Nru 13,636
Il-{amis, 9 ta‘ Jannar, 2014 €0.80 www.maltarightnow.com
Il-bejg[ fl-UE jirpilja i]da Malta bl-ikbar tnaqqis F’Novembru Malta rre;istrat l-ikbar tnaqqis fil-kummer/ kemm fost it-28 pajji] tal-UE kif ukoll fost is-17-il pajji] taz-zona ewro Fl-a[[ar xhur rajna ]ieda konsistenti fil-qg[ad. ?ifri o[ra li qed jo[or;u kontinwament dwar l-ekonomija qed jibag[tu sinjali negattivi. Issa x-xejra tkompli anke minn cifri li [ar;et lUnjoni Ewropea, din id-darba f’dak li g[andu x’jaqsam malbejg[. L-istatistika Ewropea li [ar;et ilbiera[ turi li filwaqt li l-attività kummer/jali fl-Ewropa qed tirpilja, f’Novembru Malta rre;istrat l-ikbar tnaqqis filkummer/ kemm fost it-28 pajji] tal-UE kif ukoll fost is-17-il pajji] taz-zona ewro. I/-/ifri tal-EUROSTAT, lA;enzija tal-Istatistika tal-UE, juru li l-kummer/ fl-UE kollha b[ala medja ]died b’1.2% fuq ix-xahar ta’ qabel u ]died b’1.4% fiz-zona ewro. Meta mqabbel ma’ Ottubru, kien hemm ]idiet fil-bejg[ flIstati Membri kollha [lief g[al tnejn – Malta u r-Rumanija, b’Malta jkollha l-ikbar tnaqqis fil-bejg[, bir-rata ta’ 2.1%. Ilbejg[ fir-Rumanija ra tnaqqis ta’ 0.3%. L-istess xejra to[ro; ukoll meta l-bejg[ tul ix-xahar ta’ Novembru jitqabbel mal-istess xahar sena qabel – ji;ifieri ma’ Novembru 2012. Filwaqt li l-UE u z-zona ewro raw ]idiet ta’ 2% u 1.6% rispettivament, Malta kellha l-ikbar tnaqqis minn fost l-uni/i tliet pajji]i minn 28 li rre;istraw tnaqqis fl-attività kummer/jali, flok ]ieda. F’dan il-ka], it-tnaqqis filkummer/ f’Malta kien ta’ 0.6%. I]-]ew; pajji]i l-o[ra fejn naqas ukoll il-bejg[ kienu l-Bel;ju u lFillandja, tnaqqis ta’ 0.5% fi]]ew; ka]i.
:uri
Mhux [ati tal-intenzjoni
L-akku]at Martino Gatt li qieg[ed jiddefendi lilu nnifsu f’;uri g[all-akku]a li qatel lis-sie[eb tal-eksmara tieg[u, xehed ilbiera[ li minkejja li wie;eb li hu mhux [ati, ma jfissirx li ma qatilx i]da mhux [ati tal-intenzjoni. Ara pa;na 4 Sptarijiet
L-a[[ar twissijiet mill-MUMN
L-MUMN tikteb lill-Gvern dwar il-po]izzjoni tag[[a fuq il-polza tal-assigurazzjoni tal-professjonisti tas-sa[[a u wissiet li din hija l-a[[ar korrispondenza u li l-pass li jmiss se jkunu direttivi g[all-membri tag[ha. Ara pa;na 5
Tazza tad-Dinja 2022
Se ssir fix-xitwa Malta u r-Rumanija biss esperjenzaw trnaqqis fil-bejg[, b’Malta jkollha l-ikbar tnaqqis bir-rata ta’ 2.1% hekk kif fir-Rumanija l-bejg[ naqas b’0.3%
Min-na[a l-o[ra l-akbar ]idiet fil-bejg[ fil-pajji]i talEwropa kienu re;istrati filPortugall, il-Lussemburgu, Franza, Spanja, il-Polonja u filpajji]i Balti/i. Bi]-]idiet f’/erti ka]i jla[[qu sa 13%. Ix-xejriet li ddominaw l-istatistika ppubblikata fl-a[[ar ;img[at u xhur tas-sena li g[addiet, rat ukoll ir-realtà ta’ ]ieda fil-qg[ad bil-Gvern pre]enti, minkejja t-twissijiet li sarulu kemm mill-Oppo]izzjoni
Nazzjonalista kif ukoll millekonomisti u minn u[ud millismie[ba so/jali biex jitkellem dwar il-vi]joni g[all-[olqien tax-xog[ol u dwar l-investiment, kienu injorati. Ir-risposta tal-Gvern kienet biss wa[da – il-bejg[ ta/-/ittadinanza Maltija u li g[aliha sab vu/i wa[da tappellalu biex ma jpo;;ix l-identità talpoplu tag[na g[all-bejg[ u minflok issir diskussjoni dwar kif pajji]na se jo[loq ix-
xog[ol b’aktar investiment biex ila[[aq mad-domanda ta’ min qed ifittex ixxog[ol. Ir-realtà tas-sitwazzjoni taxxog[ol f’pajji]na hi ta’ ]ieda ta’ 550 persuna aktar tfittex ixxog[ol f’perjodu ta’ sena meta mqabbel mas-sena li g[addiet, hekk kif il-medja ta’ dawk jirre;istraw g[ax-xog[ol telg[et ‘il fuq f’daqqa g[al 7,600 bejn Awwissu u Novembru li g[adda.
Is-Segretarju tal-FIFA, Jerome Valcke, ]vela li l-edizzjoni finali tat-Tazza tad-Dinja tal-2022 fil-Qatar se ssir fixxhur ta’ bejn Novembru u Jannar. Ara pa;na 31
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 9 ta’ Jannar, 2014
2
LOKALI
Il-Kamra tal-Kummer/ ma taqbilx ma’ ]ieda fil-paga minima Il-Kamra tal-Kummer/, lIntrapri]a u l-Industrija qalet li ma taqbilx mas-su;;eriment talMinistru g[all-Familja u sSolidarjetà So/jali li l-Gvern qed jikkunsidra li j]id il-paga minima. Fi stqarrija, il-Kamra sostniet li dan is-su;;eriment jikkontradixxi mad-dikjarazzjoni tal-Partit Laburista qabel l-elezzjoni ;enerali li l-paga minima mhux se ti]died b’ammont og[la mi]]ieda fl-g[oli tal-[ajja. Il-Kamra tal-Kummer/, lIntrapri]a u l-Industrija qalet li lpagi g[andhom ikunu marbuta mal-produttività u tenniet li ma taqbilx li ]ieda fil-paga minima hija mezz vijabbli kif ji;i eliminat il-faqar. Sostniet li m’hemmx triq qasira ta’ kif wie[ed jindirizza l-faqar u qalet li ]-]ieda fil-paga minima hija soluzzjoni li ma t[arisx fittul. Il-Kamra tal-Kummer/ qalet li kull mi]ura immirata li tindirizza l-faqar g[andha tkun imfassla b’kawtela u immirata lejn lappo;; b’mod sostenibbli tal-persuni li qed ibatu mill-faqar. Il-Kamra qalet li mhux realistiku li wie[ed jassumi li l-paga minima tista’ ti]died f’i]olament u sostniet li ]ieda fil-paga minima twassal g[al ]idiet f’livelli o[ra tal-ekonomija. L-istqarrija tg[id li filwaqt li xxog[ol mhux l-uniku fattur li permezz tieg[u ti;i ddeterminata lkompettività ta’ pajji], insistiet li ma jitpo;;ewx aktar pi]ijiet fuq il-kompettività tax-xog[ol b’mod partikolari fi ]mien meta pajji]i fl-UE qed iwettqu mi]uri aggressivi biex inaqqsu l-ispejje] f’dan il-qasam. Il-Kamra tal-Kummer/ qed tinsisti li ssir revi]joni tal-formula tal-COLA biex tirrifletti a[jar ]viluppi marbuta mal-produttività u l-pagi billi tinkludi kejl ta’ produttività minbarra l-inflazzjoni. Il-Kamra tal-Kummer/ qalet li l-faqar hu sostnut ukoll permezz tal-parti produttiva tal-ekonomija li tikkontribwixxi fit-taxxi u sservizzi so/jali. Sosniet li l-produttività m’g[andiex ti;i mdg[ajfa g[ax dan iwassal g[al riskji mhux ne/essarji lis-sistema ta’ servizzi so/jali f’pajji]na. L-istqarrija ssostni li l-[olqien tal-;id g[andu ji;i segwit middistribuzzjoni tal-;id u mhux bilmaqlub g[aliex inkella l-pajji] jiffa//ja riskji ta’ inqas ri]orsi g[at-tqassim tal-;id.
In;iniera li ftit ilhom ja[dmu fl-impjant ta’ Delimara (ritratt) qab]u kollegi o[rajn li g[andhom iktar kwalifiki u esperjenza minnhom spe/jalment fejn jid[ol il-makkinarju l-iktar ri/enti mibnija mill-BWSC
Jitqa//tu [abta u s-sabta l-managers fl-impjant ta’ Delimara Jin[atru nies tal-qalba ming[ajr sej[a g[al applikazzjonijiet Kenneth Xuereb
Il-Gvern kompla g[addej bittaqlib li qed jo[loq [afna in/ertezzi fl-istruttura tal-Korporazzjoni Enemalta b’nies jitqa//tu biex jag[mlu wisg[a g[al nies tal-qalba u li huma qrib il-Gvern Laburista. In-Nazzjon hu infurmat li t-top management fl-impjant tal-Power Station ta’ Delimara tne[[a [abta u sabta. Il-General Manager u ]ew; assistant managers kienu m;ieg[la jirri]enjaw u minflokom in[atru tlieta o[ra li huma mag[rufin sew g[at-twemmin politiku taghhom, b’Ishmael D’Amato jin[atar b[ala General Manager ;did. Sorsi li tkellmu ma’ dan il;urnal qalu li l-membri tal-management ta’ qabel, ma ng[ataw ebda spjegazzjoni g[aliex kienu
m;ieg[la jirri]enjaw u ma [ar;et ebda sej[a g[all-applikazzjonijiet biex jimtlew il-karigi l-;odda. L-istess sorsi qalu li dawn lin;iniera, li ftit ilhom ja[dmu f’Delimara, qab]u lil kollegi o[rajn li g[andhom iktar kwalifiki u esperjenza minnhom, spe/jalment fejn jid[ol il-makkinarju l-iktar ri/enti li hemm flimpjant tal-power station il-;dida mibnija mill-BWSC. Hu mifhum li dawn it-tliet managers bdew fil-kariga ;dida tag[hom nhar it-Tlieta u milli jidher di;à beda jberraq g[al u[ud mill[addiema li ja[dmu f’Delimara. Sorsi qalu li wie[ed millAssistant Managers di;à beda bi pro/ess ta’ skrutinju tal-[addiema b’[afna minnhom jib]g[u li l-
kriterji mhux se jkunu bba]ati fuq il-[ila i]da fuq it-twemmin politiku tag[hom. L-istess sorsi jiftakru li wie[ed minn dawn il-persuni kien ja[dem fil-power station talMarsa, u qabel l-elezzjoni tal2008 kien i]omm lista dettaljata tal-[addiema mqassma skont ilkulur politiku tag[hom. Dan kollu qed i]id l-in/ertezza fost il-[addiema tal-Enemalta wara li minkejja li qabel l-elezzjoni li g[addiet, il-mexxej Laburista Joseph Muscat kien wieg[ed li l-Enemalta mhux se tkun privatizzata, fl-ewwel xhur tal-Gvern Laburista, t[abbar li 35% tal-ishma tal-Enemalta nbieg[u lill-kumpanija ?iniza u tal-istat, Shanghai Electric.
Dan minbarra li [addiema o[ra tal-Enemalta se jkunu sekondati lill-operatur privat li se jibni power station o[ra fix-xhur li ;ejjin flok Delimara 1. It-tibdil fl-istruttura mani;erjali fl-Enemalta jsegwi tibdil ie[or li sar fl-Enemalta stess u f’korporazzjonijiet o[ra tal-Gvern. F’Awwissu li g[adda, is-Sindku Laburista tal-Gzira u eksuffi/jal tal-GWU, Roberto Cristiano, in[atar manager g[ar-ri]orsi umani fl-Enemalta. Filwaqt li f’dawn l-a[[ar ;ranet, In-Nazzjon ]vela li l-eksDeputat Segretarju :enerali talGWU, Michael Parnis, intg[a]el b[ala l-manager g[ar-ri]orsi umani fil-Korporazzjoni g[asServizzi tal-Ilma.
Aktar firem mill-minimu me[tie; g[al referendum dwar il-ka//a
Il-Koalizzjoni Kontra l-Ka//a fir-Rebbiegha qab]et l-ammont ta’ firem rikjesti mil-li;i biex ikun jista’ jissejja[ referendum abrogattiv kontra l-ka//a firRebbieg[a. Dan t[abbar mirrappre]entant tal-Koalizzjoni ta’ NGO’s, Rudolph Ragonesi, waqt il-programm TimesTalk fuq l-istazzjon nazzjonali li
xxandar nhar it-Tlieta u li matulu qal li n;abru aktar minn 40,000 firma g[all-petizzjoni. Dan ifisser li l-Koalizzjoni ;abret aktar minn 33,414-il firma jew 10% tal-popolazzjoni eli;ibbli biex tivvota, li hemm b]onn biex jissejjah referendum. Il-Koalizzjoni hi ffurmata minn 11-il g[aqda differenti li
ng[aqdu flimkien biex ti;i abolità il-ka//a fl-ista;un tarRebbieg[a f’Malta. Rudolph Ragonesi qal li lfirem in;abru fi ]mien iqsar milli mistenni, fost l-o[rajn min[abba ka]i ta’ ka//a illegali li se[[ew fl-a[[ar jiem, u anke min[abba li l-Federazzjoni Kaccaturi Nassaba Konservazzjonisti (FKNK) bdiet ti;bor hi
wkoll firem g[all-petizzjoni separata biex tinbidel il-li;i tarreferenda f’pajji]na. Ir-rapprezentant tal-FKNK Joe Perici Calascione qal li g[adu ma jistax jg[id kemm in;abru firem g[all-petizzjoni tal-FKNK filwaqt li qal li mhux sorpri] li n;abru 40,000 firma g[all-petizzjoni tal-Koalizzjoni Kontra l-Kacca.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 9 ta’ Jannar, 2014
3
LOKALI
Is-sidien tal-vapur Global One (ritratt) riedu burdnara tal-g[a]la tag[hom biex i[ottu l-gypsum abbord il-bastiment tal-merkanzija (Ritratt> Martin Agius)
Tony Zarb kellu jirtira milli jimblokka l-[att tal-vapur Global One fil-Port il-Kbir Matthew Bonett
Wara aktar minn 24 sieg[a tisbit tas-saqajn, il-General Workers’ Union (GWU) kienet kostretta li tirtira milli tibqa’ tinsisti li l-vapur tal-merkanzija ‘Global One’, li b[alissa jinsab fil-Port il-Kbir, jin[att mill-burdnara li tirrappre]enta hi, peress li l-li;i tippermetti li kwalunkwe vapur li jidda[[al f’pajji] membru talUnjoni Ewropea jkollu l-possibbiltà li jag[]el hu min i[ottu. F’dan il-ka], is-sidien tal-vapur Global One riedu burdnara talg[a]la tag[hom biex i[ottu l-gypsum abbord il-bastiment talmerkanzija.
Il-li;i tippermetti li kull vapur li jidda[[al f’pajji] membru tal-UE jkollu l-possibbiltà li jag[]el hu min i[ottu Il-kwistjoni bdiet fil-bidu ta’ din il-;img[a, nhar it-Tnejn filg[odu, meta x[in wasal il-[in biex jibda l[att tal-vapur, numru ta’ trakkijiet g[alqu l-a//ess g[all-Valletta Gateway Terminal bil-g[an li lvapur ma jkunx jista’ jin[att. Waranofsinhar, fil-post waslu anke l-pulizija tal-Rapid Intervention Unit, li mill-informazzjoni li
g[andu dan il-;urnal, kienu infurmati li kien is-Segretarju :enerali tal-GWU, Tony Zarb, li ordna biex it-trakkijiet jibqg[u pparkjati barra l-Valletta Gateway Terminal. Malli faqqg[et il-kwistjoni, ji;ifieri nhar it-Tnejn, In-Nazzjon mill-ewwel bag[at il-mistoqsijiet lil Tony Zarb biex tkun i//arata lpo]izzjoni tal-union. Madana-
kollu, l-uniku twe;iba li ng[atajna g[al erba’ mistoqsijiet differenti kienet li l-union qed tag[mel dak kollu possibbli biex tassigura ssigurtà u l-interessi tal-membri tag[ha. Sa nhar it-Tlieta filg[odu, ittrakkijiet baqg[u jimblukkaw la//ess, sakemm kmieni nhar itTlieta waranofsinhar, il-union tat id-direttiva lix-xufiera tat-trakkijiet biex jift[u l-a//ess. Wara dan li]vilupp, bg[atna mistoqsijiet lillGWU biex ikun i//arat g[alfejn din biddlet il-po]izzjoni tag[ha mit-Tnejn sat-Tlieta. Madanakollu, g[al dawn il-mistoqsijiet
dan il-;urnal baqa’ bla risposta. Kif wie[ed jistenna, il-[att ta’ dan il-gypsum sar fuq l-uniku silo li je]isti b[alissa, g[alkemm b[alissa g[addej ix-xog[ol fuq silo ;did li g[adu qed jinbena. Mill-informazzjoni li g[andu dan il-;urnal, jirri]ulta li l-union immexxija minn Tony Zarb issa [adet id-de/i]joni li l-burdnara li tirrappre]enta hi ma jibqg[ux ja[dmu fuq is-silo l-;did li qieg[ed jinbena b[alissa, u dawk il-burdnara li jag[]lu li ja[dmu fuq is-silo l-;did, ma jkunux jistg[u ja[dmu wkoll fuq is-silo lantik.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 9 ta’ Jannar, 2014
4
:URI
Li we;ibt li jien mhux [ati ma jfissirx li ma qtiltux... jien mhux [ati tal-intenzjoni - L-akku]at Martino Gatt Meta l-;uri ta’ Martino Gatt ta’ 65 sena mill-Mosta u residenti Bu;ibba da[al fit-tielet jum tieg[u, l-akku]at ammetta li kien hu li spara t-tliet tiri fuq Louis Ellul ta’ 34 sena minn San Pawl il-Ba[ar. Martino Gatt hu akku]at blomi/idju ta’ Ellul, li kien issie[eb tal-eksmara tieg[u Joanne Bajada. Il-qtil se[[ fit-2 ta’ Di/embru tal-2007 g[all-[abta tal-11.30am hekk kif il-vittma, Joanne Bajada u wliedha u wlied l-akku]at kienu [er;in millKnisja ta’ Pembroke wara l-quddies. L-akku]at, fil-;uri qed jiddefendi lilu nnifsu, kien qed jistaqsi xi domandi lit-tfajla li kienet int-
laqtet b’xi /omb meta hi kienet fil-vi/inanzi ta’ fejn sar il-qtil, fosthom fejn kienet meta hu spara t-tieni u t-tielet tir. Hawn l-Im[allef Michael Mallia, qal lil Martino Gatt, “int taf x’qed tag[mel? Qed tikkonferma li int qtiltu.” L-akku]at wie;eb, “li we;ibt li jien mhux [ati ma jfissirx li ma qtiltux, jien mhux [ati tal-intenzjoni, jekk kien f’xifer l-irdum u waqa se nwa[[al fl-irdun? Kien hu li da[al fil-periklu – hu da[al filperiklu”. L-Im[allef qal li t-tfajla li dak i]-]mien kellha 14-il sena u hemm divjet fuq isimha, minn dejjem qalet li mat-tieni u t-tielet tir kienet qed ti;ri u ma [arstix
lura. Hija qalet ukoll baqg[et t[oss xi ftit ta’ trawma fuqha spe/jalment sal-lum, li g[adha fid-dlam tib]a’, anke meta tisma’ xi [oss. Wara li l-akku]at li qed jag[milha ta’ avukat tieg[u nnifsu g[ax ma jridx avukat jiddefendih, nhar it-Tlieta wara nofsinhar qal li t-traskrizzjoni talmistoqsijiet li saru lit-tifla li ntlaqtet bi/-/omb u l-video ma jaqblux g[ax hu jiftakar x’domandi kienu sar fuq il-video, ilbiera[ filg[odu allega li l-video li ntwera lilu u lill-;urati fl-istess jum ma kienx wie[ed awtentiku u qal li d-domandi u r-risposti kienu differenti. Ma’ dan ma qablitx it-tfajla li
kienet fuq il-pedana tax-xhieda li qalet li dak hu l-unika video ta’ domandi li ttie[ed lilha sitt snin ilu u dawk kienu d-domandi u r-risposti li saru lilha millMa;istrat Saviour Demicoli u li hi wie;bet kif deher kollox filvideo. Martinmo Gatt kompla jinsisti li dak ma kienx l-istess video u beda jg[id li d-domandi u ddinamika tal-in/identi kif imwe;bin kienu differenti. L-Avukat Lara Lanfranco, f’isem l-Avukat :enerali, qalet li din hija allegazzjoni fa[xija g[ax il-Qorti qed ti;i akku]ata li qed tigdeb, meta sar kollox quddiem anke Ma;istrat sedenti. “G[andi dritt na[seb dak li qed
na[seb u jien ma ng[atajtx kopja tal-video”, qal l-akku]at. LIm[allef qal li t-traskrizzjoni kienet disponibbli kemm g[allavukat tal-akku]at dak i]-]mien, kif ukoll g[all-akku]at. F’digriet li tat il-Qorti qalet li lvideo sar b’mod regolari bl-assikurazzjoni g[ad-drittijiet tal-akku]at bil-pre]enza tal-Ma;istrat. It-traskrizzjoni ta’ dak kollu li sar ;ie re;istrat, awtentikat mill-istess Ma;istrat u mda[[al filpro/ess waqt il-kumpilazzjoni. Id-digriet kompla jg[id li lQorti m’g[andha l-ebda ra;uni g[aliex g[anda tiddubita mill;enwinità tal-pro/ess u ma ssib lebda ba]i g[al din l-allegazzjoni tal-akku]at.
Mar bil-[sieb li jara lit-tfal u spi//a biex qatel Wara li l-Prosekuzzjoni infurmat lill-Qorti li g[alqet il-ka] tag[ha, l-akk]at Martino Gatt ta’ 65 sena mill-Mosta u residenti Bu;ibba, mixli bil-qtil ta’ Louis Ellul fl-2007 f’Pembroke, idde/ieda li jixhed u qal li kien mar bil-[sieb li jara lil uliedu li kien priv minnhom, u spi//a biex qatel lis-sie[eb ta’ martu g[ax be]a’ minnu dak il-[in. “G[alija dan ma kienx omi/idju, i]da suwi/idju.....Kif tipprova timpedini mit-tfal g[al erba’ snin s[a[, l-aktar g[e]ie] u te]ori tieg[i. Jien g[alhekk i]]ewwi;t lil marti meta hi kienet ]g[ira, biex ikolli t-tfal. “L-akbar ;awhra li kienet g[alija we;;g[etni u wasslitni biex nag[mel dak li g[amilt. Ilvittma u l-mara g[amluli [ajti di]astru g[ax kont iddisprat biex nara lil uliedi. Anke meta kont il[abs, offrejtilha li n[allasha biex i;ibhomli, i]da dan xorta ma g[amlitux marti. “Baqag[li erbat ijiem [ajja u se nqattag[hom fil-[abs u lit-tfal ma nistax narahom u g[adni sal-lum im/a[[ad. Dan minkejja li l-Qorti tag[tni a//ess li narahom.
Nemmen li Alla se jg[ini.....jien ;ejt f’din is-sitwazzjoni g[aliex qalbi marbuta mat-tfal u tg[allimt li f’din id-dinja ma tridx tag[mel te]ori g[ax twe;;a’.” Martino Gatt qal li qabel Louis Ellul, martu kellha relazzjoni ma’ ra;el ie[or u kienet anke tie[du ddar. Qal li hu minnu li wara hu sfratta xi ftit u beda jmur kullimkien, inklu] il-casinò. Fuq mistoqsija ta’ wie[ed mill;urati, l-akku]at qal “nixtieq li kont jien li spi//ajt il-vittma”. Il;urat staqsieh jekk jiddispja/ihx ta’ dak kollu li g[amel seba’ snin ilu, u qal “iva, huwa miet darba, i]da jien se nkun mejjet g[al dejjem”. Dwar il-;urnata li fiha se[[ ilqtil, l-akku]at qal li fil-;urnata ta’ qabel kera karozza kif kien i[obb jag[mel kull weekend g[ax suppost fil-weekend it-tfal kienu jmorru g[andu. Dan beda jag[mlu meta ne[[a l-karozza u mar joqg[od Bu;ibba fejn hemm diversi problemi biex wie[ed jipparkja. Kien idde/ieda li jmur g[allka//a fil-Bidnija fejn kien ra karozza tal-Pulizija u ftit wara
telaq. L-g[ada l-{add filg[odu, 2 ta’ Di/embru, 2007, kellu [sieb li jmur g[all-ka//a. Kif stemba[ biex jie[u kolazzjon ftakar li ttifel kien /empillu biex je[odlu listatwi. Kien i[obb il-festi u qal li xejn xejn jara t-tfal g[ax ftit kien jarahom.
