Nru 13,627
It-Tnejn, 30 ta’ Di/embru, 2013 €0.80 www.maltarightnow.com
L-MCESD qatt ma ddiskuta l-iskema ta/-/ittadinanza
Adozzjoni
Il-korpi kostitwiti jappellaw lill-Gvern biex jikkonsulta mag[hom
Mons Charles Scicluna qal li l-Papa Fran;isku xxokkja ru[u meta sema’ li f’pajji]na qed ti;i proposta l-idea li koppji omosesswali jkunu jistg[u jadottaw it-tfal.
Gabriel Ellul Il-Kunsill Malti g[all-I]vilupp Ekonomiku u So/jali, lMCESD, s’issa g[adu ma ddiskutietx l-iskema ta’ bejg[ ta/-/ittadinanza. Hekk stqarr ilPresident tal-MCESD John Bencini, f’kummenti lil dan il;urnal, meta kkuntatjajnieh ilbiera[. Filwaqt li spjega li l-MCESD matul dawn l-a[[ar xhur kellha numru ta’ laqg[at, li fihom iddiskutiet numru ta’ su;;etti, fl-ebda wa[da minnhom ma kien nklu] is-su;;ett li ilu ;img[at s[a[ jiddomina l-a[barijiet lokali: l-iskema tal-bejg[ ta/-/ittadinanza Maltija. Din l-a[bar timxi id f’id ma’ a[barijiet ri/enti, fejn [are; li mill-inqas [ames korpi kos-
titwiti ma kinux konsultati dwar l-iskema tal-bejg[ ta/-/ittadinanza, minkejja l-impatt li din liskema mistenni li jkollha fuq pajji]na, kemm mil-lenti lokali kif ukoll internazzjonali. Fost dawn il-korpi kostitwiti nsibu lAsso/jazzjoni Maltija g[al Lukandi u r-Ristoranti, lMHRA, l-Unjin [addiema Mag[qudin, il-U[M, il-Kamra Maltija g[all-Intrapri]i ]g[ar u Medji, il-GRTU, l-Asso/jazzjoni Maltija ta’ Min I[addem, lMEA u l-FORUM Unjins Maltin. Dawn kollha ma kinux konsultati dwar din l-iskema, minkejja li skont il-gazzetta Laburista “Kull[add”, l-MHRA kienet infurmata dwar kollox u offriet is-su;;erimenti tag[ha dwar din l-iskema. Filfatt, f’intervista masSegretarju Parlamentari Edward Zammit Lewis f’pa;na 3 talgazzetta “Kull[add” tal-biera[, hemm miktub li l-Gvern huwa wie[ed “li jisma’” u li l-”Gvern a//etta s-sej[a ghal kompromess
u bi qbil mal-korpi kostitwiti u loperaturi nvoluti, nieda l-bidliet radikali li jassiguraw l-attrazzjoni tal-programm g[al /ittadinanza b’investiment.” I]da dan mhux il-ka]. Filfatt, dan il-;urnal ikkuntatja l-korpi kostitwiti li ma kinux ikkonsultati mill-gvern ta’ Muscat, bl-g[an li nsiru nafu iktar g[aliex huma ma ntalbux joffru l-perspettiva tag[hom dwar su;;ett tant importanti. Tkellimna ma’ Paul Bugeja, ilPresident tal-MHRA, li qalilna li huwa g[all-interess nazzjonali li g[andu jintla[aq qbil dwar din liskema. Hu rrepeta dak li [are;
fil-mezzi tax-xandir fl-a[[ar jiem, fejn qal li l-MHRA qatt ma kienet konsultata dwar din liskema. Dan b’kuntrarju ma’ dak li ntqal mis-Segretarju Parlamentari Edward Zammit Lewis, li fl-intervista tieg[u fuq il-gazzetta “Kul[add” semma’ lil MHRA diversi drabi u qal li din kienet parti s[i[a middiskussjonijiet. Imma fi kliem Paul Bugeja, lMHRA ma ;ietx konsultata. Tony Zahra, il-Vi/i President tal-MHRA, kien pre]ent biss fuq il-kapa/ita’ personali tieg[u u lpre]enza tieg[u waqt il-laqg[at bl-ebda mod ma tfisser li l-
Il-Papa ma[sud bil-li;i proposta
asso/jazzjoni tal-lukandi u r-ristoranti kellha rwol fit-tfassil ta’ din il-li;i. Paul Bugeja g[alhekk appella g[al iktar djalogu. Hu qal li huwa permezz taddiskussjoni li nistg[u nsibu kompromess f’dan ir-rigward, kompromess li g[andu jservi biex ma ssirx iktar [sara lil pajji]na u din il-kwistjoni ma tkomplix tikber. Hu fakkar li l-MHRA s’issa g[adha ma [aditx po]izzjoni dwar il-bejg[ ta/-/ittadinanza, g[adha ma tafx x’inhu l-impatt li din se jkollha fuq it-turi]mu f’pajji]na.
Ara pa;na 2
Ir-Russja
Stazzjon tal-ferrovija fil-mira tat-terroristi
g[al pa;na 3
L-awtoritajiet ja[sbu li splu]joni li qatlet talanqas erbatax-il ru[ fl-istazzjon talferrovija ta’ Volgograd twettqet minn mara suwi/ida u fost prekawzjonijiet ta’ sigurta addizzjonali Ara pa;na 14 Futbol
Reb[a importanti
Li tg[in lil [addiehor b’xi ;est ta’ karita hu ;est imprezzabbli li jtik sodisfazzjon. Imma mhix xi [a;a komuni li wie[ed ikun lest ibati biex jara lil [addiehor kuntent. Wara snin ta’ ta[rig u spettaklu permezz tas-sa[[a tieg[u, Paul Grima jew kif inhu mag[ruf b[ala Mr. Cool, sofra daqqa kbira wara t-telfa ta’ martu min[abba l-marda kiefra tal-kan/er. Imma hu qam minn din it-tra;edja u ddedika [ajtu jorganizza attivitajiet differenti biex jg[in persuni f’diffikultá, kif g[amel il-biera[ fl-Inspire. Fir-ritratt jidher qed ji;bed vann b’xag[ru (ritratt> John Paul Bonanno)
Chelsea jirb[u l-konfront dirett kontra Liverpool filwaqt li Arsenal itemmu s-sena filqu//ata tal-Premiership. Ara pa;na 31
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 30 ta’ Di/embru, 2013
2
LOKALI
L-Ar/isqof Pawlu Cremona u l-Isqod Aw]ijarju Charles Scicluna lbiera[ laqg[u lill-pubbliku g[all-awguri tal-ewwel tas-sena (Ritratt> John Paul Bonanno)
Il-Papa Fran;isku xxukkjat bil-proposta ta’ adozzjonijiet minn koppji omosesswali L-Ar/isqof Pawlu Cremona jappella g[ar-rispett lejn i]-]wie; bejn ra;el u mara Il-Papa Fran;isku xxokkja ru[u meta sema’ li f’pajji]na qed ti;i proposta l-idea li koppji omosesswali jkunu jistg[u jadottaw it-tfal. L-Isqof Aw]iljarju Charles Scicluna qal dan f’kummenti li ta lil In-Nazzjon fejn spjega x’;ara waqt laqg[a li kellu malPapa Fran;isku fit-12 ta’ Di/embru li g[adda. L-Isqof Aw]iljarju qal li fil-laqg[a spjega li jinsab inkwetat bil-proposta tal-adozzjoni tat-tfal, minn koppji omosesswali u kien hawn li l-Papa xxokkja ru[u b’din ilproposta li qed issir. “Ixxokkja ru[u verament...” spjega l-Isqof Aw]iljarju. Interessanti l-fatt li dan “ixxokk” g[all-proposta tal-adozzjonijiet minn koppji omosesswali ;ej minn Papa li ;ie
mfa[[ar mhux ftit fl-a[[ar xhur g[all-mod miftu[ u modern ta’ kif jitkellem – Papa li proprju b[alissa g[adu kif nieda pro/ess biex il-Knisja tkompli tersaq vi/in in-nies, u tinfeta[ fuq kwistjonijiet marbuta ma’ temi b[as-sesswalità u r-relazzjonijiet. L-Isqof Aw]iljarju qal li minkejja li [afna llum jikkwotaw dak li jg[id il-Papa Fran;isku dwar il-koppji omosesswali, waqt il-laqg[a tieg[u mal-Papa saret referenza wkoll g[al dikjarazzjonijiet li kien qal il-Papa Fran;isku fl2010 meta tkellem kontra ladozzjonijiet minn koppji omosesswali. Il-Papa Fran;isku qal li permezz ta’ proposta b[al din “immorru lura b[ala bnedmin.”
Fil-kummenti tieg[u l-Isqof Scicluna qal li l-Papa Fran;isku inkora;;ieh biex ikompli jwassal it-tag[lim tal-Knisja b’mod /ar. Scicluna tenna l-impenn talKnisja li twassal il-messa;; talVan;elu. Huwa qal li, minkejja li f’kummenti fil-;urnali l-Isqfijiet dejjem ji;u mpo;;ija qishom kontra l-Papa Fran;isku, huwa j[oss li l-Isqfijiet g[andhom dejjem juru kompassjoni ma’ kul[add imma ma jistg[ux jostru l-prin/ipji tal-van;elu. L-Isqof Aw]iljarju Charles Scicluna qal li filwaqt li jirrispetta l-fatt li kul[add huwa differenti, id-differenza ma tfissirx li tittratta lil kul[add l-istess imma bl-istess dinjità u bl-istess im[abba.
Il-messa;; tal-Knisja favur ilfamilja mibnija fuq ra;el u mara kien imtenni wkoll millAr/isqof Pawlu Cremona meta, proprju fil-jum li fih titfakkar ilFamilja ta’ Na]aret, flimkien mal-Isqof Aw]iljarju Charles Scicluna kien qed jilqa’ lin-nies g[all-iskambju tal-awguri g[allfesti fil-Kurja tal-Ar/isqof filFurjana. F’diskors qasir li g[amel huwa fakkar fid-dinjità li Alla ta lill-familja. Huwa qal li meta Alla [alaq id-dinja bena kollox madwar ra;el u mara. Il-familja ta’ Na]aret ukoll hija mibnija fuq Marija u ;u]eppi li t-tnejn qalu ‘iva’ g[as-sej[a ta’ Alla biex jiffurmaw familja madwar ;esù. Huwa qal li l-familja mibnija minn ra;el u mara u t-tfal
g[andha tkun il-ba]i ta’ kull so/jetà li tag[ti wkoll stabilità lil din is-so/jetà. “Minnha jrid jo[ro; [afna tag[lim fuq it-tfal, [afna m[abba lejn it-tfal biex huma wkoll jitg[allmu j[obbu” qal l-Ar/isqof Pawlu Cremona. Huwa qal li l-Isqfijiet jixtiequ li ]-]wie; bejn ra;el u mara biex minnhom jo[or;u t-tfal g[andha tkun rispettata [afna. Huwa tenna l-Isqfijiet ma g[andhom kontra [add i]da g[andhom biss favur i]-]wie;. “Meta nitkellmu fuq l-adozzjoni mill-gays u fuq l-unjoni /ivili a[na nkunu qed ng[idu [arsu ]-]wie; tag[na, tuh il-post li g[andu jkollu fis-so/jetà tag[na u taraw kif tkun dinja a[jar, tkun pajji] a[jar.” temm jg[id l-Ar/isqof Pawlu Cremona.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 30 ta’ Di/embru, 2013
3
LOKALI
L-MHRA tmeri dak li qal il-Gvern minn pa;na 1
Tkellimna wkoll mal-President tal-GRTU Paul Abela, li tenna dak li ntqal mill-MHRA. IlGRTU ma kinietx ikkonsultata formalment dwar l-iskema talbejg[ ta/-/ittadinanza, qal Abela, li spjega kif hu stenna li din titqajjem fi [dan l-MCESD, f’laqg[a fejn tista’ tkun diskussa fit-tul. IlPresident tal-GRTU qal li lGvern kellu jie[u d-de/i]joni tieg[u wara li ssir din il-laqg[a u mhux qabel. Paul Abela, f’isem il-GRTU, appella lill-Gvern biex jil[aq kunsens mal-Oppo]izzjoni, l-istess b[al ma kien intle[aq fuq illi;i dwar is-servizzi finanzjarji, [afna snin ilu. Hu fakkar kif, f’dak il-ka], kemm il-Gvern u lOppo]izzjoni kienu ;ibdu [abel wie[ed biex il-li;i tfasslet u bdiet tit[addem b’su//ess. Fid-dawl ta’ dak li se[[ fil-passat, Paul Abela qal li l-li;i dwar i/-/ittadinanza kellha titfassal bl-istess
importanti b[a/-/ittadinanza qatt ma tqajjment fid-diskussjoni. Kellna ning[ataw i/-/ans biex nitkellmu dwarha, temm jg[id Paul Pace. Dan il-;urnal [a wkoll il-kummenti tas-Segretarju ;enerali talU[M, Josef Vella, li qal il-unjin tinstab inkwetata li din l-iskema ma kinitx fil-manifest elettorali tal-Partit Laburista, minkejja li tt[ejijiet g[aliha bdew isiru minn qabel l-elezzjoni ta’ Marzu li g[adda. Wie[ed ma jistenniex li jkun hemm skemi li jkunu qed jin[admu qabel elezzjoni u ma jit[abbrux, qal Vella. Hu fakkar ukoll li l-Gvern g[andu ma;;oranza b’sa[[itha [afna filparlament u g[alhekk g[andu joqg[od attent li fuq su;;etti sensittivi b[al dawn jag[mel konsultazzjoni tajba, biex ma jidhirx li qed jabbu]a mill-poter tieg[u. B’hekk biss jista’ j[addem politika li hi tassew ta’ ;id g[al poplu, qal Josef Vella.
Il-Gvern g[andu jbiddel ir-rotta tieg[u u jag[mel minn din l-iskema inizjattiva li to[loq il-;id u x-xog[ol mod. Kieku sar dan, qal Paul Abela, il-GRTU kienet tag[ti lkontribut tag[ha bil-qalb. Hu fakkar li g[ad hemm bi]]ejjed ]mien biex jinstab kompromess u b’hekk din l-iskema tibda t[alli lfrott mixtieq. Kien imiss li nitkellmu madDirettur ;enerali tal-MEA, Joe Farrugia, li fakkar kif l-MCESD g[andha sservi b[ala organu ta’ konsultazzjoni. Hu kellu kliem ta’ dispja/ir g[al fatt li dan is-su;;ett qatt ma tqajjem fil-laqg[at talMCESD u l-MEA, flimkien ma’ numru konsiderevoli ta’ korpi kostitwiti o[rajn, qatt ma kienet ikkonsultata. Hu qal li dan g[andu jsir g[al ;id tal-pajji] g[ax huwa mportanti li jintle[aq kunsens politiku fuq su;;ett ta’ importanza politika b[a/-/ittadinanza. Qal ukoll li l-imsie[ba so/jali g[andhom il-perspettivi tag[hom x’jg[addu fuq din liskema u huwa mportanti li jkollhom post fejn jistg[u ji;u konsultati, biex b’hekk naslu g[al kunsens fuq dan is-su;;ett. Paul Pace, il-President talFORUM Unjins Maltin kompla mal-kelliema tal-korpi kostitwiti u kkonferma li l-FORUM qatt ma kienet ikkonsultata. Hu spjega li l-MCESD kellha mill-inqas tlieta laqg[at fix-xahar ta’ Novembru u tlieta o[ra f’dan ix-xahar ta’ Di/embru. Fi kliemu, matul dawn il-laqg[at, l-MCESD tkellmet fuq “elf su;;ett” imma su;;ett
Is-Segretarju ;enerali tal-U[M qal li, flimkien mal-bqija tal-korpi kostitwiti, il-unjin ma ddiskutietx dan is-su;;ett waqt laqg[at talMCESD. Hu re;a’ fakkar filpo]izzjoni tal-unjin fuq din liskema, fejn g[al darb’o[ra tenna l-importanza li din tkun marbuta b’mod assolut ma’ investiment ekomomiku u li l-iskema ssir bi qbil bejn i]-]ew; partiti. Josef Vella temm jg[id li qatt mhu tard biex tinstab soluzzjoni li tkun ta’ qbil bejn in-na[at kollha kon/ernati. Il-Kelliem g[all-Intern u sSigurta’ Nazzjonali Jason Azzopardi qal li g[al darb’o[ra, dan kollu jikkonferma li l-gvern ta’ Muscat isejjes il-politika tieg[u fuq il-qerq u l-gideb. Dan jidher bi/-/ar f’dan il-ka], fejn ilGvern jg[id li kkonsulta u mbag[ad insiru nafu mod ie[or. Il-Gvern qal ukoll li kellu l-kunsens tal-MHRA u l-asso/jazzjoni /a[det dan kollu, konferma o[ra tal-politika qarrieqa tal-Partit Laburista, tenna Jason Azzopardi. Il-Kelliem g[all-Intern irrepeta lpo]izzjoni tal-Partit Nazzjonali dwar din il-li;i: il-Gvern g[andu jbiddel ir-rotta tieg[u u jag[mel minn din l-iskema inizjattiva li to[loq il-;id u x-xog[ol f’pajji]na. Il-Gvern g[andu jieqaf milli jwaqqa’ isem pajji]na u ja[dem biex permezz ta’ din liskema, pajji]na jgawdi tassew, temm jg[id Jason Azzopardi.
U[ud mill-parte/ipanti ftit wara li telg[u mill-g[awma
€13,000 mi;bura f’g[awma g[all-karitá Il-{add filg[odu saret il[mistax-il edizzjoni tal-g[awma tradizzjonali tal-Milied f’TasSliema organizzata mit-Thomas Smith Group. 298 parte/ipant, b’etajiet ivarjaw mhux [a]in, [adu sehem f’din l-attivita’ u qab]u jg[umu fil-ba[ar kiesa[. It-temperatura il-biera[ waqt il-[in tal-g[awma kienet tla[[aq it-tmintax-il grad Celsius. Dan kollu sar sabiex b’donazzjoni jkunu qed jg[inu lil Malta Community Chest Fund. Matul
din l-attivita’ li g[aliha kien pre]enti l-President ta’ Malta George Abela, in;abret issomma sabi[a ta’ 13- il elf ewro. Bl-inqas partecipanta ta’ tlett snin u l-ikbar ta’ 77 sena, lentu]jazmu u s-sodisfazzjon ta’ dawk li [adu sehem kien wie[ed evidenti hafna. G[al u[ud din ma kienetx l-ewwel darba u mdorrijin jg[umu f’ba[ar kiesa[. Din l-attivitá tirrikjedi organizazzjoni u preparamenti u kien hawnhekk li l-Kunsill Lokali ta’
Tas-Sliema ta’ s-sehem tieg[u ukoll. Fl-a[[ar tal-attivita’ ilPresident ta’ Malta George Abela ta’ midalja ta’ kommemorazzjoni lil partecipanti kollha li hadu sehem, u li grazzi ghalkurragg taghhom ingabret issomma sabiha ta’ 13-il elf ewro. Pre]enti g[all-attivitá kien hemm ukoll il-Vi/i tal-PN Beppe Fenech Adami kif ukoll Stefano Mallia, kandidat g[allelezzjonijiet tal-Parlament Ewropew.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 30 ta’ Di/embru, 2013
4
INTERVISTA
Mistennija sena impenjattiva g[all-Unjoni Ewropea Gabriel Ellul F’dawn l-a[[ar jiem tas-sena 2013, [arset id-dinja ddur ‘il quddiem, lejn is-sena li ;ejja,
mimlija opportunitajiet u sfidi ;odda. L-istess jista’ jing[ad g[all-Parlament Ewropew, li matul is-sena d-die[la se jg[addi minn bidliet kbar, fosthom lelezzjoni tal-parlament il-;did f’Mejju, il-[atra ta’ Kummissjoni Ewropea ;dida u l-elezzjoni g[al President talKummissjoni Ewropea. Gabriel Ellul iltaqa’ ma’ Peter Agius, il-Kap tal-Uffi/ju talParlament Ewropew f’Malta, fejn tkellem mieg[u dwar issena 2014 u l-mod kif din se tolqot lil parlament li jirrappre]enta l-ikbar numru ta’ nies fid-dinja.
Fuq livell iktar prattiku, ilParlament Ewropew b’liema mod jolqotna^ L-Ewropa saret parti ntegrali minn [ajjitna. Bi]]ejjed jekk wie[ed i[ares lejn l-a[barijiet li jiddominaw il-;urnali tag[na: kollha, b’xi mod jew ie[or, g[andhom x’jaqsmu mal-
Ewropa. G[alhekk huwa mportanti li //ittadini Ewropej, fosthom a[na l-Maltin, nie[du dawn l-elezzjonijiet bis-serjeta’. Ir-rwol taddeputati ewropej u d-de/i]jonijiet tag[hom jolqotna fil-la[am il[aj. Huwa g[alhekk li jiena n[e;;e; li/-/ittadini Maltin biex jinvolvu ru[hom f’diskussjonijiet dwar temi li se jkunu qed jikkaratterizzaw lil Unjoni Ewropea fis-snin li ;ejjin.
Xi sfidi g[andu l-Parlament Ewropew fl-ewwel tliet xhur tas-sena d-die[la^
Fl-ewwel tliet xhur tas-sena ddie[la se naraw il-gruppi politi/i jorganizzaw ru[hom skont ilkulur tag[hom: il-blu, il[omor, il-[odor, il-liberali. Se narawhom jipproponu bniedem wie[ed biex imexxi l-lista talkandidati li jikkontestaw f’isimhom. Dan il-bniedem se jkun qed i]ur il-pajji]i membri u jg[in fil-kampanji li l-kandidati tal-partit ewropew tieg[u jkunu qed jorganizzaw fil-pajji]i tag[hom.
Dr. Peter Agius waqt attivitá li trattat l-immigrazzjoni rregolari
Dan se jolqot lil pajji]na wkoll min[abba li dawn l-individwi se jkunu qed i]uru lil pajji]na biex itennu dak li jkunu qed jg[idu l-kandidati Maltin flattivitajiet organizzati mill-partiti tag[hom.
Il-Parlament Ewropew se jkun qed jinbidel, mhux biss fil-persuni li se jkun hemm fih imma wkoll fin-numru ta’ deputati. X’tikkummenta dwar din il-bidla u x’effett se jkollha fuq l-Unjoni Ewropea^
Jekk in[arsu lejn il-mod kif ilParlament Ewropew ]viluppa matul i]-]mien, malajr nindunaw b’liema rata mg[a;;la qed jinbidel. G[alkemm inbidlu n-numru ta’ si;;ijiet ta’ kull pajji], permezz tat-Trattat ta’ Lisbona, da[let ukoll garanzija li g[alina hija mportanti [afna: garanzija li tg[id li kull stat membru ma jistax ikollu nqas minn sitt membri fil-Parlament. Bla dubju dawn il-bidliet se jg[inu biex l-Unjoni Ewropea
Ir-rwol tad-deputati Ewropej u d-de/i]jonijiet tag[hom jolqotna fil-la[am il-[aj ssir iktar pro-attiva, b’iktar membri fil-Parlament, iktar diskussjonijiet u rappre]entanza a[jar tal-poplu. Il-bidliet se jolqtu wkoll lil Unjoni Ewropea millat demokratiku. Niftakru sew is-smieg[ tal-Kummissarju Ewropew Tonio Borg f’Novembru tal-2012. B’parlament ikbar u iktar attiv, dan il-pro/ess ta’ skrutinju fuq il-Kummissarji u fuq ilPresident tal-Kummissjoni Ewropea, mal-[atra tag[hom u matul it-terminu tag[hom, se jkompli jsa[[a[ il-ba]i demokratika tal-Unjoni. U wara l-elezzjonijiet ta’
Mejju, xi jkun imiss^
;unju se jkun xahar intensiv [afna g[al parlament Ewropew. L-ewroparlamentari kollha li jkunu eletti, ;odda jew le, se jil-
taqg[u Brussel u jing[ataw karigi skont il-profil tag[hom. Kul[add ikollu kariga differenti, fejn id-deputat jirrappre]enta lill-partit tieg[u f’oqsma differenti: l-ambjent, l-agrikoltura, irregoli tan-negozju fost [afna o[rajn. Dawn il-persuni jkollhom rwol importanti [afna fil-formazzjoni tal-politika Ewropea fil-qasam partikolari tag[hom. Filfatt, kull membru tal-kumitati Ewropej ikollu l-poter li jbiddel il-li;ijiet tal-Unjoni Ewropea, dejjem skont il-qasam tieg[u. U g[al dan il-g[an, kull ewroparlamentari, mal-ewwel ftit ;img[at mill-[atra tieg[u b[ala deputat, irid jikkonvin/i lil s[abu deputati tal-partit ewropew tieg[u biex jag[]luh fil-kumitat li jixtieq. g[al pa;na 5
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 30 ta’ Di/embru, 2013
5
INTERVISTA
Sena li se tara Parlament ;did u Kumissjoni Ewropea ;dida minn pa;na 4
Xi jkun imiss imbag[ad g[at-tieni nofs tas-sena ddie[la^
Bla dubju, se jitqajmu punti li qed jing[ataw importanza fiddibattiti politi/i tal-Unjoni Ewropea. Wisq probabbli, dawn il-punti se jkunu tqajjmu wkoll fil-kampanja ta’ kull kandidat ewropew fil-pajji] tieg[u. Fosthom ikun hemm su;;etti li huma importanti g[alina lMaltin, fosthom l-immigrazzjoni, ix-xog[ol jew it-taxxa fuq is-servizzi finanzjarji. Biss, qabel dan kollu, ilParlament Ewropew se jkun impenjat bin-nomini talKummissarji Ewropej minn kull stat membru, kif ukoll il-[atra tal-President tal-Kummissjoni Ewropea, skont vot tal-parlament.
