Nru 13,633
It-Tnejn, 6 ta’ Jannar, 2014 €0.80
Pulizija part-time b’kuntratti li jistg[u jservu ta’ waiters Matthew Bonett
Minn kemm ilu li [a t-tmexxija ta[t idejh tal-Korp talPulizija, il-Kummissarju Peter Paul Zammit se j]id b’mod drastiku l-inga;; ta’ “Kuntistabbli ta’ ri]erva” li fi kliem ie[or ifisser ‘pulizija parttime’ tant li skont l-informazzjoni li g[andu In-Nazzjon, dan l-ammont jil[aq il-150 fil-ftit xhur li ilu jmexxi l-Korp Peter Paul Zammit. Jirri]ulta, minn diversi kuntratti li ra dan il-;urnal, li l-kuntratti ta’ dawn l-hekk imsej[a “Kuntistabbli ta’ ri]erva”, g[andhom klaw]ola spe/ifika li permezz tag[ha pulizija jkunu jistg[u jitqabbdu biex jag[mlu xog[ol li mhuwiex fil-linja tal-[idma tal-Korp talPulizija. Numru mhux ]g[ir ta’ pulizija li se jid[lu f’dan il-kuntratt sostnew li dik il-klaw]ola spe/ifika dda[[let biex b[alma kienu kostretti jag[mlu pulizija o[ra, ikunu jistg[u jservu ta’ waiters f’xi okka]jonijiet spe/ifi/i. Fil-fatt, [afna pulizija g[adhom jinsabu dispja/uti g[all-fatt li l-[idma tag[hom filKorp tal-Pulizija kienet irridikolata meta ntalbu biex iservu ta’ waiters f’ikla organizzata millMinisteru g[all-Intern u sSigurtà Nazzjonali fil-Palazz tal-Girgenti g[ar-rappre]entanti barranin tal-European Broadcasting Union (EBU). Dan il-;urnal hu infurmat li mhux l-ewwel darba li l-Korp tal-Pulizija jidde/iedi li jinga;;a “Kuntistabbli ta’ ri]erva”, i]da fil-passat dawn kienu jsiru biss f’okka]jonijiet spe/ifi/i, b[al per e]empju /-CHOGM li kien sar fl-2005. Madanakollu, fl-ebda [in, ilPulizija ma kienu mitluba jag[mlu xog[ol li m’g[andux
x’jaqsam mal-[idma tal-Korp tal-Pulizija, b[al per e]empju jservu ta’ waiters. F’kuntatt li sar ma’ dan il;urnal tard ilbiera[ filg[axija, kelliema g[all-Pulizija qalet biss li s’issa ma kien g[adu ffirmat ebda kuntratt g[al kuntistabbli ta’ ri]erva. Fil-Korp tal-Pulizija b[alissa jidher li te]isti tensjoni kbira hekk kif Assistent Kummissarju tefa’ r-ri]enja tieg[u wara li
spi//a fl-a[[ar po]izzjoni wara li saru l-intervisti g[all-karigi ta’ Deputati Kummissarji li mistennija jin[atru b’mod uffi/jali fil-jiem li ;ejjin. In-Nazzjon hu infurmat li lAssistent Kummissarju Lawrence Cauchi tefa’ r-ri]enja tieg[u mill-kariga peress li ;ie fl-a[[ar post fl-intervisti g[allkariga ta’ Deputat Kummissarju.
Mill-informazzjoni li ;iet ]velata, jidher li t-tliet Assistenti Kummissarji li se jin[atru Deputati Kummissarji, huma Ray Zammit, Andrew Seychell u Pierre Calleja, tant li din mistennija tkun l-ewwel darba fl-istorja tal-Korp talPulizija f’pajji]na li se jkun hemm tliet Deputati Kummissarji.
Presepju [aj
Il-Ma;i jaslu G[ajnsielem
Su//ess g[all-presepju [aj Betlem f’G[ajnsielem hekk kif il-Ma;i li telqu mill-belt ta’ Tolfa fl-Italja, ilbiera[ waslu f’G[ajnsielem Ara pa;ni 4 u 5
Il-Vatikan
}jara fl-Art Imqaddsa
ikompli f’pa;na 2
Il-Papa Fran;isku j[abbar li f’Mejju se j]ur l-Art Imqaddsa. Dan hu l-ewwel vja;; li t[abbar li se jag[mel din is-sena. Ara pa;na 15
Kampjonat Premier
Jibdew b’reb[a
IL-PORTUGALL> Nies ipo;;u tifkiriet mal-istatwa tal-le;;enda tal-futbol Portugi] u internazzjonali Eusebio da Silva Ferreira quddiem l-istadium Luz f’Li]bona. Il-Portugall ilbiera[ iddikjara tlett ijiem ta’ luttu nazzjonali wara li kmieni l-{add t[abbar li miet Eusebio f’età ta’ 71 sena. (ritratt EPA) Aktar f’pa;na 28
I/-champions B’Kara u Hibernians jibdew is-sena 2014 b’reb[a kontra Floriana u Balzan rispettivament. Ara pa;ni 26 u 27
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 6 ta’ Jannar, 2014
2
LOKALI
Tinstab id-dg[ajsa b’sajjieda E;izzjani Il-Forzi Armati ta’ Malta lbiera[ filg[odu rnexxielha tikkuntattja d-dg[ajsa tas-sajd E;izzjana li ilha jiem s[a[ mitlufa. Id-dg[ajsa, bl-isem ‘Zeinah al Bahreen’, li fuqha kien hemm tmien sajjieda E;izzjani, irri]ulta li kellha xi [sarat fil-magna. Hi telqet mill-port ta’ Marsaxlokk nhar l-Erbg[a li g[adda u ftit jiem wara, min[abba l-[sarat ma baqg[etx ti;i inter/ettata, tant li s-sajjieda ma baqg[ux jag[mlu kuntatt mal-qraba tag[hom. It-talba lill-Forzi Armati ta’ Malta saret mill-Konsulat E;izzjan f’Malta u l-Forzi Armati ilhom ifittxu din id-dg[ajsa minn kmieni s-Sibt filg[odu. Fil-kuntatt li sar mad-dg[ajsa E;izzjana, il-Forzi Armati Maltin ;ew infurmati li d-dg[ajsa kienet fi triqitha lura lejn il-kosta E;izzjana u li [add ma we;;a’ fil-jiem li l-opra tal-ba[ar kienet mitlufa. F’din il-[idma ntu]aw kemm is-servizzi marittimi kif ukoll dawk tal-ajru tal-armata Maltija.
Mara tintlaqat minn vettura Bulgara ta’ 39 sena li tg[ix Tas-Sliema ntlaqtet minn vettura waqt li kienet qed taqsam fi Triq it-Torri, f’Tas-Sliema, fl-in[awi ta’ :nien l-Indipendenza. Lin/ident se[[ nhar is-Sibt g[all[abta tas-6pm. Jirri]ulta li l-vettura li allegatament laqtet lill-mara u baqg[et sejra, hi ta’ kulur gri] bi pjan/i b’numri barranin li mhux mag[rufa. Il-vettura kienet qed tinstaq lejn Tignè. Fortunatament, il-mara sofriet biss ;rie[i [fief.
Pulizija ppremjati g[all-[idma tag[hom fil-Korp
Membri tal-Korp tal-Pulizija jidhru de[lin fil-Palazz tal-Girgenti meta g[amluha ta’ waiters f’ikla organizzata mill-Ministeru g[all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali g[ar-rappre]entanti barranin talEuropean Broadcasting Union
Tliet Assistenti Kummissarji se jin[atru Deputati Kummissarji minn pa;na 1
Minn dak li hu infurmat dan il-;urnal, jirri]ulta li l-a[[ar ;urnata li fiha jistg[u jitressqu appelli dwar dawn id-de/i]jonijiet hi g[ada, is-7 ta’ Jannar, u li jekk ma jitressqux appelli, kif jidher li se jkun il-ka], dawn jit[abbru b’mod uffi/jali ftit taljiem wara. In/identalment, l-istess jum, ji;ifieri s-7 ta’ Jannar, se tkun la[[ar ;urnata ta’ Joseph Cachia fil-kariga ta’ Deputat
Kummissarju biex minn hemm ‘il quddiem, ikun jista’ jie[u f’idejh ittmexxija tal-Akkademja talPulizija. In/identalment ukoll, fl-istess ;urnata se tinqata’ s-sentenza wara li l-Ispettur Jeffrey Cilia, f’Novembru li g[adda, kien ippre]enta protest fil-Prim Awla tal-Qorti ?ivili fejn kien qal li b’effett mit-23 ta’ Di/embru tas-sena 2011 hu kien ;ie sospi] mix-xog[ol tieg[u min[abba pro/eduri dwar ka] pendenti li
jinvolvi allegazzjoni ta’ ferita gravi fuq persuna, u kien sostna wkoll li kien hemm diversi pulizija o[ra, li huma g[addejjin pro/eduri kriminali quddiem il-Qrati, akku]ati b’reati ferm aktar serji minn tieg[u u li ma kinux sospi]i mix-xog[ol tag[hom kif ;ara lilu. Min[abba f’hekk, sostna Jeffrey Cilia, hu ma kienx eli;ibbli biex japplika g[all-kariga ta’ Supretendent tal-Pulizija matul is-sajf li g[adda.
Triq fin-Naxxar mag[luqa g[at-traffiku mil-lum Mil-lum it-Tnejn, 6 ta’ Jannar, Triq il-Labour finNaxxar se tkun mag[luqa g[attraffiku min[abba xog[lijiet li se jsiru b’rabta mal-Pro;ett Nazzjonali kontra l-G[arg[ar. Fi stqarrija, Transport Malta [abbret li min[abba dan ixxog[ol, il-vetturi fi triqthom
lejn i/-/entru tan-Naxxar g[andhom jg[addu minn Triq il-Kbira, il-Mosta; minn Triq Geronimo Abos, l-Iklin; jew minn Triq il-Kbira, {al Lija. Transport Malta qalet li filwaqt li t-traffiku minn Triq ilLabour g[al Triq il-Mosta
mhux se jkun interrott, il-vetturi jistg[u jiffa//jaw xi dewmien. Lanqas id-d[ul lejn ilMosta Technopark mhu se jkun affettwat minn dan ixxog[ol. Matul dan il-perjodu, se jkun hemm tabelli li juru d-devjazzjonijiet tat-traffiku relatati.
Id-Distrett ta’ Tas-Sliema ng[ata premju ta’ rikonoxximent min[abba li rnexxielu jnaqqas irrata tal-kriminalità fil-lokalità. Dan il-premju ng[ata waqt /erimonja ta’ g[oti ta’ /ertifikati u premjijiet lill-membri tal-Korp tal-Pulizija, ilbiera[ il-[add fisSala Vilhena fil-Kwartieri ;enerali tal-Pulizija fil-Furjana. Matul din i/-/erimonja numru ta’ pulizija ng[ataw /ertifikat ta’ kommendazzjoni. Fost il-pulizija li ng[ataw dan ir-rikonoxximent kien hemm PC 1478 Julian Grima li fit-23 ta’ Settembru 2013, waqt li kien frank, qabad persuna li kienet g[adha kemm ikkommettiet [sara volontarja fuq vettura pparkjata f’Ta’ Xbiex. Pulizija o[ra li ng[ata /ertifikat ta’ kommendazzjoni kien Brian Grech li fis-27 ta’ Ottubru 2013, waqt li kien frank, intervjena u [a l-passi ne/essarji flimkien malkollegi tieg[u mir-Rapid Intervention Unit, rigward omi/idju volontarju li kien g[adu kemm se[[ fil-vi/inanzi tar-residenza tieg[u. It-tielet pulizija li ng[ata rikonoxximent g[all-[idma tieg[u kien PC 784 Darryl Buhagiar, li fit-13 ta’ Novembru 2013 fil-Belt Valletta ta assistenza immedjata lil persuna ta’ nazzjonalità barranija biex b’hekk irnexxielu jwaqqafha milli tikkommetti suwi/idju. PC 138 Joseph Portelli wkoll ing[ata /ertifikat ta’ kommendazzjoni talli matul l-2013 [a sehem u kien strumentali biex tinqabad kwantità ta’ droga. Ir-rebbie[a tal-uffi/jali tas-sena huma PC 1188 Paul Cassar u PC 243 Clayton Frendo li fl-4 ta’ Mejju qab]u l-ba[ar biex isalvaw il-[ajja ta’ persuna li kienet maqbuda fil-karozza tag[ha ta[t l-ilma.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 6 ta’ Jannar, 2014
3
LOKALI
Is-sewwieq Taljan ta’ 48 sena, Daniele Valestri, li fir-ritratt jidher flimkien mal-President ta’ Malta George Abela f’Di/embru li g[adda bag[at ]ew; Ferrari u attenda g[all-attività Paqpaqli g[al L-Istrina flimkien ma’ grupp ta’ sewwieqa
Il-valur tal-;enero]ità tal-poplu Malti impressjona lis-sewwieq Taljan Daniele Valestri Matthew Mamo u Claire Mifsud
Is-su//ess li kiseb it-tim ta’ ‘Paqpaqli g[all-Istrina’ f’Di/embru li g[adda hu dovut ukoll g[as-sewwieq Taljan li fil-
jiem li g[addew t[abbar li tilef il-battalja g[all-[ajja. It-Taljan Daniele Valestri kien wie[ed mill-persuni li g[en mhux ftit biex l-edizzjoni ta’ din is-sena tkun su//ess. Daniele Valestri s-sewwieq Taljan li bag[at ]ew; Ferrari u attenda flimkien ma’ grupp ta’ sewwieqa tal-Ferrari minn klabb fl-Italja g[al din l-attività f’pajji]na b’risq L-Istrina, tilef [ajtu tra;ikament wara in/ident tattraffiku meta kien qed isuq Lamborghini Aventador waqt test drive f’Modena l-Italja.
zjoni mal-Uffi//ju tal-President b’risq il-Community Chest Fund, tkellem dwar l-esperjenza ta’ Valestri meta ]ar Malta g[al ‘Paqpaqli g[all-Istrina’. Fisser li min[abba li Valestri kien imur minn attività kummercjali g[al o[ra dam ftit biex fehem il-lat volontarju ta’ Paqpaqli g[al L-Istrina. Madankollu meta ra lentu]ja]mu, id-dilettanti Maltin, l-atmosfera u l-[biberija anke tal-President li ltaqa’ mieg[u u rikeb mieg[u fil-karozza, wasal biex beda japprezza l-valuri li jispiraw l-attività ta’ Paqpaqli g[al L-Istrina. Tonio Darmanin qal li ironikament hu kellu jkun pre]enti
Il-kollaboratur Taljan ta’ Paqpaqli g[al L-Istrina li tilef [ajtu f’in/ident tat-traffiku kien lest jer;a’ jg[in f’Paqpaqli b’risq L-Istrina Is-sewwieq ta’ 48 sena kien g[addej minn triq vi/in il-fabbrika tal-Ferrari f’Marranello meta g[al xi ra;uni tilef il-kontroll talkarozza u tkaxkar mal-100 metru bil-karozza sakemm waqa’ f’foss mal-;enb tat-triq. Il-karozza [adet in-nar immedjatament u saret irmied fi ftit [in. F’kumment li ta lil In-Nazzjon b[ala reazzjoni g[all-a[bar ta’ din il-mewt tra;ika, Tonio Darmanin – l-organizzatur ta’ ‘Paqpaqli g[all-Istrina’ li ssir b’kollaboraz-
f’Modena fl-Italja waqt l-attività li matulha tilef [ajtu Valestri. In-Nazzjon tkellem ukoll ma’ Lara Caruana, membru fil-core tim ta’ Paqpaqli g[al L-Istrina; li kellha l-opportunità titla’ filkarozza ma’ Valestri waqt lattività. Hi qalet li Valestri baqa’ impressjonat bil-;enerozità talMaltin. Tal-istess opinjoni Ian Vassallo, wie[ed mill-vountiera waqt Paqpaqli g[al L-Istrina li tela’ ma’ Valestri f’wa[da mill-
karozzi waqt din l-attività, spjega li Valestri baqa’ impressjonat b’kemm il-poplu Malti huwa lest li jg[in lil nies o[rajn. Ian Vassallo qal li Valestri kien qed jippjana li jer;a’ j]ur pajji]na g[all-attività li jmiss ta’ Paqpaqli g[al L-Istrina. Fl-in/ident tra;iku, flimkien ma’ Valestri kien hemm ukoll Flavio Pierleoni ta’ 24 sena li qatta’ snin twal minn [ajtu jtellaq b’karozzi Lamborghini u Ferrari f’/irkwiti apposta. I]-]ew;t ir;iel in[ar;u mill-karozza qalb innirien minn sid ta’ fabbrika filvi/in u ttie[du lejn l-isptar f’kundizzjoni kritika. Pierleoni g[adu rikoverat l-isptar. Hu jinsab f’qag[da kritika f’koma g[alkemm ma jidhirx li jinsab fil-periklu li jitlef [ajtu.
{add ma jwe;;a’ fi splu]joni f’Wied Qirda
{add ma wegga’ meta lbiera[ tard waranofsinhar g[all-[abta tal-5pm, se[[et splu]joni fil-vi/inanzi talKamra tan-Nar ta’ San :u]epp ta’ {a]-}ebbu; li tinsab f’Wied Qirda, wara li sploda xi skart tal-murtali mag[ruf b[ala magnize. Jirri]ulta li dak il-[in filkamra tan-nar kien hemm ]ew; persuni li g[alkemm [adu qatg[a bl-isplu]joni li kienet
kemm xejn qawwija, ma ;ralhom xejn. Fil-post marru Pulizija midDistrett ta’ {al Qormi u anke Pulizija tar-Rapid Intervention Unit biex jinvestigaw lin/ident. Fil-post waslu wkoll xi nies dilettanti tan-nar wara li la[bar xterdet permezz tassocial media, u anke min[abba li l-isplu]joni nstemg[et minn diversi lokalitajiet fil-qrib.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 6 ta’ Jannar, 2014
4
LOKALI
Il-[ames edizzjoni ta’ din is-sena ta’ Betlem f’G[ajnsielem kienet su//ess u kienet wa[da mill-aqwa edizzjonijiet bl-innovità ta’ din is-sena tkun il-vja;; tas-Slaten Ma;i li beda minn Tolfa, fl-Italja, sa Betlem f’G[ajnsielem (Ritratt> Joseph Galea)
Su//ess g[all-presepju [aj Betlem f’G[ajnsielem Charles Muscat
Il-[ames edizzjoni ta’ Betlem f’G[ajnsielem li ntemmet ilbiera[ bil-wasla tat-tliet Slaten Ma;i fil-grotta fejn ippre]entaw ir-rigali lil :esù tarbija, kienet su//ess kemm fil-kontenut kif ukoll fin-numru ta’ nies li ]aru dan il-presepju [aj mill-14 ta’ Di/embru sal-biera[. Din is-sena g[all-ewwel darba, is-Slaten Ma;i telqu mill-belt ta’ Tolfa fl-Italja li mag[ha G[ajnsielem g[andu ;emella;;, g[addew millVatikan fejn ippre]entaw ittri tan-nies ta’ G[ajnsielem lillPapa Fran;isku, u wara ;ew Malta biex ilbiera[ waslu f’Betlem f’G[ajnsielem. Il-mixja tas-Slaten Ma;i lejn
il-presepju [aj ‘Betlem f’G[ajnsielem’ kompliet ilbiera[ filg[odu meta telqu minn Selmun lejn il-Pjazza talMellie[a rekbin fuq ]wiemel akkumpanjati minn sitt suldati Rumani, rg[ajja u anke tfal mill-Mellie[a lebsin ilbies talepoka. Din kienet it-tielet sena li saret din l-attività b’kollaborazzjoni bejn il-Kunsilli Lokali ta’ G[ajnsielem u dak talMellie[a. Matul it-triq huma g[amlu waqfa fid-dar tal-anzjani, Dar il-Madonna tal-Mellie[a fejn lanzjani kienu qed jistennewhom quddiem din id-dar. Is-Slaten Ma;i ntlaqg[u b’/ap/ip millanzjani li apprezzaw i]-]jara li
Is-Slaten Ma;i telqu mill-belt ta’ Tolfa fl-Italja, g[addew mill-Vatikan fejn ippre]entaw ittri tan-nies ta’ G[ajnsielem lill-Papa Fran;isku, u wara ;ew Malta biex ilbiera[ waslu f’Betlem f’G[ajnsielem saritilhom u kellhom ukoll l-okka]joni li jitaqg[u u jitkellmu mat-tliet karattri Bibbli/i. Wara s-Salten Ma;i da[lu filPjazza tal-Parro//a tal-Mellie[a fejn sar re-enactment b’rakkont dwar din il-;rajja marbuta mattwelid ta’ :esù Bambin.
Is-Slaten Magi ltaqg[u ma’ Erodi b[ala parti minn din ilver]joni drammatizzata ta’ din il-;rajja. Numru kbir ta’ nies, fosthom turisti, kienu fil-Pjazza tal-Mellie[a u segwew b’attenzjoni dak li kien g[addej. Wara s-Salten Ma;i, akkumpanjati mis-suldati
Rumani u mit-tfal, ni]lu filPjazza tas-Santwarju talMellie[a u komplew triqithom lejn i/-?irkewwa biex jaqsmu lejn G[awdex. In-Nazzjon [a l-kummenti ta’ Franco Ciangura, il-Vi/i Sindku ta’ G[ajnsielem u Manager talpro;ett ‘Betlem f’G[ajnsielem’, li qal li t-tluq tas-Slaten Ma;i minn Tolfa kienet esperjenza sabi[a u l-Kunsill se jkompli jinvesti fiha fis-snin li ;ejjin. Hu qal li din is-sena l-vja;; tasSalten Ma;i ng[ata sinfikat g[ax kemm f’Ruma, kemm filMellie[a u anke f’G[ajnsielem huma ]aru djar tal-anzjani. g[al pa;na 5
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 6 ta’ Jannar, 2013
5
LOKALI
Is-Salten Ma;i lbiera[ bdew l-a[[ar vja;; tag[hom lejn Betlem f’G[ajnsielem mill-Mellie[a fejn iltaqg[u mal-anzjani residenti f’Dar il-Madonna tal-Mellie[a, u wara da[lu fil-pjazza tal-Mellie[a fejn sar re-enactment tal-laqg[a tal-Ma;i ma’ Erodi b’rakkont dwar din il-;rajja marbuta mat-twelid ta’ :esù Bambin (Ritratti> Joseph Galea)
Mill-belt ta’ Tolfa g[al G[ajnsielem minn pa;na 4
Hu rringrazzja lil [afna voluntiera, g[aqdiet ta’ G[ajnsielem, lill-kunsillieri kollha, lis-Sindku u lill-Ministeru g[al G[awdex li taw lg[ajnuna tag[hom biex ‘Betlem f’G[ajnsielem’ kien su//ess. Il-qofol intla[aq aktar tard waranofsinhar meta s-Slaten Ma;i waslu Betlem f’G[ajnsielem biex jippre]entaw irrigali tag[hom tad-deheb, in/ens u mirra lil :esù tarbija fil-grotta. G[al darb’ o[ra l-edizzjoni ta’ din is-sena ta’ Betlem f’G[ajnsielem, li kienet il[ames edizzjoni, kienet su//ess u kienet wa[da millaqwa edizzjonijiet kif spjega ma’ In-Nazzjon is-Sindku ta’ G[ajnsielem, Frans Cauchi. Hu qal li dan il-pro;ett kien jinvolvi madwar tliet xhur xog[ol u fih kellhom sehem ewlieni l-
voluntiera li pparte/ipaw. Hu spjega li kull sena lKunsill jipprova jorganizza xi [a;a ;dida, u din is-sena kienet it-tluq tas-Slaten Ma;i mill-belt ta’ Tolfa fl-Italja lejn G[awdex. Hu qal li fil-Vatikan iltaqg[u mal-Kardinal Malti Prospero
Grech li ppre]entawlu l-ittri tannies ta’ G[ajnsielem biex jg[addihom lill-Papa Fran;isku. Frans Cauchi qal li l-Kunsill di;à beda ja[seb g[all-edizzjoni tas-sena d-die[la u kif dan ilpro;ett ikompli jikber u jattira iktar nies lejn G[awdex.
NIKET B’niket in[abbru l-mewt ta’ ANTHONY MICALLEF minn {a]-}ebbu;, fl-etá ta’ 59 sena, li ;rat ilbiera[ fid-dar tieg[u kkonfortat bis-Sagramenti Mqaddsa. {alla jibku t-telfa tieg[u lil [utu Saviour u martu Mary Louise; Philip; John; Paul u martu Carmen, lin-neputijiet Joswill u martu Lisa; Kenneth; Alison u ]ew;ha Keith; Charlene u ]ew;ha Pierre; lill-proneputijiet Ana u Katrina; Mark u Mychal; ku;ini, qraba u [bieb. Il-funeral se jsir illum u jitlaq fis-2pm mid-dar tieg[u g[all-knisja Ar/ipretali ta’ {a]-}ebbu; fejn fis-2.30pm issirlu quddiesa praesente cadavere, u wara g[a/-/imiterju tal-Qalb ta’ :esù f’{a]-}ebbu;. Hu mitlub li flok fjuri jintbag[tu g[otjiet ta’ karità lid-Dar tal-Providenza. Anthony Micallef hu l-President tal-Kumitat Sezzjonali PN ta’ {a]-}ebbu;, attivist ewlieni tal-PN u benefattur tal-PN u ta’ bosta so/jetajiet o[ra. Ag[tih O Mulej il-mistrie[ ta’ dejjem.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 6 ta’ Jannar, 2014
6
LOKALI
Offerti spe/jali mill-Emirates g[al min ja[seb kmieni Il-kumpanija tal-ajru Emirates [abbret li qed tag[ti mer[ba lissena 2014 b’offerti g[all-klassi tal-ekonomija u l-klassi tannegozju tassew attraenti g[al min ja[seb kmieni. G[al dawk li jixtiequ j]uru d-destinazzjoni tal[olm tag[hom, issa hu ]-]mien li jibbukkjaw il-biljett tag[hom minn Malta. Din il-promozzjoni spe/jali tapplika g[al g[add ta’ destinazzjonijiet e]oti/i mifruxa tul in-netwerk tal-Emirates fosthom l-Afrika, lAsja, l-O/ean Indjan, il-Lvant Imbieg[ed, l-Awstralja u New Zealand, l-Amerika t’Isfel, il-Lvant Nofsani inklu]a Dubaj, u ?ipru meta wie[ed jibbukkja matul dan ix-xahar sal-21 ta’ Jannar 2014, bil[sieb li jivvja;;a bejn l-1 ta’ Frar 2014 u l-15 ta’ Lulju 2014. Paul Fleri Soler, Mani;er talEmirates f’Malta, qal li s-servizz e//ellenti offrut matul it-titjira u bil-lista ta’ destinazzjonijiet interessanti, minn Rio de Janeiro sa Bangkok u Sydney fil-Lvant; Emirates qed toffri iktar valur fin-nollijiet tal-klassi tannegozju u l-klassi tal-ekonomija. Id-dinja tal-Emirates kibret b’rata mg[a;;la fl-2013, bittnedija ta’ disa’ destinazzjonijiet ;odda u b’hekk introdu/iet pajji]i, kulturi u esperjenzi ;odda g[al klijenti sabiex ikunu jistg[u jesplorawhom. Emirates issa topera servizzi lejn 138 destinazzjoni f’78 pajji] minn Dubaj. Fl-a[[ar xhur lEmirates nediet servizzi lejn Varsavja u Algiers, Haneda fil:appun, Clark fil-Filippini, irrotta transatlantika bejn Milan u New York, Conakry, Sialkot filPakistan u Kabul fil-Afganistan. Emirates bdiet is-sena 2014 bit-tnedija ta’ titjiriet lejn Kiev, segwiti minn Taipei u Boston fl10 ta’ Marzu.