Kompla jg[id li l-indirizz fejn toqg[od il-mara tieg[u qatt ma tag[tulu. Mar lejn Pembroke u ttfal ma rahomx. {aseb li kien se jarhom fejn il-bandli, g[ax jaf li ibnu kien i[obbhom il-bandli. Minnufih sema’ karozza tieqaf warajh u kif g[addew induna li
Baqag[li erbat ijiem [ajja u lit-tfal g[adni sal-lum ma nistax narahom - L-akku]at Martino Gatt
Kellu sku]a tajba li kien se jara lit-tfal g[ax kien mi;bud lejhom u l-akbar te]ori li g[andu. Qal li ssenter kien [allih fil-karozza, li ]gur li kien ]ball minn na[a tieg[u. {allih hemm g[ax [ari;lu minn rasu u dde/ieda li jmur jara t-tfal. Però kellu daqsxejn bi]a’ minn Louis Ellul, li kien sajjied. {are; g[all-[abta tas-7.30am. u xtara l-gazzetti min-Naxxar, u re;a’ ni]el il-Mosta g[ax kien g[adu l-[in. Ftit tal-[in wara waqaf Ba[ar i/-?ag[aq, ikkarga s-senter [are;, imma ma sparax.
kienu wliedu, l-eksmara tieg[u ssie[eb tag[ha u nduna li kienu sejrin lejn il-knisja. Mar jipparkja aktar vi/in ilknisja u kif ra lil Louis Ellul jaqsam it-triq, rah jimbotta lil ibnu. Peress li kien heddu qabel, be]a’ xi ftit minnu. Hu g[atta ssenter g[ax kien hemm in-nies. Hu qallu li kien qieg[ed hemm biex jara t-tfal. Meta rah bis-senter jista’ jkun li l-vittma be]a’, pero hu be]a’ wkoll g[ax ma kienx jaf x’g[andu fil-karozza. Kif da[al fil-karozza, l-akku]at
qal li sparalu l-ewwel tir, u dan mar g[alih mg[a;;el u rrabjat u pprova jbe]]g[u u spara tir ie[or fl-g[oli biex ma jolqtux. Ma kellux l-intenzjoni li jolqtu, i]da mattir x’aktarx li /aqlaq is-senter u laqtu f’g[onqu u waqa’ fl-art. Tant [aseb li ma laqtux, li Ellul kien waqa’ fl-art g[ax be]a’. Hu qal li ra lil martu u lit-tfal ;ejjin u qalilha, “mur itlaq bit-tfal”, u din [arbet lejn il-knisja. Dak il-[in hu dde/ieda li jitlaq lejn il-karozza tieg[u u tbieg[ed [afna minn mieg[u, u fettillu li jispara tir ie[or mill-bog[od ming[ajr lintenzjoni li jolqtu. Hu qal li kieku hu kellu l-intenzjoni li jmur g[alih u mhux biex jara t-tfal, dan kellu garaxx San Pawl il-Ba[ar fejn ;ieli rah hemm u kien imur hemm fil-garaxx, isibu wa[du u mhux imur Pembroke fejn it-tfal. “Jien dejjem l-ewwel it-tfal li dejjem /a[duni minnhom”, tenna lakku]at. Huwa qal li kemm-il darba lmara tieg[u u l-vittma g[amlulu rapport biex jitfg[uh il-[abs. Qatt ma kellu l-intenzjoni li jie[u mieg[u l-arma
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 9 ta’ Jannar, 2014
5
LOKALI
L-MUMN bl-a[[ar twissijiet lill-Gvern qabel to[ro; direttivi fl-isptarijiet Tikkritika bil-qawwa li g[ad-Divi]joni tas-Sa[[a l-kwalità tas-servizz sar irrelevanti F’ittra li l-Union tal-Infierma u l-Qwiebel (MUMN) bag[tet lillMinisteru tas-Sa[[a, infurmatu bl-a[[ar a;;ornament dwar ilpo]izzjoni tag[[a fuq il-polza tal-assigurazzjoni tal-professjonisti tas-sa[[a u wissiet li din hija l-a[[ar korrispondenza u li l-pass li jmiss se jkunu direttivi g[allmembri tag[ha. Fl-ittra lis-Segretarju Permanenti tal-Ministeru, Joseph Rapa, l-MUMN tenniet ilpo]izzjoni tag[ha li l-infermieri m’g[andhomx ikollhom jag[mlu tajjeb g[al sentenzi tal-Qorti ?ivili u li l-ispejje] kollha involuti fil-pro/ess ;udizzjarju jkunu koperti mid-Divi]joni tas-Sa[[a. L-MUMN fakkret li l-infermieri qed ja[dmu f’ambjent li jikser kull prin/ipju ta’ sa[[a u sigurtà u li qed jag[mlu lill-infermieri vulnerabbli g[al kaw]i filQorti. L-MUMN qalet li f’ka]i li je[tie;u supervi]joni ordnata mit-tobba min[abba l-possibbiltà ta’ suwi/idju, il-pazjenti fl-Isptar Mater Dei, fl-Isptar Monte Carmeli u f’San Vincenz de Paule mhux qed jing[ataw issupervi]joni kif ordnata mittobba min[abba nuqqas ta’ infermieri. Il-union wissiet li dan huwa illegali. L-MUMN qalet li mhux bi]]ejjed li jkun hemm carer ma’ dawn il-pazjenti g[aliex dawn m’g[andhomx it-ta[ri; u l-warrant g[al dan ix-xog[ol partikolari. L-MUMN qalet li jekk xi wie[ed minn dawn il-pazjenti jwettaq suwi/idju, l-infermieri jistg[u jitilfu l-impjieg tag[hom. L-MUMN qalet li n-nuqqas ta’ infermieri fl-isptarijiet se jwassal biex ikun hemm ]balji mill-infermieri u jista’ jkun hemm ukoll pazjenti li jitilfu [ajjithom. Sostniet li n-nuqqas ta’ infermieri fl-isptarijiet jirri]ulta fi
Id-Divi]joni tas-Sa[[a qed jadotta sistema li tirrilaxxa pazjenti meta ma jkunx hemm sodod g[alihom bl-MUMN to[ro; direttiva biex l-infermieri ma jipparte/ipawx f’dawn il-pratti/i li jimminaw is-sigurtà tal-pazjent
L-infermieri m’g[andhomx ikollhom jag[mlu tajjeb g[al sentenzi tal-Qorti ?ivili u li l-ispejje] kollha involuti fil-pro/ess ;udizzjarju jkunu koperti mid-Divi]joni tas-Sa[[a - L-MUMN
]balji u jista’ jwassal g[al kaw]i legali ta’ negli;enza. L-MUMN qalet ukoll li dDivi]joni tas-Sa[[a qed jadotta sistema li tirrilaxxa pazjenti meta ma jkunx hemm sodod g[alihom u dwar dan l-MUMN fakkret li [ar;et direttiva biex l-infermieri ma jipparte/ipawx f’dawn ilpratti/i li jimminaw is-sigurtà tal-pazjent. Anke min[abba din is-sistema, l-MUMN qalet li jista’ jkun hemm kaw]i legali kontra l-infermieri. L-ittra tal-MUMN tispjega wkoll li l-ebda avukat tadDivi]joni tas-Sa[[a mhu f’po]izzjoni li jag[ti garanzija lill-infermieri u l-management li mhux se jbatu l-konsegwenzi ta’ dawn is-sitwazzjonijiet jekk jinstabu [atja mill-Qorti. L-MUMN qalet li se tkun qed torganizza laqg[a g[all-infermieri u nursing officers u se tibda b’dawk li ja[dmu fl-Isptar Mater Dei. Fil-laqg[a se tinformahom dwar riskji li qed ikollhom jie[du min[abba sistemi li qed ji;u adottati midDivi]joni tas-Sa[[a. L-MUMN insistiet li jekk sal14 ta’ Jannar 2014 ma jkunx hemm konferma li spejje] li jirri]ultaw minn kaw]i ta’ negli;enza, [lief negli]enza intenzjonata, se jkunu koperti mid-Divi]joni tas-Sa[[a, se t[abbar direttivi lill-membri tag[ha. Il-union qalet ukoll li meta jkun hemm xi infermier li jitlef xog[lu min[abba xi wie[ed millaspetti li semmiet, se tordna strajk hekk kif is-sistema tassa[[a qed tilg[ab mal-[ajja talpazjent u mal-impjiegi talinfermieri. Il-Union tal-Infemieri u lQwiebel temmet tg[id li g[adDivi]joni tas-Sa[[a, il-kwalità tas-servizz sar irrelevanti.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 9 ta’ Jannar, 2014
6
LOKALI
Rebbie[a tal-kompetizzjoni nazzjonali tal-presepju F’Malta, fejn it-tradizzjoni tal-presepju re;g[et [adet il-
[ajja, kien hemm numru rekord ta’ presepji li [adu sehem filKompetizzjoni Nazzjonali talPresepju organizzata millKunsill Malti g[all-Kultura u lArti matul il-festi tal-Milied. B’kollox kien hemm 74 presepju li pparte/ipaw fi tliet kategoriji u li kienu miftu[a g[all-
pubbliku bejn it-18 ta’ Di/embru 2013 u l-1 ta’ Jannar 2014. Ir-rebbie[a t[abbru waqt pre]entazzjoni li saret fil-jiem li g[addew. L-ori;inalità, l-arti, l-istil talpasturi, l-atmosfera ;enerali u d-dehra tal-presepju kienu w[ud mill-kriterji li l-presepji
kienu ;;udikati fuqhom. Mifruxa fuq numru ta’ lokalitajiet madwar Malta, huma laktar l-ir;iel li jiddedikaw il[in u l-ener;ija tag[hom flg[amla tal-presepju, g[alkemm in-numru ta]-]g[a]ag[ dejjem qed jikber ma]-]mien. Bis-sinifikat reli;ju] u lbixra dekorattiva tieg[u, il-presepju dejjem kien i/-/entru taddar Maltija. Filwaqt li jirrappre]enta mument intimu talfamilja, il-presepju wkoll ;ab
il-familji flimkien matul ilpro/ess tal-g[amla tieg[u, blu]u ta’ materjal sempli/i. Il[olqien ta’ dinja fi/-/okon, bix-xeni tal-[ajja fir-ra[al, ukoll iqajjem interess fost ittfal. It-tradizzjoni ssa[[et minn San :or; Preca, fejn kull tifel u tifla li attendew il-MUSEUM ing[ataw presepju ]g[ir li juri x-xena tan-natività. It-tradizzjoni fl-g[amla talpresepju [adet daqqa ’l isfel f’nofs is-seklu li g[adda meta dekorazzjonijiet ;odda talMilied kienu importati minn barra. I]da grazzi g[all-[idma mill-G[aqda {bieb talPresepju kif ukoll ilKompetizzjoni Nazzjonali talPresepju, il-presepju re;a’ sab postu fi/-/entru tal-Milied Malti. Ir-rebbie[a tal-Kompetizzjoni Nazzjonali tal-Presepju huma:
Presepji mekkani/i
L-ewwel premju: Giovan Muscat, Ir-Razzett tal-Marki] Mallia Tabone, Triq Wied ilG[asel, il-Mosta; It-tieni premju: Daniel Bezzina, Ta’ :amri Court, Triq Stiefnu Zerafa, kantuniera ma’ Triq in-Naxxar, {al G[arg[ur; It-tielet premju: Kunsill Lokali tal-Birgu, Ber;a ta’ Franza, Triq Hilda Tabone, ilBirgu
Presepji sati/i kbar
L-ewwel premju: Adrian Busuttil, ‘Ma[]en tal-Armar’, Triq it-Torri, il-Balluta; It-tieni premju: Franklyn Pace, 71, ?irkolu San :wakkin, Triq il-Kbira, Birkirkara; It-tielet premju: John Cachia, 68, Triq San :or;, in-Naxxar
Presepji ]g[ar
L-ewwel premju: Raymond Deguara, So/jetà Filarmonika Nicolò Isouard, 204, Triq ilKbira, il-Mosta; It-tieni premju: Marco Spiteri, Ir-Razzett tal-Marki] Mallia Tabone, Triq Wied ilG[asel, il-Mosta; It-tielet premju: Joey Falzon, La Rosa Mansions, Garaxx C, Vjal il-Bon Pastur, {al Balzan. Premju ta’ apprezzament ing[ata lill-presepju li sar minn Charles Camilleri g[allori;inalità u l-innovazzjoni tieg[u. Dan kien esebit flG[aqda Mu]ikali Marija Bambina – Banda Vittorja finNaxxar.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 9 ta’ Jannar, 2014
7
LOKALI
Realtà ta’ ]ieda fil-qg[ad li l-Gvern mhux jitkellem dwarha Il-Partit Nazzjonalista qal li l-Gvern Laburista fl-isforz li jg[atti u jdawwar ir-realtà dwar il-qasam tal-impjiegi, [are; jifta[ar bl-istqarrija ppubblikata mill-Uffi//ju Nazzjonali tal-Istatistika dwar is-sitwazzjoni tax-xog[ol f’pajji]na u naqas milli jag[ti l-istampa kollha kif pre]entata mill-Uffi//ju Nazzjonali talIstatistika. Fi stqarrija ffirmata minn Mario de Marco, Vi/i Kap g[all-{idma fil-Parlament u Kelliem g[all-Ekonomija, lInvestiment u l-Intrapri]i ]}g[ar; minn Tonio Fenec, Kelliem g[all-Finanzi; u minn Stephen Spiteri, Kelliem g[ax-Xog[ol u d-Drittijiet tal-
f’livell ta’ 7,200 bejn Jannar u Lulju tas-sena li g[adha kemm spi//at, bejn Awwissu u Novembru l-medja ta’ dawk jirre;istraw telg[et ’il fuq f’daqqa g[al 7,600 persuna. Il-PN qal li dan hu ta’ t[assib g[aliex kuntrarju g[all-isfidi kbar li pajji]na ffa//ja fl-a[[ar snin, issa m’hemm l-ebda ra;uni ;ejja minn barra minn Malta g[ala f’pajji]na kellu jkollna ]ieda f’dawk jirre;istraw, b’qab]a fl-a[[ar ftit xhur. Anke qribna, l-ekonomiji Ewropej qed jikbru, sa[ansitra dawk li sa ftit ilu kienu f’kollass. Dan kollu, sa[aq il-PN, qed i[alli impatt fuq is-sa[[a talkonsum tal-familji Maltin u
550 persuna aktar ifittxu x-xog[ol meta mqabbel mas-sena li g[addiet Persuni b’Di]abbiltà; tfisser li l-istatistika ppubblikata mag[rufa b[ala l-Labour Force Survey, turi li g[alkemm fl-a[[ar xhur pajji]na kompla jo[loq limpjiegi, mhux qed jag[mel dan b’rata b’sa[[itha bi]]ejjed biex ila[[aq mannumru og[la ta’ nies li qeg[din ifittxu x-xog[ol. B’ri]ultat ta’ dan qed ikompli ji]died il-qg[ad u jikber in-numru ta’ nies li qed jirre;istraw g[ax-xog[ol. Li
ma qalx il-Gvern dwar l-istatistika tal-NSO hi li fuq perjodu ta’ sena, issa hemm mal550 persuna aktar ifittxu xxog[ol meta mqabbel massena li g[addiet. ?ifri li [ar;u fl-a[[ar jiem juru xejra inkwetanti mhux biss ta’ ]ieda ;enerali filqg[ad imma wkoll ta’ rankatura fil-qg[ad spe/jalment minn Awwissu li g[adda. Waqt li dawk jirre;istraw g[ax-xog[ol kienu tista’ tg[id konsistenti
fisser kif mhux ta’ b’xejn li statistika o[ra ppubblikata mill-NSO turi li matul ixxahar ta’ Novembru, l-importazzjoni naqset b’xejn anqas minn 35% meta mqabbla malistess xahar is-sena li g[addiet. Dan jikkonsisti fi tnaqqis kemm fi provvisti industrijali kif ukoll fi prodotti tal-konsumatur, fosthom ikel u xorb. Dawn i/-/ifri juru l-kuntrast, qal il-PN. Il-Gvern Nazzjonalista rnexxielu jo[loq ix-xog[ol u jnaqqas ilqg[ad fl-ag[ar ta’ kri]i dinjija, filwaqt li issa, bl-ekonomija dinjija tikber u wara li wiret ekonomija Maltija miexja tajjeb, Gvern Laburista qed jo[loq il-qg[ad.
Fil-periklu tal-mewt Pazjenti trattati b’arroganza wara li kkrolla saqaf fl-Isptar :enerali t’G[awdex Pazjenti li kienu fl Isptar :ene riferenza g[alih i]da din ma riditx tg[ajjat u ma riditx taf fil-Mellie[a Dawn re;g[u marru lura l out rali t G[awdex g[al trattament tifhem u aktar bdiet tg[ajjat -
’
}ew; persuni mill-Mellie[a we;;g[u, b’wie[ed minnhom jinsab fil-periklu li jitlef [ajtu, wara li waqg[u minn g[oli ta’ madwar ]ew; sulari u nofs meta /eda l-bejt ta’ ristorant li kienu qed ja[dmu fih fil-Mellie[a stess. Jirri]ulta li ]-]ew; persuni, ra;el ta’ 52 sena u ibnu ta’ 19-il sena, kienu qed jag[mlu xog[ol ta’ kostruzzjoni fir-ristorant ‘Half Way Inn’, meta g[all-[abta tan-12.30pm se[[ l-in/ident. I]-]ew; persuni n[ar;u minn ta[t ir-radam minn membri midDipartiment tal-Protezzjoni ?ivili u ttie[du l-isptar b’ambulanza g[al aktar kura. Filwaqt li l-kundizzjoni talmissier g[adha mhix mag[rufa, il-pulizija ;iet infurmata li l-kun-
dizzjoni ta]-]ag[]ug[ hi wa[da kritika u jinsab fil-periklu li jitlef [ajtu. Bil-ka] ;iet infurmata lMagistrat tal-G[assa, li [atret diversi esperti biex jassistuha flinkjesta. Il-Pulizija g[adha qed tinvestiga l-kaz. F’kaz separat, [addiem we;;a’ wara li kien involut f’in/ident f’impjant ta’ kostruzzjoni f’{al Far. Jirri]ulta li l-[addiem we;;a’ serjament idu wara li nqabditlu f’conveyor belt fl-impjant ta’ kostruzzjoni. F’kaz ie[or, tifel ta’ sentejn sofra feriti [fief wara li waqa’ minn g[oli mid-dar tal-;enituri tieg[u f’Birkirkara. Fortunatament, it-tifel waqa’ fuq xi [axix u allura sofra biss ftit feriti.
-
ur;enti kienu trattati b’arroganza minn nursing officer. Il-ka] se[[ il-:img[a li g[adda, 3 ta’ Jannar, fit-8.15am, meta pazjent G[awdxi li kien akkumpanjat minn martu, marru l-out-patients tal-Isptar :enerali t’G[awdex, fuq direttiva ta’ spe/jalista tal-g[adam, biex ir-ra;el jag[mel it-testijiet. Dan biex fis-7 ta’ Jannar ikun jista’ jag[mel operazzjoni f’ irkopptu. Huma tkellmu ma’ infermiera fil-grad ta’ nursing officer fis-sala, u hekk kif qalulha g[alxiex marru hemm, din bdiet tg[ajjat li mhux minn hemm kellhom jinqdew, li huma mhumiex miktubin u g[alhekk jistg[u jmorru ‘l barra g[ax mhux se jinqdew. Il-familja tal-pazjent bdew jispjegaw lill-infermier li dan kien ka] ur;enti u li kien bag[thom hemm l-ispe/jalista li wkoll g[amlu
.
,
.
Fil-pront [ar;u xi infermiera o[ra u anke tabiba u apparti li trattawha b’mod tajjeb offrew li jg[inuhom huma. Minkejja dan, in-nursing officer g[amlet g[al dawn l-infemiera l-o[ra u qaltilhom biex imorru jag[mlu xog[olhom u ma jinda[lux. Quddiem din is-sitwazzjoni, innursing officer bag[tithom l-isptar l-ie[or biex taqdihom hi wara li rrifjutat li //emplilha hi. Dawn ma kellhomx triq o[ra [lief li jmorru hemm. Meta marru din qaltilhom biex joqog[du bilqieg[da [alli hi //empel lin-nursing officer. Hekk g[amlet i]da din xorta bdiet
-
-
patients u malli waslu re;g[et bdiet tg[ajjat u l-mara ta’ dan ilpazjent bdiet tibki. Quddiem din is-sitwazzjoni, ir-ra;el ipprova jitlaq ‘il barra u qal lill-infermier li se j]ommha responsabbli g[al li jista’ ji;ri. F’dan il-mument [are; professjonist u pprova jikkalma s-sitwazzjoni billi [adhom mieg[u u b’mod jew ie[or ra kif g[amel u ;ab min jaqdihom. Fil-fatt ;iet taqdihom tabiba o[ra. Apparti hekk, fl-istess jum g[al xi l-10.45am mar xi [add jid[ol biex jag[mel l-ECG u qalulu biex ma jid[olx g[ax qed ta[sel l-art.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 9 ta’ Jannar, 2014
8
OPINJONI
Il-qattusa g[a;;elija... F’pajji]na b[alissa g[addej dibattitu ;mielu dwar l-li;i talUnjoni ?ivili u d-drittijiet tan-nies gay in;enerali. Fost l-aktar veduti li qanqlu dibattitu mqanqal kienu dawk espressi mill-Isqof Aw]iljarju Monsinjur Charles Scicluna li forsi s’issa kien l-aktar vu/i kritika tal-a[[ar ]viluppi politi/i f’dan il-qasam. Kwistjoni morali^ Il-kun/ett ta’ Unjoni
?ivili huwa wie[ed sempli/i [afna u li
dwaru ftit li xejn jidher li hawn dibattitu per se. Huwa /ar li wasal i]-]mien, anzi nazzarda ng[id, ilu li wasal i]-]mien, li koppji gay ikollhom rikonoxximent legali u status legali. }mien meta koppji gay ikollhom vettura legali li permezz tag[ha jissi;ilaw b’mod uffi/jali l-im[abba ta’ bejniethom. }mien meta koppji gay igawdu minn drittijiet b[al ng[idu a[na, id-dritt li awtomatikament jirtu lil xulxin f’ka] ta’ mewt, id-dritt ta’ komputazzjoni tat-taxxa kon;unta u
anke next of kin rights fejn dawn huma normalment applikabbli g[al koppja mi]]ew;a. Naturalment il-kun/ett ta’ Unjoni ?ivili g[andu jkun distint minn dak ta]-]wie;. Tkun ta[wida legali mhux [a]in jekk ikollna ]ew; kun/etti legali identi/i minn kull lat u aspett i]da b’ismijiet differenti g[al nies differenti. Dan naturalment ma jfissirx li wa[da g[andha tkun meqjusa b[ala tal-prima klassi u l-o[ra tassekonda klassi. G[andhom sem-
pli/iment ikunu kun/etti differenti. Jibqa’ g[alhekk miftu[ ukoll ilbieb sabiex eventwalment i]]wie; ji;i esti] g[al koppji gay ladarba l-partiti politi/i jkollhom il-mandat tal-poplu sabiex jag[mlu dan il-pass. }gur g[alhekk li dwar l-Unjoni ?ivili l-kamp politiku ftit li xejn g[andu blokki morali quddiemu. Anzi, kwa]i kwa]i huwa pass li fil-morali politika huwa ovvju me[tie;. Naturalment il-Knisja Kattolika g[andha mhux biss id-dritt i]da
Angelo Micallef angelo.micallef@gmail.com
sa[ansitra l-obbligu biex tg[id ittag[lim tag[ha. Dritt li kull[add g[andu jirrispetta i]da li mhux ne/essarjament g[andu jimpedixxi pass ne/essarju milli jse[[. L-adozzjoni
Fejn jid[lu l-adozzjonijiet laffarijiet forsi huma inqas clear cut. Hawnhekk huwa /ar li parti sinifikanti tal-poplu g[ad g[andha mistoqsijiet kbar dwar jekk dan ilkun/ett huwiex fl-a[jar interess tat-tfal jew le. Skont is-survey pubblikat millKnisja, sa[ansitra jissemma li tmenin fil-mija g[andhom xi forma ta’ dubju. Huwa /ar li f’dan il-ka] il-qattusa g[a;;elija se tag[mel frieg[ g[omja. Huwa g[alhekk aktar /ar li f’;ie[ l-a[jar interess tat-tfal, tal-li;i nnifisha u anke tal-eventwali koppji gay mag[quda fi [dan Unjoni ?ivili jkun g[aqli li b[alma ssu;;erixxa l-Partit Nazzjonalista, isir studju dettaljat. Studju mhuwiex vettura biex noqog[du nkaxkru saqajna fixxejn. Lanqas ma huwa xi vettura biex il-kun/ett jintefa’ fuq l-ixkaffa darba g[al dejjem. Huwa biss inti] li qabel jittie[ed pass hekk importanti nkunu studjajna bir-reqqa l-konsegwenzi kollha biex na//ertaw li dak li jid[ol fis-se[[ ikun tassew kun/ett li je[odna pass ’il qudiem u mhux mija lura. Demokrazija mhedda Fit-Turkija, il-Gvern tal-Prim Ministru Erdogan din il-;img[a ke//a mat-350 membru tal-Korp tal-Pulizija wara li l-istess Korp kixef xibka s[i[a ta’ korruzzjoni fi [dan l-istess gvern ta’ Erdogan. Hu /ar li l-Prim Ministru Tork tilef kull sens ta’ demokrazija u kull sens ta’ saltna tad-dritt. Hu /ar g[alhekk ukoll li l-Unjoni
Ewropea je[tie; li llum qabel g[ada tibg[at messa;; qawwi litTurkija li dan mhuwiex a//ettabbli u g[alhekk twaqqaf kull forma ta’ negozjati mat-Turkija dwar leventwali s[ubija tat-Turkija flUnjoni Ewropea.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 9 ta’ Jannar, 2014
9
EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR L-EDITORJAL
Il-politika ta’ kunsens trid tibqa’ tirba[ L-appelli tal-Oppo]izzjoni Nazzjonalista lill-Gvern tal-;urnata mmexxi mill-Prim Ministru Muscat, favur politika ta’ kunsens, trid tibqa’ tirba[ u tmexxi lil dan il-pajji] u lill-poplu Malti u G[awdxi ‘l quddiem. Muscat isabbat saqajh u ma ji[ux ir-ri]ultati Fi ftit xhur li ilu l-gvern ta’ Muscat, rajnieh isabbat saqajh diversi drabi. Sabbat saqajh quddiem l-isfida tal-immigrazzjoni irregolari. Mexa wa[du u ming[ajr ma kkonsulta ma’ [add fit-ta[ditiet u n-neogozjar li sar mal-istat ?ini] biex tinbieg[ parti millKorporazzjoni Enemalta u li dwar dan il-poplu g[adu mhux infurmat u fil-g[ama sal-lum dwar din il-privatizzazzjoni. Sabbat saqajh bil-mod kif se jbig[ i/-/ittadinanza Maltija u li dwar dan sab vu/i wa[da ta’ kundanna biex i/-/ittadinanza ma tinbieg[ qatt. Webbes rasu wkoll biex g[amel dak li kellu f’mo[[u hu meta ne[[a l-Kummissarju tal-Pulizija u lill-Kmandant u d-Deputat Kmandant tal-Forzi Armati ta’ Malta. Webbes rasu wkoll meta ma g[arafx ikompli bil-politika tal-gvern pre/edenti favur ix-xog[ol u favur it-tkabbir ekonomiku billi nsa[[u l-politika tag[na li tattira l-investiment u x-xog[ol, bl-Unjoni Ewropea da[[litna flExcessive Deficit Procedure hekk kif ir-rata tal-qg[ad tiela’ u mhux qed tonqos, u l-impjiegi ;odda mhux qed ila[[qu maddomanda g[ax-xog[ol. Iqajjem kontroversji u dibattiti s[an I]da mit-tisbit tas-saqajn ma [adna xejn. La qatt [adna u wisq aktar se nie[du fi]-]minijiet tal-lum meta l-ebusija tar-ras, it-tisbit tas-saqajn u s-suppervja tirba[ fuq dak li jista’ jkun ra;unat anke jekk ma jkunx hemm qbil f’kollox. Il-prin/ipji g[andhom ikunu l-gwida li tmexxi dan il-poplu ‘l quddiem. G[alhekk l-appelli tal-kunsens, tad-dibattitu politiku li jressaq il-[sibijiet u l-ideat aktar lejn xulxin g[all-;id tas-so/jetà tag[na, huma importanti u jridu jibqg[u jiddominaw it-tfassil u ttwettiq tal-politika. Quddiem ir-realtà politika f’pajji]na ftit xhur biss wara l-elezzjoni ;enerali li rat bidla fit-tmexxija tal-pajji], il-Gvern ta’ Muscat da[[al lilu nnifsu f’g[add ta’ kontroversji li qajmu dibattiti s[an kemm fil-Parlament kif ukoll kummenti u [afna diskussjoni fuq il-media so/jali. Dan kollu kaw]a ta’ de/i]jonijiet li [a wa[du l-Gvern ming[ajr ma kkonsulta. I]da issa, il-Gvern irid jiffa//ja l-konsegwenzi ta’ dak li dde/ieda wa[du. G[ada l-:img[a, il-Gvern irid jiffa//ja lill-imsie[ba so/jali dwar il-kontroversja u n-nuqqas ta’ qbil dwar il-bejg[ ta/-/itatdinanza Maltija. U l-;img[a d-die[la rridu ng[addu wkoll millg[arbiel tal-Parlament Ewropew li se jiddiskuti f’seduta spe/jali l-li;i tal-bejg[ ta/-/ittadinanza Maltija. Appelli g[all-kunsens nazzjonali Il-messa;; tal-Kap tal-Oppo]izzjoni Simon Busuttil g[all-bidu tas-sena l-;dida kien /ar – dak li l-Oppo]izzjoni se tibqa’ tappella g[all-kunsens nazzjonali fuq oqsma u materji li huma ta’ interess nazzjonali. Dan l-appell il-Gvern irid jifhmu qabel ma jkun tard wisq. Lappelli lill-Gvern qed jaslu wkoll mir-rappre]entanti tal-imsie[ba so/jali, opinjonisti u ekonomisti biex il-gvern jiddiskuti u jikkonsulta dwar dak li verament jinteressana lkoll – dak li l-politika tissarraf f’;id g[al kul[add.