U filfatt, il-[atra ta’ Kummissjoni Ewropea ;dida ]gur se tkun qed tiddomina la[barijiet Ewropej lejn la[[ar tas-sena d-die[la. Kif t[ares lejh dan i]-]mien^
Il-mandat tal-Kummissjoni pre]enti se jiskadi f’Ottubru 2014. Allura wie[ed jistenna li f’Settembru, il-[atra talPresident tal-Kummissjoni Ewropea se tkun fil-qofol tal[idma tal-parlament. Id-deputati ewropej se jkollhom l-irwol li jaraw li kull kummissarju Ewropew, nominat mill-gvernijiet tal -istati membri tal -Ewropa, ikun kapa/i jaqdi dmiru sew . Se ner;g[u nsegwu s-smieg[ talkummissarji , imma din id darba, g[al kull kummissarju tal-Kummissjoni Ewropea. Ikun imiss imbag[ad li l-parlament jag[]el President talKummissjoni. Filfatt, wara lelezzjonijiet ta’ Mejju li ;ej, se naraw lil Parlament Ewropew
Il-[idma tal-Uffi//ju tal-Parlament Ewropew f’Malta tinvolvi wkoll attivitajiet edukattivi ma tfal tal-iskola
jorganizza ru[u b’mod biex jimbotta g[al persuna wa[da biex din isservi b[ala President talKummissjoni Ewropea. Din, fiha nnifisha, hija innovazzjoni kbira g[ax ilKummissjoni se tkun qed tirrispondi direttament lil assemblea eletta, ji;ifieri lid-deputati parlamentari. [a;a b[al din, filka] tag[na, nie[duha b[ala fatt naturali g[ax id-demokrazija tag[na ta[dem b’dan il-mod. Ilgvern Malti huwa ffurmat middeputati parlamentari tal-partit li
tela’ fil-Gvern. I]da g[allUnjoni Ewropea, dan il-pro/ess g[adu qed jevolvi. Il-bidliet li se[[ew f’dawn la[[ar snin, b’mod partikolari permezz tat-Trattat ta’ Lisbona, se jwassal biex l-Unjoni Ewropea ssir iktar demokratika – fatt li g[andu jimmarka s-sena li de[lin fiha.
Xi jmiss wara dan kollu^
Minbarra li jitqajmu punti ;odda ta’ diskussjoni, skont ilpolitika li se tit[addem mid-dep-
utati ewropej li se jkunu eletti, wie[ed ma jistax jinsa diskussjonijiet legali li ilhom g[addejjin g[al ]mien twil u li s’issa g[adu ma nstabx qbil dwarhom. Bi]]ejjed insemmi l-protezzjoni tad-data u l-emendi li tressqu quddiem ilKummissjoni Ewropea li, madankollu, g[adhom ma sabux il-qbil tal-Kunsill Ewropew. Listess jista’ jing[ad g[all-immigrazzjoni, su;;ett ie[or li g[adu jberren.
Dawn is-su;;etti kollha se jer;g[u jitqanqlu fix-xhur li ;ejjin i]da, iktar u iktar, wara l-pro/ess ta’ tran]izzjoni li lParlament Ewropew se jg[addi minnu matul is-sena li ;ejja. G[al aktar informazzjoni dwar il-[idma tal-Parlament Ewropew u l-mod kif dan jolqot lil pajji]na, wie[ed jista’ j]ur issit www.europarlmt.eu jew inkella jag[mel “like” tal-pa;na “European Parliament Office in Malta”.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 30 ta’ Di/embru, 2013
6
LOKALI
MITA tg[in lil dawk l-aktar fil-b]onn
Anton Agius, skultur veteran mir-Rabat li ;ej minn ;enerazzjoni ta’ artisti li tnaqqret kwa]i g[al kollox, miet f’Ottubru 2008 fl-età ta’ 74 sena
Skultura ta’ Anton Agius g[all-irkant b’risq id-Dar tal-Providenza “Il-Ballerina”, skultura ta’ Anton Agius jidher li qed ti;bed attenzjoni kbira minn dawk li fi [siebhom jie[du sehem fl-irkant ta’ din is-sena b[ala parti millFesta ta’ ;enero]ità b’risq IdDar tal-Providenza. “IlBallerina” hija skultura fuq ilbron] b’g[oli ta’ 39 /entimetru u ng[atat mill-mara ta’ Anton, Mary-Louis Agius biex ti;i rkantata. Anton Agius, skultur veteran mir-Rabat li ;ej minn ;enerazzjoni ta’ artisti li tnaqqret kwa]i g[al kollox, miet f’Ottubru 2008 fl-età ta’ 74 sena. Il-memorja tieg[u tibqa’ [ajja permezz talg[add kbir ta’ xog[lijiet tieg[u
kif ukoll mill-artisti u dilettanti tal-arti li kienu nspirati minnu. Anton Agius midd idejh g[al diversi ;eneri tal-arti fosthom ilbron], konkrit, il-;ebla Maltija, /eramika, injam u lino-printing. Monumenti pubbli/i li [ar;u minn taht idejh huma dak talGeneral Workers Union flImsida, il-Monument tal-[elsien fil-Birgu, dawk ta’ Dun Mikiel Xerri u l-Kompatrijotti, Sette Giugno u Manwel Dimech filBelt Valletta kif ukoll il-bust ta’ Mabel Strickland li jinsab fillobby ta’ Strickland House, ukoll fil-Belt Valletta. L-Irkant annwali, bl-appo;; ta’ Obelisk Auctions, huwa parti
mill-Festa ta’ ;enero]ità b’risq Id-Dar tal-Providenza. L-irkant isir online fuq www.dtpauction.com. Din is-sena, hemm ftit aktar minn sittin artist lokali li taw xog[lijiet tal-arti tag[hom biex ji;u rkantati. Wara li kienu g[all-wirja g[al xi ]mien fil-Mu]ew Wignacourt fir-Rabat, fl-ewwel tas-Sena dawn ix-xog[lijiet se jkunu esebiti fid-Dar tal-Providenza meta jkun ukoll possibbli li wie[ed jibbiddja bit-telefown jew billi jmur hu stess fid-Dar fis-Si;;iewi. Hemm ukoll katalgu s[ie[ tax-xog[lijiet kollha fuq www.dtpauction.com
L-A;enzija tal-Gvern tatTeknolo;ija, MITA qieg[da tg[in mijiet ta’ persuni permezz ta’ programmi filantropi/i matul is-sena kollha. L-A;enzija waqqfet kumitat ta’ responsabilta so/jali li huwa ffurmat minn impjegati minn dipartimenti differenti bl-g[an li ji;u mplimentati inizjattivi li jg[inu dawk laktar vunnerabli fis-so/jeta. Mill-attivitajiet organizzati, MITA ;abret fondi li ng[ataw lid-Dar tal-Providenza, Community Chestfund, So/jetá Missjunarja ta’ San Pawl, Hospice Movement u lil Dar ilKaptan. L-a;enzija offriet ukoll apparat teknolo;iku lill-Istitut tat-teknol;ija fl-MCAST. Apparat u kompjuters ing[ataw lill-organizzazjonijiet b[al Malta Guide Dog Foundation, Puttinu Cares u YMCA. F’dawn i]-]minijiet ta’ festi, MITA organizzat festin talMilied fi tliet djar g[at-tfal differenti, waqt li iktar kmieni din
is-sena, tat donazjonijiet ta’ kotba u stationary lil dawn iddjar qabel il-bidu tas-sena skolastika. Matul is-sena, l-impjegati ta MITA jing[aqdu flimkien biex jg[atu r-rigal tal-[ajja, billi jmorru jg[atu d-demm regolarment. Fi stqarrija pubblika, l-a;enzija g[amlet appell biex aktar agenziji tal-gvern, kif ukoll kumpaniji privati, jimplimentaw inizjattivi biex jg[inu dawk l-aktar fil-b]onn. Noel Tabone, Chairperson tal-Kumitat g[all-responsabilta so/jali qal li huwa ftit impossibli li jg[inu lil-kul[add u g[alhekk kull sena jag[]lu dawk l-NGO’s li ser jibbenefikaw mill-attivitajiet filantropi/i. Organizzazjonijiet li huma nteressati jikkolaboraw malMITA dwar din l-inizjattiva jistg[u jibg[atu email fuq mitacsr@mita.gov.mt
Vandali]mu f’Santa Lu/ija f’lejlet il-Milied Il-Kunsill Lokali ta’ Santa Lu/ija kkundanna bis-s[i[ l-atti vandali li saru fil-lejl tal-Milied fuq si;ar li n]raw fil-periferija tal-iskola sekondarja tal-bniet madwar xahar ilu, f’attivitá taliskola. Fi stqarrija , l - Kunsill Lokali fakkar kif dawn is si;ar kienu t[awlu minn stu denti u g[alliema , fi pro;ett li [admu fuqu b ’ [afna entu]ja]mu . Dan l -att, appella l-Kunsill Lokali , m’g[andux jaqta’ qalb dawk kollha li qed
ja[dmu biex itejbu l -ambjent tal-lokalitá. Il-Kunsill re;a’ wieg[ed lappo;; tieg[u f’kull inizjattiva tal-iskola favur l-ambjent, kif g[amel fis-snin img[oddija, blg[an li Santa Lu/ija tgawdi minn ambjent a[jar u arja iktar nadifa. Lejn tmiem l-istqarrija, ilKunsill irringrazzja lill-kuntrattur tieg[u, li di;a’ offra li joffri iktar si;ar biex jin]raw minflok dawk li kienu vandalizzati jew li nsterqu.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 30 ta’ Di/embru, 2013
7
LOKALI
Pro;ett spettakolari minn studenti tal-Arti u d-Disinn tal-MCAST Studenti mill-Kulle;; tal-Arti u d-Disinn tal-MCAST ippre]entaw l-ewwel 3D architectural mapping projection – fi kliem ie[or disinn mill-aqwa fiddawl fuq il-fa//ata tal-Palazz talPresident, il-Belt. Dan l-ispettaklu vi]wali, kollu lwien, inkluda narrattiva talMilied fl-isfond tal-inizjattiva Valletta 2018 u b’dimensjoni Ewropea. Jason Micallef, i/-Chairman tal-Fondazzjoni Valletta 2018 stqarr li b[alissa g[addejja [idma gmielha – passa;; li jwassal triq twila biex il-belt kapitali ta’ Malta ting[ata ;ie[ kbir b[ala lbelt kulturali Ewropea fl-2018. Jose’ Herrera, is-Segretarju Parlamentari g[all-Kultura u lGvern Lokali qal li l-Gvern qed jag[ti prijorita’ lill-kultura. Hu fisser li g[al din is-sena l-gvern ]ied il-vot g[all-kultura b’€1.7 miljun; dan biex jitkattar ilkalendarju kulturali b’enfasi fuq attivitajiet fil-Belt.
Jose’ Herrera qal li l-gvern g[en lil 19-il inizjattiva u li 14 minnhom huma marbutin malMilied u s-Sena l-:dida. Is-Segretarju Parlamentari Herrera ]ied li li se jkunu qed isiru pro;etti kapitali fil-Belt fil;img[at li ;ejjin, b’investimenti sostanzjali. Dawn il-fondi se ji;u mhux biss mill-gvern, i]da wkoll minn fondi Ewropej u mill-privat. Alexiei Dingli, is-Sindku talBelt fa[[ar lill-istudenti talMCAST g[al dan l-ispettaklu li nvolva g[axar sig[at ta’ rendering fuq il-kompjuter. Hu qal li pro;etti simili saru barra minn Malta, b[al il-:ublew tar-Re;ina Elisabetta u g[al /elebrazzjonijiet tas-sena l-;dida f’Londra. Pre]enti g[all-okka]joni kien hemm ;emg[a sabi[a ta’ nies u fuq kollox l-istudenti tal-Arti u dDisinn tal-MCAST f’Tar;a Gap li ;ew apprezzati g[all-impenn u d-dedikazzjoni tag[hom lejn ideat u pro;etti kreattivi.
Il-Kap Ezerkuttiv tal-HSBC Mark Watkinson jipprezenta 100,000 ewro f’isem l-HSBC Malta Foundation lill-President Dr George Abela u s-sinjura Margaret Abela
Il-Maltco Lotteries t[abbar aktar /ansijiet ta’ reb[ fil-Grand Lottery
Il-Fondazzjoni HSBC Malta tappo;;ja l-Istrina b’donazzjoni ta’ €100,000
Il-kumpanija Maltco Lotteries, li fost o[rajn hi responsabbli mill-Grand Lottery, [abbret li se tkompli tkabbar i/-/ans ta’ min jie[u sehem li jirba[ xi premju. Dan bit-tama li jkun hemm rebbie[ g[all-premju pre]enti ta’ 1,560,000 ewro. Il-kumpanija qalet li kwa]i qed tirdoppja /-/ans g[ar-reb[ tal-ewwel premju, li jekk jibqa’ ma jintreba[x ji]died b’10,000 ewro minn ;img[a g[all-o[ra. Spjegat li minn issa ‘l quddiem, jekk il-premju l-kbir ma jintrba[x, anke l-premijiet l-o[rajn se jkunu qed ji]diedu minn ;img[a g[all-o[ra.
G[ar-raba’ sena konsekuttiva, il-Fondazzjoni HSBC Malta qed tag[mel donazzjoni ta’ 100,000 ewro lill-Istrina. L-g[otja, li saret fi/-/entru tal-Konferenzi tal-Mediterran fil-belt Valletta, saret fil-bidu tal-attività nazzjonali ta’ 12-il sieg[a li ti;bor il-fondi g[all-karità. B[ala lisponsor ewlieni tal-Istrina u lMalta Community Chest Fund, il-Fondazzjoni HSBC Malta tappo;;ja din l-inizjattiva permezz tal-g[otja tag[ha ta’ 100,000 ewro, flimkien ma’ kontribuzzjonijiet finanzjarji o[ra mill-attivitajiet o[ra organizzati mill-impjegati tal-HSBC Malta, kif ukoll g[ajuna prattika
F’ka] li l-Jackpot ma jintreba[x, It-tieni premju se jibda ji]died b ’ 6 , 008 ewro kull ;img[a minn 4,500 ewro kif inhu b[alissa, filwaqt li t-tielet premju se ji]died b ’ 2 , 003 ewro kull ;img[a minn 1,500 ewro kif inhu b[alissa . Ir raba ’ premju se jkun qed ji]died b ’ 40 1 ewro kull ;img[a mit-300 ewro kif inhu b[alissa. Il-kumpanija fakkret li l-biljetti g[all-Grand Lottery jistg[u jibqg[u jinxtraw sa sieg[a qabel it-tlug[, li jsir kull ;img[a u fost l-o[rajn jixxandar live fuq is-sit elettroniku tal-kumpanija www.maltco.com.
fl-organizzazzjoni tal-attività nnifsha u xog[ol volontarju mill-impjegati tal-bank matul il;urnata kollha. L-g[otja ng[atat lill-President ta’ Malta Dr George Abela u lissinjura Margaret Abela millKap E]ekuttiv tal-HSBC Malta Mark Watkinson u mill-impjegati volontiera li qed jg[inu waqt din l-edizzjoni tal-Istrina. HSBC kompla ]ied din lg[otja b’fondi addizzjonali li n;abru matul l-2013 permezz ta’ g[add ta’ inizjattivi o[ra millimpjegati tal-HSBC fosthom cross-country triathlon li ;abret 4,000 ewrou inizjattiva “poinsettia g[all-karità” li ;abret
2,500 ewro. Il-Kap E]ekuttiv tal-HSBC Malta Mark Watkinson qal li B[ala wa[da mill-ikbar avvenimenti ta’ karità f’Malta, l-Istrina hi xhieda tal-;enero]ità talMaltin. Il-Fondazzjoni HSBC Malta hi kburija li hi l-isponsor ewlieni tal-Istrina u l-Malta Community Chest Fund. Din linizjattiva tista’ ting[add ma’ xog[ol ie[or li jsir fil-komunità. Organizzata mill-Malta Community Chest Fund, lIstrina hi wa[da mill-ikbar avvenimenti g[all-karità f’Malta, li tinvolvi maratona g[all-karità ta’ 12-il sieg[a fuq it-TV li ssir ta’ kull sena.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 30 ta’ Di/embru, 2013
8
OPINJONI
Bla triq u bla mappa (15) mil-lenti ta’ analista “Gvern ;did ikollu politiku responsabbli biex jassigura li dak li ;ie mwieg[ed f’dan il-manifest, jitwettaq” (Manifest Laburista, pa;na 174). Fejn qed jista[ba dan il-politiku responsabbli? Joseph Muscat qed jaqleb il-weg[diet elettorali ta’ ta[t fuq; jifqag[hom b[al-b]ie]aq tas-sapun. Kienu lixka g[all-voti. Ilweg[da ta’ Muscat ta’ bidla fiddirezzjoni qed tmermirna.
Introduzzjoni minn Joseph Muscat (pa;na iii) – MALTA TAG{NA LKOLL – “Moviment li joffri aspirazzjoni g[al kull min irid jimxi ’l quddiem. Mag[na tista’ ma taqbilx, i]da mag[na tista’ ta[dem.” Ninsabu fil-qofol tal-festi. Kul[add jawgura il-fer[, risq u pa/i. I]da, bqajna nisimg[u b’ka]i u kliem li jtappan il-fer[ u lg[aqda li suppost tirrenja f’dawn il-;ranet – tipika tas-sebg[inijiet. “B[alissa l-uffi//ju talOmbudsman Parlamentari m’g[andux il-kredenzjali
me[tie;a biex iwessa’ iktar ilmandat tieg[u”. Dan il-kliem dispre;;attiv, u akku]i serji ta’ abbu] u u]u [a]in ta’ fondi pubbli/i, intqal mill-Ministru Helena Dalli fil-konfront tal-Ombudsman, persuna f’kariga kostituzzjonali ma[tura bil-fidu/ja ta’ ]ew; terzi tal-Parlament. Wara dan id-diskors fil-konfront ta’ awtorità rispettata, nistaqsi fejn sejjer dan il-pajji]. Ma st[atx il-Ministru issejja[ din b[ala kritika kostruttiva? X’g[andha f’mo[[ha? Dan hu lkalibru tal-Ministri ta’ Joseph Muscat? Muscat japprova dan limminar tal-istituzzjonijiet? Jekk ma japprovax, g[andu jitkellem. Lill-Ombudsman nawguralu jkompli bix-xog[ol fejjiedi. Apparti dan l-attakk bla mist[ija, fl-istess ;ranet kellna konferma li mal-‘moviment’ ta’ Joseph Muscat m’hemmx aspirazzjoni g[al min irid jimxi ’l quddiem. “Mag[na tista ma taqbilx, i]da mag[na tista ta[dem” kienet gimmick elettorali. Il-Gvern ma ;edditx il-kuntratt ta’ ]ew; diretturi ;enerali fid-
MALTA TAG{NA LKOLL Manifest Elettorali PL 2013 Lil Joseph Muscat nawguralu li fl-2014 jikkonvin/ina li tista’ ma taqbilx mieg[u i]da tista’ ta[dem mieg[u Dipartiment tal-Edukazzjoni. Hekk ;ew irringrazzjati ]ew; uffi/jali g[all-kontribut siewi tag[hom minn Joseph Muscat. Kif u b’min se jissostitwihom? Irid li pajji]na jimxi ’l quddiem? Prova o[ra, jekk me[tie;a, li meta Muscat wieg[ed li “mag[na tista ma taqbilx, i]da mag[na tista ta[dem” kien qed ji//ajta. Kliem Muscat qabel l-elezzjoni mhux listess ta’ llum. {arsa lura u o[ra ’l quddiem
Waslet biex tispi//a sena u tibda o[ra. Jixraq in[arsu lura u nirri]olvu li nirran;aw il-[a]in tal-passat. Se nkompli, b[alla[[ar ;img[at, nirreferi g[allweg[diet li g[amel Joseph Muscat qabel l-elezzjoni,
weg[diet li beda jikser malli la[aq l-g[an tieg[u, malli sar Prim Ministru. Min – g[alkemm kien xettiku jew b’pika – ivvota g[al Muscat, min emmen kliemu u min ma emmnux, min qabel mieg[u u min ma qabilx, il-poplu Malti kollhu, jixraqlu a[jar. Ma [aqqux min jid[ak bih. Il-poplu mhux lumija – te[odlu l-vot u tarmih. Pajji]na g[andu b]onn bidla fid-direzzjoni iddikjara Joseph Muscat qabel l-elezzjoni. Dan jesi;i il-poplu Malti illum: bidla fid-direzzjoni. I]-]g[a]ag[ jittamaw fl-opportunitajiet imweg[da. Il-[addiem ifittex ix-xog[ol li jixraqlu, promozzjonijiet u [atriet b’meritokrazija u mhux ba]u]li]mu. Il-marid jistenna il-
medi/ini u servizz fil-[in. Irridu ser[an tal-mo[[. Irridu so/jetà ;usta fejn jg[odd x’taf u mhux lil min taf, fejn min jaqdi dmirhu ma ji;ix ikkalpestat, fejn ma jing[atawx erba’ promozzjoniet fi ftit ;img[at lil xi [abib u nag[mluh Kap tal-Armata. Irridu s-serjetà u l-kontabbilità. Min ji]balja, i[allas. G[andhom jispi//aw il-piki, il-parti;jani]mu, l-arroganza fil-poter. Ma rridux pupazzi jew paraventi. Malta jixirqilha tibqa imfa[[ra u mhux tkun redikolata mid-dinja. Irridu Malta tkun tag[na lkoll u mhux ta’ Joseph Muscat u ta’ klikka. Nawgura li fis-sena l-;dida, Joseph Muscat jaqla’ l-manifest elettorali minn fejn skartah u jfarfru mit-trab. Jixtarr il-weg[diet li g[amel. Jin]a’ n-nu//ali l-a[mar u jilbes wie[ed Malti. Iwettaq dak li wieg[ed. Joffri id ;enwina mhux li tinbex. Lil Joseph Muscat nawguralu li fl-2014 jikkonvin/ina li tista’ ma taqbilx mieg[u i]da tista’ ta[dem mieg[u. Dan jixraqlu lpoplu Malti. G[al dan se jkompli jinsisti.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 30 ta’ Di/embru, 2013
9
EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR L-EDITORJAL
Is-sena 2013 - sena ta’ bidliet Resqin lejn tmiem din is-sena, sena li kienet mimlija b’avvenimenti partikolari li ;abu bidla kbira f’pajji]na u anke ‘l bog[od minn xtutna. Bidliet f’Malta
Jekk nag[tu [arsa lejn pajji]na is-sena 2013 rat bidla fl-amministrazzjoni ta’ pajji]na. F’Marzu li g[adda tela’ gvern ;did. IlPartit Laburista wara nuqqas ta’ ammont mhux [a]in ta’ snin issa jinsab fil-Gvern. }gur li l-ewwel xhur ta’ dan il-Gvern huma kontroversjali mhux ha]in, imma l-poplu idde/ieda li ried ibiddel lillpartit fil-Gvern u kif ji;ri f’kull demokrazija hekk sar. Bidla fil-Partit Nazzjonalista
Din it-telfa elettorali g[all-Partit Nazzjonalista wasslet ukoll biex kien hemm tibdil fl-amministrazzjoni tal-Partit Nazzjonalista. Wara s-snin li l-PN g[amel ta[t it-tmexxija ta’ Lawrence Gonzi, li spikka fi ]mien li g[amel imexxi lill-pajji]na, issa kien imiss biex jin[atar su/essur tieg[u u intg[a]el Simon Busuttil b[ala Kap ;did tal-PN. Din il-[atra wasslet biex il-Partit Nazzjonalista beda bit-ti;did tieg[u kif wera x-xewqa l-poplu. Rajna amministrazzjoni ;dida fi [dan il-Partit Nazzjonalista, g[all-ewwel darba b’]ew; kapijiet. Segretarju :enerali ;did kif ukoll uffi/jali o[ra li w[ud minnhom bdew il-[idma tag[hom g[all-ewwel darba fl-amministrazzjoni ta’ dan il-partit. Dan kollu wassal biex fl-Oppo]izzjoni hemm partit li llum hu b’sa[[tu aktar minn qatt qabel biex ikun jista’ jg[arbel u janalizza [idmet il-Gvern. Bidla fl-amministrazzjoni tal-Knisja
Jekk kien hemm bidla o[ra li [alliet lil kul[add jitkellem fuqha kienet dik tat-tmexxija tal-Knisja Kattolika. B’sorpri]a g[al [afna l-Papa Benedittu XVI kien [abbar ir-ri]enja tieg[u biex imbag[ad il-Knisja Kattolika g[a]let mexxej ;did propju fl-istess ]mien li f’pajji]na kien hemm ukoll bidla fl-amministrazzjoni. Intag[]el Kardinal mill-Amerika t’Isfel... g[a]el l-isem ta’ Fran;isku... u minn hemm bdiet id-diskussjoni fuq dan ir-ra;el g[al [afna deskritt b[ala l-bniedem tas-sena. Mill-ewwel ;ibed lattenzjoni lejh, dan wara li mill-ewwel /a[ad ir-rikezzi li jkun imdawwar bihom il-Papa u ried li jg[ix [ajja sempli/i u jkun hu li jservi u mhux ji;i servut. G[a]el is-sempli/itá fil-waqt li nsista biex il-knisja tkun aktar vi/in in-nies. U hekk qed ji;ri. Ma ddejjaq xejn jie[u po]izzjonijiet iebsa u xi kultant ukoll [asad lil dawk ta’ madwaru b’dikjarazzjonijiet fuq numru ta’ su;;etti. Dan il-Papa bl-azzjonijiet tieg[u wera kif dawk li huma emar;inati fis-so/jeta g[andhom posthom u mieg[u ing[ataw ilprioritá. Minn dawn l-aspetti is-sena 2013 tista’ titqies b[ala s-sena li ;abet diversi bidliet. Nisperaw li s-sena li ;ejja u li tibda fi ]mien jumejn tkun tirrifletti l-;id li [allew dawn il-bidliet, minkejja li se tkun sena ukoll li se toffri sfidi ;odda f’diversi aspetti. Se tkun sena li ]gur ukoll se jkun hemm numru ta’ tibdil fuq livell Ewropew, kemm b’parlament ;did kif ukoll b’Kummissjoni ;dida.
