Nru 13,787
Is-Sibt, 5 ta’ Lulju, 2014 €0.80 www.maltarightnow.com
Ir-Renju Unit
Azzjonijiet mil-lek/erers, l-infermiera u l-qwiebel Is-settur tas-sa[[a u l-istudenti tal-universitá se jintlaqtu minn azzjonijiet industrijali li t[abbru lbiera[ min[abba nuqqasijiet tal-Gvern. Il-Union tal-Infermiera u lQwiebel, l-MUMN har;et direttivi lill-membri tag[ha wara li lamministrazzjoni tal-Isptar baqg[et tinsisti fil-po]izzjoni tag[ha li tirrifjuta talbiet g[al special leave ming[and l-infermieri u l-qwiebel ming[ajr ebda ra;uni valida. Dan minkejja li dan huwa dritt tal-[addiema skont il-Kodici ta/-?ivil. Lazzjonijiet jinkludu li l-infermieri u l-qwiebel ma jippro/essawx medi/ini li jkun jin[tie;u l-kunsens tal-konsulenti, ma jag[mlux xog[ol klerikali marbut mal-pazjenti, u mal-formoli tal-attendenza. Il-President tal-MUMN qal li mhuwiex a//ettabbli li filwaqt li [addiema o[ra fi/-/ivil jistg[u
jag[mlu u]u mill-Ispecial Leave li hu dritt tag[hom, skont il-Public Service Management Code, idDirettur tar-Ri]orsi Umani fl-isptar Mater Dei qabdet u dde/idiet li ma tapprovax dan il-leave g[allinfermieri u l-qwiebel biex ji;u ffrankati l-flus fl-overtime. Fir-rigward tal-lek/erers talUniversitá u l-Junior College lMUT, u l-Union tal-Lek/erers, lUMASA, ordnaw numru ta’ direttivi wara li baqa’ ma ntala[aqx qbil dwar il-pakkett finanzjarju tal-ftehim kollettiv il;did. Fost id-direttivi hemm dik biex il-lek/erers ma jippubblikawx ir-ri]ultati tal-e]amijiet [lief g[al dawk l-istudenti li jinsabu fl-a[[ar sena tal-kors tag[hom. Rappre]entanti talUnion qalu li l-proposta talGvern hija ferm ‘il bog[od minn dak li kienu qed jistennew illek/erers u l-g[alliema Ara d-dettalji f’pa;na 2
Rolf Harris kundannat il-[abs
Il-peronsalita mag[rufa Rolf Harris ilbiera[ kien kundannat g[al [ames snin u disa’ xhur [abs. Dan wara li Harris, li g[andu 84 sena, instab [ati li tul is-snin [ebb sesswalment g[al erba’ bniet, wa[da minhom ta’ tmien snin, bejn 1968 u l-1986. Ara pa;na 10
Rebbie[a ma’ In-Nazzjon
IL-LVANT NOFSANI> Mument mill-inkwiet bejn Palestinjani u truppi I]raeljani f’Kofr Qadom qrib Nablus fix-Xatt tal-Punent u li fih madwar 30 Palestinjan indarbu. Dan hekk kif ilbiera[ sar il-funeral ta]-]ag[]ug[ Palestinjan li nqatel din il-;img[a, aktarx bi tpattija g[all-qtil ta’ tliet ]g[a]ag[ I]raeljani u fost g[ajdut ta’ waqfien mill-;lied bejn il-{amas u l-I]rael.
Ir-rebbie[a tal-premju ‘SMS ma’ In Nazzjon hi Mary Formosa li reb[et weekend break g[al ]ew; persuni filLukanda Harbour Lodge, f’Marsaxlokk. B[al-lum ;img[a jit[abbar ir-rebbie[ tal-kompetizzoni ta’ din il-;mg[a bi premju ta’ ikla g[al tnejn ming[and Le Malte Restaurant f’TasSliema.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 5 ta’ Lulju, 2014
2
LOKALI
Fil-mira tal-Gvern> is-salarji tal-Infermieri u l-Qwiebel Il-Union tal-Infermiera u lQwiebel, l-MUMN harget direttivi lill-membri tag[ha wara li lamministrazzjoni tal-Isptar baqg[et tinsisti fil-po]izzjoni tag[ha li tirrifjuta talbiet g[al special leave ming[and l-infermieri u l-qwiebel ming[ajr ebda ra;uni valida. Dan minkejja li dan huwa dritt tal-[addiema skont il-Kodici ta/-?ivil.
to[ro; numru ta ’ direttivi g[all - infermieri u l - qwiebel . Dan sakemm l - Uffi//ju tar Ri]orsi Umani ma jbiddilx din il-po]izzjoni. Paul Pace qal li mhuwiex a//ettabbli li filwaqt li [addiema o[ra fi/-/ivil jistg[u jag[mlu u]u mill - Ispecial Leave li hu dritt tag[hom , skont il - Public Service
L-azzjonijiet jinkludu li l-infermieri u l-qwiebel ma jippro/essawx medi/ini li jkun jin[tie;u l-kunsens tal-konsulenti, ma jag[mlux xog[ol klerikali marbut mal-pazjenti, u mal-formoli tal-attendenza L-azzjonijiet jinkludu li linfermieri u l-qwiebel ma jippro/essawx medi/ini li jkun jin[tie;u l - kunsens tal - kon sulenti, ma jag[mlux xog[ol klerikali marbut mal-pazjenti, u mal-formoli tal-attendenza. Nhar l-Erbg[a, f’avviz li lPresident tal - MUMN bag[at lill - qwiebel u l - infermieri membri tal-Union li ja[dmu f’Mater Dei, Paul Pace qal li d-Direttur tar-Ri]orsi Umani f’Mater Dei mhix qed tapprova talbiet g[al special leave mill-qwiebel u l-infermieri. G[aldaqstant, kien jg[id lavviz , jekk fi ]mien erbat ijiem ma jkunx hemm ]viluppi, il-Union se tkun qed tiddikjara tilwima industrijali u
Management Code, id-Direttur tar - Ri]orsi Umani fl - isptar Mater Dei qabdet u dde/idiet li ma tapprovax dan il-leave g[all - infermieri u l - qwiebel biex ji;u ffrankati l-flus flovertime. Illum tnaqqir tal - ispecial leave, g[ada jkunu kwistjonijiet o[ra , sa[aq il - President tal-MUMN fl-avviz lill-membri tal - Union . Qal wkoll li hemm diversi metodi kif jistg[u ji;u ffrankati l - flus mid - Divi]joni tas - Sa[[a , imma b[as - soltu l - mira tal Gvern huma s-salarji tal-infermieri u l-qwiebel, xi [a;a li mhix a//ettabbli g[all MUMN, temm jg[id fl-avvi] Paul Pace.
NIKET B’niket in[abbru l-mewt ta’ FRANCIS TONNA (mag[ruf b[ala Fre ‘il-Mastrudaxxa’) ta’ 83 sena mill-Mosta, li ;rat il-{amis 3 ta’ Lulju, 2014 fl-Isptar Mater Dei, ikkonfortat bis-Sagramenti Mqaddsa. {alla jibku t-telfa tieg[u lil martu Mary, uliedu George u martu Mary, Emanuel u martu Josephine, Joseph u martu Antoinette, neputijiet u l-g[arajjes tag[hom, [utu, l-ir;iel u n-nisa tag[hom, [ut il-mara, qraba u [bieb. Il-Funeral se jsir illum is-Sibt, 5 ta’ Lulju, mill-Isptar Mater Dei fis-7.30 a.m. g[all-Knisja Ar/ipretali Santa Marija tal-Mosta u fit-8.30 a.m. issirlu quddiesa praesente cadavere u wara d-difna fil-qabar tal-familja fi/-?imiterju Santa Marija tal-Mosta. Hu mitlub li flok fjuri jintbag[tu g[otjiet ta’ karità lid-Dar tal-Providenza. Ag[tih O Mulej il-mistrie[ ta’ dejjem.
Il-lek/erers se jobdu d-direttivi u mhux se jippubblikaw ir-ri]ultati
L-MUT tiddeskrivi l-proposti tal-Gvern b[ala ‘/ajta’ Matthew Bonett
Ilbiera[ waranofsinhar, lUnion tal-G[alliema, l-MUT, u l-Union tal-Lek/erers, lUMASA, ordnaw numru ta’ direttivi lill-lek/erers u lillg[alliema tal-Università u lJunior College wara li baqa’ ma ntala[qx qbil dwar il-pakkett finanzjarju tal-ftehim kollettiv il;did. F’kummenti ma’ In-Nazzjon ftit wara li ;ew ordnati dawn iddirettivi, l-President tal-MUT Kevin Bonello ddeskriva l-proposti tal-Gvern b[ala ‘/ajta’, u
qal li ]-]ew; Unions ma kienx baqalhom toroq o[ra [lief li jo[or;u d-direttivi lill-membri tag[hom. Fost id-direttivi hemm dik biex il-lek/erers ma jippubblikawx irri]ultati tal-e]amijiet [lief g[al dawk l-istudenti li jinsabu fla[[ar sena tal-kors tag[hom. Kevin Bonello qal li l-proposta tal-Gvern hija ferm ‘il bog[od minn dak li kienu qed jistennew il-lek/erers u l-g[alliema, u “lanqas biss tirrifletti dak li se[[ f’entitajiet pubbli/i o[ra”. Kemm l-UMASA kif ukoll lMUT kienu di;à wissew li jekk
ma jir/evux proposta dwar ilpakkett finanzjarju sal-biera[ filg[odu, kienu se jordnaw numru ta’ direttivi. Direttiva o[ra hija dik biex lg[alliema u l-lek/erers ma jattendux g[al-laqg[at uffi/jali. Dawn id-direttivi qajmu reazzjoni mhux ftit mill-istudenti li fuq is-social media lmentaw li huma dejjem jispi//aw fin-nofs bejn l-akkademi/i u l-Gvern. Issa, kif anke spjegalna Kevin Bonello, l-UMASA u l-MUT qed jistennew lill-Gvern biex jibg[at revi]joni tal-proposta finanzjarja sa nhar l-Erbg[a li ;ej.
Terrapien u materjal tal-kostruzzjoni mitfug[ fl-in[awi tal-White Rocks Kulmin jg[addi mill-in[awi tal-Kumpless tal-White Rocks, jista’ jinnota ammont kbir ta’ terrapien u materjal ie[or talkostruzzjoni, li qed jintefa’ madwar iz-zona. Dan wara l-isfre;ju li l-Gvern g[amel bis-si;ar fl-istess sit. Fil-jiem li g[addew, residenti tal-madwar li ta’ spiss i[obbu jmorru g[al mixja f’din il-medda ta’ art g[amlu kuntatt ma’ InNazzjon wara li sabu li numru ta’ sigar tne[[ew minn posthom. Issa, il-Gvern idde/ieda li rradam u t-terrapien li qed jin;abar mill-pro;ett li g[addej b[alissa tul Triq il-Kosta, jarmieh ukoll fis-sit tal-White Rocks. Minn [in g[all-ie[or, qed jigu nnutati diversi trakkijiet jittrasportaw il-materjal li qed jin;abar mit-t[affir li g[addej, lejn dan il-post biex jarmuh hemm. Minbarra t-terrapien millpro;ett ta’ Triq il-Kosta, fis-sit
tal-White Rocks qed jin[a]en ukoll ammont kbir ta’ katusi, li jidher li se jkunu qed jintu]aw b[ala parti mill-istess pro;ett biex ji;u mg[oddija ta[t it-triq li qed tinbena mill-;did. Persuni li tkellmu ma’ InNazzjon qalu li de/i]joni b[al din turi li biex il-Gvern ifittex je[les il-pro;ett fil-[in, g[a]el l-aktar triq [afifa u jarmi l-materjal talbini fl-eqreb sit. Konsegwenza ta’ dan, qed titg[arraq ukoll i]]ona tal-madwar, li [afna nies kienu jfittuxha g[al ftit [in ta’ mistrie[. Fl-istess perjodu li qed isir dan l-isfre;ju u hekk kif is-sit talWhite Rocks jidher li se jispi//a jimtela b’aktar minn dan it-terrapien, fl-a[[ar jiem il-Gvern [are; sej[a internazzjonali g[alli]vilupp ta’ dan is-sit f’kumpless turistiku tal-og[la livell. Il-pro;ett ta’ Triq il-Kosta, b’xog[ol mifrux fuq tul ta’ aktar minn 7km minn Pembroke sa
Bu;ibba u b’investiment ta’ aktar minn 53 miljun ewro, kien approvat mill-MEPA fi ]mien Gvern Nazzjonalista f’Awwissu 2012. Issa, din it-triq qed isir realtà grazzi g[all-fondi Ewropej. Il-mira hi li jitlesta fittieni kwart tal-2015. L-i]vilupp jinkludi, fost o[rajn, it-twessieg[ tat-triq b’aktar minn 10 metri, irran;ar tassinjali tal-art, karre;;jata g[arroti, mi]uri ;odda tas-sigurtà, bankini u anke sistema ;dida u moderna ta’ dawl tat-triq li tikkonsma anqas. Il-pro;ett issa qabad ir-ritmu u fil-jiem li g[addew Transport Malta [abbret li aktar ma jintensifika x-xog[ol, aktar jista’ ji]died id-dewmien fit-traffiku, spe/jalment f’dan i]-]mien tassena. G[aldaqstant, Transport Malta appellat lill-pubbliku biex fejn hu possibbli ju]a’ rotot alternattivi kif indikat mis-sinjali li twa[[lu apposta.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 5 ta’ Lulju, 2014
3
LOKALI
L-akku]ati bil-qtil ta’ Mario Camilleri u ibnu jing[ataw libertà provi]orja limitata Jason Galea ta’ 40 sena minn Bir]ebbu;a u George Galea ta’ 42 sena minn San :iljan, li huma akku]ati bil-qtil ta’ Mario Camilleri mag[ruf b[ala lImnie[ru, u ibnu Mario Camilleri Jr. ing[ataw il-libertà provi]orja b’mod limitat millQorti tal-Ma;istrati. Minbarra li jridu jag[mlu depo]itu ta’ 30,000 ewro u l-istess ammont b[ala garanzija personali, ilQorti qalet li ]-]ew; akku]ati jistg[u jo[or;u bejn id-9.00 a.m. u l-10.00 a.m. u s-6.00 p.m. u s7.00 p.m. u jiffirmaw fl-G[assa tal-Pulizija tal-lokalità tag[hom. Minkejja li Jason Galea ng[ata l-libertà provi]orja, hu xorta wa[da g[alissa se jibqa’ mi]mum il-[abs peress li hu akku]at ukoll bil-qtil tal-eksxufier tat-taxi Matthew Zahra, u qed jistenna de/i]joni mill-Qorti fuq it-talba g[al-libertà provi]orja li kien g[amel fuq dan il-ka] ukoll flimkien mal-akku]at l-ie[or Ronald Urry. I]-]ew; omi/idji
ta’ Mario Camilleri u ibnu kienu se[[ew fis-17 ta’ Lulju li g[adda. Huma kienu nstabtu mejtin f’g[alqa fil-Qajjenza, limiti ta’Bir]ebbu;a. Mario Camilleri, il-missier ta’ 52 sena, kien inqatel Marsaxlokk filwaqt li ibnu Mario, ta’ 21 sena, kien inqatel wara sparatura u 34 daqqa ta’ arma fil-Qajjenza, ftit wara. Huma kienu nstabu f’g[alqa flistess post. L-Ispettur Fabian Fleri wie[ed mill-investigaturi tal-ka] qal li kien g[ad baqa’ 28 espert talQorti u uffi/jali tal-Pulizija biex jixhdu fuq il-ka] u g[alhekk kien g[adu prematur biex l-akku]ati jing[ataw il-libertà provi]orja. Min-na[a tieg[u l-Ma;istrat Antonio Micallef Trigona qal li huwa kien qed iqis il-fatt li l-ka] ilu li beda sena ilu, u di;à saru numru ta’ kaw]i, u numru konsiderevoli ta’ xhieda di;à nstemg[u. Il-Ma;istrat Micallef Trigona
Il-vittmi li dan ix-xahar jag[lqu sena minn meta nqatlu
ordna lill-Prosekuzzjoni biex ittella’ kemm jista’ jkun xhieda fis-seduta li jmiss. Il-kumpilazzjoni fil-konfront tag[hom se
tkompli tinstema’ fil-5 ta’ Awwissu li ;ej. G[al George Galea qed tidher l-avukat Giannella de Marco filwaqt li
g[al Jason Galea qieg[ed jidher l-avukat Joe Giglio. L-avukat Joe Brincat qieg[ed jidher b[ala parti /ivili.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 5 ta’ Lulju 2014
4
LOKALI
Sitt xhur u nofs [abs g[al pri;unier li nqabad bl-eroina Mario Farrugia ta’ 49 sena, residenti fil-Fa/ilita’ Korrettiva ta’ Kordin ;ie kkundannat sitt xhur u nofs [abs mill-Ma;istrat Natasha Galea Sciberras wara li nstab [ati li kellu fil-pusses tieg[u d-droga eroina fil-Fa/ilita’ Korrettiva ta’ Kordin. Farrugia kien /a[ad li kien hu li rema pakkett qisu ballun li kien fih il-qratas tal-eroina minkejja li kienu lem[uh jag[mel dan tliet gwardjani. Il-ka] kien se[[ fit-12 ta’ Mejju tal-2005 g[all-[abta tas-2.30 p.m. L-Ispettur Jesmond Borg, dak i]-]mien stazzjonat l-G[assa ta’ Ra[al :did qal fil-Qorti li kienet da[litlu nformazzjoni ming[and l-Ispettur Abraham Zammit, dak i]-]mien assistent Direttur tal[abs fejn ing[ad li kien ;ie osservat li Farrugia, residenti l-[abs kien ;ie osservat jarmi o;;ett flart wara l-kan/ell tad-divi]joni numru tlieta. L-o;;etti mormi kien “foil” li kien fih tliet qratas bl-eroina. Kienu tliet gwardjani li raw lil Farrugia i;ib ru[u b’mod suspettu] waqt li kien qed jaqsam minn divi]joni erba’ g[all-bit[a tal-knisja. Huwa kien qed jaqsam biex imur l-iskola. Wara li ;ie mg[ajjat mill-gwardjani, saret tfittxija intensiva fuqu fejn ;ie mne]]a kompletament, u i]da ttfittxija rri]ultat fin-negattiv. L-
o;;etti kienu nstabu mal-art u gew mormiha minn Mario Farrugia. Li ;ara kien li meta Farrugia kien g[addej misCentral Hall ;ewwa Divizjoni 4 u ;ie osservat jg[addi xi [a;a bejn il-[adid tal-grada li taqsam Divizjoni 4 u Divizjoni huwa ;ie nnutat jag[mel mossa. L-o;;ett mormi kien jikkonsisti f’[ames pakketti bit-trab. IlQorti fis-sentenza tag[ha qalet li kienu tliet gwardjani li raw lil Mario Farrugia jarmi dik li kienet droga, u g[alhekk ma hemmx dubju li kien hu li wettaq ir-reat. Il-Qorti qalet ukoll li madankollu l-pri;unier ma jistax jinstab [ati li kien hu li da[[al id-droga fil[abs g[ax ma hemm l-ebda prova dwar dan. Meta qieset kollox il-Ma;istrat Galea Sciberras qalet li ma tistax tinjora l-fatt li Farrugia g[andu kondotta kulurita’ ta’ 38 fa//ata u din fuq att ta’ reati li jikkonsistu f’serq, pusses ta’ eroina u kannabis u reati o[ra li se[[ew fl1987, 1989, 1997, 1998 u fl2002. Kien ikkonstatat li b[ala ammont ta’ droga il-pakkett mormi kien fih 0.165 gramma ta’ eroina, b’purita’ ta’ 31 fil-mija. Il-Qorti kkunsidrat ukoll il-fatt li r-reat sar fil-[abs stess. Kienet ordnata wkoll id-distruzzjoni taddroga fi ]mien 15-il ;urnata.
Il-bandiera Nazzjonali ta/-?ile li wasslet biex qam l-argument bejn in-nisa u l-Pulizija
Nisa ?ileni maltrattati mill-Pulizija g[ax laqtuhom bil-banidiera ta’ pajji]hom Kopja tas-sentenza mg[oddija lill-Ministru u lill-Kummissarju biex tittie[ed azzjoni dixxiplinarja }ew; tfajliet ?ileni ;ew maltratti mill-Pulizija, u dan g[ax kienu qeg[din i;orru bandiera ta’ pajji]hom vi/in ferm ]ew; uffi/jali tal-Pulizija, u fejn lil wie[ed minnu g[addiet bi ]brixx ma wi//u. Wa[da mit-tfajliet, meta l-bandiera kienet konfiskata mill-Pulizija, messet ukoll ilberitta ta’ wie[ed mill-Pulizija. Il-bandiera kienet qed tin;arr flokka]joni tal-log[ob tat-Tazza tad-Dinja li b[alissa qed isir filBrazil. Il-Qorti preseduta millMa;istrati Antonio Micallef Trigona minn na[a tag[ha ordnat li sentenza mog[tija kif ukoll lprovi fl-istess kaw]a jintbag[tu lill-Ministru responsabbli millPulizija u lill-Kummissarju talPulizja biex tittie[ed l-azzjoni dixxiplinarja li jqisu xierqa. Dan kollu se[[ wara li l-Qorti nnutat /erta inkonsistenza fixxhieda tal-Pulizija fil-kaw]a kif ukoll semg[et ix-xhieda tan-nisa ?ileni g[al mod kif ;ew trattati mill-Pulizija meta ;ew arrestati. Mina Behzadi Tehrani u Andea Yazmin Carvajal Maturana, ;ew mixlijin li kka;unaw feriti fuq persuni u rre]istew lill-Pulizija bi vjolenza f’San :iljan. Il-ka] se[[ waqt partita futbol tat-Tazza tad-Dinja bejn Spanja u /-?ilì. I]-]ew; tfajliet kienu
qeg[din i]ommu bandiera ta/?ilì u xejruha qrib wisq ta’ uffi/jal tal-pulizija, li [adhielhom u g[addieha lil uffi/jal ie[or. Jirri]ulta wkoll li min[abba f’hekk, Tehrani messet il-beritta tal-pulizija li [adilhom il-bandiera u kelmitu b’mod indi/enti. Il-Qorti, qalet li filwaqt li ma ti;;ustifikax il-kliem li qalet wa[da mi/-?ileni, u lanqas ilfatt li messitlu l-beritta, hija mhix sodisfatta li l-akku]i kontrihom ;ew pruvati u g[alhekk illiberathom. Mina Behzadi Tehrani u Andea Yazmin Carvajal Maturana ;ew mixlijin li [ebbew g[all-Pulizija, irre]istew l-arrest bi vjolenza, kisru l-pa/i pubblika u li ma obdewx l-ordnijiet le;ittimi talPulizija. It-tfajliet kienu fuq btala f’Malta, u marru Paceville biex jaraw lil pajji]hom jilg[ab kontra Spanja. Wara r-reb[a ta’ pajji]hom, huwa xejjru lbandiera ?ilena hekk kif g[addew minn Triq San :or;, bit-tfajliet i]ommu t-truf talbandiera. Il-bandiera laqtet ftit lis-Sur;ent Ma;;ur Mario Rotin, li [a l-bandiera minn idejn innisa. Dawn talbu biex ting[atalhom
lura, ming[ajr su//ess u kien hawn li Tehrani messet il-beritta tal-uffi/jal. Mill-provi fil-Qorti rri]ulta li n-nisa kienu maltrattati u ;ew arrestati. Wara ttie[du filkwartieri ;enerali tal-Pulizija u saret “strip-search” fuqhom u lg[ada tressqu l-Qorti. Fis-sentenza tieg[u l-Ma;istrat Micallef Trigona numru ta’ inkonsistenzi minn na[a tas-Sur;ent Ma;;ur Rotin u s-Sur;enta Chantelle Costa. Huwa nnota wkoll il-fatt li n-nisa g[amlu stqarrija lillIspettur tal-Pulizija Trevor Micallef, li l-Qorti ddeskriviet b[ala e]emplari fit-trattament tieg[u fil-konfront ta/-?ileni. Il-Ma;istrat Micallef Trigona ordna li s-sentenza, flimkien max-xhieda ta’ dawk kollha nvoluti tg[addi g[and il-Ministru tal-Intern u lill-Kummissarju talPulizija, “g[al kull azzjoni dixxiplinarja li tista jew g[andha tittie[ed kontra l-Pulizija nvoluti.” It-tfajliet kienu lliberati minn kull akku]a. Fil-kummenti tieg[u lMa;istrat qal li l-Pulizija nvoluti m’g[andhomx jit[allew jilbsu uniformi tal-Pulizija peress li dawn i;ibu di]unur g[all-Korp. L-Avukati Giannella de Marco u Gianluca Caruana Curran deheru g[an-nisa ?ileni.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 5 ta’ Lulju, 2014
5
LOKALI
Ir-referendum dwar il-ka//a fir-rebbieg[a jista’ jsir bejn April u Lulju 2015 Il-Koalizzjoni kontra l-Ka//a fir-Rebbieg[a [abbret li tlesta lewwel pass mill-Kummissjoni Elettorali lejn ir-Referendum biex tkun abolita l-ka//a flista;un tar-Rebbieg[a. Dan hekk kif il-Kummissjoni evalwat il-firem kollha li n;abru mill-Koalizzjoni, u li kienu ppre]entati lilha f’Marzu u jidher li ;ie stabbilit li n;abru bi]]ejjed firem biex ikun jista’ jsir Referendum – ji;ifieri ntla[aq lammont ta’ 10% tal-elettorat. Il-petizzjoni bil-firem ;iet ippre]entata lill-Qorti Kostituzzjonali fil-jiem li g[addew, u issa l-Qorti g[andha jumejn /ans biex t[abbar uffi/jalment li l-firem ;ew verifikati. Imbag[ad, bil-li;i jridu jing[ataw tliet xhur g[allo;;ezzjonijiet, /ans ta’ xahar ie[or g[al kwalunkwe argumenti li jsiru biex iwie;bu g[allo;;ezzjonijiet, u finalment xahar ie[or biex il-Qorti tag[ti dde/i]joni tag[ha. F’dak il-punt, fi ]mien g[axart ijiem trid ti;i
notifikata l-President biex tissettja d-data tar-Referendum li jkun irid isir mhux aktar kmieni minn 3 xhur wara, imma mhux aktar tard minn 6. Dawn il-kalkoli jfissru li r-Referendum g[andu jsir f’xi ;urnata bejn April u Lulju tas-sena d-die[la. G[alkemm il-Koalizzjoni flistqarrija tag[ha qalet li g[adu kmieni biex wie[ed jipprevedi e]att meta dan se jsir, epsrimiet it-tama li l-vot jittie[ed fl-istess jum tal-elezzjonijiet li jmiss talkunsilli lokali biex ikun ]gurat li l-pajji] ma jid[olx fi spejjez ]ejda. Suppost li l-elezzjonijiet lokali li jmiss huma skedati g[al Marzu. G[alhekk mhux /ar x’se ji;ri f’dan il-ka], u l-Gvern hux se jidde/iedi li jlaqqa’ ]-]ew; okka]jonijiet flimkien. Min-na[a tag[ha, ilFederazzjoni Ka//aturi, Nassaba Konservazzjonisti f’reazzjoni mmedjata fil-media qalet li se tkun qed tressaq l-o;;ezzjonijiet tag[ha g[alkemm ma elaboratx dawn x’se jkunu.
