Nru 13,664
It-Tlieta, 11 ta’ Frar, 2014 €0.80 www.maltarightnow.com
Anniversarji
IL-{A}NA TAL-GASS FIL-PORT TA’ MARSAXLOKK
Kunsilli Laburisti ma ddiskutewx il-periklu g[ar-resident Amy Borg Is-Sindki Laburisti tal-lokalitajiet fin-na[a t’isfel ta’ Malta u li huma qrib iz -zona talpower station f’Delimara fejn il-Gvern irid jibni l-infrastruttura g[all-[a]na tal-gass, g[adhom ma ddiskutewx il periklu g[ar-residenti bil-[a]na li l-Gvern Laburista jrid fil-Port ta’ Marsaxlokk hekk kif st[arir; li sar fost ir-residenti fiz-zona tan-na[a t’isfel ta’
Malta di;à wera li 90% ma jridux il-[a]na tal-gass fil-port ta’ Marsaxlokk. Minn st[arri; li g[amel InNazzjon jirri]ulta s-Sindki Laburisti mhux qed jag[tu importanza u hu bis is-Sindku ta’ Marsaxlokk li jiddikjara li jaqbel mal-bqija tar-residenti li t-tanker tal-[a]na tal-gass g[allpower station ikun barra l-port ta’ Marsaxlokk filwaqt li sindki o[rajn Laburisti ma jikummentawx jew ja[arbu milli jesprimu opinjoni. Min g[adu lanqas biss iddiskuta dan is-su;;ett li [oloq [afna kontroversja u dibattiti b’rabta mas-sigurtà u l-perikli tal-[a]na tal-gass fil-port ta’ Marsaxlokk, min jg[id li ma jaffettwahx, min g[a]el li ma jikkummentax u min jg[id li joqg[od fuq l-esperti. In-Nazzjon talab ir-reazzjonijiet tas-Sindki ta’ lokalitajiet finna[a t’isfel ta’ Malta dwar il-fatt li l-ma;;oranza tar-residenti mhux jaqblu fejn se titpo;;a l[a]na tal-gass g[all-power station ;dida li se jibni l-Gvern. Aktar minn 90% tan-nies li jg[ixu fiz-zona tan-na[a t’isfel ta’ Malta, iridu li t-tanker tal[a]na tal-gass g[al power station il-;dida li se jibni l-Gvern Laburista jitpo;;a barra millport ta’ Marsaxlokk. U dan min[abba l-periklu li jista’ jkun
hemm g[ar-residenti taz-zona f’ka] li jinqala’ in/ident. In-Nazzjon staqsa lis-Sindki ta’ {al G[axaq, ta’ Marsascala, ta’ Bir]ebbu;a, ta]-}urrieq, ta’ Marsaxlokk, tal-Gudja, talQrendi, ta]-}ejtun u talImqabba x’inhi l-po]izzjoni tag[hom rigward din ilkwistjoni. Dawn is-sindki jirrappre]entaw lin-nies f’lokalitajiet tanna[a t’isfel ta’ Malta, li l-aktar se jkunu affettwati b’dan ilpro;ett.
I]da minkejja l-appell tar-residenti tan-na[a t’isfel ta’ Malta, [afna mill-Kunsilli Lokali ta’ dawn l-in[awi, li wara kollox jirrappre]entaw lil dawn l-istess residenti, meta kkuntattjati minn In-Nazzjon ma we;bux g[al mistoqsijiet tal-gazzetta fuq kif ja[sbuha dwar il-periklu li se jin[oloq. Wie[ed mis-Sindki qal li g[adhom ma ddiskutewx ilkwistjoni fi [dan il-kunsill lokali u dan minkejja li l-pro;ett se jkun qed jaffettwa direttament
il-lokalità tag[hom, b[al fil-ka] ta’ Marsascala. Is - Sindku ta ’ Marsascala Mario Calleja qal ukoll li hu attenda g[al - laqg[a pubblika li organizzat il - MEPA u sost na li g[alkemm ma jistax jitkellem f ’ isem il - membri l o[ra tal - Kunsill Lokali g[aliex ma ddiskutewx il kwistjoni , hu personali ja[seb li g[andu joqg[od fuq dak li qalu l - esperti matul il laqg[a . g[al pa;na 3
?elebrazzjonijiet Nazzjonali Il-Fondazzjoni ?elebrazzjonijiet Nazzjonali lbiera[ [abbret il-programm ta' attivitajiet li se jfakkru l-erba' anniversarji li pajji]na se jkun qieg[ed ji//elebra din is-sena, il-50 sena millIndipendenza, l-40 sena mirRepubblika, il-35 sena minn Jum il-{elsien u l-10 anniversarju mis-s[ubija fl-UE. Ara pa;na 3 Karnival
Satira politika
Intervista mal-Professur Vicki Ann Cremona li tag[ti [arsa komika lejn l-elementi li ma jintog[;bux jew li wie[ed irid jirrappre]entahom b'mod umoristiku fil-karnival li din is-sena se jintrodu/i s-satira politika. Reazzjonijiet ukoll tal-politi/i Ara pa;ni 4 u 5 Ingilterra
Allert kaw]a tal-g[arg[ar Allert fl-Ingilterra min[abba x-Xmara Thames u l-g[arg[ar li qed ikun hemm. Ara Pa;na 14
Olimpjadi tax-Xitwa
Dominju Olandi]
F’temp mill-isba[ ilbiera[ pajji]na //elebra l-festa nazzjonali ta’ San Pawl Nawfragu bil-qofol ta/-/elebrazzjonijiet isiru fil-Kolle;;jata ta’ San Pawl fil-Belt Valletta u l-festi esterni fit-toroq ewlenin tal-belt kapitali (Ritratt> Joseph Galea) Ara wkoll pa;na 2
L-Olandi]i komplew jiddominaw fl-ispeed skating hekk kif reb[u sebg[a mid-disg[a midalji f’din id-dixxiplina bi tliet Olandi]i fuq il-podju fil-500m. Ara Pa;na 31
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 11 ta’ Frar, 2014
2
LOKALI
I//elebrata l-festa ta’ San Pawl
F’temp mill-isba[ ilbiera[ pajji]na //elebra l-festa nazzjonali ta’ San Pawl Nawfragu bil-qofol ta/-/elebrazzjonijiet isiru fil-Kolle;;jata ta’ San Pawl fil-Belt Valletta. Filg[odu, l-Ar/isqof ta’ Malta Pawlu Cremona mexxa quddiesa pontifikali tal-festa li g[aliha kienu pre]enti l-og[la awtoritajiet tal-pajji], fosthom ilPresident ta’ Malta George Abela, il-Prim Ministru Joseph Muscat, il-Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil, u l-Ispeaker An;lu Farrugia. Pre]enti wkoll il-President Emeritu Eddie Fenech Adami, leks-Prim Ministru Lawrence Gonzi, Membri Parlamentari u sSindku tal-Belt Alexei Dingli. G[al festa ta’ din is-sena attendew ukoll rappre]entanti ta’ ]ew; komunitajiet Pawlini minn Sqallija. Fil-Qari mill-Atti tal-Appostli miktub mill-Evangelista San Luqa, inqrat is-silta dwar innawfragu ta’ San Pawl li meta kien fi triqtu lejn Ruma fuq ;ifen, inqalg[et maltempata
kbira li wasslet biex San Pawl ;ie Malta u tana l-fidi Nisranija. Il-pani;ierku ntise; millKanonku Lawrenz Zammit li elenka l-[ajja ta’ San Pawl li minn Sawlu persukutur talKnisja, sar Pawlu, id-duttur talKnisja Nisranija wara lkonver]joni fi triqtu lejn Damasku. Hu rrefera wkoll g[all-immigrazzjoni u qal li [add m’g[andu jinjora lil immigranti li ji;u f’Malta min[abba t-tbatija u l-persekuzzjoni f’pajji]hom u fa[[ar il-[idma tas-suldati biex isalvaw lil immigranti. Il-Kanonku Lawrenz Zammit tkellem ukoll dwar l-isfidi li qed tiffa//ja l-Knisja fosthom ittnaqqir tal-valuri tradizzjonali fosthom il-valur ta]-]wie; bejn ra;el u mara. Hu kkritika ]]wi;ijiet u l-koabitazzjoni bejn persuni tal-istess sess, u talab lil San Pawl li dawn ma jid[lux f’Malta filwaqt li [e;;e; lil membri Parlamentari biex i[arsu t-tradizzjonijiet u l-wirt reli;ju] ta’ pajji]na.
It-temp sabi[ [ajjar [afna dilettanti tal-festi u dawk devoti ta’ San Pawl jid[lu l-belt kapitali g[all-festa li //elebrat il-parro//a ta’ San Pawl Nawfragu fil-Belt (Ritratti> Joseph Galea)
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 11 ta’ Frar, 2014
3
LOKALI
Il-Professur Oliver Friggieri, i/-Chairman tal-Fondazzjoni ?elebrazzjonijiet Nazzjonali< qal li dawn l-attivitajiet g[andhom jg[inu lit-tfal u li]-]g[a]ag[ jag[rfu x’inhu pajji]hom, min [adem g[alih u huma x’jistg[u jag[mlu g[al pajji]hom (Ritratt> Joseph Galea)
Aktar minn 60 attività biex jitfakkru l-erba’ anniversarji li se ji//elebra pajji]na .Mhux inqas minn 63 attività mimlija spettaklu ta’ arti, mu]ika, ]fin bis-sehem ta’ artisti prominenti Maltin u internazzjonali, se jiffurmaw il-programm ta’ attivitajiet li jfakkar l-erba’ anniversarji li se jkunu qed ji;u mfakkra matul din issena – il-50 sena mill-kisba talIndipendenza, l-40 sena minn meta pajji]na sar Repubblika, il35 sena minn Jum il-[elsien u l10 anniversarju minn meta pajji]na sar membru s[i[ fi [dan l-Unjoni Ewropea. Dan il-programm ta’ attivitajiet, bit-tema ‘Jien, Int, A[na
Maltin’ t[abbar ilbiera[ filg[odu f’konferenza tal-a[barijiet indirizzata mill-Prim Ministru Joseph Muscat bissehem ta’ numru ta’ artisti. L-attivitajiet mu]ikali jinkludu kun/ert mill-kitarrista talgrupp Queen Brian May fil-5 ta’ April, u kun/ert ta’ mu]ika talBeatles kif ukoll kun/erti varji minn bands u kantanti Maltin fosthom il-musical ‘:ensna’. Lartisti Maltin intalbu ja[dmu bi//a arti g[al wirja li l-qlig[ minnha se jmur g[al boro] ta’ studju g[al artisti ]g[a]ag[ Maltin.
Kif di;à rajna f’avvenimenti nazzjonali, i/-/elebrazzjonijiet jinkludu spettakli multimedjali f’partijiet differenti tal-Belt Valletta. G[al din is-sena l-Arts Festival se jkun integrat ma//elebrazzjonijiet ta’ dawn lanniversarji importanti. Ma jonqsux ukoll l-inizjattivi edukattivi b[all-pubblikazzjoni ta’ ktieb g[at-tfal dwar dawn lerba’ avvenimenti stori/i bilg[an li jitqassam fl-iskejjel u eventwalment isir parti millkurrikulu. Se jsiru wkoll attivitajiet g[all-emigranti u attività
dwar l-Unjoni Ewropa g[al tfal li din is-sena se jag[lqu 10 snin. Il-Professur Oliver Friggieri, i/-Chairman tal-Fondazzjoni ?elebrazzjonijiet Nazzjonali; qal li dawn l-attivitajiet g[andhom jg[inu lit-tfal u li]]g[a]ag[ jag[rfu x’inhu pajji]hom, min [adem g[alih u huma x’jistg[u jag[mlu g[al pajji]hom. Hu qal li festi b[al dawn g[andhom jg[inuna nag[rfu li pajji]na jista’ jag[ti [afna lill-Ewropa. Il-Professur Oliver Friggieri staqsa wkoll jekk g[adux i]-]mien li pajji]na
jibqa’ ji//elebra [ames festi nazzjonali. Il-Prim Ministru Joseph Muscat qal li dawn l-attivitajiet se jg[inuna biex nag[rfu li]balji tal-passat u napprezzaw iktar l-identità tag[na u n[arsu ‘l quddiem. Sadanittant numru ta’ kantanti g[a]lu u kantaw il-kanzunetta ‘Come together’ tal-grupp Beatles, b[ala sfond g[al dawn il-festi filwaqt li l-kantant Ivan Grech ikkompona u kanta lkanzunetta ‘Celebration’ li se tkun qed tfakkar dawn lanniversarji stori/i.
90% tar-residenti kontra l-[a]na tal-gass fil-port ta’ Marsaxlokk minn pa;na 1
U[ud mis-Sindki Laburisti we;buna li b[ala kunsill lokali g[adhom ma ddiskutewx ilkwistjoni. Fost dawn kien hemm is-Sindku tal-Gudja John Mary Calleja u s-Sindku talQrendi, David Schembri. IsSindku ta’ Bir]ebbu;a Joseph Farrugia ma xtaqx jikkummenta. Is-Sindku ta]-}urrieq, Ignatius Farrugia, meta kkuntatjat il;img[a li g[addiet qal li ma setax jikkummenta g[aliex kien g[addej bi preparamenti g[allMalta Eurovision Song Contest. Meta kkuntatjana lis-Sindku Laburista ta’ Marsaxlokk, Eddric Micallef, sostna li huma
b[ala Kunsill Lokali attendew g[al-laqg[a pubblika li organizzat il-MEPA fis-27 ta’ Jannar, u sostna li b[ala kunsill lokali jaqblu mal-bqija tar-residenti li t-tanker tal-[a]na tal-gass g[allpower station ikun barra l-port ta’ Marsaxlokk. Eddric Micallef qal ukoll li fejn jid[lu sitwazzjonijiet simili l-kunsill lokali dejjem iqabbad esperti biex jevalwaw ilkwistjoni b’tali mod li j[arsu l;id tar-residenti. L-Inginier Arthur Ciantar, li hu l-konsulent tal-Kunsill Lokali ta’ Marsaxlokk, matul illaqg[a tal-MEPA qal li f’ka] ta’ in/ident fit-tanker tal-[a]na tal-
gass, il-pajji] jista’ jitlef ilpower station jew parti minnha u jista’ jkun hemm imwiet jew distruzzjoni. Matul il-laqg[a pubblika hu g[amel appell qawwi biex il-[a]na tal-gass titpo;;a barra l-Port ta’ Marsaxlokk Fil-kumment tieg[u ma’ InNazzjon, is-Sindku ta’ {al G[axaq Darren Abela sostna li l-Gvern g[andu jlaqqa’ lis-sindki kollha tan-na[a t’isfel ta’ Malta biex jiddiskuti dan kollu g[aliex qed jing[ad [afna diskors u fil-verità n-nies iridu /ertezza. Kien hemm imbag[ad isSindku tal-Imqabba, Nicholas
Briffa, li qal li b[ala lokalità lImqabba qeg[da ‘l bog[od minn Marsaxlokk u g[alhekk ma jarax g[alfejn g[andu jikkummenta. Dan minkejja li fiddibattitu nazzjonali dwar dan ilka], [are; li f’/erti lokalitajiet jista’ ma jibqax isir log[ob tannar min[abba l-periklu li j;ib mieg[u l-gass – xi [a;a li lImqabba hi tant mag[rufa u mfittxija g[aliha. Is-Sindku taz-Zejtun Joe Attard, min-na[a tieg[u, qal li ma kienx jaf li l-[a]na tal-gass se tkun fuq il-ba[ar u mhux fuq l-art. Fl-a[[ar jiem fost dawk li appellaw g[al aktar sigurtà
kien hemm ukoll l-espert barrani tal-kimika, Hans Pasman li llum jg[ix f ’Malta, u hu in;inier tal-impjanti li ja[dmu bl-LNG b’40 sena esperjenza f’dan is-settur. Fil-jiem li g[addew il-kandidat tal - PN g[all - elezzjoni tal - Parlament Ewropew Stefano Mallia g[amel g[axar mistoqsijiet lill - Ministru g[all - Energija u lKonservazzjoni tal - Ilma Konrad Mizzi bl-iskop li ti;i indirizzata l-preokkupazzjoni tar - residenti tan - na[a t ’ isfel ta’ Malta dwar is -sigurtà – mistoqsijiet li s’issa jirri]ulta li g[adhom ming[ajr twe;iba.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 11 ta’ Frar, 2014
4
LOKALI
Ir-ritorn tas-satira politika fil-karnival {arsa komika lejn l-elementi li ma jintog[;bux jew li wie[ed irid jirrappre]entahom b’mod umoristiku Alessia Psaila Zammit Wara nuqqas ta’ 79 sena, din is-sena il-Karnival mistenni jer;a’ jinkludi elementi ta’ satira politika. Dan se jkun possibbli
wara [idma li saret minn Gvern Nazzjonalista fil-legi]latura li g[addiet hekk kif wara li saret ri/erka legali u storika rri]ulta li s-satira kienet projbita permezz ta’ regolamenti li kienu jo[or;u l-Pulizija, imma ma kien hemm ebda li;i f’pajji]na li tipprojbixxi s-satira politika. In-Nazzjon tkellem malProfessur Vicki Ann Cremona, li spjegat il-kuntest politiku fl1935 meta tne[[iet is-satira politika mill-Karnival Malti. Hi qalet li r-regolament li jipprojbixxi ssatira politika f’pajji]na ;ie f’mument politiku diffi/li [afna g[al Malta. “Dan [are; fl-1935 wara li fl1932 kienet ;iet sospi]a lKostituzzjoni u l-Ingli]i ne[ewlna s-self government. Din kienet tne[[iet fuq kwistjoni ta’ lingwa. Fl-1933, il-Partit Nazzjonalista kellu jirre]enja u l-poter ittie[ed kompletament f’idejn il-Gvernatur Ingli]. Kien mument diffi/li [afna g[ax ilkwistjoni tal-lingwa kienet kwistjoni ta’ poter.” Vicki Ann Cremona spjegat li “dak i]-]mien il-karnival kien jag[milha possibbli li jkun hemm attakk kontra l-Gvern Ingli] li [a r-riedni f’idejh u ttne[[ija tas-satira kien mezz kif jikkontrolla l-appo;; g[al-lingwa Taljana.” Hi spjegat li l-Karnival f’dawk i]-]minijiet kien joffri spazju ta’ protesta anke protesta fid-divertiment kontra t-tmexxija Ingli]a u favur il-lingwa Taljana. Il-Professur Cremona spjegat li pajji]na kien ilu jsaqsi biex issatira b[a/-/ensura ti;i
Il-Professur Vicki Ann Cremona tispjega l-kuntest politiku fl-1935 meta tne[[iet is-satira politika mill-Karnival Malti, u kif ir-regolament li jipprojbixxi s-satira politika f’pajji]na ;ie f’mument politiku diffi/li [afna g[al Malta (Ritratt> Martin Agius)
mne[[ija. Hi spjegat li l-projbizzjoni fuq is-satira politika hija forma ta’ /ensura. Spjegat ukoll li hi kienet sabet id-data meta kienet twaqqfet issatira politika. Minn hemmhekk, fil-le;i]latura li g[addiet immexxija minn Gvern Nazzjonalista, kienu bdew irri/erki u kien irri]ulta li l-projbizzjoni tas-satira ma kinitx tirri]ulta minn li;i imma minn regolamenti li jo[or;u l-Puli]ija. Vicki Ann Cremona spjegat li s-satira politika hija rrapurtata fl-
Fis-snin 1920 u 1930 kien hemm anke ;lied fit-toroq min[abba s-satira politika qabel ma ;iet imne[[ija mill-Karnival Malti fl-1935 ewwel gazzetti fl-1841. Ri/erka turi li kien hemm satira anke qabel, sa[ansitra satira li kienet te]isti fi ]mien il-Kavalieri. Cremona qalet li l-karrijiet talkarnival idda[[lu fi ]mien ilGran Mastru La Vallette u hemm
e]empji miktubin ta’ karrijiet ta’ forom differenti ta’ satira fi ]mien il-Kavalieri. Semmiet e]empju li hu dokumentat ta’ karru fl-1759 li mar quddiem ilPalazz tal-Gran Mastru u li kien jirrappre]enta l-Isptar b’sitt paz-
jenti, bl-infermieri u bit-tobba u g[amlu simulazzjoni ta’ konsulta medika. Hi qalet li dan juri li lforom ta’ ironija kienu je]istu minn kmieni fil-Karnival Malti. Vicki Ann Cremona qalet li huwa po]ittiv li jkun hemm satira fil-Karnival g[aliex tag[ti [arsa komika lejn l-emmenti li ma jintog[;bux jew li wie[ed irid jirrappre]entahom b’mod umoristiku. Hi qalet li forsi lpoliti/i Maltin huma serji wisq xi kultant, u ma tantx narawhom b’sens umoristiku. Irrakkontat ukoll li fis-snin 1920 u 1930 kien hemm anke ;lied fit-toroq min[abba s-satira politika qabel ma ;iet imne[[ija. Il-Professur Cremona qalet li “poplu /ivili u poplu matur ikun jaf jid[aq anke bl-affarijiet li ma jog[;buhx u li ma jaqbilx mag[hom i]da jie[u pja/ir bilfatt ta’ kif dawn ji;u interpretati b’mod komiku. Dak huwa sinjal ta’ poplu matur.” In-Nazzjon staqsa lil Professur Cremona dwar il-karnival tanNadur f’G[awdex li fih bqajna naraw element ta’ satira politika. Spjegat li dan ma kienx regolamentat. Vicki Ann fissret li dan kien isir bil-lejl u kien jissejja[ ‘il-Karnival tax-Xitan’ g[aliex ir-regolamenti tal-Pulizija kienu jistipulaw li l-maskri ma jistg[ux jintlibsu wara li tin]el ix-xemx imma f’G[awdex, il-Karnival tan-Nadur kien isir bil-lejl qisu b’sens ta’ sfida biex l-poplu juri li mhux se joqg[od g[ar-regolamenti li jillimitaw l-espressjoni tieg[u. Hi qalet “li kien hemm satira politika tajba u intelli;enti [afna. Jiena rajt maskri ta’ Eddie Fenech Adami u ta’ Alfred Sant, fejn xulxin jaqraw il-gazzetta u kienet interessanti [afna u n-nies kienu jie[du gost [afna b’din issatira.”