Il-klijenti li jie[du vanta;; minn dawn in-nolijiet spe/jali tal-2014 issa jistg[u jkollhom iktar /ans li jtiru fuq l-ajruplan A380 tal-Emirates permezz talintroduzzjoni tas-servizz lejn Mauritius u Los Angeles iktar kmieni f’Di/embru li g[adda. Id-destinazzjonijiet ta’ b[alissa tal-ajruplan A380 jinkludu lil Amsterdam, Auckland, Bangkok, Beijing, Dubai, Hong Kong, Jeddah, Kuala Lumpur, Londra Heathrow, Los Angeles, Manchester, Mauritius, Melbourne, Moska, Munich, New York JFK, Pari;i, Ruma, Seoul, Singapor, Shanghai, Sydney, Toronto, u Brisbane. Emirates se tibda topera servizz skedat tal-A380 lejn Zurich minn Jannar 2014. B’iktar minn 130 nazzjonalità ta’ ekwipa;; professjonali, isservizz tal-Emirates abbord ittitjira hu mag[ruf mad-dinja kollha. Il-klijenti jistg[u jgawdu ikel mill-ifjen ippreparat minn chefs u fl-istess waqt jirrilassaw permezz tas-sistema ta’ divertiment ‘ice’ li toffri 1,500 stazzjon ta’ films, programmi tat-televixin, mu]ika u log[ob. Emirates ukoll toffri ser[an ilmo[[ meta wie[ed jag[mel xi xiri waqt li jkun fuq btala, peress li toffri pi] ta’ 30kg lil passi;;ieri tal-Klassi talEkonomija u 40kg g[all-Klassi tan-Negozju. Emirates topera titjira skedata kuljum bejn Malta u Dubaj. Erba’ titjiriet minnhom fil;img[a g[andhom waqfa qasira f’Larnaka, ?ipru, nhar ta’ Tnejn, l-Erbg[a, il-:img[a u s-Sibt. Nhar ta’ {add, it-Tlieta u l{amis, Emirates topera titjiriet diretti minn Dubaj g[al Malta bit-titjira lura tag[mel waqfa fi Tripli.
L-HSBC ine[[i l-[lasijiet g[all-Personal Internet Banking Il-klijenti tal-HSBC Malta bdew igawdu minn Personal Internet Banking ming[ajr [las mill-bidu ta’ din is-sena l-;dida. Dan se[[ wara de/i]joni li [a lBank li jne[[i l-mi]ata talabbonament annwali. Il-Kap tar-Retail Banking & Wealth Management tal-HSBC Malta, Paul Steel, qal li tne[[iet il-mi]ata annwali g[as-servizzi bankarji personali onlajn talHSBC Malta biex il-Bank ikompli nippromwovi dan is-servizz. Hekk kif aktar klijenti qed ju]aw is-servizzi bankarji onlajn g[all[ti;iet bankarji ta’ kuljum, dawk il-klijenti li j]uru l-ferg[at talInternet Banking HSBC biex jiddiskutu b]onnijiet Personal tal-HSBC Malta ming[ajr [las bankarji aktar kumplessi issa se mill-bidu tal-2014 jkollhom aktar [in ta’ kwalità mal-impjegati u l-konsulenti tejjeb il-websajt pubbliku tieg[u esperti finanzjarji tal-HSBC. kif ukoll is-servizz bankarju Dan l-a[[ar, l-HSBC Malta onlajn f’konformità mal-Grupp
HSBC. Dan inkluda l-introduzzjoni ta’ Secure Key ;dida talHSBC Malta li toffri l-aktar sigurtà fir-rigward tas-servizz bankarju personali onlajn. Paul Steel fisser kif l-im;ieba tal-klijenti turi preferenza g[allu]u tal-internet, it-telefon u lmowbajl. Dan jag[mel [afna sens g[ax dawn it-teknolo;iji joffru l-aktar mod konvenjenti, sikur u effi/jenti g[al tran]azzjonijiet bankarji sempli/i. Il-klijenti li ju]aw debit card jew is-servizz bankarju tat-telefon tal-HSBC jistg[u jirre;istraw b’mod dirett fuq il-websajt talBank hsbc.com.mt. Inkella, klijenti ;odda kif ukoll klijenti attwali jistg[u j]uru l-eqreb lferg[a g[alihom biex jibdew jibbenefikaw minn dan isservizz.
I/-/entru Kulturali Spanjol-Malti, re/entement ta l-premju Vicente Azzopardi lill-Middlesea Insurance, MSV Life, Bank of Valletta u ADRC Trust. Dan il-premju li jikkommemora lil Vicente Azzopardi, kofundatur ta/-/entru Kulturali Spanjol-Malti jing[ata lil persuni jew organizzazzjonijiet li jiddistingwu lilhom infushom fil-promozzjoni ta/-/entru. Middlesea Insurance, MSV Life, BOV u lADRC Trust din is-sena appo;;jaw li/-/entru billi iffinanzjaw l-ispejje] tal-kera tal-post. Mix-xellug g[al-lemin jidhru Alfredo Munoz, Roderick Chalmers, Amanda Chalmers, Felipe De La Morena, Chiara Felice, Mary Rose Chalmers, Charles Borg u David G. Curmi.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 6 ta’ Jannar, 2014
7
SA{{A
L-antibijoti/i Shana Marie Buttigieg f’isem l-G[aqda tal-Istudenti tal-Medi/ina ta’ Malta
F’dan i]-]mien tas-sena, forsi iktar minn ]minijiet o[rajn,
bosta jispi//aw jie[du xi kors ta’ antibijoti/i. I]da kif ja[dmu
e]att? U ne[duhom?
kif
g[andna
L-istudenti tal-medi/ina, Shana Marie Buttigieg, twie;eb
xi mistoqsijiet komuni marbutin mal-antibijoti/i.
X’inhuma l-antibijoti/i? L-antibijoti/i huma medi/ini w]ati biex jikkuraw infez zjonijiet ikkaw]ati minn mikrobi. {afna forsi ma jafux li l - antibijoti/i ma ja[dmux kontra viruses, b[all influwenza, jew meta jkollok xi ri[. Huma tajbin [afna meta xi [add ikollu infezzjonijiet filferiti, /erti tipi ta’ avvelenament mill-ikel, b[as-salmonella; u xi infezzjonijiet tra]messi sesswalment. L-antibijoti/i ssibhom b[ala pilloli biss? Le. L-antibijoti/i jistg[u jittie[du b[ala likwidi, pilloli, jew kapsuli. Hemm min ikollu b]onn xi antibijoti/i b[ala injection min[abba li jkunu morda gravi. L-antibijoti/i je]istu wkoll b[ala kremi jew ingwent li ji;u applikati fuq il - ;ilda biex jikkuraw /erti infezzjonijiet tal-;ilda. X’tipi ta’ antibijoti/i je]istu? Je]istu [afna tipi ta’ antibijoti/i u dawn jaqg[u f’kategoriji differenti skont kif ja[dmu. L-antibijoti/i jistg[u ji;u kklassifikati b[ala antibjoti/i broad-spectrum jew narAntibjoti/i row - spectrum . broad - spectrum jfisser li jistg[u jintu]aw kontra infezzjonijiet ikkaw]ati minn firxa wiesg[a ta’ mikrobi differenti. narrow - spectrum Dawk ja[dmu biss kontra tipi spe/ifi/i ta’ mikrobi u xejn iktar. U t-tabib kif jidde/iedi x’in hu l-a[jar g[alik? It - tabib jag[]el l - antibi jotiku skont it-tip ta’ infezzjoni li g[andek u liema mikrobu jew parassita qed jaffettwak . Ng[idu a[na, jekk g[andek infezzjoni fil-pulmun, it - tabib jaf jag[tik kors ta ’ antibijoti/i li ja[dmu kontra lmikrobi li jmarrdu l-pulmun, u xejn iktar. Jista’ jigri li t-tabib jiktiblek antibjotiku broad - spectrum meta ma jkunx /ert liema tip ta’ mikrobu qed imarrdek. Imma x’riskji hemm marbut mal-u]u tal-antibijoti/i? Meta l - antibjoti/i broad -
It-tabib jag[]el l-antibijotiku skont it-tip ta’ infezzjoni li g[andek u liema mikrobu jew parassita qed jaffettwak
spectrum jintu]aw ming[ajr attenzjoni jew jintu]aw ta ’ spiss, jistg[u jwasslu biex ilmikrobi jsiru iktar b’sa[[ithom. B’hekk, l-antibijotiku jitlef il-qawwa li jfejqek g[ax ma jibqax joqtol lill - mikrobi li qed imarrduk. Huwa g[alhekk li [afna tobba qed jitolbu lill-pazjenti biex ma ji[dux l-antibijoti/i g[alxejn. U x ’ g[andi nag[mel biex nevita dan ir-riskju? G[andek dejjem tie[u l-kors kollu tal-antibjoti/i, anke jekk t[ossok a[jar wara ftit jiem. Dan g[aliex numru ]g[ir ta’ mikrobi jkunu g[adhom fil ;isem u allura l - infezzjoni tista ’ ter;a ’ to[ro; . Meta twaqqaf l - antibjotiku kmieni
L-u]u [a]in ta’ antibijoti/i qed iwassal biex il-qawwa ta’ din il-medi/ina qed tiddg[ajjef wisq, tkun qed i]]id ir-riskju li l-mikrobu jsir re]istenti g[allmikrobu. G[alhekk huwa importanti [afna li tie[u l - antibijoti/i skont kif jg[idlek it - tabib . Normalment l - antibijoti/i huma preskritti g[al perjodu ta’ jumejn sa erbat ijiem, jew ta’ seba’ sa g[axart ijiem, u te[odhom f’intervalli regolari matul il-;urnata. U jekk ninsa nie[u l-antibi joti/i? Jekk tinsa’ tie[u d-doza talantibijotici, [udha meta
tiftakar u mbag[ad kompli [u l - medi/ina b[as - soltu . Jekk tiftakar li nsejt tie[u l medi/ina u jkun kwa]i wasal il-[in g[al do]a o[ra, [u [sieb li tie[u l - antibijotiku darba biss. Dejjem segwi l-istruzzjonijiet li jag[tik it-tabib dwar kif u meta g[andek tie[u l - antib joti/i. Xi kultant ikun hemm b]onn li te[odhom fuq stonku vojt, normalment sieg[a qabel jew sag[tejn wara l-ikel, filwaqt li xi antibjoti/i o[ra jirrekjedu li te[odhom waqt likel. Xi drabi hemm b]onn li
ma ti[ux /ertu ikel jew xorb jekk tkun qed tie[u xi tipi ta’ antibijoti/i. Dejjem staqsi littabib tieg[ek g[al parir u aqra l-fuljett ta’ tag[rif li ji;i malmedi/ina. Huwa importanti [afna li wie[ed jimxi mal-istruzzjonijiet tat - tabib . L - antibijoti/i ilhom snin jg[inu lill-bniedem ji;;ieled il-mard. L-u]u [a]in tag[hom qed iwassal biex ilqawwa ta’ din il-medi/ina qed tiddg[ajjef. Skont studji xjentifi/i, sa 20 sena o[ra, l-antibijoti/i jafu jitilfu l-qawwa kollha tag[hom kontra l-mard. Biex dan nevitawh, hemm b]onn l-g[ajnuna ta’ kul[add. Hemm b]onn li kul[add ju]a lantibijoti/i sew, g[all ;id tieg[u u ta’ kull pazjent ie[or.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 6 ta’ Jannar, 2014
8
OPINJONI
Bla triq u bla mappa (16) mil-lenti ta’ analista
Bdejna sena ;dida ta[t Joseph Muscat li, fil-kampanja elettorali, biex jakkwista l-voti u biex jipperswadi kemm jifla[ votanti biex jg[atuh il-vot, wieg[ed l-ilma ji]fen, wieg[ed kollox lil kul[add, wieg[ed il;enna fl-art. Wieg[ed li Malta mhux se tkun ta’ dak jew l-ie[or; li mhux se tkun ta’ xi klikka. Wieg[ed li Malta se tkun tag[na lkoll. Wieg[ed li tista’ ma taqbilx mieg[u i]da tista’ ta[dem mieg[u. Wieg[ed li l-Gvern tieg[u se jkun Gvern miftu[ u aktar qrib ta/-/ittadin. Joseph Muscat wieg[ed, fuq kollox, li l-Gvern tieg[u se jkun Gvern li jisma’. Ilkoll nafu kif mexa Joseph Muscat wara li la[aq l-g[an tieg[u. Il-passat ta’ Muscat fl2013 se jkun il-mera g[allfutur tag[na matul l-2014. }gur li dan mhux awgurju tajjeb.
Taqsima 17 (pa;na 153 artiklu 7) – GVERN EFFI?JENTI EQREB TA??ITTADIN – GVERN B’BIBIEN MIFTU{A G{ALIK (OPEN GOVERNMENT) – “ Nadottaw il - kun/ett ta ’ open government, pro/ess li permezz tieg[u nixprunaw
aktar is-sehem ta/-/ittadin billi nag[tu l-possibbiltà lil kul[add jag[ti l-opinjoni tieg[u, jipparte/ipa u jinfluwenza direttament idde/i]jonijiet u l-g[a]liet talGvern.”
Hu tajjeb li kul[add jag[ti lopinjoni tieg[u, li jipparte/ipa u li jinfluwenza direttament idde/i]jonijiet u l-g[a]liet talGvern. I]da, biex wie[ed jag[mel dan, irid jing[ata lpossibbiltà. Hekk kien wieg[ed li se jag[mel Joseph Muscat. Gimmick o[ra ta’ Muscat. Bejn il-Milied u l-Ewwel tasSena er;ajna kellna ]ew; provi ta’ kemm bejn il-kliem (anzi, bejn il-weg[diet) ta’ Joseph Muscat u l-fatti, hemm aktar minn ba[ar jikkumbatti. L-ewwel prova: Jumejn qabel il-Milied, wara li fallew it-ta[ditiet mal-Oppo]izzjoni dwar l-iskema tal-bejg[ ta//ittadinanza, Joseph Muscat qal li l-Gvern tieg[u mhux Gvern supperv i]da huwa Gvern li jisma, Gvern li jiddiskuti. Qal li, wara li ddiskuta mal-istakeholders, (xi [a;a li qal li jmissu g[amel qabel) seta’ j[abbar tibdil g[all-iskema. Sa[ansitra, is-Segretarju
MALTA TAG{NA LKOLL Manifest Elettorali PL 2013 Il-poplu jippretendi l-ir;ulija u jistenna li l-weg[diet li g[amel Joseph Muscat i]ommhom. Ladarba l-qalziet tal-ir;ulija jitne]]a’, dan ma jer;ax jintlibes Parla-mentari Zammit Lewis ]ied li t-tibdil sar “bi qbil malkorpi kostitwiti”. Jirri]ulta, i]da, li l-korpi kostitwiti g[adhom jappellaw lillGvern biex jikkonsulta mag[hom. Il-Kunsill Malti g[all-I]vilupp Ekonomiku u So/jali (MCESD) qatt ma ddiskuta din l-iskema tal-bejg[ ta/-/ittadinanza a[seb u ara kemm ;ie konsultat dwar tibdil g[aliha. Lanqas ma ;ew konsultati dwarha l-U{M, ilGRTU, l-MHRA, il-ForUM u l-MEA, fost korpi kostitwiti o[ra. Joseph Muscat je[tie; i]omm f’mo[[u li da[ak bilpoplu bi]]ejjed u ma jistax jibqa’ jid[ak bih g[al wisq ]mien aktar. It-tieni prova: Fl-ewwel tassena /-Chairman tal-fondaz-
zjoni Valletta 2018 [abbar li g[addejjin diskussjonijiet malistakeholders biex Triq idDejqa fil-Belt Valletta ssir “ilPaceville tal-kapitali tag[na”. Tajjeb li Jason Micallef b[ala Chairman tal-Fondazzjoni jg[id min huma l-istakeholders li qed isiru diskussjonijiet mag[hom. Ninsab infurmat li l-Kunsill Lokali tal-Belt Valletta ma ;iex konsultat u dan minkejja li l-Manifest Laburista (pa;na 167 Art. 28) iwieg[ed li “lKunsilli Lokali ji;u infurmati u kkonsultati b’mod adegwat meta jkun se jsir pro;ett ma;;uri li j[alli impatt fuq ilkomunità”. Il-Kunsillieri ;ew eletti biex i[arsu l-interessi tar-residenti u ma kinux appuntati politika-
ment. Jason Micallef ma j[ossx li din l-idea tat-trasformazzjoni ta’ Triq id-Dejqa mhix se t[alli impatt fuq il-komunità Beltija^ “Naraw x’inhu l-a[jar g[al Strada Stretta u, mod spe/jali, g[all-Belt Valletta” qal Jason Micallef. U r-residenti u r-rappre]entanti tag[hom fejnhom Jason^ Il-weg[diet u l-ir;ulija
Joseph Muscat ippre]enta lill-poplu Malti manifest elettorali ta’ 175 pa;na mimli kliem sabi[ u tlellix u g[exieren ta’ weg[diet. “Dan hu programm ta’ [idma u mhux irkant g[all-voti,” iddikjara Joseph Muscat fl-introduzzjoni tieg[u g[all-manifest. Malli rifes it-tara; ta’ Kastilja, Joseph Muscat nesa lweg[diet, nesa’ x’kien jg[id u x’kien jag[mel meta kien Kap tal-Oppo]izzjoni. Mexa u qed jimxi b’arroganza. L-ir;ulija titlob mod ie[or. Il-poplu jippretendi l-ir;ulija u jistenna li l-weg[diet li g[amel Joseph Muscat i]ommhom. Ladarba l-qalziet tal-ir;ulija jitne]]a’, dan ma jer;ax jintlibes.
Kull organizzazzjoni g[andha l-kultura partikulari tag[ha Krystle Inglott krysinglott@hotmail.com
Kull organizzazzjoni g[andha l-kultura partikulari tag[ha li g[andha impatt sinifikanti fuq is-su//ess jew il-falliment tag[ha. Id-daqs, kemm kumpanija ilha topera, listil ta’ ;estjoni u anke n-nazzjonalità tal-impjegati, jeffettwaw din il-kultura. Organizzazzjonijiet differenti li ja[dmu flimkien lejn g[an komuni jistg[u jsibu l-ostakli min[abba l-fatt li l-kumpaniji jistg[u jkollhom kulturi differenti. Ri/erka fuq impri]a kon;unta fl-industrija tal-ospitalità twettqet biex tanalizza l-livell talimpatt li l-kulturi korporattivi
differenti jkollhom fi s[ubija. Il-kumpaniji involuti fir-ri/erka g[andhom diversi karatteristi/i differenti, inklu]i t-tul tal-operazzjoni, in-nazzjonalità tat-tim ta’ ;estjoni kif ukoll l-istrutturi. Ri/erka
Din ir-ri/erka, imwettqa b[ala parti mill-Masters filBusiness Administration flUniversità ta ’ Malta, tipprova tidentifika l-kulturi attwali ta’ dawn il-kumpaniji, liema huma dawn id-differenzi, u jekk ilfatt li dawn huma differenti jfixkilx l-impri]a kon;unta milli til[aq l-objettivi tag[ha. L-istudju sar permezz ta strument ta’ valutazzjoni tal-kulturi ta’ organizzazzjonijiet u sett ta’ intervisti u kwestjonarji
Nuqqas ta’ qbil fil-kulturi jaffettwa negattivament l-g[anijiet komuni, definiti l-aktar fil-kwalità tal-prodott u s-servizz mog[ti lill-klijenti
mog[tija lill-persunal mag[]ula fil-livelli ;erarki/i kollha. Ir-ri]ultati wrew li ]-]ew; kumpaniji fil-fatt g[andhom kulturi differenti. Il-kumpanija li ilha topera g[all-itwal ]mien ;iet stmata b[ala ;erarkija bil;estjoni paternalistika, li jkollha karatteristi/i ta’ familja kbira bil-mani;ers meqjusa b[ala l-kap tal-familja. B]onnijiet tas-suq Din il-perspettiva tinsab laktar fost it-tim tal-;estjoni, mentri l-impjegati f’livelli iktar baxxi i[addnu perspettiva ta’ kultura b’karatteristi/i burokrati/i. Il-kumpanija l-o[ra, li
hi i]g[ar u li g[andha ta[lita akbar ta’ nazzjonalitajiet differenti fi [dan l-amministrazzjoni ;iet stmata mill-impjegati ta’ kull livell b[ala kumpanija mmexxija l-iktar mill-b]onnijiet tas-suq (market driven). Ir-ri]ultati ta’ din ir-ri/erka jimplikaw li dan in-nuqqas ta’ qbil fil-kulturi jaffettwa negat-
Organizzazzjonijiet differenti li ja[dmu flimkien lejn g[an komuni jistg[u jsibu l-ostakli min[abba l-fatt li l-kumpaniji jistg[u jkollhom kulturi differenti tivament l-g[anijiet komuni, definiti l-aktar fil-kwalità talprodott u s-servizz mog[ti lillklijenti. Id-differenza fil-kulturi dehret ukoll li tag[mel impatt fuq l-esperjenza talimpjieg tal-impjegati, min[abba nuqqas ta’ komunikazzjoni, differenza fil-mentalità, nuqqas ta’ relazzjonijiet personali u nuqqas ta’ qbil flobjettivi strate;i/i. Rakkomandazzjonijiet Numru ta’ rakkomandazzjonijiet ;ew mog[tija bil-g[an li jg[inu lill-kumpaniji fl-indirizzar tal-importanza ta’ kultura b’sa[[itha fi [dan organizzazzjoni, u ji;u indirizzati l-
kwistjonijiet imqajma li jimmiraw li j;ibu l-operazzjonijiet f’dan it-tis[ib aktar allinjati flimkien. Il-[idma ta’ ri/erka ]velat f’din il-pubblikazzjoni, kif ukoll il-kors (E) MBA flUniversità ta’ Malta hija parzjalment iffinanzjata minn Scholarship Pathways Strate;ika Edukattivi (Malta). Dan l-ischolarship huwa parzjalment iffinanzjat millUnjoni Ewropea - Fond So/jali Ewropew (ESF) ta[t ilProgramm Operattiv II-Politika ta’ Koe]joni 2007-2013, “Insa[[u {ilitna g[al Aktar Impjiegi u Kwalità ta’ {ajja A[jar.”
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 6 ta’ Jannar, 2014
9
EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR L-EDITORJAL
Stennija ta’ titjib fit-trasport pubbliku L-Arriva ;iet – kif jg[id isimha – u telqet. Is-sentejn u nofs li qattg[et hawnhekk jekk irridu nkunu onesti mag[na nfusna, irridu ng[idu li kien fihom it-tajjeb u l-[a]in. Elementi []iena fis-servizz Il-[a]in. Mill-ewwel bdiet b’azzjoni kontriha min-na[a ta’ numru qawwi ta’ sewwieqa li qalulha li kienu se jmorru ja[dmu mag[ha imma li ma da[lux g[ax-xog[ol fl-ewwel jum. Il-frekwenza tas-servizz fil-bidu kienet nieqsa [afna spe/jalment fuq linji li jg[abbu [afna passi;;ieri. Il-puntwalità tas-servizz kien hawn [afna tgergir fuqha. Ir-relazzjonijiet pubbli/i tag[ha kienu neqsin [afna spe/jalment meta tqis li mill-ewwel batiet attakk qawwi mill-Partit Laburista u minn /erti sezzjonijiet talmedia. }viluppi tajbin fl-a[[ar sentejn u nofs It-tajjeb, g[ax tajjeb kien hemm, fosthom: • karozzi nodfa, komdi u ma jni;;sux; • servizz sal-11pm u matul il-lejl sbie[ is-Sibt u sbie[ il-{add; • kumdità g[al passi;;ieri bis-si;;ijiet tar-roti; • biljetti r[as spe/jalment g[al min ju]ahom ta’ spiss, b’aktar ro[s g[all-istudenti u ro[s qawwi g[all-anzjani; • servizzi fil-periferiji tal-ir[ula u vened li jwasslu g[al kullimkien mill-Isptar u l-Università; • ]ieda qawwija fl-istages u informazzjoni dwar is-servizz f’kull stage, fil-brochures u fuq l-internet; • servizz dirett u velo/i mill-ajruport; • kortesija mis-sewwieqa u • servizz imfa[[ar [afna f’G[awdex. Stennija ta’ titjib fis-servizz... Bit-tajjeb u l-[a]in, l-esperjenza tal-Arriva f’Malta issa ntemmet. U n-nies jistennew titjib fuq dak li kien hemm. Jistennew li t-tajjeb li kien hemm jibqa’, u jistennew li l-[a]in li kien hemm jitran;a. G[ax issa m’hemmx aktar sku]i. G[al g[axar xhur, il-gvern ta’ Muscat seta’ jwa[[al fl-Arriva. Imma issa, ittrasport pubbliku qieg[ed kompletament f’idejn il-gvern. Issa, il-Prim Ministru Muscat mhux biss politikament responsabbli g[as-servizz imma aktar, issa l-gvern tieg[u qed iforni sservizz hu. Muscat u l-ministru tieg[u Mizzi, biex jiddeskrivu s-servizz tal-Arriva dejjem u]aw il-kliem ‘di]astru’ u ‘di]astru]’. Issa hu Muscat direttament fid-dmir itejjeb isservizz mid-di]astru g[ax qed ifornih hu. {abi
U dan hu importanti aktar issa biex min g[ad jie[u s-servizz f’idejh ikollu e]empju tajjeb x’isegwi. Il-problema hi li le]empju di;à hu [a]in. B’[abi qawwi. Il-gvern la jrid jippubblika xi ftiehem li j[allas lill-Arriva biex telqet u – aktar importanti g[all-passi;;ieri – ma jridx jippubblika r-rotot u l-frekwenzi li se jg[id lill-operatur il-;did biex jag[mel. {abi li ma jawgura tajjeb xejn spe/jalment g[al min jiddependi fuq it-trasport pubbliku ta’ kuljum.
Nuqqasijiet fit-trasport pubbliku Kelli b]onn immur qadja salBelt. Waqaft [dejn il-Mosta Park u domt fuq l-istage nistenna tliet kwarti – u dan kollu kaw]a talkarozzi nieqsa li hawn. Fuq it-televi]joni l-Ministru Mizzi kollu po]i, fl-a[[ar ;img[at u xhur in[eba wara lisku]a li n-negozjati kienu g[adhom g[addejjin, sakemm fla[[ar qalilna li n-negozjati malArriva fallew. L-istess ministru ilu wkoll jg[idilna li g[adu jistenna l-konferma tal-Avukat :enerali dwar x’wassal g[all-[ruq fuq ilbendybuses u biex jg[idlilna wkoll x’kienet ir-ra;uni ta’ dawn l-in/identi. Il-ministru ilu aktar minn xahrejn jistenna r-risposta. F’dan it-tul ta’ ]mien qatt ma interessa ru[u biex imur ikellmu jew jg[a;;lu biex il-poplu jkun jaf x’;ara. Jidher li g[all-Ministru Mizzi l-aqwa li qed jinqeda hu, g[ax g[andu biex jinqeda, u ma jimpurtahx minn min ikun qieg[ed jistenna l-karrozzi tattrasport pubbliku g[aliex fuqhom biss jiddependi. Kelma wkoll dwar dak li ;ara fl-Isptar :enerali ta’ G[awdex.
