Nru 13,635
L-Erbg[a, 8 ta‘ Jannar, 2014 €0.80 www.maltarightnow.com
Xog[ol
L-Oppo]izzjoni se tikkontesta l-validità tal-bejg[ ta/-/ittadinanza
}ieda fil-qg[ad fl-a[[ar xhur Skont /ifri ma[ru;a mill-Uffi//ju Nazzjonali talIstatistika (NSO) dwar il-Labour Force Survey g[at-tielet kwart tas-sena 2013, ftit inqas minn 13,000 ru[, huma qeg[da. Dan ifisser ]ieda ta’ madwar 600 fuq l-istess perijodu s-sena ta’ qabel u r-rata tla[[aq 7 fil-mija. Ara pa;na 2
Kummer/
Di]appunt fost in-negozji fi ]mien il-festi
Simon Busuttil f’laqg[a mal-imsie[ba so/jali fl-MCESD dwar il-po]izzjoni tal-PN dwar l-iskema Charles Muscat
L-Oppozizzjoni Nazzjonalista se tikkontesta l-validita` talAvvi] Legali li se jkun ippre]entat g[all-ewwel darba mill-Gvern fuq il-mejda talKamra tar-Rappre]entanti u dan se jsir permezz ta’ mozzjoni Parlamentari li trid tkun diskussa fil-Parlament. Il-Kap tal-Oppo]izzjoni u Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil iddikjara dan il-biera[ f’kummenti lill-media fi tmiem laqg[a li l-Oppo]izzjoni organizzat mal-imsie[ba so/jali filKunsill Malti g[all-I]vilupp Ekonomiku u So/jali (MCESD) dwar l-iskema tal-bejg[ ta//ittadinanza Maltija. Fil-laqg[a li saret fil-Kamra tal-Kumitati fil-Parlament, l-Oppo]izjoni spjegat il-po]izzjoni tag[ha dwar din l-iskema. Simon Busuttil qal li lOppo]izzjoni hi kontra lprin/ipju ta skema ta’ bejg[ ta//ittadinanza Maltija. L-iskema kienet, g[adha u se tibqa’ tag[mel [sara lill-pajji]na fuq livell internazzjonali, b[alma di;a’ g[amlet fil-;img[at li g[addew. L-Oppo]izzjoni qed to;;ezzjona wkoll fuq il-kundizzjonijiet il-;odda fl-iskema kif riveduta mill-Gvern. Fl-introduzzjoni, Simon Busuttil tkellem dwar il-laqg[at li l-Oppo]izzjoni kellha malGvern qabel mal-Gvern [are; b’ver]joni differenti g[al din listess skema. Kundizzjonijiet differenti li l-Oppozizzjoni xorta wa[da mhix taqbel mag[hom. Simon Busuttil qal li l-pass li
Studju li sar mill-Kamra Maltija g[al Intrapri]i }g[ar u Medji (ilGRTU) wera li 75 fil-mija tal[wienet matul il-festi tal-Milied li g[addew marru l-istess, ag[ar jew [afna ag[ar mill-ista;un pre/edenti. Ara pa;na 2
L-Istati Uniti
F’morsa ta’ maltemp li ma ja[firx
Simon Busuttil qal li l-imsie[ba so/jali laqg[u tajjeb il-fatt li saret il-laqg[a mal-Oppo]izzjoni u din minnha nnifisha kienet xi [a;a po]ittiva
jmiss mill-Oppo]izzjoni Nazzjonalista hu li tattakka lvaliditá tal-Avvi] Legali filParlament u qal li l-Partit Nazzjonalista ma jeskludix ilpossibbiltá ta’ referendum abrogattiv jekk eventwalment wie[ed ikollu jasal g[aliha.
Simon Busuttil fakkar ukoll li l-;img[a d-die[la, l-Parlament Ewropew se jiddiskuti din ilkwistjoni g[aliex il-bejg[ ta//ittadinanza Maltija jfisser ukoll il-bejg[ ta/-/ittidananza Ewropa. Dan il-fattur, sostna Simon Busuttil, qed jag[mel [sara kbira lil pajji]na.
Wara l-laqg[a tal-biera[, lOppo]izzjoni Nazzjonalista mistennija tiltaqa’ wkoll masso/jeta’ /ivili rappre]entata flMCESD nhar il-{amis li ;ej filwaqt li l-{add se tiltaqa’ wkoll mal-Kumitat Re;jonali ta’ G[awdex. g[al pa;na 3
Il-fri]a rekord qed taffettwa dejjem aktar re;juni u meta n-nies g[adha tbati l-effetti tal-’polar vortex’
Ara pa;na 17
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 8 ta’ Jannar, 2014
2
LOKALI
Kwa]i 13,000 ru[ jew 7 fil-mija huma qieg[da }ieda ta’ 600 persuna fuq l-istess perjodu s-sena li g[addiet Skont /ifri ma[ru;a millUffi//ju Nazzjonali tal-Istatistika (NSO) dwar il-Labour Force Survey g[at-tielet kwart tas-sena 2013, ftit inqas minn 13,000 ru[ huma qieg[da. Dan ifisser ]ieda ta’ madwar 600 fuq l-istess perjodu ssena ta’ qabel u r-rata tla[[aq is-7 fil-mija. Il-Labour Force Survey juri li matul it-tielet kwart tas-sena li g[addiet b’kollox kien hemm 179,476 ja[dmu part-time jew fulltime. In-numru ta’ nies qieg[da
kien 12,827 filwaqt li l-persuni inattivi kienu jla[[qu 168,429. Ir-rata ta’ nies attivi g[at-tielet kwart tas-sena li g[addiet kienet stmata li tla[[aq 66 fil-mija. Meta mqabbel mas-sena ta’ qabel, ir-rata ta’ nisa attivi ]diedet bi tliet punti per/entwali filwaqt li r-rata tal-ir;iel attivi ]diedet b’punt per/entwali. Log[la rata ta’ nies attivi kienet ta’ dawk bejn il-25 u l-54 sena u kienet tammonta g[al 78 fil-mija. Il-Labour Force Survey juri li minn kull 100 persuna ta’ bejn il-15
u l-64 sena, 61 persuna kienu ja[dmu. Ir-rata kibret b’]ew; punti per/entwali meta mqabbla mal-istess kwart tas-sena ta’ qabel. L-og[la rata ta’ nies ja[dmu kienet fost dawk ta’ bejn il-25 u l-54 sena b’rata ta’ 74 fil-mija. L-ir;iel kienu l-aktar ja[dmu filbejg[ bl-imnut, fit-trasport u fil[a]na, fl-akkomodazzjoni u fisservizzi tal-ikel, b’rata ta’ 32 fil-mija. Min-na[a l-o[ra, in-nisa ja[dmu kienu fl-amministrazzjoni pubblika bi 38 fil-mija, fid-difi]a, fl-edukaz-
zjoni, fis-sa[[a u fil-[idma so/jali. Dawk ja[dmu g[al rashom ammontaw g[al 14 fil-mija tannies kollha ja[dmu. Il-parti l-kbira ta’ dawk ja[dmu huma full-time u jammontaw g[al 151,526. Madwar 23,065 jew 13 fil-mija kellhom impjieg part-time b[ala l-impjieg ewlieni tag[hom. Kien hemm ukoll 4,885 ja[dmu full-time b’sig[at imnaqqsa. Il-paga medja ba]ika kull sena ta’ dawk li kienu ja[dmu fit-tielet kwart tas-sena li g[addiet kienet
stmata ta’ madwar €15,772. Din ma tinkludix overtime, bonuses jew allowances. L-og[la paga medja f’sena g[al min ja[dem kienet fis-servizzi finanzjarji u flassigurazzjoni. Il-paga medja tvarja bejn €25,302 g[al managers g[al €10,923 g[all-[addiema elementari. L-akbar numru ta’ nies qieg[da g[andhom minn 25 sena ’l fuq u 45 fil-mija ta’ dawk qieg[da qalu li kien ilhom ifittxu x-xog[ol g[al madwar 12-il xahar.
75 fil-mija tal-[wienet marru l-istess, ag[ar jew [afna ag[ar mill-2012 Studju li sar mill-Kamra Maltija g[al Intrapri]i }g[ar u Medji (il-GRTU) wera li 75 filmija tal-[wienet matul il-festi talMilied li g[addew marru l-istess, ag[ar jew [afna ag[ar mis-sena li g[addiet. Il-GRTU g[amlet dan l-istudju bejn it-3 ta’ Jannar u s-6 ta’ Jannar fi [wienet fil-Belt, f’TasSliema, f’San :iljan, fil-{amrun, fil-Mosta, f’Ra[al :did u f’G[awdex. Il-ma;;oranza tas-setturi li ;ew intervistati kienu distributuri taxxorb, [wienet li jbig[u affarijiet tad-dar, [wienet tal-IT, ;ojjellieri, ristoranti, hairdressers u beauty salons, [wienet ta]-]raben u tal[wejje;. Mis-survey [are; li 25 fil-mija marru a[jar jew [afna a[jar millista;un fl-2012, 36.63 fil-mija qalu li baqg[u l-istess, filwaqt li 26.16 fil-mija sostnew li marru ag[ar u 12.21 sostnew li marru [afna ag[ar mill-2012. Ir-ri]ultati wrew li l-bejg[ ]died fit-13 ta’ Di/embru, li kienet festa pubblika kif ukoll jumejn qabel ilMilied. Paul Abela, il-President talGRTU fisser x’wassal biex numru ta’ [wienet marru tajjeb jew [a]in
matul l-ista;un festiv li g[adda. Hu qal li dawk li marru tajjeb ;ralhom hekk g[ax ra[[su l-prezzijiet filwaqt li 25 fil-mija tal-[wienet qalu li x-xiri permezz tal-internet effettwa l-bejg[ tag[hom. Il-President tal-GRTU ]ied li lbidliet li saru fis-sistema g[add[ul fil-Belt – is-CVA – effettwaw b’mod po]ittiv il-bejg[. I]da [afna sidien tal-[wienet ilmentaw li g[alkemm [afna nies marru jixtru l-Belt, xorta ma sabux postijiet g[all-parke;;. L-istudju wera li s-sitwazzjoni tibqa’ dik li hemm [afna postijiet tal-parke;; g[ar-residenti u o[rajn riservati g[al vetturi tal-Gvern. Diversi sidien tan-negozju f’Tas-Sliema wkoll gergru min[abba postijiet limitati ta’ parke;;. Dan il-;urnal staqsa wkoll lil Paul Abela kif kienet l-aspettattiva tal-[wienet. Hu stqarr li l-bejg[ kien l-istess b[as-sena li g[addiet i]da l-aspettattiva tal-[wienet kienet li se jmorru a[jar. “Fl-2012 kellna l-elezzjoni ;enerali ;ejja u fl-ista;un li g[adda ma kien hemm xejn u allura s-sidien tal[wienet [asbu li se jmorru a[jar... i]da s-survey juri dak li hu,” sostna l-President tal-GRTU. In-Nazzjon tkellem ukoll ma’
L-istudju tal-GRTU wera nuqqas ta’ bejg[ matul ]mien il-festi
Paul Bugeja, il-President talAsso/jazzjoni Maltija Lukandi u Ristoranti (MHRA) dwar kif kien il-kummer/ fil-lukandi u fir-ristoranti. Hu spjega li, kollox ma’ kollox, kemm il-lukandi kif ukoll ir-ristoranti, kellhom sena tajba meta mqabbla ma’ snin fil-passat.
“Ir-raguni hi li qed ikun hemm late-bookings li dejjem qed jizdiedu, sostna Paul Bugeja. I]da l-MHRA kienet di]appuntata g[ax numru ta’ ristoranti, fla[[ar tas-sena, kellhom diversi bookings li ;ew ikkan/ellati min[abba l-maltemp. Min-na[a l-
o[ra, kaw]a tal-maltemp li [akem lill-g]ejjer Maltin fi tmiem l-2013, fil-lukandi ]diedu l-bookings tarresidenti g[ax, flok dawn [ar;u u marru jieklu f’xi ristorant, qag[du fil-lukanda stess u kielu f’xi stabbiliment fil-lukanda fejn kienu akkomodati.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 8 ta’ Jannar, 2014
3
LOKALI
L-imsie[ba so/jali laqg[u tajjeb il-laqg[a mal-Oppo]izzjoni minn pa;na 1
Simon Busuttil qal li l imsie[ba so/jali laqg[u tajjeb il-fatt li saret il-laqg[a malOppo]izzjoni u din minnha nnifisha kienet xi [a;a po]ittiva u kien hemm feeling po]ittiv min - na[a tal - membri tal MCESD. Meta wie;eb mistoqsijiet tal;urnalisti , il - Kap tal - Partit Nazzjonalista qal li hemm diskrepanza kbira fil po]izzjonijiet li qed jie[u lGvern dwar il - valur tal bejg[ ta/ - /ittadinanza Maltija. Fi Brussell il - Ministru tal Finanzi Edward Scicluna qal li b’din l-iskema l-Gvern se ji;bor 8 miljun ewro... imma f’Malta lGvern qed jg[id li se ji;bor biljun ewro u g[alhekk wie[ed irid jidde/iedi jekk hux se jemmen lill - Gvern Malti hawn Malta jew lill-Gvern Malti fi Brussell. Hu qal li g[andu jkun hemm modi o[ra kif wie[ed jista ’ jo[loq il-;id ekonomiku f’dan il-pajji] u jekk il-Gvern ipo;;i bilqeg[da mal-Oppo]izjoni jew mal - membri tal - MCESD , jo[ro; b’[afna u [afna ideat ta’ kif jista’ jkabbar l-ekonomija ming[ajr ma jbig[ i/-/ittadinanza tag[na. Simon Busuttil qal li jittama li l-buon sens fl-a[[ar mill-a[[ar jirba[ u dan billi jew l-iskema tkun skrappjata u titwaqqaf kompletament jew inkella tinbidel b ’ mod li tindirizza l o;;ezzjoni fil-prin/ipju billi ma tibqax skema ta ’ bejg[ ta/ /ittadinanza. Hu qal li l-PN jinsab fuq inna[a t-tajba tal-opinjoni pubblika dwar din l-iskema ma[ru;a mill-Gvern. Hu spjega li meta ting[ata /ittadinanza sal - lum kienet ting[ata lil min [aqqu
L-Oppo]izzjoni Nazzjonalista mistennija tiltaqa’ wkoll mas-so/jeta’ /ivili rappre]entata fl-MCESD nhar il-{amis li ;ej filwaqt li l-{add se tiltaqa’ wkoll mal-Kumitat Re;jonali ta’ G[awdex
b[al meta /ittadin Malti ji]]ewwe; /ittadin barrani li wara [ames snin japplika biex jie[u /-/ittadinanza. Din hi xi [a;a kompletament differenti mill - iskema tal - bejg[ ta/ /ittadinanza. Hemm ukoll dixxendenti Maltin li jg[ixu fl-Awstralja u pajji]i o[ra li wkoll jixirqilhom ikollhom i/-/ittadinanza Maltija g[ax huma ulied ilMaltin. Hu qal li sal-lum ir-ra;unijiet g[aliex jing[ataw i/-/ittadinanza Maltija huma ra;uniji-
Il-PN jinsab fuq in-na[a t-tajba tal-opinjoni pubblika dwar din l-iskema
et validi, imma l-iskema talGvern m ’ hix se tag[ti / /ittadinanza Maltija g[al ra;unijiet validi. F’kummenti lill-media, Paul Pace, f’isem il-Forum Unions Maltin qal li nhar il-;img[a se ssir laqg[a tal-MCESD mal-
Prim Ministru biex jisimg[u il - ver]joni l - o[ra u sa[aq dwar il-b]onn li jkun hawn konsensus fil-pajji] dwar din l-iskema. Sadanittant, wara l-kritika mill-imsie[ba so/jali li ddikjaraw huma stess li ma saritx
konsultazzjoni mag[hom, ilGvern fil - jiem li g[addew [abbar li issa se jlaqqa ’ lill - MCESD dwar din l - iskema nhar il - :img[a li ;ej. Fi stqarrija l-Gvern qal li kien hemm konsultazzjoni mal - Oppo]izzjoni u kien hemm sig[at twal ta’ laqg[at. Skont il-Gvern saru bidliet u tfassal programm ta’ investiment li se jattira persuni ta’ reputazzjoni bikl-potenzjal li j[alli aktar minn ¤1 biljun flekonomija.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 8 ta’ Jannar, 2014
4
QORTII
Qatel lis-sie[eb tal-mara tieg[u quddiem uliedu It-tiri li qatlu lil Louis Ellul ta’ 34 sena minn San Pawl il-Ba[ar kienu sparati mill-vi/in u laqtuh f’g[onqu, fil-warrani u f’dahru, bil-probabilta’ li t-tielet tir ;ie sparat meta l-vittma kien wi//u lisfel mal-art. Dan [are; mix-xhieda talesperti ballisti/i - il-Brigadier Maurice Calleja u s-Sur;ent Jonathan Attard. Dawn qalu li lvittma ntlaqat bi ]brixx fuq inna[a tal-lemin ta’g[onqu, u kellu ;er[a ta’ [ames /entimetri lejn in-na[a ta’ isfel ta’ dahru u ;er[a ]g[ira fil-warrani. L-esperti ballisti/i xehedu dan quddiem l-Im[allef Michael Mallia meta t-Tlieta kompla l;uri ta’ Martino Gatt ta’ 65 sena mill-Mosta u residenti Bu;ibba, li jinsab akku]at bil-qtil ta’ Louis Ellul, li kien is-sie[eb tal-mara tieg[u Joanne Bajada. Il-qtil se[[ fit-2 ta’ Di/embru tal2007 g[all-[abta tal-11.30 hekk kif il-vittma, Joanne Bajada u uliedha u ulied l-akku]at kienu [er;in mill-Knisja ta’ Pembroke fi tmiem il-quddiesa. L-esperti ballisti/i Maurice Calleja u Jonathan Attard qalu li nstabu tliet sktrata/ madwar tliet metri ‘l bog[od mill-katavru. Ing[ad ukoll li t-tiri kienu sparati minn distanza ta’ bejn metru u metru u nofs. Xehed ukoll l-ispi]jar Mario Mifsud li qal li nstabu tra//i ta’ porvli fuq il-[wejje; ta’ Martino Gatt, l-aktar fuq il-kmiem talqmis. L-isparatura fid-dahar kienet wa[da fatali It-tobba Therese Camilleri Podesta u Ali Salfraz esperti fil-
forensika medika qalu li kien hemm nuqqas ta’ demm fis-sistema /irkulatorja kkaw]ati minn tiri ta’ senter. Qalu wkoll li kien hemm /omb fit-tessut tal-qalb u anke f’]ew; vini kbar li jissuplixxu lill-qalb u g[alhekk [are; [afna demm. Terz mill-pulmun kien nieqes u l-isparatura fatali kienet dik li laqtet lill-vittma
f’dahru. It-tabib Mario Scerri, spe/jalista tal-medi/ina forensinka u patolo;ista, fiehem lill-;urati waqt li ntwerew ir-ritratti talvittma li kien mimli dmija f’g[onqu u f’dahru. Il-flokk li kien liebes kien g[asra biddemm. Meta saru l-x-rays fuq in-na[a tax-xellug ta’ ;ismu nstabet kon/entazzjoni s[i[a ta’ /omb. Il-ferita fuq dahru kienet wa[da kbira wkoll bil-;er[a fuq in-na[a tal-lemin ta’ g[onqu tkun ta’ 20 /entimetru. Kien hemm ukoll f’sidru f’sidru min[abba n-numru ta’ /omb li kellu. Eks Spettur tal-Pulizija jg[id li kien ixxukkjat bil-;rie[i li ra L-ewwel xhud fit-tieni ;urnata tal-;uri kien l-eks Spettur Carlo Ellul li qal li meta dakinnhar taddelitt mar fuq il-post, hu ra lillvittma rasu ’l isfel bid-demm u kellu ferita kbira fil-warrani. Kif rah [assu xxukkjat u ftit ‘il bog[od kien hemm l-eks mara tal-akku]at li flimkien ma’ wlied-
ha kienu jidhru ta[t xokk qawwi u bdew jing[ataw g[ajnuna minn xi persuni fuq il-post. Meta l-eks Spettur staqsa lil Joanne Bajada jekk tafx min kien spara, hija qaltlu “Mhux dak?”, i]da dehret li kienet fi stat kbir ta’ dipressjoni u g[alhekk [alla ftit [in ie[or qabel ma re;a’ kellimha. L-Ispettur ]ied jg[id li ftit tal[in wara – huwa avvi/ina lit-tifel u biex jikkalmah qallu li issa jrid jie[u [sieb lil ommu. Dak il-[in Joanne Bajada kkonfermat li kien l-eks ]ew;ha li spara. Dak il-[in hi kienet qed tibki u tag[ti fuq wi//ha. Bl-g[ajnuna tat-tifel l-omm bdiet tikkalma u qaltlu li marru lquddies u kienu sejrin “picnic”. Kif [ar;u [asset lil xi [add jimxi warajhom u rat lil Martino Gatt b’arma u dlonk spara lil Ellul. Qaltlu wkoll li qabel [alla l-post u telaq ji;ri, Martino Gatt qalilha
Il-vann tal-pulizija [iere; mill-qorti meta l-akku]at tressaq akku]at bil-qtil ftit jiem wara d-delitt
li kollox se[[ tort tag[ha. Kien hemm ukoll tifla li qalet lix-xhud li rat ra;el jaqa’ fejn grada u li meta marret id-dar [asset xi [ruq lejn darha. L-Ispettur qal li /ertu Walter Busuttil, li huwa kirurgu, inzerta g[addej mill-in[awi u pprova jag[ti l-ewwel g[ajnuna i]da kien tard wisq g[ax il-vittma kien la[aq miet. Hu qal li ftit tal-[in wara marret fuqu tfajla ta’ 14-il sena flimkien ma’ missierha u qalet li waqt li kienet g[addejja mill-in[awi flimkien ma’ [abiba tag[ha, semg[et xi tiri u kif [arset lura rat lill-vittma jaqa’ ma’ l-art. Kif raw hekk huma telqu ji;ru. It-tfajla qalet li kif waslet lejn id-dar indunat li kienet intlaqtet b’xi /omba li b’xorti tajba ma ppenetratx. Xehed ukoll il-Kuntistabbli Lawrence Scalpello li dak i]]mien kien mas-sezzjoni talSAG. Hu qal li kienu nfurmati li saret sparatura u li x’aktarx limputat kien se jkun lejn isSi;;iewi. G[alhekk hu mar flimkien ma’ Kunstistabbli ie[or lejn il-Knisja tas-Si;;iewi. Hemm raw persuna suspettu]a u staqsewha g[al karta ta’ identita’. Dan ir-ra;el qalilhom m’g[andux u meta staqsewh x’jismu rrispon-
da “mar bil-fjuri”. L-akku]at ikkontesta dan u qal li meta mitlub g[al ismu kien irrisponda “mar bil-frott”. Dan g[aliex jismu Martino, li g[alih tfisser mar bit-tin. Xehed ukoll Jeffrey Abela, li kien ma’ Lauwrence Scalpello jag[mel “patrol” u li kienu qed ifittxu ra;el fuq deskrizzjoni li kienu ng[ataw. Hu rrakkonta li fejn il-Knisja raw ra;el li kien jixba[ id-deskrizzjoni li ng[ataw. Wara li qalilhom li ma kellux karta ta’ identita’, qal li jismu “mar bil-fjuri” u qabad il-pum tal-karozza tas-servizz biex jid[ol fiha. Wara xehed l-Ispettur Michael Mallia li qal li fil-karozza mikrija tal-akku]at, li kienet ipparkjata fejn l-G[assa tal-Pulizija tasSi;;iewi, sab senter tal-ka//a. Hu qal ukoll li -akku]at tkellem b’mod volontarju dwar dak li ;ara mal-Pulizija.
