Nru 13,784
L-Erbg[a, 2 ta’ Lulju, 2014 €0.80 www.maltarightnow.com
Parlament Ewropew
President g[al sentejn u nofs
Fis-seduta inawgurali talParlament Ewropew il-;did kif iffurmat wara l-elezzjonijiet li saru fit-28 stat membru tal-UE, f’Mejju li g[adda, is-So/jalista :ermani] Martin Schultz in[atar President g[as-sentejn u nofs li ;ejjin, bin-nof l-ie[or talle;i]latura jin[atar mill-Partit Popolari Ewropew li baqa’ lakbar grupp fil-Parlament. Malta g[all-ewwel darba hi rappre]entata b’sitt deputati b’membri indaqs mill-Partit Nazzjonalista u mill-Partit Laburista. Il-Prim Ministru Joseph Muscat ilbiera[ sejja[ laqg[a tal-Kabinett f’G[awdex, fl-Iskola tas-Subien tar-Rabat, u kellu jikri wkoll trailer kbir li jipprovdi arja kundizzjonata biex saret il-laqg[a li fa/ilment setg[et issir f’post ie[or fejn hemm is-servizz tal-arja kundizzjonata u ming[ajr ma kien ikun hemm il-b]onn li jid[ol fi spejje] ]ejda. It-trailer hu l-istess wie[ed li kien jikri l-Partit Laburista biex ikollu l-arja kundizzjonata fis-sensiela ta’ attivitajiet imsej[a ‘At The Dome’ tul il-kampanja elettorali tal-2013. Storja f’pa;na 3.
100 promozzjoni fl-armata ...fl-eqqel tal-kri]i bejn il-Gvern u l-Ombudsman dwar ilmenti b’rabta ma’ in;ustizzji fi promozzjonijiet li ng[ataw mill-Gvern Laburista Fl-eqqel tal-kri]i bejn il-Gvern u l-Ombudsman b’rabta ma’ ilmenti ta’ in;ustizzji fi promozzjonijiet fl-armata, fil-Forzi Armati ta’ Malta fil-jiem li g[addew ing[ataw madwar mitt promozzjoni ri]ultat tar-rakkomandazzjonijiet li g[amel il-
Bord imwaqqaf mill-Gvern Laburista, li hu mmexxi mill-eksBrigadier Maurice Calleja. Fost dawn, mill-informazzjoni li g[andu In-Nazzjon, jirri]ulta li hemm min ing[ata aktar minn promozzjoni wa[da waqt li f’/ertu ka]i ng[ataw ukoll pro-
mozzjonijiet b’lura g[all-2013. Jirrizulta wkoll li fil-;img[at li ;ejjin mistennija numru sostanzjali ie[or ta’ promozzjonijiet flArmata fuq ordni ta’ dan il-Bord, li twaqqaf biex jinvestiga ilmenti dwar in;ustizzji fi promozzjonijiet fis-snin l-img[oddija.
Madankollu, mill-informazzjoni li g[andu In-Nazzjon, [add mill-persuni li ressqu l-ilmenti quddiem dan il-bord ma kien feta[ ilment ta’ in;ustizzja filkonfront tieg[u mal-Uffi//ju talOmbudsman. ikompli f’pa;na 5
Ara pa;na 2 Il-Qorti
Kritika lill-A:
Il-Qorti preseduta millMa;istrat Francesco Depasquale kkritikat lill-Prosekuzzjoni u lill-Avukat :enerali (A:) fuq ka] li dam ikarkar u li seta’ ji;i ri]olt sena u nofs ilu. Il-Qorti qalet li min[abba n-nuqqas ta’ kunsens min[abba l-Avukat :enerali, ka] dwar argument familjari dam sena u nofs biex ji;i de/i]. Dan kollu se[[ min[abba l-intransi;enza minna[a tal-Avukat :enerali. Ara pa;na 7
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 2 ta’ Lulju, 2014
2
PARLAMENT EWROPEW
Martin Schulz elett President tal-Parlament Ewropew g[al sentejn u nofs Jerome Caruana Cilia
Fi Strasburgu saret is-seduta inawgurali tal-Parlament Ewropew il-;did kif iffurmat wara l-elezzjonijiet li saru fit-28 stat membru tal-UE, fosthom f’Malta, fl-a[[ar ta’ Mejju li g[adda. Malta qed tibda din ille;i]latura l-;dida b’sitt MEP’s – g[all-ewwel darba tlieta fuq kull na[a – it-tliet Ewroparlamentari Nazzjonalisti fuq is-si;;ijiet tal-Partit Popolari Ewropew, u t-tliet MEP’s Laburisti fuq is-si;;ijiet tal-grupp tas-So/jalisti. Parlament li fih g[al darba o[ra, wara l-a[[ar elezzjonijiet Ewropej, il-Partit Popolari Ewropew li tieg[u l-Partit Nazzjonalista huwa membru, baqa’ l-akbar grupp. Minn Parlament iffurmat b’kollox minn 751 MEP, il-PPE g[andu 221 deputat segwit mis-So/jalisti b’191 si;;u. B’kollox huma sebg[a l-gruppi politi/i rappre]entati. L-ewwel materja fuq l-a;enda f’din l-ewwel seduta plenarja tal-Parlament Ewropew il-;did kienet il-[atra tal-President talParlament Ewropew. Kif kien mistenni, f’din il-kariga kien konfermat is-So/jalista Germani] Martin Schulz, li f’votazzjoni li bdiet fl-10am, ;ie elett fil-kariga b’409 voti favur. Din id-darba t-terminu talPresidenza tal-Parlament Ewropew se jinqasam fi tnejn. Schulz se jag[mel l-ewwel sentejn u nofs tal-le;i]latura, imbag[ad ikun kandidat talPartit Popolari Ewropew li jie[u l-kariga g[as-sentejn u nofs ta’ wara. Dan bi ftehim bejn dawn l-akbar ]ew; gruppi li wassal biex filwaqt li l-Grupp So/jalista se jappo;;ja l-kandidatura ta’ Jean Claude Juncker tal-Popolari g[all-kariga ta’ President talKummissjoni Ewropea, minna[a tieg[u l-PPE qabel li g[allewwel nofs tal-le;i]latura jkun konfermat fit-tmexxija talParlament Ewropew Martin Schulz, li kien l-avversarju talistess Juncker fil-;lieda g[attmun tal-Kummissjoni. F’dak li jissejja[ l-Acceptance Speech wara li ;ie elett, Schulz irringrazzja lil dawk kollha li wrew fidu/ja fih bil-vot tag[hom. Qal li huwa onorat li se jkun l-ewwel President talParlament Ewropew li qed ji;i elett fl-istess kariga g[at-tieni darba konsekuttiva.
Is-So/jalista :ermani] Martin Schulz se jag[mel l-ewwel sentejn u nofs tal-le;i]latura b[ala President tal-Parlament Ewropew, imbag[ad ikun kandidat tal-Partit Popolari Ewropew li jie[u l-kariga g[as-sentejn u nofs ta’ wara
L-attenzjoni fil-Parlament Ewropew issa ddur fuq il-votazzjoni g[all-President tal-Kummissjoni Ewropea li se ssir fis-16 ta’ Lulju u wara tibda l-[idma fuq il-formazzjoni tal-Kummissjoni l-;dida mmexxija minn Juncker Schulz qal li l-ebda grupp wa[du m’g[andu ma;;oranza, g[alhekk je[tie; li jkun hemm ftehim u qbil bejn il-partiti kollha fil-Parlament Ewropew. Il-kandidati l-o[rajn, fiddiskors tag[hom ikkritikaw ilftehim li sar minn qabel u minn wara l-kwinti bejn i]-]ew; gruppi ewlenin u qalu li l-President tal-Parlament Ewropew g[andu jirrappre]enta li/-/ittadini Ewropej b’dinjità. Huma sostnew li l-membri Parlamentari g[andhom ikunu onesti fil[idma tag[hom u verament jidde/iedu f’isem il-poplu.
L-Ispeaker tal-Parlament Malti An;lu Farrugia awgura lil Martin Schulz hekk kif g[adu kemm ;ie elett President talParlament Ewropew g[at-tieni darba. Issa, wara s-seduta inawgurali – mifruxa fuq tlett ijiem sa nhar il-{amis, l-attenzjoni filParlament Ewropew iddur fuq il-votazzjoni g[all-President talKummissjoni Ewropea. Wara li f’summit li sar fi tmiem il;img[a li g[addiet, il-mexxejja Ewropej ivvutaw u qablu fuq leks-Prim Ministru talLussemburgu Jean Claude
Juncker, se jkun propju fisseduta li jmiss [mistax o[ra, meta jer;g[u jiltaqg[u l-MEP’s u jittie[ed il-vot biex ji;i approvat Juncker millParlament Ewropew. Wara din il-votazzjoni importanti skedata g[as-16 ta’ Lulju, imbag[ad, tibda l-[idma fuq ilformazzjoni tal-Kummissjoni l;dida mmexxija minn Juncker. Il-famu]i grillings talKummissarji Ewropej se jsiru wara s-sajf bl-iskop li lKummissjoni Juncker tibda ta[dem formalment malli jintemm il-mandat talKummissjoni ta’ Barroso fil-31 t’Ottubru. Wara s-sajf ukoll iridu jimtlew g[add ta’ karigi o[ra importanti, fosthom il-kariga ta’ President tal-Kunsill Ewropew, li fiha llum hemm Herman Van Rompuy, u dik tal-Kap talPolitika Barranija tal-Unjoni Ewropea, li fiha llum hemm Catherine Ashton. Ilbiera[ t[abbru l-kumitati li fihom il-Membri Parlamentari
Ewropej f’isem il-Partit Nazzjonalista se jissie[bu fihom fil-Parlament Ewropew. David Casa ;ie kkonfermat b[ala membru tal-Kumitat g[ax-Xog[ol u l-Affarijiet So/jali kif ukoll membru sostitut tal-Kumitat g[all-Affarijiet Ekonomi/i u Monetarji. Roberta Metsola se tkun membru tal-Kumitat g[alLibertajiet ?ivili, il-:ustizzja u l-Intern, u l-Kumitat talPetizzjonijiet kif ukoll sostitut fil-Kumitat tas-Suq Intern u lProtezzjoni tal-Konsumatur. Therese Comodini Cachia ;iet ikkonfermata b[ala membru talKumitat tal-Affarijiet Legali u sostitut tal-Kumitat tal-Kultura u l-Edukazzjoni. Fi stqarrija, David Casa, li b[ala Kap tad-Delegazzjoni Nazzjonalista fil-Parlament Ewropew innegozja s-s[ubija f’dawn il-Kumitati, esprrima ssodisfazzjoni li l-MEPs talPartit Nazzjonalista ;ew a//ettati fil-kumitati preferuti tag[hom.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 2 ta’ Lulju, 2014
3
LOKALI
It-trailer li hu l-istess wie[ed li kien jikri l-Partit Laburista biex ikollu l-arja kundizzjonata fis-sensiela ta’ attivitaajiet msej[a ‘At The Dome’ tul il-kampanja elettorali tal-2013, ilbiera[ intu]a biex saret laqg[a tal-Kabinett f’kamra ming[ajr arja kundizzjonata fl-iskola sekondarja tas-Subien tar-Rabat G[awdex
Trailer kbir iswed b’arja kundizzjonata g[al-laqg[a tal-kabinett f’G[awdex Wara l-fta[ir tal-Gvern li llaqg[a tal-Kabinett tal-biera[ fi skola f’G[awdex u li din kienet it-tielet laqg[a tal-Kabinett li saret barra minn Kastilja, ma ssemma mkien kemm ;iet tiswa din il-laqg[a biex inkera trailer kbir iswed li tpo;;a fuq barra ta’ din l-iskola biex il-Ministri talKabinett tal-Prim Ministru Joseph Muscat ikunu komdi jiltaqg[u f’kamra fis-sular ta’ fuq tal-iskola u jkollhom l-arja kundizzjonata. Din il-laqg[a tal-kabinett saret fl-iskola sekondarja tas-Subien tar-Rabat G[awdex, parti millGozo College, pro;ett ewlieni ta’ Gvern Nazzjonalista fil-qasam edukattiv f’G[awdex li kien inawgurat mill-Prim Ministru Lawrence Gonzi fl-2010. Apparti l-fatt li l-Ministri kollha qattg[u nofstanhar f’G[awdex, il-Gvern kellu jid[ol fi spi]a ]ejda biex jikri trailer kbir iswed li tpo;;a fuq barra ta’ din l-iskola. Kif jidher /ar mir-ritratt ippubblikat minn dan il-;urnal, apparti l-iskari;; biex isir dan, kien jin[tie; li mit-trailer jin[ar;u [afna pajpijiet, fosthom wie[ed o[xon isfar imdendel malfa//ata tal-iskola biex jipprovdi
l-arja kundizzjonata fuq ;ewwa. Dan meta, qalulna nies li tkellmu ma’ In-Nazzjon, kif kien ji;ri fi ]mien l-amministrazzjoni pre/edenti, seta’ fa/ilment intag[]el post ie[or aktar adegwat u adattat g[al laqg[a b[al din. Jirri]ulta li t-trailer hu l-istess wie[ed li kien jikri l-Partit Laburista biex ikollu l-arja kundizzjonata fis-sensiela ta’ attivitajiet imsej[a ‘At The Dome’ tul il-kampanja elettorali tal-2013. Fil-laqg[a tal-Kabinett talbiera[, il-Gvern [abbar li qed jistudja l-possibilità li jsir fibre optic cable bejn Malta u G[awdex bil-g[an li tissa[[a[ ilkomunikazzjoni fil-g]ira ta’ G[awdex u aktar kumpaniji talIT jit[ajru jift[u f’G[awdex. G[al dan il-pro;ett ;ew allokati fondi Ewropej lill-Malta Enterprise, ‘il fuq minn kwart ta’ miljun ewro, biex ikun jista’ jsir studju li janalizza l-possibilità li dan il-pro;ett jitwettaq. Matul din il-laqg[a kienet ikkonfermata wkoll l-a[bar li kien ]vela In-Nazzjon, li biex ilkampus tal-MCAST ji;i amalgamat f’binja wa[da, il-Gvern ]arma l-iskola tal-arti f’G[ajnsielem biex tibda tintu]a g[al dan l-iskop. Issemmew ukoll
pjani g[all-ITS u policy g[allagrituri]mu. Il-Prim Ministru Muscat tkellem ukoll dwar is-settur tassa[[a f’G[awdex u rrefera g[allIsptar :enerali t’G[awdex b[ala g[odda importanti li mhix ti;i utilizzata bl-a[jar mod. Qal li g[alhekk qed ji;u esplorati ideat biex, bi s[ab mal-privat, titwaqqaf skola medika li possibilment topera mill-istess sit talIsptar :enerali t’G[awdex. Il-Prim Ministru Muscat qal ukoll li l-espressjoni ta’ interess biex ji;u ]viluppati terminal fejn
jitrakkaw il-cruise liners u yacht marina ;dida f’G[awdex jinsabu fi stadju avvanzat. Din il-laqg[a tal-Kabinett kienet indirizzata wkoll minn Joe Muscat, il-President tal-Asso/jazzjoni tat-Turi]mu f’G[awdex, li tkellem dwar il-b]onn li ji;i attirat iktar investiment barrani lejn il-g]ira u dwar l-importanza li ji;u ]viluppati ni/e/ ta’ turi]mu b[al dak reli;ju] u agrituri]mu li jag[tu lil G[awdex identità differenti minn Malta. Min-na[a tieg[u Michael Grech, Chairman tal-Kumitat
Re;jonali g[al G[awdex fi [dan il-Kunsill Malti g[all-I]vilupp Ekonomiku u So/jali, semma lisfidi ta’ G[awdex fosthom ilbrain drain fejn [addiema j[allu lil G[awdex biex ja[dmu f’Malta. Qal li din il-problema tissolva jekk isir iktar investiment f’G[awdex. G[al xi hinijiet, g[al-laqg[a tal-Kabinett, sakemm kompliet wara bibien mag[luqa, attendew ukoll is-Sindki G[awdxin li ng[ataw l-opportunità jiddiskutu sfidi li jiltaqg[u mag[hom u numru ta’ ideat o[ra.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 2 ta’ Lulju, 2014
4
L-MUT u l-UMASA jistennew mill-Gvern proposta konkreta
Il-Gvern se jkun qed jg[addi kontraproposta lill-MUT u lillUMASA sa nhar il-{amis. Dan wara li fl-a[[ar jiem, dawn i]-]ew; unions irre;istraw tilwima mal-Gvern u lUniversità ta’ Malta min[abba dak li ddeskrivew b[ala dewmien esa;erat biex jintla[aq qbil dwar il-pakkett finanzjarju offrut lill-g[alliema talUniversità u tal-Junior Lyceum. unions kienu L-istess ppre]entaw il-proposti tag[hom biex tinstab soluzzjoni sa mit-23 t’Apri,l i]da wara iktar minn xahrejn baqg[u ma r/evew lebda twe;iba ming[and ilGvern. Fid-dawl tal-kontraproposta mwieg[da mill-Gvern, i]-]ew; unions idde/idew li jipposponu kull azzjoni industrijali li kienu se jie[du. Biss fi stqarrija wissew li jekk ma jir/ievux proposta konkreta li tindirizza l-problema sa nhar il-:img[a fil-11am, l-azzjonijiet industrijali se jer;g[u jitpo;;ew fis-se[[. Dan huwa bi]]ejjed ]mien g[all-Gvern biex jo[ro; bi proposta tajba, spe/jalment wara li l-proposta tal-unions ilha li ntbag[tet xahrejn s[a[.
Iwe;;a’ gravi Ra;el ta ‘ 37 sena mix-Xag[ra, G[awdex, ittie[ed l-isptar wara li waqa’ waqt li kien qieg[ed ja[dem. L-in/ident se[[ fi Triq Marsalforn ;ewwa l-istess lokalità tax-Xag[ra, g[all-[abta tas-1.45pm.Ir-ra;el ittie[ed lIsptar :enerali t’G[awdex fejn ;ie /ertifikat li qed ibati minn ;rie[i ta’ natura gravi.
LOKALI
Il-hedging hu riskju] i]da bih l-Enemalta kienet tiffranka l-flus Il-Professur Joseph Falzon, li okkupa diversi karigi fil-kumitati tal-Enemlata dwar ix-xiri ta]-]ejt u dwar pariri li jing[ataw biex jinxtara ]-]ejt, sostna li l-hedging fih element ta’ riskju i]da kif dan kien introdott fl-Enemalta, din kienet tiffranka l-flus. Waqt li kien qed jixhed quddiem il-Kumitat Parlamentari g[all-Kontijiet Pubbli/i (PAC) ilbiera[, il-Professur Falzon wie;ed diversi mistoqsijiet talMinistru Owen Bonnici f’siem ilGvern u tad-Deputati Nazzjonalisti Jason Azzopardi u Beppe Fenech Adami f’isem lOppo]izzjoni. Il-Professur Joseph Falzon xehed dwar ir-rapport tal-awditur ;enerali u qal li bejn l-1999 u l2003 kien membru tal-Bord talEnemalta. Hu xtaq li f’dak il-perjodu ried jag[mel hedging u kompla li fl-2005 hu kien appuntat Chariman tal-kumitat ta’ pariri dwar ix-xiri ta]-]ejt. Kien evidenti li ken hemm problemi, fosthom serq ta’ madwar 16%, miljuni ta’ kontijiet mhux im[allsa u problemi o[rajn, sostna Falzon, li nsista li dwar dan seta’ jsir xi [a;a. Konna niffrankaw 111-il miljun ewro g[aliex ma sarx hedging propju g[aliex il-bord ma riedx
japprova hedging, sostna lProfessur Falzon, li kompla li ma kienx hemm appo;; mi/Chairman. G[al mistoqsijiet tal-Ministru Owen Bonnici, il-Professur Falzon qal li kienu saru rappre]entazzjonijiet lillMinistru responsabbli, u kkonferma li bejn l-1999 u l-2003 kien fil-Kumitat responsabbli mix-xiri ta]-]ejt tal-Enemalta. Hu qal li kienu jittie[du minuti tal-laqg[at u ftakar li l-Ministru Austin Gatt kien kitiblu dwar jekk i]-]ejt kienx qed jinxtara bla[jar spe/ifikazzjonijiet u biex
jaraw il-hedging. Il-professur Falzon qal li hu xtaq li jkollu mill-anqas ]ew; gradwati fl-Enemalta, u spjega kif kien talab appuntament malMinistru Gatt i]da dan ma ng[atalux. Hu qal li l-Ministru Gatt ma kienx a//etta li jkunu impjegati ]ew; gradwati malEnemalta biex jag[mlu r-ri/erka dwar il-hedging u kien qallu li jekk ma jridx ja[dem bla gradwati allura jirri]enja. Falzon sostna li hu ma kellux informazzjoni jew ri]orsi biex ja[dem u talab li jara l-minuti bjen Jannar 2005 sakemm spi//a
l-kumitat tax-xiri ta]-]ejt talEnemalta. G[al mistoqsijiet tad-Deputat Nazzjonalista Jason Azzozpardi, il-Professur Falzon qal li filhedging hemm element ta’ riskju. Hu /a[ad li kien g[amel inga;; ta’ persuna u li g[alih kien tne[[a minn Chairman g[aliex ma kienx hu li nga;;a gradwata. Ma nafx g[aliex Austin Gatt meta kien ministru ne[[ieni minn chairman, sostna l-Professur Falzon. Il-kumitat a;;orna g[al nhar itTnjen meta l-Professur Falzon se jkompli bix-xhieda tieg[u.
Ebda mewt minn overdose matul din is-sena 148 ka] ta’ overdose fl-Isptar Mater Dei Mill - bidu ta ’ Jannar ma kienet re;istrata l - ebda mewt minn u]u ta ’ droga illegali . L - informazzjoni ng[atat mis - Segretarju Parlamentari Chris Fearne g[al domandi parlamenatri u domandi sup plementari li saru mid Deputati Nazzjonalisti
Claudio Grech , ?ensu Galea u Mario Galea . Mill-istess informazzjoni mog[tija jirri]ulta li matul lewwel sitt xhur tas-sena, kien hemm 148 ka] li dda[lu l-Isptar Mater Dei min[abba overdose. 15 minn dawn kienu ka]i a//identali filwaqt li fil-ka]i l-
o[rajn huma relatati ma’ ka]i ta’ attentat ta’ suwi/idju jew /irkostanzi mhux /ari. Informazzjoni o[ra turi li filwaqt li fl-2012 tqassmu 376,710 siringa mi/-?entri tas-Sa[[a, issena li g[addiet tqassmu 342,732. Is-Segretarju Parlamentari
Chris Fearne qal li ma jqisx li ttnaqqis fl-ammont tas-siringi mog[tija jirrifletti tnaqqis flabbu]. Tkun me[tie;a aktar informazzjoni biex wie[ed jasal g[ar-ra;uni g[aliex ikun hemm dan it-tnaqqis li meta wie[ed iqis kollox, fuq sena wa[da, jista’ jitqies li hu tnaqqis ]g[ir wisq.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 2 ta’ Lulju, 2014
5
LOKALI
Minorenni tixhed bil-mag[luq
Il-promozzjoni qed jing[ataw fuq rakkomandazzjonijiet li g[amel il-Bord imwaqqaf mill-Gvern Laburista mmexxi mill-eks-Brigadier Maurice Calleja
Aktar promozzjonijiet fil-;img[at li ;ejjin minn pa;na 1
F’Marzu li g[adda, il-Kelliem tal-Oppo]izzjoni g[all-Intern u sSigurtà Nazzjonali, Jason Azzopardi, kien talab lillIspeaker biex issir talba millKumitat tax-Xog[ol tal-Kamra [alli l-Ombudsman janalizza loperat ta’ dan il-Bord biex ikun ]gurat li qed i[addan pratti/i trasparenti. Din it-talba kienet ;iet irrifjutata mill-Gvern. B’hekk, minkejja li l-Gvern waqqaf Bord biex janalizza in;ustizzji ta[t amministrazzjoni pre/edenti, m’a//ettax it-talba tal-Oppo]izzjoni li jkun ]gurat li l-operat ta’ dan il-Bord huwa wie[ed trasparenti. Dan il-pro/ess ta’ g[oti ta’ pro-
mozzjonijiet qed isir propju fleqqel ta’ kwistjoni li g[addejja bejn il-Gvern u l-Ombudsman, li sa[anistra kellu jirrikorri filQorti, wara li l-Ministeru ta’ Manwel Mallia, li hu politikament responsabbli mill-Armata, irrifjuta li jg[addi informazzjoni mitluba mill-Uffi//ju talOmbudsman biex ikun jista’ jinvestiga lmenti li tressqu quddiemu minn uffi/jali tal-armata li qed jg[idu li nqab]u b’mod in;ust fi promozzjonijiet li ng[ataw fl-armata fl-a[[ar sena tal-Gvern Laburista. Il-Gvern qed jg[id li lOmbudsman m’g[andux ;urisdizzjoni jag[mel din l-investigazzjoni. Dan wassal biex lOmbudsman ressaq protest
;udizzjarju fil-Qorti fuq din ilkwistjoni, bil-Gvern jippre]enta kontroprotest u sussegwentament l-Ombudsman re;a’ wie;eb filQorti fl-a[[ar jiem. Fl-a[[ar ]vilupp f’din il-kri]i li g[andu l-Gvern ma’ istituzzjoni Kostituzzjonali, lOmbudsman il-Prim Imhallef Emeritu Joseph Said Pullicino ddikjara li hu lest jiltaqa’ malMinistru Mallia, imma jibq’ sod mal-pozizzjoni tieg[u – dik li hu g[andu dritt jinvestiga l-ilmenti, skont il-li;i li waqqfet l-Uffi//ju tal-Ombudsman. Il-punt tat-tluq talOmbudsman jibqa’ li jkun salvagwardat id-dritt ta’ kull membru tal-armata li jirrapporta lilmenti li jkollu lill-Ombudsman.