Id-Dar tal-Providenza tospita aktar minn mitt resident u g[andha b]onn aktar minn 10,000 ewro kuljum biex tkun tista’ twettaq il-[idma tag[ha
Tifta[ il-Maratona tal-Volleyball b’risq id-Dar tal-Providenza Il-President ta’ Malta Marie Louise Coleiro Preca fet[et ilmaratona tal-volleyball li qed issir b’risq id-Dar tal-Providenza, fil-grawnds tad-Dar talProvidenza stess fis-Si;;iewi, u li tintemm nhar il-[add f’nofsillejl. G[all-maratona qed jag[tu sehemhom aktar minn 350 voluntier u 40 plejer u apparti lisport innifsu, tmiem il-;img[a fid-Dar tal-Providenza se tkun karatterizzata wkoll minn spettaklu ta’ mu]ika u talent lokali. Mat-tisfira tal-President, bdiet l-ewwel log[oba tal-maratona. Il-banda tal-Forzi Armati ta’ Malta akkumpanjat fil-ftu[ tal-
maratona. Il-Kelliem talOppo]izzjoni g[all-Familja u sSolidarjeta’ So/jali Clyde Puli kien pre]enti g[all-ftu[. Pre]enti wkoll is-Segretarju Parlamentari g[ad-Drittijiet tal-Persuni b’Di]abilita’ u l-Anzjanita’ Attiva’ Justyne Caruana. Tul it-tlett ijiem tal-maratona dawk li se j]uru l-maratona, se jkunu jistg[u igawdu minn spettaklu mi]g[ud bl-aqwa talent lokali, fosthom minn Fiona Cauchi, Danica Muscat, Kurt Cassar, Malcolm Pisani, Chris u Moira, Kurt Calleja, The Greenfields, JAnvil, Gaia Cauchi, il-kor ta’ Gillian Attard, Fderica Falzon, Freddie Portelli u
l-band ta’ Spiteri Lucas. Apparti minn hekk se jkun hemm ukoll g[a]la vasta ta’ ikel u xorb, kif ukoll ‘area’ g[at-tfal fejn jistg[u jilg[abu. U g[addilettanti tal-futbol li ma jixtiequx jitilfu xi partita tat-Tazza tad-Dinja ma jonqosx ‘big screen’. Il-maratona tintemm il-[add f’nofsillejl. Id-Dar talProvidenza tospita aktar minn mitt resident u g[andha b]onn aktar minn 10,000 ewro kuljum biex tkun tista’ twettaq il-[idma tag[ha. Il-maratona se tkun qed tixxandar fuq l-istazzjonijiet prin/ipali, fosthom fuq Net Television.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 5 ta’ Lulju, 2014
6
LOKALI
It-tema tal-238 anniversarju tal-Indipendenza tal-Istati Uniti tal-Amerka li kienet i//elebrata din il-;img[a, din is-sena kienet Route 66, tema li tg[aqqad firxa wiesg[a ta’ pajsa;;i fl-Istati Uniti. Fir-ritratt fuq ix-xellug jidhru l-Ambaxxatri/i Amerikana Gina Abercrombie-Winstanley u Gerard Winstanley, flimkien mal-President ta’ Malta Marie Louise Coleiro Preca u s-Sur Preca
?elebrazzjonijiet ta’ Jum l-Indipendenza tal-Istati Uniti tal-Amerka Il-238 anniversarju talIndipendenza tal-Istati Uniti talAmerka kien i//elebrat f’pajji]na f’ri/eviment li taw lAmbaxxatri/i Amerikana Gina Abercrombie-Winstanley u Gerard Winstanley, u li g[alih kienu mistiedna l-og[la awtoritajiet Maltin. It-tema din is-sena kienet Route 66, tema li tg[aqqad firxa wiesg[a ta’ pajsa;;i fl-Istati Uniti – mill;miel urban tal-belt ta’ Chicago, sax-Xmara Mississippi u l-pjanuri
tal-Midwest, il-komunitajiet tanNative Americans, id-de]erti tasSouthwest u l-metropoli ta’ Los Angeles fuq l-O/ean Pa/ifiku. L-Ambaxxatri/i AbercrombieWinstanley spjegat li Route 66 serviet b[ala rotta ta’ migrazzjoni interna g[all-persuni li kienu qeg[din ja[arbu d-Dust Bowl u nnuqqas ta’ xog[ol tas-snin tletin. Hi qalet li “llum, a[na ng[ixu f’komunità globali fejn in-nies g[adhom jiffa//jaw g[a]liet ibsin b’ottimi]mu u spirtu pijunier.
Irridu na[dmu flimkien biex insolvu sfidi komuni.” L-Ambaxxatri/i esprimiet sodisfazzjon g[ar-relazzjonijiet bilaterali e//ellenti bejn l-Istati Uniti u Malta u rringrazzjat il-kumpaniji Amerikani li joperaw f’Malta g[all-appo;; u l-impenn annwali tag[hom biex jisponsorjaw i//elebrazzjonijiet tal-Indipendenza tal-Istati Uniti. Il-President ta’ Malta Marie Louise Coleiro Preca, esprimiet lapprezzament u s-sodisfazzjon
tag[ha g[as-su//essi bilaterali miksuba matul is-sena li g[addiet u g[all-impenn tal-gvernijiet Amerikani u Maltin g[all-koperazzjoni bilaterali kontinwa biex jintla[qu l-isfidi globali tal-lum. Coleiro Preca u l-Ministru talAffarijiet Barranin George Vella ng[aqdu mal-Ambaxxatri/i Abercrombie-Winstanley, l-istaff tal-Ambaxxata, u l-mistednin biex jag[tu ;ie[ lill-[biberija storika bejn l-Istati Uniti u Malta. G[al dawn i/-/elebrazzjonijiet
fl-a[[ar jiem kien hawn Malta lBanda tal-Forzi Navali tal-Istati Uniti, il-Flagship, li wriet it-talent tag[ha f’]ew; okka]jonijiet waqt ]jara qasira f’Malta. Flagship, li hija rock band b’[afna ener;ija, u li tispe/jalizza fir-rock klassiku u modern, R & B u mu]ika country, tat kun/ert fi Spinola Wharf quddiem folla mi;bura biex tara llog[biet tat-Tazza tad-Dinja, u waqt i/-/elebrazzjonijiet uffi/jali ta’ Jum l-Indipendenza tal-Istati Uniti fl-Ambaxxata Amerikana.
1.8 miljun passi;;ier fl-ajruport fl-ewwel sitt xhur tas-sena L-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta di;à laqa’ aktar minn 1.8 miljun passi;;ier minn Jannar sal-lum. I]-]ieda rre;istrata kienet ta’ 7.7%, meta mqabbla mal-istess perjodu s-sena li g[addiet. :ew re;istrati ri]ultati po]ittivi fis-swieq kollha, bi Franza tirre;istra l-akbar ]ieda, dik ta’ 17.9%. Ir-Renju Unit jibqa’ lakbar suq, u j]omm l-ewwel po]izzjoni b’]ieda ta’ 6.6%. Tkabbir sinifikanti ;ie
rre;istrat ukoll mis-suq Taljan, fejn ri]ultati mtejba fuq rotot e]istenti u t-traffiku fuq rotot ;odda b[al Parma u Venezja kkontribwew ukoll g[al dan ittkabbir. Il-Libja wriet ukoll sinjali ta’ rkupru matul dan il-perjodu u assigurat il-[ames post. B’kollox is-Seat Load Factor g[all-ewwel sitt xhur tas-sena ]died b’0.5% u la[aq medja ta’ 75.6%. “Kuntenti [afna li qed naraw xejra po]ittiva kontinwa f’dawn
is-swieq, u nittamaw li din it-tendenza tkompli fix-xhur tas-sajf li ;ejjin li huma l-aktar kru/jali g[al dawk fl-industrija,” qal Markus Klaushofer, il-Kap E]ekuttiv tal-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta. F’:unju, in-numru ta’ passi;;ieri ]died bi 3% meta mqabbel mal-istess xahar tassena li g[addiet. F’:unju, is-Seat Load Factor kien ftit anqas, b’0.8 punti per/entwali. Seat Capacity ]died b’4.1%.
Il-moviment tal-ajruplani ]died b’5.3%. Sadanittant f’:unju, ir-Renju Unit kompla jkun minn tal-ewwel b[ala lakbar suq, fejn ]diedu lpassi;;ieri bi 3.7%. L-og[la tkabbir tax-xahar ;ie rre;istrat minn Franza b’19.4%, fejn hi r-raba’ l-akbar suq. Dan kien ri]ultat dirett ta’ ]ieda fittraffiku mill-ajruporti ta’ Pari;i, flimkien mat-tkabbir i;;enerat minn rotot introdotti re/entament g[all-belt Fran/i]a tal-Punent,
Nantes. Simili g[ax-xhur ta’ qabel, l-Olanda baqg[et fl-istess po]izzjoni, u rre;istrat ]ieda ta’ 6%. Filwaqt li s-suq :ermani] i;;enera ]ieda sostanzjali minn rotot b[al Frankfurt, it-tnaqqis globali minn dan is-suq hu direttament relatat mal-fatt li l-operazzjoni Cruise and Fly bdiet aktar tard. G[all-perjodu ta[t revi]joni, ilmerkanzija u l-posta rre;istrat ]ieda po]ittiva ta’ 3.6%.
:img[a intensiva ta’ programm g[all-kuraturi It-teorista kulturali u kritika internazzjonali, Mieke Bal, kif ukoll id - Direttri/i Artistika Maria Lind, se jkunu fost il-kelliema ewlenin f’;img[a intensiva ta’ programm g[all-kuraturi, bejn l-1 u s-6 ta’ Settembru. Il-Fondazzjoni Valletta 2018 qed torganizza Skola g[all Kuraturi b[ala parti mill-ewwel edizzjoni ta’ VIVA, il-Festival Internazzjonali ta’ Arti Vi]iva,
f’kollaborazzjoni mal-Kavallier ta ’ San :akbu ?entru tal Kreattività , bis - sostenn tal Fakultà tal - Edukazzjoni fl Università ta’ Malta. I/-Chairman tal-Fondazzjoni Valletta 2018, Jason Micallef qal li VIVA, u partikolarment lIskola g[all - Kuraturi , huma pass qawwi fid-direzzjoni lejn l - i]vilupp tas - settur kreattiv , spe/jalment l - arti vi]iva , u
huwa e]empju /ar tad-direzzjoni li se jkun qed jie[u lqasam kreattiv fis - snin li ;ejjin.” Il-programm tal-Iskola g[allKuraturi huwa ma[sub g[al professjonisti kif ukoll studenti f’numru ta’ oqsma relatati li jinkludu l-arti, edukazzjoni artistika, kurazzjoni u storja tal-arti. Il - parte/ipanti tal - kors se isegwu programm ta’ lezzjoniji-
et u jkunu jistg[u jippre]entaw l - ideat kuratorjali , jew ix xog[ol artistiku tag[hom g[arrispons mill-kelliema internazzjonali mistiedna. It-tema g[al din l-ewwel edizzjoni tal - Iskola g[all Kuraturi hija ‘ Kurazzjoni : Politika , Pubbliku u Pedago;iji ’. Dan se jkopri relazzjonijiet ta ’ poter fil wirjiet , prattiki so/jali fil -
kurazzjoni ta’ arti kontemporanja, l-inga;; tal-udjenzi u lmetodi ta’ medjazzjoni tal-arti kontemporanja, mudelli pedago;i/i alternattivi u pratti/i ta’ mu]ewijiet differenti . U[ud mis-sessjonijiet se jinkludu lesperjenza personali tal - kel liema internazzjonali waqt ilkurazzjoni ta’ wirjiet individwali ma’ artisti internazzjonali.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 5 ta’ Lulju, 2014
7
LOKALI
Il-President t[abbar dettalji dwar l-’August Moon Ball’ ta’ din is-sena G[al sena o[ra , il Presidenza se tkun qed torganizza l - Ballu tal - Qamar ta ’ Awwissu , jew kif inhu mag[ruf l -‘ August Moon Ball’. Dettalji dwar l-edizzjoni ta’ dan il - ballu tant mistenni t[abbru mill - President ta ’ Malta Marie Louise Coleiro Preca proprju fil-Palazz talVerdala, fejn se jkun qed isir il-ballu ta’ din is-sena. Din is-sena, il-ballu se jsir
Is-settur tat-turi]mu jikkontribwixxi 29% tal-prodott gross domestiku ta’ pajji]na
Se ji;i a;;ornat il-pjan g[at-turi]mu Il-Gvern se jkun qed ja;;orna l-politika g[at-turi]mu li saret g[as-snin mill-2012 sal-2016 biex jo[ro; bi pjan ie[or li jkopri mis-sena 2015 sas-sena 2020. Is-settur tat-turi]mu jikkontribwixxi 29% tal-prodott gross domestiku ta’ pajji]na u g[alhekk importanti li pajji]na dejjem ifittex mezzi kif ikabbar dan is-settur billi nkomplu nibnu fuq il-politika li fl-a[[ar snin [alliet ri]ultati e//ellenti f’dan ilsettur li dejjem qed jinbidel. Sostna dan waqt konferenza tal-a[barijiet li saret il-Barrakka ta’ Fuq, il-Ministru tat-Turi]mu, Edward Zammit Lewis. Matul ilkonferenza tal-a[barijiet [abbar il-pjan g[at-turi]mu g[as-sena 2015 sal-2020.
Zammit Lewis qal li twaqqaf kumitat konsultattiv biex jag[mel revi]joni tal-politika g[at-turi]mu li saret g[as-snin 2012-2016. Dan il-kumitat se jo[ro; ukoll b’vi]joni strate;ika g[at-turi]mu li mhux bilfors tinkludi policies partikolari. Dan il-pro/ess ta’ konsultazzjoni g[andu jitlesta sa Jannar u f’Marzu 2015 g[andu jibda ji;i implimentat il-pjan g[atturi]mu. Il-Ministru Zammit Lewis [abbar ukoll li dan il-pjan se jinvolvi lill-Istitut g[all-Istudji Turisti/i, l-ITS u anke l-Valletta Cruise Port filwaqt li se jkompli jag[ti spinta lill-media digitali fil-qasam tat-turi]mu u jkompli jippromwovi l-ekoturi]mu.
Fl-a[[ar xhur l-MHRA, lAsso/jazzjoni Maltija talLukandi u r-Ristoranti, kienet re;g[et sej[et g[al pjan strate;iku ;did g[at-turizmu f’pajji]na bil-President talAsso/jazzjoni, Paul Bugeja jg[id li l-Gvern g[andu jiffa/ilita li]vilupp sostenibbli u t-tkabbir tal-industrija li hi parti minn suq dinamiku u li biex nibqg[u kompetittivi fih irridu nibqg[u flessibbli u innovattivi. Minn din il-konferenza tala[barijiet [are; ukoll li Gavin Gulia ;ie kkonfermet fit-tmexxija tal-Awtorità Maltija g[atTuri]mu filwaqt li ;ie kkonfermat wkoll li Josef Formosa Gauci se jibqa’ Kap E]ekuttiv, CEO talMTA.
ballu ta’ din is-sena, fosthom numru ta’ re-enactments talepoka tal - Kavallieri ta ’ San :wann kif ukoll il-karozzini li se jkunu qed iwasslu lil dawk li jattendu mill-post fejn jipparkjaw il - vetturi tag[hom sal-Palazz fejn se jsir il-ballu, u fejn isibu tilqag[hom linja s[i[a ta ’ suldati mlibbsin g[all-okka]joni. Il-President [e;;et lil dawk interessati li jattendu l ‘ August Moon Ball ’ biex ma
Id-domanda g[all-g[ajnuna mill-Malta Community Chest Fund kompliet tikber tant li qed ikun hemm medja ta’ 60 talba fil-;img[a fit-2 ta’ Awwissu u l-biljetti jistg[u ji;u bbukkjati mis-sit augustmoonball.com. Hu mistenni li l - ballu jer;a ’ jkun avveniment komplut bl-aqwa ikel , xorb u atmosfera fil Palazz tal - Verdala , li j;orr warajh mijiet ta’ snin ta’ storja u patrimonju. I/-Chairperson tal-Ballu, ilMarki] Daniel de Petri Testaferrata spjega li dan ilballu jsir b’risq il-Community Chest Fund, u l-prezz ta’ 70 ewro jinkludi l-ikel, li t-tender g[alih intreba[ minn Island Caterers, u inbid matul is-serata kollha, li se jkun provdut grazzi g[al Marsovin. Il-President ta’ Malta Marie Louise Coleiro Preca tat dettalji ta’ elementi ;odda fil-
j[allux g[all-a[[ar biex jibbukkjaw g[aliex min[abba lkobor tal - post , il - postijiet huma limitati. Il-President ta’ Malta ]iedet tg[id li d - domanda g[all g[ajnuna mill - Malta Community Chest Fund kompliet tikber tant li qed ikun hemm medja ta’ 60 talba fil;img[a. Dan se jwassal biex il - Community Chest Fund i]]id l-attivitajiet li torganizza; fosthom attività ;dida li se tittella’ fil-jiem li ;ejjin blisem ta’ ‘Il-Festa’, li se ssir fil-:onna ta’ San Anton. Minbarra s-sit www.augustmoonball . com , aktar tag[rif dwar il - Ballu tal - Qamar ta ’ Awwissu jista’ jinkiseb billi wie[ed i/empel 21226226.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 5 ta’ Lulju, 2014
8
OPINJONI
Oppo]izzjoni proattiva u po]ittiva Dawk li jinsistu li lOppo]izzjoni Nazzjonalista hija negattiva, g[andhom a;enda wa[da, dik li jridu jag[mlu [sara dejjiema lill-Partit Nazzjonalista. Nu]a l-kelma dejjiema apposta, g[ax min qed jg[id u jer;a’ jg[id li a[na partit negattiv, irid li l-messa;; tieg[u jitwemmen fl-ewwel snin ta’ din ille;i]latura. Jafu li jekk jing[ata timbru lil xi [add fis-snin ta]-]g[o]ija, diffi/li li dan it-timbru jitwarrab mill-im[u[, bir-ri]ultat li tintilef l-o;;ettività fil-;udizzju privat u anke pubbliku. Din il-;img[a l-Kap talOppo]izzjoni u Kap tal-PN g[amel diskors fil-Parlament li g[andu jkompli jxejjen din il;idba li a[na qed inkunu negattivi fil-kritika tag[na kemm lil Joseph Muscat kif ukoll lillGvern Laburista. Is-sej[a li g[amel Simon Busuttil biex jin[oloq front komuni dwar l-immigrazzjoni kienet diskors li g[andu jid[ol fl-istorja ta’ pajji]na b[ala xempju ta’ kif il-politi/i, irrispettivament mill-kulur tag[hom, ipo;;u l-interess nazzjonali lewwel u qabel kollox. Fl-interess nazzjonali I]da m’g[andu qatt ji;ri li blisku]a tal-interess nazzjonali, jintesew kemm il-prin/ipji fundamentali, kif ukoll ir-rispett g[all-fatti. Il - Prim Ministru Joseph
Muscat g[adu ma rrealizzax li dak li jg[id hu jg[idu b[ala PM u allura jrid joqg[od attent li jitkellem bil - fatti kollha f ’ idejh u mhux jag[ti l impressjoni li /erti kisbiet f’dan il-qasam saru biss ta[t ittmexxija tieg[u. Niftakru li ta[t it-tmexxija ta’ Muscat immigranti irregolari kienu se jaslu biex jintbag[tu lura minn fejn ;ew, ming[ajr ebda rispett g[al-li;ijiet internazzjonali. Kienet azzjoni ;udizzjarja minn grupp ta’ terzi persuni li kienet wasslu bies il-politika talpush back ma tintu]ax, mhux biss b[ala g[odda fattwali i]da wkoll b[ala theddida. Front komuni tant me[tie; Simon Busuttil beda l-argu-
Is-sej[a li g[amel Simon Busuttil biex jin[oloq front komuni dwar l-immigrazzjoni kienet diskors li g[andu jid[ol fl-istorja ta’ pajji]na b[ala xempju ta’ kif il-politi/i, irrispettivament mill-kulur tag[hom, ipo;;u l-interess nazzjonali l-ewwel u qabel kollox
ment tieg[u favur front komuni bi stqarrija profonda fit-tifsira tag[ha. Il-[ajja umana mhix negozjabbli. Dan g[all-PN huwa prin/ipju sagrosant. Partiti politi/i b’orjentazzjoni demokratika Kristjana jkunu qed jittradixxu lilhom infushom jekk jabbandunaw twemminhom fil-valur tal-[ajja ta’ kull individwu, hi x’inhi s-sitwazzjoni. L-ebda interess nazzjonali m’g[andu jwassal biex ilpersuna tintu]a b[ala pedina tal-log[ob. Id-dinjità tal-persuna u d-dritt tal-protezzjoni f’pajji]na g[andhom ikunu garantiti f’kull /irkustanza. Dan ma jfissirx li n[allu laffari tal-immigrazzjoni irregolari totalment f’idejn [addie[or. Li a[na nu]aw kull okka]joni biex nie[du aktar kontroll fuq dak li jeffettwa lil pajji]na huwa le;ittimu, anzi huwa dmir tag[na. Stedina po]ittiva minn Simon Busuttil
Hawn irridu noqog[du attenti li nsa[[u n-networking flUnjoni Ewropea u mhux nurtaw lill-istess pajji]i li rriduhom fuq in-na[a tag[na
Salvu Felice Pace sfelicep@go.net.mt
biex jinstabu soluzzjonijiet ekwi. Issa sta g[all-Prim Ministru li tassew ja;ixxi b’mod li juri li ja//etta l-istedina po]ittiva ta’ Simon Busuttil. Hawn tid[ol ilkooperazzjoni sin/iera li semma wkoll il-Kap tag[na filParlament. Il-Gvern Laburista sar sinonimu mal-politika tal[abi u mal-politika ta’ tg[awwi; ta’ fatti. Il-PN fl-Oppo]izzjoni huwa proattiv. Nhar it-Tnejn dan il;urnal ippubblika skeda ta’ 16il mozzjoni privata mressqa f’din il-le;i]latura f’temp ta’ ftit aktar minn sena. Ixxandar ukoll il-fatt li l-Oppo]izzjoni Nazzjonalista vvutat favur 85% tal-li;ijiet li ressaq il-Gvern
Il-[ajja umana mhix negozjabbli. Dan g[all-PN huwa prin/ipju sagrosant. Partiti politi/i b’orjentazzjoni demokratika Kristjana jkunu qed jittradixxu lilhom infushom jekk jabbandunaw twemminhom fil-valur tal-[ajja ta’ kull individwu, hi x’inhi s-sitwazzjoni. L-ebda interess nazzjonali m’g[andu jwassal biex il-persuna tintu]a b[ala pedina tal-log[ob Laburista u darbtejn biss ivvutat kontra. Numru ta’ mozzjonijiet mill-aktar importanti Xog[ol l-Oppo]izzjoni mhux biss dak ta’ kritika tal-Gvern u dak ta’ skrutinju fuq l-e]ekuttiv. Xog[olha hu wkoll li ta[dem favur il-pajji]. G[alhekk il-mozzjonijiet biex isiru emendi filKostituzzjoni favur id-drittijiet ta’ persuni LGBTI u persuni b’di]abbiltà, il-mozzjoni biex
jin[oloq Kumitat Permanenti tal-Kamra dwar is-Sa[[a u d-
dritt tal-pazjenti li jing[ataw kura fi sptarijiet privati o[ra dwar id-dieta bilan/jata, ilmozzjoni biex ji;u protetti uffi/jali publi/i b’pieni aktar [orox g[al min joffendi, kif ukoll il-mozzjoni biex jin[atar Kummissarju g[all-Im;iba Xierqa fil-[ajja pubblika u biex jitwaqqaf Kumitat tal-Kamra dwar dan u g[alhekk ukoll mozzjoni ta’ protezzjoni talpatrimonju ta’ tempji stori/i. M’g[andi l-ebda dubju li qatt fl-istorja parlamentari tag[na ma kellna Oppo]izzjoni daqshekk proattiva.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 5 ta’ Lulju, 2014
9
EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR L-EDITORJAL
Il-libertà tat-twemmin Fl-a[barijiet dinjin g[adu kemm kellna l-istorja ta’ mara Sudani]a, Mariam Ibrahim, li, wara li ]]ew;et ra;el Nisrani, xlewha li qalbet ir-reli;jon u qatg[uhielha g[all-mewt. Fl-appell missentenza tat-tg[alliq u ta’ mitt daqqa bil-frosta, in[elset. Imma lka] qanqal lid-dinja biex ta[seb fuq il-libertà tat-twemmin f’[afna pajji]i. Reli;jonijiet li qed ibatu intolleranza u persekuzzjoni Aktar qribna, l-Insara Kopti fl-E;ittu batew attakki qattiela fuqhom, kif qed isofru [afna Nsara f’pajji]i fejn mhumiex filma;;oranza. U reli;jonijiet o[rajn ukoll ibatu intollerenza u persekuzzjoni li ma jbatuhomx l-Insara biss. Il-libertà ba]ika tal-[sieb, tal-kuxjenza u tat-twemmin... Il-libertà tal-[sieb, tal-kuxjenza u tat-twemmin hija l-aktar libertà ba]ika. Warajha ji;u libertajiet o[rajn importanti: il-libertà tal-espressjoni li xxandar twemminek jew [siebek, u l-libertà talasso/jazzjoni li ting[aqad ma’ [addie[or tal-istess twemmin. ...ta’ kull bniedem wa[du jew ma’ o[rajn, fil-miftu[ jew fil-mag[luq Id-Dikjarazzjoni Universali tad-Drittijiet tal-Bniedem, mag[mula fl-1948 mill-:nus Mag[quda, tg[id: kull bniedem g[andu jkun [ieles fi [siebu, fi twemminu u fil-kuxjenza; din illibertà tinkludi dik li jibdel twemminu; u li wa[du u ma’ o[rajn, fil-miftu[ u fil-mag[luq, twemminu jurih, jg[allmu u jwettqu bilqima u bl-osservanza. Modi sottili kif tkun imminata l-libertà tat-twemmin Meta l-libertà tat-twemmin tinkiser b’mod daqstant qawwi b[alma ;ara fis-Sudan dan l-a[[ar, bir-ra;un inkunu xxukkjati. Imma rridu nkunu konxji wkoll tal-mod kif il-libertà tat-twemmin tista’ tkun imminata b’mod sottili ferm eqreb lejna. Attentat biex it-twemmin ikun privatizzat F’pajji]i tal-Punent u anke f’Malta, g[addej attentat biex ittwemmin ikun privatizzat. Min juri twemminu jew fehmiet li jo[or;u minnu, malajr jaqb]u fuqu u jg[idulu biex twemminu j]ommu g[alih, jg[ajruh li hu antikwat jew kwa]i jg[adduh b’mi;nun. So/jetà libera tassew u pluralista kif nixtiquha Is-so/jetà li nixtiequ ng[ixu fiha hi so/jetà libera u pluralista; il-
libertà tfisser li kull min g[andu fehma g[andu kull dritt juriha u jid[ol f’dibattitu [ieles ma’ [addie[or ta’ fehmiet differenti [alli s-so/jetà tag[raf il-wisa’ ta’ fehmiet li jkun hemm fi [danha. {add m’g[andu dritt jimponi fuq [add {add m’g[andu dritt jimponi fuq [add; la li wie[ed jimponi twemminu fuq [addie[or u lanqas l-impo]izzjoni fuq xi [add biex ma jkunx jista’ juri twemminu jew fehmiet li jo[or;u minnu. Konxji mill-intolleranza lejn min jemmen Irridu nkunu konxji mill-intolleranza lejn min jemmen g[ax lintolleranza thedded il-libertà b[alma theddidha l-persekuzzjoni qawwija u fl-apert li meta nisimg[u a[barijiet dwarha b[al dan la[[ar, bir-ra;un, tixxukkjana.