kienet taf lit-tfal tal-akku]at u kif [ar;u mill-quddies semg[et tir, telqet ti;ri u rat ra;el i]omm mal[adid. It-tfajla, li llum g[andha 20 sena, qalet li rat ra;el wara dak li kien indarab. Kien [afna vi/in tieg[u u ma tiftakarx jekk kellux xi [a;a f’idu. Hawn l-Avukat Lara Lanfranco fakkritha li filQorti, ftit wara li se[[ l-in/ident, kienet qalet li waqt li kienet qed ti;ri semg[et ]ew; tiri o[ra u meta l-[abiba tag[ha marret [dejha kellha nef[a u bdiet t[oss it-tingi] fuq ;enbejha tax-xellug. Minkejja li ntlaqtet ma kienx [ar;ilha demm. Qalet li m’g[arfitx lill-persuna li spara imma ftakret mill-istqarrija tag[ha stess li kellu “gun”. Wara li se[[ il-ka], missier ix-xhud kien [adha l-isptar g[all-kura. L-akku]at qal li skont hu, li kien ra l-“video conferencing” tat-tifla meta kien g[ad kellha 14il sena, ma jaqbilx mat-traskrizTixhed it-tfajla li ntlaqtet zjoni li kien qed ji;i moqri millbi/-/omb Prosekutur Lara Lanfranco. Hu Wara xehdet it-tfajla li dakin- talab lill-Qorti biex kemm hu u lhar kellha 14-il sena u li ntlaqtet ;urati jaraw il-filmat ta’ sitt snin bi/-/omb waqt l-isparatura. It- ilu ta’ meta xehdet it-tifla. Iltfajla, li isimha ma jistax jissem- Qorti qalet li skont il-li;i g[andu ma fuq ordni tal-Qorti, qalet li kull dritt u l-filmat se jintwera’ lkienet mal-[abiba tag[ha li Erbg[a filg[odu.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 8 ta’ Jannar, 2014
5
LOKALI
Impenn u sagrifi//ji mill-infermiera fl-Isptar Mater Dei Minkejja l-iffullar, pazjenti fuq strechers fil-kuriduri u nuqqas ta’ sodod, il-{add saru 100 operazzjoni bid-dedikazzjoni tal-istaff mediku Charles Muscat
Permezz tad-dedikazzjoni u limpenn tal-infermiera kollha li ja[dmu fl-Isptar Mater Dei, minkejja li ma kienx hemm sodod g[al pazjenti li da[lu fl-Isptar g[al gurnata biex jag[mlu operazzjoni u minkejja nuqqas ta’ infermiera, il-{add saru 100 operazzjoni u ma t[assret l-ebda operazzjoni. Dan [areg f’ittra li Paul Pace, il-President tal-Union talInfermiera u l-Qwiebel (MUMN) bag[at lil Ministru tas-Sa[[a Godfrey Farrugia u li kienet /irkolata lil media. Fl-ittra l-MUMN f’isem ilpoplu Malti, irringrazzjat lil infermiera kollha li ja[dmu flIsptar Mater Dei g[all-[idma e//ellenti tag[hom minkejja liffullar li kien hemm il-{add li g[adda fl-Isptar. Min[abba nuqqas ta’ sodod, ilpazjenti idda[[lu dritt fit-teatri tal-operazzjonijiet u wara l-operazzjoni kienu rilaxxati millIsptar. Din kienet it-tieni darba
matul din ix-Xitwa li se[[ ka] b[al dan. L-MUMN qalet li apprezzament spe/jali g[andu jmur g[al infermiera li ja[dmu fit-teatri taloperazzjonijiet u dawk li ja[dmu fid-day surgery, li [admu b’dedikazzjoni u sagrifi//ji. Imma l-MUMN qalet li dan issagrifi//ju sar ukoll mill-infermiera li ja[dmu fis-swali jew kurriduri fl-Isptar Mater Dei, li ja[dmu kuljum minkejja li flIsptar hemm biss nofs in-numru ta’ infermiera me[tie;a. Fl-ittra tag[ha lill-Ministru tasSa[[a, l-MUMN spjegat li min[abba pressjoni ]ejda fuq dawn l-infermiera, jista’ jkun hemm ]balji umani jew breakdown mentali. G[alhekk lMUMN tat parir biex dawn ilpressjonijiet u xog[ol e//essiv ma jitkomplewx kull meta flIsptar Mater Dei ma jkunx hemm sodod vojta. Lanqas m’g[andhom jittie[du for granted l-infer-
meira u dan ix-xog[ol e//essiv jibda jkun ta’ sikwit. L-MUMN qalet li l-ebda rapport ma jirreferi g[all-[idma u ssagrifi//ji tal-infermiera biex ma tit[assar l-ebda operazzjoni, minkejja li ma kienx hemm sodod bi]]ejjed fl-Isptar kollu. Fl-ittra tieg[u, il-President talMUMN qal li mhux biss ma kienx hemm sodod bi]]ejjed, imma l-kuriduri, is-swali, ilholding bays u anke l-kuridur talpedjatrija kienu mimlija bil-pazjenti. Dan juri li l-infermiera qed jag[mlu l-mirakli, l-aktar meta wie[ed iqis li tal-inqas hemm madwar 200 infermier nieqes flIsptar Mater Dei, biex ila[[qu ma numru hekk kbir ta’ pazjenti b’mard akut. Paul Pace qal li tajjeb li l-poplu Malti jsir jaf bis-sagrifi//ji u birri]ultati li qed jikbu l-infermieri min[abba li [afna drabi l-a[barijiet negattivi biss jixxandru filmedia. F’isem il-Kunsill tal-
Min[abba iffullar il-pazjenti kienu rilaxxati mill-isptar wara l-operazzjoni MUMN, Paul Pace irringrazzja lil infermeira kollha u qal li lKunsill hu kburi bl-infermiera li jirrappre]enta. Sadattant, jirri]ulta li l-{add li g[adda madwar 18-il pazjent kienu fuq strechers fil-kuriduri bejn l-Emer;enza u l-outpatients tat-tfal tant li dawn inbidu f’sala semi permanenti. Kien hemm ukoll pazjenti fuq strechers flEmer;enza. Jirri]ulta wkoll li swali o[ra kellhom numru akbar ta’ pazjenti milli jifil[u. Anke fl-Isptar :enerali ta’ G[awdex kien hemm iffullar nhar il-{add li g[adda. Ta min ifakkar fil-kritika kbira li kien jag[mel il-Partit Laburista fl-Oppo]izzjoni kull meta fi ]mien il-gvern pre/edenti kien ikun hemm xi pazjenti fil-
kuriduri. Imma minkejja l-[afna weg[di li saru u minkejja d-dikjarazzjonijiet tal-Ministru tasSa[[a Godfrey Farrugia li lproblema tal-iffullar fl-Isptar Mater Dei kienet solvuta, is-sitwazzjoni illum marret g[al ag[ar. Sadattant il-biera[ In-Nazzjon ir/ieva ilmenti minn qraba ta’ anzjnai residenti f’San Vin/enz de Paul dwar apparat mag[ruf b[ala food thickener li b[alissa hu out of stock. Dan jing[ata malikel biex /erti anzjani jkunu jistg[u jieklu ming[ajr periklu li jifgaw fl-ikel. Jidher li xi qraba ta’ anzjani ilmentaw mal-Customer Care ta’ San Vin/enz de Paul wara li xi anjani xerqu min[abba li ma ing[atawx food thickener b’periklu kbir g[alihom.
Michael Parnis se jmexxi r-ri]orsi umani tal-Korporazzjoni g[as-Servizzi tal-Ilma Matthew Bonett
Minkejja li sa issa g[adha ma t[abbritx b’mod uffi/jali, InNazzjon jinsab f’po]izzjoni li jikkonferma li l-persuna mag[]ula biex tkun responsabbli mir-ri]orsi umani tal-Korporazzjoni g[asServizzi tal-Ilma huwa l-eks deputat segretarju ;enerali tal-GWU Michael Parnis. G[al din il-kariga ma n[ar;et ebda sej[a pubblika, jew sa[ansitra interna, u Parnis jidher li ntg[a]el b’mod dirett “minn fuq” biex ikun responsabbli mill[addiema kollha talKorporazzjoni g[as-Servizzi talIlma.
Michael Parnis irtira millGWU f’Novembru li g[adda, ji;ifier sitt ;img[at ilu, b’sorsi fil-GWU qalu lil In-Nazzjon li rri]enja tieg[u kienet wa[da intenzjonata biex eventwalment ikun jista’ jokkupa kariga g[olja fil-Korporazzjoni g[as-Servizzi tal-Ilma. Michael Parnis da[al fil-GWU fl-1979 u okkupa l-kariga ta’ Deputat Segretarju ;enerali ta[t it-tmexxija ta’ Tony Zarb g[al 14-il sena. Din hija t-tieni kariga ta’ persuna responsabbli mir-ri]orsi umani f’Korporazzjonijiet tal-
Gvern, li ng[atat f’temp ta’ ftit xhur lil eks uffi/jali tal-GWU. Filfatt, f’Awwissu li g[adda, dan il-;urnal kien ]vela li l-persuna li ntg[a]let b[ala Manager flEnemalta responsabbli mirRi]orsi Umani ma kien [add [lief is-Sindku Laburista talG]ira Roberto Cristiano, li hu eks Segretarju tat-Taqsima talManifattura u Negozji ]g[ar u Medji tal-GWU. I]-]ew; Korporazzjonijiet, ji;ifieri l-Enemalta u dik tasServizzi tal-Ilma, jaqg[u politikament ta[t ir-responsabbiltà tal-Ministru Konrad Mizzi.
Michael Parnis se jokkupa din il-kariga ming[ajr Ma n[ar;et l-ebda sej[a g[alija
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 8 ta’ Jannar, 2014
6
LOKALI
74,000 vi]itatur ]aru Betlem f’G[ajnsielem St[arri; li sar mill-organizzaturi ta’ Betlem f’G[ajnsielem tul l-erba’ ;img[at sa nhar il-{add li g[adda, kienu ]aru l-attrazzjoni aktar minn 74,000, persuna, inklu] 2,000 tifel u tifla li ]aru lattrazzjoni waqt jumejn attivitajiet organizzati g[all-iskejjel. Il-Ministru g[al G[awdex Anton Refalo rringrazzja lillkumitat organizzattiv li [ejja Betlem f’G[ajnsielem u lill-voluntiera kollha li [admu g[al dawn l-a[[ar xhur u qal li wara l-evalwazzjoni li se ssir dwar din lattrazzjoni, immedjatament se tibda l-[idma biex G[awdex ikun reklamat b[ala destinazzjoni partikolari g[all-Milied b’inizjattivi
Il-{add 29 ta’ Di/embru ]aru l-presepju [aj rekord ta’ aktar minn 10,000 persuna varji mifruxa ma’ G[awdex kollu u dan minn xhur qabel [alli anke l-operaturi fil-qasam tat-turi]mu jkunu jistg[u jda[[lu filbrochures tag[hom l-inizjattivi tal-Milied f’din il-g]ira re;jun. Jirri]ulta wkoll li waqt il-perjodu li kien g[addej Betlem f’G[ajnsielem, il-Gozo Channel ;arret 79,727 persuna u 14,986 vettura aktar mis-sena l-o[ra meta ma kienx organizzat Betlem f’G[ajnsielem. Is-Sibt 4 ta’ Jannar 2014, kienet l-aktar ;urnata li qasmu persuni mi/-?irkewwa lejn l-Im;arr, total ta’ 15,827 passi;;ier, fejn ukoll kien re;istrat kummer/ tajjeb. Fl-edizzjoni tas-sena 2013 [adu sehem b’kollox aktar minn 200 attur, inklu] 12-il tarbija li jirrappre]entaw lil :esù Bambin. Wie[ed seta’ jara 25 tip ta’ annimali u tjur differenti. Fatt kurju] li [are; tul Betlem f’G[ajnsielem kien fil-jum tal{add 29 ta’ Di/embru 2013, meta ]aru l-presepju [aj numru rekord ta’ aktar minn 10,000 persuna. Tul il-perjodu kollu kemm dam miftu[ Betlem f’G[ajnsielem, lEmergency Rescue Response Corps (ERRC) kienu pre]enti fuq il-post g[al kull emer;enza li setg[et tinqala’.
L-a[[ar rappre]entazzjoni tal-pantomima bil-Malti fl-Istitut Kattoliku nhar is-Sibt u l-{add li ;ej
L-ispettaklu kkulurit f’Pinokkio jkompli b’]ew; rappre]entazzjonijiet o[ra Il-pantomima ta’ din is-sena flIstitut Kattoliku qed tikseb issu//ess kif kien mistenni u filfatt se jsiru ]ew; rappre]entazzjonijiet o[ra ]ejda nhar il-{add li ;ej fit-12 ta’ Jannar fis-2pm u s-6.30pm flimkien marrappre]entazzjoni tas-Sibt li ;ej fis-7pm. Il-cast b[as-soltu hu wie[ed formidabbli, b’Toni Busuttil b[ala d-dama, Snits b[ala Pinokkio, Ina Robinich, Brian Farrugia, Simon Curmi, J. Anvil, Felix Busuttil, Julie Pomorski, Guido Fenech, Franky Borg, Alan Falzon, Bernice Darmanin u o[rajn. Il-band tkun live u din is-sena ta[t id-direzzjoni ta’ Abigail Brown b’arran;amenti mu]ikali
ta’ Joe Brown. Il-koreografija kemm tal-Yada Dance Company kif ukoll tal-College of Dance Students, hi ta’ Felix Busuttil. Pinokkio g[andu kitba ori;inali ta’ Toni Busuttil u Snits. Iddirezzjoni hi ta’ Ray Abdilla, bilproduzzjoni f’idejn Pawlu Testa. Booking jinsab miftu[ u l-biljetti jistg[u jinkisbu ming[and: Pawlu Testa Travel: 21223340 jew 99476468; booking office u mill-bar tal-Istitut Kattoliku; u ming[and Carmen Azzopardi tar-Rabat: 21454836; u Tereza Bazaar ta’ {a]-}abbar: 21892730. Wie[ed jista’ jibbukkja wkoll online mill-websajt www . kumpanijateatrurjal . com jew www.istitutkattoliku.com.
Il-Kunsill dwar il-{arsien tal-Annimali mhux imwaqqaf b’mod legali Il-Koalizzjoni favur idDrittijiet tal-Annimali fi stqarrija qalet li l-Kunsill dwar il-{arsien tal-Annimali mhux imwaqqaf b’mod legali u fl-img[oddi sa mit-twaqqif tieg[u, ]ew; rappre]entanti eletti b’mod demokratiku mill-Gruppi tal{arsien tal-Annimali, dejjem
kienu jiffurmaw parti millKunsill skont il-Li;i dwar il{arsien tal-Annimali. Imma ]-]ew; rappre]entanti mag[]ula mill-Gruppi tal{arsien tal-Annimali, kienu m/a[[da minn post fil-Kunsill li hu tag[hom bi dritt. Il-Koalizzjoni qalet li minn
disa’ membri, l-uni/i membri li jirrappre]entaw biss l-interess tal-annimali u mhux interessi o[ra personali jew kummer/jali, huma ]-]ew; rappre]entanti talGruppi tal-{arsien tal-Annimali. G[alhekk hu imperattiv li dawn i]-]ew; rappre]entanti jing[ataw il-post tag[hom bi dritt
fil-Kunsill dwar il-{arsien talAnnimali. Fl-istqarrija, il-Koalizzjoni qalet li hi di]appuntata li [ar;u lpermessi g[al ]ew; /rieki blannimali f’Malta, kif ukoll li f’Malta qed ikunu impurtati annimali e]oti/i u jitpo;;ew f’zoos mhux re;istrati.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 8 ta’ Jannar, 2014
7
LOKALI
Minkejja diversi rapporti li saru mill-pubbliku lill-awtoritajiet, [add ma [a l-inizjattiva u indirizza l-problemi li issa ilhom hemm g[al dawn l-a[[ar xhur
Telqa assoluta fi ;nien f’Birkirkara :nien, li jinkludi bandli fi Triq John Borg f’Birkirkara, jinsab f’telqa assoluta u periklu g[al min jiffrekwentah spe/jalment familji bit-tfal. Minkejja diversi rapporti li saru mill-pubbliku lill-awtoritajiet, [add ma [a l-inizjattiva u indirizza l-problemi li issa ilhom hemm g[al dawn l-a[[ar xhur. Sorsi li tkellmu ma’ dan il;urnal qalu li l-;nien ilu bla dawl mis-26 ta’ Settembru u filg[axija qed ikun hemm dlam /appa. Nies b’intenzjoni [a]ina [atfu din l-okka]joni u skont l-istess sorsi, f’dan id-dlam /appa mhux
biss qed isir abbu] ta’ droga – bis-siringi jit[allew bl-addo// flart - i]da sa[ansitra qed ikun hemm traffikar ta’ sustanzi illegali u anke attivitajiet o[ra li qed iwasslu g[all-abbu]. Persuni li s-soltu j]uru dan il;nien marru g[and il-Kunsill Lokali ta’ Birkirkara u lmentaw dwar il-qag[da di]astru]a u ttraskura;ni kollu li hemm fih. I]da dawn l-ilmenti waqg[u fuq widnejn torox u s’issa ma ttie[det l-ebda azzjoni. Jidher li l-Kunsill Lokali ta’ Birkirkara, immexxi minn ma;;oranza Laburista, ma jridx
ji//aqlaq u jdawwal dan il-;nien billejl. Jidher ukoll li hemm xi kwistjoni marbuta mal-kont taddawl abbinat mal-;nien u lKunsill qed iwebbes rasu biex i[allsu. Madankollu s-sorsi tag[na wkoll ressqu l-ilmenti tag[hom fil-Ber;a ta’ Kastilja, fi/-?entru Nazzjonali Laburista, malMinistru Konrad Mizzi u ma’ uffi/jali g[oljin fil-Gvern. I]da lisforzi kollha li saru sfumaw fixxejn. Rapporti saru wkoll flG[assa tal-Pulizija ta’ Birkirkara i]da t-telqa u l-abbuzi baqg[u g[addejjin qisu xejn mhu xejn.
Fost it-telqa li hemm issib ukoll log[ob tat-tfal imkisser li qed ikun ta’ periklu g[al min ju]ah
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 8 ta’ Jannar, 2014
8
OPINJONI
Il-Partit Laburista ju]a lill-PBS bl-aktar mod sfa//at g[all-gwadann politiku tieg[u G[addiet l - ewwel ;img[a tas-sena u kul[add re;a’ lura g[ar-rutina tas-soltu wara lfesti tal-Milied u tal-ewwel tas-sena. It-tfal jinsabu mill-;did fuq il-bankijiet tal-iskola waqt li l-adulti irritornaw fil-post taxxog[ol wara li kellhom ixxorti ta’ ftit jiem ta’ mistrie[. Qed ng[id hekk g[aliex mhux kul[add ikollu l-opportunità li jieqaf mix - xog[ol waqt il-perjodu li g[adna kif g[exna u jkun hemm min min[abba x - xog[ol tieg[u jibqa’ g[addej bil-[idma ta’ kuljum. Fl-artiklu tieg[i li ktibt fuq dan l-istess ;urnal ;img[a ilu awgurajt is - sena t - tajba lil kul[add u ktibt dwar ix-xewqa tieg[i u ta’ [afna li fuq livell politiku l - 20 1 4 tkun sena a[jar milli kellna. Semmejt punti importanti fosthom li nkompli nara lillPartit Nazzjonalista jikber ta[t it - tmexxija tal - Kap tag[na Simon Busuttil. Stazzjon nazzjonali li sar insult g[all-poplu
Lil hinn minn dan u fuq nota differenti, nixtieq li fl-2014 pajji]na jkollu servizz tal istazzjon nazzjonali bilan/jat u kif jixraq lill-poplu Malti u G[awdxi. Qed ng[id hekk g[aliex hu fatt mag[ruf li f’dawn l-a[[ar xhur il-PBS sar kollox g[ajr stazzjon bilan/jat u li jwassal l-istampa kollha. Tistenna li l-istazzjon nazzjonali jxandar l-a[barijiet laktar importanti u li g[andhom valur i]da mhux dejjem hekk ji;ri. Kul[add jaf kif lejn l-a[[ar tas-sena li g[addiet, il-kamra tal - a[barijiet g[a]let li ti//ensura diskors ta’ Ministru Laburista li kien qed jitkellem fil-Parlament Ewropew quddiemna l - Membri tal Parlament Ewropew. Din kienet de/i]joni tal mist[ija u li [asdet lil kul[add sa[ansitra anke lil dawk ilLaburisti ;enwini . Ag[ar
G[all-PBS il-kliem dwar il-bejg[ ta/-/ittadinanza mill-Gvern Laburista li qal il-Ministru Edward Scicluna fil-Parlament Ewropew ma kien fih ebda valur ta’ a[bar! Quddiem il-Parlament Ewropew Edward Scicluna ammetta li dwar il-bejg[ ta/-/ittdinanza l-Gvern Laburista ta’ Joseph Muscat g[amel numru ta’ ]balji
minn hekk din id - de/i]joni hija xokkanti u tal - mist[ija ladarba wie[ed jinteba[ li din i/ - /ensura saret g[aliex Ministru tal-Gvern ta ra;un lil dawk il-kriti/i li tant /anfru lill - Prim Ministru Joseph Muscat dwar l - iskema ta/ /ittadinanza . Tassew ka] li llum l-istazzjon nazzjonali ;ie kompletament f’idejn Joseph Muscat u [add iktar. Joseph Muscat u l-ftit nies ta’ madwaru biss qed imexxu x’jo[ro; fuq l-istazzjon nazzjonali. Stazzjon nazzjonali fl-ag[ar livelli tieg[u Hija tal-mist[ija li min kien jg[id li l-istazzjon nazzjonali ta[t il-Partit Nazzjonalista hu
Kul[add jaf kif lejn l-a[[ar tas-sena li g[addiet, il-kamra tal-a[barijiet g[a]let li ti//ensura diskors ta’ Ministru Laburista li kien qed jitkellem fil-Parlament Ewropew quddiemna l-Membri tal-Parlament Ewropew
Hija tal-mist[ija li min kien jg[id li l-istazzjon nazzjonali ta[t il-Partit Nazzjonalista hu ]bilan/jat illum qed jag[mel ag[ar minn dak li kien jikkritika lil [addie[or bih. Tassew ka] li Joseph Muscat u l-Partit Laburista tilfu kull kuxjenza so/jali, jekk qatt xi darba kellhom David Casa david.casa@europarl.europa.eu
]bilan/jat illum qed jag[mel ag[ar minn dak li kien jikkritika lill - [addie[or bih . Tassew ka] li Joseph Muscat u l-Partit Laburista tilfu kull kuxjenza so/jali jekk qatt xi darba kellhom. Fl - isfond ta ’ dan kollu tassew nixtieq li matul din issena nara stazzjon nazzjonali aktar ekwilibrat u li tassew juri l-istampa kollha u mhux jeskludi dak li jaqbel lilu. F’dawn l-a[[ar jiem iltqajt ma’ xi [add li kellimni dwar dan is-su;;ett u qalli li llum x[in tixg[el l-a[barijiet tal-
PBS tibda ta[seb li qed tisma’ s-Super 1 g[aliex mhux biss qed ikunu ]bilan/jati fir-rappurta;; tag[hom i]da qed tisma’ l-istess il[na li sa ftit tal-;img[at ilu kienu jaqraw fuq l - istazzjon tal - Partit Laburista. Dan il-Gvern qed ji]gwida lill - poplu u jkun ]ball jekk xi [add jaqa’ g[al din in-nasba. Il - maskra ta ’ Muscat inkixfet u l - poplu Malti u G[awdxi g[andu /ans tad deheb li jwassal messa;; /ar u dirett lil Muscat bil-vot tieg[u fl-elezzjoni g[all-Membri talParlament Ewropew f’Mejju li ;ej.
Din l - elezzjoni g[andha tkun opportunità tad - deheb sabiex il - poplu juri d di]appunt tieg[u lejn il-Gvern u t - tmexxija skorretta ta ’ Muscat li qed jag[mel kollox g[ajr dak li wieg[ed qabel lelezzjoni li g[addiet . Il messa;; it - tajjeb mhux se te[duh mill-istazzjon nazzjonali i]da tridu tkunu intom li tinteb[u bih. Jekk il-PL qed imexxi l-PBS b’dan il-mod illum, a[seb u ara kemm se jkun qed jag[mel ag[ar minn hekk la toqrob lelezzjoni tal-PE. T[alli lil [add jid[ak bik! Il-vot tieg[ek u]ah sewwa!
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 8 ta’ Jannar, 2014
9
EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR L-EDITORJAL
}ieda tirranka fil-qg[ad fl-a[[ar ftit xhur Proprju fl-a[[ar tas-sena [ar;u /ifri tal-qg[ad li g[andhom jinkwetaw lil kul[add. Il-qg[ad mill-a[[ar tas-sena ta’ qabel ]died sostanzjalment g[al 7,639 fl-a[[ar ta’ Novembru li g[adda, b’rankatura sostanzjali minn Awwissu ‘l hawn. I]-]ieda fil-qg[ad irrankat minn Awwissu li g[adda I/-/ifri li g[adhom kemm [ar;u juru xejra inkwetanti mhux biss ta’ ]ieda ;enerali fil-qg[ad, imma wkoll ta’ rankatura fil-qg[ad spe/jalment minn Awwissu li g[adda. Waqt li dawk jirre;istraw g[ax-xog[ol kienu tista’ tg[id konsistenti f’livell ta’ 7,200 bejn Jannar u Lulju tas-sena li g[adha kemm spi//at, bejn Awwissu u Novembru l-medja ta’ dawk jirre;istraw qab]et ‘il fuq f’daqqa g[al 7,600. L-ebda ra;uni ;ejja minn barra g[a]-]ieda fil-qg[ad Din i]-]ieda fil-qg[ad hi ta’ t[assib fiha nnifisha. Dejjem hu ta’ inkwiet li ji]died il-qg[ad g[ax is-7,639 huma nies – [afna minnhom kapijiet ta’ familji – mhux numru. Inkwiet ie[or hu wkoll g[ax m’hemm l-ebda ra;uni ;ejja minn barra minn Malta g[ala f’pajji]na kellu jkollna ]ieda f’dawk jirre;istraw b’qab]a fl-a[[ar ftit xhur. L-ekonomija dinjija tikber f’daqqa g[all-ewwel darba f’numru ta’ snin... Dawk jirre;istraw hawn Malta qed ji]diedu waqt li l-ekonomija internazzjonali, g[all-ewwel darba f’aktar minn sitt snin, qed tikber, u qed tikber tista’ tg[id kullimkien. Anke qribna, l-ekonomiji Ewropej qed jikbru, sa[ansitra dawk li sa ftit ilu kienu f’kollass. ... imma f’Malta nsofru ]ieda sostanzjali fil-qg[ad mis-sajf Imma f’pajji]na, minkejja t-temp ekonomiku a[jar madwar iddinja wara l-maltempata kbira ekonomika tal-a[[ar snin – l-ag[ar wa[da fi 80 sena – re;a’ g[andna statistika li turi ]ieda konsistenti fil-qg[ad li matul l-2013 ]died sostanzjalment u li juru wkoll qab]a f’daqqa minn Awwissu. L-Unjoni Ewropea tat ra;un lil Simon Busuttil fuq il-ba;it
Dawn huma a[barijiet li jikkonfermaw kritika ewlenija li l-Kap tal-Oppo]izzjoni Simon Busuttil g[amel g[all-ba;it f’Novembru. Il-Kap tal-Oppo]izzjoni ng[ata ra;un mill-Unjoni Ewropea dwar il-kritika tieg[u g[al ba;it li wara l-fa//ata tieg[u m’hemm pjan ta’ xejn, qalet l-Unjoni Ewropea. L-ebda vi]joni g[all-[olqien ta’ xog[ol ;did minn Muscat Il-kritika l-o[ra tal-Kap tal-Oppo]izzjoni g[all-ba;it kienet li lPrim Ministru Muscat ma [are; bl-ebda pjan g[all-[olqien taxxog[ol u l-ebda vi]joni g[all-industriji ;odda li se jkollna fil-futur. Il-ba;it tkellem biss fuq l-industriji li wiret ming[and Gvern Nazzjonalista u li sejrin tajjeb. I/-/ifri jag[tu ra;un lil Simon Busuttil fuq ix-xog[ol Waqt li l-Unjoni Ewropea tat ra;un lil Simon Busuttil fuq ilba;it, fuq ix-xog[ol qed jag[tuh ra;un i/-/ifri tal-qg[ad. Dawn i//ifri juru l-kuntrast: il-Gvern Nazzjonalista [oloq ix-xog[ol f’burraxka dinjija, waqt li issa, bl-ekonomija dinjija tikber u wara li wiret ekonomija Maltija miexja tajjeb, Gvern Laburista qed jo[loq il-qg[ad.
