Nru 13,706
It-Tlieta, 1 ta’ April, 2014 €0.80 www.maltarightnow.com
Pulizija
Xetti/i]mu u t[assib dwar il-futur tas-servizzi tas-sa[[a Is-Segretarju Parlamentari Chris Fearne se jkompli jara numru ta’ pazjenti L-a[bar g[ad-de/i]joni talPrim Ministru Muscat li l-qasam importanti tas-sa[[a ng[aqad mal-Ministeru tal-Ener;ija, bissettur tas-sa[[a li tant kien su;;ett ja[raq fil-kampanja elettorali u tul l-ewwel sena talgvern ta’ Muscat, tfissret b[ala wa[da ta’ t[assib millUnion Maltija tal-Infermiera u lQwiebel, MUMN, hekk kif ilbiera[ ukoll kien ]velat, u aktar tard ikkonfermat millGvern stess li s-Segretarju Parlamentari l-;did responsabbli mis-sa[[a, Chris Fearne, se jkompli bil-prattika b[ala konsulent g[all-ka]i akuti. Wara r-reshuffle li t[abbret permezz ta’ stqarrija tal-Gvern is-Sibt li g[adda, u li kienet tg[id li Chris Fearne se jin[atar b[ala Segretarju Parlamentari tas-Sa[[a, jumejn wara, ilbiera[, bdew ji;u ppubblikati a[barijiet dwar il-prattika ta’ Fearne b[ala konsulent. The Times of Malta rrappurtat li Chris Fearne se jibqa’ jipprattika b[ala konsulent fl-Isptar Mater Dei ming[ajr [las, u dan waqt li jkun qed jokkupa l-kariga ta’ Segretarju Parlamentari. Dan ikkonfermah Chris Fearne stess mal-;urnal, minkejja li l-kodi/i tal-Etika talMinistri u s-Segretarji Parlamentari jg[id b’mod /ar [afna li l-Ministri u s-Segretarji Parlamentari m’g[andhomx jibqg[u jipprattikaw il-professjoni u dan japplika wkoll g[all-prattika ta’ professjoni ming[ajr [las. Ma’ The Times of Malta, Chris Fearne qal “ser inwaqqaf il-prattika privata tieg[i u tajt struzzjonijiet /ari sabiex ma ning[atax appuntamenti ;odda fil-privat. Se nkompli, i]da nara
l-pazjenti fl-Isptar Mater Dei ming[ajr ebda spi]a g[all-pazjent”. Din hi dikjarazzjoni li g[al [afna qeg[da sservi b[ala eku ta’ dak li ;ara propju b[al dan i]-]mien sena meta leks-Segretarju Parlamentari Franco Mercieca kien ukoll iddikjara li se jwaqqaf il-prattika privata tieg[u, i]da kien se jibqa’ jara
l-pazjenti fis-servizz tas-sa[[a pubblika. Filwaqt li Franco Mercieca kien qal li talab lill-Prim Ministru li ma jkunx ikkunsidrat g[all-kariga fil-Kabinett meta ssir ir-reshuffle, bl-a[bar ta’ Fearne kollox jindika li l-membri tal-Kabinett wara r-reshuffle xorta se jkunu qed jiksru lkodi/i tal-etika tal-membri tal-Kabinett.
Li Ministru jew Segretarju Parlamentari jibqa’ jipprattika lprofessjoni tieg[u tmur kontra lkodi/i tal-membri tal-Kabinett li f’artiklu 43 jg[id li: “Malli Ministru ji;i ma[tur huwa mistenni li ma jkomplix bil-[idma privata tieg[u. Huwa g[andu jiddedika l-[in kollu tieg[u g[ar-rwol uffi/jali li jing[ata. ikompli f’pa;na 2
Uffi/jali investigati
Il-Pulizija qed tinvestiga ka] ta’ uffi/jal fil-Korp tal-Pulizija involut f’hit and run u ie[or fis-sakra waqt il-[in tax-xog[ol. I]-]ew; ka]i se[[ew nhar il-{add filg[axija waqt li l-partitarji ta’ Xewkija Tigers FC kienu qed ji//elebraw ir-reb[ tal-kampjonat tal-Ewwel Divi]joni G[awdxi. Ara pa;na 5
Nazzjonijiet Uniti
Twissija dwar il-bdil fil-klima L-aktar rapport dettaljat s’issa tan-Nazzjonijiet Uniti dwar il-bdil tal-klima wissa li l-popolazzjoni dinjija se tbati konsegwenzi serji [afna jekk ma jibdiex isir xi [a;a minnu fih biex titran;a s-sitwazzjoni. Ara pa;na 11
Sport
Ir-regatta g[all-Marsa
L-og[la awtoritajiet tal-pajji], fosthom il-President ta’ Malta George Abela, il-Prim Ministru Joseph Muscat, u l-Kap tal-Oppo]izzjoni Simon Busuttil, ilbiera[ [adu sehem f’/erimonja fil-Birgu li fakkret il-35 anniversarju ta’ Jum il-{elsien. (Ritratt> Joseph Galea) Ara pa;na 3
Marsa ]ammew ix-shield tar-Regatta tal-31 ta’ Marzu meta g[elbu l-isfida ta’ Bormla li min-na[a tag[hom reb[u x-shield f’kategorija B. Ara pa;na 31
www.maltarightnow.com
it-Tlieta, 1 ta’ April, 2014
2
LOKALI
Godfrey Farrugia kien umiljat b’mod ripetut mill-Prim Ministru Muscat “Godfrey Farrugia,” kitbet idDeputat Laburista Marlene Farrugia f’artiklu fuq The Malta Independent, “[adem lejl u nhar biex jag[mel il-[ajja a[jar g[allpazjenti waqt li j[ares l-interessi tal-professjonisti tas-sa[[a. Madankollu kien umiljat b’mod ripetut mill-Prim Ministru sa mill-bidu anke bil-mod kif ;iet ikkomunikata l-a[bar li John Dalli n[atar b[ala konsulent tas-Sa[[a.” Marlene Farrugia tispjega li bil-mod kif l-Uffi//ju talKomunikazzjoni tal-Prim Ministru [abbar id-de/i]joni li John Dalli n[atar b[ala konsulent tas-Sa[[a, dehret li kienet de/i]joni li ;iet imposta fuq ilMinistru tas-Sa[[a. Marlene Farrugia tispjega li Godfrey Farrugia kien japprova l-[atra ta’ John Dalli, jekk mhux ukoll stiednu biex jag[ti l-kontribut tieg[u, i]da l-mod kif ;iet ikkomunikata din l-a[bar millUffi//ju tal-Prim Ministru dehret li kienet qed ti;i mminata l-awtorità tieg[u b[ala Ministru tas-Sa[[a. Marlene Farrugia tg[id li din ix-xejra kompliet bl-istorja tattinda barra l-isptar, u b’numru
Id-Deputata Laburista Marlene Farrugia
Se tkompli tu]a s-social media sakemm is-slogan ‘Malta Tag[na Lkoll’ isir realtà ta’ stqarrijiet mill-Prim Ministru dwar affarijiet li l-Prim Ministru kien jaf li biex ise[[u kien hemm b]onn ta’ investiment qawwi.
Isostni li dan se[[ ukoll minkejja li l-Prim Ministru kien jaf li l-ba;it g[as-sa[[a kien limitat u g[alhekk il-Ministru tas-Sa[[a ma setax jittratta l-
affarijiet ba]i/i fis-settur tassa[[a, wisq inqas isib soluzzjoni immedjata g[an-nuqqas ta’ sodod fl-isptar. Marlene Farrugia tg[id li w[ud ikkundannawha g[ax esprimiet ru[ha fuq numru ta’ kwistjonijiet. Filfatt kif rappurtat fil-media fl-a[[ar ;img[at kien hemm partitarji Laburisti li fla[[ar jiem [ar;u qatta’ bla [abel jattakkaw lid-Deputata Laburista Marlene Farrugia fuq Facebook. Madankollu, fl-artiklu tag[ha Marlene Farrugia tag[milha /ara li b[ala rappre]entant tal-poplu se tkompli tu]a s-social media sakemm is-slogan ‘Malta Tag[na Lkoll’ isir realtà. Marlene Farrugia tiddeskrivi la[[ar ;img[at b[ala [olma kerha g[ar-relazzjonijiet pubbli/i tal-Moviment Laburista. Tkompli li hi tal-mist[ija kif il-Ministri u Segretarji Parlamentari, il-[addiema u lqraba tag[hom sfaw psikolo;ikament abbu]ati kaw]a taddewmien kbir biex sar ir-reshuffle, li ssostni huwa prerogattiva tal-Prim Ministru. Titkellem fit-tul ukoll fuq ilveru sinifikat ta’ Jum il-{elsien. Tg[id li dakinhar li pajji]na [a l[elsien, kellha l-impressjoni li l[elsien kien se je[les lil pajji]na “imma ]gur ma kontx qed in[ossni iktar [ielsa minn qabel, g[ax ma stajtx insib il-kura;; li ni]vela lil o[rajn x’kont qeg[da verament na[seb. Issostni li larja kienet tqila b’politika parti;jana fejn ma kienx hemm spazju g[all-pubbliku.” Illum, Marlene Farrugia hi deputata tal-Gvern Laburista. Tfakkar li f’Marzu tal-2013 pajji]na kien qed ji//elebra [elsien ie[or meta l-mexxej laburista Joseph Muscat ikkonvin/a l-ma;;oranza li se jmexxi politika differenti, u bir-retorika tieg[u reba[ l-elezzjoni wara kampanja li swiet [afna flus. Marlene Farrugia tg[id li [admet biex ikkonvin/iet bosta persuni dwar l-intenzjonijiet onorabbli ta’ Joseph Muscat meta kien g[adu Kap talOppo]izjoni, u dak i]-]mien ikkonvin/iet ukoll lil Godfrey Farrugia biex jilqa’ l-istedina ta’ Muscat u jag[tih daqqa t’id. Tispjega wkoll li meta Muscat sar Prim Ministru, ]amm kellmtu u [atar lil Godfrey Farrugia b[ala Ministru fl-ewwel kabinett tieg[u, imbag[ad spjegat kif Godfrey Farrugia [adem b’impenn b[ala Ministru tas-Sa[[a i]da kien umiljat b’mod repetut mill-Prim Ministru.
Is-Segretarju Parlamentari Chris Fearne se jkompli jara numru ta’ pazjenti
Il-ministeru tas-sa[[a kien dejjem g[alih jew mag[qud mal-politika so/jali minn pa;na 1
Din il-projbizzjoni tapplika wkoll g[al konsulenzi u [idma f’uffi//ji jew klini/i g[al g[oti ta’ pariri professjonali u dan anke jekk ix-xog[ol ikun qed isir ming[ajr ebda [las”. Minn na[a tieg[u, is-Segretarju Parlamentari Chris Fearne, meta mistoqsi dwar dan, sa[aq biss li lkodi/i tal-etika l-;did g[adu mhuwiex ippubblikat. Il-Prim Ministru Joseph Muscat kien qal li l-kodi/i tal-etika talMinistri u s-Segretarji Parlamentari se ji;i rivedut u dan wara li faqqg[et kontroversja bil-prattika tal-professjoni li kien baqa’ jag[mel Franco Mercieca meta n[atar Segretarju Parlamentari. Wara li ;ie rrappurtat li sSegretarju Parlamentari Chris Fearne se jibqa’ jipprattika l-professjoni medika, il-Gvern fi stqarrija kkonferma li dan se jkompli bil-professjoni, i]da qal li se jibqa’ jsegwi erba’ pazjenti li ;ew deskritti fl-istqarrija b[ala ka]i ta’ kundizzjonijiet akuti. Dwar din l-a[[ar a[bar, InNazzjon [a r-reazzjoni talPresident tal-Union tal-Infermiera u l-Qwiebel, l-MUMN, Paul Pace, li esprima x-xetti/i]mu tieg[u dwar kemm hu possibbli li persuna taqdi r-rwol ta’ Segretarju Parlamentari u l-professjoni personali tieg[u fl-istess [in. Paul Pace esprima t[assib ukoll dwar il-fatt li l-Ministeru tasSa[[a issa spi//a parti millMinisteru tal-Ener;ija fejn spjega li tradizzjonalment il-Ministeru tas-Sa[[a kien dejjem jew ministeru g[alih jew inkella mag[qud ma’ dak tal-politika so/jali.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 1 ta’ April, 2014
3
LOKALI
Jitfakkar il-35 anniversarju minn Jum il-{elsien
Ritratti> Joseph Galea
Il-35 anniversarju minn meta Malta ma baqg[etx aktar ba]i militari tal-Ingilterra tfakkar bis-solita /erimonja mal-monument li jfakkar il-31 ta’ Marzu 1979, Jum il-{elsien, fil-Birgu. G[a/-/erimonja. li matulha tqieg[du fjuri mal-monument tal-31 ta’ Marzu 1979, attendew l-og[la awtoritajiet tal-pajji]; il-Pre-sident ta’ Malta George Abela, il-Prim Ministru Joseph Muscat u l-Kap tal-Oppozizzjoni Simon Busuttil. I/-/erimonja uffi/jali bdiet b’mar/ minn Bormla mill-Banda tal-Forzi Armati Maltin, li wasal sal-Birgu fejn il-Kap Kmandant tal-Fori Armati, il-Prim Ministru u l-President ta’ Malta ng[ataw issalut mill-Gwardja tal-Forzi Armati.
Wara s-salut mog[ti lillPresident ta’ Malta George Abela, hu spezzjona l-Gwardja tal-Unur tal-Forzi Armati. Fi tmiem l-ispezzjoni, ilPresident ta’ Malta, il-Prim Ministru u l-Kap tal-Oppo]izzjoni telg[u fuq l-g[olja tal-monument tal-31 ta’ Marzu 1979 fejn po;;ew bukketti tal-fjuri mal-monument. Waqt it-tqeg[id tal-fjuri, ilBanda tal-Forzi Armati daqqet lInnu tal-31 ta’ Marzu 1979. I/-/erimonja uffi/jali tal-31 ta’ Marzu 1979 hi l-a[[ar wa[da li fiha ipparte/ipa l-President ta’ Malta George Abela, li issa se jtemm il-Presidenza tieg[u u tin[atar Marie Louise Coleiro Preca.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 1 ta’ April, 2014
4
LOKALI
Attività o[ra b’risq l-Istrina rat gruppi ta’ nies ji;bdu ajruplan ta’ 130 tunnellata g[al 20 metru (Ritratt> Joseph Galea)
:ibda ta’ ajruplan b’risq L-Istrina Gruppi ta’ [bieb ilbiera[ g[a]lu li jie[du sehem f’inizjattiva mhux tas-soltu b’risq lIstrina – il-Plane Pull Malta. Il-kumpanija DHL Express flimkien mal-Phoenix Sports Club ing[aqdu flimkien biex organizzaw il-;bid ta’ ajruplan
fil-Park tal-Avjazzjoni ta’ {al Safi ta[t il-patro/inju talPresident tar-Repubblika biex jin;abru fondi g[allIstrina. Biex din l-attività ma tpo;;i l-ebda riskju fuq il-parte/ipanti, l-ajruplan Boeing 757-200
Freighter, li ji]en mal-130 tunellata, in]amm bil-magni mixg[ulha waqt li in;inier baqa’ fis-si;;u tal-pilota biex ju]a l-brejkijiet f’ka] ta’ b]onn. In;inier ie[or baqa’ fuq l-art biex jikkordina l-attività.
L-isfida g[all-parte/ipanti kienet li ji;bdu l-ajruplan g[al 20 metru, l-ewwel ‘il quddiem g[at-telg[a, imbag[ad b’lura fejn l-art ixxaqleb g[an-ni]la. Pre]enti g[al din l-attività kien hemm numru ta’ deputati
tal-Oppo]izzjoni - George Pullicino, Toni Bezzina, Robert Cutajar, Antoine Borg, Claudio Grech u Michael Gonzi kif ukoll il-kandidata g[all-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew f’isem il-Partit Nazzjonalista, Helga Ellul.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 1 ta’ April, 2014
5
LOKALI
Investigazzjoni f’G[awdex dwar uffi/jal tal-pulizija involut f’hit and run u ie[or fis-sakra Il-Pulizija qed tinvestiga ka] ta’ uffi/jal fil-Korp tal-Pulizija involut f’hit and run u ie[or fis-sakra waqt il-[in tax-xog[ol. Mhux esklu] li jittie[du passi skont illi;i kif ukoll passi ta’ dixxiplina interni. I]-]ew; ka]i se[[ew nhar il{add filg[axija waqt li l-partitarji ta’ Xewkija Tigers FC kienu qed ji//elebraw ir-reb[ tal-kampjonat
tal-Ewwel Divi]joni G[awdxi wara reb[a ta’ 5-2 fuq Nadur Youngsters. I/-/elebrazzjonijiet bdew g[all[abta tas-5.45 pm, e]att ma’ tmiem il-log[ba – /elebrazzjonijiet xierqa bla ebda in/identi bejn il-partitarji. Imma skont persuni li tkellmu ma’ In-Nazzjon, jirri]ulta li kien hemm in/ident minn uffi/jal tal-
Jog[la l-petrol u jor[os il-gass L-Enemalta [abbret tibdil filprezz tal-fuels b’se[[ mil-lum it-Tlieta. Il-prezz tal-petrol bla /omb (unleaded) g[ola ]ew; /ente]mi minn €1.44 g[al €1.46 kull litru. Il-prezz tad-diesel ma nbidilx u se jibqa’ jiswa €1.36 kull litru. Il-Kerosene ra[as /ente]-mu g[al €1.38 filwaqt li l-Gasoil b’/ente]mu g[al €1.05. Dawn il-prezzijiet jer;g[u
ji;u riveduti f’:unju li ;ej. Sadanittant, il-kumpanija Liquigas [abbret tibdil fil-prezz tal-gass, liema tibdil jid[ol fisse[[ mil-lum ukoll u jibqa’ validu sal-a[[ar tax-xahar ta’ April. ?ilindru ta’ 12kg li kien jinbieg[ €19.20 se jibda jinbieg[ €18.40; /ilindru ta’ 10kg li kien jinbieg[ €16 se jibda jinbieg[ g[al €15.35; u /ilindru ta’ 15kg minn €24 se jibda jinbieg[ €23.00.
Maltapost tfakkar ]ew; anniversarji Maltapost [ar;et ]ew; settijiet ta’ bolli li jfakkru l-35 sena mill31 ta’ Marzu 1979, u l-200 anniversajru mit-twaqqiff talKorp tal-Pulizija fl-1814. Il-bolli li jfakkru l-200 anniversajru tal-Korp talPulizija juru dg[ajjes tal-pulizija fl-isfond tal-Port ta’ Marsamxett u Tas-Sliema. Fil-bolli tidher ukoll g[assa talpulizija. Fl-okka]joni tal-35 anniver-
sarju mill-31 ta’ Marzu 1979, Maltapost [ar;et sett ta’ erba’ bolli li juru l-HMS Alexander tal-1800, meta l-Ingli]i bdew imexxu Malta u tal-HMS London li fl-1979 kienet l-a[[ar bastiment li [alla Malta fil-13 ta’ Marzu 1979. Dawn il-bolli g[andhom il-Forti Sant’Anglu u l-Forti San Mikiel b[ala sfond. Il-bolli kienu disinjati minn Cedric Galea Pirotta u n[ar;u f’folji ta’ g[axra.
Pulizija li kien qed jag[mel innight watch. L-uffi/jal [abat ma’ karozza o[ra u baqa’ sejjer – hit and run – li minn informazzjoni li g[andna se[[et g[all-[abta tal11.30pm tal-{add. Dan il-ka] se[[ f’G[awdex u lpersuni li kienu fil-karozza li ntlaqtet mill-uffi/jal tal-Pulizija, kellhom jitolbu g[all-kura medika. Jirri]ulta wkoll minn informazzjoni li g[andu In-Nazzjon, wara li sar rapport lill-Pulizija mill-persuni li sfaw milquta minn dan luffi/jal tal-Pulizija li kien fuq night watch, hu nstab g[all-[abta tal-4 am tal-g[ada t-Tnejn, ilbiera[ – aktar minn erba’ sig[at u nofs wara. Sorsi li tkellmu ma’ dan il-
;urnal qalu li dan l-uffi/jal ;ie ffa//jat mill-Ispettur li kien fuq xog[ol g[alkemm g[ad mhux mag[ruf jekk hux se jittie[du passi kontra dan l-uffi/jal kif titlob il-li;i. Sorsi qalu lil In-Nazzjon li dan ma kienx l-uniku in/ident li se[[ matul dawn i/-/elebrazzjonijiet u li kien jinvolvi uffi/jal talPulizija. In-Nazzjon hu infurmati li matul i/-/elebrazzjonijiet, iktar kmieni mill-in/ident tal-hit and run, fil-pjazza tax-Xewkija deher uffi/jal li kien xog[ol sad-9 pm li kien fis-sakra sew. Is-sorsi tag[na esprimew itt[assib tag[hom li l-istess persuna li b[ala uffi/jal tal-Pulizija suppost kien qed jara li kollox jimxi
[arir skont il-li;i, u minkejja li kien xog[ol sad-9 pm, deher fissakra ferm qabel temm il-[in tax-xog[ol tieg[u. Dan meta, skont ir-regoli talKorp, uffi/jali tal-Pulizija lanqas biss jistg[u jixorbu alko[ol waqt li jkunu fuq xog[ol, wisq iktar jiskru, u dan g[ax min[abba limportanza tax-xog[ol tag[hom il-Pulizija huma mistennija li jag[tu e]empju lil ta’ madwarhom ukoll meta jkunu paj]ana. In-Nazzjon hu infurmat ukoll li min[abba l-kundizzjoni li kien fiha, dan l-uffi/jal, li suppost kien qed jara li tin]amm l-ordni, twassal id-dar tieg[u minn terzi persuni u l-karozza tieg[u n;abret itTnejn filg[odu mill-post fejn t[alliet meta kien xog[ol.
Joseph Muscat ikompli jqarraq dwar l-immigrazzjoni irregolari Appell lill-Prim Ministru biex ma jipprovax jg[addi lill-g[aqdiet mhux governattivi u lill-pubbliku bi]-]mien f’settur daqstant delikat Il-Prim Ministru Muscat, fiddiskors tieg[u f’attività tal-Partit Laburista fil-Birgu lejlet Jum il{elsien, ipprova jag[ti limpressjoni li l-Gvern se jie[u pass kbir ’il quddiem billi ji]gura li ma jin]ammux tfal fi/-/entri tad-detenzjoni f’Malta. Dan minkejja li f’pajji]na di;à je]isti kunsens dwar din ilkwistjoni u l-politika tal-Gvern fil-le;i]latura pre/edenti kienet li t-tfal ma jin]ammux fi/-/entri ta’
detenzjoni [lief g[at-testijiet medi/i inizjali. Il-Kelliem g[all-Intern u sSigurtà Nazzjonali, id-Deputat Nazzjonalista Jason Azzopardi, u l-Kelliema g[ad-Djalogu So/jali u l-Libertajiet ?ivili, id-eputata Nazzjonalista Claudette Buttigieg, qalu fi stqarrija li anke l-Ministru g[all-Intern u sSigurtà Nazzjonali Manuel Mallia di;à stqarr diversi drabi pubblikament li mhux qed
jin]ammu tfal fi/-/entri ta’ detenzjoni. Filwaqt li jilqa’ l-istqarrija talPrim Ministru, spe/jalment fiddawl tal-kummenti iebsin li kien qed ju]a fil-konfront tal-immigranti irregolari fix-xhur li g[addew, il-Partit Nazzjonalista jappella lill-Prim Ministru biex ma jipprovax jg[addi lill-g[aqdiet mhux governattivi u lill-pubbliku bi]-]mien, aktar u aktar f’settur daqstant delikat.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 1 ta’ April, 2014
6
FINANZI
MSV Life plc i]]id il-bonuses tal-2013 MSV Life plc [abbret ]ieda filbonuses regolari ta[t il-poloz ewlenin ta’ tfaddil u prodotti ta ‘investiment minn 3.1% g[al 3.35% g[as-sena 2013. Il-Bord tad-Diretturi tal-MSV Group approva ri]oluzzjoni li biha rati differenzjali ta’ bonuses regolari kienu ddikjarati fir-rigward tal-poloz With Profits mi]muma ma’ MSV Life g[assena li ntemmet fil-31 Di/embru 2013. Dawn ammontaw g[al 3.15% g[all-MSV Comprehensive Life Plan (primum regolari u single premium), 3.35% fir-rigward tal-MSV Comprehensive Flexi Plan (primjum regolari u single premium), 3.35% g[all-MSV Single Premium Plan u 3.35% ghal dawk l-investimenti b’g[a]la With Profits fl-MSV Investment Bond u l-MSV Retirement Plan.