Meta kompla jinstema’ l-ka] ta’ Erin Tanti mixli bil-qtil talistudenta tieg[u tad-drama, Lisa Marie Zahra, l-Avukat Stephen Tonna Lowell li qed jidher g[allfamiljari tal-vittma, talab li xhud minorenni li kienet se tixhed dwar il-ka] tag[ti l-ver]joni tag[ha bil-mag[luq. L-avukat talab ukoll li jkun hemm divjett fuq il-pubblikazzjoni tal-isem u kull informazzjoni o[ra li tista’ twassal biex din ti;i identifikata. L-Avukat difensur Michael Sciriha ma oppiniex din it-talba, bil-Ma;istrat Audrey Demicoli tilqa’ t-talba. Il-;urnalisti u lmembri tal-pubbliku g[alhekk kellhom jo[or;u mill-awla bittifla tibda tixhed permezz talvideo conferencing. Wara li xehdet it-tifla, tat ix-xhieda tag[ha l-psikjatra Larissa Camilleri, li qalet li meta l-pulizija marru l-isptar biex jinterrogaw lill-akku]at, Tanti kien jinsab fi stat tajjeb. Xehed ukoll il-psikjatra Anton Grech, li qal li jrid ji;i e]entat mis-sigriet professjonali. Madankollu l-avukat difensur o;;ezzjona peress li jrid jikkonsulta mal-klijent tieg[u. G[aldaqstant Grech ma tax ixxhieda tieg[u. Erin Tanti ta’ 23 sena, g[alliem, u li kien residenti lBelt Valletta, g[adu mi]mum ta[t arrest preventiv fl-Isptar Monte Carmeli. Tanti kien tressaq il-Qorti mill-Ispetturi Keith Arnaud, Sylvana Briffa u Josric Mifsud b’diversi akku]i u wie;eb mhux [ati tal-akku]i kollha mi;jubin kontrih, bl-aktar wa[da gravi tkun li qatel wa[da mit-tfal li hu
Erin Tanti mixli bil-qtil tal-istudenta tieg[u tad-drama, Lisa Marie Zahra
kien jg[allem. Huwa qed ji;i mixli b’sitt akku]i fejn minbarra qtil involontarju, qed ji;i mixli wkoll li bejn it-18 u d-19 ta’ Marzu li g[adda ;ieg[el lil Lisa Marie Attard toqtol ru[ha b’idejha, u li matul il-;ranet u l-;img[at ta’ qabel b’g[emil ]ieni, kkorrompiha. Huwa qed ji;i mixli wkoll li pparte/ipa f’attivitajiet sesswali mal-istess tfajla li kienet studenta tieg[u, u meta din hija ta[t letà u dan meta huwa abbu]a minnha meta kellu po]izzjoni ta’ fidu/ja jew ta’ awtorità. Qed ji;i mixli wkoll li kellu fil-pusses tieg[u materjal inde/enti, meta kellu il-kontoll jew il-kustodja ta’ tfajla ta[t l-età. Tanti kien g[alliem tad-drama fl-istess skola li kienet tattendi Zahra li kellha 15-il-sena. Huwa kien instab ftit ‘il bog[od minn Zahra fid-19 ta’ Marzu li g[adda, wara li t-tnejn li huma kienu rrapportati nieqsa mill-Pulizija.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 2 ta’ Lulju, 2014
6
LOKALI
Attendenza regolari fl-iskejjel tal-knisja u e]enzjoni f‘ka]i serji Is - Segretarjat g[all Edukazzjoni Nisranija fakkar li tfal irre;istrati fi skola talKnisja huma obbligati li jat tendu regolarment l - iskola rre;istrati fiha . Tista ’ ting[ata e]enzjoni f ’ ka] ta ’ ;enituri li flimkien ma ’ wliedhom ser ikunu barra minn Malta g[al xi ra;uni serja , b[al xog[ol , mard jew studju g[al perijodu ta ’ sena skolastika minn meta t - tfal suppost jibdew jattendu l iskola . Sabiex dan ise[[ , il - ;enituri g[andhom jiktbu lill - Bord tad - D[ul sabiex jinfurmawh b ’ din il - [tie;a , i] - ]mien tal permanenza , u jibag[tu d -
dokumentazzjoni relevanti li turi li huma se jkunu barra minn Malta g[al xi ra;uni serja . F’ka] ta’ b]onn, tista’ tintalab e]enzjoni g[at-tieni sena skolastika billi l - ;enituri jer;g[u jiktbu lill - Bord u jag[tu d-dettalji me[tie;a. Il-Bord jidde/iedi kull ka] skont il-merti tieg[u. Il-Bord jinforma lill - ;enituri bid de/i]joni tieg[u ud-de/i]joni tal-Bord hija finali. Il - post ma jibqax riservat jekk it - tfal e]entati ma jib dewx jattendu l - iskola fi] ]mien stipulat. Din l-e]enzjoni ma tistax tintalab g[all Kindergartens ta’ St Angela.
Fit-tmien edizzjoni tal-Kilmajaro Challenge, 17-il persuna se jilqg[u l-isfida li jitilg[u fuq il-muntanja Kilmanjaro biex ji;abru fondi g[all-bini ta’ kindergerten f’Gabella
Kindergarten fl-Etjopja se jissemma g[al Nirvana Azzopardi ...b’fondi li se jin;abru mill-Maltin Impenn biex jin;abru 65,000 ewro li permezz tag[hom se tkun qed titjieb il-[ajja tat-tfal f’Gabella, fl-Etjopja. Dan permezz tal-bini ta’ kindergaten li se jissemma g[al Nirvana Azzopardi, il-personalità televiziva li ftit xhur ilu mietet kaw]a tal-kan/er. Fil - prezenza ta ’ Joe Azzopardi, missier Nirvana, lorganizzaturi tat - tmien ediz zjoni tal-Kilmanjaro Challenge, taw dettalji dwar l - isfida li huma po;;ew fuq quddiem biex iwettqu dan il - pro;ett b]onnju]. Dan se jkun pro;ett f’kullana ta ’ pro;etti o[ra li fl - a[[ar seba ’ snin il - Kilamjaro Challenge wettqu u li b’diversi inizjattivi rnexxielhom ji;bru 450,000 ewro. Fit - tmien edizzjoni tal Kilmajaro Challenge, 17-il persuna se jilqg[u l - isfida li jitilg[u fuq il - muntanja Kilmanjaro f ’ kundizzjonijiet mill-iktar diffi/li. It-tim se j[alli Malta fis-27 ta’ Di/embru 2014, biex jasal f ’ Kilmanjaro jumejn wara . Wara granet ta’ orjentazzjoni,
it-tim jibda l-attentat diffi/li tieg[u. L-isfida Kilmanjaro bdiet tmien snin ilu permezz ta’ inizjattiva minn Dun :or; Grima, li fl-a[[ar 25 sena kkordina diversi pro;etti fost il-foqra filBra]il, l-Etjopja, il-Kenja u pajji]i o[rajn. Il-pro;ett tal-kindergarten se jkun wie[ed b’rabta diretta ma’ Malta, mhux biss g[aliex ilfondi se jin;abru minn fost ilMaltin, i]da wkoll g[aliex se jissemma g[all-personalità televi]iva Nirvana Azzopardi, li mietet bil-marda tal-kan/er. Filfatt il-kinterdarten se jissemma g[aliha. Bl-iskop li jkomplu jin;abru iktar fondi, il-Kilmanjaro Challenge se jorganizzaw diversi attivitjajiet li l-iskop tag[hom hu li l-pro;ett ikun finanzjat biex b’hekk it-tfal fl-Etjopja jkollhom titjib f’[ajjithom, [ajja nieqsa minn elementi ba]i/i li huma garantiti minn tfal f’pajji]i o[rajn fosthom Malta. L-attività li jmiss se ssir nhar il-{add 6 ta’ Lulju b’boat party bid-dg[ajsa titlaq minn Bu;ibba fil-11 am.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 2 ta’ Lulju, 2014
7
QORTI
Il-Qorti tikkritika lill-Prosekuzzjoni u lill-A: fuq kaw]a li damet tkarkar Il-Qorti preseduta millMa;istrat Francesco Depasquale kkritikat lill-Prosekuzzjoni u lillAvukat :enerali (A:) fuq ka] li dam ikarkar u li seta’ ji;i ri]olt sena u nofs ilu. Il-Qorti qalet li min[abba nnuqqas ta’ kunsens min[abba lAvukat :enerali, ka] dwar argument familjari dam sena u nofs biex ji;i de/i]. Ing[ad li dan kollu se[[ min[abba l-intransi;enza minna[a tal-Avukat :enerali biex jag[ti l-kunsens tieg[u biex tali pro/eduri jkunu de/i]i fi ]mien qasir. I]da minflok, l-Avukat :enerali rrapporta lil din il-Qorti lill-Kummissjoni g[allAmministrazzjoni tal-:ustizzja, talli skont hu, naqset milli tittempra ru[a mat-termini legali imposti fuqha,” qalet il-Qorti, f’sentenza li tat fil-konfront ta’ Oswal Francis Natalin Bennetti, ta’ 36 sena, li ma nstabx [ati ta’ erba’ akku]i, fosthom li kka;una feriti gravi fuq persuna. Il-Qorti qalet li kieku m’g[adx hemm fis-se[[ is-sistema pre]enti, deskritta minnha b[ala arkajka, u li kieku l-Avukat :enerali ta l-kunsens tieg[u mill-ewwel kif messu g[amel, ma kienx ikun me[tie; g[allQorti li tottempra ru[ha ma’ termini qosra. Dan b’dannu g[al numru kbir ta’ kaw]i o[ra li l-Qorti jkollha ppjanati minn ferm qabel u li jkollhom in;ustament ji;u differiti min[abba talbiet li jsiru fla[[ar minuta mill-Avukat :enerali. Dan apparti l-fatt li lkaw]a setg[et ti;i de/i]a ferm qabel. Il-Qorti qalet ukoll li s-sistema
Il-Ma;istrat Francesco Depasquale
Numru kbir ta’ kaw]i li l-Qorti jkollha ppjanati jkollhom in;ustament ji;u differiti min[abba talbiet li jsiru fl-a[[ar minuta mill-A: pre]enti hija mag[mula biex jibbenefika minnha l-Avukat :enerali u biex timpedixxi lillQorti milli tippro/edi bil-kaw]a b’mod mg[a;;ell u ;ust. Mill-provi li [ar;u b’rabta ma’ dan il-ka] partikolari li se[[ f’Novembru tal-2012, irri]ulta li Bennetti mar fl-appartament tieg[u fejn kien jg[ix mas-sie[ba tieg[u, Christina Joyce. Minn din ir-relazzjoni, il-koppja kellha tifla ta’ ftit anqas minn sentejn. Mal-koppja kienet tg[ix ukoll ittifla ta’ Joyce, ta’ 12-il sena. Irri]ulta li dakinhar Joyce bdiet tg[id lil Bennetti li kienet imdejqa f’Malta u li riedet titlaq minn hawn. Min-na[a tieg[u, Bennetti qal li kien weg[edha li jixtrilha biljett biex titlaq lura pajji]ha flimkien mat-tifla. Bennetti kien g[adda l-paga
kollha tieg[u lil Joyce biex din tkun tista’ tag[mel ix-xirjiet g[ad-dar, tag[mel xi spejje] o[ra relatati mal-g[ajxien u [las ta’ kera tal-appartament. L-g[ada, meta Bennetti kien ix-xog[ol, /emplitlu Joyce u qaltlu li bil-flus li kien taha, xtrat il-biljetti biex titlaq minn Malta. Infurmatu li kienet se titlaq itTnejn ta’ wara. Wara li lesta mix-xog[ol, Bennetti mar lura l-appartament u wara li qatta’ ftit tal-[in mattifla tieg[u, ippakkja l-affarijiet kollha tieg[u u [adhom g[and o[tu fejn ried imur jg[ix, peress li ma riedx jibqa’ fl-appartament ladarba Joyce kienet idde/idiet li tmur lura f’pajji]ha. Madankollu, filg[axija Bennetti xtaq iqatta’ ftit aktar [in mat-tifla qabel ma te[odha
Joyce. G[aldaqstant, /empel lil Joyce biex jara jekk riditux lura u hija qaltlu li hija qatt ma riditu jitlaq u g[alhekk mar lura biex iqatta’ ftit tal-[in mat-tifla. Irri]ulta li waqt li kien hemm, Bennetti u Joyce bdew jitkellmu bl-aktar mod /ivili u anke bdew jixorbu flimkien. :ara, i]da, li f’mument minnhom Joyce qaltlu li t-tifla tag[ha kienet issu;;eritilha li bil-mo[bi tieg[u, ibig[u laffarijiet kollha tieg[u u bil-flus ja[arbu. X[in sema’ dan, Bennetti [assu offi] u dde/ieda li jmur jorqod. Hekk kif Bennetti g[adda minn ma;emb it-tifla, din qamet u marret [dejn Joyce. Wara, Joyce u t-tifla [ebbew g[al Bennetti. F’mument minnhom it-tifla tat daqqa ta’ ponn lil Bennetti u kisritlu parti minn snienu. Hija ppruvat tag[tih daqqa o[ra, u blistint tieg[u Bennetti g[olla idu biex jipprote;i wi//u. Dak il-[in it-tifla laqtet idha ma’ id l-akku]at u nduna li we;;g[et idha. Dak il-[in it-tifla ]-]g[ira qamet, bdiet tg[ajjat u [ar;et ‘il barra. Joyce u bintha marru ji;ru warajha. Bennetti dlonk /empel lill-Pulizija. Joyce nsistiet mal-Pulizija biex ma jippro/edux kontra Bennetti. Madankollu l-Pulizija nsistew li jekk ma jippro/edux kontrih kienu se jippro/edu kontra tag[ha. X[in ;iet biex tidde/iedi, ilQorti qalet li kienu Joyce u bintha li attakkaw lil Bennetti, u huwa a;ixxa biex jiddefendi lilu nnifsu. G[alhekk illiberatu minn kull akku]a. G[all-akku]at deher l-Avukat Joe Brincat.
Mixli li fera gravi lil [uh f’[anut tax-xorb }ag[]ug[ ta ’ 28 sena mi] }ejtun u li ma ja[dimx , wie;eb mhux [ati li fera gravament lil [uh waqt ;lieda f ’ [anut tax - xorb fi] }ejtun . Roderick Grech ;ie mixli li [ebb g[al [uh fil - Fifu Bar , fi] - }ejtun . L - in/ident se[[ fil - lejl ta ’ bejn is - 27 u t - 28 ta ’ :unju li g[adda , bir - ra;el ikun li/enzjat mill - Isptar Mater Dei nhar it - Tnejn li g[adda . Mill - provi rri]ulta li r - ra;el kien di;à involut f ’ g[add ta ’ in/identi o[ra simili , li alle gatament huma kollha relatati ma ’ xorb alko[oliku . Grech wieg[ed li se jkun qed ifittex g[ajnuna pro fessjonali min[abba d - dipen denza tieg[u fuq l - alko[ol . Il - Prosekuzzjoni mmexxija mill - Ispettur Johann Fenech , talbet lill - Ma;istrat Aaron Bugeja li quddiemu nstema ’ l - ka] , biex l - akku]at ma jing[atax il - libertà provi]orja , anke peress li huwa joqg[od vi/in il - Fifu Bar , u li sid il - [anut tax - xorb huwa l - unika xhud f ’ dan il ka] . Nhar is - Sibt tressaq ukoll Renald Grech , [u l - akku]at mixli li [ebb g[al Roderick . Anke dan ma ng[atax il - lib ertà provi]orja mill - Qorti tal - Ma;istrati . G[aldaqstant il - pro/eduri kriminali qeg[din isiru kontra ] - ]ew;t a[wa .
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 2 ta’ Lulju, 2014
8
LOKALI
Jum ta’ mu]ika u g[awm fil-Bajja ta’ San :or; f’San :iljan Malta fl-On the Road Tour organizzat mill-Hard Rock International
Attività organizzata mill-Fondazzjoni ?elebrazzjonijiet Nazzjonali u Hard Rock Rising on the Road 2014 li se ttittella’ fil-Bajja ta’ San :or;, San :iljan fid-9 ta’ Lulju
Il - bands Maltin se jkollhom l - opportunità li jesprimu t - tal enti tag[hom permezz tal Music from attività Elsewhere organizzata mill Fondazzjoni ?elebrazzjonijiet Nazzjonali . Din l - attività se tkun miftu[a g[al dawk il - bands Maltin li jdoqqu mu]ika minn indie - alternative g[al ;eneri differenti ta ’ rock . L-attività se ssir b’kollaborazzjoni bejn il - Fondazzjoni ?elebrazzjonijiet Nazzjonali u l - Hard Rock Rising on the Road 2014, fil-Bajja ta’ San :or; , San :iljan fid - 9 ta ’ Lulju 2014 bejn il-5 p.m. u l1 0 p . m . Id - d[ul g[al din l attività hu b’xejn. Il-line up ta’ bands se tkun tinkludi lil Different Strings, Bark Bark Disco, Jane Doe, Fastidju , Frenzy Mono , Skimmed , Sempli/iment tat Triq u Areola Treat. G[al dan il - pro;ett , il Fondazzjoni ?elebrazzjonijiet Nazzjonali da[[let lil Malta flOn the Road Tour organizzat mill-Hard Rock International li beda f’Mejju fl-Ingilterra. Hard Rock bnew trakk kbir li jinfeta[ u jsir palk idur fuq irroti. It-tour idum g[axart ijiem u se j]ur 25 belt Ewropea.
Malta se tkun id-destinazzjoni ta’ qabel tal-a[[ar f’dan it-tour li sa jag[laq f’Ruma b ’ kun/ert g[al 440, 000 persuna fi Piazza del Popolo. Arthur Gauci, il-Kap E]ekuttiv ta’ Seabank Group, qal li din hi l-ewwel attività ta’ dan it-tip f’Malta. Hu qal li ma kienx fa/li biex Malta ti;i inklu]a b[ala stop f’dan it-tour i]da rnexxew u jinsabu kuntenti li Malta sabet ru[ha fuq ilmappa tal-Hard Rock. Hu qal li Malta hi l-unika franchised unit li ng[atat din lopportunità u dan jag[ti messa;; /ar fuq ir - reputaz zjoni tag[na fuq livell internazzjonali. Arthur Gauci kompla jg[id li b[alma g[amel it-tour f’pajji]i o[ra, din l-attività se tag[ti espo]izzjoni kbira lill-pajji]. Music from Elsewhere se toffri wkoll opportunità biex ludjenza tgawdi jum ta’ mu]ika u g[awn f’wa[da mill-isba[ bajjiet Maltin. Fi tmiem l - attività , fl -1 0 p.m. se jkun armat skrin kbir li fuqu se tixxandar is-semifinali tat-Tazza tad-Dinja biex hekk l-udjenza tkun tista’ ssegwi u tid[ol fl-atmosfera tal-futbol fuq wa[da mill-isba[ bajjiet Maltin.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 2 ta’ Lulju, 2014
9
LOKALI
Kummissjoni dwar l-Istandards u l-Etika fil-Parlament g[andha tirregola l-li;i dwar il-finanzjament tal-partiti Mario Frendo
G[andha tkun il-Kummissjoni dwar l-Istandards u l-Etika talParlament li sservi b[ala lawtorità li tirregola u li tara li lli;i dwar il-finanzjament tal-partiti ti;i rregolata, u mhux ilKummissjoni Elettorali kif qed ji;i propost mill-Gvern. Dan qalu s-Segretarju :enerali tal-Partit Nazzjonalista, Chris Said, f’kummenti ma’ dan il;urnal li fihom tkellem dwar ilLi;i tal-Finanzjament tal-Partiti li tressqet mill-Gvern il-;img[a li g[addiet f’konferenza tala[barijiet. Il-Kummissjoni dwar lIstandards u l-Etika g[adha se tin[atar b’li;i o[ra li ori;inarjament kienet ;iet proposta millKap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil. Chris Said qal li din il-proposta ma ;ietx a//ettata, madankollu, il-Partit Nazzjonalista se jer;a’ jressaq din il-proposta meta l-Li;i dwar il-Finanzjament
Il-partiti politi/i g[andhom ikunu fuq l-istess livell f’dak li jirrigwarda proprjetà mog[tija mill-Gvern, xi [a;a li l-Gvern ma indirizzax permezz ta’ dan l-abbozz ta’ li;i li ;ie ppre]entat
Chris Said, is-Segretarju :enerali tal-Partit Nazzjonalista
tal-Partiti tibda ti;i diskussa filParlament. Is-Segretarju :enerali talPartit Nazzjonalista esprima ssodisfazzjon li [afna mill-proposti tal-Oppo]izzjoni ;ew a//ettati wara li l-Oppo]izzjoni kienet di;à rrea;ixxiet b’mod po]ittiv meta kienet ;iet ippubblikata l-white paper dwar il-
finanzjament tal-partiti. Finalment, is-Segretarju :enerali tal-Partit Nazzjonalista qal li l-partiti politi/i g[andhom ikunu fuq l-istess livell f’dak li jirrigwarda proprjetà mog[tija mill-Gvern, xi [a;a li l-Gvern ma indirizzax permezz ta’ dan labbozz ta’ li;i li ;ie ppre]entat. Lura f’April, il-Partit Nazzjonalista kien ippre]enta bosta proposti dwar il-finanzjament tal-partiti, fejn kien ukoll insista li l-Gvern Laburista g[andu jieqaf jabbu]a mill-proprjetà pubblika u mill-ispekulazzjoni ta’ numru ta’ proprjetajiet pubbli/i. Chris Said fil-kummenti tieg[u
qal li b[alissa ]-]ew; partiti ma jinsabux fuq l-istess level playing field f’dak li g[andu x’jaqsam mal-g[otja ta’ proprjetà millGvern g[and il-partiti politi/i – u din il-kwistjoni ma ;ietx indirizzata fl-abbozz li tressaq. L-abbozz ;ie ppre]entat il;img[a li g[addiet mill-Ministru tal-:ustizzja Owen Bonnici, filpre]enza tal-Kummissarju talLi;ijiet Franco Debono, li ppilota din il-li;i fuq abbozz li hu kien di;à ressaq fil-le;i]latura li g[addiet. Fil-qofol ta’ din il-li;i hemm regoli dwar il-mod kif il-partiti politi/i ji;u ffinanzjati, fosthom li kandidat g[all-elezzjoni ;ener-
ali se jkun jista’ jonfoq sa 20,000 ewro fuq kull distrett, kandidat g[all-elezzjoni ;enerali se jkun jista’ jonfoq sa 50,000 ewro, u kandidat g[all-elezzjoni talKunsill Lokali sa 5,000 ewro. Tinkludi wkoll li se jkunu biss donazzjonijiet ta’ 50 ewro millistess persuna f’sena li jistg[u jibqg[u anonimi, filwaqt li donazzjonijiet ta’ ’l fuq minn 500 ewro mill-istess sors f’sena jridu jkunu re;istrati b[ala kunfidenzjali. Mhux se jkunu a//ettati donazzjonijiet ta’ ’l fuq minn 40,000 ewro mill-istess sors f’sena. Fil-kummenti tieg[u ma’ InNazzjon, is-Segretarju :enerali tal-Partit Nazzjonalista rrefera g[al dawn il-cappings u qal li kienet wa[da mis-sottomissjonijiet tal-Partit Nazzjonalista li dawn jonqsu, u fil-fatt, l-abbozz, li jinkludi dawn il-limiti msemmijin hawn, huma anqas minn kemm kienu qed ji;u proposti ori;inarjament.
Ina//ettabbli li l-Kummissjoni Elettorali tamministra l-li;i dwar il-finanzjament tal-partiti L-Alternattiva Demokratika –
L-Alternattiva Demokratika rreferiet g[aliha b[ala ina//ettabbli l-proposta flabbozz ta’ li;i dwar il-finanzjament tal-partiti politi/i li lKummissjoni Elettorali tkun ilkorp li jamministra din il-li;i. Carmel Cacopardo, il-Vi/i Chairman tal-Alternattiva Demokratika, fl-ewwel reazzjoni g[all-abbozz ta’ li;i ppubblikat il-;img[a li g[addiet, qal li b’mod ;enerali l-abbozz ta’ li;i dwar il-finanzjament talpartiti politi/i hu mfassal fuq ilqies tal-partiti l-kbar.
Cacopardo ]ied li l-abbozz ta’ li;i g[adu jipproponi lillKummissjoni Elettorali b[ala lkorp li se jamministra din il-li;i. Dan hu ina//ettabbli g[ax ilKummissjoni Elettorali hi mmexxija esklussivament mi]]ew; partiti fil-Parlament blesklu]joni totali tal-bqija tasso/jetà /ivili. L-AD ma taqbilx ma’ dan u hi tal-fehma li dan labbozz, meta approvat, g[andu jit[addem mill-Kummissarju g[all-Im;iba fil-{ajja Pubblika skont proposta ta’ Li;i approvata minn Kumitat Mag[]ul tal-
Kamra tar-Rappre]entanti u pre]entement pendenti quddiem il-Parlament. L-abbozz, kompla jg[id Carmel Cacopardo, jitfa’ pi]ijiet finanzjarji kbar fuq lAlternattiva Demokratika kif ukoll pi]ijiet amministrattivi ;odda u dan esklussivament g[at-t[addim tal-li;i proposta, responsabbiltajiet li se jkunu je[tie;u inevitabbilment linga;; b’impjieg ta’ persuna biex tag[ti dan is-servizz. L-Alternattiva Demokratika m’g[andhiex ir-ri]orsi me[tie;a
biex terfa’ dawn ir-responsabbiltajiet. Dan hu impatt li l-AD di;à anti/ipat u g[amlet proposta spe/ifika dwaru waqt il-konsultazzjoni pubblika dwar ilwhite paper. Minkejja li lMinistru tal-:ustizzja obbliga ru[u li jikkunsidra l-proposta tal-AD, din ;iet injorata. Carmel Cacopardo kkonkluda billi qal li fil-;ranet li ;ejjin se jiltaqa’ l-E]ekuttiv tal-AD biex jikkunsidra s-sitwazzjoni qabel ma ssir laqg[a mal-Ministru tal:ustizzja dwar it-tibdil li hu me[tie; g[al-li;i proposta.
Carmel Cacopardo, il-Vi/i Chairman tal-Alternattiva Demokratika
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 2 ta’ Lulju, 2014
10
OPINJONI
Ka] ta’ ingann Ftit ;img[at biss ilu lParlament Malti approva unanimament li;i li tag[ti d-dritt li]]g[a]ag[ ta’ sittax-il sena sabiex jivvutaw fl-elezzjonijiet tal-Kunsilli Lokali. Dritt li seta’ jing[ata llum g[aliex g[oxrin sena ilu Gvern Nazzjonalista kien kapa/i jg[addi l-poter li kien igawdi minnu hu direttament lin-nies permezz tal-Kunsilli Lokali. Esperiment li mar tajjeb
Esperiment li rnexxa li jag[ti d-dritt lir-residenti jele;;u rrappre]entanti tag[hom fillokalità tag[hom u b’hekk idde/i]jonijiet jittie[du minnhom stess, u dan g[all-;id tal-lokalità tag[hom. L-Oppo]izzjoni vvutat favur il-li;i tas-sittax g[aliex qatt ma tista’ tkun kontra dan ilprin/ipju per se g[aliex kien proprju l-PN li [oloq il-Kunsilli Lokali u wkoll g[aliex fil-fatt kienet idea li [ar;et mi]]g[a]ag[ tal-Partit Nazzjonalista li l-vot ikompli jitwessa’ g[a]-]g[a]ag[ ta’ sittax fl-elezzjonijiet tal-Kunsilli Lokali. Fl-opinjoni tieg[i, din il-li;i g[andha messa;; /ar – messa;; li ]-]g[a]ag[ tag[na
g[andhom jag[mlu parti integrali mill-komunità. Wara kollox, jekk ta’ sittax ;uvni jew tfalja jibdew ja[dmu jridu jibdew i[allsu t-taxxa u la j[allsu t-taxxa g[aliex ma g[andhomx ikollhom ukoll id-dritt tar-rappre]entenza?