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 11 ta’ Frar, 2014
5
LOKALI
Il-politi/i jilqg[u s-satira politika fil-karnival b’mod po]ittiv Jitkellmu dwar kif i[ossuhom kieku kellhom ikunu s-su;;ett ta’ satira politika Alessia Psaila Zammit Is-satira politika mistennija tirritorna fil-Karnival ta’ Malta wara nuqqas ta’ kwa]i 80 sena. In-Nazzjon tkellem malPresident ta ’ Malta, George Abela u politi/i mi] -]ew; na[at tal-kamra dwar kif i[arsu huma lejn is-satira politika. Il-President ta ’ Malta qal “ jiena tog[;obni [afna . Tfakkarni f’anecdote li jg[id
the day you grow wiser is the day you learn to laugh at yourself – ji;ifieri li tikber fl-g[erf meta titg[allem tid[aq bik innifsek. Allura ma niddejjaq xejn li jkollna din is-satira. Flantik kienet te]isti u issa se ter;a’ ti;i introdotta”. Is-Segretarju Parlamentari tal-Kultura, Josè Herrera qal “jiena ma ddejjaqni xejn. Filfatt, jiena u d-Deputat tal Oppo]izzjoni Jason Azzopardi darba kellna dibattitu fuq din il-kwistjoni u konna qbilna li wasal i]-]mien li ter;a’ tid[ol is-satira politika.” Il-Vi/i Kap tal -Partit Nazzjonalista, Mario de Marco qal li s-satira hija “importanti g[aliex na[seb li jekk g[andna difett a[na l -politi/i hija li nie[du lilna nfusna wisq bisserjetà. Huwa importanti li nkunu kapa/i nid[qu bina nfusna u n[allu lil [addie[or jid[aq daqxejn bina. Kien hemm limpressjoni li s-satira politika kienet projbita. Fil-fatt qabel it-
Tieni Gwerra Dinjija kien [are; regolament li kien waqqaf g[al /erti skopijiet issatira politika imma mbag[ad kul[add baqa’ bl-impressjoni li l-projbizzjoni baqg[at tapplika. Niftakar sentejn ilu meta kont g[adni responsabbli mill-kultura kont tlabt xi persuni biex je]aminaw jekk kienx hemm din il-projbizzjoni effettiva . Fil-fatt irri]ulta li ma kienx hemm li;i li tipprojbixxi issatira politika. In-Nazzjon staqsihom ukoll kif i[ossuhom kieku kellhom ikunu is-su;;ett ta’ satira politika. Il-President ta’ Malta qal “[afna nie[u gost jekk issir fuqi” Is-Segretarju Parlamentari tal-Kultura, Josè Herrera qal “ li [add m’g[andu jie[u g[alih. Il-kritika g[andha tkun leali u politika, mhux personali. Jekk xi [add jag[mel xi gaffe politiku g[andu jaqlag[ha fuq rasu g[ax a[na nies pubbli/i imma g[andha tkun leali. Li wie[ed jiddie[aq xi ftit bil -politi/i tieg[u jew b’nies f’/erti karigi hija xi [a;a sabi[a, ma fiha xejn [a]in.” Il-Vi/i Kap Mario de Marco qal li jkun “kburi [afna. Kont jiena li [abbart li tista’ ssir, wie[ed u na//ettaha i]da nie[u gost ukoll jekk nara li nkun nista’ ninki lill-[bieb u kollegi tieg[i jekk huma wkoll ikunu ssu;;ett ta’ din is-satira.
Tog[ma ta’ dak li se jippre]enta l-karnival Malti din is-sena bir-ritorn tas-satira poliitka
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 11 ta’ Frar, 2014
6
LOKALI
Kien xokk kbir u ma stennejnihiex Mil-lum jibdew it-t[ejjijiet g[all-festival tal-Eurovision fid-Danimarka G[adhom bil-kemm jistg[u jemmnu. Jitkellmu dwar l-esperjenza tag[hom qishom g[adhom f’[olma. Hu dan is-sentiment ta’ Richard Edward Micallef u ta’ o[tu Michelle Mifsud – ]ew; membri mill-grupp Firelight li nhar is-Sibt li g[adda reba[ ilMalta Eurovision Song Contest u b’hekk se jkun qed jirrappre]enta lil pajji]na fidDanimarka. “Kien xokk kbir. Ma stennejnihiex... ippreparati li na[dmu biex in;ibu unur lil Malta”. Kienu dawn il-kummenti ta’ Richard u Michelle meta tkellmu ma’ In-Nazzjon dwar lesperjenza tag[hom wara tt[abbira tar-ri]ultat. Sadanittant, f’laqg[a li kellu mal-grupp Firelight, il-Prim Ministru Joseph Muscat fera[ lill-membri tal-grupp u awguralhom kull su//ess meta se jkunu qed jirrappre]entaw lil pajji]na fid-Danimarka f’Mejju li ;ej. In-Nazzjon [a r-reazzjoni ta’ Anton Attard, il-Kap E]ekuttiv tal-PBS u Kap tad-Delegazzjoni Maltija, dwar x’inhuma l-passi li jmiss issa li l-grupp Firelight ;ie mag[]ul biex jirrappre]enta lil pajji]na. Anton Attard qal li minn din il-;img[a stess se jibdew sessjonijiet ta’ brainstorming li matulhom ti;i de/i]a listrate;ija dwar il-video talkanzunetta u dwar x’se ji;ri
minn issa ‘l quddiem. Hu qal li kien hemm di;à outline plan però issa, bil-grupp identifikat, dan il-pjan jibda jkun realizzat b’mod prattiku. Il-Festival tal-Eurovision li se jkun qed isir f’Mejju mhuwiex luniku impenn li g[andha quddiemha l-Public Broadcasting Services. Dan g[aliex b[alissa qed isiru t-t[ejjijiet g[all-festival tal-Junior Eurovision li se jkun qed isir f’pajji]na f’nofs Novembru wara r-reb[a ta’ Gaia Cauchi f’dan il-festival. Dwar dan l-avveniment, Tonio Portughese /-Chairman tal-Bord tad-Diretturi tal-PBS, spjega li f’dawn il-;ranet kien hawn f’pajji]na delegazzjoni talE]ekuttiv tal-EBU biex isegwu t-t[ejjijiet li qed isiru b’rabta ma’ dan il-festival. Spjega li iktar pajji]i qed ikunu m[ajra biex jipparte/ipaw f’dan il-festival biex Malta tkun vetrina g[al dawn il-pajji]i. Ma tonqosx lisfida finanzjarja, i]da Tonio Portughese qal li hu ottimist li se jkun hemm is-sostenn finanzjarju me[tie; biex il-festival ikun vetrina tat-talent u l-patrimonju Malti. Tonio Portughese spjega li, minbarra l-Junior Eurovision, ilPBS qed i[ejji wkoll g[allparte/ipazzjoni ta’ pajji]na filYoung Musicians of Europe li se jsir f’:unju li ;ej f’Cologne bilparte/ipazzjoni tal-Orkestra Filarmonika ta’ Vjenna.
Il-grupp mimli talenti, Firelight, hu preparat u determinat biex fil-;img[at li ;ejjin sal-Eurovision fid-Danimarka f’Mejju li ;ej, ja[dmu biex huma wkoll jag[mlu isem lil pajji]na
Ira Losco tiddomina fil-Malta Music Awards Il-kantanta popolari Ira Losco kienet l-akbar rebbie[a fil-Malta Music Awards li ttellg[u fi/?entru Malti g[all-Fieri u lKonvenzjonijiet f’Ta’ Qali nhar il-{add filg[axija. Ira Losco kienet ippremjata fil-kategoriji ta’ Best Solo Artist, g[all-a[jar video abbinat mad-diska Me Luv U Long Time, u g[all-A[jar Album – The Fire. Il-grupp Red Electrick kiseb laward g[all-A[jar Band u g[alla[jar kanzunetta bl-isem ta’ The Runaway. Premjijiet o[rajn ing[ataw lill-grupp mu]ikali Plan Zero g[all-A[jar Artist :did, lil Gaia Cauchi fil-kategorija talInternational Achievement Award, u lil Gillian Attard li ng[atat ir-Recognition Award. Il-Malta Music Awards ittellg[u mill-Public Broadcasting Services (PBS) b’kollaborazzjoni ma’ Mega Music Management. Il-pre]entaturi fis-serata tal-biera[ kienu Angie Laus, Arthur Caruana u Nicole Tabone. Il-grupp Firelight, li reba[ il-Malta Eurovision Song Contest u li kien mag[mul minn Richard Micallef, Michelle Mifsud, Tony Polidano, Matthew Ellul u Leslie Decesare.
Ira Losco tkompli tiddomina x-xena tal-mu]ika lokali b’aktar su//essi (Ritratt> G Stellini)
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 11 ta’ Frar, 2014
7
LOKALI
Eddie Fenech Adami...politiku bi storja ta’ pajji] Mijiet ta’ Maltin sellmu b’entu]ja]mu lill-President Emeritus u eks-Prim Ministru ta’ Malta Eddie Fenech Adami f’ri/eviment li sar f’g[eluq it-80 sena tieg[u. G[ar-ri/eviment attenda lKap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttitl, il-Vi/i Kapijiet tal-PN, Mario de Marco u Beppe Fenech Adami, isSegretarju :enerali Chris Said, l-uffi/jali tal-PN kif ukull ilkandidati tal-PN g[all-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew. F’messa;; li g[amel waqt din l-okka]joni spe/jali, Eddie Fenech Adami qal li hu j[ares b’nostal;ija lejn i]-]minijiet li fihom mexxa l-pajji] u lill-partit biex g[eleb sfidi kbar. Hu qal li dawk kienu ]minijiet li fihom il-
PN kellu vi]joni /ara dwar fejn irid jasal. Il-President Emeritus Eddie Fenech Adami semma l-kisba tas-s[ubija ta’ Malta fl-UE u qal li din kienet kisba kbira li sabet l-appo;; tal-poplu Malti. Illum kul[add jirrikonoxxi li din kienet de/i]joni importanti li llum qed tag[ti l-frott. Eddie Fenech Adami appella lill-poplu Malti biex jibqa’ jemmen filpajji] u jimxi ‘l quddiem. Il-Kap tal-PN Simon Busuttil qal li g[eluq snin Eddie Fenech Adami m’humiex biss 80 sena ta’ karriera u storja ta’ bniedem, i]da jirrappre]entaw ukoll storja ta’ pajji] u ta’ poplu. Dan g[aliex Eddie Fenech Adami kien protagonist elwieni fil-kisbiet kbar li g[amel il-poplu Malti. Simon Busuttil qal li Eddie Fenech
Il-Kap tal-PN Simon Busuttil qal li g[eluq snin Eddie Fenech Adami m’humiex biss 80 sena ta’ karriera u storja ta’ bniedem, i]da jirrappre]entaw ukoll storja ta’ pajji] u ta’ poplu (Ritratti> Alex Degabriele)
Adami hu politiku li wera kura;; u fidu/ja fid-de/i]jonijiet li hu [a. Qabel id-diskorsi ta’ Eddie Fenech Adami u Simon Busuttil, tkellem Beppe Fenech Adami, ilVi/i Kap tal-PN g[all-Hidma tal-
Partit u iben Eddie Fenech Adami, li sostna li dawn l-attivitajiet juru kemm il-PN g[adu partit b’sa[[tu, mimli ener;ija u li ji;bed warajh il-folol. Beppe Fenech Adami sellem il-
memorja ta’ ommu Mary Fenech Adami, li tul il-karriera ta’ Eddie Fenech Adami kienet ta’ spalla kbira biex Eddie Fenech Adami seta’ jkompli jwettaq u jirriforma g[all-;id tal-poplu Malti.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 11 ta’ Frar, 2014
8
KULTURA
Sittax-il finalista fl-G[anja tal-Poplu ’14 l-festival L-G[anja tal-Poplu 2014 se jsir is-Sibt, 15 ta’ Marzu fit-Teatru Sir Temi Zammit flUniversità. B’kollox ;ew sottomessi 71 kanzunetta li minnhom intg[a]lu s-sittax-il kanzunetta li se jindaqqu fis-serata finali.
Kanzunetti finalisti (Kliem, Mu]ika) f’ordni alfabetika
B[al G[asfura (Mario Debono) Djarju ta’ Tifkiriet (Emil Calleja Bayliss, Mark Spiteri Lucas) Fejn Huma^ (George Cassar, Daniel Borg) Il-Bambo//u, Il-Bambinu u lBudaj (Frans Casha) Il-Karba tal-Mument (Kevin Tanti, Chan Vella)
Il-Qu//ata (Rita Pace, Jeffrey Scicluna) Immigrant Regolari (Rita Pace, Teddie Zammit) Insellmulkom (Joe Chircop, Philip Vella) Jien Ma Na[dimx (Rita Pace, Mark Scicluna) Kif Xrobtuli l-Menti (Frank O’Neill) Liberat (George Cassar, Teddie Zammit) Mara (Emil Calleja Bayliss, Andrew Zammit) Numri (Paul Attard, Mark Scicluna) Pupa (Mark Laurence Zammit) Rutina (Jonathan Laferla, Charlie Bonnici) Wara l-Kan/ell (Joe Julian
Farrugia, Miriam Christine Borg, Olivia Lewis) F’dan l-istadju l-awtur u lkompo]itur se jikkonfermaw min se jkanta u min se jakkumpanja live l-kanzunetta finalista.
Kantant jista’ jkanta sa ]ew; kanzunetti. Il-[ames membri tal-;urija li semg[u l-kanzunetti kellhom kliem ta’ tif[ir u kienu kuntenti [afna bil-livell mil[uq. Il-
kanzunetti ppre]entati kienu ta’ stili varji u fuq su;;etti kurrenti li jolqtu l-poplu. Iktar informazzjoni tinstab fuq www.ghanjafest.com u facebook.com#GhanjaTalPoplu
Ta[dita dwar ‘Il-Budaj’ tqajjem diskussjoni mqanqla
Frans Baldacchino, ‘Il-Budaj’
Ta[dita g[all-pubbliku dwar lg[annej ewlieni Frans Baldacchino, ‘Il-Budaj’, qajmet diskussjoni mqanqla fost l-udjenza. It-ta[dita saret minn Marced Zahra Sacco fil-Kunsill Lokali ta]-}ejtun u kienet ibba]ata fuq konklu]jonijiet ta’ ri/erka li g[amlet g[at-te]i tal-Masters flIstudji Maltin. Frans Baldacchino, li [alliena fl-2009, kien kantawtur, li kiteb poe]iji g[all-kanzunetti folkloristi/i li wara kien jinterpreta hu stess. L-istil tieg[u, xi drabi deskritt b[ala bel canto, wassal g[al a//ettazzjoni akbar tal-g[ana mill-pubbliku sa[ansitra anke fil-
knejjes. Il-kelliema kienet kisbet a//ess g[al diversi manuskritti ori;inali miktuba u kantati millBudaj. Minbarra membri tal-pubbliku ;enerali, il-membri numeru]i fludjenza kienu jinkludu diversi studenti tal-folklor, il-kultura u lidentità Maltija, kif ukoll numru ta’ g[annejja minn ir[ula differenti. Filwaqt li rringrazzja u fera[ lil Zahra Sacco, mill-Qrendi, li issa hija lek/erer l-MCAST, Henry Frendo, id-Direttur tal-Istitut talIstudji Maltin fl-Università ta’ Malta, ippre]entalha kopja talktieb ta’ Anita Ragonesi, Maltese
Folksong ‘G[ana’: A Bibliography and Resource Material’ (Malta University Press, 1999). Il-kelliem li jmiss fit-ta[dita g[all-pubbliku fis-sensiela talIstudji Maltin se jkun Noel D’Anastas, gradwat ie[or talIMS, li se jitkellem fi Frar flannex tat-Teatru Manoel dwar ‘LIdentità Nazzjonali fil-Mu]ika Popolari Maltija ta’ Bejn is-Snin ’50 u ’70.’ Ta[ditiet o[ra fil-;img[at li ;ejjin se jittrattaw il-produzzjoni tal-g[asel Malti, is-sekularizzazzjoni fis-so/jetà Maltija, u kritika tal-memorja kollettiva Maltija.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 11 ta’ Frar, 2014
9
TEATRU
‘Mu-Danzas Boleras’> spettaklu ta’ ]fin Spanjol It-Teatru Manoel qed itella’ t-tieni spettaklu ta]-]fin f’dan l-ista;un teatrali b’‘Mu-Danzas Boleras’ is-Sibt 15 u l-{add 16 ta’ Frar fit-8 p.m. ‘Mu-Danzas Boleras’ kienet l-idea u l-kreazzjoni ta’ Sharon Sapienza li sfortunatament mienet ta’ età ]g[ira sena ilu. Sharon kella karriera impressjonanti b[ala ]effiena, g[alliema u produttri/i ta]-]fin spanjol. ‘Mu-Danzas Boleras’ kienet l-a[[ar pro;ett li kienet qed ta[dem fuqu u tippjana biex i;;ib Malta. Din il-produzzjoni qed tittella’ b[ala ;ie[ g[all-memorja tag[ha. I]-]effiena huma dawk li ori;inalment [admu ma’ Sharon Sapienza meta tellg[et l-ewwel produzzjoni f’Malaga fl-2012. ‘Mu-Danzas Boleras’ huwa avveniment ta]-]fin mill-qalba tal-iskola ta]-]fin Bolero.
Sharon Sapienza
B’kostumi tradizzjonali ]-]fin jie[u ’l-udjenza fuq vja;; tal-istorja ta’ Spanja mill-1812 meta spi//at il-[akma tal-Fran/i]i fi Spanja sal-2012. Hemm konnessjonijiet ma]]fin klassiku kif ukoll g[al dak folk bl-u]u tal-castanets. Din hi opportunità biex naraw iddinja ta]-]fin Spanjol differenti i]da teknikament diffi/li daqs dak tradizzjonali li nassumu ma’ dak tal-flamenco. Aktar tag[rif jinkiseb billi //emplu 21246389.
‘Mu-Danzas Boleras’ kienet l-idea u l-kreazzjoni ta’ Sharon Sapienza li sfortunatament mietet ta’ età ]g[ira sena ilu
Mument mill-ispettaklu ta’ ]fin Spanjol bl-isem ‘Mu-Danzas Boleras’
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 11 ta’ Frar, 2014
10
OPINJONI
Irba[na l-prin/ipju, i]da... 1. Kuntrarju g[all-Prim Ministru Muscat u l-Gvern Laburista, il-Partit tag[na u lKap tal-Oppo]izzjoni bqajna konsisteni dwar l-iskema ta’ akkwist, li kienet ta’ bejg[, ta//ittadinanza. Sa mill-ewwel ;urnata li beda jissemma s-su;;ett, [abta u sabta, f’Ottubru li g[adda, lOppo]izzjoni kienet il-vu/i tarra;uni u insistejna biex titne[[a s-segretezza tal-ismijiet, jidda[[al ammont ta’ investiment apparti l-[las, li jkun hemm l-obbligu g[al numru ta’ snin ta’ xiri ta’ proprjetà jew kiri kif ukoll li jkun hemm dik irrabta ;enwina ma’ Malta u allura perjodu ta’ residenza qabel i/-/ittadinanza. Il-Gvern ma ridhomx. A[na insistejna fuqhom, u llum jinsabu fil-li;i. Ma jfissirx li ma hemmx lok ta’ titjib, i]da l-prin/ipju ntreba[.
2. G[alhekk ng[idu li rba[na l-prin/ipju. L-o;;ezzjoni tag[na fil-prin/ipju kienet li g[ax ma kienx hemm irbit ma’ Malta, g[ax ma kienx hemm residenza effettiva, allura ma kienx hemm rabta ;enwina u allura kien hemm biss bejg[ u xiri. Issa xog[olna hu li naraw li dak li l-Gvern intrabat sija f’Di/embru u sija [mistax ilu mal-Kummissjoni Ewropea jkun tassew rifless fil-li;i. Mhux se n[allu lill-Gvern jg[atti x-xemx bl-g[arbiel. Mhux se n[alluh, kif qed jipprova jag[mel, juri d-debba u jqabbe] il-[mara. Dak li ntrabat li jag[mel mal-Kummissjoni Ewropea jrid ikun tassew fil-li;i u jkun implimentat b’bona fede. 3. Ma jistax ikun g[alhekk, kieku l-Gvern g[andu tassew rieda tajba, li mal-Kummissjoni Ewropea jintrabat li jkun hemm
Dan il-Gvern mhux ta’ min joqg[od fuq il-kelma tieg[u
Ejjew nimxu ’l quddiem, imma nimxu b’rieda tajba tassew u mhux in[allu l-Gvern jimxi b’intenzjoni [a]ina. L-Oppo]izzjoni se tara li l-Gvern ma jilg[abx bil-b]allu
Jason Azzopardi jason.azzopardi@gov.mt
residenza effettiva mbag[ad illi;i tinkiteb b’mod li jkun hemm mhux bieb imbexxaq, i]da bieb miftu[ bera[ g[all-abbu]. Ma jistax ikun li bil-mo[bi u b’qerq fl-Avvi] Legali ta’ ;img[a ilu jnaqqas il-perjodu ta’ [ames snin li matulu l-persuna trid i]]omm il-proprjetà f’Malta u li kien [abbar lejlet ilMilied. Ma jistax ikun li f’Di/embru jg[id li l-iskema se tit[addem minn A;enzija tal-Gvern waqt li l-li;i tag[ti dan id-dritt lil
kumpanija privata li se dda[[al iktar minn mitejn miljun ewro. Jekk kien [a]in g[al-Labour li l-privat [a commission fuq ixxiri tal-power station fl-a[[ar le;i]latura, suppost hu [afna ag[ar meta issa jridu li l-privat sie[eb tag[hom se jda[[al commission diversi drabi ikbar. 4. Dan il-Gvern mhux ta’ min joqg[od fuq il-kelma tieg[u. Biex jg[atti xturu wasal biex anke l-Prim Ministru qal gidba meta qal li dak li ftiehem malKummissjoni Ewropea huwa dak li kien offra lillOppo]izzjoni. Din hija gidba assoluta. IlGvern qatt ma ried jikkontempla
mqar perjodu ta’ residenza, a[seb u ara sena residenza. U jidher li bil-mo[bi u bil-pulit ilmessa;; li issa qed jibg[at internament dwar il-perjodu ta’ residenza, kif nafu li ntqal il;img[a l-o[ra minn uffi/jal talGvern huwa li jekk il-barrani jippre]enta kont tad-dawl ikun bi]]ejjed u m’hemmx g[alfejn jersaq ’l hawn. Dan hu kontra dak li ftiehem mal-Kummissjoni Ewropea. 5. Ejjew nimxu ’l quddiem, imma nimxu b’rieda tajba tassew u mhux in[allu l-Gvern jimxi b’intenzjoni [a]ina. LOppo]izzjoni se tara li l-Gvern ma jilg[abx bil-b]allu.
Kelma ta’ vera Meta persuna matura ma ]]ommx il-kelma li tkun tat, jew tag[mel affarijiet li ma jixirqux lid-dinjità u l-kariga li dik il-persuna tkun tokkupa, ng[idu li dik il-persuna hi jew qed ta;ixxi ta’ vavu. Fid-dizzjunarju kon/i] tieg[u, :u]è Aquilina jfisser ilkelma vavu b[ala “persuna li ta;ixxi ta’ tifel” u vavata, (lazzjoni ta’ vavu), jiddeskriviha b[ala “azzjoni puerili li ma tixraqx lil persuna matura”. Minn dak li sar mag[ruf f’dawn l-a[[ar jiem, din ta’ vavu toqg[od [afna lillMinistru tal-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali Manwel Mallia. Fl-g[axar xhur li l-Partit Laburista ilu fil-Gvern u Manwel Mallia ilu Ministru, kienu diversi l-okka]jonijiet meta dan il-Ministru sab ru[u fl-a[barijiet g[al ra;unijiet []iena jew ]baljati. Tant kellna minn dawn lokka]jonijiet li ma nistax noqg[od nid[ol fihom f’dan lartiklu g[al ra;unijiet ta’ spazju. Se nie[u biss l-a[[ar ]ew; okka]jonijiet fejn ilMinistru Manwel Mallia sab ru[u fl-a[barijiet g[ax mexa ta’ vavu. Xi [add ra lill-Ministru Manwel Mallia, b’widnejh ma’ bieb ta’ kamra li hemm
f’wie[ed mill-kuruduri talParlament, jipprova jissemma’ dak li kien qed jing[ad f’laqg[a li kienet qed issir f’dik il-kamra minn grupp ta’ Deputati Nazzjonalisti.
Fl-g[axar xhur li l-Partit Laburista ilu fil-Gvern u Manwel Mallia ilu Ministru, kienu diversi l-okka]jonijiet meta dan il-Ministru sab ru[u fl-a[barijiet g[al ra;unijiet []iena jew ]baljati
Manwel Mallia ;ab sku]a li ma kienx jaf Meta nqabad f’din il-vavata l-
Ministru Mallia ;ieb sku]a li ma kienx jaf li f’dik il-kamra partikolari jiltaqg[u l-Membri tal-Oppo]izzjoni. Li toqg[od tissemma’ x’inhu jing[ad minn wara bibien mag[luqa, hemm min hemm wara dak il-bieb, hi “azzjoni puerili li ma tixraqx lil persuna matura”. Anke l-isku]a li ;ab il-Ministru Mallia g[al dan l-a;ir mhux xieraq, hi wa[da infantili. Aktar serja minn din hi la[bar li [ar;et il-;img[a li g[addiet u li s’issa la l-Ministru Manwel Mallia u anqas [add mill-Partit Laburista g[adu ma /a[ad, hi li l-Ministru talIntern waqt id-diskussjonijiet bejn il-Gvern u l-Oppo]izzjoni dwar il-li;i ta/-/ittadinanza, iddikjara li hu kien lest jirri]enja mill-Parlament jekk fl-imsemmija li;i tid[ol xi klawsola li torbot lil min irid jixtri /-/ittadinanza tag[na li jkollu jg[ix g[al xi perjodu f’Malta.