Il-Bord approva wkoll Bonus Regolari ta’ 3.35% fuq il-poloz Secure Growth li jiffurmaw parti mill-portafoll ta’ negozju ttrasferit lil MSV Life minn Assicurazione Generali S.p.A. matul l-2000. Finalment il-Bord approva Bonus Regolari ta’ 1.75% fuq ilpoloz Alico 78 u Bonus Regolari ta’ 2% fuq il-poloz Alico 66, li jiffurmaw parti mill-portafoll ta’ negozju ttrasferit lill-MSV Life fl2011 minn American Life Insurance Company (ALICO). I/-Chairman ta’ MSV Life, John Cassar White, iddikjara li lportafoll ta’ investiment ta’ MSV kellu dehra tajba fl-2013 u l-klassijiet tal-assi wrew prospetti po]ittivi. F’termini relattivi, assi ta’ riskju ssuperaw l-assi ming[ajr riskju u ekwitajiet globali u bonds korporattivi kellhom dehra a[jar mill-flus kontanti u bonds tal-
Il-portafoll ta’ investiment kellu dehra tajba fl-2013 Fuq il-poloz Old Series Endowment u l-Whole Life ;ie ddikjarat bonus regolari ta’ 2.20% tas-somma ba]ika assigurata apparti l-bonuses. Il-Bord approva wkoll id-dikjarazzjoni tal-bonus finali fir-rigward tal-Comprehensive Life Plan (primjum regolari u single premium) u l-Comprehensive Flexi Plan (primjum regolari u single premium) li ilhom fis-se[[ g[al aktar minn 10 snin. Il-bonus finali se jkun im[allas fuq claims pagabbli b’ri]ultat talmewt jew maturità bejn it-13 ta’ Marzu 2014 li hi d-data tad-dikjarazzjoni tal-bonus tal-2013 u ddikjarazzjoni tal-bonus li jmiss, bir-rata ta’ 1% g[al kull sena s[i[a wara l-g[axar sena talpolza. Dan il-bonus finali se jit[allas fuq il-valur tal-Policy Account kif ikun fid-data talmewt jew tal-maturità.
gvern b’mar;ni konsiderevoli. Sal-a[[ar tas-sena l-MSV kellha investimenti totali li jaqb]u l-1.3 biljun ewro. Cassar White ]ied jghid li matul l-2013, il-klijenti tal-MSV ibbenefikaw mid-diversifikazzjoni tal-assi u l-firxa ;eografika tal-portafoll ta’ investiment ta’ MSV li nstab f’po]izzjoni tajba sabiex jgawdi mil-irkupru kontinwu tas-swieq kapitali internazzjonali u li irrifleta fid-dikjarazzjoni tal-bonuses g[all-2013. Il-Kap E]ekuttiv tal-MSV Life, David G. Curmi, iddikjara li investimenti With-Profits ji;bru flimkien ta[lita bilan/jata ta’ assi m[addma permezz ta’ smoothing u garanziji sottostanti. Dan ifisser li investimenti With-Profits jibqg[u g[a]la tajba g[all-investituri li jfittxu tkabbir stabbli minn firxa ta’ investimenti fuq ]mien itwal.
Il-Bank of Valletta inawgura bini /entrali fil-House of Four Winds fil-Belt fejn se jibda jiltaqa’ l-Bord tal-Bank of Valletta. Waqt l-inawgurazzjoni tal-bini li saret mill-Prim Minsitru Joseph Muscat, i/-Chairman tal-BOV, John Cassar White qal li fost l-isfidi li g[andu quddiemu l-Bank hemm l-Anali]i tal-Kwalità tal-Assi mill-Bank ?entrali Ewropew u stress test b[ala ri]ultat tal-ftehim il-;did tal-Union tal-Bankiera. Hu qal li l-BOV irid jinvesti f’teknolo;ija tal-informatika moderna u fl-infrastruttura ta’ management. Il-Bank of Valletta b[alissa jimpjega madwar 1,600 ru[ u l-House of Four Winds kienet binja ta’ ]mien l-Ingli]i li kienet tintu]a g[al uffi//ji governattivi.
FEXCO tissie[eb mal-RS2 Entità li qed tag[mel disponibbli l-konver]joni dinamika tal-muniti lejn Malta FEXCO, l-akbar fornitur tassoluzzjonijiet tan-negozju u talfinanzi fl-Irlanda, u RS2 Software PLC [abbru li lvi]itaturi internazzjonali lejn Malta issa se jkollhom l-g[a]la u l-konvenjenza li j[allsu g[al o;;etti u servizzi bil-munita ta’ pajji]hom, permezz tas-sistema g[all-immani;;jar tal-karti, BankWORKS tal-RS2 u sservizz tal-Konver]joni Dinamika tal-Muniti (DCC) ta’ FEXCO. Din it-teknolo;ija innovattiva tag[ti lill-konsumaturi l-g[a]la li j[allsu g[al o;;etti u servizzi fil-munita tag[hom stess, b’vi]ibbiltà totali tar-rata
attwali tal-iskambju li ji;u //ar;jati fil-jum tattran]azzjoni. Dan mhux biss ifisser li nnegozjanti xorta jir/ievu l-pagament tag[hom fl-ewro, i]da lindividwu li g[andu l-karta jkun jaf e]att kemm [allas fil-munita ta’ pajji]u u jkun jista’ j]omm rendikont tal-infiq tieg[u waqt li jkun qed jivvja;;a barra minn Malta. L-alleanza, filwaqt li tipprovdi benefi//ji /ari lil negozji lokali f’Malta, hi sinifikanti peress li RS2 totalment integrat is-servizz FEXCO fi [dan il-prodott ewlieni BankWORKS, li jintu]a mill-banek f’aktar minn
130 pajji] madwar id-dinja. Il-kollaborazzjoni internazzjonali tlestiet f’Ottubru tal2013 u issa hi live f’400 post f’Malta, b’[afna aktar li mistennija ji;u onlajn fil-futur qarib. “in is-s[ubija se ;;ib kapa/itajiet u flussi tad-d[ul ;odda lil dawk li jutilizzaw ilpjattaforma BankWORKS, u b’hekk tippermetti introduzzjoni bla xkiel li se testendi s-swieq madwar id-dinja.”
Kemm RS2 kif ukoll FEXCO huma [erqanin li jestendu sservizz DCC lil aktar entitajiet fuq livell globali matul l-2014 madwar il-pjattaforma BankWORKS .
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 1 ta’ April, 2014
7
LOKALI
Esti]a l-iskema g[ar-rifu]joni tal-VAT sal-4 ta’ April
Transport Malta av]at li l-iskema tar-rifu]joni tal-VAT g[al vetturi re;istrati u li/enzjati g[al u]u personali li nxtraw bejn l-1 ta’ Mejju 2004 u l-31 ta’ Di/embru 2008, issa ;iet esti]a sal-4 ta’ April 2014. L-Awtorità rrappurtat li aktar minn 28,000 applikazzjoni ;ew ippre]entati u b[alissa dawn qed ikunu ppro/essati. Kif im[abbar di;à, l-applikanti eli;ibbli g[andhom jir/ievu l-ewwel [las ta[t l-iskema sal-ewwel ;img[a ta’ Mejju. Transport Malta fakkret li l-applikazzjonijiet jistg[u jitni]]lu millwebsite tal-Awtorità www.transport.gov.mt jew jin;abru milluffi//ji ta’ Transport Malta f’Sa Maison, fil-Furjana, fil-Marsa u f’G[awdex kif ukoll millMinisteri u mill-Kunsilli Lokali f’Malta u f’G[awdex.
Appell mill-Inspire
Il-Fondazzjoni Inspire appellat fuq il-pa;na tag[ha fuq Facebook, g[all-g[ajnuna finanzjarja biex mill-aktar fis possibli, il-[sarat li saru fil-park matul il;img[a li g[addiet ji;u rran;ati biex jer;a’ jibda jitgawda minn tfal b’persuni b’di]abbiltà. Il-Fondazzjoni appellat ukoll, mhux biss g[all-flus, i]da anke g[al aktar nies lesti biex jag[mlu xog[ol ta’ volontarjat. :img[a ilu, persuna jew persuni mhux mag[rufa wettqu atti ta’ vandali]mu fil-Park talInspire f’Wied il-G[ajn. Dan ilpark jintu]a biex jing[ataw itterapija tfal bi b]onnijiet spe/jali, kif ukoll biex ji;u organizzati attivitajiet li jwasslu biex jin;abru flus g[all-istess kaw]a. Il-persuna jew persuni li wettqu dan l-att sgassaw xi bibien biex jid[lu fil-Park. L-annimali fil-Park ma we;;g[ux.
Il-Vi/i Prim Ministru Anton Buttigieg jindirizza lill-mistednin pre]enti g[all-inawgurazzjoni tal-Air Malta nhar il-31 ta’ Marzu 1974. Mix-xellug g[al-lemin jidhru Albert Mizzi, Chairman tal-Air Malta< Sir Anthony Mamo, il-Gvernatur :enerali< Monsinjur Gonzi, Ar/isqof ta’ Malta< u l-Marixall tal-Ajru Nur Khan, President tal-PIA.
40 sena llum mill-ewwel titjira tal-Air Malta L-Air Malta qed t[ejji ru[ha biex ti//elebra l-40 anniversarju tag[ha mit-titjira ta’ inawgurazzjoni. L-ewwel titjira tallinja tal-ajru kienet minn Malta g[al Londra, Heathrow, b[allum 40 sena ilu fl-1 ta’ April 1974. Il-passi;;iera abbord l-ajruplan Boeing 720B kienu filparti l-kbira ;urnalisti u a;enti tal-ivvja;;ar fuq titjira biex jiltaqg[u mal - kollegi Ingli]i tag[hom g[al ri/eviment ta’ sitt sig[at f’Londra. Biex tfakkar l-okka]joni, lAir Malta qed tippjana g[add ta ’ attivitajiet u inizjattivi ,
Minn 53,459 passi;;ier fl-ewwel sena, g[al /ifra annwali li llum telg[et g[al 1.7 miljun, bi kwa]i 50 miljun passi;;ier f’40 sena inklu]a edizzjoni spe/jali t ’ April tar - rivista tag[ha abbord it-titjiriet, ‘Il-Bizzilla’. Il - Kap E]ekuttiv tal - Air Malta , Louis Giordimaina , enfasizza l-fatt li l-anniversarju tal - linja tal - ajru ja[bat ma ’ sena ferm importanti g[al Malta, li fiha ser ti//elebra kisbiet stori/i importanti.
“ Dawn il - kisbiet [allew impatt qawwi fuq il-Maltin u lG[awdxin, u g[amluna dak li a[na llum. F’dawn l-a[[ar 40 sena l-Air Malta kienet strumentali fil-ftu[ ta’ swieq turisti/i ;odda u biex tg[aqqadna iktar minn qatt qabel mal-bqija tad-dinja. Dan ikkontribwixxa g[all - i]vilupp ekonomiku u
so/jali tal - g]ejjer Maltin ,” sa[aq Louis Giordimaina. Fl - ewwel sena tal - operat tag[ha , l - Air Malta ;arret 53,459 passi;;ier. Din i/-/ifra annwali llum telg[et g[al 1.7 miljun , bi kwa]i 50 miljun passi;;ier li ;;arru tul l-a[[ar 40 sena. Din is - sena , il - komunità internazzjonali tal - avjazzjoni qed tfakkar ukoll il - mitt anniversarju mit - twelid tal avjazzjoni kummer/jali . L ewwel titjira skedata ta’ linja tal-ajru kummer/jali saret fl-1 ta’ Jannar 1914 fi Florida, minn San Pietruburgu lejn Tampa.
Permessi tal-ippjanar skaduti esti]i g[al sena L - Awtorità ta ’ Malta dwar l - Ambjent u l - Ippjanar ( MEPA) av]at lill - pubbliku ;enerali li , fid - dawl tal impenn tal - gvern li jnaqqas
il - burokrazija dwar applikaz zjonijiet ta ’ ]vilupp , il - per messi tal - ippjanar kollha skaduti li [ar;u wara Awwissu 2006 ;ew esti]i sa
Marzu tas - sena d - die[la . Ix - xog[lijiet se jkomplu ming[ajr ebda [tie;a li wie[ed jg[addi mill - ;did mill - pro/ess tal - ippjanar .
Din il - politika hi inten zjonata li tipprovdi soluz zjoni temporanja g[al perme ssi skaduti sakemm ir - riforma tal - ippjanar kien konklu] .
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 1 ta’ April 2014
8
OPINJONI
Gvern li bena daru fuq ir-ramel 1. Ir-regoli li jg[oddu f’[ajjitna japplikaw ukoll fil-[ajja politika. Proprju g[ax huma regoli frott l-esperjenza tal-[ajja ta’ kuljum, bit-tlug[ u n]ul tag[ha, u frott is-sens komun u l-g[aqal, huma linji gwida li ni]baljaw jekk ma nsegwuhomx. Ikollna nammettu li meta [addimna dawn ir-regoli, [sadna frott tajjeb. Meta traskurajnihom, spi//ajna biex batejna bla b]onn. 2. Wa[da mill-iprem regoli tal[ajja hija kemm huwa importanti li meta nibnu, nibnu fuq is-sod u mhux fuq ir-ramel. G[ax anke jekk il-binja tkun sabi[a u kbira, jekk però tkun mibnija fuq dak li ma tistax tistrih fuqu ji;ri li meta ja[kem il-maltemp, u l-maltemp dejjem ja[kem xi darba jew o[ra, il-binja ti;rilha [afna [sara, jekk mhux ukoll ti;;arraf. Tista’ mhux issib elf sku]a biex tevita tammetti li g[amilt jew g[amlulek xog[ol [a]in, li
ma kontx attent u li biex tiffranka lira spi//ajt titlef elf, il-verità tismag[ha tidwi fik. Ir-ra;uni tal[sara tafha u ma tista’ twa[[al f’[add. 3. Hekk qed naraw ji;rilu lil dan il-Gvern li sa sena ilu kien qed iwieg[ed l-ilma ji]fen lil kul[add. Irridu nammettu li b[al dan i]-]mien sena, u anke qabel, kien hemm diversi nies li lkoll nafu mill-vi/in li tassew emmnu li bidla fil-Gvern kienet ser i;;ibilhom bidla g[all-a[jar f’[ajjithom. U[ud minn dawn illum qed jammettu li tqarrqu u fdaw [ajjithom f’idejn min hu bla skrupli biex jakkwista li jrid u jasal fejn irid. Però ejja nammettu li mhux kull min jaf li ;ie tradut g[andu l-kura;; jammettih fil-pubbliku u fid-deher. Hemm [afna li g[had ma waslux biex jistqarruh, anke jekk ;o fihom dan jg[iduh.
Sena wara Muscat g[amel g[a]liet []iena min[abba ;udizzju immatur u frott kompromessi immorali
Jason Azzopardi jason.azzopardi@gov.mt
4. L-im;iba ta’ dawn irridu nifhmuha wkoll. Dan b[al meta xi [add ji;;ennen wara, ng[idu a[na, karozza u ma jiqafx ja[seb fiha u jidde/iedi li jibda j;emma’ biex jixtriha. Dan jg[idu ma’ kul[add. Kull meta jara din ilvettura g[addejja ti]died fih il[e;;a biex jixtriha u jg[odd il;ranet sakemm jakkwistaha.
G[alih issir il-karozza ta’ [ajtu u jemmen li meta jixtriha ser tbiddillu [ajtu g[all-a[jar. Ji;ri però, li ftit wara li jixtriha, ;dida fjamanta, tibda tag[tih il-problemi u f’kemm ili ng[idlek ida[[alha g[at-tiswija [afna drabi f’temp ta’ ftit xhur. Jibda jirrabja. Ta[seb int li ser jammetti mill-ewwel li kien ingannat u li g[amel g[a]la [a]ina? Ta[seb li ser tkun fa/li g[alih li jammetti ma’ dawk li kien qalilhom bil-karozza tal[olm li ried jixtri li fil-fatt mar ]mer/? Hekk ukoll dawk li qed i[ossuhom li ;ew traduti milLabour sena ilu. 5. Wara 16-il sena Oppo]izzjoni fl-1987, xi [add
qatt kien jimma;ina li l-Prim Ministru Fenech Adami kien ser jag[mel terremot fil-Kabinet tieg[u wara sena fil-Gvern? }gur li le. U le g[aliex kien hemm pedamenti sodi li saru waqt ilperjodu fl-Oppo]izzjoni, g[a]liet g[aqlin, de/i]jonijiet serji u tmexxija matura u kompetenti. I]da dak hu li ;ara sena wara li Muscat [a l-poter f’idejh wara kwa]i 16-il sena Oppo]izzjoni Laburista. Sena wara nafu li g[amel g[a]liet []iena min[abba ;udizzju immatur u frott kompromessi immorali. 6. Illum qed naraw li d-dar ta’ dan il-Gvern mibnija fuq irramel u ebda dawl jg[ammex ma jista’ j[assar din il-verità.
Korruzzjoni – gideb – [abi – arroganza
Kollox istituzzjonalizzat G[andna Gvern li donnu g[andu ferm g[al qalbu s-sens tal-Istat. Kollox g[andu l-barka tal-Istat. Imqar l-aktar affarijiet negattivi li wie[ed jista’ ja[seb fihom. Meta ji;i mfakkar f’din it-tendenza tal-Gvern tieg[u, il-Prim Ministru Joseph Muscat u xi apolo;isti tieg[u, jakku]aw lillOppo]izzjoni u lil xi opinjonisti, li huma negattivi. Imma fil-fatt din hi l-verità kif jixhdu fatti mag[rufa.
innifsu meta dde/ieda li aktar minn 1,000 persuna li xa[[mu uffi/jali pubbli/i u tawhom flus biex ibag[bsulhom il-meter taddar jew stabbiliment tag[hom biex jimmarka konsum anqas ta’ ener;ija u allura huma j[allsu [afna aktar lill-Istat minn dak li suppost i[allsu g[all-u]u tad-dawl u l-ilma, ma jitte[dux passi kriminali kontra tag[hom, meta lli;ijiet tal-pajji] jg[idu mod ie[or. Schiavone Dan ifisser li l-Gvern jaf b’al- Mario mario.p.schiavone@gmail.com menu 1,000 ka] ta’ korruzzjoni, i]da g[ax il-Prim Ministru ja[seb li hu ’l fuq mil-li;i, jinda[al lillKorruzzjoni L-akbar e]empju ta’ korruz- Kummissarju tal-Pulizija biex zjoni istituzzjonalizzata tah il- dan ma ji[ux passi kontra dawn jag[mel skont il-li;i. Ifisser ukoll Prim Ministru Joseph Muscat il-persuni kif inhu obbligat li dawn il-ka]i ta’ korruzzjoni g[andhom il-barka tal-Istat. Korruzzjoni isituzzjonalizzata. Gideb L-ewwel e]empju ta’ dan tawh
diversi Ministri u Segretarji Parlamentari fid-dikjarazzjonijiet li g[amlu dwar id-d[ul u l-assi tag[hom. Numru minnhom, sfa//atament g[amlu dikjarazzjonijiet li ma jirriflettux il-verità. Dikjarazzjonijiet giddieba. Kellna l-Ministru tal-Intern jg[id li l-og[la uffi/jali talArmata kellhom il-clearance me[tie;a biex ikunu jistg[u jaraw u jkollhom informazzjoni sigirieta u sensittiva, meta fil-fatt din kienet g[adha ma ng[atatx mill-awtoritajiet kompetenti.
Hemm bosta e]empji ta’ korruzzjoni, gideb, [abi u arroganza li jixhdu kif ta[t dan il-Gvern immexxi minn Joseph Muscat, dawn in-nuqqasijiet serji kienu a//ettati u istituzzjonalizzati {abi
Dan il-Gvern g[amel farsa mill - g[ajta tat - trasparenza li tant insista fuqha qabel l-a[[ar elezzjoni. Ikun impossibbli li wie[ed isemmi l-ka]i kollha ta’ nuqqas ta ’ trasparenza min na[a tal - Gvern f ’ din l - a[[ar sena. Bi]]ejjed insemmu li li kien g[alih ]amm mo[bija l-ismijiet ta’ dawk li se jixtru /-/ittadinanza Maltija. }amm sigirieta diversi rapporti importanti fosthom xi rapporti dwar il-pro;ett tal-[a]na ta]-]ejt fil-bajja ta’ Marsaxlokk li se tipperikola l[ajja tan-nies li jg[ixu f’dan irra[al u r[ula o[ra fil-qrib. Arroganza
Din marda li tni;;su minnha diversi Ministri u Segretarji Parlamentari u uffi/jali g[olja tal - Gvern . Tibda mill - Prim Ministru li jippretendi li jibqa’ g[addej jirrombla minn fuq kul[add minkejja li jaf li
f’/erti affarijiet il-ma;;oranza tal - popli hi kontrih . Prim Ministru li tin;ibidlu l-attenzjoni g[al xi [a;a negattiva u jg[idlek noted i]da se nibqa’ g[addej. Ministru li jsejja[ vapur biex ji;i lura g[ax ma la[qux minkejja li kien di;à wasal nofs triq bejn Malta u G[awdex. Ministru li jidhirlu li g[andu dritt ikun pre]enti waqt intervisti biex jimtlew karigi g[olja f’entitajiet li jaqg[u ta[t irresponsabbiltà tieg[u. Ministru ie[or li jaqbad u jibdel de/i]joni dwar min g[andu jie[u kuntratt fil - Ministeru tieg[u ming[ajr ma ji;;ustifika din il-guffa;ni. Dawn huma ftit e]empji . Hemm bosta e]empji o[ra ta’ korruzzjoni, gideb, [abi u arroganza li jixhdu kif ta[t dan ilGvern immexxi minn Joseph Muscat , dawn in - nuqqasijiet serji kienu a//ettati u istituzzjonalizzati.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 1 ta’ April, 2014
9
EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR L-EDITORJAL
Qu//ija drammatika ta’ ri]enji u [abi Veru li Joseph Muscat kien wieg[ed li se jag[mel terremot, imma fejn tobsor li wara sena kellu j;arrab terremot fil-gvern tieg[u stess? G[ax ir-reshuffle li kellu jag[mel nhar is-Sibt li g[adda, tlett ijiem qabel ma kienet mistennija, kienet qu//ija drammatika tal-gvern ta’ Muscat b’ri]enji mill-kabinett, g[al wa[da tnejn. Muscat, li wieg[ed it-trasparenza, inkixef kemm ja[bi Il-Prim Ministru li weg[edna trasparenza spi//a nkixef kemm ja[bi. G[ax Muscat vera qed imexxi gvern tal-[abi biex ittama li jg[atti r-ri]enja ta’ Godfrey Farrugia billi jag[mel ir-reshuffle malajr [alli taparsi lil Farrugia ne[[ieh hu. Muscat inkixef minn s[abu stess Aktar tal-[abi Muscat meta Franco Mercieca – li Muscat tant iddandan bih qabel l-elezzjoni – kien ilu li qallu li jrid jitlaq ;img[at s[a[, u Muscat ]amm kollox mo[bi jittama li taparsi wkoll in-nies ja[sbu li ne[[ieh hu lil Mercieca. Imma Muscat inkixef minn s[abu stess. Paroli bombastiku ta’ Muscat dwar l-aqwa kabinett fl-istorja... G[ax-xeni u l-paroli bombastiku ma jaqilg[u [add lil Muscat. G[eluq is-sena rama tinda f’Misra[ il-Palazz u po;;a [afna nies sbie[ warajh [alli j/ap/pu g[al dak li suppost fissret l-ewwel sena ta’ dak li suppost kien l-aqwa kabinett fl-istorja ta’ Malta. ... l-akbar kabinett fl-istorja, u li qed jiswa l-aktar flus bil-[atriet lil tal-qalba L-akbar kabinett fl-istorja ta’ Malta, dak veru, u hekk se jibqa’, u l-aktar kabinett li qatt se jkun sewa flus bil-[atriet li qed isiru fih u bih lil tal-qalba, dak ukoll, imma fil-qu//ija vera – mhux taxxeni imma tas-sustanza – rajna lil Muscat ja[rab. Muscat [arab mill-;urnalisti G[ax Muscat ;abar lill-;urnalisti barra l-grada tal-Girgenti u qag[ad jibag[tilhom il-gallettini, imma ma rama l-ebda tinda nhar is-Sibt [alli jiffa//ja l-mistoqsijiet u jag[ti t-twe;ibiet serji g[arri]enji u g[at-terremot li sofra fil-kabinett, anzi [arab ji;ri, b’[afna karozzi qablu u warajh, li ma jmurx xi ;urnalist iwaqqfu. Muscat ma jista’ jwa[[al f’[add {arab, xhieda li Muscat sta[a jiffa//ja lill-;urnalisti [alli jerfa’ r-responsabbiltà li hi tieg[u wa[du g[all-gvern tieg[u u g[all-istil tat-tmexxija tieg[u. G[ax Muscat wa[du responsabbli g[al dak li g[addej fil-gvern u ma jista’ jwa[[al fl-ebda ministru, kif i[obb jag[mel. U responsabbli wkoll g[al kif qed imexxi. Gvern immexxi bil-ksu[at
Ikollna /ans nikkummentaw fuq l-artiklu ta’ Marlene Farrugia fl-Independent tal-biera[, imma li Muscat jie[u pja/ir jo[loq lispekulazzjoni u l-in/ertezza fil-ministeri tal-gvern tieg[u stess u fil-pajji] u li nies qribu jitfg[u insinwazzjonijiet fil-gazzetti kontra l-ministri tieg[u stess, veru g[andna gvern immexxi bil-ksu[at. Ma tistax ta[dem ma’ Muscat, lanqas jekk tkun taqbel mieg[u Imma nhar is-Sibt ma kellux biex jitkessa[ Muscat; g[alhekk [arab. U wera li ma tistax ta[dem mieg[u, lanqas jekk tkun taqbel mieg[u.