Nemmen verament li meta persuna tivvota f’età tant ]g[ira, din to[loq sentiment ta’ parte/ipazzjoni fis-so/jetà li hu importanti [afna
Sentiment ta’ parte/ipazzjoni fis-so/jetà
Nemmen verament li meta persuna tivvota f’età tant ]g[ira, din to[loq sentiment ta’ parte/ipazzjoni fis-so/jetà li hu importanti [afna. Bla ma jridu ]-]g[a]ag[ jibdew i[ossu li pajji]hom, illokalità tag[hom hija tag[hom ukoll u allura jibdew juru aktar interess u jitkellmu aktar dwar kif il-lokalità tag[hom tista’ ssir a[jar, jitkellmu dwar kif jistg[u jippreservaw dak li g[andhom, ibiddlu jew ine[[u dak li jdejjaqhom u jipproponu affarijiet ;odda. Nemmen li minoritajiet ]g[a]ag[ fil-lokalitajiet rispettivi tag[hom, u ji;ifieri persuni LGBT, ]g[a]ag[ minn razez differenti jew reli;jonijiet differenti, ]g[a]ag[ b’di]abbiltà, ]g[a]ag[ bi problemi mentali, se jkollhom l-opportunità, se jkollhom i/-/ans li huma wkoll
Paula Mifsud Bonnici paula.mifsudbonnici@ teampn.org
iwasslu l-vu/i tag[hom fisso/jetà. Imma jidher li dawn i]]g[a]ag[ li kienu kuntenti li [adu dan id-dritt se jkun qeg[din jitilfu dan id-dritt minnufih g[aliex il-Gvern jidhirlu li g[ax in-nies g[ajjew jivvutaw, g[andu jne[[i l-elezzjonijiet talKunsilli g[al din il-le;i]latura. Taf xi tfisser de/i]joni b[al din? Tfisser li l-eluf ta’ ]g[a]ag[ li se jkollhom sittax jew sbatax is-sena d-die[la issa se jkollhom jistennew sakemm ikollhom 20 jew 21 sabiex ikunu jistg[u jivvutaw g[all-ewwel darba g[all-elezzjonijiet talKunsilli Lokali. U allura dan
huwa ingann sfa//at min-na[a tal-Gvern li j[allik tixxennaq g[alxejn. Dan hu Gvern perikolu] li sfortunament wara sena u nofs jiggverna jidher li di;à telag[lu g[al rasu u qieg[ed ji;i jaqa’ u jqum altament mid-drittijiet laktar ba]i/i tal-poplu Malti u G[awdxi. Tg[id forsi g[ax huwa l-istess Gvern li kien iggverna kontra r-rieda tal-poplu li issa jrid ine[[i l-elezzjonijiet kif ifettillu? Paul Attard Hi l-ewwel okka]joni tieg[i li qed nikteb wara l-mewt tra;ika ta’ Paul Attard u verament in[ossni fid-dover li nikteb imqar erba’ linji dwaru. }gur li Paul Attard se jibqa’ imfakkar g[ad-diversi [idmiet
tieg[u favur pajji]na imma definittivament se jibqa’ mfakkar g[ar-rivoluzzjoni edukattiva li rnexxielu j;ib f’pajji]na. Kien katalist ta’ g[add ta’
innovazzjonijiet edukattivi u baqa’ attiv anke wara li rtira mill-[idma tieg[u fi/-/ivil. Fuq kollox, se nibqa’ niftakar lil Paul b[ala dik il-persuna onesta u integra. Ma ninsa qatt latte;;jament uman tieg[u f’seduta li kelli mieg[u b[ala Chairman tal-Public Service Commission meta rrappre]entajt persuna b’di]abbiltà li kellha m;iba mhux xierqa fil-post taxxog[ol tag[ha. G[alkemm kien konvint li din il-persuna kellha tie[u kastig, kien fehem is-sitwazzjonijiet diffi/li li din il-persuna kienet g[addejja minnhom. Hemmhekk ikkonvin/ejt ru[i li dak kollu li kont na[seb fuq Paul kien kollu minnu – bniedem altruwist, li kien jaf jag[der u j[enn bla ma jmur lil hinn mill-parametri li fihom kellu ja[dem. Kondoljanzi lill-familja kollha tieg[u li bla dubju g[addejja minn mumenti diffi/li [afna.
Il-Gvern qed ja[bi mill-Ombudsman Dan hu Gvern immexxi minn partit li mhux veru jemmen fitt[addim tad-demokrazija fisso/jetà tag[na. Dan hu Gvern li qed jag[mel minn kollox sabiex jimmina ssa[[a tal-Oppo]izzjoni u ta’ dawn il-minoritajiet li mhumiex tal-qalba fi [dan il-Partit Laburista. Fil-jiem li g[addew rajna kif il-Gvern ta’ Joseph Muscat /a[[ad g[al aktar minn seba’ xhur lill-Ombudsman, awtorità importanti u mwaqqfa bilKostituzzjoni ta’ pajji]na, minn a//ess g[all-informazzjoni li g[andu dritt li jikseb sabiex jinvestiga l-ilmenti li waslu g[andu minn diversi uffi/jali tal-Forzi Armati ta’ Malta. Dawn huma uffi/jali li allegaw li sofrew in;ustizzja millGvern tal-;urnata peress li skont huma ;ew maqbu]a minn uffi/jali o[ra li kellhom ferm inqas seniority, esperjenza u kwalifiki minnhom. Dan hu ka] /ar fejn il-Gvern qed ipo;;i lilu nnifsu ’l fuq mil-li;i u jidde/iedi hu x’ji;ri minflok ikun trasparenti fit-tmexxija ta’ pajji]na.
Lil hinn minn dan kollu, wie[ed bilfors jistaqsi g[ala l-Gvern Laburista qed ja[bi millOmbudsman^ X’ma jridx il-Gvern li l-Ombudsman isir jaf^
Kri]i kostituzzjonali G[all-Partit Nazzjonalista flOppo]izzjoni, i]da anke g[al persuni o[ra li m’g[andhom ebda konessjoni mal-PN i]da huma nies ta’ rispett u presti;ju kbir f’pajji]na b[al fil-ka] tal-
Im[allef Emeritu Giovanni Bonello, din hija kri]i kostituzzjonali u li ]viluppat tort talMinisteru tal-Intern immexxi minn Manwel Mallia. Dan hu lment ta’ in;ustizzja u li juri bl-aktar mod /ar li dan ilGvern ma jemminx fiddemokrazija u fil-prin/ipji Ewropej li meta jrid tant jifta[ar bihom. Din is-sitwazzjoni kompliet teskala meta fil-jiem li g[addew l-Ispeaker tal-Parlament An;lu Farrugia [a de/i]joni li jag[ti ruling fil-Kamra wara li saret talba mill-Kap tal-Oppo]izzjoni Simon Busuttil biex ilParlament jiddiskuti b’ur;enza l-ka] tal-Ombudsman. Din it-talba kienet mi/[uda u l-g[ada l-PN resssaq mozzjoni biex din il-kwistjoni tkun diskussa fil-Parlament b’mod
David Casa dcasa@pn.org.mt
ur;enti g[aliex b[ala partit in[ossu li din hija kri]i kostituzzjonali. {abi perikolu]
Lil hinn minn dan kollu wie[ed bilfors jistaqsi g[ala lGvern Laburista qed ja[bi millOmbudsman. X’ma jridx ilGvern li l-Ombudsman isir jaf? Fl-isfond ta’ dan kollu, ilpoplu Malti u G[awdxi bilfors jissuspetta li hemm xi [a;a skorretta f’dan kollu u li kien hemm numru ta’ irregolaritajiet fil-
mod kif ing[ataw il-promozzjonijiet fil-Forzi Armati. Jekk dan mhux il-ka], allura lGvern ta’ Joseph Muscat messu ma sab ebda o;;ezzjoni biex lOmbudsman jinvestiga l-ilmenti li kienu qed isiru lilu fil-konfront ta’ dak li allegatament g[amel il-Gvern. Fl-isfond ta’ dan kollu, nittama li l-Gvern ikun demokratiku u jag[]el li jirrispetta l-istituzzjonijiet ta’ pajji]na waqt li lPrim Ministru g[andu jag[ti ordni /ara lill-Ministru Manwel Mallia sabiex jikkopera malOmbudsman u jag[ti l-informazzjoni kollha mitluba u me[tie;a sabiex dan ikun jista’ ja[dem ming[ajr xkiel u jag[mel l-investigazzjonijiet mitluba.
Konfrontazzjoni bla b]onn Hija [asra li l-Gvern qed ifittex dan it-tip ta’ konfrontazzjoni u jo[loq din il-kri]i kostituzzjonali ming[ajr b]onn ta’ xejn.
Pajji] b[al tag[na li hu membru tal-Unjoni Ewropea g[andu jkun aktar trasparenti u jippermetti investigazzjonijiet serji u mitluba jsiru ming[ajr xkiel. Jekk dan ma jkunx il-ka], allura bilfors li l-Gvern g[andu x’ja[bi. Nappella lil s[abi filGrupp Parlamentari sabiex jibqg[u b’sa[[ithom kif inhuma llum, u ma jiddejqu xejn ji;;ieldu l-[a]in b[alma hu dan il-ka] li bl-aktar mod /ar juri qerq mill-Gvern tal-;urnata.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 2 ta’ Lulju, 2014
11
EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR L-EDITORJAL
Il-Gvern jattakka lill-Kummissarju tal-Pulizija Fit-12 ta’ dan ix-xahar, il-Korp tal-Pulizija se jkun qed ifakkar 200 sena mit-twaqqif tieg[u – okka]joni sabi[a ferm. Korp hekk importanti kellu ]minijiet sbie[ u koroh. L-isba[ ]minijiet tal-Korp tal-Pulizija L-isba[ ]minijiet ta’ korp li hu pedina ewlenija fir-reb[ tal-;ustizzja, kienu meta l-pulizija st[arr;u, qabdu u mexxew kontra kriminali kbar, kienu min kienu, bla ma [arsu lejn wi// [add, anke kontra nies b’karigi g[oljin [afna fl-Istat stess. Il-mumenti l-koroh Kien hemm ukoll il-mumenti l-koroh tal-korp meta l-korp [ares lejn l-u/u[, meta sar ka]in politiku, meta l-korp intu]a biex jiffabbrika provi [alli jressaq bniedem inno/enti mixli bi qtil, meta kummissarju kien involut fi qtil fil-korp stess. B[alissa mhux ]mien sabi[ Waqt li l-korp qed i[ejji biex ifakkar dan l-anniversarju, dawn ta’ b[alissa mhumiex ]minijiet sbie[ g[alih: • Il-Kummissarju Peter Paul Zammit in[atar politikament meta qabel l-elezzjoni ;enerali kien il-Prokuratur Legali tal-Partit Laburista; • Il-korp stess ammetta influwenza politika biex ma jinvestigax ka]ijiet kbar ta’ korruzzjoni; • Sar ind[il f’inkjesta dwar il-ka] ta’ ]ag[]ug[ inno/enti li ;ie arrestat, mixli u msakkar g[al reat li ma wettaqx; • :ie kkastigat l-ispettur li ressaq il-[ati veru tal-istess reat; • Il-Kummissarju – bla permess tal-qrati – qabad u talab informazzjoni dwar telefonati mag[mulin minn /ittadini inno/enti; • Ra;el li attakka diversi pulizija f’g[assa twaqqg[u l-akku]i kontrih g[ax /empel lil xi [add. Peter Paul Zammit messu ilu li rri]enja Fuq dawn il-;rajjiet, u fuq o[rajn, Peter Paul Zammit messu ilu li rri]enja. Issa, imma, il-Gvern qed i;ieg[lu jirri]enja b’attakk filgazzetti imma g[ar-ra;unijiet il-[]iena. A[bar fil-MaltaToday minn sorsi g[oljin fil-Gvern A[bar fil-MaltaToday tal-{add li g[adda tg[id li l-Gvern se jne[[i lil Peter Paul Zammit minn Kummissarju min[abba l-istil tieg[u u g[ax dan g[adu m’g[amilx dak li jridu jag[mel il-Gvern. Il-MaltaToday tg[id li dan qaluhulha sorsi g[olja fil-Gvern. L-istess b[all-attakk fuq il-Ministru tal-Finanzi Edward Scicluna E]att ji;ifieri, kif sorsi g[olja fil-Gvern ukoll kienu qalu lillMaltaToday li l-Ministru tal-Finanzi Edward Scicluna ma jafx x’inhu jag[mel, hu skorfina ma[lula fil-gvern u alla[ares m’g[andux lis-Segretarju Permanenti jag[millu kollox. Tbajja’ fuq korp li suppost hu ‘l fuq minn kull parti;jani]mu M’hemmx dubju li dawn l-a[barijiet fil-MaltaToday tahomlha lGvern. Imma Peter Paul Zammit messu ilu li rri]enja jew tke//a minn Kummissarju mhux g[ax m’g[amilx dak li riedu jag[mel ilGvern, anzi g[ax g[amel dak li g[amel, u mhux fuq l-istil, imma fuq is-sustanza ta’ ;rajjiet li tebbg[u dak li suppost hu korp rispettat minn kul[add u ’l fuq minn kull parti;jani]mu, meta qieg[ed ukoll lejlet anniversarju importanti.
Tg[id kien nuqqas ta’ interess^ Bla ebda dubju, il-Kunsilli Lokali, u bi]-]ieda tal-Kumitati Amministrattivi fil-hamlets, il[ajja ta’ kuljum tal-Maltin u lG[awdxin tjiebet. Fejn jistg[u, il-Kunsilli jaqdu l-b]onnijiet ta/-/ittadin u jorganizzaw attivitajiet u korsijiet li bihom jedukaw lill-poplu. Jibqa’ l-fatt, li sta g[alina, kemm li ninqdew b’dak li joffru l-Kunsilli kif ukoll nirrikorru lejhom g[al /ertu tag[rif u g[ajnuna. Dmir ta/-/ittadin jibqa’ l-fatt, li dakinhar tal-votazzjoni g[allKunsill jew g[all-Kumitat Amministrattiv, imur jivvota g[al dawk il-kandidati li jippre]entaw ru[hom, jindaga fuqhom minn qabel biex isir jafhom u xi jsarrfu u kemm [in jistg[u joffru g[allb]onnijiet tal-lokalità. Ing[ad, li t-turnout g[all-elezzjonijiet tal-Kumitati Amministrattivi fl-elezzjonijiet tal-24 ta’ Mejju li g[adda, kien ta’ 65.8%. Dan il-per/entwal, ma jistax jissejja[ [a]in, i]da seta’ kien [afna a[jar. U qed ng[id dan g[all-fatt li fl-opinjoni tieg[i, ftit li xejn saret pubbli/ità g[alihom. Jiena kellimt nies li ;ew biex jivvutaw g[all-Parlamentari Ewropej u anqas biss kienu jafu li, biex nag[ti e]empju, fis-
Swatar kien hemm l-elezzjoni g[all-Kumitat Amministrattiv. Kien hemm min ;ie ming[ajr karta tal-identità li kienet me[tie;a biex setg[u jivvutaw g[al dan il-Kumitat. Kien hemm min ;ie b’karta f’idejh mibg[uta lilu filwaqt li o[rajn qalu li ma r/evew xejn. Hija tassew [asra li tisma’ dan meta wie[ed iqis kemm flejjes jintefqu mill-Gvern tal-;urnata kull darba li ssir elezzjoni. Ma rridx inkun negattiva jew pessimista i]da wisq nib]a’ li dawk li ma wrewx interess f’dawn l-elezzjonijiet u f’o[rajn li jsiru matul i]-]mien, x’aktarx issibhom lewwel nies li jilmentaw li lKunsilli qeg[din hemm g[alxejn. Jiddispja/ini [afna meta niltaqa’ ma’ nies li jkejlu bl-e]att id-drittijiet tag[hom (u hekk g[andu jkun), i]da fejn jid[lu dmirijiet, jibdew ilaqilqu jew i;ibu kull sku]a ta[t il-kappa tax-xemx. Emily Barbaro-Sant Il-Mosta
Nifra[ lill-MEPs eletti Nifra[ immensament u tassew prosit lill-erba’ nisa li kienu eletti b[ala Membri Parlamentari Ewropej. B’umiltà u rispet intom mitlubin, u g[andkom dmir li twasslu l-vu/i, ilmenti u dak kollu li
jkun tajjeb g[alina l-Maltin u lG[awdxin. Twasslu l-vu/i g[alina li bil-vot tag[na tajniekom fidu/ja u ;ejtu eletti. L-ewwel nett u qabel kollox, nippretendu li twasslu l-ilmenti dwar il-qag[da tal-qrati tag[na, l-aktar g[ad-dewmien u t-tul li bihom jie[du l-kaw]i – daqs g[omor ta’ bniedem. Tal-opinjoni li jekk jien inkun irrid nidher quddiem il-Qorti u ma nitlax, jien g[andi ni;i mmultat. I]da mhux sew li jekk ikun l-avukat jew il-Ma;istrat jew l-Im[allef li ma ji;ix f’dik il-;urnata, il-ka] ji;i differit qisu ma kien xejn. Dan qed ng[idu g[aliex biex jien nitla’ l-Qorti, u wara sieg[a jew sag[tejn nistenna, il-kaw]a ti;i differita, jien inkun tlift ;urnata xog[ol. U dan mhux sewwa. Fil-Qorti dawn huma affarijiet li ji;ru ta’ kuljum. Jien kont f’kaw]a li damet 22 sena. Iltqajt ma’ xi [add il-Qorti stess u qalli li hu g[andu kaw]a li ilha g[addejja 43 sena. Affarijiet li ma jitwemmnux. Nappella lill-Membri Parlamentari Ewropej eletti biex jie[du dan l-ilment u janalizzaw is-sitwazzjoni tal-qrati tag[na bis-serjetà. Hu b’dan il-mod, li ta;ixxu fuq l-ilmenti tag[na, li tkabbru u ]]idu l-fidu/ja talelettorat, g[aliex inkella l-elettorat jitlef il-fidu/ja fikom. A. Falzon L-Imsida
25 sena ilu f’In-Nazzjon L-eksuffi/jali g[olja tal-MLP Wenzu Mintoff u Toni Abela re;g[u fet[u l-kanuni u sostnew l-akku]i li g[amlu fi [dan l-MLP waqt li semmew ;rajjiet ;odda. Insistew li lPartit Laburista mhux lilhom g[andu jke//i i]da lill-korrotti u lill-vjolenti, b’riferenza g[all-akku]a li saritilhom, dik li ]baljaw. Huma qalu li ]ball wie[ed g[amlu, li damu biex tkellmu waqt li t-tnejn insistew li se jkomplu jitkellmu fil-pubbliku dwar dak li hu [a]in fl-MLP.
Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt • Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i> Tel> 25965-317#318 E-mail> adverts@media.link.com.mt
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 2 ta’ Lulju, 2014
12
LIL HINN MINN XTUTNA
L-Italja> 80 sena mit-Tieni Tazza tad-Dinja Minn dan ix-xahar u g[al kwa]i x-xahrejn li ;ejjin ftit li xejn hemm ippjanati jew imbassra elezzjonijiet jew avvenimenti politi/i internazzjonali ewlenin lil hinn minn xtutna, b[alma wara kollox, lanqas f’pajji]na. G[alhekk din il-;img[a se napprofitta billi n[ares lejn iddinja sportiva internazzjonali, u ma stajtx – illum meta g[adha kemm intemmet il-fa]i kwalifikanti, bir-Rawnd tas-16, qabel nhar il-;img[a jibdew il-Kwarti tal-Finali – ma niktibx dwar ittieni edizzjoni ta’ din it-Tazza (dak i]-]mien imsej[a Tazza Rimet), li proprju 80 sena ilu kienet saret fl-Italja, meta wkoll intreb[et, g[all-ewwel darba mill-Italja. Ma nistax lanqas ma nibdiex b’tag[rif ;enerali storiku. F’dawk l-ewwel snin tat-tletinijiet tas-seklu li g[adda rre;im ta’ Mussolini kien kiseb /erta stabbiltà interna, u b’hekk id-Duce seta’ jiddedika aktar ener;ija lil dik internazzjonali, biex, pere]empju, fit-ta[ditiet mal-Prim Ministru Fran/iz Pierre Laval, jaqbel li jifforma parti mill-front komuni kontra l:ermanja ta’ Hitler. Dan tal-a[[ar, infatti, kien kiseb il-poteri assoluti bl-isku]a tal-[ruq tal-Parlament :ermani], u beda j[ejji biex jg[aqqad l-Awstrija mal:ermanja, u s-sitwazzjoni flEwropa kienet qed issir dejjem i]jed ta[raq. 12 minn 16 kienu Ewropej Minkejja dan kollu, id-dilettanti Taljani tal-futbol kienu qed jistennew bil-[erqa din it-tieni edizzjoni, spe/jalment flEwropa, l-aktar min[abba li lItalja ntg[a]let biex torganizza llog[ob. Fil-fatt mis-16-il tim filfa]i finali, 12 kienu Ewropej. Lo[rajn kienu tlieta Amerikani, u, g[all-ewwel darba, wie[ed mill-
Ir-re;im ta’ Mussolini ma kienx l-ewwel wie[ed li ra l-u]u politiku tal-isport. Id-dittatur Komunista Stalin g[amel u]u wiesa’ minnu fl-Unjoni Sovjetika... Mussolini ra fil-kompetizzjoni internazzjonali g[odda qawwija ta’ propaganda
Il-poster tat-tieni edizzjoni tat-Tazza tad-Dinja tal-1934 mirbu[a mill-Italja
Afrika, l-E;ittu. Hawnhekk kienet spikkat lassenza tal-Ingilterra (fejn jg[idu li twieled il-futbol), g[ax din, sa dakinhar, ma kinitx tirrikonoxxi l-awtorità tal-FIFA (ilFederazzjoni Internazzjonali talAsso/jazzjonijiet tal-Futbol). Nieqes ukoll kien hemm ilpajji] rebbie[ tal-ewwel edizzjoni, l-Urugwaj, li kien organizzaha fl-1930. Dan ibbojkottja din l-edizzjoni b[ala tpattija talli diversi pajji]i Ewropej, fosthom l-Italja, ma kinux [adu sehem flewwel wa[da li saret fil-pajji] Sud Amerikan. Dan min[abba spejje] talvja;; u ta’ residenza meqjusa g[oljin wisq g[al dak i]-]mien. Fl-edizzjoni li kellha ssir flItalja, kkompetew 32 mill-50 li kienu affiljati dak i]-]mien filFIFA. Rekord li ferra[ mhux ftit lid-Duce li, naturalment, b[alma bdew jag[mlu l-bi//a l-kbira tarre;imi, ju]a l-isport b[ala propaganda internament, u g[allpajji]i internazzjonalment. Infatti Mussolini ma kienx lewwel mexxej li ra l-u]u politiku tal-isport. Id-dittatur Komunista Stalin g[amel u]u wiesa’ minnu fl-Unjoni Sovjetika, imma filwaqt li Stalin ma kienx i[alli lill-
atleti tal-U.S. jikkompetu barra l-Unjoni, Mussolini ra fil-kompetizzjoni internazzjonali g[odda qawwija ta’ propaganda nazzjonalista. Biex ng[idu kollox id-Duce, mill-bidu tar-re;im, ippromwova l-isport, b’mod partikulari lfutbol, l-ewwel nett b[ala titjib fis-sa[[a tan-nisel, tal-poplu, u mbag[ad ukoll g[al skopijiet propagandisti/i u nazzjonalisti/i: f’Italja li f’dak i]-]mien kienet g[adha l-aktar rurali u karatterizzata minn parti;jani]mu lokali, re;jonali qawwi, il-futbol kien meqjus b[ala strument favur lunità nazzjonali. G[alhekk it-Taljani laqg[u bil-fer[ l-a[bar li l-FIFA g[a]let lil pajji]hom, xewqa li lFederazione Italiana Gioco Calcio (FIGC) kienet di;à wrietha g[all-ewwel edizzjoni tal1930. Sadanittant ir-re;im kien kompla ji]viluppa l-istrutturi talfutbol li dak i]-]mien saru laqwa fid-dinja, wara dawk talIngilterra, b’impjanti sportivi moderni u numeru]i, biex b’hekk setg[u jintg[a]lu tmint ibliet kbar g[all-partiti. Inkwetaw dwar l-ispi]a Dan kien wassal lill-amministrazzjoni biex tinkwieta li dik lispi]a kienet se tfalli l-ba;it, i]da fil-fatt dan kien spi//a minn fuq, b’miljun lira Taljana ta’ dak i]]mien, jew 240 miljun lira moderna, ta’ qabel ma l-Italja qalbet g[all-munita ewro. Intant l-Italja g[addiet g[all-
fa]ijiet eliminatorji wara reb[a
fuq il-Gre/ja ta’ 4-0, u fl-Ottavi tal-Finali g[elbet lill-Istati Uniti 7-1! Il-pajjizi finalisti l-o[ra kienu kollha Ewropej: Italja, Spanja, lUngerija, l-Awstrija, i/-?ekoslovakkja, l-I]vizzera, l-I]vezja u l:ermanja. Fil-Kwarti tal-Finali, l-ewwel partita (mill-aktar goffi) kontra Spanja kienet spi//at draw 1-1 wara li l-Ispanjoli kienu gowl minn fuq. I]da Ferrari g[eleb lill-keeper Spanjol Zamorra u skorja. Dan wa[[al fil-plejer Taljan Giuseppe Meazza li mbuttah, u Meazza sostna li kien il-keeper li da[al fih. Intant f’ka] ta’ draw, dak i]]mien kienet issir replay (minflok il-penalties b[al-lum). Dan (l-ewwel replay fl-istorja tatTazza) intlag[ab l-g[ada stess, u t-Taljani reb[u b’gowl ta’ Meazza. Kien hemm min allega li r-referee Bel;jan iffavorixxa lillpajji] organizzattiv meta [assar gowl tal-Ispanjoli, imma John Foot (fil-ktieb Calcio: A History of the World Cup) isostni li din lakku]a hija komuni rigward favoriti]mu mal-pajji]i organizzattivi, u mhux xi [a;a unika g[ar-re;im fl-Italja jew dik ledizzjoni partikulari tat-Tazza tad-Dinja. Is-semifinali bejn l-Italja u lAwstrija saret f’xita qliel (dik ledizzjoni saret bejn s-27 ta’ Mejju u l-10 ta’ :unju, xahar qabel ma ssir fi ]mienna!) f’San Siro, Milan, u kienet partita denja ta’ finali, mhux semifinali.
