2014 03 01

Nru 13,680

Is-Sibt, 1 ta’ Marzu, 2014 €0.80 www.maltarightnow.com

Il-Eurostat tikkonferma li l-qg[ad f’Malta qed ikompli ji]died Statistika uffi/jali pubblikata mill-Unjoni Ewropea tikkonferma li l-qg[ad f’Malta qed ikompli ji]died, b’]ieda kostanti xahar wara l-iehor. Dan meta lqg[ad, b[ala medja fl-UE u fizzona ewro, qed jonqos.

I/-/ifri tal-A;enzija talIstatistika tal-UE (Eurostat) g[al Jannar jikkonfermaw dawk li [are; l-Uffi//ju Nazzjonali talIstatistika (NSO) fil-bidu ta’ din il-;img[a u juru li r-rata talqg[ad f’pajji]na fl-ewwel xahar ta’ din is-sena ]diedet g[al 6.9 fil-mija.

Dan ifisser ]ieda sew fuq ixxahar ta’ qabel, Di/embru 2013 meta l-qg[ad kien fil-livell ta’ 6.7 fil-mija, u ]ieda ikbar fuq perijodu ta’ sena. Fil-fatt ilqg[ad b[al dan i]-]mien sena, f’Jannar 2013 kien 6.4 fil-mija.

Din i]-]ieda xahar wara xahar, wasslet biex Malta ni]let post fil-klassifika tal-istati membri bl-inqas rati tal-qg[ad. Fl-istatistika tal-Eurostat ta’ Di/embru kienet ni]let mir-raba’ post li kienet fih f’Novembru, g[all[ames post, u issa baqg[et f’din il-po]izzjoni anke f’Jannar.

Filwaqt li f’Malta l-qg[ad qed ikompli ji]died, mhux l-istess jista’ jing[ad g[all-medja talpersuni bla xog[ol fl-Unjoni Ewropea u fiz-Zona Ewro. Listatistika Ewropea turi li f’Jannar, il-qg[ad fiz-Zona Ewro kien fil-livell ta’ 12 filmija, li jfisser e]att daqs kemm kien ix-xahar ta’ qabel u anke sena ilu.

Barra minn hekk il-medja talUE naqset bi ftit – minn 11 filmija f’Jannar 2013 g[al 10.8 filmija x-xahar li g[adda.

B’referenza g[al din l-istatistika, il-Partit Nazzjonalista stqarr li filwaqt li hu po]ittiv li lKummissjoni Ewropea qed tbassar li l-ekonomija Maltija se tkompli tikber fis-snin li ;ejjin, mit-tbassir g[ar-realtà hemm

ba[ar jaqsam – u xhieda ta’ dan kienet il-konferma mill-Eurostat ta’ ]ieda o[ra fil-qg[ad matul ixxahar ta’ Jannar.

Skont il-PN, l-istqarrija pubblikata lbiera[ mill-Eurostat turi li matul ix-xahar ta’ Jannar 2014 ilqg[ad re;a’ ]died g[al 6.9 filmija, ]ieda sostanzjali meta mqabbla max-xahar ta’ Jannar 2013, meta l-qg[ad kien ta’ 6.3 fil-mija. B’mod preokkupanti, kompla ji]died ukoll il-qg[ad

fost i]-]g[a]ag[ li issa jla[[aq il15.3 fil-mija.

Il-PN qal li dawn i/-/ifri jikkonfermaw ir-rankatura fi]]ieda fil-qg[ad, fattur li ma jista’ ji;i attribwit g[al ebda fattur internazzjonali. Tant u hekk, li g[al dawn l-a[[ar erba’ xhur, irrata tal-qg[ad fl-Unjoni Ewropea baqg[et wa[da stabbli.

Minkejja dawn l-indikaturi li qed jag[tu twissija serja lillGvern dwar il-qg[ad, il-Prim

Ministru Joseph Muscat qed jibqa’ jwebbes rasu, jiknes ilproblema ta[t it-tapit u jipprova jsib kull sku]a biex jinjora lwe;g[a ta’ kwa]i 8,000 ru[ li qed jirre;istraw g[ax-xog[ol.

Il-Partit Nazzjonalista tenna li l-Prim Ministru ma jistax jibqa’ jinjora din il-problema u nsista li minnufih ilaqqa’ l-imsie[ba so/jali u lill-Oppo]izzjoni biex ji]viluppa pjan strate;iku dwar ix-xog[ol.

Qorti

Eku tat-tra;edja

Maria Camilleri, l-armla tarra;el li kkaw]a li splu]joni ta’ log[ob tan-nar fin-Naxxar fl2008 kienet ordnat mill-Qorti tal-Appell biex t[allas issomma ta’ 8,401.88 ewro f’danni Ara pa;na 4

Ukrajna

Jer;a’ jfe;; Yanukovych

Hekk kif g[addiet ;img[a minn mindu tne[[a mill-poter, Viktor Yanukovych ilbiera[ indirizza konferenza tal-a[barijiet minn belt fir-Russja. Dan hekk kif firre;jun strategiku tal-Krimea flUkrajna, kien hemm /aqliq militari inkwetanti Ara pa;na 13

Waterpolo

Iridu reb[a

Tela’ s-siparju fuq il-[amest ijiem tal-Karnival. Ir-Renju tal-Bluha beda lbiera[ filghaxija bl-ewwel serata tal-kompetizzjonijiet ta]-]fin segwita bid-d[ul tar-Re tal-Karnival fil-Belt. Dalg[odu jkun imiss ilparte/ipazzjoni ta’ diversi skejjel ta]-]fin u defile’ bis-sehem tal-Karru tar-Re tal-Karnival, maskaruni u l-parte/ipazzjoni tal-Banda So/jeta’ Mu]ikali Banda Maria Regina. Il-mistiedna fl-edizzjoni ta’ din issena huma rappre]entanti mill-Karnival ta’ Notting Hill ta’ Londra.

It-tim nazzjonali Malti jilg[ab it-tieni leg tal-play-off tas-semifinali ta’ kwalifikazzjoni g[allKampjonat Ewropew kontra Franza. Il-Maltin iridu reb[a wara li tilfu l-ewwel leg 20-8.

Ara pa;na 30

www.maltarightnow.com

Is-Sibt, 1 ta’ Marzu, 2014

2

LOKALI

Ikompli ji]died l-i]bilan/ finanzjarju tal-Gvern Tag[rif provdut mill-Uffi//ju Nazzjonali tal-Istatistika (NSO) juri indikatur inkwetanti – dak fl-i]bilan/ fil-finanzi tal-Gvern.

I/-cifri tal-NSO juru li lGvern beda s-sena l-;dida b’]ieda ta’ ¤31 miljun biex li]bilan/ fil-finanzi pubbli/i f’Jannar 2014 kien fil-livell ta’ 89 miljun ewro.

Din i]-]ieda fid-differenza bejn id-d[ul u l-[ru; tal-Gvern se[[et g[ax fl-ewwel xahar tassena, id-d[ul tal-Gvern naqas imma n-nefqa ]diedet. Il-Gvern

da[[al 20 miljun ewro u nofs inqas – tnaqqis ta’ 9.3 fil-mija, waqt li nefaq 10.5 miljun ewro iktar – ji;ifieri ]ieda ta’ kwazi 4 fil-mija.

Dan irri]ulta f’]ieda fli]bilanc, minn 58 miljun ewro f’Jannar 2013 g[al 89 miljun ewro f’Jannar li g[adda – ]ieda ta’ 31 miljun ewro, jew 53 filmija.

L-istatistika turi wkoll ]ieda qawwija fid-dejn tal-Gvern li ]died b’252 miljun ewro g[al ftit aktar minn [ames biljuni ewro.

Karmenu Mifsud Bonnici rikoverat l-isptar L-eks Prim Ministru u eks Kap tal-Partit Laburista Karmenu Mifsud Bonnici ilbiera[ idda[[al l-isptar g[al kura.

Karmenu Mifsud Bonnici li g[andu 80 sena serva b[ala

Prim Ministru ta’ Malta bejn issnin 1984 u l-1987 L-a[bar li Karmenu Mifsud Bonnici kien jinsab l-isptar [ar;et permezz ta’ Twitter meta l-Prim Ministru Joseph Muscat awguralu fejqan ta’ malajr.

Il-qorti dde/idiet li t-tifel g[ix fi stat le;ittimu u li allura ma ratx g[alfejn kellha tilqa’ din it-talba

Il-Qorti ti/[ad it-talba tal-missier biolo;iku biex jinbidel isem missier ibnu Il-Qorti tal-Appell /a[det talba li saret minn missier naturali ta’ tifel li llum g[andu sitt snin biex jinbidel i/-/ertifikat peress li fuqu hemm l-isem tar-ra;el li llum huwa mi]ewwe; lill-omm l-istess tifel.

Dan it-tifel twieled barra ]]wie; wara relazzjoni barra ]]wie; li kien hemm bejn ilmissier naturali u omm it-tifel.

It-tifel trabba minn ommu u ]ew;ha, u li minkejja li mhuwiex il-missier naturali tattifel rabbieh daqs li kieku kien ilmissier naturali tieg[u. Imma kollox jindika li l-missier biolo;iku tat-tifel qatt ma ta ka] lil ibnu.

Ir-ra;el kien di;a ippre]ena appell /ivili fil-Qorti tal-Familja, li ma kienx milqug[ f’Lulju li g[adda fejn kien qal li huwa lmissier naturali tat-tifel li twieled fis-17 ta’ Settembru 2007. Huwa kien talab lill-Qorti biex isiru

testijiet tad-DNA biex ji;i amendat i/-/ertifikat tast-tifel, li fuqu hemm ir-ra;el ta’ omm it-tifel.

Huwa kien argumenta li kellu relazzjoni extra-matrimonjali ma’ mara madwar sena qabel twieled it-tifel. Meta l-mara bdiet twelled, huwa kien mar jara l-isptar u jiem wara l-omm [adet lit-tifel fid-dar ta’ ommu u nies o[ra li ji;u minnu biex jaraw lit-tarbija.

Dan kollu kien konfermat minn [u l-missier naturali, li qal li mhux l-ewwel darba li hu kien kellem lil omm fuq it-telefon, meta din kienet titkellem ma’ [uh. Madankollu ftit wara bdew il-problemi peress li hi kienet mi]]ew;a u hawn kien [are; kollox, ji;ifieri li hi kellha relazzjoni ma’ ra;el barra ]-]wie;.

Minkejja kollox ir-relazzjoni damet madwar xahrejn o[ra u meta r-ra;el ta’ omm it-tifel sar jaf, ma [alliehx jara it-tarbija

aktar. Qal li sar test tad-DNA fi klinika lokali, li kkonferma li ttarbija ma kienetx mi]-]wie;.

Il-koppja qalet li hija o;;ezzjonat g[al dan kollu fejn argumentat li l-Qorti kellha tordna li jsir test tad-DNA biss flassenza ta’ /ertifikat validu tattwelid, u tfal re;istrati ta[t isem falz. Barra minn hekk qabel ma twieled it-tifel, il-koppja kellha relazzjoni sesswali b’sa[[itha fejn anke twieldet tifla.

Barra minn hekk il-koppja qalet li l-missier naturali tat-tifel qatt ma kkontribwixxa xejn g[al ibnu, u li t-talba tieg[u qed tkisser id-dritt g[al [ajja privata u familjari.

L-Im[allfin Silvio Meli, Tonio Mallia u Joseph Azzopardi qalu li l-Qorti hija sodisfatta li sa minn mindu twieled it-tifel, dan g[ex fi stat le;ittimu u li jikkorispondi ma dak kollu li jidher fi/-/ertifikat tat-twelid.

Il-Partit Nazzjonalista jressaq ]ew; ilmenti fil-konfront tal-PBS Il-Partit Nazzjonalista ressaq ]ew; ilmenti lill-Public Broadcasting Services (PBS).

L-ewwel ilment hu dwar ilprogramm Dissett li xxandar il{amis, 27 ta’ Frar, fuq l-istazzjon TVM. G[al dan il-programm kien mistieden ilMinistru g[all-Intern u sSigurtà Nazzjonali Emanuel Mallia wa[du biex jitkellem dwar numru ta’ temi differenti, fosthom il-bejg[ ta/-/ittadi-

nanza, il-Korp tal-Pulizija, lArmata, ix-xandir nazzjonali u r-responsabbiltà politika.

Il-PN qal li dawn it-temi huma ta’ natura politika kontroversjali u tul il-programm ilMinistru g[all-Intern g[adda numru ta’ kummenti politi/i fil-konfront tal-Partit Nazzjonalista. G[aldaqstant, il-Partit Nazzjonalista qed jistenna li ji;i mistieden Kelliem tal-Partit Nazzjonalista wa[du

biex jiddiskuti dawn it-temi f’edizzjoni s[i[a u li jmiss talprogramm Dissett.

It-tieni lment hu dwar ilbulettin tal-a[barijiet tal{amis, 27 ta’ Frar, li fih ;iet irrappurtata r-reazzjoni talMinistru Emanuel Mallia g[all-kummenti li kien g[amel fid-diskussjonijiet bejn ilGvern u l-Oppo]izzjoni dwar liskema ta’ bejg[ ta/-/ittadinanza, fejn kien stqarr li jekk

tidda[[al imqar ;urnata wa[da ta’ residenza fil-li;i dwar din liskema, jirri]enja millParlament.

Minkejja li din il-materja ;iet ]velata mill-Kelliem tal-Partit Nazzjonalista g[all-Intern Jason Azzopardi fuq il-programm Realtà fuq TVM2, u minkejja li dakinhar il-PBS ma rax li dak li ;ie ]velat kellu valur ta’ a[bar, ilbiera[ ;ie rrappurtat dak li ntqal mill-

Ministru Mallia ming[ajr ma ng[atat opportunita` lillOppo]izzjoni biex tag[ti lver]joni tag[ha dwar din ilmaterja.

Il-PN qal li dan huw ka] ie[or li fih il-PBS qed ikun selettiv [afna dwar il-mod kif jirrapporta l-a[barijiet, bil-g[an li javvanza l-a;enda tal-Gvern u ji//ensura lil kull min jg[id xi [a;a li tista’ tkun imbarazzanti g[all-Gvern Laburista.

www.maltarightnow.com

Is-Sibt, 1 ta’ Marzu, 2014

3

LOKALI

Qattusa g[a;;elija frie[ g[omja tag[mel – James Debono, dwar il-[a]na tal-gass f’Marsaxlokk “Jien il-bi]a tieg[i fuq dan issu;;ett kollu huwa li l-qattusa g[a;;elija frie[ g[omja tag[mel.

Nafu li fil-ferne]ija tal-kampanja elettorali, ;ie stabbilit kif g[andhom jimxu l-affarijiet, b’/ertu g[a;la, g[alija g[a;la ]ejda.”

Dan huwa l-kliem tal-blogger u ;urnalist tal-MaltaToday James Debono li f’videoblog fl-a[[ar jiem, ikkritika d-de/i]joni talGvern li jpo;;i t-tanker bil-[a]na ta’ 140,000 metru kubu ta’ gass fil-bajja ta’ Marsaxlokk.

B’referenza g[all-g[a;la ]ejda li qed issir f’dan il-pro;ett, James Debono qal li l-ewwel kellu jsir studju qabel [are; it-tender, u nbeda Environmental Impact Assessment dwar il-pro;ett kollu kemm hu. F’dan il-pro/ess, skont Debono, kellu jsir studju dawr fejn hu l-a[jar post biex issir il[a]na tal-gass, ji;ifier jekk hux fil-bajja jew inkella lil hinn millbajja, b[alma sar fil-ka] ta’ Livorno. James Debono wkoll g[amel referenza g[all-ka] ta’ Livorno fejn spjega li t-tanker bil-[a]na tal-gass tpo;;a 23 kilo-

metru ‘l barra mill-kosta min[abba s-sigurtà.

James Debono qal ukoll li kellha ssir konsultazzjoni man-nies ta’ Marsaxlokk u Bir]ebbu;a, kif ukoll mal-komunità lokali. Wara li sar dan il-pro/ess kollu, sostna James Debono, li kellu jin[are; it-tender.

Il-blogger tal-MaltaToday g[amel referenza wkoll g[allistudju preliminari li sar millMEPA, li minbarra li wera li 91% tar-residenti ta’ Marsaxlokk ma jaqblux li t-tanker bil-gass jitpo;;a fil-bajja, wera wkoll li minkejja li r-riskju ta’ in/ident huwa remot, il-konsegwenzi f’ka] ta’ in/ident ikunu devastanti, tant li “jista’ jkun hemm domino effect fuq l-impjanti l-o[ra.”

Fil-videoblog tieg[u, Debono g[amel appell ukoll biex b’mod spe/jali dwar is-su;;ett talener;ija, ma jsirux dikjarazzjonijiet li jbe]]g[u lin-nies. James Debono qal li mill-bidu nett kellha ssir konsultazzjoni man-nies ta’ Marsaxlokk u Hawnhekk, James Debono Bir]ebbu;a, kif ukoll mal-komunità lokali g[amel referenza g[all-dak li elettorali, ji;ifieri l-Power nasso//jawh mal-kan/er kienet Hu sostna wkoll li mhux xieraq kien jg[idu Joseph Muscat u l- Station tal-BWSC f’Delimara [a;a naqra ta’ barra minn hawn,” li wie[ed iqabbel it-terminal talPartit Laburista waqt il-kampanja hija “fabbrika tal-kan/er”. “Li qal James Debono.

LNG ma’ bombi nukleari.

L-MUMN to;;ezzjona g[al mod kif se ji;u mmexxija l-Isptarijiet Mater Dei u Boffa Nhar it - Tnejn f ’ Nofsinhar , l MUMN se tkun qed tlaqqa ’ l membri tag[ha biex tiddiskuti x ’ implikazzjonijiet se jkollha l - Istrategic Business Unit fuq l - infermiera u l - qwiebel .

Fl - a[[ar jiem komplejna nisimg[u kif il - Union tal Infermieri u l - Qwiebel , l MUMN , ma taqbilx u qed tipprotesta bil - qawwa fuq de/i]jonijiet li qed jie[u l Ministru tas - Sa[[a , de/i]joni jiet u li qed jolqtu [a]in lill infermieri u l - qwiebel u fuq kollox lill - pazjenti .

L - iskop tal - laqg[a ta ’ nhar it - Tnejn hu biex l - MUMN ting[ata mandat /ar dwar il po]izzjoni tal - membri tag[ha dwar din il - kwistjoni .

Dwar l - iStrategic Business Unit , l - MUMN tinsab irrabjata g[aliex l - Ministru tas - Sa[[a qabad u dde/ieda ming[ajr konsultazzjoni mag[hom , li l Isptar Mater Dei u l - Isptar Boffa jitmexxew minn Unit ;dida , li se tkun mag[rufa b[ala l - Istrategic Business Unit .

Jidher li b ’ din il - unit se jkun hemm Bord tad - Diretturi u CEO wie[ed g[a] - ]ew; sptar -

ijiet li ta[t ir - responsabbilta ’ tieg[u se jkun hemm numru ta ’ Chairpersons li jamminis traw setturi differenti .

Dawn ic - chairpersons e]ekuttivi se ji;u fuq l - infer mieri u mistennija jkunu l konsulenti klini/i attwali , li se jkollhom poteri fuq il - kundiz zjonijiet tax - xog[ol tal - infer mieri u dwar dan l - MUMN qed issostni li dawn il - kon sulenti se jkollhom kunflitt ta ’ interess .

Fi Frar l - MUMN kienet bag[tet /irkolari fejn sostniet li l - implimentazzjoni ta ’ dan il - unit di;a ’ bdiet fl - isptar Boffa fejn is - CEO di;a ’ tne[[a biex jag[mel spazju g[all - konsulent tal onkolo;ija .

Dwar din il - kwistjoni l MUMN kienet sostniet li mhux se ta//etta li l - konsulen ti klini/i jkollhom poteri fuq il - pratti/i tal - infermiera jew fuq il - kundizzjonijiet tax - Dwar l-iStrategic Business Unit, l-MUMN tinsab irrabjata g[aliex l-Ministru tas-Sa[[a qabad u dde/ieda ming[ajr konsultazzjoni mag[hom xog[ol tal - infermieri .

Fil - jiem li g[addew anke l - U f’Monte Carmeli jer;g[u ikollhom jin[aslu bl - ilma Skont persuni li tkellmu MAM , l - g[aqda tat - tobba ming[ajr mis[un.... kiesa[ . Dan min[abba li mag[na jidher li biex ma esprimiet il - [sibijiet tag[ha Jidher li fl - isptar Monte rri]ultaw [sarat fil-boiler li qed jin[aslux bl - ilma kiesa[ , il dwar id - de/i]joni li titqaqqaf Carmeli, l-pazjenti f’dawn il- jittrippja kull darba li pazjenti qed ikollom isa[[nu ll - iStartegic Business Unit . ilma huma biex jin[aslu. jiem kes[in tax - xitwa , qed jinxteg[el.

www.maltarightnow.com

Is-Sibt, 1 ta’ Marzu, 2014

4

LOKALI

Tfajla tqila u ta[t l-età tibda g[addejja kumpilazzjoni dwar droga Disa’ “joints” tal-kannabis instabu f’pakkett tas-sigaretti fuq tfajla ta’ 17-il sena meta hija kienet tqila. Id-droga nstabet g[andha wara rejd li sar millPulizija fil-klabb “Numero Uno”, f’Mejju li g[adda.

Il-Prosekuzzjoni mmexxija mill-Ispettur Dennis Theuma spjega lill-Qorti kif uffi/jali talPulizija regolarment jag[mlu tfittxijietf’parties li jkunu jafu bihom il-Pulizija.

Meta kien qed jixhed kontra ttfajla, li minn dak i]-]mien ‘l hawn la[qet welldet, l-Ispettur Theuma spjega kif dan il-party kien sar f’Mejju li g[adda, u li dan kien wie[ed mill-avvenimenti li l-Pulizija tissorvelja sew min[abba d-droga li tista’ tkun qed ti;i traffikata u kunsmata. }ew; uffi/jali, ra;el u mara kienu qeg[din jag[mlu t-tfittxijiet tag[hom fuq persuni li jkunu de[lin fil-post. Instabu disa’ “joints” tal-kannabis f’pakkett sigaretti li kien g[and l-akku]ata.

“F’g[axar snin ta’ esperjenza nemmen li naf niddistingwi bejn xi [add li jabbu]a mind-droga b’mod regolari u xi [add li jabbu]a b’mod okka]jonali,” qal l-Ispettur Theuma. Hija g[andha familja li tissapportjaha [afna u l-interrogazzjoni tag[ha saret filpre]enza ta’ missierha tarrispett”, qal l-Ispettur Thuema.

Fl-istqarrija li hija g[amlet mal-Pulizija, t-tfajla qalet lillinvestigaturi fuq il-[biberija li kellha ma’ ra;el li tieg[u kien ilpakkett tas-sigaretti. Filwaqt li ttfajla ammettiet mal-Pulizija li kienet fil-pusses tad-droga, ommha deheret skantata bil-konsegwenzi li bintha kienet se ;;ib fuqha nnifisha, anke jekk it-tifla /a[det bil-qawwa kollha li hija tag[mel u]u mid-droga kannabis.

“Allegatament se[ibha ta lpakkett tas-sigaretti min[abba li be]a’ li kien se jinqabad millPulizija fil-bieb tal-klabb. Hi injorat ir-riskju fejn [alliet lil qalbha tmexxi lil mo[[ha, biddroga tinstab fuqha.

Madankollu ir-ra;el li d-droga kienet tieg[u ;ie identifikat u se jittie[du passi kontrieh, qal ilProsekutur. L-Ispettur Dennis Theuma, talab lill-Qorti biex tappunta espert tal-Qorti biex janalizza l-“joints” tal-kannabis misjubin fil-pakkett tas-sigaretti.

Il-Qorti laqg[et it-talba talProsekuzzjoni bil-Ma;istrat Natasha Galea Sciberras, tordna li ma ji;ux ippubblikati d-dettalji li ji]velaw l-identita’ talakku]ata, li fi]-]mien li ;iet arrestata kienet g[adha ta[t leta’. L-Avukati Lucio u Michael Sciriha qed jidhru g[at-tfajla. Ilka] ikompli fit-2 ta’ April li ;ej.