Br Michael Spiteri SJ Kont naf li ma kienx f`sa[[tu. I]da meta waslet l-a[bar, [asditni. Lil Brother Michael kont ili nafu minn mindu kont student San Alwi;i. Kien ji;i mag[na jg[in lil Fr Anton Caruana (IlMons), fil-kampijiet tas-sajf li kienu ji;u organizzati g[alina. Bniedem ta’ ftit kliem i]da dejjem irpu]at u kalm. Niftakar darba ;ab tliet gazzetti Maltin u beda janalizzahom u jurina kif l-istess [a;a kienet ti;i rappurtata b’mod differenti skont liema ;urnal kont qed taqra. Na[seb li kien hu li introdu/ieni g[al kritika ta’ dak li taqra, u li ma tiblax kulma jg[idulek. Kont nammira fih l-umiltà u ttjubija. U anki l-gratitudni. Hu kien twieled /ittadin Amerikan, u kien dejjem xewqan g[al dik Maltija. Meta fl-1989 g[addiet i/-/ittadinanza doppja mill-Parlament Malti, fera[ fuq li fera[ li re;a’ sar Malti. I]da Malti dejjem kien g[ax kellu m[abba spe/jali g[al Malta u g[all-Kumpanija ta’ :esù. Brother Michael kien ;ej minn familja li offriet u tat [afna lillKnisja. {uh kien patri :i]wita li miet ]g[ir, u o[tu Anna hija soru tal-Fran;iskani Missjunarji ta’ Marija. Tliet a[wa kollha fis-
servizz g[al [addie[or. Meta ;ieli konna niltaqg[u f’Dar Loyola fin-Naxxar, kien i[obb jirrakkonta tal-img[oddi; i]da b’/erta kalma u trankwillità g[ax kien dejjem f’pa/i mieg[u nnifsu. G[ex fil-kwiet. Miet fil-kwiet. I]da serva dejjem... u bil-qalb. Tonio Borg Kummissarju Ewropew
Iwie;eb Monsinjur Joe Vella Gauci B’riferenza g[al dak li deher f’In-Nazzjon tal-{amis 19 ta’ Di/embru 2013, ni/[ad kategorikament il-fatti kif allegati mill-korrispondent psewdonomu fil-;urnal ‘X’Qalilna l-G[asfur’. Fir-responsabbiltà tieg[i ta’ Chairperson tal-Kumitat ?elebrazzjonijiet Nazzjonali u Re;jonali fil-Ministeru g[al G[awdex, flimkien mal-kollegi membri, konna responsabbli biss mill-organizzazzjoni tal-kun/ert kommemorattiv ta’ Jum irRepubblika. Dan il-kun/ert li sar nhar il-:img[a 13 ta’ Di/embru 2013, kien ippresedut mill-ET ilPresident ta’ Malta u sar qabel irri/eviment imsemmi fl-artiklu tal-korrispondent tieg[ek. Ir-ri/eviment li l-psewdonomu
rrefera g[alih, la kien fir-responsabbiltà tal-Kumitat immexxi minni u lanqas qatt ma ;ie diskuss fil-laqg[at tieg[u, kif jixhdu l-minuti tal-istess Kumitat. G[aldaqstant il-kummenti li dehru f’pa;na 12 tal-;urnal tad19 ta’ Di/embru 2013, mhux talli mhumiex veritiera imma jikkostitwixxu n;urja u malafama. Monsinjur Joe Vella Gauci Chairperson tal-Kumitat ?elebrazzjonijiet Nazzjonali u Re;jonali fil-Ministeru g[al G[awdex
Nota editorjali G[ar-risposta li bag[tilna Monsinjur Joe Vella Gauci, il;urnal staqsieh min kien responsabbli g[ar-ri/eviment organizzat f’Jum ir-Repubblika (li dwaru saret riferenza fl-artiklu msemmi fejn intqal li g[ar-ri/eviment ma tfa//ax ikel, la xorb u lanqas ilwaiters, u li fost il-paniku l-istaff tal-Ministeru kellhom imorru jixtru huma l-pastizzi, il-pizza u xxorb mill-[wienet tal-pjazza talMinisteru), Monsinjur Joe Vella Gauci wie;eb li l-organizzazzjoni tar-ri/eviment ma taqax filkompetenza tal-Kumitat ?elebrazzjonijiet Nazzjonali u Re;jonali mmexxi minnu u g[aldaqstant mhux f’po]izzjoni li jwie;eb g[all-mistoqsija tal;urnal.
25 sena ilu f’In-Nazzjon Is-settur tal-kummer/ u n-negozju fil-perjodu tal-Milied u l-Ewwel tas-Sena kien tajjeb tant li minn st[arri; li sar irri]ulta li nnegozju fi]-]minijiet ta’ festi kiber b’medja ta’ 15% meta mqabbel mas-sena ta’ qabel. G[add ta’ ;urnalisti barranin, madwar mitejn, li kienu fi Tripli biex fost l-o[rajn jirrappurtaw konferenza tal-a[barijiet li ta Gaddafi b’rabta mat-twaqqig[ ta’ ]ew; ajruplani militari Libjani mill-Amerikani u dwar l-allegat bini ta’ fabbrika ta’ armi kimi/i f’Rabta, kienu mistennija jin;iebu Malta wara li kienu infurmati mill-awtoritajiet Libjani li ma setg[ux jibqg[u aktar fil-Libja. Kien rappurtat ukoll li l-Prim Ministru Eddie Fenech Adami kien se jiltaqa’ fl-Indja aktar tard matul il-jum, mal-Prim Ministru Indjan Rajiv Gandhi.
Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt • Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i> Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 9 ta’ Jannar, 2014
10
KALENDARJU LULJU 2013
Il-Gvern kien lest li jiddeporta l-immigranti illegali lura l-Libja u j[ammar wi// Malta It-Tnejn 1 ta’ Lulju Fi/-?entru tal-I]vilupp Ri/erka u l-Agrikultura
tarflG[ammieri ;ie inawgurat ittisbi[ taz-zona fis-sezzjoni fejn id-Dipartiment tal-Animal Welfare j]omm il-qtates abbandunati. L-Asso/jazzjoni tal-Kunsilli Lokali spi//at bla uffi//ju wara li r/eviet Eviction Order millAwtorità tad-Djar. It-Tlieta 2 ta’ Lulju Fuq talba tal-Kap
talOppo]izzjoni Simon Busuttil saret laqg[a ur;enti tal-Kumitat tas-Sigurtà biex ji;u e]aminati lamministrazzjoni u l-politika tas-Servizz Sigriet matul il;img[at li g[addew, meta kien hemm rappre]entanza millMinisteru ta’ Manwel Mallia fuq il-bord tal-g[a]la taluffi/jali. Jason Azzopardi ]vela li lMinistru Manwel Mallia [eba lfatt li l-;img[a ta’ qabel instabet droga fil-[abs wara li persuna mhux awtorizzata li tid[ol il[abs inqabdet li kellha d-droga fuqha. Fil-Qorti ta’ G[awdex bdiet il-kumpilazzjoni ta’ Gerald Galea – mixli bil-qtil ta’ John Spiteri fil-Qbajjar. L-Erbg[a 3 ta’ Lulju Sar l-ewwel salvata;; ta’ immigranti illegali mill-ib[ra tat-territorju Malti, fejn idda[[lu mat-300 immigrant u[ud minnhom feruti. F’mozzjoni Parlamentari li ressqet, l-Oppozizzjoni qed titlob li l-Bord li waqqaf il-Gvern, apposta biex jisma’ l-appelli filprocess ta’ tendering g[ax-xiri tal-ener;ija g[all-Power Station ta’ Delimara, ji;i abolit. Il-{amis 4 ta’ Lulju Il-Ministru Godfrey Farru;ia kkonferma fil-Parlament li ng[ata direct order lil kumpani-
ja privata biex tipprovdi servizzi ta’ awditjar u accounting flIsptar Mater Dei bi spi]a ta’ 30,000 ewro. Frances Anastasi, in-Nursing Officer li xi ;img[at ilu ng[atat transfer mill-Mater Dei g[allIsptar Boffa, fet[et protest ;udizzjarju fil-Qorti kontra lMinistru Godfrey Farrugia. Il-:img[a 5 ta’ Lulju Anzjan ta’ 83 sena kien filperiklu tal-mewt wara li kien involut f’in/ident tat-traffiku fix-Xlendi, G[awdex.
Ambulanza fi triqitha lejn l-Isptar Mater Dei b’immigranti irregolari feruti serjament
170 student infermier temmew il-kors b’su//ess b’futur in/ert wara li l-Ministru Godfrey Farrugia biddel pro/eduri talapplikazzjoni, b’deterrent g[asservizz tas-sa[[a. Il-{add 7 ta’ Lulju Il-Pulizija qed tinvestiga ka] ta’ sejba ta’ xitla tal-kannabis li nstabet fil-;nien mal-bit[a li tinsab qrib it-Taqsima Forensika tal-Isptar Monte Carmeli. It-Tnejn 8 ta’ Lulju T[abbar li l-Gvern irid iwaqqaf ix-xandriet parlamentari minn fuq ir-radju filwaqt li
Beppe Fenech Adami [abbar li l-Oppo]izzjoni se tivvota favur il-Whistleblower’s Act.
It-Tlieta 9 ta’ Lulju Il-Gvern kellu kollox lest biex
l-immigranti li kienu se jid[lu Malta jintbag[tu lura fuq ]ew; titjiriet tal-Air Malta lejn ilLibja. Il-{add 14 ta’ Lulju
Chris Cardona fl-a[[ar ;img[at kien allegatament involut fi nd[il biex jing[ata tender. L-Erbg[a 17 ta’ Lulju L-eks Prim Ministru u eks Kap tal-Partit Nazzjonalista
Lawrence Gonzi rtira mix-xena politika wara l-a[[ar diskors tieg[u fil-Parlament. Il-{amis 18 ta’ Lulju
Isabella Aquilina n[atret Direttri/i tan-Nursing u lMidwifery fl-Isptar Mater Dei ming[ajr sej[a g[all-applikazzjonijiet u minkejja li hi kkwalifikata fir-Ri]orsi Umani. Ise[[ delitt doppju ta’ Mario Camilleri mag[ruf b[ala lImnie[ru u ibnu Mario Junior, u sar mag[ruf x’jista’ jwassal biex ikun solvut delitt ie[or min[abba li nstabu g[adam ta’ persuna o[ra. Il-:img[a 19 ta’ Lulju Il-Park tal-Familja f’Wied il-
G[ajn ing[alaq g[al ]mien indefinit min[abba dak li ssejja[ periklu li qed jo[ro; mill-impjant ta’ Sant’Antnin. Il-Pulizija ressqet lill-akku]ati bil-qtil doppju ta’ Mario Camilleri ta’ 51 sena mag[ruf b[ala l-Imnie[ru u ta’ ibnu Mario Junior ta’ 21 sena. Il-Pulizija qed tinvestiga sparatura li tidher li se[[et f’xi [in fl-a[[ar jiem f’{al Qormi. Kollox beda meta xi persuni rrappurtaw li [ajt li jinsab f’bit[a tal-garaxxijiet kien mimli tiri ta’ arma tan-nar, u
b’kollox jidher li ;ew sparati madwar 14-il tir. Is-Sibt 20 ta’ Lulju Il-Ministru Conrad Mizzi talab lill-Kummissarju tal-
Pulizija jifta[ investigazzjoni b’rabta mal-konklu]jonijiet talAwditur :enerali fir-rapport dwar il-pro/ess tax-xiri ta]-]ejt mill-Enemalta. Ikomplu ji]diedu l-mistoqsijiet g[ad-dikjarazzjonijiet li lMinistri ta’ Joseph Muscat g[amlu erba’ xhur tard bi ksur tal-li;i tal-etika. Mistoqsijiet relatati ma’ d[ul ferm baxx. L-Erbg[a 24 ta’ Lulju 22 suldat tal-Forzi Armati
ta’ Malta telqu fuq missjoni ta’ iktar minn xahrejn kontra l-piraterija ’l barra mill-kosta tasSomalja. It-tliet fizzjali u 19-il suldat huma parti mis-C Special Duties Company tal-AFM. Il-Ministeru tas-Sa[[a jinsab ming[ajr Chief of Staff hekk kif skont rapporti mill-qalba talMinisteru ta’ Godfrey Farrugia, Claudio Tonna tne[[a minn din il-kariga. Il-:img[a 26 ta’ Lulju Il-Kunsill Lokali
ta’ Marsaskala o;;ezzjona g[allpjan tal-Gvern li fiz-zona qrib il-
Batterija tar-Rihana fil-Bajja ta’ San Tumas, issir caravan site. G[alqu n-nomini g[al post battal li [alla Lawrence Gonzi fil-Parlament, u b’kollox da[lu seba’ nomini. Is-Sibt 27 ta’ Lulju :uvni ta’ 15-il sena we;;a’ dahru b’mod gravi meta kien qieg[ed jg[um f’Kemmuna, meta g[al xi ra;uni qabe] millg[oli g[al ;ol-ba[ar. Il-{add 28 ta’ Lulju
Ting[ata ordni fl-Isptar :enerali ta’ G[awdex biex pazjenti anzjani ma jkunux ma[sulin min[abba nuqqas ta’ staff. It- Tnejn 29 ta’ Lulju Il-Ministru tal-Edukazzjoni
Evarist Bartolo kien kostrett jer;a’ lura mid-de/i]joni li kien [a ftit tal-jiem qabel – ji;ifieri li jne[[i lil Mary Rose Mercieca mit-tmexxija tal-Iskola Primarja tal-Mellie[a. It-Tlieta 30 ta’ Lulju Ra;el ta’ 48 sena minn San Pawl il-Ba[ar kien rikoverat l-
Isptar Mater Dei wara li nqaleb bil-gaffa li kien qed isuq waqt li kien qed jag[mel xi xog[ol filbajja tar-Riviera.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 9 ta’ Jannar, 2014
11
KALENDARJU AWWISSU 2013
Il-Ministru Anton Refalo /empel lill-kanvasser tieg[u wara li tilef il-vapur u dan ordna biex il-vapur imur lura
Kontroversji marbutin mad-dikjarazzjonijiet tal-assi tal-Ministri tal-Gvern u l-vapur ta’ G[awdex Ix-xahar ta’ Awwissu hu xxahar li fih il-vaganzi tas-sajf jil[qu l-qofol tag[hom u wkoll numru ta’ fabbriki jag[lqu g[al perjodu qasir mag[ruf b[ala shutdown. Dan hu wkoll ]mien meta s-safar tal-Maltin ji]died. Politika Fil-bidu
ta’ dan ix-xahar ilPartit Nazzjonalista [abbar tibdil li sar fix-Shadow Cabinet, tibdil li se jg[in fil-[idma u leffi/jenza tal-Partit Nazzjo-nalista fl-iskrutinju ta’ [idmet ilGvern filwaqt li kull membru parlamentari jkollu rwol attiv fit-tfassil tal-politika lokali. Darryl Luke Borg ;ie arrestat intortament b’rabta ma’ serqa li saret f’{’Attard u hu kien inno/enti. Dan il-ka] [a spinta politika wara li l-Kummissarju tal-Pulizija qal li kellu l-logs tat-telefonati li saru lil Darryl Luke Borg minn uffi/jal ta’ ministeru partikulari. Minkejja l-fatt li l-Kummissarju beda jintalab jikkwota liema li;i tag[tih jedd li jag[mel dan, hu baqa’ ja[rab il-mistoqsijiet kollha. Dan ix-xahar ra wkoll lillMinistru Manwel Mallia jibdel il-ver]joni tieg[u dawr in-nofs miljun ewro li g[andu d-dar. G[all-ewwel il-Ministru qal li lflus ;ew g[aliex iddispona
minn propjetà i]da meta saret irri/erka jidher li din kienet gidba. Hawn il-Ministru biddel il-ver]joni u qal li dawn i;;emmg[u fi snin s[a[ ta’ professjoni. :ie ]velat li s-Segretarju Parlamentari Franco Mercieca naqas milli jiddikjara madwar 390,000 ewro u li l-Ministru Anton Refalo fid-dikjarazzjoni tal-assi tieg[u qal li g[andu mill-inqas 24 propjetà jew art, u s-sena l-o[ra kellu d[ul ta’ inqas minn 6,500 ewro biss. Matul ix-xahar ta’ Awwissu lMinistru Manwel Mallia, ilMinistru Marie Louise Coleiro Preca u l-Ministru Chris Cardona g[amlu korrezzjonijiet g[ad-dikjrazzjonijiet tag[hom. :ie ]velat ukoll li l-Ministeru g[al G[awdex Anton Refalo kien qieg[ed jag[milha ta’ ETC biex i[addem in-nies, g[aliex kien qed jir/ievi ismijiet ming[and dawk il-persuni li jixtiequ jibdew ja[dmu mas-supermarket LIDL fix-Xewkija. F’Awwissu se[[et ilkwistjoni tat-tanker MV Salamis li kien qed jinsisti li jid[ol Malta b’mija u ]ew; immigranti abbord li ;ew salvati f’ib[ra territorjali Libjani. Il-kwistjoni damet g[addejja tlett ijiem, u bdiet meta l-kaptan
tat-tanker m’obdiex struzzjonijiet tal-awtoritajiet Taljani biex jid[ol il-Libja. Dan it-tanker re;istrat filLiberja [alla l-ib[ra territorjali Maltin u ba[[ar lejn Siraku]a wara li l-awtoritajiet Taljani a//ettaw li jilqg[u l-immigranti huma. Awwissu kien rinomat g[addiversi nirien li [akmu lil tliet bendy buses tal-kumpanija Arriva bi Transport Malta ta[tar kummissjoni ta’ esperti biex tinvestiga l-in/identi filwaqt li ng[atat ordni mill-Gvern biex il-bendy buses ji;u rtirati mittoroq Maltin, b’konsegwenzi negattivi fuq is-servizz tattrasport pubbliku. Attivitajiet kulturali Sar il-kun/ert annwali
ta’ Joseph Calleja flimkien ma’ Zucchero, Rebecca Ferguson u Riccardo Cocciante. Kienet inawgurata Pjazza Teatru Rjal, li saret fuq disinn tal-arkitett ta’ fama dinjija Renzo Piano. Bejn il-lejl tat-28 u d-29 ta’ Awwissu persuna jew persuni mhux mag[rufa g[amlu graffiti b’]ew; figuri li bi jdejhom qed jiffurmaw simbolu ta’ qalb fuq [ajt tal-pro;ett tad-Da[la talBelt. San Gejtanu fil-{amrun
je[lisha [afif hekk kif il-vara g[al ftit ma spi//atx fuq in-nies hi u die[la l-knisja. Diversi postijiet madwar Malta u G[awdex i//elebraw ilfesta ta’ Santa Marija. In/identi U fil-qofol tal-vaganzi tassajf, proprju fit-tieni ;img[a ta’ Awwissu, t[abbar li g[exieren ta’ Maltin ingidmu hekk kif ir/ivew messa;; li l-vaganza tag[hom mal-Fanatasy Tours t[assret.
T[abbar li ]ew; Maltin kienu involuti f’in/ident fatali fi Sqallija hekk kif [abtu bilkarozza ma’ mutur misjuq minn ]ew; ]g[a]ag[ Taljani li mietu mad-daqqa. Tfajla Fran/i]a u missier [abiba tag[ha tilfu [ajjithom fix-Xwejni, G[awdex, wara li g[ebu f’ba[ar imqalleb. }ew; persuni ndarbu f’dak li jidher li kien attentat ta’ hold up li se[[ barra l-kumpless Skyparks, fejn jidher li fil-mira kien hemm somma konsiderevoli ta’ flus li mbag[ad ma nsterqitx. }ew; [allelin armati serqu 10,000 lira sterlina f’hold up filQawra. Fil-[arba [arqu l-karozza tag[hom u [ames karozzi o[ra.
Fl-20 ta’ Awwissu ;uvni ta’ 25 sena ndarab b’arma li taqta’ u bil-ponta f’Bormla waqt li ra;el ie[or indarab gravi f’argument li allegatament kellu manneputi tieg[u fl-Imsida. Fl-istess jum, f’ka] separat, /iklista ta’ 13-il sena sofriet ;rie[i gravi meta ntlaqtet minn karozza flIklin. Ambjent F’Awwissu bdiet il-petizzjoni biex titwaqqaf il-ka//a fir-rebbieg[a u lejn l-a[[ar tax-xahar kienu arrestati tlett ir;iel b’rabta mal-qtil ta’ flamingo flin[awi mag[rufa b[ala TalFessej, ix-Xewkija. F’Awwissu sar sfre;ju filBajja ta’ San Blas f’G[awdex li sofriet minn effetti ta’ gafef u in;enji o[ra fuq ir-ramel, g[al
dak li ;ie deskritt b[ala tindif tal-bajja. Filwaqt li ;ie m/aqlaq ukoll blat li hu parti mid-dehra pittoreska tal-bajja. Wara li ng[alaq il-Park talFamilja f’Marsaskala, f’Awwissu t[abbar li l-Kumitat tal-Monitora;; tal-Arja ta’ Marsaskala qatt ma ddiskuta lg[eluq ta’ dan il-park millGvern Laburista. F’Awwissu, fl-Akkwarju Nazzjonali fil-Qawra twieled kelb il-ba[ar.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 9 ta’ Jannar, 2014
12
X’NARA U X’NISMA’
X’Qalilna l-G[asfur Nesa jifta[ il-bibien tatTerminal g[ax baqa’ jilg[ab bil-mobile! ➤ Mindu l - Gozo Channel ;iet ta[t il-[aruf tas-sagrifi//ju, ji;ifieri l - Ministru Anton Refalo, u suppost qed titmexxa
minn dak li jid[ak dejjem, ma jistg[ux jieqfu l-paprati. Fl - a[[ar tas - sena li g[adha kemm g[addiet , ji;ifieri nhar it-Tlieta, 31 ta’ Di/embru, x[in ilvapur tas - 6 . 45am mill-Im;arr wasal i/-?irkewwa, ;rat farsa mhux ta ’ min jitlifha, g[ad li swiet [afna dag[a. L-G[asfur innota li x[in ilpassi;;ieri ni]lu mill - vapur u mxew it-tunnel kollu, sabu lbibien tat-Terminal imsakkrin. G[alxejn [abbtu u g[ajtu kemm fel[u g[ax il - bibien mag[luqa kienu u mag[luqa baqg[u. Il-passi;;ieri kellhom b[all[mir jer;g[u jimxu t - tunnel lura, da[lu mill-;did fil-vapur u ni]lu mir - rampa tal - karozzi . X[in da[lu fit-Terminal mittara; ta’ barra skoprew li min kien inkarigat fit-Terminal kien qed jilg[ab bil-mobile u lanqas biss induna li wasal il-vapur. “ Na[seb kien qed jisma ’ ‘Ninni la tibkix i]jed’,” qalilna l-G[asfur. Li hu ]gur hu, li min ried jaqbad l - Arriva , kellu jistenna g[ax sar il-[in u tal-linja telqet! U la qed insemmu l-Gozo Channel, jista’ xi [add jispjegalna kif dan l-a[[ar, /erti nies qed jit[allew jin]lu /?irkewwa minn fuq ir-rampa tal-karozzi? “Din xi kwalità ta’ safety tkun ?” staqsiena lG[asfur, “u g[aliex /erti nies jit[allew jin]lu minn hemm biex ma jdumux, u o[rajn ma jit[allewx?” Il-Ministru li jiddistingwi lilu nnifsu bl-g[ajjat u bl-istorbju ➤ “Bejn il-kliem u l-fatti, hemm ba[ar jikkumbatti ,” fakkarna l-G[asfur. U veru ka] g[ax issa, irid jew ma jridx, il-
Labour ikollu jifhem li huma
qeg[din fil - Gvern u jridu jie[du d-de/i]jonijiet, li xi kultant ma jin]lux tajjeb ma ’ kul[add. }mien i/-/ap/ip, id-daqq tal[ornijiet u l-honeymoon ilu li spi//a. Issa wasal i]-]mien tadde/i]jonijiet . Dak li dejjem
jinba[, ji;ifieri l-Ministru Joe Mizzi , irid jifhem li sar Ministru u minflok jipponta sebg[u lejn [addie[or, irid jara x’de/i]jonijiet se jie[u. Wara dak i] - ]mien kollu jeqirdu u jaqilg[u minn kollox kemm mill - bankijiet tal Oppo]izzjoni u anke mill Gvern, issa l-Arriva telqet u lGvern tal-Labour g[amel lilu
nnifsu r-regolatur u l-operatur tat-Trasport Pubbliku. “ Dan ifisser ,” qalilna l G[asfur, “li issa l-Gvern irid jipprova li hu kapa/i joffri servizz a[jar mill-Arriva, g[allinqas sakemm tinstab kumpanija biex tmexxi t - Trasport Pubbliku. Ma ninsewx li dan il-perjodu ta’ tran]izzjoni qed jiswa lillpoplu Malti u G[awdxi miljun ewro fix- xahar !” Issa naraw kemm il-Gvern kapa/i jag[ti lill-poplu servizz bl-airconditioner, bil-low floor, b’rotot a[jar, b’inqas stennija u fuq kollox bl-istess nolijiet. {a naraw kemm se jo[ro; ta’ ra;el Joe Mizzi mal-[addiema li kienu impjegati mal-Arriva u mal-poplu Malti. “ Kemm kien jg[ajjar lil Austin Gatt! Kemm insista biex jirri]enja! Kemm kien jinba[ u jg[ajjat SHAME! Issa naraw min se jg[ajjat SHAME lil min! Issa naraw, jekk ma jtejjibx is-
servizz, jibqax jemmen fil-kultura tar-ri]enji l-Ministru Joe Mizzi!” qalilna l-G[asfur. Joseph Muscat, il-[afna bews u t-tg[anniq, flimkien mal-meritokrazija u r-roadmaps ➤ B[al dan i]-]mien sena ilu bdiet uffi/jalment il-kampanja elettorali li kellha twassal sal-
elezzjoni ta’ Marzu. Naturalment , billi Joseph kellu g[atx kbir li jfittex isir Prim Ministru, lanqas stenna lill - President jiffirma r - writ imma malli daqq nofsillejl mar jiffirma fuq billboard kbira lkliem ‘Tag[na Lkoll’. Minn dak il - [in sat - 8 ta ’ Marzu assistejna g[al [afna teatrini, tixjir tal-idejn u [afna bews u tg[anniq tal-ma[bubin fuq il-palk. I]da l-aktar [a;a li baqa ’ jiftakar l - G[asfur hi numru ta’ slogans li ntu]aw g[exieren ta’ drabi bl-iktar mod solenni. “ Malta Tag[na Lkoll ,” fakkarna l-G[asfur, “i]da f’inqas minn sena tawna prova li lanqas g[al-Laburisti kollha ma tapplika din . Jew inkella “Tista’ ma taqbilx mag[na i]da xorta ta[dem mag[na ”, imbag[ad l - ewwel [a;a li g[amlu ;ieg[lu lis-Segretarji Permanenti kollha jirri]enjaw. U kemm semmew Roadmaps, biex illum indunajna li lanqas
jafu fejn hu l-bidu u t-tmiem! U xi tg[iduli g[all Meritokrazija ? Staqsu lill ;urnalisti kollha li kienu masSuper One , jew lil dawk li dehru fil-billboards kif sabu kollha posthom fil - Ministeri jew f’entitajiet tal-Gvern!
