Nru 13,674
Is-Sibt, 22 ta’ Frar, 2014 €0.80 www.maltarightnow.com
Eddie Fenech Adami
Iniedi l-bijografija
Ilbiera[ filg[axija kienet imnedija l-awtobijografija tal-President Emeritu Eddie Fenech Adami. Illum l-eks Prim Ministru ta’ Malta se jkun qed jiffirma dan il-ktieb fid-Dar ?entrali tal-PN. Ara pa;na 3
Il-Libja
Ti;rif fatali Dimostranti fi Pjazza Indipendenza fi Kjev l-Ukrajna jimmar/jaw ftit wara li l-President Viktor Yanukovych iffirma ftehim mal-Oppo]izzjoni dwar il-mod kif il-pajji] se jo[ro; minn din il-kri]i politika. Ilbiera[ il-Ministru tas-Sa[[a tal-Ukrajna qal li b’kollox f’dan il-kunflitt sa issa mietu 77 persuna, u l-aktar ;urnata li wasslet g[al imwiet kienet l-20 ta’ Frar meta nqatlu 49 persuna (ritratt> EPA)
5,800 ]ag[]ug[ u ]ag[]ug[a jfittxu x-xog[ol L-impjiegi li qed to[loq l-ekonomija Maltija qed je[duhom il-[addiema mill-ifqar pajji]i tal-UE fejn il-paga minima hi anqas minn 200 ewro fix-xahar Mi]-]g[a]ag[ Maltin li g[andhom sa 24 sena, 5,800 qed ifittxu x-xog[ol. Minn dawn il5,800 qieg[da, 4,800 bdew jirre;istraw fl-a[[ar 12-il xahar. Il-Ministru tal-Edukazzjoni u x-Xog[ol Evarist Bartolo [abbar dan lill-membri talMCESD f’laqg[a biex iniedi listrate;ija tal-Gvern g[alledukazzjoni g[all-10 snin li ;ejjin. Evarist Bartolo wa[[al f’dawk li hu ddeskriva b[ala kisbiet baxxi tal-istudenti Maltin fledukazzjoni g[al din is-sitwaz-
zjoni ta’ qg[ad g[oli fost i]]g[a]ag[. Imma l-Ministru Bartolo qal li anke dawk li marru l-Università mhumiex isibu impjiegi skont il-kwalifiki tag[hom u qed jispi//aw ikabbru l-problema tal-qg[ad. Il-problema ta’ ekonomija li mhix qed to[loq bi]]ejjed impjiegi g[al dawk li jo[or;u ja[dmu, spe/jalment ]g[a]ag[, hi kkumplikata mill-fatt li l-pagi fix-xog[ol li qed jin[oloq jidhru li qed jattiraw l-aktar [addiema mill-ifqar pajji]i tal-Unjoni Ewropea.
Fil-fatt, il-Ministru Bartolo flistess laqg[a qal li nofs l-impjiegi li qed to[loq l-ekonomija Maltija qed jimlewhom [addiema barranin. F’laqg[at o[rajn hu kien ammetta li dawn qed jimtlew minn Bulgari u Rumeni li f’pajji]hom il-paga minima hi ta’ anqas minn 200 ewro fix-xahar. Il-paga minima fil-Bulgarija hi ta’ 174 ewro fixxahar waqt li l-paga minima firRumanija hi ta’ 190 ewro fixxahar. Evarist Bartolo qal li ]]g[a]ag[ Maltin ma tantx jidhru
[erqanin g[ax-xog[ol u s-sistema tal-edukazzjoni g[andha tg[allimhom li biex taqla’ l-flus, trid ta[dem. Fl-istess laqg[a, il-Ministru Helena Dalli qalet li l-istrate;ija tal-edukazzjoni trid tiffoka fuq id-diversità biex tg[allem lillistudenti ja//ettaw id-differenzi. Dr Frank Fabri spjega d-dettalji tal-istrate;ija g[all-edukazzjoni li tipprova ttejjeb dak li jiksbu l-istudenti ]g[a]ag[ u t[e;;i;hom ikomplu jitg[allmu b[ala adulti tul [ajjithom kollha.
G[addejjin l-investigazzjonijiet dwar x’wassal biex ajruplan militari Libjan ji;;arraf ‘il barra minn Tunis, fit-Tune]ija, u fejn ma salva [add fost in-nies ta’ fuqu Ara pa;na 15
BOV Premier
Kontra l-proposta mressqa
Il-Presidenti tal-klabbs tal-Premier ma jaqblux mal-format il-;did tal-kampjonat BOV Premier, format li qed ikun propost mill-MFA. Ara pa;na 31
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 22 ta’ Frar, 2014
2
LOKALI
Il-Gvern bla pjan dwar il-fondi tal-Unjoni Ewropea L-Oppo]izzjoni tinsab im[assba li l-Gvern g[adu ma lestiex il-programm ta’ kif se ju]a l-1.128 biljun ewro li Gvern Nazzjonalista rnexxielu jikseb mill-Unjoni Ewropea. Dan hu nkwetanti iktar u iktar fid-dawl li l-qg[ad qed ji]died xahar wara l-ie[or waqt li ]ew; kumpaniji lokali [abbru s-sensji. Minkejja dan, il-fondi talUnjoni Ewropea g[adhom wieqfa jistennew lill-Gvern i[abbar pjan dwar kif se jitqassmu. Waqt konferenza tal-a[barijiet, il-kelliema g[allOppo]izzjoni dwar l-Affarijiet
Ewropej Marthese Portelli fakkret li fl-2006, pajji]na kien l-ewwel pajji] membru li ppre]enta programm ta’ kif se jqassam il-fondi tal-Unjoni Ewropea u l-ewwel pajji] li ng[ata l-approvazzjoni. Dan minbarra li fil-perjodu ta’ bejn l-2004 u l-2006, pajji]na kellu rata ta’ 91% tal-fondi li ntu]aw fuq il-pro;etti. Marthese Portelli fakkret ukoll li hi ressqet numru ta’ mistoqsijiet parlamentari dwar il-pjani u l-pro;etti tal-Gvern b’dawn il-fondi imma filwaqt li tnejn ;ew imwie;ba, il-kumplament tal-Ministri farfru fuq il-
Vi/i Prim Ministru Louis Grech. Iktar kmieni din il-;img[a, id-direttur tal-finanzi tal-lukanda Westin Dragonara, Malcolm Jones ukoll ikkritika lill-Gvern li ma tax l-importanza mist[oqqa lill-fondi tal-Unjoni Ewropea u qal li l-2014 hi mo[lija g[all-finanzi fl-industrija tal-lukandi. Qal li lekonomija qed issofri u l-lukandi mhux isibu fondi x’jinvestu. Dwar dan tkellmet ukoll Marthese Portelli li qalet li issa l-Gvern g[andu twissija wkoll mill-qasam tan-negozju li jins-
ab preokkupat. Appellat lillGvern jieqaf ikaxkar saqajh g[ax qed jirriskja li l-pro;etti jsiru bl-g[a;;la nkella jintilfu lfondi allokati. Antoine Borg, kelliem talOppo]izzjoni g[all-Presidenza tal-Unjoni Ewropea fl-2017 u lfondi Ewropej qal li meta Gvern Nazzjonalista ;ab ilfondi, m’akkwistahomx biex joqog[du jistennew g[alxejn. Fakkar li issa g[addew [dax-il xahar mindu Gvern Laburista [a t-tmexxija u xahrejn missena ;dida fejn suppost il-poplu Malti di;a qed igawdi minn dawn il-fondi.
Hu wkoll irrefera g[all-kummenti ta’ Malcolm Jones u qal li l-2014 hi sena mo[lija meta wie[ed iqis li pro;etti li jibbenefikaw minn fondi ewropej jie[du fit-tul biex isiru. Antoine Borg ukoll g[amel diversi interventi, diskorsi filParlament u mistoqsijiet Parlamentari fejn staqsa dwar il-programm ta’ kif il-Gvern qed jippjana ju]a l-fondi. Antoine Borg qal li dan l-a;ir tal-Gvern xejn ma jawgura tajjeb minn Gvern li suppost hu konvint mill-Unjoni Ewropea, imma l-a;ir tieg[u juri mod ie[or.
Il-U{M issejja[ l-a;ir tal-GWU b[ala nuqqas ta’ etika
Il-U{M qalet li huwa kontra l-etika trejdunjonistika li jsir tixwix u poaching tal-[addiema f’mument daqshekk delikat meta l-[addiema g[addejjin minn mument diffi/li b[al dan
Il-Union [addiema Mag[qudin, U{M, fi stqarrija qalet li se tibqa’ tassisti l-[addiema talArrow Pharm anke g[aliex g[adha ma r/eviet l-ebda ri]enja uffi/jali ming[and xi membru tag[ha. Il-Union kienet qed twie;eb g[all-stqarrija ma[ru;a iktar kmieni mill-General Workers Union, GWU, li fiha intqal li lma;;oranza assoluta tal-impjegati tal-kumpanija Arrow Pharm li jla[[qu iktar minn 250 [addiem fil-jiem li g[addew issie[bu fil-GWU u ;ew organizzati fit-Taqsima Kimika u Ener;ija. L-istqarrija tal-GWU tg[id li hi nfurmat lill-Ministru talEkonomija, Investiment u Intrapri]a, Chris Cardona dwar dan u talbet rikonoxximent trejdunjonistiku ewlieni kif ukoll talbet li tkun parti mit-Task Force li qed jitratta s-sitwazzjoni tas-sensji ta’ 110 [addiem. Fir-risposta tag[ha il-U{M qalet li huwa kontra l-etika trej-
dunjonistika li jsir tixwix u poaching tal-[addiema f’mument daqshekk delikat meta l[addiema g[addejjin minn mument diffi/li b[al dan. Il-U{M sostniet li rnexxilha ;;ib ftehim fuq numru ta’ aspetti tal-pakkett finanzjarju li se jie[du l-[addiema u dan, issostni l-istqarrija, intla[aq wara ]]ew; laqg[at li saru malKumitat tar-Rapre]entanti filpre]enza tal-Kumitat tal[addiema. Il-Union sa[qet li g[adha g[addejja binnegozjati. Is-Segretarju ;enerali talU{M, Josef Vella qal li waqt li l-union ma tapprezzax li f’mumenti daqshekk delikati union o[ra tag[mel tfixkil, twieg[ed il-[addiema tal-Arrow Pharm li l-U{M tirrispetta kull de/i]joni li jie[du u t[ares l-interessi tag[hom. Hu qal li atte;;jament b[al tal-biera[ jista’ jwassal g[al instabilità fis-settur trejdunjonistiku.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 22 ta’ Frar, 2014
3
LOKALI
Eddie Fenech Adami qal li s-s[ubija ta’ Malta fl-UE ma kinitx fa/li g[aliex kien hemm pajji]i li kienu qed juru xetti/i]mu min[abba /-/okon ta’ Malta
Ambizzjoni wa[da kelli... dik li dejjem naqdi dmiri “Qatt ma kelli xi ambizzjonijiet partikolari. Ambizzjoni wa[da kelli, dik li dejjem naqdi dmiri lejn pajji]i u lejn dawk li kellhom fidu/ja fija.” Kien b’dan il-kliem li lPresident Emeritus Eddie Fenech Adami iddeskriva l-[idma tieg[u fil-[ajja pubblika waqt it-tnedija tal-ktieb awtobijografiku Eddie – My Journey li saret ilbiera[ fillukanda Hilton San :iljan. Dik li kellha tkun okka]joni g[al ftit mistednin spi//at biex kienet serata li fiha numru kbir ta’ persuni li b’xi mod kienu qrib l-Eks Kap Nazzjonalista riedu jing[aqdu mal-familja Fenech Adami biex jesprimu ringrazzjament lil dan il-bniedem deskritt minn [afna b[ala statista.
Fost il-mistednin spe/jali g[al din is-serata kien hemm l-eks Prim Ministru u President talKummissjoni Ewropea Romano Prodi, li g[alkemm ma kienx pre]enti fi]ikament, indirizza lil dawk pre]enti fis-sala permezz ta’ kollegament bl-internet. F’intervista qasira li saret, Romano Prodi tkellem dwar iddeterminazzjoni ta’ Eddie Fenech Adami li j]omm elezzjoni f’Malta ftit ;img[at biss wara li kien reba[ ir-referendum favur is-s[ubija ta’ Malta fl-UE. Prodi qal li wara s-su//ess kbir fir-referendum, kellu /ertu bi]a’ mill-elezzjoni. Fenech Adami qal li hu kien konvint li lpoplu Malti kien se jer;a’ jikkonferma r-rieda espressa
bil-vot fir-referendum. Romano Prodi qal li l-[biberija tieg[u lejn Malta kienet twasslu biex jg[in lill-poplu Malti. Din ma kinitx dettata mill-mo[[ i]da mill-qalb. Fenech Adami qal li s-s[ubija ta’ Malta fl-UE ma kinitx fa/li g[aliex kien hemm pajji]i li kienu qed juru xetti/i]mu min[abba /-/okon ta’ Malta. Issehem ta’ Romano Prodi ma kienx wie[ed ]g[ir u r-ri]ultati urew l-impenn tal-politiku Taljan. Fi tmiem l-intervent tieg[u, Romano Prodi esprima l-[sieb tieg[u li fi ]mien qasir i]ur Malta. F’kumment li ta flimkien ma’ Steve Mallia, li g[in fil-kitba,
Eddie Fenech Adami qal li l[sieb ori;inali ma kienx li ssir din il-bijografija. Ori;inarjament il-[sieb kellu jkun sensiela ta’ intervisti dwar il-[ajja politika ta’ Eddie. Din ]viluppat fil-ktieb li qed ikun ippubblikat illum meta n[ass li esperjenza daqshekk twila u kbira ma setg[etx tit[alla tintilef. Il-bijografija ta’ Eddie Fenech Adami tinkludi diversi ;rajjiet tul il-[ajja politika tieg[u b[alma hi l-[atra tieg[u b[ala Kap talPN, it-Tnejn l-Iswed, ir-ri]ultat pervers tal-1981, l-in/identi TalBarrani, il-qtil ta’ Raymond Caruana, il-laqg[a storika bejn Bush u Gorbachov u ;rajjiet o[ra ta’ importanza fl-istorja ta’ pajji]na.
Hemm rakkuntati wkoll diversi anedotti li jnisslu tbissima, fosthom kumment li kien g[amel Silvio Berlusconi lil mart Eddie Fenech Adami, Mary waqt ]jara uffi/jali fl-Italja. Pre]enti g[as-serata tal-biera[ kien hemm fost o[rajn ilPresident ta’ Malta George Abela, il-Prim Ministru Joseph Muscat u l-Kap tal-Oppo]izzjoni u Kap tal-PN Simon Busuttil. Kien hemm ukoll it-tenur internazzjonali Joseph Calleja li kanta wkoll waqt is-serata. Eddie Fenech Adami llum se jkun id-Dar ?entrali bejn l-10 a.m. u nofsinhar biex jiffirma l-ktieb. Il-qlig[ tal-ktieb se jmur kollu g[ad-Dar talProvidenza.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 22 ta’ Frar, 2014
LOKALI
4
Sentenza sospi]a wara li spara Id-djalogu bejn u qatel lill-kelb tieg[u l-MCAST u qal Borg lill Pulizija George Borg ta 63 sena mill Il-kelb kien Huwa qal ukoll li kien spara l-industrija hu Mosta ;ie kundannat 5 il attakka lil g[all kelb wara li rrealizza li ma xahar [abs sospi]i g[al tliet setax jikkontrollah min[abba s snin sidu u sa[[a li kellu L Avukat ta strumentali Huwa ammetta li spara lill ma kienx Borg Caroline Farrugia qalet li kelb tieg[u Borg qal li g[amel , ’
,
-
-
.
1 -
-
.
.
-
.
dan l-att wara li l-kelb attakah u ma setax ila[[aq mieg[u g[ax kien kbir. Borg spara lill-kelb f’rasu. Meta tressaq l-akku]at, li kien assistit mill-avukat Caroline Farrugia, qal li xtaq jisku]a ru[u u tenna li kien dispja/ut b’dak li ;ara. Il-kelb tar-razza Doberman, kien instab il-Mosta, marbut ma’ si;ra fil-Wied tal-Isperanza. IlQorti qalet li hija nnutat li Borg ma kellux l-intenzjoni li jag[mel [sara i]da l-fatt li wie[ed joqtol lill-kelb tieg[u mhuwiex ;ustifikat. Aktar investigazzjonijiet irri]ultaw li l-kelb kien i//ippjat. Borg ammetta li qatel lidDoberman, u li ]amm kelb meta kien jaf li ma kienx responsabbli
possibbli li jikkontrollah aktar
bi]]ejjed biex jie[u [siebu u li ]amm arma ming[ajr permess, liema arma kienet konfiskata. Il-Prosekuzzjoni esebit filQorti senter u [ames skrata// li nstabu fir-residenza ta’ Borg. Sadanittant ir-rapport millawtopsja wera li l-kelb miet permezz ta’ tir f’rasu. Meta lPulizija kienu marru j[abbtu d-dar tieg[u, Borg qalilhom li l-kelb kien [arablu i]da wara ammetta li kien spara g[all-kelb g[ax ma setax jie[u [siebu. “Kien kbir wisq g[alija biex nikkontrollah”,
,
-
’
il-klijent tag[ha m’g[andu lebda rekord kriminali u kkopera bis-s[i[ mal-Pulizija. Aktar minn hekk il-kelb kien attakka lil sidu u anke jekk dan kien i[obbu, ma setax ja[seb f’alternattiva o[ra [lief li jraqqad il-kelb. “Meta wie[ed i[ares lejn il-kondotta tieg[u u /-/irkostanzi tal-in/ident sentenza ta’ [abs effettiva’ ma tkunx wa[da opportuna”, qalet lAvukat. L-Ispettur Joseph Busuttil argumenta, li George Borg ammetta mal-Pulizija li kien spara lill-kelb, anke qabel linvestigaturi tal-ka] ir/evew irrapport tal-awtopsja. Borg sku]a ru[u ma’ kul[add, inklu] ilQorti.
B[ala parti mill-kampanja bi t[ejjija g[all-elezzjoni talParlament Ewropew, f’Mejju li ;ej, l-Uffi//ju tal-Parlament Ewropew f’Malta, il-biera[ organizza ]jara fl-MCAST g[all-kandidati ta’ din l-elezzjoni. Waqt i]-]jara li kellha t-tema Na[dmu g[al Xog[ol A[jar, ilKap tal-Uffi//ju tal-Parlament Ewropew f’Malta Peter Agius [e;;e; lill-kandidati biex ifittxu li jsa[[u l-opportunitajiet li toffri l-Unjoni Ewropea g[allistituzzjonijiet edukattivi li qed i[ejju l-[addiema futuri ta’ pajji]na. Pre]enti g[al din i]-]jara kien hemm il-kandidati tal-Partit Nazzjonalista, Helga Ellul u
Jonathan Shaw, l-Ewro Parlamentari Laburista Marlene Mizzi u l-kandidat tal-Partit Laburista, Charlon Gouder. Huma ]aru l-Istitut tax-Xjenza, l-Istitut tal-In;inerija Mekkanika u l-Avjazzjoni kif ukoll l-Istitut tas-Servizzi Komunitarji tal-Kulle;;. Helga Ellul spjegat ma’ inNazzjon li hi kienet fil-Bord talGvernaturi tal-MCAST meta twaqqaf dan il-kulle;; u sostniet li s-su//ess tal-MCAST kien possibli g[aliex din l-istituzzjoni edukattiva ta[dem id f’id mal-industrija. Dwar i]-]ieda fil-qg[ad, Helga Ellul qalet li hu me[tie; li jkun hawn tkabbir ekonomiku f’Malta biex mhux biss jimtlew impjiegi li ji;u vakanti g[aliex ikun irtira xi [add imma biex jin[olqu impjiegi ;odda anke g[a]-]g[a]ag[. Helga Ellul qalet li pajji]na je[tie; li jiddentifika ni/e/ g[attis[i[ ekonomiku u ]-]ieda flimpjiegi. Il-kandidat Jonathan Shaw rrefera g[a]-]ieda fil-qg[ad fost i]-]g[a]ag[ u sostna li rrwol tal-Gvern hu li jo[loq ambjent fejn tisa[[a[ lekonomija u l-impjiegi. Hu sostna li l-Membri Parlamentari Ewropej g[andhom r-rwol li jtejbu l-a//ess tal-pajji]i membri g[all-fondi tal-UE u li jo[olqu kuntatt bejn il-pajji] li jirrapre]entaw u l-UE. L-Ewro Parlamentari Marlene Mizzi qalet li hija impressjonata bil-[idma li jwettaq lMCAST filwaqt li l-kandidat Charlon Gouder qal li je[tie; li jibqa’ jkun hemm djalogu kontinwu bejn dawn l-istituzzjonijiet edukattivi u l-MEPs Maltin. Il-President tal-Bord talGvernaturi tal-MCAST, Silvio Debono spjega li l-MCAST qed jiffoka fuq l-apprentistat, l-kultura ta’ intrapri]a u t-tis[i[ taledukazzjoni vokazzjonali. IlPrin/ipal u Kap E]ekuttiv talMCAST, Stephen Cachia qal li l-fondi Ewropej kienu kru/jali biex l-MCAST kattar u g[adu qed ikattar is-servizzi edukattivi tieg[u. Bhalissa fl-MCAST hemm kwazi 7,000 student full-time u 5,000 student f’korsijiet parttime.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 22 ta’ Frar, 2014
5
LOKALI
Mijiet ta’ [addiema tal-Gvern se jaqilg[u transfer Mijiet ta’ uffi/jali fis-servizz pubbliku ;ew infurmati li se jkunu qed jing[ataw transfer mid-dipartiment fejn ja[dmu b[alissa g[al dipartiment ie[or. Dawn huma [addiema tal-Gvern li fl-a[[ar ;img[at g[addew minn e]ami biex jitilg[u grad fisservizz pubbliku. Bit-transfers se jintlaqtu kemm dawk li se jitilg[u g[all-grad ta’ Uffi/jal E]ekuttiv kif ukoll dawk li se jitilg[u g[allgrad ta’ Prin/ipal. G[alkemm dawn l-uffi/jali se jkunu qed jitilg[u grad fisservizz pubbliku, diversi uffi/jali tas-servizz pubbliku li tkellmu b’mod kunfidenzjali ma’ dan il;urnal qalu li bl-isku]a tal-promozzjonijiet, mijiet ta’ uffi/jali se jkunu qed jaqilg[u transfer minn dipartiment g[all-ie[or. L-isku]a li qed tin;ieb, anke flittri li ntbag[tu lill-Prin/ipali u Uffi/jali E]ekuttivi l-;odda, hija li “fl-interess tal-mobbilita’”, mijiet ta’ Prin/ipali u Uffi/jali E]ekuttivi ;odda se jkunu qed jing[ataw dawn it-transfers. L-istess korrispondenza tag[milha /ara li fi ]mien xahar, dawn iridu jkunu taw ‘handover’ tax-xog[ol li qed jag[mlu b[alissa lil min se jie[u posthom. Persuni li tkellmu ma’ InNazzjon qalu li jinsabu di]appuntati b’dak li qed ji;ri, g[ax dan ifisser li dawn l-uffi/jali jistg[u jing[ataw transfer minn dipartiment g[all-iehor, anke jekk se jkunu qed jag[mlu xog[ol li m’g[andu x’jaqsam xejn maxxog[ol li kienu jag[mlu qabel. Dan apparti li t-transfers qed jing[ataw [abta u sabta, ming[ajr ma’ l-[addiema milquta ji;u nfurmati bil-[sieb li ji;u trasferiti minn qabel, g[all-kuntrarju tal-weg[diet li kienu jsiru qabel l-Elezzjoni ;enerali mill-Partit Laburista, li [add ma jkun trasferit jekk l-uffi/jal ma jkunx esprima x-xewqa li jkun im/aqlaq minn dipartiment g[all-ie[or. Dan i/-/aqliq ta’ mijiet ta’ [addiema tal-Gvern jista’ jfisser ukoll li /erti sezzjonijiet u dipartiment tal-Gvern jispi//aw b’nuqqas ta’ [addiema. In-Nazzjon jinsab infurmat li fil-;img[at li ;ejjin mistennija jintlaqtu wkoll [addiema o[rajn tal-Gvern li ilhom ja[dmu fl-istess Dipartiment g[al g[axar snin jew iktar, li wkoll jidher li se jaqilg[u transfer.
Joseph Muscat qal li s’issa di;a hemm madwar 1,000 ka] u l-informazzjoni li g[andu l-gvern hi li l-ka]i se jkompli jikbru
Muscat jibqa’ jiddefendi l-ma[fra dwar il-meters tad-dawl Il-Prim Ministru Joseph Muscat baqa’ jiddefendi lpo]izzjoni tieg[u li jag[ti ma[fra lil min kien involut fl-iskandlu ta’ serq tad-dawl u sostna li lkonsumaturi li j[allsu l-kontijiet g[adhom ikunu kuntenti b’din issitwazzjoni. Il-ka] tal-kontroversja marbuta ma’ din il-ma[fra kien trattat ilbiera[ waqt sensiela ta’ mistqosijiet li l-;urnalisti g[amlu lil Joseph Muscat. Fit-twe;ibiet tieg[u l-Prim Ministru sostna li lGvern ma tax struzzjonijiet lill-
pulizija dwar dawn l-investigazzjonijiet u sostna li l-gvern qed jimxi mal-li;i. Hu kkonferma li l-Enemalta setg[et [adet passi kriminali dwar dan l-abbu] i]da l-iskop tal-Gvern kien li permezz tal-ma[fra tinkiseb informazzjoni importanti dwar il-ka] biex, skont il-Prim Ministru, jinqabdu l-persuni li hemm warajhhom. Joseph Muscat qal li s’issa di;a hemm madwar 1,000 ka] u l-informazzjoni li g[andu l-gvern hi li l-ka]i se jkompli jikbru.