Festi, tifkiriet u maturità G[adna kif i//elebrajna wa[da mill-[ames festi nazzjonali li nsibu minquxa fil-kalendarju Malti. Jum il-{elsien ;ie u mar kif se ji;u l-erbat ijiem l-o[ra ta’ festi nazzjonali li g[ad fadal ni//elebraw din is-sena. Festi li jag[tuna identità mag[;una mal-istorja ta’ pajji]na. Iva wara li //elebrajna Jum il{elsien li fakkarna fit-tluq talba]i militari Ingli]a minn pajji]na, fuq skala nazzjonali nistennew is-Sette Gunio li jfakkar ;rajja o[ra ta’ meta l-Maltin qamu kontra min ried ja[kimhom u j/a[[adhom minn drittijiethom. :rajja li tfakkar ukoll erba’ vitmi wlied dawn il-g]ejjer wie[ed minnhom G[awdxi, li /ar/ru demmhom g[al din il-kaw]a. Wara, immorru g[al Jum ilVitorja fit-8 ta’ Settembru fejn kien nhar it-twelid tal-Bambina li missirijietna raw it-tmiem talgwerer u r-reb[ fuq l-g[adu li ried ji;i ja[kem fuq pajji]na u meta missirijietna /ar/ru demmhom g[al-libertà. 50 sena ilu twettaq l-iskop li g[alih twaqqqaf il-Partit Nazzjonalista meta fil-21 ta’ Settembru 1964 spi//at il-[akma barranija u pajji]na sar sovran indipendent. I]da ]-]mien kellu jg[abbi birresponsabbiltà lill-istess Partit Nazzjonalista biex jiddefendi lIndipendenza li ;ab g[al pajji]na.
Kien hemm min m’a//ettahiex lIndipendenza ta’ pajji]na u dawn g[ax xi darba l-istess nies riedu jintegraw lil pajji]na mal-barrani. L-istess indipendenza tul dawn l-a[[ar 50 sena, gieli kienet imminata bi ftehim sigriet mal-Korea komunista kif ukoll [biberiji ma’ pajji]i mhux demokratici. L-a[[ar festa nazzjonali li ni//elebraw fil-kalendarju annwali tag[na hi Jum ir-Repubblika fit13 ta’ Dicembru. Kemm dan iljum kif ukoll Jum il-{elsien ma setg[ux ji;u li kieku rajna ma kienx f’idejna bil-kisba talIndipendenza. Fost il-jiem nazzjonali li ni//elebraw, Jum l-Indipendenza g[al xi ]mien ;ieli kien ikkaratterizzat minn firda u ;lied bejn ilforzi tal-ordni li kienu leali lejn re;im So/jalista u /-/ittadini li bi dritt riedu ji//elebraw u jfakkru din il-;rajja g[ax batejna u g[amilna s-sagrifi//ji. Illum wasalna biex kul[add ja//etta dawn il-;rajjiet stori/i, u min kien fuq in-na[a l-[a]ina a//etta li kien fl-i]ball u g[andna tama ;dida g[al pajji]na. Din ittama trid titwettaq billi n]ommu lbilan/ bejn il-qawwiet politi/i g[ax id-deni tal-img[oddi re;a’ beda jerfa’ rasu. In-nies inbidlu. L-isem g[amluh bil-Malti u mhux bl-Ingli]. Larma tawha forma differenti u l-
a[mar m’g[adux tag[hom biss kif beda jintog[;ob il-kulur blu jew /elesti g[alkemm forsi ma niddistingwuwx bejn il-kuluri. L-attitudni g[ada l-istess ta’ ‘a[na u huma’, g[alkemm l-g[ajta kienet ta’ ‘Malta Tag[na Lkoll’. Biex pajji]na la[aq /ertu maturità anke dik politika, dejjem kienet il-konvinzjoni u d-determinazzjoni tal-politi/i Nazzjonalisti li l-interess nazzjonali dejjem issupera fuq l-interess parti;jan. Hemm b]onn naslu biex nimmanifestaw maturità ta’ responsabbiltà nazzjonali. Iva wasal i]]mien biex barra li ni//elebraw dawn il-festi nazzjonali u nfakkru ;rajjiethom, irridu niftehmu fuq Jum Nazzjonali wie[ed billi n]ommu l-erbg[a l-o[ra b[ala festi nazzjonali. G[addejna minn epoka fejn ilpartit fil-Gvern innomina President ta’ Malta mill-kamp oppost. Nisperaw li g[alkemm din mhix se tirrepeti ru[ha, g[all-futur ma tiqafx hawn. Jekk illum g[andna min imexxina li jrid ire;;a’ larlogg lura, l-istorja dejjem tat ra;un lil min kien fit-triq tassewwa. Hekk ukoll meta jinkiteb il-pre]ent u jsir storja, il-festi li ni//elebraw i[allu tifkiriet sbie[ fuq il-;enerazzjonijiet futuri. M Attard Il-Mosta
25 sena ilu f’In-Nazzjon Il-Prim Ministru Eddie Fenech Adami fisser b[ala insult u jum tal-mist[ija l-in/identi li nqalg[u minn g[add ta’ nies fil-Birgu waqt li kienet qed issir i/-/erimonja ta’ tifkira ta’ Jum il-{elsien meta kaw]a ta’ dawn l-in/identi, ilKap Kmandant tal-Armata spi//a fil-ba[ar. B’rabta mal-in/identi li se[[ew f’Jum il{elsien, fil-Qorti tressqu Edwin Bartolo (ilQa[bu), u Alfred Desira (l-Indjan), it-tnejn mi]-}ejtun, akku]ati b’attentat ta’ omi/idju volontarju tal-Brigadier John Spiteri, Kmandant tal-Forzi Armati ta’ Malta. Il-festa ta’ Jum il-{elsien kienet wa[da mill[ames festi nazzjonali li l-Parlament Malti kien g[adu kemm approva.
Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt • Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i> Tel> 25965-317#318 E-mail> adverts@media.link.com.mt
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 1 ta’ April 2014
10
OPINJONI
:uda l-Iskarjota Illum g[andi sorpri]a g[alikom. Ftit tal-;ranet ilu, kmieni filg[odu, fuq l-iskrivanija tieg[i nsib bi//a karta mitnija ta’ lewn safrani. Fuq il-qoxra nsib dawn l-erba’ kelmiet: “Ikkopja fi ]mien sieg[a g[ax wara, il-kliem jg[ib g[alkollox. Il-fortuna mieg[ek.” “Din x’bi//a hi?” g[edt f’qalbi. Din qatt ma lma[tha fuq liskrivanija. Fta[tha [alli nara x’fiha. U dan li ;ej hu pre/i]amet il-manuskritt. Tg[idx kemm g[a;;ilt nikkupjah. “Jien, :uda, hekk imlaqqam ‘l-Iskarjota’ pre/i]amet g[ax irrazza tieg[i ;ejja mill-belt tal:udija, ‘Kerjot’. Proprju, proprju, il-laqam tieg[i huwa IxKerjot, ji;ifieri wie[ed li ;ej mill-belt ta’ Kerjot. Ara s[abi lo[ra, ji;ifieri l-[dax l-o[ra ta’ madwar :esù, kollha kienu ;ejjin mill-Galilija. G[alhekk fost it-tnax, jien biss kont le//ezzjoni. Forsi g[alhekk kienu jarawni ikrah. Nixtieq nistqarr li jg[idu xi jg[idu fuqi u jiktbu x’jiktbu, jien m’iniex dak il[alliel jew dak ir-ra;el li g[amluni l-Evan;elisti. Dan minn fejn sa fejn ipin;uni ikrah jew xitan, li jien ma kont qatt? Fehmuni [a]in, dak kollox. U meta jifhmuk [a]in, daqshekk int. Ag[tini l-fama u itfag[ni lba[ar. Mhux hekk jg[idu jewwilla? U hekk ;ara lili. Delli tqil jien, dak li naf ng[id. “Ismi tiltaqa’ mieg[u sikwit, kemm fit-Tanak, ji;ifieri l-kotba li llum isej[u t-Testment ilQadim, kif ukoll fit-Testment il:did, kif isej[u l-Insara l-Kotba ta’ wara twelid il-Mulej, biex ma ng[idx ukoll li fost it-tnax li konna kien hemm tnejn o[ra jisimhom b[ali. “Ift[u dawk li darba laqqmu b[ala l-Evan;elji Sinotti/i, ji;ifieri l-Evan;elji ta’ Marku, Mattew u Luqa, flimkien mal-Atti tal-Apostli, u ssibuni hemm bilviljakkeriji kollha li kewsu fuqi dawk s[abi kittieba. L-ewwel wie[ed li mexxihieli kien il-bravu (!) Marku. L-o[rajn imxew fuqu. Skont Luqa – isimg[u daqsxejn tafux – ix-Xitan da[al ;o fija. :wanni kiteb li jien bist ’il-Mulej biex nittradih. “Mattew imbag[ad g[axxaqha g[ax qal li ]aqqi nfet[et u msarni [ar;u. U mbag[ad – din kbira! – il-flus li bihom xtrajt ’il :esù tajthom lura u, billi ma riduhomx, mort nitg[allaq. Affarijiet dawn li ma jitwemmnux. Insomma, kif qed taraw, ma qablu xejn bejniethom dawn ilba[bu[a s[abi, [alli ma nsej[ilhomx [a;a o[ra.”
Karmenu Mallia lavojo@maltanet.net
“ Araw fejn waslu , kemm [arrfu fuqi ! X ’ ta[sbu , eh ? Hemm fejn in[awdu aktar ? Setg[u jin]lu aktar fil - baxx mieg[i? G[iduli, itikx il-mejt tisma ’ dan kollu fuqek ? I[amm;ulek il - karattru tieg[ek, jumiljawk, i;ibuk fixxejn. Fejn hi l-;ustizzja u l-karità li kien jipprietka r-Rabbi tag[na ? U [alluna . Frattant kelli nibla’ kollox u noqg[od g[al kollox . Mela jien se nla[[aq mag[hom dawn ? U m ’ g[edtilkomx kollox – alla[ares ng[idilkom ! G[ax kieku ma nispi//a qatt. “ L - a[wa , illum l - istorja tieg[i jafha kul[add, mill-kbir sa] - ]g[ir , imma storja mg[aw;a, inkrepattiva, gidba minn fuq s’isfel. “ Nitlobkom tifhmuni . U nieqaf hawn.” Tisma’ bilfors, emmen jekk trid G[e]ie] qarrejja,
Xog[ol artistiku mill-aqwa li juri l-imma;ni tal-bewsa li biha :uda ttradixxa lil Kristu
“L-a[wa, illum l-istorja tieg[i jafha kul[add, mill-kbir sa]-]g[ir, imma storja mg[aw;a, inkrepattiva, gidba minn fuq s’isfel. Nitlobkom tifhmuni. U nieqaf hawn” L-ewwel kittieba tar-reli;jon Nisranija “ Nist[ajjilkom tg[iduli , ‘ allura dawn l - ewwel kittieba tar - reli;jon Nisranija , giddie ba ?’ Jien ma jien qed ng[id xejn . Tg[idux dak li m ’ iniex qed ng[id . Fl - a[[ar mill a[[ar , isma ’, g[idu li tridu , tafux . Mhux hekk biss . G[adda minn widnejja li l mag[ruf kittieb , poeta u teo logu , C . S . Lewis , kien kiteb li ‘ every statement in
Scripture may not be histori cally true ’. “G[alija hemm qieg[ed kollox. Mhux talli hekk, talli l-kbir (!) :lormu, li wara l-Knisja Kattolika g[amlitu ‘ qaddis ’ ( San :lormu) , u mieg[u Kalvinu, ma jaqblux ma’ dak li kitbu l-Evan;elisti, li ppruvaw i;ibu l-bo//a qrib il-likk billi marru jistadu fit-Tanak g[ax marru j[abbtu l - bieb ta ’ :eremija u }akarija. “Hawn se naqbe] [afna fi]-
]mien u mmur g[al dak li intom issej[u ‘modern’. Morru fittxu ’l Dante. Dan a[jar: fid-Divina Commedia li kiteb – tassew kapulavur poetiku imma imma;inattiv g[all-a[[ar – fettillu jni]]ilni fil - qieg[ tal infern tieg[u fejn jien qed ni;i mimg[ud g[al dejjem mit-tlett i[luq ta’ Satana. U tafu ’l min po;;a mieg[i ? Im[atra ma taqtg[ux? Ng[idilkom jien: lil Brutus , Cassius u ’ l :ulju ?esri. Imbierek Alla xi [lew!
dak kien li kkupjajt minn fuq dik il-bi//a karta li sibt fuq l-iskrivanija tieg[i g[odu g[odu. U g[ala dan :uda ;ie tefag[hieli fuq liskrivanija tieg[i, ma nafx. Xi messa;; ried jag[ti ]gur. G[ax ma tefag[hiex g[and xi teologu jew il-Vatikan? Mela g[andi. Dan :uda wkoll kemm [a g[alih b’li kitbu fuqu. Ma jafx tg[id, li tisma’ g[ax bilfors u temmen jekk trid? Mur g[idlu li l-Qriema fil-bidu tas-seklu lie[or g[amlu statwa tieg[u g[all - pur/issjoni , l - ewwel wa[da f’Malta! U tg[id ma jafx? L-aqwa li issa jasal l-G[id u nisimg[u dawk il-valzi meravilju]i li [allewlna l-mu]i/isti bravi, matul il-pur/issjoni talIrxoxt . Nawguralkom G[id mill - isba[ . Jalla jkollna ftit xemx ukoll . Mhux b ’ kollox nifir[u? Jekk imbag[ad hemm xi [add li l-figura ta’ :uda ma tog[;bux, meta jara l-istatwa tieg[u m’hemmx [lief idawwar wi//u ’l hemm. Resurrexit sicut dixit: qam b[alma qal, Alleluja.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 1 ta’ April, 2014
11
A{BARIJIET TA’ BARRA
Is-So/jalisti jie[du tkaxkira FRANZA Il-Partit So/jalista talPresident Francois Hollande sofra tkaxkira kbira fl-elezzjonijiet g[all-kunsilli lokali li saru nhar il-{add fi Franza. L-unika konsolazzjoni g[al Hollande kienet li t-tmexxija talkapitali Pari;i ntreb[et millPartit So/jalista u g[all-ewwel darba s-Sindku se tkun mara, Anne Hidalgo. Il-bqija s-So/jalisti tilfu l-kontroll ta’ 155 belt Fran/i]a fejn hemm popolazzjoni ta’ aktar minn 9,000 resident. Fost il-bliet li tilef il-Partit So/jalista, kien hemm dik ta’ Limoges li ilha ta[t tmexxija tax-xellug mill-1912 Min-na[a l-o[ra l-elezzjonijiet taw ri]ultat tajjeb [afna lil UMP, il-partit ta/-/entru lemin li jinsab fl-Oppo]izzjoni u l-eks partit talPresident Nicolas Sarkozy. Jean Francois Cope, il-mexxej talUMP, deskriva r-ri]ultat b[ala “mew;a blu” min[abba l-kulur li hu asso/jat mal-partit. L-elezzjonijiet kienu wkoll su//ess g[all-partit estremista tal-lemin tal-Front Nazzjonali li reba[ 15-il belt. Filwaqt li l-Front kien mar tajjeb fl-ewwel fa]i, fittieni fa]i ma marx daqstant tajjeb Fi Franza hemm [afna t;er;ir g[at-tmexxija So/jalista, l-aktar min[abba l-weg[diet mhux mi]muma u l-ekonomija batuta. Il-Prim Ministru Jean Marc Ayrault ammetta li r-ri]ultat kien telfa kbira g[all-Gvern So/jalista u hemm indikazzjonijiet li aktarx hu se jitne[[a mill-kariga b[ala ri]ultat ta’ dan b[ala parti minn reshuffle minn Hollande. Apparti t-telfa So/jalsita, osservaturi qalu li kien signifikanti l-ammont ta’ nies li ma marrux jivvutaw. Hu stmat li 61.5 fil-mija biss tal-elettorat li mar jivvota.
IL-:ERMANJA> IL-Kan/illier :ermani] Angela Merkel tippo]a g[al ritratti ma’ studenti waqt ]jara fi skola fil-kapitali Berlin b[ala parti mill-EU Project Day u hawn tkellmet mal-istudenti dwar is-signifikat tal-Ewropa fil-;urnata tal-lum. (ritratt EPA)
Twissija dwar il-perikli min[abba l-bdil fil-klima IN-NAZZJONIJIET UNITI Grupp ta’ esperti tanNazzjonijiet Uniti taw l-aktar twissija komprensiva dwar ilperikli li se ;;ib mag[ha l-bdil fil-klima fis-snin li ;ejjin. Bdil wissew li se kabbar il-periklu ta’ kunflitt, ;u[, g[arg[ar u migrazzjoni. L-esperti tan-Nazzjonijiet Uniti wissew li jekk m’hu se jsir xejn, id-dinja se t[allas prezz qares. Ir-rapport kien jifforma parti mill-[idma tal-Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) li n[oloq fl-1988 biex jipprovdi gwida ba]ata fuq studju xjentifiku u newtrali lillGvernijiet. Id-dokument, li kien pre]entat
f’Yokohama wara laqg[a ta’ [amest ijiem, wissa li t-temperaturi madwar id-dinja se jkomplu ji]diedu u qed ikun imbassar li dan is-Seklu t-temperatura dinjija se ti]died bi bejn 0.3 u 4.8 grad Celsius filwaqt li l-livell talba[ar mistenni ji]died bejn 26 u 82 /entimetru sal-2100. Ir-rapport qal li min[abba lbdil fil-klima, qed ikun imbassar li se jkun hemm /aqliq kbir ta’ nies minn zona fejn jkun skarsa l-ikel u l-ilma lejn o[rajn. Intqal ukoll li x-xita mistennija ti]died partikolarment fl-Ewropa u l-Asja u b[ala konsegwenza ta’ dan l-g[arg[ar filwaqt li tonqos f’zoni o[ra. Dan b’konseg-
wenzi kbar fuq is-settur agrikolu bit-tkabbir tal-qam[ u ross effettwati [a]in [afna u fi ]mien meta qed ikun imbassar li t-talba g[all-ikel se ti]died min[abba ]ieda fil-popolazzjoni. Ir-rapport qal ukoll li anki ssa[[a tal-bniedem se tkun effettwata. Dan peress li nemus li j;orru l-marda se jinfirxu lejn zoni ;odda tad-dinja u l-istess insetti o[ra li j;orru l-mard waqt g[arg[ar u perjodi ta’ s[ana kbira. Annimali u pjanti vunerabbli, partikolarment fil-ba[ar u flArtiku, qed ikun imbassar li se jg[ebu g[al kollox min[abba lbdil fil-klima.
Ir-rapport tan-NU qal li dan ilperiklu kollu jista’ jitnaqqas sostan]jalment jekk il-[ru; talgassijiet li qed jag[mlu [sara lillklima dinjija jitnaqqsu. Minkejja dan i]da l-Gvernijiet iridu xorta wa[da jsa[[u d-difi]i tulil-kosta kif ukoll jassiguraw li jkun hemm provista tal-ilma g[allpopolazzjoni. Ir-rapport qal li [afna millaffarijiet li jridu jitwettqu kienu ir[as u fa/li biex isiru. Fost dawn hemm kontroll fuq il-[ela talilma, ;onna f’zoni bi popolazzjonijiet kbar u li n-nies ma jit[allewx imorru jg[ixu f’zoni esposti g[al elementi [orox tattemp.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 1 ta’ April, 2014
12
A{BARIJIET TA’ BARRA
Il-Prim Ministru Russu j]ur il-Krimea L-UKRAJNA Il-Prim Ministru Russu Dmitry Medvedev ilbiera[ beda ]jara fil-Krimea. Hu bekk sar log[la uffi/jal Russu li ]ar dan it-territorju minn mindu ng[aqdet mar-Russja. I]-]jara ta’ Medvedev qed isir wara laqg[a ta’ erba’ sieg[at f’Pari;i fi Franza bejn il-Ministru tal-Affarijiet Barranin Russu Sergei Lavrov u s-Segretarju tal-Istat Amerikan John Kerry biex jiddiskutu ssitwazzjoni fl-Ukrajna. Illaqg[a i]da spi//at ming[ajr xi ]vilupp partikolari. Wara, Kerry qal li l-Istati Uniti kienet g[adha tqies lg[aqda tal-Krimea mir-Russja b[ala wa[da illegali. Kerry qal ukoll li ma seta’ jkun hemm ebda progress f’din il-kri]i jekk ma jkunx hemm il-parte/ipazzjoni tal-Ukrajna. Hu qal li wie[ed ma setg[ax jitkellem dwar il-;ejjieni tal-Ukrajna jekk ma jkunx pre]enti l-Gvern ta’ Kiev. Aktar qabel, Lavrov qal li jemmen li l-a[jar ikun jekk lUkrajna ssir Stat federali. Xi [a;a li l-Gvern ta’ Kiev hu
totalment kontra. Dan peress li hemm diversi re;juni importanti li g[andhom rabtiet ma’ Moska u l-probabbilta kbira tkun li dawn jispi//aw b[all-Krimea. Id-de/i]joni Russa li tg[aqqad il-Krimea wara li tne[[a l-President Ukren Viktor Yanukovych, qanqlet kri]i bla pre/edent bejn il-Punent u r-Russja. Kien hemm ftit tama rigward il-laqg[a ta’ Pari;i. Dan peress li fe;;et wara telefonata l:img[a filg[axija li g[amel ilPresident Russu Valdimir Putin lill-President Amerikan Barack Obama. Issa hemm rapporti li qed jindikaw li r-Russja bdiet tnaqqas xi ftit mit-truppi li kienet qed tpo;;i tul il-fruntiera mal-Ukrajna. Tul dawn l-a[[ar ;img[at kien hemm [afna rapporti li kienu qed ji]diedu drastikament it-truppi Russi tul il-fruntiera u [afna kienu qed jinterpretaw dan b[ala indikazzjoni li r-Russja qed tlesti biex tinvadi l-kumplament tal-Ukrajna.
Suldati mill-Gwardja Nazzjonali tal-Ukrajna f’azzjoni waqt ta[ri; f’Novi Petrivtsi qrib il-kapitali Kiev. (ritratt EPA)
Titwaqqaf il-ka//a g[all-baleni mill-:appuni]i IN-NAZZJONIJIET UNITI Il-Qorti Internazzjonali tal:ustizzja tan-Nazzjonijiet Uniti de/idiet li l-ka//a g[all-baleni mill-:appun fl-Antartika ma kienx qed isir g[al ra;unijiet xjentifi/i u g[alhekk dan irid jieqaf. Il-:appun jaqbad madwar 1,000 balena kull sena, g[al dak li jg[id huma ra;unijiet xjentifi/i. Imma hemm ra;unijiet politi/i
interni peress li l-la[am tal-balena hu mfittex [afna fil-:appun g[all-ikel filwaqt li partijiet o[ra jintu]aw f’medi/ini tradizzjonali u g[at-ti]jin. Imma f’Mejju tal-2010, lAwstralja fet[et kaw]a to;;ezzjona g[al dan u ssostni li fil-fatt il-qtil ta’ baleni qed isir g[al ra;unijiet kummer/jali. Dan
wara li fallew negozjati li kienu qed isir fl-International Whaling Commission biex il-ka//a mill-:appuni]i tal-baleni jieqaf. Id-de/i]joni tal-qorti g[andha rbiet legali. Hu stmat li minn mindu fl-1986 re;g[et bdiet isir din il-ka//a, il:appun qatel aktar minn 10,500 balena.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 1 ta’ April, 2014
13
A{BARIJIET TA’ BARRA
Manuvri militari bejn truppi Amerikani u tal-Korea t’Isfel mlaqqma “Ssang Yong” - Dragun Doppju – li qed isiru f’Pohang u li se jkomplu sejrin sas-7 ta’ April. (ritratt EPA)
Skambju ta’ sparar bejn i]-]ew; Korei Il-KOREA T’ISFEL
Hemm tensjoni fil-peninsola Koreana wara li kien hemm skambju ta’ sparar bl-artillerija bejn i]-]ew; Korei tul il-fruntiera marittima fil-Punent. Dan se[[ hekk kif i]-]ew; na[at qed jwettqu manuvri militari u ;urnata wara li r-re;im ta’ Pyongyang hedded li se jwettaq aktar splu]jonijiet nukleari bi prova.