Nifir[ulhom u nitolbu g[alihom Fid-dinja tal-lum, jispikkaw la[barijiet ta’ qtil, serq, droga, infedeltà u tant o[rajn, i]da kultant dan it-ta[wid jittaffa b’a[bar sabi[a. Nirreferi g[all-ordinazzjoni sa/erdotali ta’ seba’ ]g[a]ag[ minn parro//i u ordnijiet reli;ju]i differenti, li nhar itTlieta 2 ta’ Lulju 2014, filKonkatidral ta’ San :wann f’ri;lejn Monsinjur Ar/isqof Pawlu Cremona, quddiem qrabathom u [biebhom, ikkonfermaw ir-rieda tag[hom li jwarrbu fil-;enb il-pja/iri tad-dinja biex jag[tu lilhom infushom g[al Kristu, g[all-Knisja u g[al [uthom il-bnedmin. Min hu s-sa/erdot? L-ewwel u qabel kollox huwa dak il-bniedem tat-talb, li kuljum – darba u kultant aktar – bil-kelmiet tieg[u waqt il-konsagrazzjoni fil-quddiesa, jibdel il-[ob] u linbid fil-;isem u d-demm ta’ Sidna :esù Kristu u jistedinna biex a[na nid[lu parte/ipi mieg[u. B’dan il-kliem ukoll, huwa jwettaq kliem :esù lillAppostli fl-a[[ar ?ena: “Ag[mlu dan b’tifkira tieg[i”. B’dan il-kliem, ise[[ miraklu kull darba quddiem g[ajnejna. Is-sa/erdot huwa profeta g[ax
i[abbar u jg[allem l-Evan;elju. Jiddependi minna kemm inkunu disponibbli biex nisimg[u lKelma ta’ Alla u ng[ixuha filfamilji, fid-djar, fil-postijiet taxxog[ol. :esù ried li s-sa/erdot ikun dak li lest li jservi. Meta [asel ri;lejn l-Appostli, qalilhom: “Kif g[amilt dan mag[kom jien, ag[mluh intom lil [addie[or”. Is-sa/erdot f’isem Kristu u lKnisja tieg[u, jg[in fil-parro//a bl-amministrazzjoni tas-sagramenti, fl-iskejjel b[ala /-chaplain, mal-marid, mal-[absin u ma’ kull min jin[tie; l-g[ajnuna jew il-kelma tieg[u ta’ kura;;. X’inhu d-dover tag[na lejn dawn is-sa/erdoti ;odda – Patri Christian A. Borg OFM Conv., Patri David Cortis OSA, Dun Luke Cutajar, Patri Clinton Farrugia MSSP, Patri Joseph Formosa OFM Conv., Dun Brian Gialanzè u Dun Paul Mizzi? Filwaqt li nirringrazzjaw lil Alla g[alihom li meta se nfittxuhom fil-fer[ u fit-tribulazzjonijiet tag[na, se nsibuhom b’qalb kbira u ;eneru]a lesti joffrulna l-g[ajnuna, nifir[ulhom minn qalbna u niftakru fihom fit-talb tag[na. Grazzi Mulej, g[alihom. Inweg[duhom li rridu na[dmu mag[hom g[all-mi;ja tasSaltna ta’ Alla fostna. Emily Barbaro-Sant Il-Mosta
Mhux il-[in adattat }gur li mhux il-[in adattat li arterja prin/ipali tat-traffiku, tkun qed tinkines fit-8.15 a.m. Kont g[addej bil-karozzi fi triqti lejn il-Belt, u fi Triq Di/embru 13 sibt it-traffiku, mhux [afna, i]da li jista’ jkun evitat ukoll. It-traffiku n[oloq g[aliex fuq in-na[a ta’ ;ewwa tat-triq kien hemm trakk u mieg[u tnejn min-nies jikinsu u ji;bru l-materjal. Ma nifhimx kif f’dak il-[in ikun hemm ostakli g[at-traffiku. F’dawk il-[inijiet it-toroq m’g[andhomx jo[olqu ostakli. Xog[ol ta’ tindif nifhem li jista’ jsir f’[inijiet o[rajn tal-;urnata. Ma neskludix li jkunu jridu jinbidlu l-[inijiet ta’ dawn il-[addiema, i]da nemmen li jekk irridu nag[mlu minn kollox biex innaqqsu l-kon;estjoni tat-traffiku mittoroq tag[na, u mhux inkomplu n]iduha, /erti mi]uri g[andhom jittie[du malajr kemm jista’ jkun. U fuq kollox jirba[ is-sens komun. A. Azzopardi San :wann
L-ittri f’din il-pa;na jistg[u jintbag[tu fl-indirizz elettroniku alex.attard@media.link.com.mt jew fl-indirizz ta’ Media.Link Communications li jidher aktar ’l isfel fil-pa;na
25 sena ilu f’In-Nazzjon F’/ertifikat mill-aqwa li ng[ata lil Malta, id-Deputat Ministru tal-Affarijiet Barranin tan-Norve;ja, Helga Hernes, qalet f’laqg[a internazzjonali f’pajji]ha, li Malta hi l-aktar pajji] li joffri ideat kostruttivi dwar l-ambjent fil-qasam internazzjonali. T[abbar ukoll li l-Avukati Toni Abela, eksPresident tal-Partit So/jalista li flimkien madDeputat Laburista Wenzu Mintoff kienu sospi]i mill-partit tag[hom, kienu se jag[mlu kaw]a kriminali u o[ra /ivili kontra dDeputat So/jalista Lino Debono talli filKonferenza :enerali tal-Partit insinwa li huma kienu tradituri.
Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt • Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i> Tel> 25965-317#318 E-mail> adverts@media.link.com.mt
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 5 ta’ Lulju, 2014
10
A{BARIJIET TA’ BARRA
Il-militanti tal-Hamas lesti g[al waqfien mill-;lied
Akku]at bil-mewta tra;ika ta’ tarbija
IL-MEDDA TA’ GA}A
L-ISTATI UNITI
Il-grupp Hamas tal-militanti I]lami/i qed joffri biex ma jisparax aktar missili lejn I]rael dment li l-I]raeljani jieqfu millattakki tal-ajru konsistenti fuq ilMedda ta’ Ga]a. Sorsi qrib dawn il-militanti Palestinjani qalu li uffi/jali tasservizzi sigrieti tal-E;ittu kienu sponsorjaw waqfien mill-;lied ‘potenzjali’ wara li kienu rrankaw il-konfronti bejn ilqawwiet I]raeljani u l-;ellieda tal-Hamas. Madankollu, l-I]raeljani qed jg[idu li l-militanti, kull tant ]mien, qeg[din jisparaw xorta rrockets minn Ga]a, g[alkemm hu mifhum ukoll li l-attakki ma [allewx persuni mejda jew
midruba. Fl-a[[ar ;img[at kienu sparati numru ;mielu ta’ missili u balal tal-mortars lejn I]rael u lqawwiet tal-ajru I]raeljani rritaljaw fuq l-iskwadri tal-militanti u l-fa/ilitajiet tag[hom, inklu]i lkampijiet g[at-ta[ri;, fl-artijiet ta’ Ga]a. Ir-rapporti, intant, irreferew g[al ‘kuntatti intensivi’ bejn ilHamas u l-uffi/jali E;izzjani li rri]ultaw fi ftehim ;did bejn ilmilitanti I]lami/i u l-I]raeljani. Kien mifhum ukoll li l-ftehim kellu jit[abbar uffi/jalment fi kwistjoni ta’ sig[at u s-sorsi tassigurtà I]raeljani sa[qu li filwaqt li huma lesti g[al waqfien mill;lied unilaterali, ‘il-ballun, issa,
jinsab f’saqajn il-militanti’. Fl-istess [in qed ta[kem it-tensjoni fl-in[awi ta’ :erusalemm tal-Lvant fejn ilbiera[ sar ilfuneral ta’ Mohammed Abu Khdair – l-adolexxenti Palestinjan li spi//a ma[tuf u maqtul fl-istess in[awi, ftit taljiem ilu. Il-qtil ta’ Khdair kien wassal di;à g[all-;lied qalil, din il;img[a, bejn il-Palestinjani mg[ammdin u l-Pulizija I]raeljana. L-iskop wara l-omi/idju ta]-]ag[]ug[ g[adu mhux mag[ruf, minkejja r-rakkonti li xi persuni kienu rawh qed jidda[[al bil-forza ;o vettura, sig[at qabel instab il-katavru tieg[u.
Im[allef fl-Istat ta’ Georgia rrifjuta li jag[ti l-libertà provi]orja lil ra;el akku]at bilqtil tat-tarbija tieg[u li kien [allieha ;o karozza ta[raq. Dan ifisser li r-ra;el, Justin Ross Harris, se jin]amm il-[abs u ’l quddiem se jkun ippro/essat bil-qorti g[al dan ir-reat. Intant, id-ditektivs li tkellmu waqt is-smig[ issu;;erew li limputat kellu l-intenzjoni li joqtol lil ibnu, Cooper, ta’ 22 xahar, u s-sinjali juru li t-tra;edja ma kinitx dovuta g[al sempli/i negli;enza. Fil-fatt, il-pulizija sostniet li Harris, qabel, kien qed janalizza l-websajts fuq l-internet li ji//irkolaw messa;;i spe/ifi/i kontra t-trobbija tat-tfal.
Min-na[a tieg[u, Harris qal li hu kien nesa li [alla lil ibnu filkarozza, f’[in meta t-temperaturi ta’ barra kienu og[la minn 31 grad Celsius. L-imputat irrakkonta li fil-jum fatali hu kellu jwassal lil ibnu lejn nursery i]da, minflok, saq lejn ix-xog[ol ming[ajr ma rrealizza li kellu littarbija marbuta (bi strap) fis-seat ta’ wara, u bir-ri]ultat li //kejken Cooper miet bl-effetti tal-hyperthermia. L-indikazzjonijiet li Justin Ross Harris kien fittex fuq linternet g[al informazzoni dwar x’tip ta’ temperatura g[andha tikka;una l-mewta ta’ tarbija li tit[alla ;o vettura qed ikomplu j]idu l-aspett makabru tal-ka].
G[alliema tinqatel minn omm fil-klassi FRANZA
IR-RENJU UNIT> Il-kantant u personalità tat-televi]joni, Rolf Harris, intbag[at il-[abs g[al [ames snin u disa’ xhur wara li hu nstab [ati dwar tnax-il ka] ta’ abbu] indi/enti fuq erbat ibniet, li se[[ew bejn l-1968 u l-1986. Wa[da mill-vittmi tal-kantant Awstraljan kellha biss bejn seba’ snin u tmienja meta hi spi//at aggredita u l-Im[allef li g[adda l-verdett, f’Londra, sostna li l-personalità veteran ma seta’ jwa[[al f’[add [lief fih innifsu g[all-piena li ;arrab. L-Im[allef kompla li r-reputazzjoni ta’ Harris, li g[andu 84 sena, spi//at trietaq u l-kantant jista’ wkoll ikollu j[allas l-ispejje] tal-prosekuzzjoni – g[alkemm mhux se jkollu j[allas il-kumpens lill-vittmi. L-im[allef ikkundanna wkoll lil Rolf Harris talli hu ma wera l-ebda niket g[all-isfruttament tat-tfal minorenni. Ir-ritratt qed juri lill-’entertainer’ Awstraljan bejn ]ew; gwardjani personali waqt li lbiera[ kien fi triqtu lejn il-Qorti ta’ Southwark (f’Londra) biex jisma’ l-verdett finali (EPA)
G[alliema Fran/i]a ta’ 34 sena nqatlet b’daqqiet ta’ sikkina fi klassi ta’ skola primarja flin[awi ta’ Albi, fejn spi//at aggredita mill-omm ta’ wie[ed mill-istudenti tag[ha. L-in/ident se[[ quddiem grupp ta’ tfal li jattendu l-kumpless ta’ Edouard Herriot, u lmara suspettata spi//at arrestata mill-pulizija ming[ajr telf ta’ ]mien. Il-qtil kiesa[ u biered qed i]id it-t[assib fi Franza, fejn saru komuni l-attakki tal-;enituri fuq l-g[alliema. Intant, il-Ministeru g[all-Edukazzjoni [a l-mi]uri f’waqthom g[al wara din it-
tra;edja u t-tfal tal-iskola (li g[andhom bejn [ames snin u sitta) li raw l-omi/idju jse[[ quddiem g[ajnejhom qeg[din jing[ataw servizzi ta’ counselling. L-g[alliema mietet ftit wara li spi//at aggredita hekk kif spi//at issofri attakk tal-qalb fatali. Ir-rapporti qalu li kien allegat li l-mara suspettata bilqtil g[ajtet li hi mhix [alliela, ftit sekondi qabel wettqet iddelitt. Hu mifhum ukoll li lmara kienet di;à mag[rufa malpulizija min[abba l-allegazzjonijiet li hi kienet tittraskura lil uliedha.
Jinstabu tra//i Il-Kurdi j[ejju g[all-indipendenza ta’ anthrax fi/-/anga L-IRAQ Politi/i Kurdi fl-Iraq bdew jippreparaw g[al referendum dwar l-indipendenza, u l-vot jista’ jwassal g[at-tmiem talIraq kif inhu llum. Il-President tar-re;jun Kurd fl - Iraq , Massoud Barzani , [e;;e; lill-membri parlamentari tar - re;jun biex ifasslu kummissjoni elettorali u j[affu l-pro/ess g[all-vot. Dan wara li militanti I]lami/i Sunniti kisbu l-kontroll tal-parti l-kbira tatTramuntana u l - Punent tal -
L-UNGERIJA Iraq. Fl-Iraq qed jg[ixu madwar [ames miljun Kurd li ilhom ifittxu l - indipendenza u li spi//aw imra]]nin, brutalment, ta[t id - dittatura ta ’ Saddam Hussein. Huma, issa, qed jaraw dak li qed ise[[ fil - pajji] , b[alissa , b[ala l - a[jar /ans biex il - [olma tag[hom issir realtà . Dan wara li huma approfittaw di;à mis -sitwaz zjoni billi kabbru t-territorju ta[t il-kontroll tag[hom u fost
affarijiet o[rajn, [adu ta[t idejhom il-belt ta’ Kirkuk. Ra;uni ewlenija wara dan la;ir – apparti li Kirkuk hu /entru ewlieni fl-industrija ta]]ejt Iraqi – kienet g[aliex ilma;;oranza tal - popolazzjoni hi Kurda u l-Armata Iraqija mhix kapa/i tiddefendihom . Minbarra Kirkuk , il - Kurdi da[lu wkoll f’zoni o[rajn fejn il-popolazzjoni qed tinkorpora ammont sostanzjali ta’ residenti tal-istess nisel.
{ames persuni dda[[lu l-isptar u qed jin]ammu ta[t sorveljanza kontinwa wara li kampjuni ta/-/anga ]velaw tra//i ta’ anthrax. It-tobba jemmnu li l-[amsa setg[u spi//aw infettati blanthrax – batterja li kapa/i tikka;una l-mewt ming[ajr ittrattament xieraq u li fil-ka] partikolari ;iet ]velata fil-la[am talfri]a li kien ;ej minn ]ew; annimali li kienu nqatlu illegalment. Dan skont ir-rapport tal-
A;enzija tas-Sa[[a Ungeri]a. Linformazzjoni relatata ssostni li l-annimali inkwistjoni kienu nqatlu ;o razzett fl-in[awi talbelt ta’ Tiszafured, li tinsab xi 160 kilometru lejn il-Lvant ta’ Budapest. Il-batterja li tikka;una lanthrax g[andha l-g[eruq naturali fil-[amrija u l-bniedem li jispi//a espost g[aliha jista’, fost affarijiet o[rajn, juri sintomi b[al deni, taqlib tal-istonku u ul/eri ma’ ;ismu.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 5 ta’ Lulju, 2014
A{BARIJIET TA’ BARRA
11
Vja;; uniku biex jaraw film IL-LIBJA Madwar 120 ribell Libjan qabdu ajruplan chartered biex jivvja;;aw lejn Sarajevo, il-belt kapitali tal-Bosnja-Herzegovina, bl-iskop li jaraw il-premiere ta’ film-dokumentarju dwar ir-rivoluzzjoni tag[hom fil-Libja. Id-direttur Fran/i], Florent Marcie, kien dam ji;bed il-filmati tar-ribelli, li ;ejjin mill-belt ta’ Zintan, mill-bidu tar-rewwixta kontra l-eksdittatur Libjan, Muammar Gaddafi, sakemm kien ikkrolla r-re;im tieg[u. Dan
waqt li Marcie dam tal-anqas tmien xhur jg[ix l-istess [ajja ta’ dawn ir-ribelli waqt il-perijodu storiku. Intant, id-dokumentarju, blisem Tomorrow Tripoli, qed jintwera g[all-ewwel darba filWarm festival ta’ Sarajevo. Irrapporti jg[idu li meta Marcie kien informa lir-ribelli inkwistjoni dwar il-film, huma mill-ewwel applikaw g[all-visas Bosnija/i u krew ajruplan biex iwassalhom hemm.
L-UKRAJNA> Ra;el anzjan i[ares minn gallarija ta’ bini li ;arrbet il-[sarat waqt sensiela ta’ bumbardamenti fuq l-in[awi ta’ Kramatorsk. Il-militanti separatisti li jridu l-g[aqda mar-Russja [atfu l-kontroll ta’ diversi zoni li jmissu mal-fruntieri tar-re;jun u dan fost l-inkwiet tal-Ukreni li l-a[[ar ]viluppi se jippermettu l-moviment [ieles ta’ ;ellieda u armi mir-Russja lejn l-in[awi tal-konflitt (ritratt> EPA)
Eluf iridu li ‘jintesew’ minn Google IR-RENJU UNIT
IL-POLONJA> Id-dilettanti tal-mu]ika jiddevertu waqt il-kun/ert tal-grupp Amerikan MGMT, li kien fost l-attrazzjonijiet prin/ipali waqt l-Open’er Festival li qed isir fi Gdynia, li jintemm illum (ritratt> EPA)
Iktar minn 70,000 persuna talbu lil Google – wie[ed millaktar web search engines effettivi fuq l-internet – biex jitne[[ew il-links (rabtiet) mag[hom, wara li dan sar possibbli skont digriet tal-Ewropa li jesi;i dwar ‘id-dritt ta’ persuna li tintesa’. U[ud mill-akbar websajts tala[barijiet fid-dinja spi//aw fost lewwel entitajiet effettwati minn dan id-digriet. Intant, kelliema g[al Google qed jg[idu li r/ivew 70,000 talba mindu, fit-30 ta’ Mejju, huma //irkolaw dokument spe/ifiku online b’ri]ultat tad-direttiva li [ar;et il-Qorti
g[all-:ustizzja Ewropea. Hu mifhum li s-search engine ta’ Google, issa, g[andu a//ess ristrett g[al blog tal-BBC kif ukoll g[al diversi artikli ta’ gazzetti. Dan ta[t id-digriet legali li jappo;;ja d-dritt ta’ persuna li tkun ‘imwarrba u minsija’ meta xi [add ikun qed ju]a lfa/ilità ta’ tiftix disponibbli fuq l-internet. Il-Qorti g[all-:ustizzja Ewropea spjegat li l-individwi g[andhom id-dritt li ja//ertaw li l-konnessjonijiet (links) malinformazzjoni dwarhom ikunu eliminati waqt li l-hekk imsej[a searches, u ta[t /erti /irkostanzi.
Arrestati g[all-maltrattament ta’ tifel awtistiku L-ISTATI UNITI
Il-Pulizija f’Orange County, fl-Istat ta’ California, arrestaw il;enituri ta’ tifel ta’ [dax-il sena li jbati bl-awti]mu wara li linvestigaturi ddeterminaw li ttifel kien kostrett jg[ix ;o ga;;a kbira tal-metall. Il-ga;;a, li nstabet fid-dar talfamilja, kien fiha saqqu, fost affarijiet o[ra, u l-awtoritajiet jemmnu li l-;enituri kienu ju]awha biex jikkontrollaw ittifel li jbati minn burdati ta’ rabja vjolenti. Meta l-pulizija marru f’din iddar, li tinsab fil-belt ta’ Anaheim, huma ma sabux lit-tifel fil-ga;;a, i]da qrabatu rrakkuntaw dwar il-
perjodi ta]-]mien li hu kien jin]amm hemm ;ew u li dawn kienu jvarjaw minn sig[at g[al ;ranet. Jidher li d-dag[dig[ ta’ vjolenza ]died aktar ma beda jikber it-tifel u mhux esklu] li l-;enituri dde/idew li ju]aw il-ga;;a bliskop li ‘jikkontrollawh’. Madankollu, il-pulizija qalu li l-mi]ura mhix a//ettabbli anki fil-ka]i fejn il-;enituri jistg[u jkunu ddisprati g[all-g[ajnuna. G[aldaqstant, il-;enituri tat-tifel spi//aw arrestati fuq suspett li huma wettqu reat kriminali li po;;a lil binhom f’periklu, u talli huma g[a]lu li jikkontrollaw ilmovimenti tieg[u b’mod illegali.
IS-SUDAN> Truppi tat-Tanzanija li qed jappo;;jaw il-Missjoni tan-Nazzjonijiet Uniti f’Darfur (UNAMID) jg[addu qrib din il-mara riekba fuq [mar mg[obbi wkoll bil-jerry cans tal-ilma. Ir-ritratt ittie[ed waqt li l-militar tal-UNAMID qed jag[mel ir-ronda kontinwament fl-in[awi ta’ kamp g[arrefu;jati li jinsab fiz-zona ta’ Khor Abeche (ritratt> EPA)
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 5 ta’ Lulju, 2014
12
A{BARIJIET TA’ BARRA
Eks assistent ta’ Cameron ikkundannat IR-RENJU UNIT Andy Coulson, li kien responsabbli mill-komunikazzjonijiet tal-Prim Ministru David Cameron, kien ikkundannat 18-il sena [abs. Dan wara pro/ess li kien ilu g[addej g[al dawn l-a[[ar tmien xhur. Waqt il-pro/ess sar mag[ruf li l-;urnalisti ta’ News of The World kienu jid[lu illegalment b’mod regolari permezz ta’ apparat apposta biex jisimg[u l-messa;;i li jkunu t[allew fuq il-mowbajls ta’ personalitajiet, politi/i u anki vittmi ta’ reati kriminali biex imbag[ad jippubblikaw stejjer dwarhom. Kien hemm stmerrija kbira
meta kien sar mag[ruf li l;urnalisti kienu sa[ansitra da[lu fis-sistema ta’ messa;;i ta’ tifla tal-iskola li kienet inqatlet. Il-kundanna hi marbuta ma’ hacking ta’ telefowns li sar minn ;urnalisti meta hu kien l-editur talgurnal News of The World. Cameron kien ikkritikat [afna meta impjega lil Coulson peress li di;à kien hemm dell fuq l-a;ir tieg[u meta kien editur ta’ dan il-;urnal li mbag[ad, b[ala konsegwenza ta’ dan l-iskandlu, kien g[alaq. Coulson kien wie[ed minn erba’ impjegati tal-;urnal kif ukoll investigatur privat li f’dan il-ka] intbag[tu l-[abs.
Miet l-attur u l-kittieb Giorgio Faletti L-ITALJA T[abbret il-mewt ta’ Giorgio Faletti li kien beda l-karriera b[ala komiku biex imbag[ad fla[[ar snin ta’ [ajtu sar wie[ed mill-aktar awturi moderni Taljani apprezzati. Hu kien ilu ]mien marid serjament u miet ta’ 63 sena fi sptar f’Torino. Hu kien sar popolari matTaljani permezz tal-karattru li kien jinterpreta fis-serje tas-snin
tmenin, ‘Drive In’ u mbag[ad kien g[amel su//ess fil-festival ta’ Sanremo bil-kanzunetta ‘Signor Tenente’. Fl-2002 hu sploda b[ala awtur ta’ diversi kotba li ma]-]mien saru best sellers. Bil-ktieb ‘Io uccido’ kien kiseb ukoll su//ess internazzzjonali. Tul dawn l-a[[ar snin hu tbieg[ed mill-[ajja pubblika min[abba l-problemi b’sa[[tu. Ilfuneral se jsir it-Tlieta f’Asti.
L-OLANDA> Bastiment jid[ol fil-port ta’ Harlingen g[at-Tall Ships Races 2014, ti;rija tradizzjonali, li din is-sena qed issir bejn it-3 u s-6 ta’ Lulju (ritratt> EPA)
Jinstab tribù minsi mid-dinja IL-BRA}IL Fil-foresta tal-Amazonja filBra]il instab tribù ta’ Indjani li s’issa [add ma kien jaf bih. Dan it-tribù, li s’issa qatt ma kellu kuntatt mad-dinja moderna, instab wara li kellu ja[rab g[al
ra;uni li mhix mag[rufa. Il-membri tat-tribù ntlem[u flin[awi tal-fruntiera tal-Bra]il mal-Perù skont Survival International li wissa li t-tribù u o[rajn b[alu huma mhedda mill-
mard u l-vjolenza hekk kif ikunu qed ifittxu territorju ;did fejn jg[ixu. Skont Jose Carlos Meirelles, eksuffi/jal mad-departiment Bra]iljan g[all-affarijiet marbuta
mal-Indjani fl-Amazonja, qal li biex i//aqlaq, fit-tribù bilfors li ;rat xi [a;a serja [afna. Hu qal li hu rari [afna li tribù jemigra Listudju]i jemmnu li r-ra;unijiet g[aliex dan it-tribù g[amel dan
il-pass jistg[u jkunu tnejn. Jew g[aliex traffikanti tad-droga da[lu fit-territorju tag[hom u kienu vjolenti mag[hom, inkella min[abba qtug[ illegali tassi;ar.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 5 ta’ Lulju, 2014
13
PA:NA 13
Pa;na 13
Lil hinn mis-sa[na tal-ballun... kur]itajiet, seksik, g[ajdut, fatti mo[bija... u aktar mi;bura minn Joe Mikallef
■ Dak il-flokk bin-numru 10...
Ilbiera[ tkellimna dwar stitel tal-ballun bin-numru g[axra fuq daharhom li fil-Mundjal qed jispikkaw u jmexxu lit-tim rispettiv tag[hom aktar ’il quddiem fil-kompetizzjoni. Donnu ma;iku dan il-flokk bin-numru g[axra! U, aktar minn hekk, i;orr mieg[u pi]ijiet kbar... Illejla l-attenzjoni ddur fuq erba’ timijiet o[ra li g[andhom plejers li kapa/i jidde/iedu log[ba. Xi ng[idu g[al Lionel Messi li f’dan ilMundjal ikkonferma kemm hu ;enju tal-ballun? Anki dan i;orr fuqu n-numru g[axra. Ir-risposta tal-Bel;ju hi fdata f’idejn Eden Hazard li wkoll hu kapa/i u wera l-kwalitajiet tieg[u matul dawn il-;img[at fil-Bra]il. Insomma, taqtig[a [arxa... Imbag[ad aktar tard filg[axija niltaqg[u ma’ Wesley Schneider li nhar il-{add ivvinta ‘missila’ g[al ;ol-lasta avversarja u qata’ lpassa;; g[all-Olandi]i li fl-g[abex tal-log[ba bag[tu d-dar lillMessiku. Dan ukoll jilbes il-flokk bin-numru g[axra. Bryan Ruiz hu t-twe;iba bil-flokk numru g[axra tal-Costa Rica. Anki dan hu perikolu]... fil-Mundjal di;à naqqax ismu darbtejn fillista tal-iskorers! Insomma, viva n-numru g[axra... bil-[aqq... forsi hawn min jit[ajjar jilag[bu Prima!
