Nru 13,741
It-Tlieta, 13 ta’ Mejju, 2014 €0.80 www.maltarightnow.com
www.maltaahjar.com
Gvern Laburista
Muscat ta miljun ewro lid-Deputati Laburisti Fl-ewwel sena biss ta’ Gvern Laburista, numru ta’ Deputati Laburisti se jkunu ng[ataw miljun ewro fi [lasijiet wara li l-istess Gvern li jiffurmaw parti minnu [atarhom f’bordijiet u entitajiet tieg[u stess ming[ajr sej[a pubblika. Dawn il-miljun ewro id-Deputati Laburisti se jkunu qeg[din jaqsmuhom bejniethom, minbarra l-20,000 ewro onorarja li kull wie[ed minnhom jaqla’ b[ala Deputat.
Diskriminazzjoni /ara fit-tqassim tal-medi/ini ...preferenzi lil dawk li j/emplu l-Ministeru tas-Sa[[a u jag[tu d-dettalji personali Konferma o[ra ta’ kemm ilmedi/ini kienu qed jintbag[tu lil pazjenti li kienu j/emplu g[al medi/ini fil-Ministeru tas-Sa[[a, waqt li jkunu diskriminati eluf ta’ pazjenti o[rajn, ing[ata minn
spi]jara li fi stqarrija g[amlet dikjarazzjoni qawwija li tikkonferma li pazjenti li kienu j/emplu g[all-medi/ini fil-Ministeru kienu jintalbu jag[tu d-dettalji personali tag[hom.
L-ispi]jara Denise Ellul qalet li f’laqg[a li kellha mas-Segretarju Permanenti fil-Ministeru tasSa[[a fil-pre]enza tal-Kap E]ekuttiv tal-iskema tal-Ispi]erija tal-G[a]la Tieg[ek (POYC), kien
ikkonfermat li pazjenti li kienu j/emplu g[all-medi/ini filMinisteru kienu jintalbu jag[tu d-dettalji personali tag[hom. ikompli f’pa;na 4
Ara pa;na 3
Wara s-sentenza tal-Qorti tal-Appell
Ikompli jiddefendi lil Cyrus Engerer Il-Prim Ministru Joseph Muscat ilbiera[ kompla jiddefendi lil Cyrus Engerer, li l-;img[a li g[addiet instab [ati ta’ reat gravi [afna g[ax hu wie[ed ta’ pre;udizzju antigay minn min suppost ji;;ieled, mhux ju]a, dak il-pre;udizzju. Fi programm fuq l-istazzjon nazzjonali lbiera[, Simon Busuttil akku]a lill-Prim Ministru Joseph Muscat, li wara s-sentenza sospi]a ta’ sentejn [abs, g[amel vittma lil min hu l-aggressur. Ara pa;na 4
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 13 ta’ Mejju, 2014
LOKALI
2
Aktar twissijiet ekonomi/i g[all-Prim Ministru li mhux iffukat fuq l-interess tal-familji Il-Partit Nazzjonalista esprimi t-t[assib tieg[u g[all-istatistika ppubblikata mill-Uffi//ju Nazzjonali tal-Istatistika lbiera[ li tikkonferma tnaqqis konsistenti fl-importazzjoni u l-esportazzjoni, indikaturi li ma joffrux a[barijiet tajbin g[at-8,000 persuna li jinsabu ming[ajr post tax-xog[ol. Fi stqarrija ffirmata minn Mario de Marco, Vi/i Kap g[all[idma fil-Parlament u Kelliem g[all-Ekonomija, l-Investiment u l-Intrapri]i ]-]g[ar; Tonio Fenech, Kelliem g[all-Finanzi; u Kristy Debono, Kelliema g[atTkabbir Ekonomiku u lKompetittività; tfisser li wara li anke l-Kummissjoni Ewropea esprimiet it-t[assib tag[ha, lekonomija ta’ pajji]na qieg[da
Twissija importanti lill-Prim Ministru biex ma jibqax jedha biss fuq kif se jg[in lil tal-qalba jkomplu jiffangaw tkompli tag[ti sinjali ta’ twissija – sinjali li huma ta’ inkwiet g[all-familji Maltin u G[awdxin. Fl-istatistika ppubblikata millNSO, jirri]ulta li pajji]na re;a’
irre;istra tnaqqis sinifikanti kemm fl-importazzjoni (3%), kif ukoll fl-esportazzjoni (18% meta wie[ed jeskludi l-fjuwil). Wara li l-Kummissjoni Ewropea rrappurtat ftit tal-jiem
ilu li g[all-ewwel darba mill-2006, l-esportazzjoni m’g[adhiex kontributur nett g[all-ekonomija Maltija, dan ittnaqqis re;istrat ikompli jirrifletti xejriet mhux po]ittivi g[allfabbriki u l-industriji li j[addmu eluf ta’ [addiema – a[bar li /ertament hi ta’ t[assib g[alleluf ta’ familji li jaqilg[u lg[ajxien tag[hom minnhom. Il-Partit Nazzjonalista qal li fil-qasam tal-importazzjoni, jispikka tnaqqis sinifikanti ta’ madwar 11% fi prodotti hekk imsej[a durable goods, ji;ifieri prodotti li l-konsumaturi Maltin u G[awdxin jixtru bil-g[an li jservuhom g[al tul ta’ ]mien. Dawn huma prodotti li ;eneralment jinxtraw f’perjodu ta’ fidu/ja u kunfidenza talfamilji. Dan it-tnaqqis allura juri sinjali ta’ sfidu/ja fil-prospetti futuri kemm tal-ekonomija b’mod ;enerali, kif ukoll tag[hom b[ala familja. Dawn i/-/ifri jibag[tu twissija importanti lill-Prim Ministru li g[andu jiffoka fuq kwistjonijiet li jmissu l-g[ajxien ta’ kuljum tal-familji Maltin u G[awdxin, u mhux jibqa’ jedha biss fuq kif se jg[in lil tal-qalba jkomplu jiffangaw.
Stefano Mallia jifta[ libell kontra l-“Kull[add”
Il-kandidat tal-Partit Nazzjonalista g[all-elezzjoni tal-Parlament Ewropew Stefano Mallia ppre]enta libell kontra l-gazzetta ‘Kull[add’ wara li dan il-;urnal ippubblika rapport intitolat “1,000 ewro kuljum G[al Stefano Mallia.” Fi stqarrija, Stefano Mallia qal li dan ir-rapport hu parti minn kampanja tal-Partit Laburista biex ji]vija l-attenzjoni tal-pubbliku minn fuq l-i]ball politiku ta’ Joseph Muscat li se[[ f’dawn la[[ar. Stefano Mallia ddikjara li flartiklu, il-’Kul[add’ trid tag[ti x’wie[ed jifhem li Stefano Mallia ng[ata xi trattament preferenzjali mill-gvern pre/edenti. Dan mhux minnu, kompla Mallia li spjega li l-kuntratt imsemmi fl-artiklu kien mog[ti mill-University of Glouchester fl-Ingilterra. Stefano Mallia qal li fil-kapa/ita’ tieg[u ta’ konsulent spe/jalizzat fl-ekonomija u l-Unjoni Ewropeja jitqabbad biex jag[ti konsulenza fuq materji relatati mal-oqsma li jispe/jalizza fihom. Stefano Mallia qal li huwa g[ajb li Joseph Muscat, li tant sa[aq fuq il-b]onn li l-politika m’g[andiex tkun mi;;ielda fuq livell personali qed i[alli lillPartit tieg[u stess jaghmel attaki personali in;usti fil-konfront ta’
kandidat Nazzjonalista. Fl-istqarrija tieg[u, Mallia kompla li dan mhux a;ir ta’ Prim Ministru responsabbli, spe/jalment mill-Prim Ministru Joseph Muscat li ;ie elett bilweg[da ta’ tmexxija mibnija fuq it-trasparenza u l-integrità talpersuni. Stefano Mallia qal li l-Prim Ministru Muscat bl-g[agir tieg[u qieg[ed jag[]el li jimmina l-istituzzjoni tal-;udikatura. Dan huwa [a]in f’demokrazija u huwa ta’ g[ajb li tali attakki ;ejjin minn persuna li jokkupa l-kariga’ ta’ Prim Ministru, sa[aq Mallia filwaqt li kompla li hu jemmen flistituzzjonijiet ta’ pajji]na u flindipendenza tal-;udikatura. Stefano kkumenta dan lepisodju billi qal li jista’ jifhem li forsi l-Partit Laburista mhux kuntent b’dak li qieg[ed jg[id matul il-kampanja imma dan hu l-aktar mod miskin ta’ kif g[andha tit[addem il-politika. In-nies iridu politika po]ittiva, imma sfortunatament il-Partit Laburista g[adu ma ndunax b’dan u g[alhekk jibqa’ j[addan politika tal-passat u ta tfih ta’ tajn, temm jg[id Stefano Mallia filwaqt li wie[ed li dan mhux se jwaqqfu milli jkompli jkun ilvu/i tan-nies u jwassal lmessa;;i li qed jag[tuh u jg[idulu l-istess nies.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 13 ta’ Mejju, 2014
LOKALI
3
Miljun ewro g[al deputati Laburisti u eluf kbar o[ra g[al tal-qalba Fl-ewwel sena biss ta’ Gvern Laburista, numru ta’ Deputati Laburisti se jkunu ng[ataw miljun ewro fi [lasijiet wara li l-istess Gvern li jiffurmaw parti minnu [atarhom f’bordijiet tieg[u stess ming[ajr sej[a pubblika. Dan il-miljun ewro d-Deputati Laburisti se jkunu qed jaqsmuh bejniethom minbarra li kull wie[ed minnhom se j]omm 20,000 ewro onorarja b[ala deputat. Dettalji dwar il-mod kif numru ta’ deputati, attivisti Laburisti u familjari tal-Ministri u d-deputati tal-Gvern qed jing[ataw il-miljuni minn flus il-poplu wara li jin[atru f’bordijiet, ing[ataw f’konferenza tal-a[barijiet quddiem il-Ber;a ta’ Kastilja mis-Segretarju :enerali tal-Partit Nazzjonalista Chris Said, u mid-Deputat Nazzjonalista Jason Azzopardi. Pre]enti kien hemm ukoll il-Kap tad-Delegazzjoni tal-PN filParlament Ewropew u kandidat fl-elezzjoni tal-24 ta’ Mejju David Casa, u l-kandidat Kevin Plumpton. Chris Said semma diversi ka]i li fihom deputati Laburisti tpo;;ew f’karigi f’awtoritajiet talGvern li permezz tag[hom qed jieklu b’iktar minn [alq wie[ed. Hu sostna li l-Prim Ministru Joseph Muscat kiser bil-kbir ilweg[da tal-meritokrazija u kiser ukoll il-weg[da elettorali li l-persuni fuq il-bordijiet tal-Gvern
Is-Segretarju :enerali tal-PN Chris Said fisser li l-pja/iri lil tal-qalba mill-Gvern Laburista jistonaw ma]-]ew; /ente]mi ro[s li l-Gvern [abbar fil-petrol ftit ilu
Il-Gvern Laburista da[[al 1,400 persuna ja[dmu mal-Gvern fl-a[[ar sena li se jiswew lill-poplu madwar €22 miljun iktar filwaqt li g[amel l-akbar kabinett fl-istorja kellhom jin[atru permezz ta’ sej[a pubblika. Jirrizulta li l-Gvern Laburista da[[al 1,400 persuna ja[dmu mal-Gvern fl-a[[ar sena li se jiswew lill-poplu madwar 22
miljun ewro iktar. Dan filwaqt li g[amel l-akbar kabinett fl-istorja. Id-Deputat Nazzjonalista Jason Azzopardi ta diversi kazi ta’ kif pere]empju d-Deputat Laburrista
Joe Debono Grech in[atar konsulent fil-Gozo Channel propju biex jara jekk l-G[awdxin jiskartawx. Dan filwaqt li dDeputat Laburista Luciano Busuttil se jda[[al 45,000 ewro wara li tpo;;a Chairman talKunsill Malti g[all-Isport. Wie[ed mill-akbar skandli hu dak tad-Deputat Laburista Silvio Schembri li qed jaqla’ madwar 65,000 ewro wara li tpo;;a f’numru ta’ bordijiet u ng[ata konsulenzi. Id-Deputat Laburista Silvio
Parnis in[atar chairman ta’ kumitat tal-parlament u Chairman talKumitat tas-South waqt li Charles Buhagiar se jda[[al iktar minn 50,000 ewro wara li fost l-o[rajn in[atar konsulent fl-Uffi//ju talPrim Ministru. Ma’ dawn hemm il-membri talfamilja; fejn tispikka l-mara talMinistru Konrad Mizzi li ntbag[tet delegat tal-Gvern fi/?ina b’paga ta’ 13,000 ewro fixxahar, g[alkemm din tista’ tkun iktar g[aliex il-Gvern qed jirrifjuta li jpo;;i l-kuntratt fuq il-mejda tal-Kamra. L-istess qed jag[mel il-Gvern dwar il-[las li qed jing[ata l-eksSegretarju :enerali Laburista Jimmy Magro fejn [add g[adu ma jaf id-dettalji tal-kuntratt li hu ng[ata. Ma’ dawn iridu ji]diedu familjari o[ra b[al kugini ta’ Ministri, a[wa ta’ Deputati Laburisti, nisa ta’ tfal ta’ eks-Ministri u anki nisa ta’ Deputati Laburisti li lkoll ing[ataw xi kariga mill-Gvern ta’ Joseph Muscat. Is-Segretarju :enerali tal-PN Chris Said qal li dawn il-pja/iri lil tal-qalba mill-Gvern Laburista jistonaw ma]-]ew; /ente]mi ro[s li l-Gvern [abbar fil-petrol ftit ilu. Wasal i]-]mien li l-affarijiet isiru b’mod /ar g[aliex il-weg[da talmeritokrazija ilha li ndifnet millPrim Ministru Joseph Muscat, li tant tkellem dwarha qabel l-a[[ar elezzjoni.
Is-suldati veri tal-azzar qed ji;u mwarrba Id-Deputat Laburista Marlene Farrugia, ilbiera[ g[amlet dikjarazzjoni qawwija fl-artiklu tag[ha fil-;urnal The Malta Independent. Farrugia kitbet li ssuldati tal-azzar veri huma dawk li jag[tu sa[[ithom u ja[dmu, ulied is-suldati tal-azzar li biddlu wi// Malta fis-sittinijiet. Dawn [afna drabi qed ji;u mwarrba u msikkta g[aliex il-lealtà tag[hom hija lejn pajji]hom u mhux lejn il-politi/i li ji;u u jmorru, issostni Marlene Farrugia. Fl-artiklu tag[ha hi re;g[et fet[et dak li jidher /ar li hu attakk sottili fuq il-Gvern ta’ Muscat. L-artiklu j;ib it-titlu Bricks in the Wall u l-backbencher talGvern dil-;imgha g[azlet li tikteb dwar l-abbu] tal-poter u s-suldati tal-azzar. Dan ftit jiem biss wara li l-Prim Ministru Joseph Muscat mhux biss [are; g[onqu biex jiddefendi lil Cyrus Engerer, imma sa[anistra ddeskrivieh b[ala suldat tal-azzar u dan minkejja li Engerer nstab [ati
mill-Qorti tal-Appell Kriminali talli xerred ritratti pornografi/i tal-eks sie[eb tieg[u ma’ persuni o[rajn biex ipattihielu talli telqu u javvelih ma’ [biebu u anke ma’ min i[addmu. Fl-artiklu tag[ha, Marlene Farrugia tg[id li waqt li s-suldati tal-azzar veri qed ji;u mwarrba u msikkta, g[all-kuntrarju qed isiru attentati biex dan is-silenzju je[odlu postu l-[oss li qed jag[mel il-[olqien ta’ dawk li suppost huma suldati tal-azzar ;odda li l-unika lealtà tag[hom hi lejn il-partit jew it-tmexxija tieg[u, u mhux lejn il-prin/ipji ba]i/i tad-di/enza umana, li huwa l-pilastru ewlieni li fuqu jinbena nazzjon b’sa[[tu. Dwar il-poter, Marlene Farrugia kitbet li dan i;ib responsabbilità u iktar ma wie[ed ikollu poter iktar g[andu responsabbilità. Issostni li aktar ma jikber ilpoter, aktar wie[ed irid ikun b’sa[[tu biex ma j[allihx
Biex jitg[atta l-abbu] tal-poter, [afna drabi jintu]a marketing aggressiv – Id-Deputat Laburista Marlene Farrugia
javvelenah, fi kliem ie[or jitlag[lu g[al rasu. Id-Deputat Laburista twissi li tt[addim tal-poter fa/li jinbidel f’abbu] tal-poter, u din it-transizzjoni g[all-bidu tibda minn ta[t, bil-mod, imma imbagh[ad to[ro; fil-bera[, l-ewwel b’xi sa[na kultant f’xi okka]joni insinjifikanti imma imbag[ad dan l-a;ir isir xi [a;a regolari. Eventwalment, tkompli tikteb Farrugia, dan it-tip ta’ a;ir abbuziv isir l-ordni tal;urnata. Marlene Farrugia tiddeskrivi dan b[ala power bug li tg[id li ti]viluppa l-aktar meta dak li jkun, isib ru[u f’po]izzjoni fejn g[andu s-sa[[a jbiddel il-[ajja tan-nies u jibda jsir insensittiv g[all-hajja umana tant li, tghid
Marlene Farrugia, jibda jikkunsidra lin-nies bhal bricks fil-[ajt, li jistg[u ji;u u]ati u mormija skont il-b]onnijiet tal-avvanz personali tieg[u. Hi ssostni li dan il-power bug jittie[ed u jibda jaffetwa nies minn kull settur tas-so/jetà li jibdew jintimidaw lil dawk il-ftit ;enwini billi sa[ansitra jg[ajjruhom “;akbini” u “tradituri”. Dan talli jkunu issieltu g[ad-dritt li l-familji jg[ixu [ajja dinjitu]a f’pajji] bi tmexxija nadifa u trasparenti jew fi kliem ie[or ikunu ;;ieldu biex in-nies jie[du dak li verament ikunu ;ew imweg[da, issostni Marlene Farrugia. Marlene Farrugia tg[id li labbu] tal-poter jittie[ed l-iktar meta dak li jkun jispi//a bil-poter
f’idejh fuq platt tal-fidda ming[ajr ma tkun saret qabel, anali]i xierqa tal-karattru tieg[u, u tal-kompetenzi u l-kredenzjali tieghu. Issostni wkoll li biex jitg[atta dan l-abbu] tal-poter, [afna drabi jintu]a marketing aggressiv. Marlene Farrugia tag[laq lartiklu tag[ha billi titkellem fuqha nnifisha u tu]a l-fra]i “from where I stand, all of us have to stand up and be counted” u tkompli li kul[add jista’ jkun suldat tal-azzar ta’ Malta imma biex insa[[u dak li hu tajjeb u neliminaw dak li hu [a]in. G[alhekk, jekk verament inhobbu lil pajji]na, kull wie[ed u wa[da minnha, fl-elezzjoni ghallParlament Ewropew, g[andna mmorru nivvutaw biex ng[addu messa;; favur iggvernar li jkun sostnebbli, nadif u onest. Vot f’dan is-sens fl-24 ta’ Mejju, hu kru/jali g[al Malta daqs kemm hu g[all-Ewropa kollha, ittemm tikteb Marlene Farrugia.
www.maltarightnow.com
it-Tlieta, 13 ta’ Mejju, 2014
4
LOKALI
Frustrazzjoni g[all-pazjenti u problemi g[all-ispi]jara minn pa;na 1
L-ispi]jara Denise Ellul qalet li “din hija ammissjoni /ara li
medi/ini kienu qed jintbag[tu lil dawn il-pazjenti g[aliex kieku lmedi/ini jintbag[tu l-ispi]erija, ma jkunx hemm b]onn tad-dettalji tal-pazjent”. Denise Ellul g[amlet dawn iddikjarazzjonijiet fi stqarrija b’reazzjoni g[all-istqarrija kon;unta ma[ru;a mill-Ministeru tas-Sa[[a, il-GRTU u l-Kamra tal-Ispi]jara li fiha ntqal li m’hemm ebda irregolaritajiet jew preferenzi fis-sistema tal-POYC.
{add ma stenna li s-sitwazzjoni tmur g[all-ag[ar jew li tinbet diskriminazzjoni bejn il-pazjenti Denise Ellul spjegat li kulma g[andu b]onn il-pazjent hu l-isem tal-ispi]erija fejn hu re;istrat g[aliex is-sistema kompjuterizzata tal-POYC tidentifika liema medi/ini huma ntitolati g[alihom kull spi]erija u l-kwantità li jkun hemm in stock. Fl-ebda [in m’hemm b]onn id-dettalji personali tal-pazjent.
Il-Gvern ikompli jag[]el il-[a]in minflok is-sewwa Il-Partit Nazzjonalista qal li bl-insistenza tag[ha li ]]omm lil Cyrus Engerer b[ala konsulent ewlieni dwar id-drittijiet /ivili u persuni LGBT filMinisteru tag[ha, il-Ministru Helena Dalli qed turi li, b[allPrim Ministru Muscat, m’g[andhiex il-kura;; morali li tie[u de/i]joni bba]ata fuq is-sewwa meta dan ikun jinvolvi wie[ed minn tal-qalba. B[all-Prim Ministru Muscat, il-Ministru Helena Dalli mhix qieg[da tifhem li bis-sentenza tal-Qorti tal-Appell Kriminali, Cyrus Engerer issa g[andu kunflitt dirett bejn ir-reat kriminali li wettaq u l-konsulenza li qed jag[ti lillGvern. Dan hu nuqqas politiku gravi
li jixhed li l-Gvern tilef ilboxxla morali tieg[u u qed jippersisti li jag[]el il-[a]in minflok is-sewwa. Il-PN qal li Cyrus Engerer la hu eroj, wisq anqas huwa vittma, u wisq u wisq anqas hu konsulent idonju biex jag[ti pariri dwar id-drittijiet /ivili, wara li hu stess instab [ati li wettaq atti kriminali fil-konfront ta’ persuna omosesswali. Cyrus Engerer seraq ritratti personali u kompromettenti tal-eks partner tieg[u, millkompjuter tad-dar li kien jg[ix mieg[u fiha, u wara bag[at l-istess ritratti lill-kollegi tax-xog[ol tal-partner tieg[u, inklu] lil min impjegah, minn email li [oloq g[al dan il-g[an biss, biex javvelih mag[hom.
Dan juri b’mod /ar, kompliet Denise Ellul, kif qed issir diskriminazzjoni bejn pazjenti li j/emplu fil-Ministeru jew lilluffi//ji tal-POYC, u dawk li ma j/emplux g[aliex dawk li j/emplu jkollhom vanta;; fuq [addiehor g[ax ikunu jafu minn qabel meta se jaslu l-medi/ini, sa[ansitra qabel l-istess spi]jar. Aktar u
L-ispi]jara Denise Ellul
aktar f’sitwazzjoni fejn l-istock li jasal fl-ispi]eriji ma jkunx wie[ed li jaqdi lil kull pazjent.
Hi qalet li fl-ebda [in matul illaqg[a li kellha jew fl-istqarrija kon;unta, ma ng[atat prova li ddettalji li tat hi fil-pubbliku m’humiex minnhom. Filwaqt li qalet li l-problema tal-medi/ini out of stock ilha te]isti, l-ispi]jara Denise Ellul temmet tg[id li [add ma stenna li din is-sitwazzjoni tmur g[allag[ar jew li tinbet diskriminazzjoni bejn il-pazjenti. Fissret li dan qed jo[loq frustrazzjoni g[all-pazjenti li g[ollewlhom laspettativi, u min-na[a l-o[ra problemi kbar g[all-ispi]jara.
Muscat ma talabx li Cyrus Engerer jitne[[a mill-karigi pubbli/i Il-Prim Ministru Joseph Muscat ma talabx lill-Ministru responsabbli mid-Drittijiet /ivili, Helena Dalli, biex Cyrus Engerer jitne[[a minn Chairman talKunsill Konsultattiv g[adDrittijiet ta’ Persuni LGBT u minn konsulent tag[ha. Cyrus Engerer huwa wkoll konsulent fil-Ministeru tal-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali mmexxi minn Manuel Mallia. Ftit jiem ilu Cyrus Engerer nstab [ati mill-Qorti tal-Appell Kriminali li xerred ritratti pornografi/i tal-eks sie[eb tieg[u ma’ persuni o[rajn biex ipattihielu talli telqu u javvelih ma’
[biebu u anke ma’ min i[addmu. Wara li lbiera[ waranofsinhar indirizzat konferenza tal-a[barijiet li fiha enfasizzat li l-Gvern g[amel weg[da ta’ trasparenza u kontabbilità, In-Nazzjon staqsa lill-Ministru Helena Dalli jekk ilPrim Ministru talabhiex tne[[i lil Cyrus Engerer millkarigi pubbli/i li kien jokkupa fi [dan il-Ministeru tag[ha. Ming[ajr tlaqliq, Helena Dalli qalet ‘u ]gur li le’ u b’hekk ikkonfermat li l-Prim Ministru ma talabhiex li Cyrus Engerer jitne[[a mill-karigi fil-Ministeri tag[ha minkejja s-sentenza tal-Qorti.
In-Nazzjon staqsa wkoll lillMinistru Dalli jekk hi personalment t[ossx li Cyrus Engerer g[andu jibqa’ jokkupa l-karigi fil-Ministeru tag[ha u jekk hix serjetà li wara li nstab [ati minn Qorti, jibqa’ f’dawn il-karigi. Ir-risposta tag[ha kienet “iva”. Cyrus Engerer xerred materjal pornografiku b’ritratti kompromettenti tal-ekssie[eb tieg[u, materjal li jbaxxi d-dinjità talekssie[eb tieg[u, bl-att kriminali ji;i deskritt mill-Oppo]izzjoni u minn opinjonisti ta’ gazzetti indipendenti b[ala reat omofobiku.