Tliet familji kienu sofrew minn dannu kbir mal-isplu]joni, kaw]ata minn log[ob tan-nar illegali, meta djar kienu spi//aw litteralment maqlug[a mill-pedament

L-armla tar-ra;el li kkaw]a l-isplu]joni fin-Naxxar ordnata t[allas €8,400 f’danni Maria Camilleri, l-armla tarra;el li kkaw]a li splu]joni ta’ log[ob tan-nar fin-Naxxar fl2008 kienet ordnat mill-Qorti tal-Appell biex t[allas is-somma ta’ 8,401.88 ewro f’danni f’ka] li nstema’ quddiem l-Im[allef Gino Camilleri.

Il-kumpanija tal-assikurazzjoni MIB Insurane Brokers (Malta) Ltd. kienet bdiet pro/eduri fil-Qorti kontra Maria Camilleri, b[ala l-eredi ta’ ]ew;ha Paul Camilleri li kien tilef [ajtu fl-isplu]joni li kienet he]]et in-Naxxar.

Il-kumpanija tal-assikurazzjoni qalet li l-klijent tag[ha, Robert Runza, kien sofra danni konsiderevoli fil-propjeta’ tieg[u fin-Naxxar kaw]a ta’ li splu]joni wara li log[ob tan-nar illegali kien sploda fil-ma[]en ta’ Paul Camilleri u li kien sploda fit-12 ta’ Marzu tal-2008.

Maria Camilleri kienet qalet fil-Qorti li hi kienet irrinunzjat g[al kollox il-wirt ta’ ]ew;ha.

Qalet li ma kienet personalment responsabbli g[ad-danni li kienu kkaw]ati minn ]ew;ha u li hi qatt ma kellha x’taqsam jew

kelha konnessjoni mal-[a]na tal-log[ob tan-nar.

Madankollu f’Ottubru tassena 2010, il-Qorti talMa;istrati /a[det it-talba tag[ha u qatg[eta favur il-kumpanija tal-assikurazzjoni MIB. Camilleri wara appellat, i]da g[al darba o[ra, hi tilfet il-ka], bl-appell tag[ha ji;i mi/[ud u ti;i konfermata s-sentenza talQorti tal-Ma;istrati.

Tliet familji kienu sofrew minn dannu kbir mal-isplu]joni, kaw]ata minn log[ob tan-nar illegali, fejn djar kienu spi//aw litteralment maqlug[a millpedament, l-aktar fi Triq {al Dg[ejf. Saret [sara strutturali wkoll f’g[add ta’ residenzi o[rajn.

Fit-tra;edja tnejn minn nies kienu tilfu [ajjithom. Sina Sammut ta’ 35 sena, omm ta’ ]ew; ulied, u Paul Camilleri ta’ 47 sena, li kien qed ja[]en u jipprodu/i log[ob tan-nar filgaraxx tieg[u.

Is-Sibt, 1 ta’ Marzu, 2014

5

Ascot House jag[laq wara 104 snin fin-negozju tal-[wejje; Charles Muscat

Wara storja ta’ 104 snin, Ascot House, il-[anut tal[wejje; rinomat fi/-/entru talbelt Valletta ilbiera[ g[alaq ilbibien tieg[u g[al a[[ar darba.

Dan il-[anut kien infeta[ fissena 1910 minn Frans Schembri u wara g[adda g[and [uh Paul Schembri. Fis-sena 1968, Ascot House beda jitmexxa minn iben Paul, Lolly Schembri li baqa’ jmexxi dan il-[anut sal:imgha l-a[[ar ta’ Frar 2014.

Matul it-Tieni Gwerra Dinjija, parti mill-[anut kienet waqg[et f’attakk tal-g[adu mill-ajru u Paul Schembri kien kompla jmexxi n-negozju tieg[u minn daru fi Triq Nofsinhar fil-Belt stess, sakemm il-[anut kien inbena mill-;did.

Ascot House hu dak li blIngli] jissejja[ landmark filBelt min[abba li jinsab fi Triq Repubblika fa//ata ta’ Pjazza Re;ina u kantuniera ma Pjazza San :or;, li matul is-snin rat bosta avvenimenti importanti f’pajji]na.

In-Nazzjon ]ar lil dan il[anut fl-a[[ar ;urnata tieg[u u iltaqa’ ma Lolly Schembri, sid il-[anut li se jag[laq 80 sena, u li spjega r-rabta tieg[u ma dan il-[anut. Hu qal li beda ja[dem fil-[anut ma missieru fl-1952 malli [are; mill-iskola u wara beda jmexxi l-[anut hu. Hu spjega li g[andu rabta qawwija u j[oss xi ftit tad-dispja/ir li issa l-[anut se jag[laq.

Dan il-[anut matul is-snin ra [afna klijenti importanti kif spjega ma In-Nazzjon Lolly Schembri. Hu qal li personalitajiet importanti fil-pajji], presidenti, [afna politi/i u deputati Parlamentari kienu klijenti ta’ Ascot House u kien hemm ukoll personalitajiet importanti barranin li xi darba jew o[ra xtraw xi [wejje; mill-[anut tieg[u.

Sadattant mill-1 ta’ Marzu, i/-/ens tal-[anut se jg[addi g[and il-kumpanija {al Mann Versud Group Limited.

Imma n-negozju tal-[wejje; tal-familja Schembri mhux se jieqaf hawn g[ax Gordon, iben Lolly Schembri, se jkompli nnegozju tal-familja f’[anut ie[or fil-Belt stess.

www.maltarightnow.com

Is-Sibt, 1 ta’ Marzu, 2014

6

LOKALI

Ba]i g[al imprendituri li jridu jinvestu fil-Libja

Ir-rotta li g[a]lu li jag[mlu biex jitilg[u sal-qu//ata tal-muntanja Everest hi l-aktar wa[da impenjattiva

Sfida o[ra b’risq id-Dar tal-Providenza Gregory Attard, Douglas Barbaro Sant, Raphael Fenech Adami u Matthew Scerri, se jitilg[u l-muntanja Everest filbidu ta’ April li ;ej.

Huma da[lu g[al din l-isfida b’risq id-Dar tal-Providenza.

Il-:img[a, tliet membri ta’ dan il-grupp, kellhom laqg[a malPresident ta’ Malta George Abela, fil-Palazz ta’ San Anton, u kellhom l-opportunità jispjegaw lill-President fiex se tkun tikkonsisti e]att l-isfida li da[lu g[aliha.

Gregory Attard, mag[ruf sew fejn jid[lu sfidi ta’ dan it-tip, spjega kif l-idea nibtet madwar sitt xhur ilu.

Ori;inarjament Gregory kien se jag[mel din l-isfida ma’ grupp ie[or ta’ nies li ma kienx jafhom i]da mbag[ad, meta avvi/inawh, g[a]el li jitla’ l-muntanja ma’ Douglas, Raphael u Matthew g[aliex [assu aktar komdu li jitla’ aktar minn 8,000 metru g[oli ma’ persuni li kien di;à jaf!

B’kollox huma se jkunu qed jixxabbtu g[oli ta’ madwar 29,000 pied.

Gregory spjega wkoll kif irrotta li g[a]lu biex jitilg[u salqu//ata tal-muntanja Everest hi l-aktar wa[da impenjattiva, imma li, fuq kollox, qatt ma saret qabel!

Min-na[a tieg[u, il-President

George Abela fa[[ar dak li se jag[mlu dawn l-erbat irgiel li kollha ;ejjin minn oqsma differenti tal-[ajja. Wie[ed avukat, wie[ed tabib, ie[or ;ej mis-settur tan-negozju u ie[or mill-qasam tal-IT. George Abela sostna li dak li se jkunu wettqu minn April sa Mejju jirrifletti bl-a[jar mod liskop tal-isfida tad-Dar talProvidenza.

Dan g[aliex huma se jippruvaw jitilg[u ’l fuq, sal-qu//ata tal-muntanja, l-istess kif se tipprova tag[mel id-Dar talProvidenza li dejjem g[andha telg[a quddiemha min[abba lisfidi li tiffa//ja ta’ kuljum.

Malta g[andha l-potenzjal li sservi ta’ ba]i g[al imprendituri barranin interessati li jag[mlu nnegozju mal-Libja, fosthom dawk minn re;juni mbieg[da b[alma huma l-Istati Uniti talAmerika u l-Asja.

George Vella, il-Ministru talAffarijiet Barranin qal dan waqt seminar organizzat mill-Kamra tal-Kummer/ Maltija Libjana bit-tema ‘Doing Business in Libja’.

George Vella fakkar li Malta kellha rwol importanti waqt irrivoluzzjoni fil-Libja tliet snin ilu u se tkompli ta[dem biex filLibja jkun hemm iktar stabbiltà u jkun hemm id-demokrazija politika.

Il-Ministru George Vella qal li imprendituri Maltin jistg[u ju]aw l-esperjenza li kisbu fissuq Libjan u jistabbilixxu s[ubija u alleanzi strate;i/i ma’ kumpaniji barranin interessati li jid[lu fis-suq Libjan.

Hu qal li Malta tat l-appo;; kollu tag[ha g[al inizjattivi talUnjoni Ewropea biex tappo;;ja lil-Libjani u [erqana biex tkun konklu]a relazzjoni kontrattwali bejn l-Unjoni Ewropea u lLibja. Dan biex jing[ata kull appo;; g[at-tran]izzjoni demokratika u g[all-istabbiltà fil-Libja.

George Vella qal li Malta tilqa’ u tappo;;ja l-isforzi li qed jag[mel il-Gvern Libjan biex isa[[a[ il-profil ta’ pajji]u fuq livell internazzjonali.

Il-Ministru George Vella qal li matul is-sena li g[addiet lesportazzjoni lejn il-Libja ]diedet b’19 fil-mija g[al kwa]i 238 miljun ewro filwaqt li limportazzjoni lejn il-Libja ]diedet bi kwa]i 11 fil-mija g[al 113-il miljun ewro. Matul issena li g[addiet ]aru Malta aktar minn 34,600 persuna mil-Libja li jfisser id-doppju fuq is-sena ta’ qabel.

Open day mid-Dipartiment tal-Protezzjoni ?ivili Id-Dipartiment talProtezzjoni ?ivili (CPD) se jfakkar Jum il-Protezzjoni ?ivili llum is-Sibt 1 ta’ Marzu 2014.

Il-pubbliku qed ikun mistieden i]ur l-istazzjon ta’ {al Far, fejn se jkunu organizzati g[add ta’ attivitajiet biex jitfakkar dan l-avveniment.

Dawn l-attivitajiet jinkludu wirjiet pratti/i fl-abseiling, fittifi tan-nar, fi]-]amma tal-

klieb, tal-HAZMAT, wirjiet minn g[addasa kif ukoll wirjiet ta’ salvata;;.

Il-pubbliku se jkun jista’ japprezza l-apparat u]at midDipartiment fix-xog[ol ta’ kuljum kif ukoll ikollu opportunità jiltaqa’ mal-membri tasCPD biex ikun jaf i]jed dwar id-Dipartiment u dmirijietu.

L-attivitajiet jibdew fl-9.45 a.m. u jibqg[u g[addejjin sal4.30p.m.

www.maltarightnow.com

Is-Sibt, 1 ta’ Marzu, 2014

7

ANALIZI

Tonqos l-g[ajnuna lill-Kunsilli Lokali u l-NGOs Il-Ministru g[al G[awdex Anton Refalo nnifsu kkonferma li l-Ministeru g[al G[awdex naqqas drastikament l-g[ajnuna li ting[ata lill-Kunsilli Lokali G[awdxin u lill-NGOs matul issena 2013. Dan [are; minn risposta li saret g[all-mistoqsija parlamentari mressqa midDeputat Nazzjonalista Chris Said.

Fil-fatt, fir-risposta, il-Ministru jg[id hekk: “Jien infurmat li lKunsilli Lokali u l-NGOs G[awdxin ir/evew l-ammont ta’ 827,746.90 ewro matul is-sena 2012 u 217,029.87 ewro fl2013”. Dan ifisser nuqqas drastiku ta’ 610,710 ewro f’fondi favur l-i]vilupp ta’ G[awdex f’sena wa[da biss.

Dan l-ammont ta’ tnaqqis juri bilprovi n-nuqqas ta’ fidu/ja talPartit Laburista fil-Kunsilli Lokali li mill-bidu tat-twaqqif tag[hom dejjem kien kontrihom.

Ta’ min ifakkar li g[al diversi snin il-Partit Laburista ma kienx jikkontesta l-elezzjonijiet talKunsilli g[ax kien jemmen f’sistema /entralizzata fejn il-poter ikun ikkon/entrat f’idejn ilGvern ?entrali.

Wie[ed ta’ min jistaqsi x’inhi r-ra;uni ta’ dan it-tnaqqis drastiku u jistaqsi wkoll jekk listess prassi hix ti;i riflessa f’Malta.

Hu ta’ t[assib li wara sena biss fil-gvern, il-Partit Laburista di;à beda jattakka l-awtonomija talKunsilli Lokali u dan billi jnaqqas b’mod drastiku l-fondi li bihom il-Kunsilli jkunu jistg[u jag[mlu pro;etti ta’ fejda g[annies tal-lokalità tag[hom.

L-a[[ar darba li tnaqqsu lfondi lill-Kunsilli Lokali kien fissena 1997 meta f’Malta kellna Gvern Laburista mmexxi minn Alfred Sant li llum hu kandidat g[all-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew. Tassew li aktar ma jg[addi ]-]mien aktar jidher li dawn in-nies ma jinbidlu qatt!

Jew a[jar, kif qal tajjeb Evarist Bartolo, illum Ministru, “aktar

ma l-affarijiet jinbidlu aktar jibqg[u l-istess”. Il-veru ka] g[all-Partit Laburista.

Anton Refalo u l-konsulenti tieg[u

Fuq tema ftit differenti i]da li tikkon/erna l-Ministeru g[al G[awdex hemm dik dwar il-konsulenti li ja[dmu f’dan ilMinisteru.

F’risposta g[al mistoqsija parlamentari o[ra dwar dan issu;;ett, il-Ministru g[al G[awdex Anton Refalo ma kienx kapa/i jirrispondi min huma lkonsulenti tieg[u u kemm qed jit[allas kull wie[ed minn dawn il-konsulenti. L-unika twe;iba li ng[atat kienet dik li l-informazzjoni qed tin;abar u se ting[ata f’xi seduta o[ra. Tassew li wie[ed hawn jinkwieta jara li lMinistru ma jafx min qed ji;i appuntat konsulent tieg[u stess.

Forsi l-konsulenti ta’ Refalo qed ji;u appuntati minn Kastilja b[alma ;ie appuntat id-Deputat Laburista Joe Debono Grech?

Nistennew u nittamaw li jkollna aktar informazzjoni.

G[awdex it-tielet l-isba[ g]ira fl-Ewropa

Il-;miel naturali t’G[awdex ;ie rikonoxxut ukoll mis-sit elettroniku Tripadvisor.com, li [abbar lil G[awdex b[ala t-tielet l-isba[ g]ira fl-Ewropa. Fil-fatt dan jo[ro; minn klassifika li saret minn dan is-sit. Il-g]ira G[awdxija qab]et sa[ansitra g]ejjer rinomati b[al Capri fl-Italja u Santorini fil-Gre/ja fil-klassifika tal-aqwa g[axar g]ejjer fl-Ewropa.

Din il-klassifika kienet ri]ultat ta’ st[arri; fost persuni li ju]aw is-servizzi ta Tripadvisor fost bosta oqsma differenti li jvarjaw mill-postijiet imnejn wie[ed jista’ jiekol u jistrie[, sal-kwalità tad-divertiment u s-sbu[ija naturali tal-pajji].

Fil-fatt, dan is-sit jissu;;erixxi ]jarat g[at-tempji tal-:gantija u r-

L-a[[ar darba li tnaqqsu l-fondi lill-Kunsilli Lokali kien fis-sena 1997 meta f’Malta kellna Gvern Laburista mmexxi minn Alfred Sant, li llum hu kandidat g[all-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew

Hu ta’ t[assib li wara sena biss fil-gvern, il-Partit Laburista di;à beda jattakka l-awtonomija tal-Kunsilli Lokali Ramla l-{amra li t-tnejn li huma jinsabu fir-ra[al pittoresk taxXag[ra b[ala postijiet li wie[ed g[andu j]ur waqt li jkun G[awdex.

Dan is-sit elettroniku hu wie[ed mill-aktar siti popolari li j]uru nnies biex jippjanaw il-vaganza tag[hom u g[alhekk huwa mistenni li dan ir-reklam po]ittiv g[al G[awdex jirri]ulta f’]ieda fitturi]mu lejn il-g]ejjer Maltin.

}gur li din il-;img[a [afna Maltin se jmorru G[awdex sabiex flimkien mag[na ji//elebraw il-Karnival tradizzjonali, inklu] dak organizzat millKunsill Lokali tan-Nadur li hu bil-bosta popolari mal-Maltin.

Din il-pa;na tixtieq tawgura lil kul[add il-Karnival it-tajjeb filwaqt li tappella sabiex [add ma jsuq ta[t l-effett tal-alko[ol.

L-ikbar prinjolata b’risq Puttinu Cares fix-Xag[ra

Dawk kollha li s-soltu jmorru g[all - attivitajiet tal - Karnival fil-lokalità tax-Xag[ra, din issena se jkunu jistg[u jduqu bi//a mill-akbar prinjolata li qatt saret f’Malta, li mistennija ti]en 800 kilogramma .

Importanti li dawk li se j]uru lg]ira G[awdxija jsibu [in biex illum is-Sibt fis-7.30pm ji;u fil - pjazza quddiem il - knisja tan-Nazzarenu fix-Xag[ra biex hekk ma jkunux qed jissodisfaw it-tog[ma biss.

www.maltarightnow.com

Is-Sibt, 1 ta’ Marzu, 2014

8

OPINJONI

Knisja li tisma’ Forsi kien hemm min – malli qara t-titlu ta’ dan l-artiklu – [a xi tbaqbiqa u beda ja[seb biex jibg[at xi ittra lill-editur (jew lili).

Forsi huwa xi [add li l-esperjenza tieg[u mal-Knisja (ji;ifieri man-nies tal-Knisja, g[ax il-Knisja hija mag[mula mill-bnedmin) ma kinitx ta’ smig[, [niena u m[abba, i]da pjuttost wa[da ta’ ri;idità, ;udizzji u prietki.

U g[alhekk dawn il-ftit [sibijiet tieg[i llum iridu jkunu riflessjoni ta’ ;rajjiet re/enti fil[ajja tal-Knisja, u wkoll awgurju mill-qalb li dan il-pro/ess ikompli b’qawwa, kemm fuq livell universali u wkoll fuq livell lokali. G[ax kif nafu, hemm ba[ar jaqsam bejn li tg[id li qed tisma’ lil xi [add u li verament tiltaqa’ mieg[u, tisimg[u u timxi fuq dak li qallek.

Ovvjament dan l-a[[ar punt mhux dejjem ikun possibbli.

G[ax wara kollox, g[all-Knisja, hemm smig[ og[la: dak talKelma t’Alla.

Biex in;ib e]empju estrem, jekk il-ma;;oranza tal-Kattoli/i jduru favur l-abort, dan ma jfissirx li l-Knisja se tibdel tag[limha dwaru.

Li tista’ tag[mel, forsi, huwa li tisma’ lill-persuni li jsibu ru[hom quddiem sitwazzjonijiet

diffi/li b[al dawn, biex tifhem iktar il-b]onnijiet u x-xewqat reali tag[hom.

Il-vatikanista Andrea Tornielli Nipprova nimxi b’mod kronolo;iku, g[aldaqstant kif ikkonferma hu stess f’ittra lillvatikanista Andrea Tornielli fla[[ar jiem, kien is-smig[ li wassal lill-Papa Benedittu XVI biex jirri]enja mill-Ministeru tieg[u b[ala kap tal-Knisja.

Smig[ g[al dak li l-Mulej kien ilu ]mien jg[idlu fil-fond ta’ qalbu: smig[ u ubbidjenza, u g[aldaqstant kura;; kbir.

I]da f’affarijiet ta’ kuxjenza, id-don tas-smig[ ma ji;ix millum g[al g[ada. Sinjal li Ratzinger-Benedittu kellu esperjenza twila tul [ajtu li j[alli lillMulej jiggwidah fid-de/i]jonijiet tieg[u, anki meta dawn xellfulu l-popolarità.

Id-don tas-smig[ Kien id-don tas-smig[ li wassal lill-kardinali mi;bura f’konklavi biex – daqt sena ilu –

jele;;u lil Jorge Mario Bergoglio b[ala Papa.

F’dawk il-jiem kont mistieden f’[afna programmi fuq il-mezzi tax-xandir u kont ninnota li [afna pre]entaturi u ;urnalisti kienu jpo;;u l-mistoqsijiet fuq

Jalla dan l-atte;;jament ta’ smig[ u djalogu fil-Knisja ma jkunx biss xi [a;a ‘tal-moda’, g[al perijodu qasir, i]da jsir ‘normali’, il-libsa tag[na ta’ kuljum

Dun Brendan M. Gatt brendissimo@gmail.com

linja umana bis: “X’tixtieq tara mill-Papa l-;did?”; “Xi t[oss li g[andhom ikunu l-karatteristi/i tieg[u?”

Jew inkella kienu jinterpretaw dawn il-;rajjiet biss fid-dawl ta’ politika umana (avolja ekkle]jastika): “Kif ta[seb li se jivvutaw il-Kardinali?” Ftit kienu dawk li staqsew: “X’jixtieq Alla mill-Papa l;did?”

Nemmen li din g[andu jkun sentiment li jmexxi lil kull Nisrani: “X’qed jg[idilna Alla permezz tal-Papa?” Na[seb li jekk a[na wkoll ikollna din lattitudni ta’ smig[, napprezzaw ferm iktar dak li qed ise[[ filKnisja llum, lil hinn mis-simpatiji tag[na dwar kif imissu jilbes il-Papa u xi jmissu jg[id jew jag[mel.

Riforma serja tal-istituzzjonijiet U l-Papa Fran;isku wkoll adotta dan l-atte;;jament ta’ smig[. Jekk kien hemm ‘programm elettorali’ li d-dinja po;;ietlu, sa[ansitra minn qabel ma’ da[al fil-konklavi ma’ s[abu l-kardinali l-o[ra, kien li j;ib riforma serja tal-istituzzjonijiet: iktar trasparenza fuq livell ekonomiku, u inqas burokrazija fuq livell ta’ Kurja.

Wara inqas minn sena, di;à qed naraw jitwettaq dan il-programm permezz ta’ strutturi ;odda li waqqaf Fran;isku.

U mhux l-istrutturi biss g[ax

dawk we[idhom ma jag[mlux ma;ija (kif spiss jg[idu: jekk trid li xi [a;a ma ssirx, g[addieha kumitat!) imma wkoll ir-rieda li ;;ib bidla u lkura;; u l-perseveranza sabiex ma taqtax qalbek ma’ kull intopp.

Smig[ ukoll fuq livell ta’ tag[lim tal-Knisja dwar il-familja. Nafu li n;abru t-twe;ibiet ta’

eluf kbar ta’ Kattoli/i minn madwar id-dinja, bi t[ejjija g[as-Sinodu straordinarju dwar il-Familja li se jsir iktar tard dissena.

U nafu li [afna minn dawn ittwe;ibiet jixhdu qasma mhix ]g[ira bejn it-tag[lim tal-Knisja dwar temi partikolari, u dak li fir-realtà jse[[ f’[afna familji u koppji, biex ma ng[idx ukoll dak li jemmnu u ja[sbu [afna Kattoli/i.

Jalla dan is-Sinodu jservi biex ner;g[u nisimg[u lil xulxin (u s-smig[ mhuwiex triq one-way).

Fuq kollox – b[alma talab ilPapa f’ittra qasira li bag[at lillfamilji dil-;img[a – jalla lkoll kemm a[na nimpenjaw ru[na biex nisimg[u Alla xi jrid jg[idilna, b[ala Knisja u b[ala so/jetà.

Jalla wkoll dan l-atte;;jament ta’ smig[ u djalogu fil-Knisja ma jkunx biss xi [a;a ‘talmoda’, g[al perijodu qasir, i]da jsir ‘normali’, il-libsa tag[na ta’ kuljum.

Kompetizzjoni akbar u g[a]la usa’ F’xi swieq il-kompetizzjoni bejn il-fornituri huwa estremament limitat.

Prezzijiet regolati u konsumaturi passivi jnaqqsu wkoll lin/entivi g[all-kompetizzjoni.

