Nru 13,713
L-Erbg[a, 9 ta’ April, 2014 €0.80 www.maltarightnow.com
Il-Ministru Bonnici jammetti li kien involut f’in/ident li n[eba Kellhom jg[addu kwa]i [amest ijiem biex il-Ministru tal - :ustizzja Owen Bonnici jo[ro; stqarrija biex jinforma lill-poplu Malti dwar l-in/ident tat-traffiku li kien involut fih nhar il-{amis tard filg[axija u li [alla ;uvni l-isptar b’sieq miksura. L - istqarrija [ar;et wara li Net News ]vela l-istorja li fiha l-Ministru Bonnici ammetta ddettalji kollha li kienu ]velati sag[tejn qabel minn Net News. Net News ]vela nhar itTnejn fil-bullettin tal-a[barijiet tas-7.30pm, id-dettalji kollha tal - in/ident li se[[ nhar il {amis li g[adda fil-bypass ta’ Santa Venera ftit ’il barra millmina. Dak il-[in, il-Ministru tal:ustizzja, waqt li kien qed isuq il-karozza personali tieg[u, tajjar ]ew; ]g[a]ag[, li wie[ed minnhom spi//a l-Isptar Mater Dei fejn kellu ji;i operat b’mod ur;enti g[aliex sofra xi ksur f ’ saqajh . I] - ]g[a]ag[ kienu ma;enb karozza wieqfa.
Dwar dan l-in/ident ma [ar;et l-ebda stqarrija tal-pulizija, minkejja li l-ka] involva grie[i kunsidrati b[ala serji, u allura qabel ]vela l-istorja, intbag[tu mistoqsijiet lill-Pulizija, li minna[a tag[ha kkonfermat li kien se[[ il-ka], i]da ma we;bitx ilmistoqsijiet tag[ha u rrifjutat li tag[ti d-dettalji tal-ka]. Anke l-Gvern, b[all-pulizija, g[a]el li ja[bi dan l-in/ident u ma [ar;et l-ebda stqarrija mill{amis sat-Tnejn filg[axija, qabel ma mbag[ad il-Ministeru tal-:ustizzja, immexxi minn Owen Bonnici stess, ikkonferma kelma b’kelma l-istorja ]velata minn Net News, kif ukoll mill-gazzetta In-Nazzjon l-g[ada. Fl-istqarrija tal-Gvern intqal li l-Ministru u s-sid tal-karozza qed jirrisolvu l-pendenzi /ivili b’mod bonarju, imma l-istqarrija stess tg[id li hemm pro/ess li qed ji;i segwit mill-pulizija kif ji;ri f’ka]i b[al dawn, fis-seduta tat-traffiku. ikompli f’pa;na 2
Qg[ad
Jobs mal-gvern is-soluzzjoni Bil-qg[ad ikompli tiela’, l-unika soluzzjoni tal-Prim Ministru Muscat huma l-jobs mal-Gvern. Fuq perjodu ta’ sena n-numru ta’ persuni jfittxu x-xog[ol f’pajji]na kiber bi 8% Ara pa;na 3 Parlament Ewropew
Elezzjonijiet Jift[u n-nomnazzjonijiet g[allkandidati li se jikkontestaw lelezzjonijiet tal-Parlament Ewropew ta’ Mejju. Jintlaqg[u wkoll in-nomini tal-kandidati li se jikkontestaw l-elezzjonijiet g[all-Kumitati Amministrattivi fil-komunitajiet. Ara pa;na 5 Ir-Renju Unit
Luttu g[at-telfa ta’ Peaches Geldof
Il-Ministru tal-:ustizzja Owen Bonnici jista’ jidher quddiem il-Qorti fil-pro/eduri kriminali mill-Pulizija
Il-magna tal-Partit Laburista qed tpo;;ieh mat-telliefa Il-Kap tad-delegazzjoni Laburista fil-Parlament Ewropew Joseph Cuschieri mhux se jikkontesta l-elezzjoni tal-Parlament Ewropew g[ax kollox di;à de/i] Storja f’pa;na 3
Il-pulizija mhix tissuspetta f’a;ir kriminali, fost l-istennija g[allawtopsja fuq il-katavru talmudella u personalita televi]iva Ara pa;na 16 Waterpolo
Reb[a o[ra g[al Malta It-tim nazzjonali Malti talWaterpolo kiseb reb[a o[ra waqt il-Kampjonati talCommonwealth li qed isiru flIskozja meta g[eleb lill-Afrika t’Isfel 9-8 u b’hekk a//erta minn post fil-finali g[all-ewwel darba fl-istorja tieg[u. Din kienet ir-raba’ reb[a minn daqstant partiti. Ara pa;na 31
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 9 ta’ April, 2014
2
LOKALI
Il-Qorti tordna 100 sieg[a xog[ol fil-komunità Tonio Grixti ta’ 23 sena millBelt Valletta, minbarra li ng[ata ordni ta’ probation, ;ie ordnat jag[mel 100 sieg[a ta’ xog[ol fil-komunita’ ming[ajr [las wara li ammetta l-10 akku]i mi;jubin kontrih, li kienu jinkludu feriment [afif fuq persuna o[ra, li wettaq [sara fi propjetà tal-Pulizija u li sar re/idiv. I]-]ag[]ug[ ammetta li fera [afif lil Robert Norman Cauchi, kisser il-bieb ta/-/ella tieg[u, hedded uffi/jali tal-Pulizija, kien fis-sakra fil-pubbliku, kiser il-pa/i pubblika, ta informazzjoni qarrieqa lill-Pulizij,a u li sar re/idiv. L-in/ident se[[ fis-sig[at bikrin tas-Sibt li g[adda, barra stabbiliment f’Paceville. Grixti sku]a ru[u mal-Pulizija g[alla;ir tieg[u, u ta l-kelma tieg[u li ma jer;ax jirrepeti in/identi simili. Il-Qorti [adet kunsiderazzjoni tal-fatt li fil-passat Grixti kien di;à mmultat u tpo;;a ta[t probation g[al perjodu ta’ sitt xhur fuq akku]i li offenda l-morali pubblika u li u]a kliem oxxen. “Milli jidher int ma [adtx illezzjoni g[al aktar minn darba. L-ag[ar [a;a hi li spi//ajt fissakra, we;;ajt persuna o[ra, ma obdejtx l-ordnijiet le;ittimi talPulizija, u ]vogajt ir-rabja tieg[ek fuq propjetà privata,” ilMa;istrat qal lil Grixti. Il-Ma;istrat Aaron Bugeja wissa lil Grixti g[all-azzjonijiet tieg[u. Qallu li jekk [aseb larrest ma kienx wie[ed ;ustifikat, huwa messu a;ixxa b’mod ie[or u mhux i[ebb g[alluffi/jali. Hu tpo;;a ta[t probation ta’ tliet snin flimkien ma’ xog[ol fil-komunità. Il-Prosekuzzjoni tmexxiet mill-Ispettur Trevor Micallef.
Il-Puzija wkoll fl-a[[ar jiem [biet in/ident ie[or serju tat-traffiku li fih kienet involuta karozza tal-Puliizja fil-Mosta li [alla tifla ta’ tmien snin fil-periklu tal-mewt
Il-Pulizija ta[bi in/ident ie[or serju tat-traffiku minn pa;na 1
G[alhekk mhux esklu] li lMinistru tal-:ustizzja Owen Bonnici jkollu jidher quddiem il-Qorti propju min[abba dan ilka] li wassal biex ]ag[]ug[ isofri minn ;rie[i gravi. Flistqarrija stess hemm ammissjoni li ]-]ag[]ug[ li tajjar Owen Bonnici sofra minn ksur fl-irkoppa u n]amm jumejn lisptar. G[alhekk minkejja li ]-]ew; partijiet ftehmu fuq il-ka] /ivili, il-pulizija xorta trid tie[u passi kriminali fil-Qorti la kien hemm ;rie[i gravi. Il-Ministeru ta’ Owen Bonnici qal li fil-post tal-in/ident, waslet
Il-Gvern, b[all-pulizija, g[a]el li ja[bi l-in/ident u ma [ar;et l-ebda stqarrija mill-{amis sat-Tnejn filg[axija, sakemm il-Ministeru tal-:ustizzja, immexxi minn Owen Bonnici stess, ikkonferma kelma b’kelma l-istorja ]velata minn Net News il-pulizija li g[amlet rapport b[alma jsir f’kull in/ident ie[or. Dikjarazzjoni li tqanqal dubji g[aliex allura ma n[ar;et l-ebda stqarrija tal-pulizija, u min [a din id-de/i]joni. Il-ka] ma ;iex
rappurtat lanqas fuq il-pa;na talFacebook tal-Korp tal-Pulizija. Dan hu t-tieni ka] li fih ilPulizija g[al xi ra;uni [biet dettalji dwar in/identi serji tat-traffiku.
In/ident ie[or se[[ il-{add filg[axija fi Triq il-Be]bi]ija, fil-Mosta li [alla tifla ta’ tmien snin fil-periklu tal-mewt, imma kemm fl - istqarrija mibg[uta lill-media, kif ukoll fuq il-post fil - pa;na tal - Korp fuq Facebook, il-Pulizija tg[id li se[[et [abta bejn vettura tat-tip Toyota Corolla misjuqa minn ra;el ta’ 35 sena mill-Iklin, u Ford Focus misjuqa minn ra;el ta’ 23 sena mis-Swieqi. Li ma qalitx il-Pulizija hu li l-Ford Focus involuta fil-[abta hi vettura tal-Korp tal-Pulizija u s - sewwieq jidher li kien Pulizija tar-Rapid Intervention Unit.
Il-vista tal-Prim Ministru bdiet ;ejja lura g[an-normal B]onn ta’ aktar ]mien ta’ konvalexxenza Joseph Muscat, il-Prim Ministru u mexxej tal-Partit Laburista, g[amel ftit anqas minn 24 sieg[a nieqes mid-dawl b’mod temporanju. Dan wara lin/ident li se[[ il-{add filg[odu fl-attività politika Laburista fi]}urrieq. Fi stqarrija, il-Gvern qal li
Muscat g[adu g[addej bil-perjodu ta’ konvalexxenza wara li l{add bil-lejl, sbie[ it-Tnejn, idda[[al l-Isptar Mater Dei jsofri minn u;i[ f’g[ajnejh. Hu kellu lag[ar siwazzjoni min[abba li kien l-aktar persuna esposta g[al dak li seta’ wassal g[al din is-sitwazzjoni.
L-istqarrija spjegat li mitTnejn filg[axija, il-vista tal-Prim Ministru bdiet ;ejja lura g[annormal, i]da g[andu b]onn aktar ]mien ta’ konvalexxenza kif ordnat mit-tobba. Hu kien ordnat ukoll biex jibda jesponi ru[u g[ad-dawl ftit ftit biex i[alli lfejqan jie[u l-[in tieg[u.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 9 ta’ April, 2014
3
LOKALI
L-unika soluzzjoni ta’ Muscat g[all-qg[ad huma l-jobs mal-Gvern Bil-qg[ad ikompli tiela’, lunika soluzzjoni tal-Prim Ministru Muscat huma l-jobs mal-Gvern. Din hi l-aktar konklu]joni evidenti li to[ro; millistatistika ppubblikata millUffi//ju Nazzjonali talIstatistika dwar il-persuni ja[dmu bi qlig[. L-istatistika turi li fuq perjodu ta’ sena, in-numru ta’ persuni jfittxu x-xog[ol f’pajji]na kiber b’541 persuna, ji;ifieri ]ieda ta’ 8%. Dan filwaqt li kwa]i 1,400, jew 30%, tal-impjiegi l-;odda huma jobs mal-Gvern. Sa Novembru 2013, kien hemm 42,345 persuna ja[dmu malGvern, meta mqabbla mal-
40,893 fil-medja tal-2012, la[[ar sena s[i[a tal-Partit Nazzjonalista fil-Gvern. Fi stqarrija ma[ru;a minn Mario de Marco, il-Vi/i Kap talPN g[all-{idma tal-Parlament u Kelliem tal-Oppo]izzjoni g[allEkonomija, l-Investiment u lIntrapi]i ]-}g[ar; Tonio Fenech, il-Kelliem g[allFinanzi; u Stephen Spiteri, ilKelliem g[ax-Xog[ol u dDrittijiet tal-Persuni b’Di]abbiltà, il-PN qal li din hi evidenza /ara li l-ekonomija ta’ pajji]na mhix to[loq bi]]ejjed attività, kif di;à [are; /ar f’ri]ultati ekonomi/i o[ra b[al dawk marbuta mal-importaz-
zjoni u l-esportazzjoni, il-produzzjoni industrijali u l-bejg[ tal-[wienet. Fl-a[[ar mill-a[[ar, dan kollu jfisser anqas flus fil-but g[allfamilji Maltin u G[awdxin, li b’hekk jo[loq /irku vizzju] g[ax iwassal g[al tnaqqis fl-attività kummer/jali ta’ pajji]na. L-istatistika tkompli tikkonferma n-nuqqas ta’ vi]joni talGvern Laburista fil-qasam taxxog[ol, fejn fl-ewwel sena fittmexxija spikkaw in-nuqqas ta’ in/entivi favur l-industrija, favur l-intrapri]i ]g[ar u medji, kif ukoll favur is-sole traders. Il-PN qal li hu ta’ t[assib ukoll li kwa]i sena wara l-approvaz-
zjoni ta’ aktar minn biljun ewro f’fondi mill-Unjoni Ewropea, ilGvern ta’ Muscat g[adu ma ssottomettiex il-pjani tieg[u ta’ kif se ju]a dawn il-fondi, biex dawn jibdew jintu]aw minnufih fi skemi u in/entivi li jkabbru lekonomija u jo[olqu aktar attività ekonomika. Il-PN sostna li l-politika talGvern li ja[bi l-problema talqg[ad billi jda[[al aktar [addiema ja[dmu mal-Gvern hi ri/etta li di;à falliet f’pajji]na u li [olqot problemi kbar fil-pajji]i ;irien tag[na, li kellhom i[allsu prezz qares min[abba l-pi] li po;;ew fuq il-finanzi pubbli/i li kellhom jid[lu g[alih.
Il-kont ta’ dan l-infieq bla ra]an fl-a[[ar mill-a[[ar qed i[allas g[alih il-poplu Malti u G[awdxi permezz ta’ ]ieda filpi] tat-taxxa. Filwaqt li sena wara l-elezzjoni, il-Gvern Laburista g[adu qed jo[loq l-impjiegi g[al talqalba, b’pagi e]orbitanti ma//ivil, ma jinteressah xejn millkwa]i 8,000 persuna u l-familji tag[hom, li qed ifittxu post taxxog[ol. Il-PN sostna l-appell biex ilGvern jag[ti widen lil dawn it8,000 familja u b’hekk ji]gura bil-fatti u mhux bil-paroli, kwalità ta’ [ajja a[jar g[all-Maltin u l-G[awdxin.
Il-Partit Laburista di;à dde/ieda min g[andhom ikunu l-Ewroparlamentari eletti f’ismu Il-Kap tad-Delegazzjoni talPartit Laburista fil-Parlament Ewropew Joseph Cuschieri, li /eda postu fil-Parlament Malti biex jid[ol fil - Parlament il mexxej Laburista llum Prim Ministru Joseph Muscat, iddikjara pubblikament li mhux se jikkontesta l - elezzjoni g[all Parlament Ewropew f’Mejju li ;ej g[aliex il-Partit Laburista di;à dde/ieda min g[andhom ikunu l-Ewroparlamentari eletti f’ismu, u l-magna tal-partit qed timbotta lilhom biss. “Jien jidhirli li la d-de/i]jonijiet fi [dan il-Partit Laburista di;à ttie[du g[al min g[andu jkun elett , jien m ’ g[andix g[alfejn nie[u sehem f’elezzjoni li l-magna tal-partit se tkun qed ta[dem biex tpo;;ini man-na[a tat-telliefa.” Cuschieri g[amel din l akku]a waqt il - programm
Id-Deputata Laburista Marlene Farrugia tiddikjara li l-magna tal-partit qed tkisser il-moviment Laburista ‘Frux’
fuq l-istazzjon Xejk TV. Waqt li kien qed ji;i intervistat mill-pre]entatur Ivan Bartolo, lEwroparlamentari Laburista u eksdeputat Laburista allega li xi kandidati [adu vanta;; fuq o[rajn, b’mod partikolari fuq ilmedia tal-Partit Laburista. “ Fl - opinjoni tieg[i kien hemm min abbu]a mill-magna tal - partit , qed nirreferi g[al diversi kandidati li huma fillista tal-Partit Laburista u li [adu vanta;; mis-sitwazzjoni.” Joseph Cuschieri qal li hu kien ilmenta dwar din is-sitwazzjoni diversi ;img[at ilu,
kemm mal - Mexxej Laburista Joseph Muscat kif ukoll malPresident tal - Partit , i]da ma nbidel xejn. Hu allega mill-;did li l-media Laburista hi manipulata biex ta;evola /erti kandidati. Joseph Cuschieri qal li hu konvint li lpoplu kapa/i jivvota lil min verament jist[oqlu, i]da mhux jekk ikun hemm manipulaz zjoni fil-media. “ Il - poplu g[andu mo[[ , diment li ma tipprovax timmanipulah bil - media li jkollok f’idejk bir-remote control”. Fi tmiem l-intervista, Joseph
Joseph Cuschieri qal li hu kien ilmenta diversi ;img[at ilu, kemm mal-Mexxej Laburista Joseph Muscat kif ukoll mal-President tal-Partit, i]da ma nbidel xejn
Cuschieri qal li hu g[andu impjieg mal-Partit Laburista u se jirritorna f ’ dak l - impjieg meta jispi//a l-mandat tieg[u f’Mejju li ;ej.
Ftit tal-jiem ilu, l-MEP Laburista re;a’ tella’ fuq Facebook dak li kien qal fuq ilmedia Laburista l-Prim Ministru Muscat meta fa[[ru g[ax /edielu postu biex jid[ol fil-Parlament Malti. Dakinhar Muscat kien iddeskriva dan b[ala “xhieda ta’ sagrifi//ju u spirtu ta’ tim”. Ta[t din il-post, b’/erta ironija, Joseph Cuschieri kompla jikteb hekk: “fis-sig[at u l-jiem li ;ejjin tkunu infurmati dwar idde/i]joni tal-futur politiku tieg[i u x’wassalni g[at-tali de/i]joni”. Sadanittant, fuq il-pa;na tag[ha fuq Facebook, idDeputata Laburista Marlene Farrugia esprimiet l-appo;; tag[ha g[al dak li qal Joseph Cuschieri. Hi qalet li “l-magna tal-partit qed tkisser il-moviment Laburista” u li “l-poplu vvota favur politika trasparenti u ta’ kontabbiltà”
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 9 ta’ April, 2014
4
QORTI
Id-deliberazzjoni tal-;urati g[all-verdett tkompli llum Il-;urati li da[lu jiddeliberaw fil-;uri ta’ Arnold Farrugia, ta’ 44 sena minn {al Luqa u residenti {a]-}ebbu;, g[all-[abta tal-5pm tal-biera[, sa filg?axija ma waslux g[all-verdett, blIm[allef jissospendi d-deliberazzjoni u jordnalhom ikompli biddeliberazzjoni dalg[odu. Il-;urati kienu da[lu biex jidde/iedu wara indirizz twil talIm[allef Laurence Quintano li bejn nhar it-Tnejn u lbiera[ fiehem il-pro//eduri lill-;urati g[al kwa]i seba’ sig[at. Dan kollu wara li d-difi]a u lProsekuzzjoni g[amlu t-trattazzjonijiet tag[hom fejn bdew minn nhar is-Sibt li g[adda u spi//aw it-Tnejn li g[adda waranofsinhar. Farrugia li beda g[addej ;uri nhar it-Tlieta l-1 ta’ April, qed ji;i mixli b’pussess, asso/jazzjoni u importazzjoni ta’ droga kokaina. Id-droga kienet instabet fi trailer proprjetà tal-imputat. It-trailer kien wasal minn Genoa fis-sajf ta’
disa’ snin ilu. Kienu nstabu b’kollox sitt kilos kokaina, b’valur fittriq ta’ nofs miljun ewro. Il-ka] imur lura g[all-25 ta’ Lulju tal-2005. Fit-trattazzjoni tieg[u, l-Avukat Arthur Azzopardi, li qed jidher g[allakku]at flimkien mal-Avukat Edward Gatt, qal li l-akku]at blebda mod ma kien involut f’dan il-ka] g[ax u qatt ma kien mattrailer il-[in kollu. Tenna li lakku]at fil-fatt kien wasal Malta ferm qabel it-trailer u g[alhekk m’hemmx konnessjoni bejnu u bejn is-sejba tad-droga. Min-na[a l-o[ra, l-Avukat Lara Lanfranco li qed tmexxi lProsekuzzjoni, f’isem l-Avukat :enerali, qalet li l-affarijiet f’dan il-ka] ma se[[ewx b’kumbinazzjoni. Sostniet li nstabet impronta di;itali tal-akku]at fuq il-pakkett tad-droga. Qalet li din kienet operazzjoni professjonali u kienet tinvolvi flus sostanzjali, u grazzi g[ax-xog[ol utli talPulizija Maltija, l-ka] ;ie solvut.
Libertà provi]orja Brittaniku ta’ 31 sena ng[ata llibertà provi]orja mill-Ma;istrat Ian Farrugia wara li wie;eb mhux [ati li ttraffika 100 pillola ecstacy u 10 pakketti bid-droga kokaina. Simon Hegarty ta’ 31 sena u residenti l-Mosta, ;ie mixli bi traffikar u pusses ta’ kokaina u ecstasy, liema pusses ma kienx g[all-u]u personali tieg[u, meta allegatament inqabad b’din iddroga l-{add li g[adda. Hegarty, wie;eb ukoll mhux [ati li kkommetta reat f’distanza ta’ 100 metru minn skola jew post fejn jiltaqg[u ]-]g[a]ag[, u
li saq karozza ming[ajr polza tas-sigurtà u li/enzja tat-triq. Hu kien arrestat wara li waqqfuh il-pulizija min[abba li kellhom suspett li kien se jipprova jid[ol f’karozza mhux propjetà tieg[u. Kien hawn li l-pulizija rrealizzaw li l-karozza kienet tieg[u u li kien fiha d-droga. Hegarty ing[ata l-libertà provi]orja fuq depo]itu ta’ 2,000 ewro, u garanzija personali ta’ 3,000 ewro. L-Avukat Roberto Montalto deher g[al Simon Hegarty. LIspettur Gabriel Micallef mexxa l-Prosekuzzjoni.