L-isparar beda wara li madwar mitt bomba ni]lu f’ib[ra talKorea t’Isfel qrib il-g]ira ta’ Baengnyeong. Dan wassal biex il-militar tal-Korea t’Isfel iwie;eb billi sparar diversi tiri bil-kanuni lejn l-ib[ra tal-Korea ta’ Fuq. B[ala prekaw]joni, ir-residenti ta’ Baengnyeong qed jin]ammu fix-xelters min[abba bi]a li jista’
jkun hemm aktar sparar. Uffi/jali mill-Korea t’Isfel qalu li fl-isparar li sar, il-bombi kollha ni]lu fil-ba[ar u l-bastimenti kienu di;a mwissija biex ma jersqux fl-in[awi. Din m’hux l-ewwel darba li kien hemm in/ident simili u dak tal-biera[ se[[ wara xhur ta’ kalma. Imma spiss li ji;ri hu li wara perjodu ta’ kalma, ir-re;im
f’Pyongyang jibda j]id id-do]a ta’ kliem ostili. Fil-;ranet li g[addew, ir-re;im Korean anki spara diversi missili lejn il-ba[ar u kien kundannat minNazzjonijiet Uniti, li wissiet li jistg[u jittie[du passi aktar severi. Kontra l-Korea ta’ Fuq di;a hemm sensiela ta’ sanzzjonijiet iebsa tan-NU. Dawn l-ib[ra fil-Punent tal-
peninsola Koreana jitqiesu b[ala l-aktar perikolu]i peress li ]]ew; na[at ig[idu li huma tag[hom. L-a[[ar darba li kien hemm in/ident serju fiz-zona kien fl-2010. Hemm sensiela ta’ g]ejjer talGvern ta’ Seoul ftit il-bog[od mill-fruntiera marittima u filmira tal-artillerija tal-Korea ta’ Fuq.
AKP, reba[ aktar minn 45 filmija tal-voti filwaqt li f’dawk tal2011 kien kiseb 49 fil-mija talvoti. Il-partit ewlieni tal-Oppo]izzjoni, i/-CHP, imexxi misSo/jal-Demokratiku Kemal Kilicdaroglu, kiseb 28 fil-mija tal-voti.
B’dan ir-ri]ultat tal-{add, Erdogan ikun reba[ sitt elezzjonijiet nazzjonali konsekuttivi. Issa hemm suspetti li Erdogan qed jippjana li jikkontesta lewwel elezzjoni diretta talPresident li se ssir f’Awwissu.
Konferma g[al Erdogan IT-TURKIJA
Minkejja li qed i[abbat wi//u b’allegazzjonijiet ta’ korruzzjoni u ksur ta’ prin/ipji basi/i tal-liberta tal-kelma, il-Prim Ministru Tork Tayyip Erdoigan mar tajjeb fl-elezzjonijiet g[all-kunsill lokali li saru l-{add.
L-ewwel reazzjoni ta’ Erdo-gan lill partitarji li n;abru quddiem ilkwartieri ;enerali tal-partit tieg[u kienet li jwissi li dawk li [aduha kontri[ kienu se jpattuha. Dan kien l-ewwel vot fil-pajji] mill-protesti kbar li kien hemm
fit-Turkija f’:unju tas-sena li g[addiet. Kien hemm possibbilta li l-AKP kien se jitlef il-vot filkapitali Ankara u Istanbul imma l-indikazzjonijiet huma li aktarx dan mhux se ji;ri. Il-partit Islamiku ta’ Erdogan, l-
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 1 ta’ April, 2014
14
A{BARIJIET TA’ BARRA
Il-:eneral Pervez Musharraf akku]at IL-PAKISTAN
Qorti fil-Pakistan akku]at lilleks mexxej tal-pajji], il-:eneral Pervez Musharraf, bi tradiment. Musharraf kien akku]at li kiser il-li;i meta fl-2007 sospenda l-Kostituzzjoni u impona tmexxija ta’ emer;enza. Jekk jinstab [ati hu qed jissogra lpiena tal-mewt. Musharraf kien mexxa lPakistan bejn l-2001 u l-2008 u kien fost dawk li l-aktar damu jmexxu l-pajji]. Fl-2008 hu mar ig[ix fl-e]ilju imma rritorna sena ilu. Hu kien qed jittama li jmexxi l-partiti tieg[u fl-elezzjonijiet imma spi//aw i[abbat wi//u ma sensiela ta’ akku]i marbuta ma]-]mien li kien mexxej. Musharraf kien irrabjat [afna g[all-akku]i ;odda u fakkar li qatta disa’ snin kap tal-militar Pakistan u serva 45 sena flArmata fejn I;;ieled ]ew; gwerer.
IL-:ERMANJA> Tfal jilg[abu madwar pittura 3D waqt wirja minn pitturi ?ini]i fil-Kastell ta’ Augustusburg. Il-wirja, bl-isem ‘Du bist dis Kunst’ (Int l-arti) hi mag[mula minn 23 pittura 3D fejn dawk li jmorru jistg[u ‘jsiru parti mill-pittura’. (ritratt EPA)
Konfermati l-ewwel ka]i tal-Ebola IL-LIBERJA
IL-BEL:JU> Panda bl-isem ‘Hao Hao’ fil-park ta’ Pairi Daiza f’Brugelette waqt ]jara tal-President ?ini] Xi Jinping li kien akkumpanjat mir-Re tal-Bel;ju Philippe. Il-President ?ini] jinsab fuq ]jara ta’ tliet ijiem fil-Bel;ju. (ritratt EPA)
Il-Gvern tal-Liberja konferma l-ewwel ]ew; ka]i tal-marda talEbola. Dan wara li l-marda fe;;et fil-Guinea, pajji] ;ar. Il-ka]i fil-Liberja huma ]ew; a[wa bnit u li wa[da minnhom re/entament ritornat minn ]jara fil-Guinea. Din il-marda tikkaw]a l-mewt f’90 fil-mija tal-ka] u m’hemmx kura g[aliha u l-persuna infettata tmut billi tisvina. Il-marda tinxtered permess tal-kuntatt. Min[abba t[assib li l-marda tfe;; fis-Senegal, pajji] ;ar ie[or tal-Guinea, il-Gvern g[alaq ilfruntiera bejn i]-]ew; pajji]i.
Il-kantant mis-Senegal ta’ fama internazzjonali, Youssou Ndour, [assar kun/ert fil-kapitali tal-Guinea, Conarky, min[abba l-Ebola. Il-marda bdiet f’re;jun remot fixXlokk tal-Guinea imma issa beda jkun hemm ka]i ta’ infezzjoni filkapitali fejn ig[ixu ]ew; miljun persuna, [afna minnhom f’kundizzjoni ta’ i;ene batuti u fejn [afna ig[ixu f’g[arix. Hemm suspetti li l-EKbola fe;;et ukoll f’Sierra Leone imma s’issa ma kienx hemm konferma ta’ dan g[alkemm hemm nies ta[t osservazzjoni min[abba f’hekk.
www.maltarightnow.com
ATTWALITÀ
It-Tlieta, 1 ta’ April, 2014
15
Rakkonti u esperjenzi (12)
Issa anzjani... mhux aktar xju[! Il-bniedem, fil-medda tal-[ajja tieg[u, jg[addi minn fa]i meta jkun jiddependi minn [addie[or – meta jkun g[adu tarbija – g[al fa]i o[ra meta jibda jitfarfar u jag[mel ta’ rasu. Wara ti;i ]-]g[o]ija blener;ija, il-[e;;a u ;ieli anke mo[[ ir-ri[ li ;;ib mag[ha, biex minnha l-bniedem jg[addi g[allir;ulija, li nqisuha ]-]mien qu//ata tal-[ajja matura. Minn din il-fa]i, min ikollu x-xorti, jg[addi g[all-g[abex tal-[ajja, ix-xju[ija, li llum – u hekk g[andu jkun – qed insej[u lil dawk li jil[quha b[ala anzjani u mhux aktar xju[. Donnu li l-[ajja hija /irku. Titwieled tiddependi minn [addie[or u tispi//a l-[ajja fuq din l-art [afna drabi tiddependi minn [addie[or ukoll, l-aktar, kif g[edt di;à, jekk til[aq i]-]mien tal-anzjanità. Qed ng[id jekk til[aq i]-]mien tal-anzjanità, g[ax naturalment, i]-]mien f’idejn Alla u kemm ng[ixu huwa miktub fil-ktieb tieg[u, g[alkemm bil-mod kif ng[ixu jista’ jag[ti l-ka] ukoll li niddeterminaw anke t-tul u lkwalità tal-[ajja. G[alkemm ix-xjenza u l-istatistika juru li l-[ajja tal-bniedem twalet, u l-kwalità ta’ [ajja tjiebet, jiena tal-fehma – u din opinjoni tieg[i – li anke l-mard terminali So/jetà b’sa[[itha g[andha tqis lill-anzjan b[ala ri]orsa imprezzabbli mog[nija b’esperjenza li ]-]mien biss jista’ jsawwar ]died, u diversi huma dawk li jsibu t-tmiem ta’ [ajjithom waqt So/jetà li tg[o]] lill-anzjani tag[ha hija so/jetà sana, il-fa]i tal-ir;ulija jew qabel. Donnu /ertu mard bla fejqan li b’sa[[itha, u li ma tiddejjaqx turi l-g[eruq tag[ha fejn ja[sad lill-bniedem qasir iljinsabu. Jalla ma naqg[ux fl-i]ball li nwarrbu u nqisu g[omor, g[adu ma ntreba[x minkejja l-i]viluppi kollha li b[ala xkiel lill-bniedem li jkun wasal fl-g[abex ta’ [ajtu se[[ew u g[adhom ise[[u fixxjenza tas-seklu 21. L-anzjani g[andhom kontribut [addie[or fuq il-fatt li da[[al anz- Illum tista’ //a[[ad l-iskola u ljan jew anzjana ti;i minnu karriera lill-uniku iben jew bint siewi immens x’jag[tu lis-so/jetà. L-g[eruq tas-so/jetà f’wa[da minn dawn l-istituzzjoni- sabiex idur jew iddur bil-;enituri Dan nisimg[uh mill-politi/i So/jetà li tg[o]] lill-anzjani jiet. tieg[u jew tag[ha? Mhix fa/li li tag[na u nies o[ra ta’ awtorità. tag[ha hija so/jetà sana, Hemm min jg[id li r-rispett ta’ ssib bilan/ u taqta’ linja dritta. Is- Forsi issa mhux kontribut ta’ Joe Micallef b’sa[[itha, u li ma tiddejjaqx turi dari, li niesna kienu juru lejn il- so/jetà tevolvi u l-mod ta’ g[ajx- xog[ol u aktar [idma b[al dari – josmic@go.net.mt l-g[eruq tag[ha fejn jinsabu. g[alkemm g[andna diversi anz;enituri u qraba tag[hom anzjani, ien jinbidel ukoll. Si;ra ming[ajr g[eruq hija si;ra naqas. Dan jista’ jkun f’xi ka]i, jani li jibqg[u ja[dmu wara li destinata biex tmut. U hekk is- imma ma nistg[ux ni;;eneralizjil[qu l-età tal-irtirar – imma kon- aktar diffi/li milli qed ng[ixu Rispett f’kull ]mien so/jetà li ma tirrispettax lill-anz- zaw u nitfg[u lil kul[add f’keffa F’dan ix-xenarju kollu, li nara tribut mod ie[or li xorta wa[da llum. jani tag[ha, dawk in-nies li wa[da… importanti hu li r-rispett lejn l- jiswa mitqlu deheb. b’[idmiethom sawru regoli u mod Parir ta’ anzjan tista’ ma tag[tix Wie[ed irid iqis li llum il- anzjani g[andu jibqa’ jintwera. U Ri]orsa imprezzabbli ta’ g[ajxien li g[adna ngaw- familji m’g[adhomx numeru]i jintwera mhux biss bil-kliem kasu, meta min qed jag[tihulek Minkejja l-[ajja mg[a;;la li duhom a[na llum, il-;enerazzjoni b[alma kienu [amsin jew sittin sabi[ li s-so/jetà g[arfet tadotta huwa misjur bi]-]mien u bl-esper- qed ng[ixu, minkejja li l-mod ta’ li ;iet warajhom. jenza? G[ax l-anzjan ikun qed g[ajxien tbiddel minn dak li kienu sena ilu. Tifel wie[ed jew tnejn. vis-à-vis l-anzjani. L-awtoritajiet g[adhom iwettqu Qabel kienu jkunu sitta a[wa, Illum m’g[adniex ng[idu li t- jitkellem mit-ti;rib tieg[u stess, u jg[ixu n-nanniet u sa[ansitra ldiversi inizjattivi [alli l-[ajja tal- sebg[a jew aktar. tali xi[ ]maga (li probabbilment jkun tg[allem mill-i]balji jew ;enituri tag[na stess – u dan anzjani tkun wa[da komda g[aliU allura l-pi] tal-;enituri anz- kienet ting[ad b’mod dispre;jat- inkella mill-esperjenza iebsa li grazzi g[all-progress tant hom u g[al qrabathom. Dan tajjeb jani kien jinqasam fuq aktar irjus. tiv) imma li dak l-anzjan g[andu l- jkun g[adda minnha f’[ajtu. mg[a;;el li g[addejjin minnu – u hekk g[andu jkun. Infet[u djar Illum il-familji /kienu, u t-tfal marda tad-dimensja. Mhuwiex g[aqli li s-so/jetà t[alli jalla ma naqg[ux fl-i]ball li nwarg[all-anzjani biex jilqg[u lil dawn g[andhom aktar opportunitajiet Nu]aw liema termini nu]aw, ri]orsa b[al din tintilef fix-xejn. rbu u nqisu b[ala xkiel lill-bnieil-membri tas-so/jetà [alli [alli jkomplu jistudjaw u jil[qu nidde/idux li n]ommu l-anzjani Hi pre]unzjoni li wie[ed dem li jkun wasal fl-g[abex ta’ jg[addu l-a[[ar fa]i ta’ [ajjithom karigi g[oljin fis-so/jetà. mag[na d-dar jew inkella ji;ux jag[laq qalbu u widnejh g[al [ajtu. imdawrin bil-wens u bil-b]onnijiQabel kien ikun hemm wild, rikoverati f’dar tal-anzjani, li hu kelma ta’ ;id jew parir ming[and So/jetà b’sa[[itha g[andha tqis et kollha. ;eneralment tifla, li ma kinitx importanti hu li kull de/izjoni li tit- min ikun jaf aktar minnu – g[ax lill-anzjan b[ala ri]orsa imprezzG[ax af li llum mhix [a;a to[ro; ta[dem [alli ddur bil-;eni- tie[ed, tittie[ed b’rispett u m[abba g[adda mill-mew; tal-[ajja qablu, abbli mog[nija b’esperjenza li ]sewwa li wie[ed ji;;udika lil turi tag[ha li jkunu qed jikbru. lejn l-anzjan u d-dinjità tieg[u. u forsi g[ex fi ]minijiet li kienu ]mien biss jista’ jsawwar.
It-Tlieta, 1 ta’ April, 2014
www.maltarightnow.com
16
RANDAN 2014
Ir-Requiem ta’ Duruflé Il-kelma ‘Requiem’ tfakkarna mill-ewwel fil-quddiesa li ssir b’suffra;ju tal-erwie[. Fil-fatt, din il-kelma ;ejja millIntrojtu tal-Litur;ija Requiem aeternam dona eis Domine Ag[tihom O Mulej il-mistrie[ ta’ dejjem. G[al bosta sekli, it-test tarRequiem kien jitkanta fuq melodiji Gregorjani imma qrib nofs is-seklu [mistax, ilkompo]ituri bdew jesplojtaw dan il-kant sabiex jo[olqu arran;amenti mu]ikali ;odda. Je]istu fil-fatt mill-inqas madwar 2,000 kompo]izzjoni tarRequiem. Xi w[ud minnhom inkitbu g[al korijiet a cappella filwaqt li o[rajn jinkludu l-orgni jew l-orkestra. Je]istu diversi li jinkludu ukoll xi movimenti miktuba g[al solisti.
Ir-Requiem ta’ Duruflé tinkludi fiha disa’ movimenti u din kienet lesta minn kollox f’Settembru 1947. Hija meqjusa kapulavur korali tas-seklu g[oxrin. Kienet ikkummissjonata millpubblikatur mu]ikali Durand u huwa ma[sbub li nkitbet b[ala tifkira ta’ missier Duruflé. Ilbi//a xog[ol hija g[al kor SATB. Xi solisti g[andhom sehem importanti. Il-‘Pie Jesu’ titkanta minn mezzo-sopran u baritonu jintervjenti fit-tielet moviment ‘Domine Jesu Christe’ kif ukoll fis-silta ta’ qabel tal-a[[ar ‘Libera Me’. Je]istu orkestrazzjonijiet g[all-orgni biss jew g[al orgni strumenti tal-korda, trumbetti, arpa u timpani. Duruflé kien milqut ferm millkant Gregorjan u g[alhekk inkorporah f’din il-kompo]izzjoni.
Il-kor Schola Cantorum Jubilate li flimkien mal-Orkestra Filarmonika ta’ Malta ta[t id-direzzjoni ta’ Mro Christopher Muscat se jipparte/ipa fir-Requiem li se ttittella’ fil-jiem li ;ejjin
Pre/i]ament, [a temi millQudiesa tal-mejtin ‘Missa Pro Defunctis’. Madankollu, fil-perijodu Rinaxximentali, Tomas Luis de la Victoria kien l-ewlieni li u]a t-tema Gregorjana fl-‘Officium Defunctorum’ g[al sitt vu/ijiet.
Duruflé inkluda partijiet o[ra li ma nsibuhom fir-Requiem ta’ Victoria. Matul ix-xahar li ;ej, dan ixxog[ol se jinstemg[a f’Malta g[all-ewwel darba mill-Schola Cantorum Jubilate flimkien malOrkestra Filarmonika ta’ Malta ta[t id-direzzjoni ta’ Mro Christopher Muscat. L-organista Simone Vebber li jgawdi reputazzjoni internazzjonali se jakkumpanja l-kor. Il-partijiet tas-solo huma assenjati lillmezz-sopran Marvic Monreal u lbaxx Albert Buttigieg. Mro Mark Gauci kien responsabbli mittag[lim tal-partijiet korali. Minbarra r-Requiem ta’ Duruflé, il-kun/ert se jinkludi motetti o[ra interpretati a cappella
mill-kor u s-‘Sinfonia al Santo Sepulcro’ ta’ Vivaldi esegwita mill-Orkestra Filarmonika Nazzjonali. Ir-Requiem se tittella’ nhar il:img[a 4 u s-Sibt 5 ta’ April fisSala Robert Samut tal-Furjana. Imbag[ad is-Sibt 6 ta’ April se tittella’ fil-Ba]ilika Santwarju Marija Bambina tax-Xag[ra. Filwaqt li d-d[ul fis-serati li se jittg[ellu f’Malta huwa bil-biljetti, id-d[ul tas-serata f’G[awdex huwa bla [las. Ming[ajr dubju, din se tkun produzzjoni o[ra li fiha se tispikka l-arti mu]ikali li mhux biss hi tant popolari mal-udjenzi tag[na imma anki tarrikkixxi x-xena mu]ikali lokali u tradizzjonali ta’ pajji]na.
Il-poster uffi/jali dwar ir-Requiem ta’ Duruflé
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 1 ta’ April, 2014
RANDAN 2014
17
‘Ecce Homo’ – wirja f’Birkirkara
L-G[aqda Wirjiet San :u]epp {addiem se torganizza, g[as-sittax-il sena konsekuttiva, il-Wirja Annwali tal-:img[a Mqaddsa fi/?entru Parrokkjali San :u]epp {addiem, nru. 71, Triq ilBwieraq, Birkirkara. Il-wirja, li din is-sena ;iet imsemmija ‘Ecce Homo’, hija wirja kollettiva bil-parte/ipazzjoni ta’ g[add ;mielu ta’ esebituri ta’ kull età, fil-bi//a l-kbira tag[hom Karkari]i residenti fil-Parro//a ta’ San :u]epp {addiem. Fost l-o;;etti esebiti f’din ilwirja wie[ed jista’ jsib /enaklu fuq stil Lhudi, g[add ta’ settijiet ta’ statwetti tal-:img[a l-Kbira ta’ esebituri u statwarji differenti, mudell ta’ Golgota li jinkludi ’l
fuq minn mitt statwetta tat-tafal ma[dumin bl-idejn, mudell kbir ta’ knisja armata bil-vari tal:img[a l-Kbira, platti bir-ross, smid u g[a;in, minjaturi ta’ artali tar-repo]izzjoni, kif ukoll diversi o;;etti sagri, o;;etti antiki, kwadri u simboli o[ra konnessi mal-Passjoni u l-:img[a l-Kbira. Attrazzjonijiet o[ra f’din ilwirja jinkludu vestwarju u simboli Rumani, kif ukoll korp antik ta’ Kristu Mejjet, stmat li g[andu ’l fuq minn 250 sena. Barra minn hekk ma jonqsux diversi xog[lijiet ;odda li n[admu mill-membri tal-g[aqda matul is-sena li g[addiet u li se ji]]an]nu proprju g[al din il-wirja. Il-wirja se tinfeta[ uffi/jalment
nhar il-{add 6 ta’ April fl-10.15 a.m. u titbierek mill-Kappillan talParro//a San :u]epp {addiem, Dun Josef Mifsud. G[allokka]joni tal-ftu[ uffi/jali talwirja se tittella’ wkoll rappre]entazzjoni qasira dwar lA[[ar ?ena. Il-wirja tifta[ kuljum sal:img[a l-Kbira (18 ta’ April) mid-9.00 a.m. sa 12.00 p.m. u mill-4.00 p.m. sad-9.00 p.m. Nhar {amis ix-Xirka, il-wirja tifta[ mid-9.00 a.m. sa 12.00 p.m. u mill-4.00 p.m. sa 12.00 a.m., filwaqt li fil-:img[a l-Kbira, li tkun l-a[[ar ;urnata tal-wirja, il-[inijiet tal-ftu[ ikunu mid-9.00 a.m. sas-1.00 p.m. u mill-4.00 p.m. sas6.00 p.m.
Il-poster uffi/jali dwar il-wirja ‘Ecce Homo’
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 1 ta’ April, 2014
18
MADWARNA
It-tieni [ar;a tal-Journal of Baroque Studies L-Istitut Internazzjonali g[allIstudji tal-Barokk tal-Università ta’ Malta g[adu kif nieda t-tieni [ar;a tal-Journal of Baroque Studies. L-editur ta’ dan il-;urnal akkademiku hu Frans Ciappara. Il-;urnal g[andu tmien artikli u tliet re/ensjonijiet. Il-;urnal jifta[ b’artiklu ta’ Milena Sabato mill-Università ta’ Salento li j;ib l-isem Percorsi di storia della censura. Giulio Cesare Vanini e la Congregazione dell’Indice. Ulrich L. Lehner minn Marquette University jiffoka fuq il-kummentarju futurista ta’ Alphonsus Frey, miktub fl-1762, li bassar li d-dinja se tintemm fl2014. Gregory Woimbée, millUniversità Kattolika ta’ Tolouse, jiddiskuti r-rwol tal-inkwi]itur u r-rappre]entazzjoni tal-poter flartiklu L’inquisiteur et la representation du pouvoir. }ew; artikli jiffukaw fuq irrwol u l-impatt tal-ispettaklu fiddinja Barokka. Fl-artiklu Spettacoli Festivi e Manifestazioni Effimere nella Valletta Barocca, 1566 – 1798, Denis De Lucca, direttur talIstitut Internazzjonali g[all-
Istudji tal-Barokk, jikteb dwar lispettaklu u l-manifestazzjonijiet effimeri fil-Belt Valletta Barokka. Simona Gatto, mill-Fakultà tal-Arkitettura tal-Università ta’ Catania f’Siracusa tikteb dwar lispettaklu f’Messina bejn isseklu 16 u 18. L-artiklu tag[ha jismu Grandiose Feste nella città di Messina tra il XVI e XVIII sec. Carmel Cassar mill-Università ta’ Malta jikteb dwar Palazzo Adriano fi Sqallija u l-missjoni tal-:i]witi tal-1638 filwaqt li Francesco Frasca jesplora l-arti trijonfali fil-bastimenti tal-gwerra tal-era Barokka f’artiklu li j;ib l-isem L’estetica e la rappresentazione del potere: il Barocco trionfante nella decorazione navale, emblema dell’autorità assolutista, esibizione delle armi e della gloria del Sovrano. William C. McDonald millUniversità ta’ Virginia jikteb dwar il-poe]ija Barokka fl-artiklu ‘Lift up your heart’: the poem Sursum Corda by Margaretha Susanne von Kuntsch. Il-;urnal jirifletti l-oqsma ta’ ri/erka interdixxiplinarji talIstitut Internazzjonali g[allIstudji tal-Barokk.