Su//ess g[all-Betlehem F’G[ajnsielem Nixtieq nifra[ lill-organizzaturi tas-su//ess li re;a kiseb din issena Betlehem f’G[ajnsielem, edizzjoni su//ess li re;[et rat eluf ta’ Maltin u G[awdxin jer[ula lejn dan il-vila;; li sar attrazzjoni unika g[all-g]ejjer Maltin. Infa[[ar hawnhekk lill-organizzaturi i]da wkoll lill-voluntiera li taw sehemhom mill-qalb biex taw il-[ajja lil dan il-presepju. {adt gost nara l-annimali mi]muma fl-aqwa ambjent, tfal ji;ru mal-mog[dijiet u pasturi li taw il-[ajja li kull parti ta’ dan il-
villa;;. Ma rridx ninsa wkoll dawk li [admu minn wara lkwinti li kienu ftit mhux [a]in, (minn kif rajt minn fuq NET TV). Kienet bi//a xog[ol iebsa li dan il-villa;; jer;a jinbena mill-;did imma s-sodisfazzjon issa wasal u kif. Dan g[aliex kienu l-eluf li marru u apprezzaw il-[idma u ssagrifi//ji ta’ dawn in-nies. X’hena jkun hemm f’dik ilgrotta, li g[aliha nholqot atmosfera unika. Anke l-fatt li t-tarbija tinbidel minn [in g[all-ie[or hu ta min ifa[[ru g[aliex hemm numru sabi[ ta’ ;enitur li kkontribwew billi offrew lil wild tag[hom biex ikun il-protagonist f’dan kollu. Jalla li din l-inizjattiva tibqa’ matul is-snin li ;ejjin u g[aliex le naraw inizjattivi o[ra simili matul
is-snin li ;ejjin li jkomplu jkabbru r-rikezza ta’ kultura li g[andna f’dawn il-g]ejjer. Tradizzjonijiet sbie[ li tajjeb li nkomplu nkattruhom f’uliedna u fil-;enerazzjonijiet futuri. K. Borg {a] }ebbu;
L-ittri f’din il-pa;na L-ittri g[all-pubblikazzjoni f’din il-pa;na jistg[u jintbag[tu bilposta (Ittri lill-Editur, InNazzjon, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450), jew fl-indirizz elettroniku: alex.attard@media.link.com.mt.
25 sena ilu f’il-mument F’laqg[a mal-membri tal-Kamra talKummer/ Ta’ Bombay fl-Indja, il-Prim Ministru Eddie Fenech Adami qal li Malta u l-Indja g[andhom jaraw li ji]viluppaw [idmiet bi s[ab f’diversi oqsma, fosthom dawk fl-elettronika u t-teknolo;ija filwaqt li jissa[[a[ il-kummer/ bilaterali bejn i]]ew; pajji]i. Il-parte/ipazzjoni ta’ Malta fil-Boat Show Internazzjonali ta’ Londra sponsorjata mill-Gvern Malti, kompliet b’kun/ert Malti fil-knisja tat-Trinità fi Sloane Square. T[abbret il-mewt tal-imperatur Hirohito tal-:appun fl-età ta’ 87 sena u li [alliet lill-poplu :appuni] f’luttu nazzjonali ta’ sitt ijiem. Hu kien ilu fis-setg[a mill-1926. Immedjatament in[atar ibnu b[ala Imperatur ;did tal-:appun.
Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt • Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i> Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 8 ta’ Jannar, 2014
10
KALENDARJU :UNJU 2013
Il-PN bi kliem iebes g[ad-de/i]joni me[uda mill-Gvern Laburista biex iwaqqaf il-kimoterapija f’G[awdex Clinton Sammut
min[abba li ma kienx hemm flus. Fil-Parlament intalbet sku]a g[all-mod kif mexa l-Gvern pre/edenti mal-persuni transgender. Fost l-o[rajn fil-ka] ta’ Joanne Cassar , li l - PN fil Gvern wera nuqqas ta’ sensittività lejha.
Is-Sibt 1 ta’ :unju Tliet im[a]en tal - Karnival fiz - zona industrijali ta ’ {al
Farru; inqerdu minn nirien kbar. T[abbar li l - ewwel tliet ;img[at ta’ din il-le;i]latura, bejniethom , il - Ministri u s Segretarji Parlamentari nefqu kwa]i 13,000 ewro f’kiri ta’ karozzi sakemm inxtraw il karozzi l-;odda. L - anzjani li ju]aw it TeleCare ;ew infurmati li meta jmorru f’dar ta’ ville;;jatura jridu jistennew jiem jekk mhux ;img[at biex is - servizz jin qaleb minn fuq id-dar tax-xitwa g[all-velle;;jatura, meta qabel dan kien isir f’[ames minuti. Il - Gvern idde/ieda li ma jibqax jag[ti l-va//in kontra ttuberkulo]i b’xejn fl-iskejjel g[at-tfal ta’ 12-il sena.
It-Tlieta 11 ta’ :unju Spanjol ta’ 28 sena sofra xi ksur f ’ saqajh f ’ in/ident bil -
karozza fi Triq Abate Rigord f’Ta’ Xbiex hekk kif rikeb fuq il-bankina u [abat mal-fa//ata tal - [;ie; ta ’ showroom tal g[amara li hemm fit-triq. Il - Gvern permezz tal kumpaniija ARMS [are; kont tad-dawl u tal-ilma ta’ anzjana li ilha mejta 17-il sena u dan g[ad-dawl u l-ilma li [liet filbidu ta’ din is-sena. Il-PM Joseph Muscat re;a’ rrifjuta li jag[mel stqarrija ministerjali dwar il-ka] tal-ksur ta’ etika minn Franco Mercieca bil-permess spe/jali li tah hu stess.
Il-{add 2 ta’ :unju Jin[atar l-In;inier Jonathan Scerri b[ala CEO tal Wasteserv. Scerri hu meqjus b[ala wie[ed minn “tal-qalba”, tant li kien attiv ukoll fil kapanja elettorali fl-attivitajiet tal-PL.
L-Erbg[a 12 ta’ :unju Il-PN fi lment li ntbag[at lillKap tat-Taqsima tal-A[barijiet tal-PBS Reno Bu;eja u lillAwtorità tax-Xandir stqarr li tTaqsima tal - A[barijiet tal -
It-Tnejn 3 ta’ :unju
Stefan Zrinzo Azzopardi, li sa ftit tal - jiem ilu kien President tal - PL , in[atar Chairman tal - Korporazzjoni g[ar-Ri;enerazzjoni tal-Port ilKbir. Pulizija tat-traffiku we;;a’ u ttie[ed l-Isptar Mater Dei g[allkura wara li kien involut f’in/ident meta pprova jwaqqaf sewwieq ta’ quad-bike. Victor Camilleri ng[ata rikonoxximent mill-Kap tal-PN wara li rtira mill-kariga tieg[u. Victor Camilleri serva g[al dawn l-a[[ar 22 sena b[ala editur tal-gazzetta il-mument, u qabel kien g[al snin twal editur ta’ IN-NAZZJON. It-Tlieta 4 ta’ :unju Il - Gvern Laburista ta amnestija lill - pri;unieri fil Fa/ilità Korrettiva ta’ Kordin. Din l-a[bar wassalha l-Ministru tal - Intern u s - Sigurtà
Nazzjonali Manwel Mallia waqt ]jara li g[amel. Chris Said ;ie elett Segretarju :enerali ;did tal-PN filwaqt li Alex Perici Calascione ;ie elett b[ala Te]orier , Trevor Degiorgio Segretarju Internazzjonali fil-
Istazzjon Nazzjonali qed tintu]a b[ala g[odda f’idejn ilGvern u dan b’insult lejn lintelli;enza tat-telespettaturi. Il-{amis 13 ta’ :unju
Il-Gvern Laburista [a de/i]joni li jwaqqaf il-kimoterapija mill-Isptar :enerali ta’ G[awdex i]da b’insistenza tal-PN dan is-servizz re;a’ dda[[al
waqt li Jean Pierre Debono u Karol Aquilina ;ew ikkonfermati fil - karigi ta ’ Assistent Segretarju :enerali u President tal - Kunsill Amministrattiv rispettivament. Imut ir - ra;el Olandi] li we;;a ’ gravi f ’ in/ident bil mutur fil-Marsa fid-9 ta’ Mejju li g[adda. L-Erbg[a 5 ta’ :unju {addiem tal-kostruzzjoni ta’ 69 sena mill-{amrun tilef [ajtu
waqt li kien qed jag[mel xi xog[ol fuq il - pro;ett ta ’ restawr fis-Salini.
Il-{amis 6 ta’ :unju Kien l-ewwel jum ta’ Chris
Said b[ala Segretarju :enerali tal-PN u l-a[[ar jum fil-kariga g[all - prede/essur tieg[u
Madwar 45 pri;unier bdew jin[elsu mill-[abs wara li lGvern Laburista ta amnestija ta’ 100 ;urnata wara r-reb[a elettorali.
g[aliex minflok [addiema kwalifikati ntbag[tu attivisti Laburisti. Franco Mercieca qed jag[mel operazzjonijiet li jista’ jag[milhom [addie[or u qed jaqla’ mal-400 ewro g[al kull intervent li jag[mel.
Il-{add 9 ta’ :unju Abraham Celik, ;uvni ta’ 18il sena minn Birkirkara, tilef [ajtu wara li l-karozza li kien fiha baqg[et die[la f’si;ra fi Triq il-Wied tal-Imsida. Organizzata b’su//ess edizzjoni o[ra tal-Maratona :bir ta’ Fondi b’risq il-PN bi d[ul ta’ aktar minn 356 elf ewro. Ing[ataw 90 transfer fir-residenza San Vincenz de Paul, transfers politi/i , u mhux mog[tija mill - management
Il-Tnejn 10 ta’ :unju David Zerafa, ra;el ta’ 39 sena min-Nadur beda g[addej ;uri akku]at bil-qtil tal-Avukat Michael Grech, f’omi/idju li se[[ disa’ snin ilu fl-appartament tal - istess avukat f’Marsalforn. Wara stqarrija tal - PN il Gvern Laburista g[amel u-turn u re;a’ da[al il-kimoterapija flIsptar :enerali ta’ G[awdex, wara li kien [abbar li dan isservizz mhux se jibqa’ jing[ata
Paul Borg Olivier. Il-:img[a 7 ta’ :unju
Tfal li jbatu minn kundizzjoni tas-cerebral palsy spi//aw ming[ajr medi/ina wara li lGvern Laburista [a de/i]joni li din ma tibqax ting[ata b’xejn. Il-:img[a 14 ta’ :unju Il - Prim Im[allef Silvio Camilleri kkritika bil-qawwi rriforma proposta mill - Gvern fil-Qrati u sostna li l-;udikatura saret taf bil-proposti tal-Gvern minn fuq il - gazzetti g[aliex qatt ma kienet konsultata. Is-Sibt 15 ta’ :unju Il-Pulizija arrestat erba’ persuni - tnejn Maltin u ]ew; barranin - b ’ konnessjoni ma ’ grupp ta’ immigranti illegali li dda[[lu Malta. Il-Gvern waqqaf fondazzjoni li se tie[u [sieb torganizza lattivitajiet relatati mal - festi nazzjonali. g[al pa;na 11
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 8 ta’ Jannar, 2014
KALENDARJU :UNJU 2013
11
Xena mill-isba[ ta’ meta eluf ta’ Maltin u G[awdxin attendew g[al dan l-avveniment annwali f’pajji]na (Ritratt> Martin Agius)
Ji;i organizzat l-Isle of MTV, b’attendenza mill-isba[ fuq il-Fosos tal-Furjana minn pa;na 10 Il-{add 16 ta’ :unju
MEP Laburista Joseph Cuschieri [are; b’attakk qawwi u sfrenat kontra l-[atra ta’ Lou Bondi u qal li hu se jibqa’ jiddefendi lil-Laburisti. It-Tnejn 17 ta’ :unju Fuq il-Gazzetta tal-Gvern, ilMinisteru ta’ Marie Louise Coleiro Preca [abbar lista ta’
tobba addizzjonali biex ji]diedu fuq il-bord li ji;;udikaw il-pazjenti tal-benefi//ju tal-mard u fost dawn wie[ed isib tabib li lanqas biss g[andu warrant, u lista twila ta’ eks Deputati Laburisti. Il-PM Muscat iffirma ftehim mal-kumpanija ?ini]a China Communications Construction Company. Ma kienx jaf li hi wa[da mill-kumpaniji fuq ilblack list tal-Bank Dinji.
Ti;i sospi]a seduta parlamentari wara li l-Minstru Marie Louise Coleiro Preca g[amlet allegazzjonijiet fil-konfront taddeputat Nazzjonalista Mario Galea. Coleiro Preca qalet li hu qed ixewwex lill-[addiema f’San Vin/enz. Hawnhekk, il-Kap talOppo]izzjoni Simon Busuttil g[amel o;;ezzjoni kbira g[al dan il-kliem, u talab lill-Ispeaker jag[ti ruling biex il-Ministru tirtira din l-allegazzjoni. Kien dan il-[in li qam storbju s[i[ minna[a tal-Gvern, bil-Ministru Joe Mizzi jqum jg[ajjat. It-Tlieta 18 ta’ :unju
Mara u erbat itfal ittie[du lIsptar Mater Dei wara [abta head-on bejn ]ew; karozzi fi Triq i]-}ejtun, f’{a]-}abbar. :uvni ta’ 18-il sena millIm;arr fil-periklu tal-mewt wara li ;ie f’diffikultà hu u jg[um. L-G[awdxi David Zerafa ng[ata sentenza ta’ g[omor il-
[abs wara li nstab [ati tal-akku]i mi;jubin kontrih fil-;uri dwar ilqtil tal-Avukat Michael Grech. L-Erbg[a 19 ta’ :unju John Spiteri ta’ 54 sena mirRabat G[awdex miet wara li tta-
jjar minn karozza waqt argument li se[[ fiz-zona tal-Qbajjar, qrib Marsalforn. Splu]joni f’kumpless tan-nar tas-So/jetà Mu]ikali 12th of May ta’ {a]-}ebbu; wasslet biex ]ew; persuni dda[[lu l-isptar - wie[ed b’feriti gravi u lie[or b’feriti [fief. Fil-Qorti t’G[awdex tressaq Gerald Galea ta’ 63 sena minn Marsalforn, akku]at bil-qtil ta’ John Spiteri ta’ 54 sena, u blattentat ta’ qtil ta’ ibnu, Matthew Joe. Is-Sibt 22 ta’ :unju L-Alternattiva Demokrattika stqarret li l-[atriet politi/i talGvern Laburista ta’ Ambaxxaturi
huma umiljazzjoni tad-diplomati/i professjonali. It-Tlieta 25 ta’ :unju Is-Shadow Minister Jason Azzopardi staqsa lill-Ministru
Manwel Mallia jekk hux veru li kien hu, flimkien ma/-Chief of Staff tieg[u, li g[amlu l-intervisti lill-membri prospettivi tasSecurity Service. Il-{amis 27 ta’ :unju }ew; in;inieri tal-Enemalta
we;;g[u gravi wara splu]joni li se[[et f’substation f’TasSliema. Jitella’ l-kun/ert Isle of MTV b’attendenza rekord b[as-snin ta’ qabel. Il-:img[a 28 ta’ :unju
T[abbar li David Herrera hu d-Direttur Informazzjoni l-;did tal-PN. Hu n[atar wara li ;ie approvat f’din il-kariga f’laqg[a tal-E]ekuttiv tal-PN.
Is-Sibt 29 ta’ :unju Ti;i //elebrata l - festa tradizzjonali tal - Imnarja fil waqt li l - grupp Kasco
Trading reba[ ]ew; kuntratti - l - uni/i tnejn li ng[ataw wara l - elezzjoni ;enerali biex jissuplixxi l - karti li jintu]aw fl - Istamperija tal Gvern . Aktar minn 700 persuna attendew serata ad unur Lawrence Gonzi li ;iet orga nizzata b ’ turija ta ’ rispett g[all - [idma li wettaq b[ala Prim Ministru tul is - snin li g[addew . Il-{add 30 ta’ :unju Kliem iebes mid - Deputata
Laburista Marlene Farrugia meta fuq il - pa;na tag[ha fuq Facebook , ikkritikat bl - a[rax id - de/i]joni tal - Gvern li jit trasferixxi lill - pre]entatur Norman Vella lura fis - sez zjoni tal - immigrazzjoni .
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 8 ta’ Jannar, 2014
12
LIL HINN MINN XTUTNA
Ir-Russja> Putin irid jirxoxta lill-Unjoni Sovjetika Jekk kien g[ad hemm xi [add li g[ad g[andu l-i/ken dubju li g[ar-Russja ta’ Vladimir Putin il-Punent jekk mhux g[adu, huwa, baqa’, avversarju, u li allura jrid ibieg[ed kemm jifla[ linfluwenza tal-Punent mill-fruntieri tar-Russja, allura l-avvenimenti internazzjonali ta’ dawn la[[ar xahrejn, l-aktar fl-Ukrajna, ]gur li s’issa fet[ulu g[ajnejh. Minn meta Putin, b’ma;;oranza kbira, sar President tar-Russja fis-sena 2000, mill-ewwel kienet g[okritni g[ajni minnu, mhux biss g[ax sa lejlet il-waqg[a talUnjoni Sovjetika hu kien g[adu uffi/jal g[oli tal-KGB, l-ag[ar servizz sigriet Komunista, i]da wkoll g[aliex wara, fl-2005, iddikjara li “l-waqg[a tal-Unjoni Sovjetika kienet l-ikbar katastrofi ;eopolitika tas-seklu”! Ji;ifieri t-tmiem tal-ikbar tirannija tas-seklu li g[adda, g[al Putin kien katastrofi ikbar mitTieni Gwerra Dinjija li swiet il[ajja ta’ 60 miljun ru[, 26 miljun minnhom Russi! G[alkemm perjodikament ji/[ad dan, Putin jidher de/i] li jirrestawra xi g[amla ta’ organizzazzjoni, g[aqda, su//essur g[all-Unjoni Sovjetika, ta[t ilkontroll ta’ Moska, ji;ifieri tieg[u. Tilfet il-pajji]i satelliti Putin, imma mhux hu biss firRussja, baqa’ ma jistax ini]]ilha li, mal-isfaxxar tal-imperu Sovjetiku, ir-Russja tilfet ilpajji]i satelliti li [akmet wara tTieni Gwerra Dinjija, u l-aktar appuntu l-Ukrajna. Dan l-aktar g[al ra;unijiet strate;i/i, apparti ta’ presti;ju nazzjonali u internazzjonali. Infatti meta r-Russja tilfet lUkrajna (l-ikbar fost il-pajji]i li kienet ta[kem) tilfet ukoll ‘barriera ta’ difi]a’ naturali, il-muntanji Karpazji, li tul is-sekli dejjem iddefendewha minn attakki filPunent tag[ha. B’hekk illum ir-Russja hija vulnerabbbli, esposta g[allpressjoni minn kullimkien: millEwropa fil-Punent, mi/-?ina fixXlokk, u mill-I]lami/i finNofsinhar, f’medda art kbira li
kwa]i impossibbli tikkontrollaha u t[arisha kollha f’salt. Kieku jer;a’ jkollha l-Karpazji b[ala fruntiera fil-Punent, irRussja tnaqqas mhux ftit il-pi] enormi ta’ difi]a (militari, i]da wkoll ekonomiku, ta’ intelligence, industrijali u diplomatiku), u b’hekk tikseb ftit aktar kapa/ità offensiva. Kieku dan ji;ri jinkwieta ]gur lill-pajji]i eks satelliti tar-Russja, l-aktar dawk fil-Punent tag[ha –
(1)
Joe Calleja jocal@me.com
Vladimir Putin di;à [abbar li be[siebu jikkontesta g[ar-raba’ darba g[all-kariga ta’ President fl-2018. Jekk jitla’ jkun ilu kwart ta’ seklu fil-poter ... l-aktar mexxej tar-Russja li jkun dam ja[kem minn ]mien Stalin, u aktar mill-K]ar Nikola II, li Putin jidher de/i] li jsir imperatur b[alu!
Kieku jer;a’ jkollha l-Karpazji b[ala fruntiera fil-Punent, ir-Russja tnaqqas mhux ftit il-pi] enormi ta’ difi]a, u b’hekk tikseb ftit aktar kapa/ità offensiva b[all-:or;ja, il-Polonja u lLitwanja, il-Latvja u l-Estonja – li qed jirnexxilhom jinqatg[u mill-influwenza Russa u jersqu lejn il-Punent, anzi lejn l-Unjoni Ewropea. Jekk l-Ukrajna ter;a’ tispi//a fl-orbita tar-Russja – b[alma jidher li lest jag[mel Janukovic – ilmixja ta’ dawn lejn il-Punent, u probabbli wkoll lejn l-istess sistemi demokrati/i [ielsa, tispi//a mhedda wkoll. E]att qabel kienet irtirat ftit aktar minn sena ilu minn Segretarju tal-Istat, Hilary Clinton wissiet dwar l-isforzi ta’ Putin biex jer;a’ jissovjetizza rre;jun. “Mhux qed isejja[lu hekk. Se jsej[ilha g[aqda doganali, Unjoni Ewrasjatika, jew xi [a;a
hekk. Imma ma nitqarrqux. Nafu x’inhu l-iskop, u g[andna nag[mlu [ilitna biex insibu modi kif infixklu jew inwaqqfu lpjan.” L-importanza ta’ dak id-diskors forsi ma dehritx mill-ewwel g[al Obama u s[abu, kif lanqas lUnjoni Ewropea donnha ma kienet irrealizzat immedjatament x’kien qed jin[ema. Is-sinjali ilhom ;ejjin Imma s-sinjali kienu ilhom ;ejjin: mir-retorika ;ellieda Putin beda jg[addi g[all-fatti: mill-gwerra /ibernetika ta’ Moska kontra l-Estonja fl-2007 sal-gwerra armata kontra l:or;ja provokata minn Moska. Dawn wasslu biex xi pajji]i filLvant tal-Ewropa u anki
Skandinavi, irnexxielhom iwasslu g[al reazzjoni mill-Unjoni Ewropea u l-NATO. Fi Brussell din [adet is-sura tal-inizjattiva tal-Eastern Partnership immirata lejn l-eks repubbliki Sovjeti/i fil-Punent: lUkrajna, il-Belarus, il-Moldova, l-A]erbaj;an, l-Armenja u l:or;ja. Imniedi fl-2009 dan ilparternarjat hu tentattiv biex dawn il-pajji]i ji;u integrati flUnjoni Ewropea permezz talkummer/ u aktar kuntatti bilaterali marbuta mar-riformi, biex ji;u in linja mal-valuri u l-prattiki tal-UE. Min-na[a tan-NATO dan kien jikkonsisti fl-e]er/izzju militari li sar f’Novembru ‘Steadfast Jazz’, li kien jinvolvi 600 truppa
tan-Nato, li 250 biss minnhom kienu Amerikani. Dan kien b’risposta g[al e]er/izzju aggressiv stil Sovjetiku bl-isem ta’ ‘Zapad (li tfisser ‘Punent’) 2009’, immexxi minn Moska bis-sehem ta’ truppi mill-Belarus, u Zapad ie[or li sar is-sena l-o[ra u li fih jing[ad li [adu sehem mas-70,000 truppa. Tafu x’kien ix-xenarju ta’ dak le]e/izzju? Azzjoni kontra attakk terroristiku u rewwixta minn ‘minoranza nazzjonalista’ filBelarus, u attakk nukleari fuq ilPolonja! Imma apparti dan, be]g[an li lEastern Partnership seta’ jipprodu/i xi ripetizzjoni tal-‘katastrofi ;eo-politika tas-seklu g[oxrin’ (ji;ifieri t-ti;rif ta’ xi Unjoni Sovjetika rxuxtata), Putin waqqaf pro;ett rivali ta’ Unjoni Doganali mmirata lejn l-eks repubbliki Sovjeti/i, bl-iskop li eventwalment tinbidel f’Unjoni Ewrasjatika. Ver]joni ‘[anina’ tal-UE
Din qed ti;i ppre]entata b[ala ver]joni ‘[anina’ tal-Unjoni Ewropea, binja kooperattiva mal-Unjoni Ewropea u /-?ina fi struttura ;dida ta’ sigurtà multipolari Ewroasjatika. Il-bi//a kbira tal-eks repubbliki wrew xetti/i]mu g[all-istedin insistenti ta’ Putin biex jing[aqdu fid-diversi g[aqdiet multilaterali ta’ Moska, inklu]a l-Unjoni Doganali, g[ax jarawhom, kif fil-fatt huma, mezzi mhux wisq travestiti biex ti;i restawrata d-dominanza ta’ Moska. Fil-fatt, s’issa da[lu biss il-Belarus u l-Ka]akstan, li xahar ilu ktibt dwarha fl-okka]joni tassentejn mill-massakru ta’ [addiema li kienu qed jistrajkjaw. :img[a o[ra nkomplu naraw sa fejn fil-fatt wasal Putin f’dan il-pjan tieg[u u r-reazzjoni talPunent s’issa. Dan ukoll min[abba li matul dan ix-xahar u anki d-die[el, ftit li xejn hemm elezzjonijiet jew avvenimenti politi/i.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 8 ta’ Jannar, 2014
13
ANALI}I Ir-ri]oluzzjonijiet g[al din is-sena>
In]ommu mal-valuri li n[addnu u widnejna miftu[in g[al opinjonijiet differenti L-u]anza tar-ri]oluzzjonijiet tal-ewwel tas-sena tmur lura g[al sekli s[a[ u f’dawn i]-]minijiet naraw spiss l-imma;ni ta’ Janus, l-alla tal-bibien, li tintu]a b[ala s-simbolu tar-ri]oluzzjonijiet. Qrajt kemm-il darba li rRumani kienu jemmnu li mattokki ta’ nofsillejl Janus kien i[ares lura lejn is-sena li tkun g[adha kif intemmet u ’l quddiem lejn is-sena l-;dida. U hekk g[adna nag[mlu sallum a[na stess minkejja li g[addew g[exieren ta’ snin. Hawn min ma jinteressahx i[ares lura jew ’il quddiem, imma jg[ix biss il-pre]ent bla ma jaf kif se jkun qed jistennieh l-g[ada. Xi kultant ng[id li din l-attitudini hija l-isba[ wa[da g[aliex ma tantx t[abbel mo[[ok fuq [afna affarijiet li tista’ t[abbat wi//ek mag[hom l-g[ada, imma huwa ferm importanti wkoll li wie[ed ji]en x’g[amel matul issena li tkun g[adha kif spi//at u jippro;etta x’se jkun qed jag[mel g[as-sena l-;dida g[aliex b’hekk biss wie[ed jista’ jimmira li s-sena li ;ejja tkun a[jar minn dik li tkun g[adha kif spi//at. Naqdu dmirna bl-a[jar mod
Hekk g[andu jag[mel kul[add u verament nemmen li anke lpartiti politi/i u l-Gvern g[andhom jag[mlu l-istess. L-impenn tag[na g[andu jkun wie[ed uniku – dak li naqdu dmirna bl-a[jar mod fl-interess tal-poplu Malti u G[awdxi kollu kemm hu. Fil-politika trid dejjem tfittex li tag[mel l-a[jar g[a]liet u de/i]jonijiet li ;eneralment ikunu l-aktar ibsin. Jekk hawn persuna li fi ]mien mhux ’il bog[od kellha tie[u de/i]jonijiet ibsin, din kienet proprju Lawrence Gonzi li kellu jiffa//ja diversi problemi li ddinja kollha kienet qed tiffa//ja i]da min[abba d-de/i]jonijiet g[aqlin li [a, pajji]na baqa’ filwi// u ma spi//ax fl-istess ilmijiet li spi//aw fihom pajji]i o[rajn tal-Unjoni Ewropea. Verament nemmen li kienu de/i]jonijiet li ma tantx ni]lu g[asel mal-poplu Malti u G[awdxi u setg[u kienu wkoll parti mit-telfa elettorali li ;arrab il-Partit Nazzjonalista imma xorta wa[da nemmen li r-responsabbiltà li tiggverna hija ferm u ferm aktar mill-popolarità u //ap/ip li Prim Ministru jista’ jir/ievi b[alma qed ji;ri b[alissa.