Il - famu] Moviment ta ’ Progressivi u Liberali llum nafu li qed jadotta politika antikwata ag[ar minn ta’ ]mien Mintoff fejn suppost kul[add ikun Trasparenti u Accountable . Kliem sabi[ li seta’ ni]el g[asel ma’ xi w[ud dakinhar, i]da llum jafu g[as-spejje] tag[hom kemm marru mqarrqin.” “ I]da ,” qalilna l - G[asfur , “]gur li l-a[jar li marru kienu l[addiema G[awdxin li ja[dmu Malta li kienu mweg[din “ Xog[ol f ’ G[awdex g[all G[awdxin”. Illum imissu jmur jirkeb il-vapur tas-6am minn G[awdex Joseph [alli jarahom, mela fil-kampanja elettorali?” Insomma , l - aqwa li sar l i]g[ar Prim Ministru!!! Tal-Labour ikomplu jg[aff;u u jwaqqg[u lil pajji]na g[ar-redikolu ➤ Il-farsa tra;ika tal-iskema tal-bejg[ ta/-/ittadinanza g[adha sejra u donnu li se tibqa’
sejra g[aliex Joseph tag[na lkoll jidher li jrid iwebbes rasu fuqha u jibqa’ g[addej jirrombla minn fuq kul[add. “ Tajjeb ,” qalilna l G[asfur , “ mela din il famu]a skema ma ssemmiet qatt qabel l-elezzjoni u ma dehret imkien fil-programm elettorali, imbag[ad din lg[a;la kollha biex tfittex tg[addi l-li;i. Issa qalilna li taparsi g[amel xi tibdil, meta fil-verità s-sustanza ta’ bejg[ u xiri baqg[et hemm. Ag[ar minn hekk, issa jidher li hemm /ertu [abi fuq kif se jsiru l-affarijiet. Tg[id hemm xi obbligazzjoni lejn xi [add jew lejn xi entità? U x’inhi din l-istorja li daqqa jg[idu li din mhix kwistjoni biex jin;abru flus, daqqa jg[idu li jekk ma ssirx din, ikollna n]idu ttaxxi?” Il - ;img[a d - die[la din il - kwistjoni se tkun diskussa wkoll fil Parlament Ewropew. Mhux g[aliex il-Parlament Ewropew jista’ j]omm lill Gvern Malti milli jimplimentaha, imma ]gur li diskussjoni fuq kummiedja b[al din fil - Parlament Ewropew, se tkompli t[ammrilna wi//na b[ala Maltin. Tal-Labour ;abuna nidhru poplu mejjet bil-;u[ li lest jipprostitwixxi lilu nnifsu g[all-flus.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 9 ta’ Jannar, 2014
13
A{BARIJIET TA’ BARRA
Aktar minn 20 vittma min[abba l-kes[a L-ISTATI UNITI Il-morsa ta’ kes[a kbira li f’dawn l-a[[ar ;ranet [akmet lill-Istati Uniti [alliet 21 persuna mejta. Kien hemm xi w[ud li mietu min[abba l-kes[a kbira imma lma;;oranza min[abba in/identi tat-traffiku li se[[ew min[abba s-sil; fit-triq. L-aktar li ntlaqat [a]in kien ilLvant tal-Istati Uniti imma l-pajji] kollu kien effettwat sa[ansitra lg]ejjer tal-Hawaii fejn kienet re;istrata temperatura ta’ tmien gradi Celsius ta[t i]-]ero. Fost l-in[awi li ntlaqtu l-i]jed hemm Chicago fejn it-temperatura ni]let g[al anqas minn 24 grad Celsius ta[t i]-]ero. Fl-ajruporti madwar il-pajji], ilkes[a kkaw]at dewmien fit-titjiriet u sa[ansitra kellhom jit[assru xi titjiriet. Minn nhar il-{add salbiera[ kienu aktar minn 11,000 ittitjiriet li kellhom jit[assru
min[abba l-effetti tal-kes[a. Kien hemm diffikultà wkoll biex wie[ed jivvja;;a bil-ferrovija. Kien hemm ferrovija li spi//at we[let fil-borra b’500 persuna abbord waqt vja;; lejn Chicago . Il - passi;;ieri damu sig[at maqbudin f’temperatura ta ’ anqas minn 20 grad Celsius ta[t i]-]ero. Kien hemm ukoll ]ew; ferroviji f’Illinois u Michigan li wkoll spi//aw maqbudin fil-borra. Skont it-tbassir tat-temp, sa tmiem il-;img[a, din il-morsa mistennija tbatti u l-ma;;oranza taz-zoni milquta g[andhom jibdew jirre;istraw temperaturi ’l fuq mi]-]ero. Sadattant fi Queensland flAwstralja hemm mew;a ta’ s[ana li wasslet biex imutu aktar minn 100,000 farfett il-lejl. Madwar dan l-istat Awstraljan hemm temperatura ta’ madwar
40 grad Celsius u f’diversi bliet, il-friefet il-lejl qed jaqg[u missema. Dan qed jo[loq problema kbira ta’ sanità peress li l-awtoritajiet ma jistg[ux ila[[qu malammont ta’ [lejjaq minn dawn mejtin li hemm imxerrdin malart. Di;à kien hemm 16-il persuna li kellhom jing[ataw kura l-isptar min[abba mard relatat malfriefet il-lejl li spi//aw mal-art. Spiss, g[aliex imorru jmissuhom meta ma jkunux mietu g[alkollox, dawn jigirfuhom. Barra minn hekk, fi Brisbane u bliet o[ra beda jkun hemm problema min[abba l-intiena ta’ dawn l-annimali mejtin. L-uffi/jali qalu li l-effetti tals[ana kbira mistennija j[allu impatt negattiv fuq [lejjaq o[rajn u t-telfien ta’ dawn il-friefet illejl se jin[ass fuq l-ekosistema fi Queensland.
I}RAEL> Dimostrant I]raeljan jing[ata l-g[ajnuna minn suldat wara konfrontazzjonijiet malPalestinjani f’Qusra qrib Nabblusd, fix-Xatt tal-Punent. Dan wara li g[add ta’ Palestinjani [ebbew g[al grupp ta’ residenti Lhud u intervjeniet l-Armata I]raeljana biex te[lishom (ritratt> EPA)
Pospost il-pro/ess ta’ Mursi L-E:ITTU Il-pro/ess tal-eks-President E;izzjan Mohammed Mursi kien pospost wara li min[abba l-maltemp, il-[elikopter li kellu j;orru ma setax jitlaq. Nies o[rajn li kellhom jidhru lqorti fil-Kajr flimkien ma’ Mursi lbiera[ twasslu bil-[elikopter imma xi uffi/jali qalu li Mursi kien blukkat fil-[abs f’Lixandra
fejn qed jin]amm. Fil-Kajr i]da, ilbiera[ kien temp xemxi i]da l-uffi/jali qalu li t-temp madwar il-[abs ta’ Burj al-Arab f’Lixandra kein imsa[[ab u bir-ri[. Imma sorsi o[rajn qalu li t-temp ma kienx daqshekk [a]in li j[assar titjira u ebda titjira f’Lixandra ma t[asret min[abba t-temp.
Mursi u 14 o[ra tal-Fratellanza Musulmana huma akku]ati li fl2012 xewxu l-qtil ta’ xi dimostranti quddiem il-Palazz Presidenzjali. Mursi kien tne[[a mill-Armata f’Lulju tas-sena li g[addiet wara ;img[at ta’ dimostrazzjonijiet kontra t-tmexxija tieg[u. Il-pro/ess ;ie a;;orant g[all-1 ta’ Frar.
Xena tipika ta’ dawn il-;ranet fl-Istati Uniti, f’dan il-ka] f’Indianapolis, fejn f’dawn l-a[[ar ;ranet it-temperatura kienet ta’ madwar g[axar gradi Celsius ta[t i]-]ero (ritratt> EPA)
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 9 ta’Jannar, 2014
14
A{BARIJIET TA’ BARRA
Tarbija mhux bilfors ting[ata kunjom il-missier L-ITALJA Il-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem (ECHR) idde/idiet li trabi ta’ koppji mi]]ew;a g[andhom jit[allew jing[taw ilkunjom tal-omm. Il-qorti sabet li t-tradizzjoni Taljana li trabi tat-twelid jing[ataw awtomatikament il-kunjom tal-missier kienet diskriminatorja u g[alhekk l-Im[allfin talECHR ordnaw li l-Italja tbiddel illi;i f’dan ir-rigward. Dan wara ka] li beda fl-1999 meta koppja, Alessandra Cusan u Luigi Fazzo, ma t[allietx tag[ti li bintha l-kunjom tal-omm.
Tliet xhur /ans biex il-Gvern Taljan jappella Dawn it-tnejn kienu fet[u kaw]a fl-Italja kontra dan imma l-Qorti sostniet li din kienet drawwa so/jali Taljana antika. Il-koppja fl-2012 kellhom su//ess ]g[ir meta l-awtoritajiet f’Milan [allew lit-tifla, Maddalena, ting[ata l-kunjom Fazzo Cusan. Imma minkejja dan, il-koppja dde/idiet li tifta[ kaw]a fl-ECHR. Din il-;img[a, il-Qorti dde/idiet li l-li;i Taljana kienet inkompatibbli mal-prin/ipju li hemm fil-Kostituzzjoni Taljana tal-ugwaljanza tas-sessi. Issa l-Italja trid tbiddel il-li;i biex tapplika d-de/i]joni talQorti sakemm ma tressaqx appell fi ]mien tliet xhur.
IL-:ERMANJA> Jott jin;arr f’Dusseldorf g[all-fiera li se ssir f’din il-belt. Din il-bi//a tal-ba[ar ti]en 100 tunnellata b’tul ta’ 30.2 metru u se tkun l-itwal li se jkun hemm g[all-wiri (ritratt> EPA)
Kwa]i biljun persuna minn madwar id-dinja jpejpu L-ISTATI UNITI G[alkemm it-tipjip kulma jmur qed isir anqas popolari f’[afna partijiet tad-dinja, in-numru ta’ nies li jpejpu qed ikompli jikber. Fl-2012 kien hawn 967 miljun persuna li jpejpu kuljum i]da fl1980 kien hemm 721 miljun persuna. Dan skont /ifri ma[ru;a minn 187 pajji]. Skont /ifri ma[ru;a millJournal of the American Medical Association (JAMA) fi studju li sar mill-Università ta’ Washington, din i]-]ieda hi marbuta ma]-]ieda li qed ikun hawn fil-popolazzjoni dinjija. Il-popolazzjoni tul dawn la[[ar 50 sena kibret iktar mid-
doppju g[al total ta’ seba’ biljun persuna, u g[aldaqstant, hemm aktar nies li qed jaqbdu l-vizzju. Skont l-informazzjoni ma[ru;a mill-JAMA, diversi pajji]i kbar fosthom il-Bangladesh, i/-?ina u r-Russja raw ]ieda fin-nies li qed ipejpu f’dawn l-a[[ar snin. Jirri]ulta li l-akbar rati ta’ nies li jpejpu issa ;ejjin minn pajji]i li qed ji]viluppaw. I]da meta wie[ed jag[mel ilkalkoli skont kemm hawn nies u kemm ipejpu, jirri]ulta li t-tipjip fost il-popolazzjoni dinjija qed jonqos. Madwar tlett ir;iel minn kull
g[axra (31 fil-mija) u mara minn kull 20 (sitta fil-mija) illum il;urnata jpejpu ta’ kuljum. Fl1980, i/-/ifri rispettivi kienu 41 fil-mija u g[axra fil-mija. Rigward pajji]i fejn l-aktar isir tipjip, Timor tal-Lvant kien filqu//ata b’61 fil-mija tal-popolazzjoni li jpejpu ta’ kuljum filwaqt li fil-g]ejjer ta’ Antigua u Barbuda hemm l-inqas, b’[amsa fil-mija kull wie[ed. ?erti pajji]i b[all-Kanada, lI]landa, in-Norve;ja u l-Messiku kellhom aktar su//ess millma;;oranza biex jikkonvin/u lillpopolazzjoni biex tevita dan ilvizzju.
Rigward l-effett tat-tip fuq issa[[a, l-aktar li qed i[allsu prezz g[oli huma n-nies fil-Gre/ja, lIrlanda, l-Italja, il-:appun kif ukoll i/-?ina, il-Kuwajt, ilFilippini, ir-Russja, l-I]vizzera u l-Urugwaj. Skont l-Organizzazzjoni Dinjija tas-Sa[[a (WHO), il-[ajja ta’ miljuni ta’ nies tista’ tkun salvata jekk ikomplu jkunu implimentati mi]uri b[al ]ieda fit-taxxi fuq prodotti tat-tabakk u regoli li jipprojbixxu t-tipjip. Hu stmat li matul l-2012, madwar id-dinja, in-nies pejpu 6.25 triljun sigarett meta fl-1980 i//ifra kienet ta’ 4.96 triljuni.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 9 ta’ Jannar, 2014
15
A{BARIJIET TA’ BARRA
IL-KOREA T’IFEL> Suldati mill-forzi spe/jali tal-Armata Koreana waqt ta[ri; fil-borra, f’Pyeongchang, dwar kif jg[ixu jekk jispi//aw i]olati f’temp kiesa[ (ritratt> EPA
Tliet ;img[at fuq il-kompjuter Eks Ministru IL-:APPUN tad-Difi]a jsostni li Il Pulizija fi Kyoto arrestat lill jilg[ab il log[ba Grand Theft i]]ewwe; lil omm it tifel li missier tar rispett ta tifel Dan Auto li mhix adattata g[al dawk g[andha 3 sena f Ottubru tas li t tifel ta disa snin li g[andhom inqas minn 8 il sena l o[ra Skont il Pulizija dan l-aljeni ilhom fostna wara idda[[al l isptar wara li kien sena g[al sig[at s[a[ kuljum ir ra;el kien ukoll spiss ja[qar -
-
-
’
.
jg[inu lir-razza umana aktar milli jeqirduha. Hellyer ]ied li dawn l-aljeni xejn mhuma impressjonati mill-mod kif ilbniedem qed jg[ix partikolarment rigward ir-rispett lejn lambjent. L-eks Ministru qal li dawn laljeni huma marbutin li ma jinda[lux fl-affarijiet umani sakemm ma ji;ux mitluba jag[mlu dan, u hemm xi w[ud minnhom li qed ja[dmu g[allmilitar Amerikan. Hellyer, li g[andu 90 sena, fl2005 kien stqarr g[all-ewwel darba pubblikament allegazzjonijiet simili dwar l-aljeni. Hu qal li dawn l-aljeni jvarjaw minn xi w[ud li jixbhu lill-bnedmin g[al o[rajn li huma simili g[al dawk li wie[ed jara filfilms. Min-na[a l-o[ra hu stqarr li qatt ma kien ra aljen g[alkemm kien ra UFO qrib residenza
-
-
,
’
im;ieg[el iqatta’ tlett ijiem
IL-KANADA Eks Ministru tad-Difi]a Kanadi] sostna li l-aljeni ilhom jg[ixu fost il-bnedmin fid-dinja u li hawn tal-anqas erba’ spe/i differenti fostna g[alkemm hemm min isostni li hemm aktar. Dan sostnieh Paul Hellyer, eks Ministru tad-Difi]a Kanadi] bejn l-1963 u l-1967, waqt intervista fuq it-televi]joni Russa. Hu qal li xi w[ud minn dawn laljeni jixbhu totalment lill-bnedmin u [add ma kien se jinduna jekk wie[ed ikun [dejh li dan hu minn pjaneta o[ra. Hellyer sostna li hemm storja antika ta’ relazzjoni bejn l-aljeni u d-dinja u l-interess kiber wara li kienet ivvintata l-bomba atomika. Hu qal li l-aljeni huma m[assbin [afna li din tista’ ter;a’ tintu]a u g[alhekk ma jridux jaqsmu /erta teknolo;ija li g[andhom mar-razza umana. Hu qal li fil-ma;;oranza tag[hom, dawn l-aljeni jridu
’
,
1 .
-
1 .
, ’ -
,
-
,
-
Ir-ra;el, li g[andu 28 sena, lit-tifel u jg[ajru.
IL-:ERMANJA> Guenter Kuhla, pensjonant minn Spremberg, jitma’ lil Max, [an]ir selva;; li rabbieh b[ala pet. Hu kien sab l-annimal fir-razzett tieg[u madwar 12-il sena ilu u rabbieh daqslikieku kien kelb jew qattus domestiku (ritratt> EPA)
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 9 ta’ Jannar, 2014
16
A{BARIJIET TA’ BARRA
IL-:ERMANJA> Ors polari bl-isem ta’ Nanuq jidher jog[dos g[al kejk mag[mul mis-sil; u mimli [ut u frott fiz-zoo ta’ Hanover (ritratt> EPA)
Ma tistax tkompli tla[[aq mal-imwiet fis-Sirja IN-NAZZJONIJIET UNITI In-Nazzjonijiet Uniti [abbret li mhix se tkompli ta;;orna //ifra ta’ dawk li qed jinqatlu filkunflitt fis-Sirja. Dan g[aliex ma tistax tla[[aq u tivverifika kemm i/-/ifri li qed ti;bor huma minnhom. Skont la[[ar rendikont uffi/jali tan-NU f’Lulju tas-sena li g[addiet, il-vitt-
mi kienu la[[qu l-100,000 persuna. Kelliem g[an-NU qal li min[abba l-mod kif qed ji]viluppaw l-affarijiet fil-pajji], m’hemm ebda sors kredibbli dwar dawk li qed jinqatlu filkunflitt Sirjan. Il-kunflitt bejn il-forzi tarre;im tal-President Bashar al-
Assad u r-ribelli ilu g[adej g[al dawn l-a[[ar tliet snin. Sadattant ribell b’rabtiet malal-Qaeda [are; appell g[al waqfien mill-;lied ma’ gruppi avversarji ta’ ribelli. Il-;lied bejn dawn il-gruppi rivali ta’ ribelli ilu g[adej g[al dawn la[[ar [amest ijiem.
IL-:ERMANJA> Il-Kan/illier :ermani] Angela Merkel tattendi g[al kant minn kor g[all-festa talEpifanija fl-uffi//ju tag[ha f’Berlin. Merkel qed tu]a l-krozzi wara li fil-festi tal-Milied waqg[et waqt li kienet qed tipprattika l-iskiing fl-I]vizzera (ritratt> EPA)
Xokk wara l-qtil brutali ta’ eks-Miss Venezuela IL-VENEZWELA Hemm g[adab u xokk g[allmod kif inqatlet Monica Spear ta’ 29 sena flimkien mar-ra;el Ingli] tag[ha Thomas Berry ta’ 39 sena, quddiem it-tifla tag[hom ta’ [ames snin. Spear, eks Miss Venezuela, u r-ra;el tag[ha nqatlu fil-karozza tag[hom tul triq bejn Valencia u Puerto Cabello fil-Venezwela u binthom indarbet fl-isparatura li kien hemm. Is-suspetti ewlenin huma li lkoppja kienet vittma ta’ serqa. Spear kienet popolari filVenezwela peress li fl-2004 reb[et it-titlu ta’ Miss Venezuela kif ukoll kienet tirre/ta fuq it-televi]joni. Il-familja kienet qed tivvja;;a matul il-lejl minn Merida lejn ilkapitali Caracas meta l-vettura [abtet ma’ xi [a;a ppuntata fittriq. Dan wara li l-pulizija sabu tyres tal-karozza ]ew; mifqug[in. Madwar 45 minuta wara, marru fil-post impjegati ta’ kumpanija li tag[ti lg[ajnuna fit-triq. Hekk kif dawn kienu qed jirmunkaw il-karozza, twaqqfu minn grupp ta’ [ames persuni u l-familja ppruvat ta[rab u t-tnejn
inqaflu fil-karozza tag[hom biex imbag[ad infeta[ in-nar fuqhom. Binthom Maya ntlaqtet f’sieqha u qed tirkupra fi sptar. Il-koppja, li tg[ix fl-Istati Uniti, kienet iddivorzjat is-sena li g[addiet i]da t-tnejn kienu dde/idew li jmorru flimkien ma’ binthom g[al btala filVenezwela biex i]uru lil xi qraba u [bieb. Berry kien di;à ndarab f’attentat biex tinsteraqlu l-karozza ftit snin ilu u t-tobba ma kienx irnexxielhom jo[or;u l-balla mill-istonku tieg[u. {abib li kien mieg[u kien inqatel. Filfatt, hu kien mar jg[ix l-Istati Uniti min[abba l-vjolenza li kien hemm fil-Venezwela imma l-;enituri tieg[u, li marru jg[ixu hemm meta kellu seba’ snin, baqg[u l-Venezwela. Il-Venezwela g[andha wa[da mill-og[la rati ta’ qtil fid-dinja u serq u [tif ta’ nies fid-dawl taxxemx mhumiex rari. Imma l-qtil ta’ Spear kellu impatt kbir filpajji]. Il-President Nicolas Maduro wieg[ed li jwie;eb b’ponn tal[adid kontra dawk li qed iwettqu dawn ir-reati.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 9 ta’ Jannar, 2014
17
{SIBIJIET
Wara l-kanonizzazzjoni tal-:i]wita Savojard Pietru Favre... lejn bi/entinarju importanti Fit-2 ta’ Jannar ta’ din is-sena ;dida, il-Papa g[o;bu jikkanonizza ’l-:i]wita Savojard Pietru Favre (1506-1546) li, flimkien ma’ Sant’Injazju ta’ Loyola, po;;a l-pedamenti tal‘Kumpanija ta’ :esù’ aktar mag[rufa b[ala l-:i]witi. Pietru Favre kien patri li, skont l-ittra li g[adu kemm [are; is-Superjur :enerali tal:i]witi, P. Adolfo Nicolás, sj, kien “maestro di retorica del divino”, “maestro di preghiera” u “incarnò la mistica del pellegrinaggio”: bniedem ta’ talb, g[alliem [abib u dan urieh fil;iri tieg[u biex ixerred il-kelma t’Alla. Kien hemm min qal: imma g[ala minn fost s[ab Sant’Injazju, ’il Favre nsewh g[alkollox? It-twe;iba hi [afifa: is-sempli/ità ta’ [ajtu [bietu biex ng[id hekk wara l-kobor ta’ Injazju, Fran;isk Saverju, Lainez, Pietru Kanisju u o[rajn. Il-kobor tag[hom g[attieh. Issa Papa Fran;isku [ass li dan l-i]ball kellu jit[assar. Imma hawn ta’ min ifakkar li din l-okka]joni se ting[aqad
mal-Kon/ilju Vatikan II kien jikkonsisti f’revi]joni kompleta fil-[arsa tal-Knisja lejn reli;jonijiet o[ra. Issa m’g[adx hemm lok li min mhux Kattoliku nwarrbuh u n[arsu lejh bi/-/iera, imma nersqu lejh, nippruvaw nifhmuh u nirrispettaw il-vi]joni tieg[u, niddiskutu mieg[u u ma n;eg[luhx bilfors jaqa’ g[alina. Dik is-sistema antika issa waqg[et, g[ax raw li ma twassal g[al imkien. Dik kienet il‘Compelle intrare’ (;eg[luhom jid[lu), il-bastun li bih ried isawwat Santu Wistin, g[alkemm kienet idea li silet mill-Van;elu imma dak kien ]mien ie[or u dik l-idea dak ma tg[oddx g[al-lum.
Il-:i]wita Savojard Pietru Favre li g[adu kemm kien kanonizzat mill-Papa Fran;isku
ma’ okka]joni kbira o[ra fejn g[andhom x’jaqsmu l-:i]witi, g[ax dis-sena se tkun il-bi/entinarju tat-twaqqif mill-;did (1814) tas-‘So/jetà ta’ :esù’ wara li kienet ilha sebg[a u
erbg[in sena soppressa, ji;ifieri xolta. Kien il-bravu (!) Papa Klement erbatax, patri Kapu//in, bniedem be]]ieg[ g[all-a[[ar, li qag[ad g[allprin/pijiet Ewropej li kienu qed je[duha qatta’ bla [abel kontra l-:i]witi. Lag[buh u /edielhom. Il-bidu ta’ dat-t[arbit kollu kien il-Ministru Portugi], ilMarki] de Pombal u warajh t[ajru prin/pijiet u gvernijiet o[ra fosthom Pinto, il-Prin/ep ta’ Malta’, li ’l-:i]witi li kien hawn Malta qajjimhom f’nofs ta’ lejl biex jibg[athom ’il barra minn Malta. Biex jag[mel b[al [addie[or. Il-Papa Klement [are; il-bulla tieg[u tas-soppressjoni fis-sena 1767 bl-isem: ‘Dominus ac Redemptor’. Burraxka li ma la[qitx lir-Russja Biss dil-burraxka kollha ma la[qitx ir-Russja. Il-K]arina, Katerina, ma riditx taqraha lbulla tal-Papa u g[alhekk hemm, il-:i]witi baqg[u.
Il-Papa Fran;isku... impenn qawwi biex il-Knisja tersaq ferm aktar lejn in-nies u biex ikun hemm pont akbar ma’ reli;jonijiet o[ra
Imma fuq dan ner;g[u niktbu meta jasal g[eluq il-200 sena. Hawn mhux il-post li nikteb fuq il-[ajja ta’ Favre. Din tistg[u ssibuha post ie[or, mhux l-inqas fl-internet, illum mezz komdu g[al min irid ikun jaf aktar. Fil-[ajja moderna kien hemm [afna Favrijiet. Insemmu biss lill-patrijiet :i]witi :ermani]i Rupert Mayer u lKardinal Bea. Dan tal-a[[ar imbag[ad kien imda[[al sew fil-Kon/ilju Vatikan II biex jipprepara t-test li wara sar parti
Karmenu Mallia lavojo@maltanet.net
mid-Dikjarazzjoni ‘Nostra Etate’ b[ala studju fir-relazjonijiet bejn il-Kattoli/i u reli;jonijiet o[ra. Insemmu wkoll lil Henri de Lubac, Karl Rahner, Jean Daniélou, Teihard de Chardin u o[rajn li isimhom baqa’ mag[qud mal-g[aqda li l-Ordni tal-:i]witi g[andu mal-Papa, laktar min[abba t-tielet vot li l:i]witi jag[mlu b[ala ubbidjenza lejn il-Papa. Rispett re/iproku Hawn m’g[andix post insemmi l-[afna :i]witi ta’ nazzjonalitajiet o[ra li ma’ dawn li semmejt huma l-glorja tal-Knisja u tal-Ordni tag[hom. Il-qofol tal:i]witi li kellhom x’jaqsmu
Int temmen f’Alla^ Jien dan l-a[[ar kelli esperjenza mhux ma’ barrani ta’ reli;jon o[ra imma ma’ Malti
Kattoliku b[ali li jien iltqajt mieg[u g[ax waqqafni biex niffirmalu. Qbadna argument fuq su;;ett li jirrigwardja r-reli;jon. Ma stajniex naqblu. Beda u spi//a bil-mistoqsijiet: ‘Int temmen f’Alla? Int temmen fi Kristu?’ U baqa’ sejjer bihom. Kien jidher li jappartjieni g[al wa[da mill-movimenti moderni reli;ju]i u nnutajt li jibla’ kulma jg[idulu bla ma jistaqsi u jistudja. Jien ir-reli;jon tieg[i studjajtha u jidhirli, umilment, li [add ma jag[milli b]ieq fuq imnie[ri g[ax naf x’inhu g[addej fost le]e;isti tal-Bibbja. Imma di]grazzjatament min m’g[andux argumenti jispi//a kwa]i jg[ajrek. Dan jien ma na//ettahx u lanqas ma ta//ettah il-Knisja llum. Li stennejt minn g[and dalba[bu[ kien li hu jg[id tieg[u, jien ng[id tieg[i u nie[du b’id xulxin. Imma dan m’g[amilx hekk u kelli n[allih malajr g[ax kont mg[a;;el. Ma nafx jekk g[andniex xi ‘Ecumenical Theology Workshop’ hawn Malta b[alma hemm barra. Jekk le, [a]in, [a]in [afna. San Pieru Favre, itlob g[alina!
