Nru 13,640
It-Tlieta, 14 ta‘ Jannar, 2014 €0.80 www.maltarightnow.com
L-Oppo]izzjoni b’mozzjoni biex jit[assar l-Avvi] Legali dwar il-bejg[ ta/-/ittadinanza
Ji]died il-qg[ad
L-Oppo]izzjoni Nazzjonalista lbiera[ filg[axija ppre]entat mozzjoni lill-Iskrivan talKamra tar-Rappre]entanti li titlob li ji;i m[assar, irrevokat u annullat l-Avvi] Legali 450 tal2013 li permezz tieg[u da[let fis-se[[ l-iskema tal-bejg[ ta//ittadinanza. Dan l-Avvi] Legali ;ie mqieg[ed fuq il-mejda talKamra lbiera[ filg[axija millGvern fil-bidu tas-seduta parlamentari li kienet l-ewwel wa[da wara l-waqfa tal-festi tal-Milied u l-Ewwel tas-Sena. L-Avvi] Legali ;ie ppubblikat lejlet il-Milied, fl-24 ta’ Di/embru tas-sena li g[addiet, u permezz tieg[u, l-iskema dwar il-bejg[ ta/-/ittadinanza kienet da[let fis-se[[. Fil-mozzjoni, li ;iet ippre]entata mill-Kelliem g[allIntern Jason Azzopardi, lOppo]izzjoni qieg[da tinsisti li mhuwiex fl-interess nazzjonali li /-/ittadinanza ta’ pajji]na titpo;;a g[all-bejg[ u tinxtara minn persuni li m’g[andhom u mhu se jkollhom l-ebda rabta ma’ Malta. Fi stqarrija, il-Partit Nazzjonalista qal li l-iskema kif imfassla mill-Gvern qajmet rabja kbira fost l-imsie[ba so/jali u lpoplu Malti u G[awdxi kollu, u g[amlet [sara li tista’ tkun irreparabbli lir-reputazzjoni ta’ pajji]na fuq livell internazzjonali. L-Oppo]izzjoni qalet ukoll li liskema kif ippre]entata f’Avvi] Legali 450, ta;evola bil-kbir lil kumpanija privata li g[a]el ilGvern u dan billi jag[tiha poteri diskrezzjonali u jafdaha li tir/ievi u ]]omm g[andha f’ismu kapital li jla[[aq miljuni kbar ta’ ewro u dan fl-istess waqt li jesponi lil Malta g[al riskju ta’ danni kbar.
Proposti mill-PN
Fil-mozzjoni, l-Oppo]izzjoni qalet li l-iskema li da[[al ilGvern timmina u tnawwar, g[addetriment tal-interess nazzjonali, il-prin/ipju ta’ koperazzjoni leali bejn Malti u l-istati membri talUnjoni Ewropea. Il-mozzjon tal-biera[ kienet ippre]entata wara li l-Gvern baqa’ jwebbes rasu u jkompli g[addej b’li;i li g[adda millParlament u li dwarha kien hemm appelli kontinwi mill-
imsie[ba so/jali u mis-so/jetà /ivili fuq l-importanza tal-kunsens nazzjonali dwar materja ta’ identità nazzjonali. Kunsens li baqa’ ma ntla[aqx ka;un ta’ de/i]joni tal-Gvern li g[a]el li ma jismax mill-appelli biex i]omm mal-prin/ipju li //ittadinanza ma tinbieg[x u //ittadinanza tkun marbuta ma’ investiment, mal-[olqien taxxog[ol u r-rabta tal-indivdwu ma’ pajji]na.
Id - de/i]joni tal - Gvern ta ’ Muscat li baqa’ jsostni fuq ilbejg[ ta/-/ittadinanza Maltija, qajmet ukoll dibattitu fil Parlament Ewropew li se jkun qieg[ed jiddiskuti dan l-a;ir tal-Gvern Malti g[ada f’seduta spe/jali u li dwar dan iddibattitu se jkun qieg[ed jittie[ed ukoll vot fl - istess Parlament Ewropew l - g[ada tad-dibattitu, nhar il-{amis li ;ej.
Sinjali ta’ problemi strutturali L-istatistika ppubblikata lbiera[ dwar il-persuni ja[dmu bi qlig[ tkompli turi x-xejriet ta]-]ieda fil-qg[ad xahar wara l-ie[or, u tix[et ukoll dawl fuq il-problemi strutturali li pajji]na issa qed jaffronta f’dan is-settur. Ara pa;na 5
Il-kri]i f’Mater Dei
Fis-sitwazzjoni tal-iffullar u nnuqqas ta’ sodod fl-Isptar Mater Dei li qed titfa’ pressjoni bla pre/edent fuq is-servizz tassa[[a, l-Oppo]izzjoni qed tappella g[al mi]uri immedjati u kordinati fil-livelli kollha tasservizz tas-sa[[a biex tittaffa din il-problema. Ara pa;na 6
Intimidazzjoni
Infermiera mhedda Infermiera li ta[dem fid-Day Care Unit tal-Isptar Mater Dei qed tinsisti li ;iet mhedda millManager tal-istess Dipartiment wara li nhar il-:img[a hi infurmat lill-MUMN li kienu qed jintramaw ]ew; tined kbar barra lIsptar Mater Dei. Ara pa;na 7 FIFA Ballon d’Or
Ronaldo l-a[jar plejer
Il-pro/ess ta’ impeachment kontra l-Im[allef Farrugia Sacco se jitkompla fil-Parlament wara li lbiera[ l-Ispeaker tal-Parlament An;lu Farrugia po;;a fuq il-Mejda tal-Kamra r-rapport tal-Kummissjoni g[all-Amministrazzjoni tal-:ustizzja li sabet lil Farrugia Sacco prima facie [ati ta’ m;iba mhux xierqa. It-talba g[al investigazzjoni saret mill-Gvern pre/edenti wara li f’Novembru 2012, il-Kumitat tal-Etika tal-Kumitat Olimpiku Internazzjonali //ensura lil Lino Farrugia Sacco wara intervista li kienet dehret fil-;urnal Ingli] The Sunday Times of London b’rabta ma’ bejg[ abbu]iv ta’ biljetti g[allOlimpjadi tax-Xitwa. Aktar f’pa;na 2
Cristiano Ronaldo reba[ g[attieni darba l-unur tal-FIFA Ballon d’Or biex g[eleb l-isfida ta’ Lionel Messi u Franck Ribery Ara pa;na 31
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 14 ta’ Jannar, 2014
2
LOKALI
Il-pro/ess ta’ impeachment kontra l-Im[allef Farrugia Sacco se jitkompla fil-Parlament Il-Kummissjoni g[all-Amministrazzjoni tal-:ustizzja ssib lil Farrugia Sacco prima facie [ati ta’ m;iba mhux xierqa Il-pro/ess ta’ impeachment kontra l-Im[allef Lino Farugia Sacco se jitkompla quddiem ilKumitat tax-Xoghol tal-Kamra wara li l - Kummissjoni g[al Amministrazzjoni tal-:ustizzja sabet prima facie lil Im[allef Farrugia Sacco [ati ta’ im;iba mhix korretta. Il - Kummissjoni g[all Amministrazzjoni tal-Gustizzja sabet lill - Im[allef Lino Farrugia Sacco prima facie [ati ta’ nuqqas ta’ m;iba tajba allegata fil - mozzjoni ta ’ impeachment li tressqet kontrieh mill - eks - Prim Ministru Lawrence Gonzi f ’ Di/embru tal-2012. Ir - rapport tal - Kummissjoni tpo;;a fuq il-Mejda tal-Kamra tar-Rappre]entanti lbiera[ millIspeaker An;lu Farrugia fil bidu tal - ewwel seduta Parlamentari wara l - waqfa g[all-vaganzi tal-Milied u lEwwel tas-Sena. It-talba g[al investigazzjoni saret mill - Gvern pre/edenti wara li f’Novembru 2012, ilKumitat tal-Etika tal-Kumitat Olimpiku Internazzjonali //ensura lil Lino Farrugia Sacco wara intervista li kienet dehret fil - ;urnal Ingli] The Sunday Times of London. Il - Prim Ministru Joseph Muscat fil-Parlament qal li issa li l - Kummissjoni tat id de/i]joni tag[ha , b ’ mod immedjat se jkun qed jara li l-
Il-Kummissjoni g[all-Amministrazzjoni tal-:ustizzja kkonfermat prima facie li Lino Farrugia Sacco hu [ati ta’ im;iba [a]ina
Fit-twe;iba tieg[u, il-Kap talOppo]izzjoni Simon Busuttil L-Oppo]izzjoni tistenna li l-Gvern qal li l-Oppo]izzjoni wkoll ipo;;i fuq l-a;enda tal-Parlament kienet qed tinnota r-rapport talKummissjoni u fakkar li dan sar il-mozzjoni li saret biex wara mozzjoni ta’ impeachment Lino Farrugia Sacco jitne[[a li kienet ippre]entata mill-eksPrim Ministru Lawrence Gonzi. minn Im[allef Il-Kummissjoni qalet li dak li pro/ess ta ’ impeachment tar-Rappre]entati biex il-mater- ntqal fil - mozzjoni hu prima jitkompla ming[ajr dewmien. ja tg[addi g[and il-Kumitat tax- facie ppruvat. Hu appella biex il - membri Xog[ol tal - Kamra biex Simon Busuttil qal li l Parlamentari kollha jimxu flimkien i] - ]ew; na[at Oppo]izzjoni kienet qed tilqa’ b’kawtela u b’reqqa kbira. jistradaw il-pro/ess ‘il quddiem b’mod po]ittiv il-fatt li l-Prim Il-Prim Ministru qal li se jkun skont il - Kostituzzjoni u l - Ministru se jmexxi l-mozzjoni qed jitlob lill-Kap tal-Kamra li;ijiet ta’ pajji]na. ta ’ impeachment kontra l -
}ew; hold-ups fi ftit [in }ew; hold-ups fi spazju ta’ ftit sig[at f’Ra[al :did kissru lhemda li ssoltu tirrenja f’dan irra[al il-{add filg[axija, tant li fis-sig[at wara li se[[ew il-holdups, kellha ti]died il-pre]enza tal-pulizija fl-in[awi. L-ewwel hold-up se[[ g[all[abta tas-7.10pm fi stabbiliment tal-betting fi Triq {al Tarxien. Jirri]ulta, mill-informazzjoni li rnexxielu jikseb dan il-;urnal mill-post, li ra;el mg[ammad u armat b’arma da[al fl-istabbiliment wara li waqqaf ra;el li spiss jiffrekwenta l-istess post, g[amillu pistola ma’ rasu u ordnalu jer;a’ jid[ol fl-istabbiliment tallog[ob fejn imbag[ad talab lillkaxxiera ta’ 22 sena mill-Marsa, biex tag[tih il-flus. Fil-[in tas-serqa, kien hemm
numru ta’ persuni fl-istabbiliment i]da [add minnhom ma’ we;;a’. Il-[alliel talab lillkaxxiera g[all-flus qabel [arab mill-post. B’kollox, insterqet issomma ta’ 2,000 ewro fi flus kontanti. It-tieni serqa saret ftit aktar minn sag[tejn wara, g[all-[abta tad-9.15pm, din id-darba minn [anut tal-pastizzi fi Triq G[ajn Dwieli, wkoll f’Ra[al :did. F’dan il-ka] ukoll, is-serqa saret minn persuna wa[da li kienet armata u liebsa hoody. Mill-informazzjoni li g[andu InNazzjon, din il-persuna kienet Maltija g[aliex intg[arfet milla//ent u l-lingwa meta tat l-ordnijiet lill-;uvni ta’ 23 sena millFgura li kien xog[ol fil-pastizzerija. F’dan il-hold-up, insterqu
200 ewro fi flus kostanti. Il-;uvni li kien fil-pastizzerija dak il-[in kellu jittie[ed i/?entru tas-Sa[[a ta’ Ra[al :did fejn ;ie //ertifikat li qed isofri minn ;rie[i gravi wara li qala’ daqqiet bl-arma mill-persuna li wettqet is-serqa. I]-]ew; serqiet f’temp ta’ ftit [in fl-istess akkwati wasslu biex il-forzi tal-ordni jin]ammu fuq alert massimu u diversi karozzi tar-Rapid Intervention Unit intbag[tu f’Ra[al :did u tpo;;ew f’roundabouts u ma;enb traffic lights fiz-zona. Dwar i]-]ew; ka]i ;iet infurmata l-Ma;istrat tal-G[assa li [atret diversi esperti biex jg[inuha fl-inkjesta. L-investigazzjonijiet g[adhom g[addejjin.
Im[allef Lino Farrugia Sacco u l-Oppo]izzjoni se ssegwi din ilmozzjoni u din il-pro/edura u se tipparte/ipa bi s[i[ biex tara li l-kwistjoni ting[alaq milliktar fis possibbli. Fi stqarrija l - Oppo]izzjoni qalet li tistenna li l-Gvern minnufih ipo;;i fuq l-a;enda talParlament il-mozzjoni li saret biex Lino Farrugia Sacco jitne[[a minn Im[allef. L-Oppo]izzjoni qalet li l-a;ir ta’ Lino Farrugia Sacco kompla naqqas il - fidu/ja tal - poplu Malti fil - ;udikatura f ’ Malta . Issa li l - Kummissjoni g[all Amministrazzjoni tal-:ustizzja kkonferma prima facie li Lino Farrugia Sacco hu [ati ta ’ im;iba [a]ina, l-Oppo]izzjoni tistenna li l-Gvern Malti minnufih ipo;;i fuq l - a;enda tal Parlament il-mozzjoni li saret biex Lino Farrugia Sacco jitne[[a minn Im[allef. Il-PN fi stqarrija fakkar li ttalba g[al investigazzjoni saret mill-Gvern pre/identi li kien argumenta li l - Im[allef Farrugia Sacco kien naqqas ilfidu/ja tal - poplu Malti fil ;udikatura wara li l-Im[allef kien di;à nstab li qieg[ed imur kontra l-Kodi/i tal-Etika tal:udikanti. G[alhekk l - Oppo]izzjoni sostniet ilbiera[ li issa tistenna li l-Gvern minnufih ipo;;i fuq l-a;enda tal-Parlament il-mozzjoni li saret biex Lino Farrugia Sacco jitne[[a minn Im[allef.
Grupp spe/jalizzat ta’ pulizija
Storja dwar twaqqif ta’ grupp spe/jalizzat ta’ pulizija ]velata f’In-Nazzjon ilbiera[, kienet ikkonfermata mill-Ministru Manwel Mallia fil-Parlament ilbiera[ filg[axija. Manwel Mallia qal li mhux se jkun hemm grupp separat i]da numru ta’ membri li llum qed iservu fir-Rapid Intervention Unit (IRU) se jkunu individwati biex ji;u attrezzati u m[arr;a apposta biex iwettqu [idma spe/jalizzata b[al dawk ta’ S.W.A.T. Teams meta jinqala’ lb]onn. Id-Deputat Nazzjonalista Jason Azzopardi staqsa xi jrid ifisser il-Ministru meta qal li membri tal-IRU di;à ;ew indi-
vidwati. Staqsa jekk l-g[a]la ta’ dawn il-membri saritx bl-istess mod li qed issir l-g[a]la talPulizija ta’ Ri]erva billi lKummissarju tal-Pulizija j/empel personalment lil individwi. Il-Ministru Mallia qal li lg[a]la se ssir mill-awtoritajiet kompetenti minn fost dawk li juru interess. Jason Azzopardi staqsa jekk ilMinistru hux lest li jpo;;i fuq ilMejda tal-Kamra kopja tal-kuntratt li qed ikunu mitluba jiffirmaw il-Pulizija ta’ Ri]erva. Il-Minsitru Mallia talab lidDeputat Nazzjonalista biex jag[mel it-talba tieg[u bil-miktub.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 14 ta’ Jannar, 2014
LOKALI
Tabella li turi ]-]ieda fil-prezzijiet tal-fjuwil meta mqabbla mal-istess perjodu tliet snin ilu, f’Jannar 2011, meta l-GWU kienet ni]]let in-nies fit-toroq jipprotestaw
Ipokresija tal-Gvern ta’ Muscat fi]-]idiet tal-fjuwil
Il-Partit Nazzjoanlista fisser i]-]idiet im[abbra fil-bidu tassena l-;dida fil-prezzijiet talpetrol unleaded, il-gasoil, ilpitrolju u fil-prezzijiet ta/-/ilindri tal-gass b[ala xhieda talipokresija tal-Gvern ta’ Muscat u tal-“unjin privile;;ata” talPartit Laburista. Il-Kelliem g[all-Ener;ija u lKonservazzjoni tal-Ilma, George Pullicino, qal li ]-]ieda filprezzijiet tal-fjuwil li t[abbru mill-Gvern fil-;ranet li g[addew waqt li l-poplu Malti u G[awdxi kien aljenat igawdi l-bidu ta’ sena ;dida, se tibqa’ tg[odd g[at-tliet xhur li ;ejjin. Fi]-]ieda tal-prezzijiet im[abbra, il-Partit Nazzjonalista qal li ma jistax ma jinnotax lipokresija tal-Gvern u tal-General Workers’ Union (GWU), li fissnin li g[addew wettqu kru/jata wara l-o[ra kull meta kien isir a;;ustament fil-prezz tal-fjuwil. Issa l-istess Gvern u l-GWU qed jibqg[u siekta minkejja ]-]ieda kbira fil-prezzijiet. Il-Partit Nazzjonalista qed jippubblika tabella li turi ]-]ieda fil-prezzijiet meta mqabbla malistess perjodu tliet snin ilu, f’Jannar 2011, meta l-GWU kienet ni]]let in-nies fit-toroq biex jipprotestaw kontra dak li sej[itlu pi] qawwi fuq il-poplu Malti u G[awdxi. Dakinhar, l-istess GWU kienet sej[et g[al laqg[a ur;enti talKunsill Malti g[all-I]vilupp Ekonomiku u So/jali biex jiddiskuti l-prezzijiet tal-fjuwil. L-istess jista’ jing[ad g[allPartit Laburista, li dak i]-]mien kien qal li l-Gvern kien qed jg[olli l-prezzijiet b’mod irresponsabbli u li l-Awtorità ta’ Malta dwar ir-Ri]orsi kienet “abdikat minn dmirha”.
3
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 14 ta’ Jannar, 2014
4
PARLAMENT
Xejn konkret minn Ji/[ad li qatt kellem xi membru dak li wieg[ed il-PM parlamentari dwar l-iskandlu Farrugia in negozjant dwar l-immigrazzjoni ta]George ]ejt li ng[ata l proklama dwar l investigazzjonijiet b rabta ma allegazzjonijiet u akku]i f ir irregolari regolaritajiet ta xiri ta] ]ejt mill ,
-
-
-
’
’
Il-Kap tal-Oppo]izzjoni Simon Busuttil qal ilbiera[ fil-Parlament li minkejja l-[afna kliem li ju]a lPrim Ministru Joseph Muscat, ma rnexxielu jikseb xejn konkret minn dak li wieg[ed kemm millOppo]izzjoni kif ukoll millGvern dwar l-immigrazzjoni irregolari. Meta lbiera[ tkellem dwar listqarrija li g[amel il-Prim Ministru Joseph Muscat fis-seduta Parlametari tal-biera[ dwar issummit tal-Unjoni Ewropea f’Di/embru li g[adda, Simon Busuttil qal li l-Prim Ministru fta[ar b’dak li sejja[ b[ala kisbiet li g[amel b’impenji konkreti millUE bir-responsabbiltà tittie[ed mill-Kummissjoni Ewropea minflok mill-pajji]i individwali. Simon Busuttil qal li filwaqt li fta[ar b’[afna kliem, fil-fatt ilPrim Ministru ma rnexxielu jikseb xejn konkretament minn dak li wieg[ed. Fakkar kif Joseph Muscat kien kritiku [afna g[all-amministrazzjoni pre/edenti g[aliex il-burden sharing kien ftehim fuq ba]i volontarja. Fl-ebda kumment jew sentenza minn dak li sar fillaqg[at tal-Kummissjoni Ewropea f’Ottubru u f’Di/embru tas-sena li g[addiet ma hemm xi riferenza g[al burden sharing obbligatorju. Fir-rapport li l-Prim Ministru qal li jikkonferma t-talbiet li g[amel hu, hemm spe/ifikat li lburden sharing g[adu fuq ba]i volontarja. Simon Busuttil staqsa lill-Prim Ministru g[aliex dan ilftehim issa qed iqisu po]ittiv u sa[aq li lanqas dwar time frames
il-Prim Ministru ma rnexxielu jikseb xejn konkret. Il-Kap tal-Oppo]izzjoni qal li fil-konklu]jonijiet tas-summit ma hemm l-ebda riferenza spe/ifika dwar Malta, kuntrarjament g[al dak li sar f’konklu]jonijiet ta’ summits ta[t l-amministrazzjoni pre/edenti. Simon Busuttil qal li l-Prim Ministru tkellem b’mod trijonfalistiku dwar is-sehem li g[andha tie[u l-Frontex fir-ripatriazzjoni ta’ immigranti li ma jikkwalifikawx g[all-a]il. Il-Kap talOppo]izzjoni qal li dan l-obbligu ta’ Frontex di;à je]isti skont li;i tal-UE li ilha li da[let fis-se[[ mill-2008. Simon Busuttil qal li ma jistax ma jsemmix ukoll il-fatt li blatte;;jament tieg[u, il-Prim Ministru mhux talli ma ;ab xejn konkret i]da kabbar is-sentiment negattiv ta’ xenofobija kif ukoll ta isem [a]in lil Malta bi kliem filvojt. F’domandi o[ra li saru midDeputati Nazzjonalisti Carm Mifsud Bonnici u Marthese Portelli, il-Prim Ministru ;ie mitlub jag[ti dettalji dwar xi pjani g[andu g[all-infiq ta’ fondi li se tkun qed tag[ti l-UE marbutin mal-immigrazzjoni kif ukoll dettalji dwar kemm u min huma lpajji]i li a//ettaw li jie[du refu;jati. Fit-twe;iba tieg[u, il-Prim Ministru qal li hu qatt ma wieg[ed burden sharing obbligatorju u flebda mument ma semma dan filmanifest elettorali. Hu ma ta ebda twe;iba dwar numru ta’ refu;jati li ;ew a//ettati minn pajji]i o[ra.
’ Enemalta, ilbiera[ /a[ad quddiem il-Kumitat Parlamentari tal’
-
Kontijiet Pubbli/ili li qatt kellem xi membru parlamenatari dwar liskandlu. Minn mistoqsijiet li sarulu misSegretarju Parlamentari Owen Bonnici, b’rabta na’ email mibg[uta fid-29 ta’ April 2005, Farrugia qal li hu kien g[amel pressjoni ma’ Olivier de Richmond, il-prin/ipal ta’ Total biex jit[allas u ma jiftakarx g[aliex kien g[amel din ilpressjoni. George Farrugia, li kien a;ent lokali tal-kumpanija Total, stqarr li kien iddisprat biex jit[allas g[ax ma setax jag[mel dak li kellu jag[mel u li kien se jkun f’inkwiet kbir. Mistoqsi ripetutament, Farrugia qal li ma jiftakarx x’kien qal dakinhar, i]da din kienet forma ta’ pressjoni g[al [las ta’ [afna flus li kienu dovuti lilu. Skont hu, jista’ jkun li hu wkoll kellu b]onn jag[mel xi pagamenti u g[alhekk kellu b]onn il-flus. Is-Segretarju Parlamentari Bonnici qal lil Farrugia li ma kienx qed jemmnu, u wissieh li jekk ma jipprovdix informazzjoni jista’ j[abbat wi//u malkonsegwenzi. Saru numru ta’ mistoqsijiet dwar diversi emails u George Farrugia qal li l-emails kienu dwar il-possibbiltà li jkun iffurmat konsorzju sabiex jitmexxew il-fa/ilitajiet g[all-[a]na ta]-]ejt. Is-Segretarju Parlamentari Bonnici qal li ma jistax jemmen kif Farrugia kellu jissellef 50,000 ewro meta hu, qabel, kien [allas diversi flejjes u ta [afna rigali lil [afna persuni. {are; li dawn il50,000 ewro ;ew imsellfa minn /ertu Naim Ahmed, bil-[sieb li dawn il-flus jit[allsu lura lilu f’kont }vizzeru. Farrugia kien mistoqsi jekk hu kellux negozjati ma’ Naim Ahmed. George Farrugia qal li huma kellhom negozjati bejniethom, i]da dawn ma kinux relatati max-xiri ta]-]ejt millEnemalta. George Farrugia qal li meta sej[ulu l-Pulizija biex imur idDepot, hu kien /empel lil martu, lil Siegfried Borg Cole u lil Ronnie Agius. Is-Segretarju Parlamentari Bonnici staqsa g[aliex f’dak il-mument ta’ paniku kkuntattja, minn tant nies,
George Farrugia lbiera[ kompla jixhed quddiem il-Kumitat Parlamentari dwar il-Kontijiet Pubbli/i
Wara li n[eles mill-arrest mid-Depot u meta ng[ata l-proklama, George Farrugia qal li ma kien kellem lil [add dwar il-ka], lanqas lil xi [add fl-awtorità lil Ronnie Agius. George Farrugia qal li hu kien /empel lil Ronnie Agius u talbu biex jinforma lil Borg Cole. Hu /a[ad li kien /empel lil xi membru parlamentari fil-jiem bejn, meta kien ippubblikat liskandlu ta]-]ejt fil-gazzetti u meta ssejja[ biex ikun interrogat fid-Depot. George Farrugia qal li ma jiftakarx ikellem lil xi [add. Jiftakar li kien mal-mara meta ra l-a[bar minn fuq il-gazzetti li kien xtrahom ming[and stationer fil-Kalkara. Dan kien fl-20 ta’ Jannar 2013. Hu qal li dakinhar kien [assu qisu mi;nun u llum jirringrazzja ‘l Alla li m’g[amilx dak li kien bi [siebu jag[mel. Jiftakar li l-iktar persuna li dejjaq kien Dr. Borg Cole. Hu qal li sie[eb kummer/jali ta’ Frank Sammut kien /empillu u aktar tard ]aru fl-uffi//ju tieg[u ma’ Frank Sammut. George Farrugia stqarr li s-sie[eb ta’ Sammut ma kellux x’jaqsam max-xiri ta]-]ejt. Din il-laqg[a ma’ Sammut saret qabel ma kien arrestat. Mitlub jg[id jekk qattx bag[at emails dwar din il-kwistjoni, George Farrugia qal li ma jiftakarx li g[amel dan. U lanqas ma jiftakar li kellem lil xi [add, [lief lil Ronnie Agius, [abib talfidu/ja tieg[u.