Il-Partit Nazzjonalista hu impenjat li jibqa’ vi/in in-nies u jkollu kuntatt kontinwu mal-Maltin u l-G[awdxin biex ikompli jinbena u jisseddaq kuntatt b’sa[[tu
De/i]jonijiet ]baljati li g[amlu [sara lil pajji]na
Sfortunatament kellna Gvern Laburista li fis-sena li g[adha kif spi//at [a diversi de/i]jonijiet li [adhom bl-akbar le;;erezza u li ;abu f’riskju qawwi r-reputazzjoni internazzjonali ta’ pajji]na. Bi]]ejjed jekk wie[ed isemmi l-li;i tal-bejg[ ta/-/ittadinanza fejn frankament nemmen li sala[[ar jum tas-sena li g[addiet, Malta spi//at il-laughing stock tad-dinja. Qed nispera u nittama li rri]oluzzjonijiet dan il-Gvern g[amilhom u g[amilhom sew u li allura se jkun qed jie[u de/i]jonijiet g[aqlin bi]]ejjed f’dan ir-rigward biex jer;a’ jakkwista d-dinjità u r-rispett li tlifna f’[akka ta’ g[ajn min[abba n-nuqqas ta’ responsabbiltà tieg[u. Trasparenza u meritokrazija Fil-bidu tas-sena
li g[addiet smajna [afna dwar l-etika, ittrasparenza u l-meritokrazija
Se nkomplu nkunu ta’ spalla g[al kull min je[tie; l-g[ajnuna tag[na spe/jalment dawk li g[andhom l-ikbar b]onn bla ma neskludu lil [add
Paula Mifsud Bonnici paula.mifsudbonnici@teampn.orgmt
mill-Partit Laburista i]da sa tmien is-sena li g[addiet rajna kollox minbarra dawn millGvern Laburista. Nispera li dan il-Gvern g[amel ri]oluzzjoni o[ra biex fil-vokabularju tieg[u dan il-kliem jer;a’ jid[ol u nispera li jda[[al ukoll il-kelma ‘serjetà’. Tfisser allura li ministru ma jag[milx aktar xog[ol privat; li ebda ministru ma jda[[al il-mara jew xi qarib f’xi kariga u dan
g[aliex hija biss il-mara jew ilqarib tal-ministru. Tfisser ukoll li jieqaf ‘l-iffangar’ li [afna ministri, deputati, kandidati u nies tal-qalba ilhom ja[tfu minn meta tela’ Gvern Laburista. Nispera u nittama li verament dan il-Gvern jibda ja[tar in-nies skont il-kapa/itajiet tag[hom u mhux skont liema bandiera xejru qabel l-elezzjoni ;enerali. Insa[[u l-valuri li n[addnu Din is-sena, l-Oppo]izzjoni se tkompli fuq it-triq li bdiet tant tajjeb wara l-elezzjoni li g[addi-
et u perswa]a u konvinta li se tkun qed tkompli ttejjeb [idmietha. Se nkomplu nkunu ta’ spalla g[al kull min je[tie; l-g[ajnuna
tag[na spe/jalment dawk li g[andhom l-akbar b]onn bla ma neskludu lil [add. Filwaqt li nibqg[u n]ommu mal-valuri li n[addnu iridu nkunu widnejna miftu[in g[allopinjonijiet differenti ta’ kul[add biex finalment il-PN ikun jista’ jag[mel l-a[jar g[a]liet g[allpoplu Malti. L-2013 kienet sena li fiha ttie[du diversi de/i]jonijiet importanti u ibsin fil-Partit Nazzjonalista. Konvinta li l-2014 se tkun sena li fiha l-[idma tieg[i u tieg[ek se tkun qed tissarraf f’aktar ;id g[al pajji]na. Il-[idma t-tajba lil kul[add.
Paula Mifsud Bonnici– Kelliema g[all-Affarijiet talKonsumatur u Kompetizzjoni
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 8 ta’Jannar, 2014
14
A{BARIJIET TA’ BARRA
Jimirdu min[abba l-ikel kontaminat IL-:APPUN
Mijiet ta’ :appuni]i mardu wara li kielu l-ikel iffri]at li nzerta kontaminat bil-pesti/idju malathion, li jintu]a g[all-biedja u l-[arsien tal-[xejjex. Il-produttur tal-ikel, Maruha Nichiro, ilu mid-29 ta’ Di/embru jirtira l-pakketti talikel iffri]at minn fuq l-ixkaffef u wara li din il-kumpannija r/eviet il-mijiet tal-eluf tat-telefonati dwar il-problema. Skont l-informazzjoni, madwar 400 ru[ sofrew sintomi
Il-Papa Fran;isku jitbissem wara li po;;ewlu [aruf fuq spallejh, hu u g[addej bi ]jara f’Ruma (ritratt> EPA)
Stennija g[al kardinali ;odda li jirriflettu l-vi]joni tal-Papa IL-VATIKAN Il-Papa Fran;isku, fil-;img[at li ;ejjin, mistenni jid[ol g[al de/i]jonijiet importanti g[allfutur tal-Knisja u li jinvolvu lg[a]la ta’ kardinali ;odda li jridu jg[inuh ifassal id-direzzjoni g[all-;ejjieni u li ‘l quddiem, jaslu biex jele;;u lill-Kap talKnisja su//essur. L-g[a]la tal-kardinali minn Papa titqies fost l-aktar indikazzjonijiet /ari ‘tat-triq li jridu jaqbdu hu u l-Knisja’, minbarra li tixhed it-tip ta’ uffi/jal talknisja li l-Papa jkun irid li jmexxi lill-Kattoli/i fil-futur. Il-Papa Fran;isku ma tilifx i]]mien biex jaddotta tmexxija talknisja aktar sempli/i mindu kien elett fil-kariga f’Marzu u g[aldaqstant, l-g[a]la tal-kardinali ;odda – li mistennija g[at22 ta’ Frar – qed tqanqal sens
akbar ta’ anti/ipazzjoni missoltu. Mistenni li Fran;isku se ji]vela l-g[a]liet qabel l-a[[ar ta’ Jannar u bl-iskop li jwitti ttriq g[at-t[ejjijiet ne/essarji; i]da g[alissa g[ad ma [ar;u lebda ismijiet ta’ kardinali potenzjali.
G[a]la [ielsa minn fost dawk li [aqqhom dan ir-rwol Sadanittant, huwa fatt li l-Papa Fran;isku ftit qed jag[ti ka] ta’ /erti tradizzjonijiet u drawwiet
pre/edenti, bil-qassis, Antonio Spadaro, li hu l-editur tal-;urnal tal-:i]witi, Civilta Cattolica, jis[aq li l-Kap tal-Kattoli/i se jkollu g[a]la [ielsa ‘fost dawk li jemmen li [aqqhom ir-rwol ta’ kardinal u irrispettivament minn dak li jkun g[adda qabel’. Il-qassis jemmen li l-g[a]la ‘se tg[in biex id-dinja tifhem a[jar id-direzzjoni li g[andha taqbad il-knisja ta[t il-Papa Fran;isku’. Dan meta l-Kulle;; tal-Kardinali, fil-pre]ent, g[andu erbatax-il post battal g[al ‘kardinali eletturi’ – jew il-kardinali li jistg[u jissie[bu f’konklavi biex jele;;u lill-Papa. Ir-regoli tal-Knisja – b[ala teorija – jillimitaw l-ammont ta’ dawn il-’kardinali eletturi’ g[al 120, i]da l-Papa innifsu jista’ jidde/iedi li ‘jirran;a jew anki
tipi/i ta’ ivvelenar wara li kielu minn dan l-ikel u meta mifhum li l-kumpannija, s’issa, rnexxielha tirtira ‘mal-1.1 miljuni minn fost is-6.4 miljun pakkett indikati’. Intant, u waqt li ma ssemmewx in/identi ta’ kontaminazzjoni li pperikolaw il-[ajja, ilka] partikolari kompla jhe]]e] il-fidu/ja fost il-konsumatur u wara sensiela ta’ skandli ri/enti konnessi mal-kwalita tal-ikel tal-fri]a.
Bag[tu l-immigranti lura l-Indone]ja L-AWSTRALJA Sorsi qrib il-Gvern li ma riedux ikunu identifikati qalu li l-awtoritajiet Awstraljani, xxahar li g[adda, dde/iedew li ‘jdawwru lura’ dg[ajsa mg[obbija b’xi 47 persuna li kienu qed jippruvaw g[all-kenn politiku u li fil-fatt kellha tirritorna l-Indone]ja. Intant, din kienet l-ewwel darba li l-Gvern tal-Prim Ministru Awstraljan, Tony Abbott, g[a]el li jimplimenta politika ;dida dwar l-immigraz-
zjoni u bir-ri]ultat ta’ aktar tensjoni mal-awtoritajiet f’Jakarta. L-istampa Indone]jana kkwotat lill-pulizija fis-sens li limmigranti f’dan il-ka] kienu nstabu fuq il-G]ira ta’ Rote, lejn in-Nofsinar Imbieg[ed talIndone]ja, fid-19 ta’ Di/embru li g[adda. Dan meta d-dg[ajsa tag[hom spi//at tinkalja wara li kienet inter/ettata u ‘mibg[uta lura’ mill-qawwiet tal-ba[ar Awstraljani.
Jitlaq b’kunsinna tal-armi kimi/i IS-SIRJA L-ewwel kunsinna ta’ armi kimi/i tal-Gvern Sirjan telqet mill-port ta’ Latakja, u permezz ta’ vapur Dani] li kien eskortat mill-vapuri tal-gwerra tar-Russja u /-?ina. It-tne[[ija tal-aktar kimi/i perikolu]i li jistg[u jintu]aw g[all-aggressjoni hi l-ewwel pass fi ftehim biex tinqered il-[a]na
tal-materjal partikolari u li g[andu l-appo;; tan-Nazzjonijiet Uniti. Il-kunsinna tal-armi kimi/i kellha titwassal lejn l-Italja, fejn iridu jitg[abbew fuq vapur tanNavy Amerikana, li mbag[ad jivvja;;a biha lejn l-ib[ra internazzjonali fejn jiddisponu minnha f’tank spe/ifiku (abbord) li hu mag[mul mit-titanjum.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 8 ta’ Jannar, 2014
15
A{BARIJIET TA’ BARRA
IL-KOLOMBJA> Il-membri ta’ Skola tal-Karnival jie[du sehem f’parata waqt i/-/elebrazzjonijiet tal-’Karnival tas-Suwed u l-Bojod’ fl-in[awi ta’ Pasto. L-avveniment hu fost l-aktar popolari u spettakolari fir-re;juni Kolombjani tan-Nofsinhar, u l-UNESCO ddikjaratu parti permanenti mill-wirt kulturali. Dawn il-karnivali spe/jali jsiru kull sena f’dan il-pajji] u jdumu mit-2 u sas-7 ta’ Jannar (ritratt> EPA)
Jirnexxilu jsalva wara Trid tibdel [ajjitha wara snin 60 sieg[a fil-ba[ar ta’ ossessjoni dwar il-‘jihad’ IT-TAJWAN Ra;el Tajwani] irnexxielu jisfida l-mewt wara li dam xejn anqas minn sittin sieg[a f’nofs ta’ ba[ar imqalleb u minkejja li hu ma jafx jg[um. Tseng Lien-fa, li g[andu 42 sena, nhar il-:img[a kien qed jippassi;;a f’xatt il-ba[ar filprovin/ja ta’ Hualien meta telg[u l-mew; enormi li ;arrewh ’il barra – bil-konsegwenza li hu spi//a fuq bajja o[ra, xi 75 kilometru ’l bog[od minn fejn se[[ dan l-in/ident. Ir-rapporti mill-istampa lokali,
L-ISTATI UNITI ilbiera[, qalu li Tseng kien irnexxielu jaqbad ma’ bi//a njama li nzertat fil-ba[ar u li ]ammitu milli jeg[req, sakemm sabuh il-[addiema tas-salvata;;, il-{add matul il-;urnata. It-tobba qalu li kien biss ‘b’miraklu’ li r-ra;el irnexxielu jg[ix esperjenza b[al din wara li kellu jqatta’ tant sig[at ming[ajr ilma x’jixrob. Fil-fatt, Tseng Lien-fa nstab li qed ibati minn livell baxx ta’ dehydration u spi//a b’dirg[ajh mislu[in wara daqstant [in fl-ilma ba[ar.
Mara Amerikana li snin ilu qalbet g[all-I]lam u li issa nstabet [atja dwar kumplott bissehem tal-Al-Qaida, qed tkompli tifred l-opinjoni tan-nies, meta w[ud iqisuha b[ala ‘mara vulnerabbli u mmanipulata’ u o[rajn g[adhom ja[sbu li hi se tibqa’ periklu g[as-so/jetà. Colleen R. LaRose, imlaqqma Jihad Jane u li kienet residenti f’Pennsylvania, we[let g[axar snin [abs talli ssie[bet f’kumplott kontra l-[ajja ta’ pittur }vedi] li kien ipprodu/a
karikatura li qanqlet l-g[adab tal-Musulmani. Intant, il-Qorti Federali naqqsitilha parti minn din is-sentenza wara li l-mara kkooperat b’mod estensiv malinvestigaturi. LaRose, li di;à skuntat erba’ snin pri;unerija, ammettiet, fl2011, li kienet impenjata biex toqtol lill-pittur Lars Vilks, u rrekultat lin-nies biex jg[inuha f’dan l-iskop. Madankollu, hi, illum, tammetti li kienet ]baljat u qalet li trid tag[laq darba g[al dejjem dan il - kapitlu ta ’
[ajjitha fejn iddominat l ossessjoni li kellha biex tmexxi gwerra qaddisa. Lars Vilks sar il-mira talestremisti I]lami/i wara li pin;a karikatura li turi lill Profeta Mohammad, il-fundatur tal-I]lam, bil-karatteristi/i ta’ kelb . Intant , il - militanti I]lami/i fl-Iraq, li huma konnessi mal - Al - Qaida , kienu offrew premju ta’ $100,000 lil min jirnexxilu joqtol lill-pittur, li madankollu ma spi//a qatt su;;ett ta’ xi attentat.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 8 ta’ Jannar, 2014
16
A{BARIJIET TA’ BARRA
Jitne[[ew mijiet ta’ pulizija wara investigazzjoni IT-TURKIJA
IL-MALASJA> {addiem jispezzjona fanal minn fost g[exieren ta’ fanali tradizzjonali fit-Tempju ta’ Thean Hou, f’Kuala Lumpur, meta miljuni kbar ta’ Asjati/i qed i[ejju biex ji//elebraw is-Sena l:dida ?ini]a li ta[bat fil-31 ta’ Jannar li ;ej (ritratt> EPA)
L-awtoritajiet f’Ankara ne[[ew mat-350 uffi/jal tal-Pulizija millkarigi tag[hom wara investigazzjoni dwar il-korruzzjoni li qed tikkon/entra fuq in-nies li huma qrib tal-Gvern u li tibba]a fuq digriet spe/ifiku. Il-mi]ura titqies b[ala l-akbar the]]i]a mindu l-pulizija wettqu r-rejds relatati f’Di/embru li g[adda u ;img[at wara r-ri]enji ta’ tliet Ministri tal-Gvern li wliedhom kienu spi//aw arrestati fuq suspett ta’ korruzzjoni. Il-Prim Ministru Tork, Recep Tayyip Erdogan, sadanittant, akku]a lill-Pulizija u lill-membri tal-:udikatura dwar ‘kumplott’, u l-Og[la Istituzzjoni :udizzjarja fit-Turkija tis[aq li g[andha tinvestiga lill-uffi/jali li qed jissorveljaw l-inkjesta dwar l-allegat komportament [a]in tal-pulizija.
Ir-rapporti qalu li l-Bord Suprem tal-Im[allfin u lProsekuturi (li ja[tar lill-membri ewlenin tal-:udikatura) g[andu jinvestiga numru ta’ prosekuturi kif ukoll lill-Kap tal-Pulizija ta’ Istanbul, Selami Altinok. Mijiet ta’ pulizija madwar itTurkija tke//ew inkella tqabbdu jag[mlu xog[ol ie[or wara li se[[et mew;a ta’ arresti millpulizija li qed jinvestigaw allegazzjonijiet ta’ korruzzjoni. L-arresti saru b[ala parti minn inkjesta dwar allegat tix[im li hu konness mal-offerti pubbli/i, inklu]i pro;etti tal-bini kontroversjali flin[awi ta’ Istanbul. Intant, il-persuni arrestati firrejds jinkludu aktar minn [amsin uffi/jal pubbliku u negozjant, li jing[ad li huma kollha ‘alleati’ tal-Prim Ministru Erdogan.
Il-Prin/ipessa te[tie; Lejn banek privati biex dwar frodi jindirizzaw il-pratti/i ‘m/ajprin’ twie;eb SPANJA I?-?INA L-awtoritajiet Komunisti ta/?ina qed ja[sbu biex iwaqqfu sa [ames banek privati b[ala parti mill-impenn biex jift[u ssettur finanzjarju wara li ]died sew it-t[assib dwar l-ispinta tal-fenomenu mag[ruf b[ala shadow banking fl-istess pajji]. It-terminu partikolari jintu]a biex jirreferi g[al sistema ta’ istituzzjonijiet li mhumiex finanzjarji li jissellfu l-flus fuq qasir ]mien u li mba g[ad ju]awhom biex jinvestu fl-assi li jirrendu fit-tul ta]]mien. Dawn is-sistemi kapa/i ji]gi//aw mir-regoli bankarji
stabbiliti u jing[ad li kienu fost il-problemi l-kbar li kkontribwew g[all-kri]i kbira tal-20072008 li fost fatturi o[rajn kienet dovuta g[as-self fuq ilproprjetà. Hu minnu wkoll li, fl-a[[ar snin, i/-?ina rat qab]a kbira fis-self minn kumpaniji li mhumiex asso/jati mal-banek u ma setax jonqos li l-livelli tad-dejn lokali wkoll jie[du spinta filpajji], li hu t-tieni l-akbar ekonomija tad-dinja. Fl-istess [in, il-kriti/i sostnew l-argument li s-sistema ta’ shadow banking timponi sogru kbir g[all-i]vilupp ekonomiku
ta/-?ina minbarra li tirrendi lkreditu ‘anqas trasparenti’. Sadanittant, i/-?ina tittama li permezz tal-banek privati tista’ ]]id il-kompetizzjoni fl-industrija finanzjarja u hu mifhum li dawn il-banek se jit[allew ja[dmu fuq ba]i ta’ prova, ta[t is-supervi]joni tal-awtoritajiet bankarji ?ini]i. Ing[ad ukoll li se jintu]aw ilflus tal-privat g[all-impenji tar-ristrutturar ta’ banek e]istenti inkella g[at-twaqqif ta’ banek ;odda, meta hu l-privat ukoll li g[andu jid[ol g[all-element ta’ sogru involut.
Im[allef f’Palma de Mallorca sejja[ lill-i]g[ar tifla tar-Re Juan Carlos ta’ Spanja biex tidher ilqorti fuq akku]i ta’ frodi u [asil ta’ flus u hi mistennija titla’ tixhed fuq il-prin/ipju li ‘l-;ustizzja hi listess g[al kul[add’. Il-Prin/ipessa Cristina, mag[rufa b[ala Infanta, u li g[andha 48 sena, qed tkun konnessa man-negozju ta’ ]ew;ha, Inaki Urdangarin, li qed ikun investigat dwar allegat frodi. Intant, hi mistennija tittella’ lQorti fit-8 ta’ Marzu b[ala suspettata formali u din se tkun l-ewwel darba li membru tal-familja tarRe Juan Carlos jidher fuq akku]i ta’ a;ir irregolari. Dan meta l-ka] inkwistjoni jin-
volvi l-partnership tal-Prin/ipessa ma’ ]ew;ha f’kumpanija li jisimha Aizoon, u wara li s-sena lo[ra, l-awtoritajiet kienu [atfu lproprjeta ta’ Urdangarin, id-Duka ta’ Palma, fuq allegazzjonijiet li hu g[amel u]u [a]in minn fondi pubbli/i ekwivalenti g[al miljuni ta ewro u li ng[ataw lil entità karitatevoli li kien inkarigat minnha Urdangarin. Intant, id-Duka /a[ad l-allegazzjonijet u baqg[u ma tressqux akku]i ta’ a;ir kriminali fil-konfront tieg[u. L-Infanta Cristina g[andha o[tha akbar minnha, Infanta Elena, u [uha i]g[ar minnha, ilPrin/ep Felipe, li hu l-eredi g[atTron ta’ Spanja.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 8 ta’Jannar, 2014
17
A{BARIJIET TA’ BARRA
Maltemp u g[arg[ar fit-tul L-EWROPA
Ix-xtut tal-pajji]i Ewropej li jmissu mal-O/ean Atlantiku baqg[u j;arrbu l-konsegwenzi tal-maltemp konsistenti li ilu jiddomina mill-bidu tas-sena, meta l-ag[ar jista’ jkun li g[adu ;ej. Rapporti minn Spanja qalu li [addiema tas-salvata;; tellg[u l-katavru ta’ ra;el li spi//a mkaxkar mill-mew; g[al ;olba[ar, bl-istess destin imiss lil qrabatu li kienu mieg[u. Lin/ident se[[ fl-art tal-kosta ta’ Valdovino, fir-re;jun ta’ Galicia lejn il-Majjistral talpajji]. Ilbiera[ l-awtoritajiet komplew it-tfittxija g[at-tifla tar-ra;el u g[al membru ie[or tal-familja. Sadanittant, g[adhom effettivi t-twissijiet tal-g[arg[ar g[al [afna bnadi tar-Renju Unit fost tbassir ta’ aktar xita qawwija fuq iz-zoni tax-Xlokk u nNofsinhar tal-Ingilterra. It-twissijiet ivarjaw minn ‘periklu konkret g[all-[ajja’ (flin[awi ta’ Dorset) sa ‘elementi anqas ta’ periklu’ g[al in[awi o[ra fl-Ingilterra, l-Iskozja u Wales. Kelliema g[all-gwardjani talkosta fl-English Channel qalu li qatt ma raw maltemp daqstant konsisenti u g[al daqstant tul ta’ ]mien. Uffi/jali mal-A;enzija g[all-Ambjent attivaw ilflood siren f’Dorset biex iwissu lir-residenti dwar il-periklu kbir g[an-nies u l-proprjetà wara li l-mew; tal-ba[ar issupera ‘lostakli’ li kienu ttellg[u malBajja ta’ Chesil, qrib il-villa;; ta’ Chiswell.
In-nies jilqg[u g[all-kes[a straordinarja waqt li jag[mlu x-xirja f’Chicago, fl-Istat ta’ Illinois (ritratt> EPA)
Tibqa’ tavvanza l-fri]a polari storika L-ISTATI UNITI It-temperaturi ta’ fri]a rekord komplew javvanzaw lejn irre;juni Amerikani tal-Lvant u dan fost kundizzjonijiet perikolu]i li qatt ma dehru b[alhom tul dawn la[[ar g[oxrin sena. L-Uffi//ju Meteorolo;iku qieg[ed jav]a biex in-nies je]er/itaw il-massimu tal-kawtela meta jo[or;u, u madwar nofs il-
poplu tal-Istati Uniti – mill-Istat ta’ Montana sa Maryland – hu m[e;;e; jirrispettaw l-[afna alerts dwar il-fri]a. L-a[[ar rapporti qalu li r-residenti fiz-zoni qrib il-kosta lejn ilGrigal tal-Istati Uniti kienu qed i[ejju g[al mew;a ta’ kes[a ‘inkredibbli’ li avvanzat mirre;juni tal-Midwest.
Dan meta t-temperaturi fi New York u Washington kienu mistennija jin]lu sa 45 grad ta[t i]-]ero, bil-Gvernatur ta’ New York, Andrew Cuomo, i[abbar li partijiet mit-toroq prin/ipali kellhom jing[alqu bi t[ejjija g[all-kundizzjonijiet estremi u insapportabbli. Il-maltemp polari qed jhedded bil-kbir ukoll lill-art saqwija tul
diversi re;juni tal-Istati Uniti, inklu]i tan-Nofsinhar Imbieg[ed, u hemm t[assib li kapa/i jmutu ming[ajr ra]an l-annimali talmer[la. Il-meteorologi, fil-fatt, qed jistennew li l-in[awi ta’ Tennessee u Kentucky jaraw in]ul storiku ta’ borra, bl-elementi [orox jolqtu wkoll liz-zoni ta’ Texas u Florida.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 8 ta’ Jannar, 2014
18
TEATRU
Xena mill-opra ‘Il Trovatore’ ta’ Verdi meta ttellg[et f’teatru rinomat lil hinn minn xtutna... dawk kollha li j[obbu l-opra se jkollhom i/-/ans jaraw din l-opra aktar tard din is-sena f’G[awdex
L-opra ‘Il Trovatore’ se tittella’ f’G[awdex It - teatru tal - opra Aurora f’G[awdex [abbar li aktar tard din is-sena se tittella’ fih l-opra f’erba’ atti ta’ Giuseppe Verdi, Il Trovatore. Din se tittella’ nhar is - Sibt , 11 ta ’ Ottubru 2014. Il-Falstaff tas-sena li g[addiet kienet deskritta b[ala “wa[da mill-aqwa li qatt tella’ l-Aurora, li biha g[olla l-livelli dejjem aktar”.