Mario Schiavone mario.p.schiavone@gmail.com
Manwel Mallia jg[id kelma u jag[mel o[ra L-Avvi] Legali pubblikat nhar it-Tlieta li g[adda biex jirregola l-bejg[ ta/-/ittadinanza
Maltija jg[id /ar u tond li qabel ma jin[are; i/-/ertifikat ta’ naturalizazzjoni li permezz tieg[u barrani jkun jista’ jikseb i//ittadinanza Maltija u Ewropea, l-individwu jrid ikun g[amel sena residenti f’Malta. Il-Gvern ta’ Joseph Muscat, wara [afna re]istenza g[al dak li kien ilha tg[id mill-bidu l-Oppo]izzjoni Nazzjonalista, kellu jbaxxi rasu u jda[[al din il-kundizzjoni fuq ordni tal-Kummissjoni Ewropea. Tajjeb li wie[ed jiftakar li meta l-Ministru tal-Finanzi Edward Mallia kien mar quddiem il-Parlament Ewropew
biex jiddefendi l-iskema ]baljata li kien fassal il-Gvern tieg[u, kien di;à ta’ [jiel li l-Gvern kien qed jikkunsidra jda[[al perjodu ta’ residenza f’din illi;i. I]da Manwel Mallia baqa’ jinsisti li din il-klawsola ma tid[olx. U meta ;ie g[as-si u nno kif ordnat mill-Kummissjoni Ewropea, Joseph Muscat g[a]el lil Edward Scicluna u /a[ad lil Manwel Mallia. U l-klawsola tar-residenza da[let ukoll. U x’g[amel issa l-Ministru Manwel Mallia^ Re;a’ [are; ta’ vavu. Ma ]ammx kellmtu. U biex jippruvaw ja[bu din ilvavata, s[abu s-So/jalisti, fosthom id-Deputat Kap tal-Partit Laburista Toni Abela, qed jakku]aw lill-Oppo]izzjoni li ]velat affarijiet li ntqalu waqt id-diskussjonijiet li kienu qed isiru bejn Gvern u Oppo]izzjoni dwar din il-li;i. Veru hawn min ma jafx jist[i u jag[tik minn dak li jkollu hu.
G[ax l-ewwel wie[ed li [are; jg[id x’kien intqal f’dawk iddiskussjonijiet kien il-Prim Ministru Joseph Muscat meta qal li waqt l-imsemmija ta[ditiet hu kien offra lillOppo]izzjoni li tid[ol klawsola dwar ir-residenza. Ji;ifieri kien il-Prim Ministru li tkellem lewwel dwar xi ntqal f’dawk itta[ditiet. U quddiem din il-provokazzjoni mi/[uda kategorikament mill-Kap Nazzjonalista Simon Busuttil u Jason Azzopardi li [a sehem s[i[ fl-imsemmija ta[ditiet, il-Partit Nazzjonalista wie;eb billi ]vela l-[alfa li g[amel il-Ministru Mallia li jirri]enja jekk fil-li;i tid[ol klawsola dwar ir-residenza. Issa g[addiet aktar minn ;img[a minn meta [ar;et din la[bar. U Manwel Mallia baqa’ fejn kien. Daqshekk tiswa lkelma tieg[u. Kelma ta’ vavu. Post il-vavi mhux fit-tmexxija tal-pajji].
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 11 ta‘ Frar, 2014
11
EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR
G[andna [afna fuq xiex Gvern b’rasu iebsa ni;;udikaw lil dan il-gvern EDITORJAL
u li ma jismax
Mil-lum il-gvern jibda e]er/izzju ie[or ta’ propaganda mill-aktar artifi/jali f’sensiela ta’ laqg[at bit-tema: Vi/in tieg[ek – gvern li jisma’. Dan l-e]er/izzju ma setax wasal f’perjodu a[jar biex tkompli tinkixef l-ipokrezija u l-falsità tal-Gvern tal-Prim Ministru Muscat li g[adu kif g[adda lill-pajji]na minn erba’ xhur li fihom lg[ebusija tar-ras tal-Prim Minsitru Muscat u tal-Gvern tieg[u kienet fl-aqwa tag[ha. Tmexxija b’arroganza L-arroganza li biha mexa l-Prim Ministru Muscat fl-iskema ta//ittadinanza li fassal wa[du, twaqqa’ l-maskri li libes Muscat u lPartit Laburista qabel l-elezzjoni li g[addiet. Maskra li waqg[et quddiem il-Kummissjoni Ewropea li mieg[u l-Gvern Laburista kellu ta’ bilfors ibaxxi rasu biex ibiddel dak li tant kienet ilha tg[idlu lOppo]izzjoni Nazzjonalista biex ifassal skema li tkun ta’ ;id u mhux ta’ [sara lil pajji]na. U tant dam iwebbes rasu, li f’erba’ xhur bidilha tliet darbiet u fl-a[[ar ukoll kellu jer;a’ jbiddel Avvi] Legali li [are; hu stess min[abba “]ball” fil-perjodu ta’ ]mien li l-applikant g[a/-/ittadinanza Maltija g[andu j]omm f’ismu l-propjetà mixtrija jew mikrija. Din kienet ir-raba’ darba li l-Gvern kellu jirrevedi l-li;i li biha tit[addem din l-iskema. Id-dibattiti twal li saru fil-Parlament b’appelli kontinwi millOppo]izzjoni biex il-Gvern jag[ti widen g[al dak li qed tg[idlu lOppo]izzjoni flimkien ukoll mal-imsie[ba so/jali u s-so/jetà /ivili, kienu g[alxejn. Lanqas ma ta widen g[ar-ri]oluzzjoni li approva lParlament Ewropew kontra l-iskema li kien qeg[ed jimplimenta lGvern ta’ Muscat tant li immedjatament wara l-kundanna li ta lParlament Ewropew fil-konfront tal-a;ir u tal-im;iba tal-Gvern ta’ Muscat, il-Prim Ministru Muscat kien pront jiddikjara li [a nota ta’ dak li qal il-Parlament Ewropew i]da li kien se jkompli bil-pro/ess ta’ implimentazzjoni. Il-Gvern ta’ Muscat /eda biss meta ;ie dahru mal-[ajt u ffa//jat bi twissijiet ta’ pro/eduri legali mill-Kummissjoni Ewropea. Gvern ta’ Muscat li wera, f’anqas minn sena, kemm kapa/i jid[aq bin-nies u bl-elettorat meta tant wieg[ed fil-kampanja elettorali li dan se jkun gvern li jisma’. Gvern li se jwettaq il-politika b’ideat differenti u bi stil ta’ politika differenti. Is-settur pubbliku ]died ta[t Muscat flok kompla jonqos Il-poplu Malti sema’ di;à [afna, jekk mhjux bi]]ejjed, lil Muscat. G[adhom jidwu l-kliem tal-kampanja elettorali li wassal messa;; li Gvern Laburista ja[dem ma’ kul[add u li mhu se jag[mel ebda distinzjoni politika g[aliex skont kliemu stess “Malta tag[na Lkoll”. I]da llum, din l-g[ajta saret il-farsa “tag[na lkoll”, g[aliex kul[add jaf kif dan il-Gvern qa//at l-irjus ta’ min politikament ma jaqbilx mieg[u. Ta ultimatum lis-Segretarji Permanenti fil-Ministeri u [atar o[rajn tal-qalba tieg[u. Tant ta promozzjonijiet lil tal-qalba li s-settur pubbliku ]died sostanzjalment kemm ilu l-Gvern Laburista fil-Gvern u mhux naqas kif kienet ix-xejra ta’ dawn l-a[[ar snin. Ebda pjan g[ax-xog[ol u l-qg[ad ikompli ji]died E]empju ie[or kemm dan il-Gvern ma semax mill-appelli biex ilgvern ;did Laburista jiddiskuti u jitkellem dwar il-pjan tieg[u g[all[oqlien tax-xog[ol, hu ]-]ieda xahar wara xahar tal-qg[ad f’pajji]na.
Il-Gvern Laburista hekk imsejja[ ;did, g[andna [afna fuq xiex nistg[u ni;;udikawh f’din l-ewwel sena tal-le;i]latura biex naraw kemm dak li wieg[ed Muscat hux qed iwettqu. Il-Malti jg[id li l-;urnata minn filg[odu turik, g[ax lewwel de/i]jonijiet li [a l-Prim Ministru Muscat [olqu g[add ta’ kontroversji – ewlenin fosthom il-[atra tal-akbar kabinett fl-istorja politika ta’ pajji]na, u ftit tal-;img[at wara l-farsa li rajna minn dan il-Kabinett meta l-Minsitri tal-Kabinett g[amlu d-dikjarazzjonijiet tal-assi tag[hom lill-Parlament. Dikjarazzjonijiet li numru minnhom kienu ]bajati li sa[ansitra kellhom ibiddluhom wara li l-media kixfithom u o[rajn sa[ansitra ma kellhom ebda triq o[ra [lief li jmorru huma stess jag[mel dikjarazzjonijiet ;odda biex ji;bru ;ie[hom. U dan biex ma nsemmiex larroganza li wera l-Gvern fliskema ta/-/ittadinanza. Skema li [ar;et il-wi// tassew ta’ dan il-gevrn tal-Prim Ministru
Joseph Muscat li pprova jg[addi minn fuq kul[add u tg[addi tieg[u ta’ bilfors. Skema li tant [olqot kontroversja li finalment, wara [afna xhur, kellu jbaxxi rasu quddiem l-Ewropa u jikkore;i dak li ma ried qatt ibiddel. Ma’ dan kollu li semmejt, hemm ukoll numru ta’ Ministrui fil-kabinett li ddi]appuntaw bil-kbir. Forsi mhux tort tag[hom g[aliex Muscat dejjem weg[dna li g[andu roadmap g[alkollox. U dawn il-ministri ma ng[ataw ebda roadmap biex i[addmu, u g[aff;u u [awdu kemm fel[u u da[lu fi sqaqien li hu diffi/li li issa jo[or;u minnhom. A Muscat {‘Attard
{idma fost nies fqar fil-Guatemala Irrid nirringrazzja lill Mission Fund tal-g[otja sabi[a u ;eneru]a li tawni biex inkun nista’ ng[in lin-nies fqar hawn fil-Guatemala. Din id-donazzjoni hija mezz ta’ g[ajnuna fil[idma tieg[i missjunarja , spe/jalment mal-indi;eni Maja imxerdin fil-villa;;i mbeg[da
fiz-zona tar-Rain Forest u li tant je[tie;u g[ajnuna kemm spiritwali kif ukoll materjali. Jiena nipprovdilhom l-ikel u nixtri medi/ini g[al dawk li verament m’g[andhom xejn. Fost il-pro;etti li qed na[dem fuqhom b[alissa nsibu l-bini ta’ /entru g[a]-]g[a]ag[ u football pitch, fish farm fejn inkabbru l-[ut, farms tat- ti;ie; u pro;etti utili o[ra li huma ta’ [tie;a kbira biex ng[ollu xi ftit il-livell tal-[ajja ta’ dawn innies tant fqar. G[alhekk, in[e;;e; lill-pubbliku biex jibag[tu bolli wzati jew flus lill-Mission Fund. Dawn jistg[u jaslu on line jew permezz ta’ direct bank transfers fil-kontijiet tal-HSBC (061 197 448 050); BOV (163 007 980 19); APS (200 008 207 62); u BANIF Bank (000 879 631 01). Wie[ed jista’ wkoll jie[u aktar informazzjoni mill-websajt www.missionfund.org.mt. Fr. Anton Grech Izabal, il-Guatemala
L-ittri f’din il-pa;na jistg[u jintbag[tu fl-indirizza elettroniku alex.attard@ media.link.com.mt jew fl-indirizz ta’ Media.Link Communications li jidher aktar ‘l isfel fil-pa;na
25 sena ilu f’In-Nazzjon Malta ng[atat pubbli/ità mill-aqwa g[as-serjetà ta’ pajji]na b’;urnalisti spe/jalizzati fil-qasam tal-finanzi u lekonomija li kienu Malta fl-a[[ar xhur, jag[tu /ertifikat ie[or importanti tas-serjetà li miexi biha pajji]na f’oqsma millaktar vitali g[all-ekonomija tag[na. Il-Gvern [abbar li qieg[ed jag[ti aktar importanza lir-restawr biex il-belt kapitali ta’ pajji]na ting[ata l-[ajja u fisser kif ilpro;ett ta’ restawr fil-knisja ta’ Santu rokku fil-Belt hu parti mill-pro;ett kbir ta’ restawr li l-Gvern qed jimplimenta biex ilbelt kapitali ting[ata lura l-libsa li jixirqilha.
Gvern li qed jag[mel biss dak li jaqbel lilu Dan hu gvern li mhux qieg[ed jisma’ dak li qed
i[oss il-poplu. Gvern li jag[mel biss dak li jaqbel lilu u ma jikkalkula lil [add, kif qed jag[mel ukoll fit-twettiq tal-impjant tal-gass f’Delimara. Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt • Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i> Tel> 25965-317#318 E-mail> adverts@media.link.com.mt
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 11 ta’ Frar, 2014
12
ANALI}I
Ad multos annos Eddie! Nhar il-:img[a li g[adda, missier Malta fl-Unjoni Ewropea, Eddie Fenech Adami g[alaq tmenin sena. G[eluq snin wie[ed millakbar, jew mhux l-ikbar, politi/i li qatt ra pajji]na. Bniedem li ma tistax ma jkollokx ammirazzjoni lejn ix-xog[ol kbir li g[amel g[al pajji]na u g[all-Partit Nazzjonalista. Minkejja li kien mexxej ta’ partit fi ]minijiet diffi/li, Eddie dejjem ;ab linteress nazzjonali qabel kull interess ie[or. Dan hu dak li jag[mel lil Eddie statista kbir u bniedem li g[ex sabiex ikun ta’ servizz g[all-poplu Malti u G[awdxi. Fil-karriera politika tieg[u Eddie g[a]el li jservi g[aliex g[alih il-politika kienet mezz ta’ kif hu jista’ jkun ta’ g[ajnuna u servizz g[al [addie[or. Eddie g[ex fil-politika biex jag[ti u mhux biex jie[u. Eddie hu e]empju /ar ta’ persuna li l-politika kellha b]onnu biex pajji]na jimxi ’l quddiem. Rwol kru/jali g[al Malta
Eddie kellu rwol importanti x’jaqdi u kien indispensabbli flistorja politika ta’ pajji]na. Irrealtà hi li l-politika inqdit b’Eddie u mhux Eddie sabiex in-nazzjon tag[na jimxi ’l quddiem. Dan hu punt importanti [afna u li jixhed il-kobor ta’ din il-persuna. G[aldaqstant niddeskrivi lil Eddie b[ala wie[ed mill-ftit politi/i li naf li tassew g[amlu ddifferenza f’kull sens fil-[ajja ta’ kull Malti u G[awdxi. B’Eddie mhux fil-politika listorja ta’ pajji]na kienet tkun xorta o[ra.
Christian Micallef micallef_christian@yahoo.co.uk
ferenza g[all-a[jar fil-[ajja ta’ tant /ittadini Ewropej inklu] dawk Maltin u G[awdxin. Ta’ ispirazzjoni politika Eddie kien, g[adu u jibqa’ wie[ed mill-akbar ispirazzjoni-
Eddie hu e]empju /ar ta’ persuna li l-politika kellha b]onnu biex pajji]na jimxi ’l quddiem
Eddie kellu vi]joni kbira u madwaru kellu nies ta’ [ila kbira li g[arfu jidentifikaw il[sieb u l-vi]joni politika li kellu Eddie g[al pajji]na. B’dan ilmod Eddie, pajji]na u l-Partit Nazzjonalista la[qu u ssuperaw it-tragwardi politi/i li kellhom f’mo[[hom. Serva fl-og[la karigi Eddie serva fl-og[la karigi ta’ dan il-pajji] g[aliex apparti
Prim Ministru kien sa[ansitra President ta’ dan il-pajji]. Eddie mexxa riformi u bidliet kbar u li kienu rikonoxxuti u apprezzati mill-politi/i ta’ warajh, mhux biss dawk tal-PN i]da anke minn partiti o[ra.
Eddie g[a]el li jservi g[aliex g[alih il-politika kienet mezz kif hu jkun ta’ g[ajnuna u servizz g[al [addie[or Dawn komplew jibnu fuq irriformi u x-xog[ol li beda Eddie biex bil-mod tag[hom jaraw lil pajji]na jkompli jikseb su//ess. Eddie kien bniedem tal-familja u e]emju [aj tal-valuri demokristjani. Kellu twemmin sod fil-valuri u ismu se jibqa’ mfakkar g[al dejjem mas-solidarjetà, il-libertà, ir-rikon/ilazzjoni u l-familja, kif ukoll malbidla kbira li ;ab fil-pajji] filqasam ekonomiku.
Dan mhux kollox g[aliex filqu//ata nett tal-[idma politika tieg[u kien hemm il-[idma ma’ taqta’ xejn biex Malta llum tinsab membru fl-Unjoni Ewropea u tista’ tag[mel parti minn kull de/i]joni mil-livell ta’ Kummissjoni Ewropea ’l isfel. Dan kollu nkiseb grazzi g[al politi/i kbar b[al Eddie li [admu bis-s[i[ biex pajji]na llum jinsab parti minn din ilforza Ewropea li tag[mel id-dif-
jiet politi/i g[al tant nies li huma involuti fil-politika u anke dawk li sempli/iment isegwu l-politika minn barra. Infakkar biss f’mument partikolari fejn Eddie kien irnexxielu jikkomovi tant nies, inklu] lili. Qed nirreferi g[all-a[[ar mass meeting tal-kampanja elettorali tas-sena li g[addiet meta Eddie kien deher fuq il-palk filpre]enza ta’ Lawrence Gonzi u Simon Busuttil. Dakinhar Eddie kien ikkommova lil kul[add u l-pre]enza tieg[u kienet imprezzabbli. Eddie kien u jibqa’ mexxej uniku li g[amel ;id kbir g[al kul[add, mhux biss g[anNazzjonalisti i]da g[all-pajji] kollu. Biex tikkopja lil Eddie ma tridx wisq, i]da biex tkun ;enwin u tajjeb daqsu trid tkun spe/jali tassew! Ad multos annos Eddie!
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 11 ta’ Frar, 2014
13
A{BARIJIET TA’ BARRA
Lan/a tidher f’;nien ta’ dar f’Wraysbury fil-Punent ta’ Londra wara li tkaxkret mill-ilmijiet tal-g[arg[ar wara li fil-pajji] kien hemm l-aktar xahar ta’ Jannar li ra xita mill-1766. (ritratt EPA)
Ra;el f’triq mg[arqa f’Datchet f’Berkshire, madwar 35 kilometru minn Londra. (ritratt EPA)
Eluf ta’ djar mhedda mix-Xmara Thames IR-RENJU UNIT
Hemm allert kbir min[abba llivelli rekord li la[qet ix-Xmara Thames u li issa qed thedded lil eluf ta’ djar. L-i]jed li qed jintlaqtu huma zoni f’Berkshire u Surrey u xi parti ta’ Somerset li fil-;ranet li g[addew kienu milquta [a]in [afna. L-g[arg[ar kbar li qed ikun hemm wara ;ranet ta’ maltemp qalil [afna, qed ikun lok ta’ [afna polemika u kritika. Imma l-Prim Ministru David Cameron, waqt ]jara f’Portland, qal li b[alissa ma kienx lok ta’ din il-kritika u biex is-servizzi ta’ emer;enza jit[allew jag[mlu xog[olhom. Punt ta’ kritika kbira hu nnuqqas ta’ tindif li kien hemm tax-xmajjar partikolarment tal[ama. L-A;enzija tal-Ambjent
[ar;et 14-il twissija tul zoni tul ix-Xmara Thames. Twissijiet li n[ar;u g[aliex jekk ix-xmara Thames tfur jista’ jkun hemm periklu g[all-[ajja ta’ nies. F’Wales instab katavru ta’ persuna li kien barra b’canoe meta n[akem mill-ilmijiet. L-ag[ar sitwazzjoni qed titqies dik f’Berkshire li mistennija tkompli tmur g[all-ag[ar hekk kif tin]el aktar xita. Nies f’[afna zoni milquta imma qed jilmentaw li mhux qed jing[ataw g[ajnuna bi]]ejjed u qed isiru appelli biex tintervjeni l-Armata. Diversi strumenti g[all-kejl tal-livelli tal-ilma qed juru log[la livell li qatt re;istraw minn mindu dawn twa[[lu fissnin Tmenin. L-g[arg[ar qed jikkaw]aw
ukoll problemi mhux biss blivja;;ar bil-karrozzi imma anki bil-ferrovija. Dan peress li xi linji spi//aw mg[arqa u o[ra lart ta’ ta[thom spi//at instabbli min[abba l-ilmijiet. F’xi ]oni, l-art tant xorbot ilma li m’hemmx aktar fejn imur u l-ilma qed ifur fi bnadi o[ra. Filwaqt li matul il-;urnata tatTnejn mhux li kien hemm [afna xita, dan ma kienx mistenni li se jkun il-ka] matul il-lejl bejn itTnejn u t-Tlieta. Infatti t-Tnejn tqieset l-aktar ;urnata nixfa ta’ dawn l-a[[ar ;ranet filwaqt li bejn it-Tlieta u l-{amis mistennija jin]lu bejn 20 u 40 milimetru ta’ xita. Filwaqt li n-Nofsinhar tarrenju Unit qed jin[akem minn [afna xita, it-Tramuntana qed tara l-in]ul ta’ [afna borra.
L-I}VIZZERA> Sottomarin li nbena mill-artist Andreas Reinhard u li tpo;;a fuq il-lag iffri]at f’St. Moritz. :ewwa s-sottomarin hemm Champagne u Sushi Bar. (ritratt EPA)
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 11 ta’ Frar, 2014
14
A{BARIJIET TA’ BARRA
IL-MESSIKU> Mument mill-;lieda fl-arena Big Season f’Mexico City bejn il-matador Eulalio Lopez u barri ta’ 520 kilogramma mlaqqam ‘Compliment’. (ritratt EPA)
Jinsisti li mhux se jkun hemm b]onn aktar g[ajnuna IL-GRE?JA
Il-Prim Ministru Grieg Antonis Samaras insista li pajji]u mhux se jkollu b]onn aktar g[ajnuna finanzjarja. Il-Gre/ja kienet di;a ng[atat
]ew; paketti ta’ g[ajnuna finanzjarja mill-Unjoni Ewropea u lFond Monetarju Internazzjonali u issa qed ikun hemm spekulazzjoni li aktarx il-pajji] se jkollu
jing[ata t-tielet pakett ta’ g[ajnuna. Skont rapport fir-rivista :ermani]a Der Spiegel, il-Gre/ja se jkollha b]onn pakett ie[or ta’
g[ajnuna finanzjarja g[all-valur ta’ bejn g[axra u 20 biljun ewro u ta’ dan kien rapportat li ta indikazzjoni wkoll Wolfgang Schaeuble, il-Ministru tal-Finanzi :ermani].
