Nru 13,719
L-Erbg[a, 16 ta’ April, 2014 €0.80 www.maltarightnow.com
Residenti f’Santa Lu/ija kontra ]vilupp f’Wied Garnaw Tkompli wkoll l-oppo]izzjoni g[all-i]vilupp fil-buffer zone tat-tempji Ta’ {a;rat Ir-residenti ta’ Santa Lu/ija waqqfu Kumitat ta’ Azzjoni li qieg[ed jopponi l-i]vilupp ta’ dar tal-anzjani f’zona ‘l barra mill-i]vilupp, ODZ, f’Wied Garnaw. L-applikazzjoni g[al dan ilbini saret mill-Perit Robert Sarsero, li minbarra li n[atar Chairman tal-Freeport, huwa wkoll membru fuq il-Bord talAppell tal-MEPA. Ir-residenti ta’ Santa Lu/ija qeg[din jopponu dan l-i]vilupp li qed ji;i propost li jsir f’zona ta’ 4,500 metru ta’ art ODZ, vi/in Luqa Road, tant li nbdiet petizzjoni li fti ftit jiem qab]et l1,000 firma, u ntbag[tet ittra wkoll lill-amministrazzjoni talMEPA. F’ka] ie[or li issa ilu jiddomina l-a[barijiet g[al dawn l-a[[ar xhur, il-Fondazzjoni Flimkien g[al Ambjent A[jar (FAA), g[amlet appell ie[or biex jitwaqqaf l-i]vilupp li ng[ata lpermess biex isir 20 metru biss ‘il bog[od mis-sit Ta’ {a;rat, flIm;arr, li hu rikonoxxut millUNESCO. L-FAA, flimkien malAsso/jazzjoni tar-Ramblers, g[amlu l-a[[ar appell tag[hom minn sensiela fl-a[[ar ;img[at, lill-Gvern u lill-MEPA, lil Heritage Malta, lisSovrintendenza tal-Wirt Kulturali, u lill-Kunsill Lokali tal-Im;arr biex jie[du kull azzjoni possibbli biex dan li]vilupp ma jse[[x. Il-Fondazzjoni fakkret li f’erba’ /irkustanzi differenti, filpassat, talbiet g[al permessi biex
isir l-i]vilupp f’din iz-zona, mag[rufa b[ala buffer zone mattempji Ta’ [a;rat, ;ew irrifjutati. F’ka] ie[or relatat mal-ambjent, l-NGO Wirt i]-}ejtun ikkundannat il-qerda tas-si;ar
fil-pjazza ta’ [dejn il-knisja antika ta’ San Girgor. Wirt i]-}ejtun qalet li min ikkummissjona dan ix-xog[ol u min g[amlu, m’g[andux idea kif isir i]-]bir tas-si;ar u lanqas kien jaf li s-si;ar ta]-]nuber ma
jin]abrux. In-Nazzjon hu infurmat li lKunsill Lokali ma kienx infurmat dwar dan ix-xog[ol, u mhux mag[ruf jekk il-pro/ess ta]-]bir sarx bl-approvazzjoni talMEPA.
L-Avvi] Legali g[all-informazzjoni tal-istudenti
Il-Gvern irid kontroll assolut
Il-Gvern kompla jir/ievi aktar kritika u kundanni g[all-Avvi] Legali li g[adda fil-Parlament biex jag[tih a//ess g[all-informazzjoni tal-istudenti kollha. IlGvern kien ikkritikat li jrid kontroll assolut u anti demokratik. Tfisser ukoll li l-Avvi] Legali jmur kontra d-Direttiva tal-UE dwar il-Protezzjoni tad-Data. Ara pa;ni 2 u 3
Unjoni ?ivili
Dikjarazzjoni /ara tal-Oppo]izzjoni favur l-unjoni /ivili Id-dikjarazzjoni tal-Oppo]izzjoni fil-Parlament favur l-unjoni /ivili kien /ar qabel ma ttie[ed ilvot fil-Parlament g[al abbozz ta’ li;i li fih il-Gvern [awwad iddrittijiet lill-koppji tal-istess sess mal-adozzjoni tat-tfal mill-koppji gay. In-Nazzjon qed jippubblika d-dikjarazzjoni s[i[a u /ara li g[amel il-Kap tal-Oppo]izzjoni fil-Parament nhar it-Tnejn filg[axija. Ara pa;na 7
L-Italja
Irid jiskonta servizz fil-komunità L-UKRAJNA> Il-Gvern fi Kiev, b[alissa, qed imexxi azzjoni ‘kontra t-terrori]mu’ u biex jipprote;i li/-/ittadini tieg[u fir-re;juni Ukreni tal-Lvant. Dan meta hemm il-bi]a’ li l-Ukrajna tinqasam f’zoni separati, bil-gruppi tal-elementi separatisti li jappo;;jaw lir-Russja qed jokkupaw numru ta’ istituzzjonijiet u bini tas-sigurta f’Donetsk u n[awi o[ra. Intant skada l-ultimatum ta’ Kiev biex dawn ir-ribelli jirtiraw, bil-President attwali tal-Ukrajna, Olexander Turchynov, jinsisti li l-azzjoni kontra s-separatisti f’artu qed titmexxa b’mod responsabbli. Sadanittant, ir-Russja wissiet lil Kiev rigward ‘l-u]u tal-forza’ f’dawn i/-/irkostanzi u fost il-movimenti tal-karrijiet armati u l-pulizija Ukreni fir-re;jun ta’ Donetsk. Tard ilbiera[ [ar;u wkoll ir-rapporti li ba]i tal-ajru fil-belt ta’ Kramatorsk spi//at ‘liberata mit-terroristi’ u wara l-isparar fit-tul. Ir-ritratt juri Pulizija Ukren g[assa ma’ checkpoint fiz-zona ta’ Kharkiv, waqt dan il-perijodu partikolarment delikat tal-kri]i (ritratt> EPA) Ara anki pa;na 11
L-eks-Prim Ministru u Kap tal-partit ‘Forza Italia’, Silvio Berlusconi, irid jag[mel sena ta’ servizz fil-komunita u fejn se jkun su;;ett ukoll g[al curfew. Dan kien de/i] minn Qorti ta’ Milan u wara li Berlusconi ssena l-o[ra kien instab [ati dwar frodi tat-taxxa Ara pa;na 12
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 16 ta’ April, 2014
2
LOKALI
E-mail miftu[a lill-Prim L-Avvi] Legali tal-Gvern biex Ministru dwar it-tne[[ija ji;bor informazzjoni dwar l-istudenti hu pre/edent perikolu] ta’ Dolores Gauci Il-Membru Parlamentari Ewropew u kandidat f’isem ilPartit Nazzjonalista David Casa, iddeskriva l-Avvi] Legali bi ;bir ta’ informazzjoni dwar listudenti b[ala pre/edent perikolu]. L-MEP qal fi stqarrija li mhux /ar g[aliex il-Ministru qed ju]a l-isku]a ta’ ‘ri/erka’ biex ji;bor informazzjoni li tidentifika min huma l-istudenti. Qal li dan l-Avvi] Legali jmur kontra d-Direttiva tal-Unjoni Ewropea dwar il-Protezzjoni tad-Data, kif ukoll kontra d-dritt fundamentali g[all-privatezza tal-persuna fil-Konvenzjoni Ewropea g[ad-Drittijiet talBniedem, li pajji]na hu firmatar-
mit-tmexxija tas-servizzi tas-sa[[a mentali
L-Avvi] Legali jmur kontra d-Direttiva tal-UE dwar il-Protezzjoni tad-Data ju tag[ha. Il-Kap tad-Delegazzjoni Nazzjonalista fil-Parlament Ewropew qal li l-Avvi] Legali jo[loq ukoll mistoqsijiet serji g[aliex il-Gvern baqa’ ma ddefinixxiex bi/-/ar it-terminu ‘ri/erka’. G[all-kuntrarju, ir-’ri/erka’ li
L-Ewroparlamentari Nazzjonalista David Casa
qed jinftiehem li jrid il-Ministru tal-Edukazzjoni, tista’ fa/ilment tinkiseb minn informazzjoni anonima.
F’email miftu[a li bag[at Holger Saliba, eksimpjegat talFondazzjoni Richmond, lillPrim Ministru Joseph Muscat dwar it-tne[[ija ta’ Dolores Gauci minn Chief Operating Officer tal-Fondazzjoni Richmond, qal li din it-tne[[ija hi bla sens u hi daqqa ta’ [arta kbira lis-servizzi tas-sa[[a mentali f’Malta. Fl-email tieg[u, Holger Saliba spjega li hu [adem mill-qrib ma’ Dolores Gauci g[al [ames snin fil-Fondazzjoni Richmond, u jista’ jixhed il-kompetenza u limpenn tag[ha f’dan is-settur. Barra minn hekk, Dolores Gauci hi wkoll leader u mhux fa/li li jinstab sostitut tag[ha.
Holger Saliba spjega li Dolores Gauci ntag[]let b[ala Kap E]ekuttiv tas-servizzi tassa[[a mentali, inklu] tal-Isptar Monte Carmeli, wara pro/ess trasparenti ta’ inga;;. Hu [e;;e; lill-Prim Ministru jer;a’ jikkunsidra din idde/i]joni u anke biex Dolores Gauci ter;a’ ting[ata l-kariga li kellha. Holger Saliba fakkar li Dolores Gaugi hi leader u dejjem kienet ta’ ispirazzjoni g[al dawk kollha li kellhom il-privile;; ja[dmu mag[ha. Hi kienet tmexxi b ’ moti vazzjoni u dejjem kienet pijunier u fuq quddiem f ’ dan is - settur .
Il-Gvern irid kontroll assolut u antidemokratiku It-tfal se jinbidlu minn tfal tal-familji g[al tfal tal-istat Il-Moviment Nisa tal-Partit Nazzjonalista (MNPN), esprima d-di]approvazzjoni tieg[u g[adde/i]jonijiet li qed jie[u l-Gvern f’dak li g[andu x’jaqsam malprivatezza u d-drittijiet tat-tfal. L-MNPN qal li l-Ministru talEdukazzjoni se jkollu f’idejh iddettalji kollha tat-tfal u l-istudenti f’pajji]na, mill-età talKindergarten sal-Università, u dan imur kontra d-drittijiet talprivatezza, aktar u aktar meta informazzjoni ta’ dan it-tip qed tintalab ukoll minn postijiet taxxog[ol b[all-Korporazzjoni g[as-Servizzi tal-Ilma. It-tfal tag[na, tenna lMoviment fl-istqarrija, se jinbidlu minn tfal tal-familji g[al tfal tal-istat.
Bl-istess mod, fl-istess stqarrija l-MNPN esprima wkoll itt[assib tieg[u dwar id-drittijiet tat-tfal fl-adozzjoni. L-istqarrija tg[id li hu fatt stabbilit, skont st[arri; li sar, li x-xewqa talma;;oranza tal-poplu kienet u g[adha li jkun hemm studju [alli s-so/jetà tag[na tkun preparata biex [add mit-tfal ma jkun vittma ta’ bullying u biex l-iskejjel u l-g[alliema jkunu m[arr;a u mg[allma aktar dwar ]viluppi ;odda fis-so/jetà tag[na. L-istqarrija ttemm billi tg[id li l-[abi u l-g[a;la f’de/i]jonijiet importanti b[al dawn, juru kif ilGvern irid ikollu kontroll assolut u antidemokratiku li jo[noq kull forma ta’ kritika u ideat li ma jaqblux ma’ tieg[u.
Il-Grand Lottery ta’ Maltco titla’ s-Sibt flok il-:img[a Min[abba li nhar il-:img[a hu jum il-:img[a l-Kbira, it-tlug[ li jmiss tal-Grand Lottery ta’ Maltco Lotteries Limited se titla’ nhar isSibt li ;ej fit-8.30 pm u mhux il-:img[a.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 16 ta’ April, 2014
3
LOKALI
Jitressaq is-seba’ eks[addiem tal-Enemalta mixli bit-tbag[bis fl-iskandlu tal-ismart metres Quddiem il-Ma;istrat Anthony Vella lbiera[ tressaq is-seba’ eks[addiem talEnemalta mixli bl-iskandlu tattbag[bis fl-ismart metres. Anthony Pace ta’ 43 sena mill-Mosta, ;ie mixli li ffroda lill-Korporazzjoni Enemalta fejn qed ji;i allegat li installa smart metres li kienu mbag[bsa bilg[an li jaqraw anqas konsum. Huwa ;ie mixli li a//etta flus biex iwettaq dan ir-reat u g[alhekk ;ie mixli bi frodi filkonfront tal-Enemalta. L-Ispetturi Roderick Zammit u Daniel Zammit, qalu fil-Qorti li fl-a[[ar xhur Pace kien ;ie interrogat mill-Pulizija u issa jemmnu li hemm bi]]ejjed provi biex dan ji;i pro/essat filQorti. L-Avukat Arthur Azzopardi
Minn Frar li g[adda ‘l hawn, tlett ir;iel ammettew l-akku]i mi;jubin kontrihom inkonnessjoni ma’ tbag[bis fl-ismart metres u kundannati sentejn [abs
talab il-libertà provi]orja g[al Anthony Pace fejn argumenta li f’ka]ijiet relatati ma’ pro/eduri simili li fihom l-akku]ati m’ ammettewx, dawn ing[ataw illibertà provi]orja. Il-Prosekuzzjoni ma opponitx it-talba tad-difi]a u fissret lill-
Il-Kummissarju g[all-Protezzjoni tad-Data ma kienx jaf ....li l-Ministru se jkollu a//ess g[all-informazzjoni sensittiva dwar it-tfal Minkejja l-impressjoni li prova jag[ti l-Ministru Evarist Bartolo kemm il-;img[a li g[addiet kif ukoll waqt id-dibattitu fil-Parlament nhar it-Tnejn li g[adda, l-eks-Kummissarju g[all-Protezzjoni tad-Data Joe Ebejer /a[ad li hu kien mitlub biex jag[ti l-parir tieg[u dwar lAvvi] Legali li permezz tieg[u
sultat biss dwar kif informazzjoni dwar l-istudenti tista’ tg[addi g[and il-Kummissjoni g[all-Edukazzjoni Og[la biex din il-Kummissjoni tkun tista’ tkompli tipprovdi rapporti u pariri lill-Gvern b’rabta maledukazzjoni. Fl-ebda [in, i]da, ilKummissarju g[all-Protezzjoni
Fl-ebda [in ma kien infurmat li dawn l-awtoritajiet li se jkollhom a//ess g[al din l-informazzjoni se jkun il-Ministru l-Ministru tal-Edukazzjoni u xXog[ol ikollu a//ess g[al informazzjoni sensittiva dwar it-tfal u l-istudenti Maltin u G[awdxin. F’kummenti mal-gazzetta The Malta Independent, Joe Ebejer, li rtira mill-kariga xahrejn ilu, /a[ad li hu kien infurmat li din linformazzjoni sensittiva se tkun qed tg[addi g[and il-Ministru. L-uffi//ju tieg[u kien ikkon-
tad-Data ma kien infurmat li dawn l-awtoritajiet li se jkollhom a//ess g[al din l-informazzjoni, se jkun il-Ministru. Skont Joe Ebejer innifsu, lparir li ntalab jag[ti kien dwar kif l-awtoritajiet jista’ jkollhom din it-tip ta’ informazzjoni, i]da mhux dwar kif il-Ministru jkun jista’ jkollu din it-tip ta’ informazzjoni.
Qorti li meta kienet qed topponi kien g[ad hemm g[addejja liskema tal-Gvern biex wie[ed jirregola ru[u, filwaqt li issa din l-iskema ng[alqet u g[alhekk m’g[adx hemm il-bi]a’ li ji;u kontaminati l-provi. L-Avukat Azzopardi qal ukoll
li sadanittant, Pace kien ilu bilpolice bail g[al dawn l-a[[ar xahrejn u qatt ma kien hemm ilmenti minn xi [add, li per e]empju pprova jkellem lil xi [add inkonnessjoni mal-ka]. Il-Qorti semg[et ukoll kif lakku]at qatt ma vvja;;a, u lan-
qas biss g[andu passaport. Barra minn hekk f’Malta huwa jg[ix ma’ martu u t-tliet uliedu u g[alhekk m’hemmx il-bi]a’ li ja[rab minn Malta. B[all-akku]ati kollha f’dan ilka]ijiet, Anthony Pace ing[ata llibertà provi]orja fuq depo]itu ta’ 1,500 ewro u garanzija personali ta’ 8,500 ewro. Flimkien mal-avukat Arthur Azzopardi, lAvukat Kathleen Grima dehret g[all-akku]at. Minn Frar li g[adda ‘l hawn, tlett ir;iel ammettew l-akku]i mi;jubin kontrihom inkonnessjoni ma’ tbag[bis fl-ismart metres. Kollha kienu kundannati sentejn [abs u ng[ataw interdizzjoni ;enerali perpetwa. Erbg[a o[ra, inklu] Pace, m’ammettewx u ng[ataw il-libertà provi]orja.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 16 ta’ April, 2014
4
LOKALI
I/-Chairman tal-Enemalta Charles Mangion reba[ lura s-si;;u fil-Parlament f’elezzjoni ka]wali wara r-ri]enja ta’ Marie Louise Coleiro Preca biex in[atret President ta’ Malta
L-eks-Deputat Mexxej Laburista Charles Mangion lura fil-Parlament L-eks-Deputat Mexxej Laburista u eks-Ministru u Deputat Charles Mangion, illum Chairman tal-Korporazzjoni Enemalta, ;ie elett mill-;did filParlament f’elezzjoni ka]wali fuq is-sitt distrett elettorali li saret ilbiera[ filg[odu fi/-?entru tal-G[add tal-Voti fin-Naxxar. Sa mill-bidu nett, Charles Mangion kien il-favorit li jie[u post Marie Louise Coleiro Preca li rri]enjat mill-Parlament biex in[atret President ta’ Malta. Sa mill-ewwel [inijiet meta bdew jinqalbu l-voti ta’ Coleiro Preca, hekk kif beda l-pro/ess fid-9am, deher bi/-/ar li Charles Mangion kien se j;ib ilma;;oranza tal-voti. B’kollox, fl-ewwel g[add, Charles Mangion ;ab 2,201 vot, bil-kwota kienet ta’ 1,959. L-
eqreb lejn Mangion f’termini ta’ voti kien i/-Chairman talAwtorità ta’ Malta dwar itTuri]mu, ukoll eks-Ministru u eks-Deputat Laburista, Gavin Gulia, b’1,066 vot. L-elezzjoni ka]wali kienet ikkontestata wkoll minn Manuel Micallef u Simon Saliba, g[al total ta’ erba’ kandidati b’kollox. Il-Kummissjoni Elettorali laqg[et in-nomini g[al din lelezzjoni ka]wali, il-;img[a li g[addiet, bejn l-Erbg[a u l{add. B’hekk, issa, il-Gvern Laburista re;a’ g[andu ma;;oranza ta’ disa’ si;;ijiet filParlament. In-Nutar Charles Mangion, li hu minn {al Luqa, kien ilu ji;i elett fil-Parlament f’kull elezzjoni sa mill-1987, i]da fl-elez-
zjoni tas-sena li g[addiet ma ;iex elett. Sena u xahar wara, i]da, xorta sab postu filParlament bl-elezzjoni ka]wali biex jimtela l-post ta’ Marie Louise Coleiro Preca fuq id-distrett li jinkludi {al Luqa, {al Qormi u s-Si;;iewi. Mangion, minbarra li kien Deputat Mexxej Laburista bejn l-2003 u l-2008, g[amel ]mien qasir ukoll A;ent Mexxej talPartit Laburista meta rri]enja Alfred Sant fl-2008 meta kien serva wkoll g[al xi ]mien b[ala Kap tal-Oppo]izzjoni sakemm in[atar Joseph Muscat. Fil-Kabinett ta’ Alfred Sant, bejn l-1996 u l-1998, kien Ministru tal-:ustizzja u l-Gvern Lokali, u fost karigi o[ra li okkupa kien hemm dik ta’ Deputat Speaker.
Libjan jammetti li kkorrompa studenta ta[t l-età qrib skola fin-Naxxar Libjan ta’ 41 sena ng[ata l-libertà provi]orja wara li l-avukat tieg[u qal lill-Qorti li l-akku]at kien se jammetti li kkorrompa tfajla ta’ 17-il sena. Farhat Emhamed Khalifa Fethalla tressaq il-Qorti mixli li b’mod vjolenti, inde/enti u g[emil ]ieni, ikkorrompa studenta. L-in/ident se[[ nhar it-Tnejn li g[adda filg[odu fejn l-iskola Giovanni Curmi, fin-Naxxar, mag[rufa wkoll b[ala l-Higher Secondary. L-Ispettur Josric Mifsud qal fil-Qorti li l-Libjan ittanta wkoll tfajla o[ra u pprova jikkorrompiha u li ftit qabel beda jiffitta ]ew; tfajliet o[ra. Il-Libjan ;ie mixli wkoll li offenda lmorali pubblika. L-Avukat difensur tieg[u, Dean Hili, informa lill-Qorti li lLibjan b[alissa qed jattendi g[al
kors edukattiv li se jintemm fi ]mien ;imag[tejn o[ra. Id-difi]a g[aldaqstant talbet lill-Ma;istrat Anthony Vella biex Fethalla jil[aq jispi//a listudji tieg[u, u wieg[ed li wara kien se jammetti l-akku]i kollha mi;jubin kontrih. Il-Prosekuzzjoni ma o;;ezzjonatx g[al dan il-fatt, i]da talbet lill-Qorti biex tordna li jkun hemm kontroll fuq ilLibjan, l-aktar fuq il-[in li jag[mel barra meta jo[ro;. Minn na[a tieg[u l-Ma;istrat Vella laqa’ t-talba g[al-libertà provi]orja fuq depo]itu ta’ elf ewro u garanzija personali ta’ 4,000 ewro. Il-Qorti ordnat ukoll biex ilLibjan jibqa’ ;ewwa bejn is6pm u t-8am. Is-sentenza mistennija ting[ata t-Tnejn, 5 ta’ Mejju li ;ej.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 16 ta’ April, 2014
5
LOKALI
Il-President titlob li tkun a;;ornata aktar dwar ix-xog[ol tal-Parlament “Nixtieq li l-Uffi//ju talPresident ikun a;;ornat i]jed f’dak kollu li jkun diskuss filKamra tar-Rappre]entanti u filKumitati Permanenti u Mag[]ula tal-Parlament.” Dan sostnietu l-President ta’ Malta Marie Louise Coleiro Preca waqt ]jara ta’ kortesija li hi kellha mill-Uffi//ju talIspeaker fil-Palazz il-Belt ilbiera[ waranofsinhar. L-Ispeaker tal-Parlament An;lu Farrugia kien akkumpanjat mid-Deputat Speaker ?ensu Galea, u mill-Iskrivan tal-Kamra tar-Rappre]entanti, Ray Scicluna. Il-President Coleiro Preca ssu;;eriet li wara li l-abbozzi ta’ li;ijiet ikunu ppre]entati formalment fl-Ewwel Qari, ikunu g[ad-dispo]izzjoni tag[ha flistadji ta’ wara biex tkun taf x’;ie diskuss, qabel ma jkunu approvati minnha stess. L-Ispeaker An;lu Farrugia appo;;ja din l-idea u stqarr li din il-pro/edura g[andha tid[ol fis-se[[ illum qabel g[ada. Hu fa[[ar din l-inizjattiva u ]ied li se jkun qed japprezza limpenn mill-Uffi//ju talPresident fl-i]vilupp tal-abbozzi ta’ li;ijiet fit-Tieni Qari tag[hom u fl-istadju ta’ Kumitat. An;lu Farrugia qed i[ares ‘il quddiem lejn it-twettiq ta’ dan il-kontribut mill-Presidenza, kontribut li fisser jawgura tajjeb g[ax se jkun wie[ed attiv. Il-membri tal-;udikatura mmexxija mill-Prim Im[allef Silvio Camilleri, ukoll g[amlu ]jara ta’ kortesija lill-President ta’ Malta fil-Palazz ilbiera[ waranofsinhar. Il-Prim Im[allef fisser kif hu jinsab fidu/ju] li l-President Coleiro Preca se taqdi r-rwol tag[ha b’korrettezza u b’dinjità. Hu sa[aq li l-;udikatura se tkun qed taqdi dmirha b’lealtà lejn ilPresidenza. Il-Prim Im[allef stqarr, i]da, li l-;udikatura qed tkun kritikata wisq mill-pubbliku u qal li hu fa/li li wie[ed jikkritika dde/i]jonijiet tal-Qrati ming[ajr ma wie[ed jara x’inhuma rra;unijiet. Hu qal li d-dewmien fil-qtug[ tal-ka]ijiet qed ise[[ min[abba l-esi;enzi tal-li;i u mhux min[abba l-;udikanti. Il-President Coleiro Preca qalet li l-;udikatura hi wa[da
mill-pilastri fit-tmexxija talpajji] fejn il-poplu jrid iserra[ mo[[u li qed jg[ix fi stat [ieles. Hi sa[qet biex il-;udikatura taqdi dmirha bl-aktar mod ;ust filwaqt li ]iedet li r-riformi b]onnju]i f’din l-istituzzjoni, g[andhom isa[[u l-;ustizzja so/jali [alli d-drittijiet tal-bniedem ikunu m[arsa. Intant il-President ta’ Malta kellha ]jarat o[rajn ta’ kortesija min-Nunzju Appostoliku f’Malta Aldo Cavalli lbiera[ filg[odu kif ukoll mill-Isqof ta’ G[awdex Mario Grech aktar kmieni din il-;img[a.
Il-President ta’ Malta Marie Louise Coleiro Preca kompliet b’aktar laqg[at fosthom mal-Ispeaker tal-Parlament u mal-membri tal-;udikatura
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 16 ta’ April, 2014
6
LOKALI
Se jsiru emendi dwar ]wie; u unjoni /ivili
Ecce Homo mid-Dumnikani tal-Belt L-G[aqda Dumnikani Belt Valletta permezz tal-Kumpanija Teatrali Dumnikani Beltin, se ttella’ dramm tal-passjoni blisem ta’ ‘Ecce Homo’. Din se tkun l-40 sena li lkumpanija Beltija se ttella’ dan it-tip ta’ dramm li tant ji;bed nies lejn il-Belt Valletta fi ]mien il:img[a l-Kbira. Din it-tradizzjoni bdiet fl-1974 meta kienet saret g[all-ewwel darba l-pageant tal-passjoni filBelt, u wa[da minn tal-ewwel filg]ejjer Maltin. Fl-1984 saret il-bidla minn pageant g[al dramm tal-:img[a l-Kbira, kif g[adu jsir sal-;urnata tal-lum. Id-dramm tal-passjoni tadDumnikani Beltin hu mag[ruf [afna madwar Malta. Kien hemm diversi atturi prominent li
g[amluha ta’ Gesù. Minn 40 sena ilu sal-lum, saru [afna bidliet u ]viluppi kbar, grazzi g[all-volontarjat tadDumnikani Beltin. Illum insibu vestwarju u xeni ta’ kwalità, effetti tad-dawl mill-aqwa, u [afna aktar. Matul dawn i]-]minijiet, ilpost mag[ruf b[ala l-kannierja, jinbidel f’sala u /entru kulturali b’xog[ol dejjem g[addej g[allpalk u g[all-attivitajiet. Din is-sena d-dramm ;ie miktub mill-pinna ta’ Frank Micallef. Id-direzzjoni hija wkoll tieg[u. Ir-rappre]entazzjoni li jmiss ta’ dan id-dramm se tkun illum lErbgha fis-7.15pm, kif ukoll il;imgha 18 t’April fid-9.15am. Ilbooking jista’ jinkiseb fuq 99451909 jew mis-sala stess, 152, Triq il-Merkanti, il-Belt.
