il-mument 23 ta' Marzu 2014

www.maltarightnow.com

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

“Idda[[alx il-periklu bil-[a]na tal-gass fil-bajja ta’ Marsaxlokk”

Nru 2207 €1

Hekk kif dalg[odu l-Partit Nazzjonalista se jorganizza rally b’appo;; g[ar-residenti ta’ Marsaxlokk u Bir]ebbu;a fil-pjazza ta’ Marsaxlokk, g[add ta’ esperti indipendenti u g[aqdiet ambjentali f’dawn l-a[[ar xahrejn appellaw lill-Gvern Laburista biex ma jankrax il-periklu bieb u g[atba mar-residenti tan-Nofsinhar ta’ Malta billi se jpo;;i b’mod permanenti tanker antik b’tag[bija kbira ta’ gass. Ara pa;na 4

Il-petizzjoni dwar il-[a]na tal-gass quddiem il-Parlament Ewropew

Il-petizzjoni dwar il-[a]na talgass fil-bajja ta’ Marsaxlokk tinsab quddiem il-Parlament Ewropew.

Fll-a[[ar jiem kienet qed tin;abar petizzjoni dwar il-[a]na tal-gass filbajja ta’ Marsaxlokk. Id-de/i]joni tal-Gvern li ja[]en il-gass fil-bajja hi ta’ periklu g[ar-residenti u lkomunità ta’ Marsaxlokk u lin[awi, kif ukoll dik kummer/jali u g[all-ekonomija tal-pajji].

g[al pa;na 3

Kundizzjonijiet fl-Enemalta imposti mi/-?ini]i

G[add kbir ta’ [addiema fl-Enemalta qeg[din jiffa//jaw ;ejjieni iebes hekk kif qed ikunu imposti fuqhom g[a]liet diffi/li [afna marbuta max-xog[ol tag[hom wara li l-Gvern Laburista ftiehem li l-Gvern ?ini] ikollu 33 fil-mija tal-ishma fil-Korporazzjoni.

Numru sostanzjali ta’ [addiema talEnemalta lmentaw mas-Solidarjetà {addiema Partit Nazzjonalista (S{PN) dwar il-futur in/ert li qed jaffa//jaw flimpieg tag[hom, kuntrarju g[al dak li kienu mwieg[da qabel l-elezzjoni millPartit Laburista.

Fi stqarrija, is-S{PN qal li l-

[addiema huma m[assba wara li fil;ranet li g[addew huma kienu nfurmati li peress li parti mill-istess kumpanija nbieg[et lill-kumpanija ?ini]a, il[addiema se jkollhom jag[mlu de/i]jonijiet diffi/li fosthom li l-impjegati li jag[]lu li jibqg[u mal-Enemalta jew f’impieg alternattiv mal-Gvern, se

jkunu ta[t kuntratti ;odda u j]ommu biss il-paga ba]ika li g[andhom b[alissa b’detriment li se jkunu qed jitilfu lbenefi//ji li qed igawdu minnhom b[alissa u li jammontaw sa 10,000 ewro fis-sena. g[al pa;na 3

2 Spi]eriji li se jift[u llum VALLETTA: Empire Pharmacy, 77, Triq it-Teatru l-Antik; IL{AMRUN: The Cross Phamacy,

859, Triq il-Kbira San :u]epp; SANTA VENERA: Fatima Pharmacy, Triq i]-}onqor; BIRKIRKARA: St. Anne Pharmacy, 24, Misra[ Sant’Elena; IL-G}IRA: St. Matthew’s Pharmacy, Triq ixXatt; SAN :WANN: San :wann Pharmacy, 11, Triq Feli/ Bor;; TASSLIEMA: Wales Pharmacy, 183, Triq Manwel Dimech; {AL BALZAN: Balzan Pharmacy, 70, Triq San Fran;isk; IL-MOSTA: St. Louis Pharmacy, Triq Cali; IL-MELLIE{A: Browns Village Pharmacy, Main Street; {AL TARXIEN: Sonren Pharmacy, Triq i]-}ejtun; BORMLA: White Cross Pharmacy, Shop A, Block 1, Fuq San Pawl; {A}-}ABBAR: St. Peter Pharmacy, Triq is-Sebbelika; BIR}EBBU:A: Brittania Pharmacy, 5, Triq il-Bajja s-Sabi[a; {AL KIRKOP: Prestige Pharmacy, 16, Triq San :u]epp; ISSI::IEWI: St. Nicholas Pharmacy, 1, Triq il - Parro//a ; IR - RABAT : Central Pharmacy, Triq G[ajn Kajjet; IL-FONTANA: Fontana Pharmacy, Triq il-G[ajn; IN-NADUR: Nadur Pharmacy, Pjazza it-28 t’April 1688.

{inijiet tal-vapur t’G[awdex mill-4 ta‘ Novembru 2013 sal-4 ta’ Mejju 2014

Tluq mill-Im;arr, G[awdex: 1.30, 3.30, 5.00,

6.00, 6.30 (Tnejn biss esklu]i vaganzi pubbli/i), 6.45 (Tlieta sal-{add inklu]i vaganzi pubbli/i), 7.00 (Tnejn biss esklu]i vaganzi pubbli/i), 7.30, 8.15, 9.00, 9.45, 10.30, 11.15, 12.00, 12.45, 13.30, 14.15, 15.00, 15.45, 16.30, 17.15, 18.00, 19.15, 20.45, 22.00, 23.45.

Tluq mi/-?irkewwa, Malta: 2.00, 4.00, 5.45, 6.30 (Tnejn biss esklu]i vaganzi pubbli/i), 6.45 (Tlieta sal-{add inklu]i vaganzi pubbli/i), 7.00 (Tnejn biss esklu]i vaganzi pubbli/i), 7.30, 8.15, 9.00, 10.30, 11.15, 12.00, 12.45, 13.30, 14.15, 15.00, 15.45, 16.30, 17.15, 18.00, 18.45, 20.00, 21.20, 22.35, 00.20.

It-temp It-Temp> Ftit imsa[[ab li jsir pjuttost imsa[[ab.

Il-Vi]ibbiltà> Tajba.

Ir-Ri[> {afif g[al moderat min-Nofsinhar li jsir [afif mixXlokk filg[axija.

Il-Ba[ar> {afif g[al moderat. L-imbatt> Ftit li xejn.

Temperatura tal-Ba[ar> 16º.

Il-[amest ijiem li ;ejjin

IL-{ADD L-og[la 18˚C L-inqas 12˚C

IT-TNEJN L-og[la 16˚C L-inqas 11˚C

IT-TLIETA L-og[la 16˚C L-inqas 11˚C

L-ERBG{A L-og[la 16˚C L-inqas 11˚C

IL-{AMIS L-og[la 15˚C L-inqas 10˚C

UV

UV

UV

UV

UV

4

4

4

4

4

Lottu 2 – 20 – 5 – 86 – 45 # 11 – 43 – 55

Super 5 18 – 5 – 25 – 14 – 35

Numri importanti Servizz ta’ Emer;enza> 112 Sptar ta’ Malta> 25450000 — Sptar ta’ G[awdex> 21561600 Servizz ta’ direttorju> 1182 — GO> 1187 — Vodafone> 1189

It-tanker tal-gass f’Marsaxlokk jaf ikun ta’ periklu g[al xog[ol ;did fil-Port {ieles Charles Muscat charles.muscat@media.link.com.mt

Il-Port {ieles g[andu applikazzjoni pendenti g[al permess biex jibda jsir xog[ol ta’manutenzjoni fuq rigs li jinkludu hot works li jafu jkunu ta’ periklu g[all-[a]na ta’ LNG kemm-il darba l-Gvern Laburista jibqa’ jwebbes rasu li jpo;;i tanker b’tag[bija gass biex iforni l-power station ta’ Delimara.

F’kummenti lil din ilgazzetta, id-Deputat Nazzjonalista Toni Bezzina ta dettalji dwar din l-applikazzjoni. Hu qal li l-Malta Freeport Terminal applika malAwtorità Maltija tal-Ambjent u l-Ippjanar g[al varjazzjoni mill-Environmental Permit (EP 0033/09/C) li g[andu b[alissa. Fost o[rajn, l-applikazjoni tinkludi l-inklu]joni g[at-tiswija ta’ floating vessels (li jinkludi rigs) bil-hot works.

Fl-Environmental Impact Generic Assessment f’referenza numru 13 hemm imni]]el li l-impatt ambjentali li jirri]ulta minn hot works huwa ta’ nar jew ta’ splu]joni. Toni Bezzina qal li g[alkemm b[ala priority rating imni]]el b[ala unlikely, li jfisser li jrid ikun hemm kumbinazzjoni ta’

Ma ddiskutewx it-tanker bil-[a]na tal-gass

Il-Kunsill Lokali ta’ Bir]ebbu;a ma ddiskutiex il-kwistjoni tat-tanker antik b’[a]na ta’ 140,000 metru kubu ta’ gass fil-bajja ta’ Marsaxlokk, minkejja li g[ada l-MEPA mistennija tie[u de/i]joni dwar dan ilpro;ett.

Is-Sindku Laburista ta’ Bir]ebbu;a Joe Farrugia, ikkonferma dan f’kummenti ma il-mument.

Joe Farrugia qal li lKunsill Lokali ta’ Bir]ebbu;a ma organizza l-ebda laqg[a dwar ilkwistjoni tal-[a]na tal-gass fuq tanker fil-bajja ta’ Marsaxlokk imma qal li hu mhux kontra li t-tanker bil[a]na ta’ 140,000 metru kubu ta’ gass LNG jitpo;;a fil-bajja ta’ Marsaxlokk.

Is-Sindku ta’ Bir]ebbu;a qal li hu ma jistax jitkellem fuq Marsaxlokk g[ax ittanker se jkun f’zona ta’ Marsaxlokk.

L-impatt fuq l-ambjent li jirri]ulta minn hot works huwa ta’ nar jew ta’ splu]joni fatturi rari biex jinqala’ in/ident, ma jeskludix li in/ident ma jistax jinqala’.

Meta wie[ed jie[u dan ilfatt fil-kuntest li fa//ata talPort {ieles se jkun hemm [a]na ta’ 140,000 metru kubu ta’ LNG, jekk jinqala’ xi [a;a, ir-riperkusjonijiet ikunu gravi.

Il-Kelliem tal-Oppo]izzjoni ]ied li g[alkemm ix-xog[ol tat-tiswija ta’ floating vessels jista’ jg[in biex il-Port {ieles ikollu aktar xog[ol, wie[ed irid joqg[od attent li b’[a]na ta’ 140,000 metru kubu ta’ gass fuq tanker ankrat f’nofs il-bajja ta’ Marsaxlokk, ma jkunx hemm xi in/ident serju.

L-esperti kollha jaqblu li jekk ikun hemm leakage ta’ s[aba ta’ gass LNG u din tie[u n-nar, jista’ jkun hemm konsegwenzi devastanti mhux biss g[ar-residenti u l[addiema fiz-zona, imma wkoll g[all-power station ta’ Delimara u siti o[ra fl-in[awi

Filwaqt li g[ada filg[odu lLNG Gemini g[andux ikun Nofsinhar ta’ Malta [adu se ta’ dan it-tanker antik b’tag li g[andom kontribut ewlieni biex l-ekomija tal-pajji] tibqa’ g[addejja bla xkiel.

Ta’ min ifakkar li fit-3 ta’ Frar 1995, disa’ [addiema tatTarzna kienu mietu wara splu]joni li se[[et fil-bastiment Um El Faroud li kien fitTarzna g[at-tiswija. Jidher li dik l-isplu]joni se[[et wara li kien hemm akkumulazzjoni ta’ gass li spoda waqt li l[addiema kienu qed jag[mlu xog[ol fuq it-tanker. Dan minkejja li suppost li t-tanker li kien jesa’ 10,000 tunnellata, kien tnaddaf mill-gass.

3

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Lokali

Ir-residenti jridu lill-UE tinvestiga l-perikli ta’ tanker b’tag[bija gass f’nofs bajja minn pa;na 1

MEPA mistennija tie[u de/i]joni dwar jekk il-bastiment ankrat f’nofs il-bajja ta’ Marsaxlokk, ir-residenti tanehem f’petizzjoni li tressqet lill-UE biex tinvestiga l-periklu g[bija gass li l-Gvern Laburista jrid jankra g[al dejjem

Il-Membru Parlamentari Ewropew Nazzjonalista Roberta Metsola ippre]entat din il-petizzjoni f’isem irresidenti u dawk li ma jaqblux ma’ dak li jrid jag[mel il-Gvern f’nofs din ilbajja. Il-petizzjoni issa tinsab quddiem il-Kumitat tal-Petizzjonijiet, wara li ;iet ippre]entata wkoll fil-Parlament Ewropew. Din il-petizzjoni issa ti;i diskussa mill-Kumitat Parlamentari Ewropew dwar il-Petizzjonijiet u wara ti;i ppre]entata lill-Kummissjoni Ewropea.

F’intervista ma’ il-mument Roberta Metsola qalet li r-residenti talbuha li tressaq il-petizzjoni biex l-UE tipprote;;i lir-residenti tan-Nofsinhar ta’ Malta u tinvestiga l-perikli li hemm bid-de/i]joni li [a l-Gvern. Dan g[aliex il-Gvern mhux qed jag[ti importanza lis-sa[[a u lis-sigurtà

tag[hom. Hi qalet li je[tie; li l-pro/ess li qed jag[mel il-Gvern ikun trasparenti u li jassigura l-interessi tar-residenti, l-ambjent, in-negozji, l-akwakultura u s-sajjieda u l-bastimenti taghhom.

Roberta Metsola ]iedet li l-Gvern irid jag[mel totalment l-oppost ta’ dak li g[amlu gvernijiet o[ra tal-UE fejn [adu l-prekawzjonijiet me[tie;a u beg[du l-[a]na mill-art. Hi fakkret li qabel l-elezzjoni l-Partit Laburista qatt ma tkellem dwar [a]na tal-gass filqalba ta’ Marsaxlokk.

Ir-rally ta’ dalg[odu b’appo;; g[ar-residenti ta’ Marsaxlokk u Bir]ebbu;a li se jkun indirizzat mill-Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil se jixxandar dirett fuq Radio 101 fil-11 a.m., b’ripetizzjoni fis-6.40 p.m fuq Net Television.

In/ertezza kbira g[all-[addiema tal-Enemalta minn pa;na 1

Fl-istqarrija tas-S{PN intqal li dawk li se jag[]lu li ja[dmu malkumpanija sussidjarja Shangai Electric se jkunu qed jispi//aw minn fuq il-kotba tal-Enemalta u se jkunu fuq ba]i ta’ kuntratt ta’ sentejn jew tlieta li jista’ jer;a’ ji;;edded. Dawn l-istess impjegati jista’ jkun li jintbag[tu ja[dmu fuq pro;etti tal-istess kumpanija barra minn Malta filwaqt li l-[addiema fis-sezzjoni talGeneration workshop se jkunu offruti impieg fil-Libja g[all-istess kumpanija.

Il-[addiema kienu nfurmati li [add ma jista’ jer;a’ lura mid-de/i]joni li jkunu [adu u g[alhekk dan kollu qed jo[loq in/ertezza fost il-[addiema tal-Enemalta ntqal mis-S{PN. L-istqarrija tirreferi g[al mistoqsijiet li g[amlu l-[addiema jekk ilkumpanija infurmatx lill-General

Workers’ Union dwar dan it-tibdil u jekk il-union, li kienet pre]enti jew kienet infurmata dwar il bejg[ ta’ parti sostanzjali mill-kumpanija, kinitx taf b’dan it-tibdil propost.

Is-S{PN qal li l-[addiema fakkru li qabel l-elezzjoni ;enerali li g[addiet, f’laqg[a li saret apposta mill-Partit Laburista g[al dawn l-istess [addiema fir-Rialto Bormla, huma kienu mwieg[da li l-impieg u l-benefi//ji li jgawdu minnhom b[alissa m’humiex se jintmissu.

Dakinhar kienu imwieg[da wkoll li t-take home pay tag[hom se tibqa’ listess.

G[alhekk is-S{PN qed i[e;;e; lill-unions li jirrapre]entaw lill[addiema biex mill-iktar fis jiltaqg[u mal-amministrazzjoni talEnemalta [alli ji//araw dawn ilpunti, u jassiguraw is-ser[an il-mo[[ l-impjegati tal-Enemalta.

X’qed joffru /-?ini]i lill-[addiema Maltin

■ G[a]la li jibqg[u mal-Enemalta jew f’impieg alternattiv mal-Gvern; ■ Kuntratti ;odda u j]ommu biss il-paga ba]ika ta’ b[alissa; ■ Se jitilfu l-benefi//ji li jammontaw sa 10,000 ewro fis-sena; ■ Dawk li jag[]lu ja[dmu mal-kumpanija sussidjarja S hangai Electric: se jkunu qed jispi//aw minn fuq il-kotba tal-Enemalta; se jing[ataw kuntratt ta’ sentejn jew tlieta li jista’ jer;a’ ji;;edded; jistg[u jintbag[tu ja[dmu fuq pro;etti barra minn Malta; ■ Il-[addiema fis-sezzjoni tal-Generation workshop se jkunu offruti impieg fil-Libja g[all-istess kumpanija.

4

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Lokali

Appell lill-Gvern: evita l-periklu u dda[[alx il-[a]na tal-gass fil-port

G[add ta’ esperti u konsulenti mqabbda indipendentament minn g[aqdiet ambjentali kif ukoll kunsilli lokali u residenti fin-na[a t’isfel ta’ Malta, f’dawn l-a[[ar xahrejn kontinwament appellaw lill-Gvern ta’ Joseph Muscat biex ma jibqax iwebbes rasu u jpo;;i l-periklu b’tanker b’tag[bija gass g[all-power station bieb u g[atba mar-residenti ta’ Marsaxlokk u Bir]ebbu;a kif ukoll qrib siti o[ra b[all-Port {ieles fost o[rajn li g[andhom sehem ewlenin fl-attività ekonomika tal-pajji].

Dione Borg

dione.borg@media.link.com.mt “The occurance of an accident, even if remote, remains a probability. It is not a certainity... rather than speaking of the probability if the occurane one should concentrate on the worst case scenario... How many peope will be expected to die. The questions remains unanswered” – Kunsilli Lokali Marsaxlokk u Bir]ebbu;a, Times of Malta, 25 ta’ Jannar 2014 “Ir-residenti ta’ Marasxlokk im[assbin dwar il-[a]na tal-gass” – Laqg[a ta’ konsultazzjoni, 27 ta’ Jannar 2014 “The new-gas fired Delimara power sttaion looks more like a rushed job aimed to fulfill a electoral promise.

This is very ill advsied.”

“A gas leake can happen in many waysm by equipment failure, human error, terrorisim, natural disaster, design error and ship collision, to name just a few.”

“There are too many valid and unanswered questions about the potentail for disaster.”

“The government is pandering to development and political promise at the price of the environment and safety” – George Camilleri, Segretarju :enerali Din l-Art {elwa, Times of Malta 27 ta’ Jannar 2014 “In all our reports we insisted on the tanker being located further offshore. We still want it outside the port.”

“We do not want to end up being told that relocation is impossible because the infrastructure doesn’t permit it” “We are not comforted by statements that an accident can happen only once in 10,000 years. It could be any day between tomorrow and 10,000 years from now. It could be tomorrow.”

– Edric Micallef, Sindku ta’ Marsaxlokk, The Malta Independent, il{add 9 ta’ Frar 2014 “All this should have led to the conclusion that the unloading and storage of gas at Marsaxlokk port is a source of damage to both residents and the country’s economy. What is certain is that safety is pricless. Better to be safe than sorry.”

AD, The Malta Independent 19 ta’ Frar 2014 “The refuelling process may deal a fatal blow to the livelihood of the fishing community at Marsaxlokk.”

Carmel Cacopardo, Times of Malta 22 ta’ Frar 2014

It-tanker LNG Gemini li se jkun ankrat fil-bajja ta’ Marsaxlokk, bieb u g[atba mar-residenti Xlukkajri u dawk ta’ Bir]ebbu;a

“Il-port ta’ Marsaxlokk u Bir]ebbu;a jkollu jing[alaq.”

L-In;inier Ryan Callus, Deputat Nazzjonalista, il-mument, 2 ta’ Marzu 2014 “The planned floating storage tanks at Delimara would create a significate impact on the character of the landscape and visual outlook of Marsaxlokk Bay that would be difficult to eliminate.”

– MEPA Environment Protection Unit, The Times of Malta, 3 ta’ Marzu, 2014 “A flammable gas cloud can travel to the Delimara power station and possibly find an ignition point.”

– Environment Impact Assessment, Times of Malta, 5 ta’ Marzu 2014 “Traduti u u]ati...”

“Nib]g[u li jekk ikollna kontra qalbna inbieg[u d-dar, nafu nispi//aw ma n;ibu xejn g[all-proprjetà min[abba li l-valur spi//a di;à g[ax

[add ma jrid ji;i joqg[od hawn bi 12-il /umnija u tanker tal-gass ma’ wi//u.”

“Il-Gvern qed jimxi b’dan il-pjan sempli/iment biex ma jtawwalx i]-]mien jew biex ma jonfoqx ftit aktar.”

“Qeg[din nispi//aw [aruf tassagrifi//ju sempli/iment g[ax ilGvern Laburista wieg[ed lill-poplu li jekk il-pro;ett ma jitlestiex fil-[in, il-Prim Ministru jirri]enja.”

Grupp ta’ residenti Xlukkajri f’ittra lill-Prim Ministru u lill-Ministru Konrad Mizzi, In-Nazzjon, 8 ta’ Marzu, 2014 “Gas leak would be disastrous.”

“It is much safer to place the gas storage facilities related to the gas-

fired power station out at sea rather than inside the Marsxlokk port as being proposed by the government.”

“A possibile gas cloud from a hole of 0.78 square meters as opposed to 0.2 square meters cited in the Maltese report, would be 2.3 km long and 1.5 km wide. With a slow southern wind

blowing inland into Marsaxlokk this could drift hundreds of meters to the south reaching up to Villa San Soiuci.”

“If this cloud is ignited, and this can happen by just a cigarette, it will kill all the people in the flame and may have a blast effect categorised as being 50 per cent lethal. This means that welling walls will collapse and windows shatter hundreds of meters in the distance, also with fatalities.”

“With these distances and with such a relatively small hole in one of the tanks on the storage tanker not only will residents’ lives be at risk but the power station will be fully destrroyed.”

– Prof Hans Pasman, The Sunday Times of Malta, 9 ta’ Marzu 2014 “Issa ]]ejjed... irridu kumpens...” “... il-partit ma kien ippjana xejn qabel l-elezzjoni... xejn ma kienu ma[suba l-affarijiet.”

Delegati Laburisti f’laqg[a malMinistru Konrad Mizzi fi/-?entru Nazzjonali Laburista, il-mument, 9 ta’ Marzu, 2014 “Is-sajjieda ta’ Marsaxlokk qatt ma kienu kkonsultati mill-Gvern dwar ittanker bil-[a]na tal-gass g[all-power station ta’ Delimara li se jitpo;;a f’nofs il-bajja ta’ Marsaxlokk b’[a]na ta’ gass.”

“F’dan il-pro;ett li g[alkemm jinvolvi bastiment, port u ba[ar, ma nistg[ux nemmnu kif ma sarx studju dwar l-impatt marittimu. Dan hu ina//ettabbli.”

“Ir-residenti ta’ Marsaxlokk huma inkwetati u mwe;;g[in [afna g[ax qabel l-elezzjoni kienu mweg[da mod u wara l-elezzjoni sar mod ie[or... qabel l-elezzjoni kien jilbes libsa ta’ [aruf u wara jilbes libsa ta’ tigra.”

“L-iktar inkwetanti hu li kull persuna, kull politiku jew kull espert li ma jie[ux konsiderazzjoni tal-forza tan-natura, ikun qed jag[mel l-ikbar fro;a.”

“Is-suppost laqg[at ta’

konsultazzjoni li qed isiru huma biss teatrin...”

Ray Bugeja, Segretarju :enerali tal-Koperattiva Nazzjonali tas-Sajd, In-Nazzjon, 15 ta’ Marzu “Ara ssibx x’imkien fil-programm elettorali it-tanker fil-bajja ta’ Marsaxlokk.”

“It-tanker jekk ma ng[addux ming[ajru sakemm isir il-pipeline, nag[mluh barra l-port ta’ Marsaxlokk u mhux ta[t [alq ix-Xlukkajri.”

– Marlene Farrugia, Deputat Laburista, Facebook, 15 ta’ Marzu, 2014 “S[aba ta’ gass jista’ jkollha konsegwenza devastanti g[all-ener;ija tal-pajji] u anke g[ar-residenti.”

Dr George Papadakis, l-espert li [ejja r-rapport g[all-gvern dwar it-tanker g[all-[a]na tal-gass, il-mument, 16 ta’ Marzu, 2014 “Ovvja li r-residenti ta’ Marsaxlokk ma jridux li t-tanker jitpo;;a fil-bajja ta’ Marsaxlokk.”

Silvio Parnis, Deputat Laburista, In-Nazzjon, 17 ta’ Marzu, 2014 “Ieqaf, a[seb, twebbisx rasek u isma’ lin-nies fid-de/i]joni li qed tag[mel li tankra t-tanker b’[a]na tal-gass fil-bajja ta’ Marsaxlokk biex tibni power station o[ra f’Delimara.”

– Simon Busuttil, il-Kap talOppo]izzjoni f’dibattitu fil-Parlament, In-Nazzjon, 19 ta’ Marzu, 2014 “Il-Kunsill Lokali ta’ Marsaxlokk b’ma;;oranza Laburista mhux ja;ixxi fl-interess tar-residenti.”

“Ix-Xlukkajri jinsabu dispja/uti u mwe;;a’ peress li kienu mweg[din [a;a u issa qed ji;i propost xi [a;a kompletament differenti.”

Ray Bugeja li flimkien ma’ martu Gabriele li f’isem ir-residenti Xlukkajri ppre]entaw ittra uffi/jali biex g[ada lMEPA ma te[ux de/i]joni jew tipposponi d-de/i]joni dwar it-tanker talgass, In-Nazzjon, 21 ta’ Marzu 2014

5

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Intervista

L-g[a;la tal-Gvern Laburista tista’ ssarraf f’di]astru kbir fl-in[awi ta’ Marsaxlokk Fil-Parlament Ewropew David Stellini tkellem mal-Membru tal-Parlament Ewropew eletta f’isem il-Partit Nazzjonalista, Roberta Metsola dwar il-[a]na ta’ gass li jrid jag[mel il-Gvern fil-bajja ta’ Marsaxlokk b’periklu g[ar-residenti u l-komunità kummer/jali.

G[adek kemm ressaqt petizzjoni quddiem il-Parlament Ewropew dwar il-[a]na tal-gass fuq tanker fil-bajja ta’ Marsaxlokk u matul id-diskors tieg[ek tlabt lillKummissjoni Ewropea tmexxi investigazzjoni dwar id-de/i]joni tal-Gvern Laburista Malti.

B[ala membru tal-Kumitat talPetizzjonijiet fi [dan il-Parlament Ewropew, ressaqt petizzjoni biex ilKummissjoni Ewropea tinvestiga dan il-pro;ett tal-Gvern. Di;à nafu li madwar 91% tar-residenti tan-nofsinhar ta’ Malta li se jkunu affetwati direttament minn dan il-pro;ett huma kontra dan il-pro;ett u g[alkemm ir-ra;unijiet huma diversi, ir-ra;uni ewlenija hija l-periklu.

Id-Direttiva ta’ SEVESO hija direttiva ma[suba spe/ifikament g[al dawn is-sitwazzjonijiet u din id-direttiva hija msemmija wara post fl-Italja fejn se[[et splu]joni bil-kimika. G[alhekk, wara din it-tra;edja, il-Kummissjoni Ewropea ng[atat il-poter biex tinvestiga pro;etti li jistg[u jkunu ta’ periklu.

F’Malta s’issa rajna biss rapporti u dokumenti ta’ assessjar li mhumiex kompluti kif ukoll nuqqas ta’ studju dwar il-konsegwenzi fil-ka] ta’ splu]joni. Dan kollu kien proprju dak li wassalni biex ni;bor petizzjoni, g[aliex in-nies riedu jing[aqdu mieg[i [alli flimkien nistaqsu lill-Kummissjoni Ewropea tmexxi investigazzjoni fuq dan il-pro;ett.

X’possibbiltà hemm li jkun hemm splu]joni^

Din il-mistoqsija hija wa[da millakbar [sibijiet tal-Partit Nazzjonalista g[aliex l-assessjar mag[mul millespert tal-Gvern ma jurix x’ji;ri jekk isse[[ splu]joni. Min-na[a l-o[ra,

kellna esperti indipendenti, fosthom Hans Pasman, l-espert Olandi] b’40 sena esperjenza fil-qasam tal-kimika, li qal li jekk ikollha sse[[ splu]joni, id-di]astru fuq il-post u l-in[awi jkun kbir [afna. G[aldaqstant, a[na nixtiequ li jsir aktar studju dwar dan ilpro;ett u huwa g[alhekk li qed nipproponu li l-[a]na tal-gass titbieg[ed mill-art [alli ji;i evitat dan id-di]astru.

Fl-Italja, di;à sar dak li qieg[din nipproponu u g[alhekk wie[ed jistaqsi g[aliex din l-oppo]izzjoni kollha biex ji;ri l-istess f’Malta.

Li kieku jkollha sse[[ splu]joni f’Marsaxlokk, din t[alli di]astru biss f’Marsaxlokk^

Splu]joni f’Marsaxlokk t[alli limpatt tag[ha mhux biss f’Marsaxlokk u fost ir-residenti f’dan il-villa;;, i]da taffettwa lil kull /ittadin Malti u G[awdxi g[aliex taffettwa l-ekonomija ta’ Malta. Barra minn hekk, irridu nsemmu li mhumiex biss ir-residenti ta’ Marsaxlokk li jintlaqtu direttament i]da g[andek ukoll ir-residenti ta]}ejtun, {a]-}abbar, {al Kirkop u sa[ansitra anke dawk ir-residenti li joqg[du fil-madwar tal-ajruport ta’ Malta fil-Gudja.

Kien hemm min staqsieni g[aliex mort ni;bor il-firem ming[and residenti li joqg[odu ftit ‘il bog[od mizzona ta’ Marsaxlokk, fosthom anke rresidenti f’G[awdex u r-risporta tieg[i kienet g[aliex nemmen li kull /ittadin g[andu jkun im[asseb dwar il-perikli li ;;ib mag[ha din il-[a]na tal-gass.

Barra minn hekk, dan huwa pro;ett li se jkollu effett mhux biss fuq ir-residenti i]da wkoll fuq il-kummer/ u li]vilupp tal-proprjetà u huwa g[alhekk li rridu li l-Gvern verament jisma’ linkwiet u l-bi]a’ tan-nies. Mhuwiex bi]]ejjed li dan il-Gvern jinsisti li

matul l-ewwel sena tieg[u kien Gvern li jisma’ jekk fil-verità qieg[ed ji;ri loppost. Hemm b]onn kbir g[al pjani alternattivi u l-Gvern Nazzjonalista kellu pjan alternattiv li kien jikkonsisti f’pipeline bejn Malta u Sqallija.

Naqblu li hemm b]onn li jsir aktar studju dwar l-pjani ta’ ener;ija alternattiva f’Malta madankollu, je[tie; li dak li jsir, isir b’mod sikur ming[ajr ma j;ib mieg[u riskji ta’ periklu.

Jekk il-[a]na titbieg[ed millkosta, il-pro;ett ji;i jiswa’ [afna aktar minn dak li hu ppro;ettat b[alissa. Allura, dawn il-flejjes kbar mhux se jkollhom jit[allsu mit-taxxi tal-poplu^

Il-prijoritajiet f’dan il-pro;ett g[andhom ikunu is-sa[[a u s-sigurtà tal-poplu u fil-fatt dan kien rifless fidde/i]jonijiet li kien [a l-Gvern Nazzjonalista f’dan ir-rigward. Il-PN dejjem sa[aq li s-sigurtà tal-poplu Malti g[andha dejjem ting[ata prijorità f’g[a]liet b[al dawn.

G[alhekk, iva, jekk pro;ett se jiswa’ aktar i]da fl-istess se jipprote;i b’mod a[jar is-sigurtà tan-nies, allura dak ilpro;ett g[andu jkun l-g[a]la tal-Gvern Malti. B[ala omm, kif ukoll politiku, li qed nie[u de/i]jonijiet li se jaffettwaw il-;enerazzjonijiet li ;ejjin, ma nsib l-ebda diffikultà biex nag[]el dak il-pro;ett li jie[u [sieb is-sigurtà tal-poplu Malti minn pro;ett ie[or li g[alkemm jiswa’ inqas, i;ib mieg[u riskji ta’ di]astru u [sarat kbar.

Nixtieq nag[milha /ara li l-PN mhuwiex kontra kontijiet ir[as jew ener;ija iktar nadifa i]da l-PN huwa kontra pro;etti li huma ma[suba u mag[mula bil-g[a;;la. ?ertament, ilPN irid soluzzjonijiet li huma aktar sikuri.

Roberta Metsola

Il-Gvern Laburista g[aliex mhux qieg[ed i[ares lejn il-pro;ett tal-pipeline tal-gass bejn Malta u Sqallija b[ala soluzzjoni minnha nnifisha^ G[aliex qieg[ed jinsisti li ma jkomplix fuq il-pjan li kellu l-Gvern Nazzjonalista^

Dawn huma l-istess mistoqsijiet li qieg[ed jag[mel il-PN lill-Gvern. Ftit tal-jiem ilu, il-Ministru Konrad Mizzi qal li hu ma jeskludix li ji;i konklu] ilpro;ett tal-pipeline u a[na nafu li dik hija s-soluzzjoni t-tajba biex ikollna provvediment ta’ ener;ija iktar sikura u nadifa filwaqt li nkunu qieg[din ning[aqdu mal-kumplament tal-kontinent Ewropew. Dik hija s-soluzzjoni u a[na nixtieq li dan il-Gvern je[odha bis-serjetà u jwettaqha minnufih. Ilbi]a’ tal-Partit Nazzjonalista huwa li dan il-pro;ett huwa marbut b’weg[da li da[al g[aliha dan il-Gvern biex ilesti dan il-pro;ett f’sentejn u din l-g[a;la qed ixxekkel l-assessjar li g[andu jsir dwar il-periklu li jista’ j;ib mieg[u listess pro;ett u l-impatt ta’ dan kollu fuq is-sigurtà tal-poplu Malti.

6

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Lokali

Il-Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil tard ilbiera[ filg[axija ng[ata mer[ba kbira waqt ri/eviment li sar fid-Dar ?entrali fl-okka]joni ta’ g[eluq sninu.

F’diskors g[al din l-okka]joni, Simon Busuttil qal li minkejja li l-politika titlob [afna sagrifi//ju, dawk li huma wara l-Partit Nazzjonalista dejjem tawh l-inkora;;iment u l-ener;ija. “Dan is-sostenn se jg[in lill-PN biex ‘il quddiem jer;a’ lura fit-tmexxija tal-pajji],” tenna Busuttil. Huwa fakkar fir-rally li se jsir dalg[odu f’Marsaxlokk u qal li l-PN se jkun mar-residenti ta’ Marsaxlokk u Bir]ebbu;a fil-mument tal-prova, anki jekk huma ma tawx il-fidu/ja tag[hom lill-PN fl-elezzjoni li g[addiet. (Ritratt> Joseph Galea)

Lecturers lesti li jitilqu mill-ITS min[abba li huma mhedda

B[alissa fl-Istitut g[all-Istudji Turisti/i (ITS) hemm tensjoni kbira.

Sorsi li tkellmu ma’ il-mument qalu li l-lecturers ilhom g[addejjin minn dawn i/-/irkostanzi minn meta la[aq Chairman, Ernest Azzopardi, [abib kbir u qrib [afna tal-Ministru tatTuri]mu Karmenu Vella.

L-istess sorsi fissru s-sitwazzjoni ta’ b[alissa “kollha inkwiet” ka;un ta’ Azzopardi. “Jidde/iedi kollox wa[du, relazzjoni mal-istaff ma jafx xi tfisser, u l-lecturers jinsabu totalment mitlufin min[abba l-fatt li qatt ma ji;u kkonsultati. Dan l-Istitut mar il-ba[ar.”

Din il-gazzetta hija mg[arrfa li l-

lecturers jinsabu ta[t skrutinju kontinwu u qed isiru ilmenti kontinwi lillUnion tal-G[alliema, l-MUT g[al mod kif xi membri tal-istaff qed ji;u ttrattati u sa[ansitra anki mhedda mill-istess delegat tal-MUT, kif jixhed dokument li g[andu il-mument.

Is-sorsi qalu li dan li sa ftit ilu kien id-delegat tal-MUT (bla ma saret votazzjoni) huwa [ob] u sikkina ma/Chairman Ernest Azzopardi u minkejja li saret pressjoni biex dan jitne[[a, baqa’ jing[ata l-appo;; mill-Ministru tat-Turi]mu. “Meta l-istaff jipprotesta fuq xi [a;a ma’ James Perry, Assistent Direttur, dan dejjem iwie;eb li qed jie[u l-ordnijiet

ming[and Ernest Azzopardi” qalulna s-sorsi, li komplew jg[idu li “dan jidher li hu l-factotum ta’ kollox.”

Nifhmu li [afna lecturers li vvuttaw g[all-ewwel darba g[all-Partit Laburista, illum qeg[din jag[mlu paragun g[ax qatt u qatt qabel ma ;ew trattati daqs li kieku ma jag[mlux dmirhom. Bosta lecturers huma lesti li jitilqu mill-ITS biex imorru post ie[or. Il-lecturers qed ja[dmu ta[t pressjoni ]ejda kontinwa, u jinsabu mxebbg[in u mdejqa fuq ilpost tax-xog[ol tag[hom bil-konsegwenza lidan kollu qed jirrifletti fuq ilprogress tal-istudenti.

Is-sorsi qalulna li fl-a[[ar jiem xi

lecturers ;ew avvi/inati minn Ray Vassallo, li sa ftit ilu kien delegat biex jiffirmaw li huma jiddisasso/jaw ru[hom mill-MUT g[ax fil-medja dehru artikli fejn l-MUT uriet ilpreokuppazjoni serja permezz talPresident tag[ha Kevin Bonello. Xi lecturers li qed jirrifjutaw li jiffirmaw din il-petizzjoni ffirmata minn Vassallo qed ji;u mhedda bil-kliem: “jekk m’intix se tiffirma, se tbati lkonsegwenzi.” G[al dan it-theddid, sorsi fl-ITS qalulna li “dawn huma affarijiet mill-aktar serji li konna nisimg[uhom fis-snin 80, u [sibna li qatt ma konna se ner;g[u ng[ixu dawk i]-]minijiet koroh.”

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Lokali

Is-Sindku Laburista ta’ San Pawl il-Ba[ar se jirri]enja fil-bidu ta’ April Charles Muscat charles.muscat@media.link.com.mt

Ir-ri]enja ta’ Mario Salerno se tkun it-tielet ri]enja g[all-Partit Laburista fil-Kunsill ta’ San Pawl il-Ba[ar

Is-Sindku Laburista ta’ San Pawl ilBahar, Mario Salerno ikkonferma ma’ il-mument li hu se jirri]enja mill-kariga ta’ Sindku fl-ewwel ;img[a ta’ April. Mario Salerno lbiera[ [a sehem fil-laqg[a g[as-Sindki li saret millAsso/jazzjoni tal-Kunsilli Lokali u matuha hu [abbar ukoll li kien se jirri]enja minn Sindku imma se jkompli fil-[idma tieg[u fil-Kunsill b[ala kunsillier.

Hu qal li jrid li fl-a[[ar sena ta’ din il-le;i]latura tal-Kunsill Lokali ta’ San Pawl il-Ba[ar titrawwem persuna ;dida fil-kariga ta’ Sindku biex tie[u lesperjenza tant me[tie;a. Mario Salerno qal li b[ala kunsillier se jkollu iktar [in jiltaqa’ man-nies.

Issa l-attenzjoni kollha g[alhekk iddur fuq min se jie[u post Mario Salerno b[ala Sindku f’San Pawl ilBa[ar. Jidher li l-favorit hu l-kunsillier Laburista Raymond Tabone, li ilu kunsillier g[al numru ta’ snin imma qatt ma serva b[ala Sindku.

Is-sorsi ta’ il-mument qalu li meta fla[[ar elezzjoni, Mario Salerno, li mhux minn San Pawl, la[aq Sindku,

Raymond Tabone xejn ma [adha tajjeb. Tant li sa mill-ewwel laqg[a talKunsill, deher fi/-/ar li je]isti di]gwid bejn Tabone u Salerno. Mario Salerno serva wkoll g[al diversi snin b[ala Sindku f’{al Kirkop.

B’hekk, ir-ri]enja ta’ Mario Salerno se tkun it-tielet ri]enja g[all-Partit Laburista fil-Kunsill ta’ San Pawl ilBa[ar. Fis-sentejn li g[addew, minbarra Jason Camilleri li kien irri]enja wara li [a tender mill-Kunsill, irri]enja wkoll Carmel Hili. Issa, ma’ dawn, mistenni jing[aqad Mario Salerno li se jibqa’ kunsillier.

Mario Salerno kien involut f’investigazzjoni tad-Dipartiment tal-Gvern Lokali. Dan b’rabta ma’ [las allegatament irregolari lil Mario Salerno li [atar lilu nnifsu ri/erkatur fi pro;ett tal-Kunsill ta’ {al Kirkop fejn kien Sindku, bl-isem Litus Go finanzjat b’fondi Ewropej. {lasijiet li jaqb]u t-

L-Uffi/ju tal-President ta’ Malta u l-Ministeru tal-Affarijiet Barranin g[a]lu li jibqg[u siekta dwar jekk humiex se jie[du xi de/i]joni li tirrevoka d-de/i]joni li [a l-Istat Malti f’Di/embru li g[adda meta onora lil Valentina Matviyenko, eks Ambaxxatri/i Russa g[al Malta u [abiba tal-President Russu hekk kif minn dil-;img[a qieg[da fil-lista ssewda tal-Unjoni Ewropea u tal-Istati Uniti b’sanzjonijiet imposti fuqha.

Valentina Matviyenko, il-President tas-Senat Russu hi wa[da minn fost aktar 20 kollaboratur ta’ Putin li spi//aw fil-mira ta’ sanzjonijiet fuq lassi tag[hom u anki li ma jistg[ux jivvja;;aw lejn l-Istati Uniti u pajji]i tal-UE b[ala parti mill-mi]uri millpajji]i tal-Punent g[ad-de/i]joni tarRussja li tinvadi r-re;jun Ukren tal-

Krimea u sussegwentament sar parti mir-Russja wara referendum ‘illegali’ li r-ri]ultat tieg[u kien rikonoxxut mill-Parlament u mis-Senat Russu.

Fit-13 ta’ Di/embru li g[adda, il-Gvern Laburista Malti onora lil Valentina Matviyenko meta ng[atat il-medalja g[all-Ordni Nazzjonali tal-Mertu.

Kelliem g[all-Ministeru talAffarijiet Barranin qalet li se tag[mel [iltha biex twie;eb il-mistoqsijiet i]da bqajna ma r/ievejna ebda risposta g[al dawn il-mistoqsijiet: Dan ir-rikonoxximent nazzjonali se jigi revokat - jekk le ghaliex meta hemm decizjoni unanima fl-UE? Beda l-process biex dan il-mertu ji;i revokat?

Sar kuntatt bejn il-Gvern Malti jew l-awtoritajiet koncernati ma’ Marviyenko dwar dan l-i]vilupp?

Jibqg[u siekta!

€18,000 bejn konsulenzi u spejje] ta’ vja;;ar u akkomodazzjoni.

Fost o[rajn id-Dipartiment tal-Gvern lokali kien qed jistaqsi b’liema kriterji Salerno, u l-eks Segretarju tal-Kunsill ta’ {al Kirkop Ranier Busuttil in[atru ri/erkatur u manager rispettivament.

Mario Salerno kien qal li l-Kunsill kien infurmat b’dan il-pro;ett u l-[atriet relatati, fil-laqg[a tad-29 ta’ Marzu 2010. Fil-minuti jo[ro; /ar li dan ixxog[ol kien se jsir wara l-[in taxxog[ol tal-Kunsill – xi [a;a li kienet konfermata minn Salerno stess fl-ittra tieg[u u g[aldaqstant ir-regolamenti tal-kuntratt jesi;u li f’kuntratti li jaqb]u t-€12,500 fil-valur, ikun hemm pro/ess ta’ tendering b’mill-inqas tliet offerenti.

Diskrepanza o[ra li kienet [ar;et hi li filwaqt li l-Kunsill kien infurmat fillaqg[a tal-a[[ar ta’ Marzu tal-2010, listatements finanzjarji juru li l-pagamenti bdew ferm qabel, pre/i]ament mill-bidu tal-2010.

Salerno qatt ma /a[ad li kemm hu kif ukoll l-eks Segretarju E]ekuttiv Ranier Busuttil t[allsu doppjament tal-istess spejje] ta’ vja;;ar u akkomodazzjoni, kemm mill-fondi tal-pro;ett allokati g[al dan il-g[an, kif ukoll mill-fondi tal-Kunsill Lokali ta’ {al Kirkop.

7

Mario Salerno

Sadattant minn st[arri; tal-fehma pubblika dwar il-Kunsilli Lokali li sar f’Di/embru li g[adda u li kien pre]entat waqt il-laqg[a tal-biera[, jirri]ulta li kien hemm tnaqqis qawwi fuq is-sodisfazzjon tan-nies dwar kif ilKunsilli Lokali jmexxu l-affarijiet. {afna nies ja[sbu li l-Kunsilli Lokali m’g[andhomx impatt qawwi fuq il[ajja ta’ kuljum u erbg[a minn kull g[axar persuni mhux sodisfatti mis-sistema tal-gwardjani lokali. 35 fil-mija ja[sbu li l-Kunsilli Lokali jipprovdu servizz tajjeb skont il-valur tal-flus.

L-ist[arri; kien ippre]entat minn Marika Fsadni, Direttur Mani;erjali ta’ M. Fsadni & Associates.