Imma Samaras f’intervista mal-;urnal :ermani] Bild insista li l-Gvern Grieg kien qed jil[aq il-miri u hu ma kien infurmat b’xejn minn Schaeuble.
mill-Istati Uniti u r-Russja, u huma l-akbar sofr] internazzjonali s’issa biex tintemm il-gwerra fis-Sirja. Gwerra li bdiet fl-2011. L-iskop hu li jitkompla x-xog[ol fuq ir-ri]ultat ta’ kofnerenza internazzjonali li kienet saret f’din il-belt }vizzera fl-2012 u fejn il-poten]i itnernazzjonali kienu sej[u g[al bidla politika
fis-Sirja. Imma l-pjan qatt ma kien impimentat min[abba ]]ieda li kien hemm fil-;leid fisSirja u nuqqas ta’ qbil kbir bejn i]-]ew; na[at dwar x’kienet tfisser bidla fil-poter. Ir-re;im Sirjan qed jinsisti li l;ejjieni tal-president Bashar alAssad ma jistg[ax ikun diskuss f’:inevra.
Fa]i o[ra ta’ ta[ditiet ta’ pa/i IS-SIRJA
F’:inevra ng[ata bidu g[al fa]i o[ra ta’ ta[ditiet ta’ pa/i bejn ir-re;im Sirjan u lOppo]izzjoni. Dan ;uranta wara li konvoj umanitarju evakwaw mijiet ta’ nies minn Homs, belt assedjata mir-re;im u lok ta’ xi w[ud mill-ag[ar ;lied fil-kunflitt Sirjan. Dawn it-ta[ditiet fl-I]vizzera
qed isiru g[axart ijiem wara lewwel fa]i fejn l-unika ]vilupp kien weg[da biex ikunu evakwati n-nies minn Homs. Pass mill-ewwel daqqa’ t’g[ajn insignifikanti imma skont diplomati/i importanti [afna meta wie[ed iqies li ]]ew; na[at lanqas riedu jpo;;u fuq l-istess mejda.
Anki dawn in-negozjati qed jitmexxew minn Lakhdar Brahimi, il-medjatur tanNazzjonijiet Uniti u l-Lega G[arbija. Hu qed ikollu laqg[at separati sakemm ma jirnexxielux jikkonvin/i ]-]ew; na[at ipo;;u fuq l-istess mejda. Dawn it-ta[ditiet, imlaqqma Geneva II, saru wara pressjoni
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 11 ta’ Frar, 2014
15
A{BARIJIET TA’ BARRA
Se tkun l-istorja li ti;;udika lil Benedittu IL-VATIKAN
Sena wara li [asad id-dinja bir-ri]enja tieg[u, il-Papa Emeritus Benedittu m’g[andu ebda dispja/ir g[all-pass li [a u jemmen li g[add xi darba l-istorja tag[ti[ ra;un g[at-tmexxija tieg[u u l-pass li [a. Dan qalu l-Ar/isqof Georg Ganswein, il-persuna li hi leqreb tieg[u f’intervista rari. Ganswein, apparti li ja[dem g[all-eks Papa ja[dem ukoll g[al dak pre]enti. Benedittu kien [abbar irri]enja tieg[u fil-11 ta’ Frar tal2013 – l-ewwel Papa li g[amel dan il-pass f’dawn l-a[[ar 600 sena. Dan min[abba ra;unijiet
fisi/i u fisolo;i/i. Hu imbag[ad kien telaq mill-poter uffi/jalment fit-28 ta’ Frar u l-Papa Fran;isku kien elett fit-13 ta’ Marzu u sar l-ewwel Papa mhux Ewropew f’dawn l-a[[ar 1,300 sena. Ganswein, li ilu ja[dem ma’ Benedettu sa qabel ma kien elett Papa fl-2005, qal li l-media interpretaw [a]in [afna affarijiet matul it-tmexxija ta’ Benedittu. Hu ]ied li kien konvint li fil-kotba tal-istorja, il;udi]ju fuq Benedittu kien se jkun ferm differenti minn dak li nkiteb mill-media matul ittmexxija tieg[u.
Benedittu b[alissa jg[ix f’eks kunvent fil-;onna tal-Vatikan u jevita li jidher pubblikament. Tul din l-a[[ar sena hu de[er filpubbliku biss erba’ darbiet. Ganswein qal li l-Papa Emeritus kien il-bog[od middinja imma qrib il-Knisja u limpenn ewlieni tieg[u hu li jg[in il-Knisja u s-su//essur tieg[u bit-talb. Ganswein qal li hemm kuntatt tajjeb bejn Benedittu u Fran;isku. Hu qal li l-eks Papa :ermani] iqatta’ [afna [in jikteb, jisstudja u jitlob apparti li jiltaqa’ kull tant man-nies filprivat.
Ebda intervent militar IL-LIBJA
Laurent Fabius, il-Ministru tal-Affarijiet Barranin Fran/i], eskluda g[alissa l-possibbilta li jkun hemm azzjoni militari kontra militanti Islami/i li qed irabbu l-g[eruq fin-Nofsinhar talLibja. Dan wara appelli g[al intervent min-Ni;er u wara li l-Istati Uniti deskriviet iz-zona b[ala
kenn ;did g[all-al-Qaeda. Imma hu qal li l-potenzi talPunent kienu konxji tal-problema u kienu qed ifasslu pjan biex ig[inu l-Gvern Libjani jsib tarf din il-problema. Hu ]ied li kienet ukoll se ssir laqg[a f’Ruma fl-Italja fil-bidu ta’ Marzu g[al dan l-iskop. IlMinistru Fran/i] qal li f’dawn it-
ta[ditiet se jkun hemm ilparte/ipazzjoni tar-Renju Unit, il-:ermanja, l-Istati Uniti, lAl;erija, l-E;ittu u t-Tune]ija. Is-si;urta fil-Libja u f’bandi o[ra tal-Afrika hi parti middiskussjonijiet li se jkollu lPresident Fran/i] Francois Hollande waqt i]-]jara li qed jag[mel fl-Istati Uniti
L-I}RAEL> Truppi I]raeljani waqt ta[ri; militari f’Ketziot fid-de]ert tan-Negev. (ritratt EPA)
SINGAPORE> Wirja minn ajruplani tat-tip T-50 tal-grupp aerobatiku tal-Black Eagles, tal-Qawwa tal-Ajru tal-Korea t’Isfel, waqt thejjijiet g[as-Singapore Airshow 2014. Din il-wirja tifta[ illum u tkompli sas-16 ta’ Frar. (ritratt EPA)
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 11 ta’ Frar, 2014
16
A{BARIJIET TA’ BARRA
Il-visa g[all-istudji ta[t il-lenti IR-RENJU UNIT Is-Segretarju tal-Intern Ingli] feta[ investigazzjoni fis-sistema ta’ kif tin[are; il-visa biex listudenti jmorru jisstudjaw firRenju Unit. Dan wara li programm investigativ tal-BBC kixef [afna abbu] fis-sistema partikolarment biex imbag[ad minflok jibqg[u jg[ixu fir-Renju Unit Theresa May, is-Segretarju g[all-Intern, sospendiet l-e]ami tal-Ingli] g[al minn japplika g[al visa fir-Renju Unit u temporanjament ne[[iet il-permess ta’ diversi kulle;;i u konsulenti li kienu qed imexxu dawn le]amijiet fost evidenza li dan sar business u kienu qws ji;u injorati r-regolamenti.. Il-passi ttie[edu wara li l-programm investigativ tal-BBC, Panorama, sab nies li kienu qed ig[inu l-istudenti jg[addu l-e]amijiet fil-lingwa Ingli]a wara [las kif ukoll biex jiksbu dokumenti folo] u jbag[bsu fil-passat akkademiku ta’ dawkm li jkunu applikaw. May qalet li kien hemm diversi istituzzjoni privati edukattivi fil-pajji] li minflok edukazzjoni kienu qed ibieg[u visa biex imorru ja[dmu fil-pajji]. Fost dawk li spi//aw sospi]i hemm il-kumpannija Amerikana Educational Testing Services (ETS) li defendiet ru[ha billi qalet li hi kellha fost l-aktar regoli ta’ sigurta stretti fid-dinja u kienu ja[dmu mill-qrib [afna ma’ rapprezentanti fir-Renju Unit biex jg[assu kull aspett talpro/ess. It-test li jsir mill-ETC, mag[ruf b[ala it-TOEIC Assessment hu l-aktar li jintu]a u fdat minn 14,000 negozju, organizzazzjoni u a;enzija talGvern fi 150 pajji]. Il-visa g[all-istudenti huma lakbar sors ta’ immigrazzjoni mhux mill-UE fir-Renju Unit.
ID-DANIMARKA> Iljun jiekol il-fdalijiet ta’ ;iraffa ta’ sentejn fiz-Zoo ta’ Kopenhagen. Dan wara li l-annimal inqatel minn uffi/jali taz-zoo minkejja li eluf ta’ nies kienu ffirmaw petizzjoni kontra dan u kien hemm zoo fl-Ingilterra li ried jixtri l-annimal. I]da s-sidien taz-zoo qalu li ma kellhomx l-g[a]la g[aliex kien dover tag[hom li jevitaw li jitwieldu annimali, mill-annimali li hemm fiz-zoo stess. Il-ka] qanqal ag[a kbir ukoll peress li l-;iraffa nqatel u tlesta biex jing[ata lill-iljuni quddiem in-nies. (ritratt EPA)
Jaruzelski fl-inkwiet...mal-mara IL-POLONJA L-eks ditattur tal-Polonja li kien mexxa r-repressjoni kontra l-union [ielsa Solidarnosc fissnin Tmenin, jinsab f’xifer li jiddivor]ja wara li l-mara qabditu ma’ mara o[ra. Il-:eneral Wojciech Jaruzelski, li g[andu 90 sena, inqabad mill-mara tieg[u Barbara fis-sodda ma’ infermjiera li kienet tie[u [siebu. Barbara Jaruzelska qalet li kienet lestit id-dokumenti kollha biex tippro/edi bid-divor]ju jekk ir-ra;el tag[ha ma jtemmx irrelazzjoni mal-mara l-o[ra li kienet identifikata biss b[ala Dorota W. fil-media Polakka.
F’intervista ma’ ;urnal Polakk, mart Jaruzelski qalet li linfermjiera, li g[andha madwar 50 sena, kienet ilha impjegata mag[hom g[al dawn l-a[[ar [ames snin u kienet tmur g[andhom kwa]i ta’ kull jum. Hi qalet li, apparti li ;ieli kienet tkun fissakra, din kienet tg[id lir-ra;el tag[ha li kellha b]onn il-flus g[aliex kienet fqira u dan kien jag[tiha parti mill-pensjoni.. Hi qalet li din il-mara kienet bil-mod il-mod idawwar ir-ra;el tag[ha kontriha. Jaruzelski di;a hu meqjus minn [afna Polakki b[ala traditur min[abba r-rwol li kellu fit-
tmexxija militari tal-pajji] fissnin Tmenin i]da hu dejjem sostna li kien hemm b]onn dan biex tkun evitata inva]joni Sovjetika tal-pajji] b[al ma kien ;ara fl-Ungerija u /-?ekoslovakkja. Fl-1989 Jaruzelski kien /eda lpoter wara pressjoni kbira minn Solidarnosc u dan ta lok g[al elezzjonijiet demokrati/i filPolonja u l-effett tal-pro/ess demokratiku nxtered madwar lEwropa tal-Lvant li kienet ta[t [akma Komunista. G[al dawn l-a[[ar tliet snin hu qed jing[ata kura g[allkan/er.
Jaruzelski f’ritratt me[ud fl-2001
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 11 ta’ Frar, 2014
17
ATTWALITÀ
Kul[add [alla isem warajh Tmien snin ilu, fl-2006, lawtri/i Maltija ]ag[]ug[a Clare Azzopardi kienet qed tag[mel id-debutt tag[ha fixxena letterarja Maltija bil-ktieb Il-Linja l-{adra (Merlin Publishers). Xi stejjer tag[ha kienu ;a dehru f’rivisti Maltin u internazzjonali, u l-kumment kritiku kien li kienet awtri/i promettenti [afna li g[ad nisimg[u iktar dwarha. Kienet ukoll bdiet tikteb kotba taliskola. Mill-2006 sal-2014, u Clare Azzopardi llum il-;urnata hija meqjusa, bir-ra;un, b[ala wa[da mill-aqwa kittieba kontemporanji li g[andu pajji]na, b’[afna premjijiet mirbu[a g[all-kotba tag[ha. Il-fans tag[ha però ilhom jistennewha tirritorna b’xog[ol ;did ta’ pro]a g[all-adulti. U fl-a[[ar il-mument wasal, g[ax Merlin Publishers g[adhom kemm ippubblikaw il-ktieb Kul[add [alla isem warajh, il;abra ;dida ta’ stejjer ta’ Clare Azzopardi. Kul[add [alla isem warajh huwa kollezzjoni prezzju]a ta’ stejjer ta’ tmien nisa: nisa fuq ru[hom, nisa kwieti, nisa li l-[ajja rikbithom jew li rikbuha huma, kollha bi storja xi jg[idulna. Azzopardi, bl-istil ta’ kitba uniku tag[ha, tlaqqag[na ma’ dawn it-tmien nisa u l-[ajjiet differenti tag[hom.
Il-qoxra tal-ktieb ‘Kul[add [alla isem warajh’
Niltaqg[u, pere]empju, ma’ Sandra, li t[obb t[alli /wievet ji;ru biex isibuhom l-ir;iel; niltaqg[u ma’ Camilla, li jg[idu li qattg[et ra;el bi//iet u remietu fuq l-g[atba ta’ biebha ;o bor]a ta]-]ibel, niltaqg[u ma’ Ro]a, li g[alla[[ar g[axar snin ta’ [ajjitha m’g[amlet xejn [lief t[ejji g[ad-difna; niltaqg[u ma’ Lily, kompli/i f’kumplott kumpless [afna. Kull mara bil-[ajja tag[ha u l-[sibijiet tag[ha. Ilkoll qed jistennew: min tistenna ra;el, min tistenna lil xi [a;a, min lill-mewt, min lim[abba.
Qalb dawn l-istejjer u n-nisa, Azzopardi [biet, bi mqarbizza /kejkna lejn il-qarrejja, xi [a;a komuni bejn l-istejjer kollha li b’xi mod tg[aqqadhom flimkien. Hi t[alliha lill-qarrej biex isibha. Dawk li kellhom ix-xorti jaqraw il-ktieb qabel ma [are;, di;à qed jakklamaw lil Kul[add [alla isem warajh b[ala l-aqwa xog[ol ta’ Azzopardi sal-lum, frott ta’ maturità letterarja li ]gur se jag[mel minn dan ilktieb wie[ed mis-su//essi kbar ta’ din is-sena. Id-disinn tal-qoxra ta’ Kul[add [alla isem warajh intg[a]el f’Novembru li g[adda, waqt il-kompetizzjoni #abbozz organizzata mill-Merlin Publishers, fejn disinjaturi ng[ataw i/-/ans jissottomettu lideat tag[hom g[all-qoxra. Irrebbie[a - f’dal-ka] l-artista Lisa Falzon - [olqot disinn talqoxra li rabat perfettament talburdata tal-ktieb.
Kappillan ;did g[all-parro//a ta’ Fleur-de-Lys L-Ar/isqof Pawlu Cremona O.P. [atar lil Patri Martin D. Schembri, Karmelitan, b[ala kappillan tal-parro//a ta’ Fleur-deLys. Patri Martin twieled il-Belt Valletta fid-19 ta’ Frar, 1953. Ir/ieva l-edukazzjoni tieg[u filKulle;; ta’ Stella Maris, il-G]ira, u fis-Seminarju Minuri, ilFurjana. Fl-1969 da[al fl-Ordni Karmelitan, fejn g[amel ilProfessjoni Solenni fl-1975. Hu studja l-Filosofija u t-Teolo;ija fl-INSERM u g[amel sena ta’ studji bibli/i fl-Istitut Pontifi/ju Bibliku ta’ Ruma. :ie ordnat sa/erdot fid-9 ta’ Lulju, 1978. Wara xi ]mien filkunvent ta’ Fleur-de-Lys huwa ntbag[at fil-kunvent tal-Belt
Patri Martin D. Schembri
Valletta, fejn kien diversi drabi pirjol. Kien ukoll Kunsillier Provin/jali. Il-parro//a ta’ Fleur-de-Lys twaqqfet fl-1975 u ti;bor fiha madwar 3,400 persuna f’1,200 familja.
L-Air Malta favorita fl-Ungerija L-Air Malta ;iet ivvutata b[ala wa[da mil-linji tal-ajru favoriti flUngerija. Hi ;iet fit-tieni post g[all-a[jar valur u fil-[ames post ;enerali fil-premju tal-2013 tallinja tal-ajru favorita tal-Ungerija. Il-premju ;ie organizzat minn wie[ed mill-akbar siti tal-bookings fl-Ungerija, repjegy.hu f’kol-
laborazzjoni mal-Ajruport ta’ Budapest. Madwar 3,150 passi;;ier li vvja;;aw matul l-2013 ivvutaw permezz tal-internet minn fost 114-il linja tal-ajru. Fil-kategorija tal-a[jar valur g[all-flus, Qatar Airways ;iet lewwel, Air Malta ;iet it-tieni u
Turkish Airlines ;iet it-tielet. Qatar Airways ;iet ukoll lewwel fil-klassifikazzjoni ;enerali tal-linja tal-ajru favorita, segwita minn Turkish Airlines, Emirates, Swiss International Air Lines u Air Malta. L-Air Malta ;iet ukoll il-[ames fil-kategorija tal-a[jar skeda.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 11 ta’ Frar, 2014
18
KULTURA
}jara kulturali fil-Belt Valletta nhar il-{add Ir-raba’ minn sensiela ta’ ]jarat kulturali se tie[u lillparte/ipanti biex jaraw diversi siti ta’ interess fil-belt kapitali tag[na. F’din i]-]jara, il-{add 16 ta’ Frar, se niskopru l-aktar l-aspett militari, gwerrier u difensiv tal-Belt Valletta. Din il-mawra kulturali se tie[u lill-parte/ipanti fi/-/entru ta’ interpretazzjoni talfortifikazzjonijiet li huwa intenzjonat biex jikkomunika mal-vi]itaturi l-istorja rikka u importanti tal-patrimonju arkitettoniku militari Malti. I]-]jara se tie[u wkoll lillparte/ipanti fl-armerija filpalazz tal-Granmastru kif ukoll ix-xelters tat-Tieni Gwerra filBer;a tal-Baviera li g[andha storja m[awra. Permezz ta’ spjegazzjonijiet minn gwidi
professjonali, il-[ar;a kulturali tkompli fil-knisja ddedikata lil Santa Marija Madalena li qed ter;a’ lura g[all-glorja tag[ha, li wkoll g[andha storja mqanqla u interessanti [afna. Dawn i]-]jarat kulturali li jsiru kull xahar huma organizzati mill-Kunsill Malti g[allKultura u l-Arti u issa saru parti mill-kalendarju ta’ attivitajiet li bosta jkunu qed jistennew kull sena biex ikabbru t-tag[rif tag[hom dwar ilpatrimonju u dak kollu li hu Malti. It-tluq g[al din i]-]jara jkun minn [dejn lukanda ewlenija fil-Furjana fid-8.45 a.m. u lprezz tal-biljetti hu €12 g[allkbar u €10 g[all-anzjani u ttfal. Il-booking jag[laq f’nofsinhar ta’ g[ada l-Erbg[a 12 ta’ Frar jew qabel jekk jil[qu
Esibiti fil-Mu]ew tal-Armerija li jinsab fil-Belt Valletta
jimtlew il-postijiet kollha. L-uffi//ju tal-booking f’230 Triq ir-Repubblika, il-Belt (ftit ’l isfel minn Pjazza San :or;) ikun miftu[ mitTnejn sal-:img[a bejn it-8.30 a.m. u t-3.30 p.m. Aktar informazzjoni tista’ ting[ata billi //emplu 21232515 jew 21245168, jew billi tibag[tu e-mail fuq noel.damato@maltaculture.co m jew i]]uru is-sit elettroniku www.maltaculture.com.
Serata letterarja f’{a]-}abbar
Dun Karm Psaila, il-Poeta Nazzjonali Malti
Fil-Mu]ew tas-Santwarju, {a]-}abbar, ittellg[et serata letterarja organizzata minn VersAg[tini IKM flimkien mal-{bieb talMu]ew tas-Santwarju, {a]-}abbar. Fiha [adu sehem g[add ta’ persuni fosthom Miriam Cassar li g[amlet introduzzjoni u qrat ]ew; poe]iji tal-poeta nazzjonali Dun Karm Psaila, li huma ‘The terror of the desert’ u ‘Titlifx ]mien’.