Il-Prim Ministru g[amel vittma lil min hu l-aggressur Il-Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil akku]a lill-Prim Ministru Joseph Muscat li quddiem sentenza sospi]a ta’ sentejn [abs mill-Qorti tal-Appell Kriminali, g[amel vittma lil min hu l-aggressur. Waqt il-programm Reporter fuq l-istazzjoni nazzjonali, ilPrim Ministru u Mexxej Laburista Joseph Muscat kompla jiddefendi lil Cyrus Engerer u qal li “din mhux xi [a;a ta’ barra minn hawn anzi, hi xi [a;a li hi mistennija min-nies”. Differenti g[al kollox ilpo]izzjoni tal-Kap tal-Oppo]izzjoni u tal-PN Simon Busuttil, li qal l-Partit Nazzjonalista jke//i persuna li tinsab [atja b’reat kriminali ta’ din ix-xorta. “Li ma nag[milx ]gur hu li nag[mlu vittma meta hu kien l-aggressur.” B’Muscat jinsisti li dak li g[amel Cyrus Engerer – li xerred
ritratti pornografi/i tal-ekssie[eb tieg[u ma’ persuni o[rajn biex ipattihielu talli telqu u javvelih ma’ [biebu u anke ma’ min i[addmu – mhux reat omofobiku imma “kwistjoni personali bejn ]ew; persuni.” Dwar l-immigrazzjoni, il-Prim Ministru qal li hu kien dejjem konsistenti filwaqt li Simon Busuttil fakkar kif Joseph Muscat biddel ir-rotta wara li s-sena li g[addiet ipprova jattwa l-politika tal-push backs. Mistoqsi mill-pre]entatur Saviour Balzan dwar il-kuntratt tal-Power Station il-;dida, Joseph Muscat qal li l-kuntratt se jkun iffirmat dalwaqt i]da ftit tal-[in wara qal li di;à kien iffirmat u se jkun ippubblikat. Fi tmiem il-kummenti tieg[u, Simon Busuttil appella lil Joseph Muscat biex jieqaf jikkampanja, u jibda jiggverna.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 13 ta’ Mejju, 2014
5
LOKALI
Il-Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil fisser ilbiera[ meta kien intervistat mil-;urnalista ta’ The Times, Keith Micallef, li quddiem is-sentenza tal-Qorti tal-Appell Kriminali kontra l-ekskandidat Laburista Cyrus Engerer, il-PN jinteressah biss jekk il-Prim Ministru hux qed ja;ixxi b’mod [a]in jew b ‘mod tajjeb (Ritratt> Joseph Galea)
Mhux a//ettabbli li l-medi/ini jitqassmu lil tal-qalba tal-Partit Laburista Il-Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil filwaqt li kkundanna l-politika tal-Gvern Laburista li anke fit-tqassim talmedi/ini jaqdi u jippreferi lil talqalba, appella biex il-Gvern jag[mel investigazzjoni indipendenti dwar id-diskrimninazzjoni politika fl-g[oti tal-medi/ini b’xejn. Dan l-appell il-Kap tal-Partit Nazzjonalista g[amlu lbiera[ filg[axija meta wie;eb mistoqisjiet tal-;urnalist ta’ The Times, Keith Micallef, f’attività fi]}urrieq. Dwar is-sa[[a Simon Busuttil irrifera g[all-ka] tad-diskriminazzjoni politika fl-g[oti tal-medi/ini b’xejn u fa[[ar il-kura;; talispi]jara Denise Ellul li re;;[et ikkonfermat li qed issir diskriminazzjoni fl-g[oti tal-medi/ini. Simon Busuttil ikkritika lillGvern li quddiem allegazzjoni serja b[al din, saret biss investigazzjoni interna li waslet g[allkonklu]jonijiet li ried il-gvern meta l-pajji] kellu b]onn u g[ad g[andu b]onn investigazzjoni indipendenti. Mhux a//ettabbli, sostna Simon Busuttil, li lmedi/ini jitqassmu lil tal-qalba tal-Partit Laburista. Simon Busuttil qal li fl-a[[ar sena l-Partit Nazzjonalista wettaq bidliet kbar kemm fl-istrutturi interna kif ukoll fin-nies ;odda li f’dan il-perjodu da[lu biex jg[inu lill-partit. Hu sostna li l-PN qed ikun realistiku u qed ja[dem
Me[tie;a inkjesta indipendenti dwar id-diskriminazzjoni fl-g[oti tal-medi/ini b’onestà u b’ene;rija. Dwar id-drittijiet /ivili, il-Kap tal-Partit Nazzjonalista qal li l-PN hu favur id-drittijiet /ivili ta’ kul[add u g[alhekk jikkundanna lill-gvern li g[aqqad flimkien lunjoni /ivili mal-addozzjoni tattfal minn persuni gay meta dawn i]-]ew; kwistjonijiet m’huma blebda mod relatati flimkien. L-addozzjoni ma tikkon/ernax id-drittijiet tal-;enituri i]da tikkon/erna d-drittijiet tat-tfal, sostna Simon Busuttil, li kompla li fuq kollox il-Partit Nazzjonalista m’g[andux mieg[u persuna li jippretendi li hu /champion tal-persuni gay i]da li fil-fatt wettaq reat kontra persuna gay. Il-PN, sostna Simon Busuttil, se jkompli jispjega l-po]izzjoni tieg[u mal-persuni gay. F’dan il-kuntest il-Kap tal-PN semma lill-ekskandidat Laburista Cyrus Engerer u qal li bir-reat kriminali tieg[u Engerer wettaq azzjoni omofabika kontra persuna gay, propju g[aliex il-vittma tieg[u kien persuna gay. Simon Busuttil qal li Cyrus Engerer u]a l-fatt li l-vittma tieg[u kien gay biex jipprova jtelliflu l-post taxxog[ol tieg[u. Daqshekk kienet kbira l-intenzjoni ta’ Cyrus
Engerer, sostna Simon Busuttil, li kompla li Cyrus Engerer hu /champion ta’ Joseph Muscat u Helena Dalli. Il-PN ma jinteressahx mit-tpattija jew jekk Cyrus Engerer pattihiex jew le g[al dak li wettaq, i]da jinteressah biss jekk il-Prim Ministru hux qed ja;ixxi b’mod [a]in jew b ‘mod tajjeb quddiem dan il-ka], sostna Simon Busuttil, li nsista li lill-PN jinteressah biss l-e]empju [a]in li qed jag[ti lgvern. Il-Kap tal-PN kompla li lpo]izzjoni ta’ Cyrus Engerer b[ala difensur tal-persuni jew talkomunità gay m’g[adhiex aktar tenibbli g[aliex fil-fatt Cyrus Engerer spi//a wettaq reat kontra persuna gay propju g[aliex kien persuna gay. Mistoqsi dwr il-ka//a fir-rebbieg[a, il-Kap tal-PN qal li l-PN dejjem kien onest mal-ka//aturi u dejjem emmen li g[andu jkun hemm sta;un limitat fir-rebbieg[a. Biex jiddefendi din ilpo]izzjoni, il-Gvern Nazzjonalista mar anki l-Qorti Ewropea. Min-na[a l-o[a l-Partit Laburista dejjem ipprova ju]a lillka//aturi g[al skopijiet elettorali u issa jrid iwettaq il-weg[di li
kien g[amlilhom qabel l-a[[ar elezzjoni. Quddiem il-fatt li issa n;abru 40,000 firma biex isir referendum, il-Kap tal-PN qal li issa kollox jinsab f’idejn in-nies u g[alhekk iil-PN mhux se jippoliti/izza din il-kwistjoni i]da se j[alli lin-nies jdde/iedu. Il-PN jikkudanna biss lil min irid jipprova jwaqqaf milli jsir dan ir-referendum. Mistoqsi dwar ix-xog[ol, Simon Busuttil qal li l-PN irid laqg[a mal-imsie[ba so/jali biex jifhem a[jar il-proposta tal-Gvern li jg[olli l-bolla. Dan g[aliex ilGvern mhux qed ikun /ar fil-proposti tieg[u u g[aliex jidher li mhux minnu li hemm qbil malimsie[ba so/jali. Il-PN hu kontra li tog[la l-bolla g[aliex din tista’ taffettwa negattivament ilkomeptittività tal-ekonomija Maltija. Dwar il-proposta tal-Gvern li jkun hemm ]ieda ta’ madwar 1,500 ewro lil min g[andu l-paga minima, il-Kap tal-PN re;a’ appella g[al iktar informazzjoni u enfasizza li l-PN aktar jaqbel li din l-g[otja, jekk se ting[ata, tkun marbuta ma’ ta[ri; biex b’hekk il-[addiema jkabbru l-opportunitajiet u l-[iliet tag[hom. G[al mistoqsija dwar il-power sttaion, Simon Busuttil qal li l-PN ipo;;i s-sa[[a u s-sigurtà tal-persuni qabel kull de/i]joni u g[alhekk g[adu jemmen li t-
tanker tal-gass seta’ tpo;;a barra l-Port ta’ Marsaxlokk. Dwar jekk kienx iffirmat ilkutratt mal-kumpanija li se tibni lpower station, il-Kap tal-PN qal li l-Prim Ministru mhux /ar jekk dan il-ftehim kienx iffirmat. Minbarra dan, il-Gvern m’g[amel l-ebda konferenza biex i[abbar li dan il-ftehim kien iffirmat. Kuntrarjment g[al dan, il-gvern g[amel konfernza tal-a[barijiet dwar tra[[is ta’ 2/ fil-petrol. Il-PN, sostna Simon Busuttil, se jinsisti li dan il-kuntratt ta’ 400 miljun ewro jkun impo;;i fuq ilmejda tal-Parlamnet biex ikun diskuss mill-pubbliku. Jirri]ulta li l-Gvern qed jintrabat li jixtri lelettriku g[al 18-il sena ming[and il-kumpmaija mag[]ula i]da lkumpanija qed tiggarantixxi biss prezz fiss g[al [ames snin. Il-Kap tal-PN tkellem ukoll dwar l-iskema ta/-/ittadinanza u qal li l-kumitat ta’ anali]i li twaqqaf g[adu ma ltaqax darba. Il-PN ma jaqbilx li l-ismijiet ta’ min xtara /-/ittadinanza se jkunu ppubblikati flimkien mal-persuni l-o[ra li jkunu kisbu /-/ittadinanza g[al ra;unijiet o[ra, fosthom i]-]wie;. Dan mhux a//etttabbli, sostna Simon Busuttil, li sostna li lGvern irid jassigura wkoll li min xtara /-/ittadinza jkun qed josserva r-regoli tal-iskema, fosthom li jkun ilu joqg[od Malta g[al 12-il xahar.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 13 ta’ Mejju, 2014
6
LOKALI
L-Ombudsman se jibqa’ jinvestiga ka]i fl-Armata Minkejja po]izzjoni espressa mill-Ministeru tal-Intern, lOmbudsman se jibqa’ jinvestga ka]i li jressqu quddiemu uffi/jali tal-Forzi Armati Maltin. Fi stqarrija, l-Ombudsman ilPrim Im[allef Emeritus Joseph Said Pullicino, g[amel referenza g[ad-dibattitu li sar fil-Kamra tad-Deputati fis-7 ta’ Mejju 2014 fuq it-Tieni Qari tal-emendi g[allAtt dwar il-Forzi Armati ta’ Malta. F’din is-seduta l-Ministru g[all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali Manuel Mallia afferma l-po]izzjoni tal-Gvern li l-Uffi//ju tal-Ombudsman m’g[andux ;urisdizzjoni biex jinvestiga lmenti mill-uffi/jali talArmata u li dawn l-ilmenti kellhom se mai, skont l-Att li jirregola l-Armata, jin;iebu akonjizzjoni tal-President ta’ Malta mill-Kap Kmandant, permezz tal-Ministru. L-Ombudsman qal li l-Ministru qed jistrie[ fuq ittra ta’ Uffi/jal Investigatur fl-Uffi//ju talOmbudsman datata 16 ta’ Ottubru 2003, li biha m’a//ettax li jinvestiga lment imressaq minn uffi/jal tal-Armata dwar promozzjoni. LOmbudsman di;à g[arraf lillArmata u lill-Ministru bil-fehma
Il-Ministru g[all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali Manuel Mallia fil-Parlament afferma l-po]izzjoni tal-Gvern li l-Uffi//ju tal-Ombudsman m’g[andux ;urisdizzjoni biex jinvestiga lmenti mill-uffi/jali tal-Armata
konvinta tieg[u li dik id-de/i]joni kienet ]baljata. Din il-materja ;iet diskussa mal-amministrazzjoni pre/edenti g[al xhur s[a[ bejn lOmbudsman, il-Kap Kmandant tal-Armata ta’ dak i]-]mien il-
Brigadier Martin Xuereb, lUffi//ju tal-Avukat :enerali, lUffi//ju tal-Prim Ministru u lPresident George Abela. Dawn id-diskussjonijiet wasslu g[al ftehim li jassigura li l-uffi/jali jibqa’ jkollhom dritt ta’ redress effettiv
Sakemm il-li;i tibqa’ fis-se[[ l-Ombudsman hu obbligat li jibqa’ jestendi l-protezzjoni tieg[u lil dawk l-uffi/jali tal-Armata li jilmentaw mieg[u li sofrew in;ustizzja
quddiem l-Ombudsman, jekk jag[]lu li jirreferu l-kwistjoni lilu. Dan il-ftehim twassal lilluffi/jali tal-Armata permezz ta’
L-Ombudsman il-Prim Im[allef Emeritus Joseph Said Pullicino
General Order ma[ru; mill-Forzi Armati ta’ Malta. Il-ftehim t[addem u l-Ombudsman investiga u dde/ieda numru ta’ lmenti mressqa minn uffi/jali g[olja talArmata. L-Ombudsman isostni li g[andu ;urisdizzjoni ta[t l-Att dwar l-Ombudsman biex jinvestiga lmenti ta’ uffi/jali dwar [atriet, promozzjonijiet, salarji u drittijiet ta’ pensjoni. Dan hu dritt li luffi/jali g[andhom bil-li;i u li ma jistax ji;i m/a[[ad lilhom. Sakemm il-li;i u l-General Order jibqg[u fis-se[[ lOmbudsman hu obbligat li jibqa’ jestendi l-protezzjoni tieg[u lil dawk l-uffi/jali tal-Armata li jilmentaw mieg[u li sofrew in;ustizzja fir-rigward ta’ [atriet, promozzjonijiet, salarji u drittijiet ta’ pensjoni. Hekk g[amel u hekk ser jibqa’ jag[mel. Apparti korrispondenza mal-Ministeru, lOmbudsman qed jikkomunika dwar din il-kwistjoni malPresident ta’ Malta Marie-Louise Coleiro Preca. G[alhekk l-ilmenti li r/ieva lOmbudsman se jibqg[u ji;u investigati, fl-osservanza tarregoli u pratti/i applikabbli, skont li;i ma[suba biex tissalvagwardja d-dritt ta/-/ittadini g[all-amministrazzjoni trasparenti u kontabbli. L-Ombudsman ma ng[atax ra;uni, [lief g[al dik ]baljata ta’ nuqqas ta’ ;urisdizzjoni, g[aliex l-Armata u l-awtoritajiet kompetenti qed jirre]istu li jissottomettu l-a;ir tag[hom g[all-iskrutinju ta’ awtorità kostituzzjonali li g[andha l-funzjoni li t[ares iljedd fundamentali tal-individwu g[al amministrazzjoni pubblika tajba. Hu manifestament fl-interess tal-partijiet kon/ernati, li j[allu linvestigazzjoni tal-ilmenti mressqa quddiem l-Ombudsman jie[du l-kors tag[hom biex ji;i a//ertat li kollox sar skont il-[aqq u s-sewwa, fl-interess tal-uffi/jali u tal-istess Forzi Armati u lawtoritajiet kompetenti.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 13 ta’ Mejju, 2014
7
QORTI
L-eks-Deputat Laburista g[araf lill-akku]at minn le[nu fil-Qorti Meta l-eks-Deputat Laburista Anthony Zammit kien attenda g[al seduta fil-Qorti, l-akku]at Kenneth Ellul beda jilmenta g[ax ma kellux Avukat. Dak il[in il-Professur Zammit kien dar fuq l-Ispettur Joe Mercieca u qallu li l-mod kif ippronunzja lkliem Ellul, g[arfu b[ala wie[ed mill-persuni li kien attakkah f’Awwissu ta’ sitt snin ilu. Il-Professur Zammit, Deputat Laburista bejn l-2008 u l-2013, qal li matul l-aggressjoni sema’ lill-aggressuri jindirizzaw lil xulxin b[ala Gandi u Polonja. Qal li l-aggressuri ppruvaw jifgawh u bdew jhedduh bil-mewt. {in minnhom anke heddewh li kienu se jaqtg[ulhu s-swaba ta’ jdejh wie[ed wie[ed, jekk ma kienx se jag[tihom dak li kien qed jitolbuh. Huwa kien iddeskriva lil wie[ed millaggressuri b[ala twil u rqiq u kien liebes maskra tal-karnival ta’ ra;el xi[. Sadanittant lakku]at parla ma’ xi [bieb tieg[u dwar xkien se jag[mel u anke kien [ajjar persuna o[ra biex tipparte/ipa fir-reati, persuna li ma riditx u li kienet spi//at il-[abs u anke kixfitu ma’ pri;unieri o[ra. Il-vittma kien qal ukoll li aggressur ie[or minn tlieta kien ftit iqsar u dan kien qed jag[mel u]u mis-senter isserrat. L-ie[or ma nissel l-ebda kelma quddiemu. Apparti l-flus kontanti kienu serqu wkoll erba’ arlo;;i tal-idejn u cheque book vojt talBank of Valletta. Dan [are; meta fis-seduta ta’ filg[axija, ta x-xhieda tieg[u lIspettur Joe Mercieca, li mexxa l-Prosekuzzjoni fejn qal li dakinhar kien duty officer fi [dan isCID. L-Ispettur Mercieca kien qed jixhed fil-;uri ta’ Kenneth Ellul ta’ 39 sena mill-Furjana, i]da residenti Wied il-G[ajn u mag[ruf b[ala l-Lula b’rabta mal-ka] ta’ aggressjoni u serq fuq il-Professur Anthony Zammit minn {a]-}ebbu;, liema ;uri beda lbiera[ filg[odu, u li t-talba minn na[a talProsekuzzjoni biex il-;uri jinstema bil-mag[luq ma ntlaqatx mill-Qorti. L-Ispettur Mercieca qal filQorti li kien kellem lill-Pulizija li kien g[addej mill-pjazza tarra[al u waqqfuh diversi persuni li kienu fil-pjazza, dawn il-persuni kienu qalu lil dan il-kuntistabbli li kienu raw diversi persuni [er;in mir-residenza talProfessur Zammit. Il-Kuntistabbli kien g[arraf mill-ewwel lill-control room talPulizija. Il-Pulizija marru fuq il-
Talba tal-Prosekuzzjoni biex il-;uri jinstema’ bil-mag[luq ma ntlaqatx mill-Qorti post u deher li ma kien jidher lebda sgass fuq il-bieb tad-dar. Huma da[lu fid-dar g[ax tahom i/-/avetta wie[ed mill-canvassers tal-Professur Zammit. Kif da[lu semg[u xi krib ;ej mid-dar. Il-krib kien ;ej mill-kamra tassodda. Wara fet[u l-bieb u sabu lillProfessur Zammit marbut b’idejh fuq wara. Il-canvasser tieg[u qal lill-Pulizija, “stqasejt lillProfessur x’;ara qalli li da[al iddar fis-2am, g[ax kellu ikla San Pawl il-Ba[ar. Qallu li nofs sieg[a wara x’[in da[al jorqod sab ma’ wi//u tliet persuni mg[ammda bil-balaklava u wie[ed b’maskra. Serqu 1,160 ewro, i]da laggressuri riedu Lm20,000 (madwar ¤47,000). Dak li kellu senter isserrat beda jag[tih. Huwa ried li jag[milhom /ekk iffirmat i]da huma ma ridux,” xehed Mercieca. Huwa kompla jg[id li darba minnhom meta lProfessur Zammit kien attenda g[al seduta tal-kumpilazzjoni, lakku]at beda jilmenta mieg[u g[ax ma kellux Avukat. L-Ispettur Mercieca qal li misCCTV’s jirri]ulta li dehru tliet persuni ja[arbu minn fuq il-post. I]-]ew; persuni kienu twal aktar mill-medja, filwaqt li ie[or kien ferm iqsar u mba//a/. Kien g[all-[abta tal-4.15am li [ar;u ]ew; persuni mid-dar talProfessur, li kellhom xi [a;a f’idejhom. L-Ispettur qal li kienu ;ew arrestati tliet persuni mag[rufa mal-Pulizija, i]da li l-Pulizija ma setg[et tag[mel l-ebda konnessjoni mar-reat. Ftit ta]-]mien wara l-Pulizija kienet ir/iviet b’mod kunfidenzjali informazzjoni dwar linvolviment tal-akku]at. Ellul, fi stqarrija lill-Pulizija kien innega kollox. Il-Pulizija kienet kellmet ukoll lil /ertu Mark Anthony Ellul, [abib ta’ Kenneth Ellul, li qal li xi xahar u nofs qabel, lakku]at kien qallu li l-Pulizija kienet qed tibg[at g[alih dwar isserqa tal-Profs Zammit. Kenneth Ellul kien qal lil Mark Anthony li ma kellux x’jaqsam, i]da ftit ta]-]mien wara fidDetox, Kenneth Ellul kien spjega minn jheddu lil Mark Anthony Ellul dwar l-involviment tieg[u fil-ka]. Kien qallu kif kienu rabtu lill-Profs Zammit, kif u]aw
karozza Kia misruqa u talabhom xi pillola. Ix-xhud qal ukoll li kienu kellmu lil /ertu Christopher Shepard, [abib tal-akku]at, u qal li f’April tal-2008, darba fost o[rajn limputat mar g[andu fl-10pm u qallu li kellhom bi//a xog[ol fuq Professur f’{a]-}ebbu;. Kenneth Ellul kien, skont Shepard, [adu fil-karozza fejn hemm feta[lu l-bagoll u wrih diversi snieter isserrati, boiler suits u ngwanti. Qallu biex jid[ol mag[hom fil-
bi//a xog[ol. Shepeard kien semma tliet persuni o[ra. Madankollu qatt ma ttie[du passi g[ax ma kienx hemm provi kontrihom. Fosthom g[ax l-istatura li tidher fuq is-CCTV ma taqbilx ma tag[hom. Shepard kien qal lill-akku]at li ma kellux mo[[ g[ax kienet g[adha kif mietet ommu. Meta se[[et is-serqa Shepard kien il[abs u sema’ fl-a[barijiet. Kien kellem wie[ed mill-pri;uieri u qallu li dik is-serqa g[amilha lLula,” kompla jg[id l-Ispettur Mercieca. Kenneth Ellul beda g[addej ;uri quddiem l-Im[allef Lawrence Quintano, mixli b’serq bi vjolenza u li kka;una ;rie[i
gravi fuq l-eks-Deputat Laburista, l-Professur Anthony Zammit, li llum g[andu 64 sena. Dan g[andu jkun l-a[[ar ;uri li se jippresiedi l-Ima[allef Quintano peress li x-xahar iddie[el mistenni jirtira bl-età Il-ka] kien se[[ fil-lejl ta’ bejn il-11 u t-12 ta’ Awwissu tal2008, meta dakinhar il-Professur Zammit kien safa vittma ta’ tliet kriminali li da[lu fir-residenza tieg[u f’{a]-}ebbu; serquh u sawtuh. Il-Prosekuzzjoni f’dan il-;uri qed titmexxa mill-Avukat Lara Lanfranco u Kevin Valletta f’isem l-Avukat :enerali, filwaqt li g[all-akku]at qed tidher l-Avukat Josette Sultana.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 13 ta’ Mejju 2014
8
OPINJONI
Qed i[ammel iktar il-qieg[ Iktar ma jg[addi ]-]mien jidher /ar li din il-le;islatura[a tibqa’ mfakkra, fost affarijiet o[ra, g[all-in]ul, min na[a talGvern, dejjem ‘l isfel b’mod sistematiku u kalkulat tal-istandards li g[andhom ire;u fil[ajja politika tal-pajji]. Meta nkunu [siebna li jkunu la[qu livell ;did ‘l isfel, ti;i ;img[a fejn nindunaw li fil-fatt ikunu ni]lu sular iktar ‘l isfel. Niftakar li jien kont l-ewwel wie[ed li fis-sajf li g[adda, waqt il-konferenzi stampa li kont tajt dwar il-ka] ta’ Daryl Luke Borg, g[idt li dan il-Gvern ittajjeb g[amlu [a]in u l-[a]in g[amlu tajjeb. I]da lanqas jien
stess ma kont qatt na[seb li ser naslu biex naraw dak li ;ara l;img[a l-o[ra. G[ax dak li se[[ fl-a[[ar jiem min na[a tal-Prim Ministru [ammel iktar ‘l isfel fil-qieg[. Urewna li hemm linja komuni o[ra bejn il-Gvern Laburista tas-snin 80 u dak tal-lum. Ittnejn li huma g[ollew fuq pedestall ‘l min instab [ati minn Qorti Kriminali ta’ atti kriminali mill-iktar vili u serji u t-tnejn li huma ippre]entaw lil min instab hekk [ati b[ala mudell ta’ im;iba g[al kumplament. Il-mument li l-Prim Ministru l-:img[a filg[axija ta l-barka tieg[u g[all-g[emil u l-valuri
Il-Prim Ministru ma jistax jitwemmen iktar, u issa bil-provi, meta jitkellem fuq il-bzonn li jkunu mi;;ielda l-pre;udizzji
Jason Azzopardi jason.azzopardi@gov.mt
ta’ min kien [ati li [ejja, bi premeditazzjoni kbira, pjan, u kkometta g[emil, ta’ tpattija,
Il-Prim Ministru ma jistax jitwemmen iktar meta jg[id li jirrispetta l-istituzzjonijiet meta lissen dak il-kliem u tefa’ dak it-tajn fuq il-Qorti tal-Appell Kriminali
kattiv u moq]ie], kontra persuna gay, kien mument iswed filpolitika. Il-Prim Ministru ma jistax jitwemmen iktar, u issa bilprovi, meta jitkellem fuq ilbzonn li jkunu mi;;ielda lpre;udizzji. G[ax id-drittijiet tal-omosesswali u l-;lieda kontra l-pre;udizzji ma jistg[ux ikunu biss g[ad-dehra u g[allpo]i. Dawn iridu jkunu m[arsa b’sa[[a meta jkunu mhedda, spe/jalment meta jkunu mhedda minn min suppost qed ji;;ieled favurihom. Il-Prim Ministru ma jistax jitwemmen iktar meta jg[id li jirrispetta l-istituzzjonijiet meta lissen dak il-kliem u tefa’ dak ittajn fuq il-Qorti tal-Appell Kriminali li tat is-sentenza l{amis. Inzerta kien l-istess Im[allef li fl-a[[ar le;islatura kien ta sentenza li waslet biex Chris Said irri]enja minn kariga ta’ Segretarju Parlamentari sakemm ;ie mnaddaf ismu mit-tajn in;ust u immorali li kien intefag[lhu. Mela dakinhar talLabour qalu kemm kienet sen-
tenza tajba, ;usta u kellha tkun rispettata, kif fil-fatt kienet. I]da meta l-istess Im[allef ta sentenza li ma g[o;bitx lill-Prim Ministru ;img[a ilu, allura jitfg[u d-dubbju u jg[idu li kienet sentenza in;usta u li kien hemm persekuzzjoni politika. Il-;img[a li g[addiet il-Prim Ministru ;ie jaqa’ u jqum middrittijiet tal-vittma f’dak l-att omofobiku. Injora l-vittma ta’ vjolenza domestika, g[ax dak li hu l-ka]. E]alta lil min wettaq att kriminali ta’ tpattija u rikatt kalkulat, premeditat, kattiv, u vendikattiv. Iridek tinsa apposta li r-rapport kien sar mill-vittma li kien talab il-Pulizija jie[du passi u ]gur g[alhekk mhux ka] ta’ xi persekuzzjoni tal-Pulizija. La waslu s’hawn, illum konvint li jaslu biex jivvintaw b’qerq, gideb u [a]en xi [a;a fuq wie[ed minn tag[na biex jiddevjaw l-attenzjoni u biex jimminaw lil min qed jikkritikahom. Din il-mentalità ta’ Gvern bla ebda sens ta’ tajjeb u [a]in twassal biex isiru l-frame ups, anke jekk issa b’libsa iktar fina u moderna. M’a[niex ser nib]g[u.