Mistoqsi jg[id jekk talabx assistenza f’dan l-inkwiet qabel ma mar id-Depot, George Farrugia baqa’ sieket g[al ftit sekondi sakemm stqarr li hu ;ieli kellem lill-Avukat Godwin Muscat Azzopardi, u[ud minn [utu u xi [bieb. Bi twe;iba g[al mistoqsijiet li saru mid-Deputat Nazzjonalista Beppe Fenech Adami u misSegretarju Parlamentari Owen Bonnici, George Farrugia qal li g[axart ijiem wara li [ar;et listorja hu enfasizza li hu qatt kellem xi membru parlamentari. George Farrugia kien mistoqsi jekk, meta ra l-istorja filgazzetti, ;iex f’mo[[u xi [add li wassal din l-informazzjoni. Hu stqarr li seta’ n[are; xi tag[rif mill-hard-disk tal-kompjuter tieg[u. Wara li n[eles mill-arrest midDepot u meta ng[ata l-proklama, George Farrugia qal li hu ma kien kellem lil [add dwar il-ka], lanqas lil xi [add fl-awtorità. Hu lanqas ma kien ikkuntattjat minn xi [add li kien involut fl-iskandlu. George Farrugia stqarr li dan kien ]mien fejn ra min kienu lveru [bieb, g[ax [afna nies li kien jaf ma baqg[ux ikellmuh. Il-Kumitat issospenda x-xhieda ta’ George Farrugia u a;;orna g[al g[ada l-Erbg[a fis-6.30pm.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 14 ta’ Jannar, 2014
5
LOKALI
7,500 persuna jirre;istraw g[ax-xog[ol Statistika tal-Uffi//ju Nazzjonali tal-Istatistika (NSO) turi ]ieda ta’ 630 fil-qg[ad, jew 9.3%, biex dawk li qed ifittxu xxog[ol f’Awwissu li g[adda kienu jinsabu fil-livell ta’ 7,500. Sena qabel, il-qg[ad kien fil-livell ta’ 6,800; anke fuq ix-xahar ta’ qabel, Lulju, il-qg[ad f’Malta u G[awdex ]died. L-istatistika tal-NSO turi li limpjiegi fuq perijodu ta’ sena, ]diedu bi kwa]i 4,000, li jfisser ]ieda ta’ 2.6%. L-a[[ar /ifri juru li
waqt li l-parti l-kbira ta]-]ieda – 2,900 – kienet mas-settur privat, is-settur pubbliku wkoll esperjenza ]ieda sostanzjali meta mqabbel ma’ sena qabel. Bejn Awwissu 2012 u Awwissu tas-sena l-o[ra, il-[addiema malGvern ]diedu b’aktar minn elf, jew ]ieda ta’ 3% g[al 42,000. Dan meta l-medja g[all-2012 kienet ta’ 41,000 ru[, u s-sena ta’ qabel kienet ftit inqas – li jfisser li l-impjegati ma/-/ivil kienu qed jonqsu u mhux ji]diedu.
I/-/ifri tal-NSO g[al Awwissu juru wkoll li komplew ji]diedu nnisa li ja[dmu, bi]-]ieda fuq sena tkun ta’ kwa]i 3,000, jew 6%. Il[addiema self employed ukoll irre;istraw ]ieda – ta’ 190 jew ftit aktar minn 1%. L-istatistika turi wkoll ]ieda ta’ kwa]i 2,600 f’dawk li g[andhom impjieg part-time g[al total ta’ kwa]i 58,800; u ]ieda f’dawk li lpart-time hu l-impjieg prin/ipali tag[hom kif ukoll f’dawk li g[andhom ukoll full-time.
Sinjali ta’ problemi strutturali ta’ qg[ad Jixhed il-faqar u l-ba[[ tal-politika ekonomika tal-Gvern Laburista L-istatistika ppubblikata lbiera[ mill-Uffi//ju Nazzjonali tal-Istatistika dwar il-persuni ja[dmu bi qlig[, tfissret mill-Partit Nazzjoanlista b[ala sinjal li filwaqt li ter;a’ ti;bed l-attenzjoni fuq i]-]ieda fil-qg[ad xahar wara l-ie[or, tix[et ukoll dawl fuq il-problemi strutturali li pajji]na issa qed jaffronta f’dan is-settur. Il-Kelliem g[ax-Xog[ol u dDrittijiet tal-Persuni b’Di]abilità Stephen Spiteri u lKelliema g[all-Kompetittività u t-Tkabbir Ekonomiku Kristy Debono, qalu li barra mi]]ieda fil-qg[ad ta’ 636 persuna f’Awwissu li g[adda, l-istess statistika turi li mill-impjiegi li n[olqu matul l-a[[ar 12-il xahar li g[alihom qed ting[ata l-informazzjoni, aktar minn elf minnhom kienu postijiet taxxog[ol mal-Gvern. Din i]-]ieda fix-xog[ol massettur pubbliku tmur kontra xxejriet u r-realtajiet internazzjonali kollha fejn qed jitnaqq-
su l-impjiegi mas-settur pubbliku u ji;i stimulat aktar xog[ol fis-settur privat. Dan imur ukoll kontra dak li wieg[ed il-Gvern stess filba;it, fejn [abbar politika aktar restrittiva fejn jid[lu impjiegi mas-settur pubbliku. Meta wie[ed i[ares lejn la[[ar sentejn s[a[ ta’ amministrazzjoni Nazzjonalista, minkejja li pajji]na [oloq mal5,000 post tax-xog[ol fis-sena, ;ie re;istrat tnaqqis fl-impjiegi mas-settur pubbliku. Il-PN fakkar li l-ammont ta’ impjiegi fis-settur pubbliku fl2011 kien ta’ medja ta’ 41,093 impjieg, li fl-2012 ni]el g[al 40,893. I]da wara biss ftit xhur ta’ tmexxija Laburista, f’pajji]na re;a’ ntla[aq il-livell ta’ 42,000 persuna ja[dmu massettur pubbliku. Din i]-]ieda qawwija ta’ jobs mal-Gvern hi ta’ t[assib, u jekk din i]-]ieda se tibqa’ tkun sostnuta sena wara l-o[ra, din se tkompli tpo;;i pi] akbar fuq il-finanzi ta’ pajji]na – li
dwarhom il-Kummissjoni Ewropea re;g[et fet[et pro/edura kontra pajji]na. Jekk g[all-kuntrarju, dawn huma biss impjiegi “ta’ darba”, allura tassew wie[ed jit[asseb aktar x’se ji;ri s-sena d-die[la meta jkun hemm aktar persuni jid[lu fid-dinja tax-xog[ol u dawn il-postijiet ma jer;g[ux ikunu disponibbli. Il-PN spjega kif Gvern Laburista qed jer;a’ j;ib lillekonomija ta’ pajji]na dipendenti fuq is-settur pubbliku, li tmur kontra l-prin/ipju ta’ ekonomija miftu[a u kompetittiva u qed jo[noq is-settur privat minflok jin/entivah kif kien wieg[ed li se jag[mel. Dan kollu, qal il-PN, ikompli jixhed il-faqar u l-ba[[ talpolitika ekonomika tal-Gvern Laburista, politika li qed tonqos milli tin/entiva lis-settur privat biex ikun tassew mutur ekonomiku li jo[loq ix-xog[ol u l-;id, li minnu jgawdu lfamilji kollha Maltin u G[awdxin.
L-MHRA tappo;;a l-bejg[ ta/-/ittadinanza Tappella lill-Gvern jie[u nota tad-diskussjoni fil-Parlament Ewropew u r-responsabbiltajiet u r-reputazzjoni internazzjonali L-Asso/jazzjoni tal-Lukandi u r-Ristoranti (MHRA) fi stqarrija qalet li wara l-laqg[at bejn ilGvern u l-Oppo]izzjoni dwar liskema tal-bejg[ ta/-/ittadinanza Maltija, hekk imsej[a Individual Investment Programme (IIP), issa wasal i]-]miem biex nimxu ‘l quddiem u kienet se tappo;;ja l-iskema dwar il-bejg[ ta/-/ittadinanza. Fi stqarrija l-MHRA qalet li fil-bidu kienet kritika [afna g[all-mod kif il-Gvern g[adda lli;i mill-Parlament ming[ajr konsultazzjoni adegwata filwaqt li nnutat b’mod po]ittiv ir-rakkomandazzjonijiet mill-Kamra talKummer/, l-Intrapri]a u lIndustrija biex l-awtoritajiet jindirizzaw l-iskema fid-dettall. L-MHRA mill-ewwel kienet talbet lill-Gvern u lillOppo]izzjoni biex ikun hemm kunsens u biex tinstab soluzzjoni biex l-iskema ssir fl-a[jar interess tal-pajji].
Il-President tal-MHRA, Paul Bugeja, qal li l-Asso/jazzjoni qatt ma kienet kontra l-iskema fil-prin/ipju, u fa[[ret lill-Gvern li [are; b’inizjattivi finanzjarji ;odda li minnhom tgawdi lekonomija. Madankollu l-MHRA qalet li kienet tippreferi li l-partijiet kollha jaqblu fid-dettalji tal-iskema u temmen li hemm spazju biex dan isir u ma jkunx hemm aktar pubbli/ità negattiva. L-MHRA qalet li ddiskussjonijiet fil-Parlament Ewropew iridu jkunu nnotati u min[abba li din hi materja nazzjonali, il-Gvern g[andu jkompli bl-implimentazzjoni tal-iskema fl-a[jar interess ta’ Malta filwaqt li jie[u in-konsiderazzjoni rresponsabbiltajiet u r-reputazzjoni internazzjonali. L-MHRA qalet li g[andu jkun hemm l-istrutturi me[tie;a biex ma jkunux ripetuti ]balji strate;i/i.
Marlene Mizzi twa[[al fl-MEPs Nazzjonalisti L-Ewroparlamentari Laburista Marlene Mizzi mhix [erqana biex tara isem Malta jaqa’ g[a/-/ajt u ji;i umiljat fil-Parlament Ewropew aktar tard din il - ;img[a . Madanakollu , f ’ post fuq il pa;na tag[ha ta ’ Facebook , Marlene Mizzi marret pass oltre minn hekk, u qalet li huma l-Ewroparlamentari Maltin talPartit Nazzjonalista li se
jirredikolaw lil Malta fil Parlament Ewropew. G[ada l-Erbg[a, wara qbil bejn il-gruppi politi/i kollha fil-Parlament Ewropew, inklu] il-Partit So/jalista Ewropew, li l - Partit Laburista Malti ta ’ Joseph Muscat u Marlene Mizzi jifformaw parti minnu, se jsir dibattitu mistenni [afna waqt is - sessjoni plenarja tal Parlament Ewropew fi
Strasburgu . Il - {amis , imbag[ad, ukoll fuq qbil bejn il-gruppi politi/i kollha, se jittie[ed vot fuq ri]oluzzjoni li se tkun il - ba]i tad - dibattitu ta ’ g[ada. L-isem li ng[ata g[ad-dibattitu fil-Parlament Ewropew hu “?ittadinanza Ewropea g[allbejg[“, u dan peress li bl-iskema kif proposta mill-Gvern ta’ Joseph Muscat, ma tkunx qed
tinbieg[ biss i/ - /ittadinanza Maltija i]da anke /-/ittadinanza Ewropea. L-Ewroparlamentari Nazzjonalisti g[amlu l po]izzjoni tag[hom /ara, kontra l - iskema tal - bejg[ ta/ /ittadinanza Maltija u Ewropea, sa minn meta tnediet l-iskema, u anke wara li l-Prim Ministru [abbar xi tibdil ko]metiku. Madanakollu, lejlet id-dibat-
titu fi Strasburgu , l Ewroparlamentari Laburisti g[adhom ma tkellmux dwar x’se tkun il-po]izzjoni tag[hom kemm fid-dibattitu kif ukoll filvot . Madanakollu , l - post ta ’ Marlene Mizzi fuq Facebook jindika li minflok tiddefendi linteressi u r-reputazzjoni ta’ Malta, se tkun qed tiddefendi liskema kif proposta minn Muscat.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 14 ta’ Jannar, 2014
6
LOKALI
Proposti ta’ soluzzjonijiet u azzjoni immedjata g[all-kri]i fl-Isptar Mater Dei Il-poplu jistenna li l-Partit Laburista fil-Gvern iwettaq dak li wieg[ed minflok ri]enji li huma l-e[fef [a;a Charles Muscat
Fis-sitwazzjoni tal-iffullar u nnuqqas ta’ sodod fl-Isptar Mater Dei li qed titfa’ pressjoni bla pre/edent fuq is-servizz tas-sa[[a, l-Oppo]izzjoni qed tappella g[al mi]uri immedjati u kordinati fillivelli kollha tas-servizz tas-sa[[a biex tittaffa din il-problema. L-Oppo]izzjoni pproponiet numru ta’ mi]uri g[al dan il-g[an, fl-ispirtu ta’ kunsens li bih qed tindirizza ’l dan is-settur. Dawn jinkludu mi]uri biex ti;i indirizzata l-isfida ta’ pazjenti bi [ti;iet ta’ long term care; outsourcing ta’ /erti operazzjonijiet lill-isptarijiet privati; u investiment f’infrastruttura u servizzi ta’ riabilitazzjoni. Dan qalu l-Kelliem g[as-Sa[[a Claudio Grech f’konferenza tala[barijiet barra l-Isptar Mater Dei, li g[aliha kien akkumpanjat millWhip tal-Grupp Parlamentari David Agius. Claudio Grech spjega li fl-a[[ar ;img[at is-servizz tas-sa[[a esperjenza fost l-aktar sitwazzjonijiet diffi/li li qatt kellu jiffa//ja kemm ilu jopera l-Isptar Mater Dei. Din il-kri]i wasslet biex, minbarra l-iffullar fis-swali tal-Isptar u l-livell aktar baxx ta’ kura, numru sostanzjali ta’ pazjenti qed ikollhom l-operazzjonijiet jew interventi tag[hom im[assra u posposti b’tal-anqas sitt ;img[at. Minbarra li dawn il-posponimenti qed iwasslu g[al ansjetà u inkonvenjent kbir g[all-pazjenti u lfamilji tag[hom, din is-sitwazzjoni qed to[loq ukoll pressjoni kbira fuq l-istaff tal-isptar li qed ikollu jopera f’/irkustanzi kriti/i u ’l bog[od minn dawk ideali. Il-Kelliem g[as-Sa[[a stqarr li hemm qbil wiesa’ li l-kaw]a prin/ipali ta’ din il-kri]i hija l-fatt li fl-Isptar Mater Dei hemm numru ta’ sodod li huma okkupati
Il-kelliem tal-Oppo]izzjoni dwar is-sa[[a Claudio Grech, akumpanjat mill-Whip tal-Grupp Parlamentari Nazzjonalista David Agius, spjega f’konferenza tal-a[barijiet kif fl-a[[ar ;img[at is-servizz tas-sa[[a esperjenza fost l-aktar sitwazzjonijiet diffi/li li qatt kellu jiffa//ja kemm ilu jopera l-Isptar Mater Dei (Ritratt> Martin Agius)
minn pazjenti li m’g[andhomx b]onn kura akuta fl-Isptar. Madankollu, [afna minn dawn ilpazjenti huma anzjani fuq skali diversi ta’ dipendenza li ma jistg[ux ikomplu jg[ixu b’mod indipendenti u g[aldaqstant ma jistg[ux jintbag[tu d-dar sakemm jinstabilhom post f’dar tal-anzjani. Ir-ra;unijiet ewlenin g[al din issitwazzjoni bla pre/edent huma diversi u dawn jinkludu x-xejriet demografi/i tal-anzjanità f’pajji]na, il-politika ta’ dan ilGvern ta’ nuqqas ta’ integrazzjoni bejn is-setturi kollha tas-servizz tas-sa[[a, in-nuqqas ta’ azzjoni fil-kamp tar-riabilitazzjoni kif ukoll in-nuqqas ta’ investiment f’aktar sodod fis-settur terzjarju. Dan jikkuntrasta mal-[idma li twettqet fl-a[[ar le;i]latura, fejn b’kollox ]diedu 1,011-il sodda firResidenza San Vin/enz de Paule u fid-djar tal-anzjani l-o[ra talGvern, fl-Isptar tar-Riabilitazzjoni Karin Grech u fi djar o[ra permezz ta’ public-private partnerships.
L-Oppo]izzjoni tibqa’ ssostni li l-pazjent g[andu ji;i qabel il-politika tal-partiti u g[alhekk se tkompli tmexxi politika po]ittiva f’dan il-qasam L-Oppo]izzjoni lesta tikkontribwixxi sabiex jinstabu soluzzjonijiet g[all-kri]i li qed jaffa//ja s-settur tas-sa[[a, u li se tkun spalla ma’ spalla mal-Gvern biex tindirizza din il-problema b’mod [olistiku. Madankollu, dawn lisfidi kollha ma jistg[ux ji;u indirizzati b’nuqqas ta’ sensittività jew b’mi]uri li minflok isolvu lproblemi, jo[olquhom. E]empju /ar ta’ din il-politika ]baljata hu d-de/i]joni li [a lGvern biex iwaqqaf is-servizz talECT (Electroconvulsive Therapy), li hu trattament psikjatriku sensittiv li kien jing[ata filUnit tal-Psikjatrija tal-Outpatients fl-Isptar Mater Dei. Dan is-servizz issa se jkollu jibda jing[ata fl-
Isptar Monte Carmeli. G[alkemm il-pazjenti li ju]aw din it-terapija huma ftit, din id-de/i]joni tista’ tesponi lill-pazjenti g[al riskji bla b]onn li g[andhom ji;u kompletament evitati. L-istess jista’ jing[ad g[adde/i]joni ]baljata u insensittiva tal-Gvern li jtella’ tinda biex tintu]a b[ala reception area barra l-Isptar Mater Dei. F’dan l-isfond, qal Claudio Grech, il-Partit Nazzjonalista qieg[ed jis[aq li hu essenzjali li sservizz tas-sa[[a ji;i indirizzat b’mod aktar integrat u g[alkemm ilpolitika fit-tul f’dan il-qasam g[andha tkompli ti;i ]viluppata filqafas tal-Kumitat Permanenti g[asSa[[a hekk kif propost millOppo]izzjoni, qieg[ed iressaq erba’ proposti ta’ natura immedjata biex ti;i mmani;;jata a[jar din il-kri]i: ■ Il-Gvern g[andu jibda jalloka numru ta’ operazzjonijiet u interventi lill-isptarijiet privati ta[t liskema introdotta mill-Partit Nazzjonalista fil-Gvern tal-outsourcing tal-waiting lists. Il-Gvern alloka €2.5 miljun g[al din l-iskema u huwa essenzjali li jibda ju]aha b’mod immedjat biex itaffi l-pi] u l-pressjoni fuq l-operat u listaff tal-Isptar Mater Dei. ■ Sakemm ma ti;ix ri]olta lproblema tas-sodod okkupati minn ka]ijiet ta’ long term care, u mhux g[al anqas minn sitt xhur, il-postijiet vakanti kollha li jin[olqu fir-
Residenza San Vin/enz de Paule, fid-djar tal-anzjani tal-Gvern u f’dawk miksuba permezz ta’ public-private partnerships, g[andhom jintu]aw biex dawk il-pazjenti li ma jistg[ux ji;u discharged millIsptar Mater Dei jidda[[lu fihom. Fl-istess waqt il-Gvern g[andu jie[u mi]uri pratti/i biex din ilmi]ura ma tintu]ax b’mod abbu]iv mill-pazjenti. ■ B’mod immedjat il-Gvern g[andu jie[u sensiela ta’ mi]uri li permezz tag[hom ting[ata mbuttatura bla pre/edent lill-kura tassa[[a fil-komunità. Fost l-o[rajn il-Gvern g[andu jag[ti finanzjament lill-NGOs u ’l-operaturi privati f’dan il-qasam biex ikunu jistg[u jie[du sehem attiv fil;img[at li ;ejjin u ming[ajr ebda xkiel burokratiku. ■ Il-Gvern g[andu wkoll jirrevedi l-estimi finanzjarji tieg[u g[as-sena d-die[la biex jalloka lfondi ne/essarji biex isir investiment immedjat f’infrastruttura u servizzi ta’ riabilitazzjoni. Huwa ppruvat li dawn is-servizzi jikkontribwixxu direttament biex persuni li jo[or;u mill-Isptar wara li jing[ataw il-kura ma jer;ax ikollhom g[alfejn jer;g[u jidda[[lu. Claudio Grech enfasizza li hemm b]onn li l-forzi politi/i kollha jikkonver;u l-impenn tag[hom f’dan is-settur u g[alhekk appella lill-Gvern biex jappo;;ja l-mozzjoni mressqa mill-Oppo]izzjoni biex jitwaqqaf Kumitat Parlamentari g[as-Sa[[a. Din ilproposta di;à sabet l-appo;; talimsie[ba ewlenin kollha fis-settur tas-sa[[a, kif ukoll tal-Ombudsman u l-Kummissarju tas-Sa[[a. L-Oppo]izzjoni se tibqa’ ssostni li l-pazjent g[andu ji;i qabel ilpolitika tal-partiti u g[alhekk se tkompli tmexxi politika po]ittiva f’dan il-qasam. Madankollu, ilpoplu issa qed jistenna li l-Gvern g[andu ja;ixxi b’aktar ur;enza biex ma jibqg[ux ibatu aktar pazjenti u ting[eleb din il-kri]i. Il-kelliem tal-oppo]izzjoni fisser ukoll li ma ja[sibx li l-Ministru tas-Sa[[a Godfrey Farrugia g[andu jirri]enja min[abba lkwistjoni li qamet wara li nhar il:img[a ttellg[et tinda fil-parke;; quddiem id-Day Care Unit talIsptar Mater Dei. Dan g[ax irri]enji huma l-e[fef [a;a imma lpoplu jistenna li l-Parit Labrista fil-Gvern iwettaq dak li wieg[ed. Bir-ri]enja ta’ persuna li qed tag[ti l-kontribut tag[ha – g[alkemm mhux dejjem naqblu mad-de/i]jonijiet kollha – m’a[na se naslu mkien.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 14 ta’ Jannar, 2014
7
LOKALI
Infermiera tkellmet ma’ In-Nazzjon dwar l-atte;;jament li wera mag[ha b’arroganza Charles Grixti, li n[atar fil-kariga ta’ Manager fid-Dipartiment tad-Day Care Unit tal-Isptar Mater Dei fl-a[[ar ftit xhur, b’rabta mat-tined li ttellg[u nhar il-:img[a fil-parke;; tad-Day Care Unit
Infermiera mhedda g[ax irrappurtat lill-MUMN bit-tined barra Mater Dei Matthew Bonett
Infermiera li ta[dem fid-Day Care Unit tal-Isptar Mater Dei qed tinsisti li ;iet mhedda millManager tal-istess Dipartiment wara li nhar il-:img[a hi nfurmat lill-Union tal-Infermiera u l-Qwiebel, l-MUMN, li hi hija membru tag[ha, li kienu qed jintramaw ]ew; tined kbar barra dDay Care Unit tal-Isptar Mater Dei. F’intervista ma’ IN-NAZZJON, Jacqueline Mamo li ilha g[al dawn l-a[[ar xhur ta[dem fid-Day Care Unit tal-Isptar Mater Dei, insistiet li hi m’g[amlet xejn [a]in meta rrappurtat dak li kienet qed tara lill-President tal-MUMN, Paul Pace, u g[alhekk il-Manager tad-Dipartiment Charles Grixti ma kellux g[alfejn jheddida u
G[amilli l-pager ma’ wi//i u ppuntali subajh ma’ wi//i kemm-il darba x[in qalli li dak li kont g[amilt kien ina//ettabbli - Jacqueline Mamo jkellimha b’mod arroganti. F’rakkont ta’ x’;ara bejn il:img[a u s-Sibt, Jacqueline Mamo fissret li l-:img[a filg[odu, meta rat li kienu qed jintramaw it-tined barra d-Day Care Unit, bdiet tistaqsi lil bosta impjegati u persuni fl-awtoritajiet dwar x’kien qed ji;ri, i]da hi baqg[et ming[ajr risposta konkreta. Kien g[alhekk li infurmat lill-President talMUMN, Paul Pace, li kienu qed jintramaw it-tined li minn na[a
tieg[u mar fil-post biex jikkonferma dak li kienet qaltlu linfermiera. Skont Jacqueline Mamo, lg[ada filg[odu l-Manager Charles Grixti sej[ilha fluffi//ju u “bl-aktar mod arroganti qalli li qieg[ed hemm biex jiprote;ini meta jien m’g[andi b]onn lil [add jipprote;ini, u qalli li qbi]tu meta jien mhux veru qbi]tu g[aliex staqsejt u hu ma kienx hemm.” “G[amilli l-pager ma’ wi//i u
M’a[niex fi ]mien il-Gestapo Paul Pace, il-President talUnion Maltija tal-Infermieri u l - Qwiebel ( MUMN) , kellu kliem iebes g[al rapporti ta’ intimidazzjoni fil-konfront talinfermierat minn /ertu management, u sa[aq li “m’a[niex fi ]mien il-Gestapo” – b’referenza g[all - pulizija sigrieta Na]ista matul it-Tieni Gwerra Dinjija. F’/irkulari li bag[tet il-Union Maltija tal - Infermieri u l Qwiebel (MUMN) lill-membri tag[ha, tfisser kif in;ibdet lattenzjoni lill-MUMN li /ertu management tal-infermieri qed ju]a l-prassi mal-infermieri u lqwiebel li xi de/i]jonijiet qed isiru bi qbil mal-union, meta fil-fatt dan mhux veru u li kol-
lox qed isir minn wara dahar lMUMN. qalet li /ertu tmexxija talinfermieri, fosthom dawk filgrad ta’ Deputy Nursing Manager, jistg[u jintimidaw jew jheddu infermieri u qwiebel, jekk uffi/jali tal-union jissej[u biex jappo;;jaw jew jag[tu pariri. L-MUMN assigurat lill-membri tag[ha li min i/empel lilluffi/jali tal-MUMN, ikun applikat il-prin/ipju tal-kunfidenzjalità u tali prin/ipju jista’ jinkiser biss bil-permess talmembri. Paul Pace, il-President talMUMN, kellu kliem iebes g[al dak kollu li qed ji;ri u sa[aq li “m’a[niex fi ]mien il-Gestapo” – b’referenza g[all-pulizija sigrieta
Jacqueline Mamo, infermiera fid-Day Care Unit tal-Isptar Mater Dei
ppuntali subajh ma’ wi//i kemm-il darba x[in qalli li dak li kont g[amilt kien ina//ettabbli,” sostniet l-infermiera. Jacqueline Mamo qalet ukoll li hi ma ng[atatx i/-/ans biex tag[ti l-ver]joni tag[ha ta’
x’;ara u ma ;arax, i]da meta ppruvat tag[mel dan, “ordnali biex immur na[dem”. Charles Grixti n[atar fil-kariga ta’ Manager fid-Dipartiment tad-Day Care Unit tal-Isptar Mater Dei fl-a[[ar ftit xhur. Id-de/i]joni li [a l-Gvern Laburista li jpo;;i ]ew; tined barra d-Day Care Unit tal-Isptar biex iservu ta’ waiting room u reception g[all-pazjenti u lqraba tag[hom, ma ni]litx tajjeb mal-poplu Malti u G[awdxi, tant li sal-:img[a filg[axija stess il-Gvern kien kostrett li jer;a’ jne[[i l-istess tined, waqt li l-g[ada l-Gvern [are; stqarrija li fiha ammetta li kien insensittiv kemm mal-pazjenti u lqraba tag[hom kif ukoll malpubbliku Malti u G[awdxi.