Maria Micallef qrat ‘Tilef Xortih’ ta’ Alfons Maria Galea. Rose Baldacchino qrat poe]ija ori;inali miktuba minn Joe Baldacchino, filwaqt li Joe Baldacchino qara silta bid-djalett }ejtuni millktejjeb fuq il-;rajja tasSimshar. Angele Vella, studenta ta’ disa’ snin, qrat il-poe]ija ‘L-G[anja ta’ ?ikkulata u ?ikkulatu’ ta’ Dun Karm Psaila. Raymond Montebello qara
poe]ija tieg[u filwaqt li Malcolm Schembri qara silta mir-rumanz ‘Is-Sa[[ar Falzun’ ta’ Agostino Levanzin. L-awtur Charles Casha qara mill-awtobijografija tieg[u ‘Jien ukoll g[andi storja xi ng[id’. Fl-a[[ar nett saru xi interventi mill-pubbliku fuq li]vilupp tal-lingwa Maltija. Is-serata spi//at b’bibita /kejkna. G[alkemm l-udjenza li attendiet ma kinitx kbira, ;ie nnutat li kien hemm il-
pre]enza ta’ persuni li ;ejjin minn oqsma differenti, minn studenti sa nanniet li g[andhom tmenin sena, g[alliema u eksg[alliema, artisti, nisa taddar, [addiema tal-id u in;iniera. Din is-serata letterarja kienet mezz biex wie[ed jikseb g[arfien tal-wirt letterarju u lidentità Maltija. L-g[a]la tassiltiet letterarji u t-tmexxija tas-serata kienu f’idejn Miriam Cassar.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 11 ta’ Frar, 2014
19
ATTWALITÀ Rakkonti u esperjenzi mill-Albanija (6)
Nu]aw u narmu – mhux hekk il-moda^ Fil-;img[at li g[addew ktibt dwar l-esperjenzi tieg[i li kelli ftit tax-xhur ilu fl-Albanija. Esperjenzi li bilfors ilaqqg[uk mar-realtà tal-pajji] li ]]ur u li j[allu fik mhux biss tifkira nostal;ika imma wkoll mod ;did ta’ kif t[ares lejn il[ajja u lejn l-affarijiet li tkun tippossedi. G[all-grazzja t’Alla, minkejja li hawn Malta g[andna faxxa ta’ nies li jistg[u jkunu jew isibu ru[hom f’faqar materjali, imma ]gur li l-livell tal-g[ajxien ta’ [afna familji huwa wie[ed relattivament tajjeb, minkejja li g[andna familji li jridu j[abblu rashom sabiex i]ommu fil-wi// u jla[[qu mal-kontijiet u diversi spejje] o[ra. Imma fl-istess [in qed ng[ixu f’so/jetà fejn il-flus jitqiesu b[ala easy money. Na[dmu u naqilg[u l-flus, [alli jkollna x’nonfqu, anke jekk immiddu saqajna barra millfriex. Huma diversi li jirra;unaw li g[ada [add ma rah, u jg[odd tajjeb [afna g[alihom il-kliem li nsibu f’pubbli/ità partikolari – Life is now. Qed ng[ixu f’so/jetà fejn wara li nu]a lo;;ett, narmih! M’hemmx tiswija! Apprezzament tal-;id Jekk marli l-mobile bil[sara, jew jekk [are; mudell ;did – mela nixtri ie[or g[ax mid-dinja m’g[andi xejn! Illum hawn u g[ada le. Mhux
hekk nirra;unaw [afna minna? U din il-mentalità, li t-Taljani j[obbu jirreferu g[aliha b[ala usa e getta, twassalna sabiex ma napprezzaw qatt dak il-;id li a[na mdawrin bih. Nie[du kollox for granted. Meta imma ssib ru[ek f’ambjent fejn l-g[ajxien huwa lu;ig[ ta’ ras ta’ kuljum, tibda tara nies li japprezzaw u jg[o]]u dawk l-affarijiet li a[na narmu jew niskartaw, g[ax nittimbrawhom b[ala skaduti. {alli nkun ftit prattiku u n;ib xi e]empji ]g[ar: g[adek illum issib familji li t-tfal jirtu l-[wejje; ta’ xulxin, meta dawn ikunu g[adhom tajbin? G[adek issib min illum jipprova jsewwi t-televi]joni u apparat ie[or fid-dar meta dawn ti;rilhom il-[sara? Era ;dida... era tal-[ela^
G[alkemm ma rridx ni;;eneralizza, imma mhux lewwel darba li smajt min jg[id li jaqbillek tixtri l-;did aktar
Illum ftit tiltaqa’ ma’ familji li fihom il-[wejje; jintirtu minn a[wa g[all-a[wa kif kien sa ftit tas-snin ilu... illum, anki [wejje; tajbin u kwa]i ;odda, darba xi [add [are; minnhom, jintremew... il-[ela fl-aqwa tag[ha!
milli ssewwi. Hija verità li xi kultant il-prezzijiet tant iqarrbu lejn xulxin li t-tendenza hi li tibdel il-prodott g[al wie[ed ;did. Imma wisq nib]a’ li tant [akmitna l-mentalità li dejjem irridu l-;did u li m’a[na kuntenti b’xejn, li kultant ikun hawn min lest li jag[mel sagrifi//ji barra minn posthom sabiex jissodisfa dan l-istint. Donnu l-materjali]mu sfrenat kaxkarna mieg[u, ming[ajr ma noqog[du nqisu x’pi] finanzjarju kapa/i n;orru fuq spallejna. U fejn ma naslux, niddejnu! Mhux dik hija t-tendenza llum? Bi]]ejjed illum koppji li g[adhom jibdew id-dinja ikollhom di;à pi] ta’ dejn mal-bank sabiex jakkwistaw ir-residenza – u dan kwa]i sakemm jo[or;u bil-pensjoni! Imma ssib ukoll illum min jo[ro; saqajh barra l-friex u jiddejjen biex imur vaganza, biex jibdel il-karozza, biex jag[mel xi kapri//. Irridu u qeg[din nikkunsmaw aktar milli nifil[u. Materjali]mu sfrenat U l-mentalità ta’ “u]a u armi” taf tinfirex lil hinn minn affarijiet materjali. Jaf jid[ol il-periklu fin li sezzjonijiet tasso/jetà li mhumiex produttivi –
Joe Micallef josmic@go.net.mt
dawk il-persuni bi b]onnijiet spe/jali, l-anzjani – jibdew jitqiesu ta’ pi] li jkollha terfa’ l-kumplament tas-so/jetà. So/jetà li tkun waslet sa dan il-punt tkun so/jetà li tkun tilfet l-umanità kollha tag[ha. U meta so/jetà titlef l-umanità tag[ha, tkun waqg[et f’dag[bien li mhux fa/li titla’ minnu. Dan nista’ nixhed g[alih jiena meta nara l-poplu Albani] imne]]a’ minn kull dinjita’ u umanità. Frott ta’ sistema totalitarja Komunista li ne]]g[et lillbniedem mhux biss mill-;id materjali imma anke minn dawk il-valuri li kull persuna (hi ta’ liema nazzjonalità, razza, reli;jon jew kulur)
G[al [afna ]mien, il-ba[ar li jdawwar il-g]ejjer tag[na ]amm ’il bog[od minna diversi mentalitajiet u stili ta’ [ajja li waslu f’pajji]i o[ra qabilna. M’g[adniex aktar g]ira. Ilfenomenu tal-globalizzazzjoni rrendiena parti ]g[ira minn villa;; dinji g[andha mnaqqxin f’qalbha. Valuri b[alma huma r-rispett re/iproku, il-b]ulija, l-inizjattiva, l-onestà. Ejjew na[dmu lkoll [alli s-so/jetà tag[na ma nwassluhiex sa hawn. G[alkemm poplu ]g[ir, a[na mag[rufin g[all-ospitalità u l[biberija li nuru mal-barranin li ji;u j]uruna. Il-fenomenu tal-globalizzazzjoni G[al [afna ]mien, il-ba[ar li jdawwar il-g]ejjer tag[na ]amm ’il bog[od minna diversi mentalitajiet u stili ta’ [ajja li waslu f’pajji]i o[ra qabilna. M’g[adniex aktar g]ira. Ilfenomenu tal-globalizzazzjoni
rrendiena parti ]g[ira minn villa;; dinji. Imma dan g[andu aktar jix-
prunana li dak l-g[erf li kellhom missirijietna, li jg[ozzu u jib]g[u g[al dak kollu li jag[milna Maltin u jiddistingwina minn popli o[ra – ilb]ulija, l-g[aqal, in-nuqqas ta’ [ela, rispett re/iproku – nib]g[u g[alih, napplikawh flistil ta’ [ajja li ng[ixu u ng[adduh lil ta’ warajna. Dan ma jfisser bl-ebda mod li g[andna nre;;g[u l-arlo;; lura, u ng[ixu fi]-]mien meta ta’ qabilna kienu joqog[du neqsin anke minn affarijiet ne/essarji peress li l-mezzi ma kinux iwasslu. Le, xejn minn dan. Imma biss li nirriflettu ftit u napprezzaw u nu]aw b’mod tajjeb il-;id materjali u l-istil ta’ [ajja li wasslulna l-;enerazzjonijiet ta’ qabilna, u li [afna drabi ma napprezzaw xejn.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 11 ta’ Frar, 2014
20
AVVI}I PN
Il-Kelliema Ewlenin tal-PN Simon Busuttil simon.busuttil@teampn.org
Kap tal-Oppo]izzjoni
Mario de Marco mario.demarco@teampn.org
Kelliem g[all-Ekonomija, l-Investiment u l-Intrapri]i ]-}g[ar
Beppe Fenech Adami Kelliem g[all-:ustizzja beppe.fenechadami@teampn.org Chris Said chris.said@teampn.org
Segretarju :enerali tal-Partit Nazzjonalista
?ensu Galea /ensu.galea@teampn.org
Deputat Speaker u Kelliem g[all-Agrikultura u s-Sajd
David Agius david.agius@teampn.org
Whip tal-Grupp Parlamentari u Kelliem g[all-Gvern Lokali
Fredrick Azzopardi Deputat Whip u Kelliem fredrick.azzopardi@teampn.org g[as-Servizzi tas-Sa[[a u l-Edukazzjoni f’G[awdex
Giovanna Debono Kelliema g[al G[awdex giovanna.debono@teampn.org George Pullicino Kelliem g[all-Ener;ija george.pullicino@teampn.org u l-Konservazzjoni tal-Ilma Tonio Fenech tonio.fenech@teampn.org
Kelliem g[all-Finanzi
Joe Cassar joe.cassar@teampn.org
Kelliem dwar l-Edukazzjoni
Jason Azzopardi jason.azzopardi@teampn.org
Kelliem g[all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali
Francis Zammit Dimech francis.zammitdimech @teampn.org
Kelliem g[all-Kultura u l-Komunikazzjoni
Carm Mifsud Bonnici Kelliem g[all-Affarijiet Barranin carm.mifsudbonnici@teampn.org Clyde Puli clyde.puli@teampn.org
Kelliem g[all-Familja u s-Solidarjetà So/jali
Mario Galea mario.galea@teampn.org
Kelliem g[all-Anzjani
Robert Arrigo robert.arrigo@teampn.org
Kelliem g[at-Turi]mu
Charlò Bonnici charlo.bonnici@teampn.org
Kelliem g[all-I]vilupp So/jali, l-Ambjent u t-Tibdil fil-Klima
Stephen Spiteri stephen.spiteri@teampn.org
Kelliem g[all-Impjiegi u l-Persuni b’Di]abbiltà
Michael Gonzi michael.gonzi@teampn.org
Kelliem g[ad-Drittijiet tal-Annimali
Toni Bezzina toni.bezzina@teampn.org
Kelliem g[at-Trasport u l-Infrastruttura
Antoine Borg antoine.borg@teampn.org
Kelliem g[all-Presidenza tal-Unjoni Ewropea 2017 u l-Fondi Ewropej
Claudette Buttigieg Kelliema g[ad-Djalogu So/jali claudette.buttigieg@teampn.org u l-Libertajiet ?ivili Ryan Callus ryan.callus@teampn.org
Kelliem g[all-Ippjanar u s-Simplifikazzjoni tal-Pro/essi Amministrattivi
Robert Cutajar robert.cutajar@teampn.org
Kelliem g[a]-}g[a]ag[ u l-Isport
Kristy Debono kristy.debono@teampn.org
Kelliema g[all-Kompetittività u t-Tkabbir Ekonomiku
Albert Fenech albert.fenech@teampn.org
Kelliem g[ar-Ri/erka u l-Innovazzjoni
Claudio Grech claudio.grech@teampn.org
Kelliem g[as-Sa[[a
Paula Mifsud Bonnici Kelliema g[all-Kompetizzjoni paula.mifsudbonnici@teampn.org u d-Drittijiet tal-Konsumatur Marthese Portelli Kelliema g[all-Affarijiet Ewropej marthese.portelli@teampn.org
SERVIZZI TA’ CUSTOMER CARE MILL-KUMITATI SEZZJONALI PN
IL-MARSA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. IL-MELLIE{A. Kull nhar ta’ {amis bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. G[al appuntament /emplu 79990757. {AL TARXIEN. Kull nhar ta’ Tnejn u :img[a bejn il-5 p.m. u t8 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al appuntament /emplu 77771529, 79704491 jew 99262634. AVVI}I SO?JALI
THERESE COMODINI CACHIA. Il-{bieb ta’ Therese
Comodini Cachia se jorganizzaw Coffee Morning g[adda l-Erbg[a, 12 ta’ Frar fil-lukanda Waterfront, il-G]ira fid-9.30am. Trasport jitlaq fit-8.30pm. Prezz 7 ewro. G[all-biljetti /emplu 79425907.
CLAUDETTE BUTTIGIEG.
Il-{bieb ta’ Claudette Buttigieg se jorganizzaw ri/eviment f’g[eluq snin id-deputata tal-
Partit Nazzjonalista, nhar il:img[a, 14 ta’ Frar fil-lukanda Qawra Palace, il-Qawra mit-8pm ‘il quddiem. Jattendi l-Kap talpartit Simon Busuttil u l-kandidati g[all-elezzjoni tal-Parlament Ewropew. Prezz 12-il ewro bittrasport inkluz. G[all-biljetti u aktar informazzjoni /emplu 79430251 jew 99440086.
ROBERT ARRIGO. Il-{bieb ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw ikla ?iniz fil-Jade Gardens Restaurant, f’San :iljan nhar il:img[a, 21 ta’ Frar. Prezz 17-il ewro. G[all-booking /emplu 23285000. THERESE COMODINI CACHIA. Il-{bieb ta’ Therese
Comodini Cachia se jorganizzaw Buffet Dinner nhar is-Sibt, 22 ta’ Frar, fil-lukanda Soreda, ilQawra. G[all-biljetti /emplu 79425907.
ANTOINE BORG. Il-{bieb ta’ Antoine Borg se jorganizzaw Coffee Morning nhar it-Tlieta, 25 ta’ Frar, f’St. Martins Bar & Restaurant, il-Ba[rija. Prezz 5 ewro u trasport b’xejn. G[all-biljetti /emplu 27450114 jew 79092845.
DAVID CASA. Il-{bieb ta’ David Casa se jorganizzaw Coffee Morning, nhar it-Tlieta, 25 ta’ Frar fil-Buskett Roadhouse, ilBuskett. Prezz 7 ewro. Trasport provdut. G[al iktar informazzjoni /emplu 79903090. ROBERT CUTAJAR. Il{bieb ta’ Robert Cutajar se jorganizzaw Coffee Morning nhar itTlieta, 25 ta’ Frar fid-9.15am filkumpless Splash and Fun f’Ba[ar i/-?ag[aq. Prezz 7 ewro bittrasport inklu]. It-trasport se jkun provdut mill-Mellie[a, in-Naxxar u San Pawl il-Ba[ar. Biljetti jistg[u jinkisbu billi wie[ed i/empel 79262101, ming[and ilhelpers fid-distrett jew billi tibag[tu email fuq robertcutajar72@gmail.com. MARIO DE MARCO. Il{bieb ta’ Mario de Marco se jorganizzaw Coffee Morning nhar itTlieta, 4 ta’ Marzu fil-Lukanda Imperial, Tas-Sliema. Trasport fit-8.30am mill-postijiet tas-soltu. Prezz 6 ewro. G[all-biljetti /emplu 21247049, 99450902 jew 21223911. JASON AZZOPARDI. Il{bieb ta’ Jason Azzopardi se jorganizzaw Coffee Morning nhar
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 11 ta’ Frar, 2014
21
AVVI}I PN il-{amis, 6 ta’ Marzu fil-lukanda Waterfront, Tas-Sliema. Prezz 6 ewro. Trasport jitlaq fid-8.45am. Biljetti ming[and il-helpers jew /emplu 21666736 jew 99841333. {’ATTARD. Il-Kumitat Sezzjonali se jorganizza Subbuteo Tournament fil-ka]in FX Dingli, il-:img[a, 7 ta’ Marzu. Il-log[ob jibda fis-6.30pm u t-tournament se jkun jismu ‘Stefano Mallia Cup’. Wara t-tournament se jitqassmu trofej u midalji mill-kandidat g[all-elezzjoni tal-Parlament Ewropew Stefano Mallia u mis-Sindku Stefan Cordina. G[al aktar informazzjoni /emplu 21414712, 77405867 jew 99405867. {’ATTARD. Il-Kumitat Sezzjonali se jorganizza ikla fil-ka]in FX Dingli, il-:img[a, 7 ta’ Marzu fit-8.30pm. Prezz 10 ewro. G[al aktar informazzjoni /emplu 21414712, 77405867 jew 99405867. AVVI}I O{RA
L-ISLA. Il-Kumitat Sezzjonali
PN jav]a li l-bar tal-Uffi//ju PN qed jitmexxa minn management ;did. Qed ikun miftu[ kuljum sa tard filg[axija, u s-Sibt u l-{add jifta[ fid-9 a.m. Qed ikunu servuti wkoll appetizers.
IL-KALKARA. Il-Kumitat Sezzjonali PN qed jilqa’ offerti g[at-tmexxija tal-bar tal-Uffi//ju PN. Dawk interessati huma mitluba jibag[tu l-offerti tag[hom lisSegretarju, Kumitat Sezzjonali PN Kalkara, Ka]in PN, Xatt talKalkara, il-Kalkara. Il-Kumitat jirriserva d-dritt li jag[]el kwalunkwe offerta, anke dik lanqas vanta;;u]a. IL-G}IRA. Il-Kumitat Sezzjonali PN qed jilqa’ offerti g[at-tmexxija tal-bar tal-Uffi//ju PN. Dawk interessati huma mitluba jibag[tu l-offerti tag[hom indirizzati lis-Segretarju Kumitat Sezzjonali PN G]ira, Ka]in PN, Triq ir-Reb[a, il-G]ira. IlKumitat jirriserva d-dritt li jag[]el kwalunkwe offerta, anke dik l-anqas vanta;;u]a. SANTA LU?IJA. Il-Kumitat
Sezzjonali PN qed jilqa’ offerti g[at-tmexxija tal-bar tal-Uffi//ju PN. Dawk interessati huma mitluba jibag[tu l-offerti tag[hom flimkien mad-dettalji kollha lisSegretarju Kumitat Sezzjonali PN Santa Lu/ija, Dawret it-Torri, Santa Lu/ija. Il-Kumitat jirriserva d-dritt li jirrifjuta kwalunkwe offerta anke l-aktar wa[da vanta;;u]a.
{AL TARXIEN. Il-Kumitat Sezzjonali PN jav]a li l-bar talUffi//ju PN tal-lokalità issa hu miftu[ ta[t management ;did. Ilbar qed jifta[ mit-Tnejn sas-Sibt mis-7 p.m. ’il quddiem, kif ukoll il-{add filg[odu. Ji;u servuti lappetizers. TA’ XBIEX. Il-Kumitat Sezzjonali PN jav]a li l-bar talUffi//ju PN tal-lokalità qed jitmexxa minn management ;did u b’esperjenza. B[alissa qed ikun miftu[ kuljum bejn il-5 p.m. u l10 p.m. mit-Tnejn sas-Sibt u l{add bejn id-9 a.m. u t-3 p.m. Qed jitqassmu wkoll l-appetizers. Min jixtieq jorganizza xi fenkata jew ikla, jista’ j/empel 79813505.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 11 ta’ Frar, 2014
22
TV#RADJU
06>00
Radio 101 Breakfast Club b’waqfiet g[al Sports News fis-06>45, A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 0740 Anali]i tal-:urnali< Avvi]i tal-Mejtin u Angelus fit-07>55)
08>00 08>05 09>00 09>05
A[barijiet fil-Qosor (ikompli) 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>00 11>55 12>00 12>30 14>30 15>00 15>05
Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet The Big Show Hitsteria A[barijiet fil-Qosor (ikompli) Hitsteria (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
16>30 17>55 18>00 18>30 20>00 22>00 23>00 00>25 01>20
Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Lura d-Dar Fuzzbox - Eric Montfort Talk Time Newsdesk (r) Wavelength (r) Mu]ika kontinwa
G[at-tfal fuq il-Cable Disney Channel 06:45 - Good Luck Charlie 07:05 - Dog With a Blog 07:30 - Shake It Up! 07:55 - Austin & Ally 08:15 A.N.T. Farm 08:40 - Dog With a Blog 09:05 - Jessie 09:25 Wolfblood 09:50 - The Suite Life on Deck 10:15 - A.N.T. Farm 10:35 Austin & Ally 11:00 - Shake It Up! 11:25 - That’s So Raven 11:45 Jessie 12:10 - Good Luck Charlie 12:35 - Dog With a Blog 13:00 Wolfblood 13:25 - Gravity Falls 13:50 - Jessie 14:10 - Violetta 15:00 - Mickey Mouse 15:05 - Teen Beach Movie 16:30 - Good Luck Charlie 16:55 - Dog With a Blog 17:20 Violetta 18:05 - Jessie 18:30 - My Babysitter’s a Vampire 18:50 Wolfblood 19:15 - Gravity Falls 19:40 - Shake It Up! 20:00 - Austin & Ally 20:25 - A.N.T. Farm 20:50 Good Luck Charlie 21:10 - Wizards of Waverly Place 21:35 - Wizards of Waverly Place 22:00 - The Suite Life of Zack & Cody 22:45 - Sonny With a Chance 23:05 - Sonny With a Chance 23:30 - The Suite Life on Deck. Nickelodeon 07:05 - The Penguins of Madagascar 07:30 - SpongeBob SquarePants 07:55 - SpongeBob SquarePants 08:20 - Dora the Explorer 08:45 - Umizoomis 09:10 Tickety Toc 09:28 Little Kingdom 09:35 - PAW Patrol 10:00 - Go, Diego, Go! 10:25 - Olive the Ostrich 10:50 - Bubble Guppies 11:15 Winx Club 11:40 - Totally Spies! 12:05 - T.U.F.F. Puppy 12:30 iCarly 12:55 - Victorious 13:20 Big Time Rush 13:45 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:40 - The Penguins of Madagascar 15:30 - SpongeBob SquarePants 15:55 - Rabbids Invasion 16:20 Marvin Marvin 16:45 - iCarly 17:10 - Big Time Rush 17:35 - Totally Spies! 18:00 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 18:25 The Penguins of Madagascar 18:50 The Fairly OddParents 19:15 - Robot and Monster 19:40 - Victorious 20:05 - iCarly 20:30 - SpongeBob SquarePants 20:55 - Avatar: The Legend of Aang 21:45 - Big Time Rush 22:10 - The Penguins of Madagascar 23:25 - iCarly 23:50 – Victorious. Jim Jam 07:00 - Nouky & Friends 07:05 Rubbadubbers 07:15 - Oswald 07:30
- Fluffy Gardens 07:37 Fluffy Gardens 07:45 - Jarmies 08:00 Kipper 08:10 - Kipper 08:20 - Mio Mao 08:25 - What’s The Big Idea? 08:30 - Gazoon 08:35 - Gazoon 08:40 - Wobblyland 08:45 - IglooGloo 09:00 - Heroes of the City 09:15 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 - Benjamin’s Farm 09:45 - My Animal Friends 10:00 - See the Sea 10:05 - Lots & Lots Of... 10:20 - Bob the Builder 10:30 - Fireman Sam 10:40 Thomas and Friends 10:50 - See the Sea 10:55 - Nouky & Friends 11:00 - Rubbadubbers 11:10 - Pingu 11:15 - Tiny Planets 11:20 - Pingu 11:25 Tiny Planets 11:30 - Monkey See, Monkey Do 11:40 - Barney & Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:17 Fluffy Gardens 12:25 Jarmies 12:40 - Mio Mao 12:45 What’s The Big Idea? 12:50 Heroes of the City 13:05 - Jakers:
The Adventures of Piggley Winks 13:30 - Kipper 13:40 - Kipper 13:50 - Gazoon 13:55 - Gazoon 14:00 Wobblyland 14:05 - Igloo-Gloo 14:20 - Benjamin’s Farm 14:25 - My Animal Friends 14:40 - See the Sea 14:45 - Lots & Lots Of... 15:00 Fluffy Gardens 15:07 Fluffy Gardens 15:15 - Jarmies 15:30 - Angelina Ballerina 15:45 - Monkey See, Monkey Do 15:55 - Barney & Friends 16:25 - Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 - Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 - Igloo-Gloo 17:00 Bob the Builder 17:10 - Fireman Sam 17:20 - Thomas and Friends 17:30 - See the Sea 17:35 - Tork 17:45 - Dougie in Disguise 17:55 Slim Pig 18:05 - Heroes of the City 18:20 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:45 - What’s The Big Idea? 18:50 - Nouky & Friends 18:55 - My Animal Friends 19:10 See the Sea 19:15 - Lots & Lots Of... 19:30 - Monkey See, Monkey Do 19:40 - Barney & Friends 20:10 Wobblyland 20:15 - Dougie in Disguise 20:25 - Slim Pig 20:35 Connie the Cow 20:45 - Angelina Ballerina 21:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 Heroes of the City 21:40 - What’s The Big Idea? 21:45 - Pingu 21:50 Tiny Planets 21:55 - Pingu 22:00 Bob the Builder 22:10 - Fireman Sam 22:20 - Thomas and Friends 22:30 - See the Sea 22:35 - Dougie in Disguise 22:45 - Slim Pig 22:55 Connie the Cow 23:05 - Tork 23:15 - Benjamin’s Farm 23:20 - My Animal Friends.