■ DIAKITÈ LALLA Plejer li f’dan il-Mundjan kien mistenni ferm aktar minnu hu Didier Drogba li jilg[ab mat-tim talKosta tal-Avorju, li minkejja l-prestazzjonijiet po]ittivi tieg[u, ma rnexxilux jag[milha mal-a[[ar timijiet. Il-mara ta’ dan il-plejer hi Diakitè Lalla Drogba, imwielda l-Mali i]da li mieg[u ltaqg[et f’Pari;i. G[andhom tlett itfal. Hi mara [elwa, simpatika, sempli/i u li t[obb tin[eba mill-kameras. Tistqarr li tibqa’ tappo;;ja lil ]ew;ha u l-aktar mument sinifikanti kien meta ]ew;ha, wara li pajji]u kkwalifika g[at-Tazza tad-Dinja tal-2006, [e;;e; lill-poplu tal-Kosta tal-Avorju biex jinsa l;lied, iwarrab l-armi, jing[aqad madwar il-mejda tad-diskussjoni biex hekk jintemm darba g[al dejjem il-kalvarju tal-gwerra interna fil-pajji] li kienet qed tifle; lill-poplu ta’ dan il-pajji]. Kienet missjoni li sa /ertu punt irnexxiet g[ax il-gwerra /ivili waqfet u l-pajji] seta’ bil-mod ilmod jo[ro; mill-faqar, jinvesti f’aktar fa/ilitajiet g[all-edukazzjoni u s-servizzi tas-sa[[a, g[at-tkattir tax-xog[ol, g[at-titjib tal-ekonomija... u anki g[al aktar kultura favur il-ballun.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 5 ta’ Lulju, 2014
14
OPINJONI
Ir-reklamar fuq l-internet u l-[arsien tal-privatezza Ir-reklamar onlajn ilu jikber, minn 15.3% fl-2010 u jirrappre]enta 17.7 biljun euro flUnjoni Ewropea. Dawn ir-reklami huma mfassla g[all-interessi ta’ dawk li ju]aw tal-internet biex ji]guraw li l-flus investiti fir-reklamar ma jin[lewx. I]da dan it-tip ta’ reklamar g[andu wkoll negattivi]mu: jinsab kullimkien u mhux ikkontrollat. - Li tfittex informazzjoni privata hija problema: ditti tarreklamar ju]aw cookies jew cookies super biex ji;bru ammont kbir ta’ data, spe/jalment permezz tan-netwerks so/jali fejn id-data li ji;bru hi fuq identitajiet tal-utenti. - L-identifikar jista’ jil[aq ilpersuna ]baljata, spe/jalment fil-familja fejn il-membri kollha ju]aw l-istess kompjuter. G[allka] tal-familja din tqanqal t[assib dwar l-etika u l-privatezza spe/jalment fejn it-tfal minn età ]g[ira ja//essaw netwerks so/jali u l-internet. Madankollu, il-browsers jistg[u jg[inu biex jimblokkaw reklamar u jipprote;u kontra tra//ar. It-tliet browsers ewlenin u punti favur u kontra se jkunu riveduti. Kif il-browsers jistg[u jg[inu biex jipprote;u l-privatezza Firefox Firefox kien l-ewwel browser
li joffri karatteristika Do Not Track (DNT). Hija sistema sempli/i: il-browser jibg[at sinjal g[al kwalunkwe websajt li tmur sabiex hi ti;i mitluba tiskonnettja kull forma ta’ tra//ar minn websajts terzi. Fil-fatt, huwa rakkomandat mill-Kummissjoni Federali tal-Kummer/ tal-Istati Uniti.
Maria Portelli marpor2489@gmail.co Kelma ta’ kawtela Anke b’dawn il-karatteristi/i ta’ protezzjoni, hemm ukoll xi limitazzjonijiet: - Li tbiddel websajts li jirrikonoxxu l-karatteristika Do Not Track jie[u ]-]mien. - Websajts jo[or;u kuljum, g[alhekk il-black-lists g[andhom ji;u a;;ornati kontinwament. Il-konsumaturi jkunu /erti li g[a]lu l-lista t-tajba min[abba li xi listi jippermettu kull tip ta’ reklamar. - {arsien fit-tracking jista’ jirrestrin;i fejn jasal g[all-filtraz-
Meta persuna tu]a l-internet g[andha tag[mel dan b’responsabbiltà, filwaqt li l-privatezza tag[ha g[andha tkun im[arsa
- B[ala tajjeb: huwa fa/li biex jintu]a u jista’ jkun hemm konsegwenzi legali g[all-websajts li jinjoraw it-talba. L-utenti jistg[u wkoll jinstallaw add-ons u estensjonijiet. - Fuq in-na[a l-o[ra, ma tistax tipprovdi protezzjoni s[i[a: diversi websajts g[adhom jinjoraw dan is-sinjal fil-prattika. Chrome L-istrate;ija Google hi ffukata fuq plug-in intitolat Keep My opt-outs li ta;ixxi b[ala lista hekk imsej[a sewda li timblokka minn qabel numru ta’ websajts. - Il-plug-in jipprovdi pro tezzjoni ta ’ malajr kontra
tracking li huwa aktar effettiv
minn Firefox g[alkemm il lista tal-imblukkar mhix komprensiva daqs dik tal-Firefox u l - Internet Explorer . Il vanta;; addizzjonali hu li huwa browser kemxejn kbir sabiex l-utenti jistg[u jag[]lu alternattivi ta’ plug-ins g[al dak tal-Google. - Madankollu, filwaqt li dan il-plug-in jimblokka reklamar tal-Microsoft u jittra//a l-indirizzi, timblokkja biss reklamar wie[ed tal-Google u jittra//a websajt plug-in. :ie kkritikat ukoll min[abba li ma jappo;;jax il-karatteristika Do not track. Internet Explorer B[al Firefox, din
tinkludi l-
karatteristika Do Not Track. G[andu wkoll karatteristi/i addizzjonali b[al listi ta’ protezzjoni li huma mibnija fil-browser. Madankollu, black lists mhumiex personalizzati. - Din hija [a;a tajba g[aliex i;;ieg[el lill-utenti jinvolvu ru[hom b’mod attiv fit-twaqqif tat-tra//ar g[all-protezzjoni tattracking. - B’mod negattiv, dan jirrikjedi g[arfien u kompetenza millkonsumaturi. G[al din ir-ra;uni, Microsoft [asbet biex tipprovdi informazzjoni utli dwar kif illisti ja[dmu. Ukoll, xi listi b[al-lista TRUST - ;ew ikkritikati, filwaqt li o[rajn - b[allEasy-list - jidhru pjuttost kompluti.
zjoni allura trid tmur dirett g[all-homepage tal-Google. - It-twaqqif ta’ protezzjoni fittracking tista’ tirrestrin;i /erti affarijiet li tpo;;i onlajn b[allartikli jew videos fuq netwerks so/jali. Konklu]joni
Kull browser ju]a strate;iji differenti li ja[dmu g[all-istess g[an. Il-konsumaturi huma iktar infurmati dwar tracking u l-;bir ta’ data privata, u g[alhekk huma m[e;;a jsiru jafu aktar, pere]empju dwar id-diversi listi. COFACE g[alhekk i[e;;e; lill-;enituri biex ikunu jafu fuq dawn il-fatturi sabiex i[arsu lil tfal ]g[ar minn reklamar e//essiv u tra//ar. I]da anke aktar importanti minn g[odod tekni/i hu fejn il-;enituri je[tie; li jkunu konxji dwar il-protezzjoni fuq il-privatezza tat-tfal tag[hom meta jkunu onlajn.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 5 ta’ Lulju, 2014
15
LETTERATURA
Camilleri mill-Mosta Malta li G[ext Fiha hu l-isem tal-awtobijografija ta’ John Joseph Camilleri (1928-2012). Steve Borg [adem fuq ilmanuskritt bil-permess tal-kittieb, u [ari;ha issa. Bi//a xog[ol daqsxejn iebsa g[ax Camilleri barra [ajtu, da[al fi kwistjonijiet li jolqtu t-tag[lim, kemm qabel i]-]mien li kien g[alliem hu u fi ]mienu. Barra hekk sab dokumenti aktarx meta kien vi/i direttur tad-Dipartiment tal-Edukazzjoni li da[[alhom fl-awtobijografija tieg[u drabi bla dati. Lil Camilleri nafu biss di vista fl-Università ta’ Malta ta’ Triq San Pawl il-Belt. Jien u o[rajn bil-lek/ers filog[du, Camilleri u o[rajn akbar minna fi]-]mien u di;à ja[dmu, filg[axijja. Lek/ers flimkien ma kinux isiru min[abba l-[inijiet. Jista’ jkun li konna naraw lil xulxin is-Sibt filg[odu fil-kuritur ta’ dak ilbini qadim li llum in[ares lejh b’nostal;ija. :ewwa fih g[amilt erba’ snin (1962-1967). Tlieta o[ra TalQroqq. Wi//u bqajt niftakru, b’xi mod ma]-]mien sirt naf li hu Mosti. Kont no[ro; b[ala kandidat g[all-Kunsill Rappre]entattiv tal-Istudenti (SRC). Darba sibt ru[i l-kandidat talgrupp ta’ filg[odu kontra l-kandidat ta’ filg[axija Warrington li ji;i minni mill-bog[od. Politika qatt ma kienet tissemma, il-piki kienu bejn studenti ta’ fakultà u ta’ o[ra. Irba[t is-si;;u bi ]brixx (sebg[in vot konta tlieta u sittin vot). Il-qasam edukattiv Il-[idma ta’ Camilleri kienet sfiqa fil-qasam edukattiv. Ried bidliet b[al [afna o[rajn, xewqtu ;ieli twettqet, ;ieli le. Meta nikteb dwar awtobijografija, nis[aq dejjem li l-isba[ bi//a hi dik fejn il-kittieb jid[ol
f’g[eruqu, iqerr x’[ass b[ala bniedem tad-demm u l-la[am. }mien ilu qrajt l-awtobijografija ta’ Herbert Ganado li ftit kont naqbel mal-linja politika tieg[u. Biss kien Nisrani li [afer u [afer [afna. Ganado [aseb li laqwa bi//iet ta’ kitbietu, kienu dawk meta f’/ertu mument ta’ [ajtu irnexxielu jolqot il;ejjieni. G[al [afna l-isba[ bi//iet huma fejn tisemma lfamilja, il-[bieb, ix-xog[ol ta’ kuljum, il-fer[ tal-[ajja u l-g[elt tag[ha. B’dan kollu ma setax ibbarri s-sehem tieg[u fil-politika, kemm kbir u kemm ]g[ir. Awtobijografija Camilleri fl-ewwel kapitlu talawtobijografija jg[id lill-qarrej: “Ikun iblah min g[aliex jilbes
nu//ali bi [;ie; ik[al ja[seb li d-dinja kollha hi ka[la. L-istess ikun min g[aliex jittawwal minn wara tieqa bi [;ie; a[mar ja[seb li ma hemmx [lief a[mar. Iddinja barra l-ik[al u l-a[mar g[andha lwien o[ra daqshekk ie[or sbie[.” Silta li turi s-sin/erità ta’ Camilleri, i/-/avetta g[al kitbieu. Meta qed jid[ol fil-qasam politiku, hu jista’ janalizza mod, [addie[or mod ie[or. Lg[alliem li jimxi hekk i[ajjar lill-istudeti jift[u mo[[hom, jisimg[u, wara jiddjalogaw fuqiex iridu bla ma [add minnhom ja[seb li hu fis-sewwa u sie[bu hu fil-[a]in. Il-poplu Malti u G[awdxi bata [afna biex jikseb il-[elsien. {afna taw sehemhom, batew u qatt ma sennew [ajr, tif[ir, glorja. I]-]mien ma jinsihomx, ilpoplu jifhem ir-rieda tajba fost difetti u ]balji. }mien l-Università Il-kittieb ifakkarni mhux biss fi ]mienu fl-Università, imma flskola tal-Gvern f’{al Tarxien, il-Li/eo fil-{amrun.
Joe Cassar stcassar@gmail.com
Il-qoxra tal-ktieb ‘Malta li G[ext Fiha’
I/-/ajta dwar l-Im[allef Camilleri kien jg[idha l-qorti lmibki Prokuratur Legali Joe Micallef. Camilleri jsemmi lil ?ikku Fenech li [abbat [afna
lill-Kummissarju Bencini. Madwar sitt xhur ilu kien l-isptar f’kamra ma’ missier marti, ftit wara mietu t-tnejn. Tifkiriet o[ra: Il-[wienet tal-
inbid fejn kienu jpo;;u l-ir;iel wara jum ta’ xog[ol, il-[ob] bi]]ejt u bit-tadam, il-bullettini ta’ ]mien l-G[id, in-nanna li baqg[et tilbes l-g[onnella, illaqmijiet tan-nies li l-pulizija f’ta[rika kienet tni]]el g[asseduta tad-distett il-Qorti, ilvapuri tal-karti li jba[[ru qrib ilbankina wara xi [alba xita qawwija. Hekk l-img[oddi, sekonda wara sekonda, qalb lilwien.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 5 ta’ Lulju, 2014
16
FESTA
Il-festa tal-Madonna
Pavaljuni mill-isba[ li jiffurmaw kannizzata artistika fit-toroq tal-parro//a
Il-vara artistika tal-Madonna tas-Sacro Cuor, li n[admet minn :lormu Dingli
G[ada NET Television, bilprogramm ‘Minn Festa g[al O[ra’ se jkun qed iwassal b’mod dirett il-festa tal-Madonna tasSacro Cuor f’Tas-Sliema. Din il-festa g[andha storja pjuttost twila u te[odna lura fissnin mhux [a]in. Il-vara titulari ta’ din il-parro//a kienet ordnata fis-sena 1878. Xog[ol l-artist :lormu Darmanin u meta kienet ordnata din il-vara saret bil-kundizzjoni li ssir tixbah lix-xbieha li kienet ;iet approvata mill-
Papa Piju IX. Tlestiet fil-bidu ta’ Awwissu tal-1879. Din kienet la[[ar xog[ol ta’ dan l-artist hekk kif kien miet ftit tal-jiem wara li lestieha. It-tempju li tieg[u din il-vara hi protettri/i hu bi//a xog[ol tal-arti mill-aqwa li jixraq lil tempju Marjan. Fih insibu kapulavuri talpittur /elebri :u]eppi Cali kif ukoll pittura mill-aqwa tas-saqaf u l-koppla xog[ol l-artist G[awdxi Pawlu Cammilleri Cauchi g[al pa;na 17
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 5 ta’ Lulju, 2014
17
FESTA
tas-Sacro Cuor f’Tas-Sliema
Ritratt li juri l-festa tal-Madonna tas-Sacro Cuor snin ilu minn pa;na 16
. Ma jonqsux xog[lijiet o[ra li jsammru lil dak li jkun bil-;miel tag[hom. F’dawk li huma festi esterni din il-festa g[andha l-attrazzjoni fl-armar f’dak li hu drapp. Pavaljuni mill-isba[ li jiffurmaw kannizzata artistika fit-toroq talparro//a. Kull sena jkun hemm armar ;did u armar mill-isba[. Insibu wkoll is-So/jetà
Filarmonika Sliema li tag[ti kontribut s[i[ f’din il-festa. Bilka]in quddiem il-Knisja Parrokkjali, dan ikompli jo[loq atmosfera mill-isba[ b’mod partikolari nhar il-festa fil-[ru; u dd[ul tal-pur/issjoni.
G[ada Live fuq NET Television Dan kollu u aktar se tkunu tistg[u ssegwuh g[ada fil-programm ‘Minn Festa g[al O[ra’ li jibda fis-sebg[a neqsin kwart u jibqa’ g[addej sal-[dax. Filprogramm se nkunu qed naraw ukoll mumenti differenti talfesta. Fost o[rajn il-[ru; talvara kif ukoll it-translazzjoni solenni u wkoll il-[arqa piroteknika. Il-programm g[andu pre]entazzjoni ta’ Mireille Bonello u Charles Saliba.
Dehra mill-isba[ tal-Knisja tal-Madonna tas-Sacro Cuor f’Tas-Sliema
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 5 ta’ Lulju, 2014
18
FESTI
Aktar bliet u r[ula ji//elebraw il-festa annwali tant mistennija Il-Belt Valletta Il-festa ta’ San :wann Battista Fil-konkatidral ta’ San :wann il-Belt Valletta qed tkun i//elebrata l-festa ta’ San :wann Battista. Illejla fis-5.45 p.m. tibda
translazzjoni solenni mmexxija minn Monsinjur Ar/isqof Paul Cremona OP. Fis-6 p.m. tibda quddiesa li tkun integrata bilkant tal-G[asar. G[ada, jum il-festa, fid-8 a.m. jibda l-kant tal-lawdi. Fit-8.30 a.m. tibda [ier;a l-pur/issjoni bir-relikwa ta’ San :wann Battista bis-sehem tal-Kavallieri SMOM u tas-Santu Sepulkru. Fid-9.30 a.m. tibda quddiesa pontifikali mmexxija minn Monsinjur Ar/isqof Paul Cremona OP. Fis-6 p.m. tibda quddiesa u wara ssir repo]izzjoni tar-relikwa.
Il-{amrun L-Immakulata Kun/izzjoni Fil-{amrun qed tkun i//elebrata l-festa tal-Immakulata Kun/izzjoni. G[ada, jum ilfesta, fit-8.30 a.m. tibda qud-
diesa solenni li se jmexxi Dun Brandon Gatt. Fis - 6 p . m . tibda quddiesa li tkun esegwita bil - kant tal G[asar u se jmexxi Patri Ray Calleja O . Carm . Wara tibda [ier;a l - pur/issjoni bl - istat wa tal - Immakulata Kun/izzjoni . Fi tmiem il-pur/issjoni se ssir l-a[[ar tislima lill-Madonna quddiem il-knisja u fid-d[ul issir barka Ewkaristika. ’ : G[ada fl10.30 a.m. il-Banda tal-G[aqda Mu]ikali Immakulata Kun/izzjoni tal-{amrun tibda mar/ briju]. Filg[axija se jkun hemm mistiedna l-Banda Anici ta’ {al Festi
ta
Joe Chetcuti joechetcuti@onvol.net
barra
Festi
Dettall mill-istatwa tal-Kun/izzjoni meqjuma fil-{amrun
Qormi u l-Banda San Bartilmew ta’ {al G[arg[ur.
Tas-Sliema Il-Madonna tas-Sacro Cuor F’Tas-Sliema qed tkun i//elebrata l-festa tal-Madonna tasSacro Cuor. G[ada, jum il-festa, fit-8.30 a.m. tibda quddiesa li se titmexxa mill-Ministru
Provin/jali Patri Stanley Grech OFM. Il-pane;ierku se jsir millKanonku Dun Karm Attard. Fis-6.45 p.m. jibda l-g[asar u wara tibda [ier;a l-pur/issjoni bl-istatwa tas-Sultana tal-Qalb Imqaddsa ta’ :esù. Fid-d[ul talpur/issjoni titkanta l-antifona u ssir barka Ewkaristika. ’ : G[ada fl10.30 a.m. jibda mar/ millBanda ?ittadina Sliema. Filg[axija se jkun hemm mistiedna l-Banda Dekana u ?ittadina l’Isle Adam tar-Rabat Malta u l-Banda Prince of Wales Own tal-Birgu. Festi
ta
barra
Fleur de Lys Il-Madonna tal-Karmnu Dettall mill-istatwa tas-Sacro Cuor meqjuma f’Tas-Sliema
istatwa ta’ Sant’Andrija mmexxija minn Dun Keith Scicluna. Fid-d[ul talpur/issjoni titkanta l-antifona u ssir barka Ewkaristika. ’ : G[ada fl10.30 a.m. jibda mar/ briju] mill-Banda tas-So/jetà Filarmonika l-Unjoni ta’ {al Luqa. Filg[axija se jkun hemm mistiedna l-Banda tas-So/jetà Mu]ikali 12th May ta’ {a]}ebbu; u l-Banda tas-So/jetà Mu]ikali Madonna tal-:ilju talImqabba. Fil-11 p.m. jibdew mar/i briju]i mill-Banda tal-G[aqda Mu]ikali Sant’Andrija u millBanda tas-So/jetà Filarmonika l-Unjoni ta’ {al Luqa.
Fi Fleur de Lys qed tkun i//elebrata l-festa tal-Madonna
tal-Karmnu. G[ada, jum il-festa, fid-9 a.m. tibda quddiesa kantata. Il-pane;ierku se jsir minn Patri Joseph Ciappara. Fis-6.30 p.m. tibda quddiesa mmexxija minn Patri Terence Xerri OSA. Fis-7.15 p.m. tibda [ier;a l-pur/issjoni bl-istatwa tal-Madonna tal-Karmnu u se jmexxi l-Provin/jal Patri Alexander Vella O.Carm. Fidd[ul tal-pur/issjoni titkanta lantifona u ssir barka Ewkaristika. ’ : G[ada lpur/issjoni se tkun akkumpanjata mill-Banda Queen’s Own talIsla. Festi
ta
barra
{al Luqa Il-festa ta’ Sant’Andrija Appostlu F’{al Luqa qed tkun i//elebrata l-festa ta’ Sant’Andrija Appostlu. G[ada, jum il-festa, fit-8.30 a.m. tibda kon/elebraz-
zjoni solenni u se jmexxi Dun Robin Camilleri. Il-pane;ierku se jsir mill-Kappillan Patri Renald Loffreda O.Carm. Fis-7.15 p.m. titkanta l-antifona ta’ Sant’Andrija u wara tibda [ier;a l-pur/issjoni bl-
ta
barra
Ir-Rabat, Malta L-Appostlu Missierna San Pawl Fir-Rabat, Malta, qed tkun i//elebrata l-festa tal-Appostlu Missierna San Pawl. G[ada, jum il-festa, fit-8.30 a.m. tibda
kon/elebrazzjoni solenni mmexxija mill-kapitlu u l-kleru tal-parro//a. Il-pane;ierku se jsir minn Dun Mark Andrè Camilleri. Fis-6 p.m. tibda quddiesa li se tkun integrata bil-kant talG[asar bis-sehem tal-kor Salve Pater Paule u se jmexxi ssa/erdot novell Rabti Fr Luke Cutajar. Fis-7.15 p.m. tibda [ier;a lpur/issjoni bl-istatwa talAppostlu Missierna San Pawl u r-relikwa tad-drieg[ ta’ San Pawl. Se jmexxi s-sa/erdot novell Fr Luke Cutajar bis-sehem tal-kapitlu u l-kleru tal-parro//a. Fid-d[ul tal-pur/issjoni titkanta l-antifona ssir barka Ewkaristika u jitkanta l-Innu Malti. ’ : G[ada fl-10 a.m. jibda mar/ briju] millBanda Konti Ru;;ieru tal-Ka]in San Pawl tar-Rabat. Festi ta
barra
g[al pa;na 19
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 5 ta’ Lulju, 2014
19
FESTI
Il-festi fil-g]ejjer Maltin huma xhieda tal-im[abba tal-Maltin u l-G[awdxin lejn il-Knisja minn pa;na 18
Filg[axija se jkun hemm mistiedna l-Banda tas-So/jetà Filarmonika Nazionale La Valette tal-Belt u l-Banda San Pawl ta’ {al Safi.
L-G[arb, G[awdex Il-Madonna tal-Vi]itazzjoni Fl-G[arb, G[awdex, qed tkun i//elebrata l-festa tal-Madonna tal-Vi]itazzjoni. G[ada, jum ilfesta, fid-9 a.m. tibda kon/ele-
brazzjoni pontifikali u se jmexxi Monsinjur Isqof Mario Grech bis-sehem tal-Kapitlu talVi]itazzjoni tal-G[arb. Fuq inizjattiva tal-Kunsill Lokali tal-G[arb u bil-kollaborazzjoni mal-parro//a u l-kumitat tal-festa, se ti;i esegwita fuq iz-zuntier it-13-il edizzjoni talinfjorata tal-festa. Fis-6.30 p.m. jibda l-g[asar solenni bis-sehem tal-Kapitlu Kolle;;jali ppresedut mill-
Ar/ipriet Joseph Sultana. Ting[ad is-Salve Regina u titkanta l-antifona. Fis-7.30 p.m. tibda [ier;a lpur/issjoni bl-istatwa talMadonna tal-Vi]itazzjoni bissehem tal-Kapitlu tal-Vi]itazzjoni ppresedut mill-Ar/ipriet Monsinjur Joseph Sultana. Fidd[ul tal-pur/issjoni titkanta lantifona u ssir /elebrazzjoni Ewkaristika. ’ : G[ada fil-11 a.m. jibda mar/ briju] millBanda Santa Margerita ta’ Ta’ Sannat. Filg[axija l-Banda talG[aqda Mu]ikali Vi]itazzjoni tal-G[arb se takkumpanja lpur/issjoni. G[ada wkoll filg[axija se jkun hemm mistiedna l-Banda ?ittadina Leone tal-Belt Victoria u l-Banda Prekursur tax-Xewkija. Il-funzjonijiet kollha se jixxandru fuq Radju Vi]itazzjoni fuq il-frekwenza 92.4 FM. Festi ta
barra
Dettall mill-istatwa ta’ San Pawl Missierna meqjuma fir-Rabat
L-Imdina San Benedittu Abbati Fil-kappella tal-Monasteru tas-Sorijiet Benedittini flImdina, nhar il-:img[a 11 ta’ Lulju, se tkun i//elebrata l-festa ta’ San Benedittu Abbati. Nhar il-{amis fis-6.30 p.m. tibda translazzjoni tar-relikwa u wara tibda quddiesa kantata bilkant tal-ewwel g[asar u se jmexxi l-Kappillan Monsinjur Alwi; Deguara. Nhar il-:img[a, jum il-festa, fis-6.30 p.m. jibda l-pontifikal
solenni u se jmexxi Monsinjur Ar/isqof Paul Cremona OP. Ilpane;ierku se jsir minn Patri Charlò Camilleri OC.Wara jitkanta t-Te Deum u ssir barka Ewkaristika. Se jie[u sehem il-kor talmonasteru u l-organista se tkun Annmarie Pace.
Dettall mill-istatwa ta’ Sant’Andrija meqjuma f’{al Luqa
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 5 ta’ Lulju, 2014
20
RIFLESSJONIJIET
Fl-eqqel tal-vaganzi> l-u]u tajjeb tal-[in Is-s[ana kbira li qed tag[mel ]gur tg[idli u tg[idlek [a;a wa[da: intefa’ f’kamra bl-arja kundizzjonata u to[ro;x minn hemm ;ew! Is-s[ana t[eddlek! Tixroblok sa[[tek! Ma t[allilekx /ans timra[! Imma issa ]mienha. Dik g[andna! Fis-sajf, it-telqa li ;;ib mag[ha s-s[ana t[ajjarna bilkbir biex na[lu l-[in. Fis-sajf il[in donnu je[el. Huwa fatt tal[ajja li fl-iskumdità donnhom ilmunitieri li jkejlu s-sig[at u lminuti jieqfu. Biex ma ng[idx li ji;;ammjaw! Madankollu din ir-realtà toffrilna sfida. Dik li nu]aw il-[in tag[na b’responsabbiltà. Anki meta jidher li mhu se jg[addi qatt! Kelliem tal-motivazzjoni u businessman Amerikan, Harvey MacKay, jg[id: “Il-[in huwa [ieles imma l-valur tieg[u imprezzabbli. Ma tistax ta[kmu. Tista’ biss tu]ah. Ma tistax i]]ommu g[alik. Tista’ tinvestih. :aladarba titiflu ma tistax tre;;g[u lura.” It-twissija ta’ Harvey MacKay hija f’waqtha tabil[aqq! I]-]mien prezzju] wisq biex ji;i mo[li. Jibqa’ prezzju] anki fl-eqqel tas-sajf! Fl-aqwa tas-s[ana. Meta jintilef ma jista’ jitre;;a’ lura b’xejn u mhux a[jar naraw kif se nqattg[uh bl-akbar mod g[aqli f’dan is-sajf? L-isfida li s-sajf i;ib mieg[u Quddiem l-isfida li fis-sajf wa[da mill-akbar tentazzjonijiet hija li wie[ed ja[li l-[in, wa[da mill-g[ajnuniet biex dan ma jse[[x hija li tqum kmieni. Ikun g[aqli g[alhekk li mill-jum ta’ qabel tidde/iedi f’liema [in g[andek tqum.
Meta rqadna u ;bidnieha sa nofsinhar bqajna m[eddlin il;urnata kollha. G[idli ftit x’tista’ tag[mel meta tqatta’ ;urnata m[eddel? Kif tista’ tgawdi attivitajiet li, tul il-jiem tas-sena min[abba r-rutina taxxog[ol, ma jkollokx /ans twettaq? Meta ;ismek jie[u l-mistrie[ tieg[u permezz tal-irqad [allih jurik hu bil-b]onn li tag[mel timetable g[as-sajf fejn fiha tibda tqum kmieni. Nie[du [sieb sa[[itna Il-vaganzi tas-sajf joffrulna l-
opportunità li nie[du [sieb aktar sa[[itna. Huwa ]-]mien meta nistg[u nag[mlu check-ups medi/i. Is-sajf jg[inna nirrevedu ftit id-dieta tag[na. Jekk l-ikel li qeg[din nieklu huwiex itejjeb jew jg[arraq sa[[itna. Is-sajf ifakkarna fil-[tie;a li nkunu ni]nu l-pi] proprju tag[na.