Poplu b’qalb kbira l-istrina li g[adha kemm g[addiet re;g[et uriet kemm g[andna b’poplu b’qalb kbira. Poplu li jaf jinsa kull differenza ta’ bejnietna u metati;i s-sieg[a tal-prova jkun hemm jag[ti dik id-daqqa t’id. Din id-darba er;ajna rajna jinkiser rekord ie[or. In;abru xejn anqas minn 3.4 miljun ewro biex igawdu diversi organizazzjonijiet u wkoll isibu l-g[ajnuna dawk li
forsi matul is-sena li ;ejja se jkunu g[addejin mit-tbatija li lmard i;ib mieg[u. Nixtieq f’dawn l-erba’ versi nirringrazzja lill-President tarRepublika George Abela li matul dawn il-[ames snin li g[addew irnexxielu jag[mel din l-attivitá, wa[dha li ;;ib lg[aqda u tnessina l-egoi]mu. Permezz ta’ kif saret din l-attivitá il-poplu qed jag[ti minkejja li ma hemmx rigali marbuta ma dawn l-g[otjiet. Nixtieq nappella wkoll biex issa li fl-ewwel tas-sena ter;a
issir maratona o[ra din id-darba b’risq id-Dar tal-Providenza lpoplu jer;a’ juri l-istess qalb u jkun [anin ma din id-dar li tant tag[mel ;id fi g]iritna ma dawn in-nies li jbatu minn di]abilitá. Nibqa’ tenni li b[al poplu Malti fid-dinja kollha ma ssibx. A. Borg B’Kara
L-ittri f’din il-pa;na jistg[u jintbag[tu bil-posta jew fl-indirizz elettroniku alex.attard@media.link.com.mt
25 sena ilu f’In-Nazzjon Fil-[ar;a ta’ ‘In-Nazzjon tag[na’ tat-30 ta’ Di/embru tas-sena 1988 kienet rappurtata bi prominenza l-a[bar li kienet se tinbidel is-sistema kollha tat-telefon. L-ewwel ]ew; fa]ijiet ta’ dan il-pro;ett kienu se jkunu finanzjati minn flus mill-Italja. {abbar dan ilpro;ett Pierre Muscat is-Segretarju Parlamentari g[all-Posta u tTelekomunikazzjoni. F’ritratt fl-ewwel pa;na tal-;urnal kienet irrappurtat wkoll ]jara li l-Prim Ministru Eddie Fenech Adami g[amel fil-Libyan Arab Maltese Holdin Co. Ltd. T[abbar ukoll li l-Kumitat mag[]ul talParlament kien se jiltaqa’ fit-3 ta’ Janna biex jiddiskuti bidliet Kostituzzjonali li kienu me[tie;a.
Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrum {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt • Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i> Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 30 ta’ Di/embru, 2013
10
INTERVISTA
Fl-isfond tat-trilo;ija ‘Hekk T[abbat il-Qalb Maltija’ (81)
Insiru nafu a[jar min a[na Fil-[ar;a tal-lum ta’ InNazzjon qed nippubblikaw ilwie[ed u tmenin parti fis-sensiela ta’ konversazzjonijiet ma’ Oliver Friggieri li fihom qed nittrattaw temi u realtajiet differenti. Illum se nitkellmu dwar il-Milied u l-festi ta’ dawn iljiem (it-tieni parti) u dan bl-iskop pre/i] li nkomplu nittrattaw temi attwali. Temi li bosta drabi niddiskutu u ng[arblu bl-aktar mod akkanit, i]da li bosta drabi wkoll Oliver Friggieri
U jekk il-bniedem jaccetta li jg[ix g[al ftit u jitlaq, ma jistax ikun kuntent? Ma hemmx sodis fazzjon f’dan? Ma hemmx g[a]la. L-esperjenzi l-kbar tal-bniedem filqasam tal-[sieb u tal-arti huma kollha mnebb[in minn din ilkundizzjoni dejjiema tal-bniedem: g[alfejn qieg[ed ng[ix hawn, ladarba hawn ma joffri ebda stabbiltà, ebda pa/i permanenti, ebda /ertezza li ma jg[addix ]mienha? Min-na[a l-o[ra, il-fidi hi proposta biex din il-[ajja ting[araf fis-sabi[ u fit-tajjeb, u tkun apprezzata bis-s[i[, u b’rabta mar-rieda ta’ Xi [add li hu ’l fuq u lil hinn millkapa/itajiet intellettwali talbniedem. Bl-intelli;enza tieg[u l-bniedem jasal sax-xifer fejn jiskopri li jkollu jieqaf. Hemm tibda l-fidi, inkella jitfa//a lottimi]mu delu], imnikket ta’ ]mienna. Imma ejja nammettu g[allinqas li hawn bnedmin li huma kuntenti li jammettu dan kollu u li ja//ettaw il-[ajja billimiti tag[ha bla ebda [sieb ie[or. G[al dawn in-nies hemm b]onn il-[sieb ta’ Alla? G[alihom il-feli/ità vera ma hix possibbli? Minbarra l-mistoqsija dwar g[ala qeg[din ng[ixu u se jkollna nitilqu, hemm ukoll mistoqsija aktarx akbar, jew g[allinqas mistoqsija msie[ba mal-ewwel wa[da: g[ala u g[alfejn te]isti ttbatija? Il-pjaneta tag[na hi wirja permanenti ta’ tbatija kontinwa, ta’ kull forma. U l-bi//a l-kbira tattbatija hi siekta, silenzju]a. Fittwemmin Nisrani nittxu spjegazzjoni g[at-tbatija. Id-dnub tannisel… e//etra.
nag[]lu li ninjorawhom. Imma tajjeb li fil-[ajja mg[a;;la li qed ng[ixu nieqfu ftit u nirriflettu fuq temi attwali u li huma ta’ rilevanza. Bla dubju ta’ xejn, Oliver Friggieri, bis-sa[[a talkapa/itajiet indis-kussi tieg[u, kapa/i janalizza u jid[ol filfond ta’ dawn it-temi li g[andhom jg[inuna aktar biex niskopru a[jar min a[na, fejn a[na u fejn tissokta triqitna.
Ma’ Oliver Friggieri qed niltaqa’ b’mod regolari biex niddiskuti g[add ta’ temi, sitwazzjonijiet u mistoqsijiet. Il-qarrejja huma mistiedna jipparte/ipaw billi huma wkoll jibag[tulna l-[sibijiet tag[hom. Kull korrispondenza u email g[al dan l-iskop g[andha tintbag[at f’dan l-indirizz elettroniku hawn imni]]el: joe.mikallef@media.link .com.mt.
Joe Mikallef
Qed ng[ixu ]minijiet ta’ festi u /elebrazzjonijiet kbar, b[al kull sena... i]da lil hinn mill-ikla tad-dundjan tradizzjonali kemm nassiguraw li qlubna huma mimlija bil-fer[ veru^ Apparti dan it-twemmin…. li jing[ata twe;iba. Einstein mhux biss hu mo[[ fejn ikollna nbaxxu rasna, u Imma annimal li jg[ix [ajtu kollIl-fidi hi l-unika twe;iba g[al kbir, imma hu wkoll qalb kbira, nammettu ming[ajr ma nifhmu. ha fit-tbatija, u fi tbatija tremen- dan it-turment li titwieled u titra- u fehem li x-xjenza hi vja;;… Bir-ra;uni l-bniedem i/edi, u da, dan xi dnub tan-nisel bba fi [danu kull persuna. L- ikompli. G[alhekk seta’ jg[id: j[alli l-qalb tifhem hi, bil-modi g[amel? U jekk hu kkundannat li intelli;enza hi fl-aqwa tag[ha ‘L-unika [a;a li tinteressani hi li tag[ha. Il-lingwa tal-univers hi jbati b[all-bniedem, allura l- meta tmiss ix-xifer, il-limitu, li nifhem il-mo[[ ta’ Alla. Il- matematika, imma s-sens tag[ha ;ejjieni metaf]iku tieg[u g[aliex hi taf li ma tistax tmur lilhinn kumplament huma dettalji.’ huwa poetiku. L-a[[ar u l-aqwa ma g[andux ikun l-istess b[al minnu. kelma hi l-kelma tal-qalb. IrIl-kultura tag[tiha din it- ra;uni tal-mo[[ hi biss il-bidu. tal-bniedem, u anki aktar, ladarL-intelli;enza tasal sal-punt li twe;iba ? L-g[erf tal-bniedem ba l-annimal qatt ma g[amel id- taf li ma tafx. Minn Sokrate ’l safejn jista ’ jasal? Kemm il-papiet re/enti u dnub, anzi hu sikwit mudell per- hawn din il-fra]i saret il-kelmakemm diversi studju]i tkellmu fett ta’ qdusija? – Mela l-fidi hi muftie[ tal-aqwa m[u[ f’kull Jekk hu minnu li din il-mistodwar ir relazzjoni bejn ix-xjenza qawwija u intelli;enti, tant li /iviltà, minn Santu Wistin sa qsija hi mitwielda mal-bniedem, u l fidi , fis -sens li bejniethom ma tixxeblek mal-mistoqsijiet. L- Descartes, minn Galileo sa allura din hi parti min-natura hemmx kontradizzjoni , u t-tnejn g[erf hu l-ist[arri; tal-g[aliex, u Wittgenstein u sa Einstein. tieg[u, u t-twe;iba trid tinstab b[al spe/i jg[inu lil xulxin. hekk ukoll hi l-fidi. Il-kru/ifissjoni ta’ Sidna :esù fin-natura stess. Jekk jaqbadna lX ’ inhi l fehma tieg[ek ? Mistoqsijiet b[al dawn hemm Kristu tispjega g[ala t-tbatija g[atx, nafu li hemm l-ilma, u kemm trid, u aktar ma nag[tu /- mhux biss hi fatt, imma hi wkoll jekk je[odna l-;u[, nafu li hemm Il-konflitt bejn ix-xjenza u l/ans lilna nfusna li na[sbuhom, misteru. Wa[da mill-a[[ar l-ikel, u hekk ukoll fil-b]onniji- fidi hu wie[ed mit-turmenti laktar to[ro; /ara l-idea ewlenija kelmiet tieg[u hi ‘g[aliex?’ et kotrana l-o[ra. Minn dawn il- kbar fl-Istorja tar-reli;jonijiet, u li hemm ta[t kollox: l-univers hu Misteru jimplika soluzzjoni: b]onnijiet naturali kollha, li koll- l-aktar tar-reli;jon Katttolika misteru, il-pjaneta ‘tag[na’ hi hekk hu mag[mul biex jirra;una ha g[andhom twe;iba, il-b]onn (Giordano Bruno, Galileo misteru, u l-misteru jesi;i minna l-mo[[ tal-bniedem. fundamentali je[odna sal-punt Galilei, Savonarola).
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 30 ta’ Di/embru, 2013
11
INTERVISTA Bi xjenza nifhmu l-kisbiet talbniedem fil-qasam fi]iku u kimiku u bijolo;iku u l-bqija. Bi xjenza nifhmu wkoll kull g[erf li hu kollu kemm hu uman, ming[ajr il-bastun tarRivelazzjoni, ming[ajr riferiment g[al xi reli;jon jew o[ra. Ix-xjenza tmexxina sal-punt fejn ninteb[u li g[andna nieqfu… u nisktu, u nin]lu g[arkopptejna. Dik hi l-unika po]izzjoni li tixraq lill-bniedem. Allura, ir-rabta bejn xjenza u fidi… Se ni;i g[aliha. Ix-xjenza hi mmexxija mill-fatt li l-bniedem ilu li nduna li d-dinja titlob li tkun studjata, mag[rufa, skoperta. Hi mimlija misteri li l-bniedem irid jg[addi [ajtu, is-sekli kollha, jiskopri xi ftit minnhom. G[adna nafu ftit, jg[id Einstein, imma dak il-ftit hu bi]]ejjed biex jurina kemm g[ad fadal xi nsiru nafu. Nie[du l-kelmiet ‘skoperta’, ‘kixfa’, ‘invenzjoni’, ‘sejba’. Dawn ifissru l-istess, u kollha juru li l-bniedem jiskopri u jikxef – ji;ifieri jinduna li kien hemm xi [a;a qablu, li kienet hemm u hu kixifha, u sabha. L-akbar sejbiet ta’ ]mienna huma antiki daqs Adam u Eva: il-kolesterolu, id-DNA, il-veritajiet kollha tat-teknolo;ija re/enti. Dawn huma kollha qodma daqskemm hu qadim l-univers, imma l-bniedem kellu jie[u dan i]-]mien kollu biex jinduna li kienu hawn quddiemu, mo[bijin, jistennew li jinkixfu. U ma kinitx l-umanità li skopriethom. Kienu biss ftit xjenzjati, ftit ;enji matul firxa twila ta’ ]mien, pass pass wie[ed wara ie[or. Kemm g[andha importanza t-tradizzjoni f’dan kollu? It-tradizzjoni ma hix iddrawwa, imma hi l-ambjent kulturali kollu li a[na twelidna fih. Hi kulma ;ie qabilna, tajjeb u [a]in. Hi t-trobbija ta’ tfulitna daqsakemm hi t-trobbija tul ilbqija ta’ [ajjitna – hi kulma sibna madwarna u qabilna. Fi [dan it-tradizzjoni tal-pajji] u tal-familja a[na nir/ievu kollox, sa[ansitra lilna nfusna.
Ng[idu a[na, f’tie; nieklu mhux g[aliex g[andna l-;u[ imma biex nifir[u fl-okka]joni. Tie; ma hux festa tal-im;ew[in imma festa li biha n-nies jinqdew bl-ikel biex ji//elebraw… {afna nies saru ja[sbu li l-fidi hi [a;a antikwata, donnha r-reli;jon g[adda ]mienha. Fl-epoka teknolo;ika tag[na llum wisq aktar minn qabel, a[na nie[du l-impressjoni li l-bniedem solva l-problemi fundamentali tieg[u, u li l-modernità [olqot xi bniedem ;did. Dik hi l-impressjoni ;enerali, kollettiva. Imma l-verità privata, personali, ma hix [lief il-verità ta’ dejjem: il-bniedem modern igawdi l-kumdità elettronika waqt li xorta jrid jiffa/ja l-mistoqsijet e]istenzjali ta’ kull epoka.
F’dinja li qed issir b[al villa;; /kejken fejn ir-reli;jonijiet u l-kulturi huma ta’ kuljum im]ewqa u m[allta ma’ xulxin, hu importanti li kul[add jirrifletti dwar dak li hu tassew essenzjali fil-[ajja
Nir/ievu l-mod kif na[sbu u nilbsu u nieklu, u nitkellmu, u kollox. Mela nir/ievu wkoll ilmod kif nemmnu – nir/ievu anki r-reli;jon, b[ala parti mill-wirt ta’ m[abba li jag[tuna l-;enituri. Aktar ma tikber, il-persuna aktar tifhem li kulma tawha l;enituri kien parti minn pakkett ta’ m[abba ma[sub biex ikun siewi matul il-[ajja kollha. Ma]]mien imbag[ad kull persuna torqom jew tbiddel jew twarrab dak il-pakkett ta’ m[abba, jew partijiet minnu. Ir-responsabbiltà hi katina li tg[addi minn ;enerazzjoni g[al o[ra. A[na lkoll [oloq ta’ katina wa[da. F’dan id-dawl nistg[u nitg[allmu nirrispettaw lirreli;jonijiet u lill-kulturi kollha ta’ kull ]mien u ta’ kull pajji]. Iddiversitajiet huma toroq differenti li g[andhom iwasslu fl-istess punt a[[ari. Ikel differenti g[andu skop wie[ed biss, u reli;jonijiet differenti jqimu lillistess Alla biss. Ix-xemx u lqamar jidhru differenti f’pajji]i
differenti imma huma dejjem huma, l-istess. Hemm differenza bejn fidi u reli;jon? Il-fidi hi l-konvinzjoni personali quddiem Alla, waqt li rreli;jon hi t-tqeg[id tal-fidi fi [dan familja, xirka. Hekk tfisser il-kelma ‘reli;jon’ mil-Latin ‘religio’. Ir-reli;jonijiet (fost l-o[rajn, il-Kristjanità, l-Islam, il;udai]mu) huma reli;jonijiet li juru li Alla da[al xi darba flIstorja tal-bniedem. Lil hinn mit-twemmin ;enerali, personali ta’ Alla, hemm irreli;jonijiet li g[andhom ukoll lg[eruq stori/i, dokumentati tag[hom. Huma marbutin ma’ Xi [add, xi mkien, xi darba, u hekk waslu sa ]mienna, b[alma issa hu dmir in-nies ta’ llum li jkomplu lkatina u jwasslu lir-reli;jon linnies ta’ g[ada. Ir-reli;jon, b[all-wirt essenzjali kollu, hi tradizzjoni wkoll. Hekk ukoll hi x-xjenza moderna: il-kisbiet re/enti fi storja ta’ tradizzjoni
twila. Nimma;inaw ftit liema tradizzjoni xjentifika meraviljuza nbniet fuq l-iskoperta antika tarrota! Xi tg[idli, allura, jekk nistaqsik liema hu s-sens fundamentali li jwassal lill-bniedem biex jemmen f’Alla? Is-sens li din l-e]istenza hi [a;a sabi[a li timplika xi [a;a isba[, u ma hix s[i[a, anzi hi kontradittorja, kuntrarja g[aliha nnifisha. Innatura tixtieq il-[ajja anki quddiem l-oppost. Il-[sieb ja[seb u jasal sal-punt li l-intelli;enza eman/ipata tieg[u timponilu li jieqaf u jtenni li jixtieq, imma ma jistax, ikun jaf. Il-[ajja tindika li hi t[ejjija g[al xi [a;a o[ra, u ma hix skop fiha nnifisha. Kull [a;a g[andha skop lil hinn minnha. L-iskop tal-ikel ma hux l-ikel imma s-sa[[a; liskop tal-flus ma hux il-flus imam l-o;;ettti li jinxtraw bil-flus; u hekk ukoll kull azzjoni u kull [a;a: l-iskop tag[hom jinsab ’il barra minnhom.
Fl-isfond tat-trilo;ija ‘Hekk T[abbat il-Qalb Maltija’
Insiru nafu a[jar min a[na Il-fidi hi l-konvinzjoni personali quddiem Alla, waqt li r-reli;jon hi t-tqeg[id tal-fidi fi [dan familja, xirka. Hekk tfisser il-kelma ‘reli;jon’ mil-Latin ‘religio’
Ji;ifieri x-xjenza ma twe;ibx l-esi;enzi kollha tal-bniedem… Hemm il-problemi li l-bniedem jipprova jsolvi billi jtejjeb ilqag[da tieg[u f’din il-pjaneta (medi/ini, mezzi elettroni/i, bini aktar komdu, u l-bqija), u fuq kollox hemm il-problemi e]istenzjali: g[ala t-tbatija, g[ala l-[a]en, g[ala l-mewt. Fuq na[a hemm ixxjenza (li tg[inna ng[ixu a[jar), u fuq in-na[a l-o[ra hemm il-fidi (li ta//ertana li se nibqg[u ng[ixu). Din il-kundizzjoni reli;ju]a talbniedem hi wisq aktar minn antikwata. Hi antika daqs il-bniedem, u kollox juri li hi permanenti, b[alma matul kull ]mien il-bniedem irid jibqa’ jie[u n-nifs, u jiekol, u jixrob, u jistrie[ u l-bqija. Il-progress ivarja waqt li jkompli jfakkarna li l-qalb g[andha spazi o[rajn li sa issa ebda progress g[adu ma mliehom. Ilmodernizzazzjoni ma timmodernizzax kollox. Il-menu jista’ jitbiddel, imma l-aptit le. U dan kollu, kieku kellna ni;bruh f’kelma wa[da biss? Im[abba: hi l-isba[ u l-itqal kelma. Kulma g[edna jwassal biex mhux biss tkun l-isba[ kelma, imma tkun ukoll l-e[fef wa[da. Imma kemm g[adna ’l bog[od… ara ftit l-a[barijiet taddinja! Alla jsegwi l-a[barijiet, u jibki Huwa wkoll.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 30 ta’ Di/embru, 2013
13
ANALI}I
Awguri g[al sena a[jar milli se ntemmu Wasalna fi tmiem is-sena. Sena, li xejn inqas minn ta’ qabilha kienet sena movimentata, mimlija u m]ewqa b’[afna episodji sbie[ u koroh, tajbin u []iena, ta’ fer[ kif ukoll taddwejjaq. Hekk hi d-dinja, ta[lita ta’ kollox u ta’ kull ;eneru. Sena li fiha rajna bidla filGvern ta’ pajji]na, minn wie[ed Nazzjonalista g[al wie[ed Laburista. Bidla li mag[ha ;abet diversi bidliet o[ra ta’ formazzjoni ta’ Bordijiet u Korporazzjonijiet li jappartjenu lill-istess Gvern. Bidliet li w[ud minnhom qajmu kontraversja fost il-poplu g[aliex kienu ma[tura mhux fuq il-meritokrazija, is-serjetà u lkwalifiki, kif kien imwieg[ed mill-istess Gvern qabel l-elezzjoni, imma kienu mag[]ula fuq kriterju wie[ed, dak politiku parti;jan.