Il-President Russu Vladimir Putin fil-pre]enza ta’ Valentina Matviyenko, il-President tas-Senat u Sergei Naryshkin, il-President tal-Parlament Russu hekk kif kien qieg[ed jiffirma l-li;i li tag[mel il-Krimea parti mir-Russja

8 L-EWWEL SENA TA’ GVERN LABURISTA Fl-ewwel sena tal-Gvern ta’ Joseph Muscat, setturi ewlenin li g[andhom x’jaqsmu mal-[arsien u t-tis[i[ tad-demokrazija, b[al dawk tal-;ustizzja, l-intern u s-sigurtà nazzjonali, kienu fil-mira ta’ de/i]jonijiet li mminaw istituzzjonijiet kostituzzjonali ewlenin li huma parti mi]-]ew; dekasteri msemmija. Charles Muscat [a r-reazzjonijiet tal-Kelliema tal-Oppo]izzjoni Nazzjonalista g[al dawk l-oqsma.

De/i]jonijiet li g[amlu [sara u dg[ajfu lis-sistema ;udizzjarja

De/i]jonijiet li kellu jsegwi l-Kummissarju tal-Pulizija Peter Paul Zammit u tattiki me[uda mill-Gvern Laburista, b[al meta qed jittawwal il-pro/ess ta’ tne[[ija fil-konfront tal-Im[allef Lino Farrugia Sacco u de/i]jonijiet b[al dawk me[uda fil-ka] tat-tix[im b’eluf ta’ ewro g[al serq tal-elettriku, komplew jag[mlu [sara ta’ kif issir il-;ustizzja u jing[ata l-[aqq f’pajji]na.

Beppe Fenech Adami, Kelliem dwar il-:ustizzja> Minkejja l-paroli kollu tal-Gvern Laburista g[al riforma [olistika tas-sistema gudizzjarja biex il-qrati jsiru aktar effi/jenti u jgawdu l-fidu/ja tal-poplu, bil-fatti l-Gvern wera mod ie[or.

• Dan la[aq il-qofol tieg[u meta kellna lKummissarju tal-Pulizija li fil-ka] ta’ Norman Vella ddeskriva l-Qorti talMa;istrati ta’ Malta b[ala the lowest of the lowest Courts.

• Kellna Gvern li quddiem ka] fejn l-a;ir ta’ M[allef instab li g[amel [sara lir-reputazzjoni tal-Qrati, minflok ma ppro/eda bil-ka]

•

quddiem il-Parlament g[all-impeachment u ttne[[ija tal-Im[allef, g[amel minn kollox biex itawwal i]-]mien biex dan l-Im[allef jispi//a jirtira bl-età.

L-akbar attakk fuq is-sistema tal-;ustizzja se[[ fl-a[[ar ;ranet meta kellna Gvern li re;a’ nda[al politikament biex nies li xa[[mu miljuni ta’ ewro mhux se jitressqu u ma tressqux il-Qorti. Dan ifisser li l-li;i f’Malta m’g[adhiex ugwali g[al kul[add.

G[andna Prim Ministru li jidde/iedi hu min jitressaq il-Qorti u min le. Dan ikompli jdg[ajjef is-sistema tal-;ustizzja fil-pajji].

Il-li;i f’Malta m’g[adhiex ugwali g[al kul[add.

G[andna Prim Ministru li jidde/iedi hu min jitressaq il-Qorti u min le.

Dan ikompli jdg[ajjef is-sistema tal-;ustizzja.

9

Il-{add, 23 ta’Marzu, 2014

Lokali

Jeffrey Curmi, il-Kap Kmandant il-;did tal-Armata qrib [afna tal-familja tal-Prim Ministru Joseph Muscat li gawda minn erba’ promozzjonijiet f’daqstant ;img[at

Il-Ministru Manuel Mallia u Silvio Scerri, i/-Chief of Staff, li [adu sensiela ta’ de/i]jonijiet kontroversjali fl-a[[ar sena

Fl-2013 kienet irre;istrata ]ieda ta’ 13% fil-kriminalità – l-ikbar ]ieda fir-rata ta’ kriminalità mill-1998 ’l hawn. Fl-a[[ar sena, l-Oppo]izzjoni Nazzjonalista wriet kif it-tmexxija inkompetenti u l-ind[il politiku kontinwu fil-Korp tal-Pulizija u fl-Armata kienu qeg[din jibag[tu messa;;i negattivi [afna, b’nuqqas ta’ strate;ija u ta’ serjetà, fejn kollox jg[addi, inklu] permezz ta’ mijiet ta’ transfers vendikattivi u promozzjonijiet in;usti lil tal-qalba minflok lil min [aqqu ji;i ppremjat.

Ind[il politiku fil-Forzi Armati u fil-Korp tal-Pulizija Jason Azzopardi, Kelliem dwar l-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali> }ew; oqsma ewlenin fil-[arsien taddemokrazija f’pajji]na li kienu kkaratterizzati minn promoz-

zjonijiet u transfers in;usti u vendikattivi rispettivament, b’de/i]jonijiet ]baljati me[uda mill-og[la uffi/jali fil-Ministeru kon/ernat u filKorp tal-Pulizija.

• Promozzjonijiet illegali filForzi Armati ta’ Malta.

• Il-Brigadier u d-Deputat Kmandant tal-Forzi Armati g[adhom ming[ajr is-security clearance me[tie; g[all-kariga tag[hom.

• Transfers vendikattivi u#jew in;usti fir-Forzi Armati ta’ Malta u fil-Pulizija.

• Il-Kummissarju li jg[addi ;uri lill-Ispettur Taliana g[ax g[amel xog[lu.

• Il-Kummissarju tal-Pulizija jmur fuq it-TV biex ikisser il-kredibbiltà ta’ Spettur li g[amel xog[lu.

• Il-Bord tal-Pulizija jsib [tija fuq Spettur li g[amel xog[lu u ressaq il-Qorti [ati ta’ hold up.

• Chief of Staff tal-Intern li jikkomunika ma’ xhud f’inkjesta permezz ta]-}ambi • U]u ta’ Pulizija fil-catering u waiters fil-Girgenti.

• Assenza ta’ komunikazzjoni bejn il-Ministru g[all-Intern u l-Asso/jazzjoni talPulizija.

• Ebda kelma mill-Gvern

• •

• •

• • • • • • •

•

•

dwar il-weg[da li j[allas talbiet ta’ arretrati lill-Pulizija.

Ebda kelma mill-Gvern dwar it-twaqqif ta’ union g[all-Pulizija.

Ebda kelma mill-Gvern dwar il-weg[da li x-xog[ol extra tal-Pulizija jkun intaxxat bil-15 fil-mija.

Ind[il sfa//at mi/-Chief of Staff tal-Intern lillKummissarju tal-Pulizija.

Ind[il mill-Gvern lillKummissarju biex ma jressaqx il-Qorti ka] ta’ allegat tix[im ta’ €60 miljun.

Tke//a l-Kummissarju John Rizzo g[alxejn b’xejn.

U]u ta’ proprjetà tal-Forzi Armati ta’ Malta g[al reception tal-Eurovision.

Il-Ba;it g[as-sahra mnaqqas b’€50,000 g[al 2014 filKorp tal-Pulizija.

Inga;; ta’ pulizija part-time li jag[]lu huma fejn u kif ja[dmu.

Ebda data jew impenn meta se tkun lesta l-Akkademja tal-Pulizija l-;dida.

Transfers vendikattivi lejn is-Servizzi ta’ Detenzjoni.

Sfidu/ja fl-Ombudsman meta l-Ministru [atar Bord tal-In;ustizzji fil-Forzi Armati meta l-Ombudsman kien di;à dde/ieda.

Amnestija mwieg[da qabel l-elezzjoni lill-pri;unieri li inkludiet traffikanti taddroga u lil min sawwat anzjani u seraqhom.

Il-Kummissarju tal-

•

•

Protezzjoni tad-Data jgiddeb lill-Kummissarju talPulizija fil-ka] ta’ Darryl Luke Borg. {atra ta’ uffi/jali fil-Korp tal-Pulizija frott weg[di qabel l-elezzjoni u mhux g[ax hemm b]onn.

Uffi/jal tal-Pulizija jing[ata transfer g[ax g[amel xog[lu u mexa fuq rapport li da[al l-G[assa.

De/i]jonijiet ]baljati me[uda mill-og[la uffi/jali fil-Ministeru kon/ernat u fil-Korp tal-Pulizija

Il-{add, 23 ta’ Marzui, 2014

A[barijiet mill-UE

11

L-Ewropa f’idejk Ingrid Brownrigg Opinjonista

Il-kumitat tal-Parlament Ewropew responsabbli mill-industrija vvota favur il-le;i]lazzjoni biex jitne[[ew g[alkollox it-tariffi addizzjonali fuq il-prezz tat-telefonata jew l-u]u tal-internet meta tkun imsiefer

Is-sena d-die[la se jispi//a r-roaming Le, din mhix xi /ajta i]da verità! Mill-15 ta’ Di/embru tal2015 meta tkun imsiefer f’xi pajji] tal-Ewropa, biex i//empel jew tibg[at email minn fuq i/-/ellulari se jkun l-istess prezz b[al meta kieku qieg[ed Malta. Il-kumitat tal-Parlament Ewropew responsabbli mill-industrija vvota favur il-le;i]lazzjoni biex jitne[[ew g[alkollox it-tariffi tar-roaming (tariffi addizzjonali fuq il-prezz tat-telefonata jew l-u]u tal-internet meta tkun imsiefer).

Di;à mill-2007, kull sena bdew jonqsu t-tariffi tar-roaming, dejjem fuq inizjattiva u de/i]joni tal-Unjoni Ewropea u allura tapplika biss fl-Ewropa. Grazzi g[al-le;i]lazzjoni tal-UE, ittariffi tar-roaming ta’ meta wie[ed i/empel jew jir/ievi telefonata jew SMS naqsu bi 80% filwaqt li t-tariffi tar-roaming fuq l-u]u tal-internet llum hu 91% anqas milli kien fl-2007.

28% ma jixeg[lux i/-/ellulari meta jkunu barra minn pajji]hom Madankollu, g[all-Kummissjoni Ewropea dan ma kienx bi]]ejjed u riedet li dawn it-tariffi ]ejda jitne[[ew darba g[al dejjem. Skont st[arri; tal-Kummissjoni Ewropea, 28% ta’ dawk li jivvja;;aw fl-Ewropa jitfu /-/ellulari tag[hom meta

jkunu barra minn pajji]hom u dan biex jiffrankaw milli j[allsu t-tariffi. ?ertament dan joffri inkonvenjenza g[al dawn in-nies li ma jkunux jistg[u jikkomunikaw ma’ tal-familja tag[hom waqt btala. Min-na[a l-o[ra, g[all-kumplament li jkollhom jixeg[lu /-/ellulari tag[hom waqt li jkunu msefrin, sew jekk waqt btala inkella waqt xog[ol, dan ifisser spejje] ]ejda u inutli. ?ertament din l-a[bar tin]el tajjeb ukoll ma’ dawk li huma mid[la tal-midja so/jali, li kulma jg[addi ]-]mien dejjem qed issir aktar popolari. G[alhekk, e]empju dawk li ju]aw Facebook ikunu jistg[u jaqsmu l-esperjenza tal-btala tag[hom mal-[bieb tag[hom fuq Facebook fi ]mien reali! L-uniku dispja/ir hu li meta din il-le;i]lazzjoni ;iet proposta mill-Kummissjoni Ewropea fis-sajf li g[adda, il-pjan kien li din il-li;i tid[ol fis-se[[ din is-sena, i]da jidher li biex ikun ippreparat is-settur tat-telekomunikazzjoni, din il-le;i]lazzjoni se tid[ol sena u nofs wara. I]da a[jar tard milli qatt!

Mill-2017 - mobile charger wie[ed g[al kull tip ta’ /ellulari Sal-2017, l-akbar kumpaniji ta’ smartphones b[al Samsung, Apple u Nokia jridu joffru lill-klijenti tag[hom charger wie[ed kompatibbli ma’ kull marka ta’ /ellulari. B’550 vot favur, 12 kontra u 8 astensjonijiet, il-Parlament Ewropew ivvota favur din il-proposta tal-Kummissjoni Ewropea.

Kull min g[andu /ellulari, hu familjari mal-inkonvenjenza li kull darba li hu jew membru tal-familja tieg[u jbiddlu /-/ellulari, jing[ataw charger ;did. Barra minn hekk, mhux l-ewwel

darba li kellna inkonvenjenza li ninqabdu xi mkien bi ftit batterija fi/-/ellulari tag[na i]da ma nkunux nistg[u ni//ar;jawh min[abba li /-charger ta’ [addie[or ma jkunx kompatibbli ma’ tag[na. Anke forsi ;ieli ;rat li wie[ed isiefer u jinsa /-charger tieg[u d-dar u jispi//a jixtri ie[or g[ax ma jkunx kompatibbli mal-persuna li mag[ha jkun qed jivvja;;a. Biex ma nsemmux ukoll l-ammonti ta’ chargers li jin;emg[u d-dar g[al kull persuna tal-familja. Ippruvaw g[oddu kemm g[andkom chargers id-dar u fl-istess [in araw kemm hemm chargers li ma tu]awx!

Dawn jo[olqu sa[ansitra anke problemi ta’ skart. L-ewwel nett i]idu l-iskart u peress li dawn huma tipi ta’ batteriji, wie[ed normalment irid jarmihom ma’ skart elettroniku i]da lkoll nafu li dan mhux dejjem isir u g[alhekk dan hu tip ta’ skart li xi drabi jit[allat mal-iskart domestiku u jista’ j[alli danni fuq is-sa[[a tag[na.

I]da mill-2017, il-problemi hawn fuq imsemmija se jispi//aw! M’hemmx /ans li tinqabdu barra u tkunu bla charger g[ax se tkunu tistg[u tu]aw ta’ [addie[or anke jekk i/-/ellulari tag[hom hu ta’ ditta differenti. U fuq kollox, mhux se jakkumulaw ‘muntanji’ ta’ chargers id-dar. Tajjeb ng[idu li di;à fl-a[[ar snin numru ta’ kumpaniji ta’ /ellulari qed jipprodu/u chargers li huma kompatibbli ma’ diversi ditti, i]da mill-2017 kull kumpanija ta/-/ellulari li tbig[ fl-Ewropa trid tadatta g[al dawn ir-regoli ;odda.

Bla dubju, de/i]jonijiet b[al dawn juru kif l-Ewropa hi vi/in ta’ kull wie[ed u wa[da minna u kif tolqotna fil-[ajja ta’ kuljum.

Dawk li jibbukkjaw pakkett ta’ vaganza se jkunu aktar protetti Min ju]a s-servizzi ta’ a;enziji tal-ivvja;;ar biex jibbukkja l-btala tieg[u, fejn ikollu pakkett komplut b[at-titjira, il-lukanda, l-ikliet u sa[ansitra xi gwida turistika, hu mistenni li jkollu aktar protezzjoni. Il-Parlament Ewropew ivvota favur abbozz ta’ li;i li jassigura li t-turisti ma jit[allewx l-art f’ka] li l-a;enzija li mag[ha jkunu siefru tfalli waqt li huma jkunu msefrin.

Sfortunatament dan il-ka] rajnieh ise[[ f’Malta meta lA;enzija Fantasy Tours falliet waqt il-vaganzi tas-sajf li g[adda u [olqot inkonvenjent kbir g[al dawk li nqabdu barra.

Il-Parlament Ewropew [ass il-[tie;a li l-le;i]lazzjoni tal-1990 ti;i emendata biex tirrifletti r-realtajiet tal-lum, li jinkludu t-titjiriet low-cost u u]u ta’ a;enziji fuq l-internet.

Dawk li jinqabdu f’sitwazzjoni li l-a;enzija tfalli waqt il-btala tag[hom g[andhom, jekk possibbli jit[allew itemmu l-btala tag[hom u jer;g[u lura lejn darhom. Il-prezzijiet tal-vaganzi ma jistg[ux ji]diedu drastikament. L-organizzaturi ma jistg[ux ibiddlu l-[inijiet tat-titjira b’aktar minn tliet sig[at.

Dan l-abbozz ta’ li;i g[adda mill-ewwel qari i]da mistenni jkun approvat fil-mandat tal-Parlament Ewropew li jmiss.

12

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Internazzjonali

T[assib dwar is-sitwazzjoni fl-Azerbaijan

Organizzazzjonijiet internazzjonali g[all-[arsien taddrittijiet tal-bniedem esprimew it-t[assib tag[hom g[all-a;ir tal-Gvern talAzerbaijan fil-konfront talavversarji politi/i tieg[u.

Dan wara li fl-a[[ar ;ranet ]ew; politi/i ewlenin talOppo]izzjoni, Ilgar Mammadov, chairman talgrupp fl-Oppo]izzjoni REAL, u Tofig Yagublu, deputat kap tal-partit Musavat kif ukoll ;urnalist, intbag[tu g[al seba’

Osservaturi jintbag[tu l-Ukrajna

u [ames snin [abs.

Il-grupp Human Rights Watch qal li Yangblu u Mammadov jing[aqdu ma’ lista twila ta’ attivisti politi/i li kienu arrestati u mibg[uta l[abs fuq akku]i inventati millGvern f’Baku. Il-grupp Reporters Without Borders qal li dak li qed ise[[ fl-Azerbaijan kien persekuzzjoni politika.

Fl-Azerbaijan b[alissa hemm tmien ;urnalisti li qed jiskontaw pieni l-[abs min[abba xog[olhom.

Venezja indipendenti^

F’Venezja sar referendum b’ebda rbit legali li fih 89 filmija tar-residenti vvutaw favur l-indipendenza.

L-organizzaturi tar-referendum qalu li 73 fil-mija mit2.36 miljun persuna li kellhom dritt g[all-vot ivvutaw.

L-organizzaturi [adu l-ispirazzjoni g[al dan ir-referendum minn dak li qed ji;ri flIskozja kif ukoll il-Katalonja

u l-Baski fi Spanja.

Luca Zaira, il-President tarre;jun tal-Veneto u membru tal-Lega Nord, qal li r-re;jun f’dawn l-a[[ar snin tilef 85,000 impjieg. Barra minn hekk intqal li r-re;jun jag[ti 71 biljun ewro lill-Gvern /entrali f’taxxi kull sena imma hu jie[u lura 21 biljun ewro anqas f’investimenti u servizzi.

Suldat Russu bil-bandiera tal-Qawwa tal-Ba[ar Russa fuq is-sottomarin Ukren ‘Zaporozhye’ f’Sevastopol. Dan hekk kif il-militar Russu [a l-kontroll tieg[u wara li ddawwar minn bastimenti tal-gwerra Russi. Dan kien l-uniku sottomarin li kellha l-Ukrajna. (ritratt EPA)

L-Organizzazzjoni g[asSigurtà u Kooperazzjoni flEwropa (OSCE) se tibg[at osservaturi militari lejn lUkrajna fosthom dawk fixXlokk fejn f’dawn l-a[[ar ;ranet kien hemm diversi in/identi vjolenti.

Dan wara li l-Gvern Russu warrab l-o;;ezzjoni li kellu g[al dan. Imma l-100 osservaturi li mistennija jaslu minn [in g[all-ie[or filpajji], mhux mistennija jmorru l-Krimea, li issa spi//at ta[t il-kontroll tarRussja. Il-:img[a, ilPresident Russu Vladimir Putin iffirma l-li;i li biha lKrimea saret parti mirRussja. Fl-istess ;urnata li lIstati Uniti u l-Unjoni Ewropea ]iedu s-sanzjonijiet kontra r-Russja.

Is-sanzjonijiet kienu imposti kontra uffi/jali g[olja Russi u nies meqjusa qrib il-President Russu Vladimir Putin. Fil-lista hemm ukoll il-bank Russu Rossiya u min[abba f’hekk il-Visa u l-Mastercard waqfu jipprovdu s-servizzi lil dan il-bank ewlieni Russu. Dan peress li [afna uffi/jali Russi g[andhom kont mieg[u.

Sadattant l-OSCE qalet li 100 osservatur /ivili kienu se jintbag[tu lejn disa’ re;juni tal-Ukrajna g[al perjodu ta’ sitt xhur. Dan bil-possibbiltà li mag[hom ji]diedu 400 persuna o[ra.

Iz-zoni fl-Ukrajna fejn dawn se jkunu stazzjonati jinkludu Odessa, Donetsk, Dnepropetrovsk u Luhansk fejn dan l-a[[ar kien hemm inkwiet ma’ partitarji li jridu l-g[aqda mar-Russja.

I]da jidher li tista’ tfe;; polemika. Dan hekk kif Daniel Baer, l-Ambaxxatur Amerikan g[all-OSCE, qal li l-osservaturi g[andhom imorru anki fil-Krimea imma Andrei Kelin, l-Ambaxxatur Russu, qal li l-Krimea issa hi parti mir-Russja u l-mandat tal-osservaturi hu biex imorru fl-Ukrajna.

F’dawn l-a[[ar ;ranet losservaturi tal-OSCE ppruvaw diversi drabi biex imorru jibdew xog[olhom imma ma kienx hemm qbil marRussja u qatt ma t[allew jersqu lejn il-Krimea mis-suldati Russi.

Frank Walter Steinmeier, il-Ministru g[all-Affarijiet Barranin :ermani], wissa i]da li l-pre]enza tal-osservaturi ma kinetx is-soluzzjoni g[all-kri]i. Hu ]ied li dan kien biss pass biex titnaqqas it-tensjoni u jkun evitat li jintilef il-kontroll tassitwazzjoni.

13

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Internazzjonali

I]-]ew; ajruplani ?ini]i tat-tip Ilyushin Il-76 fil-ba]i tal-ajru Awstraljana ta’ Pearce f’Perth li ntbag[tu biex jg[inu fit-tfittxija tal-ajruplan Malasjan. (ritratt EPA)

Jintlem[u b/ejje/ suspettu]i fl-O/ean Indjan

Il-Gvern ?ini] ilbiera[ informa lil dak Malasjan li satelliti tieg[u kienu lem[u b/ejje/ kbar fil-ba[ar qrib ilpost fejn satellita Awstraljana ftit ;ranet ilu kienet lem[et ukoll b/ejje/ kbar.

Dan f’ib[ra mill-aktar remoti fid-dinja, madwar 2,500 kilometru minn Perth fl-Awstralja.

Ilbiera[ it-tfittxija g[al xi tra//a tal-ajruplan talMalaysia Airlines re;g[et ma [alliet ebda frott. Ajruplani militari Awstraljani, Amerikani, ?ini]i u minn New Zealand qed jittajru fizzona fejn is-satellita Awstraljana kienet lem[et b/ejje/ fil-ba[ar fit-tama li jsir mag[ruf xi [a;a.

I]da osservaturi wissew li fiz-zona hemm kurrenti qawwija [afna u l-b/ejje/ setg[u n;arru ’l bog[od [afna minn fejn intlem[u l-ewwel darba apparti li hemm il-possibbiltà li dawn g[erqu. Barra minn hekk, f’dawn l-a[[ar ;ranet kien hemm il-maltemp fiz-zona. Apparti minn hekk, l-ajruplani militari kull ma jistg[u jdumu fiz-zona hu ta’ madwar sag[tejn peress li jridu jdumu ferm aktar itiru sal-post. Dan apparti l-istress kbir fuq il-bdoti fl-isforz tag[hom li jippruvaw jaraw xi [a;a fuq il-ba[ar.

It-tfittxija qed issir f’zona li bejn wie[ed u ie[or fiha daqs id-Danimarka Fir-ritratti bis-satellita ?ini]i, hemm o;;ett mhux

It-tfittxija qed issir f’zona daqs id-Danimarka /ar ta’ madwar 22 metru bi 13-il metru u dawn intlem[u madwar 120 kilometru minn fejn ittie[ed ir-ritratt missatellita Awstraljana.

L-ajruplan fit-titjira MH370 g[eb fit-8 ta’ Marzu b’239 persuna abbord. Uffi/jali Malasjani qed jissuspettaw li l-ajruplan, fuq vja;; millMalasja lejn i/-?ina, biddel ir-rotta apposta ming[ajr [jiel g[al din ir-ra;uni.

L-a[bar mi/-?ina ng[atat minn Hishammuddin Hussein, il-Ministru tat-Trasport Malasjan, wara li ng[ata la[bar fuq bi//a karta waqt li kien qed jindirizza l-konferenza tal-a[barijiet li qed isir kull jum dwar l-a[[ar ]viluppi f’dan il-mestier.

I/-?ina hu wie[ed mis-26 pajji] li qed jg[inu fit-tfittxija. {afna minn dawk abbord kienu /ittadini ?ini]i.

Qabel il-Ministru Malasjan qal li fiz-zona kien qed jersaq /iklun li jista’ jfixkel it-tfittxija. Hu qal ukoll li fit-tag[bija tal-ajruplan ma kien hemm xejn li seta’ kkaw]a l-g[ajbien tal-ajruplan. Dan wara g[ajdut li seta’ kien hemm xi [a;a li tg[abbiet fuq l-ajruplan b[ala merkanzija li seta’ wassal g[all-g[ajbien tal-ajruplan.

14

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Internazzjonali

L-g[aqda tal-Krimea mar-Russja tqanqal mistoqsijiet kru/jali g[all-Punent

Il-mod kif ]vol;iet il-kri]i tal-Krimea m’g[andu jimla lil [add b’illu]jonijiet ]ejda li kollox g[andu jibqa’ kif inhu. Dan meta d-drama hi l-aktar wa[da sinifikanti fiz-zona tal-Ewropa u l-Atlantiku mit-tmiem talGwerra Bierda hekk kif it-tensjoni bejn il-Punent u r-Russja qed til[aq l-aktar livell akut mill-bidu tad-disg[inijiet.

Fil-fatt, l-i]viluppi allarmanti la[qu l-qofol (g[alissa) bl-iffirmar tat-trattat mill-President Russu, Vladimir Putin, u lMexxejja tal-Krimea biex ilpeni]ola ma tiffurmax aktar parti mill-Ukrajna u minflok tissie[eb mal-Federazzjoni tarRussja. Dan kollu u l-i]viluppi li jmiss jistg[u jag[tu skop u direzzjoni ;dida lill-Alleanza tan-NATO; lill-Unjoni Ewropea, lir-relazzjonijiet talIstati Uniti mal-Ewropa u anki l-politika dwar il-provvisti talener;ija.

Is-sitwazzjoni g[andha tkun evalwata minn diversi livelli u waqt li [afna mill-karattri u ddiskorsi fid-drama attwali jistg[u jkunu qed ifakkru, ftit jew wisq, fil-passat, [add mhu jistenna sempli/i ‘ripetizzjoni’ tal-famu]a Gwerra Bierda tasseklu l-ie[or.

Dan meta r-Russja mhix lUnjoni Sovjetika u l-ekonomija globalizzata tipprovdi kuntest differenti g[all-a[[ar. Intant, filwaqt li d-dinja g[adha ’l bog[od minn xi konfront armat bejn Moska u l-Punent, importanti li [add ma ji]balja filkalkoli u dan meta hemm [afna x’wie[ed jitg[allem millavvenimenti ta’ snin ilu.

Mat-tmiem tas-seklu g[oxrin, kien hemm u[ud li rrimarkaw li l-kollass tal-Unjoni Sovjetika kien ifisser ‘it-tmiem tal-istorja’. Dan il-kumment kien jimplika li kul[add, issa, sar kapitalista u li d-dinja kienet [elset mill-firda ideolo;ika kbira li damet tifniha g[al kwa]i mitt sena.

Filwaqt li dawn il-fehmiet malajr bdew jidhru b[ala prematuri, il-Punent baqa’ j[addan tamiet kbar li r-Russja – u /?ina – kellhom isiru sie[ba tieg[u fil-veru sens tal-kelma minbarra li jsiru membri ‘responsabbli’ ta’ Ordni ;dida internazzjonali.

Sadanittant, waqt li l-a;ir talawtoritajiet f’Beijing rigward lallegat dritt ‘sovran’ fl-Ib[ra tan-Nofsinhar ta/-?ina qed jinkwieta [afna mill-;irien ta/?ina dwar il-validità ta’ din itte]i, ir-Russja ma [alliet l-ebda dubju dwar x’kienu l-intenzjonijiet tag[ha wara linkursjoni fil-Krimea u rri]ultati inevitabbli ta’ din lazzjoni.

Membru tal-forzi tas-sigurtà Ukreni g[assa mal-bini tal-Parlament fi Kiev (ritratt> EPA)

Wie[ed irid jikkunsidra wkoll l-avvenimenti marbutin mal-kuntest ;eo-politiku tul issnin mindu kkrollat l-Unjoni Sovjetika fl-1991. Snin li fihom ir-Russja segwiet sensiela ta’ azzjonijiet militari min-na[a tal-Punent – fil-Balkani, fl-Iraq u fil-Libja – li indikaw ilkapa/ità tal-Potenzi, b’mod partikolari l-Istati Uniti, biex ju]aw din is-sa[[a b’mod arbitrarju u unilaterali.

U l-fatt li n-NATO kienet qed testendi l-fruntieri talinfluwenza tag[ha eqreb lejn irRussja sa[[a[ il-fehma talPresident Putin li kellu jinsisti bir-rwol ewlieni u prolifiku ta’ pajji]u fit-territorji eksSovjeti/i jekk ried li ja//erta lpresti;ju u s-sigurtà tar-Russi.

G[aldaqstant, id-difi]a talminoranzi Russi saret element partikolari ta’ din il-politika. Lewwel ‘esperiment’ se[[ waqt

il-kri]i tal-2008 mal-:or;ja – meta r-Russja, effettivament, qabdet u biddlet ]ew; bnadi tal-eksrepubblika Sovjetika f’zoni fejn jiddomina r-Russu u li jaqg[u ta[t il-protezzjoni ta’ Moska.

Dan qed jitqies b[ala ‘l-bidu’ u l-osservaturi, illum, jemmnu li l-Krimea m’g[andhiex tkun ‘l-a[[ar [olqa fil-katina’, u l[olqa partikulari tista’ tkun ukoll l-Ukrajna nnifisha. {add ma jaf x’inhuma liskopijiet ta’ Vladimir Putin g[a]-]mien li ;ej. L-azzjonijiet tieg[u, fl-a[[ar xhur, wasslu g[at-twaqqif ta’ Gvern Ukren ;did fi Kiev li jopponi bilqawwa lill-awtoritajiet f’Moska.

Sadanittant, ftit hemm dubju li r-Russja trid tasal f’punt li tkun tista’ te]er/ita l-influwenza tag[ha fuq l-Ukrajna s[i[a.

Fl-istess [in, wie[ed irid jara

jekk Moska, ’il quddiem, tnaqqarx aktar mit-territorju Ukren inkella tu]ax strate;iji o[ra inti]i biex idg[ajfu lawtoritajiet ;odda fi Kiev. Filfatt, qed jidher li l-kri]i ma spi//atx bil-vot, waqt ir-referendum fil-Krimea, fejn ing[ad li mas-97 fil-mija tar-residenti vvutaw biex jing[aqdu marRussja. Dan meta d-destin talUkrajna jista’ jwassal ukoll g[al snin ta’ di]gwid konsistenti bejn Moska u l-Punent.

L-implikazzjonijiet ta’ din issitwazzjoni huma konsiderevoli u je]istu d-differenzi bejn listati tal-Unjoni Ewropea fuq ba]i ta’ storja (tal-pajji]i rispettivi) u r-Russja u l-lokalità ta’ xi pajji]i (il-Polonja, il-Latvja, l-Estonja, il-Litwanja, ilBulgarija u r-Rumanija) li qabel l-1991 kienu jaqg[u ta[t linfluwenza ta’ dik li kienet lUnjoni Sovjetika.

Mill-banda l-o[ra, il-kri]i talKrimea u tal-Ukrajna kapa/i sservi ta’ stimolu g[an-NATO, anki jekk wie[ed irid jara kemm il-membri tal-Alleanza jistg[u jg[addu mill-kliem g[all-fatti u j]idu l-kapa/itajiet g[ad-difi]a.

U[ud mill-akbar domandi jikkon/ernaw lill-Istati Uniti, meta l-kri]i tal-Krimea tenfasizza u fl-istess [in tiddefinixxi r-rwol /entrali ta’ Washington fis-sigurtà tal-Ewropa. Dan waqt li l-ajruplani militari talIstati Uniti, fil-pre]ent, qed imexxu l-missjonijiet tassorveljanza tan-NATO firre;jun Baltiku, b’aktar minn dawn l-ajruplani jintbag[tu filPolonja.

L-Istati Uniti trid ukoll tikkonfronta l-isfidi fil-qasam diplomatiku, u [afna analisti u g[al pa;na 15

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

15

Internazzjonali

?irkustanzi delikati minn pa;na 14

osservaturi jkunu jridu jevalwaw mill-;did in-numru sinifikanti tal-aspetti tar-relazzjoni mar-Russja. Aspetti li jvarjaw mill-mod kif Washington (ta[t il-Gvern pre/edenti tal-President George W. Bush) naqas milli jirrea;;ixxi bil-qawwa g[allkri]i tal-2008 fil-:or;ja salisforzi falluti tal-President Barack Obama biex ‘ja;;orna’ r-relazzjonijiet ma’ Moska.

Minbarra dan, Washington jibqa’ konxju li t-tensjoni marRussja kapa/i t[alli l-implikazzjonijiet madwar l-ispettru talattivitajiet u l-impenji internazzjonali li jinkludu pro;etti tanNazzjonijiet Uniti, il-monitera;; tal-[idma nukleari fl-Iran u r-reazzjonijiet g[all-kri]i fisSirja.

L-impatt ekonomiku tal-kri]i jista’ wkoll ji]vol;i f’wie[ed sinifikanti u jeffettwa wkoll ilmod kif jevolvi fix-xhur li ;ejjin, filwaqt li s-sanzjonijiet ekonomi/i tal-Punent qed jitqiesu b[ala fattur importanti.

Il-problema, f’dan il-ka], hi li r-Russja wkoll g[andha l-karti x’tilg[ab, g[aliex filwaqt li tista’ ssir il-[sara lill-ekonomija Russa, is-sistema ekonomika globali aktar mifruxa g[andha tbati l-effetti negattivi ta’ din issitwazzjoni. Il-politi/i Amerikani u Ewropej jafu li dan hu minnu u li x’aktarx iridu jkunu lesti j[allsu l-prezz ta’ kull azzjoni li tmur lil hinn mill-kliem fierag[.

Intant, mhux esklu] – u b[alma innota s-Segretarju Britanniku g[all-Affarijiet Barranin, William Hague – li lEwropej jistg[u jinsistu aktar bil-mi]uri li jnaqqsu d-dipendenza tag[hom fuq il-provvisti tal-gass mir-Russja.

Il-prospett ta’ spinta flesportazzjoni mill-Istati Uniti kapa/i jkun importanti f’dan ilkuntest, i]da wie[ed irid jiftakar li politika b[al din ma sservix g[al ]mien twil. G[alissa, ir-Russja u l-Ewropa jridu jkomplu jiffurmaw ‘i]-]ew;t u/u[‘ tal-kwistjoni dwar lener;ija fejn kull taqlib fis-settur u lil hinn minnu g[andu jfisser ri]ultati negattivi g[al kull min hu involut.

F’dawn i/-/irkostanzi delikati hemm [afna x’jista’ jintilef. Issistema internazzjonali qed tiffa//ja t-the]]i] b’implikazzjonijiet li jmorru lil hinn millambitu tar-Russja u l-madwar.

U forsi g[all-aktar darba mill-1991 ’l hawn jista’ jirranka l-prospett ta’ relazzjoni aktar ‘bierda u antagonista’ bejn ilPunent u r-Russja, sal-punt fejn il-;enerazzjonijiet il-;odda jibdew ja//ettaw sitwazzjoni b[al din b[ala normali.

Protesta kontra s-sitwazzjoni fil-Krimea quddiem l-Ambaxxata Russa f’Lisbona. (ritratt EPA)

16

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

:img[a bir-ritatti

Erba’ [addiema we;;g[u, u wie[ed minnhom kien fil-periklu tal-mewt, wara in/ident li se[[ fit-tinda tal-MFCC hekk kif struttura li tag[mel parti mit-tinda waqg[et g[al fuq il-palk li se jintu]a g[ar-rock opera ‘:ensna’.

Tfajla ta’ 15-il sena tilfet [ajjitha wara li waqg[et g[oli ta’ tmien sulari mill-irdum ta’ {ad-Dingli. Mat-tfajla nstab ukoll ]ag[]ug[ li kellu jittie[ed l-isptar g[all-kura.

}ag[]ug[a ta’ 19-il sena mix-Xewkija ttajret fl-in[awi ta’ Bieb il-Bombi minn vettura li fiha kien hemm il-Ministru tal-Finanzi Edward Scicluna. I]-]ag[]ug[a ng[atat l-ewwel g[ajnuna mill-Ministru tas-Sa[[a Godfrey Farrugia li nzerta kien g[addej mill-istess triq.

Nicholas Grech ta’ 37 sena mill-Mosta, in;inier mal-Enemalta, wie;eb mhux [ati meta tressaq il-Qorti akku]at bi krudeltà tal-annimali b’atti makabri

Il-Prim Ministru tal-Ukrajna Arseniy Yatsenyuk u l-President tal-Kunsill tal-Unjoni Ewropea Herman van Rompuy wara l-iffirmar tad-dokumenti ta’ Ftehim ta’ Asso/jazzjoni fi Brussel. Jidhru wkoll g[add ta’ mexxejja ta’ pajji]i msie[ba fl-UE.

L-awtoritajiet Taljani salvaw mal-2,128 immigrant fi 48 sieg[a. Fost l-immigranti nstab wie[ed mejjet. F’Malta kienu salvati mad-90 immigrant.

L-awtoritajiet Awstraljani identifikaw debris identifikat mis-satellita, suspettat li kien parti mill-ajruplan tal-linja nazzjonali tal-ajru tal-Malasja.

L-awtoritajiet Fran/i]i qed jie[du mi]uri fil-belt kapitali Fran/i]a, Pari;i, min[abba rati allarmanti ta’ tni;;is fl-arja.

17

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Editorjal

Xi ntqal dil-;img[a “Opposition vows to ‘give a voice’ to the unemployed.”

Simon Busuttil, Kap tal-Oppo]izzjoni, The Times of Malta, 17 ta’ Marzu

“A government backbencher is showing unmistakable signs of unrest, breaking our more than one opportunity.”

Lino Spiteri, eks Ministru Laburista, The Times of Malta, 17 ta’ Marzu

“Hu fatt li fl-Uffi//ju talKummissjoni Elettorali bdew jing[ataw it-trasferimenti fejn ;ew trasferiti g[add ta’ persuni li ilhom ja[dmu [afna hemm. Dawn il-persuni ;ew sostitwiti b’persuni li g[andhom simpatiji lejn il-Partit Laburista.

Inwissi lill-Gvern u lill-Kummissjoni Elettorali Prin/ipali. B[ala Oppo]izzjoni mhux se n[allu li jsir filKummissjoni Elettorali, l-istess kif ;ara fil-Korp tal-Pulizija u fl-Armata.”

Beppe Fenech Adami, Vi/i Kap PN g[all-{idma fil-Partit, l-orizzont, 18 ta’ Marzu

“Il-Prim Ministru Muscat ma jistax jibqa’ sieket quddiem l-a[bar li lBrigadier u d-Deputat Kmandant tal-Forzi Armati g[adhom ming[ajr security clearance me[tie; g[allkariga tag[hom. (Dan meta f’Settembru tal-2013, il-Ministru

Manuel Mallia kien qal li kienet [ar;et is-security clearance) Il-Partit Nazzjonalista, In-Nazzjon, 19 ta’ Marzu

“EU veto creates antagonisms.”

Eddie Fenech Adami, President Emeritu u eks Prim Ministru, The Times of Malta, 19 ta’ Marzu, 2014 “The Labour government still has to work on its promise of meritocracy.”

Marlene Farrugia, Deputata Laburista, The Malta Independent, 19 ta’ Marzu

“L-eks Ambaxxatri/i Russa g[al Malta Valentina Matviyenko, li tliet xhur ilu ng[atat il-medalja g[allOrdni Nazzjonali tal-Mertu, spi//at fil-lista ta’ dawk bl-assi ffri]ati mill-Unjoni Ewropea u mill-Istati Uniti. Hija g[andha impo]izzjoni fuq is-safar.”

l-orizzont, 19 ta’ Marzu

“Riots inquiry report won’t prevent repeat.”

Is-Servizz g[ar-Refu;jati tal-:i]witi, The Times of Malta, 20 ta’ Marzu

“The antagonistic interpretations on whether full, or part-privatization of Enemalta will take place cannot conceal a basic fact: that the main facilities producing energy will be privatized. This will mean that the State will only control the distribution aspect of Enemalta, rendering the country dependent on energy oligarchs.”

Michael Briguglio, maltatoday.com.mt, 20 ta’ Marzu

“Enemalta workers to be absorbed

by Shangai Electric Power… could end up working overseas in Chinese plants… each worker may lose up to 10,000 euro in allowances annually.”

The Malta Independent, 21 ta’ Marzu

Ja[seb g[al ;ildu qabel tar-residenti G[eluq l-ewwel sena ta’ Gvern Laburista nzerta fi ]mien meta l-pajji] g[addej minn kontroversja o[ra kbira – dik li l-Gvern ta’ Muscat qieg[ed isabbat saqajh u jkompli jirrombla minn fuq kul[add, din id-darba b’de/i]joni li jrid jankra bastiment b’tag[bija gass f’nofs il-bajja ta’ Marsaxlokk.

L-g[a]la hi /ara Il-kwistjoni mhix it-tanker bit-tag[bija gass. Il-kwistjoni hi fejn se jitpo;;a dan it-tanker. L-g[a]la hi /ara daqs ilkristall – id-de/i]joni tal-Prim Ministru Joseph Muscat li jpo;;i dan it-tanker fil-bajja biex ma jonfoqx iktar flus u jil[aq il-mira ta’ ]mien li stabbilixxa qabel l-elezzjoni biex ilesti l-pro;ett kontra l-appelli u l-proposti tal-esperti u lg[aqdiet ambjentali u o[rajn b[al tas-sajjieda, li l-bastiment ji;i ankrat ’il barra mill-bajja u l-port ta’ Marsaxlokk. Dan biex ikun evitat kwalunkwe periklu li jista’ jinqala’ fil-bokka tal-port u tal-bajja, biex ikun hemm tassew il-[arsien tas-sa[[a u s-sigurtà tar-residenti tal-in[awi, tas-sajjieda kif ukoll biex ma jkunux imxekkla operaturi o[ra inklu] il-power station innifisha u l-Port {ieles, fost o[rajn, li ekonomikament huma dispensabbli g[all-pajji].

Gvern li ma jridx jisma’!

Il-Prim Ministru Joseph Muscat rabat dan il-pro;ett malfutur politiku tieg[u. Kien qal li jirri]enja jekk ma jlestihx fi ]mien sentejn. U allura g[alhekk il-Prim Ministru Muscat qieg[ed jirrombla, bla ma jisma’ l-appelli talesperti u bla ma jag[ti widen g[all-karba tar-residenti u tas-sajjieda tan-na[a t’isfel ta’ Malta. Mhux ta’ b’xejn li rresidenti f’ittra li bag[tu lill-Prim Ministru qalulu li qed i[ossuhom “traduti u u]ati” waqt li s-sajjieda Xlukkajri qalulu li qed jag[mel “fro;a”.

Qabel l-elezzjoni, Muscat ippre]enta lilu nnifsu ta’ [aruf lill-elettorat ta’ Marsaxlokk u Bir]ebbu;a. Illum, sena wara l-elezzjoni po;;a lill-elettorat “il-[aruf tassagrifi//ju” kif qalulu sew ir-residenti Xlukkajri fl-ittra li bag[tulu. G[ax is-sitwazzjoni li jinsab fiha l-Prim Ministru tinftiehem sew. Muscat jidher li jrid ja[seb g[al ;ildu, qabel ma ja[seb g[as-sa[[a u s-sigurtà tar-residenti ta’ Marsaxlokk u Bir]ebbu;a.

Jag[mel kollox bil-maqlub Anki f’din il-kwistjoni, il-Prim Ministru Muscat qieg[ed jag[mel kollox bil-maqlub. L-ewwel ifattarha, imbag[ad naraw! Karatteristika tal-Gvern Laburista f’din l-ewwel sena tieg[u li ddominat de/i]jonijiet ewlenin li [a.

U dwar din il-kwistjoni ng[ata twiddiba tajba gimg[a ilu minn deputat Laburista tieg[u stess – Marlene Farrugia,

eletta minn lokalitajiet fosthom Marsaxlokk u Bir]ebbu;a li g[a]let li tkun tassew il-vu/i tar-residenti kif qed tkun l-Oppo]izzjoni Nazzjonalista.

Marlene Farrugia waqt li ddikjarat li fil-programm elettorali tal-Partit Laburista ma ssib imkien li se jitpo;;a tanker fil-bajja ta’ Marsaxlokk, qalet lill-Gvern ta’ Muscat li “t-tanker, jekk ma ng[addux ming[ajru sakemm isir ilpipeline, nag[mluh barra l-port ta’ Marsaxlokk, mhux ta[t [alq ix-Xlukkajri.”

{abi u nuqqas ta’ trasparenza Pro;ett ta’ din in-natura u ta’ dan il-kobor, il-Gvern Laburista qieg[ed jippre]entah nofs le[ja, b’rapporti mistura u o[rajn nofs lej[a. Sa[ansitra hemm rapporti li suppost saru, b[al dak li janalizza l-impatt marittimu, i]da li baqg[u ma sarux g[ax f’dan l-istadju hekk jaqbel g[al min irid isalva l-;ilda politika tieg[u.

Dan il-[abi kien rifless ukoll aktar kmieni din il-;img[a meta n-na[a tal-Gvern opponiet g[at-talba talOppo]izzjoni Nazzjonalista biex il-Kumitat Parlamentari ppresedut mid-Deputat Laburista Marlene Farrugia jiddiskuti dan il-pro;ett fejn ikunu mistiedna l-esperti [alli jkunu jistg[u jwie;bu g[all-mistoqsijiet u l-inkwiet li qeg[din isemmu li g[andhom ir-residenti.