Persuna o[ra tammetti fl-iskandlu tal-ismart meters
Persuna o[ra akku]ati bi tbag[bis ta’ smart metres ammettiet fil-Qorti meta komplew jinstemg[u diversi ka]ijiet quddiem il-Ma;istrat Carol Peralta. Richard Gauci ta’ 47 sena mirRabat, ammetta l-akku]i mi;jubin kontrih bis-sentenza mistennija ting[ata fil-futur qrib. Meta kompliet il-kumpilazzjoni dwar it-tbag[bis fl-ismart meters, l-in;inier Carmel Scerri esebixxa tliet meters imbag[bsin li kienu twa[[lu fid-djar rispettivi tat-tliet persuni li xehdu lbiera[ waranofsinhar. Il-meters kienu jaqraw bejn 59% u 63% inqas milli suppost. L-akku]ati fil-kumpilazzjoni huma Emanuel Micallef u Richard Gauci. Dan tal-a[[ar ammetta lakku]i mi;jubin kontrih u fi]]mien li ;ej, meta jsiru s-sottomissjonijiet mid-difi]a u lProsekuzzjoni, g[andha ting[ata s-sentenza. Fil-kumpilazzjoni ta’ Micallef xehdu tliet konsumaturi kif ukoll l-in;inier Scerri. George Mifsud minn {al Qormi tenna li kien iltaqa’ malimputat f’[anut tat-te fir-Rabat, u minn hemm saru jafu lil xulxin. Mifsud kien g[amel xi xog[ol ta’ g[amara g[all-akku]at u ]ammlu biss tal-materjal. Darba minnhom bejniethom ;ie ddiskors dwar il-kontijiet tad-dawl u Mifsud staqsa lil Micallef kif ta[dem is-sistema biex wie[ed jibdel il-meter l-antik g[al wie[ed modern. L-akku]at infurmah li seta’
jwa[[allu smart meter li ma ja[lix dawl, u ta’ dan talbu 1,500 ewro. Din is-somma Mifsud g[addieha lil Micallef fi flus kontanti dakinhar li Micallef wa[[allu l-ismart meter. Xhud ie[or kien Joseph Stivala minn {al Luqa. Dan kien g[amel talba lill-Enemalta biex jitwa[[allu meter ;did minflok lantik li kellu. Mar g[andu l-akku]at u lkliem waqa’ dwar il-kontijiet g[oljin. Micallef qal lil Stivala li seta’ jirran;alu u j;iblu meter li jaqra inqas, g[all-prezz ta’ 1,300 ewro. Xi ;ranet wara l-akku]at mar iwa[[allu dan il-meter u Stivala tah il-flus kif miftiehem. It-tielet xhud kien Carmelo Agius minn {al Qormi, li ja[dem bit-trakkijiet u spiss jieqaf jie[u te minn [dejn is-Sea Malta, ilMarsa. Darba waqt li kien qed jie[u te, hu u xi nies o[ra fil-[anut bdew jitkellmu dwar il-kontijiet taddawl u l-ilma. Malli Agius [are; mill-[anut, [are; warajh l-imputat u offrielu li jirran;alu biex ilmeter jaqra inqas. L-imputat introdu/a lilu nnifsu b[ala Leli li ja[dem l-Enemalta. “Dan qalli li l-kont tad-dawl kien se jonqosli b’madwar 20 fil-mija. Jien a//ettajt li nag[tih elf ewro talli kien se jaqdini.” Erbat ijiem wara, Micallef mar fid-dar ta’ Agius u qalag[lu lmeter. Wara xi tliet sig[at bla dawl, twa[[al il-meter il-;did, li “jaqra anqas”. Agius qal li hu informa lil Enemalta u [allas dak li kellu j[allas meta sema’ fuq l-
iskema tal-ma[fra. Il-Prosekuzjoni dan il-[in esebiet it-tliet metres imbag[bsa li huma propjetà tax-xhieda fejn ta’ Mifsud’s kien jirre;istra biss 37%, Stivala 41% u ta’ Agius 39% tal-konsum. F’kumpilazzjoni o[ra dwar ittbag[bis fl-ismart meters, l-Ispettur Daniel Zammit xehed li permezz tal-amnestija li tat l-opportunità lill-konsumaturi biex jirregolarizzaw ru[hom u j[allsu l-penali, avvi/inaw lill-Enemalta 400 konsumatur li minnhom il-Pulizija g[adha sa issa kellmet 100. F’din il-kumpilazzjoni, lakku]ati huma Anthony Mifsud ta’ 50 sena mir-Rabat, li ja[dem b[ala skilled labourer malEnemalta, u Martin Cilia La Corte, ta’ 49 sena minn Marsaskala. Cilia La Corte ja[dem b[ala fattiga fl-isptar San Vin/enz de Paule i]da kien l-intermedjarju bejn il-konsumaturi u dawk li kienu jwa[[lu l-ismart meters imbag[bsin. Fix-xhieda tieg[u, l-Ispettur Zammit qal li bis-sa[[a talamnestija n;abret [afna informazzjoni dwar aktar nies involuti f’dan il-ka], fosthom nies li kienu jag[mluha ta’ intermedjarji bejn il-klijenti u l-fitters li jwa[[lu l-ismart meters. Kien hemm sitta jew seba’ klijenti li semmew lil Cilia La Corte b[ala wie[ed minn dawn l-intermedjarji. Dan ;ie investigat u tte[ditlu stqarrija fejn /a[ad linvolviment tieg[u.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 9 ta’ April, 2014
5
LOKALI
{idma konkreta fil-Parlament Ewropew favur l-interessi tal-Maltin “Matul l-a[[ar sena [dimt b’mod konkret fil-Parlament Ewropew biex ikun ]gurat li d-drittijiet u linteressi tal-Maltin ikunu m[arsa dejjem u bl-a[jar mod.” Kien dan il-messa;; tal-Membru
Parlamentari Nazzjonalista Roberta Metsola waqt it-tnedija tal-kampanja tag[ha g[all-elezzjoni tal-Parlament Ewropew fejn enfasizzat fuq kemm ilParlament Ewropew hu importanti g[a/-/ittadini g[ax jittratta su;;etti li jolqtu direttament lillpoplu. Hi ddeskriviet il-Parlament Ewropew b[ala tarka ta/-/ittadini u fissret kif wara li kisbet ilfidu/ja tal-Ewroparlamentari lo[ra, in[atret f’diversi Kumitati Parlamentari fejn [admet b’mod effettiv biex i;;ib bidla favur ilpoplu. Fost o[rajn hi semmiet il-[idma
tag[ha biex il-kwistjoni ta//ittadinanza ;iet diskussa fuq livell Ewropew, kif ukoll ilkwistjoni tat-tanker tal-gass li lGvern Laburista se jankra filbajja ta’ Marsaxlokk. F’dan ilka], ir-residenti tan-na[a t’isfel ta’ Malta marru g[andha u ;abret petizzjoni biex twassal it-t[assib tag[hom quddiem il-Parlament Ewropew. Roberta Metsola kienet strumentali wkoll biex pajji]na akkwista ]ieda fil-Ba;it allokat lil Malta biex tkun tista’ tiffa//ja l-isfida tal-immigrazzjoni. Mistoqsija dwar fuq xiex se tiffoka l-[idma tag[ha jekk il-poplu jafdaha bil-vot tieg[u, Metsola wieg[det li tkompli tu]a lParlament Ewropew b[ala tarka li tiddefendi li/-/ittadin. Il-Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil iddeskriva lil
L-Ewroparlamentari Roberta Metsola nediet il-kampanja g[all-elezzjonijet tal-Parlament Ewropew f’Mejju li ;ej fil-pre]enza tal-Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil (Ritratt> Martin Agius)
Roberta Metsola b[ala persuna mimlija ener;ija li ta[dem flinteress tal-Maltin u l-G[awdxin, u bil-kompetenza me[tie;a. Il-Partit Nazzjonalista hu kburi li Roberta Metsola g[al darb’o[ra re;g[et qed tikkontesta l-elezzjoni tal-Parlament Ewropew. Fis-sena li Roberta Metsola ilha
Membru Parlamentari Ewropew, sarrfet l-esperjenza qawwija tag[ha f’[idma konkreta u ta[dem b’dedikazzjoni. Simon Busuttil qal li meta wie[ed i[ares lejn l-a[[ar le;i]latura, fa/ilment jinnota li ]ew; membri parlamentari Ewropej wettqu iktar mill-erbg[a
tal-Partit Laburista. G[alhekk ilPartit Nazzjonalista qed jimmira g[at-tielet si;;u fl-elezzjoni ta’ Mejju li ;ej biex il-[idma favur il-poplu Malti tkompli tissa[[a[. Madankollu wissa li trid issir [idma kbira biex jinkiseb dan irri]ultat g[ax din mhix se tkun xi [a;a daqstant fa/li.
Jift[u n-nomini g[all-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew u g[all-Kumitati Amministrattivi fil-komunitajiet Fl-ewwel ;urnata tal-ftu[ tannominazzjonijiet g[all-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew, ilKummissjoni Elettorali r/eviet 15-il nomina. In-nomini se jibqg[u miftu[in sa g[ada l-{amis, biex il-kandidati li se jikkontestaw dawn lelezzonijiet tal-24 ta’ Mejju jissottomettu n-nomini bejn id-9am u s-1 pm u bejn it-3pm u s-7 pm, fil-kwartieri tal-Kummissjoni Elettorali f’Evans Building, filBelt. Il-kandidati Raymond Bugeja, David Casa, Kevin Cutajar, Helga Ellul, Roberta Metsola, Norman Vella u Francis Zammit Dimech ilbiera[ tefg[u n-nomina f’isem il-Partit Nazzjonalista. F’siem il-Partit Laburista tefg[u n-nomina tag[hom Peter Cordina, Ivan Grixti u Fleur
Vella. Minbarra dawn il-kandidati kien hemm in-nomini talkandidati indipendenti Nazzareno Bonnici, Arlette Baldacchino, Antoine Galea u Norman Lowell f’isem Imperium Ewropa, u ta’ Jean-Pierre Sammut f’isem l-Alleanza Liberali. F’dawn l-elezzjonijit iridu jkunu eletti sitt membri parlamentari Ewropej. Fl-istess ;ranet u [inijiet qed jintlaqg[u wkoll n-nomini talkandidati li se jikkontestaw lelezzjonijiet g[all-Kumitati Amministrattivi fil-komunitajiet. L-elezzjonijiet f’dawk li huma mag[rufa b[ala hamlets, ukoll se jsiru f’Mejju li ;ej u se jkunu qed jivvutaw b’kollox 16-il komunità, 13 f’Malta u tlieta f’G[awdex. Dawn huma Fleur de Lys fil-lokalità ta’ Birkirkara; is-
Swatar fil-lokalitàjiet ta’ Birkirkara u l-Imsida; Gwardaman;a fil-lokalità TalPietà; Paceville fil-lokalità ta’ San :iljan; il-Kappara fillokalità ta’ San :wann; ilMadliena fil-lokalità tas-Swieqi; Bubaqra fil-lokalità ta]-}urrieq; Tal-Virtu fil-lokalità tar-Rabat; Ba[rija fil-lokalità tar-Rabat; {al Farru; fil-lokalità ta’ {al Luqa; St. Peter’s fil-lokalità ta’ {a]}abbar; Burmarrad fil-lokalità ta’ San Pawl il-Ba[ar; Ba[ar i/?ag[aq fil-lokalità tan-Naxxar; Santa Lu/ija fil-lokalità Ta’ Ker/em; ix-Xlendi fil-lokalità tal-Munxar; u Marsalforn fillokalità ta]-}ebbu; Fil-ka] tal-kandidati G[awdxin in-nomini tal-kandidati qed jintlaqg[u fl-Uffi//ju tal-Karta tal-Identità f’Victoria, G[awdex.
Vandali]mu fis-Swieqi G[al darb’o[ra, residenti tasSwieqi sabu li l-karozzi tag[hom sfaw fil-mira ta’ vandali li twettqu minn persuni mhux mag[rufa. Dan ma kienx l-ewwel ka] ta’ vandali]mu f’din illokalità, bir-residenti u l-Kunsill Lokali jappellaw lill-Gvern g[al aktar sigurtà fit-toroq. Fost l-appelli tag[hom, ilKunsill Lokali u r-residenti tasSwieqi qed jis[qu l-[tie;a li sSwieqi jkollha G[assa tal-Pulizija.
Madankollu, il-Gvern jidher li qed ikompli jinjora din it-talba. Persuni li tkellmu ma’ InNazzjon u anke bag[tu ritratti ta’ dawn l-a[[ar atti vandali, qalu li lokalità li g[andha madwar 10,000 resident g[andu jkollha sistema tajba ta’ sigurtà, mhux biss g[ax hi vi/in postijiet ta’ divertiment, i]da wkoll g[ax fiha jg[ixu [afna familji u anzjani li jridu j[ossuhom siguri fil-komunità tag[hom.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 9 ta’ April, 2014
6
LOKALI
L-g[an ta’ The Military and Hospitaller Order of St.Lazarus of Jerusalem hu li tg[in lil min hu fqir, marid jew fil-b]onn
Membri ;odda fl-Ordni Kavallaresk tal-Military and Hospitaller Order of St.Lazarus of Jerusalem f’G[awdex Il-Gran Prijorat tal-g]ejjer Maltin li jinkorpora l-Komanderija ta’ G[awdex f’The Military and Hospitaller Order of St.Lazarus of Jerusalem, ]amm investitura ta’ membri ;odda u promozzjonijiet u /ertifikati ta’ rikonoxximent g[al membri attivi talOrdni f’G[awdex.
Minbarra li ;ew investiti 14-il membru ;did, sebg[a fil-Gran Prijorat tal-g]ejjer Maltin u sebg[a o[ra fil-Komanderija ta’ G[awdex, ing[ataw [afna promozzjonijiet ta’ gradi ’l fuq, u /ertifikati tal-mertu lil membri attivi kemm f’Malta kif ukoll f’G[awdex.
Delegazzjoni mill-Gran Prijorat tal-Gran Brittanja flimkien malLondinium Group, kif ukoll ilKomanderija tal-Belt ta’ Londra ma’ delegazzjoni Taljana minn Milan u Venezja, attendew dan lavveniment li n]amm fir-re;jun ta’ G[awdex. Il-;urnata bdiet billi d-delegaz-
zjoni Brittanika akkumpanjata mill-Kommander ta’ G[awdex Chev. Carmelo Saliba, wara li ng[ataw mer[ba mill-President tar-Re;jun ta’ G[awdex u Sindku tar-Rabat Samwel Azzopardi fi Pjazza Indipendenza, saret /erimonja ta’ tifkira quddiem ilMonument ta’ Kristu Sultan. Il-mi;emg[a sellmet il-memorja tal-vittmi ta]-]ew; gwerer b’talb u tqeg[id ta’ fjuri mal-monument. In]amm mument ta’ silenzju b[ala qima u rispett. Filg[axija, il-Membri tal-Ordni Kavallaresk ta’ The Military and Hospitaller Order of St.Lazarus of Jerusalem, attendew il-qud-
diesa tal-{add fis-Santwarju Parrokkjali, ta]-}ebbu;. Wara n]ammet l-investitura /rimonjali fis-sala f’Marsalforn, preseduta mill-Gran Prijur il-Profs. Charles Savona Vetura akkumpanjat mill-kunsilli ta’ Malta u dak ta’ G[awdex. L-g[an ta’ The Military and Hospitaller Order of St.Lazarus of Jerusalem hu li tg[in lil min hu fqir, marid jew fil-b]onn. IlKomanderija ta’ G[awdex i]]ur il-ward tat-taqsima ‘Long Stay’ mard mentali fl-Isptar :enerali ta’ G[awdex. Tie[u wkoll inizjattivi biex tg[in g[aqdiet filantropi/i G[awdxin.
E]ekuttiv ;did tal-G[aqda Studenti tal-Li;i L-G[aqda Studenti tal-Li;i (G[SL) ippre]entat il-Bord E]ekuttiv il-;did mag[mul minn tnax-il membru. Francesco Refalo, il-President tal-G[aqda, sa[aq li l-E]ekuttiv irid ikun rilevanti g[al kull student. Hu fisser kif mil-Laqg[a :enerali Annwali li saret dan la[[ar, ]diedu ]ew; karigi – uffi/jal g[ar-relazzjonijiet esterni u uffi/jal dwar G[awdex. Fost l-affarijiet li ;ew proposti mill-E]ekuttiv il-;did, hemm it-
tis[i[ tal-websajt tal-G[aqda u li ji]diedu l-affarijiet so/jali. Dirk Urpani, is-Segretarju :enerali tal-G[aqda Studenti talLi;i, stqarr li l-G[aqda se timxi b’mod kawt u effettiv. Hu qal li l-G[aqda bdiet ta[dem biex jitwaqqaf sottokumitat dwar laffarijiet so/jali. Matul it-tnedija tal-E]ekuttiv il-;did, ixxandar filmat qasir dwar il-membri ta’ din l-G[aqda u r-rwoli tag[hom b’risq l-istudenti tal-li;i.
Xahar ie[or rekord g[all-MIA L-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta rre;istra /ifri rekord g[all-ewwel tliet xhur, b’total ta’ 655,942 passi;;ier li g[addew mill-MIA bejn Jannar u Marzu. Dan fisser ]ieda ta’ 8.4% fuq l-istess tliet xhur tal2013. Stqarrija tal-MIA fissret li din i]-]ieda hi dovuta l-aktar g[al ]ieda ta’ 7.6% fis-seat capacity.
Anke b[ala xahar wa[du, Marzu ra ]ieda qawwija fin-numru ta’ passi;;ieri li g[addew millAjruport g[al rekord ta’ 263,363 passi;;ier. Dan ifisser ]ieda ta’ 5.7% fuq Marzu tal-2013. Fl-Ajruport, f’Marzu kien hemm ]ieda wkoll fil-moviment tal-ajruplani, i]da tnaqqis ta’ 1.7% fil-merkanzija u l-posta blajru.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 9 ta’ April, 2014
7
LOKALI
It-titjib fl-ekonomiji internazzjonali jo[loq sfida g[all-ekonomija Maltija It-titjib fil-kompetittivita ta’ pajji]i f’diffikultajiet ekonomici jista’ jkun ta’ sfida g[allekonomija Maltija. Dan sostnieh il-Gvernatur talBank ?entrali ta’ Malta, Josef Bonnici, meta lbiera[ ippre]enta r-rapport annwali tal-Bank ?entrali g[as-sena 2013. Josef Bonnici qal li hu essenzjali li ]ieda fil-pagi f’Malta tkun sostnuta b’titjib fil-produttività u enfasizza l-importanza li Malta tibqa’ flessibbli fil-[olqien ta’ swieq spe/jalizzati ;odda. Dwar is-settur bankajru, ilGvernatur Josef Bonnici sostna li dan jikkontribwixxi b’mod sinifikanti biex l-ekonomija lokali tifla[ g[all-iskossi esterni u l-allinjament mal-grupp ta’ ekonomiji aktar b’sa[[ithom fizzona ewro. Meta tkellem dwar l-ekonomiji internazzjonali, Josef Bonnici qal li l-irkupar baqa’ mra]]an bejn ilpajji]i u r-re;juni, g[alkemm qed jissa[[a[ gradwalment
f’ekonomiji avvanzati. L-ekonomija Maltija, sostna lProessur Bonnici, kompliet tkun iktar effi/jenti mill-medja tazzona ewro fejn it-tkabbir talProdott Domestiku Gross reali kiber g[al 2.4 fil-mija fl-201,3 minn 0.6 fil-mija sena qabel. Il-Gvernatur tal-Bank ?entrali sostna li d-domanda domestika rkuprat i]da t-tnaqqis fl-esportazzjoni netta dg[ajjef it-tkabbir ekonomiku. G[all-2014, il-Bank Centrali jbassar li r-rata tal-espanzjoni ekonomika se tibqa’ sostnuta
Sadattant min[abba li lprovvista tal-[addiema ]diedet b’pass aktar mg[a;;el, ir-rata talqg[ad ]diedet bi ftit. Jirri]ulta li r-rata tal-qg[ad kienet f’medja ta’ 6.5 fil-mija fl-2013, mar;inalment og[la minn dik re;istrata fl2012. Ir-rapport annwali tal-Bank ?entrali jinnota wkoll li r-rata tal-g[oli tal-[ajja f’Malta naqset g[al medja ta’ 1 fil-mija, imqabbla ma’ 3.2 fil-mija fl-2012. Dan it-tnaqqis se[[ min[abba ]vilupIl-Gvernatur tal-Bank ?entrali pi fil-prezzijiet tas-servizzi. Josef Bonnici Ir-rapport jiffoka wkoll fuq li]viluppi fiskali fejn il-Bank jistIr-rata tal-qg[ad kienet f’medja ta’ ma li d-defi/it tal-Gvern g[assena kollha 2013 naqas g[al 2.9 6.5% fl-2013, mar;inalment og[la fil-mija tal-Prodott Gross Domestiku, u mistenni jistabilizminn dik re;istrata fl-2012 za f’dak il-livell g[all-2014. Id-dejn tal-gvern hu stmat li ]died g[al 71 fil-mija tal-Prodott Dwar l-impjiegi, Josef Bonnici min[abba iktar irkuprar fiddomanda domestka u kontribut qal li l-impjiegi f’Malta kienu Gross Dometsiku u mistenni li negattiv [afna inqas tal-esportaz- f’medja ta’ 3.1 fil-mija iktar minn jkompli ji]died g[al 71.8 fil-mija sena qabel. fl-2014. zjoni netta.
L-MUT tinsisti g[al evalwazzjoni kontinwa tal-branding Il-Kunsill tal-Union talG[alliema (MUT) jilqa’ dde/i]joni tal-Ministeru talEdukazzjoni u x-Xog[ol li jintrodu/i l-banding fl-iskejjel talIstat. Fi stqarrija, l-MUT qalet li ilha tis[aq fuq id-diffikultajiet fit-tqassim tal-[iliet im[allta minn meta ;ie mniedi. L-MUT staqsiet g[al kjarifikazzjonijiet mill-Ministeru dwar il-mod kif il-banding se ji;i implimentat u hija sodisfatta fuq il-pro/edura li se ti;i adottata. L-istqarrija tkompli li di;a hemm xi skejjel li qed jadottaw sistema ta’ tqassim skont il[iliet simili g[all-parametri talbanding. G[aldaqstant l-MUT tinsisti li jkun hemm evalwazzjoni kontinwa.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 9 ta’ April, 2014
8
PARLAMENT
L-Oppo]izzjoni ma titlobx division min[abba li xi deputati tal-Gvern kienu indisposti L-Oppo]izzjoni fil-Parlament ma talbitx division fiddiskussjoni dwar l-abbozz ta’ li;i li jimplimenta l-mi]uri tal-Ba;it meta ma qablitx dwar emendi proposti fi klawsola 14, u dan min[abba li diversi membri talGvern kienu indisposti u ma setgux ikunu l-Parlament min[abba l-in/ident li se[[ nhar il-{add li g[adda f’attività politika talPartit Laburista fi]-}urrieq. F’intervent waqt l-istadju tatTielet Qari, id-Deputat Nazzjonalista Tonio Fenech qal li l-Oppo]izzjoni hi kontra din ilklawsola li tirrigwarda [las ta’ taxxi dwar dividends b’rata ta’ 35 fil-mija filwaqt li r-rata fuq id-d[ul tkun ta’ 25 fil-mija. Tonio Fenech spjega li dak propost fil-klawsola mhux se jolqot lill-persuni li qed ja[seb il-Gvern. Biex jevitaw ir-rata g[olja ta’ taxxi, dawn il-persuni jistg[u jid-
dikjaraw id-dividends b[ala parti mill-paga tag[hom. G[alhekk ilmod kif inhi l-klawsola se jkun ta’ pi] akbar fuq min ma jistax jinkludi d-dividends mal-paga tieg[u. Il-Ministru Edward Scicluna ma qabilx mal-argumenti ta’ Tonio Fenech. Meta tpo;;iet g[all-vot, Tonio Fenech qal li l-Oppo]izzjoni hi kontra din il-proposta b’mod qawwi. F’/irkostanzi o[ra kienet titlob division, i]da min[abba li diversi membri tal-Gvern kienu indisposti b’ri]ultat tal-konsegwenzi li sofrew wara l-laqg[a politika ta’ nhar il-{add li g[adda, l-Oppo]izzjoni kienet qed tirre;istra n-nuqqas ta’ qbil ming[ajr ma titlob votazzjoni. tal-Grupp Il-Whip Parlamentari tal-Gvern, Carmelo Abela, irringrazzja lillOppo]izzjoni g[all-po]izzjoni li kienet qed tie[u dwar il-vot.
Arroganza f’nuqqas ta’ konsultazzjoni Id-Deputat Nazzjonalista Joe Cassar tkellem dwar dik li sej[ilha arroganza min-na[a talGvern fis-settur tal-politika taledukazzjoni. F’intervent li g[amel filParlament fil-[in tal-a;;ornament, id-Deputat Nazzjonalista qal li fl-a[[ar le;i]latura l-Partit Nazzjonalista ;ie mg[ajjar kemm-il darba b’dan l-a;;ettiv. }ied li meta xi [add jg[id li se jkun gvern li jisma’, jistenna li meta tkun se ssir xi [a;a g[andu jikkonsulta. Meta wie[ed jikkonsulta ma jfissirx li jikkonsulta man-nies ta’ madwaru, i]da jistenna li jikkonsulta ma’ nies li jkunu esperti. Id-Deputat Nazzjonalista qal li meta l-Ministru Evarist Bartolo dde/ieda li jda[[al is-sistema talbanding, kellu jikkonsulta ma’ diversi setturi li huma involuti fit-tmexxija u t-tag[lim taledukazzjoni. Joe Cassar qal li hu kien stieden lill-Ministru Bartolo biex
Il-banding hu forma o[ra ta’ streaming, u l-Gvern seta’ mar g[al sistemi edukattivi o[ra isir forum ta’ diskussjoni dwar ir-riformi me[tie;a fl-edukazzjoni. Il-Fakultà talEdukazzjoni, filwaqt li qalet li taqbel li g[andhom isiru r-riformi, esprimiet it-t[assib u listag[;ib tag[ha g[all-bidliet im[abbra permezz ta’ /irkolari mill-Ministeru tal-Edukazzjoni dwar il-banding. Id-Deputat Nazzjonalista qal li l-Ministru pprova jirridikolah, u ta x’wie[ed jifhem li ma jafx iddifferenza bejn streaming u banding. Il-banding hu forma o[ra ta’ streaming, qal Joe Cassar u l-Ministru seta’ mar g[al sistemi o[ra. Joe Cassar kompla li hemm e]empji o[ra ta’ arroganza minna[a tal-Gvern, li l-ewwel jaqbad
u jie[u d-de/i]jonijiet, imbag[ad wara li ssir il-kritika jg[id li lest jikkonsulta. Id-Deputat Nazzjonalista Claudette Buttigieg irreferiet g[al attività li saret fi tmiem il;img[a li matulha saret it-tnedija tal-websajt ibrowsesafely.com.mt mill-kumpanija Vodafone, bil-g[an li l-;enituri u l-adulti jsa[[u l-g[arfien tag[hom dwar dak li jkunu qed isegwu t-tfal tag[hom fuq l-internet. Claudette Buttigieg qalet li flera moderna tat-teknolo;ija, il;enituri u l-adulti m’g[andhomx jib]g[u jg[inu lit-tfal biex jie[du d-de/i]jonijiet it-tajba u jispjegaw ming[ajr bi]a’ r-ra;uni g[al dawk id-de/i]jonijiet.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 9 ta’ April, 2014
9
LOKALI
Pubblikazzjoni mill-eks-President Ugo Mifsud Bonnici dwar il-li;i tal-edukazzjoni Amy Borg
Introduction to the Law of Education hu ktieb tal-eksPresident ta’ Malta Ugo Mifsud Bonnici, dwar il-li;i tal-edukazzjoni f’pajji]na, li jag[ti [arsa partikolari lejn il-li;i dwar ledukazzjoni li [ar;et fl-1988. Din il-li;i [ar;et fi ]mien meta Ugo Mifsud Bonnici kien ilMinistru tal-Edukazzjoni ta’ gvern immexxi mill-Partit Nazzjonalista u kien [ass li l-li;i tas-snin sebg[in li saret ta[t gvern Laburista, kellha /erti nuqqasijiet. Ugo Mifsud Bonnici spjega kif il-li;i tal-edukazzjoni tal-1988 kienet li;i li ;abet bidliet radikali f’dan il-qasam, li huma d-drittijiet ba]i/i tal-g[alliema, id-drittijiet tal-;enituri, kurrikulu ba]iku, kundizzjonijiet minimi g[all-iskejjel, ji;ifieri kundizzjonijiet b[allkobor tal-klassijiet u l-fa/ilitajiet li jrid ikun hemm fl-iskejjel. Bidla importanti kienet l-introduzzjoni tal-warrants lill-g[alliema. I]da l-ktieb ma jittrattax biss din il-li;i, i]da jinkludi l-filosofiji taledukazzjoni, l-istorja tal-le;i]lazzjoni ta’ Malta, il-li;ijiet ta’ Malta u dawk internazzjonali fuq ledukazzjoni, u dwar il-b]onn ta’ iktar tag[lim dwar il-li;i mhux
L-eks-President ta’ Malta Ugo Mifsud Bonnici jippre]enta kopja tal-ktieb lil George Abela f’wie[ed mill-a[[ar impenji pubbli/i tieg[u b[ala Kap tal-Istat qabel ma la[qet warajh il-President Marie-Louise Coleiro Preca
biss tal-edukazzjoni i]da dwar illi;i b’mod ;enerali wkoll. Ugo Mifsud Bonnici sostna li permezz ta’ din il-li;i, lUniversità ta’ Malta gawdiet ukoll g[aliex bdiet tgawdi forma ;dida ta’ awtonomija. Fisser ukoll li permezz tal-li;i tal-1988, inbniet l-istruttura tal-MCAST, u dan fi ]mien il-Ministru talEdukazzjoni ta’ dak i]-]mien, Louis Galea. L-eks-President Mifsud Bonnici spjega kif permezz talwarrant, l-g[alliema ng[ataw xi [a;a li qabel qatt ma seta’ jkollhom – dik li bdew ji;u
It-tieni ktieb minn Ugo Mifsud Bonnici li ;ie ppubblikat mill-Malta University Press. L-ewwel wie[ed kien studju dwar il-Li;i Komparattiva fl-2004 rikonoxxuti b[ala professjonisti. Dan kien titlu li ;ab mieg[u drittijiet, obbligi u kundizzjonijiet ;odda g[all-g[alliema. Ugo Mifsud Bonnici kompla jispjega kif illum il-;urnata, pajji]na la[aq il-livelli me[tie;a fejn tid[ol l-edukazzjoni u anke meta mqabbel ma’ pajji]i o[ra.
