Nru 13,809
Il-{amis, 31 ta’ Lulju, 2014 €0.80 www.maltarightnow.com
Qorti
{abs fuq serq
Ra;el ta’ 28 sena minn {al Qormi mar sentejn u nofs [abs wara li nstab [ati li kellu fil-pussess tieg[u o;;etti li huma asso//jati mas-serq. Ara pa;na 4
Partit Nazzjonalista
Proposti politi/i ;odda Kmieni lbiera[ filg[odu miet l-eks Ministru Nazzjonalista Alexander Cachia Zammit, fl-eta’ 89 sena. Hu kien bniedem popolari u ma[bub minn kul[add u kien ukoll pilastru tal-Partit Nazzjonalista fis-snin [amsin, sittin u sebg[in. Il-funeral ta’ “Sandy” se jsir nhar is-Sibt filg[odu fid-9.30am fil-Knisja Ar/ipretali ta]-}ejtun. Ara pa;na 3
Malti jindarab fi splu]joni fi Tripli Jin;ieb Malta biex jing[ata l-kura Hermann Micallef
?ittadin Malti li we;;a’ fi splu]joni fil-Libja, twassal abbord ajruplan lejn Malta u qed jing[ata l-kura fl-Isptar Mater Dei. Dan ir-ra;el ;arrab ksur f’saqajh meta bomba splodiet qrib id-dar tieg[u u n;ieb lejn Malta b’mod immedjat g[allkura. Mario Cutajar, il-Kap ta/?ivil, spjega lill-;urnalisti li b[alissa fl-Isptar Mater Dei hemm seba’ /ittadini Libjani li qed jing[ataw il-kura filwaqt li persuna o[ra kienet mistennija tasal Malta abbord air ambu-
lance. Ma din kien hemm ukoll probabbilta’ li li persuna o[ra tkun abbord din l-ambulanza talajru. Nhar it-Tlieta 59 persuna waslu Malta abbord titjira talLibyan Airlines, li minnhom sitta kienu /ittadini Maltin. Mario Cutajar sa[aq li lGvern g[adu jag[ti l-istess pariri lill-Maltin li g[adhom qed jg[ixu fil-Libja – ji;ifieri biex jitilqu minn fejn huma u jirritornaw f’art twelidhom. Hu qal li l-awtoritajiet Maltin jinsabu f’kuntatt mal-awtoritajiet Taljani, Ingli]i u l-Fran/i]i kif ukoll ma’ pajji]i o[rajn fl-
Unjoni Ewropea biex f’ka] ta’ b]onn jg[inu fl-evakwazzjoni ta’ /ittadini Maltin u ta’ /ittadini Ewropej. Fil-Libja g[ad baqa’ madwar mitt /ittadin Malti. Mario Cutajar fisser li l-aktar zona perikolu]a fil-pajji] flAfrika ta’ Fuq hi Benga]i u min, mill-Maltin li g[ad baqa’ irid ji//aqlaq, g[andu jag[]el Tobruk b[ala d-destinazzjoni tieg[u biex ikun evakwat. Permezz tal-Crisis Information Centre, l-awtoritajiet Maltin jinsabu g[addej b’[idma u b’kuntatt kontinwu malMaltin li g[adhom fil-Libja.