Tg[allmu Ist[u L-istorja ta’ Cyrus Engerer nissoponi li fl-a[[ar jiem sar jaf biha kul[add. Dan ir-ra;el wara numru ta’ snin li fihom kien jimmilita fil-Partit Nazzjonalista, ftit wara li Joseph Muscat kien elett Kap tal-Partit Laburista, “ra ddawl” u ikkonverta lejn il-psewdo Moviment Liberali li suppost ittrasforma ru[u fih il-Partit Laburista. F’dak il-partit Cyrus kien milqug[ b’idejna miftu[a. Sab ru[u f’kumpannija tajba ma’ o[rajn li b[alu, g[all-konvenjenza, kienu bidlu l-kulur politiku tag[hom. Hemmhekk beda jindiehes sew u sab min ifissdu u jifta[lu l-bibien. Malajr sab ilvokazzjoni ta’ kittieb u nise; ktieb bl-istorja tal-Mexxej. Listima tieg[u fost il-Laburisti kibret malajr u sab ru[u qrib [afna tal-Mexxej u konsulent tieg[u fuq id-drittijet ta’ persuni b’orjentazzjonijiet sesswali differenti. Sadattant Cyrus kien qed jg[ix gidba. {add aktar minnu ma kien jaf xi [sara kbira kien
g[amel lil ra;el li mieg[u kien g[amel ]mien jaqsam parti minn [ajtu. U meta dan ir-ra;el idde/ieda li jwaqqaf ir-relazzjoni ta’ bejniethom, Cyrus ma setax ja//etta s-sitwazzjoni u [alef li jpattiha li dak li g[a]el li jibda pa;na ;dida f’[ajtu. Biex iwettaq din il-vendetta, Cyrus kiser il-li;ijiet tal-pajji]. Seraq materjal (ritratti li hu kien jaf li je]istu) li kienu proprjetà tal-ekssie[eb tieg[u. Ma kinux ritratti tal-pre/ett jew ta’ xi festin. Imma ritratti intimi [afna li fis-so/jetà tag[na ]gur li huma ritratti kompromettenti [afna. U bla ma wera min hu, bag[at dawn ir-ritratti fil-post li fihom laktar li seta’ jag[mel [sara lillekskumpann tieg[u. I/-champion tad-drittijiet talpersuni gay u]a l-pre;udizzju li sfortunatament g[ad hawn kontra dawn il-persuni, biex iwe;;a’ persuna gay. X’ipokresija g[a/champion tal-persuni gay. U issa wara li din il-verità [ar;et filbera[ u Cyrus kien kundannat g[al sentejn [abs (sospi]i g[al
Kif tista’ l-Ministru Helena Dalli ta//etta l-konsulenza u l-pariri fuq id-drittijiet tal-persuni gay minn persuna li abbu]a u pprova jag[mel l-akbar [sara lil persuna gay proprju min[abba l-orjentazzjoni sesswali tag[ha Mario Schiavone mario.p.schiavone@gmail.com
sentejn) isib min ikantalu lHosanna u jg[ollih g[all-glorja tal-Ka]ini Laburisti u jtih l-unur ta’ Suldat tal-Azzar. (Tqalleb Dumink). U b[allikieku dan ma kienx bi]]ejjed, il-Prim Ministru, li suppostt g[andu jkun il-gwardjan tal-istitutzzjonijiet tag[na, biex jiddefendi lil dan id-dixxiplu indenn, jitfa’ dell ikrah fuq il-;udikatura billi jimplika li ]]mien meta ng[atat id-de/i]joni tal-Qorti tal-appell, seta’ ma kienx b’kumbinazzjoni.
X’g[aruka]a! Kif ma jist[ux? Kif jista’ l-Prim Ministru ji;;ustifika a;ir b[al dak ta’ Engerer? Kif biex jg[atti dnubu jipprova jpo;;i fuq l-istess livell ta’ gravità l-fatt li meta kien g[ad g[andu 19-il sena kien iffalsifika dokument, li bih ma g[amel [sara lil [add, ma seraq lil [add u bih ma g[amel ebda qlieg[, tant li l-istess Qrati ma po;;ewhx fuq l-istess livell. U anke kieku, minn meta a;ir kriminali isir a//ettabli g[ax suppost li xi [add kien g[amel a;ir kriminali ie[or? Kif tista’ l-Ministru Helena Dalli ta//etta l-konsulenza u l-
pariri fuq id-drittijiet tal-persuni gay minn persuna li abbu]a u pprova jag[mel l-akbar [sara lil persuna gay proprju min[abba lorjentazzjoni sesswali tag[ha? U kif jista’ Cyrus Engerer innifsu jippretendi li m’g[andux g[alfejn jirri]enja minn dawn ilkarigi g[ax “irran;a” mal-persuna li lilha kien g[amel il-[sara. Id-delitt ta’ Engerer ma sar biss lill-ekssie[eb tieg[u imma lillkomunità LGBT kollha kemm hi. U lis-so/jetà Maltija kollha kemm hi. Il-Laburisti ta[t Joseph Muscat tilfu kull valur. U fuq kollox, INSEW KIF JIST{U.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta,13 ta‘Mejju, 2014
9
EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR EDITORJAL
Il-;lieda lill-pre;udizzja kontra min hu gay Nhar is-Sibt, l-isport l-aktar popolari fl-Amerika, il-futbol Amerikan fin-National Football League, g[a]el biex jilg[ab g[all-ewwel darba fl-istorja plejer mag[ruf gay, Michael Sam. U s-Sibt ukoll, fil-Eurovision, Conchita Wurst reb[et fi stqarrija ta’ [afna pajji]i li persuni ta’ sesswalità differenti m’g[andhom isofru l-ebda pre;udizzju. Stajna anke a[na f’Malta nag[mlu stqarrija kontra l-pre;udizzju Mi]-]ew; estremi tal-ispettaklu u ta’ sport maskili, ]ew; sinjali tajbin ta’ dinja li twarrbu l-pre;udizzju u tikkundannah. U anke f’Malta f’dal-;ranet stajna ng[aqadna biex nuru dispja/ir g[al ka] li hu [asra li ;ara, u li hu [asra akbar li g[amlu min g[amlu. U aktar milli l-ismijiet, irridu naraw dak li verament ;ara, u nirra;unaw. Inqisu dak li ;ara tassew, u nirra;unaw Ka] fil-qrati tag[na li fih vittma rrapporta kif l-employer tieg[u u s[abu tax-xog[ol – in-nies li jrid ja[dem mag[hom sig[at s[a[ kuljum – bdew jir/ievu emails b’ritratti tieg[u qieg[ed f’atti sesswali ‘kompromettenti u imbarazzanti [afna’ ma’ r;iel o[rajn. Ritratti li lag[bu fuq il-pre;udizzju kontra min hu gay Min ir/ieva dawn ir-ritratti seta’ jifhem malajr li min bag[athom mhux biss ried jag[mel vendikazzjoni, iwe;;a’ lillvittma u javvelih ma’ s[abu tax-xog[ol, imma ried ukoll jilg[ab fuq l-omofobija, il-pre;udizzju kontra min hu gay. Reat minn min suppost kien qed jara li ma jse[[ qatt u minn [add Min instab [ati ta’ dan ir-reat gravi – reat li qala’ piena ta’ sentejn [abs sospi]i – mhuwiex biss politiku, imma hu wkoll – u hawn fejn tikber il-gravità – bniedem fil-qasam li suppost ji;;ilidlu l-pre;udizzju kontra min hu gay, mhux ju]ah hu. Il-Prim Ministru seta’ ta sinjal tajjeb ta’ kundanna u azzjoni... Issa min wettaq ir-reat [a s-sentenza tal-[tija u l-piena. Imma hemm ukoll il-mexxejja li jag[tu sinjali importanti lill-pajji] ta’ x’inhu tajjeb u x’inhu [a]in. Ewlieni fosthom il-Prim Ministru li seta’ ta sinjal tajjeb ta’ kundanna u azzjoni kontra dak li sar u kontra dak li hu ag[ar – li min g[amlu hu min suppost qed jara li ma jsirx. ... u kien ikun hawn ammirazzjoni g[alih U kien ikun hawn ammirazzjoni g[all-Prim Ministru kieku [a l-azzjonijiet li messu [a u kkundanna kif messu, g[ax min wettaq ir-reat qieg[ed fil-partit u fil-gvern tieg[u, b’[atriet propju biex jara li dak li nstab [ati li g[amel hu, ma jsirx. Imma flok ta sinjal tajjeb, waqqa’ lil kull vittma tal-pre;udizzju antigay Imma l-Prim Ministru mhux talli ma tax is-sinjal li l-pre;udiz-
zju antigay irid ikun kundannat u tittie[ed azzjoni politika dwaru spe/jalment kontra min wettqu meta suppost jara li ma jitwettaqx, talli lil min g[amel ir-reat g[ollieh. U ‘l min waqqa’?
Ka] li minnu messu [are; sinjal u azzjoni kontra l-pre;udizzju Il-Prim Ministru waqqa’ u we;;a’ mhux biss lill-vittma f’dalka], imma wkoll lil kull min bata u jbati l-pre;udizzju antigay bittg[ajjir, bl-insulti, bil-messa;;i, bl-emails ta’ jdejn mo[bija u mhux li jippruvaw iwe;;g[u, ika]bru u jkissru, l-impjieg, il-[ajja.
Prim Ministru maqtug[ mill-poplu
G[amilt daqsxejn ta’ kont ]g[ir sabiex nikkalkula kemm se nkun iffrankajt bi]-]ew; /ente]mi ro[s fil-petrol li [abbar b’tant pompa l-Prim Ministru Muscat, wara li kien hu stess li g[ollih xhur ilu. Jekk qabel biex nimla’ t-tank tal-petrol tal-karrozza tieg[i kont nonfoq ¤28.40/ g[al 20 litru, issa qed n[allas ¤28. Ji;ifieri kull ma se niffranka huma 40 /ente]mu. Jista’, allura, Muscat ifehimni kif dan se jinkura;;ini nibda mmur niekol barra, skont kif qal hu waqt laqg[a politika dan l-a[[ar? Mela veru li f’din is-sena li ilu fil-poter di;à beda jinqatà millpoplu. A. Cordina {’Attard
Aktar abbu] minn flus il-poplu
Minn xi jiem ‘l hawn kull konsumatur qed jir/ievi ittra ffirmata mill-Ministru Konrad Mizzi, f’envelop tal-ARMS Ltd., biex sempli/iment ifakkarna li filkontijiet se nibdew niffrankaw 25%, kontijiet li però se nibdew nir/ievu fis-sajf. Apparti li din hi [ela ta’ flus ilpoplu fi propaganda g[all-elez-
zjoni g[all-Parlament Ewropew, g[ax dan seta’ sar b’sempli/i stqarrija mid-DOI, avolja l-poplu ilu ;img[at ji;i bumbardjat b’avvi]i fil-media m[allsa minn flus il-poplu – il-Ministru Mizzi ma qalilnix li issa, ta[t il-gvern tieg[u, qed ikollna n[allsu bilfors il-kontijiet kull xahrejn, minflok darbtejn biss fis-sena, b[al fi ]mien il-gvernijiet Nazzjonalisti. Antoine Zammit San Pawl il-Ba[ar
G[alxejn tittama
[asel idu u tefa’ kollox fuq ilKorp tal-Pulizija u lKummissarju. Imma xorta baqa’ kollox mo[bi u mistur wara dan i]-]mien kollu. Dawn huma ka]i tal-mist[ija mill-kapijiet fejn suppost juru dixxiplina u m’g[amlu xejn g[ax qeg[din i[ossuhom skomdi jekk jippro/essaw kontra tag[hom, g[ax milli jidher huma nies talqalba. Nikkummenta wkoll dwar dak li qal il-Ministru ;did tatTuri]mu, Zammit Lewis, li ammetta li hemm ]ieda fil-qg[ad u wara dawwarha fejn qal li hemm min qed ifittex ix-xog[ol g[ax l-ekonomija [adet spinta ‘l fuq ming[ajr ma qal kif. Veru ka] li ma jafx x’qieg[ed jg[id. Li hu veru hu li l-Gvern da[[al 1,400 ru[ fi/-/ivil, malGvern, i]da dawk it-8,000 ru[ li qeg[din ifittxu x-xog[ol g[adhom barra. Kienet l-g[ajta ta’ [mar ta’ Muscat meta qal li jekk jitilg[u fil-gvern g[andhom il-postijiet lesti, imma sal-lum g[adhom barra. Muscat iwieg[dek biex jakkwista l-vot, imma wara jinsiek kif g[amel, u l-voti ta’ min akkwista ssarrfu f’qg[ad ta’ 8,000. Sitwazzjoni li wasslet biex talqalba jixxalaw u l-kumplament jittamaw.
Dan l-a[[ar issu//idew ka]i perikolu]i li l-poplu Malti dwarhonm baqa’ ming[ajr risposta fuqhom. Kemm minna[a tal-Gvern u anke min-na[a tal-Pulizija fuq dawn l-in/identi li sejjer insemmi. Il-Ministru Owen Bonnici tajjar u korra persuna bil-ka] jibqa’ mistur sakemm inkixef millmedia. Ix-xufier ta’ Deputat Laburista pparkja [a]in u g[amel g[al ]ew; gwardjani lokali. Kien hemm ukoll il-ka] ta’ pulizja f’G[awdex li [abat u baqa’ sejjer, hit and run u ma rrapporta xejn u sabuh l-g[ada wara tfittxija ta’ erba’ sig[at. Pulizija ie[or f’G[awdex sabuh fis-sakra waqt /elebrazzjonijiet wara log[ba futbol. Dwar dawn il-ka]i fejn involvew pulizija, il-Ministru G. Busuttil responsabbli, Manwel Mallia, In-Naxxar
25 sena ilu f’In-Nazzjon L-Im[allef Victor Caruana Colombo f’sentenza li ta ordna l-arrest tal-Kurunell John Cachia min[abba li kien indikat millQorti stess b[ala l-persuna suspettata b’falsifikazzjoni ta’ dokkument f’re;istru tal-Pulizija. Id-de/i]joni ttie[det b’rabta ma’ kaw]a li kienet saret mill-uffi/jali talistuidenti Universitarji fl-1978 u li fiha lQorti kienet intalbet tiddikjara li lKummissarju tal-Pulizija ta’ dak i]-]mien kien kiser il-Kostituzzjoni meta /a[dilhom permess biex jorganizzaw dimostrazzjoni dwar il-falliment tal-edukazjzoni f’Malta. T[abbar ukoll li l-pakkett li qed joffri lGvern biex it-Tarzna ta’ Malta tqum fuq saqajha kien ta’ Lm80 miljun f’g[ajnuna mifruxa fuq 15-il sena.
Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt • Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i> Tel> 25965-317#318 E-mail> adverts@media.link.com.mt
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 13 ta’ Mejju, 2014
10
OPINJONI
Na[dmu sabiex is-sewwa jirba[ ]gur Dak li ;ara fl-a[[ar jiem u dde/i]joni li [a l-Prim Ministru Joseph Muscat li jiddefendi lillekskandidat tieg[u Cyrus Engerer wara li dan instab [ati mill-Qorti u ng[ata sentenza sospi]a ta’ [abs, g[andha tinkwieta mhux ftit lill-poplu Malti u G[awdxi. L-im;iba ta’ Muscat u tal-Partit Laburista tirrifletti dak li l-Partit Nazzjonalista ilu tant jikkritika lill-PL bih; li dan hu Gvern g[al tal-qalba biss. Il-poplu bir-ra;un jistaqsi; x’kienet tkun ilpo]izzjoni ta’ Muscat kieku minflok Engerer kien tkun persuna o[ra li m’hijiex tal-qalba?
Muscat kien jie[u din ilpo]izzjoni wkoll? Sin/erament ng[id li dan il-ka] kompla j[assibni i]da fl-istess waqt kompla jag[tini l-ener;ija mixtieqa sabiex na[dem fi [dan il-Partit Nazzjonalista sabiex niddefendi s-sewwa. {add m’g[andu dritt ipo;;i lilu nnifsu ‘l fuq milli;i u jekk pajji]na hu tag[na lkoll allura kul[add g[andu jkun mog[ti l-istess drittijiet mill-partit li tant fta[ar bit-trasparenza u lmeritokrazzija. Lil hin minn dak li g[amel Engerer, u li m’g[andix dubju li sar f’mument ta’ rabja u li llum iddispja/ih u tg[allem minn dak l-i]ball, xejn u [add
Jekk [addie[or qed jg[awwe; is-sewwa, a[na rridu na[dmu sabiex dak li hu sewwa jibqa’ sewwa u sabiex is-sewwa jirba[ ]gur. m’g[andu ji;;ustifika dak li sar. Il-Prim Ministru ]balja bil-kbir li [a din il-po]izzjoni u l-poplu birra;un jistaqsi g[alfejn Muscat qed jag[]el li jiddefendi lil Engerer. Muscat kellu cans taddeheb li juri lil kul[add kif il-kritika tal-Partit Nazzjonalista li dan hu Gvern tal-qalba biss, hi bla ba]i billi jiddistakka ru[u minn persuna li nstab [ati ta’ reat serju u ng[ata sentenza sospi]a. Minkejja dan Muscat g[a]el li jkompli jwebbes rasu u jibqa’ g[addej bil-politika diskriminatorja billi jkun Prim Ministru g[al tal-qalba biss. Pajji]na jixraqlu a[jar u je[tie; li n[arsu ‘l quddiem, inkunu po]ittivi u naspiraw tassew biex fi]-]mien qasir ner;g[u nkunu lpartit rebbie[ kif konna fil-passatt. Ejjew ma n[allu lil [add jaqtg[alna qalbna u ejjew ma n[allu lil [add jag[mel dan ilpajji] kif irid hu biex jiffanga hu u tal-qalba. Ejjew inkunu po]ittivi fil-messa;; tag[na u nikkritikaw fejn hemm b]onn. Fl-istess waqt ejjew in[arsu internament sabiex jum wara l-ie[or nissa[[u, inkomplu nitg[allmu mill-i]balji
tag[na u noqorbu dejjem aktar lejn it-tragward tag[na. It-triq taf tkun iebsa i]da xejn u [add m’g[andu jaqtg[alna qalbna. Jekk [addie[or qed jg[awwe; issewwa, a[na rridu na[dmu sabiex dak li hu sewwa jibqa’ sewwa u sabiex is-sewwa jirba[ ]gur. Kul[add jiftakar kif qabel lelezzjoni ;enerali li g[addiet, Muscat u s[abu kienu jikkritikaw lill-Gvern Nazzjonalista bil-klikka. Illum nafu li dak l-istess partit li kien jikkritika lil [adie[or bih qed jag[mel daqs u ag[ar minnu f’sena wa[da biss ta’ tmexxija. IlMalti jg[id li biex tiskon;ra trid tkun pur, u llum nafu li l-Partit Laburista hu partit li jum wara lie[or qed jitlef il-kredibilità tieg[u. Nhar il-{add li g[adda, rajna kif Muscat jinsab medhi jag[ti kuntratti ta’ g[exerien ta’ eluf ta’ ewro lid-deputati tieg[u u lill-[bieb tal-qalba, filwaqt li jippretendi li int tg[idlu grazzi talli tak lura ]-]ew; /ente]mi li [adlek xahar ilu meta ]iedlek il-prezz talpetrol ming[ajr /omb. Muscat qed jid[aq b’kul[add u g[alkemm wara din l-elezzjoni tal-Parlament Ewropew xejn mhu
Christian Micallef cmicallef@pn.org.mt
se jinbidel fit-tmexxija tal-Gvern, pajji]na g[andu opportunità taddeheb li jibg[at messa;; /ar u dirett lill-Gvern ta’ Muscat li din mhix it-tip ta’ tmexxija li tkellem dwarha qabel Marzu tal-2013. Lil hin minn dan, nemmen ukoll li l-poplu g[andu jivvota lill-Partit Nazzjonalista mhux biss g[aliex il-Gvern qed jimxi b’mod skorett i]da g[aliex il-partit flOppo]izzjoni qed ikun proattiv u ener;etiku bi]]ejjed li jiddeffendi s-sewwa u ma j[allix il-[a]in isir tajjeb u s-sewwa jsir [a]in. Ejjew nkunu a[na stess li na[dmu flimkien b[ala tim wie[ed sabiex naspiraw li naraw Malta A[jar mibnija fuq is-sewwa u fuq prin/ipji b’sa[[ithom. Dan ilpajji] hu ta’ kul[add u m’g[andna n[allu lil [add jg[addi minn fuqna b[al romblu. Fl-24 ta’ Mejju g[anda /ans li nwasslu messa;; b’sa[[tu u kollettiv.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 13 ta’ Mejju, 2014
11
A{BARIJIET TA’ BARRA
Mara tqassam i]-]igarelli waqt attivita ‘g[all-Ukrajna mag[quda’ fil-belt ta’ Kharkiv. Fir-ritratt tal-lemin jidhru l-membri ta’ kummissjoni elettorali waqt l-g[add tal-voti li segwa r-referendum ta’ Luhansk (EPA)
Ir-Russja ssejja[ biex il-vot ikun rispettat L-UKRAJNA Ir-Russja sej[et g[all-implimentazzjoni tar-ri]ultati tar-referenda kontroversjali li l-movimenti ‘favur Moska’ organizzaw firre;juni Ukreni ta’ Donetsk u Luhansk. Dan meta s-separatisti f’Donetsk u Luhansk qalu li mad89 fil-mija u 96 fil-mija talvotanti fir-re;juni rispettivi vvutaw favur id-dritt li ‘jikkontrollaw id-destin tag[hom’. L-Ukrajna, i]da, sostniet li lvotazzjonijiet ta’ nhar il-{add fi]-]ew; re;juni g[andhom
jitqiesu b[ala ‘farsa’, filwaqt li insistiet li m’g[andhom l-ebda ba]i legali. Ir-Russja [e;;et ukoll g[al djalogu bejn il-Gvern Ukren u s-separatisti li jridu jinqatg[u millUkrajna u fejn jie[du sehem irrappre]entanti talOrganizzazzjoni g[as-Sigurta u Kooperazzjoni fl-Ewropa. Intant, il-Kremlin fisser l-a[[ar referenda b[ala ‘r-rieda talpoplu’ waqt li innota l-konkorrenza ‘kbira’ tal-votanti fi]-]ew;
re;juni Ukreni. Fl-istess [in, Moska kkundannat ‘l-attentati biex ifixklu lvotazzjoni bl-u]u tal-forza’ u qed tistenna li r-ri]ultati tal-vot ikunu implimentati ‘ming[ajr xi ripetizzjoni tal-vjolenza’ f’Donetsk u Luhansk. Dan meta l-Ministru Russu g[all-Affarijiet Barranin, Sergei Lavrov, qal li m’hemmx il-pjani g[al ta[ditiet internazzjonali ;odda dwar il-kri]i tal-Ukrajna u fejn akku]a lill-Punent b’li qed ‘jigdeb’
dwar l-i]viluppi . I]da l-President provi]orju talUkrajna, Oleksander Turchynov, qal lill-Parlament fi Kiev li s-separatisti f’pajji]u wettqu e]er/izzji li, aktar minn referenda, g[andhom jitqiesu b[ala propaganda inti]a biex ta[bi l-omi/idji, l-[tif tan-nies u delitti serji o[ra. L-Unjoni Ewropea u l-Istati Uniti ukoll qed jinsistu li r-referenda ta’ Donetsk u Luhansk huma illegali; b’numru ta’ bliet Ukreni fi]-]ew; re;juni tal-Lvant
jirrifjutaw li jorganizzaw il-vot inti] g[at-twaqqif tar’Repubbliki tal-Poplu’ l-;odda. Fi ]viluppi o[ra, l-Ministri g[all-Affarijiet Barranin tal-UE ]iedu s-sanzjonijiet relatati malazzjonijiet tar-Russja fl-Ukrajna, u li jinvolvu ]ew; kumpanniji filKrimea flimkien ma’ tlettax-il individwu. Mifhum li dawn issanzjonijiet jibba]aw fuq liffri]ar tal-assi minbarra li jipprojbixxu l-ivvja;;ar g[allindividwi kkon/ernati.