Is-sajf jag[tina /-/ans g[all-mistrie[ u biex ingawdu l-ba[ar u tant u tant affarijiet o[ra friski... madankollu xorta wa[da g[andna nassiguraw li nag[mlu u]u tajjeb tal-[in
G[alhekk huwa g[aqli li missajf inniedu programmi ta’ e]er/izzji fi]i/i li tant itejbulna sa[[itna. Lil min g[adu jistudja, i]]mien tas-sajf joffrilu /-/ans li ji//ekkja li n-noti tal-kors li qieg[ed isegwi huma a;;ornati. Barra minn hekk jara wkoll f’liema oqsma je[tie;lu jimra[ bil-g[an li s-sena d-die[la tkun aktar ta’ frott g[alih u g[al dawk li se jibbenefikaw mill-istudji li se jag[mel. Huwa importanti li fi]-]mien tas-sajf jibqg[u jsiru revi]jonijiet tas-sena ta’ qabel bil-g[an li meta tibda s-sena l-;dida talistudju dak li jkun i[ejji ru[u sewwa biex ikun jista’ jimxi aktar ’il quddiem fil-mixja akkademika tieg[u jew tag[ha. Li tibqa’ ]]omm mo[[ok attiv huwa me[tie;. Mela, fis-sajf ibqa’ aqra u fittex. Anki l-fatt li tag[mel xi tislibiet jg[inek tibqa’ t[addem mo[[ok. {in g[al kollox
Ikollok kemm ikollok [in f’idejk qis li tfassal programm tal-;urnata. L-idea ta’ programm timmotivak biex mhux biss ma ta[lix [in imma wkoll li to[ro; il-potenzjal li hemm fik. Tg[inek tapprezza aktar il-valur tax-xog[ol filwaqt li tgawdi sala[[ar il-mistrie[ li tant jist[oqqlok. I]-]mien tas-sajf jista’ jkun ta’
Il-vaganzi tas-sajf joffrulna l-opportunità li nie[du [sieb aktar sa[[itna. Hu ]-]mien meta nistg[u nag[mlu check-ups medi/i. Is-sajf jg[inna nirrevedu ftit id-dieta tag[na
Patri Mario Attard OFM Cap frmarioa@gmail.com
profitt kbir g[alik jekk, waqt li qieg[ed tistrie[ mir-rutina tassoltu, tissie[eb ma’ xi grupp volontarju. Hawn min g[a]el li fil-vaganzi tas-sajf jag[mel esperjenza missjunarja lil hinn minn xtutna. O[rajn idde/iedew li jqattg[u xi sig[at jg[inu faxex ta’ nies vulnerabbli fis-so/jetà tag[na. F’mo[[i ji;uni l-voluntiera li jag[mlu xi xog[ol volontarju fid-Dar tal-Providenza. Dawk li j]uru lill-morda, ir-residenti fil-Fa/ilità Korrettiva ta’ Kordin, lit-tfal fil-crèches jew lill-anzjani. Waqfien minn sena skolastika
G[al xi ]g[a]ag[ ]mien issajf ifisser ukoll ]mien ta’ xog[ol. Fil-fatt, wara sena skolastika li fiha jkunu taw l-a[jar tag[hom, xi ]g[a]ag[ jaraw li
jkun wasal i]-]mien g[alihom li jmorru ja[dmu [alli jaqilg[u salarju xieraq. Dan it-tip ta’ xog[ol, jekk dejjem jag[ti ;ie[ lid-dinjità talpersuna kemm fir-rigward tassigurtà u kif ukoll f’salarju ;ust u dinjitu], jg[in bil-bosta fil-formazzjoni tal-karattru ta]]g[a]ag[ tag[na. Xog[ol ta’ din ix-xorta jfakkarhom li fil-[ajja dak li tin[tie; g[andek ta[dem g[alih. G[ax xejn ma jaqa’ mis-sema. Barra minn hekk, g[ax je[tie;lek taqla’ [ob]ok ta’ kuljum huwa importanti li dak li taqla’ ma ta[lihx. Anzi! Tinvestih bil-g[aqal. Dan g[aliex biex fis-sieg[a tal-b]onn int issib dak stess li tkun []int b’[afna g[aqal g[alik u g[al dawk li int responsabbli minnhom. Mod ie[or ta’ kif tu]a ]mien il-vaganzi tas-sajf bi profitt li jibqa’ huwa li ta[taf l-opportunità biex titg[allem xi [a;a ;dida. {a nibdew mill-isport. Jekk dejjem kont tilg[ab il-fut-
bol g[aliex f’dan is-sajf m’g[andekx titg[allem tapprezza aktar l-g[awn? Opportunitajiet g[al tag[lim Jekk t[obb it-tag[lim
tal-ilsna g[aliex ma tippruvax titg[allem bil-mod ilsien ;did? Jekk t[obb tikteb i]da min[abba l-;enn tal[ajja, qatt ma se[[lek tintasab fuq skrivanija biex t[arbex dak li hemm f’mo[[ok u f’qalbek, g[aliex ma ta[tafx i]-]mien talvaganzi biex tibda tikteb jew g[allinqas i]]omm djarju personali? Fl-a[[ar nett, dawn il-vaganzi jistg[u jkunu ta’ barka kbira g[alik jekk tag[]el ktieb tajjeb u taqrah. Jaf xi ideat li hemm ma[]una fih g[alik f’dan ilktieb tant kemm jispirawk li jafu jibdlulek [ajtek. Il-qari, imsie[eb mar-riflessjoni fuq dak li tkun qrajt, huwa tabil[aqq me[tie; u sabi[! }mien il-vaganzi huwa ]mien ta’ bini jew ti;rif. Kollox jiddependi minn kif se nu]a l-aqwa arma li g[andi f’idejja: il-[in!
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 5 ta’ Lulju, 2014
21
RIFLESSJONIJIET
Il-gowler bejn il-lasti }mien il-futbol. Big screens, ji;bdu g[exieren jekk mhux mijiet ta’ spettaturi. Birra g[addejja, tpa/pi/ ma jonqosx. Jista’ jaqa’ s-skiet, imbag[ad splu]joni ta’ fer[ jew di]appunt. Kummentaturi u kriti/i kullimkien. Kul[add bl-opinjoni tieg[u. Xi nibxa ma tonqosx, u xi daqqiet anke xi ;lieda fero/i bil-kliem meta mhux ukoll bilponnijiet. Il-poplu jrid il-gowls. Log[ba ming[ajr gowls ma tissodisfax. Jitfa[[ar minn jiskorja, jitfa[[ru wkoll il-gowlers, u mhux lewwel darba li narawhom salvaturi tal-tim tag[na jew tag[hom. Il-ballun g[and il-gowler imur Imma fl-a[[ar mill-a[[ar ilballun g[and il-gowler imur, jew f’idejh, jew fix-xibka. Illasti huma l-gwarni/ ta’ pittura li tibqa’ mwa[[la fil-memorja. Il-lasti tag[na narawhom kbar, u tar-rivali narawhom ]g[ar. Mhux ta’ b’xejn te]isti lespressjoni, “To change the goal-posts”, ji;ifieri tbiddel largument billi to[loq kundizzjonijiet ;odda ta’ mo[[ok, u
“tiskorja” fl-argument ]gur. Fil-grawnd il-plejers ji;ru kollha g[all-ballun, u jistennew
li xi darba xi [add iqassmilhom pass tajjeb. Imma wie[ed li m’g[andux g[alfejn ji;ri wara lballun huwa l-gowler, g[ax ilblalen kollha huma indirizzati g[alih. Plejer nofs kedda, ma tantx jir/ievi passes (g[id lili) imma l-gowler m’g[andux i[abbel rasu g[ax fl-a[[ar milla[[ar, il-ballun ikun immirah lejh. Tort tal-gowler
U gwaj jekk ma ja[tfux. Spiss tisma’ ming[and il-professuri, li “l-gowl kien tort tal-gowler”. Hu dejjem jaqlag[ha i]jed minn [addie[or. Skont /ertu Benjamin Healy, il-gowler huwa karattru kkulurit, partikolari, bl-istil tieg[u. Isemmi bosta laqmijiet: “The Iron Curtain (Rinat Dasaev), The Always-Standing Little Hercules (Aldo Olivieri), The Elastic Wonder (Ángel Bossio), The Ballet Dancer with the Hands of Steel (Vladimir Beara) ... The Cat of Prague (Frantisek Planicka), The Cat of the
B[al gowler huma dawk in-nies fil-[ajja tag[na li fl-a[[ar milla[[ar, ji;bru t-tort kollu ming[and kul[add, meta l-log[ob tal-[ajja ma jintg[o;obx. Daqqa nwa[[lu fil-Papa, u daqqa fl-Isqof, u daqqa fil-gvern. B[alissa qed inwa[[lu kollox fuq l-Ewropa Norbert Ellul-Vincenti nibit2@gmail.com
Maracanã (Antoni Ramallets), The Black Panther (Lev Yashin), The Black Spider (Lev Yashin), u The Black Octopus (Lev Yashin).” Il-plejers kollha kienu jaqbdu l-ballun b’idejhom Fil-bidu tal-futbol, il-plejers kollha kienu jistg[u jaqbdu lballun b’idejhom, basta jieqfu u jag[tu xutt bil-ballun minn hemm (regoli tal-1863). Fl-1871 il-gowler biss seta’ jaqbad il-ballun b’idejh. Fl1887 kien permess li jaqbduh fil-half tag[hom, u fl-1912 filpenalty area biss. Wara l-1990
il-gowler ma jistax jaqbad ilballun imqassam lilu mit-tim tieg[u stess. Min xi darba kellu l-isfortuna jew fortuna li jilg[ab gowler, jaf li din il-po]izzjoni tg[allmek x’taf tag[ti l-[ajja. B[alma darba qal Hodgson, “Il-gowler huwa parti mid-difi]a tat-tim. Imma din mhix il-kelma t-tajba. Fir-realtà, il-gowler huwa attakkat.” Nabokov, :wanni Pawlu u Camus
Niftakru li kemm Nabokov kif ukoll :wanni Pawlu II darba kienu gowlers. U wkoll Camus li kiteb filosofikament fuq ilmestier, “Tg[allimt li l-ballun qatt ma jasal fejn tistennieh. Dan
g[enni nifhem il-[ajja, spe/jalment fil-metropoli, fejn in-nies mhux dejjem jg[idu dak li j[ossu.” B[al gowler huma dawk innies fil-[ajja tag[na li fl-a[[ar mill-a[[ar, ji;bru t-tort kollu ming[and kul[add, meta llog[ob tal-[ajja ma jintg[o;obx. Daqqa nwa[[lu fil-Papa, u daqqa fl-Isqof, u daqqa filgvern. B[alissa qed inwa[[lu kollox fuq l-Ewropa – jekk nag[tu kas ta’ kif l-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew urewna. F’xi [add irridu nwa[[lu. Fla[[ar mill-a[[ar il-ballun jispi//a g[and il-gowler pubbliku tag[na, fix-xibka. Minn hemm ma jo[ro;x.
Di]abbiltà Illum il-;urnata l-kuxjenza lejn persuni bi [ti;iet differenti minn dawk li normalment jaqg[u f’mo[[na kibret [afna. Ma nistg[ux ng[idu li l[aqna l-og[la livell fejn jid[lu servizzi offruti lill-persuni li llum sirna nsej[ulhom “b’di]abbiltà”, imma tal-inqas il-livell hu [afna a[jar minn dak li kien ftit g[exieren ta’ snin ilu, u dan mhux biss f’pajji]na i]da fil-pajji]i ]viluppati kollha. Min g[andu di]abbiltà^
Meta nsemmu nies b’di]abbiltà dlonk na[sbu f’dawk li fi]ikament ma jistg[ux jag[mlu kollox wa[edhom. Imma stenna daqsxejn, min minna jista’ jag[mel kollox wa[du? Anke jekk illum g[andu mnejn li je]isti xi [add li ma g[andux b]onn [addie[or biex jg[ix [ajtu bla tfixkil, g[ad ji;i ]mien li sa[[tu tonqoslu u dak li llum jag[mel wa[du jkollu b]onn l-g[ajnuna biex jag[mlu. Allura f’kelma wa[da nistg[u ng[idu li lkoll kemm a[na g[andna d-di]abbiltajiet tag[na, min b’mod u min b’ie[or, min bi ftit u min b’[afna.
Nuqqas ta’ [sieb Fi djarna u fit-toroq tag[na kultant niltaqg[u ma’ inkonven-
jenti li jikkaw]aw tbatija bla b]onn. Ng[id id-dritt ma kontx nifhem g[ala l-awtoritajiet ma kinux jag[tu permess li ssir rampa ta’ garaxx fuq bankina. Illum nifhem li min ikun g[addej minn fuq il-bankina se jin[oloqlu inkonvenjent b’dik ir-rampa. M’iniex nirreferi g[al xi persuna li tkun g[addejja minn hemm fuq si;;u tar-roti, imma g[al persuna li tkun g[addejja b’pushchair jew b’shopping carrier. Bosta drabi dawn il-persuni ma jkunux jistg[u jibqg[u g[addejjin minn fuq il-bankina u jkollhom jin]lu fit-triq biex ikomplu sejrin fejn kienu sejrin. :ieli t-triq tkun dejqa u traffiku]a u g[alhekk dawn it-talin ikunu esposti g[all-periklu. Ka] li dejjem tani fastidu hu ta’ rampa quddiem dar tal-anzjani f’wie[ed mill-ir[ula Maltin. Iddiri;enti ta’ din id-dar g[ollew il-bankina b’madwar metru biex l-anzjani tad-dar ma jkollhomx jin]lu tara; meta jo[or;u. Sa hawn kollox sew, anzi prosit, imma l-gwaj hu li fuq ilbankina n[olqot rampa u min ikun
Meta nsemmu nies b’di]abbiltà dlonk na[sbu f’dawk li fi]ikament ma jistg[ux jag[mlu kollox wa[edhom. Imma stenna daqsxejn, min minna jista’ jag[mel kollox wa[du^
Fr Reno Muscat renosop@gmail.com
g[addej minn hemm jew ikollu jitla’ u jin]el ir-rampa jew inkella jkollu jin]el minn fuq il-bankina u jimxi fit-triq, li minbarra li hija dejqa, hi traffiku]a wkoll. Issa l-anzjani tad-dar tnaqqsilhom l-inkonvenjent imma l-pubbliku li jg[addi mit-triq ]diedlu. Ir-rampa li semmejt setg[et issir fuq ;ewwa tad-dar u b’hekk kienet tissolva problema bla ma ti;i kkaw]ata o[ra. Imma sewwa jg[idu l-Ingli]i li Common sense is not so common! Dan mhux biss nuqqas ta’ [sieb mid-diri;enti tad-dar imma wkoll mill-awtoritajiet li taw il-permess li ssir din irrampa. Nittama tal-inqas li din saret bil-permess!
Sajjetta fil-bnazzi Forsi na[sbu li d-di]abbiltajiet
nitwieldu bihom jew jaslu fuqna ladarba nixjie[u. Ni]baljaw bilkbir meta na[sbu hekk. Ng[idu li ri[ ta’ sieg[a jnaddaf qieg[a, u tabil[aqq g[ax sempli/i in/ident fit-triq, sempli/i marda u tinbidillek [ajtek mil-lejl g[an-nhar. {ajjitna tista’ tinbidel b[al sajjetta filbnazzi. {abiba tieg[i nbidlitilha [ajjitha b[all-Erbg[a fost il;img[a. Qieg[ed nirreferi g[al Amy Camilleri Zahra. Din i]-]ag[]ug[a nbidlitilha [ajjitha f’daqqa, imma minflok intelqet mal-kurrent, bdiet ti;;ieled mal-[ajja u jkolli ng[id li reb[itilha. Amy,
flimkien ma’ o[rajn, waqqfet g[aqda biex anke nies b’di]abbiltà jkunu jistg[u jg[ixu kemm jista’ jkun bla problemi ]ejda. Hi qaltli li d-di]abbiltà hija sso/jetà li to[loqha g[ax kieku kull post ikun a//essibbli g[al kul[add, ma tibqa’ te]isti l-ebda di]abbiltà. U g[alhekk ner;a’ g[all-mistoqsija li bdejt biha: min minna jista’ jag[mel kollox wa[du? Min minna ma g[andux xi di]abbiltà? Fi ftit kliem allura nistg[u ng[idu li dak li jsir g[al dawk bi b]onnijiet spe/jali jsir g[alina lkoll, g[alik u g[alija, g[ax a[na lkoll g[andna jew g[ad ikollna d-di]abbiltajiet tag[na.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 5 ta’ Lulju, 2014
22
TV#RADJU
06>00
Bon;u 101 Weekend (b’waqfiet g[all-A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 08>30 Anali]i tal-:urnali)
09>00
A[barijiet
09>05
Wara l-Breakfast
10>00
A[barijiet
10>35
Il-Fatti Kollha
11>55
Avvi]i tal-Mewt
12>00
A[barijiet
12.30
Mil-Lenti }ag[]ug[a
13>30
Italomix
15>00
A[barijiet fil-qosor
15>05
Skor (b’waqfiet g[all-A[barijiet fl-16>00 u fil-17>00)
17>55
Avvi]i tal-Mewt
18>00
A[barijiet
18>30
Hits Parade
20>30
Country Music Club
21>00
Fuzzbox Saturday Special
22>30
Il-Fatti Kollha (r).
G[at-tfal fuq il-Cable Disney Channel
07:45 - Liv & Maddie 08:05 - I Didn’t Do It 08:30 - Dog With a Blog 08:55 - Austin & Ally 09:15 Sabrina Secrets of a Teenage Witch 09:40 - Herbie: Fully Loaded 11:15 Sabrina Secrets of a Teenage Witch 11:35 - Dog With a Blog 12:00 African Cats 12:25 - Jessie 12:45 - I Didn’t Do It 13:10 - Sabrina Secrets of a Teenage Witch 13:35 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 14:00 - Dog With a Blog 14:25 - Liv & Maddie 14:50 - Liv & Maddie 15:10 - Austin & Ally 15:35 – Jessie 16:00 - Good Luck Charlie 16:20 Sabrina Secrets of a Teenage Witch 16:45 - Dog With a Blog 17:10 - Liv & Maddie 17:30 - I Didn’t Do It 17:55 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 18:20 - Violetta 19:05 African Cats 19:30 - Jessie 19:50 Dog With a Blog 20:15 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 20:40 - Austin & Ally 21:00 - Good Luck Charlie 21:25 - A.N.T. Farm 21:50 - Shake It Up! 22:10 Wolfblood 22:35 - Wolfblood 23:00 – Violetta 23:45 - The Hive 23:50 Art Attack Nickelodeon 07:55 - Go, Diego, Go! 08:20 - Winx Club 08:45 - The Fairly OddParents 09:10 - Sanjay and Craig 09:35 Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 10:00 - The Legend of Korra 10:25 - Turtles 10:50 SpongeBob SquarePants 11:15 Winx Club 11:40 - iCarly 12:05 Sam & Cat 12:30 - Victorious 12:55 - Big Time Rush 13:20 - Marvin Marvin 13:45 - SpongeBob SquarePants 14:10 - SpongeBob SquarePants 14:40 - The Penguins of Madagascar 15:05 - The Penguins of Madagascar 15:30 - The Fairly OddParents 15:55 - iCarly 16:20 - Big Time Rush 16:45 – Victorious 17:10 - Life With Boys 17:35 - SpongeBob SquarePants 18:00 - Turtles 18:25 The Penguins of Madagascar 18:50 Sanjay and Craig 19:15 - Marvin Marvin 19:40 - The Haunted Hathaways 20:05 - Sam & Cat 20:30 - SpongeBob SquarePants 20:55 - Avatar: The Legend of Aang 21:20 - Avatar: The Legend of Aang 21:45 - Big Time Rush 22:10 - The Penguins of Madagascar 22:35 - The
Penguins of Madagascar 23:00 iCarly 23:25 - iCarly 23:50 Victorious
Sapore Di Mare – -
Jim Jam 07:40 – Noksu 07:45 - Jarmies 08:00 – Kipper 08:10 – Shapes 08:20 What’s The Big Idea? 08:25 What’s The Big Idea? 08:30 – Gazoon 08:35 – Snapatoonies 09:00 - Heroes of the City 09:15 - Jakers:
The Adventures of Piggley Winks 09:40 - Benjamin’s Farm 09:45 - My Animal Friends 10:00 - Treasure Island 10:50 - See the Sea 10:55 Nouky & Friends 11:00 Rubbadubbers 11:10 - Pingu 11:15 Tiny Planets 11:20 – Pingu 11:25 Woody Buddies 11:30 - Monkey See, Monkey Do 11:40 - Barney & Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:20 - Noksu 12:25 - Jarmies 12:40 - What’s The Big Idea? 12:45 What’s The Big Idea? 12:50 Heroes of the City 13:05 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:30 – Shapes 13:40 - Kipper 13:50 - Gazoon 13:55 - Woody Buddies 14:00 -Snapatoonies 14:25 - My Animal Friends 14:40 - See the Sea 14:45 - Lots & Lots Of... 15:00 Fluffy Gardens 15:10 – Noksu 15:15 - Jarmies 15:30 - Angelina Ballerina 15:45 - Monkey See, Monkey Do 15:55 - Barney & Friends 16:25 – Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 - Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 – Igloo-Gloo 17:00 Treasure Island 17:50 - See the Sea 17:55 - Slim Pig 18:05 - Heroes of the City 18:20 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:45 - What’s The Big Idea? 18:50 What’s The Big Idea? 18:55 - My Animal Friends 19:10 - See the Sea 19:15 - Noksu 19:20 - Shapes 19:30 - Monkey See, Monkey Do 19:40 Barney & Friends 20:10 - Woody Buddies 20:15 – Kipper 20:25 Slim Pig 20:35 - Connie the Cow 20:45 - Angelina Ballerina 21:00 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 - Heroes of the City 21:40 - What’s The Big Idea? 21:45 - What’s The Big Idea? 21:50 - Tiny Planets 21:55 – Pingu 22:00 - Bob the Builder 22:10 - Fireman Sam 22:20 - Thomas and Friends 22:30 See the Sea 22:35 – Rubbadubbers 22:45 - Slim Pig 22:55 - Connie the Cow 23:05 – Kipper
– Raitre, 21:05
Film, kummiedja, li fih niltaqg[u ma’ grupp ta’ [bieb Taljani li flimkien idde/idew li jmorru btala barra mill-pajji], i]da ftit basru x’kien se ji;ri matul din il-btala u li xi w[ud sa[ansitra jinbidlu. Film ma[dum fil-bidu tas-snin tmenin, deskritt b[ala film tajjeb i]da jiddependi mill-gosti ta’ min jarah jekk jing[o;obx jew le. TVM
07:00 – A[barijiet# sports# rapport tattemp# 08:00 - Malta u lil hinn minnha 09:30 – Click 10:00 - Paqpaq lifesytle 10:30 – Il harsa ta’ Ruzann 11:00 – Mattia 11:30 – Valletta 12:00 - A[barijiet 12:10 - Sibtek 15:30 – Teleshopping 16:00 – A[barijiet 16:05 – Luxdesign 17:10 – L-irkant 17:40 – Kelma ghal hajja 18:00 – A[barijiet 18:10 – Paq Paq on Test 18:20 – Gadgets 18:55 – Pellikola 19:25 – Ghawdex illum 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:45 - Fifa World Cup 2014 22:00 - World Cup match 23:45 - Fifa World Cup 2014
20:30 – Forum 21:30 – MEP 22:00 – A[barijiet 22:30 - Poker Raiuno
TVM 2 07:00 – Euronews 08:00 - Bijografija 09:00 – Madwarna 09:15 – Zafira 12:30 – Deceduti 15:15 – Katrina 16:45 - Fifa World Cup 2014 18:00 – World cup match 20:00 - Fifa World Cup 2014 20:45 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 20:50 – Maratona tal-Volley Ball
07:05 - Parlamento Settegiorni 08:00 TG 1 08:18 - Tg1 Dialogo 08:25 - Il paradiso degli squali grigi 09:00 - TG 1 09:05 - Road Italy Basilicata 09:55 - TG 1 L.I.S. 09:58 - Che tempo fa 10:00 - Campobasso: Visita Pastorale di Papa Francesco 11:30 - Linea Verde Orizzonti Estate Bolgheri 12:30 Market Sfide al mercato 13:30 – Telegiornale 14:00 - Linea Blu Lampedusa 15:20 - Soap. Legàmi 16:10 - Un ciclone in convento Un piccolo genio 17:00 - TG 1 17:10 - Che tempo fa 17:15 - A sua immagine 17:30 - A sua immagine Le ragioni della speranza 17:45 - Passaggio a Nord-Ovest 18:50 Reazione a Catena 20:00 – Telegiornale 20:30 - Diario Mondiale 21:30 - Campionati Mondiali di Calcio 2014 22:00 - Salvador (Brasile). Calcio: Olanda - Costa Rica 22:45 - Campionati Mondiali di Calcio 2014 00:00 - Tg1 60 Secondi 00:05 - Notti mondiali 01:30 - TG 1 Notte.