Fid-dawl tal-li;i dwar l-unjoni /ivili approvata mill-Parlament nhar it-Tnejn, hu me[tie; li jsiru emendi partikolarment fil-li;i dwar is-sigurta’ so/jali. Dan ;ie //arat fuq su;;eriment tad-Deputat Nazzjonalista Tonio Fenech lejn tmiem iddiskussjoni fl-istadju talKumitat tal-abbozz ta’ li;i li jimplimenta l-mi]uri tal-ba;it.
Tonio Fenech qal li fejn il-li;i titkellem dwar ]wie;, g[andha titkellem ukoll dwar unjoni /ivili, kif ukoll g[andu jkun stabbilit it-terminu li g[andu jkun u]at minflok divorzju peress li fl-unjoni /ivili dan ma je]istix. Il-Ministru Michael Farrugia qal li fil-ka] tal-unjoni /ivili, itterminu g[at-tmiem ta’ din l-
unjoni hu x-xoljiment. Wara li kien diskuss mal-esperti l-punt imqanqal minn Tonio Fenech, il-Ministru Farrugia spjega li peress li l-emendi dwar limplimentazzjoni tal-ba;it huma retroattivi, ji;ifieri qabel da[let fisse[[ il-li;i tal-unjoni /ivili, labbozz se jg[addi kif inhu u eventwalment isiru l-emendi me[tie;a ‘l quddiem.
G[axar immigranti mill-Ghana ripatrijati G[axar immigrant mimllGhana kienu ripatrijati lejn ilkapitali tal-Ghana, Accra. Dan wara sforzi diplomati/i talGvern Malti u permezz ta’ applikazzjoni ta’ programm ta’ ripatrijazzjoni tal-Unjoni Ewropea meta immigranti ma jkunux ing[ataw stat ta’ a]il jew protezzjoni. Fi stqarrija, il-Ministeru talIntern u s-Sigurtà Nazzjonali qal li t-titjira telqet minn Malta lbiera[ u kienet organizzata mill-Pulizija tal-Immigrazzjoni. L-immigranti kienu akkumpan-
jati minn numru ta’ pulizija. Ittitjira KM 7488 tal-Air Malta telqet fis-2.30am u issa l-immigranti waslu fid-destinazzjoni tag[hom. Din it-titjira setg[et isse[[ wara li fil-;img[at li g[addew, il-Pulizija flimkien mal-Gvern, ir/eviet numru ta’ dokumenti ta’ identità tal-immigranti millawtoritajiet tal-Ghana. Dan sar wara stedina biex rappre]entanti tal-Ambaxxata talGhana fi Tripli setg[u ji;u Malta u jag[mlu l-verifiki tag[hom g[al dan l-iskop.
Parti sostanzjali mill - ispej je] ta ’ din it - titjira jin[ar;u minn fondi Ewropej . :ie assigurat li l - persuni ripatri jati jkunu m[arsa u trattati b ’ mod dinjitu] skont id - drit tijiet tal - bniedem . Fil-;img[at li g[addew ilPrim Ministru kellu laqg[a bilaterali mal-President talGhana waqt is-Summit bejn lUnjoni Ewropea u l-Afrika, fejn ;iet diskussa l-kwistjoni ta’ ripatrijazzjoni ta’ persuni millGhana li ma jing[atawx status ta’ a]il.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 16 ta’ April, 2014
7
PARLAMENT
L-Oppo]izzjoni hi favur l-unjoni /ivili Il-Kap tal-Oppo]izzjoni Simon Busuttil nhar it-Tnejn filg[axija fil-Parlament, qabel ittie[ed il-vot dwar il-li;i talUnjoni ?ivili, g[amel dikjarazzjoni /ara li l-Oppo]izzjoni hi favur l-unjoni /ivili u kienet tivvota favur u mhux tastjeni li kieku l-Gvern ma dda[[alx filli;i l-kwistjoni sensittiva dwar
l-adozzjoni mill-koppji gay. Dwar il-punt kru/jali tal-adozzjoni, Simon Busuttil spjega li l-Oppo]izzjoni g[ad g[andha r-riservi kif g[andhom 80% tal-Maltin. Dan hu t-test s[i[ tal-ispjegazzjoni li ta l-Kap talOppo]izzjoni fil-Parlament nhar it-Tnejn filg[axija qabel
ma ttie[ed il-vot dwar il-Li;i dwar l-unjoni /ivili f’seduta li fiha l-Oppo]izzjoni, fuq emenda tag[ha, kisbet il-voti me[tie;a ta’ ]ew; terzi biex ilParlament approva wkoll emenda g[all-Kostituzzjoni sabiex id-diskriminazzjoni aba]i ta’ orjentazzjoni sesswali ti;i pprojbita.
Illum se nivvutaw fuq ]ew; li;ijiet dwar id-drittijiet ta’ persuni gay: Wa[da dwar l-unjonijiet /ivili u wa[da dwar emenda g[all-Kostituzzjoni sabiex iddiskriminazzjoni aba]i ta’ orjentazzjoni sesswali ti;i pprojbita. Se nag[ti spjegazzjoni tal-vot tal-Oppo]izzjoni dwar it-tnejn li h u m a . Nibda bil-li;i li temenda lKostituzzjoni li hija li;i li tressqet mill-Oppo]izzjoni stess. B’din il-li;i, g[all-ewwel darba, persuni gay se jkollhom protezzjoni fil-Kostituzzjoni tag[na. Konna a[na, millOppo]izzjoni – li ressaqna dan l-abbozz g[aliex irridu nibag[tu messa;; /ar lill-persuni gay li g[andu jkollhom protezzjoni mill-og[la li;i fil-pajji] – millKostituzzjoni. Dan juri li lOppo]izzjoni hija favur id-dritgay. tijiet tal-persuni Ovvjament, se nivvutaw favur din il-li;i. {alli nispjega issa l-vot talOppo]izzjoni dwar il-Li;i dwar l-Unjonijiet ?ivili. LOppo]izzjoni vvutat favur din il-li;i fl-ewwel qari u anki fittieni qari. Madankollu, kellna numru ta’ proposti g[al tibdil sabiex il-li;i tkun l-a[jar wa[da possibbli. Dan g[amilnih fl-istadju ta’ Kumitat. Il-po]izzjoni tag[na hija din: L-Oppo]izzjoni taqbel li g[andha ssir li;i sabiex, g[allewwel darba, tag[ti drittijiet lillkoppji tal-istess sess. Wasal i]]mien f’pajji]na li nag[mlu dan il-pass g[aliex persuni gay huma parti integrali mis-so/jetà tag[na daqs kul[add. Jekk xejn, jiena n[oss li hija [asra li li;i dwar civil unions jew civil partnerships ma saritx qabel.
Li kieku l-li;i tal-lum kienet biss dwar is-civil unions, lOppo]izzjoni kienet tivvota favur tag[ha u din il-li;i kienet tg[addi b’mod unanimu. Kienet tkun [a;a sabi[a kieku g[addiet b’mod unanimu. Però, din mhix ligi dwar iscivil unions biss. G[allgwadann politiku tieg[u, ilGvern deherlu li jda[[al f’din il-
rati u ma t[awdux flimkien. G[andna riservi mhux g[aliex persuni gay mhumiex jew ma jistg[ux ikunu ;enituri tajbin, i]da g[aliex il-Gvern bl-ebda mod ma [ejja lis-so/jetà Maltija g[al dan il-pass. Mhux talli l-Gvern ma [ejjiex lis-so/jetà g[al dan il-pass, talli 80% tas-so/jetà qed to;;ezzjona g[aliha. Kemm hija lesta so/jetà
G[all-gwadann politiku tieg[u, il-Gvern Laburista baqa’ jwebbes rasu u da[[al fil-li;i dwar l-unjoni /ivili l-adozzjoni tat-tfal minn koppji gay – [a;a li m’g[andiex x’taqsam mad-drittijiet ta’ koppji gay li;i [a;a li m’g[andiex x’taqsam mad-drittijiet ta’ koppji gay – fiha da[[al l-adozzjoni tat-tfal minn koppji gay. U dwar dan, l-Oppo]izzjoni g[andha riservi. U m’a[niex wa[edna. 80% tal-poplu Malti u G[awdxi g[andhom l-istess riservi li g[andna a[na: G[andna riservi g[aliex l-adozzjoni mhix dritt tal-;enituri – la eterosesswali u lanqas omosesswali. L-adozzjoni hija kwistjoni ta’ drittijiet tat-tfal, li dejjem g[andhom ji;u l-ewwel u qabel kollox. G[andna riservi g[aliex ladozzjoni messha ;iet indirizzata fil-li;i dwar l-Adozzjoni u mhux fil-li;i dwar l-Unjoni ?ivili. L-adozzjoni u s-civil u n i o n s huma differenti u ma kellhomx ji;u m[awda fl-istess li;i. Filfatt, f’pajji]i Ewropej o[ra, i]]ew; affarijiet in]ammu sepa-
Il-Gvern li suppost li jisma’, ma semax, u mhux talli ma [adimx g[all-kunsens nazzjonali dwar din il-li;i, i]da [adem biex ma jkunx hemm kunsens
g[al pass b[al dan jekk 80% ma tridx? U peress li hawn qed nitkellmu fuq id-drittijiet tattfal, mhux g[aqli li l-Gvern jibqa’ g[addej qabel ma’ jkun cert li l-interessi tat-tfal ikunu tassew garantiti. Kien ikun ferm aktar g[aqli li kieku llum il-Gvern g[adda li;i dwar l-unjoni /ivili biss – u kien ikollu qbil unanimu f’dan ilParlament – u ta /ans ta’ perjodu ta’ a;;ustament qabel g[adda g[all-kwistjoni ta’ adozzjoni, sakemm is-so/jetà tidra u tadatta g[al din ir-realtà. I]da, b’dispja/ir ng[id, li lGvern li suppost li jisma’, ma semax. Il-Gvern mhux talli ma [adimx g[all-kunsens nazzjonali dwar din il-li;i, talli [adem biex ma jkunx hemm kunsens. B[al donnu flok jag[ti valur g[all-possibilità li naqblu, ilGvern aktar jag[ti valur g[allpossibilità li ma naqblux. B[al donnu, flok jg[aqqad, il-Gvern irid jifred. B[al donnu l-Gvern iridna nkunu kontra din il-li;i, mhux favur. Tant hu hekk li f’sitt xhur s[a[ minn meta ;iet pre]entata din il-li;i, il-Gvern qatt ma tkellem mal-Oppo]izzjoni dwar il-possibilità ta’ kunsens u injora
Il-Kap tal-Oppo]izzjoni Simon Busuttil fisser fl-ispjegazzjoni li ta dwar il-vot ta’ astensjoni g[al-li;i dwarl-Unjoni ?ivili, li l-adozzjoni u l-unjoni /ivili huma differenti u ma kellhomx ji;u m[awda fl-istess li;i, tant li f’pajji]i Ewropej o[ra ]-]ew; affarijiet in]ammu separati u ma t[awdux flimkien
kompletament l-emendi li pre]entajna. Il-Gvern ipprova jirredikola lil kull min esprima riservi dwar din il-li;i. Il-Gvern kellu kull /ans jil[aq kunsens kieku ried. I]da ma riedx kunsens. Tant hu hekk, li issa huwa /ar li domna sitt xhur biex wasalna g[all-vot tal-lum mhux g[ax il-Gvern ried l-a[jar li;i possibbli, i]da g[aliex il-Gvern be]a’ li l-eksPresident George Abela ma kienx se jiffirma din il-li;i. Kien g[alhekk li l-Gvern stenna li l-President Abela jtemm ilkariga tieg[u biex ikun jista’ jg[addi din il-li;i ming[ajr xkiel.
Hija [asra li g[andna Gvern li jimxi b’dan il-mod. Li ju]a linnies g[all-gwadann politiku tieg[u. U li jippreferi l-firda milli l-g[aqda. G[al dawn ir-ra;unijiet, lOppo]izzjoni ma tistax tivvota favur din il-li;i. I]da peress li a[na naqblu mal-parti tal-li;i fejn titratta l-unjonijiet /ivili, b[ala grupp parlamentari Nazzjonalista, mhux ser nivvutaw kontra u minflok sejrin nastjenu. G[aldaqstant, nitlob li wara li jissejja[ il-vot, tittie[ed division sabiex il-membri tal-Oppo]izzjoni jkunu jistg[u jirre;istraw l-astensjoni tag[hom.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 16 ta’ April, 2014
8
OPINJONI
Partit bl-interess veru tal-pajji] Id-de/i]joni tal-Grupp Parlamentari Nazzjonalista li jappo;;ja l-[atra ta’ Marie Louise Coleiro b[ala President ta’ Malta wriet g[al darb’o[ra li fejn jid[lu l-interessi tal-pajji], il-Partit Nazzjonalista ma j[arisx minn lenti dejqa politika parti;jana i]da jpo;;i l-interess tan-nazzjon qabel kull interess pari;jan. Il-Partit Nazzjonalista g[a]el li jappo;;ja l-[atra ta’ Marie Louise Coleiro minkejja li lPartit Laburista fil-Gvern fissena li ilu jmexxi lil dan ilpajji] m’g[amilx g[ajr li jie[u de/i]jonijiet li a;evolaw lill-partitarji tieg[u. {atriet u promozzjonijiet g[al dawk ta’ madwaru u g[all-‘[bieb tal[bieb’. Responsabbiltà Il-Partit Nazzjonalista
dejjem wera responsabbiltà u wettaq b’kull mezz il-politika ta’ rikon/iljazzjoni nazzjonali u tnaqqis fil-polarizzazzjoni. Provi f’dan is-sens tajna kemmil wa[da. Kul[add jiftakar kif Mintoff fil-Gvern fl-1971 fost l-ewwel mi]uri li [a kien hemm dik li ne[[a Jum l-Indipendenza, ji;ifieri l-jum li fih pajji]na sar
nazzjon sovran, minn festa nazzjonali. L-ewwel bidlu ma’ Jum ilVitorja biex imbag[ad ne[[a anke dan il-jum minn festa nazzjonali u bidlu mal-31 ta’ Marzu, il-jum li fih il-qawwiet Ingli]i [allew pajji]na [ames snin wara li kellhom jitilqu li kieku l-ftehim g[ad-difi]a re/iproka mal-Gvern Ingli] ]amm id-data li g[alih kien ;ie ffirmat, ji;ifieri l-1974 u mhux l-1979. Ma’ dan il-jum nazzjonali lGvern Laburista kien ]ied ie[or: it-13 ta’ Di/embru, Jum irReppublika. It-tne[[ija minn jum nazzjonali tal-21 ta’ Settembru wasslet g[al firda kbira fil-pajji]. Dan il-jum beda jitfakkar mill-Partit Nazzjonalista u hekk jum li kellu jg[aqqadna lkoll b[ala Maltin inbidel f’;urnata ta’ skontri u anke ta’ /ar/ir ta’ demm. Rikon/iljazzjoni Il-Gvern immexxi minn Eddie Fenech Adami, li tela’ bl-g[ajta tar-rikon/iljazzjoni nazzjonali, ried li l-avvenimenti li g[a;nu listorja ta’ pajji]na ma jibqg[ux jifirduna i]da jg[aqqduna. G[alhekk fost l-ewwel mi]uri li
Il-Gvern immexxi minn Eddie Fenech Adami, li tela’ bl-g[ajta tar-rikon/iljazzjoni nazzjonali, ried li l-avvenimenti li g[a;nu l-istorja ta’ pajji]na ma jibqg[ux jifirduna i]da jg[aqqduna
Francis Zammit Dimech fzammitdimech@pn.org.mt
[a kien hemm li [amest ijiem importanti fl-istorja ta’ pajji]na jkunu lkoll jiem nazzjonali: il31 ta’ Marzu – Jum il-{elsien; is-7 ta’ :unju – il-jum li fih erba’ Maltin mietu maqtula blazzarini mis-suldati Ingli]i g[ax kienu qed jipprotestaw favur iddrittijiet tal-Maltin; it-8 ta’ Settembru – Jum il-Vitorja, il-21 ta’ Settembru – Jum lIndipendenza u t-13 ta’ Di/embru – Jum ir-Repubblika. Gvern Nazzjonalista, immexxi minn Lawrence Gonzi g[amel pass ie[or ’il quddiem meta [atar lill-Avukat George Abela, li kien Vi/i Kap tal-Partit Laburista u anke kkontesta lkariga ta’ kap tal-Partit Laburista, b[ala President ta’
Malta. Din kienet l-ewwel darba li president ta’ Malta ma n[atarx minn fost politi/i li kienu servew, jew li kienu g[adhom iservu lill-partit fil-Gvern. {afna kienu qed jistennew li lPartit Laburista fil-Gvern kien se jkompli fuq din it-triq. Aktar u aktar meta l-Partit Laburista tela’ bl-g[ajta ta’ ‘Malta tag[na lkoll’ u b’ma;;oranza kbira ta’ voti. I]da ma kellux ikun hekk. IlPrim Ministru Joseph Muscat g[a]el fost il-ministri tieg[u ming[ajr ma anqas biss ikkonsulta mal-Kap tal-Oppo]izzjoni. Infurmah biss bl-g[a]la tieg[u. Il-Partit Nazzjonalista, immexxi minn Simon Busuttil, minkejja dan l-atte;;jament qabel li jappo;;ja l-[atra ta’ Marie Louise Coleiro b[ala President ta’ Malta. G[a]la li g[amel flinteress tal-g[aqda nazzjonali. G[al darb’o[ra l-Partit
Nazzjonalista ta prova ta’ serjetà. Wera li fejn jid[lu l-interessi nazzjonali g[alih Malta ti;i lewwel u qabel kollox mhux bilparoli i]da bil-fatti. Il-PN wera li kuntrarjament g[al min reba[ elezzjoni bis-slogan ‘Malta tag[na lkoll’ hu l-PN li jipprattika dan il-kun/ett. Meta g[axar snin ilu Gvern Nazzjonalista sie[eb lil Malta flUnjoni Ewropea, minkejja lOppo]izzjoni totali tal-Partit Labutista mmexxi minn Alfred Sant, dan g[amlu g[aliex g[andu verament g[al qalbu linteressi ta’ pajji]na. Mhux biss l-interessi ekonomi/i i]da anke dawk politi/i u demokrati/i. Fi ftit jiem o[ra se nivvutaw biex nele;;u sitt persuni li jirrappre]entaw lil pajji]na filParlament Ewropew. Din hi sfida o[ra li g[andha ssibna mag[qudin favur l-interessi ta’ pajji]na.
Gvern li jg[addi romblu minn fuq il-Laburisti stess ukoll Il-Partit Laburista fil-Gvern irid jieqaf jg[addi lillOppo]izzjoni bi]-]mien, jabbu]a mill-poter li g[andu u jifhem darba g[al dejjem li g[alkemm g[andu obbligu li jiggverna, g[andu obbligu li jikkonsulta mal-Partit Nazzjonalista fl-Oppo]izzjoni. Ta’ kul[add u mhux ta’ klikka Dan hu pajji] ta’ kul[add u mhux ta’ klikka wa[da li [akmet lil dan il-pajji] wara li tat l-impressjoni li se tmexxi fl-
a[jar interess nazzjonali i]da effettivament qed tmexxi biss fla[jar interess tan-nies tal-qalba. Aktar minn sena wara li l-PL reba[ l-elezzjoni ;enerali li g[addiet, illum kul[add jaf li lg[ajta ta’ Malta tag[na lkoll kienet sempli/iment cliché intenzjonata biss biex tisraq ilvoti u tirba[ l-elezzjoni ;enerali. Dak li llum hu l-Prim Ministru ta’ Malta Joseph Muscat inqabad kemm-il darba ju]a linnies u wara li jkun [a dak li jrid, jarmi lil dak li jkun.
Il-Gvern Laburista ta’ Muscat huwa gvern li jirrombla, mhux biss minn fuq in-nies li ma jaqblux mieg[u, imma issa minn fuq in-nies ta’ madwaru wkoll. Muscat kien di;à g[amel, minn qabel l-elezzjoni ;enerali, meta kien g[amel assassinju politiku lil An;lu Farrugia, dak li sa dak i]-]mien kien in-numru tnejn wara Muscat. G[al skopijiet personali Illum qed naraw kif dan l-a;ir g[adu konsistenti fit-tmexxija ta’ Muscat fil-konfront talMinistri u d-deputati tal-Gvern, li tul dawn l-a[[ar ;img[at urew
kif Muscat huwa lest li ju]ahom u jarmihom g[all-iskopijiet personali tieg[u. Dan hu Gvern li ma jinteressah minn xejn u minn [add g[ajr mill-poter u l-istorja re/enti wriet bi/-/ar kif Muscat u lMinistri ta’ madwaru lesti li jin]lu fl-iktar livell baxx basta jil[qu l-iskopijiet politi/i tag[hom. Insemmi hawnhekk lavvi] legali li n[are; minn Muscat u l-Ministru Evarist
Je[tie; li nag[mlu kura;; biex nuru lill-Prim Ministru li pajji]na mhux tieg[u i]da ta’ kul[add, pre/i]ament kif kien jitkellem qabel l-elezzjoni
David Casa dcasa@pn.org.mt
Bartolo biex jag[tu kontroll lilhom infushom g[all-informazzjoni u d-dettalji kollha tal-istudenti Maltin u G[awdxin. Dan hu skandlu ie[or kundannabbli! Fil-Parlament nhar it-Tnejn li g[adda, il-PN [adem biex iwaqqaf milli tid[ol fis-se[[ din il-li;i i]da dan il-Gvern baqa’ g[addej romblu minn fuq kul[add u issa se jkun jista’ jikseb informazzjoni personali u sensittva fuq it-tfal tag[na mill-età ta/-childcare salUniversità.
Dan hu abbu] ta’ poter li juri bl-aktar mod /ar kif il-PL lest li jqarraq basta jil[aq l-g[anijiet tieg[u. Pajji]na jist[oqqlu a[jar minn hekk u ma jistax ikun li jitmexxa minn partit fil-Gvern li m’g[andu ebda rispett lejn ftit inqas minn nofs il-popolazzjoni li fl-a[[ar elezzjoni vvutat lillPartit Nazzjonalista. Stil dittatorjali
Din mhix demokrazija i]da hi stil ;did ta’ dittatorjat li juri blaktar mod /ar li l-Gvern irid imexxi wa[du u kif jaqbel lilu biss. Qabel l-elezzjoni kien jitkellem bi kliem sabi[ u dwar kunsens nazzjonali biex jattira lvoti tal-ma;;oranza. Illum nafu kif dan l-istil kien intenzjonat biss biex jolqot l-
g[ajn tal-[afna u jinqeda bil-voti ta’ dawk li potenzjalment kienu politikament vulnerabbli. Fil-jiem li ;ejjin se nid[lu f’kampanja elettorali g[all-elezzjoni tal-Parlament Ewropew u je[tie; li nkunu mag[qudin biex inwasslu messa;; wie[ed u qawwi kontra t-tmexxija skorretta ta’ dan il-Gvern. Je[tie; li nag[mlu kura;; biex nuru lill-Prim Ministru li pajji]na mhux tieg[u i]da ta’ kul[add, pre/i]ament kif kien jitkellem qabel l-elezzjoni. Fuq kollox, je[tie; li nwasslu messa;; favur il-PN sabiex ilPrim Ministru jirrikonoxxi darba g[al dejjem li l-Oppo]izzjoni trid ti;i konsultata f’kull de/i]joni, spe/jalment dawk importanti, li jie[u l-pajji].
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 16 ta‘ April, 2014
9
EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR EDITORJAL
Tliet voti konsistenti Nhar it-Tnejn, fil-Parlament rajna kif fid-drittijiet ta’ kul[add hemm affarijiet tajbin li qed isiru bil-qbil ta’ kul[add, imma hemm affarijiet li messhom saru a[jar. Dakinhar, il-Parlament [a tliet voti li tajjeb narawhom kollha. Vot importanti li jemenda l-kostituzzjoni fuq inizjattiva tal-PN L-aktar vot importanti kien fil-fatt dak li emenda l-kostituzzjoni, log[la li;i ta’ Malta fuq inizjattiva tal-PN biex titne[[a kwalunkwe diskriminazzjoni kontra kull persuna fuq il-ba]i tal-orjentament sesswali tag[ha jew tieg[u. Inizjattiva tal-PN li tne[[i kull diskriminazzjoni fuq il-ba]i tal-orjentament sesswali Din kienet mozzjoni mressqa f’isem l-Oppo]izzjoni mill-kelliema tag[ha dwar il-libertajiet /ivili, Claudette Buttigieg, u li tkompli fissensiela twila ta’ inizjattivi li ttie[du tul l-istorja politika tal-PN biex iwessa’ d-drittijiet ta’ kul[add: • b[al meta fl-emendi tal-1974 insista li l-qorti kostituzzjonali tkun kostitwita dejjem, • meta ne[[a kull diskriminazzjoni fuq ba]i ta’ sess fl-1991, • meta fl-1987 ta d-dritt lil kull wie[ed u wa[da minna li nfittxu quddiem il-qrati Maltin id-drittijiet li jo[or;u mill-Konvenzjoni Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem, • meta da[[al lil Malta fl-Unjoni Ewropea fl-2004, u • meta ddefenda d-drittijiet tag[na kull darba li kienu mhedda minn gvernijiet Laburisti. L-emenda kostituzzjonali hi importanti [afna g[ax tag[ti d-dritt lil kul[add li jargumenta fil-qrati li qed ikun diskriminat fuq il-ba]i talorjentament sesswali tieg[u u jekk il-qorti ssib li dan hu minnu, twaqqa’ dawk il-li;ijiet, regolamenti jew atti li jkunu qed jiddiskriminaw u anke tag[ti rimedju. Il-PN favur l-unjoni /ivili li fil-fatt kienet proposta tieg[u It-tieni vot tat-Tnejn kien dwar l-unjoni /ivili li kienet proposta tal-PN wkoll sa mill-1998, li jkollna nammettu li dam ma wettaqha, u li g[adu favuriha. Imma l-gvern deherlu li kellu jfittex in-nuqqas ta’ qbil billi da[[al fl-istess li;i l-adozzjoni tat-tfal – [a;a li anke Joseph Muscat stess kien tkellem kontriha b’qawwa tliet snin biss ilu. U l-PN, f’rispons bilan/jat g[a]el li ma jivvutax kontra, imma astjena biex juri li mal-unjoni /ivili jaqbel imma ried juri riservi fuq l-adozzjoni. Vot importanti favur id-drittijiet tat-tfal... U fuq id-drittijiet tat-tfal ukoll kien hemm it-tielet vot nhar itTnejn, li fih il-PN tkellem u vvota kontra dak li qed jag[mel ilMinistru Evarist Bartolo li jrid f’idejh informazzjoni privata u sensittiva fuq it-tfal kollha sa mill-età tal-kinder. ...mill-inva]joni ta’ politikant fil-[ajja privata tag[hom Hu veru li t-tfal ma jivvutawx u g[alhekk il-gvern qed ji;i jaqa’ u jqum mid-drittijiet tag[hom. Imma llum anke biex tie[u ritratt f’jum il-premjazzjoni tal-iskola trid il-permess tal-;enituri, a[seb u ara kemm trid il-permess biex politikant – Evarist Bartolo – ikollu f’idejh informazzjoni personali, dettaljata u sensittiva fuq it-tfal kollha ta’ kull età. Konsistenza favur id-drittijiet ta’ kul[add U hawnhekk, il-PN kien konsistenti wkoll – favur id-drittijiet tattfal. Tliet voti konsistenti nhar it-Tnejn mill-PN favur id-drittijiet ta’ kul[add: • id-dritt kostituzzjonali issa, id-dritt massimu fl-og[la li;i bissa[[a tal-PN, ta’ kull minoranza sesswali biex ma ssofri l-ebda diskriminazzjoni fuq dik il-ba]i; • id-dritt ta’ koppji tal-istess sess li jkollhom ir-relazzjoni tag[hom rikonoxxuta mill-istat permezz tal-istituzzjoni tal-unjoni /ivili imma b’riservi li m’g[andhomx x’jaqsmu mal-unjoni /ivili; u • id-dritt tat-tfal li jg[ixu l-[ajja li jixirqilhom bla inva]joni ta’ politikant fil-[ajja privata tag[hom. Dik hi l-konsistenza.