Il-Journal of Baroque Studies hu mi]g[ud informazzjoni mill-aktar interessanti g[al dawk kollha li jaffaxxinaw ru[hom bil-perjodu Barokk
Mument waqt is-serata mu]iko-letterarja li ttellg[et fil-jiem li g[addew fil-knisja parrokkjali ta’ San :u]epp, l-Imsida
Akkademja mu]iko-letterarja ta’ livell g[oli George Maggi gorgmaggi@gmail.com
B’direzzjoni dinamika, /ara u effettiva tas-Surmast Joseph Gatt, il-kor u l-orkestra talCappella Nani fil-knisja parrokkjali ta’ San :u]epp, lImsida, nhar il-{add 16 ta’ Marzu 2014 esegwew mu]ika sagra b’livell tassew g[oli matul akkademja mu]iko-letterarja li saret g[al tliet g[anijiet. It-tliet g[anijiet kienu flokka]joni tal-120 sena millproklamazzjoni tal-En/iklika Quamquam Pluries dwar San :u]epp, tal-120 sena mill-mi;ja tal-istatwa titulari u tar-restawr li sar dan l-a[[ar fuq l-istess statwa minn Publius Agius, irrestawr tal-bradella minn Joe Ellul Lanfranco u tan-ni//a minn Victor u Joe Tedesco, Joe Balzan, David u Emanuel Sciberras. L-akkademja mu]iko-letterarja kienet ippre]entata millKappillan u l-Kleru tal-parro//a Misidjana. Wara l-wasla tal-Isqof Emeritu :u]eppi Mercieca, lakkademja mu]iko-letterarja nfet[et bil-Marcia Pontificia ta’Charles Gounod li kienet komposta fl-okka]joni talanniversarju tal-inkurunazzjoni tal-Papa Piju IX fuq kliem ta’ Antonio Allegri. Din il-mu]ika saret l-innu uffi/jali tal-Vatikan. Wara kienet esegwita bilMalti l-Antifona O :u]eppi Iben David tas-Surmast Carmelo Zammit fl-1977. Kanta t-tenur solista Edmund
Apap. Sar diskors dwar l-En/iklika Quamquam Pluries fuq iddevozzjoni lejn San :u]epp minn Dun Hector Scerri, lecturer tat-Teolo;ija Dommatika flUniversità ta’ Malta. Xog[ol monumentali ta’ Anton Nani Is-serata kompliet bix-xog[ol monumentali ta’ Anton Nani (1882) Laudete Pueri mag[rufa b[ala Pezzo Grosso di Concerto. Dan ix-xog[ol kien kompost flokka]joni tal-inkurunazzjoni tal-kwadru titulari tal-Madonna tal-Karmnu tal-Belt Valletta. Hu xog[ol kompost g[all-orkestra sinfonika, kor ta’ r;iel g[al tliet vu/ijiet, kor g[al voci bianchi interpretat mis-soprani kif ukoll g[at-tenur u l-baritonu solisti li kienu Andrew Sopiano, tenur, u Pio Dalli, baritonu. Victor Caruana, kritiku tal-arti u studju] dwar is-seng[a tal-kartapesta, g[amel diskors dettaljat u wara l-orkestra u l-kor flimkien mas-solisti s-sopran Marie Claire Gatt, it-tenur Vince Farrugia u l-baritonu Anton Buhagiar esegwew il-Magnificat kompo]izzjoni Solemne, mu]ikali ta’ Emmanuele Nani esegwita g[all-ewwel darba wara mitt sena. Dan il-mu]i/ist /elebri kien imsemmi g[all-Gran Mastru
Emanuele Pinto li kien ukoll parrinu tieg[u tal-mag[mudija min[abba li missieru Angelo
kien virtuoso tal-vjolin florkestra tal-Palazz Ma;isterjali fi ]mien l-istess Gran Mastru. B[al missieru, Emanuele kien kien virtuoso fuq il-vjolin kif ukoll kompo]itur u direttur versatili. Kien ukoll Maestro di Cappella tal-Katidral ta’ Catania. Serata mill-aqwa Il-Kappillan Dun
Norman Zammit g[amel diskors ta’ ringrazzjament u wara ndaqqet lantifona Joseph Fili David ta’ Maestro Paolo Nani li kkompona fl-1858. Xog[lijiet kolossali o[ra tal-istess Surmast kienu Sancte Paule, Flos Carmeli u Beata Mater. Din l-antifona hi komposta g[al orkestra sinfonika u g[al kor bi tliet vu/ijiet im[allta. Lejn l-a[[ar tal-akkademja sar diskors tal-g[eluq mill-Ar/isqof Emeritu :u]eppi Mercieca u fla[[ar indaqq u tkanta l-Innu Popolari lil San :u]epp tasSurmast Carmelo Zammit. Tabil[aqq akkademja mu]ikoletterarja li fiha mhux biss kienu esegwiti xog[lijiet tal-og[la livell i]da wkoll dawk kollha li esegwewhom urew kapa/ità u dedikazzjoni mu]ikali g[olja li g[alihom kull min semag[hom kellu kliem ta’ tif[ir. Jalla surmastrijiet u mu]i/isti o[ra japprezzaw il-wirt mu]ikali m[olli u jisfruttawh billi jesegwuh kif xieraq f’;ie[ il-kultura mu]ikali Maltija.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta,1 ta’ April, 2014
19
MADWARNÀ
Ftehim bejn il-Fondazzjoni Farsons, Simonds Farsons Cisk plc u l-Università ta’ Malta Wara kollaborazzjoni fis-settur tal-wirt industrijali, lUniversità ta’ Malta u lFondazzjoni Farsons flimkien ma’ Simonds Farsons Cisk plc qed jifformalizzaw u jsa[[u rrelazzjoni ta’ bejniethom billi jestendu s-s[ubija tag[hom f’oqsma ta’ interess komuni. Huma ftiehmu li ja[dmu flimkien fuq g[add ta’ inizjattivi li ;ew inklu]i f’memorandum of understanding (MOU). Il-ftehim ta’ tliet snin kien iffirmat mir-Rettur talUniversità ta’ Malta Juanito Camilleri, i/-Chairman talFondazzjoni Farsons Bryan A. Gera, u /-Chairman ta’ Simonds Farsons Cisk Louis A. Farrugia. L-MOU jag[ti lok g[al appo;; g[al numru ta’ grants, ittwaqqif ta’ premjijiet u tqassim ta’ assistenza teknika, u se jservi biex ikompli jsa[[a[ il-kollaborazzjoni bejn il-partijiet. Juanito Camilleri qal li “dan
il-ftehim qed iwassal ]ew; istituzzjonijiet f’Malta qrib xulxin. Bla dubju, il-kollaborazzjoni li tirri]ulta minn dan l-avveniment importanti se ssa[[a[ i]-]ew; entitajiet.” “Il-ftehim mal-Universita ta’ Malta g[andu l-g[an li jappo;;ja /erti fakultajiet floqsma tal-in;inerija, l-ambjent mibni u l-istorja, fost l-o[rajn,” qal Bryan A. Gera. Matul ix-xhur li g[addew,
L-MOU qed ji;i ffirmat mi/-Chairman ta’ Simonds Farsons Cisk plc Louis A. Farrugia, ir-Rettur tal-Università Juanito Camilleri, u /-Chairman tal-Fondazzjoni Farsons Bryan A. Gera
Simonds Farsons Cisk plc, ilFondazzjoni Farsons u lUniversità ta’ Malta intensifikaw il-kollaborazzjoni tag[hom mhux inqas fl-organizzazzjoni ta’ konferenza ta’ jum fl-2013, li ffukat fuq id-diversi metodi ta’ preservazzjoni u pre]entazzjoni tal-wirt industri-
jali f’Malta, u l-pubblikazzjoni tal-andament tal-konferenza fi ktieb li jismu Approaches to Industrial Heritage: What works?.
Louis A. Farrugia enfasizza limportanza ta’ dan il-ftehim. Qal li “ilna na[dmu mal-Università ta’ Malta g[al aktar minn sena
biex naslu fejn a[na llum – lewwel ftehim formali tag[na ta’ koperazzjoni mal-Università. Nittamaw li nkomplu nkabbru rrabtiet edukattivi u industrijali biex nag[tu risposta effettiva g[all-b]onnijiet tal-industrija li qed jinbidlu tant malajr f’Malta.”
Mill-g[asel Malti sa robots Maltin Il-verità hi aktar stramba millfinzjoni. Ri/erkaturi flUniversità ta’ Malta qeg[din ji]viluppaw teknolo;iji li se jg[inu lil robots jitkellmu u jifhmu l-Malti, o[rajn qeg[din ifittxu jekk hemmx [ajja fl-ispazju, jew ju]aw id-dubbiena tal-frott biex jifhmu l-mard fil-bniedem, filwaqt li w[ud qeg[din jiskopru g[ala l-g[asel lokali huwa distintivament Malti – dan kollu fla[[ar [ar;a tar-rivista Think (http>##bit.ly#ISSUUThink08). L-g[asel Malti ji;i fi tliet tog[miet. Dawn kollha jiddependu minn liema fjuri n-na[al jie[du l-ikel. Billi Malta hi g]ira, il-kumbinazzjoni tal-fjuri li jikbru hi unika. Din tirri]ulta fi tliet tipi differenti ta’ g[asel b’tog[miet uni/i u proprjetajiet qawwija g[as-sa[[a. Hemm artiklu ie[or dwar linsetti. Id-dubbiena tal-frott ;iet
;enetikament modifikata biex tg[in lix-xjenzjati jsiru jafu i]jed dwar l-aktar kaw]a;enetika komuni ta’ mewt fit-tfal ]g[ar, marda de;enerattiva newromuskolari mag[rufa b[ala atrofija muskolari tas-sinsla. Alessio Magro qieg[ed jistudja xi [a;a sa[ansitra aktar mhix tas-soltu. Hu ]viluppa algori]mi g[all-kompjuter biex ifittex g[all-[ajja fl-ispazju. Aqraw irrivista biex taraw jekk te]istix [ajja barra mis-sistema solari tag[na. Wie[ed mill-akbar pro;etti ta’ ri/erka fl-Università hu minn in;iniera li qed jippruvaw jag[mlu s-sema tag[na aktar nadif u sikur. Tim differenti ta’ xjenzjati tal-kompjuters u lingwisti qed ji]viluppaw g[odda biex ir-robot tal-futur ikun jikkomunika bil-Malti. Etnomu]ikologi qeg[din jis-
taqsu jekk il-kultura tag[na tifhimx ir-ritmu: tista’ l-mu]ika tag[milha ta’ pont bejn il-Libja u Malta? Ri/erkaturi o[ra qed
jaraw kif is-so/jetà tittratta ttelfa tal-memorja personali u dik kulturali. Ir-rivista tag[ti vu/i lill-istudenti. John Gabaretta jikteb dwar il-[tie;a vitali li r-ri/erka ti;i kkomunikata lill-pubbliku, sforz li jg[in biex jitjieb lg[arfien ta’ kul[add dwar ixxjenza u pajji]na. Maria Camilleri tg[idilna dwar i]-]jara tag[ha lil Facebook f’Dublin u kif din ispiratha biex tirrealizza l-[tie;a g[al aktar innovazzjoni f’Malta. Dan l-a[[ar, studju talUE dwar l-innovazzjoni po;;a lil Malta ’l isfel [afna. Ir-ri/erka f’Malta g[atxana g[al aktar investiment. Din ir-ri/erka kollha [ier;a mill-Università ta’ Malta. Ir-rivista Think tista’ tin;abar b’xejn ming[and il-librara madwar Malta u G[awdex u mill[wienet tal-kotba tal-Agenda.
Attivitajiet kulturali fil-Manikata
Il-{add li ;ej il-Koperattiva Rurali Manikata flimkien ma’ erba’ gruppi ta’ re-enactment, se torganizza attività bl-isem From the Romans to World War II firRazzett tal-Qasam, il-Manikata bejn l-10 a.m. u l-4 p.m. Legio Decimae Frentensis Malta se jag[tu wirja ta’ armi jixbhu lil dawk li kien jintu]aw mil-le;juni Rumani. Show of Arms se jirrappre]entaw l-influwenza Medjevali u Barokka f’Malta bejn is-seklu 15 u 17 u se jag[mlu wkoll dwelli bix-xwabel. Historical Re-enectment Group of Malta se jirrappre]entaw il-perjodu Napoleoniku bi spjegazzjoni u wirja ta’ ;lied bix-xwabel. Malta Command Living History Group se jag[tu [arsa lejn il-[ajja tan-nies li kienu jservu fl-Armata Ingli]a waqt itTieni Gwerra Dinjija u jarmaw il-pillbox li tinsab fl-in[awi, u jag[tu wirja ta’ sessjoni ta’ ta[ri; ta’ difi]a kontra linva]joni mill-g[adu. Din l-attività qed ti;i organizzata b’risq xog[ol ta’ restawr fuq ir-Razzett tal-Qasam
Serata mu]iko-letterarja
Wara li kienu ntlaqg[u ferm tajjeb i]-]ew; serati mu]iko-letterarji, wa[da marbuta malMilied u l-o[ra dwar il-Karnival, li kienu saru fil-Librerija Nazzjonali ta’ Triq Vajrin;a, irRabat, G[awdex, issa se ssir serata o[ra simili nhar it-Tnejn 14 ta’ April, fl-ewwel jum tal:img[a Mqaddsa fl-istess librerija, fis-7.30 p.m. li g[aliha hu mistieden kul[add. Matul is-serata li mistennija tie[u madwar sieg[a u nofs, g[add ta’ kittieba G[awdxin qed ji;u mistiedna jie[du sehem u jaqraw xog[lijiet marbutin malPassjoni u l-Mewt talImg[allem divin tag[na :esù Kristu. {afna kienu dawk il-kittieba Maltin u G[awdxin li kitbu dwar it-tbatija u ]-]ebli[ li g[adda minnhom l-Iben t’Alla biex jifdi lill-umanità mill-jasar tad-dnub. Is-serata se tkun im]ewqa wkoll b’kant ta’ mu]ika sagra mill-kor tat-tfal ‘Piccole Stelle’ ta[t iddirezzjoni tal-fundatri/i u g[alliema tag[hom Mariella Cefai Spiteri kif ukoll bis-sehem tas-sopran Rosabelle Pavia. Fi tmiem is-serata dawk li se jattendu jkollhom ukoll l-opportunità li jduqu l-kware]imal inkella xi bi//a kag[ka talAppostli.
www.maltarightnow.com
lt-Tlieta, 1 ta’ April, 2014
20
AVVI}I PN
Il-Kelliema Ewlenin tal-PN Simon Busuttil simon.busuttil@teampn.org
Kap tal-Oppo]izzjoni
Mario de Marco mario.demarco@teampn.org
Kelliem g[all-Ekonomija, l-Investiment u l-Intrapri]i ]-}g[ar
Beppe Fenech Adami Kelliem g[all-:ustizzja beppe.fenechadami@teampn.org Chris Said chris.said@teampn.org
Segretarju :enerali tal-Partit Nazzjonalista
?ensu Galea /ensu.galea@teampn.org
Deputat Speaker u Kelliem g[all-Agrikultura u s-Sajd
David Agius david.agius@teampn.org
Whip tal-Grupp Parlamentari u Kelliem g[all-Gvern Lokali
Frederick Azzopardi Deputat Whip u Kelliem frederick.azzopardi@teampn.org g[as-Servizzi tas-Sa[[a u l-Edukazzjoni f’G[awdex
Giovanna Debono Kelliema g[al G[awdex giovanna.debono@teampn.org George Pullicino Kelliem g[all-Ener;ija george.pullicino@teampn.org u l-Konservazzjoni tal-Ilma Tonio Fenech tonio.fenech@teampn.org
Kelliem g[all-Finanzi
Joe Cassar joe.cassar@teampn.org
Kelliem dwar l-Edukazzjoni
Jason Azzopardi jason.azzopardi@teampn.org
Kelliem g[all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali
Francis Zammit Dimech francis.zammitdimech @teampn.org
Kelliem g[all-Kultura u l-Komunikazzjoni
Carm Mifsud Bonnici Kelliem g[all-Affarijiet Barranin carm.mifsudbonnici@teampn.org Clyde Puli clyde.puli@teampn.org
Kelliem g[all-Familja u s-Solidarjetà So/jali
Mario Galea mario.galea@teampn.org
Kelliem g[all-Anzjani
Robert Arrigo robert.arrigo@teampn.org
Kelliem g[at-Turi]mu
Charlò Bonnici charlo.bonnici@teampn.org
Kelliem g[all-I]vilupp So/jali, l-Ambjent u t-Tibdil fil-Klima
Stephen Spiteri stephen.spiteri@teampn.org
Kelliem g[all-Impjiegi u l-Persuni b’Di]abbiltà
Michael Gonzi michael.gonzi@teampn.org
Kelliem g[ad-Drittijiet tal-Annimali
Toni Bezzina toni.bezzina@teampn.org
Kelliem g[at-Trasport u l-Infrastruttura
Antoine Borg antoine.borg@teampn.org
Kelliem g[all-Presidenza tal-Unjoni Ewropea 2017 u l-Fondi Ewropej
Claudette Buttigieg Kelliema g[ad-Djalogu So/jali claudette.buttigieg@teampn.org u l-Libertajiet ?ivili Ryan Callus ryan.callus@teampn.org
Kelliem g[all-Ippjanar u s-Simplifikazzjoni tal-Pro/essi Amministrattivi
Robert Cutajar robert.cutajar@teampn.org
Kelliem g[a]-}g[a]ag[ u l-Isport
Kristy Debono kristy.debono@teampn.org
Kelliema g[all-Kompetittività u t-Tkabbir Ekonomiku
Albert Fenech albert.fenech@teampn.org
Kelliem g[ar-Ri/erka u l-Innovazzjoni
Claudio Grech claudio.grech@teampn.org
Kelliem g[as-Sa[[a
Paula Mifsud Bonnici Kelliema g[all-Kompetizzjoni paula.mifsudbonnici@teampn.org u d-Drittijiet tal-Konsumatur Marthese Portelli Kelliema g[all-Affarijiet Ewropej marthese.portelli@teampn.org
SERVIZZI TA’ CUSTOMER CARE MILL-KUMITATI SEZZJONALI PN
IL-MARSA. Kull nhar ta’
Tnejn bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN.
IL-MELLIE{A. Kull nhar
ta’ {amis bejn il-5 p.m. u s7 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al appuntament /emplu 79990757.
helpers jew 21490643.
/emplu G[all-biljetti /emplu 99126626.
THERESE COMODINI CACHIA. Il - {bieb ta ’ Therese Comodini Cachia se Coffee jorganizzaw Morning g[ada l-Erbg[a, 2 ta’ April fi Splash & Fun, Ba[ar i/-?ag[aq. Press 7 ewro bit - trasport inklu] . G[all - biljetti /emplu 79425907. ROBERT ARRIGO. Il -
{AL TARXIEN. Kull nhar {bieb ta’ Robert Arrigo se ta’ Tnejn u :img[a bejn il-5 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al appuntament /emplu 77771529, 79704491 jew 99262634.
Breakfast jorganizzaw Bingo fis-Seabank Resort, il-Mellie[a nhar il-{amis 3 ta’ April. Prezz 11 ewro. Trasport fid-8.45am. G[allbookings /emplu 23285000.
AVVI}I SO?JALI
HELGA ELLUL. Il-{bieb
ta’ Helga Ellul se jorganiz-
CLYDE PULI. Il-{bieb ta’ zaw Coffee Morning nhar Clyde Puli se jorganizzaw Coffee Morning illum it Tlieta 1 ta’ April fir-Razzett l-Antik, {al Qormi. Prezz 6 ewro. Biljetti ming[and il-
il-{amis, 3 ta’ April filGreat Dane Restaurant (Danish Village), ilMellie[a fid-9.30am. Prezz 7 ewro bit-trasport inklu].
EDWIN VASSALLO. Il-
{bieb ta’ Edwin Vassallo se jorganizzaw Ikla Buffet flokkazzjoni tal-G[id, nhar il{add, 6 ta ’ April fil Lukanda Cavalieri, San :iljan. Prezz 23 ewro. G[al aktar informazzjoni /emplu 21433869.
IN-NADUR.
Il - Kumitat Sezzjonali tan - Nadur qed jorganizza Pizza u Tombla Night nhar it-Tnejn, 7 ta’ April f’Ta’ Kenuna Bar and Restaurant fis - 7 . 30 p . m . Diversi rigali sbie[ x’jintreb[u.
DAVID CASA. Il-{bieb ta’ David Casa se jorganizzaw Coffee Morning nhar itTlieta, 22 ta’ April fil-lukanda Qawra Palace, il-Mellie[a fid-9am. Trasport provdut. Prezz 6 ewro. G[all-biljetti /emplu 25965316, 99839958 jew 79903090.
www.maltarightnow.com
lt-Tlieta, 1 ta’ April, 2014
21
AVVI}I PN THERESE COMODINI kwalunkwe offerta, anke dik lCACHIA. Il-{bieb ta’ anqas vanta;;u]a.
Therese Comodini Cachia se jorganizzaw Coffee Morning nhar il-{amis, 24 ta’ April filLukanda Imperial, Tas-Sliema. Press 7 ewro bit-trasport inklu]. G[all-biljetti /emplu 79425907. AVVI}I O{RA
{AL BALZAN. Il-Kumitat Sezzjonali PN jav]a li qed jilqa’ tesseri ;odda kif ukoll ti;did ta’ tesseri kuljum filKa]in PN ta’ {al Balzan bejn il-5 p.m. u t-8 p.m. G[al aktar informazzjoni /emplu 99848644. L-ISLA. Il-Kumitat Sezzjonali
PN jav]a li l-bar tal-Uffi//ju PN qed jitmexxa minn management ;did. Qed ikun miftu[ kuljum sa tard filg[axija, u sSibt u l-{add jifta[ fid-9 a.m. Qed ikunu servuti wkoll appetizers.
IL-G}IRA.
Il-Kumitat Sezzjonali PN qed jilqa’ offerti g[at-tmexxija tal-bar talUffi//ju PN. Dawk interessati huma mitluba jibag[tu l-offerti tag[hom indirizzati lisSegretarju Kumitat Sezzjonali PN G]ira, Ka]in PN, Triq irReb[a, il-G]ira. Il-Kumitat jirriserva d-dritt li jag[]el
{AL TARXIEN. Il-Kumitat
Sezzjonali PN jav]a li l-bar talUffi//ju PN tal-lokalità issa hu miftu[ ta[t management ;did. Il-bar qed jifta[ mit-Tnejn sasSibt mis-7 p.m. ’il quddiem, kif ukoll il-{add filg[odu. Ji;u servuti l-appetizers.
SENGLEA.
Il-Kumitat Sezzjonali tal-PN Senglea (lIsla) jav]a li qed jilqa’ offerti g[at-tmexxija tal-bar tal-Ka]in PN Senglea. L-offerti g[andhom jintbag[tu lis-Segretarju tal-Kumitat Sezzjonali PN Senglea, Ka]in PN Senglea, 32#34, Triq San Pietru u San Pawlu, Senglea. L-offerti g[andhom jaslu sa nhar itTnejn, 31 ta’ Marzu fis-6 p.m. Il-Kumitat jirriserva d-dritt li jirrifjuta kwalunkwe offerta anke dik l-aktar vanta;;u]a.