Fil-ktieb tieg[u hu spjega dan billi qabbel il-li;i internazzjonali tal-edukazzjoni ma’ dik Maltija. Mifsud Bonnici jsostni li s-sistema tal-edukazzjoni f’Malta tfasslet fuq strutturi ta’ pajji]i differenti fl-Ewropa. F’Malta damu [afna ma saru l-iskejjel. Biss biss kien fl-1946 li l-iskola
saret obbligatorja. Fi ]mien meta pajji]na kien g[adu kolonja Ingli]a u g[alkemm kellna Università, l-Ingli]i qatt ma tawha l-awtonomija li kellha b]onn biex tirnexxi a[jar u timxi ma]-]minijiet. Ugo Mifsud Bonnici serva b[ala Ministru tal-Edukazzjoni bejn l-1987 u l-1994, u bejn dak il-perjodu l-istudenti talUniversità minn 800 kienu ]diedu g[al 8,000. L-eks-President ta’ Malta appella biex b’mod partikulari lg[alliema, f’kull livell taledukazzjoni, l-istudenti u l-;enituri jaqraw dan il-ktieb, mhux biss g[ax jispjega l-li;i taledukazzjoni f’pajji]na i]da g[aliex fih hemm inklu] ka]i meta kellha ti;i applikati l-li;i tal-edukazzjoni f’pajji]na. E]empju wie[ed ta’ meta l-li;i kellha ti;i applikata hu fir-rwol tal-iskola, tal-g[alliema u tal-;enituri meta student iwe;;a’ fil-[in tal-iskola. Barra minn hekk, ilktieb jinkludi s-sentenzi tal-qorti meta kienu involuti l-iskejjel. Bis-sa[[a tal-li;i tal-1988 li ;abet bidliet fil-qasam taledukazzjoni, setg[u jitfasslu li;ijiet o[ra li huma attwati llum, b[all-kodi/i g[all-im;iba talg[alliema, fost o[rajn.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 9 ta’ April, 2014
10
OPINJONI
Il-valuri tant sbie[ tal-g[aqal u s-serjetà G[addiet ;img[a o[ra li fiha se[[ew diversi avvenimenti. Sfortunatament, ter;a’ tispikka l-arroganza ta’ dan il-Gvern. Gvern li g[a]el u dan ming[ajr ebda konsultazzjoni ta’ xejn li jippubblika baxx baxx Avvi] Legal li permezz tieg[u, ilMinistru g[all-Edukazzjoni se jkollu l-poter li jakkwista u ju]a informazzjoni personali dwar uliedna mill-mument li jid[lu fis-sistema edukattiva salmument li jo[or;u minnha. Kien g[alhekk li lOppo]izzjoni ressqet mozzjoni nhar it-Tnejn fil-Parlament biex ji;i revokat dan l-Avvi]. LOppo]izzjoni mhix se tippermetti li dan il-Gvern jilg[abha talBig Brother u joqg[od jispija fuqek. De/i]jonijiet ]baljati Sal-lum ittie[du
diversi de/i]jonijiet ]baljati li kollha ttie[du bl-addo// u bla ebda konsultazzjoni, fosthom l-iskema dwar i/-/ittadinanza u ttanker tal-gass fil-bajja ta’ Marsaxlokk. Din il-;img[a sirna nafu wkoll li l-Ministru g[allEdukazzjoni [a de/i]joni wa[du li jintrodu/i forma ta’ streaming mill-;did fis-sistema edukattiva
tag[na. Il-Fakultà talEdukazzjoni mal-ewwel ikkritikat lill-Gvern g[an-nuqqas ta’ konsultazzjoni. Spi//ajna bi Gvern li jisma’ lilu nnifsu biss. Imma fuq kollox, din il;img[a ;abet fi tmienu t-terminu tal-Presidenza ta’ George Abela u nbeda dak ta’ Marie Louise Coleiro Preca. Bla dubju anke jien, b[alma g[amel il-poplu kollu, g[ajr xi e//ezzjoni ’l hawn u ’l hemm fosthom Marc Sant, il-President tal-Asso/jazzjoni tal-Kunsilli Lokali u kandidat tal-Partit Laburista, nixtieq inrodd [ajr u nirringrazzja lill-President Emeritu George Abela tal[idma sfiqa tieg[u f’dawn il[ames snin. Jitfakkar ]gur g[all-kontribut qawwi tieg[u b’mod dirett biex ilkoll nifhmu li f’pajji]na hawn min qieg[ed ibati u nieda diversi inizjattivi kollha mmirati biex ng[inu lil dawn in-nies. Nixtieq nawgura wkoll lillPresident il-;did ta’ Malta. Konvinta li hi wkoll se tkun qed tg[in lill-persuni vulnerabbli f’pajji]na u se tag[mel minn kollox biex f’pajji]na jisseddqu l-g[aqda u l-unità. G[alkemm il-Gvern kellu kull opportunità li jag[]el persuna
Konvinta li din id-de/i]joni tal-Oppo]izzjoni tpo;;i /erta responsabbiltà fuq il-Presidenza nnifisha g[aliex il-President il-;did trid tassigura li tkun verament il-President tal-Maltin u l-G[awdxin kollha Paula Mifsud Bonnici paula.mifsudbonnici @teampn.org
mill-kamp oppost, g[alkemm ilGvern lanqas biss ikkonsulta mal-Oppo]izzjoni dwar din il[atra u g[alkemm dan il-Gvern informa lill-Oppo]izzjoni dwar din il-nominazzjoni meta lOppo]izzjoni kienet di;à infurmata mill-media kollha ta’ pajji]na, l-Oppo]izzjoni g[a]let li tkun serja u matura fidde/i]joni tag[ha li tappo;;ja lil din il-[atra. L-Oppo]izzjoni setg[et fa/ilment tissuppervja, setg[et fa/ilment tag[mel dak li dejjem g[amel il-Partit Laburista meta kien fl-Oppo]izzjoni g[ajr fil[atra ta’ George Abela u jivvota kontra. Imma l-Oppo]izzjoni [adet de/i]joni bba]ata fuq lg[aqal u s-serjetà, de/i]joni li
permezz tag[ha tat diversi messa;;i lill-Gvern u lil pajji]na. Konvinta li l-Gvern u Joseph Muscat (biex jiskorja ftit punti) xtaqu li l-Oppo]izzjoni tivvota kontra din il-[atra. Konvinta li lGvern u Joseph Muscat baqg[u sorpri]i mhux ftit b’din idde/i]joni g[aqlija talOppo]izzjoni. Nispera u nittama li dan ilGvern [a l-messa;; li l-affarijiet g[andhom isiru kif suppost u li ma jistax ikun li dan il-Gvern ikompli b’din il-moda ;dida li ma jisma’ minn [add u ma jimpurtah minn [add. Konvinta wkoll li din idde/i]joni tal-Oppo]izzjoni tpo;;i /erta responsabbiltà fuq il-Presidenza nnifisha g[aliex ilPresident il-;did trid tassigura li tkun verament il-President talMaltin u l-G[awdxin kollha.
Konvinta li se tkun kapa/i tag[milha g[aliex min jafha, ]gur li jafha b[ala persuna li t[obb tg[in lil kul[add indipendentement mill-kulur politiku ta’ dak li jkun. Kien proprju g[alhekk li kienet daqstant popolari fid-distrett tag[ha u allura konvinta li din il-karatteristika tant sabi[a tag[ha mhix se tinbidel issa g[aliex la[qet President. Ovvjament, il-funzjonijiet u lobbligi tag[ha je[tie;u li hi tkun imparzjali g[all-a[[ar u jillimitawha fis-sens li issa ma hix aktar fl-e]ekuttiv tal-Gvern Laburista. Din it-transizzjoni tista’ tkun xi ftit diffi/li g[aliha g[all-bidu meta tikkonsidra l-ener;ija kollha tag[ha imma jiena /erta li hi se taqdi l-funzjoni tag[ha blakbar serjetà u skont kif te[tie; il-Kostituzzjoni ta’ Malta.
Leali – Malti – Ewropew Ninsabu dejjem eqreb lejn lelezzjoni tal-Membri talParlament Ewropew li se ssir nhar is-Sibt, 24 ta’ Mejju u b[allum ;img[a kelli l-opportunità li nniedi l-kampanja tieg[i bis-slogan Leali - Malti - Ewropew. F’dawn l-a[[ar g[axar snin jien kelli l-opportunità na[dem f’wa[da mill-aktar istituzzjonijiet importanti tal-Unjoni Ewropea minn fejn ksibt esperjenza u tag[lim ta’ kif titmexxa l-politika Ewropea. Illum tiltaqa’ ma’ [afna politi/i Ewropej li jg[idulek li l-PE hu laqwa skola g[all-politi/i Ewropej u nistqarr mag[kom li g[axar snin wara li ;ejt elett g[all-ewwel darba b[ala r-rappre]entant tal-Maltin u lG[awdxin, illum nista’ n[ares lejn il-politika lokali b’lenti differenti. F’dawn l-a[[ar g[axar snin [dimt biex nassigura li s-s[ubija ta’ pajji]na tkun su//ess u nkun tassew il-Malti rappre]entattiv fil-PE. {dimt u tkellimt g[annom tal-poplu tag[na g[aliex qabel kollox, jien Malti u ng[o]] dak kollu li hu g[al qalb pajji]i. F’dawn l-a[[ar ]ew;
le;i]laturi pparte/ipajt f’kull su;;ett li kien jolqot direttament jew indirettament lil pajji]na u mexxejt ’il quddiem l-interess politiku u so/jali ta’ Malta. Kemm ili fil-qasam politiku g[araft nesprimi lealtà lejn min fdani bil-vot tieg[u, lejn pajji]i u lejn il-Partit Nazzjonalista. L-importanza tal-lealtà Nemmen li l-lealtà hi aspett importanti fil-karatteristika ta’ kull politiku. Min m’g[andux illealtà g[andu element importanti nieqes. Il-lealtà m’g[andhiex tkun biss lejn il-partit li wie[ed
jirrappre]enta i]da wkoll lejn pajji]u u l-kostitwenti tieg[u. Illum il-;urnata qed nesperjenaw bidla fil-mod ta’ kif issir ilpolitika. Qed tid[ol tendenza ;dida fil-politika lokali fejn ilkostitwent mhux ne/essarjament g[adu leali lejn min kien jivvota qabel u g[alhekk filwaqt li l-politiku g[andu jkompli juri lealtà massima lejn ilpartit li jirrappre]enta, illum u aktar minn qatt qabel, kull politiku g[andu jkun sensittiv lejn kull votant irrispettivament mill-kulur politiku li wie[ed i[addan.
F’dawn l-a[[ar g[axar snin [dimt biex nassigura li s-s[ubija ta’ pajji]na tkun su//ess u li nkun tassew il-Malti rappre]entattiv fil-PE
David Casa dcasa@pn.org.mt
Sfidi g[al kull politiku
Dan hu fenomenu importanti li f’[afna mill-pajji]i Ewropej ilu li da[al u li jpo;;i sfidi importanti g[al kull politiku biex ikun tassew leali lejn ilbandiera ta’ pajji]u. Fl-isfond ta’ dan kollu dan hu dak li g[amilt jien f’dawn la[[ar snin. Bqajt na[dem fi [dan il-partit li tant in[obb i]da bqajt na[dem ukoll g[al pajji]i u fl-a[jar interess ta’ kull Malti u G[awdxi ming[ajr ebda distinzjoni politika. Dan hu l-mod ta’ kif g[andha ssir il-politika moderna. B’dan il-mod biss nistg[u nassiguraw
li pajji] ]g[ir b[al Malta jie[u lmassimu mill-UE. Ma nistg[ux inkunu maqsuma meta nkunu qed na[dmu f’istituzzjoni daqshekk importanti b[alma hu l-PE. G[aldaqstant fil-PE je[tie; li nkun Malti u Ewropew i]da fuq kollox leali lejn il-prin/ipji tieg[i u lejn pajji]i. Il-konsistenza
Nemmen ukoll li bl-esperjenza li rnexxieli nikseb f’dawn la[[ar snin, g[ad fadalli [afna akar kontribut x’nag[ti lillpoplu tag[na. L-esperjenza bin i]-]mien u jien ninsab determinat biex inkompli noffri u ntejjeb il-[iliet tieg[i biex nara lil pajji]i jimxi ’l quddiem u jag[mel su//ess minn dan ilpro;ett Ewropew. Biex politiku jag[mel dan, l-
ewwel u qabel kollox irid ikun konsistenti u g[aldaqstant nemmen li l-uni/i politi/i li jistg[u jag[tu din il-garanzija ta’ konsistenza politika fil-PE huma lkandidati tal-Partit Nazzjonalista. Il-11-il kandidat li l-PN qed jippre]enta g[al din l-elezzjoni dejjem kienu konsistenti u favur li Malta tifforma parti mill-UE. G[aldaqstant a[na l-politi/i li nemmnu tassew f’dan il-pro;ett u a[na l-politi/i li nistg[u niksbu l-massimu minn din iss[ubija. Fuq dan l-aspett il-Partit Laburista ma jista’ jkun qatt kredibbli g[aliex qed jer;a’ jippre]enta kandidati, sa[ansitra eks mexxejja politi/i, li storikament [admu mhux ftit biex jaraw lil Malta tibqa’ barra millopportunitajiet li toffri l-UE.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 9 ta’ April, 2014
11
EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR L-EDITORJAL
Muscat jiddandan b’rix [addie[or fl-ener;ija Il-gvern Laburista g[adu kemm mela ’l Malta u l-gazzetti b’reklami politi/i dwar ir-ro[s li suppost beda jse[[ fil-kontijiet tal-elettriku fl-a[[ar ;ranet, mill-1 ta’ April. Reklami politi/i m[allsin minn flus il-poplu, minn flusi u minn flusek. Reklami g[al dak li Muscat fih ma jaqilg[u [add: jiddandan b’rix [addie[or. L-unika [a;a ;dida minn Muscat> tanker kbir antik tal-gass G[ax ir-ro[s li qed ise[[ hu kollu frott tal-pro;etti ta’ gvern Nazzjonalista tant li Muscat g[adu m’g[amel xejn milli wieg[ed fis-sustanza fl-ener;ija. Il-power station li suppost se tinbena millprivat g[adha pjanta fuq il-karta u li sar ;did minn Muscat hu li se jforniha bil-gass b’tanker kbir antik sor;ut f’nofs il-bajja ta’ Marsaxlokk. Ro[s kollu grazzi g[all-power station tal-BWSC Mela kif sar ir-ro[s issa? Ir-ro[s sar kollu grazzi g[all-pro;ett ta’ gvern Nazzjonalista tal-power station il-;dida tal-BWSC, dik li Muscat tant [anbaq kontriha u ma riedha b’xejn. L-impjant talBWSC feta[ xahar qabel l-elezzjoni ;enerali u qed jiffranka lillpajji] 50 miljun ewro fis-sena; ji;ifieri s’issa, f’aktar minn sena, ilpajji] di;à ffranka 65 miljun ewro bis-sa[[a ta’ gvern Nazzjonalista, u minnhom Muscat ma tana xejn. Di;à ffrankajna 65 miljun u Muscat se jag[ti biss in-nofs tal-iffrankar minn issa Issa minn dak li l-pajji] g[ad irid jiffranka bis-sa[[a tal-politika g[aqlija ta’ gvern Nazzjonalista fl-ener;ija – 50 miljun ewro fissena kull sena – Muscat se jag[ti ro[s li hu stess qed jg[id li ji;i 25 miljun ewro fis-sena – in-nofs biss. I/-?ini]i xtraw spe/ifikament l-impjant tal-BWSC Apparti dan, tant kien tajjeb il-pro;ett tal-gvern Nazzjonalista, li mhux talli qed jiffranka lill-pajji] id-doppju tar-ro[s li Muscat issa qed jiddandan b’rix [addie[or bih, talli Muscat ;ab li/-?ini]i u, meta staqsiehom xi jridu jixtru mill-Enemalta, i/-?ini]i qalulu bilpre/i]: ara dak irridu nixtru, l-impjant tal-BWSC. L-aqwa /ertifikat g[all-politika tal-ener;ija ta’ gvern Nazzjonalista Ji;ifieri, l-istess impjant li Muscat tant maqdar u stinka kontrih issa qed jifta[ar b’nofs ir-ro[s frott ta’ gvern Nazzjonalista u l-akbar /ertifikat ta’ dan l-investiment tawulhu /-?ini]i li xtrawh b’aktar minn kemm sewa lill-gvern Nazzjonalista. L-interconnector-cable se jkun pro;ett ie[or ta’ gvern Nazzjonalista... U aktar. G[ax il-gvern Nazzjonalista beda wkoll il-pro;ett talinterconnector cable ma’ Sqallija li bih se nkunu nistg[u nixtru elettriku bi r[is mis-suq [ieles Ewropew tal-ener;ija u li di;à minn issa qed joffri elettriku b’or[os milli Muscat se j;eg[elna n[allsu lillpower station privata tal-gass; g[a]la stramba ta’ Muscat li tinten [afna meta qed jintrabat g[al 18-il sena biex jixtri elettriku og[la minn tal-interconnector. ... i]da Muscat se jintrabat jixtri elettriku og[la minn tal-interconnector Mela issa nistg[u naraw /ar x’qed jag[mel Muscat fuq l-ener;ija: jiddandan bir-ro[s li hu biss nofs il-frott tal-power station li saret minn gvern Nazzjonalista u wkoll sa[ansitra jintrabat ma’ power station privata g[al 18-il sena bi prezz og[la minn dak li g[ad joffrilna pro;ett ie[or mag[mul ukoll minn gvern Nazzjonalista.
Ir-rapport li tag[mel il-Pulizija dwar l-in/identi tat-traffiku Nixtieq nistaqsi lillKummissarju tal-Pulizija x’inhi r-ra;uni li rapport dwar in/ident tat-traffiku li jsir mill-Pulizija, jie[u [afna ]mien biex jintbag[at lill-kumpanija talassigurazzjoni. Ka] li kont involut jien fih, u li g[andi interess li nassigura li l-affarijiet jimxu, [a wisq, u tul ta’ ]mien. :img[a wara lin/ident, mort u tkellimt f’g[assa biex jispjegawli g[aliex fuq ir-rapport li ;bart dwar l-in/ident tat-traffiku kien hemm dettalji neqsin. It-twe;iba kienet li r-rapport dettaljat tg[addih biss lill-kumpanija talassigurazzjoni, meta u jekk titlob il-kumpanija tal-assigurazzjoni. Sakemm qed nikteb u nibg[at din l-ittra, il-kumpanija talassigurazzjoni kienet g[adha ma r/evietx ir-rapport ta’ in/ident li se[[ fit-13 ta’ Marzu li g[adda, aktar minn tliet ;img[at ilu. U a[jar ng[id li kaw]a ta’ dan kienet il-burokrazija interna talPulizija, flok suspetti o[rajn li
dwarhom tibqa’ ming[ajr twe;iba, bil-Pulizija tibqa’ ssib elf sku]a biex tisku]a ru[ha g[all-inkompetenza tag[ha, meta llum, b’sempli/ement email, rapport jista’ jintbag[at fi ftit minuti. {alli jekk trid ilPulizija tibg[at l-ori;inal bilposta. I]da tal-anqas, i/-/ittadin ikun assigurat li l-affarijiet ikunu qed jimxu ming[ajr sulluzzu u skossi. Lanqas ma nifhem g[aliex i//ittadin m’g[andux jing[ata rrapport s[i[ u dettaljat li tag[mel il-Pulizija dwar in/ident tat-traffiku li jkun involut hu stess fih. Fil-ka] tieg[i, jien ing[atajt rapport b’dettalji neqsin, bilPulizija tg[id min[abba d-data protection. I/-/ittadin g[andu dritt li jkollu l-informazzjoni fejn jirrigwarda lilu, anke jekk fuq l-istess rapport ikun hemm id-dettalji tal-persuni l-o[ra involuta flin/ident. Mela kif tista’ sse[[ ;ustizzja, jekk il-Pulizija tag[mel il-pro/ess aktar diffi/li u itwal? M. Attard Il-Qrendi
L-adozzjoni tat-tfal Qed nikteb din l-ittra qasira
b’we;g[a ta’ qalb. Pastor Gordon-John Manche tar-River of Love (setta), [a l-inizjattiva u ;abar, skont hu, 10,000 firma kontra l-li;i infami tal-adozzjoni tat-tfal minn koppji gay. Tistg[u tg[iduli fejn hi l Knisja Kattolika li hi f ’ Malta ? G[ala dan is - silen zju ? Fi Franza , pajji] laj/izzat u anti - klerikali g[all - a[[ar , kien hemm irvel lijiet s[a[ kontra li;i b[al din . U anke f ’ pajji]i o[ra kien hemm oppo]izzjoni qawwija . Imma f ’ Malta xejn . Nifhem li l-Knisja ma tridx kru/jati jew li ter;a’ tqum kwistjoni politiko-reli;ju]a. Imma b’dawn l-isku]i se jg[addu l-ag[ar li;ijiet b[alma ;ara fi Spanja mill-gvern So/jalista ta’ Zapatero, bla ebda re]istenza ta’ xejn. Tista’ lKnisja almenu turi t-tag[lim tag[ha x’inhu? Jiddispja/ini ng[id li g[andna Knisja tas-silenzju! Joe Camilleri Il-Furjana
L-ittri f’din il-pa;na jistg[u jintbag[tu fl-indirizz elettroniku alex.attard@media.link.com.mt jew fl-indirizz ta’ Media.Link Communications li jidher aktar ’l isfel fil-pa;na
25 sena ilu f’il-mument Il-Kap tal-Partit So/jalista u Kap talOppo]izzjoni Karmenu Mifsud Bonnici tkellem dwar “l-inkwiet u t-tempesti” li qed jiffa//ja b[alissa l-Partit immexxi minnu, partikularment wara r-ri]enja ta]-]ew; uffi/jali g[olja fil-;erarkija tal-Partit, Toni Abela u Wenzu Mintoff, li f’ittra tar-ri]enja tag[hom qalu fost [wejje; o[ra li g[andu jkun dixxiplinat fl-MLP min jinvoka l-vjolenza u d-di]ordni fil-pajji] u li dawk fil-Partit li t[amm;u meta kienu fil-Gvern illum qed jabbu]aw minn Karmenu Mifsud Bonnici. Kien ]velat ukoll li l-gazzetta tal-General Workers’ Union, l-orizzont, ma ppubblikatx lanqas vers wie[ed tal-ittra tar-ri]enja li fiha Toni Abela u Wenzu Mintoff taw ir-ra;uijiet g[ar-ri]enja mill-kariga ta’ President, u Whip u Segretaru tal-Grupp Parlamentari rispettivament.
Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt • Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i> Tel> 25965-317#318 E-mail> adverts@media.link.com.mt
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 9 ta’ April, 2014
12
LIL HINN MINN XTUTNA
L-Indonesja> L-g[a]la bejn il-Barri, l-Ajkla jew is-Si;ra Din is - sena g[all Indonesjani se tkun sena millaktar intensi politikament. Filfatt, b[alissa l-pajji] g[addej minn kampanja elettorali li se tibqa’ sejra sa Lulju li ;ej – sitt xhur, g[ajr g[all-perjodu ta’ erbat ijiem ta’ riflessjoni. Fil-fatt, fil-11 ta’ Jannar li g[adda bdiet uffi/jalment ilkampanja elettorali biex aktar minn 190 miljun votant illum l-Erbg[a 9 ta’ April jag[]lu l560 membru g[all-Assemblea Kunsultattiva Popolari (kif jissejja[ il - Parlament Indonesjan) , u wkoll dawk g[all - Kamra tar Rappre]entanti Re;jonali. Wara waqfien tal-kampanja nhar il-{add li g[adda, minn tmiem din il - ;img[a , tifta[ o[ra aktar qalila: dik g[allelezzjoni tal-President fid-9 ta’ Lulju. Il-kariga tag[tih id-dritt li jinnomina l-Kabinett (mhux bilfors minn fost id-Deputati), iressaq u jiddiskuti li;ijiet mal - Parlament , u g[andu l kmand suprem fuq il-qawwiet armati. L - elezzjoni tal - lum hija importanti l-aktar g[ax biex partit ikollu dritt jinnomina kandidat tieg[u g[all President tar - Repubblika – [a;a li uffi/jalment tista’ ssir biss wara li jo[or;u r-ri]ultati tal - elezzjoni le;i]lattiva ta’ g[ada – irid jikseb mhux inqas minn 25% tal - voti , inkella koalizzjoni ta’ partiti li jkunu kisbu 20% tas - si;;ijiet fil Parlament. Xejriet politi/i in/erti
Dan ;eneralment jikkaw]a tibdil spiss fil-mappa politika tal-pajji], li allura, b’mod partikulari matul din l-a[[ar sena, iwassal g[al in/ertezza fixxejriet politi/i aktar ma tersaq l-elezzjoni. Pere]empju , qabel l - elez zjoni presidenzjali tal - 2004 kien twaqqaf partit ;did, ilPartai Demokrat – PD), bliskop uniku li jappo;;a l-kandidatura ta’ Susilo Bambang Judojono, li fil-fatt mhux biss kien reba[ dik l-elezzjoni, i]da anki ta ’ wara u g[adu President, imma li, skont ilKostituzzjoni, ma jistax iservi aktar minn ]ew; mandati konsekuttivi. Kemm dan il-partit kien biss wie[ed personalistiku , bl iskop biss li ja[dem g[al
Joe Calleja jocal@me.com
L-Indonesja hi mag[mula minn 18,307 g]ejjer, u g[alhekk mijiet ta’ kaxxi g[all-votazzjoni jitwasslu b’ajruplani ]g[ar f’din it-tielet l-ikbar demokrazija fid-dinja wara l-Indja u l-Istati Uniti tal-Amerika. Ftit li xejn hemm differenza fl-ideolo;ija, tant li l-partiti huma identifikati bil-mexxejja, jew l-aktar, bis-simboli tag[hom. L-aktar popolari huma ras il-barri, is-si;ra u ras l-ajkla
Judojono, jixhdu l-fatt li l-PD qed isibha diffi/li jistabbilixxi identità, u mill-21% tal-voti li kiseb fl-ag[ar elezzjoni tal2008 biex irri]ulta “l-ikbar” partit, l-ist[arri; tal-opinjoni pubblika kollu qed juri li mhux ]gur jaqbe] is-7%, anki g[ax [alla pajji] nieqes mill i]vilupp, sussidji populisti filprezz tal-fjuwil li ]vojtaw ilKaxxa tal-Indonesja, u korruzzjoni rampanti. Din id - darba qed jikkon testaw 12-il partit ‘biss’. Qed ng[id ‘biss’ g[ax dan hu linqas numru ta’ partiti li qatt ikkontesta. Minn dawn kollha, però, huma biss [amsa jew sitta li g[ada mbassra jaqb]u l5% tal-voti, u tlieta li jaqb]u l10% – g[alkemm biex partit jikseb si;;ijiet fil-Parlament, bi]]ejjed i;ib 3.5% tal-voti, li allura jfisser li jista ’ jkun hemm ukoll g[axar partiti filParlament il-;did, kontra ddisa’ li kien hemm sa qabel xolja ta’ qabel! Intant, it-tliet partiti ‘kbar’ (li jistg[u jaqb]u l-10% tal-voti) huma tnejn ta/-?entru-Lemin, e]attament liberali, u l-ie[or ?entru-Xellugi, imma l-orjentament politiku fl-Indonesja ma jfissirx [afna, u d-differenzi bejniethom huma ]g[ar.