Iktar ftu[ fis-suq hu bil-wisq me[tie; biex jin[olqu in/entivi g[all-operaturi ;odda, u b’hekk tg[in ti]died il-kompetizzjoni u l-g[a]la g[all-konsumaturi.

Dan jinkora;;ixxi fornituri talener;ija biex itejbu l-effi/jenza tag[hom filwaqt li jbaxxu l-ispejje] tag[hom u g[alhekk jikkompetu fuq prezz. Dan qed jibda jse[[ fl-Ewropa - il-konsumaturi g[andhom numru dejjem jikber ta’ fornituri u li llum il-;urnata jistg[u jaqilbu bejniethom.

Barra minn hekk anki meta hemm kompetizzjoni, kumpaniji tal-ener;ija jistg[u jiffa//jaw spejje] addizzjonali u inevitabbli tan-netwerk min[abba l-[tie;a li j]ommu u jespandu grids filwaqt li jkollok teknolo;iji aktar g[oljin, b[all-ener;ija rinnovabbli.

It-tielet fattur fundamentali huwa meta l-gvernijiet jag[mlu ]-]ieda fit-taxxi jew dazji fejn

jaffettwa lill-fornituri kollha, irrispettivament mill-livell ta’ kompetizzjoni jew g[al-liberalizzazzjoni tas-suq.

Prezzijiet bl-ingrossa aktar baxxi B[al f’industriji o[ra, prezzijiet bl-imnut mhux dejjem jirriflettu l-i]vilupp fis-swieq blingrossa. G[al dan hemm erba’ ra;unijiet ewlenin?

• Spejje] tan-netwerk, taxxi u dazji ]diedu.

• F’aktar minn nofs id-djar Ewropej il-prezzijiet bl-imnut g[adhom regolati però l-prezzijiet bl-ingrossa qed jaqg[u g[allprezzijiet bl-imnut min[abba li hu rregolat. Il-kon/entrazzjoni g[olja tas-suq tista’ wkoll tkun ra;uni g[at-tnaqqis fil-prezzijiet bl-ingrossa fejn ma jg[addix lill-

konsumaturi g[al livell bi prezz imnut.

• F’suq liberalizzat, l-ispejje] g[all-fornituri ta’ investiment flinfrastruttura u t-teknolo;ija ;dida g[andhom ikunu mg[oddija lill-konsumaturi.

• Il-konsumaturi mhux dejjem jie[du vanta;; minn offerti aktar

Maria Portelli marpor2489@gmail.com

kompetittivi u minn potenzjal kbir g[all-effi/jenza u liffrankar.

Il-prezzijiet tal-ener;ija fl-UE Mill-2007 il-prezz tal-gass bl-

ingrossa ]died globalment [lief fl-Amerika. Id-diskrepanzi filprezzijiet bejn re;juni differenti ilhom je]istu g[al g[exieren ta’ snin, i]da d-differenza ilha tikber f’dawn l-a[[ar snin b’mod partikolari min[abba l-a//ess talIstati Uniti g[al ri]orsi tal-gass shale domestiku ir[as.

Fl-istess [in, xi kuntratti

Ewropej fuq il-provvista tal-gass g[al medda ta’ ]mien huma bi prezzijiet fissi u og[la, jew bi prezzijiet fissi li jmexxu malog[li ta]-]ejt. Dawn il-provvisti ma jkunux jistg[u jie[du vanta;; mit-tnaqqis globali fil-prezzijiet tal-gass.

B’mod ;enerali, illum l-industrija tal-UE t[allas 3-4 darbiet prezzijiet tal-gass iktar og[la mill-industrija fl-Istati Uniti, lIndja jew ir-Russja. Il-prezzijiet g[all-industrija tal-UE huma 12% og[la milli fi/-?ina, i]da simili g[al dawk fil-Bra]il u inqas minn dawk fil-:appun.

Attwalment ir-rati tal-kambju, prezzijiet tal-elettriku industrijali tal-UE (qabel ma jittie[ed f’kunsiderazzjoni taxxa jew e]enzjonijiet imposti g[all-industriji ta’ ener;ija intensiva) huma aktar minn darbtejn dawk fl-Istati Uniti u r-Russja, 20% og[la mi/?ina, i]da 20% inqas minn dawk fil-:appun.

Hawnhekk ukoll, bl-Istati Uniti u r-Russi bi prezzijiet tal-gass baxxi (u segwentament prezzijiet tal-fa[am aktar baxxi) g[enu jbaxxu l-prezzijiet tal-elettriku

f’dawk il-pajji]i.

Huwa diffi/li li tqabbel fatturi simili, min[abba l-g[oli tal-[ajja u differenzi fir-rati tal-kambju.

Pere]empju, g[alkemm ilprezzijiet ta’ ener;ija tag[na jidhru g[oljin meta mqabbla ma’ re;juni o[ra, fil-ma;;oranza talIstati Membri l-provvista tal-elettriku (ibba]ati fuq interruzzjonijiet jew varjazzjonijiet) hi aktar affidabbli minn tal-Istati Uniti u l-:appun, i/-?ina u r-Russja.

Allura sa /ertu punt qeg[din in[allsu g[all-provvisti tal-elettriku ta’ kwalità og[la.

Il-kompetituri globali Spejje] og[la ta’ produzzjoni g[al wie[ed mill-manifatturi

jistg[u jippre]entaw vanta;; g[all-kompetitur tieg[u. Allura g[al industriji fejn l-ispejje] talener;ija huma komponent sinifikanti ta’ spejje] ta’ produzzjoni (i.e. g[al diversi industriji ta’ ener;ija intensiva, b[al [;ie;, /eramika, azzar, aluminju e//) id-differenzi tal-prezzijiet og[la jista’ jkollhom impatt negattiv fuq il-fattur kompetittiv.

www.maltarightnow.com

Is-Sibt, 1 ta’ Marzu, 2014

9

EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR L-EDITORJAL

Frans X. Vella

Tnaffir tal-investiment bl-ind[il u bil-[abi

Nhar il-{add 9 ta’ Frar, t[abbret il-mewt ta’ Frans X. Vella, li g[al [afna snin kien bandist u membru fil-Kumitat talBanda San :or; ta’ Bormla.

Frans beda jdoqq ma’ din ilbanda fis-sena 1946, waqt ilpur/issjoni tal-:img[a l-Kbira.

Kellu m[abba spe/jali lejn Bormla u l-Kun/izzjoni. G[al [afna snin kien jerfa’ l-vara talKun/izzjoni u jie[u sehem filpur/issjoni tal-:img[a l-Kbira.

Kien ukoll membru talFratellanza tal-Kur/ifiss.

Meta ;ie joqg[od il-Mosta flimkien mal-familja tieg[u, millewwel sar membru fil-ka]in talBanda Nicolò Isouard tal-Mosta.

Kien fil-festa ta’ Santa Marija tal-1983 li beda jdoqq mall-banda tag[na. G[al 14-il sena s[a[ kien bandist mill-aktar attivi. G[al diversi snin kien ukoll membru fil-Kumitat ?entrali. Fl-2009, reba[ il-premju ‘Il-Membru Anzjan’ tas-So/jetà, li tant apprezza.

Ta’ kull sena fil-festa ta’ Santa Marija tal-Mosta u f’diversi okka]jonijiet spe/jali kien joffri xi rigal g[all-ka]in. Kien persuna ;eneru]a.

I]-]ew; uliedu, Marion u Carmen, kienu wkoll bandisti mal-banda tal-Mosta u Carmen kienet ukoll l-ewwel mara filKumitat.

Waqt li l-qg[ad qed imiss it-8,000, u dan kontra x-xejra ta’ pajji]i o[rajn, kellna a[bar li turi kif l-ekonomija tag[na bdiet tbati mill-mod kif ja[dem il-Gvern tal-Prim Ministru Muscat. Dwar ilmetodu ta’ Muscat ikkummenta investitur barrani li g[adda minnu minkejja l-[e;;a ta’ dan l-investitur li jinvesti bil-qawwi f’Malta.

Il-Gvern xtaq investiment fit-trasport pubbliku, anke minn kumpaniji barranin Mill-Oppo]izzjoni, Muscat kien g[amel sentejn b’kampanja organizzata ta’ tgergir kontra l-Arriva li kienet [adet f’idejha sservizz tat-trasport pubbliku. U wara li issa [allieha titlaq, il-Gvern ta’ Muscat qal li ried li jkollu offerti minn investituri, anke barranin, biex a[na li n[allsu t-taxxi ma nitg[abbewx bit-trasport pubbliku wkoll.

Mira tajba li min i[allas it-taxxi ma jitg[abbiex bit-trasport pubbliku wkoll Il-mira hi tajba g[ax il-kontijiet ippubblikati mill-Arriva stess meta telqet juru li, fi/-/irkostanzi ta’ b[alissa, it-trasport pubbliku ji;i jiswa mill-anqas 70 miljun ewro fis-sena. U g[alhekk l-Arriva telqet malli taha /-/ans il-Gvern ta’ Muscat.

Il-kumpanija Sko//i]a wriet interess qawwi li tinvesti Sal-paroli, li ma nitg[abbewx bl-ispejje] tat-trasport pubbliku, kollox sew. Imma l-fatti? Kien hawn it-tama li g[at-trasport pubbliku titfa’ offerta kumpanija barranija, ir-raba’ l-akbar operatur tattrasport pubbliku fl-Iskozja, il-kumpanija McGill’s. Din g[amlet laqg[at f’Malta u wriet interess qawwi li titfa’ l-offerta.

Re;a’ bdielha tort il-metodu tal-Gvern ta’ Muscat Imma issa, il-kumpanija McGill’s g[adha kif [abbret li re;a’ bdielha. G[aliex? Il-Kap E]ekuttiv tag[ha, Ralph Roberts, qal lil diversi gazzetti Maltin li l-Gvern ta’ Muscat ibati minn nuqqas ta’ trasparenza, jinda[al wisq u dan l-ind[il inaffar l-investiment.

Gvern mag[luq li [alla investitur sostanzjali bla twe;ibiet Dwar il-Gvern mag[luq u tal-[abi – dan hu li tfisser nuqqas ta’ trasparenza, il-maqlub ta’ li wieg[ed Muscat fl-elezzjoni – il-Kap E]ekuttiv ta’ McGills’ qal li, minkejja li McGill’s kienet [erqana [afna li tinvesti, il-Gvern ta’ Muscat [allieha bla twe;iba g[allmistoqsijiet kollha li g[amlet. Hemm wisq [abi, tenna l-Kap E]ekuttiv ta’ McGill’s.

‘Kultura ta’ [abi li m’g[o;bitna xejn’ L-akbar kundanna ;iet meta Ralph Roberts qal: “Kont involut f’negozjati f’[afna pajji]i, imma l-mod kif jit[addet il-Gvern Malti mhux il-mod kif tattira l-investiment. Gvern g[andu b]onn jag[ti l-informazzjoni kollha possibbli kemm jista’ jkun malajr, imma lGvern Malti g[andu kultura ta’ [abi li m’g[o;bitna xejn.”

Dan hu l-maqlub tat-trasparenza u l-maqlub tal-weg[da ta’ Muscat li tista’ ta[dem mieg[u. U g[alhekk qed naraw il-qg[ad tiela’ u ekonomija bla pjan u bla direzzjoni, minkejja l-fta[ir ta’ Muscat li kellu roadmap g[al kollox. U, fuq kollox, qed naraw ittnaffir tal-investiment meta kumpanija barranija li trid tinvesti f’Malta qed titkellem /ar li ma tistax ta[dem mal-Gvern ta’ Muscat g[ax dan hu gvern ta’ nd[il u gvern ta’ [abi.

Frans kien ra;el tal-familja, kwiet, ta’ qalb tajba u fuq kollox Nisrani ta’ veru. Kien membru attiv fil-Le;jun ta’ Marija talMosta.

Kif kien xieraq il-Banda San :or; ta’ Bormla [adet sehem waqt il-funeral tieg[u li sar filbelt tal-Immakulata Kun/izzjoni, f’Bormla.

Ivan Scerri Banda Nicolò Isouard Il-Mosta

Iwie;eb il-Ministeru tal-Intern B’referenza g[all-artiklu ppubblikat f’In-Nazzjon, il-:img[a 21 ta’ Frar 2014, bl-isem ‘Ritratt ta’ ?ini] jintu]a g[al kampjun talKarta tal-Identità l-;dida’, f’pa;na 3, tajjeb li wie[ed jinnota li dan id-disinn tal-ID Card kien ippubblikat fi ]mien gvern pre/edenti mill-kuntrattur li kien g[a]el il-gvern ta’ dak i]-]mien, u l-kuntrattur bag[at dan iddisinn lill-gvern pre/edenti e]attament fit-28 ta’ Settembru 2012.

Din l-istampa ma tifforma parti mill-ebda kampanja pubbli/itarja u lanqas biss tista’ tissejja[ kampjun ta’ ID Card ta’ anzjan, i]da hi biss disinn ta’

Karta tal-Identità li turi simbolu tal-KartAnzjan fuqha.

Il-fatt li dak i]-]mien il-kuntrattur g[a]el li juri KartAnzjan b’imma;ni ta’ persuna t’età i]g[ar juri bi/-/ar kemm ma sarux konsultazzjonijiet serji bejn l-amministrazzjoni pre/edenti u l-kuntrattur.

Issa dan id-disinn intu]a biss g[al skopijiet interni, sabiex ji;i spjegat lill-Ministeru responsabbli mill-KartAnzjan il-bidla filpro/essi (fejn il-KartAnzjan attwali mhix se tibqa’ tin[are;).

Dan id-disinn kellu ji;i /irkolat g[ax id-Dipartiment tal-ID Cards ;ie infurmat li meta nbeda l-pro;ett (ji;ifieri fi ]mien lamministrazzjoni pre/edenti) ilMinisteru responsabbli millKartAnzjan la ;ie infurmat u wisq inqas ;ie kkonsultat fuq din it-tibdila fundamentali. Dan juri bi/-/ar in-nuqqas ta’ konsultazzjoni li suppost kellha ssir mal-istakeholders kollha meta nbeda l-pro;ett, ji;ifieri fi ]mien l-amministrazzjoni pre/edenti.

L-artiklu jonqos li jsemmi li gvern pre/edenti ma kienx la[[aq mad-deadlines stabbiliti biex isir it-ti;did tal-ID Cards, u li kieku ma kinitx g[all-azzjoni immedjata ta’ dan il-gvern, kien hemm periklu li jintilfu mattmien miljun ewro f’fondi.

Ramona Attard Kordinatur tal-Komunikazzjoni Ministeru tal-Intern u Sigurtà Nazzjonali

25 sena ilu f’In-Nazzjon Starship Company Ltd, il-kumpanija b’investiment Malti u Amerikan li timmanifattura lokalment sports fishing luxury yachts u li twaqqfet fl-a[[ar sena, qed tirre;istra su//ess kbir b’potenzjal qawwi ta’ suq g[all-prodotti tag[ha fl-Istati Uniti. Il-kumpanija qed t[addem madwar 50 [addiem Malti u g[adha kemm lestiet it-tieni yacht tag[ha fil-fabbrika tag[ha f’{al Far. Il-qasam tal-politika tal-gvern fil-qasam tat-turi]mu qed jirnexxi. Il-Gvern [abbar li fix-xahar ta’ Jannar ;ew 27 fil-mija aktar turisti mill-Ingilterra.

Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt • Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i> Tel> 25965-317#318 E-mail> adverts@media.link.com.mt

www.maltarightnow.com

Is-Sibt, 1 ta’ Marzu, 2014

10

G{AWDEX

Il-briju fl-aqwa tieg[u fil-Karnival NET TV b’xandira live ta’ dan il-Karnival Ninsabu fil-jiem ikkuluriti u briju]i tal-Karnival 2014 meta lattivitajiet huma kon/entrati kemm fil-Belt Valletta u fil-Belt Victoria, imma wkoll f’diversi bliet u r[ula mxerrda ma’ Malta u G[awdex.

U wie[ed mill-ir[ula fejn ilKarnival hu organizzat b’[afna ener;ija u li jattira lejh eluf ta’ G[awdxin, Maltin u anki barranin, hu proprju n-Nadur fejn

is-siparju tela’ fi tmiem il;img[a li g[addiet.

Minn sena g[all-o[ra lKarnival tan-Nadur mhux biss kiber u nfirex fuq g[add akbar ta’ ;ranet, imma sar appuntament fiss fil-kalendarju ta’ [afna dilettanti, fosthom bosta ]g[a]ag[, li jassiguraw li ma jitilfux l-okka]joni li jattendu u jilbsu l-kosum favorit tag[hom... jew tal-inqas isegwu

dak kollu li jkun g[addej fiddiversi toroq ta’ dan ir-ra[al pittoresk.

Ta’ kull sena l-Karnival finNadur kellu dawk il-mumenti partikulari li ddistingwewh minn Karnivali o[ra fi bliet u r[ula o[rajn. Forsi dan hu dovut g[all-ispontanjetà li bih isiru laffarijiet tul l-iljieli ta’ dan ilKarnival – tfal, ]g[a]ag[ u adulti libsin kull tip ta’ kostumi.

www.maltarightnow.com

Is-Sibt, 1 ta’ Marzu, 2014

11

G{AWDEX

ikkulurit tan-Nadur spontanju ?elebrazzjoni fl-aqwa tag[ha fejn dak li jkun jinsa ftit ir-rutina ta’ kuljum, jid[ol f’dinja fittizja tal-bluha u hekk iqatta’ ftit jiem mill-isba[ qabel ma nhar lErbg[a tinfeta[ il-purtiera fuq ir-Randan 2014 u hekk addijo kuluri, bluha, mu]ika u tinbix!

Dawk li g[al xi ra;uni jew o[ra mhux se jkollhom i/-/ans li jgawdu l-atmosfera unika tal-

Karnival fin-Nadur, din is-sena g[andhom l-opportunità li jsegwu kollox permezz ta’ NET TV g[aliex proprju llejla NET TV se jing[aqad man-Nadur g[al dak li jkun qed ji;ri fil-Karnival fin-Nadur. Ix-xandira live se tibda fid-9 p.m. u tibqa’ g[addejja sa tard filg[axija.

Kul[add jaf li l-Karnival tanNadur jispikka mhux biss g[all-

ispontanjetà tieg[u, imma anki g[all-parte/ipazzjoni millkumpaniji ta]-]fin, il-kumpaniji hilarious, g[all-karrijiet u lmaskeruni u g[all-famu]a kukkanja.

Mistiedna fil-Karnival tanNadur huma wkoll diveri baned li jkomplu jag[mlu minn dan ilKarnival appuntament li wie[ed ma g[andux jitlef.

www.maltarightnow.com

Is-Sibt, 1 ta’ Marzu, 2014

A{BARIJIET TA’ BARRA

13

L-eks-President Yanukovych waqt il-konferenza tal-a[barijiet tal-biera[ minn Rostov-on-Don fir-Russja (ritratt> EPA)

Jer;a’ jfe;; Yanukovych L-UKRAJNA In[olqot tensjoni kbira min[abba /-/aqliq militari li kien hemm ilbiera[ fir-re;jun talKrimea. Dan hekk kif suldati ming[ajr simboli li juru minn liema pajji] huma, [adu l-kontroll ta]-]ew; ajurporti ewlenin fil-Krimea – re;jun fejn hemm likbar ba]i navali Russa barra mill-pajji] kif ukoll il-ma;;oranza tal-popolazzjoni hi ta’ nisel Russu.

Dan ;urnata wara li l-bini talGvern hemmhekk ittie[ed ta[t ilkontroll ukoll ta’ suldati bla marki fuqhom u ttellg[et ilbandiera Russa.

Ilbiera[, ;img[a wara li tne[[a mill-poter fe;; l-eks-President tal-Ukrajna Viktor Yanukovych.

Hu g[amel konferenza tal-a[barijiet minn Rostov-on-Don firRussja u fiha insista li hu ma kienx tne[[a mill-poter u ma kienx ta ordnijiet biex il-forzi tas-sigurtà jift[u n-nar fuq iddimostranti.

Hu ]ied li dak li kien g[adej fil-Krimea kien reazzjoni naturali g[all-mod kriminali kif kien in[ataf il-poter fi Kiev u wissa li kien hemm periklu ta’ rewwixta min-nies fil-Lvant tal-Ukrajna – l-eqreb re;jun lejn ir-Russja.

Fejn hemm il-kapitali Kiev, innies g[andhom tendenza li j[arsu aktar lejn il-Punent g[all-ispirazzjoni tag[hom.

Yanukovych kellu wkoll kliem ta’ kritika lejn il-President Russu Vladimir Putin u qal li kien sorpri] li l-mexxej Russu kien g[adu sieket dwar dak li kien ;ara fl-Ukrajna. Hu qal ukoll li lftehim li kienet innegozjat l-

Unjoni Ewropea qabel ma tne[[a mill-poter kien l-a[jar mod biex titran;a s-sitwazzjoni fil-pajji].

Hu qal li ma kienx [arab minn Kiev i]da waqt li kien fi triqtu lejn il-belt ta’ Kharvi, il-konvoj ta’ vetturi li kien riekeb fih spi//a mira ta’ attakk armat u g[alhekk kien sfurzat ja[rab mill-Ukrajna.

Sadattant madwar il-Krimea kien hemm /aqliq militari. Min huma n-nies li [adu l-kontroll tal-ajruporti u bini fil-Krimea g[adu mhux mag[ruf. Hemm spekulazzjoni li dawn huma truppi spe/jali Russi flimkien ma’ r;iel armati mill-Krimea li huma qrib ir-Russja.

Kien hemm ukoll rapporti li madwar g[axar [elikopters militari Russi da[lu fl-Ukrajna u taru lejn il-Krimea.

Sadattant diversi pajji]i [abbru li kienu bdew jiffri]aw il-kontijiet bankarji u l-a//ess g[all-assi kemm ta’ Yanukovych kif ukoll ta’ uffi/jali g[olja li kienu qrib tieg[u. L-I]vizzera [abbret ukoll li kienet fet[et investigazzjoni fil-konfront ta’ Yanukovych u ibnu Aleksander min[abba possibbiltà ta’ [asil ta’ flus.

L-Erbg[a, ir-Russja [abbret li kienet tat bidu g[al manuvri militari qrib il-fruntiera malUkrajna.

Diversi mexxejja mill-Punent fil-frattemp qed jippruvaw jikkalmaw is-sitwazzjoni flUkrajna bin-NATO u l-Istati Uniti fuq quddiem nett biex ukoll i[e;;u lir-Russja ]]omm pass lura milli tie[u azzjoni militari fl-Ukrajna.

Wie[ed mill-ir;iel armati li [adu l-kontroll tal-ajruport f’Simferopol, il-kapitali amministrattiva tar-re;jun tal-Krimea li flimkien ma’ dak ta’ Sevastopol ma kienx g[adu ta[t il-kontroll tal-Gvern tal-Ukrajna (ritratt> EPA)

www.maltarightnow.com

Is-Sibt, 1 ta’ Marzu, 2014

14

A{BARIJIET TA’ BARRA

L-Insara jridu j[allsu g[all-protezzjoni IS-SIRJA Grupp militanti I]lamiku li qed jikkontrolla l-belt ta’ Raqqa fitTramuntana tas-Sirja, qed jitlob lir-residenti Nsara biex i[allsu bid-deheb jekk iridu jibqg[u hemm apparti li ja//ettaw sensiela ta’ restrizzjonijiet.

Il-grupp, l-ISIS, li hu wkoll fost l-aktar b’sa[[ithom fis-Sirja, qal li kien lest jipprote;i lir-residenti Nsara jekk dawn ja//ettaw sensiela ta’ kundizzjonijiet.

Dan t[abbar f’avvi] li po;;a lgrupp fuq l-internet. Fih il-grupp ikkwota l-kun/ett I]lamiku tad‘dhimma’ li permezz tieg[u lInsara fil-belt iridu j[allsu taxxa ta’ 14-il gramma deheb bi skam-

bju g[all-protezzjoni tag[hom.

Barra minn hekk, l-Insara ma jistg[ux jag[mlu tiswijiet fil-knejjes, juru l-kru/ifiss jew simbolu tar-reli;jon tag[hom barra millbini tal-knisja. Lanqas jistg[u jindaqqu l-qniepen jew isir talb filpubbliku.