The Proposal - Raiuno, 21>10
Mg[allma fitta u li t[obb tikkmanda tordna lill-assistenta tag[ha biex ti]]ewwi;ha biex tkun tista’ i]omm il-vi]a tag[ha fl-Istati Uniti u b’hekk tevita li ti;i deportata lura l-Kanada. I]da x’ji;ri wara li dawn it-tnejn ji]]ew;u? Da[al terza persuna? U kien se jkun hemm qbil? TVM 07:00 – TVAM 09:00 – Niskata 11:00 – Click 11:30 - Tuffi[at Migduma 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 – TVPM 14:00 – A[barijiet 14:05 – TVPM 15:55 – Waqtiet 16:00 – A[barijiet 16:05 – Teleshopping 16:50 – Labrats 17:20 – Xpla[[mal[ajt 17:40 – Teleshopping 18:00 – A[barijiet 18:10 – Puree 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:45 – I/-?aqqufa 21:45 - Headline News 21:50 - The Wedding Battle 22:45 - G[awdex Illum (r) 23:30 – Bijografiji. TVM 2 07:00 – News 09:00 - TVAM (r) 11:00 - Human mind 11:50 - Twelid ilKelma 12:00 – Puree 12.45 – Starboard 13:15 - Ti;rijiet Biss 13:45 - G[awdex Illum 14:45 - Servizz minn Malta u Lil Hinn Minnha 15:00 - I believe in 15:50 - Twelid il-Kelma 16:00 - Niskata (r) 18:00 – Madwarna 18:30 – Starboard 19:00 - Ti;rijiet Biss 19:30 – Waqtiet 19:40 - Human mind 20:30 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 20:40 The Wedding Battle 21:40 - Headline News 21:45 - Paqpaq lifestyle 22:15 Times Talk 23:00 - A[barijiet bl-Ingli] 23:10 - Football, BOV PL. One
07:00 - Breakfast News 08:45 – Teleshopping 09:00 - Sieg[a }mien 10:30 – Teleshopping 11:15 - Aroma Mattina 12:30 - ONE News 12:40 – Kalamita 16:15 – Teleshopping 17:30 ONE News 17:50 - Dak li Jg[odd 19:00 - Aqrali Storja 19:30 - ONE News 20:15 - Snajja Maltin 20:30 Min-na[a g[all-o[ra 22:50 - Popcorn 23:30 - ONE News. Smash 07:00 – A[barijiet 07:40 - Er;a’ Lura 08:40 – A[barijiet 09:00 – {abbejtek
10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 10:50 TSN Teleshopping 13:10 - A to Z Teleshopping 14:20 - Ma’ Majsi 16:10 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 17:10 - Er;a’ Lura 18:00 - A[barijiet ta’ Barra 18:15 - Bingo 75 18:40 – Teleshopping 19:00 – A[barijiet 19:30 - Nursery Stars 20:30 – Drama 21:30 - Malta u l-Unjoni Ewropea 22:00 - A[barijiet 22:30 Poker. Raiuno 06:45 - Unomattina (jinkludi Tg 1 fis07:00, it-08:00 u d-09:00) 09:30 - Tg1 flash 10:00 - Unomattina storie vere 10:30 - Unomattina verde 11:00 - Tg 1 11:30 - Unomattina Magazine 12:00 La prova del cuoco 13:30 - Tg 1 14:00 - Tg 1 Economia 14:10 - Verdetto finale 15:20 - La vita in diretta 18:50 – L’eredità 20:00 - Tg 1 20:30 - Coppa Italia 21:10 - The proposal. Film 2009 23:20 - Porta a porta (attwalità) 00:55 Tg 1 notte 01:20 - Che tempo fa. Raidue 06:40 – Cartoons 08:35 – Desperate house wives 10:00 - Tg 2 insieme 11:00 - I fatti vostri 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 E…state con costume 13:50 - Tg 2 medicina 33 14:00 - Detto fatto 16:25 - Cold case 18:15 - Tg 2 notizie 18:45 Squadra speciale cobra 11 20:30 - Tg 2 notizie 20:50 - Football: Fiorentina-udinese 23:00 – Tg2 23:15 - 2 Next: Economica e futuro 00:10 - Rai parlamento . Raitre 07:00 - Tgr Buongiorno Italia 07:30 Tgr Buongiorno regione 08:00 – Agorà 10:15 - Mi manda Raitre 11:15 – Elisir 12:00 - Tg 3 # meteo 3 12:25 - Tg 3 fuori tg 12:45 - Pane quotidiano (attwalità) 13:10 - Il tempo e la storia 14:00 - Tg Regione 15:05 - Piazza affari 15:10 - Terra nostra 16:00 -
Aspettando Geo 16:40 – Geo 19:00 Tg 3 19:30 - Tg regione 20:00 – Blob 20:15 – Sconosciuti 20:35 - Un posto al sole (soap) 21:05 – Ballaró 23:20 – Gazebo 24:00 - Tg 3 linea notte 01:05 Rai Educational 01:35 - Fuori orario 02:10 - Rai News. Canale 5 08:00 - Tg 5 – mattina
08:45 - La telefonata di belpietro 08:50 - Mattino cinque TG5 - ore 10 11:00 – Forum 13:00 - Tg 5 13:40 - Beautiful 14:10 – Centovetrine 14:40 - Uomini e donne 16:10 - Il segreto (soap) 16:55 Pomeriggio cinque 18:50 - Avanti un altro! 20:00 - Tg 5 20:40 - Striscia la notizia 21:10 - Il peccato e la vergogna 2 23:30 - La prima cosa bella. Film 2009 01:30 - Tg 5 notte 02:00 - Striscia la notizia. Rete 4 07:20 - Miami vice (TF) 08:20 Hunter (TF) 09:45 - Carabinieri 2 (fiction) 10:50 - Ricette all’italiana 11:30 Tg 4 12:00 - Un detective in Corsia (TF) 12:55 - La signora in giallo (TF) 14:00 - Tg 4 14:05 - Lo sportello di Forum 15:30 - Hamburg Distretto 21 16:35 - My life 16:50 - Ulzana’s raid. Film 1972 18:55 - Tg 4 19:35 - Il segreto 20:30 - Tempesta d’amore (TF) 21:10 - Il ritorno di Don Camillo. Film1953 23:40 - I dreamed of Africa . Film 2000. Italia 1 07:40 - Gilmore girls (TF) 09.30 – Everwood 11:25 - Dr. House 12:25 Studio aperto 13:00 - Sport Mediaset 13:40 – Futurama 14:05 – Cartoons 15:50 - Two and a half men 16:40 - E alla fine arriva mamma! 17:30 - Covert affairs 18:30 - Studio Aperto 19:20 – CSI 21:10 - Thor. Film 2011 23:20 - 300. Film 2007 01:30 - Sport Mediaset.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 11 ta’ Frar, 2014
23
TV#RADJU F. Living 07.00 - Teleshopping 08:00 – Ipokriti 09:00 Fitness Galore 10:00 – Niltaqg[u 12:00 - Teleshopping 13:00 – F Living Magazine 15:00 - Teleshopping 16:00 – {in g[al Kollox 18:00 – Teleshopping 20:30 – Tie; tal-{olm 21:30 – Niltqg[u 23:30 – F. Living magazine 01:30 Teleshopping. Xejk 07:30 – Just for Laughs 07:45 – Total Request Show 09:45 – Football Daily 09:50 – Shout Out 10:00 – Love and Romance 10:45 – Tele Market Deals 11:45 – Just for Laughs 12:00 – Frux 13:00 – The 80’s 14:00 – The Local Angle 15:00 – The 90’s 15:30 – Tele Market Deals 16:30 – Hits 16:50 – Shout Out 17:00 – audio video clips 17:45 – Maltese Music 18:00 – Total Request Show 20:00 – Just for Laughs 20:30 – Frux 21:55 – Football Daily 22:00 – Idoli Italiani 23:00 – audio video clips 24:45 – Tele Market Deals. Melita More 09:00 - Grey’s Anatomy 09:45 Private Practice 10:30 - Criminal Minds 11:15 - Dallas 12:00 - SMASH 13:00 Days Of Our Lives 13:45 - Grey’s Anatomy 14:30 - GO ON 15:00 Private Practice 15:45 - Criminal Minds 16:30 - The Mentalist 17:15 - Psych 18:15 - Days Of Our Lives 19:00 SMASH 19:45 – Dallas 20:30 - Suits 21:15 Chicago Fire 22:00 - Spartacus 23:00 - Boardwalk Empire 00:00 Person Of Interest 00:45 - 30 Rock 01:15 - Gossip Girl. La 5 13:10 – Gilmore girls (TF) 14:00 – Non ditelo alla sposa 15:20 – Extreme makeover home ed 17:00 – Alisa: Follow your heart 18:00 – Non ditelo alla sposa 19:30 – Glee (TF) 20:20 – Gilmore girls (TF) 21:10 – Single by contract. Film 2010 22:15 - Uomini e donne (talk show).
GO Stars 07:30 - Source code 09:00 - It’s kind of funny story 10:50 - After earth 14:00 - Hotel transylvania 15:30 - Wild child 17:10 - Broken City 20:30 - Two and a half men 21:00 - Horrible 22:40 - The scarlet letter 00:50 - A mother’s son 4 02:20 - Two and a half. men. BBC Entertainment 07:05 -Garth and Bev 07:15 Me Too! 07:35 - Nuzzle and Scratch: Frock and Roll 07:55 – Bobinogs 08:05 - Boogie Beebies 08:20 - Garth and Bev 08:30 The Weakest Link 09:15 - My Family 09:45 - Only Fools and Horses... 10:15 EastEnders 10:45 - Doctors 11:15 Call the Midwife 12:05 - New Tricks 13:00 - The Weakest Link 13:45 - My Family 14:15 - Only Fools and Horses... 14:45 - EastEnders 15:10 – Doctors 15:40 - Call the Midwife 16:35 - New Tricks 17:25 - The Weakest Link 18:10 - EastEnders 18:40 - Doctors 19:10 - A History of Ancient Britain 20:00 - Last of the Summer Wine 20:30 - Moone Boy 21:00 - Call the Midwife 21:55 Life on Mars 22:45 - Absolutely Fabulous 23:15 - Stella. MGM Movie 06:45 - Killer Klowns From Outer Space 08:10 - Arena 09:45 - The Aviator 11:20 - Kings of the Sun 13:05 - Race for the Yankee Zephyr 14:50 Rich in Love 16:35 - Clean Slate 18:20 - American Ninja 4: The Annihilation 20:00 - Semi-Tough 21:50 - Gator 23:45 - MGM’s Big Screen. Diva Universal 07:00 - Quincy, M.E. 08:00 McBride: Requiem 09:30 - Great Women 09:50 - Ironside 10:50 Quincy, M.E. 11:45 - Rare Books and Manuscripts 12:00 - McBride: Semper Fi 13:35 - Matilde 13:50 - Kojak 14:50 - ER 15:45 - Screwdriver 16:00 Quincy, M.E. 17:00 - Mystery Woman 18:40 - Great Women 18:50 - Kojak 19:50 - JAG 20:50 - Great Women
21:00 - Wolff’s Turf 21:55 - Wolff’s Turf 22:50 - Wallflower Tango 23:00 ER 23:52 – ER. Discovery Channel 06:50 - Auction Hunters: Beantown Bidders 07:15 - Ultimate Survival: Shooting Survival 08:10 - Dual Survival: Panic in the Jungle 09:05 Gold Rush: Road to Gold 09:55 - Jungle Gold: Hell and High Water 10:50 - How Do They Do It?: Ice Breaker; Money; Bowling Alleys 11:15 - How It’s Made 11:40 - MythBusters: President Obama’s Challenge 12:35 Extreme Engineering: Panama Canal 13:30 - Fifth Gear 14:25 - Dual Survival: On the Menu 15:20 Naked and Afraid: Breaking Borneo 16:15 - Railroad Alaska: Ice Dagger 17:10 - Ultimate Survival: Bear’s Top 25 Man Moments 18:05 - Auction Kings:
07>00 08>30 10>00 12>00 13>30 15>30 15>45 16>45 17>00 18>00 18>05 18>30 19>30 20.00 20>30 21>30 21>35 23>00
Elvis Bracelet; Silver Columbus Ships 18:35 - Auction Hunters: Friends in Hawaii Places 19:00 - How It’s Made 19:30 - How It’s Made: Needles & Pins, Mouldings, Locomotives, Clothespins 20:00 - World’s Scariest...: Flights 21:00 - You Have Been Warned: Greatest Hits II 22:00 - 100 Things to Do Before You Die 23:00 - Trouble in Paradise. Discovery World 06:50 - Chasing Classic Cars 07:15 Chasing Classic Cars 07:45 - Extreme Engineering 08:35 - Treasures Decoded 09:30 - Out of the Wild: Venezuela 10:20 - Mummy Autopsy 11:10 Combat Countdown 12:05 - Extreme Engineering 12:55 - When Weather Changed History 13:50 - Bizarre Foods 14:45 - Treasure Quest 15:40 - Combat Countdown 16:35 - Out of the Wild: Venezuela 17:25 - The True Story 18:20 - Extreme Engineering 19:10 Chasing Classic Cars 19:35 - Chasing Classic Cars 20:05 - When Weather Changed History 21:00 - The True Story 21:55 - Crime Scene Wild 22:50 - Undercover: Double Life 23:45 Mummy Autopsy.
Sport fuq il-Cable Eurosport 1 08:35 - Eurogoals 09:20 WATTS 10:20 - International Championship Snooker 11:15 Horse Racing Time 11:30 - FIFA Under 17 World Cup Football 12:30 - FIFA Under 17 World Cup Football 13:30 - FIFA Under 17 World Cup Football (Live) 16:00 - FIFA Under 17 World Cup Football (Live) 19:00 - Sports Excellence 19:15 - WATTS 20:00 - Boxing 22:00 - Boxing 23:00 - GTA Next Level 23:15 Inside World Touring Cars 23:50 FIFA Under 17 World Cup Football. Eurosport 2 06:00 - UEFA Women’s
Champions League Football 07:00 FIFA Under 17 World Cup Football 08:30 - ISU Grand Prix, Figure Skating 10:00 - WATTS 10:15 UEFA Women’s Champions League Football 11:45 - UEFA Women’s Champions League Football 13:15 Freestyle Skiing 14:00 - ISU Grand Prix, Figure Skating 16:00 - FIFA Under 17 World Cup Football 17:30 - WATTS 18:00 - The Euroleague Basketball Show 18:30 - EuroCup Basketball (Live) 20:15 - EuroCup Basketball (Live) 22:00 - College Football 23:00 - Scottish Internati. GO sports 1 07:00 - Barclays Premier League Week 26 - Tottenham H v Everton 09:00 - Serie A - Round 23 - Inter v Sassuolo 11:00 - ATP World Tour 500 - ABN AMRO World Tennis Tournament, Rotterdam - Day 2 (part 1) (Live) 17:00 - Barclays Premier League - Week 26 - Premier League Review 18:00 - Ligue 1 -Round 24 – Highlights 19:00 - FIFA Futbol Mundial 19:30 - ATP World Tour 500 - ABN AMRO World Tennis Tournament, Rotterdam - Day 2 (part 2) (Live) 22:30 - Barclays Premier League -Week 26 - Manchester Utd v Fulham 00:30 – Vincennes Horseracing 03:00 - Ligue 1 - Round 24 - Nantes v Olympique Lyonnais 05:00 - Aviva Premiership Round 13 - Harlequins v London Wasps. GO sports 2 21:00 - Barclays Premier League Week 26 - West Brom Albion v Chelsea (Live) 23:00 - Milan Chl.
La prima cosa bella
– Canale 5, 23>30
Spe/jalista professur mediku, jirritorna f’ra[al twelidu wara li ;ie infurmat li ommu kienet waslet fla[[ar ta’ [ajjitha. Ftit basar li din il-btala qasira kienet se t[alli impatt fuqu. X’tip ta’ impatt [alliet fuq dan il-professur? U fuq kollox x’kienet id-differenza fih?
NET News .net (r) Eli in the morining Telebejg[ Flimkien Telebejg[ Chit Chat Telebejg[ Malta Llejla NET News (ikompli) Malta Llejla .net NET News .net Ta[t il-Lenti NET News Mieg[ek NET News
GO sports 3 20:45 - Barclays Premier League Week 26 - Hull City v Southampton (Live) 22:45 - Inter Channel. GO sports 4 20:45 - Barclays Premier League Week 26 - Cardiff City v Aston Villa (Live) 22:45 - Juve Channel.
GO sports 5 20:45 - Barclays Premier League Week 26 - West Ham Utd v Norwich City (Live) 22:45 - LFC TV. GO sports 7 07:00 - Vincennes Horseracing 10:00 - PGA European Tour - Joburg Open - Day 2 14:00 - Trans World Spor 15:00 - Barclays Premier League - Week 26 - Sunderland v Hull City 17:00 - RBS Six Nations 2014 - France v Italy 19:00 - Serie A - Round 23 - Lazio v Roma 21:00 Barclays Premier League - Week 26 Swansea City v Cardiff City 23:00 Ligue 1 - Round 24 - AC Ajaccio v Stade Rennais 01:00 - Barclays Premier League - Week 26 - Premier League Review 02:00 - Serie A Round 23 - Parma v Catania 04:00 Barclays Premier League - Week 26 Southampton v Stoke City 06:00 Ligue 1 - Round 24 – Highlights. GO sports 8 09:00 - Vincennes Horseracing 12:00 - PGA European Tour - Joburg Open - Day 2 16:00 - Trans World Sport 17:00 - Barclays Premier League - Week 26 - Sunderland v Hull City 19:00 - RBS Six Nations 2014 - France v Italy 21:00 - Serie A - Round 23 - Lazio v Roma 23:00 Barclays Premier League - Week 26 Swansea City v Cardiff City 01:00 Ligue 1 - Round 24 - AC Ajaccio v Stade Rennais 03:00 - Barclays Premier League - Week 26 - Premier League Review 04:00 - Serie A Round 23 - Parma v Catania 06:00 Barclays Premier League - Week 26 Southampton v Stoke City 08:00 Ligue 1 - Round 24 – Highlights. Malta Stars 00:00 - Melita GFA 1st Division 2013-14 (r) 01:35 - Men’s MHA Cup 2013-14 (r) 02:50 - Malta Basketball Association (r) 04:10 Malta Rugby Football Union (r) 05:40 - BOV Premier League 201314 (r) 07:35 - FXDD FMA 2013-14 (r) 08:50 - Melita GFA 1st Division 2013-14 (r) 10:25 - Football Nurseries 10:55 - FXDD FMA 201314 12:15 - Malta Rugby Football Union (r) 13:45 - BOV Premier League 2013-14 (r). Melita Sports 1 00:00 - Bundesliga (r) 01:50 Bundesliga (r) 03:40 - FA Cup (r) 05:40 - America’s Cup: World Series (r) 07:40 - 2012 Alpari World Match Tour (r) 09:40 - Bundesliga Highlights (r) 10:30 - Volleyball
Champions League Magazine The Big Hit (r) 10:55 - Bundesliga (r) 12:45 - European Le Mans Series 2012 (r) 13:45 - 2012 Alpari World Match Tour (r) 15:45 - FA Cup (r).
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 11 ta’ Frar, 2014
24
TV # RADJU ILLUM FUQ NET TELEVISION
Mieg[ek – NET Television, 21>35
300 – Italia 1, 23>20
I Dreamed of Africa – Rete 4, 23>40
Thor – Italia 1, 21>10
Fil-kalendarju Malti, ixxahar ta’ Frar hu asso/jat malmi;ja ta’ San Pawl fostna, u mal-wasla tal-fidi Nisranija filg]ejjer Maltin. G[alhekk, l-g[ada ta’ din ilfesta nazzjonali, Mieg[ek se jkun qed ixandar programm spe/jali li fih se tkun diskussa l-fidi f’Malta. F’dawn l-a[[ar snin, x’kienu l-bidliet prin/ipali fil-mod kif il-Maltin i[arsu lejn il-fidi? Inti x’ta[seb dwar il-fidi? Il-fidi Maltija tidher biss fit-twemmin Kattoliku? G[ad g[anda post fil-[ajja tal-lum? U f’dak li g[andu x’jaqsam mal-fidi, kif t[ares lejn il-futur ta’ pajji]na? Il-programm tal-lejla se jkun pre]entat minn Lisa Spiteri, b’Fr Karm Debattista MSSP b[ala mistieden residenti u b’Gabriel Ellul b[ala Assistent tal-Produzzjoni. Il-programm se jsir ta[t id-direzzjoni ta’ Paul Galea.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 11 ta’ Frar, 2014
25
TISLIBA
TA{BIL IL-MO{{ U TAG{RIF 1
2
5
3
4
Rapport tat-temp
6
7
UV INDEX
8
4
9
10
IT-TEMP Sabi[ li jsir imsa[[ab u bil-[albiet tax-xita VI}IBBILTÀ Tajba minbarra fil-[albiet tax-xita IR-RI{ Ftit qawwi g[al qawwi min-Nofsinhar li jdur millPunent BA{AR Moderat g[al qawwi li jsir qawwi IMBATT Ftit li xejn g[all-ewwel li jsir baxx minNofsinhar g[ax-Xlokk u aktar tard min-Nofsinhar g[alLbi/ TEMPERATURA L-og[la 17˚C XITA F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a xejn Xita mill-1 ta’ Settembru 429.2mm IX-XEMX titla’ fis-06.54 u tin]el fil-17.39
11
Il-[amest ijiem li ;ejjin 12
13
14
15
16
17
Mimdudin> 5. G[assa ta’ billejl (5) 6. Ursus jinbidel f’wie[ed minn Moska! (5) 7. Qed tni]]ilha issa (5) 10. Wara Santa, i;ib irrigali lit-tfal lejlet ilMilied! (5) 11. Dg[if (5) 12. Tnewwel (5) 14. Kontroll tan-nervi (5) 16. Arma tad-difi]a, itwal minn sejf (5) 17. Kull g[odda tal-qtug[ (5) 18. Ine[[i l-ilbies minn fuqu (5) Weqfin> 1. M’g[adhiex imgerrxa minnek (6)
18
2. Karozzella ta’ ]mien ilu, b’]ew; roti u ]iemel wie[ed (6) 3. Fihom jin;arr l-ilma (6) 4. F’kull ;urnata (6) 8. {las barrani li jsir f’ka] ta’ xiri ta’ deheb (5) 9. Tal-istess g[amla tieg[i (5) 12. Qawmien mill-mewt (6) 13. Iperpru fuq il-bjut (6) 14. Kompo]izzjoni kimika fuq ba]i ta’ ;ir li hi me[tie;a g[all-[ajja, g[all-g[adam u g[ad-demm (6) 15. F’kaw]a, dan je[odha ma’ ie[or b[alu (6)
Soluzzjoni tat-Tisliba tal-biera[ Mimdudin> 5. Tajra, 6. Labra, 7. Irkeb, 10. Amart, 11.Torin, 12. Babaw, 14. Ka;un, 16. T[ufu, 17. Zalza, 18. Arblu. Weqfin> 1. Stanza, 2. Vajrit, 3. Albert, 4. Kajman, 8. Babbu, 9. Fro;a, 12. Bnazzi, 13. Wa[[al, 14. Kafkaf, 15. Nervu]
Sudoku Kulma trid tag[mel hu li timla l-kaxxi vojta bin-numri mill-1 sad-9 ta’ kull ringiela, ta’ kull kolonna u ta’ kull kwadru ]g[ir. ta’ 3 kaxxi bi 3.