U-turns l-a;enda tal-;urnata L-ewwel sena ta’ Gvern Laburista kienet ikkaretterizzata minn g[add kbir ta’ u-turns li ;ew imwettqa tant li saru la;enda tal-;urnata. Bdejna bl-introduzzjoni tassistema tal-bejg[ ta/-/ittadinanza Maltija fejn il-Gvern kien kostrett jag[mel g[add ta’ u-turns sakemm fl-a[[ar din illi;i bl-emendi li saru tilfet issugu li seta’ kien fiha u tirrifletti biss l-obbligazzjonijiet li kien u g[ad hemm lejn min g[en biex il-Labour [ataf il-poter. Fis-settur tas-sa[[a, in[atar Ministru li s-sie[ba tieg[u kellha tkun l-id il-leminija tieg[u. Wara ftit din is-sie[ba ntalbet biex ma tersaqx iktar lejn ilMinisteru tas-Sa[[a. Kull de/i]joni li [a dan il-Ministeru, b[all-bini ta’ tinda biex tintu]a b[ala sala ta’ emer;enza, u-turn li kif intramat kellha ti]]arma. Il-ftu[ ta’ parti mill-Isptar San Luqa li wera li mhix issoluzzjoni tal-problema fis-settur tas-sa[[a, u mhux l-inqas ittne[[ija tad-dekasteru tassa[[a lil min kien bi[siebu jirran;a dan is-settur u r-rifjut tad-dekasteru tal-Ministeru tal-Familja u s-Solidarjetà So/jali. Taqlib kbir filKabinett ta’ Muscat u u-turns
li kienu l-a;enda tal;urnata. Sa minn qadel l-elezzjoni ;enerali bdejna bil-u-turns meta rajna t-tne[[ija tad-Deputat Kap tal-Partit Laburista u wara l-elezzjoni nnominawh g[al Speaker talParlament. U-turn o[ra kbira se[[et f’G[awdex fejn l-oftalmologu G[awdxi wieg[ed li se jag[mel lil G[awdex ;enna tal-art, xog[ol g[all-G[awdxin f’G[awdex stess u l-g]ejjer Maltin se jkunu jistg[u jintla[qu b’mina ta[t il-ba[ar. Mhux talli ma baqax jirrappre]enta lill-G[awdxin filKabinett ta’ Muscat, talli b’uturn se jer;a’ jmur g[all-professjoni tieg[u. Issa spi//ajna f’G[awdex b’membru talKabinett li postha fil-Parlament g[adu dibattibbli fil-Qrati Maltin. Wa[da mill-ikbar u-turns li saru f’din l-ewwel sena ta’ Gvern Laburista g[amilha lvapur tal-Gozo Channel meta fuq ordni, il-vapur re;;a’ lura lejn i/-?irkewwa biex ji;bor lill-Ministru g[al G[awdex Anton Refalo. I]da l-akbar u-turns li qeg[din ise[[u dan l-a[[ar jikkon/ernaw lill-amministrazzjoni tal-:ustizzja kif ukoll dak
tal-Intern. Ministru involut f’in/ident tat-traffiku, u jinbidlu jew ji;u rran;ati rapporti biex tin[eba l-verità, pulizija involuti f’in/identi ta’ hit and run u ie[or fis-sakra filwaqt li lpoplu g[adu ma jafx il-verità kollha. Dan g[adu l-bidu tal-u-turns, g[ax g[ad fadal bi//a triq twila biex naslu. Nistennew u naraw g[ax min jistenna, jithenna, jekk mhux jitherra. B[alma se nistennew u naraw l-effett talu-turn li g[amel il-Kap tadDelegazzjoni Laburista filParlament Ewropew Joseph Cuschieri meta fl-a[[ar minuta ;ie m;ieg[el ibiddel fehmtu u ja//etta li jikkontesta l-elezzjoni tal-Parlament Ewropew u b’hekk kellu jibla’ dak kollu li [are; mill-istonku tieg[u. A. Cassar Santa Venera L-ittri f’din il-pa;na
L-ittri f’din il-pa;na jistg[u jintbag[tu fl-indirizz elettroniku alex.attard@ media.link.com.mt jew fl-indirizz ta’ Media.Link Communications li jidher aktar ‘l isfel fil-pa;na
25 sena ilu f’il-mument Il-Prim Ministru Eddie Fenech Adami qal li lGeneral Workers’ Union g[adha ma sabitx ilkura;; tiffirma l-ftehim g[all-[addiema tattarzna bil-Gvern jiddikjara li s-serjetà tattmexxija fin-negozjati g[all-ftehim wasslet g[al ftehim serju li bil-fatti offra ftehim li hu ta’ ;id kbir g[all-[addiema u li qatt ma kien sar ftehim b[alu. L-Avukati Wenzu Mintoff u Toni Abela, eksWhip u Segretarju tal-Grupp Parlamentari So/jalista u eks-President tal-Partit So/jalista, qalu fi stqarrija li huma j[ossu li m’g[andhom g[alfejn ji;;ustifikaw xejn quddiem il-Bord ta’ Vi;ilanza u Dixxiplina, u s-skiet tag[hom hu risposta g[ad-delegati tal-partit.
Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt • Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i> Tel> 25965-317#318 E-mail> adverts@media.link.com.mt
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 16 ta’ April, 2014
10
LIL HINN MINN XTUTNA
L-Al;erija> “A[jar ix-’xitan’ li nafu milli wie[ed li ma nafuhx” Hekk jidher li qed jirra;unaw il-ma;;oranza tal-Al;erini li g[ada se jmorru jivvutaw biex ja[tru l-President tar-Repubblika. Jidher li fil-fatt mistenni jer;a’ jkun l-anzjan Abdelaziz Bouteflika, li issa ilu l-[ames president mill-1999, u dan minkejja l-protesti li kien hemm bejn l2010 u l-2012, meta d-dimostranti kienu talbu bidla fir-re;im, imma l-aktar li jissolvew il-problemi tal-qg[ad, g[oli tal-[ajja, korruzzjoni, limitazzjonijiet g[allibertà tal-espressjoni, u l-faqar. Hemm diversi ra;unijiet g[aliex l-Al;erini qed jikkunsidraw il-qawl Irlandi] “a[jar ix‘xitan’ li nafu, milli wie[ed ma nafuhx”. G[alkemm il-15-il sena li ilu Bouteflika fil-kariga hemm min iqabbilhom ma’ xi re;im, u la[[ar rapport tal-Freedom House (g[all-2013) g[adu jqis lillAl;erija b[ala pajji] mhux [ieles, il-verità tibqa’ li kieku ma nda[litx l-armata, l-ewwel elezzjonijiet [ielsa b’aktar minn partit wie[ed fl-1991 kienu se jintreb[u mill-Front I]lamiku ta’ Salvazzjoni li kellu b[ala skop a[[ari t-twaqqif ta’ stat fundamentalista bba]at fuq il-Li;i taxXarija. B[alma ng[idu bil-Malti, lAl;erini kienu se jsibu ru[hom minn ;ot-ta;en g[al ;on-nar, wara li l-pajji], minn meta kiseb lindipendenza minn Franza fl1962, baqa’ ma[kum mill-partit uniku Front de Libération Nationale, FLN u l-armata tieg[u. Wara ;lied intern bejn ittmexxija tal-ferg[a armata mmexxija mill-Kurunell Boumédiene u l-Bureau Politiku mmexxi minn A[med Ben Bella, dan tal-a[[ar ipprova jtajjar lill-kollaboratur ewlieni ta’ Boumédiene, ilMinistru tal-Affarijiet Barranin Bouteflika. Boumédiene fl-1965 wettaq kolp ta’ stat u baqa’ jmexxi bl-g[ajnuna tal-militar u lFLN, sakemm miet fl-1987. Protesti mi]-]g[a]ag[ Waslu l-protesti ta]-]g[a]ag[ li baqg[u mag[rufa b[ala “Ottubru l-Iswed” tal-1988, li fissru ttmiem tas-sistema ta’ partit wie[ed, u l-elezzjoni tal-1991, imwaqqfa mill-armata wara lewwel rawnd. L-I]lami/i m’a//ettawx dan, u
taw bidu g[al gwerra /ivili li baqg[et sejra g[al aktar minn g[axar snin, sal-2002 meta g[allgvern – li sadanittant kien immexxi, appuntu, minn Bouteflika – [are; rebbie[ Bouteflika kien re;a’ ;ie elett fl-2004 b’ma;;oranza kbira ta’ 85% bl-appo;; tal-ikbar ]ew; partiti, f’vot li tqies b[ala konferma tal-appo;; popolari qawwi
Joe Calleja jocal@me.com
Al;erin, li f’Jannar tas-sena l-o[ra attakka impjant tal-gass mal-fruntiera mal-Libja, li i]da g[elbitu larmata, g[alkemm kienu nqatlu l-osta;;i. Il-produzzjoni ta’ ]ejt u gass mill-Al;erija – li tipprovdi 70% tad-d[ul tal-ba;it, u 98% tal-profitt mill-esportazzjoni – ilha snin tonqos. Sforzi biex ji;u esplorati arji ;odda kienu limitati minn parali]i politika fil-pajji], sforz lin/ertezza dwar x’kien se jag[mel Bouteflika, li dam sal-a[[ar qabel a//etta n-nominazzjoni tal-FLN biex jikkontesta g[ar-raba’ mandat. Oppo]izzjoni dg[ajfa
Abdelaziz Bouteflika mistenni ji;i konfermat President, imma di;à qed ja[seb g[as-su//essur tieg[u li x’aktarx ikun Abdelmalek Sellal, li jil[aq floku malli Bouteflika jwarrab qabel i]-]mien
g[all-politika tieg[u kontra lgwerrillieri I]lami/i, u talli temm il-mew;a kbira ta’ vjolenza li kienet issarrfet fil-mewt ta’ bejn 44,000 u 150,000 Al;erin. I]da llum hu mag[ruf li min[abba sa[[et Bouteflika (li g[andu 77 sena) – wara l-puplesija [afifa li tatu s-sena l-o[ra – xejn ma jidher kapa/i jservi mandat ie[or s[i[, u minn meta rritorna f’Lulju minn tliet xhur konvalexxenza f’Pari;i, ma tkellem qatt fil-pubbliku, u kulma ppresieda kienu ]ew; laqg[at biss talKabinett tieg[u. Minkejja dan, Bouteflika g[ada mistenni jer;a’ jo[ro; rebbie[, forsi mhux bid-90% li reba[ [ames snin ilu – f’elezzjoni bojkottjata minn xi partiti flOppo]izzjoni, g[alkemm i/-/ifra uffi/jali, dubju]a, kienet fuq is70%, filwaqt li Wikileaks kien kixef elementi fl-Ambaxxata Amerikana li kienu kkalkulaw li dawk li vvutaw kienu bejn 2530%.
Il-ma;;oranza tal-elettorat i[ossu li Bouteflika dejjem kien garanzija ta’ stabbiltà, spe/jalment illum meta l-pajji] beda jiffa//ja taqlib ekonomiku, protesti, u qawmien mill-;did ta’ Al-Qaeda tal-Magreb Bojkott mill-I]lami/i Din id-darba ]ew; movimenti I]lami/i ewlenin qed jibbojkottjaw l-elezzjoni ta’ g[ada, filwaqt li minbarra l-kandidata tal-
Komunista Parti des Travailleurs Louisa Hanoune, u l-eks-Prim Ministru u eks-Segretarju :enerali tal-FLN Ali Benflis (li kienu kkontestaw ukoll [ames snin ilu), qed jisfida lil Boutefika wkoll hemm il-kittieb Yasmina Khadra, eksuffi/jal fl-armata, li proprjament jismu Mu[ammed Mulesse[ul, i]da li kien ju]a isem martu qabel irtira mis-servizz. B[alma ktibt, però, [add minn
dawn m’g[andu /ans jo[ro; rebbie[ wara l-elezzjoni ta’ g[ada (lewwel wa[da fil-pajji] wara rRebbieg[a G[arbija), u dan mhux biss g[ax Boutefika g[andu lappo;; tal-FLN u tal-liberali Rassemblement National Démocratique, RND, u l-magna tal-istat, imma g[ax il-ma;;oranza tal-elettorat i[ossu li hu kien dejjem garanzija ta’ stabbiltà, spe/jalment illum meta l-pajji] beda jiffa//ja taqlib ekonomiku, protesti (veru mhux kbar, imma kontinwi), u qawmien mill-;did ta’ Al-Qaeda tal-Magreb li kibret mill-moviment radikali I]lamiku
Quddiem Oppo]izzjoni dg[ajfa u maqsuma, li qajla se tkun ta’ sfida kredibbli, it-tama, anki ta’ dawk ta’ madwaru, issa hija li minn pitg[ada stess, malli jie[u rraba’ ;urament, Bouteflika jibda ja[seb bis-serjetà g[assu//essjoni jew su//essur tieg[u. Bil-ma;;oranza komda li g[andu di;à fil-Parlament (fl2012 meta ]ied 72 si;;u, biex bil208 tal-FLN u t-68 tal-RND g[andhom 276 mill-462 si;;u flAssemblée populaire nationale), l-ewwel pass jista’ jkun li jkompli jnaqqas mill-poteri tieg[u u jg[addihom lill-Prim Ministru u lill-Parlament. Il-Prim Ministru b[alissa huwa Abdelmalek Sellal, politikant u teknokratu d[uli, b’esperjenza politika u governattiva vasta, li Bouteflika di;à g[addielu diversi poteri tieg[u. Hawn Bouteflika jista’ jsib ukoll koperazzjoni millOppo]izzjoni, hekk kif anki lFront des Forces Socialistes (FFS) ma bbojkottjax l-elezzjoni ta’ g[ada – g[alkemm lanqas appo;;ja lil Bouteflika – u sejja[ g[all-kunsens nazzjonali wara lelezzjoni favur riformi kostituzzjonali, u bis-27 si;;u tal-FFS tintla[aq il-ma;;oranza ta’ ]ew; terzi me[tie;a fl-Assemblea biex dawn isiru. Hemmhekk veru hemm 27 partit, i]da 22 minnhom m’g[andhomx aktar minn disa’ si;;ijiet, bi 12 b’]ew; si;;ijiet jew wie[ed.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 16 ta’ April, 2014
11
A{BARIJIET TA’ BARRA
Tfajliet tal-iskola f’idejn il-militanti
Tie[u azzjoni biex tra]]an ‘it-terrori]mu’ tas-separatisti
IN-NI:ERJA
L-UKRAJNA
L-awtoritajiet fl-Istat ta’ Borno kienu qed jistennew li]viluppi wara li madwar mitejn tfajliet tal-iskola in[atfu minn militanti li attakkaw skola lejn il-Majjistral tal-pajji]. Rapporti qalu li l-militanti, li kienu jiffurmaw parti minn konvoj, saqu lejn l-iskola fl-in[awi ta’ Chibok u fejn kaxkru lir-residenti – fil-parti kbira tfajliet adolexxenti – g[al fuq it-trakkijiet. Ing[ad ukoll li l-iskola spi//at assedjata f’[in meta t-tfajliet kienu reqdin u li l-militanti g[elbu numru ta’ suldati li kienu stazzjonati fil-kumpless biex jipprovdu sigurta addizzjonali qabel l-e]amijiet annwali. Mifhum ukoll li l-militanti g[abbew il-vetturi bi provvisti qabel telqu, flimkien mat-tfajliet, li salbiera[ ma kenux jafu x’sar minnhom. I]da hu minnu li numru ta’ tfajliet irnexxielhom jaqb]u minn trakk li ]viluppa problemi fil-magna u fejn [arbu qalb l-a[rax. Ja[sbu li l-aggressuri huma membri tal-grupp I]lamiku, Boko Haram, li l-isem ifisser ‘Projbizzjoni g[all-Edukazzjoni tal-Punent’. Il-militanti ta’ dan il-grupp ilhom ix-xhur iwettqu kampanja armata biex iwaqqfu Stat I]lamiku fit-Tramuntana tan-Ni;erja.
L-A;ent President talUkrajna, Olexander Turchynov, [abbar il-bidu ta’ azzjoni ‘antiterroristika’ kontra s-separatisti li qed jappo;;jaw lir-Russja u li ilhom il-jiem jisfidaw lill-Gvern ta’ Kiev. L-azzjoni qed issir ‘lejn itTramuntana mir-re;jun ta’ Donetsk’, b’Turchynov itenni li t-Tmexxija fi Kiev se tag[mel li tista’ ‘biex tipprote;i li/-/ittadini Ukreni, minbarra li twaqqaf it-terrur u tra]]an l-attentati biex l-Ukrajna tinqasam f’zoni separati’. Filwaqt li dimostranti militanti n;abru barra l-Parlament fi Kiev biex jinsistu g[al ‘azzjoni fil-konfront tas-separatisti’, Turchynov enfasizza li l-azzjoni qed titmexxa b’mod responsabbli. Dan meta l-President tarRussja, Vladimir Putin, u lPresident tal-Istati Uniti, Barack Obama, iddiskutew l-a[[ar ]viluppi tal-kri]i waqt telefonata. Mifhum li Obama [e;;e; lil Putin biex jg[in g[all-irtirar tasseparatisti minn Donetsk u bnadi o[ra lejn il-Lvant tal-Ukrajna u bil-President Russu ji/[ad li rRussja qed tintervjeni fil-kri]i tal-Ukrajna. Ir-Russja, x-xahar li g[adda, kienet g[aqqdet il-provin/ja Ukrena tal-Krimea ma’ artha u
Dimostrant favur ir-Russja li g[andu wi//u mg[ammad i[ares checkpoint fl-in[awi ta’ Sloviansk u fejn ir-ribelli komplew jisfidaw il-Gvern ta’ Kiev (ritratt> EPA)
fl-a[[ar jiem, ribelli favur Moska [atfu l-bini ;o numru ta’ bliet fil-provin/ji tal-Lvant li jiffurmaw il-qalba industrijali talUkrajna. Dan meta hemm l-eluf tas-suldati Russi stazzjonati mal-fruntiera tal-Ukrajna, fost il-bi]a li xi inva]joni tista’ tkun imminenti. Madankollu, qawwiet talGvern Ukren, ilbiera[, g[amlu ‘wirja ta’ sa[[a pubblika’ flin[awi ta’ checkpoint, lejn itTramuntana tar-re;jun ta’ Donetsk u fil-vi/inanzi ta’
Tieqaf missjoni b’sottomarin L-G{AJBIEN TAL-AJRUPLAN
L-in;enju ‘Bluefin 21’ jg[addi minn e]ami fuq vapur Awstraljan qabel il-missjoni ;o qig[ l-o/ean (ritratt> EPA)
Twaqqfet [esrem l-ewwel missjoni bis-sottomarin robotiku mag[ruf b[ala Bluefin-21 li qed jintu]a fit-tfittxija g[all-ajruplan tal-Malaysia Airlines, lejn innofsinar tal-O/ean Indjan. ‘Titjira MH370’ ilha nieqsa mit-8 ta’ Marzu meta sparixxiet waqt vja;; minn Kuala Lumpur lejn i/-?ina u meta kienet qed i;;orr 239 persuna. Il-misteru g[adu minn dakinar jistenna ]blokk de/i]iv u mindu l-ajruplan tilef il-kuntatt mal-kontrolluri tat-traffiku tal-ajru, waqt li kien g[addej fuq il-Ba[ar tanNofsinar ta/-?ina. Intant, il-Bluefin 21 (li qed joperawh il-qawwiet tal-ba[ar Amerikani) tni]]el f’qig[ lo/ean biex forsi jindika l-fdalijiet tal-ajruplan u wara li kienu rre;istrati t-trasmissjonijiet li ing[ad kienu ‘konsistenti’ ma’ dawk tal-flight recorders (ilkaxxa s-sewda) ta’ ajruplan.
Madankollu, l-Bluefin re;a’ ttella ‘l fuq wara li la[aq il-limitu tieg[u (sa 4,500 metru ta[t lo/ean) u meta mistenni li jkompli bit-tfittxija llum, dment li ttemp ikun jippermetti. L-awtoritajiet li qed imexxu ttfittxija qeg[din jie[du passi li ja[sbu ‘g[all-inkonsistenzi’ flin[awi u biex l-hekk-imsej[a sonar search tkun esti]a g[a]]mien kollu possibbli. Uffi/jali fil-Malasja qalu li linformazzjoni mis-satellita tindika li l-ajruplan tal-Malaysia Airlines temm it-titjira tieg[u eluf kbar ta’ kilometri ‘l barra mir-rotta ori;inali waqt li jemmnu li hu spi//a fl-o/ean, lejn ilPunent mill-belt Awstraljana ta’ Perth. Sadanittant, ilhom mit-8 ta’ April ma jinqabdu [sejjes akusti/i mill-in[awi u meta hemm kull possibbilta li n[lew il-batteriji tal-flight recorders.
Kharkiv. Korrispondenti flin[awi qalu li raw il-karrijiet armati, helicopter militari u numru ta’ pulizija Ukreni, fost rapporti ta’ ‘attakki fuq ilpo]izzjonijiet tar-ribelli’ qrib ilbelt ta’ Sloviansk, li tmiss ma’ Donetsk u fejn il-militanti favur ir-Russja (jiem ilu) kienu [atfu l-kontroll ta’ g[assa tal-pulizija u bini g[as-servizzi tas-sigurta Ukreni. Il-Ministru Russu g[allAffarijiet Barranin, Sergei Lavrov, wissa li l-u]u tal-forza
‘min-na[a
tal-Gvern Ukren’ flartijiet lejn il-Lvant tal-Ukrajna kapa/i jtellef it-ta[ditiet dwar ilkri]i li se jsiru g[ada flI]vizzera u li g[andhom jinvolvu lir-Russja, l-Istati Uniti, lUkrajna u l-Unjoni Ewropea. Madankollu, stqarrija minn Washington qalet li l-President Obama qed jhedded lil Moska bl-implimentazzjoni ta’ ‘sanzjonijiet aktar mifruxa’ f’ka] li hi ma timpenjax ru[ha biex din il-kri]i Ukrena ma teskalax.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 16 ta’ April, 2014
12
A{BARIJIET TA’ BARRA
BOSTON> Tfal tal-iskola jimxu ta[t bandiera mtertqa tal-Boston Marathon tal-2013 li ddendlet quddiem id-da[la g[all-knisja u qrib il-finish line tal-maratona. Ir-ritratt tal-lemin juri vettura tat-turisti g[addejja mill-istess in[awi. Il-Maratona din is-sena g[andha ssir fl-istess belt fil-21 ta’ April (ritratt> EPA)
Ifakkru l-isplu]jonijiet ta’ Boston L-ISTATI UNITI
Il-belt ta’ Boston, ilbiera[, fakkret l-ewwel anniversarju mill-jum iswed tal-15 ta’ April tal-2013, meta kienu nqatlu tliet persuni f’attentat terroristiku li se[[ waqt il-famu]a maratona annwali li jorganizzaw l-awtoritajiet lokali. Fl-attentat kienu ndarbu madwar 264 persuna o[ra, u lprosekuturi jsostnu li ]ew; a[wa – Dzokhar u Tamerlan Tsarnaev – dakinar splodew
]ew; bombi li ma kinux sofistikati f’[in meta l-atleti kienu qed jikkonkludu l-maratona. Tamerlan Tsarnaev kien miet waqt sparatura mal-pulizija li se[[et ftit jiem wara l-attentat, u [uh, Dzokhar, g[andu jibda g[addej ;uri f’Novembru li ;ej. Hu g[andu /ans kbir li je[el il-piena kapitali. Intant, il-Vi/i President Amerikan Joe Biden u l-
Gvernatur ta’ Massachusetts, Deval Patrick, kienu fost iddistinti li attendew g[a/-/erimonja li fakkret lill-vittmi talisplu]jonijiet u li saret filHynes Convention Center. Saret ukoll /erimonja bit-tlug[ tal-bnadar qrib il-finish line tal-maratona tas-sena li g[addiet. Pre]enti g[al dawn i/-/erimonji kien hemm ukoll ir-rappre]entanti tal-qraba tal-vittmi,
flimkien mal-membri tasservizzi tal-emer;enza; la;enziji tal-Gvern u l-organizzazzjonijiet /ivi/i. Il-Maratona ta’ Boston ta’ din is-sena se ssir fil-21 ta’ April. L-uffi/jali infurmaw lirresidenti tal-belt li l-pre]enza tal-pulizija g[andha tkun akbar mis-soltu matul il-jiem ta’ qabel l-avveniment, g[alkemm l-iskop hu biex kul[add jie[u pja/ir dakinhar tal-okka]joni.