Minbarra li fl-a[[ar xhur naqas is-servizz tat-trasport, qieg[ed jirri]ulta wkoll li m’hawnx bi]]ejjed karozzi biex jit[addem servizz adegwat u effi/jenti wara li tne[[ew il-bendybuses mis-servizz
Smajna ka] xokkanti kif kien ittrattat pazjent lest g[al operazzjoni. Il-pazjent Renè Rosignaud, tant kien trattat [a]in li kellu jitlaq mill-isptar ta’ G[awdex lejn Malta g[al xi sptar biex jinqeda privatament. G[ax kien ur;enti nqeda, u kellu j[allas minn butu g[ad-dannu tas-servizz b’arroganza li ng[ata mill-isptar ta’ G[awdex. Wara dan il-ka], jistg[u lMinistru g[as-Sa[[a u l-Ministru g[al G[awdex jg[idulna u jispjegaw x’;ara e]att dwar dan ilka] u min se jerfa’ r-responsabbiltà? Nixtieq ukoll nifra[ lid-deputata Marlene Farrugia g[ad-dik-
jarazzjonijiet pubbli/i li qed tag[mel dwar de/i]jonijiet talGvern u g[all-mod li bih qed tesprimi ru[ha. Nappellalha tkompli tesprimi ru[ha kif qed tag[mel u ma t[alli lil [add jintimidaha. G Busuttil In-Naxxar
L-ittri g[all-pubblikazzjoni f’din il-pa;na jistg[u jintbag[tu bil-posta (Ittri lill-Editur, InNazzjon, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450) jew fl-indirizz elettroniku: alex.attard@ media.link.com.mt.
25 sena ilu f’In-Nazzjon G[at-tieni sena konsekuttiva Malta ng[atat /ertifikat ill-aqwa meta ;iet meqjusa b[ala pajji] liberu fl-ist[arri; annwali li jsir mill-istituzzjoni Amerikana ‘Freedom House’, u dan l-aktar wara li g[al diversi snin Malta kienet titqies b[ala pajji] mhux daqstant liberu. T[abbar ukoll li fil-Ber;a ta’ Kastilja fluffi//ju tal-Prim Ministru, beda jiltaqa’ lKunsill g[all-I]vilupp Ekonomiku u li n[atar fil-bidu tax-xahar ta’ qabel mill-Prim Ministru Eddie Fenech Adami. F’diskors li g[amel il-Prim Ministru Eddie Fenech Adami fil-ftu[ tal-London Boatshow, fisser kif Malta, li fl-img[oddi kienet titqies b[ala aircraft carrier f’nofs ilMediterran, illum qed titqies b[ala pajji] turistiku tal-aqwa kwalità.
Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt • Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i> Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 6 ta’ Jannar, 2014
10
INTERVISTA
Fl-isfond tat-trilo;ija ‘Hekk T[abbat il-Qalb Maltija’ (82)
Insiru nafu a[jar min a[na Fil-[ar;a tal-lum ta’ InNazzjon qed nippubblikaw ittnejn u tmenin parti fis-sensiela ta’ konversazzjonijiet ma’ Oliver Friggieri li fihom qed nittrattaw temi u realtajiet differenti. Illum g[al darba o[ra se nitkellmu dwar l-Università u dan bl-iskop pre/i] li nkomplu nittrattaw temi attwali. Temi li bosta drabi niddiskutu u ng[arblu bl-aktar mod akkanit, i]da li bosta drabi wkoll nag[]lu li ninOliver Friggieri G[al darba o[ra llum se nitkellmu ftit dwar lUniversità u x’inhu l-[sieb tieg[ek dwarha. Imma nibdew bi ftit storja ta’ Malta re/enti, u pre/i]ament bilkonfront ta’ Mintoff malUniversità diversi snin ilu u li [afna jiftakruh. Dan il-konflitt qawwi inti g[extu personalment b[ala membru tal-istaff akkademiku, u ktibt ukoll fittul fuqu fil-ktieb tal-memorji tieg[ek Fjuri li ma Jinxfux, fejn irrakkontajt fid-dettall illaqg[a li kellkom mal-Prim Ministru Mintoff fil-Ber;a ta’ Kastilja. X’tista’ tg[id fuq din ilkri]i kbira li g[addiet minnha l-Università^ L-Università ta’ Malta hi, filfehma tieg[i, wa[da mill-kaw]i ewlenin tal-fatt li Malta rnexxielha ssir stat sovran, kisbet lIndipendenza, saret Repubblika u sa[ansitra ssie[bet fl-Unjoni Ewropea. G[andna Università antika, presti;ju]a, li minnha [ar;u lmexxejja politi/i u intellettwali laktar importanti. Fi [danha twaqqfu l-partiti, u nibtu l-ideat li
wasslu biex Malta ma tinbelax minn forzi ferm akbar minnha. Minn Malta stess setg[u jo[or;u tobba tal-og[la kwalità, kif ukoll avukati, periti, teologi u letterati. Meta Malta, kolonja Ingli]a, ma kellha ebda poter, l-Università kienet ilha sekli tibni l-im[u[ u tipprovdi l-professjonisti floqsma essenzjali, qabelxejn ilmedi/ina u l-li;i. Il-Fakultà tal-Arti, permezz talFilosofija u tal-Letteratura, ipprovdiet edukazzjoni umanistika li kellha tiswa [afna biex Malta turi li kienet pajji] kolt. Il-Gvern ta’ Mintoff, fit-tieni
jorawhom. Imma tajjeb li fil-[ajja mg[a;;la li qed ng[ixu nieqfu ftit u nirriflettu fuq temi attwali u li huma ta’ rilevanza. Bla dubju ta’ xejn, Oliver Friggieri, bis-sa[[a tal-kapa/itajiet indiskussi tieg[u, kapa/i janalizza u jid[ol fil-fond ta’ dawn it-temi li g[andhom jg[inuna aktar biex niskopru a[jar min a[na, fejn a[na u fejn tissokta triqitna. Ma’ Oliver Friggieri qed nil-
taqa’ b’mod regolari biex niddiskuti g[add ta’ temi, sitwazzjonijiet u mistoqsijiet. Il-qarrejja huma mistiedna jipparte/ipaw billi huma wkoll jibag[tulna l-[sibijiet tag[hom. Kull korrispondenza u email g[al dan l-iskop g[andha tintbag[at f’dan l-indirizz elettroniku hawn imni]]el: joe.mikallef@media.link .com.mt.
Joe Mikallef
prodott mag[qud ta’ ]ew; kompetenzi. Sfida ewlenija li g[andha l-Università llum hi li tissokta tkun pre]enti fil-qasam taxxog[ol, illum aktar minn qabel min[abba li l-oqsma spe/jalizzati ]diedu [afna. Ir-Rettur pre]enti, il-Professur Juanito Camilleri, wera kemm-il darba li g[andu vi]joni /ara u dinamika tal-Università f’so/jetà tassew differenti minn qabel, teknolo;ika. Huwa jis[aq sikwit fuq il[tie;a li l-Università tissokta tinfeta[ biex tilqa’ l-isfidi ta’ ambjent ;did, kemm billi tipprovdi lkorsijiet spe/jalizzati me[tie;a, kif ukoll billi tikkollabora millqrib mal-qasam tax-xog[ol. Fil-qieg[ ta’ kollox hemm pro/ess storiku twil li matulu tlaqna mill-idea ta’ ftit korsijiet professjonali (Medi/ina, Li;i, Arkitettura) u wasalna sal-idea ta’ [afna korsijiet spe/jalizzati. Matul il-milja tas-snin l-Università ta’ Malta g[addiet minn diversi ]viluppi mill-aktar importanti
nofs tas-snin sebg[in tas-seklu lie[or, ried jag[mel riforma millqieg[ fl-edukazzjoni, u fuq kollox fl-Università. Kellu f’mo[[u l-iskema [addiem-student (u mhux il-kuntrarju, student-[addiem). L-idea kienet li l-Università tipprodu/i [addiema li jistudjaw, u mhux studenti li ja[dmu. Kul[add kellu jsir [addiem, anki jekk xi w[ud kienu se jistudjaw ukoll. Fil-laqg[a tieg[u malistaff akkademiku f’Kastilja, f’Novembru 1977, Mintoff ippre]entalna l-idea tieg[u ta’ relazzjoni akbar bejn l-istudju u xxog[ol. Fil-fatt, l-Università kienet minn dejjem utilitarja, ji;ifieri dejjem wasslet biex ilgradwati jsibu impjieg. Ir-riforma kellha tolqot lill-
Fakultajiet kollha tal-Università, imma fil-prattika kellha tolqot mill-qrib lill-Fakultajiet tatTeolo;ija, tax-Xjenza u tal-Arti. It-tlieta kellhom jing[ataw definizzjoni f’termini ta’ xog[ol. G[at-Teolo;ija u g[ax-Xjenza kien hemm soluzzjoni. It-tnejn setg[u jibqg[u je]istu fil-qasam tax-xog[ol: it-teologu seta’ ja[dem fi [dan il-Knisja, waqt li g[ax-xjenzjat kien hawn bosta opportunitajiet fil-qasam industrijali. Imma lill-Fakultà tal-Arti, lillkompetenza fl-Istudji Umanisti/i, liema professjoni setg[et tiddefiniha? Il-mistoqsija tibqa’ titlob twe;iba fi ]mienna wkoll. Filfehma tieg[i, din il-kompetenza, illum wisq i]jed minn qabel, imissha tkun element ba]iku, komuni,
g[all-korsijiet universitarji kollha. Imma dan hu diskors ie[or... Sadanittant twaqqfet ilFakultà tal-Edukazzjoni, li minnha bdew jo[or;u lg[alliema... Pass importanti kien it-twaqqif tal-Fakultà tal-Edukazzjoni, li
minnha issa kellhom jibdew [er;in l-g[alliema. Dan hu ]vilupp akkademiku u storiku importanti [afna. IlFakultajiet tal-Edukazzjoni u talArti kellhom ja[dmu flimkien, u jag[tu s-sehem tag[hom fil-formazzjoni ta’ studenti li kellhom isiru g[alliema, kompetenti skont (1) kontenut spe/jalizzat u skont (2) metodu ta’ tag[lim. Qasam ta’ studju u pedago;ija: hekk hu l-g[alliem, idealment il-
L-Università hi istituzzjoni antika imma hi wkoll istituzzjoni li trid taqdi l-funzjoni tag[ha f’so/jetà li qieg[da titbiddel b’pass verament mg[a;;el, spe/jalment filkamp teknolo;iku. Fid-dawl ta’ dawn il-konsiderazzjonijiet, x’inhi d-definizzjoni tieg[ek ta’ Università moderna, illum^ L-Università hi post ta’ tag[lim g[oli f’oqsma differenti li persuna kwalifikata tista’ til[aq livell ta’ kompetenza f’wie[ed minnhom. F’kelma wa[da hi post lispe/jalizzazzjoni, anki jekk din timplika l-interdixxiplinarjetà. Hi
post li jipprodu/i persuni li jersqu f’livelli differenti lejn l-idea ta’ espert. L-istudju akkademiku jibda bl-g[arfien ta’ ba]i wiesg[a u jista’ jissokta f’livell og[la biex jipprodu/i espert.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 6 ta’ Jannar, 2014
11
INTERVISTA U x’inhu espert^
Hu persuna li g[a]let qasam ta’ studju, studjatu fil-ba]i tieg[u u mbag[ad studjat aspett partikolari minnu. L-espert jaf [afna fuq ftit; jin]el tassew fil-fond f’direzzjoni vertikali wa[da. L-istudju, aktar ma persuna tid[ol ’il ;ewwa fih, aktar juri kemm u kif kull qasam jista’ jkun imsie[eb ma’ oqsma o[rajn. Flistess [in, espert jara kollox millperspettiva tal-ispe/jalizzazzjoni tieg[u. Huwa jittawwal minn ventilatur /kejken biex minnu jara ssema kollu... Qieg[ed nifhem li dan jg[odd g[all-oqsma kollha. Iva, f’kull qasam hemm l-esperti: mill-oqsma empiri/i, pratti/i (b[all-Medi/ina, il-Li;i, lArkitettura u o[rajn) sal-oqsma spekulattivi, astratti (b[allIstorjogrfija, il-Filosofija, ilKritika Letterarja, is-So/jolo;ija u o[rajn). Hi [a;a naturali li mhux loqsma kollha huma utli ndaqs.
Kien hemm ]mien meta oqsma b[all-Filosofija u b[al-Letteratura tqiesu b[ala inutli. Fil-fatt, f’termini ta’ pratti/ità komuni, ma humiex utli. Imma mbag[ad ebda bniedem ma hu s[i[ ming[ajrhom. L-istudju xjentifiku talLetteratura, pere]empju, juri kif opra letterarja hi sistema, u g[andha forma mag[mula millpartijiet differenti li lkoll flimkien jag[mluha spe/i ta’ magna unita... Hemm [afna x’jing[ad fuq hekk, g[aliex il-qasam tal-Kritika Letterarja, li g[alija g[andu jinbena fuq il-Filosofija, hu x-xjenza tal-arti letterarja. U x’inhi l-utilità ta’ dan kollu? Hemm xi [a;a li hi wisq og[la mill-utilità materjali, b[alma huma l-fidi, l-im[abba, il-pa/i... L-epoka g[ajjiena tag[na te[tie; ritorn lejn l-essenzjali wisq aktar minn qatt qabel. Il-bniedem effi/jenti tal-era teknolo;ika jibqa’ dejjem il-bniedem li jrid twe;iba g[all-mistoqsijiet essenzjali, u dawn huma mist[arr;a flIstudji Umanisti/i. Appuntu, kont se ng[idlek, x’inhi l-utilità talLetteratura^
B[all-;eneri l-o[ra tal-Arti (pittura, mu]ika, skultura u l-bqija), il-Letteratura (1) tesprimi bisseng[a xi [a;a li l-awtur ja[seb u j[oss, (2) b’mod li tasal tesprimi dak kollu li jista’ j[oss kul[add. Il-Letteratura ma hix riproduzzjoni tar-realtà (kun/ett li kien importanti fl-era realista, po]ittivista), imma espressjoni sottili tal-unika [a;a li te]isti: irrealtà. L-arti tissu;;erixxi, u mhux tafferma. Mir-realtà (tassensi, tal-mo[[) g[all-verità, mill-partikulari g[all-universali, mill-esperjenza li tidher g[allesperjenza li tin[ass: dan hu vja;; psikolo;iku, spiritwali, li g[andu jwassal dejjem g[all-mistoqsija li fuqha ddur il-pjaneta kollha: g[alfejn, g[aliex? Ji;ifieri, fi kliem ie[or... Ji;ifieri l-Arti kollha, u mhux biss il-Letteratura, g[andha qofol reli;ju]. L-Arti, mill-bidu sa ]mienna, hi espressjoni ta’ xi [add (minn ;enju sa dilettant) li j[oss li l-[ajja hi inkompleta, u titlob spjegazzjoni. Alla, l-im[abba, il-mewt: forsi dawn huma t-temi kollha tal-Arti kollha. It-temi l-o[ra huma dettalji ta’ dawn, frieg[i tal-unika si;ra. Ilforom kollha tal-Arti, u fuq kollox il-Letteratura, huma l-Filosofija (astratta) msarrfa fi kwadri (figuri u sitwazzjonijiet li ‘jidhru’). Pere]empju, rumanz ma hux rakkont sempli/i, imma rakkont li jillustra idea. L-Arti tissu;;erixxi, timplika, tag[ti [jiel, u ma hix espressjoni realistika, diretta. G[all-inqas minn wara t-tieni gwerra ’l hawn, il-Letteratura mxiet f’din id-direzzjoni. Anki f’Malta, mis-sittinijiet ’l hawn, morna [afna lil hinn mirreali]mu. Immorru lura g[allUniversità u l-istudji talLetteratura, tal-Istorja u setturi simili, dawk li jiffurmaw l-Istudji Umanisti/i. X’futur g[andhom^ Ninsabu fl-era post-letterarja, post-filosofika, meta l-imma;ni saret l-alfabett ‘il-;did’ u meta tteknolo;ija assumiet il-funzjoni ta’ forza politika, psikolo;ika kbira [afna. Il-bniedem post-
modern g[andu quddiemu zew;
Illum il-;urnata fl-Università, bejn full-time u part-time, hemm jistudjaw aktar minn tnax-il elf persuna
realtajiet: ir-realtà komda tal-elettronika, u r-realtà tqila tal-mistoqsijiet dwar is-sens tal-[ajja. Il-bniedem effi/jenti tat-teknolo;ija effi/jenti huwa l-istess bniedem li se jkollu jkompli jistaqsi l-mistoqsijiet li sa issa kienu sempli/ement dejjiema: Minn fejn ;ejt? Min g[amilni? Fejn marru l-o[rajn ta’ qabli? Fejn sejjer jien? X’sens g[andha l-[ajja jekk mhix g[al dejjem? Il-bniedem teknolo;iku huwa frustrat wisq aktar minn kull persuna;; ta’ epoki li ;ew qablu. Huwa bravu imma sa liema punt? U kemm hu filfatt bravu jekk skopriehom biss issa lil dawk il-veritajiet fi]i/i li Alla ilu li xerridhom fil-[olqien sa mill-bidu? L-iskop tal-Istudji Umanisti/i hu li jesponu lill-istudenti g[allkun/etti l-kbar ma[subin millaqwa m[u[ matul l-Istorja. Hawn jid[ol l-g[arfien tal-Istorja tal[sieb, g[all-inqas Ewropew, fissura ta’ Filosofija, So/jolo;ija, Teolo;ija, Storja, Letteratura u lbqija. Ma humiex oqsma ta’ studju direttament prattiku, imma ebda bniedem ma hu s[i[ ming[ajrhom – u g[aliex? G[aliex dak kollu li huwa elaborat f’dawn l-oqsma huwa espressjoni ta’ kulma nafu li jin[aseb minn kul[add, b’mod jew b’ie[or, anki minn persuna li ma kellhiex l-opportunità li tiskopri dan kollu. A[na lkoll twelidna bil-kelma ‘g[aliex-g[alfejn’ fuq xofftejna.
Illum kul[add jag[ti l-opinjoni tieg[u fuq kollox. X’inhu l-post tal-opinjoni f’dan il-kwadru kollu^ L-opinjoni hi fakultà li kull persuna g[andha; hi kemm awtomatika u kemm ma[suba; hi prodott tar-rieda tag[na daqskemm hi prodott istintiv ta’ mo[[na, li sikwit ja[dem anki lil hinn mill-ordnijiet li nippruvaw nag[tuh... Insawru opinjoni fuq kollox, imma opinjoni hi differenti minn pro/essi aktar elaborati ta’ mo[[na.
G[andna dritt g[al opinjoni fuq kollox, imma opinjoni inkompetenti tista’ to[loq di]astru. Hi impo]izzjoni in;usta fuq min ma jafx. Ir-ri/erka akkademika ma hix opinjoni, imma r-ri]ultat kumpless ta’ pro/ess twil ta’ st[arri; li fl-a[[ar jista’ jwassal g[al xi /ertezza. L-istudju fl-aqwa tieg[u huwa mbieg[ed g[al kollox millopinjoni, g[aliex jekk [sieb hu mfisser minn persuna kompetenti, dak il-[sieb hu konklu]joni u mhux ipotesi. Kull ri/erkatur hu mistenni li jiddedika [ajtu kollha g[all-istudju tal-qasam tieghu, u jikkontribwixxi xog[ol ori;inali li j]id mal-[a]na ta’ g[arfien li je]isti di;à. Kollox ma’ kollox, l-Università hi post fejn isir it-ta[dit. Hi //entru tal-kelma pre/i]a, dik li allura hija l-prodott ta’ tiftix ta’ xi [a;a, u huwa dejjem tiftix mibni fuq dak kollu li kien imfittex u li nstab minn o[rajn qabel.
Fl-isfond tat-trilo;ija ‘Hekk T[abbat il-Qalb Maltija’
Insiru nafu a[jar min a[na Il-bniedem effi/jenti tat-teknolo;ija effi/jenti huwa l-istess bniedem li se jkollu jkompli jistaqsi l-mistoqsijiet li sa issa kienu sempli/ement dejjiema> Minn fejn ;ejt^ Min g[amilni^ Fejn marru l-o[rajn ta’ qabli^ Fejn sejjer jien^ X’sens g[andha l-[ajja jekk mhix g[al dejjem^
X’inhi l-akbar xewqa tieg[ek dwar l-Università^ L-Università tag[na tat u qieg[da tag[ti sehem mill-aqwa floqsma kollha, kemm tradizzjonali u kemm moderni. F’dan il-punt pre/i] ta’ ]vilupp f’kull aspett, akkademiku daqskemm fi]iku, jaqbel [afna li nkomplu na//ertaw li listudenti tal-korsijiet kollha, minbarra l-qasam tal-ispe/jalizzazzjoni tag[hom, jiskopru wkoll oqsma li g[alija huma fundamentali g[allbniedem integrali, s[i[: Storja tarReli;jonijiet, Storja ta/-/iviltajiet ewlenin, Storja tal-Mediterran b’riferenza spe/jali g[al Malta. Huwa dmir tag[na li nifhmu ssinjali ta]-]mien billi noffru l-pos-
sibbiltà li kull student ikun mhux biss (1) kompetenti fil-qasam professjonali tieg[u, imma jkun ukoll (2) edukat fil-prin/ipji morali li jag[mluh persuna tajba fiha nnifisha u fil-kumpless so/jali. Preparazzjoni akkademika s[i[a tipprodu/i professjonista li huwa ugwalment bravu u tajjeb. Lawrja fl-g[erf u fil-;entilezza.
U kollox ma’ kollox, x’inhi lkwalità prin/ipali li wie[ed jiskopri meta jistudja^ Ma g[andi ebda dubju li l-istudju kollu, aktar ma jid[ol ’il ;ewwa, aktar iwassal g[as-sens tal-umiltà. Aktar ma noborxu b’subg[ajna lillmuntanja tal-injoranza umana, aktar nindunaw kemm il-muntanja hi kbira u kbira. Bl-g[erf naslu biss biex nigirfuha... Il-kumplament ma hux f’idejna.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 6 ta’ Jannar, 2014
12
KONSUMATUR
Minn ]mien g[al ]mien nixtru diversi o;;etti g[ad-dar... tajjeb li nassiguraw li dawn ikunu koperti kif suppost minn garanzija tajba biex ladarba ni;u b]onn nu]awha, din tag[tina l-benefi//ji li suppost tag[tina
Il-konsumatur g[andu b]onn jixtri garanzija esti]a^ Meta l-konsumaturi jixtru /ertu tipi ta’ prodotti, b[al pere]empju, prodotti li ja[dmu bl-elettriku jew elettroni/i, ilbejjieg[ waqt li jkun qed isir ixxiri jista’ joffri lill-konsumatur il-possibbiltà li jixtri garanzija esti]a mal-prodott. Din it-tip ta’ garanzija tipprovdi protezzjoni addizzjonali billi tipprovdi tiswija jew bdil ming[ajr [las f’ka] li l-prodott mixtri jo[ro;lu xi difett. Il-konsumaturi, qabel ma jidde/iedu jekk i[allsux aktar flus g[al din it-tip ta’ garanzija, g[andhom jikkunsidraw sew x’benefi//ji se jkollhom. L-ewwel [a;a li l-konsumaturi g[andhom jikkunsidraw hi lammont ta’ flus li se j[allsu g[al din il-garanzija. Sabiex jaraw jekk jaqblilhomx jixtru garanzija esti]a, il-konsumaturi g[andhom jaraw u jqabblu kemm se jonfqu biex jixtru l-prodott u kemm tista’ tiswihom kieku jkollhom i[allsu biex isewwuh il-prodott. Naraw tajjeb dak li jkun hemm fis-suq Barra minn hekk, il-konsuma-
turi g[andhom iduru diversi [wienet biex jaraw jekk bejjieg[a o[ra joffrux garanziji kummer/jali aktar vanta;;u]i mal-prodotti li qed ibieg[u u jekk joffrux dawn ming[ajr [las addizzjonali.
Fil-fatt dawn it-tip ta’ prodotti normalment ikunu koperti b’garanziji kummer/jali li jistg[u ivarjaw minn ftit xhur g[al snin, skont it-tip ta’ prodott u d-ditta. Hija responsabbilta’ tal-konsumaturi li qabel ix-xiri ji//ekkjaw x’qed joffru diversi bejjieg[a u li jinnegozjaw garanzija kummer/jali li tag[tihom protezzjoni adegwata ming[ajr ma jkollhom b]onn i[allsu aktar flus. Il-konsumaturi g[andhom ukoll jiftakkru li minbarra lgaranzija kummer/jali li jista’ jag[tihom il-bejjieg[, il-li;i talkonsumatur tipprovdi protezzjoni legali li hija valida g[al sentejn mid-data meta ssir ilkunsinna tal-prodott mixtri. Protezzjoni legali Din il-protezzjoni legali tag[ti dritt lill-konsumaturi jitolbu rimedju ming[ajr [las jekk il-
prodott li jixtru jirri]ulta difettu] jew mhux konformi mal-kuntratt tax-xiri. Ir-rimedji legali li huma disponibbli g[al konsumaturi huma tiswija jew bdil, jew jekk dawn i]-]ew; rimedji ma jkunux possibbli, jew ikunu se jo[olqu inkonvenjent kbir lill-konsumaturi, il-konsumaturi jistg[u jikkan/ellaw il-kuntratt tax-xiri u jitolbu parti mill-flus jew il-flus kollha lura. Il-li;i ma tippermet-
Il-konsumaturi, qabel i[allsu flus addizzjonali, g[andhom i]ommu f’mo[[hom il-protezzjoni li tag[tihom il-li;i u g[aldaqstant g[andhom ifittxu garanzija li tag[tihom aktar benefi//ji
Odette Vella odette.vella@mccaa.org.mt
tix il-konsumatur jitlob rimedju bla [las jekk id-difett ikun ikka;unat mill-konsumatur, jew ikun ri]ultat ta’ u]u normali u frekwenti. G[aldaqstant il-konsumaturi qabel i[allsu flus addizzjonali g[andhom i]ommu f’mo[[hom il-protezzjoni li tag[tihom il-li;i u g[aldaqstant g[andhom ifittxu garanzija li tag[tihom aktar benefi//ji. Qabel konsumatur jixtri garanzija esti]a g[andu l-ewwel jaqra t-termini u kundizzjonijiet tal-garanzija sabiex jara x’inhu u x’mhuwiex kopert bil-garanzija. Garanzija addizzjonali li tkun ta’ benefi//ju g[all-konsumaturi g[andha tkopri l-prodott mixtri g[al aktar minn sentejn u idealment g[andha wkoll tkopri danni minn u]u normali u frekwenti.