Joe Calleja jocal@me.com
Italja vs ?ekoslovakkja It-Taljani kisbu reb[a ta’ 1-0, biex hekk g[addew g[all-finali f’Ruma kontra /-?ekoslovakki. It-tim Taljan kien mag[mul minn Combi (capitano), Monzeglio, Allemandi, Ferraris, Monti, Bertolini, Guaita, Meazza, Schiavio, Ferrari, u Orsi. Wara sebg[in minuta ming[ajr ebda gowl, i/-?ekoslovakki kienu skurjaw permezz ta’ Pux minn korner. G[axar minuti qabel it-tmiem, it-Taljani kisbu d-draw permezz ta’ Orsi fuq passa;; minn Guaita. Imma ma kienx qabel kmieni fil-[in mi]jud li wasal il-gowl de/i]iv. Meazza mwe;;a’ t[alla wa[du mill-avversarji, biex seta’ jg[addi l-ballun lil Guaita, li
kompla lejn Schiavio g[al gowl rebbie[ tat-Tazza fil-95 minuta. Malli g[adda l-[in, il-kow/ Vittorio Pozzo ntrefa’ mill-plejers, fost tixjir tal-bnadar u kant tal-innu Taljan, b’Mussolini bilwieqfa u j/ap/ap lill-Azzurri.
Dik il-kampjonat dinji kellu jkun l-ewwel minn sensiela bla pre/edent ta’ reb[iet g[at-timijiet nazzjonali Taljani ta[t irre;im ta’ Mussolini. Dawn kienu jinkludu l-Olimpjadi fl-1936 u ttieni Tazza tad-Dinja g[all-Italja fl-1938, u dik ta’ Gino Bartali flistess sena fit-Tour de France ta/-/ikli]mu.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 2 ta’ Lulju, 2014
13
PA:NA 13
Pa;na 13
Lil hinn mis-sa[na tal-ballun... kur]itajiet, seksik, g[ajdut, fatti mo[bija... u aktar mi;bura minn Joe Mikallef
In-nisa Olandi]i... di;à bdew ji//elebraw! No limits! Iva... bla limitu... g[ax l-Olandi]i huma fost dawk li b[alissa jinsabu l-aktar f’dellirju ta’ fer[ wara l-wirjiet po]ittivi tattim tag[hom... forsi fl-a[[ar jirnexxilhom inaqqxu isimhom fuq din limbierka Tazza tad-Dinja tant u tant presti;ju]a. Mela fil-jiem li g[addew grupp ta’ nisa sbie[ Olandi]i dde/idew li huma wkoll jid[lu fl-istorja tal-Mundjal. Qatg[uha li jilbsu l-isba[ lingerie li g[andhom... u jag[mlu partita futbol bejniethom... iva... proprju bl-ilbies ta’ ta[t! M’hemmx xi ng[idu... serqu l-attenzjoni. Wara kollox, mhux hekk riedu?! Imma g[al din l-inizjattiva, dawn in-nisa Olandi]i [asbu li jistiednu wkoll timijiet ta’ erba’ tfajliet minn pajji]i o[ra... u fi ftit kliem il-log[ba [adet bixra internazzjonali bil-parte/ipazzjoni ta’ nisa mill-Bra]il, mill-:ermanja, Spanja, l-Italja... ... U r-referee?!
Alla lil min se jisma’^ Mela [abib tieg[i /empilli u qalli wa[da tajba... Fi tmiem il-;img[a kien hemm ]ew; partiti li wara l-120 minuta spi//aw fi draw. Allura g[addew g[al-lotterija tal-penalties. U fost tensjoni enormi minn [in g[all-ie[or id-direzzjoni wrietna plejers opposti g[arkupptejhom f’nofs il-grawnd u partitarji b’deni ta’ ]iemel... ilkoll jitolbu lil Alla ]ew; affarijiet... li l-plejer tag[hom jiskurja u li l-plejer avversarju jfalli l-penalty... U l-mistoqsija hi sempli/i: Allura Alla liema talba se jaqla’?
■ SYLVIE FRANCOISE MEIS Il-plejer Olandi] Rafael van der Vaart b[alissa jinsab fis-seba’ sema wara r-ri]ultati po]ittivi talOlanda li issa ppermettewlhom li jaqtg[u passa;; ie[or g[al mal-a[[ar tmien timijiet tal-Mundjal. U l-persuna femminili li se nlaqqg[ukom mag[ha llum hi proprju l-eksmara tieg[u – Sylvie Francoise Meis li hi personalità tat-televi]joni popolari [afna mhux biss f’pajji]ha imma anki fil:ermanja. Hi wkoll mudella sempli/i bi storja mill-aktar inkredibbli. Sylvie Francoise Meis, li filkarriera tag[ha ppre]entat ukoll programmi sportivi, g[addiet minn mumenti mill-aktar diffi/li meta f’:unju tal-2009 ing[atatilha l-a[bar kattiva li kellha kan/er fis-sider. Hi ;;ieldet bi spirtu qawwi dik il-kundizzjoni u llum re;g[et [adet mhux biss sa[[itha, imma anki s-sbu[ija tag[ha tant li hi wa[da mill-isba[ nisa li b’xi mod jew ie[or g[andhom rabtiet mal-Mundjal fil-Bra]il.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 2 ta’ Lulju, 2014
14
MADWARNA
L-Iskola Primarja ta’ {a]-}abbar meg[juna tiffranka l-ilma Permezz tal-kampanja Water Programme tal-HSBC – Catch the Drop Campaign, l-Iskola Primarja A fil-Kulle;; Santa Margerita ta’ {a]-}abbar installat sistema ta’ tank tal-ilma bilkomunikazzjonijiet kollha me[tie;a biex ikun utilizzat ilma minn ;iebja li g[andha l-iskola. Dan l-ilma se jintu]a g[at-tindif u l-flushing. Is-Surmast Alfred Debattista [abbar dan waqt pre]entazzjoni fl-iskola g[at-tfal tal-ewwel u ttieni sena fil-pre]enza ta’ Rennie Mercieca, rappre]entant tal-Ministeru g[all-Ener;ija u sSa[[a; Quinton Scerri, isSindku ta’ {a]-}abbar; Glenn Bugeja, Manager-HSBC Water Program Coordinator u impjegati voluntiera tal-HSBC Antonia Farrugia u Jason Farrugia, li g[enu lill-kumitat tal-EkoSkola volontarjament filpro;ett tal-iskola Catch the Drop. Wara li Paul Pace indirizza lill-udjenza, il-membri ]g[ar filkumitat tal-EkoSkola ng[ataw /ertifikat g[all-kontribut tag[hom mill-g[alliem g[all-
EkoSkola Johann Gatt. IlPresident tal-kumitat Emily Jones tat pre]entazzjoni fuq lattivitajiet tal-EkoSkola u Catch the Drop li saru matul is-sena skolastika. “Fl-Iskola Primarja A ta’ {a]}abbar jattendu kwa]i 500 student u hi kkunsidrata b[ala wa[da mill-ikbar skejjel primarji f’Malta,” qalet Anna Napier, lAssistent Surmast. “Qabel, lilma tal-;iebja qatt ma kien jintu]a. Permezz tal-HSBC Water Programme – Catch the Drop Campaign, l-iskola tejbet l-infrastruttura tag[ha u issa lkont tad-dawl u l-ilma hu ferm or[os. Is-Surmast u l-Assistenti Surmast irringrazzjaw lillg[alliema, LSAs u l-impjegati, b’mod spe/jali lil Abigail Piscopo u Romina Coreschi b[ala l-g[alliema li jie[du [sieb il-programm EkoSkola, lg[alliem tal-mu]ika Paul Portelli u l-g[alliem tal-arti Christian Scerri. Waqt din l-attività, Catherine Portelli kantat il-kanzunetta ‘Nib]g[u G[alih’, bit-tema ta’
Permezz tal-kampanja Water Programme tal-HSBC – Catch the Drop Campaign, l-Iskola Primarja A ta’ {a]-}abbar issa qed tag[mel u]u mill-ilma li kien mi]mum fil-;iebja
kemm hu importanti li jib]g[u g[all-ilma, u li nkitbet minn Iona Ghiller, g[alliema talkindergarten. L-istudenti ppre]entaw it-tpin;ijiet li se jda[[lu g[all-kompetizzjoni tattpin;ija tal-Catch the Drop li se tkun g[all-wiri matul il-Malta’s Summer Fair f’Montekristo Estates f’Lulju. “B[ala programm edukattiv,
il-kampanja Catch the Drop tqajjem aktar kuxjenza dwar il-konservazzjoni tal-ilma,” qal Glenn Bugeja. “{afna skejjel qed jag[mlu u]u a[jar minn din irri]orsa prezzju]a. Barra minn g[ajnuna finanzjarja ming[and l-HSBC Water Program, numru ta’ impjegati tal-bank qed jg[inu volontarjament lill-kumitati talEkoSkola.”
Pro;etti differenti lkoll relatati mal-ilma qed ikunu organizzati matul il-kampanja strate;ika ta’ tliet snin Catch the Drop. Dawn huma ffinanzjati mill-Grupp HSBC u g[andhom l-appo;; mill-Ministeru g[all-Ener;ija u s-Sa[[a. Il-programm jinkora;;ixxi bidla po]ittiva, responsabbli u sostenibbli fl-u]u talilma.
Joffri ta[ri; fil-karrieri bankarji HSBC UK Contact Centre Malta qed jikkollabora ma’ diversi Kunsilli Lokali f’diversi lokalitajiet biex jag[mel sessjonijiet ta’ informazzjoni dwar opportunitajiet ta’ xog[ol. Waqt dawn is-sessjonijiet, Maltin u barranin li jafu tajjeb lIngli] u g[andhom [iliet fl-IT huma m[e;;a jag[mlu u]u minn din l-opportunità unika li toffri ta[ri; professjonali, progress fil-karriera u ambjent ta’ xog[ol motivat u so/jevoli. Qed jing[ata wkoll tag[rif dwar il-Contact Centre li jinsab is-Swatar, kemm dwar ixxog[ol innifsu kif wkoll dwar ilbenefi//ji li joffri impjieg malHSBC. Il-persuni mag[]ula se jing[ataw tlettax-il ;img[a ta’ ta[ri; full time, ta[ri; li jkabbar l-g[arfien tas-servizzi u prodotti offruti mill-HSBC. Dan iservi b[ala ba]i biex individwu ji]viluppa l-kapa/itajiet tieg[u jew tag[ha bi prospetti varji [alli javvanza fl-HSBC Contact Centre f’Malta kif ukoll fir-
HSBC UK Contact Centre Malta tas-Swatar> opportunità biex persuna tibda karriera bankarja
Renju Unit. Linsey Jones, is-Site Head tal-HSBC UK Contact Centre f’Malta, qalet: “Din hi opportu-
nità tajba g[ar-residenti biex jing[aqdu mal-HSBC UK Contact Centre Malta li jag[mel parti minn netwerk ta’
contact centres tal-HSBC u li joffri appo;; lill-klijenti In;li]i. B[alissa /-/entru g[andu iktar minn 400 impjegat
li jipprovdu assistenza permezz tat-telefown jew internet banking lil min g[andu kont firRenju Unit. B’ri]ultat dirett tassu//ess ta/-/entru, qed in]idu limpjegati hawn Malta. Din hi opportunità g[al dawk li huma lesti biex jitg[allmu, jikbru u jimxu ’l quddiem f’ambjent pja/evoli.” Apparti milli jifhmu u jitkellmu tajjeb bl-Ingli] u jkollhom [iliet tajbin fl-IT, m’hemm lebda b]onn ta’ kwalifiki spe/ifi/i o[ra g[all-impjieg mal-HSBC Contact Centre. Dan g[aliex i/-/entru jipprovdi programm ta’ ta[ri; s[i[ fuq perjodu ta’ tliet xhur g[all-kandidati mag[zula kollha, li jit[allsu anki matul it-ta[ri; tag[hom. Residenti mil-lokalitajiet kollha ta’ Malta li jixtiequ iktar tag[rif dwar prospetti ta’ xog[ol ma/-/entru jistg[u jikkuntattjaw lil Fabianne Galea, HR and Recruitment Manager fuq 23208130 jew permezz ta’ email fuq fabianne.galea@hsbc.com.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 2 ta’ Lulju, 2014
15
A{BARIJIET TA’ BARRA
Il-Hamas ‘irid i[allas’ g[all-qtil ta]-]g[a]ag[ I}RAEL
L-I]raeljani, ilbiera[, kienu qed i[ejju g[all-funerali tat-tliet ]g[a]ag[ li fil-lejl tat-Tnejn instabu mejtin ;o gandott fix-Xatt tal-Punent u wara li huma kienu g[abu daqs ;img[atejn qabel. Intant, I]rael qed iwa[[al dan id-delitt fil-militanti Palestinjani tal-grupp Hamas, bil-Prim Ministru I]raeljan, Benjamin Netanyahu, jag[milha /ara li ‘lHamas irid i[allas il-prezz’ g[allomi/idji li [allew pajji]u mbikkem u xxukkjat. L-insistenza tal-Hamas li ma kellux x’jaqsam mal-qtil ta]]g[a]ag[ tidher li waqg[et fuq ilwidnejn torox, bil-qawwiet I]raeljani – fil-lejl tat-Tnejn u tTlieta – jwettqu sensiela ta’ attakki mill-ajru fuq il-fa/ilitajiet talentitajiet militanti fil-Medda ta’ Gaza. Dan wara li l-militanti Palestinjani f’Gaza damu l-a[[ar jiem jisparaw il-missili lejn lin[awi ta’ I]rael. Netanyahu ikkonferma li kellu jattendi g[all-funerali ta]]g[a]ag[ Naftali Frenkel, Gilad Shaar u Eyal Yifrach li kienu se jsiru, lbiera[, b[ala parti minn /erimonja komuni. L-a[[ar tislima li]-]g[a]ag[ kellha ssir fi//imiterju ta’ Modiin, fi/-/entru ta’ I]rael, u li jinsab bejn l-ibliet ta’ Tel Aviv u :erusalemm. It-tliet vittmi kienu kollha ta’ eta adolexxenti u Netanyahu sost-
na li ‘huma spi//aw ittorturati wara li n[atfu mill-aggressuri’. Il-katavri ta’ Frenkel, Shaar u Yifrach instabu mg[ottijin ta[t il;ebel qrib il-belt Palestinjana ta’ Halhul, vi/in ta’ Hebron. Dan fost l-indikazzjonijiet li huma ;arrbu t-tiri fatali mhux daqstant ]mien wara li n[atfu – u blomi/idji jse[[u ftit wara li ]]g[a]ag[ kienu spi//aw il-lezzjonijiet ta’ filg[axija. Mifhum li l-Gvern ta’ I]rael se jiffinalizza ‘l-pjani militari u politi/i’ wara l-funerali taladolexxenti u ladarba jg[addi ]mien bi]]ejjed g[all-espressjonijiet ta’ niket fuq ba]i nazzjonali. Intant, u wara li wa[[al /ar u tond fil-militanti tal-Hamas, ilPrim Ministru Netanyahu se jkollu juri lill-poplu tieg[u li lest biex jirrea;ixxi b’mod li ‘jissodisfa’ ssens kbir ta’ g[adab fost l-I]raeljani. Dan meta l-President talAwtorita Palestinjana, Mahmoud Abbas, sejja[ laqg[a ur;enti g[at-Tmexxija Palestinjana u fejn ukoll esprima ‘sog[ba’ g[all-qtil ta]-]g[a]ag[. L-a;enzija tas-sigurta I]raeljana, Shin Bet, semmiet lil ]ew; membri tal-Hamas (it-tnejn residenti f’Hebron) b[ala suspettati fil-qtil tripplu, u bis-suldati ta’ I]rael jid[lu fir-residenzi talPalestinjani indikati u jtajjruhom bl-isplussivi.
Militanti Palestinjan ixejjer l-arma tan-nar f’in[awi qrib il-kamp ta’ Jenin g[ar-refu;jati, fix-Xatt tal-Punent (ritratt> EPA)
Il-Gvern ta’ Malta jesprimi niket u kundanna Il-Gvern ta’ Malta, permezz ta ’ stqarrija , ikkundanna bla riserva l-qtil tat-tliet ]g[a]ag[ I]raeljani li l-katavri tag[hom instabu vi/in Hebron, fix-Xatt tal-Punent. L - istqarrija wasslet ukoll messa;; ta’ kondoljanzi lill-
qraba tal-vittmi u lill-poplu ta’ I]rael, bil-Gvern Malti jesprima n-niket anki g[all-imwiet ta ’ /ittadini Palestinjani li nqatlu waqt li kienet g[addejja t - tfittxija g[al dawn it - tliet I]raeljani. Il-Gvern ta’ Malta jemmen li
g[andu jsir dak kollu possibbli biex jinqabdu l-persuni li qatlu li]-]g[a]ag[ u jsir il-;ustizzja mag[hom. Intant, Malta ma taqbilx li lpoplu Palestinjan kollu g[andu jkun su;;ett g[al tpattija kollettiva u fejn jispi//aw ukoll
ikkastigati persuni inno/enti u ta’ rieda tajba. Il - Gvern Malti jqis dan l episodju ikrah u kundannabbli b[ala pass lura fir-relazzjonijiet bejn I]rael u l - poplu Palestinjan. Dan minbarra li hu jikkundanna kull tip ta’ ritaljaz-
zjoni u att ta’ tpattija li kapa/i jirri]ultaw minn kwalunkwe na[a . L - istqarrija , fil - fatt , issostni li l-azzjonijiet tat-tpattija jservu biex ibieg[du t-tamiet li xi darba jkun hemm irrikon/iljazzjoni dejjiema bejn dawn i]-]ew; popli.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 2 ta’ Lulju, 2014
16
A{BARIJIET TA’ BARRA
L-ebda progress fl-g[a]la tat-Tmexxija L-IRAQ
Voluntieri Iraqin Xiti jg[ajtu s-slogans fit-toroq ta’ Kerbala wara li ssie[bu fil-;lieda kontra l-militanti I]lami/i tal-moviment ISIS (ritratt> EPA)
Il-Parlament il-;did tal-Iraq ikkonkluda l-ewwel sessjoni tieg[u fost il-konfu]joni u dan meta d-deputati g[adhom ’il bog[od milli jidde/iedu dwar it-Tmexxija fl-aktar ]minijiet delikati g[all-pajji] mindu kkrolla r-re;im tal-eksdittatur Saddam Hussein, fl-2003. Il-Kunsill tar-Rappre]entanti f’Bagdad kellu jele;;i Speaker, i]da, fil-fatt, spi//a nieqes minn quorum wara li d-deputati Kurdi u G[arab Sunniti ma re;g[ux [adu posthom flAssemblea wara l-[in tal-mistrie[. Is-sessjoni kienet l-ewwel wa[da minn wara l-elezzjoniji-
et ta’ April, i]da fil-fatt, damet g[addejja g[al anqas minn sag[tejn. Dan waqt li d-deputati Kurdi, li spi//aw akku]ati bi tradiment mis-sostenituri Xiti tal-Prim Ministru Nouri Maliki, idde/idew li jo[or;u ’l barra mis-sala u kienu segwiti minn deputati o[ra. It-tmiem kien tassew di]appuntanti, u l-osservaturi kienu qed jittamaw li l-gruppi politi/i rivali fil-Parlament setg[u jwarrbu d-differenzi tradizzjonali fid-dawl tal-kri]i kbira li qed jiffa//ja l-Iraq b[alissa. Dan meta l-Iraq jidher li qed jitfarrak b[ala pajji], u ddeputati parlamentari ftit li xejn
qeg[din jo[or;u b’soluzzjonijiet ideali. Intant, dan il-Parlament se jer;a’ jiltaqa’ fi ]mien ;img[a u l-pressjoni qed ti]died fuq ilpoliti/i Iraqin. Dan meta rrewwixta tal-militanti Sunniti tal-ISIS – il-moviment estremista g[at-twaqqif ta’ Stat I]lamiku fl-Iraq u l-Levant (isSirja) – qed tkompli fiz-zoni tatTramuntana u l-Punent tal-Iraq. Il-Gvern ta’ Bagdad, fl-a[[ar xahar, tilef il-kontroll fuq [afna mit-territorju sal-punt li l-militanti tal-ISIS setg[u jiddikjaraw ‘kalifat’ – jew stat I]lamiku – flartijiet li [adu ta[t idejhom flIraq u fis-Sirja.
Se jikkontesta g[all-Presidenza Maqtula f’suq IN-NI:ERJA
IT-TURKIJA Il-Prim Ministru tat-Turkija, Recep Tayyip Erdogan, se jikkontesta g[all-Presidenza tatTurkija waqt l-ewwel elezzjoni diretta li g[andha ssir f’Awwissu. Dan ikkonfermah il-Partit I]lamiku AK fil-Gvern. Erdogan, li ilu fil-poter mill2003, hu pprojbit milli jipprova g[at-tielet mandat b[ala Prim Ministru. Il-kriti/i ta’ Erdogan qed jg[idu li hu sar mexxej aktar awtoritarju u tilef il-kuntatt man-nies wara aktar minn
g[axar snin fil-Gvern. I]da waqt li Erdogan qed jissemma wkoll b’konnessjoni ma’ allegazzjonijiet ta’ korruzzjoni, hu jinsisti li dawn huma g[ajdut li qalg[u lavversarji tieg[u bl-iskop li jtellfulu l-;ie[ mal-poplu. Il-Presidenza tat-Turkija tinvolvi kariga fil-parti l-kbira /erimonjali, u l-Presidenti, qabel, kienu mag[]ulin mill-Parlament ta’ Ankara. Sadanittant, Tayyip Erdogan irid i]id il-poteri tal-Presidenza wara li l-Partit AK tieg[u reba[ sitt elezzjonijiet konsekuttivi
Recep Tayyip Erdogan
fuq livell nazzjonali u daqstant ie[or lokali.
Tal-anqas [mistax-il persuna tilfu [ajjithom fi splu]joni li sse[[et fl-in[awi ta’ suq fil-belt ta’ Maiduguri wara li kienu mo[bija kwantità ta’ splussivi ;o vettura li kienet qed i;;orr ilfa[am. Il-vettura li spi//at qisha ‘ballun kbir tan-nar’ x’aktarx li twasslet hemm minn aggressur suwi/ida li g[a]el il-[in e]att biex iqabbad l-isplussivi. Lisplu]joni [alliet ukoll g[add ta’ midruba, u diversi karozzi u taxis imfarrkin g[alkollox. Il-belt ta’ Maiduguri, li tinsab
fl-Istat ta’ Borno, spi//at zona ewlenija g[all-kampanja vjolenti li qed imexxu l-militanti I]lami/i tal-grupp Boko Haram, i]da sal-biera[ [add ma kien assuma r-responsabbiltà g[al din l-atro/ità. Rapporti o[ra, imbag[ad, qalu li l-Armata Ni;erjana rnexxielha tkisser grupp ta’ militanti tal-Boko Haram li jing[ad li kien involut fil[tif ta’ 200 tifla tal-iskola, li se[[ f’April li g[adda. Ir-rapporti rreferew ukoll g[all-arrestat tal-kap tal-grupp li kellu sehem attiv filka] ta’ dawn il-bniet.
L-Armata ter;a’ tattakka lill-militanti L-UKRAJNA Il-qawwiet tal-Gvern Ukren fet[u offensiva militari ;dida fuq livell totali kontra l-militanti separatisti fl-Ukrajna tal-Lvant. Dan se[[ sig[at wara li kien skada l-ftehim g[all-waqfien mill-;lied. Il-ba]ijiet tal-militanti li jridu l-unjoni mar-Russja spi//aw attakkati mill-ajruplani talgwerra u l-Armata tal-Ukrajna fet[et ukoll il-bumbardamenti bl-artillerija. Dan wara li l-waqfien mill;lied effettiv g[al g[axart ijiem la[aq skada fil-lejl tat-Tnejn, u l-President tal-Ukrajna, Petro Poroshenko, sostna li l-elementi kriminali rnexxielhom itellfu opportunità g[all-pa/i. Ir-Russja kkundannat l-offen-
siva ;dida tal-qawwiet Ukreni, u l-President Russu, Vladimir Putin, ja[lef li se jkompli jipprote;i lir-Russi etni/i fl-artijiet tal-Ukrajna. Kelliema g[all-Gvern Ukren, intant, irreferew g[al sensiela ta’ attakki fuq il-ba]ijiet u /-checkpoints f’idejn it-terroristi, wara li l-President Poroshenko ddikjara d-determinazzjoni tieg[u li je[les ir-re;juni ta’ pajji]u misseparatisti. I]da Putin akku]a lil Poroshenko li qed jo[ro; biss bid-dikjarazzjonijiet g[al ultimatum u sa[aq li l-Punent qed jisfrutta l-kri]i tal-Ukrajna biex itellef l-istabbiltà tar-re;jun kollu b[ala parti minn politika inti]a biex tra]]an lir-Russja.
Suldati Ukreni jidhru fuq tank tal-gwerra lejn il-limiti ta’ Luhansk waqt l-offensiva ;dida fuq is-separatisti (ritratt> EPA)
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 2 ta’ Lulju, 2014
17
A{BARIJIET TA’ BARRA
IL-:ERMANJA> Dieter ‘Didi’ Senft, disinjatur tar-roti rinomat, jidher liebes il-kostum ta’ ‘Tour Devil’ b[ala pubbli/ità g[all-a[[ar pro;ett tieg[u, fl-in[awi ta’ Storkow. Senft, din id-darba, irnexxielu jibni rota forma tal-Big Ben ta’ Londra u fiha ntu]aw xejn anqas minn 387 flixkun tax-xorb. Il-pre]entazzjoni saret g[all-okka]joni tat-Tour de France li jibda fil-5 ta’ Lulju. ‘Didi’ – li t-talenti tieg[u kisbulu diversi rekords tad-dinja – ilu s-snin ja[dem fuq disinji tar-roti straordinarji (ritratt> EPA)
Ji]diedu l-allegati vittmi ta’ Harris IR-RENJU UNIT Tal-anqas tnax-il persuna o[ra ppre]entaw ru[hom biex iressqu allegazzjonijiet ta’ abbu] sesswali fil-konfront ta’ Rolf Harris. Dan wara li l-kantant u pre]entatur Awstraljan instab [ati dwar tnax-il g[add ta’ aggrediment bi skop indi/enti waqt numru ta’ ka]i li se[[ew bejn is-snin sittin u t-tmeninijiet. Intant, filwaqt li l-Pulizija flAwstralja qalet li g[alissa m’hemm l-ebda investigazzjoni ;dida rigward il-kantant, il-kelliema g[all-Pulizija
Rolf Harris (ritratt> EPA)
Metropolitana sostnew li lqawwiet tal-li;i Britanni/i qed jikkunsidraw l-allegazzjonijiet ;odda kontra Harris, li nhar itTnejn, f’Londra, ;ie ddikjarat [ati dwar l-abbu] ta’ erba’ vittmi. L-allegazzjonijiet ;odda rigward l-abbu] ta’ minorenni saru lill-kumpanija legali li qed tirrappre]enta lill-176 vittma ta’ Jimmy Savile – isem mag[ruf ie[or fid-dinja tax-showbusiness u li wara mewtu qed jissemma b’konnessjoni ma’ diversi allegazzjonijiet dwar il-pedofilja. Il-Prim Ministru tal-Awstralja, Tony Abbott, qal li hu xxukkjat u ddispja/ut dwar il-ka] ta’ Rolf Harris u waqt li hu kkundanna labbu] ta’ persuni vulnerabbi, enfasizza wkoll il-fattur tra;iku li personalità pubblika daqstant ma[buba setg[et twettaq dan ittip ta’ reat. Il-prosekuturi fil-;uri ta’ Harris irreferew g[alih b[ala bniedem ta’ ]ew;t u/u[ li sfrutta l-fama tieg[u g[all-[a]en. Intant, hemm il-probabbiltà kbira li lQorti ta’ Londra, nhar il-:img[a, tikkonferma sentenza ta’ [abs g[al dan il-kantant.