F’laqg[a ta’ kull xahar tal-Kumitat E]ekuttiv tal-Partit Nazzjonalista approva t-twaqqif ta’ g[axar Policy Fora li se jiddiskutu u jipproponu proposti politi/i ;odda g[all-Partit Nazzjonalista. In-Nazzjon f’intervista jiddiskuti dan l-i]vilupp ma Ann Fenech il-President tal-E]ekuttiv tal-PN. Ara pa;na 7
Futbol lokali
Kariga ;dida Il-Kap ta/-?ivil qal li mistenni numru kbir ta’ ?ini]i abbord vapuri, x’aktarx fuq il-mijiet, f’Malta filwaqt li ]ied li minn fost il-156 persuna li waslu nhar it-Tlieta, il-ma;;oranza tag[hom kienu Filippini. Mario Cutajar qal li l-Gvern jinsab lest g[al pjan ta’ kontin;enza f’ka] li l-affarijiet imorru g[all-ag[ar. Il-gvern jinsab ukoll im[ejji bi pjani ta’ evakwazzjoni g[al /ittadini ta’ pajji]i o[rajn, i]da s’issa g[adu ma ;ie skattat l-ebda pjan. ikompli f’pa;na 2
Bjorn Vassallo jin[atar b[ala s-Segretarju :enerali ;did tal-MFA wara li hu ;ie nnominat mill-President Norman Darmanin Demajo. Vassallo se jie[u post Joe Gauci u l-po]izzjoni ta’ Kap E]ekuttiv se titne[[a mill-MFA. Ara pa;na 30
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 31 ta’ Lulju, 2014
2
LOKALI
Is-sitwazzjoni fil-Libja kull ma tjmur qed tmur g[all-ag[ar bil-;lied ikompli ji]died bejn il-fazzjonijiet
Mistennija mijiet ta’ ?ini]i li se jin;iebu Malta mil-Libja minn pa;na 1
Minbarra l-moll fuq ilValletta Waterfront, il-gvern [ejja ]ew; postijiet ta’ irmi;; fl-Isla f’ka] li jaslu bastimenti b’nies li ;ew evakwati milLibja. Dwar Martin Galea, i//ittadin Malti li n[eles nhar itTnejn wara 11-il jum mi]mum
minn milizzji ribelli Libjani, Mario Cutajar stqarr li wara ri]ultati medi/i li sarulu fl-Isptar Mater Dei ma kellu ebda sinjal ta’ vjolenza fuqu u lanqas m’g[andu xi infezzjoni. Hu qal li s-Servizzi tasSigurta’ f’Malta kellmu lil Martin Galea nhar it-Tnejn filg[axija kif ukoll matul il-jum tat-Tlieta sabiex ikun stabbilit
x’;ara e]attament fid-de]ert Libjan. B[alissa Martin Galea jinsab jistrie[ id-dar. Mario Cutajar qal li min [ataf lil Martin Galea kien qed ibiddel ismu u daqqa ju]a isem ta’ fazzjoni partikulari u f’daqqa wa[da jbiddel l-isem u ju]a dak ta’ fazzjoni o[ra. Il-Kap ta/-?ivil stqarr li g[adhom qed isiru l-kuntatti
ne/essarji dwar dan il-ka] permezz ta’ sorsi Libjani [bieb ta’ Malta. Mario Cutajar qal li l-Gvern g[ad m’g[andux l-istampa /ara dwar min kienu dawk li [atfu lil Martin Galea. “A[na qatt ma w]ajna l-kelma ‘[tif’,”sostna Cutajar filwaqt li ]ied li hemm ver]jonijiet differenti ta’ x’se[[ verament.
Il-Kap ta/-?ivil qal li lAmbaxxata Maltija fi Tripli g[adha miftu[a biex tassisti f’kull eventwalità. Barra minn hekk, ilMinisteru g[all-Affarijiet Barranin ukoll jinsab f’kuntatt mal-fazzjonijiet kollha fil-konflitt u ma kienx qed i]omm ma’ xi wie[ed partikulari.
NIKET Fit-30 ta’ Lulju, fl-Isptar Mater Dei,
Dr. ALEXANDER (SANDY) CACHIA ZAMMIT, g[adda g[all-[ajja ta’ dejjem ikkonfortat mis-Sagramenti Mqaddsa, fl-età ta’ 89 sena. [alla jibku t-telfa tieg[u lill-ma[buba martu Doris née Martin; lil uliedu Kathryn u ]ew;ha John Gambin, John u martu Daniela; ulied uliedu Julian, Adrian, Alexander, Edward, Francesca, Richard u Andrew; [utu Teresa u Margaret, [ut il-mara Blanche, May, Terry, Rose u Connie, neputijiet, qraba u [bieb.