- Paul Pace, il-President tal-MUMN
Na]ista matul it-Tieni Gwerra Dinjija. Hu fisser kif il-union kellha laqg[a mal-Ministru tas-Sa[[a Godfrey Farrugia u g[amlitha /ara li l-union se tkun qed tag[mel pubbliku dawk il-persuni fit-tmexxija li jirrikorru g[al tali tatti/i ta’ intimidazzjoni fost l-infermieri u lqwiebel g[ax jikkuntattjaw lillMUMN g[al xi parir jew appo;;. Fil-laqg[a bejn il-union u lgvern, irri]ulta li l-Ministru Farrugia lanqas jaqbel ma’ din lim;ieba. L-MUMN mhux se t[alli kollox g[addej g[ax l-intimidazzjoni jew il-bullying imur kontra d-drittijiet tal-infermieri u l-
qwiebel u kontra l-kun/ett kollu tat-trejdunjoni]mu – li hu dritt fi [dan kull pajji] demokratiku b[al Malta. Paul Pace ]ied li tali bullying minn /ertu management talinfermieri, hu meqjus b[ala defensive management fl-ag[ar forom tieg[u. Il-President tal-MUMN temm i/-/irkulari billi [e;;e; lillmembri fi [dan il-union biex ma joqog[dux lura milli j/emplu jekk tittella’ xi ‘tinda’ jew jekk ise[[u xi bidliet fil-prattika tassoltu. Il-Gvern, nhar il-:img[a filghodu, deherlu li jsolvi l-problema ta’ nuqqas ta’ sodod fl-Isptar Mater Dei billi jtella’ ]ew; tined barra d-Day Care Unit tal-
Mater Dei, u dan biex iservu b[ala waiting area. Il-[sieb kien li t-tined jie[du post il-waiting area li hemm firreception tad-Day Care Unit u minflok, timtela bis-sodod biex tibda tintu]a b[ala sala g[allpazjenti. I]da dan ma se[[x g[ax wara kritika [arxa li saret millMUMN u anki mill-Kelliem talPN dwar is-sa[[a, kien hemm ordni g[at-tne[[ija tat-tined. Madankollu l-kontroversji u lproblemi fl-Isptar Mater Dei jibqg[u jirrenjaw u skont sorsi li tkellmu ma’ dan il-;urnal, tfa//at mi]ura o[ra – dawk li jissej[u Skip Rooms, fejn jintrama liskart ta’ wara l-operazzjonijiet, issa qed iservu b[ala postijiet fejn ibidlu l-pazjenti.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 14 ta’ Jannar, 2014
8
BANK ?ENTRALI EWROPEW
Bixra ;dida g[all-karta ta’ €10 b’karatteristi/i tas-sigurtà ;odda u mtejbin Il-flus ewro huma simbolu tan;ibbli tal-UE bi 334 miljun ru[ fi 18-il pajji] ju]aw l-ewro Yves Mersch, il-membru talBord E]ekuttiv tal-Bank ?entrali Ewropew, ippre]enta lbiera[ ilkarta tal-10 ewro l-;dida u [abbar li se tid[ol fi/-/irkolazzjoni fit-23 ta’ Settembru 2014. Mersch qal li “12-il sena wara li kienu ;ew introdotti l-karti talflus u l-muniti tal-ewro, fa/li li ma nag[tux kashom u ninsew kemm kien pro;ett ambizzju], sa[ansitra kura;;u] meta ;iet introdotta l-ewro. Il-munita unika g[enet biex jing[aqdu flimkien miljuni ta’ Ewropej, minkejja d-diversità kollha tag[na, u l-karti tal-flus u lmuniti huma simbolu tan;ibbli tad-determinazzjoni tag[na biex nappo;;jaw l-Unjoni Ewropea. Meta ng[idu, “L-Ewro. Flusna”, infissru tabil[aqq dan!” Waqt li l-10 ewro l-;dida tixbah lil dik li [ar;et l-ewwel fl2002, ing[atat bixra ;dida u g[andha bosta karatteristi/i tassigurtà ;odda u mtejbin. Pere]empju, b[all-5 ewro l;dida, g[andha x-xbieha ta’ wi// Europa – figura mill-mitolo;ija Griega u l-ori;ini tal-isem tal-kontinent tag[na – fl-ologramma u fil-watermark .
Waqt il-pre]entazzjoni, Yves Mersch ikkummenta wkoll li “l-;urnata tal-lum hija wkoll opportunità biex nenfasizzaw l - importanza li n]ommu l fidu/ja tal - poplu fl - ewro . Wa[da mir - ra;unijiet prin/ipali g[ala ;iet introdotta sensiela ;dida tal-karti tal-flus hija biex ji;i ]gurat li kull min ju]ahom ikun jista’ jkompli ju]ahom b’fidu/ja s[i[a”. B[al fl-ewwel sensiela ta’ karti tal - flus , il - karta tal -1 0 ewro l-;dida tista’ ti;i //ekkjata fa/ilment [afna manwalment u vi]walment, bil-metodu “[oss, [ares u mejjel”. Barra mix-xbieha ta’ wi// Europa flologramma u fil-watermark, ilkarti g[andhom numru a[dar ]merald, li jibdel il-kulur minn a[dar ]merald g[al blu skur meta wie[ed imejjel il-karta. Il-karti tal-flus tal-5 ewro u tal -1 0 ewro tas - sensiela Europa jservu iktar peress li g[andhom kisja protettiva . Dan ifisser li l-karti tal-flus ikun je[ti;ilhom ji;u sostitwiti anqas ta’ spiss, b’hekk jitnaqqsu l-ispejje] u jonqos l-impatt fuq l-ambjent.
Il-karta tal-€10 l-;dida se tid[ol fi/-/irkolazzjoni fit-23 ta’ Settembru 2014
Ji]diedu l-karti ta’ flus foloz Fit-tieni nofs tal-2013, tne[[ew b’kollox 353,000 karta falza tal-ewro mi/-/irkolazzjoni – ]ieda ta’ 11.4% fuq i/-/ifra tal-ewwel nofs tas-sena. Madankollu l-g[add ta’ karti talflus foloz baqa’ ]g[ir [afna meta jitqabbel mal-g[add ta’ karti talflus tajbin fi/-/irkolazzjoni flistess perjodu (aktar minn 15-il
biljun). Minkejja dan l-g[add ]g[ir, ilmembri tal-Eurosistema – ilBank ?entrali Ewropew u t-18-il bank /entrali nazzjonali taz-zona tal-ewro – iwissu lill-pubbliku biex joqg[od attent kull meta ji;u karti tal-flus f’idejh. Il-karti tal-flus tajbin jing[arfu fa/ilment permezz tal-metodu
sempli/i “[oss, [ares u mejjel”. Jekk persuna jkollha suspett dwar karta tal-flus, g[andha tqabbilha ma’ wa[da li tkun tajba ]gur. Jekk is-suspett ji;i kkonfermat, il-persuna g[andha tikkuntattja lill-pulizija jew – skont il-prattika nazzjonali – ilbank /entrali nazzjonali rispettiv.
Matul dan il-perjodu, il-karti tal-20 ewro u l-50 ewro baqg[u l-i]jed karti tal-flus li ;ew iffalsifikati. Il-proporzjon ta’ karti tal-flus foloz tal-20 ewro ]died u dak tal-karti tal-flus foloz tal-50 ewro naqas. Flimkien, kienu jg[oddu 78% tal-karti tal-flus foloz. L-g[add ta’ karti tal-flus foloz
tal-10 ewro ]died, i]da din iddenominazzjoni kienet tirrappre]enta 6.3% biss tat-total. Il-bi//a l-kbira (98.0%) talkarti tal-flus foloz, instabu filpajji]i taz-zona ewro; u madwar 1.5% instabu fi stati membri talUnjoni Ewropea barra z-zona ewro; u 0.5% nstabu f’partijiet o[ra tad-dinja.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 14 ta’ Jannar, 2014
9
LOKALI
€300,000 g[all-iskema ta’ skrappjar Il-Gvern €300,000
alloka s-somma ta’ g[all-iskema ta’ skrappjar ta’ karozzi qodma g[al dawk li jixtru karozza ;dida M1 tal-istess kategorija u li tikkwalifika g[all-iskema. L-iskema hi g[al sena u minnha jibbenefikaw dawk li japplikaw l-ewwel. Fi stqarrija Transport Malta qalet li flimkien mal-Ministeru g[at-Trasport u l-Infrastruttura nidiet skema o[ra ta’ g[ajnuna g[al dawk li jixtru karozza ;dida tal-passi;;ieri tal-kategorija M1. L-iskema hi ma[suba biex jitnaqqas in-numru ta’ karozzi qodma mit-toroq u b’hekk jitnaqqas ukoll it-tni;;is. L-g[otja tvarja bejn €500 u €900 u hi su;;etta g[al diversi kundizzjonijiet.
L-applikazzjonijiet jinkisbu mid-Driver and Vehicle Licensing Unit, f’Hornsworks Ditch fil-Furjana jew mis-sit www.transport.gov.mt. Fil-jiem li ;ejjin, Transport Malta se tniedi wkoll skemi o[ra fosthom l-iskemi tal-qlib talmagni g[al gass u tal-karozzi li ja[dmu bl-elettriku. Ta’ min ifakkar li fil-Ba;it g[as-sena 2012, il-Gvern Nazzjonalista kien alloka €3 miljun g[al iskema ta’ skrappjar tant li kienu jing[ataw €1,000 g[al kull karozza u b’hekk setg[u jibbenefikaw 3,000 sid ta’ karozza. Bl-iskema tal-lum jistg[u jibbenefikaw massimu ta’ 600 sid jekk jing[ataw €500 g[al kull karozza. L-atturi tal-film ‘Fast and Furious 6’, fosthom Paul Walker li tilef [ajtu f’in/ident tat-traffiku fil-;img[at ilu
Pubblikazzjoni g[at-tfal mill-Uffi//ju ‘Fast and Furious 6’ l-aktar film popolari g[as-sena 2013 Missjunarju “L-Internet fil-:ungla u stejjer o[ra” huwa l-isem ta’ ktieb ma[ru; mill-Uffi//ju Missjunarju. Dan il-ktieb huwa m]ejjen b’illustrazzjonijiet ori;inali ta’ Monique Mallia, b’numru ta’ stejjer b’tag[lima u b’temi missjunarji. Kull min jixtri kopja tal-ktieb ikun qed jg[in lill-Uffi//ju Missjunarju jwettaq pro;etti tas-Santa Infanzja f’diversi pajji]i tal-missjoni, fosthom il-Bolivja, l-Indja, ilFilippini, i]-}ambja, u l-Mali. Fi w[ud mill-pro;etti li twettaq is-Santa Infanzja hemm ilbini ta’ skejjel u swali fejn kongregazzjonijiet jistg[u jakkomodaw lit-tfal, provi]joni ta’ ikel, ilma nadif u medi/ini g[attfal, assistenza lill-orfanatrofji, u
g[ajnuna biex jixxandar lEvan;elju anki fl-aktar villa;;i remoti tad-dinja. F’Malta, l-Opra Missjunarja tas-Santa Infanzja llum tissejja[ Children Helping ukoll Children. Il-ktieb tnieda nhar il-:img[a 10 ta’ Jannar fil-Kulle;; San Benedittu, Skola Primarja, Bir]ebbu;a. L-Uffi//ju Missjunarju g[alhekk irringrazzja lill-Prin/ipal tal-Kulle;; San Benedittu kif ukoll lill-Kap talIskola Primarja g[all-koperazzjoni biex tittella’ din l-attività. Kull min jixtieq jakkwista dan il-ktejjeb jista’ jmur l-Uffi//ju Missjunarju, i/empel 21236962 jew jibg[at email fuq lisa@missio.org.mt.
‘Fast and Furious 6’, ‘The Smurfs 2’ u ‘World War Z’ kienu l-aktar tliet films popolari f’Malta g[as-sena 2013. Dan skont statistika ma[ru;a mill-KRS Film Distributors Limited fejn jidher li fost ilfilms l-aktar popolari kienu dawk ta’ azzjoni u avventura b[al ‘Iron Man 3’, l-animazzjoni b[al ‘Despicable Me 2’, kif ukoll il-films drammati/i b[al ‘Captain Philips’ u lmusical ‘Les Miserables’. Popolari fost il-Maltin kienu wkoll il-films 3D b[al ‘Life of Pi’, ‘Man of Steel’, ‘The Hobbit - Desolation of Smaug’ u ‘The Smurfs 2’, filwaqt li l-aktar film li dam fis-swali ta/-/inema kien ‘Despicable Me 2’.
Jispikkaw ukoll ]ew; films prominenti li w[ud mix-xeni tag[hom in;ibdu f’Malta, li huma ‘World War Z’ u ‘Captain Philips’. ‘World War Z’ huwa bba]at fuq il-ktieb ta’ Max Brooks u jie[u sehem fih l-attur popolari Brad Pitt kif ukoll numru ta’ extras Maltin hekk kif ;ie mi;bud f’pajji]na. Tom Hanks huwa l-attur prin/ipali ta’ ‘Captain Philips’ u l-istorja hija rakkont ta’ dak li se[[ fl-2009 fl-O/ean Indjan meta l-vapur Maersk Alabama n[ataf minn pirati Somali. F’ordni skont il-popolarità tag[hom, l-aktar films popolari f’Malta fl-2013 kienu: ‘Fast and Furious 6’, ‘The Smurfs 2’ (3D), ‘World War Z’ (3D), ‘Iron Man
3’ (3D), ‘The Hobbit Desolation of Smaug’ (3D), ‘Despicable Me 2’ (3D), ‘Life of Pi’ (3D), ‘Man of Steel’ (3D), ‘Captain Philips’ u ‘Les Miserables’. Minbarra din l-istatisika talfilms l-aktar popolari fost ilMaltin, kienu wkoll il-kriti/i Maltin li vvutaw fuq l-isba[ films tas-sena l-o[ra. Skont ilkriti/i lokali, l-a[jar g[axar films tas-sena li g[addiet kienu ‘Gravity’, ‘Captain Philips’, ‘Saving Mr Banks’, ‘Zero Dark Thirty’, ‘Great Gatsby’, ‘Lincoln’, ‘The Hunger GamesCatching Fire’, ‘Les Miserables’, ‘The Hobbit Desolation of Smaug’ u ‘Cloud Atlas’.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 14 ta’ Jannar, 2014
10
OPINJONI
Traqqig[ tal-pannu 1. Sa /ertu punt, il-mod kif ilGvern pre]enti qed jersaq u jimxi fil-kwistjoni tal-bejg[ ta//ittadinanza jfakkarna kif kien mexa Gvern Laburista filkwistjoni tat-tne[[ija tal-VAT u l-kawlata tas-CET fl-1997. Is-su;;etti innifishom m’g[andhom x’jaqsmu xejn. I]da kemm dakinhar u llum, min[abba d-diffikultà kbira li lGvern g[andu biex jispjega u jikkonvin/i bit-ra;uni u jeg[leb l-argumenti u mistoqsijiet li qed isiru, qed naraw /aqliq kbir tallasti, skont l-udjenza. 2. S’issa rajna l-Gvern jg[addi romblu li;i mill-Parlament f’Novembru li g[adda, bla konsultazzjoni u billi webbes rasu g[all-kull kritika jew argument li n;ieb kemm millOppo]izzjoni u minn [addie[or. Il-le baqg[et le, anzi kien hemm mumenti, anki filParlament, spe/jalment fisseduta tas-Sibt filg[odu fil-bidu ta’ Novembru li g[adda, fejn il-
Gvern irredikolana, anke b’mod personali. I]da ftit sig[at biss wara li l-Gvern ippubblika l-li;i f’Novembru, l-istess Gvern [abbar, kontra dak li kien g[adu kemm [ambaq g[al ;img[at s[a[, li ried ine[[i s-segretezza tal-ismijiet li jixtru /-/ittadinanza g[ax il-Kap tal-Oppo]izzjoni kien qal li kien se j[abbarhom hu. 3. Ta[wida o[ra rajnieha lejlet il-Milied. Il-Prim Ministru [abbar id-dettalji ;odda, qal li lGvern kien se jirrevedi l-kuntratt mal-privat biex ine[[i lesklussività tal-privat u qal li kien ikkonsulta lil min kien ikkon/ernat. :img[a wara nsiru nafu li lGvern ma kienx ikkonsulta u li l-Gvern ma kienx se jirrevedi lkuntratt. Issa nafu li l-privat barrani qed jibg[at formoli lill-Maltin li jg[idu li biex joperaw b[ala liskema jridu l-kunsens tieg[u u hu jrid jg[addihom mill-e]ami
It-traqqig[ tal-pannu qatt mhu sinjal ta’ serjetà. Is-soluzzjoni vera hi li taqla’ mill-g[eruq, i]da l-Gvern qatt ma jista’ jag[mlu dan min[abba rbit mod ie[or
Jason Azzopardi jason.azzopardi@gov.mt
biex itihom il-formoli tal-Gvern Malti stess. Mela mhux veru tne[[iet lesklussività tal-privat. Fl-ewwel lok lanqas biss kien hemm b]onn il-privat, kif g[amlu pajji]i o[ra. 4. Ftit jiem ilu l-Oppo]izzjoni [abbret li kienet se tiltaqa’ malimsie[ba so/jali. Il-Gvern ftit wara qal li se jag[mel l-istess. Wara l-laqg[a tal-Gvern malMCESD, [a;a li kul[add qallu li
messha saret qabel il-li;i u mhux issa, il-Gvern qal li kien lest jikkunsidra li jirran;a xi dettalji tal-iskema skont kif xtaqu w[ud mill-imsie[ba so/jali. Kull bidla fid-dettall tfisser bidla g[ar-regolamenti. Dan ikun ifisser, allura, li jkun hemm it-tielet bidla fir-regolamenti, g[ax kien hemm l-ewwel ver]joni tag[hom qabel Ottubru, it-tieni dik li t[abbret lejlet ilMilied u allura issa jkun hemm bidla o[ra. Sakemm kliemu ma kienx biss g[all-gallarija. 5. Fl-istess waqt, il-Gvern qal li beda ja//etta l-applikazzjonijiet li de[lin ta[t ir-regolamenti kif [ar;u lejlet il-Milied. Anke jekk il-Parlament g[adu ma
ddiskutiex l-Avvi] Legali tarregolamenti. Jekk il-Gvern jer;a’ jbiddel ir-regolamenti biex jinkludi dak li ssu;;erixxa l-MCESD wara l-;img[a li g[addiet, ser ikun hemm allura applikazzjonijiet li jid[lu ta[t regolamenti differenti. Iktar ta[wid. L-alternattiva tkun li ma jbiddel xejn mir-regolamenti u allura jkun kliem fierag[ dak tal-Prim Ministru li qal li kien lest jisma’ dak li qallu lMCESD. 6. It-traqqig[ tal-pannu qatt mhu sinjal ta’ serjetà. Is-soluzzjoni vera hi li taqla’ millg[eruq, i]da l-Gvern qatt ma jista’ jag[mlu dan min[abba rbit mod ie[or.
L-a[jar interess tal-ulied F’dawn il-jiem il-Parlament mistenni jibda jiddiskuti lAbbozz ta’ Li;i dwar l-unjoni /ivili. Il-li;i hi ma[suba biex tag[ti g[arfien u drittijiet lill-persuni tal-istess sess li jag[]lu li jintrabtu u jg[ixu flimkien. Li ra;el u ra;el u mara u mara jidde/iedu li jg[ixu flimkien u jkollhom iddrittijiet /ivili kollha li g[andhom mara u ra;el li jidde/iedu li ji]]ew;u u jg[ixu flimkien, jaqbel kwa]i kul[add. Fil-Programm Elettorali talPartit Laburista kien hemm ilweg[da li f’pajji]na tkun introdotta l-unjoni /ivili. I]da qatt ma ssemma ]wie; /ivili. Fil-pajji] i]-]wie; /ivili di;à je]isti u kieku l-Gvern kellu l[sieb li meta jintrodu/i l unjoni /ivili din l-unjoni tkun tfisser ]wie; , kulma kellu jag[mel hu li jemenda l-li;i dwar i] - ]wie; /ivili biex jag[mel dan jg[odd ukoll g[al koppji tal-istess sess. Unjoni /ivili u ]wie; /ivili mhumiex l-istess. I]-]wie;, dejjem u universalment kien ifisser l-g[aqda bejn ra;el wie[ed u
mara wa[da. L-g[aqda bejn ]ew;t ir;iel jew ]ew; nisa hi unjoni /ivili u mhux ]wie; /ivili. Frott l-im[abba Fil-parti l-kbira [afna tal-ka]i, mara u ra;el jid[lu g[ar-rabta ta]-]wie; bil-[sieb nobbli li jkollhom l-ulied. It-tfal huma lfrott tal-im[abba bejn mara u ra;el li anke fin-natura tag[hom u fi]jolo;ikament huma kumplimentari g[al xulxin. L-ulied ji;u biss mill-g[aqda bejn mara u ra;el. Hekk hi nnatura. Din mhix li;i li g[amel il-bniedem imma hu dak li trid in-natura. Bil-progressi kbar li g[amlu x-xjenza u l-medi/ina
g[adhom ma sabux mod kif ikun hemm tnissel ta’ persuna umana minn rabta bejn ra;el u ra;el jew mara u mara. Dan hu fatt li ma jista’ jmur kontrih [add. G[alhekk, nag[tu kemm nag[tu drittijiet lill-persuni talistess sess li jidde/iedu li jid[lu f’rabta ta’ m[abba u jg[ixu flimkien, sfortunatament ma nistg[ux nag[tuhom id-dritt li
Wie[ed jittama li l-le;i]laturi tag[na jag[rfu x’inhu l-a[jar interess tat-tfal u ma jag[mlu xejn li jista’ jmur kontra r-regoli tan-natura
Dwar l-adozzjoni tat-tfal minn koppji tal-istess sess ma hawnx qbil fil-pajji]. Qabel l-elezzjoni l-Prim Ministru Joseph Muscat kien iddikjara li hu ma jaqbilx li koppji tal-istess sess ikunu jistg[u jadottaw it-tfal. Issa bidel id-diska Mario Schiavone mario.p.schiavone@gmail.com
jkollhom it-tfal. Mela r-rabta bejn ]ew; persuni tal-istess sess u r-rabta bejn mara u ra;el ma jistg[u qatt jitpo;;ew fuq l-istess livell. In-natura stess dan ma tippermettihx. U jekk il-bniedem, permezz ta’ xi li;i, ja[seb li jista’ jmur kontra n-natura, ikun qed jo[loq kaos u di]astru s[i[. L-a[jar ambjent g[at-tfal Jekk in-natura stess li l-ulied jitwieldu biss f’koppja ta’ mara u ra;el hu ovvju li dan hu l-a[jar ambjent li fih jg[ixu u jikbru ttfal fl-interess suprem tag[hom stess. Sfortunatament, u pajji]na mhux e//ezzjoni, kultant ilbniedem jo[loq /irkostanzi, anke inkonxjament, fejn tarbija
li titwieled minn rabta bejn mara u ra;el, fl-interess tag[ha stess, ma tkunx tista’ tibqa’ tg[ix
f’dak in-nukleu familjari u ting[ata g[all-adozzjoni. U hawn jibdew il-problemi ma’ koppji tal-istess sess li jid[lu f’unjoni /ivili. Dawn jippretendu li g[andu jkollhom iddritt ukoll li jadottaw it-tfal. Ladozzjoni hi dritt tat-tfal li jispi//aw barra mill-familja u mhux tal-adulti li jridu jadottaw. Jekk id-dritt hu tat-tfal wie[ed irid iqis x’inhu l-a[jar interess tag[hom u mhux tal-adult. U ma hemmx dubju li l-aqwa interess tat-tfal hu li dawn jitrabbew f’ambjent ta’ familja mag[mula minn mara wa[da u ra;el wie[ed. Numru ta’ emendi Dwar l-adozzjoni tat-tfal minn koppji tal-istess sess ma hawnx qbil fil-pajji]. Qabel l-elezzjoni l-Prim Ministru Joseph Muscat
kien iddikjara li hu ma jaqbilx li koppji tal-istess sess ikunu jistg[u jadottaw it-tfal. Issa bidel id-diska. L-Oppo]izzjoni filwaqt li taqbel mal-unjoni
/ivili ddikjarat li se tressaq numru ta’ emendi meta l-li;i tkun qed ti;i diskussa filParlament. L-importanti hu li kul[add i]omm quddiem g[ajnejh x’inhu l-a[jar interess tal-ulied li jing[ataw g[all-adozzjoni. Importanti wkoll li f’pajji] demokratiku wie[ed jag[ti pi] ukoll lir-rieda tal-ma;;oranza tal-poplu. Il-mandat miksub mill-Partit Laburista fl-a[[ar elezzjoni ;enerali kien biex ikun hawn li;i dwar l-unjoni /ivili. Lelettorat qatt ma ng[ata [jiel li din setg[et tissarraf ukoll fiddritt li koppji tal-istess sess jing[ataw dritt jadottaw. Anzi lPrim Ministru tal-lum, qabel lelezzjoni kien kontra dan iddritt. Wie[ed jittama li l-le;i]laturi tag[na jag[rfu x’inhu l-a[jar interess tat-tfal u ma jag[mlu xejn li jista’ jmur kontra r-regoli tan-natura. Altrimenti nkunu qed nistiednu d-di]ordni flok lordni naturali f’pajji]na.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 14 ta’ Jannar, 2014
11
EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR L-EDITORJAL
Dell ikrah u pi] tqil fuq il-gvern ta’ Muscat F’din l-a[[ar ;img[a kellna diversi messa;;i g[all-politika li biha miexi dan il-gevrn ta’ Muscat. Messa;;i /ari. Messa;;i li permezz tag[hom qed ting[ata indikazzjoni /ara dwar id-direzzjoni li qed jaqbad pajji]na ri]ultat tat-tmexxija u tal-politika talgvern ta’ Muscat. Anqas bejg[ u ji]died il-qg[ad Esperjenzajna f’]ew; okka]jonijiet, statistika li qed turi x-xejra li pajji]na jinsab fiha u li b[al donnu qed tibqa’ tindika l-istess direzzjoni – dik li fiha qed naraw attività ekonomika li qed tbatti u t[alli l-effetti tag[ha kemm fuq is-settur tan-negozju kif ukoll fuq il-qg[ad. L-istatistika dwar ix-xog[ol ukoll qed turi li l-qg[ad qed ji]died u li l-impjiegi li qed jin[olqu mhumiex bi]]ejjed mad-domanda minn min qieg[ed ifittex ix-xog[ol. St[arri; li ppubblikat il-GRTU wera kif kien l-andament tannegozju g[all-festi tal-Milied u l-Ewwel tas-Sena. Negozju li xejn ma ssodisfa lis-settur tal-kummer/, b’75% tal-[wienet jg[idu li marru l-istess, ag[ar jew [afna ag[ar mis-sena ta’ qabel. U dan meta kienu qed jistennew li wara s-sena tal-elezzjoni, din is-sena kien se jkollhom negozju a[jar. Id-di]appunt g[al min kien qed jippretendi li bil-bidla fil-gvern il-pajji] ikompli jkabbar l-attività ekonomika u jo[loq ix-xog[ol, kompla bi statistika Ewropea li wriet li l-bejg[ fil-pajji]i talUnjoni Ewropea ]died u kienu biss Malta u r-Rumanija fejn naqas il-bejg[. Ma’ dan, rajna wkoll statistika uffi/jali dwar il-Labour Foprce Survey li fiha g[at-tielet kwart tas-sena 2013, il-qg[ad ]died b’600 fuq l-istess perjodu tas-sena ta’ qabel hekk kif ir-rata talqg[ad issa tla[[aq is-7%. Jg[addi ]-]mien bl-imsie[ba so/jali Quddiem dawn ix-xejriet ekonomi/i li rri]ultaw mhux minn x’qalu l-politi/i i]da x’qed turi l-istatistika kemm f’pajji]na kif ukoll f’dik Ewropea, rajna wkoll attitudni ta’ gvern li kompla jg[addi ]-]mien bl-imsie[ba so/jali. Prim Ministru ta’ Gvern li wara li [a d-de/i]jonijiet wa[du, u lanqas ma wasal biex ji//aqlaq wara negozjati li saru bejn il-Gvern u l-Oppo]izzjoni wara li l-li;i tal-bejg[ ta/-/ittadinanza kienet di;à g[addiet mill-Parlament, il-laqg[a mal-MCESD kienet biss formalità biex jinforma u mhux jiddiskuti. Dan kien ta’ di]appunt ie[or g[all-imsie[ba so/jali li fi tmiem illaqg[a mal-Prim Ministru, kollha bl-e//ezzjoni tal-General Workers’ Union, kienu fehma wa[da – dik li l-gvern messu ddiskuta l-ewwel mag[hom u mhux wara u meta baqa’ jsostni l-prin/ipju li jrid ibig[ i/-/ittadinanza biex minnha jda[[al il-flus. Atte;;jament insensittiv Atte;;jament ie[or tal-Gvern, insensittiv u li jmur kontra kull prin/ipju tad-dinjità tal-pazjent, sfortunatament ukoll rajnieh il;img[a li g[addiet mill-gvern ta’ Muscat, meta f’paniku rrikorra g[at-tined barra l-Isptar Mater Dei biex jintu]aw b[ala waiting area. De/i]joni li sabet kundanna qawwija mill-unions tal-[addiema fl-isptar li heddew lill-gvern b’azzjonijiet industrijali ming[ajr ebda avvi], u l-gvern dahru mal-[ajt u f’paniku, re;;a’ lura d-de/i]joni li kien [a. Ibig[ i/-/ittadinanza g[ax bla ideat Dawn i/-/irkustanzi li sab ru[u fihom il-gvern fl-a[[ar ;img[a, tefg[u dell ikrah u pi] tqil fuq il-gvern ta’ Muscat li l-uniku risposta g[ax-xejriet ekonomi/i u n-nuqqas ta’ vi]joni g[all-isfidi ta’ pajji]na, g[aliex hu gvern bla ideat, hi biss il-bejg[ ta/-/ittadinanza Maltija.