Problemi g[al Nicolas Sarkozy FRANZA L - eks - President Fran/i] , Nicolas Sarkozy , in]amm g[all - interrogazzjoni b ’ kon nessjoni ma’ allegazzjonijiet li hu kien u]a l-influwenza tieg[u g[al trattament ippreferut, meta kien g[adu jmexxi pajji]u. Sarkozy kien qed jin]amm mill - pulizija f ’ Nanterre , qrib Pari;i, u hu mifhum li qatt qabel ma ttie[ed pass b[al dan fil-konfront ta’ eks-President ta’ Franza. L-i]viluppi kapa/i wkoll itellfu t - tentattivi ta ’ Sarkozy biex jisfida mill-;did g[all-Presidenza, fl-2017. L-avukat ta’ Nicolas Sarkozy ukoll spi//a interrogat rigward
suspettati tentattivi lejn il-kisba ta’ informazzjoni minn ;ewwa rigward ka] li kien tressaq kontra l-eks-President. L - investigaturi qed jippru vaw isiru jafu jekk Sarkozy – li kien il-President bejn l-2007 u l-2012 – weg[idx li jag[ti rwol presti;ju] lill-Im[allef g[oli, Gilbert Azibert , bi skambju g[all - informazzjoni konnessa ma ’ investigazzjoni rigward allegat ;bir ta’ fondi illegali g[al kampanja politika. Jing[ad li Azibert, li g[adda wkoll minn interrogazzjoni , kellu jing[ata dan ir-rwol filPrin/ipalità ta’ Monaco. Intant,
l - investigaturi qed jindagaw jekk Sarkozy ing[atax twissija li t-telefown tieg[u kien qed jin]amm ta[t sorveljanza b[ala parti mill-investigazzjoni dwar l-imsemmi finanzjament. L - investigaturi setg[u j]ommu lil Sarkozy g[al perijodu inizjali ta’ 24 sieg[a u kellhom ukoll id-dritt li jestendu ]-]mien tal-arrest b’;urnata o[ra. Fl-istess [in, kelliema g[allGvern Fran/i] /a[du li s-sistema ;udizzjara kienet su;;etta g[al xi pressjoni politika [alli tinsisti bil-prosekuzzjoni taleks-President Sarkozy.
Tappo;;ja l-projbizzjoni ta’ velu L-UNJONI EWROPEA Il-Qorti Ewropea tad-Drittijiet Umani appo;;jat id-de/i]joni ta’ Franza biex tipprojbixxi l-ilbies fil-pubbliku ta’ velu Musulman, mag[ruf b[ala niqab, u li jg[atti l-wi// kollu. Dan wara li mara Fran/i]a ressqet l-argument li l-projbizzjoni kienet tmur kontra d-drittijiet tag[ha li tesprimi ru[ha u li tag[]el ir-reli;jon li trid hi. Il-li;i Fran/i]a – li da[let fis-
se[[ fl-2010 ta[t l-eks-President, Nicolas Sarkozy – tinsisti li [add ma jista’ jo[ro; fil-pubbliku bi lbies intenzjonat li ja[bi l-wi//. Intant, persuna li tabbu]a b’dan il-mod tista’ te[el multa ta’ 150 ewro. Il-Qorti Ewropea tad-Drittijiet Umani qalet li l-projbizzjoni ta’ Franza ma bba]atx b’mod spe/ifiku fuq l-element reli;ju] tan-niqab i]da fuq il-fatt li dan il-
velu ja[bi l-wi// ta’ persuna. L-istess Qorti qieset ukoll ‘iddifi]a’ tal-Istat, fis-sens li l-wi// g[andu rwol sinifikanti fil-kuntatti bejn il-membri tal-poplu. Dan meta l-Qorti setg[et tifhem li l-individwi jistg[u ma jixtiqux li jaraw prattiki fil-pubbliku li jistg[u jservu ta’ tfixkil fundamentali g[all-possibbiltà tarrelazzjonijiet interpersonali filmiftu[.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 2 ta’ Lulju, 2014
14
A{BARIJIET TA’ BARRA
Rally storiku g[ad-demokrazija f’Hong Kong I?-?INA
Grupp ta’ tfal jistennew biex je]aminaw machine-gun waqt ‘open day’ li qed issir fil-Barracks tal-Armata ?ini]a, fit-territorju ta’ Hong Kong (ritratt> EPA)
G[exieren ta’ eluf ta’ dimostranti, ilbiera[, [adu sehem f’rally favur iddemokrazija fit-territorju ta’ Hong Kong. L-organizzaturi jsostnu li din tista’ tkun l-akbar g[ajta tal-poplu f’aktar minn g[axar snin. Kien mistenni li aktar minn nofs miljun ru[ kellhom jissie[bu fir-rally ta’ Hong Kong li kellu jkopri zona twila – minn Victoria Park sad-Distrett ?entrali – u l-filmati tal-biera[ juru t-toroq prin/ipali ;;ammjati bid-dimostranti. Sadanittant, diversi gruppi ta’ attivisti kienu qed i[ejju velja g[ad-demokrazija g[al wara ddimostrazzjoni. Il-pre]enza tassigurtà kienet kbira madwar Hong Kong, b’4,000 pulizija mill-inqas jag[mlu r-ronda flaktar in[awi sensittivi. Dan ir-rally annwali fakkar iljum meta Hong Kong, ekskolonja Britannika, re;g[et lura ta[t lamministrazzjoni ta/-?ina, fl1997. Intant, id-dimostranti fitterritorju din id-darba riedu jinsistu b’enfasi fuq il-garanziji li,
’il
quddiem, jippermettu l-elezzjonijiet [ielsa fejn huma jistg[u jag[]lu direttament il-Mexxej ta’ Hong Kong. L-g[ajta tal-poplu, fil-fatt, segwiet referendum mhux uffi/jali dwar kif ir-residenti fitterritorju g[andhom jag[]lu lKap E]ekuttiv li jmiss ta’ Hong Kong, u kienu [ar;u jivvutaw mat-800,000 resident. Madankollu, il-Gvern ta’ Hong Kong qal li r-referendum partikolari, li sar fuq g[axart jiem, ma g[andu l-ebda ba]i legali. I/-?ina, qabel, sostniet li g[andhom jibdew isiru l-elezzjonijiet f’Hong Kong mill-2017 i]da hi, fl-istess [in, qed tinsisti li jkollha l-a[[ar kelma dwar ilkandidati li jistg[u jikkontestaw fihom. Intant, u meta tkellem waqt /erimonja li fakkret is-sbatax-il anniversarju mit-trasferiment ta’ Hong Kong li/-?ina, il-Mexxej ta’ dan it-territorju, CU Leung, qal li l-Gvern tieg[u qed jag[mel kulma jista’ biex ifassal kunsens dwar ir-riforma politika.
Riforma radikali g[all-funzjoni tal-militar IL-:APPUN
Il-Kabinett tal-:appun approva riforma mill-aktar sinifikanti g[all-politika tas-sigurtà u li fost affarijiet o[ra, twitti t-triq biex il-militar :appuni] ji;;ieled ilbattalji lil hinn minn pajji]u. Il-:appun, ta[t ilKostituzzjoni pre]enti, hu pprojbit milli ju]a l-forza biex jirrisolvi l-konflitti [lief fil-ka]i meta jkun kostrett jiddefendi linteressi tieg[u. Madankollu, l-interpretazzjoni mill-;did tal-li;i, issa, tippermetti biex il-pajji] jirrikorri g[al sistema ta’ ‘difi]a kollettiva’. Dan ifisser li l-:appun jista’, ’il quddiem, ju]a l-forza biex jiddefendi lill-alleati tieg[u li jispi//aw attakkati. Id-deputati parlamentari talGvern :appuni] approvaw irriforma lbiera[ filg[odu, bilKabinett ta’ Tokjo jissi;illa dan il-pass aktar tard.
Il-Prim Ministru tal-:appun, Shinzo Abe, kien ilu jinsisti g[ar-riforma inkwistjoni, u dan fost l-insistenza li l-:appun je[tie; li jadatta ru[u g[al ‘ambjent tas-sigurtà li qed jinbidel kontinwament’ fir-re;jun talAsja u l-Pa/ifiku. Hu mistenni li l-Istati Uniti tilqa’ b’sodisfazzjon dan il-pass mill-:appun li mieg[u ilha ssnin tifforma alleanza tas-sigurtà. Mill-banda l-o[ra, ir-riforma li tifta[ ‘orizzonti ;odda’ g[all-militar :appuni] x’aktarx li tnissel reazzjoni ta’ rabja mi/?ina, li fil-pre]ent g[andha di]gwid profond mal-mexxejja ta’ Tokjo. L-interpretazzjoni mill-;did tal-li;i spe/ifika hi wkoll kontroversjali fil-:appun, meta lpajji] ilu j[addan identità pa/ifista minn wara t-Tieni Gwerra Dinjija.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 2 ta’ Lulju, 2014
19
FINANZI
Rapport finanzjarju tal-;img[a
L-influwenza ewlenija g[al din il-;img[a kienet sensiela ta’ data ekonomika
Jack Thewma, il-Manager tal-ferg[a tal-BOV f’G[awdex flimkien ma’ Rev. George Joseph Frendo li hu l-assistent direttur artistiku u l-koordinatur tal-festival
Il-BOV jestendi l-appo;; tieg[u lill-Victoria International Arts Festival Bank of Valletta se jag[ti ssapport tieg[u fis-17-il edizzjoni tal-Victoria International Arts Festival. G[al [ames ;img[at s[a[ kull sena, il-Victoria International Arts Festival jippre]enta programm li jg[aqqad it-talent artistiku lokali flimkien ma’ pre]entazzjonijiet internazzjonali sabiex jippre]enta repertorju s[i[ lill-komunità. Matul ix-xhur tas-sajf, il-belt kapitali G[awdxija, Victoria, ti;i mibdula f’/entru mu]ikali, billi tg[aqqad bliet mid-dinja kollha li jkunu qed jippre]entaw numru ta’ kompo]izzjonijiet minn fost l-aqwa /entri mu]ikali dinjin g[all-poplu Malti li j[obb il-mu]ika, dawk li jg[o]]u lkultura kif ukoll dawk li j[obbu jisimg[u mu]ika tajba. Il-programm ta’ din is-sena se jinkludi wkoll numru intensiv ta’ kun/erti Barokki fuq [amest
ijiem, minn mu]i/isti mill-Italja, l-Ingilterra, in-Norve;ja, il:ermanja, l-Albanija kif ukoll minn Malta. Jack Thewma, il-Manager talferg[a tal-BOV f’G[awdex iltaqa’ ma’ Rev. George Joseph Frendo li hu l-assistent direttur artistiku u l-koordinatur tal-festival. “Il-kultura u l-edukazzjoni huma importanti ferm fil-programm tal-bank g[all-komunità. L-ispirtu distintiv tal-BOV bla dubju j]ewwe; il-filosofija li tmexxi lill-organizzazzjoni ta’ dan il-festival fejn jispikka t-talent lokali filwaqt li ji;i ppre]entat lill-komunità flimkien ma’ artisti barranin. Dan il-festival iservi ta’ ispirazzjoni kreattiva filwaqt li jag[ti kontribut lill-edukazzjoni,” qal Jack Thewma. George Frendo qal li “l-
Victoria International Arts Festival japprezza [afna s-sapport kontinwu tal-BOV matul issnin. Illi wie[ed jinvesti fil-promozzjoni ta’ avvenimenti kulturali ta’ kwalità tabil[aqq g[andu valur mi]jud, mhux biss billi jistimula t-turi]mu kulturali, i]da jispira wkoll lit-talent lokali sabiex jil[aq livelli ta’ e//ellenza.” Il-Victoria International Arts Festival ing[ata bidu mill-kor residenti tal-Ba]ilika ta’ San :or;. Dakinhar il-kor kien immexxi mill-Ar/ipriet talBa]ilika, Joseph Farrugia (19982007). Maestro Joseph Vella hu d-direttur artistiku tal-Victoria International Arts Festival. Din is-sena l-festival jibqa’ sejjer sal-14 ta’ Lulju. Aktar informazzjoni fuq il-programm tista’ tinkiseb mis-sit www.viaf.org.mt.
L-investituri kienu qed ji]nu l-implikazzjonijiet ta’ sensiela ta’ data ekonomika ppubblikata matul il-;img[a. Id-data dwar in-nefqa tal-konsumaturi fi Franza g[al Mejju kienet tidher i]jed b’sa[[itha hekk kif uriet ]ieda ta’ 1% minn April. F’Pari;i wkoll rajna l-pubblikazzjoni tal-a[[ar /ifri dwar il-PGD ta’ Franza g[all-ewwel kwart tas-sena li, kif mistenni, urew li l-ekonomija la kibret u lanqas /kienet matul il-perjodu, livell ta’ 0.0%. {ar;et ukoll id-data dwar il-prezzijiet tal-produtturi Fran/i]i g[al Mejju, li waqg[u b’0.5% fuq ix-xahar ta’ qabel. I/-/ifra ta’ April ukoll ;iet riveduta ’l isfel biex kienet turi waqg[a ta’ 0.2% mill-ewwel stima ta’ waqg[a ta’ 0.1%, dan b[ala tfakkira tal-isfidi ppre]entati mir-reazzjoni ekonomika mraqqg[a fiz-zona tal-ewro. Wara li ;iet ippubblikata ddata fi Franza, l-ewro ;ie nnegozjat b’]ieda ta’ 0.1% fillivell ta’ $1.3627 i]jed tard fil;img[a, ftit biss ’il bog[od mill-og[la livelli tieg[u ta’ $1.3634. Id-data finali dwar il-PGD fir-Renju Unit g[all-ewwel kwart tas-sena kkonfermat tkabbir ta’ 0.8% fil-perjodu, f’konformità mat-tbassir. Illira sterlina ]ammet il-livell ta’
qabel tag[ha ta’ $1.7024. Id-data dwar il-kunfidenza fin-negozju fl-Italja g[al :unju g[elbet bi ftit it-tbassir biex telg[et fl-og[la livelli g[al dawn l-a[[ar tliet snin. Imma /-/ifri dwar il-kunfidenza g[a]-]ona tal-ewro b’mod globali, kontra dak mistenni, waqg[u matul ix-xahar ta’ :unju, u dan minkejja log[la livell g[al dawn l-a[[ar tliet snin li rajna f’Mejju. I/-/ifra waqg[et min[abba dg[ufija fit-tama fl-industrija u l-kostruzzjoni. L-istennija dwar l-impjiegi kienet negattiva fis-settur tal-kostruzzjoni. F’Tokjo, ewlieni fost i/-/ifri kien l-a[[ar livell tal-inflazzjoni tal-prezzijiet g[all-konsumatur, li wera li l-isforzi talBank of Japan biex jintrodu/i inflazzjoni og[la kienu naqsu matul ix-xahar ta’ Mejju. Sadanittant, il-bejg[ bl-imnut fil-:appun tela’ b’4.6% matul ix-xahar ta’ Mejju meta mqabbel max-xahar ta’ qabel, dan wara li f’April kien naqas min[abba ]-]idiet fit-taxxi fuq il-bejg[. Rapport tal-Gvern fl-Istati Uniti wera li /-/ifri dwar innefqa tal-konsumaturi f’Mejju kienu ta[t it-tbassir ta’ kunsens. Ir-rapport tad-dipartiment tal-kummer/ wera ]ieda ta’ 0.2% fin-nefqa matul ixxahar, ta[t it-tbassir ta’ 0.4%.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 2 ta’ Lulju, 2014
20
KUMMER?
GO ;;edded l-impenn tag[ha g[all-Fondazzjoni Wirt Artna GO, il-fornitur ewlieni talkomunikazzjoni f’Malta, qed i;;edded mill-;did l-impenn tag[ha g[all-Fondazzjoni Wirt Artna, il-fond tal-Malta Heritage. B’ri]ultat ta’ hekk GO se tkompli tkun is-sie[eb tal-komunikazzjoni tal-Fondazzjoni Wirt Artna billi tipprovdi g[add ta’ servizzi fit-telekomunikazzjoni. Dawn is-servizzi se jg[inu lillorganizzazzjoni biex tkomli t[addem l-operat tag[ha u ssa[[a[ l-esperjenza tal-vi]itaturi f’[afna mis-siti stori/i li lorganizzazzjoni tmexxi u tie[u [sieb. Matul ]jara fil-Mu]ew talGwerra fil-Birgu, il-Kap E]ekuttiv ta’ GO Yiannos Michaelides qal: “Il-Fondazzjoni Wirt Artna, permezz tal-istaff professjonali u dedikat tag[ha, u l-g[add kbir ta’ voluntiera, ta[dem bla heda biex tippreserva w[ud mill-aktar siti u binjiet stori/i ta’ Malta.
(mix-xellug) Il-Kap E]ekuttiv ta’ GO Yiannos Michaelides u /-Chairman E]ekuttiv tal-Fondazzjoni Wirt Artna Mario Farrugia qed iduru w[ud mill-esibiti li jinsabu fil-Mu]ew tal-Gwerra fil-Birgu
“Biex tkun sostenibbli, ilFondazzjoni g[andha b]onn tattira vi]itaturi lejn is-siti tag[ha u GO qed tg[in biex tipprovdi servizzi teknolo;i/i u ta’ komunikazzjoni biex ittejjeb l-esperjenza tal-vi]itaturi.”
Il-Fondazzjoni Wirt Artna tie[u [sieb proprjetajiet li jkopru s-7,000 sena ta’ storja ta’ Malta u li jvarjaw mill-preistorja sasseklu 20. Minbarra l-Mu]ew talGwerra, dawn jinkludu t-torri kostali tas-seklu 17 fix-Xg[ajra,
Lascaris War Rooms fil-Belt Valletta, Notre Dame Gate filBirgu, it-Torri ta’ San Tumas f’Marsaskala, it-Torri talMadliena f’Pembroke, il-Forti Rinella fil-Kalkara u l-Batterija tas-Salut fil-Belt Valletta, fost
[afna o[rajn. Mario Farrugia, i/-Chairman E]ekuttiv tal-Fondazzjoni Wirt Artna, qal: “GO ilha sie[eb talFondazzjoni Wirt Artna g[al dawn l-a[[ar [ames snin. Tul dan i]-]mien GO g[amlet kontribuzzjoni siewja biex tg[inna nipprovdu lill-vi]itaturi tag[na laqwa esperjenza possibbli. Li to[loq esperjenza interattiva mhix xi [a;a fa/li imma permezz tal-kompetenza ta’ GO a[na g[amilna passi ta’ ;gant ’il quddiem. Dan il-ftehim il-;did se jg[inna ng[ollu l-livell tal-esperjenza tal-vi]itatur, xi [aga li hi tassew kru/jali biex ni]guraw ilvijabbiltà tal-organizzazzjoni tag[na u, fl-a[[ar mill-a[[ar ilpreservazzjoni ta’ w[ud milliktar siti stori/i importanti ta’ Malta.” Aktar tag[rif dwar ilFondazzjoni Wirt Artna jinsab fuq is-sit www.wirtartna.org.
GasanMamo tag[ti skont ta’ 65% fuq l-assigurazzjoni tal-karozza G[al [afna li g[andhom bejn it-18 u l-24 sena, li ti;i assigurat u li t[allas l-assigurazzjoni talkarozza hu meqjus b[ala pi] ]ejjed, g[alkemm statistikament huma fil-kategorija ta’ età li jkollhom b]onn l-aktar l-assigurazzjoni fuq il-karozza. GasanMamo Insurance, wa[da mill-kumpaniji tal-assigurazzjoni ewlenin f’Malta qed tniedi prodott ;did fis-suq, skema ;dida li se tag[ti lil dawk li g[andhom bejn it-18 u l-24 sena skont ta’ 65% fuq l-assigurazzjoni tal-karozza tag[hom kif ukoll l-indipendenza u l-libertà li jkollhom assigurazzjoni f’isimhom filwaqt li jibdew jie[du vanta;; minn no claims discount mill-ewwel ;urnata. “Nafu kemm hu diffi/li g[a]]g[a]ag[ biex jiksbu assigurazzjoni u [afna jo[or;u l-polza f’isem il-;enitur biex ikunu jistg[u jibbenefikaw min-no claims discount tag[hom u j[allsu anqas,” qal Francis Valletta, il-General Manager ta’ GasanMamo Insurance. “A[na dejjem konna fuq quddiem nett tal-industrija talassigurazzjoni u permezz tal-
introduzzjoni ta’ din l-iskema, l-ewwel wa[da fil-g]ejjer Maltin, qeg[din nag[tu lissewwieqa ]g[a]ag[ il-libertà li jassiguraw il-karozza tag[hom f’isimhom stess bi skont filwaqt li nassiguraw lill-;enituri billi nag[tuhom ser[an il-mo[[ u nippremjaw lil uliedhom g[al sewqan tajjeb.” Sewwieqa li g[andhom bejn it-18 u l-24 sena u li japplikaw g[al din l-iskema l-;dida se jie[du skont ta’ 65% billi jinstallaw apparat telematiku, li jirre;istra l-velo/ità u d-distanza koperta mill-vettura. Din l-informazzjoni se tintu]a biex jing[ataw punti fuq ilprestazzjoni tas-sewqan u kulma jrid jag[mel is-sewwieq hu li j]omm punte;; tajjeb billi jsuq b’attenzjoni. Il-punte;; attwali jista’ jkun a//essat mis-sewwieq fi kwalunkwe [in permezz tassit elettroniku u s-sewwieq se jkun ukoll mg[arraf meta jitnaqqsulu l-punti. Aktar tag[rif dwar l-iskema jinkiseb billi ]]ur www.boosh.com.mt jew wa[da mill-ferg[at ta’ GasanMamo madwar Malta u G[awdex.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 2 ta’ Lulju, 2014
21
KUMMER?
Jg[in lil-librerija tal-Kulle;; Missjunarju ta’ San Pawl Dan l-a[[ar Bank of Valletta ta kollezzjoni ta’ kotba lillKulle;; Missjunarju ta’ San Pawl fir-Rabat b[ala parti millimpenn tieg[u fil-Programm ta’ Responsabbiltà So/jali talBank sabiex jg[in l-i]vilupp edukattiv fis-so/jetà Maltija. “Bank of Valletta jemmen li din id-donazzjoni tg[in fittis[i[ tar-ri]orsi li hemm fillibrerija. Nisperaw li l-kontribuzzjoni tag[na g[al libreriji mg[ammara aktar, se tifta[ aktar l-opportunitajiet g[allistudenti,” qal John Paul Abela, Manager Media and Community Relations. Waqt li rringrazzja lil Bank of Valletta g[as-sapport tieg[u, Fr Silvio Bezzina, il-Kap talIskola qal li “kollezzjoni ta’ kotba ta’ kwalità g[olja g[allibrerija tal-iskola se t[e;;e; lill-istudenti jaqraw aktar filwaqt li ji]viluppaw l-abbiltajiet ne/essarji fit-tag[lim tal-lingwi. Il-kotba fihom informazzjoni essenzjali li tg[in kemm lill-istudenti kif ukoll lillg[alliema fir-ri/erka tag[hom g[ax-xog[ol u l-pro;etti li jkollhom filwaqt li jo[olqu kilba akbar g[all-esplorazzjoni ta’ fatti interessanti.”
Parti mill-kotba mog[tija mill-BOV biex jg[in lil-librerija tal-Kulle;; Missjunarju ta’ San Pawl
Il-[ajja sbie[et – il-Kinnie Vita mniedi fis-suq lokali SFC plc g[adha kif nediet varjant ;did tal-Kinnie, ix-xarba favorita tal-Maltin. Il-Kinnie Vita g[andu l-istess tog[ma unika u aromatika ta’ larin; talKinnie l-ie[or, imma g[andu biss nofs iz-zokkor u l-kaloriji ta’ luminata regolari. Barra minn hekk, il-Kinnie Vita huwa ming[ajr zokkor artifi/jali u l-[lewwa tieg[u hija naturali, b’ta[lita ta’ zokkor u estratt tal-weraq tal-istevia. Susan Weenink, il-Kap tarReklamar u l-Komunikazzjoni ta’ Simonds Farsons Cisk plc qalet li, “it-tnedija tal-Kinnie Vita hija xhieda o[ra tal-investiment kontinwu ta’ Farsons flinnovazzjoni u l-i]vilupp ta’ prodotti ;odda, u to[ro; limpenn tag[na li noffru lill-konsumaturi g[a]liet li jaqblu maxxejriet u l-bidliet fl-istil tal-[ajja tal-lum. Peress li [afna konsumaturi saru aktar konxji u attenti tal-ammont ta’ zokkor u kaloriji li jikkunsmaw, importanti li noffru u jkollna dejjem aktar portfolju bilan/jat ta’ prodotti li jistg[u joffru g[a]liet g[al kull okka]joni.”
Sehem importanti fl-isfida ALIVE 2014 GasanMamo qed tappo;;ja lALIVE 2014 Cycling Challenge fl-isforz tag[hom li jaqdfu aktar minn 1,000km bir-rota minn Praga sa Budapest. Grupp ta’ 45 parte/ipant se jaqdfu dawn il-kilometri kollha f’sebat ijiem biex iqajmu kuxjenza u ji;bru fondi g[ar-Research, Innovation and Development Trust dedikat g[all-kan/er tassider. “A[na sodisfatti [afna li se nag[mlu parti minn din il-kaw]a ;usta,” qal Mark Mamo, ilGeneral Manager ta’ GasanMamo. “Kburin [afna bl-g[aqda tag[na ma’ ALIVE Charity Foundation g[ax nafu li din se tg[aqqad [afna nies li flimkien se jikkontribwixxu b’;enero]ità g[ar-ri/erka ta’ din il-marda kiefra. M’g[andniex dubju li lparte/ipanti se jer;g[u jag[tu ;ie[ lil Malta kif g[amlu matul lisfida tas-sena l-o[ra meta rnexxielhom ji;bru s-somma ta’ 50,000 ewro.” Ic-/iklisti jitilqu minn Malta g[al Praga fid-9 ta’ Lulju u jaqdfu minn Bratislavia g[al Vjenna
GasanMamo qed tappo;;ja l-ALIVE 2014 Cycling Challenge fl-isforz tag[hom li jaqdfu aktar minn 1,000km bir-rota minn Praga sa Budapest
u Belgrad u jaslu f’Budapest fit-
18 ta’ Lulju.