Traduti mil-Labour

Aktar tard dalg[odu, il-Partit Nazzjonalista se jkun qieg[ed jorganizza attività fil-pjazza ta’ Marsaxlokk b’turija ta’ solidarjetà mal-poplu tan-Nofsinhar ta’ Malta, partikolarment ir-residenti ta’ Marsaxlokk u Bir]ebbu;a.

Il-PN hu l-le[en tag[hom. Residenti li f’anqas minn sena sfaw abbandunati mill-Prim Ministru Muscat u mill-Gvern tieg[u. G[ax g[al-Labour, l-interessi tieg[u ji;u l-ewwel… fl-Oppo]izzjoni li “ju]a” n-nies biex jirba[ l-elezzjoni, u fil-Gvern “jittradixxi” lin-nies basta jsalva hu.

media.link communications, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà 1450 Korrispondenza> mument@media.link.com.mt Editur> Roderick Agius, tel. 25965263 • email> roderick.agius@media.link.com.mt Reklamar> advertising@media.link.com.mt Stampata> Progress Press, l-Imrie[el

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

18

Opinjoni

Frar 1975 – Il-Gvern ja[taf ix-xandir (2) Er;ajna b’Kunsill ta’ Emer;enza Jumejn wara li l-impjegati tar-Rediffusion Group of

Michael Falzon Opinjonist

Minflok ma rawwem ;enerazzjoni So/jalista, l-abbu] fix-xandir serva biex ir-re;im Mintoffjan jinqata’ aktar mill-poplu u b[ala reazzjoni trawmet ;enerazzjoni ta’ Maltin li akkost ta’ kollox ma jaslu qatt biex jivvutaw lill-partit ta’ Mintoff

Companies bdew ixandru minn jeddhom u ming[ajr li/enzja, fil-Parlament ing[ata avvi] ta’ mozzjoni biex jitressaq l-ewwel qari ta’ Abbozz ta’ Li;i “biex jipprovdi temporanjament g[attwaqqif ta’ Kunsill ta’ Emer;enza biex imexxi u jkompli nnegozju jew parti minn negozju ta’ Rediffusion (Malta) Ltd u ta’ The Malta Television Service Ltd u biex tipprovdi g[al [wejje; o[ra li g[andhom x’jaqsmu ma’ jew li huma in/identali g[all-iskop fuq imsemmi.”

Is-soluzzjoni g[all-problema – ma[luqa mill-GWU bi ftehim mal-gvern – kienet it-twaqqif bil-li;i ta’ Kunsill ta’ Emer;enza li jie[u [sieb l-operat tan-negozju ming[ajr ma jkun il-proprjetarju tieg[u. Din kienet trovatura tal-Avukat tal-Gvern, Edgar Mizzi li kien di;à u]aha fil-ka] tat-Tarzna fi ]mien Gvern Nazzjonalista u fil-ka] tan-National Bank of Malta. B’din taxxandir, Edgar Mizzi kien g[amel hat trick uniku. G[al Mintoff, kien biss ka] ta’ l’appetito vien mangiando!

L-g[ada li kien approvat l-ewwel qari tal-li;i, il-Gvern ippropona mozzjoni ta’ giljottina biex il-li;i tg[addi f’seduta wa[da.

Il-mozzjoni kienet tg[id li aktar minn stadju wie[ed tal-li;i jkun jista’ jittie[ed fl-istess seduta tal-Parlament, li ddiskussjoni fuq it-Tieni Qari tieqaf wara sag[tejn, li ddiskussjoni fil-Kumitat ma ti[ux aktar minn sieg[a u nofs, li tTielet Qari jkun jista’ jittie[ed fl-istess seduta u li jekk il-Kamra jew il-Kumitat ikunu g[adhom qed jiltaqg[u wara d-9 p.m., il[in tal-a;;ornament ma jitte[idx.

F’daqqa wa[da l-gvern kien mg[a;;el! Fil-Parlament, Mintoff i;;ustifika din l-g[a;la billi qal li l-Gvern ma riedx li lQrati jmorru kontra l-[addiema jew li ji;u akku]ati li qed jiksru l-li;ijiet. Infatti l-ksur tal-li;i li sar waqt dan is-sit-in kien ‘sanzjonat’ permezz ta’ din il-li;i! Mintoff kien jaf li kien hemm ksur tal-li;i u ried jitfa’ kollox ta[t it-tapit.

Emenda ta’ Fenech Adami Waqt id-diskussjoni ta’ din il-li;i, in-na[a tal-Gvern ivvutat

kontra emenda li g[amel Eddie Fenech Adami li biha kien ikun hemm garanzija li ma jitnaqqsux is-salarji tal-[addiema tarRediffusion. B’din il-li;i, il-Kunsill ta’ Emer;enza kellu sa[ansitra d-dritt li jke//i mill-impjieg lil kull [addiem skont ma jidhirlu, anki jekk ma jkunx hemm kaw]a ;usta – dritt li filfatt intu]a fil-ka] ta’ numru ta’ [addiema, fosthom Harold Scorey li kien il-Kap tat-Taqsima tal-A[barijiet. Impjegati o[ra li tke//ew ming[ajr ;ustifikazzjoni kienu Harold Baker, kap tal-in;iniera tar-radio, Joe Spiteri, kap tal-in;iniera tattelevi]joni, Joe Soler, kap tat-televi]joni u John Manduca, idDirettur Mani;erjali.

Ma setax ikun aktar /ar li l-;lieda tal-GWU dwar it-terminal benefits kienet biss prestest biex il-Gvern ikollu l-opportunità ja[taf ix-xandir f’idejh, pro/ess li fih id-drittijiet tal-[addiema ma kienu ta’ ebda prijorità. {afna aktar tard, intla[aq ftehim mas-sidien g[at-trasferiment tal-kumpanija lill-Gvern u l-[addiema baqg[u qatt ma [adu tterminal benefits li suppost kienu qed ji;;ieldu g[alihom. Filktieb tieg[u ‘Flavour of the Mintoff Era’, John Manduca – li dak i]-]mien kien Direttur Mani;erjali tar-Rediffusion Group of Companies – jg[id li fil-bidu Mintoff sostna li ladarba ]-]ew; kumpaniji kienu ‘l-id mo[bija tal-gvern Ingli]’ hu ma kienx i[ossu obbligat li jag[tihom kumpens. Imbag[ad tahom offerta ‘finali’ ta’ Lm100,000 g[al proprjetà u l-assi kollha talkumpaniji. Meta l-kumpaniji tawh x’jifhem li kienu lesti jift[u kaw]a biex il-kumpens ikun stabbilit mill-Qorti, sar il-ftehim li

bih il-Gvern Malti [allashom nofs miljun lira b[ala kumpens – somma li, skont Manduca, kienet xorta anqas mill-valur tal-assi trasferiti lill-gvern.

Eventwalment twaqqfet il-Korporazzjoni Telemalta li fiha kienu inkorporati d-dipartiment tat-telefown, l-operat talkumpanija tat-telegrafu, Cable & Wireless li kienet ;iet nazzjonalizzata kif ukoll l-operat tal-grupp tar-Rediffusion.

Dan il-pass ta l-opportunità lil min [a t-tmexxija f’idejh biex jag[ti trasferimenti ta’ impegati minn max-xandir g[al sezzjonijiet o[ra tal-Korporazzjoni Telemalta. B[al fil-ka] ta’ transfers o[ra li ng[ataw internament fis-sezzjoni tax-xandir, dawn saru min[abba l-perswa]joni politika tal-persuni kon/ernati u mhux ‘g[all-esi;enzi tas-servizz’.

Dan l-abbu] donnu li ftit g[amel impatt fost il-pubbliku, forsi g[ax it-transfers g[al ra;unijet li m’g[andhomx x’jaqsmu malb]onnijiet tal-azjenda – x’aktarx g[al ra;unijiet politi/i – kienu saru [a;a ta’ kuljum ta[t il-Gvern Mintoffjan. Sal-lum, fis-settur pubbliku kull min jing[ata transfer jakku]a lil min tahulu b’vendikazzjoni irrispettivamnet jekk dan ikunx il-ka] verament. L-idea li transfer hu sinonimu ma’ vendikazzjoni hi parti mill-wirt li [allielna Mintoff u li l-pajji] donnu g[adu ma jistax ifarfarha mill-psike nazzjonali tieg[u.

Il-profezija tal-;enerazzjoni So/jalista Il-korporazzjoni Telemalta assumiet l-obbligi li l-kumpaniji tar-Rediffusion kellhom mal-Awtortità tax-Xandir. Minn meta x-xandir sar parti minn dik il-Korporazzjoni beda jkollna ]bilan/ politiku kontinwu fix-xandir, bil-Ministru Wistin Abela jifta[ar li x-xandir nazzjonalizzat se jservi biex tikber ;enerazzjoni So/jalista.

L-iskop ulterjuri g[aliex il-Gvern kien [ataf ix-xandir jidher /ar mir-rapport annwali tal-MLP g[as-sena 1975 li fih wie[ed kien isib din ir-referenza g[ax-xandir: “Il-Partit tag[na re;a’ g[amel u]u tajjeb ferm mix-xandir fuq Radju Malta, rediffusion u t-television. Dan il-mezz ta’ komunikazzjoni flimkien ma’ mezzi o[ra b[al ;urnali bla dubju ta’ xejn kompla g[en [afna fit-tixrid tat-twemmin Laburista ma’ kull rokna ta’ Malta u G[awdex. Dawn il-mezzi kollha ta’ komunikazzjoni kienu strument qawwi ta’ propaganda g[all-[idma bla qies li qed iwettaq il-Gvern Laburista.” Lanqas st[aw jg[iduha u jpin;u l-abbu] tax-xandir b[ala xi [a;a po]ittiva!

Fil-bidu, Joe Avellino li qabel kien Manager u Direttur tasservizz tar-Rediffusion kien appuntat Chairman tal-Kunsill ta’ Amminstrazzjoni, imbag[ad General Manager tas-sezzjoni taxxandir tat-TeleMalta. Wara l-mewt ta’ Avellino floku n[atar Toni Pellegrini. Il-kontroll tar-re;im fuq ix-xandir li kien igawdi monopolju sar assolut. G[all-Partit Nazzjonalista flOppo]izzjoni kien infeta[ front ;did fit-taqbida g[all-[arsien tad-drittijiet demokrati/i li jassiguraw il-libertà. Bi]]ejjed ng[id li fi ]mien sena sa Marzu 1976, biex l-PN ing[ata d-dritt ta’ twe;iba g[al erba’ xandiriet Ministerjali kellu jmur il-Qorti erba’ darbiet.

Fi Frar 1975 ftit kont nobsor li fi ftit xhur kelli nin[atar Segretarju Informazzjoni tal-Partit Nazzjonalista responsabbli fost affarijiet o[ra g[ar-relazzjonijiet tal-PN ma’ Xandir Malta, bi//a xog[ol li kienet iebsa, i]da g[al qalbi [afna.

Minflok ma rawwem ;enerazzjoni So/jalista, l-abbu] fixxandir serva biex ir-re;im Mintoffjan jinqata’ aktar mill-poplu u b[ala reazzjoni trawmet ;enerazzjoni ta’ Maltin li akkost ta’ kollox ma jaslu qatt biex jivvutaw lill-partit ta’ Mintoff.

Il-bniedem jipproponi u Alla jiddisponi.

Ma setax ikun aktar /ar li l-;lieda tal-GWU dwar it-terminal benefits g[all-[addiema kienet biss prestest biex il-Gvern ikollu l-opportunità ja[taf ix-xandir f’idejh, pro/ess li fih id-drittijiet tal-[addiema ma kienu ta’ ebda prijorità

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

19

Opinjoni

It-twe;iba tal-Ewropa g[all-;lieda kontra l-frodi fis-settur tal-ikel: sena wara Tonio Borg Kummissarju tal-UE g[as-Sa[[a

Jista’ jkun li l-attakk fuq il-fidu/ja tal-konsumaturi mill-frodi fis-settur tal-ikel tas-sena l-o[ra ma jkunx l-a[[ar wie[ed tax-xorta tieg[u, i]da minn dak i]-]mien ’l hawn g[amilnieha ferm aktar diffi/li g[al dawk li jwettqu l-frodi li jirrepetu reati b[al dawn.

Madwar sena ilu, l-iskandlu tal-la[am ta]-]wiemel ing[ata prominenza fl-a[barijiet fl-Ewropa u lil hinn minnha.

L-istorja li l-la[am ta]-]wiemel kien qed jinbieg[ b[ala /anga wriet in-natura kumplessa tal-katina globalizzata tal-provvista tal-ikel tag[na. Hi wriet ukoll li dawk li jwettqu l-frodi kienu qed jie[du vanta;; mid-dg[ufijiet tas-sistema kemm g[ad-detriment tan-negozji le;ittimi kif ukoll g[ad-detriment tal-konsumaturi. Min[abba f’hekk, il-fidu/ja u l-kunfidenza tal-konsumaturi fl-industrija tal-ippro/essar tal-ikel naqsu g[all-iktar livelli baxxi tag[hom fl-istorja.

Min[abba l-fatt li l-iskandlu effettwa lill-Ewropa kollha, il-Kummissjoni Ewropea u l-awtoritajiet nazzjonali g[assigurtà tal-ikel u]aw is-Sistema Ewropea ta’ Twissija Bikrija g[all-Ikel u l-G[alf (RASFF) biex jiskambjaw malajr l-informazzjoni dwar ir-ri]ultati tat-testijiet u dwar l-investigazzjonijiet li kienu g[addejjin, minkejja li din is-sistema ma kinitx ma[suba g[al ka]i ta’ frodi. L-awtoritajiet pubbli/i u l-operaturi tal-ikel ;ew mobilizzati biex tinkiseb stampa iktar /ara tal-problema u biex jinstab minn fejn beda l-frodi transkonfinali. Malajr ;ie stabbilit li ma kien hemm l-ebda riskju g[as-sigurtà tal-prodotti. Madankollu, l-iskala kbira tal-frodi wriet il-limitazzjonijiet tal-istrumenti ta’ nfurzar li g[andhom g[ad-dispo]izzjoni tag[hom l-awtoritajiet pubbli/i. Malajr deher li theddid fuq skala kbira b[al dan g[all-katina talprovvista alimentari je[tie; li ji;i indirizzat fil-livell tal-UE u mhux fil-livell tal-istati membri biss.

Il-Kummissjoni rrea;ixxiet malajr u f’Marzu tal-2013 nediet Pjan ta’ Azzjoni1 li fih ;ew elenkati serje ta’ mi]uri li kellhom ji;u implimentati tul medda qasira, medja u twila ta’ ]mien, biex ji;u indirizzati n-nuqqasijiet li ;ew identifikati fil-katina tal-provvista alimentari tal-Ewropa u biex ti;i mi;;ielda l-frodi fis-settur tal-ikel.

B[ala l-ewwel azzjoni immedjata tag[ha, fil-bidu ta’ Marzu tal-2013 il-Kummissjoni, flimkien mal-istati membri, nediet testijiet ikkoordinati fl-UE kollha g[ad-DNA talla[am ta]-]wiemel u g[as-sustanza pprojbita ‘fenilbutazon’.

Ir-ri]ultati li ;ew ippubblikati f’nofs April tal-2013 urew li, mill-prodotti ppro/essati ta/-/anga li ;ew ittestjati, inqas minn 5 % kien fihom DNA ta]-]wiemel u li madwar 0.6 % biss tal-karkassi ta]-]wiemel kienu kkontaminati b’din issustanza.

Kwa]i sena wara dan il-ka], xi nkiseb?

1. Ir-ri]orsi n;abru flimkien biex jitwettqu monitora;;, spezzjonijiet u ttestjar ikkoordinati ta’ ka]i ta’ suspett ta’ frodi fis-settur tal-ikel. Il-le;i]lazzjoni tal-UE qed ti;i mfassla mill-;did biex l-istati membri tal-UE jwettqu spezzjonijiet u testijiet fl-UE kollha fuq talba tal-Kummissjoni. . Il-kole;i]laturi, ji;ifieri l-Parlament Ewropew u l-istati membri, tressqitilhom proposta g[al le;i]lazzjoni tal-UE dwar il-kontrolli u l-pieni finanzjarji biex ji;i ]gurat li dawn il-pieni jkunu tal-inqas daqs il-qlig[ frodulenti li l-kriminali kieku jistennew li jag[mlu, min[abba li huma biss sanzjonijiet finanzjarji disswa]ivi li jistg[u jipprevjenu l-frodi fis-settur tal-ikel. . Qed titrawwem kooperazzjoni aktar mill-qrib bejn dawk 2

3

li huma involuti fil-;lieda kontra l-frodi transkonfinali fis-settur tal-ikel. Wa[da mill-azzjonijiet ewlenin kienet it-twaqqif ta’ ‘Netwerk Ewropew Kontra l-Frodi fis-Settur tal-Ikel’ biex ji;i ]gurat trattament aktar effi/jenti ta’ ka]i fejn ikun hemm suspett ta’ frodi fis-settur tal-ikel ta’ natura transkonfinali. In-Netwerk in[oloq f’Lulju tal-2013 u huwa mag[mul minn esperti mit-28 pajji] tal-UE, flimkien man-Norve;ja, l-I]landa u Lichtenstein, u huwa mmexxi mill-Kummissjoni. Dan di;à qed jittratta madwar 20 ka] ta’ frodi transkonfinali fis-settur tal-ikel. Dawn il-ka]i jinkludu l-importazzjoni ta’ ;ulepp minn pajji] li mhux membru talUE biex jinbieg[ b[ala g[asel fl-UE, i]-]ieda ta’ ilma malfrott tal-ba[ar iffri]at biex ji]died il-pi] tieg[u u l-indikazzjoni falza tal-ori;ini ta’ frott tal-ba[ar. L-esperti tas-sigurtà tal-ikel u l-esperti ;udizzjarji se jibbenefikaw ukoll minn sessjonijiet spe/jalizzati ta’ ta[ri; dwar tekniki ;odda ta’ investigazzjoni u kontroll applikati g[all-frodi fis-settur tal-ikel, offruti fi [dan il-qafas tat-ta[ri; tal-UE msejja[ ‘Ta[ri; Imtejjeb g[al I]jed Sigurtà fl-Ikel’. . Pass ie[or importanti se jkun li jintla[aq qbil dwar irregoli riveduti mmirati lejn it-tis[i[ tal-identifikazzjoni ta]]wiemel, u li tittejjeb it-tra//abbiltà tar-residenza tag[hom.

Fil-kuntest ta’ dan l-abbozz le;i]lattiv, l-istati membri tal-UE se jwaqqfu ba]i /entrali tad-data li fiha l-entitajiet li jo[or;u l-passaporti se jda[[lu d-dettalji ta’ identifikazzjoni.

L-introduzzjoni ta’ iktar elementi ta’ sigurtà fil-passaporti ta]-]wiemel g[andha tag[milha iktar diffi/li li wie[ed jibdilhom b’mod qarrieqi.

B[ala konklu]joni, ta’ min jiftakar li l-bi//a l-kbira tannegozji tal-ikel huma le;ittimi u j[arsu sewwa l-li;ijiet.

Madankollu, jekk irridu n]ommu l-og[la livell possibbli ta’ [arsien tal-interessi tal-konsumaturi, irridu nibag[tu messa;; /ar li a[na b’sa[[itna biss daqs l-aktar [olqa dg[ajfa filkatina tal-ikel tag[na u li qed na[dmu mal-imsie[ba kollha tag[na biex ni]guraw li kul[add jerfa’ r-responsabbiltà tieg[u biex jitran;aw in-nuqqasijiet kollha e]istenti.

F’kollaborazzjoni mal-atturi kollha involuti, mal-istituzzjonijiet tal-UE, mal-awtoritajiet ta’ kontroll tal-istati membri u mal-partijiet interessati, b’xog[olna g[amilna passi kbar ’il quddiem biex ni]guraw li n-nuqqasijiet li ;ew identifikati ji;u solvuti b’mod effettiv. Ippermettuli nenfasizza li x’aktarx li l-katina tal-ikel tal-UE hija l-iktar wa[da sigura fiddinja u li kwalunkwe o;;ett tal-ikel jista’ ji;i ttra//at u mne[[i mis-suq f’[in ta’ ftit sig[at minn meta tin[are; twissija dwaru.

Jista’ jkun li l-attakk fuq il-fidu/ja tal-konsumaturi millfrodi fis-settur tal-ikel tas-sena l-o[ra ma jkunx l-a[[ar wie[ed tax-xorta tieg[u, i]da minn dak i]-]mien ’l hawn g[amilnieha ferm aktar diffi/li g[al dawk li jwettqu l-frodi li jirrepetu reati b[al dawn. Il-konsumaturi kienu x-xhieda ta’ twe;iba pan-Ewropea trasparenti g[alkollox li kienet rapida, komprensiva u effettiva. Sena wara, m’g[andniex g[alfejn niddubitaw li l-fidu/ja tal-konsumaturi fis-sistema tas-sigurtà tal-ikel g[andha tkun og[la milli kienet qabel.

4

http://ec.europa.eu/food/food/horsemeat/plan_en.htm.

20

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Kif a[na u kif konna Carm Mifsud Bonnici Kelliem tal-Oppo]izzjoni g[all-Affarijiet Barranin

Fl-abbandun ta’ strate;ija so/jo-ekonomika g[andna llum nistaqsu lilna nfusna fejn a[na, fejn konna u fejn g[andna nkunu

1. G[addew di;à 12-il xahar minn din il-le;i]latura.

Minnhom nistg[u nikkonkludu biss dak li ;arrabna. M’hemm ebda garanzija jew linja /ara g[all-futur. Anzi dan il-Gvern deher /ar li sab lilu nnifsu f’diversi tbatijiet. De/i]jonijiet li kellhom jittie[du malajr, ma tte[dux, o[rajn li ma kellhomx jittie[du saru ]baljatament, diversi o[ra baqg[u mwa[[la flixkafef mentali ta’ amministrazzjoni li mhix funzjonali bi]]ejjed. Il-bidliet qawwija saru b’rapidità li flok /aqilqu sabu lilhom infushom b[ala impediment, ostaklu g[al dak li attwalment riedu jwettqu.

2. Din l-amministrazzjoni fil-;iri bla sens tag[ha g[a]let li tne[[i diversi persuni ta’ esperjenza minn po]izzjonijiet determinati fi/-/ivil. Funzjonijiet istituzzjonali demokrati/i ma[suba biex jiggarantixxu l-libertajiet u drittijiet tal-bnedmin fuq din il-g]ira ;ew trasformati f’po]izzjonijiet ta’ politika parti;jana. L-ossessjoni li l-Gvern Laburista tal-1996 ni]el g[ax Alfred Sant “[alla” nies li ma kinux tal-partit ta’ ;ewwa jkomplu jag[tu s-servizz tag[hom mill-esperjenza li kienu ;abru qieg[da ssarraf f’dan l-i]ball. Mhux minnu li Gvern jibqa’ fil-poter g[ax ikollu xibka ta’ segwa/i na[a u o[ra imma g[ax verament ikun wettaq il-;id.

3. Fl-a[[ar xhur, din l-amministrazzjoni tant kienet mo[[ha f’]okritha, taqla’ lil dak u dda[[al lill-ie[or, li [alliet lura l-prijorità nazzjonali. Il-prijorità li ;iet re;istrata fl-a[[ar le;i]latura kienet dik li t[ares il-postijiet tax-xog[ol u minnhom l-ekonomija tal-pajji]. Il-filosofija ]baljata tal-Partit Laburista fl-Oppo]izzjoni li l-affarijiet fil-kummer/ jimxu wa[edhom ming[ajr interventi determinanti tal-istat issa qieg[da turi li mhix vijabbli.

L-effetti negattivi tan-nuqqas ta’ de/i]jonijiet tajba ta’ din issena akkumulaw u dak li se jsir issa huwa reattiv g[all-a[[ar.

4. Hemm [afna stennija mill-ministeri differenti. L-ewwel nett da[let di;à l-kawtela solita ta/-/ivil qabel elezzjoni ;enerali “issa naraw x’se ji;ri”, “stenna stenna ti;rix”. It-tieni biex i]id iktar u iktar hija l-ammissjoni /ara tal-Prim Ministru li min [atar sena ilu mhuwiex proprju kuntent bih. Bejn dak li jg[id u bejn il-pantomimi li bdew g[addejjin f’dawn il;img[at bejn min suppost [adem u min suppost ma [adimx

f’artikoli f’gazzetti prominenti jkomplu j]idu fil-kawtela. Meta wie[ed jara artikli li min huwa fil-politika jag[raf li qed jo[or;u minn /entru ta’ poter proprju bil-[sieb li jippreparaw na[a jew o[ra g[all-qtug[ tar-ras. Jew iktar ng[iduha fejn qatt kienet li l-gazzetta fidila g[all-Gvern tkun proprju hi li ]]id din l-instabbiltà.

5. Il-[e;;a qieg[da tonqos proprju fil-mument meta lamministrazzjoni ;dida g[andha tikkarga bil-[idma diretta g[al dak li jinqala’. U din hija problema o[ra. Il-vi]joni pre]enti hija retroattiva. In[arsu lura biex insolvu dak li sar iktar milli n[arsu x’inhuma attwalment il-problemi li f’din issena bdew i[abbtu mag[hom il-bnedmin. Tnaqqis, rifu]jonijiet, assistenzi varji, se jintilef l-effett tag[hom. Messhom saru fil-bidu tal-amministrazzjoni g[ax illum se ji;u assorbiti millewwel ming[ajr l-g[ajnuna so/jali li tmiss in-nerv tal-pajji].

Tant hemm problemi akkumulati f’dawn ix-xhur li kollox se ji;i assorbit. Hemm ma’ dan il-komplikazzjoni ulterjuri taxxkiel li ;ejja mill-influwenza tal-media li kull [a;a li ssir trid ti;i akkumpanjata minn kampanja ta’ propaganda. Wa[da li lewwel qed ti;i tiswa iktar minn dak li qed isir, u t-tieni li fla[[ar mill-a[[ar bdiet ti;i injorata sistematikament.

6. Il-moviment lejn it-te[id ta’ de/i]jonijiet marbuta mattqeg[id tal-prijorità ekonomika b[ala wa[da nazzjonali ta[t lamministrazzjoni pre/edenti kien po]ittiv però kellu wkoll leffetti negattivi. B[ala partit konna qed immorru lejn lemin li mhuwiex tag[na, mhux biss d[alna f’qoxra ta’ bi]a’ li m’g[andniex in]idu fl-ispi]a f’passi so/jali g[ax nistg[u ma nifil[uhomx. Ir-ri]ultat kien dak li ;ejna ttimbrati li nqtajna minn man-nies u ma nag[tux kashom. Biss issa hemm po]izzjoni li hi ferm iktar gravi u komplikata. Ma hemmx, la [idma so/jali fuq na[a u wisq inqas dik ekonomika li ;;ib ilpajji] lura fil-po]izzjoni li jwie;eb g[all-isfidi li se ji;u g[alih tul is-sena li ;ejja. Il-[sieb mhux x’verament isir g[as-sewwa imma x’jidher li huwa sewwa. Dan huwa perikolu] [afna g[ax il-pajji] jimxi b’passi ]g[ar u sodi. Fl-abbandun ta’ strate;ija so/jo-ekonomika g[andna llum nistaqsu lilna nfusna fejn a[na, fejn konna u fejn g[andna nkunu.

“safety first, profits and politics later” L-editorjal ta’ The Malta Independent on Sunday [a spunt minn rapport twil ippubblikat fl-istess ;urnal dwar il-kwistjoni tan-nar tal-festi fiz-zona ta’ Marsaxlokk u Bir]ebbu;a, fejn ilGvern qed juri determinazzjoni g[amja li jankra t-tanker talgass.

Fir-rapport Fireworks in Marsaxlokk, Bir]ebbuga will be stopped, says Pullicino, insibu li l-EIA dwar il-power station ma kkunsidrawx il-problema tan-nar tal-festi. Ir-risposta vaga li taw kienet biss li dwar in-nar naraw “meta jasal i]-]mien!”

Assistejna g[ad-dibattitu ta’ Xarabank bejn il-Prim Ministru Muscat u l-Kap tal-Oppo]izzjoni Simon Busuttil, u dwar din ilproblema Muscat baqa’ ma qal xejn. Kienet okka]joni fejn seta’ serra[ mo[[ in-nies, i]da deher /ar li ma kellux kliem u provi ta’ rapporti minn esperti [lief il-kumment superfi/jali: “serr[u raskom, isimg[u minni, morru orqdu!”

“What’s a nice man like you doing there^” Fil-pa;na The Fact ta’ Noel Grima (The Malta Independent on Sunday, 16.3.14), insibu dan l-artiklu interessanti. Grima jsostni li ma jifhimx kif il-Kap tal-Oppo]izzjoni Simon Busuttil a//etta li jidher fuq Xarabank f’dibattitu ma’ Joseph Muscat.

Naturalment it-ton ta’ Grima hu pjuttost sarkastiku fis-sens li

Il-punt hu…

Richard Muscat

Opinjonista

Kummenti dwar kwotazzjonijiet li laqtuni

Opinjoni

Apparti li dan hu atte;;jament paternalistiku u bla dekor minn Prim Ministru li jittratta b’/ini]mu sentimenti ;ustifikati ta’ bi]a’ u inkwiet tan-nies fuq sa[[ithom u l-g[ajxien tag[hom u ta’ familthom, naraw li Muscat qed iwarrab g[alkollox prin/ipju li kul[add bla differenza jemmen fih u japplikah fil[ajja ta’ kuljum. Dan hu l-prin/ipju li l-ewwel is-sa[[a, lewwel is-sigurtà, l-ewwel is-ser[an il-mo[[, imbag[ad ji;i kollox wara, anki l-flus u l-politika.

Muscat mhux jirrispetta dan il-prin/ipju. U n-nies jinsabu bla ser[an il-mo[[. Mhux importanti li l-pro;ett tal-gvern jittawwal fi]-]mien, i]da l-aqwa li n-nies jie[du r-risposti li jne[[ulhom il-bi]a’. U din mhux bi]a’ ma[luqa mill-babaw b[alma kien ilka] tal-”fabbrika tal-kan/er” ta qabel l-elezzjoni. Huwa fatt /ar li Muscat ammetta li ma wettaqx l-istudji u r-rapporti kollha me[tie;a qabel ma unilateralment iddefinixxa ]-]mien ta’ meta jankra t-tanker fil-bajja.

Li tie[u t-triq il-qasira biex tiffranka l-flus mhix sku]a a//ettabbli meta hemm fin-nofs is-sa[[a tan-nies.

Il-kritika kostruttiva kontra li t-tanker tal-gass ji;i ankrat filbajja hija mifruxa u te]isti opinjoni pubblika kontra dan irriskju. I]da, sfortunatament, Muscat ma ja[sibx hekk u lest jibqa’ g[addej fuq l-opinjoni pubblika wkoll. Insibu rapport filgazzetta il-mument li jg[id: Muscat jag[]el pro;ett akkost tassa[[a u s-sigurtà.

B[ala poplu n]ommu bis-s[i[ mal-prin/ipju li xejn mhu importanti aktar mis-ser[an il-mo[[. Dan hu prin/ipju imprezzabbli.

jara li Busuttil hu wisq aktar persuna;; u politiku tajjeb biex jin]el fil-livelli ta’ Xarabank jiddibatti ma’ mexxej ie[or b[al Muscat, politiku mimli bih innifsu, arroganti, populista per e//ellenza, ji]loq mir-risposti u jitfa’ battuti “non sequitur” jew “below the belt”.

U dan, skont Grima, meta g[andek stil ta’ dibattitu li ma jippermettix li issir diskussjoni serja, fejn kummenti “out of order” ma ji;ux imwaqqfin, u fejn g[andek udjenza “ta’ stadju” .

G[alkemm g[andi tendenza naqbel ma’ Noel Grima fuq l-anali]i tieg[u, ma na[sibx li finalment Simon Busuttil g[andu jirrifjuta li jmur fuq il-programm populist li joffri x-xandir tal-Istat.

Simon Busuttil qata’ figura e//ezzjonali fuq Xarabank. Rajt progress ;mielu fi ]mien sena minn meta n[atar Kap tal-Partit.

Tejjeb [afna d-djalettika tieg[u, dejjem im[ejji sewwa, bil-battuta fa/li, jaf ibiddel l-argument b’[effa u b’fa/ilità kbira, jippossjiedi kontroll fuqu nnifsu u jaf jistenna l-mument f’waqtu biex jag[mel l-attakk tieg[u, g[andu personalità u serjetà li tridha filmexxej, spe/jalment meta jkun il-Prim Ministru alternattiv.

Sa minn sena biss wara l-elezzjoni, it-telespettaturi kellhom opportunità li jaraw id-differenza bejn i]-]ew; mexxejja. Millim;iba, mir-reazzjonijiet u battuti populisti tieg[u, Muscat wera li jinsab ta[t pressjoni b’ri]ultat tal-i]balji amministrattivi u politi/i u n-nuqqas ta’ professjonalità fit-tmexxija tieg[u u talkabinett tieg[u.

Noel Grima g[alaq l-artiklu tieg[u billi wissa lill-Kap Nazzjonalista li t-triq hija twila biex jasal fejn jixtieq.

Importanti li jkompli ja[dem [afna fuq il-partit. L-isfida hija kbira. G[alkemm saru passi tajbin, i]da qabel kollox trid ti;i solvuta l-kwistjoni finanzjarja u tibda tirrenja serenità bejn ilkollegamenti interni tal-partit b’mod li kull min hu involut f’kull livell ta’ [idma j[ossu apprezzat u motivat tajjeb.

Imbag[ad, ikun imiss l-imma;ni tal-Partit fuq barra: malmedia, mal-organizzazzjonijiet li jirrappre]entaw is-so/jetà Maltija u G[awdxija, il-familji u l-individwi li jkun jimmerithom smig[, attenzjoni, inkora;;iment u solidarjetà.

Meta allura Simon Busuttil jikkonvin/i bil-vi]joni alternattiva tieg[u, bla dubju li l-PN jer;a’ jkun l-g[a]la ta’ poplu s[i[ biex jirritorna fit-tmexxija tal-pajji].

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

1

2

Opinjoni

Il-qattusa g[a;;elija frie[ g[omja tag[mel Kevin Plumpton Kandidat tal-PN g[all-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew

Nafu li jekk il-Gvern g[andu l-intenzjoni li jibni din il-power station, g[andu alternattivi o[ra.

Fosthom li l-[a]na tal-gass fuq vapur titpo;;a ’l barra mill-port kif isir f’pajji]i o[ra fid-dinja.

I

l-Gvern ta’ Joseph Muscat jidher de/i] li jankra [a]na enormi tal-gass g[all-power station ;dida li wieg[ed li jibni f’nofs il-port ta’ Marsaxlokk.

De/i]joni ta’ dan it-tip messha ttie[det wara li saru studji li jevalwaw il-possibbiltajiet kollha u qabel intg[a]el min se jie[u l-kuntratt tal-power station. Sfortunatament, dan ma sarx, u kif ammettiet il-MEPA stess, possibbiltajiet o[ra b[all-g[a]la li l-[a]na tal-gass titpo;;a fuq vapur barra mill-port ma ;ewx ikkunsidrati u studjati min[abba li jiswew aktar u min[abba li l-Gvern irid ilesti l-pro;ett f’sentejn.

I]da kif jg[id il-Malti, qattusa g[a;;elija, frieg[ g[omja tag[mel. U llum nafu iswed fuq l-abjad li ur;enza ]ejda g[al dan il-pro;ett m’g[andux ikun hemm. Dan g[aliex likbar ur;enza li kien isemmi l-Prim Ministru, li l-“fabbrika tal-kan/er” tal-BWSC tinqaleb g[all-gass, illum nafu li kienet biss [rafa. Studju tal-MEPA juri li l-emissjonijiet ta’ din il-power station mhux biss huma inqas baxxi mill-impjanti l-o[ra kollha ta’ pajji]na, imma huma eluf ta’ drabi inqas baxxi mil-limiti ta’ kwalità ta’ arja li timponi l-UE. Nafu wkoll li l-power station tal-Marsa xorta se ting[alaq grazzi g[all-interconnector ikkummissjonat mill-Gvern pre/edenti b’finanzjament tal-UE, li se jippermettilna nimpurtaw l-elettriku minn pajji]i o[ra.

Nafu wkoll li l-power station il-;dida li jrid jibni dan ilGvern fil-verità l-pajji] m’g[andux b]onnha biex jil[aq iddomanda tal-elettriku tieg[u, u allura fa/ilment nistg[u nistennew li jitlesta l-pipeline tal-gass iffinanzjat b’g[ajnuna tal-UE u li jipprovdilna l-gass b’[afna aktar sigurtà qabel ma naqilbu l-impjanti tag[na g[all-gass.

Nafu wkoll li jekk il-Gvern huwa intenzjonat li jibni din il-power station, g[andu alternattivi o[ra. Fosthom li l[a]na tal-gass fuq vapur titpo;;a ’l barra mill-port kif isir f’pajji]i o[ra fid-dinja. Din tista’ fa/ilment ti;i ankrata pere]empju f’Hurd’s Bank, li tinsab 20km barra minn Delimara u li g[andha fond ta’ 50m biss. B’hekk, permezz ta’ pipe, il-gass xorta jkun jista’ jintu]a mill-power station, però ming[ajr ir-riskji li l-[a]na fil-port i;;ib mag[ha.

G[alkemm ir-risku ta’ in/ident huwa baxx, je]isti u huwa reali, u allura wie[ed irid jikkunsidra x’se jkun limpatt f’ka] ta’ in/ident. Bil-[a]na tal-gass fil-port, in/ident jista’ jwassal g[al sitwazzjonijiet xejn sbie[ g[al eluf ta’ nies f’Bir]ebbu;a u Marsaxlokk, jista’ jo[loq fjamma minn s[aba ta’ gass li tista’ tasal sa kilometri bog[od, jista’ jtajjar il-[a]niet tal-fuel ta’ San Lu/jan, Bir]ebbu;a, u l-Oil Tanking u allura jwassal biex splu]joni to[loq o[ra, u jista’ j;ib lil pajji] ming[ajr il-Port {ieles.

I]da r-riskju mhuwiex biss g[an-nies tan-na[a t’isfel ta’ Malta. F’ka] ta’ in/ident, pajji]na jispi//a wkoll ming[ajr power station, u allura ming[ajr ener;ija u ming[ajr ilma, peress li l-impjanti tar-reverse osmosis tag[na ja[dmu blelettriku. Dan jeffettwa lill-pajji] kollu.

Li qed ng[idu huwa li se nie[du riskju li f’ka] ta’ in/ident, pajji]na jispi//a ming[ajr ener;ija, ming[ajr ilma, ming[ajr port ta’ importazzjoni u esportazzjoni, ming[ajr industrija u ming[ajr ekonomija. U dan g[al xhur s[a[.

Kemm ikun aktar ta’ ser[an il-mo[[ jekk il-vapur jitpo;;a barra l-port, u allura f’ka] ta’ incident ma ji;ri xejn minn dan imma fa/ilment naqilbu l-power station lura g[addiesel b’mod temporanju sakemm is-sitwazzjoni ti;i ri]olta.

G[alkemm ir-riskju ta’ in/ident huwa ]g[ir, f’[a]niet b[al dawn in/identi ;raw. :raw fl-Istati Uniti u ;raw filMessiku. Ftit tas-snin ilu ?ipru wkoll [adu riskju u [a]nu splussivi fil-port fejn kellhom il-power station, g[ax qalu li /-/ans li jisplodu kien baxx. Imma splodew, il-pajji] spi//a ming[ajr nofs l-elettriku li kellu, waqfet l-ekonomija, u lpajji] falla.

Lesti nie[du dan ir-risku biex sempli/ement il-Gvern jg[a;;el u Muscat jifta[ar li jlesti l-power station f’sentejn? Power station li fl-a[[ar mill-a[[ar irid jag[milha biss biex ipaxxi lil ftit nies, fosthom il-President ta’ kredenzjali dubju]i tal-Azerbaijan li bintu ]aret pajji]na dan l-a[[ar u li permezz tas-SOCAR se jkollu 20% sehem minn din il-power station ;dida.

Lesti nilag[bu l-im[atri bil-[ajjiet tan-nies u bil-futur ta’ pajji] s[i[ g[al xi [a;a li m’g[andniex b]onn b’ur;enza?

Politika inklu]iva Mario Rizzo Naudi Opinjonist

Illum g[andna nies li t[allew barra kompletament mill-[sieb tal-Gvern matul din l-ewwel sena ta’ le;i]latura

I

l-politika tal-Gvern Nazzjonalista pre/edenti kienet dejjem imfassla fuq il-prin/ipju li twie]en lil min hu batut biex [add ma jibqa’ lura. Kienet politika ta’ inklu]joni li la rmiet lil [add u wisq anqas [olqot firdiet b’segregazzjoni klassista.

G[all-kuntrarju, il-Partit Laburista minn dejjem u]a lfirdiet klassisti biex jakkwista l-voti ming[ajr ma qatt ta kas il-prin/ipji. Meta l-ma;;oranza tan-nies f’Malta kienu [addiema tal-id, il-Partit Laburista kien taparsi t-tarka tal[addiema. {alliha li mbag[ad meta kien fil-gvern, kien hu li /a[[adhom minn drittijiet fundamentali b[alma hu dritt tal-istrajk u l-aktar id-dritt li l-[addiem ikollu impjieg.

G[ax gvernijiet Laburisti dejjem kellhom l-akbar rekord ta’ qg[ad fil-pajji].

Il-gvern ta’ Muscat mhux differenti minn ta’ qablu. Illum re;a’ g[andna gvern mo[[u fil-klassi so/jali. U g[all-konvenjenza tal-voti m’g[adux jitkellem dwar il-klassi l-baxxa jew dwar il-klassi tal-[addiema imma smajnieh [afna drabi jg[id li jrid jo[loq middle-class ;dida. Ara f’pajji] ta’ 400,000 persuna kif tista’ tibni politika ta’ klassi so/jali meta g[all-grazzja t’Alla, taqta’ xi ftit veru sinjuri [afna, g[andek il-ma;;oranza kbira tan-nies li bejniethom ma ssibx differenzi kbar.

I]da dan ma jfissirx li m’hawnx min, min[abba xi ra;uni, jinsab batut u jin[tie; l-g[ajnuna. U fil-Ba;it li ressaq ilGvern m’g[amel xejn ;did biex lil dawn il-persuni jg[inhom u jinkludihom bis-s[i[ fis-so/jetà Maltija. Dawn in-nies mhumiex sinjuri, mhumiex b[al dawk li ma nafuhomx li lesti j[allsu 650,000 ewro biex isiru Maltin.

Le, dawn in-nies huma Maltin fid-demm b[alna u kull gvern g[andu d-dover li jg[inhom.

Imma sfortunatament il-Gvern Laburista ma jimpurtahx minn dak li hu Malti, minn min g[andu b]onn is-solidarjetà, minn min g[andu b]onn l-g[ajnuna biex iqum fuq saqajh. Illum g[andna gvern li mo[[u biex ja;evola lil tal-qalba b’jobs g[al wie[ed, tnejn jew aktar.

G[andna gvern li mo[[u biex ja;evola lil xi sinjurun barrani li lest i[allas biex isir Malti imma mbag[ad lest li jag[mel push-back lil min veru g[andu b]onn l-g[ajnuna.

Dan hu s-So/jali]mu modern ta’ Joseph Muscat. Limportanti g[alih kif jidher fuq barra [alli ji;bor il-voti, imbag[ad naraw. Imma darba titmejjel bil-poplu, spe/jalment b’dawk li dehrilhom li g[andhom jag[tuh /ans. Dawn in-nies ivvutawlu biex iwettaq dak li wieg[ed, mhux biex jag[mel affarijiet kontra l-poplu ming[ajr ma qal, b[alma g[amel bil-bejg[ ta/-/ittadinanza.

Illum g[andna nies li t[allew barra kompletament mill[sieb tal-Gvern matul din l-ewwel sena ta’ le;i]latura.

Dawn huma dawk in-nies bi b]onnijiet spe/jali, dawk li g[andhom mard serju fil-familja tag[hom li m’g[adhomx isibu l-medi/ini b’xejn, dawk li qed isibuha diffi/li jsibu impjieg min[abba l-età, dawk il-;uvintur u t-tfajliet li qed ifittxu xog[ol imma g[andhom xi di]abbiltà. Dawn ilkoll stennew lill-Gvern ja[seb fihom. Imma indunaw li issa m’g[adhomx prijorità kif kienu jkunu ta[t il-Gvern Nazzjonalista.

Indunaw ukoll li l-Gvern tal-lum hu galantom ma’ /erti nies li sabu l-opportunità li ja[tfu u jieklu b’aktar minn [alq wie[ed, imma lilhom tahom biss il-loqom jew sa[ansitra spi//aw b’xejn. Din hi l-;ustizzja so/jali li kien jifta[ar biha l-Partit Laburista meta kien fl-Oppo]izzjoni?

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

22

Opinjoni

Il-[a]na tal-gass f’Marsaxlokk hi perikolu]a Toni Bezzina Kelliem tal-Oppo]izzjoni g[at-Trasport u l-Infrastruttura

Il-Prim Ministru lanqas kien jaf li l-bajja ta’ Marsaxlokk u l-bajja ta’ Bir]ebbu;a huma port wie[ed, a[seb u ara kemm se jirrikonoxxi li bl-ebusija ta’ rasu qed ipo;;i l-[ajja tar-residenti ta’ Marsaxlokk, Bir]ebbu;a u ta’ diversi [addiema, fosthom dawk tal-Port {ieles, f’riskju.

L-Oppo]izzjoni Nazzjonalista mhix to;;ezzjona g[allu]u tal-gass, g[al ener;ija ir[as jew arja aktar nadifa finna[a t’isfel ta’ Malta. I]da jibqa’ l-fatt li dan m’g[andux isir a skapitu tas-sigurtà tal-familji li jg[ixu fl-akkwati talpower station. L-ir;ulija titlob li b[alma dan il-Gvern u]a lin-nies tan-na[a t’isfel ta’ Malta g[all-propaganda r[isa tieg[u qabel l-elezzjoni, issa jrid ikun ra;el aktar u jag[ti kas ta’ dak li qed jg[idulu aktar minn 90% tar-residenti ta’ Marsaxlokk u Bir]ebbu;a, li din il-[a]na tal-gass fil-port ta’ Marsaxlokk hi ta’ periklu g[alihom, g[al uliedhom u g[all-proprjetà tag[hom barra li se teffettwalhom il-[ob]a ta’ kuljum bl-aktar mod negattiv.