It-tfajliet tal-iskola ma[tufa ‘jintwerew fuq filmat’ IN-NI:ERJA Il-militanti I]lami/i tal-grupp Boko Haram [ar;u filmat li, skont ir-rapporti, qed juri madwar 130 tfajliet tal-iskola li l-istess militanti kienu [atfu ;img[at ilu mill-Istat ta’ Borno, fitTramuntana tan-Ni;erja. Il-[tif se[[ fl-14 ta’ April li g[adda, u l-Kap tal-Boko Haram, Abubakar Shekau, sostna li t-tfajliet se jibqg[u f’idejhom
sakemm l-awtoritajiet lokali je[ilsu lill-militanti kollha talgrupp li kienu nqabdu pri;uniera fin-Ni;erja. Madankollu, l-Ministru Ni;erjan g[all-Intern, Abba Moro, /a[ad li l-Gvern tieg[u se jikkunsidra l-[elsien tal-militanti u qal li hi [a;a ‘redikola’ li moviment ta’ terroristi jista’ jipprova jimponi
l-kundizzjonijiet g[al amministrazzjoni le;ittima. Il-militanti ta’ Boko Haram, dakinar, kienu [atfu ‘l fuq minn mitejn tfajliet tal-iskola u ilhom la[[ar ;img[at jheddu li jbieg[uhom. Intant, l-osservaturi jemmnu li l-a[[ar kummenti tal-militanti jindikaw li huma lesti biex jinnegozjaw – bi tlieta fost it-tfajliet
li jidhru fuq dan il-video jinstemg[u jitkellmu g[al xi minuti. It-tfajliet inkwistjoni kollha jidhru kalmi waqt il-filmat ta’ sbatax-il minuta, b’wa[da minnhom tikkummenta li ‘hi u s[abha ma kienu qatt su;;etti g[all-vjolenza’. F’dan il-filmat, ]ew; tfajliet jg[idu ‘li huma kienu Kristjani u li kkonvertew g[all-Islam’,
b’Abubakar Shekau, imbag[ad, jintervjeni u jtenni li ‘dawn it-tfajliet tassew huma [ielsa biex jg[ixu l-[ajja ta’ Musulmani’. G[alkemm ja[sbu li l-ma;;oranza tat-tfajliet ma[tufa huma Kristjani, l-osta;;i jinkludu wkoll numru ta’ Musulmani; bl-awtoritajiet Ni;erjani m’g[andhomx idea meta l-filmat ittie[ed.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 13 ta’ Mejju, 2014
12
A{BARIJIET TA’ BARRA
Sigurtà kbira f’Beijing I?-?INA
HONG KONG> Parte/ipant itir ‘il fuq mill-folla waqt avveniment mag[ruf b[ala ‘Flugtag’ u li kien organizzat fl-in[awi tal-Port ta’ Victoria ta’ din l-eks-kolonja Ingli]a – illum Re;jun Spe/jali Amministrattiv ta/-?ina. Madwar 43 skwadra [adet sehem f’din il-’Flugtag’, bil-parte/ipanti ju]aw l-in;enji u l-’mudelli innovattivi’ li jkunu bnew huma stess bil-[sieb li jtiru g[all-akbar ammont ta]-]mien possibbli. It-titjiriet jitilqu minn rampa f’dawn l-in[awi u bir-ri]ultat ‘inevitabbli’ li l-parte/ipanti jispi//aw fl-ib[ra ta’ madwar il-port, f’xi [in jew ie[or (ritratt> EPA)
Jeg[req vapur b’mijiet ta‘ immigranti IL-LIBJA
Dg[ajsa li kienet mg[obbija b’xi 400 immigrant g[erqet flib[ra lejn in-Nofsinar tal-Libja; b’din it-tra;edja ssegwi in/ident simili li se[[ ftit tal-jiem ilu u li kien sewa l-[ajja ta’ erbg[in persuna. L-a[[ar rapporti qalu li ddg[ajsa g[erqet meta kienet xi erbg[in mil ‘il barra mill-kosta tal-Libja. Il-lokalita tat-tra;edja kienet indikata madwar 105 mil lejn in-Nofsinar ta’ Lampedusa (fl-Italja) u xi 164 mil lejn inNofsinar ta’ Malta. Intant, iz-zona tal-g[arqa tinsab madwar 36 mil nawtiku barra
r-re;jun tal-ba[ar li jaqa’ ta[t irresponsabbiltajiet ta’ Malta fejn jid[lu missjonijiet ta’ search and rescue. Kelliema g[all-qawwiet talba[ar Taljani qalu li marru flin[awi l-opri tal-ba[ar tat-task force bl-isem ‘Mare Nostrum’. Dan it-task force kien twaqqaf wara li mijiet ta’ immigranti kienu g[erqu, is-sena l-o[ra, f’numru ta’ tra;edji simili. Ir-rapporti inizjali qalu, lbiera[, li mal-mitejn immigrant la[qu ;ew salvati mill-ib[ra i]da kien hemm ukoll numru ta’ mejtin.
It-taqsimiet Maltin inkarigati mis-search and rescue ma kenux involuti fl-azzjoni tas-salvata;;. Fl-istess [in, l-a;enzija tala[barijiet Taljana ANSA qalet li g[erqu talanqas [mistax-il immigrant ‘minn fost l-400’; bil-gwardjani tal-kosta Taljani jg[idu li ]ew; vapuri kummer/jali qeg[din jg[inu fil-missjoni tas-salvata;;. Il-qawwiet tal-ba[ar Taljani rrappurtaw li helicopter u ]ew; vapuri tal-gwerra kienu ntbag[tu ‘b’ur;enza’ lejn l-in[awi talg[arqa, i]da l-kelliema ma
pprovdewx dettalji rigward limwiet irrappurtati, L-Italja, permezz tal-programm ‘Mare Nostrum’, ilha minn Ottubru tippersisti b’dawn il-missjonijiet ta’ fejda madwar il-fruntieri marittimi u mindu kienu mietu l-mijiet tal-immigranti waqt l-g[arqa ta’ ]ew; dg[ajjes, ‘il hinn minn Sqallija. Sadanittant, il-Kurunell Ayub Kassem, li hu kelliem g[allqawwiet tal-ba[ar tal-Libja, sostna li ma setax jikkonferma jekk ‘l-a[[ar dg[ajsa tal-immigranti telqitx minn pajji]u’.
I/-?ina stazzjonat g[exieren ta’ vetturi armati tal-Pulizija flin[awi ta’ Beijing, bis-sigurtà tirranka wara l-a[[ar attakki terroristi/i li se[[ew ;o numru ta’ hubs tat-trasport f’din il-belt kapitali. Madwar 150 mill-vetturi se jintu]aw ‘biex jikkumbattu t-terrori]mu u l-vjolenza fit-toroq ta’ Beijing’; bl-awtoritajiet komunisti ?ini]i anki qed jinsistu bilkontrolli akbar fuq ix-xiri talpetrol, u fejn in-nies iridu jirre;istraw ‘id-dettalji’ malpulizija. Il-mi]uri ttie[du wara li n-nies u l-passi;;ieri inno/enti spi//aw attakkati minn gruppi ta’ persuni armati fl-istazzjonijiet tal-ferrovija ta’ Kunming, Urumqi u Guangzhou. L-attakki rispettivi se[[ew ;img[at ‘il bog[od minn xulxin u bl-ag[ar wie[ed ikun dak ta’ Kunming, meta grupp ta’ r;iel armati bis-skieken, f’Marzu, wettqu ‘terrori]mu tal-massa’ flistazzjon, fejn [allew mat-tletin maqtula u ‘l fuq minn mitt midruba. L-attakk ta’ Urumqi, li se[[ f’April, kellu l-karatteristi/i simili u fejn l-aggressuri, dakinar, qatlu tlett persuni minbarra li ferew g[exieren o[ra. Mhux mag[ruf x’wassal g[allattakk tal-;img[a l-o[ra fuq listazzjon ta’ Guangzhou u li fih indarbu sitt persuni, i]da l-awtoritajiet ?ini]i qed jinsistu li l-attakki ‘kollha’ twettqu mill-militanti separatisti tal-minoranza Musulmana ‘Uighur’ li hi residenti f’Xinjiang. Sadanittant, l-ispinta tas-sigurtà attwali f’Beijing qed issir qabel il-25 anniversarju tal-massakri fi Pjazza Tiananmen – meta l-militar ?ini], fl-1989, mexxa offensiva fuq studenti u dimostranti o[ra li kienu qed jipprotestaw kontra l-Gvern komunista.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 13 ta’Mejju, 2014
13
A{BARIJIET TA’ BARRA
SPANJA> Matador ji]gi//a s-salt ta’ barri waqt l-ispettaklu tradizzjonali ;ol-arena ta’ Las Ventas, f’Madrid. Il-;lied mal-barrin hu parti integrali tal-programm li qed jittella b[alissa fil-kapitali Spanjola u g[all-okka]joni tal-Fiera ta’ San Isidro< il-qaddis padrun tal-Madrileni (ritratt> EPA)
Il-problema tas-cyber-bullying tqanqal inkwiet akbar IR-RENJU UNIT Il-psikolo;isti qed jg[idu li scyber-bulling li sar possibbli min-networks tal-media so/jali, llum, kiber b[ala problema u salpunt fejn kwa]i ‘issupera’ l-element ta’ intimidazzjoni waqt issitwazzjonijiet fejn in-nies jikkonfrontaw lil xulxin wi//imb-wi//. Intant, ir-ri/erka millUniversita ta’ Nottingham Trent sabet li l-persekuzzjoni tal-individwi bl-emails u l-smses saret anqas komuni mill-bullying fuq in-networks so/jali. Dan wara li l-istudji pre/edenti ]velaw li lfenomenu tas-cyber-bullying qed ji]died dejjem aktar; bit-tfajliet ikunu l-aktar disposti li jisfaw vittmi tal-abbu]. Il-problema kibret g[aliex
[afna tfal u adolexxenti ma j[obbux ji/[du t-tentattivi ta’ persuni li ma jafux biex ‘javvi/inawhom’ fuq Facebook u siti o[rajn. F’[afna ka]i, t-tfal jinkwetaw li jispi//aw mira ta’ abbu] jekk li jirrifjutaw xi request ming[and xi [add li ma jafux. G[aldaqstant, il-psikolo;isti talbu biex iscyber-bullying jitqies fuq il-livell ta’ reat kriminali u fost l-inkwiet li l-aktar nies vulnerabbli li jkunu su;;etti g[all-abbu] jiffa//jaw kroll psikolo;iku li (anki) jwassal g[al suwi/idju, Proprju s-sena l-o[ra, studenta ta’ erbatax-il sena bl-isem ta’ Hannah Smith ne[[iet [ajjitha b’idejha wara li spi//at il-vittma tal-online bullying. I]da waqt li
missiera insista li jittie[du lpassi kontra persuni (mag[rufa b[ala media trolls)li ju]aw ilmezzi so/jali g[all-abbu], ilpulizija ma sabitx il-provi li Smith spi//at ‘tassew’ mira ta’ dawn il-bullies. Intant, grupp ta’ psikolo;isti u ri/erkaturi studjaw grupp ta’ tfal bejn il-[dax u l-[mistax-il sena b[ala parti minn pro;ett akbar fuq is-cyber-bullying. Ladolexxenti fosthom irrappurtaw ka]i fejn ikunu avvi/inati (fuq lInternet) mill-persuni li ma jafux u li jkunu jridu jsiru ‘[bieb tag[hom’ fuq Facebook u s-siti so/jali l-o[ra. Hu minnu li [afna tfal u adolexxenti li jispi//aw f’din issitwazzjoni jistg[u jidde/iedu li
jkun a[jar li ja//ettaw il-persuna inkwistjoni b[ala ‘friend’ u avolja jistg[u jkunu konxji millperikli. Fl-istess [in, hi anki influwenti l-’pika’ fost it-tfal u ladolexxenti biex ikollhom ilmassimu tal-[bieb fuq Facebook; b’din tkun xejra relevanti g[al kull pajji]. I]da hu wkoll allarmanti li [afna tfal u adolexxenti j[ossu li ma jistg[ux jg[idu ‘le’ g[allkuntatti man-nies li ma jafux u minkejja li jkunu m[assbin dwar il-fatt li l-persuni (stran;ieri) ‘qed i[abbtulhom fuq il-bieb’ wara li jkunu kisbu d-dettalji me[tie;a. G[alkemm it-tfal u ladolexxenti huma ffissati fuq lonline media, [afna ma jir-
rikonoxxux in-natura so/jali tannetworking. Dan minbarra li huma ma jirrealizzawx kemm-il persuna li ma tkunx parti millgruppi tal-[bieb ;enwini jista’ jkollha a//ess ‘g[alihom u g[al [ajjithom’. It-tip tal-abbu]i ‘cyber’ huma differenti mill-bullying li jinvolvi l-aggressjoni fi]ika jew l-insulti bil-fomm diretti. Fil-fatt, in/ident ‘ta’ darba’ fuq il-mezzi online jista’ jkollu riperkussjonijiet ferm ag[ar, b’e]empju ta’ dan ikun leffett psikolo;iku ‘terribbli’ ta’ kumment malinn bil-kitba filkonfront ta’ persuna vulnerabbli – u b’mod partikolari jekk ilkliem ta’ [dura jing[ataw [afna ‘likes’ mill-abbonaturi fuq siti b[al Facebook.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 13 ta’ Mejju, 2014
14
A{BARIJIET TA’ BARRA
L-a[[ar jum tal-votazzjoni L-INDJA
Miljuni ta’ nies ivvutaw fla[[ar jum tal-elezzjoni ;enerali tal-Indja, b’folol kbar jo[or;u filbelt qaddisa ta’ Varanasi, fejn g[addejja battalja politika qalila bejn Narendra Modi, l-Kap talPartit Bharatiya Janata fl-Oppo]izzjoni u Arvind Kejriwal; li hu attivista kontra l-korruzzjoni. L-ewwel exit polls kienu po]ittivi g[all-Partit Bharatiya, b’din il-votazzjoni se tidde/iedi l-
Mara Indjana turi d-dokument tal-vot fl-in[awi ta’ Calcutta u waqt l-a[[ar fa]i tal-elezzjoni (ritratt> EPA)
erbg[in rappre]entanti parlamentari g[all-Istati ta’ Uttar Pradesh, Bihar u Bengal tal-Punent. L-elezzjoni maratona tal-Indja bdiet fis-7 ta’ April u inqasmet f’disa’ fa]ijiet min[abba ra;unijiet lo;isti/i u tas-sigurtà. Filwaqt li l-Partit tal-Kungress fil-Gvern qed jissielet g[al mandat ;did ta’ poter, l-ist[arri; tal-opinjoni jindika li Modi jinsab fil-vanta;; u meta l-g[add tal-voti hu indikat
g[al nhar il-:img[a. Madwar 814-il miljun Indjan huma eli;ibbli biex jivvutaw f’din l-akbar e]er/izzju ta’ demokrazija fid-dinja. Dan meta l-belt ta’ Varanasi in[akmet minn tip ta’ ferne]ija politika li ilhom ma jaraw b[alha g[al g[exieren ta’ snin; bl-in[awi jinbidlu f’’tip ta’ ‘fortizza’ fost il-pre]enza ta’ eluf ta’ pulizija u paramilitari li qed ja//ertaw l-ordni.
Favorevoli g[al Grybauskaite IL-LITWANJA Il-President tal-Litwanja, Dalia Grybauskaite, [ar;et fuq quddiemnett fl-elezzjoni g[allPresidenza, i]da se jkollha tid[ol xorta g[al tieni konfront elettorali mal-eqreb rivali tag[ha biex ta//erta minn tieni mandat ta’ poter.
Jistg[u jikkuntestaw l-elezzjoni IL-GRE?JA Il-Qorti Suprema tal-Gre/ja tat permess lill-ultra-nazzjonalisti talPartit ‘}erniq Dehbi’ biex jikkuntestaw l-elezzjonijiet ta’ dan ixxahar g[all-Parlament tal-Ewropa. {afna osservaturi politi/i jirreferu g[al dan il-partit estremista b[ala ‘entita neo-Na]ista’ u meta hu minnu li l-moviment qed ikun su;;ett g[al investigazzjoni kriminali. Dan meta sitta fost id-deputati parlamentari tieg[u, li jinkludu l-Kap, Nikolaos Michaloliakos, jinsabu l-[abs fejn qed jistennew li jkunu ppro/essati b’konnessjoni ma’ varjetà ta’ akku]i relatati g[all-omi/idju, rrikatt u l-[ruq tal-proprjeta. Kien fl-2012 li l-Partit ‘}erniq Dehbi’ reba[ is-si;;ijiet filParlament g[all-ewwel darba u fejn iggwadanja mill-allarm talpoplu rigward l-immigrazzjoni u l-kri]i tax-xog[ol. Filwaqt li dan il-partit jinsisti li ma jimpurtahx mill-ideolo;ija Na]ista, hu g[andu emblema li tixbah is-swastika u mhix l-ewwel darba li l-membri taz-’Zerniq Dehbi’ dehru qed jag[tu s-salut fuq stil Na]ista fil-pubbliku. Il-Gvern tal-Gre/ja, sadanittant, irre]ista s-sej[iet biex il-membri ta]-’}erniq Dehbi’ jispi//aw ipprojbiti mill-politika. Dan filwaqt li jinsisti dwar ‘l-importanza tad-demokrazija’ f’pajji] li filpassat kellu l-mexxejja awtoritarji, u li g[adda wkoll minn seba’ snin ta’ dittatorjat militari.
Grybauskaite kisbet mas-46 fil-mija tal-appo;; popolari wara li la[qu g[addew mad-99 fil-mija tal-voti li ntefg[u flelezzjoni ta’ nhar il-{add. L-eqreb rivali tag[ha, Zigmantas Balcytis, li hu membru tal-Parlament Ewropew,
kiseb biss erbatax fil-mija talvot. Il-President bilfors kellha ta//erta minn [amsin fil-mija tal-votazzjoni biex tevita round ie[or u skont il-kelliema fVilnius, l-elezzjoni de/i]iva g[andha ssir fil-25 ta’ Mejju.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 13 ta’ Mejju, 2014
15
ELEZZJONI TAL-PARLAMENT EWROPEW
Il-media indipendenti u l-pubbliku jikkritikaw bil-kbir lil Muscat Wara li l-Prim Ministru Joseph Muscat po;;a fuq pedestall, fa[[ar u g[olla lil min wettaq reat omofobiku li jilg[ab fuq il-mibeg[da u lpre;udizzju kontra l-gays, ilmedia indipendenti kkritikatu bil-kbir. U st[arri; fil-website tat-Times juri li anqas minn 20 fil-mija jaqblu mad-difi]a li qed jag[mel Muscat g[al min wettaq dan ir-reat gravi u li qed i]ommu fil-karigi fejn suppost jara li qatt [add ma jwettaq ir-reat li wettaq, mhux iwettqu hu stess. ‘Reat ta’ mibeg[da kontra l-gays, ma[sub biex i;arraf karriera, anke [ajja’
Kummentaturi u editorjalisti fil-media indipendenti iddeskrivew dan ir-reat b[ala wie[ed mill-aktar vendikattiv bi [sieb pre/i] biex iwe;;a’ bil-kbir lill-vittma u jag[millu
[ajtu mi]erja mal-kollegi kollha tieg[u tax-xog[ol. L-editorjali fil-media indipendentital-[add li g[adda ddeskrivew dan ir-reat b[ala wie[ed
‘homophobic’, ‘premeditated’, ‘vindictive’, ‘pure and unadulterated revenge’, ‘hateful’, ‘vicious’, ‘despicable’, ‘heinous’, ‘malicious’, ‘calculated to ruin career prospects and an entire life’.
Muscat jigglorifika lil min wettaq dar-reat u jpo;;ih fuq pedestall
Il-gazzetti indipendenti fl-editorjali tieg[u attakkaw bil-kbir id-difi]a ta’ Muscat
was horrifyingly absent: sol-
idarity with the victim’ u li ‘it is the Prime Minister’s responsibility to set the country’s moral compass, but with his antics on the Engerer case, he has done anything but’.
Il-Prim Ministru Muscat igglorifika u po;;a fuq pedestall lil min g[amel darreat. L-istess editorjali filmedia indipendenti g[amlu kundanna qawwija g[al dan u qalu li f’dak li g[amel il-Prim Ministru ‘one sentiment
Muscat jinsulta lil kull min bata u jbati pre;udizzju g[ax hu gay Muscat qed jinsulta lil kull min qatt bata u jbati pre;udizzju min[abba li hu gay. Muscat ma jistax i[alli lil min wettaq dar-reat fil-karigi
g[olja tieg[u mal-Gvern u mal-Partit Laburista kemm g[ax hu kriminal kif ukoll g[ax qieg[ed fl-istess qasam fejn hu nstab [ati li wettaq reat li suppost fil-kariga pubblika tieg[u jara li ma jitwettaq qatt u minn [add.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 13 ta’ Mejju, 2014
16
ELEZZJONI TAL-PARLAMENT EWROPEW
Ta[t il-PN pajji]na g[amel qab]iet kbar ta’ kwalità fil-qasam ambjentali L-i]vilupp veru ma ji;ix biss minn progress ekonomiku. Biex pajji] ji]viluppa b’mod sostenibbli jrid itejjeb ukoll l-ambjent. LUnjoni Ewropea tis[aq [afna fuq il-b]onn li l-pajji]i membri j[arsu u jipprote;u l-ambjent. L-Unjoni Ewropea g[andha obbligi u miri /ari fuq diversi oqsma ambjentali. Dawn l-obbligi qeg[din i;ibu titjib ambjentali kbir madwar l-Ewropa. Pere]empju, l-Unjoni Ewropea hija minn ta’ quddiem fl-isforzi globali li qeg[din isiru biex jitwaqqaf l-effett serra li qieg[ed iwassal g[al bdil fil-klima.
G[alhekk huwa fl-interess ta’ pajji]na li nkunu fuq quddiem nett biex jonqos l-u]u tal-gassijiet u kimi/i li qeg[din jikkaw]aw il-bdil fil-klima. Huwa fl-interess ta’ pajji]na li nippromwovu l-u]u ta’ ener;ija rinnovabbli, ener;ija li ti;i mix-xemx, mir-ri[ u millba[ar. Hemm b]onn li jsir aktar investiment fir-ri/erka, partikolarment fir-ri/erka ta’ teknolo;ija dwar ener;ija mill-kurrenti f’qieg[ il-ba[ar. Din ir-ri/erka taf tkun ta’ benefi//ju kbir g[al pajji]na. Matul dawn l-g[axar snin, pajji]na g[amel qab]iet kbar ta’
kwalità fil-qasam ambjentali. Stajna nag[mlu dan permezz talfondi li pajji]na kiseb millUnjoni Ewropea. Dawn il-fondi ntu]aw sabiex saru pro;etti infrastrutturali kbar. Bis-sa[[a ta’ dan l-investiment, il-kwalità tal-ilma ba[ar tag[na hija fost l-aqwa filMediterran. Pajji]na beda jimmani;;ja l-iskart a[jar permezz ta’ impjanti tar-ri/ikla;;. Ing[alqet il-mi]bla tal-Mag[tab. Beda jitwettaq il-pro;ett tal-interconnector li se jwassal biex ting[alaq il-power station talMarsa. Saru wkoll numru ta’ pro;etti
Il-Partit Nazzjonalista mill-Oppo]izzjoni se jkompli ja[dem biex pajji]na u l-Unjoni Ewropea jil[qu l-miri ambjentali tag[hom ta’ tisbi[ b[all-pro;etti tarrestawr tas-swar, pro;etti ta’ promenades, pro;etti ta’ tisbi[ ta’ pjazez u zoni pedonali. Intu]aw fondi wkoll sabiex negozji u familji jinvestu f’pannelli fotovoltaj/i u b’hekk pajji]na beda ju]a ener;ija alternattiva.
Il-[idma favur l-ambjent trid tkompli. Il-Partit Nazzjonalista, anke mill-Oppo]izzjoni se jkompli ja[dem sabiex pajji]na u lUnjoni Ewropea jil[qu l-miri ambjentali tag[hom. g[al pa;na 17
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 13 ta’ Mejju, 2014
ELEZZJONI TAL-PARLAMENT EWROPEW
Il-Gvern Laburista mhux qieg[ed juri sensittività lejn l-ambjent minn pa;na 16
Il-Gvern Laburista ftit li xejn qieg[ed juri sensittività lejn lambjent. Jidher /ar li hemm nuqqas ta’ interess kbir fl-ambjent fil-mod kif qeg[din jittie[du dde/i]jonijiet. E]empju /ar huwa d-de/i]joni tal-Gvern li jankra tanker tal-gass fil-bajja ta’ Marsaxlokk minkejja opinjonijiet ta’ espert wara ie[or li qalu li hemm ir-riskju li jse[[ in/ident, li jikkaw]a di]astru. Huwa g[alhekk li l-Partit Nazzjonalista [adem kemm fuq ba]i lokali kif ukoll fuq livell Ewropew biex jassigura li lGvern jag[mel l-istudji kollha li hemm b]onn qabel ippo;;i dan ilperiklu fuq l-g[atba tar-residenti ta’ Marsaxlokk, Marsaskala u Bir]ebbu;a. L-Oppo]izzjoni trid tkun ittarka tal-ambjent Malti u ma t[allix lill-Gvern Laburista jinjora l-aspett ambjentali fil-[idma tieg[u. G[aldaqstant, il-Membri eletti f’isem il-Partit Nazzjonalista filParlament Ewropew se ja[dmu sabiex l-Unjoni Ewropea tibqa’ tarka favur l-ambjent u tarka li tipprote;i li/-/ittadini meta listandards ambjentali f’pajji]na ma ji;ux rispettati. Se ja[dmu biex l-Unjoni
Ewropea tinvesti aktar fi pro;etti ta’ ri/erka favur l-ambjent, partikularment fuq ri/erka dwar ener;ija rinnovabbli. Pajji]na jag[mel l-a[jar u]u mill-fondi Ewropej sabiex jitjieb l-ambjent f’pajji]na. Se ja//ertaw li l-Unjoni Ewropea tinvesti aktar fi pro;etti u pjani li g[andhom impatt po]ittiv fuq l-ambjent, fosthom ilpro;ett tal-pipeline tal-gass li se jassigura li kull pajji] membru talUnjoni Ewropea jkollu a//ess g[all-provvista ta’ gass. Se jaraw li l-familji u intrapri]i Maltin ikollom a//ess a[jar g[allfondi li jg[inuhom jie[du inizjattivi favur l-ambjent b[alma sar fil-ka] tal-iskemi tal-pannelli fotovoltaj/i. Fuq kollox se jaraw li pajji]na jkompli jla[[aq mal-parametri u livelli ambjentali maqbula malUnjoni Ewropea u dan sabiex ilkoll ikunu nistg[u ng[ixu livell ta’ [ajja a[jar. Il-Membri eletti f’isem il-Partit Nazzjonalista fil-Parlament Ewropew se ja[dmu sabiex jiddefendu lil kull /ittadin Malti li jkollu lment ;ustifikat marbut malqasam ambjentali. Fejn u jekk ikun hemm b]onn, lesti niddefendu li/-/ittadini Maltin fl-istituzzjonijiet tal-Unjoni Ewropea.