ALIVE Charity Foundation hi organizzazzjoni li ma tag[milx profitt u tiddependi minn donazzjonijiet u kontribuzzjonijiet bl-
g[an ewlieni li tqajjem kuxjenza dwar is-sa[[a u r-ri/erka xjentifika. ALIVE torganizza attivitajiet filantropi/i kontinwi biex ti;bor fondi g[all-pro;etti tag[ha. Torganizza wkoll attivitajiet biex
tqajjem kuxjenza dwar setturi li g[andhom x’jaqsmu mas-sa[[a b[al kan/er tas-sider u screening tal-prostata u kif g[andek tiekol ikel tajjeb g[as-sa[[a. ALIVE rringrazzjat lil
GasanMamo g[all-appo;; ;eneru] tag[ha. Ming[ajr dawn id-donazzjonijiet dan l-avveniment ma kienx ikun possibbli. Donazzjonijiet isiru fuq is-sit
www.alivecharity.com.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 2 ta’ Lulju, 2014
22
TV#RADJU
06>00
Radio 101 Breakfast Club b’waqfiet g[al Sports News fis-6>45, A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 0740 Anali]i tal-:urnali< Avvi]i tal-Mejtin u Angelus fit-07>55)
08>00 08>05 09>00 09>05
A[barijiet fil-Qosor (ikompli) 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>00 11>55 12>00 12>30 14>30 15>00 15>05
Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet The Big Show Hitsteria A[barijiet fil-Qosor (ikompli) Hitsteria (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
16>30 17>55 18>00 18>30 20>00 22>00 23>25
Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Il-Kelma u l-Mu]ika Fuzzbox - Christian Azzopardi Newsdesk (r) Wavelength (r)
G[at-tfal fuq il-Cable Disney Channel 06:10 - A.N.T. Farm 06:35 - Jessie 06:55 - Good Luck Charlie 07:20 That’s So Raven 07:45 - The Suite Life on Deck 08:05 - Dog With a Blog 08:30 - Wizards of Waverly Place 08:55 - Wizards of Waverly Place 09:15 - Liv & Maddie 09:40 Pocahontas II: Journey to a New World 10:50 - A.N.T. Farm 11:15 Jessie 11:35 - Jessie 12:00 - African Cats 12:25 - Austin & Ally 12:45 Good Luck Charlie 13:10 - Good Luck Charlie 13:35 - Dog With a Blog 14:00 - Dog With a Blog 14:25 - Liv & Maddie 14:50 - Liv & Maddie 15:10 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 15:35 - Win, Lose or Draw 16:00 - Austin & Ally 16:20 Austin & Ally 16:45 - Austin &
Jessie & Ally All Star New Year 17:10 - Jessie 17:30 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 17:55 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 18:20 - Violetta 19:05 African Cats 19:30 – Jessie 19:50 Dog With a Blog 20:15 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 20:40 - Austin & Ally 21:00 - Good Luck Charlie 21:25 - A.N.T. Farm 21:50 - Shake It Up! 22:10 Wolfblood 22:35 - Wolfblood 23:00 - Violetta 23:45 - The Hive 23:50 Art Attack Nickelodeon 06:15 - The Fairly OddParents 06:40 - The Fairly OddParents 07:05 - The Penguins of Madagascar 07:30 SpongeBob SquarePants 07:55 SpongeBob SquarePants 08:20 Dora the Explorer 08:45 Umizoomis 09:10 - Tickety Toc 09:28 - Little Kingdom 09:35 - PAW Patrol 10:00 - Zack and Quack 10:25 - Olive the Ostrich 10:50 Bubble Guppies 11:15 - Winx Club 11:40 - Totally Spies! 12:05 T.U.F.F. Puppy 12:30 - iCarly 12:55 - Victorious 13:20 - Big Time Rush 13:45 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:10 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:40 - The Penguins of Madagascar 15:05 - The Penguins of Madagascar 15:30 - Rocket Monkeys 15:55 Rabbids Invasion 16:20 - Marvin Marvin 16:45 - iCarly 17:10 - Big Time Rush 17:35 - Totally Spies! 18:00 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 18:25 - The Penguins
of Madagascar 18:50 - The Fairly OddParents 19:15 - SpongeBob SquarePants 19:40 - Victorious 20:05 – iCarly 20:30 - SpongeBob SquarePants 20:55 - Avatar: The Legend of Aang 21:20 - Avatar: The Legend of Aang 21:45 - Big Time Rush 22:10 - The Penguins of Madagascar 22:35 - The Penguins of Madagascar 23:00 - iCarly 23:25 – iCarly 23:50 - Victorious Jim Jam 06:05 - Monkey See, Monkey Do 06:15 - Barney & Friends 06:45 Angelina Ballerina 07:00 - Nouky & Friends 07:05 – Rubbadubbers 07:15 - Oswald 07:30 - Fluffy Gardens 07:40 - Noksu 07:45 - Jarmies 08:00 – Kipper 08:10 – Shapes 08:20 What’s The Big Idea? 08:25 What’s The Big Idea? 08:30 Gazoon 08:35 - Snapatoonies 09:00 - Heroes of the City 09:15 - Jakers:
The Adventures of Piggley Winks 09:40 - Benjamin’s Farm 09:45 - My Animal Friends 10:00 - See the Sea 10:05 - Lots & Lots Of... 10:20 - Bob the Builder 10:30 - Fireman Sam 10:40 - Thomas and Friends 10:50 See the Sea 10:55 - Nouky & Friends 11:00 – Rubbadubbers 11:10 - Pingu 11:15 - Tiny Planets 11:20 - Pingu 11:25 - Woody Buddies 11:30 Monkey See, Monkey Do 11:40 Barney & Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:20 – Noksu 12:25 Jarmies 12:40 - What’s The Big Idea? 12:45 - What’s The Big Idea? 12:50 - Heroes of the City 13:05 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:30 - Shapes 13:40 Kipper 13:50 – Gazoon 13:55 Woody Buddies 14:00 Snapatoonies 14:25 - My Animal Friends 14:40 - See the Sea 14:45 Lots & Lots Of... 15:00 - Fluffy Gardens 15:10 - Noksu 15:15 Jarmies 15:30 - Angelina Ballerina 15:45 - Monkey See, Monkey Do 15:55 - Barney & Friends 16:25 Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 Igloo-Gloo 17:00 - Bob the Builder 17:10 - Fireman Sam 17:20 - Thomas and Friends 17:30 - See the Sea 17:35 - Monkey See, Monkey Do 17:45 - Connie the Cow 17:55 - Slim Pig 18:05 - Heroes of the City 18:20 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:45 - What’s The Big Idea?
The peacemaker
– Rete 4, 21:15
L-armata Amerikana tqabbad kurunel tal-armata u mara /ivili ;ew imqabda jsibu grupp ta’ terroristi li serqu g[add ta’ armi nukleari mill-Gvern Russu. L-g[an ta’ dawn it-terroristi hu li ju]awhom kontra lAmerika. Il-missjoni hi diffi/li imens tant li jkun hemm mumenti ta’ qtieg[ il-qalb, i]da finalment x’ji;ri? TVM
Raiuno
07:00 - News 08:00 - Sandokan 08:30 Xpla[[mal[ajt 08 : 45 - Labrats 09 :1 5 - Xpla[[mal[ajt 09 : 30 Gadgets 10:00 - Paq Paq lifestyles 10:30 - Il-[arsa ta’ Ru]ann 11:00 Teleshopping 12:00 - News 12:10 Madwarna 12:40 - Merlin 13:30 Teleshopping 14:30 - }afira 15:20 It-triq 15:30 - Sandokan 16:00 - News 16:05 - Xpla[[mal[ajt 16:20 - Labrats 1 6 : 50 - Xpla[[mal[ajt 1 7 : 05 Teleshopping 18:00 - News 18:10 TVPM 20:00 - News 20:45 - De/eduti 2 1: 45 - Headline News 2 1: 50 De/eduti - continue 22:30 - Good Will Hunting.
07:10 - Unomattina Estate (Jinkludi t-Tg u r-rapport tat-temp) 11:30 - Don Matteo 13:30 - Telegiornale 14:00 Tg1 Economia 14:05 - Soap Legàmi 14:50 - Apertura Semestre Italiano Europeo alla presenza del Presidente del Consiglio Matteo Renzi 17:00 - Tg 1 17:10 - Parlamento Telegiornale 17:15 Estate in diretta 18:50 - Reazione a Catena 20:00 - Telegiornale 20:30 Techetechetè - Vive la gente 21:20 - La grande passione 23:20 - Tg1 60 Secondi 23:25 - Notti mondiali 01:10 - Tg1 Notte # Che tempo fa 01:45 - Sottovoce.
-
1
Raidue TVM 2
07:00 - Euronews 08:00 - TVPM (R) 09:30 - Malta u lil hinn minnha 11:00 - World Cup match (R) 13:00 - World Cup match (R) 15:15 - Kurrenti 16:00 - Malta u lil hinn minnha feature 16:15 - Tuffi[at Migduma 16:45 PaqPaq Lifestyle 17:15 - PaqPaq Motor Sports 17:45 - G[awdex illum 18:10 - FIFA World Cup 2014 20:00 Rajt ma Rajtx 20:30 - News for the hearing impaired 20:40 - In[obbu lIm[abba 22 : 20 - Headline News 22:25 - Who do you think you are? 23:20 - News in English. One
07:00 - Looks 07:30 - One news 07:45 - Looks (ikompli) 08:30 - ONE News 08:50 - Liquorish Daily Snippet 09 : 00 - Fresh & Funky 09 : 45 Telebejg[ 11:15 - Dak li jg[odd 12:30 - One news 12:40 - Living Room 14:10 - Snajja Maltin 15:30 Aroma Kitchen 16:00 - Aqrali Storja 16:20 - Telebejg[ 17:00 - Sal-Gister 17:30 - One news 17:35 - Liquorish daily snippet 17:45 - Kif Inti? 19:10 - Super 5 19:30 - One news 20:15 Zona Dinjija 2014 20:50 - Mad-Daqqa t’g[ajn 21:50 - Popcorn 22:30 Miriana Coljero 23:30 - One news.
07:15 - Cartoon Flakes 07:20 - Extreme Football Il pallone scomparso 07:40 Revenge Vittoria 08:20 - Le Sorelle McLeod - Caccia alla volpe 09:45 - Pasión Prohibida 10:30 - Tg2 Insieme Estate 11:20 - Il nostro amico Charly Ferite profonde 12:10 - La nostra amica Robbie Un cuore per Robbie 13:00 - Tg 2 GIORNO 13:30 - E...state con Costume 13:50 Medicina 33 14:00 - Detto Fatto Mix 15:30 - The Good Wife - La regola dei sette giorni 17:00 - Dribbling Mondiale 17:45 Tg 2 Flash # Meteo 2 7:50 - Tg Sport 18:45 - Il Palio di Siena 20:00 - Piloti 20:10 Piloti 20:30 - Tg2 21:00 - LOL :-) 21:10 - Il Monaco 23:05 - Tg 2 23:20 - Under The Dome 00:50 - Parlamento Telegiornale 01:00 - Hawaii Five-0. 01:45 Meteo 2 01:50 Giochi pericolosi Raitre
07:57 - Morning News 08:00 - Agorà Estate 10:00 - Parlamento Spaziolibero 10:10 - Gerusalemme liberata 11:00 Tg3 Minuti 11:03 - Gerusalemme liberata 12:00 - Tg3 12:15 - La Signora del West Il cerchio 13:05 - Verba Volant 13:10 - Il tempo e la Storia Edmondo De Amicis: il libro cuore 14:00 - Tg Regione 15:00 - Terra nostra 2 15:50 Anche se volessi lavorare, che faccio? 17:25 - Geo Magazine 2014 18:55 -
Meteo 3 19:00 - Tg3 20:00 - Blob 20:10 - Ai confini della realtà Gente come noi 20:35 - Un posto al sole 21:05 - Chi l’ha visto? 23:15 - Tg Regione 23:20 - TG3 Linea notte estate 23:50 Meteo 3 23:55 - Doc 3 - Lo stato della follia 01:10 - Crash contatto impatto convivenza L’ultimo respiro di Michelangelo 01:15 - RAInews 02:15 News Meteo Approfondimento 02:16 Next 02:35 - RAInews. Canale 5
07:54 - Traffico # Borse e monete 07:58 - Meteo.It # Tg5 08:46 - Vittoria col cuore 11:00 - Forum 13:00 - Tg5 # Meteo.It 13:41 - Beautiful 14:10 Cuore ribelle 14:44 - Uomini e donne e poi 16:10 - Le tre rose di eva 17:01 Cooper: Un angelo inaspettato 19:00 - Il segreto 20:00 - Tg5 # Meteo.it 20:40 Paperissima sprint 21:10 - Segreti e delitti 00:00 - Stalking - La storia di Casey 02:00 - Tg5. Rete 4
06:50 - Zorro 07:20 - Miami vice 08:15 - Distretto di polizia 10:45 - Ricette di famiglia 11:30 - Tg4 # Meteo.It 12:00 Detective in corsia 12:55 - La signora in giallo 14:00 - Lo sportello di forum 15:30 - Hamburg distretto 21 16:37 Acqua e sapone 18:55 - Tg4 # Meteo.it 19:35 - Ieri e oggi in tv 19:55 Tempesta d’amore 20:30 - Il segreto 21:15 - The peacemaker 23:50 Confessione reporter 00:45 - Tg4 night news 01:07 - Music line. Italia 1
07:30 - Xena la principessa guerriera 08:25 - A-Team 09:30 - Deadly 60 10:45 - Natural born hunters 11:25 Human prey 12:25 - Studio aperto # Meteo.It 13:02 - Sport mediaset 14:05 - I simpson 14:30 - Futurama 14:55 Nikita 16:40 - The O.C. 18:30 - Studio aperto # Meteo.It 19:20 - Person of Interest 21:10 - Transformer
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 2 ta’ Lulju, 2014
23
TV#RADJU F Living
07:00 08:00 10:00 12:00 13:00 15:00 16:00 18:00 20:30 22.30 23:30 01:30
Teleshopping Sfera Hin Ghal Kollox Teleshopping F Living Magazine Teleshopping Bejnietna Teleshopping Belle Donne Overcomers’ Voice F Living Show Teleshopping
Go Stars
07:30 - Underground: The Julian Assange Story 09:05 – Sparkle 11:00 In Plain Sight 11:45 – Hitchcock 13:30 - Kick-Ass 2 15:10 – Dragonheart 16:50 - The Wrestler 18:40 – Family Weekend 20:30 - The Office 21:00 – Klitschko 23:00 - The Raven 00:50 The Hardy Bucks Movie 02:30 Sparkle 04:25 – Hitchcock 06:05 – Dragonheart . Melita More
09:00 - Grey’s Anatomy 09:45 - Private Practice 10:30 - Criminal Minds 11:15 - Chicago Fire 12:00 - SMASH 13:00 Days Of Our Lives 13:45 - Grey’s Anatomy 14:30 - 2 Broke Girls 15:00 Private Practice 15:45 - Criminal Minds 16:30 - Person Of Interest 17:15 - Psych 18:15 - Days Of Our Lives 19:00 - Suits 19:45 - The Mentalist 20:30 - How I Met Your Mother 21:00 - Whitney 21:25 - 2 Broke Girls 22:00 - Mike & Molly 22:30 - VEEP 23:00 - 30 Rock 23:30 - Dallas 00:15 - True Blood 01:15 – SMASH La 5
06:55 - My life 07:55 - Centovetrine 08:30 - Televendita mediashopping 08:55 - Beautiful 09:20 - Televendita mediashopping 09:40 - Vivere 10:12 Tempesta d’amore 10:55 - Beautiful 11:20 - Extreme makeover home edition 12:10 - Non ditello alla sposa 13:05 Gossip Girl 14:00 - Una mamma per
amica 15:00 - Che trucco! 15:30 Lina’s hair 16:00 - The taste 16:50 Nin ditelo alla sposa 18:00 - Find my family 18:20 - Extreme makeover home edition 19:20 - Gossip girl 20:20 - Una mamma per amica 21:10 - Cambio casa, cambio vita 22:00 - Bella piu’ 23:10 Uomini e donne e poi 00:30 - The taste 01:25 - Extereme makeover home edition 02:15 - Che trucco!.
MGM Movie
06:10 - MGM’s Big Screen 06:25 O.C. and Stiggs 08:15 - The Miracle 09:50 - One Summer Love 11:30 - The Return of a Man Called Horse 13:35 - The Idolmaker 15:30 - True Heart 17:00 - Wuthering Heights 18:45 Dead of Winter 20:25 - A Doll’s House 22:00 - Dreamchild 23:35 MGM’s Big Screen 23:50 - I Love You... Don’t Touch Me!.
07>00 09>00 10>00 11>30 13>00 14>00 15>00 15>05 16>30 16>45 17>45 18>00 18>05 19>10 19>30 20>10 20>40 21>30 21>35 22>30 23>00
Mediaset Italia
06:35 - Caro maestro 07:20 - Casa Vianello 07:50 - Casa Vianello 08:20 - Non e la Rai 09:45 Nonno Felice 10:10 - Dietro le quinte di 10:20 - I Cesaroni IV 11:01 - La sai l’ultima? 11:15 Centovetrine 11:40 - Uomini e donne 12:45 - Avanti un altro 13:35 - Vivere III 14:00 I Cesaroni IV 14:40 - Casa Vianello 15:10 Casa Vianello 15:40 - Carabinieri 16:30 - Fornelli d’Italia 17:10 Forum 18:35 - Centovetrine 19:00 TG5 19:35 - I Cesaroni IV 20:15 - Caro maestro 20:35 - Le tre rose di Eva 21:00 - La sai l’ultima? 21:10 - Uomini e donne 22:15 Colorado 23:10 - Torte D’Autore 23:35 – Sarabanda. BBC Entertainment
06:00 - Nina and the Neurons 06:15 The Large Family 06:30 - Bobinogs 06:40 - Teletubbies 07:05- Garth and Bev 07:15 - Nina and the Neurons 07:30 - The Large Family 07:40 Bobinogs 07:50 - Teletubbies 08:15 The Weakest Link 09:00 - The Job Lot 09:30 - Gavin and Stacey 10:00 EastEnders 10:30 - Doctors 11:00 Little Dorrit 11:55 - Hustle 12:45 - The Job Lot 13:10 - The Old Guys 13:40 - Gavin and Stacey 14:10 - EastEnders 14:40 - Doctors 15:10 - Little Dorrit 16:05 - Hustle 16:55 - The Old Guys 17:25 - The Weakest Link 18:10 EastEnders 18:40 - Doctors 19:10 Hustle 20:00 - Twenty Twelve 21:00 Zen 22:30 - Alan Carr: Chatty Man 23:15 - The Café 23:40 - Ashes to Ashes.
Diva Universal
07:55 - McBride: Murder Past Midnight 09:30 - L’ amante Sjorgren 09:50 - Ironside 10:50 - Quincy, M.E. 11:45 - We Want a Future 11:55 McBride: The Chameleon Murder 13:30 - Great Women 13:50 - ER 14:50 - JAG 15:50 - Quincy, M.E. 16:45 - Great Women 16:55 - McBride: It’s Murder, Madam 18:33 - Great Women 18:50 - JAG 19:50 - Quincy, M.E. 20:50 - Great Women 21:00 Miss Fisher’s Murder Mysteries 22:05 - Miss Fisher’s Murder Mysteries 23:10 - Agatha Christie’s Poirot. Discovery Channel
07:15 - Ultimate Survival: Siberia, Part 2 08:10 - Man, Woman, Wild: The Mangroves Of Andros Island 09:05 Gold Rush: Alaska: The Ultimate Price 09:55 - Extreme Engineering: CityCenter, Las Vegas 10:50 - How Do They Do It?: Ice Breaker; Money; Bowling Alleys 11:15 - How Do They Do It?: Mining Trucks; IKEA; Air Traffic 11:40 - Wheeler Dealers: BMW Isetta Bubble 12:35 Fast N’ Loud: Cool Customline 13:30 - Twist the Throttle: MV Agusta 14:25 - Container Wars: Boom or Bust 14:55 - Container Wars: Matt Attack 15:20 - Container Wars: Israeli Angst 15:50 - Container Wars: Secret Stash 16:15 - Container Wars: Last Laugh 16:45 - Container Wars: Four-Wheeled Fortunes 17:10 - Auction Kings: Antique Doctor’s Buggy; Cleopatra Folio 17:40 - Storage Hunters: Disaster Strikes!
Sport fuq il-Cable Eurosport 1
07:00 - Best of Football 2013#2014 09:00 - The Championships Wimbledon 2014 - Day 8 – Highlights 10:00 - Best of Football 2013#2014 12:00 - Best of Football 2013#2014 14:00 The Championships - Wimbledon 2014 Day 9 - Court TBC (Live) 22:30 The Championships - Wimbledon 2014 - Day 9 – Highlights 23:30 Premier League Legends - Robbie Fowler 00:00 - Vincennes Horseracing 02:00 - Best of Football 2013#2014 04:00 - Best of Football 2013#2014 06:00 - Trans World Sport #1418.
Eurosport 2
14:00 - The Championships Wimbledon 2014 - Day 9 - Court TBC (Live) 22:30 - Milan Channel.
Fox sports Europe
– Italia 1, 00:00
Dean Cain flimkien ma’ grupp ta’ persuni o[ra spi//a jg[ix f’territorju kiesa[ u li diffi/li li tg[ix fih. ag[ar minn hekk faqas monstru,. [add qatt ma rah i]da beda joqtol in-nies u b’hekk idde/idew li jikka/jawh, i]da x’inhi din il-kreattura?
GO sports 1
10:30 - GTA Next Level 10:45 World Series by Renault 11:35 FIFA Under 17 World Cup Football 12:35 - FIFA Under 17 World Cup Football 13:35 International Championship Snooker 15:00 - WATTS 15:45 - FIFA Under 17 World Cup Football 16:45 - FIFA Under 17 World Cup Football 17:45 - Live: UEFA Youth League Football 20:00 - FIFA Under 17 World Cup Football 21:15 - FIFA Under 17 World Cup Football 22:30 - Brothers in Sport 23:00 - Wednesday Selection 23:05 - Riders Club 23:10 - CIMB Asia Pacific Classic, US PGA Tour Golf.
07:00 - Eurocup Basketball 08:00 Eurocup Basketball 09:00 - College Football 11:00 - Live: UEFA Under-21 International Championship Futsal 12:30 WATTS 13:00 - Live: UEFA Under-21 International Championship Futsal 14:30 WATTS 14:45 - GTA Next Level 15:00 - Live: UEFA Under-21 International Championship Futsal 16:30 - J League Football 17:00 UEFA Women’s Champions League Football 18:00 - Live: UEFA Under-21 International Championship Futsal 19:30 - The Euroleague Basketball Show 20:00 - Live: EuroCup Basketball 21:45 WATTS 22:00 - This Week on World Wrestling Entertainment 22:30 - Pro Wrestling 23:30 – Boxing.
Arctic predator
NET News Chit Chat Chill (r) Telebejg[ Simpati/i Telebejg[ NET NEWS Simpati/i Telebejg[ F’Ba[ar Wie[ed Telebejg[ NET News Chill Super 5 Net News Replay- Tazza tad-Dinja Iswed fuq l-Abjad NET News Face of Malta Nis;a Maltija NET News
06:00 - NASCAR Race Hub 07:00 - Bass Fishing 08:00 - Bass Fishing 09:00 - Bass Fishing 10:00 - Major League Baseball 12:30 - MLB Whiparound 13:30 - NASCAR Race Hub 14:30 - Major League Baseball 17:00 - MLB Whiparound 18:00 NASCAR Race Hub 19:00 - World Championship Ping Pong 20:00 -
World Championship Ping Pong 21:00 - World Championship Ping Pong 22:00 - MLB Whiparound 23:00 NASCAR Race Hub
GO sports 2
GO sports 3 12:30 - The Championships Wimbledon 2014 - Day 9 - Court TBC (Live) 21:00 - Inter Channel GO sports 4 12:30 - The Championships Wimbledon 2014 - Day 9 - Court TBC (Live) 21:00 - Juve Channel GO sports 5 12:30 - The Championships Wimbledon 2014 - Day 9 - Court TBC (Live) 21:00 - LFC Channel GO sports 6 12:30 - The Championships Wimbledon 2014 - Day 9 - Court TBC (Live) 21:00 – MUTV.. GO sports 7
07:00 - Vincennes Horseracing 09:00 - PGA European Tour - BMW International Open - Day 3 13:00 - Best of Football 2013#2014 15:00 Best of Football 2013#2014 17:00 Best of Football 2013#2014 19:00 Trans World Sport #1418 20:00 Best of Football 2013#2014 22:00 Best of Football 2013#2014 00:00 Best of Football 2013#2014
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 2 ta’ Lulju, 2014
24
ANNIVERSARJU
Is-sittin anniversarju mit-twaqqif ta]-}g[a]ag[ Rabtin Pawlini fir-Rabat ta’ Malta Keith Scicluna President }g[a]ag[ Rabtin Pawlini
Is-sena 2014 i;;ib fostna diversi avvenimenti u memorji, fosthom avvenimenti nazzjonali u bosta o[rajn. Din is-sena qed infakkru wkoll is-sittin sena ta’ [idma mill-g[aqda ta]-}g[a]ag[ Rabtin Pawlini. Din hi l-ewwel g[aqda ta]]g[a]ag[ fil-g]ejjer Maltin li bdiet ta[dem g[all-festi, lura fl1954. Hija g[aqda li dejjem [admet g[all-;id tar-Rabat, g[allfesta prin/ipali ta’ Corpus Domini u dik titulari ta’ San Pawl, g[as-So/jetà San Pawl – Banda Konti Ru;;ieru u s-sede tag[ha, u g[all-parro//a g[a]i]a tar-Rabtin. Jissemmew divesi persuni li g[enu fit-twaqqif tal-g[aqda ta]]g[a]ag[ Rabtin Pawlini fl-1954. Dan jixhed kemm l-im[abba lejn il-festi ta’ Corpus Domini u San Pawl kienet g[adha qawwija fost i]-]g[a]ag[ Rabtin minkejja ddiffikultajiet ta’ dak i]-]mien, spe/jalment meta wie[ed jinnota li dan kollu se[[ wara g[axar snin tat-tmiem tat-Tieni Gwerra Dinjija li ;abet g[aks fuq dawn ilg]ejjer u [afna ]g[a]ag[ ta’ dak i]-]mien kienu qed ja[sbu biex jemigraw lejn art barranija. Importanza lill-mar/i Intant ing[aqdet din l-g[aqda li bdiet tiltaqa’ fis-sede tal-Ka]in tal-Banda Konti Ru;;ieru. U x’inhi l-festa ming[ajr erba’ mar/i u l-briju tag[hom? Il-membri fl-g[aqda ta]-]g[a]ag[ Rabtin Pawlini fis-snin [amsin u sittin kienu jippreparaw l-fanali kuluriti g[al matul dawn ilmar/ijiet u kul[add isemmi lLejla Venezjana li ;iet organizzata fis-snin 50.