G[alhekk it - teatru qieg[ed jilqa’ din l-isfida biex imur lil hinn mill-istandards tieg[u u jtejjeb il-kwalità g[al sena o[ra. Il Trovatore fiha minn kollox – karattri tajbin, karattri []iena, u fuq kollox erba’ atti s[a[ ta’ mu]ika glorju]a bi w[ud millaktar arji popolari li qatt kiteb Verdi. G[al dan l - g[an , it - Teatru Aurora qed i]omm id-data tas-
soltu - it-tieni tmiem il-;img[a ta’ Ottubru – is-Sibt, 11 taxxahar. B’[afna fjammi ta’ m[abba u tpattija , it - Teatru Aurora se jag[ti l-[ajja lill-wa[da milliktar opri Verdjani ‘ja[arqu’, imma g[all - ewwel darba qieg[ed iwieg[ed lill-patruni tieg[u teatru bl-arja kkundizzjonata. Fl-Aurora, Il Trovatore saret
g[all-ewwel darba fl-1979 ta[t id - direzzjoni ta ’ Joseph Sammut , u rritornat fl -1 994 meta Colin Attard mexxa l ewwel opra tieg[u hemmhekk. Minn dakinhar ’ l hawn , b’e//ezzjoni ta’ sena wa[da, Attard mexxa opra kull sena fitTeatru Aurora, bit-Trovatore ta’ din is-sena tkun l-20 wa[da. Il-biljetti g[al Il Trovatore [ar;u g[all - bejg[ mill -1 ta ’
Jannar, g[all-prezzijiet ta’ €80, €70, € 60 u € 45 b’ro[s ta’ 10% fuq biljetti li jinxtraw sal-a[[ar ta’ Mejju 2014. Dawn jistg[u jinxtraw online minn fuq www.teatruaurora.com jew mill-biljetterija tat - teatru fuq 2 1 559452 (info@leone.org.mt). Il - kast tal - kantanti u parte/ipanti jit[abbar aktar ’il quddiem.
Kun/ert mill-Istitut Kulturali Malti bis-sehem ta’ [amsin mu]i/ist u kantanti ]g[a]ag[ L-Istitut Kulturali Malti se jippre]enta r-raba’ kun/ert tieg[u g[all-ista;un f’Le Meridien Hotel & Spa f’San :iljan, nhar il-{add, 12 Jannar 2014 fis7pm. Is-serata se tippre]enta lill-Malta University Junior College Orchestra ta[t id-direzzjoni ta’ Mro. Manoel Pirotta. Il-grupp ta’ [amsin mu]i/ist u kantanti ]g[a]ag[ se jippre]enta programm vokali u strumentali ta’ mu]ika klassika popolari. Se jkun hemm ukoll pre]entazzjoni ta’ ktieb ;did, Ix-Xabla Le;;endarja, ta’ Richard Attard . Dan ilktieb jirrakkonta l-istorja e//itanti tas-serq tax-xabla u l-istallett tal-Granmastru La Valette mill-Mu]ew tal-Louvre f’Pari;i. Kul[add hu mistieden g[al dan il-kun/ert tal-MCI. Donazzjoni, biex tkun koperta parti mill-ispejje] tasserata, tkun mitluba fil-bieb. Aktar informazzjoni dwar dan il-kun/ert tista’ tinkiseb billi wie[ed i/empel lid-Direttur tal- MCI fuq 21338923 jew 99800409 jew billi wie[ed jibg[at email lil maltacultinst@yahoo.com.
Il-Malta University Junior College Orchestra
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 8 ta’ Jannar, 2014
19
TEATRU
It-tieni edizzjoni tal-Festival Internazzjonali tal-Barokk Is-su//ess kbir u mhux mistenni tal-ewwel edizzjoni talValletta International Baroque Festival li sar is-sena l-o[ra u li g[alih kienu attendew aktar minn 6,000 persuna [e;;e; lill-organizzaturi biex jorganizzaw ittieni edizzjoni li se ssir bejn l-10 u s-26 ta’ Jannar. Dan il-festival se jkun jinkludi wkoll tliet weekends ta’ kun/erti barokki g[all-familja kollha kif ukoll il-Ballu Barokk. Id-dettalji kollha tal-programm ta’ din is-sena t[abbru waqt konferenza tal-a[barijiet li fiha Kenneth Zammit Tabona, idDirettur Artistiku tal-Valletta International Baroque Festival, spjega kif dan il-festival huwa wie[ed uniku grazzi g[all-postijiet fejn jittellg[u l-kun/erti fosthom knejjes, palazzi u teatri barokki fil-Belt Valletta li jkomplu jippromwovu l-identità barokka tal-belt kapitali tag[na. Din is-sena fil-fatt se jittellg[u kun/erti fis-sala tal-Mu]ew talArkeolo;ija f’dik li kienet ilBer;a ta’ Franza, fis-sala ta’ San Mikiel u San :or; fil-Palazz talPresident, fil-knejjes ta’ San Nikola, tal-:i]witi, f’Santa Katerina tal-Italja, Ta’ :ie]u, filKatidral tal-Anglikani, filKonkatidral ta’ San :wann u fitTeatru Manoel, li hu l-qalba kulturali u [ajja f’Malta. “Dan il-festival, li beda b[ala idea ambizzju]a, malajr kiseb
Mument waqt il-kun/ert li kien sar fil-Konkatidral ta’ San :wann waqt l-ewwel edizzjoni tal-Festival Internazzjonali tal-Barokk is-sena l-o[ra
[afna popolarità, kemm f’Malta kif ukoll barra minn Malta min[abba l-postijiet uni/i fejn jittellg[u l-kun/erti kif ukoll min[abba l-programm rikk ta’ kun/erti minn u[ud mill-aqwa artisti lokali u internazzjonali ta’ mu]ika barokka. “Din is-sena, il-festival mistenni jkun esperjenza ferm aqwa u qed nistennew bil-[erqa dawn it-tlett ;img[at ta’ estravaganza barokka,” qal id-Direttur Artistiku Kenneth Zammit Tabona. Il-festival din is-sena se jibda nhar il-:img[a 10 ta’ Jannar filKnisja Ta’ :ie]u bix-xog[ol
monumentali ta’ Bach, ilMessiah imtella’ mill-Anon u lGoldberg Ensembles ta[t ittmexxija tas-surmast Michael Laus. Wara dan, ikun imiss il-produzzjoni interessanti u unika bilmarjonetti f’parodija tax-xog[ol Hypolite et Aricie ta’ Rameau mis-Centre de la Musique de Versailles. Dan ix-xog[ol dritt minn Versailles se jittella’ fitTeatru Manoel g[all-ewwel darba matul l-ewwel tmiem il;img[a; is-Sibt, 11 ta’ Jannar filg[axija, segwit minn attività minn Toi Toi il-{add, 12 ta’ Jannar filg[odu u b’matinee fil-5
Dan il-festival malajr kiseb [afna popolarità, kemm f’Malta kif ukoll barra minn Malta min[abba l-postijiet uni/i fejn jittellg[u l-kun/erti kif ukoll min[abba l-programm rikk ta’ kun/erti minn u[ud mill-aqwa artisti lokali u internazzjonali ta’ mu]ika barokka
Mument waqt il-kun/ert li kien sar fit-Teatru Manoel fil-Belt Valletta waqt l-ewwel edizzjoni tal-Festival Internazzjonali tal-Barokk is-sena l-o[ra
ta’ waranofsinhar u produzzjoni spe/jali g[at-tfal tal-iskola nhar it-Tnejn, 13 ta’ Jannar filg[odu. Is-sena 2014 qed tfakkar il-250 anniversarju mill-mewt ta’ JeanPhilippe Rameau, wie[ed milli]jed kompo]ituri Fran/i]i importanti tal-era Barokka. G[alhekk, m’hemm l-ebda sorpri]a fil-fatt li l-edizzjoni talfestival 2014 se tkun qed tfakkar dan l-anniversarju b’erba’ produzzjonijiet ta’ Rameau. Fil-fatt, it-tliet kun/erti l-o[ra b’xog[ol ta’ Jean Philippe Rameau se jkunu Galerie des Portraits nhar is-16 ta’ Jannar mill-artista talklavi/embalu Beatrice Martin u Les Folies Francoises, Airs Enchantees minn Kolner Akademie nhar it-23 u Villains and Lovers minn Les Bougies Baroques nhar is-26 ta’ Jannar. Hu semma wkoll kif l-edizzjoni ta’ din is-sena se tkun tinkludi wkoll erba’ produzzjonijiet reli;ju]i kbar. Il-quddiesa ta’ Bach mag[rufa a[jar b[ala B Minor Mass li se tittella’ minn The English Concert mis-surmast mag[ruf Harry Bicket filKonkattidral ta’ San :wann nhar it-Tnejn, 13 ta’ Jannar se tkun bla dubju wa[da mill-aqwa kun/erti. Imbag[ad minbarra l-Messiah ta’ Handel mill-Goldberg u lAnon Ensembles immexxija minn Michael Laus il-:img[a 10 ta’ Jannar, se jittella’ kun/ert spe/jali fejn il-mu]ika ta’ Bach se titlaqqa’ mal-iStabat Mater ta’ Pergolesi bis-sehem tal-kontrotenur ta’ fama internazzjonali Max Emmanuel Cencic nhar il21 ta’ Jannar filwaqt li l-Vespri ta’ Monteverdi se jitkantaw nhar it-18 ta’ Jannar. Il-festival din is-sena se jkun jinkludi tliet {dud barokki b’kun/erti u attivitajiet g[allfamilja kollha. L-attivitajiet li se
jsiru filg[odu, kmieni u tard waranofsinhar mistennija jqajmu lill-Belt Valletta hekk kif il-pubbliku se jkun jista’ jattendi minn attività g[al o[ra l-;urnata kollha. L-ebda festival barokk ma jkun komplut ming[ajr ftit mixxog[ol mill-aqwa ta’ Bach u din is-sena mhix se tkun e//ezzjoni hekk kif nhar l-14 ta’ Jannar, Concerto Koln se jdoqqu lBrandenburg Concertos. Lg[ada, 15 ta’ Jannar se jittella’ kun/ert [elu b’mu]ika ta’ Bach fuq ]ew; pjanijiet mis-solisti Marco Sollini u Salvatore Barbatano flimkien mal-Orkestra Filarmonika ta’ Malta mmexxija minn Michael Laus. Nhar it-18 ta’ Jannar imbag[ad, se jittella’ kun/ert interessanti tal-Goldberg Variations fuq il-kuntrabaxx, ilvjolin u l-vjola filwaqt li nhar is26 ta’ Jannar, il-pjanista Maltija Joanne Camilleri li dan l-a[[ar nediet CD tag[ha, se ddoqq mu]ika ta’ Bach. Kenneth Zammit Tabona rringrazzja lill-Gvern ta’ Malta g[all-g[ajnuna b’risq dan ilpro;ett ambizzju] li se jkompli jis[aq il-pre]enza ta’ Malta fuq il-mappa ta’ turi]mu kulturali kif ukoll isa[[a[ il-wirt kulturali tag[na. Hu rringrazzja wkoll lill-isponsors ewlenin li g[al re;g[u kkommettew ru[hom b’risq ilfestival ta’ din is-sena fosthom lAwtorità ta’ Malta g[atTuri]mu, il-Lukanda Phoenicia, l-Air Malta, l-ADRC Trust, Tipico u Island Caterers flimkien mal-Fondazzjoni tal-Konkatidral ta’ San :wann u Valletta 18. G[al aktar informazzjoni dwar il-programm u g[all-bookings, wie[ed jista’ j]ur is-sit uffi/jali tal-festival www.vallettabaroquefestival.com.mt
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 8 ta’ Jannar, 2014
20
AVJAZZJONI
Fl-2013> Emirates daret aktar minn 18,000 darba mad-dinja L-ajruplani tal-Emirates taru iktar minn 18,000 darba madwar id-dinja fl-2013, u b’hekk komplew isa[[u l-po]izzjoni tal-linja tal-ajru b[ala konnettur globali tan-nies u l-bliet. I/-/ifri juru li l-flotta tal-linja tal-ajru taret iktar minn 751 miljun kilometru matul is-sena. Meta wie[ed iqis li /-/irkonferenza tad-dinja mal-ekwatur hi ta’ 40,075 kilometru, dan ifisser madwar 18,753 dawra maddinja. Matul l-2013 saru total ta’ 164,635 titjira, fejn in;arru 43 miljun passi;;ier li gawdew mill-ifjen ikel u l-aqwa divertiment abbord l-ajruplani. L-Emirates Flight Catering g[abbiet kwa]i 46 miljun ikla abbord it-titjiriet tal-Emirates li telqu minn Dubaj. :urnata memorabbli kienet l-20 ta’ Di/embru 2013 meta t-tim tal-catering ipprodu/a 157,308 ikliet biex kiser ir-rekord pre/edenti ta’ 147,722 li kien sar iktar kmieni fl-1 ta’ Marzu 2013. Sena impressjonanti o[ra “L-2013 kienet sena impressjonanti o[ra g[al-linja tal-ajru. Qed inkomplu ng[ollu l-livell talindustrija bl-investiment, l-innovazzjoni u l-espanzjoni tasservizzi tag[na globalment, biex
inwasslu valur mi]jud g[al dawk il-miljuni li jivvja;;aw mag[na,” qal Tim Clark, il-President talEmirates Airline. Matul is-sena, il-linja tal-ajru r/eviet 24 ajruplan ;did, fosthom ajruplani tat-tip Airbus A380, Boeing 777 u 777 freighters. Disa’ rotot tal-passi;;ieri tnedew li jinkludu Varsavja, Algiers, Tokyo Haneda, Stokkolma, Clark, Milan-New York, Conakry, Sialkot u Kabul. Filwaqt li Hanoi, Chicago, Kano fin-Ni;erja u Quito fl-Ekwador tnedew biss b[ala destinazzjonijiet g[al ;arr ta’ merkanzija. L-ewwel avveniment ewlieni fl-2013 kien f’Jannar bil-ftu[ talConcourse A, l-ewwel concourse fid-dinja mibni apposta g[allajruplani A380. Dan il-bini enormi li g[andu 20 fet[a g[all-A380 hu 800 metru twil u jospita likbar lounge g[all-passi;;ieri fid-dinja. Fi Frar, Emirates saret Sie[eb Globali tal-Formula 1 bi ftehim
L-ajruplani tal-Emirates daru madwar id-dinja g[al aktar minn 18,000 darba matul l-2013, u ;arrew ’il fuq minn 43 miljun passi;;ier
G[all-Emirates l-2013 kienet sena o[ra impressjonanti. Qed inkomplu ng[ollu l-livell tal-industrija bl-investiment, l-innovazzjoni u l-espansjoni tas-servizzi tag[na globalment, biex inwasslu valur mi]jud g[al dawk il-miljuni li jivvja;;aw mag[na ta’ [ames snin li beda mill-sta;un tal-2013. April ra ftehim kummer/jali storiku mal-Qantas u s-s[ubija wasslet biex it-titjiriet totali fil;img[a minn Dubaj g[allAwstralja jitilg[u g[al 98. F’Mejju, l-Emirates Group, li jinkludi l-kumpanija dnata,
Kwa]i 46 miljun ikla kienu mg[obbija fuq it-titjiriet li telqu minn Dubaj
[abbar il-25 sena konsekuttiva ta’ profitt, minkejja ambjent iebes tan-negozju internazzjonali. G[as-sena finanzjarja 2012-13, il-grupp irre;istra profitt nett ta’ AED 3.1 biljun ($845 miljun dollaru Amerikan), ]ieda ta’ 34 filmija fuq is-sena finanzjarja tassena l-o[ra.
tal-Emirates. F’dan l-anniversarju , il - flotta tal - A380 irre;istrat li ;arret iktar minn 1 8 - il miljun passi;;ier fuq 45,000 titjira. Iktar kmieni dan ix - xahar , l - ajruplan double decker li joffri 400 sieg[a ta’ films minn Hollywood opera litwal titjira tal-A380 fid-dinja g[al Los Angeles li [adet 16-il sieg[a u 20 minuta. Il-[ames anniversarju “Konna kura;;u]i meta ordtal-A380 tal-Emirates Awwissu ;ab mieg[u l - najna dan id-double-decker fl[ames anniversarju minn aqwa mument u bi kwantitajiet mindu beda jit[addem l-A380 li ordnajnieh, imma dan kien
riskju li kellna nie[du,” qal Clark . “ Il - klijenti tag[na j[obbu dan l - ajruplan u hu wie[ed mill - iktar ajruplani effi/jenti li jopera llum il ;urnata f’termini ta’ konsum ta’ fjuwil g[al kull passi;;ier.” F ’ Settembru , is - sostenituri tal - Emirates kienu mog[tija titwila esklussiva tax - xog[ol minn wara l-kwinti li jsir flAjruport Internazzjonali ta ’ Dubaj. F’din is-serje ta’ g[axar episodji bl-isem ta’ “Ultimate Airport Dubai,” tiddeskrivi listorja inkredibbli tas-settur talavjazzjoni ta’ Dubaj fuq l-istazzjon tan-National Geographic. Id-dokumentarju qed jintwera fuq l-ice Digital Widescreen tal-Emirates. F ’ Ottubru , Emirates la[qet i] - ]ew; miljun fan fuq Facebook u basret li sal-2020 se tkun ;arret 70 miljun passi;;ier – data li issa [adet xejra o[ra fis-sinifikat tag[ha wara li Dubaj se tospita l-Expo 2020. Emirates reb[et numru ta ’ premjijiet matul l - 20 1 3 , ewlenin fosthom il-premju ta’ Skytrax g[al ‘L-Aqwa Linja tal - Ajru fid - Dinja ’. Kwa]i 18,000 membru tal-cabin crew minn 137 nazzjonalità differenti g[enu biex jitwassal dan isservizz ta’ klassi dinjija abbord l-ajruplani tal-Emirates. In-numru tal-membri malEmirates Skywards issa la[aq l10 miljun u l-imsie[ba l-;odda g[al din is - sena jinkludu American Express , Virgin America u JetBlue. L-iktar a[bar drammatika li t[abbret matul is - sena 20 1 3 kienet id - Dubai Airshow f ’ Novembru . Mi]mua g[all ewwel darba fil-belt tal-avjazzjoni li qed tinbena fid-Dubai World Central, Emirates ordnat 200 ajruplan - 1 50 tat - tip Boeing 777X u 50 A380 . B’valur ta’ $99 biljun dollaru Amerikan, Emirates mill-;did re;g[et kitbet l - istorja . Din kienet l-ikbar ordni fl-istorja tal-avjazzjoni. Emirates topera titjira skedata kuljum bejn Malta u Dubaj. Erba ’ titjiriet minnhom fil ;img[a , nhar ta ’ Tnejn , l Erbg[a , il - :img[a u s - Sibt , g[andhom waqfa qasira f ’ Larnaka , ?ipru . Nhar ta ’ {add , it - Tlieta u l - {amis , Emirates topera titjiriet diretti minn Dubaj g[al Malta bit-titjira lura tag[mel waqfa qasira fi Tripli.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 8 ta’ Jannar, 2014
21
MADWARNA
“Jirba[ is-sens komun” - The Sense Group Tajjeb li jkun innutat ir ri]ultat po]ittiv li [are; mi//elebrazzjonijiet marbutin mal - a[[ar ]mien tas - sena li saru madwar Malta kollha , f’dak li g[andu x’jaqsam malperikli meta jit[alltu x-xorb mas-sewqan. Intlaqg[et tajjeb [afna l a[bar li ma kienx hemm fatalitajiet jew in/identi serji marbutin ma’ xorb u sewqan. Irri]ultati ta’ mijiet ta’ pulizija li amministraw testijiet tal -
breathalyser, li pprodu/ew ftit ka]i biss fejn inqabe] il-limitu tal - konsum tal - alko[ol meta eluf u eluf kienu qed ji//elebraw , juri sforz kollettiv qawwi minn dawk kollha involuti , inklu] l - industrija tal-alko[ol innifisha, li kellu u se jkompli jkollu ri]ultati po]ittivi f’dawk li huma [ajjiet salvati. Dan juri b ’ mod /ar li l a//enn g[andu jkun kemm fuq kampanji edukattivi li jkunu
kredibbli , kif ukoll fuq infurzar tal-li;ijiet. Dawn ittnejn flimkien huma l - a[jar soluzzjoni biex il - pubbliku jifhem u jikkonforma ma’ sett ta’ regoli ta’ sens komun li
minnhom kul[add g[andu x’jibbenefika. L-eluf ta’ hits online li saru matul is-sena 2013 fuq is-sit tag[na www . drinkawaremal ta.com u li baqg[u sejrin sax-
xahar li g[adda huma prova li l-interess tal-pubbliku dejjem qed ji]died f’dik li hi moderazzjoni fil-konsum tal-alko[ol. A[na nittamaw li dan jawgura tajjeb [afna g[all-futur.
The Celebration Pop and Musicals Concert spettaklu minn Spiteri Lucas Entertainment Wara diversi su//essi matul dawn l-a[[ar snin bi produzzjonijiet spettakolari, Spiteri Lucas Entertainment se tfakkar l-g[axar anniversarju mittwaqqif tag[ha billi tippre]enta ‘The Celebration Pop and Musicals Concert’, spettaklu mu]ikali li se jittella’ nhar isSibt 25 ta’ Jannar fis-7.30 ta’ filg[axija u l-{add 26 ta’ Jannar
2014 fis-6.00 ta’ filg[axija fitTeatru tal-Istitut Kattoliku lFurjana. ‘The Celebration Pop and Musicals Concert’ hu spettaklu g[all-familja kollha m]ewwaq b’kant, mu]ika, korjografija u diversi effetti o[rajn li ]gur se joffri attrazzjoni differenti lil kull min se jattendi g[alih. Filwaqt li matul l-ewwel parti
Il-membri tal-grupp mu]ikali Spiteri Lucas Entertainment
l-kantanti kollha flimkien se jkantaw diversi su//essi mixxena tal-mu]ika Pop li [ar;u matul dawn l-a[[ar sittin sena fosthom “Hey Jude” tal-grupp The Beatles, medley ta’ kanzunetti tal-grupp The Platters, “Bohemian Rhapsody” u “Somebody to Love” ta’ Queen, “Lady Marmalade”, “Get Lucky” ta’ Daft Punk,
“Music
was my first Love” u ssilta bil-Malti “Qalu li Raw” fost l-o[rajn. Fit-tieni parti l-kantanti se jinterpretaw g[a]la ta’ siltiet minn u[ud fost l-aktar musicals popolari ta’ kull ]mien b[al “Little Shop of Horrors”, “Les Miserables”, “Notre-dame de Paris”, “The Phantom of the Opera” “Top Hat”, “Fiddler on the Roof”, “Joseph and the Amazing Technicolor Dreamcoat”, “Chess”, “Jesus Christ Superstar”, u “Annie” fost o[rajn. Fost il-protagonisti li se jie[du sehem f’dan l-ispettaklu nsibu lil Roger Tirazona, Ludwig Galea, Eleanor Spiteri, Dorothy Bezzina, Debbie Scerri, Pamela Bezzina, Ivan u Krista Spiteri Lucas, kif ukoll Neville Refalo li
g[andu f’idejh id-direzzjoni ta’ kor mag[mul minn 40 tifel u tifla u adolexxenti li se jakkumpanjaw fi w[ud mis-siltiet li se ji;u interpretati waqt dan l-ispettaklu. L-arran;amenti mu]ikali u ddirezzjoni mu]ikali huma f’idejn il-mu]i/ist Mark Spiteri Lucas, filwaqt li l-korjografija ;iet fdata f’idejn Celaine Buhagiar u ]]effiena minn Dancel Dance Studio.. Il-booking jinsab miftu[ u lbiljetti jistg[u jinxtraw online minn www.istitutkattoliku.com, jew www.activemalta.com. Jistg[u jinxtraw ukoll mill-booking office tal-Isitut Kattoliku (Tel. 21238429) jew mill-bar talIstitut (Tel. 21242551). Il-pubbliku jista’ j/empel ukoll fuq hotline 99896638 jew 99468429.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 8 ta’ Jannar, 2014
22
TV#RADJU
06>00
Radio 101 Breakfast Club b’waqfiet g[al Sports News fis-6>45, A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 0740 Anali]i tal-:urnali< Avvi]i tal-Mejtin u Angelus fit-07>55)
08>00 08>05 09>00 09>05
A[barijiet fil-Qosor (ikompli) 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>00 11>55 12>00 12>30 14>30 15>00 15>05
Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet The Big Show Hitsteria A[barijiet fil-Qosor (ikompli) Hitsteria (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
16>30 17>55 18>00 18>30 20>00 22>00 23>00 00>25 01>20
Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet The 60’s Sound Fuzzbox - Christian Azzopardi Talk Time Newsdesk (r) Wavelength (r) Mu]ika kontinwa
G[at-tfal fuq il-Cable Disney Channel
Jim Jam
07:05 - Dog With a Blog 07:30 Mickey Mouse 07 : 35 - Geek Charming 09:05 – Jessie 09:25 Wolfblood 09:50 - The Suite Life on Deck 10:15 - A.N.T. Farm 10:35 Austin & Ally 11:00 - Shake It Up! 11:25 - That’s So Raven 11:45 – Jessie 12:10 - Good Luck Charlie 12:35 - Dog With a Blog 13:00 Wolfblood 13:25 - Gravity Falls 13:50 - Jessie 14:10 - Violetta 15:00 - Code 9 15:20 - Austin & Ally 15:45 - Wolfblood 16:10 - Jessie 16:30 - Good Luck Charlie 16:55 Dog With a Blog 17:20 – Violetta 1 8 : 05 – Jessie 1 8 : 30 - My Babysitter ’ s a Vampire 1 8 : 50 Wolfblood 19:15 - Gravity Falls 19:40 - Shake It Up! 20:00 - Austin & Ally 20:25 - A.N.T. Farm 20:50 Good Luck Charlie 21:10 - Wizards of Waverly Place 21:35 - Wizards of Waverly Place 22:00 The Suite Life of Zack & Cody 22:45 Sonny With a Chance 23:05 - Sonny With a Chance 23:30 - The Suite Life on Deck.