Servizz fil-komunità g[al Berlusconi L-ITALJA
Qorti ta’ Milan idde/idiet li leks-Prim Ministru Taljan, Silvio Berlusconi, se jkollu jag[mel sena ta’ servizz fil-komunità, b’konnessjoni ma’ frodi tattaxxa. Berlusconi kien ikkundannat dwar il-frodi s-sena l-o[ra, u lka] kellu x’jaqsam max-xiri taddrittijiet tat-televi]joni millkumpanija tieg[u Mediaset, matul id-disg[inijiet.
L-alternattiva g[as-servizz filkomunità kienet proprju perijodu ta’ ]mien li fih Berlusconi kien ikollu jg[ix ta[t arrest fiddar tieg[u. G[alissa [add ma jaf xi kwalità ta’ servizz se jkun mitlub jag[ti l-eks-Prim Ministru. Berlusconi, li g[andu 77 sena, hu involut f’sensiela ta’ ka]i quddiem il-qorti, i]da fil-ka] talMediaset hu rnexxielu jiffranka
Jin[ataf ambaxxatur IL-LIBJA
L-Ambaxxatur tal-:ordan g[al-Libja, Fawaz al-Itan, spi//a ma[tuf fil-belt kapitali ta’ Tripli wara attakk li [alla lix-xufier tieg[u ferut. Il-Ministeru Libjan g[allAffarijiet Barranin ikkonferma dan il-[tif, u l-Gvern tal-:ordan, ilbiera[, mexxa ‘n-negozjati’ g[all-[elsien ta’ al-Itan. Rapporti qalu li grupp ta’ r;iel armati u mg[ammdin attakkaw il-konvoj li kien qed jivvja;;a mieg[u l-ambaxxatur u rnexxielhom je[duh mag[hom. Intant, is-sigurtà fil-Libja
g[adha fra;li g[all-a[[ar u fixxhur li g[addew, id-diversi gruppi ta’ milizzji li jridu aktar poter u awtonomija fil-Libja kienu konnessi mal-[tif ta’ uffi/jali. Il - Libja ilha tbati t - taqlib mindu kkrolla r - re;im tal eksdittatur , Muammar Gaddafi , matul is - sajf tal 20 11. Fil - fatt , il - Prim Ministru Libjan, Abdullah alThinni , irri]enja , nhar il {add, wara dak li fisser b[ala ‘ attakk kodard ’ tal - milizzji fuqu u fuq qrabatu.
l-pri;unerija min[abba li s-sistema legali fl-Italja ma timponix din il-piena g[all-persuni li g[andhom iktar minn sebg[in sena. Sadanittant, Berlusconi – ilKap tal-Partit Forza Italia u li ssena l-o[ra spi//a mke//i misSenat, wara li kien ikkundannat bi frodi – se jkun su;;ett g[al curfew waqt li ma jistax jiltaqa’ man-nies li g[andhom kundanna
kriminali. Din il-mi]ura tapplika g[al tal-anqas wie[ed millasso/jati tieg[u. Silvio Berlusconi dejjem /a[ad l-akku]i mi;juba kontra tieg[u u jakku]a lill-ma;istrati tax-Xellug li g[andhom a;enda personali kontra tieg[u. Fl-istess [in, l-eks-Prim Ministru Taljan hu pprojbit milli jikkontesta lelezzjonijiet tax-xahar id-die[el g[all-Parlament Ewropew.
Jibqg[u l-akku]i dwar ;eno/idju L-OLANDA
L-Im[allfin li qed imexxu lQorti Kriminali Internazzjonali f’The Hague /a[du l-argumenti biex jaqg[u l-aktar akku]i serji konnessi mal-;eno/idju fil-konfront tal-:eneral Ratko Mladic; li kien Kap tal-Armata Serba talBosnja fil-Gwerra tal-1992-95. Fil-fatt, huma qalu li hemm ‘ba]i tajba’ g[aliex Mladic jg[addi ;uri fuq ]ew; akku]i spe/ifi/i ta’ ;eno/idju u li fost o[rajn jirrelataw mat-‘tindif
etniku’ ta’ mijiet ta’ subien u r;iel Musulmani fil-massakru ta’ Srebrenica, matul is-sajf tal1995.
Il-:eneral Ratko Mladic waqt l-ostilitajiet tal-Bosnja
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 16 ta’ April, 2014
13
A{BARIJIET TA’ BARRA
Attivisti fil-Korea t’Isfel jg[ajtu slogans u j]ommu r-ritratti ta’ Kim Jong-un, il-Mexxej tal-Korea ta’ Fuq , waqt rally li qed isir f’Seoul kontra r-re;im ta’ Pyongyang. Intant, il-Korea ta’ Fuq ilbiera[ i//elebrat il-102 anniversarju mit-twelid ta’ Kim Il-sung, il-fundatur ta’ dan l-istat Komunista u li hu n-nannu ta’ Kim Jong-un (ritratt> EPA)
L-a;enzija g[all-ispjuna;; su;;etta g[al the]]i]a IL-KOREA T’ISFEL
Il-Korea t’Isfel se twettaq bidliet kbar fl-a;enzija li hi responsabbli mill-affarijiet sigrieti, wara li tliet uffi/jali kienu akku]ati li ‘ivvintaw il-provi’ waqt ka] ta’ spjuna;;. Il-President tal-Korea t’Isfel, Park Geun-hye, qalet li l-ka] ]vela ‘sistemi ta’ prattika [a]ina fi [dan is-Servizzi Sigrieti Nazzjonali’, bil-Kap ta’ din la;enzija, Nam Jae-joon, iwieg[ed ‘the]]i]a’ s[i[a (g[alla;enzija) fil-;img[at li ;ejjin. L-entità hi akku]ata li ffalsifikat id-dokumenti, li jinkludu rekords tal-immigrazzjoni ?ini]i, bl-iskop li jippro/essaw
eksuffi/jal li kien [arab millKorea ta’ Fuq. Dan meta Vi/i Kap tal-a;enzija di;à rri]enja biex jassumi responsabbiltà g[all-ka], u tliet uffi/jali o[ra (kollegi tieg[u) ukoll qeg[din jiffa//jaw l-akku]i b’konnessjoni mal-iskandlu. Il-kwistjoni hi marbuta malka] ta’ Yoo Woo-seong, eksuffi/jal tal-Gvern, f’Seoul, li kien [arab mill-Korea ta’ Fuq fl2004. Woo-seong kien akku]at li pprovda lill-Korea ta’ Fuq informazzjoni dwar mijiet ta’ persuni li, b[alu, [arbu mill-pajji] Komunista, i]da ’l quddiem kellu jing[ata ma[fra.
Meta l-prosekuturi kienu appellaw kontra l-ma[fra ta’ Woo-seong, huma ressqu rekords tal-immigrazzjoni ?ini]i li kellhom x’jaqsmu ma]-]jarat tal-eksimputat fil-Korea ta’ Fuq, imbag[ad instab li w[ud minn dawn ir-rekords kienu ffalsifikati. L-a;enzija sigrieta tal-Korea t’Isfel, fil-passat, kienet involuta f’kontroversji o[rajn, li jinkludu allegazzjonijiet li la;enti tag[ha [adu sehem f ’ kampanja online biex jiskreditaw il - kandidat tal Oppo]izzjoni, waqt l-elezzjoni Presidenzjali tal-2012.
Onorati bil-Premju Pulitzer L-ISTATI UNITI
Il-gazzetti The Guardian US u l-Washington Post qasmu lPremju Pulitzer – li jing[ata g[all-aqwa xog[ol ;urnalistiku li jkun fl-interess tal-pubbliku – g[al sensiela ta’ artikli dwar lispjuna;; tal-Istati Uniti bilmezzi elettroni/i. Ir-rappurta;; kien jibba]a fuq id-dokumenti ]velati millekskuntrattur tan-National Security Agency Amerikana, Edward Snowden, bil-Kumitat tal-Pulitzer itenni li l-Guardian, permezz tar-rappurta;; aggressiv tag[ha, g[enet biex tqajjem id-dibattitu dwar ir-relazzjoni bejn il-Gvern u l-pubbliku rigward issues tas-sigurtà u l-privatezza. Fl-istess [in, il-Kumitat sostna li l-artikli tal-Washington Post kienu karatterizzati b’tip ta’ rapporti u anali]i li g[enu biex
Edward Snowden
in-nies jifhmu s-sinifikat talinformazzjoni ]velata minn Snowden u kif din tinkwadra filqasam tas-sigurtà nazzjonali. Min-na[a tieg[u, Edward Snowden – li hu akku]at mill-
Istati Uniti b’konnessjoni malispjuna;; kontra pajji]u u li filpre]ent qed jg[ix ir-Russja – fisser l-g[oti tal-premju b[ala messa;; li jag[ti ra;un lil kull min jemmen li l-pubbliku g[andu rwol fil-Gvern. L-istqarrija ta’ Snowden kienet ippubblikata f’The Guardian u hu, permezz tag[ha, sellem lill-;urnalisti u l-kollegi li baqg[u ja[dmu irrispettivament mil-livell straordinarju ta’ intimidazzjoni li kienu su;;etti g[alih. Il-premjijiet tal-Pulitzer jing[ataw mill-Columbia University journalism school u rebbie[a o[ra, f’din l-edizzjoni, kienu l-Boston Globe g[al rappurta;; fuq stil breaking news u ]ew; ;urnalisti mal-a;enzija Reuters rigward ir-rappurta;; internazzjonali.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 16 ta’ April, 2014
14
A{BARIJIET TA’ BARRA
IL-:ERMANJA> {addiema jwa[[lu d-’denb’ ma’ din ir-rikostruzzjoni ;ganteska tal-Megalodon – spe/i ta’ kelb il-ba[ar li kien je]isti fi ]minijiet preistori/i – fl-in[awi ta’ Dinosaur Park, f’Muenchehagen. Dan il-kelb il-ba[ar mostru] kien jikber bejn [mistax u g[oxrin metru, u l-esperti jqisuh b[ala l-kbir nett fil-familja tal-great white shark (ritratt> EPA)
Il-maltemp fil-Pa/ifiku ‘stimulat’ mit-tni;;is tal-ajru I?-?INA
It-tni;;is tal-ajru fi/-?ina u pajji]i o[ra tal-Asja qed i[alli impatt sostanzjali u fit - tul g[ax - xejriet tat - temp , bir ri/erkaturi jsibu li l-elementi ( pollutants ) li jwasslu g[at tni;;is qed iservu wkoll biex ‘ isa[[u ’ l - maltempati fuq l O/ean Indjan. Ir - riperkussjonijiet tal fenomenu qed jinfiltraw g[al
sistemi tat-temp o[ra fi bnadi differenti u r-ri/erkaturi qed jinnutaw effett aktar b’sa[[tu matul ix-xhur tax-xitwa. L - istudju kien ippubblikat fil-Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS), bl-awtur ewlieni Yuan Wang, mill-Jet Propulsion Laboratory fl - Istitut tat - Teknolo;ija ta ’ Kalifornja, jsostni li l-effetti,
bla dubju huma drammati/i u t-tni;;is tal-ajru qed jirri]ulta f ’ akkumulazzjoni ta ’ s[ab akbar u aktar ikkon/entrati. I/-?ina u bnadi o[ra tal-Asja g[andhom u[ud mill-og[la livelli ta’ tni;;is tal-ajru fid-dinja u l-pollutants f’Beijing, il-belt kapitali ?ini]a, jil[qu livelli perikolu]i g[as-sa[[a. Intant, l-emissjonijiet f’Delhi, l-belt
kapitali tal-Indja, qed jaqb]u regolarment il-livell irrakkomandat mill-Organizzazzjoni Dinjija tas-Sa[[a (WHO). I/ - /irkostanzi qed i[allu konsegwenzi koroh g[ar - res identi f ’ dawn ir - re;juni , i]da hemm ukoll il - provi ta ’ effet ti o[rajn , bir - ri/erkaturi mill Istati Uniti u / - ?ina jistud jaw l - effett tat - tni;;is tal -
ajru fl - Asja fuq is - sistemi tat - temp . Hu mifhum , intant , li ssir ‘ interazzjoni ’ bejn it taqtir tal - ilma fl - ajru u l parti/elli tat - tni;;is li r - ri[ imexxi lejn iz - zoni tal Pa/ifiku lejn it - Tramuntana – bil - konsegwenza ta ’ s[ab ‘ aktar o[xon ’ u li jirri]ulta f ’ maltempati aktar intensivi fuq l - o/ean .
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 16 ta’ April, 2014
15
FINANZI
Rapport finanzjarju tal-;img[a
Stokks Ewropej bl-ag[ar andament fuq perjodu ta’ ;img[a f’xahar
Il-Bank of Valletta jg[in lill-Fondazzjoni Wirt Artna biex ikompli jissa[[a[ wirt missirijietna
Imsa[[a[ l-impenn lejn il-wirt lokali Il-Bank of Valletta ;edded irrwol tieg[u b[ala s-sie[eb ewlieni tal-Fondazzjoni Wirt Artna (FWA), fondazzjoni li hi attiva [afna fil-qasam tal-priservazzjoni tal-wirt kulturali u l[olqien ta’ g[arfien fuq il-wirt kulturali tal-g]ejjer Maltin. Charles Borg, is-CEO talBank of Valletta ltaqa’ ma’ Mario Farrugia, is-CEO talFondazzjoni Wirt Artna, f’Bieb is-Sultan, il-Birgu. I]-]ew; voluntiera mill-FWA wrew replika tal-ilbies tal-Kavallieri u tteknikalitajiet tal-;lied ta’ dak i]-]mien. Waqt li rringrazzja lill-Bank of Valletta tas-sapport, Mario Farrugia spjega li l-Fondazzjoni tie[u [sieb siti li jkopru 7,000 sena mill-preistorja sas-seklu 20. “G[alkemm ]g[ira fil-qies, Malta tista’ tifta[ar bit-te]or kulturali li ovvjament g[andu
b]onn ammont kbir ta’ fondi biex ikun restawrat u mi]mum tajjeb.” “A[na nixtiequ nie[du din lopportunità biex nistiednu lillpubbliku in;enerali jsir ‘[abib’ tal-Fondazzjoni billi jag[ti donazzjoni ]g[ira,” kompla Mario Farrugia. ‘{bieb’ talFondazzjoni jgawdu minn a//ess bla limitu g[as-siti kollha li tie[u [sieb il-FWA kif ukoll skontijiet g[all-avvenimenti ewlenin tal-Fondazzjoni. “Il-Bank of Valletta jista’ jmur lura g[all-istorja tieg[u aktar minn 200 sena u b[ala lBank Malti tal-Komunità g[andu g[eruq sodi fil-wirt tag[na,” qal Charles Borg. “G[alkemm a[na istituzzjoni li t[ares dejjem lejn il-futur, a[na kburin bl-g[eruq tag[na u huwa bi pja/ir kbir li nag[tu sapport lil inizjattivi li jfittxu li j[arsu l-
wirt imprezzabbli ta’ Malta. “A[na g[andna nirringrazzjaw tabil[aqq lil organizzazzjonijiet b[all-Fondazzjoni Wirt Artna li x-xog[ol ma jaqta’ xejn tag[hom ji]gura li t-te]ori stori/i tag[na jkunu jistg[u jitgawdew minna u mill-;enerazzjonijiet futuri.” Permezz tal-kollaborazzjoni mal-Bank of Valletta, ilFondazzjoni Wirt Artna se torganizza numru ta’ avvenimenti interessanti li jinkludu festival militari, open days fil-parti lkbira tas-siti tal-FWA u l-open day annwali tal-Forti Rinella meta ji;i sparat l-uniku kanun ta’ mitt tunnellata. Aktar informazzjoni fuq ilFondazzjoni Wirt Artna u s-siti stori/i li tie[u [sieb u kif wie[ed jista’ jsir ‘[abib’ talFondazzjoni tista’ tinkiseb missit ta’ FWA www.wirtartna.org.
Stokks Ewropej kellhom lakbar tnaqqis fuq perjodu ta’ ;img[a f’xahar fost instabbiltà globali f’ishma tat-teknolo;ija. Il-Europe 600 Index tilef 3.1 fil-mija matul din il-;img[a, laktar mill-14 ta’ Marzu g[al 328.77. Ishma tat-teknolo;ija wasslu g[al tnaqqis fost l-ishma fl-Istati Uniti u ]died it-t[assib li l-valwazzjonijiet kienu esa;erati. Ishma tal-Ewropa la[qu l-og[la livell f’sitt ;img[at il-;img[a pre/edenti. Kumpaniji ta’ prodotti industrijali u tal-minjieri kienu negattivi matul din il-;img[a. L-amministrazzjoni tad-dwana talpajji] irrappurtat li l-importazjoni fi/-?ina naqset b’mod mhux mistenni matul ix-xahar li g[adda bi tnaqqis ta’ 11 fil-mija matul Marzu mis-sena ta’ qabel. Lestimi tal-ekonomisti kienu qed jistennew ]ieda ta’ 3.9 fil-mija. L-indi/i f’kull suq tal-Ewropa tal-Punent kienu negattivi matul din il-;img[a [lief fl-I]landa. Fil-:ermanja d-DAX tilef 3.9 fil-mija filwaqt li fir-Renju Unit il-FTSE 100 tilef 2 fil-mija u fi Franza l-CAC 40 tilef 2.7 filmija. L-ishma fl-Asja kienu negattivi din il-;img[a bl-indi/i re;jonali jwaqqaf tis[i[ ta’ [mistax u bl-indi/i Topix ikollu l-ag[ar ;img[a minn :unju hekk kif ishma tat-teknolo;ija kienu negattivi fost taqlib globali u tis[i[ tal-yen. L-MSCI Asia Pacific Index tilef 1 filmija din il-;img[a wara [mis-
tax po]ittivi b’sitta mill-10 gruppi industrijali jitilfu millvalur. Fil-:appun l-indi/i Topix tilef 6.7 fil-mija matul din il;img[a u g[alaq il-perjodu flaktar livell baxx f’seba’ xhur hekk kif il-yen issa[[a[ b’1.6 ilmija g[al 101.63 kull dollaru. Stokks tas-swieq emer;enti tilfu l-aktar fi tliet ;img[at hekk kif Tencent Holding Ltd kienet fuq quddiem b’andament negattiv fost kumpaniji tatteknolo;ija minn livell rekord. Il-kejl Micex kellu l-ag[ar ;img[a f’xahar filwaqt li r-ruble ddg[ajjef wara li l-Ministru talFinanzi Russu qal li se jer;a’ jibda jixtri muniti barranin. Ir-real tal-Bra]il kellu tis[i[ g[ar-raba’ ;img[a fuq spekulazzjoni li l-bank /entrali se jikkontrolla l-inflazzjoni billi j[alli lill-munita tavvanza. I]]ejt mhux ma[dum West Texas Intermediate tela’ fl-og[la livell f’[ames ;img[at hekk kif ilkunfidenza tal-konsumatur ]diedet f’April filwaqt li ddomanda g[all-petrol ]diedet. Dan ir-rapport inkiteb minn Valletta Fund Management Limited, kumpanija sussidjarja talBOV Group. L-uffi//ji talkumpanija jinsabu f’TG Complex, Suite 2, Level 3, Brewery Str., lImrie[el BKR 3000. Valletta Fund Management Limited li/enzjata mill-MFSA. Tista’ wkoll tikkuntattja lill-VFM permezz tal-email infovfm@bov.com, billi //empel Freephone 80072344 jew ]ur ilwebsite www.vfm.com.mt.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 16 ta’ April, 2014
16
MADWARNA
APPREZZAMENT
X’festa kellu! Patri Mario Attard OFM Cap
Din kienet il-famu]a fra]i li [ar;et minn fomm [afna nies li attendew bi [;arhom g[allfuneral ta’ missieri :anni li sar nhar l-Erbg[a, 2 ta’ April, filknisja parrokkjali tag[na lKapu//ini f’San :wann. Il-fer[ li kien hemm waqt il-quddiesa u l-funeral kollu kont tista’ taqtg[u b’sikkina! G[aliex? Missieri l-[ajja kien i[obbha tg[idx kemm! Sa minn età bikrija fehem li g[al hawn m’a[niex. La b’ri[ jew b’riefnu minn hawn irridu nsiefru, g[aliex [afna gdiedem u buri? Missieri fehem li g[ax il-[ajja ma kinitx ward u ]ahar [tie;lu jid[lilha bil-goff! Ta’ tnax-il sena di;à kien tg[allem jirbatti l-g[odda tanna;;ara filwaqt li ta’ dsatax kien ;ab il-permess li bih seta’ ja[dem ta’ bennej. Tg[id missieri kien jaf jibni? In-numru sabi[ ta’ djar u vilel li tella’ jg[a;;eb mhux biss finnumru imma wkoll fil-kwalità tax-xog[ol. Missieri kien tip ta’
:anni Attard
bniedem li [a;a jew jag[milha sewwa, inkella a[jar ma jag[milha xejn. Fid-djar li kien jibni g[an-nies kien jitfa’ mhux biss sa[[tu imma wkoll il-[iliet artisti/i tieg[u. Mhux ta’ b’xejn li [afna minnhom baqg[u jafuhulu g[omru kollu g[al dak li g[amel mag[om! Missieri ma kienx wie[ed minn dawk li j[obbu jbillu subg[ajhom fil-kont biex
i;eg[luk t[allas aktar milli jmissek! Jekk kellu d-difetti kollha, is-serq ]gur li ma kienx [abibu! Tg[id g[alhekk kellu dawk in-nies kollha filfuneral? Missieri l-avventura kien jikolha daqs il-[ob]. Daqqa g[al ka//a, imbag[ad g[all-ba[ar. U issa g[at-ti;rijiet ta]-]wiemel, imbag[ad idawwar il-klieb. Insomma ... is-saqaf ma tantx kien jaqa’ fuqu! Madankollu f’missieri nilma[ lit-tfajjel /kejken li jifra[ bid-don tal[ajja! Dan mhux fejqan? Imma l-aqwa kisba li g[amel missieri kienet li j[alli lill-Mulej iressqu lejh. G[adni narah imur g[all-quddiesa tas-sitta kuljum, iqerr ta’ spiss, jerfa’ filMadonna, jitlob ir-Ru]arju u lKurunella tal-{niena Divina. I[enn g[al g[ajru. :anni [aseb g[al ru[u! U dak li sab! G[ax issa hu fer[an fis-sema u a[na mfarr;in hawn! Issa nifhimhom lil dawk li qalu g[al missieri: “X’festa kellu!
Kitbiet ta’ Albert M. Cassola ppre]entati lil-librerija tal-Università Fl-okka]joni tal-erbg[in anniversarju mill-mewt ta’ Albert M. Cassola, l-uniku tifel tieg[u, Arnold Cassola, ta donazzjoni talkitbiet ta’ missieru lil-librerija tal-Università ta’ Malta. Dawn jikkonsistu prin/ipalment f’artikli minn gazzetti mill-1929 ’il quddiem, il-pubblikazzjonijiet mill-pinna ta’ Albert M. Cassola li kienu mxerrdin mal-Ewropa kollha kif ukoll diversi testi miktuba bl-idejn jew ittajpjati. Albert M. Cassola twieled fl1915 u miet fl-1974. Sena o[ra se jkun il-mitt anniversarju mittwelid tieg[u. Cassola kien drammaturgu, rumanzier, poeta, traduttur kif ukoll l-awtur tal-versi ta’ [afna kanzunetti. Il-kanzunetti g[adhom jixxandru sal-lum. Ixxog[lijiet tieg[u ;ew ippubblikati f’diversi lingwi. Hu ng[ata lCavaliere Ufficiale al merito della
Repubblica Italiana millPresident Taljan Giuseppe Saragat. G[al [afna snin hu kien g[alliem tat-Taljan u l-Malti filLi/eo l-{amrun, u [afna millistudenti li kien jg[allem jiftakruh b[ala ‘;entlom ta’ veru’. Ing[ata wkoll lill-Università bust ta’ Albert M. Cassola, xog[ol li ;ie skolpit fl-1947 minn Emanuel Borg Gauci. Waqt l-avveniment, Bernard Micallef tkellem dwar idDipartiment tal-Malti. Fiddiskors tieg[u, Oliver Friggieri ddeskriva lil Albert M. Cassola lkittieb, filwaqt li Arnold Cassola tkellem dwar missieru Albert M. Cassola, il-bniedem. Kevin Ellul, id-Direttur tasServizzi tal-Librerija, irringrazzja lil Arnold Cassola g[ad-donazzjoni importanti lil-librerija tal-Università.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 16 ta’ April, 2014
17
ATTWALITÀ
Dirg[ajna miftu[a b[all-Kur/ifiss L-ag[ar tbatija li jista’ j;arrab il-bniedem mhix meta jkun ta[t id-dafar tal-mard jew meta tag[fas fuqu t-tnalja tal-faqar, imma meta ma jkollu ebda [ajt tal-kenn, meta ma jsib ebda widna lesta biex tisma’ l-karba tieg[u, meta ma jsib ebda qalb tal-la[am li t[obbu. Fi kliem ie[or, id-de]olazzjoni u s-solitudni huma esperjenzi tassew weg[rin. M’hemmx fara; g[al min huwa fi]ikament, emozzjonalment jew spiritwalment mag[kus, u li minflok ma jsib dirg[ajn li j[addnuh, isib lil min jiskartah jew ibarrih; minflok ma jsib li min jixxuttalu d-demg[at minn fuq [addejh, isib lil min ikompli jaqsamlu qalbu. Kul[add g[andu s-salib tieg[u. Billi xi drabi na[btu ser nog[tru g[ax in[ossu s-salib jitqal jew g[ax il-forzi tag[na jonqsuna, ikollna b]onn ta/-?irinew li biddirg[ajn ;olfi tieg[u jie[u t-toqol minn fuq spallejna u jserra[na. Imma l-gwaj tal-lum huwa li /?irinew sar rari [afna! Il-[ajja mg[a;;la tag[na ;abitna indifferenti u insensibbli g[all-b]onnijiet ta’ xulxin u spiss ji;ri li lanqas biss ninteb[u li ma;enbna stess hemm bniedem minxur mal-art ta[t il-pi] tas-salib u bil-[arsa miksura tieg[u qed jitlobna nift[u dirg[ajna biex, filwaqt li nserr[uh mit-toqol tal-pi] tal-[ajja, in[addnuh mag[na. Din it-tg[anniqa u t-tmellisa ta’ m[abba taf tistimula lil min hu mifni biex jer;a’ ji;bor l-ener;ija tieg[u u jkompli l-mixja tal-[ajja.