Apprezzament lejn mara ta’ qalb kbira Jekk l-Ingli]i kienu laqqmu lil Margaret Thatcher b[ala iron lady, lil Dolor Azzopardi xebba Cuschieri minn {a]-}ebbu; ma jixiriqilha xejn anqas minn dan l-istess titlu g[all-qlubija tag[ha fit-tbatijiet kollha li g[addiet minnhom tul il-wie[ed u tmenin sena ta’ [ajja li l-Mulej silifha fuq din l-art. Konna minn dejjem ;irien ta’ xulxin. Tilfet lil ]ew;ha f’età ]g[ira u kellha trabbi l-[ames uliedha tista’ tg[id we[idha b’mezzi tassew baxxi. Kienet tie[u [sieb lil missierha Pawlu u lil [utha l-o[ra. Ilgwaj, l-inkwiet u l-mard ma naqsuha qatt. I;;ieldet mal-[ajja u dejjem [ar;et rebbie[a. Ilkura;; ta’ sur li kellha, id-determinazzjoni li tisboq kull diffikultà tal-[ajja u xejn anqas ilprin/ipju li l-[ajja trid tibqa’ sejra kienu l-virtujiet mag[;una ;ewwa l-karattru tag[[a. G[exet b[ala mara ta’ valur sod Nisrani u dedikazzjoni liema b[alha mhux biss lejn uliedha u l-familja mi]juda tag[[a, i]da wkoll lejn il-proxxmu. Uliedha kienu xi [aga g[olja g[aliha. Ma kellhom lil [add [liefha. Fdaw fiha u [abbewha
tassew. Tathom kull g[ajnuna possibbli bil-ftit li kellha. Kienu l-mimmi t’g[ajnejha. Qatt ma telqithom u tathom kull edukazzjoni possibbli u tnikktet mhux ftit meta kienu jkunu morda u fid-diffikultajiet li kull trobbija ;;ib mag[[a. Kienet mara li t[oss tassew u li tikkomwovi ru[[a bl-inqas mottiv. Dan g[ax kienet taf t[obb u tag[der. Ming[ajr fta[ir ng[id li kull meta resqet g[andi g[al xi forma ta’ g[ajnuna, kont inkun kostrett li ng[inha g[aliex it-talbiet tag[ha kienu dejjem ;ustifikati u bla ebda egoi]mu. Kburi li kont daqshekk ta’ g[ajnuna lejn mara sin/iera u bla ebda pretenzjoni ]ejda jew fierg[a. Il-prin/ipji tag[ha Nsara ]ammithom s[a[ bit-tama f’Alla u f’Marija Santissma. Materji o[ra tal-[ajja kienu g[aliha prezzju]i u minkejja xi kultant id-daqqiet tal-[ajja minn min suppost kellu ja;ixxi mod ie[or, dejjem baqg[et soda fil-kelma u fl-e]empju. Il-[idma tag[ha fil-parro//a titwi u terfa’ d-damask u sservitù ie[or fil-knisja ar/ipretali g[al kull okka]joni kienet [idma ta’ entu]ja]mu liema b[alu. Is-sehem tag[ha fil-[ajja socjali partikolarment fil-Ka]in San :u]epp kienu xprunati biex aktar nisa jiddedikaw ru[[om f’din isso/jetà. Minkejja dan, qatt ma
abbandunat l-obbligi tal-familja tag[ha. L-ener;ija u d-dedikazzjoni responsabbli kienu dejjem tal-akbar e]empju g[al bosta. Minn fassal il-bukkett tal-fjuri li tpo;;a fuq il-presbiterju talknisja waqt il-funeral mag[mul forma ta’ qalb kompost minn fjuri bojod u fin-nofs ta’ din listess qalb safja ter;a qalb o[ra fi/-/entru bil-fjuri [omor nar, g[amilhom xhieda qawwija talkarattru tag[[a – qalb sabi[a mag[mula minn bjuda waqt li t[e;;e; minn ;ewwa fiha nar ta’ m[abba liema b[alu. It-tbatija ta’ matul il-[ajja li kellha ]gur li wassluha sa [dejn Dak li qal: “Ejjew g[andi intom li tinsabu mtaqqlin bit-toqol tal[ajja u jiena nserra[kom.” Dolor di;à tinsab tistrie[ fis-sliem fi [dan Dak li l-kelma tieg[u qatt ma tista’ ti;i nieqsa. L-g[omor lill-ma[bubin uliedha, in-neputijiet, [utha u lqraba kollha. Michael Bonnici {a]-}ebbu;
L-ittri f’din il-pa;na L-ittri g[all-pubblikazzjoni f’din il-pa;na jistg[u jintbag[tu bil-posta (Ittri lill-Editur, InNazzjon, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450), jew fl-indirizz elettroniku: alex.attard@media.link.com.mt.
25 sena ilu f’In-Nazzjon Il-[ar;a ta’ In-Nazzjon tag[na tal-14 ta’ Jannar tal-1989 kienet irrappurtat bi prominenza s-sodisfazzjon li kemm l-Istati Uniti tal-Amerka kif ukoll il-Libja, [adu fil-konfront ta’ Malta. Dan wara li l-kwistjoni bejn dawn i]-]ew; pajji]i tressqet quddiem ilKunsill tas-Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti. {abbar dan il-Vi/i Kap tal-Partit Nazzjonalista Guido de Marco waqt li kien qed jindirizza l-Laqg[a :enerali tasSegretarjat tal-{addiema tal-PN. Fi storja o[ra kienet rappurtata l-[atra ta’ President ;did g[all-Moviment Nisa Partit Nazzjonalista. Anne Agius Ferrante kienet mag[]ula flok Joyce Grech wara li din tala[[ar ma setg[etx ter;a’ tikkontesta skont listatut tal-MNPN. U fi storja o[ra kienet rappurtata l-istennija g[all-wasla tal-Prim Ministru Eddie Fenech Adami lura Malta li kien qed imexxi delegazzjoni fl-Indja.
Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt • Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i> Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 14 ta’ Jannar, 2014
12
ANALI}I
Wasal it-test veru tal-MEPs Laburisti Minn g[ada fil-Parlament Ewropew se tkun qed ti;i diskussa l-iskema ta/-/ittadinanza Ewropea waqt sessjoni plenarja fi Strasburgu. Il-Parlament Ewropew [ass il[tie;a li jiddiskuti dan is-su;;ett tant impotranti wara d-de/i]joni li [a ri/entament il-Gvern Malti dik li jbig[ i/-/ittadinanza Maltija u li fl-a[[ar mill-a[[ar tfisser i/-/ittadinanza Ewropea. Nhar il-{amis stess l-ewroparlamentari se jkunu qeg[din jivvutaw fuq din ir-ri]oluzzjoni u wie[ed jittama li s-sitt rappre]entanti Maltin, u mhux biss it-tnejn tal-Partit Nazzjonalista, juru ddi]approvazzjoni tag[hom lejn dak li qed jipproponi l-Gvern immexxi minn Joseph Muscat. Dan g[andu jkun test importanti g[all-Partit Laburista filParlament Ewropew u ftit xhur biss qabel qabel ma ssir l-elezzjoni sabiex jintg[a]lu s-sitt membri Malti f’dan il-Parlament g[all-[ames snin li ;ejjin. Jidher /ar li Muscat u l-Gvern Malti qeg[din f’minoranza quddiem din il-proposta redikola li tbig[ i/-/ittadinanza ta’ pajji]ek. Kliem a[rax g[all-proposta tal-Gvern Malti F’dawn l-a[[ar ;img[at smajna fuq li smajna kummenti u dikjarazzjonijiet ta’ nies li ;ejjin minn sferi differenti tal-[ajja kif ukoll deputati barranin talParlament Ewropew li jirrappre]entaw partiti politi/i differenti, inklu] is-So/jalisti Ewropej, li kellhom kliem a[rax lejn il-proposta tal-Gvern Malti. Minkejja dan il-Partit Laburista fil-Gvern baqa’
jwebbes rasu u ming[alih li se jibqa’ g[addej romblu min fuq kul[add. Din mhix kwistjoni ta’ politika parti;jana i]da je[tie; li niddefendu l-unur ta’ pajji]na sabiex ikun hemm messa;; /ar u dirett ma’ kul[add li lma;;oranza tal-poplu Malti u G[awdxi bl-ebda mod mhuma interessati li jbig[u /-/ittadinanza tag[hom. G[alhekk bejn g[ada u l{amis qed nistenna li s-sitt Deputati Malti jitkellmu g[annom tal-poplu, jesprimu s-sintiment tag[hom kontra l-proposta tal-Gvern u jivvutaw fl-a[jar interess ta’ pajji]na. Fejn hemm isem pajji]na m’g[andhomx jid[lu kuluri politi/i u wie[ed irid ja[seb b’mo[[u u mhux b’qalbu. G[aldaqstant nittama li nhar il{amis li ;ej jirba[ is-sens komun u d-Deputati Maltin jivvutaw kollha flimkien sabiex
Il-Parlament Ewropew fi Strasburgu f’dawn il-jiem se jkun qed jiffoka l-[idma tieg[u dwar l-iskema ta/-/ittadinanza Ewropea wara d-de/i]joni ri/enti tal-Gvern Malti li jibda jbig[ i/-/ittadinanza Maltija...bla dubju ta’ xejn diskussjoni li tolqotna mill-qrib wara li l-Gvern ta’ Joseph Muscat baqa’ jwebbes rasu
nibg[atu messa;; /ar u dirett li l-Gvern Malti f’din il-kwistjoni sejjer fid-direzzjoni ]baljata. Reazzjoni internazzjonali iebsa Lejlet il-bidu ta’ dan iddiskussjoni fil-Parlament Ewropew, smajna kif issa anke lPresident tas-So/jalisti Ewropej,
Hannes Swoboda kellu reazzjoni iebsa g[al dak li qed jag[mel ilGvern Laburista Malti u l-partit li hu parti mill-familja tieg[u stess fil-Parlament Ewropew. Swoboda jg[id li l-bejg[ ta//ittadinanza j;ib mieg[u t[assib kbir l-aktar min[abba li hemm kwistjonijiet serji marbutin mieg[u, fosthom il-moviment [ieles tal-persuni. Fid-dawl ta’ dan il-fatt Swoboda jag[milha /ara li meta wie[ed jorbot i//ittadinanza ma’ prezz ikun qed jhedded il-valuri Ewropej. Dan hu l-istess t[assib ta’ [afna Maltin u G[awdxin li f’dawn l-a[[ar ;img[at esprimew id-di]appunt tag[hom lejn din il-proposta. Il-Partit Nazzjonalista fl-Oppo]izzjoni wissa kemm-il darba lill-Gvern li din il-proposta kienet se
minn Christian Micallef micallef_christian@yahoo. co.uk
tag[mel [sara kbira lill-kredibbiltà ta’ pajji]na i]da minkejja dan, il-Gvern injora kollox u lil kul[add u baqa’ jwebbes rasu daqslikieku ma jimpurtah xejn mill-identità ta’ pajji]na. Muscat ifalli g[al darba o[ra Wara li ttie[ed il-vot filParlament Malti, Joseph Muscat induna li ]balja u fl-isfond ta’
kritika ;ustifikata u qawwija li saret mill-media internazzjonali, prova jag[ti l-impressjoni li kien se jkun qed ibiddel din l-iskema bil-[sieb li jag[milha attraenti u
F’dawn l-a[[ar ;img[at smajna fuq li smajna kummenti u dikjarazzjonijiet ta’ nies li ;ejjin minn sferi differenti tal-[ajja kif ukoll deputati barranin tal-Parlament Ewropew li jirrappre]entaw partiti politi/i differenti, inklu] is-So/jalisti Ewropej, li kellhom kliem a[rax g[all-proposta tal-Gvern Malti inqas kontroversjali. I]da anke hawnhekk Muscat re;a’ falla. Baqa’ jwebbes rasu u ;ab l-interess tieg[u u tal-PL qabel kull interess nazzjonali. Illum pajji]na ;ie umiljat bi]]ejjed u ]]ejjed. Min kemm ilu li l-Partit Laburista tela’ filGvern f’Marzu li g[adda, pajji]na kien redikolat kemm-il darba mill-barranin u ftit ftit qed nitilfu l-kredibbiltà li bnejna b’tant [idma u sagrifi/ju matul i]-]mien u ta[t gvernijiet differenti, mhux biss dawk immexxija mill-Partit Nazzjonalista. Ming[ajr ma nkun parti;jan, irid bilfors ng[id li kull de/i]joni
li qed jie[u dan il-Gvern qed jirnexxilu jkun kontroversjali fiha. Tassew ka] li m’hemm ebda direzzjoni u [sieb fil-mod ta’ kif qed isiru l-affarijiet. Kieku hemm farka [sieb kieku ma jkunx hemm sitwazzjonijiet fejn Gvern jipproponi li;i mbag[ad jer;a’ jbiddilha, jew Gvern jarma tinda quddiem sptar biex iservi b[ala reception u fi ftit sig[at jer;a’ j]armaha. F’inqas minn sena min wara lelezzjoni ;enerali dan il-Gvern di;à tilef id-direzzjoni u l-poplu Malti jistenna ferm iktar minn gvern li reba[ l-elezzjoni b’ma;;oranza tant kbira.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 14 ta’ Jannar, 2014
13
A{BARIJIET TA’ BARRA
L-a[[ar tislima lil Ariel Sharon L-I}RAEL
It-tebut tal-eks Prim Ministru Ariel Sharon waqt il-funeral tieg[u lbiera[. (ritratt EPA)
Stennija g[al spjegazzjoni minn Hollande
L-eks Prim Ministru I]raeljan Ariel Sharon ilbiera[ indifen fidde]ert tan-Negev fejn kellu r-residenza tieg[u wara /erimonja funebri f’:erusalemm. Waqt I/-/erimonja, il-kelliema deskrivew lil Sharon b[ala persuna li kien dedikat g[all-a[[ar g[as-sigurta ta’ tal-poplu I]raeljan u l-Prim Ministru I]raeljan Benjamin Netanyahu deskrivi[ b[ala “wie[ed mill-ikbar kmandanti militari li qatt kellu l-poplu Lhudi.” Sharon, li kellu karrierra twila kemm militari kif ukoll politika, miet nhar is-Sibt f’eta ta’ 85 sena wara li kien ilu tmien snin f’koma. Eluf kienu dawk li marru jag[tu l-a[[ar tislima lil Sharon hekk kif il-katavru tieg[u kien espost g[all-pubbliku barra lKnesset, il-Parlament I]raeljan, f’:erusalemm. Wara l-funeral, it-tebut ta’ Sharon indifen fir-razzett li kellu f’Sderot qrib il-Medda ta’ Gaza.,
ma’ ;enb martu Lili, li kienet mietet fl-2000. Is-servizz funebri kien wie[ed qasir u sar f’Latrun fil-Punent ta’ :erusalemm fejn Sharon kien indarab serjament fil-gwerra tal1948. Is-sigurta g[all-funeral kienet kbira u g[ali[ attendew 20 delegat barrani. Dawn kienu jinkludu l-Vi/i President Amerikan Joe Biden, il-Ministru g[allAffarijiet Barranin Russu Sergei Lavrov, ir-rappre]entant internazzjonali g[al-Lvant Nofsani Tony Blair u l-Ministru g[allAffarijiet Barranin :ermani] Frank-Walter Steinmeier. Sorsi qalu li l-Gvern tal-{amas fil-Medda ta’ Gaza kien imwissi biex jara li ma jkun hemm ebda attakki b’rockets jew o[rajn matul il-funeral g[al Sharon. Imma t-Tnejn filg[odu kien rapportat li ]ew; rockets kienu sparati minn Gaza lejn l-I]rael u tnejn o[ra wara li ntemm il-
funeral imma dawn ma rnexxielhom jid[lu fit-territorju I]raeljan. {add mid-dinja G[arbija, lAfrika jew l-Amerika Latina ma attenda l-funeral tal-biera[. Sharon, meqjus eroj tal-gwerra fl-I]rael wara li parte/ipa filgwerrer kollha I]raeljan mill[olqien tal-Istat I]raeljan fl-1948 sal-1973, kien mistmerr [afna madwar id-dinja G[arbija partikoalrment g[aliex fl-1982 ordna l-inva]joni tal-Libanu. Il-Palestinjani kienu jqiesu[ b[ala kriminal tal-gwerra min[abba l-massakru fl-1982 ta’ Palestinjani fil-kampijiet ta’ refu;jati ta’ Sabra u Shatila filLibanu. Dan wara l-inva]joni I]raeljana li kien ordna Sharon b[ala Ministru tad-Difi]a. I]da f’Jannar tal-2006, biss ftit xhur qabel ma ta[ l-attakk talpuplesija li wadbitu f’koma, hu mexxa l-irtirar I]raeljan millMedda ta’ Gaza u ried itaffi t-tensjoni mal-Palestinjani.
FRANZA Hemm stennija kbira g[al konferenza tal-a[barijiet li se ssir illum mill-Presdient Fran/i] Francois Hollande. Dan wara li l-;img[a li g[addiet kien svelat li hu kien qed ikollu relazzjoni sigrieta malattri/i Fran/i]a Julie Gayet. Ilkonferenza tal-a[barijiet suppost se tkun dwar riformi ekonomi/i importanti li g[andu jintrodu/i. Imma minflok mistennija li din se tkun dominata minn dan l-iskandlu. Sadattant ilbiera[ kien mistenni li Valerie Trierweiler, issie[ba uffi/jali ta’ Hollande,
to[ro; mill-isptar. Dan wara li [assha [a]in wara li ma fel[itx g[all-iskandlu li nkixef. Imma [bieb tag[ha sa[qu li hi ma kienitx g[amlet sfor] ta’ suwi/idju u kienet lesta ta[firlu. Imma dan biss jekk hu jispejga l-inten]jonijiet tieg[u. Sadattant [afna fi Franza jridu wkoll spejgazzjoni. Dan peress li jekk hu kien ilu ]]mien ma’ Gayet, dan ifisser li kien hemm [ela ta’ flus il-poplu minn[abba sigurta u impjegati u spejje] o[ra marbuta ma’ Treiweiler b[ala il-First Lady ta’ Franza.
L-I}VIZZERA> Nies b’kostumi waqt parata tal-karnival f’Diessenhofen fil-Lvant tal-I]vizzera. (ritratt EPA)
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 14 ta’ Jannar, 2014
14
A{BARIJIET TA’ BARRA
Qatlu min[abba /-/ess L-IRLANDA
?ittadin Taljan kien arrestat f’Dublin b’rabta mal-qtil ta’ ra;el ta’ 39 sena, milli jidher min[abba mossa li g[amel waqt log[ba /ess. Tom O’Gorman inqatel b’mod makabru, tant li l-pulizija rrifjutaw li jag[tu /erti dettalji. Imma rapporti fil-media Irlandi]a qalu li l-vittma kien im[anxar u mqatta’ bi//iet b’sikkina. L-arrestat hu ra;el ta’ 34 sena minn Palermo li kien arrestat filpost tad-delitt u li kien ja[dem f’Dublin.