Il-Prim Ministru sostna li lEnemalta trid tkun prattika u g[andha l-iskop li tikseb iktar informazzjoni. Hu sostna li fla[[ar ;ranet kien sospi] [addiem ie[or tal-Enemalta b’rabta ma’ dan il-ka]. Filwaqt li semma li fl-2006 kienet ing[atat ma[fra, il-Prim Ministru sostna li l-po]izzjoni li qed jie[u lgvern issa hi a[jar g[aliex issa l-
gvern qed jikseb informazzjoni dwar il-ka]i. Skont il-Prim Ministru, g[ad fadal [afna affarijiet li g[ad iridu jo[or;u. Mistoqsi kif g[andu j[ossu konsumatur li j[allas il-kontijiet qudddiem sitwazzjoni ta’ ma[fra lil min abbu]a, il-Prim Ministru wie;eb li l-konsumaturi g[andhom i[ossuhom a[jar g[ax, skont hu, se ssir ;ustizzja.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 22 ta’ Frar, 2014
LOKALI
6
Investiment ta’ €27 miljun minn Farsons Aktar investiment millkumpanija Farsons; wara li fla[[ar tmien snin il-kumpanija investiet 50 miljun ewro, issa qed tippjana investiment ta’ 28 miljun ewro o[ra f’impjant iffukat fuq l-ippakkjar tal-birra. Dettalji dwar dan l-investment ing[ataw waqt ]jara li l-Prim Ministru Joseph Muscat g[amel fil-birrerija fl-Imrie[el. Fi pre]entazzjoni saret fi tmiem i]-]jara fil-birrerija luffi/jali ta’ Farsons Louis Farrugia u Norman Aquilina tkellmu dwar il-mod kif ilkumpanija Maltija rnexxielha mhux biss tikkonsolida l-prodotti tag[ha fis-suq lokali i]da tifta[
orizzonti ;odda internazzjonali. Dan wassal biex il-kumpanija llum tesporta 371 kontejner ta’ birra fis-sena, bl-Italja tkun issuq ewlieni g[all-birra. Jirri]ulta wkoll li Frasons qed issa[[a[ ukoll l-esportazzjoni tax-xarba Maltija Kinnie b’opportunitajiet f’diversi pajji]i Ewropej. Filwaqt li qed tiffoka fuq issuq lokali u dak Ewropew, Farsons qed tippjana wkoll li tiddiversifa lejn swieq ;odda ‘l barra mill-Ewopa, fosthom Singapore, i/-?ina u lAwstralja. L-esportzzjoni b[alissa tammonta g[al sitta fil-mija tal-
Farsons llum tesporta 371 kontejner ta’ birra fis-sena volum tal-produzzjoni kollha ta’ Farsons i]da l-pjani talkumpanija huma li din titla’ g[al madwar 17 fil-mija sal-2020. Impenn ie[or tal-kumpanija Farsons hu li tkompli t[arre; lill-impjegati tag[ha biex dawn jilqg[u l-isfidi tal-kompetizzjoni. Hu pro;ettat li l-impjant il-;did tal-ippakkjar tal-birra se jkompli j]id l-impjiegi ma’ Farsons u se jo[loq 100 impjieg fis-settur tal-kostruzzjoni. Ma’ dawn se ji]diedu wkoll
numru ta’ [addiema o[ra tasseng[a. Il-Prim Ministru Joseph Muscat tkellem dwar il-mod kif l-investiment li qed tag[mel Farsons se jkompli jtejjeb lekonomija tal-pajji] u qal li dan l-investiment hu espressjoni ta’ fidu/ja tal-kumpanija fil-prodott Malti u fl-ekonomija Maltija. IlPrim Ministru kien akkumpanjat mis-Segretarji Parlamentari Michael Farrugia u Edward Zammit Lewis.
Imnedija strate;ija nazzjonali dwar is-sa[[a
Bl-iskop li l-;enerazzjonijiet futuri jkollhom sistemi garantiti tas-servizzi tas-sa[[a, kienet pubblikata strate;ija nazzjonali g[allperjodu bejn l-2014 u l-2020. L-istrate;ija ttinkudi wkoll diversi statistika li minnha jirri]ulta l-mod kif ti]viluppa ssa[[a tal-poplu fl-a[[ar snin. Jirri]ulta li bejn l-1980 u l-2010 il-popolazzjoni telg[et minn 325,721 g[al 417,617 waqt li lpopolazzjoni tal-persuni minn 65 sena ‘l fuq ]died minn 8.27% fl1980 g[al 15.16% fl-2010. Dan filwaqt li dawk li g[andhom iktar minn 80 sena ]diedu minn kwa]i wie[ed fil-mija g[al 3.4 fil-mija. Jirrri]ulta lki kien hemm ukoll tnaqqis fit-tkabbir tal-poplazzjoni minn rata ta’ wie[ed fil-mija fl1980 g[al 0.5 fl-2010. Naqset ukoll ir-rata tat-tweild; minn 17.6 fl-1980 g[al 9.6 fl-2010. L-istrate;ija tiffoka wkoll fuq in-nefqa totali fuq is-sa[[a u lkaw]i ewlenin tal-mewt. Jirri]ulta li l-mard isemiku tal-qalb hu laktar kaw]a tal-mewt, b’21.5 filmija. Warajh, bi 8.7 fil-mija tal-mewt hemm il-mard /erebravaskuluari, il-bronku u l-pulmun, linsuffi/jenza kardijaka, infezzjonijiet u anki d-dimensja. 38.6 fil-mija tal-mewt hu ka;unat ukoll minn kaw]i o[ra. L-istrate;ija tiffoka wkoll fuq lobe]itá, it-tipjip u l-konsum talalko[ol, l-ikel li jittiekel, is-sa[[a fost l-istudenti kif ukoll iddewmien fl-isptarijiet. Jirri]ulta li d-dewmien medju akut f’Malta g[al sptarijiet g[al kura akuta hu ta’ 5.9 ;urnata, li hu baxx iktar minn 6.57 ;urnata u 6.58 ;urnata fl-UE-27 u fl-UE rispettivament fl-2009. Flimkien ma’ dan, l-istrate;ija tiffoka wkoll fuq ix-xejriet finnefqa fuq is-sa[[a f’Malta bejn l2995 u l-2010, li telg[et minn 3.1 fil-mija per capita fl-1995 g[al 3.4 fil-mija fl-2010. In-nefqa totali fuq is-sa[[a b[ala persenta;; tal-prodott gross domestiku telg[et minn 877 g[al 2261 fl-istess perjodu waqt li nnefqa pubblika wkoll ]diedet minn 5.8 ghal 65.5. L-istrate;ija tinkludi wkoll diversi proposti ma[suba g[as-sostenibbilta tassistema u tiffoka fuq il-governanza tal-istrate;ija tas-sistemi tassa[[a nazzjonali.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 22 ta’ Frar, 2014
7
ANALI}I
Franco Mercieca se jag[]el il-professjoni minflok il-politika^ Le[en G[awdex
L-indikazzjonijiet kollha juru li Franco Mercieca, li fostna lG[awdxin hu mag[ruf b[ala lProfessur tal-G[ajnejn, mistenni jirri]enja minn Segretarju Parlamentari. Sorsi qalulna li ma’ din l-a[bar tg[idx kemm fer[u l-canvassers u n-nies talbackbencher Laburista Justyne Caruana. Din ilha sena tistenna li ting[ata xi kariga importanti u sa[ansitra ;iet imwieg[da anke l-kariga ta’ Kap tal-Kamra tarRappre]entanti Maltin, tant li g[aliha nbidlet il-li;i apposta. Però issa li [ar;et din l-a[bar li l-Professur Mercieca se j]arma minn postu, jidher xaqq ta’ dawl g[al Caruana li tie[u postha filKabinett. Fil-fatt il-Professur Mercieca kemm ilu fil-kariga ta’ Segretarju Parlamentari, baqa’ g[addej bil-professjoni privata tieg[u bi ksur tal-Kodi/i tal-Etika tant li kellu jing[ata waiver millPrim Ministru. Issa kollox jindika li Franco Mercieca mistenni jirri]enja minn Segretarju Parlamentari g[ad-Drittijiet talPersuni b’Di]abbiltà u Anzjanità Attiva biex jikkon/entra fuq il-prattika privata tieg[u. Din la[bar ma ni]let xejn tajjeb ma’ min [adimlu g[all-voti spe/jalment man-nies tal-Qala li qatt ma kellhom persuna minn fosthom membru tal-Kabinett u tg[idx kemm kienu kburin bih. Bosta sa[ansitra qalu li jekk jirri]enja minn postu, Mercieca jista’ jinsieh postu fil-Parlament. Il-Professur tal-G[ajnejn la /a[ad u lanqas ikkonferma la[bar, i]da ammetta li hu aktar mi;bud lejn il-professjoni tieg[u b[ala oftalmologu, hekk kif jg[id li jinsab fil-qu//ata ta’ din il-karriera. Mercieca ammetta wkoll li hu diffi/li g[alih jispjega g[ala a//etta l-kariga ta’ Segretarju
Gozo Channel diskriminatorja Anton Refalo, il-Ministru g[al G[awdex, iddikjara li l-Gvern m’g[andux intenzjoni li j]id innolijiet tal-Gozo Channel. Fl-istess nifs il-Ministru jg[id li l-
Is-Segretarju Parlamentari Franco Mercieca la /a[ad u lanqas ikkonferma jekk hux se jirri]enja mill-Kabinett tal-Prim Ministru Muscat
Parlamentari, i]da fl-istess nifs qal li ma jiddispja/ihx li [a din id-de/i]joni. Minkejja li Mercieca ma kkonfermax l-a[bar li se jirritorna g[all-karriera privata tieg[u, il-gazzetta MaltaToday tirrapporta li [addiema fisSegretarjat Parlamentari tieg[u di;à qed ifittxu impjieg alternattiv. Fil-fatt, fl-a[[ar jiem l-Uffi/jal g[all-Komunikazzjoni fisSegretarjat Parlamentari, Owen Galea, idda[[al ja[dem
Matul din is-sena li ilu fil-poter il-Partit Laburista, rajna kull tip ta’ ksur ta’ regolamenti u etika fix-xandir tal-istat, fejn ing[ata rresponsabbiltà tas-sit elettroniku. }gur li issa Mercieca jrid iwie;eb ta’ g[emilu lil dawk li anqas minn sena ilu tawh ilfidu/ja tag[hom bil-vot. }gur li quddiem ir-ri]enja min-na[a
tieg[u fuq il-ba]i li jrid jirritorna fil-professjoni privata b’mod full-time titqajjem il-mistoqsija g[a]ilx il-professjoni tieg[u aktar milli l-politika wara l-vot li ng[ata mill-kostitwenza tieg[u!
Gvern qed jikkunsidra li jda[[al forom ;odda ta’ nolijiet fosthom wie[ed li permezz tieg[u persuna tkun tista’ taqbe] il-kju, ting[ata prijorità u t[allas nol og[la. Hawn wie[ed jistaqsi jekk id-d[ul ta’ din is-sistema hux konformi mat-twemmin Laburista b[ala partit li jg[id li g[andu g[al qalbu l-ugwaljanza tal-fqir u l-batut li jkun smat daqs is-sinjur. Fil-;img[at li g[addew f’G[awdex, il-Ministru beda jag[mel st[arri; fost ir-residenti biex jie[u opinjoni dwar l-introduzzjoni ta’ dawn il-forom ;odda ta’ nolijiet. Anton Refalo tkellem dwar in-nolijiet talGozo Channel f’konferenza tala[barijiet il-;img[a l-o[ra li fiha nieda t-Travel to Gozo Weekend - Valentine Special. Ta’ min ifakkar li s’issa, l-unika persuna li kellha l-privile;;i filGozo Channel kien il-Ministru g[al G[awdex innifsu meta ordna canvasser tieg[u j;ib lura l-vapur meta dan kien di;à jinsab f’nofs il-fliegu [alli hu u l-familji tieg[u ma jistennewx sieg[a ]ejda /?irkewwa! Matul din is-sena li ilu filpoter il-Partit Laburista, rajna kull tip ta’ ksur ta’ regolamenti u etika, i]da ri]enji ma rajna xejn minkejja li tg[idx kemm g[ajjat Joseph Muscat fil-kampanja elettorali li kien se j]omm lil kul[add accountable ta’ g[emilu. Kif tg[id tajjeb il-lingwa Taljana, il-Prim Ministru tag[na lkoll paroli si, fatti no! lehenghawdex@gmail.com
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 22 ta’ Frar 2014
8
OPINJONI
Il-Bel;jani j[obbuhom lil uliedhom^ Fl-1985 il-kantant Sting [are; diska jisimha Russians. G[alkemm kont ]g[ir wisq biex nifhem il-messa;; tieg[u, niftakar li qabditni kur]ità kbira biex nifhem g[ala kien qed jistaqsi “if the Russians love their children too”. G[addew kwa]i tletin sena. Illum nifhem li l-messa;; taddiska kien li lkoll kemm a[na, a[na mnejn a[na u lil hinn millideolo;iji li n[addnu, ilkoll g[andna xi [a;a li tg[aqqadna: lumanità tag[na. Huwa [sieb interessanti u b]onju]. G[ax l-istorja tg[allimna li wa[da mill-eqdem u l-aqwa g[odda propagandisti/i hi li lil ta’ kontrik tpin;ihom b[ala mostri; li f’mo[[ il-poplu tieg[ek tpin;i lillg[edewwa b[ala “mhux umani”. Bil-[sieb sempli/i imma ;enjali li r-Russi wkoll i[obbu lil uliedhom, Sting kien qed iroddilhom lumanità. Kien qed jg[id li lil hinn mir-retorika ta’ Kruschev u Reagan, il-pa/i dejjem aqwa millgwerra. G[al xi ra;uni, fid-dawl ta’ ]ew; a[barijiet li smajna l-;img[a l-o[ra (wa[da minn Malta u l-o[ra
tinkludi t-tfal li, jekk jitolbu huma u bil-kunsens tal-;enituri tag[hom, jistg[u ji;u maqtula. U qed nu]a dil-kelma apposta, g[ax id-dinja tal-lum – kif nafu – saret tie[u lewwel biex tag[ti isem a//ettabbli lil affarijiet ina//ettabbli.
mill-Bel;ju), din id-diska bdiet tberren f’mo[[i. :enituri li jittraskuraw lil uliedhom L-ewwel, l-a[bar minn Malta. Re;g[et telg[et fil-wi// il-problema so/jali ta’ ;enituri li min[abba traskura;ni jew nuqqas ta’ interess ma jibag[tux lil uliedhom l-iskola.
:enituri b[al dawn jafu j;ibulek [afna sku]i g[al din l-im;iba li ma tistax tisku]aha. Ma rridx inpin;ihom b[ala mostri g[ax mhumiex, forsi huma stess, fi tfulithom, kienu l-vittmi ta’ traskura;ni jew ta’ abbu], u llum ma jafux jag[mlu a[jar. Forsi ma jafux jipprijoritizzaw [inhom jew ir-ri]orsi tag[hom. Hi x’inhi r-ra;uni, li //a[[ad lil uliedek minn xi [a;a essenzjali b[all-edukazzjoni huwa nuqqas ta’ m[abba. Forsi dil-konklu]joni tin[ass [arxa u goffa wisq, u ;enituri b[al dawn jistg[u jinsistu li j[obbuhom lil uliedhom. I]da l-im[abba ma tintweriex biss b’sentimenti u xewqat. Tintwera bil-fatti u b’;esti konkreti. Tintwera billi tpo;;i lil uliedek fl-ewwel post, u li lb]onnijiet tag[hom jie[du prijorità
Offi]i bir-reazzjoni Il-;urnali rrappurtaw
Dun Brendan M. Gatt brendissimo@gmail.com
(jekk
verament t[obb lilhom u mhux li/-children’s allowance biss)! L-ewtanasja g[at-tfal Iktar serja kienet l-a[bar dwar ilBel;ju li l-;img[a l-o[ra g[adda li;i li testendi l-ewtanasja g[at-tfal (milli jidher bi qbil minn 75% talBel;jani). Kont semmejt din il-possibbiltà ftit xhur ilu, imma issa saret uffi/jali. Sa mill-2002 il-li;i
Bel;jana tippermetti lil persuni li jbatu minn mard terminali biex jag[]lu li jtemmu [ajjithom bi pro/edura medika. Issa din il-li;i twessg[et biex
li diversi kittieba Bel;jani skantaw – [assewhom offi]i sa[ansitra – bir-reazzjoni negattiva li din l-a[bar qanqlet madwar id-dinja. U [adu g[alihom g[ax ir-rapporti filmedia internazzjonali akku]awhom li “se joqtlu t-tfal”. Donnhom ma jridux jammettu li fil-qofol tag[ha, dak hu l-effett ta’ din il-li;i. Tog[rok kemm tog[rok, ir-realtà tibqa’ kerha u moq]ie]a. Qed jippruvaw jisku]awha billi jg[idu li l-ewtanasja g[at-tfal tista’ sse[[ biss f’/irkustanzi estremi. L-istess kienu qalu g[allewtanasja tal-kbar. I]da minn 24 ka] fl-2002, l-ewtanasja [asdet 1,342 [ajja fl-2012. U g[alkemm kienu qalu li g[andha sse[[ biss f’ka]i ta’ mard terminali, is-sena l-o[ra ]ew; tewmin neqsin mis-smig[ g[a]lu li jtemmu [ajjithom g[ax ]viluppaw
marda li tista’ (imma mhux bilfors) ittellifhom ukoll id-dawl. Esti]a u llaxkata Din hija l-filosofija “slippery slope”: li;i diffi/li (b[all-abort)
dejjem tidda[[al g[al ra;unijiet e//ezzjonali u estremi, imma bilmod il-mod ti;i esti]a u llaxkata. Il-Bel;jani qed jippre]entaw lewtanasja g[at-tfal li qed ibatu b[ala ;est ta’ [niena. U allura li toqtolhom huwa m[abba! I]da hemm tobba o[ra li jsostnu li l-medi/ina li g[andna filpre]ent di;à toffri solliev bi]]ejjed mill-u;ig[. L-Ar/isqof Andre-Joseph Leonard ta’ Brussell po;;a subg[ajh fuq il-ferita meta qal li listess li;i li ma t[allix tfal u adoloxxenti jie[du de/i]jonijiet ta’ natura ekonomika issa qed tg[abbihom b’responsabbiltà bi]]ejjed biex jag[]lu li jmutu. L-ironija hi li issa [ar;u rapporti dwar il-possibbiltà li – fid-dawl ta’ din il-li;i ;dida – ir-Russja tirrifjuta li tag[ti tfal Russi g[alladozzjoni fil-Bel;ju. Forsi Sting kellu ra;un: ir-Russi veru j[obbuhom lil uliedhom... i]da, mid-dehra, 75% tal-Bel;jani le!
Il-komponenti li jag[mlu l-kont tal-ener;ija B’mod ;enerali, kontijiet talener;ija jikkonsistu fi tliet partijiet: • L-element ta’ ener;ija tal-polza jirrifletti l-ispi]a tax-xiri talkarburant jew il-produzzjoni, it-tba[[ir u l-ippro/essar kif ukoll il-kostruzzjoni, t[addim u ]armar ta’ impjanti flimkien mal-bejg[ tal-ener;ija lill-konsumaturi finali. • Spejje] tan-netwerk li jirriflettu l-ispejje] tat-trasmissjoni u distribuzzjoni marbuta malmanutenzjoni u l-espansjoni ta’ grids, is-servizzi tas-sistema u telf fin-netwerks. • Taxxi u dazju: li jistg[u jinkludu tassazzjoni ;enerali (VAT u dazju) kif ukoll levies spe/ifi/i jew [lasijiet o[ra fuq l-ener;ija (fil-klima - karbonju - dazju fuq l-ener;ija rinnovabbli). Dawn l-elementi jistg[u jvarjaw u jiddependi fuq il-kundizzjonijiet tas-suq u l-politika talgvern. L-ispi]a tal-karburant normalment hi l-akbar element talprezz tal-ener;ija, i]da fis-snin ri/enti s-sehem tag[ha naqas filwaqt li s-sehem tat-taxxi u l-ispejje] tan-netwerk ]died.
il-prezzijiet tal-elettriku blingrossa naqas b’terz u l-prezzijiet tal-gass bl-ingrossa baqg[u listess. G[all-elettriku, prezzijiet bl-ingrossa fl-Ewropa naqsu matul il-perjodu, huma relattivament baxxi u huma bejn wie[ed u ie[or paragunabbli ma’ prezzijiet bl-ingrossa tal-elettriku fl-Istati Uniti. • Prezzijiet tal-elettriku domestiku ]died b’4% fissena, ]ieda og[la mill-inflazzjoni g[all- ma;;oranza talistati membri. • Prezzijiet tal-gass domestiku ]died 3% fis-sena, wkoll aktar minn inflazzjoni g[al [afna stati membri. • Prezzijiet tal-elettriku bl-imnut tal-industrija ]diedu bi 3.5% fis-sena. • Prezzijiet tal-gass bl-imnut talindustrija ]diedu b’inqas minn 1% fis-sena, li huwa ta[t linflazzjoni g[all-ma;;oranza tal-istati membri. • Prezzijiet tal-elettriku blingrossa naqsu bejn 35% u 45% matul il-perjodu. • Prezzijiet tal-gass bl-ingrossa minkejja varjazzjonijiet matul il-perjodu ta’ [ames snin baqg[u l-istess. Kif ]viluppaw il-prezzijiet Bejn l-2008 u l-2012 il-medja Fil-ka] ta’ prezzijiet bl-imnut Ewropea rat ]ieda sinifikanti fil- tal-elettriku, il-komponent prezzijiet bl-imnut g[ad-djar u l- ener;ija aktar shadowed prezzijiindustrija. Matul l-istess perjodu, et ener;ija bl-ingrossa.
Importanti li wie[ed jinnota li hemm differenzi sinifikanti fil-volatilità tal-prezzijiet fis-setturi industrijali differenti
Maria Portelli marpor2489@gmail.com
Madankollu, it-tariffi tannetwerk og[la u taxxi ta’ ener;ija - sussidji rinnovabbli kkontribwixxa b’mod sinifikanti g[al prezzijiet og[la bl-imnut finali. Sadanittant, g[all-prezzijiet blimnut tal-gass, il-komponent talener;ija baqa’ stabbli. L-ispejje] tan-netwerk u elementi ta’ tassazzjoni kellu impatt relattivament limitat fuq ]idiet fil-prezz. Hu importanti li wie[ed jinnota li hemm differenzi sinifikanti filvolatilità tal-prezzijiet fis-setturi industrijali differenti. Ir-ra;uni g[ad-differenzi kbar bejn l-istati membri individwali tal-UE
Hemm influwenzi differenti fuq it-tliet elementi kollha tal-prezz: lispejje] tal-ener;ija jvarjaw skont
it-ta[lita tal-fjuwils tal-pajji], spejje] tan-netwerk ivarjaw ukoll skont il-kwalità, l-età u l-karatteristi/i o[ra tan-netwerk. Taxxi u dazji jvarjaw skont kemm ilgvernijiet jidde/iedu li jiffinanzjaw in-nefqa ;enerali tag[hom u anke mi]uri spe/ifi/i fuq il-politika tal-ener;ija - il-klima. Madankollu bl-element ta’ prezz fuq l-ener;ija, wie[ed mirri]ultati ta’ integrazzjoni a[jar tas-suq g[andu jkun aktar il-konver;enza fl-istati membri. Tali konver;enza hija evidenti fisswieq bl-ingrossa, i]da hi inqas /ara jew sa[ansitra assenti fisswieq bl-imnut. Dan jikkonferma t-t[assib tal-Kummissjoni li sswieq mhux qed ja[dmu sew. Dan juri bi/-/ar li l-kompetizzjoni hi dg[ajfa u g[alhekk sa[[et is-suq tkun inqas effettiva fi]-]amma tal-ispejje] stabbiliti.
pere]empju l-prezzijiet tal-gass tal-UE xi drabi huma marbuta mal- prezz ta]-]ejt globali li huwa definit minn avveniment globali. L-isplu]joni tal-gass shale flIstati Uniti ;abet prezzijiet talgass stabbiliti fiz-zona, filwaqt li ]diedet f’daqqa d-domanda g[all-gass fil-:appun wara lin/ident tal-impjant nukleari Fukushima u g[olla l-prezzijiet tal-gass fl-Asja. Filwaqt li l-element ta’ spi]a tal-ener;ija j[addan l-akbar parti tal-prezz fil-ma;;oranza tal-istati membri, ]idiet kienu og[la fittaxxi u jirrifletti l-ispejje] ambjentali u dazji biex jiffinanzjaw /erti investimenti fl-ener;ija b’karbonju baxx u effi/jenza flener;ija. L-element ta’ spi]a tannetwerk tal-prezzijiet ]died ukoll kemm min[abba l-ispejje] ta’ espansjoni fil-grid ta’ manutenIl-prezzijiet tal-ener;ija Fil-ka] tal-elettriku u l-gass zjoni li jog[lew kif ukoll spejje] naturali, differenzi fil-prezz bejn o[ra li xi kultant jinkorporaw fi id-diversi re;juni tad-dinja dej- spejje] ta’ netwerk u tariffi (spejjem kienu je]istu i]da f’dawn l- je] ta’ produzzjoni g[all-elettriku a[[ar snin jidher li qed jikbru – minn sorsi rinnovabbli).
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 22 ta‘ Frar, 2014
9
EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR EDITORJAL
Tliet xhur ilu u tliet xhur o[ra B[all-biera[ tliet xhur, fil-21 ta’ Novembru, il-President Ukren Viktor Yanukovych kien [abbar li ma riedx jiffirma t-Trattat ta’ Asso/jazzjoni mal-Unjoni Ewropea li kellu jifta[ futur Ewropew g[all-Ukrajna ladarba l-Ukreni jag[]luh. L-Ukreni jiddimostraw g[all-futur Ewropew u l-Gvern ta’ Yanukovych ju]a l-vjolenza Mill-ewwel bdew protesti kbar fil-qalba ta’ Kjev, il-belt kapitali, kontra /-/a[da tat-triq Ewropea. Protesti li tlaqqmu EwroMajdan, Pjazza Ewropa. Protesti li qanqlu anke stag[;ib flUnjoni Ewropea li kultant nieqsa bla b]onn mill-fidu/ja fiha nnifisha meta rat miljuni ta’ ;irien tag[na Ewropej li jo[olmu u jittamaw f’futur Ewropew. F’dat-tliet xhur, rajna lill-Gvern ta’ Yanukovych ju]a l-vjolenza kontra l-protesti li ma jridhomx ikunu b[ar-Rivoluzzjoni Oran;jo li kienet warrbet lil Yanukovych stess meta 10 snin ilu seraq l-elezzjoni. U se[[ew [afna mwiet issa, li bdew xahrejn ilu meta l-pulizija sawtu, qatlu u anke [atfu dimostranti li nstabu maqtulin ’il bog[od. Muscat u Vella skurdati mal-bqija tal-Ewropa Il-Gvern Laburista Malti daqq noti skurdati [afna mill-bqija tal-Ewropa fuq din il-kwistjoni. Il-Ministru George Vella mar Kjev u qal fuq il-PBS li ma ra xejn. Il-Prim Ministru Muscat
stieden lil Yanukovych i]ur Malta u minn Yanukovych naqas g[ax [assar i]-]jara meta lejlet li kellu ji;i hawn, 800,000 ru[ ipprotestaw kontrih fi Kjev. Ma tistag[;ibx bil-qrubija tal-Labour Malti ma’ Yanukovych. Muscat kien il-prim propagandist tal-kampanja biex Malta twarrab il-futur Ewropew tag[ha. Muscat jifta[ar li [a l-ispirazzjoni tieg[u minn George Vella, li l-ewwel att tieg[u l-ewwel darba li kien Ministru kien il-fri]a tat-triq Ewropea ta’ Malta.