Jien ir-reli;jon tieg[i studjajtha u jidhirli, umilment, li [add ma jag[milli b]ieq fuq imnie[ri g[ax naf x’inhu g[addej fost l-e]e;isti tal-Bibbja. Imma di]grazzjatament min m’g[andux argumenti jispi//a kwa]i jg[ajrek
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 9 ta’ Jannar, 2014
18
ATTWALITÀ
Il-;enituri g[andhom inisslu fit-tfal, sa minn eta’ /kejkna, im[abba u apprezzament lejn il-[ajja li hi sabi[a [afna u meravilju]a
Sticker fuq bumper ta’ karozza jsalva [ajja ta’ tarbija Ruth Vella thankful2bcatholic@gmail. com L-1 ta’ Jannar g[al [afna minna hu jum mill-aktar spe/jali
mhux biss g[ax spiss inqattg[uh
mal-qraba jew il-[bieb, imma wkoll g[aliex g[al [afna minna jfisser “bidu ;did”, “/ans ie[or” biex insiru nies a[jar jew nag[mlu affarijiet ;odda. L-1 ta’ Jannar, g[al mara
Amerikana “Debbie”* u t-tarbija tag[ha, ukoll kien “bidu ;did” – wie[ed mill-isba[. Beda b’mod mill-aktar ikrah b’Debbie tid[ol fil-karozza tag[ha u ssuq lejn post fejn isir
l-abort. Kienet tqila u de/i]a li tag[mel l-abort imma fl-istess waqt donnha l-kuxjenza nigg]itha jew almenu xejn ma kienet sejra kuntenta, kienet sejra b’qalb tqila. Fi triqitha i]da, grazzi g[al bumper sticker sempli/i, b’kulur wie[ed u [ames kelmiet, dawret il-karozza lura lejn darha. Labort m’g[amlitux u flok ilmewt, g[at-tarbija tag[ha f’dan l-ewwel jum ta’ din is-sena 2014, Debbie g[a]let il-[ajja. Sena ;dida tfisser bidu ;did Is-sena g[adha tibda imma l-
;ranet igerbu u allura g[al min g[adu ma [ax ir-ri]oluzzjoni li jiddefendi l-[ajja u ji;;ieled kontra l-kultura tal-mewt inklu] abort, issa hu l-waqt li
L-edukazzjoni fid-dar mill-;enituri tnissel g[eruq profondi fit-tfal li g[andhom jitg[allmu japprezzaw is-sabi[ tal-[ajja
je[odha! {a;a ]g[ira tista’ tag[mel id-differenza kollha u jekk t[alli f’idejn [addie[or flok [a;a tag[milha inti stess jista’ jkun li fil-fatt ma ssirx; [asra g[ax tkun opportunità mitlufa! G[axar affarijiet li inti tista’ tag[mel 1. Interessa u eduka ru[ek – Hekk kif tixg[el it-televi]joni biex tara x’inhu ji;ri fid-dinja ta’ madwarek jew tifta[ ilgazzetta biex tara x’inhu ji;ri fil-futbol, il-Formula 1 jew kwalunkwe [a;a o[ra li tinterressak, interessa ru[hek f’a[barjiet dwar x’inhu ji;ri fid-dinja fejn jid[lu stejjer dwar il-[ajja, l-abort, l-ewtanasja u [wejje; relatati. g[al pa;na 19
Kienet tqila u de/i]a li tag[mel l-abort imma fl-istess waqt donnha l-kuxjenza nigg]itha jew almenu xejn ma kienet sejra kuntenta... sakemm fit-triq iltaqg[et ma’ sticker imwa[[al ma’ bumper li kellu messa;; po]ittiv
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 9 ta’ Jannar, 2014
19
ATTWALITÀ
Appo;; lil tfajliet li jo[or;u tqal barra mi]-]wie; minn pa;na 18
2. Bi kliemek wassal messa;; favur il-[ajja - Tkun g[and talgrocer, fil-post tax-xog[ol, ilka]in jew fuq iz-zuntier talKnisja u tisma’ xi [aga li tistona jew li mhix favur il-[ajja: tkellem! U]a l-[lewwa imma toqg[odx lura milli tg[id il-fatti g[ax jekk persuna ma tist[ix twassal messa;; kontra l-[ajja, se toqg[od tist[i int titkellem favur il-[ajja? 3. Jekk tu]a s-social media, u]a dan il-mezz biex twassal messa;; favur il-[ajja. Ta’ mitt elf [a;a bla sens nag[mlu share fuq facebook, twitter u min jaf kemm i]jed mezzi ta’ komunikazzjoni so/jali je]istu, allura biex nag[mlu share ta’ xi [a;a favur il-[ajja se noqog[du na[sbuha? Lilek je[odlok nofs sekonda biex tag[mel share u messa;; li taqsam int jista’ jmiss qalb persuna bi [sieb differenti minn tieg[ek! B’kelma, lil bniedem ittellg[u s-sema u b’kelma tista’ titfg[u f’qieg[ l-infern 4. Qatt titka]a bi tfajla li tkun [ar;et tqila barra ]-]wie; u jekk tisma’ lil xi [add jitka]a tkomplix mieg[u. Jekk jista’ jkun, waqqfu. Minn diversi studji li saru jidher bi/-/ar li wa[da mir-ra;unijiet g[aliex tfajliet jag[]lu labort hi biex ma ji;ux fi lsien innies jew biex ma j;ibux lillqraba tag[hom fi lsien in-nies.
Hu mag[ruf ukoll li numru bla g[add ta’ tfajliet jag[mlu l-abort
g[ax il-;enituri tag[hom, jew qraba o[ra, g[all-istess ra;uni, ji;ifieri biex ma ji;ux fi lsien innies, i;eg[luhom. Tfajla tqila lappo;; te[tie; u mhux min joqg[od jg[id fuqha! 5. Fejn tara jew tisma’ bi tfajla tqila, spe/jalment barra ]-]wie;, offri kelma ta’ ;id jew appo;;. Tfajla tqila barra ]-]wie; aktarx tkun xebg[et tisma’ kritika u pani;ierki. Allura flok dawn, int kun qalbek tajba mag[ha! “Bon;u,” tbissima u kelma tajba jew ta’ kura;; fejn tista’ ag[tihielha u jekk taf jew t[oss li jista’ jkun li jkollha b]onn xi appo;; materjali, irreferiha g[al nies li jistg[u jg[inuha jekk g[alik mhux possibbli li tg[inha b’dan il-mod.** Kun persuna attiva 6. Wassal messa;; favur il[ajja lill-qraba u l-[bieb tieg[ek, spe/jalment lit-tfal. L-edukazzjon favur il-[ajja tibda fil-familja. Jekk g[andek it-tfal jew inneputijiet, minn età /kejkna g[allimhom jg[o]]u l-[ajja. 7. Hu sehem f’attivitajiet favur il-[ajja. Fejn sa[[tek tippermetti, is-sehem tieg[ek f’attivitajiet favur il-[ajja jg[odd u huwa importanti. Mur u [u lil kemm tista’ qraba u [bieb mieg[ek! 8. Politi/i li ma jirrispettawx il-[ajja, ikunu ta’ liema partit ikunu, urihom bi/-/ar li l-vot tieg[ek mhumiex se je[duh. Ilvot tieg[ek jixraq lill-persuni li jiddefendu l-[ajja f’kull stadju: mill-kon/epiment sal-mewt naturali. Persuni li jipproponu jew
Fejn tara jew tisma’ bi tfajla tqila, spe/jalment barra ]-]wie;, offri kelma ta’ ;id jew appo;;
jaqblu mal-abort, l-ewtanasja jew [wejje; o[ra kontra l-[ajja lvot tieg[ek ma jixirqilhomx. 9. Ikteb fil-gazzetti jew semma’ le[nek f’diskussjonijiet fuq ir-radju u#jew it-televi]joni Mo[[ kul[add g[andu, u jekk tixtieq tag[milha imma tib]a’, ilbidu biss li hu iebes! U]a mo[[ok u qalbek, strie[ fuq Alla u kliemek ikun [elu u sod! L-g[axar u l-aktar [a;a importanti 10. Ag[mel kollox bi spirtu ta’ m[abba u jekk int Nisrani, itlob – “Platti j/ek/ku” kien kiteb San Pawl f’ittra minn tieg[u dwar
opri tajba mhux akkumpanjati bi spirtu ta’ m[abba, u hekk hu. Li kellna nag[mlu dan kollu jew i]jed imma ma jkollniex lim[abba, x’jiswa? Verament inkunu biss storbju bla sens! G[al min hu Nisrani, tajjeb li niftakru wkoll li kif tg[id l-istess Kelma t’Alla, “g[alxejn jit[abtu l-bennejja jekk is-Sid ma jibnix id-dar” u l-istess il-[idma tag[na favur il-[ajja! Ma nistg[ux nippretendu li se naslu ming[ajr l-Id t’Alla u allura lanqas ma nistg[u nonqsu fittalb favur il-[ajja. * Isem fitizzju li l-persuna li rrappurtat l-istorja l-ewwel u]at biex i]]omm il-privatezza talpersuna. ** F’Malta l-g[aqda Gift of Life toffri l-g[ajnuna lil nisa u tfajliet li jkunu tqal, kuntatt: 21418055 jew email: hope@lifemalta.org, f’G[awdex, Dar :u]eppa Debono toffri residenza u g[ajnuna lil tfajliet u nisa Maltin u G[awdxin li jkunu tqal u b]onn l-appo;;. Kuntatt: 21552595 jew email: info@darguzeppadebono.org
Meta tfajla to[ro; tqila jkollha b]onn ta’ [afna g[ajnuna u inkora;;iment... aktar u aktar jekk it-tqala ma tkunx programmata
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 9 ta’ Jannar, 2014
20
?INEKRITIKA
Joe Calleja jocal@me.com
LAST VEGAS
Kummiedja tajba b’erba’ rebbie[a tal-Oscars Direzzjoni> Jon Turteltaub< {in> 105 minuti< ?ert.> 12A< KRS
Filwaqt li b[ala rakkont hawnhekk ma nistax ng[id li g[andna xi [a;a ori;inali jew spe/jali, il-film g[andu ]gur laqwa tieg[u fl-interpretazzjonijiet tal-erba’ atturi ewlenin li lkoll kienu reb[u xi Oscar g[al xi partijiet f’films o[ra. Dawn huma Robert De Niro, Morgan Freeman, Michael Douglas u Kevin Kline li jinterpretaw il-partijiet ta’ anzjani (kif fil-fatt huma!) ilkoll qab]u jew waslu biex jag[lqu s-70 sena li jitaqg[u wara ]mien twil, li matulu lkoll ikunu qabdu toroq differenti. L-okka]joni tkun meta wie[ed minnhom, Billy (Douglas) ikun se ji]]ewwe; lil tfajla aktar minn 30 sena i]g[ar minnu u g[alhekk wie[ed, Sam (Kline) jikkuntattja lit-tnejn l-o[ra biex jorganizzaw bachelor party f’Las Vegas, li martu mhux biss taqbel mieg[u, i]da tag[tih ‘permess’ li kif ikun hemm jibdilha g[al darba f’g[omru. Filwaqt li Archie (Freeman) ja//etta mill-ewwel, anki biex je[les mill-protezzjoni ]ejda ta’
wliedu ffissati li ma jonqosx li jie[u r-ruxxamata medi/ini li jordnawlu t-tobba, wara attakk ta’ puplesija, i]da jkun hemm problema bl-armel Paddy (De Niro) g[ax dan kien ilu snin ma jkellem lil Billy, min[abba, li dan ma kienx mar g[all-funeral ta’ martu. G[alhekk jiftiehmu li ma jg[idulux li l-okka]joni tarreunion kienet bachelor party g[al Billy, anzi jag[tuh x’jifhem li Billy ma kienx ;ej. Fost l-avventuri li jiltaqg[u mag[hom hemmhekk – wara li Archie jag[mel reb[a kbira f’casino, u jing[ataw l-aqwa suite f’lukanda mill-aktar lussu]a – tkun dik meta jispi//aw ;urija f’konkors g[allisba[ tfajla bil-bikini, filwaqt li jiltaqg[u ma’ kantanta f’night Diana (Marty club, Steenburgen), u jtemmu b’party kbir b’mijiet kbar ta’ mistiedna. L-erba’ atturi veterani jqaxxru l-partijiet tag[hom, filwaqt li Steenburgen ma tag[mlilhomx g[ajb hekk kif tag[ti interpretazzjoni [elwa b’simpatija maq-
Kevin Kline, Robert De Niro, Michael Douglas u Morgan Freeman jibdew ji//elebraw f’Last Vegas
suma bejn il-karattri ta’ De Niro u Douglas li b’hekk jiftakru flesperjenza simili li kellhom
meta kienu ]g[a]ag[. B[alma bdejt ng[id l-idea talfilm mhix ori;inali, u b[alissa
qed niftakar fi Stand Up Guys u, xi snin ilu, The Bucket List b’Morgan Freeman innifsu.
THE RAILWAY MAN
Ie[or dwar il-kruha u l-effetti tal-gwerra Direzzjoni> Jonathan Teplitzy< {in> 116-il minuta< ?ert.> 15< KRS
Il-gwerra [add ma jg[id li jie[u gost biha, g[alkemm hawn min ma jonqosx milli ifakkar kif kwa]i kull strument, mezz jew g[odda anki domestika, li llum ne[duhom b[ala ovvji, ;ew minn teknolo;iji ]viluppati b’ri]ultat tal-gwerra! Imma apparti dan il-frott, jekk int tkun mhedded jew attakkat, trid tiddefendi ru[ek, u fi ]mienna leffetti diretti ma jkunux biss fuq is-suldati imma fuq nazzjonijiet s[a[. Sal-a[[ar gwerra dinjija u aktar u aktar fl-ewwel wa[da, lewwel li kienu jiffa//jaw ilkruha tal-gwerra u, jekk ma jitilfux [ajjithom kienu jibqg[u mmankati, jekk mhux fi]ikament, mentalment, kienu jkunu appuntu s-suldati fuq il-front tal;lied. Hekk ikun Eric Lomax flArmata Ingli]a matul l-a[[ar Gwerra Dinjija fil-Pa/ifiku, i]da a[na fil-film niltaqg[u mieg[u wara l-gwerra u interpretat minn Colin Firth, qed jipprova jinsa lesperjenzi koroh tal-gwerra, hekk kif jedha fil-passatemp favorit tieg[u, il-ferroviji. Fuq ferrovija fil-fatt jiltaqa’
ma’ Patti (Nicole Kidman) u mill-ewwel jin;ibdu lejn xulxin, tant li jispi//aw ji]]ew;u. Imma l-memorji tal-[ruxija li g[adda minnha ma j[alluhx kwiet. Martu tipprova tg[inu, imma ssibha ferm diffi/li g[ax hu jitbieg[ed minnha u ma jifta[x qalbu mag[ha. G[alhekk hi tirrikorri g[and [abib kbir, u eks suldat ukoll filgwerra mieg[u, Finlay (Stellan Skarsgard), li jibda jirrakkontalha dak li g[addew minnu meta lAlleati fil-gwerra kienu /edew Singapor, u s-suldati Ingli]i kienu nqabdu pri;unieri mill:appuni]i. A[na nassistu g[al dan permezz ta’ flashbacks li juruna kif wara li fil-kamp tal-kon/entrament Eric (]ag[]ug[, hawn interpretat minn Jeremy Irvine) jirnexxilu jibni radju biex ikunu jafu fejn waslet il-gwerra, biex ma jkomplux je[lu s[abu u jissawtu mill-:appuni]i biex jikxfu min bena dak ir-radju, jistqarr li kien hu. Minn dak il-[in ’il quddiem jibda ji;i torturat biex jg[id g[aliex kien g[amel dak ir-radju … jekk kienx biex jispjuna.
Jibda t-turment ta’ Eric (Jeremy Irvine) ta[t idejn il-:appuni]i f’The Railway Man
G[alih dak kollu li g[adda minnu kien rappre]entat minn Takashi (Tanroh Ishida), l-interpretu tal-kamp tal-kon/entrament, u li g[alhekk jidher li ma kienx se jistrie[ qabel jivvendika ru[u minnu, l-aktar meta jsir
jaf li kien g[adu [aj u ma tqiesx b[ala kriminal tal-gwerra. The Railway Man hu film drammatiku u realistiku [afna wara kollox hu bba]at fuq fatti li se[[ew veru - u jwassal riflessjoni u messa;;i mqanqla
dwar il-mibeg[da, ix-xewqa ta’ tpattija, imma wkoll dwar lim[abba u s-setg[a li ta[fer lil min g[amillek id-deni, il-kruha tal-gwerra, imma wkoll irrikon/iljazzjoni ma’ g[ajrek, u mieg[ek innifsek.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 9 ta’ Jannar, 2014
21
?INEKRITIKA PHILOMENA
Parti brillanti o[ra minn Judi Dench Direzzjoni> Stephen Frears< {in> 94 minuta< ?ert.> 12A< KRS
Ma niftakarx film bl-attri/i veterana Judi Dench li fih ma bbrillatx, u l-pre]enza tag[ha hija di;à garanzija li l-film ma jiddi]appuntax. Dan dirett minn re;ista ie[or sinonimu ma’ produzzjonijiet Brittani/i ta’ /ertu kalibru jirrakkonta l-istorja ta’ infermiera Kattolika Irlandi]a ta’ 70 sena, Philomena Lee, li tidde/iedi li tibda tfittex lil binha li f’]g[o]itha kienet saret omm barra ]-]wie; wara avventura, u g[alhekk missierha kien sakkarha f’kunvent, fejn wara li wellditu, baqg[et ta[dem hemm, u meta t-tifel kellu tliet snin, dan inbieg[ g[all-adozzjoni lill-familja Amerikana. Issa hi tkun trid taf x’sar minnu. Jekk g[adux [aj. Jekk spi//ax alko[oliku, drogat, vagabond, hekk kif l-ikreh [olm ta’ kull omm jibdew i[awdulha
mo[[ha u qalbha. Eks ;urnalist tal-BBC li jkun g[adu kemm tilef l-impjieg ma’ Ministru, Sixsmith (Steve Coogan, li kellu sehem ukoll fliscript) jibda ja[dem mill-;did b[ala ;urnalista freelance, u jqabbduh isegwi proprju l-istorja ta’ Philomena. B’hekk jispi//a jakkumpanjaha fit-tfittxija li te[odhom minn Londra, g[all-kunvent fl-Irlanda u l-Istati Uniti. Minbarra l-bravura ta’ Dench b[ala mara determinata, i]da anki in;enwa u ta’ qalb kbira, ma nistax ma nsemmix ukoll dik ta’ Coogan, u flimkien jiffurmaw koppja perfetta. Il-battibekki bejniethom ma jistg[ux ma jnisslux aktar minn tbissima, imma l-iscript mhux nieqes minn mumenti emozzjonanti, partikularment wie[ed li g[andu j]omm lill-udjenza.
Imma /erti pre;udizzji politi/i u anki antireli;ju]i, jistg[u jurtaw. Intemm pere]empju b’gidba fa[xija li ting[ad minn wie[ed mill-protagonisti dwar l-AIDS u l-President Ronald Reagan. Infatti Sixsmith f’mument minnhom jg[id li Reagan kien waqqaf l-ispi]a g[ar-ri/erka dwar l-AIDS g[ax kien iqis din il-marda tort tal-[ajja laxka ta’ dawk li ji;u infettati. Din hija gidba fa[xija li x-Xellug g[adu sal-lum ixerred, anki permezz ta/-/inema. Il-verità storika hi assolutament il-kontra: meta Reagan la[aq President il-Gvern kien jonfoq $44 miljun f’ri/erka fuq l-AIDS. Meta temm it-tieni Presidenza fl-1989 l-amministrazzjoni tieg[u kienet qed tonfoq $2.3 biljun. Kwa]i 1500% aktar. Altru milli waqqafha jew naqqasha!
INSIDIOUS> CHAPTER 2
G[addew tliet snin u g[adu ji;ri warajhom Direzzjoni> James Wan< {in> 103 minuti< ?ert.> 15< KRS
Niftakar li l-ewwel Insidious kien mar tajjeb fil-box office barra minn Malta, u sa[ansitra rrivista popolari Ingli]a ta//inema Empire kienet ivvutatu b[ala l-a[jar horror tas-sena. Fil-fatt kien ukoll wie[ed millftit films “tat-tkexkix”, b[alma n[obb insej[ilhom jien, li ma kienx dejjaqni – kif forsi jafu dawk li jsegwu l-kritika tieg[i dan il-;eneru ta’ films mhux fost il-favoriti tieg[i! Dan g[aliex ma kienx fih biss is-soltu sempli/i sensiela ta’ xokkijiet, u ma serra[x fuq dmija u tbi//ir biex jidher film ‘qawwi’. Teknikament kien [oloq atmosfera konvin/enti grazzi g[all-fotografija tajba b’set design perfett g[al film b[al dak. Imma s-su//ess ta’ dak il-film (barra kien da[[al kwa]i [amsin darba aktar milli ntefaq fuqu biex in[adem) wassal inevitabbilment biex in[adem dan issequel bit-tama li jirrepeti l-istess su//ess tal-ewwel wie[ed. Filwaqt li kummer/jalment jista’ jkun li dan jirnexxi, dan mhux ne/essarjament ifisser li f’dik li hi kwalità r-ri]ultat ikun
l-istess. B[ala rakkont hawn g[andna kwa]i l-istess ]viluppi li se[[ew fl-ewwel film. Rose Byrne u Patrick Wilson jirritornaw b[ala Renai u Josh Lambert, koppja mill-klassi medja li jmorru jg[ixu f’dar o[ra kbira fejn uliedhom jibdew ji;u persegwitati minn i[irsa u spirti, minkejja li fl-ewwel film l-ispirtu [ajjen ewlieni kien ;ie ‘e]iljat’ f’saltna tal-[olm imsej[a Further. Ner;g[u naraw bibien i]aq]qu, jinfet[u u jing[alqu, walking chair u rocking horses ji//aqilqu u jitbandlu wa[edhom ma;enb benniena ta’ tarbija li hawn anki tispi//a flart, flimkien ma’ twer]iq u xi qtajja’ wkoll, flimkien ma’ spirti jitfa//aw g[al g[arrieda, imma li mhux kul[add jarahom. Dan, bil[aqq, jibda e]att fejn kien intemm l-ewwel Insidious, u imma min nesieh, jew ma rahx, mhu se jitlef xejn, g[ax f’dan sempli/ement insiru nafu li l-ispirtu jew spirti []iena wara tliet snin g[adhom jippersegwitaw lill-familja Lambert, g[ax fil-fatt ma tkunx id-dar li hi posseduta mill-ispirti, imma xi [add mill-familja stess.
Hawnhekk jaslu omm Josh, u tim ta’ ka//aturi tal-i[irsa biex jinvestigaw x’qed ji;ri, hekk kif jibdew isibu parti sigrieta wara o[ra ta’ dar o[ra abbandunata u sa[ansitra sptar abbandunat.
Philomena (Judi Dench) ma’ Sixsmith (Steve Coogan) f’Philomena
L-aqwa films f’Malta (Bejn l-1 u l-5 ta’ Jannar – KRS)
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
(2) (1) (5) (–) (3) (4) (9) (7) (–) (6)
Frozen The Hobbit: Desolation of Smaug 47 Ronin The Secret Life of Walter Mitty The Hunger Games: Catching Fire Homefront Captain Phillips Thor: The Dark World Mandela: Long Walk to Freedom Walking with Dinosaurs
A SEPARATION (Jodaeiye Nader As Simin)
Reba[ l-Oscar b[ala l-a[jar film barrani Direzzjoni> Asghar Farthadi< {in> 123 minuta< ?ert.> PG< KRS
Josh (Josh Lambert) ma’ ibnu Dalton (Ty Simpkins) f’Insidious> Chapter 2
Dan il-film Iranjan kien reba[ l-Oscar b[ala l-a[jar film li mhux bl-Ingli] fl-2012, dwar koppja mi]]ew;a li jkollha tie[u de/i]joni importanti. Dawn ittnejn ikollhom itejbu u l-[ajja ta’ binthom billi jemigraw lejn pajji] ie[or jew inkella jibqg[u fl-Iran biex jie[du [sieb missieru marid bl-Alzheimers. Hi però tkun determinata li tiddivorzja u ssiefer ma’ bintha.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 9 ta’ Jannar, 2014
22
TV#RADJU
06>00
Radio 101 Breakfast Club b’waqfiet g[al Sports News fis-06>45, A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 0740 Anali]i tal-:urnali< Avvi]i tal-Mejtin u Angelus fit-07>55)
08>00 08>05 09>00 09>05
A[barijiet fil-Qosor (ikompli) 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>00 11>55 12>00 12>30 14>30 15>00 15>05
Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet The Big Show Hitsteria A[barijiet fil-Qosor (ikompli) Hitsteria (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
16>30 17>55 18>00 18>30 20>00 22>00 23>00 00>25
Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Lura d-Dar Fuzzbox - Lito Talk Time Newsdesk (r) Wavelength (r)
G[at-tfal fuq il-Cable G[at-tfal fuq il-Cable Disney Channel
07:05 - Dog With a Blog 07:30 Mickey Mouse 07:35 - Gotta Kick It Up 08:55 - PrankStars 09:05 - Jessie 09:25 - Wolfblood 09:50 - The Suite Life on Deck 10:15 - A.N.T. Farm 10:35 - Austin & Ally 11:00 - Shake It Up! 11:25 - That’s So Raven 11:45 - Jessie 12:10 - Good Luck Charlie 12:35 - Dog With a Blog 13:00 - Wolfblood 13:25 - Gravity Falls 13:50 - Jessie 14:10 - Violetta 15:00 - Mickey Mouse 15:05 Beverly Hills Chihuahua 16:30 Good Luck Charlie 16:55 - Dog With a Blog 17:20 - Violetta 18:05 - Jessie 18:30 - My Babysitter’s a Vampire 18:50 - Wolfblood 19:15 Gravity Falls 19:40 - Shake It Up! 20:00 - Austin & Ally 20:25 - A.N.T. Farm 20:50 - Good Luck Charlie 21:10 - Wizards of Waverly Place 21:35 - Wizards of Waverly Place 22:00 - The Suite Life of Zack & Cody 22:45 - Sonny With a Chance 23:30 - The Suite Life on Deck. Nickelodeon
07:05 - Winx Club 07:30 SpongeBob SquarePants 07:55 - The Fairly OddParents 08:20 - Go, Diego, Go! 08:45 - Umizoomis 09:10 - Tickety Toc 09:28 Little Kingdom 09:35 - PAW Patrol 10:00 - Dora the Explorer 10:25 - Little Kingdom 10:35 - Olive the Ostrich 10:50 - Bubble Guppies 11:15 - The Fairly OddParents 11:40 - Totally Spies! 12:05 - T.U.F.F. Puppy 12:30 - iCarly 12:55 - Victorious 13:20 Big Time Rush 13:45 - SpongeBob SquarePants 14:10 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:40 The Penguins of Madagascar 15:30 SpongeBob SquarePants 16:20 Victorious 16:45 - iCarly 17:10 Big Time Rush 17:35 - Totally Spies! 18:00 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 18:25 The Penguins of Madagascar 18:50 The Fairly OddParents 19:15 - Robot and Monster 19:40 - Victorious 20:05 - iCarly 20:30 - SpongeBob SquarePants 20:55 - Avatar: The Legend of Aang 21:45 - Big Time Rush 22:10 - The Penguins of Madagascar 23:00 - iCarly 23:50 – Victorious. Jim Jam
07:00 - Nouky & Friends 07:05
-
Rubbadubbers 07:15 - Oswald 07:30 - Fluffy Gardens 07:45 Jarmies 08:00 - Kipper 08:20 - Mio Mao 08:25 - What’s The Big Idea? 08:30 - Gazoon 08:40 - Wobblyland 08:45 - Igloo-Gloo 09:00 - Heroes of the City 09:15 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 - Benjamin’s Farm 09:45 - My Animal Friends 10:00 - See the Sea 10:05 - Lots & Lots Of... 10:20 - Bob the Builder 10:30 - Fireman Sam 10:40 - Thomas and Friends 10:50 See the Sea 10:55 - Nouky & Friends 11:00 - Rubbadubbers 11:10 - Pingu 11:15 - Tiny Planets 11:20 - Pingu 11:25 - Tiny Planets 11:30 - Monkey See, Monkey Do 11:40 - Barney & Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:25 - Jarmies 12:40 - Mio Mao 12:45 - What’s The Big Idea? 12:50 - Heroes of the City 13:05 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:30 - Kipper 13:50 - Gazoon 13:55 - Gazoon 14:00 - Wobblyland 14:05 - Igloo-Gloo 14:20 Benjamin’s Farm 14:25 - My Animal Friends 14:40 - See the Sea 14:45 - Lots & Lots Of... 15:00 Fluffy Gardens 15:15 - Jarmies 15:30 - Angelina Ballerina 15:45 Monkey See, Monkey Do 15:55 Barney & Friends 16:25 - Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 - Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 - IglooGloo 17:00 - Bob the Builder 17:10 - Fireman Sam 17:20 - Thomas and Friends 17:30 - See the Sea 17:35 Tork 17:45 - Dougie in Disguise 17:55 - Slim Pig 18:05 - Heroes of the City 18:20 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:45 - What’s The Big Idea? 18:50 Nouky & Friends 18:55 - My Animal Friends 19:10 - See the Sea 19:15 - Lots & Lots Of... 19:30 Monkey See, Monkey Do 19:40 Barney & Friends 20:10 Wobblyland 20:15 - Dougie in Disguise 20:25 - Slim Pig 20:35 Connie the Cow 20:45 - Angelina Ballerina 21:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 - Heroes of the City 21:40 - What’s The Big Idea? 21:45 - Pingu 21:50 Tiny Planets 21:55 - Pingu 22:00 Bob the Builder 22:10 - Fireman Sam 22:20 - Thomas and Friends 22:30 - See the Sea 22:35 - Dougie in Disguise 22:45 - Slim Pig 22:55 Connie the Cow 23:05 - Tork 23:15 - Benjamin’s Farm 23:20 - My Animal Friends 23:35 - Nouky & Friends 23:40 - What’s The Big Idea? 23:45 - Wobblyland 23:50 Barney & Friends.