07:00 - Nouky & Friends 07:05 Rubbadubbers 07:15 - Oswald 07:30 Fluffy Gardens 07:45 – Jarmies 08:00 - Kipper 08:20 - Mio Mao 08:25 What’s The Big Idea? 08:30 - Gazoon 08:40 - Wobblyland 08:45 – IglooGloo 09:00 - Heroes of the City 09:15 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 - Benjamin’s Farm 09:45 - My Animal Friends 10:00 - See the Sea 10:05 - Lots & Lots Of... 10:20 Bob the Builder 10:30 - Fireman Sam 10:40 - Thomas and Friends 10:50 See the Sea 10:55 - Nouky & Friends 11:00 - Rubbadubbers 11:10 - Pingu 11:15 - Tiny Planets 11:20 - Pingu 11:25 - Tiny Planets 11:30 - Monkey See, Monkey Do 11:40 - Barney & Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:25 - Jarmies 12:40 - Mio Mao 12:45 What’s The Big Idea? 12:50 - Heroes of the City 13:05 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:30 Kipper 13:50 - Gazoon 14:00 Wobblyland 14:05 - Igloo-Gloo 14:20 - Benjamin’s Farm 14:25 - My Animal Friends 14:40 - See the Sea 14:45 Lots & Lots Of... 15:00 - Fluffy Gardens 15:15 - Jarmies 15:30 Angelina Ballerina 15:45 - Monkey See, Monkey Do 15:55 - Barney & Friends 16:25 - Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 - Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 - Igloo-Gloo 17:00 - Bob the Builder 17:10 - Fireman Sam 17:20 - Thomas and Friends 17:30 - See the Sea 17:35 - Tork 17:45 - Dougie in Disguise 17:55 - Slim Pig 18:05 Heroes of the City 18:20 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:45 What’s The Big Idea? 18:50 - Nouky & Friends 18:55 - My Animal Friends 19:10 - See the Sea 19:15 - Lots & Lots Of... 19:30 - Monkey See, Monkey Do 19:40 - Barney & Friends 20:10 Wobblyland 20:15 - Dougie in Disguise 20:25 - Slim Pig 20:35 Connie the Cow 20:45 - Angelina Ballerina 21:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 Heroes of the City 21:40 - What’s The Big Idea? 21:45 - Pingu 21:50 - Tiny Planets 21:55 - Pingu 22:00 Bob the Builder 22:10 - Fireman Sam 22:20 Thomas and Friends 22:30 See the Sea 22:35 - Dougie in Disguise 22:45 Slim Pig 22:55 - Connie the Cow 23:05 - Tork 23:15 - Benjamin’s Farm 23:20 - My Animal Friends 23:35 Nouky & Friends 23:40 - What’s The Big Idea? 23:45 - Wobblyland 23:50 Barney & Friends.
Nickelodeon
07 : 05 - Winx Club 07 : 30 SpongeBob SquarePants 07:55 - The Fairly OddParents 08 : 20 - Go , Diego, Go! 08:45 – Umizoomis 09:10 - Tickety Toc 09:28 Little Kingdom 09:35 - PAW Patrol 10:00 - Dora the Explorer 10:25 - Little Kingdom 10:35 - Olive the Ostrich 10:50 - Bubble Guppies 11:15 - The Fairly OddParents 11:40 - Totally Spies ! 1 2 : 05 - T . U . F . F . Puppy 12:30 - iCarly 12:55 - Victorious 13:20 - Big Time Rush 13:45 SpongeBob SquarePants 14:10 Kung Fu Panda : Legends of Awesomeness 14:40 - The Penguins of Madagascar 15:30 - SpongeBob SquarePants 1 6 : 20 - Victorious 16:45 - iCarly 17:10 - Big Time Rush 17:35 - Totally Spies! 18:00 Kung Fu Panda : Legends of Awesomeness 18:25 - The Penguins of Madagascar 18:50 - The Fairly OddParents 1 9 :1 5 - Robot and Monster 19:40 – Victorious 20:05 iCarly 20 : 30 - SpongeBob SquarePants 20:55 - Avatar: The Legend of Aang 21:20 - Avatar: The Legend of Aang 21:45 - Big Time Rush 22 :1 0 - The Penguins of Madagascar 23:00 - iCarly 23:50 – Victorious.
Mio fratello è figlio unico - Canale 5, 23>30
Film ma[ru; fis-sena 2007 u li jitratta’ l-[ajja ta’ ]ew; a[wa subien li jil[qu l-eta’ matura tag[hom fis-snin 60 u 70 f’villa;; fl-Italja. Id-direttur tal-film hu Daniele Luchetti filwaqt li l-kitba hi ta’ Antonio Pennacchi. TVM 1
07:00 – TVAM 09:00 – Niskata 11:00 – MEA 11:30 – Venere 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 – TVPM 14:00 – A[barijiet 14:05 – TVPM 16:00 – A[barijiet 16:05 – Teleshopping 16:50 - History Hunters 17:20 – Xpla[[mal[ajt 17:35 – Waqtiet 17:40 – Teleshopping 18:00 – A[barijiet 18:10 – Pureè 18:55 - G[andi xi Ng[id 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:45 – Merlin 21:45 - Headline News 21:50 - Pellikola 22:45 - Paq Paq lifestyles 23:15 – A[barijiet 23:30 – L-irkant Valletta. TVM 2
07:00 – News 09:00 - TVAM (r) 11:00 – Oceans 11:50 - It-Triq 11:55 – Waqtiet 12:00 – Pureè 12.45 - GFA Round Up 13:15 – Ruggers 13:45 – Mixage 14:15 Paqpaq Lifestyles 14:45 - Malta u Lil Hinn Minnha 15:00 – Oceans 15:50 – It-Triq 16:00 - Niskata (r) 18:00 – Click 18:30 - GFA Round Up 19:00 – Ruggers 19:30 – Waqtiet 19:40 – Oceans 20:30 A[barijiet g[al dawk neqsin missmig[20:40 - Mixja ta’ poplu 21:40 - Headline News 21:45 - Madwarna 22:15 - G[andi xi ng[id 23:00 A[barijiet bl-Ingli] 23:05 - DOT EU ONE
07:00 - Breakfast News 08:45 – Teleshopping 09:00 - Sieg[a }mien 10:30 – Teleshopping 11:15 Aroma Mattina 12:30 - ONE News 12:40 – Kalamita 16:15 – Teleshopping 17:00 – Sal-:ister 17:30 - ONE News 17:40 - Kif Inti? 19:10 - Aqrali Storja 19:30 - ONE News 20:30 – Conquest 21:30 – TX 22.30 – Maskra 23:30 - ONE News. Smash
07:00
–
A[barijiet 07:40
-
Er;a’
Lura 08:40 – A[barijiet 09:00 – {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah 10:50 - TSN Teleshopping 13:00 - AtoZ Teleshopping 14:20 Ma’ Majsi (live) 16:10 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 17:10 - Er;a’ Lura 18:00 - A[barijiet ta’ barra 18:15 Bingo 75 18:40 – Teleshopping 19:00 – A[barijiet 19:30 – Dokumentarju 20:30 - D Bride 21:30 - M’intix Wa[dek 22:00 – A[barijiet 22:30 - Poker. Raiuno
06:45 - Unomattina (jinkludi Tg 1 fis-07:00, it-08:00 u d-09:00) 09:30 - Tg1 flash 09:40 – La grande magia del natale 10:00 - Unomattina storie vere 10:30 - Unomattina verde 11:00 - Tg 1 11:30 - Unomattina Magazine 12:00 - La prova del cuoco 13:30 - Tg 1 14:00 - Tg 1 Economia 14:10 - Verdetto finale 15:50 - La vita in diretta 16:40 – Tg1 17:00 – Che tempo fa 18:50 – L’eredità 20:00 - Tg 1 20:30 Affari tuoi 21:10 - Gli anni spezzati. It-tieni parti 23:10 - Porta a porta 00:15 - Tg 1 notte Raidue
06:40 – Cartoons 09:55 - Meteo 2 10:00 - Tg 2 insieme 11:00 - I fatti vostri 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 Tg 2 E…state con costume 13:50 Tg 2 Medicina 14:00 – Passion priobita 14:50 - Detto fatto (TF) 16:15 - Ghost Whisperer (TF) 17.00 - Cold case 17:50 - Tg Sport 18:15 - Tg 2 notizie 18:45 - NCIS (TF) 20:30 Tg 2 notizie 20:55 - Football: Quarti de finale tim cup: Fiorentina Chievo 23:00 - Tg 2 notizie 23:15 - Razza
umana
Raitre
07:00 - Tgr Buongiorno Italia 08:00 - Cinema d’oggi 08:10 – Agora 10:05 - Rai Parlamento 11:15 – Elisir 12:00 - Tg 3 # meteo 3 12:25 - Tg 3 fuori Tg 12.45 - Pane quotidiano 13:10 – Il tempo e la storia
14:00 15:00 -
Tg regione 14:15 - Tg 3 Terra nostra (TN) 16:00 Aspettando Geo 16:40 – Geo 19:00 - Tg 3 19:30 - Tg 3 regione 20:00 – Blob 20:15 – The little rascals 20:35 - Un posto al sole (soap) 21:05 - Chi l’ha visto? 23:00 - Tg 3 Canale 5
08:00 - Tg 5 mattina 08.40 – Caterina e le sue figlie (Fiction) 08:50 - Mattino cinque 09:10 - Tg 5 - Ore 10 11:00 – Forum 13:00 - Tg 5 13:40 – Beautiful 14:10 – Centovetrine 14:45 - Come un delfino 16:10 - Il segreto (soap) 16:55 Pomeriggio cinque 18:50 - Avanti un altro! 20:00 - Tg 5 telegiornale 20:40 - Striscia la notizia 21:10 – Basilicata coast. Film 2011 23:30 Mio fratello e un figlio unico. Film2006 01:30 - Tg 5 Notte # Meteo Rete 4
07:20 – Miami vice 08:20 - Hunter (TF) 09:45 - Carabinieri (fiction) 10:50 - Ricette all’italiana 11:30 Tg 4 12:00 – Diagnosis murder (TF) 12:55 – Murder she wrote (TF) 14:00 - Lo sportello di Forum 15:30 - Hamburg Distretto 21 (TF) 16:35 – I dreamed of Africa. Film 2000 18:55 - Tg 4 19:35 – Il segreto (soap) 20:35 - Tempesta d’amore (soap) 21:10 – Rizzoli &Isles (TF) 23:27 - The closer (TF) 00:22 – Dolores Claibourne. Film 1995. Italia 1
07:00 - Friends (sitcom) 07:20 - The middle (sitcom) 07:40 – Una mamma per amica 09:30 - Everwood (TF) 11:25 - Dr House (TF) 12:25 Studio aperto 13:00 - Sport Mediaset 13:40 – Cartoons 15:58 – Big bang theory 16:23 – Two and a half men 17:15 – How I met your mother 17:38 – Top one 18:30 - Studio aperto 19:25 – Arrow (TF) 21:10 – Merlin 23:05 – El dorado. Ep 1 01:10 – Sport mediaset.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 8 ta’ Jannar, 2014
23
TV#RADJU F. Living
07.00 - Teleshopping 08:00 Ipokriti 09:00 - Design Workshop 10:00 - {in g[al Kollox 12:00 Teleshopping 13:00 - F Living Magazine 15:00 - Teleshopping 16:00 - Bejnietna 18:00 Teleshopping 20:30 - Belle Donne 23:30 - F. Living magazine 01:30 Teleshopping. Xejk
07:30 - Just for Laughs 07:45 - Total Request Show 09:50 - Shout Out 10:00 - Love and Romance 10:45 Teleshopping 11:45 - Just for Laughs 12:00 - Frux (r) 13:30 - The 80s 14:00 - The Golden Oldies (r) 15:00 - The 90s 15:30 Teleshopping 16:30 - Hits 16:50 Shout Out 17:00 - Local Issues 17:45 - Maltese Music 18:00 - Total Requests Show (live) 20:00 - Just for Laughs 20:15 - Shout Out 20:30 - Kontra ir-Ri[ 21:55 - Football 22:00 - Local Angle 23:00 - Local Issues (r) 23:45 - The 60s and 70s. La 5 12:20 Grey’s Anatomy 13:10 – Gilmore girls (TF) 14:00 – Non ditelo alla sposa 15:00 – Che trucco 15:30 – Il cibo si fa bello 16:00 – Bye bye cinderella 16:30 - Extreme makeover 17:30 – Find my family 18:30 – Non ditelo alla sposa 19:30 - Grey’s Anatomy (TF) 20:25 – Gilmore Girls (TF) 21:10 – Mother hood. Film 2009. BBC Entertainment
07:00 - 3rd & Bird 07:10 - Poetry Pie 07:15 - Balamory 07:35 Charlie and Lola 07:50 - Green Balloon Club 08:15 - 3rd & Bird 08:25 - Poetry Pie 08:30 - The Weakest Link 09:15 - Last of the Summer Wine 09:45 - Moone Boy 10:15 - EastEnders 10:45 - Doctors 11:15 - The Gatwick Baby: Abandoned at Birth 12:05 - Tess of the D’Urbervilles 13:00 - The Weakest Link 13:45 - Last of the Summer Wine 14:15 - Moone Boy 14:40 - EastEnders 15:10 - Doctors 15:40 - The Gatwick Baby:
Abandoned at Birth 16:30 - Tess of the D’Urbervilles 17:25 - The Weakest Link 18:10 - EastEnders 18:40 - Doctors 19:10 - Prison, My Family and Me 20:00 - One Foot in the Grave 20:30 - Absolutely Fabulous 21:00 - Stella 21:45 - Alan Carr: Chatty Man 22:30 The Office 23:00 - The Shadow Line.
Sette volte sette. Film 1968 17:30 – L’uccello migratore. Film ’72 19:25 – Supercar (TF) 20:15 – Hazzard (TF) 21:10 – Fino a prova contrarria. Film 1999 23:25 – Nel nome del padre. Film 1993 01:55 – Bersaglio del crimine. Film 2004.
MGM Movie
06:50 - Baggage Battles: California Scheming 07:15 - Born Survivor: Bear Grylls: Baja Desert 08:10 Gold Divers: The Bitter End 09:05 Gold Rush: Alaska: Bedrock or Bust 09:55 - Moonshiners: Storm’s a Brewing 10:50 - How Do They Do It?: UPS, Matches 11:15 - How It’s Made: Dream Cars: Audi R8 11:40 MythBusters: Antacid Jail Break 12:35 - Extreme Engineering: Excavators 13:30 - Fast N’ Loud: Ramshackle Rambler 14:25 Overhaulin’: Sarah’s Skylark 15:20 - You Have Been Warned: Freaks of Nature 16:15 - Car Vs Wild: River Crossing 17:10 - Born Survivor: Bear Grylls: Ireland 18:05 - Auction Kings: Fortune Teller Scale 18:35 Auction Hunters: Reel Money 19:00 - How It’s Made: Fresh Cut Flowers# Adhesive Tape# Tofu 19:30 - How It’s Made 20:00 - Curiosity: Miracle of Birth 21:00 - Futurescape With James Woods: Galactic Pioneers 22:00 Futurescape With James Woods: How to Be a Superhuman 23:00 - Yukon Men: Hunt or Starve.
06:40 - The Winter People 08:20 My American Cousin 09:50 - Robot Jox 11:15 - Joey 14:25 - Clean Slate 16:10 - MGM’s Big Screen 16:25 Love Bites 18:05 - Criminal Law 20:00 - Echo Park 21:30 - Seven Hours to Judgment 23:00 - Sunday, Bloody Sunday. Diva Universal
07:00 - Quincy, M.E. 08:00 - Movie 09:35 - Fede Cieca 09:50 - Kojak 10:50 - Quincy, M.E. 11:45 - How To Keep Your Day Job 12:00 Movie 13:35 - La Prima Legge Di Newton 14:00 - Strong Medicine 14:50 - ER 15:45 - Meglio Se Stai Zitta 16:00 - Quincy, M.E. 17:00 Movie 18:40 - Screwdriver 19:00 Strong Medicine 19:50 - JAG 20:50 - Great Women 21:00 - Father Brown 21:57 Father Brown 23:00 Agatha Christie’s Poirot. Melita More
09:00 - Grey’s Anatomy 09:45 Private Practice 10:30 - Criminal Minds 11:15 - Chicago Fire 12:00 Smash 13:00 - Days Of Our Lives 13:45 - Grey’s Anatomy 14:30 - 2 Broke Girls 15:00 - Private Practice 15:45 - Criminal Minds 16:30 Person Of Interest 17:15 – Psych 18:15 - Days Of Our Lives 19:00 – Suits 19:45 - The Mentalist 20:30 How I Met Your Mother 21:00 Whitney 21:25 - 2 Broke Girls 22:00 - Mike & Molly 22:30 - Veep 23:00 - 30 Rock 23:30 – Dallas 00:15 - True Blood 01:15 – Smash. Iris
09:35 Ti racconto un libro 10:05 L’urlo dei giganti. Film 1968 12:05 – Spartacus. Film 1960; 15:35 –
07>00 08>30 10>00 12>00 13>30 14>00 14>05 15>30 15>45 16>45 17>00 18>00 18>05 18>30 19>30 20.00 20>30 21>30 21>35 22>00 22>30 23>00
Discovery Channel
Discovery World
06:50 - Classic Car Club 07:15 - The Road to Le Mans 07:45 - Extreme Engineering 08:35 - Bizarre Foods 09:30 - Survivorman Ten Days 10:20 - History Cold Case 11:10 Prehistoric 12:05 - Extreme Engineering 12:55 - Classic Car Club 13:20 - The Road to Le Mans 13:50 - Spies Beneath Berlin 14:45 Tattoo Hunter 15:40 - Prehistoric 16:35 - Survivorman Ten Days 17:25 - Greatest Tank Battles 18:20 - Extreme Engineering 19:10 Classic Car Club 19:35 - The Road to Le Mans 20:05 - Tattoo Hunter 21:00 - Greatest Tank Battles 21:55 - Royal Inquest 22:50 - Fugitive Strike Force 23:45 - History Cold Case.
Sport fuq il-Cable Eurosport 1
GO sports 7
08:30 - GTA Next Level 08:45 World Series by Renault 09:35 - FIFA Under 17 World Cup Football 10:35 FIFA Under 17 World Cup Football 11:35 - International Championship Snooker 13:00 - WATTS 13:45 FIFA Under 17 World Cup Football 14:45 - FIFA Under 17 World Cup Football 15:45 - Live: UEFA Youth League Football (Live) [N] 18:00 FIFA Under 17 World Cup Football 19:15 - FIFA Under 17 World Cup Football 20:30 - Brothers in Sport 21:00 - Wednesday Selection 21:05 Riders Club 21:10 - CIMB Asia Pacific Classic, US PGA Tour Golf 22:10 Golf 23:10 - Golf Club 23:15 Rolex Middle Sea Race, Yachting 23:45 - Yacht Club 23:50 Wednesday Selection.
07:00 - Vincennes Horseracing 09:00 - PGA European Tour - Nelson Mandela Championship presented by ISPS - Day 4 14:00 - FIFA Futbol Mundial #451 14:30 - Barclays Premier League - Wk 20 - Everton v Southampton 16:30 - RaboDirect Pro12 - Rnd 12 - Connacht v Leinster 18:30 - Serie A - Rnd 18 - Catania v Bologna 20:30 - Football’s Greatest 21:00 - Barclays Premier League -Wk 20 - Liverpool v Hull City 23:00 Barclays Premier League - Premier League World 23:30 - Serie A - Rnd 18 - Milan v Atalanta 01:30 - Barclays Premier League - Wk 20 - Crystal Palace v Norwich City.
Eurosport 2
07:00 - College Football 09:00 UEFA Under-21 International Championship Futsal (Live) 10:30 WATTS 11:00 - UEFA Under-21 International Championship Futsal (Live) 12:30 - WATTS 12:45 - GTA Next Level 13:00 - UEFA Under-21 International Championship Futsal (Live) 14:30 - J League Football 15:00 - UEFA Women’s Champions League Football 16:00 - UEFA Under-21 International Championship Futsal (Live) 17:30 - The Euroleague Basketball Show 18:00 - EuroCup Basketball (Live) 19:45 - WATTS 20:00 - This Week on World Wrestling Entertainment 20:30 - Pro Wrestling 21:30 - Boxing 23:00 Scottish International Open Bowls. GO sports 1
Basilicata Coast – Canale 5, 21>10 Grupp ta’ mu]i/isti jinsabu fuq bajja, qeg[din jimxu flimkien biex imorru t-teatru g[al festival mu]ikali fi Scanzano. Kull mu]i/ista se jsib it-triq tieg[u li se jkollha impatt dirett fuq il-futur ta’ [ajjithom fosthom b’konsegwenzi qarsin.
NET News .net (r) Eli in the morining Telebejg[ Flimkien NET News (ikompli) Flimkien Telebejg[ Teeny Break Telebejg[ Malta Llejla NET News (ikompli) Malta Llejla .net NET News .net Premier NET News Distinti Rafiki G[alik fl-Ewropa NET News
07:00 - Barclays Premier League - Wk 20 - Stoke City v Everton 09:00 RaboDirect Pro12 - Rnd 12 - Ulster v Munster 11:00 - Serie A - Rnd 18 Fiorentina v Livorno 13:00 - Barclays Premier League - Wk 20 - West Brom Albion v Newcastle Utd 15:00 Aviva Premiership - Rnd 12 Northampton Saints v Harlequins 17:00 - Barclays Premier League - Wk 20 - Southampton v Chelsea 19:00 Trans World Sport #1393 20:00 Barclays Premier League - Premier League World #29 20:30 - Serie A Rnd 18 - Juventus v Roma 22:30 Barclays Premier League - Wk 20 Chelsea v Liverpool 00:30 - FIFA Futbol Mundial 01:00 - Serie A - Rnd 18 - Chievo v Cagliari.
GO sports 8
09:00 - Vincennes Horseracing 11:00 PGA European Tour - Nelson Mandela Championship presented by ISPS - Day 4 16:00 - FIFA Futbol Mundial 16:30 - Barclays Premier League -Wk 20 Everton v Southampton 18:30 RaboDirect Pro12 - Rnd 12 - Connacht v Leinster 20:30 - Serie A - Rnd 18 Catania v Bologna 22:30 - Football’s Greatest 23:00 - Barclays Premier League - Wk 20 - Liverpool v Hull City 01:00 - Barclays Premier League Premier League World #29 01:30 Serie A - Rnd 18 - Milan v Atalanta. Malta Stars
08:00 - Malta Basketball Association (r) 09:30 - Malta Rugby Football Union (r) 11:10 - Men’s MHA Cup 2013-14 (r) 12:35 - FXDD FMA 2013-14 (r) 14:00 - BOV Premier League 2013-14 (r) 16:05 - Football Nurseries (r) 16:40 - Malta Basketball Association (r) 18:10 - FXDD FMA 2013-14 (r) 19:35 - Malta Rugby Football Union 21:15 - Men’s MHA Cup 2013-14 22:35 - Football Nurseries (r) 23:15 - Melita GFA 1st Division 2013-14 (r) 01:00 - BOV Premier League 2013-14 (r). Melita Sports 1
08:00 - FIFA Beach Soccer WC Qualifier (r) 09:20 - FIFA Beach Soccer WC Qualifier (r) 10:45 Volleyball Champions League Magazine The Big Hit (r) 11:20 Bundesliga (r) 13:15 - Bundesliga (r) 15:10 - FA Cup (r) 17:15 - 2012 Alpari World Match Tour (r) 19:20 Bundesliga (r) 21:15 - FA Cup (r) 23:20 - FIFA Beach Soccer World Cup Qualifier (r) 00:45 - America’s Cup: World Series (r).
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 8 ta’ Jannar, 2014
24
TV#RADJU
Rafiki – NET Television, 22>00 G[addiet ;img[a o[ra, u lprogramm ferm interessanti Rafiki, llejla se jkun qieg[ed jiddiskuti numru ta’ temi interessanti ma’ diversi mistiedna esperti fl-oqsma tag[hom. Fil-fatt l-ewwel mistieden hu Robert Spiteri fejn mieg[u se tkompli ti;i diskussa l-importanza ta’
m;iba tajba mill-klieb tag[na u numru ta’ pariri kif wie[ed g[andu jg[allem il-kelb tieg[u. Ma Antoine Joseph Hili, awtur ta’ diversi kotba, se jkun qieg[ed jag[ti informazzjoni lit-telespettaturi dwar attivita li se ssir fil-Floriana l{add li ;ej.
Premier – NET Television, 20>30 Fuq is - sufan ta ’ Premier illum se jkun mistieden Godwin Lucas. Programm li qieg[ed jin]el g[asel ma’ mijiet ta’ telespettaturi mhux biss g[ax l-intervisti huma verament interessanti spe/jalment g[al dawk li ma g[exux dawk i]-]minijiet i]da g[aliex qed
i;ibu memorji g[al dawk li g[exuhom. Ma’ Godwin Lucas se jkunu diskussi numru ta’ temi fosthom l - istorja [elwa ta ’ kif missieru beda jdoqq il-vjolin u fatti dwar l-famu] Oscar Lucas u premijiet li reba[ Godwin stess fosthom l-FIDOF.
Is-sa[[ar qalbieni i]da li jrid i]omm l-identità tieg[u mistura Merlin – Italia 1, 21>10 F’numru ta’ films, imdorrijin naraw lil Merlin, is-sa[[ar qalbien, b[ala persuna xi[a i]da f’din it-serje televi]iva, Merlin ikun fl-aqwa ta’ ]g[o]itu. Limpenn tieg[u hu li j[ares ilprin/ep u r-re ta’ Camelot minn kull periklu minn forzi []iena. Il - problema li jaffa//ja ta ’
kuljum hi li filwaqt li jrid jipprote;;i lir-re u lil prin/ep irrid joqg[od attent li [add ma jarah jippratika l-ma;ija min[abba lfatt li kull min jinqabad jag[mel dan ir-re jag[tih ilpiena tal-mewt ji;ifieri ma[ruq [aj fil-pjazza u din ting[ata ming[ajr ebda [niena.
I]da bil - kapa/itajiet li g[andu Merlin jafu biss ftit nies fosthom l - g[alliem tieg[u , l - akbar [abiba tieg[u , l - g[edewwa tieg[u u d - dragun li ta ’ spiss jag[tih pariri bit - tama li ji;i me[lus mill - g[ar li jinsab fih .