L-eks-Prim Ministru Sant star candidate ta’ Muscat U tliet xhur o[ra, Muscat se jippre]entalna b[ala star candidate tieg[u fl-elezzjonijiet Ewropej lill-eks-Prim Ministru Laburista Alfred Sant li meta, b[al Muscat, riedna ni/[du l-futur Ewropew tag[na, kien jg[id li fil-Parlament Ewropew imorru jsa[[nu ssi;;u, u li issa qed jara kif jag[mel biex imur isa[[nu hu s-si;;u. It-tieni biljun ewro flok ‘il-miljun lira flus kontanti’ L-istess eks-Prim Ministru li kien jg[id li kulma konna se nie[du mill-Ewropa kienu miljun lira, u li ta’ warajh issa ilu sena biex jg[id lill-Ewropa fiex se jonfoq il-flus li ;ablu l-Gvern Nazzjonalista sena ilu, mhux miljun lira, imma t-tieni biljun ewro. E]empju g[all-g[a]liet Ewropej tag[na tliet xhur o[ra U l-flus mhumiex l-aktar [a;a importanti. G[ax l-importanti hu l-istil ta’ [ajja /ivika, ekonomika, so/jali li tfisser l-Unjoni Ewropea: il-libertà, il-ftu[, id-dinjità li huma l-valuri Ewropej li fi Pjazza Ewropa fi Kjev mijiet ta’ eluf kura;;u]i, minkejja lvjolenza fuqhom, ilhom tliet xhur jiddimostraw g[alihom. Mijiet ta’ eluf li jqanqlu l-[sieb dwar l-g[a]liet Ewropej li a[na wkoll irridu ner;g[u nag[mlu tliet xhur o[ra.
Serjetà ta’ xejn
Kif nistg[u nemmnu li l-Prim Ministru Muscat hu serju meta f’;uri li qed jg[addi lill-Kap talOppo]izzjoni, flok ma kien pre]enti biex iressaq il-ka] tieg[u, mar jara log[ba ta/Champions League fMilan u ;ie jaqa’ u jqum mis-serjetà talpro/eduri fil-Kumitat talPrivile;;i li kienu g[addejjin fuq insistenza tieg[u stess? A. Cassar Il-Mosta
Grazzi g[a]i] Dun Nazju
Nhar il-{amis 20 ta’ Frar b[al sajjetta fil-bnazzi l-komunità tag[na, ta’ San Lawrenz, ;ie m[abbar lilha li l-Kappillan pre]enti Dun Injazju Borg, ;ie ma[tur Ar/ipriet tal-parro//a tal-Qala. Fl-istess waqt Dun Charles Sultana li s’issa serva ta’ Vi/i fil-parro//a tag[na, ;ie ma[tur il-Kappillan il-;did talparro//a tag[na li minn qalbna nag[tuh mer[ba fostna din iddarba b[ala r - rag[aj il - ;did tag[na. Nixtieq permezz ta’ dawn i]]ew; versi f’isem il-komunità tag[na ta’ San Lawrenz, ng[id grazzi mill-qalb lil Dun Nazju.
Dun Nazju Borg
Grazzi g[a]i] Kappillan, dawn is-sitt snin u nofs li g[amilt mag[na kienu ]mien li fih stajna napprezzaw u ngawdu millkwalitajiet sbie[ u rari tieg[ek. Id-dinami]mu tieg[ek kif ukoll il - [e;;a kbira tieg[ek biex tressaq il - parru//ani lejn il Knisja u biex ng[ixu r-reli;jon tag[na b ’ mod ;enwin huma bi]]ejjed biex wie[ed ji;bor fi ftit kliem il-parrokat tieg[ek fostna. Int se tibqa’ mfakkar ukoll g[all - ammont qawwi ta ’ restawr li g[amilt fil-parro//a. Int ;eddidt il-parro//a... kemm mil-lat spiritwali, kif ukoll dak materjali. I]da ni]baljaw jekk nieqfu hemm. Int g[allimtna wkoll xi tfisser tkun “knisja tal-fardal”. Kull sekonda li g[amilt fostna
kienet ikkaratterizzata minn servizz kontinwu u m[abba spe/jali ming[ajr qatt ma fittixt xi glorja jew xi apprezzament. Is-skiet tieg[ek meta nafu li kont ta[t is-salib, kien g[alina mument biex g[arafna xi tfisser taqdi. Se n[ossu n-nuqqas tieg[ek però fl-istess [in qed ng[idu grazzi lil Alla li tana l-opportunità u l-grazzja li ngawdu minn dawn is - sitt snin u nofs li g[amilt mag[na. Hija g[afsa ta’ qalb narawk sejjer imma flistess [in huwa mod sabi[ li b[ala membri ta’ din id-djo/esi noffruk b[ala rigal lil komunità o[ra f’G[awdex, biex hi wkoll ikollha /-/ans li tgawdi minn e]empju ta’ kif wie[ed jista’ verament jg[ix il - missjoni tieg[u ta’ sa/erdot ubbidjenti g[all-vokazzjoni tieg[u. Grazzi Dun Nazju, ma ninsewk qatt. Noel Formosa San Lawrenz
L-ittri f’din il-pa;na L-ittri f’din il-pa;na jistg[u jintbag[tu fl-indirizz elettroniku alex.attard@media.link.com.mt jew fl-indirizz ta’ Media.Link Communications li jidher aktar ’l isfel fil-pa;na
25 sena ilu f’In-Nazzjon F’/itazzjoni li ppre]entaw fil-Qorti talKummer/ l-a[wa Cecil u Henry Pace, xlew lil Karmenu Mifsud Bonnici bi skandlu kbir b’konnessjoni mal-Lukanda Comino. Huma akku]awh li flok ma ssalvagwardja l-interessi tad-depo]itanti, kredituri u azzjonisti tal-BICAL u tal-kumpaniji asso/jati, bi skandlu kbir ipprefera li jag[ti lura b’xejn il-Lukanda Comino bil-benefikati u bl-artijiet kollha mag[ha lill-klijent professjonali tieg[u John Gaul, li tieg[u Mifsud Bonnici kien l-avukat. Il-mexxej Sovjetiku Mikhail Gorbachev bag[at messa;; personali lill-Prim Ministru Eddie Fenech Adami li fih irringrazzja lill-poplu Malti u G[awdxi g[all-g[ajnuna finanzjarja mibg[uta lill-Unjoni Sovjetika b’risq il-vittmi tat-terremot di]astru] li laqat lir-Repubblika Sovjetika tal-Armenja.
Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt • Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i> Tel> 25965-317#318 E-mail> adverts@media.link.com.mt
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 22 ta’ Frar, 2014
10
G{AWDEX
G[awdex i[ejji edizzjoni o[ra tal-Karnival Matul dawn l-a[[ar xhur u ;img[at id-dilettanti tal-Karnival ma waqfux minuta biex i[ejju g[all-wasla tal-festi folkloristi/i u tradizzjonali tal-Karnival li ilhom mag[na sa qabel waslu fostna l-Kavallieri fis-sena 1530. D[alna fix-xahar ta’ Frar u issa riesaq fuqna b’pass mg[a;;el ilKarnival u l-Kunsill tal-Kultura fi [dan il-Ministeru g[al G[awdex nemmen li [adem bi s[i[ biex ikollna Karnival ikkulurit li jo[loq atmosfera ta’ festa u g[al mument kul[add iwarrab fil-;enb il-problemi u r-rutina tal-[ajja ta’ kuljum u jo[ro; jiddeverti billi jie[u sehem inkella jgawdi l-ispettaklu li jsir kemm ta’ Pjazza fl-Enclosure Indipendenza, fil-Belt Victoria inkella fit-toroq, fl-imsiera[ u flir[ula tag[na. Ng[id g[alija jien trabbejt flambjent tal-Karnival g[ax missieri, Alla ja[firlu kull sena kien jara x’jivvinta biex jid[ol flEnclosure u jiddeverti lill-folla. Ta’ tifel li kont tant kont nie[u gost nara attività s[i[a g[addejja fil-workshop tieg[u – min ji]bog[ xi maskarun, min jarma l-karrijiet, min jivvinta xi apparat biex fl-Enclosure ssir xi operazzjoni inkella jittella xi rocket filqamar flimkien ma’ tant u tant praspar o[ra. Dak i]-]mien tar u g[adda u donnu l-Karnival tilef [afna minn dik il-komi/ità ta’ [amsin sena ilu! Dejjem i]da jibqa’ ]mien ta’ divertiment u aljenazzjoni! Mela [bieb in[e;;i;kom g[al mument insew il-kontroversji u d-diskussjonijiet tal-politika, tal-partiti, tal-ka]ini u ta’ dak
Il-livell tal-Karnival f’G[awdex hu tajjeb [afna u ta’ kull sena jattira mhux biss lill-istess G[awdxin, imma lil [afna u [afna Maltin li jmorru G[awdex, fosthom g[all-Karnival tan-Nadur, biex jiddevertu
kollu li jipprova jifridna, u xiddu l-kostum u o[or;u ddevertu jew ing[aqdu ma’ xi kumpanija ta]]fin u ifir[u u ferr[u lil [addie[or. Serata mu]iko-letterarja Fil-;img[a tal-Karnival, filLibrerija Pubblika tar-Rabat, G[awdex, g[all-ewwel darba, se ssir serata mu]iko-letterarja li
matulha kittieba G[awdxin se jaqraw xog[lijiet marbuta ma’ dawn il-festi tradizzjonali u folkloristi/i kif ukoll jie[u sehem il-
Insew il-kontroversji u d-diskussjonijiet tal-politika, tal-partiti, tal-ka]ini u ta’ dak kollu li jipprova jifridna, u xiddu l-kostum u o[or;u ddevertu jew ing[aqdu ma’ xi kumpanija ta]-]fin u ifir[u u ferr[u lil [addie[or
Joe M. Attard emarjos@hotmail.com
kor tat-tfal ta’ Mariella Cefai Spiteri li jkanta l-Innu talKarnival u kanzunetti ferrie[a. Il-Karnival fil-g]ira tag[na din is-sena ;ej xi ftit tard u jibda mal-a[[ar jiem ta’ Frar u jibqa’ sejjer sat-3 ta’ Marzu bis-sehem tal-kumpaniji bil-kostum u ]fin, baned, karrijiet trijunfali, maskri grotteski u x’naf jien.
It-tfal tal-iskejjel tag[na wkoll jag[tu s-sehem ikkulurit tag[hom u dawn irridu nag[rfu nikkultivawhom g[ax dawn huma l-Karnival tal-futur. Liskejjel kollha tista’ tg[id jie[du dan l-impenn bis-serjetà u b’/erta professjonalità tant li bosta drabi jonfqu iktar milli jda[[lu. G[alkemm dis-sena ma sej[ulix biex nippre]enta lKarnival b[as-snin l-img[oddija, xorta qed in[ossni parti millKarnival billi qed nivvinta lattività letterarja fil-Librerija. Barra minn hekk, ;ejt mitlub biex nikteb xi poe]iji g[all-iskejjel dwar l-istorja tag[hom u anke ta’ wie[ed mill-karrijiet li se naraw fl-Enclosure ta’ Pjazza t-Tokk. :eneralment il-qofol talKarnival ikun il-{add waranofsinhar, dejjem jekk is-sinjur temp jippermetti, meta niesna timla
Misra[ Indipendenza tal-Belt Victoria biex tiggosta l-ispettaklu m[awwar u varjat li jipprovdu tant parte/ipanti minn kull rokna ta’ g]iritna. Bosta drabi t-Tnejn ikun riservat g[all-Kunsilli Lokali biex huma wkoll jorganizzaw ilKarnival fl-ir[ula tag[hom u nemmen li x-Xag[ra u n-Nadur flimkien ma’ r[ula o[ra ma joqog[dux jistennew dan il-jum biex itellg[u serati ta’ divertiment li g[alihom tikkonkorri n-nies. Fin-Nadur
Bla dubju fin-Nadur mhux biss isir programm fil-pjazza tarra[al il-{add kmieni waranofsinhar imma jsir Karnival u divertiment s[i[ bejn il-:img[a u tTlieta hekk kif jibda jroxx iddlam. L-importanti li ma jwe;;a’ [add u jsir kollox bl-ordni u b’rispett lejn xulxin. g[al pa;na 11
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 22 ta’ Frar, 2014
11
G{AWDEX
Bosta r[ula jorganizzaw Karnival mill-aqwa minn pa;na 10 Fix-Xag[ra Fix-Xag[ra qaluli li ma tonqosx i]-]ifna tal-Kumittiva quddiem il-pjazza tal-knisja ta’ :esù Nazzarenu flimkien ma’ divertiment ie[or; programmi o[ra jsiru wkoll quddiem il-knisja parrokkjali tar-ra[al. Fix-Xewkija Fix-Xewkija
wkoll insibu [afna dilettanti tal-Karnival li bosta drabi jie[du sehem filKarnival /entrali waqt li anke jorganizzaw divertiment firra[al tal-G[ammiedi. Fl-G[arb Fl-G[arb mhux darba u t-tnejn il-Kunsill [abrieki t’hawnhekk stedinni biex nippre]enta xi serata karnivaleska, kif qed jag[mel ukoll din is-sena, organizzata mis-Sindku David Apap u s[abu, li nifhem di;à qed ja[sbu fuq il-festival popolari li jsir ta’
kull sena hawnhekk Se[er ilPunent. Fi]-}ebbu; Il-Kunsill Lokali
ta]-}ebbu; ukoll ftakar fija u stedinni biex nhar il-{add 2 ta’ Marzu mmur nippre]enta spettaklu talKarnival fil-pjazza ewlenija tarra[al mis-1pm ’l quddiem. G[alkemm ma g[andi l-ebda tag[rif ie[or dwar ir[ula o[ra, /ert li kollha kemm huma ma joqog[dux lura milli joffru xi tip ta’ spettaklu fil-qalba tar-ra[al. G[alhekk segwu l-;urnali u listazzjonijiet tar-radju u tat-televi]joni biex tkunu tafu x’inhu g[addej. Bla dubju l-;enituri u lg[alliema jindunaw bl-atmosfera li ta[kem lil pajji]na f’dan i]-]mien, g[ax l-istudenti jkollhom long weekend billi t-Tnejn u t-Tlieta ikunu vaganza; xi [a;a li jkunu jistennew u jimmeritaw wara le]amijiet ta’ nofs is-sena u qabel ma jid[lu g[al ]mien ir-Randan.
Il-protagonisti fil-Karnival f’G[awdex huma wkoll it-tfal u jekk it-temp jippermetti, [afna u [afna jkunu dawk it-tfal li jilbsu l-kostum li jkunu [ejjewlhom il-;enituri tag[hom
L-a[[ar jum tal-Karnival L-a[[ar jum tal-Karnival huwa t-Tlieta, 4 ta’ Marzu. FlEnclosure ta’ Pjazza Indipendenza wara s-6.30pm jiltaqg[u g[all-a[[ar darba lparte/ipanti kollha tal-Karnival – maskri grottesksi, karrijiet trijonfali, floats, baned lokali u kumpaniji ta]-]fin tal-kbar u ta]]g[ar u wara defilè fi Triq irRepubblika, jid[lu fl-Enclosure u jag[tu spettaklu li g[alih jista’
jid[ol kul[add bla ma jkollu g[alfejn ida[[al idu fil-but. Matul dawn il-jiem titfa//a wkoll il-prinjolata li tant tin]el tajjeb waqt il-pranzu ta’ {add ilKarnival. Meta konna g[adna tfal niftakar ukoll li konna ner[ulha ni;ru wara xi jeep jew trakk armat bil-palm u b’xi erba’ g[annejja jdoqqu, ikantaw u jg[annu waqt li jwaddbulna xi ]ew; perlini li kollha jg[ibu hekk kif jisba[ l-Erbg[a filg[odu, Ras ir-Randan, li jag[ti bidu g[al erbg[in jum ta’ sawm u astinenza, g[al min irid jid[ol wa[da f’qoxortu u ja[seb ftit minn xiex kellu jg[addi lImg[allem Divin biex jifdina u jsalvana.
It-t[ejjijiet g[all-Karnival li jsir fir-Rabat, G[awdex, u anki fl-ir[ula f’G[awdex issa jinsabu fl-aqwa tag[hom u jawguraw tajjeb g[al edizzjoni o[ra sabi[a li tin]el g[asel ma’ kul[add
www.maltarightnow.com
Ia-Sibt, 22 ta’ Frar, 2014
A{BARIJIET TA’ BARRA
13
Ftehim li jwassal g[al elezzjoni bikrija L-UKRAJNA Il-President tal-Ukrajna, Viktor Yanukovich, u l-Kapijiet talOppo]izzjoni ffirmaw ftehim li jwassal g[al elezzjoni bikrija g[all-Presidenza qabel tmiem is-sena. L-elezzjoni hi parti minn ftehim lejn it-tmiem tal-kri]i politika talUkrajna u bil-patt inkwistjoni jwitti t-triq g[al Gvern li ja//erta l-g[aqda nazzjonali, minbarra rriformi elettorali u l-bidliet filKostituzzjoni li jillimitaw ilpoteri tal-President. Il-kompromess sar possibbli wara sig[at ta’ ta[ditiet, bilMinistri g[all-Affarijiet Barranin tal-Unjoni Ewropea ja;ixxu b[ala medjaturi. Intant, l-i]blokk se[[ wara l-aktar jum imdemmi (nhar il-{amis) tul l-a[[ar xhur ta’ kri]i fl-Ukrajna u fejn inqatlu lg[exieren tan-nies fost l-isparaturi fi Kiev; b’mijiet jisfaw midruba. Intant, il-Ministru :ermani] g[all-Affarijiet Barranin, FrankWalter Steinmeier u l-Ministru Pollakk Radoslaw Sikorski, li g[andu l-istess dekasteru, ltaqg[u mad-dimostranti fi Pjazza Indipendenza ta’ Kiev qabel [abbru li l-protagonisti wara lprotesti huma favur dan il-ftehim. L-istess ftehim, ‘il quddiem, kien iffirmat mill-President Yanukovich u l-Kapijiet talOppo]izzjoni, Vitaly Klitschko, Arseniy Yatsenyuk u Oleh Tyahnibok wara li ltaqg[u filkwartieri-;enerali tal-amministrazzjoni Presidenzjali, fi Kiev. Min-na[a tieg[u, Radoslaw Sikorski bag[at messa;; fejn sostna li l-ftehim ifisser ‘kompromess siewi g[all-Ukrajna li jifta[ lejn riforma u avvi/inament mal-Ewropa’.
Il-ftehim, sadanittant, jelenka biex: Il-Kostituzzjoni tal-2004 ter;a’ tibda tiffunzjona fi ]mien 48 sieg[a u bl-Ukrajna tifforma Gvern g[all-g[aqda nazzjonali fi ]mien g[axart ijiem; Tibda minnufih ir-riforma Kostituzzjonali li tibbilan/ja lpoteri tal-President, il-Gvern u lParlament u b’din ir-riforma titlesta sa Settembru; Issir elezzjoni g[allPresidenza ladarba l-pajji] jaddotta l-Kostituzzjoni ;dida u mhux aktar tard minn Di/embru ta’ din is-sena, Dan waqt li jg[addu lli;ijiet elettorali ;odda; Tkun investigata l-a[[ar vjolenza ta[t il-monitera;; komuni tal-awtoritajiet u l-Oppo]izzjoni tal-Ukrajna, flimkien mal-Kunsill tal-Ewropa. Intant, l-Awtoritajiet Ukrajni m’humiex se jimponu stat talemer;enza waqt li, flimkien mal-Oppo]izzjoni, g[andhom i]ommu lura mill-vjolenza. Minkejja l-ftehim, inqalg[u xi in/identi vjolenti i]olati fi/-/entru ta’ Kiev ilbiera[ filg[odu, bilPulizija Ukrajna tg[id li kienet involuta fi sparaturi ma’ dimostranti. Anki nqala’ l-;lied bejn id-deputati parlamentari waqt li l-ISpeaker tal-Kamra tarRappre]entanti pprova ja;;orna dibattitu dwar ir-riforma g[allKostituzzjoni. Il-protesti tal-massa kontra Yanukovich u l-Gvern tieg[u ]bruffaw f’Novembru meta lPresident Ukrajn kien /a[ad g[al ftehim ta’ asso/jazzjoni storiku mal-UE biex jikkonsolida r-rabtiet ta’ Kiev mar-Russja.
Il-President Ukrajn, Viktor Yanukovich, (lemin) jie[u b’idejn il-Kap tal-Oppo]izzjoni, Vitali Klitschko, wara l-iffirmar tal-ftehim fil-Palazz Presidenzjali ta’ Kiev (ritratt> EPA)
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 22 ta’ Frar, 2014
14
A{BARIJIET TA’ BARRA
Terrori]mu f’Mogadishu IS-SOMALJA Il-President Somalu, Hassan Sheikh Mohamud, jinsab qawwi u s[i[ wara splu]joni ta’ karozzabomba li qerdet wie[ed mill-[itan tal-Palazz Presidenzjali f’Mogadishu. L-attakk kien segwit minn battalja fi [dan il-kumpless bejn il-gwardjani u militanti b’rabtiet mal-moviment terroristiku Al-Qaida. Mhux /ar kemm tilfu [ajjithom nies f’dan l-attakk i]da numru ta’ Ministri f’Mogadishu qalu li s-sit-
wazzjoni kienet ta[t kontroll, b’numru ta’ aggressuri jinqatlu fuq il-post u o[rajn jinqabdu millqawwiet tas-sigurtà. Intant, kelliema g[all-grupp talmilitanti Al-Shabab li qed ja[dem id f’id mal-Al-Qaida sostnew li kienu huma li wettqu l-attakk u li l-azzjoni kienet g[adha g[addejja. Ftit wara l-isplu]joni, fe;;ew diversi karozzi mimlijin bil;ellieda ta’ Al-Sbabab li g[allewwel darba rnexxielhom jid[lu
fil-Palazz mag[ruf b[ala Villa Somalia, fost sparar bla heda. Sadanittant, l-a[[ar rapporti kkonfermaw li rnexxielhom isalvaw il-Mexxejja kollha tasSomalja. Min-na[a tieg[u, ir-Rappre]entant tan-Nazzjonijiet Uniti g[asSomalja, Nick Kay, qal li falla lattakk fuq il-Palazz Presidenzjali, filwaqt li kkundanna t-terrori]mu li sfortunatament wassal g[al numru ta’ mejtin u midruba.
Twissija dwar id-Dalai Lama L-ISTATI UNITI
IL-:ERMANJA> Sylvette David, l-eksmudella tal-artist le;;endarju Spanjol, Pablo Picasso, tippo]a waqt press preview tal-esibizzjoni spe/jali bit-tema ‘Sylvette, Sylvette, Sylvette, Picasso and the Model’ fil-mu]ew ta’ Kunsthalle, fi Bremen. L-esibizzjoni tifta[ g[all-pubbliku g[ada u ddum g[addejja sal-21 ta’ :unju. Intant, David qed i]]omm din il-po]a quddiem ritratt li ttie[ed fl-1954 u li juriha bilwieqfa quddiem pittura tag[ha stess li kien g[amel Picasso meta hi kien g[ad g[andha dsatax-il sena biss (EPA)
Ilbiera[ i/-?ina [e;;et biex lIstati Uniti t[assar il-laqg[a pprogrammata bejn il-President Amerikan Barack Obama u dDalai Lama, il-Mexxej Spiritwali tat-Tibet, biex ma teffettwax [a]in ir-relazzjonijiet ta’ Washington ma’ Beijing. It-Tibet hu amministrat b[ala re;jun awtonomu ta/-?ina u dDalai Lama ilu jg[ix f’e]ilju g[al g[exieren ta’ snin, blawtoritajiet komunisti ?ini]i jfissruh b[ala separatista. Min-na[a tieg[u, id-Dalai
Lama – li lbiera[ kien qed i[ejji g[al-laqg[a ma’ Obama – jinsisti li qed jippromwovi awtonomija akbar g[at-Tibet u mhux l-indipendenza. I]da lIstati Uniti tinsab im[assba dwar id-drittijiet umani fi/-?ina. Barack Obama u d-Dalai Lama kienu ltaqg[u darba o[ra g[al ta[ditiet fl-2011 u l-avveniment kien [alla li/-?ina urtata g[all-a[[ar. I/-?ina ilha akku]ata li qed to[noq il-libertà politika u reli;ju]a fit-Tibet, i]da Beijing
qed ji/[ad g[al dan, b’kelliema g[all-Ministeru tal-Affarijiet Barranin jistqarru loppo]izzjoni ‘soda’ g[al-laqg[a tal-biera[ li kellha ssir bejn Obama u d-Dalai Lama fil-Map Room tal-White House f’Washington. Kelliema g[all-Gvern Amerikan qalu li Obama kien se jiltaqa’ mad-Dalai Lama ‘filkapa/ità tieg[u b[ala mexxej kulturali u reli;ju] li jgawdi rispett madwar iddinja’.
Jikkundannaw lil Bowie min[abba appell dwar l-Iskozja IR-RENJU UNIT Il-kantant famu] tal-mu]ika rock, David Bowie, spi//a su;;ett g[al baraxx ta’ insulti mill-abbonaturi ta’ diversi websajts u networks fuq l-internet li jridu li lIskozja tinqata’ darba g[al dejjem mill-kumplament tar-Renju Unit. Dan wara li Bowie, l-Erbg[a billejl bag[at messa;; spe/jali g[al waqt i/-/erimonja tal-Brit Awards u fih [e;;e; biex ilvotanti Sko//i]i ma jg[idux iva g[all-indipendenza u minflok ‘jibqg[u jiffurmaw parti mirRenju Unit kif inhu xieraq’. L-Isko//i]i se jivvutaw dwar l-
indipendenza potenzjali talIskozja waqt ir-referendum tat-18 ta’ Settembru u l-messa;; ta’ Bowie lill-votanti g[andu profil partikolarment g[oli wara li twassal mis-supermudella Kate Moss, li marret biex ti;bor Brit Award f’isem il-kantant. I]da, [afna nies mag[rufin b[ala cybernats u]aw fra]i u a;;ettivi xejn kumplimentu]i filkonfront ta’ Bowie fuq Twitter u Facebook waqt li spikkat kritika qalila g[al dawk il-personalitajiet li ma jridux li r-Renju Unit jin[all minn sekli ta’ storja u tradizzjoni.