Euchar Mizzi mizzieuchar@gmail.xom
Nies li [allewna Issa l-Milied g[adda
u tlitt ijiet o[ra nibdew sena ;dida jekk il-Bambin irid. Jekk nieqfu na[sbu ftit, kemm nies li nafuhom a[na kienu mag[na b[al-lum sena u llum m’g[adhomx? Nies [bieb tag[na, familjari tag[na, u[ud ]g[ar fl-età’ waqt li o[rajn anzjani u xju[. Dik hi l-[ajja. Min ;ej u min sejjer. Jiena n]omm ru[i b[ala bniedem ottimist, dejjem u f’kollox. Kultant il-[bieb tieg[i jizzikawni fuq hekk. Pero’ jien nirra;una li bniedem li jkun pessimist m’g[andu xejn x’jiggwadanja [lief inkwiet, dieqa u qrid. Waqt li bniedem ottimist huwa bniedem li dejjem jittama g[all-a[jar, jistenna li jibnazza u g[alhekk l-istess tama ]]ommu fer[an, i]]ommu fidu/ju], i;;g[ielu jg[ix [ajja serena u ta’ ser[an il-qalb u l-mo[[. In[arsu ’l quddiem
Dan ma jfissirx li ma ji;ux mumenti ta’ dwejjaq, jew ta’ qtig[ il-qalb kultant, imma meta ji;u dawn il-mumenti wie[ed jipprova jikkalma u j[ares ’il quddiem, fejn apparti li ]-]mien ifejjaq, il-kalma u l-parir meta me[tie;, i;;g[ielu lil dak li jkun jie[u de/i]joni tajba u f’[inha. Apparti hekk, bniedem ottimist jag[mel [ajjet il-familjari u dawk ta’ madwaru, wa[da aktar kalma, pja/evoli u li tie[u gost fil-kumpanija tieg[u. Is-sena tispi//a bil-famu]i ‘irwiegel’. Tnax-il jum qabel ilMilied li kull wie[ed jirrappre]enta xahar tas-sena, jibda ovvjament minn Jannar sa
Dawn huma ]minijiet fejn wie[ed ja[seb ukoll f’xi ri]oluzzjoni li jista’ jag[mel biex itejjeb l-istil ta’ [ajja li jg[ix. Fost l-aktar komuni hemm dik ta’ aktar e]er/izzju fi]iku, fosthom il-mixi... tajjeb li wie[ed jibda’ bil-mod u mhux bil-goff biex ir-ri]oluzzjoni li jag[mel ma ttulx mill-Milied sa San Stiefnu!
Di/embru. Jg[idu li t-temp ta’ dik il-;urnata jiddetermina ttemp ta’ matul ix-xahar li dak iljum jirrappre]enta. Per e]empju: jekk it-13 ta’ Di/embru to[ro; ;urnata xemxija, dan ikun ifisser li Jannar ser ikun xahar xemxi u s[un. U jibqg[u sejrin hekk g[al 12-il jum wara xulxin, b’lejlet il-Milied jirrappre]enta xxahar ta’ Di/embru. Dari, kwa]i kul[add kien jemmen l-irwiegel, pero’ illum, [afna, spe/jalment i]-]g[a]ag[ ma tantx jag[tu kashom. Ri]oluzzjonijiet Fil-bidu tas-sena mbag[ad, insibu ’l hekk imsej[a ‘Ri]oluzzjonijiet’. Dawn huma spe/i ta’ weg[di li matul din is-sena dak li jkun ser jag[mel hekk, jew
mhux ser jag[mel hekk jew imur hemmhekk aktar, u dan dejjem g[all-;id tal-istess individwu. Min jg[id li jrid jibda d-dieta, min jag[ti l-kelma li per e]empju jrid jag[mel mixja ta’ sieg[a kuljum, jew imur jara l;enituri anzjani darba fil;img[a, e//. Iva anke llum g[adhom je]istu u jsiru dawn irri]oluzzjonijiet, pero’ waqt li ftit jirnexxielhom i]ommuhom issena kollha, o[rajn jieqfu matul it-triq, b’xi w[ud wara biss xahar jew tnejn. Apparti dan, mhix [a;a [a]ina li wie[ed jipprova jippjana /ertu [idma, kapri//i jew tfaddil g[al
Allura n[arsu ’l quddiem lejn din is-sena li ser tibda. Nirringrazzjaw ’l Alla li nibdewha u tal-kumditajiet kollha li llum g[andna g[ad-dispo]izzjoni tag[na hawn f’pajji]na. Ejjew nikkuntentaw ru[na b’li g[andna matul dik is-sena. Illum il;urnata bosta huma dawk li jsiefru darba kultant skont ilmezzi li jkollu. G[alhekk tkun [a;a tajba [afna li wie[ed jibda jfaddal tant fix-xahar g[al dak l-iskop. L-istess japplika g[at-twettieq ta’ /ertu xog[ol strutturali fid-dar jew fin-negozju tieg[u. Dan japplika wkoll g[at-trobbija tattfal, l-aktar fil-programmar ta’ /erti lezzjonijiet tal-mu]ika, ballet, sports, u mitt [a;a o[ra. Illum l-iskola hija wa[da komplessa u tirrikjedi ammont ta’ [in g[all-istudju u anke g[all-homework. Jekk wie[ed ma jippjanax tajjeb, ma jirnexxilux li jinkludi affarijiet o[ra fix-xhur skolasti/i, g[ax jibdew jikklaxxjaw ma’ xulxin bil-konsegwenza li jkollok tieqaf minn /erti obbligazzjonijiet li tkun d[alt g[alihom b’g[ajnejk mag[luqa. Attenzjoni lit-tfal
G[alhekk dan hu ]mien importanti li wie[ed g[andu
jag[mel u]u tajjeb minnu biex jie[u minnu l-massimu li jista’ ming[ajr ma nintrabtu ]]ejjed b’tali mod li nkunu qed nag[mlu [sara psikolo;ika u mentali fuq it-tfal tag[na. Ma ninsewx li ttfal g[andhom dejjem ikollhom dak il-ftit [in ta’ mistrie[ bejn [a;a u o[ra. Dawn m’humiex makni imma umani li daqs kemm g[andhom b]onn li jitg[allmu g[andhom b]onn li jistrie[u u li jilag[bu, spe/jalment jekk huma ]g[ar. Pressjoni ]ejda fuq it-tfal tista’ tikkaw]a tensjoni u nervi fuq listess tfal. Alla[ares lit-tfal nibdew nag[tuhom il-kalmanti minn din l-eta’ tenera tag[hom, g[ax ]gur li dawn it-tfal ikunu g[addejjin minn ]mien diffi/li u li ma jag[mlilhom l-ebda ;id, anzi [sara fi]ika-mentali biss. L-istess japplika g[alina lkbar. Kollox bil-qies, kollox f’waqtu u kollox f’[inu. Illum id-dinja saret mg[a;;la anke f’pajji]na. It-teknolo;ija u lmezzi ta’ komunikazzjoni g[amlu ]viluppi ;ganteski ’l
quddiem u anke dawn, fil-waqt li llum ming[ajrhom kwa]i ma ng[addux, pero’ qed in[alluhom je[dulna kull minuta libera li g[andna, sa[ansitra anke parti mill-[in tal-mistrie[. Dan mhux sewwa. Dawn il-mezzi huma g[addispo]izzjoni tag[na u mhux a[na tag[hom u jag[mluna skjavi tag[hom. Dan jg[odd ukoll g[at-tfal li llum bdew jag[mlu u]u minnhom minn eta’ verament ]g[ira ta’ sentejn jekk mhux qabel ukoll. Il-benefi//ji ta’ dawn l-apparati, kompjuters, tablets, log[ob elettroniku u mobiles huma kbar, pero’ jekk ma jintu]awx bil-g[aqal u bil-qies, daqstant ie[or jista’ jkun kbir id-deni li jikka;unaw. Allura n[arsu ’l quddiem lejn din is-sena li ser tibda. Nirringrazzjaw ’l Alla li nibdewha u tal-kumditajiet kollha li llum g[andna g[addispo]izzjoni tag[na hawn f’pajji]na. Ejjew nikkuntentaw ru[na b’li g[andna u filwaqt li nag[mlu la[jar u]u minnhom, nippruvaw permezz tag[hom, inkunu ta’ g[ajnuna g[all-o[rajn filb]onnijiet kollha li jsibu ru[hom fihom. Dan nag[mluh billi nkomplu nikbru fis-solidarjetà tag[na ma’ min hu batut, ma’ min hu vulnerabbli, ma’ min hu wa[du bla [add ma jittawwallu u jg[idlu kelma ta’ kura;;. Awguri sin/ieri
Ejjew nawguraw lil xulxin issena t-tajba, mill-qalb u b’sin/erità u b’im[abba. Wara kollox a[na lkoll a[wa wlied dan il-pajji] g[a]i] tag[na Malta. Nawguraw is-sena ;dida mimlija risq, hena, pa/i u sa[[a lil kul[add inklu]i dawk li g[alkemm mhux Maltin b[alna qed jg[ixu mag[na u fostna. Biex is-sena 2014 tkun sena fejn kul[add jimxi ’l quddiem fil-linja tieg[u bil-[aqq u bil;ustizzja u fit-twemmin u lu]anzi li dejjem iddistingwewna minn popli o[ra.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 30 ta’ Di/embru, 2013
14
A{BARIJIET TA’ BARRA
Ji]velaw aktar dwar l-attakk fuq il-konsulat Amerikan IL-LIBJA
Pulizija jg[assu d-da[la g[all-istazzjon tal-ferrovija fil-belt ta’ Volgograd, wara l-attakk qattiel talbiera[ (ritratt> EPA)
Attakk suwi/ida fl-istazzjon tal-ferrovija ta’ Volgograd IR-RUSSJA
Il-President Russu Vladimir Putin [are; direttivi spe/ifi/i lill-a;enziji g[all-infurzar talli;i biex jie[du l-mi]uri kollha ne/essarji g[all-[arsien tas-sigurta wara li nqatlu talanqas erbatax-il ru[ fi splu]joni ;o stazzjon tal-ferrovija, fil-belt ta’ Volgograd. Kelliema g[all-kumitat Russu g[al kontra t-terrori]mu qed ja[sbu li l-isplu]joni twettqet minn mara li [ar;et g[al missjoni suwi/ida, bl-awtoritajiet f’Moska jinkwetaw li l-gruppi tal-militanti jistg[u qed i[ejju sensiela ta’ azzjonjiiet vjolenti qabel l-Olimpjadi tax-Xitwa li g[andhom isiru xahar u nofs
o[ra fil-belt ta’ Sochi. L-attakk talbiera[ nissel mhux ftit tal-inkwiet fost il-poplu, blawtoritajiet qeg[din jinvestigaw dik li qed tidher b[ala ‘kampanja organizzata ta’ terrur’ . Dan wara li f’Ottubru, kienu mietu sitt persuni o[ra waqt attakk fuq xarabank fl-in[awi ta’ Volgograd u li ja[sbu kien ukoll dovut g[al mara suwi/ida. Il-belt ta’ Volgograd tinsab lejn in-Nofsinar ta’ Moska u aktar ‘il fuq mir-re;jun tatTramuntana tal-Kawkasu, bla[[ar rapporti jirreferu g[al spinta fis-sigurta madwar listazzjonijiet tal-ferrovija u lajruporti tar-Russja.
L-isplu]joni talbiera[ filg[odu fl-istazzjon ta’ Volgograd 1 anki kka;unat stra;i sostanzjali, bl-attakk ise[[ f’[in meta miljuni tarRussi qed jivvja;;aw minn kullimkien biex ji//elebraw l Ewwel tas-Sena mal-g[e]ie] tag[hom. Mifhum, intant, li l-isplu]joni se[[et qrib il-metal detectors li jinsabu qrib id-da[la g[all-istazzjon u waqt li l-ebda grupp ma [a responsabbilta g[all-atro/ita, l-indikazzjonijiet inizjali huma ta’ ‘mara li li a;ixxiet b[ala suicide bomber fl-in[awi’ – blin/ident qed ikun trattat b[ala azzjoni terroristika.
Il-grupp Al-Qaida ma kellu lebda sehem dirett fl-attakk fuq il-konsulat Amerikan ta’ Benga]i li se[[ f’Settembru tal2012; b’dan id-dettall sinifikanti jo[ro; minn investigazzjoni li g[amlet il-gazzetta New York Times. L-Ambaxxatur Amerikan, Chris Stevens, kien tilef [ajtu f’dan l-attakk wara li numru ta’ aggressuri armati assedjaw ilkumpless u tawh in-nar. Intant, The New York Times, illum, qed tinsisti li l-Kap I]lamiku ta’ milizzja lokali (filLibja) kien il-veru protagonista tal-attakk fuq il-konsulat u meta bba]at din l-informazzjoni fuq xhur ta’ intervisti ma’ residenti ta’ Benga]i li ‘jafu sew’ x’g[adda
verament fil-jum fatali. Anki pprovdew informazzjoni relatata numru ta’ uffi/jali Amerikani involuti f’investigazzjoni kriminali u wara li politi/i Repubblikani akku]aw lill-AlQaida dwar l-attakk tal-2012, f’Benga]i. L-istess politi/i spjegaw li t-terroristi riedu jimmarkaw il-[dax-il anniversarju mill-attakki stori/i (tal-2001) blajruplani tal-passi;;ieri fuq libliet ta’ New York u Washington. Ftit wara l-attakk fuq il-konsulat, l-awtoritajiet f’Washington qalu li l-ixprun ta’ kollox kienu lprotesti vjolenti li qamu fost ilMisilmin min[abba filmat antiI]lamiku li kien prodott fl-Istati Uniti.
Vittmi tal-’barrel bombs’ IS-SIRJA
L-Osservatorju Sirjan g[adDrittijiet Umani qal li g[exieren ta’ tfal u nisa spi//aw vittmi talbarrel bombs waqt attakki millqawwiet tal-ajru tal-Gvern Sirjan fuq il-provin/ja ta’ Aleppo, li ilhom g[addejjin mill-15 ta’ Di/embru. Mifhum li l-ajruplani talgwerra tal-President Sirjan, Bashar al-Assad, qed jitfg[u ilbtieli ppakkjati bl-isplussivi g[al fuq il-popolazzjoni u fejn ja[sbu li nqatlu talanqas 151 /ivili fi
spazju ta’ ;ranet. Dan meta lprovin/ja ta’ Aleppo, lejn itTramuntana tas-Sirja, ilha xxhur i;;arrab il-battalji kontinwi bejn il-qawwiet ta’ Assad u rribelli li jridu iwaqqg[u r-re;im tal-President. Intant, frejgata minNorve;ja, lbiera[, kienet qed t[ejji biex ti;bor l-armi kimi/i mis-Sirja u li, ‘l quddiem, iridu jinqerdu ;o tank spe/jali tattitanjum li jinsab fl-ib[ra internazzjonali.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 30 ta’ Di/embru, 2013
15
A{BARIJIET TA’ BARRA
Inkwiet mal-fruntiera I}RAEL
L-Armata I]raeljana bbumbardjat l-in[awi tal-Libanu, man-na[a l-o[ra tal-fruntiera, wara li ]ew; missili li kienu sparati mill-art Lebani]a laqtu zoni lejn it-Tramuntana ta’ I]rael. Kelliema g[all-militar I]raeljan qalu li t-tankijiet tal-gwerra tag[hom ikkon/entraw l-isparar fuq miri spe/ifi/i fin-Nofsinar tal-Libanu ‘u partikolarment fuq is-sorsi tal-aggressjoni pre/edenti’. M’hux mifhum li rri]ultaw ilvittmi fl-isparaturi, bit-tensjoni bejn I]rael u l-Libanu ilha tirranka g[al ;img[atejn, u mindu lmilitar I]raeljan qatel ]ew; truppi Lebani]i b’reazzjoni g[allqtil ta’ wie[ed mis-suldati tieg[u. Mill-2006 ‘il hawn, inqalg[u diversi in/identi vjolenti fl-artijiet tal-fruntiera komuni u wara li I]rael u l-Libanu kienu ;;ieldu gwerra qalila ta’ xahar.
Jindifen l-eks-Ministru Chatah
IL-BRA}IL> Dehra spettakolari ta’ ra;el li qed jaqdef ‘il barra waqt in]ul ix-xemx, fil-Bajja ta’ Arpoador, f’Ipanema (ritratt> EPA)
Qed jistennew aktar maltemp qalil
IL-LIBANU
IR-RENJU UNIT
Eluf ta’ Lebani]i lbiera[ attendew g[all-funeral ta’ Mohamad Chatah, eks-Ministru u deputat tal-Oppo]izzjoni, li spi//a maqtul nhar il-:img[a fi splu]joni ta’ karozza-bomba fil-qalba ta’ Bejrut. Il-funeral ta’ Chatah, li ndifen ;o moskea tal-kapitali, sar ta[t sigurta kbira u wara li l-alleati Musulmani u Kristjani tieg[u insistew g[al ‘/erimonja kbira li kellha twassal il-messa;; politiku dovut’. Dan meta Chatah, Sunni-Musulman, kien kritiku mag[ruf tal-President tas-Sirja, Bashar al-Assad u tal-moviment Hezbollah tal-militanti X’iti li jappo;;ja lill-istess Assad.
L-Uffi//ju Meteorolo;iku firRenju Unit [are; twissija ta’ aktar maltemp qalil g[al g[eluq is-sena u meta l-awtoritajiet fiddiversi distretti u re;juni qed jippruvaw jikkontrollaw l-effetti tal-[sarat mill-a[[ar maltempati li ddominaw matul il-;ranet talMilied. Skont it-tbassir, l-in[awi lejn il-Lbi/ tal-Ingilterra, flimkien ma’ Wales u l-Iskozja, g[andhom ibatu l-aktar mill-qilla talelementi xitwija, bil-Prim Ministru Britanniku, David Cameron, qed i[e;;e; biex ilkunsilli jfasslu l-pjani konkreti ‘li jilqg[u g[all-maltemp li riesaq kif ukoll g[all-in/idenzi
tal-g[arg[ar ‘inevitabbli’ li mistennija g[al lejliet l-a[[ar tassena’. Sadanittant, kompliet ilmi]erja g[al mijiet ta’ familji li baqg[u ming[ajr dawl mindu nqatg[etilhom il-provvista fil’Maltempati tal-Milied’ – u fost indikazzjonijiet li huma jridu jibqg[u ming[ajr servizz sal;img[a d-die[la. Minkejja li t-temp kien ftit jew wisq stabbli fi tmiem il;img[a, kelliema g[all-Uffi//ju Meteorolo;iku [ar;u dak li hu mag[ruf b[ala yellow alert fost l-istennija g[all-irwiefen kbar li mil-lum stess iridu jolqtu lillIngilterra, Wales u l-Iskozja.
Hemm anki probabbilta kbira li l-in[awi ta’ Wales u z-zoni lejn il-Lbi/ u n-Nofsinar talIngilterra jintlaqtu minn irwiefen b’velo/ita ta’ aktar minn mitt kilometru fis-sieg[a u meta l-effett mistenni jkun ‘terribbli’ g[all-G]ejjer ta’ Scilly, lPunent ta’ Cornwall u l-artijiet fil-Punent ta’ Wales li huma laktar esposti g[all-elementi. Intant, l-Iskozja, salbiera[, kienet qed t[ejji g[al aktar in]ul tax-xita li kellha kompli (almenu) sallum u fost it-t[assib dwar mew;a o[ra ta’ maltemp potenzjali fil-bidu tas-sena ;dida. Il-korrispondenti politi/i qalu
Alert g[al aktar irwiefen qawwija li l-Gvern ta’ Cameron qed jag[mel l-almu tieg[u biex jindirizza l-kri]i dovuta g[all-maltemp u wara l-kritika kbira dwar kif kien irrea;;ixxa g[allemer;enzi tal-jiem pre/edenti. Hu minnu wkoll li r-rabja tarresidenti f’/erti zoni g[adha kbira min[abba l-qtug[ fisservizz tad-dawl li kka;unat ittbatija g[al ammonti kbar ta’ Britanni/i
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 30 ta’ Di/embru, 2013
16
A{BARIJIET TA’ BARRA
Tieqa fuq il-[ruxija tal-[abs IL-BRA}IL
IL-:OR:JA> Etibar Elchiyev, residenti ta’ Tbilisi, jippo]a bi 53 ku//arina tal-metall imwa[[lin ma’ ;ismu u li sar possibbli b’sistema ta’ kalamita. Elchiyev da[al g[all-isfida inkredibbli biex jipprova jikser ir-Rekord Dinji ta’ ‘Guinness’ fil-kategorija ‘Most Spoons on a Human Body’ (ritratt> EPA)
It-tfal qed jitilfu l-interess fil-kotba ta’ ‘Harry Potter’ u ‘Asterix’ IR-RENJU UNIT
Studju ;did li jibba]a fuq ‘ilbidliet fil-preferenzi tal-qari’ fost it-tfal jindika li l-kotba ta’ JK Rowling, li introdu/ew issa[[ar-fenomenu Harry Potter u l-cartoons ta’ Asterix the Gaul m’g[adhomx popolari b[alma kienu u wara daqstant snin ta’ su//ess b[ala ‘must reads’ fost il-;enerazzjonijiet i]-]g[ar. Fil-fatt, awturi b[al Rowling u Roald Dahl jidhru li ‘l quddiem se jispi//aw ‘minsijin’ mit-tfal li telg[in, b[alma ;ralhom awturi b[al Enid Blyton u Judy Blume, li snin ilu kienu wkoll favoriti kbar mat-tfal ta’ kull eta. L-anali]i – li tibba]a fuq
kwa]i tletin sena ta’ statistika dwar il-kotba li jissellfu millibreriji fir-Renju Unit – ]velat ‘ix-xejriet ;odda fil-preferenzi tat-tfal rigward il-qari’, u birri]ultat li l-istejjer ta’ karattri favoriti, inklu]i l-Famous Five u Secret Seven, (ta’ Enid Blyton) illum qed ikunu injorati. G[aldaqstant, l-istudju jinkludi paragun bejn l-aktar g[axar kotba g[at-tfal li qed jissellfu u l-aktar g[axar awturi favoriti f’dan il-qasam, skont ir-rekords li jmorru lura sal-1984 u l-1985. Hu interessanti l-fatt li Dahl, Blume, Blyton, Rowling u Rene Goscinny – li flimkien mal-illu-
stratur tal-cartoons Albert Uderzo [oloq is-sensiela famu]a bba]ata fuq l-avventuri ta’ Asterix – llum tilfu ‘wisq’ millpopolarita wara daqstant ]mien b[ala l-akbar protagonisti wara d-Dinja tal-{rejjef. Il-kotba ta’ Blyton kienu laktar li kienu jissellfu skont lewwel tlett snin tal-ist[arri;, i]da l-interess, ma]-]mien, qata’ lura u sal-punt fejn hi [ar;et mil-lista tal-Aqwa G[axar Awturi (favoriti mat-tfal) bejn l2008 u l-2009. Intant, Blume, li kitbet in-novelli g[all-bniet u Goscinny, ‘g[abu’, rispettivament, mil-
lista fl-1989-90 u l-1997-98. Fl-istess [in, JK Rowling, li ppubblikat l-ewwel novella ta’ Harry Potter fl-1997 u li kitbet biss seba’ kotba fis-sensiela, ma dehret qatt fil-lista tal-Most Borrowed Authors, i]da l-kotba tag[ha assolutament iddominaw il-listi tal-’Aktar Kotba tat-Tfal li Jissellfu’, fl-2000-01 u fl2001-02. Madankollu, l-kotba tag[ha dehru jaqbdu t-triq tan-ni]la fla[[ar snin u skont ma rrifletta linteress fost it-tfal; b’Rowling ukoll tispi//a mil-lista tal’Aqwa G[axra’ fil-kategorija ta/-/kejknin, fl-2012.