17
It-Tlieta, 13 ta’ Mejju, 2014
18
www.maltarightnow.com
ELEZZJONI TAL-PARLAMENT EWROPEW
Il-bdiewa u l-konsumaturi f’laqg[a mal-Kap tal-PN
Waqt ]jara li l-Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil g[amel fil-Farmers’ Market fi tmiem il-;gimg[a li g[adda qal li dan is-suq kien esperiment li rnexxa g[all-bdiewa li jipparte/ipaw fih u g[all-familji li jixrtru l-prodotti tag[hom. Min-na[a l-o[ra l-bdiewa huma m[assba min[abba diffikultajiet li qed jiltaqg[u mag[hom fil-pitkalija meta ji;u biex ibieg[u l-prodotti tag[hom.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 13 ta’ Mejju, 2014
19
AVVI}I PN
Il-Kelliema Ewlenin tal-PN Simon Busuttil simon.busuttil@teampn.org
Kap tal-Oppo]izzjoni
Mario de Marco mario.demarco@teampn.org
Kelliem g[all-Ekonomija, l-Investiment u l-Intrapri]i ]-}g[ar
Beppe Fenech Adami Kelliem g[all-:ustizzja beppe.fenechadami@teampn.org Chris Said chris.said@teampn.org
Segretarju :enerali tal-Partit Nazzjonalista
?ensu Galea /ensu.galea@teampn.org
Deputat Speaker u Kelliem g[all-Agrikultura u s-Sajd
David Agius david.agius@teampn.org
Whip tal-Grupp Parlamentari u Kelliem g[all-Gvern Lokali
Fredrick Azzopardi Deputat Whip u Kelliem fredrick.azzopardi@teampn.org g[as-Servizzi tas-Sa[[a u l-Edukazzjoni f’G[awdex
Giovanna Debono Kelliema g[al G[awdex giovanna.debono@teampn.org George Pullicino Kelliem g[all-Ener;ija george.pullicino@teampn.org u l-Konservazzjoni tal-Ilma Tonio Fenech tonio.fenech@teampn.org
Kelliem g[all-Finanzi
Joe Cassar joe.cassar@teampn.org
Kelliem dwar l-Edukazzjoni
Jason Azzopardi jason.azzopardi@teampn.org
Kelliem g[all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali
Francis Zammit Dimech francis.zammitdimech @teampn.org
Kelliem g[all-Kultura u l-Komunikazzjoni
Carm Mifsud Bonnici Kelliem g[all-Affarijiet Barranin carm.mifsudbonnici@teampn.org Clyde Puli clyde.puli@teampn.org
Kelliem g[all-Familja u s-Solidarjetà So/jali
Mario Galea mario.galea@teampn.org
Kelliem g[all-Anzjani
Robert Arrigo robert.arrigo@teampn.org
Kelliem g[at-Turi]mu
Charlò Bonnici charlo.bonnici@teampn.org
Kelliem g[all-I]vilupp So/jali, l-Ambjent u t-Tibdil fil-Klima
Stephen Spiteri stephen.spiteri@teampn.org
Kelliem g[all-Impjiegi u l-Persuni b’Di]abbiltà
Michael Gonzi michael.gonzi@teampn.org
Kelliem g[ad-Drittijiet tal-Annimali
Toni Bezzina toni.bezzina@teampn.org
Kelliem g[at-Trasport u l-Infrastruttura
Antoine Borg antoine.borg@teampn.org
Kelliem g[all-Presidenza tal-Unjoni Ewropea 2017 u l-Fondi Ewropej
Claudette Buttigieg Kelliema g[ad-Djalogu So/jali claudette.buttigieg@teampn.org u l-Libertajiet ?ivili Ryan Callus ryan.callus@teampn.org
Kelliem g[all-Ippjanar u s-Simplifikazzjoni tal-Pro/essi Amministrattivi
Robert Cutajar robert.cutajar@teampn.org
Kelliem g[a]-}g[a]ag[ u l-Isport
Kristy Debono kristy.debono@teampn.org
Kelliema g[all-Kompetittività u t-Tkabbir Ekonomiku
Albert Fenech albert.fenech@teampn.org
Kelliem g[ar-Ri/erka u l-Innovazzjoni
Claudio Grech claudio.grech@teampn.org
Kelliem g[as-Sa[[a
Paula Mifsud Bonnici Kelliema g[all-Kompetizzjoni paula.mifsudbonnici@teampn.org u d-Drittijiet tal-Konsumatur Marthese Portelli Kelliema g[all-Affarijiet Ewropej marthese.portelli@teampn.org
SERVIZZI TA’ CUSTOMER CARE MILL-KUMITATI SEZZJONALI PN MARSA. Kull bejn il-5 p.m. Uffi//ju PN.
nhar ta’ Tnejn u s-7 p.m. fl-
MELLIE{A. Kull nhar ta’ {amis bejn il-5p.m. u s-7p.m. flUffi//ju PN. G[al appuntament /emplu 79990757.
Kull nhar ta’ Tnejn u :img[a bejn il-5p.m. u t-8p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al appuntament /emplu 77771529, 79704491 jew 99262634. {AL TARXIEN.
AVVI}I SO?JALI
Il-[bieb ta’ David Casa se jorganizzaw Coffee Morning nhar it-Tlieta, 13 ta’ Mejju fil-Lukanda Topaz, Bu;ibba. Prezz 2ewro. G[al aktar informazzjoni /empel 25965316.
DAVID CASA.
NORMAN VELLA. Il-[bieb ta’ Norman Vella se jorganizzaw laqg[a fil-ka]in tal-Partit ta]-}urrieq nhar il-Erbg[a 14 ta’ Mejju fit-8pm. Wara llaqg[a jkun hemm bibita. Kul[add mistieden jattendi.
Il-[bieb ta’ Ray Bugeja se jorganizzaw lejla ta’ divertiment mal-Puse nhar lErbg[a, 14 ta’ Mejju f’The Diamond & The Landmark, Qormi fit-8pm. Prezz 5 ewro. Jattendi l-Kap Simon Busuttil. G[al aktar informazzjoni /emplu 21 444404 jew 99011122. RAY BUGEJA.
ROBERTA METSOLA. Il[bieb ta’ Roberta Metsola se jorganizzaw ri/eviment g[allfamilja kollha fil-;nien talBarrakka ta’ Fuq nhar il-[amis, 15 ta’ Mejju fit-8pm. Jattendi lKap Simon Busuttil. G[al aktar informazzjoni /empel 99240514.
Il-[bieb jorganizzaw Coffee Morning bit-tombla fil-Lukanda Soreda, nhar il[amis, 15 ta’ Mejju mid-9am ‘il quddiem. G[all-biljetti u aktar
NORMAN VELLA. ta’ Norman Vella se
informazzjoni /empel lil George Cortis fuq 79729426. Prezz 7 ewro bit-trasport inklu]. ROBERT ARRIGO. Il-[bieb ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw ;urnata G[awdex nhar il;img[a, 16 ta’ Mejju. Tluq fit7:45am. Prezz 13-il ewro bilkarta anzjna u 17-il ewro bla karta anzjan. Wara nofs in-nhar nieklu fis-Seashells Restaurant. G[all-bookings /emplu 23285000.
Il-[bieb ta’ Ray Bugeja se jorganizzaw attivita’ so/jali nhar is-Sibt, 17 ta’ Mejju fil-ka]in tal-Partit tasSannat fis-6pm. G[al aktar informazzjoni /empel fuq 21444404 jew 99011122. RAY BUGEJA.
THERESE COMODINI CACHA. Il-[bieb ta’ Therese Comodini Cachia se jorganizzaw Pre-Election Gathering nhar is-Sibt, 17 ta’ Mejju fidDar /entrali. Trasport jitlaq fis7pm. Prezz 5 ewro. Jattendi lKap Simon Busuttil. G[al aktar
informazzjoni /emplu 79425907 jew ibg[at e-mail fuq campaign@comodinicachia.eu .
STEFANO MALLIA. Il-[bieb ta’ Stefano Mallia se jorganizzaw Pasta Night u lejl ta’ divertiment bis-sehem ta’ Freddie Portelli fl-a[[ar attivita’ talkampanja organizzata mill[bieb tal-kandidat, nhar is-Sibt 17 ta’ Mejju fit-8.30pm fliSplash & Fun Park, f’Ba[ar i//ag[aq. Jattendi l-Kap tal-Partit Simon Busuttil. Prezz 10 ewro. G[all-biljetti /emplu 99242992.
Il-[bieb ta’ Ray Bugeja se jorganizzaw Coffee Morning nhar it-Tnejn, 19 ta’ Mejju f’ Crystal Palace, G[awdex fl-10am. G[al aktar informazzjoni /emplu 2 1 444404 jew 99011122. RAY BUGEJA.
Il-[bieb ta’ Ray Bugeja se jorganizzaw Coffee Morning nhar it-Tlieta, 20 ta’ Mejju f’The Diamond & The Landmark, Qormi fid9am. Prezz 5 ewro. Mistiedna spe/jali Benny u Tonia. G[al aktar informazzjoni /emplu 21 444404 jew 99011122. RAY BUGEJA.
NORMAN VELLA. Il - [bieb ta ’ Norman Vella se jorga nizzaw laqg[a fil - ka]in tal Partit ta ’ [a] - ]ebbu; nhar it Tlieta 20 ta ’ Mejju fit - 8pm . Wara l - laqg[a jkun hemm bibita . Kul[add mistieden jattendi .
Il-[bieb ta’ Ray Bugeja se jorganizzaw Coffee Morning nhar il Erbg[a, 21 ta’ Mejju f’The Diamond & The Landmark, Qormi fid-9am. Prezz 5 ewro. Mistiedna spe/jali Benny u Tonia. G[al aktar informazzjoni /emplu 21 444404 jew 99011122. RAY BUGEJA.
Il se jorganizzaw Coffee Morning nhar it-Tlieta, 27 ta’ Mejju filLukanda Suncrest, il-Qawra. Prezz 6 ewro. Trasport fit8.30am. Biljetti ming[and ilhelpers jew /empel 21 666736 / 99841333. JASON AZZOPARDI. [bieb ta’ Jason Azzopardi
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 13 ta’ Mejju, 2014
20
SA{{A
Il-problema tal-obe]ità f’Malta – X’taf dwarha^ Adrienne Zerafa Simler L-G[aqda tal-Istudenti tal-Medi/ina ta’ Malta (MMSA)
Il-kelma obe]ità, fiha nnifisha, tintu]a meta persuna jkollha ammont e//essiv ta’ xa[am f’;isimha. L–obe]ità ma to[loqx biss problemi fid-dehra, imma taffettwa anke s-sa[[a billi ]]id ir-riskju ta’ problemi fil-qalb, id-dijabete u l-pressjoni. Dan ifisser li persuni li jkunu obe]i g[andhom iktar /ans li jinqabdu b’xi mard li eventwalment jista’ jwassal g[all-mewt primatur tag[hom. Dan is-su;;ett kif jolqotna iktar minn pajji]i o[rajn^
Jidher li l-Maltin ma tantx jag[tu ka] ta’ x’inhuma jieklu u kif il-pi] ]ejjed tag[hom jista jaffetwahom. Dan kollu ;ie ikkonfermat meta fl-2011 [ar;u statisti/i ta’ st[arri; tal-Kummissjoni Ewropea li wrew li l-ir;iel Maltin huma l-iktar obe]i fost il-pajji]i ta’ l-Unjoni Ewropea, hekk kif kwa]i kwart tal-populazzjoni maskili hi meqjusa b[ala obe]a. In-nisa Maltin ma tantx [elsuha [afif, hekk kif l-istatisti/i wrew li 21.1% mill-popolazzjoni femminili f’Malta hija obe]a, biex b’hekk in-nisa Maltin jinsabu fit-tieni post wara n-nisa mir-Renju Unit. U t-tfal Maltin^ Wara l-publikazzjoni ta’ dawn l-istatisti/i xokkanti, saret ukoll ri/erka fuq it-tfal Maltin. Ir-ri/erka, li saret fis-sena
L-obe]ità ]ejda twassal g[al diversi problemi fosthom g[all-attakki tal-qalb
2013 sabet li t-tfal Maltin huma fost l-aktar tfal obe]i fid-dinja, wara t-tfal Griegi. Huwa possibli li l-istil tal[ajja tag[na qed taffetwana daqshekk negattivament? X’sar
wara
dawn
r-ri]ultati xokkanti^ Wara din l-umilljazzjoni pub-
blika fuq skala internazzjonali saru bosta kampanji biex ilMaltin joqog[du iktar attenti fuq dak li jieklu u biex jag[mlu iktar e]ercizzju fi]iku. ]diedet ukoll l-edukazzjoni
Ir-ri/erka, li saret fis-sena 2013 sabet li t-tfal Maltin huma fost l-aktar tfal obe]i fid-dinja, wara t-tfal Griegi dwar is-sa[[a u l-obe]ità, i]da sfortunament, minkejja dan kollu, dawn in-numri u statisti/i baqg[u l-istess. Iktar milli kollox, biex insolvu din il-problema, huwa kru/jali li l-individwu jie[u interess u jinforma ru[u fuq issu;;ett. Xi jwassal g[all-obe]ità^
It-tfal ukoll qed juru tendenza ta’ obe]ità u allura rridu nag[lmuhom jieklu ikel a[jar u aktar nutritiv
Hemm diversi kaw]i g[al din il-problema. Xi persuni jkunu minnhom hekk. Filfatt, lobe]ità li tintiret minn ;enerazzjoni g[all-o[ra hija realta’ wkoll. Il-[xuna ]ejda tista’ sse[[ ukoll wara li persuna tie[u /erti medi/ini, jew inkella tibda ssofri minn /ertu mard asso/jat ma’ tnaqqis fil-metaboli]mu. Fost dawn tal-a[[ar jispikkaw il-problemi asso/jati malormoni. Madanakollu, l-iktar fattur
importanti g[alina l-Maltin huwa bla dubju l-im[abba g[all-ikel mimli xa[mijiet u zokkor ]ejjed. Dan minbarra nnuqqas kbir ta’ e]ercizzju fi]iku u sport. Il-[xuna ]ejda lejn xiex twassal^
Huwa importanti li wie[ed ikun jaf li l-obezita’ mhix biss problema ibba]ata fuq lapparenza i]da hija marda. Persuna obe]a jkollha bosta kumplikazzjonijiet marbuta mas-sa[[a tag[ha. Dawn jinkludu kolesterol g[oli, li jwassal g[all-problemi asso/jati mal-qalb u l-pressjoni. Jinkludu wkoll ]ieda fil-possibilita’ ta’ attakk tal-qalb jew puplezija, kan/er, infertilita’, dijabete, ;ebla fil-marrara, disfunzjoni erettili u osteoartrite. g[al pa;na 21
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 13 ta’ Mejju, 2014
21
SA{{A
L-e]er/izzju fi]iku hu b]onnju] biex wie[ed i[ares lilu nnifsu minn mard kroniku fosthom obe]ità, dijabete u pressjoni g[olja
L-obe]ità ma to[loqx biss problemi fid-dehra, i]da taffettwa s-sa[[a [olistika fosthom il-qalb, dijabete u pressjoni minn pa;na 20
Meta individwu jkollu [xuna ]ejda, il-kwalità tal-[ajja tieg[u tmur g[all-ag[ar, anke min[abba li l-persuna ma tkunx tista’ tag[mel dawk l-affarjiet kollha li tixtieq. Nies obe]i jsibu wkoll dif-
fikultà biex jipparte/ipaw f’attivitajiet tal-familja u jistg[u jibdew jevitaw /ertu postijiet pubbli/i, b[al postijiet [dejn ilba[ar, matul ix-xhur tas-sajf. Huwa ukoll tipiku li dawn ittip ta’ persuni jsibu ma wi//hom [afna diskriminaz-
zjoni u pre;udizzju kull fejn imorru. Dan kollu jista’ jwassal g[al depressjoni, di]abiltà, skumdita’ fi]ika u esklu]joni so/jali. Kif tista’ tevita l-[xuna ]ejda^
Il-frott u l-[axix hu b]onnju] g[al dieta bilan/jata u b’hekk irridu nag[lmu lill-uliedna b’din il-mentalità ta’ età ]g[ira
Meta individwu jkollu [xuna ]ejda, il-kwalità tal-[ajja tieg[u tmur g[all-ag[ar, anke min[abba li l-persuna ma tkunx tista’ tag[mel dawk l-affarijiet kollha li tixtieq Hemm diversi modi kif wie[ed jista’ jevita l-obe]ità u lproblemi kollha marbuta mag[ha. Fost dawn insibu l-e]er/izzju u l-konsum ta’ ikel bnin u [afif fil-kaloriji u x-xa[mijiet. Limportanza tal-konsum ta’ ikel bnin u tajjeb joffri [afna benefi//ji g[as-sa[[a tag[na. Il-kelma ‘dieta’ ma tfissirx li wie[ed irid jibqa’ bil-;u[, i]da tfisser l-u]u ta’ dieta bilan/jata li tikkonsisti f’proteini, zokkor, xa[mijiet, vitamini u minerali. Huwa importanti li f’;urnata wa[da l-individwu ma jiekolx iktar kaloriji milli g[andu b]onn, tipikament 2500 kcal g[all-ir;iel u 2000 kcal g[annisa. Ikel b[al frott, [axix, /ereali u proteini ghandu [afna inqas kaloriji minn [elu, luminati, u ‘fast foods’. G[alhekk, huwa tajjeb li wie[ed jkun konxju ta’ dak li qed jiekol u kemm qed jikkonsma kaloriji. Dieta tajba g[andha [afna benefi//ji apparti mit-telf
tal-pi], b[al qalb b’sa[[itha, snien b’sa[[ithom, ]ieda filkon/entrazzjoni u titjib fissa[[a tal-mo[[. Dan apparti li jag[tik iktar energija. Fl-a[[ar mill-a[[ar nistg[u ng[idu li l-obe]ità hija marda li taffetwa milljuni ta’ individwi fi]ikament u psikolo;ikament. Min[abba f’ hekk huwa importanti li ng[innu lil xulxin biex inwaqqfu ]-]ieda finnumru ta’ persuni li jsofru minn din il-marda u nippromovu le]er/izzju u l-konsum ta’ ikel tajjeb. L-edukazzjoni fuq dan issu;;ett trid ti]died biex a[na u l-;enerazzjonijiet ta’ warajna jkunu [afna iktar konxji u edukati fuq din il-kundizzjoni. Irridu nitg[allmu kif il-prevenzjoni hija [afna a[jar millkura stess, fl-aspett tas-sa[[a taghna u ta’ dawk ta’ madwarna. Ejjew ma nispi//awx vittmi ta’ l-apatija g[ax sa[[itna hija prezzju]a u rridu nib]g[u g[aliha!
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 13 ta’ Mejju, 2014
TA{BIL IL-MO{{ U TAG{RIF
TISLIBA
22 1
2
5
3
4
Rapport tat-temp
6
7
UV INDEX
8
10
9
10
11
IT-TEMP Ftit imsa[[ab lokalment pjuttost imsa[[ab, bilpossibilta’ta’ xi rqajja ta/-/par g[all-ewwel, li jsir il-bi//a l-kbira xemxi VI}IBBILTÀ Tajba IR-RI{ [afif min-Nofsinhar g[ax-Xlokk li jsir modert min-Nofsinhar g[al-Lbi/, li jsir moderat g[al ftit qawwi mill-Punent Majjistru mal-lejl BA{AR [afif li jsir [afif g[al moderat, u moderat g[al qawwi mal-lejl IMBATT Ftit li xejn TEMPERATURA L-og[la 28˚C XITA F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a: 0.1mm (nida) Xita mill-1 ta’ Settembru 504.8mm
Il-[amest ijiem li ;ejjin 12
13
14
15
16
17
Mimdudin>5. Tikkostruwixxi (5) 6. Kif tmissu j/edi (5) 7. G[otja qawwija bl-id (5) 10. Mimistrell (5) 11. Niskata b]ar (5) 12. {axixa u]ata kultant flinsalati (5) 14. M[allat b[at-tofi f’kaxxa (5) 16. Kull xorta ta’ g[ata l-altar ta’ fuq ilmitra[ (5) 17. Immassa;;a (5) 18. {elu bis-sil; im[awwar bi frott u krema (5)
18
Weqfin>1. Ta’ gosti g[alih wa[du (6) 2. Meta :esù deher quddiemu, dan [asel idejh minnu (6) 3. U]a t-timplor (6) 4. :ibed il-flus li kellu millbank (6) 8. {merija, [a;a li [ar;et [a]in (5) 9. Wie[ed a[mar tg[idx kemm ja[raq (5) 12. Dawn ta’ ;ilda ro]a u xag[arhom ta’ lewn dehbi (6) 13. Kontinent (6) 14. Titwaddab minn qaws (6) 15. Tinwir (6)
Soluzzjoni tat-Tisliba tal-biera[ Mimdudin>- 5. Sabi[, 6. Nixfa, 7. Falza, 10. Drogi, 11. Itlaq, 12. Se[et, 14. Jaqra, 16. Mo[fi, 17. Garar, 18. Orrur. Weqfin>- 1. Issodd; 2. A[[ari, 3. Bnazzi, 4. Ma[nuq, 8. Mo[[u, 9. Ileqq, 12. Skarga, 13. Tkorri, 14. Jofroq, 15. Azzard.
Sudoku Da[[al fil-kaxxi vojta ta’ kull ringiela, ta’ kull kolonna u ta’ kull kwadru ]g[ir ta’ 4 kaxxi b’4 n-numri kollha mill-1 sat12.
IT-TLIETA L-og[la 29˚C L-inqas 16˚C
L-ERBG{A L-og[la 22˚C L-inqas 15˚C
IL-{AMIS L-og[la 21˚C L-inqas 15˚C
IL-:IMG{A L-og[la 21˚C L-inqas 14˚C
IS-SIBT L-og[la 22˚C L-inqas 14˚C
UV
UV
UV
UV
UV
10
9
8
8
8
Temperaturi fi bliet barranin It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet: {al Luqa 25˚C sabi[ bi nhar, Al;eri 27˚C xemxi, Amsterdam 14˚C imsa[[ab, Ateni 23˚C imsa[[ab, Li]bona 24˚C xemxi, Berlin 13˚ imsa[[ab, Brussell 11˚C [albiet tax-xita, il-Kajr 25˚ ftit imsa[[ab, Dublin 12˚C ftit imsa[[ab, Kopen[agen 11˚C imsa[[ab, Frankfurt 14˚C ftit imsa[[ab, Milan 20˚C imsa[[ab, Istanbul 22˚C ftit imsa[[ab, Londra 15˚C ftit imsa[[ab, Madrid 27˚C xemxi, Moska 22˚C imsa[[ab, Pari;i 14˚C imsa[[ab, Bar/ellona 19˚C imsa[[ab, Ruma 22˚C sabi[ bi nhar, Tel Aviv 23˚C ftit imsa[[ab, Tripli 36˚C ftit imsa[[ab, Tune] 27˚C ftit imsa[[ab, Vjenna 17˚C ftit imsa[[ab, Zurich 11˚C imsa[[ab, Munich 13˚C imsa[[ab, St. Petersburg 13˚C xita, Stokkolma 10˚C imsa[[ab
Tag[rif Avvi] mill-Kunsill Lokali Marsaskala Il-Kunsill lokali
ta’ Marsaskala se jorganizza dawn l-attivitajiet fejn se jing[ata tag[rif dwar l-apparat tas-sajd u l-[ut madwar Malta. Il-[amis 15 ta’ Mejju ]jara lill-Muzew Marittimu u l-Palazz tal-Inkwi]itur il-Birgu.Ikun hemm gwida u waqfa g[allkafè. Biljetti mill-Kunsill Lokali. Is-Sibt u l-[add 17 u 18 ta’ Mejju esebizzjoni ta’ apparat tas-sajd kif ukoll tag[rif fuq il[ut fis-Sala Sant’Anna, f’Marsaskala stess. Il-[add fis-2:30 p.m. esebizzjoni ta’ Jet Skis fil-Bajja ta’ San Tumas. Avvi] Caritas Malta
Soluzzjoni Sudoku
Caritas Malta qedg[a filpro//ess li tippubblika direttorju li ji;bor fih l-entitajiet u lg[aqdied non governattivi f’Malta u f’G[awdex li joffru servizzi ta’ g[ajnuna. L-g[an ta’ dan id-direttorju hu li jkun g[odda ta’ informazzjoni g[al dawk li ja[dmu fil-qasam talcare u anke g[al min irid i]omm ru[u infurmat fejn jista’ jfittex servizzi meta ji;i b]onnhom.
G[alhekk il-Caritas qed tistieden lill-entitajiet u lillNGOs li ja[dmu fil-qasam talcare biex jekk iridu jidhru fidDirettorju jikkuntattjaw lil Caritas Malta u jistaqsu g[al Grace Cilia fuq telefon 25906600 jew billi jiktbu email bid-dettalji fuq grace.cilia@caritasmalta.org Mhux qed jintalab [las g[al dan is-servizz. L-informazzjoni g[andha tasal g[and Caritas Malta sa mhux aktar tard mill-15 ta’ Mejju 2014. Avvi] mill-Kunsill Lokali {al Qormi Il-Kunsill Lokali [al Qormi se
jorganizza Coffee Morning g[ar-residenti ta’ {al Qormi, b[ala parti mill-attivitajiet ta’ Jum {al Qormi 2014, nhar l{amis 22 ta’ Mejju 2014, mid9a.m sa’ 12:30p.m. f’San Antonio Hotel & Spa, Qawra. Tluq minn [dejn il-Kunsill Lokali {al Qormi, minn [dejn i/-/entru tas-Sa[[a, minn [dejn il-Paro//a ta’ San :or; u minn [dejn il-Paro//a ta’ San Bastjan. Il-prezz tal-biljett hu ta’ ¤ 5 u l-biljetti jinxtraw mill-Uffi//ju tal-Kunsill Lokali [al Qormi, 392, Triq il-Vitorja, [al Qormi.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 13 ta’ Mejju, 2014
23
TV#RADJU
Miss World Malta – Net Television, 22>00 tibda ta[dem fil-qasam ta’beauty therapist. Nicole Buhagiar,18-il sena. B[alissa l-impjieg tag[ha hu G[andha dixxendenza Maltija u mal-kumpanija Franks fejn tinsab Ingli]a u wara li spi//at mill- ferm g[all-qalba u Nicole hi periskola obligatorja attendid l- suna li t[obb timxi mal-moda, Mcast i]dawara sentejn g[a]let li tkanta u ti]fen. Qed t[ares lejn il-
Nicole Buhagiar
konkors Miss World Malta b[ala esperjenza ;dida u li mhi se tinsa qatt. G[al Nicole l-arti tinsab kullimkien i]da l-aktar li tippreferi hi l-mu]ika g[aliex biha wie[ed jista’ jesprimi lilu nnifsu a[jar.