Ra;el Taljan jitressaq il-Qorti
Il-Pulizija eskludiet li l-qtil kien motivat minn xorb e//essiv jew drogi. Il-pulizija qalu li lindikazzjonijiet huma li l-qattiel qatel f’dag[dig[a ta’ vjolenza min[abba mossa li g[amel fuq i/-chessboard waqt log[ba li ttnejn kienu qed jilag[bu. L-attri/i Amerikana Melissa McCarthy (xellug) ti//ajta mal-kummidjant Amerikan Jimmy Fallon fi tmiem il-premjazzjoni tal-Golden Globes li saret f’Beverly Hills f’Kalifornja l-{add filg[axija (ritratt> EPA)
Id-direttur Ingli] Steve McQueen (fin-nofs) bil-Golden Globe g[all-A[jar Film g[al ‘12 Years a Slave’ flimkien mal-atturi Lupita Nyong’o, Chiwetel Ejiofor, Sarah Paulson u Michael Fassbender wara l-71 edizzjoni tal-Golden Globes Awards fil-Beverly Hilton f’Beverly Hills, Kalifornja (ritratt> EPA)
Su//ess g[al ‘American Hustle’ fil-Golden Globes L-ISTATI UNITI ‘American Hustle’ reba[ tliet premjijiet fil-Golden Globes, fosthom g[all-a[jar film b[ala kummiedja u l-a[jar musical. Latturi ewlenin fih, Amy Adams u Jennifer Lawrence, reb[u lpremjijiet g[all-a[jar attri/i u la[jar attri/i mhux protagonista rispettivament g[al dan il-film ibba]at fis-snin sebg[in. Il-film tad-direttur Ingli] Steve McQueen, ‘12 Years a Slave’ reba[ il-premju prin/ipali g[all-a[jar film. I]da dan kien luniku premju li ntreba[ minn dan il-film wara li kellu seba’ nominazzjonijiet g[as-serata li saret il-{add f’Beverly Hills. Hekk kif [a l-premju, McQueen irringrazzja lil martu talli sabet il-ktieb ta’ Solomon
Northup li fuqu bba]a l-film. Il-premjijiet l-o[rajn kienu mifruxa fuq diversi films. Matthew McConaughey reba[ il-premju g[all-a[jar attur g[allparti tieg[u fil-film ‘Dallas Buyers Club’ filwaqt li Cate Blanchett reb[et il-premju g[all-a[jar attri/i g[all-parti tag[ha fil-film ‘Blue Jasmine’ filwaqt li Leonardo Di Caprio reba[ il-premju g[all-a[jar attur f’kummiedja jew musical g[allparti fil-film ‘The Wolf of Wall Street’. Alfonso Cuaron reba[ il-premju g[all-a[jar direttur g[allfilm ‘Gravity’. Il-film Taljan ‘The Great Beauty’ reba[ il-premju g[all-a[jar film barrani filwaqt li l-film ta’ Disney
‘Frozen’
reba[ il-premju g[alla[jar cartoon. Il-grupp Irlandi] U2 reba[ ilpremju g[all-a[jar kanzunetta ori;inali, ‘Ordinary Love’ li ntu]at fil-film ‘Mandela: Long Walk to Freedom’. Il-grupp qal li l-[idma fuq dan il-film kienet temmet “vja;;” ta’ [afna snin ma’ Nelson Mandela minn mindu daqqew f’kun/ert kontra l-Apartheid 35 sena ilu. Fil-qasam tat-televi]joni, kien hemm [afna li kienu ppremjati fosthom Michael Douglas g[allparti f’‘Candelabra’ filwaqt li sserje ‘Breaking Bad’ reb[et ]ew; premjijiet g[all-a[jar serje drammatika u l-a[jar attur g[all-protagonist Bryan Cranston.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 14 ta’ Jannar, 2014
A{BARIJIET TA’ BARRA
15
IL-:ERMANJA> {addiema tas-salvata;; madwar ajruplan ]g[ir li ;;arraf f’g[alqa qrib Rivenich. Fl-in/ident, l-erba’ passi;;ieri abbord mietu wara li l-ajruplan laqat arbli tal-eletriku fi /par kbir hekk kif kien qed jipprova jin]el f’ajruport fil-qrib. (ritratt EPA)
Qrib arrest fil-ka] ta’ Madeleine McCann IL-PORTUGALL Uffi/jali minn Scotland Yard, li qed jinvestigaw il-ka] ta’ Madeleine McCann, iridu jinterogaw tliet [allelin li kienu fiz-zona meta g[ebet i/-/kejkna tifla Ingli]a f’Praia de Luz filPortugall Il-Pulizija Ingli]a formalment talbet g[al aktar g[ajnuna millPulizija Portugi]a fl-inkjesta tag[hom fost spekulazzjoni li hu imminenti l-ewwel arrest filka]. Dawn il-[allelin kienu identifikati b[ala s-suspettati ewlenin aktar kmieni dan ix-xahar wara anali]i ta’ informazzjoni dwar telefonati li saru miz-zona ta’ fejn g[ebet it-tifla wara li nstab li dawn g[amlu [afna telefonati lil xulxin fis-sieg[at wara li g[ajbin ta’ McCann. Il-;enituri tat-tfila, Kate u
Gerry McCann, desrivew dan li]vilupp b[ala wie[ed signifikanti u kelliem g[all-;enituri konferma li xi arresti kien imminenti. Intqal li dan ma jfissirx li dawn g[andhom it-tifla, imma g[all-investigazzjoni ta’ Scotland Yard, li bdiet tliet snin ilu, l-arrest jag[mel differenza kbira kemm jekk kienu huma u anki jekk ma kienux. Fost dawn it-tlieta hemm talanqas ra;el Portugi] li kien inqabad jisraq f’appartament fiz-zona ta’ Praia da Luz. Appartament li fi[ kien hemm tarbija rieqda u l-;enituri kienu qed jixorbu barra l-appartament meta se[[ l-attentat ta’ serq li kien sfratat mit-twer]iq tat-tifla. Dan ftit ;ranet qabel l-g[ajbin ta’ Madeleine.
T[assib li grupp immigranti mietu waqt vja;; IL-LIBJA Hemm t[assib li grupp ta’ immigranti setg[u mietu mg[arqa waqt vja;; bejn ilLibja u l - Ewropa . Dan wara li nstab dinghy abbandunat fil-ba[ar barra lkosta ta’ Derna fil-Libja. Id-dinghy li nstab hu tat-tip li ssoltu jintu]aw minn immi granti fuq vja;;i simili . Meta nstab , il - makna tad dinghy kienet qed ta[dem u abbord kien hemm diversi affarijiet personali ta’ nies fosthom [wejje; ta’ nisa u tfal.
I]da abbord [add u lanqas filba[ar ta’ madwar ma ntlem[u katavri. Aktar kmieni din is - sena saret sejba o[ra simili u anki f’dan il-ka], fid-dinghy instabu affarijiet personali fosthom mobile phones, flus u [wejje;. X’;ara minn dawk abbord qatt ma sar mag[ruf imma s-suspetti huma li dawn aktarx g[erqu. Bejn is-Sibt u l-{add , ilforzi tas-sigurta Taljani salvaw aktar minn 400 immigrant li nqabdu fil-maltemp.
L-ITALJA> Uffi/jali tal-forzi tas-sigurta Taljani jpo;;u kuruna tal-fjuri quddiem il-Costa Concordia hekk kif ilbiera[ kien imfakkar it-tieni anniversarju minn din it-tra;edja. Il-vapur mistenni jitne[[a mill-post fi ]mien ftit xhur. (ritratt EPA)
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 14 ta’ Jannar, 2014
16
A{BARIJIET TA’ BARRA
L-AWSTRALJA> Pulizija tat-tifi tan-nar f’Perth Hills, f’Perth. Tal-anqas 44 dar inqerdu minn nirien li hemm fil-kampanja fil-periferiji ta’ Perth u hemm tal-anqas 100 pulizija tat-tifi tan-nar jippruvaw jikkontrollawhom (ritratt> EPA)
{ass li kien responsabbli personalment g[all-imwiet IR-RUSSJA
Mikhail Kalashnikov
Ir-ra;el li kien ivvinta lazzarin tat-tip Kalashnikov, ftit qabel ma miet jidher li kien kiteb lill-kap tal-Knisja Ortodossa Russa u esprima t[assib li kien responsabbli personalment g[al dawk l-imwiet kollha mill-arma li kien ivvinta. Mikhail Kalashnikov miet ixxahar li g[adda fl-età ta’ 94 sena u f’Mejju tal-2012 kien kiteb lillPatrijarka Kirill u stqarrlu li kien qed ibati minn “u;ig[ spiritwali” min[abba dawk il-vittmi kollha mill-arma tieg[u. Tul [ajtu, Kalashnikov, pubblikament, dejjem irrifjuta li j;orr ir-responsabbiltà g[al dawk li nqatlu mill-arma li ivvinta.
I]da f’ittra li kienet ippubblikata fil-gazzetta Russa Izvestia, hu stqarr li l-u;ig[ spiritwali kien insapportabbli min[abba dawk l-imwiet. Hu stqarr li dejjem kien jistaqsi lilu nnifsu jekk kienx responsabbli g[al dawk limwiet kollha. L-arma, AK-47, hi meqjusa b[ala l-aktar arma mag[rufa fiddinja u hi l-aktar wa[da li tintu]a. Kalashnikov kien ivvita din l-arma fit-Tieni Gwerra Dinjija u din hi fa/li biex tintu]a u tin]amm. Hu stmat li nbieg[u aktar minn 100 miljun Kalashnikov madwar id-dinja. Hu dejjem kien isostni li kienet il-politika li jimxu biha /erti pajji]i li wasslet biex jinqatlu dawk in-nies kollha. Hu i]da dejjem kien iddispja/ut li l-arma tieg[u kienet tintu]a minn kriminali u tfal li jkunu m;ieg[la jsiru suldati. Fl-ittra lill-Patrijarka talKnisja Ortodossa Russa, Kalashnikov qal li l-ewwel darba li da[al fi knisja kien meta kellu 91 sena u ftit wara tg[ammed. Bintu Elena temmen li sa/erdot g[en lil missierha jikteb parti mill-ittra. Skont l-uffi//ju tal-Patrijarka Russu, dan kien wie;eb g[all-ittra li kien bag[atlu Kalashnikov u kelliem ]ied li l-Knisja Ortodossa Russa kellha po]izzjoni /ara dwara dan, li meta l-armi jservu biex jipprote;u lir-Russja, il-Knisja kienet tappo;;ja kemm lil dak li [alaqhom kif ukoll lis-suldati li ju]awhom. Il-kelliem ]ied li Kalashnikov kien ivvinta l-armi biex jiddefendi lil pajji]u u mhux biex jintu]aw mit-terroristi.
Jiekol ra;el IR-REPUBBLIKA ?ENTRALI AFRIKANA Ra;el f’Bangui, il-kapitali tarRepubblika ?entrali Afrikana, ammetta li kiel ra;el ie[or bi tpattija g[all-qtil ta’ membri talfamilja tieg[u. Ouandja Magloire kien f’folla ta’ Nsara li attakkaw ra;el Musulman filkapitali. Hu qal li kien irrabjat g[aliex xi Musulmani kienu qatlu lil martu li kienet tqila kif ukoll lil o[tu tar-rispett u t-tarbija tag[ha.
Magloire deher f’filmat jiekol sieq il-vittma u [add minn nies pre]enti ma pprova jwaqqfu. Il-pajji] b[alissa jinsab mifni mill-vjolenza minn mindu f’Marzu, ribelli Musulmani [adu l-kontroll tal-pajji] u madwar 20 fil-mija tal-popolazzjoni kellha ta[rab minn darha. Issa hemm pre]enza militari Fran/i]a biex tipprova tikkalma s-sitwazzjoni.
L-I}VIZZERA> Il-qamar jidher wara l-Muntanja Piz Rosatsch qrib Silvaplana, fir-re;jun ta’ Engadine (ritratt> EPA)
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 14 ta’ Jannar, 2014
17
MADWARNA
Ir-rivista lokali ‘Think’ a//essata iktar minn miljun darba Xi ftit jiem qabel l-arlo;; [abbar l-2014, iktar minn miljun persuna minn madwar id-dinja kienu raw ir-rivista lokali Think. Sa nhar it-Tlieta li g[adda dan in-numru kiber g[al 1,114,444 darba minn aktar minn 100
pajji] mill-Istati Uniti u r-Renju Unit g[all-Bra]il, ir-Russja, lAfrika ta’ Isfel u /-?ina. L-inewsstand di;itali bla [las Issuu (http:##issuu.com) inkluda r-rivista fuq is-sit elettroniku tieg[u li attirat ’l fuq minn
100,000
vi]itatur kuljum g[al aktar minn ;img[a. In-numru ta’ qarrejja online kiber minn xi ftit eluf biss fl-ewwel [ar;iet tag[ha. Ir-rivista tirrakkonta l-istejjer tal-istudenti, staff, ri/erkaturi u alumni tal-Università ta’ Malta. Matul is-seba’ [ar;iet tar-rivista, l-istejjer kienu jvarjaw minn robots li jesploraw siti tal-qedem madwar Malta sa ideat li jistg[u jsolvu l-problemi tat-traffiku f’Malta. L-a[[ar [ar;a tkopri kif Malta hija affettwata mit-tni;;is tattba[[ir, u kif pilloli intelli;enti jistg[u b’mod awtomatiku jiskannjaw l-intern tal-;isem uman u jindunaw bil-mard. Id-diversità tal-qarrejja ta’ Think tixhed kontenut qawwi ffukat fuq ri/erka lokali li tista’ tinftiehem minn kul[add. Ir-rivista g[andha sezzjoni Realtà jew Invenzjoni li hi miftu[a g[al kull min irid jibg[at il-mistoqsijiet lil think@um.edu.mt.
Sidien ta’ negozji jiffrankaw aktar ma’ Melita Is-sales ta’ Jannar re;g[u mag[na u Melita qed toffri skont ta’ xahar fuq servizzi u installazzjoni bla [las lil dawk is-sidien ta’ negozji li jabbonaw g[allBusiness Duo Pack sal-a[[ar ta’ Jannar 2014. Bi prezz ta’ 29.66 ewro esklu] il-VAT kull xahar, il-Melita Business Duo Pack jinkludi internet b’velo/ita qawwija Fibre Power sa 30 Megabit kull sekonda, u telefonija fissa b’telefonati b’xejn bla limitu lejn numri fissi ta’ Melita kif ukoll pakkett kbir ta’ 500 telefonata b’xejn lejn operaturi fissi lokali o[rajn. “Il-Business Duo Pack intlaqa’ tajjeb [afna min-negozji ]g[ar u persuni self-employed u ninsabu inkora;;iti [afna min-numru ta’ abbonati li di;à g[andna g[al dan il-prodott. Il-pakkett joffri valur kbir g[all-flus u jinkludi prodotti mill-aqwa. In-negozji llum jiddependu minn internet velo/i u affidabbli, u l-internet Fibre Power ta’ Melita joffri proprju dan, b’velo/itajiet inkredibbli li jibdew minn 30 Megabit kull sekonda. G[al aktar informazzjoni /empel lit-tim tal-Business ta’ Melita fuq 27273535 jew ]ur issit http:##business.melita.com
Ir-rivista hija editjata minn Edward Duca, iddisinjata minn Jean Claude Vancell u l-produzzjoni hija tal-Uffi//ju talKomunikazzjonijiet u r-
Relazzjonijiet mal-Alumni flUniversità ta’ Malta. Tistg[u taraw ir-rivista Think fuq Issuu fl-indirizz http:##issuu.com# thinkuni
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 14 ta’ Jannar, 2014
18
MADWARNA
Opportunità unika lill-artisti femminili fil-wirja ‘Woman’ George Maggi gorgmaggi@gmail.com
L-G[aqda Filantropika Talent Mosti, fi/-?entru tag[ha ta’ kultura nazzjonali, fir-Razzett talMarki] Mallia Tabone Triq Wied il-G[asel, il-Mosta, se tippre]enta wirja artistika li qed tittella’ mill-Malta Women in Business bl-isem ta’ ‘Woman’, bejn il-{add 12 u l-{add 26 ta’ Jannar 2014. Malta Women in Business hi G[aqda volontarja non-governattiva g[an-nisa minn kull qasam tal-[ajja b’interess partikulari g[an-negozju. Din lG[aqda tg[in lill - membri
tag[ha jimxu ’l quddiem filkarriera tag[hom, jitg[allmu minn xulxin, jag[mlu riklam lilhom infushom u lill-attivitajiet tag[hom. L-g[an tal-wirja kollettiva hu li ting[ata opportunità lillartisti femminili ;odda kif ukoll dawk stabbiliti, li jesebixxu x-xog[ol tag[hom f’ambjent mill-isba[. L-esibizzjoni se turi aspetti differenti talmara kemm minn g[ajnejn innisa stess u kemm mil - lat personali tal - artisti individ wali. Se jkunu esebiti pitturi bi]]ejt, fotografija u skultura. I]jed tag[rif dwar il-wirja u
l - G[adqa Malta Women in Business jinsab fuq www . maltawomeninbusi ness.org. Il-wirja tkun miftu[a mitTnejn sas-Sibt mill-5.30 p.m. sat-8 p.m. u l-{dud mill-10 a.m. sa nofsinhar u bejn il5.30 p.m. u t-8 p.m. D[ul bla [las. G[al aktar tag[rif ]uru www.talentmosti.com. U l - pa;na fuq facebook : razzett tal-marki]. Din l-attività g[andha lkollaborazzjoni s[i[a tal Kunsill Skolastiku tal-Iskola Sekondarja Bniet fi [dan ilKulle;; Marija Re;ina.
Wie[ed mix-xog[lijiet artisti/i esebiti fil-wirja ‘Woman’ organizzata fi/-?entru tal-G[aqda Filarmonika Talent Mosti
Attivitajiet kulturali g[all-kalendarju April-:unju 2014
Fi tmiem il-;img[a t-Teatru Salesjan f’Tas-Sliema tella’ l-ewwel kun/ert mu]ikali tas-sena. Dan kien l-ewwel kun/ert mis-sensiela ‘Young Artists Series’, li g[andha l-g[an li tippromwovi talent mu]ikali ;did u promettenti fuq ba]i lokali. Il-mu]i/isti g[al dan l-ewwel kun/ert kienu Noel Curmi (klarinett), Jacob Portelli (arpa), u Maria-Elena Farrugia u Elaine Mercieca (dwett fuq il-pjanu). Il-programm kien jinkludi xog[lijiet ta’ Verdi, Mozart, Thomas, Rachmaninoff, u Camilleri, fost o[rajn.
Il - Kunsill Malti g[all Kultura u l-Arti (KMKA) qed ji;bor informazzjoni dwar attivitajiet kulturali li se jsiru f’April, Mejju u :unju 2014. Organizzaturi ta’ attivitajiet kulturali jew artisti/i huma ;entilment mitluba jibag[tu liskedi ta’ dawk l-attivitajiet li se jitellg[u matul April, Mejju u :unju 2014. L-organizzaturi huma mitluba jibag[tu wkoll deskrizzjoni ta’ tliet linji (preferabbilment bl-Ingli]) dwar kull attività li se jkollhom. L-organizzaturi huma mitluba jindikaw id data, [in u l-post fejn se tittel-
la’ l-attività kon/ernata. L - informazzjoni mitluba g[andha tasal fl-uffi//ju talKunsill Malti g[all-Kultura u l - Arti , 230 , Triq ir Repubblika, il-Belt Valletta, VLT 1116, (attenzjoni Isabelle Gatt) jew b ’ email isabelle.gatt@maltaculture.co m jew fax 2 1 23 3902 sal :img[a 7 ta’ Frar, 2014. IlKunsill ma jag[tix garanzija li materjal mibg[ut wara din iddata ji;i ppubblikat. F’ka] ta’ b]onn ta’ aktar informazzjoni wie[ed g[andu j/empel lil Isabelle Gatt fuq 21232515 jew 21247913.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 14 ta’ Jannar, 2014
19
ATTWALITÀ Rakkonti u esperjenzi mill-Albanija (2)
Il-martirju tal-Knisja Kattolika L-Albanija, kif di;à g[edt flewwel artiklu tieg[i, kien pajji] li sa g[oxrin sena ilu kien ma[kum minn sistema Komunista atea. Kien l-ewwel u l-uniku pajji] fid-dinja dikjarat ateu, meta wara aktar minn g[oxrin sena fil-poter, id-dittatur Enver Hoxha, fl-1967, g[alaq il-knejjes kollha u ddikjara illegali lprattika reli;ju]a kemm fil-pubbliku kif ukoll fil-privat. Fil-pre]ent nistg[u ng[idu li hemm konvivenza pa/ifika bejn ir-reli;jonijiet ewlenin tal-pajji]. Peress li l-Albanija g[addiet madwar [ames mitt sena ma[kuma mit-Torok, ir-reli;jon tal-ma;;oranza hija Musulmana, imma madwar 20% tal-popolazzjoni j[addnu rreli;jon Ortodossa u madwar 10% dik Kattolika. Il-Kattoli/i huma aktar ikkon/entrati n-na[a ta’ fuq talpajji] filwaqt li aktar ma tibda nie]el ’l isfel, aktar g[andek issib Ortodossi u Musulmani. Knejjes im;arrfin Bosta mill-knejjes li ]orna kienu m;arrfin, jew mibdulin fi m[a]en jew /inema, jew u]ati g[al xi skop ie[or –ng[idu a[na xi kumpless sportiv. Niftakar meta mort l-ewwel darba [dax-il sena ilu, rajna diversi knejjes li kull sinjal tassagru kien tne[[a minnhom, u
g[aldaqstant bdew jibnulhom mill-;did il-kampnari u jimmodifikawhom [alli jer;g[u jibdew iservu ta’ postijiet ta’ kult. Ilkatidral ta’ San Stiefnu fi
Shkoder, kien iservi ta’ sala g[all-isport (l-aktar basketball) u l-Knisja Santwarju ddedikat lill-Madonna tal-Bon Kunsill (ilpatruna prin/ipali tal-Albanija) inti u die[el fil-belt ta’ Shkoder (fit-Tramuntana tal-pajji]) ;iet im;arrfa g[alkollox. Imma mal-waqg[a talKomuni]mu, l-Albani]i meddew g[onqhom u re;g[u bnew dan is-Santwarju. Fis-sena 1992 il-Papa :wanni Pawlu II ]ar lAlbanija, fosthom ukoll dan isSantwarju, u ddikjara lil Marija Omm il-Parir it-Tajjeb b[ala Patruna tal-Albanija. Minkejja din il-persekuzzjoni kollha, il-fjamma tal-fidi baqg[et tnemnem u ma ntfietx. Iltqajt ma’ membru Le;junarja li rrakkontatli kif lil binha g[ammditu bil-mo[bi d-dar, wara li sej[et sa/erdot mill-ftit li kien fadal sabiex jamministra dan is-sagrament. U dan b’detriment g[al [ajjitha u [ajjet is-sa/erdot! Membru Le;junarja o[ra qaltilna kemm kienet titlob ir-ru]arju bil-mo[bi, u kienet issakkar ilbibien u t-twieqi sewwa sabiex ma tinstamax, anke sabiex ikollha ftit libertà li tisma’ ftit irRadju tal-Vatikan bil-mo[bi. Stejjer inkredibbli
Tassew stejjer inkredibbli, li meta tismag[hom minn min g[exhom, tid[ol f’qoxortok u tirrealizza li anke fi ]mienna, hawn Insara li batew u g[adhom qeg[din ibatu qatig[ g[all-fidi tag[hom. Ironija kbira hija li minkejja li
Joe Micallef josmic@go.net.mt
Knisja tal-Patrijiet Fran;iskani ;ewwa Shkoder, li ;iet me[uda u mibdula f’/inema. Persekuzzjoni reli;ju]a Is-sorijiet Klarissi fil-qalba tal-belt imsemmija g[adhom jikkonservaw il-bini li kien iservi ta’ [abs g[al dawk arrestati min[abba l-persekuzzjoni reli;ju]a. Jiena kelli x-xorti li g[al darbtejn in]ur dan il-[abs fejn fi/-/elel tieg[u kienu jin]ammu l-pri;unieri f’kundizzjonijiet
Kwadru tal-Madonna tal-Bon Kunsill meqjuma fis-Santwarju tag[ha fil-belt ta’ Shkoder (Scutari). Il-Madonna tal-Bon Kunsill hi l-patruna tal-Albanija
l-knejjes u postijiet o[ra ta’ kult ;ew mibdula f’mu]ewijiet u postijiet ta’ divertiment, in-nies xorta kienet tmur fihom fi ;ranet partikolari sabiex titlob bilmo[bi. Hekk sa/erdot f’dan il-pajji]
uriena li pere]empju nhar ta’ Tlieta, i/-/inema (li qabel kienet knisja) kienet tkun mimlija binnies – mhux biex jaraw il-film li jkun g[addej imma biex jag[tu qima lil Sant’Antnin. U dan b’mod spe/jali kien ji;ri fil-
inumani sakemm jg[addu ;uri mill-qorti farsa tar-re;im. Fi/-/elel g[adek issib sinjali ma[]u]a mal-[itan mill-istess pri;unieri li kienu juru l-fidi tag[hom f’Alla wie[ed, sew jekk Insara kif ukoll jekk Musulmani, anke f’dawn ilmumenti meta jidher li donnu Alla kien g[eb mill-istorja talbniedem. Qg[adt nirrifletti u ng[id bejni u bejn ru[i: Kos kif il-bniedem ma jitg[allem qatt! Tg[id listorja qed tirrepeti ru[ha fiddinja fejn l-Insara g[adhom qed ji;u ppersegwitati jew emar;inati b’mod fin mill-[ajja pubblika min[abba l-fidi tag[hom?