Rapport ;udizzjarju li g[adu kemm [are; ]vela li 59 pri;uniera sfaw maqtula, din issena, ;o kumpless ta’ [abs uniku, fl-in[awi ta’ Sao Luis. Filmat li n;ibed fi [dan ilkumpless ta’ Pedrinhas anki juri pri;unier qed ibati t-tortura ta[t idejn pri;unieri o[ra u in/identi separati fejn numru ta’ pri;unieri spi//aw b’rashom maqtug[a. Il-ma;istrat distrettwali li kiteb ir-rapport qal li l-filmat (video) jinkludi ‘l-ag[ar xena ta’ barbari]mu li qatt kellu l-isfortuna li jara’ – bir-rapport jiddettalja xeni terribbli ta’ tortura u g[exieren ta’ ka]i ta’ qtil brutali li se[[ew kollha fil-[abs partikolari, mill-bidu tas-sena ‘l hawn. Il-Bra]il g[andu r-raba’ lakbar popolazzjoni ta’ [absin fid-dinja, b’nofs-miljun persuna jokkupaw l-ispazji riservati g[al 300,000 biss.Hu minnu wkoll li [afna kumplessi ta’ [abs madwar il-pajji] huma fqar [afna firri]orsi minbarra li effettivament immexxija minn gruppi kriminali b’sa[[ithom. Fl-istess [in, rapport ie[or ;udizzjarju – din id-darba rigward [abs fl-Istat ta’ Maranhao – ]vela kundizzjonijiet xokkanti fejn jiddominaw it-tortura, labbu] sesswali u ‘sensiela ta’ omi/idji’. Ir-rapport, li tressaq lill-Qorti Suprema tal-Bra]il, jirrigwarda fa/ilita korrettiva li spi//at iffullata bil-pri;unieri u fejn lawtoritajiet tilfu kull kontroll. Dan meta gruppi ta’ [absin residenti qeg[din jie[du l-li;i b’idejhom fuq ba]i regolari u fejn ma jonqsux il-vjolenza ta’ kuljum’, minbarra l-g[atx kontinwu g[al vendetta bejn ilpri;unieri rivali.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 30 ta’ Di/embru, 2013
17
A{BARIJIET TA’ BARRA
L-I}VIZZERA> Ra;el i[affer qalb is-sil; biex ‘isib’ il-karozza tieg[u wara n]ul ta’ borra li dam g[al sig[at fl-in[awi ta’ Airolo (ritratt> EPA)
L-E:ITTU> Dan il-perijodu tal-Milied kien wie[ed spe/jali g[allpoplu E;izzjan li ra l-in]ul tal-borra f’pajji]u g[all-ewwel darba wara mitt sena. Dan wara li wa[da mill-akbar maltempati laqtet ir-re;jun tal-Lvant Nofsani u [alliet l-in[awi tal-Kajr u ‘l hinn minnu koperti b’mantell abjad mhux daqstant familjari. Ir-ritratt juri tfal qed jg[aqqdu l-blalen mill-borra fl-in[awi lejn inNofsinar tas-Sinaj, fost it-temperaturi ta’ fri]a kontinwa ( EPA)
KYRGYZSTAN> }ew; suldati Amerikani f’Bishkek jaqbdu ‘Snow Dome’ bil-figurini ta’ ‘familja mag[mulha mis-sil;’ biex jibg[atuh lit-truppi li qed iservu fl-Afganistan u bl-iskop li jintu]a b[ala ti]jin g[al waqt il-festi (ritratt> EPA)
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 30 ta’ Di/embru, 2013
18
TV#RADJU
06>00
Radio 101 Breakfast Club b’waqfiet g[al Sports News fis-06>45, A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 0740 Anali]i tal-:urnali< Avvi]i tal-Mejtin u Angelus fit-07>55)
08>00 08>05 09>00 09>05
A[barijiet fil-Qosor (ikompli) 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>55 12>00 12>30 14>30 15>00 15>05
Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet The Big Show Hitsteria A[barijiet fil-Qosor (ikompli) Hitsteria (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
17>55 18>00 18>30 20>00 22>00 23>00
Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Replay ikompli Fuzzbox - Michael Bugeja Talk Time Mu]ika kontinwa
G[at-tfal fuq il-Cable Disney Channel
07:05 - Dog With a Blog 07:30 High School Musical 09:05 – Jessie 09:25 - Wolfblood 09:50 - The Suite Life on Deck 10:15 - A.N.T. Farm 10:35 - Austin & Ally 11:00 - Shake It Up! 11:25 - That’s So Raven 11:45 - Jessie 12:10 Good Luck Charlie 12:35 - Dog With a Blog 13:00 – Wolfblood 13:25 - Gravity Falls 13:50 – Jessie 14:10 Violetta 15:00 - Ratatouille 16:45 – PrankStars 16:55 - Dog With a Blog 17:20 - Violetta 18:05 - Jessie 18:30 - My Babysitter’s a Vampire 18:50 Wolfblood 19:15 - Gravity Falls 19:40 - Shake It Up! 20:00 - Austin & Ally 20:25 - A.N.T. Farm 20:50 Good Luck Charlie 21:10 - Wizards of Waverly Place 22:00 - The Suite Life of Zack & Cody 22:45 - Sonny With a Chance . Nickeldon
07:05 - Winx Club 07:30 SpongeBob SquarePants 07:55 - The Fairly OddParents 08:20 - Go, Diego, Go! 08:45 - Umizoomis 09:10 Tickety Toc 09:28 - Little Kingdom 09:35 - PAW Patrol 10:00 - Dora the Explorer 10:25 - Little Kingdom 10:35 - Olive the Ostrich 10:50 - Bubble Guppies 11:15 - The Fairly OddParents 11:40 - T.U.F.F. Puppy 12:05 - Totally Spies! 12:30 – iCarly 12:55 - Victorious 13:20 Big Time Rush 13:45 - SpongeBob SquarePants 14:10 Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:40 The Penguins of Madagascar 15:05 The Penguins of Madagascar 15:30 SpongeBob SquarePants 15:55 SpongeBob SquarePants 16:20 Victorious 16:45 - iCarly 17:10 Big Time Rush 17:35 - Totally Spies! 18:00 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 18:25 The Penguins of Madagascar 18:50 The Fairly OddParents 19:15 - Robot and Monster 19:40 - Victorious 20:05 - iCarly 20:30 - SpongeBob SquarePants 20:55 - Avatar: The Legend of Aang 21:20 - Avatar: The Legend of Aang 21:45 - Big Time Rush 22:10 - The Penguins of Madagascar 22:35 - The Penguins of Madagascar 23:00 – iCarly 23:25 iCarly 23:50 – Victorious. Jim Jam
07:00 - Nouky & Friends 07:05 Rubbadubbers 07:15 - Oswald
07:30 - Fluffy Gardens 07:37- Fluffy Gardens 07:45 - Jarmies 08:00 – Kipper 08:10 Kipper 08:20 - Mio Mao 08:25 - What’s The Big Idea? 08:30 – Gazoon 08:35 - Gazoon 08:40 - Wobblyland 08:45 - IglooGloo 09:00 - Heroes of the City 09:15 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 - Benjamin’s Farm 09:45 - My Animal Friends 10:00 - See the Sea 10:05 - Lots & Lots Of... 10:20 - Bob the Builder 10:30 - Fireman Sam 10:40 Thomas and Friends 10:50 - See the Sea 10:55 - Nouky & Friends 11:00 - Rubbadubbers 11:10 Pingu 11:15 Tiny Planets 11:20 - Pingu 11:25 Tiny Planets 11:30 - Monkey See, Monkey Do 11:40 - Barney & Friends 12:10 Fluffy Gardens 12:17 - Fluffy Gardens 12:25 – Jarmies 12:40 - Mio Mao 12:45 - What’s The Big Idea? 12:50 - Heroes of the City 13:05 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:30 - Kipper 13:50 – Gazoon 13:55 - Gazoon 14:00 Wobblyland 14:05 - Igloo-Gloo 14:20 - Benjamin’s Farm 14:25 - My Animal Friends 14:40 - See the Sea 14:45 - Lots & Lots Of... 15:00 Fluffy Gardens 15:07 Fluffy Gardens 15:15 - Jarmies 15:30 Angelina Ballerina 15:45 - Monkey See, Monkey Do 15:55 - Barney & Friends 16:25 - Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 - Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 – Igloo-Gloo 17:00 Bob the Builder 17:10 Fireman Sam 17:20 - Thomas and Friends 17:30 See the Sea 17:35 – Tork 17:45 Dougie in Disguise 17:55 - Slim Pig 18:05 - Heroes of the City 18:20 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:45 - What’s The Big Idea? 18:50 - Nouky & Friends 18:55 - My Animal Friends 19:10 See the Sea 19:15 - Lots & Lots Of... 19:30 Monkey See, Monkey Do 19:40 Barney & Friends 20:10 Wobblyland 20:15 - Dougie in Disguise 20:25 Slim Pig 20:35 - Connie the Cow 20:45 - Angelina Ballerina 21:00 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 - Heroes of the City 21:40 - What’s The Big Idea? 21:45 – Pingu 21:50 - Tiny Planets 21:55 – Pingu 22:00 - Bob the Builder 22:10 Fireman Sam 22:20 - Thomas and Friends 22:30 - See the Sea 22:35 - Dougie in Disguise 22:45 Slim Pig 22:55 - Connie the Cow 23:05 - Tork 23:15 - Benjamin’s Farm 23:20 - My Animal Friends.
The Good Witch’s Garden
- Raidue, 15>30
Cassie Nightingale (Catherine Bell) g[adha kemm ;iet toqg[od f’Middleton u kienet im[abbta mhux ftit tibdel id-dar tag[ha mag[rufa b[ala ‘Grey House’ f’lukanda ]g[ira. Fil-film niltaqg[u mal-g[arus ta’ Cassie, il-kummissarju tal-pulizija Jake Russell (Chris Potter) u wliedu Brandon ( Matthew Knight) u Lori (Hannah Endicott-Douglas). X’ji;ri wara li Nick (Rob Stewart), juri dokumenti uffi/jali li jkollu f’idu lil Cassie? G[aliex din tin[asad u g[ajnejha jimtlew bid-dmug[? X’kien fihom id-dokumenti? TVM 1
07:00 - TVAM 09:00 - Niskata 11:00 G[awdex illum 11:30 - Mixage 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 - TVPM 14:00 - A[barijiet 14:05 - TVPM 16:00 - A[barijiet 16:05 - Telebejg[ 16:20 - Madwarna 17:20 Xplahhmal[ajt 17:35 Waqtiet 17:40 - Telebejg[ 18:00 A[barijiet 18:10 - Puree 20:40 A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:40 Izd’mmamentripero 21:50 Bijografiji 22:45 - Mattia 23:15 A[barijiet 23:30 - X-Factor -
TVM 2
07:00 - News 09:00 - TVAM (r) 11:00 - Beast legends 11:50 - It-Triq 11:55 - Waqtiet 12:00 - Puree 12.45 - Animal Diaries 13:45 - Madwarna 14:15 - .EU 14:45 - Servizz minn Malta u Lil Hinn Minnha 15:00 Amazon with Bruce Perry 15:50 - ItTriq 16:00 - Niskata (r) 18:00 Kontrattakk 20:00 - Champions League Magazine Programme 20:30 A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 20:40 - }afira 21:40 - A[barijiet punti ewlewnin 21:45 - Mattia 22:15 Reporter 23:00 - A[barijiet bl-Ingli] 23:10 - BOV match. ONE
07:00 - Breakfast News 08:45 Telebejg[ 09:00 - Sieg[a }mien 10:30 - Telebejg[ 11:15 - Aroma Mattina 12:30 - ONE News 12:40 - It-Tfal 13:30 – Il-Klikka 16:15 - Telebejg[ 16:30 - Fil-K/ina ma’ Malcolm 17:00 - Flimkien ma’ Nancy 17:30 - ONE News 17:40 Telebejg[ 18:00 - Sheriff’s Cuisine 19:00 - Aqrali Storja 19:30 - ONE News 20:15 - Ieqaf 20 Minuta 20:45 Arani Issa 22:50 - Joe’s kitchen 23:30 - ONE News. Smash
07:00 - A[barijiet 07:40 - Er;a’ Lura
08:40 - A[barijiet 09:00 - {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 10:50 - TSN Teleshopping 13:10 - AtoZ Teleshopping 14:20 - Ma’ Majsi (live) 16:10 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 17:10 - Er;a’ Lura 18:00 - A[barijiet ta’ Barra 18:15 - Bingo 75 18:40 Teleshopping 19:00 - A[barijiet 19:30 - {abbejtek 20:30 - Forum 21:30 Dokumentarju 22:00 - A[barijiet 22:30 - Poker.
meteo 3 14:20 - Tg 3 15:05 - Tgr piazza affari 15:10 - Terra nostra (TN) 16:00 - Aspettando Geo 16:40 - Geo magazine 19:00 - Tg 3 19:30 - Tg regione 20:00 - Blob 20:15 Simpatiche canaglie 20:35 - Un posto al sole (soap) 21:05 - Prince of Persia. Film2010 22:45 - Tg 3 linea notte 22:50 - Tg regione 23:20 - La stagionedel blitz.
Raiuno
Canale 5
06:45 - Unomattina (jinkludi Tg 1 fis07:00, it-08:00 u d-09:00) 09:05 - Tg 1 della Storia 10:00 - Unomattina storie vere 10:30 - Unomattina verde 10:55 - Che tempo fa 12:00 - La prova del cuoco 13:30 - Tg 1 14:00 - Tg 1 Economia 14:10 - Verdetto finale 15:20 - Una sorpresa di troppo. Film 2010 17:00 - TG1 17:10 - Che tempo fa 17:15 - Un’altra occasione. Film 2009 18:50 - L’eredità 20:00 - Tg 1 20:30 - Affari tuoi 21:10 - Un matrimonio 23:15 - Grizzly falls. Film 1999.
08:00 - Tg 5 - mattina 08:45 - Caterina e le sue figlie 11:00 - Forum 13:00 Tg 5 13:40 - In questo mondo di ladri. Film 2004 14:27 - TGCom 16:00 - A golden christmas. Film 2009 18:00 November Christmas. Film 2010 20:00 - Tg 5 20:40 - Striscia la notizia 21:10 - The family man. Film 2000 23:35 - Drive in - 30 anni
Raidue
06:40 - Cartoons 08:05 - Sorgente di vita (attwalita) 08:35 - 7th heaven (TF) 10:05 - Tg 2 insieme 11:00 - I fatti vostri 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 E…state con costume e societa 13:50 - Tg 2 medicina 33 14:00 - Detto fatto 15:30 - The good witch’s . Film 2009 17:45 - Tg 2 Sport 18:15 - Tg 2 Notizie 18:45 - NCIS 20:30 - Tg 2 notizie 21:00 - LOL :-) 21:10 - Speciale voyager: Natale a Gerusalemme 23:15 Tg 2 notizie 23:30 - Unici 00:55 Sorgente di vita 01:25 - Meteo 2. Raitre
07:00 - Tgr Buongiorno Italia 07:30 Tgr Buongiorno regione 08:00 - Non perdiamo la testa. Film 1959 09:30 Toto diabolicus. Film 1962 11:15 New York New York 12:00 - Tg 3 12:25 - Tg 3 fuori tg 12:45 - Pane quotidiano 13:35 - Laurel and Hardy 14:00 - Tg Regione # meteo # Tg 3 #
Rete 4
07:20 - Madame X. Film 1966 09:45 Carabinieri 2 (fiction) 10:50 - Ricette all’italiana 11:30 - Tg 4 12:00 Diagnosis murder 12:55 - Murder she wrote 14:00 - Tg 4 14:45 - Lo sportello di Forum 15:30 - Hamburg distretto 21 16:35 - Ieri e ogi in tv speciale 16:45 - Perry Mason 18:55 - Tg 4 19:35 - Il segreto 20:30 - Tempesta d’amore 21:10 - Executive decision. Film 1996 01:00 - Tg4 nightnews Italia 1
07:00 - Friends (sitcom) 08:20 - The middle (sitcom) 09:15 - Quest for camelot.Film 10:10 - Roxy hunter and the mystery of the moody ghost. Film 2007 12:25 - Studio aperto 13:00 Sport Mediaset 13:40 - Cartoons 15:00 - Naruto shippuden 15:30 - The dog who saved Christmas. Film 17:35 - Top one 18:30 - Studio aperto 19:00 - Cosi fan tutte 19:25 - Il ritorno del Monnezz. Film 2005 21:10 - Zelig 23:15 - Never back down. Film.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 30 ta’ Di/embru, 2013
19
TV#RADJU F. Living
BBC Entertainment
Discovery Channel
07.00 - Teleshopping 08:00 – Ipokriti 09:00 – One Star Hotel 10:00 – Fil:nien ma’ Melo 10:30 - Madagascar 12:00 - Teleshopping 13:00 – F Living Magazine 15:00 - Teleshopping 16:00 Niltaqg[u 18:00 – Teleshopping 20:30 – Belle Donne 23:00 – F. Living Magazine 01:30 - Teleshopping.
07:00 - Little Robots 07:10 - Buzz and Tell 07:15 - Boogie Beebies 07:30 Balamory 07:50 - Teletubbies 08:15 The Weakest Link 09:00 - Alone in the Wild 09:50 - Doctors 10:20 - Casualty 11:10 Keeping Up Appearances 14:10 Doctors 14:40 - Casualty 15:30 - Daddy Daycare 16:20 - Daddy Daycare 17:10 Daddy Daycare 18:00 - EastEnders 18:30 - Doctors 19:00 - The Bleak Old Shop of Stuff 19:30 - Comedy Countdown 21:00 - Sherlock Holmes and the Case of the Silk Stocking 22:40 - Sally Lockhart Mysteries
07:30 – Just for Laughs 07:45 – Total Request Show 09:50 – Shout Out 10:00 – Love and Romance 10:45 – Teleshopping 11:45 – Just for Laughs 12:00 – Frux (r) 13:30 – The 80s 14:00 – The Local Angle (r) 15:00 – The 90s 15:30 – Teleshopping 16:30 – Hits 16:50 – Shout Out 17:00 – Local Issues 17:45 – Maltese Music 18:00 – Total Requests Show (live) 20:00 – Just for Laughs 20:15 – Shout Out 20:30 – Frux 21:55 – Football 22:00 – Golden Oldies 23:00 – Local Issues (r) 23:45 – The 60s and 70s.
07:45 - The Wings of Eagles 09:30 Rio Bravo 11:45 - 20,000 Years in Sing Sing 13:10 - The Barretts of Wimpole Street 15:00 - The Americanization of Emily 16:55 - Cimarron 19:20 - Hearts of the West 21:00 - Heaven With a Gun 22:45 - The Outfit
07:15 - Ultimate Survival: Siberia 08:10 Gold Divers: Paydirt 09:05 - Gold Rush: Alaska: Gold, Guns and Bears 09:55 - Worlds Strangest: Places 10:50 - Worlds Strangest: Vehicles 11:40 Worlds Strangest: Underground 12:35 Worlds Strangest: Jobs 13:30 - Gold Divers: Gold Gettin’ Hound Dog 14:25 - Gold Divers: Greedy People 15:20 Naked and Marooned With Ed Stafford: Give Me Shelter 16:15 - Dual Survival: Trouble in Paradise 17:10 Ultimate Survival: Bear Eats 18:05 - Auction Kings: Happy Days Pinball; Wall of Shame 18:35 - Auction Hunters: Rodeo Ton 19:00 - How It’s Made: Copy Paper; Jeans; Computers 19:30 - How It’s Made: Glass Cookware/Soap Bars/Steel Drums#Firefighters’ Unifor 20:00 - Fine Dining with Bear Grylls 21:00 - Get Out Alive With Bear Grylls: Frozen Planet 22:00 - Naked and Marooned With Ed Stafford: Stranded 23:00 - Naked and Marooned With Ed Stafford: Give Me Shelter.
Iris
MGM Movie
Go Stars
11:15 - Il trionfo dell’amore. Film 2001 13.25 - Tre croci per non morire. Film ‘70 15:40 - Sequestro di persona. Film 1969 17:35 - Mi faccia causa. Film ’84 19:35 - Supercar (TF) 20:15 Hazzard (TF) 21:00 - Eyes wide shut. Film 1999 23:45 The company. Film 2003 01:55 - Gialloparma. Film 1999.
07:45 - Desperate Moves 09:30 Roadie 11:15 - Charlie Chan and the Curse of the Dragon Queen 12:55 Memories of Me 14:40 - Bio-Dome 16:20 - Back to School 18:00 American Heart 20:00 - A Breed Apart 21:45 - MGM’s Big Screen 22:05 Bright Angel 23:40 - The Little Death.
07:40 - Carnage 09:00 - The Emperor’s New Groove 10:20 - The Horse Whisperer 13:05 - Babel 15:25 Unknown 17:15 - Joseph and the Amazing Technicolour Dreamcoat 18:45 - Life of Pi 21:00 - Mirror Mirror 22:45 - Chinatown 01:00 - For Your Eyes Only.
Xejk
La 5
08:55 - Centovetrine 09:20 - Media Shopping 09:40 - Centovetrine 10:10 Beautiful 10:35 - Tempesta d’amore 11:30 - Beautiful 11:55 - Centrovetrine 12.15 - Grey’s anatomy 13:10 - Gilmore girls 14:00 - Non ditelo alla sposa 15:00 - Mamma che torta! 15:45 - Il cibo si fa bello 16:15 - Tacco 12...si nasce 16:45 - Extreme makeover home edit 17:45 Spose extralarge 18:30 - Non detelo alla sposa 19:30 - Grey’s Anatomy 20:20 Gilmore girls 21:10 - A league of their won, Film 1992.
TCM
Diva Universal
07:00 - Quincy, M.E. 08:00 - Agatha Christie’s Poirot 09:45 - Movie 09:50 Kojak 10:50 - Quincy, M.E. 11:45 Movie 12:00 - Agatha Christie’s Poirot 13:48 - Great Women 14:00 - Strong Medicine 14:50 – ER 15:45 - Movie 16:00 - Quincy, M.E. 17:00 - Agatha Christie’s Poirot 18:50 - Movie 19:00 Strong Medicine 19:50 - JAG 20:49 Great Women 21:00 - Strong Medicine 21:50 - Strong Medicine 22:40 - Great Women 22:55 – Movie.
Melita More
09:00 - Grey’s Anatomy 09:45 Private Practice 10:30 - Criminal Minds 11:15 - Glee 12:00 - SMASH 13:00 Days of Our Lives 13:45 - Grey’s Anatomy 14:30 - Whitney 15:00 - Private Practice 15:45 - Criminal Minds 16:30 Chicago Fire 17:15 - Psych 18:15 - Days of Our Lives 19:00 - Amazing Race 19:45 - Supernatural 20:30 - The Mentalist 21:15 - Person of Interest 22:00 - So You Think You Can Dance 23:00 Game of Thrones 00:00 - Suburgatory 00:30 - SMASH 01:15 - Glee.
07>00 08>30 10>00 12>00 13>30 15>30 17>00 18>00 18>05 18>30 19>30 20.00 20>30 21>30 21>35 22>30 23>00
Sport fuq il-Cable Eurosport 1
08:30 - Motorsports Weekend 08:45 - FIFA Under 17 World Cup Football 10:00 - ISU Grand Prix, Figure Skating 12:00 - UEFA Women’s Champions League Football 14:00 Scottish International Open, Bowls (Live) 18:15 - Eurogoals 19:00 ISU Grand Prix, Figure Skating 20:45 - WATTS 21:00 - This Week on World Wrestling Entertainment 21:30 - Pro Wrestling 22:30 - Horse Racing Time 23:30 - UEFA Women’s Champions League Football. Eurosport 2
07:00 - Motorsports Weekend 07:15 - FIFA Under 17 World Cup Football 08:45 - UEFA Women’s Champions League Football 10:15 - UEFA Women’s Champions League Football 11:45 - ISU Grand Prix, Figure Skating 13:15 - Freestyle Skiing 14:00 - UEFA Women’s Champions League Football 15:30 UEFA Women’s Champions League Football 17:00 - FIFA Under 17 World Cup Football 18:30 - College Football 20:30 – Superkombat 22:00 - Total KO 23:00 - Scottish International Open Bowls. Melita Sports 1
08:00 - Bundesliga (r) 09:55 - 2012 Alpari World Match Tour (r) 12:00 - FA Cup (r) 13:55 - Bundesliga (r) 15:50 - FA Cup (r) 17:50 - UIPM (r) 19:00 - Bundesliga - Highlights 20:05 - Bundesliga (r) 22:00 - FA Cup (r) 00:05 - Bundesliga (r).
The Family Man
-Canale, 21>10
Fil-film ‘The Family Man’ niltaqg[u ma’ Jack Campbell ;uvni u negozjant ta’ su//ess kbir grazzi g[attalent tieg[u f’dan il-qasam. Jack ja[seb li g[andu kollox f’[ajtu i]da ;uranta fost l-o[rajn iqum f’[ajja kompletament differenti. Issib ru[u f’[ajja fejn ma’ [alliex lit-tfajla li kellu fi ]mien l-kulle;; biex imur Londra, i]da baqa’ mag[ha u ]]ewwie;a b’]ew; ulied. Itih ferne]ija, ma rridx jg[ix aktar f’din il-[ajja i]da rid dik li kellu u li kien ilu ja[dem g[aliha 13-il sena, dik tan-negozju u flus. X’sar minn Jack? Irnexxilu jmur lura fil-[ajja l-antika tieg[u jew baqa’ imwa[[al f’dik il-;dida?
NET News .net (r) Eli in the morining Telebejg[ Flimkien Accordo Malta Llejla NET News (ikompli) Malta Llejla .net NET News .net Ma Tinbidel Qatt NET News Wheelspin Nis;a Maltija (r) NET News
Melita Sports 2 12:00 - Bundesliga (r) 14:00 Swedish ATG Horse Racing V4 Race Meetings 15:05 - Bundesliga (r) 17:00 - Bundesliga (r) 18:55 America’s Cup: World Series (r) 21:00 - Bundesliga - Highlights
22:05 - Swedish ATG Horse Racing V65 Race Meetings 00:40 - 2012 Alpari World Match Tour (r). Malta Stars
08:00 10:15 12:00 (r)
- BOV Premier League (r) - Melita GFA 1st Division (r) - Malta Handball Association 13:25 - Malta Basketball Association (r) 14:50 - Malta Rugby Football Union (r) 16:25 - MFA Futsal League (r) 17:45 - Melita GFA 1st Division (r) 19:35 - Malta Handball Association (r) 21:00 BOV Premier League 23:15 - Malta Basketball Association (r) 00:40 Malta Rugby Football Union (r).