Nicole Saliba
Nicole Saliba, 21 sena, gradwata fil-qasam tal-arti u d-disinn u ta[dem f’dan is-settur. Tqis li l[in ta’ rilassament hu importanti g[alija spe/jalment meta
Nicole Buhagiar
titg[allem affarijiet ;odda jew tqatta’ l-[in ma’ tal-familja jew il-[bieb. Nicole hi tifla ferrie[ija, u ma taqtax qalbha mix-xejn, g[ax taf li l-[ajja hi sensiela ta’ sfidi li jridu ji;u meg[luba. Passatemp g[al qalbha hu l-ivvja;ar tant li meta tmur mal-familja u l-[bieb u ]aret diversi postijiet kemm flEwropa i]da wkoll l-Amerika. Kellha esperjenza ta’ 15-il ;urnata camping u hemm prattikat numru ta’ dixxiplini sportivi ;odda, i]da hi wkoll tfajla li t[obb il-moda u l-[wejje;. Fl-ivvja;ar tinnota li meta tkun wa[dek l-individwu jrid jitg[allem jg[eleb in-nuqqas ta’ sigurta u jfendi g[ar-rasu, i]da hawn is-sodisfazzjon ikun akbar.
Nicole Saliba
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 13 ta’ Mejju, 2014
24
TV#RADJU
06>00
Radio 101 Breakfast Club b’waqfiet g[al Sports News fis-06>45, A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 0740 Anali]i tal-:urnali< Avvi]i tal-Mejtin u Angelus fit-07>55)
08>00 08>05 09>00 09>05
A[barijiet fil-Qosor (ikompli) 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>00 11>55 12>00 12>30 14>30 15>00 15>05
Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet The Big Show Hitsteria A[barijiet fil-Qosor (ikompli) Hitsteria (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
16>30 17>55 18>00 18>30 20>00 22>00 23>00 00>25 01>20
Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Lura d-Dar Fuzzbox - Eric Montfort Talk Time Newsdesk (r) Wavelength (r) Mu]ika kontinwa
G[at-tfal fuq il-Cable Disney Channel
Jim Jam
06:10 - A.N.T. Farm 06:30 - Cars Toons 06:35 - Gravity Falls 06:55 Gravity Falls 07:20 - Good Luck Charlie 07:45 - The Suite Life on Deck 08:05 - Dog With a Blog 08:30 - Shake It Up! 08:55 - Austin & Ally 09:15 - A.N.T. Farm 09:40 Good Luck Charlie 10:05 - The Suite Life on Deck 10:25 - Jessie 10:50 That’s So Raven 11:15 - Hannah Montana 11:35 - Hannah Montana 12:00 - Wizards of Waverly Place 12:25 - Wizards of Waverly Place 12:45 - A.N.T. Farm 13:10 - Jessie 13:35 - Dog With a Blog 14:00 Gravity Falls 14:25 - Gravity Falls 14:50 - Austin & Ally 15:10 Violetta 16:00 - Mickey Mouse 16:05 - Meet the Robinsons 17:30 Austin & Ally 17:50 - Cars Toons 17:55 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 18:20 - Violetta 19:05 Liv & Maddie 19:30 – Jessie 19:50 - Dog With a Blog 20:15 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 20:40 - Austin & Ally 21:00 - Shake It Up! 21:25 - A.N.T. Farm 21:50 Good Luck Charlie 22:10 Wolfblood 22:35 - Wolfblood 23:00 - Violetta 23:40 - The Hive 23:50 Art Attack
06:05 - Monkey See, Monkey Do 06:15 - Barney and Friends 06:45 Angelina Ballerina 07:00 - Nouky & Friends 07:05 - Rubbadubbers 07:15 – Oswald 07:30 - Fluffy Gardens 07:37 - Fluffy Gardens 07:45 Jarmies 08:00 - Kipper 08:10 Kipper 08:20 - What’s The Big Idea? 08:25 - What’s The Big Idea? 08:30 Gazoon 08:35 – Snapatoonies 09:00 Heroes of the City 09:15 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 Benjamin’s Farm 09:45 - My Animal Friends 10:00 - See the Sea 10:05 Lots & Lots Of... 10:20 - Bob the Builder 10:30 - Fireman Sam 10:40 Thomas and Friends 10:50 - See the Sea 10:55 - Nouky & Friends 11:00 – Rubbadubbers 11:10 - Pingu 11:15 Tiny Planets 11:20 – Pingu 11:25 Clay Play 11:30 - Monkey See, Monkey Do 11:40 - Barney and Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:17 - Fluffy Gardens 12:25 - Jarmies 12:40 - What’s The Big Idea? 12:45 What’s The Big Idea? 12:50 - Heroes of the City 13:05 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:30 Kipper 13:40 - Kipper 13:50 Gazoon 13:55 - Clay Play 14:00 – Snapatoonies 14:25 - My Animal Friends 14:40 - See the Sea 14:45 Lots & Lots Of... 15:00 - Fluffy Gardens 15:07 - Fluffy Gardens 15:15 - Jarmies 15:30 - Angelina Ballerina 15:45 - Monkey See, Monkey Do 15:55 - Barney and Friends 16:25 - Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 - Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 - Igloo-Gloo 17:00 Bob the Builder 17:10 - Fireman Sam 17:20 - Thomas and Friends 17:30 See the Sea 17:35 - Monkey See, Monkey Do 17:45 - Connie the Cow 17:55 - Slim Pig 18:05 - Heroes of the City 18:20 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:45 - What’s The Big Idea? 18:50 - What’s The Big Idea? 18:55 - My Animal Friends 19:10 - See the Sea 19:15 - Lots & Lots Of... 19:30 -Monkey See, Monkey Do 19:40 - Barney and Friends 20:10 - Clay Play 20:15 Kipper 20:25 - Slim Pig 20:35 Connie the Cow 20:45 - Angelina Ballerina 21:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 Heroes of the City 21:40 - What’s The Big Idea? 21:45 - What’s The Big Idea? 21:50 - Tiny Planets 21:55 Pingu 22:00 - Bob the Builder 22:10 - Fireman Sam 22:20 - Thomas and Friends 22:30 - See the Sea 22:35 Rubbadubbers 22:45 - Slim Pig 22:55 - Connie the Cow 23:05 - Kipper 23:15 - Benjamin’s Farm 23:20 - My Animal Friends 23:35 - Clay Play 23:40 - What’s The Big Idea? 23:45 What’s The Big Idea? 23:50 - Barney and Friends
Nickekodeon
06:15 - The Fairly OddParents 06:40 - The Fairly OddParents 07:05 - The Penguins of Madagascar 07:30 SpongeBob SquarePants 07:55 SpongeBob SquarePants 08:20 Dora the Explorer 08:45 Umizoomis 09:10 - Tickety Toc 09:28 - Little Kingdom 09:35 - PAW Patrol 10:00 - Go, Diego, Go! 10:25 - Olive the Ostrich 10:50 - Bubble Guppies 11:15 - Winx Club 11:40 Totally Spies! 12:05 - T.U.F.F. Puppy 12:30 - iCarly 1 2:55 Victorious 13:20 - Big Time Rush 13:45 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:10 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:40 - The Penguins of Madagascar 15:05 - The Penguins of Madagascar 1 5 : 30 - SpongeBob SquarePants 15:55 - Rabbids Invasion 16:20 Marvin Marvin 16:45 – iCarly 17:10 - Big Time Rush 17:35 - Totally Spies! 18:00 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 18:25 The Penguins of Madagascar 18:50 The Fairly OddParents 19:15 - Robot and Monster 19:40 - Victorious 20:05 – iCarly 20:30 - SpongeBob SquarePants 20:55 - Avatar: The Legend of Aang 21:20 - Avatar: The Legend of Aang 21:45 - Big Time Rush 22:10 - The Penguins of Madagascar 22:35 - The Penguins of Madagascar 23:00 - iCarly 23:25 iCarly 23:50 - Victorious
Vicino a te non ho paura – Canale 5, 21>11
Niltaqg[u ma’ Katie li g[adda kemm ;iet toqg[da f’belt ]g[ir i]da mill-ewwel tidher li g[andha passat misterju] u li ftit jew xejn titkellem dwaru. L-attitudni tag[ha kompliet tag[mel is-sitwazzjoni ag[ar tant li kompliet tqajjem dubji kbar mir-residenti tal-villa;; i]da dan dam sakemm iltaqg[et ma’ Alex, negozjant armel u missier ta’ ]ew;t itfal ]g[ar. I]da l-passat ma jorqodx, u se jkollha tag[mel g[a]la kerha imens. X’se tkun din l-g[a]la? TVM
06:45 - Xpla[[mal[ajt 07:00 - TVAM 09:00 - Niskata 11:00 - Click 11:30 Tuffihat migduma 12:00 - News 12:10 TVPM 14:00 - News 14:05 - TVPM 16:00 - News 16:05 - Teleshopping 16:20 - Mini Mixage 16:50 - Labrats 17:20 - Xpla[[mal[ajt 17:35 - Waqtiet 17:40 - Teleshopping 18:00 - News 18:10 - MENU 18:55 - Times Talk 20:00 - News 20:45 - I/-?aqqufa 21:45 - News 21:50 - Road to Rio 22:45 G[awdex Illum 23:15 - News 23:30 - IsS[ubija fl-Unjoni Ewropea. TVM 2
07:00 – News/Sports/Weather 09:00 – TVAM 11:00 - Journeys from the centre of the earth 11:50 - Twelid il-kelma 12:00 – MENU 12:45 - Starboard 13:15 - Tigrijiet Biss 13:45 - Ghawdex illum 14:15 - Mr Fisherman 14:45 - Malta u lil hinn minnha feature 15:00 - Journeys from the centre of the earth 15:50 Twelid il-kelma 16:00 - Niskata 18:00 – Madwarna 18:30 - Starboard 19:00 Tigrijiet Biss 19:30 – Waqtiet 19:40 Journeys from the centre of the earth 20:30 - News for the hearing impaired 20:40 - Taht l-art 21:10 - Bang Goes the Theory 21:40 - Headline News 21:45 Paq Paq Lifestyles 22:15 - Times Talk 23:00 - News in English 23:10 - BOV Premier Match. One
07:00 - Breakfast news 08:50 - Liquorish Daily Snippet 09:00 - Sieg[a }mien 10:15 – Vivantes 11:15 – Telebejg[ 12:30 ONE News 12:40 – kalamita 16:15 Attivita’ Politika 17:10 – Telebejg[ 17:30 - ONE News 17:35 - Liquorish daily snippet 17:45 - Dak Li Jghodd 19:00 - News Point 19:30 - ONE News 20:15 - Ener;ija Po]ittiva 20:40 - Min-Naha ghall-o[ra 21:45 - One Night Stand 23:00 – Popcorn 23:30 - ONE News Raiuno
07:00 – Tg1 07:08 – Unomattina 07:30 - Tg1 L.I.S. 07:34 – Unomattina 07:48 Che tempo fa 07:50 – Unomattina 08:00 – Tg1 08:23 - Che tempo fa 08:25 – Unomattina 09:00 – Tg1 09:04 – Unomattina 09:30 - Tg1 Flash 09:35 –
Unomattina 10:00 - Unomattina Storie Vere 10:30 - Unomattina Verde 10:55 Che tempo fa 11:00 – Tg1 11:05 – Unomattina 11:25 - Unomattina Magazine 11:44 – Unomattina 12:00 La prova del cuoco 13:30 – Telegiornale 14:00 - Tg1 Economia 14:10 - Verdetto Finale 15:20 - La vita in diretta 16:50 Parlamento Telegiornale 17:00 – Tg1 17:10 - Che tempo fa 17:12 - La vita in diretta 18:50 – L’Eredità 20:00 – Telegiornale 20:30 - Affari Tuoi 21:10 Carosello Reloaded 21:15 - Mister Ignis - L’operaio che fondò un impero 23:14 Tg1 60 Secondi 23:20 - Porta a Porta 00:55 - TG1 Notte 01:25 - Che tempo fa 01:30 - Sottovoce 02:00 - Terza Pagina. Raidue
07:05 - Kung Fu Panda 07:25 - Cartoon Flakes 07:30 - Avengers Assemble 07:52 - Cartoon Flakes 07:55 - Ultimate Spiderman Il ritorno dei Sinistri Sei 08:15 - Due uomini e mezzo Un posto tutto per Alan 08:35 - Desperate Housewives I segreti di Wisteria Lane 10:00 - Tg2 Insieme 10:30 - Meteo 2 10:32 - Tg2 Insieme 10:50 - Elezioni Europee 2014 Messaggi autogestiti 11:00 - I Fatti Vostri 13:00 – Tg2 giorno 13:30 - TG 2 Costume e Società 13:50 Medicina 33 14:00 - Detto fatto 16:15 The Good Wife - Ragionevole dubbio 17:05 - Elezioni Europee 2014 Tavola Rotonda Confronto tra le liste candidate 17:45 - Tg2 Flash L.I.S. 17:50 - Tg Sport 18:15 - Tg 2 18:45 - Squadra Speciale Cobra 11 - Formula futuro 19:41 Squadra Speciale Cobra 11 – L’assalto 20:30 – Tg2 21:00 - LOL :-) 21:10 Made in Sud 23:45 – Tg2 00:00 - 2Next Economia e Futuro 00:55 - Parlamento Telegiornale 01:05 - 90* minuto Serie B 02:20 - Meteo 2. Raitre
07:00 - TGR Buongiorno Italia 07:30 TGR Buongiorno Regione 08:00 – Agorà 10:00 - Elezioni Europee 2014 Messaggi autogestiti 10:10 - Mi manda RaiTre 11:10 - TG3 Minuti 11:15 – Elisir 11:58 - Meteo 3 12:00 – TG3 12:25 - Pane quotidiano 12:50 Ciclismo: Giro mattina 13:10 - Il tempo e la Storia Gengis Khan: l’imperatore dei Mongoli 14:00 - TG Regione 14:18 TG Regione Meteo 14:20 – TG3 14:49
- Meteo 3 14:50 - TGR Leonardo 15:00 - TG3 LIS 15:05 - TGR Piazza Affari 15:10 - Ciclismo: Giro d’Italia 2014 Giro diretta 4? tappa: Giovinazzo - Bari ( 121 km ) 17:15 - Processo alla tappa 17:45 Ciclismo: Giro d’Italia 2014 Giro diretta 4? tappa: Giovinazzo - Bari ( 121 km ) 18:05 - Aspettando Geo 18:15 – Geo 18:20 - Meteo 3 18:22 – Geo 19:00 – TG3 19:30 - TG Regione 19:53 - TG Regione Meteo 20:00 – Blob 20:10 -
Pane quotidiano Canale 5
06:00 – Prima pagina # Traffico 07:56 – Borse e monete 07:59 – Tg5 # Meteo.It 08:45 – Mattina cinque 11:00 – Forum 13:00 – Tg5 # Meteo.It 13:41 – Beautiful 14:05 – Grande fratello 14:10 – Centovetrine 14:44 – Uomini e donne 16:05 – Grande fratello 16:15 – Il segreto 17:10 – Pomeriggio cinque 18:50 – Avanti un altro 20:00 – Tg5 # Meteo.It 20:40 – Striscia la notizia 21:11 – Vicino a te non ho paura 23:40 – Matrix 01:31 – Tg1 01:50 – Rassegna 02:00 – Meteo.It Rete 4
06:25 – Chips 07:20 – Miami vice 8:15 Hunter 09:40 – Carabinieri 10:45 – Ricette all’italiana 11:30 – Tg4 # Meteo.It 12:00 – Detective in corsia 12:55 – La signora in giallo 14:00 – Lo sportello di forum 15:30 – Hamburg distretto 21 16:35 – My life 17:00 – L’indiana bianca 18:55 – Tg 4 19:33 – Meteo.It 19:35 – Il segreto 20:30 – Tempesta d’amore 21:15 – Anche gli angeli mangiano fagioli 23:42 – Identita’ violate 01:20 – Tg4 Night news. –
Italia 1
07:00 – Friends 07:30 – Vecchi bastardi 08:30 – Urban wild 09:40 – Come mi vorrei 10:20 – Dr house 12:10 – Cotto e mangiato 12:25 – Studio aperto # Meteo.It 13:02 – Sporte mediaset 13:40 – Grande fratello 14:10 - I Simpson 14:35 – Vecchi bastardi 15:25 – What’s my destiny 15:50 – Urban wild 16:45 – Big bang theory 17:40 – Come mi vorrei 18:30 – Studio aperto # Meteo.it 19:20 C.S.I. - Scena del crimine 21:10 – Arrow 22:00 – The tomorrow people 22:55 – Nikita 23:50 – Chiambretti supermarket 01:45 – Shameless.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 13 ta’ Mejju, 2014
25
TV#RADJU 07.00 - Teleshopping 08:00 – Ipokriti 09:00 Fitness Galore 10:00 – Niltaqg[u 12:00 - Teleshopping 13:00 – F Living Magazine 15:00 - Teleshopping 16:00 – {in g[al Kollox 18:00 – Teleshopping 20:30 – Tie; tal-{olm 21:30 – Niltqg[u 23:30 – F. Living magazine 01:30 Teleshopping.
donne 12:30 - Avanti un altro 13:20 Vivere III 13:45 - I Cesaroni II 14:40 - Casa Vianello 15:10 - Casa Vianello 15:40 - Carabinieri 16:30 - Fornelli d’Italia 17:10 - Forum 18:35 Centovetrine 19:00 - TG5 19:35 - I Cesaroni IV 20:15 - Caro maestro 21:00 - La sai l’ultima? 21:15 - Uomini e donne 22:20 - Colorado 23:15 - Torte D’Autore 23:40 – Sarabanda.
Xejk
BBC Entertainment
07:30 – Just for Laughs 07:45 – Total Request Show 09:50 – Shout Out 10:00 – Love and Romance 10:45 – Teleshopping 11:45 – Just for Laughs 12:00 – Frux (r) 13:30 – The 80s 14:00 – The Local Angle (r) 15:00 – The 90s 15:30 – Teleshopping 16:30 – Hits 16:50 – Shout Out 17:00 – Local Issues 17:45 – Maltese Music 18:00 – Total Requests Show (live) 20:00 – Just for Laughs 20:15 – Shout Out 20:30 – Frux 21:55 – Football 22:00 – Mill-Italia 23:00 – Local Issues (r) 23:45 – The 60s and 70s.
07:05 - Balamory 07:25 - Nuzzle and Scratch: Frock and Roll 07:45 - Green Balloon Club 08:10 - Poetry Pie 08:15 - Nina and the Neurons: In the Lab 08:30 - Only Fools and Horses... 09:00 - Me and Mrs Jones 09:30 Rev. 10:00 - EastEnders 10:30 - Doctors 11:00 Upstairs Downstairs 11:55 - The Weakest Link 12:40 - Only Fools and Horses... 13:10 - Me and Mrs Jones 13:40 - Rev. 14:10 - EastEnders 14:40 Doctors 15:10 - Upstairs Downstairs 16:05 The Weakest Link 16:50 - Me and Mrs Jones 17:20 - Lark Rise to Candleford 18:10 - EastEnders 18:40 Doctors 19:10 - The Weakest Link 20:00 - Last of the Summer Wine 20:30 - Hunderby 21:00 - Upstairs Downstairs 21:55 - Mistresses 22:45 Absolutely Fabulous 23:15 – Silk.
F. Living
Melita More
09:00 - Grey’s Anatomy 09:45 - Private Practice 10:30 - Criminal Minds 11:15 Dallas 12:00 - SMASH 13:00 - Days Of Our Lives 13:45 - Grey’s Anatomy 14:30 - GO ON 15:00 - Private Practice 15:45 - Criminal Minds 16:30 - The Mentalist 17:15 - Psych 18:15 - Days Of Our Lives 19:00 - SMASH 19:45 Dallas 20:30 - Suits 21:15 - Chicago Fire 22:00 - Spartacus 23:00 - Boardwalk Empire 00:00 - Person Of Interest 00:45 – 30 Rock 01:15 - Gossip Girl. Go Stars
07:15 - Along Came Polly 08:45 - Mad Buddies 10:15 - Pretty Woman 12:10 The Great Gatsby 14:30 - Charlie Bartlett 16:05 - The Hobbit: An Unexpected Journey 18:50 - Now is Good 20:30 Two and A Half Men 21:00 - The Hunters 22:25 - Elysium 00:10 - Pretty Woman 02:10 - Two and A Half Men 02:40 Charlie Bartlett 04:20 - Now is Good 06:00 – Elysium. Mediaset Italia
07:15 - Casa Vianello 07:45 - Non e la Rai 09:10 - Nonno Felice 09:35 - I Cesaroni II 10:35 - Torte D’Autore 11:01 - Centovetrine 11:25 - Uomini e
09:50 - Ironside 10:50 - Quincy, M.E. 11:45 - Great Women 11:55 - McBride: Anybody Here Murder Marty? 13:30 Great Women 13:50 - ER 14:50 - JAG 15:50 - Law & Order 16:50 - McBride: Fallen Idol 18:30 - Great Women 18:50 - JAG 19:50 - Quincy, M.E. 20:50 Great Women 21:00 - Wolff’s Turf 21:55 - Wolff’s Turf 22:50 - Great Women 23:00 - Mystery Woman: Redemption. Discovery Channel
06:00 - The Main Attraction 08:20 - Les Girls 10:15 Speedway 11:50 - Hotel Paradiso 13:25 - Girl Happy 15:00 - The Glass Slipper 16:45 - The Barretts of Wimpole Street 18:30 - The Champ 21:00 - The Gypsy Moths 22:50 - The Wild Bunch.
07:15 - Born Survivor: Bear Grylls: The Inside Story 08:10 - Man, Woman, Wild: Mexico 09:05 - Gold Divers: Under the Ice: The Gold Don’t Care 09:55 - How We Invented the World: Phones 10:50 - How Do They Do It?: Smooth As Marble/Hot Stuff/Umbrellas 11:15 - How Do They Do It?: Tales from the Black Stuff/Silk/In the Can 11:40 - How It’s Made 12:10 - How It’s Made 12:35 - Mega Builders: Raising the Roof: Rio Stadium 13:30 - Fifth Gear 14:25 - Chop Shop: Phoenix Car 15:20 - River Monsters: Chainsaw Predator 16:15 - Survive That!: Proper Grim 17:10 - Auction Kings: DeLorean Time Machine 17:40 Storage Hunters: Bloody Battle 18:05 Auction Hunters: Bowling Pin Payday 18:35 Baggage Battles: California Scheming 19:00 How It’s Made 19:30 - How It’s Made: Dream Cars: Audi R8 20:00 - Moonshiners: Storm’s a Brewing 21:00 - Railroad Alaska: Killer Ice 22:00 - Porter Ridge: Prank Wars 22:30 - Porter Ridge: The Hilljack Games 23:00 - Amish Mafia: Deadly Sins.
MGM Movie
Discovery World
07:05 - The Miracle 08:40 - Chilly Scenes of Winter 10:15 - The Black Stallion Returns 11:55 - Charlie Chan and the Curse of the Dragon Queen 13:30 - It Runs in the Family 14:55 Clifford 16:25 - The Night They Raided Minsky’s 18:00 - How I Won the War 19:50 - The Battle of Britain 22:00 Back to School 23:35 - The Pope Must Die.
07:45 - Altered Statesmen 08:35 - Best Evidence 09:30 - I’m Alive 10:20 Bone Detectives 11:10 - Showdown: Air Combat 12:05 - Raging Planet 12:55 - Long Way Down 13:50 Caroline Quentin: A Passage Through India 14:45 - Altered Statesmen 15:40 - Showdown: Air Combat 16:35 - I’m Alive 17:25 - Raging Planet 18:20 The Presidents’ Gatekeepers 19:10 American Car Prospector 20:05 - Long Way Down 21:00 - The Presidents’ Gatekeepers 21:55 - Zero Hour 22:50 LA: City of Demons 23:45 - Long Way Down.
TCM
Diva Universal
07:55 - McBride: Tune In for Murder 09:27 - La Prima Legge Di Newton
07>00 08>30 09>00 10>00 12>00 13>30 14>00 15>30 15>50 16>45 17>00 18>00 18>05 18>30 19>30 20.00 20>10 20>30 21>30 21>35 22>00
NET News Malta A[jar Malta A[jar - Djalogu Eli in the morining Telebejg[ Flimkien Net News Telebejg[ Chit Chat Telebejg[ Malta Llejla NET News (ikompli) Malta Llejla net NET News .net Malta A[jar Malta A[jar - Djalogu NET News Rafiki Miss World Malta
23>00
NET News
Sport fuq il-Cable Eurosport 1 10:35 - Eurogoals 11:20 WATTS 12:20 International Championship Snooker 13:15 Horse Racing Time 13:30 FIFA Under 17 World Cup Football 14:30 - FIFA Under 17 World Cup Football 15:30 Live: FIFA Under 17 World Cup Football 18:00 - Live: FIFA Under 17 World Cup Football 21:00 - Sports Excellence 21:15 - WATTS 22:00 – Boxing. Eurosport 2
07:00 - UEFA Women’s Champions League Football 08:00 - UEFA Women’s Champions League Football 09:00 - FIFA Under 17 World Cup Football 10:30 - ISU Grand Prix, Figure Skating 12:00 WATTS 12:15 - UEFA Women’s Champions League Football 13:45 - UEFA Women’s Champions League Football 15:15 - Freestyle Skiing 16:00 ISU Grand Prix, Figure Skating 18:00 - FIFA Under 17 World Cup Football 19:30 - WATTS 20:00 - The Euroleague Basketball Show 20:30 - Live: EuroCup Basketball 22:15 Live: EuroCup Basketball. 23:45 Nautical Update. GO sports 1
Forum – Mediaset Italia, 17>10 Forum il-programm favorit ma’ [afna Taljani i]da wkoll Maltin. Il-programm jag[tina [arsa kif ja[dem il-qorti Taljan u l-li;ijiet tal-pajji], fejn l-im[allef fil-programm jaqta’ s-sentenzi tal-ka]ijiet veri li ji;u quddiemu. Bejn is-sessjoni tax-xhieda u dik fejn ting[ata s-sentenza, l-pubbliku pre]enti jing[ata l-opportunita’ li jg[id kif ja[sibha u jkompli jkattar id-diskussjoni mal-persuni kkon/ernati.