Pittura fil-Knisja tal-Patrijiet Fran;iskani Minuri fi Shkoder (li fi ]mien ir-re;im Komunista kienet mibdula f’/inema) u li turi l-martirju li g[addew minnu l-patrijiet meta dda[[lu ;o travu vertikali
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 14 ta’ Jannar, 2014
20
AVVI}I PN
Il-Kelliema Ewlenin tal-PN Simon Busuttil simon.busuttil@teampn.org
Kap tal-Oppo]izzjoni
Mario de Marco mario.demarco@teampn.org
Kelliem g[all-Ekonomija, l-Investiment u l-Intrapri]i ]-}g[ar
Beppe Fenech Adami Kelliem g[all-:ustizzja beppe.fenechadami@teampn.org Chris Said chris.said@teampn.org
Segretarju :enerali tal-Partit Nazzjonalista
?ensu Galea /ensu.galea@teampn.org
Deputat Speaker u Kelliem g[all-Agrikultura u s-Sajd
David Agius david.agius@teampn.org
Whip tal-Grupp Parlamentari u Kelliem g[all-Gvern Lokali
Fredrick Azzopardi Deputat Whip u Kelliem fredrick.azzopardi@teampn.org g[as-Servizzi tas-Sa[[a u l-Edukazzjoni f’G[awdex
Giovanna Debono Kelliema g[al G[awdex giovanna.debono@teampn.org George Pullicino Kelliem g[all-Ener;ija george.pullicino@teampn.org u l-Konservazzjoni tal-Ilma Tonio Fenech tonio.fenech@teampn.org
Kelliem g[all-Finanzi
Joe Cassar joe.cassar@teampn.org
Kelliem dwar l-Edukazzjoni
Jason Azzopardi jason.azzopardi@teampn.org
Kelliem g[all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali
Francis Zammit Dimech francis.zammitdimech @teampn.org
Kelliem g[all-Kultura u l-Komunikazzjoni
Carm Mifsud Bonnici Kelliem g[all-Affarijiet Barranin carm.mifsudbonnici@teampn.org Clyde Puli clyde.puli@teampn.org
Kelliem g[all-Familja u s-Solidarjetà So/jali
Mario Galea mario.galea@teampn.org
Kelliem g[all-Anzjani
Robert Arrigo robert.arrigo@teampn.org
Kelliem g[at-Turi]mu
Charlò Bonnici charlo.bonnici@teampn.org
Kelliem g[all-I]vilupp So/jali, l-Ambjent u t-Tibdil fil-Klima
Stephen Spiteri stephen.spiteri@teampn.org
Kelliem g[all-Impjiegi u l-Persuni b’Di]abbiltà
Michael Gonzi michael.gonzi@teampn.org
Kelliem g[ad-Drittijiet tal-Annimali
Toni Bezzina toni.bezzina@teampn.org
Kelliem g[at-Trasport u l-Infrastruttura
Antoine Borg antoine.borg@teampn.org
Kelliem g[all-Presidenza tal-Unjoni Ewropea 2017 u l-Fondi Ewropej
Claudette Buttigieg Kelliema g[ad-Djalogu So/jali claudette.buttigieg@teampn.org u l-Libertajiet ?ivili Ryan Callus ryan.callus@teampn.org
Kelliem g[all-Ippjanar u s-Simplifikazzjoni tal-Pro/essi Amministrattivi
Robert Cutajar robert.cutajar@teampn.org
Kelliem g[a]-}g[a]ag[ u l-Isport
Kristy Debono kristy.debono@teampn.org
Kelliema g[all-Kompetittività u t-Tkabbir Ekonomiku
Albert Fenech albert.fenech@teampn.org
Kelliem g[ar-Ri/erka u l-Innovazzjoni
Claudio Grech claudio.grech@teampn.org
Kelliem g[as-Sa[[a
Paula Mifsud Bonnici Kelliema g[all-Kompetizzjoni paula.mifsudbonnici@teampn.org u d-Drittijiet tal-Konsumatur Marthese Portelli Kelliema g[all-Affarijiet Ewropej marthese.portelli@teampn.org
SERVIZZI TA’ CUSTOMER CARE MILL-KUMITATI SEZZJONALI PN IL-MARSA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-MELLIE{A. Kull nhar ta’ {amis bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al appuntament /emplu 79990757. {AL TARXIEN. Kull nhar ta’ Tnejn u :img[a bejn il-5 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al appuntament /emplu 77771529, 79704491 jew 99262634. AVVI}I SO?JALI THERESE COMODINI CACHIA. Il-{bieb ta’ Therese
Comodini Cachia se jorganizzaw Coffee Morning illum it-Tlieta 14 ta’ Jannar fil-Lukanda San Pawl, f’San Pawl il-Ba[ar. {in
fid-9.30am, prezz 7 ewro u ttrasport provdut. G[al aktar informazzjoni /emplu 79425907. IS-SI::IEWI. Il-Kumitat Sezzjonali se jorganizza ta[dita illum it-Tlieta, 14 ta’ Jannar mis-6.30pm ‘il quddiem fluffi//ju tal-partit. Tattendi Ann Fenech.
STEFANO MALLIA. Il{bieb ta’ Stefano Mallia se jorganizzaw Coffee Morning nhar il-{amis 16, ta’ Jannar filLukanda Alexandra, f’San :iljan. Prezz 5 ewro bit-trasport inklu]. G[all-biljetti /emplu 99242992. {AL LIJA. Il-Kumitat Sezzjonali se jorganizza ri/eviment nhar is-Sibt, 18 ta’ Jannar fit-8pm fil-Ka]in Sir Ugo Mifsud. Mistiedna jattendu ttesserati kollha ta’ {al Lija. Jattendi l-Kap Simon Busuttil. IN-NADUR.
Il-Kumitat
Sezzjonali se jorganizza Pizza and Tombla Night nhar itTnejn, 20 ta’ Jannar f’Ta’Kenuna Bar and Restaurant, in-Nadur mis-7pm ‘il quddiem. Trasport provdut g[al dawk li jkollhom b]onn. G[al aktar informazzjoni /emplu 99228688 jew 79562158.
KRISTY DEBONO. Il{bieb ta’ Kristy Debono se jorganizzaw Ikla Buffett fl-okkazzjoni ta’ g[eluq snin id-deputat Nazzjonalista nhar is-Sibt, 25 ta’ Jannar fit-8.30pm filLukanda Cavallieri, San :iljan. Jattendu l-President Emeritu Eddie Fenech Adami fl-okkazzjoni ta’ g[eluq it-80 sena tieg[u, kif ukoll il-Kap tal-Partit Simon Busuttil. Prezz 22 ewro g[all-kbar u tfal bejn il-5 u 12-il sena j[alsu 10 ewro. G[all-biljetti /emplu 70692626 jew permezz ta’ email fuq info@kristydebono.com.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 14 ta’ Jannar, 2014
21
AVVI}I PN GEORGE PULLICINO. Il{bieb ta’ George Pullicino se jorganizzaw [ar;a g[allAkkwarju tal-Qawra, nhar isSibt, 25 ta’ Jannar. Prezz 11.50 ewro. Tluq fis-2.15pm. G[al aktar informazzjoni /emplu 79536857. {AL LUQA. Il-Kumitat Sezzjonali se jorganizza Coffee Morning nhar il-{amis, 30 ta’ Jannar fil-Ka]in tal-Partit fid9am. Biljetti ming[and il-membri tal-Kumitat Sezzjonali jew /emplu 79069228 jew 79056068.
CLYDE PULI. Il-{bieb ta’ Clyde Puli se jorganizzaw Coffee Morning nhar it-Tlieta, 4 ta’ Frar. Trasport provdut mill-postijiet tas-soltu. Biljetti ming[and il-helpers jew /empel 21490643. Prezz 6 ewro. AVVI}I O{RA
IL-G}IRA. Il - Kumitat Sezzjonali PN qed jilqa’ offerti g[at-tmexxija tal-Bar talUffi//ju PN. Dawk interessati huma mitluba jibag[tu l-offerti tag[hom indirizzati lis Segretarju Kumitat Sezzjonali PN G]ira, Ka]in PN, Triq irReb[a, il-G]ira. Il-Kumitat jirriserva d - dritt li jag[]el kwalunkwe offerta, anke dik lanqas vanta;;u]a. SANTA LU?IJA. IlKumitat Sezzjonali PN qed jilqa’ offerti g[at-tmexxija talBar tal - Uffi//ju PN . Dawk interessati huma mitluba jibg[atu l - offerti tag[hom flimkien mad - dettalji kollha lis - Segretarju Kumitat Sezzjonali PN Santa Lu/ija, Dawret it-Torri, Santa Lu/ija Il-Kumitat jirriserva d-dritt li jirrifjuta kwalunkwe offerta anke l - aktar wa[da vanta;;u]a.
Il-Kumitat Sezzjonali PN jav]a li l-Bar talUffi//ju PN qed jitmexxa minn Management ;did. Qed ikun miftu[ kuljum sa tard filg[axija, u s-Sibt u l-{add jifta[ fid-9 a.m. Qed ikunu servuti wkoll appetizers.
{AL TARXIEN. Il-Kumitat Sezzjonali PN jav]a li l-Bar tal - Uffi//ju PN tal - lokalità issa hu miftu[ ta[t Management ;did. Il-Bar qed jifta[ mit-Tnejn sas-Sibt mis-7 p.m. ’il quddiem, kif ukoll il{add filg[odu . Ji;u servuti appetizers.
IL-KALKARA. Il-Kumitat Sezzjonali PN qed jilqa’ offerti g[at-tmexxija tal-Bar talUffi//ju PN. Dawk interessati huma mitluba jibag[tu l-offerti tag[hom lis-Segretarju, Kumitat Sezzjonali PN Kalkara, Ka]in PN, Xatt talKalkara, il-Kalkara. Il-Kumitat jirriserva d-dritt li jag[]el kwalunkwe offerta, anke dik lanqas vanta;;u]a.
TA’ XBIEX. Il-Kumitat Sezzjonali PN jav]a li l-Bar tal-Uffi//ju PN tal-lokalità qed jitmexxa minn Management ;did u b’esperjenza. B[alissa qed ikun miftu[ kuljum bejn il5 p.m. u l-10 p.m. mit-Tnejn sas-Sibt u l-{add bejn id-9 a.m. u t-3 p.m. Qed jitqassmu wkoll appetizers. Min jixtieq jorganizza xi fenkata jew ikla, jista’ j/empel 79813505.
L-ISLA.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 14 ta’ Jannar, 2014
22
TV#RADJU
06>00
Radio 101 Breakfast Club b’waqfiet g[al Sports News fis-06>45, A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 0740 Anali]i tal-:urnali< Avvi]i tal-Mejtin u Angelus fit-07>55)
08>00 08>05 09>00 09>05
A[barijiet fil-Qosor (ikompli) 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>00 11>55 12>00 12>30 14>30 15>00 15>05
Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet The Big Show Hitsteria A[barijiet fil-Qosor (ikompli) Hitsteria (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
16>30 17>55 18>00 18>30 20>00 22>00 23>00 00>25
Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Lura d-Dar Fuzzbox - Eric Montfort Talk Time Newsdesk (r) Wavelength (r)
G[at-tfal fuq il-Cable Disney Channel
Jim Jam
06:45 - Good Luck Charlie 07:05 Dog With a Blog 07:30 - Shake It Up! 07:55 - Austin & Ally 08:15 A.N.T. Farm 08:40 - Dog With a Blog 09 : 05 - Jessie 09 : 25 Wolfblood 09:50 - The Suite Life on Deck 10:15 - A.N.T. Farm 10:35 - Austin & Ally 11:00 Shake It Up! 11:25 - That’s So Raven 11:45 - Jessie 12:10 - Good Luck Charlie 12:35 - Dog With a Blog 13:00 - Wolfblood 13:25 Gravity Falls 13:50 - Jessie 14:10 - Violetta 15:00 - A.N.T. Farm 15:20 - Austin & Ally 15:45 Gravity Falls 16:10 - Shake It Up! 16:30 - Good Luck Charlie 16:55 Dog With a Blog 17:20 - Violetta 1 8 : 05 - Jessie 1 8 : 30 - My Babysitter’s a Vampire 18:50 Wolfblood 19:15 - Gravity Falls 19:40 - Shake It Up! 20:00 - Austin & Ally 20:25 - A.N.T. Farm 20:50 - Good Luck Charlie 2 1:1 0 Wizards of Waverly Place 22:00 The Suite Life of Zack & Cody 22 : 45 - Sonny With a Chance 23:30 - The Suite Life on Deck.
06:45 - Angelina Ballerina 07:00 Nouky & Friends 07:05 Rubbadubbers 07:15 - Oswald 07:30 - Fluffy Gardens 07:37 Fluffy Gardens 07:45 - Jarmies 08:00 Kipper 08:20 - Mio Mao 08:25 What’s The Big Idea? 08:30 Gazoon 08:40 - Wobblyland 08:45 Igloo-Gloo 09:00 - Heroes of the City 09:15 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 Benjamin’s Farm 09:45 - My Animal Friends 10:00 - See the Sea 10:05 - Lots & Lots Of... 10:20 - Bob the Builder 10:30 - Fireman Sam 10:40 - Thomas and Friends 10:50 See the Sea 10:55 - Nouky & Friends 11:00 - Rubbadubbers 11:10 - Pingu 11:15 - Tiny Planets 11:20 - Pingu 11:25 - Tiny Planets 11:30 - Monkey See, Monkey Do 11:40 - Barney & Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:25 - Jarmies 12:40 - Mio Mao 12:45 - What’s The Big Idea? 12:50 - Heroes of the City 13:05 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:30 - Kipper 13:50 - Gazoon 14:00 - Wobblyland 14:05 - IglooGloo 14:20 - Benjamin’s Farm 14:25 - My Animal Friends 14:40 See the Sea 14:45 - Lots & Lots Of... 15:00 - Fluffy Gardens 15:15 Jarmies 15:30 - Angelina Ballerina 15:45 - Monkey See, Monkey Do 15:55 - Barney & Friends 16:25 Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 Igloo-Gloo 17:00 - Bob the Builder 17:10 - Fireman Sam 17:20 Thomas and Friends 17:30 - See the Sea 17:35 - Tork 17:45 - Dougie in Disguise 17:55 - Slim Pig 18:05 Heroes of the City 18:20 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:45 - What’s The Big Idea? 18:50 - Nouky & Friends 18:55 - My Animal Friends 19:10 - See the Sea 19:15 - Lots & Lots Of... 19:30 Monkey See, Monkey Do 19:40 Barney & Friends 20:10 Wobblyland 20:15 - Dougie in Disguise 20:25 - Slim Pig 20:35 Connie the Cow 20:45 - Angelina Ballerina 21:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 - Heroes of the City 21:40 - What’s The Big Idea? 21:45 - Pingu 21:50 Tiny Planets 21:55 - Pingu 22:00 Bob the Builder 22:10 - Fireman Sam 22:20 - Thomas and Friends 22:30 - See the Sea 22:35 - Dougie in Disguise 22:45 - Slim Pig 22:55 - Connie the Cow 23:05 - Tork
Nickelodeon
07 : 05 - Winx Club 07 : 30 SpongeBob SquarePants 07:55 The Fairly OddParents 08:20 - Go, Diego, Go! 08:45 - Umizoomis 09:10 - Tickety Toc 09:28 Little Kingdom 09:35 - PAW Patrol 10:00 - Dora the Explorer 10:25 Little Kingdom 10:35 - Olive the Ostrich 10:50 - Bubble Guppies 11:1 5 - The Fairly OddParents 11:40 - Totally Spies! 12:05 T.U.F.F. Puppy 12:30 - iCarly 12:55 - Victorious 13:20 - Big Time Rush 13:45 - SpongeBob SquarePants 1 4 :1 0 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 1 4 : 40 - The Penguins of Madagascar 15:30 - SpongeBob SquarePants 16:20 - Victorious 16:45 - iCarly 17:10 - Big Time Rush 17:35 - Totally Spies! 18:00 - Kung Fu Panda : Legends of Awesomeness 1 8 : 25 - The Penguins of Madagascar 18:50 The Fairly OddParents 19:15 Robot and Monster 1 9 : 40 Victorious 20:05 - iCarly 20:30 SpongeBob SquarePants 20:55 Avatar: The Legend of Aang 21:45 - Big Time Rush 22:10 - The Penguins of Madagascar 23:00 iCarly 23:50 – Victorious.
A Perfect Murder – Canale 5, 23>31
Industrijalist miljunarju, Steve Taylor, li g[andu dak kollu li tixtieq qalbu, qieg[ed ifittex l-aktar [a;a li jixtieq, l-im[abba u l-fedeltà ta’ martu. G[aliha hu jag[mel kollox u dak li hemm b]onn i]da hi minkejja li taf dan, xorta qed tfittex xi [a;a o[ra u din qed issibha f’kollega tag[ha li hu artist. TVM 1
07:00 – TVAM 09:00 – Niskata 11:00 – Click 11:30 - Tuffi[at Migduma 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 – TVPM 14:00 – A[barijiet 14:05 – TVPM 15:55 – Waqtiet 16:00 – A[barijiet 16:05 – Teleshopping 16:50 – Labrats 17:20 – Xpla[[mal[ajt 17:40 – Teleshopping 18:00 – A[barijiet 18:10 – Puree 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:45 – I/-?aqqufa 21:45 - Headline News 21:50 - The Wedding Battle 22:45 - G[awdex Illum (r) 23:30 – Bijografiji. TVM 2
07:00 – News 09:00 - TVAM (r) 11:00 - Hottest place on earth 11:50 Twelid il-Kelma 12:00 – Puree 12.45 – Starboard 13:15 - Ti;rijiet Biss 13:45 G[awdex Illum 14:45 - Malta u Lil Hinn Minnha 15:00 - Hottest place on earth 15:50 - Twelid il-Kelma 16:00 - Niskata (r) 18:00 – Madwarna 18:30 – Starboard 19:00 - Ti;rijiet Biss 19:30 – Waqtiet 19:40 - Hottest place on earth 20:30 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 20:40 - The Wedding Battle 21:40 - Headline News 21:45 - Paqpaq lifestyle 22:15 - Times Talk 23:00 - A[barijiet blIngli] 23:10 - Football, BOV PL. ONE
07:00 - Breakfast News 08:45 – Teleshopping 09:00 - Sieg[a }mien 10:30 – Teleshopping 11:15 - Aroma Mattina 12:30 - ONE News 12:40 – Kalamita 16:15 – Teleshopping 17:30 - ONE News 17:50 - Dak li Jg[odd 19:00 - Aqrali Storja 19:30 ONE News 20:15 - Snajja Maltin 20:30 - Min-na[a g[all-o[ra 22:50 Popcorn 23:30 - ONE News. Smash
07:00 – A[barijiet 07:40 - Er;a’ Lura
08:40 – A[barijiet 09:00 – {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 10:50 - TSN Teleshopping 13:10 - A to Z Teleshopping 14:20 - Ma’ Majsi 16:10 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 17:10 - Er;a’ Lura 18:00 - A[barijiet ta’ Barra 18:15 - Bingo 75 18:40 – Teleshopping 19:00 – A[barijiet 19:30 - Nursery Stars 20:30 – Drama 21:30 - Malta u l-Unjoni Ewropea 22:00 – A[barijiet. 22:30 - Poker. Raiuno
06:45 - Unomattina (jinkludi Tg 1 fis07:00, it-08:00 u d-09:00) 09:30 Tg1 Flash 10:00 - Unomattina storie vere 10:30 - Unomattina verde 11:00 - Tg 1 11:30 - Unomattina Magazine 12:00 - La prova del cuoco 13:30 - Tg 1 14:00 - Tg 1 Economia 14:10 Verdetto finale 15:20 - La vita in diretta 18:50 – L’eredità 20:00 - Tg 1 20:30 - Affari tuoi 21:10 - Casa e bottega 23:20 - Porta a porta (attwalità) 00:55 - Tg 1 notte 01:20 - Che tempo fa. Raidue
06:45 – Cartoons 08:35 – Flipper 10:00 - Tg 2 insieme 11:00 - I fatti vostri 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 E…state con costume 13:50 - Tg 2 medicina 33 14:00 - Pasion prohibida 14:50 - Detto fatto 17:00 - Cold case 18:15 - Tg 2 notizie 18:45 - NCIS (TF) 20:30 - Tg 2 notizie 20:55 - Rai sport: Tim cup. Lavio- Parma 23:15 2 Next: Economia e futuro 00:10 Law & order 00:55 - Rai parlamento. Raitre
07:00 - Tgr Buongiorno Italia 07:30 Tgr Buongiorno regione 08:00 – Agorà 10:15 - Mi manda Raitre 11:10 – Elisir 12:00 - Tg 3 # meteo 3 12:25 - Tg 3 fuori Tg 12:45 - Pane quotidiano (attwalità) 13:10 – Il tempo e la storia 14:00 - Tg Regione 14:20 - Piazza affari 15:10 - Terra
nostra 16:00 - Aspettando Geo 16:40 Geo 19:00 - Tg 3 19:30 - Tg regione 20:00 – Blob 20:15 – Sconosciuti 20:35 - Un posto al sole (soap) 21:05 – Ballaró 23:20 – Gazebo 24:00 - Tg 3 linea notte 01:05 - Rai Educational 01:35 - Fuori orario 02:00 - Rai News.
–
Canale 5
08:00 - Tg 5 – mattina 08:45 – La telefonata di belpietro 10:05 – TG5 – ore 10 11:00 – Forum 13:00 - Tg 5 13:40 – Beautiful 14:10 – Centovetrine 14:40 - Uomini e donne 16:10 - Il segreto (soap) 16:55 Pomeriggio cinque 18:50 - Avanti un altro! 20:00 - Tg 5 20:40 - Striscia la notizia 21:10 - Il peccato e la vergogna 23:31 - A perfect murder. Film 01:30 - Tg 5 notte 02:00 - Striscia la notizia. Rete 4
07:20 - Miami vice (TF) 08:20 Hunter (TF) 09:45 - Carabinieri 2 (fiction) 10:50 - Ricette all’italiana 11:30 - Tg 4 12:00 - Diagnosis murder (TF) 12:55 - Murder she wrote (TF) 14:00 - Tg 4 14:45 - Lo sportello di Forum 1 5 : 30 Hamburg Distretto 21 16:35 - My life 18:55 - Tg 4 19:35 - Il segreto 20 : 30 - Tempesta d ’ amore ( TF) 2 1:1 0 - Mission impossible 2 . Film1999 00:05 - Passenger 57. Film 1992. Italia 1
07:00 - Gilmore girls (TF) 09.30 – Everwood 11:25 - Dr. House 12:10 Cotto e mangiato 12:25 - Studio aperto 13:00 - Sport Mediaset 13:40 – Futurama 14:10 – Cartoons 15:50 Two and a half men 16:40 - How I met your mother 17:30 - Covert affairs 18:30 - Studio Aperto 19:20 CSI Miami (TF) 21:10 - CSI New York 23:40 – Repo men. Film 2010 01:55 - Sport Mediaset.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 14 ta’ Jannar, 2014
23
TV#RADJU Eurosport 1
08:35 - Eurogoals 09:20 WATTS 10:20 - International Championship Snooker 11:15 Horse Racing Time 11:30 - FIFA Under 17 World Cup Football 12:30 - FIFA Under 17 World Cup Football 13:30 - Live: FIFA Under 17 World Cup Football 16:00 - FIFA Under 17 World Cup Football (Live) 19:00 - Sports Excellence 19:15 - WATTS 20:00 - Boxing 22:00 - Boxing 23:00 - GTA Next Level 23:15 Inside World Touring Cars 23:50 - FIFA Under 1 7 World Cup Football. Eurosport 2
07:00 - FIFA Under 17 World Cup Football 08:30 - ISU Grand Prix, Figure Skating 10:00 - WATTS 1 0 :1 5 UEFA Women’s Champions League Football 13:15 - Freestyle Skiing 14:00 - ISU Grand Prix, Figure Skating 16:00 - FIFA Under 1 7 World Cup Football 17:30 - WATTS 18:00 - The Euroleague Basketball Show 18:30 - EuroCup Basketball (Live) 20:15 - EuroCup Basketball (Live) 22:00 - College Football 23:00 Scottish International Open Bowls. Malta Stars
08:00 - Melita GFA 1st Division 2013-14 (r) 09:40 - Men’s MHA Cup 2013-14 (r) 11:00 - Malta Basketball Association (r) 12:25 Malta Rugby Football Union (r) 1 4 : 00 - BOV Premier League 2013-14 (r) 16:00 - FXDD FMA 2013-14 (r) 17:20 - Melita GFA
1st Division 2013-14 (r) 19:00 Football Nurseries 19:35 - FXDD FMA 2013-14 21:00 - Malta Rugby Football Union (r) 22:35 BOV Premier League 2013-14 (r). Melita Sports 1
08:00 - Bundesliga (r) 09:55 Bundesliga (r) 11:50 - FA Cup (r) 13:55 - America’s Cup: World Series (r) 16:00 - 2012 Alpari World Match Tour (r) 18:05 Bundesliga - Highlights (r) 19:00 - Volleyball Champions League Magazine The Big Hit (r) 19:30 Bundesliga (r) 21:25 - European Le Mans Series 2012 (r) 22:30 2012 Alpari World Match Tour (r) 00:35 - FA Cup (r). Melita Sports 2 12:00 - 2012 Alpari World Match Tour (r) 14:00 - Swedish ATG
Horse Racing V4 Race Meetings 15:05 - FA Cup (r) 17:10 - 2012 UIPM Pentathlon (r) 18:15 America’s Cup: World Series (r) 20:20 - Bundesliga (r) 22:15 Swedish ATG Horse Racing V65 Race Meetings 00:50 - FA Cup (r). GO sports 1
07:00 - Serie A - Rnd 19 Sampdoria v Udinese 09:00 Heineken Cup - Rnd 5 - Toulouse v Saracens 11:00 - Barclays Premier League - Wk 22 - Aston Villa v Arsenal 13:00 - Ligue 1 Rnd 20 - Evian TG v Olympique de Marseille 15:00 - Serie A - Rnd 1 9 - Inter v Chievo 1 7 : 00 Barclays Premier League - Wk 22 - Southampton v West Brom
Albion 19:00 - Ligue 1 - Rnd 20 – Highlights 20:00 - FIFA Futbol Mundial #452 20:30 - Barclays Premier League - Wk 22 - Stoke City v Liverpool 22:30 - Ligue 1 Rnd 20 - AC Ajaccio v Paris SaintGermain 00:30 - Vincennes Horseracing 02:30 - PGA European Tour - Volvo Golf Champions - Day 2.
07>00 08>30 10>00 12>00 13>30 14>00 14>05 15>30 15>45 16>45 17>00 18>00 18>05 18>30 19>30 20.00 20>30 21>30 21>35 23>00
GO sports 7
07:00 - Vincennes Horseracing 09:00 - PGA European Tour Volvo Golf Champions - Day 2 13:00 - Barclays Premier League Wk 22 - Premier League Review 14:00 - Heineken Cup - Rnd 5 Ulster v Montpellier 16:00 - Serie A - Rnd 19 - Roma v Genoa 18:00 - Barclays Premier League - Wk 22 - Everton v Norwich City 20:00 - Ligue 1 - Rnd 20 - Nantes v Lorient 22:00 - Barclays Premier League - Wk 22 Newcastle Utd v Manchester City 00:00 - Ligue 1 - Rnd 20 – Highlights 01:00 - Serie A - Rnd 18 - Milan v Atalanta. GO sports 8
09:00 - Vincennes Horseracing 11:00 - PGA European Tour Volvo Golf Champions - Day 2 15:00 - Barclays Premier League Wk 22 - Premier League Review 16:00 - Heineken Cup - Rnd 5 Ulster v Montpellier 18:00 - Serie A - Rnd 19 - Roma v Genoa 20:00 - Barclays Premier League - Wk 22 - Everton v Norwich City 22:00 - Ligue 1 - Rnd 20 - Nantes v Lorient 00:00 - Barclays Premier League - Wk 22 Newcastle Utd v Manchester City
NET News .net (r) Eli in the morining Telebejg[ Flimkien NET News Flimkien Telebejg[ Chit Chat Telebejg[ Malta Llejla NET News (ikompli) Malta Llejla .net NET News .net Mhux Bondi NET News Mieg[ek NET News
Sport fuq il-Cable Eurosport 1
Melita Sports 2
08:35 10:20 -
12:00 - 2012 Alpari World Match Tour (r) 14:00 - Swedish ATG Horse Racing V4 Race Meetings 15:05 - FA Cup (r) 17:10 - 2012 UIPM Pentathlon (r) 18:15 - America’s Cup: World Series (r) 20:20 Bundesliga (r) 22:15 - Swedish ATG Horse Racing V65 Race Meetings 00:50 - FA Cup (r).