Erba’ sajjieda li tkellmu mieg[i qaluli li l-gvern mhux talli da[ak bihom u ma wettaqx dak li weg[edhom filqasam tas-sajd qabel l-elezzjoni, talli issa qieg[ed ipo;;ilhom [ob]hom u [ajjithom fil-periklu. X’ji;ri jekk min[abba r-refuelling tat-tanker li jkollu l-[a]na tal-gass, il-port ta’ Marsaxlokk jing[alaq? Xi jkunu r-riperkussjonijiet jekk ikun il-maltemp u jkollhom jibqg[u jissieltu malmew; barra l-port b’riskju g[al [ajjithom u g[all-in;enji tag[hom? U jekk ikun galbu li jo[or;u jistadu u jsibu lport mag[luq, min se jag[mlilhom tajjeb g[at-telf ta’ xog[ol li jsofru? U x’sar minnu r-rapport dwar l-impatt marittimu li dan il-pro;ett se jkollu fuq il-port ta’ Marsaxlokk?

Il-bejjieg[a tas-suq ta’ Marsaxlokk u s-sidien ta’ diversi ristoranti li jinsabu fl-istess lokalità jinsabu inkwetati li jekk ji;i sor;ut vapur b’[a]na ta’ LNG fih, ikompli jonqsilhom ix-xog[ol. Meta xi jiem ilu ]ort is-suq ta’ Marsaxlokk, iltqajt ma’ [afna nies li l-[ar;a tag[hom tal-{add filg[odu hi li jmorru jduru ftit is-suq u wara jmorru jieklu xi [a;a mid-diversi ristoranti li hemm max-xatt. Sfortunatament, ilma;;or parti tag[hom jg[idulek li b’[a]na ta’ gass fil-port, ja[sbuha darba darbtejn x’jag[mlu.

Anke d-dilettanti tan-nar inkwetati kemm se jkunu jistg[u jkomplu jipprattikaw id-delizzju tag[hom ming[ajr

riskji addizzjonali. X’se jsir mill-kmamar tan-nar flakkwati tal-power station, fosthom dik ta]-}ejtun? Lil dawn se j;eg[elhom jag[lqu l-kamra tan-nar darba g[al dejjem? U x’se ji;ri mill-attrazzjoni turistika prin/ipali ta’ matul is-sajf, dik tal-log[ob tan-nar? Se jitwaqqaf il-log[ob tan-nar fin-na[a t’isfel ta’ Malta?

Il-Prim Ministru lanqas kien jaf li l-bajja ta’ Marsaxlokk u l-bajja ta’ Bir]ebbu;a huma port wie[ed, a[seb u ara kemm se jirrikonoxxi li bl-ebusija ta’ rasu qed ipo;;i l-[ajja tar-residenti ta’ Marsaxlokk, Bir]ebbu;a u ta’ diversi [addiema, fosthom dawk tal-Port {ieles, f’riskju.

Jaf il-Prim Ministru li l-Port {ieles applika g[al permess biex jag[mel xog[ol ta’ manutenzjoni fuq rigs li jinkludu ‘hot works’ li jafu jkunu ta’ periklu g[all-[a]na ta’ LNG? Qatt staqsa l-Prim Ministru kemm kien hemm ka]i fl-a[[ar snin ta’ vapuri li da[lu l-Port {ieles permezz ta’ vapuri talirmonk min[abba [sarat li ]viluppaw fuq il-ba[ar? Jaf ilPrim Ministru li f’ka]i b[al dawn, tista’ tmur xi [a;a [a]ina b[alma darba ;ara u l-vapur li kien irmunkat spi//a ta[t San Lu/jan? X’ji;ri jekk jinqala’ in/ident ta’ dan it-tip u vapur li jkun irmunkat jispi//a jid[ol fit-tanker bittag[bija tal-gass jew inkella, ag[ar minn hekk, ja[bat malbastiment li jforni l-gass waqt li t-tanker ikun qieg[ed jitg[abba bil-[a]na tal-gass?

U x’se ji;ri mill-valur tal-proprjetà f’dawn il-lokalitajiet min[abba s-Seveso Convention? Dan barra l-fatt li fl-a[[ar snin, il-MEPA ma [ar;itx permessi biex tkompli ti]died iddensità ta’ residenti madwar it-tankijiet tal-gass f’Bir]ebbu;a. B’[a]na enormi ta’ 140,000 metru kubu ta’ LNG x’se ji;ri, jevakwaw lir-residenti kollha?

Sur Prim Ministru, tibqax twebbes rasek u ag[ti kas tarresidenti ta’ Marsaxlokk u Bir]ebbu;a u bieg[ed il-periklu minn darhom. Sur Prim Ministru: ieqaf, a[seb u rrealizza li l-ebda vot mhu importanti aktar mill-[ajja tar-residenti tanna[a t’isfel ta’ Malta.

L-elezzjonijiet ta’ Mejju Caroline Galea Opinjonista

Fl-elezzjoni ;enerali li g[addiet, Muscat irnexxielu jikkonvin/i.

Din id-darba se jbati biex jer;a’ jag[mel dan, spe/jalment man-nies ta’ na[a ta’ isfel ta’ Malta li qed i[ossuhom ingannati mill-Gvern tag[hom stess.

Fid-dinja tal-politika dejjm hemm it-tlajja’ u l-in]ul i]da li hu ]gur hu li qabel kull elezzjoni, kampanja elettorali ;;ib mag[ha aktar [idma mill-partiti u aktar attenzjoni mill-elettorat.

Hekk kif qeg[din xahrejn biss ’il bog[od mill-elezzjoni tal-Parlament Ewropew, i]-]ew; partiti kbar ;mielhom g[addejjin bil-kampanja tag[hom. Fil-fatt, kull nhar ta’ {add ji;u organizzati attivitajiet politi/i fejn jitwassal ilmessa;; tal-Kap u [afna drabi ta’ xi w[ud mill-kandidati g[al din l-elezzjoni.

Kien proprju waqt attività b[al din il-{add li g[adda li l-Prim Ministru Joseph Muscat irrefera g[al dawn l-elezzjonijiet li ;ejjin u qal li l-Partit Laburista huwa lunderdog f’dawn l-elezzjonijiet u li g[andu b]onn l-g[ajnuna tal-elettorat biex jassigura ma;;oranza ta’ voti.

Il-Prim Ministru Malti g[andu b]onn jifhem darba g[al dejjem li hu issa Prim Ministru u hemm b]onn li jo[ro; minn campaign mode u jibda jiggverna bil-g[aqal jekk irid lin-nies je[duh bis-serjetà. Dikjarazzjonijiet b[al dawn ma jag[mluhx kredibbli – l-ewwel nett jekk se jkun hemm xi underdog f’din il-kampanja u f’din l-elezzjoni (g[alkemm m’iniex komda nu]a din il-kelma!) huwa proprju l-Partit Nazzjonalista li g[adu ;ej minn telfa elettorali kbira [afna.

Li tirkupra telfa b[al din fi ]mien sena mhux impossibbli – imma mhix se jkun fa/li lanqas! It-tieni nett, Muscat ma jistax issa jibqa’ jilg[ab il-karta ta’ ‘ippruvawni u mbag[ad naraw!’ u g[alhekk qieg[ed f’paniku. L-elettorat di;à daq xi ssarraf sena ta’ Labour – sena li fiha b’e]empju wie[ed wara ie[or, b’de/i]joni wa[da wara o[ra, il-Labour uriena li ma j]ommx il-weg[diet tieg[u u li g[alhekk da[ak bina lkoll.

Fl-elezzjoni ;enerali li g[addiet, Muscat irnexxielu jikkonvin/i. Din id-darba se jbati biex jer;a’ jag[mel dan, spe/jalment man-nies ta’ na[a ta’ isfel ta’ Malta li g[alkemm siekta fi kliemhom g[ax jiddejqu jmorru kontra

l-partit tag[hom, qed i[ossuhom ingannati mill-Gvern tag[hom stess. Fejn qatt bassru li “Malta Tag[na Lkoll” kienet fil-fatt se tfisser Malta tag[hom biss? Fejn qatt [olmu li konna se naslu biex naraw lill-Gvern ibig[ i//ittadinanza Maltija? Minn qatt kien jobsor li l-pjan talener;ija u l-weg[da tar-ro[s fil-kontijiet tad-dawl kienu se jfissru l-istupru tal-port ta’ Marsaxlokk u theddida ta’ sigurtà g[ax-Xlukkajri u n-nies tal-madwar, b[al dawk ta’ Bir]ebbu;a? Dawn in-nies ivvutaw g[all-bidla i]da ]gur qatt ma vvutaw g[al dan kollu.

Tradizzjonalment l-elezzjoni g[all-Parlament Ewropew ma ti;bidx interess daqs, ng[idu a[na, elezzjoni ;enerali jew dik tal-Kunsilli Lokali. Fil-lokalità, in-nies i[ossu li g[andhom je]er/itaw l-g[a]la tag[hom g[all-a[jar kandidat#a biex jassiguraw li l-komunità u l-lokalità fejn jg[ixu tmur dejjem g[all-a[jar. Fuq livell nazzjonali, l-g[a]la ovvjament hija kru/jali hekk kif il-partit rebbie[ jirba[ i/-/avetta biex imexxi lill-pajji] g[all-[ames snin li jkunu ;ejjin. I]da forsi qatt qabel daqs issa ma [assejna lilna nfusna vi/in l-Ewroparlamentari tag[na! Rajna lid-Deputati Ewropej Maltin tal-Partit Nazzjonalista li stinkaw u ;abu lil pajji]na fuq l-a;enda Ewropea bil-kwistjoni tal-bejg[ ta//ittadinanza. Il-[idma tal-Partit Nazzjonalista u tadDeputati tal-Partit Nazzjonalista fil-Parlament Ewropew assiguraw li l-Gvern m’g[addiex romblu minn fuq il-poplu Malti bil-proposti tieg[u. G[alkemm fil-minoranza mit-tim Malti fl-Ewropa u g[alkemm b[ala partit millOppo]izzjoni, b[ala Nazzjonalisti wrejna min hu Nazzjonalist veru u min verament jiddefendi l-identità ta’ pajji]u.

U g[alhekk din mhix se tkun elezzjoni kwalunkwe i]da se tkun elezzjoni li fiha se jo[ro; bi/-/ar is-sentiment talMaltin u l-G[awdxin. Hekk kif sena ilu ng[ata messa;; /ar lill-Gvern pre/edenti, hekk ukoll jiena konvinta li se jing[ata messa;; ie[or lill-Gvern pre]enti, kif jg[idu bl-Ingli], loud and clear

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

23

Opinjoni

Anali]i tal-ewwel dibattitu f’Xarabank Fil-Kap Nazzjonalista l-;did, il-Prim Ministru sab g[adma iebsa. Ji]balja Muscat jekk jie[u lil Busuttil b’mod le;;er kif in-Nazzjonalisti [adu lilu meta sar mexxej Laburista. M’hemmx dubju li jekk sa qabel id-dibattitu fuq Xarabank Muscat kien qed jie[u lil Busuttil b’mod le;;er, wara d- dibattitu, l-ewwel wie[ed bejniethom, bidel fehmtu.

Frank Psaila Opinjonist

Illum Muscat Prim Ministru u jekk se jibqa’ jirrita ru[u meta ji;i kkritikat, se jkompli jgerrex lin-nies.

Meta jitlef il-pa/enzja, Muscat isir arroganti u dan deher /ar f’Xarabank.

Id-dehra

Fuq Lawrence Gonzi, Joseph Muscat kellu vanta;; naturali – l-età. {dejn Gonzi, Muscat kien jidher frisk u ]ag[]ug[. Anke jekk l-argumenti ta’ Gonzi kienu, [afna drabi, ikunu superjuri g[al dawk ta’ Muscat, dan tal-a[[ar kien jibda b’vanta;; qabel jibda jitkellem.

G[ax l-ewwel ma tiekol l-g[ajn. Diddarba, Muscat ma telaqx minn dan ilvanta;;. Issa g[andu avversarju politiku ftit snin biss akbar minnu fl-età, u Busuttil deher frisk, mimli ener;ija u b’dehra pulita. Il-pi] tat-tmexxija u sig[at twal ta’ [idma jidhru li qed i[allu impatt fuq Muscat. G[alhekk li l-vanta;; tad-dehra li kellu Muscat fuq Gonzi issa spi//alu b’Busuttil fix-xena.

Muscat deher irritat u bdiet taqbi]lu

Joseph Muscat kellu [abta jirnexxilu jirrita lil Lawrence Gonzi - u Gonzi dan kien jurih g[ax f’dibattitu ma’ Muscat mhux l-ewwel darba li kien jitlef ilpa/enzja. Issa jidher li r-rota daret u deher /ar li Muscat i[ossu rritat b’Simon Busuttil. F’diversi waqtiet matul iddibattitu, Muscat tilef il-pa/enzja u deher arroganti. I]da l-ag[ar mument ta’ Muscat kien meta prova jiddie[ek b’Arnold Cassola tal-AD meta qallu li m’hemmx Prim Ministru wie[ed tal{odor fl-Ewropa. Arnold Cassola dejjem ikun ippreparat u kelma jg[idha, g[alhekk li meta xi [add b[al Muscat jipprova jumiljah, ma’ Cassola din it-tattika ma ta[dimx.

Simon Busuttil qed jasserixxi lilu nnifsu fit-tmun tal-PN, Busuttil g[andu jing[ata l-ispazju u s-sa[[a kollha biex imexxi l-PN skont kif i[oss li hu l-a[jar fi/-/irkostanzi.

dibattitu Busuttil naqas li jwie;eb b’mod konvin/enti. F’Xarabank, lil Peppi, Busuttil tah risposta e//ellenti meta qallu li hu ma jrid jibg[at lil [add il-[abs imma li jrid hu li l-Prim Ministru ma jinda[alx fil-kors tal-;ustizzja u li g[andha tkun il-Qorti li tidde/iedi.

Risposta f’waqtha.

It-tanker tal-gass Muscat maqbud f’morsa. Qabel l-

Malta Tag[na Lkoll Il-[atriet li Muscat ta lil dawk l-aktar vi/in tieg[u ;abu fix-xejn l-g[ajta rebbie[a ta’ “Malta Tag[na Lkoll”. Busuttil ;ab fix-xejn l-argumenti ta’ Muscat, li waqt id-dibattitu pprova jiddefendi din lg[ajta, b’Busuttil isemmi ka]i li j[ammru wi// il-Gvern ta’ Muscat – fosthom, imma mhux biss, is-salarju ta’ 13,000 ewro fix-xahar li l-Gvern ta’ Muscat ta lil mart il-Ministru Konrad Mizzi b[ala mibg[uta tal-Gvern Malti fi/-?ina. Muscat madankollu allega li kumpanija tal-avukati li tag[ha Busuttil

elezzjoni ntrabat li jekk ma jra[[asx ilkontijiet fi ]mien sena minn meta jkun elett, u jekk ma jaqlibx il-power station mill-HFO g[all-gass, jirri]enja. I]]mien issa qed jag[fas u Muscat jaf li jekk mhux se j]omm din il-weg[da, ilpoplu se jsejja[ g[ar-ri]enja tieg[u.

Proprju g[alhekk din l-g[a;la kollha biex fil-port ta’ Marsaxlokk jitpo;;a tanker tal-gass daqs dinja li mhux biss se jkerrah u jirrovina l-bajja ta’ Marsaxlokk imma se jkun ta’ periklu g[ar-residenti kollha fin-na[a t’isfel ta’ Malta. 91% tar-residenti ta’ Marsaxlokk u Bir]ebbu;a huma kontra dan il-pjan ta’ Muscat u fl-istess ;urnata tad-dibattitu l-g[aqda tas-sajjieda g[amlet attakk qawwi fuq dan il-pro;ett. Kien naturali g[alhekk li fuq dan is-su;;ett Busuttil jirba[ l-argument hands down, g[alkemm kont nistenna li Busuttil jispjega a[jar x’inhi l-alternattiva li qed jipproponi l-PN. Muscat deher irritat [afna fuq dan is-su;;ett u ma’ Cassola g[amel gaffata kbira meta qallu li lvapuri g[all-Freeport ma jid[lux minn Marsaxlokk – meta Muscat jaf li vapur kbir tal-merkanzija se jg[addi m[axken mat-tanker tal-gass sor;ut quddiem ilpower station. Kont nistenna li Busuttil juri ritratt tat-tanker bl-isem ‘Gemini’.

Korruzzjoni

Ix-xog[ol L-istatistika turi li l-qg[ad qed ji]died u Busuttil mar armat bi/-/ifri. Muscat mar fuq id-difi]a u beda jmeri dak li beda jg[id Busuttil. Madankollu, Busuttil naqas milli jg[id x’inhi, b’mod /ar, il-politika tal-PN dwar il-[olqien tax-xog[ol. Minn issa ’l quddiem ilpoplu jibda jistenna li l-PN mhux jikkritika biss imma jibda jag[ti [jiel ta’ x’be[siebu jag[mel differenti jekk ikun fil-Gvern.

kien sie[eb ing[atat kuntratti li jla[[qu eluf ta’ ewro fi ]mien Gvern Nazzjonalista. Jidher li din kienet karta li Muscat kellu fil-komma u li meta ra li largumenti tieg[u mhux qed jikkonvin/u, [ari;ha biex ifixkel lil Busuttil. Filwaqt li dwar dan ]gur li se nisimg[u iktar mill-media Laburista, u Busuttil fid-dmir li ji//ara – dejjem jekk dak li allega Muscat huwa minnu, jidher i]da li Busuttil iffukat kien u ffukat baqa’.

Kif mistenni, qamet il-kwistjoni dwar l-iskandlu tat-tix[im bit-tbag[bis flismart meters. Meta Muscat idde/ieda li l-Pulizija ma tmexxix fil-konfront ta’ min xa[[am, naqas b’mod gravi u meta waqt id-dibattitu qam dan is-su;;ett Muscat ma kienx konvin/enti. Peppi Azzopardi, li hu kontra s-sistema kar/erarja, staqsa lil Busuttil g[aliex ilPN qed jibqa’ jinsisti li jaqfel in-nies il[abs – argument tajjeb u li sa qabel id-

Il-kontijiet tad-dawl u l-ilma It-tra[[is fil-kontijiet tad-dawl u l-ilma kien weg[da ewlenija ta’ Muscat li rebb[itu g[exieren ta’ eluf ta’ voti. Hu g[alhekk li fuq dan is-su;;ett Muscat jirba[ l-argument – anke g[aliex ta[t Gvern Nazzjonalista l-kontijiet kienu g[olew sew u Busuttil ftit li xejn jista’ jikkonvin/i meta jg[id li fil-programm elettorali ta’ sena ilu l-PN kien wieg[ed

li se jra[[as il-kontijiet g[ax dak il-programm ;ie mi/[ud b’qawwa mill-poplu.

Drittijiet /ivili

Hawnhekk Busuttil kien fi ]vanta;; min[abba li l-PN g[adu ma [ax po]izzjoni dwar kif se jivvota fuq il-li;i dwar l-unjoni /ivili – li tinkludi l-adozzjoni tat-tfal minn koppji tal-istess sess.

Deherli li f’dan il-punt Busuttil l-inqas li kien konvin/enti fl-argumenti tieg[u, u hekk se jibqa’ sakemm il-PN ikollu po]izzjoni uffi/jali. Simon Busuttil qed jag[mel sforz ;enwin biex il-faxxa liberali li l-PN tilef bil-kbir ter;a’ t[ossha komda mal-PN. Nittama li jasal u ma jirb[ux l-interessi dojoq ta’ xi w[ud li largumenti tag[hom huma bba]ati fuq bi]a’ ming[ajr ba]i, mi]informazzjoni u medjokrità fil-[sieb.

It-triq ’il quddiem M’hemmx dubju li Simon Busuttil reba[ id-dibattitu u taqta’ l-argumenti tieg[u dwar id-drittijiet /ivili u t-tra[[is fil-kontijiet tad-dawl u l-ilma, kien superjuri g[al Joseph Muscat. Wara Xarabank, lil Joseph Muscat xeg[litlu

bozza [amra u jrid isib strate;ija g[alkollox differenti minn kif kien i;ib ru[u ma’ Lawrence Gonzi. Illum Muscat Prim Ministru u jekk se jibqa’ jirrita ru[u meta ji;i kkritikat, se jkompli jgerrex lin-nies. Meta jitlef il-pa/enzja, Muscat isir arroganti u dan deher /ar f’Xarabank.

M’hemmx dubju li wara sena filGvern, il-forte ta’ Muscat hu t-tra[[is fil-kontijiet tad-dawl u l-ilma, li qed nistennew mill-a[[ar ta’ dan ix-xahar, u ddrittijiet /ivili. Fuq il-pro;ett tal-power station, il-bejg[ ta/-/ittadinanza, ixxog[ol u l-;lieda kontra l-korruzzjoni, Muscat g[amel gaffes kbar.

Kulma jmur, Simon Busuttil qed jikkonvin/i lil min sa ftit ilu kien xettiku dwar it-tmexxija tieg[u fit-tmun tal-PN. Kulma jmur, Busuttil qed jasserixxi lilu nnifsu fit-tmun tal-PN u aktar ma jkun empowered jie[u d-de/i]jonijiet, aktar hemm /ans li jirnexxi. Min mhux lest i[alli lil Busuttil jag[mel dan, ikun a[jar li g[all-;id tieg[u nnifsu, tal-PN u ta’ Malta – li jixirqilha Oppo]izzjoni b’sa[[itha, iwarrab bil-kwiet. F’dan listadju kru/jali Busuttil g[andu jing[ata l-ispazju u s-sa[[a kollha biex imexxi lPN skont kif i[oss li hu l-a[jar fi//irkostanzi. Ir-ra;el jaf x’inhu jag[mel.

G[andu triq twila quddiemu u d-dibattitu m’g[andu jserra[ ras [add. M’hemmx dubju li Muscat se jitg[allem mill-i]balji li g[amel u darb’o[ra se jkun im[ejji ferm a[jar.

Il-;lieda fl-arena politika [adet dimensjoni ;dida. :ejjin ]minijiet interessati.

24

Trid tippre]enta r-ri/etta Dan l-a[[ar iltqajt ma’ wie[ed [abib tieg[i u tg[idx kemm kien inkwetat u jitmas[an g[aliex mar jixtri lkumplament tal-medi/ina li kien ordnalu l-professur, minn spi]erija u qallu li l-pilloli issa, biex jixtrihom, irid jipprodu/i r-ri/etta ming[and it-tabib.

Issa ;ara, li l-professur kien qal lil sie[bi biex jer;a’ jinvistah wara tliet xhur. }ied jg[idli, li peress li l-pilloli kienu g[oljin [afna, dan beda jixtrihom kull [mistax minn spi]erija o[ra. L-ispi]jar kien

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Ittri lill-Editur

jaf bil-ka] u kien jag[tihomlu bla tlaqliq ta’ xejn qabel ma ;iet introdotta din is-sistema l-;dida. :ara li min xi ;img[at ilu, l-ispi]jar irrifjuta li jag[tihomlu min[abba l-fatt li dawn l-ispi]jara, kellhom ordni stretta li ma jbig[u ebda medi/ina ming[ajr ma ti;i ppre]entata r-ri/etta tattabib. Dan qallu li issa din lordni tapplika g[all-medi/ini kollha.

Sie[bi [assu urtat [afna.

Min[abba dan ma setax imur il-poliklinika biex jirrepeti lmedi/ina min[abba l-fatt li dawn kien tahomlu l-professur privat tieg[u u g[alhekk hu biss seta’ jirrepetihomlu. :ara li meta re;a’ mar g[and il-professur tieg[u,

kellu j[allas €40 tal-vi]ta u €4 o[ra tas-si;;u talispi]erija. (€44 ming[ajr ma jag[tik ir/evuta).

Dan ifisser li g[at-ti;did tar-ri/etta tal-pilloli li kienu jqumu €50 u li kien jixtrihom bin-nifs kull [mistax minn spi]erija, f’daqqa wa[da kellu j[allas €44 i]jed biex jirrepeti l-pilloli min[abba din l-ordni ;dida implimentata fuq l-ispi]jara.

Wie[ed i[oss li din hi in;ustizzja g[all-a[[ar.

Ta’ min wie[ed ji;bed lattenzjoni tal-awtorità kkon/ernata dwar din l-introduzzjoni ta’ implimentazzjoni tax-xiri ta’ ti;did tal-pilloli.

Dan ifisser li “sewwa jg[idu li aktar ma wie[ed ikollu, aktar isib min i[axnih,

filwaqt li l-fqir u l-batut tkun trid ;emel biex tisqih”.

Fran;isk Il-Birgu

Hemm b]onn twe;iba Re;a’ tfa//a l-opinjonist ta’ l-Orizzont, din id-darba mhux b[ala s-Sindku ta’ Marsaskala, imma fuq ismu proprju, Mario Calleja, g[ax mid-dehra lKunsill, bir-ra;un, o;;ezzjona li jinkitbu artikli ta’ natura politika li jdeffsu u jinvolvu lill-Kunsill.

L-opinjoni ta’ dan il-kontributur akkumpanjata b’ritratt tieg[u hi pjuttost antikwata u ming[ajr interess g[ax issu;;ett mag[]ul ikun ilu li [are; fil-pubbliku. Fil-fatt, jirrepeti dak li jkun qal u g[amel [addie[or. L-a[[ar kitba li kellu fil-;urnal l-Orizzont kienet tirrigwarda l-famu]i smart meters li dehret fil[ar;a tas-27 ta’ Frar 2014.

I]da nistieden lil Mario Calleja biex jilluminana meta d-Dipartiment tal-VAT kien ;ibed l-attenzjoni tal-Kunsill Lokali ta’ Marsaskala fil-ka] tar-rivista tal-Kunsill, ‘MaxXtajta’ u jg[idilna fejn g[ebu l-eluf ta’ ewro li n;abru minn fuq ir-reklamar tal-maga]in tal-Kunsill li sa[ansitra dak i]-]mien il-Kunsill kien wasal biex waqqaf [esrem il-pubblikazzjoni tieg[u.

Resident Skalin Marsaskala

Se ner;g[u naqg[u g[all-Korpi Min g[andu ftit tal-età, g[adu jiftakar li l-Gvern Laburista fl-1971 kien reba[ l-elezzjoni ;enerali bl-g[ajta ‘Xog[ol g[al kul[add fi ]mien tliet xhur’.

Biex iwettaq u jimxi masslogan tieg[u ta’ dak i]]mien, Mintoff kien introdu/a s-sistema tal-Korpi g[amla ta’ “China style”. Kien hawn korpi varjati: ‘I]ra’ u rabbi’, ‘Dirg[ajn il-Maltin’, u o[rajn.

Issa peress li llum il-;urnata l-qg[ad qed ji]died b’rata allarmanti u kwa]i la[aq it8,000 persuna, minn imkejjen li wie[ed jorbot fuqhom, di;à beda jberraq li l-Gvern pre]enti qed jer;a’ ja[sibha jekk jintrodu/ix din is-sistema tal-1971, spe/jalment issa li re;a’ sar spalla ma’ spalla ma/-?inizi.

Skont l-g[asfur, jekk verament dan hu minnu, l-ewwel korp se jkun miftu[ bl-isem “Bug[addasa g[all-{ut ilKbir”.

L-g[asfur jg[id li hu ma[sub li x-xog[ol ta’ dawn il-bug[addasa se jkun biex jindukraw il-vapur li se jkun ankrat bil-[a]na tal-gass ;ewwa Marsaxlokk biex dan ji;i protett minn xi sabuta;;.

Jing[ad li dan il-korp, se jkun miftu[ g[al dawk li huma interessati f’dan ilqasam u x-xog[ol tag[hom ikun li jg[assu u jduru malakkwati fil-ba[ar. Dawn se jkunu mqassma fi gruppi u min[abba d-delikazza li dan ix-xog[ol jirrikjedi, kull grupp (ta’ bejn 30 u 40 bug[addas) se ja[dem biss darba fil-;img[a. Dan il-korp se jkun miftu[ g[al kul[add (anki g[al persuni Ewropej) u kull min japplika jkollu paga skont kif ji;i miftiehem.

L-g[asfur isostni li dan ilkorp g[adu biss fl-ewwel stadju tieg[u, biss jidher li se jkun effika/i fi ]mien qrib.

PST PST

Marsaxlokk

Transport Labour Kif sejrin l-affarijiet fi Transport Malta, ikun wisq aktar sewwa li tibda tissejja[ Transport Labour.

Wara l-[atriet li saru ma’ nies tal-qalba fit-top management, issa qed jippreparaw aktar promozzjonijiet oxxeni lil ta’ ;ewwa. Hekk ]velat din il-gazzetta xi ;img[at ilu u [add ma /a[ad dan li ;ie ppubblikat.

U l-[addiem onest li dejjem ta l-a[jar tieg[u, jibqa’ jittewweb.

Il-[addiema g[andhom b]onn iqumu mir-raqda li qeg[din fiha. Fejnhom dawk l-iljuni ta’ sena ilu? Mela kul[add immuta?

Il-proletarju Il-{amrun

Il-Bijografija ta’ Eddie G[adni kif spi//ajt naqra lbijografija ta’ Eddie Fenech Adami li [ar;et dan l-a[[ar.

Fi tmiem il-ktieb wasalt g[al konklu]joni wa[da biss: kemm Malta kollha hija midjuna lejn dan l-istatista kbir li radd lura lil pajji]na l-libertà, il-;ustizzja, ir-rikon/iljazzjoni.

Grazzi kbira lill-pubblikaturi li tawna f’idejna pubblikazzjoni imprezzabbli biex uliedna u wlied uliedna jkunu jafu xi statista kbir kien imexxi lil pajji]hom fl-aktar ]mien kru/jali li g[adda minnu.

Albert Camilleri {al Qormi

25

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Ittri lill-Editur

Kummissarju, Brigadier u Segretarji Permanenti Joseph Muscat, il-Prim Ministru u l-Kap ta/-?ivil Mario Cutajar (tal-GWU) fil-5 ta’ Marzu laqqg[u lil tasServizz Pubbliku u kellmuhom dwar inizjattivi u ]balji fi/-?ivil.

Qalulhom li ma jkun ;ara xejn jekk fl-isforz biex ikunu innovattivi u jaqtg[u lburokrazija jie[du xi ]ball ’l hawn u ’l hinn, basta jkun wie[ed ;enwin.

Issa dawn l-istess nies li kif [atfu l-poter ne[[ew lis-segretarju permanenti ewlieni, lissegretarji permanenti kollha, lill-Kummissarju tal-Pulizija, lill-Kap tal-Protezzjoni ?ivili u lill-Kap tal-Armata. Issa dawn ma kienu g[amlu xejn [a]in, anzi kienu xempju ta’ integrità u tmexxija serja u g[aqlija.

Ne[[ewhom biex flokhom po;;ew is-soltu nies ta’ fidu/ja ji;ifieri dawk li lesti jimplimentaw il-[a]in kollu li qed jipproponu l-mexxejja tal-pajji].

F’atmosfera b[al din ma nistg[ux nippretendu li s-

servizz pubbliku jie[u inizjattivi u jkun effi/jenti. Anzi ssej[a tag[hom g[all-innovazzjoni u inizjattiva qed tittie[ed b’suspetti kbar minn nies ta//ivil g[ax dak li di;à twettaq fl-ewwel sena hu indikatur ta’ dak li hemm ippjanat g[allfutur!

Paul Farrugia Ir-Rabat

Il-[uta l-kbira Ma nafx jekk f’/erti dipartimenti tal-Gvern hemmx nies li qeg[din jag[mlu l-bsaten firroti lill-istess Gvern biex jidher ikrah man-nies, jew jekk ukoll il-Gvern tal-;urnata hux qed idur g[al difrejh kif in[obbu ng[idu a[na l-Maltin.

Dan l-a[[ar ir/evejt kont ta’ 36 /ente]mu tal-ewro, ming[and l-Uffi//ju Kon;unt, li jaqa’ ta[t l-Uffi//ju tal-Prim Ministru. Il-kont imsemmi jmur lura 21 sena u li skont lUffi//ju Kon;unt, is-36 /ente]mu ta’ ewro huma ta’ sena /ans li ma t[allasx. Forsi huwa b’dan il-metodu, li skont il-Prim Ministru, irid li tinqabad il-[uta l-kbira?

Fenice

{al Qormi

L-avukat tal-Enemalta F’kaw]a li nstemg[et dan la[[ar [are; li l-avukat Franco Debono kien qed jidher parti /ivili g[an-nom talKorporazzjoni Enemalta.

L-avukat Debono qabel li kien kontinwament jilmenta li d-doni kbar li skont hu minn dejjem kellu, ma kinux apprezzati bi]]ejjed, donnu li minn Marzu tal-2013 mexa mhux [a]in fejn jid[ol lapprezzament tal-imsemmija doni li jg[id li g[andu millamministrazzjoni l-;dida.

Nawguralu!

Aktar ma juru apprezzament mieg[u, a[jar g[alih ]gur u a[jar g[alina wkoll biex insiru nafu verament kemm jiswa!

Faust

Bormla

Mi]bla u splu]jonijiet F’il-mument ta’ nhar il{add 23 ta’ Frar dehru ]ew; ittri interessanti.

Wa[da ta’ Paul Vella li fakkritna kif lura f’Mejju tal-

It-tanker tal-gass LNG Gemini li se jkun ankrat fil-bajja ta’ Marsaxlokk

2010 Joseph Muscat kien joqg[od ixewwex u jwerwer bl-isplu]jonijiet ta’ power station tal-BWSC fil-Mauritius u l-o[ra ta’ G. Cassar dwar meta Joseph Muscat ukoll f’Mejju tal-2010 kien mar i]ur ilfamilji Xlukkajri b’solidarjetà kontra l-estensjoni tal-power station. Dakinhar Muscat kien qal li n-na[a t’isfel ta’ Malta kien ;ie ridott f’mi]bla.

Meta llum wie[ed jara xi jrid jag[mel Muscat f’Delimara u f’Marsaxlokk b’dak il-mostru ta’ vapur mimli gass, wa[edha to[ro; lespressjoni, “x’ipokresija”.

Issa mhux mi]bla se jkollna i]da bomba tal-[in ankrata g[al dejjem ta[t imne[irna.

Tassew li Muscat kriterju wie[ed g[andu, “The end justifies the means” ji;ifieri valuri fil-politika xejn!

M. Mallia

{al Tarxien

Stedina

Qabel l-elezzjoni, Joseph Muscat ;ie j]urna f’Marsaxlokk. Illum qisu tilef ir-rotta g[ajr li jaf fejn se jpo;;ilna t-tanker bil-gass li kif qalet id-Deputata Laburista Marlene Farrugia, se jkun f’[alqna. Nistieden lill-Prim Ministru j]urna issa!

Catherine Micallef Marsaxlokk

26

Su//ess kbir fl-irkanti ta’ o;;etti mill-koll Hermann Micallef

hermann.micallef@media.link.com.mt

Memorji tal-Indipendenza ta’ 50 sena ilu (mill-kollezzjoni ta’ :or; Borg Olivier)

}ew; irkanti kbar ta’ o;;etti prezzju]i li kienu proprjetà tal-eks Prim Ministri :or; Borg Olivier u Dom Mintoff kisbu su//ess kbir hekk kif il-ma;;oranza tal-affarijiet esebiti u rkantati nbieg[u lil diversi kollezzjonisti Maltin u barranin.

Pierre Grech Pillow, irkantatur u sid talkumpanija Obelisk Auctions, fisser li lirkant ta’ o;;etti li kienu proprjetà tal-eks Prim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista :or; Borg Olivier, u li sar f’:unju tal-2010, kien wie[ed interessanti [afna u stqarr li l-aktar o;;ett prezzju] li ;ie rkantat kienet gradenza ta’ Malta tasseklu 17. Din l-g[amara rari [afna u millisba[, inbieg[et g[al prezz li qabe] il€100,000.

Mistoqsi jekk l-o;;etti li ;ew irkantati jirriflettux il-karattru, il-kuntatti internazzjonali u l-ambjent so/jali ta’ Borg Olivier, Pierre Grech Pillow qal li l-karattru ta’ Borg Olivier kien jirrifletti fl-eleganza u flaffarijiet rari li dejjem kien i[obb jixtri.

Dan g[ax Borg Olivier kien kollezzjonist ta’ o;;etti rari [afna.

L-irkantatur fisser kif diversi o;;etti, li kienu proprjetà ta’ Borg Olivier, inxtraw minn Heritage Malta g[an-nom tal-istat.

Dawn kienu jinkludu par kwadri rari li kienu qab]u l-€50,000.

Pierre Grech Pillow qal li l-kollezzjoni privata ta’ Borg Olivier turi l-klassi ta’ dan l-istatista Malti. Hu qal li l-familja ta’

martu Alexandra kienet ;ejja minn dik ta’ Mattei li kienet kollezzjonista kbira. Allura Borg Olivier u martu kienu ]ewqu darhom f’Tas-Sliema b’diversi o;;etti prezzju]i u ta’ pre;ju kbir.

Kien hemm ukoll o;;etti li kienu regalati lill-eks Prim Ministru Malti minn kapijiet ta’ stati internazzjonali, li wkoll inxtraw minn Heritage Malta.

Pierre Grech Pillow ]ied li Heritage Malta, g[an-nom tal-istat, kienet xtrat 15-il o;;ett li jammontaw g[al bejn it-€80,000 u l-€100,000. U[ud minn dawn l-o;;etti jinsabu fil-Mu]ew tal-Arti, il-Belt.

L-irkantatur tkellem dwar il-pre;ju talo;;etti li ;ew irkantati u qal li meta uffi/jali minn Heritage Malta ji;u biex jixtru xi [a;a, dawn je]aminaw l-affarijiet b’reqqa kbira u jaraw ir-rarità tal-o;;ett.

Heritage Malta xtrat numru ta’ portraits interessanti u, fi kliem Pierre Grech Pillow, dawn u o;;etti o[rajn g[andhom jag[mlu parti mill-wirt nazzjonali.

L-irkantatur spjega li qabel l-irkant innifsu jsir katalgu tal-o;;etti kollha li jridu jkunu irkantati. Meta Grech Pillow u persuni o[rajn da[lu fid-dar ta’ Borg Olivier, inteb[u li fl-g[amara, fosthom fl-imwejjed u fl-iskrivaniji, kien hemm diversi dokumenti personali u ittri ta’ Borg Olivier.

Hu qal li meta Borg Olivier miet, ilfamilja tieg[u kienet g[alqet il-bibien tasswali fid-dar u qatt ma fet[ithom. Grech

Mix-xellug g[al-lemin> In;inokkjatur, kwadru u komodina ta’ valur kbir u g[amara fil-kappella privata, kollha mill-kollezzjoni ta’ :or; Borg Olivier

Mix-xellug g[al-lemin jidhru tliet o;;etti fil-kollezzjoni ta’ Mintoff. L-aktar ta’ pre;ju hu /-/urkett (fin-nofs) b’fossa ta’ djamanti li nbieg[ g[al ftit aktar minn €5,000

27

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Lokali

lezzjonijiet ta’ Borg Olivier u ta’ Mintoff Pillow qal li wa[da mill-affarijiet interessanti li kien hemm kienet secretaire tasseklu 18 li kien ;ab €22,000. F’dan is-secretaire instabu [afna ittri ta’ Borg Olivier u wie[ed jinduna mill-kitba tieg[u, il-burdata li kien biha l-eks Prim Ministru. Borg Olivier g[adda minn mumenti fejn kien prominenti b[ala Prim Ministru i]da esperjenza wkoll perijodi li ma kienu xejn sbie[.

Kien hemm ukoll drum table ta’ Malta tas-seklu 19 li nbieg[et g[al €13,000 u li fiha kienu nstabu diversi dokumenti li ma nbig[ux lil min xtraha imma ;ew ritornati lill-familja ta’ Borg Olivier. Pierre Grech Pillow semma wkoll kwadru mill-bottega ta’ Mattia Preti li ;ab €30,000.

Kollox ma’ kollox, sostna Grech Pillow, kwa]i 98 fil-mija tal-o;;etti li ;ew irkantati nbieg[u kollha. Id-dar ta’ Borg Olivier, filli kienet mimlija b’o;;etti imprezzabbli g[all-wiri u filli tbattlet wara li sar l-irkant.

Pierre Grech Pillow temm jg[id li lpubbliku kkonkorra bi [;aru g[al dan lirkant g[ax l-avveniment proprju sar firresidenza ta’ Borg Olivier.

700 o;;etti fl-irkant ta’ Dom Mintoff Il-gazzetta il-mument tkellmet ukoll ma’ Joseph Sammut, irkantatur mal-kumpanija Belgravia Auction Gallery f’San :iljan. Hu tkellem dwar l-irkant li sar fuq is-700 o;;ett li kienu proprjetà tal-eks Prim

Ministru u eks Mexxej Laburista Dom Mintoff. Il-wiri tal-o;;etti sar fir-residenza li Mintoff kellu f’{al Tarxien fil-25 ta’ Frar u l-irkant sar fil-5 ta’ Marzu 2014.

Joseph Sammut stqarr li l-aktar o;;ett li spikka fuq l-o[rajn u li kien ta’ valur kienet gradenza Maltija tal-bidu tas-seklu 19. Din il-bi//a g[amara kellha stima ta’ bejn is-€7,000 u d-€9,000 u fl-a[[ar mill-a[[ar inbieg[et g[all-prezz ta’ €10,500. Hu fisser li l-kundizzjoni tag[ha ma kinitx perfetta; anzi jonqosha xi tiswija u restawr, imma kienet wa[da mis-sbie[.

Mistoqsi jekk kienx hemm xi o;;etti o[rajn li marru g[alihom in-nies fl-irkant, Joseph Sammut qal li dawk l-affarijiet li mess mag[hom personalment ;abu lapprezzament tal-pubbliku. Fosthom kien hemm i/-/intorin o[xon bil-bokkla prominenti tar-ras ta’ ]iemel u tan-nag[la kif ukoll /urkett bi djamant, li ;abu prezzijiet [afna iktar milli stennew l-irkantaturi. Filfatt i/-/intorin, li kellu stima ferm baxxa ta’ bejn l-40 u l-€100, inbieg[ g[al €8,000 filwaqt li s-sygnet ring inbieg[ g[all-prezz ta’ €5,200.

Fost id-diversi affarijiet li ;ibdu interess u ;ew irkantati, kien hemm numru ta’ bsaten. Joseph Sammut fisser li fost is-60 bastun, spikkaw dawk b’temi dwar i]]wiemel.

Mistoqsi jispjega jekk dawn l-o;;etti rriflettewx fuq il-karattru ta’ Mintoff, Joseph Sammut stqarr li kien hemm g[a]la kbira ta’ ornamenti li ;ew esebiti. Hu qal li kien hemm affarijiet li jmorru lura g[as-seklu 19 u g[odda tal-;nien i]da ja[seb li l-bsaten taw dehra jew impressjoni ta’ x’kien i[obb jag[mel Mintoff .

L-o;;etti li nxtraw mill-istat ikkonsistew fi bsaten, ornamenti u kotba li se jitpo;;ew f’post ta’ wirt nazzjonali kulturali.

Joseph Sammut, l-irkantatur li [a [sieb l-irkant bl-o;;etti ta’ Duminku Mintoff

Pierre Grech Pillow, l-irkantatur li [a [sieb l-irkant bl-o;;etti ta’ :or; Borg Olivier

Gradenza ta’ Dom Mintoff li l-prezz tag[ha qabe] l-€10,000

I/-/intorin sinonimu mal-Perit Mintoff li ;ab prezz ta’ €8,000 fl-irkant G[amara prezzju]a u xi kwadri li kollha nbieg[u waqt l-irkant ta’ Borg Olivier

‘Portrait’ ta’ :or; Borg Olivier li nbieg[ fl-irkant tal-o;;etti tieg[u

Karikatura antika u ori;inali fil-kollezzjoni ta’ Duminku Mintoff

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

28

Il-kwartier ta’ Monte Carlo jinkludi wkoll il-bajja ta’ Larvotto mfittxija [afna minn dawk li j]uru din il-belt

It-teatru tal-opra hu mera tal-lussu li toffri din il-belt, li jikkumplimentaha f’nis;a wa[da ta’ xog[lijiet tal-arti millisba[ kif ukoll xog[lijiet mu]ikali bi storja ta’ 150 sena

Monte Carlo Euchar Mizzi mizzieuchar@gmail.com

Monte Carlo hu l-aktar kwartier sinjur fost l-erba’ kwartieri ta’ Monaco. Kultant bi ]ball jg[idu li hu l-kapitali tal-pajji], avolja formalment m’hemm xejn. Monte Carlo mag[ruf g[all-casinos, log[ob talazzard, sbu[ija, log[ob tan-nar, kultura u g[all-post fejn wie[ed jara nies ta’ fama.

Monte Carlo, b’popolazzjoni ta’ 30,000, jifforma l-fruntiera mal-belt

Monte Carlo hu mfittex ukoll g[all-akkwarji ;ganteski mi;bura f’binja wa[da li fiha ’l fuq minn 4,000 spe/i ta’ [ut differenti

29

Safar

– belt f’dinja ta’ lussu

Fran/i]a ta’ Beausoleil (li qabel kienet mag[rufa b[ala HautMonte-Carlo).

Monte Carlo hu post meravilju], fejn kollox huwa f’nis;a wa[da f’dak li hu pja/ir u divertiment. Il-belt hi ;enna ta’ pa/i u serenità. Il-Mu]ew Ocean-grafiku bl-akkwarji ;ganteski mimlija klieb il-ba[ar u koralli, ilcasino, it-teatru tal-opra u l-Palazz tal-Prin/ep huma binjiet kbar meravilju]i li ;ew iddisinjati minn periti rinomati b[al Charles Garnier.

Monte Carlo hi l-kapitali internazzjonali tal-lussu. Il-casino huwa

ma;iku u ffullat b’nies mill-aktar famu]i u sinjuri li je]istu fid-dinja.