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 8 ta’ Jannar, 2014
25
TISLIBA
TA{BIL IL-MO{{ U TAG{RIF 1
2
5
3
4
Rapport tat-temp
6
7
UV INDEX
8
2
9
10
IT-TEMP Ftit imsa[[ab b’waqtiet xemxin VI}IBBILTÀ Tajba IR-RI{ [afif mill-Grieg it-Tramuntana li jsir Majjistral BA{AR [afif g[al moderat li jsir [afif IMBATT Baxx mill-Grieg il-Lvant TEMPERATURA L-og[la 17˚C XITA F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 1.4mm Xita mill-1 ta’ Settembru 340.7mm IX-XEMX titla’ fis-07.13 u tin]el fil-17.04
11
Il-[amest ijiem li ;ejjin 12
13
14
15
16
17
Mimdudin>5. Lewn bejn l-a[dar u l-vjola (5) 6. Jitg[affe; malajr (5) 7. Proklama li dari kienet tinqara fit-toroq (5) 10. Tebg[a fid-drapp (5) 11. Tmur mal-[ajta (5) 12. Ta qima ’l Alla (5) 14. Liwja, tag[wi;a (5) 16. Qag[da tal-[sieb bejn iva u bejn le (5) 17. Fih jitqieg[ed il-;isem mejjet (5) 18. Erfa’ u sorr g[al meta ti;i b]onn (5)
18
Weqfin>1. G[adda min-na[a g[all-o[ra (6) 2. Annimal li mis-suf tieg[u jintise; drapp [afif (6) 3. Ma [alliex wieqaf u sod fejn kien (6) 4. Issie[eb jew inkiteb biex jir/ievi xi [a;a (6) 8. U]u ]ejjed, bi ksur tal-li;i jew ordni (5) 9. Korriment (5) 12. Jg[addi bil-qtajja’ fil-[arifa u fix-xitwa (6) 13. M’g[adhomx ]g[a]ag[ (6) 14. Frott artab mimli ]errieg[a rqiqa (6) 15. G[afsa tal-le[en fuq vokali (6)
Soluzzjoni tat-Tisliba tal-biera[ Mimdudin>- 5. Abela, 6. Nilqa’, 7. u 16. Issodisfat, 10. Latin,11. Tiswa, 12. Senat, 14. Xraba, 17. Tutto, 18. Ra[li. Weqfin>- 1. u 8. Karmelitani, 2. Marsin, 3. u 9. Inkontestat. 4.Sassla, 12. Skarta, 13. Tiskot, 14. Xtarru, 15. Amorin.
Sudoku Livell medju. Kulma trid
tag[mel hu li dda[[al in-numri mill-1 sad-9 fil-kaxxi vojta ta’ kull ringiela, ta’ kull kolonna u ta’ kull kwadru ]g[ir ta’ 3 kaxxi bi 3.
Soluzzjoni Sudoku
L-ERBG{A L-og[la 17˚C L-inqas 11˚C
IL-{AMIS L-og[la 17˚C L-inqas 11˚C
IL-:IMG{A L-og[la 18˚C L-inqas 12˚C
IS-SIBT L-og[la 18˚C L-inqas 13˚C
IL-{ADD L-og[la 18˚C L-inqas 13˚C
UV
UV
UV
UV
UV
2
2
2
2
2
Temperaturi fi bliet barranin It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet: Malta 16˚ ftit imsa[[ab, Al;eri 21˚C ftit imsa[[ab, Amsterdam 11˚C imsa[[ab, Ateni 15˚C imsa[[ab, Li]bona 14˚C xita, Berlin 11˚ ftit imsa[[ab, Brussell 12˚C ftit imsa[[ab, il-Kajr 20˚C xemxi, Dublin 9˚C imsa[[ab, Kopen[agen 9˚C imsa[[ab, Frankfurt 12˚C imsa[[ab, Milan 9˚C ftit imsa[[ab, Istanbul 13˚C ftit imsa[[ab, Londra 10˚C xemxi, Madrid 13˚C imsa[[ab, Moska 2˚C im/ajpar, Pari;i 13˚C imsa[[ab, Bar/ellona 17˚C xemxi, Ruma 14˚C ftit imsa[[ab, Tel Aviv 20˚C imsa[[ab, Tripli 18˚C ftit imsa[[ab, Tune] 16˚C ftit imsa[[ab, Vjenna 5˚C im[assab, Zurich 12˚C xemxi, Munich 12˚C xemxi, St. Petersburg 3˚C imsa[[ab
Tag[rif Impenji tal-Ar/isqof Paul Cremona Illum l-Erbg[a 8 ta’ Jannar 2014, fil-11:30am l-Ar/isqof se jippresiedi laqg[a tal-Kunsill tal-Kappillani fil-Kurja filwaqt li fl-4:30pm, l-Ar/isqof se jiltaqa’ mas-sorijiet fil-Monasteru ta’ Sant’Ursula bi t[ejjija g[allKapitlu tag[hom fil-Belt Valletta. Wirja ta’ karozzi f’{al Tarxien Il-Kunsill Lokali
ta’ {al Tarxien jixtieq jav]a li se jorganizza Mini Car Show nhar il{add 12 ta’ Jannar, 2014. Fid9am il-karozzi se jkunu g[allwiri fi Triq Palma u fl-10am se jkun hemm carcade tal-karozzi minn mat-toroq ta’ {al Tarxien. G[al aktar informazzjoni tistg[u tikkuntattjaw lir-rappre]entant tal-attività fuq innumru tal-mowbajl 79894316. Lezzjonijiet tal-:ermani] b’mod divertenti
Jekk tixtieq titg[allem ilba]iku tal-lingwa :ermani]a fi 12-il lezzjoni tista’ tag[mel dan mal-German-Maltese Circle. Lg[aqda tav]a li l-applikazzjonijiet g[al dawk interessati huma miftu[in u l-ewwel lezzjoni se ssir nhar l-Erbg[a 15 ta’ Jannar 2014 fil-5:30pm.
Il-kors jikkonsisti fi 12-il lezzjoni ta’ sag[tejn il-wa[da kull nhar ta’ Erbg[a u l-post tatta[ri; se jkun fil-Palazz Messina 141, Triq San Kristofru, il-Belt Valletta. G[al aktar informazzjoni wie[ed jista’ j]ur is-sit elettroniku www.germanmaltesecircle.org u jista’ jni]]el lapplikazzjoni u jirre;istra g[allkors. Bil-Qadfa ta’ Kul[add Il-Fondazzjoni Nazareth tixtieq tav]a li l-attività b’risq ;bir ta’ fondi ‘Bil-Qadfa ta’ Kul[add – Walk and Cycle’ ;iet posposta g[all-{add 9 ta’ Frar 2014 fl10am. Il-post fejn il-parte/ipanti huma mistiedna li jiltaqg[u hu lknisja ta]-}ejtun. Ta[dita organizzata mill-Kunsill Lokali Im;arr Il-Kunsill Lokali Im;arr jix-
tieq jav]a lil pubbliku li se jkun qieg[ed jorganizza attivita’ ta’ diskussjoni bit-tema dwar listorja u l-[ajja tal-img[oddi. Lewwel ta[dita pubblika li se ssir nhar il-{add 12 ta’ Jannar 2014 fl-10:30am fis-sala tal-kunsill lokali tal-istess lokalità’. Il-kelliem se jkun Richard Azzopardi, fejn wara se jkun hemm lok g[all-mistoqsijiet u diskussjonijiet.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 8 ta’ Jannar, 2014
26 AVVI}I
xog[ol ta’ alterazzjonijiet fuq lantik, bdil ta’ soqfa, e//. Servizzi Ni]barazzaw – trasport – kull bil-high-up. Xog[ol b’esperjenza xog[ol kbira. ?emplu 79081719 jew ALL CLEARANCE TRANS- 21433352. www.allclearancePORT innaddfu djar, fabbriki e// malta.com minn kull tip ta’ skart anke materjal tal-kostruzzjoni. PROPRJETÀ Innaddfu ;onna. Nag[mlu qlug[ G{ALL-BEJG{ JEW KIRI ta’ madum tal-art u tal-kmamar tal-banju. Tindif u tiswijiet ta’ Il-{amrun bjar, tik[il u tibjid, gypsum, GARAXX jew store, 115-il pied
KLASSIFIKATI tul u 24 pied wisa’, bil-bit[a, Tiswijiet fil-pront u fil-post dawl, ilma u toilet. Bil-permess TA’ fridges, freezers, washing Class B. ?emplu 77200983. machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur G{ALL-KIRI garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn {a]-}ebbu; ’il barra minn minn qabel. Spare parts g[al kull Triq l-Imdina tip ta’ appliances. ?emplu GARAXX basement 40 pied x 50 21371559, 27371559, 21493285, pied, jista’ jintu]a g[al gym, 79884497 jew 99472570. store, uffi//ju e//. ?emplu Servizz fil-pront. 79211659.
G{ALL-BEJG{
min-na[a tal-Barrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie;, invoices, posters u brochures bil-kulur e// u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq pbonnici@bonniciprintingpress.c om
G[amara antika
TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza Tombla sheets bil-mera u wi// tal-ir[am u gwarB’numri kbar u kuluri differenti. darobba kbira. Jistg[u jinbieg[u Kalendarji kbar tat-2014, 29cm x separati. ?emplu 99800607. 42cm. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and Sodda sufan PAWLU BONNICI (Bonnici TAS-suede, 60” wisa’ bl-istorPrinting Press) – 3 Triq Melita, age. Prezz €400 jew l-eqreb il-Belt Valletta. Kif issibuna – offerta. ?emplu 99808356.
It-trabi ta’ l-SCBU g[andhom b]onn id-demm tieg[ek. Tibqax lura. Ag[tihom dan ir-rigal illum stess
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 8 ta’ Jannar, 2014
27
SPORT BADMINTON
Polidano u Salomone jirb[u l-Kampjonat Da Vinci Il-Kampjonati Da Vinci Individual Doubles intemmu birrebbie[a kollha jkunu mag[rufa fejn fl-a[[ar konfronti millEwwel Divi]joni Cali u Ferrante g[elbu lil Abela u Vella u spi//aw it-tieni. Il-kampjonat intreba[ minn A. Polidano u S. Salomone ta’ Birkirkara BC li spi//aw l-ewwel b’14-il punt. S. Cali u S. Ferrante reb[u llog[ba de/i]iva kontra M. Abela u K. Vella u b’hekk issuperaw b’punt lill-koppja H. Thomsen u O. Grech biex temmew it-tieni. F’qieg[ il-klassifika l-log[ba de/i]iva bejn l-a[[ar ]ew; koppji - I. Salomone u A. Bezzina u G. Camilleri u C. Spiteri spi//at fi draw, 21-13 15-21. B’hekk ittnejn spi//aw b’punti ndaqs. I]da fil-konfront dirett Salomone u Bezzina kisbu aktar punti. B’hekk Camilleri u Spiteri ;ew relegati. Il-Polidano Press Big Match ta’ din il-;img[a kienet bejn ilveterani M. Farrugia u A. Rochman u l-plejers promettenti K. Sciberras u N. Degaetano.
Tal-ewwel tilfu l-ewwel set 2118, i]da reb[u t-tieni 21-17. Fit-Tieni Divi]joni il-koppja Abela u Grech baqg[u mhux meg[luba wara li reb[u l-a[[ar log[ba kontra M. Micallef u K. Vella, 21-12, 21-11. Bir-rebbie[a tad-divi]joni mag[rufa l-interess kien min se jispi//a t-tieni. Bir-reb[ tal-erba’ punti mill-a[[ar ]ew; log[biet tag[hom J. Cassar u J. Grech Licari ssi;illaw it-tieni post. I/Champions Nazzjonali tadDoubles pre]enti, l-ewwel [adu walk-over fuq il-koppja C. Cassar u P. Cassar u mbag[ad reb[u lil Micallef u Vella f’]ew; sets kumbattuti, 21-16, 21-19. Fit-Tielet Divi]joni Boju u Abdilla ;ew promossi b’punti massimi bir-reb[a li kisbu fla[[ar log[ba tag[hom kontra N. Spiteri u E. Gatt, 21-15, 21-12 u spi//aw il-kampjonat b’punti massimi. Tal-a[[ar kisbu draw meritat kontra R. Zammit u A. Zammit fl-aktar log[ba missielta talista;un s’issa. Huma tilfu l-
ewwel set 27-29 i]da mbag[ad reb[u t-tieni 21-19 biex evitaw ir-relegazzjoni. Fil-log[ba l-o[ra l-koppja Zammit tilfu kontra J. Galea u M. Galea, 14-21 16-21. Fir-Raba’ Divi]joni Abela u Cassar kienu l-koppja promossa. Di;a` /erti mir-reb[ tat-titlu M. Abela u S. Cassar reb[u wkoll la[[ar log[ba kontra l-koppja M. A. Gambin u P. Gambin, 21-14, 21-12, biex ikkonfermaw issuperjorita` tag[hom f’din iddivi]joni u spi//aw b’punti massimi. L-a[wa Gambin temmew limpenji tag[hom bi draw kontra M. Ellul u M. Vella, 21-14, 20-22. Fil-log[ba ta’qabel Ellul u Vella ;ew draw ma’ D. Galea u O. Fedoktina Galea. Reb[u lewwel set 21-12, i]da mbag[ad ma setg[u jag[mlu xejn kontra r-reazzjoni ta’ Galea u Fedotkina Galea u tilfu 15-21. B’dawn i]]ew; draws Ellul u Vella kisbu l-ewwel ]ew; punti tal-kampjonat.
Chris Spiteri u George Camilleri ta’ Shuttles BC (ritratti> Marica Micallef)
SPARAR
Jeffrey Pisani jirba[ il-Maionchi Trophy
Ir-rebbie[a tal-kampjonat Stefan Salamone u Aldo Polidano ta’ Birkirkara BC fl-azzjoni
Jeffrey Pisani kien ir-rebbie[ overall tal-Maionchi Trap Trophy organizzata millFederazzjoni Maltija tal-Isparar fir-ranges tag[ha fil-Bidnija. L-isparatura kienet fuq 50 plattina Trap bl-a[jar sitt tiraturi jikkwalifikaw g[as-semifinali fuq 15-il plattina u mbag[ad jisparaw fuq 15 o[ra g[all-midalji. Pisani temm l-ewwel meta laqat 45, 14 u 13 bi Brian Galea jispi//a t-tieni b’46, 15 u 11 waqt li l-midalja tal-bron] marret g[and George Mifsud li laqat 42, 12 u 12.
Mir-raba’ sas-sitt post spi//aw Alvin Vella b’44, 13 u 11, Mario Zammit bi 43 u 11 u James Galea Jr. bi 42 u 8. Brian Galea kien l-a[jar tiraturi fi Klassi A b’46 quddiem Pisani b’45 u Vella b’44. Jean Pierre Mifsud laqat 40 fi Klassi B quddiem Ray Micallef u Jean Pierre Borg waqt li Emmanuel Saliba b’40 kien l-a[jar fi Klassi C quddiem Mario Gauci u Paul Gatt. Nhar il-{add fil-Bidnija se ssir sparatura Skeet waqt li fir-range ta’ {al Qormi se ssir sparatura Trap.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 8 ta’ Jannar, 2014
28
SPORT
TENNIS
Tomic jirba[ quddiem is-sospi] missieru I/-Champion renjanti Bernard Tomic kellu bidu mill-aqwa fisSydney International meta [a biss 59 minuta biex ;ab fix-xejn lin-nru 36, l-Ispanjol Marcel Granollers 6-3, 6-0 u issa jiltaqa’ kontra Blaz Kavcic. Bernard kiseb din ir-reb[a quddiem missieru Tomic li minkejja li hu sospi] mill-Open tal-Awstralja, t[alla jid[ol jara llog[ob fis-Sydney International. John Tomic kien sospi] milli jid[ol fi kwalunkwe avveniment ATP g[al 12-il xahar wara li ng[ata sentenza sospi]a minn Qorti Spanjola talli attakka lil sie[eb Bernard fit-ta[ri;, Thomas Drouet f’Mejju tas-sena l-o[ra u g[alhekk mhux se jit[alla jattendi g[all-Open ta’ Melbourne. Imma b’postijiet o[ra j[alluh jid[ol b[ala partitarju li j[allas il-biljett, skont id-diskrezzjoni tad-direttur tat-turnaments, John approfitta u po;;a bil-qieg[da
bil-box ta’ ibnu. “Kien sabi[ li er;ajt rajt lil missieri wara perjodu twil. Ilpariri u l-g[ajjat tieg[u huma ta’ g[ajnuna kbira g[alija,” qal Bernard. Intant kien jum po]ittiv g[attennisti Awstraljani hekk kif Marinko Matosevic ukoll approfitta mill-wildcard li ng[ata g[atturnament u g[adda g[at-tieni round b’reb[a fi tliet sets fuq Florian Mayer. Matosevic, nru 56 issupera lill:ermani] nru 38, 6-2, 4-6, 6-3 u issa jilg[ab kontra Andreas Seppi li ng[ata bye fl-ewwel round. F’log[biet o[ra tal-ir;iel, Nicolas Mahut g[eleb lil Ryan Harrison 7-6, 7-5, Marin Cilic issupera lil Jan Lennard Struff 36, 6-3, 6-3 u Sergiy Stakhovsky g[eleb lil Carlis Berlocq 6-3, 6-4 waqt li Alexandr Dolgopolov u Albert Ramos ukoll g[addew g[at-tieni round.
L-Amerikana Bethanie Mattek-Sands mag[rufa g[at-tattoos, il-kuluri ta’ xag[ra u l-[wejje; kollha kuluri li t[obb tilbes, eliminat li/-Champion Radwanska
Intant fil-kategorija tan-nisa ttennista b’dehra partikolari li tispikka, Bethanie Mattek-Sands, g[al darba spikkat fil-court min-
flok g[all-ilbies tag[ha meta ssoprendiet lill-holder u numru 5 Agnieska Radwanska 7-5, 6-3 u g[addiet g[all-kwarti tal-finali.
L-Amerikana saret l-ewwel plejer fl-era professjonali li eliminat fl-ewwel log[ba ta’ Sydney, Champion tan-nisa renjanti.
FORMULA 1
Il-Lotus mhux se jie[du sehem fl-ewwel test Il-Lotus idde/iedew li ma jie[dux sehem fl-ewwel pre-season test li se jsir f’Jerez dan ixxahar biex jag[tu aktar ]mien lilhom infushom jikkon/entraw u ja[dmu fuq il-karozza l-;dida. “Se n]ommu kontroll talkarozza g[al ftit ie[or, aktar minn timijiet o[ra. Idde/iedejna li jekk nattendu g[at-test ta’ Jerez ma jkunx idejali g[all-bini u l-programm ta’ ]vilupp tag[na,” qal id-direttur tekniku Nick Chester. “Probabbli li nippre]entaw ilkarozza l-;dida qabel immorru g[at-testijiet fil-Bahrain fejn hemmhekk g[andna verament inkunu kapa/i naraw x’toffri lkarozza fil-kundizzjonijiet li jkun hemm.” L-ewwel test tal-pre-season fi/-/irkwit Spanjol se jibda fit-28 ta’ Jannar b’]ew; testijiet o[ra jsiru f’kundizzjonijiet ferm aktar
Il-Lotus iridu jipperfezzjonaw il-karozza qabel jippruvawha
s[an fil-Bahrain qabel l-ewwel ti;rija tal-ista;un fl-Awstralja fis-16 ta’ Marzu. Fil-passat, /ertu timijiet [adu sehem fl-ewwel testjiet tas-sena u g[amlu u]u minn karozzi talista;un pre/edenti, imma issa
m’hemm xejn x’wie[ed jista’ jiggwadanja minn dan bl-introduzzjoni ta’ makna ;dida. Madankollu, min[abba t-tibdil kbir tekniku u l-opportunitajiet limitati li jkunu ttestjati l-karozzi bit-tyres il-;odda tal-2014 qabel
jibda l-ista;un, [afna timijiet se jippruvaw jag[mlu mili kemm jifil[u anke jekk it-temp f’Jerez jista’ jkun varjabbli f’dan il-perjodu tas-sena. Jenson Button tal-McLaren ixxahar l-ie[or wissa li t-testijiet fin-nofsinhar ta’ Spanja jistg[u jkunu “tad-da[k” min[abba ttemperaturi kes[in u l-probabbilta` ta’ nuqqas ta’ affidabilita`. “Tista’ tkun il-kes[a u t-tyres ma ja[dmux, probabbli lanqas ilkarozzi ma ja[dmu u meta jirnexxielek tag[mel dawra, probabbli tkun stramba g[ax tkun qed issuq fuq gerijiet aktar g[oljin,” qal i/-Champion tal-2009. Il-Formula 1 din is-sena bidlet il-magna pre/edenti ta’ 2.4 litri V8 ma’ wa[da 1.6 litru turbocharged V6 bis-sistema talenergy recovery. Chester, li t-tim tieg[u kellu problemi finanzjarji s-sena l-o[ra
qal li l-i]vilupp tal-karozza l;dida E22 kien po]ittiv u l-figuri huma nkora;;anti. “Minkejja dan xorta wa[da qed na[dmu ming[ajr ma g[andna ideja ta’ x’qed jag[mlu t-timijiet l-o[ra. Din hi l-ewwel sena ta’ tibdil radikali fir-regolamenti u dan ifisser li t-timijiet kollha qed ji]viluppaw il-karozzi tag[hom fuq binarji differenti. Na[sbu li g[andna soluzzjoni tajba [afna biex nisfidaw u nittamaw li dan jidher meta l-E22 to[ro; fi/-/irkwit.” Lotus li g[andhom magni Renault, l-ista;un li g[adda spi//aw fir-raba’ post overall b’Kimi Raikkonen jirba[ fl-Awstralja. Dan l-ista;un Raikkonen sie[eb lil Ferarri u qabel telaq ilmenta li ma kienx t[allas. Postu, mal-Fran/i] Romain Grosjean, issa [adu s-sewwieq millVenezwela Pastor Maldonado.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 8 ta’ Jannar, 2014
29
SPORT ITALJA
Allegri kien ilu li dde/ieda li jitlaq
Cristiano Ronaldo jsellem lil Eusebio wara l-400 gowl bil-flokk ta’ Real
400 gowl g[al Ronaldo ma’ Real Cristiano Ronaldo skorja l-400 gowl fil-karriera tieg[u hekk kif Real Madrid t[abtu ftit biex g[elbu lil Celta Vigo u naqqsu ddistakk min mal-leaders. Celta kienu [lew bosta /ansijiet fa/li qabel Karim Benzema approfitta minn ]ball difensiv u feta[ l-iskor. Ronaldo, li kellu log[ba ferm kwieta, imbag[ad a//erta mirreb[a meta kkonkluda fix-xibka cross ta’ Daniel Carvajal u fla[[ar sekondi tal-log[ba, Ronaldo kompla g[amel l-iskor aktar attraenti wara su;;eriment
ta’ Gareth Bale li kien da[al b[ala sostitut fil-65 minuta. I]-]ew; gowls ta’ Ronaldo li bihom sar ir-raba’ l-aqwa skorer ta’ Real Madrid f’La Liga ma jag[tux stampa /ara tal-andament tal-log[ba fejn Real xejn ma kienu fil-forma imma issa jinsabu [ames punti ta[t Barcelona u Atletico Madrid. Il-captain Portugi] issa skorja 400 gowl f’653 partita fil-kompetizzjonijiet kollha u dan lista;un g[andu 28 gowl. Dawn jistg[u anke jkunu sebat’ijiem memorabbli g[all-
attakkant ta’ Real Madrid meta nhar it-Tnejn ikun mag[ruf ukoll ir-rebbie[ tal-Ballon d’Or talFIFA li hu favorit li jirba[. Ronaldo wara li skorja t-tieni gowl g[olla idejh il-fuq biex sellem ukoll b’mod personali lillle;;endarju Portugi] Eusebio li ndifen ftit qabel u g[alix saret ukoll minuta silenzju qabel ilpartita. Villarreal approfittaw millmument negattiv ta’ Rayo Vallecano meta reb[ulhom 5-2 b’hat-trick ta’ Ikechukwi Uche u telg[u fis-sitt post.
Il - kow/ ta ’ Milan Massimiliano Allegri qal li [a d-de/i]joni li ma jibqax jokkupa l-kariga ta’ kow/ ta’ Milan qabel beda dan l-ista;un tasSerie A. Allegri se jitlaq minn San Siro fi tmiem dan l - ista;un imma l - kow/ ta ’ 46 sena g[amel pubbli/i l-intenzjonijiet tieg[u qabel l-ewwel tassena wara prestazzjonijiet xejn sbie[ minn AC Milan li rawhom jin]lu f’nofs il-klassifika. Allegri qal li kien informa lill - Kap E]ekuttiv Adriano Galliani qabel il-Milied li jixtieq jirri]enja f’nofs l-2014. “Kont /ar [afna . Din kienet de/i]joni li [adt fis - sajf li g[adda u li tkellimtha ma ’ Galliani qabel il-Milied. Din mhix xi [a;a ;dida g[alija meta tikkunsidra l [afna xnieg[at dwar il-kow/ il-;did g[all-ista;un li ;ej. Fl-Italja kultant dan il-[afna tibdil jo[loq ferment fost innies. Dawn huma de/i]jonijiet
normali u l - Italja trid tibda tidrahom. Kollha kemm a[na professjonali, kemm il-plejers kif ukoll il - kow/is u rridu nag[tu l-massimu tag[na tul ilkuntratt kollu li jkollna,” qal Allegri wara r - reb[a 3 - 0 Atalanta t-Tnejn. Allegri qal li l-kariga tieg[u ma’ Milan dejjem kellha data meta se tintemm. “Mhux possibli li tibqa ’ ma’ klabb g[al dejjem. Ilni erba’ snin ma’ Milan. G[amilt xog[ol tajjeb u kuntent b ’ dan kollu . Irrid nir ingrazzja lill - Vi/i - President Adriano Galliani li pprovdieli skwadra tajba bi]]ejjed li setg[et til[aq l - objettivi miftehma bil - bidu ta ’ kull sta;un. S ’ issa l[aqna dawn l aspetattivi u l-unika [a;a li b[alissa ninsabu ftit bog[od minnha hu t - tielet post . Madankollu qed nikkompetu fil-Coppa Italia u /-Champions League u ninsab fidu/ju] diment li nibqg[u na[dmu flimkien u trankwilli.”