Mal-waqg[a ta’ Suharto fl-1998 it-transizzjoni lejn id-demokrazija kienet relattivament su//ess, g[alkemm g[ad jonqos x’ji;i rfinat, u qatt ma naqsu dawk li jekk ma heddewx id-demokrazija, urew dubji u xetti/i]mu Tant hu hekk li [afna jafu lill - partiti l - kbar b[ala dak “ tal - Barri ” ( il - Partai D e m o k r a s i Indonesia – Perjuand , PDI - P ), “tas-Si;ra” (Partai Golongan Karja – Golkar ) jew “ tal Ajkla ” ( Partai Gerakan Indonesia Raya – Gerinda). Dan g[ax it - tlieta li huma , b[all-bi//a l-kbira tal-partiti Indonesjani , isegwu l - istess ideolo;ija – il-Pankasila. Filosofija unika Idonesjana Il - Pankasila huwa [sieb filosofiku, b’[ames prin/ipji,
meqjusa b[ala inseparabbli u interdipendenti, u s-sisien talistat Indonesjan. Dawn huma fidi f ’ alla wie[ed , umanità ;usta u /ivili , l - g[aqda Indonesjana, ;ustizzja so/jali g[all-poplu kollu Indonesjan,
u demokrazija ggwidata millg[erf interjuri fl - unanimità mnissla mill-kunsiderazzjonijiet u d-diskussjoni bejn rappre]entanti. Din il - filosofija kienu sservew biha Sukarno u s su//essur tieg[u Suharto – lewwel ]ew; Presidenti tal Indonesja indipendenti – biex sa[[ew il - poter awtoritarji tag[hom, wara li Sukarno kien bidel dik il-filosofija f’ta[lita ta’ So/jali]mu, nazzjonali]mu u twemmin f ’ Alla wie[ed ( monotei]mu) . Infatti l Indonesja hija l-ikbar pajji] Musulman fid - dinja : 84% mill - popolazzjoni ta ’ 245 miljun. B’xorti tajba dawn mhumiex daqstant metikolu]i, skruplu]i, daqs pere]empju, ‘[uthom’ filLvant Nofsani – filli jipprattikaw l-I]lam, Sunnita, u allura
l - fundamentali]mu militanti jew terroristiku qajla sabu art fertili , tne[[i xi episodji wa[danin, b[all-attakk ta’ Bali fl-2002, u o[rajn settorjali. Mal-waqg[a ta’ Suharto fl1 998 it - transizzjoni lejn id demokrazija kienet relattivament su//ess, g[alkemm g[ad jonqos x’ji;i rfinat, u qatt ma naqsu dawk li jekk ma heddewx id - demokrazija , urew dubji u xetti/i]mu. Pere]empju , f ’ diskors li g[amlet ftit tas-snin ilu l-kap Megawati tal - PDI - P Sukarnoputri ( li mhi [add g[ajr bint Sukarno) li kienet President, ikkritikat is-sistema demokratika pre]enti g[ax tiddependi aktar fuq il-votazzjoni milli fuq il-kunsens. Demokrazija ggwidata Staqsiet, g[alhekk, jekk lIndonesjani jridux demokrazija li ori;inat fl-Indonesja – b ’ riferenza diretta g[ad “ Demokrazija ggwidata ” li missierha kien impona, u fejn ma sarux aktar elezzjonijiet, u l-problemi kienu ji;u diskussi bejn rappre]entanti tal-partiti kbar ta[t il-gwida tieg[u – jew wa[da ;ejja “min jaf minn fejn”. Intant , min[abba n - numru kbir ta’ partiti li qed jikkontestaw, il-probabbiltà hi li l-PD jispi//a xorta wa[da f’koalizzjoni mmexxija mill - partit “tal-Barri” (PDI-P), flimkien ma’ o[rajn. Dan g[ax g[alkemm il-PDIP mistenni jispi//a l-ikbar partit wara l-elezzjoni ta’ g[ada, mhux se jaqbe] il-25% tassi;;ijiet, biex b’hekk jista’ jinnomina l-kandidat presidenzjali tieg[u g[al Lulju. Kollox juri li se jkun is-sindku popolari immens tal-kapitali :akarta , Joko Widowo , mag[ruf b[ala “Jokowi”. G[alhekk ikollu jil[aq ftehim ma’ partiti o[ra, fosthom, appuntu, il-PD, biex hekk dan jispi//a jkollu vu/i fl-g[a]la tal-President f’Lulju.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 9 ta’ April, 2014
13
NILTAQG{U MA’
Niltaqg[u mal-kandidati tal-PN g[all-Elezzjoni tal-Parlament Ewropew f’Mejju
Therese Comodini Cachia Il-b]onnijiet tieg[ek fi/-/entru tal-[idma tieg[i G[ad-drittijiet tieg[ek flEwropa: Int Malti Ewropew u g[andek tkun fi/-/entru tal-politika Ewropea. G[alhekk il-[idma tieg[i se tkun li nassigura li l-valuri, l-interessi, l-aspirazzjonijiet u l-b]onnijiet tieg[ek jittie[du in kunsiderazzjoni fil-Parlament
Ewropew. Dan jirrifletti wkoll stil ta’ kif jien inservi fil-politika billi nag[raf x’inhuma linteressi, il-b]onnijiet u laspirazzjonijiet tieg[ek, nistudja u nfassal il-[sieb fuq issu;;ett inkwistjoni u nfittex li nikkonvin/i lill-membri lo[ra tal-Parlament Ewropew
biex il-politika u l-li;ijiet Ewropej jirriflettu wkoll dawk il-[ti;ijiet u aspirazzjonijiet li g[andek int. Hu stil li jwassalni nibqa’ man-nies biex nifhem irrealtà so/jali tieg[ek u ninfluwenza l-pro/ess Ewropew biex int til[aq l-aspirazzjonijiet tieg[ek.
Min hi Therese Comodini Cachia^ Therese hi mi]]ew;a lil Vladimiro u g[andhom tifla. Hi avukat u lecturer fil-qasam taddrittijiet fundamentali. {ejjiet diversi rapporti dwar kwistjonijiet so/jali u kkontribwiet g[al pubblikazzjonijiet tal-Fundamental Rights Agency tal-Unjoni Ewropea. Therese twettaq ukoll [idma f’g[aqdiet volontarji. Temmen li persuna tista’ ti]viluppa l-potenz-
jal s[i[ tag[ha f’so/jetà li t[addan il-;ustizzja, il-libertà u l-;ustizzja so/jali. G[alhekk hi kontra labbu] ta’ awtorità u di]rispett lejn id-dinjità tal-bniedem. Tara l-politika b[ala servizz li jlaqqag[ha ma’ realtajiet so/jali differenti u li jwassalha biex tifhem il-[ti;ijiet tan-nies u tg[addi biex tfassal politika u li;ijiet li huma ta’ ;id g[all-individwu.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 9 ta’ April, 2014
14
A{BARIJIET TA’ BARRA
Xena mill-battalja talbiera[ bejn id-deputati, fosthom numru ta’ separatisti, fil-Parlament ta’ Kiev (ritratt> EPA)
Jippruvaw ira]]nu lis-separatisti IL-KRI}I TAL-UKRAJNA L-awtoritajiet fil-Lvant talUkrajna qalu li [atfu lura l-kontroll tal-bini tal-gvern re;jonali fil-belt ta’ Kharkiv li kienet in[atfet minn seperatisti favur ir-Russja u fost it-tamiet li ‘jie[du lura wkoll’ il-bini talamministrazzjoni fl-ibliet ta’ Luhansk u Donetsk. Nhar it-Tnejn, dimostranti li jappo;;jaw lir-Russja, [atfu lkumplessi tal-Gvern f’dawn ittlett ibliet u bil-kri]i fl-Ukrajna tirranka mindu l-penisola talKrimea saret tifforma parti millFederazzjoni tar-Russja, wara rreferendum li l-Punent iddikjara b[ala illegali. It-tensjoni kienet riflessa anki fil-Parlament tal-Ukrajna, fejn ilbiera[ i;;ieldu bl-idejn id-dep-
utati ‘separatisti’ u r-rivali favur l-g[aqda fil-pajji]. Din id-drama segwiet dibattitu ja[raq dwar la[[ar ]viluppi allarmanti flimsemmija bliet Ukreni. Ir-Russja stazzjonat eluf ta’ truppi madwar il-fruntiera li tmiss mat-territorji Ukreni talLvant u waqt li qed tg[id li m’g[andhiex l-intenzjoni li tinvadi l-Ukrajna, sostniet li ‘rriservat id-dritt’ li tiddefendi lirRussi etni/i fl-artijiet partikolari. Intant, il-Ministeru Ukren g[all-Affarijiet Barranin qal li ssitwazzjoni fl-Ukrajna tal-Lvant hi wa[da perikolu]a minkejja li qed tin]amm ta[t kontroll. Dan meta l-President attwali talUkrajna, Oleksandr Turchynov, qal li diversi pulizija Ukreni
we;;g[u fl-impenn biex jie[du lura l-bini g[all-amministrazzjoni re;jonali f’Kharkiv. Mifhum ukoll li saru lg[exieren tal-arresti fl-in[awi ‘ming[ajr il-[tie;a li jisparaw imqar tir wie[ed’, b’Turchynov jg[id li l-aggressuri li [atfu lkumplessi tal-amministrazzjoni fl-Ukrajna se jkunu ppro/essati b[ala ‘terroristi u kriminali’. Ribelli li, nhar it-Tnejn, okkupaw il-bini tal-gvern re;jonali f’Donetsk, iddikjaraw ‘Repubblika tal-Poplu’ flin[awi u insistew g[al referendum biex jinqatg[u millkumplament tal-Ukrajna sal-11 ta’ Mejju. Intant, komplew itta[ditiet bejn l-awtoritajiet lokali u l-attivisti ‘favur Moska’.
Pulizija mg[ammad quddiem il-bini g[all-amministrazzjoni re;jonali f’Kharkiv, ftit wara li l-qawwiet tas-sigurta Ukreni [adu lura l-kontroll tal-in[awi (ritratt> EPA)
Stennija g[al sinjali mill-in[awi tat-tfittxija L-G{AJBIEN TAL-AJRUPLAN L - iskwadri li qed ifittxu g[all - Boeing tal - Malaysia Airlines li g[ab waqt vja;; mill-Malasja lejn i/-?ina, qed jistennew aktar sinjali b[al dawk indikati fi tmiem il ;img[a biex , imbag[ad , ju]aw in;enju g[al ta[t il ba[ar fit-tfittxija g[all-partijiet potenzjali tal-ajruplan. Dan wara li vapur tal -
Awstralja indika sinjali li jistg[u jkunu konsistenti malflight recorders ( kaxxa s sewda) tal-ajruplan u meta la[[ar indikazzjonijiet kienu ‘kkonfermati’ nhar il-{add li g[adda. Intant , l - entitjiet li qed jikkoordinaw it - tfittxija qed jistennew indikazzjonijiet o[ra qabel jid[lu ‘g[all-fa]i li
jmiss ’ – bil - qraba tal passi;;ieri ?ini]i li kienu fuq l-ajruplan, ilbiera[, jorganizzaw vejla , f ’ Beijing , biex ifakkru g[eluq ix-xahar millbidu tal-misteru. ‘ Titjira MH370 ’ ta ’ Malaysia Airlines sparixxiet fit-8 ta’ Marzu wara li tilfet ilkuntatt mal - kontrolluri tat traffiku tal-ajru u ftit wara li
telqet minn Kuala Lumpur. Min-na[a tieg[u, l-Ministru tad-Difi]a Awstraljan, David Johnston, qal li qeg[din jistennew diversi ;ranet ta ’ ‘ azzjoni intensiva ’, bl iskwadri involuti fit-tfittxija g[all-Boeing fl-O/ean Indjan qeg[din jikkonfrontaw impenn ‘ diffi/li u kkump likat’.
Dan waqt li mifhum li lpingers tal-kaxxa s-sewda talajruplan g[adhom attivi u li ‘l quddiem jistg[u jipprovdu li]blokk ‘de/i]iv’. Intant, ilvapur Awstraljan Ocean Shield g[adu qed ji;bed warajh tag[mir mag[ruf b[ala ping locator, bil-[sieb li jaqbad ittrasmissjonijiet mill - flight recorders tal-Boeing.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 9 ta’ April, 2014
15
A{BARIJIET TA’ BARRA
{a]na ta’ data ddikjarata invalida L-UNJONI EWROPEA
L-Og[la Qorti tal-Unjoni Ewropea ddikjarat b[ala invalida li;i tal-UE li tirrikjedi li lkumpaniji tat-telekomunikazzjoni j]ommu d-data tal-komunikazzjonijiet ta/-/ittadini g[al sentejn. L-EU Data Retention Directive kienet adottata fl-2006 u l-Qorti Ewropea g[all-:ustizzja bba]ata fil-Lussemburgu qalet li d-direttiva qed tabbu]a ]ew; drittijiet ba]i/i, li huma r-rispett g[all[ajja privata u l-protezzjoni ta’ informazzjoni personali. Id-dikjarazzjoni, li torbot lillpajji]i kollha tal-UE, hi ri]ultat tal-ilmenti tal-Awstrija u l-Irlanda, li l-qrati tag[hom talbu biex ilQorti Ewropea g[all-:ustizzja tidde/iedi jekk id-direttiva tirrispettax i/-Charter tad-Drittijiet Fundamentali tal-UE. Dan waqt li t-28 stat membru tal-UE, filpre]ent, qeg[din ifasslu li;i ;dida g[all-protezzjoni tad-data. Intant, id-digriet tal-Qorti Ewropea g[all-:ustizzja jg[id li d-direttiva tal-2006 tippermetti l[a]na ta’ informazzjoni dwar lidentità ta’ persuna; il-[in talkomunikazzjoni partikolari talistess persuna; il-post minn fejn tkun saret il-komunikazzjoni u lfrekwenza tal-komunikazzjonijiet tat-tali persuna. Fl-istess [in, il-Qorti spjegat li d-direttiva, li tinsisti g[a]-]amma tal-informazzjoni u li tippermetti biex l-awtoritajiet nazzjonali kompetenti jing[ataw a//ess g[ad-data spe/ifika, qed tinda[al fi kwistjoni mill-aktar serji fejn jid[lu d-drittijiet fundamentali tal-bniedem, minbarra r-rispett g[all-[ajja privata u l-protezzjoni ta’ data personali. Intant, filwaqt li l-im[allfin jirrikonoxxu li l-hekk imsej[a data retention hi ;ustifikata fil-;lieda kontra l-kriminalità u l-[arsien tas-sigurtà pubblika, huma jsostnu lid-direttiva inkwistjoni hi wa[da ‘sproporzjonata’.
L-INDJA> Ra;el jg[in lil dan i]-]iemel (li ma jikbirx daqs ]wiemel o[ra) biex juri l-kapa/itajiet tieg[u waqt avveniment rurali fil-villa;; ta’ Bakarpur. L-istess avveniment hu kkaratterizzat mit-tlielaq ta]-]wiemel li fihom jipparte/ipaw rikkieba ;ejjin minn kull rokna tal-istat ta’ Punjab. L-organizzaturi jg[idu li jridu jinkora;;ixxu li]-]g[a]ag[ lokali [alli jinvestu [inhom f’dawn l-avvenimenti li, fost benefi//ji o[rajn, i]ommuhom ’il bog[od mill-pjaga tad-droga li qed tikber b[ala kwistjoni f’dan l-istat (ritratt> EPA)
Ta[ditiet ;odda dwar programm nukleari L-AWSTRIJA L-Iran beda round ;did ta’ ta[ditiet mal-potenzi fi Vjenna, u dawn qed jippruvaw jil[qu ftehim komprensiv dwar il-programm nukleari tal-Gvern fundamentalista ta’ Tehran. Il-komunità internazzjonali trid li l-Iran inaqqas il-pro/essi g[ar-raffinar tal-uranju li jista’ jintu]a g[all-produzzjoni ta’ arma nukleari. Fl-istess [in, kelliema g[al Teheran komplew jinsistu li l-pro;etti tag[hom filqasam nukleari m’g[andhom lebda intenzjoni aggressiva. Hu ttamat li l-Iran jasal fi ftehim mal-komunità internazzjon-
ali u li dan jirri]ulta wkoll fittne[[ija tas-sanzjonijiet li ilhom imposti fuqu s-snin b’konsegwenza tal-kri]i. Dan meta l-ftehim provi]orju li ilu effettiv minn Jannar, jiskadi f’Lulju li ;ej. L-Iran u s-sitt potenzi involuti fid-djalogu – l-Istati Uniti, irRussja, i/-?ina, ir-Renju Unit, Franza u l-:ermanja – huma [erqana biex jibdew ifasslu t-termini ta’ ftehim ;did sa Mejju, i]da l-indikazzjonijiet huma li g[adhom ftit ’il bog[od mit-tragward. Madankollu, is-sinjali huma
po]ittivi. Catherine Ashton, li hi inkarigata mill-politika barranija tal-Unjoni Ewropea (u li mexxiet l-a[[ar ta[ditiet) irreferiet g[arround pre/edenti tad-djalogi li kien sar f’Marzu b[ala utli u ta’ sustanza. Il-Ministru Iranjan g[allAffarijiet Barranin, Javad Zarif, ukoll qed jidher po]ittiv, u qal li hemm sinjali li hu possibbli jsir ftehim li jirrispetta d-drittijiet tal-Iranjani. Filwaqt li n-na[at kollha jittamaw li jibdew ifasslu ftehim konkret mix-xahar id-die[el, losservaturi jsostnu li l-kwistjoni
ma tinvolvix sempli/i kliem fuq karta i]da l-g[a]liet li g[andu jag[mel l-Iran, u dan meta lpajji] g[andu quddiemu diversi de/i]jonijiet diffi/li. Bil-ftehim provi]orju, l-Iran iffri]a numru ta’ attivitajiet nukleari g[al sitt xhur, bi skambju g[al tne[[ija parzjali tassanzjonijiet. Sadanittant, ilpotenzi, issa jridu li l-Iran jaqbel biex inaqqas l-iskop tar-raffinar tal-uranju fuq ba]i permanenti, minbarra li jippermetti biex lispetturi tan-Nazzjonijiet Uniti jkollhom aktar drittijiet ta’ sorveljanza.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 9 ta’ April, 2014
16
A{BARIJIET TA’ BARRA
Lejn Kabinett ;did fi ]mien ;img[a IL-LIBJA
Peaches Geldof waqt il-Brit Awards ta’ din is-sena li saru fl-O2 Arena, Londra (ritratt> EPA)
Diqa kbira g[all-mewta tra;ika ta’ Peaches Geldof IR-RENJU UNIT Numru ta’ kantanti, politi/i u personalitajiet mag[rufa esprimew ix-xokk u d-diqa tag[hom g[all-a[bar tal-mewt ta’ Peaches Geldof, it-tifla ta’ Bob Geldof tal-Band Aid, li kienet famu]a wkoll b[ala mudella u pre]entatri/i fuq ittelevi]joni. Peaches Geldof instabet mejta fid-dar tag[ha fi Wrotham, f’Kent, matul il-lejl tat-Tnejn u filwaqt li l-Pulizija mhix tissuspetta f’a;ir kriminali, ammettiet li l-mewta se[[et wisq g[al g[arrieda u g[adha s’issa ming[ajr spjegazzjoni.
Intant, hu mistenni li l-awtopsja fuq il-katavru ta’ din il-mara ta’ 25 sena ssir fil-jiem li ;ejjin. G[add ta’ entertainers u personalitajiet mag[rufa lbiera[ raddew ;ie[ lil Peaches filwaqt li kkummentaw dwar it-telfa tra;ika ta’ persuna spe/jali u popolari. Fost dawn kien hemm il-kantanti Boy George, Ellie Goulding u Nadine Coyle, ilmu]i/ist Gary Numan, ilpre]entatur Holly Willoughby u l-politiku Martin McGuinness. O[rajn, fosthom l-attri/i Susan Sarandon, bag[tu l-kondoljanzi tag[hom fuq Twitter.
Peaches Geldof kienet it-tieni tifla ta’ Bob Geldof u Paula Yates (li mietet meta Peaches kien g[ad g[andha 11-il sena) u kienet qed tg[ix mat-tieni ra;el tag[ha, Tom Cohen. Hi, intant, [alliet warajha ]ew; subien ]g[ar. Missierha, Bob, li sar prominenti b[ala l-kantant tal-grupp Boomtown Rats fis-snin sebg[in u tmenin, kien onorat mirRe;ina Eli]abetta tal-Ingilterra g[all-[idma tieg[u biex jorganizza l-Band Aid (supergroup bi skop karitatevoli) u kun/erti o[ra li ;;eneraw il-miljuni g[all-Afrikani foqra u bil-;u[.
Kelliema fi Tripli qalu li lParlament Libjan talab lill-Prim Ministru, Abdullah al-Thinni, biex jifforma Kabinett ;did fi ]mien ;img[a. Dan meta qed jing[ad li lKungress :enerali (Nazzjonali) Libjan [atar lil al-Thinni fil-kariga attwali, bil-kundizzjoni spe/ifika ‘li hu iwaqqaf Gvern f’perijodu ta’ sebat ijiem’. Il-kelliema qalu li ladarba jkun iffurmat il-Kabinett, il-Kungress jidde/iedi jekk al-Thinni g[andux ikompli b[ala Prim Ministru sakemm issir l-elezzjoni ;enerali li mistennija g[al aktar ‘il quddiem fis-sena. Qabel, l-i]viluppi al-Thinni kien kiteb lill-Parlament fejn talab
g[al aktar poteri u mandat aktar sod, bir-rapporti pre/edenti li rreferew g[ar-’ri]enja tal-Parlament’ ikunu mi/[uda. Kelliema g[allGvern Libjan, intant, ikkonfermaw li l-Kabinett ried li ‘j]idulu lpoteri’ i]da, fl-istess [in, irrifjutaw li l-membri tieg[u kienu heddew li jirri]enjaw. Diversi gruppi armati li ;;ieldu kontra l-eks-re;im ta’ Muammar Gaddafi jridu rappre]entazzjoni akbar fit-tmexxija tal-Gvern Libjan. Dan meta l-mandat talGvern ta’ al-Thinni (eks-Ministru tad-Difi]a li [a post il-Prim Ministru mke//i Ali Zeidan) qed ji;;edded kull ;img[atejn u sakemm tista’ tin[atar amministrazjoni premanenti.
Inkwiet dwar il-militanti fil-Libja FRANZA
Qed ji]died l-inkwiet dwar ilmovimenti u l-i]viluppi finNofsinhar tal-Libja, bi Franza ssostni li din iz-zona saret qisha ‘bejta tas-sriep’, ikkostitwita mill-militanti I]lami/i. Il-Ministru Fran/i] g[allAffarijiet Barranin, Jean-Yves Le Drian, fil-fatt, qal li l-militanti qed jakkwistaw aktar armi minbarra li jinga;;aw il-;ellieda l-;odda li l-uniku mod biex wie[ed jikkontrollahom hu b’reazzjoni ‘kollettiva’ mill-
;irien tal-Libja. “Ninsabu ferm preokkupati dwar il-periklu,” qal Le Drian, li insista li l-kundizzjonijiet mhumiex f’posthom g[al soluzzjoni. Sentejn u nofs wara li kkrolla r-re;im tal-eks-dittatur Libjan, Muammar Gaddafi, il-Libja mhux jirnexxilha tra]]an ilvjolenza bejn il-qawwiet rivali, hekk li l-militanti I]lami/i qeg[din je]er/itaw kontroll akbar fuq it-territorji lejn ilLvant tal-Libja.