Wie[ed ma jridx jinsa s-sbu[ija u lfinezza ta’ madwar Monte Carlo. Ilbliet ma;;uri tar-Riviera Fran/i]a b[al Nizza u l-promenade tag[ha des Anglais, jew Cannes u l-Croisette tag[ha jinsabu biss ftit mili ’l bog[od.

Monte Carlo hi d-dar ta’ [afna mis-Circuit de Monaco, fejn isir ilGrand Prix tal-Formula 1 ta’ Monaco. Ir-rally ta’ Monte Carlo g[andu l-itwal ;irja tal-karozzi u l-aktar rally rispettat, u li jimmarka l-bidu ta’ kull sta;un ta’ tlielaq

G[alkemm Monte Carlo hu mag[ruf li j]uruh g[add ;mielu ta’ personalitajiet internazzjonali, xorta mfittex minn familji li fil-belt jaraw kultura differenti minn dik li jistg[u joffru bliet Ewropej o[rajn

tal-karozzi b[ala l-ewwel avveniment fuq il-kalendarju tal-Kampjonat Mondjali tat-tlielaq tal-karozzi.

F’Monaco jkun organizzat ukoll il-World Championship tal-boxing, il-Monte Carlo Masters, wirjiet talmoda u avvenimenti o[ra. Monte Carlo ]aruh nies irjali kif ukoll artisti ta/-/inema u l-pubbliku in;enerali g[al g[exieren ta’ snin.

Il-kwartier ta’ Monte Carlo kien jintla[aq tajjeb permezz ta’ tramways mill-1900 sal-1953, li kienu jaqdu wkoll partijiet minn Monaco.

Monte Carlo hu wkoll wie[ed mirresorts turisti/i prin/ipali tal-Ewropa u g[andu [afna attrazzjonijiet li jinkludu l-Katidral ta’ Monaco, ilMu]ew ta’ Napuljun u l-Palazz tal-Prin/ep.

I]da fost l-attrazzjonijiet turisti/i laktar famu]i hemm il-kumpless talcasino u t-teatru grandju] ta’ Monte Carlo, dar tal-opera u tal-ballet u lkwartieri tal-mag[ruf Ballets de Monte Carlo.

Dehra tas-sala tal-entratura tal-casino f’Monte Carlo li hi preludju g[al dak li wie[ed isib aktar ’il ;ewwa fis-swali tal-log[ob

Monte Carlo hu mag[ruf ukoll g[al diversi attivitajiet sportivi, i]da fost l-aktar li tispikka hi dak tat-tlielaq tal-karozzi tal-Formula 1

30

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Letteratura

1 {a]-}ebbu;> il-benniena ta’ Malta moderna Fl-ambjent rurali normali ta’ {a]}ebbu;, minn madwar it-tmiem tasseklu tmintax, bdew [er;in ideat ;odda li ma]-]mien kellhom joffru definizzjoni moderna ta’ Malta b[ala nazzjon, b’kultura tag[ha, bid-dritt li ssir ukoll stat.

Mikiel Anton Vassalli beda jibni definizzjoni ta’ pajji] skont il-[sieb u l-kelma tieg[u. Fl-istess ]mien, fl1799, persuna;; }ebbu;i ie[or, Dun Mikiel Xerri, sar l-eroj li jirrappre]enta bil-fatti d-dritt ta’ nazzjon li jmexxi lilu nnifsu.

Mill-[sieb u mill-azzjoni ta’ Vassalli sal-martirju ta’ Xerri u s[abu: f’dan il-kwadru ting[araf Malta moderna mfassla g[all-ewwel darba fl-Istorja kollha minn persuna;;i Maltin, u sewwasew }ebbu;in.

F’{a]-}ebbu; twieldet, bil-;ustifikazzjoni ta’ [sieb u ta’ azzjoni, dik il-‘patrija’ Ewropea li, ma]-]mien, – fi pro/ess ta’ ]vilupp li jag[raf innisel tieg[u fil-kontribut ta’ ]ew; }ebbu;in, fost o[rajn, – minn kolonja kellha ssir stat indipendenti u repubblika.

Bejn studju] tal-lingwa (Vassalli) u studju] tal-filosofija (Xerri), Malta kellha tiskopri l-kuxjenza tag[ha nnifisha sakemm jintla[aq l-iskop kollu ta’ kull poplu li ma huwiex [ieles. }ew; intellettwali }ebbu;in kien irnexxielhom jeg[lbu l-kumpless tradizzjonali Malti tal-inferjorità, u jag[mlu l-pass ;did

li kellu jiddetermina l-;ejjieni tal-pajji] kollu.

Il-prominenza kulturali li kompla jikseb {a]-}ebbu; wara Vassalli u Xerri, u bis-sa[[a bikrija tag[hom, turi li Malta kien irnexxielha tibni inkonxjament il-‘belt kapitali’ tag[ha, i/-/entru ta’ [sieb u [idma li jikkaratterizzaw poplu li hu wkoll nazzjon.

Il-prominenza nazzjonali ta’ {a]}ebbu; tfisser li g[all-ewwel darba l-Maltin kienu kapa/i jaffermaw lilhom infushom. Il-persekuzzjoni li batew Vassalli u Dun Mikiel Xerri hi parti mill-prezz li kellu jit[allas biex jinbeda l-pro/ess li kellu jwassal biex Malta, issa mag[rufa b[ala nazzjon, issir ukoll stat sovran.

It-twelid ta’ kuxjenza nazzjonali Il-mistoqsija li aktarx ma jistax

ja[rab minnha kull min jist[arre; xi aspett jew ie[or tal-kultura Maltija hi din: minkejja li l-g]ira hi art qadima bi ;rajja mag[rufa qadima, minn meta ’1 hawn nistg[u ng[idu li lMaltin kisbu kuxjenza komunitarja wa[da li tressaqhom lejn il-kwalifika ta’ nazzjon mifhum fis-sens modern?

Min[abba l-limiti ;eografi/i, numeri/i u politi/i, Malta ftit li xejn setg[et tikseb dan is-sens ming[ajr limbuttatura ta’ mentalità mi;juba minn artijiet li sawrulha l-identità m[allta tag[ha ta’ g]ira Mediterranea. Is-sens ta’ nazzjonalità ma kellux g[alfejn jitbiddel f’kuxjenza attiva fil-ka] ta’ artijiet kbar li

kellhom, ftit jew wisq, il-[akma fuqhom infushom.

Fil-ka] ta’ art /kejkna mer[ija f’idejn il-barranin, dan is-sens jew ma kienx jin[ass il-b]onn tieg[u (jekk kien je]isti), jew jekk kien je]isti, kien [a;a wa[da malpre]enza kulturali u politika barranija. Tant hu minnu li g[al ]mien twil dak kollu li tqies b[ala Malti huwa, bil-kriterji tal-lum u g[al-lum, barrani jew importat.

G[al ]mienu, jekk ma rridux inne]]g[u lil Malta ta’ missirijietna l-qodma minn ku1l [jiel ta’ ru[ [ajja, dak g[andu jitqies b[ala wirt lokali, hu liema hu n-nisel tieg[u. Ittradizzjoni kulturali Taljana ta’ Malta hi tradizzjoni kulturali Maltija wkoll.

Ir-Romanti/i]mu g[arfien tar-ru[ tal-poplu G[al sekli s[a[ e]istiet id-dis-

tinzjoni bejn kultura g[olja u kultura baxxa, kultura mirquma u kultura popolari. Herder (1744-1803) innifsu se[aq fuq l-g[a]la fundamentali bejn il-kunstpoesie (il-poe]ija tal-arti) u n-naturpoes mie (il-poe]ija tannatura). L-ewwel wa[da hi l-prodott iffurmat tajjeb tal-kultura u tar-riflessjoni matura, waqt li t-tieni wa[da hi l-le[en intimu u spontanju talqalb.

Fil-kwadru Malti l-g[a]la hi, ftit jew wisq, dik li hemm bejn it-Taljan (miktub minn klassi edukata) u lMalti (mit[addet minn klassi aktarx nieqsa mit-tag[lim). Il-poplu kien

wie[ed, i]da l-espressjonijiet kienu tnejn. Ir-Romanti/i]mu ried iseddaq l-importanza ewlenija ta’ kulma hu popolari, u jekk jista’ jkun, jintegra mieg[u dak li hu kolt fis-sens dejjaq.

Dan hu li ;ara matul is-seklu dsatax. L-epoka tar-Romanti/i]mu hi qabelxejn il-fidwa ta’ kulma hu popolari. Id-distanza bejn i]-]ew; estremi bdiet ting[eleb, il-kriterji tbiddlu, u wasal il-waqt tal-kixfa ta1identità tal-wirt indi;enu, mhux stmat, tal-poplu.

Hawn jid[ol Mikiel Anton Vassalli (1764-1829), Malti a;;ornat fixxejriet Ewropej ta’ ]mienu, konxju g[all-a[[ar li Malta hi parti minn kontinent u mhux aktar blata maqtug[a g[aliha. B’dan il-mod hu lewwel pjanifikatur tal-programm li kellu jse[[ aktar tard: l-integrazzjoni ta]-]ew; mezzi ta’ espressjoni (kultura g[anja Taljana u kultura popolari Maltija) biex jing[ata bidu g[all[olqien ta’ kultura li, waqt li tibqa’ l-espressjoni tal-komunità kollha, ittella’ fil-wi// l-aspetti mwarrbin, u awtenti/i, tal-kotra popolari.

Hu l-waqt storiku meta l-esperjenzi kbar tal-Illumini]mu u tarRomanti/i]mu (im;arrbin bis-sa[[a tal-pre]enza kulturali Taljana filg]ira) setg[u jwasslu g[at-ti;did mitlub mill-mentalità Ewropea l;dida. Fil-ka] partikulari ta’ Vassalli, dawn huma esperjenzi li hu seta’ j;arrabhom direttament min[abba ]-]mien twil li g[adda barra minn Malta.

Oliver Friggieri

Dokumenti ;odda dwar Jum il-{elsien

Ktieb ;did ri/erkat u miktub minn Mark Camilleri se jo[ro; g[all-ewwel darba dokumenti ;odda f’rabta mal-avvenimenti li wasslu g[al Jum il-{elsien.

Il-ktieb – Jum il-{elsien: Il-mixja lejn il-31 ta’ Marzu tal-1979 – hu mi]g[ud b’informazzjoni storika ;dida bba]ata fuq dokumenti li ;ew misjuba issa fl-arkivji nazzjonali tal-Gvern Britanniku f’Londra u fl-arkivji interni tal-Partit Laburista fil-{amrun.

Il-ktieb jo[ro; g[ad-dawl fatti ;odda dwar kif kien possibbli li Mintoff jag[mel tant xog[ol politiku fis-sittinijiet u s-sebg[inijiet. F’dan ilktieb, l-awtur jistieden lill-qarrejja biex i[arsu lejn l-istampa l-kbira tal-avvenimenti li se[[ew f’dak i]-]mien.

Waqt li jo[ro; g[all-ewwel darba materjal storiku ;did, il-ktieb jitfa’ dawl ;did fuq ir-rwol qawwi li kellhom [afna attivisti fi [dan il-Partit Laburista u l-General Workers’ Union f’dawk lavvenimenti importanti li wasslu g[at-tluq talBritanni/i minn Malta fil-31 ta’ Marzu tal-1979.

G[all-ewwel darba, il-ktieb jo[ro; g[all-pubbliku dokumenti li jag[tu informazzjoni ;dida fuq il-meeting le;;endarju tal-Partit Laburista f’G[awdex f’Mejju tal-1961, fuq il-kuntatti estensivi barranin li sawwar il-Partit Laburista tul is-sittinijiet, fuq ir-referenza li fl-1964 Che Guevara g[amel g[at-taqbida antikolonjali ta’

Malta, fuq il-korrispondenza ta’ Mintoff malfilosfu kbir Bertrand Russel, u [afna avvenimenti o[rajn.

Minkejja dan, aktarx li l-aktar mistoqsija importanti li jag[mel Mark Camilleri matul ilktieb f’rabta mal-mixja li wasslet g[al Jum il{elsien hi din: {elsien minn xiex? Minn xiex, e]attament, ;ejna me[lusin, jekk xejn, tul linkwiet u t-ta[bit kollu li se[[ew fis-sittinijiet u s-sebg[inijiet? Jum il-{elsien, wara kollox, jag[mel ;ie[ lil ismu?

Fost il-[afna ritratti li jidhru fil-ktieb, xi w[ud minn dawk marbuta ma’ Jum il-{elsien qatt ma dehru qabel. Huma kienu mi]muma mill-pubbliku g[al [amsa u tletin sena s[a[, u issa se jkunu parti minn din il-pubblikazzjoni. Dawn irritratti juru lill-Kurunell Muammar Gaddafi fuq lg[olja tal-{elsien dakinhar ta’ Jum il-{elsien kif ukoll ritratti tal-Prim Ministru Mintoff u sSegretarju :enerali tal-GWU George Agius li kollha qed jidhru g[all-ewwel darba.

Qed jidhru wkoll g[all-ewwel darba ritratti ta’ Mintoff, Lord Carrington, Joseph Luns, Segretarju :enerali tan-NATO, u l-Ministru talAffarijiet Barranin Aldo Moro f’Londra u f’Ruma fl-1972.

Il-ktieb se jkun pubblikat mis-Sensiela Kotba So/jalisti (SKS) u se jitnieda mill-Prim Ministru Joseph Muscat f’Kastilja g[ada t-Tnejn.

Il-ktieb ;did ta’ Mark Camilleri dwar Jum il-{elsien

31

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Kotba

GEORGE ABELA – QALB IN-NIES Ktieb ;did b tislima lill Presidenza ’

ta’ George Abela

George Abela, Qalb in-Nies hu l-isem ta’ ktieb ;did dwar il-President George Abela mit-tfulija sal-Presidenza.

Ta[t il-lenti ta’ min segwieh, [adem fil-qrib tieg[u jew analizzah. L-istorja ta’ tifel, li ommu u missieru rabbew ]ew;t itfal o[ra li sfaw bla ;enituri, li ra t-tbatija u g[amel ]mien emigrant lAwstralja mal-familja. George Abela, l-avukat, fl-isport, fittrejdunjoni]mu, fil-politika, fil-volonarjat u President ta’ Malta.

Il-ktieb se jkun pubblikat fil-jiem li ;ejjin i]da jista’ ji;i ordnat minn issa b’offerta ta’ qabel il-pubblikazzjoni minn fuq www.kitegroup.com.mt.

Il-ver]joni hardback qieg[ed jinbieg[ g[all-prezz ta’ €25 minflok €30 u paperback €15 minflok €19. Il-ktieb hu pubblikazzjoni o[ra ta’ Kite Group li fost l-o[rajn fl-a[[ar xhur ippubblikaw il-ktieb Gonzi, and Malta’s Break with Gaddafi, Recollections of a Premier u l-bijografija tattabib Sandy Cachia Zammit.

Il-ktieb George Abela, Qalb in-Nies hu maqsum fi tliet partijiet. Fl-ewwel parti Andrew Azzopardi jikteb ;rajjet il-President wara li ltaqa’ u

-

ddiskuta mieg[u diversi temi u esperjenzi li g[adda minnhom. Andrew Azzopardi jikteb ukoll l-isfond so/jali li trabba fih George Abela.

Segwieh waqt attivitajiet uffi/jali u lil hinn mill-[idma presidenzjali. Tkellem ma’ nies li jafuh sew, b’kummenti wkoll tal-Prim Ministru Joseph Muscat, il-Kap talOppo]izzjoni Simon Busuttil u l-eks Prim Ministru Lawrence Gonzi li huma ppubblikati fil-ktieb.

Fit-tieni parti, hemm [ajjet George Abela b’130 ritratt differenti mit-tfulija salPresidenza.

It-tielet parti tal-ktieb tinkludi sensiela ta’ artikli minn persuni awtorevoli li janalizzaw il-[idma li wettaq ilPresident f’oqsma differenti.

Dawn is-16-il artiklu ji;bru fihom anali]i dettaljata minn diversi personalitajiet distinti fosthom Im[allef, Isqof, psikjatra, lecturers fl-Università, trejdunjonisti u analisti.

F’dan il-ktieb il-President George Abela f’ismu u f’isem il-mara tieg[u Margaret jirringrazzja lill-poplu Malti u G[awdxi “li bi [;aru u tista’ tg[id mill-ewwel ;urnata sala[[ar appo;;jana bil-kbir

Tnejn mill-bosta ritratti li jidhru fil-ktieb. Fuq> George Abela u martu Margaret f’[in rilassanti man-neputijiet tag[hom.

Isfel> Il-mument tal-;urament b[ala t-tmien President ta’ Malta fl-4 ta’ April tal-2009

f’kull attività li organizzajna u kull fejn morna. Kienet esperjenza mimlija sfidi i]da wa[da unika, po]ittiva u mill-isba[ li tatna sodisfazzjon. Offritilna opportunitajiet li niltaqg[u ma’ [afna nies u f’ambjenti differenti. Nibqg[u dejjem rikonoxxenti lejn il-poplu [anin tag[na.”

Aktar informazzjoni minn www.kitegroup.com.mt jew b’email fuq info@kitegroup.com.mt.

• Il-President George Abela se jkun qieg[ed jiltaqa’ mal-pubbliku u jiffirma l-kotba nhar is-Sibt li ;ej, 29 ta’ Marzu, filg[odu fil-Palazz ta’ San Anton u mill-4.30 p.m. sas-7.00 p.m. fil-Banca Giuratale f’G[awdex filwaqt li l-{add 30 ta’ Marzu se jkun qieg[ed isellem lill-pubbliku u jiffirma l-ktieb fil-Palazz Verdala.

Il-fa//ata tal-ktieb ;did dwar il-President George Abela (ver]joni b’qoxra iebsa)

32

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Lokali

Lidl jifta[ f’G[awdex

Fil-jiem li g[addew il-Lidl il-;did f’G[awdex feta[ il-bibien g[all-pubbliku fix-Xewkija. Dan hu s-seba’ wie[ed fil-g]ejjer Maltin.

B’madwar 1,000 metru kwadru ta’ spazju u ]ew; livelli ta’ parking b’aktar minn 100 spazju g[all-karozzi g[all-konvenjenza tal-klijenti, il-[anut il-;did se jkollu tim ta’ 30 impjegat ]ag[]ug[ u entu]jast.

Il-[anut fix-Xewkija qed jifta[ kuljum mis-7 a.m sat-8 p.m. u joffri g[a]la vasta ta’ prodotti li jinkludu frott u [axix frisk u bakery li ta[mi

[ob] u [lewwiet friski kuljum.

Darbtejn f’;img[a, kull nhar ta’ Tnejn u kull nhar ta’ {amis, se jkun hemm offerti spe/jali fuq prodotti tal-ikel u affarijiet o[ra mhux tal-ikel.

B[alissa Lidl timpjega aktar minn 200 impjegat f’Malta u dejjem qed i]]id il-firxa ta’ prodotti li toffri fil-[wienet tag[ha billi ta[dem id f’id ma’ distributuri Maltin.

G[al aktar informazzjoni fuq il-Lidl u l-offerti spe/jali ]uru www.lidl.com.mt jew ilpa;na Facebook ta’ Lidl fuq www.facebook.com#lidlmalta.

Irba[ abbonament Interactive TV ta’ sena b’xejn ma’ GO

L-ajruplan Airbus 330-200ER tal-Emirates

Emirates se tirdoppja s-servizzi tag[ha lejn Malta

Emirates, konnettur globali ta’ nies u bliet, se tibda t-tieni titjira ta’ kuljum lejn Malta mill-ewwel ta’ Awwissu 2014. Din l-a[bar issegwi le]enzjoni tal-visa g[a/-/ittadini Maltin qabel ma jidhlu flEmirati G[arab Mag[quda (UAE) li bdiet proprju millbiera[ is-Sibt.

L-ajruplan A330-200 talEmirates se jkun qed itir kuljum fuq titjira skedata bejn Dubaj u Malta b’waqfa qasira f’Larnaka, ?ipru. Filwaqt li ttieni titjira ta’ kuljum hi skedata fuq ajruplan A340-500 minn Dubaj dirett g[al Malta, bil-vja;; tar-ritorn jinkludi waqfa fi Tripli. I]-]ew; ajruplani flimkien se j]idu lkapa/ità ta’ 917-il seat fil;img[a lejn kull direzzjoni u ]ieda ta’ 90 tunnellata f’;arr ta’ merkanzija lejn kull direzzjoni.

Il-vja;;aturi Maltin se jkunu jistg[u jibbenefikaw mill-;did l-a//ess ta’ kuljum lejn Larnaka, f’?ipru, servizz li b[alissa qed jopera erba’ titjiriet fil-;img[a. Min[abba ]-]ieda fid-domanda talvja;;aturi minn Tripli, se jitnieda t-tieni servizz ta’ kuljum mit-2 ta’ Awwissu

2014. Dan wara inqas minn sena li kienet introdotta mill;did ir-rotta tal-Emirates lejn Tripli b’waqfa f’Malta f’Settembru li g[adda.

L-ajruplan Airbus 330-200 se jkollu 237 post f’konfigurazzjoni ta’ tliet klassijiet, inklu]i 12-il suite fl-Ewwel Klassi, 42 suite fil-Klassi tanNegozju u 183 post fil-Klassi tal-Ekonomija. It-titjira EK107 se titlaq minn Dubaj fit-8.20 biex tasal f’Larnaka fil-11.05 biex minn hemm titlaq fl-12.15s u tasal Malta fis14.10. It-titjira tar-ritorn EK108 se titlaq minn Malta fl-15.45, u tasal Larnaka fis19.10. Minn Larnaka l-ajruplan jitlaq fit-20.20 u jasal f’Dubaj fis-01.10 tal-g[ada.

It-tieni servizz se jkun operat minn Airbus 340-500 li wkoll g[andu konfigurazzjoni ta’ tliet klassijiet ta’ 12-il suite fl-Ewwel Klassi, 42 suite fil-Klassi tan-Negozju u 204 post fil-Klassi tal-Ekonomija.

It-titjira EK745 fuq ir-rotta Dubaj-Malta-Tripli-Dubaj se titlaq minn Dubaj fid-9.30, u tasal Malta fis-13.05. Wara lajruplan jitlaq minn Malta fit14.55 biex jasal Tripli fl15.55. Fil-17.24 is-servizz jit-

laq minn Tripli u jasal f’Dubaj fis-1.00 tal-g[ada.

Abbord l-ajruplan ilpassi;;ieri jistg[u jgawdu sservizz rinomat tal-Emirates mog[ti minn cabin crew internazzjonali minn 120 pajji], u s-sistema ta’ divertiment ‘ice’ li tinkludi ’l fuq minn 1,600 stazzjon ta’ films, programmi tat-TV, log[ob u mu]ika.

Apparti dan kollu, il-linja tal-ajru toffri baggage allowance ;eneru] f’kull klassi – bi 30 kilo g[al Klassi talEkonomija, 40 kilo fil-Klassi tan-Negozju u 50 kilo flEwwel Klassi.

B[alissa Emirates topera titjiriet skedati kuljum minn Malta g[al Dubaj. It-Tnejn, lErbg[a, il-{amis u s-Sibt lEmirates ittir via Larnaka, f’?ipru, filwaqt li l-{add, itTlieta u l-:img[a l-linja talajru ttir dirett g[al Dubaj minn Malta u tirritorna b’waqfa fi Tripli.

Il-Maltin li jivvja;;aw lejn Dubaj g[andhom b]onn ji//ekkjaw li l-passaport rispettiv tag[hom g[andu validità tal-inqas g[al tliet xhur o[ra qabel ma jiskadi u li l-waqfa tag[hom f’Dubaj ma taqbi]x it-30 ;urnata.

GO nediet kompetizzjoni ;dida fuq il-pa;na talFacebook tag[ha www.facebook.com#go.com.mt biex tippremja lill-klijenti tag[ha.

Il-premju li qed ikun offrut hu abbonament ta’ sena b’xejn mal-GO Interactive TV u Samsung TV ta’ 40 pulzier minn Sound Machine Digital.

Il-kompetizzjoni l-;dida tiffoka fuq ix-sharing ta’ selezzjoni ta’ shows ta’ GO Interactive TV imxandra fuq l-istazzjonijiet GO Stars, Fox, Fox Life u GO Sports HD. Biex wie[ed jie[u sehem f’din il-kompetizzjoni, l-utent tal-Facebook g[andu jag[fas like fuq il-Facebook page ta’ GO www.facebook.com#go.com.mt, jag[]el il-kompetizzjoni Share and Win, ida[[al id-dettalji tieg[u, jag[]el wie[ed mixshows ta’ GO Interactive TV u jag[mel share.

Kuljum sat-2 ta’ April. persuna wa[da se tkun mag[]ula u ting[ata mistoqsija. Jekk dik il-persuna tag[ti r-risposta t-tajba, l-isem jidda[[al fil-lotterija g[all-premju lkbir li se jittella’ nhar is-7 ta’ April. Ma hemmx limitu fuq kemm-il darba persuna tista’ tie[u sehem f’din il-kompetizzjoni.

Din il-kompetizzjoni qed issir flimkien mal-offerta Limitless Home Pack fejn dawk li jabbonaw se jgawdu mill-promozzjoni ta’ GO Interactive TV b’xejn g[al sitt xhur. GO Interactive TV joffri 100 stazzjon b’g[a]liet innovattivi b[al catch up, restart, rewind u record. IlLimitless Home Pack Interactive jipprovdi wkoll internet downloads u telefonati g[al linji ta’ GO bla limitu.

Claire Galea, Manager tadDigital Marketing & Portals ma’ GO, qalet li permezz talFacebook, GO qed tag[mel la[jar li tista’ biex tinga;;a b’mod interattiv mal-klijenti tag[ha b’posts informattivi u divertenti.

“B’mod konsistenti qed inniedu kompetizzjonijiet li huma divertenti u fl-istess waqt nippremjaw lill-klijenti tag[na bi premjijiet sbie[. Din id-darba se nkunu qed nag[tu Samsung TV ta’ 40 pulzier u abbonament ta’ sena b’xejn mal-GO Interactive TV.” G[al aktar tag[rif wie[ed jista’ j/empel Freephone 80072121 jew i]ur www.go.com.mt.

33

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Mu]ika

‘JIEN MA NA{DIMX’

Noel D’Anastas – ndanastas@gmail.com

It-38 edizzjoni tal-festival L-G[anja tal-Poplu

Karen DeBattista tinterpreta l-kanzunetta rebbie[a ‘Jien ma Na[dimx’

Frank O’Neill, Christabelle & Il-Lajks – fit-tieni post bil-kanzunetta ‘Kif Xrobtuli l-Menti’

Joe Julian Farrugia, awtur tal-kanzunetta, jir/ievi t-trofew g[at-tielet post bil-kanzunetta ‘Wara l-Kan/ell’, kantata minn Miriam Christine u Olivia Lewis

Is-Sibt, 15 ta’ Marzu, fis-Sala talUniversità ttellg[et it-38 edizzjoni ta’ L-G[anja tal-Poplu b’16-il kanzunetta finalista b’su;;etti li jirriflettu l-[ajja tag[na l-Maltin fid-dinja tal-lum.

Din l-edizzjoni ntreb[et minn Karen DeBattista b’Jien ma Na[dimx, bi kliem ta’ Rita Pace u mu]ika ta’ Mark Scicluna li tindirizza l-perspettiva tasso/jetà lejn is-sehem tal-mara tad-dar.

Jien ma na[dimx to[rog ix-xenarju kwiet ming[ajr xenxilli tal-mottiv talkanzunetta li fiha tat spazju g[al interpretazzjoni tajba li ntlaqg[et tajjeb minn dawk pre]enti u dawk li segwew l-avveniment minn fuq it-televi]joni.

Il-kanzunetta umoristika Kif Xrobtuli l-Menti (Frank O’Neill) interpretata minn Frank O’Neill, Christabelle u IlLajks, ;iet klassifikata fit-tieni post.

Din tittratta l-media so/jali u l-impatt li [alliet fit-tibdila fil-[ajja ta’ kull wie[ed minna. Il-fenomenu tal-‘istessu’ kien evidenti wkoll Din rebb[et lil Frank O’Neill il-premju tal-a[jar kantawtur.

Wara l-Kan/ell (Joe Julian Farrugia#Miriam Christine) li kellha interpretazzjoni b’sa[[itha minn Olivia Lewis u Miriam Christine, ;iet fit-tielet post g[alkemm kienet meqjusa g[arreb[ tal-festival. Il-kanzunetta tippre]enta diversi dilemmi ta’ persuni maqfulin il-[abs.

Rita Pace, awtri/i tal-kanzunetta IlQu//ata wkoll, reb[et il-premju g[alla[jar tema so/jali. Il-mu]ika hi ta’ Jeffrey Scicluna u l-kanzunetta hi interpretata mill-grupp 7 Spadi. Tfakkar li meta tkun minn fuq, fa/li tinsa meta darba kont fil-qieg[, i]da meta ma tibqax fil-qu//ata, tinduna li kul[add g[andu b]onn xulxin.

Il-premju g[all-a[jar talent ]ag[]ug[ intreba[ mill-kantanta G[awdxija Denise Spiteri li kantat il-kanzunetta Pupa (Mark Laurence Zammit).

Christian Arding reba[ il-premju g[alla[jar interpretazzjoni fil-kanzunetta IlKarba tal-Mument (Kevin Tanti#Chan

Vella), li tirrifletti l-[sibijiet u l-emozzjonijiet tat-tfal li qed jesperjenzaw isseparazzjoni tal-;enituri tag[hom.

Huma ]ew; kanzunetti li lili g[o;buni wkoll u kienu fost l-a[jar.

Il-;urija kienet mag[mula minn David Aloisio, Vince Fabri, Rosabelle Bianchi, Eric Montfort, Elaine Falzon, Kevin Farrugia, Maria Abdilla u David Azzopardi. Il-Professur Oliver Friggieri ppre]enta t-trofej lir-rebbie[a.

G[all-ewwel darba f’din l-edizzjoni ;ie ffurmat kor ta’ tfal u adolexxenti li ppre]enta medley ta’ su//essi minn LG[anja tal-Poplu. Tajba kienet l-intervista ma’ Walter Micallef fuq i]-]mien turbolenti tal-kanzunetta Maltija u ma’ Corazon dwar il-[tie;a ta’ aktar rispett lejn il-kanzunetti bil-Malti.

Corazon kienet il-mistiedna spe/jali bl-interpretazzjoni ta’ tliet numri millalbum ‘Hawn Jien’, fosthom Id-Dar tan-Nanna u Jg[idu kien hawn ra;el.

Kont nistenna wkoll id-dehra ta’ Cherise Attard li sena ilu reb[et LG[anja tal-Poplu b’Si;;u Nieqes.

G[alkemm l-avveniment jag[ti spazju lill-g[anja Maltija bis-sens, in[oss li dan il-festival jixraqlu li jkompli jiffoka fuq il-kantawturi, dak li hu mag[ruf g[alih u mhux jimita festivals lokali o[rajn. Fil-fatt, ma kienx hemm aktar minn [ames jew sitt kanzunetti li ;ew interpretati minn min kitibhom.

Kienet xi [a;a po]ittiva li l-pre]entaturi Josephine Ebejer Grech u Clint Bajada semmew l-ismijiet tal-mu]i/isti qabel kull kanzunetta, xi [a;a li qabel ma kinetx issir.

Din l-edizzjoni tal-festival kienet lewwel attività organizzata ta[t lawspi/i tal-Fondazzjoni ?elebrazzjonijiet Nazzjonali (F?N). L-organizzaturi [ar;u CD tal-festival li tinsab g[allbejg[ g[all-prezz ta’ €10 mill-Y.T.C. kif ukoll mill-[wienet ewlenin.

Aktar tag[rif fuq is-sit www.ghanjafest.com u fuq facebook www.facebook.com#GhanjaTalPoplu.

‘:ensna’ f’kun/ert kontemporanju

Illejla, fl-MFCC f’Ta’ Qali se ter;a’ tittella’ rappre]entazzjoni o[ra ta’ :ensna fil-ver]joni ta’ kun/ert kontemporanju b’;enerazzjoni ;dida ta’ kantanti. Din qed titwassal b[ala parti mill-attivitajiet tal-Fondazzjoni ?elebrazzjonijiet Nazzjonali li fihom hemm programmat mat-63 kun/ert, spettakli, seminars, installazzjonijiet artisti/i u espressjonijiet kulturali. :ensna hi bi//a xog[ol mu]ikali kbira li Ray Mahoney u Paul Abela kitbu fl-1982. Nikklassifikaha b[ala wie[ed mill-aqwa xog[lijiet kontemporanji li [ar;u minn Malta mhux mu]ikalment biss, i]da fil-[sieb minqux tag[ha li jo[ro; l-istorja u l-identità ta’ pajji]na, il-mixja ta’ dan ilpoplu fit-triq g[all-Indipendenza u l{elsien u f’dak li a[na llum.

Hi [asra li [afna jisimg[u :ensna minn lenti politika aktar milli millaspett tad-do]a u s-sbu[ija mu]ikali li

toffri. Fit-tmeninijiet, ir-rock opera kellha bosta rappre]entazzjonijiet, sew f’Dar il-Mediterran, il-Belt, kif ukoll f’{a;ar Qim b[ala parti millMalta Arts Festival. Sitt snin ilu, din il-produzzjoni kienet ittellg[et b’format ta’ kun/ert li b’kollox kienu saru 13-il wie[ed minnu u attiraw

mat-18-il elf ru[.

Attwalment din saritilha ver]joni mu]ikali rran;ata bi]-]ieda ta’ grafika vi]wali li ]gur se tin]el tajjeb mal;enerazzjoni ]ag[]ug[a u ma’ dawk l-ammiraturi tal-format ori;inali. Ilver]joni f’xenarju ta’ kun/ert kontemporanju qed tilqa’ fiha s-sehem ta’

bosta kantanti u gruppi Maltin talpre]ent, fosthom Ira Losco, Ivan Grech mill-Winter Moods li meta din kienet ittellg[et 35 sena ilu kien wie[ed mill-extras, Errol mill-Airport Impressions, Tribali, Animae Gospel Choir, Daniel Cauchi, Mikaela Attard, Claudia Faniello, Roger Tirazona, Mark Tonna, Georgina li kienet parti integrali fil-kast ori;inali, George Curmi (il-Pusè) u [afna o[rajn.

Il-kun/ert se jinkludi wkoll dehra spe/jali mill-kast ori;inali. Dawn qed ikunu akkumpanjati minn kumpless ta’ seba’ mu]i/isti.

Fil-jiem li g[addew, :ensna kellha theddida li tkun posposta wara lin/ident ikrah li se[[ meta [nejja ta’ struttura li fuqu jkun armat id-dwal waqg[et fuq il-palk u we;;g[u erba’ [addiema. Minn hawn nawgura lfejqan ta’ malajr lil dawn il[addiema.

34

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

?inema

Need for Speed

(KRS – 12A)

Dan il-film ‘muskolat’ u storbju] g[andu jin]el tajjeb ma’ dawk kollha li j[obbu films mi]g[uda bl-azzjoni, stupidi kemm ikunu stupidi.

Toby (Aaron Paul) hu sewwieq ta’ talent talkarozzi tat-tlielaq, sid garaxx li ma tantx ikun qed i[alli qlig[ fi New York, hekk kif isegwi lir-rival ta’ dejjem tieg[u Dino (Dominic Cooper) isir sinjur fit-tlielaq.

B[allikieku dan ma jkunx bi]]ejjed Dino jkun qed jo[ro; mal-eks tfajla ta’ Tobey, Julia (Dakota Johnson), u jqabbad lil Toby biex jarmalu lMustang prezzju]a tieg[u biex issir l-aktar wa[da li ti;ri.

L-affarijiet ikompli sejrin g[all-ag[ar meta tort ta’ Dino, [u Toby jmur u hu jispi//a l-[abs g[al sentejn.

Meta jo[ro; ja[lef li jivvendika ru[u u jing[aqad mal-esperta fit-tlielaq Julia (Imogen Poots) biex jirba[ tellieqa illegali organizzata mill-miljunarju DJ Monatch (Michael Keaton), u li fiha kien se jie[u sehem Dino.

Dan iwassal g[all-qofol ta’ Need for Speed li, b[all-films simili, hi t-tellieqa finali spettakolari b’tifrik ta’ karozzi, karozzi jtiru u jduru fl-ajru u stunts li bilkemm jitwemmnu… u dan kollu [afna drabi f’toroq ta’ veru, qalb traffiku kwa]i kontinwu.

Endless Love

(KRS – 12A)

Dan hu remake ta’ film tal-1981 bi Brooke Shields li ftit semg[u bih. B[alma kien g[amel dak il-film fi ]mienu, dan jista’ jmur tajjeb ma]]g[a]ag[, li però, malli jikbru u jimmaturaw malajr jinsewh.

Is-sbej[a Jade (Gabriella Wilde) minbarra li kienet ;ejja minn familja sinjura, kienet brava ferm fl-iskola, b’sodisfazzjon kbir g[al missierha possessiv (Bruce Greenfield) li riedha til[aq tabiba b[alu.

Imma g[all-istudju hi kienet qed tissagrifika ]]g[o]ija tag[ha, tant li lanqas [bieb ma kellha.

I]da proprju fl-a[[ar jum tal-iskola u tal-gradwazzjoni David (Alex Pettyfer) – li minn dejjem kien jiffansjaha, i]da ma sabx kura;; bi]]ejjed biex jistqarrilha dan – ftiehem mag[ha li jiltaqg[u u jkomplu flimkien.

Imma issa missierha riedha tqatta’ s-sajf f’internship importanti g[all-karriera futura tag[ha.

Naturalment hi tag[]el l-im[abba, b’rabja kbira ta’ missierha li jibda battalja kbira biex ifixkel dik lim[abba …b[all-karattri le;;endarji Romeo u :uljetta, insomma.

M’hemmx g[alfejn, g[alhekk, intawlu ]]ejjed dwar ir-rakkont.

Forsi nistg[u n]idu biss li hu kellu img[oddi mhux g[alkollox nadif, filwaqt li hi kellha problemi o[ra fil-familja, fejn missierha kienu g[adu ma rkuprawx mill-mewt ta’ [uha f’in/ident tat-traffiku.

35

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Teatru

Kummiedja ta’ Lino Grech fl-Istitut Kattoliku

Il-kumpanija Teatru Rjal tag[laq lista;un tag[ha s-Sibt 5 ta’ April fis-7.00 p.m. u l-{add 6 ta’ April fil-5.00 p.m. b’tislima lil Lino Grech billi tippre]enta l-a[[ar kummiedja li nkitbet minn dan lattur li tant [adem g[at-Teatru Malti…

FRIEFET U BARRIN, kummiedja divertenti li ]gur tin]el g[asel ma’ dawk kollha li se jattendu g[aliha.

Il-kummiedja FRIEFET U BARRIN hi ba]ata fuq karattri li mad-daqqa t’g[ajn jidhru normali imma kollha kemm huma g[andhom l-e//entri/ità [elwa tag[hom.

G[andna l-missier li huwa frustrat sesswalment g[ax il-mara tieg[u qeg[da f’g[aqda ffissata li l-popolazzjoni taddinja qed tisplodi, g[alhekk tastjeni missess u traqqdu fl-ispare bedroom. Dawn g[andhom ]ew; subien. Il-kbir iffissat fuq il-pjanti u n-nisa, il-[in kollu jmesmes ’l hemm u ’l hawn. Imbag[ad hemm i]-]g[ir li suppost qed jistudja g[al tabib imma nerd wisq u kontra [uh ma jafhomx l-affarijiet tal-[ajja u n-natura.

Niltaqg[u ma’ familja li jkunu se jmorru btala propju meta missier irra;el, bniedem pupletku u mo[[u filfriefet u l-barrin kemm tan-natura kif ukoll tal-la[am, ikun ;ej i]urhom u mieg[u tkun ;ejja wkoll il-mara li re;a’ ]]ewwe;. L-inkwiet tag[hom kien biss li dan kien se j[alli l-wirt kollu lilha.

L-uniku wie[ed li jibqa’ d-dar mag[hom huwa propju t-tifel i]-]g[ir…. u jkollu struzzjonijiet biex jag[mel minn kollox biex i]omm in-nannu kuntent… i]da ma kienx jaf x’;ej g[alih.

I]da mal-wasla tan-nannu u dik li qeg[da mieg[u l-affarijiet jinqalbu ta’ ta[t fuq. Min hi propja l-mara l-;dida tan-nannu? X’effett se t[alli fuq kull ra;el li hemm fid-dar? Minn hawn ’il quddiem is-sorpri]i ma jiqfux…. wa[da wara l-o[ra li l-udjenza ma tkunx qed tistenna. F’din il-kummiedja (l-aktar re/enti tieg[u) Lino Grech jo[ro; avventuru] f’kull sens, aktar minn kummiedji o[ra tieg[u. Jekk mhux laqwa, din hi ]gur fost l-a[jar kitbiet tieg[u. Mhux ta’ min jitlifha. Insellmulu bil-pre]enza tag[na.

Jiehdu sehem f’din il-kummiedja w[ud mill-aqwa atturi li g[andna f’Malta: Peter Borg, Simon Curmi, Frida Cauchi, Marilyn Custò, Rachel Micallef, Kurt Castillo, Kevin Spiteri u Brian Farrugia, ta[t id-direzzjoni ta’ Ray Abdilla u produzzjoni ta’ Pawlu Testa Il-booking jinsab miftuh mill-Booking Office u Bar tal-Istitut Kattoliku, Carmen Azzopardi, Tereza Bazaar u Pawlu Testa Travel (21223340 #99476468). Wiehed jista’ jibbukkja wkoll online fuq www.kumpanijateatrurjal.com.

‘Jesus Christ Superstar’ –

Spettaklu internazzjonali g[all-ewwel darba f’Malta

G[all-ewwel darba f’Malta se tittella’ r-rock opera Jesus Christ Superstar b’mu]ika ta’ Andrew Lloyd Webber u Tim Rice bis-sehem ta’ artisti internazzjonali. Dan grazzi g[al Malta Art Events li se jkunu qed itellg[u dan l-ispettaklu fil11, 12 u 13 ta’ April fl-MCC fil-Belt Valletta.

L-artisti li se jkunu qed jag[tu sehemhom ;ejjin millBrno City Theatre firRepubblika ?eka u se jkunu qed iwasslu l-emozzjonijiet fla[[ar ;img[a fil-[ajja ta’ :esù Kristu. Dan il-musical seraq limma;inazzjoni ta’ udjenzi kbar madwar id-dinja sa minn meta kien ittella’ g[all-ewwel darba fl-1971.

Malta Art Events [admu biss[i[ fl-a[[ar xhur biex dan lispettaklu jkun possibbli. Fost il-produzzjonijiet li tellg[u fla[[ar ]minijiet insibu Mozart’s Requiem, The Best of Romeo and Juliet, Verdi and Wagner Opera Gala, Christmas Ballet Gala, Viennese Night Christmas Gala u Viennese Night.

Id-direttur artistiku ta’ Jesus

Christ Superstar hu s-surmast Damiano Binetti li [adem g[add ta’ xog[lijiet g[ar-RAI, Radio Bremen fil-:ermanja, Czech Radio & Television u Deutsch Bayerisch Radio.

Dusan Vitazek se jinterpreta l-parti ta’ :esù Kristu.

Imwieled fir-Repubblika ?eka, hu ilu membru tal-Brno City Theatre sa mill-2005. {adem ukoll f’diversi produzzjonijiet b[al Hair, West Side Story u Chicago.

Petr Gazdik hu :uda lIskarjota. Ilu mal-Brno City Theatre sa mill-2004 u ilu jmexxi s-sezzjoni tal-mu]ika sa mill-2004. Ix-xog[lijiet li [a sehem fihom jinkludu Manon Lescaut, Othello, Elizabeth of England u Romeo & Juliet.

Il-parti ta’ Marija Maddalena se tinterpretaha IvanaVankova li wkoll g[andha karriera fi produzzjonijiet b[al West Side Story, A Man of La Manchha, Juno & Avos u Hair.

G[al aktar informazzjoni wie[ed g[andu jid[ol fis-siti www.mcc.com.mt, www.ticketline.com.mt jew i/empel 77404040.

Il-kast kollu tal-kummiedja ‘Friefet u Barrin’ ta’ Lino Grech

36

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Spettaklu

Miss u Mr World Malta 2014 20 tfajla bejn 17 u 25 sena, minn lokalitajiet minn Malta u G[awdex, dalwaqt li jkunu qed jikkontestaw g[all-aktar titlu importanti fil-qasam tassbu[ija u tal-moda f’pajji]na, Miss World Malta, li jwassal lit-tfajla rebbie[a biex tirrappre]enta lil Malta fil-konkors presti;ju] Miss World, li din is-sena se jsir f’Londra f’Novembru li ;ej.

Din l-edizzjoni, b[as-soltu organizzata minn Sue Rossi u Claudia Calleja f’isem Modelle International, se tkun wa[da spe/jali g[aliex fl-istess serata finali se jintg[a]el ukoll ir-rebbie[ tattitlu Mr World Malta, li rrebbie[ tieg[u wkoll imur jirrappre]enta lil Malta barra fil-konkors Mr World f’:unju li ;ej.

Is-serata finali g[al dawn i]-]ew; konkorsi se ssir fi Pjazza Teatru, il-Belt Valletta, fit-3 ta’ Mejju li ;ej.

Skont regolamenti minn Miss World Jersey Ltd., it-tfajliet u ;uvintur mag[]ula jrid

ikollhom mhux biss sbu[ija imma wkoll valuri tajbin u personalità g[aliex fl-a[[ar mill-a[[ar l-organizzaturi dak li jfittxu l-aktar biex jag[]lu r-rebbie[a finali.

Matul il-preparamenti g[al dan l-avveniment, it-tfajliet jie[du sehem f’diversi attivitajiet, fosthom it-titlu ta’ Beauty with a Purpose, tema li l-organizzaturi ta’ Miss World jag[tuha [afna importanza.

Il-pubbliku se jkun jista’ jara l-parte/ipanti kollha waqt il-programm Miss World Malta, pre]entat minn Claudia Calleja bi produzzjoni ta’ Modelle International. Il-programm se jinkludi features interessanti, fosthom dwar il;ojjellerija, dwar il-kura tal;ilda u dwar il-make-up.