Ni//ekkjaw il-garanzija Il-konsumaturi g[andhom ukoll ji//ekkjaw li l-garanzija esti]a tkopri kemm il-bdil ta’ parts u x-xog[ol biex isir dan ilbdil. Jekk il-garanzija tkun tkopri biss il-parts, f’ka] ta’ xi difett ilkonsumatur jista’ ji;i mitlub i[allas biex it-tekniku talkumpanija ji;i jara x’inhi l-[sara fl-o;;ett.
Xi [a;a o[ra li g[andha ti;i kkunsidrata hi jekk o;;ett difettu] jibqax jissewwa jew inkella jinbidel ta[t il-garanzija. Il-konsumaturi g[andhom jaraw ukoll jekk il-garanzija tipprovdix g[al flus lura jekk l-o;;ett la jkun jista’ jissewwa u lanqas jinbidel. Naturalment, aktar ma tkun flessibbli l-garanzija kummer/jali esti]a, u aktar ma tkopri problemi li jistg[u ikollhom ilprodotti mixtrija, aktar ikun hemm benefi//ji g[all-konsumaturi jekk dawn jidde/iedu li jinvestu flushom f’din it-tip ta’ garanzija.
Il-konsumaturi g[andhom dritt li t-termini u kundizzjonijiet talgaranziji kummer/jali u talgaranziji esti]i ji;u onorati u osservati minn min qed jie[du azzjoni legali kontra l-bejjieg[ li ma jkunx qed jimxi skont il-garanzija kummer/jali.
L-iskop ta’ dan l-artiklu huwa biss li jipprovdi informazzjoni u mhux li jag[ti parir legali. F’ka] ta’ lment jew b]onn ta’ aktar informazzjoni tista’ tikkuntattja lill-Uffi//ju g[all-Affarijiet talKonsumatur fi [dan l-Awtorità ta’ Malta g[all-Kompetizzjoni u l-Affarijiet tal-Konsumatur fuq il-freephone 8007 4400 jew in-numru tat-telefown 2395 2000. (Odette Vella hi Senior Information Officer fl-Uffi//ju g[all-Affarijiet tal-Konsumatur fi [dan l-Awtorità ta’ Malta g[all-Kompetizzjoni u l-Affarijiet tal-Konsumatur.)
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 6 ta’ Jannar, 2014
13
ANALI}I
In[arsu ’l quddiem lejn l-2014 li se tkun mimlija sfidi G[adha kemm g[addiet sena mimlija tlug[ u n]ul hekk kif lavvenimenti tas-sena 2013 kitbu pa;na o[ra fl-istorja ta’ Malta. Mill-banda l-o[ra kienet sena li fiha g[exna [afna ;rajjiet u fiha l-Partit Nazzjonalista g[adda minn taqlib s[i[, fosthom li spi//a fl-Oppo]izzjoni u min[abba f’hekk beda pro/ess s[i[ ta’ bidliet fit-tmexxija u anke tibdiliet radikali fl-istatut. Wara t-telfa li l-Partit ;arrab fl-elezzjonijiet ta’ Marzu li g[adda, il-Partit ma baqax g[arkupptejh i]da beda ja[dem qatig[ biex jer;a’ jqum bilwieqfa u j[ares ’il quddiem. Dan il-messa;; kien fi kliem Lawrence Gonzi nnifsu li fla[[ar indirizz tieg[u b[ala Kap tal-Partit enfasizza li meta taqa’, ter;a’ tqum u tkompli timxi. Dak li ma jkissrekx, jag[mlek aktar b’sa[[tek. Il-Partit Nazzjonalista qieg[ed ikun Oppo]izzjoni soda u denja biex fi ]mien qasir jil[aq l-g[an li jkun l-aktar partit popolari malMaltin u l-G[awdxin u allura jkun gvern alternattiv g[allpoplu kollu. It-tmexxija l-;dida - It-tim PN Ir-ri]enja ta’ Lawrence Gonzi minn Kap tal-Partit, ;abet mag[ha tibdil fit-tmexxija u kif kien mistenni numru ta’ nies ;odda ;ew fdati bit-tmexxija fid-
diversi organi u li lkoll flimkien taw il-bidu tat-tim PN. Numru ta’ nies li ma kinux daqshekk involuti fil-politika, g[amlu pass ’il quddiem u ofrew il-[idma tag[hom, u dan ikompli juri li l-Partit Nazzjonalista g[adu g[al qalb in-nies ta’ kalibru kbir u dawn qed jag[tu limpenn u s-sostenn tag[hom biex nimxu ’l quddiem, fosthom Anne Fenech, li s-simpatija tag[ha ;ibdet [afna Maltin lejha. Wie[ed jinnota wkoll b’sodisfazzjon li dan il-Partit u t-tim ta’ tmexxija huma mag[qudin u g[all-kuntrarju ta’ dak li [asbu [afna, it-tim huwa wie[ed ta’ kollaborazzjoni u g[aqda mhux ta’ frammenti li ja[dmu g[al rashom. Ir-riformi tal-istatut Il-[idma sfiqa ma waqfitx
u grazzi g[al Francis Zammit Dimech u numru ta’ nies o[ra flimkien mal-ferg[at, kumitati, attivisti u [afna o[rajn, tlestiet irrevi]joni tal-istatut u din irrevi]joni se twassal g[al numru ta’ tibliet fosthom dik li tispikka u li tinvolvi lill-attivisti kollha
Il-Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil – tmexxija serja u b’vi]joni li qed issarraf f’ri]ultati konkreti
Il-Partit Nazzjonalista qieg[ed ikun Oppo]izzjoni soda u denja biex fi ]mien qasir jil[aq l-g[an li jkun l-aktar partit popolari mal-Maltin u l-G[awdxin u allura jkun gvern alternattiv g[all-poplu kollu
David Grech fldesign@maltanet.net
biex jivvutaw u jele;;u kap fleventwalità. Ir riformi se jg[inu biex jid[ol demm ;did, ideat godda u lkoll flimkien ma’ dawk ta’ qabel inkomplu nissa[[u u nsawru strutturi li jag[mlu lill-Partit aktar miftu[, hekk kif sejja[lu lKap il-;did tag[na, Partit tannies u min-nies g[an nies. Il-volontarjat
Kienet esperjenza tal-g[a;eb fejn mill-g[ada tat-telfa elettorali, kienu [afna li offrew lg[ajnuna tag[hom u kienu bilmijiet li offrew il-[in tag[hom biex iservu ta’ voluntieri. Huwa tal-g[a;eb li llum il;urnata fid-Dar ?entrali, wie[ed jilma[ [afna w/u[ ;odda li
jag[tu numru ta’ sig[at b[ala voluntieri u dawn qeg[din ji;u involuti f’[afna mill-istrutturi hekk importanti f’din id-dar li l[in kollu g[addejja b’attività varjata u importanti. Il-festi tal-Indipendenza Il-festi tal-Indipendenza kienu ta’ su//ess liema b[alu u mhux talli ma kinux ta’ pi] fuq il-Partit, talli [allew il-frott. Il-festi nfet[u permezz ta’ mixja li g[all-ewwel darba kienet ta’ su//ess. L-attendenza matul il-festi kienet kontinwa u numeru]a, g[alkemm [afna
jsostnu li baqg[u lura u ma xtaqux jidhru min[abba ra;unijiet varji. L indirizz tal-Kap kien wie[ed ta’ kura;; u mimli ener;ija li kontinwament hija trasmessa mit-tim PN kollu. L-attività fid-Dar ?entrali L-attività kontinwa fid-Dar ?entrali tvarja minn lag[qat tal-
ferg[at, laqg[at tal-istrutturi, voluntieri u [afna attività o[ra. Wie[ed jinnota wkoll il-coffee mornings u l-attivitajiet l-o[ra li huma organizzati bil-g[an li jin;abru flus li huma tant me[tie;a mill-Partit. Wie[ed ma jridx jinsa lis-sezzjonijiet tal-media tal-Partit u lill-[addiema tag[hom li qeg[din kontinwament ikunu ta’ servizz biex il-Partit iwassal il-messa;; tieg[u. Dan jo[ro; /ar ukoll mis-surveys li juru li s-semmieg[a u ttespettaturi tal-media tal-Partit qeg[din jikbru kontinwament u b’hekk juru l-g[atx tan-nies bies jisimg[u x’qed ji;ri u biex jaraw x’g[andu xi jg[id il-Partit fuq ilqag[da u fuq dak li g[addej minnu pajji]na. Il-maratoni ;bir ta’ fondi kienu wkoll ta’ su//ess, fejn il-poplu Malti wiegeb u ta kemm fela[ u mhux biss, anzi attenda bi [;aru fid-Dar ?entrali, fejn sab bibien miftu[in bera[.
Il-kandidati g[all-elezzjoni tal-MEP
Bdiet sena ;dida u rridu nirrankaw u na[dmu bla heda biex naslu g[ax-xewqa tal-Kap li ntellg[u tliet kandidati fl-elezzjoni tal-MEP. It-triq mhix fa/li u jrid isir [afna xog[ol u b’hekk minn hawn nappella lill-kandidati biex imorru fid-djar tal-Maltin u lG[awdxin, jitkellmu mag[hom, jisimg[u lin-nies u juru x’g[andna x’noffru. Nappella lill-Maltin u lillG[awdxin biex jilqg[u lil dawn il-kandidati fi djarhom, jo[duhom g[and il-;irien tag[hom u jwasslu l-we;g[at li g[andhom. Ejjew lkoll nag[tu daqqa t’id lil dawn in-nies ta’ kalibru li offrew is-sehem tag[hom u li jirrappre]entaw lill-Partit g[a]i] tag[na. Ejjew ilkoll fimkien in[arsu ’l quddiem lejn is-sena 2014 li ]gur, mhux forsi, se tkun sena mimlija sfidi u xog[ol bla waqfien.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 6 ta’ Jannar, 2014
14
A{BARIJIET TA’ BARRA
Kes[a bla pre/edent L-ISTATI UNITI Parti mill-Istati Uniti qed tlesti g[al temperaturi kes[in bla pre/edent wara li maltempata kiefra g[amlet [erba f’partijiet mill-Kanada u l-Grigal tal-pajji]. Maltempata li fiha f’xi bnadi ni]let aktar minn 60 /entimetru ta’ borra. Il-maltemp kien ukoll wara lmewt ta’ 16-il persuna u kaos flivja;;ar fosthom bl-ajru fejn t[assru 5,000 titjira. Fost il-vittmi kien hemm [addiem f’Philadelphia li miet wara li tg[affe; minn kwantita ta’ mel[ li kien qed jintu]a kontra s-sil; fit-toroq kif ukoll mara anzjana li kellha problemi mentali li mietet iffri]ata wara li [ar;et mid-dar fil-periferiji ta’ New York. Esperti tat-temp qalu li dan ilmaltemp aktarx se jwassal biex il-kes[a f’xi zoni tkun ta’ 50 grad Celsius ta[t i]-]ero. Min[abba f’hekk, l-awtoritajiet qed iwissu biex in-nies kemm jista’ jkun ma jo[ro;ux mid-djar. Fost l-Istati li se jintlaqtu lag[ar hemm dawk ta’ Ohio, South Dakota u Illinois u t-temp kiesa[ mistenni jkompli ja[kem sat-Tlieta biex imbag[ad jer;a’ ji//aqlaq lejn il-Grigal tal-Istati Uniti. Bob Oravec, min-National Weather Service, qal li l-a[[ar darba li kien hemm kes[a simili kien fl-1994. Fil-Kanada, hemm eluf kbar li spi//aw bla provista tal-elettriku min[abba [sara
Karrozza miksija bil-borra fit-toroq ta’ New York wara l-maltempata qalila tal-borra li kien hemm (ritratt EPA)
kkaw]ata mill-borra. F’Toronto fil-Kanada kienet re;istrata temperatura ta’ 29
grad Celsius ta[t i]-]ero filwaqt li f’Quebec City kienet ta’ 38 grad ta[t i]-]ero.
Il-kwantita ta’ borra li ni]let effettwat ukoll New York, Connecticut u Massachusetts
fejn skejjel se jin]ammu mag[luqa wara li residenti ntalbu jibqg[u d-dar.
Toscana, il-Friuli Venezia Giulia, Lazio u l-Campania. Ruma matul il-;urnata talbiera[ in[akmet minn xita qalila u kienu diversi zoni li spi//aw mg[arqa u sigar li nqalg[u minn posthom filwaqt li fil-periferiji
tal-kapitali tromba tal-arja qalg[et si;ra minn posta u mblukkat si;ra. F’Napli kien hemm ri[ talQawwa Tmienja li wassal biex l-ivja;;ar bil-ba[ar ji;i sospi].
G[arg[ar f’Ruma u l-Liguria L-ITALJA
Parti kbar tal-Italja tinsab ma[kuma minn maltemp kbir. Maltemp li wassal biex flin[awi tal-Liguria kienu evakwati 150 persuna min[abba leffetti tal-maltemp Dan waqt li fil-kapitali Ruma
kien hemm [sarat kbar l-aktar min[abba r-ri[ qawwi filwaqt li f’Napli, l-ivja;;ar bil-ba[ar kien sospi]. Matul il-;urnata tal-biera[ lItalja kollha kienet ma[kum minn maltemp li kien ivarja
minn ri[ u xita qawwija i]da lag[ar milquta kienet il-Liguria fejn apparti g[arg[ar kien hemm ukoll diversi valangi. Il-Protezzjoni ?ivili [ar;et allert min[abba possibbilta ta’ g[arg[ar f’Emilia Romagna, it-
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 6 ta’ Jannar, 2014
15
A{BARIJIET TA’ BARRA
Sforz biex jie[du lura Fallujah L-IRAQ John Kerry, is-Segretarju talIstat Amerikan, qal li l-Istati Uniti kienet se tg[in lill-Gvern Iraqi ji;;ieled kontra militanti Islami/i fil-pajji] imma ma kienitx se tibg[at lura t-truppi fil-pajji]. Dan wara li l-Gvern Iraqi [abbar li kien tilef il-kontroll tal-belt strate;ika ta’ Fallujah lill-militanti b’rabtiet mal-alQaeda. Militanti tal-grupp mag[ruf b[ala l-“Istat Islamiku fl-Iraq u l-Lvant”, mag[ruf b[ala “ISIS”, issa kien qed jikkontrolla nNofsinhar tal-belt filwaqt li ;ellieda alleati mag[hom
kienu qed jikkontrollaw ilkumplament tal-belt. Ilbiera[ imbag[ad 14-il persuna tilfu [ajjiethom f’sensiela ta’ splu]jonijiet fil-kapitali Bagdad. It-truppi Amerikani kienu rtiraw mill-Iraq fl-2011 wara li invadew il-pajji] fl-2003 u Fallujah kienet lok tal-aktar battalja mdemmija tag[hom matul dawk is-snin. Il-militanti huma ta’ twemmin Sunni li jsostnu li qed ikunu mwarrba u diskriminati mill-Gvern Iraqi li hu mag[mul l-aktar minn Xiiti u li huma l-ma;;oranza fil-pajji].
Il-:APPUN> Kiyoshi Kimura, is-sid ta’ katina ewlenija ta’ restaurants tas-sushi, b’tonn ta’ 230 kilogramma wara li reba[ l-ewwel irkant tas-sena g[al dan it-tip ta’ [uta fis-Suq ta’ Tsukiji. {uta li g[aliha [allas 51,000 ewro – ferm anqas mir-rekord tas-sena li g[addiet ta’ 1.10 miljun ewro li kienet t[allset g[al [uta simili. (ritratt EPA)
Il-Papa se j]ur l-Art Imqaddsa f’Mejju IL-VATIKAN Il-Papa Fran;isku lbiera[ [abbar li bejn l-24 u s-26 ta’ Mejju se j]ur l-Art Imqaddsa. Matul dan il-vja;;, hu se j]ur :erusalemm, Betlem u x-Xatt tal-Punent kif ukoll Amman, ilkapitali tal-:ordan. Hu ta din l-a[bar waqt ilabr1ka ta’ kull nhar ta’ {add . S’issa dan hu l-unika vja;;
barrani li t[abbar li se jag[mel il-Papa matul l-2014. F’Mejju, hu se jmexxi quddiesa fil-Knisja tas-Santu Sepulkru flimkien malPatriarka Bartholomew. Id-data meta ta dan l-a[bar – il-{add 5 ta’ Jannar - kien il50 anniversarju tal-laqg[a storika f’:erusalemm bejn il-
Papa u l-mexxej tal-Ortodossi Insara. Xi [a;a li rrefera g[aliha l-biera[ l-Papa Fran;isku meta stqarr li de/ieda li jag[ti l-a[bar f’dik id-data peress li tfakkar illaqg[a storika bejn ilPapa Pawlu VI u lPatriarka Athenagoras I ta’ Kostantinople.
Bersani gravi l-isptar L-ITALJA
:ellieda Sunnita waqt il-;lied fil-belt ta’ Fallujah li issa spi//at f’idejn militanti Islami/i. (ritratt EPA)
L-eks mexxej tal-Partit Demokratiku, Pier Luigi Bersani, li g[andu 62 sena, ilbiera[ idda[[al l-isptar
b’ur;enza wara li sofra emora;ija f’mo[[u u l-kundizzjoni tieg[u kienet deskritta b[ala stabbli imma serja.
Hu ttie[ed lejn sptar f’Parma wara f’daqqa’ [assu [a]in imma sorsi qalu li hu qatt ma ntilef minn sensi[.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 6 ta’ Jannar, 2014
16
A{BARIJIET TA’ BARRA
Bill Gates l-aktar sinjur L-ISTATI UNITI Bill Gates, il-fundatur talMicrosoft, re;a’ ng[ata t-titlu tal-aktar bniedem sinjur fiddinja. Dan jirri]ulta mil-lista mag[rufa b[ala l-Bloomberg Billionaires Index li wriet li l2013 kienet sena tajba g[allbiljunarji g[aliex f’[afna ka]i dd[ul tag[hom ]died sew. Fit-tieni post tal-lista hemm ilMessikan Carlos Slim. Fil-bidu tas-sena, skont irri/erka tal-Bloomberg, Slim kien l-aktar sinjur i]da f’Mejju Gates [adlu postu u baqa fil-qu//ata sa tmiem is-sena. Sena li hu stmat Gates da[[al 78.5 biljun dollaru – ftit anqas minn erba’ biljun aktar minn Slim. B’kollox fil-lista hemm it-300 l-aktar persuna sinjura fid-dinja u dawn fl-2013 flimkien da[lu aktar minn 525 biljun dollaru, b’dawk li investew fil-qasam tat-
Tony Blair, g[andu ;id ta’ madwar 70 miljun Lira Sterlina.
teknolo;ija gwadanjaw l-aktar. U l-2014 qed tkun imbassra sena fejn dawn se jmorru a[jar mill2013. Mark Zuckerberg, il-fundatur tal-Facebook, kien klassifikat fis-26 post b’;id g[all-valur ta’ 24 biljun. Sadattant skont dokumenti li g[adhom kemm saru pubbli/i, leks Prim Ministru Laburista
Ingli] Tony Blair spi//a l-2013 bi 13-il miljun Lira Stelrina depositati fil-banek. Hu stmat li l-;id totali tieg[u hu ta’ 70 miljun Lira Sterlina. Blair, apparti li jag[ti diskors madwar id-dinja g[al [las ta’ sommom kbar, g[andu wkoll diversi kumpanniji li feta[ wara li spi//a minn Prim Ministru. Fost dawn hemm il-Government Advisory Practice li tag[ti pariri lill-Gvernijiet dwar kif g[andhom jimplimentaw politika li kien jimxi fuqha hu meta kien Prim Ministru. Apparti minnhekk, Blair hu konsulent tal-kumpannija JP Morgan, bank tal-ingvestimenti, u Zurich International, kumpannija internazzjonali tal-assigurazzjoni. Skont sorsi fil-media Ingli]a, l-2013 kienet sena tajba g[al Blair min[abba d-d[ul li kellu. IL-KOREA T’ISFEL> Mara taqbad [uta minn xmara ffri]ata waqt festa tradizzjonali Koreana, mag[rufa b[ala l-Hwacheon Sancheoneo, f’Hwacheon-gun. (ritratt EPA)
Steven Seagal g[al Gvernatur ta’ Arizona L-ISTATI UNITI
IL-:ERMANJA> Skultura bl-isem ‘Mickey & Minnie’ tal-artista Kata Legrady ta’ nisel Ungeri] u li tifforma parti mill-wrija “Kata Legrady> Smart Pistols” u li qed isir fi/-?entru ZKM f’Karlsruhe. (ritratt EPA)
L-attur veteran Amerikan Steven Seagal, svela li qed jit[ajjar jikkontesta l-elezzjoni g[al Gvernatur ta’ Arizona. Seagal, espert tal-art mar]jali u li issa g[andu 61 sena u fil-passat kien protagonist ta’ films talazzjoni b[al Hard to Kill u Under Siege. Seagal ma svelax ma’ liem partit qed jit[ajjar jikkontesta din il-kariga i]da Arizona hi meqjusa b[ala fortizza tarRepubblikani. Il-Gvernatur pre]enti hu Jan Brewer, Repubblikan li kien elett fl-2009.
Fl-Istati Uniti m’hix xi [a;a rari biex stilla ta/-cinema tid[ol fix-xena politika. Forsi l-aktar mag[ruf kien il-President Ronald Reagan filwaqt li bejn l2003 u l-2011 kien serva b[ala Gvernatur ta’ Kalifornja l-attur ta’ nisel Awstrjak, Arnold Schwarzenegger. Seagal qal dan waqt li kien qed jiddiskuti sensiela televi]iva ;dida bit-titlu Steven Seagal – Lawman: Maricopa County. Seagal jag[milha ta’ ajjutant volontarju g[all-pulizija lokali ta’ Maricopa flimkien ma’ 3,000 persuna o[ra.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 6 ta’ Jannar, 2014
17
A{BARIJIET TA’ BARRA
T[assib g[all-;ejjieni tal-industrija ta]-]ejt IL-LIBJA Wara li l-;img[a li g[addiet instab il-katavru ta’ Ingli] li kien uffi/jal g[oli fis-settur tal-industrja ta]-]ejt Libjana flimkien ma’ dak ta’ mara minn New Zealand fuq bajja, hemm t[assib serju fost il-[addiema barranin fil-pajji] partikolarment l-uffi/jali g[olja fl-industrja ta]-]ejt. G[all-ewwel l-Ingli] kien identifikat b[ala g[alliem imma wara rri]ulta li dan kien Mark de Salis filwaqt li l-mara, Lynn Howie,
kienet g[alliema. Hemm erba’ persuni li kienu arrestati mal-qtil skont il-media Libjana . De Salis hu l-ewwel Ingli] li nqatel fil-Libja minn mindu se[[et ir-Rebbieg[a G[arbija u hemm t[assib li l-qtil tieg[u u ta’ Howie seta’ kien xog[ol estremisti Islami/i. Il-kommunita Ingli]a fil-Libja hi meqjusa b[ala wa[da mill-kolonni tal-kommunita barranija fil-Libja.
Il-koppja nstabu mejta f’Sabrath, madwar 80 kilometru minn Tripli. Il-koppja kienu approfittaw mit-temp tajjeb biex marru picnic fuq bajja popolari. Imma z-zona li kienu fiha kienet ukoll dik fejn ftit ;ranet qabel kienu arrestati erba suldati Amerikani mill-Ambaxxata Amerikana. Kien hemm rapporti li dawn kienu fiz-zona biex jitkixfu dwar grupp ta’ militanti Islami/i li hu attiv fiz-zona.
Il-qtil [sad anki l-Libjani tant li l-kunsill lokali ta’ Sabratha [are; stqarrija ta’ kundanna g[allq-til u kondoljanzi g[all-familja. Ix-xahar li g[adda g[alliem Amerikan inqatel waqt li kien jogging f’Benga]i. L-g[alliem, Ronnie Smith ta’ 33 sena, kien esprima t[assib dwar l-attivtia talmilitanti Islami/i fit-tieni l-akbar belt Libjana qabel ma nqatel. Dan il-qtil se[[ ukoll ;imag[tejn wara l-ewwel attakk suwi/ida
fil-Libja meta trakk mimli splussiv sploda quddiem checkpoint barra Benga]i bil-konsegwen]a li 13-il suldat inqatlu. Dan kollu se[[ fl-isfond talkri]i l-o[ra tal-industrja ta]-]ejt fejn l-ma;;oranza tal-impjanti issa da[lu fis-sitt xhur ta’ imblokk minn g[assiesa u nies tal-lokali. Ix-Shell u l-Marathon Oil di;a irtiraw mil-Libja u issa hemm indikazzjoni li l-BP se tag[mel listess.