Il-pa;ni ta’ David Bowie fuq Facebook u Twitter spi//aw mimlijin bil-battuti ‘velenu]i’ ta’ [afna Sko//i]i, bi w[ud jg[idu li kienu se ja[arqu d-diski kollha tal-kantant b[ala protesta g[allopinjoni tieg[u, li skont huma, m’g[andha l-ebda valur. O[rajn akku]awh li qed juri sens ta’ superjorità fil-konfront tal-Isko//i]i u abbonaturi o[rajn kitbu li jkun a[jar li kieku Bowie jibqa’ barra mill-kwistjoni talin-dipendenza tal-Iskozja meta ma jaf xejn dwar il-kwistjonijiet involuti u m’g[andu xejn
x’jikkontribwixxi. Madankollu kien hemm ukoll numru ta’ Sko//i]i – sostenituri tar-Renju Unit – li esprimew appo;; g[al David Bowie fuq Facebook u Twitter u qalu li se jibqg[u Britanni/i l-ewwel u qabel kollox. Intant, filwaqt li l-politi/i Britanni/i li jridu j]ommu r-Renju Unit b[ala entità u]aw il-kummenti ta’ Bowie biex isostnu largument tag[hom, il-kriti/i fakkru li l-kantant hu, fil-fatt, residenti fi New York (fl-Istati Uniti) u li bi kliemu hu tilef [afna mirrispett fost l-Isko//i]i.
David Bowie...‘Le’ g[allindipendenza Sko//i]a
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 22 ta’ Frar, 2014
15
A{BARIJIET TA’ BARRA
T[assib dwar Mugabe SINGAPORE Il-President ta]-}imbabwe, Robert Mugabe, i//elebra g[eluq id-disg[in sena tieg[u u kien hemm rapporti li lbiera[ kien qed jing[ata trattament mediku f’Singapore. Intant, is-sitwazzjoni qajmet g[ajdut ;did li Mugabe – l-aktar Mexxej Afrikan li ilu fil-poter – jista’ jkun li g[andu problemi f’sa[[tu, minkejja li l-aktar uffi/jali qrib tieg[u qed jinsistu li hu jinsab f’kundizzjoni fi]ika perfetta. Robert Mugabe ilu jmexxi f’Harare g[al 34 sena u mindu ]}imbabwe (li kienet ir-Rhodesia) kisbet l-indipendenza tag[ha mirRenju Unit, fl-1980. Fl-istess [in, l-ispekulazzjoni dwar sa[[tu ilha g[addejja ]mien u Mugabe nnifsu, ftit tal-jiem ilu, ta intervista lil ZBC, ix-xandar talIstat, bl-iskop li jra]]an l-g[ajdut u juri li g[adu ‘l-mexxej sod li jaf kul[add’. Fl-a[[ar [ames snin, Mugabe vvja;;a diversi drabi lejn Singapore min[abba e]amijiet medi/i u r-rapporti jg[idu li la[[ar ]jara tieg[u kienet marbuta mal-kirur;ija tal-g[ajnejn.
Il-fdalijiet ma[ruqin tal-ajruplan Antonov fl-in[awi ta’ Grombalia, fit-Tune]ija (ritratt> EPA)
Imutu fit-ti;rif ta’ ajruplan militari IL-LIBJA
Ajruplan militari Libjan tattip Antonov li kien qed i;orr numbru ta’ tobba u pazjenti ;;arraf fit-Tune]ija, bil-konsegwenza li mietu l-[dax-il persuna li kienu abbord. Qed jing[ad li t-tra;edja kienet dovuta g[al difett filmagna tal-ajruplan li ni]el direttament f’g[alqa qrib Grombalia, xi erbg[in kilometru bog[od mill-belt ta’ Tunis, lejn
in-Nofsinhar. Kien ikkonfermat aktar tard li mietu tliet tobba, minbarra lpazjenti u persuni o[ra li kienu qed jakkumpanjawhom, flimkien mal-membri kollha tal-ekwipa;;, u l-ajruplan spi//a ma[ruq kompletament. Is-servizzi tal-emer;enza li marru fuq il-post tat-tra;edja rkupraw il-katavri tal-vittmi,
waqt li qed ikomplu l-investigazzjonijiet dwar x’seta’ kka;una t-ti;rif. Hu mifhum li l-Libjani ta’ spiss jivvja;;aw lejn it-Tune]ija g[al trattament mediku u jidher li dan kien ka] tipiku li kien destinat g[al tmiem tra;iku. Il-mejtin fl-in/ident jinkludu lil Sheikh Meftah Daouadi, issottosegretarju tal-Ministeru Libjan tal-Martri li jie[u [sieb
il-qraba tar-ribelli li nqatlu waqt ir-Rivoluzzjoni tal-2011 (filLibja) li kienet ;abet fi tmiemu dak li kien ir-re;im ta’ Muammar Gaddafi. Intant, mhux /ar jekk Daouadi, I]lamiku li kellu parti attiva firrewwixta, kienx qed jivvja;;a fuq l-ajruplan b[ala pazjent jew kienx sempli/ement qed jakkumpanja lil xi passi;;ier ie[or.
Ivvandalizzaw id-djarju ta’ Anne Frank IL-:APPUN Iktar minn mitt kopja tadDjarju ta’ Anne Frank, it-tifla li nqatlet min-Na]isti matul it-Tieni Gwerra u li permezz tieg[u saret is-simbolu tat-tbatija tal-Lhud f’dawk i]-]minijiet mudlama, spi//aw vandalizzati fil-libreriji pubbli/i ta’ Tokjo. Uffi/jali fil-belt kapitali :appuni]a kkonfermaw li xi persuna jew persuni kienu /arrtu l-pa;ni minn 265 kopja, mill-inqas, minn
tad-Djarju u kotba o[rajn relatati mas-su;;ett i]da g[alissa [add ma g[andu idea min seta’ kien responsabbli g[al dan l-a;ir. Intant, is-Simon Wiesenthal Center – organizzazzjoni globali favur id-drittijiet umani tal-Lhud – esprima xokk dwar il-vandali]mu u insistiet biex il-Pulizija tinvestiga l-ka]. Min-na[a tieg[u, il-Kap talKunsill tal-Libreriji fil-:appun,
Satomi Murata, qal li mill-inqas [amsa minn dawn il-libreriji f’Tokjo rrappurtaw il-vandali]mu u sostna li ma jafux x’kienet irra;uni g[aliex sar dan kollu. Madankollu, l-a;ir jissu;;erixxi li xi [add kellu f’mo[[u li j]ebla[ ilmemorja tal-aktar tifla famu]a fost il-1.5 miljun tfal Lhud li nqatlu min-Na]istiwaqt l-Olokawst tat-Tieni Gwerra. Anne Frank kitbet id-djarju
waqt li kienet qed tista[ba millqawwiet Na]isti li fit-Tieni Gwerra kienu qed jokkupaw il-belt ta’ Amsterdam, fl-Olanda. Hi baqg[et tni]]el l-impressjonijiet tag[ha dwar il-[ajja sakemm hi u familtha spi//aw arrestati u deportati min-Na]isti. Fl-1945, Anne mietet kaw]a tat-tifojde fil-kamp tal-kon/entrament ta’ BergenBelsen, fil-:ermanja, meta kien g[ad kellha [mistax-il sena biss.
Id-djarju simbolu ta’ poplu
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 22 ta’ Frar, 2014
16
Il-libsa li dwarha tkellem kul[add
ATTWALITÀ
...u l-kontroversji ma naqsux F’dawn il-jiem [afna huma dawk li qed isegwu b’[erqa kbira l-festival tal-kanzunetta Taljana Sanremo, hekk kif ta’ kull filg[axija live mit-Teatru Ariston qed ikollna spettaklu mhux biss ta’ mu]ika, ilwien u dwal, imma ta’ korjografija mill-aqwa u ta’ lbies ukoll. F’pajji]na wkoll ftit tal-jiem ilu kellna l-festival talkanzunetta Maltija g[allEwropa. Festival segwit minn eluf kbar ta’ Maltin u G[awdxin li ta’ kull sena ma jitilfux lappuntament tag[hom ma’ dan il-festival li jqanqal interess kbir. U issa li g[addew ftit tal-jiem minn dan il-festival, jekk wie[ed ikollu joqg[od ftit bilqieg[da u jag[mel mistoqsija lilu nnifsu dwar x’laqtu l-aktar minnu, [afna ssib li jg[idulek illibsa mill-aktar partikulari li kienet liebsa l-kantanta brava Maltija Ira Losco fis-serata finali. Diskussjonijiet u kontroversji G[al darb’o[ra dan il-festival [oloq numru ta’ diskussjonijiet u kontroversji. Imma din iddarba l-aktar aspett li spikka fiddiskussjonijiet, anki fuq il-bloggs, kien dwar il-famu]a libsa tal-bizzilla li kienet liebsa Ira Losco. Su;;ett li kien fuq fomm kul[add. Dan il-festival jo[loq il-kontroversji u qisu l-Maltin jibdew
jistennewh jibda biex jibdew jag[tu l-;udizzju tag[hom fuq xi jkunu libsin il-kantanti u lpre]entaturi. Libsa li spikkat
Ejjew ng[idu li l-ilbies talpre]entaturi kollu kien jixirqilhom u kien adattati g[al din isserata. Imma l-aktar wa[da li spikkat kienet dik ta’ Ira Losco meta flimkien ma’ Gianluca interpretat il-kanzunetti ‘La[[ar bidwi f’Wied il-G[asel’ u ‘Xemx’. Fl-opinjoni tieg[i din l-istilla Maltija, kienet i/-/irasa fuq ilkejk ta’ dan l-avveniment. Minbarra l-le[en impekkabbli li g[andha, g[andha s-sbu[ija u l-figura li kull mara tixtieq li jkollha.
Ira Losco waqt is-serata finali liebsa l-libsa ddisinjata minn Drew Warhurst u me[juta minn Rose Calleja... libsa li kienet ammirata minn [afna u [afna telespettaturi u o[rajn li kienu fl-udjenza, imma libsa li qalg[et xi kritika wkoll! (ritratt> cngphotography)
Claudia Calleja missworldmalta@gmail.com
Figura mill-aqwa Tilbes x’tilbes, se ;;orru tajjeb , b[alma l - figura tag[ha fel[et i;;orr dik il-;miel ta’
libsa ddisinjata minn Andrew Warhurst li huwa d-disinjatur uffi/jali ta’ Ira Losco. Huwa minnu li kul[add g[andu jadatta l-ilbies tieg[u skont l-okka]joni u spe/jalment g[all - figura tieg[u , u g[alhekk nistqarr li jekk kien hemm xi [add li seta’ jilbes dik il-libsa dak il-lejl, kienet proprju l - kantant nnifisha – Ira Losco. {add m ’ g[andu g[alfejn jiskrupla u jqajjem argumenti kontroversjali biex jipprova jitfa’ dell ikrah fuq il-kantanta g[aliex [afna minn dawn innies jag[mluha b’/erta g[ira g[all-kantanta stess. Jekk ma tilbisx din il-libsa Ira, min tridu jilbisha? Wara kollox, ma kellha xejn ta’ barra minn hawn ... li kellu jkun mg[otti, kollu kien mg[otti, anzi biex ]gur hi setg[et t[ossha aktar komda kienet liebsa bodysuit kulur il-la[am minn ta[t li kienet imwa[[la mal-libsa stess. Inkunu realisti/i
Hemm min qal li g[ax fuq ittelevi]joni , dehret qisha ma kienet liebsa xejn minn ta[t... allura? Mela g[adna ng[ixu fil[amsinijiet? U kemm sirna niskruplaw malajr? Kieku konna qeg[din naraw xi stazzjon Taljan u llibsa kienet fuq xi pre]entatri/i Taljana , l - istess konna na[sbuha? g[al pa;na 17
Ira Losco – minbarra l-le[en impekkabbli li g[andha, g[andha s-sbu[ija u l-figura li kull mara tixtieq li jkollha
www.maltarightnow.com
ATTWALITÀ
Is-Sibt, 22 ta’ Frar, 2014
17
minn pa;na 16
Ejjew inkunu realisti/i u nistaqsu lilna nfusna g[aliex noqog[du naqilg[u dawn il-kontroversji g[alxejn. }gur u mhux forsi li kull min g[andu l-figura ta’ Ira jew simili, jixtieq li jilbes libsa b[al dik... u g[aliex le? BlIngli] ng[idu “if you have it, flaunt it”. Il-[wejje; ta’ fuq stage g[andhom ikunu jispikkaw aktar minn dawk il-[wejje; li no[or;u bihom, g[aliex meta artist jew artista jkunu qed jag[tu wirja, ikunu qed jippre]entaw id-dehra tag[hom ukoll. F’dawn il-jiem tkellimt fit-tul ma’ Drew Warhurst. id-disinjatur uffi/jali ta’ Ira, li qalli li f’;img[a kellu, kemm hu kif ukoll il-[ajjata Rose Calleja, jiddisinjaw u j[itu sitt ilbiesi g[al Ira g[al dan il-festival. L-iskop u t-tema tal-ilbiesi kienu Elegant, Chic and Sexy g[aliex kollha jirrappre]entaw il- Ira Losco flimkien mat-tim ta’ esperti li jie[du [sieb id-dehra tag[ha – Diane Nikolic li tie[u [sieb l-irtokk, Drew Warhurst l-istilista karattru ta’ Ira nnifisha. Dakinhar uffi/jali tal-[wejje; li tilbes il-kantanta, Clinton Attard li jie[u [sieb ix-xag[ar, u Rose Calleja Ira ma kinitx biss pre]entatri/i, [adem fuq l-istili b’/erta atten- Libsa eleganti imma personalità u artista zjoni. Issa li jaf sew lil Ira, jaf Meta Drew Warhurst fassal ilmag[rufa u allura b[al dejjem ukoll il-personalità tag[ha. libsa tal-bizzilla, ried jo[ro; leleganza tal-bizzilla u sa[ansitra g[a]el il-kulur tal-bodysuit li Minflok noqog[du naqilg[u u kellha minn ta[t e]att fuq l-iskala nippruvaw in[amm;u lil min hu tal-kulur tal-karna;;jon tag[ha g[aliex inkella kienet titlef isverament kapa/i f’pajji]na, ejjew sabi[ u l-eleganza tal-libsa. inkunu realisti/i u nkunu kburin Kien jaf li b’din il-libsa Ira se bit-talent Malti u ninkura;;uh jkollha dehra sexy [afna, imma ]amm f’mo[[u wkoll li tkun eleganti u g[al din ir-ra;uni l-libsa ma kinitx skullata wkoll minn quddiem. Fil-fatt il-bizzilla kienet titla’ sa g[onqha. Il-bizzilla b[alissa hi moda [afna. Dan l-a[[ar fuq ir-red carpet rajna kantanti famu]i b[al Beyonce u Shakira libsin ilbiesi simili, u qbilna li meta rajna rritratti tal-ilbiesi tag[hom, kollha kienu sbie[ u dan kollu g[aliex pre]entement dan il-materjal huwa popolari immens mad-disinjaturi tal-moda. Drew Warhurst iddisinja l[wejje; ta’ Ira g[all-Music Videos u g[al bosta avvenimenti u qabel jibda jfassal kull libsa dejjem jag[ti kas ta’ kull mod kif tista’ tidher Ira mill-udjenza pre]enti kif ukoll mit-telespettaturi li jkunu qed isegwu permezz tat-televi]joni. Sa[ansitra jid[ol fid-dettall b’liema mod l-istazzjon ikun qed ixandar. Wara l-festival, Drew Warhurst ma waqafx jir/ievi messa;;i ta’ tif[ir u dan kollu jmur g[at-tim kollu tal-kantanta li g[al kull dehra tag[ha [adem flimkien biex ix-xag[ar u l-irtokk ikunu adattati g[al kull libsa li hu ddisinja. Minflok noqog[du naqilg[u u nippruvaw in[amm;u lil min hu verament kapa/i f’pajji]na, ejjew Ira Losco flimkien ma’ Drew Warhurst li kien il-mo[[ wara s-sitt Kartolina o[ra ta’ Ira Losco b’libsa o[ra ma[duma mill-istilista inkunu realisti/i u nkunu kburin ilbiesi li libset matul l-edizzjoni ta’ din is-sena tal-festival Malti g[all-kanzunetta g[all-Ewropa tal-[wejje; Drew Warhurst bit-talent Malti u ninkura;;uh!
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 22 ta’ Frar, 2014
18
LETTERATURA
Ilsir g[al tnax-il sena Il - ;rajja ta ’ Solomon Northup ;iet mitbug[a fi New York f ’ Mejju 1 853 minn David Wilson li stqarr li l;rajja qalielu l-istess Northup u flieha, fittex, sab li kollox kien sew, u hekk ;ie l-ktieb ‘1 2 Years a Slave ’ li [are; is sena l-o[ra. Bejn l-1853 u l2013 ma [ar;ux edizzjonijiet o[ra. Solomon twieled fl - Istati Uniti fl - istat ta ’ New York f’Lulju 1808. Missieru twieled fil-jasar, meta s-sid ;ie biex imut ing[ata l-[elsien, [a lkunjom ta ’ sidu Northup , [adem fl-agrikultura, u rabba lil uliedu fis-sewwa. Solomon i]]ewwe; , kellu tliet ulied. {adem f ’ lukandi , g[amel xog[ol meta l-ferrovji bdew ji]diedu, fix-xitwa kien idoqq il - vjolin . {ajja tas - soltu . F ’ Marzu 1 84 1 iltaqa ’ ma ’ ]ew;t ir;iel ‘ rispettabbli ’ li qalulu li kienu s - sidien ta ’ /irku fejn seta’ jsib xog[ol bi [las tajjeb , dejjem fi stat ie[or.
Beda jivva;;a ma’ dawn innies, darba fost o[rajn qalulu biex jie[u grokk mag[hom , g[al darba xorob , [assu mqalleb, intilef minn sensih. F’daqqa stenba[ xi ftit, ra lil xi [add f’kamartu li tah il-parir li jmur jara tabib. {are;, ing[ata xebg[a , in[ataf , sab ru[u f’binja ta[t l-art. Hekk [ajtu tbiddlet . Sab ru[u lsir, mog[ti isem falz, ta[t id-daqqiet tal-frosta. La kien [ieles , [add ma seta ’ jag[mlu lsir. Imma dak li t[alli l-li;i jsir, bilfors hu tajjeb? Flimkien ma’ o[rajn inbieg[ qisu kien xi o;;ett jew bhima. Ilsiera mka]bra “ Huma mqarrqa
dawk li jfa[[ru lihom infushom (meta jg[idu) li l-ilsir imka]bar ma jaf xejn, ma g[andux idea ta’ kemm huma kbar id-drawwiet mg[aw;a kontrih, huma mqarrqa jekk ja[sbu li jqum minn g[arkupptejh, b’daru m/arrta u mdemma b’g[o]]a ta’ umiltà u ma[fra. G[ad ji;i jum - ji;i jekk it - talba tieg[u ti;i
Kif seta’ xi [add qarib tieg[u jew ru[ [anina jkun jaf x’;ara minnu? “Il-[ajja hi g[a]i]a g[al kull [lejqa: Id-dudu li jitkaxkar flart ji;;ieled g[aliha.” Il-bniedem g[andu ;ewwa fih ir-rieda g[all-[elsien. Sid u lsir huma a[wa bnedmin. Ilsien il-bniedem [oloq ]ew; kelmiet, b’xi mod marbuta ma ’ xulxin . G[aliex? Joe Cassar stcassar@gmail.com
milqug[a - jum ta’ twerwir, ta’ tpattija meta s-sid imiss lilu li jg[ajjat g[alxejn g[all [niena.” Solomon g[adda tnax-il sena minn sid g[all-ie[or b’bejg[, kiri, rahan. Mhux kull sid kien l - istess . Is - sid [anin , is - sid kiefer, is-sid li jilqa’ l-ilsir iddar , is - sid li j[alli l - ilsiera mxekkla ’ l bog[od minnu , isawwathom ta ’ sikwit , jag[tihom biss ftit ikel , i[addimhom bla ser[an. Ilsir li jara kif jista’ ja[rab.
:rajja li tintemm b’wi// il-;id Din il-;rajja tintemm b’wi// il - ;id . “ Fl - a[[ar is - sigriet inkixef, il-misteru kien instab tarfu. Minn ;ewwa s[ab o[xon u iswed , qalb id - dellijiet
suwed u wa[xija kont g[ext tnax-il sena, kissirt il-kewkba li kellha ddawwalli t-triq lura lejn il-[elsien. Kull nuqqas ta’ fidu/ja, kull nuqqas ta’ [e;;a malajr twarrbu… Id-dehriet u t-tis[ib tat-tfulija u ]g[o]ija, il-[sibijiet kollha ta’ jiem o[ra u sbie[, dehru u g[ebu , biddlu darhom u mxew fil-wi// b[al dellijiet li
Il-qoxra tal-ktieb ‘12 Years a Slave’
jin[allu quddiem dehra ta ’ st[ajjil... u [assejt li s-sieg[a tal-[elsien kienet waslet.” I]-]mien g[adda imma lsiera fid-dinja baqa’. Jittalbu minn jum g[al jum il-[elsien, tg[id xi darba? {ajr lil Agenda Book Shop
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 22 ta’ Frar, 2014
19
RIFLESSJONIJIET
Il-kisba tal-kuntentizza u n-namra mal-mewt Philip Seymour Hoffman m’g[adux mag[na. Instab mejjet fl-art fil-kamra tal-banju, flappartament tieg[u. Kien popolari, kellu s-su//ess, imma sab il-mewt. Kwa]i tista’ tg[id li qatel ru[u b’idejh. Jekk iva, ma jkunx lewwel wie[ed. Imma jidher li miet b’overdose wara ]mien twil jissielet mal-vizzju tad-droga. Il-pulizija sabu bosta pakketti tad-droga madwaru u siringa g[adha fi drieg[u tax-xellug. Ah! Hoffman reba[ Academy Award g[all-best actor fil-film ‘Capote’ u kien ammirat g[al bosta rappre]entazzjonijiet differenti. Niftakruh b[ala infermier
Niftakruh b[ala infermier f’‘Magnolia’, jew figura ta’ [a]en f’’Almost Famous’, ‘Hunger Games’ u ‘Mission Impossible’. {alla jibkuh lissie[ba tieg[u ta’ bosta snin, Mimi O’Donnell, u tlett itfal – u bosta ammiraturi. X’wassal biex dan l-artist tant famu] kellu jkollu dawn il-problemi li kellu hu mad-droga?
G[aliex in[akem minn din ilkilba li wasslitu sal-mewt? Li kellu su//ess fil-[ajja nistg[u ng[iduh, iva. Kien jidher kuntent, ftit qabel ma miet. G[all-inqas skont il-[bieb tieg[u. Imma jekk wie[ed ikun kuntent, g[ax g[andu jfittex li jkun aktar kuntent minn “kuntent” bid-droga? Xi rridu mill-[ajja^
Kemm hi mistoqsija li nag[mlu spiss lilna nfusna? Kemm huwa diffi/li nkunu nafu xi rridu mill-[ajja! Xi rridu biex inkunu kuntenti? U x’inhu ssu//ess? Is-su//ess jag[tik /erta ewforija, fer[, jew high. Imma l-[ajja mhix mimlija bil-highs biss. E]altazzjoni ma t[allikx dejjem hemm fuq – g[ax tindera. U b[al kull [a;a li tindera, i;;ieg[lek tfittex xi [a;a akbar, jew aktar qawwija. B’hekk xi w[ud iduru g[addroga. Id-droga tag[tik il-high jew e]altazzjoni. Imma mbag[ad anke din tindera u tkun trid do]a akbar. U hekk tersaq lejn il-limitu, fejn m’hemmx aktar xi ]]id, ming[ajr ma tersaq lejn il-mewt.
Is-su//ess jag[tik /erta ewforija, fer[, jew jag[mlek high. Imma l-[ajja mhix mimlija bil-highs biss. E]altazzjoni ma t[allikx dejjem hemm fuq – g[ax tindera. U b[al kull [a;a li tindera, i;;ieg[lek tfittex xi [a;a akbar, jew aktar qawwija Norbert Ellul-Vincenti nibit2@gmail.com
Bil-mod il-mod tersaq lejn ilmewt. {elu, [elu. G[aliex din in-namra mal-mewt^ Id-droga, mid-dehra hija l-falliment ta’ [afna li jiksbu su//ess fix-show business. U a[na nistaqsu: g[aliex din in-namra malmewt? G[aliex donnhom jixtiequ l-mewt? U kultant ifittxu l-mewt bis-suwi/idju: jaslu joqtlu ru[hom b’idejhom. G[aliex? Hija mistoqsija ;usta. G[aliex nies li jkunu fil-qu//ata tal-opinjoni pubblika, ma jkunux kuntenti b’[ajjithom, hekk li jkunu lesti biex jarmuha. G[aliex?
Donnok trid tipparagunahom ma’ o[rajn li g[al skop reli;ju] iqisu [ajjithom negozjabbli. Jag[tu [ajjithom kollha kemm hi lil skop reli;ju] jew filantropiku. San Pawl, pere]empju, jg[id, “Inqis kollox knis, [dejn li nag[raf lil Kristu” u “Ng[ix, imma mhux i]jed jien imma Kristu li jg[ix fija.” Hemm [afna nies li [allew kollox
Hemm [afna nies li [allew kollox – [ajjithom – biex jing[ataw g[all-o[rajn, fil-missjonijiet, fil-[ajja kkonsagrata, f’[idma g[all-o[rajn, b[all-;enituri li jag[mlu kull sagrifi//ju g[all-familja.
Imma hemm differenza kbira, li filwaqt li dawn jag[mlu hekk b’sej[a u dedika, l-o[rajn jag[mlu hekk b’nuqqas ta’ sodisfazzjon fil-[ajja. Min jag[ti [ajtu bis-sens, u min jarmiha. Mhix [a;a ta’ xejn tarmi [ajtek g[alxejn. Xi [a;a [a]ina jkun hemm. A[na ma nistg[ux ni;;udikaw lil min joqtol ru[u b’idejh, g[ax ma nafux il-bniedem minn xiex ikun g[addej u f’liema stat ta’ mo[[ ikun meta jasal f’dan ilpunt. Imma nistg[u naslu naffermaw li l-att, meta xi [add minna jarmi [ajtu, ikun [asra kbira. G[all-kuntrarju, min jag[ti [ajtu g[as-Saltna ta’ Alla, ji;bed ammirazzjoni u jer;a’ jsibha.