Aktar informazzjoni dwar is-serata finali ting[ata aktar tard.

Il-programm Miss World Malta jibda minn April li ;ej u se jixxandar fuq Net Television.

Donna Borg-Leyland, Miss World Malta 2013, flimkien ma’ Robert Galea, Mr World Malta 2013

Il-finali ta’ Sanremo Junior Malta

Il-finali ta’ Sanremo Junior Malta se ssir f’Dar ilMediterran (MCC) fil-Belt Valletta, nhar is-Sibt 5 ta’ April fit-8.30 p.m.

Is-serata se tkun pre]entata minn Lara (Azzopardi) Cuschieri u Jean Paul Carbonaro u l-mistiedna f’din is-serata huma bosta fosthom Gaia Cauchi (ir-rebbie[a ta’ Sanremo Junior 2012) u Ilenia Camilleri (ir-rebbie[a ta’ Sanremo Junior 2013). Se tag[ti s-sehem tag[ha wkoll il-kantanta ]ag[]ug[a Brooke.

Mistiedna wkoll i]-]effiena tal-Arts Excel li ;ejjin milliskola St. Michael. Il-mistieden spe/jali tas-serata hu Tony Maiello, li ;ie skopert waqt ir-reality show X Factor u mbag[ad kien reba[ il-kategorija Nuove Proposte waqt is-60 edizzjoni ta’ Sanremo.

26 kanzunetta ;ew mag[]ula fil-kategorija tal-

kantanti waqt li sitt mu]i/isti se jkunu qed jikkompetu fissezzjoni tal-mu]i/isti. Ir-rebbie[a mi]-]ew; kategoriji se jkunu qed jie[du sehem filfinali ta’ Sanremo Junior flAriston fl-Italja f’Mejju li ;ej.

Il-kategoriji fis-serata finali tal-5 ta’ April huma kif ;ej: Kategorija tal-kantanti solisti: A. Minn 6 sa 9 snin: 2 parte/ipanti.

B. Minn 10 sa 12-il sena: 12-il parte/ipant.

C. Minn 13 sa 15-il sena: 11-il parte/ipant.

Kategorija tal-mu]i/isti solisti: Minn 6 sa 15-il sena: 6 parte/ipanti.

Is-serata g[andha produzzjoni e]ekuttiva ta’ Antonella Vassallo u g[al aktar dettalji wie[ed jista’ jid[ol fis-sit www.mcc.com.mt jew inkella j/empel 77221003.

37

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Media

Albert Spiteri

af.spiteri@gmail.com Riflessjoni Id-disinjatri/i tal-moda L’Wren Scott, tassew kienet hi li ne[[iet [ajjitha b’idejha.

Din hi l-konferma li d-dinja [adet il-{amis (jiena qrajtha fuq is-sit thespec.com) wara li jumejn qabel konna smajna li din il-mara sabi[a, fl-a[jar ta’ [ajjitha (u meta m’intix, fil-verità, fl-a[jar ta’ [ajtek?), pilastru ta’ mara g[aliex kellha sitt piedi u erba’ pulzieri tul, persuna kreattiva u li kienet stabbiliet isimha fil-qasam talmoda, kienet [alliet dan il-wied taddmug[.

L-a[bar tal-mewta tag[ha jiena [adtha f’nofs ta’ lejl mill-BBC World Service. U g[alkemm nistqarr li dan hu su;;ett li jnikkitni [afna u ‘niddejjaq’ nitkellem dwaru, in[oss li b[al kull [a;a serja o[ra, dan ukoll g[andu jkun aspett tal-[ajja li dwaru nitkellmu aktar u aktar fil-miftu[.

Kultant na[arbu mir-realtà

Ma na[sibx li nkun qed nag[mel kalkolu ]baljat jekk ng[id li kull wie[ed minna, tul i]-]mien, b’mod jew b’ie[or, intlaqat minn din il-[asda – fis-sens metaforiku u litterali – li jiena ]gur, tkun min tkun, twaqqfek u ;;ieg[lek tirrifletti fuq l-istess [ajtek.

Jiena wkoll, f’dawn l-a[[ar ;img[at kelli sitwazzjoni (fil-fatt aktar minn wa[da) simili fl-ambjent immedjat tieg[i... x’effett t[alli fik? Na[seb li dan jiddependi fuq kemm inti tkun

persuna po]ittiva jew le.

Jiena naf li b[ala pro/edura, issuwi/idji ma jkunux rappurtati millgazzetti u x-xandir g[aliex hu ma[sub li l-a[bar taf taqdi ta’ ‘kura;;’ g[al min ikun hu wkoll qed jikkontempla li jag[laq il-kuntratt tieg[u mal-{ajja b’dan il-mod. Dan nifhmu u napprezzah. Mill-banda l-o[ra, imma, in[oss li rridu, bilfors g[aliex a[na obbligati lejn xulxin, inkunu nafu min u g[ala. Inkella nkunu kull darba [allejna esperjenza b[al din tg[addi ming[ajr ma nkunu tg[allimna xejn minnha.

L’Wren Scott ma kinetx kbira fl-età – kellha 49 sena. Kienet kisbet g[arfien internazzjonali g[aliex kienet il-kumpanna ta’ Mick Jagger g[alla[[ar g[axar snin u wkoll g[aliex ;iebet lejha stima kbira fil-qasam taddisinn tal-[wejje;; u jidhirli li Michelle Obama kienet persunalità li kienet tilbes il-[wejje; iddisinjati minn L’Wren Scott. Imma jidher li ddisinjatri/i kellha dejn finanzjarju kbir u jista’ jkun li dan l-inkwiet f’[ajjitha g[en biex hi waslet tag[mel dak li g[amlet.

Forsi jmissna nitkellmu iktar dwar dan is-su;;ett^ Jiena d[alt fis-sit Amerikan suicide.org u rajt il-varji domandi li ji;u f’mo[[na, kif ippre]entati mill-kittieb Kevin Caruso, kull darba li nisimg[u b’sitwazzjoni b[al din. Hu qed jg[id li fl-Istati Uniti jkollhom madwar 750,000 attentat ta’ suwi/idju fis-sena.

Mela jekk qed nag[mel il-kalkolu

Cyberspace

Aktar /ensura fi/-?ina Na[seb li kull qarrej ta’ din ilkolonna hu familjari mal-isem talmagna tat-tfittix online Google.

Tintu]a minn miljuni ta’ utenti tal-

Salvu Felice Pace sfelicep@go.net.mt

Kummenti dwar websajts li ]ort

internet biex ifittxu dak li g[andhom b]onn.

Il-Google kien jopera fi/-?ina Komunista wkoll, i]da tant kienu tpo;;ew restrizzjonijiet dwar l-operat tieg[u li spi//a j[alli s-suq online ?ini] fis-sena 2011. No Google? No problem. Kumpanija ?ini]a bl-isem ta’ China So bdiet topera fl-1 ta’ Marzu u qed tikkompeti ma’ ]ew; kumpaniji ?ini]i o[rajn. I]da China So mhix xi kumpanija normali. Ittmexxija editorjali tag[ha hi l-istess wa[da li tmexxi l-gazzetti People’s Daily u Xinhua News. Dawn ilgazzetti g[andhom politika ;urnalista g[alkollox servili lejn il-Partit Komunista ?ini]. Il-websajt www.ibtimes.com xandret artiklu miktub minn Michelle Flor Cruz fejn jitqanqal t[assib serju dwar l-u]u ta’ aktar /ensura fuq it-tfittxija li kull persuna tista’ tag[mel online.

L-artiklu g[andu dan titlu li jitkellem wa[du: China’s Government Owned Search Engine

‘Is-suwi/idju hu l-kaw]a tal-mewt l-aktar komuni fost l-ir;iel ta[t l-età tal-35 sena.’

Hu minnu dan^

sew, f’Malta b’din l-istess rata, jekk a[na g[andna popolazzjoni ta’ 430 elf, ifisser li n;arrbu mal-elf u [amsin attentat ta’ suwi/idju fis-sena. Hu, filfatt hekk? U jekk inhu hekk, x’qed isir biex nifhmu a[jar din id-dilemma?

Mistoqsija o[ra li Kevin Caruso qed iqieg[ed lill-qarrejja tieg[u hi: ‘X’inhi l-kaw]a ewlenija li twassal g[assuwi/idju fl-Istati Uniti?’ It-twe;iba: id-dipressjoni li tibqa’ ma tkunx ittrattata. Dan, fil-fehma tieg[i, hu punt mill-aktar validu g[aliex min jaf kemm a[na stess niltaqg[u ma’ persuni li ji;u jg[addu kummenti ‘ta’ dwejjaq’ mag[na u a[na ma nindunawx x’ikun il-messa;; – g[aliex irridu u ma rridux a[na lkoll mitlufin fl-affarijiet tag[na, u aktar minn hekk, m’a[niex im[arr;in biex nag[rfu dawn is-sinjali. Jiena niddomanda kemm ikun utli li kull kumpanija, kull min jimpjega n-nies – u fuq kollox ilGvern, li jimpjega l-eluf – ikollhom taqsima m[arr;a apposta fit-trattament tad-dipressjoni. U n]id ma’ dan, kemm ikun utli li l-impjegati u kul[add jing[ataw ta[ri; imqar [afif fuq kif wie[ed jista’ jag[raf meta jkollu quddiemu persuna li tkun qed tikkunsidra li ttemm [ajjitha?

Dan l-istess sit jenfasizza dan ilpunt. Jg[id li mhux minnu li min jitkellem dwar il-[sieb tieg[u li jne[[i ‘China So’ Unveiled Amid Increased Internet Censorship Concerns. Flartiklu jing[ad ukoll li din ilkumpanija ?ini]a g[andha fittmexxija tag[ha l-og[la awtoritajiet li jmexxu, kemm lill-pajji], kif ukoll lill-Partit Komunista.

Spiji ?ini]i f’Malta^ G[al din il-mistoqija m’hemmx risposta kategorika. Li jista’ jing[ad b’/ertezza hu li /-?ina Komunista g[andha xibka enormi ta’ spjuna;; imferrex mad-dinja kollha.

Il-websajt http:##en.wikipedia.org#wiki#Chinese_ Intelligence tag[ti rendikont ta’ spju-

na;; mondjali g[alkemm titlob li min hu kompetenti biex jibg[at verifikazzjonijiet lis-sit biex ikun aktar kredibbli. Il-Wikipedia tinkura;;ixxi din il-[a;a. Skont it-tag[rif mog[ti fis-sit, fil-Bel;ju /-?ina g[amlet u]u minn studenti ?ini]i fl-Università Kattolika ta’ Leuven biex dawn jg[addu l-informazzjoni lil pajji]hom. Fi Franza, [addiema li kienet ta[dem fl-industrija tal-ispare parts tal-karozzi kienet ;iet mixlija bi spjuna;;. Fil-:ermanja, l-ispjuna;; ?ini] hu kkalkulat li sewa lill-pajji]

[ajtu jkun biss qed jipprova ji;bed lejh l-attenzjoni tan-nies. {afna drabi, jg[id is-sit, dawn il-persuni jispi//aw iwettqu dak li jitkellmu dwaru.

U mbag[ad hemm punt ie[or imsemmi f’dan is-sit u li jolqotni b’sa[[a kbira: g[aliex dak li jkun ine[[i [ajtu stess? Ir-risposta: g[aliex ikun intensament mu;ug[. Dan hu verament punt li j;eg[elni nieqaf na[seb. Iva, min jaf kemm hawn u;ig[ fid-dinja, u mhux biss dak li jidher b[al mhu l-ka] ta’ min hu bil-;u[ jew g[addej mill-esperjenza kerha talgwerra.

Hu g[alhekk li jiena ninsisti dwar ir-revi]joni fis-sistema tal-edukazzjoni, g[aliex narana qed ‘nipprodu/u’ persuni-magni; ftit ftit qeg[din nitilfu l-umanità tag[na u n]ommu quddiemna biss mira wa[da: l-imma;ni tag[na nfusna quddiem id-dinja. Il-karriera u l-;id materjali, g[alkemm ming[ajr dubju huma pre;ji validi, jafu wkoll ikunu l-kundanna ta’ dak li jkun.

L-enfasi fl-iskola ma g[andhiex tkun x’karriera se nag[]el g[al [ajti, daqskemm: ‘kif nag[mel biex kemm jista’ jkun inkun ;enwinament u spiritwalment kuntent f’[ajti?’ * ASTERISKA, g[aliex hawn jitressqu punti lill-qarrejja biex flimkien nag[rfu iktar kemm dak li ji;ri madwarna hu parti s[i[a minn [ajjitna.

bejn 20 u 50 biljun ewro. Dan lispjuna;; kien sar f’industriji ]g[ar u medji. Fil-Polonja, il-Kap E]ekuttiv ta’ Tsinimal Export, kumpanija ?ini]a, kien mixli bi spjuna;;. FlAwstralja, hu kkalkulat li hemm madwar 1,000 spija ?ini]i. Fl-Asja, l-ispjuna;; ?ini] jinsab imxerred flIndja, fil-:appun, fi Sri Lanka u fitTajwan.

L-o;;ettivi li g[andu l-ispjuna;; ?ini] huma ta’ natura kummer/jali, teknolo;ika u militari. L-ispjuna;; hu fenomenu estensiv [afna u jinvolvi lil [afna pajji]i.

Giddieb konfermat

Kien Joseph Muscat li hekk kif kien [a r-riedni tal-Partit Laburista f’idejh kien g[amel dikjarazzjoni li ma kienx veru li l-partnership talPartit Laburista kien reba[ fir-referendum dwar is-s[ubija ta’ Malta flUnjoni Ewropea. Ji;ifieri hu kien gideb mhux biss quddiem l-elettorat Malti i]da quddiem id-dinja kollha li dak i]-]mien kienet qed issegwi la[barijiet minn Malta. L-ispi]jar milli jkollu jtik. G[alhekk Muscat isibha fa/li jg[ajjar lil [addie[or giddieb.

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

38

Reli;jon

ta’ konver]joni

Ir Randan hu vja;; Il-Litur;ija tar-Randan twassalna g[all-konver]joni. Sabiex nakkumpanjaw lill-Mulej hekk kif jitla’ lejn :erusalemm irridu n;eddu l-g[a]la tag[na fil-misteru tal-mewt u lqawmien tieg[u. Din l-g[a]la g[andha l-espressjoni tag[ha fil-fatt li Kristu jintelaq g[alkollox f’idejn il-Missier.

Il-kelma li tg[ajjex hija l-Kelma ta’ Alla – “Il-Bniedem mhux bil-[ob] biss jg[ix imma b’kull kelma li to[ro; minn fomm Alla”, millEvan;elju ta’ Mattew g[all-ewwel {add tar-Randan.

Il-Litur;ija tar-Randan tirreferi [afna drabi g[all-Mag[mudija u

ILLUM IL-{ADD It-Tielet {add tar-Randan

tistedinna ni//elebraw il-patt ma’ Alla u nid[lu aktar f’dixxipulat awtentiku ta’ Kristu. Fl-a[[ar nett, il-litur;ija turina d-dg[ufija tag[na u l-kundizzjoni tag[na ta’ midinbin li dejjem naqg[u fid-dnub. Issej[ilna biex na//ettaw is-sinjali tal-ma[fra, tal-qrar u tal-fidu/ja s[i[a fil-[niena ta’ Alla.

Kull wa[da mill-erbg[in ;urnata tarRandan g[andha messa;; partikulari g[alina, kemm-il darba noqog[du attenti g[al dak li trid tg[idilna. Ejjew mela ng[idu iva lill-Mulej biex it-talbiet tag[na b[ala individwi u b[ala komunità j;ibu bidla fil-qalb tag[na u jwassluna g[all-konver]joni.

G[andek g[atx

?

E]odu 17>3-7< Salm 94< Rumani 5>1-2, 5-8< :wanni 4>5-42 Fr Charles Fenech

-

Il valuri

-

tal konver]joni Kul[add suppost li huwa konxju ta’ l-istat tieg[u; kul[add huwa midneb u kul[add g[andu jfittex li jikkultiva ddiversi valuri tajbin li hemm fih sabiex jimxi ‘l quddiem fil-mixja lejn il-konver]joni.

L-ewwel nett, ta’ min jifta[ qalbu mal-Kelma ta’ Alla. A[na ma nistg[ux ni;;udikaw lilna nfusna sa la[[ar. Imma l-fidi twassalna biex ng[ixu din il-Kelma u n;ibu ru[na skont il-kriterji tal-Evan;elju.

L-esperjenza spiritwali tal-penitent titlob minna li nag[mlu g[a]la tajba.

Je[tie; li nkunu g[ad-dispo]izzjoni ta’ Kristu. Ir-ru[ ta’ dan il-vja;; tinsab fil-fedeltà tag[na fil-Mulej u fil-fatt tal-g[a]la tag[na li nimxu warajh kontinwament.

Fl-a[[ar nett, hemm ix-xewqa li ng[ixu f’g[aqda wa[da ma’ Alla u mal-bnedmin. Il-bniedem konvertit g[andu dejjem ifittex li jg[ix il-[ajja Nisranija tieg[u b’konvinzjoni akbar.

L-istedina tal-Mulej g[arrikon/iljazzjoni g[andha diversi

dimensjonijiet; hawnhekk qed nirreferi g[al sitwazzjonijiet ‘spiritwali’ aktar milli ‘fi]i/i’. Pere]empju, il-persuna li kisret il-weg[da tal-Mag[mudija permezz tad-dnub jew xi [a;a o[ra g[andha tidde/iedi li ter;a’ lura lejn Alla billi tibdel qalbha u tfittex ilma[fra.

E]empju ie[or hu ta’ dik il-persuna li g[andha fidi indifferenti; li qed tg[ix ta’ Nisranija b’mod indifferenti.

Il-persuna hi Nisranija imma qalbha tinsab ‘il bog[od minnha u g[alhekk qed tg[ix b’mod indifferenti. G[allbniedem li jivvja;;a fil-fidi, dan i]]mien penitenzjali tar-Randan li jwassal g[all-G[id, hu ]mien li fih jag[raf aktar il-pjan tar-rieda ta’ Alla g[alih.

Hemm xi [a;a kbira fina lkoll li ta’ min jg[ixha sewwa. Ir-Randan jag[mlilna stedina biex nid[lu fil-[ajja tag[na u fl-g[a]liet tag[na.

B’hekk l-itinerarju spiritwali talkonver]joni tag[na jkun jista’ jg[inna biex ninbidlu mill-;did f’xi [a;a rilevanti so/jalment u personalment.

{SIEB

E]empju tajjeb hu l-aktar appostolat li j[alli frott.

– Santa Marija Rossello

, OP

Il-{sieb Fil-[ajja tag[na ma tkunx l-ewwel darba li jaqbadna l-g[atx, b’mod spe/jali wara xi bi//a xog[ol fissajf. Xi kultant i]da jista’ jkun li jkollna g[atx g[al affarijiet o[ra.

Biex tikber il-po]izzjoni so/jali tieg[ek jew fuq il-post tax-xog[ol.

Is-Samaritana nistg[u nqisuha a[na.

Nersqu lejn :esù u nitolbuh il-grazzji, il-grazzji materjali. Aqlag[li din il-grazzja, [a nag[mel din il-weg[da; jekk tag[tini hekk nag[tik daqshekk. Hu diskors fuq livell materjali biss. {afna drabi nirrabjaw ukoll mal-

Mulej meta ma jag[tiniex dak li nitolbu fil-pront. Nibqg[u na[sbu u na;ixxu b[ala bnedmin anki malMulej, minkejja t-tag[lim tieg[u, minkejja li x-xewqa tieg[u kienet dejjem li ma nibqg[ux na[sbu b[ala bnedmin.

Meta nir/ievu l-Ewkaristija, Alla jsir parti minna, mill-[ajja tag[na, mill-mod kif na;ixxu. I]da [afna drabi l-g[atx g[all-materjali j]ommna fuq livell ta’ medjokrità b’mod li l-veru g[atx g[all-valuri ta’ kuljum lanqas biss in[ossuh. It-tielet {add tar-Randan g[andu stedina /ara, ag[raf dak li se titlob lil :esù.

Il-Kelma L-Ewwel Qari tal-lum hu me[ud mill-Ktieb tal-E]odu u g[andna rrakkont ta’ meta l-poplu Lhudi filmixja tieg[u lejn l-Art Imweg[da

qabdu l-g[atx. Minkejja n-nuqqas ta’ fidu/ja tal-poplu f’Alla, Alla jibg[at ilma mill-blat. Fis-Salm Responsorjali g[andna stedina biex nisimg[u le[en il-Mulej u ma nwebbsux qalbna. San Pawl fl-Ittra lir-Rumani jtenni li min[abba li konna fid-dnub :esù Kristu sar g[alina l-ilma [aj li je[lisna milljasar. Dan seta’ jag[mlu bil-mewt tieg[u. Fil-Van;elu g[andna d-djalogu bejn :esù u s-Samaritana li talbitu jag[tiha l-ilma. :esù jag[tiha ilma differenti, li jag[ti l-[ajja.

Il-{ajja 1. Il-Mulej jag[tina l-ilma li j]ommna [ajjin kull [in. Kif qed na//etta dan l-ilma fil-[ajja tieg[i ta’ kuljum?

2. Il-Mulej ;ie biex jag[mel irrieda ta’ dak li bag[tu, kif itenni filVan;elu tal-lum. Inti u jien kemm qed nifhmu xi jrid il-Mulej minna?

3. Kif qed taqta’ l-g[atx tieg[ek kuljum, bl-ilma li jag[tina :esù, b’mod spe/jali fl-Ewkaristija jew b’affarijiet materjali li jkomplu jag[mlulna aktar g[atx?

4. Kristu jrid u jinsab lest li jkun l-ilma [aj g[alina kull [in. L-g[a]la bil-libertà kollha hi f’idejna.

Id-Djalogu

Ag[mel Mulej li ma nfittex imkien biex naqta’ l-g[atx [lief bik, bil-kelma tieg[ek, bil-:isem u d-Demm tieg[ek.

39

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Opinjoni

Rudyard Kipling Sfond Storiku

Dun Pawl Camilleri Opinjonista pauca43@gmail.com

Rudyard (30.12.1865 – 18.01.1936) kien kittieb ta’ novelli, u poeta. L-iktar li hu mag[ruf hu g[all-;rajjiet u l-poe]iji tieg[u dwar is-suldati Ingli]i fl-Indja. Twieled f’Bombay, imma ttie[ed l-Ingilterra meta kellu 5 snin.

L-isba[ xog[ol tieg[u hu The Jungle Book, flimkien ma’ Kim (1901), The Man who would be King (1888). Hu meqjus b[ala innovatur fl-arti tan-novelli. L-istejjer tieg[u g[at-tfal huma mi]muma b[ala klassi/i. Fl-1907 ;ie mog[ti l-Premju Nobel g[al-Letteratura: kien l-ewwel Ingli] li r/ieva dan l-unur, u l-i]g[ar wie[ed li qatt ir/evieh.

Staqsewh diversi drabi jekk ja//ettax li jkun dikjarat Poet Laurate jew imla[[aq Kavallier, imma dejjem irrifjuta.

Aneddotu. Darba wa[da b[all-o[rajn, Rudyard qam u beda jikteb u jikkomponi. Wara ftit, [abib tieg[u g[addielu l-gazzetta, b[as-soltu, u beda jqallibha. F’xi [in induna, b’g[a;eb kbir tieg[u, li l-gazzetta kienet ;abet l-a[bar li Rudyard Kipling kien miet. Ovvjament kien ]ball kolossali.

Rudyard kien pront kiteb lill-editur: “G[adni kemm qrajt li jien mitt. Tinsiex taqtag[ni mil-lista tal-abbonati!”

Kummenti

• X’interess veru g[andek fil-;urnal(i) li ssegwi regolarment? Veru li Kippling kellu interess dirett u personali fil-kwistjoni. Imma rrea;ixxa u kiteb lill-editur – b’mod sarkastiku u in/i]iv. In[oss li [afna (wisq) qarrejja ta’ /erti ;urnali Maltin huma passivi ]]ejjed. Ftit li xejn jirrea;ixxu g[al dak li jidher fil-;urnali. Kul[add jg[id tieg[u, bla ma [add jikkummenta fuq [add. Skiet kwa]i assolut. U llum bl-internet hu fa/li tibg[at l-ideat tieg[ek lill-editur. Na[seb li kull min jikteb regolarment ikun jixtieq l-opinjoni tal-qarrejja fuq dak li jikteb. }gur li jkun djalogu interessanti u utli. U f’postu. Inkella l;urnal isir pulptu ’l bog[od min-nies, fejn l-oratur jitkellem wa[du. Ma tit[ajjarx?

• X’inhuma l-ideat tieg[ek fuq il-mewt? Ma na[sibx li tmeri l-e]istenza tag[ha, hux? Anki jekk ji;rilek b[alma ;ara lil Rudyard Kipling, xi darba se jg[idu li tkun mitt,

Papa Fran;isku: sena wara

N

Patri Mario Attard OFM Cap Opinjonista

Matul din is-sena, bi m[abba kbira ta’ missier, il-Papa Fran;isku ma waqafx minuta milli hu stess imur ifittex lin-nag[;a l-mitlufa

har it-13 ta’ Marzu Papa Fran;isku g[alaq sena b[ala l-Isqof ta’ Ruma! Mela tridx nag[mlulu lqu//ija b[alma kienu jag[mlu lit-trabi fi]-]mien l-img[oddi [alli, permezz tal-log[ba li nag[mlulu, inkunu nafu x’se jkun il-;ejjieni tieg[u? Il-Papa m’g[andux b]onn qu//ija l-g[aliex f’din issena di;à stabbilixxa sisien sodi li fuqhom vara u ta direzzjoni lill-pontifikat kari]matiku tieg[u g[as-snin li ;ejjin.

Bniedem kbir tisimg[u! U hekk se nag[mlu issa int u jien!

G[ax minn fomm Papa Fran;isku [are; ;awhar ta’ kliem fejqan! Wara li nnota li l-Kardinali “marru kwa]i sal-a[[ar tad-dinja biex isibuh,” Fran;isku jrid jibni l-pontifikat tieg[u fuq it-talb. Fl-ewwel quddiesa tieg[u b[ala Papa huwa qal: “Min ma jitlobx lill-Mulej jitlob lix-xitan. Meta ma nxandrux lil :esù Kristu nkunu qieg[din inxandru l-frug[a tax-xitan, il-frug[a tad-demonju”. It-talb iwassal g[all-faqar evan;eliku, ji;fieri g[al dak il-mezz privile;;jat li bih ilVan;elu jkun jista’ jasal g[and kul[add. Lill-;urnalisti qalilhom: “Oh, kemm nixtieq Knisja fqira u g[all-fqar”.

Il-faqar tal-Van;elu jg[inna ninteb[u bid-dnub tad-dinja.

Fl-omelija nhar {add il-Palm Fran;isku qal: “Ejjew in[arsu madwarna. Kemm il-[a]in ;erra[ lill-bnedmin! Il-gwerer, ilvjolenza, il-konflitti ekonomi/i li laqtu lid-dg[ajfin, il-kilba g[all-flus, is-setg[a, il-korruzzjoni, il-firdiet, il-krimini kontra l-[ajja umana u kontra l-[olqien”.

Imma issa li l-Mulej urieh bil-[a]en li hawn fid-dinja, Papa Fran;isku [ass is-sej[a li jag[mel xi [a;a! U tul din issena, bi m[abba kbira ta’ missier, ma waqafx minuta milli hu stess imur ifittex lin-nag[;a l-mitlufa. Anki lilna s-sa/erdoti jridna nkunu b[alu! G[alhekk qalilna f’omelija fejn fiha fisser il-missjoni sa/erdotali tag[na: “Jin[tie; li no[or;u biex nesperjenzaw id-dilka tag[na (b[ala sa/erdoti)... Immorru fit-trufijiet fejn hemm it-tbatija, it-tixrid tad-demm, l-ag[ma li hu mxennaq g[ad-dawl, u l-imjassrin li jinsabu fil-jasar ta[t [afna [akkiema []iena”. Fost dawn il-[akkiema bla qalb Fran;isku jsemmi l-esplojtazzjoni tal-[addiema mis-sidien.

Fl-omelija nhar l-1 ta’ Mejju huwa qal: “Li tg[ix bi €38 fixxahar, g[aliex dan kien il-[las ta’ dawn in-nies (il-[addiema mill-Bangladesh li ntradmu ta[t il-fabbrika li waqg[et fuqhom) li mietu, ma jissejja[ xejn g[ajr xog[ol tal-ilsiera.”

It-twe;iba g[al din l-in;ustizzja sfa//ata li hawn fid-dinja g[andha ti;i mill-Knisja stess. I]da, biex dan isir, jin[tie; li

u jkun veru. Il-mewt fiha nnifisha mhix pja/evoli, g[ax da[let fid-dinja barra mill-pjan ori;inali, li fih “kollox kien sewwa [afna”. Il-[sieb fil-mewt, sostanzjalment m’g[andux ikun ra;uni biex nitmewtu, imma biex nu]a bl-a[jar mod possibbli kull mument tal-[ajja u kull qatra ta’ sa[[a. G[all-bniedem tal-fidi – kif nittama li int int ukoll – il-mewt ;iet mirbu[a, u ma tg[idx l-a[[ar kelma.

Il-fenomenu tal-mewt baqa’ imma ma ttemmniex g[alkollox. Il-bniedem tal-fidi ja[seb fuq il-[ajja ta’ wara l-mewt. Il-mewt g[ad tmut, u a[na nibqg[u ng[ixu.

• Ara x’qalu fuq il-;urnali, Mark Twain: “jekk ma taqrax il-;urnali ma tkunx infurmat; jekk taqrahom tkun mi]infurmat”. Gwendolyn Brooks: “ra;uni g[ax il-qtates huma iktar fer[ana min-nies hi g[ax m’g[andhomx ;urnali.” Christopher Hitchens: “sirt ;urnalist g[ax ma ridtx noqg[od fuq il-;urnali g[all-informazzjoni.”

Napuljun Bonaparte: “Erba’ ;uranali ji;;ieldu huma talbi]a’ iktar minn elf xkubetta.” Delia Parr: “il-poplu jimpurtah mill-affarijiet li jimpurtaw lill-;urnali.” Henry David Thoreau: “read not the Times, read the Eternities.”

Charles H. Spurgeon: “il-;urnali huma l-Bibbja talpoplu.” A.J. Liebling: “[afna nies i[alltu dak li jaqraw fil-gazzetti mal-a[barijiet.” X’jidhirlek? Kattivi, hux?

Tbissima

Wara [amsa u g[oxrin sena ]wie;, John u Jane xtaqu ji//elebraw. U bdew ja[sbu x’se jag[mlu. Sadattant, xi [add staqsa lil John x’se jag[ti lil Jane g[all-okka]joni.

John kien ;a [asibha sew: “se ne[odha sal-Hawai”.

“Tajjeb. {sibtha sew. Jixirqilha”, qallu sie[bu. “U meta taslu g[all-[amsin anniversarju, mur ara x’rigal se tag[tiha!” “F’dak il-ka] ner;a’ mmur g[aliha l-Hawai”.

Kemm tib]a’ g[aliha r-relazzjoni ma’ ]ew;ek#martek?

X’qed tag[mel biex titjieb?

{sieb finali: “Idda[[alniex fit-ti;rib... nafu nid[lu wa[edna”. Kemm tfittex il-periklu b’idejk? Kemm int prudenti?

l-Knisja ti;i mnaddfa mill-attitudnijiet u aspirazzjonijiet mundani ta’ setg[a u [akma li jikkankrawha. L-aktar ta’ dawk li qeg[din fil-;erarkija tag[ha. Lill-mi;emg[a tassuperjuri ;enerali tal-ordnijiet tas-sorijiet mid-dinja kollha lPapa qalilhom: “Ir;iel u nisa tal-Knisja li huma karriristi, dawk li mo[[hom biex jitilg[u ’l fuq so/jalment, li ju]aw lin-nies, lill-Knisja, lill-a[wa subien u bniet – ji;ifieri lil dawk li suppost g[andhom jaqdu – b[ala tar;a g[all-ambizzjonijiet u l-interessi personali tag[hom, jag[mlu [afna [sara lill-Knisja.”

Il-Papa jrid Knisja m;edda g[aliex teduka. Huwa qal: “Filpre]ent i]-]g[a]ag[ huma fi kri]i. Ilkoll drajna f’din il-kultura ta’ u]a u armi. A[na nag[mlu l-istess max-xju[. I]da ma’ dawn in-nies kollha bla xog[ol anki huma jinsabu mi;rug[a minn kultura fejn kollox tista’ tu]a u tarmi. Je[tie; li nwaqqfu dan il-vizzju li narmu il-[wejje; ’il barra.

Ne[tie;u kultura ta’ inklu]joni”.

G[al Fran;isku l-Knisja hi Knisja meta tinkludi u mhux teskludi. Inklu]i lill-omosesswali. Fil-mag[rufa battuta tad29 ta’ Lulju huwa qal: “Jekk persuna omossesswali qieg[da tfittex lil Alla u g[andha rieda tajba, jien min jien biex ni;;udikaha?” Barra minn hekk, fix-xandir tag[ha talVan;elu, il-Papa jixtieq Knisja aktar po]ittiva u mhux maqbuda fil-kundanni ta’ /erta m;iba morali. “Ma nistg[ux in[ambqu biss fuq kwistjonijiet marbuta mal-abort, ma]]wie; tal-omossesswali u mal-u]u tal-metodi talkontra/ettivi. Dan mhux possibbli. Ma t[addittx wisq dwar dawn il-[wejje; u ;ibduli widnejja fuq hekk.”

G[al Fran;isku l-aqwa post fejn il-Knisja ti;i edukata flinklu]joni hu barra t-triq! G[alhekk huwa [e;;e; b’qawwa kbira lil kull membru tal-Knisja biex jo[ro; jiltaqa’ mannies. “Ma nistg[ux ning[alqu fil-parro//i, fil-komunitajiet tag[na, meta [afna nies qeg[din jistennew il-Van;elu...

Mhuwiex bi]]ejjed li sempli/ement wie[ed jifta[ il-bieb u jilqa’ lin-nies. Imma jin[tie; li no[or;u minn dak il-bieb u niltaqg[u man-nies!”

Dan kollu Fran;isku qieg[ed iwettqu bil-mod kif jilbes, fejn jg[ix u lil min qieg[ed i]ur. L-istrutturi li [oloq fil-Knisja biex ikun hemm aktar trasparenza fiskali, biex il-minorenni jit[arsu u biex il-Knisja tkun miftu[a g[a]-]minijiet tal-lum jag[mluh tassew il-Papa li ne[tie;u!

40

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Kur]itajiet

I/-/inji> l-Amerikani jriduhom jg[ixu

G[ag[a g[ax riedu joqtlu /-/inji fi New York L-istat ta’ New York kellu jre;;a’ lura l-pjan li kellu biex joqtol i/-/inji min[abba li l-popolazzjoni tag[hom kienet qed tikber i]]ejjed.

Imma tant kien hemm g[ag[a u protesti kontra dan il-pjan li dDipartiment tal-Konservazzjoni talAmbjent qal li mhux se jattwah.

Fost dak li kien hemm ippjanat kien hemm li jivvalena l-bejtiet tag[hom.

I/-/inji, li huma asso/jati malim[abba u l-istejjer tat-tfal, kienu ssu;;ett ta’ petizzjonijiet ta’ protesta, ittri, kummenti fil-;urnali u anki fuq l-internet. L-uffi/jali tad-dipartiment qalu li baqg[u mistag[;ba b’dak li se[[.

L-argument tag[hom li joqtlu //inji kien li dawn l-g[asafar kienu aggressivi u g[alhekk ta’ periklu g[an-nies u g[all-annimali u [lejjaq o[ra.

I/-/inji kienu dda[[lu fi New York fis-seklu 19 mill-Ewropa u mill-Asja biex isebb[u l-ambjent fil;onna.

Fl-istat ta’ New York hemm madwar 2,200 minn dawn l-g[asafar, bosta minnhom jg[ixu l-aktar fil-belt ta’ New York u s-subborgi tag[ha.

Valeria Lukyanova, il-mudella kantanta li trid tg[ix fuq ix-xejn

Barbie ta’ vera trid tg[ix fuq l-arja u l-ilma

Valeria Lukyanova, il-pupa Barbie ta’ vera, tg[id li be[siebha t[arre; lilha nnfisha biex tkun tista’ tg[ix biss fuq lilma u l-arja.

Lukyanova qalet li f’dawn l-a[[ar ;img[at ma kienet xejn bil-;u[. Tenniet li dan jista’ jfisser li fl-a[[ar dalwaqt tkun tista’ tg[ix fuq l-arja u l-ilma biss.

Il-mudella u kantanta mill-Ukrajna g[andha 994,000 ‘like’ fuq il-pa;na tag[ha ta’ Facebook u jidher li qed timxi fuq il-kult misterju] talBreatharianism li jag[tu l-parir li wie[ed jista’ jg[ix biss bl-ilma u blarja. Wie[ed li jg[ix hekk li ma jikolx u ma jixrobx [lief l-ilma, skont huma,

jg[ix bl-ikel ‘mikro-ko]miku’.

Din mhix l-ewwel darba li Lukyanova [ar;et b’xi [a;a mhux tassoltu. Darba kienet qalet li hi ;ejja minn pjaneta o[ra u g[andha l-kapa/ità li tivvja;;a fi]-]mien u kapa/i to[ro; minn ;isimha u tara lilha nfisha minn fuq.

‘Mhux il-[elwin kollha huma inno/enti’!

Mara minn Florida fl-Istati Uniti li saret mag[rufa mill-internet b[ala laktar [absija sabi[a, qed tfittex g[addanni sit li u]a r-ritratti tag[ha arrestata biex jag[mel profitt.

Meagan Simmons kienet arrestata fl2010 meta nqabdet issuq fis-sakra. Irritratt tag[ha meta tte[dilha fl-g[assa kien tpo;;a fuq l-internet u l-kumpanija InstantCheckmate.com u]at dan irritratt biex tbig[ il-prodotti tag[ha.

Ta[t ir-ritratt kitbu l-kliem ‘Xi drabi anki l-[elwin ma tantx huma inno/enti’.

L-avukat tal-mara ta’ 28 sena, li hi omm ta’ erbat itfal, qal li anki jekk irritratt tal-klijenta tieg[u ntu]a b’/ajta fuq l-internet dan ma jfissirx li kumpanija setg[et tu]ah biex tag[mel ir-reklami bih.

L-argument tal-avukat hu li jekk wie[ed se ju]a wi//ek g[all-profitt g[andu j[allsek talli jag[mel hekk.

Meagan Simmons, [absija li qed tfittex g[ad-danni g[ax u]aw dan ir-ritratt tag[ha bla permess

Sewwieqa :appuni]a t[arbat lill-Pulizija Amerikana

Koppja :appuni]a li kienet fuq vaganza f’Utah fl-Istati Uniti in[ar;et minn karozza tal-kiri minn pulizija armati b’pistola wara li dawn ;rew warajhom sa kwa]i mal-fruntiera ta’ Arizona g[ax ma fehmux il-li;ijiet tattraffiku Amerikani.

Il-pulizija tat-traffiku ta’ Utah kienu qed iwaqqfu l-karozzi biex jaraw jaqbdux is-sewwieqa li kienu fis-sakra.

Huma raw il-karozza tal-koppja sserrep bla [niena. Il-Logutenent Brad Horne,

li ra l-ka], [aseb li kien hemm xi [add fis-sakra u biex iwaqqfu xeg[el iddawl tal-karozza tal-pulizija u beda jteptep id-dwal. Imma flok ma l-karozza waqfet, li sa dak il-[in kienet g[addejja bl-40 mil fis-sieg[a, din ]iedet il-velo/ità u [arbet.

Il-karozzi bdew g[addejjin isuqu sa 75 mil fis-sieg[a. Il-pulizija sejja[ lajjut biex iwaqqfu l-karozza. Il-vettura twaqqfet biss meta ntefg[u l-imsiemer fl-art u l-karozza faqg[et tliet tyres u

kellha tieqaf bilfors.

Il-pulzija ppuntaw il-pistoli tag[hom lejn is-sewwieq li i]da ma kienet [add [lief mara ta’ madwar 40 sena. Inzertat :appuni]a u ma kinetx taf titkellem blIngli]. Imbag[ad [areg ]ew;ha u anki dan ma kienx jaf bl-Ingli]. Fuq is-seat ta’ wara kien hemm tarbija tibki u tixher imbe]]a’ b’dak li kienet g[addiet minnu.

Fl-a[[ar il-pulizija sej[u bit-telefon lil wa[da mara li taf bil-:appuni] u

nstab li l-koppja kienet sejra fil-Bryce Canyon National Park imma tilfet ittriq. Il-:appuni]i qalu lill-pulizija li ma g[arfux li kellhom jieqfu meta xeg[lulhom id-dawl jew daqqu s-sirena.

Wara li l-koppja [aduha f’lukanda kien de/i] li ma j[arrkuhomx u [allewhom sejrin. Madankollu pulizija minnhom qal li l-mara :appuni]a kienet qed issuq aktar [a]in minn dawk kollu li nqabdu jsuqu ta[t linfluwenza tax-xorb.

41

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Passatemp

Mimdudin> 1. Din tag[na trid t[abbat biex ta[dem (6) 3. Min jit[assar bit-timlis u ]eg[il ]ejjed (6) 7. {uta tal-ilma [elu u tal-ba[ar, tixbah lis-serp (7) 8. It-ti]jin tal-festa (5) 9. Amar reli;ju]? (5) 10. ?ajtiet bil-kant minn kummidjanti fuq il-palk (9) 11. Issir fi stat likwidu (5) 13. G[asafar ]g[ar (6) 15. I;;ieled bl-idejn (6) 17. Tixrob flixkun wie[ed ma timxix imxengel ]gur (5) 21. G[asafar tal-passa suwed [adranin li jg[addu fi qtajja’ fil-[arifa (9) 23. Fl-azzarin dan suppost li ma jsaddadx (5) 24. Difnu (5) 25. Tintlibes fis-sieq (7) 26. Il-bajja fejn tista’ ssib wie[ed ja[dem l-armi? (6) 27. {udu mieg[ek biex tag[mel ix-xirja fih (6)

Weqfin> 1. B’bi//a qoxra, g[al darbtejn, isir niexef wa[da sew? (6) 2. Ng[awwe; (5) 3. Kif tkun jekk ma tkunx xog[ol, liberu ]gur (5) 4. Twieled fil-pajji] fejn isir it-Toru (7) 5. Kunjom (5) 6. G[alkemm b’xi mod stirat, fil-film dejjem rebbie[ (6) 7. F’sala kbira ta’ sptar issib [afna [dejn xulxin (5) 12. u 14. {afna li g[andhom il-forma ta’ /irku (6) 14. Ara 12.

15. La jroddu s-salib hekk huma (6) 16. G[asafar velo/i suwed ftit akbar mill-[awwifiet (7) 18. Trid tog[dos fil-fond biex taqlag[ha minn mal-blat (5) 19. Grati b’xi mod, lejn annimal talforesta! (5) 20. Kelma ta’ tif[ir li tg[id g[al xi bravura li xi [add ikun g[amel (6) 22. Fuqu naraw il-film f’teatru (5) 23. Ta qima bl-aqwa m[abba (5)

3

2

1

4

5

6 8

7

10

9

11

15

12

pin

13

14

18

17

16

20

19

21

22

24

25

23

Soluzzjoni tat-Tisliba li dehret il-{add li g[adda Mimdudin> 1. Pirati; 3. ?kienu; 7. Sigarri; 8. Latin; 9. Jin]a’; 10. Ivvendika; 11. Papri; 13. Fassal; 15. Imsell; 17. Fjask; 21. Babilonja; 23. Firem; 24. Xorbu; 25. Mazzola; 26. Abbati; 27. Statwa.

Weqfin> 1. Premju; 2. Tigra; 3. ?riev; 4. Irlanda; 5. Ardit; 6. In[all; 7. Son]a; 12. u 14. Pressa; 15. Inbixt; 16. Lelluxa; 18. Sorra; 19. Mazza; 20. Umdità; 22. Numri; 23. Frott.

pin PUBLICATIONS

Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà Tel> 25965412

26

27

IRBA{… voucher ta’ 15-il ewro li jissarraf f’g[a]la ta’ kotba tal-PIN (Pubblikazzjonijiet Indipendenza), Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà (Tel. 25965463). Indirizzaw is-soluzzjoni, flimkien mal-indirizz u n-numru tat-telefon tag[kom, hekk: TISLIBA il-mument,

Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA1450. G[andkom ]mien sa nhar is-Sibt li ;ej. Ir-rebbie[ ikun mitlub iwie;eb mistoqsija sempli/i fuq it-telefon. Ir-rebbie[a tat-Tisliba tal-{add 9 ta’ Marzu 2014 hi: M. Sultana, 21, Alfrido Flat 2,

Sliema Road, G]ira G}R 1639.

— Lanqas ;urdien tal-imramma ma jissaporti hawn ;ew!

Soluzzjonijiet }ew; linji bl-istess simboli Liema huma l-uni/i ]ew; linji jew ringieli bl-istess simboli u li huma e]attament fl-istess ordni?

Tmien differenzi Mi]]ew;a friska!

Dawn i]-]ew; xeni jidhru identi/i imma dik ta’ ta[t tvarja minn ta’ fuq f’mhux inqas minn tmien differenzi ]g[ar. Ara ssibhomx?

Bil-lapes g[aqqad it-tikek mill-1 sal-40 u taraw x’qed ji;ri f’din l-istampa.

}ew; linji bl-istess simboli

Mi]]ew;a friska!

Ir-ringiela D u l-kolonna 4

Tmien differenzi

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

42

Televi]joni # Radju

NET TELEVISION REPLAY

Illum appuntament ie[or g[all-programm ta’ kull ;img[a Replay, li jag[ti la[[ar a[barijiet mill-kampjonat Malti tal-futbol. Bla dubju ta’ xejn, il-lenti ta’ Replay se tkun iffukata fuq il-log[ba li tkun saret ftit tas-sig[at qabel.