Soluzzjoni Sudoku
IT-TLIETA L-og[la 16˚C L-inqas 14˚C
L-ERBG{A L-og[la 17˚C L-inqas 10˚C
IL-{AMIS L-og[la 16˚C L-inqas 10˚C
IL-:IMG{A L-og[la 16˚C L-inqas 10˚C
IS-SIBT L-og[la 17˚C L-inqas 11˚C
UV
UV
UV
UV
UV
4
3
3
3
4
Temperaturi fi bliet barranin Malta 18˚ xemxi, Al;eri 15˚C imsa[[ab, Amsterdam 7˚C imsa[[ab, Ateni 17˚C xemxi, Li]bona 11˚C ftit imsa[[ab, Berlin 8˚ xemxi, Brussell 5˚C imsa[[ab, il-Kajr 20˚C xemxi, Dublin 5˚C imsa[[ab, Kopen[agen 4˚C xemxi, Frankfurt 6˚C imsa[[ab, Milan 5˚C xita, Istanbul 14˚C ftit imsa[[ab, Londra 8˚C ftit imsa[[ab, Madrid 8˚C ftit imsa[[ab, Moska -3˚C imsa[[ab, Pari;i 8˚C imsa[[ab, Bar/ellona 13˚C imsa[[ab, Ruma 12˚C xita, Tel Aviv 19˚C xemxi, Tripli 27˚C xemxi, Tune] 22˚C imsa[[ab, Vjenna 6˚C imsa[[ab, Zurich 8˚C imsa[[ab, Munich 3˚C xemxi, St. Petersburg 1˚C borra, Stokkolma 4˚C imsa[[ab
Tag[rif Ixtri warda g[al San Valentinu u g[in lil Hospice Malta
Warda g[al Jum San Valentinu tista’ tg[in [afna lil Hospice Malta fil-[idma voluntarja tag[ha. Dawk kollha li jixtiequ jordnaw warda g[al donazzjon ta ¤5 jistaw jag[mlu dan billi //emplu lil Hospice Malta fuq 21440085 jew billi li wie[ed i]ur is-sit elettroniku tal-Hospice Malta fuq www.hospicemalta.org. Dawn il-fjuri jistg[u ji;u ordnati ukoll mis-sit elettroniku Facebook billi tid[lu fil-pa;na tal-Hospice Movement Malta.
Serata ta’ ]fin Line Dancing Il-kummissjoni nisa Qalbisti [dan is-So/jetà Filarmonika
fi
Pinto Banda San Sebastjan se torganizza Serata ta’ Line Dancing mal-Grupp Gozo Friends Line Dancers nhar isSibt 15 ta’ Frar, mit-8.30 l ‘ quddiem fil-Ka]in Pinto [al Qormi. Kul[add jista’ jattendi. Id-d[ul hu b’xejn. G[all-aktar informazzjoni u biljetti tistg[u //emplu fuq 79446665. :ita fil-labirinti ta’ ta[t il-Belt Valletta Nhar is-Sibt 15 ta’ Frar 2014, l-FAA se torganizza opportunità
unika lil membri tag[ha u dawk interessati li jduru ]-]ona tal-Belt Valletta mag[rufa b[ala r-rockhewn, tat-Tieni Gwerra Dinjija. Dawn il-mini jg[aqqadu Kastilja mal-Ber;a tal-Italja. Dawn il-mini nbnew millIngli]i lura fis-sena 1941 biex jintu]aw g[al diversi ra;unijiet matul il-gwerra. G[al din il-;ita se jkun hemm il-Perit Edward Said, espert f’dawn il-mini, fejn matul il-;ita se jag[ti informazzjoni varja u ta’ interess g[al dawk kollha li se jkunu pre]enti. Se jkun allokat ukoll [in g[al mistoqsijiet. Kun/ert minn Din l-Art {elwa Il-fondazzjoni Din l-Art {elwa se torganizza kun/ert fil-Knsija ta’ Sarria fil-Furjana fit-22 ta’ Frar 2014 fis-7:30pm. Dan ilku/ert se jkun orgranizzat millKalypso Ensemble se jsir bilg[an li ji;i //elebrat ir-restawr tal-pittura Titulari talKun/i]]joni u l-kwa]i l-400 anniversarju mit-twelid tal-pittura minn id Mattia Preti.
Dawk interessati li jattendu jistg[u jag[mlu dan billi jew j]uru l-uffi/ju ta’ Din l-Art {elwa li tinsab fi 133 Melita street, Valletta jew billi wie[ed i//empel fuq 21225952 jew billi tibg[at email fuq info@dinlarthelwa.org
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 11 ta’ Frar, 2014
26 PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{
Paola
KLASSIFIKATI Class B. ?emplu 77200983. G{ALL-KIRI
TERRAN ground floor lest minn kollox, lest biex tid[ol fih, b’]ew; kmamar tas-sodda, sitting room, shower, k/ina u bit[a. Parke;; mhux problema. ?emplu 99992152.
{a]-}ebbu; ’il barra minn Triq l-Imdina
G{ALL-BEJG{ JEW KIRI
AVVI}I
Il-{amrun
Jum San Valentinu
GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bil-bit[a, dawl, ilma u toilet. Bil-permess
GARAXX basement 40 pied x 50 pied, jista’ jintu]a g[al gym, store, uffi//ju e//. ?emplu 79211659.
FL-14 ta’ Frar, fit-8pm. Ikla, majjalata, u tazza nbid bil-mu]ika, fi]-}urrieq Scout Group fi Triq il-
Wardija. €20 kull persuna. ?emplu lil Figano Tas-Sliema fuq 21341885 jew lil Rinaldo fuq 99807888.
Tiswijiet
TA’ magni tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront. ?emplu 99422268 jew 21416705.
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’
appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
darobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.
Toilet seats
B’numri kbar u kuluri differenti. Kalendarji kbar tal-2014, 29cm x 42cm. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and PAWLU BONNICI (Bonnici Printing Press) – 3 Triq Melita, il-Belt Valletta. Kif issibuna – min-na[a tal-Barrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie;, invoices, posters u brochures bil-kulur e// u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq pbonnici@bon-
NAG{MEL xog[ol ta’ toilet seats ;odda li jkunu maqsumin jew li ma ssibux tixtru b[alhom, ta’ kull tip bil-kuluri li jaqblu u kif tixtiquhom intom, g[all-kamra tal-banju kompluti bil-fittings. G[al aktar informazzjoni /emplu 21675053 jew 79675053. G{ALL-BEJG{
G[amara antika
TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bilmera u wi// tal-ir[am u gwar-
Tombla sheets
niciprintingpress.com
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 11 ta’ Frar, 2014
27
SPORT
Serata ta’ su//ess g[all-boxers Maltin Wilfred Sultana
Ir-reb[ ta’ sitta mis-seba’ konfronti fis-serata, kien bla dubju ri]ultat po]ittiv g[all-boxers Maltin u l-attendenza numeru]a ferrie[a fit-tmien avveniment organizzati mill-Federazzjoni Ewropea tal-Boxing (EBF) u lpromotur lokali Paul Borg ikkonfermat dan kollu. Il-lejla divertenti kienet mag[mula minn [ames konfronti Semi-Professjonali flimkien ma’ ]ew; bouts professjonali li tassew kienu l-qofol tal-avveniment. Ir-ri]ultati tal-[ames bouts ta[t l-awspi/i tal-European Boxing Federation, taw l-unika reb[a “barranija” fis-serata fil-kategorija welterweight meta Morgan Starkey g[eleb lill Etienne Spiteri bil-punti. L-erba’ ;lidiet lo[ra ntreb[u mill-lokali. Dawn kienu (Super Middleweight) Christian Schembri vs Mark Hill (EBF}); (Heavyweight) Shaun’ Pasu “Attard vs Danny Gray (EBF); Lydon Chircop (Bantamweight) “ Beqqu” vs Paul Gubb (EBF) u (Super Middleweight) Dione Galea vs James “IlMaverick” Montgomery (EBF). B’hekk il-boxers Maltin
“Beqqu” Chircop Lydon (Bantamweight) u Dione Galea (Super Middleweight) ]ammew it-titlu EBF tal-kategorija rispettiva tag[hom. I]-]ew; bouts professjonali
bejn boxers Maltin u Fran/i]i kienu tabil[aqq interessanti, diffi/li u kemmxejn kontroversjali. Dawn kienu sanzjonati millMalta Boxing Commission. G[al Tyrone “El Terrible” Borg (Light Heavyweight), din kienet l-ewwel ;lieda professjonali li kellha ddum sitt rawnds ta’ ]ew; minuti l-wie[ed. Madankollu l-boxer Fran/i] Kader “Super Saiyan” Ghada irre]ista biss tul l-ewwel rawnd u ]ew; minuti u [dax il-sekondi mit-tieni rawnd qabel kien meg[lub b’knock-out tekniku. Debutt tassew inkora;;anti g[al “El Terrible”. L-a[[ar ;lieda tal-programm kienet /ertament il-qofol tas-serata bejn “Super” Steve Martin u Jean Mooraiti (welterweight). Kienet verament ;lieda diffi/li u [arxa bi]-]ew; boxers ikollhom il-mumenti favorevoli tag[hom fi tmien sessjonijiet ta’ tliet minuti kull rawnd. :lieda li ]ammet lil kull[add fuq saqajh anke l-istess
G[ajnejn [erqana tal-ispettaturi jaraw g[ajnejn il-boxers jintlaqtu b’sa[[a kbira fis-serata ta’ su//ess ‘Unstoppable’ - mumenti kru/jali mill-;lieda diffi/li u [arxa bejn il-Malti “Super” Steve Martin (xellug) u l-Fran/i] Jean Mooraiti (ritratt> Domenic Aquilina)
;urija li [ar;et b’de/i]joni maqsuma fejn “Super” Steve reba[ bil-punti f’de/i]joni ferm qrib. Is-serata ‘Unstoppable’ kienet tinkludi wkoll ;lieda ta’ esibizzjoni bejn in-novizzi Matthew Borg u Darren Scerri. Pre]enti g[all-Malta Boxing Commission kien hemm il-
President Charlie Cordina, sSegretarju Marc James, Leif Naggnusson, Kontrollur u Claire Shepherd b[ala MBC Recorder. Pre]enti wkoll kien hemm James Ward Segretarju u Matchmaker tal-European Boxing Federation. Ir-referees li kkontrollaw ilkonfronti kienu Charlie Cordina
u Kristian Mintoff filwaqt li Demis Tonna kien il-Koordinatur Tekniku. L-isponsors ta’ “The Unstoppable” kienu Fortina Spa Resort, Golden Harvest, REMAX, Team Sport, Hell Energy Drink, Badass Burgers, Morocco Tobacco ShiSha, u Barcelona Lounge.
HOCKEY
Qormi jirb[u u jil[qu lil Young Stars Qormi reb[u l-konfront dirett kontra Young Stars 2-1 biex la[qu lill-istes avversarji flewwel post tal-klassifika bi 12il punt kull wie[ed imma bilQriema sa[ansitra b’log[ba anqas.
WHITE HART ….................0 HOTSTICKS........................4 Umpires: Paul Brincat, Luke Busuttil Leaver Partita li fiha ]-]ew; na[at fl-ewwel taqsima kien aktar mo[[hom li ma jsofrux il-gowl milli li jmorru fil-vanta;; u lazzjonijiet kienu minimi.
Hotsticks m’approfittawx minn penalty corner fl-20 minuta u tliet minuti wara Steve Portelli falla bi ftit. Imma e]att qabel il-mistrie[ Julian Zahra xellef g[al ;ewwa konklu]joni minn tarf id-D u po;;a lil Hotsticks fil-vanta;;. Fil-bidu tat-tieni taqsima ]]ew; na[at naqsu milli japprofittaw minn penalty corner kull wie[ed imma fit-43 minuta Tony Azzopardi tajjar min fuq il-linja b’mod spettakolari g[al White Hart bil-gowlkiper meg[lub. Hotsticks ]iedu l-pressjoni u
erba’ minuti wara rduppjaw minn Portelli. Il-partita dehret mitmuma u sat-tmiem Hotsticks skorjaw darbtejn o[ra minn Ryan Dalli fit-58 minuta u l-istess Portelli bit-tieni gowl personali.
QORMI ….............................2 YOUNG STARS....................1 Umpires: Manuel Imbroll u Robert Aquilina Qormi reb[u dan il-konfront b’vanta;; minimu u kisbu lewwel reb[a tag[hom fuq Young Stars dan l-ista;un wara li kienu tilfu kontrihom fis-
semi-finali ta/-Challenge Cup u fl-ewwel round tal-kampjonat. Il-bidu tal-log[ba kien ferm velo/i imma l-partita kienet milg[uba l-aktar fil-midfield blebda tim ma jirnexxielu jie[u ssopravvent fuq l-ie[or minkejja penalty corner kull wie[ed. Fit-28 minuta Thomas De Giovanni po;;a lil Qormi filvanta;; meta skorja wara cross minn tarf id-D. It-tieni taqsima kienet botta u risposta. Fis-37 minuta Mark Camilleri salva lil Young Stars milli j;arrbu t-tieni goal meta mblokka fuq De Giovanni u
fit-42 minuta Camilleri kellu tentattiv salvat mill-gowlkiper ta’ Qormi Ramon Chircop. Imma Qormi marru 2-0 minn fuq fid-49 minuta meta Zachary De Giovanni xe[et fix-xibka. Erba’ minuti wara Young Stars i]da re;g[u da[lu fillog[ba meta Camilleri naqqas id-distakk minn penalty corner. Sat-tmiem kien hemm tliet penalty corners kull wie[ed imma l-iskor baqa’ ma nbidilx. Kif Jinsabu: Qormi 12, Young Stars 12, Hotsticks 6, Rabat 6, White Hart 0.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 11 ta’ Frar, 2014
28
SPORT
Tmiem il-;img[a ta’ football Malti minn Simon Farrugia
Anali]i u kummenti dwar
il-partiti tal-Kampjonat Premier BOV
LOG{OB LI JMISS U*Bet FA Trophy Kwarti tal-Finali Is-Sibt 15 ta’ Frar Stadium Nazzjonali
1400 1600
Naxxar L. v Valletta Qormi v B’Kara
Il-{add 16 ta’ Frar Hibs Stadium
1400 G]ira Utd v Rabat A. 1600 Sliema W. v Pieta H.
Kif Jinsabu Championship Pool L R D T F K Pti
Birkirkara 22 18 Valletta 22 17 Hibernians 22 15 Sliema W. 22 12 Mosta 22 12 Balzan 22 8 Relegation Pool
2 2 2 7 2 4
Naxxar L. Floriana Vittoriosa S. Qormi Tarxien R. Rabat A.
3 4 3 4 4 3
It-tim tal-;img[a
Minkejja li b[alissa l-atmosfera fil-klabb ta’ Floriana FC hi wa[da pjuttost diffi/li, wie[ed ta’ min jammira l-appo;; kostanti tal-partitarji tag[hom li qed ja[gmlu minn kollox biex juru l-fidu/ja tag[hom fil-plejers. (ritratt> Alex Degabriele)
Manuel Bartolo Alejandro Mendoza Alex Muscat Jonas Rodriguez Ekani Ryan Fenech Gareth Sciberras Matias Muchardi Hamsa Barry Obinna Obiefule Ian Zammit Haruna Shola Shodiya
2 3 5 3 8 10
51 52 57 43 44 24
19 14
27 24 35 31
56 (28) 53 (27) 47 (24) 43 (22) 38 (19) 28 (14)
L R D T F K Pti
22 22 22 22 22 22
8 8 5 4 4
1
11 27 10 30 14 24 14 28 14 27 18 17
39 36 47 45 46 61
27 (14) 22 (11) 18 (9) 16 (8) 16 (8) 6 (3)
(Balzan) (B’Kara) (Sliema W.) (Mosta) (Valletta) (B’Kara) (Sliema W.) (Valletta) (Hibernians) (Mosta) (B’Kara)
Innutajna... LI fil-Victor Tedesco Stadium fil-{amrun, waqt il-log[ob tasSibt xi [add [a d-de/i]joni li parti mill-Istadium tit[alla vojta. Ninsab infurmat li dan sar sabiex jekk ikun hemm [afna partitarji ta’ Valletta dawn jing[ataw i]]ew; na[at tal-ground. Imsieken is-supporters ta’ Naxxar u Sliema li ng[ataw rokna fil-ground biex il-parti ta’ [dejhom baqg[et vojta. Kien wara kwa]i taqsima tat-tieni log[ba li nfet[et din ilparti. Jidher li anki fil-futbol hemm il-mentalita` ta’ ‘Mhux min int, imma minn fejn int!!!’ LI qabel il-log[ba bejn Naxxar Lions kontra Hibernians
we;;a’ xi ftit il-plejer ta’ Naxxar Victor Bellia u b’hekk ma’ setax jibda l-log[ba. Dan kien di;a` mni]]el fil-line up uffi/jali li ng[atat lill-;urnalisti u kienet biss fil-bidu tal-log[ba li ng[atat linformazzjoni li Bellia ma’ kienx qed jilg[ab. LI fi tmiem il-log[ba bejn Sliema Wanderers u Rabat Ajax, l-iscoreboard tal-Victor Tedesco Stadium beda jimmarka 00:00 flok 90:00. }ball ;enwin li [afna drabi jse[[ mill-aktar scoreboard sempli/i imma effi/jenti li g[andna. LI d-Direttur tar-Refereeing tal-MFA, Adrian Casha, f’dawn l-
a[[ar ;ranet kien l-Irlanda fejn kien wie[ed mill-kelliema ewlenin fil-Winter Referees Seminar organizzat mill-FA Irlandi]a. Fost ilkelliema kien hemm l-eks referees Alan Snoddy, Eddie Foley u Phil Sharp. LI l-MFA r/eviet lura l-minuti tal-laqg[at tal-Kunsill ta’ bejn issnin 1931 u l-1935. Kien is-Sur Publio Agius li fl-a[[ar laqg[a tal-Kunsill ippre]enta dawk ilminuti lill-President tal-MFA Norman Darmanin Demajo. Dawn il-minuti b’minjiera ta’ informazzjoni huma issa l-aktar antiki li tippossiedi l-Asso/jazzjoni. Obiefule ta’ Hibs (xellug) li bi]-]ew; gowls li skorja kontra Naxxar tela’ fil-[ames post isegwi lil Rocha Da Silva (ritratt> Joseph Galea)
L-AQWA SKORERS Tarabai i]omm postu
Jurgen Degabriele ta’ Hibs anti/ipat mill-gowlkiper ta’ Naxxar Julian Azzopardi (ritratt> Joseph Galea)
Edison Luis Dos Santos (Hibernians) Stanley Ohawuchi ( Sliema W.) Denni Rocha Dos Santos (Valletta) Jhonnattann Benites da Conceicao (B’Kara) Obinna Obiefule (Hibernians) Igor Coronado (Floriana) Ronaille Calheira Seara (Tarxien R.) Clayton Failla (Hibernians) Alfred Effiong (Qormi) Haruna Shola Shodiya (B’Kara) Marcelo Pereira (Vittoriosa S.) Oscar Guerrero (Vittoriosa S.) Gianmarco Piccioni (Mosta) Abdelkarim Nafti (Valletta) Jose Luis Armario Negrin (Balzan) Gary Muir (Floriana) Bojan Kaljevic (Mosta) Jorge Santos Silva (Tarxien R.) Cristian Martins Fernandes (Mosta) Matias Muchardi (Sliema W.)
18 15 14 14 11 10 10 10 10 10
9 8 8 8 8 8 8 7 7 7
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 11 ta’ Frnar, 2014
29
SPORT INTERVISTI
Id-destin issa f’idejna “Kien /ans g[alina li nirkupraw u nkomplu nemmnu li nisfidaw g[all-unuri sal-a[[ar. Il-plejers irrispondew millewwel.” Dawn kienu l-ewwel kummenti tal-midfielder u captain ta’ B’Kara Gareth Sciberras wara rreb[a li l-Istripes kisbu kontra Vittoriosa Stars 4-1. “Id-destin issa f’idejna. A[na /-Champions renjanti u ninsabu fl-ewwel post. Huwa f’idejna issa li n]ommu l-vanta;; minimu li g[andna sal-a[[ar ;urnata. Meta tkun ma’ tim li jisfida g[all-unuri b[al Birkirkara, ilpressjoni dejjem tkun hemm u hi naturali.” Mistoqsi dwar kif i[ares lejn i/-Championship Pool, Sciberras
stqarr, “Nemmen li ser ikun hemm ta[lita ta’ ri]ultati. Qed nara li l-livell g[ola aktar missena li g[addiet u ftit hemm differenza bejn it-timijiet. Kull tim jista’ jag[tik sfida denja u b’hekk jista’ ji;ri minn kollox. L-importanti li nkomplu nkunu konsistenti.” Finalment il-captain ta’ Birkirkara qal “{arsitna issa mmirata lejn il-log[ba ta’ nhar is-Sibt kontra Qormi mill-kwarti tal-finali tal-U*Bet FA Trophy. Din hija kompetizzjoni importanti [afna fejn wara li s-sena li g[addiet nqlajna kontra l-istess tim ma rridux li din is-sena ng[addu mill-istess sitwazzjoni. Ser nippruvaw nirb[u din ilkompetizzjoni wkoll.”
Gareth Sciberras (captain B’Kara FC)
Plejers ta’ B’Kara jifir[u wara gowl kontra Vittoriosa (ritratt> Joseph Galea)
STILEL TAL-PASSAT
Freddie Mizzi ‘Il-Pampalun’
Freddie Mizzi bl-FA Trophy
– Melita 1955-57, Floriana 1957-59, Hibernians 1960-77
Freddie Mizzi huwa kunsidrat minn [afna b[ala l-aqwa gowlkiper ta’ kull ]mien filfutbol Malti. Iddebutta ma’ Melita meta kellu 14-il sena pre/i]ament kontra St. Peter’s fil-11 ta’ Di/embru, 1955. Wara karriera qasira malAmateurs ;ie trasferit g[al ma’ Floriana u mal-Greens g[amel tlett sta;uni u reba[ kull unur li joffri l-futbol Malti - kampjonat, Trophy u l-Cassar Cup. I]da kien ma’ Hibernians li kiseb l-akbar su//ess fejn fittim tas-snin sittin kellu l-a[jar mumenti tal-karriera tieg[u. Mat-tim minn Ra[al :did Mizzi lag[ab 17-il sena f’karriera ta’ 23 sena fil-log[ba talballun. Ma’ Hibernians lag[ab 214-il log[ba u ;arrab 158 gowl. Reba[ tlett kampjonati fl-ista;uni 1960-61, 1966-67 u 1968-69; tlett darbiet ukoll lFA Trophy fis-snin 1962, 1970 u 1971; il-Cassar Cup flista;un 1962-63; darbtejn itTazza Indipendenza fl-ista;un
1967-68 u 1970-71; darbtejn is-Sons of Malta Cup fl-197071 u 1971-72 u darba xSchembri Shield. Forsi l-aktar di]appunt g[al Mizzi kien li minkejja li kien finalist g[al [ames darbiet g[all-a[jar plajer tas-sena, qatt ma’ reba[ dan l-unur. Iddebutta mat-tim nazzjonali Malti ta’ 15-il sena kontra ittim Sko//i] ta’ Queen’s Park. B’kollox lag[ab 19-il darba bil-flokk tat-tim nazzjonali; seba’ log[biet mill-Kampjonat Ewropew, erbg[a mit-Tazza tad-Dinja u tmien partiti ta’ [biberija. Irtira fit-12 ta’ Marzu 1977 bl-a[[ar log[ba ma’ Hibernians, in/identalment kontra l-eks tim tieg[u Floriana. Minkejja dan fl-1980 meta Hibernians tilfu lill-gowlkiper Bonello, li mar jilg[ab fil:ermanja, kienu neqsin minn gowlkiper ta’ esperjenza g[allog[ba mit-Tazza Rebbie[a tat-Tazzi kontra l-Irlandi]i ta’
Waterford. Issejja[ lura Mizzi li kellu 40 sena u kienet ilwirja e//ezzjonali tieg[u li g[enet lil Hibernians jiksbu reb[a 1-0 b’gowl ta’ Pawlu Xuereb. F’dik il-log[ba Mizzi salva wkoll penalty.