One 07:30 -
Raidue 07:15 – Lassie
ONE News 07:45 – Fresh & Funky 08:30 - In D House 09:30 ONE News 09:45 – Teleshopping 12:00 – La Nikber 12:30 - ONE News 12:40 – Looks 13:45 – Tfesfisa 14:45 Snajja Maltin 15:00 – Triq Wahda 16:00 – Living Room 17:30 - ONE News 17:40 – Pink Panther 18:20 – On D Road 18:55 - Maratona b’risq id-dar tal-Providenza 19:10 – Lottu 19:30 ONE News# Sport # Weather 20:15 – Zona Dinija 2014 20:50 - Maratona b’risq id-dar tal-Providenza 23:30 ONE News. Smash 09:30 – A to Z Teleshopping 13:00 - FilK/ina ma’ Farah 14:00 - Er;a’ Lura 15:30 - A[barijiet ta’ Barra 16:00 – M’Intix wahdek 16:30 – Music 17:30 – CNI 18:00 - A[barijiet ta’ Barra 18:15 – Bingo 75 18:40 – Foreign News 19:00 – A[barijiet 19:00 – Nursery Stars
07:45 - Zorro Il fuoco della vendetta 08:00 - Un blog da cani 08:25 - Un Pesce di nome Tinto 08:55 Sulla Via di Damasco 09:30 Parlamento Punto Europa 09:57 - Meteo 2 10:00 - La nave dei sogni - Viaggio di nozze in Cile 11:25 - Il nostro amico Charly - Charly e Paula 12:10 - La nostra amica Robbie - Robbie in viaggio 13:00 - TG 2 Giorno 13:30 - Sereno Variabile Estate 14:10 - Marie Brand e la notte della vendetta 15:45 - Squadra Speciale Colonia Per sempre 16:30 Go! Brasil Go! Cearà 17:10 – Player 17:15 - Dribbling Mondiale 18:00 - TG 2 Flash L.I.S. 18:05 - Automobilismo: Gran Premio Gran Bretagna di Formula 1 - Pit Lane 18:13 - Automobilismo: Gran Premio Gran Bretagna di Formula 1 18:15 - Automobilismo: Gran Premio Gran Bretagna di Formula 1 – Qualifiche 18:37 - Automobilismo: Gran Premio Gran Bretagna di Formula 1 19:35 - Il
commissario Rex Giocattoli antichi 20:30 - TG2 20.30 21:05 - Il marchio dell’inganno 22:45 – Luther 23:45 - TG 2 00:00 - TG2 Dossier 00:45 - TG2 Storie. I racconti della settimana 01:30 TG 2 Mizar 01:55 - TG 2 Sì, Viaggiare 02:05 - TG 2 Eat Parade. Raitre 07:20 -
Una giornata particolare Il giorno di San Lorenzo 08:20 - Real School – Moneyman 09:10 – Film. La rimpatriata 11:00 Monologo sull’amicizia 11:15 - TGR Premio Rapallo donna scrittrice 12:00 – TG3 12:15 - TGR Il Settimanale 12:45 - La Signora del West Rapimento 13:35 - Timbuctu: i viaggi di Davide 14:00 - TG Regione 14:18 - TG Regione Meteo 14:20 – TG3 14:45 Meteo 3 14:50 - TG3 L.I.S. 14:55 – Player 15:00 - Harrogate ( UK ) Ciclismo: Tour de France 2014 Tour in Diretta 1a tappa: Leeds - Harrogate ( km. 191 ) 17:30 - Tour Replay 18:08 - Tour Replay 18:10 - I Misteri di Murdoch La freccia di Pendrick 18:55 - Meteo 3 19:00 – TG3 19:30 - TG Regione 19:53 - TG Regione Meteo 20:00 – Blob 20:15 - Superstoria 2014 21:05 - Sapore di mare 22:55 – TG3 23:10 - TG Regione 23:15 - Amore Criminale 00:20 – TG3 00:30 - TG3 Agenda del mondo estate 00:45 - Appuntamento al cinema 00:50 - Fuori Orario. Cose (mai) viste 00:55 The Black Book - Il regno del terrore 02:20 - Film. Nuit de chien 04:20 Fuori Orario. Cose (mai) viste Canale 5 06:00 – Prima pagina 07:55 - Traffico# Meteo.It # Tg 5 09:10 – Super Partes 10:00 – Melaverde 11:00 – Forum sabato 13:00 – Tg 5 # Meteo.It 13:40 – Dallas 14:41 – Missione mercurio 16:45 – Il fascino di Grace 19:00 – Il Segreto 20:00 – Tg 5 # Meteo.It 20:40 – Paperissima sprint estate 21:11 – Rosamunde Pilcher 23:30 – Tg 5 Speciale 00:31 – Tg 5 # Rassegna # Meteo.It 01:01 - Paperissima sprint estate.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 5 ta’ Lulju, 2014
23
TV#RADJU Melita More
09:00 - Private Practice 09:45 - Private Practice 10:30 - Private Practice 11:15 - Private Practice 12:00 - Private Practice 12:45 - SMASH 13:30 – Glee 14:15 - Glee 15:00 - Glee 15:45 - Glee 16:30 - Glee 17:15 - Mike & Molly 17:45 – Whitney 18:30 - Chicago Fire 19:15 - Grey’s Anatomy 20:00 - How I Met Your Mother 20:30 - Amazing Race 21:15 - Game Of Thrones 22:15 – Spartacus 23:15 – Suits 00:00 - GO ON 00:30 – Dallas 01:15 - Alcatraz F. Living 07:00 - Teleshopping 08:00 - F Living Show 10:00 - Belle Donne 12:00 Teleshopping 13:00 - Niltaqghu 15:00 - Teleshopping 16:00 - Fil-Gnien ma’ Melo 16:30 - Madagascar 18:00 Teleshopping 20:30 - Saturday Night 21:30 - Bejnietna 23:30 - Fil-Gnien ma’ Melo 00.00 - Madagascar 01:30 -
Teleshopping Xejk 07:30 –
Just For Laughs 07:45 – Total Request 09:45 – Football Daily 09:50 – Shout Out 10:00 – Love and Romance 10:45 – Tele Market Deals 11:45 – Just for Laughts 12:00 – Top 10 13:30 – The 80’s 14:00 – hr Local Angela 15:00 – The 90’s 15:30 – Tele Market Deals 16:30 – Hits 16:50 – Shout Out 17:00 – Jimpurtani 17:45 – Maltese Music 18:00 – Toal Request show 20:00 – Just for Laughs 20:15 – Shout Out 20:30 – Just for Laughs 21:55 – Football Daily 22:00 – Music Documentry 23:00 – Video clips 23:45 – Tele Market Deals La 5 06:55 –
Vivere 07:15 - Televendita media shopping 07:30 – Tempesta D’Amore 08:05 – Televendita media shopping 08:30 – Clinica Veterinaria 09:00 – My beautiful dog 09:30 – Bella piu di prima 10:40 – Che Trucco 12:00 - Extreme makeover home edition 14:00 - So you think you can dance 16:35 Bye Bye Cinderella 17:05 – The Taste 18:20 – Cambio casa, cambio vita 19:10 – Ballare per un sogno 21:10 – Amore e incantesimi 23:10 - X-Style 23:45 – Nessuno puo’ sentirti 01:50 - Che
Trucco 03:10 - So you think you can dance Go Stars 07:35 - Top Gun, 09:25 - Falcon Pt.1, 11:00 - In Plain Sight, 11:45 - Cheerful Weather for the Wedding, 13:15 - The Borrowers, 14:45 - The Amazing Spider Man, 17:00 - Parental Guidance, 18:50 Pain & Gain, 21:00 - The Bletchley Circle, 21:50 - Here Comes the Boom, 23:40 - Mr. Brooks, 01:40 - The Amazing Spider Man, 04:00 - In Plain Sight, 04:45 - The Borrowers, 06:15 Parental Guidance, 08:00 - CLOSE BBC Entertainment 06:00 - Nina and the Neurons 06:15 The Large Family 06:30 - Bobinogs 06:40 - Teletubbies 07:05 - Garth and Bev 07:15 - Nina and the Neurons 07:30 - The Large Family 07:40 – Bobinogs 07:50 – Teletubbies 08:15 The Weakest Link 09:00 - Doctor Who: Best Of 09:45 - The Impressions Show With Culshaw and Stephenson 10:15 The Old Guys 10:45 - My Family 11:15 - Last Man Standing 12:05 - The Café 12:30 - The Weakest Link 13:15 Doctor Who: Best Of 14:00 – Casualty 14:50 - EastEnders 15:20 - EastEnders 15:50 - EastEnders 16:20 - EastEnders 16:50 - Sally Lockhart Mysteries 18:25 - Last Man Standing 19:15 - Sinbad 20:00 - Live at the Apollo 20:45 - Alan Carr: Chatty Man 21:30 - Bedlam 22:15 - Threesome 22:40 - Him & Her 23:10 - Hunderby 23:35 - Ideal MGM Channel 08:25 - It Takes
Two 09:45 - My American Cousin 11:15 - Roadie 13:00 - MGM’s Big Screen 13:15 Huckleberry Finn 15:10 - Cannon for Cordoba 16:55 - Far North 18:25 Burn! 20:15 - The Passage 22:00 - The Coca-Cola Kid 23:35 - The Couch Trip Diva Universal 07:50 - Un Peu Plus 08:00 - Kojak 08:55 - Kojak 09:50 - Kojak 10:50 – ER 11:43 - ER 12:40 - Wolff’s Turf 13:35 - Wolff’s Turf 14:30 - Great Women 14:40 - Love, Marilyn 16:35 Rare Books and Manuscripts 16:50 Agatha Christie’s Marple 18:34 - Great
Women 18:45 - Miss Fisher’s Murder Mysteries 19:50 - Miss Fisher’s Murder Mysteries 20:55 - Great Women 21:00 - Mystery Woman 22:40 - Great Women 23:00 - Agatha Christie’s Marple Discovery Channel 07:15 - Fifth Gear 08:10 - Man Made Marvels China: World’s Biggest Subway 09:05 - The Real Hustle: Undercover 09:30 - The Real Hustle: Undercover 09:55 - The Real Hustle: Undercover 10:25 - The Real Hustle: Undercover 10:50 - Survive That!: Proper Grim 11:40 - Survive That!: Green Hell 12:35 - Survive That!: Embrace the Suck 13:30 - Survive That!: Seal Your Fate 14:25 - How It’s Made: Dream Cars: Ferrari FF 14:55 How It’s Made: Dream Cars: Audi R8 15:20 - Factory Line 15:50 - Factory Line 16:15 - Super Skyscrapers: The Billionaire Building 17:10 - XMachines 18:05 - Wheeler Dealers: Trading Up: Mexico and USA 19:00 Fifth Gear 20:00 - Fast N’ Loud: Dale Jr.’s Sick Nomad 21:00 - Container Wars: Fur Play 21:30 - Auction Kings: Space Oddities 22:00 - The Liquidator: Bricks and Mortals 22:30 Storage Wars Canada: Taunted, Haunted and Most Wanrted 23:00 -
Salvage Hunters
Discovery World 06:50 - Alaska: Surviving the Last Frontier 07:45 - Alaska: Surviving the Last Frontier 08:35 - Commander in Chief 09:30 - Commander in Chief 10:20 - Chasing Classic Cars 10:45 Chasing Classic Cars 11:10 - Chasing Classic Cars 11:35 - Chasing Classic Cars 12:05 - Chasing Classic Cars 12:30 - Chasing Classic Cars 12:55 Incredible Flying Cars 13:50 Incredible Flying Cars 14:45 - Abalone Wars 15:40 - Ghost Fleet of Bikini Atoll 16:35 - Pearl Harbor Declassified 17:25 - Download: The True Story of the Internet 18:20 - Unsolved History 19:10 - World’s Busiest... 20:05 Abalone Wars 21:00 - Unsolved History 21:55 - The Loch Ness Monster Revealed 22:50 - The Fight 23:45 -
Final 24
07>00 08>00 09>00 10>00 12>30 13>30 14>00 15>00 15>05 17>30 18>00 18>05 19>10 19>30 20>10 20>40 21>30 21>35 23>00
NET News Mhux Bondi Jekk Jg[o;bok Telebejg[ Il-Madonna ta/-?oqqa Telebejg[ Il-Madonna ta/-?oqqa Il-Madonna ta/-?oqqa F’Ba[ar Wie[ed Nia;a Maltija NET News Dejavu Tlug[ tal-Lottu NET News Replay - Tazza tad-Dinja Maratona Dar tal-Providenza NET News0 Maratona Dar tal-Providenza NET News
Sport fuq il-Cable Eurosports 1 10:30 - Live: ISU Grand Prix, Figure Skating 11:45 - ISU Grand Prix, Figure Skating 12:30 - ISU Grand Prix, Figure Skating 13:15 - Live: ISU Grand Prix, Figure Skating 14:45 - FIFA Under 17 World Cup Football 16:00 - Live: UEFA Women’s Champions League Football 18:00 - FIFA Under 17 World Cup Football 19:00 - ISU Grand Prix, Figure Skating 20:00 ISU Grand Prix, Figure Skating 21:00 - FIFA Under 17 World Cup Football 22:00 - Boxing 23:00 Live: Superkombat Fighting Championship Kickboxing
GO sports 3 14:00 - The Championships Wimbledon 2014 - Day 12 - Court TBC :Live 20:00 - Inter Channel GO sports 4 12:30 - The Championships Wimbledon 2014 - Day 12 - Court TBC :Live 18:30 - Juve Channel GO sports 5 12:30 - The Championships Wimbledon 2014 - Day 12 - Court TBC :Live 18:30 - LFC Channel GO sports 6
Eurosports 2
07:00 - European Tour Snooker 08:00 - To Be Announced 14:00 - To Be Announced 20:00 - To Be Announced
14:00 - PGA European Tour - Alstom Open de France - Day 3 :Live 18:00 - MUTV GO sports 7
GO sports 1
07:00 - Best of Football 2013 #2014 09 : 00 - The Championships Wimbledon 20 1 4 - Day 11 – Highlights 10:00 - Barclays Premier League 20 1 3 #20 1 4 Review of the Season 11:00 Formula 1 - Great Britain Grand Prix, Silverstone - Practice 3 :Live 12:30 - Trans World Sport #1418 13:30 - Football’s Greatest 14:00 Formula 1 - Great Britain Grand Prix, Silverstone – Qualifying :Live 15:30 - Best of Football 2013 #2014 17:30 - FIFA Futbol Mundial #476 18:00 - Best of Football 2013 #2014 20:00 - Formula 1 - Great Britain Grand Prix , Silverstone – Qualifying 2 1: 30 - The Championships - Wimbledon 2014 - Day 12 – Highlights 22:30 - PGA European Tour - Alstom Open de France - Day 3 02:30 - Best of Football 20 1 3 #20 1 4 04 : 30 Football’s Greatest 05:00 - Best of Rugby 2013 #2014 GO sports 2
The Black Book
– Raitre, 00:55
Waqt l-okkupazzjoni tan-Na]isti waqt it-Tieni Gwerra Dinjija, kantanta Lhudija infiltrat ru[ha fil-ba]i mag[rufa b[ala Gestapo, li kienet il-qawwa prin/ipali kontra l-pre]enza tan-Na]isti. I]da x’se jkun ir-rwol tag[ha u fuq kollox se jirnexxilha tg[ix il-qilla tal-:ermani]i?
1 4 : 00 - The Championships Wimbledon 2014 - Day 12 - Court TBC :Live 20:00 - Milan Channel
07:00 - Vincennes Horseracing 10:00 - Best of Rugby 2013 #2014 12:00 - Best of Football 2013 #2014 14:00 - Best of Football 2013 #2014 16:00 - Formula 1 - Great Britain Grand Prix, Silverstone - Practice 3 17:30 - Best of Football 2013 #2014 19:30 - Best of Rugby 2013 #2014 21:30 - Premier League Legends Robbie Fowler 22:00 - Best of Football 2013 #2014 00:00 - Best of Football 2013 #2014 02:00 - Trans World Sport #1418 03:00 - Best of Football 2013 #2014 05:00 - Best of Football 2013 #2014 GO sports 8
09:00 - Vincennes Horseracing 12:00 - Best of Rugby 2013 #2014 14:00 - Best of Football 2013 #2014 16:00 - Best of Football 2013 #2014 18:00 - Formula 1 - Great Britain Grand Prix, Silverstone – Practice 3 19:30 - Best of Football 2013 #2014 21:30 - Best of Rugby 2013 #2014 23:30 - Premier League Legends Robbie Fowler 00:00 - Best of Football 2013 #2014 02:00 - Best of Football 2013 #2014 04:00 - Trans World Sport #1418 05:00 - Best of Football 2013 #2014 07:00 - Best of Football 2013 #2014
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 5 ta’ Lulju, 2014
24
MADWARNA
Realtà qarsa g[al tfal orfni fil-Kambodja 55 tifel u tifla se jispi//aw fittriq fi ]mien xahrejn. Kif t[ossok kieku xi [add i;ieg[lek titlaq minn darek? Din hija rrealtà qarsa tat-tfal orfni florfanatrofju ta’ SFODA, f’Phnom Penh, fil-Kambodja. Il-missjoni tal-Fondazzjoni Reaching Cambodia hi li tg[in lit-tfal foqra, orfni u li jg[ixu fittoroq. Saret ;lieda kontra l-[in biex in;abru 60,000 ewro g[allbini ta’ orfanatrofju ;did. Dan ikun jista’ jag[ti l-istabbiltà u ssigurtà li dawn it-tfal tant g[andhom b]onn. Wara l-esperjenza ta’ volontarjat li ftit ;img[at ilu kellna flistess orfanatrofju, huwa diffi/li nima;inaw li jekk ma ni;brux ilfondi ne/essarji, il-[ajja ta’ dawn it-tfal se tispi//a f’riskju. Ming[ajr nies li jie[du [siebhom, dawn it-tfal ikunu filperiklu li ji;u traffikati u involuti fil-prostituzzjoni. Nuqqas ta’ finanzi, donazzjonijiet u g[oli fir-rata tal-kera jag[mluha iktar diffi/li g[ad-direttur tal-orfanatrofju biex isib post li jakkomoda 55 minuri. {afna mit-tfal raw lil xi [add mill-;enituri jew sa[ansitra littnejn li huma jmutu min[abba mard b[all-HIV u l-epatite. O[rajn ;ew abbandunati minn ommhom fl-isptarijiet u fit-tempji. Xi ;enituri telqu lit-tfal tag[hom min[abba l-bi]a’ li ma
jkunux kapa/i jipprovdulhom futur min[abba l-faqar. “G[alkemm [afna millb]onnijiet ba]i/i huma nieqsa, lorfanatrofju ta’ SFODA huwa lpost li joffri m[abba u kenn lil dawn it-tfal,” qal Silvan Farrugia, il-President talFondazzjoni. “It-tfal sabu omm fid-direttur tal-orfanatrofju, u t-tfal bejniethom qishom a[wa. Din irrealtà issa qed ti;i mhedda u ]gur se tkun sitwazzjoni devastanti g[all-a[[ar.” Nhar il-25 ta’ Lulju, se jsir avveniment ta’ ;bir ta’ fondi flimkien ma’ AAP Malta, fisSurfside, Tas-Sliema. IlPresident ta’ Malta MarieLouise Coleiro Preca se tattendi g[al dan l-avveniment. Ikel u mu]ika se jakkumpanjawna matul is-serata u t-tfal se jkollhom divertiment g[alihom ;entilment provdut minn A;enzija Tama. Il-biljetti jistg[u jinxtraw billi //emplu 79056371 jew tibag[tu email fuq info@reaching-cambodia.com
Jekk ma tistg[ux tattendu g[al dan l-avventiment u xorta tixtiequ tag[tu l-kontribuzzjoni tag[kom, tistg[u ;entilment tag[mlu d-donazzjoni tag[kom minn fuq is-sit elettroniku www.reaching-cambodia.com jew minn fuq il-pa;na ta’ Facebook.
Pyrostars> Spettaklu ta’ log[ob tan-nar f’{al Luqa G[at-tieni sena konsekuttiva, St’ Andrew’s Band Fireworks Factory fi [dan l-G[aqda Mu]ikali Sant’Andrija se torganizza Pyrostars – The Pyromusical Show, spettaklu ta’ log[ob tan-nar tal-ajru sinkronizzat mal-mu]ika g[allokka]joni tal-festa ta’ Sant’Andrija li qed tkun i//elebrata f’dawn il-jiem, L-ispettaklu se jittella’ llum lejlet il-festa u jibda fid-9.15 p.m. L-ispettaklu se joffri l-elementi kollha li j]ewqu s-seng[a piroteknika Maltija b’varjazzjoni ta’ murtali tal-beraq pront, beraq tal-kulur, murtali billog[ob, murtali tal-kulur u lqofol jintla[aq b’wirja ta’ nar sinkronizzat mal-mu]ika. Ikun hemm diversi baraxxijiet, fet[iet tal-beraq u kulur u
blalen kbar. Il-pubbliku huwa m[e;;e; jara dan l-ispettaklu minn Triq il-Gudja f’{al Luqa. Din it-triq se tkun mag[luqa g[at-traffiku g[al din lokka]joni u l-a//ess g[aliha jista’ jsir min-na[a ta’ {al Luqa e]att qabel it-traffic lights ta’ Triq il-Kunsill tal-Ewropa. Hekk kif jintemm l-ispettaklu, dawk pre]enti jistg[u jassistu g[at-tlug[ tal-istatwa ta’ Sant’Andrija fuq il-pedestall artistiku f’Misra[ il-Knisja fil11 p.m. akkumpanjata millBanda Sant’Andrija, u wara, g[all-wirja ta’ log[ob tan-nar tal-art, ma[dum mill-istess Kumpless tan-Nar St. Andrew’s Band Fireworks Factory f’Wesg[et il-Vittmi tal-Gwerra, li jibda f’nofsillejl. Dan l-ispettaklu hu parti minn
programm s[i[ ta’ mar/i, baned u nar li jakkumpanja l-;img[a kollha tal-festa ta’ Sant’Andrija. Flimkien ma’ dan, l-armar ukoll jilg[ab parti importanti minn din il-festa hekk kif permezz tasSezzjoni Armar fi [dan lG[aqda Mu]ikali Sant’Andrija wie[ed jista’ jammira fost laqwa armar f’Misra[ il-Knisja, b[al trofej, pedestalli, plan/ier artistiku, kolonni bil-linef u pavaljuni flimkien ma xog[ol ;did li se ji;i inawgurat din issena. G[al iktar informazzjoni wie[ed jista’ jid[ol fil-pa;na ta’ St Andrew’s Band Fireworks Factory u G[aqda Mu]ikali Sant’Andrija fuq Facebook, fejn isib informazzjoni u ritratti dwar il-[idma ta’ din is-so/jetà u tt[ejjija g[al dan l-ispettaklu.
D[ul bi prezz imnaqqas g[ad-Dar ta’ Karmni Grima
Il-Mu]ew Dar Karmni Grima fl-G[arb
Fl-okka]joni tal-festa talVi]itazzjoni fil-Parro//a talG[arb, li ta[bat g[ada l-{add, 6 ta’ Lulju, il-Mu]ew Dar Karmni Grima se jkun miftu[ g[all-pubbliku bi prezz imnaqqas, g[al [inijiet itwal mis-soltu, bejn id-9 a.m. u t-8 p.m. Fl-istess [in wie[ed jista’ jie[u l-okka]joni biex jara lWirja ta’ Arti Sagra bl-isem Via Pulchritudinis: It-Triq tasSbu[ija bis-sehem ta’ tmintax-il artist li kienet inawgurata f’:unju li u tibqa’ miftu[a sas26 ta’ Lulju. Attrazzjoni f’din il-wirja hija l-In/i]joni tal-Kwadru tal-
Madonna Ta’ Pinu, ma[duma mill-artist Justin Falzon f’edizzjoni limitata ta’ 99 kopja, b’daqs ta’ 35x50/m. Sadattant, g[adu kemm [are; DVD ;did b’dokumentarju millisba[ li jirrakkonta l-;rajja tasSej[a tal-Madonna Ta’ Pinu lil Karmni Grima u Fran;isk Portelli. Id-dokumentarju huwa bil-Malti u bl-Ingli], u n[adem professjonalment minn Citadel Video Communications. Id-DVD kif ukoll l-in/i]joni, li baqa’ biss ftit kopji minnha, jistg[u jinkisbu kemm millMu]ew Dar Karmni Grima u kemm mis-Santwarju Ta’ Pinu.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 5 ta’ Lulju, 2014
25
TA{BIL IL-MO{{ U TAG{RIF Mimdudin>1. {a l-qag[da biex ipin;uh (6) 4. Mhux qed jara /ar (8) 9. Wi// imb wi// (6) 10. Li ma fih ebda gost (3, 5) 12. :eneru] fil-pastarjali? (4) 13. Narawh idur fil-parti ta’ fuq ta’ [elikopter (5) 14. Araw bil-maqlub meta g[adda ]-]mien? (4) 17. U;ig[ fis-sider li jin[ass meta l-qalb ma tkunx qed ta[dem tajjeb (6) 18. u 20. Bi]a’ kbir li jin[akem minn xi [add (6) 20. Ara 18. 21. Ra;el fil-militar (6) 27. Il-;nien ta’ Adam u Eva (4) 28. Dg[ajsa tas-sajjieda b’quddiem u wara bil-ponta (5) 29. Qabda [axix marbut flimkien (4) 32. Taqbida (8) 33. Ismu jindika li j[obb lil Alla (6) 34. Bil-wi// tost kollu tag[ha (8) 35. Korrut, ferut (6) Weqfin>1. G[alaq bi stanga (7) 2. Mog[dijiet, trejqiet fet[iet
mnejn wie[ed jg[addi jimxi (8) 3. G[eneb imqadded (4) 5. Elf g[al elf darba (6) 6. Itlaq minn idejk (4) 7. ?ivili, bla uniformi (6) 8. Plural ta’ /akkar (6) 11. u 26. Effetti kurju]i mhux mistennija (6) 15. Wa[dani li ma hemmx ie[or b[alu (5) 16. u 22. Bar (5, 3, 4) 19. I//aqlaq l-ilma ma[mu; mill-qieg[ jew tqalla’ (8) 22. Ara 16 23. Ta jew qabbad in-nar (6) 24. Bhima (6) 25. La[am mixtri g[all-brodu (6) 26. Ara 11 30. Ju]a[ tal-la[am biex mieg[u jdendel xi robbu (4) 31. Ag[ti l-ewwel pass (4)
Soluzzjoni tat-Tisliba tasSibt li g[adda Mimdudin>1. Kmieni; 4. Tqawwejt; 9. Nomina; 10. Risq u ;id; 12. Ebda; 13. }ifna; 14. Fjur; 17. Lealtà; 18. u 20. Skorra; 21. Apollo; 27. Adam; 28. }ball; 29. Bust; 32. Di/eriji; 33. Dumink; 34. Insultaw; 35. Xtratu. Weqfin>1. Kan/ell; 2. Immedjat; 3. Ninu; 5. Qbi]na; 6. Waqa’; 7. Er;ajt; 8. Tadura; 11. u 26. Mi]bla; 15. Ftira; 16. Xkupa; 19. Albumina; 22. Ostaklu; 23. Sandli; 24. Ran/is; 25. Tbajja’; 30. Oral; 31 Sunt.
1
2
3
4
9
5
6
7
8
10 11
12
13
14
15
16
17
18 19 20
23
21
24
25
27
22
26
28
29
30
31
32
33
34
35
SPI}ERIJI LI JIFT{U G{ADA VALLETTA: Empire Pharmacy (Branch), 46, Triq il-Melita; IL{AMRUN: The Cross Pharmacy, 859, Triq il-Kbira San :u]epp; {AL QORMI: Pinto Pharmacy, 43, Triq San Bastjan; BIRKIRKARA: {erba Pharmacy, 183, Triq il-Kbira; L-IMSIDA: Regional Pharmacy, Triq E. H. Furse; PEMBROKE: San Giorgio Pharmacy, Triq Manwel Buhagiar; TAS-SLIEMA: Rudolph Pharmacy, 133, Triq Rudolfu; {AL LIJA: St. Michael Pharmacy, 31, Misra[ tat-Trasfigurazzjoni; {AL G{ARG{UR: Medicine Chest Pharmacy, Triq Dimitriju Farrugia; SAN PAWL IL-BA{AR: St. Paul’s Bay Pharmacy, 504, Triq il-Kbira; SANTA LU?IJA: Maddalena Pharmacy, Shop 2, Binja talFaqqani, Dawret it-Torri; IL-BIRGU: Milia’s Pharmacy, Triq ilKottonera; {A}-}ABBAR: St. Peter Pharmacy, Triq isSebbelika; I}-}EJTUN: Green Cross Pharmacy, 8, Misra[ Gregorio Bonnici; L-IMQABBA: Mqabba Central Pharmacy, 5, Triq Santa Katerina; IS-SI::IEWI: Menelo Pharmacy, Triq itTabib Nikol Zammit; IR-RABAT: St. Anthony Pharmacy, 18, Triq il-Kbira; VICTORIA: Ta/-?awla Pharmacy, Triq 7 ta’ :unju 1919; MARSALFORN: Tony’s Pharmacy, “Egret Court”, Triq il-Wied.
Mobile Blood Donation Unit
G[ada l-{add 6 ta’ Lulju 2014, se jkun hemm il-mobile blood donation unit fid-dar tal-kappillan i]-}urrieq. Il-[in g[all-g[oti tad-demm ikun mit-8.30am sas-1.00pm. :entilment nitolbu biex tin;ieb il-karta tal-identità. Irba[ sett tal-platti ming[and JB Stores
Indirizzaw is-soluzzjoni tag[kom hekk: Tisliba JB Stores ‘In Nazzjon’, Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA
1450 u g[andkom ]mien sa nhar is-Sibt li ;ej. L-a[[ar premju ntreba[ minn Brian Galea, 350, ‘Sunrise’, Triq San Tumas, {al Tarxien.