Qattiel ta’ suldat jappella mis-sentenza IR-RENJU UNIT Wie[ed mi]-]ew; terroristi I]lami/i li f’Mejju tas-sena lo[ra attakkaw u bi//ru lis-suldat, Lee Rigby, fl-in[awi ta’ Londra, appella mis-sentenza tal-[abs li ng[ata u fejn irid jiskonta l-pri;unerija g[al minimu ta’ 45 sena. Il-qtil barbaru ta’ Rigby kien ixxokkja lill-pajji], u spe/jalment meta sar mag[ruf li t-terroristi riedu jivvendikaw ru[hom ‘g[all-fatt li qed jinqatlu l-Musulmani kuljum’. Dakinar, Michael Adebolajo, ta’ 29 sena (li kien spi//a kkundannat il-[abs g[al g[omru) u ra;el ie[or, Michael Adebowale, ta’ 22 sena, saqu g[al fuq Rigby b’karozza qabel attakkawh u [allewh mejjet f’g[adira demm
fiz-zona ta’ Woolwich. L-Im[allef li ppresieda fuq ilka] fisser id-delitt b[ala ‘wie[ed rari li ji;;ustifika l-akbar sentenza ta’ [abs’; b’Adebolajo – li fil-pre]ent qed jappella mis-sentenza – ji/[ad li wettaq omi/idju u fejn sostna li l-ka] ta’ Lee Rigby se[[ b[ala ‘azzjoni militari’. Adebolajo, xhur ilu, qal li hu kellu ja;ixxi b’dan il-mod b[ala ‘suldat ta’ Allah’, u bis-sentenzi tieg[u u ta’ Adebowale jkunu kkonfermati fi Frar. Dakinar stess, l-Im[allef kien irrefera g[al Adebolajo b[ala lprotagonista wara kumplott qattiel u li hu ‘ma kellu l-ebda prospett reali ta’ rijabilitazzjoni’.
IR-RENJU UNIT> Il-President tal-Irlanda, Michael D. Higgins, beda l-ewwel ]jara storika b[ala Kap talIstat Irlandi] u fejn ing[ata mer[ba mill-Familja Rjali Britannika. Higgins, li kien mistenni li jindirizza lill-Parlament ta’ Londra, fa[[ar ir-relazzjonijiet bejn Londra u Dublin, i]da wissa li ‘fadal xi jsir’ biex ja//ertaw il-pa/i fl-Irlanda ta’ Fuq. I]-]jara ta’ erbat ijiem saret possibbli wara li r-Re;ina Eli]abetta saret l-ewwel Kap tal-Monarkija Britannika li ]aret l-Irlanda ta’ Fuq, tlett snin ilu. Ir-ritratt juri lillPresident Higgins (fin-nofs) akkumpanjat, fost o[rajn, mir-Re;ina u l-Prin/ep Philip, Duka ta’ Edinburgh (lemin) waqt i/-/erimonja ta’ mer[ba, fil-Kastell ta’ Windsor, f’Berkshire (ritratt> EPA)
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 9 ta’ April, 2014
17
FINANZI
Rapport finanzjarju tal-;img[a
Stokks Ewropej jil[qu l-og[la livell f’sitt snin U[ud mill-voluntieri waqt il-[idma ta’ tindif li wettqu fiz-zona tal-Park tal-Majjistral
L-impjegati tal-BOV jg[inu g[al park isba[ u aktar nadif G[al grupp ta’ impjegati talBOV u l-familji tag[hom, il{add, 30 ta’ Marzu kienet ;urnata divertenti meta huma ng[aqdu ma’ Nature Trust filBarracks ta’ G[ajn Tuffie[a u taw l-g[ajnuna tag[hom biex inaddfu z-zona filwaqt li t[awlu mal-500 si;ra bil-g[an li tin[oloq zona naturali o[ra fi [dan il-Park tal-Majjistral. Bi sforz kon;unt bejn il-BOV u Nature Trust, se jkun possibbli li l-Park tal-Majjistral, ikun wie[ed a//essibbli g[all-pubbliku in;enerali, li se jibbenefika mill-u]u ta’ dan il-post g[arrikreazzjoni flimkien malfamilji bil-vanta;; li dan huwa post maqtug[ mit-tni;;is u mdawwar bil-[sejjes tan-natura. Meta jkun lest, dan il-pro;ett se jkun jinkludi /-?entru ta’ Amministrazzjoni u Informazzjoni tal-istess Park, minn fejn il-pubbliku in;enerali jkun jista’ jikseb informazzjoni storika u ambjentali marbuta mal-karatteristi/i taz-zona. Il-management tal-Park tal-
Majjistral se jkun qed ja[dem fuq pjan ta’ restawr tal-24 struttura li b[alissa jag[mlu parti mill-Kumpless ta’ G[ajn Tuffie[a fi [dan is-sit ta’ Natura 2000. Filwaqt li dalwaqt se jkun inawgurat ?entru tal-Vi]itaturi, l-istrutturi l-o[ra se jintu]aw g[al attivitajiet edukattivi, ta’ ri/erka, so/jali u kulturali. Is-sit Natura 2000 fih numru ta’ abitati differenti, fosthom tafal, in]ul, garigue marittimu u garigue tal-wi// tal-g[oljiet, postijiet kostali endemi/i, g[adajjar temporanji ta’ ilma ;ieri u g[a]la vasta ta’ flora u fawna, u spe/i rari u endemi/i. Mark Marmara, li hu l-persuna inkarigata mill-inizjattivi ambjentali tal-Bank of Valletta, spjega l-investiment tal-bank f’dan il-pro;ett ambjentali. “Il-potenzjal li tipprovdi din iz-zona daqstant imfittxija huwa kbir u zzona hija attrazzjoni g[al numru kbir ta’ Maltin u turisti. Din kienet opportunità o[ra kbira fi [dan il-kalendarju ambjentali
tal-BOV li sservi ta’ [olqien ta’ zona rikreattiva sigura. A[na nemmnu li g[andna nfittxu prospetti li jipprovdu ri]ultati ta’ benefi//ju billi nipprovdu arja aktar nadifa f’ambjenti siguri li jkunu jistg[u jitgawdew.” Vincent Attard minn Heritage Parks Federation ]ied dwar ilvalur li dan i;ib lil din iz-zona. Hu kompla jg[id “li dan il-park nazzjonali jpo;;i lil Malta fuq il-Mappa tal-Parks Ewropej. Ilfatt li l-kumpaniji qed jg[inu b[ala parti mill-programm tag[hom ta’ responsabbiltà so/jali fil-konservazzjoni ta’ siti b[al dawn, juri dejjem aktar li dawn mhux biss g[andhom g[al qalbhom il-wirt naturali, i]da jridu j[ossuhom parti minn dan il-park nazzjonali, billi juru li huma wkoll g[andhom sehem fil-konservazzjoni tal-wirt tag[na.” Vincent Attard, f’isem il-Heritage Park Federation u lBord tal-Management talMajjistral, irringrazzja lill-BOV u lill-istaff tieg[u g[all-impenn u s-sapport tag[hom.
Stokks Ewropej issa[[u g[all-og[la livell f’sitt snin hekk kif Holcim Ltd u Lafarge SA issa[[u u rapport millIstati Uniti wera li l-akbar ekonomija fid-dinja [olqot aktar impjiegi fi Frar minn kif kien mistenni. Il-President tal-Bank ?entrali Ewropew Mario Draghi qal li dawk li jfasslu lpolitika jistg[u jibdew jixtru lassi biex ji;;ieldu inflazzjoni baxxa persistenti fit-18-il stat taz-zona ewro. Ishma Ewropej issa[[u b’1.6 fil-mija matul din il-;img[a. L-indi/i nazzjonali ssa[[u fi 15 minn 18-il suq tal-Ewropa talPunent. Fi Franza l-CAC 40 issa[[a[ b’0.8 fil-mija filwaqt li fir-Renju Unit il-FTSE 100 u fil-:ermanja d-DAX issa[[u b’0.7 fil-mija. Stokks fl-Asja kienu po]ittivi g[at-tieni ;img[a blindi/i re;jonali jkollhom litwal sensiela ta’ sessjonijiet po]ittivi din is-sena hekk kif data po]ittiva mill-Istati Uniti wasslet g[al irkuprar mit-temp qalil tax-xitwa u /-?ina wieg[det appo;; biex tpatti g[at-tnaqqis li qed jhedded ilmiri tat-tkabbir fil-pajji]. L-MSCI Asia Pacific Index issa[[a[ b’1.9 fil-mija din il;img[a g[al 139.27, biex was-
sal g[al tis[i[ ta’ 4.9 fil-mija fuq [mistax u tmint ijiem po]ittivi nhar il-:img[a, flaktar sensiela ta’ sessjonijiet po]ittivi din is-sena. Fl-Istati Uniti stokks tatteknolo;ija minn Google Inc sa Yahoo Inc kienu negattivi hekk kif l-investituri re;g[u bdew ibig[u ishma tal-a[jar stokks. Ishma Class A ta’ Google tilfu 4.6 fil-mija. Facebook Inc tilef 4.6 fil-mija biex tilef 9.5 fil-mija fuq jumejn. Yahoo tilef 4.2 filmija g[all-aktar livell baxx minn Novembru. Nasdaq Composite tilef 0.7 fil-mija fil-[amest ijiem li g[addew wara li kien tilef 2.8 fil-mija matul il-;img[a ta’ qabel. Il-kejl tilef 1.2 fil-mija matul l-2014 u ssa[[a[ bi 38 fil-mija s-sena li g[addiet. Investituri li qed ifittxu fondi nnegozjati fuq il-boro] biex ifittxu l-istokk misswieq emer;enti bl-itwal sensiela ta’ sessjonijiet po]ittivi qed iwarrbu li/-?ina. Stokks ta/-?ina kienu po]ittivi matul il-[mistax li g[addew hekk kif sinjali ta’ tnaqqis ekonomiku wasslu g[al ottimi]mu li dawk li jfasslu lpolitika jistg[u jie[du passi biex jistimolaw l-espansjoni ekonomika.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 9 ta’ April, 2014
18
INTERVISTA
Produzzjoni tkun su//ess jekk i;;ieg[lek t[oss l-emozzjonijiet u ;;ieg[lek ta[seb – l-attri/i Moira Muscat li l-atturi jg[inu lil xulxin g[ax finalment f’qalbhom ilkoll iridu li l-produzzjoni tkun l-a[jar wa[da. L-udjenza lil kul[add se tara, irrispettivament mill-partijiet u l-kobor tag[hom u s-su//ess ta’ kull produzzjoni jiddependi fuq fattur importanti – ir-relazzjoni ta’ bejn l-atturi.
Clinton Sammut clinton.sammut@media.link. com.mt
F’dawn l-a[[ar snin, id-drama [adet spinta kbira ’l quddiem, spe/jalment meta bdejna nifhmu a[jar l-importanza tag[ha fil[ajja tag[na spe/jalment fejn jid[lu t-talenti, it-tis[i[ talkarattru u l-edukazzjoni. InNazzjon intervista lil Moira Vassallo, mag[rufa a[jar mag[na l-Maltin b[ala Moira Muscat, dwar dan kollu i]da wkoll tfajna [arsitna fuq iddramm li se jsir bl-isem IlMixja. Il-karriera ta’ Moira Muscat bdiet meta kellha 17-il sena u bdiet mill-iskola tad-drama mag[rufa b[ala Imtada fejn g[amlet kors ta’ tliet snin. Minn dak i]-]mien ma waqfet xejn mid-drama.
Hemm xi atturi barranin li jispirawk f’dan il-qasam^ Pre]entement jog[;obni lattur Benedict Cumberbatch, li qieg[ed jag[mel il-parti ta’ Sherlock Holmes fuq il-BBC li mhux biss g[amel il-parti tieg[u i]da qaxxarha b’mod komplet.
B[ala nisa mbag[ad hemm Sandra Bullock u Cate Blanchett, fost o[rajn.
Issemmi xi atturi Maltin li ispirawk tibda fid-drama^
Attri/i Maltija li niftakarni ng[id li jien irrid insir b[alha kienet Jane Marshall. Dak i]]mien kont ]g[ira u kienu qeg[din ji;bdu t-teleserje tal’Madonna ta/-?oqqa’ u peress li kont ]g[ira, ommi ma kinitx t[allini narah. I]da niftakar li xorta wa[da kont rajtu kollu minn bejn ixxaqq tal-bieb u niftakarni kont ng[id li rrid insir b[alha u allura ng[id li bis-sa[[a tal-ispirazzjoni li tatni d[alt fid-drama.
X’kien li mmotivak tibda d-drama u tkompli biha sallum^ Minn mindu kont ]g[ira rre/tar kien jaffaxxinani. Il-fatt li tista tinterpreta karattri differenti hu ta’ pja/ir kbir. Ir-re/tar hu d-droga ta’ kull attur. Ladarba dduq l-adrenalina u l-ener;ija, diffi/li li taqta’ minnha. Aktar u aktar meta l-udjenza tapprezza x-xog[ol li tkun g[amilt. Tara differenza bejn iddrama li bdejt biha int u dik tal-lum^ Id-differenza tibba]a fuq linteress, interess li kiber immens. Meta bdejt id-drama jien, ma tantx kien hemm kwantità kbira ta’atturi. Lil min kien jid[ol g[ad-drama kienu jikkunsidrawh b[ala stramb, u kienu kwa]i jid[ku bik. Imma llum il;urnata d-drama nfirxet tassew, spe/jalment issa li nfet[u diversi skejjel tad-drama. Meta bdejt id-drama jien fuq it-televi]joni ma tantx kien isir xog[ol, imma llum il-;urnata hemm splu]joni s[i[a ta’ drama fuq it-televi]joni.
U hawnhekk nazzarda ng[id li g[andna [afna kwantità u mhux kwalità. Il-bi]a’ tieg[i hu, u li kultant idejjaqni wkoll, il-fatt li xi [add ikun g[amel produzzjoni wa[da u jibda ja[sbu li hu l-a[jar artist f’din il-g]ira, meta fil-fatt nafu li biex tkun hekk trid tkun ilek snin kbar ta[dem, tistinka u tikseb dan bl-esperjenza. I]da fuq punt po]ittiv na[seb li hawn verament talent tajjeb
[afna f’pajji]na anke minn dawk il-;odda li di;à qeg[din jidhru li jippromettu ferm. Id-drama saret aktar sors ta’ flus milli post fejn tkattar it-talent^ Nifred din il-mistoqsija fi tnejn. F’ka] tal-atturi, min verament i[obb jag[mel id-drama g[ax jinteressa ru[u f’dan ilqasam, ma jag[milhiex g[allflus. Tag[milha g[ax t[ossha parti minnek u g[ax tag[tik sodisfazzjon. Kieku kull attur kellu
ja[seb minn qabel kemm se jit[allas tar-rappre]entazzjoni tieg[u, kieku jispi//a ma jag[mel xejn meta tikkonsidra l[in li trid tinvesti kemm qabel kif ukoll waqt il-produzzjoni. Min-na[a l-o[ra, f’termini ta’ produzzjoni, trid tifhem li min
Permezz tad-drama tista’ tinfiltra f’[ajjet it-tfal u tg[inhom jo[or;u minn qoxrithom u jesprimu l-emozzjonijiet tag[hom qed itella’ l-produzzjoni qed jid[ol g[al /ertu riskju finanzjarju. Producer irid ikun g[aqli bi]]ejjed biex ma jitlifx flus imma jag[mel il-flus. Il-[a]in hu li hemm min qieg[ed jag[mel il-flus mir-rappre]entazzjonijiet i]da sfortunatament l-atturi mhux qeg[din jit[allsu kif inhu xieraq. Spe/jalment dawk l-atturi, li ji;u sfruttati min[abba li g[adhom ;odda. Huma ja//ettaw li jie[du sehem g[aliex tkun l-ewwel esperjenza tag[hom u g[alihom tkun biss opportunità li jidhru fuq it-televi]joni.
Kif inhi r-relazzjoni bejn latturi veterani u dawk ;odda^ Titg[allem dejjem mill-attur veteran b’mod spe/jali. Dan
g[aliex tali atturi g[andhom esperjenza vasta u probabbilment [admu diversi karattri ta’ kull tip. I]da ma nistg[ux ng[idu li ]-]g[ir mhux tajjeb jew ma g[andux x’joffri. F’terminu ta’ distanza bejn attur stabbilit u wie[ed ]g[ir ma na[sibx li hemm jew g[adu jkun hemm, u dan g[aliex il-produzzjoni, biex tkun tajba, kul[add irid ikun tajjeb. Wie[ed jinnota
Il-produzzjoni ‘IlMadonna tac-?oqqa’ kienet [olqot ferment so/jali spe/jalment filqasam reli;ju]. Ta[seb li fadal post g[ad-drama lokali biex to[loq tali reazzjonijiet^ Iva, bla dubju ta’ xejn. Dan jiddependi fuq ]ew; fatturi: l-
awtur li jikteb fuq temi so/jali u esperjenzi li qeg[din ji;ru madwarna ta’ kuljum, u l-attur li jrid jesprimi dak li nkiteb f’esperjenza g[all-udjenza. Hu fatt li /erti temi li jkunu ja[arqu se jo[olqu l-kontroversji. G[al kull azzjoni jkun hemm reazzjoni!
Kif tara l-attendenza tannies fit-teatru^ Kollox jibba]a fuq ir -
reklam li jsir minn qabel u wkoll fuq l-isem tal-produzzjoni. Jekk ir-reklam isir tajjeb u l-isem tal-produzzjoni jappella g[an-nies, allura se jkollok attendenza tajba. Jekk le, ovvjament se jkollok produzzjoni li se jarawha biss erba ’ persuni u hi [asra
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 9 ta’ April, 2014
19
INTERVISTA
“Nemmen li wasal i]-]mien biex titwaqqaf mill-;did union g[all-artisti” tru kattiv, g[ax ipo;;i sfidi kbar fuqi peress li m’iniex ta’ dak ilkarattru.
spe/jalment meta tkun produzzjoni ta’ kwalità g[olja. Din tal-a[[ar twe;;a’ [afna lill-attur, g[aliex meta tie[u sehem fi produzzjoni, tkun trid li mhux biss taraha l-udjenza tatteatru i]da jekk ikun possibbli, anke Malta kollha.
Tu]a d-drama biex tmur f’dinja g[alik jew ta[rab ftit mir-realtà^ Id-drama tg[inek ta[rab ftit mill-istress li l-[ajja toffri. Imma g[al ftit [in biss, g[aliex meta tmur lura d-dar jew ixxog[ol se ter;a’ ssib kollox ma’ wi//ek! Biex jirnexxilek, trid tkun kapa/i tqassam il-[in. Meta nkun id-dar niffoka fuq id-dar, meta nkun ix-xog[ol niffoka fuq ix-xog[ol u meta nkun id-drama niffoka fuqha.
Ta[seb li l-[ajja tal-artist Malti hi apprezzata^ Jien in[oss li a[na l-artisti ma a[niex apprezzati mill-awtoritajiet. Fis-sens li wie[ed irid jifhem li a[na l-artisti rridu
ng[ixu minn xog[ol ie[or u mhux esklussivament middrama. Kultant in[oss li jarawna b[ala dilettanti u ma nitte[dux bis-serjetà. Filg[odu a[na rridu morru ;urnata xog[ol b[al [addie[or, wara x-xog[ol nag[mlu lfa/endi b[al kul[add fid-dar u nduru bit-tfal u filg[axija nistudjaw jew immorru g[all-provi. Allura hi sfida kontinwa. Jien in[oss li wasal i]-]mien li ter;a’ titwaqqaf union b[alma kien hawn dari. In[oss li tant qed ikun hawn sfruttamenti kontra l-artist li xi [add irid jaqbe] g[alih.
Biex ikun hawn union talartisti ma jridx ikollok definizzjoni ta’ min hu artist biex jissie[eb^ Kif se jsir dan^ Onestament, dwar xi kriterji kienet tu]a l-union ta’ dari ma g[andix idea, i]da iva, meta persuna til[aq /ertu livell fid-drama jew fi kwalunkwe arti o[ra, g[andu jkollha d-dritt li tissie[eb. Sfortunatament irridu nammettu li mhux kull ‘artist’ hu ta’ livell u g[alhekk g[andu jkun hemm kontroll. Dan qed isir ukoll fil-qasam tal-produzzjoni. Jitqabbdu delettanti biex jag[mlu x-xog[ol, u
allura sfortunatament qeg[din narmu l-professjonalità ta’ dan il-qasam.
X’ta[seb dwar l-introduzzjoni tad-drama fl-iskejjel^
Jien ng[id li mhux biss g[andha tibqa’ i]da tissa[[a[. Mill-esperjenza tieg[i fid-drama u mat-tfal, rajt kif permezz taddrama tista’ tinfiltra f’[ajjet ittfal u tg[inhom jo[or;u minn qoxrithom u jesprimu l-emozzjonijiet tag[hom. Spe/jalment dawk li g[addejjin minn xi problema so/jali. Fl-istess [in, qed nag[tu littfal aktar poteri. Mhux kul[add hu tajjeb fil-qasam akkademiku
‘Il-Mixja’... kif [assejt ilb]onn li tie[u sehem fiha^ Jien ili nie[u sehem fiha mittieni sena tag[ha. B[ala produzzjoni, g[alkemm dejjem i;;ib listess isem, /erti xeni jinbidlu minn sena g[al o[ra. Din hi produzzjoni li fiha x-xeni huma qosra u mexxejja. Li hu interessanti hu li l-udjenza tit[allat mal-atturi u jimxu l-mixja flimkien. Kull sena ‘Il-Mixja’ tg[inni nid[ol f’qoxorti u nirrifletti dwar [ajti b’mod intensiv. Wa[da mill-isba[ esperjenza dwar ‘Il-Mixja’ kienet meta din saret f’{a;ar Qim. {assejtni li verament kont qed ng[ix l-a[[ar mumenti ta’ Kristu, u l-atmosfera kienet perfetta. Fuq dawn ir-ra;unijiet kollha n[e;;e; linnies biex jattendu. Min jattendi g[al din il-pro-
duzzjoni ]gur jo[ro; sodisfatt g[ax din mhix produzzjoni biex taraha biss imma biex tesperjenzaha.
X’inhu l-[sieb tieg[ek dwar is-sa[[a mentali^
Moira Muscat waqt il-produzzjoni ‘Il-Mixja’
i]da g[andu talenti o[ra, u dak hu r-rwol tal-edukazzjoni... li ng[inuhom isibu t-talenti tag[hom u ja[dmu fuqhom biex huma j[ossuhom spe/jali b[al kull tifel u tifla o[ra. Kif g[enitek id-drama b’mod personali^ Minn esperjenza personali, meta kont ]g[ira kont nib]a’ ni;i mqabbda mill-g[alliema biex naqra. Wara li d[alt fiddrama, dan il-bi]a’ sparixxa, allura tista’ ta[seb kemm hemm mijiet ta’ studenti o[rajn li jistg[u jg[addu mill-istess esperjenza.
Id-drama tg[inek ta[rab ftit mill-istress li l-[ajja toffri, i]da g[al ftit [in biss, g[aliex meta tmur lura d-dar jew ix-xog[ol se ter;a’ ssib kollox ma’ wi//ek Liema hi l-produzzjoni favorita tieg[ek^
Kull produzzjoni tkun g[al qalbek, g[aliex meta tinterpreta karattru tkun qed t[alli bi//a minnek ma’ dak il-karattu. I]da jekk ikolli nag[]el, nag[]el lil Miranda f’The Collector li g[amilnieha Manwel Cauchi u
jien. Probabbli tibqa’ g[al qalbi g[ax kont relattivament ]g[ira u baqg[et f’mo[[i. Hemm xi karattru favorit li t[obb tinterpreta^ E]attament ma g[andix. Kull karattru g[andu l-isfidi tieg[u u dak hu s-sabi[ tat-teatru. I]da jekk ikolli nag[]el, ng[id karat-
G[adu ma hawnx g[arfien bi]]ejjed u hawn [afna tabù so/jali. Il-poplu g[andu ji;i mg[allem i]jed li din hi marda li tista’ ti;i kkurata b[al kull marda o[ra, u sfortunatament hi marda komuni. Setg[et id-drama wasslet messa;; [a]in dwar is-sa[[a mentali^ Le, ma na[sibx. Id-drama turi r-realtà ta’ minn xiex ikun g[addej il-poplu jew is-so/jetà f’dak il-mument partikulari u aktar ma tirrifletti dwar dan, aktar tkun su//ess il-produzzjoni tieg[ek. G[alija produz-
zjoni tkun su//ess jekk i;;ieg[lek t[oss l-emozzjonijiet u ;;ieg[lek ta[seb.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 9 ta’ April, 2014
20
KUMMER?
Donazzjoni g[all-Istrina wara ;ibda ta’ ajruplan DHL Express Charles Schiavone, ilManager ta’ DHL Express Malta, u Orlando Bonnici, ilPresident tal-Phoenix Sports Club, ippre]entaw /ekk ta’ €1,500 lill-MCCF (Malta Community Chest Fund), filPalazz ta’ San Anton, {’Attard, b’risq l-Istrina. Iktar minn 120 persuna, fosthom Membri Parlamentari minna[a tal-Oppo]izzjoni u kandidati tal-elezzjonijiet g[allParlament Ewropew, marru nhar it-Tnejn g[all-;ibda ta’ ajruplan (Plane Pull Malta) fil-Park talAvjazzjoni ta’ {al Safi, organizzata minn DHL Express flimkien mal-Phoenix Sports Club. Iktar minn €1,200 in;abru waqt l-attività peress li kull persuna li [adet sehem intalbet tag[ti g[otja ta’ €10 b’risq lIstrina. DHL Express imbag[ad tellg[u /-/ifra g[al €1,500. “Ninsabu sodisfatti immens
b’dan l-ewwel avveniment li fih ajruplan DHL Express Boeing 757-200 Freighter kien mi;bud fil-Park tal-Avjazzjoni,” qal Charles Schiavone waqt ilpre]entazzjoni. “Sitt timijiet ;ibdu l-ajruplan ta’ 120 metru b’kollox. Qeg[din nippjanaw li dan isir avveniment ta’ kull sena u nistg[u nkunu /erti li, jekk kul[add ikun av]at minn qabel u jekk nag[]lu ;urnata tajba, nistg[u mmorru a[jar is-sena d-die[la.” Kemm Charles Schiavone kif ukoll Orlando Bonnici rringrazzjaw lil dawk kollha li taw sehemhom, fosthom dawk flUffi//ju tal-President, flAjruport Internazzjonali ta’ Malta u fil-Forzi Armati ta’ Malta, flimkien mal-voluntieri kollha. Kelliem g[all-Uffi//ju talPresident irringrazzja lil dawk kollha li [adu sehem f’din l-inizjattiva.