Barra minn hekk, l-Insara issa huma pprojbiti milli j;orru arma u jridu jsegwu r-regoli kollha ma[ru;a mill-ISIS. Il-grupp militanti I]lamiku qal li kellu laqg[a ma’ rappre]entanti tal-komunità Nisranija tal-belt u tahom tliet g[a]liet. Jistg[u jaqilbu g[all-I]lam, ja//ettaw il-kundizzjonijiet jew inkella jaqdfu g[al

rashom u bekk jissugraw li jinqatlu.

L-ISIS qal li jekk huma ma ja//ettawx dawn il-kundizzjonijiet, allura l-Insara jsiru mira le;ittima u kulma jibqa’ bejnhom u l-Insara kienet se tkun il-li;i “tax-xabla”.

Il-grupp qal li madwar 20 mexxej Nisrani kienu a//ettaw irregoli l-;odda.

Hu stmat li qabel ma bdiet ir-rivoluzzjoni Sirjana, f’Raqqa kien hemm popolazzjoni ta’ 300,000 persuna li minnhom, wie[ed filmija kienu Nsara. Hekk kif l-ISIS da[al fil-belt, [afna [arbu wara li lmilitanti I]lami/i bdew jattakkaw il-knejjes.

IR-REPUBBLIKA DOMENIKANA> Membru tal-militar b’tajra fuqu waqt parata militari fl-okka]joni tal-170 anniversarju tal-indipendenza tal-pajji] (ritratt> EPA)

T[assib g[al-libertà tal-;urnalisti I?-?INA Qed jikber it-t[assib g[al-libertà tal-espressjoni f’Hong Kong, partikolarment tal-media.

Dan wara li dak li kien editur ta’ ;urnal ewlieni f’Hong Kong u li kien ikkritika t-tmexxija Komunista, ing[ata diversi daqqiet ta’ sikkina. Dan ;ara wara li hu g[en fl-organizzazzjoni ta’ protesti f’dawn l-a[[ar

;ranet kontra t-tnaqqir tal-libertà tal-espressjoni f’Hong Kong.

Kevin Lau Chun-to ing[ata diversi daqqiet ta’ sikkina f’dahru u issa jinsab f’kundizzjoni serja fi sptar.

Hong Kong igawdi livell g[oli ta’ awtonomija u libertà imma ttmexxija Komunista ?ini]a qed tirre]isti pressjoni g[al

demokrazija s[i[a f’din lekskolonja Ingli]a.

Tul dawn l-a[[ar xhur kien hemm diversi attakki kontra stabbilimenti tal-media f’Hong Kong. L-uffi/ini ta’ stabbiliment indipendenti tal-media kienu lmira ta’ attakk filwaqt li karozza nstaqet g[al ;ol-kan/ell ta’ quddiem tad-dar ta’ Jimmy Lai.

F’diversi pajji]i fi tmiem il-;img[a se jil[qu l-qofol tag[hom i//elebrazzjonijiet tal-Karnival. Fir-ritratt fuq nett tidher persuna waqt il-Karnival tradizzjonali ta’ Mohacs, fl-Ungerija. Il-kostum hu wie[ed tradizzjonali mag[ruf b[ala ‘busos’ u skont il-le;;enda lokali hu bba]at fuq dak li n-nies tal-post libsu biex gerrxu lis-suldati Torok waqt l-okkupazzjoni tal-pajji]. Fir-tiratt tan-nofs jidher il-briju waqt il-Karnival f’Lucerne, l-I]vizzera, filwaqt li fir-ritratt ta’ ta[t jidher karru tal-Karnival b’maskarun tal-Kan/illier :ermani] Angel Merkel waqt i/-/elebrazzjonijiet f’Cologne (ritratti> EPA)

www.maltarightnow.com

Is-Sibt, 1 ta’ Marzu, 2014

A{BARIJIET TA’ BARRA

15

Kienu qed jinnegozjaw it-trabi I?-?INA

IL-VENE}WELA> Dimostrant iwaddab bomba tal-petrol waqt ;lied mal-forzi tas-sigurtà waqt dimostrazzjoni f’Caracas kontra t-tmexxija tal-President So/jalista Nicolas Maduro. Il-protesti ilhom g[addejjin ;img[at s[a[ u swew il-[ajja ta’ madwar 15-il persuna (ritratt> EPA)

{idma internazzjonali kontra l-frodi

L-awtoritajiet ?ini]i arrestaw aktar minn 1,000 persuna li kienu qed jinnegozjaw it-trabi u t-tfal fuq l-internet.

F’[idma kon;unta, il-Pulizija f’27 provin/ja ?ini]a salvaw 382 tarbija u arrestaw 1,094 persuna li kienu qed ibig[u u jixtru t-trabi permezz tal-internet. IlPulizija kienu ilhom sitt xhur jinvestigaw lil dawn in-nies.

Dan kollu beda wara li lPulizija f’Beijing u Jiangsu saru jafu li kienu qed isiru l-adozzjonijiet tat-tfal minn fuq l-internet.

Fl-investigazzjoni nstab li kien hemm erba’ siti elettroni/i

dedikati g[al dan biss kif ukoll grupp spe/jalizzat f’dan f’siti o[ra fuq l-internet. Koppja minn dawk arrestati stqarret malPulizija li kienet xtrat tarbija minn koppja ]ag[]ug[a g[al madwar 4,000 ewro.

It-traffikar tat-trabi fi/-?ina hu problema li kulma jmur qieg[da tikber. Ix-xahar li g[adda tabiba fi sptar f’Shaanxi ng[atat il-piena tal-mewt sospi]a. Dan wara li nqabdet li kienet tikkonvin/i lil ommijiet li jkunu welldu fl-isptar fejn kienet ta[dem biex ibig[u t-trabi g[aliex kienet tg[idilhom li twieldu morda [afna.

IR-RENJU UNIT Pulizija minn diversi pajji]i Ewropej [adu sehem f’dik li qed titqies b[ala l-akbar [idma internazzjonali kontra l-frodi.

Fil-mira kien hemm kriminali li kienu jingannaw lin-nies biex jixtru shares jew bonds fittizji u b ’ kollox kienu arrestati 11 0 persuni, l-aktar fi Spanja u rRenju Unit i]da saru arresti flIstati Uniti u s-Serbja wkoll.

Fil-[idma g[enu wkoll uffi/jali tas-servizzi sigrieti Amerikani.

Uffi/jali tal-Pulizija qalu li fl-investigazzjoni tag[hom, li kienet ilha g[addejja sentejn, sabu li kien hemm eluf kbar ta’

nies li kienu spi//aw vittma ta’ dawn in-nies.

Kelliem g[all-Pulizija Ingli]a qal li kien hemm vittmi li tilfu minn 2,000 sa nofs miljun lira sterlina min[abba dawn il gruppi ta’ kriminali. Intqal li fil-mira kien ikun hemm nies vulnerabbli jew o[rajn li g[andhom passat ta’ investimenti fix - shares . Il - Pulizija qalet li kien hemm u[ud millpersuni ingannati li g[amlu suwi/idju min[abba l-problemi finanzjarji li spi//aw fihom min[abba dan l-ingann.

Intqal li spiss kollox kien

jibda b’telefonata g[al g[arrieda biex t[ajjar lill-vittmi jinvestu l-flus fejn ji;u mwieg[da interess ta’ 10 jew 20 fil-mija fis-sena. G[all-ewwel il-vittmi jibdew jing[ataw pagamenti tajbin g[all - investiment li jkunu g[amlu i]da f ’ daqqa wa[da jieqaf kollox.

Uffi/jali tal-Pulizija ]iedu li spiss dawn ikunu nies li jistg[u jitkellmu bl-Ingli] tajjeb [afna, spiss ikunu studenti, li jkunu applikaw biex ja[dmu b[ala sales people imma warajhom ikun hemm organizzazzjoni kriminali mafju]a.

Assalt minn 200 immigrant SPANJA Aktar minn 200 immigrant Afrikan irnexxielhom jid[lu bilforza fit-territorju Spanjol ta’ Melilla – l-uniku territorju Ewropew fil-kontinent Afrikan minbarra Ceuta, li hu Spanjol ukoll.

Gruppi ta’ immigranti spiss jippruvaw jag[mlu assalt mill-

Marokk fuq ir-re/int li jdawwar lil Melilla imma dak tal-biera[ kien l-akbar li qatt sar f’diversi snin. L-immigranti da[lu millqsim ta’ fruntiera mal-Marokk ta’ Ben-Enzar.

Matul dan l-assalt, l-immigranti [ebbew g[all-g[assiesa b’;ebel, bsaten u o;;etti o[ra.

L-immigranti fil-ma;;oranza tag[hom kienu mill-Kamerun u lGuinea u hekk kif da[lu fit-territorju Spanjol, bdew ji//elebraw.

Madankollu, hemm possibbiltà kbira li huma jitke//ew peress li /-/entru f’Melilla, li kien inbena g[al 480 persuna, issa fih 1,300 immigrant.

L-EMIRATI G{ARAB MAG{QUDA> L-ajruplan ta’ Martin Sonka mir-Repubblika ?eka waqt ta[ri; g[all-ewwel fa]i tar-Red Bull Air Race World Championship f’Abu Dhabi (ritratt> EPA)

www.maltarightnow.com

Is-Sibt, 1 ta’ Marzu, 2014

16

A{BARIJIET TA’ BARRA

Spjuna;; permezz tal-webcam IR-RENJU UNIT Il-;urnal The Guardian ]vela kif is-servizzi sigrieti Amerikani u Ingli]i kienu qed jispjunaw fuq miljuni ta’ nies madwar id-dinja permezz talwebcam li g[andhom imwa[[la mal-kompjuter tag[hom.

Intqal li bejn l-2008 u l-2010, il-ferg[a tas-servizzi sigrieti Ingli]i, il-GCHQ, bl-appo;; tal-NSA Amerikana, kienet qed tie[u ritratti mill-webcam tannies waqt li kienu qed jitkellmu f’chat permezz tas-servizz talYahoo.

Kien ]velat li fl-2008, matul sitt xhur biss, is-servizzi sigrieti Ingli]i [adu ritratt ta’ 1.8 miljun persuna li kienu waqt chat.

Skont dokument li g[andu The Guardian, dan kien qed isir permezz ta’ [idma mlaqqma ‘Optic Nerve’ u ming[ajr distinzjoni jekk dawk fil-mira kinux su;;ett ta’ investigaz-

zjoni jew le.

Il-Yahoo /a[ad bil-qawwa li kien jaf li dan kien qed isir u akku]a lis-servizzi sigrieti b’livell totalment ;did ta’ ksur tad-dritt tal-privatezza tan-nies.

L-informazzjoni spi//at g[and The Guardian fid-dokument li kien [a mieg[u Edward Snowden, li kien a;ent tal-NSA u li issa qed jistkenn fir-Russja.

Jidher li s-servizz tal-Yahoo ntg[a]el g[aliex kien mag[ruf li dan kien jintu]a minn diversi nies li s-servizzi sigrieti Ingli]i kellhom interess fihom.

Skont id-dokumenti, programm li ng[ata mis-servizzi sigrieti Amerikani kien qed jie[u ritratt kull [ames minuti ta’ dawk li kienu qed ju]aw dan is-servizz. Dan kemm biex ikunu konformi mal-li;ijiet dwar id-drittijiet tal-bniedem kif ukoll biex ma jimtlewx birritratti fuq il-kompjuters.

SPANJA> Il-kantanta Taljana Raffaella Carra waqt il-pre]entazzjoni tal-album tag[ha ‘Replay’ f’Madrid. Dan hu l-ewwel album tal-personalità popolari Taljana f’dawn l-a[[ar 13-il sena (ritratt> EPA)

Jidda[[lu 690 immigrant L-ITALJA Ilbiera[ filg[odu fil - port Sqalli ta ’ Augusta dda[[lu 690 immigrant li kienu sal vati f ’ ib[ra internazzjonali fil - Mediterran nhar l-

Erbg[a .

Fil - ma;;oranza tag[hom l immigranti kienu r;iel mill Eritrea u fosthom kien hemm]ew; Tune]ini li kienu

arrestati . Dan wara li l immigranti qalu li kienu huma li organizzaw il - vja;; bil - weg[da li jwassluhom sal - Ewropa .

www.maltarightnow.com

Is-Sibt, 1 ta’ Marzu, 2014

17

MU}IKA

Riflessjonijiet dwar Sanremo 2014 L-g[ada tas-serata finali talfestival ta’ Sanremo. Il-{add waranofsinhar. Sibt ftit mumenti ta’ kwiet biex infittex fuq linternet g[all-kummenti u osservazzjonijiet varji dwar l-64 edizzjoni tal-festival tal-kanzunetta Taljana.

Dan nag[mlu kull sena biex wara li nkun rajt kemm hu umanament possibbli li tara mill-maratona interminabbli talfestival u nkun iffurmajt lewwel ;udizzju tieg[i, inqabbel dan il-;udizzju mal-fehma ta’ kriti/i u osservaturi ewlenin flItalja.

Fuq is-sit elettroniku ta’ wie[ed mill-;urnali ltqajt ma’ rapport u rendikont pjuttost dettaljat dwar il-kumpens finanzjarju li ng[ataw sew il-pre]entaturi kif wkoll il-mistiedna ewlenin.

Ir-rapport kien juri anki /ifri tas-snin img[oddija u g[aldaqstant, apparti Fabio Fazio u Luciana Littizzetto, jissemmew Gianni Morandi, Celentano, Roberto Benigni u Paolo Bonolis, fost o[rajn. {arsa fuq fuq lejn i/-/ifri u wie[ed jibqa’ mbellah! Biex nikkwota xi ftit, Fabio Fazio dissena da[[al 600,000 ewro u Luciana Littizzetto 350,000.

Dawn huma l-istess /ifri li lkoppja ggwadanjat fl-2013.

Xow ta’ ftit minuti fuq il-palk Sanremi] minn Ligabue sewa lir-Rai xejn anqas minn kwart ta’ miljun ewro.

Sadattant fl-ewwel serata talfestival, proprju fl-ewwel minuti, kellna l-protesta drammatika ta’ numru ta’ [addiema li riedu ji;bdu l-attenzjoni dwar il-faqar u d-disperazzjoni li qed jg[ixu fihom illum il-;urnata eluf ta’ familji Taljani li jkunu ilhom xhur ma jgawdu d[ul finanzjarju de/enti.

Din hi l-Italja tal-lum u Sanremo fl-estravaganzi u lesa;erazzjonijiet tieg[u, huwa riflessjoni perfetta ta’ so/jetà /inika ddominata mill-poter u lflus. G[adu jag[mel sens li jintefqu tant flejjes kbar fil-festival meta hemm daqstant nies li jinsabu f’[afna diffikultajiet?

Il-kumplament huwa di;à storja. Storja bi skript prevedibbli u previst.

B[as-soltu kellna kanzunetti tajbin u o[rajn inqas validi.

Arisa – ir-rebbie[a tal-edizzjoni ta’ din is-sena tal-Festival Sanremo

Reb[et dik li kienet l-isba[ kanzunetta, b’arran;ament mu]ikali e//ellenti u [oss frisk.

Na[seb li Arisa reb[et anki g[aliex biddlet drastikament limma;ini naïve tal-ewwel snin tal-karriera g[al wa[da aktar matura.

Xorta na[seb imma li l-interpretazzjoni ta’ Arisa setg[et kienet ferm a[jar. Apparti lkanzunetta ta’ Arisa, dis-sena kellna numru ta’ kanzunetti o[ra pja/evoli, fosthom dawk ta’ Francesco Renga u Giusy Ferreri.

Personalment kont xi ftit di]appuntat bir-rendiment ta’ Noemi.

Na[seb li Fabio Fazio diddarba ma rnexxilux jattira tim e//ellenti ta’ artisti g[al festival u l-kampjun kien nieqes millkwalità. Bi]]ejjed wie[ed jinnota li did-darba ma kien hemm lebda kantawtur kbir, l-ebda isem kbir li [are; mit-talent shows televi]ivi, u l-ebda grupp jew rapper tajjeb tal-mument. }gur li b[alma ji;ri dejjem, trid tisma’ diversi drabi biex tapprezza sewwa kull kanzunetta u g[aldaqstant ma tantx tog[;obni l-idea li kull artist jippre]enta ]ew; kanzunetti g[aliex dan ma jg[inx biex tidra

{arsa fuq fuq lejn i/-/ifri u wie[ed jibqa’ mbellah! Biex nikkwota xi ftit, Fabio Fazio dis-sena da[[al 600,000 ewro u Luciana Littizzetto 350,000!

Michael Treeby treebym@onvol.net

l-[oss tag[ha.

Jekk il-line-up ta’ parte/ipanti ma kienx tal-aqwa kwalità, mhux l-istess jista’ jing[ad g[all-kantanti mistiedna.

Gino Paoli, Marco Mengoni, Claudio Baglioni u Ligabue ]gur li kkontribwew g[al qab]a kbira fil-kwalità.

G[o;bitni [afna wkoll l-idea li jing[ata tribut lil kantanti li m’g[adhomx mag[na. }gur li Fabrizio De Andre u Enzo Jannacci [aqqhom kull rikonoxximent g[all-kontribut kbir li taw lill-kanzunetta Taljana.

Jidhirli però li kellhom jissemmew u jing[ataw ;ie[ ukoll Little Tony, Franco Califano u Jimmy Fontana, tliet artisti li taw kontribut kbir partikolarment fl-arena Sanremi]a u li ttlieta [allewna proprju minn Sanremo 2013 ’l hawn.

Laetitia Casta – bla dubju ta’ xejn is-sehem tag[ha f’Sanremo g[en biex il-maratona, xi kultant monotona, kienet ikkulurita bi pre]enza tassew attraenti

www.maltarightnow.com

Is-Sibt, 1 ta’ Marzu, 2014

18

RIFLESSJONIJIET

Il-Karnival> storja u realtà Bejn ilbiera[ u t-Tlieta li ;ej g[add ta’ bliet u r[ula Maltin u G[awdxin ji//elebraw bil-kbir il-festa tal-Karnival Nazzjonali ta’ din is-sena, l-2014. X’inhu lKarnival? X’benefi//ji jo[or;u minnu?

Je]istu g[add ta’ interpretazzjonijiet tal-kelma Karnival.

Hemm ]ew; modi ewlenin ta’ x’inhu l-Karnival. L-ewwel nett hemm dawk li jg[idu li fil-kelma Karnival hemm rabta mal-kelma Taljana carne li tfisser la[am.

Minn na[a l-o[ra je]istu o[rajn li jg[idu li l-kelma Karnival tikxef ir-rabta mal-kelma Latina carrus li tfisser karozza.

Dawk li jg[idu li l-ori;ini talkelma Karnival ;ejja minn carne ji;;ustifikaw l-argument tag[hom minn g[add ta’ varjanti misjuba fid-djaletti Taljani li juru li l-isem Karnival ;ej millkelmiet Taljani carne levare li tfisser “twarrab il-la[am”. Dan lg[aliex il-la[am tul ir-Randan ma jiswiex. Interessanti wie[ed jg[id li je]istu etimolo;iji folkloristi/i li jg[idu li l-kelma Karnival ;ejja mil-Latin u tfisser carne vale, ji;ifieri “jiswa lla[am”.

Din l-interpertazzjoni turi li ljiem tal-Karnival kienu l-a[[ar jiem fejn wie[ed seta’ jiekol illa[am qabel is-sawm tarRandan. O[rajn fehmu l-kelma carne g[all-“;isem.” B’hekk ikkonkludew li carne vale tfisser “jiswa l-;isem”. Dawn it-talin u]aw il-kelma Karnival biex jinkora;;ixxu m;iba libertina fil-jiem tal-Karnival.

Il-kritika li ssir lil din l-interpretazzjoni hi li dawk it-tifsiriet li ;ejjin minn carne vale x’aktarx li huma etimolo;iji folkloristi/i u g[alhekk mhumiex meg[juna minn xhieda filolo;ika tal-kelma Karnival.

Festa Rumana

Hemm [assieba li jg[idu li lori;ini tal-kelma Karnival ;ejja mill-kelma Rumana Navigium Isidis (il-;ifen ta’ Iside). F’din il-

Patri Mario Attard OFM Cap frmarioa@gmail.com

G[all-grazzja ta’ Alla l-Karnival f’Malta rnexxielu jg[addi mit-test ta]-]mien u llum igawdi popolarità kbira mhux biss mill-Maltin imma wkoll mill-barranin li j]uruna

festa Rumana x-xbieha ta’ Iside kienet tin;arr lejn xatt il-ba[ar biex tbierek il-bidu tal-ista;un tat-tba[[ir. Il-festa kienet tikkonsisti f’parata ta’ maskri li kienu jimxu wara dg[ajsa m]ejna tal-injam li kienet tirrifletti l-karrijiet tal-Karnivali moderni. G[alhekk il-Karnival modern jixba[ [afna lill-festa Rumana tan-Navigium Isidis.

M’hemmx ori;ini /ara talkelma Karnival. Min jg[aqqad il-kelma Karnival ma’ carne, li tfisser la[am, u min jorbotha mal-kelma Latina carrus.

Madankollu l-kuntrast li jo[ro; bejn i]-]ew; interpretazzjonijiet huwa reli;ju]. Wie[ed jintrabat mal-ori;ini Nsara u l-ie[or marreli;jonijiet pagani.

Lura g[al ]mien il-Kavallieri L-istorja tal-Karnival Malti tmur lura sa ]mien il-Kavallieri ta’ San :wann fis-seklu 15.

Min[abba /-/elebrazzjonijiet pjuttost esa;erati tal-Karnival tul is-snin il-Gran Mastri kellhom

bi//a xog[ol iebsa biex ma j[allux l-inkwiet tal-festa j[arbat dawn il-jiem ta’ divertiment.

G[all-grazzja ta’ Alla l-Karnival f’Malta rnexxielu jg[addi mit-

test ta]-]mien u llum igawdi popolarità mill-aktar kbira mhux biss mill-Maltin imma wkoll mill-barranin li j]uruna.

Anki jekk il-Karnival ji;i //elebrat tista’ tg[id ma’ kull rokna ta’ Malta u G[awdex, filpjazez tal-bliet u l-ir[ula tag[na, fl-iskejjel, fid-djar u anki f’parties privati m[ejjija apposta g[al dawn il-jiem, illum l-attivitajiet ewlenin tal-Karnival ji;u //elebrati f’]ew; postijiet /entrali fi g]iritna.

Qieg[ed nirreferi g[all-belt kapitali ta’ pajji]na, il-Belt Valletta u l-belt ;ara tag[ha lFurjana. Kif ukoll fin-Nadur, G[awdex. Dan il-fenomenu ri/enti qieg[ed ji;bed l-attenzjoni tal-midja internazzjonali spe/jalment g[all-ispontanjetà li fih.

Nibda mill-Karnival li ji;i organizzat fil-Belt Valletta u lFurjana. Meta nara s-sbu[ija ta’ karrijiet u kostumi li ji;u m[ejjija g[all-parata tal-Karnival, kif nista’ ma nurix l-apprezzament kbir tieg[i g[ax-xog[ol artistiku li jkun sar f’tant skiet g[al dawn l-erbat ijiem ta’ /elebrazzjoni?

Dawk il-karrijiet kbar u sbie[ li fihom hemm rappre]entati g[add ta’ persona;;i, annimali u

[lejjaq mitolo;i/i.

Kemm ji;ri l-mo[[ artistiku!

Imbag[ad xi ng[idu g[all-[ila artistika ta’ [afna ]effiena li jimlew it-toroq tal-Belt Valletta bilkostumi mill-aktar sbie[ u rfinuti? Ejjew niftakru li l-bini talkarrijiet f’Malta hu arti li ;ejja minn ;enerazzjonijiet s[a[ ta’ familji u dilettanti li xog[olhom jag[milhom kburin. Ovvjament il-kompetizzjoni tg[in bis-s[i[ biex l-aqwa talenti jsibu l-post ewlieni tag[hom fil-karrijiet talKarnival Malti.

Atmosfera ta’ festa Barra minn hekk il-Karnival, b[ala l-festa tal-arti, joffri opportunità tad-deheb lill-g[add ta’ baned, tfal bil-kostumi u ]g[a]ag[, li jferr[u l-atmosfera tat-toroq stori/i tal-belt kapitali tag[na. Mag[hom jing[aqdu wkoll g[add ta’ gruppi ta’ ]effiena li jg[axxqu l-pjazza ewlenija tal-Belt Valletta bit-talent tag[hom. Min[abba li l-

Karnival Malti huwa mmirat g[all-familja kollha, huwa ta’ sodisfazzjon kbir li wie[ed jinnota n-numru ta’ familji li jattendu g[alih.