Rapport tat-temp
UV INDEX
11
IT-TEMP Xemxi VI}IBBILTÀ Tajba IR-RI{ [afif g[al varjabbli li jsir [afif g[al moderat millPunent g[al-Lbi/ BA{AR [afif lokalment moderat li jsir [afif IMBATT Ftit li xejn, lokalment baxx mill-Grigal g[allewwel TEMPERATURA L-og[la 32˚C XITA F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 0mm Xita mill-1 ta’ Settembru 508.8mm IX-XEMX titla’ fis-05.50 u tin]el fit-20.22
Il-[amest ijiem li ;ejjin
IS-SIBT L-og[la 32˚C L-inqas 20˚C
IL-{ADD L-og[la 30˚C L-inqas 19˚C
IT-TNEJN L-og[la 32˚C L-inqas 20˚C
IT-TLIETA L-og[la 33˚C L-inqas 20˚C
L-ERBG{A L-og[la 32˚C L-inqas 21˚C
UV
UV
UV
UV
UV
11
10
11
11
11
Temperaturi fi bliet barranin It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet: Malta 30˚ xemxi, Al;eri 29˚C xemxi, Amsterdam 29˚C xemxi, Ateni 28˚C xemxi, Li]bona 23˚C ftit imsa[[ab, Berlin 30˚ xemxi, Brussell 26˚C imsa[[ab, il-Kajr 35˚C xemxi, Dublin 13˚C imsa[[ab, Kopen[agen 13˚C imsa[[ab, Frankfurt 20˚C ftit imsa[[ab, Milan 11˚C imsa[[ab, Istanbul 18˚C ftit imsa[[ab, Londra 19˚C xemxi, Madrid 12˚C xemxi, Moska 0˚C im/ajpar, Pari;i 8˚C ftit imsa[[ab, Bar/ellona 12˚C xemxi, Ruma 19˚C xemxi, Tel Aviv 22˚C ftit imsa[[ab, Tripli 24˚C imsa[[ab, Tune] 26˚C imsa[[ab, Vjenna 16˚C im[assab, Zurich 13˚C xita, Munich 13˚C imsa[[ab, St. Petersburg 16˚C imsa[[ab
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 5 ta’ Lulju, 2014
26 PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ JEW KIRI Il-Fgura#{al Tarxien
APPARTAMENT bi tliet kmamar tas-sodda e//. Imbajjad, bilmadum, dawl u ilma, aluminju kullimkien u bil-bejt, komun lest bil-lift. Prezz €79,000. ?emplu 21692165, 99471894 jew 99832978.
KLASSIFIKATI Il-{amrun
GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bil-bit[a, dawl, ilma u toilet. Bil-permess Class B. ?emplu 77200983.
Limiti tar-Rabat
}EW: tomniet art bil-veduta tal-ba[ar u tal-kampanja. ?emplu 99428000.
Paola
MAISONETTE arju] [afna f’area kwieta b’]ew; kmamar tas-sodda, salott, k/ina, kamra tal-banju u bit[a. ?emplu 99428000.
AVVI}I Fniek g[all-ikel
?EMPLU 21809761 wara l-4
p.m. jew 27807314 wara t-8 p.m.
G[al kull xog[ol
XOG{LIJIET ta’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini, ftu[ ta’ [itan bi travi tal[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa talkonkos u xorok, nirran;aw u nduru fejn ikun hemm [sara fis-soqfa, gallarijiet, travi b’materjal apposta, qlug[ ta’ madum, kmamar tal-banju, tibjid, kisi, ]ebg[a, tik[il, dawl u ilma. B’esperjenza kbira u xog[ol fil-pront. ?emplu 99602436.
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet
TA’ magni tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront. ?emplu 99422268 jew 21416705.
G{ALL-BEJG{ G[amara antika
TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.
}ew; sufanijiet
2 seater tal-;ilda, kulur cream u f’kundizzjoni tajba [afna, moderni, 160cm x 86cm. Prezz €400 g[at-tnejn. ?emplu 21234521 jew 79225975.
Tombla sheets
B’numri kbar u kuluri differenti u xog[ol ta’ printing bl-ir[is [afna. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and PAWLU BONNICI (bonnici printing press)– 3 Triq Melita, il-Belt Valletta. Kif issibuna – min-na[a tal-Barrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie;, invoices, posters u brochures bil-kulur e// u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq
pbonnici@bonniciprintingpress.com
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 5 ta’ Lulju, 2014
27
SPORT FUTBOL LOKALI
Mosta jakkwistaw lil Pedro Calcado Mosta FC [abbru li akkwistaw lill-midfielder offensiv ta’ 27 sena Pedro dos Santos Calcado, mag[ruf b[ala Pedrinho. Calcado ilu mill-ista;un 200607 f’pajji]na meta kien ;ie ma’ Msida St. Joseph ming[and Galo Maringa fil-Bra]il. Wara sta;un ing[aqad ma’ Ironi Rishon, klabb fl-I]rael imma wara biss sitt xhur irritorna Malta ma’ Sliema Wanderers u mbag[ad iffirma ma’ Balzan. Calcado hu t-tieni akkwist barrani ta’ Mosta wara li [adu b’self lil Daniel Mariano Bueno ming[and Tarxien. Balzan interessati f’Magro
Balzan FC huma nteressati li jakkwistaw lill-midfielder /entrali Kurt Magro, il-’Maxi’, li lag[ab mag[hom fit-tieni nofs tal-ista;un li g[adda. Magro hu prodott tan-nursery ta’ Valletta u f’Di/embru tal2013 kien intla[aq ftehim bejn Valletta u Balzan biex imur b’self sa tmiem l-ista;un. Magro fl-a[[ar ;img[at kien parti mill-inizjattiva tal-MFPA biex t[arre; plejers bla kuntratt bil-g[an li jattiraw l-attenzjoni ta’ klabbs o[ra. Dan wara li spi//alu l-kuntratt li kellu ma’ Valletta. Jidher li l-klabb Belti mhux interessat li jestendieh. Madankollu min jakkwista lil Magro jrid i[allas il-parametri lill-klabb Belti. Afrikan flok Levnaic ma’ Hibs
Kif [abbar hu stess fuq Facebook, Zoran Levnaic mhux se jibqa’ ma’ Hibernians u sSerb informa lid-diri;enti wkoll li ma kienx se jilg[ab fil-partita tal-biera[ u lanqas se jsiefer mattim g[at-tieni leg fis-Slovakkja. G[al Levnaic di;a’ hemm interess minn diversi klabbs talPremier Malti, fosthom }ebbu; Rangers, imma wkoll imma wkoll minn klabbs mill-Gre/ja u
l-Kuwajt. Hibernians g[andhom plejer Afrikan minflok Levnaic u li ilhom isegwu mill-vi/in. Dan ilplejer kapa/i jilg[ab f’diversi rwoli, kemm fid-difi]a kif ukoll f’nofs il-grawnd. Valletta jirb[u kontra l-MFPA
Intant Valletta reb[u 2-1 f’partita ta’ [biberija fil-Victor Tedesco kontra selezzjoni ta’ plejers mill-Malta Football Players Association (MFPA). Il-gowls waslu minn Tony Ewurun g[all-MFPA u Ian Zammit u Denni Rocha dos Santos g[al Valletta. L-MFPA bdiet din l-inizjattiva li toffri ta[ri; lill-plejers bla kuntratt bil-g[an li jattiraw l-attenzjoni ta’ klabbs o[ra. Huma t[arr;u fuq tliet ;img[at bi tliet sessjonijiet fil-;img[a ta[t ilkow/ Renzo-Kerr Cumbo blg[ajnuna tal-kow/ Steve Vella u l-kow/ tal-gowlkipers Michael Church. G[al-log[ba l-MFPA kellha skwadra ta’ 25 plejer li filma;;oranza tag[hom huma plejers barranin u mill-Kamjonat Premier. It-trasferiment ta’ Mifsud Triganza
Kuntrarju g[al dak li ;ie rrapurtat fuq il-pa;na uffi/jali talklabb stess fuq Facebook, dan il;urnal jinsab infurmat li lattakkant ta’ Valletta Jean Pierre Mifsud Triganza g[adu ma ffirmax ma’ }ebbu;i i]da mistenni jag[mel dan fil-jiem li ;ejjin wara li jg[addi mit-testijiet medi/i. }ebbu; li di;a’ sa[[ew lattakk bl-akkwist tan-Ni;erjan Obinna Obiefuele, huma xi ftti xetti/i dwar il-kundizzjoni fi]ika ta’ Mifsud Triganza. Intant }ebbu; ikkonfermaw li se j]ommu lill-gowlkiper Jeffrey Farrugia u lil Clifford Gauci anke matul l-ista;un li ;ej.
Pedro Calcado milqug[ m inn uffi/jali ta’ Mosta mal-wasla f’Malta
Birkirkara nhar il-{amis kien l-uniku klabb Malti li kien impenjat barra minn xtutna fl-ewwel leg millewwel round ta’ kwalifikazzjoni tal-Europa Leage. Il-Karkari]i lag[bu fl-Ungerija kontra Diosgyor u lwirja tag[hom kienet wa[da e//ellenti li ma kinitx imtasppna bit-tke//ija ta’ Bissi fl-ewwel sekondi tat-tieni taqsima. Minkejja dan B’Kara tilfu biss 2-1 u t-tama issa hi qawwija li jistg[u jirkupraw il-gowl ]vanta;; meta l-;img[a d-die[la jiltaqg[u f’Ta’ Qali. Fir-ritratt fuq jidher il-gowl ta’ Bissi u ta[t il-plejers Karkari]i jifir[u b’Bissi g[all-gowl li skorja. Kienet [asra li Bissi g[arraq kollox bit-tke//ija tieg[u fit-tieni taqsima fejn il-Karkari]i spi//aw qalg[u il-gowl tat-telfa fit-93 minuta. Sliema u Hibs ukoll huma mpenjati fl-Ewropa League. Sliema ;ew draw 1-1 kontra Ferencvaros u fallew ukoll penalty waqt li Hibs tilfu 2-4 kontra Spartak Trnava imma l-Pawlisti lag[bu aktar minn 80 minuta bi plejer anqas. Il-partiti ta’ ritorn ikunu l-;img[a d-die[la.
Garnier jiffirma ma klabb Fran/i] L-eks plejer ta’ Zurrieq FC Joris Garnier irritorna f’pajji]u u ffirma mal-klabb ta’ Aix les Bains FC. Garnier kien spi//a fl-a[barijiet lokali f’Marzu meta deher artiklu fuq sofoot.com miktub minn Matthieu Rostac it-titlu “The Maltese football is a bit rotten with corruption”. Fost l-o[rajn, l-artiklu jallega li Garnier qal li “l-klabbs Maltin jitolbu wisq mill-barranin, li lpagi ma jin[ar;ux fil-[in u li lPresidenti j]ommu l-pagi tal-plejers biex iwasslu messa;;. Jing[ad ukoll li l-Presidenti jinda[lu ]]ejjed fid-de/i]jonijiet tal-kow/is, tant li qishom mafja”, ikompli l-artiklu. L-artiklu jikkwota lil Garnier u jg[id li fil-futbol Malti hawn [afna rran;ar ta’ ri]ultati u li lfutbol Malti hu m[assar bil-korruzzjoni.
Madankollu Garnier kien /a[ad li qal xi [a;a minn dan kollu u qal li kien qed jitkellem mal-;urnalist b’mod ;enerali u dwar xnig[at li sema’ jew li qalulu persuni qabel ;ie Malta.
F’intervista mal-programm Replay, Garnier qal li hu dejjem ir/ieva rispett minn }urrieq u li qatt ma ltaqa’ personalment ma’ xi episodju ta’ manipulazzjoni tal-log[ob.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 5 ta’ Lulju 2014
28
SPORT
WATERPOLO
L-ewwel punt g[al Exiles u Valletta f’partita bilan/jata Stewart Said
Exiles Ferretti...........................9 sakemm gowl mill-isba[ Korolija (3), D. Filipovic (1), M. Rizzo (2) ming[ajr risposta u ]ew; gowls Valletta McDonalds.................9 ]ew; sekondi mit-tmiem [alla Referees: Mario Dalli, Luca o[ra fl-a[[ar sessjoni g[alqu lCastagnola (2-4),(1-1),(3-2),(3-2) lill-Beltin b’vanta;; ta’ gowl. partita sakemm Maksimovic Exiles Ferretti kisbu l-ewwel punt fil-Kampjonat Premier meta spi//aw 9-9 kontra Valletta United. It-tim ta’ Mirarchi ma seraq xejn u minkejja li rari kien fil-vanta;; baqa’ jissielet sala[[ar. Valletta kienu fqar f’partita li bdew favoriti wara l-prestazzjonijiet po]ittivi kontra l-kbar. Valletta reb[u l-ewwel sessjoni 4-2 u [adu vanta;; ta’ ]ew; gowls liema vanta;; ]ammewh fit-tieni sessjoni. I]da Exiles baqg[u fil-partita u sa[ansitra irnexxilhom jag[mlu l-iskor 6-6
I]da Exiles baqg[u jissieltu u minkejja li kienu ]ew; gowls ]vanta;; irnexxilhom jag[mlu liskor indaqs fl-a[[ar mumenti biex kisbu punt prezzju]. Exiles: I. Bugeja, J. Rizzo Naudi, S. Vassallo, D. Pace Lupi (2), G. Katonas (5), S. Galea Pace, J. Spiteri Staines, K. Griscti, L. Sekulic (1), P. Borg (1), B. Lanzon, D. Borg, K. Lanzon Valletta: R. Sciortino, R. Mock, M. Spiteri Staines (2), M. Korolija (1), D. Abela, S. Cachia, M. Cordina, C. Zammit, C. Debono, R. Scerri, D. Paolella
Jiksbu l-ewwel reb[a Ta’ Xbiex Amigos.....................7 Marsaxlokk Fischer...............10 (2-2),(4-2),(0-4),(1-2) Marsaxlokk Fischer kisbu lewwel reb[a fl-Ewwel Divi]joni meta b’rimonta g[elbu lil Ta’ Xbiex Amigos 10-7. Ta’ Xbiex g[amlu nofs il-partita fil-kmand i]da Marsaxlokk dawru l-iskor u ]ammew il-vanta;; biex qab]u lill-istess Ta’ Xbiex fil-klassifika. Ix-Xlukkajri dawru l-log[ba fit-tielet sessjoni b’erba’ gowls
naqqas il-mar;ni li ma kienx bi]]ejjed. G[al Ta’ Xbiex spikkaw Otis Zammit u Peter Markoch bi tliet gowls kull wie[ed filwaqt li Otto Frick skorja tlieta g[al Marsaxlokk. Ta’ Xbiex: L. Borg, L. Pace, J. Cauchi, S. Aquilina, K. Debattista, K. Mock, S. Gravina, K. Camilleri, M. Agius, M. Maksimovic (1), R. Attard, O. Zammit (3), P. Markoch (3) Marsaxlokk: A. Xuereb, A. Agius, B. Fulope (2), A. Galea
Kif jinsabu Premier San :ljan Neptunes Sirens Sliema Valletta Exiles
I Divizjoni Otters Marsascala Marsaxlokk Ta’Xbiex
L R D T F K Pt 3 3 3 3 4 4
3 0 0 38 2 1 0 50 2 0 1 33 1 1 1 36 0 1 3 39 0 1 3 30
23 34 32 34 53 40
9 7 6 4 0 0
L R D T F K Pt 2 2 0 0 2 1 1 0 3 1 0 2 3 0 1 2
25 24 31 28
22 6 20 4 33 3 33 1
(2), G. Busuttil, C. Bugeja, M. Fenech (1), S. Xerri de Caro (2), A. Mifsud, O. Frick (3), A. Arrigo, D. Borg Millo, M. Scerri Referees: Alex DeRaffaele, Alessandro Sgarra
TRASFERIMENTI
Vucinic jing[aqad ma’ Al Jazira
Novak Djokovic ji//elebra post fil-finali
TENNIS
Final Djokovic v Federer Is-seed nru 4 Novak Djokovic elimina lil Grigor Dimitrov f’erba’ sets biex g[at-tielet darba f’erba’ snin se jkun qed jilg[ab fil-final ta’ Wimbledon. Is-Serb reba[ 6-4, 3-6, 7-6, 76 hekk kif i]-]ew; plejers t[abtu fuq art xotta u bit-trab. Djokovic li g[andu 27 sena fil-
final ta’ g[ada issa jilg[ab kontra Roger Federer li elimina lil Milos Raonic 6-4, 6-4, 6-1 f’sieg[a u 42 minuta. Djokovic qed jipprova jirba[ it-tieni Wimbledon tieg[u u sseba’ titlu Grand Slam biex jirritorna b[ala n-numru 1 fir-ranking mondjali.
Juventus [abbru li l-attakkant Mirko Vucinic [alla l-klabb u ing[aqad ma’ Al Jazira, klabb tal-Emirati G[arab Mag[quda. Vucinic iffirma kuntratt ta’ tliet snin u se jkollu salarju ta’ [ames miljun ewro fis-sena. Hu mifhum li Al Jazira [allsu s-somma ta’ sitt miljun ewro g[al dan il-plejer li kien ing[aqad ma’ Juventus fl2011. TRAORE – Id-difensur ta’ QPR Armand Traore ;edded ilkuntratt tieg[u b’sentejn mat-tim li ;ie promoss g[all-Premiership Ingli]. Traore, li g[andu 24 sena kien ing[aqad ma’ QPR ming[and Arsenal fl-2011 u issa intrabat b’kuntratt sal-2016. Minbarra Traore, dan l-a[[ar plejers o[ra ta’ QPR b[al Clint Hill u Alejandro Faurlin ukoll ;eddew il-kuntratt tag[hom malklabb. VALENCIA – Valencia [atru lil Nuno Espirito Santo b[ala l-
kow/ il-;did minflok Juan Antonio Pizzi. Minkejja li Valencia waslu sas-semifinali tal-Europa League idde/iedew li ma jibqg[ux ja[dmu ma’ Pizzi u minfloku issa in[atar Nuno li iffirma kuntratt ta’ sena. CRESSWELL – West Ham Utd akkwistaw lid-difensur ta’ Ipswich Aaron Cresswell li kien ;edded il-kuntratt ma’ Ipswich f’Di/embru u issa ffirma kuntratt ta’ [ames snin ma’ West Ham. Cresswell hu t-tielet akkwist ta’ West Ham dan is-sajf wara lattakkant Mauro Zarate u l-midfielder Cheikhou Kouyate. REINA – L-a;ent talgowlkiper ta’ Liverpool Pepe Reina qal li se jibqa’ mar-Reds u mhux se jer;a’ jilg[ab ma’ Napoli. Matul l-ista;un li g[adda l-gowlkiper Spanjol kien misluf lil Napoli u mag[hom kellu wirjiet mill-aqwa. Madankollu l-a;ent Manuel Garcia Quilon ikkonfer-
ma li Reina se jibqa’ ma’ Liverpool. Wie[ed irid jara issa jekk il-manager ta’ Liverpool Brandan Rodgers lil min se jag[]el bejnu u Simon Mingolet li kien in-numru wie[ed. WILLIAMS – Il-captain ta’ Swansea Ashley Williams ;edded il-kuntratt b’erba’ snin. F’dawn l-a[[ar ;img[at Sunderland offrew erba’ miljun lira sterlina g[al Williams imma g[a]el li jibqa’ mal-klabb minn Wales. GABI – Il-captain ta’ Atletico Madrid Gabi ;edded il-kuntratt sal-2017. Matul l-ista;un li g[adda Gabi kien fit-tim li reba[ il-kampjonat domestiku u li wasal sal-finali ta/-Champions League. LIVORNO – Livorno [atru lil Carmine Gautieri b[ala l-kow/ il-;did. Huma ;ew relegati g[asSerie B u l-ista;un l-ie[or Gautieri kien imexxi lil Varese.
FORMULA 1
?IKLI}MU
Hamilton l-aktar velo/i
Illum jibda t-Tour de France
Is-sewwieq tal-Mercedes Lewis Hamilton irre;istra l-a[jar [in waqt it-tieni sessjoni ta’ provi liberi g[all-Grand Prix tar-Renju Unit li se jsir fi/-/irkwit ta’ Silverstone g[ada. Is-sewwieq Ingli], waqt it-tieni sessjoni g[amel biss 14-il dawra min[abba li kellu problema bi]]ejt tal-magna imma xorta kienu bi]]ejjed biex irre;istra l-a[jar [in. L-a[jar dawra ta’ Hamilton kienet dik ta’ 1.34.508’ filwaqt li t-tieni u t-tielet l-a[jar [in g[amluh Nico Rosberg, wkoll tal-Mercedes u Fernando Alonso tal-Ferrari.
Fl-ewwel sessjoni Nico Rosberg kien l-aktar velo/i quddiem Hamilton li kellu t-tieni la[jar [in. Intant is-sewwieqa Susie Wolff tal-Williams kellha debutt xejn sodisfa/enti meta kellha tirtira wara biss dawra min[abba problemi fil-magna. Wolff hi l-ewwel mara f’dawn l-a[[ar 23 sena li [adet sehem fis-sessjonijiet tal-provi liberi ta’ Grand Prix. Il-jum tal-Williams ma tantx kien po]ittiv hekk kif anke ssewwieq tag[hom Felipe Massa spi//a [abat wara li tilef il-kontroll.
Nico Rosberg se jkun qed jipprova jirba[ dan il-GP g[attieni sena konsekuttiva biex ikabbar il-vanta;; li g[andu f ’ ras il - klassifika tas sewwieqa g[al 29 punt fuq Hamilton. Intant is-sewwieq tal-Ferrari Kimi Raikkonen qal li x’aktarx se jirtira mill-Formula 1 ladarba jintemmlu l - kuntratt mat-tim Taljan. Raikkonen irritorna mal Ferrari fil-bidu tal-ista;un li g[adda u s’issa iddi]appunta meta ;ab 19-il punt wara tmien Grand Prix.