Meta nitfa’ [arsti fuq ilKur/ifiss, nikkontempla lil Kristu li b’dawk dirg[ajh miftu[a qed joffri t-tg[anniqa ta’ Alla lil kull bniedem. Kristu jifta[ dirg[ajh bera[ biex i[addan lill-bniedem, partikularment lill-bniedem mg[affe; ta[t it-tag[bija ta’ kull tip, u jag[tih tmellisa biex hekk idewqu l-karezzi ta’ Alla. Jekk ittg[anniqa u l-karezzi umani huma ta’ fara; u ser[an g[alina, kemm jisbquhom f’dan kollu ttg[anniqa u l-karezzi li Alla joffrilna fi Kristu! Il-Kur/ifiss huwa sej[a permanenti li l-Feddej qed jag[mlilna: “Ejjew g[andi intom ilkoll im[abbtin u mtaqqlin u jiena nserra[kom! {add ma g[andu j[ossu mhux denn ta’ din ittg[anniqa jew esklu] minn din lesperjenza. F’:esù Kur/ifiss nara jitwettqu dawk il-kelmiet li Hu kien qal: “Meta nintrefa’ mill-art, ni;bed lil kul[add lejja”. Lil hinn mill-perfezzjoni
Huwa ]baljat min ja[seb li biex tinxte[et f’dirg[ajn :esù, trid tkun perfett, ming[ajr ebda tebg[a jew tben;il spiritwali. G[all-kuntrarju, aktar ma l-libsa tkun im/arrta u mdennsa, aktar ma l-;isem ikollu ;er[at, aktar nikkwalifikaw g[al din ittg[anniqa ta’ Alla. B[al fil-ka] tal-parabbola tal-iben il-[ali, aktar ma nkunu tbeg[idna middar, aktar il-Missier ikun qed jistenniena biex i[addanna mieg[u u jag[tina l-wens li ne[tie;u. Hija l-bewsa li jag[tina Alla li
B[al :esù Kur/ifiss, il-Knisja ma tista’ tg[ejja qatt testendi dirg[ajha biex toffri din it-tg[anniqa ta’ Alla lill-bniedem batut Lil hinn minn kull ti]jin
L-Isqof Mario Grech bishopmgrech@gmail.com
g[andha qawwa tqajjem il-[afna tajjeb li hemm fina; hija din lim[abba bla ebda kundizzjoni li Alla jirriserva g[alina li tistimulana biex a[na n[obbu tassew. Min i[obb tassew, ma jistax ma j[ossux imqanqal mill-Kur/ifiss, biex hu wkoll jifrex idejh bera[ [alli j[addan, jg[annaq u j]ieg[el bil-proxxmu tieg[u. Id-devozzjoni lejn il-Kur/ifiss g[andha twassalna biex quddiem il-[afna tbatija fi]ika, emozzjonali u spiritwali, a[na ma nibqg[ux passivi b’dirg[ajna marbuta. Is-so/jetà qed tfittex “kur/ifissi” [ajjin li b’dirg[ajhom miftu[a lesti li j[addnu lil [uthom ming[ajr ma joqog[du jib]g[u li meta jg[annqu lil min hu mdennes, ser jittappnu bil-[mie; tieg[u jew ser jie[du fuqhom irri[a tal-g[araq tag[hom. Ma hemm ebda marda fi]ika jew spiritwali, ma te]isti ebda kundizzjoni fil-[ajja tal-bniedem, li t-toqol tag[ha ma jistax jittaffa b’karezza awtentika.
Imma dak li nixtieq nara fuq livell personali u individwali, nixtieq narah ukoll fil-Knisja lokali. G[andna b]onn ta’ Knisja li mhux biss tkun im]ejna b’kur/ifissi artisti/i u devoti, imma li hija stess tkun b[al Kur/ifiss b’dirg[ajha miftu[a biex t[addan lil kul[add ming[ajr distinzjoni. Ma nistg[ux inkunu Knisja selettiva u lanqas esklussiva. Lanqas nistg[u nippretendu li lKnisja hija komunità ta’ dawk li huma spiritwalment b’sa[[ithom u g[alhekk bla dnub! Jekk huwa hekk, jien l-ewwel wie[ed li posti mhux fil-Knisja. Mhix fin-natura tag[na b[ala Knisja li nag[lqu l-bieb lil xi [add. G[andi f’mo[[i lil dawk li huma g[ajjenin fil-mixja tal-fidi, lil dawk li g[ax g[adhom jistaqsu, g[adhom ma humiex /erti mill-veritajiet tal-fidi, kif ukoll lil dawk li g[ad g[andhom diffikultà biex [ajjithom tkun taqbel mattag[lim tal-Van;elu. Niftakar f’dawk li min[abba xi ra;uni li kapa/i tisboq il-[iliet tag[hom, qed jg[ixu stil ta’ [ajja li jikkuntrasta mal-[ajja evan;elika.
Huma pre]enti f’mo[[i u qalbi dawk l-individwi li jirrikonoxxu li ]baljaw u jiddispja/ihom tali]ball li g[amlu, imma llum huwa moralment impossibbli g[alihom li jre;;g[u lura [ajjithom. Lil hinn mill-indifferenza
{add minn dawn [utna ma g[andu jkun im/a[[ad mittg[anniqa tal-Knisja Omm. Kif g[edna fl-a[[ar Ittra Pastorali tag[na l-Isqfijiet, il-poplu ta’ Alla ma jistax ikun indifferenti quddiem din it-tbatija u jrid jag[mel tieg[u dawn il-we;g[at. B[al :esù Kur/ifiss, il-Knisja ma tista’ teg[ja qatt testendi dirg[ajha biex toffri din ittg[anniqa ta’ Alla lill-bniedem batut. {a jkun dan it-t[addin matern li toffri l-Knisja f’isem Alla li jag[ti l-possibbiltà li l-g[araq u d-dmija ta’ Kristu Feddej jit[allat mal-g[araq u d-dmija tal-bniedem li jsib ilfara; f’dirg[ajn u fi [dan ilKnisja! Hija din l-attituduni pastorali li te[tie; is-so/jetà tal-lum; huwa dan l-atte;;jament ispirat millKur/ifiss li g[andha b]onn ilKnisja biex tkun iktar kredibbli u relevanti g[al ]minijietna.
L-Erbg[a, 16 ta’ April, 2014
www.maltarightnow.com
18
RANDAN 2014
Il-:img[a Mqaddsa fi]-}ebbu;, G[awdex minn Carmelo Saliba Bdejna l-:img[a Mqaddsa f’kull lokalità ta’ Malta
u u G[awdex insibu tradizzjonijiet marbutin b’mod partikulari mallokalità. Fost il-[afna statwi li nsibu fir-re;jun ta’ G[awdex, hemm wa[da partikulari tala[[ar /ena li :esù g[amel malAppostli, u li nsibuha fi]}ebbu;. Barra l-ori;inalità unika li hi mag[mula biha, l-ilbies li l-istatwa hi mlibbsa hu newl ma[dum lokalment u li r-ra[al ta]}ebbu; kien tant mag[ruf g[alih. Fil-fatt, sa ftit snin ilu konna g[adna nsibu ]ew; familji li kienu jag[mlu l-insi; tradizzjonali u lokali. Wa[da mill-eqdem pur/issjonijiet tal-:img[a lKbira li kienu jsiru f’G[awdex kienet dik li kienet to[ro; millknisja parrokkjali ta]-}ebbu;. Sett ta’ statwi ma[dumin millistatwarju Wistin Camilleri li kienu saru qabel it-Tieni Gwerra Dinija. :ara li mat-tkabbir talknisja fl-1942, dawn l-istatwi ma kinux jin;iebu sewwa min[abba nuqqas ta’ spazju u l-pur/issjoni tal-:img[a l-Kbira g[al xi ]mien ma kinitx baqg[et issir. Bit-tlestija tal-estensjoni talknisja parrokkjali u bil-[atra talkappillan li wara sar Ar/ipriet, Dun Alwi; Vella, f’Di/embru 1964, li sellimna l-memorja tieg[u xahar ilu, fis-sena 1965 saret g[all-ewwel darba wara
Fi]-}ebbu;, G[awdex, hemm statwa wa[da partikulari g[all-g]ira G[awdxija – dik tal-a[[ar /ena li :esù g[amel mal-Appostli (ritratt> Joseph Zammit)
dik il-waqfa li semmejna blistatwi li kien fadal. Mill-istatwi antiki ori;inali, il-pur/issjoni ta’ dakinhar kienet tikkonsisti fl-istatwa tal-ecce uomo jew tal-porpra kif insibuh fil-lokalità tag[na, il-kur/ifiss, il-monument jew il-mejjet u fla[[ar l-istawta sabi[a u devota tad-Duluri. Fuq sej[a tal-Kappillan Vella
[afna benefatturi da[lu biex barra li jsiru bradelli u statwi b[alma huma l-Omm ta[t isSalib flimkien ma’ San :wann li jag[mel parti minn din l-istatwa, ;ie de/i] li l-pur/issjoni tal:img[a l-Kbira fi]-}ebbu; ter;a’ tmur g[al dik ori;inali. Dan kien jitlob li mal-erba’ statwi li kien g[ad fadal, isiru dawk li kienu tkissru li huma tal-
orazzjoni fl-ort, jew a[jar, ta]]ebbu;a, il-marbut mal-kolonna, l-img[obbi, jew a[jar irRedentur, kif ukoll talVeronika. Re;a’ da[al g[al din il-bi//a xog[ol l-istess statwarju Wistin Camilleri. I]da ;ara li g[al dawn l-istatwi da[lu l-istess benefatturi li kienu g[amluhom ori;inarjament u kien hemm g[add ta’ familji o[rajn li xtaqu jag[mlu parti minn dan ilpro;ett devozzjonali. :ie de/i] li ma’ dawn listatwi g[andha ssir wa[da unika fil-g]ira G[awdxija li g[adha unika sal-lum – l-istatwa ta’ Kristu fl-a[[ar /ena malAppostli. G[al din l-istatwa kien hemm b]onn ta’ 13-il benefattur li 12 in;abru mal-ewwel u niftakar li [add ma ried ikun benefattur g[all-istatwa ta’ :uda. Ta’ tfajjel li kont, g[andi memorja ta’ din il-problema, i]da kif ;iet ri]olta ma niftakarx. Fil-pur/issjoni b’disa’ statwi kif ;iet organizzata millAr/ipriet Vella, kienu jintlibsu lbies tal-bellus a[mar bil-mantelli blu. Meta fl-1966 intemm il-parrokat tal-Ar/ipriet Vella u ;ie nominat Ar/ipriet ilKanonku Emanuel Saliba, fost lewwel pro;etti li wettaq, u li dam g[axar snin, kien l-ilbies ori;inali ta’ kif huma libsin listatwi llum. L-Arcipriet Saliba, konxju min-newl li kien g[adu mi;bur fi djar ta]-}ebbu;in, g[amel sej[a biex dan jin;abar biex
jitwettaq dan il-pro;ett. I]} e b b u ; i n irrispondew bi [;arhom u kull familja li kien g[ad fadlilha nnewl id-dar irregalatu lill-knisja. Illum dan jista’ jitgawda billi ta’ kull sena naraw sett statwi tal:img[a l-Kbira bl-ilbies uniku f’dawn il-g]ejjer. L-istatwa ta’ Kristu fl-a[[ar /ena, barra lori;inalità fl-ilbies, hi unika wkoll fil-g]ira G[awdxija. Il-pur/issjoni tal-:img[a l-Kbira tibda [ier;a mis-Santwarju Parrokkjali ta’ Santa Marija, i]}ebbu;, G[awdex fis-6pm. Illum, barra l-istatwi artisti/i kif spjegajna iktar qabel, insibu g[add kbir ta’ persuna;;i bibli/i. Ri;menti ta’ suldati llum sabu posthom f’din ilpur/issjoni kif ukoll tkun akkumpanjata mill-banda tar-ra[al, Banda Santa Marija tas-So/jetà Filarmonika Santa Marija. Jekk wie[ed jit[ajjar jag[mel ]jara lil-lokalità ta]-}ebbu;, ta’ min ifakkar fl-ir[am Onice li dan is-santwarju hu m]ejjen bih, frott tal-istess lokalità. Barra minn hekk, fil-ka]in tas-So/jetà Filarmonika tinsab g[all-wiri lmejda tal-Appostli li hi wkoll stil ori;inali u lokali. Din tkun miftu[a g[all-pubbliku f’{amis ix-Xirka mis-6pm sa nofsillejl, nhar il-:img[a l-Kbira mit-8am sas-6pm, kif ukoll f’Sibt il-G[id bejn it-8am u nofsinhar. Dawn il-festi devozzjonali u ta’ fidi jintla[aq il-qofol tag[hom nhar {add il-G[id ilKbir bil-pur/issjoni ta’ Kristu Rxoxt li ti;i //elebrata fl-istess lokalità fl-4pm.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 16 ta’ April, 2014
RANDAN 2014
19
CD ta’ mar/i funebri mill-Banda Victory tax-Xag[ra, G[awdex Kartolina fl-okka]joni tal-ewwel /entinarju mis-sett ta’ statwi tal-Passjoni ta’ Sidna :esù Kristu
Wirja mi]-]g[a]ag[ f’{al Safi Is-Sezzjoni ta]-}g[a]ag[ talKummissjoni Festa San Pawl ta’ {al Safi f’dawn il-jiem qed ittella’ wirja g[all-festi tal:img[a l-Kbira. Il-wirja, li nfet[et il-:img[a li g[adda, f’Jum id-Duluri, se tibqa’ g[addejja sal-{add li ;ej, {add
il-G[id. Wie[ed jista’ jara din il-wirja fi/-?entru Parrokkjali ta’ {al Safi, f’Misra[ San :u]epp, mill-10am sas-2pm u mill4.30pm sal-10.30pm. F’{amis ix-Xirka, il-wirja tibqa’ miftu[a sal-11pm filwaqt li fil-:img[a
l-Kbira tibqa’ miftu[a l-;urnata kollha. Min i]ur il-wirja, jista’ jara sett vari ta’ Spanja u sett ie[or artistiku. Hemm armata wkoll mejda tal-Appostli, akkumpanjata minn atturi libsin il-kostumi biex jo[olqu /enaklu [aj.
Is-So/jetà Filarmonika Victory tax-Xag[ra, G[awdex, g[adha kemm nediet CD ;dida ta’ mar/i funebri. Is-CD li tinsab g[all-bejg[ u tista’ tinkiseb mill-Ka]in talBanda Victory g[all-prezz ta’ €12, tinkludi mar/i ;odda fosthom dawk miktuba misSurmast Direttur Joe Galea u mill-Assistent Surmast Ivan Attard, u mar/i o[rajn millarkivju tas-So/jetà. Flimkien mas-CD, il-Banda Victory ippubblikat kartolina ta’ tifkira fl-okka]joni tal-ewwel
/entinarju minn meta sar is-sett ta’ statwi li jirrappre]entaw ilPassjoni ta’ Sidna :esù Kristu fix-Xag[ra, u sussegwentement meta bdiet issir il-pur/issjoni tal-:img[a l-Kbira fir-ra[al taxXag[ra. Din il-kartolina bit-timbru postali tista’ tinkiseb ukoll mill-Ka]in tal-Banda Victory g[all-prezz ta’ €2.50 biss. Kemm is-CD tal-mar/i funebri u anke l-kartolina ma[ru;a mill-Banda Victory tax-Xag[ra g[al din l-okka]joni unika, huma rikordju mill-aqwa ta’ dan i/-/entinarju li qed infakkru.
L-Erbg[a, 16 ta’ April, 2014
www.maltarightnow.com
20
RANDAN 2014
‘Hakeldama’> Wirja ta’ vari u arti sagra f’{al Qormi B[alma jsir kull sena fi ]mien il-:img[a Mqaddsa, is-Sezzjoni }g[a]ag[ fi [dan il-Kumitat Festi Esterni San :or; Martri, qed torganizza esibizzjoni ta’ vari, arti sagra u ritratti antiki. Matul i]-]mien is-Sezzjoni }g[a]ag[ dejjem tellg[et wirjiet ta’ livell g[oli, minn dawk ta’ vari privati tan-nies, o[rajn lifesize u o[rajn i]jed moderni, b[al wirjiet awdjovi]ivi u kienet innovattiva meta [ar;et b’dan il[sieb.
Il-wirja i;;ib l-isem ‘Hakeldama’, li hija l-g[alqa tad-demm, l-istess g[alqa li nxtrat mill-Qassisin il-Kbar bilflus ta’ :uda l-Iskarjota. Filwirja ta’ din is-sena se jkun
l-Kbira tal-paro//a stess. Vari li m’g[adhomx je]istu, tradizzjonijiet, persona;;i, reffieg[a u lpur/issjoni huma w[ud mir-ritratti li wie[ed jista’ jara f’din il-
wirja. Il- wirja fet[el il-{a-mis 10 ta’ April u tibqa’ miftu[a sat18 ta’ April fil-:img[a l-Kbira. Wara l-ftu[ tal-wirja nfeta[ ix-xelter li f’{amis ix-Xirka u
fil-:img[a l-Kbira filg[odu se ti;i ppre]entata walk through fih bl-isem ‘Rex Iudaeorum’ imtella’ mill-grupp 4teenth Productions.
hemm sett vari sbie[ ma[dumin mill-artist bravu G[awdxi, Joseph Cutajar Zahra, kif ukoll diversi pitturi mpittra mill-artist rinomat fil-festi Maltin u G[awdxin, Kurt Friggieri. Sezzjoni o[ra fil-wirja se tkun dwar ritratti antiki mill-:img[a
:img[a ta’ sagrifi//ju – Henjin dawk li j[ennu Is-Segretarjat Assistenza So/jali (SAS) tal-Azzjoni Kattolika qed jorganizza l:img[a ta’ Sagrifi//ju flAr/idjo/esi ta’ Malta bejn idDuluri u l-:img[a l-Kbira. Din l-attività, li g[andha lapprovazzjoni tal-Awtoritajiet Ekkle]jasti/i, g[andha b[ala skop li tkompli tqajjem kuxjenza fost il-poplu Malti g[arresponsabbiltà li g[andu lejn kull minn ikun g[addej minn xi forma ta’ tbatija. It-tema mag[]ula g[al din issena hi: Henjin dawk li j[ennu.
Min g[andu t-twemmin Nisrani g[andu jkun mill-aktar naturali g[alih li jg[in fejn hemm b]onn Min g[andu t-twemmin Nisrani g[andu jkun mill-aktar naturali g[alih li jg[in fejn hemm b]onn. Ji;ifieri min hu Nisrani ma jistax inkun indifferenti g[al min qed ibati. Fittema ta’ din is-sena me[uda minn dak li jissejja[ id-diskors tal-muntanja, Kristu jitkellem fuq l-hena li wie[ed ikollu
meta, frott tal-Ispirtu Qaddis, ikun [anin mal-proxxmu. Mons. Isqof Aw]iljarju Charles Scicluna jo[ro; ukoll /irkolari dwar din l-attività u fiha ji;i spjegat l-iskop tag[ha u fl-istess [in jinforma lillKappillani u r-Retturi talKnejjes dwar il-;abra li ssir waqt il-:img[a ta’ Sagrifi//ju.
Jintbag[at appell lidDipartimenti tal-Gvern u lilliskejjel bil-permess talAwtoritajiet. Jintbag[tu wkoll g[add ta’ appelli fid-djar talfamilji biex bl-g[otja tag[hom jg[inu finanzjarjament lis-SAS [alli jkun jista’ jg[in lill-familji fil-b]onn. Is-Segretarjat Assistenza So/jali tal-Azzjoni Kattolika kompla ]viluppa l-[idma tieg[u biex illum, barra g[ajnuna materjali b’mod dirett lillfamilji fil-b]onn, jg[in permezz tas-social workers tieg[u biex l-
istess persuni jaslu ju]aw ilpotenzjal tag[hom g[all-;id tag[hom stess. Ji;ifieri ma jibqg[ux dipendenti fuq [addie[or u g[alhekk jikbru f’dik li hi stima personali. Barra din il-[idma diretta ma’ familji f’diffikultà, isSegretarjat Assistenza So/jali tal-AKM joffri servizz kuljum ta’ [ru; bil-minibuses bit-taillift li g[andu, lill-anzjani u persuni b’di]abbiltà. Dawn isservizzi jistg[u jibqg[u jsiru g[ax hemm dejjem il;enero]ità tal-poplu Malti.
Saltnatu> Il-pageant taz-zuntier f’{al Qormi Id-Drama Pageant Group, Qormi San Sebastjan se jippre]enta ‘Saltnatu’ – dramm tradizzjonali dwar l-a[[ar ftit [ajja ta’ Sidna :esù Kristu, fuq kitba ta’ Shaun Formosa, ta[t id-direzzjoni ta’ Sebastian Aquilina. :rajja li se[[et iktar minn elfejn sena ilu, i]da w[ud missitwazzjonijiet u l-karattri tag[ha, g[andna niltaqg[u mag[hom fil-[ajja tag[na ta’ kuljum. Is-sinjali li beda juri :esù ta’ Nazaret, issa bdew iqajmu dubji serji u diversi mistoqsijiet fost il-Qassisin il-Kbar, il-
membri tas-Sinedriju u x-xju[ tal-poplu. Kliem in-Nazzarenu issa beda jdawwar lil kul[add kontra tag[hom. I]da dan g[aliex? Forsi bit-tag[lim tieg[u beda jsib twe;ibiet g[al dak kollu li l-istess poplu kien ilu jittama? X’kien il-bi]a’ tag[hom minn dan il-bniedem? Setg[u huma j[allu lill-poplu tag[hom imut min[abba profeta falz? Kien ikun ferm a[jar jekk imut bniedem wie[ed biss, biex il-poplu kollu jsalva. X’kien il-pjan ta’ ]era’ biex iwassalhom g[al dak kollu li jixtiequ? X’beda jberren f’mo[[
Possibbli r-Rumani bdew jitilfu l-kontroll ta’ kollox^ X’kienu t-twissijiet ming[and l-Imperatur Tiberius^ Tg[id Pilatu jasal f’punt li jibda j[ossu b[al bniedem f’morsa^ :uda? X’wasslu biex ibig[ lillImg[allem tieg[u? U x’kellu daqshekk kontra l-[akma Rumana? Xi stenna :uda minn dan :esù ta’ Nazaret? Tg[id veru g[amel li kellu jag[mel min[abba l-flus? Rewwixta wara o[ra, inkwiet
kbir ;ewwa Fortizza Antonia. Possibbli r-Rumani bdew jitilfu l-kontroll ta’ kollox? X’kienu ttwissijiet ming[and l-Imperatur Tiberius? Tg[id Pilatu jasal f’punt li jibda j[ossu b[al bniedem f’morsa? Ruma minn na[a, u l-Lhud mill-o[ra!
Il-bi]a’ li jitlef it-tron i;ieg[lu jie[u d-de/i]jonijiet ]baljati? Dan kollu u [afna aktar, bi kwadri b’differenza, b’effetti ta’ dawl, mu]ika, vestwarju u xenarju li se jag[tu l-[ajja lizzuntier maestu] tal-knisja parrokkjali, San Sebastjan {al Qormi llum l-Erbg[a 16 ta’ April, fit-8.15 pm. Il-biljetti jinkisbu mill-Kunsill Lokali ta’ {al Qormi jew qabel ir-rappre]entazzjoni. G[al aktar tag[rif ]ur ilpa;na ta’ Facebook: Drama Pageant Group, Qormi San Sebastjan.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 16 ta’ April, 2014
RANDAN 2014
21
‘:rajjet il-fidwa’ fil-Ber;a tal-Italja
Din is-sena ja[bat g[eluq il[mistax-il sena minn meta bdiet tittella’ l-wirja ‘:rajjet il-fidwa’ li tittella’ kull sena fl-okka]joni tal:img[a Mqaddsa. Il-wirja qed tittella’ fil-Berga tal-Italja li tinsab fi Triq ilMerkanti, il-Belt Valletta. Din il-wirja qed tittella’ bil-kollaborazzjoni tal-awtorità Maltija g[at-Turi]mu u tibqa’ miftu[a sal-21 ta’ April. Din il-wirja tikkonsisti f’]ew; taqsimiet. L-ewwel taqsima tag[a hija esibizzjoni ta’ diversi o;;etti sagri li huma konnessi malPassjoni ta’ Sidna :esù Kristu b[alma huma statwetti, inkwatri u simboli. It-tieni taqsima, li hija l-parti prin/ipali, tikkonsisti f’34 figura li jiffurmaw 12-il grupp statwarju tradizzjonali li huma xog[ol ta’ Salvu Bonello, mill-Isla. Salvu Bonello mag[ruf sew g[axxog[lijiet li g[andu mxerrdin ma’ Malta kollha, spe/jalment fl-Isla. Fost il-[afna xog[lijiet li g[andu jispikkaw il-vara ta’ :esù Redentur, kif ukoll l-istawa titulari ta’ Marija Bambina, repliki ta’
dawk li jinsabu fil-knisja ba]ilika tal-istess belt. Dawn il-vari li huma mag[mulin mit-tafal u l-kartapesta, huma ispirati minn vari talPassjoni li jinsabu mxerrdin fi knejjes differenti madwar Malta u G[awdex. Dawn il-vari huma armati fuq sett bradelli, kompluti bis-simboli g[alll-quddiem ta’ kull vara flimkien ma’ fjuri talganutell, via sagra kif ukoll minn sepulkru. Din is-sena qed ji]]an]nu diversi vari mas-sett tradizzjonali. Dawn in[admu minn Jeffrey Zarb minn Birkirkara. Jeffrey Zarb tg[allem din l-arti ma’ Salvu Bonello. Waqt din il-wirja se jsir ;bir g[all-Multiple Slerosis Society of Malta. B’hekk l-organizzaturi jkunu qed jg[inu lil din l-g[aqda mhux governattiva sabiex tkompli taqdi d-dmirijiet tag[ha. Matul il-;img[a l-wirja tifta[ bejn id-9 am u s-6 pm. Is-Sibtijiet bejn id-9 am u l-4pm. Il-{dud mid-9 am sas-1pm, {amis ixXirka mid-9 am sal-11pm u fil:img[a l-Kbira mill-10 am.
Wa[da mill-vari ]g[ar esibiti fil-wirja li qed tittella’ f’dawn il-jiem fil-Ber;a tal-Italja, fil-Belt Valletta
L-E]ortazzjoni Appostolika tal-Papa Fran;isku bil-Malti Is-Segretarjat tal-Laj/i talKnisja f’Malta f’kollaborazzjoni mad-Djo/esi ta’ G[awdex qed joffri l-ver]joni bil-Malti talewwel E]ortazzjoni Appostolika tal-Papa Fran-;isku, Evangelii Gaudium (Il-Fer[ tal-Van;elu). It-traduzzjoni ta’ dan id-dokument mit-test ori;inali Taljan saret wara xhur ta’ [idma minn Francesco Pio Attard, blg[ajnuna ta’ Joe Farrugia u Vivienne Attard. L-E]ortazzjoni Appostolika Evangelii Gaudium, maqsuma f’[ames kapitli, hi meqjusa b[ala wie[ed mill-aktar dokumenti
importanti miktuba minn Papa f’dawn l-a[[ar snin, u fiha l-Papa Fran;isku joffri dak li jista’ jissejja[ il-programm tal-pontifikat tieg[u. Hu g[alhekk li, minn kemm ilu li [are; f’Novembru li g[adda, id-dokument qanqal interess qawwi mhux biss filKnisja imma fid-dinja sekulari wkoll. Bl-istil uniku u in/i]iv tieg[u, il-Papa Fran;isku jistieden lillInsara kollha biex fid-dawl talevan;elizzazzjoni ;dida, “imiddu pass ;did ta’ evan;elizzazzjoni mmarkat mill-fer[”, u joffri proposti ;odda g[at-tra]missjoni tal-
fidi fid-dinja tal-lum. Dan id-dokument huwa a//essibbli mis-sit elettroniku tas-Segretarjat tal-Laj/i www.laikos.org. Hemmhekk, wie[ed jista’ jsib ukoll traduzzjonijiet g[all-Malti tad-dokumenti tal-Ma;isteru talKnisja u t-tag[lim tal-Papiet. Listess sit fih ukoll g[add ta’ ri]orsi o[ra kateketi/i u litur;i/i bilMalti. Fil-;img[at li ;ejjin, Il-Fer[ tal-Van;elu se tkun disponibbli wkoll fi ktieb stampat midDar tal-Pubblikazzjonijiet Dumnikani Maltin.