Eurogoals 09:20 - WATTS International Championship Snooker 11:15 - Horse Racing Time 11:30 - FIFA Under 17 World Cup Football 12:30 - FIFA Under 17 World Cup Football 13:30 - Live: FIFA Under 17 World Cup Football 16:00 - FIFA Under 17 World Cup Football (Live) 19:00 - Sports Excellence 19:15 - WATTS 20:00 Boxing 22:00 - Boxing 23:00 - GTA Next Level 23:15 - Inside World Touring Cars 23:50 - FIFA Under 17 World Cup Football. Eurosport 2
07:00 - FIFA Under 17 World Cup Football 08:30 - ISU Grand Prix, Figure Skating 10:00 - WATTS 10:15 - UEFA Women’s Champions League Football 13:15 - Freestyle Skiing 14:00 - ISU Grand Prix, Figure Skating 16:00 - FIFA Under 17 World Cup Football 17:30 WATTS 18:00 - The Euroleague Basketball Show 18:30 - EuroCup Basketball (Live) 20:15 - EuroCup Basketball (Live) 22:00 - College Football 23:00 - Scottish International Open Bowls.
GO sports 1
07:00 - Serie A - Rnd 19 - Sampdoria v Udinese 09:00 - Heineken Cup Rnd 5 - Toulouse v Saracens 11:00 Barclays Premier League - Wk 22 Aston Villa v Arsenal 13:00 - Ligue 1 - Rnd 20 - Evian TG v Olympique de Marseille 15:00 - Serie A - Rnd 19 - Inter v Chievo 17:00 - Barclays Premier League - Wk 22 Southampton v West Brom Albion 19:00 - Ligue 1 - Rnd 20 – Highlights 20:00 - FIFA Futbol Mundial #452 20:30 - Barclays Premier League Wk 22 - Stoke City v Liverpool 22:30 - Ligue 1 - Rnd 20 - AC Ajaccio v Paris Saint-Germain 00:30 - Vincennes Horseracing 02:30 PGA European Tour - Volvo Golf Champions - Day 2. GO sports 7
Malta Stars
08:00 - Melita GFA 1st Division 2013-14 (r) 09:40 - Men’s MHA Cup 2013-14 (r) 11:00 - Malta Basketball Association (r) 12:25 Malta Rugby Football Union (r) 14:00 - BOV Premier League 201314 (r) 16:00 - FXDD FMA 2013-14 (r) 17:20 - Melita GFA 1st Division 2013-14 (r) 19:00 - Football Nurseries 19:35 - FXDD FMA 201314 21:00 - Malta Rugby Football Union (r) 22:35 - BOV Premier League 2013-14 (r).
Mission Impossible II – Rete 4, 21>10
A;ent tal-IMF, Ethan Hunt, intbag[at fuq missjoni biex isib u jeqred il-[a]na ta’ marda ;enetika mag[rufa b[ala Chimera. Il-missjoni tieg[u tikkomplika ru[ha meta tid[ol l-informazzjoni li hemm grupp terroristiku li qieg[ed jag[mel dan ukoll u fil-fatt il-membri tieg[u jkunu di;à serqu l-kura kontra din ilmarda. Biex tkompli tag[qad, ma’ dan il-grupp terroristiku hemm a;ent tal-IMF, li nxtara minn dan il-grupp terroristiku. X’se ji;ri? Ethan Hunt jaf li wie[ed minn s[abu korrott? U xi jsir minn Hunt?
Melita Sports 1
08:00 - Bundesliga (r) 09:55 Bundesliga (r) 11:50 - FA Cup (r) 13:55 - America’s Cup: World Series (r) 16:00 - 2012 Alpari World Match Tour (r) 18:05 - Bundesliga Highlights (r) 19:00 - Volleyball Champions League Magazine The Big Hit (r) 19:30 - Bundesliga (r) 21:25 - European Le Mans Series 2012 (r) 22:30 - 2012 Alpari World Match Tour (r) 00:35 - FA Cup (r).
07:00 - Vincennes Horseracing 09:00 - PGA European Tour - Volvo Golf Champions - Day 2 13:00 - Barclays Premier League - Wk 22 - Premier League Review 14:00 - Heineken Cup - Rnd 5 - Ulster v Montpellier 16:00 - Serie A - Rnd 19 - Roma v Genoa 18:00 - Barclays Premier League - Wk 22 - Everton v Norwich City 20:00 - Ligue 1 - Rnd 20 Nantes v Lorient 22:00 - Barclays Premier League - Wk 22 - Newcastle Utd v Manchester City 00:00 - Ligue 1 - Rnd 20 – Highlights 01:00 - Serie A - Rnd 18 - Milan v Atalanta. GO sports 8
09:00 - Vincennes Horseracing 11:00 - PGA European Tour - Volvo Golf Champions - Day 2 15:00 Barclays Premier League - Wk 22 Premier League Review 16:00 Heineken Cup - Rnd 5 - Ulster v Montpellier 18:00 - Serie A - Rnd 19 - Roma v Genoa 20:00 - Barclays Premier League - Wk 22 - Everton v Norwich City
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 14 ta’ Jannar, 2014
24
TV # RADJU
Malta Llejla – NET Television, 17>00
Il-programm tal-lum b[assoltu jibda bil-pariri tal-avukat fejn Stephanie Spiteri imbag[ad tilqa’ lil Michael Spagnol li jkellimna ftit dwar il-pa;na talFacebook ‘Kelma Kelma’, pa;na li ta’ kuljum qieg[da tatti-
ra l-interess ta’ [afna Maltin. Corinne Farrugia ter;a’ lura mag[na g[al tag[rif interessanti dwar il-kura tal-;ilda u taxxag[ar waqt li fl-a[[ar parti talprogramm Anton Grech jkellimna dwar is-sa[[a mentali.
Mieg[ek – NET Television, 21>35
Mhux [afna kienu jistennew li b’;esti ]g[ar, ta’ umilta’ u m[abba, il-Papa kien jattira tant eluf lejn il-Knisja. i]da Papa Fran;isku, bl-a;ir tieg[u sa mill-ewwel jum tal-pontifikat tieg[u, irnexxielu jibda jittrasforma l-mod kif id-dinja t[aras lejn il-Papa. Disa’ xhur wara l-[atra tieg[u
b[ala Papa, Jose Mario Bergoglio se jkun il-qofol talprogramm Mieg[ek ta’ llejla. Programm li se j[ares lejn la[[ar xhur ta’ Papa Fran;isku, il-mod kif ;ab ru[u ma’ dawk kollha li ltaqa’ mag[hom u ttag[lim tieg[u. X’effett qed i[alli dan il-Papa, fuq il-Knisja, fuqek?
Repo Men – Italia 1, 23>40
Fil-futur ir-razza umana espandiet u tejbet il-kwalita’ talg[ajxien tag[ha permezz ta’ skoperti kbar fil-qasam tassa[[a. Fost dawn l-iskoperti kien hemm ukoll l-iskoperta fejn il-kumpanija The Union bdiet tiprovdi organi mag[mulin sintetikament. Il-problema ta’ dan kollu kienet li jekk wie[ed ma j[allasx il-kontijiet dovuti l-kumpanija The Union kienet tibg[at in-nies tag[ha mag[rufin b[ala r-Repo Men, biex jie[du lura l-organi li ;ew mixtrija mill-kumpanija ming[ajr ma jag[tu ka] sa[[tek jew sa[[ansitra l-g[ajxien tieg[ek. Wie[ed mill-aqwa Repo Men tal-kumpanija hu s-suldat Remy, li darba fost l-o[rajn waqt il;urnata tax-xog[ol tah attakk tal-qalb, meta qam fuq is-sodda tal-isptar issib li kellu mwa[[la qalb artifi/jali tal-kumpanija li ja[dem mag[ha. Ma din il-[asda jie[u o[ra, dik li kellu dejn kbir mal-kumpanija u li kien infurmat li spi//a millkariga tieg[u [abba li ng[ata qalb. X’kien se ji;ri minnu? Kif kien se j[allas? U x’;ara meta ;ew g[alih ir-Repo Men?
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 14 ta’ Jannar, 2014
25
TISLIBA
TA{BIL IL-MO{{ U TAG{RIF 1
2
5
3
4
Rapport tat-temp
6
7
UV INDEX
8
2
9
10
IT-TEMP Imsa[[ab u bil-[albiet tax-xita bir-rag[ad filg[axija VI}IBBILTÀ Tajba minbarra f’xi [albiet tax-xita IR-RI{ {afif mill-Punent g[al-Lbi/ li jsir [afif g[al moderat BA{AR {afif IMBATT Ftit li xejn TEMPERATURA L-og[la 16˚C XITA F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 2.6mm Xita mill-1 ta’ Settembru 343.7mm IX-XEMX titla’ fis-07.12 u tin]el fil-17.10
11
Il-[amest ijiem li ;ejjin 12
13
14
15
16
17
18
Mimdudin>-
Weqfin>-
5. u 6. Ja[dmu fil-fidda u jag[mlu o;;etti minnha (10) 6. Ara 5. 7. ?a[da minn ikel li jsemmen (5) 10. Fidil lejn xi [add (5) 11. Taqli fih (5) 12. Li jinsab aktar fil-vi/in (5) 14. }aqqha mal-art (5) 16. Minnufih (5) 17. {sara mag[mula lil xi proprjetà (5) 18. Tag[tih lill-g[arajjes jekk tkun mistieden it-tie; tag[hom (5)
1. Xe[et dija fuq xi statwa (6) 2. Li jafdaw [afna ma’ xulxin (6) 3. Kull g[aqda jkollha wie[ed tag[ha biex il-membri jimxu fuqu (6) 4. Ilbies tas-saqajn (6) 8. Aptit (5) 9. Ma [alliex wieqaf bi kwietu (5) 12. Biddel il-li;i g[all-a[jar (6) 13. O;;ett tond fil-log[ob (6) 14. Il-punt tan-nofs e]att ta’ xi [a;a (6) 15. Kitba ta’ ;rajjiet matul is-snin (6)
Soluzzjoni tal-biera[ Mimdudin>- 5. u 6. Attakkanti, 7. Qroll, 10. Lo;;a, 11. Randu, 12. Darab, 14. Passa, 16. Ballu, 17. u 18. Affezzjona. Weqfin>- 1. Baljol, 2. Skorja, 3. Skular, 4. ?iniku, 8. Aggru, 9. Anisi, 12. Dabbar, 13. Bnazzi, 14. Palazz, 15. Ankrat.
Sudoku Fa/li: qieg[ed fil-kaxxi vojta nnumri mill-1 sad-9 f’kull linja orizzontali u vertikali talkwadru l-kbir. Kull numru g[andu jidher darba biss f’kull linja u f’kull kwadru ]g[ir ta’ tliet kaxxi bi tlieta.
Soluzzjoni Sudoku
IT-TLIETA L-og[la 17˚C L-inqas 11˚C
L-ERBG{A L-og[la 14˚C L-inqas 10˚C
IL-{AMIS L-og[la 17˚C L-inqas 10˚C
IL-:IMG{A L-og[la 17˚C L-inqas 9˚C
IS-SIBT L-og[la 17˚C L-inqas 9˚C
UV
UV
UV
UV
UV
2
2
2
2
2
Temperaturi fi bliet barranin It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet: Malta 16˚ imsa[[ab, Al;eri 19˚C ftit imsa[[ab, Amsterdam 8˚C xita, Ateni 13˚C imsa[[ab, Li]bona 13˚C ftit imsa[[ab, Berlin 3˚ imsa[[ab, Brussell 9˚C ftit imsa[[ab, il-Kajr 19˚C imsa[[ab, Dublin 6˚C imsa[[ab, Kopen[agen 10˚C imsa[[ab, Frankfurt 3˚C imsa[[ab, Milan 5˚C ftit imsa[[ab, Istanbul 10˚C xemxi, Londra 8˚C sabi[ bi nhar, Madrid 10˚C imsa[[ab, Moska -5˚C borra, Pari;i 10˚C ftit imsa[[ab, Bar/ellona 14˚C imsa[[ab, Ruma 13˚C xemxi, Tel Aviv 20˚C ftit imsa[[ab, Tripli 17˚C ftit imsa[[ab, Tune] 15˚C ftit imsa[[ab, Vjenna 5˚C im[assab, Zurich 5˚C imsa[[ab, Munich 3˚C imsa[[ab, St. Petersburg -7˚C borra, Stokkolma -7˚C xemxi
Tag[rif Il-Kors fil-Qari tal-Provi bil-Malti – offrut f’Malta u f’G[awdex
Dan l - a[[ar , 35 student kisbu /-/ertifikat fil-Qari talProvi mill-Università ta’ Malta u x-Xhieda ta’ G[arfien millKunsill Nazzjonali tal-Ilsien Malti b[ala Qarrejja tal-Provi tal - Malti , wara li temmew b’su//ess il-kors fil-Qari talProvi bil-Malti. Dan il - kors universitarju part-time huwa twil sena u llezzjonijiet tieg[u jsiru darbtejn fil-;img[a, filg[axija. Huwa mfittex [afna minn dawk li ju]aw il-Malti f’xog[olhom u fil-pubblikazzjonijiet, b[alma huma l-impjegati ta/-/ivil u tas-settur privat, il-[addiema tal-kunsilli lokali u l-parro//i, ix-xandara u l-;urnalisti, ittradutturi, u minn kull min jixtieq jikteb il-Malti bla ]balji. Fil - kors , minbarra li tit[arre; fl-ortografija u l-korrezzjoni tal - kitba bil - Malti , ikollok l - opportunità li tid diskuti u tifhem a[jar ir-regoli tal-Malti. B ’ kollox , mill - 2006 meta feta[ il-kors, ikkwalifikaw 252 qarrej tal-provi. Id-disa’ kors se jifta[ ix-xahar id-die[el flUniversità ta ’ Malta u fi/ ?entru Universitarju ta ’
G[awdex, ix-Xewkija. L-applikazzjonijiet g[a]-]ew; korsijiet b[alissa miftu[in u jibqg[u jintlaqg[u sas-17 ta’ Jannar 2014. G[al tag[rif ie[or fuq il-kors ara: www.um.edu.mt#arts#malti# avvizi#cqp jew ikteb fl-indirizz: kunsilltalmalti@gov.mt Konferenza g[all-pubbliku mill-Malta Association of Small Shareholders
Il - pubbliku hu mistieden g[al konferenza organizzata mill - Malta Association of Small Shareholders g[ada lErbg[a 15 ta’ Jannar fis-6.30 p.m. fil-Chameleon Suite talCorinthia Hotel & Spa ., {’Attard, ;entilment offruta mill-Corinthia Group Il-President tal-MASS, Joe C. Ciantar, se jitkellem dwar ‘ Diversifikazzjoni talInvestimenti’ – su;;ett importanti [afna g[al kull investitur. Ikun hemm [in ukoll biex isiru mistoqsijiet u djalogu biex dawk li jattendu jkollhom opportunità li jaqsmu l-opinjonijiet u l-esperjenzi tag[hom dwar investimenti . Id - d[ul g[al din il - konferenza hu ming[ajr [las.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 14 ta’ Jannar, 2014
26 PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ JEW KIRI Il-{amrun
GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bil-bit[a, dawl, ilma u toilet. Bil-permess Class B. ?emplu 77200983.
KLASSIFIKATI G{ALL-KIRI
AVVI}I
{a]-}ebbu; ’il barra minn Triq l-Imdina
Ni]barazzaw – trasport – kull xog[ol
GARAXX basement 40 pied x 50 pied, jista’ jintu]a g[al gym, store, uffi//ju e//. ?emplu 79211659.
ALL CLEARANCE TRANSPORT innaddfu djar, fabbriki e// minn kull tip ta’ skart anke materjal tal-kostruzzjoni.
Innaddfu ;onna. Nag[mlu qlug[ ta’ madum tal-art u tal-kmamar tal-banju. Tindif u tiswijiet ta’ bjar, tik[il u tibjid, gypsum, xog[ol ta’ alterazzjonijiet fuq lantik, bdil ta’ soqfa, e//. Servizzi bil-high-up. Xog[ol b’esperjenza kbira. ?emplu 79081719 jew 21433352. www.allclearancemalta.com
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet
TA’ magni tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront. ?emplu 99422268 jew 21416705.
G{ALL-BEJG{ G[amara antika
TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.
Sodda sufan
TAS-suede, 60” wisa’ bl-istorage. Prezz €400 jew l-eqreb offerta. ?emplu 99808356.
Tombla sheets
B’numri kbar u kuluri differenti. Kalendarji kbar tat-2014, 29/m x 42/m. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and PAWLU BONNICI (Bonnici Printing Press) – 3 Triq Melita, il-Belt Valletta. Kif issibuna – min-na[a tal-Barrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie;, invoices, posters u brochures bil-kulur e// u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq
pbonnici@bonniciprintingpress.com
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 14 ta’ Jannar, 2014
27
SPORT FUTSAL
Reb[a mist[oqqa g[at-tim Malti f’:ibiltà It-tim nazzjonali Malti talFutsal fi tmiem il-;img[a reba[ lit-tim nazzjonali ta’ :ibiltà bliskor ta’ 4-2. Il-kow/ Kevin Mifsud kien kuntent bil-prestazzjoni tat-tim f’dawn i]-]ew; log[biet ta’ [biberija. Din ir-reb[a waslet b’doppjetta ta’ Giancarlo Sammut u gowl kull wie[ed g[al Rennie Tanti u Jovica Milijic. Pre]enti fit-Tercentenary Hall f’:ibilta`kien hemm attendenza ;mielha bi grupp sabi[ ta’ Maltin li ja[dmu fi Spanja u f’:ibiltà. Mill-bidu tal-partita, l-Maltin kienu aggressivi u g[al [in twil ]ammew il-pussess tal-ballun. Fl-ewwel taqsima, Xavier Saliba, Giancarlo Sammut u Cedric Sciberras impenjaw mhux diversi drabi lill-gowlkiper avversarju. Wara g[axar minuti lMaltin fet[u l-iskor bi frikik perfett ta’ Giancarlo Sammut. Lunika azzjoni perikolu]a g[al :ibiltà ;abet il-gowl tad-dro permezz ta’ Ian Rodriguez. Fil-bidu tat-tieni taqsima,
:ibiltà [ar;u aktar b’sa[[ithom u dehru li kienu se jdawru x-xejra tal-log[ob. Wara kwarta l-Maltin re;g[u [adu l-kontroll assolut u skurjaw ]ew; gowls fi ftit sekondi permezz ta’ Giancarlo Sammut u Jovica Milijic. Mark Zammit u Brian Deguara [admu [afna f’nofs il-grawnd u ra]]nu l-attakki avversarji. Irraba’ gowl wasal minn Rennie Tanti. Lejn l-a[[ar minuti tal-partita, :ibiltà naqqsu d-distakk b’gowl ta’ Andrew Lopez. It-tim hu mag[qud [afna u blinklu]joni ta’ plejers ]g[a]ag[ b[al Rennie Tanti, Giancarlo Sammut u Mark Zammit ikkumplimentati [afna ma’ plejers tal-esperjenza b[al Xavier Saliba u Cedric Sciberras. Il-kontin;ent Malti wera s-sodisfazzjon kbir tieg[u wara din lesperjenza li serviet ta’ g[ajnuna lit-tim nazzjonali Malti qabel limpenji internazzjonali f’Settembru g[all-kwalifikazzjonijiet Ewropej.
It-tim Malti kellu ]ew; partiti ta’ [biberija f’:ibilta` li fihom kellu prestazzjonijiet tajbin
HOCKEY
Ri]ultati lokali
Fa/li g[al Qormi
BOV III Div.
White Hart .............................0 Qormi ....................................8 Umpires: Emil Borg u James
Nhar il-{add intemm in-NexiaBT Junior Open organizzat millVLTC. It-turnament kien ranking event g[at-tfal minn ta[t l-10 sa ta[t is-16-il sena u sar ta[t l-awspi/i tal-Federazzjoni Maltija tatTennis. Id-ditta tal-awdituri u konsulenti NexiaBT ta’ San Gwann sponsorjat il-kompetizzjoni. Fir-ritratt Alex Degabriele, rebbie[ tal-kategorija U10 jir/ievi t-trofew ming[and is-Segretaju talVLTC Twanny Camilleri.
Mizzi Qormi kisbu reb[a mill-aktar fa/li kontra White Hart u telg[u wa[edhom fl-ewwel post bi 8 punti, wie[ed aktar minn Young Stars imma b’log[ba aktar. White Hart baqg[u fl-a[[ar post ming[ajr punt wara [ames partiti. Qormi fet[u l-iskor wara tmien minuti minn Thomas Degiovanni u minn hemm komplew jixt[u lil White Hart ta[t pressjoni kontinwa. Fl-20 minuta Kyle Micallef da[al g[al su;;eriment ta’ Luke Brincat u rdoppja minn po]izzjoni angolata.
}ew; minuti wara Steve Tanti kiseb it-tielet gowl u fis-26 minuta Juan Sarcia ]ied ie[or b’xutt qawwi g[al vanta;; komdu 4-0 sal-mistrie[. Fit-tieni taqsima l-andament baqa’ l-istess u fl-40 minuta Steve Tanti kiseb it-tieni gowl personali u mbag[ad l-istess plejer g[aqqad il-hat-trick wara azjoni twila fid-D. White Hart reb[u penalty fit52 minuta imma naqsu milli jiskorjaw biex imbag[ad ;arrbu ]ew; gowls o[ra meta Steve Tanti kiseb ir-raba’ gowl personali u Kyle Micallef g[alaq il - log[ba bit - tmien gowl u t-tieni wie[ed g[alih ]ew; minuti wara g[al reb[a komda.
Swieqi v Ta’ Xbiex Mtarfa v Siresn Attard v Kalkara M;arr Utd v Marsaxlokk Sta Venera v Qrendi Xg[ajra v Luqa
2-1 0-2 4-1 2-1 1-0 1-0
Paola v Mosta {amrun v St. Andrew Valletta v Sliema Pieta` v San :wann Melita v Qormi Mellie[a v Zabbar Balzan v Gozo }ebbu; v Kirkop B’Kara v Pembroke Floriana v Tarxien Naxxar v G]ira Msida v Cottonera
0-2 3-0 2-3 3-0 3-0 2-0 0-3 1-6 4-0 3-0 6-1 1-4
M;arr Utd v Pembroke Kirkop Utd v Raiders Mosta v B’Kara
0-1 2-1 1-3
B’Kara SJ v Safi AFC Luqa J v B’Bu;a T Zabbar CB v G]ira Utd
1-3 1-3 2-1
Yahoos v M;arr FDL v Valletta SA
1-3 3-1
YFA U15
Nisa U16 IASC
Volleyball Ir;iel
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 14 ta’ Jannar, 2014
28
SPORT
Tmiem il-;img[a ta’ football Malti minn Simon Farrugia
Anali]i u kummenti dwar
il-partiti tal-Kampjonat Premier BOV
➤ LI waqt l-istess log[ba bejn Tarxien u Vittoriosa tke//a minn fuq il-bank il-President ta’ Vittoriosa Erskine Vella meta dawn tal-a[[ar skurjaw it-tielet gowl tag[hom. Jidher li huwa qabe] it-technical area bil-fer[ fejn Marco Borg ;ibed l-attenzjoni u Vella safa mke//i. Nemmen li f’sitwazzjonijiet b[al dawn meta l-mumenti ta’ fer[ tat-timijiet i]-]g[ar huma rari g[andna nu]aw aktar issens komun ladarba ma’ jinqabi]x il-limitu. U fl-istess /elebrazzjoni ta’ dan it-tielet ;owl il-kit managar ta’ Vittoriosa
1400 1600
Victor Tedesco Stadium 1400 1615
Charles Callus tana anke esebizzjoni akrobatika!!! LI t-telfa ta’ Hibernians kontra Mosta bl-iskor ta’ 3-2 wara li l-Pawlisti kienu 2-0 minn fuq fi tmiem l-ewwel taqsima, [ar;et rabja kbira fost /ertu plejers ewlenin. Fost dawk li wrew l-g[adab tag[hom kien hemm il-captain Mario Muscat kif ukoll Clayton Failla. Kien hemm mument ta’ tensjoni fi tmiem il-log[ba u Failla anki deher jaqleb pjanta kbira u jg[olli landa tal-iskart li tinsab [dejn il-bieb tad-dressing room. Ovvjament in[alli g[allimma;inazzjoni tag[kom g[allin;wa;; li ntu]a f’dak ilmument. ➤
➤ LI l-iscoreboard flIstadium Nazzjonali f’Ta’ Qali nhar il-{add waqt il-log[biet bejn Valletta u Sliema W. u Qormi kontra Birkirkara ma kienx qed ja[dem b’detriment g[all-[idma tag[na l-;urnalisti kif ukoll g[all-pubbliku pre]enti. U la qed nitkellmu dwar scoreboards, fil-Hibs Stadium l-impenn tal-ground
manager Saviour Cachia huwa ta’ min jammira. Rimarka ]g[ira pero’. G[alfejn ‘Tarxien vs Vitt. S.’ Nifhem jew ‘Tarxien vs Vittoriosa’ inkella ‘Tarx. R. vs Vitt. S.’ ➤ LI fil-log[ba bejn Valletta u Sliema Wanderers li ntlag[bet nhar il-{add fl-Istadium Nazzjonali f’Ta’ Qali, waqt ilmistrie[ partitarji ta’ Birkirkara ppre]entaw bukkett fjuri lillfamiljari ta’ Clive Brincat li kien partitarju ferventi ta’ Valletta u li miet f’in/ident tattraffiku ftit tal-jiem ilu. Prosit tassew u ]gur li affarijiet b[al dawn huwa ta’ min ikompli jinkora;;ihom meta sfortunatament jin[olqu sitwazzjonijiet b[al dawn. Ovvjament Valletta taw tislima xierqa lil dan i]]ag[]ug[ u anki kien hemm streamer bil-kliem ‘Dejjem f’qalbna ;ojja’ b’referenza g[al-laqam ta’ Brincat. Kienu Yenz Cini u Ryan Fenech li f’isem it-tim Belti po;;ew fjuri fil-post fejn kien joqg[od Clive filwaqt li partitarji Beltin kellhom ukoll streamer bil-kliem ‘CLIVE’.