{axixa legali Fl-ewwel ta’ Jannar li g[adda f’Colorado fet[u l-ewwel [wienet awtorizzati biex ibig[u bla inkwiet ta’ xejn il-marijuana lil dawk ta’ fuq il-21 sena. Kien hemm boom. F’jum wie[ed biss dawn il[wienet kellhom bejg[ ta’ miljun dollaru. Sal-lum jing[ad li r-ritmu tal-bejg[ baqa’ l-istess. Dawn il-[wienet imma ma jistg[ux jiddepo]itaw flushom f’bank u lanqas jistg[u jinvestuhom. Il-bejjieg[a tal-[axixa jistg[u bil-li;i jkabbru sa 70 filmija tal-prodott li jbig[u. Dawn l-istess bejjieg[a ma jistg[ux jit[allsu b’/ekk jew b’xi karta bankarja imma kollox irid isir bi flus kontanti. Madwar 20 stat Amerikan, fosthom il-kapitali Washington illegalizzaw b’xi mod jew ie[or it-tkabbir, il-bejg[ jew it-tipjip tal-marijuana. Issa dak il-gvern federali li kien jikkonsidra lkannabis b[ala droga illegali se jkollu jag[laq g[ajn wa[da u f’/erti ka]i jag[laqhom it-tnejn li huma. A[bar falza Mal-ftu[ ta’ dawn il-[wienet ;riet l-a[bar li fl-ewwel jum
tag[hom kienu mietu 37 persuna b’overdose ta’ marijuana. A[bar
li dlonk ;iet mi/[uda. Statistiki juru li [add qatt ma miet b’overdose ta’ konsum ta’ [axixa. Kien ikun a[jar li min xerred dik l-a[bar kien jag[mel ftit xog[ol u jara l-verità li tista’ tkun allarmanti iktar minn overdose finta.
Hu stmat li mill-bejg[ tal-marijuana mill-[wienet legali, l-istat ta’ Colorado se jda[[al 70 miljun dollaru
X inhi l-verità^ Din l-istess mistoqsija
li kien g[amel Pilatu g[amiltha jien u ppruvajt insib twe;iba g[aliha. Il-verità hi li fl-Istati Uniti hemm sbatax-il miljun persuna li g[andhom ’il fuq minn tnax-il sena li jpejpu l-[axixa. Il-bejg[ tal-[axixa fid-dsatax-il stat Amerikan li fihom il-[axixa tinbieg[ g[al skop mediku la[[aq g[al kwa]i biljun dollaru u nofs. Hu stmat li mill-bejg[ talmarijuana mill-[wienet legali, listat ta’ Colorado se jda[[al sebg[in miljun dollaru. Imma mistoqsija o[ra li ma sibtx twe;iba g[aliha hi dwar jekk hemmx xi xibka kriminali, hemmx xi organizzazzjoni korrotta, hemmx prattiki illegali mo[bija wara dan kollu. Din hija verità li tajjeb li l-poplu jkun jafha kif sar jaf i/-/ifri li semmejt qabel. L-Italja Fl-Italja
ftit jiem ilu ;ew fi
Fr Reno Muscat OP renosop@gmail.com
tmiemhom it-ta[ditiet parlamentari dwar il-li;i hekk imsej[a Fini-Giovanardi li fi ftit kliem tg[id li l-abbbu] ta’ droga, tkun liema tkun, ji;i kkastigat bl-istess mod. Din il-li;i ma g[addietx millkmamar tad-deputati Taljani. Fl-istess jiem is-Sindku ta’ Ruma Ignazio Marini [are; bitteorija li jekk ikollu tifel adolexxenti li jkun irid jesperimenta bil-[axixa a[jar isib jixtriha b’mod legali milli ji//appas ma’ suq ta’ kriminali. Personalment din naraha teorija “g[al ;ol-[ajt”. Jekk ikolli tifel adolexxenti nippreferi nurih il-veduta kollha, bir-riskji kemm rigward issa[[a kif ukoll rigward il-kon-
dotta, milli nippre]entalu t-tentazzjoni fuq platt tal-fidda. Imma dak x’na[seb jien, u dak li na[eb jien ftit li xejn g[andu valur fejn kliem is-sindku ta’ Ruma. Ma nistax nifhem
{a;a li t[awwadni u t[allini perpless g[all-a[[ar hija kif minn banda hemm il-;lieda kontra d-drogi u mill-banda l-o[ra fta[na l-bieb g[al-legalizzazzjoni tag[ha. Ma nistax nifhem lanqas jekk bil-legalizzazzjoni tal-[axixa huwiex se jispi//a s-suq klandestin. Mhuwiex xi sigriet il-fatt li hemm suq klandestin fejn tid[ol id-droga. Hemm min qieg[ed jistaqsi di;à jekk ilprezz tal-[axixa huwiex se jor[os. Xejn mhu xejn F’so/jetà li ma temminx filvaluri, f’poplu li g[alih xejn ma hu xejn, ma nie[du xejn bi kbir li nisimg[u b’a[barijiet b[al
dawn. Imma min g[andu ftit mel[ f’mo[[u bilfors jinkwieta. Illum id-drittijiet tal-minoranzi qeg[din ikunu mismug[in, u hekk g[andu jkun, imma /erti drittijiet ta’ xi minoranzi jistg[u jkunu ta’ detriment g[ad-drittijiet tal-ma;;oranza. Hemm hi lproblema! Tajjeb li nag[tu le[en li//kejken, imma ma rridux no[onqu lill-kbir lanqas. Tajjeb li n]ommu ftit il-brejkijiet g[ax jekk nibdew nag[tu dritt li kull min jifta[ [alqu se nispi//aw b’[afna drittijiet mg[aw;in. Nistg[u nispi//aw fil-bassezzi, fir-redikolu. Nistg[u nitilfu kull sens ta’ bilan/ u direzzjoni u nibdew ng[ixu f’;ungla ta’ drittijiet. Din hija verità li g[andna llum, verità li rridu jew ma rridux, tog[;obna jew le ikollna niffa//jawha. Verità li g[andha mnejn tasal ukoll f’pajji]na. G[alhekk tajjeb inkunu nafu dwarha u minn issa no[olqu kuxjenza.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 22 ta’ Frar, 2014
20
RIFLESSJONIJIET
L-ispiritwalità tar-romol Spiss fil-ministeru sa/erdotali l-Mulej ilaqqag[ni mar-romol. Min huma? Kif jistg[u jersqu lejn il-Mulej? Te]isti spiritwalità g[alihom? Daqqa t’g[ajn lejn il-Kelma ta’ Alla malajr turini kemm ir-romol g[andhom importanza kbira kemm fi]-]ew; Testmenti, ilQadim u l-:did. L-istorja ta’ Rut Fit-Testment il-Qadim insibu li r-romol kienu foqra u minsija. Madankollu kienu eroj/i. E]empju mqaxxar ta’ dan li qieg[ed ng[id hu b’Rut. Wara li mitilha ]ew;ha sfat minsija. Imma l-eroj/ità tag[ha to[ro; mid-determinazzjoni tag[ha li t[alli lill-poplu tag[ha basta timxi wara l-kunjata tag[ha f’art barranija. Iktar tard ra;el ikbar minnha ]]ewwi;ha. Rut hija mudell g[ar-romol li jin[tie;u l-protezzjoni mit-tieni ra;el jew, iktar u iktar, il-[arsien minn ir;iel pjuttost imda[[la fi]]mien. Kemm ir-romol illum huma tassew im[arsa fil-familji u l-parro//i tag[na? L-istorja ta’ :uditta It-tieni e]empju li l-Kelma
ta’ Alla tippre]entalna dwar irromol huwa dak ta’ :uditta. Din l-armla mag[rufa mhux biss [elset lill-poplu tag[ha mit-tirannija i]da sa[ansitra rrifjutat li ti]]ewwe;. Kif qattg[et [ajjitha li kienet tla[[aq mal-105 snin? Qatg[etha tg[allem lix-xju[ talpoplu. F’:uditta g[andna mudell g[ar-romol li jag[mlu vot privat jew konsagrazzjoni pubblika. Meta l-armla tkun g[alliema hija tixxiebah mal-Ver;ni Marija, larmla l-aktar g[olja fil-;ie[, li kienet tg[allem lill-Appostli wara l-mewt ta’ :esù kif insibu fir-rivelazzjonijiet privati u millaktar interessanti dwar il-[ajja ta’ Madonna li huma mi;bura fi ktieb bit-titlu Il-Belt Mistika ta’ Alla, miktubin mill-Beata Marija minn Agreda. Min-na[a l-o[ra fit-Testment
Patri Mario Attard OFM Cap frmarioa@gmail.com
Rut hi mudell g[ar-romol li jin[tie;u l-protezzjoni mit-tieni ra;el jew, iktar u iktar, il-[arsien minn ir;iel pjuttost imda[[la fi]-]mien
Tajjeb ng[idu li jekk wie[ed jer;a’ ji]]ewwe;, dan mhuwiex kuntrarju g[all-fidi. Ma rridux ninsew ukoll li r-ra;uni g[ala fil-Bibbja r-romol huma marbuta mal-orfni hi g[aliex ir-romol kienu jie[du [siebhom il-:did ir-romol huma ppre]entati fix-xog[ol tal-qadi tal-komunità Nisranija.
li jekk :u]eppi kien g[adu [aj, ]gur li :esù ma kienx sejjer jag[mel dan il-pass.
L-istorja ta’ Tabita Hekk, ng[idu a[na
L-ewwel konsagrazzjoni fil-Knisja Rigward ir-romol fil-Knisja ewlenija ta’ min jg[id li w[ud minnhom kienu jiffurmaw lewwel forma ta’ konsagrazzjoni fil-Knisja. Il-ministeru tar-romol
l-armla Tabita hija mqajma mill-imwiet g[aliex kienet ta’ [tie;a kbira filqadi tal-komunità. Ming[ajrha lmembri tal-komunità Nisranija ta’ :affa ma setg[u jag[mlu xejn! (ara Atti 9:36-42). Romol kontemplattivi fit-Testment il-:did huma mxebbha ma’ Anna li ma kinitx titwarrab mit-Tempju biex taqdi lil Alla fis-sawm u t-talb b[ala t[ejjija g[all-mi;ja tal-Messija. Ma nistg[ux ma niftakrux f’Marija, Omm :esù u Ommna, b[ala larmla kontemplattiva. Skont ittradizzjoni Efesina Marija qattg[et [ajjitha tikkontempla fuq dak li wettaq Binha fostna. Xi w[ud jg[idu li :esù kien sensittiv [afna g[ar-romol g[aliex kien jaf minn xiex g[addiet ommu stess. G[alhekk huwa fada lil Marija f’idejn :wanni. ?ertament
ikkonsagrati beda jmajna sakemm sparixxa g[alkollox mat-twaqqif tal-komunitajiet tas-sorijiet. G[allgrazzja ta’ Alla l-ministeru tag[hom qieg[ed jer;a’ jin;ieb g[ad-dawl. Fl-Ewwel Ittra lil Timotju (1 Tim 5:3-16) insibu referenzi importanti g[ar-romol. “Jekk mara armla g[andha lulied jew ulied uliedha, dawn g[andhom jitg[allmu l-ewwel jag[mlu dmirhom billi j;ibu rispett lill-familja tag[hom u jroddu lill-;enituri tag[hom dak li [aqqhom: g[ax dan jog[;ob lil Alla” (1 Tim 5: 4). Madankollu romol li huma
wa[edhom g[andhom jg[ixu [ajjithom fit-talb. Ir-romol ]g[a]ag[ g[andhom ji;u meg[juna biex ma jid[lux g[al ]wi;ijiet li aktar tard ikunu g[alew li da[lu fihom. Tajjeb ng[idu li jekk wie[ed jer;a’ ji]]ewwe;, dan mhuwiex kuntrarju g[all-fidi. Ma rridux ninsew ukoll li r-ra;uni g[aliex fil-Bibbja r-romol huma marbuta mal-orfni hi g[aliex irromol kienu jie[du [siebhom. Fil-[ajjiet tal-qaddisin wie[ed jinnota li [afna romol kellhom ]wie; [ieni. Barra minn hekk qalb qaddisa u sensittiva ta’ mara miftu[a g[al Alla tesperjenza iktar niket u w;ig[ minn dik ta’ mara li mo[[ha biss fil-frug[a tal-[ajja. Jekk l-imwiet tal-ir;iel tag[hom se[[ew wara perjodu twil ta’ mard, [afna romol [assew niket kbir li jinfdilhom qalbhom meta ]wie;hom mitulhom. Madankollu wara li ;arrbu telfa daqshekk kbira dawn ir-romol bdew jirkupraw malajr. Min-na[a l-o[ra jekk ilmewt tkun se[[et g[al g[arrieda r-
romol jg[addu minn fa]ijiet ta’ xokk. Problemi pratti/i o[ra jag[mlulhom [ajjithom bil-wisq i]jed diffi/li tant li ma jirnexxilhom qatt jadattaw ru[hom g[as-sitwazzjoni tag[hom. Anki jekk xi r;iel tannisa qaddisa ma kinux je//ellaw fil-[ajja tal-virtù xorta wa[da rromol qaddisa [assew in-nuqqas tag[hhom meta mitulhom. Lumanità tibqa’ umanità anki filqdusija! Xi romol qaddisa spi//aw jie[du [sieb uliedhom wara li ]wie;hom mietu. G[alhekk parti mill-mixja tag[hom lejn Alla kienet tfisser ukoll li jibqg[u jaqdu l-obbligi tag[hom ta’ ;enituri billi rabbewhom b’valuri Insara. L-istorja ta’ Rita
Wa[da minnhom kienet Santa Rita. Wara li ]ew;ha safa maqtul uliedha kienu determinati li jfittxu l-qattiela ta’ missierhom u jag[mlu vendetta minnhom kif tmiss il-li;i. Madankollu l-armla Rita rnexxielha tipperswadi lil uliedha subien biex jikkonvertu. Imnalla se[[ hekk g[aliex ttnejn li huma sfaw vittmi ta’ epidemija li kaxkrithom sal-qabar f’età daqshekk /kejkna. Mille]empju ta’ Santa Rita r-romol huma m[e;;a li jitfg[u l-inkwiet li g[andhom fuq uliedhom fil-qalb ta’ :esù. O[rajn, b[al Santa Marguerite d’Youville, jg[addu minn kri]ijiet finanzjarji kbar. Ilqdusija ta’ dawn it-talin tidher g[aliex minkejja din il-kri]i xorta wa[da baqg[u j[obbu lil :esù filbatut!
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 22 ta’ Frar, 2014
21
RIFLESSJONIJIET
Biex l-ulied jikbru f’adulti maturi b’identità /ara Ta[t il - kappa tax - xemx m ’ hemmx im[abba u rabta ikbar minn dik ta’ bejn l-omm u l-ulied tag[ha. Alla jinse; lulied fil-;uf tal-omm u permezz tal - omm g[al disa ’ xhur s[a[, sakemm dawn ikunu lesti li jo[or;u g[ad - dawl , u mbag[ad, bil-mod il-mod, jinqatg[u minnha, l-ewwel fi]ikament, imbag[ad psikolo;ikament . Fi kliem Freud , ma jibqg[ux estensjoni tag[ha, bi//a minnha, imma jsiru persuni separati b’individwalità u b’personalità awtonoma. Il-psikologu Antoine Vergote jkompli ji]viluppa dan il-[sieb ta’ Freud u jistqarr li l-bniedem ikun tassew matur meta jifforma identità , fi kliem ie[or , meta jkun jaf min hu verament, isir sid ta’ [ajtu u jkun kapa/i jidde/iedi g[alih innifsu , u meta jkun kapa/i j[obb tassew u jid[ol f’intimità.
Dun Anton Teuma Direttur ta/-?entru tal-Familja :wanni Pawlu II
b[all - o[rajn ? Min jaf , jekk almenu fuq livell emotiv, g[al u[ud minn dawn [utna, l-ulied humiex meqjusa b[ala sempli/i estensjoni, xi [a;a li tkomplihom, xi [a;a li tissodisfalhom il-b]onnijiet tag[hom?
Pro/ess ta’ separazzjoni
Hekk ji;rilu kull bniedem adult u matur. Wara li jo[ro; mill-;uf, jibda pro/ess ta’ separazzjoni sana minn ommu , separazzjoni li til[aq il-qofol tag[ha meta l - iben adult jo[ro; mid-dar (li mhix g[ajr il - ;uf psikolo;iku) u jkun kapa/i jfendi g[al rasu. Meta l - bniedem ikollu identità u jkun kapa/i jidde/iedi g[alih innifsu, fi kliem ie[or, meta jkun sostanzjalment liberu ... dakinhar ikun kapa/i j[obb tassew! Kernberg , psikologu Amerikan, konvint li jekk liben jibqa’ mwa[[al mal-omm u jibqa’ jqisha b[ala sempli/i estensjoni tieg[u, it-tifel ma jkunx kapa/i j[obb tassew! Dan min[abba li ma jkollux identità proprja! L-im[abba tieg[u tkun sempli/ement [ier;a mill-bi]a’ li jitlef bi//a minnu u mhux mil-libertà tal-g[otja g[all-;id veru tal-persuna l-o[ra! L-im[abba vera
Jekk qeg[din ni//elebraw lg[otja ta’ organu min-na[a taliben lil ommu, qeg[din ni//elebraw ukoll is-su//ess ta’ dan ilpro/ess ta’ maturità, fi kliem il-psikologa Margareth Mahler, is-su//ess tal-pro/ess ta’ ‘separazzjoni u individwazzjoni’. Qeg[din ni//elebraw il kapa/ità ta ’ m[abba vera li tag[ti lilha nfisha g[al min t[obb . “ M ’ hemmx im[abba akbar minn din, li wie[ed jag[ti [ajtu g[al [biebu” (:w 12). Ilkapa/ità tal - im[abba vera , tista’ ti;i minn identità /ara. Ming[ajr identità /ara ma jistax
Kemm tkun [a;a sabi[a li l-ulied jitrabbew fl-ambjent naturali ta’ m[abba bejn ra;el u mara li fiha tnisslu bijolo;ikament! Jew g[all-inqas f’ambjent simili g[al dak naturali
Min jaf jekk ix-xewqa ossessiva u inkontrollata ta’ w[ud mill-koppji omosesswali li jkollhom l-ulied hix ;ejja min-nuqqas ta’ a//ettazzjoni vera tag[hom infushom u tar-relazzjoni, u mix-xewqa li jkunu b[all-o[rajn^ ikun hemm komunjoni, imma jkun hemm konfu]joni. F’dan il-pro/ess ta’ separazzjoni bejn l-iben u ommu, hu indispensabbli r - rwol tal missier jew tal-figura maskili. Altea Horner, psikologa tarrelazzjonijiet o;;ettwali , tistqarr li r - rwol tal - missier huwa fundamentali mhux biss g[ax hekk idde/idiet in-natura, fi kliem ie[or g[aliex l-iben hu frott il-fu]joni tal-ovum talomm mal-isperma tal-missier, imma g[ax hekk jitlob pro/ess ta’ ]vilupp psikolo;iku san. Il - psikologi kollha tal i]vilupp , ir - ri/erkaturi serji jaqblu li ming[ajr il-pre]enza tal-figura maskili t-tifel isibha bi tqila [afna li jinqata’ minn ommu, u g[alhekk li jifforma identità proprja b ’ mod li jitg[allem i[obb verament. Ittifel, hu u jikber, jinduna li hu mhux b[al ommu; inkonxjament jag[raf li hu simili g[al missieru u, filwaqt li jinfatam minn ommu, i[oss il-b]onn li jidentifika ru[u ma’ missieru. Fl-istess waqt it-tifel jinduna li
meta jibni identità simili g[al ta’ missieru, hu jista’ j[obb lil ommu kif ukoll il-persuna femminili b’mod s[i[. Diffikultà fil-formazzjoni Skont Freud u l-psikanalisi kontemporanja, in-nuqqas ta’ pre]enza attiva tal-missier jew ta ’ figura maskili minfloku , iwassal g[al diffikultà fil-formazzjoni tal-identità u b[ala konsegwenza diffikultà fil maturità u fil-kapa/ità vera talim[abba. Fi kliem Gudith Viorst ,
ri/erkatri/i psikanalista u ;urnalista Amerikana , il missier g[andu r-rwol importanti ta’ bennej li jkisser – jg[in lit-tifel jinfatam minn ommu u fl-istess waqt jg[inu jikber flidentità tieg[u. L-istess pro/ess jg[odd g[al bint, it-tifla. Il-figuri tal-;enituri, omm u missier, huma ne/essarji biex tidentifika ru[ha ma’ ommha u titg[allem t[obb lil missierha, kif ukoll ilpersuna maskili b’mod s[i[. Jekk a[na nidde/iedu li nintervjenu f ’ dan il - pro/ess
delikat , ]gur li ma nkunux qeg[din nag[mluh g[all - ;id veru tal-ulied! Alla[ares qatt jekk nag[mluh sempli/ement biex nissodisfaw b]onnijiet egoisti/i jew biex in[arsu drittijiet fittizji. Li nippretendu li nistg[u nidde/iedu a[na liema hu lambjent li fih g[andhom jikbru l-ulied hu nuqqas ta’ a//ettazzjoni ta’ pro/ess naturali konsolidat . B ’ riferiment dirett g[all-problematika li g[addejjin minnha b[alissa f’pajji]na, min jaf jekk ir-rieda li niddelegaw missjoni b[al din lill-persuni b ’ orjentament omosess wali hix ;ejja min-nuqqas ta’ kapa/ità tag[na li na//ettawhom verament kif inhuma? U g[alhekk nattribwulhom dak li mhux naturali g[alihom? Min jaf jekk ix-xewqa ossessiva u inkontrollata ta ’ w[ud mill - koppji omosesswali li jkollhom l-ulied hix ;ejja minnuqqas ta’ a//ettazzjoni vera tag[hom infushom u tar-relazzjoni, u mix-xewqa li jkunu
L-ambjent naturali ta’ m[abba bejn ra;el u mara Kemm tkun [a;a sabi[a li liben jitrabba fl-ambjent naturali ta’ m[abba bejn ra;el u mara li fiha tnissel bijolo;ikament! Jew almenu f’ambjent simili g[al dak naturali! Kull iben jg[ix bin-nostal;ija li jkun jaf fil - fond lil ommu u lil missieru li nisluh, anke l-ulied li twieldu u trabbew fl-ambjent tal-familja naturali li nislithom! Aktar u aktar dawk li ma jitrabbewx fil - familja naturali tag[hom – din hi l-esperjenza ta’ kull min jadotta l-ulied! Ejjew ma n[allux li xi wlied,
ming[ajr [tija tag[hom u ming[ajr ma jag[]lu huma, ji;u m/a[[da minn dan il-pro/ess naturali jew wie[ed simili, li jg[inhom jikbru f’adulti maturi b’identità /ara u allura adulti kuntenti li kapa/i j[obbu mhux g[alihom infushom imma primarjament g[all - ;id tal - per suna ma[buba. Dan jiddependi minna, fejn irridu nie[du s-so/jetà tag[na, jekk irridux nibnuha fuq ilb]onnijiet egoisti/i, fuq il-konvenjenzi u l - opportuni]mi ekonomi/i jew politi/i tal mument , jew jekk irridux nkomplu nibnuha fuq il-pjanta ori;inali tag[ha mog[tija lilna min-natura nfisha. Jalla nfittxu dejjem iktar dak li hu naturali, kif qed nippruvaw nag[mlu fejn jid[ol l-ikel san [ieles mill - medi/inali u minn modifiki ;eneti/i , kif qed nippruvaw in[arsu l-ambjent naturali ta ’ pajji]na . Qeg[din nippruvaw in[allu nnatura kif inhi, f’[afna aspetti tag[ha... jalla ma nkomplux imbag[bsu fin-natura tal-bniedem innifsu!
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 22 ta’ Frar, 2014
22
TV#RADJU
06>00
Bon;u 101 Weekend (b’waqfiet g[all-A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 08>30 Anali]i tal-:urnali)
09>00
A[barijiet
09>05
Wara l-Breakfast
10>00
A[barijiet
10>35
Il-Fatti Kollha
11>55
Avvi]i tal-Mewt
12>00
A[barijiet
12.30
Mil-Lenti }ag[]ug[a
13>30
Italomix
15>00
A[barijiet fil-qosor
15>05
Skor (b’waqfiet g[all-A[barijiet fl-16>00 u fil-17>00)
17>55
Avvi]i tal-Mewt
18>00
A[barijiet
18>30
Hits Parade
20>30
Country Music Club
21>00
Fuzzbox Saturday Special
22>30
Il-Fatti Kollha (r).