Anki l-Karnival li jsir finNadur, G[awdex, g[andu x’jof-

fri bil-kbir! L-attivitajiet talKarnival f’din il-g]ira [adu l[ajja b’mod awtonomu u spontanju. G[add ta’ persuni mlibbsa kostumi strambi, ta/-/ajt u kreattivi idewdu g[alenija l-pjazza tan-Nadur g[al party uniku.

Mijiet ta’ G[awdxin, Maltin u kif ukoll numru dejjem jikber ta’ barranin jie[du sehem f’din ilfesta ta’ ;enn. Il-Karnival finNadur ixaqleb i]jed lejn l-atmosfera makabra u mdallma meta mqabbel ma’ dak li jsir f’Malta.

Il-Karnival fil-bliet u l-ir[ula Il-Karnival fin-Nadur hu marbut ma’ g[add ta’ ikel u xorb. Ilprinjolata hija l-aktar tip ta’ [elu li jin]el g[asel ma’ kul[add.

Warajha ]gur li ji;u l-perlini. Iljiem tal-Karnival joffru ballijiet a la Venezjana li jsiru f’diversi n[awi ta’ g]iritna.

Il-Karnival hu kullana ta’ arti mu]ikali, artistika, folkloristika, kulinari u letterarja. X’hemm [a]in imbilli fil-Karnival inda[[lu s-satira? Ma jag[mlilniex ;id meta jkollna l-maturità li nid[ku ftit b’xulxin? Sintendi ming[ajr ma noffendu lil [add!

Il-Karnival jo[loq fraternità nazzjonali. Permezz tal-ispirtu

artistiku kapa/i jg[aqqadna f’poplu wie[ed. Ejjew ng[ixuh bi spirtu ferrie[i u miftu[ bilg[an li nissuktaw insebb[u listorja kbira ta’ ;ensna!

www.maltarightnow.com

Is-Sibt, 1 ta’ Marzu, 2014

19

OPINJONI

Imperu jew Unjoni Kultant nisma’ xi Rumani, imkabbrin bl-istorja ta’ belthom, jg[idu l-Imperu Ruman ma waqax imma warrab biex g[amel wisa’ lil [addie[or.

Dawn isostnu li kieku lImperu waqa’ l-belt kienet ti;;arraf g[alkollox minn min waqqa’ dan l-Imperu li kien ja[kem l-art ta’ madwar ilMediterran sabiex isimha jit[assar darba g[al dejjem.

Hi x’inhi l-istorja, nafu li Ruma ma baqg[etx il-kapitali tad-dinja: Caput Mundi, kif kienet tissejja[ meta l-Imperu kien fl-aqwa tieg[u. L-argument ta’ dawn it-talin jitlef aktar millqawwa tieg[u meta niftakru li kien hemm min xtaq jer;a’ jwaqqaf dan l-imperu anke fuq skala i]g[ar, b[al Karlu Manju u Mussolini.

Ta’ min hi l-[tija^

Ma nistg[ux ng[idu li dan lImperu waqa’ min[abba fattur wie[ed biss. Problemi finanzjarji, problemi militari, nuqqas ta’ moralità u di/enza, it-tag[lim ;did tal-Kristjane]mu li ftit ftit beda jie[u post l-allat Rumani, linva]joni tal-Goti li qasmu x-

xmara Danubju li kienet fruntiera naturali tal-Imperu kollha g[enu biex jispi//a dak li darba kellu f’idejh il-Mare Nostrum bl-artijiet ta’ madwaru.

In-nuqqas ta’ finanzi kien ta’ detriment g[all-Imperu u l-istess kienu il-problemi militari fost larmata Rumana. Il-poplu kien la[aq /ertu livell ta’ g[ajxien imma kien waqa’ fil-livell morali u d-di/enza kienet saret xi [a;a tal-passat, xi [a;a talbarbari, ta’ dawk li ma kinux jag[mlu parti mid-dinja Rumana. Ir-reli;jon kienet tg[aqqad lir-Rumani. Il-qima lejn l-allat Rumani kienet l-istess wa[da fl-imperu kollu u dan kien jg[aqqad lill-kul[add flimkien. Bit-tixrid tal-fidi Nisranija din l-g[aqda ntemmet.

L-4 ta’ Settembru tas-sena 476 huwa meqjus b[ala l-jum li fih waqa’ l-Imperu Ruman, imma kif pruvajt infisser, [a;a b[al din ma tistax isse[[ f’jum wie[ed. Il-problemi jkunu ilhom jherru l-;ewwieni sakemm fla[[ar jispi//a u jisfaxxa kollox.

Ripetizzjoni

Jg[idu li l-istorja tirrepeti

Jg[idu li l-istorja tirrepeti ru[ha.

L-istorja tag[ti ra;un lil min jg[id hekk. Bosta stejjer fil-kotba tal-istorja nsibuhom ripetuti fis-sustanza tag[hom

Fr Reno Muscat OP renosop@gmail.com

ru[ha. L-istorja tag[ti ra;un lil min jg[id hekk. Bosta stejjer fil - kotba tal - istorja nsi buhom ripetuti fis - sustanza tag[hom. Stejjer li jkollhom u/u[ differenti, ilbies differenti, xenarju differenti, imma jirrakkontaw l - istess [a;a b’mod differenti.

A[na

Illum ftit nisimg[u bil-klema Donnha [ar;et millmoda wara t-tieni gwerra dinjija, imma g[andna istituzzjonijiet politi/i li ma jissej[ux imperu minkejja li g[andhom setg[a ta’ imperaturi.

“Imperu”.

A[na ng[ixu f’pajji] indipendenti u [ieles, imma nag[mlu parti wkoll minn unjoni politika kbira b[alma kien kbir l-Imperu Ruman.

L-Unjoni Ewropea ma hix imperu imma hija g[aqda li skont il-Eurostat fiha aktar minn [ames mitt miljun /ittadin. Biex nag[mlu paragun insemmu li lImperu Ruman fl-aqwa tieg[u kellu t-tmexxija ta’ 88 miljun ru[.

Forsi Malta g[adna g[addejjin mhux [a]in, imma l-a[barijiet minn pajji]i ;irien bi problemi finanzjari enormi jaslulna. Fejn tid[ol id-di/enza, illum lanqas pajji]na ma g[adu dak li kien sa ftit snin ilu, mhux ftit de/ennji imma ftit snin.

U l-istess g[at-twemmin; illum insibu minn kollox fejn tidhol fidi, qisna qeg[din f’supermarket, nag[]lu li rridu a[na.

X’jorbotna^

L-istess problemi Wisq nib]a’ li din l-g[aqda politika g[andha xi ftit mis-sintomi li kellu l-Imperu Ruman.

Problemi finanzjari, nuqqas ta’ moralità u di/enza, it-t[allija minn bosta tal-fidi tradizzjonali

Ewropea u bosta problemi o[rajn simili.

Tasal biex bla ma trid tistaqsi: Allura x’hemm li j]ommna?

Innu? Bandiera? Parlament?

Qorti? Kostituzzjoni? Imma dawn biss jistg[u j]ommu g[aqda politika enormi b[alma hi l-UE? Nemmen li hemm b]onn inpo;;u ftit bilqieg[da u na[sbu bis-serjetà.

Il-Belt fiha [afna g[oli Dalg[odu (meta qed nikteb) kont mistieden g[all-inawgurazzjoni ta’ monument lil Preti fi Pjazza Preti fil-Belt.

Fuqu g[ad nikteb xi [a;a, imma llum irrid nikteb fuq [sieb li ;ieni meta rajtu, wi//u filbron], i[ares b’g[ajnejh ibbron]ati, I//assat lejn TasSliema. Fin-nofs hemm il-g]ira Manoel, bil-kappella ta’ Sant’Antnin fuq nett.

Il-Belt toffri veduti sbie[ g[ax qieg[da fil-g[oli. Ta[t il-Pjazza Preti hemm Marsamxett, ta[t isswar. Preti qieg[ed fuq is-swar.

Il-Belt imdawra bis-swar, u minn fuqhom g[andek veduta sabi[a dejjem. Itla’ fil-g[oli u [ares ta[tek jew fil-bog[od. Isswar joffrulek dik l-opportunità.

Almenu baqg[u tajbin g[al xi [a;a, hux. Ifakkruni f’Alla li ja[res lejn il-bnedmin, ]g[ar, ]g[ar, minn hemm fuq.

Jekk iddawwar denbek, tara Sant’An;lu

Imma o[ro; lejn Triq irRepubblika, ng[idu a[na fi Triq Santa Lu/ija, u hemm tilma[, na[a Tas-Sliema u s-Sacro Cuor, u n-na[a l-o[ra – jekk iddawwar denbek, Sant’An;lu.

It-turisti, [alli g[alihom biex

jie[du r-ritratti. Liema belt tista’ tara l-ba[ar mi]-]ew; na[at, Tramuntana u Nofsinhar? B[allBelt tag[na m’hawnx. Mhux ta’ b’xejn hija parti mill-wirt dinji.

Il-Belt g[andha bosta veduti li jsa[[ruk. Mur Hastings, fit-tarf u [ares lejn id-da[liet tal-Imsida u ta’ Marsamxett. Kienu jafu jibnu l-Kavallieri!

Mur Kastilja u [ares minn hemm fuq, u tara dak il-lift sabi[, u l-pont fl-ajru u t-tlett ibliet in-na[a l-o[ra tal-port.

Id[ol il-Barrakka ta’ Fuq Id[ol il-Barrakka ta’ Fuq u ara ta[tek il-port kollu minn g[oli inkredibbli. Niftakar ta’ tifel ]g[ir, meta ;abni hawn missieri biex in[ares minn hemm fuq, u nu]a l-lift, kollox g[all-ewwel darba. Bqajt niftakar dik l-esper-

jenza u niftakar fiha kull darba li mmur hemm.

Vapuri de[lin u [er;in, u sa ftit ilu kellna l-ajruplan g[addej ta[tna huwa u jillandja fil-ba[ar.

Jillandja suppost fl-art, imma tifhmuni xi rrid ng[id. Hekk jew hekk kien ajruplan tal-ba[ar. {asra li m’g[adniex narawh.

Kien qisu tal-log[ob. U kien jin]el u jitla’ [elu [elu u konna ne[dulu r-ritratti.

Bieb il-Belt (jew da[la, insomma) ukoll qieg[ed fil-g[oli, u trid tg[addi minn fuq pont biex tid[ol jew to[ro;. B[alissa, minn hemm fuq qed naraw [addiema jift[u u jag[lqu trinek....

Norbert Ellul-Vincenti nibit2@gmail.com

Issa hemm it-taksi tal-ba[ar ;ejja u sejra taqsam il-port.

Komda, [ej. U sabi[a.

Hemm il-Barrakka t’Isfel, li tidher tajjeb minn ta’ Fuq. Imma anke dik toffri dehra dawra tond.

U jekk timxi i]jed hemm ilQanpiena, li titg[axxaq minn hemm fuq b’dak li tara. U ftit aktar ’l hemm jinsab il-breakwater, li issa tista’ titla’ fuq u tara d-dg[ajjes g[addejjin ta[tek.

Tiskanta kemm t[ossok filg[oli, anke hemm.

It-telg[at tal-Belt joqtluk It-telg[at tal-Belt joqtluk. Hu t-telg[a tal-ma]]ri (Triq S.Pawl) Fiha bi//a [ob] sewwa. U hemm it-telg[a tal-Kur/ifiss li

te[odna g[and il-Kapu//ini, ilFurjana. Minn hemm fuq jidher il-port u tista’ titkixxef sew x’hemm fil-wi// tal-vapuri.

Dari kont tista’ tara /-/mieni tal-power station il-qadima, imma issa anke dawk spi//aw.

Kienu qalu li se jag[mlu Mu]ew tal-Arti Moderna, imma ma tridx tag[ti kas wisq ta’ dak li jing[ad, g[ax spiss ikun biss kliem ming[ajr fatti. S’issa ma sar xejn. Na[sbuha biss.

Il-Kavallieri riedu kieku jwittu l-Belt kollha. Ma nafx jekk ridux ini]]lu kollox g[al livell baxx, jew jg[ollu kollox fuq livell g[oli. Imma ma rnexxilhomx, bir-ri]ultat li g[andna [afna tara;. It-tara; huwa pittoresk [afna, u l-pitturi j[obbuh, imma meta taqbe] l-erbg[in jibda jinkwetak.

Kieku l-Kavallieri wittew ilBelt, kien ikollhom bi//a xog[ol

biex jaqtg[u l-blat kollu. U konna nitilfu x-xenarju li g[anda issa. Kieku riedu jg[ollu kollox, na[seb setg[u jag[mluh billi [afna djar ikollhom [afna sulari ta[t it-triq, biex it-triq tg[addi madwar il-[ames jew sitt sular tag[hom. Ara kemm umdità, kieku. Trid tin]el isfel qisek bug[addas.

Bieb il-Belt (jew da[la, insomma) ukoll qieg[ed filg[oli, u trid tg[addi minn fuq pont biex tid[ol jew to[ro;.

B[alissa, minn hemm fuq qed naraw [addiema jift[u u jag[lqu trinek, i;orru l-[amrija jew trab ’l hawn u ’l hemm, isoddu u jer;g[u jaqilg[u, [add ma jaf x’inhuma jag[mlu, imma na[seb li xi [a;a tajba. Imma kul[add irid ikun jaf meta se jieqfu u jlestu. Il-Belt talKultura g[andha appuntament mad-destin fl-2018.

www.maltarightnow.com

Is-Sibt, 1 ta’ Marzu, 2014

20

ATTWALITÀ

Il-kura b’wi// uman Tkun g[adek ma xriftx flIsptar Mater Dei meta mnifsejk ja[btu jing[alqu g[ax tibda xxomm xamma partikulari – irri[a ta’ kon/entrazzjoni umana.

Mixja mg[a;;la fis-swali talisptar i;;ibna wi// imb wi// mal-bniedem fl-awtenti/ità tieg[u. Kull sodda hija pedestall li jerfa’ l-bniedem, li g[alkemm huwa mne]]a’ mill-;miel artifi/jali u g[eri mhux biss minn [wej;u imma wkoll minn sa[[tu, jibqa’ liebes id-dinjità umana tieg[u.

Anzi, il-mard mhux biss huwa kaw]a li twasslu biex jid[ol lisptar, imma jikxef ukoll il-verità, anki jekk iebsa, dwar ilbniedem: li l-bniedem i;orr natura umana dg[ajfa li l-[in kollu tg[ajjat g[all-im[abba.

G[alhekk, l-isptar huwa post ipprivile;;jat, kemm g[ax joffri l-kura medika, imma fuq kollox g[ax joffri l-ospitalità lil dawk li jkunu qed i;arrbu t-tbatija taddg[ufija tal-[ajja.

Ser[an il-mo[[ Mhux b’kumbinazzjoni li etimolo;ikament il-kelma sptar hija relatata mal-kelma ospitalità, fis-sens li l-isptar huwa dak il-post li joffri wi//, vu/i u ;esti li g[andhom il-[ila jag[tu kura partikularment meta l-marda hija de;enerattiva, kronika, irriversibbli jew terminali.

L-isptar huwa dik l-istituz-

L-Isqof Mario Grech bishopmgrech@gmail.com “fejjaq” lill-pazjent.

Imma jekk l-istess

Fl-Isptar Mater Dei, b[al fl-isptarijiet l-o[ra kollha fil-g]ejjer Maltin, wie[ed ji;i wi// imb wi// ma’ realtà diffi/li – mal-bniedem waqt il-mard li xorta jibqa’ liebes id-dinjità umana tieg[u

zjoni li toffri ser[an il-mo[[ li//ittadin li jekk jimrad, ser isib min jilqg[u b[ala persuna unika u irrepetibbli. Dak l-isptar li mhux ospitabbli, mhuwiex sptar! Naturalment l-ospitalità ma tiddependix mill-arkitettura jew mit-ti]jin, imma mill-operaturi sanitarji li huma r-ru[ umana tal-isptar.

G[aldaqstant , l - isfida ta ’ kull istituzzjoni sanitarja mhix biss li te//ella f’dak li g[andu x’jaqsam max-xjenza medika, imma wkoll li tkun istituzzjoni umana. G[alhekk wie[ed ma jistax ma japprezzax l-impenn tag[kom biex tkomplu ti]guraw li l-kura jkollha wi// uman.

L-umanizzazzjoni tal-assistenza medika

Imma qabel nag[mel ir-riflessjoni dwar dik li tissejja[ lumanizzazzjoni tal-assistenza medika, naqsam mag[kom esperjenza. Jekk f’ka] ta’ persuna li tikser ri;lejha, l-espert ortopediku jag[mel intervent biex l-g[adam jag[qad, dan ikun

pazjent ikun xi ftit psikolo;ikament im[awwad g[ax ikun bniedem wa[du, l-ortopediku jkun fejjaqlu g[admu imma ma jkunx indirizza l-;er[a mo[bija.

Imma kieku l-ortopediku kien umanament sensibbli bi]]ejjed tant li nteba[ li dan il-pazjent mhux biss g[andu l-gwaj talksur imma wkoll l-u;ig[ ikkaw]at mis-solitudni, u g[alhekk jg[idlu kelma ta’ kura;; forsi wkoll imsie[ba minn azzjoni so/jali biex jindirizzah g[and min jista’ jg[inu jtaffi s-solitudni, dan kien ikun il-ka] ta’ professjonist uman li jkun offra servizz umanizzanti.

Naturalment atte;;jament b[al dan min-na[a tal-ortopediku jitlob aktar attenzjoni u [in, imma huwa servizz li jfejjaq lill-bniedem fil-;ewwieni tieg[u! g[al pa;na 21

www.maltarightnow.com

Is-Sibt, 1 ta’ Marzu, 2014

21

ATTWALITÀ

Il-kura u t-trattament g[andhom jing[ataw bl-im[abba F’passa;; ie[or huwa jg[id: “Tog[;obni dik il-mu]ika li jag[mlu l-morda fl-isptar meta

minn pa;na 20

Bid-dinjità u bl-identità Fil-fatt il-kura medika tkun “umanizzanti” jekk il-qofol ta’ kollox tibqa’ l-persuna bid-dinjità u bl-identità spe/ifika tag[ha, anki f’dawk is-sitwazzjonijiet ta’ qtig[ il-qalb u ta’ umiljazzjoni.

L-umanizzazzjoni tikkonsisti f’dak l-atte;;jament mentali, affettiv u morali li jobbliga lilloperaturi sanitarji biex kontinwament i;eddu l-iskemi mentali tag[hom u l-mod kif jag[mlu linterventi tag[hom b’tali mod li kollox ikun skont il-[ti;ijiet talmarid li jibqa’ dejjem persuna f’diffikultà u vulnerabbli, anki

g[aliex mhux dejjem tkun kapa/i tesprimi b’mod korrett u dirett il-[ti;ijiet veri tag[ha.

L-operatur sanitarju jkun jissagrifika element essenzjali talprofessjoni tieg[u jekk jinsa li lmarid qabel kollox huwa persuna li qatt ma tista’ ti;i ridotta g[al “ka] kliniku”, u li g[alhekk g[andu jersaq lejn il-marid b’disponibbiltà li jrid jid[ol f’relazzjoni interpersonali mieg[u.

Fi kliem ie[or, dawk li ja[dmu fil-qasam mediku g[andhom ifittxu li permezz tal[idma jew il-professjoni tag[hom jiltaqg[u mal-bniedem marid, juruh empatija u jakkumpanjawh fit-tbatija.

Fi kliem il-Papa :wanni Pawlu II, ir-rapport mal-pazjent ikun tassew uman jekk l-operaturi sanitarji jkunu attenti biex jifhmu lill-bniedem fl-interjorità tieg[u… u r-relazzjoni infermiera-marid twassal biex bejniethom tin[oloq komunjoni sin/iera u di]interessata li tassew twassal biex ikun hemm parte/ipazzjoni s[i[a.

Arena ta’ tbatija Hekk biss l-isptar ma jibqax biss arena ta’ tbatija, imma jsir ukoll “;innasju” tat-tama, kemm g[all-morda nfushom li jkunu

[erqana li jer;g[u jibdew jg[ixu

[afna flimkien isej[uli u jg[iduli biex niffriskalhom fommhom, nag[mlilhom issodda jew insa[[nilhom ri;lejhom”.

Huwa fatt li l-morda jkunu jridu jin[aslu mhux minn operatur sanitarju li jaf ja[sel sewwa, imma minn dak li, waqt li jkun ja[silhom, jurihom li jifhimhom, jismag[hom, jitkellem mag[hom, li jaf iwe;ibhom mhux tant bil-kliem imma bil-kompassjoni u bilkarezzi tieg[u! Fi kliem ie[or, normalment il-marid ifittex biex jg[inu lil dak l-operatur sanitarju li g[andu l-[ila j[addnu mieg[u b[ala unità – ;isem u spirtu!

Privile;; spe/jali L-operatur sanitarju g[andu l-

Kull pazjent, kemm jekk ]g[ir u kemm jekk anzjan, irid jing[ata kull attenzjoni bl-im[abba... hu importanti [afna li kull kura jkollha wi// uman

[ajja trankwilla, u kemm g[allistess operaturi sanitarji li jinvestu tant ener;ija u kompetenza biex, sa fejn huwa possibbli, jeg[lbu l-mard, u meta dan mhux possibbli, jirnexxilhom jakkumpanjaw lill-marid jg[ix b’mod uman l-esperjenza talmard u tal-mewt.

Hekk biss nistg[u nag[tu wi// uman lill-isptar: jekk jirnexxilna nirrikonoxxu, nirrispettaw u niddefendu d-dinjità tal-marid.

Imma jekk dak li deher dwar l-Isptar Mater Dei f’The Sunday Times tal-{add dwar Johns Hopkins report huwa minnu, tassew g[andna g[alfejn nit[assbu quddiem /erta prassi msemmija li tikkonferma kemm xi drabi s-servizz tas-sa[[a jista’ jkun umanament degradanti u flistess waqt kemm huwa ur;enti dan il-pro/ess li nippruvaw nirrendu l-qasam tas-sa[[a pubbli-

ka aktar uman.

Kif kont g[edt fl-Ittra Pastorali li ktibt dwar il-morda, “spiss ji;ri li d-drittijiet taddg[ajfin isiru drittijiet dg[ajfin g[aliex… min hu dg[ajjef u ma g[andux mezzi, kuntatti jew kapa/ità biex jikseb dak li bi dritt huwa tieg[u, [afna drabi jsir jixbah lil dak il-marid li g[al tmienja u tletin sena dam jistenna biex xi [add jg[inu jin]el filmenqa ta’ Betesda, sakemm wasal :esù u wasslu g[allfejqan”.

Arti terapewtika Il-kura medika

mhix biss xjenza imma hija arti terapewtika, u din l-arti titlob kompetenza umana li wie[ed ma jiksibhiex b’mod naturali jew spontanju, imma je[tie;lu jitrawwem fiha.

G[alhekk il-pro/ess biex ilkura medika jkollha wi// uman

jitlob li l-operaturi sanitarji jfittxu formazzjoni spe/ifika u permanenti li tg[inhom jikkultivaw fihom din is-sensibbiltà umana – l-edukazzjoni tas-sensi tg[in mhux ftit biex is-servizz sanitarju jkun tassew terapewtiku.

B[ala konferma ta’ dan nag[ti l-e]empju ta’ San Kamillu de Lellis li eduka s-sensi tieg[u biex kiseb dik il-passjoni lejn ilmorda. Kien jg[id: “L-isptar huwa ;nien kollu fwie[a [elwa… Ma hemmx g[alqa li fiha tant fjuri jfu[u daqs l-irwejja[ li jkun hemm fl-isptar li jag[tuni [ajja ;dida”.

privile;; spe/jali li jpo;;i jdejh fuq il-;isem tal-marid – ftit huma dawk li jkunu jafu l-;isem tal-marid. G[all-infermier din hija azzjoni intimissma, g[aliex il-kuntatt bl-idejn mhux biss huwa mod ie[or kif issir ilkomunikazzjoni mhux verbali, imma joffri l-okka]joni lilloperatur sanitarju biex jid[ol f’dik ir-relazzjoni interpersonali mal-marid. {asra li xi drabi min[abba lg[a;la jew l-abitudni, “nipprofonaw” is-sagralità ta’ dawn ilmumenti minflok ma nie[du lokka]joni biex f’waqtiet daqshekk mill-qrib u intimi, inkunu disponibbli li nisimg[u lill-marid ikellimna dwar lansjetà, il-be]g[at, ix-xewqat li jkun jixtieq jafdalna!