TA’ XBIEX. Il-Kumitat
Sezzjonali PN jav]a li l-bar talUffi//ju PN tal-lokalità qed jitmexxa minn management ;did u b’esperjenza. B[alissa qed ikun miftu[ kuljum bejn il-5 p.m. u l-10 p.m. mit-Tnejn sasSibt u l-{add bejn id-9 a.m. u t3 p.m. Qed jitqassmu wkoll lappetizers. Min jixtieq jorganizza xi fenkata jew ikla, jista’ j/empel 79813505.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 1 ta’ April, 2014
22
TV#RADJU
06>00
Radio 101 Breakfast Club b’waqfiet g[al Sports News fis-06>45, A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 0740 Anali]i tal-:urnali< Avvi]i tal-Mejtin u Angelus fit-07>55)
08>00 08>05 09>00 09>05
A[barijiet fil-Qosor (ikompli) 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>00 11>55 12>00 12>30 14>30 15>00 15>05
Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet The Big Show Hitsteria A[barijiet fil-Qosor (ikompli) Hitsteria (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
16>30 17>55 18>00 18>30 20>00 22>00 23>00 00>25 01>20
Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Lura d-Dar Fuzzbox - Eric Montfort Talk Time Newsdesk (r) Wavelength (r) Mu]ika kontinwa
G[at-tfal fuq il-Cable Disney Channel 06:45 – Jesse 07:05 – Good luck Charlie 07:30 - Shake It Up! 07:55 Austin & Ally 08:15 - A.N.T. Farm 08:40 - Dog With a Blog 09:25 Jessie 09:50 – That’s so raven 09:50 – That’s so raven 10:15 – Hannah Montana 10:35 - Austin & Ally 11:00 – Good luck Charlie 11:25 – Austin & Ally 11:45 – A.N.T. farm 12:10 Jessie 12:35 - Dog With a Blog 13:00 – Good Luck Charlie 13:25 - Gravity Falls 13:50 – Austin & Ally 14:10 Violetta 15:00 – Dog with a blog 15:20 – Austin and Ally 16:30 - Good Luck Charlie 16:55 – A.N.T. Farm 17:20 - Violetta 18:05 - Jessie 18:30 - My Babysitter’s a Vampire 18:50 – Dog with a blog 19:15 - Gravity Falls 19:40 - Shake It Up! 20:00 - Austin & Ally 20:25 - A.N.T. Farm 20:50 Good Luck Charlie 21:10 - Wizards of Waverly Place 21:35 - Wolfblood 22:00 - Violetta 22:55 -Art attack 23:40 - Wolfblood. Nickelodeon
07:05 - The Penguins of Madagascar 07:30 - SpongeBob SquarePants 07:55 - SpongeBob SquarePants 08:20 - Dora the Explorer 08:45 Umizoomis 09:10 - Tickety Toc 09:28 Little Kingdom 09:35 - PAW Patrol 10:00 - Go, Diego, Go! 10:25 - Olive the Ostrich 10:50 - Bubble Guppies 11:15 - Winx Club 11:40 Totally Spies! 12:05 – T.U.F.F. puppy 12:30 - iCarly 12:55 Victorious 13:20 - Big Time Rush 13:45 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:40 - The Penguins of Madagascar 15:30 - SpongeBob SquarePants 15:55 - Rabbids Invasion 16:20 - Marvin Marvin 16:45 - iCarly 17:10 - Big Time Rush 17:35 - Totally Spies! 18:00 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 18:25 - The Penguins of Madagascar 18:50 - The Fairly OddParents 19:15 - Robot and Monster 19:40 Victorious 20:05 - iCarly 20:30 SpongeBob SquarePants 20:55 Avatar: The Legend of Aang 21:45 Big Time Rush 22:10 - The Penguins of Madagascar 23:25 - iCarly 23:50 – Victorious. Jim Jam
07:00 - Nouky & Friends 07:05 Rubbadubbers 07 :1 5 - Oswald 07 : 30 - Fluffy Gardens 07 : 37 Fluffy Gardens 07:45 - Jarmies 08:00 - Kipper 08:10 - Kipper 08:20 - Mio Mao 08:25 - What’s
The Big Idea? 08:30 - Gazoon 08:40 - Wobblyland 08:45 - IglooGloo 09:00 - Heroes of the City 09:15 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 - Benjamin’s Farm 09:45 - My Animal Friends 1 0 : 00 - See the Sea 1 0 : 05 - Lots & Lots Of... 10:20 - Bob the Builder 1 0 : 30 - Fireman Sam 1 0 : 40 Thomas and Friends 10:50 - See the Sea 10:55 - Nouky & Friends 11: 00 - Rubbadubbers 11:1 0 Pingu 11:15 - Tiny Planets 11:20 Pingu 11:25 - Tiny Planets 11:30 Monkey See, Monkey Do 11:40 Barney & Friends 12:10 - Fluffy Gardens 1 2 :1 7 Fluffy Gardens 1 2 : 25 - Jarmies 1 2 : 40 - Mio Mao 1 2 : 45 - What ’ s The Big Idea ? 1 2 : 50 - Heroes of the City 1 3 : 05 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:30 - Kipper 13:40 Kipper 13:50 - Gazoon 13:55 Gazoon 14:00 - Wobblyland 14:05 - Igloo - Gloo 1 4 : 20 - Benjamin ’ s Farm 14:25 - My Animal Friends 1 4 : 40 - See the Sea 1 4 : 45 - Lots & Lots Of... 15:00 - Fluffy Gardens 1 5 : 07 Fluffy Gardens 1 5 :1 5 Jarmies 15:30 - Angelina Ballerina 1 5 : 45 - Monkey See , Monkey Do 1 5 : 55 - Barney & Friends 1 6 : 25 Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 Igloo-Gloo 17:00 - Bob the Builder 1 7 :1 0 - Fireman Sam 1 7 : 20 Thomas and Friends 17:30 - See the Sea 17:35 - Tork 17:45 Dougie in Disguise 17:55 - Slim Pig 18:05 - Heroes of the City 1 8 : 20 - Jakers : The Adventures of Piggley Winks 18:45 - What’s The Big Idea? 18:50 - Nouky & Friends 1 8 : 55 - My Animal Friends 1 9 :1 0 See the Sea 19:15 - Lots & Lots Of... 19:30 - Monkey See, Monkey Do 1 9 : 40 - Barney & Friends 20 :1 0 - Wobblyland 20 :1 5 Dougie in Disguise 20:25 - Slim Pig 20:35 - Connie the Cow 20:45 - Angelina Ballerina 2 1: 00 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 - Heroes of the City 2 1: 40 - What ’ s The Big Idea ? 21:45 - Pingu 21:50 - Tiny Planets 21:55 - Pingu 22:00 - Bob the Builder 22 :1 0 - Fireman Sam 22:20 - Thomas and Friends 22:30 - See the Sea 22 : 35 - Dougie in Disguise 22:45 - Slim Pig 22:55 Connie the Cow 23 : 05 - Tork 23:15 - Benjamin’s Farm 23:20 My Animal Friends 23:35 - Nouky & Friends 23:40 - What’s The Big Idea? 23:45 - Wobblyland 23:50 Barney & Friends.
A Family Thing – MGM Movie, 15>50
Niltaqg[u ma’ Earl Pilcher Jr li b[ala xog[ol ja[dem f’[anut li jikri fl-Arkansas u fejn permezz ta’ dan jista’ j]omm il-familja tieg[u u l-;enituri tieg[u li jg[ixu mieg[u. Stramba [afna hu l-fatt li Earl rari imens biex ine[[i l-beritta ta’ fuq rasu. Darba fost l-o[rajn omm Earl tmut fejn [allietlu ittra li tg[id li hu ma kienx binha b’mod naturali i]da tifel ta’ o[ra li din mietet waqt li kienet qeg[da twelidu u li hu g[andu [u[ li jg[ix f’pajji] ie[or bl-isem ta’ Ray, u li x-xewqa tag[ha kienet li jmur jarah. X’ji;ri? Mar jarah? U f’liema praspar da[al? TVM
07:00 – TVAM 09:00 – Niskata 11:00 - Click 11:30 – Tuffihat migdma 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 – TVPM 14:00 – A[barijiet 14:05 – TVPM 16:00 – A[barijiet 16:05 – Teleshopping 16:50 – Mini mixage 16:50 – Labrats 17:20 – Xplahhmalhajt 17:35 - Waqtiet 17:40 – Teleshopping 1 8 : 00 – A[barijiet 1 8 :1 0 – Menu 18:55 – Times Talk 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20 : 45 – I/ - caqqufa 2 1: 45 A[barijiet fil - qosor 2 1: 50 – The Wedding Battle 22:45 – Ghawdex illum 23:15 – A[barijiet 23:30 Helsien
TVM 2
07:00 – News 09:00 - TVAM (r) 11:00 – Journey from the centre of the world 11:50 – Twellid il-kelma 12:00 – Menu 12.45 – Starboard 13:15 – Tigrijiet Biss 13:45 – Ghawdex Illum 14:15 Venere 14:45 - Servizz minn Malta u Lil Hinn Minnha 15:00 – Journey from the centre of the world 15:50 – Twelid il-kelma 16:00 - Niskata (r) 18:00 – Madwarna 18:30 – Stardboard 19:30Waqtiet 19:40 - Journey from the ventre of the world 20:30 A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 20:40 - The Wedding Battle 21:45 – Paq Paq lifestyle 22:15 - Time talk 23:00 A[barijiet . One
07:00 - Breakfast News 08:50 – uzika Lokali 09:00 - Sieg[a }mien 10:15 In d house 11:15 – Teleshopping 12:30 ONE News 12:40 – Kalamita 16:15 – Teleshopping 1 7 : 30 - ONE News 17:35 – Teleshopping 17:50 – Dak li jg[odd 19:30 - ONE News 20:20 – Min-na[a g[all-o[ra 21:45 – One night stand 22:55 – Popcorn 23:30 - ONE News. Smash
07:00 – A[barijiet 07:40 - Er;a’ Lura 08:40 – A[barijiet 09:00 – {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 10:50 TSN Teleshopping 1 3 :1 0 - AtoZ Teleshopping 14:20 - Ma’ Majsi 16:10
- Fil-K/ina ma’ Farah (r) 17:10 - Er;a’ Lura 18:00 - A[barijiet ta’ Barra 18:15 - Bingo 75 18:40 – Teleshopping 19:00 – A[barijiet 19:30 – Nursery stars 20:30 – Dramm 21:30 – Malta u l-Unjoni Ewropea 22:00 – A[barijiet 22:30 - Poker. Raiuno
6:10 – Unomattina (Jinkludi t-Tg 1 fis7am, fit-8am, fid-9am, fid-9:30am, fl10am, fil-11am) 07:35 – Parlamento telegiornale 10:00 – Unomaattina storie vere 10:30 – Unomattina verde 1 0 : 55 – Che tempo fa 11: 25 – Unomattina magazine 12:00 – La prova del cuoco 13:30 – Telegiornale 1 4 : 00 – Tg 1 economia 1 4 :1 0 – Verdetto finale 15:20 – La vita in diretta 16:50 – Parlamento telegiornale 17:00 – Tg 1 17:10 – Che tempo fa 17:12 – La vita in diretta 18:50 – L’Eredita’ 20:00 – Telegiornale 20:30 – Affari tuoi 2 1:1 0 – Carosello Reloaded 23:20 –Porta a porta 01:05 – Tg 1 notte 01:40 – Sottovoce. Raidue
07:45 – Kung Fu Panda 08:06 – Cartoon flakes 08:10 – Chaplin and co. 08:15 – Due uomini e mezzo 08:35 – Desperate housewives 10:00 – Tg 2 insieme # Meteo 2 # Tg 2 Insieme 11:00 – I fatti vostri 13:00 – Tg 2 giorno # Tg 2 costume e societa’ 13:50 – Medicina 33 14:00 – Detto fatto 16:15 – Cold case 17:45 – Tg 2 flash L.I.S.# Meteo 2 17:50 – Tg sport # Tg 2 18:45 – Squadra speciale cobra 11 20:30 – Tg 2 21:00 - LOL :-) 21:10 – Made in sud 23:15 – Tg 2 24:00 – 2Next Economia e futuro 00:55 – Parlamento 01:05 – Law & order. Raitre
06:30 - Rassegna stampa italiana e internazionale 07:00 – Tgr buongiorno Italia # Tgr buongiorno regione 08:00 – Agora 10:00 – Mi manda raitre 11:10 – Tg 3 minuti 11:15 – Elisir 11:58 – Meteo 3 # Tg 3 # Tg 3 fuori Tg 12:45 – Pane quotidiano 13:10 – Il temp e la storia Cosimo de Medici 14:00 – Tg regione # Meteo # Tg 3 # Meteo 3 14:50 – Tgr Leonardo 15:00 – Tg 3 L.I.S.
15:55 – Tgr Piazza Affari 16:00 – Aspettando geo 19:00 – Tg 3 # Tg 3 regione # regione meteo 20:00 – Blob 20:10 – Sconosciuti 20:35 – Un posto al sole 21:05 – Ballaro 23:20 – Gazebo 24:00 – Tg 3 Linea notte 00:10 – Tg regione 00:13 – Tg 3 Linea notte 01:35 – Prima della prima. Canale 5
06:00 – Prima pagine # Traffico 07:56 Borse e monete # Meteo.It # Tg 5 08:45 – Mattino cinque 11:00 – Forum 13:00 – Tg 5 # Meteo.It 13:40 – Beautiful 14:05 – Grande fratello 14:10 – Centovetrine 14:40 – Uomini e donne 16:05 – Grande fratello 16:15 – Il segreto 17:10 – Pomeriggio cinque 18:50 – Avanti un altro 20:00 – Tg 5 # Meteo.it 20:40 – Striscia la notizia 21:10 – Giass 23:15 – Matrix 01:31 – Tg 5 #Ressegna # Meteo.It 02:15 – Striscia la notizia .- LaVoce Dell ’ Insolvenza –
Rete 4
06:25 – Chips 07:20 – Miami vice 08:15 – Hunter 09:40 – Carabinieri 10:42 – Sai cosa mangi? 10:50 – Ricette all’Italiana 11:30 – Tg 4 # Meteo.It 12:00 – Detective in corsia 12:55 – La signora in giallo 14:00 – Lo sportello di forum 15:30 – Hamburg distretto 21 16:35 – My life 16:50 Il Comandante Florent 18:55 – Tg 4 # Meteo.It 19:35 – Il segreto 20:30 – Tempesta d’amore 21:15 – Quinta Colonna 23:55 – Terra! 00:55 – Tg 4 Night news. Italia 1
06:35 – Chante 07:00 – Friends 08:45 Una mamma per amica 10:30 – Dr. House 12:25 – Studio aperto # Meteo.It 13:02 – Sport mediaset 13:40 – Grande fratello 14:10 – I Simpson 14:35 – Dragon ball GT 15:00 – Big bang theory 15:50 – Due uomini e mezzo 16:35 – E alla fine arriva mamma 17:25 – Nikita 18:30 – Studio aperto # Meteo.It 19:20 - C.S.I. Scena del crimine 21:10 – Arrow 22:00 The tomorrow people (TF) 22:55 Revolution (TF) 23:50 – Le iene 01:20 – Grande fratello 01:45 – Sport mediaset. –
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 1 ta’ April, 2014
23
TV#RADJU F. Living
07.00 - Teleshopping 08:00 – Ipokriti 09:00 Fitness Galore 10:00 – Niltaqg[u 12:00 - Teleshopping 13:00 – F Living Magazine 15:00 - Teleshopping 16:00 – {in g[al Kollox 18:00 – Teleshopping 20:30 – Tie; tal-{olm 21:30 – Niltqg[u 23:30 – F. Living magazine 01:30 Teleshopping. Xejk
07:30 – Just for Laughs 07:45 – Total Request Show 09:50 – Shout Out 10:00 – Love and Romance 10:45 – Teleshopping 11:45 – Just for Laughs 12:00 – Frux (r) 13:30 – The 80s 14:00 – The Local Angle (r) 15:00 – The 90s 15:30 – Teleshopping 16:30 – Hits 16:50 – Shout Out 17:00 – Local Issues 17:45 – Maltese Music 18:00 – Total Requests Show (live) 20:00 – Just for Laughs 20:15 – Shout Out 20:30 – Frux 21:55 – Football 22:00 – Mill-Italia 23:00 – Local Issues (r) 23:45 – The 60s and 70s. Go Star
07:30 - A Fantastic Fear of Everything, 09:10 - The Lucky One, 10:50 - Déjà Vu, 12:55 - The Ghost, 15:00 - Quiz Show, 17:10 - Beginners, 18:50 - Hitchcock, 20:30 - Two and a Half Men, 21:00 Bridesmaids, 23:05 - Children of Men, 01:00 - The Do-Deca Pentathlon, 02:15 A Fantastic Fear of Everything, 03:55 Bridesmaids, 06:00 - The Lucky One, 07:40 – CLOSE Melita
More
09:00 - Grey’s Anatomy 09:45 - Private Practice 10:30 - Criminal Minds 11:15 Dallas 12:00 - SMASH 13:00 - Days Of Our Lives 13:45 - Grey’s Anatomy 14:30 - GO ON 15:00 Private Practice 15:45 Criminal Minds 16:30 - The Mentalist 17:15 - Psych 18:15 - Days Of Our Lives 19:00 - SMASH 19:45 - Dallas 20:30 Suits 21:15 - Chicago Fire 22:00 Spartacus 23:00 - Boardwalk Empire 00:00 - Person Of Interest 00:45 - 30 Rock 01:15 - Gossip Girl La 5
06:55 07:55
–
My life # Segreti e Passioni – Centrovetrine 08:30 –
Televendita 08:55 – Centrovetrine 09:25 – Beautiful 09:50 – Televendita 10:10 – Vivere 10:47 – Tempesta D’Amore 4 11:30 – Beautiful 11:57 – Centrovetrine 12:20 – Parenthood II 13:05 – Non Ditelo alla Sposa I 14:00 – Una Mamma Per Amica 15:00 – Lina’s Hair 2 15:30 – Torte D’Autore 16:00 – Extreme Makeover Home Edition 17:30 – Non Ditelo Alla Sposa 18:30 Parenthood II 19:30 – Glee II 20:20 – Una Mamma Per Amica 21:10 – The Illusionista 23:15 - Uomini e Donne 00:20 – Grande Fratello BBC Entertainment
06:00 - Tweenies 06:20 - Teletubbies 06:45 - Jollywobbles 06:55 - Show Me Show Me 07:15 - Tweenies 07:35 Teletubbies 08:00 - Jollywobbles 08:10 - Show Me Show Me 08:30 - My Family 09:00 - The Vicar of Dibley 09:30 - Rev. 10:00 - EastEnders 10:30 Doctors 11:00 - Upstairs Downstairs 11:55 - New Tricks 12:45 - My Family 13:15 The Vicar of Dibley 13:45 Rev. 14:15 - EastEnders 14:45 - Doctors 15:10 - Upstairs Downstairs 16:05 New Tricks 16:55 - The Vicar of Dibley 17:25 - The Weakest Link 18:10 EastEnders 18:40 - Doctors 19:10 - Being Erica 20:00 - Last of the Summer Wine 20:30 - Me and Mrs Jones 21:00 - Upstairs Downstairs 21:55 - Mistresses 22:45 - The Omid Djalili Show 23:15 - Five Daughters MGM Channel
07:50 - Clifford 09:20 - Joey 10:55 Road House 2: Last Call 12:20 Gator 14:15 - The Aviator 15:50 - A Family Thing 17:40 - Mr. Majestyk 1 9 : 20 - Joshua Tree 2 1: 00 Kalifornia 22:55 - Teachers Diva Universal
06 : 00 - Ironside 06 : 55 - Agatha Christie’s Poirot 07:55 - Agatha Christie ’ s Poirot 09 : 45 - Great Women 09:50 - Ironside 10:50 Agatha Christie’s Poirot 11:50 Agatha Christie’s Poirot 13:35 - Rare Books and Manuscripts 13:50 - Kojak 14:50 - JAG 15:50 - Law & Order 16:50 - Agatha Christie’s Poirot: The Mystery of the Blue Train 18:38 Wallflower Tango 18:50 - Kojak
19:50 - Agatha Christie’s Poirot 20:50 - Great Women 21:00 - Wolff’s Turf 21:55 - Wolff’s Turf 22:50 - Matilde 23:00 - ER 23:50 ER Discovery Channnel
06:00 - How It’s Made 06:25 - Storage Hunters 06:50 - Auction Hunters: Little-Ton Jones 07:15 - Born Survivor: Bear Grylls: Sahara 08:10 Dual Survival: Out of Air 09:05 Deadliest Catch: Kicking Off with a Bang 09:55 - Jungle Gold: Family Emergency 10:50 - How Do They Do It?: Drink Cartons; Prefabricated Houses; Ambulances 11:15 - How It’s Made: Dream Cars: Wiesmann MF5 11:40 - How It’s Made: Dream Cars: Lamborghini Aventador 12:10 - How It’s Made: Dream Cars: Jaguar FType 12:35 - Mega Builders: World’s Biggest Water Park 13:30 - Fifth Gear 14:25 - Born Survivor: Bear Grylls: Sahara 15:20 - Worlds Strangest: Fell from the Sky 16:15 - Survive That!: Seal Your Fate 17:10 - Baggage Battles: Grand Theft Auto 17:40 Flip Men 18:05 - Auction Kings: Evel Knievel Cape; Vintage Phone Booth 1 8 : 35 - Auction Hunters: The Smoking Ton 19:00 - How It’s Made 19:30 - How It’s Made 20:00 Moonshiners: A Price to Pay 21:00 Yukon Men: Rite of Spring 22:00 Porter Ridge: The Heat Is On 22:30 Backyard Oil: Kentucky Fried Church 23:00 - Amish Mafia: Brother’s Keeper
Sport fuq il-Cable
Discovery World
Eurosport 1
06:00 - Daredevils 06:50 - GT Racer 07:45 - Fearless Planet 08:35 - Best Evidence 09:30 - I Shouldn’t Be Alive 10:20 - Mummy Autopsy 11:10 - Secrets of... 12:05 - When Weather Changed History 12:55 - Trashopolis 13:50 Anthony Bourdain: No Reservations 14:45 - Storm Surfers 2: New Zealand 15:40 - Secrets of... 16:35 - I Shouldn’t Be Alive 17:25 - When Weather Changed History 18:20 - Ottomans v Christians 18:45 - Ottomans v Christians 19:10 - GT Racer 20:05 Trashopolis 21:00 - Ottomans v Christians 21:25 - Ottomans v Christians 21:55 - Baker Boys: Inside the Surge 22:50 - Murder Shift 23:45 Mummy Autopsy
08:35 - Eurogoals 09:20 - WATTS 10:20 - International Championship Snooker 11:15 - Horse Racing Time 11:30 - FIFA Under 17 World Cup Football 12:30 - FIFA Under 17 World Cup Football 13:30 - Live: FIFA Under 17 World Cup Football 16:00 - Live: FIFA Under 17 World Cup Football 19:00 - Sports Excellence 19:15 - WATTS 20:00 Boxing 22:00 - Boxing 23:00 - GTA Next Level 23:15 - Inside World Touring Cars 23:50 - FIFA Under 17 World Cup Football
07>00 08>30 10>00 12>00 13>30 15>30 15>45 16>45 17>00 18>00 18>05 18>30 19>30 20.00 20>30 21>30 21>35 23>00
Eurosport 2
06:00 - UEFA Women’s Champions League Football 07:00 - FIFA Under 17 World Cup Football 08:30 I - SU Grand Prix, Figure Skating 10:00 WATTS 10:15 - UEFA Women’s Champions League Football 11:45 UEFA Women’s Champions League Football 13:15 - Freestyle Skiing 14:00 - ISU Grand Prix, Figure Skating 16:00 - FIFA Under 17 World Cup Football 17:30 - WATTS 18:00 - The Euroleague Basketball Show 18:30 - Live: EuroCup Basketball 20:15 - Live: EuroCup Basketball 22:00 - College Football 23:00 - Scottish International Open Bowls GO sports 1
07:00 - Barclays Premier League Week 33 - Premier League Review 08:00 - ATP Masters 1000 - Sony Open Tennis, Miami - Quarter Finals 16:00 - Serie A - Round 31 - Napoli v Juventus 18:00 - ATP Masters 1000 Sony Open Tennis, Miami – Highlights 19:00 - Ligue 1 - Round 31 – Highlights 20:00 - FIFA Futbol Mundial #463 Live 20:45 - UEFA Champions League - Quarter Finals 1st Leg - Manchester Utd v Bayern Munchen 22:45 - UEFA Champions League - Quarter Finals - 1st Leg Matchnight Review 23:30 Vincennes Horseracing 01:30 - PGA European Tour - EurAsia Cup presented by DRBI-HICOM - Day 2 GO sports 2
Mr Majestyk – MGM Movie, 17>40
Bidwi li n-negozju tieg[u u li jkabbar id-dullieg[, spi//a fil-mira ta’ /irku kbir tal-kriminalita’ li jridu jo[duli l-art flimkien man-negozju. Min[abba l-fatt li ]amm iebes u ma jridx ibieg[, il-mafja tqabbad persuna biex toqtlu. Hu jsir jaf b’dan il-komplot kontrih, u jibda jipprepara biex jilqa’ i]da x’ji;ri? Liema pjanijiet marru [a]in, tal-bidwi jew tal-mafja?