IL-:ERMANJA> Olaf Schmidt waqt tellieqa f’Hasselfelde organizzata mill-ferg[a :ermani]a tas-Sled Dog Sports Association fil-Muntanji Hartz u li g[aliha attendew kompetituri minn diversi pajji]i. (ritratt EPA)
Evitata [abta ma’ UFO IR-RENJU UNIT
L-awtoritajiet fil-qasam talavazzjoni /ivili m’g[andhomx spejgazzjoni g[al [abta li kwa]i kien hemm bejn ajruplan talpassi;;ieri u dak li kien deskritt b[ala UFO qrib l-ajruport ta’ Heathrow f’Londra. Skont il-bdot tal-ajruplan, lo;;ett li mieg[u kwa]i [abat kien qiesu ballun tal-rugby enormi li g[adda ftit metri biss bog[od mill-ajruplan u qal lill-awtoritajiet Ingli]i li kien /ert li dan l-o;;ett
kien se jibqa’ die[el fl-ajruplan, tant li b’reazzzjoni g[al dak li ra g[olla idej[ quddiem wi//u. S’issa l-awtoritajiet ma setg[u jsibu ebda spejgazzjoni g[al dak li ;ara. L-in/ident se[[ waqt ajruplan tat-tip Airbus A320 kien qed jivja;;a f’g[oli ta’ aktar minn 10,000 metru madwar 30 kilometru minn Heathrow. Il-kaptan tal-ajruplan lema[ lo;;ett ;ej lej[ min-na[a tax-xel-
lug u skont ir-rapport uffi/jali, hu kien konvint li dan kien se jibqa’ die[el fl-ajruplan b’velo/ita qawwija [afna u ma kellu ebda [in jirrea;ixxi. I]da jemmen li lo;;ett fl-a[[ar mument biddel irrotta u g[adda ]brixx minn [dejn l-ajruplan. Apparti li deskriva l-o;;ett b[ala ballun tar-rugby u lewn ilfidda. La darba’ ma ;ara xejn, il-bdot g[amel kuntatt mat-torri tal-kon-
troll i]da dawn ma kellhom ebda [jiel ta’ xi o;;ett li g[adda [dejn l-ajruplan. L-in/ident kien investigat millawtoritajiet Ingli]i u dawn ma sabux li kienx hemm ajruplani jew b]ie]aq tat-temp – li spiss ikunu lok ta’ rapporti ta’ UFOs partikolarment g[aliex xi w[ud minnhom ikunu lewn il-fidda . Saret ukoll talba g[all-kooperazzjoni tal-awtoritajiet militari imma dawn ukoll ma kellhom
ebda tra//a tal-o;;ett. Il-ka] se[[ fid-dawl tax-xemx, fil-6.35pm tat-13 ta’ Lulju. Il-ka] [are; issa peress li r-rapport sar pubbliku. Fir-rapport, il-linja tal-ajru talajruplan ma kienitx identifikata u lanqas ir-rotta tal-ajruplan. Fl-2012, il-kap tan-National Air Traffic Control Services qal li kull xahar ikollhom tal-anqas rapport ta’ UFO li ma jkollhom ebda spejgazzjoni g[ali[.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 6 ta’ Jannar, 2014
18
TV#RADJU
06>00
Radio 101 Breakfast Club b’waqfiet g[al Sports News fis-06>45, A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 0740 Anali]i tal-:urnali< Avvi]i tal-Mejtin u Angelus fit-07>55)
08>00 08>05 09>00 09>05
A[barijiet fil-Qosor (ikompli) 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>00 11>55 12>00 12>30 14>30 15>00 15>05
Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet The Big Show Hitsteria A[barijiet fil-Qosor (ikompli) Hitsteria (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
16>30 17>55 18>00 18>30 20>00 22>00 23>00 00>25 01>20
Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Replay ikompli Fuzzbox - Michael Bugeja Talk Time Newsdesk (r) Wavelength (r) Mu]ika kontinwa
G[at-tfal fuq il-Cable Disney Channel
06:45 - Good Luck Charlie 07:05 Dog With a Blog 07:30 - Mickey Mouse 07:35 - Bambi 08:40 - Dog With a Blog 09:05 - Jessie 09:25 Wolfblood 09:50 - The Suite Life on Deck 10:15 - A.N.T. Farm 10:35 Austin & Ally 11:00 - Shake It Up! 11:25 - That’s So Raven 11:45 Jessie 12:10 - Good Luck Charlie 12:35 - Dog With a Blog 13:00 Wolfblood 13:25 - Gravity Falls 13:50 - Jessie 14:10 - Violetta 15:00 - Mickey Mouse 15:05 - A Goofy Movie 16:20 - PrankStars 16:30 Good Luck Charlie 16:55 - Dog With a Blog 17:20 - Violetta 18:05 - Jessie 18:30 - My Babysitter’s a Vampire 18:50 - Wolfblood 19:15 - Gravity Falls 19:40 - Shake It Up! 20:00 Austin & Ally 20:25 - A.N.T. Farm 20:50 - Good Luck Charlie 21:10 Wizards of Waverly Place 22:00 The Suite Life of Zack & Cody 22:45 - Sonny With a Chance 23:30 - The Suite Life on Deck. Nickelodeon
07:05 - Winx Club 07:30 SpongeBob SquarePants 07:55 - The Fairly OddParents 08:20 - Go, Diego, Go! 08:45 - Umizoomis 09:10 Tickety Toc 09:28 Little Kingdom 09:35 - PAW Patrol 10:00 - Dora the Explorer 10:25 - Little Kingdom 10:35 - Olive the Ostrich 10:50 Bubble Guppies 11:15 - The Fairly OddParents 11:40 - Totally Spies! 12:05 - T.U.F.F. Puppy 12:30 - iCarly 12:55 - Victorious 13:20 - Big Time Rush 13:45 - SpongeBob SquarePants 14:10 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:40 - The Penguins of Madagascar 15:30 - SpongeBob SquarePants 16:20 - Victorious 16:45 - iCarly 17:10 - Big Time Rush 17:35 - Totally Spies! 18:00 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 18:25 - The Penguins of Madagascar 18:50 - The Fairly OddParents 19:15 - Robot and Monster 19:40 Victorious 20:05 - iCarly 20:30 SpongeBob SquarePants 20:55 Avatar: The Legend of Aang 21:45 Big Time Rush 22:10 - The Penguins of Madagascar 23:00 - iCarly 23:50 – Victorious. Jim Jam
07:00 - Nouky & Friends 07:05 Rubbadubbers 07:15 - Oswald 07:30
- Fluffy Gardens 07:45 - Jarmies 08:00 - Kipper 08:20 - Mio Mao 08:25 - What’s The Big Idea^ 08:30 Gazoon 08:40 - Wobblyland 08:45 Igloo-Gloo 09:00 - Heroes of the City 09:15 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 - Benjamin’s Farm 09:45 - My Animal Friends 10:00 - See the Sea 10:05 - Lots & Lots Of... 10:20 - Bob the Builder 10:30 - Fireman Sam 10:40 - Thomas and Friends 10:50 - See the Sea 10:55 - Nouky & Friends 11:00 Rubbadubbers 11:10 - Pingu 11:15 Tiny Planets 11:20 - Pingu 11:25 Tiny Planets 11:30 - Monkey See, Monkey Do 11:40 - Barney & Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:25 Jarmies 12:40 - Mio Mao 12:45 What’s The Big Idea^ 12:50 - Heroes of the City 13:05 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:30 Kipper 13:50 - Gazoon 14:00 Wobblyland 14:05 - Igloo-Gloo 14:20 - Benjamin’s Farm 14:25 - My Animal Friends 14:40 - See the Sea 14:45 - Lots & Lots Of... 15:00 Fluffy Gardens 15:15 - Jarmies 15:30 - Angelina Ballerina 15:45 - Monkey See, Monkey Do 15:55 - Barney & Friends 16:25 - Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 - Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 - Igloo-Gloo 17:00 Bob the Builder 17:10 - Fireman Sam 17:20 - Thomas and Friends 17:30 See the Sea 17:35 - Tork 17:45 Dougie in Disguise 17:55 - Slim Pig 18:05 - Heroes of the City 18:20 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:45 - What’s The Big Idea^ 18:50 - Nouky & Friends 18:55 - My Animal Friends 19:10 - See the Sea 19:15 - Lots & Lots Of... 19:30 Monkey See, Monkey Do 19:40 Barney & Friends 20:10 Wobblyland 20:15 - Dougie in Disguise 20:25 - Slim Pig 20:35 Connie the Cow 20:45 - Angelina Ballerina 21:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 Heroes of the City 21:40 - What’s The Big Idea^ 21:45 - Pingu 21:50 - Tiny Planets 21:55 - Pingu 22:00 - Bob the Builder 22:10 - Fireman Sam 22:20 Thomas and Friends 22:30 - See the Sea 22:35 - Dougie in Disguise 22:45 - Slim Pig 22:55 - Connie the Cow 23:05 - Tork 23:15 - Benjamin’s Farm 23:20 - My Animal Friends 23:35 Nouky & Friends 23:40 - What’s The Big Idea^ 23:45 - Wobblyland 23:50 - Barney & Friends.
Le nuove avventure di Flipper – Raidue, 08>35 Flipper id-denfil l-aktar popolari fid-dinja re;a’ lura mag[na. Denfil li mas-snin ;ibet is-simpatija u lammirazzjoni tal-abilitajiet tieg[u mhux biss ma]-]g[ar i]da ukoll mal-kbar. Issa t-telespettaturi jistg[u igawdu minn aktar programmi fejn Flipper hu l-protagonist ewlieni. TVM 1
07:00 – TVAM 09:00 – Niskata 11:00 – G[awdex illum 11:30 – Mixage 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 – TVPM 14:00 – A[barijiet 14:05 – TVPM 16:00 – A[barijiet 16:05 – Teleshopping 16:20 – Madwarna 16:30 – Teleshopping 16:45 – It-triq 16:50 – Monsuno 17:20 – Xplahhmal[ajt 17:35 – Waqtiet 17:40 – Teleshopping 18:00 – A[barijiet 18:10 – Puree 18:55 – Reporter 20:00 -A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:45 – Bijografiji 21:45 - A[barijiet punti ewlenin 21:50 – L-irkant 22:20 – Valletta 22:45 – Gadgets 23:15 – News 23:30 – X-Factor. TVM 2
07:00 – A[barijiet 09:00 - TVAM (r) 11:00 - Beast legends 11:50 - It-Triq 11:55 – Waqtiet 12:00 – Puree’ 12.45 Animal Diaries 13:45 – Madwarna 14:15 - .EU 14:45 - Malta u Lil Hinn Minnha 15:00 - Beast legends 15:50 – It-Triq 16:00 - Niskata (r) 18:00 – Kontrattakk 20:00 - Champions League Magazine Programme 20:30 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 20:45 }afira 21:40 – A[barijiet punti ewlenin 21:45 – Valletta 22:15 – Reporter 23:00 - A[barijiet bl-Ingli] 23:10 – Rajt ma rajtx.
ONE
07:00 - Breakfast News 08:45 – Teleshopping 09:00 - Sieg[a }mien 10:15 – Teleshopping 11:15 - Aroma Mattina 12:30 - ONE News 12:40 – Kalamita 16:15 – Teleshopping 16:30 Fil-K/ina ma’ Malcolm 17:00 - Flimkien ma’ Nancy 17:30 - ONE News 17:40 – Teleshopping 18:00 – Sheriff’s Cuisine 19:00 - Aqrali Storja 19:30 - ONE News 20:15 - Ieqaf 20 Minuta 20:45 - Arani Issa 22:50 - Joe’s kitchen 23:30 - ONE News. Smash
07:00 – A[barijiet 07:40 - Er;a’ Lura 08:40 – A[barijiet 09:00 – {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 10:50 TSN Teleshopping 13:10 - AtoZ Teleshopping 14:20 – Ma’ Majsi (live) 16:10 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 17:10 Er;a’ Lura 18:00 - A[barijiet ta’ Barra 18:15 - Bingo 75 18:40 – Teleshopping 19:00 – A[barijiet 19:30 - Minn Mara
g[al Mara 20:30 – Forum 21:30 – Dokumentarju 22:00 – A[barijiet 22:30 – Poker. Raiuno
New York New York 12:00 – TG 3 12:25 – TG 3 Fuori TG 13:10 – Il tempo
e la storia la rivoluzione Copernicana 14:00 – TG Regione# Meteo# TG 3# Meteo 3#TGR Leonardo# TG 3 L.I.S.# TGR Piazza Affari 15:10 – Terra nostra 16:00 – Geo 18:08 – Sveva sagramola ed Emanuele Biggi in Geo 19:00 – TG 3# TG Regione# Meteo 20:00 – Blob 20:11 – Una pesca proibita 20:21 – X-Dieci agente segreto 20:35 – Un posto al sole 21:05 – Presa diretta 23:15 – TG 3 # TG 3 Regione 23:30 – Speciale Sconosciuti 00:40 – Fuori Orario – Cose (Mai) viste.
06:45 – UnoMattina 06:49 – Che tempo fa 07:00 – TG 1 07:10 – UnoMattina 07:30 – TG 1 L.I.S. 07:33 – UnoMattina 07:50 – Che tempo fa 07:52 – UnoMattina 08:00 – UnoMattina 08:25 – Che temp fa 08:27 – UnoMattina 09:00 – TG 1 09:05 – UnoMattina 09:30 – TG 1 Flash 09:35 – Dal teatro Mediterraneo della Morsa 10:30 – A sua immagine Speciale Epifania 10:55 – Santa Messa dalla Chiesa San Mattaeo Apostolo om Asiago 11:50 – A sua immagine Speiciale Epifania 12:00 – Recita dell’Angelus 12:10 – A sua immagine 12:20 – La prova del cuoco 13:30 – Telegiornale 14:00 – TG 1 Economia 14:10 – Un pizzico di amore e di magia (Film) 16:36 – Che tempo fa 16:40 – TG 1 17:00 – Le avventure di Huckleberry Finn 18:50 – L’Eredita’ 20:00 – Telegiornale 20:30 – Affari Tuoi 21:10 – La prova del cuoco Speciale Lotteria Italiana 23:15 – TG 1 60 Secondi
07:54 – Traffico 07:56 – Borse e monete# Meteo.It# TG 5 08:46 – Il quatro re 11:00 – Forum - Editing Natale 13:00 – TG 5# Meteo.It 13:41 – The Beautiful 14:13 – E.T. L’extraterrestre 16:30 – Dietro le quinte do ‘il peccato e la vergogna’ 16:36 – 5 appuntamenti per farla innamorare 18:50 – Avanti un altro 20:00 – TG 5# Meteo.It 20:40 – Striscia la notizia – La voce dell’insolvenza 21:11 – VIP 23:40 – Piper 01:55 – TG 5 02:15 – Rassegna.
Raidue
Rete 4
07:05 – Trenk, il piccolo cavaliere in cerca di fortuna 07:30 – Winx Club 07:45 -Cartoons Flakes 07:58 – Smash 08:35 – La nuove avventure di Flipper – Natale in famiglia 09:17 – L’isola do Storm 10:00 – TG 2 Insieme 10:30 – Meteo 2 10:32 – TG 2 Insieme 11:00 – I fatti vostri 13:00 – TG 2 Giorno 13:30 – TG 2 Costume e societa 13:50 – Medicina 33 14:00 – Quelli che aspettano 15:40 – Quelli che il calcio 17:05 – TG 2 L.I.S. 17:08 – Meteo 2 17:10 – Stadio Sprint 18:10 – 90* minuto 19:35 – N.C.I.S. Giurisdizione 20:30 – TG 2 21:00 – Lol :) 21:10 – Voyager Ai confini della conoscenza 23:15 – La Domenica Sportiva 01:00 – TG 2 01:20 – Protestantesimo 01:50 – Meteo 2.
06:27 – Toto’ sapore e la magica storia della pizza 08:05 – Si maestri di ballo 09:45 – Carabinieri 10:40 – Ricette all’Italiana 11:30 – TG 4 11:44 – Meteo.It 12:00 – Detective in corsia 12:55 – La signora in giallo 14:00 – Ieri e oggi in Tv 14:47 – Il dottor zivago 18:55 – TG 4 # Meteo.It 19:35 – Il segreto 20:30 – Tempesta d’amore 21:30 – Downtown Abbey 00:07 – Mezzanotte nel giardino del bene e del male 02:50 – Itunes Festival.
Rai Tre
06:30 – Rassegna stampa Italiana e internazionale 07:00 – TGR Buongiorno Italia 07:30 - TGR Buongiorno Regione 8:00 – I figli di Zanna Bianca (Film) 09:25 – Il gatto venuto dallo spazio (Film) 11:10 – TG 3 Minuti 11:15 –
Canale 5
Italia 1
06:55 – The Middle 07:55 – High School Musical 12:25 – Studio aperto# Meteo.It# Sports Mediaset 14:00 – I Simpson 14:25 – What’s My Destiny Dragon Ball 14:50 – Naruto 15:20 – Ce Gala’ – Bolzano 17:15 – Red Bull Bc One World Final Seoul 17:50 – E alla fine arriva mamma! 18:15 – Tom e Jerry 18:30 – Studio aperto 19:23 – Meteo.It 19:25 – Arrow 21:10 – Zelig One 23:15 – Tiki Taka il calcio e’ il nostro gioco 01:30 – Studio aperto 01:40 – Itunes Festival 01:45 – Sport Mediaset 02:10 – Heroes.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 6 ta’ Jannar, 2014
19
TV#RADJU F. Living
07.00 - Teleshopping 08:00 – Ipokriti 09:00 – One Star Hotel 10:00 – Fil:nien ma’ Melo 10:30 - Madagascar 12:00 - Teleshopping 13:00 – F Living Magazine 15:00 - Teleshopping 16:00 Niltaqg[u 18:00 – Teleshopping 20:30 – Belle Donne 23:00 – F. Living Magazine 01:30 - Teleshopping. Xejk
Doctor Who Confidential 08:35 - The Weakest Link 09:20 - The Impressions Show With Culshaw and Stephenson 09:50 - Blackadder II 10:20 - Walk on the Wild Side 10:50 - Doctors 11:20 Casualty 12:10 - Face Facts: The Truth about Botox 13:00 - The Weakest Link 13:45 - The Impressions Show With Culshaw and Stephenson 14:15 Blackadder II 14:45 - Walk on the Wild Side 15:15 - Doctors 15:45 - Casualty 16:35 - Sally Lockhart Mysteries 18:10 EastEnders 18:40 - Doctors 19:10 Blackadder’s Christmas Carol 19:55 Only Fools and Horses... 21:00 Sherlock 22:30 - The Hound of the Baskervilles.
07:30 – Just for Laughs 07:45 – Total Request Show 09:50 – Shout Out 10:00 – Love and Romance 10:45 – Teleshopping 11:45 – Just for Laughs 12:00 – Frux (r) 13:30 – The 80s 14:00 – The Local Angle (r) 15:00 – The 90s 15:30 – Teleshopping 16:30 – Hits 16:50 – Shout Out 17:00 – Local Issues 17:45 – Maltese Music 18:00 – Total Requests Show (live) 20:00 – Just for Laughs 20:15 – Shout Out 20:30 – Frux 21:55 – Football 22:00 – Golden Oldies 23:00 – Local Issues (r) 23:45 – The 60s and 70s.
06:30 - Dominick and Eugene 08:20 Chilly Scenes of Winter 09:55 - Paper Lion 11:40 - Cool Change 13:15 - It Takes Two 14:35 - Roadie 16:20 Crusoe 17:55 - Network 20:00 - Access Code 21:30 - MGM’s Big Screen 21:45 - Jason’s Lyric 23:40 - Dark Tower.
La 5
Diva Universal
06:55 – My Life 07:55 – Vivere 08:30 Televendita Media Shopping 08:55 – Centovetrine 09:20 – Televendita Media Shopping 09:40 – Centovetrine 10:10 – Beautiful 10:35 – Tempesta d’amore 12:20 – Una mamma per amica 14:00 – Non ditelo alla sposa 15:10 – The Taste 16:55 – Extreme Make Over Home Edition 17:45 – Spose Extralarge 18:15 – Non ditelo alla sposa 19:30 – Hart of Dixie 20:20 – Una mamma per amica 21:10 – Mi sposo a Natale 23:00 – Find My Family – Finalmente insieme 23:50 – Extreme Makeover Home Edition 00:55 – Non ditelo alla sposa 02:05 – The Taste.
07:00 - Quincy, M.E. 08:00 - Agatha Christie’s Poirot 09:45 - Movie 09:50 Kojak 10:50 - Quincy, M.E. 11:45 Movie 12:00 - Agatha Christie’s Poirot 13:48 Great Women 14:00 - Strong Medicine 14:50 - ER 15:45 - Movie 16:00 - Quincy, M.E. 17:00 - Agatha Christie’s Poirot 18:50 - Movie 19:00 Strong Medicine 19:50 - JAG 20:49 Great Women 21:00 - Strong Medicine 21:50 - Strong Medicine 22:40 - Great Women 22:55 – Movie.
–
BBC Entertainment
07:10 - Balamory 07:30 - Charlie and Lola 07:45 - Green Balloon Club 08:10 - 3rd & Bird 08:20 - Poetry Pie 08:25 -
MGM Movie
Iris
06:30 – Magnum P.I. 08:02 – Super Car 08:47 – Hazzard 10:08 – Il Trovatore 12:07 – Papa e’ un fantasma 13:48 – Killer Kid 15:44 – Rapporto Fuller, base Stoccolma 17:28 – Note di cinema 17:35 – Il conte Max 19:33 – Super Car 20:15 – Hazzard 21:05 – Spartacus
00:29 – Al di la dei sogni 02:28 – Una casa sotto il celo. Discovery Channel
06:50 - Baggage Battles: Knightwalkers 07:15 - Born Survivor: Bear Grylls: Sumatra, Ring of Fire 08:10 - Gold Divers: Eureka! 09:05 - Gold Rush: Alaska: Going For Broke 09:55 - Coal: Brute Force and Bad Blood 10:50 - How Do They Do It?: Blaze Cops/Oaked Wine 11:15 - How It’s Made: Dream Cars: Porche 911 11:40 - MythBusters: Mini Myth Mayhem 12:35 - Extreme Engineering: Milau Viaduct 13:30 American Chopper: Senior vs. Junior: Mikey’s Art Opening 14:25 - Wheeler Dealers: Porsche Boxster 15:20 - Naked and Marooned With Ed Stafford: Swimming With Sharks 16:15 - Dual Survival: On the Menu 17:10 - Born Survivor: Bear Grylls: Baja Desert 18:05 - Auction Kings: King, Bling, and Rodeo Ring 18:35 - Auction Hunters: Battle Bought 19:00 - How It’s Made: Tumble Dryers, Bubblegum; Fireworks 19:30 How It’s Made 20:00 - Naked and Afraid: Terror in Tanzania 21:00 - Get Out Alive With Bear Grylls: No Guts, No Glory 22:00 - Alien Mummies 23:00 The Unexplained Files. Discovery World
06:50 - Bizarre Foods 10:20 - History Cold Case 11:10 - Treasure Quest 13:50 - Bizarre Foods 14:45 - Rugby: The Lifeblood of New Zealand 15:40 Prehistoric 16:35 - Survivorman Ten Days 17:25 - Bizarre Foods 18:20 Extreme Engineering 19:10 - Classic Car Club 19:35 - The Road to Le Mans 20:05 - Tattoo Hunter 21:00 - Bizarre Foods 21:55 - Royal Inquest 22:50 Fugitive Strike Force 23:45 - History Cold Case.
07>00 08>30 10>00 12>00 13>30 14>00 14>05 15>30 17>00 18>00 18>05 18>30 19>30 20.00 20>30 21>30 21>35 22>30 23>00
Sport fuq il-Cable Eurosport 1
08:30 - Motorsports Weekend 08:45 FIFA Under 17 World Cup Football 10:00 - ISU Grand Prix, Figure Skating 12:00 - UEFA Women’s Champions League Football 13:00 UEFA Women’s Champions League Football 14:00 - Scottish International Open, Bowls (Live) 18:15 - Eurogoals 19:00 - ISU Grand Prix, Figure Skating 20:45 - WATTS 21:00 - This Week on World Wrestling Entertainment 21:30 - Pro Wrestling 22:30 - Horse Racing Time 23:30 - UEFA Women’s Champions League Football. Eurosport 2
07:00 - Motorsports Weekend 07:15 FIFA Under 17 World Cup Football 08:45 - UEFA Women’s Champions League Football 11:45 - ISU Grand Prix, Figure Skating 13:15 - Freestyle Skiing 14:00 - UEFA Women’s Champions League Football 17:00 FIFA Under 17 World Cup Football 18:30 - College Football 20:30 Superkombat 22:00 - Total KO. GO sports 1
07:00 - Barclays Premier League Week 20 - Premier League Midweek Review 08:00 - Aviva Premiership Round 12 - Northampton Saints v Harlequins 10:00 - Barclays Premier League - Week 20 - Arsenal v Cardiff City 12:00 - Football’s Greatest 12:30 - Serie A - Round 18 - Napoli v Sampdoria (Live) 15:00 - Serie A Round 18 - Milan v Atalanta (Live) 17:00 - Trans World Sport 18:30 Serie A - Round 18 - Lazio v Inter (Live) 20:30 - Serie A - Round 18 Napoli v Sampdoria 22:30 - Barclays Premier League - Week 20 - Premier League Midweek Review 23:30 RaboDirect Pro12 - Round 12 Connacht v Leinster 01:30 - Barclays Premier League - Week 20 - Fulham v West Ham Utd. GO sports 7
Le avventure di Huckleberry Finn – Raiuno, 17>00 Huckleberry finn hu ]ag[]ug[ li j[obb l-avventuri u li joqg[od f’villa;; ]g[ir. Darba fost l-o[rajn jidde/idi li ja[rab u g[amel dan permezz ta’ /attra biex i[alli warajh l-problemi tad-dar fosthom missier li hu dipendenti fuq l-alko[ol. Matul dan il-vja;; fuq l-ixmara ta’ Mississippi jiltaqa’ ma’ numru ta’ ostakkli u diffikultajiet filwaqt li ukoll ma’ numru avventuri mill-isba[. X’ji;ri mi]-]ag[]ug[? Jirnexxilu jmur lura? Jew jibqa’ jdur g[allaktar avventuri?
NET News .net (r) Eli in the morining Telebejg[ Flimkien NET News (ikompli) Flimkien Accordo Malta Llejla NET News (ikompli) Malta Llejla .net NET News .net Mhux Bondi (r) NET News Wheelspin Nis;a Maltija (r) NET News
07:00 - Vincennes Horseracing 09:00 - Serie A - Round 18 - Juventus v Roma 11:00 - Barclays Premier League - Week 20 - Stoke City v Everton 13:00 - Barclays Premier League - Premier League World #28 13:30 - Barclays Premier League Week 20 - Swansea City v Manchester City 15:30 - RaboDirect Pro12 - Round 12 - Ulster v Munster 17:30 - Serie A - Round 18 Fiorentina v Livorno 19:30 - Barclays Premier League - Week 20 - Premier League Midweek Review 20:30 Barclays Premier League - Week 20 Manchester Utd v Tottenham H 22:30
- Serie A - Round 18 - Catania v Bologna 00:30 - FIFA Futbol Mundial #450 01:00 - Aviva Premiership - Round 12 - Gloucester Rugby v Saracens 03:00 - Barclays Premier League - Week 20 Southampton v Chelsea. GO sports 8
09:00 - Vincennes Horseracing 11:00 - Serie A - Round 18 - Juventus v Roma 13:00 - Barclays Premier League - Week 20 - Stoke City v Everton 15:00 - Barclays Premier League - Premier League World 15:30 - Barclays Premier League Week 20 - Swansea City v Manchester City 17:30 - RaboDirect Pro12 - Round 12 - Ulster v Munster 19:30 - Serie A - Round 18 Fiorentina v Livorno 21:30 - Barclays Premier League - Week 20 - Premier League Midweek Review 22:30 Barclays Premier League -Week 20 Manchester Utd v Tottenham H 00:30 - Serie A - Round 18 - Catania v Bologna 02:30 - FIFA Futbol Mundial #450. GO sports 2 15:00 - Serie A - Round 18 - Parma v Torino (Live) 17:00 -Milan Channel Malta Stars
08:00 - BOV Premier League 2013-14 (r) 10:15 - Melita GFA 1st Division 2013-14 (r) 12:00 - Men’s MHA Cup 2013-14 (r) 13:25 - Malta Basketball Association (r) 14:50 - Malta Rugby Football Union (r) 16:25 - FXDD FMA 2013-14 (r) 17:45 - Melita GFA 1st Division 2013-14 (r) 19:35 Men’s MHA Cup 2013-14 (r) 21:00 BOV Premier League 2013-14 23:15 - Malta Basketball Association (r) 00:40 - Malta Rugby Football Union (r). Melita Sports 1
08:00 - Bundesliga (r) 09:55 - 2012 Alpari World Match Tour (r) 12:00 FA Cup 13:55 - Bundesliga 15:50 - FA Cup (r) 17:50 - UIPM (r) 19:00 - Bundesliga – Highlights 20:05 – Bundesliga (r) 22:00 - FA Cup (r) 00:05 Bundesliga . Melita Sports 2 12:00 -
Bundesliga (r) 14:00 Swedish ATG Horse Racing V4 Race Meetings 15:05 - Bundesliga (r) 17:00 - Bundesliga (r) 18:55 America’s Cup: World Series (r) 21:00 - Bundesliga - Highlights 22:05 Swedish ATG Horse Racing V65 Race Meetings 00:40 - 2012 Alpari World Match Tour (r).