Dan l-Isptar huwa ‘katidral talmedi/ina’ li j[ares ’il quddiem, imma g[andu l-laboratorji tieg[u mdawla mill-ideali Kristjani li hemm fil-twieqi Goti/i tal-[;ie;

www.maltarightnow.com

Is-Sibt, 1 ta’ Marzu, 2014

22

TV#RADJU

06>00

Bon;u 101 Weekend (b’waqfiet g[all-A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 08>30 Anali]i tal-:urnali)

09>00

A[barijiet

09>05

Wara l-Breakfast

10>00

A[barijiet

10>35

Il-Fatti Kollha

11>55

Avvi]i tal-Mewt

12>00

A[barijiet

12.30

Mil-Lenti }ag[]ug[a

13>30

Italomix

15>00

A[barijiet fil-qosor

15>05

Skor (b’waqfiet g[all-A[barijiet fl-16>00 u fil-17>00)

17>55

Avvi]i tal-Mewt

18>00

A[barijiet

18>30

Hits Parade

20>30

Country Music Club

21>00

Fuzzbox Saturday Special

22>30

Il-Fatti Kollha (r).

G[at-tfal fuq il-Cable Disney Channel 06:45 - Good Luck

Charlie 07:05 Dog With a Blog 07:30 - Shake It Up! 07:55 - Austin & Ally 08:15 A.N.T. Farm 08:40 - Dog With a Blog 09:05 - Jessie 09:25 Wolfblood 09:50 - The Suite Life on Deck 10:15 - A.N.T. Farm 10:35 Austin & Ally 11:00 - Shake It Up! 11:25 - That’s So Raven 11:45 Jessie 12:10 - Good Luck Charlie 12:35 - Dog With a Blog 13:00 Wolfblood 13:25 - Gravity Falls 13:50 - Jessie 14:10 - Violetta 15:00 - Mickey Mouse 15:05 - Teen Beach Movie 16:30 - Good Luck Charlie 16:55 - Dog With a Blog 17:20 Violetta 18:05 - Jessie 18:30 - My Babysitter’s a Vampire 18:50 Wolfblood 19:15 - Gravity Falls 19:40 - Shake It Up! 20:00 - Austin & Ally 20:25 - A.N.T. Farm 20:50 Good Luck Charlie 21:10 - Wizards of Waverly Place 21:35 - Wizards of Waverly Place 22:00 - The Suite Life of Zack & Cody 22:45 - Sonny With a Chance 23:05 - Sonny With a Chance 23:30 - The Suite Life on Deck.

Nickelodeon

07:05 - The Penguins of Madagascar 07:30 - SpongeBob SquarePants 07:55 - SpongeBob SquarePants 08:20 - Dora the Explorer 08:45 Umizoomis 09:10 - Tickety Toc 09:28 Little Kingdom 09:35 - PAW Patrol 10:00 - Go, Diego, Go! 10:25 - Olive the Ostrich 10:50 - Bubble Guppies 11:15 - Winx Club 11:40 Totally Spies! 12:05 - T.U.F.F. Puppy 12:30 - iCarly 12:55 Victorious 13:20 - Big Time Rush 13:45 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:40 - The Penguins of Madagascar 15:30 - SpongeBob SquarePants 15:55 - Rabbids Invasion 16:20 - Marvin Marvin 16:45 - iCarly 17:10 - Big Time Rush 17:35 - Totally Spies! 18:00 Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 18:25 - The Penguins of Madagascar 18:50 - The Fairly OddParents 19:15 - Robot and Monster 19:40 - Victorious 20:05 iCarly 20:30 - SpongeBob SquarePants 20:55 - Avatar: The Legend of Aang 21:45 - Big Time Rush 22:10 - The Penguins of Madagascar 23:25 - iCarly 23:50 – Victorious.

Jim Jam

07:00 - Nouky & Friends 07:05 Rubbadubbers 07:15 - Oswald 07:30 - Fluffy Gardens 07:37 Fluffy Gardens 07:45 - Jarmies 08:00 Kipper 08:10 - Kipper 08:20 - Mio Mao 08:25 - What’s The Big Idea?

08:30 - Gazoon 08:35 - Gazoon 08:40 - Wobblyland 08:45 - IglooGloo 09:00 - Heroes of the City 09:15 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 - Benjamin’s Farm 09:45 - My Animal Friends 10:00 - See the Sea 10:05 - Lots & Lots Of... 10:20 - Bob the Builder 10:30 - Fireman Sam 10:40 Thomas and Friends 10:50 - See the Sea 10:55 - Nouky & Friends 11:00 - Rubbadubbers 11:10 - Pingu 11:15 - Tiny Planets 11:20 - Pingu 11:25 Tiny Planets 11:30 - Monkey See, Monkey Do 11:40 - Barney & Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:17 Fluffy Gardens 12:25 Jarmies 12:40 - Mio Mao 12:45 What’s The Big Idea? 12:50 Heroes of the City 13:05 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:30 - Kipper 13:40 - Kipper 13:50 - Gazoon 13:55 - Gazoon 14:00 Wobblyland 14:05 - Igloo-Gloo 14:20 - Benjamin’s Farm 14:25 - My Animal Friends 14:40 - See the Sea 14:45 - Lots & Lots Of... 15:00 Fluffy Gardens 15:07 Fluffy Gardens 15:15 - Jarmies 15:30 Angelina Ballerina 15:45 - Monkey See, Monkey Do 15:55 - Barney & Friends 16:25 - Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 - Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 - Igloo-Gloo 17:00 Bob the Builder 17:10 - Fireman Sam 17:20 - Thomas and Friends 17:30 - See the Sea 17:35 - Tork 17:45 - Dougie in Disguise 17:55 Slim Pig 18:05 - Heroes of the City 18:20 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:45 - What’s The Big Idea? 18:50 - Nouky & Friends 18:55 - My Animal Friends 19:10 See the Sea 19:15 - Lots & Lots Of...

19:30 - Monkey See, Monkey Do 19:40 - Barney & Friends 20:10 Wobblyland 20:15 - Dougie in Disguise 20:25 - Slim Pig 20:35 Connie the Cow 20:45 - Angelina Ballerina 21:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 - Heroes of the City 21:40 - What’s The Big Idea? 21:45 - Pingu 21:50 Tiny Planets 21:55 - Pingu

Atturi prin/ipali f’dan il-film huma Bruce Willis, Haley Joel Osment u Toni Collette

Il Sesto Senso

– Raitre - 21>30

F’dan il-film niltaqg[u ma’ tifel li jikkomunika ma’ spirti li hu lanqas biss jaf li huma persuni mejtin u li qeg[din ifittxu l-g[ajnuna biex isibu s-ser[an ta’ dejjem. Jispi//a jsib l-g[ajnuna g[and psikologu tattfal. X’ji;ri? }gur li [afna ma jemmnuhx u f’liema inkwiet seta’ wasslu dan kollu?

Raiuno

06:55 – Player 07:00 – Tg 1 07:05 – Parlamento settegiorni 08:00 – Tg 1 08:18 – Tg 1 dialogo 08:25 – Unomattina in famiglia 09:00 – Tg 1 09:04 – Unomattina in famiglia 09:30 – Tg 1 L.I.S. 09:33 UnoMattina in famiglia 10:15 - Che tempo fa 10:20 – Linea verde orizzonti 11:15 - I love you Ama! ...e a ciò che vuoi Federico Fellini e Giulietta Masina 11:45 – La prova del cuoco 13:30 – Telegiornale 14:00 – Easy driver 14:30 – Le amiche del sabato 17:00 – Tg 1 # Che tempo fa 17:15 – A sua immagine 17:45 – Passaggio a Nord-Ovest 18:50 – L’Eredita 20:00 – Telegiornale 20:30 – Tg sport 20:35 – Affari tuoi 21:10 – Ti lascio una canzone 00:00 – Tg 1 60 secondi 00:03 – Ti lascio una canzone 00:30 – S’e’ fatta notte 01:15 – Tg 1 notte 01:25 - Che tempo fa 01:30 - Testimoni e Protagonisti Ventunesimosecolo Oscar Italiani a Los Angeles.

Raidue

06:40 - Real School Il Divertinglese 07:10 – Lassie – Terra vergine 07:32 – Lassie – Una giornata faticosa 07:55 – Lassie- Lago Paradiso 08:17 – Lassie – Un gico molto pericoloso 08:45 – Voyager factory inside the world 09:30 – Parlamento punto Europa 10:00 – Sulla via di Damasco 10:27 – Meteo 2 10:40 – Cronache animali 11:30 – Mezzogiorno in famiglia 13:00 – Tg 2 giorno 13:25 – Dribbling 14:00 – Sea patrol 14:50 – Medaglie e pistole 15:30 – Voyager factory inside the world

17:20 - Sereno Variabile 18:00 – Tg 2 L.I.S. 18:03 – Meteo 2 18:05 – 90 minuto serie B 18:50 - Razza Umana Magazine 19:35 – Squadra speciale cobra 11 20:30 – Tg 2 21:05 – Castle le vite degli altri 21:50 – Body of Proof 22:40 – Tg 2 22:55 - Rai Player 23:00 – Sabato sprint 23:45 – Tg 2 Dossier 00:30 – Tg 2 storie 01:10 – Tg 2 Mizar 01:35 – Tg 2 Cinematinee 01:40 – Tg 2 Achab Libri 01:45 – Tg 2 Si, viaggiare 02:00 – Tg 2 eat parade.

Raitre

07:00 - La grande vallata - La lunga cavalcata 07:55 – Akiko 09:30 – L’Elisir del sabato 11:00 – Tgr bellitalia 11:30 – Tgr prodotto Italia 12:00 – Tg 3 12:25 – Tgr Il settimanale 12:55 – Tgr ambiente Italia 14:00 – Tg regione # Tg regione meteo 14:20 – Tg 3 # Tg 3 Pixel # Meteo 3 14:55 – Tg 3 L.I.S 15:00 – Tv Talk 16:50 – Per un pugno di libri 17:50 – Player 17:55 - Un caso per due - Morte nella spazzatura 18:55 - Meteo 3 19:00 – Tg 3 19:30 – Tg regione # Tg regione meteo 20:00 – Blob 20:10 – Che tempo fa 21:30 – Il sesto senso 23:25 – Tg 3 23:40 – Tg regione 23:45 – Stelle nere 00:50 – Tg 3 01:00 – Tg 3 agenda del mondo 01:15 - Appuntamento al cinema 01:20 – Vivi o morti criminali (Dead or Alive) 03:10 Dead or Alive 2.

Canale 5

06:00 – Prima pagina Tg 5 07:54 – Traffico 07:58 – Meteo,It # Tg 5 09:10 – Supercinema 10:00 –

Nelaverde 11:00 – Forum 13:00 – Tg 5 # Meteo.It 13:40 – Beautiful 14:10 – Amici di Maria 16:00 – Verissimo 18:50 – Avanti un altro 20:00 – Tg 5 # Meteo.It 20:40 – Striscia la notizia 21:10 – C’e’ posta per te 00:30 – Tg 5 01:50 – Rassegna 02:00 – Meteo.It. Rete 4

06:20 – Tg 4 Night news 06:40 – Televendita media shopping 07:30 – Miami vice 08:25 – Hunter 09:30 – Magazine Champions League 10:00 – Donnavventura 10:50 – Ricette all’Italiana 11:30 – Tg 4 # Meteo.It 12:00 – Detective in corsia 12:55 – La signora in giallo 14:00 – Lo sportello di forum 15:30 – Come si cambia celebrity 16:12 – Le indagini di padre castelli 17:00 – Poirot: Se morisse mio marito 18:55 – Tg 4 # Meteo.It 19:35 – Il segreto 20:30 – Tempesta d’amore 21:30 – Quel treno per yuma 00:02 – Windfall - Pioggia infernale 01:55 – Tg 4 Night news 02:17 – Ieri e oggi in tv special.

Italia 1

06:10 – Chante 07:05 – Cyber girls 07:55 – True jackson 08:50 – Glee 10:40 – The secret circle 12:25 – Studio aperto # Meteo.It 13:02 – Sport mediaset 13:40 – I pompieri 15:40 – Jimmy grimble 17:50 – Nikita 18:30 – Studio aperto # Meteo.It 19:00 – Tom and Jerry 19:20 – Alla ricerca dell’isola di nim 21:10 – Harry Potter – Il principe mezzo sangue 00:00 – Triassic attack – Il ritorno dei dinosauri 01:40 – Sport mediaset 02:05 – Studio aperto.

www.maltarightnow.com

Is-Sibt, 1 ta’ Marzu, 2014

23

TV#RADJU F. Living

07:00 - Ashram 09:00 - F. Living Magazine 10:00 - Belle Donne 12:00 Teleshopping 13:00 Niltaqg[u 15:00 Teleshopping 16:00 - Bejnietna 18:00 Teleshopping 20:30 - Tie; tal-{olm 21:30 - Bejnietna 23:30 - Fil-:nien ma’ Melo 24:00 - Madagascar 01:30 Teleshopping.

Xejk

07:30 – Just For Laughs 07:45 – Total Request Show 09:45 – Football Daily 09:50 – Shout Out 10:00 – Love and Romance 10:45 – Tele Market Deals 11:45 – Just for Laughts 12:00 – Top 10 13:30 – The 80’s 14:00 – Local Angle 15:00 – The 90’s 15:30 – Tele Market Deals 16:30 – Tele Market Deals 16:30 – Hits 16:50 – Shout Out 17:00 – Jimpurtani 17:45 – Maltese Music 18:00 – Back in Time 80’s and more 20:00 – Just for Laughs 20:15 – Shout Out 20:30 – Just for Laughs 21:55 – Football Daily 22:00 – Music Documentary 23:00 – audio video clips 23:45 – Tele Market Deals.

La 5

06:55 – Vivere 07:15 – Televendita media shopping 07:30 – Tempesta d’amore 08:30 – Centovetrine 10:52 – Televendita media shopping 11:15 – Princesse 12:00 – Extreme makeover home edition 13:25 -X-style 14:00 – Royal pains 15:30 – Il cibo si fa bello 16:00 – Non ditelo alla sposa 17:00 – Spose extralarge 17:45 – Donnavventura 18:30 – Amici di Maria 20:05 – Extreme makeover home edition 21:10 – Arrenditi Dorothy 23:06 – Giovani streghe 00:55 – Principesse 01:40 – Donnavventura 02:30 – Extreme makeover home edition.

Go Stars

06:40 - Argo 08:40 - Brave 10:10 - Life of Pi 12:20 - Lincoln 14:50 - Les Miserables 17:30 - Brave 19:00 - Argo 21:00 - Django Unchained 23:45 - The Hunt 01:40 - Les Miserables 04:15 – Lincoln.

Melita More

09:00 - Private Practice 09:45 - Private Practice 10:30 - Private Practice 11:15 - Private Practice 12:00 - Private Practice 12:45 - SMASH 13:30 - Glee 14:15 - Glee 15:00 - Glee 15:45 - Glee 16:30 - Glee 17:15 - Mike & Molly 17:45 -Whitney 18:30 - Chicago Fire 19:15 - Grey’s Anatomy 20:00 - How I Met Your Mother 20:30 - Amazing Race 21:15 - Game Of Thrones 22:15 Spartacus 23:15 - Suits 00:00 - GO ON 00:30 – Dallas 01:15 – Alcatraz.

BBC Entertainment

06:00 - Mr Bloom’s Nursery 06:20 Balamory 06:40 - Nina and the Neurons 06:50 - Bobinogs 07:00 - The Large Family 07:15 - Mr Bloom’s Nursery 07:30 Balamory 07:50 - Nina and the Neurons 08:05 – Bobinogs 08:15 - The Weakest Link 09:00 - Tough Guy Or Chicken? 09:55 - Only Fools and Horses... 10:25 - Friday Night Dinner 10:45 - The Omid Djalili Show 11:15 Extras 11:45 - A Farmer’s Life for Me 12:40 - The Vicar of Dibley 13:10 Tough Guy Or Chicken? 14:00 Casualty 14:50 – EastEnders 15:20 EastEnders 15:50 - EastEnders 16:20 EastEnders 16:45 - My Family 17:15 My Family 17:45 - My Family 18:15 A Farmer’s Life for Me 19:10 - Tough Guy Or Chicken? 20:00 - Live at the Apollo 20:45 - Alan Carr: Chatty Man 21:30 - DCI Banks 22:20 - Stewart Lee’s Comedy Vehicle 22:50 Pramface 23:20 - The Vicar of Dibley 23:50 - Last Man Standing.

MGM Movie

06:15 - Back to School 08:10 - Movie 09:55 - Movie 11:45 - Movie 13:05 Movie 14:35 – Movie 16:15 – Movie 17:55 - MGM’s Big Screen 18:10 Movie 20:00 - Movie 21:40 - Movie 23:20 – Movie.

Diva Universal

06:00 - Law & Order 06:55 - Law & Order 07:50 - Law & Order 08:50 -

Kojak 09:45 - Kojak 10:40 - ER 11:35 ER 12:30 -Wolff’s Turf 13:25 Wolff’s Turf 14:20 - Law & Order 15:13 - Law & Order 16:05 - Strong Medicine 16:55 - Strong Medicine 17:50 - Movie 19:00 - Movie 19:35 Great Women 19:45 - Miss Fisher’s Murder Mysteries 20:50 - Great Women 21:00 - Movie 22:40 - Great Women 22:50 – Movie.

-

07>00 08>30 11>30 12>30 13>30 14>00 14>05 16>00 17>00 17>30 18>00 18>05 19>10 19>30 20>15 20>30 21>00

Discovery Channel

06:00 - How It’s Made 06:25 - Rides 07:15 Fifth Gear 07:45 - Fifth Gear 08:10 - Mega Builders 09:05 - The Real Hustle 09:3 -0 The Real Hustle 09:55 The Real Hustle 10:25 - The Real Hustle 10:50 - The Real Hustle 11:15 The Real Hustle 11:40 - The Real Hustle 12:10 - The Real Hustle 12:35 The Real Hustle 13:05 - The Real Hustle 13:30 - The Real Hustle 14:00 The Real Hustle 14:25 - How It’s Made: Dream Cars 14:55 - How It’s Made: Dream Cars 15:20 - World’s Biggest Ship 16:15 - Wheeler Dealers 17:10 How Do They Do It? 17:40 - How Do They Do It? 18:05 - Crash Course 18:35 - Chasing Classic Cars 19:00 Fifth Gear 20:00 - Flip Men 20:30 Money Barn 21:00 - Auction Hunters 21:30 - Auction Hunters 22:00 - River Monsters 23:00 - Bear Grylls: Escape From Hell.

Discovery World

06:00 - Beyond Survival With Les Stroud 06:50 - Beyond Survival With Les Stroud 07:45 - Beyond Survival With Les Stroud 08:35 - Treasure Quest 09:30 - Treasure Quest 10:20 Inventions That Shook the World 11:10 - Inventions That Shook the World 12:05 - Inventions That Shook the World 12:55 - Commander in Chief 13:50 - Commander in Chief 14:45 Long Way Down 15:40 - Discovering Ardi 17:25 - Into the Unknown With Josh Bernstein 18:20 - Why Intelligence Fails 19:10 - Alps From Above 20:05 Long Way Down 21:00 - Into the Unknown With Josh Bernstein 21:55 Legend Detectives 22:50 - Bizarre Foods 23:45 - Death Machines.

21>30 21>35 23>00

Sport fuq il-Cable Eurosport 1

08:30 - ISU Grand Prix, Figure Skating (Live) 09:45 - ISU Grand Prix, Figure Skating 10:30 - ISU Grand Prix, Figure Skating 11:15 ISU Grand Prix, Figure Skating (Live) 12:45 - FIFA Under 17 World Cup Football 14:00 - UEFA Women’s Champions League Football (Live) 16:00 - FIFA Under 17 World Cup Football 17:00 - ISU Grand Prix, Figure Skating 18:00 ISU Grand Prix, Figure Skating 19:00 - FIFA Under 17 World Cup Football 20:00 - Boxing 21:00 Live Superkombat Fighting Championship Kickboxing.

Eurosport 2

06:30 - UEFA Under-21 International Championship Futsal 07:30 - World Cup Qualifier Football 08:30 - World Cup Qualifier Football 09:15 - World Cup Qualifier Football 10:00 - World Cup, World Tour 11:00 - Summer Grand Prix Ski Jumping 12:30 - FIS World Cup Alpine Skiing 13:30 - European Tour Snooker 15:30 - World Cup, World Tour 16:30 - UEFA Under-21 International Championship Futsal 17:30 - Summer Grand Prix Ski Jumping 19:00 - World Cup Qualifier Football 20:00 - World Cup, World Tour 21:00 - UEFA Under-21 International Championship Futsal 22:00 - Total KO 23:00 - Total KO. GO

Harry Potter

– Il Principe Mezzosangue – Italia 1, 21>10

Min ja[seb li s-s[a[ar ma jmorrux skola, g[andu ]ball kbir. F’dan il-film niltaqg[u ma’ Harry Potter u hu tiela’ fis-sitt sena tieg[u fl-iskola ta’ Hogwarts. E]att fil-bidu ta’ din is-sena skolastika jiltaqa’ ma’ xi kotba antiki [afna, i]da dawn kienu mmarkati li huma l-proprjetà tal-‘half blooded prince’.

Harry Potter beda jaqra dawn il-kotba u beda jiskopri [afna dwar il-passat misterju] ta’ Lord Voldemort.

Xi skopra dwaru? I]da fuq kollox, kif dan kollu effettwa [ajjet Harry Potter?

sports

1

07:00 - RaboDirect Pro12 - Round 16 Ulster v Dragons 09:00 - Barclays Premier League - Week 29 Tottenham H v Cardiff City 11:00 Ligue 1 - Round 27 - Paris SaintGermain v Olympique de Marseille 13:00 - FIFA Futbol Mundial 13:30 - Serie A - Round 26 - Roma v Inter 15:30 - Trans World Sport 16:30 Barclays Premier League - Week 29 Stoke City v Arsenal 18:30 - ATP World Tour 500 - Abierto Mexicano Telcel, Acapulco – Highlights 19:30 - ATP World Tour 500 - Dubai Duty Free Tennis Championship – Highlights 20:30 - UEFA Championsh League - Magazine Programme 20 21:00 - Serie A -

Atturi prin/ipali f’dan il-film huma Daniel Radcliffe, Emma Watson u Rupert Grint

NET News Telebejg[ Chit Chat (r) Jekk Jog[;obkom Sibt Familja NET News (ikompli) Sibt Familja Paprati Rafiki (r) Elle NET News Sibtilfidi Tlug[ tal-Lottu NET News G[alik fl-Ewropa Iswed fuq l-Abjad Xandira diretta tal-Karnival tan-Nadur G[awdex NET News (tkompli) Xandira diretta tal-Karnival tan-Nadur G[awdex NET News

Round 26 - Milan v Juventus 23:00 - Barclays Premier League - Week 29 - Premier League Review 00:00 Vincennes Horseracing 10:00 Barclays Premier League -Week 29 Sunderland v West Brom Albion 04:00 - Ligue 1 - Round 27 - OGC Nice v Toulouse 06:00 - ATP World Tour 500 - Abierto Mexicano Telcel, Acapulco – Highlights.