Tnejn mit-timijiet li [adu sehem fil-;ibda ta’ ajruplan (Plane Pull Malta), fosthom Membri Parlamentari u kandidati tal-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew, fil-Park tal-Avjazzjoni ta’ {al Safi waqt l-avveniment tal-;bir ta’ fondi g[all-Istrina
MaltaPost tkompli ssa[[a[ id-dehra tal-kumpanija MaltaPost g[adha kemm nediet uniformi ;dida g[all-impjegati, kemm g[all-pustiera li jqassmu l-posta ta’ kuljum kif ukoll g[all-[addiema taluffi//ji. L-uniformi tal-pustiera tikkonsisti f’qalziet gri] u polo shirt flimkien ma’ ;akketta tassuf g[ax-xitwa. Il-[addiema tal-uffi//ji r;iel issa g[andhom uniformi b’dehra professjonali li tinkludi qmis pulita bil-komma twila, qalziet gri], sidrija u ingravata gri]a bla[mar. In-nisa tal-uffi//ji se jib-
dew ji;u g[ax-xog[ol b’dublett gri] jew qalziet, sidrija u qmis bajda u maktur a[mar bil-gri]. Din l-uniformi hija mag[mula minn drapp modern, komdu u ta’ dehra professjonali. Il-kulur gri] skur flimkien mal-a[mar jirrifletti l-kuluri talkumpanija. MaltaPost hi l-kumpanija postali ewlenija f’Malta u t[addem aktar minn 600 [addiem f’Malta u G[awdex. Hija regolata mill- Awtorità ta’ Malta dwar il-Komunikazzjoni u tinsab imni]]la fuq il-Bor]a
ta‘ Malta. B[ala l-operatur nazzjonali postali hi ti;bor u tqassam il-posta f’kull indirizz filg]ejjer Maltin sitt ijiem fil;img[a u toffri s-servizzi postali f’numru kbir ta’ ferg[at madwar Malta u G[awdex. MaltaPost dan l-a[[ar ]iedet il-flotta tal-vetturi u kontinwament g[addejja bi pro;ett estensiv ta’ tisbi[ fil-ferg[at postali tag[ha. E]empju ta’ dan it-tisbi[ hu dak li sar fil-ferg[a postali ta’ Triq Dingli f’TasSliema, li nfet[et fi Frar tal2013.
L-uniformijiet il-;odda mnedija minn MaltaPost
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 9 ta’ April, 2014
21
KUMMER?
Vodafone tipprova til[aq FIRST o[ra permezz ta’ Everest14 Li jsiru l-affarijiet g[allewwel darba j]ommu d-dinja interessanti. Tg[in lin-nies javvanzaw u jiskopru i]da dawn iridu jkunu lesti biex jaqb]u ttarf. Dan hu dak li qed jag[mlu lerba’ xabbaturi Maltin: Douglas Barbaro Sant, Raphael Fenech Adami, Gregory Attard u Matthew Xerri, bl-appo;; ta’ Vodafone Malta. Se jippruvaw jixxabbtu mal-parti tatTramuntana tal-muntanja Everest, l-og[la muntanja fiddinja bi 8,850 metru. Din se tkun l-ewwel darba li xabbaturi Maltin se jippruvaw jixxabbtu mal-parti tatTramuntana tal-muntanja Everest wara li t-Tim Challenge8000 ixxabbat man-Nofsinhar talmuntanja f’Mejju tal-2010. “A[na kuntenti li nkunu parti minn din l-inizjattiva e//itanti u qed nappo;;jaw lit-tim billi nipprovdulu l-a[[ar apparat ta’ Vodafone u t-teknolo;ija biex ja;;orna lill-pubbliku dwar lattentat tal-membri li jkunu lewwel Maltin li jixxabbtu manna[a tat-Tramuntana talmuntanja biex jil[qu l-aktar parti g[olja tad-dinja,” qal Sandro Pisani, Head of Marketing minn Vodafone Malta. “Vodafone dejjem kienet
L-erba’ xabbaturi Maltin> Gregory Attard, Matthew Xerri, Douglas Barbaro Sant u Raphael Fenech Adami
t[ares ’il quddiem u dejjem tirsisti li te//ella. Kwalitajiet b[al determinazzjoni, kunfidenza u affidabbiltà huma kollha kwalitajiet li x-xabbaturi g[andu jkollhom biex jippruvaw din linizjattiva u huma konformi mal-miri tag[na stess. Nixtiequ nawguraw kull su//ess lit-tim f’dan it-tentattiv.” It-tim Everest14 se jitmexxa minn Gregory Attard meg[jun minn tim ta’ sherpas professjonali. Telqu lejn Kathmandu fl-4 ta’ April u se jivvja;;aw fuq lart lejn il-fruntiera tat-Tibet finNepal u ftit ftit jil[qu l-plateau Tibetan. Minn hemm ftit ;ranet ta’ sewqan g[al kamp ba]i f’5,150 metru g[oli. Se jsej[u l-kamp il-
ba]i d-dar tag[hom g[al aktar minn xahrejn waqt li jkunu qed itellg[u l-kampijiet fuq ilmuntanja u jikklimitizzaw ru[hom billi jixxabbtu mal-Col tat-Tramuntana tal-muntanja Everest. L-isfida proprja tibda meta t-tim jitla’ fl-ewwel kamp, dejjem i]id fil-g[oli. It-tieni kamp se jkun f’7,500 metru g[oli u hemm jibdew il-High Camps. Ir-rotta normalment hija kollha borra pura i]da jistg[u jsibu wkoll ;ebel u hi mag[rufa g[allirjie[ qawwija. Fit-tielet kamp it-tim jibda ju]a l-ossi;nu supplimentari u t-tined jittellg[u f’inklinazzjoni ta’ 30 grad. Hawn fejn jibda l-a[[ar ftit millvja;; sal-qu//atta.
Gregory Attard, li tkellem f’isem it-tim, qal: “Il-jum li fih nil[qu l-qu//ata hu dak li jiddistingwi l-parti tat-Tramuntana minn dik tan-Nofsinhar. G[alkemm ftit iqsar, hu daqsxejn aktar esi;enti min[abba lammont ta’ tixbit li jinvolvi f’altitudni. Irridu ne]er/itaw ilkapa/ità mentali tag[na biex nag[mlu l-almu kollu tag[na u biex in]ommu mo[[ im/a[[ad mill-ossi;nu kkon/entrat fuq dak li nkunu rridu nag[mlu. {wejje;, xorb, ikel, [bula, irri]erva tal-ossi;nu u l-pass tag[na: kollha g[andhom ji;u vverifikati waqt is-sig[at li nkunu qed nixxabbtu qabel ma nil[qu l-qu//ata. Ir-rotta tinvolvi tluq wieqaf mit-tielet
kamp, u minn hemm ’il quddiem irridu nixxabbtu mal-hekk imsejja[ Three Steps qabel ma naraw il-qu//ata quddiemna. “L-ammont ta’ [in li nqattg[u fuq nett jiddependi minn x[in tintla[aq il-qu//ata, il-kundizzjonijiet tat-temp u r-ri]ervi talossi;nu. In-ni]la lura hi tellieqa kontra l-[in hekk kif wie[ed je[tie; li jo[ro; miz-zona talmewt (ta[t it-8,000 metru) fejn il-;isem jibda jiekol lilu nnifsu bil-mod minn ;ewwa. Meta naslu f’g[oli aktar sigur, nibdew in]armaw il-kampijiet u nni]]lu kollox lura biex in]ommu lmuntanja kemm jista’ jkun nadifa.” Biex inkunu nafu fejn waslu x-xabbaturi, Vodafone se tipprovdilhom erba’ tipi ta’ apparat Android li se jintu]aw biex ji;bdu filmati u ritratti li se jittellg[u regolarment fuq il-pa;na ta’ Vodafone fuq Facebook. Ix-xabbaturi qed ji;bru wkoll ewro g[al kull pied li jitilg[u, g[al total ta’ €30,000 g[ad-Dar tal-Providenza. Id-donazzjonijiet jistg[u jsiru fil-kont tal-BOV: 4002207852-0 | Everest 2014 | Valletta. Biex i]]omm a;;ornat ]ur il-pa;na ta’ Vodafone fuq Facebook www.facebook.com#vodafonemalta jew il-websajt Everest14 f’www.everest14.com.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 9 ta’ April, 2014
22
TV#RADJU
06>00
Radio 101 Breakfast Club b’waqfiet g[al Sports News fis-6>45, A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 0740 Anali]i tal-:urnali< Avvi]i tal-Mejtin u Angelus fit-07>55)
08>00 08>05 09>00 09>05
A[barijiet fil-Qosor (ikompli) 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>00 11>55 12>00 12>30 14>30 15>00 15>05
Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet The Big Show Hitsteria A[barijiet fil-Qosor (ikompli) Hitsteria (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
16>30 17>55 18>00 18>30 20>00 22>00 23>00 00>25 01>20
Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet The 60’s Sound Fuzzbox - Christian Azzopardi Talk Time Newsdesk (r) Wavelength (r) Mu]ika kontinwa
G[at-tfal fuq il-Cable Disney Channel
06:45 -Jessie 07:05 -Good luck charlie 07:30 - Shake It Up! 07:55 Austin & Ally 08:15 - A.N.T. Farm 08:40 - Dog With a Blog 09:25 Jessie 09:50 – That’s so raven 10:15 – Hannah Montana 11:00 – Good luck Charlie! 11:25 – Austin & Ally 11:45 – A.N.T. Farm 12:10 - Jessie 12:35 - Dog With a Blog 13:00 – Good luck Charlie 13:25 - Gravity Falls 13:50 – Austin & Ally 14:10 - Violetta 15:00 – Liv & Maddie 15:20 – Mako mermaids 16:10 Jessie 16:30 - Dog With a Blog 17:20 - Violetta 18:05 - Jessie 18:30 – Goodluck Charlie 18:50 – Dog with a blog 19:15 - Gravity Falls 19:40 Shake It Up! 20:00 - Austin & Ally 20:25 - A.N.T. Farm 20:50 - Good Luck Charlie 21:10 – Wolf blood 22:00 - Violetta 22:50 – Art attack 23:40 – Wolfblood. Nickelodeon
07:05 - The Penguins of Madagascar 07:30 - SpongeBob SquarePants 07:55 - SpongeBob SquarePants 08:20 - Dora the Explorer 08:45 Umizoomis 09:10 - Tickety Toc 09:28 Little Kingdom 09:35 - PAW Patrol 10:00 - Go, Diego, Go! 10:25 - Olive the Ostrich 10:50 - Bubble Guppies 11:15 - Winx Club 11:40 Totally Spies! 12:05 - T.U.F.F. Puppy 12:30 - iCarly 12:55 Victorious 13:20 - Big Time Rush 13:45 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:40 - The Penguins of Madagascar 15:30 - SpongeBob SquarePants 15:55 - Rabbids Invasion 16:20 - Marvin Marvin 16:45 - iCarly 17:10 - Big Time Rush 17:35 - Totally Spies! 18:00 Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 18:25 - The Penguins of Madagascar 18:50 - The Fairly OddParents 19:15 - Robot and Monster 19:40 - Victorious 20:05 iCarly 20:30 - SpongeBob SquarePants 20:55 - Avatar: The Legend of Aang 21:45 - Big Time Rush 22:10 - The Penguins of Madagascar 23:25 - iCarly 23:50 – Victorious. Jim Jam
07:00 - Nouky & Friends 07:05 Rubbadubbers 07:15 - Oswald 07:30 - Fluffy Gardens 07:45 -
Jarmies 08:00 - Kipper 08:10 Kipper 08:20 - Mio Mao 08:25 What’s The Big Idea? 08:30 Gazoon 08:35 - Gazoon 08:40 Wobblyland 08:45 - Igloo-Gloo 09:00 - Heroes of the City 09:15 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 - Benjamin’s Farm 09:45 - My Animal Friends 10:00 See the Sea 10:05 - Lots & Lots Of... 10:20 - Bob the Builder 10:30 Fireman Sam 10:40 - Thomas and Friends 10:50 - See the Sea 10:55 Nouky & Friends 11:00 Rubbadubbers 11:10 - Pingu 11:15 Tiny Planets 11:20 - Pingu 11:25 Tiny Planets 11:30 - Monkey See, Monkey Do 11:40 - Barney & Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:17 Fluffy Gardens 12:25 Jarmies 12:40 - Mio Mao 12:45 What’s The Big Idea? 12:50 Heroes of the City 13:05 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:30 - Kipper 13:40 - Kipper 13:50 - Gazoon 13:55 - Gazoon 14:00 Wobblyland 14:05 - Igloo-Gloo 14:20 - Benjamin’s Farm 14:25 - My Animal Friends 14:40 - See the Sea 14:45 - Lots & Lots Of... 15:00 Fluffy Gardens 15:07 Fluffy Gardens 15:15 - Jarmies 15:30 Angelina Ballerina 15:45 - Monkey See, Monkey Do 15:55 - Barney & Friends 16:25 - Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 - Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 - Igloo-Gloo 17:00 Bob the Builder 17:10 - Fireman Sam 17:20 - Thomas and Friends 17:30 - See the Sea 17:35 - Tork 17:45 - Dougie in Disguise 17:55 Slim Pig 18:05 - Heroes of the City 18:20 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:45 - What’s The Big Idea? 18:50 - Nouky & Friends 18:55 - My Animal Friends 19:10 See the Sea 19:15 - Lots & Lots Of... 19:30 - Monkey See, Monkey Do 19:40 - Barney & Friends 20:10 Wobblyland 20:15 - Dougie in Disguise 20:25 - Slim Pig 20:35 Connie the Cow 20:45 - Angelina Ballerina 21:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 - Heroes of the City 21:40 - What’s The Big Idea? 21:45 - Pingu 21:50 Tiny Planets 21:55 - Pingu 22:00 Bob the Builder 22:10 - Fireman Sam 22:20 - Thomas and Friends 22:30 - See the Sea 22:35 - Dougie in Disguise 22:45 - Slim Pig 22:55 Connie the Cow 23:05 - Tork
Saturno contro
– Canale 5, 23:30
Il-film ilaqqag[na ma’ persuna ta’ madwar 40 sena li g[exet i]-]g[o]ija fis-snin sebg[in u tmenin. I]da dak i]-]mien kien hemm g[add ta’ ideolo;iji differenti tant li issa dan l-individwu beda jag[mel il-kontijiet ta’ dak i]-]mien meta la[aq il-maturità. X’se ji;ri? X’se jivvinta biex jag[mel? TVM
07:00 – TVAM 09:00 – Niskata 11:00 MEA 11:30 – Mr. fishermen 12:00 A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 – TVPM 14:00 – A[barijiet 14:05 – TVPM 16:00 – A[barijiet 16:05 – Teleshopping 16:20 – Paq Paq on Test 16:30 – Teleshopping 16:45 – It-Triq 16:50 – History Hunters 17:20 – Xpla[[mal[ajt 17:35 – Waqtiet 17:40 – Teleshopping 18:00 – A[barijiet 18:10 – Menu 18:55 - G[andi xi Ng[id 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:45 – Merlin 21:45 - Headline News 21:50 - Poppins 22:45 - Paq Paq lifestyles 23:15 – A[barijiet 23:30 - L-irkant; Valletta. –
TVM 2
07:00 – A[barijiet 09:00 - TVAM (r) 11:00 – Hottest place on earth 11:50 – Ittriq 11:55 – Waqtiet 12:00 – Menu 12.45 - GFA round up 13:15 – Ruggers 13:45 – Valletta 14:15 - Paqpaq Lifestyles 14:45 - Malta u lil hinn minnha 15:00 – Luxdesign 15:50 – ItTriq 16:00 - Niskata (r) 18:00 – Click 18:30 - GFA Round Up 19:00 – Poloz euro under 17 tournament 19:45 – Ruggers 19:40 – How art made the world 20:30 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 20:45 – Champions league 21:40 - Headline News 21:45 Champions League 23:00 - A[barijiet bl-Ingli] 23:05 – G[andi xi ng[id. One
07:00 - Breakfast News 08:50 - Hazzard daily update 09:00 - Sieg[a }mien 10:15 – Teleshopping 11:15 - Aroma Mattina 12:30 - ONE News 12:40 – Kalamita 16:15 – Teleshopping 17:00 – Sal-:ister 17:30 - ONE News 17:40 Kif Inti? 19:05 – Hazzard 19:10 - Super 5 19:30 - ONE News 20:15 – TX 23:30 - ONE News. Smash
07:00 – A[barijiet 07:40 - Er;a’ Lura 08:40 – A[barijiet 09:00 – {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah 10:50 -
TSN Teleshopping 13:00 - AtoZ Teleshopping 14:20 - Ma’ Majsi 16:10 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 17:10 - Er;a’ Lura 18:00 - A[barijiet ta’ barra 18:15 - Bingo 75 18:40 – Teleshopping 19:00 – A[barijiet 19:30 – Dokumentarju 20:30 - D Bride 21:30 - M’intix Wa[dek 22:00 – A[barijiet 22:30 - Poker. Raiuno
06:45 – Unomattina (Jinkludi t-Tg 1 fis7am, fit-8am, fid-9am, fid-9:30am, fl10am u fil-11am) 07:35 – Parlamento telegiornale 07:36 – Unomattina 10:00 – Unomattina storie vere 10:30 – Unomattina verde 10:55 - Che tempo fa 11:05 – Unomattina 11:25 – Unomattina magazine 12:00 – La prova del cuoco 13:30 – Telegiornale 14:00 – Tg 1 economia 14:10 – Verdetto finale 15:20 – La vita in diretta 16:50 – Parlamento telegiornale 17:00 – Tg 1 # Che tempo fa 18:50 – L’Eredita’ 20:00 – Telegiornale 20:30 – Affari tuoi 21:10 – Le due legge 23:15 – Porta a porta 00:55 – Tg 1 notte 01:25 – Sottovoce. Raidue
06:45 – Cartoons flakes 08:15 – Due uomini e mezzo 08:35 – Desperate housewives 10:00 – Tg 2 insieme # Meteo 2 # Tg 2 insieme 11:00 – I fatti vostri 13:00 – Tg 2 Giorno 13:30 – Tg 2 Costume e societa’ 13:50 – Medicina 33 14:00 - Detto fatto 16:15 – Cold case 17:45 – Tg 2 Flash L.I.S. # Meteo 2 17:50 – Tg 2 Sport 18:15 – Tg 2 18:45 – Squadra speciale cobra 11 20:30 – Tg 2 21:00 - LOL :-) 21:10 – The voice of Italy 23:55 – Tg 2 00:10 – Obiettivo pianeta 01:10 – Rai Parlamento. Raitre
07:00 – Tgr buongiorno Italia # Tgr buongiorno regione 08:00 – Agora 10:00 – Mi manda raitre 11:10 – Tg 3 minuti 11:15 – Elisir 11:58 - Meteo 3 12:00 – Tg 3 # Tg 3 Fuori Tg 12:45 – Pane quotidiano 13:10 – Il tempo e la storia Arturo Toscanini 14:00 – Tg regione 14:18 – Tg regione meteo # Tg 3 # Meteo 3 # Tgr Leonardi # Tg 3 LIS
15:00 –
Tgr piazza affari 15:10 - Terra nostra 16:45 – Aspettando geo 16:40 – Geo 19:00 – Tg 3 19:30 – Tg regione # Meteo 3 20:00 – Blob 20:15 – Sconosciuti 20:35 – Un posto al sole 21:05 – Chi l’ha visto 23:15 – Speciale 90 minuto – serie A 00:15 – Tg 3 linea notte 01:20 – Rai educational. Canale 5
06:00 – Prima pagine # Traffico 07:56 – Borse e monete # Meteo.It # Tg 5 08:45 – Mattino cinque 11:00 – Forum 13:00 – Tg 5 # Meteo.It 13:40 – Beautiful 14:05 – Grande fratello 14:10 – Centovetrine 14:40 – Uomini e donne 16:05 – Grande fratello 16:15 – Il segreto 17:10 – Pomeriggio cinque 18:50 – Avanti un altro 20:00 – Tg 5 # Meteo.it 20:40 – Striscia la notizia 21:10 – Il segreto (soap) 23:30 – Saturno contro. Film 2006 02:15 – Striscia la notizia. Rete 4 06:25 – Chips 07:20 – Miami vice 08:15 – Hunter 09:40 – Carabinieri 10:40 – Sai cosa mangi? 10:50 – Ricette all’Italiana 11:30 – Tg 4 # Meteo.It 12:00 – Detective in corsia 12:55 – La signora in giallo 14:00 – Lo sportello di forum 15:30 – Hamburg distretto 21 16:35 – The time machine. Film 1960 18:00 -Walker Texas Rangers 18:55 – Tg 4 # Meteo.It 19:35 – Il segreto 20:30 – |Champions league – Bayern Monaco v Manchester United 21:15 – Banana Joe. Film 22:40 – Speciale champions league 00:10 – Dentro la notizia 01:30 Music line. Italia 1
07:45 – Rules of engagment 08:40 – Gilmore girls 10:30 – Dr. House 12:25 – Studio aperto # Meteo.It 13:00 – Sport mediaset 13:40 – Grande fratello 14:10 – I Simpsons 14:35 – Dragon ball GT 15:00 – Big bang theory 15:50 – Due uomini e mezzo 16:35 – E all fine arriva mamma! 17:25 – Nikita 18:30 – Studio aperto # Meteo.It 19:20 – C.S.I. Scena del crimine 21:10 – Le iene show 00:40 – Confessione reporter 02:00 – Grande fratello.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 9 ta’ April, 2014
23
TV#RADJU F. Living
La 5
07.00 - Teleshopping 08:00 - Sfera 10:00 - {in g[al Kollox 12:00 Teleshopping 13:00 - F Living Magazine 15:00 - Teleshopping 16:00 Bejnietna 18:00 - Teleshopping 20:30 Belle Donne 23:30 - F. Living magazine 01:30 - Teleshopping.
11:30 – Beautiful 11:55 – Centovetrine 12:20 – Parenthood 13:05 – Non ditelo alla sposa 14:00 – Una mamma per amica 15:00 – Lina’s hair 15:00 – Torte D’Autore 16:05 – So you think you can dance 17:30 – Non ditelo alla sposa 18:15 –Parenthood 19:15 – Glee 20:10 – Una mamma per amica 21:10 – Una Canzone per te 23:10 – Uomini e donne 00:20 – Grande fratello.