Mistiedna fl-istudios ta’ Net Television se jkun hemm ilmanager ta’ Valletta, Jerry Ellul u l-plejer internazzjonali Malti ta’ Birkirkara Zack Muscat, g[al diskussjoni mqanqla u informazzjoni interessanti.

Matul il-programm se jkun imxandar feature tat-Top 5 li se jiffoka fuq l-i]g[ar [ames plejers li lag[bu matul dan ilkampjonat tal-premier f’dan lista;un.

TVM ........................

07:00 07:30 08:00 08:30 09:00 09:30 10:00 10:30 12:00 12:10 15:30 16:00 16:05 18:00 18:10 18:40 19:15 20:00 20:45 23:15 23:20

L-G[odwa t-Tajba Grow your own vegatables L-Irkant :EU G[awdex Illum Tuffi[at Migduma Valletta Malta u Lil Hinn Minnha A[barijiet {add G[alik Gadgets A[barijiet The wedding battle (r) A[barijiet Madwarna Venere Mixage A[barijiet American Idol A[barijiet Malta u Lil Hinn Minnha (r).

Jerry Ellul - Valletta

TVM ..........2..............

08:30 09:00 09:45 10:30 11:00 11:30 12:00 13:00 14:00 20:00 20:30

Grow your own vegetables Quddiesa Kurrenti (r) Madwarna L-Irkant Valletta The Wedding Battle (r) Animal Diaries Luxdesign World Cup Magazine A[barijiet g[al Dawk Neqsin mis-Smig[ 20:40 Madwarna 21:00 Kontrattakk 23:00 A[barijiet bl-Ingli].

Zack Muscat - Birkirkara

Illum 07:00 08:30 09:30 11:30 12:00 13:30 14:00 14:05 14:30 17:00 18:00 18:05 18:40 19:30 20:15 20:30 21:30 21:35 23:15

il-{add NET News Telebejg[ Iswed fuq l-Abjad Nis;a Maltija Accordo (r) Premier (r) NET News Premier Mitqlu Deheb (r) M Fashions Malta NET News Flusek (r) Wheelspin (r) NET News G[alik fl-Ewropa Minn Festa g[al O[ra NET News Replay NET News

ONE ........................

08:30 10:00 11:20 12:30 12:45 14:00 14:40 16:15 17:00 17:30 17:40 18:45 19:30 20:30 21:30 22:30 23:30

Breakfast News Aroma Kitchen (r) Triq Wa[da ONE News World Next Top Model Malta Pink Panther Satuday Xpress Teleshopping L-Argument ONE News L-Argument PL Attivita’ Politika ONE News It-Tfal Maskra On D Road ONE News.

Il Cliente – Rete 4 - 23>10

RAIUNO ........................

Save The Last Dance 2 – Italia 1, 19>30

CANALE ................5........

06:00 07:58 08:50 10:05 11:30 13:00 13:40 14:00 18:50 20:00 20:40 21:10 23:50 01:20 01:40 01:49 01:50 02:25

Prima pagina # Traffico Meteo.It# Tg 5 Le frontiere dello spirito Segreti e misteri Le storie di melaverde Tg 5 # Meteo.It L’Arca di noe’ Domenica live Avanti un altro Tg 5 # Meteo.It Paperissima sprint Glass Matrix Tg 5 Rassegna Meteo.It Paperissima sprint.

Shopgirl. Film.

RETE ..........4 ..............

07:40 Tg 4 Night news 08:00 Televendita media teleshopping 08:30 Mondo sommerso 09:25 I santi 10:00 Santa messa 10:50 Pianeta mare -estate 11:30 Tg 4 # Meteo.It 12:00 Pianeta mare 13:00 Ricette all’Italiana 13:55 Donnavventura 14:45 Uomini d’aminto contro l’inferno. Film 17:05 Lo sceriffo senza pistola. Film 18:55 Tg 4 # Meteo.It 19:35 Il segreto 20:30 Tempesta d’amore 21:15 La bibbia – dio nell storia 23:10 Il cliente. Film.

06:30 UnoMattina in famiglia (Jinkludi t-Tg 1 fit-8am, fid9am u fid-9:30am) 10:00 Buongiorno benessere Tutti i colori della salute 10:30 A sua immagine 10:55 Santa Messa dalla Chiesa San Marco alle Paludi in Fermo 12:00 Recita dell’Angelus 12:10 A sua immagine 12:20 Linea verde 13:30 Telegiornale 14:00 L’arena 16:28 Che tempo fa 16:30 Tg 1 16:35 Domenica in 18:50 L’Eredita 20:00 Telegiornale 20:35 Tg sport 20:40 Affari tuoi 21:30 Un medico in famiglia 23:35 Speciale Tg 1 00:40 Tg 1 notte # Che tempo fa.

RAIDUE ........................

07:00 Incinta per caso 07:25 Lassie 08:15 Voyager factory inside the world 09:05 Il nostro amico Charly 10:30 Conache animali 11:30 Mezzogiorno in famiglia 13:00 Tg 2 giorno 13:30 Tg 2 Motori 13:40 Meteo 2 13:45 Quelli che aspettano 15:40 Quelli che il calcio 17:05 Tg 2 L.I.S. # Meteo 2 17:10 Stadio sprint 18:10 90 minuto 19:35 Squadra special cobra 11 20:30 Tg 2 21:00 N.C.I.S. 21:45 Intelligence 22:40 La domenic sportiva 01:00 Tg 2 01:20 Sorgente di vita 02:00 Valhalla rising – regno di sangue. Film.

RAITRE ........................

07:05 Fra manisco cerca guai. Film 08:45 Speciale ambiente Italia giornata fai 09:45 Lindbergh – Nobile la conquista dell’aria 10:45 TeleCamere 11:10 Tgr estovest 11:30 Tgr regioneuropa 12:00 Tg 3 # Tg 3 fuori linea 12:18 Tg 3 persone 12:25 Tgr mediterraneo 12:55 12 idee per la crescita 13:25 Fuori Quadro L’arte serve 14:00 Tg regione # Meteo 14:30 In 1#2 ora 15:05 Kilimangiaro com’e’ piccolo il mondo 19:00 Tg 3 # Meteo 19:30 Tg regione # Meteo 20:00 Blob 23:00 Masterpiece 00:05 Tg 3 # Meteo 3 00:25 Tg regione 00:30 TeleCamere.

ITALIA .............1...........

06:25 Chante!

07:00 Till death – per tuta la vita 08:55 Scooby-doo e il mostro di lochness. Film 10:35 Free willy 3 – il salvataggio.

Film 12:25 Studio aperto # Meteo.It 13:00 Sport mediaset 14:00 Grande fratello 14:25 Moondance Alexander. Film 16:20 Flicka 2 – amici per sempre.

Film 18:30 Studio aperto # Meteo.It 19:00 Cosi’ fan tutte 19:30 Save the last dance 2. Film 21:30 Lucignolo 00:35 Code name: The Cleaner.

Film 02:20 Grande fratello.

Code Name> The Cleaner – Italia 1, 00>35

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

43

Televi]joni # Radju

X’tista’ tara llum...

................................................................................................................................................................................

MINN FESTA G{AL O{RA – NET Television, 20:30

Illejla fil-programm Minn Festa g[al O[ra se naraw siltiet mill-festa ta’ San :u]epp li kienet i//elebrata fir-Rabat aktar kmieni din il-;img[a.

Se naraw intervisti, it-translazzjoni, il-pontifikal, l-G[asar u fuq kollox, il-pur/issjoni bl-istatwa artistika ta’ San :u]epp.

Minn Festa g[al O[ra g[andu produzzjoni ta’ Simon Vella Gregory bl-g[ajnuna ta’ Clayton Luke Mula u Joe Chetcuti.

Dettall mill-istatwa ta’ San :u]epp

... u matul il-;img[a

..............................................................................................................................

Illum fuq Radio 101

..............................................

06:00 07:55 08:00 08:30 09:30

IT-TNEJN Tour du Ron (NET Television 20.30)

IT-TLIETA

L-ERBG{A

Ta[t il-Lenti (NET Television 20>30)

Premier (NET Television 20>30)

Il-pre]entatur Matthew Bonett flimkien mal-mistiedna tieg[u jiddiskuti diversi temi politi/i attwali. Il-mistiedna jkunu esponenti mi]-]ew; partiti politi/i flimkien ma’ o[rajn li huma deskritti b[ala newtrali u o;;ettivi.

It-tema tvarja ta’ kull ;img[a, i]da dejjem jitqajmu mistoqsijiet interessanti fosthom dwar il-politika tal-gvern fuq settur partikulari.

Hermann Bonaci u Frida Cauchi b’edizzjoni o[ra ta’ dan programm li jikkonsisti f’intervista ma’ xi personalità mix-xena tal-kant f’Malta.

Premier hu deskritt b[ala l-programm li qieg[ed jag[ti opportunità mhux biss lill-;enerazzjoni adulta u avvanzata fl-età biex tqanqal memorji sbie[, i]da lil dik ]g[a]ug[a biex titg[allem x’passi ta’ ;gant g[amlet il-mu]ika Maltija tul is-snin.

11:00 11:55 12:00 12:30 15:00 15:05 16:00 16:05 17:00 17:55 18:00 18:30 20:30 22:30 23:30 01:00

Fidi u {ajja Avvi]i tal-Mejtin u l-An;elus Bulettin tal-A[barijiet Mar/i u Bandalori - Joe Chetcuti Focus 101 # Anali]i talGazzetti Djalogu # Intervista Avvi]i tal-Mejtin u l-An;elus Bulettin tal-A[barijiet Skor (Pt 1) - Joe Vella A[barijiet fil-qosor Skor (Pt 2) - Sergio Carbonaro A[barijiet fil-qosor Skor (ikompli) A[barijiet fil-qosor Avvi]i tal-Mejtin Bulettin tal-A[barijiet Slow Down - Mark Garrett Alegro Andante - Joe Fenech Djalogu # Intervista (r) Italomix - Michael Treeby (r) Mu]ika mis-Server.

44

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Klassifikati

PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{

{al Qormi

APPARTAMENT kbir u arju] bejn tnejn, b’nofs il-bejt tieg[ek, bl-g[amara b’kollox.

Prezz €137,000 negozjabbli. ?emplu 99477307.

Birkirkara – Ta’ Paris

GARAXX kbir 4.50m x 9m x 22.5m (15 x 30 x 75 pied).

Talba €125,000. ?emplu 79997604.

Il-Fgura

MAISONETTE isfel bil-bit[a kbira u bieb g[alih. Shell form. Prezz €99,000. ?emplu 79835637 jew 21227725.

Il-Mellie[a – Tas-Sellum

APPARTAMENTI ;odda lesti minn kollox b’veduti talba[ar u tal-kampanja, bi tnejn tas-sodda. Talba €127,000. ?emplu 79997604.

Is-Si;;iewi

APPARTAMENT ta’ 140 metru kwadru bi tliet kmamar tas-sodda, open plan enormi u terrazzin kbir fuq quddiem. ?emplu lis-sid 79272465.

Santa Venera

MAISONETTE duplex ta’ 240 metru kwadru bil-bejt u bl-arja tieg[u bi tliet kmamar tas-sodda, open plan enormi u k/ina separata. Prezz €128,000. ?emplu lis-sid 79272465.

G{ALL-BEJG{ JEW KIRI

{’Attard

GARAXX kbir 75 pied b’20 pied, livell mat-triq fuq 12-il filata. ?emplu 79425197.

{a]-}abbar – Triq is-Santwarju

Il-Qawra

APPARTAMENT bi tnejn tas-sodda, furnished u bilwashing machine, fl-ewwel sular, bil-lift. Kiri fit-tul biss. ?emplu 99616060 mhux b’SMS.

I]-}urrieq

{ANUT Class 4 fi Vjal lIndipendenza, i]-}urrieq fejn il-parke;; mhux problema, ideali g[al uffi/ini, salon, e//. Dirett ming[and is-sid. ?emplu 79431926 jew 79306052.

San Pawl il-Ba[ar

STUDIO FLAT g[all-kiri minn Marzu sa Lulju. ?emplu 79538559.

{ANUT bil-permess ideali g[al convenience shop jew ;eneru simili. Armat lest. ?emplu 79425197.

AVVI}I

Il-Fgura – Triq {a]-}abbar

Ftu[ ta’ drena;;

{ANUT armat lest, Class 4, bil-permess. Kbir, bil-bit[a u store room. ?emplu 79425197.

Il-{amrun

GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bil-bit[a, dawl, ilma u toilet.

Bil-permess Class B. ?emplu 77200983.

G{ALL-KIRI

Il-Qajjenza ([dejn il-ba[ar)

GARAXX mg[ammar b’kollox g[all-ville;;jatura, bilbieb bil-[;ie; u purtelli, salott bit-televixin, kamra tassodda doppja, kamra o[ra b’]ew; sodod, k/ina kompluta, washing machine, toilet bil-geyser u shower, u bit[a.

Prezz €450 fix-xahar. ?emplu 99286547.

Bir]ebbu;a

FLAT modern u lussu] b’]ew; kmamar tas-sodda – €380 fix-xahar. Aktar proprjetà minn fejn tag[]lu. ?emplu 79466516.

BIL-jet power wash (bilbowser). Prezz minn €25. ?emplu 99282014.

Messa;;i

TRID tnaqqas mill-u;ig[ jew l-istress ta’ kuljum. ?emplu g[al messa;;i rilassanti totali minn terapista mara fuq 77865583. T[ossok a[jar ]gur.

Ni]barazzaw – trasport – kull xog[ol

ALL CLEARANCE TRANSPORT innaddfu djar, fabbriki e// minn kull tip ta’ skart anke materjal tal-kostruzzjoni. Innaddfu ;onna.

Nag[mlu qlug[ ta’ madum tal-art u tal-kmamar tal-banju.

Tindif u tiswijiet ta’ bjar, tik[il u tibjid, gypsum, xog[ol ta’ alterazzjonijiet fuq l-antik, bdil ta’ soqfa, e//.

Servizzi bil-high-up. Xog[ol b’esperjenza kbira. ?emplu 79081719 jew 21433352. www.allclearancemalta.com

Tiswijiet fil-pront u fil-post TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers

45

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Klassifikati

u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet.

Stima b’xejn minn qabel.

Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.

lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.

Toilet seats

G{ALL-BEJG{

NAG{MEL xog[ol ta’ toilet seats ;odda li jkunu maqsumin jew li ma ssibux tixtru b[alhom, ta’ kull tip bil-kuluri li jaqblu u kif tixtiquhom intom, g[allkamra tal-banju kompluti bil-fittings. G[al aktar informazzjoni /emplu 21675053 jew 79675053.

Armar ta’ pastizzerija

JIN{TIE:U

Tiswijiet

TA’ magni tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront. ?emplu 99422268 jew 21416705.

FORN, fri;;, counter u affarijiet o[ra. ?emplu 79707194 jew 79538559.

G[amara antika

PO}AMBRELLA, vetrina, lavaman, kamra tas-sodda u tal-pranzu tal-kawba, jinbieg[u separatament. ?emplu 21414146.

G[amara antika

TINKLUDI twaletta bil-mera,

APTC Ltd – I]-Zejtun

QED ifittxu persuni b’esperjenza, kwalità u serjetà li jinstallaw xog[lijiet ta’ gypsum, electricians u ka[[ala (plasterers) li g[andhom x’jaqsmu mal-istess xog[lijiet.

Kundizzjonijiet u pagi tajba [afna. Ikkuntattjana billi //empel 79895238 jew 21660850 jew ibg[at CV fuq into@aptc.com.mt

It-trabi tal-SCBU g[andhom b]onn id-demm tieg[ek.

Tibqax lura.

Ag[tihom dan ir-rigal illum stess

46

AVVI}I SO?JALI

NORMAN VELLA. Il-{bieb ta’ Norman Vella se jorganizzaw Coffee Morning nhar it-Tlieta, 25 ta’ Marzu filLukanda Soreda, il-Qawra. Prezz 7 ewro bit-trasport inklu]. G[all-biljetti u g[al aktar informazzjoni /emplu lil George Cortis fuq 79729426.

KRISTY DEBONO. Il-{bieb ta’ Kristy Debono se jorganizzaw Coffee Morning nhar l-Erbg[a, 26 ta’ Marzu fil-Lukanda Waterfront, il-G]ira fid-9.30 a.m Prezz 6 ewro bit-trasport inklu]. G[al aktar informazzjoni /emplu 79692626 jew ibag[tu email fuq info@kristydebono.com.

ROBERTA METSOLA. Il-{bieb ta’ Roberta Metsola se jorganizzaw Coffee Morning il-{amis 27 ta’ Marzu fil-Lukanda

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Avvi]i PN

Seabank. Prezz: 7 ewro. Trasport provdut.

G[all-biljetti /emplu 99240514.

NORMAN VELLA. Il-{bieb ta’ Norman Vella se jorganizzaw Fenkata, nhar il-:img[a, 28 ta’ Marzu fi-Ka]in tal-PN fi Fleur-de-Lys, mis-7.30pm ’il quddiem.

Prezz 15-il ewro. Minflok fenek tista’ tordna ti;ie; jew majjal. Biljetti mill-Ka]in tal-PN fi Fleur-de-Lys. ANTOINE BORG. Il-{bieb ta’ Antoine Borg se jorganizzaw Pasta Night nhar isSibt, 29 ta’ Marzu fil-ka]in tal-Partit Nazzjonalista f’{ad-Dingli fit-8.30pm.

Prezz 10 ewro. Trasport provdut. G[al aktar informazzjoni /emplu 79092845.

CLYDE PULI. Il-{bieb ta’ Clyde Puli se jorganizzaw Coffee Morning it-Tlieta 1 ta’ April fir-Razzett l-Antik, {al Qormi. Prezz:

6 ewro. Biljetti ming[and il-helpers jew /emplu 21490643.

THERESE COMODINI CACHIA. Il{bieb ta’ Therese Comodini Cachia se jorganizzaw Coffee Morning nhar l-Erbg[a, 2 ta’ April fi Spla-sh & Fun, Ba[ar i/?ag[aq. Prezz 7 ewro bit-trasport inklu].

G[all-biljetti /emplu 79425907.

ROBERT ARRIGO. Il-{bieb ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw Breakfast Bingo fisSeabank Resort, il-Mellie[a nhar il-{amis 3 ta’ April. Prezz 11 ewro. Trasport fid8.45am. G[all-bookings /emplu 23285000.

HELGA ELLUL. Il-{bieb ta’ Helga Ellul se jorganizzaw Coffee Morning nhar il{amis, 3 ta’ April fil-Great Dane Restaurant (Danish Village), il-Mellie[a fid-9.30am.

Prezz 7 ew-ro bit-trasport inklu].

G[all-biljetti /emplu 99126626.

EDWIN VASSALLO. Il-{bieb ta’ Edwin Vassallo se jorganizzaw Ikla Buffet fl-okkazzjoni tal-G[id, nhar il-{add, 6 ta’ April fil-Lukanda Cavalieri, San :iljan.

Prezz 23 ewro. G[al aktar informazzjoni /emplu 21433869.

DAVID CASA. Il-{bieb ta’ David Casa se jorganizzaw Coffee Morning nhar it-Tlieta, 22 ta’ April fil-lukanda Qawra Palace, il-Mellie[a fid-9am. Trasport provdut. Prezz 6 ewro. G[all-biljetti /emplu 25965316, 99839958 jew 79903090.

THERESE COMODINI CACHIA. Il{bieb ta’ Therese Comodini Cachia se jorganizzaw Coffee Morning nhar il-{amis, 24 ta’ April fil-Lukanda Imperial, Tas-Sliema.

Press 7 ewro bit-trasport inklu]. G[all-biljetti /emplu 79425907.

47

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Lokali

Kors dwar il-manutenzjoni g[ad-djar antiki

Il-Kunsill Konsultattiv dwar l-Industrija tal-Bini (B.I.C.C.) minn ]mien g[all-ie[or jorganizza ta[ri; interessanti biex jeduka u jg[al-lem lill-individwi.

Il-kors li jmiss u li se jibda fi ftit tal-;img[at o[ra se jkun dwar il-manutenzzjoni tad-djar qodma.

Il-kors hu miftu[ g[al kull min di;à g[andu djar qodma, o[rajn im[ajra li jixtru dar qadima u persuni li g[andhom interess fis-su;ett.

Filwaqt li jkun ta’ interess ukoll g[al studenti li qeg[din isegwu diploma fl-istudju tarrestawr u l-konservazzjoni, periti u in;iniera.

Permezz ta’ dan il-kors wie[ed jista’ japprezza aktar dawn id-djar, u l-mod kif dawn huma mibnija u fl-istess waqt jkun jaf x’g[andu jag[mel meta jiltaqa’ ma’ sitwazzjonijiet ta’ tiswija jew irran;ar.

Fost is-su;;etti diskussi u mg[allma tul il-kors hemm dwar il-permessi me[tie;a u

x’tip ta’ benefi//ji finanzjarji je]istu, manutenzjoni fuq il;ebla u fl-injam. Kif g[andek tg[addi s-servizzi tad-dawl tal-ilma u d-drena;;, is-sa[[a u s-sigurtà u kif g[andek tirran;a il-;nien jew il-bit[a. Fl-a[[ar lezzjoni l-parte/ipanti se jo[or;u fuq sit ta’ dar qadima waqt li tkun qed ti;i rran;ata.

L-g[alliema mag[]ula huma periti, in;iniera u professjonisti o[ra fil-qasam tal-kostruzzjoni u r-restawr.

Il-kors se jkun imqassam fuq 6 lezzjonijiet ta’ sag[tejn il-wa[da, nhar ta’ Erbg[a mit-23 ta’ April sat-28 ta’ Mejju, mis-6 p.m. ’il quddiem fis-sala ta’ Project House f’Beltiseb[. Il-prezz hu ta’ €80 li jkopri l-kors, i//ertifikat ta’ parte/ipazzjoni u n-noti.

G[al aktar informazzjoni wie[ed jista’ jid[ol fis-sit www.bicc.gov.mt i/empel 22927933#4 jew ji;i fluffi//ju tal-BICC fi Triq il-Mall, il-Furjana.

Il-bejjieg[a ta’ Frank Salt Real Estate waqt il-Konferenza :enerali Annwali fil-Lukanda Hilton

15% ]ieda fil-[addiema u 38% ]ieda fil-volum tal-bejg[ g[al Frank Salt Real Estate fl-2013 Frank Salt Real Estate irre;istrat ]idiet fl-oqsma kollha tal-operat g[as-sena 2013, b’]ieda sostanzjali ta’ 38% fil-bejg[ ta’ proprjetà u anki 28% ]ieda fil-kiri. Is settur kummer/jali kellu wkoll sinjali po]ittivi b’interess ji]died g[al uffi/ini spe/jalment minn barranin li qed jikkonsidraw lil Malta.

Dan kien im[abbar waqt il-Konferenza :enerali Annwali ta’ Frank Salt Real Estate li saret fil-Lukanda Hilton aktar kmieni f’Marzu, li matulha d-diretturi a;;ornaw il-bejjieg[a u lpartijiet kollha interessati fuq l-andament talkumpanija matul is-sena 2013 kif ukoll ippre]entaw il-miri tag[hom g[all-2014 – dan kollu skont il-pjan ta’ [ames snin li g[amlet ilkumpanija s-sena li g[addiet. B’hekk ilkumpanija se tkabbar in-numru ta ‘ impjegati tag[ha, kemm f’dak li jirrigwarda l-konsulenti tal-proprjetà kif ukoll dawk fil-qasam amministrattiv sa livell qatt mil[uq qabel.

Fid-diskors tieg[u Joseph Lupi, Direttur Mani;erjali tal-kumpanija, ikkonferma t-tkabbir fl-attività tan-negozju. Indikazzjoni /ara ta’ dan

JUM IR-RESPONSABBILTÀ SO?JALI KORPORATTIVA

Kumpaniji jissie[bu flimkien biex isebb[u istituzzjonijiet tal-karità

Id-19 ta’ Marzu hi festa pubblika, u bosta Maltin iqattg[u din il-;urnata rilassati jew inkella jgawdu /-/elebrazzjonijiet tal-festa ta’ San :usepp. Imma g[al mijiet ta’ impjegati minn seba’ kumpaniji Maltin din kienet ;urnata ta’ xog[ol volontarju b’risq il-komunità.

Minn kmieni filg[odu, madwar 400 voluntier li huma impjegati ta’ Farsons Group, Forestals Group, HSBC Malta Foundation, MSV Life, Munich Re, Tumas Group u Vassallo Group issie[bu flimkien biex isebb[u l-ambjenti f’diversi djar u istituzzjonijiet tal-karità b[ala parti mill-Jum irResponsabbiltà So/jali Korporattiva (CSR Day) ta’ din is-sena. Aktar g[ajnuna matul il-;urnata ng[atat mill-Junior Chamber International, l-Ordni Sovran Militari ta’ Malta, u r-Red Cross Malta.

Id-djar residenzjali u l-istituzzjonijiet li bbenefikaw minn din l-attività huma d-Dar Mer[ba Bik, i/-?entru Ta[ri; ta’ A;enzija Sapport, il-Fondazzjoni St. Jeanne Antide, Young People’s Unit, il-Fondazzjoni Wens, id-Dar ta’ San :u]epp, u l-Fondazzjoni Arka f’G[awdex.

Ix-xog[lijiet varjaw minn tibjid u ]ebg[a ta’ [itan, g[al xog[lijiet strutturali, tisbi[ u ;ardina;;. Ix-xog[ol kollu kien sponsorjat minn fond ie[ed li n;abar mill-organizzazzjonijiet li [adu sehem f’din il-[idma.

hi ]-]ieda minn fuq is-sena 2012 ta’ 49% ta’ xerrejja u ]ieda o[ra ta’ 31% fil-kiri. Il-bejg[ ta’ proprjetà lill-barranin jammonta g[al 45% tal-bejg[ totali tal-kumpanija b’]ieda fl-interess mill-barranin biex jixtru u jibdew jg[ixu Malta. {arsa mill-qrib lejn is-suq lokali, kien hemm ]ieda po]ittiva [afna fis-suq ta’ second time buyers, fejn jibdlu jew ikabbru l-proprjetà tag[om, grazzi g[all-iskema attwali li [e;;et dan is-suq.

Din i]-]ieda ;iet ukoll bis-sa[[a ta’ portafoll e//ellenti ta’ proprjetajiet ta’ valur tajjeb li lkumpanija g[andha x’toffri u grazzi wkoll g[allvalur mi]jud mog[ti mill-kumpanija permezz ta’ vouchers ta’ flus kontanti u skontijiet fuq g[amara. L-iskema hi disponibbli sa :unju 2014.

Is-serata rat ukoll il-pre]entazzjoni tal-premjijiet annwali fejn ji;u premjati l-aqwa konsulenti u l-aqwa uffi//ji. Din is sena kienet il-ferg[a tal-Mellie[a li reb[et l aqwa ferg[a g[as-sena, filwaqt li Julian Caruana u Ludwig Farrugia kienu mog[tija l-unur ta’ Best Sales Consultant u Best Letting Consultant g[as-sena 2013 rispettivament.

48

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Sport

Programm ta’ sport lokali g[al-lum FUTBOL

MFA Ta’ Qali – 2pm. BOV

Premier. Relegation Pool. Rabat A v Floriana., 4pm. BOV Premier. Championship Pool.

Valletta v B’Kara Centenary Std – 2pm. I Div. Msida SJ v Gudja Utd., 4pm. I Div. }ejtun C v Bir]ebbu;a SP. Victor Tedesco Std – 2pm. I Div. St George’s v G]ira Utd., 4.15pm. I Div. {amrun S v }ebbu; R. Charles Abela Std – 2pm. III Div. M;arr Utd v G[axaq, 4.15pm. III Div. St Venera L v Xg[ajra T Luxol Std – 2pm. III Div. Attard v Santa Lucia, 4.15pm. III Div. Swieqi Utd v Mtarfa Sirens Std – 2pm. III Div. Ta’ Xbiex v Qrendi, 4.15pm. III Div. Sirens v Marsaxlokk Ker/em Grd – 11 a.m. I Div. Nisa Gozo v Hibs

YFA }abbar Grd – 9am. U17.

Balzan v Qormi, 10.45am. U17. }abbar SP v Floriana, 12.30pm.

U17. Kirkop v }ejtun Pembroke Grd – 11.30am.

U17. San :wann v Valletta, 1pm. U17. Tarxien v Melita, 2.45pm. U17. Pembroke v Mosta.

GFA Gozo Std – 2pm. I Div.

Xewkija T. v Victoria H., S.K. Victoria Wanderers v Nadur Y

MAFA St Margerita – 9.30am. Lig.

Mqabba RA v Valletta SP

IASC Tarxien Grd – 8.30am. KO.

Mosta G v G]ira Utd., 9.45am.

Interleague SF. Cospicua ST v Bir]ebbu;a T., 11am. Interleague SF. Senglea Y v {amrun L.

HOCKEY

Kordin – 9am. Lig. Floriana YS v Qormi., 11am. Sliema HS v White Hart ASMK

Barriera tal-Fawwara – 10 a.m. Ir-raba’ attività mis-sezzjoni Enduro SPARAR

Bidnija – 10am. 7 Up Trophy.

Sparatura Trap.

TI:RIJIET TA}-}WIEMEL Marsa – 1.30pm. Il-11-il laqg[a tal-ista;un li se tkun fuq 11-il ti;rija g[al ]wiemel tattrott. Laqg[a li tinkludi wkoll finali g[all-]wiemel ta’ Klassi Bronze.

49

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Sport

Linda Di Casei teg[leb l-isfida ta’ Mack Grace SM TROTT U GALOPP

Kenneth Vella

G[alkemm illum fl-Italja hi kkunsidrata veterana, min[abba li g[andha disa’ snin, ftit tal-jiem ilu, Linda Di Casei xorta reb[et ti;rija ewlenija filkalendarju tat-trott Taljan. F’idejn ittrainer tag[ha stess, Alessandro Gocciadoro, irnexxilha tirba[ it-ti;rija internazzjonali Gran Premio Le Padovanelle organizzata fil-korsa ta’ Padova fit-tramuntana tal-pajji].

Din it-ti;rija saret fuq distanza ta’ mil u Linda Di Casei qasmet il-linja finali l-ewwel f’medja ta’ 1.13.8” filkilometru quddiem il-favorit nett, Mack Grace SM li kien misjuq minn Roberto Andreghetti. I Am Grif, f’idejn Maurizio Cheli temm it-tielet quddiem Per Amore Gual (Massimo Barbini). B’kollox g[axar ]wiemel ipparte/ipaw f’din it-ti;rija u g[alkemm Mack Grace SM ma [ari;x rebbie[, l-objettiv ewlieni tassidien ta]-]iemel jibqa’ dak li g[al sena o[ra jittrijonfa fil-famu]a Gran Premio Lotteria d’Agnano li ssir f’Mejju.

Linda Di Casei (Alessandro Gocciadoro) rebbie[a ta’ ti;rija ewlenija fl-Italja.

Tnaqqis tal-premjijiet fl-I]vezja Fil-jiem li g[addew fl-I]vezja ;ie

kkonfermat li matul din is-sena se jitnaqqsu l-premjijiet ta’ numru ta’ ti;rijiet u anki se jitnaqqsu xi laqg[at ta’ ti;rijiet. Fost dawk milquta hemm it-ti;rijiet organizzati fil-korsa ewlenija ta’ Solvalla. Din id-de/i]joni hi ri]ultat ta’ tnaqqis fl-im[atri fuq it-ti;rijiet Skandinavi fis-snin li g[addew u anki tnaqqis minn d[ul ie[or.

Fost il-kompetizzjonijiet milquta hemm il-famu]a Elitloppet li ssir f’Mejju. Sas-sena li g[addiet din ilkompetizzjoni kellha premju totali ta’ tliet miljun krona }vedi]. Issa din issomma ni]let g[al ]ew; miljun u nofs krona }vedi]i. Wie[ed jittama li lisport f’dan il-pajji] ma jid[olx fi kri]i b[al f’/ertu pajji]i o[ra Ewropej.

GALOPP

Zarkava twelled mohor ie[or

Nahar (Robert Bergh) jidher jirba[ l-edizzjoni 2013 tal-Elitloppet fl-I]vezja. Dan l-a[[ar thabbar li se jonqos il-premju ta’ din il-kompetizzjoni.

Debba o[ra li kienet fl-a[barijiet fla[[ar jiem hi l-Fran/i]a, llum irtirata, Zarkava, proprjetà tal-istalel talPrin/ep G[arbi, Aga Khan. Il-manager tal-istalel tal-prin/ep, Georges Rimaud [abbar li din id-debba welldet mohor iben l-istaljun Redoute’s Choice li hu stazzjonat fl-Awstralja u li hu kkunsidrat it-tielet l-aqwa fil-pajji].

Zarkava tibqa’ mfakkra g[as-

su//essi fil-Prix Diane, il-Prix Vermeille u l-famu]a Prix De L’Arc De Triomphe. Dan hu t-tieni mohor imwieled mit-tag[mira bejn Zarkava u l-istaljun Awstraljan. :ie kkonfermat ukoll li s-sena ddie[la din id-debba se ter;a’ titg[ammar, din id-darba mal-famu] Frankel, ikkunsidrat wie[ed mill-aqwa ]wiemel tal-galopp ta’ kull ]mien.

Programm maratona ta’ 11-il ti;rija LOKALI

Il-11-il laqg[a tas-sena se tikkonsisti minn maratona ta’ [dax il-tigrija kollha g[al ]wiemel tat-trott. Din il-laqg[a mistennija tkun ferm interessanti, spe/jalment min[abba li se tinkludi lfinali tal-kompetizzjoni Assikura g[al ]wiemel tal-klassi Bronze fuq distanza qasira ta’ 2140m, erba’ ti;rijiet semi finali mir-Ray Auto Dealer Challenge Cup tal-klassi Silver fuq l-istess distanza u ti;rija normali tal-klassi Premier fuq distanza maratona ta’ 3140m.

Il-finali Bronze se tkun is-seba’ ti;rija u tibda g[al [abta tal-3.55pm.

Wara l-karozza tat-tluq se jibdew Pema, Wilma Belize, Take Out Blue, Willesden Hanover, Julian Port, Quingen De Bussy, Obscur De Busset, Kaki De Peyrahout, Quero Des Erablais u Queops De Retz. Din mistennija tkun finali bilan/jata u akkanita sat-tmiem.

Dawk kollha pre]enti ]gur li se jitfg[u g[ajnejhom l-aktar fuq i]-]ew;

]wiemel li [ar;u rebbie[a fil-fa]i tassemi finali. Dawn kienu Pema (Charles Farrugia) u Take Out Blue (Paul Galea). }wiemel o[ra b[al Quero Des Erablais (Fren/u Cassar) u Willesden Hanover (Wayne Farrugia) ]gur li wkoll g[andhom joffru sfida denja.

Mill-erba’ semi finali tal-klassi Silver 12-il ]iemel iridu jg[addu g[all-finali.

F’dawn it-ti;rijiet se jibdew kwotati Obelix Molgard (Salvu Vella), Ollico Pellois (Noel Baldacchino), Valles Emile (Mario Borg), Rocky De Jervi (Jeffrey Said), Roma M (Paul Galea), Quioco Dry (Joseph Galea), Quid De La Muette (Noel Baldacchino), Paolin De Bannes (Ludvic Ghigo) u Partner Blue (Christian Xerri).

Fit-ti;rija normali tal-klassi Premier se jie[du sehem 12-il ]iemel fosthom tliet debuttanti Fran/i]i ta’ 11-il sena.

Dawn huma Pompon De Bolero, Pouloud Keroch u Perceval. Hawn nis-

tennew dwell kontinwu bejn Ohime Mag (Ronald Cassar) u Cloria Victis (Charles Degiorgio).

L-ewwel ti;rija, li tkun tal-klassi Silver, tibda fis-1.30pm.

Tbassir.

I Ti;rija. Klassi Copper. Dist – 3140m. Win - Oscar De Meu. Place – Orio De Marancourt, Navaro Simoni.

II Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 3140m. Win – Quid De Belle Vue. Place – Megiddo, Plaisir d’Amour.

III Ti;rija. Semi Finali Ray Auto Dealer Challenge Cup. Klassi Silver.

Dist – 2140m.Win – Ollico Pellois.

Place – Obelix Molgard, Que Je T’Aime Rush.

IV Ti;rija. Semi Finali Ray Auto Dealer Challenge Cup. Klassi Silver.

Dist – 2140m. Win – Rocky De Jervi.

Place – Quioco Dry, Valles Emile.

V Ti;rija. Klassi Gold. Dist – 3140m.

Win – Pile Ou Face. Place – Regent De

Tillard, Quipson.

VI Ti;rija. Semi Finali Ray Auto Dealer Challenge Cup. Klassi Silver.

Dist – 2140m. Win – Quid De La Muette. Place – Paolin De Bannes, Quarborandum.

VII Ti;rija. Finali Kampjonat Assikura. Klassi Bronze. Dist – 2140m.

Win – Take Out Blue. Place – Pema, Willesden Hanover.

VIII Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 3140m. Win – Quaroldo. Place – Petrus Du Vivier, Ouf Boy. IX Ti;rija. Klassi Premier. Dist – 3140m. Win – Ohime Mag. Place – Cloria Victis, Nabab Du Chatelet.

X Ti;rija. Semi Finali Ray Auto Dealer Challenge Cup. Klassi Silver.

Dist – 2140m. Win – Partner Blue.

Place – Pactolgo, Niffi.

XI-il Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 3140m. Win – Magnific As. Place – Polytain, Prince November.

50

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Sport

Reb[iet diffi/li g[al Sliema u San :iljan WATERPOLO

Stewart Said

Sirens Ritter Sport................9 Sliema Frank Salt...............14 (4-1),(3-2),(0-7),(2-4)

Sliema Frank Salt irnexxilhom idawru telfa f’reb[a meta b’rimonta brillanti g[elbu lil Sirens Ritter Sport 14-9. Is-Slimi]i kellhom bidu negattiv wara li kienu fi ]vanta;; ta’ erba’ gowls i]da l-i]volta tal-partita se[[et fit-tielet sessjoni bi Sliema jiskorjaw seba’ gowls ming[ajr risposta biex qalbu l-iskor.

Sirens wara ]ew; sessjonijiet tajbin sofrew min-nuqqas ta’ esperjenza u ma rnexxilhomx jikkontrollaw il-partita.

Sirens bdew il-partita tajjeb u skorjaw erba’ ming[ajr risposta b’]ew; gowls ta’ Zak Mizzi, David Cutajar u Marc Grech i]da sa tmiem is-sessjoni Mark Meli naqqas il-mar;ni tal-iskor.

Fit-tieni sessjoni Sirens marru sa[ansitra 6-1 fil-vanta;;.

Sliema wie;bu b’]ew; gowls minn Meli u Gabarretta i]da Pace g[amel l-iskor 7-3 biex filmistrie[ da[lu erba’ gowls vanta;;.

I]da Sliema [ar;u l-a[jar tag[hom fit-tielet sessjoni u [asdu lil Sirens b’]ew; gowls ta’ Gabarretta u gowl kull wie[ed ta’ Soler, Lubrano, Meli, Brownrigg u Aquilina biex sa tmiem is-sessjoni Sliema kienu qed igawdu tliet gowls vanta;;.

Sirens setg[u re;g[u da[lu filpartita fil-bidu tal-a[[ar sessjoni i]da Napier falla penalty biex mill-istess azzjoni Gabbarretta g[amilhom 11-7 u minuta wara re;a’ kabbar l-iskor. L-aqwa skorer ta’ Sirens Zak Mizzi skorja ]ew; gowls konsekuttivi i]da Alex Attard u Edward Aquilina g[amlu l-iskor finali 14-9.

Kif Jinsabu Premier Sliema San :iljan Neptunes Valletta Exiles Sirens

I Divi]joni Marsascala Marsaxlokk Otters Ta’ Xbiex

L R D T F K Pt 3 3 0 2 2 0 1 1 0 2 1 0 2 0 0 3 0 0

0 37 21 9 0 22 8 6 0 18 4 3 1 11 12 3 2 13 39 0 3 16 33 0

L R D T F K Pt 3 3 0 0 3 1 1 1 3 0 2 1 3 0 1 2

34 31 21 20

17

9 24 4 31 2 34 1

Sliema: R. Coleiro, J. Gabarretta (5), N. Lubrano (1), T. Sullivan, M. Meli (3), J. Soler (1), J. Borg, C. Cluett, J. Brownrigg (1), E. Aquilina (2), A. Attard (1), N. Bugelli, K. Schembri Sirens: N. Grixti, Z. Mizzi (5), G. Merten, G. Pace (1), M. Grech (1), A. Sammut, M. Caruana, D. Cutajar (1), J. Napier, G. Debono, L. Caruana (1), J. Zampa, M. Pisani, A. Camenzuli, M. Agius Referees: Massimo Angileri, Ronnie Spiteri

Luke Caruana jiskorja wie[ed mill-gowls ta’ Sirnes kontra Sliema (ritratt> Alex Degabriele)

sal-mistrie[ id-distakk kien ta’ ]ew; gowls.

San :iljan All Care..............7 It-tielet sessjoni dehret li riesqa Exiles Ferretti........................4 wkoll ming[ajr gowls i]da Pace (4-2),(0-0),(1-1),(2-1) Lupi g[amel l-iskor 4-3 lejn San :iljan All Care Insurance tmiem is-sessjoni. I]da Dino kisbu t-tieni reb[a tal-kampjonat Zammit skorja t-tieni gowl permeta t[abtu iktar milli mistenni sonali biex g[amel l-iskor 5-3. biex g[elbu lil Exiles Ferretti 7-4. F’nofs l-a[[ar sessjoni Kayne Il-partita kienet pjuttost bilan/jata Lanzon naqqas id-distakk. I]da b’Exiles jiddefendu tajjeb i]da wara li Matthew Zammit falla San :iljan kienu wisq erati/i u penalty, l-istess Matthew Zammit ma rnexxilhomx jag[lqu l-partita ftit wara re;a’ kabbar id-distakk biex Exiles baqg[u fil-partita sal- g[al ]ew; gowls biex lejn ita[[ar sekondi tal-partita. B’din tmiem Dino Zammit g[alaq ilir-reb[a diffi/li San :iljan partita biex San :iljan reb[u 7-4.

San :iljan: D. Camilleri, C. jitilg[u fit-tieni post b’sitt punti.

Spiteri Debarro, A. Galea, K. Galea, San :iljan reb[u l-ewwel K. Dowling (2), M. Zammit (2), K. sessjoni 4-2 b’]ew; gowls ta]Galea, A. Bianchi, B. Plumpton, J.C. Cutajar, P. Fava, Di. Zammit (3), ]ag[]ug[ Kai Dowling u gowl . Zammit, J. Sammut, D. Spiteri kull wie[ed ta’ Matthew u Dino DaExiles : I. Bugeja, J. Rizzo Zammit. G[al Exiles skorjaw Naudi, S. Vassallo, D. Pace Lupi (2), P. Paris, N. Portelli, J. Spiteri Kurt Griscti u David Pace Lupi. Staines , K. Griscti (1), M. Paris, P. Fit-tieni sessjoni, il-partita Borg, B. Lanzon, S. Galea Pace, naqqset ir-ritmu tant hu hekk li K. Lanzon (1), L. Borg, L. Peric Referees: Alex De Raffaele, ma kien hemm l-ebda gowl biex Reb[a bi tbatija

Michela Zammit

WATERPOLO

Michela Zammit f’esperjenza fl-Ingilterra Hu fatt mag[ruf li f’pajji]na, l-bniet li jridu jie[du l-waterpolo bis-serjetà, g[andhom triq diffi/li [afna, jew almenu sakemm ikun hemm numru bi]]ejjed li jista’ jag[mel differenza.

Minkejja li fis-snin li g[addew kien hemm tentattivi biex isir kampjonat tan-nisa, issitwazzjoni hi li g[andna kompetizzjoni tan-nisa kbar bi ftit jew ming[ajr sapport lejn ilbniet li jridu jissie[bu f’dan lisport ta’ età ]g[ira.

B[alissa hemm biss sitt bniet ta[t il-15-il sena, li bilkemm jiffurmaw tim bejniethom u qed jit[arr;u u jilag[bu dan l-isport b’mod regolari fit-timijiet kollha lokali.

Ming[ajr kampjonat tat-tfajliet, i]-]g[ar qed ikollhom bilfors jilag[bu mas-subien, xi [a;a li mhix tg[in lill-bniet ji]viluppaw l-a[jar kapa/itajiet tag[hom.

Michela Zammit, tifla ta’ 11il sena minn Bir]ebbu;a, hi determinata li teg[leb dan lostaklu u qed tag[mel minn kollox biex tibdel is-sitwazzjoni. Hija tilg[ab mal-Exiles

SC, li flimkien mal-kow/ Joe Sciortino, qed joffri kull appo;; biex tipprattika kuljum matul issena kollha fil-Pixxina Nazzjonali.

F’wa[da mil-log[biet is-sajf li g[adda, it-talent tag[ha attira l-attenzjoni ta’ spettatur u ;iet offruta esperjenza ta’ ta[ri; flIngilterra.

Bis-sapport tal-;enituri u taliskola tag[ha, [adet l-opportunità fejn t[arr;et fil-waterpolo kull filg[odu kmieni u attendiet g[al-lezzjonijiet fl-iskola ta’ Bolton.

Fl-Ingilterra kellha l-opportunità tipprattika mal-bniet ta’ ta[t l-14, is-16 u t-18-il sena tat-timijiet ta’ Tyldesley, Liverpool u Manchester u wkoll mat-tim tan-nisa ta’ Manchester.

It-tim ta’ Manchester reba[ ilkampjonati kollha tan-nisa fl2013 segwit mit-tim ta’ Liverpool.

Minkejja li kienet l-i]g[ar tfajla fil-pixxina, Zammit [alliet impressjoni tajba [afna u ;iet offruta iktar ta[ri; fil-futur u opportunità biex tilg[ab filkampjonati ta]-]g[ar u tal-kbar f’Settembru li ;ej.