GO sports 7

07:00 - Vincennes Horseracing 09:30 - PGA European Tour Tshwane Open - Day 1 13:30 Aviva Premiership - Round 16 - Bath Rugby v Saracens 15:30 - PGA European Tour - WGC Accenture Match Play Championship – Highlights 16:30 - Serie A - Round 26 - Hellas Verona v Bologna 18:30 - Ligue 1 - Round 27 – Highlights 19:30 - Barclays Premier League Week 29 - Premier League Review 20:30 - Ligue 1 - Round 27 - AS Saint-Etienne v AS Monaco 22:30 Barclays Premier League - Week 29 Everton v West Ham Utd 00:30 Barclays Premier League - Premier League World 01:00 - Serie A Round 26 - Cagliari v Udinese 03:00 - RaboDirect Pro12 - Round 16 Scarlets v Munster 05:00 - Ligue 1 Round 27 - Olympique Lyonnais v Montpellier Herault SC. GO sports 8

09:00 - Vincennes Horseracing 11:30 - PGA European Tour Tshwane Open - Day 1 15:30 Aviva Premiership - Round 16 Bath Rugby v Saracens 17:30 - PGA European Tour - WGC Accenture Match Play Championship – Highlights 18:30 - Serie A - Round 26 - Hellas Verona v Bologna 20:30 - Ligue 1 - Round 27 – Highlights 21:30 - Barclays Premier League Week 29 - Premier League Review 22:30 - Ligue 1 - Round 27 - AS Saint-Etienne v AS Monaco 00:30 Barclays Premier League - Week 29 Everton v West Ham Utd 02:30 Barclays Premier League - Premier League World 03:00 - Serie A Round 26 - Cagliari v Udinese 05:00 - RaboDirect Pro12 - Round 16 Scarlets v Munster 07:00 - Ligue 1 Round 27 - Olympique Lyonnais v

www.maltarightnow.com

Is-Sibt, 1 ta’ Marzu, 2014

24

TV # RADJU Illum fuq Net Television

Vivi o Morti Criminali (Dead or Alive) – Raitre, 01>20

Elle

– Net Television,

Il-Pre]entatri/i , din il-gimg[a tlaqqana ma Jacqui Losco (ritratt fuq), dik li b[alisssa qed tintu]a g[all- promozzjoni ta’ The Face of Makeup Factory Tfajliet ta’ etajiet differenti kellhom i/-/ans jibatu ritratt tag[hom b[ala applikazzjoni fil-;img[at li

g[addew.

Ir-ritratti ntbatu barra minn Malta biex ji;u ;;udikati u jag[]lu dik it-tfajla li se tkun qed tintu]a b[ala l-wi// g[allpromozzjoni g[ax -xhur li ;ejjin.

B’differenza, illum l-esperti

ta’ Elle se jkunu qed juru itteknika esperta tag[hom lit-telespettaturi u x-xog[ol kollu li sar fuq l-istess Jacqui Losco biex [adet ir-ritratt li qed jintu]a g[all-promozzjoni.

Dan hu aktar fuq il-programm Elle illum fuq Net Television.

Windfall (Piogga Infernale) – Rete 4, 00>02

Sibtilfidi

Triassic Attack – Italia 1, 00>00

– Net Television, 18>05

G[ada l-{add se jkun l-ewwel {add tar-Randan, ]mien fejn g[andna na[sbu fuq il-mewt u lqawmien ta’ :esu’ li ni//elebrawh 40 ;urnata wara.

G[alhekk Massimiliana f’dan il-

programm tal-lum, se tiffoka fuq dan i]-]mien ukoll. G[alfejn ji;i r-Randan, g[andu jibdilna? Kif g[andu jibdilna? Fr Sebastian Caruana mill-parro//a ta’ {azZabbar se jag[mel l-ispjega

tieg[u tal-Evan;elu. G[alla[[ar tal-programm se nag[tu tag[rif ukoll dwar persuna;; bibliku fuq kitba ta’ Massimiliana De Martino li tippre]enta l-programm.

www.maltarightnow.com

Is-Sibt, 1 ta’ Marzu, 2014

25

TA{BIL IL-MO{{ U TAG{RIF Mimdudin>1. Tosta u rispostu]a (6) 4. Kefrija (8) 9. Te[les (6) 10. Karozza tal-linja (8) 12. Renta (4) 13. Tista’ ssir b’kuntratt madwar ir-Rabat? (5) 14. Jo[or;u wa[da wa[da kull meta ting[afas il-pipetta (4) 17. G[oqda (6) 18. Residenza li jfittxu l-g[arajjes (3) 20. G[adu ma sarx patri (3) 21. Rigal ta’ flus fil-bidu tassena (6) 27. L-ewwel ra;el (4) 28. Sejf twil jew [uta ]g[ira /atta (5) 29. Knisja tal-Madonna ta’……, santwarju f’G[awdex li j]uruh eluf ta’ nies kull ;img[a (4) 32. Appostli (8) 33. Vari (6) 34. Qawma kontra l-awtorità (8) 35. Sallura bla ras? …ballare!

(6) Weqfin>1. Pubblikazzjoni f’gazzetta (7) 2. Annullament ta]-]wie (8) 3. Kelb g[at-tfal ]g[ar (4) 5. E]istenza vera (6) 6. {afna minn dawk ta’ 18 Mimduda (4) 7. Fedeltà (6) 8. Il-kapitali tat-Turkija (6) 11. In[all (3) 15. X’g[andu mo[bija Pankrazju biex ikun jista’ jsor;i l-jott? (5) 16. Kolli]joni bejn ]ew; karozzi (5) 19. Membru tal-kabinett (8) 22. Qag[da g[all-mewt (7) 23. {amme; l-ilma billi /aqlaq il-qieg[ (6) 24. Issodisfaw, g[axxqu (6) 25. Mulett daqsiex (6) 26. Ming[ajr (3) 30. Twemmin (4) 31. Tne[[ija ta’ [ajja (4) Soluzzjoni tat-Tisliba li dehret is-Sibt li g[adda Mimdudin>- 1. Stilla, 4.

Nosserva, 9. Allo;;, 10.

Appostlu, 12. Pass, 13. Lapsi, 14. Anna, 17. Tersaq, 18. Bir, 20. Ave, 21. Klamar, 27. Fqir, 28. Abela, 29. Gri], 32. Illibera, 33. Miblul, 34. An;eliku, 35.

Xtrajt.

Weqfin>- 1. Skappat, 2.

Illostra, 3. Li;i, 5. Oppost, 6.

Skop, 7. Rutina, 8. Avukat, 11. ?ar, 15. Salvi, 16. Silla, 19.

Imbrolja, 22. Ri]olut, 23. Offi]a, 24. Miflu;, 25. Tberik, 26. Ilu, 30. Qbil, 31.Kilt.

1

2

3

4

9

5

6

7

8

10 11

12

13

14

15

16

17

18 19 20

23

21

24

25

27

22

26

28

29

30

31

32

33

34

35

SPI}ERIJI LI JIFT{U G{ADA FLORIANA: Vilhena Pharmacy, 3, Triq Sant’Anna; IL{amrun: Lister Phamacy, 678, Triq il-Kbira San :u]epp; SANTA VENERA: Lantern Pharmacy, Misra[ il-Kebbies; BIRKIRKARA: Fleur-De-Lys Pharmacy, 32, Triq Fleur-de-lys; IL-G}IRA: Tony’s Pharmacy, 100, Triq Sir Patrick Stuart; PEMBROKE: San Giorgio Pharmacy, Triq Manwel Buhagiar; TAS-SLIEMA: Victor’s Pharmacy, 9, Triq it-Torri; {AL LIJA: Iklin Pharmacy, Triq :eronimo abos; {AL G{ARG{UR: Medicine Chest Pharmacy, Triq Demitriju Farrugia; ILQAWRA: El Medina Chemist, Triq il-Maskli; PAOLA: Brown’s Pharmacy, 45, Paola Hill; IL-BIRGU: Milia’s Pharmacy, Triq ilKottonera; MARSASKALA: San Tumas Pharmacy, Triq ilQaliet k#m Triq il-Lampuka; I}-}EJTUN: John J. Borg Pharmacy, Triq il-Kostituzzjoni; IL-QRENDI: Chrysantemum Pharmacy, Triq San Nikola; {A}-}EBBU:: Plaza Pharmacy, 86, Triq il-Kbira; IR-RABAT: Ba[rija Pharmacy, Triq Raddet irRoti k#m Triq l-Iskola; VICTORIA: Batu Pharmacy, 38, Triq ilPalma; G{AJNSIELEM: G[ajnsielem Pharmacy, Pjazza Indipendenza.

Mobile Blood Donation Unit

G[ada l-{add 2 ta’ Marzu 2014, se jkun hemm il-mobile blood donation unit ma;enb il-Knisja Parrokkjali ta]-}ejtun. Il-[in g[all-g[oti tad-demm ikun mit-8.30am sas-1.00pm. :entilment nitolbu biex tin;ieb il-karta tal-identità.

Irba[ sett tal-platti ming[and JB Stores Indirizzaw is-soluzzjoni tag[kom hekk: Tisliba JB Stores, InNazzjon, Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, Tal-Pieta PTA 1450, u g[andkom ]mien sa nhar is-Sibt li ;ej.

Ir-rebbie[#a jit[abbar [mistax o[ra.

L-a[[ar premju ntreba[ minn J. Farrugia, Flat 7, ‘Goel’ Triq Cassarino, Il-Qawra SPB 1016.

Rapport tat-temp

UV INDEX

4

IT-TEMP Pjuttost imsa[[ab b’xi [albiet tax-xita aktar tard.

VI}IBBILTÀ ;eneralment tajba.

IR-RI{ [afif g[al moderat mill-Punent g[al -Lbi/ li jsir moderat g[al ftit qawwi mill-Punent g[all-Majjistral.

BA{AR Moderat li jsir qawwi IMBATT Baxx mill-Majjistral li jsir baxx mil-Lbi/ TEMPERATURA L-og[la 16˚C XITA F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 3.5mm Xita mill-1 ta’ Settembru 445.5mm IX-XEMX titla’ fis-06.33 u tin]el fil-17.56

Il-[amest ijiem li ;ejjin

IS-SIBT L-og[la 14˚C L-inqas 9˚C

IL-{ADD L-og[la 14˚C L-inqas 9˚C

IT-TNEJN L-og[la 15˚C L-inqas 10˚C

IT-TLIETA L-og[la 14˚C L-inqas 12˚C

L-ERBG{A L-og[la 14˚C L-inqas 11˚C

UV

UV

UV

UV

UV

4

4

4

4

4

Temperaturi fi bliet barranin It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet: Malta 15˚ imsa[[ab, Al;eri 18˚C ftit imsa[[ab, Amsterdam 7˚C imsa[[ab, Ateni 14˚C xita, Li]bona 15˚C ftit imsa[[ab, Berlin 7˚ imsa[[ab, Brussell 6˚C xita, il-Kajr 20˚C xemxi, Dublin 8˚C ftit imsa[[ab, Kopen[agen 5˚C xita, Frankfurt 8˚C imsa[[ab, Milan 7˚C imsa[[ab, Istanbul 10˚C imsa[[ab, Londra 8˚C ftit imsa[[ab, Madrid 12˚C imsa[[ab, Moska 3˚C xemxi, Pari;i 9˚C imsa[[ab, Bar/ellona 17˚C imsa[[ab, Ruma 11˚C xita, Tel Aviv 19˚C xemxi, Tripli 12˚C xita, Tune] 17˚C ftit imsa[[ab, Vjenna 9˚C ftit im[assab, Zurich 9˚C imsa[[ab, Munich 9˚C imsa[[ab, St. Petersburg 5˚C imsa[[ab

www.maltarightnow.com

Is-Sibt, 1 ta’ Marzu, 2014

26 PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ Il-Fgura

MAISONETTE isfel bil-bit[a kbira u bieb g[alih. Shell form.

Prezz €99,000. ?emplu 79835637 jew 21227725.

Il-{amrun

GARAXX livell mat-triq, ]g[ir, ideali g[al uffi//ju jew [anut fi

KLASSIFIKATI triq prominenti. Prezz €23,000 negozjabbli. ?emplu 21225793 jew 99800273.

G{ALL-KIRI

AVVI}I

Birkirkara – Triq Wejter

Tiswijiet fil-pront u fil-post

G{ALL-BEJG{ JEW KIRI

GARAXX ta’ karozza wa[da, livell mat-triq, kera €50 fixxahar. ?emplu lis-sid 99867005.

Il-{amrun

{a]-}ebbu; ’il barra minn Triq l-Imdina

GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bil-bit[a, dawl, ilma u toilet. Bil-permess Class B. ?emplu 77200983.

GARAXX basement 40 pied x 50 pied, jista’ jintu]a g[al gym, store, uffi//ju e//. ?emplu 79211659.

TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour.

Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.

Tiswijiet

TA’ magni tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront. ?emplu 99422268 jew 21416705.

G{ALL-BEJG{ G[amara antika

TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.

www.maltarightnow.com

Is-Sibt, 1 ta’ Marzu, 2014

27

LETTERATURA

Deffien u tebut “Mew;iet ta’ soqfa ta’ djar gri]i j[assru l-veduta b[al wi// ta’ ba[ar. Ta[t il-wi//, ;ewwa lilmijiet im/ajpra ta’ djar imnittna, belt ta’ nies suwed li huma mhe]]a ;ewwa [ajja bla tama, qishom miljuni ta’ [ut bil-;u[, li m[awda ;ewwa l-kilba, jieklu lilhom infushom. {luq g[amja li jieklu l-musrana tag[hom infushom.”

Dawra ma’ Harlem, zona filbelt ta’ New York mal-kittieb Chester Himes (1909-1984) li qed iqalleb il-pa;ni ta’ tliet rumanzi tieg[u A Rage in Harlem, Cotton Comes to Harlem u All Shot Up. G[a]i]a g[alih i]-]ew; ditectives suwed ta’ [ila kbira mag[rufa b[ala ‘Id-Deffien’ u ‘It-Tebut’. Ja[dmu f’post fejn il[ajja hi milija b’kull sura ta’ vjolenza fejn nies qalb il-karozzi li ji;ru u jg[aff;u jisparaw, jag[tu bis-skieken u g[odda o[ra. {ajja mdendla b’[ajta, drabi bla tifsira fejn imur tajjeb min jie[u [sieb il-funerali, Isaltan irrazzi]mu, fejn il-kittieb iswed, li t-tieni mara tieg[u kienet bajda j;ib quddiem xulxin bojod u suwed li jridu ja[dmu flimkien.

“Kull wie[ed irid jemmen f’xi [a;a u l-poplu abjad fl-Amerka ma kien [allielhom xejn fiex jemmnu imma dak biss ma

kienx jag[mel bniedem iswed anqas kriminali minn dak abjad.”

Himes jidher li qatt ma nesa kif [uh li we;;a’ sewwa f’g[ajnejh waqt li qed jag[mel esperiment, [add ma ried ida[[lu fi sptar tal-bojod. Tilef id-dawl. Himes qatta’ xi snin il[abs min[abba serq. Hemm beda jikteb u tg[allem kif jg[ix f’so/jetà li twarrab nies li ma g[andhomx l-istess lewn tal;ilda. It-tbatija. G[adda [afna minn [ajtu fi Franza fejn i]xog[lijiet tieg[u sabu su//ess. :ungla mimlija annimali tal-pri]a Sadanittant id-Deffien u tTebut g[andhom x’jag[mlu bilkbir. Ma jaqtg[u qalbhom minn xejn, bi kliem diplomatiku jista’ jing[ad li jerfg[u [afna. Ta’ fuqhom jafu bil-[idma kbira tag[hom biex titra]]an il-kriminalità. In-nies tafhom, il-kriminali ]-]g[ar jag[tuhom daqqa t’id. Hekk jew hekk kull qalb trid o[ra f’;ungla mimlija annimali tal-pri]a li kollha kemm huma jridu jieklu.

Kriminali jo[olqu pro;ett wie[ed wara l-ie[or. In-nies tibla’. Kif tista’ ma temminx li nstabet zona mimlija blat biddeheb li x-xiri ta’ ishma jista’ jg[in kumpanija tag[mel karità

Joe Cassar stcassar@gmail.com

Il-qoxra tal-ktieb ‘Chester Himes – A Rage in Harlem’

fost il-poplu li ftit dollari jista’ jinvesti. Il-poplu iswed jista’ jmur lura lejn l-Afrika mimlija [alib u g[asel. }ew; kumpaniji qed ixandru dan il-pro;ett imma mhux lesti li ja[dmu id f’id. I]-]ew; [bieb tag[na g[andhom impenn so/jali qawwi, ma jistg[ux i[allu l-faqar.

“L-ommijiet u l-missirijiet ta’ dawk is-sebg[a u tmenin familja li kienu xe[tu dak li fadlilhom ;ewwa [olma li jmorru lura ;ewwa l-Afrika baqg[u mqajma, jhewdnu u ja[sbu jekk jirnexxilhomx jiksbu flushom lura.” Vittma wkoll bniedem li g[en f’kapanja presidenzjali u fettillu jie[u bi//a mill-[las fi

flus kontanti.

Wara li jaqraw ir-rumanzi msemmija u o[rajn fl-istess sensiela, il-qarrejja jinteb[u li “kollox ji;ri f’Harlem sitt ijiem fil;img[a imma l-{add filog[du n-nies tqim lill-Mulej.

Dawk li ma g[andhomx reli;jon jibg[u fis-sodda. Ilq[ab, ir-ruffjani, il-lag[ba, ilkriminali, dawk li jheddu g[allflus, i;ibu lura dak li tilfu flirqad u l-im[abba tag[hom.

Imma r-reli;ju]i jqumu u jilbsu l-a[jar ilbies u jmorru l-knisja. Il-[wienet jag[lqu. Lim[a]en jing[alqu. It-toroq ji]vujtaw [lief g[all-familji fi triqithom g[all-knisja. Bniedem fis-sakra a[jar ma jinqabadx jag[tihom fastidju g[ax ji;i mben;el bis-swat.” {ajr lil Agenda Book Shop

www.maltarightnow.com

Is-Sibt, 1 ta’ Marzu, 2014

28

SPORT

IASC

MOUNTAIN BIKE

Senglea jirb[u l-Amateur Cup

Bonnici u Aquilina jirb[u t-tieni ti;rija

{AMRUN L ............................1 SENGLEA Y. .........................2

It-tieni tellieqa min-National Points Series (NPS) organizzata mill-Asso/jazjoni Maltija talMountain Bike bl-g[ajnuna ta’ Agones SFC saret fl-in[awi tatTorri ta’ Lippija limiti talIm;arr.

Fil-kategorija Elite b[as-soltu kien hemm sfida mill-aktar interessanti b’Mark Bonnici (Agones SFC) u /-Champion nazzjonali Jason Vella millewwel jift[u vanta;; fuq ilkumplament. Maurice Formosa (The Cyclist) ipprova jnaqqas id-distakk imma sat-tmiem Bonnici kabbar il-vanta;; fuq Vella u spi//a rebbie[ f’sieg[a 5.45 minuti. Vella temm it-tieni kwa]i minuta warajh waqt li Formosa da[al minuta o[ra wara.

I/-/iklista ta’ esperjenza Marie Claire Aquilina (Team Greens) marret fuq quddiem mill-bidu nett fil-kategorija tan-nisa li kienet tikkonsisti fi tliet dawriet u baqg[et hemm sat-tmiem biex temmet f’49.47 min. quddiem Lara Buttigieg (Agones SFC) li fit-tieni ti;rija tag[ha tat prestaz-

Senglea Youngsters reb[u lAmateur Cup tal-IASC meta filfinali g[elbu 2-1 lil {amrun Liberty.

Kienu Senglea li fet[u l-iskor minn Ivan Zammit. Fid-29 minuta Senglea irduppjaw permezz ta’ Tyron Borg.

Fl-40 minuta, {amrun naqqsu d-distakk imma ftit minuti wara spi//aw b’ra;el inqas meta lgoalkeeper Shawn Cardona mess il-ballun b’idu barra l-kaxxa. Liskor baqa` 2-1 sal-a[[ar biex Senglea reb[u l-ewwel unur tag[hom dan l-ista;un.

}ABBAR CB ..........................3 M:ARR ..................................4

F’log[ba mill-ewwel rawnd tan-Knockout }abbar Crystal Blues tilfu 4-3 kontra M;arr Falcons li marru fil vanta;; permezz ta’ David Muscat.

Fit-23 minuta ]-}abbarin kisbu d-draw permezz ta’ Luke Magri u fit-32 minuta marru fil-vanta;; permezz ta’ Redeemer Briffa. Fla[[ar sekondi tal-ewwel taqsima

Chris Ghio skurja l-goal taddraw g[al M;arr Falcons.

Fit-tieni taqsima kien l-istess Ghio li re;a’ po;;a lil M;arr filvanta;;. Il-gowls baqg[u ;ejjin u tliet minuti wara David Muscat kabbar il-vanta;;. Fabio Grech naqqas id-distakk g[a]-}abbarin.

ROVERS UTD ........................2 SAFI AFC................................2 (Rovers 5-4 bil penalties)

F’log[ba o[ra tan-Knockout Rovers Utd kellhom b]onn ilpenalties biex eliminaw lil Safi AFC wara draw 2-2.

Rovers [ar;u b’sa[[ithom i]da kienu Safi AFC li fil-15-il minuta skorjaw minn Eric Zammit.

Rovers wettqu reazzjoni u u ;abu d-draw 10 minuti wara permezz ta’ Kevin Abela.

Fit-tieni taqsima, Safi AFC dehru iktar b’sa[[ithom imma Kevin Antonic po;;a lil Rovers fil-vanta;; g[all-ewwel darba.

Meta kien fadal ftit sekondi g[attmiem Mark Fenech ;ab id-draw g[al Safi. Il-partita kellha ti;i de/i]a bil-penalties fejn kienu Rovers li [ar;u rebbie[a 5-4.

It-tieni ti;rija min-NPS saret fl-in[awi tal-Lippija meqjusa b[ala wa[da mill-aktar koros tekni/i

zjoni tajba minkejja li sofriet waqg[a kerha.

F’din is-serje qed isiru wkoll tlielaq g[al dawk li ma jix-

tiequx jikkompetu mal-kategorija elite. Fost dawn kien hemm Gonzalo Sebastian li temm l-ewwel fi 53.14 minuti.

Sport g[al tmiem il-;img[a Illum MFA Victor Tedesco Std – 2pm. I Div. Gudja Utd v Lija A., 4.15pm. I Div. Melita v St Andrews Centenary Std – 2pm. I Div. Pieta` H v }ejtun C., 4pm. I Div. Bir]ebbu;a SP v St George Charles Abela Std – 2pm. III Div. Kalkara v G[axaq, 4.15pm.

III Div. Luqa SA v Attard Luxol Std- 2pm. III Div. Marsaxlokk v Santa Lucia., 4.15pm Swieqi Utd v St Venera L. Sirens Std – 2pm. III Div. Mtarfa v M;arr Utd., 4.15pm.

III Div. Qrendi v Xg[ajra T YFA Rabat Std – 1pm. U17.

Qormi v }abbar, 2.45pm. U17.

Floriana v Cottonera, 4.30pm.

U15. B’Kara v Kirkop Melita Grd – 2pm. U17.

Melita v Msida, 3.45pm. U15.

Valletta v Mosta, 5.30pm. U15. }ejtun v Si;;iewi Mellie[a Grd – 1pm. U15.

Mellie[a v Pembroke., 2.45pm.

U15. Sirens v Rabat, 4.30pm.

U15. St Venera v Luqa GFA Ker/em Grd – 2pm. II Div. G[ajnsielem v G[arb R., 4pm. II Div. }ebbu; R v St Lawrence SP.

ISA Msida Grd

–

Trelleborg v Actavis

2.30pm.

WATERPOLO Tal-Qroqq – 12.30pm. Play-

off tas-semi finali g[all-kwalifikazzjoni tal-Kampjonati Ewropej Malta v Franza

BASKETBALL Ta’ Qali – 2.45pm. Lig (N).

Depiro v Athleta, 4.30pm.

(I). Si;;iewi v Athleta

Lig

G[ada MFA Centenary Std – 2pm. I Div. }ebbu; R. v G]ira Utd, 4pm. I Div. }urrieq v Msida SJ Charles Abela Std – 2pm. II Div. Mqabba v Marsaskala., 4.15pm. Marsa v Pembroke A. Luxol Std - 2pm. II Div. Si;;iewi v Fgura, 4.15pm. II Div. Kirkop Utd v Senglea A. Sirens Std – 2pm. II Div. San :wann v Dingli S., 4.15pm. II Div. Mdina K. v }abbar SP. YFA Victor Tedesco Std – 9am.

U17. {amrun v St. Andrew, 10.45am. U17. Valletta v Pembroke, 12.30pm. U15.

Pieta` v Sliema }abbar Grd – 1pm. U17.

Tarxien v }ejtun, 2.45pm. U15. }abbar v }ebbu;, 4.30pm. U15.

Paola v Qormi

St Lucia Grd- 1pm. U15. St Andrew v Melita, 2.45pm. U15.

St Lucia v Lija-Iklin., 4.30pm.

U15. Msida v Mtarfa G[axaq Grd – 1pm. U15.

G[axaq v M;arr, 2.45pm. U15.

Cottonera v Dingli., 4.30pm.

U15. Fgura v Naxxar Ker/em Grd- 11am. U15.

Gozo v Floriana IASC Tarxien Grd – 8.30am. Luqa

J v Rovers Utd., 9.45am.