Xejk 07:30 – Just for Laughs 07:45 – Total Request 09:45 – Football Daily 09:50 – Shout Out 10:00 -Love and Romance 10:45 – Tele Market Deals 11:45 – Just for Laughs 12:00 – Frux 13:30 – The 80’s 14:00 – Golden Oldies 15:00 -The 90’s 15:30 – Tele Market Deals 16:30 – Hits 16:50 – Shout Out 17:00 – audio video clips 17:45 – Maltese Music 18:00 – Total Request Show 20:00 – Just for Laughs (New) 20:15 – Shout Out 20:15 – Kontra r-Rih 21:55 – Football Daily 22:00 – Local Angle 23:00 – Local issues 23:45 – Tele Market Deals. Go Stars 08:00 - The Recruit, 09:50 - Cast Away, 12:10 - Flashdance, 13:45 – The, 15:20 Cheerful Weather for the Wedding, 16:50 - Mission Impossible: Ghost Protocol, 19:00 - The Confession, 20:30 - Parks & Recreation, 21:00 - Smashed, 22:25 - The Hurricane, 00:45 - American Reunion, 02:40 - Cheerful Weather for the Wedding, 04:15 - Parks & Recreation, 04:50 - Cast Away, 07:15 CLOSE Melita More 09:00 - Grey’s Anatomy 09:45 - Private Practice 10:30 - Criminal Minds 11:15 - Chicago Fire 12:00 - SMASH 13:00 Days Of Our Lives 13:45 - Grey’s Anatomy 14:30 - 2 Broke Girls 15:00 Private Practice 15:45 - Criminal Minds 16:30 - Person Of Interest 17:15 - Psych 18:15 - Days Of Our Lives 19:00 - Suits 19:45 - The Mentalist 20:30 - How I Met Your Mother 21:00 - Whitney 21:25 - 2 Broke Girls 22:00 - Mike & Molly 22:30 – VEEP 23:00 - 30 Rock 23:30 – Dallas 00:15 - True Blood 01:15 – SMASH
BBC Entertainment 06:00 - Tweenies 06:20 - Teletubbies 06:45 - Bobinogs 06:55 - Show Me Show Me 07:15 – Tweenies 07:35 Teletubbies 08:00 - Bobinogs 08:10 Show Me Show Me 08:30 - Last of the Summer Wine 09:00 - The Omid Djalili Show 09:30 - Me and Mrs Jones 10:00 - EastEnders 10:30 - Doctors 11:00 The Weakest Link 11:45 - Upstairs Downstairs 12:40 - The Omid Djalili Show 13:10 - Last of the Summer Wine 13:40 - Me and Mrs Jones 14:10 EastEnders 14:40 - Doctors 15:10 - The Weakest Link 15:55 - Upstairs Downstairs 16:50 - The Omid Djalili Show 17:20 - New Tricks 18:10 EastEnders 18:40 - Doctors 19:10 - The Weakest Link 19:55 - One Foot in the Grave 20:30 - Absolutely Fabulous 21:00 - Silk 21:55 - Alan Carr: Chatty Man 22:40 - My Hero 23:10 - The Inspector Lynley Mysteries MGM Channel 06:35 - Romantic Comedy 08:15 – Madhouse 09:45 - Throw Momma from the Train 11:10 - MGM’s Big Screen 11:25 - The Miracle 13:00 - A Man of Passion 14:35 - Rich in Love 16:15 Mr North 17:45 - Clean Slate 19:30 – Psych-Out 21:00 - Loch Ness 22:35 Stay Hungry Diva Universal 06:00 – Ironside 07:00 - Kojak 07:55 Agatha Christie’s Poirot 09:38 - Great Women 09:50 - Ironside 10:50 Quincy, M.E. 11:50 - Agatha Christie’s Poirot 13:35 - How To Keep Your Day Job 13:50 - ER 14:50 – JAG 15:50 -
Law & Order 16:50 - Agatha Christie’s Poirot 18:38 - Wallflower Tango 18:50 – JAG 19:50 - Quincy, M.E. 20:50 Great Women 21:00 - Shakespeare Retold 22:45 - Rare Books and Manuscripts 23:0 -0 Agatha Christie’s Poirot Discovery Channel 06:00 - How It’s Made 06:25 - Storage Hunters 06:50 - Auction Hunters: Gold ’n’ Gloves 07:15 - Ultimate Survival: Siberia 08:10 - Dual Survival: Bogged Down 09:05 - Deadliest Catch: Ship of Iron, Men of Steel 09:55 - Outback Truckers 10:50 - How Do They Do It?: Halogen Light Bulbs; Car Mufflers; Locks and Keys 11:15 - How It’s Made 11:40 - How It’s Made 12:10 - How It’s Made 12:35 - Mega Builders: The Big Rig 13:30 - Fast N’ Loud: ’71 Cool Kingswood; Retro Replicar 14:25 Mighty Planes: SOFIA 15:20 - Yukon Men: Rite of Spring 16:15 - Porter Ridge: The Heat Is On 16:45 - Backyard Oil: Kentucky Fried Church 17:10 Baggage Battles: What a Dummy 17:40 - Flip Men 18:05 - Auction Kings: Hand Cannon; Faberge Pencil 18:35 Auction Hunters: Rodeo Ton 19:00 How It’s Made 19:30 - How It’s Made 20:00 - Game of Stones 21:00 - Gold Divers: Off the Deep End 22:00 Klondike: Part 3, Chapter 6 23:00 Yukon Men: Fresh Blood Discovery World 06:00 - Beyond Survival With Les Stroud 06:50 - Classic Car Club 07:15 - Ultimate Cars 07:45 - Victoria Wood’s Nice Cup of Tea 08:35 - Anthony Bourdain: No Reservations 09:30 - I Shouldn’t Be Alive 10:20 - Mummy Autopsy 11:10 - Modern Sniper 12:05 When Weather Changed History 12:55 The Petrol Age 13:50 - Ottomans v Christians 14:15 - Ottomans v Christians 14:45 - Beyond Survival With Les Stroud 15:40 - Modern Sniper 16:35 - I Shouldn’t Be Alive 17:25 When Weather Changed History 18:20 Don’t Drive Here 19:10 - Classic Car Club 19:35 - Ultimate Cars 20:05 Empire 21:00 - Don’t Drive Here 21:55 - Anatomy of a Snake Bite 22:50 Solved 23:45 - Empire
07>00 08>30 10>00 12>00 13>30 14>00 14>05 15>30 15>45 16>45 17>00 18>00 18>05 18>30 19>30 20.00 20>30 21>30 21>35 22>00 22>30 23>00
Sport fuq il-Cable Eurosport 1
08:30 - GTA Next Level 08:45 World Series by Renault 09:35 FIFA Under 17 World Cup Football 10:35 - FIFA Under 17 World Cup Football 11:35 - International Championship Snooker 13:00 – WATTS 13:45 - FIFA Under 17 World Cup Football 14:45 - FIFA Under 17 World Cup Football 15:45 - Live: UEFA Youth League Football (live) 18:00 - FIFA Under 17 World Cup Football 19:15 - FIFA Under 17 World Cup Football 20:30 - Brothers in Sport 21:00 - Wednesday Selection 21:05 - Riders Club 21:10 - CIMB Asia Pacific Classic, US PGA Tour Golf 22:10 - Golf 23:10 - Golf Club 23:15 - Rolex Middle Sea Race, Yachting 23:45 - Yacht Club 23:50 - Wednesday Selection Eurosport 2 06:00 - Eurocup
Basketball 07:00 College Football 09:00 - Live: UEFA Under-21 International Championship Futsal 10:30 WATTS 11:00 - Live: UEFA Under21 International Championship Futsal 12:30 - WATTS 12:45 - GTA Next Level 13:00 - Live: UEFA Under-21 International Championship Futsal 14:30 - J League Football 15:00 - UEFA Women’s Champions League Football 16:00 - Live: UEFA Under21 International Championship Futsal 17:30 - The Euroleague Basketball Show 18:00 - Live: EuroCup Basketball [Live] [N] 19:45 - WATTS 20:00 - This Week on World Wrestling Entertainment 20:30 - Pro Wrestling 21:30 Boxing 23:00 - Scottish International Open Bowls GO sports 1
Walker texas ranger
– Rete 4, 18:00
Cordel Walker hu sinonimu ma’ [afna. Min jifra[ meta jarah u min jib]a’ meta jisma’ ismu, skont fuq liema na[a tal-;ustizzja jkun jinsab. Il-kriminali jag[mlu minn kollox biex jevitawh jew jeliminawh g[ax jikkunsidrawh b[ala xewka. I]da Walker u ma’ s[abu mhux biss jarrestaw lill-kriminali i]da jag[tu opportunitajiet ;odda lil dawk li jin[akmu minn xi vizzju biex ikunu jistg[u jer;g[u lura fit-triq it-tajba fis-so/jetà. Kull episodju g[andu storja u tag[lima x’joffri.
NET News .net (r) Eli in the morining Telebejg[ Flimkien NET News (ikompli) Flimkien Telebejg[ Teeny Break Telebejg[ Malta Llejla NET News (ikompli) Malta Llejla .net NET News .net Premier NET News Distinti Rafiki G[alik fl-Ewropa NET News
07:00 - Ligue 1 - Round 32 Olympique de Marseille v AC Ajaccio 09:00 - UEFA Champions League -Quarter Finals - 2nd Leg Borussia Dortmund v Real Madrid 11:00 - PGA European Tour - NH Collection Open – Highlights 12:00 UEFA Champions League - Quarter Finals - 2nd Leg - Chelsea v Paris Saint-Germain 14:00 - FIFA Futbol Mundial #464 14:30 Heineken Cup Quarter Final - Munster v Toulouse 16:30 - UEFA Champions League Quarter Finals - 2nd Leg Matchnight Review 17:00 - Barclays Premier League - Week 34 - Chelsea v Stoke City 19:00 Trans World
Sport #1406 20:00 - Barclays Premier League - Premier League World #42 20:45 - UEFA Champions League -Quarter Finals - 2nd Leg Club Atletico de Madrid v Barcelona (Live) 22:45 - UEFA Champions League -Quarter Finals - 2nd Leg Matchnight Review 23:30 - Trans World Sport #1406 00:30 Vincennes Horseracing 03:00 Barclays Premier League - Week 34 Norwich City v West Brom Albion. GO sports 7
07:00 - Vincennes Horseracing 09:30 - ATP Masters 1000, 2013 Monte Carlo Rolex Masters - Semi Finals 13:00 - Ligue 1 - Round 32 – Highlights 14:00 - Serie A - Round 32 - Catania v Torino 16:00 Barclays Premier League - Week 34 Premier League Review 17:00 Ligue 1 - Round 32 - Valenciennes v Olympique Lyonnais 19:00 Barclays Premier League - Week 34 Everton v Arsenal 21:00 - Serie A Round 32 - Cagliari v Roma 23:00 Barclays Premier League - Premier League World #42 23:30 - PGA European Tour - EurAsia Cup presented by DRBI-HICOM - Day 3. GO sports 8
09:00 - Vincennes Horseracing 11:30 - ATP Masters 1000, 2013 Monte Carlo Rolex Masters - Semi Finals 15:00 - Ligue 1 - Round 32 – Highlights 16:00 - Serie A - Round 32 - Catania v Torino 18:00 Barclays Premier League - Week 34 Premier League Review 19:00 Ligue 1 - Round 32 - Valenciennes v Olympique Lyonnais 21:00 Barclays Premier League - Week 34 Everton v Arsenal 23:00 - Serie A Round 32 - Cagliari v Roma. Malta Stars
08:00 - Malta Basketball Association (R) 09:30 - Malta Rugby Football Union (R) 11:10 - Men’s MHA Cup 2013-14 (R) 12:35 - FXDD FMA 2013-14 (R) 14:00 - BOV Premier League 2013-14 (R) 16:05 - Football Nurseries (R) 16:40 - Malta Basketball Association (R) 18:10 FXDD FMA 2013-14 (R) 19:35 Malta Rugby Football Union 21:15 - Men’s MHA Cup 2013-14 22:35 Football Nurseries (R) 23:15 Melita GFA 1st Division 2013-14 (R) 01:00 - BOV Premier League 201314 (R)
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 9 ta’ April, 2014
24
TV # RADJU Illum fuq Net Television
The time machine – Rete 4, 16>35
Bayern Monaco vs Manchester United (Champions League) – Rete 4, 20>30
Premier
– Net Television, 20>30
Illum fuq Net Television ing[aqdu mal-pre]entaturi Hermann Bonaci u Frida Cauchi g[all-programm ie[or interessanti Premier. Il-mistieden tal-lum hu Tony
.Net – Net Television, 18>30
Desperate housewives - Raidue, 08>35
De/i]jonijiet politi/i li jittie[du b’g[aqal ;eneralment iwasslu g[all-;id nazzjonali filwaqt li dawk tal-g[a;la u t-tisbit tas-saqajn iwasslu g[al kaos kbir u anke perikli. .Net hu l-programm li j[ares fid-dettall lejn dawn id-de/i]jonijiet biex iwassallek b’mod o;;ettiv l-effett tad-de/i]jonijiet u jag[tik /ans issemma’ le[nek ukoll. G[allprogramm tal-lum jing[aqdu mal-pre]entaturi Roberta Metsola, fl-ewwel parti tal-programm, filwaqt li Stefano Mallia jkun pre]enti wara Net News.
Camilleri mag[ruf mag[na lMaltin b[ala ‘l-G[annej’ u dan il-laqam ;ie wara li kien [are; diska bl-istess titlu. Tony Camilleri tista’ tqisu b[ala persuna ffissata fuq il-muturi u
g[amel karriera twila jkanta ma’ Frank O’Neil. Reba[ ilFestival Kanzunetta Maltija ma’ John Bundy u Enzo Gusman. Dan u aktar illejla waqt il-programm Premier.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 9 ta’ April, 2014
25
TISLIBA
TA{BIL IL-MO{{ U TAG{RIF 1
2
5
3
4
Rapport tat-temp
6
7
UV INDEX
8
6
9
10
IT-TEMP Ftit jew wisq imsa[[ab u xi ftit im/ajpar masseb[, li jsir il-bi//a l-kbira xemxi bi ftit s[ab VI}IBBILTÀ Tajba IR-RI{ [afif g[al moderat mill-Punent g[all-Majjistral kultant ikun moderat, li jdur mill-Punent g[al-Lbi/ g[al xi [in BA{AR [afif li jsir [afif g[al moderat IMBATT Ftit li xejn TEMPERATURA L-og[la 21˚C XITA F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a: xejn Xita mill-1 ta’ Settembru 493.2mm IX-XEMX titla’ fis-06.38 u tin]el fit-19.30
11
Il-[amest ijiem li ;ejjin 12
13
14
15
16
17
Mimdudin>-
5. Kienet ti]en daqs [amest artal (5) 6. I/-/imiterju mimli bihom (5) 7. Xbihat tal-qaddisin (5) 10. Il-kapitali Griega (5) 11. Ti]jin tal-festi merfug[in fl-armarju? (5) 12. Hawn il-;obon tag[hom ukoll (5) 14. Persuna tid[ol fih biex tin[asel (5) 16. G[adda ji;ri b[al le[[a ta’ wa[da (5) 17. Jit[alla wara l-mewt (5) 18. :nus differenti (5)
18
Weqfin>1. F’G[awdex, hawn issib fejn toqg[od (6) 2. Wirjiet kolossali mill-pulizija (6) 3. Mhux favur g[ax ma jaqbilx (6) 4. Issawwat, timmaltratta (6) 8. Art mag[luqa b’[ajt baxx (5) 9. Ordni ta’ min jikkmanda (5) 12. Issibhom meta jing[add kollox (6) 13. Tellajtu post bil-;ebel (6) 14. … imma mhumiex re/ipjenti g[all-fjuri! (6) 15. I]jed minn kostum wie[ed? Iva, drawwiet ta’ hekk (6)
Soluzzjoni tal-biera[ Mimdudin> 5. Tqila, 6. Lew]a, 7. Stima, 10. B]onn, 11. U]ata, 12. ?ella, 14. Pappa, 16. Spaga, 17. }ibel, 18. Ni]el. Weqfin>- 1. Stramb, 2. Martin, 3. Plamtu, 4. Mandra, 8. Bolla, 9. Salpa, 12. ?ini]i, 13. Appalt, 14. Paguni, 15. Akille.
Sudoku Kulma trid tag[mel hu li timla l-kaxxi vojta bin-numri mill-1 sad-9 ta’ kull ringiela, ta’ kull kolonna u ta’ kull kwadru ]g[ir ta’ 3 kaxxi bi 3.
Soluzzjoni Sudoku
L-ERBG{A L-og[la 21˚C L-inqas 13˚C
IL-{AMIS L-og[la 19˚C L-inqas 1˚C
IL-:IMG{A L-og[la 19˚C L-inqas 12˚C
IS-SIBT L-og[la 19˚C L-inqas 13˚C
IL-{ADD L-og[la 18˚C L-inqas 13˚C
UV
UV
UV
UV
UV
6
6
7
7
7
Temperaturi fi bliet barranin It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet: {al Luqa 21˚C xemxi, Al;eri 27˚C xemxi, Amsterdam 11˚C imsa[[ab, Ateni 18˚C ftit imsa[[ab, Li]bona 21˚C xemxi, Berlin 13˚ imsa[[ab, Brussell 12˚C ftit imsa[[ab, il-Kajr 30˚C xemxi, Dublin 11˚C imsa[[ab, Kopen[agen 11˚C xita, Frankfurt 14˚C imsa[[ab, Milan 19˚C xemxi, Istanbul 14˚C ftit imsa[[ab, Londra 12˚C xemxi, Madrid 24˚C xemxi, Moska 7˚C xemxi, Pari;i 12˚C ftit imsa[[ab, Bar/ellona 18˚C xemxi, Ruma 21˚C xemxi, Tel Aviv 26˚C xemxi, Tripli 21˚C ftit imsa[[ab, Tune] 24˚C xemxi, Vjenna 22˚C imsa[[ab, Zurich 12˚C imsa[[ab, Munich 12˚C imsa[[ab, St. Petersburg 5˚C xemxi, Stokkolma 5˚C imsa[[ab
Tag[rif Pubblikazzjoni spe/jali Fl-okka]joni tal-ewwel /entinarju mill-wasla tal-istatwi artisti/i tal-:img[a l-Kbira u lewwel pur/issjoni tal-:img[a lKbira fix-Xag[ra, ;iet prodotta kard b’timbru postali kommemorattiv kif ukoll [ar;a spe/jali tarrivista Ix-Xag[ra mimlija tag[rif u ritratti mill-isba[ tal-okka]joni.
Avveniment importanti ie[or se jkun il-mi;ja tar-rappre]entant tal-Papa, in-Nunzju Apostoliku g[al Malta Monsinjur Aldo Cavalli li nhar il-:img[a l-Kbira se jmexxi l-funzjoni tat-3 p.m. filKnisja Ba]ilika u Kolle;;jali taxXag[ra. G[al din l-okka]joni wkoll ilpur/issjoni pageant li to[ro; nhar il-:img[a l-Kbira mill-parro//a tax-Xag[ra se tkun tra]messa dirett fuq l-istazzjon televi]iv NET Television. Avvi]i mis-So/jetà Filarmonika Pinto Banda San Sebastjan flimkien mal-Kummissjoni }g[a]ag[ Bastjani]i Mixeg[la 2014 Il-Kummissjoni }g[a]ag[ Bastjani]i ta’ {al Qormi, g[arraba’ sena se tkun qieg[da tag[mel mixeg[la spettakolari fillejl ta’ {amis ix-Xirka, fuq izzuntier tal-Knisja Parrokkjali ta’ San Sebastjan f’{al Qormi.
L-g[an ta’ din il-mixeg[la hu li jin[oloq ambjent uniku ta’ skiet, ;abra u riflessjoni permezz ta’ eluf ta’ xemg[at li jkunu qeg[din jiffurmaw episodji jew simboli marbuta mal-:img[a Mqaddsa sabiex jg[inu li dak li jkun jipprepara ru[u qabel ma jid[ol filknisja parrokkjali sabiex jag[mel il-visti. Fost l-episodji li ;ew ippre]entati fis-snin li g[addew insibu l-wi// ta’ Marija Addolorata, :esù mg[obbi bissalib u l-Golgota. Il-preparamenti g[all-mixeg[la ta’ din is-sena jinsabu fl-aqwa tag[hom, u ftit ;ranet o[ra kollox ikun ippreparat sabiex dawk leluf ta’ xemg[at ji;u ppustjati b’dedikazzjoni fuq iz-zuntier talknisja parrokkjali…imma jkun jonqos INT, li ti;i tara, tapprezza u b’dan il-mod ng[inuk tid[ol fi spirtu ta’ ;abra sabiex tirrifletti fuq dan il-lejl qaddis. {add il-G[id L-a[[ar u mhux l-anqas nhar {add il-G[id wara li l-quddiesa tat-8.15 a.m. to[ro; il-pur/issjoni bil-vara artistika ta’ Kristu Rxoxt mill-knisja parrokkjali, akkumpanjata mill-valzi tas-
So/jetà Filarmonika Pinto Banda San Sebastjan li ddur mat-toroq tal-parro//a, bl-a[[ar ;irja g[al fuq iz-zuntier qabel ma tid[ol filknisja. Qabel id-d[ul talpur/issjoni jsir it-tberik tal-figolli.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 9 ta’ April, 2014
26
KLASSIFIKATI PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ JEW KIRI Il-{amrun
GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bil-bit[a, dawl, ilma u toilet. Bil-permess Class B. ?emplu 77200983.
G{AT-TWELLIJA L-Imsida
{ANUT lejn l-Università, bilpermessi. Kera ta’ €6 kuljum. Bla rigal. ?emplu 99898254.
AVVI}I Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al
kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet
TA’ magni tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront. ?emplu 99422268 jew 21416705.
G{ALL-BEJG{ G[amara antika
TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.
Vari tal-:img[a l-Kbira
MA{DUMIN bl-idejn skont it-tradizzjoni Maltija. Settijiet bi prezz baxx. ?emplu 21495253.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 9 ta’ April, 2014
27
SPORT
Azzopardi jirba[ fil-K1 fil-Lussemburgu Dan l-a[[ar Ruben Azzopardi reba? taqbida tal-K1 f’serata tal-Muay Thai fil-Lussemburgu. Huwa ?a sehem fis-serata ta’ “Kings of Muay Thai” li hi wa?da mistennija filLussemburgu. It-taqbida kienet ta’ 5x2 bir-regoli tal-K1 u blingwanti biss fil-kategorija tasSemi Professjonisti. Is-serata offriet taqbidiet bejn atleti ta’ klabbs minn Franza, il-Bel;ju u l-Lussemburgu mil-livell taddebuttanti sa’ dak professjonali. L-avversarju ta’ Azzopardi kien Maxime Lefevre minn Franza. L-ewwel taqsima kienet wa?da kalma fejn i]-]ew; atleti bdew jistudjaw it-tekniki ta’ xulxin imma l-Fran/i] beda jikseb il-punti b’tekniki tar-ri;lejn fil-g?oli. Fit-tieni taqsima ilMalti beda jag?fas lill-avversarju billi jid?ol bl-idejn u jispi//a l-attakk bl-irkoppa. Fittaqsimiet l-o?ra ]-]ew; atleti bdew jitqabdu mill-vi/in b’at-
takki li kemm-il darba spi//aw bl-irkoppa. Kemm Azzopardi u Lefevre ppressaw lil xulxin lejn il-?bula u l-kantunieri biex jibdew jie?du l-punti bit-tekniki talidejn u bl-irkoppa. Ma kinetx ?a;a fa/li g?all-;urija peress li t-tnejn li huma ma tawx nifs lil xulxin u attakkaw il-?in kollu. Fl-a??ar kienet de/i]joni favur Azzopardi li reba? it-taqbida bil-punti. B?alissa Azzopardi qed jit?arre; mal-klabb ta’ Sandsak Muay Thai fil-Lussemburgu fid-dixxiplina tal-Muay Thai. Hawn Malta jit?arre; ma’ Ying Yang Team Noel filKickboxing. F’din it-taqbida Azzopardi rrappre]enta ]-]ew; klabbs Aktar informazzjoni fuq Ying Yang Kickboxing fuq Facebook jew ming[and Master Noel Mercieca fuq 79208283 jew merciecanoel@yahoo.co.uk
Ruben Azzopardi (lemin) ju]a l-irkoppa kontra Maxime Lefevre
CRICKET
It-tim Malti g[al turnament fl-Ungerija
Dan l-a[[ar ]ew; kow/is tal-Federazzjoni Maltija tal-Isparar kienu fost il-kow/is li ggradwaw b’Degree fil-kow/ing mill-Universita ta’ Sommelweis fl-Ungerija. Joe Attard temm kors fuq l-ewwel u t-tieni livel tax-shotgun waqt li Lawrence Darmanin, John Galea u Josette Galea Calleja attenda lewwel u t-tieni livell tal-kors dwar l-Air Weapons u munizzjoni. Id-diploma kienet possibli permezz tas-solidarjeta` Olimpika Internazzjonali u l-Kumitat Olimpiku Malti.
Applikazzjonijiet minn klabbs ;odda mas-SWAN Is-SWAN qed tilqa’ applikazzjonijiet minn timijiet li jixtiequ jissie[bu fil-asso/jazzjoni b[ala membri u jipparte/ipaw filkompetizzjonijiet tag[ha matul l-ista;un 2014-15. Dawk interessati jistg[u jiktbu
lil William Galea, Segretarju :enerali fl-indirizz, Plot 9 Redentur, Flat 2 Triq Misra[ Suffara Dingli DGL3507 jew i/emplu fuq 79221279, inkella permezz ta’ email dinglieagles@gmail.com, jew permezz
tal-pa;na tal-facebook talAsso/jazzjoni Swan League. Il-Kompetizzjonijiet kollha fi [dan l-asso/jazzjoni jsiru fi grounds sinteti/i ta’ 11 a side. L-applikazzjonijiet jibqg[u miftu[a sal-:img[a 2 ta’ Mejju 2014.
L-Asso/jazzjoni Maltija talcricket se tie[u sehem f’turnament internazzjonali li se jsir flUngerija bejn il-5 u t-8 ta’ :unju. It timijiet li se jie[du sehem huma l-Ungerija, lPolonja, Dubaj u Malta. It tim Malti se jkun iffurmat minn: Nowell Khosla (captain), George Agius, Sam Aquilina, Bikram Arora, Zubair Ashafiq, Waseem Abbas, Malcolm Crabbe, Niraj Khanna, Haroon Mughal, Ewen Prezzens, Chris Riordan, Mark Sacco, Ronnie Sacco Intant fi tmiem il-;img[a kien hemm attivita` kbira fil-cricket f’pajji]na bit-tim ta’ Marsa CC jiltaqa’ darbtejn kontra Harrow School li kienu fuq l-g[axar tour tag[hom. Kienu Marsa li bdew l-ewwel bil-bat f’log[ba ta’ 50 over, fejn it-tim Malti ma tantx mar tajjeb u kien eliminat bi skor ta’ 141 runs fit-30 over. L-extras kienu l-og[la skor b’36. Frank Spiteri kellu 34 run u Niraj Khana 32. G[al Harrow Copestick u Rath [adu tlett wickets kull wie[ed, Lloyd Williams tnejn u Nazir wa[da. Harrow g[amlu runs mas-27 over, G.Ried 40 run, Jordache 39 run, R.Wijaeratne 30 u
Ferreira 19-il run waqt li kien hemm 18-il extra. G[al Marsa Bikram Arora kien l-uniku bowler li [a wicket biex Harrow marru 1-0 minn fuq. Il-log[bo kompla l-{add b’mini turnament Bejn Marsa, Harrow u g[all-ewwel darba f’Malta Worcester Royal Grammar School. Marsa bdew kontra Harrow li g[amlu 121 run mill-20 over tag[hom. Ried kien l-a[jar bi 23. Gal Marsa Sumair Khan [a tlett wickets, waqt Kevin Krishna u Justin Farrin Thorne [adu tnejn kull wiehed. Sfortunament il-wirja ta’ Marsa ma kinitx tajba g[ajr g[al Nowell Khosla li g[amel 56 run u Marsa ;ew eliminAati kollha mad-19-il over g[al 104 run. Harrow reb[u s-serje 2-0 u fittieni log[ba reb[u lil WRGS u reb[u l-mini turnament ukoll. Marsa raw lil WRGS jag[mlu 128 run. Shah u Taylor kellhom 45 run kull wie[ed waqt Goodyear g[amel 27 u l-bqija kienu extras. Gareth Merryman kien l-uniku wicket taker g[al Marsa. Wara bidu tajjeb minn Zubair Raja (42 run) u Bikram Arora (29) Marsa g[amlu biss117 run meta spi//aw l-20 over.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 9 ta’ April, 2014
28
SPORT
BOWLING – KAMPJONATI TAL-MEDITERRAN
Abela ttemm b’midalja tal-fidda fil-Masters Is-17-il edizzjoni tal-Log[ob tal-Mediterran tal-Bowling intemmet fi tmiem il-;img[a f’:ibilta` b’Sue Abela ]]id unur ie[or personali mal-lista twila tag[ha fil-qasam internazzjonali u lokali meta temmet fit-tieni post fil-Masters tan-nisa. Joanna Attard ukoll g[addiet g[allfinali waqt li [add mill-atleti ir;iel Maltin m’g[amilha mala[[ar tmienja. Il-kategorija tat-timijiet talir;iel intlag[bet fuq tliet sessjonijiet bit-tim Malti jkollu bidu tajjeb imma jisfaxxa kompletament fit-tieni ;urnata u b’hekk falla /ans li jirba[ midalja. G[alkemm il-prestazzjoni ndividwali kienet varjata, flewwel ;urnata t-tim Malti kien f’ras il-klassifika b’2320 pins, imma kollox inbidel l-g[ada bittim Malti jikseb biss 666 pins fir-raba’ log[ba u mbag[ad kompla b’725 u 742 li ni]]luh fil-[ames post. Din il-kategorija ntreb[et mill-Gre/ja b’4698 pins quddiem Franza u l-Italja. Fid-doubles tan-nisa, Joanna
Attard u Sue Abela temmew firraba’ post, b’56 pins biss bog[od minn medalja. Waqt li Abela deher li kien qed ikollha ;urnata kwieta, Attard lag[bet 1154 pins biex tejbet i/-/ansijiet tag[ha li tikkwalifika g[allfinali tal-Masters il-{add. Ir-rebbie[a kienu Franza b’2416 pins, bl-Italja tirba[ ilfidda u l-Gre/ja l-bron]. Fidda g[al Abela
Waqt li Neil Sullivan u Justin Caruana Scicluna ma rnexxielhomx jag[mluha mal-a[[ar tmienja fl-All Evernts, u b’hekk naqsu milli jg[addu g[al-finali tal-Masters, fil-kategorija tannisa l-istorja kienet differenti b’Sue Abela tikkwalifika bil[ames post b’4504 pins u Joanna Attard tikseb it-tmien post b’4428, 13-il pins biss a[jar mill-Ispanjola Rosa Mas. Il-finali ntlag[bet fuq ba]i ta’ knock-out fuq ]ew; log[biet fejn Attard iltaqg[et kontra lFran/i]a Lauriane Celie filkwarti tal-finali u wara li reb[et l-ewwel log[ba 216-178, kienet
eliminata fit-tieni log[ba 234192 g[all-Fran/i]a biex reb[et il-konfront b’erba’ pins biss 412-408. Sue Abela tilfet l-ewwel log[ba 186-181 kontra l-
Ispanjola Cristina Sanz imma rkuprat tajjb fit-tieni log[ba 168-193 biex g[addiet g[assemi-finali 354-374. Hawnhekk iltaqg[et kontra lFran/i]a Stephanie Dubourg b’Abela ter;a’ titlef l-ewwel log[ba 211-202 u tirba[ it-tieni log[ba 202-187 biex g[addiet g[all-final 398-404. Fil-finali Abela ltaqg[et kontra Lauriene Celie li kienet reb[et l-All Events b’punte;; ta’ 4918 minn 18-il log[ba. Lewwel log[ba kienet bilan/jata mmens b’Abela tirba[ b’vanta;; minimu ta’ ]ew; pins biss 187-185. Fit-tieni log[ba i]da l-202 pins ta’ Abela ma kienux bi]]ejjed biex tirba[ it-titlu talMediterran din is-sena hekk kif Celie lag[bet 247 u reb[et ilfinal 389-432. Il-Kampjonat tal-ir;iel intre-
Sue Abela u Joanna Attard bil-midalji li reb[u f’:ibilta`
ba[ mill-Grieg George Stefanidis li g[eleb lit-Taljan Davide Spagnoli 401-358. Il-plejers Maltin kienu
akkumpanjati mill-kow/ nazzjonali Rick Vogelesang u lPresident tal-MTBA Paul Baldacchino.