Mejda tal-Appostli fil-Kunvent San Duminku fil-Belt Fl-Oratorju tal-Ar/ikonfraternità tas-Santissmu Sagrament fil-Kunvent tal-Patrijiet Dumnikani, il-Belt Valletta, qed issir wirja tradizzjonali talmejda tal-Appostli. Din taf il-bidu tag[ha fis-sena 1784. Sintendi, matul is-snin sar ]vilupp konsiderevoli filmanjiera li ti;i armata. Grupp ta’ voluntiera membri talAr/ikonfraternità b’dedikaz-
zjoni kbira jie[du [sieb i[ejju lplatti b’disinji artisti/i u armi ta’ diversi personalitajiet permezz ta’ kull xorta ta’ g[a;in, ross, fa]ola, g[ads u [wejje; o[ra. Ta’ kull sena l-mejda tattira numru kbir ta’ nies fosthom turisti. Huma ma jonqsux li jammiraw ukoll is-sbu[ija talOratorju. Il-wirja kienet inawgurata lbiera[ mill-President ta’ Malta
Marie Louise Coleiro Preca u tbierket mill-Provin/jal Patri Frans Micallef O.P. Il-mejda tal-Appostli tkun g[all-wiri llum l-Erbg[a 16 ta’ April mid-9am sas-1pm u mill4pm sat-8pm. Il-{amis 17 ta’ April mid-9am sas-1pm u mill4pm sal-10pm. Il-:img[a 18 ta’ April mid-9am sas-1pm u mill-4pm sas-7pm. D[ul ming[ajr [las.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 16 ta’ April, 2014
22
TV#RADJU
06>00
Radio 101 Breakfast Club b’waqfiet g[al Sports News fis-6>45, A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 0740 Anali]i tal-:urnali< Avvi]i tal-Mejtin u Angelus fit-07>55)
08>00 08>05 09>00 09>05
A[barijiet fil-Qosor (ikompli) 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>00 11>55 12>00 12>30 14>30 15>00 15>05
Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet The Big Show Hitsteria A[barijiet fil-Qosor (ikompli) Hitsteria (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
16>30 17>55 18>00 18>30 20>00 22>00 23>00 00>25 01>20
Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet The 60’s Sound Fuzzbox - Christian Azzopardi Talk Time Newsdesk (r) Wavelength (r) Mu]ika kontinwa
G[at-tfal fuq il-Cable Disney Channel 07:05 - Dog With a Blog 07:30 Shake It Up! 07:55 - Austin & Ally 08:15 - A.N.T. Farm 08:40 - Dog With a Blog 09:05 - Jessie 09:25 Wolfblood 09:50 - The Suite Life on Deck 10:15 - A.N.T. Farm 10:35 Austin & Ally 11:00 - Shake It Up! 11:25 - That’s So Raven 11:45 Jessie 12:10 - Good Luck Charlie 12:35 - Dog With a Blog 13:00 Wolfblood 13:25 - Gravity Falls 13:50 - Jessie 14:10 - Violetta 15:00 - Code 9 15:20 - Austin & Ally 15:45 - Wolfblood 16:10 - Jessie 16:30 Dog With a Blog 16:55 - Dog With a Blog 17:20 - Violetta 18:05 - Jessie 18:30 - My Babysitter’s a Vampire 18:50 - Wolfblood 19:15 - Gravity Falls 19:40 - Shake It Up! 20:00 Austin & Ally 20:25 - A.N.T. Farm 20:50 - Good Luck Charlie 21:10 Wizards of Waverly Place 22:00 -
The Suite Life of Zack & Cody 22:45 - Sonny With a Chance 23:05 Sonny With a Chance 23:30 - The Suite Life on Deck. Nickelodeon 07:05 - Winx
Club 07:30 SpongeBob SquarePants 07:55 - The Fairly OddParents 08:20 - Go, Diego, Go! 08:45 - Umizoomis 09:10 Tickety Toc 09:28 Little Kingdom 09:35 - PAW Patrol 10:00 - Dora the Explorer 10:25 - Little Kingdom 10:35 - Olive the Ostrich 10:50 Bubble Guppies 11:15 - The Fairly OddParents 11:40 - Totally Spies! 12:05 - T.U.F.F. Puppy 12:30 - iCarly 12:55 - Victorious 13:20 - Big Time Rush 13:45 - SpongeBob SquarePants 14:10 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:40 - The Penguins of Madagascar 15:30 - SpongeBob SquarePants 16:20 - Victorious 16:45 - iCarly 17:10 - Big Time Rush 17:35 - Totally Spies! 18:00 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 18:25 - The Penguins of Madagascar 18:50 - The Fairly OddParents 19:15 - Robot and Monster 19:40 Victorious 20:05 - iCarly 20:30 SpongeBob SquarePants 20:55 Avatar: The Legend of Aang 21:45 - Big Time Rush 22:10 - The Penguins of Madagascar 23:00 iCarly 23:25 - iCarly 23:50 – Victorious. Jim Jam 07:00 - Nouky
& Friends 07:05 Rubbadubbers 07:15 - Oswald 07:30
Fluffy Gardens 07:45 - Jarmies 08:00 - Kipper 08:20 - Mio Mao 08:25 - What’s The Big Idea? 08:30 Gazoon 08:40 - Wobblyland 08:45 Igloo-Gloo 09:00 - Heroes of the City 09:15 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 - Benjamin’s Farm 09:45 - My Animal Friends 10:00 - See the Sea 10:05 - Lots & Lots Of... 10:20 - Bob the Builder 10:30 - Fireman Sam 10:40 - Thomas and Friends 10:50 - See the Sea 10:55 - Nouky & Friends 11:00 Rubbadubbers 11:10 - Pingu 11:15 Tiny Planets 11:20 - Pingu 11:25 Tiny Planets 11:30 - Monkey See, Monkey Do 11:40 - Barney & Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:25 Jarmies 12:40 - Mio Mao 12:45 What’s The Big Idea? 12:50 - Heroes of the City 13:05 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:30 Kipper 13:50 - Gazoon 14:00 Wobblyland 14:05 - Igloo-Gloo 14:20 - Benjamin’s Farm 14:25 - My Animal Friends 14:40 - See the Sea 14:45 - Lots & Lots Of... 15:00 Fluffy Gardens 15:15 - Jarmies 15:30 - Angelina Ballerina 15:45 - Monkey See, Monkey Do 15:55 - Barney & Friends 16:25 - Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 - Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 - Igloo-Gloo 17:00 Bob the Builder 17:10 - Fireman Sam 17:20 - Thomas and Friends 17:30 See the Sea 17:35 - Tork 17:45 Dougie in Disguise 17:55 - Slim Pig 18:05 - Heroes of the City 18:20 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:45 - What’s The Big Idea? 18:50 - Nouky & Friends 18:55 - My Animal Friends 19:10 - See the Sea 19:15 - Lots & Lots Of... 19:30 Monkey See, Monkey Do 19:40 Barney & Friends 20:10 Wobblyland 20:15 - Dougie in Disguise 20:25 - Slim Pig 20:35 Connie the Cow 20:45 - Angelina Ballerina 21:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 Heroes of the City 21:40 - What’s The Big Idea? 21:45 - Pingu 21:50 - Tiny Planets 21:55 - Pingu 22:00 - Bob the Builder 22:10 - Fireman Sam 22:20 Thomas and Friends 22:30 - See the Sea 22:35 - Dougie in Disguise 22:45 - Slim Pig 22:55 - Connie the Cow 23:05 - Tork 23:15 - Benjamin’s Farm 23:20 - My Animal Friends 23:35 Nouky & Friends 23:40 - What’s The Big Idea? 23:45 - Wobblyland 23:50 - Barney & Friends. -
Ruslan - Rete 4, 21>15
Russu li kien involut f’diversi attivitajiet kriminali fosthom li jo[loq raids i]da li issa sar kittieb famu] fil-qasam tan-novelli marbuta mat-tema tal-kriminalità jrid jag[mel il-kontijiet tieg[u mal-passat. Dan ;ara wara li l-familja tieg[u ;iet attakkata b’mod vjolenti. X’se jag[mel biex iwaqqaf din il-vjolenza? Ikun kapa/i jwaqqafhom? Jew se jsib problemi serji min[abba l-fatt li waqaf minn dan il-mestier g[al snin twal? TVM 07:00 – TVAM 09:00 – Niskata 11:00 – MEA 11:30 – Mr Fisherman 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 – TVPM 14:00 – A[barijiet 14:05 – TVPM 16:00 – A[barijiet 16:05 – Teleshopping 16:20 – Paqpaq on test 16:30 – Teleshopping 16:45 – ItTriq 16:50 - Sandokan 17:20 – Xpla[[mal[ajt 17:35 – Waqtiet 17:40 – Teleshopping 18:00 – A[barijiet 18:10 – Menu 18:55 - G[andi xi Ng[id 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:45 – Merlin 21:45 - Headline News 21:50 - Popins 22:45 - Paq Paq lifestyles 23:15 – A[barijiet. 23:30 – Ancient Throne. TVM 2 07:00 – News 09:00 - TVAM (r) 11:00 – Hottest place on earth 11:50 – It-Triq 11:55 – Waqtiet 12:00 – Menu 12.45 - GFA Round Up 13:15 – Ruggers 13:45 – Forum 14:15 - Paqpaq Lifestyles 14:45 - Malta u Lil Hinn Minnha 15:00 – Luxdesign 15:50 – ItTriq 16:00 - Niskata (r) 18:00 – Click 18:30 - GFA Round Up 19:00 – Ruggers 19:30 – Waqtiet 19:40 – Hottest place on earth 20:30 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 20:40 Mixja ta’ poplu 21:40 - Headline News 21:45 - Madwarna 22:15 - G[andi xi ng[id 23:00 - A[barijiet bl-Ingli] 23:05 - DOT EU.
Update 17:35 – Liqourish Daily Snippet 17:45 – Kif inti? 19:10 – Super 5 19:30 – One News Bulletin 20:20 – TX 21:20 – Pur/issjoni mat-toroq tal-Imqabba 22:30 – Via Sagra djocesana – Ta’ Pinu 23:30 – One News u Rapport tat-Temp. Raiuno 06:00
– Euronews 06:10 – Unomattina (Jinkludi t-Tg1 fis-6:30am, fis-7am, fis-7:30am, fit-8am, fid-9am, fid-9:30am u fil-11am) 10:00 – Unomattina storie vere 10:30 – Unomattina verde 10:55 - Che tempo fa 11:05 – Unomattina 11:25 – Unomattina magazina 11:44 – Unomattina 12:00 – La prova del cuoco 13:30 – Telegiornale 14:00 -Tg 1 Economia 14:10 – Verdetto finale 15:20 – La vita in diretta 16:50 – Parlamento telegiornale 17:00 – Tg1 # Che tempo fa 17:12 – La vita in diretta 18:50 – L’eredita’ 20:00 – Telegiornale 20:30 – Affari tuoi 21:10 - Carosello Reloaded 21:15 – Un medico in famiglia 23:17 – Tg1 60 secondi 23:25 – Porta a porta 01:00 – Tg1 notte 01:30 - Che tempo fa 01:35 – Sottovoce 02:05 – Magazini Esinsetein Paolo Soleri. Raidue 06:45 – Ulisse – Il mio nome e’ nessuno 07:10 – Hulk Smash 07:30 – Calimero 07:37 – Cartoon flakes 07:45 – Chi Ro – I miseri del tempo 08:05 – Cartoon flakes 08:10 – Shaun, vita da pecora la foto di famiglia 08:15 – Due uomini e mezzo None’ una simmia 08:35 – Desperate housewives 10:00 –
Smash 07:00 – A[barijiet 07:40 - Er;a’ Lura 08:40 – A[barijiet 09:00 – {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah 10:50 TSN Teleshopping 13:00 - AtoZ Teleshopping 14:20 - Ma’ Majsi (live) 16:10 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 17:10 Er;a’ Lura 18:00 - A[barijiet ta’ barra 18:15 - Bingo 75 18:40 – Teleshopping 19:00 – A[barijiet 19:30 Dokumentarju 20:30 - D Bride 21:30 M’intix Wa[dek 22:00 – A[barijiet 22:30 - Poker.
Tg2 insieme # Meteo 2 # Tg 2 insieme 11:00 – I fatti vostri 13:00 – Tg2 giorno 13:30 – Tg2 costume e societa’ 13:50 – Medicina 33 14:00 – Detto fatto 16:15 – Cold Case 17:45 – Tg 2 flash 17:48 – Meteo 2 17:50 – Tg2 Sport 18:15 – Tg2 18:45 – Spuadra speciale cobra 11 20:30 – Tg2 21:00 - LOL :-) 21:10 – The voice of Italy 23:55 – Tg2 00:10 – Il musichione 01:20 – Parlamento telegiornale 01:30 – Meteo 2 01:35 – Cinecittà.
ONE 07:00 –
Raitre 06:55 -
Breakfast News 08:50 – Liquorish daily snippet 09:00 – Siegha zmien 10:15 – Telesshopping 11:15 – Aroma Mattina 12:30 – One News 12:40 – Kalamita 16:15 – Teleshopping 16:45 – Sal-gister 17:30 – One News
Morning News 07:00 – Tgr buongiorno Itaia 10:00 - Mi manda raitre 11:10 – Tg3 minuti 11:15 – Elisir 11:58 -Meteo 3 12:00 – Tg3 12:25 – Tg3 fuori tg 12:45 – Pane quotidiano 13:10 – Il tempo e la storia – Francesco
Crispi 14:00 -Tg regione 14:20 – Tg 3 # Meteo 3 15:10 - Terra nostra 16:00 – Aspettando Geo 19:00 – Tg3 20:00 – Blob 20:10 – Sconosciuti 20:35 – Un posto al sole 21:05 – Chi l’ha visto 23:15 – Gazebo 00:00 – Tg 3 linea notte 00:10 – Tg regione 00:13 – Tg3 linea notte 01:00 – Meteo 3 01:05 - Crash contatto impatto convivenza 02:05 – Fuori orario. Canale 5 06:00 – Prima pagina Tg5 # Traffico 07:56 – Borse e monete # Meteo.It # Tg5 08:45 – Mattino cinque 11:00 – Forum 13:00 – Tg5 # Meteo.It 13:41 – Beautiful 14:05 – Grande fratello 14:10 – Centovetrine 14:44 – Uomini e donne 16:05 – Grande fratello 16:15 – Il segreto 17:10 – Pomeriggio cinque 18:50 – Avanti un altro 20:00 – Tg5 # Meteo.It 20:40 – Striscia la notizia 21:10 – Riassunto – Il segreto 23:25 – SpecialeRodolfo Valentino, La leggenda 23:36 – The prestige 01:31 – Tg5 01:50 – Rassegna 02:00 – Meteo.It. Italia 1 06:20 – Life bites-pollole di vita 07:00 – Friends 07:30 – Vecchi bastardi 08:30 – Urban wild 09:30 – Come mi vorrei 10:05 – Dr. House division 12:10 – Cotto e manhiato 12:25 – Studio aperto 12:58 – Meteo.It 13:02 – Sport mediaset 13:40 – Grande fratello 14:10 – I Simpson 14:35 – Dragon ball 15:20 – Vecchi bastardi 16:15 – Urban wild 17:15 – Come mi vorrei 18:05 – I Simpsons 18:30 – Studio aperto 19:18 – Meteo.It 19:20 - C.S.I. - Scena del crimine 21:10 – Le iene show 00:45 – Confessione reporter 02:15 – Grande fratello. Rete 4 06:10 – Televendita media shopping 06:25 – Chips 07:20 – Miami vice 08:15 – Hunter 09:40 – Carabinieri 10:45 – Ricette all’Italiana 11:30 – Tg4 # Meteo.It 12:00 – Detective in corsia 12:55 – La signora in giallo 14:00 – Lo sportello di forum 15:30 – Hamburg distretto 21 16:30 – My Life 16:45 – Come prima, meglio di prima 18:55 – Tg4 # Meteo.It 19:35 – Il segreto 20:30 – Tempesta d’amore 21:15 -Ruslan 23:10 – Chase 00:00 – Dentro la notizia 01:30 – Music line 02:20 – Ieri e oggi in tv.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 16 ta’ April, 2014
23
TV#RADJU F. Living 07.00 - Teleshopping 08:00 - Ipokriti 09:00 - Design Workshop 10:00 - {in g[al Kollox 12:00 - Teleshopping 13:00 - F Living Magazine 15:00 Teleshopping 16:00 - Bejnietna 18:00 Teleshopping 20:30 - Belle Donne 23:30 - F. Living magazine 01:30 Teleshopping. Xejk 07:30 – Just for Laughs 07:45 – Total Request 09:45 – Fottball Daily 09:50 – Shout Out 10:00 -Love and Romance 10:45 – Tele Market Deals 11:45 – Just for Laughs 12:00 – Frux (r) 14:00 – Golden Oldies 15:00 -The 90’s 15:30 – Tele Market Deals 16:30 – Hits 16:50 – Shout Out 17:00 – audio video clips 17:45 – Maltese Music 18:00 – Total Request Show 20:00 – Just for Laughs (New) 20:15 – Shout Out 21:55 – Football Daily 22:00 – Local Angle 23:00 – audio video clips 23:45 – Tele Market Deals. Go Stars 07:30 - The Road to El Dorado 09:00 - Die Another Day 11:20 - Pearl Harbor 14:20 - Chimpanzee 15:40 - Abraham Lincoln: Vampire Hunter 17:30 Angels Sing 19:00 - The Machine 20:30 - Parks & Recreation 21:00 - The Sixth Sense 22:45 - For a Good Time Call … 00:10 - Mama 01:50 - Abraham Lincoln: Vampire Hunter 03:35 - Die Another Day 05:50 - Parks & Recreation 06:15 - Chimpanzee. Melita More 09:00 - Grey’s Anatomy 09:45 Private Practice 10:30 - Criminal Minds 11:15 - Chicago Fire 12:00 - SMASH 13:00 - Days Of Our Lives 13:45 Grey’s Anatomy 14:30 - 2 Broke Girls 15:00 - Private Practice 15:45 Criminal Minds 16:30 - Person Of Interest 17:15 - Psych 18:15 - Days Of Our Lives 19:00 - Suits 19:45 - The Mentalist 20:30 - How I Met Your Mother 21:00 - Whitney 21:25 - 2 Broke Girls 22:00 - Mike & Molly 22:30 - VEEP 23:00 - 30 Rock 23:30 Dallas 00:15 - True Blood 01:15 – SMASH. La 5
06:00 – Televendita media shopping 06:55 – My life 07:55 – Centovetrine
08:30 – Televendita media shopping 08:55 – Centovetrine 09:25 – Beautiful 09:50 – Televendita media shopping 10:10 – Vivere 10:47 – Tempesta d’amore 11:30 – Beautiful 11:57 – Centovetrine 12:20 – Parenthood 13:05 – Non ditelo alla sposa 14:00 – Una mamma per amica 15:00 -Lina’s hair 15:30 – Torte d’autore 16:05 – So you think you can dance 17:05 – Non ditelo alla sposa 18:18 – Parenthood 19:15 – Glee 20:10 -Una mamma per amica 21:10 – Bangkok 23:00 – Uomini e donne 00:06 – Grande fratello 01:00 – So you think you can dance 01:55 – Non ditelo alla sposa 02:45 – My life 03:30 – Centovetrine. BBC Entertainment 06:00 - Tweenies 06:20 - Green Balloon Club 06:40 - Bobinogs 06:50 Show Me Show Me 07:10 – Tweenies 07:30 - Green Balloon Club 07:50 Bobinogs 08:00 - Show Me Show Me 08:20 - Last of the Summer Wine 08:50 - Absolutely Fabulous 09:20 - Me and Mrs Jones 09:50 - EastEnders 10:15 Doctors 10:45 - The Weakest Link 11:30 - Upstairs Downstairs 12:25 Doctor Who Confidential 12:40 Absolutely Fabulous 13:10 - Last of the Summer Wine 13:40 - Me and Mrs Jones 14:10 - EastEnders 14:40 Doctors 15:10 - The Weakest Link 15:55 - Upstairs Downstairs 16:50 Absolutely Fabulous 17:20 - New Tricks 18:10 - EastEnders 18:40 Doctors 19:10 - The Weakest Link 19:55 - One Foot in the Grave 20:30 Absolutely Fabulous 21:00 – Silk 21:50 - Alan Carr: Chatty Man 22:40 - My Hero 23:10 - The Inspector Lynley Mysteries. MGM Movie 06:45 - Memories of Me 08:25 - A Family Thing 10:15 - Convicts 11:45 The Playboys 13:30 - MGM’s Big Screen 13:45 - Ulee’s Gold 15:35 - The Aviator 17:10 - F.I.S.T. 19:20 - Mr. Majestyk 21:00 - From Noon Till Three 22:40 - Sunday, Bloody Sunday. Diva Universal 06:00 - Ironside 06:55 Christie’s Poirot 07:55 Christie’s Poirot 09:38 - Great 09:50 - Ironside 10:50 Christie’s Poirot 11:50 -
Agatha Agatha Women Agatha Agatha
Christie’s Poirot 13:31 - Great Women 13:50 - ER 14:50 - JAG 15:50 - Law & Order 16:50 - Movie 18:38 - Rare Books and Manuscripts 18:50 - JAG 19:50 - Agatha Christie’s Poirot 20:50 Great Women 21:00 - Movie 22:53 Wallflower Tango 23:05 – Movie.
07>00 08>30 09>55 10>00 12>00 13>30 14>00 14>05 15>30 15>45 15>50 16>45 17>00 18>00 18>05 18>30 16>55 19>30 20.00 20>35
Discovery Channel 06:00 - How It’s
Made 06:25 Storage Hunters 06:50 - Auction Hunters: The Real Thing 07:15 - Born Survivor: Bear Grylls: Sumatra, Ring of Fire 08:10 - Dual Survival: Buried Alive 09:05 - Deadliest Catch: Beat the Clock 09:55 - Outback Truckers 10:50 - How Do They Do It?: High-Speed Trains; Ballpoint Pens 11:15 - How It’s Made: Hunting Decoys, Canned Tomatoes, Lassos 11:40 - How It’s Made: Turf Grass/Beef Jerky/Bowling Pins 12:10 How It’s Made 12:35 - Mega Builders: Spanning the Saigon River 13:30 - Fast N’ Loud: Shelby Rent-A-Racer Resto, Part 1 14:25 - Mighty Ships: Norwegian Epic 15:20 - Yukon Men: River Rising 16:15 - Porter Ridge: Car Crush Party 16:45 - Backyard Oil: Pump Jack’ed 17:10 - Baggage Battles: London 17:40 - Flip Men 18:05 - Auction Kings: Iwo Jima Sword; Cathouse Chairs 18:35 Auction Hunters: Battle Bought 19:00 How It’s Made: Pipe Fittings, Music Boxes, Pepper Mills 19:30 - How It’s Made: Tasers, Canned Soup, Diving Boards 20:00 - Game of Stones 21:00 Gold Divers: Burn It Down 22:00 Gold Fever: Eureka! 23:00 - Yukon Men: Pray for Snow. Discovery World 06:00 - Beyond Survival With Les Stroud 06:50 - Classic Car Club 07:15 - Ultimate Cars 07:45 - We Built This City 08:35 - Anthony Bourdain: No Reservations 09:30 - I Shouldn’t Be Alive 10:20 - Mummy Autopsy 11:10 Weaponology 12:05 - When Weather Changed History 12:55 - The Petrol Age 13:50 - Ottomans v Christians 14:15 Ottomans v Christians 14:45 - Beyond Survival With Les Stroud 15:40 Weaponology 16:35 -I Shouldn’t Be Alive 17:2 5 - When Weather Changed History 18:20 - Don’t Drive Here 19:10 - Classic Car Club 19:35 - Ultimate Cars 20:05 - Empire 21:00 - Don’t Drive Here 21:55 - I Was Bitten 22:50 Solved 23:45 – Empire.
21>30 22>00 22>30 23>00
Sport fuq il-Cable Eurosport 1 08:30 - GTA
Next Level 08:45 World Series by Renault 09:35 FIFA Under 17 World Cup Football 10:35 - FIFA Under 17 World Cup Football 11:35 - International Championship Snooker 13:00 WATTS 13:45 - FIFA Under 17 World Cup Football 14:45 - FIFA Under 17 World Cup Football 15:45 - Live: UEFA Youth League Football 18:00 - FIFA Under 17 World Cup Football 19:15 - - FIFA Under 17 World Cup Football 20:30 - Brothers in Sport 21:00 - Wednesday Selection 21:05 - Riders Club 21:10 - CIMB Asia Pacific Classic, US PGA Tour Golf 22:10 - Golf 23:10 Golf Club 23:15 - Rolex Middle Sea Race, Yachting 23:45 - Yacht Club 23:50 - Wednesday Selection. Eurosport 2 06:00 - Eurocup Basketball 07:00 - College Football 09:00 - Live: UEFA Under-21 International Championship Futsal 10:30 WATTS 11:00 - Live: UEFA Under21 International Championship Futsal 12:30 - WATTS 12:45 - GTA Next Level 13:00 - Live: UEFA Under-21 International Championship Futsal 14:30 - J League Football 15:00 - UEFA Women’s Champions League Football 16:00 Live: UEFA Under-21
International Championship Futsal 17:30 - The Euroleague Basketball Show 18:00 - Live: EuroCup Basketball 19:45 - WATTS 20:00 This Week on World Wrestling Entertainment 20:30 - Pro Wrestling 21:30 - Boxing 23:00 - Scottish International Open Bowls.
The Prestige
– Canale 5, 23>36
Film li juri bi/-/ar il-kompetizzjoni u l-pika li hemm bejn ]ew; illu]jonisti li t-tnejn iridu jag[mlu la[[ar wirja tag[hom b’mod li wie[ed ikun a[jar mill-ie[or u j[alli ismu fl-istorja. I]da l-ebda wie[ed ma hu lest li j/edi lill-ie[or akkost ta’ kollox.