20:45 - UEFA Champions League Quarter Finals - 1st Leg - Barcelona v Club Atletico de Madrid Live 22:45 Milan Channel GO sports 7
07:00 - Vincennes Horseracing 09:30 - PGA European Tour - EurAsia Cup
NET News .net (r) Eli in the morining Telebejg[ Flimkien Telebejg[ Chit Chat Telebejg[ Malta Llejla NET News (ikompli) Malta Llejla .net NET News .net Ta[t il-Lenti NET News Mieg[ek NET News
presented by DRBI-HICOM - Day 2 15:00 - Serie A - Round 31 - Hellas Verona v Genoa 17:00 - RaboDirect Pro12 - Round 18 - Scarlets v Connacht 19:00 - ATP Masters 1000 Sony Open Tennis, Miami - Semi Finals 00:00 - Ligue 1 - Round 31 Sochaux-Montbeliard v Olympique de Marseille 02:00 - Barclays Premier League - Week 33 - Swansea City v Norwich City 04:00 - Ligue 1 - Round 31 – Highlights 05:00 - Serie A Round 31 - Sassuolo v Roma GO sports 8
09:00 - Vincennes Horseracing 11:30 - PGA European Tour - EurAsia Cup presented by DRBI-HICOM - Day 2 17:00 - Serie A - Round 31 - Hellas Verona v Genoa 19:00 - RaboDirect Pro12 - Round 18 - Scarlets v Connacht 21:00 - ATP Masters 1000 Sony Open Tennis, Miami - Semi Finals 02:00 - Ligue 1 - Round 31 Sochaux-Montbeliard v Olympique de Marseille 04:00 - Barclays Premier League -Week 33 - Swansea City v Norwich City 06:00 - Ligue 1 - Round 31 – Highlights 07:00 - Serie A Round 31 - Sassuolo v Roma Malta Stars
08:00 - Melita GFA 1st Division 201314 (r) 09:45 - Men’s MHA Cup 201314 (r) 11:05 - Malta Basketball Association (r) 12:30 - Malta Rugby Football Union (r) 14:05 - BOV Premier League 2013-14 (r) 16:05 FXDD FMA 2013-14 (r) 17:30 Melita GFA 1st Division 2013-14 (r) 19:15 - Football Nurseries 19:50 FXDD FMA 2013-14 21:15 - Malta Rugby Football Union (r) 22:50 BOV Premier League 2013-14 (r) Melita Sports 1
08:00 - Bundesliga (r) 09:55 Bundesliga (r) 11:50 - FA Cup (r) 13:50 America’s Cup: World Series (r) 15:55 - 2012 Alpari World Match Tour (r) 18:00 - Bundesliga Highlights (r) 18:55 - MPS 2013 (r) 19:25 - Bundesliga (r) 21:20 - MPS 2013 (r) 22:15 - 2012 Alpari World Match Tour (r) 00:20 FA Cup (r) Melita Sports 2 12:00 - 2012 Alpari World Match Tour (r) 14:00 - Swedish ATG Horse Racing V4 Race Meetings 15:05 - FA Cup (r) 17:05 - MPS 2013 (r) 18:00 America’s Cup: World Series (r) 20:05 - Bundesliga (r) 22:00 - Swedish ATG
Horse Racing V65 Race Meetings 00:35 - FA Cup (r)
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 1 ta’ April, 2014
24
TV # RADJU
Mieg[ek – Net Television, 21>35 Mhux fa/li ta[fer lil min jag[millek id-deni. A[seb u ara kemm hu fa/li li lil dak li g[amillek id-deni tilqg[u lura f’[ajtek. Imma meta mmorru nqerru, jew meta nag[mlu xi deni a[na, nistennew li ja[frulna u jilqg[una lura mal - ewwel . Dan jg[odd spe/jalment g[al [bieb u l-familja tag[na. Ir - rikon/iljazzjoni hija g[alhekk fil-qofol ta’ [ajjitna. Mhix biss xi [a;a li ssibha fil-
Knisja imma hi xi [a;a li tikkaratterizzak tul [ajtek kollha. Illejla, Mieg[ek se jittratta dan is - su;;ett , b ’ emfa]i wkoll fuq ir-rikon/iljazzjoni wara xi /ajta goffa tal-ewwel t’April. Il - programm se jitmexxa minn Lisa Spiteri u Fr. Karm Debattista MSSP , b ’ Gabriel Ellul b[ala Assistent tal Produzzjoni. Id-direzzjoni se titmexxa minn Paul Galea.
Ta[t il-Lenti – NET Television, 20>30 Illejla flimkien malpre]entatur Matthew Bonett waqt il-programm Ta[t il-Lenti, se jkompli jag[ti [arsa lejn la[[ar avvenimenti politi/i li ;raw matul dawn l-a[[ar jiem. Avvenimenti li b’xi mod jew ie[or se j[allu impatt fuq il-mod kif ng[ixu, impatti li jistg[u jkunu kemm po]ittivi jew ukoll
negattivi. Waqt il-programm issiru anali]i differenti mid-diversi esperti u esponenti li jkunu pre]enti waqt il-programm li jkunu ;ejjin mi]-]ew; na[at politi/i u o[rajn indipendenti. Mela llejla appuntament ie[or ma’ Ta[t il-Lenti fuq Net Television.
The Big Show – Radio 101, 12>30
Hitsteria – 14>30, Radio 101 (pre]entatur Charles Saliba)
Ing[aqdu ma’ Martin Sapiano g[all-programm ie[or The Big Show fuq Radio 101. Programm li j]ommok imwa[[al tul il-[in kollu b’granzija ta’ da[k u divertiment. Barra minn hekk tistg[u wkoll i/emplu jew tibg[atu sms bi/-/cans li tirb[u diversi premijiet sbie[. The Big Show, il-programm g[al qalb il-Maltin u l-G[awdxin b’udjenza numeruza kemm f’Malta kif ukoll barra minn xtutna.
Martin Sapiano
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 1 ta’ April, 2014
25
TISLIBA
TA{BIL IL-MO{{ U TAG{RIF 1
2
5
3
4
Rapport tat-temp
6
7
UV INDEX
8
7
9
10
IT-TEMP Ftit imsa[[ab u lokalment xi ftit im/ajpar mas-seb[, li jsir il-bi//a l-kbira xemxi. VI}IBBILTÀ Tajba IR-RI{ [afif g[al moderat mill-Majjistral kultant ikun moderat g[all-ewwel, li jdur mill-Punent BA{AR Moderat li jsir [afif g[al moderat IMBATT Baxx mix-Xlokk il-Lvant li jsir ftit li xejn TEMPERATURA L-og[la 19˚C XITA F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a: 0.01mm Xita mill-1 ta’ Settembru 491.2mm IX-XEMX titla’ fis-06.49 u tin]el fit-19.23
11
Il-[amest ijiem li ;ejjin 12
13
14
15
16
17
Mimdudin> 5. :a[;a[ billi bena kamp u i]jed (5) 6. ?angatura ta’ g[amla kwadra (5) 7. Kunfidenza ]ejda (5) 10. Ida[[al it-tapp (5) 11. I]jed (5) 12. u 14. E]aminat biex tara jekk kienx xier-
aq li jinqara jew jintwera (5) 14. Ara 12 Mimduda 16. {ar;et il-flus biex akkwista (5) 17. Impjegati fi knejjes (5) 18. Ara 17
18
Weqfin> 1. Tisfa ferut (6) 2. :lied bejn xi w[ud (6) 3. Ma tkellimx i]jed (6) 4. Kabini ng[idulhom ta’ fuq vapur (6) 8. Tba[bi[a friska (5) 9. Stenda ru[u (5) 12. G[affi;t ta[t ri;lejja (6) 13. Li hu ta’ jew mit-twelid (6) 14. Skarta mill-periklu (6) 15. ?ar/ir ta’ dmija waqt ;lied (6)
Soluzzjoni tat-Tisliba tal-biera[ Mimdudin> 5. Nefqa, 6. Abjad, 7. Iskot, 10 u 11 Iddisprati, 12 u 14. Iddikjaraw, 16. Fa/li, 17. Telfa, 18. Sawma. Weqfin> 1. Antiki, 2. Taqsis, 3. Galopp, 4. Adulti, 8. :dida, 9. Karru, 12. Idjota, 13. Klamar, 14. Jilbsu, 15. Wassal.
Sudoku Kulma trid tag[mel hu li timla l-kaxxi vojta bin-numri mill-1 sad-9 ta’ kull ringiela, ta’ kull kolonna u ta’ kull kwadru ]g[ir ta’ 3 kaxxi bi 3.
Soluzzjoni Sudoku
IT-TLIETA L-og[la 19˚C L-inqas 12˚C
L-ERBG{A L-og[la 20˚C L-inqas 11˚C
IL-{AMIS L-og[la 20˚C L-inqas 13˚C
IL-:IMG{A L-og[la 18˚C L-inqas 14˚C
IS-SIBT L-og[la 19˚C L-inqas 13˚C
UV
UV
UV
UV
UV
7
7
6
6
6
Temperaturi fi bliet barranin It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet: {al Luqa 17˚C ftit imsa[[ab, Al;eri 21˚C imsa[[ab, Amsterdam 19˚C xemxi, Ateni 14˚C xemxi, Li]bona 13˚C imsa[[ab, Berlin 18˚ xemxi, Brussell 17˚C ftit imsa[[ab, il-Kajr 23˚C xemxi, Dublin 12˚C imsa[[ab, Kopen[agen 11˚C ftit imsa[[ab, Frankfurt 17˚C imsa[[ab, Milan 20˚C xemxi, Istanbul 12˚C xemxi, Londra 17˚C sabi[ bi nhar, Madrid 14˚C xemxi, Moska 3˚C imsa[[ab, Pari;i 17˚C imsa[[ab, Bar/ellona 17˚C imsa[[ab, Ruma 17˚C ftit imsa[[ab, Tel Aviv 20˚C xemxi, Tripli 21˚C imsa[[ab, Tune] 17˚C imsa[[ab, Vjenna 17˚C imsa[[ab, Zurich 18˚C xemxi, Munich 17˚C imsa[[ab, St. Petersburg 1˚C borra, Stokkolma 4˚C ftit imsa[[ab.
Tag[rif Attivitajiet mill-Akkademja tal-Malti u l-G[aqdiet tal-Malti
G[ada t-Tlieta 2 ta’ April 2014, se ssir attivita’ bl-isem ‘Laqg[a mill-qrib mid-dinja tat-teatru’ dan se jsir fit-Teatru Manoel fid9pm. E]er/izzi g[al kul[add fil-ka]in tal-:ilju fl-Imqabba Is-So/jeta’ Mu]ikali Madonna tal-:ilju b’kollaborazzjoni malParro//a tal-Imqabba se torganizza sensiela ta’ e]er/izzi b’differenza g[al kul[add nhar itTlieta 8 u l-{amis 10 ta’ April 2014 fis-sular t’isfel tal-Ka]in tas-So/jeta’ Mu]ikali Madonna tal-:ilju tal-Imqabba fis-7:30pm li jinsab fil-Pjazza tal-Knisja. Dawn l-e]er/izzji se jkunu
mmexxija minn Dun George Schembri li hu l-Vi/i Kappillan tal-Parro//a tal-Imqabba, kif ukoll Dun Charles Cini, il-Vi/i Kappillan tal-Parro//a ta’ {al Luqa. Kul[add huwa m[e;;e; jattendi din l-esperjenza f’dawn i]-]minijiet tas-sena. Aktar informazzjoni tinkiseb fuq is-sit elettroniku uffi//jali tas-So/jeta’ Mu]ikali Madonna tal-:ilju www.talgilju.com.
}jara f’MonteKristo mis-So/jetà Mu]ikali Madonna tal-:ilju Il-Junior Club fi [dan is-So/jetà Mu]ikali Madonna tal-:ilju talImqabba se jorganizza ]jara filpark tal-annimali tal-kumpless MonteKristo g[at-tfal kollha talImqabba u l-[bieb tag[hom. Din se ssir nhar it-Tlieta 22 ta’ April, waqt il-vaganzi tal-G[id, g[all-prezz ta’ 7 ewro, li jinkludu t-trasport li jitlaq mill-pjazza talImqabba fl-10am u a//ess g[allplaying area. It-tfal li jattendu se jing[ataw likel u xorb ukoll. Biex tirriserva post /empel 79460156 jew
79826994 u aktar informazzjoni tinkiseb mis-sit elettroniku tasSo/jetà Mu]ikali Madonna tal:ilju www.talgilju.com.
Avvi] Kunsill Lokali {al Tarxien Il-Kunsill Lokali ta’ [al Tarxien
jixtieq jav]a li ser issir laqg[a g[all-pubbliku nhar is-Sibt 12 ta’ April fl-10.00am ;ewwa lUffi//ji tal-Kunsill Lokali malIspettur Frans Micallef. G[al aktar informazzjoni tistg[u tikkuntatjaw lil Kunsillier Keith Darmanin fuq in-numru talmobile 79894316.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 1 ta’ April, 2014
26
KLASSIFIKATI PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ JEW KIRI
Tiswijiet
Il-{amrun
TA’ magni tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront. ?emplu 99422268 jew 21416705.
AVVI}I
Vari tal-:img[a l-Kbira
GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bil-bit[a, G{ALL-BEJG{ dawl, ilma u toilet. Bil-permess Class B. ?emplu 77200983. G[amara antika TINKLUDI twaletta bil-mera, G{ALL-KIRI lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u L-Imsida – ta[t il-Manchester gwardarobba kbira. Jistg[u jinClub fi triq prin/ipali bieg[u separati. ?emplu {ANUT bil-permess Class 4, 99800607. jista’ jintu]a g[al confectionery jew g[al u]u ie[or. Talba €10 Settijiet tas-sodda kuljum. ?emplu lis-sid diretta- F’kundizzjoni tajba. €195. ment fuq 99440293. ?emplu 27578075.
Sale ta’ antikitajiet
MA{DUMIN bl-idejn skont ittradizzjoni Maltija. Settijiet bi prezz baxx. ?emplu 21495253.
KOLLOX irid jinbieg[ . Segwi s - sinjali minn [dejn il poliklinika ta ’ Ra[al :did . JIN{TIE:U Is - sale jibda llum fl -1 0 . 30 a . m . f ’ 66 , Triq il - Foss , Ra[al Tiptoes Shoestores :did . ?emplu 99462 1 86 . JE{TIE:U salesperson matur. Kandidat ideali g[andu jkollu Tiswijiet fil - pront u fil - post minimu ta’ tliet snin esperjenza u TA ’ fridges , freezers , wash - jkun jitkellem tajjeb bil-Malti u ing machines , tumble dryers bl-Ingli]. Jista’ jkun mitlub u dehumidifiers , e// . B ’ sitt ja[dem kemm filg[odu, xhur garanzija fuq il - parts u filg[axija, kif ukoll is-Sibtijiet. labour . Bl - ir[as prezzijiet . Ting[ata prijorità lil min g[andu Stima b ’ xejn minn qabel . trasport tieg[u. Tista’ tapplika Spare parts g[al kull tip ta ’ billi tibg[at CV b’email fuq appliances . ?emplu vacancies@sarex.eu jew bil2 1 37 1 559 , 2737 1 559 , posta fl-indirizz: Sarex Ltd, Triq 2 1 493285 , 79884497 jew Giovanni Mamo, Birkirkara 99472570 . Servizz fil - pront . BKR9035.
Ma tridx tkun sinjur biex tag[ti d-demm... trid biss ftit kura;;
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 1 ta’ April, 2014
27
SPORT WATERPOLO
Valletta jsa[[u r-raba’ post Stewart Said
EXILES FERRETTI.............5 VALLETTA UNITED...........8 (3-3),(1-2),(0-3),(1-0)
Valletta United irkupraw mittelfa kontra Neptunes meta g[elbu lil Exiles Ferretti 8-5 biex kisbu t-tieni reb[a talista;un. Valletta li kellhom neqsin lil Nicky Bonello Ghio u Simon Cachia sabuha ftit diffi/li fil-bidu tal-partita b’Exiles jag[lqu tajjeb fid-difi]a i]da wara l-mistrie[ Valletta dehru a[jar u bdew jiddefendu tajjeb filwaqt li kkontrollaw il-partita. G[al Exiles din kienet it-tielet telfa tal-kampjonat. It-tim ta’ Cousin kellu bidu tajjeb i]da fliktar fa]i importanti tal-partita falla milli j]omm il-pass malavversarji. Kienu Exiles li fet[u l-iskor b’gowl ta’ James Spiteri Staines i]da Valletta irnexxilhom idawru l-iskor bi tliet gowls minn Charlie Zammit, Michael
Kif Jinsabu
Premier Sliema San :iljan Neptunes Valletta Exiles Sirens
I Divi]joni Marsascala Marsaxlokk Otters Ta’ Xbiex
L R D T F K Pt 3 2 2 4 3 3
3 2 2 2 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 2 3 3
37 22 32 28 18 16
21 8 13 31 47 33
9 6 6 6 0 0
L R D T F K Pt 4 4 0 0 4 1 1 2 4 0 3 1 4 0 2 2
45 39 27 26
25 35 37 40
12
4 3 2
Spiteri Staines u Daniel Paolella. I]da doppjetta ta’ Julian Rizzo Naudi g[amlet liskor indaqs sa tmiem l-ewwel sessjoni. Il-Beltin [adu vanta;; minimu fit-tieni sessjoni meta l-eks Sliema Spiteri Staines u Rizzo po;;ew lil Valletta 5-3 filvanta;; sakemm Rizzo Naudi skorja t-tielet gowl personali u naqqas id-distakk. Valletta [adu l-kmand tal-partita fit-tielet sessjoni u skorjaw
Michael Spiteri Staines ta’ Valletta jipprova xutt fil-lasta ta’ Bugeja ta’ Exiles (ritratt> Joseph Galea)
tlieta ming[ajr risposta biex marru erba’ gowls vanta;;. B’dan id-distakk il-Beltin setg[u jikkontrollaw il-partita a[jar u minkejja li Exiles naqqsu l-iskor b’gowl ta’ Vassallo ma kienx bi]]ejjed biex jevitaw
it-telfa biex Valletta reb[u 8-5. Exiles: I. Bugeja, J. Rizzo Naudi
(3), S. Vassallo (1), D. Pace Lupi, P. Paris, N. Portelli, J. Spiteri Staines (1), K. Griscti, M. Paris, P. Borg, B. Lanzon, L. Borg, K. Lanzon,L. Peric, S. Galea Pace
Valletta: R. Sciortino, R. Mock, M. Spiteri Staines (3), M. Rizzo (1), M. Cordina (1), C. Zammit (1), C. Debono, R. Scerri (1), D. Paolella (1), J.C. Farrugia, D. Abela Referees: Alex De Raffaele, Mario Dalli
TI:RIJIET TA}-}WIEMEL
Jispikkaw Papy De La Potel u Vejby Boom Kenneth Vella
Papy De La Potel u Vejby Boom reb[u t-ti;rijiet ewlenin li saru lbiera[ fil-Marsa. Dawn kienu ]ew; heats o[ra millkompetizzjoni tat-Tazza l-Kbira g[all-aqwa ]wiemel fil-pajji] fuq distanza twila ta’ 2640m u kienu jag[mlu parti mit-tielet laqg[a tar-Rebbieg[a fuq tmien ti;rijiet. Minn dawn i]-]ew; heats, 12-il ]iemel g[addew g[as-semi finali. Fl-ewwel heat, attakk mibdi madwar 300m mit-tmiem wassal lid-debuttant Fran/i] Papy De La Potel (Brian Hili) biex jie[u l-ewwel reb[a fi xtutna bi ftit minn Oltedo De Rieux (Charles Camilleri) u Quirio Charm (Toni Tanti). Vanmaker Limburgia (Rodney Gatt), Ego Sanna (David Ellul) u Totti T Dream (Charles Degiorgio) g[addew ukoll g[all-fa]i li jmiss. Ferm e//itanti wkoll kienet ittieni heat mill-istess kompetizzjoni. Din ]viluppat f’taqtieg[a interessanti bejn erba’ ]wiemel fl-a[[ar metri. Kien il-kwotat Vejby Boom (Charles Camilleri) li xejjen l-isfida ta’ Made In Hof (Jesmar Gafa’) f’nofs id-dritta finali. Sultan November (Shawn Portelli), Absolut Spender (Mark Desira), Nabab du Chatelet (Michael Ellul) u Original Blue (Chris
Papy De La Potel misjuq minn Brian Hili jatakkat f’nofs il-qatta’ fid-dritta finali tal-ewwel heat tat-Tazza l-Kbira biex spi//a quddiem Oltedo De Rieux (C. Camilleri), Quirio Charm (T. Tanti) u Vanmaker Limburgia (R. Gatt) (ritratt> Jean Paul Bonanno)
Cassar) temmew warajhom f’din l-ordni. B’hekk Vejby Boom akkwista t-tielet reb[a sta;jonali u t-tieni wa[da konsekuttiva. Il-programm inkluda wkoll ti;rija tal-galopp fuq distanza twila ta’ 2250m. Wara li tilef ilkmand g[al ftit metri, il-favorit Kimberley Downs (Michael Sultana) irkupra sew matul la[[ar 500m u [a l-ewwel reb[a tas-sena u s-sitt wa[da nfila. Huwa temm b’vanta;; ta’ tliet tulijiet minn Ollie Fliptrik (Demis Zammit) u Buttermilk (Eric Zammit). Saret ukoll ti;rija tal-ponijiet Shetland misjuqa minn tfal. Din intreb[et minn Cory misjuq minn Jaydon Cutajar.
Ir-ri]ultati kollha I Ti;rija. Klassi Copper. Dist – 2140m. 1. Loulou De La Rose (A. Lindblom) {in – 2.47.5” (1.18.3”) 2. Olifant Du Puoy (F. Tanti) 3. Monte Cinto Mag (C. Degiorgio) 4. Simone Surgy (Al. Farrugia) II Ti;rija. Klassi Gold. Dist – 2140m. 1. Cowboy Party (C. Cassar) {in – 2.43.2” (1.16.3”) 2. Quarborandum (Ph. Calleja) 3. Quazoumax (A. Farrugia) 4. Means Nothing (A.
Lindblom) III Ti;rija. Klassi Galopp. Dist – 2250m. 1. Kimberley Downs (M. Sultana) {in – (2.21.5”) 2. Ollie Fliptrik (D. Zammit) 3. Buttermilk (E. Zammit)
IV Ti;rija. Klassi Bronze. Dist – 2140m. 1. Navaho Simoni (C. Degiorgio) {in – 2.44.9” (1.17.1”) 2. Obi Wan Kenobi (G. Attard) 3. Lime Casted (K. Gialanzè) 4. Notice As (C. Caruana) V Ti;rija. Heat Tazza l-Kbira. Klassi Open. Dist – 2640m. 1. Papy De La Potel (B. Hili) {in – 3.22.6” (1.16.7”) 2. Oltedo De Rieux (C. Camilleri) 3. Quirio Charm (T. Tanti) 4. Vanmaker Limburgia (R. Gatt) 5. Ego Sanna (D. Ellul) 6. Totti T Dream (C. Degiorgio) VI Ti;rija. Klassi Gold. Dist – 2140m. 1. Quiz Du Lys (R. Gatt) {in – 2.43.6” (1.16.4”) 2. Quermes Rush (F. Cassar) 3.
Pan Des Couperies (C. Degiorgio) 4. Happiness Photo (M. Fenech) VII Ti;rija. Heat Tazza lKbira. Klassi Open. Dist – 2640m. 1. Vejby Boom (C. Camilleri) {in – 3.23.4” (1.17”) 2. Made In Hof (J. Gafa’) 3. Sultan November (S. Portelli) 4. Absolut Spender (M. Desira) 5. Nabab du Chatelet (M. Ellul) 6. Original Blue (C. Cassar) VIII Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2140m. 1. Ouest Du Vivier (C. Calleja) {in – 2.44.8” (1.17”) 2. Kaki De Peyrahout (D. Casha) 3. Que Je T’Aime Rush (M. Refalo) 4. Take Out Blue (P. Galea)
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 1 ta’ Apruk, 2014
28
SPORT
Tmiem il-;img[a ta’ football Malti Simon Farrugia Anali]i u kummenti
dwar il-partiti tal-Kampjonat Premier BOV
Log[ob li jmiss
Is-Sibt 5 t’ April, 2014 Victor Tedesco Stadium
1600 Qormi v Rabat A. 1815 Sliema W. v Balzan
Centenary Stadium
1600 Tarxien R. v Naxxar L. 1815 Floriana v Vittoriosa S.
Il-{add 6 t’ April, 2014 Stadium Nazzjonali
1600 Mosta v B’Kara 1800 Valletta v Hibernians
Kif Jinsabu
Championship Pool Birkirkara Valletta Hibernians Mosta Sliema W. Balzan
L R D T F K Pti
28 28 28 28 28 28
22 20 18 14 13 8
3 5 3 5 9 4
3 3 7 9 6 16
62 63 69 55 51 30
22 41 39 36 34 47 28 34 27 50 14 19
Relegation Pool Tarxien R. Floriana Qormi Naxxar L. Vittoriosa S. Rabat A.