Saru wkoll xi xog[lijiet relatati
mal-mar/i b[alma hi l-bandalora tal-mar/ ma[duma minn :i;i Galea fl-1957 li g[adha sal-lum fil-Ka]in San Pawl tar-Rabat, kif ukoll xi manifattura tal-log[ob tan-nar fis-snin 60 u 70. I]-]g[a]ag[ kienu ukoll jippreparaw stuppini f’forma ta’ kaxxa tan-nar biex jin[arqu b[ala salut waqt il-[ru; tal-pur/issjoni li kienu ji;u sparati minn fuq ilbejt ta’ Fren/ tal-Fanali fil-pjazza tal-parro//a li kellu l-[anut talkafè wkoll. :ew ukoll mumenti diffi/li g[al din l-g[aqda b[al meta lentu]ja]mu ta’ dawn i]-]g[a]ag[ waqaf [esrem kaw]a tar-restrizzjoni fuq l-isfafar u l-gassijiet li kienu ja[dmu dawn i]-]g[a]ag[ g[al tmiem il-mar/. I]da dan ma qatax qalb ir-Rabtin Pawlini. Hemm dokumentat konversazzjoni [elwa bejn wie[ed li kien ja[dem in-nar u membru filkumitat ta]-]g[a]ag[ fejn insibu hekk: “Fil-festi ta’ Corpus u San Pawl g[ad irridu nibdew immorru l-ba[ar minflok ni//elebrawhom!” I]da ]-]ag[]ug[ irrispondieh, “U [allina minnek ?ens!” Dan kollu juru d-determinazzjoni li dejjem kienet fil-qalb ta’ din l-g[aqda. U[ud mill-pro;etti li din lg[aqda da[let g[alihom g[adna ngawduhom sal-lum. Fost dawn insemmu l-ewwel pro;ett li g[amlu ]-]g[a]ag[ Rabtin Pawlini lura fl-1960. Il-membri ta’ dak i]-]mien kienu [asbu li j]ejnu l-artal ma;;ur tal-parro//a b’ter[a talbellus irrakkmata bid-deheb fuq disinn ta’ Mastru Karm Vassallo u li ;iet ma[duma mis-sorijiet ta]-}ejtun, li g[adha sal-lum il;urnata tlibbes l-artal ma;;ur matul il-festa titulari ta’ San Pawl. L-istess Mastru Karm iddisinja l-ewwel badge ta]]g[a]ag[ Rabtin Pawlini.
Pawl, xog[ol l-istatwarju G[awdxi Wistin Camilleri li ttellg[et bil-kollaborazzjoni tasSo/jetà San Pawl Banda Konti Ru;;ieru, maratoni tal-liedna, lorganizzazzjoni tal-pur/issjoni tal-Irxoxt, wirja o[ra ta’ statwi artisti/i, pitturi, in/i]jonijiet u santi ta’ Missierna San Pawl fi/?entru Pastorali li mmarkat ukoll l-bidu tal-[idma f’dan i/-/entru Pastorali Parrokkjali u li saret bilkollaborazzjoni tal-Ar/ipriet Louis Suban flimkien malKapitlu u l-Kleru tal-Kolle;;jata, kif ukoll bl-g[ajnuna tal-Kumitat Festi Esterni Corpus Domini u San Pawl, flimkien mas-So/jetà San Pawl Banda Konti Ru;;ieru.
Ix-xog[ol tal-kumitat pre]enti ta]-}g[a]ag[ Rabtin Pawlini ma jasalx biss sal-festa titulari i]da se jibqa’ g[addej tul is-sena
Diversi pro;etti ambizzju]i Il-[idma ta]-]g[a]ag[ Rabtin
Pawlini kulma jmur dejjem ti]died. Pro;etti re/enti kienu ddijadema tal-fidda bbanjata biddeheb g[all-istatwa titulari, sabiex tintu]a matul is-sena biex dik ori;inali ti;i preservata u gawduta a[jar tul il-jiem tal-festa, li n[admet fl-2005. Is-sena ta’ wara, ji;ifieri fl2006, sar xog[ol ta’ restawr fuq listess statwa titulari meqjuma b’g[o]]a fil-parro//a tag[na. Saru wkoll diversi xog[lijiet ta’ pavaljuni u bandalori li jlibbsu lir-Rabat b’mod sabi[ fil-jiem talfesti, u armar ie[or. Ma nistg[ux ma nsemmux wie[ed mill-ikbar pro;etti li din lg[aqda da[let g[alihom, ilpro;ett ta’ sett ta’ sitt trofej li din
is-sena se jkun wasal fil-fa]i finali tieg[u hekk kif inbeda lpro/ess ta]-]ebg[a u l-indurar ta’ dawn it-trofej. Ta’ dan kollu nirringrazzjaw lil dawk kollha li [admu qabilna fuq dan il-pro;ett, kif ukoll lil dawk il-voluntiera kollha li g[enuna b’kull mod possibbli biex din il-[olma qed issir realtà u tkun opra o[ra gawduta tul i]-]ew; festi kbar li jsiru firRabat. G[add ta’ attivitajiet
Biex nimmarkaw din is-sena li matulha qed infakkru s-sittin sena mit-twaqqif ta’ din l-g[aqda ttellg[u wkoll diversi attivitajiet. Fosthom insemmu l-ftu[ uffi/jali ta’ dan l-anniversarju li sar fil-Mu]ew Wignacourt, wirja ta’ statwi ta’ qaddisin li [admu fil-[idma appostolika ma’ San
{idma li ma taqta’ xejn Ix-xog[ol tal-kumitat pre]enti ta]-}g[a]ag[ Rabtin Pawlini ma jasalx biss sal-festa titulari i]da se jibqa’ g[addej tul is-sena li matulha qed infakkru dan l-avveniment ferm importanti g[al din lg[aqda, li kif g[edna hija rikonoxxuta b[ala l-ewwel g[aqda ta]-]g[a]ag[ fil-g]ejjer Maltin, li ta[dem g[all-festi tag[na. Tul is-sajf jer;a’ jkollna lavveniment sportiv tal-Log[ob g[al Kul[add g[as-seba’ sena
konsekuttiva kif ukoll iktar avvenimenti li jfakkru l-[idma ta’ din l-g[aqda bil-kollaborazzjni tal-Kumitat Festi Esterni Corpus Domini u San Pawl, is-So/jetà San Pawl – Banda Konti Ru;;ieru, mad-Dilettanti tan-Nar tal-Kumpless San Pawl, u malProto-Parro//a ta’ San Pawl, firRabat, Malta. }gur li ]-]g[a]g[ Rabtin Pawlini tal-lum u l-[idma tag[hom ma tkunx dik li hi, li kieku ma kienx hemm o[rajn qabilna li ]erg[u ]-]errieg[a li nibbtet fina din l-im[abba lejn ilfesti tag[na, dawk ta’ Corpus Domini u San Pawl. Allura, ntennu l-awgurji tag[na g[all-festi sbie[ tag[na, dawk ta’ Corpus Domini u San Pawl.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 2 ta’ Lulju, 2014
25
TISLIBA
TA{BIL IL-MO{{ U TAG{RIF 1
2
5
3
4
Rapport tat-temp
6
7
UV INDEX
8
10
9
10
IT-TEMP Ftit imsa[[ab lokalment ftit jew wisq imsa[[ab g[all-ewwel, li jsir il-bi//a l-kbira xemxi. VI}IBBILTÀ Tajba IR-RI{ {afif g[al moderat mil-Lvant g[ax-Xlokk, li jsir moderat BA{AR {afif g[al moderat IMBATT Ftit li xejn TEMPERATURA L-og[la 30˚C XITA F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a: xejn Xita mill-1 ta’ Settembru 508.7 mm IX-XEMX titla’ fis-05.49 u tin]el fit-20.22
11
Il-[amest ijiem li ;ejjin 12
13
14
15
L-ERBG{A L-og[la 29˚C L-inqas 21˚C
16
17
Mimdudin>5. Biex tiekol il-bebbux trid taqilg[u minn ;o fiha (5) 6. Wie[ed tal-Persja jqum il-flus (5) 7. Ta’ barra minn hawn (5) 10. Kukka (5) 11. Dan tog[rok sew bih (5) 12. Vi/in {al Safi (5) 14. {allih i[abbat u ag[mel li jidhirlek (5) 16. Din ma saritx f’daqqa (5) 17. Tista’ tkun wa[da ta’ kanun (5) 18. Jinxte[tu l-ba[ar biex isor;u l-opri kbar tal-ba[ar (5)
18
Weqfin>1. Hekk ikun tfajjel fuq tieg[u (6) 2. Moll [dejn il-ba[ar fejn tippassi;;a n-nies (6) 3. Ta’ gosti g[alih wa[du (6) 4. Issibhom vi/in il-mejda tal-biljard (6) 8. Nuqqas ta’ lewn fil-wi// (5) 9. Dan tieg[i bih irrid nirra;una (5) 12. Brikkunata jew komplikazzjoni (6) 13. Bla sabar (6) 14. Frott artab ta’ San :wann (6) 15. {allihom hekk, tqajjimhomx (6)
Soluzzjoni tal-biera[> Mimdudin>- 5. Isfra; 6. Epoka; 7. Mulej; 10. Kosti; 11. Moral; 12. Kurat; 14. Issib; 16. A[mar; 17. Jimxi; 18. Toppu. Weqfin>- 1. u 12. Viljakkerija; 2. u 8. Valuri Nsara; 3.u 14. Determinanti; 4. Da[[al; 9. Qrasu; 13. Ta[rik; 15. Bebbux.
Sudoku Da[[al fil-kaxxi vojta ta’ kull ringiela ta’ kull kolonna u ta’ kull kwadru ]g[ir ta’ 4 kaxxi bi 3 in-numri minn 1 sat-12.
Soluzzjoni Sudoku
IL-{AMIS L-og[la 30˚C L-inqas 21˚C
IL-:IMG{A L-og[la 31˚C L-inqas 22˚C
IS-SIBT L-og[la 32˚C L-inqas 23˚C
IL-{ADD L-og[la 32˚C L-inqas 23˚C
UV
UV
UV
UV
UV
10
10
11
10
10
Temperaturi fi bliet barranin It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet: {al Luqa 27˚C xemxi, Al;eri 31˚C xemxi, Amsterdam 17˚C imsa[[ab, Ateni 31˚C xemxi, Li]bona 22˚C ftit imsa[[ab, Berlin 20˚ ftit imsa[[ab, Brussell 19˚C ftit imsa[[ab, il-Kajr 34˚C xemxi, Dublin 19˚C xemxi, Kopen[agen 18˚C ftit imsa[[ab, Frankfurt 21˚C imsa[[ab, Milan 23˚C imsa[[ab, Istanbul 27˚C xemxi, Londra 23˚C ftit imsa[[ab, Madrid 27˚C imsa[[ab, Moska 28˚C imsa[[ab, Pari;i 21˚C imsa[[ab, Bar/ellona 26˚C ftit imsa[[ab, Ruma 25˚C xemxi, Tel Aviv 30˚C xemxi, Tripli 31˚C xemxi, Tune] 28˚C xemxi, Vjenna 22˚C xemxi, Zurich 21˚C ftit imsa[[ab, Munich 20˚C xemxi, St. Petersburg 17˚C imsa[[ab, Stokkolma 15˚C imsa[[ab
Tag[rif Id-Djarju tal-President ta’ Malta g[al-lum l-Erbg[a 2 ta’ Lulju 2014
09.30: Il-President tilqa’ lil George Cassar, l-Ambaxxatur ta’ Malta g[ar-Repubblika G[arbija E;izzjana, akkumpanjat mis-Sinjura Cassar g[al ]jara ta’ kortesija fil-Palazz ta’ San Anton 10.30: Il-President i]]ur idDar tar-Refu;jati f’{al Balzan 12.30: Il-President tilqa’ /-/iklisti talALIVE Charity Foundation g[al ]jara ta’ kortesija fil-Palazz ta’ San Anton 14.00: Il-President tilqa’ lil Klaus-Peter Brandes, lAmbaxxatur tar-Repubblika Federali tal-:ermanja g[al ]jara ta’ kortesija fil-Palazz ta’ San Anton 15.00: Il-President tippresiedi Board Meeting tal-Fondazzjoni tal-President g[all-:id tasSo/jetà fil-Palazz ta’ San Anton 16.30: Il-President tiltaqa’ mal-Kunsill tal-Gvernaturi talFondazzjoni tal-President g[all:id tas-So/jetà fil-Palazz ta’ San Anton }jara ta’ kortesija L-Ispeaker tal-Kamra
tadDeputati An;lu Farrugia kellu ]jara ta’ kortesija millAmbaxxatur tar-Repubblika tal-
Armenja akkredidat g[al pajji]na, Sargis Ghazaryan. I]-]ew; na[at iddiskutew su;;etti ta’ interess komuni fosthom li l-Armenja kisbet l-EUArmenia Visa Facilitation, u dan jista’ jsarraf fi skambji bejn i]]ew; pajji]i partikolarment filqasam tal-edukazzjoni. L-Ispeaker sa[aq li r-relazzjoni bejn i]-]ew; pajji]i minn dejjem kienet wa[da e//ellenti u dan jirrifletti fil-[idma bejn ]]ew; Parlamenti rispettivi bittwaqqif tal-Joint Parliamentary Friendship Group. G[eluq ta’ subuffi//ju tal-Posta fis-Swatar B’effett immedjat, is-subuffi//ju tal-Posta li jinsab f’‘Misto Stationery’, Pjazza l-Eroj, isSwatar, BKR 4523 mhux se jibqa’ jiffunzjona b[ala subuffi//ju tal-Posta. Ir-residenti ta’ Birkirkara jistg[u ju]aw is-servizzi postali li jing[ataw mill-Ferg[a Postali ta’ Birkirkara fi 58, Triq ilWied, Birkirkara BKR 9013 jew mis-subuffi//ji: ‘Oreana Stationery’, 94, Triq L. Casolani, Birkirkara BKR 4532; ‘Landau Stationery’, 84, Triq Dun Gejtanu Mannarinu, Birkirkara BKR 9085; u ‘D Spiral’, Triq il-Vitorja, Birkirkara BKR 2691.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 2 ta’ Lulju, 2014
26 PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ JEW KIRI Il-{amrun
GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bil-bit[a, dawl, ilma u toilet. Bil-permess Class B. ?emplu 77200983.
Limiti tar-Rabat
}EW: tomniet art bil-veduta tal-ba[ar u tal-kampanja. ?emplu 99428000.
Paola
MAISONETTE arju] [afna f’area kwieta b’]ew; kmamar
KLASSIFIKATI tas-sodda, salott, k/ina, kamra tal-banju u bit[a. ?emplu 99428000.
AVVI}I Fniek g[all-ikel
?EMPLU 21809761 wara l4pm jew 27807314 wara t-8pm.
G[al kull xog[ol
XOG{LIJIET ta’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, nirran;aw u nduru fejn
ikun hemm [sara fis-soqfa, gallarijiet, travi b’materjal apposta, qlug[ ta’ madum, kmamar talbanju, tibjid, kisi, ]ebg[a, tik[il, dawl u ilma. B’esperjenza kbira u xog[ol fil-pront. ?emplu 99602436.
21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet fil-pront u fil-post
G{ALL-KIRI JEW TWELLIJA
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559,
Tiswijiet
TA’ magni tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront. ?emplu 99422268 jew 21416705.
Is-Swatar#Birkirkara
{ANUT mini market, greengrocer u detergent shop bi store kbir, bi klijentela tajba u bi stokk tajjeb. Lokazzjoni tajba. ?emplu 79580705.
KIRI TA’ BAR Offerta g[all-kiri tal-bar talKa]in tas-So/jetà Filarmonika Sliema
MIN hu interessat biex jikri l-bar tal-Ka]in tas-So/jetà Filarmonika Sliema g[andu jikteb lis-Segretarju tas-So/jetà, 34 Triq San Trofimu, Tas-Sliema, jibg[at email fuq bandasliema@gmail.com jew i/empel 99443460. Is-Segretarju.
G{ALL-BEJG{ G[amara antika
TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza
bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.
}ew; sufanijiet
2 seater tal-;ilda, kulur cream u f’kundizzjoni tajba [afna, moderni, 160cm x 86cm. Prezz € 400 g[at-tnejn. ?emplu 21234521 jew 79225975.
Tombla sheets
B’numri kbar u kuluri differenti u xog[ol ta’ printing bl-ir[is [afna. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and PAWLU BONNICI (bonnici printing press)– 3 Triq Melita, il-Belt Valletta. Kif issibuna – min-na[a tal-Barrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie;, invoices, posters u brochures bil-kulur e// u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq
pbonnici@bonniciprintingpress.com
JIN{TIE:U Nies
BIEX ja[dmu f’gabbana talikel, bir-roster, inklu] il-{dud u l-festi. ?emplu 99440727.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 2 ta’ Lulju, 2014
27
SPORT FUTBOL LOKALI
Luke Dimech se jibqa’ ma’ Valletta FC Matthew Mamo
Id-difensur Luke Dimech se jag[mel sta;un ie[or ma’ Valletta minkejja li fi tmiem lista;un li g[adda kien [abbar li se jieqaf. Kmieni t-Tlieta wara nofsinhar kien il-captain ta’ Valletta Ryan Fenech li tella’ ritratt bit-titlu: “Selfie... He will be wearing Valletta’s shirt again !! Teammate”. Dan wara li fl-a[[ar jiem Valletta ltaqg[u ma’ Dimech bil-Vi/i President Alex Fenech, ikkwotat minn membri tal-klabb jg[id “Luke Dimech se jirritorna lura g[al sta;un ie[or.” Dimech hu plejer importanti fil-qalba tad-difi]a tat-tim Belti kemm min[abba l-esperjenza li g[andu fix-xena lokali kif ukoll dik internazzjonali imma wkoll min[abba l-karattru u d-determinazzjoni li jmexxi lil s[abu filground. Kien fil-programm Replay, wara r-reb[ tal-U*Bet FA Trophy, li l-President ta’ Valletta Victor Sciriha [abbar li se jkun qed jiltaqa’ ma’ Dimech bil-g[an li jikkonvin/ih ibiddel fehmtu. Dakinhar wera ottimi]mu li jirnexxielu j]omm lil Dimech g[al sta;un ie[or. Ta’ min isemmi li qabel [a dde/i]joni, Dimech kien qrib li jing[aqad ma’ Floriana FC imma n-negozjati ma ;ewx konklu]i.
F’nofs l-ista;un li g[adda ]]ew; Bra]iljani kienu r/ivew offerti minn klabb fil-Lebanon u Hibernians a//ettaw li j[alluhom jing[aqdu ma’ dan il-klabb b’self. Huma qattg[u l-a[[ar xhur jilag[bu mal-klabb Al-Ahed SC fil-kampjonat Premier talLebanon.
Redino Apap Presidnet ta’ Qormi u Adrian Delia ta’ Birkirkara FC huma ]-]ew; membri ;odda eletti fl-E]ekuttiv tal-MFA b[ala r-rappre]entanti tal-klabbs tal-Kampjonat Premier. Huma g[elbu l-isfida ta’ diversi uffi/jali o[ra fosthom Paul Spiteri, Vi/i-Presidnet ta’ Valletta li tilef postu g[allewwel darba wara diversi snin u Chris Grech li wkoll kien ilu fle]ekuttiv g[al dawn l-a[[ar snin.
Dingli S jirb[u l-ka] ta’ Okachi
Widzew Lodz SA tal-Polonja g[andhom i[allsu l-[las kollu dovut lil Dingli Swallows wara ttrasferiment tan-Ni;erjan Princewill Ushie Okachi fi tmiem l-ista;un 2011-12. Il-ka] inqata’ favur Dingli Swallows fl-a[[ar jiem wara li lklabb Pollakk naqas milli j[allas is-somma ta’ ¤13,000 mitluba minnu biex dan il-ka] ikompli jinstema’ mill-Qorti talArbitra;; Sportiv (CAS). L-MFA kienet idde/idiet li tg[in lill-klabb tat-Tieni Divi]joni u ssellef din is-somma min[abba li l-klabb kellu l-provi kollha li qatt ma r/ieva [las g[al dan il-plejer. Widzew Lodz SA hu tim re;istrat b[ala kumpanija li ;iet dikjarata falluta, b’ordni millQorti tal-Polonja biex ma tkun involuta fl-ebda tran]azzjoni. G[alhekk kienu ressqu appell quddiem il-CAS biex ji;u Soares u Dias jibqg[u e]entati milli jsiru l-pagamenti ma’ Hibs mitluba. Id-difensur Rodolfo Soares u lF’dan il-ka] Dingli Swallows attakkant Marcelo Dias mistenni- kienu rappre]entati minn Dr ja jin]ammu minn Hibernians Chris Bonett, Vi/i President talmatul l-ista;un li ;ej. Dan kien MFA u avukat tal-fidu/ja talikkonfermat li]-]ew; Bra]iljani klabb. waqt laqg[a li saret it-Tlieta filg[odu fejn id-diri;enti Pawlisti Joe Falzon kow/ nfurmaw lill-plejers bl-intenzjoni ta’ Rabat A. li j]ommuhom fl-iskwadra. Joe Falzon, mag[ruf b[ala l-
Ir-ritratt li tella’ l-captain ta’ Valletta u Plejer tas-Sena tal-MFA Ryan Fenech (lemin) flimkien ma’ Luke Dimech
’{asi’
mistenni jkun il-kow/ il;did ta’ Rabat Ajax matul lista;un li ;ej fl-Ewwel Divi]joni. Matul din il-;img[a mistennija ji;u konklu]i d-diskussjonijiet bejn i]-]ew; partijiet. Falzon g[andu esperjenza vasta fit-tmexxija ta’ klabbs lokali hekk kif fil-passat mexxa lil Zurrieq FC?, Zejtun Corinthians FC?, Mqabba FC, Si;;iewi FC u St. George’s fost o[rajn. Fl-a[[ar jiem Steve D’Amato, li mexxa lil Rabat fil-Premier lista;un li g[adda, irritorna ma’ {amrun Spartans fit-Tieni Divi]joni. D’Amato, kellu esperjenza ma’ {amrun fl-2008 u fl2011. Buttigieg assistent ta’ Sollars
Intant Marco Buttigieg se jkompli jassisti lill-kow/ ta’ Dingli Swallows Roland Sollars anke’ matul l-ista;un li ;ej. Dan t[abbar minn Sollars innifsu f’messa;; fuq Facebook. Flimkien, i]-]ew; kow/is irnxxielhom isalvaw lil Dingli
Swallows mir-relegation. Buttigieg kien parti mill-istaff tekniku ta’ Santa Venera Lightnings FC qabel ing[aqad ma’ Dingli Swallows. Diskussjonijiet bejn Mazza u Bir]ebbu;a Fil-jiem li ;ejjin Bir]ebbuga St. Peters FC jistg[u ja[tru litTaljan Andrea Mazza b[ala lkow/ il-;did tal-klabb tal-Ewwel Divi]joni g[all-ista;un li ;ej. Matul l-ista;un li g[adda Mazza mexxa lill-klabb ta’ Brescia Calcio fil-Campionato
Nazionale Daniele Berretti fejn spi//a fis-sitt post b’47 punt. F’dan il-kampjonat jie[du sehem tfal sad-19-il sena u prin/ipalment ji;u a//ettati applikazzjonijiet minn klabbs li liskwadra prin/ipali tag[hom tkun tilg[ab fis-Serie C tal-Italja. Mazza ilu ji;i segwit minn Bir]ebbu;a u l-kuntatt bejn i]]ew; partijiet sar mill-eks plejer ta’ Inter Evaristo Beccalossi li [a [sieb ukoll is-supervi]joni teknika tal-Berretti tal-Brescia.
TRASFERIMENTI
Barcelona jippre]entaw lil Rakitic
Ivan Rakitic
Ivan Rakitic ilbiera[ kien pre]entat uffi/jalment b[ala lplejer il-;did ta’ Barcelona. Ilpre]entazzjoni saret fin-Nou Camp f’Barcelona. Rakitic li g[andu 26 sena g[adu kemm [a sehem fit-Tazza tad-Dinja fil-Bra]il, ing[aqad ma’ Barcleona ming[and irrivali tal-Primera Liga Sevilla u mal-Katalani se jkollu l-flokk bin-numru 4 ta[t l-era ta’ Luis Enrique. KAKA - Milan [abbru b’mod uffi/jali li, bi qbil mal-plejer innifsu, itterminaw il-kuntratt
Apap u Delia fl-E]ekuttiv tal-MFA
tal-playmaker Bra]iljan Kaka. Ma’ Milan Kaka lag[ab b’kollox 307 log[ba li fihom skurja 104 gowls. Kaka mistenni jiffirma kuntratt mal-klabb Amerikan Orlando City imma qabel se jilg[ab b’self ma’ San Paolo, il-klabb li mieg[u beda lkarriera u jmur ma’ Orlando f’Jannar. INTER – Il-President ta’ Inter Erick Thohir [abbar li lklabb se jirtira l-fokk bin-numru 4, li bih kien jilg[ab l-eks captain Javier Zanetti li rtira millfutbol fi tmiem l-ista;un. Ma’
Inter, id-difensur Ar;entin dam jilg[ab 19-il sena u Thohir qal li issa Zanetti se jkun qed jokkupa l-kariga ta’ Vi/i-President. LALLANA – Liverpool [abbru li akkwistaw lill-midfielder internazzjonali Ingli] ta’ Southampton Adam Lallana. Ilplejer ta’ 26 sena se jkollu salarju ta’ madwar £2.5 miljuni filwaqt li Liverpool [allsu £25 miljun g[alih. Lallana issa se jkun qed jilg[ab ma’ Rickie Lambert li hu wkoll eks plejer ta’ Southampton li iffirma ma’ Liverpool ftit ;img[at ilu.
UEFA – NISA
Polza diffi/li g[al Hibs I/-Champions Maltin talEwwel Divi]joni tan-nisa Hibernians, ittellg[u biex jilag[bu fi Grupp 2 kontra Olimpia Cluj tar-Rumanija, NSA Sofia tal-Bulgarija u lIrlandi]i ta’ Raheny United firround ta’ kwalifikazzjoni ta/Champions League. Dan il-mini turnament se jkun qed jintlag[ab fir-Rumanija bejn id-9 u l-14 ta’ Awwissu. Din hi l-ewwel darba li Hibernians a//ettaw li jie[du sehem fil-kompetizzjoni talUEFA. Qabilhom, Malta kienet rappre]entata fil-kompetizzjoni erba’ darbiet minn B’Kara (2007, 2009, 2012 u 2013) u minn Mosta fl-2011. Ir-Rumeni ta’ Cluj di;a` g[andhom esperjenza ta’ x’jista’ joffri l-futbol Malti tan-nisa u fl2012 kienu g[elbu lil B’Kara 8-0.