NET News .net (r) Fuq il-Passi Tieg[u Eli in the morining Telebejg[ Flimkien NET News (ikompli) Flimkien Telebejg[ Fuq il-Passi Tieg[u Teeny Break Telebejg[ Malta Llejla NET News (ikompli) Malta Llejla .net Wirja tal-:img[a l-Kbira NET News .net Kun/ert ta’ Mar/i funerbri mill-G[aqda Socjo Muzikali Anici NET News Rafiki G[alik fl-Ewropa NET News
GO sports 1 07:00 - Ligue 1 - Round 33 – Highlights 08:00 - FIFA Futbol Mundial #465 08:30 - Barclays Premier League - Week 35 - Arsenal v West Ham Utd 10:30 - ATP Masters 1000 - Monte-Carlo Rolex Masters - Round 2 (Live) 18:30 Football’s Greatest 19:00 - Trans World Sport #1407 20:00 - Barclays Premier League - Premier League World #43 20:45 - Barclays Premier League - Week 26 - Everton v Crystal Palace (Live) 22:45 - Barclays Premier League - Premier League World #43 23:15 - Vincennes Horseracing 01:30 - Serie A - Round 33 - Milan v Catania 03:30 - FIFA Futbol Mundial #465 04:00 - Ligue 1 - Round 33 - Nantes v EA Guingamp
06:00 - Barclays Premier League Week 35 - Premier League Review. GO sports 2 20:45 - Barclays Premier League Week 26 - Manchester City v Sunderland (Live) 22:45 - Milan Channel. GO sports 7 07:00 - Vincennes Horseracing 09:30 - Barclays Premier League Week 35 - Premier League Review 10:30 - Serie A - Round 33 - Livorno v Chievo 12:30 - Aviva Premiership - Round 19 - Gloucester Rugby v Bath Rugby 14:30 - Barclays Premier League - Week 35 - West Brom Albion v Tottenham H 16:30 Ligue 1 - Round 33 - AC Ajaccio v Girondins de Bordeaux 18:30 - Serie A - Round 33 - Sassuolo v Cagliari 20:30 - ATP Masters 1000 - MonteCarlo Rolex Masters - Round 2 04:30 - Barclays Premier League Premier League World #43 05:00 Serie A - Round 33 - Bologna v Parma. GO sports 8 09:00 - Vincennes Horseracing 11:30 - Barclays Premier League Week 35 - Premier League Review 12:30 - Serie A - Round 33 - Livorno v Chievo 14:30 - Aviva Premiership - Round 19 - Gloucester Rugby v Bath Rugby 16:30 - Barclays Premier League - Week 35 - West Brom Albion v Tottenham H 18:30 Ligue 1 - Round 33 - AC Ajaccio v Girondins de Bordeaux 20:30 - Serie A - Round 33 - Sassuolo v Cagliari 22:30 - ATP Masters 1000 - MonteCarlo Rolex Masters - Round 2 06:30 - Barclays Premier League Premier League World #43 07:00 Serie A - Round 33 - Bologna v Parma. Malta Stars 08:00 Association (r)
Malta Basketball 09:30 - Malta Rugby Football Union (r) 11:10 - Men’s MHA Cup 2013-14 (r) 12:35 FXDD FMA 2013-14 (r) 14:00 BOV Premier League 2013-14 (r) 16:05 - Football Nurseries (r) 16:40 Malta Basketball Association (r) 18:10 - FXDD FMA 2013-14 (r) 19:35 - Malta Rugby Football Union 21:15 - Men’s MHA Cup 2013-14 22:35 - Football Nurseries (r) 23:15 Melita GFA 1st Division 2013-14 (r) 01:00 - BOV Premier League 201314 (r).
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 16 ta’ April, 2014
24
TV # RADJU
Un medico in famiglia – Raiuno, 21>15
Kun/ert ta’ Mar/i Funebri mill-G[aqda So/jo-Mu]ikali Anici Il tempo e la storia – Francesco Crispi – Raitre, 13>10
– NET Television, 20>35 NET Television illejla se jxandar programm tal-kun/ert li sar mill-G[aqda So/joMu]ikali Anici ta’ {al Qormi ftit tal-;ranet ilu. Kun/ert mar-
but mal-mar/i funebri li jiddominaw ix-xena Maltija b[alissa, fil-:img[a Mqaddsa. }gur li dan il-kun/ert li se
jixxandar illejla se jappella bilkbir g[al diversi telespettaturi li huma dilettanti tal-festi tal:img[a Mqaddsa u tal-baned lokali.
Wavelength
li tiddependi wkoll minnkom issemmieg[a li tibag[tu l-sms jew inkella //emplu bil-kummenti tag[kom. Wavelength hu l-programm tieg[ek.
gosti ta’ kul[add. Bis-sa[[a talpre]entatur Charles Saliba u lesperjenza tieg[u fil-qasam taxxandir, kemm jekk int fuq ilpost tax-xog[ol, id-dar jew filkarozza tieg[ek, niggarantulek li l-[in ma tarahx g[addej. Mu]ika li ;ejja minn firxa ta’ snin u li tog[;ob lill-udjenzi kollha, kemm jekk huma kbar fletà, kif ukoll jekk huma ]g[a]ag[.
–
Radio 101, 11>00
Confessione reporter – Italia 1, 00>45
Simon Cassar, illum, flimkien mal-mistieden tieg[u Johnathan Shaw, kandidat g[all-Elezzjoni tal-Parlament Ewropew, se jiddiskuti numru ta’ temi so/jali u politi/i li qeg[din i[allu impatt fuq il-[ajja tag[na. Id-diskussjoni hi versatili tant
Hitsteria
– Radio 101, 14>30 Hitsteria, il-programm fuq Radio 101, li jiggarantixxi laqwa mu]ika li tappella g[all-
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 16 ta’ April, 2014
25
TISLIBA
TA{BIL IL-MO{{ U TAG{RIF 1
2
5
3
4
Rapport tat-temp
6
7
UV INDEX
8
7
9
10
IT-TEMP Ftit imsa[[ab li jsir xemxi. VI}IBBILTÀ Tajba IR-RI{ Moderat g[al ftit qawwi mill-Majjistral BA{AR [afif g[al moderat li jsir moderat g[al qawwi IMBATT Ftit li xejn li jsir baxx mill-Majjistral sa filg[xija TEMPERATURA L-og[la 19˚C XITA F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a: 0.1mm Xita mill-1 ta’ Settembru 496mm IX-XEMX titla’ fis-06.30 u tin]el fit-19.35
11
Il-[amest ijiem li ;ejjin 12
13
14
15
16
17
Mimdudin> 5. Min jaf kemm-il darba titilg[u u tin]lu (5) 6. {u ;urament biex tg[id is-sewwa (5) 7. Ma ssibu j[ares qatt, dejjem g[addej fuq xog[lu (5) 10. :abar flimkien ix-xag[ar u immaljahom (5) 11. Pilastri (5) 12. u 14. Tellef il-kwiet u l-;abra ta’ [addie[or (10) 14. Ara 12. 16. G[omma (5) 17. G[abba abbord lil xi [add (5) 18. Pi] li bilkemm jin[ass g[and l-ispi]jar (5)
18
Weqfin> 1. Kunjom vi/in Balzan u Lija? (6) 2. Taqlib tas-sentimenti (6) 3. S[arijiet (6) 4. Bi//a xog[ol ta’ fejda (6) 8. Stieden g[all-;lied, g[al xi log[ob b’pika min jirba[ (5) 9. Qisek wa[da, jekk tag[mel kollox billajma (5) 12. Imbe/illi (6) 13. Naqraw li Merlin kien wie[ed (6) 14. Waqt il-mar/ tg[idx kemm jaqla’ fuq ]aqqu bil-bastun! (6) 15. Venerat (6)
Soluzzjoni tat-Tisliba tal-biera[ Mimdudin> 5. Bewsa, 6. Ga;;a, 7. I/ken, 10. Kurat, 11. Tqala, 12. Dinja, 14. Forom, 16. Virga, 17. A[rax, 18. Taxxa. Weqfin> 1. Erbajk, 2. Taq/it, 3. Agrett, 4. Maskra, 8. u 9. Ordni Sagri, 12. Dakkar, 13. A;ixxa, 14. Fagott, 15. Madwar.
Sudoku Kulma trid tag[mel hu li timla l-kaxxi vojta bin-numri mill-1 sad-9 ta’ kull ringiela, ta’ kull kolonna u ta’ kull kwadru ]g[ir ta’ 3 kaxxi bi 3.
Soluzzjoni Sudoku
L-ERBG{A L-og[la 19˚C L-inqas 13˚C
IL-{AMIS L-og[la 18˚C L-inqas 12˚C
IL-:IMG{A L-og[la 18˚C L-inqas 11˚C
IS-SIBT L-og[la 19˚C L-inqas 12˚C
IL-{ADD L-og[la 19˚C L-inqas 13˚C
UV
UV
UV
UV
UV
7
6
7
7
8
Temperaturi fi bliet barranin It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet: {al Luqa 19˚C ftit imsa[[ab, Al;eri 22˚C xemxi, Amsterdam 9˚C imsa[[ab, Ateni 19˚C xemxi, Li]bona 20˚C imsa[[ab, Berlin 11˚ imsa[[ab, Brussell 10˚C imsa[[ab, il-Kajr 30˚C imsa[[ab, Dublin 13˚C sabi[ bi nhar , Kopen[agen 9˚C ftit imsa[[ab, Frankfurt 9˚C imsa[[ab, Milan 18˚C xemxi, Istanbul 15˚C xemxi, Londra 13˚C sabi[ bi nhar, Madrid 24˚C sabi[ bi nhar, Moska 11˚C imsa[[ab, Pari;i 12˚C xemxi, Bar/ellona 20˚C sabi[ bi nhar, Ruma 18˚C ftit imsa[[ab, Tel Aviv 27˚C xemxi, Tripli 24˚C sabi[ bi nhar, Tune] 22˚C imsa[[ab, Vjenna 7˚C imsa[[ab, Zurich 9˚C ftit imsa[[ab, Munich 5˚C imsa[[ab, St. Petersburg 11˚C imsa[[ab, Stokkolma 11˚C imsa[[ab
Tag[rif ‘Jien id-dielja u intom il-frieg[i’ Il-Kummissjoni ?enaklu fi [dan s-So/jetà Filarmonica La Vittoria, qed ittella’ l-wirja ta’ /enaklu skont ir-rit Lhudi. Din is-sena t-tema qed tenfasizza fuq il-kliem ta’ :esù “Jien id-dielja u intom il-frieg[i”. Din se tkun miftu[a g[all-pubbliku sa nhar il-:img[a l-Kbira 18 ta’ April. Illum tifta[ mill-5:30pm sat8:30pm filwaqt li f’{amis ixXirka mill-5pm sal-11pm u fil:img[a l-Kbira mid-9am sa 12pm. G[aqda Mu]ikali Marija Bambina Banda Vittorja Naxxar L-G[aqda Mu]ikali Marija
Bambina Banda Vittorja Naxxar din is-sena qed tfakkar il-25 sena mit-twaqqif tal-banda u l20 darba li se tkun qed takkumpanja l-pur/issjoni tal:img[a l-Kbira li to[ro; millparro//a tan-Naxxar. Il-banda b[al kull sena tkun qed takkumpanja l-istatwa talbewsa ta’ :uda, statwa li g[andha presti;ju kbir g[aliex saret minn Wistin Camilleri lura fis-sena 1975. L-G[aqda tfakkar ukoll li lwirja marbuta mal-25 sena talbanda se tibqa’ miftu[a sal-G[id il-Kbir, 20 ta’ April fis-Sala Toni Catania, fl-istess sede talka]in.
Picnic fil-Mi]ieb Is-Sezzjoni }g[a]ag[ fi [dan is-So/jetà Mu]ikali Madonna tal:ilju tal-Imqabba b’kollaborazzjoni mal-Kummissjoni tan-Nisa tal-istess So/jetà se torganizza picnic fl-in[awi mag[rufa b[ala lKun/izzjoni, limiti tar-Rabat, nhar il-{add 27 ta’ April. Waqt din l-attività se ji;i servut l-ikel u x-xorb. Trasport jitlaq mill-pjazza ewlenija tal-Imqabba fl-10am. Biex tirriserva post jew
g[al aktar informazzjoni /empel 79539542 jew ]ur is-sit elettroniku tas-So/jetà Mu]ikali Madonna tal-:ilju www.talgilju.com. Banda Prekursur – Ix-Xewkija Il-{add 20 ta’ April ji;i //elebrat l-G[id il-Kbir. Il-Banda Prekursur tax-Xewkija, G[awdex, se tie[u sehem b’mar/i ferrie[a u valzi fil-pur/issjoni ta’ Kristu Rxoxt li se ssir fil-parro//a tax-Xewkija. Il-pur/issjoni tibda [ier;a fid-9:30 pm. Wirja Mater Dololosa Se ssir wirja tal-vari tal-:img[a l-Kbira fil-Ka]in tal-Banda Prekursur, ix-Xewkija, G[awdex, li se tkun miftu[a g[all-pubbliku sal-:img[a 18 ta’ April. Il-[inijiet tal-wirja huma: illum l-Erbg[a mis-6 pm sal-10 pm, {amis ixXirka mis-6 pm sa 12 am u fil:img[a l-Kbira mid-9 am sa 12 pm u mis-6 pm sal-10 pm.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 16 ta’ April, 2014
26
KLASSIFIKATI PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ JEW KIRI
Il-{amrun
GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bilbit[a, dawl, ilma u toilet. Bilpermess Class B. ?emplu 77200983. AVVI}I
Nixtri
RAM isfar u a[mar, stainless steel, cable wire, batteriji, bibien u twieqi tal-aluminju jew tal-[adid g[all-iskrapp u kull tip ta’ statwi, fajjenza u affarijiet antiki. ?emplu 21430185 jew 99469467.
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima
b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet
TA’ magni tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront. ?emplu 99422268 jew 21416705. G{ALL-BEJG{
G[amara antika
TINKLUDI twaletta bilmera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// talir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.
Vari tal-:img[a l-Kbira
MA{DUMIN bl-idejn skont it-tradizzjoni Maltija. Settijiet bi prezz baxx. ?emplu 21495253.
It-trabi tal-SCBU g[andhom b]onn id-demm tieg[ek, tibqax lura
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 16 ta’ April, 2014
27
SPORT BLACK BALL
SWAN - KO
Zammit jirba[ is-sitt turnament
Valletta SP u Dingli E fil-finali
Dan l-a[[ar intemm is-sitt ranking turnament organizzat mill-Malta Eight Ball Federation (BLACK BALL). Kif kien mistenni u b[alma ;ara fit-turnament pre/edenti, kien hemm [afna log[ob //itanti. Fil-finali Open Mario Maverick Zammit g[eleb lil Mario Brincat 10-9, u g[at-tielet darba fil-log[ba tal-pool lokali f’Malta, din il-finali Open kif ukoll dik ta’ ta[t it-18-il sena kienu mi;buda live streaming f’Arena professjonali bl-g[ajnuna u b’[idma kbira mill-kumitat. Il-videos tal-log[ob tpo;;ew anke fuq Youtube u anke fis-sit www.m8bf.com g[al min jixtieq jara l-finali kollha. Fil- kategorija ta’ ta[t it-23 sena Gary Carr g[all-ewwel darba f’din il-kategorija g[eleb lil Owen Amato 10-8. Fil-kategorija ta’ ta[t it-tmintax il-sena Leon Azzopardi g[eleb lil Gilmoure Scicluna 8-1 waqt li f’dik tan-nisa Roberta Cutajar g[elbet lil Lorna Micallef 6-2. Fil-kategorija g[al dawk il-fuq minn 40 sena [are; rebbie[ Roderick Tanti li g[eleb lil Chris Busuttil bl-iskor ta’ 8-3. Il-log[ob kollu li ntwera Live Stream kien kontrollat min Josef Vincenti. B’hekk wara din issensiela ta’ turnaments, issa ntag[]lu l-ewwel sebg[a li ;ew irrankjati fil-kategorija Open kif ukoll l-ewwel sebg[a fil-kategorija ta’ ta[t it-tmintax-il sena. Dawn il-plejers se jkunu qed jirrappre]entaw lil Malta fil-Kampjonat Ewropew f’Bridlington nhar il-{add li ;ej.
Valletta St. Pauli Mint u Dingli Eagles AMG Parts huma l-finalisti tal-kompetizjzoni Knock-Out tas-SWAN wara li s-Sibt intlag[bu s-semifinali. Dingli Eagles g[elbu lil Mrie[el Cuore Bianconero 6-2 u /-Champions Valletta St. Pauli eliminaw lill-holders Lija-Iklin AFC 4-0. Il-finali se tintlag[ab is-Sibt 19 ta’April fis-2.15 pm fil-Ground ta’ {al-Qormi. Dingli Eagles AMG Parts qatg[u passa;; g[all-ewwel finali tag[hom ta’ Knock-Out.
Mrie[el Cuore Bianconero kien l-uniku tim li fadal millkampjonat tat-Tieni Divi]joni. Dingli [ar;u jfittxu l-gowl talvanta;; li wasal wara biss 6 minuti b’xutt ta’ Christopher Azzopardi imxellef minn difensur. Imrie[el g[amlu reazzjoni u fis-17-il minuta kisbu d-draw permezz ta’ Gilbert Scerri. Dingli marru mill-;did fil-vanta;; permezz ta’ Saih Ezzedden Muftah u fis-2 minuta kabbru lvanta;; b’gowl ie[or ta’
Christopher Azzopardi. Fit-tieni taqsima Dingli Eagles komplew fejn [allew u kabbru l-iskor b’]ew; gowls o[ra ta’ Saih Ezzedden Muftah li b’hekk kiseb hat-trick u ie[or minn Jurgen Pace. Imrie[el naqqsu l-iskor minn Maximilian Zammit g[al skor finali ta’ 6-2. B’hekk Dingli wara li evitaw irrelegazzjoni se jikkontestaw il-finali. Quddiem pubbliku numeru] i/-Champions Valletta St. Pauli li qed ifittxu li jirb[u t-tieni unur
prin/ipali elimina wlil LijaIklin. Kien fil-21 minuta li Valletta marru fil-vanta;; meta ng[ataw penalti u mill-11-il metru Timmy Thomas ma ]baljax. Fit-tieni taqsima fil-grawnd kien hemm tim wie[ed biss b’Valletta superjuri u kabbru liskor fis-36 minuta permezz ta’ Predrag Mirceta. Huma komplew jippressaw u Glenn Barry ]amm l-appuntament meta skorja doppjetta personali fit-43 u l50 minuta g[al reb[a 4-0.
Dorianne Theuma BOV Plejer tax-Xahar Il-midfielder ta’ Hibernians Dorianne Theuma (fir-ritratt) g[at-tielet darba reb[et l-unur b[ala l-BOV Plejer tax-xahar g[all-prestazzjonijiet li kellha matul ix-xahar ta’ Marzu. Theuma li qed toffri livell g[oli ta’ log[ob reb[et it-tieni unur konsekuttiv tag[ha matul xahar li fih skorjat il-200 gowl g[al Hibernians u waslet vi/in [afna t-300 gowl fix-xena lokali, ming[ajr ma wie[ed jg[odd dawk skurjati mat-tim nazzjonali Malti. Dan kollu f’karriera li fiha reb[et ukoll [ames darbiet lunur tal-MFA plejer tas-Sena. Il-prestazzjonijiet tag[ha huma wkoll wie[ed mill-fatturi li qed iwasslu lil Hibernians flewwel post fi sfida qalila marrivali u Champions renjanti Birkirkara fil-Kampjonat tannisa tal-BOV l-Ewwel Divi]joni.
HANDBALL
Su//ess ie[or g[al Kavallieri RS2
Louis Borg, President tal-MHA jippre]enta t-Tazza lil Kavallieri RS2
It-tim tan-nisa ta’ Kavallieri RS2 ]amm it-titlu ta’ Champions tat-Tieni Divi]joni g[at-tieni sena konsekuttiva. Wara li t-tim spi//a t-tielet fil-MHA Cup, il-plejers kienu mimlija entusja]mu g[all-partiti tal-kampjonat u preparati tajjeb. Kavallieri dehru /ari flintenzjonijiet tag[hom millbidu nett minkejja li kellhom tim mimli ]g[a]ag[. Wara li reb[u l-kampjonat ming[ajr telfa, il-kow/is tattim setg[u jag[tu aktar spazju u esperjenza li]-]g[ar tag[hom bil-g[an li jippreparawhom g[all-kampjonat fl-Ewwel Divi]joni sta;un ie[or. Intant wara li reba[ ilKampjonat bla telfa matul is-
sentejn li g[addew, it-tim talir;iel ta’ Kavallieri RS2 din issena kellu bidu diffi/li meta tilef fl-ewwel log[ba kontra La Salle ?a//u. It-tim ta[t ittmexxija ta’ Silvio Borg irrea;ixxa tajjeb g[al din ittelfa u tejjeb il-prestazzjoni tieg[u biex reba[ il-partiti kollha li kien fadallu mill-ewwel round. It-tieni round ;ab sfidi ;odda, partikolarment meta t-tim tilef kontra Phoenix meta kellu plejers regolari nieqsa. Madankollu Kavallieri re;g[u wettqu reazzjoni u reb[u log[ba de/i]iva kontra Sayitmalta HMS 31-24 biex a//erta g[at-tielet sena konsekuttiva.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 16 ta’ April, 2014
28
SPORT
FUTBOL
L-20 edizzjoni tat-Tazza tal-Mediterran B[alissa in-nursery ta’ San :wann, b’kollaborazzjoni malKunsill Lokali, qed torganizza l20 edizzjoni tat-Tazza talMediterran. Din il-kompeitzzjoni hi wa[da mill-aktar festival importanti fil-kalendarju talfutbol lokali fuq livell ta’ Youths. Fl-edizzjoni ta’ din is-sena qed jie[du sehem total ta’ 27 tim minn 15-il nursery lokali.
Barra minn hekk hawn Malta t-tim Taljan ta’ ta[t il-11-il sena ta’ Lavello. B’kollox qed jintlag[bu partiti g[al [ames kategoriji, Under 7, Under 8, Under 9, Under 10 u Under 11. F’din il-kompetizzjoni m’hemm l-ebda rebbie[ u b[assoltu l-festival qed isir bl-g[an li t-tfal jie[du gost waqt li jkunu qed jipprattikaw l-isport li tant i[obbu.
BOXING - GOLDEN GLOVES FIGHT NIGHT
Jispikkaw il-konfronti ta’ Dixon u Corito Nhar il-:img[a 25 ta’ April se ssir serata ta’ boxing fl-MFCC f’Ta’ Qali fejn l-aktar li jispikkaw se jkunu l-konfronti ta’ Scott Dixon u ta’ Billy Corito kontra Philip Kotey u Taras Varava rispettivament. Waqt is-serata ‘Golden Gloves Fight Night’ se jkun hemm ukoll fl-azzjoni Duncan Calleja, Jamie Caruana, Jake The Snake Camilleri, Clayton Vella, Nur ilFIRE, Keith Azzopardi u Michael The Hurricane Carter. Scott Dixon se ji;;ieled kontra l-boxer mill-Ghana Philip Kotey. Dixon se jkun qed jiddefendi i//inturin tal-WBU Super
Middleweight Championship. Kotey reba[ 27 minn 29 ;lieda, bi 22 minnhom ikunu b’knockout. Il-Malti Billy Corito se ji;;ieled kontra Taras Varava u jrid ipatti g[at-telfa li kien sofra kontra l-istess Varava fi Frar. Il-;lieda ta’ Dixon kontra Kotey se tkun fuq 12-il rawnd ta’ tliet minuti l-wie[ed filwaqt li Corito se ji;;ieled fuq sitt rawnds ta’ tliet minuti l-wie[ed. I]-]ew; konfronti professjonali ta’ Corito u ta’ Dixon mhux se jkunu sanzjonati minn Board tal-Boxing Malti i]da mill-BDC li hu Bord :ermani].
Saho Harada, champion Olimpika (lemin) waqt sessjoni ta’ g[awm sinkronizzat ma]-]g[a]ag[ li jattendu l-programm tal-KMS Skolasport fil-Kumpless Sportiv f’Tal-Qroqq
Parte/ipanti tal-KMS Skolasport jit[arr;u ma’ Saho Harada Saho Harada, atleta :appuni]a u Champion Olimpika fl-g[awm sinkronizzat, qed tifforma parti mit-tim ta’ kow/is li b[alissa qed jg[allmu dan l-isport fl-iskola Sport tal-KMS. Harada, li tg[allem filKumpless Sportiv f’Tal-Qroqq, i;;ib mag[ha esperjenza u g[arfien wiesa’ li ]gur se jkun utli g[al dawk kollha li qed jattendu dawn il-lezzjonijiet. Harada reb[et il-midalja talfidda fl-2004 waqt l-Olimpjadi ta’ Ateni u erba’ snin wara f’Beijing reb[et il-midalja talbron]. L-g[awm sinkronizzat,
mag[ruf ukoll b[ala ballet talilma, hu ta[lita ta’ akrobazija koordinata, g[awm u ]fin. F ’ kummenti li tat Harada qalet, “{afna nies jiddefinixxu l-isport tal-g[awm sinkronizzat b[ala ]fin fl-ilma imma hemm [afna iktar milli jolqot l - g[ajn . L - g[awwiema jridu jag[mlu numru ta’ movimenti atleti/i ibsin u li je[tie;u finezza , flessibbiltà , movi menti koordinati u perfetti biex jispikkaw f’din id-dixxiplina.” KMS Skolasport g[adha qed tilqa’ l-applikazzjonijiet g[allkorsijiet tal-g[awm sinkronizzat li jsiru kull nhar ta’ Sibt filg[odu
g[at-tfajliet ta’ bejn id-9 u s-16il sena, kif ukoll g[al korsijiet o[ra. Il-programm ta’ KMS Skolasport jintemm fit-30 ta’ Mejju. Ir-rata tal-applikazzjoni hi ta’ ¤15 u tkopri l-perjodu bejn April u Mejju. Iktar tag[rif dwar il-klassijiet tal-g[awm sinkronizzat, li ser isir ukoll fis-sajf li ;ej, jew iddixxiplini sportivi l-o[ra ipprattikati fil-KMS Skolasport, wie[ed jista’ jikkuntattja lillKunsill Malti g[all-iSport fuq 22036000 jew billi jibg[at email fuq programmes@sportmalta. org.mt. Barra dan wie[ed jista’ anke j]ur is-sit www.sportmalta.org.mt.