Il sette e’ l’otto – Canale 5, 21-10
Serje televi]iva mill-aktar interessanti u divertenti. Tikkonsisti minn avventura li ]ew; ir;iel, a[wa, u tifel jg[addu flimkien. Garanzija li meta tarah dan is-serje ma tkunx tista’ tieqaf u tistenna dak li jmiss b’[erqa kbira. It-tlett karattri huma opposti ta’ xulxin i]da jibbilan/jaw u jikkumplimentaw lil xulxin b’mod perfett. TVM 1
Smash
07:00 – TVAM 09:00 – Niskata 11:00 - .EU 11:30 - Paqpaq Lifestyle 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 – TVPM 14:00 – A[barijiet 14:05 – TVPM 16:00 – A[barijiet 16:05 – Teleshopping 16.30 - Twelid il-kelma 16.35 – Madwarna 16:50 – Monsuno 17:20 – Xpla[[mal[ajt 1 7 : 35 – Waqtiet 1 7 : 40 – Teleshopping 18:00 – A[barijiet 18:10 – Pureè 18:55 – Dissett 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:45 – Katrina 21:45 - Headline News 21:50 - Rajt ma Rajtx 22:20 – Mixage 22:45 – Venere 23:15 – A[barijiet.
07:00 – A[barijiet 07:40 - Er;a’ Lura (r) 08:40 – A[barijiet 09:00 – {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah 10:50 - TSN Teleshopping 13:10 - A to Z Teleshopping 14:20 Ma’ Majsi. (Live) 16:10 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 17:10 - Er;a’ Lura 18:00 - A[barijiet ta’ barra 18:15 Bingo 75 18:40 – Teleshopping 1 9 : 00 – A[barijiet 1 9 : 30 – Dokumentarju 20:30 - Il-Parlament tal-poplu 21:30 – CNI 22:00 – A[barijiet 22:30 - Motordrome.
TVM 2
07:00 – News 09:00 - TVAM 11:00 – Seven ages of Britian 11:50 - Twelid il-Kelma 11:55 – Waqtiet 12:00 – Pureè 12.45 - 3 Pointer 13:15 - Paqpaq Motor Sports 13:45 – Valletta 14:15 – Gadgets 14:45 - Servizz minn Malta u Lil Hinn Minnha 15:00 – Seven ages of Britian 15:50 - Twelid ilKelma 16:00 - Niskata (r) 18:00 – MEA 18:30 - 3 Pointer 19:00 Paqpaq Motor Sports 19:30 – Waqtiet 19:40 – Seven ages of Britian 20:30 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 20:40 – Madwarna 21:40 - Headline News 21:45 – Meander 22:15 – Dissett 23:00 News in English 23.05 – MEA(r). ONE
07:00 - Breakfast News 08:45 – Teleshopping 09:00 - Sieg[a }mien 10:30 – Teleshopping 11:15 - Aroma Mattina 12:30 - ONE News 12:40 – Kalamita 16:15 – Teleshopping 1 6 : 30 – Fil - k/ina ma ’ Malcolm 17:00 – Teleshopping 17:30 - ONE News 17:40 - Aroma Kitchen 19:00 - Aqrali Storja 19:30 - ONE News 20:35 - Il-Klikka 21:45 - Ilsien inNisa 23:30 - ONE News.
Raiuno
06:45 - Unomattina (jinkludi Tg 1 fis-07:00, it-08:00 u d-09:00) 09:30 Tg1 flash 10:00 - Unomattina verde 10:55 - Tg 1 11:00 - Unomattina Magazine 12:00 - La prova del cuoco 13:30 - Tg 1 14:00 - Tg 1 Economia 14:10 - Verdetto finale 15:20 - La vita in diretta 17:10 - Che tempo fa 17:15 – Da da da 17:50 – L’eredità 20:00 - Tg 1 20:30 - Affari tuoi 21:10 – Don Matteo (l-ewwel parti) 23:30 - Porta a porta 01:00 - Tg 1 notte. Raidue
06:40 – Cartoons 10:00 - Tg 2 insieme 11:00 - I fatti vostri 13:00 Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 E…state con costume 13:50 - Tg 2 medicina 33 14:00 – Passion priobitar 14:50 – Detto fatto (TF) 17:00 – Cold case 17:50 - Tg Sport 18:05 – Football: Quarto di finale, Tim cup Roma – Sampdoria 20:30 - Tg 2 notizie 20:55 – Football. Quarto di finale Udinese-Inter 23:00 - Tg3 23:15 - Il grande cocomero. Raitre
07:00 – TGR Buongiorno Italia 08:10 – Agorà 10:15 - Mi manda Raitre 11:15 - Elisir 12:00 - Tg 3 # meteo 12:25 - Tg 3 fuori Tg 12:45 - Pane quotidiano 13:10 – Il tempo fa 14:00 - Tg regione 14:15 - Tg 3 # meteo 14:50 -
Tgr Leonardo. Attwalità 15:00 Terra nostra (TN) 1 6 : 00 Aspettando Geo 16:40 – Geo 19:00 - Tg 3 19:30 - Tg regione#meteo 20:00 – Blob 20:15 – The little rascals 20:35 - Un posto al sole (soap) 21.05 – The golden compass. Film 2007 23:50 – Tg3, TgRegione 24:00 - Tg 3 linea notte. Canale 5 08:00 - Tg 5 mattina 08:40 – Mattino cinque 11:00 – Forum 13:00 - Tg 5 13:40 - Beautiful (soap) 14:10 Cenovetrine (soap) 14:44 – Come un delfino 16:10 - Il segreto (soap) 16:55 - Pomeriggio cinque 18:50 Avanti un altro! 20:00 - Tg 5 20:40 - Striscia la notizia 21:10 – Il 7 e l’8. Film 2007 23:30 – Supercinema 24:00 - Tg 5 notte 00:30 - Striscia la notizia. Rete 4
07:20 - Miami vice 08:20 – Hunter 09:45 - Carabinieri 2 (fiction) 10:45 - Ricette all’italiana 11:30 - Tg 4 12:00 - Diagnosis (TF) 12:55 Murder she wrote (TF) 14:45 - Lo sportello di Forum 15:30 - Hamburg distretto 21 (TF) 16:35 - My life – segreti e passioni 16:45 – Lui e peggio di me. Film 1984 18:50 – TG4 19:35 - Il segreto (soap) 20:30 Tempesta d’amore 21:10 - Downton Abbey 3 23:35 – Mary Reilly. Film 1996 00:01 -|Tgcom. Italia 1
06:55 – Friends 07:20 – The middle (sitcom) 07:40 – Una mamma per amica 09:30 - Everwood (TF) 11:25 - Dr House (TF) 12:25 - Studio aperto 13:00 - Sport Mediaset 13:40 – Cartoons 15:58 – Big bang theory 16:23 – Two and a half men 17:15 – How I met your mother 17:38 – Top one (game show) 18:30 - Studio aperto 19:25 - Arrow (TF) 21:10 – Merlin 23:05 – El dorado 01:10 Sport Mediaset 02:00 - Studio Aperto.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 9 ta’ Jannar, 2014
23
TV#RADJU F. Living
07.00 - Teleshopping 08:00 - Ipokriti 09:00 - Ftakar 10:00 - Bejnietna 12:00 Teleshopping 13:00 - F Living Magazine 15:00 - Teleshopping 16:00 Jien u Int 18:00 - Teleshopping 20:30 Tie; tal-{olm 21:30 - Sfera 23:30 - F. Living Magazine 01:30 - Teleshopping. Xejk
07:30 - Just for Laughs 07:45 - Total Request Show 09:50 - Shout Out 10:00 - Love and Romance 10:45 Teleshopping 11:45 - Just for Laughs 12:00 - Frux (r) 13:30 - The 80s 14:00 - Mill-Italia (r) 15:00 - The 90s 15:30 Teleshopping 16:30 - Hits 16:50 Shout Out 17:00 - Local Issues 17:45 Maltese Music 18:00 - Total Requests Show (live) 20:00 - Just for Laughs 20:15 - Shout Out 20:30 - Kontra ir-Ri[ 21:55 - Football 22:00 - Xi {lomt??? 23:00 - Local Issues (r) 23:45 - The 60s and 70s. La 5
08:55 – Centrovetrine 10:10 – Beautiful 10:35 - Tempesta d’amore 12:20 Grey’s Anatomy (TF) 13:10 – Gilmore girls (TF) 14:00 – Non ditelo alla sposa 15:00 – Che trucco 15:30 – Il cibo si fa bello 16:00 – Bye bye cinderella 16:30 – Fashion style day time 17:40 – Find my family 18:30 – Non ditelo alla sposa 19:30 – Grey’s anatomy (TF) 20:25 Gilmore girls 21:10 The vampire diaries (TF) 23:00 – Find my family – Finalmente insieme. BBC Entertainment
07:00 - 3rd & Bird 07:10 - Balamory 07:30 - Charlie and Lola 07:45 - Green Balloon Club 08:10 - 3rd & Bird 08:20 - Poetry Pie 08:25 - Doctor Who Confidential 08:35 - The Weakest Link 09:20 - One Foot in the Grave 09:50 Absolutely Fabulous 10:20 - EastEnders 10:50 - Doctors 11:20 - Prison, My Family and Me 12:10 - Stella 13:00 The Weakest Link 13:45 - One Foot in the Grave 14:15 - Absolutely Fabulous 14:45 - EastEnders 15:15 - Doctors 15:45 - Prison, My Family and Me 16:35 - Stella 17:25 - The Weakest Link
18:10 19:10 -
EastEnders 18:40 - Doctors Jamelia: Shame about Single Mums 20:00 - As Time Goes By 20:30 - The Office 21:00 - The Shadow Line 22:00 - Silent Witness 23:45 - Face Facts: The Truth about Botox. MGM Movies
07:15 - Full Moon High 08:50 - MGM’s Big Screen 09:10 - Clean Slate 11:00 Arena 12:40 - Thrashin’ 14:15 Defiance 16:00 - Chitty Chitty Bang Bang 18:25 - Echo Park 20:00 - Friday Foster 21:29 Pieces of April 22:50 River’s Edge. Diva Universal
07:00 - Quincy, M.E. 08:00 - Movie 09:35 - Matilde 09:50 - Kojak 10:50 Quincy, M.E. 11:45 - Rare Books and Manuscripts 12:00 - Movie 13:35 Screwdriver 13:55 - Great Women 14:00 - Strong Medicine 14:50 - ER 15:45 - Kilokalorie 16:00 - Quincy, M.E. 17:00 - Movie 18:40 - Meglio Se Stai Zitta 19:00 - Strong Medicine 19:50 - JAG 20:50 - Great Women 21:00 - Miss Marple 22:48 Great Women 23:00 – Movie. Iris 10:40 – Le solidatesse. Film 1965 12:15 – Sbirri. Film 2009 14:20 – Lo chiamavano verita. Film 1972 16:05 - 7 uomini e un cervello. Film 1968 17:45 Professione Bigamo. Film 1969 19:30 Supercar (TF) 20:15 - Hazzard (TF) 21:05 - A wong foo, grazie di tutto! Julie Newmar. Film 1995 23:25 - The only & only – e tutta colpa dell’amore. Film 2002 01:15 - Le quattro verita. Film1963. Discovery Channel
07:15 - Born Survivor: Bear Grylls: Louisiana 08:10 - Gold Divers: Under the Ice: The Gold Don’t Care 09:05 Gold Rush: Alaska: Never Say Die 09:55 - Swamp Loggers: Swamp Fever 10:50 - How Do They Do It?: OffRoader, Western Saddles, Flour & Cakes 11:15 - How It’s Made: Dream Cars: Rolls-Royce Phantom 11:40 -
MythBusters: Unarmed and Unharmed 12:35 - Extreme Engineering: SuperStadium 13:30 - American Chopper: Senior vs. Junior: Return of the Black Widow 14:25 - FantomWorks: 1963 Corvette and 1931 Model A Hot Rod 15:20 - Curiosity: Did God Create the Universe? 16:15 - Curiosity: Miracle of Birth 17:10 - Ultimate Survival: South Dakota 18:05 - Auction Kings: Elvis Cadillac 18:35 - Auction Hunters: Great American Cashtime 19:00 - How It’s Made 19:30 - How It’s Made 20:00 - Auction Hunters: Hula Moola 20:30 - Auction Hunters: Friends in Hawaii Places 21:00 Auction Kings: Yankee Stadium Ticket Light, Vintage Watch Collection 21:30 - Auction Kings 22:00 - Get Out Alive With Bear Grylls: Don’t Look Down 23:00 - Car Vs Wild: Breaking the Altitude Record.
07>00 08>30 10>00 12>00 13>30 14>00 14>05 15>30 15>45 16>45 17>00 18>00 18>05 18>30 19>30 20.00 20>30 21>30 21>35 22>30 23>00
Discovery World
06:50 - Classic Car Club 07:15 - The Road to Le Mans 07:45 - Extreme Engineering 08:35 - Spies Beneath Berlin 09:30 - Survivorman Ten Days 10:20 - History Cold Case 11:10 Prehistoric 12:05 - Extreme Engineering 12:55 - Classic Car Club 13:20 - The Road to Le Mans 13:50 Greatest Tank Battles 14:45 - Tattoo Hunter 15:40 - Prehistoric 16:35 Survivorman Ten Days 17:25 Incredible Flying Cars 18:20 - Extreme Engineering 19:10 - Classic Car Club 19:35 - The Road to Le Mans 20:05 Tattoo Hunter 21:00 - Incredible Flying Cars 21:55 - Royal Inquest 22:50 Fugitive Strike Force 23:45 - History Cold Case. Melita More
09:00 - Grey’s Anatomy 09:45 - Private Practice 10:30 - Criminal Minds 11:15 - Amazing Race 12:00 - Smash 13:00 Days Of Our Lives 13:45 - Grey’s Anatomy 14:30 - Veep 15:00 - Private Practice 15:45 - Criminal Minds 16:30 - Dallas 17:15 - Psych 18:15 - Days Of Our Lives 19:00 - Chicago Fire 19:45 Glee 20:30 - Suburgatory 21:00 Supernatural 21:45 - True Blood 22:45 - The Mentalist 23:30 - Chicago Fire 00:15 – Spartacus 01:15 – Suits.
Sport fuq il-Cable Eurosport 1
08:30 - Inside World Touring Cars 09:00 - UEFA Youth League Football 10:30 - FIFA Under 17 World Cup Football 11:45 - FIFA Under 17 World Cup Football 13:00 - UEFA Youth League Football 14:00 - WATTS 15:00 - FIFA Under 17 World Cup Football 16:30 - FIFA Under 17 World Cup Football 18:00 - UEFA Youth League Football 19:00 - Champions League World’s Strongest Man 20:00 - Fight Club 22:00 - Fight Club 23:05 - FIFA Under 17 World Cup Football. Eurosport 2
07:00 - Eurocup Basketball 08:00 Freestyle Skiing 08:45 - WATTS 09:00 - UEFA Under-21 International Championship Futsal 10:00 - Live: UEFA Under-21 International Championship Futsal 11:30 UEFA Under-21 International Championship Futsal 12:00 UEFA Under-21 International Championship Futsal (Live) 13:30 - UEFA Under-21 International Championship Futsal 14:00 UEFA Under-21 International Championship Futsal (Live) 15:30 - UEFA Under-21 International Championship Futsal 16:00 UEFA Under-21 International Championship Futsal (Live) 17:30 - WATTS 17:45 - GTA Next Level 18:00 - Scottish International Open Bowls 20:00 Arm Wrestling 20:30 - PBA Bowling 21:30 - World Championship Series Table Soccer 22:00 - Giants Live Series World’s Strongest Man 22:30 - Giants Live Series World’s Strongest Man 23:00 - Scottish International Open Bowls. GO sports 1
Two and a half men Italia 1, 16>23
Serje televi]iva mill-aktar interessanti u divertenti. Tikkonsisti minn avventura li ]ew;t ir;iel, a[wa, u tifel jg[addu flimkien. Garanzija li meta tarah dan is-serje ma tkunx tista’ tieqaf u tistenna dak li jmiss b’[erqa kbira. It-tliet karattri huma opposti ta’ xulxin i]da jibbilan/jaw u jikkumplimentaw lil xulxin b’mod perfett.
NET News .net (r) Eli in the morining Telebejg[ Flimkien NET News (ikompli) Flimkien Telebejg[ Teeny Break Telebejg[ Malta Llejla NET News (ikompli) Malta Llejla .net NET News .net Mitqlu Deheb NET News (ikompli) Mitqlu Deheb Elle (r) NET News
07:00 - Barclays Premier League Week 20 - Fulham v West Ham Utd 09:00 - Trans World Sport #1393 10:00 Aviva Premiership Round 12 - Leicester Tigers v Bath Rugby 12:00 - PGA European Tour - Volvo Golf Champions - Day 1 (Live) 16:00 - Serie A - Round 18 Napoli v Sampdoria 18:00 - Barclays Premier League - Premier League World #29 18:30 - Barclays Premier
League - Week 20 - Swansea City v Manchester City 20:30 - Serie A Round 18 - Lazio v Inter 22:30 Barclays Premier League - Week 22 Premier League Match Pack 23:00 Ligue 1 - Round 20 - The Ligue 1 Show 23:30 - Barclays Premier League - Week 20 - Sunderland v Aston Villa 01:30 - Barclays Premier League - Week 20 - Premier League Midweek Review 02:30 - PGA European Tour - Volvo Golf Champions - Day 1. GO sports 7
07:00 - Vincennes Horseracing 10:00 - Barclays Premier League Premier League World 10:30 Aviva Premiership - Round 12 Northampton Saints v Harlequins 12:30 - Serie A - Round 18 - Genoa v Sassuolo 14:30 - Barclays Premier League - Week 20 - Premier League Midweek Review 15:30 - Barclays Premier League - Week 20 Manchester Utd v Tottenham H 17:30 - Serie A - Round 18 - Udinese v Hellas Verona 19:30 - Barclays Premier League - Week 22 - Premier League Match Pack 20:00 - Ligue 1 - Round 20 - The Ligue 1 Show 20:30 - PGA European Tour - Volvo Golf Champions - Day 1 00:30 Aviva Premiership - Round 12 Gloucester Rugby v Saracens 02:30 - Serie A - Round 18 - Juventus v Roma. GO sports 8
09:00 - Vincennes Horseracing 12:00 - Barclays Premier League Premier League World 12:30 Aviva Premiership - Round 12 Northampton Saints v Harlequins 14:30 - Serie A - Round 18 - Genoa v Sassuolo 16:30 - Barclays Premier League - Week 20 - Premier League Midweek Review 17:30 - Barclays Premier League - Week 20 Manchester Utd v Tottenham H 19:30 - Serie A - Round 18 - Udinese v Hellas Verona 21:30 - Barclays Premier League - Week 22 - Premier League Match Pack 22:00 - Ligue 1 - Round 20 - The Ligue 1 Show 22:30 - PGA European Tour - Volvo Golf Champions - Day 1 02:30 Aviva Premiership - Round 12 Gloucester Rugby v Saracens.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 9 ta’ Jannar, 2014
24
TV # RADJU
The Golden Compass – Rai tre, 23>50
L-avventura ta’ Lyra tibda qrib id-dar tag[ha meta semg[et diskussjoni g[addejja minn ta[t l-ilsien minn parti/ella straordinarja. Din ilparti/ella taraha biss b’apparat apposta i]da minnha nnifisha hi
ma;ika. Parti/ella li l-qawwa tag[ha setg[et tg[aqqad flimkien diversi universi. X’kien ir-rwol ta’ Lyra f’dan kollu? G[aliex intg[a]let Lyra? U fuq kollox, x’parti/ella kienet din?
The Big Show Radio 101, 12>30
Il-programm li rnexxielu jkabbar l-udjenza tieg[u mhux biss lokalment i]da anke internazzjonalment, wie[ed isib li anke persuni residenti l-Ingilterra qeg[din jisimg[u dan il-programm u dan nafuh min[abba lfatt li Martin Sapiano, lpre]entatur simpatiku, jaqra emails li jkun ir/ieva ming[andhom. The Big Show barra li joffri ta[lita u varjeta’ s[i[a mu]ikali li tappella g[al gosti ta’ kulhadd, kapaci b’mod uniku i[allat illingwa Maltija u dik Ingli]a biex jo[loq bilan/ g[al dawk li jkunu qeg[din isegwu u fl-istess [in jkunu jistg[u jibqg[u jifhmu
x’inhu g[addej. Matul il-programm jing[ata tag[rif dwar fatti li jkunu qeg[din ise[[u madwarna kemm fil-pajji] i]da ukoll barra minn xtutna, issiru telefonati biex ji;bdu saqajn in-nies u fuq kollox ikun hemm g[exieren ta’ premjiet x’jintreb[u f’kull programm. Premjijiet li jvarjaw minn ikliet sa weekend breaks fl-aqwa lukandi li g[andna f’pajji]na. The Big Show hu garanzija mhux biss ta’ divertimenti i]da garanzija li jbiddilek l-burdata [a]ina g[al wa[da po]ittiva u li tkun lest li tiffa//ja kull problema f’[ajjtek.
Isolvu ka]ijiet antiki Cold Case – Rai due, 17>00
Sezzjoni fil-korp tal-pulizija huma mqabbda apposta biex jinvestigaw ka]ijiet antiki li jkunu g[adhom mhumiex ri]olti. Ka]ijiet li sa[ansitra jmorru lura sa 50 sena u dan isir mhux biss biex jinqabad min hu l[ati tal-omi/idju i]da biex issir ;ustizzja kemm mal-qraba tal-vittmi u mal-vittma nnifisha. Il-ka]ijiet ta’ investigazzjoni huma interessanti spe/jalment meta tintu]a tteknolo;ija moderna, aktar effettiva u effi/jenti, li dak i]-]mien tad-delitt ma kinitx te]isti u b’hekk il-qattiel seta’ ja[rab mill-;ustizzja.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 9 ta’ Jannar, 2014
25
TISLIBA
TA{BIL IL-MO{{ U TAG{RIF 1
2
3
5
4
Rapport tat-temp
6
7
UV INDEX
8
2
9
10
11
IT-TEMP Ftit imsa[[ab b’waqtiet xemxin VI}IBBILTÀ Tajba IR-RI{ {afif mill-Punent Majjistru li jsir [afif g[al moderat BA{AR {afif g[al moderat IMBATT Ftit li xejn TEMPERATURA L-og[la 18˚C XITA F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a xejn Xita mill-1 ta’ Settembru 340.7mm IX-XEMX titla’ fis-07.13 u tin]el fil-17.05
Il-[amest ijiem li ;ejjin 12
13
14
15
16
17
Weqfin>1. }jara tal-qorti fuq post fejn ikun sar Soluzzjoni tal-biera[ Mimdudin> 5. Ik[al, 6. Artab, 7. 16. Dubju, 17. Tebut, 18. A[]en. Weqfin> 1. Niffed, 2. Alpaka, 3. 13. Adulti, 14. Bajtar, 15. A//ent.
Sudoku : qieg[ed fil-kaxxi vojta nnumri mill-1 sad-9 f’kull linja orizzontali u vertikali talkwadru l-kbir. Kull numru g[andu jidher darba biss f’kull linja u f’kull kwadru ]g[ir ta’ tliet kaxxi bi tlieta.
Fa/li
Soluzzjoni Sudoku
delitt (6) 2. U;ig[ qawwi fis-sider, ;ej minn qalb marida (6) 3. :ieg[el lill-kelb jag[mel g[al xi [add (6) 4. Qolla tal-fu[[ar, b’g[onq dejjaq u bilwidnejn (6) 8. u 9. Li tilef lewnu bil-bi]a’ (5,5) 9. Ara 8. 12. L-ewwel ktieb tal-Bibbja, mag[ruf b[ala xog[ol Mosè (6) 13. ?a[da ta’ fehma qarrieqa 14. Arroganti t-tifla ta’ dari? (6) 15. {uta ta’ la[am bnin, jekk ]g[ira ng[idula /ervjola (6)
Bandu, 10. Dabra,
IL-:IMG{A L-og[la 18˚C L-inqas 12˚C
IS-SIBT L-og[la 18˚C L-inqas 12˚C
IL-{ADD L-og[la 18˚C L-inqas 13˚C
IT-TNEJN L-og[la 17˚C L-inqas 12˚C
UV
UV
UV
UV
UV
2
2
2
2
2
Temperaturi fi bliet barranin
18
Mimdudin>5. L-oppost tal-kobor (5) 6. Aktar makakk (5) 7. Massa;;jatura (5) 10. {abta u ……, ng[idu (5) 11. Jekk sewda, taf titfg[alna xi bexxa xita (5) 12. Skor/a fil-wi// ta’ [alib img[olli (5) 14. Ka]in kbir fir-Rabat, G[awdex (5) 16. Safa’, purità (5) 17. Tajra tal-pri]a li tara [afna mill-g[oli (5) 18. Dari kienu jag[mlu l-pas- turi bih (5)
IL-{AMIS L-og[la 17˚C L-inqas 11˚C
11.