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 6 ta’ Jannar, 2014
20
TV#RADJU
Accordo – NET Television, 15>30 Accordo, G[alik g[al u Darek, il-programm fuq iddar, il-moda u s-sbu[ija ppre]entat minn Mary Tabone, se tippre]enta karatteristika spe/jali fuq materjali tal-purtieri, disinji u arredamenti kif ukoll tiddiskuti lelementi ba]i/i tal-motif u lamalgamazzjoni fid-disinn interjuri b[ala ]ieda ornamen-
tali sinifikanti. Il-beautician residenti Jacqueline Buttigieg u Sharon Pavia l-istilista tax-xag[ar, jissie[bu ma’ Mary Tabone ghal dimostrazzjoni o[ra fuq mudella. Christine Xuereb, ilkonsulenta fuq ;ojjellerija, tikkunsidra a//essorji xierqa fuq l-istess mudella. Dan u aktar fil-programm Accordo.
Meta tiltaqa’ ma’ xi [add 5 appuntamenti per farla innamorare – Canale 5, 16>35 Enevieve hi negozjanta ta’ su//ess fil-qasam ta’ arran;amenti tal-fjuri tant li tmexxi negozju f’Manhattan li tmexxih bil-g[ajnuna ta’ tnejn minn s[abha li huma omosesswali. B’din id-dinamika jidher li kollox kien sejjer ward u zahar g[al Enevieve. Enevieve kienet tissu;erixxi ukoll regoli g[al s[abha l-bniet ta’ x’tistenna meta tibda tiltaqa’ ma xi [add. I]da x’ji;ri meta jid[ol Greg, sid ta’ bar, fl-istorja? Kif tibqa’ ta[sibha?
Jirnexxilu jsalva Spartacus^ Spartacus – Iris, 21>05 Fil-Libja, mijiet ta’ suldati Rumani qeg[din jg[assu lill-iskjavi li kienu qeg[din ja[dmu filminjieri tal-mel[. Kull skjav qalbu maqtug[a, kul[add jistenna l-libertà li ti;i
biss bil-mewt. Skjav avvanzat fi]-]mien jaqa’, skjav ie[or, Spartacus, mar biex jg[innu i]da jaqla’ xeba frosta. Spartacus jirrea;ixxi billi gidem l-g[aksa tassuldat b’kemm kellu sa[[a.
Spartacus ;ie kkundannat g[al mewt billi ji;i marbut ma’ arblu tal-injarm u jit[alla jmut bil-;u[. Xi jsir minn Spartacus? Jirnexxilu jsalva? U kif?
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 6 ta’ Jannar, 2014
21
TISLIBA
TA{BIL IL-MO{{ U TAG{RIF 1
2
5
3
4
Rapport tat-temp
6
7
UV INDEX
8
2
9
10
11
IT-TEMP Imsa[[ab bil-[albiet tax-xita li jistg[u jkunu bir-rag[ad VI}IBBILTÀ Tajba minbarra fil-[albiet tax-xita IR-RI{ Moderat mill-Punent Majjistru BA{AR Qawwi IMBATT {afif g[al moderat TEMPERATURA L-og[la 15˚C XITA F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 001mm Xita mill-1 ta’ Settembru 323.6mm IX-XEMX titla’ fis-07.13 u tin]el fil-17.02
Il-[amest ijiem li ;ejjin 12
13
14
15
16
17
Mimdudin> 5. Tag[milha bil-ponta ta’ lapes (5) 6. Tixrob minnha jew tirba[ha f’kompetizzjoni (5) 7. u 16. Dan jie[u [sieb id-dehra tax-xahar (10) 10. Wa[da /off malajr tin[all (5) 11. Ti;ik [niena (5) 12. Tant xrobt, li fl-a[[ar … (5) 14. Trid tog[dos g[alihom — jekk issib, g[ax saru skarsi (5) 16. Ara 7. 17. Jitfa’ barra li m’g[andux b]onn (5) 18. Il-[mar g[ajjat wa[da! (5)
18
Weqfin> 1. :ie f’mo[[u li ried jag[mel xi [a;a (6) 2. Imni]]la l-ba[ar, id-dg[ajsa (6) 3. Mi;bud wa[da sew l-artist! (6) 4. A[na lkoll a[wa hekk (6) 8. u 9. Il-;enituri jistennewha ming[and ittfal (10) 9. Ara 8. 12. Pane di ……, g[al mas-suflè (6) 13. Jibda jidher bl-età (6) 14. Ri[ qawwi (6) 15. Tara x’tog[ma g[andu (6)
Soluzzjoni tat-Tisliba tal-:img[a Mimdudin> 5. Ernja; 6. Marka; 7. Qfilt; 10. Sfaru; 11. Tqerr; 12. Dwett; 14. Dritt; 16. Final; 17. Ji]en; 18. Lampi. Weqfin> 1. Pespes; 2. Fanfru; 3. Emulat; 4. ?ar/ar; 8. {alel; 9. Felin; 12. Doppju; 13. Tlifna; 14. Djavlu; 15. Tixwix.
Sudoku Bejn [afifa u moderata:
qieg[ed fil-kaxxi vojta n-numri mill-1 sad-9 f’kull linja orizzontali u vertikali tal-kwadru l-kbir. Kull numru g[andu jidher darba biss f’kull linja u f’kull kwadru ]g[ir ta’ tliet kaxxi bi tlieta.
Soluzzjoni Sudoku
IT-TNEJN L-og[la 15˚C L-inqas 11˚C
IT-TLIETA L-og[la 17˚C L-inqas 10˚C
L-ERBG{A L-og[la 17˚C L-inqas 11˚C
IL-{AMIS L-og[la 18˚C L-inqas 11˚C
IL-:IMG{A L-og[la 18˚C L-inqas 11˚C
UV
UV
UV
UV
UV
2
2
2
2
2
Temperaturi fi bliet barranin It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet: Malta 16˚ xita [afifa, Al;eri 17˚C sabi[ bi nhar, Amsterdam 8˚C xemxi, Ateni 15˚C sabi[ bi nhar, Li]bona 17˚C imsa[[ab, Berlin 8˚ imsa[[ab, Brussell 5˚C imsa[[ab, il-Kajr 18˚C imsa[[ab, Dublin 8˚C xita, Kopen[agen 6˚C im/ajpar, Frankfurt 8˚C imsa[[ab, Milan 9˚C imsa[[ab, Istanbul 10˚C ftit imsa[[ab, Londra 6˚C xemxi, Madrid 8˚C imsa[[ab, Moska 1˚C imsa[[ab, Pari;i 8˚C imsa[[ab, Bar/ellona 14˚C ftit imsa[[ab, Ruma 13˚C ftit imsa[[ab, Tel Aviv 18˚C xemxi, Tripli 21˚C ftit imsa[[ab, Tune] 13˚C xita, Vjenna 10˚C im[assab, Zurich 6˚C ftit imsa[[ab, Munich 5˚C imsa[[ab, St. Petersburg 4˚C imsa[[ab, Stokkolma 2˚C /par.
Tag[rif Impenji tal-Ar/isqof L-Ar/isqof Mons Pawl Cremona llum fid-09:15 fir-residenza tieg[u f’{’Attard se jippresiedi laqg[a tal-uffi/jali prin/ipali tal-Kurja u fis-16:30 se jiltaqa’ mas-seminaristi fisSeminarju tal-Virtù. Se ji//ele-
bra quddiesa u mag[hom g[all-ikel.
jog[od
Kun/ert minn Artisti }g[a]ag[ Nhar is-Sibt, 11 ta’ Jannar fis-19:30 fit-Teatru tasSalesjani f’Tas-Sliema se jsir l-
ewwel kun/ert minn sensiela li fiha se jkunu qed jie[du sehem artisti ]g[a]ag[ biss. Fl-ewwel wie[ed se jie[du sehem ilmu]i/isti Noel curmi bil-klarinett, Jacob Portelli bl-arpa u Maria-Elena Farrugia u Elaine Mercieca li se jdoqqu flimkien fuq il-pjanu. Fost ix-xog[lijiet li se jinterpretaw se jkun hemm u[ud li [ar;u mill-pinna ta’ Verdi, Mozart, Thomas, Rachmaninoff u Camilleri.
Xog[ol teatrali Il-Unifaun Theatre Productions fil-Kavallier ta’ San :akbu fit-30 u l-31 ta` Jannar u fl-1, it-2, is-6, is-, it-8, id-9 u l10 ta’ Frar se jtellg[u l-produzzjoni teatrali Tender Napalm ta’ Philip Ridley. Id-direzzjoni se
tkun f’idejn Toni Attard, filwaqt li l-atturi prin/ipali huma Andre Agius u Bettina Paris. Il-Valletta Baroque Festival Fil-jiem li ;ejin se jing[ata bidu g[all-Valletta Baroque Festival. L-ewwel attività li se ssir hi l-Messiah ta’ Handel li se ssir fil-Knisja ta’ :ie]u, ilBelt il-:img[a 10 ta’ Jannar fid-19:30 li fih se jie[du sehem is-sopran Gillian Zammit, l-alto Claire Massa, it-tenur Nicholas Mulroy, il-baxx Albert Buttigieg u ]-]ew; ensembles Anon u Goldberg, direzzjoni u harpsichord Michael Laus. Ittieni attività se tkun is-Sibt u l{add 11 u 12 ta’ Jannar fitTeatru Manoel, fejn se ssir parodija tal-opra Hippolyte et åricie ta’ Ramaeu, b’kitba ta’ Charles Simon Favart. Quddiesa mhux tas-soltu Kull nhar ta’ Sibt fisSantwarju tal-Mensija, limiti t’ San :wann (quddiem it-Torru Lanzun) issir quddiesa fid09:00 p.m. li tkun tg[odd g[allpre/ett tal-{add immirata primarjament g[a]-]g[a]ag[,
g[alkemm nies o[ra xorta jistg[u jattendi. Iqaddes Patri Karmenu Aquilina, mag[ruf b[ala ‘Il-Pajs’.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 6 ta’ Jannar, 2014
22 PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ JEW KIRI Il-{amrun
GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bilbit[a, dawl, ilma u toilet. Bil-permess Class B. ?emplu 77200983.
KLASSIFIKATI G{ALL-KIRI
AVVI}I
{a]-}ebbu; ’il barra minn Triq l-Imdina
Ni]barazzaw kull xog[ol
GARAXX basement 40 pied x 50 pied, jista’ jintu]a g[al gym, store, uffi//ju e//. ?emplu 79211659.
–
trasport
–
ALL CLEARANCE TRANSPORT innaddfu djar, fabbriki e// minn kull tip ta’ skart anke materjal tal-kostruzzjoni. Innaddfu ;onna. Nag[mlu qlug[
ta’ madum tal-art u tal-kmamar tal-banju. Tindif u tiswijiet ta’ bjar, tik[il u tibjid, gypsum, xog[ol ta’ alterazzjonijiet fuq lantik, bdil ta’ soqfa, e//. Servizzi bil-high-up. Xog[ol b’esperjenza kbira. ?emplu 79081719 jew 21433352. www.allclearancemalta.com
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
G{ALL-BEJG{ G[amara antika
TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.
Libsa ta’ tie;
:DIDA fjamanta, qatt ma ntu]at, mixtrija ming[and Alamango. Prezz negozjabbli. ?emplu 99200354.
Sodda sufan
TAS-suede, 60” wisa’ bl-istorage. Prezz €400 jew leqreb offerta. ?emplu 99808356.
Tombla sheets
B’numri kbar u kuluri differenti. Kalendarji kbar tat-2014, 29cm x 42cm. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and PAWLU BONNICI (Bonnici Printing Press) – 3
Triq Melita, il-Belt Valletta.
Kif issibuna – min-na[a talBarrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tattie;, invoices, posters u brochures bil-kulur e// u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq pbonnici@bonniciprintingpress.com
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 6 ta’ Jannar, 2014
23
MADWARNA
Kalypso Ensemble jift[u s-sena l-;dida fit-Teatru Manoel Il-{amis, 9 ta’ Jannar 2014 ilKalypso Ensemble jift[u lista;un g[as-sena l-;dida b’kun/ert f’Sala Isouard ta’ xog[olijiet ta’ kompo]ituri Maltin; Ruben Zahra (Grinta), Pawlu Grech (Tetrad 1) u Carmelo Pace (Sextet) kif ukoll tal-kompo]ituri Webern (Lansamer Satz) u Shostakovich (String Quartet No.8). Kalypso Ensemble hu chamber group b’mu]i/isti mill-Italja, l-Albanija, il-Bulgarja, lUngerija u Malta: vjolinisti Klara Nazaj u Giulia Tavano, vjolinista Ina Georgieva u /ellisti Akos Kertesz u Frank Camilleri. Ir-repertorju tag[hom jinkludi mu]ika barrokka sal-kontemporanju.
Il-mu]i/isti huma kollha membri tal-Orkestra Filarmonika ta’ Malta u daqqew f’diversi pajji]i mill-Amerika t’Isfel sa/-?ina, mill-Finlandja sal-Amerka ta’ Fuq, mill-:appun sal-Marokk u ma’ orkestri presti;ju]i fosthom l-Orchestra Sinfonica di Roma, Orquesta de Extremadura, Italian Youth Orchestra, Orchestra ‘L. Cherubini’, Sofia State Opera, Limburgs Symfonie Orkekest, Het Residentie Orkest, Hungarian National Opera, Mediterranean Youth Orchestra u Brno Philharmonic. Il-kun/ert tad-9 ta’ Jannar jibda fit-8pm. G[all-biljetti ]uru www . teatrumanoel . com . mt , bookings@teatrumanoel.com.mt jew /emplu 21246389.
Il-membri tal-Kalypso Ensemble
L-interventi kollha tal-Papa fil-;urnata Marjana mi;bura bil-Malti f’[ar;a wa[da Sehem is - Santwarju tal Madonna Ta’ Pinu fil-;urnata Marjana //elebrata f ’ Ruma lejn tmiem is-Sena tal-Fidi hu s - su;;ett ewlieni tal - a[[ar [ar;a tar-rivista Madonna Ta’ Pinu , ma[ru;a mill - istess Santwarju g[al Ottubru Di/embru 2013. Fuq il-qoxra jispikka l-kliem “ Hienja dik li emmnet ” , it tema mag[]ula g[al dik l okka]joni li g[aliha n;abet apposta minn Fatima l-istatwa tal - Madonna , kif ukoll il pur/issjoni b’din l-istatwa fi Pjazza San Pietru. Is-Santwarju G[awdxi kien irrappre]entat minn grupp sabi[ ta’ pellegrini flimkien mar - Rettur Dun Gerard Buhagiar. Fil-fatt f’din il-[ar;a jidhru bil-Malti l-interventi prin/ipali kollha li g[amel il - Papa Fran;isku fil-;urnata Marjana, li n]ammet fit-12 u t-13 ta’ Ottubru f ’ Ruma : il - Messa;; fil-laqg[a ta’ mer[ba li ng[atat lill - istatwa tal - Madonna fi Pjazza San Pietru u l - Via Matris li saret dritt wara; lOmelija fil-Quddiesa tal-{add u fi tmiemha l - Att ta ’
Affidament lil Marija. Il-[ar;a tinkludi wkoll rapport dwar il - pellegrina;; G[awdxi u ]-]jajjar lil tliet santwarji Marjani fl-Italja. Artiklu ie[or interessanti hu dak tar - restawratur Godwin Cutajar dwar ix - xog[ol ta ’ konservazzjoni u restawr fuq il - pittura tal - Kru/ifissjoni ( aktarx tas - seklu sbatax) , li issa tinsab fil-Mu]ew tad-Dar ta ’ Karmni Grima li g[adu kemm infeta[ mill-;did g[allpubbliku. Ivan Attard ikompli wkoll bis-sensiela interessanti tieg[u fuq mu]ika Marjana, u din id-darba jag[tina tag[rif fuq l - innu litur;iku antik Akathistos. Ir-rivista fiha wkoll a[barijiet mis - Santwarju Ta ’ Pinu , mnejn wie[ed jista ’ jikseb ukoll abbonament fir - rivista g[as-sena l-;dida 2014. B’€6 biss ikun qed jabbona f’erba’ [ar;iet imdaqqsa fissena, b’pa;ni tal-kulur, mimlija b’artikli ta’ interess dwar ilMadonna. Ikkuntattjaw lis - Santwarju Ta’ Pinu, l-G[arb, G[awdex (tel: 21556187; email: tapinupublications@tapinu.org).
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 6 ta’ Jannar, 2014
24
SPORT
Qeg[din f’riskju li ma jikkompetux fit-Tazza tad-Dinja Ftit jiem ilu bdiet is-sena 2014 u bla dubju kif wie[ed jiftakar flavvenimenti sportivi li se jsiru din is-sena wie[ed mal-ewwel ti;ih f’rasu it-Tazza tad-Dinja tal-futbol. Huma [afna dawk il-players li jo[olmu li xi darba jew o[ra jirrapre]entaw lil pajji]hom fl-aktar kompetizzjoni kbira u presti;;ju]a f’dan l-isport. Din issena, b[al kull edizzjoni se jkun hemm players li se jkunu qed jiddebuttaw g[all-ewwel darba fitTazza tad-Dinja, o[rajn se jkunu qed jag[mlu dehra o[ra fiha filwaqt li hemm o[rajn li g[alihom, probabbilment, din se tkun l-a[[ar edizzjoni li se jie[du sehem fiha. Madankollu hemm players ta’ fama mondjali li jilag[bu ma’ klabbs fl-og[la divi]jonijiet talaqwa Kampjonati fl-Ewropa li b[alissa wie[ed jista’ jg[id, jinsabu f’riskju li ma jie[dux sehem fl-edizzjoni li se ssir fil-Bra]il, anke jekk tul l-a[[ar snin kellhom wirjiet mil-aqwa kemm mal-klabb kif ukol mat-tim nazzjonali tag[hom. Iker Casillas (Real MadridSpanja) Meta wie[ed isemmi lill-goalkeeper Spanjol Iker Casillas jiftakar fl-unuri li reba[ dan il-goalkeeper f’dawn l-a[[ar snin malpajji] li iddomina x-xena interjazzonali. Is-su//essi li kisbet Spanja mill-2008 ‘l hawn, kien ukoll mertu ta’ dan il-goalkeeper ta’ Real Madrid li llum-il ;urnata g[andu 32 sena. Casillas, ma’ Spanja s’issa reba[ il-Euro 2008, it-Tazza tad-
Dinja fl-Afrika t’Isfel fl-2010 u lEuro 2012. L-uniku di]appunt li kelu Casillas minn meta hu u s[abu bdew jiddominaw ix-xena internazzjonali hu meta fis-sajf ta’ sena ilu Spanja tilfet fil-finali tatTazza tal-Konfederazzjonijiet kontra l-Bra]il fl-istess Bra]il. F’Jannar tal-2013 Casillas kien kiser subajh f’partita tat-Tazza tarRe fi Spanja kontra Valencia u minn dakinhar ‘l hawn sabha diffi/li biex jirba[ postu malewwel 11 ta’ Real. Il-kow/ ta’ Real ta’ dakinhar, Jose Mourinho g[a]el lil Diego Lopez biex jie[u post Iker Casillas waqt li dan tala[[ar kien imwe;;a’ imma la darba Casillas irritorna fl-azzjoni, Mourinho xorta wa[da baqa` jippreferi lil Lopez. Il-midja Spanjola ikkritikat bl-a[rax lil Mourinho li minn na[a tieg[u dejjem sostna li l-wirjiet ta’ Lopez kienu denji biex dan i]omm postu bejn il-lasti tal-Los Blancos. Minkejja li Casillas ma tantx lag[ab fit-tieni perjodu tal-ista;un 2012-2013 xorta wa[da g[amilha mal-iskwadra nazzjonali li [adet sehem u eventwalment waslet salfinali tat-Tazza talKonfederazzjonijiet. Id-destin ried li Casillas, fil-bidu ta’ dan lista;un re;a’ we;;a’, din id-darba kontra Ajax fi/-Champions League. Real kienu ta[t it-tmexxija ta’ kow/ ;did, Carlo Ancelotti li xorta wa[da beda jag[]el lil Lopez minfloku. Hekk kif g[amel ir-ritorna tieg[u Casillas kien sfortunat u f’Settembru we;;a’ kontra l-klabb Olandi] wara biss kwarta log[ob.
Juan Mata tilef postu mal-ewwel 11 ta’ Chelsea
Minn meta we;;a’ Casillas ma kisibx post fiss ma’ Real Madrid
Il-kow/ nazzjonali ta’ Spanja Vicente Del Bosque minn dejjem stqarr li Casillas hu parti millpjanijiet tieg[u imma wie[ed irid jiftakar li waqt li Casillas kien imwe;;a’, Pepe Reina ta’ Napoli u Victor Valdes ta’ Barcelona kienu konsistenti fil-log[ob tag[hom. Barcelona huma leaders fi Spanja filwaqt li Napoli qeg[din fit-tielet post. Ta min jinnota li dan l-ista;un Reina sar lewwel goalkeeper li /a[[ad lillattakkant Taljan Mario Balotelli mili jiskurja penalty. Milliskwadra Spanjola li [adet sehem fit-Tazza tad-Dinja ta’ erba’ snin
Julio Cesar
ilu Casillas kien l-aktar player li libes il-flokk tat-tim nazzjonali. Casillas, goalkeeper li tul ilkarriera tieg[u ;ie ivvutat [ames darbiet b[ala l-aqwa goalkeeper tas-sena jinsab f’tellieqa kontra l[in biex jer;a’ juri dak il-log[ob li hu rinomat g[alih biex b’hekk ikun /ert minn post mal-ewwel 11 ma’ Spanja, tim li se jmur ilBra]il b[ala l-holder tat-tazza. Juan Mata (ChelseaSpanja)
Player ie[or Spanjol li qieg[ed f’riskju li ma jkunx mal-iskwadra li se tikkompeti fil-Bra]il hu Juan
Mata ta’ Chelsea. Ironikament, Mata ma tantx qed isib spazju mal-klabb tieg[u min[abba Jose Mourinho, il-kow/ li [alla barra g[al diversi partiti lil Iker Casillas meta kien g[adu jmexxi lil Real Madrid. Mata, tul dawn l-a[ar snin kellu wirjiet mill-aqwa ma’ Chelsea minn meta ing[aqad mag[hom fl2011 ming[and Valencia. Fost unuri li reba[ Mata reba[ i/Champions League u l-Europa League mal-Blues u mhux biss reba[hom imma kien player strumentali fis-su//essi li kisbu lBlues. Qabel it-Tazza tad-Dinja
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 6 ta’ Jannar, 2014
25
SPORT
fil-Bra]il min[abba nuqqas ta’ log[ob tal-2010 Mata kien g[adu biss lag[ab tmien darbiet mat-tim nazzjonali Spanjol u b’hekk wie[ed jista’ jg[id li jekk jikkompeti fitTazza tad-Dinja, din tkun l-ewwel edizzjoni li fiha mistenni jkun protagonist. Hekk kif Jose Mourinho ;ie ma[tur manager ta’ Chelsea matul is-sajf li g[adda laffarijiet inbidlu totalment g[al Mata. Mourinho beda jippreferi players o[rajn b[al ma huma Hazard, Oscar u Willian u l-midfielder Spanjol jista’ j[alli lil Chelsea dan ix-xahar. Din ma tkunx sorpri]a min]abba l-fatt li Mata, wara tliet snin impressjonanti ma’ Chelsea, ma jistax jitlef dak kollu li kiseb fi spazju ta’ 12il xahar. Fost klabbs isegwu lil dan il-midfielder [abrieki hemm PSG. Fil-jiem li g[addew it-tensjoni bejn Mourinho u Mata kompliet ti]died hekk kif Mata ;ie mibdul kontra Southampton u irrifjuta li jie[u b’idejn il-manager hekk kif mar lejn il-bank tas-sostituti. Wie[ed irid jiftakar li diversi players b[al ma huma David Silva, Isco, Cazorla u Jesus Navas kollha qed jittamaw li jkunu malewwel 11 tat-tim immexxi minn Vicente Del Bosque. Il-problema s’issa g[al Mata hi li Chelsea qed jitolbu prezz g[oli g[alih, dak ta’ madwar 35 miljun ewro. Jeremy Menez (PSGFranza) Il-fatt li PSG huma leaders fi Franza ]gur m’huwiex mertu talwinger Jeremy Menez. L-a[[ar
darba li Menez kien mg[ajjat mat-tim nazzjonali Fran/i] kien fis-26 ta’ Marzu tal-2013 meta dakinhar Franza lag[bet kontra Spanja. Minn dakinhar ‘l hawn ittim nazzjonali ikkwalifika g[atTazza tad-Dinja u Menez qatt ma kien parti mit-tim. Wie[ed jista’ jirra;una li jkun in;ust li Menez jie[u post player li matul ir-rawnd ta’ kwalifikazzjoni kien utli g[al pajji]u i]da kul[add jaf li l-kow/ nazzjonali ta’ kul tim jie[u mieg[u f’turnament interjazzonali lil dawk li l-aktar ikunu filforma. Menez tilef postu mal-ewwel 11 ta’ PSG u jekk ma jie[ux sehem fit-Tazza tad-Dinja jkun player ta’ talent kbir li qatt ma [a sehem f’din il-kompetizzjoni. Din is-sitwazzjoni tfakkar lil [afna f’Antonio Cassano tal-Italja, player li qatt ma irnexxielu jikkonvin/i lil-kow/is nazzjonali biex jag[mlu u]u minnu f’mument importanti g[all-pajji]. Skond spekulazzjonijiet Menez jista’ jitlaq lil PSG dan ix-xahar, anke jekk s’issa l-a;ent tieg[u dejjem /a[ad dan. Hu kwa]i /ert li fit-tim nazzjonali ta’ Franza, tim li g[adda b’mod mirakolu] fil-play-offs kontra l-Ukrajna, se jkun hemm
Ribery, Nasri u Valbuena u b’hekk Menez irid i[alli impatt qawwi fix-xhur li fadal sakemm tibda t-Tazza tad-Dinja biex talanqas ikun wie[ed minn dawk fuq il-bank tas-sostituti disponibbli g[all-kow/ Didier Deschamps.
Julio Cesar (QPR-Bra]il) Minkejja li lag[ab fit-Tazza talKonfederazzjonijiet, il-goalkeep-
er Bra]iljan Julio Cesar irid jag[mel /ert li bejn :unju u Lulju jer;a’ jkun bejn il-lasti ta’ pajji]u quddiem il-pubbliku tieg[u stess. Attwalment Julio Cesar jilg[ab ma’ QPR, tim li jilg[ab f’The Championship fl-Ingilterra u ]gur li l-livell ta’ dak il-kampjonat m’g[andux x’jaqsam mal-livell tat-Tazza tad-Dinja. Fis-snin li g[addew Cesar stabbilixxa ru[u b[ala n-numru wie[ed tal-Bra]il, spe/jalment wara s-su//ess li kiseb ma’ Inter. L-akbar bi]a’ g[al Cesar u g[all-kow/ nazzjonali Felipe Scolari hi mhux li Cesar ma jkunx parti mill-iskwadra nazzjonali imma li ma jkunx lest g[al dak il-livell ta’ futbol wara sentejn ji;g[ab ma’ klabb b[al ma hu QPR. Il-goalkeepers Bra]iljani Diego Cavalieri ta’ Fluminense, Jefferson ta’ Botafogo u Victor ta’ Atletico Mineiro ]gur li m’humiex tal-istess kalibru ta’ Cesar, goalkeeper li sena ilu daq issu//ess fit-Tazza talKonfederazzjonijiet.