G[at-tfal fuq il-Cable Disney Channel
06:45 - Good Luck Charlie 07:05 Dog With a Blog 07:30 - Shake It Up! 07:55 - Austin & Ally 08:15 - A.N.T. Farm 08:40 - Dog With a Blog 09:05 - Jessie 09:25 - Wolfblood 09:50 The Suite Life on Deck 10:15 A.N.T. Farm 10:35 - Austin & Ally 11:00 - Shake It Up! 11:25 - That’s So Raven 11:45 - Jessie 12:10 - Good Luck Charlie 12:35 - Dog With a Blog 13:00 - Wolfblood 13:25 Gravity Falls 13:50 - Jessie 14:10 Violetta 15:00 - Mickey Mouse 15:05 - Teen Beach Movie 16:30 - Good Luck Charlie 16:55 - Dog With a Blog 17:20 - Violetta 18:05 - Jessie 18:30 - My Babysitter’s a Vampire 18:50 - Wolfblood 19:15 - Gravity Falls 19:40 - Shake It Up! 20:00 Austin & Ally 20:25 - A.N.T. Farm 20:50 - Good Luck Charlie 21:10 Wizards of Waverly Place 21:35 Wizards of Waverly Place 22:00 The Suite Life of Zack & Cody 22:45 - Sonny With a Chance 23:05 - Sonny With a Chance 23:30 - The Suite Life on Deck. Nickelodeon
07:05 - The Penguins of Madagascar 07:30 - SpongeBob SquarePants 07:55 - SpongeBob SquarePants 08:20 - Dora the Explorer 08:45 Umizoomis 09:10 - Tickety Toc 09:28 Little Kingdom 09:35 - PAW Patrol 10:00 - Go, Diego, Go! 10:25 - Olive the Ostrich 10:50 - Bubble Guppies 11:15 - Winx Club 11:40 Totally Spies! 12:05 - T.U.F.F. Puppy 12:30 - iCarly 12:55 - Victorious 13:20 - Big Time Rush 13:45 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:40 - The Penguins of Madagascar 15:30 - SpongeBob SquarePants 15:55 - Rabbids Invasion 16:20 Marvin Marvin 16:45 - iCarly 17:10 - Big Time Rush 17:35 - Totally Spies! 18:00 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 18:25 - The Penguins of Madagascar 18:50 - The Fairly OddParents 19:15 - Robot and Monster 19:40 - Victorious 20:05 iCarly 20:30 - SpongeBob SquarePants 20:55 - Avatar: The Legend of Aang 21:45 - Big Time Rush 22:10 - The Penguins of Madagascar 23:25 - iCarly 23:50 – Victorious. Jim Jam
07:00 - Nouky & Friends 07:05 Rubbadubbers 07:15 - Oswald 07:30
Fluffy Gardens 07:37 Fluffy Gardens 07:45 - Jarmies 08:00 Kipper 08:10 - Kipper 08:20 - Mio Mao 08:25 - What’s The Big Idea? 08:30 - Gazoon 08:35 - Gazoon 08:40 - Wobblyland 08:45 - IglooGloo 09:00 - Heroes of the City 09:15 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 - Benjamin’s Farm 09:45 - My Animal Friends 10:00 See the Sea 10:05 - Lots & Lots Of... 10:20 - Bob the Builder 10:30 Fireman Sam 10:40 - Thomas and Friends 10:50 - See the Sea 10:55 Nouky & Friends 11:00 Rubbadubbers 11:10 - Pingu 11:15 Tiny Planets 11:20 - Pingu 11:25 Tiny Planets 11:30 - Monkey See, Monkey Do 11:40 - Barney & Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:17 Fluffy Gardens 12:25 - Jarmies 12:40 - Mio Mao 12:45 - What’s The Big Idea? 12:50 - Heroes of the City 13:05 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:30 - Kipper 13:40 - Kipper 13:50 - Gazoon 13:55 - Gazoon 14:00 - Wobblyland 14:05 - IglooGloo 14:20 - Benjamin’s Farm 14:25 - My Animal Friends 14:40 - See the Sea 14:45 - Lots & Lots Of... 15:00 Fluffy Gardens 15:07 Fluffy Gardens 15:15 - Jarmies 15:30 - Angelina Ballerina 15:45 - Monkey See, Monkey Do 15:55 - Barney & Friends 16:25 - Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 - Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 - Igloo-Gloo 17:00 - Bob the Builder 17:10 - Fireman Sam 17:20 Thomas and Friends 17:30 - See the Sea 17:35 - Tork 17:45 - Dougie in Disguise 17:55 - Slim Pig 18:05 Heroes of the City 18:20 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:45 What’s The Big Idea? 18:50 - Nouky & Friends 18:55 - My Animal Friends 19:10 - See the Sea 19:15 - Lots & Lots Of... 19:30 - Monkey See, Monkey Do 19:40 - Barney & Friends 20:10 - Wobblyland 20:15 Dougie in Disguise 20:25 - Slim Pig 20:35 - Connie the Cow 20:45 Angelina Ballerina 21:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 - Heroes of the City 21:40 What’s The Big Idea? 21:45 - Pingu 21:50 - Tiny Planets 21:55 - Pingu 22:00 - Bob the Builder 22:10 Fireman Sam 22:20 - Thomas and Friends 22:30 - See the Sea 22:35 Dougie in Disguise 22:45 - Slim Pig 22:55 - Connie the Cow 23:05 - Tork 23:15 - Benjamin’s Farm 23:20 - My Animal Friends 23:35 - Nouky & Friends 23:40 - What’s The Big Idea? 23:45 - Wobblyland 23:50 - Barney & Friends. -
Film ma[dum fl-2006 bl-atturi prin/ipali Mitchel Musso, Sam Lerner u Spencer Locke
Monster House – Italia 1, 19>25
Tliet ]g[a]ag[ kienu qeg[din iduru l-akkwati ta’ fejn joqog[du u jindunaw li d-dar tal-;irien tag[hom hi dar kompletament differenti minn kull dar o[ra fid-dinja. Din id-dar hi [ajja, tie[u n-nifs u fuq kollox, hi mostru tal-bi]a’. X’ji;ri mi]-]g[a]ag[ li skoprew dan is-sigriet? Jibqg[u [ajjin? TVM
Smash
07:00 - Morning News loop 07:30 Greatest romances 08:00 - Malta u lil Hinn Minnha 09:30 – Click 1 0 : 00 - MEA ( r) 1 0 : 30 Madwarna ( r) 11: 00 - The Wedding Battle (r) 12:00 – A[barijiet 12:10 - Paqpaq lifestyle (r) 12:45 – Sibtek 14:00 - A[barijiet fil-qosor 14:05 - (ikompli) Sibtek 1 6 : 00 – A[barijiet 1 6 : 05 – Luxdesign 17:10 - Rajt ma rajtx 17:45 – Kelmag[all[ajja 18:00 – A[barijiet 18:55 - Animal Diaries 20:00 – L-A[barijiet 20:45 - Malta music awards 23:30 – A[barijiet 24:00 – Sibtek.
09:30 - A to Z Teleshopping 13:00 Fil-K/ina ma’ Farah (r) 14:00 Er;a’ Lura 15:30 – Dokumentarju 16:00 - M’intix wa[dek 16:30 - D bride 17:30 - A[barijiet ta’ barra 1 8 :1 5 - Bingo 75 1 8 : 40 – Dokumentarju 19:00 – A[barijiet 19:30 - Nursery stars 20:30 – Forum 21:30 – Dokumentarju 22:00 – A[barijiet 22:30 - Poker.
-
TVM 2
08:30 - Great Romances 09:00 – Click 09:30 – MEA 10:00 G[awdex illum ( r) 1 0 : 30 Tuffi[at Migduma 11: 00 Bijografiji (r) 12:00 – 3-Pointer 12:30 – Ruggers 13:30 - Ti;rijiet biss 14.00 - Champions League Magazine Programme 14:30 – Starboard 15:00 - Paqpaq Motor Sport 15:30 – Bijografiji 16:00 – Gadgets 17.00 – Venere 18:00 World cup magazine programm 18:30 - Quddiesa minn ta’ Pinu 19:15 - Paq paq on test 19:30 Rajtx ma rajtx 20:00 - Great romances 20:30 - A[barijiet g[al Dawk Neqsin mis-Smig[ 20:40 – Realtà 21:45 – Kurrenti 22:30 Malta u Lil Hinn Minnha (r) 23:35 - A[barijiet bl-Ingli]. One
08:00 – Teleshopping 08:30 Breakfast News 1 0 : 30 – Teleshopping 11:00 - Sieg[a ]mien weekend 12:30 - ONE News 12:40 – Looks 13:45 - Arani issa 16:00 - Living Room 17:30 - ONE News 17:40 - Pink Panther 18:15 - On D Road 19:00 – Te]ori 19:10 – Lottu 19:30 - ONE News 20:15 - Zona sport (r) 20:45 - Saturday Xpress 22:15 - Bin 61 (r) 23:00 – Popcorn 23:30 - ONE News.
-
Film 1972 09:35 - L’elisir del sabato 11:00 - Bellitalia 12:00 Tg 3 12:25 - Tgr l’Italia de il Settimanale 12:55 - Tgr ambiente Italia 14:00 - TG regione 14:45 Tg 3 pixel 15:00 - TV talk per un pugno di libri 17:50 - Rai player 18:55 - Tg 3 19:30 - Tg 3 regione 20:00 – Blob 20:10 - Che tempo che fa 20:30 - Armageddon. Film 23:05 - Tg 3 23:25 – Liberi a Meta.. Canale 5
Raiuno
07:00 - Tg 1 07:05 - Rai Parlamento 08:00 - Tg 1 08:25 Uno mattina in famiglia 09:00 - Tg 1 09:30 - Tg 1 L.I.S. 10:15 - Linea verde orizzonti 10:55 - Basilica di San Pietro: Concistro per la creazione di nuovi Cardinal 12:00 - La prova del cuoco 13:30 - Tg 1 14:00 - Easy Driver 14:30 - Le amiche del sabato 17:00 - Tg 1 17:15 - A sua immagine 17:45 Passaggio a nord-ovest 18:50 – L’eredità 20:00 - Tg 1 20:35 – Eurovisione 24:00 - TG1 Notte. Raidue
06:40 - Il divertinglese 07:20 Labou. Film 1990 08:45 - Inside the world 09:30 - Rai Parlamento Punto Europa 10:00 - Sulla via di Damasco 10:30 - Cronache animali 11. 20 - Mezzogorno famiglia 13:00 - Tg 2 giorno 13:25 - Rai sport dribbling 14:00 - Sea patrol 15:35 - Voyager factory 17:10 Sereno variabile 18:05 - Rai sport 90 18:50 - Razza umana magazine 19:35 - Squadra Speciale Cobra 11 20:30 - Tg 2 21:05 - Castle (TF) 21:50 - Body of proof (TF) 22:40 Tg 2 notizie 22.55 - Rai player 23:30 - Tg 2 Dossier 00:15 - Tg 2 Storie. Raitre
06:00 - Fuori orario 07|:10 - La granda vallata (TF) 07:50 - Il commissario le Guen e il caso gassot.
08:00 - Tg 5 mattina 09:10 – Superparties 10:00 - Melaverde 11:00 – Forum 13:00 - Tg 5 13:40 – Beautiful 14:10 – Amici 16:00 – Verissimo 18:50 - Avanti un altro! (kwi]]) 20:00 - Tg 5 20:40 Striscia la notizia 21:10 - C’e posta per te. Serje Taljan 2014 00:30 Speciale Tg5 01:30 - Tg 5 notte. Rete 4
07:35 - Miami vice 08:30 – Hunter 09:30 - Magazine champions league 10:00 – Donnaventura 10:50 - Ricette all’italiana 11:30 Tg 4 12:00 - Diagnosis murder 13:00 - Murder she wrote 14:00 Tg 4 14:05 - Lo sportello di Forum 15:30 - Don giusani – tre interviste 16:00 - Le indagini di Padre Castell 17:00 - Poirot: Appointment with death. Film 2008 18:55 - Tg 4 19:35 - Il segreto 20:30 - Tempesta d’amore (soap) 21:15 - Once upon a time in America. Film 1984. Italia 1
06:55 – Cybergirls 07:45 - True Jackson VP 08:35 – Glee 10:30 Secret circle (TF) 12:25 - Studio aperto 13:00 - Sport Mediaset 13:40 - Batman & Robin. Film1997 18:00 - How I met your mother 18:30 - Studio aperto 19:00 - Tom and Jerry 19:25 - Monster house. Film 2006 21:10 - Harry Potter and the order of the phoenix Film 2007 24:00 - College road trip. Film 2008.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 22 ta’ Frar, 2014
23
TV#RADJU F. Living
GO Stars
07:00 - Ashram 09:00 - F. Living Magazine 10:00 - Belle Donne 12:00 Teleshopping 13:00 Niltaqg[u 15:00 Teleshopping 16:00 - Bejnietna 18:00 Teleshopping 20:30 - Tie; tal-{olm 21:30 - Bejnietna 23:30 - Fil-:nien ma’ Melo 24:00 - Madagascar 01:30 Teleshopping.
07:45 - Paranorman 10:55 - Mad buddies 12:25 - The incredible Burt Wonderstone 14:10 - World war Z 16:10 - The hurt locker 18:25 - Alice in wonderland 20:15 - In plain sight 21:00 - The Bletchley circle 22:00 – Deadfall 23:35 - The sessions 01:10 –
Xejk
07:30 – Just For Laughs 07:45 – Total Request Show 09:45 – Football Daily 09:50 – Shout Out 10:00 – Love and Romance 10:45 – Tele Market Deals 11:45 – Just for Laughts 12:00 – Top 10 13:30 – The 80’s 14:00 – Local Angle 15:00 – The 90’s 15:30 – Tele Market Deals 16:30 – Tele Market Deals 16:30 – Hits 16:50 – Shout Out 17:00 – Jimpurtani 17:45 – Maltese Music 18:00 – Back in Time 80’s and more 20:00 – Just for Laughs 20:15 – Shout Out 20:30 – Just for Laughs 21:55 – Football Daily 22:00 – Music Documentary 23:00 – audio video clips 23:45 – Tele Market Deals. Melita More
09:00 - Private Practice 09:45 - Private Practice 10:30 - Private Practice 11:15 Private Practice 12:00 - Private Practice 12:45 - SMASH 13:30 - The Mentalist 14:15 - The Mentalist 15:00 - The Mentalist 15:45 - The Mentalist 16:30 The Mentalist 17:15 - Mike & Molly 17:45 - Whitney 18:30 - Chicago Fire 19:15 - Grey’s Anatomy 20:00 - How I Met Your Mother 20:30 - Amazing Race 21:15 - Game Of Thrones 22:15 Spartacus 23:15 - Suits 00:00 - GO ON 00:30 - Dallas 01:15 – Alcatraz. La 5
07:30 - Tempesta d’amore 08:30 Centrovetrine 11:00 - Mediashopping 11:15 - Follow me 12:10 - Extreme makover home edit 14:00 - Royal pains (TF) 15:30 - Il cibo si fa bello 16:00 Aspettando grande fratello 18:30 - Amici 20:05 - Extreme makeover. home edition 21:10 – Sotto una romantica luna. Film 2011 23:00 – Cruel intentions. |Film 1999 00:
BBC Entertainment
06:40 - Jackanory Junior 06:50 - Garth and Bev 07:05 - The Large Family 07:15 - Mr Bloom’s Nursery 07:35 Nuzzle and Scratch: Frock and Roll 07:55 Jackanory Junior 08:10 - The Weakest Link 08:55 - Tough Guy Or Chicken? 09:45 - Only Fools and Horses... 10:15 - Blackadder the Third 10:45 - Walk on the Wild Side 11:15 My Hero 11:45 - A Farmer’s Life for Me 12:40 - The Vicar of Dibley 13:05 Tough Guy Or Chicken? 14:00 Casualty 14:50 - EastEnders 15:20 EastEnders 15:45 - EastEnders 16:15 EastEnders 16:45 - Only Fools and Horses... 17:15 - Only Fools and Horses... 17:45 - Only Fools and Horses... 18:15 A Farmer’s Life for Me 19:10 - Tough Guy Or Chicken? 20:00 Live at the Apollo 20:45 - Alan Carr Live: Spexy Beast 21:30 - DCI Banks 22:20 - Him & Her 22:50 - Stewart Lee’s Comedy Vehicle 23:20 - The Vicar of Dibley 23:50 -Last Man Standing. MGM Movie
06:20 - Race for the Yankee Zephyr 08:10 - Kings of the Sun 09:55 - The Playboys 11:45 - Ghoulies 13:05 - Mr North 14:35 - The Cutting Edge 16:15 Nothing Personal 17:55 MGM’s Big Screen 18:10 - After Dark, My Sweet 20:00 - Last Rites 21:40 - The Pope Must Die 23:20 - Death Wish V: The Face of Death. Diva Universal
06:55 - Law & Order 07:50 - Law & Order 08:50 - Agatha Christie’s Poirot 09:45 - Agatha Christie’s Poirot 10:40 ER 11:35 -ER 12:30 - Wolff’s Turf 13:25 - Wolff’s Turf 14:20 - Law & Order 15:13 - Law & Order 16:05 -
Strong Medicine 16:55 - Strong Medicine 17:50 - Marple: 4:50 From Paddington 19:39 Great Women 19:50 Miss Fisher’s Murder Mysteries 20:50 Great Women 21:00 - Lucky Day 22:45 - Meglio Se Stai Zitta 23:00 - Mr Selfridge. Discovery Channel
06:25 - Rides: Roush Racing 07:15 Fifth Gear 07:45 - Fifth Gear 08:10 Mega Builders: Giant Floating Bridge 09:05 - The Real Hustle 09:30 - The Real Hustle 09:55 - The Real Hustle 10:25 - The Real Hustle 10:50 - The Real Hustle: Undercover 11:15 - The Real Hustle: Undercover 11:40 - The Real Hustle: Undercover 12:10 - The Real Hustle: Undercover 12:35 - The Real Hustle: Undercover 13:05 - The Real Hustle: Undercover 13:30 The Real Hustle: Undercover 14:00 - The Real Hustle: Undercover 14:25 - How It’s Made: Dream Cars: Morgan Aero Coupe 14:55 - How It’s Made: Dream Cars: Porche 911 15:20 World’s Biggest Ship: Huge Hull 16:15 Wheeler Dealers: Cadillac Coupe 17:10 How Do They Do It? 17:40 - How Do They Do It? 18:05 - Crash Course: Car over Cliff 18:35 Chasing Classic Cars: A Mysterious Find 19:00 - Fifth Gear 20:00 - Flip Men 20:30 - Money Barn: Throw Money From the Train 21:00 - Auction Hunters: Flying Ton, Creeping Allen 21:30 - Auction Hunters: Whip It Good 22:00 - River Monsters: Killer Torpedo 23:00 - Bear Grylls: Escape From Hell. Discovery World
06:50 - Out of the Wild: Venezuela 07:45 - Out of the Wild: Venezuela 08:35 Treasure Quest 09:30 - Treasure Quest 10:20 - Inventions That Shook the World 11:10 - Inventions That Shook the World 12:05 - Inventions That Shook the World 12:55 - Mummy King Mystery 13:50 - Curiosity 14:45 - Long Way Down 15:40 - Curiosity 17:25 Into the Unknown With Josh Bernstein 18:20 - Alps From Above 19:10 Secrets of... 20:05 - Long Way Down 21:00 - Into the Unknown With Josh Bernstein 21:55 - Legend Detectives 22:50 - Bizarre Foods 23:45 - I Was Bitten.
07>00 08>30 11>30 12>30 13>30 14>00 14>05 16>00 17>00 17>30 18>00 18>05 19>10 19>30 20>15 20>30 21>30 21>35 22>00 23>00
Sport fuq il-Cable Eurosport 1
08:30 - ISU Grand Prix, Figure Skating (Live) 09:45 - ISU Grand Prix, Figure Skating 10:30 - ISU Grand Prix, Figure Skating 11:15 ISU Grand Prix, Figure Skating (Live) 12:45 - FIFA Under 17 World Cup Football 14:00 - UEFA Women’s Champions League Football (Live) 16:00 - FIFA Under 17 World Cup Football 17:00 - ISU Grand Prix, Figure Skating 18:00 - ISU Grand Prix, Figure Skating 19:00 - FIFA Under 17 World Cup Football 20:00 Boxing 21:00 - Live Superkombat Fighting Championship Kickboxing. Eurosport 2
06:30 - UEFA Under-21 International Championship Futsal 07:30 - World Cup Qualifier Football 08:30 - World Cup Qualifier Football 09:15 - World Cup Qualifier Football 10:00 - World Cup, World Tour 11:00 - Summer Grand Prix Ski Jumping 12:30 - FIS World Cup Alpine Skiing 13:30 European Tour Snooker 15:30 World Cup, World Tour 16:30 UEFA Under-21 International Championship Futsal 17:30 Summer Grand Prix Ski Jumping 19:00 - World Cup Qualifier Football 20:00 - World Cup, World Tour 21:00 - UEFA Under-21 International Championship Futsal 22:00 - Total KO 23:00 - Total KO. GO sports 1
07:00 - PGA European Tour - WGC Accenture Match Play Championship - Day 3 11:00 - ATP World Tour 500 - ABN AMRO World Tennis Tournament, Rotterdam – Highlights 12:00 - RBS Six Nations - Wales v France 14:00 - Barclays Premier League - Premier League World 14:30 - RBS Six Nations - Italy v Scotland LIVE 17:00 RBS Six Nations - England v Ireland (Live) 19:00 - Barclays Premier League Week 27 - Chelsea v Everton 21:00 ATP World Tour 500 - Rio Open 500 - Semi Finals (Live) 02:00 - Ligue 1 Round 26 - Olympique de Marseille v Lorient 04:00 - Trans World Sport 05:00 - Barclays Premier League Week 27 - West Ham Utd v Southampton. Film ma[dum fis-sena 2007 bl-atturi prin/ipali Daniel Radcliffe, Emma Watson u Rupert Grint
Harry Potter and the Order of the Phoenix – Italia 1, 21>10
Harry u Dumbledore kienu mwissija li se jer;a’ ji;i Lord Voldemort f’Hogwarts. L-iskop ta’ Lord Voldemort hu li bil-mod il-mod jie[u l-kontroll tal-awtorità tas-s[a[ar f’Hogwarts u b’hekk ikun l-aqwa sa[[ar bl-akbar ammont ta’ poteri fosthom fil-qasam tad-de/i]jonijiet. Kif irnexxielu jag[mel dan? U x’ji;ri minn Harry Potter u Dumbledore? Is-s[a[ar l-o[ra possibbli ma jindunawx bil-kumplott?
NET News Telebejg[ Chit Chat (r) Jekk Jog[;obkom Sibt Familja NET News (ikompli) Sibt Familja Paprati Rafiki (r) Elle NET News Sibtilfidi Tlug[ tal-Lottu NET News G[alik fl-Ewropa Iswed fuq l-Abjad NET News (ikompli) Iswed fuq l-Abjad Premier (r) NET News
GO sports 2 12:30 -
Barclays Premier League Week 27 - Premier League Match Pack 13:00 - Barclays Premier League - Week 27 - Premier League Preview 13:45 - Barclays Premier League - Week 27 - Chelsea v Everton (Live) 16:00 - Barclays Premier League - Week 27 - Manchester City v Stoke City (Live) 18:30 - Barclays Premier League - Week 27 - Crystal
Palace v Manchester Utd (Live) 20:45 - Serie A - Round 25 - Bologna v Roma (Live) 22:45 - Milan Channel. GO sports 3 16:00 - Barclays Premier League Week 27 - Arsenal v Sunderland (Live) 18:00 - PGA European Tour WGC Accenture Match Play Championship - Day 4 (Live) 00:00 Inter Channel. GO sports 4 16:00 -
Barclays Premier League Week 27 - West Ham Utd v Southampton (Live) 18:00 Juve Channel 20:00 - Ligue 1 - Round 26 Montpellier Herault SC v AC Ajaccio (Live) 22:00 Juve Channel. GO sports 5 16:00
Barclays Premier League Week 27 - Cardiff City v Hull City 18:00 LFC TV GO sports 6 16:00 -
Barclays Premier League Week 27 - West Brom Albion v Fulham (Live) 18:00 – MUTV. GO sports 7
07:00 - Vincennes Horseracing 08:30 ATP World Tour 500 - Rio Open 500 - Quarter Finals 17:00 - Ligue 1 - Round 26 - Olympique de Marseille v Lorient (Live) 19:00 - Ligue 1 Round 26 - AS Monaco v Stade de Reims 21:00 - Barclays Premier League - Week 27 - Cardiff City v Hull City 23:00 - RBS Six Nations Italy v Scotland 01:00 - Barclays Premier League - Week 27 - West Brom Albion v Fulham 03:00 - Serie A - Round 25 - Bologna v Roma 05:00 - Barclays Premier League Week 27 - Crystal Palace v Manchester Utd. -
GO sports 8
09:00 - Vincennes Horseracing 10:30 - ATP World Tour 500 - Rio Open 500 - Quarter Finals 18:30 Football’s Greatest 19:00 RaboDirect Pro12 - Round 15 Cardiff v Leinster 21:00 - Ligue 1 Round 26 - AS Monaco v Stade de Reims 23:00 - Barclays Premier League - Week 27 - Cardiff City v Hull City 01:00 - RBS Six Nations Italy v Scotland 03:00 - Barclays Premier League - Week 27 - West Brom Albion v Fulham 05:00 - Serie A - Round 25 - Bologna v Roma 07:00 - Barclays Premier League Week 27 - Crystal Palace v Manchester Utd. Zebre v Connacht 20:30 MUTV
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 22 ta’ Frar, 2014
24
TV # RADJU
Illejla s-serata finali tal-festival Sanremo Illejla jasal fi tmiemu l-festival Sanremo tal-2014. Il-programm se jkun simili g[al tassoltu u f’12am isir konferenza stampa li tixxandar fuq is-sit elettroniku www.sanremo.rai.it. Jibda l-ispettaklu ta’ qabel ilfestival permezz tal-arti Pif u wara jibda l-festival li se jkun imxandar fuq Raiuno. L-14-il kantant tal-kategorija ‘I Campioni’ se jkantaw ilkanzunetta li g[a]el g[alihom il-pubbliku. Il-votazzjoni se tkun kemxejn differenti din id-darba, g[aliex se jittie[du tliet voti.
Il-voti li ng[ataw mill-pubbliku nhar il-{amis, li se jammontaw g[al 25 fil-mija, flimkien mal-voti tal-pubbliku tal-lum li se jammontaw g[al 25 fil-mija u finalment il-50 filmija l-o[ra mill-;urija ta’ livell g[oli. Dawk it-tliet kanzunetti li se j;ibu l-akbar ammont ta’ punti se jer;g[u jkantaw u ssir votazzjoni mill-;urija u l-pubbliku li l-pi] hu ta’ 50 fil-mija kull wie[ed. Il-kantant li j;ib laktar punti se jkun ir-rebbie[ tal-festival filwaqt li t-tnejn lo[ra ji;u klassifikati fit-tieni u t-tielet post tal-kategorija ‘I
I]-]ew; pre]entaturi tal-festival Sanremo, Fabio Fazio u Luciana Littizzetto
Campioni’. Illejla se jkun hemm diversi mistiedna fosthom Ligabue,
Stromae u Maurizio Crozza. Wara x-xandira diretta b[assoltu wie[ed jista’ jsegwi l-
postfestival permezz tas-sit elettroniku mog[ti fil-bidu talartiklu.
ILLUM FUQ NET TELEVISION
Sibt Familja – Net Television, 13>30
Elle – Net Television, 17>30
Permezz tat-tim tal-esperti fil-programm Elle jintwerew lit-telespettaturi l-aqwa ideat b’teknika esperta g[at-tema ta’ tie; filg[odu. L-esperti se jkunu Sue Caruana, Marielle Calleja u Diane Nikolic.