Labra, 12. Adura, 14. Barma,
Bandal, 4. Abbona, 8. Abbu], 9. Abort, 12. Alwett,
It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet: Malta 17˚ ftit imsa[[ab, Al;eri 22˚C ftit imsa[[ab, Amsterdam 10˚C imsa[[ab, Ateni 16˚C ftit imsa[[ab, Li]bona 14˚C imsa[[ab, Berlin 10˚ imsa[[ab, Brussell 10˚C ftit imsa[[ab, il-Kajr 19˚C ftit imsa[[ab, Dublin 7˚C ftit imsa[[ab, Kopen[agen 8˚C imsa[[ab, Frankfurt 13˚C imsa[[ab, Milan 10˚C imsa[[ab, Istanbul 22˚C xemxi, Londra 11˚C ftit imsa[[ab, Madrid 10˚C imsa[[ab, Moska 3˚C imsa[[ab, Pari;i 13˚C imsa[[ab, Bar/ellona 13˚C ftit imsa[[ab, Ruma 14˚C xemxi, Tel Aviv 20˚C xemxi, Tripli 16˚C imsa[[ab, Tune] 16˚C imsa[[ab, Vjenna 5˚C im[assab, Zurich 12˚C ftit imsa[[ab, Munich 12˚C imsa[[ab, St. Petersburg 5˚C xita, Stokkolma 6˚C imsa[[ab
Tag[rif Poe]iji g[as-sit Facebook L-Akkademja tal-Malti
tistiednek tibg[at poe]ija qasira b’rabta ma’ okka]jonijiet spe/jali biex jidhru fil-pa;na tag[ha tal-Facebook, ng[idu a[na g[al Jum San Valentinu, Jum l-Omm, Jum il-Missier, lG[id, u l-:img[a l-Kbira. L-Akkademja tal-Malti te[tie; b’mod ur;enti poe]iji g[al Jum San Valentinu (poe]ija ta’ m[abba). Wie[ed jista’ wkoll flok jikteb poe]iji, jissu;;erixxi wa[da ta’ [addie[or. Importanti li wie[ed jibg[at poe]ija wa[da biss g[al kull okka]joni, tkun poe]ija qasira jew silta ta’ poe]ija dan biex ilpoe]ija tkun tista’ tid[ol fi slajd. Il-poe]iji li tag[]el iridu jappellaw g[al numru kbir ta’ qarrejja, kif inhi l-udjenza talFacebook. Il-bord editorjali g[andu ddritt ma jtellax il-poe]iji li ji;u ssu;;eriti. Applikazzjoni Ta[]i] Is-sej[a g[al Ta[]i] g[as-sena 2014 ;iet esti]a sal-24 ta’ Jannar g[al ]g[a]ag[ bejn it-18 u t30 sena. L-applikazzjonijiet ikunu a//ettati sa nofsinhar. Ilformat se jibqa’ simili g[al talewwel edizzjoni, ji;ifieri l-qofol
tieg[u se jkunu tliet seminars residenzjali, b’pubblikazzjoni u
/ertifikat li jing[ataw lejn la[[ar ta’ din is-sena. G[alkemm il-parte/ipazzjoni hi b’xejn, dawk mag[]ula huma mitluba jiddepo]itaw €50, li jing[ataw lura ;aladarba jkunu attendew it-tliet seminars. Kull min hu interessat, g[andu jibg[at lil info.youthmalta@ gov.mt jew lil ghaqdatalmalti@gmail.com. Fl-applikazzjoni tieg[u wie[ed g[andu jda[[al id-dettalji personali (isem u kunjom, data tat-twelid, indirizz postali u elettroniku, innru tat-telefown jew tal-mowbajl) Ta[]i] hu pro;ett ta’ kitba kreattiva tal-A;enzija ]g[a]ag[, b’kollaborazzjoni mal-G[aqda tal-Malti – Università u l-Fondazzjoni AWL.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 9 ta’ Jannar, 2014
26 PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ JEW KIRI Il-{amrun
GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bil-bit[a, dawl, ilma u toilet. Bil-permess Class B. ?emplu 77200983.
G{ALL-KIRI {a]-}ebbu; ’il barra minn Triq l-Imdina
KLASSIFIKATI GARAXX basement 40 pied x 50 pied, jista’ jintu]a g[al gym, store, uffi//ju e//. ?emplu 79211659.
AVVI}I Ni]barazzaw – trasport – kull xog[ol
ALL CLEARANCE TRANSPORT innaddfu djar, fabbriki e// minn kull tip ta’ skart anke materjal tal-kostruzzjoni.
Innaddfu ;onna. Nag[mlu qlug[ ta’ madum tal-art u tal-kmamar tal-banju. Tindif u tiswijiet ta’ bjar, tik[il u tibjid, gypsum, xog[ol ta’ alterazzjonijiet fuq lantik, bdil ta’ soqfa, e//. Servizzi bil-high-up. Xog[ol b’esperjenza kbira. ?emplu 79081719 jew 21433352.
machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
www.allclearancemalta.com
G{ALL-BEJG{
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing
G[amara antika
TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.
Sodda sufan
TAS-suede, 60” wisa’ bl-istor-
age. Prezz €400 jew l-eqreb offerta. ?emplu 99808356.
Tombla sheets
B’numri kbar u kuluri differenti. Kalendarji kbar tat-2014, 29cm x 42cm. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and PAWLU BONNICI (Bonnici Printing Press) – 3 Triq Melita, il-Belt Valletta. Kif issibuna – min-na[a tal-Barrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie;, invoices, posters u brochures bil-kulur e// u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq
pbonnici@bonniciprintingpress.com
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 9 ta’ Jannar, 2014
27
SPORT
Xahar impenjattiv g[at-Taekwondo f’Malta Il-Federazzjoni Maltija tatTaekwondo dan l-a[[ar organizzat it-turnamet annwali talChristmas Cup 2013, fil-gym ta’ Saint Martins fis-Swatar. Din ledizzjoni kienet tinkludi kompetizzjoni tal-Poomsae (forom) kif ukoll tal-Kyorugi (kumbattiment). G[al dan it-turnament [adu sehem 40 atleta. Il-Poomsae intreb[u minn Marie Claire Bonanno fil-kategorija tal-kbar, Joel Genuis reba[ il-kategorija tal-Juniors, filwaqt li Jacob Sammut reba[ dik tal-kadetti. F’dak li huwa Kyorugi, il-log[biet kienu lparti l-kbira ikkontrollati mirreferees internazzjonali Malti Joseph Azzopardi, Christopher Vella u Rober Frau. Ir-rebbie[a kienu dawn: (Ir;iel SA-80Kgs) - Mauro Busuttil (PA-40Kgs) Jerome Vassallo (Nisa SA 63-67Kgs) - Marie C Bonanno (PA-35Kgs) - Julie Ann Camilleri
(Ir;iel PC-31Kgs) - George Delia (Ir;iel SA-80Kgs) - Gianluca Barbara (Ir;iel JB-73Kgs) - Edward A. Selvagi (Ir;iel JA-55Kgs) - Kyle. S. Gracey (Ir;iel PB-31Kgs) - Jaden Cauchi (Mixed PA-28Kgs) - Jody Bruno (Nisa SA 63-67Kgs) Kimberly Meli (Mixed PA-25Kgs) - Alice Pickering Pre]enti g[al din l-attivita` kien hawn ]ew; g[alliema barranin, il-Fran/i] Robert Frau u lPortugi] Vitor Jacinto, li huma rispettivament second Dan u first Dan fit-Taekwondo flimkien mad-direttur tekniku tal-Federazzjoni Maltija tatTaekwondo, Master Chris Vella, 6th Dan. Dawn it-tlieta taw dimostrazzjoni ta’ Poomsae kif wkoll g[add ta’ sitwazzjonijiet varji ta’ difi]a personali. Waqt li kien Malta, Master
Il-parte/ipanti li [adu sehem fil-Christmas Cup
Vella kien ukoll parti mill-;urija flimkien ma’ Sabumnim Dan Stephen Formosa 5th Dan u Sabumnim Brian Saliba 4th li e]aminaw li]-]ew; kandidati matu l-e]ami ta’ gradwazzjoni
tal-black belt. I]-]ew; kandidati Chloe Vassallo u Duncan Munro, g[addew b’su//ess u ;ew promossi l-grad ta l-ewwel Poom u t-tieni Poom rispettivament.
Dawk kollha li jixtiequ jafu iktar dwar l-attivivitajiet talFederazjoni Maltija tatTaekwondo jistg[u j]uru s-sit elettroniku www.mtf.org.mt, jew jiktbu fuq info@mft.org.mt.
BADMINTON
Su//ess fit-training camp tal-COMEBA
Il-parte/ipanti tal-COMEBA Training Camp
Il-COMEBA Training Camp tal-Badminton intemm dan la[[ar wara 18-il sieg[a ta’ ta[ri; mifruxa fuq ;img[a. Dan it-ta[ri; [adu sehem fih l-aktar plejers tal-badminton promettenti lokalment. Organizzat minn Badminton Malta bilkooperazzjoni ta’ COMEBA, ledizzjoni ta’ din is-sena kienet meqjusa su//ess mill-plejers u kow/is li [adu sehem. It-ta[ri; tmexxa minn Lukas Kroc, kow/ internazzjonali mirRepubblika ?eka b’esperjenza kbira fil-qasam ta]-]g[ar, meg[jun minn Martina Fartagová. B’kollox [adu sehem 9 kow/is u 26 plejer f’kors li ttratta kemm laspett teoretiku kif ukoll dak prat-
tiku tal-log[ba tal-badminton. Intervistat wara t-tmiem tatTraining Camp, Kroc wera s-sodisfazzjon tieg[u b’dak li twettaq matul il-kors u bil-livell ta’ organizzazzjoni. Kien sorpri] bil-livell ta’ [afna mill-parte/ipanti u qal li, jekk jing[ataw /ans jikkompetu ma’ plejers o[ra Ewropej, ]gur itejbu l-livell tag[hom u j[abbtuha mag[hom. Min-na[a tag[ha Badminton Malta esprimiet il-[ajr tag[ha kemm g[al Kroc u Fartagová, kif ukoll g[all-COMEBA g[allg[ajnuna tag[hom. Badminton Malta wkoll [adet l-opportunita` biex tirringrazzja lill-Kunsill Malti g[all-iSport ta’ l-g[ajnuna tag[ha f’dan it-Training Camp.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 9 ta’ Jannar, 2014
28
SPORT
FOOTBALL F’G{AWDEX MELITA I DIVI}JONI
Reb[a drammatika g[al Xewkija Tigers Xewkija T. .............................2 SK Victoria W. .....................1 Xewkija Tigers: Parnis, M.
Xerri, J. Vella, P. Buttigieg, J. Cefai (G. Hili), J. Portelli (M. Camilleri), F. Apap, C. Bugeja, R. Buttigieg, C. Camilleri, D. Shields. SK Victoria Wanderers: S. Agius, E. Bugeja (N. Vella), D. Monday, S.F. Bajada, A. Adesina, C. Sciortino, F. Giarrizzo, P. Anizoba, J. Vella, S. Sultana, E. Nkwocha (E. Nwankwo). Referee: Andre Arciola Gowl fl-a[[ar sekondi tallog[ba minn daqqa ta’ ras ta’ Mark Camilleri tefa’ lil Xewkija Tigers fl-ewwel post b’punti daqs SK Victoria Wanderers u kompliet ti[rax it-taqtig[a filqu//ata tal-Kampjonat talEwwel Divi]joni f’G[awdex. Reb[a g[al Xewkija minkejja n-nuqqas ta’ Keith Fenech, issospi] Gilbert Agius u l-Bulgaru Martin Deanov li ng[ata rrelease min[abba problemi ta’ eli;ibbilta`. Il-log[ba li ntlag[bet fil-grawnd ta’ Sannat minflok fil-Gozo Stadium biex dan tal-a[[ar jin]amm f’kundizzjoni tajba g[al Mejju, meta se jsiru l-finali tal-Kampjonati Ewropew ta’ ta[t is-17-il sena. Log[ba mill-ewwel kumbattuta u fit-tieni minuta Xewkija mill-ewwel qrib meta xutt minn barra ta’ Rodney Buttigieg stampa mal-mimduda.
Kif jinsabu I Div L R D T F K Pt
Xewkija T SK Victoria Nadur Y Ker/em A Victoria H Oratory Y Munxar F Xag[ra Utd
11 11 10 11 10 11 10 10
7 3 1 27 8 24 8 0 3 22 8 24 7 1 2 28 11 22 6 2 3 26 12 20 5 1 4 20 12 16 4 1 6 17 17 13 1 0 9 6 44 3 0 0 10 4 36 0
Il-log[ba kompliet b’Xewkija jattakkaw u SK ja[arbu bil-kontrattakk. Fis-16-il minuta freekick ta’ Giarrizzo li mg[ejjun mir-ri[ qawwi qarraq b’Adrian Parnis imma Xewkija [elsu mill-periklu. Man-nofs sieg[a episodju li biddel il-log[ba hekk kif wara kuntrast ikra[, tke//a Anizoba g[al fawl fuq il-goalkeeper Parnis. SK ma qatg[ux qalbhom u komplew jattakkaw u fit-36 minuta Joseph Vella bidel il-ballun ma’ Giarrizzo imma x-xutt tieg[u g[adda barra. Imma fl-44 minuta Xewkija marru filvanta;; wara li Dean Shields [arab ;ab lil CHRISTIAN BUGEJA wa[du u g[eleb lil Simon Agius. Fit-tieni taqsima Xewkija komplew jattakkaw u fid-49 minuta Chris Camilleri fajjar xutt li mg[ejun mir-ri[ kien perikolu] [afna imma l-ballun g[adda ftit g[oli. Fil-50 minuta rrispondew SK meta Giarrizzo xe[et lejn Nwocha li wa[du
Ker/em i]ommu l-pass Ker/em A................................3 Oratory Y. ..............................0 Ker/em Ajax FC: L.
Camilleri, K. Bonello, J. Camilleri, M. Mifsud, K. Mifsud (S. Rais), A. Mizzi, P. Kyumyurdzhiev, M. Vella, I. Xuereb (O. Spiteri), J. Chetcuti. M. Tabone. Oratory Youths FC: F. Vella, G. Vella (M.Tabone), K. Farrugia, A. Azzopardi, M. Cremona (A. Debrincat), C. Cardona, M. Gauci, D. Stojanovic, S. Attard, J. Tabone, O. Farrugia. Referee: Stefan Pace Ker/em Ajax komplew bilmixja po]ittiva meta reb[u lil Oratory Youths u mhux biss sa[[ew ir-raba’ post, i]da naqqsu d-distakk li kellhom ma’ ta’ fuq. Kienet reb[a meritata g[al Ajax fejn amministraw g[al bosta [inijiet. Kienu Oratory li [olqu lewwel /ans fit-tielet minuta i]da d-daqqa ta’ ras ta’ Oliver
Farrugia kienet salvata minn Leonard Camilleri. Ker/em imbag[ad fet[u l-iskor fit-23 minuta meta wara kross ta’ Andrew Mizzi, MALCOLM VELLA xe[et ;ewwa. Fit-42 minuta l-Ajax irduppjaw b’xutt sabi[ minn barra l-kaxxa ta’ ANDREW MIZZI. Wara tliet minuti tat-tieni fa]i l-Youths setg[u naqqsu l-iskor i]da Farrugia kien im/a[[ad b’save tajjeb ta’ Camillleri. Madankollu t-tielet gowl wasal fl-20 minuta b’lob mit-tul ta’ IAN XUEREB u minuta wara re;g[u resqu vi/in i]da kienu sfortunati meta konklu]joni ta’ John Camilleri spi//at mal-mimduda. Il-Youths wie;bu fil-25 minuta b’tentattiv tas-sostitut Andrea Debrincat li kien salvat minn Camilleri. I]da Ker/em baqg[u a[jar fejn fil-35 minuta kien Franklin Vella li /a[[ad lil Malcolm Vella minn gowl ie[or.
Deane Shields fl-azzjoni ma’ Adesina (ritratt> Visionism Photography)
quddiem il-lasta tefa’ barra. Fid-69 minuta SK ;abu ddraw meta Christian Bugeja minn freekick tefa’ lejn nofs ilkaxxa u b’daqqa ta’ ras GIARRIZZO kiseb id-draw kontra x-
xejra tal-log[ob. Fit-88 minuta Rodney Buttigieg kellu l-ballun tarreb[a ta’ Xewkija f’saqajh imma x-xutt tieg[u g[adda ftit barra. Imma l-gowl wasal biss ]ew;
minuti wara, meta Mark CAMILLERI ]marka ru[u u wa[du qalb id-difi]a ta’ SK g[ola fuq kul[add u xe[et ;ewwa cross perfett ta]]ag[]ug[ Gennaro Hili.
MELITA II DIVI}JONI
G[ajnsielem jer;g[u fuq nett G[arb R. .............................1 G[ajnsielem .........................3 G[arb Rangers FC: D.
Spiteri, R. Vella (R. Zammit), S. Attard, C. Mercieca, M. Grech, D. Portelli (J. Xerri), S. Harland, C. Gafa, Jsf. Muscat, Jph. Muscat, J. Anyanwu. G[ajnsielem FC: L. Buttigieg , S . Azzopardi , C . Dingli, C. Grima (Al. Xuereb), K. Hili, Ro. Grima (D. Hili), A. Attard, An. Xuereb (Ry. Grima) , M . Portelli , C . Tabone, J. Attard. Referee: Reno Refalo Reb[a storika g[al G[ajnsielem fl-elf log[ba kompetittiva fl-istorja tag[hom meta g[elbu lil G[arb Rangers u re;g[u [adu l-kmand tal-klassifika . B ’ din it - telfa G[arb baqg[u fl-a[[ar post tal-klassifika flimkien ma’ Qala. Kienu G[ajnsielem li fet[u liskor fit-32 minuta b’tentattiv minn tarf il-kaxxa ta’ KENNY HILI wara azzjoni personali. G[arb [ar;u a[jar wara lmistrie[ u wara [ames minuti kisbu d-draw permezz tas-solitu JERRY ANYANWU. Fil-25 minuta G[ajnsielem minn fuq meta CHARLON
TABONE ]markat minn Hili, appena da[al fil-kaxxa llobbja fuq Spiteri u fis-37 minuta a//ertaw mit-tliet punti meta wara kross mix - xellug ta ’ Damon Hili , JOSEPH ATTARD ]markat xe[et f’lasti vojta. It-tieni reb[a }ebbu;ija Qala Saints ..........................0 }ebbu; R. ............................1 Qala Saints FC: F. Buttigieg , J . Rapa , M . Buttigieg , M . Cefai , C . Caruana(D. Abela), J. Attard, M. Mamo, F. Mumford (A. Cini) , L . Nyemso , M . Mumford, F. Attard. }ebbu; Rovers FC: B. Saliba, P. Cardona, O. Saliba, M. Formosa (L. Mizzi), C. Cassar, M. Zerafa, C. g[igo, G. Portelli, M. Cordina, S. Galea, P. Mizzi (F. Cassar). Referee: Paul Apap
}ebbu; Rovers komplew javvanzaw fil-klassifika meta kisbu t-tieni reb[a konsekuttiva . Is - Saints komplew bis serje negattiva u jinsabu fla[[ar post flimkien ma’ G[arb. Fl-24 minuta kien Saliba ta’
Kif jinsabu II Div L R D T F K Pt G[ajnsielem St Lawrence Sannat L }ebbu; R Qala S G[arb R
9 9 9 9 9 9
6 5 4 2 2 2
2 2 2 1 4 4 3 2 5 2 5 1
30 17 19 22 14 17 13 14 13 11 19 10 14 16 8 12 22 8
}ebbu; li dawwar g[al korner konklu]joni ta ’ Michael Mumford u ftit wara Nyemso da[al wa[du fil - kaxxa i]da Saliba mblokka l-periklu. Wara l - intervall }ebbu; [ar;u a[jar u xutt-kross ta’ Oliver Saliba spi//a mal-mimduda u mir-rebound id-daqqa ta’ ras ta’ Galea kienet ikklerjata minn fuq il-linja fatali. Madankollu fis - 37 minuta }ebbu; kisbu l-gowl de/i]iv meta minn korner id-daqqa ta’ ras ta’ Sylvan Galea kienet ikklerjta minn fuq il-linja minn Malcolm Cefai bil-ballun jasal g[and l-eks-MICHAEL ZERAFA li b’xutt fil-baxx xe[et ;ewwa . Mad - 90 minuta mbag[ad Qala resqu vi/in iddraw meta l-frikik ta’ Denis Abela kien salvat mal - lasta minn Saliba.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 9 ta’ Jannar, 2014
29
SPORT
Qed nilag[bu kontra r-referees – David Moyes (manager Man Utd) David Moyes sostna li Manchester United qed ikollhom “jilag[bu kontra r-referees” minbarra kontra l-avversarji. Hu qal dan wara li ra l-log[ba millewwel leg tas-semi-finali talLeague Cup li fiha United tilfu g[and Sunderland. Il-manager ta’ United kien sorpri] meta Adam Johnson reba[ penalty li wassal g[all-gowl tarreb[a 2-1 ta’ Fabio Borini. “B[alissa qed nilag[bu kontra r-referees apparti l-avversarji. Din hi [a;a terribbli u attwalment bdejna nid[ku bihom.” Ir-referee Andre Marriner saffar penalty favur Sunderland fuq sinjal ta’ wie[ed mill-assistenti tieg[u wara li Johnson kien spi//a fl-art fuq da[la ta’ Tom Cleverley, u Borini skorja lgowl li bih il-Black Cats se jmorru fil-vanta;; g[at-tieni leg 2-1 f’Old Trafford fit-22 tax-xahar. Aktar kmieni dan ix-xahar Moyes qal li kien “skandalu]” li
Manchester United ma kienux ing[ataw penalty lejn l-a[[ar fittelfa fil-Premier League kontra Tottenham f’Old Trafford. U wara l-a[[ar telfa ta[hom qal, “Kif jista’ l-linseman jag[ti dak il-penalty? Ir-referee kien qed i[ares dritt fl-azzjoni u l-linseman ried bilfors jara minn ;o Patrice Evra biex jag[ti l-penalty. Iddarba l-o[ra kellna plejer imwissi g[al xi [a;a simili li tag[ha huma [adu l-penalty. Anke d-de/i]joni tal-ewwel gowl. Ma narax li kien freekick, imma dan ma jne[[i xejn mill-mod fqir kif iddefendejna l-freekick.” It-telfa tat-Tlieta kienet it-tielet wa[da konsekuttiva g[al United u l-ewwel darba sa mill-2001 hekk kif is-Sibt ;ew eliminati mill-FA Cup minn Swansea u qabel kienu tilfu kontra Spurs 2-1. Pre]enti g[al-log[ba fi Stadium of Light kien hemm ilprede/essur ta’ Moyes, Sir Alex Ferguson li kien bil-qieg[da
[dejn Sir Bobby Charlton u Bryan Robson. Mistoqsi jekk il-pre]enza tag[hom komplietx tix[et aktar pressjoni fuqu, Moyes wie;eb. “Lanqas xejn. Alex hu spalla kbira g[alija. Hu hemm biex jg[inni u anke Sir Bobby. Hu bniedem millaqwa. Bryan Robson ikun regolarment fit-ta[ri; u nitkellmu regolari. Na[seb li t-tlieta huma persuni mill-aqwa.” Minkejja t-telfa l-eks manager ta’ Everton xorta qed jistenna li jkunu United li jiksbu post filfinal tal-Capital One Cup f’Wembley. “Din hi log[ba fuq ]ew; legs u qed nistenna bil-[erqa t-tieni log[ba. L-aktar importanti kien kemm kienu tajbin il-partitajri ta’ United bil-mod kif appo;;jaw lili u t-tim. Fehemu li g[adejjin minn mument diffi/li li m’humiex imdorrijin bih, imma dan jag[milhom partitarji tajbin, jibqg[u malplejers u l-manager.”
X’laqatna din il-;img[a ➤ Bir-reb[a ta’ 3-0 fuq Roma, Juventus prattikament a//ertaw il-kampjonat Taljan. Imqabbla mal-istess stadju fi]-]ew; sta;uni li g[addew, Juventus g[andhom 5 punti aktar millista;un li g[adda u 11-il punt aktar mill-ista;un 2011-12. Huma rrepetew is-serje ta’ 10 reb[iet konsekuttivi li g[amlu fl1931-32 u la[qu wkoll l-a[jar bidu fl-istorja tag[hom, ji;ifieri 49 punt fi 18-il ;urnata kif kienu g[amlu ma’ Fabio Capello fl2005-06. B[ala champions taxxitwa dan l-ista;un Juventus reb[u dan il-kampjonat virtwali g[at-tielet sta;un konsekuttiv. Din hija l-ewwel darba li Juventus la[qu dan it-tragward, kif tkun l-ewwel darba wkoll jekk Juventus jirb[u t-tielet Serie A infila. Fuq in-na[a l-o[ra, ir-reb[a ta’ Juventus wasslet fit-tmiem isserje po]ittiva ta’ Roma li kien g[adhom l-uniku tim mhux meg[lub fil-kampjonati prin/ipali Ewropej. ➤ L-a[[ar sitt minuti tallog[ba tal-FA Cup bejn Liverpool u Oldham ]gur kienu fost l-aktar interessanti g[allmani;er ta’ Liverpool Brendan Rodgers. Dan g[all-fatt li proprju fis-86 minuta, g[al Oldham da[al jilg[ab ibnu Anton. Qabel il-log[ba Brendan Rodgers kien qed jib]a’ li din il-log[ba setg[et tirri]ulta f’wie[ed minn dawk lepisodji li taf toffri l-FA Cup, b’Anton jiskurja l-gowl li jo[loq sorpri]a u jelimina lil Liverpool. Il-mani;er ta’ Liverpool ammetta li lill-plejers tieg[u qalilhom biex, “joqog[du attenti g[annumru 17”.
Tanya Camilleri, manager tal-BOV fin-Naxxar tippre]enta l-unur lil Gilmar Ribeiro da Silva quddiem s[abu waqt it-ta[ri;
Gilmar BOV Plejer tax-Xahar L-attakkant Bra]iljan ta’ Naxxar Lions, Gilmar Ribeiro da Silva kien ivvutat b[ala l-BOV Plejer tax-Xahar g[al Di/embru 2013. Gilmar iddistingwa ru[u g[allpass velo/i u t-teknika li g[andu li huma ta’ w;ieg[ ta’ ras g[al kull difi]a. Ir-reb[a li kisbu
Naxxar Lions fuq Valletta kienet wa[da mil-aqwa prestazzjonijiet tieg[u li g[enitu jirba[ it-tieni unur personali dan l-ista;un. Jidher li l-BOV Premier League qed jipprovdi kundizzjonijiet e//ellenti g[all-plejers Bra]iljani li dan l-ista;un s’issa reb[u erbg[a minn [ames unuri
tax-xahar, tnejn minnhom minn Gilmar. Il-pre]entazzjoni tal-unur saret minn Tanya Camilleri, manager tal-BOV fin-Naxxar waqt sessjoni ta’ ta[ri; tal-istess tim bil-plejer jag[]el Dar Familja Mqaddsa fin-Naxxar b[ala lbenefi/jarja minn dan il-premju.