1400 1600
KLASSIFIKA
Rabat A. v Tarxien R. Vittoriosa S. v Valletta Balzan v Qormi B’Kara v Naxxar L.
Il-{add 19 ta’ Jannar Stadium Nazzjonali
Innutajna... ➤ LI waqt il-log[ba bejn Tarxien Rainbows u Vittoriosa Stars lejn l-a[[ar tal-partita g[al madwar tlett minuti kien hemm ballun fix-xibka wara l-goalkeeper tal-Istars Sean Cini. Minkejja li kellna tlett uffi/jali u r-raba’ uffi/jal barra l-pitch [add ma’ nduna b’dan u kellu jkun plejer tar-Rainbows li f’mument meta waqaf il-log[ob ne[[a l-ballun mix-xibka. Ftit aktar attenzjoni g[ax sitwazzjoni b[al din tista’ to[loq [afna paniku bla b]onn.
Log[ob li jmiss Is-Sibt 18 ta’ Jannar Hibs Stadium
Mosta v Floriana Sliema W. v Hibs
It-Tim tal-;img[a Omar Borg Steve Bezzina Tyrone Farrugia Ousmane Sidibi Edison Zarate Bilboa Victor Bellia Clayton Failla Jhonnattann Benites Diego Pereira Terence Scerri Marcelo Pereira
Birkirkara Valletta Hibernians Sliema W. Naxxar L. Mosta Floriana (-6) Balzan Qormi Vittoriosa S. Tarxien R. Rabat A.
L R D T F K Pt
18 15 18 13 18 12 18 8 18 8 18 8 18 8 18 5 18 4 18 4 18 3 18 1
2 2 2 7 3 2 3 4 3 3 4 3
36 39 44 32 26 35 27 19 11 21 11 21 11 18 14 13 1
3 4 3 7 8 8 9
(Mosta) (Balzan Y.) (Mosta) (Vittoriosa S.) (Balzan Y.) (Naxxar L.) (Hibernians) (B’Kara) (Mosta) (Naxxar L.) (Vittoriosa S.)
L-AQWA SKORERS Ebda tibdil fuq qudiem Denni Rocha Dos Santos (Valletta) Edison Luis Dos Santos (Hibernians) Stanley Ohawuchi ( Sliema W.) Igor Coronado (Floriana) Ronaille Calheira Seara (Tarxien R.) Clayton Failla (Hibernians) Jhonnattann Benites da Conceicao (B’Kara) Oscar Guerrero (Vittoriosa S.) Gianmarco Piccioni (Mosta) Cristian Martins Fernandes (Mosta) Alfred Effiong (Qormi) Andrew Cohen (Hibernians) Gary Muir (Floriana) Abdelkarim Nafti (Valletta) Marcelo Pereira (Vittoriosa S.)
13 13 12 10 10 10
9 8 8 7 7 6 6 6 6
Il-President ta’ Vittoriosa Stars Erskine Vella ji//elebra ma’ Guerrero wara gowl kontra Tarxien. Talli qabe] il-linja tat-technical area, Vella spi//a tke//a mill-pitch sekondi wara
14 47 12 41 21 38 20 31
24 33 25 28 34 37 37 46
27 26 21 19 15 15 13 6
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 14 ta’ Jannar, 2014
29
SPORT INTERVISTI
Dawn affarijiet li kultant ji;ru fil-futbol - Mario Muscat (Hibernians FC) “Kienet log[ba nkredibbli. Lewwel taqsima kienet fost la[jar li lg[abna dan l-ista;un. X’;ara fit-tieni taqsima ma’ nistax nifhem.” Kienu l-kliem tal-captain ta’ Hibernians il-goalkeeper Mario Muscat vi]ibilment dispja/ut bir-ri]ultat a[[ari, telfa 2-3 kontra Mosta meta kienu sa[ansitra 2-0 minn fuq. “Fit-tieni taqsima l-log[ba daret. Huma affarijiet li jistg[u ji;ru fil-futbol u jekk dan mhux il-ka], allura verament li l-futbol Malti miss il-qieg[. Fit-tieni
taqsima konna biss id-dell tattim tal-ewwel [amsa u erbg[in minuta. Fuq dan kollu, Mosta kien jimmeritahom li jiksbu ttlett punti.” Mistoqsi dwar it-tluq ta’ ]ew; plejers importanti fl-a[[ar jiem u l-effett li seta’ [alla n-nuqqas tag[hom, Muscat kellu dan xi jg[id. “Dias u Soares huma plejers tajbin imma wrejna li minkejja t-tluq tag[hom it-tim kapa/i jkun kompetittiv u flewwel taqsima kieku [adna //ansijiet konna nid[lu 5-0 minn fuq.”
Irridu n]ommu l-vanta;; fil-qu//ata - Justin Haber (B’Kara FC) “Lg[abna kontra tim organizzat [afna ma’ kienetx fa/li g[alina g[aliex kif stennejna bdew jag[lqu l-ispazji kollha possibbli.” Hekk kienu l-ewwel kummenti tal-goalkeeper ta’ B’Kara Justin Haber wara rreb[a ta/-Champions fuq Qormi 3-1. Reb[a meritata g[alkemm Haber kein strumentali biex /a[[ad lil Effiong mill-gowl tad-draw fit-tieni taqsima. “Fit-tieni taqsima riedu jat-
takkaw u b’hekk fet[u l-ispazji u a[na [adna l-okka]joni u rnexxielna niksbu reb[a o[ra. G[amilna xog[lna u obdejna sew l-istruzzjonijiet tal-kow/.” Mistoqsi dwar li l-Istripes issa kisbu l-[dax il-reb[a konsekuttiva Haber wie;eb, “Kull reb[a hija sabi[a u kull rekord huwa sabi[. Imma l-importanti li nippreparaw minn log[ba g[allo[ra biex nippruvaw nkomplu n]ommu l-vanta;; fil-qu//ata tal-klassifika.”
Mario Muscat jinter/etta f’attakk ta’ Mosta fl-ewwel taqsima
G[alina kienet reb[a bonus - Tyrone Farrugia (Mosta FC) “Fl-ewwel taqsima ma’ konniex nafu fejn qeg[din u ma’ qbadnix art.” Daqshekk kien kategoriku Tyrone Farrugia filkummenti tieg[u wara r-rimonta nkredibbli ta’ Mosta fuq Hibs.
“Fi tmiem l-ewwel taqsima lkow/ bidel it-tattika u anki linklu]joni ta’ Pereira [alliet impatt po]ittiv [afna.” Dwar Mosta f’dan il-kampjonat Farrugia stqarr, “Din kienet l-aktar log[ba diffi/li
mil-log[biet li fadlilna peress li kontra Hibernians kull tim isibha diffi/li li jikseb it-tlett punti. G[alina dan kien bonus. Ninsabu fit-triq it-tajba sabiex niksbu t-tragward li [dimna g[alih.”
STILEL TAL-PASSAT
Alfred Debono ‘Il-Paper’ – Melita FC 1960-64, Sliema W. FC 1964-65, Floriana FC 1965-73
Alfred Debono
Alfred Debono twieled fil-11 t’Ottubru, 1945. Beda l-karriera tieg[u fil-futbol fil-Kulle;; San Alwi;i u fl-1960 ng[aqad ma’ Melita. F’po]izzjoni ta’ right back, Debono mill-ewwel [alla mpressjoni tajba u fl-ista;un 1961-62 g[en sabiex Melita reb[u l-Kampjonat tat-Tielet Divi]joni. Is-su//ess ta’ Melita kompla fis-snin ta’ wara u baqg[u ji;u promossi sal-Kampjonat talEwwel Divi]joni. Wara li sfaw relegati wara sta;un wie[ed biss mal-kbar, Debono ng[aqad ma’ Sliema Wanderers.
Iddebutta mal-Blues fil-31 t’Ottubru 1964 fir-reb[a 1-0 fuq Valletta. Il-Paper kien [a post ille;;endarju Robbie Buttigieg li kien imwe;;a’ u wara li dan irritorna kellu jag[mel spazju g[all-captain Slimi]. Sfortunatament Debono ma’ sabx postu lura fit-tim u fl-1965 ing[aqad ma’ Floriana. MalGreens kellu l-a[jar mumenti tal-karriera fejn reba[ tlett kampjonati 1967-68, 1969-70 u 1972-73 u b’hekk flimkien malkampjonat l-ie[or mirbu[ ma’ Sliema fl-1964-65, reba[ erba’ darbiet il-kampjonat Malti.
Ma’ Floriana reba[ ukoll tlett darbiet l-FA Trophy u l-istess numru ta’ drabi t-Tazza Indipendenza u s-Sons of Malta Cup. Lag[ab ukoll tlett darbiet mat-tim nazzjonali Malti imma [afna drabi l-kwalitajiet tieg[u ftit kienu apprezzati. Fl-ista;un 1967-68 Debono reba[ ukoll il-Footballer of the Year. L-a[[ar log[ba tal-karriera g[al Debono kienet fit-3 t’Ottubru 1973, meta fl-Empire Stadium Floriana laqg[u lillBel;jani ta’ FC Bruges f’log[ba mit-Tazza ta/Champions.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 14 ta’ Jannar, 2014
30
SPORT
TENNIS – OPEN TAL-AWSTRALJA
Bidu tajjeb g[al Djokovic u Serena Novak Djokovic kellu bidu mill-aqwa fl-ewwel Grand Slam tas-Sena meta kif mistenni g[eleb lis-Slovakk Lukas Lacko 6-3, 7-6, 6-1 fl-ewwel round millOpen tal-Awstralja f’Melbourne li ntlag[ab fi s[ana kbira. Djokovic ma weriex l-a[jar log[ob tieg[u imma qed jittama li dan kien l-ewwel pass li se jwasslu lejn ir-reb[ tar-raba’ titlu konsekuttiv f’Melbourne Park wara r-reb[a fir-Rod Laver Arena li [aditlu 110 minuti. Is-seed nru 2 li kellu jarah lillkow/ il-;did Boris Becker issa jilg[ab kontra l-Ar;entin Leonardo Mayer li elimina lillIspanjol Albert Montanes. Stanislas Wawrinka sar lewwel plejer din is-sena li g[adda g[at-tieni round meta lI]vizzeru kien qed jirba[ 6-4, 6-1 qabel l-avversarju tieg[u Andrey Golubev tal-Kazakhstan irtira min[abba li we;;a’ siequ. Is-seed nru 3 David Ferrer, semi-finalista fl-2011 u l-2013 g[eleb lill-Kolombjan Alejandro Gonzalez fi tliet sets. In-nru 7 Thomas Berdych tarRepubblika ?eka g[eleb fi tliet
sets lill-Nedovyesov talKazakhstan. Reb[u wkoll fost l-o[rajn ilPollakk Janowicz, l-Awstraljan M. Ebden, il-Kanadi] Pospisil, lAmerikan Sam Querrey, ir-Russu Davydenko, l-Ispanjol Robredo u l-Ispanjol Garcia-Lopez li elimina lill-:ermani] veteran Tommy Haas. Fost in-nisa Serena Williams bdiet il-mixja lejn ir-reb[ tat-18il grand slam tag[ha b’reb[a 6-2, 6-1 fuq Ashleigh Barty li hi rrankjata fil-155 post fid-dinja u issa tilg[ab kontra s-Serba Vesna Dolonc fit-tieni round. Fl-aktar konfront mistenni tannisa, min[abba d-differenza ta’ eta`, il-:appuni]a Date Krumm ta’ 43 sena lag[bet kontra lI]vizzera ta’ 16-il sena Belinda Bencic. Kienet l-aktar log[ba b’distakk kbir fl-eta`sa minn meta Martina Navratilova ta’ 47 sena lag[bet kontra Gisela Dulko li kellha 19, f’Wimbledon tal2004. Bencic li g[andha b[ala kow/ lill-Melanie Molitor, omm Martin Hingis [ar;et rebbie[a fi tliet sets 6-4, 4-6, 6-3.
Novak Djokovic ibiddel il-flokk waqt il-log[ba kontra Lacko
Fost l-ewwel ]ew; sorpri]i, innumru 88 fid-dinja Luksika Kumkhum tat-Tajlandja, fit-tieni grand slam tag[ha, eliminat lin-nru 6 Petra Kvitova 6-2, 1-6, 6-4 waqt li sorpri]a o[ra kienet it-telfa tasseed nru 7 Sara Errani, finalista flOpen ta’ Franza fl-2012, kontra l:ermani]a Julia Goerges 6-3, 6-2.
F’partiti o[ra tan-nisa is-seed nru 4 Li Na ssuperat lit-tennista ta’ 16il sena l-Kroata Ana Konjuh 6-2, 60 waqt li r-Russa Ekaterina Makarova eliminat fl-ewwel round lill-eks finalista Venus Williams 26, 6-4, 6-4. L-Awstraljana Samantha Stosur bdiet b’reb[a 6-3, 6-4 fuq i/-?eka
Zakapalova, is-Serba Ana Ivanovic g[elbet lill-Olandi]a Bertens 6-4, 6-4. Il-Britannika Laura Robson kienet eliminata f’50 minuta 6-3, 60 mill-Bel;jana nru 18 Kirsten Flipkens waqt li Heather Watson ukoll tilfet fi tliet sets kontra Daniela Hantuchova.
ITALJA
INGILTERRA
Milan ike//u lil Allegri
Pardew jitlob sku]a lil Pellegrini
AC Milan ke//ew lill-kow/ Massimilino Allegri wara t-telfa li ;arrbu l-{add kontra t-tim modest tas-Serie A Sassuolo fla[[ar minn serje ta’ ri]ultati negattivi. Anke l-istaff tekniku ta’ Allegri tne[[a mill-kariga u ttim g[alissa ;ie fdat lil Mauro Tassotti li se jmexxi lit-tim filCoppa Italia l-Erbg[a kontra Spezia. Madankollu fost dawk li jistg[u jmexxu lil Milan fil-futur qed jissemma l-isem tal-eks plejer Olandi] Clarence Seedorf li issa ng[ata l-li/enzja ta’ kow/ millFederazzjoni Olandi]a u Pippi Inzaghi. Mhix esklu]a l-possibilita` li Seedorf jie[u t-tmexxija tat-tim il-{amis. Milan, 18-il darba Champions tal-Italja jinsabu fil-11-il post fisSerie A, 30 punt wara l-liders Juventus. Allegri di;a` kien [abbar li kien se jitlaq lil Milan fi tmiem dan lista;un imma jidher li Milan idde/iedew li jtemmewlu l-kuntratt minn qabel wara li t-tim rema vanta; ta’ 2-0 u spi//a tilef 4-3 b’Domenico Berardi jiskorja l-erba’ gowls ta’ Sassuolo, tim li darba Allegri kien kow/ mieg[u. L-a[bar waslet wara li tard il{add filg[axija, il-general man-
Il-manager ta’ Nerwcastle Alan Pardew talab sku]a lillmanager ta’ Manchester City Manuel Pellegrini wara talli kellmu [a]in meta t-tim tieg[u kellu gowl im[assar fit-telfa 2-0. Newcastle kienu qed jitilfu 1-0 meta r-referee ;;udika li Mike Jones minn po]izzjni ta’ offside
kien tellef fl-azzjmoni tal-gowl ta’ Chieck Tiote. “Kienet fis-sa[na tal-mument. G[idna kliem lil xulxin li spiss nu]aw b[ala managers sa /ertu punt. Tlabtu sku]a u a//ettaha. Pellegrini qal li Pardew kien “qed jilmenta fuq kull de/i]joni”.
FORMULA 1
Chilton jibqa’ mal-Marussia Massimo Allegri ma rnexxielux iwassal sa tmiem l-ista;un
ager Barbara Berlusconi talbet sabiex ikun hemm tibdil ‘ur;enti’ fil-klabb u kienet skedata konferenza tal-a[barijiet g[at-Tnejn. Barbara Berlusconi ddeskrieviet il-prestazzjoni tat-tim kontra Sassuolo b[ala wa[da ‘ina//ettabbli’. “Serata di]appuntanti b[al [afna o[rajn li tikkonferma li l-bidla hi b]onnju]a u ur;enti bil-kontribuzzjoni ta’ dawk kollha nvo-
luti. Mhux aktar tollerabbli li lpartitarji tag[na jattendu g[al prestazzjonijiet b[al dawn.” Sadanittant anke Davide Nicola jinsab ferm vi/in li jitke//a minn ma’ Livorno u l-President Aldo Spinelli qed ifittex sostitut denju fejn qed jissemmew Attilo Perotti, direttur tekniku, Sergio Zanetti, kow/ tal-Youths li ji;u [u l-captain ta’ Inter jew Domenico Di Carlo.
Il-Britanniku Chilton se jibqa’ mal-Marussia l-ista;un li ;ej u jsuq flimkien ma’ Jules Bianchi. Dan [abbru t-tim tal-Formula 1 ilbiera[. Is-sewwieq ta’ 22 sena iddebutta fil-Formula 1 is-sena l-o[ra fil-GP tal-Awstralja u sar lewwel sewwieq li temm kull ti;rija fl-ewwel sta;un tieg[u. Il-prin/ipal tal-Marussia John Booth qal li kien importanti li ttim ikollu kontinwita` min[abba
t-tibdil fir-regolamenti fl-isport. Sadanittant l-eks sewwieq Eddie Irvine intbag[at sitt xhur [abs mill-Qorti Taljana wara ;lied f’nightclub f’Milan. LIrlandi] instab [ati flimkien ma’ iben l-eks sindku ta’ Milan Gabriele Moratti li we;;g[u lil xulxin b’tazzi f’Di/embru tal2008. G[ad mhux mag[ruf jekk Irvine hux se jiskonta s-sentenza fil-[abs.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 14 ta’ Jannar, 2014
32
LOKALI
Il-Qorti ma tilqax talba tal-Partit Laburista u tidde/iedi li tkompli tisma’ l-kaw]a Il-Prim’Awla tal-Qorti ?ivili preseduta mill-Im[allef Jacqueline Padovani Grima ma laqg[etx talba li kienet mag[mula f’Novembru li g[adda mill-Avukat tal-Partit Laburista, Pawlu Lia biex ma tkomplix tisma’ l-kaw]a g[aliex dan huwa ka] huwa ;urisdizzjoni ta’ Qorti Kostituzzjonali. Il-Qorti qalet li l-ka] se jkompli jinstema’ kollu u d-de/i]joni finali se ting[ata minnha. Meta fil-15 ta’ Novembru li g[adda kienet kompliet tinstema’ lkaw]a li l-Partit Nazzjonalista qed jag[mel kontra lKummissjoni Elettorali min[abba nuqqasijiet li seta’ kien hemm fuq it-Tmienja u tTlettax-il distrett fl-a[[ar elezzjoni ;enerali, kien sar sforz mill-Partit Laburista biex jiskredita l-integrità talPrim’Awla tal-Qorti ?ivili meta a//enna li l-kaw]a quddiem din il-Qorti qed tinstema’ g[alxejn. L-Avukat tal-PN Therese Commodini Cachia qalet li baqg[alha xhud wie[ed xi ttella’u li dan ix-xhud mhux mistenni jie[u fit-tul. L-Avukat talPartit Laburista Pawlu Lia o;;ezzjona li jitressqu xhieda inti]i li minflok jixhdu fuq ilfatti, se jkunu qeg[din jixhdu biss fuq opinjoni. L-Avukat Commodini Cachia wie;bet billi qalet li l-unika skop tax-xhud huwa billi ji;i ppruvat il-pre;udizzju li sofra lPartit Nazzjonalista filParlament. Il-Partit Laburista permezz tal-Avukat tieg[u Pawlu Lia kien qal li l-Prim’Awla tal-Qorti ?ivili ma g[andhiex dritt tisma’ l-kaw]a g[aliex kwistjonijet li jolqtu l-validità tal-[atra ta’
Fuq it-Tlettax-il Distrett Elettorali, mal-g[axar g[add telg[et Justyne Caruana minflok Frederick Azzopardi, u f’dan il-ka] kien hemm g[axar voti neqsin mill-g[add
Membri fil-Parlament, bil-kostituzzjoni u skont il-li;i elettorali, tista’ tismag[hom biss il-Qorti Kostituzzjonali. Il-Prim’Awla tal-Qorti ?ivili ma qablitx ma din l-e//ezzjoni u qalet li se tkompli tisma’ lkumplament tal-ka] hi. Fil-fatt kif sar anke fis-sessjonijiet ta’ qabel min-na[a tal-Partit Laburista baqg[u jsiru [afna tentattivi biex il-ka] jieqaf jew jie[u ]mien twil. Li kien g[arrappre]entanti legali tal-Partit Laburista, lanqas ma messha xehdet dwar il-ka] Claudette Buttigieg, li g[andha interess
kbir fil-kaw]a. Minkejja li kienu nstemg[u diversi xhieda, l-Avukat Lia kien talab ukoll lill-Qorti biex sakemm ting[ata d-de/i]joni lQorti ma tismax aktar xhieda, g[ax skont hu tkun qed ta[li ]]mien. Din it-talba kienet mi/[uda wkoll f’sessjoni li saret is-sena l-o[ra mill-Im[allef Padovani Grima. Il-Partit Nazzjonalista feta[ ka] permezz ta’ rikors kostituzzjonali kontra l-Kummissjoni Elettorali fuq l-e]itu tar-ri]ultat tal-elezzjoni ;enerali f’]ew; distretti, it-Tmienja u t-Tlettax.
Fir-rikors li tressaq fil-konfront tal-Kummissjoni Elettorali qed jing[ad li l-elezzjoni ;enerali tat ri]ultat li ma jirriflettix ir-rieda tal-votanti meta kkommettiet ]balji fit-trasferiment tal-voti b’konsegwenza li ]ew; kandidati tal-PN ma ;ewx dikjarati eletti skont il-voti li ;abu. Dan wassal biex flok ir-rieda tal-votanti li jkunu eletti, ji;ifieri Claudette Buttigieg u Frederick Azzopardi b[ala kandidati tal-Partit Nazzjonalista, ;ew eletti Edward Scicluna u Justyne Caruana f’isem il-Partit Laburista.
Dan wassal ukoll f’sitwazzjoni fejn id-distakk bejn il-Partit Laburista fil-Gvern u l-Partit Nazzjonalista fl-Oppo]izzjoni huwa ta’ disa’ si;;ijiet minflok ta’ sebg[a. Fir-rikors li l-ewwel kien sar quddiem il-Prim’Awla tal-Qorti ?ivili, il-Partit Nazzjonalista u lkandidati jsostnu li bl-i]balji talKummissjoni Elettorali, ;ie vjolat id-dritt g[al elezzjonijiet [ielsa li jirriflettu r-rieda talvotanti. L-i]balji saru meta 50 vot li lewwel preferenza tag[hom ing[atat lil Claudette Buttigieg ma ;ewx mi]juda mal-voti li kienet di;à kisbet l-istess Claudette Buttigieg, u n-numru ta’ voti g[alhekk hu skorrett. B’mod simili a;;ixxiet ilKummissjoni Elettorali fuq itTlettax-il Distrett Elettorali, fejn mal-g[axar g[add telg[et Justyne Caruana minflok Frederick Azzopardi, u f’dan il-ka] kien hemm g[axar voti li kienu nieqsa mill-g[add. G[aldaqstant, il-PN u ]-]ew; kandidati li fet[u dan ir-rikors, qed jitolbu li l-Qorti ssib li l-a;ir tal-Kummissjoni Elettorali ji;i dikjarat li jmur kontra d-dritt fundamentali ta’ elezzjoni [ielsa li tirrispetta l-voti mix[uta u konsegwentement ji;i indirizzat lpre;udizzju li sofra l-PN u ]]ew; kandidati billi ji;i korrett in-numru ta’ deputati eletti filParlament biex ikun jirrifletti rappre]entanza proporzjonali. G[all-PN qeg[din jidhru lAvukati Therese Comodini Cachia u Paul Borg Olivier filwaqt li g[all-Kummissjoni Elettorali qed jidher il-Professur Ian Refalo u l-Avukat Pawlu Lia g[all-Partit Laburista.
Lejn de/i]joni finali biex il-kaw]a tkun de/i]a f’sentenza wa[da – L-Avukat Therese Comodini Cachia Il-Prim’Awla tal-Qorti ?ivili re;g[et ikkonfermat idde/i]joni li kienet [adet f’Settembru li g[adda u qalet li l-ewwel se tisma’ l-provi kollha, kemm tal-Partit Nazzjonalista kif ukoll tal-partijiet kollha, imbag[ad se tidde/iedi t-talbiet tal-Partit Nazzjonalista u tadDeputati Nazzjonalisti fid-dawl tal-o;;ezzjonijiet kollha mressqa mill-Kummissjoni
Elettorali u mid-Deputati Laburisti filwaqt li tag[ti de/i]joni wa[da finali sabiex ilkaw]a tkun wa[da de/i]a f’sentenza wa[da. Dan qalitu l-Avukat Therese Comodini Cachia, li qed tiddefendi lill-Partit Nazzjonalista fil-kaw]a dwar l-e]itu tarri]ultat tal-Elezzjoni :enerali tas-sena li g[addiet f’]ew; distretti – it-Tmienja u t-Tlettax.
L-Avukat Therese Comodini Cachia fissret kif f’Settembru lQorti kienet idde/idiet li tisma’ l-provi kollha mbag[ad tidde/iedi dwar it-twe;ibiet u lo;;ezzjonijiet kollha li tressqu mill-Kummissjoni Elettorali u mid-Deputati tal-Partit Laburista li ;ew imsej[a filkaw]a, u anki tisma’ t-talbiet kollha f’daqqa. I]da ftit tal-;img[at ilu, id-
Deputati tal-Partit Laburista Deputati Claudette Buttigieg u talbu lill-Qorti permezz ta’ riko- Frederick Azzopardi. rs biex tmur lura minn dik idde/i]joni tag[ha, tvarjaha jew tbiddilha biex tidde/iedi biss lewwel o;;ezzjoni tag[hom – ji;ifieri li l-Qorti m’g[andhiex COMMUNICATIONS il-kompetenza, il-;urisdizzjoni jew fi kliem sempli/i m’g[andhiex il-poter li tisma’ t-talbiet li ;ew imressqa mill-Partit Nazzjonalista permezz tad-
media•link