Il-funeral se jsir nhar is-Sibt, 2 t’Awwissu, fid-9.30am b’quddiesa kon/elebrata fil-parro//a ta’ Santa Katerina, fi]-}ejtun. Wara, jitlaq korteo g[a/-/imiterju ta’ San Girgor, fi]-}ejtun, akkumpanjat mill-Banda Beland li tag[ha kien President g[all-a[[ar 54 sena. Donazzjonijiet lid-Dar tal-Providenza, fis-Si;;iewi, u lis-Sorijiet Klarissi ta’ San ;iljan ikunu apprezzati [afna. Ag[tih, O Mulej, il-mistrie[ ta’ dejjem.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 31 ta’ Lulju, 2014
3
LOKALI
Bniedem ma[bub minn kul[add u pilastru tal-PN Charles Muscat
Kmieni lbiera[ filg[odu miet l-eks Ministru Nazzjonalista Alexander Cachia Zammit, fleta’ ta ‘ 89 sena, wara li qatta’ la[[ar snin joqg[od fid-dar talanzjani Casa Antonia, f’{al Balzan. Hu kien bniedem popolari u ma[bub minn kul[add u kien ukoll pilastru tal-Partit Nazzjonalista fis-snin [amsin, sittin u sebg[in. Imwieled f’Bir]ebbu;a, l-isem tat-Tabib Sandy Cachia Zammit, kif kien mag[ruf minn kul[add, jibqa’ marbut l-aktar ma]-}ejtun fejn qatta’ l-parti l-kbira ta’ [ajtu. Hu kien ukoll il-President tal-Banda Beland ta]-}ejtun u kien ilu f’din il-kariga sa missena 1960. B[ala tabib hu kien fis-servizz pubbliku u serva f’diversi distretti kemm f’Malta kif ukoll f’G[awdex sakemm fl-1949 hu beda jipprattika fil-privat b[ala tabib fi]-}ejtun. B[al missieru, hu g[amel snin twal involut fil-politika fejn ikkontesta l-ewwel elezzjoni tieg[u fl-1955 mal-Partit Nazzjonalista u mal-ewwel kien elett. Fil-fatt huwa serva ukoll fil-kabinett ta’ George Borg Olivier b[ala Ministru taxXoghol u l-Politika So/jali, u aktar tard Ministru tas-Sa[[a. Hu kien elett ukoll fl-elezzjonijiet ;enerali tal-1962, tal-1966, tal1971, tal-1976 u tal-1981. G[al Sandy, ir-reb[a Laburista
tal-1971 fissret ;uri fejn u flimkien ma [u[ Lawrence kien akku]at b’serq ta’ dokumenti governattivi. Dan kien l-ewwel u l-a[[ar ka] tax-xorta tieg[u flistorja politika Maltija u f’dak il;uri Sandy Cachia Zammit u [u[ kienu liberati minn kull akku]a. L-avukati difensuri tag[hom kienu Eddie Fenech Adami u Guido de Marco. Sandy Cachia Zammit kien irtira mill-politika fl-1987, u wara serva g[al numru ta’ snin b[ala ambaxxatur tas-Santa Sede u tal-Ordni Militari Sovrana ta’ San :wann. F’Di/embru tal-1992 Sandy Cachia Zammit kien ma[tur Uffi/jal tal-Ordni Nazzjonali talMertu. Is-sena l-o[ra l-awtur Sergio Grech kien ippubblika lBijografija ta’ Cachia Zammit, intitolata “It-Tabib Sandy”. Fil-11 t’Awwissu li ;ej Sandy Cachia Zammit kien se jag[laq 90 sena. Dwar din l-a[bar, In-Nazzjon [a l-kummenti tal-Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil. Hu li qal li t-Tabib Sandy Cachia Zammit kien pilastru tal-Partit Nazzjonalista b’mod partikulari fi]-}ejtun, imma kien ukoll Ministru Nazzjonalista fil-gvern ta’ :or; Borg Olivier li innegozja u akkwista l-Indipendenza ta’ Malta li f’Settembru li ;ej se ni//elebraw il-50 sena minn din il-;rajja storika. G[alhekk qal li Sandy Cachia Zammit kien parti mill-istorja tal-Partit
G[al Sandy, ir-reb[a Laburista tal-1971 fissret ;uri fejn u flimkien ma [u[ Lawrence kien akku]at b’serq ta’ dokumenti governattivi f’liema ;uri l-a[wa kienu liberati