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 30 ta’ Di/embru, 2013
20
Accordo
RAJU#TV – Net TV, 15>30
Sena ;dida ;;ib mag[ha aspettattivi /ari u ri]oluzzjonijiet li probabbli jinkisru. Madankollu a[na kollha naffa//jaw l-bidu tas-sena l;dida bl-a[jar intenzjonijiet biex intejbu l-kwalità tal-[ajja u fuq kollox, tag[na nfusna, kemm spiritwalment u fi]ikament.
Accordo, G[alik u g[al Darek l-programm ppre]entat minn Mary Tabone se jiddiskuti diversi su;;etti fil-qasam tad-dekorazzjoni tad-dar u s-sbu[ija. Ilprogramm g[andu ripetizzjoni nhar ta’ [add f’nofsinhar u jintwera wkoll fuq Facebook u YouTube.
Malta Llejla Fil-programm Malta Llejla lpre]entatri/i Stephanie Spiteri se tkun qeg[da tilqa’ lil Joe Gerada, Fr Carmelo Aquilina u lil Emma Portelli biex jiddiskutu u jag[tu tag[rif dwar l-irwol important f’[idmet Dar Suret ilBniedem. Dar li qeg[da tkun ta’ ;id kbir lis-so/jeta’ Maltija spe/jalment g[al dawk il-persuni l-aktar vulnerabbli. Fr Martin, mistieden ie[or, se jkun jag[ti informazzjoni dwar il-maratona li se tkun qeg[da ti;i organizzata l-Erbg[a 1 ta’ Jannar 2014, b’risq id-Dar tal-
– Net TV, 17>00
Providenza fis-Si;;iewi. Dar tal-Providenza li kul[add jag[raf il-;id li to[ro; minnha permezz tal-[idma kontinwa’ li ssir mal-persuni b’di]abilita’ u lfamiljari tag[hom. Christine Debono u Ruth Brincat se jkunu wkoll mistiedna fuq il-programm Malta llejla u li se jkunu qeg[din jiddiskutu u jag[tu tag[rif dwar il-fondazzjoni St Jeanne. Waqt il-programm mhux se jonqsu pariri siewja dwar iddinja finanzjarja mog[tijja minn Goeffrey Bezzina
Knights of the Round Table – Rete 4, 15>35
Knights of the Round Table hu film ma[dum fis-sena 1953 li hu film bi perspettiva storika u li hu ma[dum mill-MGM. Iddirettur ta’ dan il-film kien
Richard Thorpe u prodott minn Pandro S. Berman. Dan kien it-tieni film mittrilo;ija mhux uffi/jalinag[mul mill-istess direttur u produttur.
L-istorja tal-kavallieri tibqa’ wa[da mill-aktar stejjer popolari u mfittxija ta’ kull ]mien, b’g[add akbar ta’ films li [ar;u li jiddiskutu din it-tema.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 30 ta’ Di/embru, 2013
21
MADWARNA
Serata mu]ikoletterarja f’;ie[ Kelinu Vella Haber L-Akkademja tal-Malti u lMinisteru g[al G[awdex taw ;ie[ lill-Baruni Kelinu Vella Haber f’serata mu]iko-letterarja f’g[eluq il-100 sena minn twelidu. Il-programm fet[u Olvin Vella, il-President talAkkademja tal-Malti, b’diskors li fih radd [ajr lill-Baruni Vella Haber g[all-kura;; u d-determinazzjoni li wera fi ]minijiet meta l-Malti kien mirfus u g[aldaqstant, kompla l-President, jixraq li nag[tu ;ie[ lil min ]amm ilfjamma tixg[el fid-dlam ta’ dak i]-]mien. Minnu g[andna nitg[allmu ma naqtg[ux qalbna minkejja l-isfidi ;odda li nibqg[u n[abbtu wi//na mag[hom.
Paul P. Borg, li fl-2003 ppubblika l-bijografija Kelinu Vella Haber – [idmietu u l-Moviment tal-Malti, ta [jiel ta’ [ajjet Kelinu permezz ta’ dokumentarju bil-g[ajnuna ta’ powerpoint. Il-pjanista Stephen Attard u Daniel Gauci bl-ewfonju ferr[u l-udjenza b’siltieti mu]ikali ta’ Benedetto Marcello u Astor Piazzolla. Richard Matrenza ta t-tifkiriet tieg[u fuq Kelinu u l-Moviment tal-Malti u Patrick Sammut tkellem fuq il-poe]ija ta’ Kelinu Vella Haber. Il-poe]iji ta’ Kelinu Meta Nasal, {elsien u M[abba nqraw minn George Farrugia u Rita Saliba. It-tliet ulied ta’ Kelinu
Il-Baruni Kelinu Vella Haber wera kura;; u determinazzjoni fi ]minijiet dfiffi/li meta l-Malti kien mirfus u ma kienu mog[ti l-importanza li tixraqlu b[ala lsienna
Inawgurata linfa kbira b’materjal ri/iklat Linfa b’qies ta’ tliet metri tul u wiesa’ ]ew; metri kienet inawgurata nhar fi Triq l-Isqof Mauro Caruana, fil-Furjana. Din l-inizjattiva saret b[ala parti mill-attivitajiet tal-Milied fil-Furjana favur l-ambjent mill-Asso/jazzjoni Publju ta’ Malta. Il-linfa n[admet b’materjal ri/iklat fuq disinn ori;inali ta’ Publio Agius u assistit minn Doreen Gatt. B’kollox intu]aw 234 flixkun tal-minerali tadditta General Soft Drinks Co. Ltd li sponsorjaw parti millispejje]. Kien u]at ukoll injam tal-pellets li ng[ata mid-ditta Joseph Hili & Sons, u materjal ie[or riciklat. Numru ta’ voluntieri g[enu fil-;bir tal-fliexken, fosthom issidien tal-kafeteria 22nd January u l-familji Giusti, Barbaro Sant, Hili, Vella, Dimech u Piscopo. G[all-inawgurazzjoni tal-linfa attendew bosta nies fosthom lAr/ipriet tal-Furjana Dun Richard Borg.
Il-President tal-Akkademja tal-Malti jippre]enta t-trofew b’tifkira lil Kelinu Vella Haber
Vella Haber, Frances Arpa, Joyce Darmanin u d-dentist Michael Vella Haber, taw rendikont qasir dwar missierhom b[ala bniedem fil-[ajja familjari li jafu huma, u fuq kollox b[ala missier. Fil-kelmtejn qosra tieg[u, Kelinu Vella Haber fakkar li disg[in sena ilu, meta kien g[adu tifel ta’ g[axar snin, kien qed imut fl-istess bini fejn kienet qed issir is-serata. Kien ;ie jitlob fuqu Mons. Depiro u s-soru qaltlu li issa ma jmutx g[ax Mons. Depiro kien qaddis. Hekk
se[[ u llum fl-g[omor venerabbli ta’ mitt sena g[adu mag[na. Imbag[ad mill-memorja qal ilpoe]ija Barka ta’ Omm miktuba minnu stess. Is-serata kommemorattiva saret fis-sala ewlenija talMinisteru g[al G[awdex nhar id29 ta’ Novembru 2013 fost ;emg[a sabi[a ta’ G[awdxin u Maltin. Fi tmiem is-serata, ilPresident tal-Akkademja talMalti ppre]enta lill-Baruni Kelinu Vella Haber trofew sabi[ b[ala apprezzament g[all-[idma sfiqa u bla heda tieg[u b’risq l-
ilsien Malti. Anton Refalo fisser kemm kien tassew xieraq li ni//elebraw lill-Baruni Vella Haber b’radd ta’ [ajr g[all-[idma kbira tieg[u f’;ie[ art twelidu u g[alle]empju kbir li tana. Huwa fisser li b[al Kelinu, g[andna nie[du [sieb inrawmu li]-]g[a]ag[ g[ax huma l-qofol u t-tama ta’ pajji]na. Is-serata tmexxiet minn Lina Brockdorff u Josephine Mahoney – li b[al [afna o[rajn jafu l-bidu tal-karriera tag[hom lil Kelinu Vella Haber.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 30 ta’ Di/embru, 2013
22 PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ JEW KIRI Il-{amrun
GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bil-bit[a, dawl, ilma u toilet. Bil-permess Class B. ?emplu 77200983.
KLASSIFIKATI G{ALL-KIRI
AVVI}I
{a]-}ebbu; ’il barra minn Triq l-Imdina
Mario Colours
GARAXX basement 40 pied x 50 pied, jista’ jintu]a g[al gym, store, uffi//ju e//. ?emplu 79211659.
G{AL kull xog[ol ta’ kisi u tibjid, kisi bil-;ibs, kisi bir-ramel u siment, kisi u tibjid fuq il-pont u ]ebg[a, tik[il fuq il-fil, tik[il fuq l-antik, graffiato, silikato,
gypsum boards, madum u katusi. ?emplu 99468622. Esperjenza ta’ 16-il sena u stima b’xejn.
Ni]barazzaw – trasport – kull xog[ol
ALL CLEARANCE TRANSPORT innaddfu djar, fabbriki e// minn kull tip ta’ skart anke materjal tal-kostruzzjoni. Innaddfu ;onna. Nag[mlu qlug[ ta’ madum tal-art u tal-kmamar tal-banju. Tindif u tiswijiet ta’ bjar, tik[il u tibjid, gypsum, xog[ol ta’ alterazzjonijiet fuq lantik, bdil ta’ soqfa, e//. Servizzi bil-high-up. Xog[ol b’esperjenza kbira. ?emplu 79081719 jew 21433352. www.allclearancemalta.com
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
G{ALL-BEJG{ G[amara antika
TINKLUDI twaletta bil-mera,
lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.
Libsa ta’ Tie;
:DIDA fjamanta, qatt ma intu]at, mixtrija ming[and ALAMANGO. Prezz negozjabbli. ?emplu fuq 99200354.
Sodda Sufan
TAS-suede, 60” wiesg[a blistorage. Prezz €400 jew leqreb offerta. ?emplu 99808356.
Tombla sheets
B’numri kbar u kuluri differenti. Kalendarji kbar tat-2014, 29/m x 42/m. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and PAWLU BONNICI (Bonnici Printing Press) – 3
Triq Melita, il-Belt Valletta.
Kif issibuna – min-na[a talBarrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie;, invoices, posters u brochures bil-kulur etc u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq
pbonnici@bonniciprintingpress.com
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 30 ta’ Di/embru, 2013
23
TISLIBA
TA{BIL IL-MO{{ U TAG{RIF 1
2
5
3
4
Rapport tat-temp
6
7
UV INDEX
8
2
9
10
11
IT-TEMP Imsa[[ab b’[albiet tax-xita li jistg[u jkunu birrag[ad u bis-si; f’xi n[awi iktar tard VI}IBBILTÀ Tajba minbarra f’xi [albiet tax-xita IR-RI{ [afif g[al moderat mill-Punent, li jsir moderat g[al ftit qawwi mill-Majjistral BA{AR [afif g[al moderat li jsir moderat IMBATT Ftit li xejn li jsir lokalment baxx mill-Punent Majjistru TEMPERATURA L-og[la 16˚C XITA F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 0mm Xita mill-1 ta’ Settembru 272.7mm IX-XEMX titla’ fis-07.12 u tin]el fil-16.56
Il-[amest ijiem li ;ejjin 12
13
14
15
16
17
Mimdudin> 5. Minn dinja m[awda jitfa//a l-pajji] flAsja (5) 6. Qatta basal jew tewm mar- butin f’rabta wa[da bi spaga (5) 7. Vja;;ar (5) 10. Imblukkatura (5) 11. Malizzju] (5) 12. {elu kiesa[ (5) 14. Mhix [a]ina (5) 16. Kollha kemm hi (5) 17. Sa/erdot li jkollu /-/ella tieg[u f’kunvent (5) Lewn id-dlam /appa (5)
18
Weqfin> 1. Tingi] tal-kuxjenza (6) 2. G[ajnuna waqt xi xog[ol (6) 3. {nejja (6) 4. {abbat b’sa[[tu mal-art (6) 8. Mhux ]g[ir fl-età (5) 9. Ma jkollux minnha l- inno/enti (5) 12. Xorb [elu kwa]i mag[qud mag[mul mill-[arrub (6) 13. G[oti ta’ prattika (6) 14. Tni]]il ta’ []u] (6) Isimha ssibu qalb id-djaman- ti, David! (6)
Soluzzjoni tal-:img[a Mimdudin> 5. Rassa, 6. Tafja, 7. Sabar, 10. :bara, 11. Kjosk, 12. Spiss, 14. Palja, {bula, 17. Sabta, 18. Zalza. Weqfin> 1. Arlo;;, 2. Parata, 3. Attakk, 4. Ta[rik, 8. Sabi[, 9. Godli, 12. Skossi, 13. Sabbar, 14. Palazz, 15. Avukat.
Sudoku Fa/li: qieg[ed fil-kaxxi vojta n-numri mill-1 sad-9 f’kull linja orizzontali u vertikali talkwadru l-kbir. Kull numru g[andu jidher darba biss f’kull linja u f’kull kwadru ]g[ir ta’ tliet kaxxi bi tlieta.
Soluzzjoni Sudoku
IT-TNEJN L-og[la 16˚C L-inqas 11˚C
IT-TLIETA L-og[la 14˚C L-inqas 9˚C
L-ERBG{A L-og[la 16˚C L-inqas 9˚C
IL-{AMIS L-og[la 17˚C L-inqas 9˚C
IL-:IMG{A L-og[la 17˚C L-inqas 8˚C
UV
UV
UV
UV
UV
2
2
2
2
2
Temperaturi fi bliet barranin It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet: Malta 16˚ ftit imsa[[ab, Al;eri 15˚C imsa[[ab, Amsterdam 8˚C imsa[[ab, Ateni 14˚C ftit imsa[[ab, Li]bona 12˚C xemxi, Berlin 6˚ imsa[[ab, Brussell 6˚C ftit imsa[[ab, il-Kajr 20˚C xemxi, Dublin 6˚C xemxi, Kopen[agen 6˚C imsa[[ab, Frankfurt 7˚C imsa[[ab, Milan 9˚C xemxi, Istanbul 12˚C imsa[[ab, Londra 6˚C xemxi, Madrid 8˚C xemxi, Moska 3˚C ftit imsa[[ab, Pari;i 8˚C xemxi, Bar/ellona 12˚C xemxi, Ruma 13˚C xita, Tel Aviv 17˚C imsa[[ab, Tripli 18˚C xemxi, Tune] 16˚C imsa[[ab, Vjenna 9˚C im[assab, Zurich 6˚C imsa[[ab, Munich 5˚C imsa[[ab, St. Petersburg 5˚C xita
Tag[rif Wirja ta’ arti sagra L-G[aqda {bieb tal-Presepju fin-Nadur qed ittella wirja blisem ‘Festo Christi Natalicio’ fis-Sala Joe Tabone, fl-Uffi//ju Amministrattiv tal-Kunsill Lokali tan-Nadur. Din il-wirja se tibqa’ miftu[a sal-5 ta’ Jannar tas-sena d-die[la. Dawl Xitwi ‘Winter Light’ seba’ edizzjoni
hu l-isem taspersonali talartist Chris Ebejer li tiffoka fuq l-arti sagra b’rabta mal-Milied u tinkludi skultura fit-terrakotta, bron], /eramika u anki disinji. Il-wirja hi organizzata mi/?entru Kulturali G[awdxi filMinisteru g[al G[awdex u qed issir fil-Banca Giuratale, Pjazza Indipendenza fir-Rabat, G[awdex. Din il-wirja se tibqa’ miftu[a g[all-pubbliku sas-7 ta’ Jannar 2014.
Bidu ta’ sena ;dida fil-Furjana Wara s-su//ess tas-snin li g[addew, il-Kunsill Lokali talFurjana ser jer;a’ jorganzza /?elebrazzjoni Nazzjonali ta’ Lejlet l-Ewwel tas-Sena fi Triq Sant Anna. L-aktar triq traffiku]a f’Malta, Triq Sant’ Anna, ser terga’ tittrasforma ru[ha f’zona pedonali biex tilqa’ fiha eluf ta’ Maltin biex flimkien jg[oddu l-a[[ar sekondi tas-sena 2013.
}jara ta’ kortesija Reuben Gauci, il-Konslu ;enerali ta’ Malta f’Istanbul fitTurkija, g[amel ]jara ta’ kortesija lill-Ispeaker tal-Kamra tadDeputati, Parlament ta’ Malta, An;lu Farrugia. L-Ispeaker irringrazzja lillKonslu ;enerali Reuben Gauci, tax-xog[ol siewi li konsistentament qed jag[mel fit-Turikija. Membru ;did fil-Balluta Patri Ivan Scicluna O.Carm., sar membru ;did tal-Komunita’ Karmelitana tal-Balluta u ser ikun l-Assistent Surmast tal-
Istudenti Karmelitani u Direttur tal-Vokazzjonijiet.
So/jetà Filarmonika Pinto Banda San Sebastjan Il-Kummissjoni Kultura fi [dan is-So/jetà Filarmonika
Pinto Banda San Sebastjan qed itellg[a Emanuel - wirja ta’ aktar minn 30 presepju, bambini u xog[ol ie[or relatat ma’ ]mien il-Milied, kif ukoll hemm g[allwiri presepji g[all-kompetizzjoni nazzjonali. Din il-wirja tkun miftu[a kuljum bejn il-5pm u t-8pm u Sibtijiet u [dud bejn l-10am u 12pm u bejn l-5pm u t-8pm, sat3 ta’ Jannar, fil-Ka]in Pinto. IlKummissjoni Kultura tixtieq tawgura l-Milied it-tajjeb u ssena t-tajba lil kul[add.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 30 ta’ Di/embru, 2013
24
SPORT
L-akbar di]appunti sportivi tal-2013 Is-sena sportiva internazzjonali 2013 ma kinitx biss wa[da mimlija su//essi g[aliex b[al kull sena o[ra, kien fiha wkoll id-disfatti u d-di]appunti. F’dan l-artiklu tal-lum se nag[tu [arsa lejn dawk li flopinjoni tag[na kienu l-aktar sportivi jew sport partikolari li ddi]appunta lill-partitarji u ddilettanti li ]gur kienu qed jistennew xi [a;a ferm aktar millisport jew tim favorit tag[hom g[al matul l-2013. Formula 1 (Motorsport) Sebastien Vettel reba[ ir-raba’
titlu mondjali konsekuttiv billi reba[ l-a[[ar disa’ ti;rijiet tassena. G[al [afna partitarji i]da, dan l-ista;un kien di]appuntanti wara l-waqfa tas-sajf g[aliex Vettel kien sinifikament velo/i aktar mir-rivali l-o[ra fuq tyres li kienu perfetti g[ar-Red Bull tieg[u. It-ti;rijiet fit-tieni parti talista;un kollha segwew stil familjari ]]ejjed, b’Vettel jikseb l-ewwel filliera fil-pole u jifta[ vanta;; bikri li beda jkabbru matul it-ti;rija b’rispons tajjeb mit-tyres u pitstops e]emplari biex itemm rebbie[. Bradley Wiggins (?ikli]mu) Li jsegwi sta;un li fih sar l-
ewwel /iklist Britanniku li reba[ it-Tour de France u midalja taddeheb fl-Olimpjadi qatt ma kien se jkun fa/li u Wiggins deher li sfaxxa ta[t il-pi] tal-aspetattiva matul l-2013. Wara li tne[[a minn lider ta’ Team Sky g[at-Tour de France, Wiggins po;;a fil-mira l-Giro d’Italia. Imma waqg[at u nfezzjoni f’sidru sfurzawh jirtira kmieni waqt li injury fl-irkoppa ma [allietux jiddefendi t-titlu fit-Tour. Reba[ it-Tour Brittaniku f’Settembru imma lista;un tieg[u intemm meta abbanduna l-kampjonati mondjali fit-triq wara biss dawra. Roger Federer (Tennis) Li tkun wie[ed mill-aqwa ta’ kull ]mien jag[mel il-[ajja ta’-
dak li jkun diffi/li li jkompli jikkompeti wara li jkun g[adda l-aqwa tieg[u. Waqt li Federer hu kunsidrat veteran ta’ 32 sena, se jkun di]appuntat wara kampanja fqira fis-sena wara li temm l2012 b[ala Champion ta’ Wimbledon u rrankjat b[ala nnumru 2 fid-dinja. L-I]vizzeru reba[ titlu wie[ed biss, naqas milli jasal sa finali ta’ grand slam g[all-ewwel darba sa mill2002, ra s-serje po]ittiva tieg[u li jasal sal-kwarti tal-finali
It-tim tar-Red Bull iddomina fl-2013
f’Wimbledon imwaqqfa minn Sergiy Stakhovsky ta’ 36 sena u temm is-sena fis-sitt post. Manchester City (Futbol) I/-Champions tal-Premiership fl-2012 li nefqu flus kbar taw wirja fqira fid-difi]a tag[hom tat-titlu u spi//aw 11-il punt wara r-rivali mill-istess belt, United, hekk kif tilfu l-forma barra minn darhom fit-tieni nofs tal-ista;un. Eliminazzjoni bikrija mi/-Champions League u ttelfa fil-final tal-FA Cup kontra t-tim relegat ta’ Wigan Athletic wasslu g[at-tne[[ija ta’ Roberto Mancini minn manager. Is-
su//essur tieg[u Manuel Pellegrini s’issa almenu sejjer ferm a[jar. Jose Mourinho (Futbol) Il-karriera brillanti li kiseb
Jose Mourinho b[ala manager sabet ftit tal-ostakli meta dak li ddikjara lilu nnifsu b[ala “ilwie[ed spe/jali” kellu j[abbat wi//u ma’ dak li sejja[ “l-ag[ar sta;un fil-karriera tieg[i” ma’ Real Madrid. Il-Portugi] kellu argumenti s[an ma’ plejers importanti fid-dressing room ta’ Real u naqas milli jag[ti l-10 titlu ewropew li l-klabb tant xtaq. Wara li Barcelona reb[u lura l-kampjonat ming[and Real Madrid u r-rivali mill-istess belt Atletico g[elbu lil Real biex reb[u t-tazza Spanjola filBernabeu, Mourinho telaq lillklabb bi ftehim re/iproku u rritorna Londra ma’ Chelsea.
Dwight Howard (Basketball)
Howard kien il-mo[[ u ssinsla ta’ Orlando Magic g[al tmien sta;uni u meta sie[eb lil Los Angeles Lakers, [afna kienu bassru affarijiet kbar. Imlaqqam is-’Superman’, Howard naqas milli jiffittja ma’ s[abu, spe/jalment Kobe Brynant u t[abat biex isib ilforma u l-kundizzjoni fi]ika tul l-ista;un kollu hekk kif Lakers tkaxkru fil-playoffs qabel ;ew eliminati minn San Antonio Spurs. Howard temm l-ista;un blinqas medja ta’ punte;; sa mittieni sena tieg[u fl-NBA. Wara biss sta;un ma’ Lakers, g[a]el li jsie[eb lil Houston Rockets. McLaren (Formula 1)
{afna [assew li Lewis Hamilton kien g[amel ]ball meta telaq lil McLaren fi tmiem l-ista;un 2012 biex sie[eb lil Mercedes wara li l-McLaren kienu reb[u [ames ti;rijiet. Imma d - de/i]joni li [a Hamilton irri]ultat f ’ wa[da mill-aqwa hekk kif l-eks tim tieg[u t[abat biex jaqbad irritmu dan l-ista;un u kiseb biss 122 punt u temm fil -[ames post fil-klassifika tal-kostrutturi. Ir-raba’ post ta’ Jenson Button fl-a[[ar Grand Prix , kien l-a[jar ri]ultat tat-tim u ssewwieq li [a post Hamilton, Sergio Perez, kien mibdul ma’ Kevin Magnussen g[all-2014 wara li naqas milli jim pressjona.