Illum, fil-belt ta’ Yorkshire fl - Ingilterra jibda t - Tour de France, l-aktar kompetizzjoni presti;ju]a ta/ - /ikli]mu li ddum tliet ;img[at u tintemm fis - 27 ta ’ Lulju f ’ Pari;i fi Franza. B’kollox it-Tour fih 21 tappa g[al distanza totali ta’ 2277 mil. Din se tkun lewwel darba sa mill-2007 li tTour se jkun qed jibda millIngilterra. I/-Champion renjanti Chris Froome se jkun qed jipprova jiddefendi t - titlu li reba[ g[all-ewwel darba s-sena lo[ra u l-akbar sfidanti tieg[u
mistennija jkunu l-Britanniku Mark Cavendish , l - Ispanjol Alberto Contador , it - Taljan Vincenzo Nibali u l-Amerikan Andrew Talansky. Sena ilu Froome sar it-tieni /iklist mir-Renju Unit li qatt reba[ din il-kompetizzjoni. Fl20 1 2 Bradley Wiggins kien sar l - ewwel Britanniku li g[amel dan u din is - sena Wiggins mhux se jikkompeti g[ax ma ;iex mag[]ul minn Team Sky. F’kummenti li ta jiem qabel it-Tour Froome qal li Contador hu l-akbar theddida g[alih.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 5 ta’ Lulju, 2014
29
SPORT KWARTI TAL-FINALI
Courtois jimmira li jkompli jwaqqaf lil Messi L-Ar;entina se jer;g[u jkunu qed iduru fuq il-captain Lionel Messi g[all-ispirazzjoni meta jitlaqg[u kontra t-tim Bel;jan mimli stilel ]g[ar fit-tieni u la[[ar kwarti tal-finali tal-lum. Reb[a tpo;;i lill-Ar;entina mal-a[[ar erbg[a g[at-tieni darba biss sa minn meta reb[u tturnament fl-1986. Dakinhar ukoll kienu g[elbu lill-Bel;ju fi triqthom lejn is-semifinali. Imma minkejja li qed jiksbu rri]ultati skont l-aspetattiva reb[u l-erbg[a partiti li lag[bu s’issa – il-prestazzjonijiet ma kienux l-istess u l-fatt li t-tim donnu qed jiddependi wisq fuq Messi jista’ jkun fattur determinanti. B’erba’ gowls fi tliet partiti, issurmast ta’ Barcleona salva littim tieg[u fil-fa]i tal-gruppi waqt li l-gowl fil-[in baranin fir-reb[a 1-0 kontra l-I]vizzera mal-a[[ar 16, ukoll beda minnu. Diego Maradona wissa pubblikament lill-kow/ Alejandro Sabella li t-tim a jistax jibqa’ jibba]a fuq plejer wie[ed u jix[et il-pi] kollu fuqu g[aliex inkella ttmiem se jkun ‘katastrofiku’. L-assalt tal-Ar;entina fitTazza tad-Dinja suppost kellu jkun imexxi mill-’Fantastic Four
(l-erbg[a
l-fantasti/i) ta’ attakkanti imma s’issa hu Messi biss li la[aq l-aspetattiva. Sergio Aguero re;a’ hu dubju] g[al kontra l-Bel;ju, Gonzalo Higuain g[adu jistenna l-ewwel gowl u g[alkemm skorja l-gowl rebbie[ kontra l-]vizzera, Angel di Maria paxxa u ddi]appubnta bl-istess mod. “L-Ar;entina dejjem se jkollha dipendenza fuq Messi,” qal Sabella lejlet il-partita, u kontra lBel;ju mhux mistenni li tkun differenti. Il-missjoni ta’ Messi se tkun aktar diffi/li i]da g[aliex fil-lasta se jkun hemm ilgowlkiper Thibaut Courtouis ta’ Atletico Madrid, gowlkiper li Messi qatt ma skorjalu f’seba’ partiti konsekuttivi. L-isfida Messi-Courtois hi wa[da mill-[afna f’din il-partita li hi eku ta’ dik fil-Belt talMessiku meta l-Ar;entina kienu reb[u 2-0 b’doppjetta ta’ Maradona. Dakinhar, b[al-lum, l-Ar;entin kienu dipendenti minn plejer wie[ed waqt li s-su//ess talBel;ju kien mibni fuq talent ta’ ;enerazzjoni ]ag[]ug[a. Il-kow/ Marc Wilmots li jrid jisfrutta n-nuqqas ta’ bilan/ li g[andhom l-Ar;entina, qal li l-
Il-gowlkiper Bel;jan Courtois li Messi g[ad qatt ma skorjalu f’seba’ partiti
captain Vincent Kompany g[andu jkun tajjeb biex jibda. B’Aguero probabbilment ma jil[aqx jirkupra fil-[in, Ezequiel Lavezzi mistenni li jkompli flattakk fil-Mane Garrincha Stadium. Is-sospensjoni ta’ Marcos Rojos intant tfisser li Jose Maria
Basanta se jing[ata l-inkarigu li jwaqqaf il-[arbiet ta’ Mertens fuq ix-xellug tal-Ar;entina. “Rojo hu plejer tajjeb [afna imma g[andna fidu/ja wkoll f’Basanta,” qal Sabella. Formazzjonijiet probabbli> Ar;entina (4-2-3-1): Romero,
Basanta, Fernandez, Garay, Zabaleta, Gago, Mascherano, Di Maria, Messi, Lavezzi, Higuain Bel;ju (4-2-3-1): Courtois, Vertonghen, Kompany, Van Buyten, Alderweireld, Dembele, Witsel, Hazard, Bruyne, Mirallas, Origi Referee: N. Rizzoli (Italja)
Il-Costa Rica jafu l-log[ba Olandi]a Illum fl-10pm f’Arena Fonte Nova, f’Salvador l-Olanda tilg[ab kontra l-Costa Rica f’partita li [afna qed iqisuha b[ala l-anqas wa[da bilan/jata mill-fa]i tal-kwarti tal-finali. F’dan l-istadju tat-turnament, lOlandi]i jafu [afna dwar Costa Rica, wie[ed mill-aktar timijiet sorpri]a fil-Bra]il. Dak li forsi ma jafux hu li l-kow/ ta’ Costa Rica, Jorge Luis Pinto, tg[allem il-mistier ming[and il-bniedem Olandi] li vvinta l-’futbol totali’, il-mibki Rinus Michels, il-bniedem li mexxa lill-Olanda g[all-uniku titlu ma;;uri s’issa, il-Kampjonati Ewropej fl-1988. L-Olanda waslu s’hawn meta g[elbu b’mod drammatiku lillMessiku 2-1 filwaqt li l-Costa Rica kellhom b]onn l-g[oti talpenalties biex issuperaw lillGre/ja. Il-Costa Rica kellhom jilag[bu g[al kwa]i 20 minuta b’10 plejers imma xorta g[allewwel darba fl-istorja tag[hom g[addew g[all-fa]i tal-a[[ar 16. It-tim mill-Amerika ?entrali se jipprova jissorprendi b[alma di;a’ g[amel, spe/jalment fil-
fa]i tal-gruppi meta reba[ ilgrupp b’reb[iet kontra lUrugwaj u l-Italja u draw kontra l-Ingilterra. Il-wirja li kellhom kontra l-Griegi ma kinitx tal-istess livell li kellhom kontra t-tliet avversarji ta’ qabel u ]gur li biex jag[tu battikata lill-Olandi]i jridu jirrepetu dak li g[amlu filfa]i tal-gruppi. L-Olanda, li wkoll reb[u lgrupp tag[hom eliminaw lillMessiku b’]ew; gowls fl-a[[ar minuti, wie[ed minnhom minn penalty fl-a[[ar minuta. It-tim ta’ Van Gaal g[andu l-aqwa attakk f’din l-edizzjoni u se jkun qed jilg[ab kontra tim li ;arrab biss ]ew; gowls, wie[ed minnhom minn penalty. LOlanda s’issa skurjaw 12-il gowl u qalg[u erbg[a. L-awtur tattieni gowl Olandi] kontra lMessiku, Klaas-Jan Huntelaar mistenni jer;a’ jibda minn fuq ilbank u quddiem g[al darba o[ra se jilag[bu t-trio Robben, Van Persie u Sneijder. Robben s’issa skurja tliet gowls f’erba’ partiti filwaqt li Sneijder ma weriex dak il-log[ob li hu mag[ruf g[alih. Madankollu, it-tqassim
Navas ma t[arri;x l-Erbg[a ming[abba w;ieg[ fi spalltu imma se jilg[ab ]gur. Wie[ed g[alhekk jistenna li l-Costa Rica jilag[bu bl-istess mod li lag[bu fl-ewwel partita tal-fa]i talgruppi kontra l-Urugwaj meta iddefendew tajjeb u operaw bilkontra attakk. Mhux Pinto biss li jaf illog[ba Olandi]a, Bryan Ruiz kellu esperjenza ma’ FC Twente qabel sie[eb lil Fulham u issa jilg[ab ma’ PSV Eindhoven flimkien mal-Olandi] Wijnaldum u Memphis Depay. “Pinto talabni ng[addilu linformazzjoni li kelli dwar ilplejers li naf u hekk g[amilt,” qal Ruiz. Bryan Ruiz ta’ Costa Rica li jaf tajjeb il-log[ba Olandi]a
tieg[u jaf ikun importanti biex jinfed id-difi]a kompatta talCosta Rica. Il-midfielder Olandi] Nigel de Jong we;;a’ fl-ewwel minuti kontra lMessiku u mhux biss se jitlef din il-log[ba imm anke l-kumplament tat-turnament f’ka] li lOlanda tibqa’ tavanza. G[alhekk
Blind se jilg[ab minfloku filmidfield u b’hekk Daryl Janmaat se jie[u post Paul Verhaegh fiddifi]a. Leroy Fer ukoll hu dubju] b’injury fil-hamstring. Il-Costa Rica se jkollhom liddifensur Oscar Duarte sospi] wara li tke//a kontra l-Gre/ja waqt li l-gowlkiper Keylor
Formazzjonijiet probabbli> Olanda (3-4-1-2): Cillessen, Indi, Vlaar, Vrij, Kuyt, Blind, Wijnaldum, Janmaat, Sneijder, Van Persie, Robben Costa Rica (5-4-1): Navas, Diaz, Acosta, Gonzalez, Umana, Gamboa, Bolanos, Tejeda, Borges, Ruiz, Campbell Referee: Ravshan Irmatov (Uzbekistan)
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 5 ta’ Lulju, 2014
30
SPORT
It-triq sal-finali tal-Maracana Grupp A Bra]il v Kroazja Messiku v Cameroon Bra]il v Messiku Cameroon v Kroazja Cameroon v v Bra]il Kroazja v Messiku L R D Bra]il 3 2 1 Messiku 3 2 1 Kroazja 3 1 0 Cameroon 3 0 0 Grupp B Spanja v Olanda ?ile v Awstralja Awstralja v Olanda Spanja v ?ile Awstralja v Spanja Olanda v ?ile L R Olanda 3 3 ?ile 3 2 Spanja 3 1 Awstralja 3 0
3-1 1-0 0-0 0-4 1-4 1-3
T F K Pt 0 7 2 7 0 4 1 7 2 6 6 3 3 1 9 0 1-5 3-1 2-3 0-2 0-3 2-0
D T F K Pt 0 0 10 3 9 0 1 5 3 6 0 2 4 7 3 0 3 3 9 0
Grupp C Kolombja v Gre/ja3-0 Ivory Coast v :appun2-1 Kolombja v Ivory Coast 2-1 :appun v Gre/ja 0-0 :appun v Kolombja 1-4 Gre/ja v Ivory Coast 2-1 Kolombja Gre/ja Ivory Coast :appun
Grupp D Italja v Ingilterra Urugwaj v Costa Rica Ingilterra v Urugwaj Italja v Costa Rica Italja v Urugwaj Costa Rica v Ingilterra L R D Costa Rica 3 2 1 Urugwaj 3 2 0 Italja 3 1 0 Ingilterra 3 0 1
Grupp F Ar;entina v Bo]nija H Iran v Ni;erja Ar;entina v Iran Ni;erja v Bo]nija H Ni;erja v Ar;entina Bo]nija H. v Iran L R D Ar;entina 3 3 0 Ni;erja 3 1 1 Bo]nija Her]. 3 1 0 Iran 3 0 1
2-1 0-0 1-0 1-0 2-3 3-1
T F K Pt 0 6 3 2 4 2 1 1
3 9 3 4 4 3 4 1
Grupp G :ermanja v Portugall Ghana v Stati Uniti :ermanja v Ghana Stati Uniti v Portugall Stati Uniti v :ermanja Portugall v Ghana
L R D T F K Pt 3 3 0 0 3 1 1 1 3 1 0 2 3 0 1 2
Grupp E }vizzera v Ekwador 2-1 Franza v Honduras 3-0 }vizzera v Franza 2-5 Honduras v Ekwador 1-2 Honduras v }vizzera 0-3 Ekwador v Franza 0-0 L R D T F K Pt Franza 3 2 1 0 8 2 7 }vizzera 3 2 0 1 7 6 6 Ekwador 3 1 1 1 3 3 4 Honduras 3 0 0 3 1 8 0
9 2 4 2
2 9 4 4 5 3 6 1 2-1 1-3 1-2 0-1 0-1 0-0
T F K Pt
0 4 1 7 1 4 4 6 2 2 3 3 2 2 4 1
FL-A{{AR 16 Is-Sibt 28 ta’ :unju Bra]il v ?ile (Bra]il 3-2 bil-penalties) Kolombja v Urugwaj Il-{add 29 ta’ :unju Olanda v Messiku Costa Rica v Gre/ja (Costa Rica 5-3 bil-penalties) It-Tnejn 30 ta’ :unju Franza v Ni;erja :ermanja v Al;erija (wara l-[in barrani) It-Tlieta 1 ta’ Lulju Ar;entina v }vizzera (wara l-[in barrani) Bel;ju v Stati Uniti (wara l-[in barrani)
1-1
2-0 2-1 1-1 2-0 2-1
:ermanja Stati Uniti Portugall Ghana
3-0 1-2 2-2 2-2 0-1 2-1
L R D T F K Pt 3 2 3 1 3 1 3 0
1 1 1 1
0 7 1 4 1 4 2 4
2 7 4 4 7 4 6 1
Grupp H Bel;ju v Al;erija Russja v Korea t’Isfel Korea t’Isfel v Al;erija Bel;ju v Russja Korea t’Isfel v Bel;ju Al;erija v Russja Bel;ju Al;erija Russja Korea t’Isfel
2-1 1-1 2-4 1-0 0-1 1-1
L R D T F K Pt 3 3 0 0 3 1 1 1 3 0 2 1 3 0 1 2
4 1 9 6 5 4 2 3 2 3 6 1
IS-SEMIFINALI It-Tlieta 8 ta’ Lulju 1. 22.00 :ermanja v Bra]il
L-Erbg[a 9 ta’ Lulju
2. 22.00 Rebbie[ KF 3 v Rebbie[ KF4
2-1
IL-LOG{BA G{AT-TIELET POST Is-Sibt 12 ta’ Lulju Estadio Nacional, Brasilia 2200 Tellief S#F 1 v Tellief S#F 2
IL-KWARTI TAL-FINALI Il-:img[a 4 ta’ Lulju Franza v :ermanja 0-1 Bra]il v Kolombja 2-1 Is-Sibt 5 ta’ Lulju 3. 18.00 – Ar;entina v Bel;ju 4. 22.00 – Costa Rica v Olanda
IL-LOG{BA FINALI Il-{add 13 ta’ Lulju Estadio do Maracana, Rio de Janeiro 22.00 Rebbie[ S#F 1 v Rebbie[a S#F 2
1-0
It-tliet protagonisti fis-semifinali, il-gowlkiper Manuel Neuer li salva kulma kien indirzzat lejh, id-difensur Matt Hummels li skorja l-gowl de/i]iv u l-attakkant Fran/i] Karim Benzema li falla bosta okka]jonijiet, inklu] dan i/-/ans imblukkat minn Hummels fl-ewwel taqsima.
KWARTI TAL-FINALI
Il-:ermanja fit-13-il Semifinali FRANZA ....................... 0 :ERMANJA.............................1 Franza: Lloris, Debuchy, Evra, Varane, Sakho (Koscielny 72’), Cabaye (Remy 73’), Valbuena (Giroud 85’), Benzema, Griezmann, Matuidi, Pogba :ermanja: Neuer, Howedes, Hummels, Khedira, Schweinsteiger, Ozil (Goetze 83’), Klose (Schurrle 69’), Muller, Lahm, Kroos (Kramer 90’), Boateng Imwissija: Khedira, Schweinsteiger (:) Skurjaw: Hummels 13’ (:) Referee: Nestor Pitana (AR:) Bl-inqas sforz possibli, il:ermanja sar l-ewwel tim fissemifinali tat-Tazza tad-Dinja filBra]il meta g[eleb lil Franza 1-0. Din hi l-10 semifinali g[all:ermanja fi 13-il turnament sa mill-1966 u t-13-il wa[da. F’sitta minnhom g[addew g[all-finali. It-tim ta’ Low ikkontrolla l-
vanta;; bikri sal-a[[ar u minkejja l-isforzi l-Fran/i]i qattt ma kienu ta’ periklu kbir u meta g[amku dan sabu lil Neuer pilastru. Din kienet is-26 darba ]]ew; timijiet iltaqg[u u kienet iddisa’ reb[a li kisbu l-:ermani]i kopntra l-11 ta’ Franza. Din hi wkoll ir-raba’ darba konsekuttiva li l-:ermanja se jkunu mal-a[[ar erbg[a, rekord assolut u g[all-kow/ Joachim Low se tkun it-tielet darba li se jkun qed imexxi lit-tim fis-semifinali. Loew g[amel diversi tibil milla[[ar log[ba kontra l-Al;erija. Fuq quddiem beda l-attakkant veteran Klose filwaqt li Lahm beda fid-difi]a u aktar tard bidel ma’ Schweinsteiger. Minn freekick ta’ Kroos u ddifensur HUMMELS g[ola tajjeb fuq Matuidi u bir-ras feta[ liskor. Kien it-tielet gowl li ;arrbu Franza f’dan it-turnament wara t-tnejn kontra l-I]vizzera u mill-a[[ar disa’ gowls li qalg[u sitta minnhom waslu minn corner jew free kick. Minuti wara l-:ermani]i
ipprotestaw g[al penalty wara kuntatt bejn Debuchy u Klose imma r-referee Ar;entin Pitana [alla l-log[bo g[addej. Fl-34 minuta Franza kellhom /ans kbir meta Griezmann qassam lejn Valbuena li kellu xutt salvat tajjeb minn Neuer imma Benzema mir-rebound ra x-xutt imblukkat f’corner minn Hummels. Fit-tieni taqsima Franza kellhom aktar [in bil-ballun imma qatt ma impenjaw serjament lil Neuer. Id-difensur Fran/i] Evra kellu daqqa ta’ ras dg[ajfa filwaqt li fuq in-na[a l-o[ra Muller kellu /ans meta approfitta minn inde/i]joni ta’ Sakho imma xxutt angulat tieg[u kien devjat. Fl-a[[ar kwarta waslu l-a[[ar sforzi tat-tim ta’ Deschamps fejn Benzema kellu xutt imblukkat u Neuer salva fuq Matuidi. Fuq inna[a l-o[ra Lloris /a[[ad lil Schuerrle. L-a[[ar /ans ta’ Franza wasal g[and Benzema li ra lil Neuer jimblokka b’id wa[da u l-attakkant ta’ Real Madrid deher rassenjat g[alleliminazzjoni.
Blatter jattakka lix-xetti/i F ’ intervista mal - istazzjon televi]iv Al Jazeera l President tal - FIFA Sepp Blatter attakka lil dawk li qabel ma bdiet it-Tazza tadDinja sostnew li l-Bra]il ma
kienx lest. “Fejn spi//aw dawk li kienu qed jipprotestaw fit - toroq Bra]iljani qabel it-Tazza tadDinja? X’sar minnhom dawk li be]]g[u b’dawn il-protesti?”
qal Blatter. Huwa kellu kliem ta’ tif[ir lejn l-organizzaturi Bra]iljani u l-Gvern Bra]iljan u qal li anki dawn, b[alu, batew millkritika. “
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 5 ta’ Lulju, 2014
31
SPORT KWARTI TAL-FINALI
}ew; difensuri jpo;;u lill-Bra]il fis-semifinali BRA}IL...................................2 KOLOMBJA...........................1 Bra]il: Julio Cesar, Thiago Silva, David Luiz, Fernandinho, Marcelo, Hulk (Ramires 83’), Paulinho (Hernanes 86’), Fred, Neymar, Oscar, Maicon Kolombja: Ospina, Zapata, Yepes, Sanchez, Armero, Gutierrez (Bacca 70’), Rodriguez, Cuadrado (Quintero 80’), Guarin, Ibarbo (46’ Ramos), Zuniga Imwissija: T. Silva, Cesar (B), Rodriguez, Yepes (K) Skurjaw: T. Silva 7’, Luiz 69’ (B), Rodriguez 78’ (pen) (K) Referee: Carlos Velasco (SPA) }ew; gowls ta’ ]ew; difensuri taw reb[a ta’ 2-1 lill-Bra]il fuq ilKolombja biex issa fis-semifinali t-tim ta’ Luiz Felipe Scolari se jilg[ab kontra l-:ermanja li aktar kmieni l-biera[ eliminaw lil Franza. L-uniku bidla li g[amel Scolari mill-a[[ar log[ba kontra /-?ile kienet li minflok Dani Alves fiddifi]a beda Maicon. Fl-ewwel taqsima l-Bra]il [ar;u jattakkaw biex isibu l-gowl kmieni u l-avversarji tag[hom lanqas biss kellhom xutt fil-lasta. Wara sitt minuti wasal il-gowl talBra]iljani meta minn azzjoni ta’ corner mog[ti minn Neymar [add ma la[aq il-ballun li spi//a g[and Thiago SILVA li b’irkopptu, millvi/in tefa’ l-ballun fix-xibka g[al skor ta’ 1-0. Qabel dan il-gowl, la[[ar darba li captain Bra]iljan skurja fit-Tazza tad-Dinja kien
Il-mument fejn fih Thiago Silva feta[ l-iskor g[all-Bra]il bl-aktar mod fa/li quddiem lasta vojta
dak ta’ Rai fl-edizzjoni tal-1994 li kienet mirbu[a mill-Bra]il stess. Barra minn hekk, Neymar, awtur ta’ erba’ gowls u assist sar lewwel Bra]iljan sa mit-Tazza tadDinja tal-2002 li kien involut f’[ames gowls. L-uniku risposta tal-Kolombja waslet fil-11-il minuta meta Cuadrado g[amel [arba tajba u ipprova xutt li kien devjat minn Silva u kompla sejjer barra. Fl-20 minuta Hulk ipprova xutt minn qag[da angulata imma dan kien imblukkat. Seba’ minuti wara l-
istess Hulk g[adda ballun lejn Marcelo li ra x-xutt tieg[u jkun devjat minn sie[bu stess Fred. La[[ar /ans g[all-Bra]il wasal fl40 minuta meta Fernandinho kellu daqqa ta’ ras li spi//at g[oli. Fit-tieni taqsima l-Kolombja ma kellhomx g[a]la [lief li j]idu fillog[ob tag[hom bit-tama li jsibu l-gowl tad-draw. Fil-50 minuta dawn kellhom l-ewwel /ans meta l-ewwel xutt ta’ Cuadrado kien ikklirjat u mir-rebound il-ballun spi//a g[and Rodriguez li g[adda lejn Ramos imma x-xutt tieg[u
kien kemmxejn g[oli. Fil-65 minuta l-Kolombjani kellhom gowl ta’ Yepes ;ustament im[assar g[al offside. It-tamiet li kellhom il-Kolombja [adu daqqa ta’ [arta meta erba’ minuti wara l-Bra]il irduppjaw liskor u din id-darba kien id-difensur l-ie[or David LUIZ li skurja b’xutt b’sa[[tu g[al skor ta’ 2-0. Ir-reazzjoni tal-Kolombja waslet fis-77 minuta meta lKolombja ing[ataw penalty. Dan meta l-gowlkiper Julio Cesar waqqa` lil Bacca li kien da[al fil-
kaxxa wara li ir/ieva ming[and Rodriguez u mill-11-il metru RODRIGUEZ ma ]baljax biex skurja s-sitt gowl tieg[u f’din ledizzjoni. Minkejja l-isforzi talKolombja l-Bra]il b’xi mod iddefendew biex kisbu l-kwalifikazzjoni. A[bar [a]ina g[all-Bra]iljani hi li fis-semifinali ta’ nhar it-Tlieta se jkollhom lil Thiago Silva sospi]. Wie[ed irid jara wkoll f’liema kundizzjoni se jkun Neymar li in[are; fuq stretcher fla[[ar minuti.
G[amilna minn kollox kontra l-:ermani]i – Deschamps Il-kow/ ta’ Franza Didier Deschamos qal li t-tim tieg[u g[amel minn kollox biex jirba[ kontra l-:ermanja imma l-affarijiet ma ;ewx kif pjanati. Franza tilfet 1-0 fil-kwarti tal-finali f’log[ba fejn il-:ermani]i skurjaw kmieni u iddefendew g[allkumplament tal-partita. “G[amilna dak li kellna nag[mlu, infittxu l-gowl taddraw. Kellna /ansijiet imma lag[bna kontra tim b’aktar esperjenza minna. Huma ;abu l-gowl u iddefendew tajjeb. Madankollu ma kienx hemm differenza kbira bejn i]-]ew; timijiet,” qal Deschamps. Intant, il-captain tal-:ermanja Philipp Lahm qal li ma dejqux ilfatt li t-tim tieg[u ma impressjonax bil-log[ob. “L-importanti hu li g[addejna g[as-semifinali. Ma kinitx log[ba fa/li, spe/jalment bis-
s[ana li kien hemm fil-grawnd imma lag[bna b[ala tim. Stajna skurjajna ie[or imma [lejna /ans kbir u b’hekk kellna nistennew sal-a[[ar biex na//ertaw post filfa]i li jmiss,” qal id-difensur ta’ Bayern Munich. Klabb ie[or interessat fi Suarez Nart FC, klabb mirRepubblika ta’ Abkhazia qed joffri /-/ans lill-attakkant tal-
Uurgwaj Luis Suarez biex jilg[ab mag[hom g[al erba’ xhur. Suarez ;ie sospi] disa’ partiti mal-Urugwaj u erba’ xhur minn kull attivita` relatata malfutbol wara li fl-a[[ar log[ba mill-fa]i tal-gruppi tat-Tazza tad-Dinja gidem lid-difensur Taljan Giorgio Chiellini. Ta’ dan il-plejer ta’ Liverpool ;ie sospi] u tul l-erba’ xhur li ;ejjin ma jistax jitt[arre; mal-klabb jew
inkella jid[ol fi grawnd tal-fubol. Madankollu jista’ jilg[ab ma’ Nart FC g[ax il-Federazzjoni talFutbol ta’ Abkhazia ma tag[milx parti mill-FIFA. Abkhazia kienet tag[mel parti mill-:or;ja imma saret indipendenti fl-2008. Gennady Tsvinariya, l-President tal-klabb ikkonferma dan kollu u qal li l-klabb ma jistax jag[ti lil Suarez l-istess salarju li g[andu ma’ Liverpool. :img[a ilu kien hemm klabb ie[or, dak ta’ Hajvalia mill-Kosovo li g[amel offerta simili lil Suarez. Intant, rapporti fil-;urnali Ingli]i qed isostnu li aktar ma jg[addu ;ranet it-trasferiment ta’ Suarez g[al ma’ Barcelona qieg[ed aktar vi/in li jse[[. Il-FIFA tikkunsidra r-raba’ sostitut g[all-2018
Meta fadal jintlag[bu sitt partiti o[ra mit-Tazza tad-Dinja di;a`
;ew skorjati numru rekord ta’ gowls minn sostituti. 29 gowl waslu minn plejers li da[lu jilag[bu b[ala sostituti, sitta aktar mir-rekord pre/edenti mwaqqaf fl-edizzjoni tal-2006 fil-:ermanja. Dan l-impatt kien innotat anke mill-FIFA u l-konsulenti tag[ha tant li saret proposta biex fl-edizzjoni li jmiss tal-2018 fir-Russja, jidda[[al fir-regolamenti li jista’ jkun hemm ir-raba’ plejer sostitut b[ala g[a]la g[al dawk ilkow/is li t-timijiet tag[hom ikunu marru fil-[in barrani. L-eks manager ta’ Liverpool Gerard Houllier, li llum hu membru tal-istaff tekniku tal-FIFA hu favur din l-ideja. “Hi ideja tajba. Imma biss fil-[in barrani. Forsi xi [add ikun imwe;;a’. G[aliex le? Is-sostituti g[andhom rwol importanti g[aliex jid[lu friski u b’attitudni. Kwa]i
kwart tal-gowls kollha kienu skorjati fl-a[[ar 15-il minuta.” L-ideja tar-raba’ sostitut kienet [ar;et waqt laqg[a annwali talpanel f’Maruz tal-2012 imma lFIFA rtirat il-proposta. Sentejn wara issa qed jaraw l-impatt li jista’ jkollha fuq il-partiti u wasal i]-]mien li jirreveduha. Li wie[ed ikollu g[a]la li jibdel plejers fil-[in barrani jag[mel sens. Rajna bosta plejers jit[abtu bil-kundizzjoni fi]ika f’temperaturi s[an f’din it-Tazza tad-Dinja. Dan hu g[all-;id tallog[ba li jekk ikun hemm nofs sieg[a ]ejda, f’log[ba li hi knock-out fejn hemm [afna finnofs, jekk ikun permess id-d[ul ta’ plejer ie[or jista’ jag[mel differenza enormi. L-istess kif g[amlu Romelu Lukaku u KlaasJan Huntelaar li skorjaw gowl importanti g[all-Bel;ju u lOlanda fir-round tal-a[[ar 16.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt 5 ta’ Lulju, 2014
32
SPORT
L-ewwel tra;edja fil-Bra]il waqt il-fa]i finali I//edi ‘flyover’ f’Belo Horizonte u toqtol ]ew; persuni Pont (flyover) li kien g[adu qed jinbena fil-Belt ta’ Belo Horizonte, wa[da mill-bliet tatTazza tad-Dinja, ikkollassa l{amis u qatel mill-anqas ]ew; persuni waqt li qabad ta[tu xarabank, ]ew; trakkijiet tal-kostruzzjoni u karozza. In/ident li mbarazza pajji] li kien qed jing[ata tif[ir g[al dik li s’issa kienet Tazza tad-Dinja ming[ajr in/identi gravi. }ew; persuni mietu u 19 o[ra we;;g[u. Dan l-in/ident hu lakbar tebg[a s’issa g[all-Bra]il fl-organizzazzjoni tat-Tazza tadDinja li s’issa ma kienx fiha lkaos li bassru [afna. Fil-preparazzjoni g[at-turnament kien hemm t[assib kbir dwar il-kapa/itajiet tal-ajruporti tal-Bra]il, it-toroq u kif se jkampaw mal-influss ta’ turisti min[abba dewmien jew waqfien ta’ pro;etti biex jitjieb it-trasport urban. Wara li l-Bra]il ing[ata tTazza tad-Dinja fl-2007, il-politikanti wieg[du $8 biljuni li kienu se jintefqu fuq 56 ajruporti, linji ta[t l-art u pro;etti o[ra simili madwar il-pajji]. Imma anqas minn g[axra, tal-pro;etti infrastrutturali, tlestew fil-[in g[at-turnament, inklu] il-pro;ett fejn il-flyover sfrondat f’Belo Horizonte. G[ad mhux mag[ruf x’wassal biex din /ediet. “Kien qisu [oss ta’ terremot jew bomba. {arist mit-tieqa u ppanikkjajt. Ma stajt nara xejn g[ajr s[aba kbira ta’ trab,” qalet g[alliema li tg[ix madwar 20 metru bog[od millpro;ett.
Dehra tal-karozza privata (xellug), ix-xarabank (nofs) u t-trakk li nqabdu ta[t il-flyover
Hija qalet li flimkien ma’ diversi ;irien o[ra li joqg[odu flin[awi, kemm il-darba lmentaw mal-uffi//ju tas-sindku min[abba li kienu jib]g[u missigurta` tal-kostruzzjoni u talbu lill-awtoritajiet g[al kumpens biex ji//aqilqu mid-dar tag[hom. Il-kap tad-dipartiment talprortezzjoni /ivili tal-lokal qal li fost il-mejta kien hemm mara li kienet xufier tax-xarabank. Il-flyover li /ediet tinsab madwar 3 km mill-istadium ta’ Mineirao li fih intlag[bu diversi partiti mit-Tazza tad-Dinja fla[[ar jiem u hu l-post fejn se tintlag[ab is-semifinali nhar it-Tlieta. Kameras tas-sigurta` wrew volum kbir ta’ traffiku g[addej minn ta[t il-pont meta kkollassa.
Uffi/jali tas-sigurta` jispezzjonaw ix-xarabank li nqabdet ta[t il-flyover waqt li fuq ix-xellug tidher ukoll parti ]g[ira ta’ karozza privata li tg[aff;et kompletament.
Jirregalaw il-flus lit-tfal ta’ Gaza Il-plejers tal-Al;erija dde/iedew li l-flus li kellhom jie[du mill-kwalifikazzjoni g[al mal-a[[ar 16 tat-Tazza tadDinja, jing[ataw lit-tfal ta’ Gaza. L-a[bar ing[atat mill-attakkant nazzjonali Islam Slimani fuq ilpa;na ta’ Facebook tieg[u. “Huma g[andhom b]onn dawn il-flus aktar milli g[andna b]onnhom a[na,” kiteb Slimani. L-Al;erini, li [allew impressjoni po]ittiva bil-log[ob sabi[ tag[hom f’dan it-turnament, qabel ;ew eliminati mill:ermanja fil-[in barrani 2-1, se jkunu qed jag[tu lit-tfal ta’ Gaza $9 miljuni. Lura pajji]hom l-Al;erini kienu onorati daqs li kieku reb[u t-Tazza tad-Dinja. Kienu bl-eluf
li [ar;u ft-toroq jifir[u bil-plejers li ddawru mal-Belt fuq xarabank miftu[a. Normalment meta timijiet ikunu eliminati kulma nisimg[u hi biss kritika u sa[ansitra abbu] mill-aktar partitarji rrabjati tag[hom. G[alhekk kultant hu sabi[ li wie[ed jara perspettiva u g[aqda anke mil-lat ta’ telfa.
media•link COMMUNICATIONS