BADMINTON
Birkirkara Go & Fun inaqqsu d-distakk
Song Chen Jun fl-azzjoni kontra Vella (Ritratt> Marica Micallef)
F’log[ba o[ra akkanita, Birkirkara Go & Fun pattew g[at-telfa li sofrew fl-ewwel rawnd meta g[elbu lil Paola BC barra minn darhom. B’din irreb[a Go & Fun resqu vi/in i]]ew; timijiet ta’ quddiem Birkirkara Smart Office Supplies u Paola BC - u da[lu bi/-/ans g[at-titlu. Birkirkara marru fuq quddiem bir-reb[ tal-Mixed Doubles. Illog[ba kienet wa[da kkumbattuta i]da l-koppja Karkari]a Klara O’Berg u Stefan Salomone dehru aktar kon/entrati lejn ittmiem ta]-]ew; sets u g[elbu lil Joanne Cassar u Henrik Thomson 21-19, 23-21.
Song Chen Jun g[amilhom 2-0 meta reba[ is-Singles tal-Ir;iel kontra Kenneth Vella. Il-plejer ta’ Paola beda tajjeb u reba[ lewwel set 21-19. I]da Chen Jun reba[ it-tieni 21-13. Il-plejers telg[u ras imb’ras fit-tielet set de/i]iv sakemm bi sforz a[[ari kien Chen Jun li [are; rebbie[ 21-19. Birkirkara g[amlu ]gur millpunti meta Jacqueline Abela DeGiovanni reb[et is-Singles tan-Nisa kontra Jacqueline Grech Licari f’log[ba o[ra bilan/jata. Hija reb[et l-ewwel set 21-16 i]da tilfet it-tieni wie[ed 21-12. Fit-tielet set de/i]iv i]-]ew; plejers g[amlu [ilithom i]da l-
esperjenza ta’ Abela DeGiovanni rebb[itha s-set 21-19. Birkirkara Go & Fun ]iedu liskor meta Salomone u Chen Jun reb[u wkoll id-Doubles tal-Ir;iel kontra Thomsen u Grech. Il-koppja ta’ Birkirkara kienu superjuri g[al dik ta’ Paola u reb[u 21-12, 21-18. Paola BC [adu punt ta’ konsolazzjoni meta fid-Doubles tanNisa Cassar u Grech Licari reb[u lil O’Berg u Abela DeGiovanni 21-11, 21-11. Il-Lig tat-Timijiet issa jkompli f’Mejju biex, matul dan ix-xahar jintlag[bu l-Kampjonati Nazzjonali li jintemmu tradizzjonalment fl-1 ta’ Mejju.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 9 ta’ April, 2014
29
SPORT
Poyet - Sunderland iridu mirkalu biex isalvaw Il-manager Gus Poyet jidher li di;a` a//etta l-fatt li Sunderland se jkunu relegati fi tmiem dan lista;un u wara t-telfa kbira 5-1 g[and Tottenham qal “irridu miraklu biex nibqg[u filPremier.” It-tim minn Wearside sofra daqqa ta’ [arta o[ra fil-;lieda kontra r-relegation meta kien umiljat wara li sa[ansitra kien Cattermole li po;;ihom filvanta;;. Kienet ir-raba’ telfa konsekuttiva g[al Sunderland li [alliethom ankrati fl-a[[ar post, seba’ punti ta[t Norwich City li jinsabu fis-17-il post. It-tim ta’ Poyet i]da lag[ab ]ew; partiti anqas mit-tliet timijiet ta’ fuqu imma minkejja dan il-kow/ Urugwajan ammetta li //ansijiet li j]ommu posthom filPremier issa huma remoti. “Diffi/li [afna tni]]ilha. Nista’ nimma;ina kemm hu
diffi/li g[all-partitarji li vvja;;aw hawnhekk u kulmnin hu nvolut fil-klabb. Imma m’hemmx fejn tista[ba. Jien repsonsabbli g[aliex jien qed immexxi t-tim u nerfa’ r-responsabbilta` kollha. “Issa ]gur saret aktar diffi/li u probabbilment irridu miraklu g[ax jekk le hu impossibli,” qal Poyet. Sunderland g[ad iridu jilag[bu kontra l-isfidanti g[at-titlu Chelsea u Manchester City kif ukoll kontra Everton u Manchester United u dan ifisser li jridu jissorprendu bil-kbir biex jevitaw li jmorru f’The Championship. Intant il-manager ta’ Tottenham Tim Sherwood g[adu ma jafx jekk hux se jibqa’ jmexxi l-klabb sta;un ie[or wara li qabel il-log[ba kien hemm rapporti li l-klabb di;a` qed
ja[seb biex ike//i lill-manager ta’ 45 sena fi tmiem l-ista;un. Imma l-attakkant Adebayor qal wara l-log[ba li jittama li lkow/ jing[ata /-/ans li jibqa’. “Qed ner;a’ nilg[ab u niskorja l-gowls. Meta kul[add kien insieni, tani lura [ajti u n[ossni grat lejh. Imma jien mhux i/Chairman tal-klabb. Ji;ri x’ji;ri jien plejer professjonali u rrid biss nag[mel xog[li. B[ala tim g[addejjin minn mument diffi/li imma rridu nkompli nissieltu.” Min-na[a tieg[u Sherwood qal li jag[mel x’jag[mel, ixxnig[at dejjem se jkunu hemm imma hu l-klabb li jidde/iedi. “Hu l-futbol li jrid iwie;eb ilmistoqsijiet u se jkun professjonali u ninkwieta dwar il-plejers fil-pitch biex nie[u l-a[jar minnhom sa tmiem l-ista;un. Kapa/i nag[mel dan,” qal Sherwood.
L-Italja kollha kontra Juventus Id-difensur Taljan Giorgio Chellini qal li l-kumplament talItalja qed jag[mlu minn kollox biex iwaqqfu s-serje po]ittiva u reb[ ta’ unuri minn Juventus. Juventus jinsabu [ames punti f’ras il-klassifika tas-Serie A fi triqthom lejn ir-reb[ tat-tielet kampjonat konsekuttiv. Kien hemm /elebrazzjonijiet
hekk kif Napoli, it-tielet fil-klassifika, temmew is-serje po]itiva ta’ 22 log[ba ming[ajr telfa g[al Juventus meta reb[ulhom 2-0 il;img[a l-o[ra. Madankollu Chiellini jqis dawn ji/-/elebrazzjonijiet b[ala kumpliment. “Ma na[sibx li kienu /elebrazzjonijiet e//essivi. Kienu biss sempli/i /elebrazzjoni ta’ dawk li
jridu jirb[u u mhux jispi//aw ittieni. Dan hu ka] ta’ Juventus kontra l-bqija tal-Italja. Ilna hekk millbidu tal-ista;un. Meta Juventus jitilfu, kul[add ji//elebra g[aliex ja[sbu li l-isfida g[all-kampjonat infet[et. Aktar ma tirba[ aktar issib nies ma j[obbukx. Nittama li sena o[ra jkun hawn anqas persuni li j[obbuna,” qal Chiellini.
Gus Poyet
Napoli se ji]viluppaw Stadio San Paolo Is-Sindku ta’ Napli sostna li Napoli se jibqg[u fi Stadio San Paolo u se jimmodernizzaw kompletament dan l-istadium famu]. It-tim mis-Serie A kien mistenni jitlaq mill-istadium ikoniku imma s-sindku Luigi de Magistris ]vela li ntla[aq ftehim biex jitran;a Stadio San Paolo. Il-President ta’ Napoli Aurelio De Laurentiis issa mistenni li jressaq il-fondi biex jikkonferma l-impenn tal-klabb lejn ilpro;ett. De Magistris kien kwotat li qal, “Ninsabu fit-triq it-tajba. Il:img[a bg[atna d-dokumenti ne/essarji lil Napoli [alli jkunu jafu e]att xi jridu j[allsu.
Ming[ajr dan allura jkun hemm dewmien fil-pro/ess. Napoli se jilag[bu fis-San Paolo u se jkun me[tie; impenn biex ji;i ]viluppat mill-;did l-istadium kollu. Il[aqna ftehim grazzi g[al De Laurentiis li po;;a lilu nnifsu disponibbli. Se j[allas l-ammont dovut qabel niddiskutu l-pass li jmiss. “Jekk hux se jkun hemm track tal-atletika? Ma nafx. Se n[allu x-xog[ol f’idejn dawk in-nies li ddisinjaw u[ud mill-isba[ stadiums fid-dinja. Nistg[u nidde/iedu li nressqu l-istands il-quddiem imma nistg[u anke nidde/iedu li n[allu t-track talatletika. L-importanti li l[aqna ftehim.”
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 9 ta’ April, 2014
31
SPORT UEFA - KAMPJONAT EWROPEW UNDER 17
Illum ikunu mag[rufa l-avversarji ta’ Malta fi Grupp A Illum fit-teatru tal-Kavallieri ta’ San :akbu fil-Belt fis-7 p.m., se jittellg[u l-poloz tal-finali talKampjonat Ewropew tal-UEFA ta[t is-17-il sena li se jintlag[ab f’Malta bejn id-9 l-21 ta’ Mejju. Dan se jkun l-ewwel avveniment li l-MFA qatt ;iet fdata bih mill-UEFA. It-timijiet fil-finali se jkunu maqsuma f’]ew; gruppi. Dawn se jkunu Malta b[ala lpajji] organizzatur, flimkien malIngilterra, l-:ermanja, t-Turkija, l-I]vizzera, l-Iskozja, l-Portugall u l-Olanda. L-Olanda, rebbie[a fl-2011 u l2012 kien l-ewwel tim li kkwali-
fika g[all-finali b’reb[a 3-1 fuq Franza f’Uden. L-Iskozja g[addew g[all-ewwel fa]i finali tag[hom f’sitt snin meta reb[u Grupp 6 kif l-istess g[amlu lPortugall fi Grupp 7. Dawn i]]ew; pajji]i kisbuj l-kwalifikazzjoni meta kien fadlilhom log[ba o[ra. It-Turkija fi Grupp 2 [olqu sorpri]a meta g[elbu lill-Polonja bil-penalties g[all-ewwel post waqt li l-I]vizzera g[elbu lil Spanja b’gowl lejn it-tmiem biex qab]u lilhom u lir-Russja flewwel post fi Grupp 1. Il:ermanja ]ammew lis-Serbja fi
Amateur Football tal-UEFA u l - UEFA Youth , Jim Boyce assistit minn tnejn mill ambaxxaturi tat-turnament, Fr. Hilary Tagliaferro u David Carabott. Malta b[ala organizzatur se tkun b[ala l - ewwel tim fi Grupp A waqt lis-sebg[a l-o[ra se jittellg[u ming[ajr seeding bl-ewwel tim li jo[ro; millGrupp 5 u g[addew b’differenza urna jitpo;;a b[ala l-ewwel tim ta’ gowls a[jar waqt li l-Ingilterra fi Grupp B. Il-kumplament talg[elbu lill-Italja fl-a[[ar jum u poloz se jkunu A2, B2, A3, B3, kisbu punti massimi fi Grupp 4. A4 u B4. Il-partiti tal-fa]i tal-gruppi se Il - polza se titmexxa mi/ Chairman tal - Kumitat tal - jintlag[bu fid-9, 12 u 15 ta’
Mejju fl - istadium nazzjonali f ’ Ta ’ Qali , fil - Hibs Ground f’Kordin u fil-Gozo Stadium. L-ewwel tnejn minn kull grupp jg[addu g[as-semi-finali fit-18 ta’ Mejju f’Ta’ Qali u l-final tintlag[ab tliet ijiem wara f’Ta’ Qali wkoll. Ta’ min jirrimarka li dawn se jkunu l-a[[ar finali bi tmien timijiet hekk kif mill-edizzjoni ta’ wara t-turnament finali li se jsir fil-Bulgarija se jikber g[al 16-il tim. Il-poloz se jixxandru dirett fuq Eurosport u TVM 2 li se jkunu qed ixandru l-partiti.
ATLETIKA
G{AWM
Simpson sospi]a
Ian Thorpe l-isptar
L-isprinter Olimpika :amajkana Sherone Simpson ;iet sospi]a 18-il xahar fuq sustanza projbita. L-atleta ta’ 29 sena f’Jannar qalet li kienu supplimenti mog[tija mill-preparatur fi]iku tag[ha, li kienu repsonsabbli g[at-test po]ittiv. Il-kumitat ta’ kontra d-doping fil-:amajka ivvota unanimament li Simpson kienet “traskurata fi/-/irkostanzi kollha”. Allison Randall, atleta Olimpika tad-discuss, ;iet sospi]a sentejn. Simpson, rebbie[a Olimpika fir-relay tal4x100m u midalja tal-fidda, kif ukoll is-sie[eb tag[ha fit-ta[ri; u eks holder tar-rekord tad-dinja fil-100m Asafa Powell, instabu po]ittivi waqt il-kampjonati nazzjonali s-sena l-o[ra. Dawn kienu tnejn minn [ames :amajkani po]ittivi u l-verdett ta’ Powell se jkun mag[ruf g[ada.
It-tim nazzjonali f’Aberdeen
WATERPOLO – KAMPJONATI TAL-COMMONWEALTH
Erbg[a minn erbg[a g[al Malta
Malta …....................................9 Ilbiera[ it-tim Malti rnexxielu de/i]iva imma t-tim Malti Afrika t’Isfel ...........................8 jeg[leb bi ftit tad-diffikulta` lill- rnexxielu j]omm il-gowl vanta;; (3-4, 2-1, 2-1, 2-2) Ir-raba’ reb[a minn daqstant partiti waqt il-kampjonati talCommonwealth f’Aberdeen flIskozja, wasslet biex it-tim nazzjonali Malti tal-waterpolo immexxi minn Karl Izzo, g[all-ewwel darba fl-istorja tieg[u jikseb jikseb post filfinali tas-Sibt b’/ans g[all-midalja tad-deheb
Afrika t’Isfel 9-8 f’log[ba millaktar bilan/jata u missielta. L-Afrika t’Isfel reb[u l-ewwel sessjoni 4-3 imma stimolat millinkora;;iment tal-kow/ nazzjonali Izzo, reba[ it-tieni sessjoni 12 g[al 5-5 u mbag[ad mar minn fuq fi tmiem it-tielet sessjoni li reba[ha 1-2 ukoll g[al 6-7. L-a[[ar sessjoni kienet
wara li s-sessjoni ntemmet 2-2 g[al skor finali ta’ 8-9. Il-gowls tal-Maltin waslu minn Michele Stellini (4), Matthew Zammit (3) u gowl kull wie[ed minn Jordan Camilleri u Mark Meli. Illum it-tim Malti jilg[ab kontra Wales fil-5.30 p.m. u l:img[a kontra l-Ingilterra.
L-g[awwiem le;;endarju Awstraljan Ian Thopre idda[[al fi sptar f’Sydney g[al kura min[abba infezzjoni fi spalltu fost bi]a’ li jista’ ma jikkompeti qatt aktar. F’Jannar Thorpe idda[[al f’/entru ta’ riabilitazzjoni g[al kontra d-dipressjoni wara li nstab i;ib ru[u mhux normali [dejn karozza f’Sydney. Huwa kien waqa’ wara li [a anti-dipressanti u medi/ina g[al injury fi spalltu li fiha kellu bosta operazzjonijiet. Thorpe iddebutta fl-Olimpjadi tas-sena 2000 bi tliet midalji tad-deheb u reba[ tnejn o[ra f’Ateni fl-2004 imma rtira fl2006. Irritorna fl-2011 fejn naqas milli jkun fit-tim Awstraljan. Kelliem g[all-isptar /a[ad li Thorpe jista’ jitlef drieg[u kif kien rappurtat u qal li l-atleta jinsab f’kundizzjoni tajba.
Pistorious jiddeskrivi l-mument meta spara lil Steenkamp L - atleta mill - Afrika t ’ Isfel Oscar Pistorius kompla jixhed fil-;uri fejn hu akku]at bi qtil hekk kif iddeskriva l-mument li fih spara u qatel lill-g[arusa Reeva Steenkamp Fost l-o[rajn Pitorious ta dettalji dwar dak li se[[ dakinhar tal-qtil, kif sema’ t-tieqa talkamra tal-banju tinfeta[ u [aseb li [allelin da[lu jisirqu u ried jipprote;i lil Steenkamp. “Qabel kont naf, sparajt erba’ tiri lejn il-bieb tal-kamra talbanju .” Il - ;uri ;ie a;;ornat g[al-lum wara li nfaqa’ jibki. Pistorious spjega kif fis sig[at bikrin tal-14 ta’ Frar tal-
2013 kien qam mis-sodda biex i;ib xi fannijiet li kien [alla barra biex ikessa[ ftit il-kamra tas-sodda u sema tieqa tinfeta[ fil-kamra tal-banju u [aseb li kien hemm xi [add li da[allu ;ewwa. G[ax ried jipprote;i lil Steenkamp, li ma kinitx rieqda mar I;ib l-arma fid-dlam. “Fesfist lil Reeva biex tin]el fl-art u //empel lill-pulizija,” qal l-imputat. Hu qal li mar fil - pasa;; ming[ajr is-saqajn artifi/jali u mwerwer bil - bi]a ’ beda jwer]aq u jg[id lil Steenkamp tin]el fl-art. Hawnhekk qal li
nstabat il-bieb tat-toilet u kkonferma li kien hemm xi [add ;ewwa. “Smajt [oss minn ;ewwa u mma;inajt li xi [add kein [iere; mit-toilet.” F’dan il-[in spara lejn il-bieb. Wara li spara Pistorious qla li kisser il-bieb biex jid[ol filkamra tal-banju u skopra x’kien g[amel. “ Meta ppruvajt nid[ol fejn kissirt, raj ti/-/avetta, [adtha u fta[t il-bieb bera[. Po;;ejt bilqieg[da [dejn Reeva u bkejt.. u ma nafx kemm domt... ma nafx kemm domt hemm. Ma kinitx qed tie[u nifs.”
Hekk kif l-atleta nfaqa’ jibki, l-;uri ;ie a;;ornat. Aktar qabel l-atleta ddeskriva kief kienu qattg[u is-serata kwieta flimkien. Qal li kienu xtraw rigal lil xulxin u kien xtralha brazzuletta li kellhom imorru ji;bruha l-g[ada Huwa tawkoll dettalji dwar il-messa;;i bl-sms, emails u Whatsapp bejn it-tnejn u tkellem dwar ir-relazzjoni soda ma’ Steenkamp. Qara wkoll messa;;i li kienu bag[tu lil xulxin, inklu] fejn hi kienet qaltlu li kultant kienet tib]a’ minnu u messa;;i o[ra ta’ tensjoni bejn it-tnejn fl-a[[ar
;img[at qabel il-qtil. F ’ messa;; minnhom Steenkamp talbitu jekk setg[etx tilbes libsa lewn il-leopardi g[al funzjoni li kellha. Messa;; li lprosekuzzjoni mistennija tag[mel enfa]i kbira fuqu biex turi n - natura ta ’ pussess li g[andu Pistorious fil-personalita` tieg[u. Dwar messa;; ie[or meta Steenkamp tkellmet ma’ ra;el ie[or ming[ajr ma ntrodu/ietu, Pistorious qal li kien ftit di]appuntat g[aliex [assu traskurat. “Kont qed inkun sensittiv, in/ert... ma mxejtx ;entili mag[ha kif messni mxejt.”
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a 9 ta’ April, 2014
32
LOKALI
F’laqg[a mar-rappre]entanti tal-istudenti b[ala parti mill-forum bejn il-Partit Nazzjonalista u organizzazzjonijiet li jirrappre]entaw lill-istudenti, il-Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil appella biex jinbena kuntatt b’sa[[tu biex il-partit jibqa’ a;;ornat kontinwament dwar il-[ti;iet tal-istudenti (Ritratti> Martin Agius)
Il-Gvern g[andu jwaqqaf kull attentat li ja[]en id-data personali ta’ wliedna Il-Partit Nazzjonalista lest jilqa’ l-istedina tal-Ministru g[all-Edukazzjoni biex jiddiskuti u jag[mel bidliet fl-Avvi] Legali 76 tal-2014, li permezz tieg[u, ilMinistru minn wara dahar kul[add ta lilu nnifsu l-poter perikolu] li jitlob data personali dwar l-istudenti, mill-iktar età bikrija sakemm jo[or;u mis-sistema edukattiva, u tal-qraba tag[hom ukoll. I]da dan irid isir bil-prin/ipju li l-Gvern qatt m’g[andu jkollu lpoteri ta’ Big Brother u li ja[]en data personali tan-nies u partikolarment ta’ wliedna. Dan qalu l-Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil waqt laqg[a li kellu marrappre]entanti tal-istudenti fidDar ?entrali tal-Partit Nazzjonalista. G[al din il-laqg[a ta’ diskussjoni informali, kienu pre]enti l-Kunsill tal-Istudenti Universitarji, il-Kunsill Studenti
Il-Gvern qatt m’g[andu jkollu l-poteri ta’ ‘Big Brother’ Junior College, rappre]entanti tal-istudenti fl-MCAST, il-Gozo University Group, l-Istudenti Demokristjani Maltin u l-g[aqda PULSE. L-g[an tal-laqg[a kien li jibda ji;i organizzat forum, b’mod regolari, bejn il-Partit Nazzjonalista u organizzazzjonijiet li jirrappre]entaw lill-istudenti, sabiex jinbena kuntatt b’sa[[tu u biex il-Partit Nazzjonalista j]omm lilu nnifsu a;;ornat kontinwament dwar il[ti;iet tal-istudenti. Simon Busuttil fa[[ar lill-kunsilli u organizzazzjonijiet li jirrappre]entaw lill-istudenti. Hu rrefera g[all-istqarrija ma[ru;a mill-Kunsill tal-Istudenti Universitarji dwar l-Avvi] Legali
ppubblikat mill-Ministru g[allEdukazzjoni b[ala e]empju ta’ kif l-istudenti qed isemmg[u le[inhom dwar kwistjonijiet li j e f f e t t w a w h o m . Simon Busuttil sostna li l-Partit Nazzjonalista se jkompli jis[aq li dan l-Avvi] Legali ji;i revokat. Il-Kap tal-Partit Nazzjonalista qal li l-kunsilli u l-g[aqdiet li jirrappre]entaw lill-istudenti g[andhom rwol importanti sabiex ji]guraw titjib kontinwu fil-kwalità tal-edukazzjoni li qeg[din jing[ataw, u li ja[dmu biex l-edukazzjoni u t-ta[ri; talistudenti jissarrfu f’xog[ol ta’ kwalità, opportunitajiet ta’ studju barra minn xtutna, start-ups u ri/erka u innovazzjoni. Simon Busuttil awgura lill-
SDM u l-PULSE li din il-;img[a qed jikkontestaw l-elezzjoni g[all-Kunsill tal-Istudenti Universitarji. Din l-elezzjoni hi importanti mhux biss g[ax ]ew; g[aqdiet tal-istudenti qed jissieltu sabiex jirrappre]entaw lillistudenti, i]da wkoll g[ax toffri opportunità biex titrawwem kuxjenza fost l-istudenti dwar issues li qed jeffettwaw lill-istudenti. Il-Kap tal-Partit Nazzjonalista, fil-laqg[a ma]-]g[a]ag[ kien akkumpanjat mill-Kelliem g[allEdukazzjoni Joseph Cassar u l-
Kelliem g[a]-}g[a]ag[ u Sport Robert Cutajar, u awgura li jin]amm kuntatt regolari bejn lg[aqdiet li jirrappre]entaw lillistudenti u l-Partit Nazzjonalista.
media•link COMMUNICATIONS