07:00 - Ligue 1 - Round 37 LOSC Lille v Paris Saint-Germain 09:00 - ATP Masters 1000 Mutua Madrid Open – Highlights 10:00 - Barclays Premier League Week 39 - Premier League Review 11:00 - ATP Masters 1000 - Internazionali BNL d’Italia - Round 1 # Round 2 (Live) 21:30 - FIFA Futbol Mundial 22:00 Barclays Premier League - Week 39 - Manchester City v West Ham Utd 00:30 - Vincennes Horseracing 03:00 - Aviva
Premiership - Round 22 Harlequins v Bath Rugby 05:00 Barclays Premier League - Week 39 - Southampton v Manchester Utd. GO sports 7
07:00 - Vincennes Horseracing 09:30 - Serie A - Round 37 Atalanta v Milan 11:30 - Ligue 1 - Round 37 – Highlights 12:30 Barclays Premier League - Week 39 - Hull City v Everton 14:30 Serie A -Round 37 - Torino v Parma 16:30 - Ligue 1 - Round 37 - Girondins de Bordeaux v Olympique de Marseille 18:30 Aviva Premiership - Round 22 Northampton Saints v London Wasps 20:30 - ATP Masters 1000 - Mutua Madrid Open - Semi Finals 01:30 - Barclays Premier League - Week 39 - Premier League Review 02:30 - Serie A Round 37 - Inter v Lazio 04:30 FIFA Futbol Mundial #469 05:00 - Barclays Premier League - Week 39 - Tottenham H v Aston Villa. GO sports 8
09:00 11:30 -
Vincennes Horseracing Serie A - Round 37 Atalanta v Milan 13:30 - Ligue 1 - Round 37 – Highlights 14:30 Barclays Premier League - Week 39 - Hull City v Everton 16:30 Serie A -Round 37 - Torino v Parma 18:30 - Ligue 1 - Round 37 - Girondins de Bordeaux v Olympique de Marseille 20:30 Aviva Premiership - Round 22 Northampton Saints v London Wasps 22:30 - ATP Masters 1000 - Mutua Madrid Open - Semi Finals 03:30 - Barclays Premier League - Week 39 - Premier League Review 04:30 - Serie A Round 37 - Inter v Lazio 06:30 FIFA Futbol Mundial #469 07:00 - Barclays Premier League Week 39 - Tottenham H v Aston Villa.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 13 ta’ Mejju, 2014
26 G{AT-TWELLIJA {a]-}ebbug
DAR fi/-/entru bi tnejn tassodda, tnejn tal-banju, k/ina, salott, airconditions u bejt. Blg[amara b’kollox. €15,000
KLASSIFIKATI (Lm6439) u kera €580 (Lm249) fis-sena. ?emplu 79005509 jew 77484205.
Supermarket
FI?-/entru tar-ra[al. ?emplu 79634271.
AVVI}I Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour.
Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet
TA’ magni tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront. ?emplu 99422268 jew 21416705.
G{ALL-BEJG{ G[amara antika
TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u
gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.
Sufan
CORNER tal-cane, bill-wallunit kbira u l-inkwatri kollox pari;;, f’kundizzjoni tajba [afna. Prezz €450. ?emplu 79220368.
PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ JEW KIRI Il-{amrun
GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bil-bit[a, dawl, ilma u toilet. Bil-permess Class B. ?emplu 77200983.
It-trabi ta’ l-SCBU g[andhom b]onn id-demm tieg[ek. Tibqax lura. Ag[tihom dan ir-rigal illum stess
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 13 ta’ Mejju, 2014
27
SPORT FUTBOL - TONY BAJADA MEMORIAL CHALLENGE CUP
{amrun Spartans jirb[uha g[at-tielet darba F’finali missielta kontra Paol Hibs, it-tim ta’ {amrun Spartans ta’ ta[t l-14-il sena reba[ tat-Tony Bajada Memorial Challenge Cup. Din kienet it-tielet darba li {amrun reb[u din il-kompetizzjoni li issa ilha ssir g[al dawn l-a[[ar 13-il sena. Il-log[ob intlag[ab kollu fil-Victor Tedesco Stadium. Fil-finali l-Ispartans kienu darbtejn minn ta[t u spi//aw wettqu rimonta mill-aqwa biex reb[u l-konfront kontra Hibs blg[oti tal-penalties. Minn sitt penalties mog[tija {amrun skurjaw [amsa filwaqt li Paola skurjaw erbg[a. Il-captain ta’ {amrun Sean Mizzi kien ippre]entat bit-trofew tarrebbie[a mis-Sindku tal-lokal Vince Bonello. Pre]enti g[al din il-finali kien hemm Joe Mallia, rappre]entant tal-YFA. F’dan it-turnament [a sehem it-tim Taljan ta’ Triestina fil-
kategorija tal-U14, madankollu dan it-tim naqas milli jikkwalifika g[as-semifinali. Tim Taljan ie[or, Junior Calcio Livello, [a sehem fil-kategorija tal-U10 filwaqt li t-tim G[awdxi ta’ Ker/em [a sehem fil-kategorija ta’ timijiet ta’ ta[t is-sitt snin. It-tim ta’ M;arr Utd reba[ lAward tal-Fair Play filwaqt li Paol Hibs, telliefa fil-finali talU14 ikkonslaw bl-unur tal-aktar tim li skurja gowls. Fit-tliet kategoriji l-o[ra, Under 12, Under 10 u Under 6 ma kien hemm lebda rebbie[ dikjarat. In-nursery ta’ {amrun qed tag[mel minn kollox biex torganizza log[ob kontra timijiet barranin biex b’hekk il-plejers jiksbu esperjenza kontra plejers ta’ livell g[oli. Fil-fatt, it-tim ta’ {amrun ta’ ta[t is-17-il sena lag[ab kontra t-tim Ingli] ta’ Burnham Rablers u temm draw 1-1.
SPARAR
Dimitrov u Chetcuti jirb[u sparatura g[as-selezzjoni Maltija Bozidar Dimitrov kien ir-rebbie[ overall tal-kompetizzjoni RC Skeet Selection u Williams Chetcuti reba[ kompetizjzoni ta’ selezzjoni g[ad-Double Trap organizzati mill-Federazzjoni Maltija tal-Isparar fil-Bidnija. Dawn is-serje ta’ selezzjoni huma mmirati biex miSnnhom ji;u determinati t-tiraturi fiddixxiplina rispettivi li se jkunu mag[]ula biex jirrappre]entaw lil Malta waqt il-Log[ob talCommonwealth. Il-kompetizzjoni Skeet kienet fuq 125 plattina bl-a[jar sitt tiraturi jikkwalifikaw g[assemifinali fuq 16-il plattina u mbag[ad g[ar-reb[ tal-midalji fuq 16-il plattina o[ra. Bozidar Dimitrov temm rebbie[ meta laqat 113 minn 125 u mbag[ad kellu rounds ta’ 13 u 14 minn 16. Fit-tieni post spi//a Darren Vella li laqat 115 fl-ewwel fa]i flimkien ma’ 13 u 10 biex g[eleb l-isfida ta’ Marlon Attard li temm it-tielet b’111, 12 u 14. Noel Scicluna spi//a fir-raba’ post b’105, 12 u 10 quddiem Joe Muscat b’109 u 9 u Jason Sciberras b’104 u 9.
Darren Vella kien l-a[jar tiratur fi Klassi A b’45 minn 50 quddiem l-istess Dimitrov li laqat 44 waqt li fi Klassi B Marlon Attard laqat 44 quddiem Jason Sciberras li laqat 41. Id-Double Trap Sadanittant fl-isparatura
double Trap William Chetcuti kien ir-rebbie[ overall. Il-kompetizzjoni kienet fuq 150 plattina flimkien ma’ rounds ta’ 15-il par g[as-semifinali u l-midalji. William Chetcuti temm rebbie[ meta laqat 113, 28 u 28 quddiem Wayne Farrugia li laqat 126, 27 u 23. Nathan Lee Xuereb, li kien luniku tiratur li g[amel straight f’round s[i[ ta’ 30 plattina minn 30, temm fit-tielet post meta laqat 134, 25 u 27. Huwa kien segwit minn Matthew Grech b’114 25 u 26 u Gianluca Chetcuti li laqat 125 u 25. Matul il-;img[a d-die[la William Chetcuti flimkien malkow/ Jimmy Bugeja se jmorru fil-belt ta’ Almaty fil-Kazistan biex jie[du sehem f’round ie[or fit-Tazza tad-Dinja tad-Double Trap.
It-tim ta’ {amrun Spartans tal-U14 li reba[ il-kompetizzjoni g[at-tielet darba
E]ami tal-Kickboxing g[al 45 student
Dan l-a[[ar sar e]ami millFederazzjoni Maltija talKickboxing (MKBF) g?all-45 student minn erba’ klabbs Maltin. L-e]ami kien maqsum f’taqsimiet ta’ stamina, wirja teknika u l-u]u ta’ tali tekniki flisparring. Il-klabb ta’ Ying Yang Team Noel kellu b’kollox 35 atleta li ?a sehem f’dan l-e]ami fil-livelli kollha ta/-/inturin.
L-atleti u /-/inturini rispettivi li kisbu kienu: Isfar - Jack Daniel Abela, Simon Attard, Deisler Vella, Hannan Silvio, Enrique Galea, Raven Borda, Carlos Farrugia, Robert Cilia, James Grech, Kimberly Attard, Evan Moujjer, Ryan Cini u Josef al Hassan Oran;o - Elton Desira, Orlando Attard, Elliot Caruana, Zdenjik Tabone, Justin Fiteni,
Kevin Ellul, Kyle Borg, Chris Carbone, Shaun Azzopardi, Mariah Zammit, Santana Pace Colombo, Keniwar Hannan, Jesmar Winters u Daniela Zammit A[dar - Steve Bugeja, Brent Spiteri, Marjohn Sultana, Salvatore Santobello u Glenn Dimech, Vjola - Shehu Hannan Kannella - Bernice Casha u Brandon Spiteri
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 13 ta’ Mejju, 2014
28
SPORT
FORMULA 1
Sistema ;dida mal-exhaust g[al aktar [sejjes Il - Mercedes se jkunu qed jippruvaw sistema ;dida ta ’ exhaust mag[rufa b[ala ‘ megaphone ’ waqt test li se jsir din il - ;img[a hekk kif id - dibattitu dwar il - [sejjes tal - makni qed ikompli . L - introduzzjoni ta ’ makni V6 turbo hybrid minflok dawk V8 , wassal g[al kritika qawwija li l - isport tilef l interess tieg[u fejn jid[ol [sejjes ta ’ makni . Is - sistema megaphone hi mmirata proprju biex tindi rizza din il - kritika . “ Jekk il - partitarji jridu aktar storbju , allura se mmorru g[al dan ,” qal il - kap tal - Mercedes Sport Toto Wolff . “ Ninsab /ert li kul[ad qed i[ares il - quddiem biex jisma ’ dan il - megaphone u jara x ’ se joffri .” Paddy Lowe , direttur e]ekuttiv tal - Mercedes qal li dan l - apparat - li effettiva ment hu trumbetta f ’ forma ta ’ lembut li titwa[[al mal a[[ar parti tal - exhaust - se jkun ippruvat fi/ - /irkwit ta ’ Katalunja g[ada filg[odu . ?ertu promuturi tat - ti;rija li ltaqg[u f ’ Bar/elona s - Sibt qed jib]g[u li l - bejg[ tal - bil jetti se jin]el jekk il - partitar -
ji jitnaffru min - nuqqas ta ’ [sejjes . Il - kap kummer/jali tal Formula 1 Bernie Ecclestone hu fost dawk li qed jilmentaw mill - makni l - ;odda imma fil paddock kien hemm anke dawk li jaqblu ma ’ atmosfera anqas storbju]a . “ Ma naqbilx li l - [oss tag[hom hu ikrah . Na[seb li dan hu messa;; po]ittiv li twarrab ,” qal id - deputat direttur tar - Renault Rob White . Huwa qal li jekk ji]died l istorbju jmur kontra l - ispirtu tar - regolamenti ambjentali li hu li titnaqqas l - ener;ija mormija mill - exhaust u l brejks u din tintu]a biex tag[mel il - karozza aktar velo/i Kwalunkwe bidla trid ti;i approvata mit - timijiet kollha qabel tkun tista ’ ti;i mpli mentata u dan mistenni jsir biss jekk ikun /ar li l prestazzjoni tal - makna mhux se ti;i affettwata . Mercedes b[alissa hu t - tim li qed jiddomina dan l ista;un meta reba[ il - [ames ti;rijiet kollha li saru s ’ issa b ’ Lewis Hamilton fl - ewwel post tal - klassifika quddiem sie[bu Nico Rosberg .
Il-Merrcedes se jkun l-ewwwel tim li se jipprova sistema ;dida mmirata li ]]id il-[oss tal-makna
Ashley Cole jirtira min-nazzjonal Id-difensur ta’ Chelsea Ashley Cole irtira mill-futbol internazzjonali wara li t[alla barra mill-iskwadra Ingli]a g[at-Tazza tad-Dinja. Id-difensur xellugi ta’ 33 sena lag[ab 107 darbiet mattim nazzjonali fi tliet edizzjonijiet tat-Tazza tad-Dinja. Minfloku, l-kow/ nazzjonali Roy Hodgson sejja[ lid-difensur ta’ 18-il sena Luke Shaw ta’ Southampton. “?empilli Roy u naqbel li liskwadra Ingli]a g[andha tkun ba]ata fuq plejers ]g[a]ag[. Na[seb li jkun a[jar jekk nirtira mill-iskwadra Ingli]a issa. G[andna manager mill-aqwa u tim tajjeb u nixtieqilhom kull su//ess. Se nkun qed napo;;ja lit-tim ingli] b[al partitarju ta’ veru. Grazzi lil kul[add ta’ kollox,” qal Cole fuq Twitter. “Leighton Baines u Shaw huma plejers kbar u dan urewh matul l-ista;un. Huma l-futur ta’ dan il-pajji] u kien ta’ unur
g[alija li lbist il-flokk nazzjonali 107 darbiet. {obbni jew le, emmnuni, nwe;;a’ li mhux se nilg[ab aktar g[al pajji]i – kburi u onorat.” Hodgson qal li l-fatt li [alla barra lil Cole mill-iskwadra g[all-Bra]il kienet “wa[da mill-aktar d/i]jonijiet diffi/li li qatt kellu jie[u. Kien plejer e//ellenti g[all-Ingilterra. Li wie[ed ikollu aktar minn 100 log[ba bil-flokk nazzjonali hi kisba mill-aqwa u jimmeritah kull tif[ir g[al dak li wera matul dawn is-snin li fihom irrappre]enta lil pajji]u. Ftit huma l-plejers li jistg[u ji;u kunsidrati fost l-aqwa fid-dinja imma Ashley fl-aqwa tieg[u kien bla dubju wie[ed millaqwa difensuri fuq ix-xellug. “F’sentejn li g[amilt na[dem mieg[u ma wera xejn g[ajr professjonali]mu bla waqfien u [e;;a kbira li jilg[ab g[allIngilterra. Hu xi [add li g[andi rispett kbir lejh u nawguralu
kull su//ess. Ovvjament irrid nirrispetta d-de/i]joni li [a li jirtira. Kien wie[ed mill-aqwa plejers Ingli]i imma rrid in[ares lejn il-futur,” qal Hodgson. Cole kien iddebutta malIngitlerra kontra l-Albanija f’Marzu tal-2001. Hu sar biss is-seba’ plejer li qabe] il-100 log[ba meta lag[ab f’partita ta’ [biberija kontra l-Bra]il fi Frar tal-2013. Imma /-/ansijiet tieg[u fuq livell ta’ klabb kienu limitati [afna dan l-ista;un. L-eks plejer ta’ Arsenal lag[ab biss darba ma’ Chelsea b[ala sostitut fi tliet xhur milla[[ar ta’ Jannar, g[alkemm lag[ab kontra Liverpool u Atletico Madrid. Kien qed jing[ad li jista’ jitlaq lil Chelsea matul dan is-sajf imma l-manager Jose Mourinho din il-;img[a indika li l-veteran jista’ jibqa’ fi Stamford Bridge.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 13 ta’ Mejju, 2014
29
SPORT FRANZA
TAZZA TAD-DINJA
Zlatan Ibrahimovic Plejer tas-Sena
Ross Barkley fl-iskwadra Ingli]a
L-attakkant ta’ Paris Saint Germain Zlatan Ibrahimovic kien ivvutat l-A[jar Plejer tas-Sena f’Ligue 1 fi Franza g[at-tieni sta;un konsekuttiv. Il-plejer ta’ 32 sena skorja 25 gowl ma’ PSG fil-kampjonat u g[en lit-tim jirba[ il-kampjonat b’rekord ta’ 86 punt. Huwa skorja wkoll 10 gowls fi tmien partiti fi/-Champions League. “Li nirba[ dan l-unur g[attieni sena konsekuttiva hu unur g[alija. Nirrignrazzja lil s[abi kollha fit-tim u na[seb li dan kien l-aqwa sta;un li qatt kelli. It-tim kollu kellu sta;un qawwi. Nittama li fis-snin li ;ejjin nirb[u l-Kampjonat, i]-]ew; tazzi domesti/i u /-Champions League ukoll min[abba unuri individwali.” Ibrahimovic reba[ ukoll lunur tal-isba[ gowl tas-sena meta skorja bit-takkna fir-reb[a 4-0 fuq Bastia f’Ottubru. Sie[bu fl-istess tim, ilgowlkiper Salvatore Sirigu reba[ l-unur tal-aqwa gowlkiper tas-sena waqt li Marco Verratti ta’ PSG wkoll, ing[a]el b[ala l-A[jar Plejer }ag[]ug[ tas-sena.
Il-midfielder ta’ Everton Ross Barkley kien mag[]ul mill-kow/ nazzjonali Roy Hodgson fi skwadra ta’ 23 plejer g[at-Tazza tad-Dinja waqt li sie[bu fl-istess klabb, i]-]ag[]ug[ John Stones ing[a]el b[ala riserva. Barkley li g[andu 20 sena u lag[ab tliet darbiet man-nazzjonal g[andu mieg[u tliet plejers ta’ Southampton, Ricki Lambert, Adam Lallana u Luke Shaw. Liverpool hu l-aktar klabb rappre]entat fl-iskwadra ta’ 23 b’[ames plejers, waqt li b[ala plejers ta’ esperjenza Hodgson sejja[ lil Frank Lampard ta’ Chelsea, Steven Gerrard ta’ Liverpool kif ukoll lil Phil Jagielka, Lambert u Foster li huma l-uni/i plejers il-fuq minn 30 sena. Michael Carrick ta’ Manchester United u Ashley Cole ta’ Chelsea t[allew barra minn skwadra relattivament ]ag[]ug[a. Id-difensur ta’ Liverpool John Ruddy, l-attakkant Andy Caroll ta’ West Ham u l-midfielder Tom Cleverley u Stones huma fil-lista ta’ riserva. Fl-a[[ar tax-xahar l-Ingli]i jilqg[u lil Peru f’Wembley f’partita ta’ [biberija u se jift[u limpenji kontra l-Italja f’Manaus fl-14 ta’ :unju. Gowlkipers: Joe Hart (Manchester City), Ben Foster (West Bromwich Albion), Fraser Forster (Celtic).
Defensuri: Leighton Baines (Everton), Gary Cahill (Chelsea), Phil Jagielka (Everton), Glen Johnson (Liverpool), Phil Jones (Manchester United), Luke Shaw (Southampton), Chris Smalling (Manchester United). Midfielders: Ross Barkley (Everton), Steven Gerrard (Liverpool), Jordan Henderson (Liverpool), Adam Lallana (Southampton), Frank Lampard (Chelsea), James Milner (Manchester City), Alex OxladeChamberlain (Arsenal), Raheem Sterling (Liverpool), Jack Wilshere (Arsenal). Attakkanti: Rickie Lambert (Southampton), Wayne Rooney (Manchester United), Daniel Sturridge (Liverpool), Danny Welbeck (Manchester United). Standby: John Ruddy (Norwich City), Jon Flanagan (Liverpool), John Stones (Everton), Michael Carrick (Manchester United), Tom Cleverley (Manchester United), Andy Carroll (West Ham United), Jermain Defoe (Toronto FC). Honda u Kagawa mal-:appun
Keisuke Honda u Shinji Kagawa se jmexxu l-iskwadra nazzjonali tal-:appun mag[]ula mill-kow/ Taljan Alberto Zacheroni li g[a]el 12-il plejer
Glen Johnson u Adam Lallana, tnejn mill-plejers fl-iskwadra ta’ Hodgson
ba]ati fl-Ewropa u 11 mill-J League. Il-:appun se jifta[ l-impenji kontra Ivory Coast fl-14 ta’ :unju f’Recife qabel jiltaqa’ kontra l-Gre/ja f’Natal [amest’ijiem wara u mbag[ad kontra lKolombja f’Cuiaba fl-24 ta’ :unju. L-iskwadra hi din: Gowlkipers: Shuichi Gonda (Tokyo), Eiji Kawashima (Standard Liege), Shusaku Nishikawa (Urawa Reds) Defensuri: Masahiko Inoha (Jubilo Iwata), Yasuyuki Konno (Gamba Osaka), Masato Morishige (Tokyo), Yuto Nagatomo (Inter), Gotoku Sakai
(Stuttgart), Hiroki Sakai (Hannover), Atsuto Uchida (Schalke), Maya Yoshida (Southampton) Midfielders: Toshihiro Aoyama (Sanfrecce Hiroshima), Yasuhito Endo (Gamba Osaka), Makoto Hasebe (Nuremberg), Keisuke Honda (Milan), Shinji Kagawa (Manchester United), Yoichiro Kakitani (Cerezo Osaka), Hiroshi Kiyotake (Nuremberg), Manabu Saito (Yokohama F Marinos), Hotaru Yamaguchi (Cerezo Osaka) Attakkanti: Shinji Okazaki (Mainz), Yoshito Okubo (Kawasaki Frontale), Yuya Osako (1860 Munich).
IL-:URI TA’ PISTORIUS
TRASFERIMENTI
Pistorius g[andu ‘di]ordni ta’ ansjetà
Liverpool jag[mlu offerta g[al Lallana
L-atleta mill-Afrika t’Isfel Oscar Pistorius kellu l-marda tal-ansjeta sa minn meta kien g[adu tifel u kien ‘anzju]’ dwar krimini vjolenti. Dan qalitu psikjatra waqt it-tkomplija tal;uri tieg[u li g[andu jintemm fi tmiem il-;img[a. Meryl Vorster qalet li l-azzjonijiet tieg[u meta spara u qatel lill-g[arusa Reeva Steenkamp f’Jum San Valentinu s-sena lo[ra “g[andhom jittie[du filkuntest tal-ansjetà tieg[u”. Vorster qalet li Pistorius kien aktar probabbli jirrispondi g[al theddid bi ‘;lied’ aktar milli ja[arbu. Hija qalet li [ass rimors fuq il-qtil ta’ Steenkamp. “I[ossu [ati u ]viluppa di]ordni dipressiva b’ri]ultat ta’ dan.” Il-psikjatra qalet li r-reazzjonijiet ta’ Pistorius fis-sig[at bikrin tal-14 ta’ Frar tal-2013
Shaw mistenni jsie[eb lil Man Utd
kienu jkunu differenti minn dawk ta’ bniedem “fi]ikament normali u ming[ajr di]ordni ta’ ansjetà.” Madankollu hija qalet li dan ma kienx jaffettwa l-kapa/itajiet tieg[u li jiddistingwi bejn il[a]in u t-tajjeb u li kienet ilQorti li trid tidde/iedi jekk din id-di]ordni ta’ ansjetà, li ilu jbati minnha minn meta kien tifel, naqqsitx ir-responsabbilitajiet tieg[u. Hija qalet li l-;enituri ta’ Pistorius isseparaw meta kellu sitt snin u missieru ma kienx ;enitur responsabbli. “Missieru kien dejjem nieqes u ommu kienet anzju]a u torqod b’pistola ta[t l-im[adda. Ilmewt ta’ ommu f’Marzu tal2002 fissret li Pistorius tilef ‘persuna li emozzjonalment kien marbut [afna mag[ha.’” qalet il-psikjatra.