➤ L-FA Cup wasslet ukoll g[all-ewwel reb[a fl-istorja talklabb minn Wales Swansea, f’Old Trafford. Swansea wettqu sorpri]a u reb[u 2-1 biex taw il-[ames telfa lil Manchester United f’Old Trafford dan l-ista;un. Matul l-ewwel xhur ta’ dan l-ista;un WBA reb[u g[all-ewwel darba f’Old Trafford mill-1978, Everton reb[u g[allewwel darba mill-1992, u Newcastle kisbu l-ewwel reb[a mill-1972. ➤ F’era fejn kul[add jitkellem kontra r-razzi]mu, l-awtoritajiet ta’ Abu Dhabi ma’ [allewx ‘ilplejer tal-klabb Olandi] Vitesse Arnhem, Dan Mori jid[ol filpajji] fejn Vitesse kellhom jilag[bu log[biet ta’ [biberija kontra Wolfsburg u Hamburg. Il-permess biex Mori jid[ol Abu
Anton Rodgers da[al jilg[ab kontra t-tim ta’ missieru
Dhabi ma [ari;x min[abba li dan huwa /ittadin I]raeljan. Vitesse, bi qbil mal-plejer, idde/iedew li xorta jmorru jilag[bu dawn illog[biet, de/i]joni li ;abet irrabja ta’ deputati parlamentari Olandi]i u ta’ [afna organizzazzjonijiet Lhud. F’Abu Dhabi huwa sa[ansitra kontra l-li;i li ti;i esposta l-bandiera I]raeljana waqt attivitajiet sportivi. {asra li l-FIFA u l-UEFA ma tkellmux. Ir-razzi]mu fil-futbol m’g[andux ji;i kundannat biss meta jkun marbut mal-kulur tal-;ilda. ➤ Sa qabel l-ista;un li g[adda l-Bundesliga kien qed ji;i mfa[[ar b[ala attrazzjoni min[abba r-rebbie[a differenti li kien qed joffri minn sta;un g[all-ie[or. Dan kien qed ise[[ sakemm qam il-;gant jismu Bayern Munich u ddomina kollox. Bayern re;g[u bdew i[addmu l-politika li jakkwistaw l-a[jar plejers tal-avversarji tag[hom, u bil-konferma li Robert Lewandowski se jing[aqad mag[hom fi tmiem dan l-ista;un, id-distakk bejn Bayern u l-avversarji tag[hom mistenni jkompli tikber, filwaqt li l-attrazzjoni tal-Bundesliga tista’ tibda tonqos. ➤ It-telfa ta’ Aston Villa f’Villa Park fl-FA Cup kontra Sheffield United minn League One kompliet ir-rekord negattiv tal-Villians f’darhom fl-a[[ar sentejn u nofs. F’dan il-perjodu Villa reb[u biss 11 minn 48 log[ba tal-kampjonat f’Villa Park, u mill-15-il klabb li dejjem kienu fil-Premier League matul dan il-perjodu, Aston Villa skurjaw l-anqas numru ta’ gowls f’darhom, u hu l-uniku klabb b’medja ta’ anqas minn punt kull log[ba quddiem il-partitarji tieg[u stess.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 9 ta’ Jannar, 2014
30
SPORT
WARA L-APPELL
Is-sospensjoni ta’ Agius titnaqqas g[al tliet partiti L-assistent kow/ ta’ Valletta FC Gilbert Agius kellu s-sospensjoni tieg[u imnaqqsa minn sena g[al tliet partiti wara li l-appell tieg[u kien milqug[ mill-bord tal-Appelli tal-MFA. Agius kien ;ie sospi] sena sas-26 ta’ Di/embru 2014 millKummissarju tad-Dixxiplina talMFA wara l-in/ident li kellu filpartita li Valletta tilfu 2-1 kontra Naxxar Lions. Madankollu Agius appella mis-sentenza, liema appell instema nhar it-Tnejn li g[adda u kien assistit mill-President ta’ Valletta Victor Sciriha b[ala delegat u t-tim manager Jerry Ellul. Il-bord laqg[a l-appell tieg[u naqqaslu s-sentenza g[al tliet partiti biss flimkien ma’ multa ta’ 40 ewro imma nforma bid-
de/i]joni lis-Segretarju ta’ Valletta FC kwa]i tliet ijiem wara. Agius di;a` skonta log[ba minn din is-sospensjoni u issa se jkun jista’ jirritorna fuq il-bank ta’ Valletta lejn l-a[[ar ta’ dan ix-xahar. Barra dan, b’din id-de/i]joni Gilbert Agius se jkun ukoll jista’ jirritorna g[al-log[ob b[ala plejer fil-Kampjonat tal-GFA mattim ta’ Xewkija Tigers. Floriana ming[ajr Caruana u Borg
Sadanittant ilbiera[ ilKummissarju tad-Dixxiplina ssospenda tliet plejers talPremier g[al partita kull wie[ed. L-ag[ar li marru kienu Floriana li se jkollhom lil
Christian Caruana u Clyde Borg jitilfu l-log[ba kontra Balzan nhar is-Sibt waqt li Mosta se jkollhom lil Bojan Kaljevic sospi] g[al kontra Hibernians. Mill-Ewwel Divi]joni, Diego Cucciardi ta’ Msida SJ ;ie sospi] ]ew; partiti u Dejan Vukovic u Timmy Fleri Soler ta’ Lija Athletic, John Nwoba u Yessous Camilleri ta’ }ebbu; Rangers, Christian Cassar ta’ G]ira Utd, Andrew Amato ta’ St. Andrew’s, Clint Micallef ta’ }ejtun u Aleksandrs Cekulajev ta’ }urrieq log[ba kull wie[ed. Mit-Tieni Divi]joni kienu sospi]i log[ba kull wie[ed Dale Camilleri (G[arg[ur), Gilbert Camilleri (Mdina K), Reuben Vella (Mellie[a) u Toriano Singleton (San :wann), waqt li
Gilbert Agius
mit-Tielet Divi]joni l-Assistent kow/ ta’ Attard Joseph Galea kien sospi] ]ew; partiti u log[ba
kull wie[ed Noel Bilocca (G[axaq), Ryan Theuma (Sirens) u Gerland Ancilleri (Sta Venera).
TRASFERIMENTI
Martin Deanov jing[aqad ma’ {amrun Spartans
Rodolfo Soares
Il-midfielder offensiv Martin Deanov ing[aqad mal-klabb talEwwel Divi]joni {amrun Spartans sa tmiem l-ista;un. Deanov li f ’ Malta lag[ab ma ’ bosta timijiet fosthom Pieta ` Hotspur , Balzan u Bir]ebbu;a St . Peters kien ferm vi/in li jing[aqad ma’ Xewkija Tigers imma wara li
kien ippre]entat, re;a’ ng[ata r-release min[abba li ma kienx eli;ibbli li jilg[ab f’G[awdex b[ala plejer lokali g[aliex m ’ g[amilx sentejn f ’ nursery f ’ G[awdex skont ir - regola menti tal-GFA. Deanov ilbiera[ attenda g[allewwel sessjoni ta’ ta[ri; ma’ {amrun Spartans.
Intant G]ira United [abbru li kienu taw ir-release li]-]ew; barranin tag[hom is-Serb Nikola Tasic u t-Taljan Emiliano Polanco. Soares g[al-Libanu Intant jidher li d-difensur
ta’ Hibernians Rodolfo Soares se jitlaq il-klabb biex imur jilg[ab
ma’ klabb fl-og[la divi]joni filLibanu. Is-supporters klabb ta’ Hibernians illum se jkun qed jorgnizza attivita` ad unur dan il-plejer fil-ka]in talklabb fis-7.30 p.m. It-tluq ta’ Soares se jwassal biex Hibernians issa jfittxu plejer ie[or barrani tal-livell tieg[u biex jimlew il-vojt
L-MFA u l-FXDD jil[qu ftehim g[al sentejn o[ra L-FXDD, kumpannija Amerikana tal-iffinanzjar u investiment li fl-2010 kienet li/enzjata mill-Awtorita` Maltija tas-Servizzi Finanzjarji biex topera f’Malta se ter;a’ tkun lisponsor uffi/jali tat-timijiet nazzjonali Maltin tal-MFA kollha, inklu] dak tan-nisa u dawk talkategoriji ]-]g[ar g[as-sentejn li ;ejjin. Il-ftehim kien iffirmat ilbiera[ waqt konferenza tal-a[barijiet mill-uffi/jali tal-MFA ilPresident Norman Darmanin Demajo u t-Te]orier Ivan Mizzi u Fiona Soler Finance u Operation Manager u Michael Schembri, Compliance Officer tal-FXDD. Norman Darmanin Demajo qal li dan l-isponsor ‘Platinum’ (kif qed jisejja[) hu ta’ benefi//ju kbir g[at-timijiet nazzjonali Maltin. Huwa qal li tliet snin ilu meta kien avvi/ina lill-FXDD biex jg[inu lit-tim nazzjonali, qatt ma stenna li kumpannija kbira u barranija b[al din kienet se tilqa’ mill-
B[ala apprezzament tal-fidu/ja tag[hom il-President tal-MFA Norman Darmanin Demajo ippre]enta flokk nazzjonali bl-isem F. Soler miktub fuq wara lil Fiona Soler Finance u Operation Manager talFXDD (ritratt> Martin Agius)
ewwel din il-proposta. Hu qal li FXDD rat potenzjal qawwi kif tirreklama lilha nfisha
permezz tat-timijiet nazzjonali madwar l-Ewropa kollha u lqofol intla[aq bil-polza
favorevoli li kellu t-tim Malti g[all-partiti tat-Tazza tad-Dinja fejn Malta ltaqg[et kontra timiji-
et kbar b[all-Italja, d-Danimarka u r-Repubblika ?eka. Huwa qal li l-avventura tat-tim nazzjonali tal-kbar din is-sena tibda fit-23 ta’ Frar meta jittellg[u l-poloz ta’ kwalifikazzjoni g[all-Kampjonati Ewropew 2016 fi Franza u awgura li t-tim Malti jer;a’ jkollu polza sabi[a mhux biss g[addilettanti Maltin imma anke g[all-isponsors. Huwa semma wkoll l-isfida li se jkollha l-MFA aktar tard din is-sena meta se torganizza g[all-ewwel darba lfinali tal-Kampjonati Ewropej tal-UEFA ta’ ta[t is-17-il sena. Waqt li rringrazzja lill-FXDD g[all-fidu/ja li qed turi fl-MFA, Darmanin Demajo kkonkluda li din is-sena l-isponsorship hu ftit aktar minn dak tas-sena l-o[ra. Fiona Soler qalet li l-kumpannija g[arfet l-isforzi kbar tal-MFA li tikkultiva u tippromwovi anke lfutbol fost i]-]g[ar u dan qed jg[in lill-kommunita` Maltija. Dawn huma wkoll l-istess valuri li t[addan il-kumpannija.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 9 ta’ Jannar, 2014
31
SPORT TAZZA TAD-DINJA 2022
LEAGUE CUP
L-edizzjoni tal-Qatar mhux se ssir fis-sajf
Fa/li g[al Man City
Is-Segretarju tal-FIFA, Jerome Valcke [abbar li l-edizzjoni finali tat-Tazza tad-Dinja tal-2022 filQatar mhux se ssir fis-sajf. Minn meta l-Qatar reba[ id-dritt li jorganizza t-Tazza tad-Dinja kien hemm kontroversji kbar rigward i]-]mien li fih kienu se jintlag[bu l-partiti min[abba s-s[ana kbira li ta[kem lill-pajji] fix-xhur tassajf. Lejn l-a[[ar tal-2013 ilPresident tal-FIFA Sepp Blatter kien qal li t-turnament se jsir f’Novembru u Di/embru i]da lbiera[ Valcke qal li l-edizzjoni tista’ ssir bejn il-15 ta’ Novembru u l-15 ta’ Jannar. L-organizzaturi tat-Tazza tad-Dinja minn dejjem sostnew li huma lesti jorganizzaw il-partiti kemm fix-xitwa kif ukoll fis-sajf u kienu anke lesti jibnu grawnds b’sistema ta’ arja ikkundizzjonata. Valcke spejga li fix-xhur ta’
bejn Novembur u Jannar, it-temperatura fil-Qatar tkun dik ta’ madwar 25 grad celsuis. Wie[ed irid jara x’se tkun irreazzjoni tal-kapijiet tal-kampjonati Ewropej li issa se jkollhom ibiddlu l-iskeda tal-ista;un 2021-2022. Minkejja l-kummenti ta’ Valcke, id-de/i]joni finali dwar f’liema xhur se tintlag[ab ledizzjoni tal-2022 se tittie[ed wara t-Tazza tad-Dinja tal-2014. Jekk l-edizzjoni tal-Qatar issir fix-xitwa din tkun l-ewwel darba fl-istorja li edizzjoni finali tkun qed tintlag[ab f’dawn ix-xhur. S’issa saru 19-il edizzjoni tatTazza tad-Dinja, kollha bejn ixxhur ta’ Mejju u ta’ Lulju. Din issena t-Tazza tad-Dinja se ssir filBra]il filwaqt li dik tal-2018 se ssir fir-Russja. Il-Vi/i Presdent tal-FIFA Jim Boyce ma ikkonfermax il-kummenti ta’ Valcke u qal li d-
Man. City sabuha fa/li biex reb[u l-ewwel leg tal-League Cup 6-0 kontra West Ham Utd. L-eroj tas-serata kien Negredo li skurja tliet gowls. Negredo feta[ l-iskor wara 12-il minuta u g[amilhom tnejn fis-27 minuta. Sa qabel tmiem l-ewwel taqsima l-iskor sar 3-0 b’gowl ta’ Toure u Negredo g[amilhom erbg[a mal-ftu[ tattieni taqsima. Dzeko issi;illa lkonfront b’]ew; gowls. Ri]ultati
Man City v West Ham Utd 6-0 Il-President tal-FIFA Sepp Blatter mas-Sheikh Hamad bin Kalifa Al-Thani, Emir tal-Qatar meta l-Qatar reba[ id-dritt li jorganizza ledizzjoni finali
de/i]joni finali g[ad trid tittie[ed mill-Kumitat E]ekuttiv. Is-sena li g[addiet kien hemm rapporti li jekk l-edizzjoni tal-
Qatar issir fix-xitwa, il-Kumitat li tefa’ l-kandidatura biex jorganizza l-edizzjoni tal-2022 flAwstralja lest jitlob kumpens.
FA Cup
Crawley T v Bristol R
1-2
Fiorentina v Chievo
2-0
Roma v Sampdoria Udinese v Inter
(18.00) (21.00)
Coppa Italia
Log[ob illum Coppa Italia
TRASFERIMENTI
OLIMPJADI TAX-XITWA
Ballardini kow/ ta’ Bologna
Lindsey Vonn mhux se tie[u sehem
Bologna [abbru li [atru lil Davide Ballardini b[ala l-kow/ il;did tag[hom wara li ke//ew lil Stefano Pioli. Nhar it-Tnejn Bologna tilfu 2-0 kontra Catania u tard it-Tlieta filg[axija kienet [ar;et l-a[bar li Bologna ke//ew il-kow/ Pioli. B[alissa Bologna qeg[din fis-17-il post fil-klassifika. Ballardini [adem ma’ diversi klabbs fosthom Palermo, Lazio, Genoa filwaqt li l-a[[ar klabb li mexxa kien dak ta’ Cagliari. Ballardini iffirma kuntratt ma’ Bologna li jorbtu mag[hom sa tmiem l-ista;un. Fi tmiem il;img[a Bologna jilag[bu kontra Lazio. SPALLETTI – Il-kow/ ta’
Zenit St Petersburg Luciano Spalletti ammetta li jkun interessat li jmexxi lill-klabb Taljan ta’ Milan. :img[a ilu l-kow/ attwali ta’ Milan, Massimiliano Allegri ]evla li fi tmiem l-ista;un se j[alli lit-tim u minn dakinhar ‘l hawn issemmew diversi kow/is li jistg[u jie[du postu. “Nemmen li g[al kwalunkwe kow/ dan hu ]]mien perfett biex jibda jmexxi lil Milan. Hemm [afna tibdil x’isir fi [dan il-klabb la darba ;ie fi tmiemu /iklu,. Jien g[andi kuntratt ma’ Zenit li jiskadi fl-2015 imma fil-futbol l-affarijiet jinbidlu malajr,” qal Spalletti. Intant l-attakkant ta’ Milan Mario Balotelli qal li hu se jibqa’ mar-Rossoneri sa tmiem l-ista;un
imma ma ]velax x’se jag[mel wara t-Tazza tad-Dinja. ZAHA – Skond rapporti fil;urnali Ingli]i Man Utd qed jirrifjutaw li jisilfu lill-attakkant Zaha lil Crystal Palace. Sena ilu Zaha kien iffirma ma’ Man Utd imma baqa` jilg[ab ma’ Crystal Palace sa tmiem l-ista;un u kien biss fis-sajf meta dan ing[aqad mag[hom imma minn dakinhar ‘l hawn iddi]appunta b[all-kumplament tat-tim. Jidher li minkejja li ma jridx jilg[ab ma’ Palace, Zaha xorta wa[da se jkun misluf lil xi tim ie[or. Intant, l-a;ent tad-difensur ta’ Man Utd Nemanja Vidic qal li s’issa Vidic m’g[andu l-ebda intenzjoni li j;edded il-kuntratt.
L-Amerikana Lindsey Vonn, rebbie[a tal-medalja tad-deheb fis-slalom fl-a[[ar edizzjoni talOlimpjadi tax-Xitwa [abbret li mhux se tie[u sehem flOlimpjadi tax-xitwa li se jibdew fi Frar li ;ej fi Frar. Din hi daqqa ta’ [arta g[all-organizatturi ta’ din l-edizzjoni kif ukoll g[allIstati Uniti. Vonn ilha g[al dawn l-a[[ar xhur tbag[ti minn u;ieg[ flirkoppa minn meta we;g[et fi Frar tas-sena li g[addiet f’Schladming. Waqt sessjoni ta’ ta[ri; f’Novembru li g[adda l-
Schumacher kien qed josserva r-regoli L-eks sewwieq tal-Formula 1 Michael Schumacher kien qed josserva r-regoli meta kellu in/ident serju waqt li kien skiing fl-Alpi Fran/i]i. Dan kien ]velat waqt konferenza tal-a[barijiet li g[amlu l-investigaturi Fran/i]i wara li e]aminaw il-filmati talcamera li kellu imqabbda malhelmet. Il-kap tal-prosekuturi Patrick Quincy qal li Schumacher ipprova jnaqqas il-velo/ita` fil-[in li [abat ma’ ;ebla u g[all-kuntrarju ta’ diversi rapporti li [ar;u filmidja, l-eks sewwieq tal-Ferrari kien attent meta we;;a’.
Schumacher s’issa ;ie operat darbtejn f’rasu u jinsab f’qag[da stabbli imma kritika. “Il-filmat li g[andna jikkonferma dak li konna qed na[sbu,” qal Quincy. Hu kompla li l-investigaturi ma jafux e]att b’liema velo/ita` kien g[addej Schumacher imma jidher li kien g[addej b’velo/ita` ta’ skier ta’ esperjenza. “Meta wie[ed jiskijja hemm diversi regoli x’josserva u fil-ka] ta’ Schumacher kien qed josservahom meta we;;a’. Hu kien nie]el ni]la fuq in-na[a tax-xellug u min[abba li kienet wieqfa
ipprova jnaqqas il-velo/ita` u e]att kif g[amel dan sab ;ebla u ma kellux /ans jevitaha u b’hekk wie[ed jista’ jikkonkludi li kien in/ident ri]ultat ta’ sfortuna,” qal Quincy. Tibdil fir-regolamenti Intant il-Kap tal-Formula 1 Bernie Ecclestone ammetta li ttibdil fir-regoli se jsiru min[abba d-dominju ta’ Vettel u tar-Red Bull fl-a[[ar snin. Tard matul issena li g[addiet [ar;et l-a[bar li l-FIA se tibda tag[ti punti doppji fl-a[[ar Grand Prix tal-ista;un u kienu [afna, fosthom Sebastian
Vettel stess, li ikkritika din idde/i]joni. Vettel sar l-i]g[ar sewwieq li qatt reba[ erba’ titli konsekuttivi u fl-ista;un li g[adda a//erta mir-reb[ tattitlu meta kien g[ad fadal tliet ti;rijiet. Ecclestone qal li tag[;bu aktar l-idea li l-punti doppji jing[ataw fl-a[[ar tliet Grand Prix u mhux biss fl-a[[ar tellieqa. Minkejja li [ar;et l-a[bar li lFIA se tag[mel tibdil fir-regoli, g[ad irid ji;i approvat aktar tard dan ix-xahar waqt laqg[a bejn membri tal-FIA u sitt timijiet talFormula 1.
Amerikana /arrtet il-ligament tal-cruciate u kellha l-istess sintomi fi tmiem il-;img[a meta kienet qed tikkompeti f’Colorado. Fid-dawl ta’ dawn l-in/identi skond l-istess Vonn, hi ma kellha ebda alternattiva [lief li tirtira milli tie[u sehem f’Sochi. Fil-karriera Vonn reb[et erba’ titli fit-Tazza tad-Dinja kif wkoll sitt titli konsekuttivi g[al pajji]ha. Lindsey Vonn reb[et ilmedalja tad-deheb fis-slalom fla[[ar edizzjoni li saret f’Vancouver fl-2010
FUTSAL
}ew; impenji g[at-tim nazzjonali Malti Illum u nhar is-Sibt li ;ej, ittim nazzjonali Malti tal-futsal se jilg[ab ]ew; partiti ta’ [biberji kontra l-:ibiltà. Il-partita ta’ llum fil-:ibilta` se tintlag[ab fit-8pm u r-referee ta]-]ew; partiti se jkun il-Portugi] Eduardo Jose Fernan-des Coelho. Illog[ba ta’ nhar is-Sibt se tintlag[ab ukoll fit-8pm.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 9 ta’ Jannar, 2014
32
LOKALI
L-MUT f’ebda ftehim mal-Gvern dwar it-tablets Issostni li ma rtiratx id-direttiva biex l-g[alliema ma jikkoperawx fil-pro;ett pilota Alessia Psaila Zammit
Il-Malta Union of Teachers g[adha ma waslet f’ebda ftehim mal-Gvern dwar l-introduzzjoni tat-tablets fl-iskejjel u minkejja d-dikjarazzjoni talMinistru Evarist Bartolo li dwar dan il-pro;ett pilota saru diskussjonijiet u hemm qbil filprin/ipju , l - MUT baqg[et issostni li ma waslitx g[all-ftehim u li d-direttiva li ng[atat lil-g[alliema ftit tax-xhur ilu biex ma jikkoperawx dwar dan il-pro;ett, g[adha mhix irtirata. Il-botta u risposta bejn ilGvern u l-MUT saru wara li lMinistru g[all-Edukazzjoni u x - Xog[ol , Evarist Bartolo , [abbar li l-Gvern se jag[mel sej[a lill-kumpaniji biex jipprovdu tablets g[all - pro;ett pilota li se jsir bejn Marzu 2014 u Marzu 2015. Dan t[abbar waqt konferenza li saret ilbiera[ filg[odu u li matulha l - Ministru Bartolo nsista aktar minn darba li dan l-pro;ett je[tie; li jsir bil-koperazzjoni s[i[a tal-g[alliema. In - Nazzjon staqsa lill Ministru Bartolo x ’ diskussjonijiet saru mal Union tal-G[alliema, l-MUT qabel t[abbret is-sej[a g[al dan il-pro;ett. Hu nsista li saru diskussjonijiet mal - MUT u re;a’ insista li s-sehem talg[alliema huwa kru/jali g[al dan il-pro;ett. Wara l-konferenza tal-a[barijiet, In-Nazzjon tkellem malPresident tal - MUT , Kevin Bonello, dwar id-diskussjonijiet li semma aktar minn darba lMinistru Evarist Bartolo . Kevin Bonello qal li l-MUT g[adha ma waslitx g[al ftehim mal-Gvern fuq dan il-pro;ett. Il-President tal-MUT ikkonferma li l-union qed tinsisti li lpro;ett pilota jibda fil-bidu tas-
Il-Ministru Evarist Bartolo
sena skolastika l - ;dida , ji;ifieri minn Ottubru 2014 u mhux minn Marzu 2014.
L-MUT qed tinsisti li l-pro;ett pilota tat-tablets fl-iskejjel ikollu vi]joni fit-tul u mhux ikun mod kif sempli/iment titwettaq weg[da elettorali
L - MUT imbag[ad re;g[et ikkonfermat dan fi stqarrija ufficjali li ppubblikat wara lkummenti li ta lil In-Nazzjon ilPresident tal-MUT. Fl - istqarrija l - MUT qalet ukoll li m ’ g[andhiex o;;ezzjoni g[at-tablets fl-iskejjel b[ala kun/ett, i]da qalet li dawn g[andhom jikkumpli mentaw it-tg[allim fil-klassi u jkunu ta’ g[odda kemm g[allg[alliema u g[all-istudenti, u li ma jnaqqsux il-[in kwalitattiv tat-tag[lim. Dwar il-konsultazzjoni bejn il-Gvern u l-MUT, fl-istqarrija
Mal-Gvern saret biss konsultazzjoni preliminari u g[ad m’hemmx ftehim biex dan il-pro;ett jibda minn Marzu li ;ej hekk kif l-MUT qed tinsisti li jibda fil-bidu tas-sena skolastika - Kevin Bonello, President tal-MUT
In-Nazzjon staqsa lil Kevin Bonello jekk l-MUT hux qed ter;a ’ taghti direzzjoni lill g[alliema biex ma jikkoperawx f’dan il-pro;ett. Bonello qal li d - direttiva pre/edenti li l g[alliema ma jikkoperawx filpro;ett pilota g[adha ma ;ietx irtirata mill-MUT. Il-Ministru Bartolo nsista li saru Fil-konferenza tal-a[barijiet, diskussjonijiet dwar il-pro;ett il-Ministru Bartolo qal ukoll li pilota g[all-introduzzjoni g[adu mhux mag[ruf kemm se jipparte/ipaw klassijiet u skejtat-tablets fl-iskejjel mal-MUT jel fil-pro;ett pilota, g[aliex u li hemm qbil fil-prin/ipju dan jiddependi minn kemm ikun hemm interess mill kumpaniji li jissupplixxu t l-MUT qalet li hu mistenni li jibda minn Marzu li ;ej. tablets. jkun hemm aktar laqg[at Hu qal li wara li jintemm ilF’Novermbru li g[adda, lsabiex jintla[aq ftehim fuq il- MUT kienet ilmentat li ma ;ietx pro;ett pilota , mistennija mod ta’ kif se ji;i implimentat ikkonsultata dwar il-pro;ett jidda[[lu tablets fir-raba’ sena il-pro;ett pilota. pilota qabel dan t[abbar mill- tal - iskejjel primarji tal - Istat , L-MUT irrakkomandat ukoll Gvern, u kienet [ar;et direttiva tal-Knisja u tal-iskejjel privati. li l - pro;ett g[andu jkollu lill-g[alliema biex ma jikkoper- Hu spjega li l-pjan hu li l-istuvi]joni fit-tul u mhux ikun mod awx f’dan il-pro;ett pilota. denti ju]aw it - tablet li kif sempli/iment titwettaq weg[da elettorali. Fil-kummenti lil In-Nazzjon, Kevin Bonello qal li mal-Gvern saret biss konsultazzjoni preliminari u g[ad m’hemmx ftehim biex dan il-pro;ett pilota
Kevin Bonello
jing[ataw fir-raba’ sena anke fil-[ames u s-sitt sena tal-primarja. Dwar l - introduzzjoni tat tablets fl-iskejjel sekondarji, ilMinistru Bartolo qal li dan ji;i kkunsidrat aktar ‘ il quddiem.
media•link COMMUNICATIONS