Freddie Mizzi
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 11 ta’ Frar, 2014
30
SPORT
PREMIER INGLI}
Chelsea b’/ans li jkabbru l-vanta;; Chelsea g[andhom i/-/ans li jkabbru l-vanta;; f’ras il-klassifika tal-Premier League g[al erba’ punti jekk illum jirb[u lil West Brom. Joe Mourinho qed ikompli jwarrab l-aspetattivi li l-klabb minn Londra jista’ jirba[ ilKampjonat imma issa ilhom g[axar partiti mhux meg[luba u t-tim qed jidher kontendent serju meta fadal 13-il log[ba g[attmiem. Eden Hazard skorja hat-trick fir-reb[a fuq Newcastle fi Stamford Bridge. Kien fil-bidu ta’ Di/embru li Chelsea sofrew la[[ar telfa 3-2 g[and Stoke City. G[alhekk it-tim ta’ Mourinho se jkun mistenni li jkompli bilforma impressjonanti tieg[u f’The Hawthorns kontra West Brom li issa ni]lu fi]-]ona relegation. Chelsea kellhom b]onn penalty kontroversjali ta’ Hazard biex [adu draw 2-2 kontra Albion fi Sramford Bridge f’Novembru u Albions kienu [ar;u rebie[a f’darhom l-ista;un li g[adda b’gowls ta’ Long u Odemwingie, li pero dan l-a[[ar it-tnejn [allew il-klabb. It-tim ta’ Pepe Mel ;ej minn telfa 3-1 g[and Crystal Palace u issa ilu sitt partiti fil-kompetizzjonijiet kollha ma jirba[. Il-captain ta’ Chelsea John Terry t[alla barra kontra Newcastle min[abba injury imma mistenni jirritorna llum
waqt li Mourinho ]vela wkoll li lattakkant Fernando Torres jista’ jirritorna wara problema fl-irkobba. WBA jistg[u jer;g[u jkunu ming[ajr Jonas Olsson u l-eks attakkant ta’ Chelsea Nicolas Anelka waqt li Sessegnon se jkun ]gur barra. Southampton imorru g[and Hull City bit-tama li jil[qu rrekord tag[hom stess ta’ ming[ajr telfa fi sta;un. It-tim ta’ Mauricio Pochettino ilu seba’ partiti ming[ajr telfa filkompetizzjonijiet kollha sa minn meta tilfu kontra Chelsea flewwel tas-sena. Is-serje po]ittiva tag[hom tinkludi reb[a 4-1 kontra Hull f’St Mary’s Stadium u b’reb[a jaqb]u lil Newcastle United fit-tmien post. Il-pronostiku jidher tajjeb g[aliex huma reb[u lil Hull fla[[ar tliet konfronti. It-tim ta’ Steve Bruce reba[ [ames darbiet f’daru dan lista;un u ;arrab biss disa’ gowls fi 12-il log[ba fil-KC Stadium. Il-manager ta’ West Ham Sam Allardyce [e;;e; lit-tim tieg[u biex ikompli jibni fuq il-momentum ta’ dan l-a[[ar meta jilqg[u lil Norwich City f’Upton Park. It-tim tieg[u jista’ jikseb tliet reb[iet konsekuttivi fil-Premier League g[all-ewwel darba sa minn Mejju tal-2007 jekk illum jirb[u lil Norwich u jie[du ftit nifs mi]-]ona relegation. West Ham ;ejjin minn reb[iet
Il-programm Premiership Illum
Cardiff C. v Aston Villa (2045) Hull City v Southampton (2045) West Ham v Norwich (2045) WBA v Chelsea (2100) G[ada Arsenal v Man Utd (2045) Stoke C. v Swansea (2045) Everton v C. Palace (2045) Man City v Sunderland (2045) Newcastle v Tottenham (2045) Fulham v Liverpool (2100) 2-0 fuq Swansea City u Aston Villa. Norwich ukoll g[andhom moral tajjeb wara li saru r-raba’ tim dan l-ista;un li waqqaf lil Manchester City milli jiskorjaw fil-kampjonat g[alkemm Upton Park ma tantx ;abilhom risq filpassat. It-tim ta’ Chris Hughton ilu ma jirba[ f’dan il-ground sa minn Marzu tal-1989 u barra minn darhom dan l-ista;un sofrew 26 gowl waqt li l-Hammers ma ;arrbux gowl fl-a[[ar tliet partiti. Iridu jirkupraw
G[ada tispikka l-log[ba bejn Arsenal u Manchester, ]ew; klabbs li ;ejjin minn disfatta kbira u t-tnejn iridu jirkupraw malajr. Il-Gunners iridu jinsew malajr l-umiljazzjoni li ;arrbu kontra Liverpool is-Sibt meta tilfu 5-1 u tilfu wkoll l-ewwel post waqt li
Eden Hazard g[addej minn forma brillanti g[al Chelsea
United ;ejjin inn draw daqstant di]appuntanti kontra l-a[[ar tim fil-klassifika Fulham u issa t-tim ta’ Moyes qed jissogra bis-serjeta` li g[all-ewwel darba sa millista;un 1995-96 jispi//a barra mill-Ewropa. Moyes qal li t-telfa kienet ka;un ta/-/ansijiet li United fallew tul il-partita. Min-na[a tieg[u Wenger talab lill-plejers biex iwettqu reazzjoni mmedjata g[al din l-umiljazzjoni
qabel is-Sibt jer;g[u jaffrontaw lil Liverpool fl-FA Cup. “L-importanti li nirrispondu g[al dan ir-ri]ultat u nirrispondu bi prestazzjoni differenti g[aliex kellna wirja verament fqira,” qal Wenger wara l-log[ba tas-Sibt. “Hu dejjem dak li tag[mel mittelf li jidde/iedi l-futur tieg[ek u g[andna [afna twe;ibiet xi nsibu. Xorta mhux se naqtg[u qalbna minn dak li nistg[u niksbu,” qal Wenger.
COPPA ITALIA
SPANJA
Fiorentina jridu jirkupraw l-i]vanta;;
Barcelona fl-ewwel post
Fiorentina se jkollhom idawru telfa 2-1 li ;arrbu fl-ewwel leg il-;img[a l-o[ra g[and Udinese jekk illum iridu jkunu l-ewwel finalisti tal-Coppa Italia dan lista;un. Udinese waslu sa dan l-istadju billi eliminaw li]-]ew; klabbs ta’ Milan [adu vanta;; flewwel leg tas-semi-finali. Minkejja li Fiorentina ddominaw partijiet twal mil-log[ba fi Stadio Friuli u [olqu bosta /ansijiet ta’ skor, kienu Udinese li kisbu reb[a fl-a[[ar [inijiet biex sa[[ew it-tamiet li jkunu fil-finali g[all-ewwel darba sa mill-1922. L-internazzjonali Kolombjan Muriel skorja biss tliet gowls fis-Serie A dan l-ista;un imma lgowl kontra Fiorentina, kien ittieni wie[ed tieg[u fil-Coppa Italia wara li kien skorja wkoll
Il-kow/ ta’ Barcelona Gerardo Martino fa[[ar l-intelli;enza tattim tieg[u u ta’ Messi wara li lKatalani rritornaw fl-ewwel post ta’ La Liga. I/-Champions renjanti kellhom jirkupraw minn gowl minn ta[t biex g[elbu lil Sevilla 4-1 f’Estadio Ramon Sanchez Pizjuan. Xutt imxellef ta’ Alberto Moreno kien po;;a lill Sevilla fil-vanta;; wara kwarta imma marru jistrie[u fil-vanta;; b’daqqa ta’ ras ta’ Alexis Sanchez u Lionel Messi, lewwel gowl tieg[u minn azzjoni sa minn Settembru. Messi skorja t-tieni gowl personali disa’ minuti fit-tieni taqsima qabel is-sostitut Cesc Fabregas g[alaq il-log[ba fla[[ar [inijiet.
fil-kwarti tal-finali fir-reb[a 2-1 fuq Milan. Fiorentina li g[elbu lil Chievo u Siena fi triqthom lejn is-semi-finali, kienu eliminaw lil Udinese mal-a[[ar 16 talkompetizzjoni l-ista;un li g[adda. Imma minn dakinhar, apparti r-reb[a fl-ewwel leg, Udinese dejjem [ar;u rebbie[ fl-a[[ar tliet konfronti kontra Fiorentina, g[alkemm wie[ed irid jg[id li kull log[ba ntlag[bet f’Udine. Il-kow/ ta’ Udinese, li ma tantx sejrin tajjeb fil-Kampjonat, Francesco Guidolin jemmen li ttim qed jil[aq l-aqwa forma wara reb[a 3-0 fuq Chievo sSibt “Konna nafu li qed ikollna diffikultajiet imma ]ammejna kalmi. Nittama li t-tim ikompli hekk g[aliex issa qed nuru l-
veru kwalitajiet. Irridu nibqg[u nag[fsu u ma n/edu xejn,” qal Guidolin li jista’ jsejja[ lil Allan, Giampiero Pinzi u Danilo wara s-sospensjoni waqt li Zeljko Brkic g[adu dubju]. Massimo Ambrosini u Alberto Aquilani huma dubju]i g[al Fiorentina imma Mario Gomez jista’ jkun fuq il-bank wara [ames xhur barra b’injury flirkobba. Fis-semi-finali l-o[ra g[ada, Roma se jmorru Napoli jippruvaw jiddefendu r-reb[a 3-2 li kisbu f’darho il-;img[a l-o[ra.
Il-programm Coppa Italia SF II Leg
Illum Fiorentina v Udinese G[ada Napoli v Roma
(1-2) (2-3)
Ir-reb[a tfisser li Barcelona marru fl-ewwel post bid-differenza ta’ gowls wara li lKatalani ng[aqdu mat-tnejn ta’ Madrid, Real u Atletico b’57 punt. “Lg[abna [a]in fl-ewwwel 20 minuta imma meta ksibna ddraw lg[abna tajjeb [afna,” qal Martino li tennali g[andu fidu/ja s[i[a f’Messi u l-wirja tieg[u xejnet il-kriti/i. “Dak li jir;u hu li l-krit/i missewlu l-unur normalment ji;ri li l-avversarju li jkun imiss ibati laktar mhux il-kriti/i.. Messi dejjem de/i]iv tkun xi tkun ilpo]izzjoni. Kultant ji;bed il-plejers finnofs u jift[ilna l-ispazju mallinji. Messi kapa/i jibdel illog[ba wa[du jekk itih ftit metri.”
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 11 ta’ Frar, 2014
31
SPORT FUTBOL
Fabianski jirrifjuta kuntratt ;did
Il-Kanadi] Charles Hamelin (nofs) ji//elebra l-midalaj tad-deheb fl-1,500m f’Sochi
OLIMPJADI TAX-XITWA
Dominju Olandi] fl-ispeed skating L-atleti Olandi]i komplew jiddominaw fl-avvenimenti talispeed skating waqt it-tielet jum tal-Olimpjadi ta’ Sochi firRussja meta issa reb[u sebg[a minn disg[a midalji f’din iddixxiplina u telg[u fl-ewel post tal-klassifika tal-midalji. Michel Mulder reba[ il-midalja tad-deheb bl-anqas mar;ni possibli, 0.01 sekondi quddiem Ronald Smeekens u Ronald Mulder fil-500m. B’hekk l-a[wa Mulder saru ttieni tewmin li reb[u midalja flistess event fl-Olimpjadi taxxitwa wara l-Amerikani Phil u Steven Mahre li reb[u d-deheb u fidda rispettivament fis-slalom fl-1984. Il-Kanadi] Charles Hamelin
Ri]ultati lokali IASC KO Rd Prel. Zurrieq W. v M;arr F.
I Rd
0-4
Marsa T v {amrun L 0-2 Burmarrad v Cospicua ST 0-3
BASKETBALL Tazza L. Borg
(Ir;iel II Leg)
Floriana v Luxol (Luxol 145-123 agg) Si;;iewi v Athleta (Athleta 163-147 agg) (Nisa II Leg) Depiro v Hibs (Depiro 101-85 agg) Starlites v Luxol (Luxol 126-97 agg)
66-65 70-81 53-41 61-53
rebbie[ ta’ tliet midalji taddeheb, reba[ id-deheb fl-1,500m short track speed skating imma kien hemm b]onn ir-ritratt biex ji;i de/i] min reba[ il-midalja tal-fidda. Din marret g[and i/-?ini] Han Tianyu fost id-di]appunt tal-pubbliku lokali wara li rRussu Victor An temm it-tielet u kellu jikkuntenta bil-bron]. Jack Whelbourne li sar lewwel Britanniku li wasal sa finali Olimpika fuq korsa qasira kellu in/ident meta waqa’ u lewa l-g[aksa fl-istess kompetizzjoni u se jkun e]aminat mittobba qabel il-{amis jie[u sehem fl-1000m. Fil-Biathlon Franza reb[et ilmidalja tad-deheb permezz ta’ Martin Fourcade fit-12.5 km pursuit quddiem Ondrej Moravec tar-Repubblika ?eka. Fran/i] ie[or, Jean Guillaume Beatrix temm it-tielet. Ole Einar
Bjoerndalen falla milli jirba[ it13-il midalja tieg[u fl-Olimpjadi meta temm ir-raba’. Il-:ermani]a Maria HoeflRiesch reb[et is-Super Combined tan-nisa. L-atleta li ;arret il-bandiera :ermani]a fi/-/erimonja tal-ftu[ reb[et ittielet midalja tad-deheb tag[ha. Hija kellha [in kombinat ta’ 2:23.62 fejn kienet il-[ames laktar velo/i fid-downhill u ttielet l-a[jar fis-slalom. L-Awstrijaka Nicole Hopp reb[et il-fidda u l-Amerikana Julia Mancuso l-bron]. Sadanittant ir-Russja g[amlu appell bil-miktub kontra r-ri]ultat tas-skiathlon tal-ir;iel il-{add li fih l-iskier tag[hom Maxim Vylegzhanin spi//a r-raba’ . IrRussu ta’ 31 sena falla l-bron] wara ‘infrazzjoni tar-regolamenti tal-kuridur’ min-Norve;i] Martin Johnsrund Sundby li ng[ata biss twissija bil-miktub mill-FIS.
Il-gowlkiper ta’ Arsenal Lukasz Fabianski irrifjuta offerta li j;edded il-kuntratt. Il-gowlkiper ta’ 28 sena naqas milli jistabilixxi lilu nnifsu fi kwa]i seba’ snin fl-Emirates Stadium hekk kif Arsene Wenger ipprefera lil Manuel Almunia u l-Pollakk Wojciech Szczesny matul dan i]-]mien. Fabianski lag[ab biss erba’ partiti fit-tim ta’ Wenger dan lista;un, kollha fit-tazzi domesti/i. Bil-kuntratt tieg[u jiskadi fl-a[[ar tal-ista;un, Fabianski dde/ieda li l-a[jar g[a]la hi li jfittex karriera x’imkien ie[or biex jilg[ab regolari u jkun jista’ jisfida lil Szczesny g[al post b[ala gowlkiper mat-tim nazzjonali. “Irrid inkun in-numru 1 malklabb u mal-Polonja. F’Londra tg[allimt [afna matul perjodu ta’ sfida kontinwa,” qal Fabianski. BROWN – Id-difensur ta’
Sunderland Wes Brown se jkun sospi] ]ew; partiti wara li tke//a kontra Hull City s-Sibt. Sunderland tilfu l-log[ba 2-0 u kienet it-tielet darba li Brown tke//a dan l-ista;un wara ttke//ijiet kontra Stoke u Norwich. RONALDO – Il-kow/ ta’ Real Madrid Carlo Ancelotti g[adu ma qatax qalbu li ssospensjoni ta’ Cristiano Ronaldo titne[[a u jkun disponibbli g[all-partita g[and Getafe l-{add minkejja li g[ad fadallu ]ew; partiti x’jiskonta. Ronaldo tke//a fid-draw 1-1 ma’ Athletic Bilbao u ;ie sospi] tliet partiti. Il-klabb ikkontesta t-tke//ija tieg[u wara li r-referee ;ie sospi] fuq il-ka] g[aliex g[amel ]ball . Ronaldo se jkun disponibbli llum g[at-tieni leg fil-Copa del Rey kontra Atleticio Madrid fejn Real g[andhom tliet gowls vanta;;.
FORMULA 1
Lotus bl-ewwel testijiet Il-karozza l-;dida tal-Lotus g[amlet l-ewwel test tag[ha wara problemi kbar li kellhom fl-ewwel pre-season test. Il-Lotus saqu l-karozza l;dida E23 “ming[ajr problemi kbar” g[al massimu ta’ 100km fi/-/irkwit ta’ Jerez is-Sibt. Dan hu pass kbir il-quddiem mill-ewwel pre-season test fuq listess /irkwit li fih il-Lotus ma [adux sehem wara li l-makna Renault ma kinitx qed ta[dem kif suppost fil-karozzi tag[hom. Is-sewwieq il-;did tal-Lotus Pastor Maldonado kien issewwieq waqt it-test. “Issa qed
nistennew bil-[erqa l-programm s[i[ ta’ testing li jmiss filBahrain il-;img[a d-die[la fejn se nkunu nistg[u nevalwaw ilqawwa tal-pakkett il-;did,” qal Alan Permane, direttur tal-operazzjonijiet fuq it-track. Din l-a[bar hi ta’ nkora;;iment g[at-timijiet lo[ra tar-Red Bull, Toro Rosso u Caterham li kollha g[andhom makna Renault. I/-Champions Red Bull g[amlu biss 20 dawra waqt ittesting uffi/jali min[abba problemi bil-makna u l-karozza sa[net u [adet in-nar.
West Ham jil[qu ftehim dwar il-bejg[ tal-ground West Ham la[qu ftehim biex ibieg[u l-ground ta’ Upton Park lill-i]viluppaturi ta’ Londra, Gallaird Group kemm il-darba jkunu ttrasferew ru[hom lejn listadium Olimpiku fl-2016. Gallaird Group kienu mag[]ula b[ala x-xerrejja talground quddiem numru ta’
kumpanniji o[ra nazzjonali u internazzjonali li kienu nteressati. Huma [allew impressjoni tajba fuq il-klabb bir-rabtiet li g[andhom mal-kommunita` u limpenn li jonoraw l-istorja li g[andhom il-Hammers filBoleyn Ground – il-ground
tag[hom sa mill-1904, b[ala parti mill-pro;ett ta’ ]vilupp. Il-proposti ta’ Gaillard huma mmirati li jipprovdu djar ;odda flimkien ma’ [wienet u fa/ilitajiet ta’ divertiment, kompluti b’parke;; ta[t l-art. Qed jippjanaw ukoll li jkollhom diskussjonijiet mal-familja ta’
Bobby Moore dwar ]vilupp ta’ ;nien propost fi]-]ona u li se jkun qed jissemma Bobby Moore Memorial Garden. Il-partitarji u r-residenti flin[awi se jkunu mistiedna jie[du sehem u jsemmu kull binja g[al plejers le;;endarji jew avvenimenti stori/i tal-klabb.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 11 ta’ Frar, 2014
32
LOKALI
L-MUMN esprimiet it-t[assib u l-preokkupazzjoni ta’ diversi infermiera li ja[dmu fl-Isptar Boffa dwar jekk l-awtonomija li gawdew minnha fl-Isptar Boffa hux se tin]amm fl-Isptar il-;did tal-Onkolo;ija hekk kif il-bi]a’ tal-istess infermiera hi li l-problema ta’ nuqqas ta’ sodod u nuqqas ta’ infermiera li g[andu l-Isptar Mater Dei ti;i mg[obbija fuq l-Isptar il-;did tal-Onkolo;ija (Ritratt> Joseph Galea)
Il-laqg[at mal-Gvern dwar is-sa[[a aktar ta’ konfrontazzjoni milli ta’ konsultazzjoni L-MUMN qed tinsisti g[all-awtonomija tal-Isptar il-;did tal-Onkolo;ija u li bl-ebda mod ma jitmexxa minn uffi/jali li huma responsabbli g[all-Isptar Mater Dei “Kull laqg[a li l-MUMN kellha mal-Ministru tas-Sa[[a Godfrey Farrugia kienet aktar laqg[a ta’ konfrontazzjoni milli laqg[a ta’ konsultazzjoni”, iddikjarat il-Union Maltija talInfermiera u l-Qwiebel (MUMN) fi stqarrija li fiha talbet lill-Prim Ministru Joseph Muscat jintervjeni bejn il-union u l-Ministru tas-Sa[[a dwar lawtonomija tal-Isptar Boffa u lIsptar il-;did tal-Onkolo;ija. Fi stqarrija iebsa u bi kritika [arxa fil-konfront tat-tmexxija tal-Ministru tas-Sa[[a, lMUMN qalet li l-Ministru Farrugia jisma’ biss minn grupp ]g[ir ta’ konsulenti medi/i li huma vi/in tieg[u u li huma listess nies li taw parir lillMinistru biex itella’ tinda quddiem l-Isptar Mater Dei. Hu g[alhekk li l-MUMN qalet li lMinistru mhux jitg[allem milli]balji tieg[u stess.
Paul Pace, il-President talMUMN, qal li l-laqg[at li saru bejn il-Gvern u l-MUMN kienu e]er/izzju ta’ konvenjenza min[abba li skont Paul Pace, ilMinistru Farrugia l-ewwel jie[u d-de/i]jonijiet imbag[ad jiddiskuti mal-MUMN. Il-Ministru
il-;did tal-Onkolo;ija. Paul Pace qal li hu importanti li l-Isptar tal-Onkolo;ija jkun awtonomu mill-Isptar Mater Dei sabiex il-problema ta’ nuqqas ta’ sodod u nuqqas ta’ infermiera li g[andu l-Isptar Mater Dei ma ti;ix mg[obbija fuq l-
Il-Gvern ine[[i l-Kap E]ekuttiv tal-Isptar Boffa g[ax kellu l-kura;; jitkellem kontra t-twaqqif tal-iStrategic Business Unit — L-MUMN
Farrugia mhux talli [arab milli jie[u azzjoni, i]da naqas milli jirrispondi g[al diversi emails li bag[titlu l-MUMN. L-istqarrija tal-MUMN tg[id li diversi infermiera li ja[dmu fl-Isptar Boffa wrew it-t[assib tag[hom dwar jekk l-awtonomija li gawdew minnha fl-Isptar Boffa hux se tin]amm fl-Isptar
Isptar tal-Onkolo;ija. L-awtonomja tal-Isptar il-;did tal-Onkolo;ija g[andha ti;i assigurata billi dan l-isptar blebda mod ma jitmexxa minn uffi/jali li huma responsabbli g[all-Isptar Mater Dei. L-MUMN qalet li l-kliem sabi[ i]da fiera[ tal-Ministru tas-Sa[[a – li l-awtonomija tal-
Isptar tal-Onkolo;ija se ti;i assigurata – taru mar-ri[ meta lMUMN saret taf li kemm lIsptar Boffa kif ukoll l-Isptar tal-Onkolo;ija se jkunu parti mill-iStrategic Business Unit li se jkun imwaqqaf fl-Isptar Mater Dei. Paul Pace qal li l-Ministru Farrugia qatt ma ddiskuta ttwaqqif ta’ dan il-unit malMUMN u g[alhekk mhux qed to[odha bi kbira li l-Ministru qatt ma wie;eb g[all-emails talMUMN dwar din il-kwistjoni. L-MUMN qalet li qatt mhu se ta//etta li jkun hemm Strategic Business Unit li jippermetti li lkonsulenti klini/i jkollhom poteri amministrattivi fuq linfermiera u l-qwiebel. Paul Pace qal li l-MUMN se ti;bor petizzjoni minn fost il[addiema kollha tal-Isptar Boffa biex juru lill-Prim Ministru Joseph Muscat li l-Ministru tas-
Sa[[a miexi fid-direzzjoni ]baljata. L-MUMN talbet laqg[a bejn il-Prim Ministru u l-[addiema tal-Isptar Boffa biex juru lg[adab tal-[addiema g[adde/i]joni tal-Ministru tas-Sa[[a li jne[[i lil Dr Chircop Micallef minn Kap E]ekuttiv tal-Isptar Boffa, g[ax dan kellu l-kura;; li jitkellem kontra t-twaqqif taliStrategic Business Unit. Paul Pace qal li minflok Dr Chircop Micallef, il-Ministru tas-Sa[[a la[[aq persuna tal-qalba qrib ilMinistru Farrugia.
media•link COMMUNICATIONS