Cospicua ST v {amrun L., 11am. Senglea Y v B’Bu;ia T

HOCKEY Kordin – 11am. Lig. Qormi v

White Hart

ASMK Im;arr

– 9 am. Programm mis-sezzjoni tat-trials filBarriera ta’ Torri Falka.

BASKETBALL Ta’ Qali – 11.15am. Lig (N).

Starlites v Phoenix, 1pm. Lig Starlites v Depiro, 2.45pm.

Lig (N). Hibs v Luxol, 4.30pm.

Lig (I). Floriana v Luxol.

(I).

SPARAR Bidnija – 10am. Sparatura

Trap g[all-Anthony Cremona Trophy

TI:RIJIET TA}-}WIEMEL Marsa – 1.30pm. Is-seba’

laqg[a tal-ista;un fuq tmien ti;rijiet, wa[da minnhom g[al ]wiemel tal-galopp

www.maltarightnow.com

Is-Sibt, 1 ta’ Marzu, 2014

29

SPORT FUTBOL FIR-RENJU UNIT

Chelsea u Arsenal jilag[bu barra minn darhom Bejn illum u t-Tlieta jintlag[ab programm ie[or millPremiership fejn Chelsea u Arsenal, l-ewwel tnejn fil-klassifika jmisshom barra minn darhom kontra Fulham u Stoke rispettivament.

Chelsea b’punt vanta; fuq Arsenal jilag[bu fi Craven Cottage, granwd ferm delikat g[al kull min jilg[ab fih.

Minkejja li Fulham jinsabu fla[[ar post kellhom wirjiet po]ittivi u ;ew draw f’Old Trafford kontra Man Utd. Minkejja dan Rene Meulensteen ma salvax postu u floku n[atar Felix Magath.

Dan l-ista;un Chelsea qed isibiha diffi/li jiskurjaw u kemm-il darba spi//aw draw kontra timijiet inferjuri minnhom. Fl-a[[ar [ar;a fil-kampjonat Chelsea reb[u fl-a[[ar minuta kontra Everton b’gowl tal-midfielder Frank Lampard filwaqt li matul il-;img[a ;ew draw 1-1 g[and Galatasaray fi/-Champions League. Fl-ewwel rawnd Chelsea kienu reb[u 2-0 kontra Fulham li ;ejjin minn draw 1-1 g[and West Brom.

Ilum Arsenal jippruvaw i]ommu l-pass ma’ Chelsea meta jilag[bu kontra Stoke. IlGunners jittamaw li jirrepetu ssu//ess li kellhom fl-ewwel rawnd meta reb[u 3-1.

It-tim ta’ Arsene Wenger ;ej minn reb[a 4-1 kontra Sunderland fejn spikka lattakkant Giroud b’doppjetta.

Stoke City tilfu 1-0 kontra Manchester City imma wie[ed irid jg[id li s-Citizens batew biex [adu l-punti.

Liverpool, fir-raba’ post jilag[bu g[and Southampton. Ittim ta’ Brendan Rodgers b[alissa jinsab erba’ punti ta[t Chelsea u dan juri t-taqtig[a kbira li hemm dan l-ista;un g[ar-reb[ tal-Premiership. Fla[[ar [ar;a Liverpool kellhom jit[abtu biex reb[u 4-3 kontra Swansea filwaqt li Southampton tilfu 3-1 g[and West Ham Utd. G[al Liverpool, ir-reb[a kontra Swansea kienet it-tielet wa[da konsekuttiva u dan l-ista;un jidher hemm fidu/ja li wara [afna snin ir-reb[ tal-kampjonat jidher possibbli.

Wara ]-]elqa kontra Norwich, g[ada Tottenham jilag[bu f’White Hart Lane kontra Cardiff. Fuq il-karta t-tim ta’ Sherwood g[andu jirba[ imma Cardiff, minkejja li qeg[din ta’ qabel tal-a[[ar jafu jwettqu xi sorpri]a.

Everton jilag[bu kontra West Ham United u dawn se jkunu ming[ajr l-attakkant misluf ming[and Monaco Lacina Traore li we;;a’ fil-konfront

Il-programm Premiership

Serie A Illum

Roma v Inter

(2045)

Cagliari v Udinese Atalanta v Chievo Verona v Bologna Genoa v Catania Sassuolo v Parma Torino v Sampdoria Livorno v Napoli Milan v Juventus Fiorentina v Lazio

(1230) (1500) (1500) (1500) (1500) (1500) (1830) (2045) (2045)

G[ada

Serie B Illum

Avellino v Pescara Brescia v Carpi Cesena v Trapani Cittadella v Novara Modena v Crotone Palermo v Bari Reggina v Varese Siena v Empoli Spezia v Ternana V. Lanciano v Juve Stabia

Aston Villa v Norwich Swansea v Crystal Palace Tottenham v Cardiff

(1730) (1730) (1730)

Man Utd v Man City

(2045)

It-Tlieta

League Cup Finali G[ada

Man City v Sunderland

The Championship Arsenal ;ejjin minn reb[a fuq Sunderland u issa jaffrontaw lil Stoke li fl-ewwel round reb[ulhom 3-1

kontra Chelsea. Madankollu jista’ jag[ti l-ka] li g[al Everton jirritorna l-attakkant Bel;jan Lukaku, attakkant li ilu barra mill-azzjoni sa mit-telfa fid-derby kontra r-rivali Liverpool.

Intant nhar it-Tlieta ir-rivali Manchester City u Manchester United jiltasqg[u fl-Etihad Staidum. City mhux se jilag[bu fi tmiem il-;img[a min[abba li g[ada jridu jilag[bu fil-finali tal-League Cup kontra Sunderland. Man Utd se jkunu qed jippruvaw jag[tu t-tielet

telfa lil City f’darhom dan lista;un. S’sissa City tilfu kontra Chelsea u Barcelona fi/Champions League. Fl-a[[ar log[ba tag[hom fil-kampjonat City reb[u 1-0 kontra Stoke filwaqt li Man Utd reb[u 2-0 kontra Crystal Palace. Matul il;img[a r-Red Devils tilfu 2-0 barra minn darhom kontra Olympiakos fl-ewwel leg talfa]i tal-a[[ar 16 ta/Champions League u jekk iridu jirb[u kontra t-tim ta’ Manuel Pellegrini ]gur li jridu jkunu a[jar milli kienu fil-Gre/ja.

QPR v Leeds Bolton v Blackburn Bournemouth v Doncaster Burnley v Derby Huddersfield v Barnsley Ipswich v Birmingham Leicester v Charlton Millwall v Brighton Nottm Forest v Wigan Reading v Yeovil Sheff Wed v Middlesbrough Watford v Blackpool

League One

Bradford v Stevenage Bristol City v Gillingham Carlisle v Brentford Crawley v Peterborough Crewe v Swindon Leyton Orient v Colchester MK Dons v Sheff Utd Preston v Walsall Rotherham v Notts C. Tranmere v Oldham Wolves v Port vale

League Two

Partiti nteressanti f’Ruma u Milan

Il-programm

(1600) (1600) (1600) (1600) (1800)

G[ada

FUTBOL TALJAN Fis-26 ;urnata tal-kampjonat Taljan tas-Serie A se jispikkaw Roma v Inter u Milan v Juventus, ]ew; partiti li se jintlag[bu wa[da llum u l-o[ra g[ada.

Everton v West Ham Fulham v Chelsea Hull v Newcastle Stoke v Arsenal Southampton v Liverpool

Juventus imorru Milan bittama li jiddefendu d-disa’ punti vanta;; li g[andhom fuq Roma li i]da lag[bu log[ba inqas. :img[a ilu l-Bianconeri reb[u 1-0 fid-derby kontra Torino filwaqt li Milan reb[u 2-0 g[and Sampdoria. G[al darba o[ra, g[al Juventus re;a’ spikka lattakkant Carlos Tevez. Fuq inna[a l-o[ra qed jispikka g[al Milan il-Marokkin Taarabt li di;a` sab ix-xibka darbtejn flewwel dehriet tieg[u bil-flokk ta’ Milan. Juventus se jkollhom lill-midfielder Arturo Vidal nieqes min[abba li hu sospi] filwaqt li g[al Milan se jkun sospi] il-midfielder Sulley Muntari. Ironikament, dan tala[[ar kien skurja ]-]ew; gowls fit-telfa 3-2 li sofrew Milan flewwel rawnd f’Turin. Jista’ jag[ti l-ka] li Milan ikunu ming[ajr Balotelli min[abba li g[adu ma irkuprax mill-injury fi spalltu. Jekk jilg[ab minfloku Pazzini, se jilbes maskra protettiva.

Bejn Juventus u Milan hemm 31 punt u Milan fid-disa’ post, ma jistg[ux ifallu jekk iridu jilag[bu f’kompetizzjoni Ewropeja l-ista;un li ;ej.

Illejla Roma jilqg[u flOlimpico lil Inter bilGiallorossi jittamaw li jirrepetu s-su//ess li kellhom fl-ewwel rawnd meta reb[u f’San Siro 3-0. Il-captain ta’ Roma, Francesco Totti, dakinhar skurja darbtejn u llejla mistenni jibda mill-bidu. Fl-a[[ar [ar;a tag[hom Inter iddi]appuntaw u ;ew draw 1-1 f’darhom kontra Cagliari filwaqt li Roma kellhom jit[abtu biex g[elbu lil Bologna b’gowl ta’ Nainggolan.

Inter dehru li kienu qed jirkupraw mill-kri]i, spe/jalment wara li reb[u barra minn darhom kontra Fiorentina imma fl-a[[ar [ar;a re;g[u wrew listess log[ob patetiku li po;;ihom fil-[ames post filwaqt li Roma ma jistg[ux ifallu biex ikomplu jsegwu lil Juventus.

G[ada Napoli jmorru g[and Livorno bil-g[an li jirritornaw g[ar-reb[ wara draw 1-1 kontra Genoa. Napoli m’g[andhomx ifallu milli jie[du t-tliet punti anke jekk se jkollhom lil Albiol u Higuain neqsin min[abba sospensjoni.

Log[ba o[ra li tispikka g[ada se tkun bejn Fiorentina u Lazio.

Il-Vjola se jkollhom nieqes lil Borja Valero sospi] erba’ partiti wara li tke//a kontra Parma. :img[a ilu l-Biancocelesti kisbu reb[a 3-2 fl-a[[ar minuti kontra Sassuolo u issa se jippruvaw jirb[u f’Firenze biex ipattu g[all-eliminazzjoni mil-Europa League u jnaqqsu d-distakk minn mal-istess Fiorentina.

Parma, wara d-draw kontra Fiorentina jibdew favoriti kontra Sassuolo hekk kif ilhom 13il partita bla telfa.

Sadanittant nhar l-Erbg[a ttim nazzjonali Taljan jilg[ab partita ta’ [biberija kontra Spanja bi t[ejjija g[at-Tazza tad-Dinja.

Burton v Accrington Cheltenham v Bury Dag & Red v Mansfield Fleetwood v Wimbledon Hartlepool v Torquay Newport v Scunthorpe Northampton v Bristol R. Plymouth v Morecambe Rochdale v Oxford Utd Southend v Wycombe York v Exeter

Premiership Sko//i]

Aberdeen v St Johnstone Celtic v Inverness CT Motherwell v Hearts Ross C. v Partick T. St Mirren v Kilmarnock

Championship Sko//i]

Alloa v Hamilton Dundee v Morton Livingston v Cowdenbeath Queen of S. v Dumbarton Raith R. v Falkirk

I Div

East Fife v Rangers Airdrieonians v Ayr Brechin v Arbroath Stenhousemuir v Forfar Stranraer v Dunfermline

II Div

Annan A. v Berwick Clyde v Elgin Montrose v Albion Peterhead v East S. Stirling v Queen’s P.

(1500)

www.maltarightnow.com

Is-Sibt, 1 ta’ Marzu, 2014

30

SPORT

WATERPOLO – ILLUM MALTA V FRANZA

Il-mira hi li nag[tu prestazzjoni tajba

– Karl Izzo (Kow/ Nazzjonali)

Chris Muscat

Illum fin -1 2 . 30 p . m . t - tim nazzjonali Malti tal-Waterpolo ta[t it-tmexxija ta’ Karl Izzo se jkun qed jilg[ab it-tieni leg talplay - off tas - semi - finali ta ’ kwalifikazzjoni g[all Kampjonat Ewropew kontra Franza. Ir-rebbie[ minn dan ilkonfront jilg[ab fil-finali li se jsiru f’Budapest bejn l-24 u d29 ta’ :unju.

Fl - ewwel leg [mistax ilu f ’ Montpellier , it - tim Malti kellu jbaxxi rasu g[all-qawwa ta’ Franza meta kien meg[lub 20-8.

Dan il-;urnal [a l-kummenti tal-kow/ nazzjonali Karl Izzo li stqarr li wie[ed g[andu jkun realistiku dwar i/-/ansijiet tattim Malti imma l-mira tieg[u hi li t-tim jag[ti wirja tajba u fl-istess [in ikompli jipprepara g[at-turnament ta’ tmien nazzjonijiet u l - Log[ob tal Commonwealth li t-tim se jkun qed jie[u sehem fihom fil ;img[at u x-xhur li ;ejjin. “ Franza hu tim b ’ sa[[tu [afna u jinsab avvanzat anke fil - preparazzjoni fejn fil - fatt dan l-a[[ar anke [adu sehem f ’ turnament fil - Gre/ja . Fl ewwel leg ]ammejna l-pass flewwel ]ew; sessjonijiet meta

minn 3-0 minn ta[t irkuprajna u morna anke 5-5. Imma ssa[[a fi]ika tag[hom kienet wisq g[aliex it - tim jinsab avvanzat fil - preparazzjoni u jinsabu anke f ’ nofs il - kam pjonat.

A[na mill - banda l - o]o[ra g[adna fil-bidu u lg[abna biss log[ba wa[da mill-kampjonat tax - xitwa . Lg[abna wkoll f ’ pixxina fuq ;ewwa li ma tantx imdorrijin nilag[bu fiha imma kollox jaffettwa .

Imbag[ad irrid insemmi li sofrejna tliet gowls fl- a[[ar sekonda ta ’ kull sessjoni u dawn komplew jg[arrquna ,” qal Izzo meta rrefera g[all-partita f’Montpellier.

Mitlub jikkummenta dwar ilpreparazzjoni g[al din il log[ba ta’ ritorn, il-kow/ nazzjonali qal, “Il-preparazzjoni kienet tajba [afna u ninsab kuntent g[aliex kuntrarju g[all - ewwel leg , kellna l pixxina kollha g[ad dispo]izzjoni tag[na u stajna nilag[bu anke log[ob bejnietna u nippreparaw tattikament kif xtaqt jien . Minn dna il - lat mhux se ngerger.”

Izzo qal li g[al din il-log[ba mistennija jattendu t-tfal tan-

nurseries u din g[andha tkun ukoll opportunita` g[al kulmin i[obb il-waterpolo f’Malta jew jixtieq jara kif tkun log[ba waterpolo, billi mhux biss jara lit-tim nazzjonali u jag[ti lappo;; tieg[u imma fl-istess [in isegwi wkoll log[ba ta’ livell.

G[al din il-log[ba Karl Izzo g[andu g[ad - dispo]izzjoni tieg[u dawn il-plejers: Jordan Camilleri , Stevie Camilleri , Alan Borg Cole , Michele Stellini , Niki Lanzon , Clint Mercieca ( Neptunes) , John Brownrigg, Jerome Gabarretta, Mark Meli , Timothy Soler ( Sliema) , Dino Zammit , Matthew Zammit (San :iljan) u Ryan Sciortino (Valletta).

Ir - referees se jkunu l Olandi] De Jong u r-Rumen Brosovski waqt li d-delegat talLEN se jkun il-Grieg Tsantas.

Id - d[ul se jkun b ’ xejn u kul[add mistieden jattendi.

Karl Izzo jixtieq li l-plejers jag[tu prestazzjoni tajba f’pajji]na

WARA L-OLIMPJADI

Ippremjati b’SUV kull wie[ed Ir-Russja ppremjat lill-atleti tag[ha li g[enuha tispi//a flewwel post fil-klassifika talmidalji fl-Olimpjaid ta’ Sochi billi ppre]entat lit-13-il rebbie[a tal-midalja tad-deheb u l-20 atleta l-o[ra li telg[u fuq il-podju, b’karozza lussu]a SUV kull wie[ed.

“Jekk inpo;;u l-affarijiet sewwa, ma kien hemm l-ebda avveniment ie[or fl-istorja tag[na li po;;a lil pajji]na u li//ittadini tieg[u fuq dan ilpedestall. :ieg[ltuna n[ossuna kburin u dan m’g[amiltuhx f’;urnata normali imma waqt lOlimpjadi f’pajji]na,” Qal il-

prim ministru Dmitry Medvedev fi/-/erimonja tal-pre]entazzjoni tal-karozzi fil-Kremlin.

Il-karozzi kienu pprovduti mill-fond ta’ appo;; g[all-atleti Olimpi/i, entita` li g[andha b[ala chairman lil Medvedev u uffi/jali g[olja u biljunarji fil-bord tag[ha.

BASKETBALL – KAMPJONAT BOV

Tispikka Floriana kontra Luxol Fi tmiem din il-;img[a jitkompla l-Kampjonat BOV blaktar log[ba mistennija tintlag[ab g[ada waranofsinhar bejn Royce Floriana u Bupa Luxol. Illum jintlag[ab il-konfront bejn Remax Si;;iewi u Athleta A to Z Electronics. La[[ar konfront hu bejn Pavi Depiro u Naxxar Starlites.

Si;;iewi g[andhom tim li kapa/i joffri sfida denja lil Athleta imma qed jitfixklu f’saqajhom stess. Minbarra li huma inkonsistenti, fil-mumenti kru/jali tal-log[ba jilag[bu wisq individwali minbarra li jg[a;;lu fix-xuttijiet. Barra dan it-twil ta’ Si;;iewi ma jistax jibqa’ jimmarka lil C. Patus biex ma jispi//ax barra ]-]ona.

Depiro mhux suppost ifallu kontra Starlites. Depiro qed isi-

buha diffi/li kontra Athleta waqt li mbag[ad jirb[u lit-timijiet l-o[ra.

Starlites, fl-ewwel sta;un tag[hom mal-kbar qed isibuha diffi/li kemm min[abba nuqqas ta’ esperjenza kif ukoll nuqqas fl-g[a]la li hemm fis-sostituti.

M. Todorovic ma jistax i;orr lit-tim wa[du fuq spalltu u la[wa Bonnici m’g[adhomx qed ikunu pre/i]i fix-xuttijiet tag[hom.

Il-plejers ta’ Depiro jridu jipprovaw itejbu l-mira tag[hom li xejn ma kienet tajba kontra Athleta fil-finali tat-Tazza BOV. I/-champions renjanti Floriana mhux biss iridu reb[a kontra Luxol biex ikomplu jittamaw, imma din ir-reb[a trid tkun wa[da kbira biex b’hekk

ipattu g[at-telfa fl-ewwel rawnd, telfa li swiet post ilkow/ P. Ferrante. Waqt li D. Schembri re;a’ sab il-forma g[al Floriana, D. Elston naqqas xi ftit mil-log[ob.

Luxol jittamaw lil flimkien mal-forma tat-twil S. Deguara, M. Meyers Keitt juri titjib milla[[ar wirjiet.

Mill-kampjonat St. James Hospital tan-nisa, Depiro jridu jinsew il-wirja li kellhom kontra Luxol fil-finali tan-Knock-Out biex jipprovaw iwaqqfu lil-leaders Honey Athleta.

Naxxar Starlites mhux suppost ifallu meta jilag[bu kontra Phoenix biex b’hekk ikomplu jittamaw g[al post fil-play-offs.

Fl-a[[ar log[ba Caffe Moak Luxol mistennija jkomplu birreb[ meta jaffronaw lil Hibs.

www.maltarightnow.com

Is-Sibt 1 ta’ Marzu, 2014

32

LOKALI

Wara storja ta’ 104 snin, Ascot House, il-[anut tal-[wejje; rinomat fi/-/entru tal-belt Valletta il-biera[ g[alaq il-bibien tieg[u g[al a[[ar darba. Dan il-[anut kien infeta[ fis-sena 1910 minn Frans Schembri u wara g[adda g[and [uh Paul Schembri. Fis-sena 1968, Ascot House beda jitmexxa minn iben Paul, Lolly Schembri li baqa’ jmexxi dan il-[anut sal-:imgha l-a[[ar ta’ Frar 2014. Ara storja f’pa;na 5

Il-Gvern ikompli jkaxkar saqajh Il-Parlament mhux se jiddiskuti l-mozzjoni ta’ impeachment qabel ma tittie[ed de/i]joni mill-Qorti Kostituzzjonali Il-mozzjoni g[allImpeachment tal-Im[allef Lino Farrugia Sacco tpo;;iet fuq lixkaffa u mhux se tkun diskussa qabel mal-Qorti Kostituzzjonali tie[u de/i]joni fuq il-protest ;udizzjarju li ressaq Farrugia Sacco kontra l-Prim Ministru, lAvukat ;enerali u l-Kummissjoni g[all-Amministrazzjoni tal;ustizzja li fih qed jg[id li ma ng[atax smig[ xieraq.

Id-de/i]joni [adha l-Kumitat tax-Xog[ol tal-Kamra – kumitat li g[andu ma;;oranza ta’ membri tal-Gvern Laburista, u li ltaqa’ l-;img[a filg[odu fil-Parlament biex jiddiskuti l-pro/edura li se tkun adottata fuq din il-mozzjoni biex Farrugia Sacco jitne[[a

minn Im[allef.

Kien il-Gvern stess li - f’turija /ara li jrid ikompli jkaxkar saqajh f’dan il-ka] - fil-bidu tallaqg[a ppropona li l-Kumitat jipposponi d-dibattitu fuq il-mozzjoni sakemm ting[ata de/i]joni finali fuq il-kaw]a kostituzzjonali li feta[ l-Im[allef.

Bl-Oppo]izzjoni tiddikjara li dan huwa pre/edent li jne[[i lpoter tal-Kamra tad-Deputati li tke//i membri tal-;udikatura jekk jidhrilha li g[andha tag[mel dan.

Il-Vi/i Kap tal-Partit Nazzjonalista Mario de Marco, f’interventi li g[amel, innota li lkaw]a li feta[ Farrugia Sacco kienet inti]a biex jattakka d-

de/i]joni tal-Kummissjoni, u m’hemm l-ebda ordni mill-Qorti li titlob lill-Parlament jieqaf milli jkompli jmexxi l-pro/eduri tieghu, li huma indipendenti minn dawk tal-Qorti.

De Marco spjega li l-Parlament g[andu quddiemu de/i]joni /ara tal-Kummissjoni g[allAmministrazzjoni tal-;ustizzja dwar ksur prima facie tal-kodi/i tal-etika, u din ;iet konfermata meta l-Kummissjoni ddikjarat li l-konklu]jonijiet tag[ha g[adhom japplikaw anke’ g[allmozzjoni l-;dida.

G[alhekk il-Parlament kien marbut malli r/ieva r-rapport talKummissjoni, u hu wkoll fiddmir, li jippro/edi. “G[andna

nie[du nota tal-kaw]a li feta[ Farrugia Sacco, imma l-pro/eduri m’g[andhomx jitwaqqfu” sostna De Marco. M’hemm xejn fil-li;i li jwaqqaf persuna li tifta[ kaw]a kostituzzjonali, u jekk titlifha, tappella u wara tmur ukoll filQorti ewropea, qal De Marco – pro/ess li jista’ jie[u s-snin.

Min-na[a tag[hom, i]da, ilmembri f’isem il-Gvern, il-Vi/i Prim Ministru Louis Grech, Carmelo Abela u Deborah Schembri komplew jinsistu li lKumitat tax-Xog[ol tal-Kamra m’g[andux ikompli jiddiskuti lmozzjoni ta’ impeachment qabel ma tittie[ed de/i]joni mill-Qorti Kostituzzjonali. G[ax hu aktar prudenti u jag[mel iktar sens li

wie[ed jistenna.

Tkellem ukoll id-Deputat Nazzjonalista Chris Said li sa[aq li din id-de/i]joni se to[loq pre/edent perikolu], g[ax qed jitne[[a d-dritt importanti li lParlament ine[[i b’mozzjoni ta’ impeachment kwalunkwe membru tal-;udikatura meta jidhirlu li dan naqas minn dmirijietu.

media•link COMMUNICATIONS