51

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Sport

Rimonta mill-aqwa ta’ St Andrew’s

ST. ANDREWS …………. 5 ZURRIEQ ………….……. 3 St. Andrews – S. Bartolo,

Anonam li skorja t-tieni gowl ta Pieta fl-azzjoni kontra Lija. Il-Hotspurs sar l-ewwel tim promoss dan l-ista;un (ritratt> Alex Degabriele)

Pieta` lura fil-Premier BOV L-EWWEL DIVI}JONI

LIJA A. …………..………. 2 PIETA H. ………………….2 Lija A: M. Camilleri, T.

Fleri Soler (L. Micallef), C. Giordemaina, D. Vukovic, D. Scerri, E. Briffa (G. Calabretta), M. Potezika, J.P. Scerri, B. Antignolo (M. Fleri Soler), K. Aleksandrov, A. Adeshina Ige. Pieta H – D. Cassar, C. Attard, O. Anonam, C. Grech, J. Pisani (A. Spiteri), Q. Refalo, J. Zarate, K. Cesare (J. Ani), R. Costa Varella, T. Agius (M. Borg), R. Kooh Sohna Referee: Jude Amin Utulu Wara nuqqas ta’ sitt snin Pieta` Hotspur irritornaw filKampjonat Premier meta kisbu l-punt li kellhom b]on fil-konfront dirett kontra ttiem fit-tielet post tal-klassifika Lija Athletics. L-attakkant mill-Kamerun Raphael Kooh Sohna u l-veteran Anonam skorjaw il-gowls de/i]ivi biex Pieta kisbu l-punt me[tie; li jpo;;ihom lura mal-kbar.

Ir-ri]ultat tal-log[ba kien ;ust fejn wara bidu tajjeb minn Pieta` kien hemm irritorn ta’ Lija li f’nofs it-tieni taqsima sa[ansitra dawru rri]ultat favur tag[hom i]da ttieni gowl ta’ Kooh Sohna serra[ ras il-partitarji numeru]i ta’ Pieta, biex it-tim immexxi minn Noel Coleiro la[aq l-g[an tieg[u u kiseb promozzjoni meritata wara sta;un s[i[ dejjem fl-ewwel postitjiet.

Bidu tajjeb minn Pieta` li mill-ewwel [adu l-kontroll

tal-log[ba f’idejhom hu resqu qrib b’xutt ta’ Jurgen Pisani li mar g[oli. Lija wie;bu b’daqqa ta’ ras ta’ Aleksandrov wara freekick ta’ Antignolo u fl-14-il minuta Kooh Sohna wa[du kellu xxutt imblukkat minn Scerri.

Wara dan il-bidu favur Pieta` l-log[ba saret iktar kwieta bil-Hotspurs jikkontrollaw i]da Lija bdew ikunu iktar avventuru]i. Fit-32 minuta kross shot perikolu] ta’ Cesare li Matthew Camilleri dawwar f’korner b’diffikulta` u minuta wara xutt ta’ Quilin Refalo g[adda j[akkek ma’ sieq il-lasta.

Fis-36 minuta Pieta` marru fil-vanta;; meta Jurgen Pisani kellu ;irja tajba fuq ix-xellug u qassam g[an-nofs fejn RAPHAEL KOOH SOHNA da[al tajjeb, matter siequ u xe[et fix-xibka. Minuta wara azzjoni personali ta’ Ricardo Costa u xutt ftit barra. }ew; minuti minn tmiem lewwel taqsima in/ertezza fiddifi]a ta’ Pieta, fejn Ige avvanza wa[du i]da kien ostakolat, forsi b’mod irregolari minn Anonam, bir-referee j[alli kollox g[addej.

Sitt minuti mill-ftu[ tat-tieni taqsima Pieta` sfortunati meta xutt bomba ta’ Kyle Cesare stampa mal-mimduda. Illog[ba kienet monotona fittieni taqsima sakemm fit-62 minuta s-sostitut CALABRETTA kompla ;ewwa mill-vi/in u temm azzjoni sabi[a li spi//at bi kross pre/i] ta’ Timothy Fleri Soler lejn Calabretta.

}ew; minuti wara Lija filvanta;; meta minn azzjoni ta’ korner kien KIRIL ALEKSANDROV li b’daqqa ta’ ras mill-vi/in xe[et fix-xibka.

Pieta` dehru ma[suda anki jekk wie;bu b’xutt fjakk ta’ Ricardo Costa.

Fit-72 minuta Pieta kisbu lgowl tad-draw meta minn korner ta’ Agius, Christian Grech xe[et g[an-nofs u millvi/in ANONAM bir-ras kompla fis-saqaf tax-xibka.Fla[[ar minuti i]-]ew; na[at kienu kuntenti bir-ri]ultat u mat-tisfira finali Pieta` setg[u jibdew ji//elebraw il-promozzjoni.

N. Chetcuti (D. Zampa), B. Said, K. Risholt, D. Bonnici, J. Farrugia, A. Amato (J. Briscoe White), M. Guillaumier, E. Lattes, T. Grozev, K. Nwoko (M. Grima).

Zurrieq – J. Alden, K. Sacco, S. Giglio, S. Wellman, S. Azzopardi, M. Mifsud, M. Cocks (D. Zammit), Z. Vukovic (R. Alonso Alves), A. Agius (C. Farrugia), O.L. Agbeobina, J.J. Ogunnupe.

Referee – Fyodor Zammit St. Andrew’s dawru telfa f’reb[a kontra }urrieq b’doppjetti ta’ Lattes u Grozev f’log[ba ferm interessanti bejn ]ew; timijiet komdi f’nofs il-klassifika.

Wara biss erba’ minuti kien OGUNNUPE li skorja ;miel ta’ gowl bil-ballun jissammar fis-saqaf tax-xibka. Is-Saints ippruvaw iwettqu reazzjoni u anki kellhom gowl im[assar g[al offside i]da fit-18-il minuta Zurrieq irduppjaw b’azzjoni velo/i ta’ kontrattakk fejn OSI LUCKY AGBEOBINA da[al fil-kaxxa u minn qag[da angolata spara fixxibka.

St. Andrew’s komplew jikkontrollaw u jiddominaw f’dak li hu pussess ta’ ballun i]da ftit li xejn kienu perikolu]i quddiem Alden.

Min-na[a tag[hom, Zurrieq li kellhom jag[mlu ]ew; bidliet fl-ewwel taqsima, kienu dejjem perikolu]i bil-kontrattakki b’Agbeobina u Ogunnupe ta’ w;ieg[ ta’ ras g[ad-difi]a tasSaints. Fil-[in mi]jud talewwel taqsima St Andrews

Kif Jinsabu

L R D T F K Pt

Pieta` H 20 14 }ebbu; R 19 12 Lija A 20 9 Melita 19 8 St. A’rew’s 19 8 St. George’s 18 7 G]ira Utd 18 7 }urrieq 20 7 Gudja Utd 18 6 Bir]ebbu; 19 6 Msida SJ 18 5 Zejtun C 18 4 {amrun S 18 3

4 3 4 5 4 6 5 3 4 4 2 2 6

2 4 7 6 7 5 6 10 8 9

50 41 37 32 43 27 23 30 29 28 11 25 12 22 9 21

18

29 32 24 35 28 21 32 33 34 34 50 34

46 39 31 29 28 27 26 24 22 22 17 14 7

da[lu mill-;didi fil-log[ba b’gowl ta’ EMILIANO LATTES bil-ballun ja[bat mal-lasta qabel jispi//a fixxibka.

It-tieni taqsima bidet b’azzjoni velo/i ta’ Zurrieq u xutt ta’ Agbeobina ftit g[oli u risposta ta’ Nwoko bil-ballun ftit g[oli. Fil-51 minuta pass tajjeb ta’ Wellman lejn Zammit li g[eleb lil Bartolo i]da Risholt salva minn fuq illinja. Minuta wara St Andrews kisbu d-draw meta TRAYO GROZEV g[eleb lil Alden b’xutt fil-baxx.

Fit-68 minuta St. Andrew’s fil-vanta;; g[all-ewwel darba meta Grozev ni]]el lejn EMILIANO LATTES li minn tarf il-kaxxa spara fix-xibka.

Fil-81 minuta is-Saints skorjaw ukoll ir-raba’ gowl meta re;a’ kien TRAYO GROZEV li skorja bil-ballun ja[bat mallasta qabel jispi//a fix-xibka.

Erba’ minuti mit-tmiem Risholt ikkommetta fawl fuq Agbeobinna u mill-11-il metru kien OGUNNUPE li naqqas liskor g[al Zurrieq, i]da fittieni minuta ta’ [in mi]jud St. Andrew’s skorjaw il-[ames gowl meta Grozev qassam lejn MATTHEW GUILLAUMIER li b’lasta vojta quddiemu ma kellux diffikulta` jkompli g[al ;ewwa.

53

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Sport

Umiljazzjoni totali g[al Arsenal fi Stamford Bridge FOOTBALL FIR-RENJU UNIT

L-elf log[ba ta’ Arsene Wenger b[ala manager ta’ Arsenal ma setg[etx ti]vol;i ag[ar g[all-Fran/i], bil-Gunners isofru umiljazzjoni kbira kontra Chelsea fi Stamford Bridge, bil-konfront ftit jibqalu storja mindu tke//a d-difensur ta’ Arsenal, Kieran Gibbs, f’[in meta t-team tieg[u kien di;a fi ]vanta;; ta’ ]ew; goals.

Fil-fatt, din id-derby ta’ Londra spi//at f’pur/issjoni g[al Chelsea li ]blukkaw ir-ri]ultat wara biss [ames minuti grazzi g[all-profliku Samuel Eto’o, u bl-internazzjonali :ermani] Andre Schurrle jirdoppja ]ew; minuti wara, fuq kontra-attakk velo/i.

Arsenal ma setg[ux jirrea;;ixxu g[al din id-disfatta doppja, bl-affarijiet ji;uhom ag[ar meta, fil-[mistax-il minuta, Alex Oxlade-Chamberlain tar minn tulu biex jikkommetti penalty /ar, birreferee jipponta lejn il-[dax-il metru u fejn imbag[ad ]balja banalment meta ke//a lil Gibbs minflok lil OxladeChamberlain.

Intant, Eden Hazard ma ]baljax u llog[ba prattikament intemmet b’dan ittielet goal – b’Chelsea jikkontrollaw illog[ba kif iridu u b’Oscar mill-;did jeg[leb lill-goalkeeper, Wojciech Szczesny, g[al 4-0 fit-42 minuta.

Fit-tieni taqsima, Chelsea naqsu mirritmu frenetiku tal-ewwel taqsima i]da xorta baqg[u perikolu]i u fejn heddew il-lasta avversarja diversi drabi. Intant, huma komplew bix-xalata ta’ goals – b’Oscar jer;a’ jsib ir-rokna tax-xibka u b’Mohamed Salah jiskorja l-ewwel goal tieg[u b[ala player tal-Blues g[an-nofstu]]ana.

Din kienet bla dubju wa[da mill-ag[ar telfiet g[al Arsene Wenger mindu hu [a t-tmun ta’ Arsenal fl-1996 u meta hu anki fatt li l-Fran/i] qed jistenna l-ewwel reb[a g[all-ispejje] ta’ Jose Mourinho, il-manager ta’ Chelsea u rivali kbir personali, wara [dax-il konfronti diretti.

Sadanittant, Liverpool u Manchester City komplew bl-isfida g[at-titlu fejn skurjaw [dax-il goal bejniethom g[allispejje] ta’ Cardiff City u Fulham, li aktar ma jg[addi ]mien aktar qed jidhru destinati g[al sta;un f’The Championship – bil-Cottagers jinsabu fl-a[[ar post b’24 punt u wie[ed anqas minn Cardiff.

G[alkemm Liverpool kienu ma[suda mill-Bluebirds li marru fil-vanta;; minn Jordon Mutch wara biss disa’ minuti, irrisposta tag[hom kienet immedjata, b’Luis Suarez jir/ievi ming[and Glen Johnson biex g[amel l-iskor 1-1 u b’Cardiff – kontra kull mistenni – jer;g[u jsibu x-xibka minn Fraizer Campbell li g[eleb lill-goalkeeper Simon Mignolet minn tarf il-kaxxa.

Intant, ir-Reds mill-;did kisbu d-draw minn Martin Skrtel ftit minuti qabel ilmistrie[ u fit-tieni taqsima [adu kmand tal-log[ba fejn skurjaw tlett darbiet o[ra, bejn il-54 u l-75 minuta, minn Skrtel, Suarez u Daniel Sturridge biex iserr[u rashom mir-ri]ultat.

L-azzjonijiet fuq i]-]ew; lasti ma waqfux, b’Mutch jag[milhom 3-5 fit-88 minuta u bi Suarez jg[aqqad il-hat-trick personali meta, fil-[in mi]jud, qabad iddifi]a tal-Bluebirds fuq sieq wa[da u fejn mill-;did g[eleb lil David Marshall, g[all-goal numru sitta.

Min-na[a tag[hom, Manchester City (li lag[bu tlett log[biet anqas minn Chelsea) ]ammew il-pressjoni fuq illeaders fejn g[elbu lil Fulham fl-Etihad Stadium ming[ajr wisq affann, u b[alma jindika l-iskor finali ta’ 5-0.

L-eroj g[al City kien Yaya Toure li skorja hat-trick (tnejn minnhom minn penalties) u bi]-]ew; goals l-o[ra jaslu minn Fernandinho u d-difensur Martin Demichelis.

Fulham ftit kellhom twe;iba g[all-uragan ‘City’ u spi//aw jilg[abu b’g[axra wara li tke//ielhom Fernando Amorebieta li kkommetta foul fil-kaxxa fuq David Silva u li wassal g[at-tieni penalty ta’ Toure.

Everton sa[[ew it-tamiet li jikkwalifikaw g[all-Europa League b’reb[a f’darhom fuq Swansea City biex telg[u fil-[ames post tal-Premiership.

Leighton Baines po;;a lit-Toffees filvanta;; fl-20 minuta meta skorja penalty li ng[ata g[all-foul ta’ Chico Flores fuq Ross Barkley, i]da s-Swans kisbu ddraw ftit minuti wara minn Wilfried Bony li r/ieva ming[and Angel Rangel, u ma ]baljax.

Fit-tieni taqsima, Romelu Lukaku irdoppja g[al Everton, b’Ross Barkley jag[milhom 3-1 b’daqqa ta’ ras millvi/in mas-sieg[a log[ob. Is-Swans setg[u jiksbu biss konsolazzjoni meta Ashley Williams sab ix-xibka fil-[in mi]jud u g[al skor finali ta’ 3-2 li j[alli lil Swansea fl-inkwiet meta fadal biss tmien log[biet g[al tmiem il-kampjonat.

Newcastle United kisbu reb[a drammatika fuq Crystal Palace f’St James Park b’Papiss Cisse jidde/iedi l-log[ba fid-disg[in minuta meta tefa ;ewwa fuq il-cross ta’ Hatem Ben Arfa. Il-Geordies iddominaw il-konfront g[al [inijiet twal, i]da Palace ukoll kellhom il-mumenti tag[hom, b’Yannick Bolasie jolqot ilmimduda, kmieni fit-tieni taqsima.

Sadanittant, Hull City kisbu reb[a importanti fuq West Bromwich Albion fil-KC Stadium, b’Shane Long jiskorja goal u jirba[ penalty f’dan il-konfront kontra l-eks-team tieg[u u li spi//at 2-0 favur it-Tigers.

Il-penalty wasal man-nofs-sieg[a log[ob, bi Craig Dawson iwaqqa’ lil Long fil-kaxxa – b’Ben Foster isalva xxutt mill-[dax-il metru ta’ Nikica Jelavic qabel Liam Rosenior skorja bir-ras fuq listess azzjoni. Il-goal de/i]iv, imbag[ad, wasal fit-38 minuta, b’Long ma ji]baljax fuq is-su;;eriment ta’ Curtis Davies.

Min-na[a tag[hom Norwich City fet[u vanta;; ta’ seba’ punti fuq Sunderland, it-tielet team mill-a[[ar, b’reb[a ta’ 2-0 fuq il-Black Cats ;o Carrow Road u meta l-konfront qed jitqies b[ala six-pointer kru/jali fl-aktar fa]i delikata tal-ista;un. Robert Snodgrass ]blokka r-ri]ultat fl-g[oxrin minuta fejn approfitta mill-i]ball ta’ Wes Brown u Alexander Tettey re;a’ sab ixxibka b’volley spettakolari minn tletin metru, fit-32 minuta.

Manchester United urew titjib kbir fuq l-a[[ar log[ba tal-league fejn kienu sfaw meg[luba minn Liverpool f’darhom, u fejn issuperaw lil West Ham United f’Upton Park bl-iskor ta’ 2-0.

United ni]lu g[al din il-log[ba

Chelsea v Arsenal 6-0> Il-midfielder Bra]iljan Oscar jiskorja r-raba’ goal tal-Blues qabel tmiem l-ewwel taqsima (ritratt> EPA)

ming[ajr l-Olandi] Robin Van Persie li se jibqa’ barra g[al bejn erba’ u sitt ;img[at wara li we;;a’ fil-log[ba ta/Champions League kontra Olympiakos u b’Wayne Rooney jibda floku b[ala attakkant ewlieni.

Intant, kien Rooney li skorja wie[ed mill-isba[ goals tal-ista;un meta g[eleb lill-goalkeeper tal-Hammers, Adrian, b’lob

Premiership

Ri]ultati u klassifiki

Chelsea v Arsenal Cardiff v Liverpool Everton v Swansea Hull v West Brom Man City v Fulham Newcastle v C. Palace Norwich v Sunderland West Ham v Man Utd

Illum

Tottenham v Southampton Aston Villa v Stoke Premiership Chelsea Liverpool Man City Arsenal Everton Tottenham Man Utd Newcastle Southampton Aston Villa Stoke Hull Norwich West Ham Swansea West Brom C. Palace Sunderland Cardiff Fulham

6-0 3-6 3-2 2-0 5-0 1-0 2-0 2-0 (1430) (1700)

L R D T F K Pt

31 21 6 4 62 23 69 30 20 5 5 82 38 65 28 20 3 5 76 27 63 30 19 5 6 53 34 62 29 15 9 5 43 30 54 30 16 5 9 37 38 53 30 15 6 9 48 34 51 30 14 4 12 38 40 46 30 12 9 9 43 37 45 29 9 7 13 32 38 34 30 8 10 12 32 44 34 30 9 6 15 32 37 33 31 8 8 15 26 48 32 30 8 7 15 32 40 31 30 7 8 15 40 46 29 30 5 13 12 33 45 28 30 8 4 18 19 39 28 28 6 7 15 26 44 25 31 6 7 18 26 58 25 31 7 3 21 30 70 24

League One

Sheff Utd v Wolves Brentford v Coventry Colchester v Bristol C Gillingham v Crewe Notts Co v Carlisle Oldham v Crawley Peterboro v Rotherham Port Vale v Tranmere Shrewsbury v Bradford Stevenage v MK Dons Swindon v Preston Walsall v Leyton O

0-2 3-1 2-2 1-3 4-1 1-0 0-1 3-2 2-1 2-3 1-0

Mansfield v Chesterfield Accrington v Plymouth AFC Wimbledon v Cheltenham Bury v Dag & Red Exeter v Fleetwood Morecambe v Northampton Portsmouth v York Scunthorpe v Burton Torquay v Newport Wycombe v Rochdale

0-0

League Two

inkredibbli minn kwa]i nofs il-ground u bl-istess player jag[milhom tnejn mannofs-sieg[a log[ob meta [a vanta;; millclearance ]baljat ta’ Mark Noble.

Fit-tieni taqsima, West Ham ippruvaw iwettqu reazzjoni i]da sabu d-difi]a ta’ United attenta u bir-Red Devils joperaw il-kontra-attakki velo/i ming[ajr ma jirnexxilhom i]idu l-iskor.

1-1 1-1

4-3

1-1 3-0 1-1 0-1 1-0 0-1 0-2

The Championship

Derby v Nottm Forest Barnsley v Bournemouth Birmingham v Reading Blackburn v Leicester Blackpool v Huddersfield Brighton v Ipswich Charlton v Burnley Doncaster v Sheff Wed Leeds v Millwall M’boro v QPR Wigan v Watford Yeovil v Bolton Watford v Blackpool

The Championship Leicester Burnley Derby C. QPR Wigan Reading Nottingham Brighton Ipswich Blackburn Bournemouth Watford Leeds Middlesbrough Shef Wed Huddersfield Bolton W Blackpool Doncaster R Birmingham Charlton A Millwall Yeovil T Barnsley

5-0 0-1 1-2

1-1 1-0 0-2 0-3 1-0 2-1 1-3 2-1 2-2 4-0

L R D T F K Pt

36 25 6 5 69 34 81 37 21 13 3 62 31 76 37 19 9 9 65 43 66 37 19 9 9 46 32 66 36 18 8 10 50 35 62 37 16 11 10 58 42 59 37 14 15 8 55 46 57 36 15 11 10 39 30 56 37 14 12 11 48 42 54 36 13 11 12 44 45 50 37 13 10 14 45 52 49 36 12 12 12 53 43 48 36 13 8 15 50 52 47 37 10 15 12 45 41 45 37 11 12 14 46 43 45 37 12 8 17 47 51 44 37 9 14 14 48 54 41 37 10 11 16 32 52 41 37 10 10 17 33 54 40 37 9 10 18 44 53 37 34 7 11 16 25 44 32 37 7 11 19 33 64 32 37 7 10 20 35 57 31 36 6 11 19 31 63 29

Premiership Sko//i]

Aberdeen v Kilmarnock Celtic v St Mirren Inverness CT v Partick T. Motherwell v Ross Co St Johnstone v Hibernian

2-1 3-0 1-0 2-1 2-0

Alloa v Falkirk Dumbarton v Dundee Morton v Hamilton Queen of S v Cowdenbeath Raith v Livingston

3-0 0-1 3-4 2-1 2-4

Airdrie v Forfar Ayr v Arbroath Dunfermline v East Fife Stranraer v Stenhousemuir

5-1 2-1 1-2

Albion v Elgin Annan A. v Peterhead Berwick v Clyde East Stirling v Queen’s Park Stirling v Montrose

5-2 2-1 3-0 1-4 2-2

Championship Sko//i]

I Div

Illum Brechin v Rangers II Div

1-1

54

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Sport

It-tieni draw drammatiku g[al Naxxar RELEGATION POOL

Matthew Mamo

Naxxar Lions ……….....................… 3 Vittoriosa …...…….......................…. 3 Naxxar Lions: J. Azzopardi, R.

Bakare, V. Bellia, R. G. Cassar, G. Da Silva Ribeiro, J. Debono, K. Drago, D. Falzon, D. A. Reano, A. Rocha Da Silva, F. Stojanovic Sost: M. Vignjevic flok F. Stojanovic 63 min., T. Scerri flok J. Debono 79 min., R. G. Cassar flok J. Debono 79 min.

Vittoriosa: M. Muscat, L. Vella Critien, L. Torri, C. Sammut, S. Arab, G. Martin, O. Guerrero, C. Spiteri, M. Pereira, C. Brincat, F. Arriagada Mella Sost: S. Arab Eddin flok G. Martin 68 min., S. Bamba flok C. Sammut 76 min.

Imwissija: L. Vella Critien 50 min., O. Guerrero 78 min. M. Muscat 83 min., L. Torri 85 min., C. Brincat 89 min., S. Arab Eddin (V) K. Drago 54 min., G. Da Silva Ribeiro 92 min. (N) Skurja: A. Rocha Da Silva 10 min.

(N), C. Brincat 36 min., O. Guerrero 51 min. O. Guerrero74 min. (V) Referee: Clayton Pisani Il-mument Plejer tal-Log[ba: Oscar Guerrero Naxxar Lions kisbu draw drammatiku f’log[ba kontra Vittoriosa li rat xejn inqas minn tliet penalties bejn i]-]ew; na[at. Log[ba importanti g[a]-]ew; na[at b’Naxxar ;ejjin minn draw fl-a[[ar sekondi

Francisco Arrigada ta’ Naxxar itajjar minn saqajn Stojanovic segwit minn Samir Arab (ritratt> Joseph Galea)

kontra Floriana waqt li Vittoriosa riedu jinsew it-telfa 5-1 kontra Qormi.

Naxxar mill-ewwel fil-vanta;;. Flg[axar minuta freekick ta’ Ribeiro, ilballun [abat mal-barriera u Andre ROCHA DA SILVA b’rovexxjata feta[ l-iskor b’gowl spettakolari.

Naxxar qrib it-tieni gowl meta fl-24 minuta Darren Falzon xe[et lejn Da Silva li fajjar xutt mill-ewwel bil-ballun mi]mum minn Muscat fuq il-linja.

Fis-27 minuta Guerrero g[adda lejn Pereira li bir-ras tefa’ lejn il-lasta imma Stojanovic qabe] qabel Torri u [eles mill-periklu.

Fis-36 minuta Vittoriosa ;abu ddraw. Freekick ta’ Guerrero lejn nofs il-kaxxa. Ge;wi;ija quddiem il-lasta difi]a minn Azzopardi u Clive BRINCAT xe[et ;ewwa.

Vittoriosa g[al darb’o[ra qrib ilgowl meta fil-41 minuta Arriagada u Pereira bidlu l-ballun, Pereira avvan-

za imma dam ja[sibha bid-difensur Reano isalva lit-tim tim tieg[u.

Fit-tieni taqsima Naxxar [ar;u aggressivi. Fit-48 minuta Gilmar [a ballun f’nofs il-grawnd, [arab ;irja lejn il-kaxxa ta’ Vittoriosa. Id-difi]a ta’ Birgu injorat g[al kollox lil Darren Falzon li r/ieva kross imma x-xutt tieg[u kien salvat minn Muscat.

Tliet minuti biss wara Vittoriosa marru fil-vanta;;. Oscar GUERRERO kkontrolla tajjeb pass ta’ Gilbert Martin u minn ta[t Azzopardi xe[et ;ewwa.

Fis-66 minuta Naxxar qrib id-draw meta minn freekick, Bellia tefa’ kross lejn Da Silva li bir-ras ra l-ballun imxellef mal-wieqfa minn Muscat.

Imma Vittoriosa komplew jiddominaw. Fit-73 minuta Guerrero ta pass lejn Pereira li qasam id-difi]a imma sab lil Reano u Drago li ostakolawh. Ir-referee saffar penalty li nkariga minnu GUERRERO li ma’ falliex.

Fl-84 minuta Naxxar re;g[u da[lu fil-log[ba meta Muscat [are; b’in/ertezza u waqqa’ lil Vignjevic filkaxxxa. It-tieni penalty tal-log[ba, din id-darba g[al Naxxar, li minnu Victor BELLIA u ma falliex. }ew; minuti biss wara u Pisani saffar penalty ie[or g[al Naxxar; din id-darba wara li Samir Arab deher imiss il-ballun b’idu. Din id-darba kien David Aleandro REANO li [a l-;irja u mill11-il metru ma falliex.

Lejn l-a[[ar tal-log[ba Gilmar deher jag[ti daqqa f’wi// plejer ta’ Vittoriosa li [mat-tisfira finali [ar;u mill-grawnd irrabjati g[ad-de/i]jonijiet tar-referee.

Tarxien jitilg[u fil-qu//ata tar-Relegation Pool Tarxien Rainbows ….....................…4 Qormi ………….....................……...0 Tarxien Rainbows: N. G. Vella, C.

Mamo, L. Martinelli, L. Conglaves De Silva, D. Toure, R. Sammut, C. Menendez Hevia, D. Mariano Bueno, J. Mifsud, S. Bonnici, J. Santos Silva Sost: M. Ciantar flok L. Martinell 68 min, K. Pulo flok L. Conglaves De Silva 89 min., W. Barbosa flok C. Menendez Hevia 90 min.

Qormi: M. Farrugia, R. Sammut, E. Vella, G. Gianola, D. Pisani, S. QUinteri, R. Bajada, G. Da Silva, L. Grech, A. Effiong, J. Pereira Da Silva Sost: T. Caruana flok S. Quinteri 66 min., D. Pirotta flok L. Grech 85 min.

Imwissija: G. Gianola 17 min, A. Effiong 54 min, J. Pereira Da Silva 70 min. (Q) J. Mifsud 31 min, L. Martinelli 57 min, C. Mamo 61 min. D. M. Bueno 86 min (T) Skurja: C. Mamo 18 min, L. Conglaves De Silva 63 min., D. Mariano Bueno 82 min., R. Sammut o.g. 92 min (T) Referee: Adrian Azzopardi Il-mument Plejer tal-Log[ba: D. Toure (TR) Tarxien Rainbows iddominaw lil Qormi u telg[u fil-qu//ata tarRelegation Pool wara reb[a 4-0 minkejja li kellna nistennew sat-13-il minuta g[all-ewwel azzjoni.

Id-difensur ta’ Qormi Sammut jikka;una l-awto-goal minn cross ta’ Pulo g[ar-raba’ gowl ta’ Tarxien. (ritratt> Josepg Galea)

Duncan Pisani [arab mal-linja, g[adda lejn in-nofs u sab lil Alfred Effiong ]markat imma minn po]izzjoni tajbax-xutt tieg[u g[adda ftit barra.

Tarxien irrispondew fit-18-il minuta.

Gianola waqqa’ lil Bueno barra l-kaxxa l-kbira, ir-referee saffar g[al freekick li nkariga minnu Carlo MAMO li b’xutt bid-dawra g[eleb lil Farrugia biex feta[ l-iskor favur Tarxien.

Fit-32 minuta Qormi qrib il-gowl taddraw meta minn freekick ta’ Quinteri, laqat tajjeb bir-ras Effiong imma l-goalkeeper Vella salva tajjeb.

I]-]ew; timijiet komplew jaqsmu llog[ob tul il-kumplament tal-ewwel taqsima b’Tarxien iktar perikolu]i. Fl44 minuta t-Tarxini]i [arbu bil-kontrattakk. Il-ballun wasal g[and De Silva li g[adda lejn Ryan Sammut imma xxutt tieg[u ;ie mblukkat minn Farrugia.

Fil-[in mi]jud, Santos Silva [ela /ans mill-aqwa meta r/ieva kross ming[and Demba Toure fuq imma l-Bra]iljan minn ta[t il-lasta ma laqatx il-ballun.

Fit-tieni taqsima Qormi ]iedu lpressjoni, imma fit-63 minuta kienu Tarxien li g[amluhom 2-0 meta

Menendez g[adda lejn Toure, kross filbaxx u CONGLAVES minn ta[t Farrugia xe[et ;ewwa.

Dan il-gowl [asad lil Qormi b’Tarxien ikomplu fuq l-attakk. Fit-73 minuta Mamo kien qrib id-doppjetta personali meta r/ieva ming[and Demba Toure imma x-xutt tieg[u ;ie mxellef minn Farrugia f’korner.

Bi ]vanta;; ta’ ]ew; gowls, Qormi ntefg[u fuq l-attakk u ta’ dan pattew qares. Fit-78 minuta Santos Silva g[adda lejn Daniel Mariano BUENO li g[eleb lill-gowlkiper ta’ Qormi g[al skor ta’ 3-0.

Qormi ppruvaw reazzjoni fjakka u fit-82 minuta Leighton Grech ra l-ballun i[akkek mal-mimduda wara li ;ie mxellef mill-gowlkiper Vella. Fl-84 minuta pprova Effiong b’xutt dg[ajjef li g[al ftit ma [arabx minn idejn Vella.

Fid-90 minuta Effiong deher ifajjar daqqa ta’ ponn lejn difensur ta’ Tarxien u mill-azzjoni li jmiss Tarxien re;g[u skurjaw. Demba Toure ni]]el ballun lejn Pulo li kkrossja, d-difensur ta’ Qormi Roderick Sammut ipprova jne[[i l-periklu imma minflok spi//a tefa’ fix-xibka tieg[u stess.

B’din ir-reb[a meritata Tarxien issa jinsabu f’po]izzjoni tajba fir-Relegation Pool waqt li minn na[a l-o[ra kienet ]elqa minn Qormi li qatt ma da[lu f’din il-partita.

55

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

Sport

Hibernians isa[[u t-tielet post

CHAMPIONSHIP POOL

George Cassar

Sliema W. ..........................................1 Hibernians..........................................3 Sliema W.: H. Bonello, K. Farrugia, S. Biancardi, C. Gatt Baldacchino, J. Borg, M. Scerri, P. Barbetti, J. Mintoff, M. Muchardi, I. Woods, S. Ohawuchi Sost: B. Muscat flok M. Scerri (46 min), A. Xuereb flok K. Farrugia (60 min) Hibernians: D. Balzan, T. Tabone Desira, J. Pearson, I. Radusinovic, R. Camilleri, J. Lima, S. Chircop, C. Failla, O. Obinna, E. Dos Santos, J. Farrugia Sost: Z. Levnaic flok S. Chircop (4 min), A. Cohen flok J. Farrugia (68 min), J. Degabriele flok E. Dos Santos (90 min) Skorers: J. Farrugia (9 min), O. Obinna (29 min), E. Dos Santos (89 min) (H), S. Ohawuchi - pen (91 min) (S) Imwissija: J. Mintoff (S), I. Radusinovic, R. Camilleri (H) Referee: Mario Apap Il-mument plejer tal-log[ba: Obinna Obiefule (H) Hibernians kisbu l-ewwel reb[a fuq Sliema dan l-ista;un u apparti li sa[[ew it-tielet post issa naqqsu d-distakk minn ma’ Valletta g[al ]ew; punti biss.

Kif Jinsabu Championship Pool L R D T F K Pti

Birkirkara Valletta Hibernians Sliema W. Mosta Balzan

Relegation Pool Tarxien R. Floriana Qormi Naxxar L. Vittoriosa S. Rabat A.

26 21 2 3 61 22 26 19 4 3 61 19 27 18 2 7 67 34 27 13 9 5 51 32 27 14 4 9 53 45 27 8 4 15 30 49

37 35 33 27 27 14

L R D T F K Pti

27 26 27 27 27 26

8 5 5 7 4 8 6 6 5 1 4

10

14 39 11 37 16 43 13 34 16 33 21 19

48 43 54 51 60 70

21 18 17 17 14 4

Branko Nisevic kellu jg[addi ming[ajr Bjorn Kristensen u wara biss erba’ minuti tilef min-nofs il-grawnd ukoll lil Scott Chircop li we;;a’.

G[al Sliema, Alfonso Greco kellu jg[addi ming[ajr i]-]ew; plejers influwenti Alex Muscat u Admir Vladavic.

G[al din il-partita kien pre]enti wkoll Michael Mifsud, li g[adu kif irritorna mill-Awsralja wara li n[all milll-kuntratt ma’ Melbourne Heart.

Wara biss tmien minuti, Hibernians marru fil-vanta;; meta minn freekick ta’ Failla, JEAN PAUL FARRUGIA kien puntwali, g[ola tajjeb bir-ras u g[eleb lil Bonello.

L-attakki bdew ;ejjin biss mit-tim ta’ Ra[al ;did b’konklu]jonijiet o[ra ta’ Obinna u Lima.

Fit-28 minuta, minn kross mil-lemin ta’ Farrugia, OBINNA OBIEFULE skorja t-tieni gowl Pawlist.

Wara l-gowl Sliema ma rrea;ixxewx

Obiefule ta’ Hibs li re;a’ kien ta’ theddida g[ad-difi]a Slimi]a

u l-partita ftit li xejn kellha azzjonijiet qrib il-lasti.

Fis-70 minuta Lima prova xutt tipiku minn tieg[u li Bonello salva tajjeb.

L-eks-plejer ta’ Sliema, Obinna pprovda ballun bit-takkuna lil Tarabai, i]da Bonello [are; jimblokka tajjeb, b’Lima jer;a’ jie[u r-rebound i]da lgowlkiper Slimi] re;a’ qal le u salva f’korner.

G[axar minuti mit-tmiem, ix-xutt ta’ Stanley minn barra l-kaxxa kien mi]mum mil-mimduda.

Minuta bog[od mill-[in regolamen-

tari, Hibernians g[amluhom tlieta meta Cohen in;ieb wa[du fil-kaxxa ]]g[ira, il-konklu]joni tieg[u [abtet mal-wieqfa i]da TARABAI kien pront u tefa’ l-ballun fix-xibka hu.

Minuta wara, Sliema reb[u penalty meta Camilleri mess il-ballun b’idu filkaxxa bir-referee Apap jindika l-penalty. STANLEY OHAWUCHI skorja lgowl tal-bandiera li i]da ma ji;bor xejn mill-prestazzjoni deludenti li kellhom Sliema li permezz tag[ha mhux talli ma la[qux lil Hibernians imma issa ntla[qu wkoll minn Mosta.

Rimonta o[ra impressjonanti minn Mosta Balzan.................................................2 Mosta..................................................4 Balzan: M. Bartolo, J. Grioli, A.

Scicluna, Ramon, S. Bezzina, E. Zarate, F. Vignaroli, P. Calcado, L. Micallef, R. Darmain, J. Negrin Sost: L. Sciberras flok J. Negrin (68 min.)

Mosta: O. Borg, R. Ekani, I. Grech, M. Brincat, A. Carrozza, K. Zammit, M. Micallef, R. Faria, I. Zammit, C. Martins, B. Kaljevic Sost: D. Pereira flok R. Faria (46 min), J. Brincat flok K. Zammit (53 min), K. Frendo flok C. Martins (88 min) Skorjaw: R. Darmanin (39, 51 min) (B); B. Kaljevic (66 min); D. Pereira (72 min), C. Martins (77 min) (M) Imwissija: P. Calcado (B) Referee: Tim Marshall (Irlanda ta’ Fuq) Il-mument plejer tal-log[ba: Ryan Darmanin (B)

Mosta ]ammew it-tradizzjoni tag[hom dan l-ista;un u wettqu rimonta o[ra din id-darba fuq Balzan wara li kienu ]ew; gowls minn ta[t. Il-partita kienet ikkontrollata mir-referi millIrlanda ta’ Fuq, Tim Marshall.

Balzan urew log[ob a[jar fl-ewwel parti u kienu huma li [olqu l-ewwel azzjoni meta Borg salva mill-vi/in xutt ta’ Negrin.

Ismael Grech ta’ Mosta fl-azzjoni kontra Balzan

Fid-39 minuta, minn kross ta’ Calcado, Ryan DARMANIN xellef ilballun bi ftit i]da kien bi]]ejjed biex spi//a fir-rokna tax-xibka.

Sekondi qabel intemmet l-ewwel taqsima, Darmanin kien vi/in li jkompli jimmarka r-ritorn tieg[u mal-ewwel

[dax, meta wara li r/ieva ming[and Negrin, fajjar xutt b’sa[[tu li [are; la[jar tal-gowlkiper Mosti.

Fit-tieni taqsima Balzan dehru li se jkomplu fejn [allew qabel da[lu jistrie[u meta wara biss [ames minuti, fet[u vanta;; doppju. Calcado seraq

ballun min-nofs il-grawnd, avvanza, qassam lejn Ryan DARMANIN li [a l[in kollu biex b’xutt fir-rokna skorja ttieni gowl tieg[u.

Madankollu din kienet l-a[[ar azzjoni ta’ Balzan g[ax minn hawn ‘il quddiem Mosta [adu l-partita f’idejhom u bdew rimonta impressjonanti.

Ftit minuti fuq is-sieg[a log[ob, minn kross tas-sostitut James Brincat, is-sostitut l-ie[or Pereira ni]]el bir-ras lejn Bojan KALJEVIC li mill-vi/in g[eleb lil Bartolo. {ames minuti wara, Mosta la[qu lill-avversarji meta x-xutt ta’ Micallef minn barra l-kaxxa [abat mal-mimduda, i]da Diego PEREIRA kien pront u tefa’ ;ewwa bir-ras. {ames minuti wara, Mosta marru g[all-ewwel darba fil-vanta;; meta Cristian MARTIN g[eleb lil Bartolo b’xutt pre/i] minn barra l-kaxxa li [oloq ewforija s[i[a fost il-partitarji Mostin.

Malli skorrew id-90 minuta, Mano MICALLEF ]ied i/-/irasa fuq il-kejk meta [a ballun min-nofs il-grawnd, baqa’ javvanza, g[adda minn qalb iddifi]a avversarja u skorja r-raba’ gowl Mosti.

B’dan ir-ri]ultat, Mosta komplew bis-serje po]ittiva wara li kienu ]ammew lil Valletta u Sliema, u issa la[qu lill-istess Sliema fir-raba’ post.

Il-{add, 23 ta’ Marzu, 2014

56

Lokali

Joseph Cuschieri jippretendi

-

’ Coleiro Preca

s si;;u ta

Il-Membru Parlamentari Ewropew Laburista Joseph Cuschieri qed jippretendi s-si;;u li se jitbattal minn Marie Louise Coleiro Preca hekk kif din se tkun qieg[da ssir President ta’ Malta bl-appo;; unanimu tal-Parlament anqas minn ;imag[tejn o[ra, fl-4 ta’ April.

Mument ta’ prova g[al Muscat Sorsi fil-Partit Laburista

qalulna li Joseph Cuschieri qed jargumenta li s-sagrifi//ju li g[amel [ames snin ilu meta /eda s-si;;u tieg[u biex Joseph Muscat ikun jista’ jid[ol fil-Parlament Malti b’co-option issa g[andu jkun apprezzat bil-fatti, u mhux biss bil-paroli, minn Joseph Muscat innifsu billi dan jara li joffri ssi;;u ta’ Coleiro Preca lilu.

L-MEP Laburista qed imexxi ‘l quddiem l-argument tieg[u li dan hu l-mument talprova g[al Joseph Muscat biex juri jekk inqediex bih, b[alma nqeda b’[afna nies, inkella jekk japprezzax tassew is-sagrifi//ju li g[amel Joseph Cuschieri meta /edielu s-si;;u biex Muscat ikun jista’ jsir Kap tal-Oppo]izzjoni fl-2008.

Cuschieri urtat

Joseph Cuschieri hu urtat g[all-fatt li l-Prim Ministru Muscat irid lil Alfred Sant, Cyrus Engerer u Myriam Dalli fil-Parlament Ewropew flelezzjonijiet tal-24 ta’ Mejju u qed jimbotta lilhom kull fejn jista’ waqt li jinqeda bil-kandidati l-o[rajn li mhuma qed jing[ataw l-ebda g[ajnuna mill-Partit Laburista [lief li jservu ta’ va]uni g[ad-dehra.

L-MEP Laburista qed jargumenta wkoll li meta jinfeta[ il-pakkett tal-voti ta’ Coleiro Preca fl-elezzjoni ka]wali, ]gur jitla’ Charles Mangion li m’g[andu l-ebda b]onn ta’ xi si;;u fil-Parlament meta g[addej tajjeb ida[[al [afna flus fin-negozju u b’kariga ta’ Chairman tal-Korporazzjoni Enemalta.

Nies qrib Joseph Cuschieri qed jg[idu li, waqt li [addie[or qed jiffanga u jiekol b’sitt i[luq, fosthom backbenchers Laburisti, issa lmument li Joseph Muscat juri apprezzament g[as-sagrifi//ju li Joseph Cuschieri g[amel g[al Muscat g[ax i[obb tassew lill-Partit Laburista.

Kundizzjonijiet ta’ Cuschieri fuq Muscat

Sorsi li tkellmu mag[na qaluna li Joseph Cuschieri di;à kkomunika ma’ Joseph Muscat dwar l-g[a]la li jie[u s-si;;u parlamentari ta’ Marie Louise Coleiro Preca hekk kif g[amilha /ara li hu mhux lest li jikkontesta l-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew, u dwar dan g[amel anki kundizzjonijiet. Minn tag[rif li ksibna jirri]ulta li l-kundizzjoni li Cuschieri qieg[ed jag[mel mal-Mexxej Laburista tinteressa u tolqot xi [add mill-kandidati Laburisti li di;à ;ew approvati mill-E]ekuttiv Laburista.

S’issa l-E]ekuttiv Laburista approva 12-il kandidat g[al dawn l-elezzjonijiet – ilMembru Parlamentari Deborah Schembri, Cyrus Engerer, Peter Cordina, Lino Bianco, Ivan Grixti, Clint Camilleri, Mario Farrugia Borg, Marlene Mizzi, Fleur Vella, Charlon Gouder, Miriam Dalli u Alfred Sant.

Joseph Cucshieri qatt ma tkellem pubblikament dwar ilkandidatura tieg[u, u fl-a[[ar kummenti li kien ikkwotat fil-media lokali stqarr li “din hija kwistjoni interna tal-Partit Laburista.”

Joseph Cuschieri u n-nies ta’ madwaru qeg[din jistennew [las lura minn Muscat issa li jrid jimtela s-si;;u parlamentari li se t[alli Coleiro Preca

Cuschieri hu urtat li Muscat irid lil Alfred Sant, Cyrus Engerer u Miriam Dalli fil-Parlament Ewropew Elett MEP wara li /eda s-si;;u lil Muscat

Joseph Cuschieri kien elett fil-Parlament Ewropew wara li hu /eda s-si;;u parlamentari lill-Mexxej Laburista Joseph Muscat. F’Ottubru tal-2008, din il-gazzetta kienet ]velat li f’dawk i]-]minijiet [add mill-Grupp Parlamentari

Laburista ma kien lest i/edi postu fil-Parlament g[al Joseph Muscat, [lief Joseph Cuschieri. Joseph Muscat kien wera gratitudni tieg[u lejn dan l-att “erojku” ta’ Cuschieri.

Immedjatament Muscat kien [atar lil Joseph Cuschieri membru tal-E]ekuttiv Laburista.

Cuschieri, kull darba li tela’ fil-Parlament mill-1998 – ji;ifieri fl-elezzjonijiet ;enerali tal-1998, tal-2003 u tal-2008 – dejjem kien elett f’elezzjoni ka]wali mill-10 Distrett billi f’kull ka] Evarist Bartolo kien “/eda’ proprju s-si;;u fl-10 Distrett.

Joseph Cuschieri – [u Manwel Cuschieri, l-eks

President tal-Partit Laburista u xnadar ewlieni fuq ir-radju Laburista – hu mag[ruf li kien wie[ed minn ta’ quddiem fl-alleanza ta’ Alfred Sant li kellha f’idejha l-‘magna’ Laburista li kienet qed tag[ti vanta;; lil Joseph Muscat b’detriment g[all-erba’ kontestanti l-o[ra fil-;lieda g[al-leadership tal-Partit Laburista.

media•link COMMUNICATIONS