L R D T F K Pti
28 28 28 28 28 28
8 6 5 8 4 9 6 6 6 1 4
11
15 12 16 13 16
40 43 45 36 34 23 19
49 45 55 51 61 77
It-tim tal-:img[a
Tristan Caruana ta’ Qormi fl-azzjoni ma’ Gary Muir ta’ Floriana (ritratt> Brian Grech)
Innutajna... LI nhar il-{add fl-Istadium Nazzjonali l-konfront bejn Hibernians u Mosta beda sitt minuti tard. Issa din kienet l-ewwel log[ba. Mhux forsi jista’ jkun hemm lisku]a b[alma ;ieli ;ara li tibda ttieni log[ba tard peress li ddum xi ftit aktar mis-soltu l-ewwel wa[da. Hi x’inhi r-ra;uni mhux a//ettabbli li log[ba tibda tard. ➤ LI fl-Istadium tal-Hibs f’Kordin nhar is-Sibt irri]ulta li kien hemm xi problemi peress li extension tad-dawl ma’ bdietx ta[dem u dan effettwa lil numru ta’ ;urnalisti li b’hekk ma’ setg[ux iqabbdu l-apparat elettroniku. I]da ta’ min ifa[[ar lill-membru talmanagement ta’ dan l-Istadium li mar i;ib wa[da ta[dem mid-dar sabiex il-;urnalisti setg[u jinqdew b’mod normali. Prosit u grazzi. ➤ LI nhar il-{add li g[adda ;rat xi [a;a nsolita meta ]-]ew; partiti li kien hemm fl-Istadium Nazzjonali kellhom l-istess raba’ uffi/jal, Fyodor Zammit. Ninsab infurmat li dan se[[ peress li kien ➤
g[addej xi seminar f’dawn il;ranet u kien hemm nuqqas ta’ referees f’dan ir-rigward. Minbarra dan, anki kien hemm xi inspectors li ng[ataw aktar minn log[ba wa[da fi tmiem il-;img[a. ➤ LI kultant nassistu g[al de/i]jonijiet vera strambi fil-futbol. Mela fis-47 minuta tal-log[ba bejn Hibernians u Mosta kien hemm xutt ta’ Antonio Carrozza li l-gowlkiper ta’ Hibernians Daniel Balzan dawwar b’diffikultà f’korner. Quddiemu u jostakolah prattikament fuq il-linja tal-gowl kien hemm mal-art Bojan Kaljevic. Irreferee saffar korner. Nemmen li kieku r-referee waqqaf il-log[ob qabel kien jevita numru ta’ protesti u hawn tid[ol fis-se[[ il-famu]a Law 18. Sens komun. ➤ LI nhar il-{add li g[adda Valletta kellhom nieqes minn fuq il-bank lil Gilbert Agius. Huwa kien qieg[ed jilg[ab f’G[awdex ma’ Xewkija Tigers biex g[en littim G[awdxi jeg[leb lil Nadur 5-2 u matematikament jiksbu s-sitt
kampjonat fl-istorja. Pero’ daqstant ie[or kienet importanti llog[ba ta’ Valletta kontra Sliema. Nassumi li kien hemm xi permess spe/jali sabiex Agius, li d-dritta hija ma’ Valletta, jmur jilg[ab f’G[awdex flok fuq il-bank Belti. ➤ LI kif qrajna u smajna, fuq ordni tal-Pulizija l-Finali talU*Bet FA Trophy bejn Valletta u Sliema ;iet trasferita g[at-30 t’April. Issa minn ri/erka li g[amilt l-Erbg[a 30 ta’ April filPort il-Kbir ser ikun hemm ilFestival tal-Log[ob tan-Nar u din is-sena f’dik l-attivita` ser ikun qed jitfakkar l-10 anniversarju midd[ul ta’ Malta fl-Unjoni Ewropeja. Kul[add irid jg[addi millFloriana. Jibda fid-9.30pm. L-istess [in li jekk jirb[u Valletta jkunu resqin li jid[lu ji//elebraw. Possibbli li [add ma’ nnota din ilproblema. Apparti li ma’ tag[milx sens li fl-istess [in li l-pajji] qed ifakkar avveniment storiku fl-istess Belt ikun /elebrat ta’ xi [a;a o[ra.
N. Vella O. Sidibe J. Borg A. Scicluna N. Vukanac V. Bellia P. Calcado J. Lima H. Barry K. Pulo G. Piccioni
(Tarxien R.) (Vittoriosa S.) (Sliema W.) (Balzan) (B’Kara) (Naxxar L.) (Balzan) (Hibernians) (Valletta) (Tarxien R.) (Mosta)
L-AQWA SKORERS
Ebda tibdil fuq quddiem Edison Luis Dos Santos (Hibernians) Stanley Ohawuchi ( Sliema W.) Alfred Effiong (Qormi) Jhonnattann Benites da Conceicao (B’Kara) Denni Rocha Dos Santos (Valletta) Obinna Obiefule (Hibernians) Oscar Guerrero (Vittoriosa S.) Clayton Failla (Hibernians) Gianmarco Piccioni (Mosta) Igor Coronado (Floriana) Haruna Shola Shodiya (B’Kara) Marcelo Pereira (Vittoriosa S.) Bojan Kaljevic (Mosta) Ronaille Calheira Seara (B’Kara) Abdelkarim Nafti (Valletta) Jose Luis Armario Negrin (Balzan) Gary Muir (Floriana) Diogo Pinheiro de Sousa (Floriana) Terence Scerri (Naxxar L.) Cristian Martins Fernandes (Mosta) Jorge Santos Silva (Tarxien R.) Matias Muchardi (Sliema W.) Jackson di Lima Siqueira (Hibernians) Paul Fenech (B’Kara)
19 19 17 17 15 14 13 12 12 12 11 11 11 10 10
9 9 9 8 8 7 7 7 7
22 21 20 20 15 4
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 1 ta’ April, 2014
29
SPORT
Jasal il-mument li nirb[u b’wirjiet konvin/enti - Luke Dimech (Valletta FC) “Kienet log[ba diffi/li o[ra kontra Sliema i]da ksibna dak li ridna.” Hekk iddeskriva r-reb[a Beltija fuq il-Wanderers 2-0, iddifensur ta’ Valletta Luke Dimech wara l-partita.I “Il-pressjoni kienet kollha fuqna wara li B’Kara kisbu ttlett punti s-Sibt kontra Balzan. F’dawn il-log[biet trid tistenna u tkun pa/enzju]. Bil-mod ilmod resqin lejn tmiem il-kampjonat u meta fadal erba’ log[biet id-distakk bejn B’Kara u Valletta huwa ta’ ]ew; punti biss. Kull log[ba hija finali i]da bl-iskwadra li g[andna nemmen li qeg[din fit-triq it-tajba.” Mistoqsi dwar kif Valletta ftit
qed juru log[ob sabi[ imma xorta wa[da qed jie[du l-punti Dimech qal li wara kollox huma t-tliet punti li jg[oddu. “Limportanti li niksbu l-punti massimi minn kull konfront. Wara kollox dik hija l-log[ba tal-futbol. “Verament li [afna drabi ni;u kritikati li m’a[niex noffru spettaklu u a[na dak li nixtiequ anki min[abba l-partitarji tag[na. Imma [afna drabi donnu li t-timijiet g[aliex qeg[din jilag[bu kontra Valletta jkunu aktar motivati. Pero’ nemmen li jasal ilmument ukoll li nirb[u b’wirjiet konvin/enti.”
Maizuradze ta’ Valletta jipprova jwaqqaf [arba ta’ Muchardi (ritratt> Brian Grech)
Irridu nibqg[u kon/entrati sat-tmiem - Ivan Woods (Sliema W.) “Ninsabu di]appuntati birri]ultat. Kienet log[ba li s[e/jalment fit-tieni taqsima wettaqna reazzjoni imma flok ;ibna d-draw qlajna l-gowl fla[[ar.” Dawn kienu l-ewwel kummenti tal-attakkant ta’ Sliema
Wanderers Ivan Woods wara ttelfa tat-tim tieg[u kontra Valletta. Woods li matul il-partita deher i]olat wisq, kompla, “Kellna n-nuqqas ta’ plejers importanti fosthom ta’ Stanley li huwa l-aqwa skorer fil-kam-
pjonat u li ovvjament jin[ass [afna. Minkejja dan nemmen li tajna wirja tajba kontra Valletta bi skwadra kbira u motivati g[all-punti min[abba l-isfida g[ar-reb[ tal-Kampjonat.” Mistoqsi dwar il-po]izzjoni ta’ Sliema u li issa nqab]u anki
minn Mosta u jinsabu fil-[ames post Woods qal li xejn g][adu m’hu mitluf u fadal partiti de/i]vi. “Fadal erba’ log[biet g[attmiem tal-kampjonat. Ninsabu punt biss il-bog[od minn Mosta u prattikament il-log[biet koll-
ha huma konfronti diretti. Sa tmiem il-kampjonat irridu nibqg[u kon/entrati sabiex nispi//aw fl-og[la post possibbli kif ukoll li nippruvaw nirb[u l-U*Bet FA Trophy li ninsabu fil-finali tag[ha kontra Valletta.”
STILEL TAL-PASSAT
John Bonello
John Bonello
– Hibernians 1974-1993, Hereford FC 1980-81, {amrun S. 1996-98 John Bonello twieled l-Imsida wie[ed fil-:ermanja ma’ fl-10 ta’ Mejju, 1958. Beda l- Herford FC. Ma’ Hibernians karriera tieg[u ma’ Fgura lag[ab 207 log[biet u reba[ United pero’ fil-League tal- ]ew; kampjonati fl-ista;un MAFA peress li huma kienu 1978-79 u 1981-82, FA Trophy g[adhom mhux affiljati mal- fl-1981-82 u s-Sons of Malta MFA. Il-kapa/itajiet ta’ Bonello Cup fl-1978-79. G[al tmintax il-sena Bonello kienu evidenti mill-ewwel u flkien il-gowlkiper numru wie[ed 1972 Hibernians akkwistaw isservizzi tieg[u b[ala riserva tal- ta’ Hibernians. Fi tmiem lista;un 1992-93 Hibernians le;;endarju Freddie Mizzi. Kien sentejn wara li Bonello idde/iedew li jibdew jag[tu lag[ab l-ewwel log[ba fil-kam- aktar spazju lill-gowlipers li pjonat mat-tim minn Ra[al :did kellhom li telg[u min-nursery pre/i]ament fid-9 ta’ Novembru fosthom Mario Muscat u Etienne Mercieca. 1974 fir-reb[a li Hibernians Jidher li Bonello [assu urtat kisbu kontra Mosta bl-iskor ta’ 4-0. Kien da[al b[ala sostitut dwar din id-de/i]joni u g[amel tard fil-partita i]da jidher li tlett sta;uni fuq il-bank biex Freddie Mizzi kellu kliem ta’ finalment fl-1996 ing[ata free tif[ir g[al Bonello u stqarr li issa transfer mill-MFA. Ing[aqad ma’ {amrun jista’ jirtira b’mod trankwill Spartans u mag[hom lag[ab g[ax instab is-sostitut tieg[u. Kienet era’ ta’ plejers b[al 31 log[ba qabel ma’ rtira fl:u]i Xuereb, Tony Zerafa, John 1998. Bonello libes il-flokk tat-tim Cauchi u Norman Buttigieg. }mien ta’ su//essi u unuri. nazzjonali g[al 29 darba blHuma kienu sa[ansitra g[amlu aqwa log[ba tieg[u tkun fil-5 ta’ rekord nazzjonali ta’ 37 log[ba :unju, 1982 meta Malta g[elbet lil Islanda bl-iskor ta’ 2-1 filming[ajr telfa. Kien mar jilg[ab g[al sta;un grawnd newtrali ta’ Messina.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 1 ta’ April, 2014
31
SPORT REGATTA
Marsa jer;g[u jirb[u r-Regatta Bormla jirb[u Kategorija B Id-distrett tal-Marsa ]amm ixshield tar-Regatta tal-31 ta’ Marzu meta fil-Port il-Kbir g[eleb l-isfida kbira ta’ Bormla bl-a[[ar ti;rija tal-programm biex a//erta mir-reb[ tal-unur tal-35 edizzjoni tar-Regatta b’4 punti biss vanta;; fuq Bormla. It-taqtieg[a kienet ferm interessanti fejn Bormla u Marsa ddominaw bejniethom il-[ames ti;rijiet mill-og[la kategorija b’Bormla jirb[u tlieta u Marsa jirb[u tnejn fosthom l-a[[ar wa[da li kenet l-aktar li ;;orr punti. Kienu Bormla li reb[u lewwel ti;rija tal-Midalji b’Marsa jid[lu t-tieni. Bormla reb[u wkoll it-tieni ti;rija Open li kienet talFrejgatini u din id-darba kienu lKalkara li spi//aw it-tieni u Marsa t-tielet. Marsa i]da rkupraw tajjeb fitti;rija tad-Dg[ajjes ? tal-Pass b’]ew; imqadef li fiha l-Kalkara temmew it-tieni u l-Isla t-tielet wara li qaddiefa ta’ Bormla Clyde Cutajar u Noel Bugeja ;ew skwalifikati tallu da[lu fiddg[ajsa tal-Marsa. Bormla re;g[u irkupraw tajjeb u reb[u dik tal-Kajjikki quddiem il-Kalkara u l-Marsa u marru erba’ punti vanta;; fuq ilMarsa qabel l-a[[ar ti;rija tadDg[ajjes tal-Pass b’4 mqadef li rri]ultat f’dik de/i]iva. Hawnhekk Marsa bil-qaddiefa Clifton Camilleri, Jurgen Camilleri, Clive Casha u Denis Thorton, kellhom [ru; tajjeb u baqg[u j]ommu posthom sattmiem bid-dg[ajsa ta’ Bormla tipprova tnaqqar il-vanta;; imma kien kollu g[alxejn hekk kif b’din ir-reb[a Marsa spi//aw qab]u lill-Bormla fl-a[[ar u l-
Dg[ajjes A tal-Midalji - 1 Bormla 5.01 min, 2 Marsa, 3 Isla, 4 Marsamxett, 5 Kalkara Frejgatini – 1 Bormla 7.25 min, 2 Kalkara, 3 Marsa, 4 Bir]ebbu;a, 5 Marsamxett, 6 Birgu Dg[ajjes ? Tal-Pass b’2 qaddiefa – 1 Marsa 5.52 min, 2 Kalkara, 3 Isla, 4 Marsamxett, 5 Birgu, 6 Bir]ebbu;a (Bormla skwalifikati) Kajjikki 1 Bormla 6.40 min, 2 Kalkara, 3 Marsa, 4 Marsamxett, 5 Bir]ebbu;a Dg[ajjes tal-Pass – 1. Marsa 5.27 min, 2 Bormla, 3 Isla, Bir]ebbu;a, 5 Birgu, 6 Kalkara, 7 Marsamxett Kif Spi//aw: 1 Marsa 64 pt, Bormla 60, Kalkara 28, Isla 20.
Ri]ultati lokali
SERIE A
EURO U17
Inter jarmu vanta;; doppju
Mag[rufa l-finalisti
YFA U15 Final
Sliema v B’Kara
0-1
Exiles F v Valletta Utd.
5-8
WATERPOLO Premier
BASKETBALL Nisa SF Play-off (2)
Hibs v Honey Athleta (Athleta 2-0 agg) Depiro v Luxol (Luxol 2-0 aggr) Ir;iel SF Play-off (2) Si;;iewi v Athleta (Aggregate 1-1) Luxol v Depiro (Luxol 2-0 aggr) HANDBALL Partita ta’ {biberija Malta U23 v GB U20 Malta v GB U20
58-67 51-60 88-78 79-62 23-17 17-19
aktar ti;rija importanti biex a//ertaw mix-shield. Bormla i]da pattew xi ftit g[al dan id-di]aoppunt meta reb[u sShield ta’ Kategorija B b’68 punt u spi//aw quddiem ilBirgu bi 58 punt, waqt li l-Isla li kienu reb[u din il-kategorija ssena l-o[ra temmew it-tielet b’20 punt. Warajhom spi//aw B’Bugia bi 12, il-Marsa bi 8 punti u Marsamxett b’sitt punti. F’din il-kategorija Bormla reb[u t-ti;rija tad-Dg[ajjes talPass, tal-Midalji u tad-Dg[ajjes tal-Pass b’erba’ mqadef. IlBirgu reb[u t-tnejn l-o[ra talKajjikki u l-Frejgatini. Fi tmiem ir-Regatta sSegretarju Parlamentari g[allIsport Stefan Buontempo, mg[ejun mi/-Chairman talKMS Luciano Busuttil ippre]enta x-Shield lir-rebbie[a fl-a[[ar attivita` tieg[u qabel i/edi postu lil Chris Agius.
(Fuq) Il-qaddiefa u partitarji ta’ Marsa jifir[u bir-reb[ tax-shield fil-Kategorija Open u (ta[t) qaddiefa u uffi/jali ta’ Bormla rebbie[a ta’ Kategorija B (ritratti> John Paul Bonanno)
Ri]ultati
Kategorija Open
Inter komplew jiddi]appuntaw fs-Serie A meta sfaw mi]muma 2-2 mit-tim modest ta’ Livorno meta kienu 2-0 minn fuq. It-tim ta’ Mazarri feta[ vanta;; doppju fl-ewwel taqsima minn Hernanes u Palacio. I]da gowl ta’ Paulinho fl-54 minuta da[[al lil Livorno filpartita u ]amm lill-Inter fuq ixxwiek sakemm sitt minuti mittmiem Guarin banalment qassam lura fejn Emeghara approfitta u ta punt importanti lil Livorno.
Kategorija B
Dg[ajjes ? Tal-Pass b’4 Mqadef – 1 Bormla 6.25 min, 2 Isla, 3, Birgu, 4. Kalkara, 5 Marsamxett Kajjikki – 1 Birgu 6.59 min, 2 Marsa, 3 Bormla, 4 Marsamxett,
F’partita o[ra Udinese [allew lil Catania fl-a[[ar post tal-klassifika meta kontra x-xejra tallog[ob reb[ulhom 1-0 b’gowl tas-solitu Di Natale fit-68 minuta fuq su;;eriment ta’ Pereyra. Sunderland fl-inkwiet
West Ham United [allew lil Sunderland f’ba[ar ta’ inkwiet meta reb[ulhom 2-1 fi Stadium of Light u issa l-periklu relegation hu kbir g[at-tim ta’ Gus Poyet. Il-Hammers kellhom ftu[ mill-aqwa b’gowl ta’ Andy
5 Bir]ebbu;a, 6 Kalkara Dg[ajjes A tal-Midalji – 1 Bormla 5.04 min, 2 Birgu, 3 Marsamxett, 4 Isla, 5 Kalkara Frejgatini – 1 Birgu 7.34 min, 2 Isla, 3 Bir]ebbu;a, 4 Bormla, 5 Kalkara, 6 Marsamxett
Carrol wara disa’ minuti u malftu[ tat-tieni taqsima Diamè rdoppja. Adam Johnson naqqas l-iskor g[al Sunderland fil-65 minuta imma l-Hammers ]ammew sod sat-tmiem g[al tliet punti importanti. Ri]ultati
Serie A
Udinese v Catania Livorno v Inter
Premiership
Sunderland v West Ham
1-0 1-2 1-2
Dg[ajjes tal-Pass – 1 Bormla 5.39 min, 2 Birgu, 3 Bir]ebbu;a, 3 Isla, 4 Marsamxett, 5 Kalkara Kif spi//aw: Bormla 68 pt, Birgu 58, Isla 20, B’Bu;a 12, Marsa 8 u Marsamxett 6 punti
It-tmien finalisti g[all-fa]i finali tal-Kampjonat Ewropew ta’ ta[t is-17-il sena tal-UEFA li se jsir f’Malta issa huma mag[rufa. Dawn se jkunu l-Ingilterra, lPortugall, l-I]vizzera, l:ermanja, it-Turkija, l-Iskozja, l-Olanda u Malta b[ala pajji] organizzatur. It-turnament se jkun qed jintlag[ab f’pajji]na bejn id-9 u l21 ta’ Mejju u l-poloz se jittellg[u fil-Kavallieri ta’ San :akbu fil-Belt fid-9 ta’ April.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 1 ta’ April, 2014
32
LOKALI
23 ta’ Settembru 1969 Ri[ qawwi mill-Grigal qasam fi tnejn tanker Grieg fil-bajja ta’ San Tumas Id-de/i]joni tal-Gvern li jankra tanker b’[a]na tal-gass fil-bajja ta’ Marsaxlokk qanqlet il-memorja tat-ti;rif tal-MV Angel Gabriel 45 sena ilu Alessia Psaila Zammit
Fl-a[[ar jiem bosta anzjani kkunttjaw lil In-Nazzjon ifakkru l-avveniment ta’ maltemp qawwi li kien [akem lil pajji]na f’Settembru tal-1969 meta tanker Grieg, l-MV Angel Gabriel kien spi//a tkaxkar fl-ib[ra Maltin b’konsegwenza ta’ maltempata kkaw]ata minn ri[ mill-Grigal u spi//a nkaljat fil-bajja ta’ San Tumas, f’Marsascala, hekk kif [abat ma’ sikka u nqasam fi tnejn. In-Nazzjon tkellem ma’ Frank Attard, fotografu g[al diversi snin ma’ The Times of Malta li dakinhar, minkejja li ma kienx xog[ol, [a ritratti esklussivi tal-avveniment hekk kif kien g[addej mill-in[awi. Jiftakar li kien it-23 ta’ Settembru tal-1969, meta ri[ qawwi mill-Grigal [akem lillgzejjer Maltin li kkaw]a maltempata qawwija. Il-gazzetti, ta’ dak i]-]mien, juru li l-maltemp qa//at diversi si;ar u kkaw]a [sara liddg[ajjes u cabin cruises f’diversi
bajjiet f’Malta kif ukoll [sara lillmagni tal-karozzi. Hu rrappurtat li fl-Imsida, is-sewwieqa kellhom jitilg[u fuq is-saqaf tal-karozzi tag[hom min[abba l-ilmijiet li n;emg[u b’kaw]a tax-xita qawwija. Dakinhar, ir-ri[ mill-Grigal segwa ;urnata u lejl ta’ xita qawwija u b’hekk il-maltempata kkaw]at diversi [sarat f’partijiet differenti tal-pajji]. Madankollu, l-aktar avveniment li spikka dakinhar kien it-ti;rif tat-tanker Grieg MV Angel Gabriel li b’kaw]a talmaltemp spi//a n;arr mill-mew; qawwi lejn il-bajja ta’ San Tumas, f’Marsascala, fejn [abat ma’ sikka u nqasam fi tnejn. Dakinhar tilef [ajtu ba[ri ta’ 18-il sena li kien abbord it-tanker waqt li xi ba[rin o[ra, pulizija, kif ukoll membri li g[enu fil-salvata;; ittie[du l-Isptar San Luqa g[all-kura wara li ndarbu. Fl-a[[ar jiem, hekk kif f’pajji]na kien hawn diskussjoni fuq it-tanker li se jitpo;;a fMarsaxlokk, bosta anzjani ftakru
F’;urnata u lejl ta’ xita qawwija u ri[ qawwi, spikka t-ti;rif tat-tanker Grieg MV Angel Gabriel li b’kaw]a tal-maltemp spi//a n;arr lejn il-bajja ta’ San Tumas, f’Marsascala, fejn [abat ma’ sikka u nqasam fi tnejn
f’dan l-avveniment li se[[ 45 sena ilu. Minkejja li kull in/ident marittimu jrid ji;i investigat fi//irkustanzi partikolari tieg[u, fuq talba ta’ bosta anzjani li kellmu lil In-Nazzjon, tajna [arsa lejn ilgazzetti u l-esperjenza ta’ dakinhar. Frank Attard irrakkonta li dakinhar sema li kien hemm in/ident b’bastiment u meta mexa lejn issit fejn kien hemm il-lukanda Jerma f’Marsascala, ra l-vapur maqsum fi tnejn u folla kbira ta’ nies. Hu [a ritratti tal-avveniment u wara mar bihom g[and il-;urnal The Times li bag[tu r-ritratti tieg[u lill-a;enziji o[ra internazzjonali tal-a[barijiet. Minn hemm beda jir/ievi ittri minn barra biex jissottometti ritratt partikolari g[all-kompetizzjonijiet internazzjonali tal-fotografija.
Fil-fatt, Frank Attard kien reba[ premjijiet internazzjonali talfotografija fl-1969 fil-kompetizzjoni British Press Pictures of the Year u l-premju b’medalja talBronz fil-World Press Photo. Il-premjijiet ing[ataw g[arritratt li juri katina umana ffurmata fost l-o[rajn minn pulizija, suldati u membri tal-Protezzjoni ?ivili biex jg[inu lill-ba[[ara jin]lu mill-vapur li kien kontinwament qed jintlaqat minn mew; qawwi. Huwa ritratt b’e]empju /ar ta’ solidarjetà umana, fil-maltemp. Interessanti li fl-40 aniversarju minn dan l-avveniment, propju fit-23 ta’ Settembru tal-2009, kienet se[[et maltempata o[ra li kkaw]at [sarat kbar, din id-darba lill-cabin cruisers u d-dg[ajjes f’Bir]ebbu;a u Marsaxlokk. In-Nazzjon [a lil Frank Attard
mill-passat g[all-pre]ent. Hekk kif ilu resident ta’ Bir]ebbu;a g[al dawn l-a[[ar 30 sena, dan il;urnal staqsieh dwar l-opinjoni tieg[u b’rabta mal-i]vilupp marittimu ie[or fin-na[a ta’ isfel ta’ Malta, dak li jitpo;;a tanker talgass f’nofs il-bajja ta’ Marsaxlokk. Frank Attard qal li filwaqt li hu tajjeb li jitra[[su l-kontijiet taddawl, it-tanker g[andu jitpo;;a kemm jista’ jkun ‘il barra mill-bajja ta’ Marsaxlokk.
media•link COMMUNICATIONS