TENNIS Nadal u Sharapova eliminati
I]-]ag[]ug[ Awstraljan Nick Kyrgios wettaq sorpri]a kbira meta g[eleb lin-numru 1 fiddinja Rafael Nadal biex g[adda g[all-kwarti tal-finali ta’ Wimbledon. It-tennista ta’ 19 ta’ sena-il sena [are; rebbie[ 7-6, 5-7, 7-6, 6-3 u issa jilg[ab kontra Milos Raonic. Roger Federer g[eleb lil Tommy Robredo u jilg[ab kontra Wawrinka. Fos tin-nisa /-Champion talOpen ta’ Franza r-Russa Maria Sharapova kienet eliminata mill:ermani]a Angelique Kerber li issa tilg[ab kontra l-Kanadi]a Bouchard. Reb[u wkoll Simona Halep u Lucie Safarova.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 2 ta’ Lulju, 2014
28
SPORT EUROPA LEAGUE I RD. KWAL. I LEG
Wirja mill-aqwa b’ri]ultat sfortunat SLIEMA W. …........................1 FERENCVAROS …...............1 Sliema: G. Zammit, A.
Il-gowlkiper Slimi] Glenn Zammit li kellu log[ba tajba qabel li]ball tad-draw isegwi attakk ta’ Ferencvaros (ritratt> John Paul Bonanno)
Muscat, A. Scozzese, B. Muscat (T. Cilia 68’), S. Bianchardi, M. Potezica, J. Mintoff, Scerri, P. Barbetti, M. Mifsud, S. Ohawuchi Ferencvaros: Dibusz, Bonig, Busai (Do Rosario 46’) , Nalepa, Bosnjak, Mateos, Kukuruzovic (Holman 82’), Gyomber, Daniel Nagy (Somalia 46’), Lauth, Bode
Imwissija: Busai, Daniel Nagy, Nalepa, Bonig, Holman (F), Mintoff, A. Muscat (S) Skurjaw: Ohawuchi 39’ (S); Nalepa 76’ (F) Referee: Arnold Hunter (Irlanda ta’ Fuq) Sliema Wanderers [adu draw
1-1 fl-ewwel leg ta’ kwalifikazzjoni mill-ewwel round talEuropa League kontra l-Ungeri]i ta’ Ferencvaros imma r-ri]ultat seta’ kien a[jar g[aliex is-
Slimi]i fallew penalty u kienu sfortunati li laqtu wkoll il-lasta lejn it-tmiem. Ferencvaros issa se jkunu favoriti li javanzaw bilgowl li skorjaw f’Ta’ Qali. Il-log[ba ntlag[bet fi s[ana tremenda u quddiem attendenza ferm fqira fejn il-partitarji Ungeri]i kienu akbar fin-numru mis-Slimi]i u b’hekk intilef ilvanta;; li Sliema lag[bu f’Malta. Imma tajjeb wie[ed jirrimarka li l-kundizzjoni fi]ika tal-plejers ta’ Alfonso Greco kienet wa[da e//ellenti. Michael Mifsud kien l-unika punta mg[asses kontinwament minn Predrag Bosnjak u Mateos waqt li Ohawuchi beda jkun ta’ periklu kontinwu bil-[arbiet mal-linja xellugija. Ferencvaros immexxija milleks internazzjonali :ermani] Tomas Doll [ar;u aggressivi u wara sitt minuti Glenn Zammit salva xutt qawwi ta’ Daniel Bode. Fl-14 il minuta, fl-ewwel attakk denju Slimi], Busai ikkommetta penalty fuq Scozzeze wara freekick ta’ Barbetti. Inkariga minnu l-captain internazzjonali Malti Michael Mifsud li i]da xe[et barra bil-baxx. Fit-38 minuta re;a’ kien Glenn Zammit li b’riflessi tajbin [are; u /a[[ad lil Busai milli jifta[ liskor. Imma fl-azzjoni ta’ wara Sliema fil-vanta;; b’azzjoni personali mill-isba[ ta’ STANLEY OHAWUCHI li b’azzjon personali minn nofs ground qabe] erba’ plejers u b’xutt fil-baxx xe[et flangolu tal-lasta. Sliema dehru ferm a[jar fittieni taqsima u Ohawuchi kellu xutt salvat minn poizzjoni angolata u ftit wara kien Mintoff li xxuttja ftit barra. Fis-70 minuta Sliema ferm vi/in b’[arba ta’ Mifsud li dar mal-gowlkiper imma l-ballun kien imtajjar f’corner. Kwarta mit-tmiem Ferencvaros ;abu ddraw. Freekick ta’ Kukuruzovic deher fa/li g[al Zammit imma lballun [arablu minn idu, [abat mal-mimduda u NALEPA kompla fix-xibka. Sliema wettqu reazzjoni u minn corner ta’ Barbetti kien Biancard li bir-ras falla bi ftit biex tminuti mit-tmiem minn frekick mit-tul ta’ Barbetti, Scozzese b’volley mill-isba[ kien sfortunat li stampa l-wieqfa.
Ri]ultati I Rd. I Leg
Jeunesse v Dundalk Sliema W.v Ferencvaros Shkendija v Zimbru
0-2 1-1
2-1
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 2 ta’ Lulju, 2014
29
SPORT
Low ifa[[ar l-ispirtu kumbattiv tal-:ermani]i Il-kow/ tal-:ermanja Joachim Low fa[[ar l-ispirtu kumbattiv tal-plejers tieg[u wara reb[a 2-1 fil-[in barrani kontra l-Al;erija. Il-:ermanja g[addew g[allkwarti tal-finali u issa jilag[bu kontra Franza. “Kienet reb[a ta’ karattru. Kellna nag[lqu l-log[ba sad-90 minuta g[ax [loqna [afna /ansijiet imma tlifnihom. Fil-[in barrani kull plejer kien g[ajjien u kien hawn fejn [are; il-karattru tag[hom,” qal Low. Schurrle skurja l-ewwel gowl 90 sekonda fl-ewwel taqsima tal-[in barrani filwaqt li Ozil issi;illa r-reb[a. L-uniku a[bar [a]ina g[all:ermanja hi li d-difensur Shkodran Mustafi mhux se jilg[ab aktar f’din l-edizzjoni wara li /arrat muskolu f’siequ. Mustafi we;;a’ fis-70 minuta u kellu jinbidel. Id-difensur :ermani] Per Mertesacker attakka lill-;urnalisti :ermani]i u qal, “G[andi limpressjoni li triduna ninqalg[u. Jaqaw qed ta[sbu li qed nilag[bu kontra timijiet tal-Mickey Mouse?” Intant, il-kow/ tal-Al;erija Halilhodzic ma attendiex g[allkonferenza tal-a[barijiet li saret wara l-log[ba g[ax kien ferm di]appuntat. Filmati wara l-partita wrew lil Halilhodzic jibki u jg[annaq lill-plejers tieg[u wara l-wirja qalbiena tag[hom kontra l-;ganti Ewropej. Intant l-FA Al;erina ;iet
immultata s-somma ta’ 41 elf ewro min[abba l-im;ieba [a]ina tal-partitarji tag[hom waqt illog[ba kontra r-Russja. LAl;erija u r-Russja spi//aw 1-1 f’dik li kienet l-a[[ar log[ba mill-fa]i tal-gruppi. Waqt illog[ba kien hemm mument waqt azzjoni ta’ free kick fejn xi partitarji ippuntaw laser f’g[ajnejn ilgowlkiper Russu Akinfeev. L-istess Akinfeev g[amel [ar;a [a]ina u minn dan l-i]ball approfitta Brahimi li g[amel liskor 1-1.
L-eliminazzjoni se tiswihom qares
Jirrifjutaw il-bonuses biex jinbena /entru ta’ ta[ri;
Rapporti fil-;urnali Taljani qed jg[idu li t-tim nazzjonali Taljan, wara d-disfatta fil-Bra]il se jitlef diversi sponsors li b[alissa qed i[allsu madwar 56 miljun ewro. L-Italja sfat eliminata mill-fa]i tal-gruppi u l-kow/ nazzjonali Cesare Prandelli irre]enja mill-kariga ftit sig[at wara t-telfa kontra l-Urugwaj. Skont dawn ir-rapporti u[ud mill-isponsors kienu di]appuntati bil-wirjiet tat-tim Taljan u ma jridx ikollhom x’jaqsmu aktar mieg[u. Dan ifisser li issa l-Federazzjoni tal-Futbol Taljan (FIGC) trid tibda tifttex sponsors ;odda qabel mal-Italja, f’Settemrbu tibda tilg[ab firrawnd ta’ kwalifikazzjoni g[allEuro 2016. Intant, l-istess gazzetti qed jg[idu li wie[ed mill-kow/is li qed jissemma biex jie[u post Cesare Prandelli hu l-kow/ ta’ Juventus Antonio Conte.
Pogba ma jib]a’ minn [add Il-midfielder Fran/i] Paul Pogba qal li Franza ma tib]a’ minn [add u lesta tissielet g[arreb[ tat-Tazza tad-Dinja. Hemm possibbilta` li jekk Franza u lBra]il jibqg[u javanzaw jiltaqg[u kontra xulxin fis-semifi-
nali “It-tim tag[na ma jib]a’ minn [add. Nixtieq li fis-semifinali niltaqg[u kontra l-Bra]il. Kont g[adni tifel ]g[ir meta rajt ilfinali tat-Tazza tad-Dinja tal1998 kontra l-Bra]il u nixtieq li nilg[ab f’ripetizzjoni ta’ dik ilpartita bit-tama li ner;g[u nirb[u,” qal Pogba. Il-midfielder ta’ Juventus, li skurja l-ewwel gowl kontra n-Ni;erja kien qed jirreferi g[al meta Franza reb[et 3-0 fil-finali tal-1998. Il-Bra]il irid jilg[ab kontra l-Kolombja fil-kwarti tal-finali u Franza kontra l-:ermanja.
Il-Ministru g[all-Isport filGre/ja, Yiannis Andrianos ]vela li l-plejers tat-tim nazzjonali talbu biex minflok jing[ataw ilbonuses relatati mat-Tazza tadDinja, jinbena /entru ta’ ta[ri;. Il-Gre/ja g[addew mill-fa]i talgruppi u ;ew eliminati bl-g[oti tal-penalties mill-fa]i tal-a[[ar 16 kontra l-Costa Rica. Andrianos ]vela li l-plejers kitbu ittra lill-Prim Ministru Grieg Antonis Samaras fejn talbuh biex il-flus li kienu se jing[ataw jintu]aw biex jinbena /entru ta’ ta[ri;. Samaras qal li se jag[mel dak kollu possibbli biex jikkuntentahom. B[alissa hemm fa/ilita` ta’ ta[ri; vi/in il-belt ta’ Ateni imma dan se ting[alaq min[abba li se jsir pro;ett ta’ ]vilupp. L-infieq tal-Gvern fuq l-isport naqas b’mod drastiku fil-Gre/ja wara li l-pajji] laqtitu kri]i eknomika.
Il-:ermani] Shkodran Mustafi (fl-art) se jitlef il-kumplament tat-turnament wara li we;;a’
Jirre]enja wara t-telfa Il-kow/ tan-Ni;erja Stephen Keshi irre]enja wara l-eliminazzjoni kontra Franza. Keshi beda jmexxi lin-Ni;erja fl-2011 u reba[ it-Tazza tan-Nazzjonijiet Afrikani. “Kull mument li esperjenzajt ma’ dan it-tim tani sodisfazzjon. Kien unur g[alija li mmexxi lil dan it-tim imma issa wasal i]-]mien li nwarrab,” qal Keshi fuq stqarrija li kiteb fuq ilprofil elettroniku tieg[u.
Minbarra Keshi [abbar ukoll li se jirtira minn mat-tim nazzjonali ddifensur u captain Joseph Yobo li lag[ab 100 log[ba man-Ni;erja.
“Il-plejers [aqqhom prosit g[all-wirjiet fit-Tazza tad-Dinja u wisq aktar g[all-;est nobbli li g[amlu billi bag[tu dik l-ittra lillPrim Ministru. Il-Gvern se jwieg[ed li jisma’ t-talba tag[hom,” qal Andrianos. Mhux mag[ruf e]att dwar kemm kienu se jing[ataw il-plejers talli g[addew g[all-fa]i tala[[ar 16 imma membri tal-FA Griega kienu qalu li kienu ;ew imwieg[da miljun ewro. Tissospendi lil Paiva Il-FIFA [abbret li issospendiet lill-membru tar-relazzjonijiet talmedia tal-Bra]il, Rodrigo Paiva li allegatament ta daqqa lillattakkant ta/-?ile Mauricio Pinilla. Hu mifhum li dan lin/ident beda meta l-plejers ta]]ew; timijiet kienu de[lin fiddressing rooms fi tmiem l-ewwel taqsima.
Injorati g[ax Afrikani Il-midfielder tal-Ivory Coast Yaya Toure qal li [add ma ta ka] ilmod kontroversajli li bih ;ew eliminati g[as-sempli/i ra;uni g[aliex l-Ivory Coast hu tim Afrikan. L-Ivory Coast kienu eliminati 21 kontra l-Gre/ja u l-a[[ar gowl tal-Griegi wasal minn penalty ine]istenti. “Ma nafx kif ir-referee ma inteba[x bis-simulazzjoni ta’ Samaras. Dan kien it-tieni ka] fejn idde/i]jonijiet tar-referees kienu kontrina. Kontra l-:appun kellna
Paiva ammetta li ta daqqa lil Pinilla imma qal li g[amel hekk g[ax kien qed jiddefendi lilu nnifsu . L - attakkant Bra]iljan Fred ta daqqa lil Gary Medel ta/-?ile u kien hawn fejn inqala ` l - inkwiet . Paiva u l-assistent kow/ ta/?ile Sebastian Beccacece kienu fost dawk l-aktar li bdew jikkonfrontaw lil xulxin u skont Paiva dan ta daqqa lil Pinilla meta l - plejer ta ’ Cagliari [ebb g[alih. Hekk kif t[abbret id de/i]joni tal-FIFA Pinilla dan qal li ma jistax jifhem kif plejer li gidem avversarju je[el erba’ xhur sospensjoni u persuna li jag[ti daqqa ta’ ponn ikun sospi] log[ba biss. Il-Bra]il elimina li/-?ile bilpenalties wara li l - log[ba intemmet 1-1 u issa jilg[ab kontra l-Kolombja.
]ew; penalties /ari li ma ng[atawx. Fl-a[[ar log[ba ivvintaw penalty favur il-Griegi imma [add ma semma xejn g[ax a[na Afrikani. Dan hu skandlu li sfortunatament [add m’hu qed isemmi,” qal il-midfielder ta’ Man City. Nhar it-Tnejn l-a[[ar ]ew; timijiet Afrikani li kien fadal f’din ledizzjoni tat-Tazza tad-Dinja, lAl;erija u n-Ni;erja ;ew eliminati b’telfiet kontra l-:ermanja u Franza rispettivament.
Neymar mistenni jirkupra L-attakkant tal-Bra]il Neymar mistenni jirkupra g[al-log[ba tal-:img[a kontra l-Kolombja. Wara l-log[ba kontra /-?ile kien hemm xnig[at li Neymar mhux se jil[aq jirkupra minn daqqa li qala` fit-tieni taqsima. It-Tnejn il-kow/ tal-Bra]il Luiz Felipe Scolari kien qal li Neymar qed ikun il-[in kollu filmira tal-avversarji, kontinwament iffawljat mill-plejers li jippruvaw iwe;;ug[. “Meta fl-2004 kont kow/ talPortugall waqt il-Kampjonati Ewropej il-plejers ta’ kontrina kollha kienu jiffawljaw b’mod a[rax lil Cristiano Ronaldo. Niftakar li fis-semifinali kontra l-Olanda, Ronaldo kien [a daqqa wara biss [ames minuti u fittieni taqsima kelli nibdlu. Neymar qed ji;rilu l-istess b[alu u wara kull log[ba jkun kollu tben;il.”
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 2 ta’ Lulju, 2014
30
SPORT
Il-mument li evita l-penalties, id-daqqa ta’ ras tal-I]vizzeru Dzemaili tispi//a ma’ sieq il-lasta b’Romero meg[lub.
L-A{{AR 16
Di Maria u l-lasta jsalvaw lill-Ar;entina AR:ENTINA..........................1 }VIZZERA.............................0 (wara l-[in barrani) Ar;entina: Romero, Garay, Zabaleta, Gago (Biglia 106’), Di Maria, Higuain, Messi, Mascherano, Rojo (Basanta 105’), Fernandez, Lavezzi (Palacio 74’) }vizzera: Benaglio, Lichtsteiner, Inler, Xhaka (Fernandes 66’), Behrami, Rodriguez, Mehmedi (Dzemaili 113’), Drmic (Seferovic 82’), Djourou, Schar, Shaqiri Imwissija: Xhaka, Fernandes (}), Rojo, Di Maria, Garay (A)
Skurjaw: Di Maria 118’ (A) Referee: Jonas Eriksson
(}VE)
Gowl ma[dum bejn Lionel Messi u Angel di Maria fil-[in barrani ta reb[a drammatika1-0 lill-Ar;entina kontra lI]vizzera. G[al darba o[ra lAr;entina naqsu milli jimpressjonaw u wara li marru filvanta;; fil-[in mi]jud lI]vizzeri kienu sfortunati li ma sfurzawx il-penalties meta laqtu l-lasta. L-ewwel taqsima kienet mimlija fawls. L-Ar;entina l-aktar li gawdew mill-pussess imma lakbar /ansijiet waslu g[and l-
I]vizzera fejn Xhaka kellu xutt salvat minn Romero u fit-38 minuta Drmic g[eleb in-nasba tal-offside u bil-gowlkiper Romero ji]loq, ipprova jqabbe] minn fuqu imma Romero b’xi mod salva. Fit-tieni taqsima l-Ar;entina [olqu aktar /ansijiet imma xorta wa[da ma sabux ix-xibka. Wara erba’ minuti Messi kellu free kick salvat minn Bengalio. Irrisposta tal-I]vizzeri waslet fil51 minuta meta Drmic, minkejja li ssikat ipprova xutt li i]da mar barra. Sitt minuti wara wasal lakbar /ans tal-Ar;entina meta Rojo g[amel [arba tajba fuq inna[a tax-xellug u ra t-tentattiv
tieg[u salvat minn Benaglio. Fit68 minuta re;a’ kien Messi li ni]]el b’sidru wara li ir/ieva ming[and Higuain imma l-volley tieg[u mar g[oli. Kwarta mit-tmiem is-sostitut Ar;entin Palacio li kien ilu inqas minn ]ew; minuti fil-grawnd kellu daqqa ta’ ras li kienet wisq dg[ajfa biex t’impenja serjament lil Benaglio. Fit-78 minuta Messi vi/in li jirrepeti gowl simili g[al dak kontra l-Iran imma Benaglio salva tajjeb. Fil-[in barrani t-timijiet dehru jib]g[u minn xulxin u kien fil118-il minuta meta Messi qabad ballun minn nofs il-grawnd, avanza u g[adda lejn DI
MARIA li skurja b’xutt fil-baxx. Fl-a[[ar minuta tal-[in barrani, minn azzjoni ta’ corner, Dzemaili laqat il-lasta b’daqqa ta’ ras bil-ballun jer;a’ ji;i f’sieq il-plejer ta’ Npoali li xe[et barra. Ta’ min jirrimarka li tard itTnejn filg[axija l-kow/ talI]vizzera Ottmar Hitzfeld ing[ata l-a[bar [a]ina li [uh Winfried Hitzfeld kien miet fleta` ta’ 82 sena. E]att qabel ilpartita Hitzfeld [abbar li se jirtira mill-futbol. “Wara 30 sena fid-dinja tal-futbol nemmen li wasal i]-]mien biex nieqaf. Din kienet l-aktar de/i]joni diffi/li f’[ajti,” qal Hitzfeld.
Qed jattakkawni g[ax kont onest – Arjen Robben Il-winger Olandi] Arjen Robben qal li qed ikun attakkat mill-midja g[ax hu onest. Robben kien involut f’kontroversja meta wara l-partita mirbu[a 2-1 kontra l-Messiku qal li flewwel taqsima waqa` fil-kaxxa bit-tama li jirba[ penalty, liema penalty ma ng[atax. L-istess Robben reba[ penalty fl-a[[ar minuta u [afna kienu dawk li qalu li din kienet de/i]joni in;usta mal-Messikani. “Wara l-log[ba kont onest dwar dak li se[[. Ippruvajt nispjega x’;ara imma kultant fil-[ajja meta tkun onest xorta tispi//a
taqlag[ha,” qal Robben. Wara li Robben ametta li pprova jinganna bir-referee kien hemm rapporti li l-FIFA xorta setg[et tippenalizza lill-winger ta’ Bayern imma ma ttie[dux passi. U-turn ta’ Queiroz Il-kow/ tal-Iran
Carlos Queiroz jidher li se jibdel fehemtu u se jibqa’ jmexxi lit-tim, jiem wara li kien qal li se jirre]enja mill-kariga. L-Iran sfaw eliminati mill-fa]i tal-gruppi u filkummenti wara l-a[[ar log[ba kontra l-Bo]nija Queiroz kien qal
li jixtieq jibqa’ jmexxi lit-tim imma l-Federazzjoni ma offrietlux kuntratt ;did u b’hekk kien se jirre]enja. Madankollu, wara li kellu diskussjonijiet mad-diri;enti talFA Iranjana jidher li Queiroz se jibqa’ kow/ u f’Jannar se jkun qed imexxi lit-tim fit-Tazza Asjatika. “Lest biex nibqa’ mmexxi lil dan it-tim. Kulma rrid hu li ning[ata ittra ming[and l-FA li fiha jkun hemm talba uffi/jali biex nibqa’ kow/. Ma rridx nitkellem dwar il-flus li qed nitlob, ilni g[al dawn l-a[[ar 11-il
xahar ng[idilhom e]att x’irrid,” qal Queiroz. Trapattoni f’diskussjonijiet mal-Ivory Coast Il-kow/ Taljan Giovanni
Trapattoni ]vela li jinsab f’diskussjonijiet malFederazzjoni tal-Futbol fl-Ivory Coast u hemm /ans kbir li jibda jmexxi lit-tim Afrikan. F’Settembru Trapattoni [alla lkariga ta’ kow/ nazzjonali talIrlanda u issa mistenni jie[u post Sabri Lamouchi li irre]enja filjiem wara li l-Afrikani sfaw eliminati mill-fa]i tal-gruppi.
Trapattoni ]vela wkoll li kien vi/in li jin[atar kow/ talMarokk. De Jong barra mit-turnament Il-midfielder Olandi] Nigel de Jong se jitlef il-kumplament tatTazza tad-Dinja wara li we;;a’ lgroin kontra l-Messiku fir-reb[a 2-1. Il-midfielder ta’ Milan kien mibdul wara biss disa’ minuti. F’kumment li ippubblika fuq il-
profil elettroniku tieg[u De Jong qal li hu ferm di]appuntat i]da qal li l-injuries huma parti millisport.
L-Erbg[a 2 ta’ Lulju, 2014
www.maltarightnow.com
32
SPORT
Pinilla se jiftakar g[omru x-xutt mal-lasta Il-plejer ?ilen Mauricio Pinilla [a de/i]joni mill-aktar stramba meta dde/ieda li jag[mel tattoo tal-lasta l-mimduda li laqat fil-120 minuta tallog[ba kontra l-Bra]il. Imma mhux kul[add qabel mieg[u. L-attakkant li jilg[ab fl-Italja ma’ Cagliari, mhux nieqes mittattoos imma issa jidher li /-/ans li kellu li jelimina lill-organizzaturi l-Bra]il, bl-a[[ar xutt tal-[in barrani qabel il-penalties, se jibqa’ j;orru g[omru kollu. G[al Pinilla l-fortuna u t-tattoos huma marbuta ma’ xulxin u g[alhekk g[a]el li j]id disinn ie[or mal-kollezzjoni kbira li g[andu. U liema g[a]el? Proprju l-azzjoni li setg[et bidlet il-fortuna ta/-?ile, tal-Bra]il u l-istorja ta’ din it-Tazza tad-Dinja... ixxutt tieg[u li he]]e] il-lasta ta’ Julio Cesar. Id-de/i]joni tieg[u saret mag[rufa permezz ta’ Twitter minn Tattoo Rockers, l-istudio f’Santiago del Cile fejn Pinilla jmur spiss. Din id-darba i]da Pinilla m’g[a]ilx biss li jag[mel lazzjoni tal-ballun ja[bat mallasta imma anke g[a]el il-fra]i ‘One centimeter from glory’ jew a[jar ‘/entimetru mill-glorja’. Dak i/-/entimetru li ta nifs qawwi lill-Bra]il li mbag[ad reb[u bil-penalties u /a[[ad li/?ileni minn post fil-kwarti talfinali. Fuq nag[su tal-lemin g[amel il-kitba ‘Blessed’ u fuq dak tax-xellug ‘For life’. (Imbierek g[al dejjem). “G[alfejn se jkollok tiftakar g[al dejjem li l-karriera tieg[ek kienet kostantament kwa]i?” qal partitarju ?ilen
Il-Koreani ssuttati
Il-plejers tat-tim nazzjonali Korean jirrea;ixxu hekk kif ;ew issuttati bil-[elu tradzzjonali mag[ruf b[ala ‘yeot’ mal-wasla tag[hom fl-Ajruport ta’ Incheon.
Partitarji ferm di]appuntati mill-Korea t’Isfel esprimew irrabja tag[hom lejn it-tim nazzjonali hekk kif dan irritorna pajji]u wara eliminazzjoni bikrija mit-Tazza tad-Dinja fil-Bra]il. Il-media lokali wriet filmati ta’ partitarju jwaddab [elu tradizzjonali Korean mag[ruf b[ala ‘yeot’ lejn il-plejers li kienu qed jie[du ritratt flimkien taliskwadra fl-ajruport internazzzjonali ta’ Incheon. Dak li waddab il-[elu nstema wkoll jg[ajjat lill-plejers “kulu l-yeot” li hi espressjoni komuni ta’ tmaqdir fil-Korea. Partitarji o[ra wkoll kellhom banners li kienu jg[idu, “IlFutbol fil-Korera t’Isfel mejjet”. Il-Korea t’Isfel spi//aw la[[ar fi Grupp H wara telfiet kontra l-Bel;ju u l-Al;erija u draw mar-Russja. Il-Korea t’Isfel
kien ukoll l-a[[ar tim Asjatiku eliminat mit-Tazza tad-Dinja u [alla lill-kontinent ming[ajr rappre]entat fil-fa]ijiet tan-KnockOut. Il-Korea t’Isfel [adu sehem f’disa’ edizzjonijiet tat-Tazza tad-Dinja, aktar minn kwalunkwe tim ie[or asjatiku imma naqsu milli jibnu fuq ilprestazzjoni li kienu taw b[ala wie[ed mill-organizzaturi fl2002 meta waslu sas-semifinali.
media•link COMMUNICATIONS