Il - kantanti Nadine Axisa u Fiona kif ukoll il - pre]entatur televi]iv Matthew Calleja se jkunu fost il - parte/ipanti tal game show divertenti waqt il - programm tal - lum Sibt Familja , il - varjetà televi]iva tas - Sibt waranofsinhar . Bi pre]entazzjoni ta ’ Ray Attard u Debbie Scerri , u produzzjoni ta ’ Spiteri Lucas Entertainment , fil programm tal - lum minbarra
l - log[ob mal - mistienda , tis sokta l - varjetà mill - band tal maestro Mark Spiteri Lucas , flimkien mal - kantanti resi denti u dawk mistiedna . L attur Toni Busuttil jkompli jqanqal tbissima bil komi/ità tieg[u . Il - protagonist tal - VIP Hot Seat interview illum hu Rennie Zerafa mag[ruf a[jar b[ala wie[ed mill - im[u[ wara Puttinu Cares .
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 22 ta’ Frar, 2014
25
TA{BIL IL-MO{{ U TAG{RIF Mimdudin>1. Il-kewkba ssibha fid-distillatur? (6) 4. Ng[arrex u ne]amina b’attenzjoni (8) 9. Akkomodazzjoni temporanja f’lukanda (6) 10. Dixxiplu (8) 12. Tefg[a tas-sieq fil-mixi (4) 13. Festa li ti;i erbg[in jum wara l-G[id il-Kbir (5) 14. Marianna ming[ajr Marì! (4) 17. Tavvi/ina lejn xi [add (6) 18. Frar ifawru, skont il-qawl (3) 20. Qabel Marija hi talba lillMadonna (3) 21. Kreatura tal-ba[ar (6) 27. Povru (4) 28. Kunjom (5) 29. Iswed im[allat bl-abjad (4) 32. {eles minn irbit (8) 33. Mxarrab kemm kemm (6) 34. Sabi[ daqs l-an;li tas-sema (8) 35. Infaqt il-flus g[al xi o;;ett (6)
1
2
3
4
9
5
6
7
8
10 11
12
13
14
15
16
17
18 19 20
23
21
24
25
27
22
26
28
29
30
31
Weqfin>1. {arbet bil-kappa mo[bija? (6) 2. G[amel ileqq jew ta lverni/ (8) 3. Qieg[da hemm biex tobdiha (4) 5. Kuntrarju (6) 6. Intenzjoni (6) 7. Pro/edura li ssir b[ala abitudni (6) 8. Dan im[arre; sew f’dik ta’ 3 Wieqfa (6) 11. Hekk hu, daqs il-kristall, ng[idu (3) 15. Me[lusin mid-deni (5) 16. Jikluha ]-]wiemel (5) 19. Seraq flus bil-qerq (8) 22. De/i] f’g[emilu (7) 23. In;urja (6) 24. E]awrit (6) 25. Raxx ta’ ilma mbierek u talb li jsir fid-djar wara l-G[id (6) 26. Mhux illum, imma [afna snin… (3) 30. Ftehim (4) 31. Imlejt l-istonku (4) Soluzzjoni tat-Tisliba li dehret is-Sibt li g[adda Mimdudin>- 1. Drammi, 4. }viluppa, 9. Lealtà, 10. Illumina, 12. Rikk, 13. Skuna, 14. Bank, 17. }ejjed, 18. Ort, 20. Ass, 21. Tvalja, 27. Jiem, 28. Pinta, 29. Da[k, 32. Musulman, 33. Vokali, 34. Alleanza, 35. Edukat. Weqfin>- 1. Doloru], 2. Anarkija, 3. Mutu, 5. Velenu, 6. Ljun, 7. Privat; 8. Alaska, 11. Eku, 15. Bewsa, 16. Gravi, 19. Almanakk, 22. Akkwist, 23. Fjamma, 24. Sensel, 25. Pitazz, 26. Att, 30. Ilma, 31. Sold.
32
33
34
35
Spi]eriji li jift[u g[ada VALLETTA: Collis Williams Pharmacy, 15, Triq ir-Repubblika; IL-{amrun: Thomas’ Phamacy, 796, Triq il-Kbira San :u]epp; {AL QORMI: Evans Pharmacy, 96#98, Triq San Bastjan; BIRKIRKARA: Herba Pharmacy, 183, Triq il-Kbira; L-IMSIDA: Regal Pharmacy, 39B, Triq Antonio Bosio; SAN :WANN:
Medical Plaza Dispensing Chemists, Cass-i-Mall Buildings, Vjal ir-Rihan; TAS-SLIEMA: Norman’s Pharmacy, 133, High Street; {‘ATTARD: St. Catherine Pharmacy, Triq id-Dielja k#m Triq Santa Katarina; IN-NAXXAR: Brown’s Chemists, Triq San Pawl; IL-QAWRA: Euro Chemist, Triq il-Kurazza; PAOLA: Distinction Pharmacy, 32, Pjazza Antoine De Paule; L-ISLA: San Filippi Pharmacy, 155, Triq il-Vitorja; MARSASKALA: San :wakkin Pharmacy, 1, Triq Sant Anna; BIR}EBBU:A: Martin’s Pharmacy, 182, Triq Bir]ebbu;a; {AL LUQA: St. Andrews Pharmacy, 51, Triq San :or;; {A}-}EBBU:: Brown’s Pharmacy, 47, Vjal il-{elsien; L-IMTARFA: Imtarfa Pharmacy, 207, St. David Road; VICTORIA: Palm Pharmacy, 2, Triq ilPalma; IX-XAG{RA: Xag[ra Pharmacy, 55, Triq il-Knisja.
Mobile Blood Donation Unit
G[ada l-{add 23 ta’ Frar 2014, se jkun hemm il-mobile blood donation unit ;ewwa l-Ka]in tal-Partit Nazzjonalista {al Tarxien. Il-[in g[all-g[oti tad-demm ikun mit-8.30am sas-1.00pm. :entilment nitolbu biex tin;ieb il-karta tal-identità.
Irba[ sett tal-platti ming[and JB Stores
Indirizzaw is-soluzzjoni tag[kom hekk: Tisliba JB Stores, InNazzjon, Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, Tal-Pieta PTA 1450, u g[andkom ]mien sa nhar is-Sibt li ;ej. Ir-rebbie[#a jit[abbar [mistax o[ra. L-a[[ar premju ntreba[ minn Elaine Xerri Caruana, Furlight Cat 7 Triq il-Mar]ebb, {a]-}abbar.
Rapport tat-temp
UV INDEX
4
IT-TEMP Ftit jew wisq imsa[[ab VI}IBBILTÀ Tajba IR-RI{ Moderat mill-Punent Majjistru li jsir moderat g[al ftit qawwi BA{AR Moderat g[al qawwi li jsir moderat IMBATT Baxx l-aktar mil-Lvant li jsir ftit li xejn TEMPERATURA L-og[la 17˚C XITA F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 1.5mm Xita mill-1 ta’ Settembru 439.4mm
Il-[amest ijiem li ;ejjin
IS-SIBT L-og[la 17˚C L-inqas 11˚C
IL-{ADD L-og[la 15˚C L-inqas 10˚C
IT-TNEJN L-og[la 15˚C L-inqas 10˚C
IT-TLIETA L-og[la 16˚C L-inqas 9˚C
L-ERBG{A L-og[la 16˚C L-inqas 10˚C
UV
UV
UV
UV
UV
4
4
4
4
4
Temperaturi fi bliet barranin It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet: Malta 16˚ xemxi, Al;eri 18˚C xemxi, Amsterdam 9˚C imsa[[ab, Ateni 15˚C imsa[[ab, Li]bona 12˚C ftit imsa[[ab, Berlin 8˚ imsa[[ab, Brussell 8˚C ftit imsa[[ab, il-Kajr 28˚C ftit imsa[[ab, Dublin 7˚C ftit imsa[[ab, Kopen[agen 9˚C imsa[[ab, Frankfurt 10˚C imsa[[ab, Milan 12˚C ftit imsa[[ab, Istanbul 14˚C imsa[[ab, Londra 9˚C ftit imsa[[ab, Madrid 11˚C ftit imsa[[ab, Moska -1˚C imsa[[ab, Pari;i 9˚C imsa[[ab, Bar/ellona 15˚C imsa[[ab, Ruma 15˚C xemxi, Tel Aviv 26˚C imsa[[ab, Tripli 17˚C imsa[[ab, Tune] 19˚C ftit imsa[[ab, Vjenna 10˚C im[assab, Zurich 6˚C xita, Munich 6˚C xita, St. Petersburg -2˚C imsa[[ab
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 22 ta’ Frar, 2014
26
KLASSIFIKATI PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ JEW KIRI Il-{amrun
GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bil-bit[a, dawl, ilma u toilet. Bil-permess Class B. ?emplu 77200983.
G{ALL-KIRI Birkirkara, Triq Wejter
GARAXX ta’ karozza wa[da, livell mat-triq, kera €50 fixxahar. ?emplu lis-sid 99867005.
{a]-}ebbu; ’il barra minn Triq l-Imdina GARAXX basement 40 pied x 50 pied, jista’ jintu]a g[al gym, store, uffi//ju e//. ?emplu 79211659.
Il-Belt Valletta
UFFI??JI g[all-kiri fit-tul fi Triq id-Dejqa (Strada Stretta). Ilpostijiet je[tie;u refurbishment. Ftit metri ’l bog[od mill-Qorti. ?emplu 77899515.
AVVI}I
lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinTiswijiet fil-pront u fil-post TA’ fridges, freezers, washing bieg[u separati. ?emplu machines, tumble dryers u dehu- 99800607. midifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Tombla sheets Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn B’numri kbar u kuluri differenti. minn qabel. Spare parts g[al kull Kalendarji kbar tal-2014, 29cm x tip ta’ appliances. ?emplu 42cm. Free delivery g[al 21371559, 27371559, 21493285, G[awdex ukoll. Morru g[and 79884497 jew 99472570. PAWLU BONNICI (Bonnici Printing Press) – 3 Triq Melita, Servizz fil-pront. il-Belt Valletta. Kif issibuna – min-na[a tal-Barrakka ta’ Fuq Tiswijiet TA’ magni tal-[jata. G[al serv- g[al Triq Sant’Ursula. G[al ice u tiswijiet fil-pront. ?emplu xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie;, invoices, 99422268 jew 21416705. posters u brochures bil-kulur e// u xog[ol ta’ embossing. ?emplu G{ALL-BEJG{ 21244627 jew 79373700 jew G[amara antika ibag[tu email fuq pbonnici@bonTINKLUDI twaletta bil-mera, niciprintingpress.com
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 22 ta’ Frar, 2014
27
SPORT BASKETBALL
Jintlag[bu tliet finali tan-Knockout G[ada wara nofsinhar jint lag[bu tliet finali mill - kom petizzjoni Knockout . Pavi Depiro u Caffe Moak Luxol jiltaqg[u kontra xulxin fil - finali tan - nisa filwaqt li A to Z Electronics u Pavi Depiro jipprovaw jirb[u n Knockout tal - Ewwel Divi]joni . L - ewwel finali hi tan - Knoclout tat - Tieni
Divi]joni tal - ir;iel bejn Hibs u Phoenix . Depiro se jipprovaw iwaqq fu s - sensiela ta ’ telfiet kontra Athleta u fl - istess [in jirb[u l - ewwel unur tag[hom dan l ista;un . Athleta [ar;u rebbie[a fil turnament preliminari , fil BOV Super Cup u fis - St James Hospital Shield .
Kemm Athleta kif ukoll Depiro g[andhom plejers ta ’ esperjenza . Il - konfront bejn il - barranin C . Patus u M . Adekponya jista ’ jkun de/i]iv . Athleta huma xi ftit a[jar fid - difi]a u jekk Depiro ma jmexxux il - ballun malajr u j]ommu l - kalma jistg[u jsi buha diffi/li jirb[u .
Athleta g[andhom lil M . Naudi g[addej minn mument tajjeb u jaf jag[raf jie[u vanta;; mill - ispazju li j[alli C . Patus ta[t il - board . Depiro jipprovaw ikomplu g[addejjin bir - ritmu li qabdu b[alissa meta fil - finali tan nisa jilag[bu kontra Luxol . Nhar il - {add i] - ]ew; timijiet iltaqg[u fil - kampjonat u
Depiro [ar;u rebbie[a . Id - dwell bejn i] - ]ewg ple jers lokali S . Brincat u S . DeMartino jista ’ jkun de/i]iv fejn imur l - unur . Phoenix iridu jpattu g[at telfa fil - kampjonat fil - [in barrani wara li tilfu tmien punti vanta;; fl - a[[ar 90 sekonda . Din mistennija tkun log[ba o[ra bilan/jata .
Cavani fl-iskwadra tal-Urugwaj
Dan l-a[[ar il-kumpanija Maltco Lotteries g[amlet g[otja finanzjarja li ntlaqg[et b’sorpri]a mir-rebbie[a tat-53 Edizzjoni tal-G[a]liet Sportivi Nazzjonali. Il-Pre]entazzjoni saret minn Dr Vasileios Kasiotakis, Direttur :enerali u Dr. Ioannis Katakis Kap E]ekuttiv fil-pre]enza ta’ Hugh Mercieca, uffi/jal g[al Maltco Lotteries Ltd. Dawk li bbenefikaw minn din l-g[otja finanzjarja kienu William Chetcuti u Sue Abela b[ala Sportiv u Sportiva tas-sena. Karl Izzo u Nathan Lee Xuereb b[ala Kow/ u }ag[zug[ tas-Sena, kif wkoll it-tim nazzjonali Malti tal-waterpolo rappre]entat mill-captain Niki Lanzon. Saret ukoll il-pre]entazzjoni tal-medalja tal-fidda lill-boxer Billy Corito b[ala runner-up fil-kategorija tal-Isportiv tas-Sena, g[aliex fis-serata finali ma setax jattendi.
Edinson Cavani ;ie nklu] fliskwadra ta’ 23 plejer tal-Urugwaj li se jkun qed jilg[ab partita ta’ [biberija kontra l-Awstrija x-xahar id-die[el minkejja li qed isofri minn problemi fil-hamstring. L-attakkant ta’ Paris Saint Germain ilu ma’ jilg[ab mal-klabb sa min meta sofra injury fir-reb[a 2-0 fuq Bordeaux fi tmiem ixxahar l-ie[or, imma l-kow/ talUrugwaj Oscar Tabarez inkludih fl-iskwadra li se tmur l-Awstrija g[al-log[ba fil-5 ta’ Marzu. It-Tlieta PSG ikkonfermaw li Cavani kien se jirritorna dalwaqt fl-ewwel tim u b’hekk se jkun tajjeb biex jilg[ab g[al pajji]u xxahar id-die[el meta tibda lpreparazzjoni g[all-finali tatTazza tad-Dinja fil-Bra]il. Wara din il-log[ba fi Klagen-
furt, il-partiti li jmissu l-Urugwaj se jkunu t-tnejn f’Montevideo kontra l-Irlanda ta’ Fuq u sSlovenja fit-30 ta’ Mejju u l-4 ta’ :unju rispettivament. It-tim immexxi minn Tabarez jinsab fi Grupp D fil-finali flimkien mal-Ingilterra, l-Italja u Costa Rica u Cavani hu meqjus b[ala plejer importanti jekk l-Urugwaj irid jirba[ it-titlu mondjali g[attielet darba. L-Urugwaj qed jittama li l-istorja tirrpeti ru[ha meta l-a[[ar su//ess tieg[u wasal ukoll filBra]il fl-1950 wara li fil-finali [asad lill-organizzaturi 2-1. Diego Forlan li lag[ab rekord ta’ 107 darbiet mal-Urugwaj flimkien mal-aqwa skorer tal-Urugwaj ta’ kull ]mien b’39 gowl, Luiz Suarez, ukoll jinsabu fl-iskwadra.
Programm ta’ sport lokali g[al tmiem il-;img[a Illum MFA Victor Tedesco Std – 2pm. BOV Premier. Relegation Pool. Rabat A v Naxxar L., 4.15pm. BOV Premier. Relegation Pool. Tarxien R v Vittoriosa S. Kordin – 2pm. BOV Premier. Relegation Pool. Floriana v Qormi., 4pm. BOV Premier. Championship Pool. Mosta v Hibs Centenary Std – 2pm. I Div. Lija A v St Andrews, 4pm. I Div. {amrun S v Pieta` H. Charles Abela Std – 2pm. II Div. Marsaskala v Mdina K., 4.15pm. II Div. }abbar SP. v San :wann Luxol Std- 2pm. II Div. Senglea A v G[arg[ur, 4.15pm. II Div. Pembroke A v Mqabba Sirens Std – 2pm. II Div. Mellie[a v Marsa, 4.15pm. II Div. Fgura Utd v Kirkop Utd YFA Mellie[a Grd – 1pm. U17. Rabat v Mellie[a, 2.45pm. U17. Naxxar v }ebbu;, 4.30pm. U15. Balzan v
Tal-Qroqq – 2pm. I Div. Pembroke v }abbar, 12.30pm. U15. San :wann v St Andrews Marsaskala v M’Xlokk Melita Grd - 1pm. U15. B’Bugia G[ada v Attard, 2.45pm. U15. Marsa v MFA Mqabba, 4.30pm. U15. {amrun Ta’ Qali – 2pm. BOV Premier. v Pieta` Championship Pool. Balzan v Rabat Grd - 1pm. U15. Dingli v B’Kara., 4pm. BOV Premier. G]ira, 2.45pm. U15. Rabat v Championship Pool. Valletta v Qrendi, 4.30pm. U15. Naxxar v Sliema W. GFA M;arr Ker/em Grd – 1pm. II Div. Centenary Std – 2pm. I Div. St Ker/em Grd- 11am. U15. Gozo Sannat L v St Lawrence SP., George’s v }urrieq, 4pm. I Div. v Kirkop Gudja Utd v }ebbu; R. 3pm. II Div. }ebbu; v Qala S. GFA Victor Tedesco Std- 2pm. I Div. Gozo Std – 1pm. I Div. Ker/em SWAN Qormi Grd – 1.45pm. I Div. }ejtun C v Melita, 4.15pm. I Div. A. v Munxar F., 3pm. I Div. Valletta SP v Dingli E., 3.15pm. I G]ra Utd v Bir]ebbu;a SP Nadur Y. v S.K Victoria W Charles Abela Std – 2pm. III HOCKEY Div. G[arg[ur B v Senglea G Tarxien Grd – 1.45pm. II Div. Div. M;arr Utd v Swieqi Utd., Kordin – 9am. Floriana YS v Ta’ :iorni W v Fleur-de-Lys, 4.15pm. III Div. Santa Lucia v Rabat 3.15pm. II Div. Tarxien CH v Qrendi IASC Luxol Std 2pm. III Div. Xg[ajra Tarxien Grd – 8.15am. KO. I Mqabba AFC }ebbu; Grd – 1.45pm. II Div. T v Kalkara, 4.15pm. III Div. Rd. 8.15am. }abbar CB v M;arr., Mrie[el CB v Cospicua D., G[axaq v Ta’ Xbiex 9.30am. Finali. Amateur Cup. 3.15pm. I Div. Lija-Iklin AFC v Sirens Std – 2pm. III Div. St Senglea Y v {amrun L., Venera v Attard, 4.15pm. III Div. 10.45am. KO. I Rd. Rovers Utd v }ejtun AFC Sirens v Luqa SPARAR Safi AFC Bidnija – 12pm. Rams Trophy. YFA MAFA Sparatura Skeet u Double Trap. Pembroke Grd – 9am. U15. St Margerita Grd – 9.30am. Tarxien v B’Kara, 10.45am. U15. Lig. }ejtun RS v Vittoriosa L., WATERPOLO Mellie[a
Rabat Std
– 1pm.
U17. San :wann v Pembroke, 2.45pm. U15. Sliema v Valletta, 4.30pm. Melita v Qormi Si;;iewi Grd – 1pm. U17. Kirkop v Tarxien, 2.45pm. U17. Cottonera v }abbar, 4.30pm. U15. Si;;iewi v St Venera
11.15am. Lig. Marsa SM v Valletta S.
ASMK Ta’ Qali
– 11am. Id-disa’ programm mis-sezzjoni Autocross u t-tielet programm Motocross.
WATERPOLO Tal-Qroqq – 10.45am. Premier.
Valletta Utd v Sliema, 12pm. Premier. San :iljan v Sirens
BASKETBALL Ta’ Qali – 11.15am. BOV Finali
KO. II Div. Hibs v Phoenix, 2.45pm. KO. Finali. (N). Depiro v Luxol, 4.30pm. KO. I Div (I). Athleta v Deprio
SPARAR Bidnija– 10am. Rams Trophy.
Sparatura Skeet u Double Trap.
ATLETIKA Mdina – 8.30am. Tibda l-mara-
tona ta’ Malta. Mdina – 9.20am. Tibda n-nofs maratona u l-walkathon ta’ Malta.
TI:RIJIET TA}-}WIEMEL Marsa – 1.30pm. Is-sitt laqg[a
tal-ista;un fuq 11-il ti;rija kollha g[al ]wiemel tat-trott.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 22 ta’ Frar, 2014
28
SPORT
KAMPJONAT EWROPEW 3,600 atleta jsejja[ 21 plejer fil-Maratona ta’ Malta Farrugia ;img[a Farrugia qed jittama li Il kow/ nazzjonali ta ta[t il G[ada issir id-29 edizzjoni talMaratona ta’ Malta, in-Nofs Maratona u l-Walkathon li din issena huma sponsorjati millVodafone u se jkunu qed jie[du sehem xejn anqas minn 3,600 atleta li 1,500 minnhom huma barranin. Il-bi//a l-kbira tal-atleti 2,100 se jie[du sehem fin-Nofs Maratona. L-akbar kontin;ent ta’ barranin ;ej mill-Ingilterra b’501 atleti, segwiti mill-:emanja b’201, l-Italja b’195 u 99 minn Franza. Fil-Maratona s[i[a ta’ 42.2 km se jkunu qed jie[du sehem 600 atleti u b[ala Maltin se jkun hemm 79 ra;el u 13-il mara, fosthom Charles Darmanin li g[andu r-rekord li [a sehem fledizzjonijiet kollha tal-maratona. Fost il-favoriti se jkun hemm il-Marokkin Mohammed Hajjy, rebbie[ tliet darbiet tal-maratona u l-konnazzjonal Abdelelrim Kabbouri li spi//at darbtejn ittieni u darba t-tielet. Dawn mis-
tennija jkollhom sfida minn Marokkin ie[or, Yassine Kabbouri, fl-ewwel parte/ipazzjoni tieg[u f’Malta. Fost l-atleti lokali hemm stennija kbira g[al Jonathan Balzan u Andre Grech, li s-sena l-o[ra kienu l-a[jar Maltin bir-raba’ u l-[ames post overall rispettivament. B[as-snin ta’ qabel it-tluq tattliet avvenimenti jkun millImdina bil-Maratona s[i[a tibda fit-8.30 a.m. Waqt li n-nofs Maratona u l-Walkathon jibdew fid-9.20 a.m. L-ewwel atleti mistennija jtemmu t-ti;rija tag[hom fix-Xatt f’Tas-Sliema g[all[abta tal-10.15 a.m. Min[abba s-sigurtà talparte/ipanti, fil-[in tal-Maratona [afna mit-toroq prin/ipali fosthom dawk f’Ta’ Qali, il-Marsa, il-Blata l-Bajda, {’Attard, il{amrun, il-By-Pass tal-Imrie[el, Tal-Pietà, l-Imsida, il-G]ira u xXatt f’Tas-Sliema, se jkunu mag[luqin g[at-traffiku.
-
’
-
21 sena Ray Farrugia sejja[ skwadra provi]orja g[all-partita minn Grupp 7 ta’ kwalifikazzjoni fil-5 ta’ Marzu f’pajji]na kontra lI]vezja. Il-partita se tintlag[ab f’Ta’ Qali fis-2.30 p.m. Il-finali ta’ dan il-kampjonat Ewropew se jsir fir-Repubblika ?eka fl2015. Malta tinsab fl-a[[ar post ta’ dan il-grupp b’sitt telfiet minn sitt partiti li matulhom it-tim Malti skorja biss gowl wie[ed u ;arrab 25. L-a[[ar [ar;a tat-tim Malti kienet telfa kbira 5-0 fl-I]vezja u g[alhekk Farrugia u lplejers tie[gu issa g[andhom ferm xi jpattu g[al dak irri]ultat. B[alissa Farrugia g[andu jit[arr;u mieg[u 21 plejer li minnhom irid jag[]el it-18 finali probabbilment il-;img[a d-die[la wara l-partiti millkampjonat Premier f’nofs il-
.
l-plejers tieg[u ma jsofrux minn xi injury li tista’ ttellfu lpreparazzjoni fl-a[[ar jiem g[al din il-partita
L-iskwadra provi]orja: Goalkeepers: Jurgen Borg
(Hibs),
Matthew Calleja Cremona (Pembroke), Yenz Cini (Valletta) Difensuri: Cain Attard (Pietà), Sacha Borg (Floriana), Ryan Camenzuli (B’Kara), Louis John Cutajar, Shaun Gauci (Rabat A.), Christian Grech (Pieta`), Jurgen Pisani (Pieta`), Keith Tanti (St. George’s). Midfielders: Clyde Borg (Floriana), Brooke Farrugia (Floriana), Bjorn Kristensen (Hibs), Brandon Muscat (Hibs), Ryan Scicluna (B’Kara), Daniel Zerafa (B’Kara) Attakkanti: Jean Paul Farrugia (Hibs), Lydon Micallef (Balzan), Ryan Micallef (Rabat), Stephen Pisani (Floriana).
Bjorn Kristensen wie[ed mill-plejers ta’ esperjenza fl-iskwadra ]ag[]ug[a ta’ Farrugia
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 22 ta’ Frar, 2014
29
SPORT FUTBOL FIR-RENJU UNIT
Il-Programm
Everton joffru sfida delikata g[al Chelsea
Premiership
Il-leaders Chelsea llum g[andhom ostaklu delikat x’jeg[lbu jekk be[siebhom jiddefendu lewwel post fil-klassifika talPremiership. Il-Blues jilag[bu fi Stamford Bridge kontra Everton f’wa[da mill-partiti tas-27 ;urnata. B[alissa t-tim ta’ Jose Mourinho g[andu punt vanta;; fuq Arsenal u tlieta fuq Manchester City li i]da g[andhom log[ba inqas. Chelsea se jilag[bu kontra t-tim li fis-sitt post, tim li wara bidu mill-aqwa tilef kontra Liverpool u beda jwaqqa` diversi punti. Fl-a[[ar [ames partiti Everton reb[u tnejn u ]gur li kontra Chelsea jridu jie[du xi [a;a biex jibqg[u minn tal-anqas tliet punti fuq Manchester United. Ta’ min ifakkar li Everton g[andhom log[ba inqas. Chelsea ;ejjin minn draw di]appuntanti kontra West Browmich Albion filwaqt li Everton, ;img[atejn ilu tilfu 1-0 kontra Tottenham. L-attakkant ta’ Everton, Romelu Lukaku irritorna g[atta[ri; wara injury fl-g[aksa kontra Liverpool imma dan mhux eli;ibbli jilg[ab kontra Chelsea min[abba klawsola fil-kuntratt li iffirma meta kien misluf ming[and Chelsea lill-istess Everton. Chelsea, wara d-draw kontra West Brom kienu eliminati minn Manchester City fl-FA Cup.