Osvaldo s’issa iddi]appunta bil-kbir ma’ Southampton
Pablo Osvaldo (Southampton-Italja) L-attakkant Taljan
Pablo Osvaldo hu wie[ed minn diversi li huma f’riskju li ma jie[dux sehem fit-Tazza tad-Dinja. Matul is-sajf li g[adda Osvaldo [alla lil Roma u ing[aqad ma’ Southampton. L-affarijiet ma tantx marru tajjeb g[al dan ilplayer ta’ 27 sena li s’issa skurja biss tliet gowls fil-Premiership. Meta wie[ed jiftakar li fit-tliet sta;uni pre/edenti Osvaldo dejjem skurja aktar minn 10 gowls, ]gur li tliet gowls huma ftit g[alih u g[al kwalunkwe attakant li qed jispira li jilg[ab fit-Tazza tadDinja. Fl-Italja b[alissa Giuseppe Rossi qed jimpresjona ma’ Fiorentina filwaqt li Mario Balotelli, minkejja li dan l-ista;un ma tantx qed juri log[ob ta’ barra minn hawn, it-tnejn li huma jinsabu kwa]i /erti li se jkunu msej[a minn Cesare Prandelli. Sena ilu Osvaldo t[alla barra mill-iskwadra li [adet sehem u waslet sas-semi finali tat-Tazza tal-Konfederazzjonijiet u dan kien l-ewwel sinjal g[alih biex jistinka u ja[dem. }gur li l-eks player ta’ Roma, Espanyol u Bologna ma jridx li ji;rilu l-istess fix-xhur li ;ejjin.
Jeremy Menez (xellug) ilu sa minn Marzu tal-2013 ma jilg[ab ma’ Franza
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 6 ta’ Jannar, 2014
26
SPORT
KAMPJONAT BOV PREMIER
Hibernians jirb[u bi ftit sforz Stewart Said
BALZAN................................0 HIBERNIANS..................(0) 2 Balzan: G. Lorenzi Schelski,
S. Bezzina, R. Dos Santos, J. Grioli, A. Scicluna, F. Vignaroli, K. Magro, D. Grima, L. Micallef, E. Bilbao Zarate, J.L. Armario Negrin Sost- G. Calabretta flok D. Grima 62’, R. Darmanin flok E. Bilbao Zarate 70’, A. Agius flok L. Micallef 74’ Hibernians: M. Muscat, R. Camilleri, J. Pearson, R. Soares, C. Failla, M. Dias, B. Kristensen, A. Cohen, J. Lima, O. Obiefule, E. Luis dos Santos Sost- S. Chircop flok M. Dias 81’, J.P. Farrugia flok O. Obiefule 89’, J. Degabriele flok E. Luis dos Santos 89’ Imwissija: M. Dias 42’ (H), S. Bezzina 68’ (B) Skorjaw: E. Luis dos Santos 52’, O. Obiefule 56’ (H) Referee: Mario Apap In-Nazzjon Plejer tal-Log[ba - Marcelo Dias (H) Hibernians [adu li riedu millpartita meta b’wirja tajba fittieni taqsima g[elbu lil Balzan 2-0 biex irritornaw g[ar-reb[ wara t-telfa kontra Birkirkara. Il-Pawlisti skorjaw il-gowls tag[hom fl-a[jar mumenti bilbqija tal-partita tiddi]appunta. Branko Nisevic g[a]el li jibda l-partita bi tliet difensuri bilg[an li jkollu iktar plejers fuq loffensiva. Minn na[a l-o[ra Jesmond Zerafa [are; b’formazzjoni ta’ 4-1-4-1 b’Vignaroli jilg[ab quddiem iddifi]a. Zerafa wettaq tliet bidliet mirreb[a kontra Mosta bid-debuttanti Ramon dos Santos, Kurt Magro u Edison Bilbao Zarate jibdew minflok Aaron Agius, Luke Sciberras u Gianluca Calabretta. Minn na[a l-o[ra ilkow/ Branko Nisevic g[amel
Fabio Vignaroli ta’ Balzan segwit minn Bjorn Kristensen ta’ Hibs (Ritratt> Alex DeGabriele)
]ew; tibdiliet mit-telfa ta’ Birkirkara b’Marcelo Dias u Jonathan Pearson jibdew flok Zoran Levnajic u Matthew Bartolo. L-ewwel xutt tal-partita wasal fid-19-il minuta meta wara li xutt ta’ Grioli ;ie mblukkat, il-ballun spi//a g[and Zarate i]da x-xutt ;ie salvat fa/ilment minn Muscat. Hibernians wie;bu fit-23 minuta meta minn pass ta’ Failla, xutt bomba ta’ Bjorn Kristensen ;ie m/a[[ad millmimduda. Il-Pawlisti [adu ftit kontroll terittorjalment u fis-36
minuta xutt ta’ Jackson Lima g[adda fuq il-lasta. Balzan kellhom l-a[jar azzjoni tal-ewwel taqsima fl-44 minuta meta Dylan Grima g[adda tajjeb lejn Lydon Micallef li fajjar xutt minn barra l-kaxxa i]da t-tentattiv tieg[u spi//a barra. Hibernians [ar;u fuq l-offensiva fil-bidu tat-tieni taqsima u sa[ansitra marru vi/in il-gowl tal-vanta;; meta fid-49 minuta minn free-kick fuq it-tieni lasta ta’ Clayton Failla , daqqa ta’ ras ta’ Soares ;iet mdawra f’korner minn Schelski. Balzan setg[u marru fil-vanta;; fil-51 minuta
meta Kurt Magro u Negrin [abtu l-ballun ma’ xulxin i]da x-xutt finali ta’ Negrin ;ie salvat tajjeb minn Muscat. Balzan pattew qares g[aliex minuta wara, it-tim ta’ Ra[al :did feta[ l-iskor meta Marcelo Dias krossja minn na[a tal-lmin lejn EDISON LUIS DOS SANTOS li minn quddiem il-lasta kompla g[al ;ewwa. Hibernians irduppjaw fis-56 minuta meta Tarabai ir/ieva ballun tajjeb u b’finta tajba qassam lejn Clayton Failla li ra x-xutt tieg[u mblukkat u salvat minn Schelski i]da mir-
rebawnd OBINNA OBIEFULE tefa’ g[al ;ewwa. Issa Hibernians [adu kontroll assolut tal-partita u setg[u skorjaw it-tielet gowl meta Failla qassam lura lejn Jackson Lima li prova minn barra l-kaxxa i]da x-xutt spi//a g[oli. Clayton Failla prova jni]]el ismu fost liskorers fit-65 minuta i]da xxutt /entrali tieg[u ;iet salvata minn Schelski.Wara l-furja Pawlista, il-partita re;g[et ]vol;iet f’nofs il-grawnd fejn g[ajr tentattivi salvati fa/ilment, i]-]ew; timijiet bdew jistennew it-tisfira finali.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 6 ta’ Jannar, 2014
27
SPORT KAMPJONAT BOV PREMIER
L-g[axar reb[a konsekuttiva g[a/-Champions Stewart Said
BIRKIRKARA..................(1) 3 FLORIANA............................0 Birkirkara: J. Haber, Z.
Muscat, A. Mendoza, N. Vukanac, R. Camenzuli, G. Sciberras, F. Temile, R. Muscat, S. Haruna Shola, P. Fenech, E. Herrera Sost- J. Zerafa flok R. Camenzuli 62’, T. Vella flok E. Herrera 73’, D. Toure flok S. Haruna Shola Floriana: D. Hanford, A.Scicluna, S. Eboh, G. Favero, C. Caruana, I. Coronado, C. Borg, J. Borg, S. Pisani, G. Muir, S. Borg Sost- D. Pinheiro de Sousa flok S. Pisani 61’, B. Farrugia flok J. Borg 69’, J. Xerri flok A. Scicluna 76’ Imwissija: R. Muscat 72’ (B), C. Borg 45’, C. Caruana 63’ (F) Skorjaw: R. Camenzuli 8’, F. Temile 58’ pen (B) In-Nazzjon Plejer tal-Log[ba - Paul Fenech (Birkirkara) Il-leaders Birkirkara kisbu l-10 reb[a konsekuttiva meta g[elbu lil Floriana 3-0 biex ]ammew ilvanta;; fuq l-eqreb rivali Valletta. Il-karkari]i sabu gowl kmieni u ]iedu r-ritmu fit-tieni taqsima. Minn na[a tag[hom Floriana li kienu ;ejjin minn tliet reb[iet konsekuttivi, sofrew ittieni telfa mill-a[[ar seba’ partiti liema telfiet waslu kontra lewwel tnejn fil-klassifika biex b’hekk baqg[u fis-seba’ po]izzjoni. Il-kow/ ta’ Birkirkara Paul
Zammit wettaq tibdila wa[da mir-reb[a kontra Hibernians b’Frank Temile jibda minflok issospi] Jhonnattan filwaqt li kellhom lil Ryan Scicluna sospi] b’Joseph Zerafa jirritorna minn sospesjoni i]da ma jkunx malewwel [dax. G[al Floriana kien hemm tliet tibdiliet b’Sunday Eboh jie[u post Ibok Edet, Favero [a post Diogo Pinheiro de Sousa filwaqt li Sacha Borg beda minflok i]-]ag[]ug[ Baldacchino. Floriana kellhom l-ewwel xutt lejn il-lasti wara ]ew; minuti meta xutt ta’ Joseph Borg ;ie salvat minn Justin Haber. Birkirkara fet[u l-iskor fit-tmien minuta meta minn fuq ix-xellug RYAN CAMENZULI b’xutt kross fuq it-tieni lasta il-ballun qarraq b’Hanford. Birkirkara setg[u irduppjaw fit-12-il minuta meta minn ballun fit-tul ta’ Haber, Haruna Shola [a vanta;; minn inde/i]joni fid-difi]a i]da wara li qabe] lil Hanford g[amel l-impossibli u tefa’ l-ballun barra. Ir-reazzjoni ta’ Floriana waslet fis-16-il minuta meta minn azzjoni ma[duma tajba ixxutt finali ta’ Coronado kien newtrali]]at minn Haber. Floriana fallew okka]joni taddeheb fit-30 minuta meta Coronado seta’ xxutja i]da b’mod altruwist qassam lejn Joseph Borg li minn qag[da ideali ra x-xutt fjakk fil-baxx tieg[u ji;i salvat minn Haber. Floriana kellhom tentattiv ie[or fis-37 minuta i]da Haber salva
Igor Coronado ta’ Floriana (fin-nofs) jipprova jg[addi minn bejn Edward Herrera u Rowen Muscat ta’ B’Kara (Ritratt> Alex DeGabriele)
fa/ilment konklu]joni ta’ Coronado. L-istess Bra]iljan kellu konklu]joni o[ra erba’ minuti wara i]da din id-darba xxutt spi//a barra. Il-Furjani]i kellhom attakk ie[or fl-44 minuta i]da x-xutt ta’ Clyde Borg g[adda g[oli. L-ewwel konklu]joni fit-tieni taqsima waslet fil-50 minuta meta xutt bix-xellug ta’ Temile spi//a barra. L-istess Temile kellu tentattiv ie[or ]ew; minuti wara din id-darba fil-lasta i]da x-xutt tieg[u ;ie salvat minn Hanford. Floriana wie;bu b’/ans tajjeb fil-55 minuta meta Steve Pisani ir/ieva ballun tajjeb i]da wara li avvanza prova xutt fuq l-ewwel tentattiv i]da x-xutt spi//a ftit g[oli bil-[ar;a ta’
Haber ittelef lill-attakant Furjani]. Birkirkara ing[ataw penalty fis-57 minuta meta minn korner ta’ Herrera, ir-referee Marco Borg ordna penalty wara li Steve Pisani mess il-ballun b’idu u mill-[dax-il metru FRANK TEMILE g[eleb lil Hanford b’xutt b’sa[[tu. Il-Karkari]i ]iedu ie[or fis-66 minuta meta Gareth Sciberras g[adda lejn Temile li minn po]izzjoni ideali ra x-xutt tieg[u ja[bat mal-wieqfa u millistess azzjoni Shola g[adda lejn PAUL FENECH li b’xutt sabi[ minn barra l-kaxxa ma ta l-ebda /ans lil Hanford. Ir-reazzjoni ta’ Floriana waslet fis-67 minuta i]da x-xutt ta’ Joseph Borg g[adda g[oli.
Fis-76 minuta xutt ta’ Haruna Shola g[adda ftit barra. Ilkarkari]i setg[u ]iedu ie[or fit83 minuta meta s-sostitut Toure ni]]el bir-ras lejn Zach Muscat i]da minn quddiem il-lasta laqat il-ballun [a]in. Tliet minuta wara free-kick ta’ Vukanac ;ie mdawwar f’korner minn Hanford. Kif Jinsabu
Birkirkara Valletta Hibernians Sliema W. Naxxar L. Mosta Floriana (-6) Balzan Qormi Tarxien R. Vittoriosa S. Rabat A.
L R D T F K Pt
17 17 17 17 17 17 17 17 17 17 17 17
14 2 1 13 1 3 12 2 3
8 7 7 8 4 4 3 3
1
6 3 2 3 4 3 4 3 3
3 7 8 6 9 10 10
11 13
33 39 42 32 23 32 26 17 20 18 18 13
13 12 18
20 24 31 23 27 31 34 37 43
44 40 38 30 24 23 21 16 15 13 12 6
FUTBOL TALJAN
Juventus jag[tu l-ewwel telfa lil Roma
Strootman ta’ Roma segwit minn Tevez ta’ Juventus
Il-leaders u champions Juventus taw l-ewwel telfa lil Roma meta re[ulhom 3-0 u b’hekk il-vanta;; tag[hom f’ras il-klassifika hu dak ta’ tmien punti. G[al Roma din kienet lewwel telfa wara 18-il partita. Fl-ewwel taqsima Roma kienu aktar fil-log[ba imma ma sabux ix-xibka. Juventus fet[u l-iskor fis-17-il minuta meta Tevez g[adda lejn VIDAL li mill-vi/in g[amilhom 1-0. Hekk kif bdiet it-tieni taqsima, minn azzjoni ta’ freekick, Pirlo tefa’ cross lejn BONUCCI li kien ]markat u skurja t-tieni gowl. Fla[[ar kwarta Roma spi//aw jilag[bu b’disa’ meta De Rossi tke//a g[al da[la kera u Castan tke//a g[ax mess il-ballun b’idu fil-kaxxa. Mill-11-il metru VUCINIC g[amilhom tlieta.
Fiorentina telg[u fir-raba’ post meta g[elbu lil Livorno 1-0 imma wie[ed jista’ jg[id li kien ikun ;ust li kieku Livorno [adu draw. Fil-65 minuta Livorno laqtu l-lasta meta Ibrahima Mbaye ra d-daqqa ta’ ras tieg[u tistampa mal-mimduda. Minuta wara Fiorentina skurjaw l-uniku gowl tal-log[ba meta minn azzjoni ta’ corner mog[ti minn Borja Valero, RODRIGUEZ g[ola tajjeb u skurja l-gowl rebbie[. Ri]ultati
Serie A
Chievo v Cagliari Fiorentina v Livorno Juventus v Roma
Illum
Napoli v Sampdoria (12.30) Catania v Bologna (15.00) Genoa v Sassuolo (15.00)
0-0 1-0 3-0
Milan v Atalanta (15.00) Parma v Torino (15.00) Udinese v Verona (15.00) Lazio v Inter (18.30)
Lega Pro A
Venezia v FeralpiSalo Pro Vercelli v Lumezzane Cremonese v Pro Patria Carrarese v San Marino AlbinoLeffe v Savona Reggiana v Sudtirol Como v V. Entella Pavia v Vicenza
Lega Pro B
Pisa v Barletta Paganese v Benevento Viareggio v Catanzaro Ascoli v Frosinone Prato v L’Aquila Perugia v Nocerina Grosseto v Pontedera
0-1 1-0 1-0 4-4 2-3 1-2 0-0 0-1 2-0 1-1 1-1 0-1 0-0 2-1 2-2
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 6 ta’ Jannar, 2014
28
SPORT
FUTBOL
A-LEAGUE
Eusebio jmut fl-età ta’ 71 sena
Draw po]ittiv g[al Melbourne Heart
L-eks player le;;endarju talPortugall Eusebio mieta fl-età ta’ 71 sena. Eusebio hu wie[ed millaqwa players li kien hawn fiddinja u hu mag[ruf l-aktar g[allperjodu twil li g[amel jilg[ab ma’ Benfica. Eusebio da Silva Ferreira, twieled il-Mozambique fl-1942 meta dakinhar il-pajji] kien kolonja tal-Portugall. Matul is-sena li g[addiet Eusebio idda[[al l-isptar diversi drabi min[abba problemi f’qalbu u problemi ta’ nifs. Mal-Portugall Eusebio lag[ab 64 darba u skurja 41 gowl. Eusebio spi//a b[ala l-aqwa skorer tat-Tazza tad-Dinja tal-1966 b’total ta’ disa’ gowls. Minn dawn id-disa’ gowls li skurja fledizzjoni li kinet saret flIngilterra, erba’ minnhom kienu kontra l-Korea ta’ Fuq. IlPortguall kienu spi//aw fit-tielet post f’dik it-Tazza tad-Dinja. B’kollox Eusebio lag[ab 745 darba u skurja total ta’ 733 darba. Il-karatteristi/i ewlenin ta’ Eusebio kienu l-velo/ità u t-teknika. Fl-1965 Eusebio ;ie ivvutat b[ala l-Aqwa Player fl-Ewropa. Tliet snin qabel kien reba[ itTazza ta/-Champions ma’ Benfica u kien anke fl-iskwadra li fl-1968 tilfet il-finali tal-istess kompetizzjoni f’Wembley kontra
Centreal Coast........................0 Melbourne Heart....................0
It-tim li jilg[ab mieg[u ilcaptian internazzjonali Malti Michael Mifsud, Melbourne Heart baqa` bla reb[a dan lista;un hekk kif ;ie draw 0-0 kontra /-champions tal-ALeague Central Coast. Minkejja li Heart g[adhom bla reb[a ]gur li dan ir-ri]ultat g[at-tim li issa hu immexxi minn John van’t Schip hu wie[ed po]ittiv. Melbourne Heart issa ilhom ma jirb[u 18-il log[ba u qeg[din fl-a[[ar post tal-klassifika b’[ames punti. Il-;urnali Awstraljani ikkritikaw il-wirja li Eusebio miet il-biera[ fl-età ta’ 71 sena
Manchester United. Fi 15-il sena ma’ Benfica Eusebio reba[ 11-il darba il-kampjonat, [ames tazzi domesti/i u spi//a b[ala l-aqwa skorer talkampjonat seba’ darbiet. Eusebio lag[ab l-a[[ar log[ba ma’ Benfica fl-1975 u minn hemm ‘il quddiem lag[ab ma’ diversi timijiet, ilma;;oranza tag[hom fl-Istati Uniti. Eusebio irtira mill-futbol fl1980.
Ri]ultati Lokali
BOV Premier
0-0 3-1
Xewkija T v SK Victoria
Attard v Si;;iewi Kalkara v Mqabba }abbar SP v Tarxien R Cottonera v G[axaq
4-1 0-6 0-2 1-0
HOCKEY
0-1 0-1 0-1 2-2 2-1 3-0
G[axaq v Mtarfa Luqa v Sirens Xg[ajra v Fgura Mqabba v Mellie[a Si;;iewi v Marsaskala
2-1 4-0 2-5 1-3
Luxol v Si;;iewi Depiro v Floriana Athleta v Starlites
1-5
Ker/em A v Oratory Y
0-2 3-0
Gudja U v Melita Msida SJ v {amrun S G]ira Utd v St Andrews }ebbu; R v Pieta` H
1-1 4-0 1-0 1-0
Dingli S v Mellie[a Mdina K v Gharghur }abbar SP v Pembroke A Marsaskala v Marsa Fgura Utd v Senglea A Mqabba v Si;;iewi }urrieq W vs Floriana A
I Div
II Div
IASC
Matul il-;urnata tal-biera[, ilpartitarji ta’ Benfica taw l-a[[ar tislima lil Eusebio fl-Estadio da Luz Fost diversi players u eks players popolari li taw l-ewwel tislima lil Eusebio kien hemm ilkoppja Portugi]a Cristiano Ronaldo u Luis Figo. Jose Mourinho, manager Portugi] ta’ Chelsea ukoll ta l-a[[ar tislima lil Eusebio.
Msida RS vs Burmarrad {. Liberty vs M. Trinity
Balzan v Hibernians B’Kara v Floriana
kellhom i/-champions renjanti li kienu qed jilag[bu f’darhom stess. Fl-ewwel taqsima Melbourne Heart kienu ferm perikolu]i spe/jalment permezz ta’ Harry Kewell. Dan tal-a[[ar g[adda ballun perfett lejn il-Malti Michael Mifsud li laqat il-lasta fl-14-il minuta. Dawn it-tnejn re;g[u kienu perikolu]i meta Mifsud naqas milli jil[aq ballun ta’ Kewell. Fit-tieni taqsima l-andament tal-log[ba baqa` l-istess imma liskor sad-90 minuta kien dak ta’ 0-0.
YFA U15
U17
GFA I Div
1-1
HANDBALL II Div
Swieqi P v Luxol SA
Qormi v Hotsticks White Hart v Rabat
BASKETBALL Lig (N)
Ri]ultati o[ra
La Liga
Sevilla v Getafe Barcelona v Elche Osasuna v Español
2-1 17-17
2-0 0-5 69-72 78-71 94-67 3-0 4-0 1-0
Michael Mifsud (xellug) fl-azzjoni kontra Central Coast
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 6 ta’ Jannar, 2014
29
SPORT FA CUP
Swansea jeliminaw lil Man Utd Kontra kull mistenni Swansea eliminaw lil Man Utd mill-FA Cup meta reb[ulhom 2-1 f’Old Trafford biex g[addew g[arraba’ rawnd tal-kompetizzjoni. G[al Swansea din kienet lewwel darba fl-istorja tag[hom li reb[u f’Old Trafford filwaqt li g[al Utd din kienet il-[ames telfa li sofrew f’darhom dan lista;un. Wara 12-il minuta Swansea marru fil-vnata;; b’gowl ta’ ROUTLEDGE. Man Utd wettqu reazzjoni u erba’ minuti wara Javier HERNANDEZ g[amilhom 1-1 wara li ir/ieva ming[and Buttner. Hekk kif kollox deher li l-log[ba se tintemm fi draw, 10 minuti mittmiem inwera karta [amra diretta u Swasnea pront approfittaw u minuta mit-tmiem skurjaw ilgowl rebbie[ permezz ta’ BONY. Chelsea sabuha fa/li biex g[addew g[ar-rawnd li jmiss meta reb[u 2-0 barra minn darhom kontra Derby County. Il-Blues marru fil-vanta;; wara 66 minuta b’gowl ta’ MIKEL. Dan tal-a[[ar skurja b’daqqa ta’ ras wara li ir/ieva cross perfett ming[and Willian li qed ikun ippreferut minn Juan Mata malewwel 11. Bir-reazzjoni ta’ Derby County ma tasalx, it-tim ta’ Jose Mourinho re;a’ sab ix-xibka meta OSCAR g[amel l-iskor 20. Ir-reb[a ta’ Chelsea setg[et kienet akbar imma Ramires kien
sfortunat meta laqat il-lasta. Firrawnd li jmiss issa Chelsea issa jilag[bu kontra Stoke. Sunderland g[elbu lil Carlisle Utd bl-iskor ta’ 3-1. Adam JOHNSON po;;ihom filvanta;; u r-reazzjoni ta’ Carlisle waslet 10 minuti wara meta ROBSON ;ab id-draw. Fil-50 minuta Hanlon tefa’ fixxibka tieg[u stess u fid-90 minuta Sunderland issi;illaw irreb[a b’gowl ta’ BA. Kif kien mistenni Liverpool reb[u 2-0 kontra Oldham Athletic. Liverpool, li kellhom diversi players neqsin, fet[u liskor b’gowl ta’ ASPAS fil-54 minuta u sitt minuti mit-tmiem, Tarkowsi tefa’ fix-xibka tieg[u stess. Plymouth Argyle sfurzaw replay meta [adu draw ta’ 2-2 kontra Port Vale. West Ham umiljati
West Ham Utd ;ew umiljati meta tilfu bi skor ta’ 5-0 kontra Nottingham Forest. L-eroj ta’ Nottingham kien Jamie Paterson li skurja tliet gowls minn dawn il-[amsa. Fit-13-il minuta ABDOUN po;;a lil Nottingham fil-vanta;; u fittieni taqsima PATERSON skurja tliet gowls biex g[amel liskor 4-0. Fl-a[[ar minuta Andy REID g[amel l-iskor finali 5-0. Ta min jinnota li l-kow/ ta’ West Ham Utd, Sam Allardyce g[a]el skwadra b’diversi players ]g[ar.
Il-polza tar-IV rawnd
Sunderland v Kidderminster jew Peterborough Bolton v Cardiff Southampton v Yeovil Huddersfield v Charlton jew Oxford Port Vale jew Plymouth v Brighton Nottingham F. v Ipswich jew Preston Southend v Hull Rochdale v Macclesfield jew Sheffield Wednesday Arsenal v Coventry Stevenage v Everton Wigan jew MK Dons v Crystal Palace Chelsea v Stoke Blackburn jew Manchester City v Bristol City jew Watford Bournemouth jew Burton v Liverpool Birmingham, Bristol Rovers jew Crawley v Swansea Sheffield United v Norwich jew Fulham
Ri]ultati FA Cup – III Rd
Nottm Forest v West Ham Sunderland v Carlisle Derby v Chelsea Liverpool v Oldham Port vale v Plymouth Man Utd v Swansea
Premiership Sko//i]
St Mirren v Celtic Dundee Utd v Hibernian Hearts v Partick Thistle Kilmarnock v Aberdeen
5-0 3-1 0-2 2-0 2-2 1-2 0-4 2-2 0-2 0-1
I Div
Stenhousemuir v Rangers 0-2 Hewitt bit-trofew wara li g[eleb lil Federer
TENNIS
Hewitt jeg[leb lil Federer fil-finali ta’ Brisbane
Il-biera[ saret I/-/erimonja tal-ftu[ tal-35 edizzjoni tar-rally ta’ Dakar. Il-kompetituri, li huma madwar 196, se jg[addu minn tliet pajji]i u jsuqu g[al madwar 5400 mil. Ir-rally beda fl-Ar;entina u g[all-ewwel darba, din is-sena l-kompetituri se jg[addu mill-Bolivja u jtemmu r-rotta fi/-?ile. Ir-rally ji;i fi tmiemu s-Sibt 18 ta’ Jannar u jkollhom jum ta’ mistrie[ is-Sibt 11 ta’ Jannar. Dan ir-rally beda jsir fl-1979 u fl-2007 beda jsir ukoll fl-Ewropa u fl-Afrika. Mill-2009 il kompetizzjoni re;g[et bdiet issir fl-Amerika t’Isfel.