Bradley Wiggins
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 30 ta’ Di/embru, 2013
25
SPORT
Impressjoni artistika ta’ kif mistenni jkun l- Al wakrah stadium meta jitlesta
TAZZA TAD-DINJA 2022
Is-s[ana mhux bilfors tnaqqas il-prestazzjoni jekk issir preparazzjoni tajba B[alissa g[addej dibattitu qawwi dwar jekk il-finali tatTazza tad-Dinja tal-2022 filQatar g[andhomx isiru fixxitwa minflok fis-sajf, imma fost dawk li huma [erqana li jin]amm il-perjodu tradizzjonali tas-sajf huma l-organizzaturi nfushom tal-Qatar. Il-President tal-FIFA Sepp Blatter nieda pro/ess ta’ konsultazzjoni dwar jekk it-turnament g[andux ji//aqlaq biex ma jipperikolax il-[ajja tal-plejers u lpartitarji fis-s[ana insopportabbli li tista’ til[aq il-50 grad celsius. L-organizzaturi i]da huma konvinti li kapa/i j]ommu malpjani tag[hom u j]ommu l-istadia friski. “Dejjem g[idna li nistg[u norganizzaw it-Tazza tad-Dinja fissajf,” qal Hassan Al Thawadi, segretarju ;enerali tal-kumitat organizzattiv waqt id-’Doha Goals Forum’ li sar dan l-a[[ar. “Imma jekk id-dinja tal-futbol jew il-FIFA trid li torganizzaha fix-xitwa, inkunu kuntenti u lesti xorta wa[da. Imma jekk iriduha fis-sajf, xorta ninsabu lesti.”
Bix-xog[ol fuq l-ewwel stadium f’Al wakrah , 20 Km bog[od minn Doha mistenni jibda dalwaqt, l-arja kundizzjonata se tkun wa[da mill-fatturi prin/ipali fil-bini. L-organizzaturi qed jimmiraw lejn temperaturi ta’ 25 u 26 grad celsius bl-g[ajnuna talarja kundizzjonata. “ L - arja kundizzjonata se tkun fl-istadium u fil-grounds ta’ ta[ri;,” qal kelliem g[allkumitat organizzattiv. “Li tag[mel l-arja kundizzjonata mhux daqshekk diffi/li. Il-veru sfida hi li tikkonsma mill-anqas ener;ija possibli. Qed nirriflettu fuq iddell u x-xemx, il-[in tal-partiti, et/.” Madankollu mhux kul[add hu konvint li l-aqwa atleti se jkunu qed isofru jekk jilag[bu f’dawn il-kundizzjonijiet. “Hemm [afna e]empji li juru li hu possibli li tilg[ab sport f’temp estrem.” S[ana u umdita`
Tkellimna [afna fuq s[ana tremenda u umdita` f’Beijing qabel l-Olimpjadi tal -2008.
Kienu qalu li hu impossibli li wie[ed ji;ri l -maratona tal ir;iel ta[t it-tliet sig[at. Itti;rija ntreb[et f ’sag[tejn 6 minuti u 32 sekonda bl-atleta Kenjan li llum hu mejjet , Kenneth Wanjiru u kiser irrekord Olimpiku bi tliet minuti. Sebastien Racinais , fi]jolo;ista Fran/i] li jg[iv filQatar qal li jekk it-timijiet jippreparaw kif suppost, ftit ikun hemm differenza bl-effetti tass[ana g[all-plejers. “Il-plejers se jkollhom jadattaw g[as-s[ana billi jit[arr;u f’ambjent s[un . U[ud minnhom se jadottaw ru[hom malajr o[ra aktar bil-mod. Ilmedja biex wie[ed jadatta ru[u hi ta’ bejn 10 u 15-il ;urnata. Jekk tikkumpara partiti milg[uba f’temperatura ambjentali u dik s[una, ir-ri]ultat hu li l-livell ta’ g[ejja fi tmiem kull log[ba u ] -]mien biex jirkupraw hi l-istess ta’ bejn 24 u 48 sieg[a. “ G[alhekk it - timijiet se jkollhom jadattaw mir-rutina ta’ kif jirkupraw imma se jkunu jistg[u jilag[bu partiti bl-istess rata tas-soltu. Mhux se jkunu
jistg[u ji;ru waqt il -log[ba daqs is-soltu imma se jkunu kapa/i jisprintjaw daqs is-soltu u f’/ertu ka]i anke aktar.” “Barra dan f’ambjent s[un, il-passa;;i huma aktar pre/i]i. Jekk it-timijiet ji;ru anqas, ilpressjoni mill-avversarji ovvjament se tkun anqas.” Problema o[ra li qed jiffa//jaw jekk i/aqilqu d-dati tal-finali huma l -Olimpjadi tax-xitwa tal-2022 bi Blatter innifsu jippreferi Novembru u Di/embru minflok Jannar u Frar li jkunu ja[btu mal Olimpjadi. Jista’ jkun hemm ukoll problemi bix-xandara Amerikani b[alma huma l-Fox u l-NBC li fix-xhur ta’ Novembru u Di/embru huma marbuta li jxandru l-NFL, imma skont diversi sorsi minn BeIn Sport America, ix-xandara sussidjarji tal-Qatari TV u Al Jazeera jkunu altru milli lesti li jid[lu fl-azzjoni. Jekk il-fatt li j]ommu maddati ori;inali tas-sajf itejjibx i/-/ansijiet tat-tim nazzjonali li ma ji;ix imbarazzat, hu dibattibbli imma li ma jistax’ ji;i
diskuss hu l-fatt li qed jinvestu miljuni fit-talent ]ag[]ug[. Il-Qatar qabbad lil Ivan Bravo, eks direttur tal istrate;ija ta’ Real Madrid li issa hu kap tal -’Akkademja Aspire’ li se jkun qed jikon/entra biex ji]viluppa plejers ta’ bejn l-14 u t-18-il sena u li qed jittama li finalment ikunu jiffurmaw parti mis sinsla tal-futur tat-tim nazzjonali. ?ertu ri]ultati kienu nkora;;anti – it-tim ta[t is-16il sena g[eleb lit -tim talYouths ta ’ Borussia Moenchengladbach tal :ermanja 7-1 waqt li t-tim talQatari U19 g[eleb lil dak U20 tal-Bra]il. Bravo imma hu realistiku. “Se nkunu qed nersqu lejn dan il-pro;ett bl-aktar mod umli. Dawn ir-ri]ultati ma jfissrux li a[na tajbin daqs il - Bra]il . A[sbu fuq dak li jag[mel tim nazzjonali. Trid ikollok kow/ u plejers li jil[qu l-maturita` fi] - ]mien opportun . Imma dawn ir-ri]ultati tajbin huma sinjal li nistg[u nikkompetu mag[hom.”
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 30 ta’ Di/embru, 2013
26
SPORT
Siltiet u protagonisti ta’ sena sportiva o[ra Hekk kif g[ada tintemm is-sena 2013 kienu diversi atleti li spikkaw kemm f’kompetizzjonijiet li saru f’pajji]na kif ukoll barra minn Malta. Waqt il-Log[ob tal-Pajji]i ]-}g[ar li saru fil-Lussemburgu spikka s-su//ess li kisbu Kevin Moore u Eleanor Bezzina filwaqt li ttiratur William Chetcuti u t-tim tad-doubles tal-ir;iel tal-bo//i g[amlu unur g[al pajji]na fil-Log[ob tal-Mediterran li saru fitTurkija. F’Malta, it-tim tal-basketball ta’ Floriana reba[ il-kampjonat u dan kien l-ewwel unur ma;;uri g[alihom f’dawn l-a[[ar 35 sena. Fil-futbol il-kampjonat BOV Premier ;ie de/i] b’decider u kienu B’Kara li [ar;u rebbie[a fuq Hibernians. Fil-kampjonat tas-sajf talwaterpolo se[[ l-istess hekk kif Neptunes reb[u t-titlu b’decider kontra San :iljan.
BOWLING> Sue Abela, wa[da mill-membri tat-tim nazzjonali Malti li [adu sehem fil-Kampjonati tal-Commonwealth, reb[et ilmedalja tal-bron] fil-kategorija tas-Singles. Mill-ewwel sitt sessjonijiet sessjonijiet Abela ;abet total ta’ 1183 punt b’medja ta’ 197.1 f’kull sessjoni u b’hekk spi//at fit-tielet post flimkien mal-eks champion mondjali Lisa John tal-Ingilterra.
SPARAR> It-tiratri/i Maltija Eleanor Bezzina reb[et il-medalja tad-deheb fil-kategorija tal-10m Air Pistol waqt li kienet qed tie[u sehem fil-Log[ob tal-Pajji]i ]-}g[ar li saru fil-Lussemburgu. B’dan issu//ess Bezzina pattieta g[ad-di]appunt li kellha fl-edizzjoni ta’ sentejn qabel. Wara li g[addiet g[all-finali Bezzina g[elbet l-isfida ta’ Jorunn Hardardottir u ta’ Jans Nancy. Il-medalja li reb[et Bezzina kienet it-tieni wa[da minn tnejn li reb[et Malta fl-edizzjoni tal-2013.
FUTBOL> B’Kara ;ew inkurunati champions tal-og[la divi]joni tal-futbol Malti meta fid-decider g[elbu lil Hibernians bi skor ta’ 3-1. Id-decider sar wara li B’Kara u Hibs temmew l-ista;un b’45 punt kull wie[ed. G[al B’Kara din kienet it-tielet darba fl-istorja tag[hom li reb[u l-kampjonat Malti. Il-kampjonat Malti kien ilu ma jkun de/i] b’decider sa mill-1972.
KICKXOBING> Il-kickboxer Malti Daniel ‘The Jet’ Zahra iddefenda t-titlu mondjali meta g[eleb l-isfida tal-Irlandi] Gary Hamilton. Il-;lieda bejn dawn it-tnejn saret f’Belfast u Zahra iddefenda b’su//ess g[all-ewwel darba t-titlu tal-World Kickboxing Network wara li hu kien di;a’ detentur tat-titlu dinji. Il-Malti reba[ b’knockout fit-tielet rawnd.
ATLETIKA> Il-Marokkin Mohammed Hajjy reba[ it-28 edizzjoni tal-Land Rover Malta Marathon g[at-tielet sena konsekuttiva. Hajjy temm id-distanza ta’ 42.2 km f’sag[tejn 16-il minuta u 7 sekondi. B’dan il-[in Hajjy kiser ukoll ir-rekord tal-korsa li kien ta’ sag[tejn 18-il minuta u 38 sekondi li kien twaqqaf mill-Kenjan Joshua Kipchemba fis-sena 2008.
SPARAR> It-tiratur Malti William Chetcuti reba[ il-medalja tad-deheb fil-kategorija tad-Double Trap waqt il-Log[ob tal-Mediterran li saru fil-belt ta’ Mersin fit-Turkija. Fil-finali Chetcuti reba[ kontra Giovanni Barilla tal-Italja. Chetcuti mill-a[[ar 30 plattina falla biss wa[da biex [are; rebbie[ 29-28. B’dan is-su//ess Chetuctuti sar l-uniku tiraturi li g[aqqad is-set komplet ta’ medalji tal-Log[ob talMediterran. Waqt dawn il-Log[ob spikka wkoll is-su//ess li kiseb it-tim tal-ir;iel tad-doubles talbo//i li reba[ il-medalja tal-fidda.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 30 ta’ Di/embru, 2013
27
SPORT
L-aktar atleti li spikkaw matul is-sena 2013
POOL> It-tim Nazzjonali Malti tal-Pool reba[ il-Kampjonat tal-Ewropa. Fil-finali kontra l-Iskozja, t-tim Malti [are; rebbie[ bi skor ta’ 8-7. Immexxija mill-manager tat-tim Carmel Cilia u mis-Segretarju :enerali Vince Degiorgio, it-tim kien kompost minn Ray Caruana, Mario Cutajar, Philip Coleiro, Clayton Attard, Johan Attard, u Anton Josef Cuschieri.
REGATTA> Il-Marsa u Cospicua reb[u x-Shield tat-8 ta’ Settembru hekk kif dawn spi//aw bl-istess ammont ta’ punti. Dawn it-tnejn issa se j]ommu x-Shield g[al sitt xhur kull wie[ed. Senglea spi//aw fit-tielet post. Ir-Regatta tal-31 ta’ Marzu intreb[et millMarsa li ;abu total ta’ 66 punt.
WATERPOLO> Neptunes Emirates reb[u l-Kampjonat tax-Xitwa g[at-tmien darba meta ming[ajr ma lag[bu reb[u t-titlu wara li Sliema g[elbu lil Marsaxlokk. San :iljan spi//aw fit-tieni post b’reb[a fuq Sirens filwaqt li Sliema spi//aw fit-tielet post. IlKampjonat intreba[ bid-differenza tal-gowls fil-konfronti diretti wara li t-tliet timijiet spi//aw bl-istess punti. Il-kampjonat tasSajf intreba[ mill-istess Neptunes li g[elbu lil San :iljan f’decider. Tlett ijiem qabel Neptunes kienu sfurzaw id-decider b’reb[a kontra l-istess San :iljan.
IBBURDJAR> Il-maxi-jott Taljan B2 ta’ Michele Galli reba[ l-34 edizzjoni tar-Rolex Middle Sea Race. Dan kien l-ewwel jott Taljan sa mill-2005 li reba[ din il-kompetizzjoni. G[al kompetizzjoni ta’ din issena [adu sehem numru rekord ta’ parte/ipanti. Il-Maxi-jott B2 kien it-tmien jott li da[al Malta u wara l-[in ikkore;ut ;ie klassifikat fl-ewwel post.
BASKETBALL> Floriana Francesco Fenech ;ew inkurunati b[ala /-champions il-;odda tal-basketball Malti hekk kif fil-[ames log[ba tal-finali tal-kampjonat BOV g[elbu lil A to Z Electronics Athleta 7471. Dan kien l-ewwel unur ta’ Floriana fl-og[la livell tal-basketball lokali sa’ mit-twaqqif tag[hom 35 sena ilu u wasal wara investiment qawwi li g[amlu f’dawn l-a[[ar sentejn hekk kif ]ew; sta;uni ilu reb[u l-kampjonat tat-Tieni Divi]joni. Athleta, li kienu ;ejjin mir-reb[ ta’ ]ew; kampjonati konskuttivi baqg[u jissieltu sal-a[[ar sekondi imma basket ta’ Dirk Schembri kien kru/jali g[al Floriana.
ATLETIKA> L-atleta Malti-Awstraljan Kevin Moore, f’Mejju, reba[ ilmedalja tad-deheb fil-400m waqt li kien qed jie[u sehem filLog[ob tal-Pajji]i ]-}g[ar li saru fil-Lussemburgu. Il-medalja li reba[ Moore kienet fil-fatt l-ewwel medalja tad-deheb g[al Malta fl-edizzjoni tal-2013. Moore g[eleb l-isfida ta’ Ivar Jasonarson u Kolbeinn Gunnarson li da[lu fit-tieni u fit-tielet post rispettivament.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 30 ta’ Di/embru, 2013
28
SPORT
FRANZA
Aktar akkwisti minn PSG u Monaco Jumejn o[ra jibda l-perjodu tas-suq ta’ trasferimenti u fi Franza, PSG u Monaco huma mistennija jkomplu jsa[[u t-timijiet rispettivi tag[hom. B[alissa PSG qeg[din fil-qu//ata tal-klassifika b’44 punt I tliet punti vanta;; fuq Monaco li qeg[din punt fuq Lille. Sta;un ilu PSG, wara li nefqu miljuni kbar ta’ flus fuq players ;odda reb[u l-kampjonat wara nuqqas ta’ 19-il sena. Din is-sena dawn g[andhom sfida ming[and Monaco li matul is-sajf li g[adda wkoll nefqu flus kbar, l-aktar fuq lattakkant ta’ Atletico Madrid Radamel Falcao. Fil-jiem li ;ejjin PSG, Monaco u l-kumplmanet tat-timijiet iridu jkunu g[aqlin fl-g[a]liet li jag[mlu. Filwaqt li PSG u Monaco mistennija jkomplu jonfqu, timijiet li fil-passat kienu l;ganti f’dan il-kampjonat, ji;ifieri Marseille u Lyon se jippruvaw minn tal-anqas jikkwalifikaw g[all-kompetizzjonijet talEwropa. Qabel dan l-ista;un PSG akkwistaw numru ta’ players i]da ikkumparat mas-snin ta’ qabel dawn kienu ftit. Madankollu akkwistaw players ta’ kalibru mondjali fosthom Edinson Cavani, Lucas Digne u Marquinhos. Player li qed iseg-
wu d-diri;enti ta’ PSG hu Juan Mata ta’ Chelsea, player li ta[t ittmexxija ta’ Jose Mourinho tilef postu mal-ewwel 11. Din kienet sorpri]a kbira meta wie[ed iqis li Mata kien wie[ed mill-aktar players li lag[ab partiti ma’ Chelsea kif ukoll mat-tim nazzjonali Spanjol. Fis-sajf li g[adda PSG di;a’ kienu vi/in li jakkwistaw lil dan il-player [abrieki imma l-klabb ta’ Londra irrifjuta offerta uffi/jali minn na[a ta’ PSG. Issa la darba wasal Jannar u Mata g[adu ma kisibx post fiss malewwel 11 tal-Blues dan bla dubju se jkun irid i[alli lil Chelsea biex jing[aqad ma’ tim bit-tama li jilg[ab futbol regolari u b’hekk jirba[ postu mat-tim nazzjonali Spanjol li fis-sajf li ;ej se jkun qed jikkompeti fit-Tazza tadDinja fil-Bra]il. Player ie[or li qed jinteressa lil PSG hu Yohan Cabaye ta’ Newcastle, player li, flimkien ma’ Mata, jkompli j]id l-g[a]la li jkollu l-kow/ Laurent Blanc fid-dipartiment tal-midfield. Fatt interessanti hu li jekk PSG jakkwistaw lil Cabaye, g[allkuntrarju ta’ Mata, jkun jista’ jilg[ab fi/-Champions League. PSG ikkwalifikaw g[all-fa]i tala[[ar 16 u se jaffrontaw lil Bayer Leverkusen.
Otamendi ta’ Porto hu segwit minn Monaco
Juan Mata ta’ Chelsea fil-mira ta’ PSG
Cabaye di;a’ g[andu esperjenza fil-kampjonat Fran/i] g[ax fil-passat kien jilg[ab ma’ Lille imma wie[ed irid jara jekk Cabaye hux se jie[u r’riskju’ u jmur jilg[ab ma’ tim tal-livell ta’ PSG, xhur qabel ma tibda t-tazza tad-dinja. Jekk Cabaye ma jiksibx il-fidu/ja ta’ Blanc dan jista’ jitlef postu mat-tim nazzjonali Fran/i]. PSG mhux biss se jakkwistaw xi players imma jidher li players b[al ma huma Menez se j[alli lill-klabb minn Pari;i. Tim li hu interessat f’Menez hu Juventus u jekk dan jiffirma mal-Bianconeri din tkun it-tieni darba li jkun qed jilg[ab fl-Italja wara l-esperjenza li kellu ma’ Roma. Il-midfielder Lucas Moura jista’ jkun misluf lill-klabb Bra]iljan imma fla[[ar partiti qabel il-waqfa talMilied kellu wirjiet tajbin u dawn jistg[u jikkonvin/u lid-diri;enti j]ommuh.
Dan is-sajf l-ebda klabb fi Franza ma nefaq daqs Monaco, tim li akkwista lil Radamel Falcao, Joao Moutinho u James Rodriguez. Fix-xahar li ;ej Monaco mistennija jkomplu jonfqu biex jekk ma jirb[ux il-kampjonat, tal-anqas ja//ertaw posthom fi/-Champions League. Lacina Traore, player ta’ Anzhi Makhachkala hu l-aktar player li qed jisemma li se jing[aqd ma’ Monaco. Skond rapporti fil-;urnali Fran/i]i dan di;a’ kellu diskussjonijiet maddiri;enti ta’ Monaco imma lklabb Fran/i] irid joqg[od attent minn Borussia Dortmund u Juventus, timijiet li wkoll urew interess f’dan il-player mill-Ivory Coast. Monaco huma wkoll interessati fil-winger ta’ Real Madrid Angel Di Maria imma s’issa //ansijiet li dan jing[aqad mat-tim ta’ Claudio Ranieri huma ftit.
Nicolas Isimat u Borja Lopes, ]ew; difensuri li akkwistaw Monaco fis-sajf li g[adda ma tantx [allew impatt po]ittiv u jidher li dawn se jkunu mislufa lil xi klabbs. Hu mifhum li jekk wie[ed minnhom inkun misluf, Monaco se jippruvaw jakkwistaw lil Nicolas Otamendi ta’ Porto. Monaco qed jippruvaw minn kollox biex jakkwistaw lill-goalkeeper ta’ Barcelona Victor Valdes, goalkeeper li xhur ilu stqarr li fi tmiem l-ista;un se j[alli lill-klabb Katalan. Minn na[a tag[hom Marseille mhux mistennija jonfqu [afna wara l-investimenti kbar li g[amlu fis-sajf li g[adda. Linqas [a;a li se jippruvaw jag[mlu Lyon huma li j]ommu mag[hom lil Bafetimbi Gomis u lil Yoann Gourcuff, ]ew; players li l-kuntratt jiskadielhom fis-sajf li ;ej.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 30 ta’ Di/embru, 2013
29
SPORT FUTBOL TALJAN
Conte irid ipatti g[al dak li se[[ fit-Turkija Il-kow/ ta’ Juventus Antonio Conte ]vela li g[adu di]appuntat g[al dak li se[[ fil-11 ta’ Di/embru meta dakinhar Juventus sfaw eliminati mill-fa]i tal-gruppi ta/-Champions League b’telfa kontra Galatasaray. Il-partita kellha tintlag[ab fl-10 ta’ Di/embru imma l-log[ba kellha tkun osposta g[al jum wara min[abba l-borra. Jum wara t-Torok immexija mill-kow/ Roberto Mancini reb[u 1-0 bil-gowl jasal fl-a[[ar [ames minuti. Galatasaray g[addew flimkien ma’ Real Madrid g[all-fa]i li jmiss u issa t-tim Tork jaffronta lil Chelsea. Juventus spi//aw ittielet fil-grupp u b’hekk issa se jilag[bu fil-fa]i tal-a[[ar 32 talEuropa League, kompetizzjoni li l-finali tag[ha se ssir proprju filgrawnd ta’ Juventus. “It-telfa kontra Galatasaray g[ada twe;;a’. Ma kellniex
in[allu kollox g[all-a[[ar log[ba imma issa rridu n[arsu ‘l quddiem u nippruvaw nirb[u ttliet kompetizzjonijiet li qed nilag[bu fihom,” qal Conte. Juventus b[alissa qeg[din filqu//ata tal-klassifika tas-Serie A, b’[ames punti vanta;; fuq Roma li qeg[din it-tieni. IlBianconeri se jilag[bu kontra listess Roma hekk kif jirritorna lkampjonat Taljan wara l-waqfa tal-Milied. Barra minn hekk ittim ta’ Conte jrid jilg[ab fil-fa]i tal-kwarti tal-finali tal-Coppa Italia. “Irridu nilag[bu fil-kompetizzjonijiet li fadlilna bil-mentalita` li kapa/i nirb[uhom. L-Europa League kompetizzjoni diffi/li u t-timijiet li hemm fiha huma ta’ livell mill-aqwa. Ftit tal-jiem o[ra jibda l-perjodu tas-suq ta’ trasferimenti u t-timijiet se jkomplu jitjiebu,” kompla jg[id Conte.
Il-kow/ ta’ Juventus Antonio Conte g[adu di]appuntant b’dak li kien se[[ fit-Turkija meta dakinhar Juventus sfaw eliminati mi/-Champions League kontra Galatasaray (ritratt)
L-istess Conte tkellem ukoll dwar il-futur tieg[u u qal li b[alissa mhux qed ja[seb biex I;edded il-kuntratt ma’ Juventus imma biex ikompli jirba[ mag[hom. Il-goalkeeper ta’ Juventus Buffon fa[[ar lill-istess Conte u qal li l-unur li reba[ Conte f’Dubai dan l-a[[ar hu wie[ed mist[oqq. “Conte hu kow/ li jimmotivak u fejn hemm b]onnn itik tbe]bi]a,” qal Buffon. Dan tal-a[[ar kien qed jitkellem wara li Conte reba[ l-unur talAqwa Kow/ tas-Sena 2013.
S’issa, ma’ Juventus Conte reba[ ]ew; kampjonati u wie[ed minnhom reb[u bla telfa. Reja minflok Petkovic
Edy Reja ikkonferma li se jkun hu li jie[u post Vladimir Petkovic b[ala kow/ ta’ Lazio. Din se tkun it-tieni darba li Reja se jkun qed imexxi lillBiancocelesti. Hu mifhum li Reja se jiffirma kuntratt li jintemm f’:unju tal-2015. L-assistent tieg[u se jkun l-eks player, Simone Inzaghi li b[alissa qed imexxi lit-tim tal-youths.