B’reb[a Chelsea jistg[u jift[u vanta;; temporanju ta’ erba’ punti fuq Arsenal, tim li ftit sig[at wara jilg[ab kontra Sunderland. Wara li eliminaw lil Liverpool mill-FA Cup, Arsenal, matul il;img[a tilfu 2-0 f’darhom kontra Bayern Munich fil-fa]i tal-a[[ar 16 ta/-Champions League u jidher ferm diffi/li li jag[mluha g[ar-rawnd li jmiss. B’hekk issa jitfg[u l-attenzjoni kollha fuq ilkampjonat biex forsi jirb[u lewwel unur tag[hom sa mill2005. Sunderland ukoll g[addew g[all-fa]i li jmiss tal-FA Cup meta reb[u 1-0 kontra Southampton u issa se jkunu qed ifittxu t-tieni reb[a konsekuttiva fil-kampjonat wara li ;imag[tejn ilu reb[u kontra Hull City. Illum ukoll Man City jilag[bu fl-Etihad Stadium kontra Stoke City bit-tim ta’ Pellegrini favorit g[at-tliet punti. Manchester City reb[u 2-0 fl-FA Cup kontra Chelsea imma matul il-;img[a, fi/-Champions League tilfu 2-0 f’darhom kontra Barcelona. Jidher li g[al darba o[ra lattakkant Aguero se jkun indispost kontra Stoke li ;ejjin minn draw 1-1 kontra Swansea. Liverpool, fir-raba’ post punt ta[t Man City, jilag[bu f’Anfield kontra Swansea. Ir-Reds ;ejjin minn ]ew; reb[iet konsekuttivi
The Championship
Middlesbrough v Leeds Barnsley v Millwall Blackpool v Birmingham Bolton v Watford Brighton v Wigan Burnley v Nottm Forest Charlton v QPR Derby v Bournemouth Huddersfield v Sheff Wed Leicester v Ipswich Reading v Blackburn Yeovil v Doncaster Chelsea eliminati mill-FA Cup issa g[andhom log[ba delikata kontra Everton
fil-kampjonat bl-a[[ar wa[da kontra Fulham fl-a[[ar sekondi b’penalty ta’ Steven Gerrard. Wara din ir-reb[a t-tim ta’ Brendan Rodgers kien eliminat mill-FA Cup b’telfa 2-1 kontra Arsenal, li waslet ftit jiem wara li l-istess Liverpool kienu reb[u 5-1 fil-kampjonat kontra l-Gunners. Illum i/-champions Manchester United jilag[bu
barra minn darhom kontra Crystal Palace. It-tim ta’ David Moyes, wara d-draw di]appuntanti f’Old Trafford kontra Fulham, ;ie draw 0-0 kontra Arsenal fl-Emirates. Minkejja dan id-draw, il-log[ob li wrew ilplejers tar-Red Devils kien ferm a[jar. L-a[[ar log[ba tal-Palace ;iet posposta min[abba l-maltemp u l-a[[ar log[ba li lag[bu reb[u 3-1 kontra West Brom.
FUTBOL TALJAN
Juventus f’derby mistenni kontra Torino Il-Programm Serie A Illum Bologna v Roma
(2045)
Livorno v Verona Udinese v Atalanta Inter v Cagliari Chievo v Catania Sampdoria v Milan Juventus v Torino Lazio v Sassuolo
(1230) (1500) (1500) (1500) (1500) (1830) (2045)
Parma v Fiorentina Napoli v Genoa
(1900) (2100)
G[ada
It-Tnejn Serie B
Varese v Avellino Carpi v Cesena Juve Stabia v Cittadella Padova v Empoli V. Lanciano v Latina Trapani v Modena Bari v Pescara Novara v Reggina Ternana v Siena Palermo v Spezia
Bejn illum u nhar it-Tnejn tintlag[ab il-25 ;urnata mill-kampjonat Taljan. G[ada fis-6.30pm Juventus jilqg[u f’darhom lirrivali Torino f’derby ferm mistenni. Minkejja li Juventus hu tim superjuri, kull derby jista’ joffri sorpri]i. I]-]ew; timijiet ;ejjin minn ri]ultat tajjeb, i/-Champions g[elbu lil Chievo 3-1 u Torino reb[u bi skor indentiku kontra Verona. B[alissa Juventus g[andhom vanta;; ta’ disa’ punti imma b’log[ba aktar filwaqt li Torino qed ikollhom sta;un po]ittiv u jinsabu fis-seba’ post. Theddida g[al Juventus jista’ jkun l-attakkant Immobile li bilwirjiet tieg[u qed jibg[at sinjal lill-kow/ nazzjonali Cesare Prandelli. I]-]ew; timijiet se jkollhom il-plejers kollha disponibbli. Sakemm tintlag[ab din il-partita l-vanta;; ta’ Juventus fuq Roma jista’ jkun sitt punti min[abba li t-tim tal-belt kapitali jkun impenjat illejla kontra
Chelsea v Everton (1345) Arsenal v Sunderland (1600) Cardiff v Hull (1600) Man City v Stoke (1600) West Brom v Fulham (1600) West Ham v Southampton (1600) Crystal Palace v Man Utd(1830) G[ada Liverpool v Swansea (1430) Newcastle v Aston Villa (1430) Norwich v Tottenham (1700)
Bologna. Fl-a[[ar [ar;a Roma sabuha fa/li jirb[u 3-0 kontra Sampdoria, f’partita fejn lattakkant Destro skurja darbtejn. Dan mistenni jibda fl-ewwel 11 kontra Bologna, li fl-a[[ar log[ba tag[hom kienu se jie[du draw barra minn darhom kontra Milan sakemm ir-Rossoneri skurjaw gowl fl-a[[ar permezz ta’ Balotelli. Roma jibdew favoriti wara li mill-a[[ar [ames partiti Bologna reb[u biss darba hekk kif issa ttim ta’ Rudi Garcia qed jiffoka fuq il-kampjonat ladarba sfaw eliminati mill-Coppa Italia. G[ada Milan jilag[bu barra minn darhom kontra Sampdoria wara li matul il-;img[a tilfu lewwel leg tal-fa]i tal-a[[ar 16 ta/Champions League kontra Atletico Madrid. Ir-Rossoneri kellhom wirja mill-aqwa kontra l-Ispanjoli u laqtu darbtejn il-lasta imma xorta spi//aw tilfu fl-a[[ar minuti. Din tidher logb[a bilan/jata g[alkemm Sampdoria se jkoll-
hom lil De Silvestri u Gastaldello sospi]i. Inter jilqg[u f’darhom lil Cagliari u jittamaw li jkomplu fejn [allew ;img[a ilu kontra Fiorentina meta reb[u 2-1 f’Firenze. G[al Inter ir-reb[a kontra l-Viola kienet l-ewwel wa[da barra minn darhom sa minn Novembru u t-tieni reb[a tal2014. Cagliari ;ejjin minn telfa 2-1 kontra Livorno u s-sitwazzjoni tag[homm ma tanx hi sabi[a. Wie[ed irid jara Inter b’liema attakkanti se jibdew wara l-wirja tajba li kellhom Palacio u Icardi, awtur tal-gowl rebbie[ kontra Fiorentina. Attakkant ie[or li jista’ jibda hu Milito filwaqt li Conti ta’ Cagliari se jitlef illog[ba min[abba li hu sospi] ]ew; partiti. It-Tnejn Napoli jilqg[u f’darhom lil Genoa li salvaw draw 3-3 f’darhom kontra Udinese filwaqt li n-Naplitani reb[u 2-0 barra minn darhom kontra Sassuolo.
League One
Bradford v MK Dons Brentford v Wolves Carlisle v Rotherham Colchester v Preston Leyton Orient v Swindon Notts County v Shrewsbury Oldham v Gillingham Port Vale v Crewe Sheff Utd v Bristol City Stevenage v Peterborough Tranmere v Coventry Walsall v Crawley
League Two
Wimbledon v Bury Dag & Red v Plymouth Exeter v Rochdale Mansfield v Fleetwood Morecambe v Oxford Utd Newport v Cheltenham Northampton v Hartlepool Scunthorpe v Portsmouth Torquay v Accrington Wycombe v Chesterfield York v Southend
Premiership Sko//i]
Hearts v Celtic Kilmarnock v Hibernian Partick T. v Aberdeen Ross County v St Mirren St Johnstone v Inverness CT
Championship Sko//i] Cowdenbeath v Dundee Dumbarton v Raith R. Falkirk v Queen of S. Morton v Alloa
I Div
Arbroath v Forfar Brechin v Stranraer Dunfermline v Ayr East Fife v Airdrie Rangers v Stenhousemuir
II Div
Albion v Peterhead Clyde v Montrose East Stirling v Berwick Elgin v Stirling Queen’s P. v Annan A.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 22 ta’ Frar, 2014
30
SPORT
KAMPJONAT BOV PREMIER
Tibda l-a[[ar sprint g[all-unuri u kontra r-relegation Illum ikompli l-kampjonat BOV Premier billi jing[ata bidu g[at-tieni u l-a[[ar fa]i. It-12-il tim parte/ipanti issa huma maqsuma fir-Relegation Pool u /Championshp Pool. L-ewwel sitta jissieltu g[ar-reb[ tal-kampjonat u post fl-Ewropa, u l-a[[ar sitta biex jevitaw li jispi//aw fl-
a[[ar ]ew; postijiet u ma jitilfux posthom mill-og[la divi]joni. Issa li nqasmu l-punti d-distakk bejn it-timijiet naqas sostanzjalment. Il-liders B’Kara g[ada jibdew l-isprint tag[hom biex jikkonfermaw ru[hom b[ala Champions, bid-derby kontra Balzan. Fi]-
]ew; partiti pre/edenti lKarkari]i reb[u 2-1. Issa li Balzan jinsabu trankwilli li la[qu l-mira tag[hom, il-pressjoni se tkun fuq it-tim ta’ Paul Zammit. Warajhom l-eqreb sfidanti Valletta se jkunu jafu jekk id-distakk ta’ punt li g[andhom minn B’Kara, jkunx kiber jew le. Il-
Beltin qed ifittxu l-ewwel reb[a fuq Sliema f’dan il-kampjonat u mhux se tkun fa/li g[aliex isSlimi]i b’reb[a jid[lu b’/ans qawwi li jisfidaw u fl-istess [in li jiksbu post fl-Ewropa. L-ewwel log[ba mi/Championship Pool i]da se tkun illum bejn Mosta u Hibs. Il-wirji-
et tal-Mostin dan l-a[[ar ukoll kienu mpressjonanti u g[adhom ma tilfux ta[t it-tmexxija ta’ Piccioni. Il-Pawlisti se jkollhom lil Johan Bezzina sospi] u Mosta lil Jonas Rodriguez Ekani. Intant illum ukoll, Naxxar Lions jippruvaw iserr[u rashom kmieni u jag[mluhom tlieta minn tlieta kotnra Rabat wara li reb[u l-ewwel ]ew; rounds 3-1 u 3-0. Rabat se jkollhom lil Diego Carrillo Pendas, Jonathan Bajada, Dylan Falzon u David Azzopardi sospi]i. Sfida bilan/jata Warajhom fil-Victor
Tedesco Stadium Tarxien jiltaqg[u kontra Vittoriosa Stars f’dik li g[andha tkun log[ba ferm bilan/jata. LIstars tjiebu ferm fl-a[[ar partiti imma g[adhom jistennew lewwel reb[a fuq il-Birgu dan lista;un wara draw 2-2 u telfa 0-3. It-tim ta’ Oliver Spiteri qed igawdi punt vanta;; fuq l-istess Tarxien u jekk irid i]omm postu fil-Premier jaf li jrid jie[u punti massimi minn dawn il-konfronti. Tarxien jinsabu ming[ajr Ryan Sammut sospi] u Birgu ming[ajr Bernardo Francisco Mella Arriagada. Illum ukoll fil-Hibs Ground illog[ba l-o[ra mir-relegation pool se tkun bejn Floriana u Qormi. Waqt li l-Qriema komplew javvanzaw fit-Trophy u wrew titjib konsiderevoli fl-a[[ar [ar;iet, Floriana jidher li solvew il-problemi amministrattivi bil-[atra ta’ Riccardo Gaucci b[ala President u issa jistg[u jikkon/entraw biss[i[ fuq il-kampjonat. Il-Greens reb[u 3-0 fl-ewwel konfront imma kienu mi]muma 2-2 fla[[ar log[ba. Issa wasal i]-]mien tal-verita` u g[alkemm Floriana g[andhom tliet punti fuq Qormi, jafu li b’telfa jintla[qu mill-istes Qriema u s-sitwazzjoni ssir wa[da prekarja. Qormi g[andhom sospi]i lil Roderick Sammut, Owen Bugeja u Giorgio Gianola filwaqt li Floriana se jkunu ming[ajr Joseph Borg u Emmanuel Ibok Edet.
Il-programm
Illum V. Tedesco Stadium
1400 Rabat A. v Naxxar L. 1615 Tarxien R v Vittoriosa S.
Hibs Stadium
1400 Floriana v Qormi 1600 Mosta v Hibs Il-{add Ta’ Qali Stadium 1400 Balzan v B’Kara 1600 Valletta v Sliema W.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 22 ta’ Frar, 2014
31
SPORT OLIMPJADI TAX-XITWA
Wirja po]ittiva minn Elise Pellegrin Il-parte/ipazzjoni Maltija flOlimpjadi ta’ Sochi permezz talunika kompetittri/i Elise Pellegrin intemmet b’mod po]ittiv hekk kif fis-slalom, Pellegrin spi//at f’nofs il-klassifika fit-42 post minn total ta’ 88 parte/ipant. Pellegrin g[addiet g[at-tieni rawnd wara li fl-ewwel rawnd spi//at fit-52 post minn 88 kompetitur b’[in ta’ 1.07.10 sekondi. Hi kellha [in a[jar minn disa’ kompetituri o[ra g[ax wie[ed irid iqis li 27 atleta ma komplewx g[ax marru barra lkorsa sew ;ew skwalifikati. Fit-tieni rawnd Pellegrin g[amlet [in ta’ 1.02.63 sekondi biex spi//at fit-52 post minn 60 li kienu qed jie[u sehem. B’dawn il-[inijiet li ammontaw g[al 2.09.83 sekondi Spellegrin spi//at fit-42 post fil-klassifika ;enerali. Mikaela Shiffrin tal-Istati Uniti reb[et id-deheb f’din il-kategorija meta g[elbet l-isfida tal-koppja mill-Awstrija Marlies u Kathrin Zettel. B’dan is-su//ess Shiffrin
saret l-i]g[ar atleta li qatt reb[et id-deheb f’din il-kategorija waqt l-Olimpjadi tax-Xitwa. L-Ukrajna reb[et l-ewwel midalja tad-deheb tag[ha f’din ledizzjoni. It-tim tal-biathlon mag[mul mit-tewmin Vita, Valj Semerenko, Juliya Dzhyma u Olena Pidhrushna g[eleb l-isfida tar-Russja, it-tim li kien champion rejnanti. L-Ukreni g[amlu [in ta’ sieg[a u 10 minuti u da[lu 26 sekonda qabel ir-Russi filwaqt li n-Norve;ja spi//aw it-tielet. Dan is-su//ess g[all-Ukrajna wasal jum wara li Bogdana Matsotska Alpine skier tal-Ukrajna u l-kow/ tag[ha Oleg Matsotskiy kienu irtiraw mil-Log[ob Olimpiku b’appo;; g[al dawk li jipprotestaw kontra l-President Viktor Yanukovych. It-Taljan William Frullani u l:ermani]a Evi SachenbacherStehle instabu po]ittivi g[addoping. Evi Sachenbacher-Stehle reb[et id-deheb erba’ snin ilu f’Vancouver u fl-2002 waqt l-
KAMPJONAT BOV PREMIER
L-Amerikana Mikaela Shiffrin li reb[et id-deheb fis-slalom, il-kategorija li [adet sehem fiha Pellegrin
Olimpjadi li kienu saru f’Salt Lake City. Qabel ma beda l-Log[ob irRussa Irina Starykh irtirat min[abba li kienet instabet po]ittiva. Il-Kanada reb[et ]ew; midalji
fis-ski cross tan-nisa meta Marielle Thompson g[elbet lillkonazzjonal Kelsey Serwa wara li kienu l-aktar ]ew; skiers velo/i fit-tluq. Il-Fran/i]a Ophelie David li tat sfida fl-ewwel parti tat-ti;rija, [adet il-bron].
It-tim tal-ir;iel tar-Renju Unit ;ie m/a[[ad mid-deheb fil-curling meta kien meg[lub 9-3 millKanada. Il-midalja tal-bron] marret g[and l-I]vezja b’reb[a 6-4 fuq i/-?ina.
FORMULA 1
Il-Presidenti ma jaqblux Hamilton l-aktar velo/i Is sewwieq tal Mercedes s issa ;ie irre;istrat fil Bahrain Nhar il {amis Vettel tar Red Lewis Hamilton irre;istra l a[jar Is sewwieq Ingli] g[amel dawra Bull g[amel 59 dawra u kienu dwar format ;did [in fit tielet jum ta testing li qed f [in ta minuta u 34 sekonda [afna dawk li [asbu li l problemi -
-
-
Il-Presidenti tal-klabbs talPremier ma qablux mal-format il;did tal-kampjonat BOV Premier, format li qed ikun propost millMFA. Il-proposta tal-MFA hi dik li lKampjonat jintlag[ab fuq tliet rawnds, bir-raba’ rawnd ikun mag[mul minn numru ta’ playoffs. Il-play-offs ikunu g[al post flEwropa bejn it-timijiet, li, wara t-tielet rawnd jispi//aw fit-tielet, fir-raba’, fil-[ames u fis-sitt po]izzjoni, u relegation playoffs bejn it-timijiet li wara ttielet rawnd jispi//aw fittmien, fid-disa’, fl-10 u fil-11-il post. Intant g[al-laqg[a bejn ilPresident u membri tal-MFA,
kienu pre]enti 10 mit-12-il President tal-Premier. Il-ma;;oranza tal-Presidenti tal-Premier pre]enti g[al laqg[a ma qablux mal-proposta l-;dida mressqa, u minflok jippreferu li kollox jibqa’ kif inhu. Il-Presidenti tal-BOV Premier mistennija jer;g[u jattendu laqg[a o[ra, dan qabel tittie[ed de/i]joni finali dwar il-format il;did tal-Kampjonat Premier waqt il-Laqg[a :enerali Straordinarja tal-MFA li tista’ ssir bejn April u Mejju. QORMI - Kelliem g[all-klabb ta’ Qormi FC ikkonferma ma’ dan il-;urnal li l-ex President ta’ Floriana FC, Johann Said mistenni jin[atar konsulent tal-President ta’ Qormi Redino Apap.
-
’
isir fil-Bahrain. Hamilton g[amel 45 dawra b’kollox u mhux biss g[amel l-a[jar [in talbiera[ imma anki l-a[jar [in li
’ ’
-
.
’
biex spi//a quddiem Jenson Button u Felipe Massa talMcLaren u tal-Williams rispettivament.
-
-
-
tar-Red Bull ;ew solvuti imma lbiera[ sie[bu Daniel Ricciardo kellu jirtira kmieni min[abba [sara teknika fil-karozza.
FUTBOL
Maradona se jer;a’ jilg[ab Skont spekulazzjonijiet flAr;entina, l-eks player le;;endarju Diego Maradona se jer;a’ jibda jilg[ab il-futbol fletà ta’ 53 sena. Maradona mistenni jer;a’ jibda jilg[ab lejn la[[ar ta’ Marzu mat-tim ta’ Deportivo Riestra, tim li jilg[ab fil-[ames divi]joni fl-Ar;entina. Dan it-tim hu propjetà tal-avukat tieg[u, Victor Stinfale. Hu mis-
tenni li Maradona se jkun g[allewwel darba fl-azzjoni fit-23 ta’ Marzu. F’Awwissu ta’ sena ilu Maradona kien in[atar kow/ spritwali tat-tim u meta din il;img[a Stinfale staqsieh biex jibda jmexxi lit-tim, Maradona qallu li hu jrid jilg[ab. Hu g[alhekk li t-tim ippre]enta talba uffi/jali lill-FA Ar;entina
biex Maradona jibda jifforma parti mill-iskwadra. Victor More, il-player li b[alissa jilbes il-flokk bin-numru 10 qal li hu lest i/edi l-flokk g[all-idolu tieg[u. ROONEY - L-attakkant ta’ Man Utd Wayne Rooney ;edded il-kuntratt b’[ames snin u nofs u se jkollu salarju ta’ madwar 300 mitt elf lira sterlina fil-;img[a.
WATERPOLO
I/-champions Neptunes jibdew bil-kbir Stewart Said
Exiles Ferretti...........................4 Neptunes Emirates.................18 (1-3),(1-6),(1-4),(1-5)
Neptunes Emirates kisbu lewwel reb[a tal-Kampjonat meta f’partita bla storja g[elbu lil Exiles Ferretti 18-4. Fl-assenza ta’ Steve Camilleri li
jinsab fl-Italja, spikka Niki Lanzon awtur ta’ sitt gowls. G[al Exiles dan kien bidu diffi/li fejn inqatg[u mill-log[ba kmieni biex [allew l-avversarji jikkmandaw il-log[ba. Neptunes mill-bidu g[amlu lintenzjonijiet /ari u bnew vanta;; ta’ ]ew; gowls. I/-Champions
reb[u wkoll it-tieni sessjoni biex sal-mistrie[ kienu 9-2 minn fuq. Il-partita kienet mitmuma u g[alhekk i]-]ew; timijiet g[amlu u]u mi]-]ag[]ag[ g[ad-dispo]izzjoni tag[hom. I]da Neptunes xorta baqg[u fil-kmand tal-partita u reb[u wkoll l-a[[ar ]ew; sessjonijiet biex finalment reb[u
Exiles: I. Bugeja, J. Rizzo Naudi, S. Vassallo, D. Pace Lupi (2), P. Paris, N. Portelli, J. Spiteri Staines, K. Griscti (1), M. Paris, P. Borg (1), B. Lanzon, L. Borg, K. Lanzon, L. Peric, S. Galea Pace Neptunes: A. Borg Cole, N. Lanzon (6), L. Calleja, M. Stellini (4), T. Agius (1), M. Lanzon, K. Navarro, J. Camilleri (2), A. Zarb Cousin (3), S. Xerri de Caro, K. Debattista, G.
Mizzi, C. Mercieca (1), B. Muscat, M. Zammit (1) Referees: Mario Dalli, Ronnie Spiteri Ri]ultati u Programm
I Divi]joni Ta’ Xbiex vs Ottters Illum I Divi]joni
2pm - M’Scala v M’Xlokk
9-9
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 22 ta’ Frar, 2014
32
LOKALI
Kim Cheol Min, Lee Seung Hoon u Joo Hyong Jun tal-Korea t’Isfel jie[du sehem fil-Kwarti Finali tat-Team Pursuit fil-Log[ob Olimpiku tax-Xitwa li qed isir f’Sochi, ir-Russja. Dan il-log[ob, li feta[ fis-7 ta’ Frar li g[adda, jispi//a g[ada l-{add u sa issa kienu n-Norve;i]i li ddominaw il-klassifika tal-midalji (Ritratt> EPA)
L-Im[allef Farrugia Sacco jifta[ kaw]a kostituzzjonali L-Im[allef Lino Farrugia Sacco beda pro/eduri g[al kaw]a kostituzzjonali kontra l-Kummissjoni g[all-Amministrazzjoni tal:ustizzja u l-Prim Ministru, u qed jallega li d-dritt tieg[u g[al smig[ xieraq huwa nieqes meta l-istess Kummissjoni dde/idiet li tibqa’ ti;i applikata l-ewwel de/i]joni ta’ impeachment. Hu qed jg[id li l-ewwel mozzjoni ta’ impeachment kienet ;iet dikjarata “mejta” mill-Ispeaker tal-Kamra tar-Rappre]entanti min[abba li f’Malta issa g[andna
Parlament ;did u l-eks-Prim Ministru Lawrence Gonzi, li kien ippropona l-ewwel mozzjoni, m’g[adux membru tal-Kamra tarRappre]entanti. Il-Prim Ministru Joseph Muscat kien ippre]enta b’mod immedjat it-tieni mozzjoni ta’ impeachment. Il-Kummissjoni, fid-de/i]joni tag[ha, kienet qalet li hemm provi prima facie ta’ a;ir mhux xieraq min-na[a tal-Im[allef meta dan ]amm il-kariga ta’ President talKumitat Olimpiku Malti minkejja d-diversi talbiet li kienu sarulu
biex jirri]enja. Il-Kummissjoni qalet li lIm[allef Farrugia Sacco ma kienx involut fil-bejg[ irregolari ta’ biljetti tal-Log[biet Olimpi/i, i]da li l-pre]enza tieg[u fuq il-kumitat kienet imminat ir-rispett tal-pubbliku fil-;udikatura. L-Im[allef Farrugia Sacco qed jargumenta li fil-kuntest li lewwel mozzjoni ta’ impeachment kienet ;iet dikjarata invalida, ilKummissjoni kellha timxi malpro/ess u skont il-li;i, dan ifisser mozzjoni o[ra, li tinkludi li hu
jing[ata /ans li jiddefendi lilu nnifsu. Hu argument ukoll li l-kaw]a kostituzzjonali li hu ppre]enta ;iet pre;udikata minn kummenti li saru mill-Kap tal-Oppo]izzjoni Simon Busuttil. Il-Kumitat tax-Xog[ol talKamra dde/ieda nhar l-Erbg[a li g[adda li sakemm ilKummissjoni kienet [adet idde/i]joni tag[ha, kienet se tippro/edi bil-pro/ess ta’ impeachment, i]da kellha tag[mel dan b’mod “prudenti”, kieku kellu
ji;i pre]entat ka] kostituzzjonali. Il-Kumitat tax-Xog[ol talKamra g[andu jer;a’ jiltaqa’ nhar il-:img[a 28 ta’ Frar.
media•link COMMUNICATIONS