Liverpool g[amlu offerta g[allcaptain ta’ Southampton Adam Lallana li g[andu 26 sena u kien plejer importanti g[as-Saint dan lista;un fejn skorja 10 gowls fi 42 log[ba waqt li lag[ab ukoll tliet darbiet mal-Ingilterra u hu nklu] ukoll fl-iskwadra nazzjonali g[all-Bra]il. “Jien ambizzju] u rrid li xi darba nilg[ab fi/-Champions League,” qal Lallana. I/-Chairman ta’ Southampton Ralph Krueger qal li qed jistenna interess minn diversi klabbs g[all-plejers ta’ Southanpton. “Ir-ra;uni li l-klabbs qed ifttxu l-plejers tag[na hi g[aliex ilklabb qed jag[mel xog[ol e//ellenti fl-i]vilupp tag[hom. Kull sajf se jkun diffi/li g[alina. Importanti li n-nies jirrispettaw ilfatt li se jkun hemm negozjati
g[addejjin mal-klabbs. Dan hu parti min-negozju.” Sie[eb Lallana, Luke Shaw li g[andu 18-il sena wkoll qed jing[ad li se jitlaq minn St. Mary’s u jing[aqad ma’ Manchester United li hu mifhum li qed joffru £27 miljuni g[addifensur xellugi. Minkejja sorsi vi/in il-klabb tas-Saint qed jikkonferma l-offerta, Manchester United ma jridux jikkummentaw. Il-plejer kien ilu prijorita` sa minn meta kien hemm David Moyes fit-tmexxija peress li Patrice Evra jintemmlu l-kuntratt fis-sajf u ma kienx hemm indikazzjoni jekk id-difensur Fran/i] hux se jkun offrut kuntratt ie[or. Moyes kien g[amel sforz qawwi biex jakkwista lil Leighton Baines ming[and Everton is-sajf li g[adda u ma rnexxielux lanqas
jie[u lil Fabio Coentrao b’self ming[and Real Madrid. Lallana tela’ mill-akkademja ta’ Southampton li pprodu/iet ukoll plejers b[al Gareth Bale, Theo Walcott u Alex OxladeChamberlain. Is-Saints spi//aw b’56 punt u Lallana u Shaw kienu mag[]ula fit-tim tas-sena tal-Asso/jazzjoni Professjoanli tal-Plejers. Lallana ddebutta kontra /-?ile f’Novembru u minn dakinhar lag[ab kontra l-:ermanja u dDanimarka. MEL – Pepe Mel telaq minnn manager ta’ West Bromwich Albion bi ftehim re/iproku malklabb anqas minn 24 sieg[a minn tmiem l-a[[ar log[ba tal-kampjonat li kienet telfa kontra Stoke City 1-2. WBA spi//aw fir-raba’ post mill-a[[ar u evitaw ir-relegation bi rtliet punti.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 13 ta’ Mejju, 2014
30
SPORT
KAMPJONATI EWROPEJ U17 – GRUPP A
L-ewwel gowls Maltin jaslu kontra s-semifinalisti l-Olanda MALTA...................................2 OLANDA …...........................5
Malta: J. Azzopardi, D. Buckle, J. Borg, N. Ghio, C. Degabriele (I. Meli 46), M. Guillaumier, J. Grech, C. Borg (J. Corbolan 65), A. Friggieri, K. Nwoko (M. Beerman 55), J. Mbong Olanda: Y. Van Osch, Ter Avest, Veendorp (Owobowale 60), Verdonk, Verloo, Van de Beek, Schuurman, Nouri, Bergwijn, Berenstein (Paal 22), Ould-Chikh (Van der Moot 59) Skorjaw: Schuurman 5, 27, 42, Bergwijn 13, 69 (O), Mbong 37, Friggieri 64 (M) Referee: Aliyar Aghayev (Azerbaijan)
Kif mistenni l-Olanda g[addew g[as-semifinali tal-Kampjonat Ewropew ta’ ta[t is-17-il sena meta g[elbu lil Malta 5-2 filGozo Stadium u mag[hom b’dan ir-ri]ultat ikkwalifikaw ukoll lIngilterra. It-tim Malti issa jag[laq l-impenji tieg[u kontra tTurkija l-{amis u wara li waslu lewwel gowls, issa l-istennija hi g[all-ewwel punt. Il-fatt li t-tim Malti kellu 14-il xutt li 7 minnhom kienu fil-lasta u skorja darbtejn waqt li laqat ukoll darba l-lasta, juri kemm i]]g[a]ag[ Maltin baqg[u kunfidenti tul il-log[ba kollha. U li ma kienx g[al xi ftit tat-traskura;ni u sfortuna, l-iskor seta’ kien ferm aktar qrib anke jekk l-Olandi]i – biex wie[ed isemmi kollox –
Grupp A Kif Jinsabu
L R D T F 2 2 0 0 7 2 2 0 0 8 Turkija 2 0 0 2 3 Malta 2 0 0 2 2 * Ingilterra u Olanda fis-SF
*Ingilterra *Olanda
K Pt 1 6 4 6 7 0 8 0
laqtu wkoll darbtejn il-lasta. L-Olandi]i [asdu lit-tim Malti kmieni fil-partita meta wara biss [ames minuti minn cross ta’ Ould-Chikh, Steven Bergwijn kellu xutt imblukkat minn Azzopardi imma JARI SCHUURMAN fil-vi/in kompla f’lasta vojta. Il-Maltin dehru ftit ma[suda u l-Olandi]i approfittaw biex skorjaw it-tieni gowl fit-13-il minuta meta Abdelhak Nouri, li lbiera[ beda mill-bidu, ]marka lil STEVEN BERGWIJN li b’xutt qawwi xe[et fir-rokna.
Plejers Olandi]i jifir[u b’wie[ed mill-gowls kontra Malta (ritratt> Domenic Aquilina)
It-tielet gowl wasal fis-26 minuta u g[al darb’o[ra re;a’ kien JARI SCHUURMAN li bilgowlkiper Azzopardi [iere; fuqu, ikkonkluda fix-xibka azzjoni tajba ta’ kontra-attakk. Imma l-Maltin baqg[u jippruvaw jilag[bu l-futbol u ta’ dan kienu ppremjati fis-36 minuta meta Aiden Friggieri, li re;a’ kien fost l-a[jar fit-tim ta’ Soldano u ftit qabel kien g[adu kif kellu gowl /ert maqlug[ minn fuq illinja minn difensur bil-gowlkiper meg[lub, fajjar xutt bix-xellug
minn barra l-kaxxa li stampa malwieqfa, l-ballun ni]el g[and JOSEPH MBONG li kien pront kompla fir-rokna fil-baxx. Gowl li ;ab ewforija kbira mill-pubbliku pre]enti. Imma appena minuta fit-tieni taqsima l-Olandi]i re;g[u kabbru l-vanta;; u re;a’ kien JARI SCHUURMAN li g[eleb lil Azzopardi b’xutt angolat g[al 41.
Fl-64 minuta l-Maltin re;g[u naqqsu d-distakk meta Mbong g[adda max-xellug u xe[et lejn
xe[et lejn AIDAN FRIGGIERI li minn po]izzjoni /entrali fil-kaxxa ma ]baljax. Tliet minuti wara kien Jake Grech li kien g[oddu skorja ttielet gowl imma wara li [arab innasba tal-offside ra l-ballun jg[addi j[akkek ma’ sieq il-lasta. I]da kif ji;ri spiss, g[all-gowl fallut ikun hemm gowl skorjat inna[a l-o[ra u fid-69 minuta kien STEVEN BERGWIJN li b’xutt angolat g[alaq il-log[ba bil[ames gowl g[all-Olandi]i u t-tieni wie[ed personali.
L-Ingli]i jiddominaw u jirb[u lit-Turkija INGILTERRA.......................4 TURKIJA …..........................1
Ingilterra: Woodman, Kenny, Taf. Moore (Egbo 66), Ledson. Gomez, Armstrong (Mitchell 70), Solanke (Cook 65), Brown, Cook, Taylor Moore, Roberts Turkija: Tarik Cetin, Savas Polat (Okan Celik 57), Bahadir Ciloglu, Ertugrul Ersoy, Hasan Ozkan, Enes Unal, Emirhan Aydogan, Dogus Van Incedere (Tuncay Kilic 41), Alican Ozfesli (Sabit Yilmaz 35), Furkan Unver, Fatih Aktay Skorjaw: Enes Unal 16 (T); Solanke 22, 49, Kenny 58, Armstrong 64 (I) Imwissija: Hasan Ozkan, Emirhan Aydogan Tke//a: Hasan Ozkan 40 (T) Referee: Jonathan Lardot (Bel;ju)
L-Ingilterra ta[t it-tmexxija ta’ John Peacock dawru telfa f’reb[a 4-1 fil-Gozo Stadium wara li tTurkija kellhom plejer imke//i u bir-reb[a tal-Olanda fuq Malta kisbu post fis-semifinali talKampjonati Erwropej ta[t is-17-il sena. It-Torok fallew penalty flewwel taqsima u xorta marru minn fuq imma l-Ingli]i ;abu ddraw qabel il-mistrie[ fejn anke spi//aw bi plejer aktar biex kif g[amlu kontra Malta iddettaw il-
log[ba bi 32 xutt li 19 minnhom kienu fil-lasta kontra t-2 tatTorok. Bir-reb[a tal-Olanda fuq Malta mill-istess Grupp, it-Torok kienu eliminati minn dan il-grupp flimkien ma’ Malta u issa l-Ingli]i komplew ikkonfermaw l-istatus ta’ favoriti g[ar-reb[ tal-unur. Mertu li l-Ingli]i ma kisbux reb[a ferm akbar kienu s-saves brillanti tal-gowlkiper Tork, Tarik Cetin li ddistingwa ru[u diversi drabi. Bi]]ejjed wie[ed isemmi li fl-ewwel taqsima biss, Armstrong kellu tmien xuttijiet fil-lasta u flunika darba li Cetin inqabad barra minn postu, kmieni fil-partita wara biss erba’ minuti, kien Ersoy li /a[[ad lil Patrick Roberts minn gowl /ert. Imma kienu t-Torok li setg[u fet[u l-iskor meta ng[ataw penalty fil-15-il minuta wara li Joseph Gomez waqqa’ lil Fatih Aktay. Mill-11-il metru i]da, ilgowlkiper Ingli] Freddie Woodman, li kien g[adu ma da[alx fl-azzjoni, salva fil-baxx ix-xutt ta’ ta’ Enes. Minuta biss wara i]da, lattakkant ta’ Bursaspor, ENES
Il-gowlkiper Ingli] Freddie Woodman isalva l-penalty tat-Tork Enes Unal (ritratt> Reno Apap)
UNAL, patta g[all-i]ball mill-11il metru meta mdawwar bi tliet difensuri rnexxielu jiskorja b’xutt fil-baxx. Ir-reazzjoni Ingli]a kienet immedjata u sitt minuti wara ddifensur /entrali Ingli] Gomez, wara ;irja stupenda ta’ madwar 60 metru xe[et cross perfett lejn SOLANKE li kiseb iddraw. E]att qabel g[alqet it-taqsima tTorok sofrew daqqa ta’ [arta
meta tke//a Hasan g[at-tieni karta safra. Il-ftu[ tat-tieni taqsima kien kollu ta’ Roberts, il-plejer li seraq ix-xena kontra Malta. L-ewwel kellu xutt bix-xellug salvat minn Tarik Cetin u mbag[ad fid-49 minuta xe[et ballun perfett lejn SOLANKE li b’kontroll tajjeb kiseb doppjetta u po;;a lill-Ingli]i g[all-ewwel darba fil-vanta;;. Ftit qabel is-sieg[a log[ob, bit-
Torok demotivati re;a’ kien Roberts li ]marka lid-difensur lemini KENNY li spara fis-saqaf tax-xibka. L-Ingli]i baqg[u jiddominaw u ma kinitx sorpri]a li skorjaw anke r-raba’ gowl meta Tarik Cetin salva bla ma ]amm xutt ta’ Roberts u sa fl-a[[ar ARMSTRONG, kompla f’lasta vojta biex anke hu ni]]el ismu fost liskorers bl-10 tentattiv tieg[u g[al-lasta f’din il-partita.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 13 ta’ Mejju, 2014
31
SPORT GRUPP B
Mata jpo;;i lill-Portugall fis-semifinali }VIZZERA …........................0 PORTUGALL …...................1
}vizzera: Kobel, Barjami, Schattin (Selmanaj 71), Kryeziu, Cani (Babic 71), Sow, Al. Ajeti, Oberlin, Loosli, Alpsoy, Kutesa (Alves 65) Portugall: Pedro Silva, Hugo Santos, Rubens Dias, Yuri Ribeiro, Ruben Neves, Diogo Goncalves (Joao Carvalho 58), Goncalo Rodrigues (Pedro Rodrigues 71), Alexandre Silva, Renato Sanches Francisco Ferreira, Buta (Luis Mata 53) Skurjaw: Luis Mata 54 (P) Imwissija: Kobel (}) Referee: Nikola Dabanovic (Montenegro)
Gowl skorjat mis-sostitut Luis Mata mal-ftu[ tat-tieni taqsima kontra l-I]vizzera, ta t-tieni reb[a konsekuttiva lill-Portugall fi Grupp B minn daqstant partiti u a//ertahom minn post fissemifinali tal-Kampjonati Ewropej ta’ ta[t is-17-il sena li qed jintlag[bu f’pajji]na. Kwalifikazzjoni ferm importanti qabel l-a[[ar konfront kontra l:ermanja. Il-Portugi]i bdew bl-istess tim li kien g[eleb lill-Iskozja flewwel ;urnata g[alkemm lewwel /ansijiet ta’ skor waslu g[and l-I]vizzera wara ]ew; ]balji difensivi. Imma l-attakkant Albian Ajeti falla fi]-]ew; okka]jonijiet. Lewwel meta wa[du bir-ras xe[et g[oli kross ta’ Kutesa u ftit wara minn throw-in, dar ma’ plejer imma xe[et barra. Sal-mistrie[ i]da l-Portugi]i
Grupp B Kif Jinsabu *Portugall
Skozja :ermanja }vizzera
L 2 2 2 2
R D T F K P 2 0 0 3 0 6 1 0 1 1 2 3 0 1 1 1 2 1 0 1 1 1 2 1
* Il-Portugall fis-SF
rkupraw tajjeb u attakkaw [afna, imma sabu l-gowlkiper Gregor Kobel f’forma millaqwa. Dan dawwar fuq il-lasta tentattiv ta’ Djibirl Sow u mbag[ad imblokka fuq Alexandre Silva wara ta[wida quddiem il-lasta. Fit-tieni taqsima l-I]vizzeri ]iedu l-pass u mpenjaw bosta drabi lil Pedro Silva imma ma kinux kapa/i jiskorjaw. Emilio Peixe, kow/ talPortugall g[amel sostituzzjoni u 60 sekonda wara li da[al, kontra x-xejra tal-log[ob, LUIS MATA skorja gowl mill-aktar
Il-Portugi] Yuri Ribeiro janti/ipa lill-I]vizzeru Mirlind Kryeziu (ritratt> Lino Arrigo Azzopardi)
fa/li meta xe[et f’lasta vojta cross fil-baxx ta’ Diogo Goncalves wara li l-I]vizzeru kienu tilfu l-pussess f’nofs ilground. Imbag[ad kien Harun Alpsoy li xe[et g[oli mill-vi/in g[allI]vizzera u Ajeti kien sfortunat li ma salvax it-tieni draw g[allI]vizzera meta sab ru[u wa[du imma xe[et barra biex issa t-tim ta’ Yves Debonnaire jinsab filperiklu li ji;i eliminat.
L-Isko//i]i jonqoshom punt :ERMANJA...........................0 SKOZJA..................................1 :ermanja: Konigsmann,
Becker, Clasen, Gimber, Bektic (Aydogan 66), Ferati, Henrichs (51), Ochs, Besuschkow (Kauper 49), Boeder, Porath (Fiore-Tapia 41) Skozja: McCrorie, Wardrop, Breslin, Cameron (Mcilduff 73), Thomson, Nesbitt, Wright (Wighton 65), Miller (Lang 73), Jules, Ballantyne, Sheppard Imwissija: Bektic, Henricks, Ochs (:); Wardrop, Breslin, Cameron, Wright (S) Skorja: Scott Wright 41 (S) Referee: Aleksandrs Anufrijevs (Latvja)
Gowl bir-ras skorjat minn Scott Wright kien bi]]ejjed biex it-tim ta’ Scot Gemmill kiseb lewwel reb[a fi Grupp B 1-0 kontra l-:ermanja u issa draw jkun bi]]ejjed fl-a[[ar log[ba kontra l-I]vizzera biex ja//erta minn post fis-semifinali.
Il-:ermanja issa jridu bilfors jeg[lbu lill-Portugall li di;a` kkwalifikaw waqt li jittamaw li l-I]vizzera jirb[u lill-Iskozja biex ikunu huma l-a[[ar tim mal-a[[ar erbg[a. Fl-ewwel kwarta l-:ermanja [ar;u fuq l-attakk bit-tama li jsibu gowl kmieni u Benjamin Hernicks mar ferm vi/in imma naqas li jikkonnettja quddiem illasta u ftit wara l-captain :ermani] kellu xutt tajjeb imblukkat minn Cameron Ballantyne. Huma komple wjinsistu u Max Bsuschkow ma kkonkludiex tajjeb minn tarf il-kaxxa qabel il-gowlkiper Sko//i] Robby McCrorie [are; jippan/ja fuq Besuschkow li bir-ras deher li seta’ jifta[ l-iskor. Imma l-Isko//i]i rre]istew tajjeb u l-a[jar /ans fl-ewwel taqsima ;ie g[and Wright li da[al minn wara d-difi]a g[al cross ta’ Jake Sheppard imma minn
[ames metri bir-ras xe[et barra. G[at-tieni taqsima l-Isko//i]i ma setax kellhom bidu a[jar meta wara biss 15-il sekonda minn meta re;a’ beda l-log[ob WRIGHT da[al tajjeb g[al cross ta’ Calvin Miller u bir-ras g[eleb lil Timo Konigsmann bilballun kemm kemm jaqbe] illinja tal-gowl qabel ;ie mi]mum mill-gowlkiper. :usta dde/i]joni tar-referee li jikkonvalida l-gowl. B’gowl minn ta[t il:ermani]i g[amlu sforz idfdisprat li jsalvaw il-log[ba u Arianit Ferati xe[et ftit g[oli waqt li ftit wara McCrorie [are; minn postu jinter/etta fuq Henrichs. Is-sostitut Fiore-Tapia kien sfortunat li ma kisibx id-draw meta bir-ras stampa l-mimduda qabel il-freekick tieg[u kien imdawwar g[al mal-lasta mill-gowlkiper Sko//i] li a//erta li t-tim tieg[u jie[u punti massimi.
Aston Villa g[all-bejg[
Il-proprjetajru ta’ Aston Villa Randy Lerner [abbar li l-klabb tal-Premier League Ingli] se jitpo;;a g[all-bejg[. L-Amerikan kien [a kontroll ta’ Villa fl-2006 meta kien intla[aq ftehim ta’ £6.2 miljuni mal-board biex jixtri l-klabb. Aston Villa spi//aw l-ista;un 2013-14 fil-15-il post, [ames punti biss fuq iz-zona relegation. Lerner ix-xahar l-ie[or kien qal li kien se jindirizza xnieg[at dwar il-futur tieg[u mal-klabb meta jintemm l-ista;un. Villa a//ertaw posthom filPremier League sta;un ie[or b’reb[a fuq Hull City fit-3 ta’ Mejju u l-futur tal-manager Phil Lambert ukoll hu wie[ed in/ert. “G[andi dejn lejn Villa li nib-qg[u mexjin u nfittxu tmexxija friska u aktar motivata jekk f’qalbi n[oss li ma nistax aktar nibqa’ nag[mel dan ix-xog[ol,” qal Lerner. Fi stqarrija ma[ru;a lbiera[ ilproprjetarju qal li kien qabbad lil Merrill Lynch ta’ Bank of America biex jie[u pariri dwar ilbejg[ tal-klabb.
L-appell ta’ Simunic mhux milqug[ Il-Qorti tal-Arbitra;; Sportiv (CAS) ma laqax l-appell tal-ple-
jer Kroat Josip Suminic kontra d-de/i]joni tal-Kumitat ta’ Appell tal-FIFA me[uda fil-21 ta’ Frar. Il-CAS ikkonferma ssentenza tal-FIFA li l-plejer ji;i sospi] 10 partiti uffi/jali. Lewwel wa[da trid ti;i skontata fil-fa]i finali tat-Tazza tad-Dinja fil-Bra]il, kif ukoll li hu projbit milli jid[ol fil-konfini tal-istadiums matul dawn il-partiti u multa ta’ 30,000 Franc }vizzeru. Fid-19 ta’ Novembru tal-2013 f’Zagreb, wara li t-tim Kroat reba[ il-play-off kontra lI]landa biex ikkwalifika g[allfinali fil-Bra]il, Simunic mar f’nofs il-ground b’mikrofonu u g[ajjat lill-partitarji ‘U boj, u Boj’ (lejn il-battalja), ‘za dom!’ (g[al pajji]na!). Il-partitarji
rrispondew billi g[ajtu ‘Spremni’ (Ninsabu lesti). Il-FIFA ddikjarat dan il-kliem b[ala sej[a g[al gwerra li kien jintu]a mill-Ustase, ir-re;im Kroat pro-Na]i li kien ja[kem il-pajji] matul it-tieni gwerra dinjija u li kien ;ie xolt f’Mejju tal-1945. B’hekk sabet il-plejer [ati li offenda d-dinjita` ta’ grupp ta’ persuni billi g[amel u]u minn kliem diskriminatorju. F’April Josip Sumunic kien appella quddiem il-CAS u talab biex il-piena titne[[a jew tinbidel g[al perjodu ta’ sena probation. Huwa qal li ma kellux lintenzjoni li joffendi jew jiddiskrimina kontra xi [add imma xtaq jaqsam l-emozzjonijiet patrijotti/i mal-partitarji g[al su//ess tant importanti. Dan ifisser li Simunic issa se jitlef it-Tazza tad-Dinja.
GIRO D’ITALIA
Tinstab bomba f’Dublin Investigaturi kontra tterrori]mu sabu karozza mimlija splussiv f’Dublin li kienet lesta biex ti;i sploduta. Din l-a[bar [ar;et ilbiera[ flewwel jum ta’ mistrie[ mill-Giro D’Italia fejn intqal li l-isplussiv li nstab il-{add kien f’kontenitur tal-[alib fil-parke;; tal-lukanda Finnstown Country House. Intqal
li kien hemm 22 kg ta’ splussiv mag[mul minn fertilizzant. Mhux mag[ruf g[al min kienet immirata l-bomba li nstabet biss sig[at qabel waslui /-/iklisti talGiro d’Italia li g[alih kien hemm eluf fit-toroq. Il-Giro jkompli llum bl-ewwel tappa fl-Italja minn Giovinazzo sa Vari fuq 121 km.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 13 ta’ Mejju, 2014
32
LOKALI
Il-Partit Nazzjonalista se jressaq mozzjoni fil-Parlament biex jitnaqqsu l-waiting lists Pazjenti Maltin fuq il-waiting lists g[andhom jing[ataw l-opportunità li jag[mlu interventi tag[hom fi sptarijiet privati Maltin L-isptarijiet privati li joffru servizzi tas-sa[[a g[andhom jitqiesu b[ala s[ab fis-sistema tas-sa[[a u jkollhom irwol ewlieni kemm fit-tfassil kif ukoll fit-twettiq tal-politika tassa[[a ta’ pajji]na. Illum idDirettiva dwar id-Drittijiet talPazjenti fi Cross Border Healthcare tistabbilixxi d-dritt li /ittadini tal-Unjoni Ewropea jirrikorru g[al pajji] ie[or Ewropew u jing[ataw rifu]joni fuq il-[las li g[amlu jekk ilpajji] tag[hom ma jistax ji]gura li l-intervent me[tie; minnhom jing[atalhom fil-[in u bl-aktar mod dinjitu]. Il-Partit Nazzjonalista illum se jressaq mozzjoni fil-Parlament biex jidda[[al il-prin/ipju li pazjent li jkun intitolat li jibbenefika mill-provvedimenti tal-Cross Border Healthcare Regulations ikun jista’ jag[]el bejn jekk jag[milx l-intervent barra minn Malta jew fil-privat lokalment. Dan [abbru l-Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil f’laqg[a mal-operaturi privati fis-settur tas-sa[[a li saret fidDar /entrali tal-Partit Nazzjonalista. Simon Busuttil kien akkumpanjat mill-Kelliem g[asSa[[a Claudio Grech u millkandidati g[all-elezzjoni talParlament Ewropew Jonathan Shaw u Helga Ellul. Il-Kap tal-Partit Nazzjonalista
Il-Kap tal-Partit Nazzjonalista stqarr li fl-ewwel sena ta’ Gvern Laburista l-problema tal-waiting lists re;g[et bdiet tikber
stqarr li fl-ewwel sena ta’ Gvern Laburista l-problema tal-waiting lists re;g[et bdiet tikber minkejja li Joseph Muscat kien wieg[ed pubblikament li kellu roadmap /ara g[al din l-isfida. G[all-ewwel darba mill-2008 ’l hawn, pere]empju, il-waiting list g[all-operazzjonijiet talkatarretti re;a’ beda ji]died flok jonqos. Il-Gvern ta’ Muscat g[andu wkoll problema ta’ ffullar fl-Isptar Mater Dei, tant li l-aktar statistika turi li minn Novembru 2013 sa Frar 2014, 1,600 pazjent t[alla fil-kuritur tal-Isptar. Parti mit-tort ta’ dan hu l-fatt li l-Gvern waqqaf kull forma ta’ inizjattiva mal-privat
fl-ewwel sena tieg[u. Il-kura u d-dinjità tal-pazjent g[andhom ikunu l-ewwel kunsiderazzjoni tag[na, qal Simon Busuttil, u huwa g[alhekk li lPartit Nazzjonalista se jkun qed jippre]enta mozzjoni filParlament biex pazjenti li ma je[dux il-kura fil-[in ikunu jistg[u jibbenefikaw millprovvedimenti tal-Cross Border Healthcare Regulations u jag[]lu jekk jag[mlux l-intervent tag[hom barra minn Malta jew b’mod privat lokalment. IlPartit Nazzjonalista se jipproponi li dan isir billi ji;i emendat l-Avvi] Legali 389 tal-2013, li sal-lum jeskludi g[alkollox
lis-settur privat lokali. Il-Kap tal-Partit Nazzjonalista ppropona wkoll li jsir qafas ta’ ftehim fit-tul mas-settur privat sabiex jintla[aq ftehim g[al prezzijiet [afna aktar kompetittivi u jkun hemm vi]ibbiltà /ara tax-xog[ol u l-pipeline tal-attività li se jkollhom a//ess g[alih loperaturi privati lokali. L-isptarijiet privati lokali g[andhom jing[ataw a//ess g[al investment aid biex ikunu jistg[u jag[mlu l-investiment ne/essarju biex jil[qu l-optimal capacity tag[hom f’dan l-operat. Simon Busuttil [e;;e; lillGvern biex jippubblika online ir-Re;istru bil-prezzijiet
tal-interventi biex ji;i ]gurat ilkompetizzjoni fis-suq, kif ukoll li ti;i ppubblikata lista tal-interventi li g[andhom b]onn awtorizzazzjoni qabel ma l-pazjent ikun jista’ ju]ahom. Il-Kap tal-Partit Nazzjonalista qal li din il-mi]ura se to[loq benefi//ji kbar g[all-pazjenti f’pajji]na u tista’ tkun game changer g[all-operat tal-qasam tas-sa[[a. Simon Busuttil qal li din ilmi]ura se tag[ti stimolu qawwi lis-settur privat, li se ji;i in/entivat biex jinvesti u jwessa’ sservizzi li joffri, kif ukoll li jkun hemm aktar kompetittiva u li jinfeta[ aktar is-suq ta’ sptarijiet privati lokali. Din hi proposta o[ra li turi kemm il-Partit Nazzjonalista hu Oppo]izzjoni kostruttiva u innovattiva, u huwa bba]at fuq ittwemmin tal-Partit Nazzjonalista li pajji]na jista’ jimxi [afna ’l quddiem jekk is-settur privat jitqies b[ala sie[eb ewlieni f’dan is-settur.
media•link COMMUNICATIONS