ZANETTI – Il-captain ta’ Inter Javier Zanetti ]vela li se jistenna sa tmiem dan l-ista;un biex jidde/iedi meta se jirtira. Zanetti tilef l-ewwel parti talista;un min[abba injury serja li sofra f’April li g[adda. Ilplayer Ar;entin qal li jekk i[ossu f ’ kundizzjoni fi]ika tajba jibqa’ jilg[ab ma’ Inter. Zanetti, player li din is-sena ]ar anke Malta, minn dejjem qal li la darba jirtira mill-futbol ja[dem fi [dan id diri;enza ta’ Inter imma ]gur mhux b[ala kow/.
Edgar Davids jirtira mill-futbol
Fi tmiem il-;img[a David tke//a kontra Salisbury City
L - eks player ta ’ Juventus Edgar Davids [abbar li se jirtira mill - futbol . Dan wara li nhar is-Sibt li g[adda tke//a fil - partita bejn Barnet u Salisbury City. Davids, player li kien anke jilg[ab mat-tim nazzjonali Olandi], ing[aqad ma’ Barnet fl-2012 u dan lista;un di;a’ tke//a tliet darbiet. Barnet tilfu 2-1 kontra Salisbury u David tke//a wara li intwera t-tieni karta safra. Filkonferenza tal-a[barijiet ta’ wara l-partita Davids qal li kien
se jirtira u qal li r-referees huma mqabbda mieg[u u mat-tim tieg[u. Davids, player li lag[ab ukoll ma’ timijiet b[al ma huma Barcelona, Milan u Inter qal li issa se jiffoka biss fuq il-karriera ta’ kow/. Mal-Olanda Davids lag[ab 74 darba bejn l-1994 u l2005. Fl-2010 Davids lag[ab ukoll g[al ftit ma’ Crystal Palace u sentejn wara ing[aqad ma’ Barnet fejn hemmek mhux biss kien player tat-tim imma anke manager flimkien ma’ Mark Robson.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 30 ta’ Di/embru, 2013
30
SPORT
Okilaibo misjuq minn Julian Farrugia (bin-numru 4 maqlub) hekk kif reba[ il-gran finali VOB
TI:RIJIET TA}-}WIEMEL
Okilaibo jispikka fil-gran finali VOB Kenneth Vella
Misjuq mis-solitu Julian Farrugia, Okilaibo reba[ l-aktar ti;rija mistennija li saret il-bierah fil-Marsa. Din kienet il-gran finali VOB g[al ]wiemel talklassi Premier fuq distanza twila ta’ 2640m u kienet tag[mel parti mit-53 programm tas-sena fuq disa’ ti;rijiet tat-trott. Din il-finali laqqg[et flimkien i]-]wiemel li spikkaw fil-finali tal-Prix De Vincennes ma’ dawk li marru tajjeb fil-kompetizzjoni tat-Tazza tal-President. Wara li ng[ata l-bidu uffi/jali, osservajna li l-ewwel po]izzjoni bdiet talterna bejn diversi ]wiemel, sakemm Charles Degiorgio po;;a quddiem lil Cloria Victis li feta[ vanta;; ]g[ir mit-Taljan Gently Di Poggio (Brian Zammit). Kif mistenni, dawra mit-tmiem kien imiss lil Okilaibo (Julian Farrugia) li jersaq vicin ta’ Cloria Victis. Hekk kif i]-]wiemel qabdu d-dritta finali Cloria Victis beda’ jnaqqas
mill-velocita’ u fl-a[[ar metri ma seta’ jaghmel xejn quddiem il-qawwa ta’ Okilaibo li qasam il-linja finali b’nofs tul mill-istess Cloria Victis. Ohime Mag (Ronald Cassar) u Poppes Fighter (Michael Ellul) kellhom ukoll wirja tajba meta spi//aw fit-tielet u r-raba’ post rispettivament. Fi tmiem il-finali, Twanny Scicluna, Patrick Cachia, Raymond Schembri f’isem ilbookmakers tal-kors ippre]entaw it-trofew ta’ rebbie[a lil Joseph Seychell u Julian Farrugia, sid u sewwieq rispettivament ta’ Okilaibo. F’din ilfinali, Okilaibo kellu medja tajba ferm ta’ 1.14.2” fil-kilometru. Il-kumplament tat-ti;rijiet kienu riservati g[al ]wiemel mill-klassi Premier, Gold, Silver, Bronze u Copper bi ]wiemel kollha jkunu misjuqa minn sidhom stess u jkunu fuq distanza qasira ta’ 2140m. It-ti;rija Premier kienet wa[da e//itanti
matul id-distanza kollha. Playboy C.H. (Anton Pace) okkupa l-ewwel po]izzjoni g[al parti twila tad-distanza i]da madwar 400m mit-tmiem dan iddebuttant Dani] beda’ jnaqqas mill-;iri tieg[u u dlonk inqabe] mill-;did }vedi] P.A. Surprise, li f’idejn sidu stess, il-kollega Lorraine Cunningham, [a lewwel reb[a fi xtutna fa/ilment b’aktar minn sitt tulijiet minn Arnie Sensation (Redeemer Farrugia). Pro Shop Christian Casha) u Shakira Trot (Francois Zammit) kellhom ukoll wirja tajba. Prosit ukoll lil Lorraine ta’ din ir-reb[a. L-a[[ar 400m tal-uniku ti;rija tal-klassi Gold kienu strumentali biex Simb Tyrant (Mark Tanti) jie[u l-ewwel reb[a tieg[u g[al dan l-ista;un. Dan bla tbatija u quddiem Rapide Du Matin (Emmanuel Spiteri) u Happiness Photo (Noel Azzopardi). Oscarina (Kurt Farrugia) da[let ir-raba’. Aktar tard, Tanti reba[
Joseph Seychell u Julian Farrugia, sid u sewwieq flimkien mal-familjari tag[hom wara s-su//ess li kisbu (Ritratti> Alex DeGabriele)
ti;rija o[ra tal-klassi Silver b’Darco As. Saret ukoll ti;rija spe/jali fuq distanza wkoll ta’ 2140m bi ]wiemel miktuba jkunu misjuqa minn tfal taht is-16–il sena. Din intreb[et minn Kaki De Peyrahout misjuq minn Dolan Casha. Waqt il-programm tal-biera[, Noel Baldacchino ;ie premjat b[ala l-a[jar sewwieq tas-sena, Rodney Gatt b[ala l-a[jar sewwieq ta[t il-25 sena, Michael Sultana b[ala l-a[jar jockey 2013 u s-sidien ta]-]wiemel Timolin u Andri Boko b[ala laktar konsistenti tas-sena fitti;rijiet tal-galopp u tat-trott rispettivament. Ing[ata wkoll premju spe/jali lil Charles Grech, sid i]-]iemel veteran tal-galopp Managing
Director. Sal-lum dan hu l-uniku ]iemel li irnexxilu jirba[ ilfamu]a Mediterranean Derby g[al [ames snin konsekuttivi. Texas Charm jirbah ilBourgogne Fil-korsa ta’ Vincennes f’Pari;i fi Franza, il-Fran/i] Texas Charm reba[ it-ti;rija
internazzjonali Prix De Bourgogne li hi t-tielet ti;rija bi preparazzjoni g[all-Prix d’Amerique li ssir fl-a[[ar {add tax-xahar id-diehel. Din it-ti;rija saret fuq distanza qasira ta’ 2100m u bil-bidu bil-karozza tattluq. Texas Charm ittrijonfa minn Triode De Felliere u l-popolari Ready Cash. Texas Charm kien misjuq mi]-]g[a]ug[ Julien Dubois u kellu medja impressjonanti ta’ 1.10” fil-kilometru.
Ir-ri]ultati kollha I Ti;rija. Klassi Copper. Dist 2140m. 1. Loulou De La Rose (J. Falzon) {in – 2.49.2” (1.19.1”) 2. Phoenix Des Baux (S. Abela) 3. Manifi Pointer (C. Fava) 4. Parce Que (W. Grech) II Ti;rija. Klassi Bronze. Dist – 2140m. 1. Bella Notte (N. Barbara) {in – 2.48.1” (1.18.6”) 2. Adream Wish (M. Grech) 3. Take Out Blue (C. Felice) 4. Biggles Coquet (J. Lundin) III Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2140m. 1. Milano Du Gite (A. Cortis) {in – 2.42” (1.15.5”) 2. Newman (M. Caruana) 3. Orio De Marancourt (J. Spiteri) 4. Quo Vadis Phedo (R. Mallia) IV Ti;rija. Klassi Bronze. Dist – 2140m. 1. Mystic River (F. Casha) {in – 2.46.6” (1.17.8”) 2. Nereus Galbe (F. Farrugia) 3. Jens (A. Magro) 4. Mezio Josselyn (S. Grixti) V Ti;rija. Klassi Gold. Dist – 2140m. 1. Simb Tyrant (M. Tanti) {in – 2.41.6” (1.15.5”) 2. –
Rapide Du Matin (E. Spiteri) 3. Happiness Photo (N. Azzopardi) 4. Oscarina (K. Farrugia) VI Ti;rija. Klassi Premier. Dist – 2140m. 1. P.A. Surprise (L. Cunningham) {in – 2.41.7” (1.15.6”) 2. Arnie Sensation (R. Farrugia) 3. Pro Shop (C. Casha) 4. Shakira Trot (F. Zammit) VII Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2140m. 1. Command Coger (J.P. Farrugia) {in – 2.45.8” (1.17.5”) 2. Mind Your Head (S. Axisa) 3. Daring Daylight (O. Bonello) 4. Paolin De Bannes (J. Agius) VIII Ti;rija. Gran Finali VOB. Klassi Premier. Dist – 2640m. 1. Okilaibo (J. Farrugia) {in – 3.15.8” (1.14.2”) 2. Cloria Victis (C. Degiorgio) 3. Ohime Mag (R. Cassar) 4. Poppes Fighter (M. Ellul) IX Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2140m. 1. Darco As (M. Tanti) {in – 2.45.7” (1.17.4”) 2. Max Galbe (C. Agius) 3. Law Suit (J. Agius) 4. Pittacos (B. Gatt)
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 30 ta’ Di/embru, 2013
31
SPORT FUTBOL INGLI}
Chelsea jirb[u l-konfront dirett kontra Liverpool Arsenal l-ewwel fi tmiem l-2013 Chelsea kisbu reb[a ta’ 2-1 fi
Stamford
Bridge kontra Liverpool biex b’hekk telg[u fit-tielet post, ]ew; punti ta[t Arsenal. Il-Blues qalg[u gowl kmieni imma irnexxielhom idawwru r-ri]ultat favurihom. It-tim ta’ Brendan Rodgers mar fil-vanta;; wara erba’ mintui meta minn azzjoni ta’ free kick ,Martin Skrtel feta[ l-iskor minn quddiem il-goalkeeper. Fis-17-il minuta waslet irreazzjoni ta’ Chelsea meta Hazard ikkonkluda azzjoniu mill-isba[ tat-tim u po;;a l-ballun fir-rokna tax-xibka. Fl-34 minuta Chelsea marru g[allewwel darba fil-vanta;; b’gowl ta’ Samuel Eto’o. Chelsea iddefedew tajjeb dan il-vanta;;
Ri]ultati Premiership
Everton v Southampton Newcastle v Arsenal Chelsea v Liverpool Tottenham v Stoke
The Championship
Barnsley v Derby Blackburn v Birmingham Blackpool v Brighton Bournemouth v Ipswich Charlton v Sheff Wed Doncaster v Millwall Huddersfield v Yeovil Leicester v Bolton Middlesbrough v Reading Nott Forest v Leeds Watford v QPR Wigan v Burnley
League One
Bradford v Swindon Brentford v MK Dons Bristol City v Stevenage Carlisle v Peterborough Colchester v Crewe Coventry v Oldham Crawley v Notts County Gillingham v Walsall Port vale v Rotherham Sheff Utd v Tranmere Shrewsbury v Preston Wolves v Leyton Orient
2-1 0-1 2-1 3-0 1-2 2-3 0-1
1-1 1-1 0-0 5-0 5-3 3-0 2-1 4-0 0-0 1-1
3-1 4-1 2-1 1-2
1-1 1-0 2-2 2-0 3-1 0-1 1-1
biex [adu t-tliet punti u taw ittieni telfa konsekuttiva lil Liverpool li ftit tal-jiem ilu tilfu wkoll barra minn darhom kontra Man City. Arsenal se jtemmu s-sena 2013 fl-ewwel post wara li aktar kmieni g[elbu lil Newcastle 10. Il-Gunners skurjaw l-uniku gowl fil-65 minuta permezz ta’ Oliver Giroud li minn azzjoni ta’ free kick g[ola tajjeb u bir-ras g[eleb lill-goalkeeper avversarju wara li kien ir/ieva cross perfett ming[and Theo Walcott. Ta min jinnota li fl-ewwel taqsima kienu Newcastle li marru ferm vi/in li jift[u l-iskor meta Mathieu Debuchy laqat il-lasta b’daqqa ta’ ras. Arsenal issa g[andom punt League Two
Accrington v Southend 1-1 Wimbledon v Plymouth 1-1 Burton v Newport 1-0 Bury v York 2-1 Cheltenham v Mansfield 1-2 Chesterfield v Dag & Red 1-1 Morecambe v Hartlepool 1-2 Oxford Utd v Scunthorpe 0-2 Portsmouth v Northampton 0-0 Rochdale v Bristol Rovers 2-0 Torquay v Exeter 1-3 Wycombe v Fleetwood Posp.
Premiership Sko//i]
Inverness CT v Celtic 0-1 St Johnstone v Dundee Utd 3-0 Aberdeen v Ross County 1-0 Hibernian v Kilmarnock 3-0 Partick Thistle v Motherwell 1-5 St Mirren v Hearts 1-1
Serie B
Siena v Varese Avellino v Padova Brescia v Trapani Carpi v Juve Stabia Cittadella v V. Lanciano Crotone v Palermo Novara v Bari Pescara v Empoli Spezia v Latina Ternana v Reggina Cesena v Modena
1-1
2-1 3-3 1-0 1-2 1-2 0-1 1-2 1-4 2-1
vanta;; fuq Man City li nhar isSibt kibu reb[a minima ta’ 1-0 kontra Crystal Palace. Everton kisbu l-10 reb[a talista;un meta reb[u 2-1 kontra Southampton. Coleman feta[ liskor wara disa’ minuti b’xutt fir-rokna tax-xibka. Hekk kif kien fadal madwar 20 minuti g[al tmiem il-partita Ramirez ;ab id-draw g[al Southampton. Southampton damu jgawdu dan id-draw erba’ minuti biss g[ax Lukaku skurja l-gowl tarreb[a g[al Everton wara li r/ieva ballun tajjeb ming[and James McCarthy. G[al Lukaku dan kien l-ewwel gowl f’dawn la[[ar sitt partiti. Tottenham kisbu t-tieni reb[a minn kemm ilhom ta[t ittmexxija ta’ Tim Sherwood meta g[elbu lil Stoke City bliskor ta’ 3-0. L-iSpurs, b’din irreb[a telg[u fis-seba’ post b’punti daqs i/-champions Man Utd. Fis-37 minuta Tottenham fet[u l-iskor meta Soldado skur-
Martin Skrtel (xellug) ji//elebra wara li feta[ l-iskor kontra Chelsea
ja penalty u sa tmiem l-ewwel taqsima l-iskor baqa` `1-0. Fittieni taqsima r-reazzjoni ta’ Stoke baqg[et ma waslitx u
Tottenham irduppjaw l-iskor fis65 minuta permezz ta’ Dembélé. Tliet minuti wara Aaron Lennon g[amel l-iskor finali 3-0.
FORMULA 1
Schumacher iwe;;a’ waqt vaganza fi Franza L-eks sewwieq tal-Ferrari Michael Schumacher we;;a’ waqt li kien skiing fi Franza. Schumacher, li llum-il ;urnata g[andu 44 sena we;;a’ fil-belt ta’ Meribel fi Franza meta tilef il-bilan/ u [abat rasu ma’ ;ebla. Fortunatament g[alih, il-helmet li kien liebes ipprote;ietu sew u fil-fatt ma stordiex. Christophe GernignonLecomte, id-Direttur tar-resort qal li Schumacher kien ma[sud b’dak li ;ara imma kien konxju
ta’ dak li kien qed ji;ri madwaru. Immedjatament kif we;;a’, Schumacher ittie[ed fi sptar f’Moutiers b’helikopter. Tul ilkarriera Schumacher reba[ seba’ titli mondjali. Is-sewwieq :ermani] irtira mill-isport fl2006 imma fl-2010 re;a’ irritorna mal-Mercedes fejn ma la[aqx il-livell li kien mag[ruf g[alih meta kien g[adu mal-Ferrari. Wara tliet sta;uni mal-Mercedes Schumacher kisb biss darba post fuq il-podju u irtira mill-
Formula 1 fl-2012. Intant, il-President tal-Ferrari Luca di Montezemolo qal li ma jaqbilx mar-regola l-;dida talFIA li se tkun introdotta millista;un li ;ej fejn fl-a[[ar Grand Prix se jibdew jing[ataw punti doppji. Montezemolo m’huwiex l-uniku wie[ed li ma jaqbilx ma’ din ir-regola g[ax fil-;img[at li g[addew I/-champion tar-Red Bull Sebastian Vettel u l-kap talFormula 1, Bernie Ecclestone wkoll qalu li huma kontriha.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 30 ta’ Di/embru, 2013
32
LOKALI
Minkejja l-kes[a li qed ta[kem fuq pajji]na... dan ir-ra;el ma ddejjaq xejn jin]el fil-ba[ar qrib Ba[ar I/-?ag[aq biex jg[in li]-]iemel tieg[u jag[mel l-e]er/izzju. Jekk hemm kelma li tiddeskrivi dan ir-ra;el hi, kura;;u]! (Ritratt> Joseph Galea)
Scrooge jew Santa Klaws^ Ninsabu fi ]mien il-Milied, ]mien li fih madwarna naraw diversi /elebrazzjonijiet u attivitajiet g[addejjin. Hu ]mien ukoll li fih wie[ed jiftakar firrigali. Kien propju g[alhekk li g[a]ilt it-titlu g[al dan l-artiklu. Matul il-jiem li g[addew rajt diversi nies jfittxu u jixtru rrigali, u hawn ftakart fil-Gvern Pre]enti. Dan il-Gvern qed jimxi b[al Scrooge jew b[al Santa Klaws? Qed jimxi ma’ kul[add l-istess? Scrooge
G[alkemm kellna diversi weg[di, issa qed naraw li dawn il-weg[di ntesew. Mal-isem Scrooge, wie[ed jiftakar ukoll f’Bob Cratchit, l-impjegat ta’ Scrooge li min[abba li kellu paga baxxa, ma kellux bi]]ejjed flus biex jixtri l-ikel u l-medi/ini g[all-familja tieg[u. U hawn wie[ed jiftakar fis-settur tassa[[a. [afna minna ntlaqtu fis-settur tas-sa[[a, settur tant essenzjali u b]onnju] g[al kull wie[ed minna. Konna mweg[din li ser jibda jkollna l-pinnoli mqassma ;ewwa djarna. I]da, minflok, x’kellna? Minflok ta’ kuljum qed niltaqg[u ma’ nuqqas ta’ medi/ini. Allura, mhux talli dawn il-medi/ini ma ;ewx imqassma fi djarna, imma lanqas nistg[u ngawdu mis-servizz
li kien jing[ata qabel! Kemm smajna tgergir mill-Partit Laburista qabel l-elezzjoni fuq il-kjuwijiet fl-isptar! Il-kelma waiting list kienet tissemma kull [in. Issa, l-Gvern pre]enti rran;a din is-sitwazzjoni? ]gur li le! [afna jgergru fuq iddewmien esa;erat li qed ikun hemm fl-isptar Mater Dei. U allura wie[ed jistaqsi jekk dan hux l-istess Gvern li konna mweg[da mill-Partit Laburista. Settur ie[or, settur tant g[al qalbi, li fih il-Gvern mexa b[al Scrooge hu dak tal-Kunsilli Lokali. G[as-sena li ;ejja, lfondi allokati g[all-Kunsilli Lokali tnaqqsu b’nofs miljun fuq l-ispi]a li kien hemm fl2012. Barra dan it-tnaqqis, kien hemm tnaqqis ie[or fil-Kunsilli Lokali. Il-Gvern naqqas il-fondi b’460,000 ewro fuq l-ispi]a li kien hemm fl-2012 fis-settur tattoroq. Forsi g[ax it-toroq li huma responsabbli minnhom ilKunsilli Lokali issa huma kwa]i perfetti? Ma na[sibx! Barra dawn il-fondi, diversi kunsilli jiddependu fuq inizjattivi spe/jali. Dawn il-fondi, li jkunu apparti mill-allokazzjoni diretta tal-kunsill, huma essenzjali sabiex kunsill lokali jista’ jwettaq diversi pro;etti ;ewwa llokalita’ li m’g[andux fondi g[alihom mill-allokazzjoni diretta. I]da, il-Gvern g[o;bu
Graziella Galea President tal-Kulle;; Kunsilliera tal-PN
jnaqqas il-fondi g[all-inizjattivi spe/jali b’400,000 ewro fuq ilba;it tas-sena l-o[ra. Kien hemm ukoll tnaqqis fil-fondi allokati g[all-pagamenti millKunsilli Lokali lill-Waste ServMalta Ltd. u g[all-kofinanzjament g[al pro;etti ffinanzjati mill-UE. Santa Klaws
Wie[ed jistaqsi, imma lGvern qed jimxi ma’ kul[add listess? Jew qed jara kif [a jkollu iktar flus sabiex ikun jista’ jqassam lil dawk ta’ ;ewwa? IlMilied g[all-Partit Laburista ;ie kmieni. Santa Klaws qassam irrigali qabel il-MIlied. F’diversi konsulenzi, awtoritajiet, bordijiet u Ministeri rajna bosta nies ta’ twemmin politiku b[al dak tal-
Gvern ji;u mag[]ula u ma[tura. Allura l-Gvern nesa t-t[ambiqa li kul[add jista’ ja[dem mag[na? Il-Gvern nesa l-g[ajta tal-meritokrazija? Ma jistonax li f’daqqa wa[da, din il-kelma ntesiet u qisu l-po]izzjonijiet qed jing[ataw skond it-twemmin politiku li wie[ed i[addan? Kien hemm min mhux talli ng[ata po]izzjoni wa[da, imma iktar minn wa[da, u allura diffi/li biex wie[ed jemmen li l-Gvern qed jimxi ma’ kul[add l-istess. Imbag[ad kien hemm min ukoll li dde/ieda li jikri l-karozza tieg[u stess ghax-xog[ol tieg[u! Imma qisu, xejn mhu xejn, u qisu affarijiet li qabel wie[ed qas biss kien jo[lomhom issa qed isiru realta’. Imbag[ad ftit tal-jiem ilu wkoll smajna dwar il-ka] talAustralia Hall. L-istess Gvern idde/ieda li g[andu jwaqqa’ kaw]a kontra l-Partit Laburista. B[alissa, fil-Gvern, jekk forsi hawn min nesa, nsibu lill-Partit Laburista. Il-Gvern Laburista ta rigal ta’ 10 miljun ewro, mittaxxi tieg[i, u tieg[ek u talMaltin u l-G[awdxin, lill-Partit Laburista. Kul[add jista’ ji;;udika s-sens ta’ dan kollu. Grazzi!
Nixtieq nag[laq dan l-artiklu fuq tlett noti iktar posittivi. [a nibda bil-martona tal-PN tal-
[add li g[adda. Din l-esperjenza, meta eluf ta’ nies taw issehem tag[hom biex il -PN ;abar ‘il fuq minn 425 ,000 Ewro, ienet esperjenza li wriet kemm il-Maltin qieg[din jag[tu sehemhom biex isa[[u l-Partit Nazzjonalista. Ng[id grazzi lil kull wie[ed u wa[da minnkom li taw is -sehem tag[hom. Ng[id ukoll grazzi lil dawk li g[alkemm jemmnu filPartit Nazzjonalista u xtaqu jag[tu sehemhom ma setg[ux jag[mlu dan min[abba / /irkostanzi partikulari li jinsabu fihom Il-festi t-tajba
Issa li ninsabu ftit jiem ‘il bog[od mill-Ewwel tas-Sena, importanti li f’dawn i]-]minijiet, kif urejna fl-Istrina, ma ninsewx lil ta’ madwarna u nuru l;enero]ita’ tag[na ma’ kul[add, b’mod spe/jali ma’ dawk li huma inqas ixxurtjati minna. Awguri!
media•link COMMUNICATIONS