G{AWM
}ew; rekords f’Eindhoven
U[ud mill-boxers li se jkunu qed jie[du sehem fis-serata ‘Golden Gloves Fight Night’ fosthom Scott Dixon (it-tieni mil-lemin) u Billy Corito (it-tieni mix-xellug)
Dan l-a[[ar grupp ta’ g[awwiema tat-tim Nazzjonali Malti immexxija mill-kow/ Andy Colbourn [adu sehem fl10 edizzjoni tal-Eindhoven Swim Cup fejn Julian Harding u Nicola Muscat waqqfu ]ew; rekords nazzjonali. Harding irre;istra [in ta’
29.57’ fil-50m breastsroke biex kiser ir-rekord ta’ Andrea Agius li kien waqqaf ftit qabel ma rtira. Muscat irre;istrat [in rekord fil-50m freestyle meta g[amet f’26.59 sekondi. {uha ]-]g[ir, Neil Muscat waqqaf rekord ie[or fil-kategorija tal-eta` tieg[u (Grupp D) meta fil-50 m
backstroke g[amel [in ta’ 27.60 sekondi. Madwar 750 g[awwiem [adu sehem f ’ din il - laqg[a internazzjonali. Dawn l-atleti issa jkun fl-azzjoni fil-laqg[a tradizzjonali tal-G[id li se torganizza l-ASA bejn l-24 u s-26 ta’ April.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 16 ta’ April, 2014
29
SPORT TAZZA TAR-RE
Illum il-finali bejn Barcelona u Real Madrid Illejla fil-grawnd tal-Valencia se tintlag[ab il-finali tat-Tazza tar-Re bejn ir-rivali Barcelona u Real Madrid. Dawn i]-]ew; timijiet b[alissa qed jissieltu anke g[ar-reb[ tal-kampjonat filwaqt li Real jinsabu b’/ans li jirb[u t’-Treble’ hekk kif g[adhom wkoll fi/-Champions League. Din se tkun is-seba’ finali tat-Tazza tar-Re bejn dawn i]-]ew; ;ganti tal-futbol Spanjol. B[alissa, fil-kampjonat Real jinsabu fit-tieni post, punt fuq listess Barcelona u tlieta ta[t illiders Atletico Madrid u se jkunu qed ifittxu li mhux biss jirb[u kontra Barcelona i]da jpattu g[all-finali li tilfu s-sena l-o[ra kontra Atletico Madrid. L-a[[ar darba li Real u Barcelona ltaqg[u kontra xulxin fil-finali ta’ din it-tazza kien fl2011 fl-istess grawnd u dakinhar il-Merengues kienu reb[u 1-0 fil-[in barrani b’gowl ta’
Cristiano Ronaldo. Illum il-Portugi] jista’ jkun nieqes mill-partita min[abba injury, anke jekk il-kow/ Carlo Ancelotti qal li l-attakkant qed jag[mel progress. “Qed jag[mel progress kuljum u g[alhekk teskluduhx barra. Imma mhux se nie[du riskji. Jekk mhux se jilg[ab, issistema mhux se tinbidel. Il-plejers huma fidu/ju]i u komdi. G[andhom fidu/ja fis-sistema u sejrin tajjeb,” qalil-kow/ Taljan. A[bar [a]ina o[ra g[al Real hi li jidher li d-difensur Sergio Ramos jista’ wkoll jitlef illog[ba min[abba injury fi spalltu. Barcelona g[addejjin minn perjodu xejn feli/i u wara li sfaw eliminati mi/-Champions League kontra Atletico Madrid, fi tmiem il-;img[a, kontra kull mistenni, tilfu kontra Granada. Real, fi tmiem il-;img[a reb[u 4-0 kontra Almeria.
Anqas minn 100 jum g[al-Log[ob tal-Commonwealth Fadal e]attament 98 jum g[all-ftu[ tal-Log[ob talCommonwealth fi Glasgow dan is-sajf. Sentejn biss wara lOlimpjadi ta’ Londra, dan illog[ob hu opportunita` o[ra g[all-atleti Brittanni/i li jikkompetu quddiem il-pubbliku tag[hom f’kampjonat ma;;uri. Madankollu mhumiex biss latleti Brittanni/i li se jkunu qed jie[du sehem fit-tieni l-akbar belt fl-Iskozja fi tmiem Lulju. U[ud mill-aqwa atleti fid-dinja ukoll se jkunu qed jie[du sehem f’diversi dixxiplini, fosthom lisprinter :amajkan Usain Bolt li jinsab [erqan li j[alli l-marka tieg[u. Mieg[u se tkun qed ting[aqad ukoll i]-]ag[]ug[a ta’ 18-il sena Siobhan-Marie O’Connor li matul il-;img[a li g[addiet
kienet f’forma e//ellenti biex reb[et ]ew; midalji fil-kampjonati nazzjonali tal-G[awm fi Glasgow. Minbarra fidda fil-100m butterfly, O’Connor irre;istrat ukoll l-a[jar [in personli fil200m freestyle, reb[et it-tilu Britanniku u f’[in tajjeb [afna g[al-log[ob tal-Commonwealth. Fl-atletika, Jessica Judd se tipprova tikseb is-su//ess li kellha fil-Kampjonati Ewropej tat-timijiet is-sena l-o[ra fit-800m u wara kwa]i sentejn jit[abat blinjuries, Louis Persent ukoll qed jipprova jikseb post fit-tim Ingli] tal-400m. Dan il-log[ob li fih tipparte/ipa wkoll Malta, se jservi ta’ pjattaforma u vetrina g[al diversi atleti li jinsabu lesti biex juru t-talenti tag[hom.
Illejla r-rivali Barcelona u Real Madrid se jkunu qed jilag[bu kontra xulxin fil-finali tat-Tazza tar-Re. Fl-a[[ar konfront ta’ bejniethom (ritratt) Barcelona reb[u 4-3 fil-Bernabeu
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 16 ta’ April, 2014
30
SPORT
UEFA - KAMPJONAT EWROPEW UNDER 17
Olanda v Turkija se tifta[ il-fa]i finali
Il-Programm
Il-:img[a 9 ta’ Mejju Ta’ Qali Stadium 1100 Olanda v Turkija 1800 Malta v Ingilterra
Gozo Stadium
1115 :ermanja v }vizzera 1515 Skozja v Portugall
It-Tnejn 12 ta’ Mejju Hibs Grd Kordin
1100 }vizzera v Portugall 1800 :ermanja v Skozja
Gozo Stadum
1115 Ingilterra v Turkija 1515 Malta v Olanda
Il-{amis 15 ta’ Mejju Ta’ Qali Stadium 1100 Turkija v Malta 1800 Portugall v Malta
Hibs Grd Kordin
1100 Ingilterra v Olanda 1800 }vizzera v Skozja
Il-{add 18 ta’ Mejju Ta’ Qali Stadium 1745 Semi Finali 1 2045 Semi Finali 2
L-Erbg[a 21 ta’ Mejju Ta’ Qali Stadium
1900 Rebbie[ SF1 v Rebbie[
SF 2
Se jkunu l-Olanda u t-Turkija minn Grupp A li se jag[tu bidu g[all-fa]i finali tal-Kampjonat Ewropew ta[t is-17-il sena li se jintlag[ab bejn id-9 u l-21 ta’ Mejju f’pajji]na. Dan sar mag[ruf ilbiera[ meta t[abbar uffi/jalment il-programm ta’ log[ob tal-fa]i finali. Il-partiti tal-fa]i tal-gruppi se jintlag[bu fid-9, 12 u 15 ta’ Mejju fl-istadium nazzjonali f’Ta’ Qali, filHibs Ground f’Kordin u filGozo Stadium. L-ewwel tnejn minn kull grupp jg[addu g[as-semifinali fit-18 ta’ Mejju f’Ta’ Qali u lfinali tintlag[ab tlett ijiem wara f’Ta’ Qali wkoll. Malta se tilg[ab fi Grupp A u se tifta[ l-impenji fis-6 p.m. il:img[a 9 ta’ Mejju kontra lIngilterra fl-istadium nazzjonali f’Ta’ Qali. Wara t-tim Malti jilg[ab kontra l-Olanda u tTurkija. Grupp B hu kompost mill-:ermanja, l-Iskozja, lI]vizzera u l-Portugall. It-Tnejn 12 ta’ Mejju Malta tilg[ab kontra l-Olanda fil-Gozo Stadium fit-3.15pm filwaqt li la[[ar log[ba mill-fa]i tal-gruppi g[all-Maltin tkun fil-15 ta’ Mejju kontra t-Turkija f’Ta’ Qali. Il-log[ba tibda fil-11am. Il-finali se tintlag[ab l-Erbg[a 21 ta’ Mejju fis-7pm f’Ta’ Qali. Dawn il-kampjonati se jkunu l-a[[ar finali bi tmien timijiet hekk kif mill-edizzjoni ta’ wara t-turnament finali li se jsir filBulgarija se ji]died g[al 16-il tim.
B[alissa t-tim nazzjonali Malti ta’ ta[t is-17-il sena qed jag[mel ]jara fl-iskejjel biex jippromwovi lKampjonat Ewropew Under 17 u j[e;;e; lill-istudenti jattendu g[al dawn il-partiti. Sergio Soldano, kow/ nazzjonali u l-plejers Jamie Azzopardi, Christian Degabriele u Isaac Abela ]aru liskola ta’ St. Elias, f’Santa Venera u l-iskola sekondarja tal-bniet, f’Bormla. Aktar ]jarat ta’ dawn ittip fi skejjel differenti jsiru matul il-jiem li ;ejjin sakemm jibdew il-Kampjonati Ewropej. (ritratt> Joe Borg)
FORMULA 1
L-appell tar-Red Bull ma jintlaqax L-appell li ressqu r-Red Bull dwar l-iskwalifika tas-sewwieq Daniel Ricciardo mill-ewwel Grand Prix tal-ista;un flAwstralja ma ntlaqax mill-Qorti tal-Appell tal-FIA. Ricciardo, kien spi//a fittieni post fl-Awstralja fid-debutt tieg[u mat-tim i]da pront kien ;ie skwalifikat min[abba li skont l-uffi//jali l-karozza
tieg[u kienet qed tie[u aktar fuel milli suppost. B ’ din id - de/i]joni Ricciardo se jibqa’ jokkupa l1 0 post fil - klassifika tas sewwieqa bi 12-il punt. Barra minn hekk, Kevin Magnussen u Jenson Button, it-tnejn talMcLaren li spi//aw fit-tielet u fir-raba’ post, issa se javanzaw post fir-ri]ultat finali tal-
GP tal-Awstralja. Din mhux l-ewwel darba li Ricciardo ing[ata xi forma ta’ penalita` dan l-ista;un. LAwstraljan kellu jibda 10 postijiet lura waqt il-GP tal-Bahrain wara li fil-GP tal-Malasja, meta kien fil-pits, [are; b’mod perikolu]. Fi tmiem il-;img[a se jsir ilGrand Prix ta/-?ina.
MOTORSPORT
Il-WMSC jilqa’ talba tal-MMF
Tard it-Tnejn fil-g[axija Barcelona reb[u l-ewwel edizzjoni tal-UEFA Youth League meta fil-finali g[elbu lil Benfica 3-0. Il-Katalani marru fil-vanta;; wara biss disa’ minuti b’gowl ta’ Tarin u [ames minuti wara Benfica kienu sfortunati meta Balde laqat il-lasta minn penalty u fit-33 minuta El Haddadi g[amilhom 2-0 g[al Barcelona bl-10 gowl tieg[u f’10 partiti. }ew; minuti mit-tmiem l-istess El Haddadi iss;illa r-reb[a b’gowl ie[or. Fis-semifinali Barcelona kienu eliminaw lil Schalke filwaqt li Benfica eliminaw lil Real Madrid.
Il-Malta Motorsport Federation (MMF) ;iet infurmata mis-Segretarju E]ekuttiv talCIK FIA, Kay Oberheide li fla[[ar laqg[a tal-World Motor Sport Council tal-FIA (WMSC) li saret nhar il-:img[a 11 ta’ April f’Marrakech fil-Marokk, it-talba tal-Federazzjoni rigward l-Artikolu 2.3.5.a tal-Kodi/i Sportivi tal-FIA ;iet approvata. Dan ifisser li s-sewwieqa talkarting Maltin se jkun possibbli li jikkompetu fl-Italja u Sqallija bil-Li/enzja Maltija f’kompetizzjonijiet nazzjonali tal-Karting fuq livell nazzjonali. B’effett immedjat, issewwieqa kollha Maltin li/enzjati g[all-Karting li jipparte/ipaw fi kwalunkwe Kampjonati tal-Karting Nazzjonali fl-Italja li huma
sanzjonati mill-ACI CSAI, issa jistg[u jkunu eli;ibbli g[allpunti mirbu[a fil-klassifikazzjoni tal-imsemmija Kampjonati u anki ji;u ddikjarati rebbie[a tal-imsemmi kampjonat fil-livell nazzjonali. L-allokazzjoni ta ‘punti fil-klassifika tal-kampjonati nazzjonali mis-sewwieqa barranin, ma kienx permess millKodi/i Sportiv tal-FIA, biex jipprote;u sewwieqa nazzjonali minn dawk barranin, i]da ma’ din l-approvazzjoni, s-sewwieqa tal-Karting Maltin se ji;u kkunsidrati indaqs b[ala sewwieqa Taljani u jistg[u jirb[u kampjonati nazzjonali Taljani. Il-President tal-MMF, Tonio Cini iddikjara li t-talba talFederazzjoni sabet appo;; immedjat mill-President tal-ACI CSAI Angelo Sticchi Damiani.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 16 ta’ April, 2014
31
SPORT FUTBOL INGLI}
Arsenal jiksbu lura r-raba’ post Arsenal irritornaw fir-raba’ post tal-Premiership li jfisser kwalifikazzjoni fi/-Champions League meta g[elbu lil West Ham United fl-Emirates 3-1. Din kienet is-seba’ reb[a konsekuttiva li kisbu l-Gunners fuq il-;irien minn Londra. Il-Hammers fet[u l-iskor konrtra x-xejra tal-log[ob minn Matt Jarvis bir-ras wara azzjoni ta’ Nocerino. Imma l-vanta;; dam biss tliet minuti meta fit-43 minuta Lukas Podolski skorja wara li r/ieva ming[and Santi Cazorla. G[axar minuti fit-tieni taqsima Arsenal dawru r-ri]ultat meta Oliver Giroud kkontrolla b’mod stupend u skorja b’xutt fil-baxx wara azzjoni ta’ corner. Fit-78 minuta re;a’ kien Podolski li din id-darba t[alla fil-ground minn Wenger g[allog[ba s[i[a u rringrazzjah bittieni gowl personali wara li r/ieva ming[and is-sostitut Ramsey. B’hekk Arsenal qab]u b’punt lil Everton meta issa g[andhom 67 punt imma jistg[u jer;g[u jinqab]u llum meta llejla Everton jilag[bu g[and Crystal Palace. Everton qed jittamaw li jiksbu post fi/-Champions League g[all-ewwel darba sa mill-ista;un 2005-06. Fl-ewwel rawnd il-partita ntemmet 0-0. Steven Pienaar, Darron Gibson, Arouna Kone, Bryan Oviedo u Lacina Troare ta’ Everton kollha g[andhom injury waqt li Palace g[andhom biss lil Kagisho Dikgacoi imwe;;a’.
Ming[ajr Toure Intant, illejla wkoll Manchester City, jilag[bu kontra Sunderland ming[ajr il-mid-
fielder Yaya Toure li se jdum madwar [mistax barra wara li we;;a’ fit-telfa kontra Liverpool. Huwa mistenni jitlef ukoll il-partiti kontra West Brom u Crystal Palace. Il-kow/ ta’ City Manuel Pellegrini i]da kkonferma li Vincent Kompany u Sergio Aguero se jkunu disponibbli. Xahar ilu City reb[u 3-1 kontra Sunderland fil-finali talLeague Cup u jibdew favoriti li jie[du t-tliet punti kontra t-tim tal-qieg[. Mill-a[[ar tmien partiti Sunderland [adu biss punt imma fl-ewwel round kienu g[elbu lis-City 1-0 b’gowl ta’ Phil Bardsley, li llum se jkun sospi]. Jissospendu lil Culverhouse u Karsa
Aston Villa ssospendew lillassistant manager Ian Culverhouse u wie[ed milluffi/jali fi [dan it-tim, Gary Karsa. Il-klabb ma ta l-ebda spjegazzjoni g[al din idde/i]joni imma jidher li dan sar wara li l-Kap E]ekuttiv, Paul Faulkner, ordna biex issir investigazzjoni interna. Gordon Cowans u Shay Given g[alissa se jimlew il-post ta’ Culverhouse u Karsa. Din hi daqqa ta’ [arta g[all-manager Rickie Lambert li ilu ja[dem ma’ dawn it-tnejn sa minn :unju tal-2012.
Ri]ultati
Premiership
Arsenal v West Ham
Illum
3-1
Everton v Crystal Palace (2045) Man City v Sunderland (2045)
The Championship
Charlton A v Barnsley
League One
0-2
Crawley T v Tranmere R. 2-0
Tazza :ermani]a Semifinali
B. Dortmund v Wolfsburg 2-0
Illum
B. Munich v K’slautern (2030)
Oliver Giroud jiskorja l-vanta;; g[al Arsenal
Liverpool tfakkar Hillsborough Il-manager ta’ Liverpool Brendan Rodgers u dak ta’ Everton Roberto Martinez g[amlu diskors imqanqal waqt attivita` fejn tfakkru l-vittmi fittra;edja ta’ Hillsborough. I/-/erimonja kienet il-25 anniversarju mid-di]astru li fih tilfu [ajjithom 96 partitarji waqt
is-semi-finali tal-FA Cup bejn Liverpool u Nottingham Forest fil-15 ta’ April 1989. Fid-diskors tieg[u Martinez staqsa kif jista’ xi [add imut waqt li qed jara l-log[ba li j[obb. Dan mhux ;ust. Hu qal li Everton huma mag[quda fuq din ittra;edja ma’ Liverpool.
Rodgers qal lil dawk pre]enti li ilhom 25 sena flimkien u lim[abba tan-nies li tilfu tispirah kuljum b[ala manager tal-klabb. Rodgers sellem ukoll lil Kenny Dalglish li dakinhar kien manager u qal li l-klabb kien ‘imbierek’ li kellu lill-Isko//i] imexxih f’dak il-perjodu ‘ta’ dlam’.
Wilmots i;edded il-kuntratt mal-Bel;ju Il-kow/ nazzjonali tal-Bel;ju Marc Wilmots iffirma kuntratt ;did ta’ erba’ snin qabel il-bidu tat-Tazza tad-Dinja fil-Bra]il. L-eks captain tat-tim nazzjonali Bel;jan ilu fil-kariga sa mill-2012 war ali g[amel perjodu twil b[ala assistent kow/. Ta’ 45 sena Wilmots se jkun qed imexxi lil pajji]u fit-Tazza
tad-Dinja fil-Bra]il, l-ewwel turnament ma;;uri sa mill-2002. Il-Bel;ju kellu kwalifikazzjoni mpressjonanti u dan qed iwassal g[al aspetattiva kbira fost il-partitarji li qed jittamaw li plejers b[al Eden Hazard, Vincent Kompany u Romelu Lukaku kapa/i jimpressjonaw fil-Bra]il fejn se jkunu qed jiltaqg[u kontra l-Al;erija, l-
Korea t’Isfel u r-Russja fi Grupp H. Ott – Nuremberg ikkonfermaw l-akkwist tal-midfielder ta’ 1860 Munich Mike Ott fuq kuntratt ta’ tliet snin. Il-plejer ta’ 19-il sena g[ad irid jilg[ab malewwel [dax tat-tim fit-Tieni Divi]jonin imma fi tmiem lista;un se jsie[eb il-klabb filBundesliga.
IL-:URI TA’ PISTORIUS
Kien ‘qalbu maqsuma’ meta ra l-;isem ta’ Steenkamp L-atleta mill-Afrika t’Isfel Oscar Pistorius qal fil-;uri tieg[u li kien ‘qalbu maqsuma’ meta ra l-;isem tal-g[arusa Reeva Steenkamp. “Tbaxxejt fuqha... u rajt jekk kinitx qed tie[u nifs jew jekk kelliex polz,” qal Pistorius. Il-prosekuzzjoni issa temmet [amest’ ijiem ta’ kontra-e]ami massakranti li matulhom l-atleta nfaqa’ jibki diversi drabi. Qabel intemm il-kontroe]ami, l-Qorti kienet murija ritratt tat-toilet mimli demm fejn Steenkamp inqatlet fl-14 ta’ Frar tal-2013. Pistorius li g[andu 27 sena qal li wara li spara mill-bieb talkamra tal-banju, fejn [aseb li kien hemm xi [alliel, irrealizza li seta’ qatel bi ]ball lill-g[arusa
ta’ 29 sena, Mudella u gradwata fil-li;i. Hu qal li pprova jifqa’ l-bieb bi spalltu qabel u]a pala talcricket u waqt li g[amel dan kien il-[in kollu jwer]aq bilpaniku. Meta mistoqsi g[aliex, wie;eb b’vu/i mrieg[da “Kont qalbi maqsuma... ma[kum minn dieqa.” Il-prosekutur Gerrie Nel qal li l-atleta kien qatel deliberatament lil Steenkamp wara argument. “Sparajt erba’ tiri fil-bieb waqt li kont taf li kienet wara lbieb. Inqaflet fil-kamra tal-banju u int armajt lilek innifsek bilmira ewlenija li tispara u toqtolha,” qal Nel. Pistorius wie;eb li dan mhux
Ritratt tal-bieb tal-kamra tal-banju b’erba’ tiri sparati fih u li kien pre]entat fil-Qorti
minnu. Wara li ntemm il-kontroe]ami l-avukat difensur Barry Roux staqsa ftit mistoqsijiet
o[ra qabel ippre]enta l-qorti bilkartolina ta’ Jum San Valentinu li Steenkamp kienet ;abet lillatleta.
Fuq quddiem tal-kartolina kien hemm miktub “Roses are red, violets are blue...” waqt li fuq ;ewwa kitbet “Na[seb illum hu l-jum tajjeb li ng[idlek li n[obbok.” Steenkamp inqatlet fis-sig[at bikrin ta’ Jum San Valentinu tal2013 qabel bidlu l-kartolini u rrigali. Wara d-difi]a talbet ix-xhieda tal-espert forensiku Roger Dixon li qal li bid-dawl mitfi, lkamra kienet tkun kwa]i kompletament mudlama g[ajr g[al dawl baxx tal-LED. Dan jirrifletti x-xhieda ta’ Pistorius. Il-prosekuzzjoni u d-difi]a talbu lill-Im[allef Thokozile Masipa biex tipposponi l-;uri sal-5 ta’ Mejju. L-im[allef qalet li se tidde/iedi llum.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 16 ta’ April, 2014
32
LOKALI
Pro;ett ta’ riabilitazzjoni fiz-zona tas-Salib tal-G[olja
Iz-zona tas-Salib tal-G[olja fisSi;;iewi li f’dawn il-jiem tal-:img[a Mqaddsa tkun attrazzjoni g[all-Via Sagra fil-Mixeg[la tas-Salib tal-G[olja, li ilha ssir g[al dawn l-a[[ar 20 sena (Ritratti> Martin Agius)
Hermann Micallef Il-Kunsill Lokali tasSi;;iewi, bl-g[ajnuna finanzjarja mill-Unjoni Ewropea, se jkun qed ja[dem fuq pro;ett ta’ riabilitazzjoni fiz-zona tas-Salib tal-G[olja. Is-Sindku tas-Si;;iewi Karol Aquilina fisser li l-pro;ett se jkun maqsum fi tliet azzjonijiet: il-pavimentar li mill-bidu tattelg[a jwassal sa fuq l-g[olja; ilpavimentar tal-passa;; fuq inna[a ta’ wara tal-g[olja u li jkun u]at [afna mill-bdiewa li g[andhom l-g[elieqi fil-qrib; u rriabilitazzjoni taz-zona qrib il-
kappella sabiex ikun hemm i]jed a//essibbiltà. Karol Aquilina fisser li l-iskop hu biex iz-zona ta’ [dejn is-salib ti;bed i]jed lill-Maltin u lit-turisti biex japprezzaw il-;miel talkampanja u l-veduti mill-isba[. G[aldaqstant il-Kunsill se
Appell lill-Gvern u lill-Knisja biex isir intervent immedjat fuq il-kappella storika tal-Lunzjata biswit is-Salib tal-G[olja min[abba l-qag[da kritika [afna li tinsab fiha jkun qed jarma diversi stands, li mbag[ad jistg[u jkunu ]armati, biex jag[tu importanza lill-biedja u l-kultivazzjoni tal-g[elieqi. Ian Borg, is-Segretarju Parlamentari responsabbli millFondi Ewropej, tkellem dwar limportanza tal-Fond g[allI]vilupp Rurali u spjega li lpro;ett tal-Kunsill tas-Si;;iewi se jkun amministrat mill-Grupp Azzjoni Lokali g[all-Majjistral ta’ Malta. Ian Borg irrefera g[all-pro;ett LEADER tal-Unjoni Ewropea, u li minnu Malta gawdiet minn
erba’ miljun ewro f’seba’ snin. Hu qal li dan il-ba;it se ji]died bi tliet miljuni o[ra g[al seba’ miljun ewro. Is-Sindku tas-Si;;iewi Karol Aquilina appella lill-Gvern u lill-Knisja biex isir intervent, malajr kemm jista’ jkun, fuq ilkappella tal-Lunzjata biswit isSalib tal-G[olja min[abba li lkappella storika, li nbniet fl1430, tinsab f’qag[da kritika [afna u di;à waqg[et xi [ames darbiet. Bejn l-2000 u l-2002, din ilkappella ;arrbet [sarat kbar,
b’numru ta’ konsenturi wesg[in. Sa[ansitra, matul dan il-perijodu, partijiet mis-saqaf tag[ha kienu sfrundaw. F’dawn l-a[[ar snin kienu saru diversi appelli imma sallum ma sar ebda xog[ol ta’ riabilitazzjoni fuq din il-kappella li ;iet mibnija fuq art mag[rufa b[ala ta’ Santa Marija ta’ Kemmuna. Din l-art partikulari kienet proprjetà talKanonku Bartilmew Tonna. L-a[[ar xog[ol ta’ restawr fuq il-kappella tal-Lunzjata kien sar minn Dun Pawl Laferla fejn kien [a]]e] bil-lapes l-a[[ar darba li waqg[et, u l-a[[ar intervent li kien sar fuqha. Fil-konferenza tal-a[barijiet saret referenza g[all-Via Sagra fil-Mixeg[la tas-Salib talG[olja, li ilha attrazzjoni fil:img[a Mqaddsa g[al dawn la[[ar 20 sena.
F’din l-attività, minbarra lKunsill, qed jie[du sehem ilGrupp tal-Festa tal-Madonna tal-Providenza li jie[u [sieb jarma d-dawl ta’ fuq is-salib, ilKa]in tal-Banda San Nikola li jie[u [sieb il-fjakkli madwar lG[olja tas-Salib, kif ukoll ilGrupp tal-Armar 6 ta’ Di/embru li jie[u [sieb ilfjakkli fi Pjazza San Nikola u fuq iz-zuntier tal-knisja f’{amis ix-Xirka.
media•link COMMUNICATIONS