COPPA ITALIA
Roma u Inter ifittxu risposta Roma qed jiffa//jaw l-isfida li jag[tu risposta wara l-ewwel telfa li ;arrbu ta[t il - kow/ Rudi Garcia hekk kif se jkunu qed jilqg[u lil Sampdoria f’wa[da mill-partiti tal-Coppa Italia. Qabel il-log[ba fil-Juventus Stadium li matulha Daniele De Rossi u Leandro Castan tke//ew , it - tim mill - kapitali kien ilu ma jitlef minn Mejju, fil-final tal-Coppa Italia kontra Lazio, ;img[atejn u nofs qabel Garcia n[atar kow/ fi Stadio Olimpico. Minkejja li kellhom 1 7 - il log[ba bla telfa qabel waslet lewwel wa[da l-{add kontra Juventus , Roma se jid[lu g[all - konfront mill - a[[ar 1 6 kontra Sampdoria b ’ ]ew; reb[iet biss mill-a[[ar tmien partiti. Madankollu t-tim ta’ Garcia jista ’ jag[mel kura;; mir reb[a 2-0 fuq Sampdoria aktar kmieni dan l - ista;un , reb[a miksuba b ’ gowls ta ’ Mehdi Benatia u Gervinho. Waqt li Roma kienu runners
zjoni erba ’ darbiet fl - a[[ar disa’ sta;uni, jinsabu fis-sitt post fis - Serie A u fit - 3 ta ’ Novembru g[elbu lil Udinese 3-0 f’Udine fil-Kampjonat. I]-]ew; timijiet ;ejjin minn telfa fl-ewwel log[ba tag[hom fl-2014. Inter tilfu 1-0 kontra Lazio u Udinese kienu meg[luba 3-1 minn Verona. Fiorentina se jkunu favoriti li jiksbu post mal-a[[ar tmienja jekk illum jeg[lbu lil Chievo . It - tim minn Stadio Artemio Franchi jinsab ir raba ’ fil - Kampjonat wara li reba[ l-a[[ar erba’ partiti filkompetizzjonijiet kollha. B ’ kuntrast Chievo ilhom tliet partiti ma jirb[u u jinsabu fis-16-il post fis-Serie A. Daniele De Rossi ta’ Roma tke//a fl-ewwel partita tas-sena mir-referee Nicola Rizzoli fil-log[ba kontra Juventus
up fil-Coppa Italia l-ista;un li g[adda , Sampdoria kienu sofrew eliminazzjoni fit-tielet round kontra t-tim mis-Serie B Juve Stabia fejn tilfu bil penalties wara draw 1-1 fi
Stadio Comunale Romeo Menti. Dan se jkun id - debutt ta ’ Roma fil-kompetizzjoni dan lista;un waqt li t-tim ta’ Sinisa Mihajlovic di;a` kellu reb[iet
fuq Benevento u Verona. Fil-partiti l-o[ra g[al din il;img[a mir-raba’ round, Inter imorru g[and Udinese u Fiorentina jilqg[u lil Chievo. Inter li reb[u l - kompetiz -
Il-programm Coppa Italia L-a[[ar 16 Illum
Fiorentina v Chievo ) G[ada Roma v Sampdoria Udinese v Inter
(2100 (1800) (2100)
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 8 ta’ Jannar, 2014
30
SPORT
APPELL MILL-MARA TA’ SCHUMACHER
{allu l-familja tag[na kwieta Il-mara ta’ Michael Schumacher g[amlet appell lillmedia biex jitilqu mill-isptar fi Franza fejn issa ilhom aktar minn ;img[a mi;bura quddiemu sa minn meta l-:ermani] we;;a’ serjament f’in/ident waqt li kien qed jiskijja u j[allu lit-tobba ja[dmu fil-pa/i u ming[ajr pressjoni. Corinna Schumacher talbet ukoll lill-media biex i[allu l-familja tag[ha kwieta wara li rapporti fil-:ermanja tTnejn, qalu li kien hemm sinjali ta’ progress fil-kundizzjoni tal-eks sewwieq tal-Formula 1, sig[at wara li l-isptar ta’ Grenoble kien [are; bulettin mediku fejn qal li l-pazjent kien stabbli imma kritiku. “Jekk jog[;obkom appo;;jawna fil-;lieda li g[andna flimkien ma’ Michael. Hu importanti g[alija li ma titfg[ux pressjoni fuq it-tobba u l-isptar u t[alluhom ja[dmu filkwiet,” qalet Corinna fi stqarrija. “Emmnu l-istqarrijiet li qed
jo[or;u t-tobba u itilqu mill-isptar u jekk jog[;obkom [allu anke l-familja tag[na kwieta.” Dawn kienu l-ewwel kummenti pubbli/i ta’ Corinna sa millistqarrija tat-30 ta’ Di/embru li fiha rringrazzjat lit-tim mediku g[all-isforzi tieg[u u esprimiet ilgratitudni tag[na lejn il-partitarji kollha madwar id-dinja g[allappo;; bla waqfien tag[hom. Schumacher, seba’ darbiet Champion tad-dinja, sofra injuries f’mo[[u meta [abat rasu ma’ blata fi Franza fis-27 ta’ Di/embru. Huwa ilu jin]amm f’koma artifi/jali minn dakinhar u sarulu wkoll ]ew; operazzjonijiet fi Grenoble. L-isptar u l-uffi/jali :ermani]i ripetutament talbu lill-media biex jirrispettaw il-privatezza tieg[u. It-tim mediku g[amel konferenzi stampa u [are; bulettini medi/i regolari dwar il-kundizzjoni ta’ sa[[tu, inklu] wie[ed
nhar it-Tnejn li kien jg[id, “Listat kliniku ta’ Schumacher hu stabbli g[aliex jinsab ta[t kura u trattament permanenti. Madankollu t-tim mediku jis[aq li g[adu jqis is-sitwazzjoni tieg[u b[ala kritika.” L-aktar ;urnal popolari fil:ermanja, Bild, it-Tlieta ta[t ittitlu ‘L-ewwel tama g[al Schumi’ qal li l-eks champion kwa]i miet darbtejn il-;img[a lo[ra. “Darbtejn fl-a[[ar ;img[a deher li Schumi kien se jitlef il;lieda g[all-[ajja. Il-Bild sar jaf minn sorsi medi/i li s-scan f’mo[[u li sar il-:img[a kien ‘katastrofiku’. Imma wara li matul tmiem il-;img[a ;ie stabilizzat, it-tobba issa huma fidu/ju]i li jista’ jag[milha.” Il-;img[a l-o[ra l-a;ent ta’ Schumacher Sabine Kehm [e;;et lill-;urnalisti biex i]ommu l-bog[od wara li uffi/jali tas-sigurta` qalu li qabdu
Corinna Schumacher, il-mara tal-eks champion tal-Formula 1 flimkien mal-professur Gerrard Saillant, President tal-istitut g[all[sara fil-mo[[ u s-sinsla tad-dahar jaslu fl-isptar ta’ Grenoble
;urnalista liebes ta’ qassis jipprova jid[ol fil-kamra ta’ Schumacher. Schumacher li l-:img[a g[alaq 45 sena hu l-aktar sewwieq ta’ su//ess fil-Formula 1 b’91 reb[a. Il-;urnal Fran/i] Le Dauphine
Libere ilbiera[ qal li l-camera li kellu Schumacher fuq l-elmu meta kien qed jiskijja rrekordjat dak kollu li se[[. Il-;urnal qal li l-investigaturi kellhom filmati li se jkunu ta’ g[ajnuna biex wie[ed jifhem i//irkustanzi tal-in/ident.
OLIMPJADI TAX-XITWA
L-akbar operazzjoni ta’ sigurtà
I/-Champions Ewropej u mondjali Bayern Munich b[alissa jinsabu f’Doha fil-Qatar i[ejju g[at-tieni parti tal-ista;un tal-Bundesliga. Bayern issa ilhom g[al diversi snin jag[mlu l-bidu tas-sena fil-klima s[una tal-Qatar waqt il-waqfa tax-xitwa fil-:ermanja. It-tim immexxi minn Pep Guardiola se jdum il-Qatar sa nhar it-Tnejn 13 tax-xahar. Fir-ritratt jidhru l-plejers (mix-xellug) Rafinha, Franck Ribery, Alessandro Schoepf u Jerome Boateng jag[mlu e]er/izzji ta’ stretching.
Ir-Russja nediet wa[da millakbar operazzjonijiet tas-sigurtà fl-istorja tal-Olimpjadi, xahar biss qabel jibdew l-Olimpjadi tax-Xitwa fir-resort tal-Ba[ar lIswed ta’ Sochi. L-awtoritajiet qed jimpjegaw aktar minn 30,000 pulizija u ttruppi tal-Ministeru tal-Intern waqt li qed jillimitaw l-a//ess fiz-zona. L-akbar t[assib hu t-theddid ta’ attakk mill-militanti I]lamiki mir-re;jun tal-Kawkasu fitTramuntana. L-aktar bniedem imfittex firRussja, il-mexxejja tar-ribelli ?e/eni Doku Umarov, [e;;e;
lill-;ellieda biex ipo;;u fil-mira tag[hom l-Olimpjadi tax-Xitwa. Il-President Russu Vladimir Putin kien f’Sochi t-Tnejn biex ji//elebra l-Milied tal-Ortodossi u attenda wkoll fil-knisja g[a//elebrazzjoni. “Mis-7 ta’ Jannar iddivi]jonijiet kollha repsonsabbli biex ja//ertaw is-sigurta` talmistiedna fil-log[ob tpo;;ew fuq allert ta’ kumbattiment,” qal il-Ministru tas-Sitwazzjoni ta’ Emer;enza Vladimir Puchkov. “Kull fa/ilita` sportiva tpo;;iet ta[t protezzjoni minn sistema li se tkun monitorata millispazju.”
TAZZA TAD-DINJA
Bierhoff jg[id li l-:ermanja tinsab ta[t pressjoni Il-:ermanja tinsab ta[t pressjoni biex tirba[ it-Tazza tad-Dinja fil-Bra]il hekk kif ittim qed jipprepara g[at-turnament, qal Oliver Bierhoff. Il-manager tat-tim :ermani] jemmen li pajji]u jinsab fost ilfavoriti li jirba[ it-turnament u jinsab kuntent mill-mod kif inhuma sejrin l-affarijiet g[at-tliet darbiet champions tad-dinja. It-tim ta’ Joachim Loew li kkwalifika bl-ewwel post fi Grupp C tal-UEFA b’disa’ reb[iet minn 10 partiti, se jkun
qed jilg[ab kontra l-Istati Uniti, Ghana u l-Portugall fil-fa]i talgruppi. U Bierhoff li libes il-flokk nazzjonali g[al 70 darba qed jistenna sfida kbira. “Il-pressjoni ovvjament tinsab hemm u mhux se tonqos,” qal leks plejer ta’ 45 sena. “Ix-xewqa tag[na, tal-partitarji u anke tal-plejers hi enormi li nirb[u fil-Bra]il. Nafu li a[na wie[ed mit-timijiet favoriti imma nafu li din hi bi//a xog[ol enormi. B[alissa ninsabu avvan-
zati [afna fil-pro/ess ta’ ppjanar g[alkemm g[ad jonqos xi dettalji ]g[ar imma g[andna skeda li qed nimxu mag[ha, ibbukkjajna llukandi u ninsabu mexjin tajjeb.” Sami Khedira hu wie[ed millplejers li qed jittama li jil[aq jirkupra fil-[in biex ikun maliskwadra imma l-ewwel irid jirritorna g[al-log[ob biex ikun kunsidrat wara li /arrat il-ligamenti ta’ rkobbtu u Bierhoff ikkonferma li hemm bosta g[a]liet li qed ji;u evalwati. “Kul[add g[andu /ans. Ilna
nafu l-plejers g[al xi ]mien. Per e]empju nafu x’tip ta’ plejer hu Sami Khedira, u x’karattru g[andu. Imma ovvjament hu imperattiv li plejer ikun mija filmija fi]ikament tajjeb. Apparti dan, kul[add g[andu /ans.” Il-partiti se jintlag[bu madwar il-Bra]il kollu u jipprovdu problema lo;istika g[at-timijiet fejn hemm ammont konsiderevoli ta’ vja;;ar minn post g[al ie[or. Bierhoff ammetta li din hi xi [a;a li hu u l-istaff tieg[u iridu jkunu attenti minnha.
“Id-distanzi jilag[bu rwol enormi fil-Bra]il. L-a[[ar darba li kont hemm ivvja;;ajt 24 sieg[a biex insib l-akkomodazzjoni. G[alhekk ma tista’ tasal imkien malajr biex ti//ekkja ftit dettalji. Dan mhux possibli. “Barra dan l-im;ieba kollha u l-kultura tal-[ajja hi differenti u a[na wkoll irridu ng[inu biex inkampaw ma’ dan. Imma ninsabu preparati u anke l-FIFA qed tg[in. Se nkunu wkoll preparati biex it-tibdil fil-klima ma jaffettwaniex,” temm Bierhoff.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 8 ta’ Jannar, 2014
31
SPORT TRASFERIMENTI
LLEAGUE CUP
Nainggolan jag[]el lil Roma Radja Nainggolan sar l-ewwel akkwist ta’ AS Roma matul ixxahar tat-trasfermenti f’Jannar. Il-plejer Bel;jan ta’ Cagliari li kien imfittex minn diversi klabbs fl-Italja, fosthom il-liders Juventus u Milan, deher ferm vi/in li seta’ jsie[eb lil Napoli wara li fl-a[[ar jiem il-President ta’ Cagliari Massimo Cellino u dak ta’ Napoli De Laurentiis kienu la[qu ftehim verbali. Imma jidher li wara interess qawwi li sar fl-a[[ar sig[at minn Roma, il-plejer g[a]el li jsie[eb it-tim tal-kapitali bi ftehim ma’ Cagliari ta’ 3 miljun ewro b’self sa tmiem l-ista;un u 6 miljun ewro o[ra biex ikun plejer ta’ Roma f’:unju. Hu mifhum li ma’ Roma Nainggolan se jkun qed ida[[al anqas mill-1.6 miljun ewro kull sta;un li offrewlu Napoli. Huwa ffirma kuntratt sal-2018 li minnu se jda[[al 1.5 miljun ewro kull sta;un. “Dan kien dak li xtaqt jien,” qal il-plejer qabel mar Ruma g[all-e]amijiet medi/i biex sar plejer ta[t il-gwida ta’ Rudi Garcia. Intant plejer ie[or li wasal Ruma lbiera[ biex jiffirma ma’ Roma hu l-Ar;entin ta’ 19-il sena Leandro Paredes li kien akkwistat b’self g[al 18-il xahar
ming[and Boca Juniors. Sadanittant Catania akkwistaw lid-difensur Kroat ta’ 17-il sena Dragan Lovric ming[and HNK Kosice. L-attakkant Alberto Gilardino rrifjuta offerta ming[and Toronto u issa qed jinteressa [afna lil Sunderland fil-Premier Ingli] waqt li Genoa jistg[u jie[du b’self lid-difensur Cabral ta’ FC Basel. Genoa jinsabu wkoll interessati fid-difensur Ar;entin ta’ Fiorentina Facundo Roncaglia u qed jistennew risposta ming[and il-Bra]iljan Marquinho ta’ Roma.
Sunderland bnew vanta;; minimu fuq Manchester United fl-ewwel leg mis-semi-finali talLeague Cup meta [ar;u rebbie[a 2-1 fi Stadium of Light imma issa jridu jiffa//jaw ilfurja ta’ United f’Old Trafford fit-tieni leg fejn it-tim ta’ Moyes xorta jibda favorit. Sunderland marru fil-vanta;; e]att qabel il-mistrie[ meta minn azzjoni ta’ freekick Phil Bardsley ]markat kien attakkat minn Ryan Giggs li bi sfortuna xe[et fil-lasta tieg[u stess. Appena sitt minti fit-tieni taqsima United kisbu d-draw minn daqqa ta’ ras ta’ Nemanja Vidic. Imma kienu Sunderland li re;g[u marru minn fuq meta llinesman i;;udika fawl da[la ta’ Cleverley fuq Johnson u mill11-il metru t-Taljan Fabio Borini ma ]baljax.
Pogba se jibqa’ Il-general manager ta’ Juventus Giuseppe Marotta re;a’ tenna lintenzjoni tal-klabb li j]omm lil Paul Pogba wara li l-midfielder Fran/i] qed jing[ad li hu fil-mira ta’ Paris St. Germain, Real Madrid u Arsenal. Marotta nsista li l-liders tasSerie m’g[andhom l-ebda [sieb li jne[[u l-plejer li kien ing[aqad
mag[hom ming[and Manchester United fl-2012. Mistoqsi dwar il-futur tal-midfielder veteran Andrea Pirlo u l- Radja Nainggolan jiffirma ma’ Roma lbiera[ kow/ Antonio Conte, Marotta ]ied. “Pirlo g[andu kuntratt li dalwaqt i;edded il-kuntratt. qal Marotta li ]vela li Juventus se jiskadi f’:unju imma r-relazzjoni Anke /-/iklu ta’ Conte ma’ j]ommu profil baxx matul dan ixbejnu u l-klabb hi e//ellenti u Juventus jista’ jkun wie[ed twil,” xahar ta’ trasferimenti.
Giglio plejer-kow/ ma’ }urrieq Il-klabb mill-Ewwel Divi]joni, }urrieq FC se jkollu jmexxih g[all-kumplament tal-ista;un lill-plejer Stefan Giglio li se jkun qed jag[milha wkoll b[ala plejer kow/.
Sunderland fil-vanta;;
Giglio ing[ata din il-kariga wara li t-Tnejn l-eks internazzjonali Malti David Carabott ma baqax jokkupa l-kariga ta’ kow/. Carabott kien ilu mal-klabb
mill-bidu tal-ista;un 2012-13 u kien mexxa lit-tim lejn il-promozzjoni fl-Ewwel Divi]joni. L-ewwel impenn ta’ Giglio se jkun is-Sibt kontra B’Bu;a St.|Peters.
Il-Fran/i] Stephane Peterhansel (ritratt) tilef 28.27 minuti fuq sie[bu Nani Roma li reba[ it-tielet tappa tar-rally Dakar waqt li Carlos Sainz tilef 15.53 minuti bejn San Rafael u San Juan fl-Ar;entina. Leroy Pultier tal-Afrika t’Isfel temm it-tielet 3.19 min wara Roma bil-Pollakk Krzystof Holowzic itemm it-tieni. Fil-kategorija tal-Muturi l-Ispanjol Joan Barreda Bort temm quddiem Cyril Despres u Marc Coma.
Ri]ultati League Cup Semifinali I Leg
Sunderland v Man Utd 2-1 Illum Man City v West Ham League 1 Shrewsbury T. v Leyton O. 0-2
Sunderland jistg[u jkunu sfurzati jbieg[u lil Fletcher Il-manager ta’ Sunderland Gus Poyet ammetta li jista’ ji;i sfurzat li jbieg[ lill-attakkant Steven Fletcher jekk il-klabb jir/ievi offerta sostanzjali. Hull City u Celtic hu mifhum li huma l-aktar klabbs interessati fl-internazzjonali Sko//i] b’rapporti jg[idu li t-tim ta’ Steve Bruce kellu offerta ta’ £8 miljuni rifjutata. Fletcher skorja tliet gowls f’16-il log[ba fil-Premier League dan l-ista;un u hu l-aqwa skorer tal-klabb. Poyet hu [erqan li j]ommu ma’ Sunderland li qed jissieltu kontra r-relegation. Imma l-Urugwajan g[adu realistiku u g[araf il-fatt li kull plejer fl-iskwadra jista’ jitlaq jekk issir offerta kbira. “Jien mhux bniedem li ng[id li ‘[add m’hu g[all-bejg[‘ u mbag[ad inbieg[u wie[ed. Dan g[aliex kull plejer g[andu prezz. M’g[andi l-ebda problemi ma’ Steven g[alhekk qed jilg[ab. Li kieku kelli xi [a;a kontrih ma kontx nilag[bu. Irridu nu]aw l-
iskwadra min[abba l-kwantita` ta’ log[ob. Ix-xog[ol tag[na hu li no[or;u l-a[jar minn kull wie[ed minnhom,” qal Poyet. Sadanittant id-difensur ta’ Chelsea Kenneth Omeruo sie[eb il-klabb minn The Championship, Middlesbrough b’self sa tmiem l-ista;un. L-internazzjonali Ni;erjan ifirma mal-klabb Londoni] fl-2012 akkademja tal-youths ta’ Standard Liege u l-ista;un li g[adda kien misluf lil Den Haag. }ag[]ug[ ie[or li se jitlaq minn Srtamford Bridge hu l-midfielder George Saville li re;a’ ;ie misluf lil Brentford sa tmiem lista;un. Saville di;a` lag[ab 24 log[ba mal-klabb ta’ League One dan lista;un u mieg[u fi Griffin Park se jmur ukoll Marceloo Trotta, itTaljan li falla penalty fl-a[[ar minuta l-ista;un l-ie[or li kien ja//erta l-promozzjoni mit-tielet divi]joni. Huwa se jibqa’ milsuf lill-klabb sa tmiem l-ista;un ming[and Fulham.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 8 ta’ Jannar, 2014
32
LOKALI
Is-sit elettroniku euobserver.com ilbiera[ ta prominenza assoluta lill-kwistjoni tal-bejg[ ta/-/ittadinanza
Il-Gvern ma jeskludix li j]id il-kwota g[al dawk li jixtru /-/ittadinanza Maltija... imbag[ad ibiddel il-ver]joni Matthew Bonett
Il-Gvern Malti mhux qed jeskludi li ma j]ommx mal-kwota li [abbar il-Prim Ministru Joseph Muscat f’Di/embru li g[adda dwar il-massimu ta’ persuni li jixtru //ittadinanza Maltija. F’konferenza tal-a[barijiet f’Kastilja ;imag[tejn ilu, li kien kostrett jag[milha biex i[abbar bidliet ]g[ar g[all-iskema tal-bejg[ ta/-/ittadinanza, Joseph Muscat kien qal li din l-iskema ting[alaq malli jkun hemm 1,800 persuna li xtraw i/-/ittadinanza Maltija. Ilbiera[, i]da, f’artiklu fuq il-gazzetta online euobserver.com, il-kelliem tal-Gvern Kurt Farrugia ma eskludiex li din il-kwota tinbidel u ti]died fil-futur. Madankollu, aktar tard matul il;urnata, ftit sig[at wara li l-artiklu ;ie ppubblikat, fl-istess artiklu ]died paragrafu li qal li wara li ;iet ippubblikata l-istorja, Kurt Farrugia g[amel kuntatt malgazzetta u kategorikament /a[ad li
l-kwota tista’ tinbidel jew ti]died. Mhux mag[ruf g[aliex ilpo]izzjoni tal-Gvern Malti nbidlet mill-mument x[in ;iet ippubblikata l-istorja g[al ftit sig[at wara. Il-;urnalist li kiteb l-artiklu, Andrew Rettman, spjega l-kontroversja li g[addejja mhux biss f’Malta, i]da fi Brussell ukoll, u beda l-artiklu billi rrefera g[allgwadann li se tkun qed tag[mel ilkumpanija Ingli]a Henley & Partners li mistennija tag[mel g[exieren ta’ miljuni ta’ ewro minn fuq din l-iskema. Filwaqt li spjega d-dettalji taliskema, l-artiklu g[amel referenza g[all-benefi//ji li se jkunu qed igawdu minnhom dawk il-barranin li jixtru /-/ittadinanza Maltija, ji;ifieri jivvja;;aw, jg[ixu u ja[dmu fit-28 stat membru tal-Unjoni Ewropea, kif ukoll jid[lu f’69 pajji] li mhumiex fl-Unjoni Ewropea, fosthom l-Istati Uniti, ming[ajr visa.
L-artiklu li ;ie ppubblikat ilbiera[ filg[odu fuq euobserver.com g[amel referenza wkoll g[al skemi differenti li je]istu f’pajji]i o[ra, u qal li //ittadini ;odda Maltin mhux se jkollhom g[aliex jirfsu fuq l-art Maltija [lief biex jie[du /-/ittadinanza. Fi ftit kliem, l-iskema talGvern Malti hija litteralment skema ta’ bejg[ ta’ /ittadinanza g[aliex mhix marbuta ma’ perjodu ta’ residenza, kif qed tinsisti lOppo]izzjoni. Skont il-kelliem tal-Gvern Kurt Farrugia, il-Gvern ma nediex din liskema g[ax Malta g[andha b]onn il-flus, i]da biex tattira nies ta’ reputazzjoni g[olja li jistg[u jinvestu f’Malta, minkejja li l-iskema ori;inali ma kienet tirrikjedi li jsir l-ebda investiment f’Malta. Il-;img[a d-die[la, il-Parlament Ewropew se jkun qed jiddibatti din l-iskema wara l-kontroversja li
nqalg[et fl-Ewropa kollha. Minkejja dan, [add m’g[andu lpoteri legali li jwaqqaf il-Gvern Malti milli jibqa’ g[addej b’din liskema, ji;ifieri la l-Unjoni Ewropea u wisq anqas lOppo]izzjoni. euobserver.com intervista wkoll lix-Shadow Minister Jason Azzopardi li qabbel il-kunflitt ta’ interess li g[andha l-kumpanija Henley & Partners ma’ g[alliema li ng[atat numru ta’ karti tal-e]ami biex tikkore;i u tag[hom se ting[ata €26,000 g[al kull student li jg[addi. Azzopardi rrefera wkoll g[al numru ta’ xnig[at dwar kontribuzzjonijiet li l-kumpanija setg[et g[amlet lill-Partit Laburista qabel l-elezzjoni ;enerali ta’ Marzu li g[adda. G[al darb’o[ra, Jason Azzopardi talab lill-Gvern biex jippubblika lkuntratt li g[andu ma’ Henley & Partners, i]da l-Prim Ministru qed
jibqa’ jirrifjuta, g[aliex fi kliemu, hemm informazzjoni sensittiva. Lejn l-a[[ar tal-artiklu, il;urnalist iddeskriva l-iskema talGvern Malti b[ala back door, ji;ifieri possibbiltà biex barranin li g[andhom il-flus ju]aw lil Malta biex jg[addu mill-bieb ta’ wara biex jaslu g[al postijiet o[rajn. Fil-fatt, anke l-kumpanija Henley & Partners bdiet tirreklama l-iskema Maltija fir-Russja b[ala possibbiltà biex min jixtriha jid[ol fl-Istati Uniti ming[ajr visa.
media•link COMMUNICATIONS