It-tennista Awstraljan Lleyton Hewitt g[eleb lil dak }vizzeru Roger Federer fil-finali talBrisbane International Tournament. Kontra kull mistenni, Hewitt [are; rebbie[ bi skor ta’ 6-1, 4-6, 6-3 kontra Federer, rebbie[ ta’ 17-il Grand Slam. G[al Hewitt din kienet lewwel darba sa mill-2010 li dan reba[ turnament tal-ATP u bla dubju se jkun ta theddida g[al kull[add waqt l-Open talAwstralja li jibda ;img[a o[ra. Matul is-sena li g[addiet Hewitt kellu problemi fi]i/i u g[al daqstant ir-ritorn g[ar-reb[ hu wie[ed ferm spe/jali g[alih. Il-
konfront tal-biera[ kien it-28 wie[ed bejniethom u Federer reba[ 18-il darba. Federer ammetta li kellu wirja fqira kontra Hewitt. Nadal jirba[ fil-Qatar It-tennista numru wie[ed fiddinja Rafael Nadal reba[ l-Open tal-Qatar meta fil-finali g[eleb lill-Fran/i] Gael Monfils 6-1 67 (5-7) 6-2. Nadal kellu bidu tajjeb u reba[ l-ewwel set wara
biss 23 minuta u minkejja li Monfils reba[ it-tieni set, lIspanjol wettaq rimonta u reba[ il-partita. G[al Nadal dan kien il-61 titlu li reba[ tul il-karriera.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 6 ta’ Jannar, 2014
30
SPORT
FOOTBALL – L-EWWEL DIVI}JONI
}ebbu; jag[tu l-ewwel telfa lil Pietà Christopher Cassa
r
PIETA H. …………......……. 0 }EBBU: R. …………...…… 1 Pieta H – D. Cassar, C. Attard,
O. Anonam, M. Borg (A. Spiteri), J. Pisani, Q. Refalo, L. Mutasi, T. Agius (K. Cesare), C. Frendo, R. Kooh Sohna, R. Costa Varella (J. Bilboa Zarate). }ebbu; R – J. Farrugia, L. Galea, Y. Camilleri, R. Mandic, K. Scicluna, M. Farrugia, T. Paris, C. Gauci, D. Da Silva Silveira (M. Rodrigues Britto), J. Nwoba, A. Ribeiro (M. Francica). Referee – Fyodor Zammit }ebbu; Rangers reb[u l-konfront prin/ipali kontra Pieta Hotspur biex minbarra li taw lewwel telfa tal-ista;un lil Pieta, telg[u wkoll fl-ewwel post talklassifika, meta r-rangers temmew l-impenji tag[hom talewwel rawnd. G[al Pieta konsolazzjoni li jekk jirb[u l-a[[ar konfront li g[andho ta’ tmiem l-ewwel rawnd, xorta wa[da jispi//aw flewwel post. Ir-reb[a ta]-}ebbu;in kienet wa[da meritata g[aliex bla dubju kienu l-a[jar tim fil-grawnd, fejn il-Hotspurs kien biss fl-a[[ar [inijiet li huma bdew jemmnu li setg[u isalvaw il-log[ba. Millbqija Pieta dehru ferm neqsin mis-sa[[a fl-attakk fejn Kooh Sohna kien imra]]an minn Mandic li kellu log[ba kbira. }ebbu; mill-ewwel battuti dehru aggressivi bi pressing qawwi fuq id-difensuri ta’ Pieta. Il-Hotspurs tilfu wara ftit minuti lil Terence Agius li we;;a’ u kellu jinbidel, u fil-11-il minuta }ebbu; fil-vanta;; meta minn azzjoni ta’ korner Lee Galea birras kompla lejn NWOBA li ]market quddiem Cassar ma ]baljax u kompla g[al ;ewwa. }ebbu; komplew jinsistu flattakk u daqqa ta’ ras mill-vi/in ta’ Ribeiro kienet salvata minn Cassar. Pieta bdew iktar jid[lu fil-log[ba u fil-25 minuta resqu qrib b’xutt ta’ Kooh Sohna li kien salvat minn Farrugia. Il-log[ba kompliet ferm bilan/jata i]da }ebbug dejjem baqg[u juru l-a[jar ideat anki jekk ma kienux iktar perikolu]i. Fil-bidu tat-tieni taqsima Pieta jmorru qrib i]da l-goalkeeper }ebbu;i [are; tajjeb f’saqajn Kooh Sohna. Risposta immedjata ta’ }ebbu; u [ar;a tajba ta’ Cassar. Il-log[ba kompliet f’nofs il-grawnd bi ftit xuttijiet lejn illasta u kien fis-70 minuta li }ebbu; resqu qrib b’azzjoni per-
I Div
Kif Jinsabu
}ebbu; R Pieta H Lija A Melita St.George’s G]ira U Gudja U Birzebbuga SP St.Andrew’s }ejtun C Msida SJ }urrieq
L R D T F K Pti
12 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11
8 7 7 5 5 4 4 4 3 3 2 2
2 2 27 3 1 22 1 3 21 3 3 16 3 3 17 5 2 11 3 4 16 2 5 16 3 5 17 1 7 14 2 7 15 2 7 13
16
26 9 24 11 22 12 18 16 18 9 17 20 15 21 14 20 12 25 10 19 8 18 8
sonali ta’ Nwoba u save tajjeb ta’ Cassar. G[axar minuti mit-tmiem Pieta vi/in il-gowl tad-draw meta Kooh Sohna qabbe] minn fuq Farrugia i]da Kenneth Scicluna tajjar il-ballun qabel dan qabe] il-linja. {ames minuti mit-tmiem Yessous Camilleri fid-debutt tieg[u dabbar it-tieni karta safra u kien imke//i. Pieta xe[tu kollox fl-attakk u Farrugia salva xutt bomba ta’ Cesare. Bondin jikkastiga lis-Saints G}IRA U. ………………… 1 ST.ANDREW’S ………….. 0 G]ira U – K. Gerada, R. Deguara, R. Forace, J. Pace, C. Cassar, B. Bondin, Y. Tonna, M. Kotyza, S. Shead (J. Francica), S. Meilak, J. Ogunnupe. St.Andrew’s – S. Bartolo, N. Chetcuti, B. Said, J. Briscoe White, L. Cesareo (D. Micallef), L. Busuttil, A. Amato, J. Falzon (K. Nwoko), M. Grima, T. Grozev, E. Lattes. Referee – Glenn Tonna
Gowl ta’ Bjorn Bondin fis-17il minuta tal-log[ba kien bi]]ejjed biex il-Maroons jiksbu t-tieni reb[a konsekuttiva u jkomplu javanzaw fil-klassifika. G[as-Saints, li bdew il-kampjonat fost il-favoriti g[all-promozzjoni, din ir-raba’ telfa konsekutiva ttemillhom il-[olm tag[hom u issa jridu joqg[du attenti li ma jispi/awx jissieltu kontra r-relegazzjoni. Il-log[ba kienet medjokri bi ftit xuttijiet g[al-lasti, bilMaroons jisfruttaw wie[ed millftit /ansijiet li kellhom u bisSaints ifallu penalty fil-bidu tattieni taqsima u jolqtu l-lasta bla[[ar xutt tal-lasta. G]ira fet[u l-iskor bl-ewwel azzjoni tal-log[ba meta Shead u Kotyza kkombinaw fuq il-lemin bid-difi]a tas-Saints tikklerja qasir u BJORN BONDIN minn nofs il-kaxxa spara fix-xibka. Minkejja da nil-gowl il-log[ba baqg[et ma [aditx il-[ajja fejn spikkat il-medjokrita ta]-]ew; na[at.
Fis-37 minuta l-ewwel azzjoni ta’ St Andrew’s fejn Luke Busuttil [arab tajjeb fuq il-lemin u anki qabe] lil-goalkeeper ta’ G]ira, i]da x-xutt tieg[u kien salvat minn fuq il-linja minn Jamie Pace. Sitt minuti mill-ftu[ tat-tieni taqsima /ans tad-deheb g[al St Andrew’s meta r-referee ordna penalty wara azzjoni konfu]a fil-kaxa fejn jidher li Meilak mess il-ballun b’idu, i]da mil11-il metro ix-xutt ta’ Grozev kien salvat minn Gerada. Wara l-azzjoni tal-penalty St. Andrew’s kellhom iktar millog[ob i]da ftit li xejn inkwetaw lil Gerada. G]ira iddefendew tajjeb u ippruvaw ju]aw l-arma tal-kontrattakk anki jekk din ftit li xejn kienet effettiva. Fil-fatt kien biss fl-a[[ar minuti li resqu qrib it-tieni gowl b’azzjoni ta’ Ogunnupe. Fil-[in mi]jud assalt iddisprat ta’ St. Andrew’s li laqtu l-lasta b’daqqa ta’ ras ta’ Amato. Gowl f’kull taqsima GUDJA U. ……….………… 1 MELITA …………...……… 1 Gudja U – M. Gori, R. Buhagiar, C. Farrugia (G. Cauchi), F. Scozzese, C. Fenech, K. Azzopardi, D. D’Agostino, G. Chircop, S. Agius, R. Dalli, A. Ewurun. Melita – J. Merceica, M. Borg, L. Bianco (A. Borg Olivier), I. Tufegdzic, M. Sierra Camacho, J. Cueto Rodriguez, L. Micallef, J. Galea, K. Micallef, M. Mamo, J.P. Attard Referee - Malcolm Spiteri
Melita komplew jitbieg[du mit-timijiet ta’ fuq, meta setg[u jiksbu biss draw mill-konfront tag[hom kontra Gudja, li minn na[a tag[hom ma serqu xejn, anzi kien jimmerithom il-punt miksub. Il-log[ba kellha ]ew; u/u[, bil-Gudja de/i[ament a[jar flewwel taqsima, i]da Melita irkupraw tajjeb fit-tieni taqsima u wara l-gowl tad-draw fittxew b’insistenza l-gowl tar-reb[a. L-ewwel azzjoni ta’ Gudja wara sitt minuti meta Dalli qassam lejn D’Agostino li x-xutt tieg[u mar ftit barra. Fit-18-il minuta risposta ta’ Melita meta xutt ta’ Matthew Borg g[adda j[akkek mal-lasta. Fit-22 minuta Andrea Scozzese twaqqa’ minn Malcolm Mamo fil-kaxxa u mill-[dax-il metro kien l-istess SCOZZESE li feta[ l-iskor. Ma kienx hemm reazzjoni minn
Michael Grima (xellug) ta’ St Andrews issikkat minn Bjorn Bondin, awtur tal-uniku gowl ta’ G]ira (Ritratt> Josef Galea)
na[a ta’ Melita li dehru ferm demotivati u fit 33 minuta kienu Gudja li resqu vi/in it-tieni gowl meta Ryan Dalli g[adda tajjeb i]da minn qag[da ideali llobbja barra. Melita [ar;u a[jar fit-tieni taqsima u kisbu d-draw wara biss sitt minuti meta s-sostitut ALAN BORG OLIVIER, li da[al fil-bidu tat-tieni taqsima, skorja b’daqqa ta’ ras wara kross ta’ Luke Micallef. Ftit minuti wara l-istess Borg Olivier falla /ans tad-deheb li jiskorja t-tieni gowl tieg[u meta wa[du quddiem Gori kien im/a[[ad mill-goalkeeper ta’ Gudja. Melita ]ammew ilpressjoni u s-supremazija sa tmiem il-log[ba anki jekk kienu Gudja li resqu qrib il-gowl rebbie[ meta Ryan Dalli ma la[aqx balun pre/i] ta’ Chircop. Msida jumiljaw lill-Ispartans MSIDA SJ. ………...….……. 4 {AMRUN S. ……….…….… 0 Msida S.J. - J. Agius; G. Gesualdi, F. Gusman, S. Vella, L. Cassar, M. Caruana, P. Albanese, S. Magro (M. Borda), A. Laudisi, A. Azzopardi (D.A. Cucciardi), M. Tape, {amrun S - A. Cassar, M. Busuttil, A. Borg, D. Nazari, L. Grech (M. Busuttil), S. Hili, R. Mangion, J.P. Kameni (A. Pignataro), M. Cornado Del Pedro, J. Felice, R. Spiteri Referee - Sandro Spiteri
Grazzi g[al wirja mill-aqwa ta’ Laudisi li skorja hat trick, Msida SJ umiljaw lil {amrun
Spartans b’reb[a kbira ta’ 4-0, ri]ultat li jfisser manna missema g[al Msida li issa la[qu lil Zurrieq fin-na[a t’isfel tal-klassifika, u ri]ultat li jfisser kwa]I kundanna /erta g[al {amrun Spartans li g[adhom b’punt inqas miz-zero ankrati fil-qieg[ tal-klassifika. {amrun bdew a[jar u wara [ames minuti Ryan Spiteri kellu xutt jg[addi ftit barra u erba’ minuti wara xutt bid-dawra ta’ Laudisi g[adda ftit barra. Fis-16-il minuta Msida marru fil-vanta; meta minn kross ta’ Ayrton Azzopardi, kien PELLEGRINO ALBANESE li bir-ras xe[et fix-xibka. Msida kienu iktar attivi fl-attakk u fis-37 minuta resqu qrib b’azzjoni tajba ta’ Laudisi li xe[et ftit barra wara ;irja tajba. }ew; minuti mill-interval Msida rdoppjaw l-iskor meta LAUDISI mill-vi/in temm azzjoni tajba ta’ Msida bejn g[add ta’ plejers. Kif bdiet it-tieni taqsima LAUDISI skorja t-tieni gowl tieg[u meta b’mod spettakolari spara l-ballun fix-xibka minn qag[da diffi/li. {amrun kienu issa demoralizzati u rassenjati g[al din l-umiljazzjoni anki jekk fil-75 minuta kisbu superjorita numerika meta Diego Armando Cucciardi tke//a ftit minuti wara li da[al b[ala sostitut. Fid-90 minuta LAUDISI tem mil-prestazzjoni ma;ika tieg[u meta g[aqqad il-hat trick b’azzjoni o[ra personali u gowl ie[or mil-isba[ biex kompla kabbar ilferita tal-ispartans li ma jistg[ux jie[du ru[
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 6 ta’ Jannar, 2014
31
SPORT BASKETBALL- KAMPJONAT BOV
Athleta u Depiro fuq quddiem Ilbiera[ ;ie fi tmiemu l-ewwel rawnd tal-kampjonat nazzjonali fejn il-leaders Athleta A to Z Electronics u Pavi Depiro reb[u u ]ammew l-ewwel post. Fillog[ba l-o[ra Remax Si;;iewi g[elbu l-isfida ta’ Bupa Luxol biex telg[u fit-tielet post. Jirkupraw wara [asda Remax Si;;iewi....................72 Bupa Luxol...........................69 (22-17, 27-15, 11-19, 12-18 ) Si;;iewi : C. Maeir 11, A. Debattista, S. Sammut 7, C. Sammut, E. Xuereb, N. Falzon, A. Borg 9, L. Ross 23, JP. Antoncich, I. Hoeger 10, M. Mallia, M. Matijevic 12. Luxol: CJ. Cordina 5, M. Merceica 6, A. Micallef 5, A. Micallef Trigona 1, J. Willoughby, JP.Schembri , N. Vasovic, JP.Bonnici 2, M. Myers Keitt 28, S. Deguara 22, S. Capello. Referees: G. Barbara, E. Mangani u S. Gouder.
Bi]-]ew; timijiet iridu reb[a biex i]ommu kuntatt mal-ewwel post din il-log[ba ]volgiet f’wa[da kumbattuta u e//itanti. G[al Si;;iewi iddebuttaw dan l-ista;un C. Maier u E. Xuereb filwaqt lit-twil M. Majitevic irritorna wara li kien imwe;;a’. G[al Luxol iddebutta t-twil S. Deguara li fl-a[[ar sta;uni kien qed jilg[ab fl-Italja. Wara bidu bilan/jat, kienu Si;;iewi li fet[u vanta;; ta’ 2213. Luxol tjiebu biex sat-tmiem is-sessjoni naqqsu li-i]vanta;;
g[al 22-17. Il-log[ba kompliet tkun bilan/jata sakemm Si;;iewi fla[[ar minuti qabel il-mistrie[ kellhom l-a[jar mument tallog[ba biex kabbru l-vanta;; g[al-49-32. Luxol [ar;u aktar determinati wara l-mistrie[ biex kisbu 12 kontra 2 u naqqsu li-i]svanta;; g[al-51-44. Si;;iewi, wara time-out irkupraw minn dan il-mument diffi/li biex bdew l-a[[ar 10 minuti 60-51 minn fuq. Luxol [asdu lil Si;;iewi hekk kif bdiet l-a[[ar sessjoni. LAmerikan M. Meyer Keitt g[amel l-iskor indaqs, ji;ifieri dak ta’ 62-62. S. Deguara po;;a lil Luxol fil-vanta;; u baskets ta’ M.Meyer Keitt raw lil Luxol imorru 68-65 minn fuq. Xutt mill-bog[od ta’ A. Borg po;;a lil Si;;iewi fuq quddiem u xutt ie[or mill-bog[od ta’ L. Ross li kien is-seba’ wie[ed tieg[u a//ertaw mir-reb[a. Jirb[u bl-a[[ar sforzi Royce Floriana......................71 Pavi Depiro...........................78 (17-23, 23-12, 13-22, 18-21 ) Floriana: O. Shamala, D. Elston 21, D.Camilleri 18, P.Shoults 10, S. Borg, C. Calleja 6, D. Schembri 10, S. Saakian , D. Agius 6. Depiro: R. Vella 11, N. Sultana 10, T. Morris 31, A. Aquilina 3, A. Portelli 5, S. Bartolo 9, A. Axiaq 7, E. Lupo, I. Tanti 2.
Referees: E. Mangani, S. Gouder u S. Micallef. G[alkemm Floriana bidlu lkow/ b’C. Stolp jie[u post P. Ferrante dawn xorta ma setg[ux jirb[u meta l-biera[ tilfu 78-71 kontra Depiro. Wara l-ewwel minuti kienu Depiro b’break ta’ 13 il-punt kontra 2 li fet[u vanta;; ta’ 20-9. Wara time-out u xi sostituzzjoni, Floriana bdew jilag[bu a[jar biex naqqsu li-]vanta;; sat-tmien l-ewwel sessjoni g[al dak ta’ 23-17. Floriana komplew fejn [allew fil-bidu tat-tieni sessjoni biex irnexxilhom imorru 36-28 minn fuq. Wara minuta mistrie[, Depiro bdew jilag[bu a[jar biex qasmu l-log[ob u sal-mistrie[ l-iskor kien 40-35. Floriana [ar;u tajjeb wara lmistrie[ biex kabru l-vanta;; g[al 51-39. Depiro tjiebu fiddifi]a biex bdew rimonta hekk kif Floriana bdew isibuha diffi/li jiksbu l-punti. Depiro bdew l-a[[ar 10 minuti b’vanta;; ]g[ir ta’ 57-53. Il-log[ba kompliet tkun interessanti bi Floriana jag[mlu liskor indaqs ]ewg minuti mittmien, skor ta’ 69-69. BlAmerikan T. Morris ikun protagonista Depiro irnexxilhom ira]]nu lis-sforzi Furjani]i.
De/i]a mill-bidu Starlites …............................67 Athleta A to Z Electronics...94 (11-31, 22-18, 14-22, 20-23 )
Lee Ross (xellug) ta’ Si;;iewi segwit minn Nikola Vasovic ta’ Luxol (Ritratt> Alex DeGabriele)
Starlites: M. Todorovic 31, R. Loporto 5, R. Bonnici 14, A. Schembri, S. Bonnici 8, J. Curmi 5, A. Cutajar, M. Vassallo, B. Soler 2, G. Coleiro 2. Athleta: M. Naudi 13, C. Galea, D. Bugeja 3, C. Patus 31, W. Spiteri 2, O. Said 9, S. Pace 8, B. bartolo 2, D. Ross 2, S. Schembri 17, S. Bischoff 7. Kif kien mistenni Athleta spi//aw l-ewwel rawnd b’reb[a kontra Starlites. Wara bidu di]atru], Starlites irkupraw kemmxejn fit-tieni sessjoni imma kien tard wisq g[alihom. Mill-ewwel minuti, Athleta bdew ju]aw i]-zone press minn
ta[t il-board ta’ Starlites. Din ilmossa [asdet lit-team ]ag[]ug[ ta’ Starlites li bdew isibuha diffi/li biex jiksbu l-punti. Athleta, minn blalen irkuprati jew minn rebounds, b’log[ob velo/i bdew ikissru lid-difi]a avversarja. Wara l-ewwel [ames minuti Athleta kienu di;a’ 15-2 minn fuq u g[alqu l-ewwel sessjoni 31-11 minn fuq. Starlites tjiebu kemmxejn u ttwil M. Todorovic beda jsib aktar spazju fi]-]ona ta’ Athleta. Sal-intervall l-iskor kien dak ta’ 49-33. Athleta ikkontrollaw tajjeb wara l-mistrie[ u qatt ma taw /ans lil Starlites jersqu vi/in. .
FORMULA 1
L-investigazzjoni tkompli fil-ka] ta’ Schumacher
Corinna Schumacher (xellug), il-mara ta’ Michael Schumacher u l-Professur Fran/i] Gerard Saillant
Ilbiera[ kompliet l-investigazzjoni tal-ka] tal-eks sewwieq Michael Schumacher li sfora feriti kbar f’rasu wara in/ident waqt li kien skiing fuq l-Alpi Fran/i]i. Nhar il-:img[a Schumacher g[alaq 45 sena u i//elebra g[eluq sninu fl-isptar ta’ Grenoble fi Franza. Il-manager l-eks sewwieq talFerrari, Sabine Kehm ]velat li lcamera li kellu mwa[[la mal-helmet ing[atat lill-awtoritajiet li qed jippruvaw jifhmu e]att x’;ara. Kien hemm spekulazzjonijiet li l-qraba ta’ Schumacher ma riedux li l-camera ting[ata lill-awtoritajiet imma
Kehm /a[[det dan. Rapporti fir-rivista Der Spiegel qed jg[idu li Schumacher ma kienx g[addej b’velo/ita` e//essiva meta we;;a’. S’issa Schumacher ;ie operat darbtejn f’rasu u matul il-;img[a l-kundizzjoni tieg[u tjiebet xi ftit imma hu g[adu f’periklu. Il{amis kienu [ar;u rapporti li qalu li Schumacher ma kellux lin/ident g[aliex kien g[addej bilqawwa, imma g[aliex mar jg[in tifla li waqg[et. Fi tmiem il;img[a t-tobba li qed jikkuraw lil Schumacher ma taw l-ebda informazzjoni dwar il-kundizzjoni tieg[u.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 6 ta’ Jannar, 2014
32
LOKALI
Il-kor G[awdxi Laudate Pueri, ta[t id-direzzjoni tar-Reverendu Dun :or; Frendo, illum se jkanta fil-quddiesa ta’ Jum l-Epifanija, i//elebrata mill-Papa Fran;isku fil-Ba]ilika ta’ San Pietru fil-Vatikan. Matul din il-quddiesa, il-kor residenti tal-ba]ilika ta’ San :or; tar-Rabat G[awdex, se jkanta flimkien mal-kor tal-Kappella Sistina. Is-sehem ta’ Laudate Pueri f’din i/-/elebrazzjoni jifforma parti minn ]jara ta’ ftit jiem f’Ruma. Fir-ritratt, il-kor jidher wara l-kun/ert li ta nhar is-Sibt fil-Knisja ta’ Sant’Anna fil-Vatikan stess, fejn tkantaw innijiet sagri a cappella. Fost il-mistiedna kien hemm il-Kardinal Malti Prospero Grech, il-Kardinal Angelo Comastri u l-Isqof t’G[awdex Mario Grech. Fl-a[[ar snin il-Laudate Pueri, mag[ruf g[all-fama tieg[u fil-qasam tal-mu]ika sagra, kanta f’g[add kbir ta’ postijiet presti;;ju]i madwar id-dinja, u mistenni jkanta wkoll fil-Carnegie Hall ta’ New York f’Jannar tas-sena d-die[la.
Anton Refalo ma jridx iwie;eb dwar ix-xog[ol li g[amel ta’ avukat fis-sena 2012 In-Nazzjon b’numru ta’ verbali uffi/jali li juru li g[amel bosta kaw]i Il-Ministru g[al G[awdex Anton Refalo ma jridx iwie;eb numru ta’ mistoqsijiet li bag[atlu l-;urnal In-Nazzjon dwar id-dikjarazzjoni li g[amel hu stess fid-9 ta’ Di/embru li g[adda, kif ukoll wara li dan il;urnal irnexxielu jara numru ta’ verbali uffi/jali ta’ eluf ta’ kaw]i li fihom deher il-Ministru Anton Refalo b[ala avukat fissena 2012. Fid-9 ta’ Di/embru li g[adda, fuq l-istazzjon nazzjonali waqt il-programm ‘Reporter’, biex ji;;ustifika l-fatt li fid-dikjarazzjoni tal-assi fil-Parlament qal li fis-sena 2012 da[[al biss 6,000 ewro mix-xog[ol tieg[u b[ala avukat, il-Ministru Anton Refalo qal li qala’ daqshekk ftit g[aliex g[amel sena u nofs ma ja[dimx min[abba s-sa[[a ta’ missieru. Madanakollu, In-Nazzjon g[andu f’idejh numru ta’ verbali uffi/jali ta’ eluf ta’ kaw]i li
Il-Ministru Anton Refalo jibqa’ ma jwe;ibx mistoqsijiet ta’ In-Nazzjon b’rabta ma’ dikjarazzjoni li g[amel hu stess li ma [adimx g[al sena u nofs u li fis-sena 2012 da[[al biss €6,000 b[ala avukat
fihom deher il-Ministru Refalo b[ala avukat fis-sena 2012. Meta waslu dawn in-noti verbali g[and dan il-;urnal, In-Nazzjon
bag[at numru ta’ mistoqsijiet lil Anton Refalo jistaqsih kif ji;;ustifika l-fatt li l-verbali uffi/jali juru mod, u d-dikjaraz-
zjoni tieg[u waqt il-programm ‘Reporter’ turi mod ie[or. Dan il-;urnal staqsa wkoll lillMinistru Refalo jikkonfermax li hu deher fuq numru kbir ta’ kuntratti u g[al numru kbir ta’ seduti tal-Qorti. Madanakollu, g[al dawn il-mistoqsijiet kollha, ittwe;iba tal-Ministru Refalo kienet biss ta’ [ames kelmiet, ji;ifieri “dak li kelli ng[id, g[idtu.” Din it-twe;iba ftit li xejn tag[ti informazzjoni, anzi tikkonferma li l-Ministru Refalo ma jridx iwie;eb dwar dan issu;;ett daqstant sensittiv. Kien g[alhekk li In-Nazzjon re;a’ bag[at aktar mistoqsijiet lill-Ministru Anton Refalo u jistaqsih jg[id kemm iddikjara li qala’ mill-professjoni ta’ avukat kull sena bejn l-2001 u l-2011 fir-return tat-taxxa tieg[u. Lill-Ministru Refalo, staqsejnieh din il-mistoqsija biex nikkonfermaw jekk hux veru li
fis-sena 2012, Anton Refalo qala’ inqas mill-professjoni ta’ avukat meta mqabbel mas-snin ta’ qabel. Madanakollu, f’dan il-ka], dan il-;urnal baqa’ bla twe;iba. Mhux mag[ruf g[alfejn ilMinistru Anton Refalo qed jibqa’ jag[]el li ma jwe;ibx dwar dak li ppubblika fidDikjarazzjoni tal-Assi filParlament. Li hu ]gur hu li aktar ma jg[addi ]-]mien, il-mistoqsijiet qed ji]diedu, u t-twe;ibiet mhux talli ma jkunux i;;ustifikati, i]da talli qatt ma jaslu.
media•link COMMUNICATIONS