Sandy Cachia Zammit kien irtira mill-politika fl-1987, u wara serva g[al numru ta’ snin b[ala ambaxxatur tas-Santa Sede
Nazzjonalista u wkoll parti millistorja tag[na b[ala pajji]. Simon Busuttil f’isem il-Partit Nazzjonalista sellem il-memorja ta’ Dr Sandy Cachia Zammit u anke ta il-kondoljanzi tieg[u lil qrabatu. Tkellimna wkoll mal-President Emeritu u ex Prim Ministru u ex Kap tal-Partit Nazzjonalista, Eddie Fenech Adami li [adem mill-qrib ma Sandy Cachia Zammit. Hu qal li l-ewwel darba li ltaqa’ ma Dr Cachia Zammit kien g[adu student l-Universita` u kienu qed jistudjaw l-ekonomija. Dak i]-]mien kien hawn flUniversita` xi studenti barranin li kienu mag[hom u kellhom jag[mlu xi intervisti lil dawk li kienu jrabbu l-bhejjem fl-in[awi ta]-}ejtun. L-istudenti ing[ataw parir biex jiltaqg[u mat-Tabib Sandy Cachia Zammit li kien introdu/ihom mar-ra[[ala kollha ta]-}ejtun. Eddie Fenech Adami qal li lewwel impressjoni li [a fuq Cachia Zammit kienet kemm kien bniedem popolari u ma[bub minn kul[add. Hu kien it-tabib ta’ kul[add u kien mag[ruf b[ala it-tabib. Kien bniedem li qatt ma fittex l-interessi personali tieg[u, imma dejjem fittex il-;id. Eddie Fenech Adami qal li hu [adem fil-vi/in ta’ Sandy Cachia Zammit meta t-tnejn wara kienu involuti fil-politika. Dwar il-;uri li g[adda Sany Cachia Zammit wara l-elezzjoni ;enerali tal-1971, Eddie Fenech Adami qal li kemm Sandy kif ukoll [u[ Lawrence kienu lakku]ati u l-avukati tag[hom kienu hu stess u Guido de Marco.
Fenech Adami qal li Cachia Zammit dejjem kien seren, qatt ma kien inkwetat g[ax kien jaf li hu m’g[amel qatt xejn [a]in. Imma qal li din kienet xi [a;a krudili li ra;el li dejjem fittex il;id ta’ dawk ta’ madwaru, jispi//a mtella’ l-Qorti akku]at b’akku]a serja li wara kien me[lus minnha g[al kollox. Dan ]gur li kien perijodu ta’ diffikulta` aktar g[al pajji] milli g[al Sandy Cachia Zammit g[ax hu qatt ma kien inkwetat li l-;uri seta jmur kontrieh. Anke l-President Emeritu u ex Ministru, Ugo Mifsud Bonnici fakkar lil Dr Cachia Zammit. Hu qal li ilu jafu 75 sena meta lewwel darba li hu mar id-dar talfamilja Cachia Zammit, Sandy kien g[adu se jid[ol flUniversita`. Fil-fatt Ugo Mifsud Bonnici qal li jiftakar li ommu u missieru kienu [aduh id-dar talfamilja Cachia Zammit. Fakkar li missieru kien [abib ta’ missier Sandy Cachia Zammit. Ugo Mifsud Bonnici fakkar li Sandy Cachia Zammit kien bniedem ta’ fibra kbira meta ;ew ittempesti ma wi//u u ]amm kollox b’dinjita` kbira u ta min jammira kif [a dik l-avversita` kbira li kellu. Sandy Cachia Zammit kien metikolu] fix-xog[ol tieg[u u b[ala tabib kien tabib tajjeb u ma[bub imma anke b[ala Ministru kellu attenzjoni kbira g[al affarijiet u ressaq ‘il quddiem [afna [wejje; tajbin. Sandy Cachia Zammit kellu sehem fil-kisba tal-Indipendenza ta’ pajji]na fl-ewwel gvern ta’ :or; Borg Olivier u anke wara lIndipendenza u g[amel il-parti
tieg[u matul i]-]mien kollu li g[amel fil-Parlament. Ugo Mifsud Bonnici qal li Cachia Zammit kien bniedem li kien dedikat, kien jemmen f’dak li kien qed jag[mel u kellu m,[abba kbira g[al min kien minn ta[t u g[al min kien mu;ug[. Sandy Cachia Zammit estenda s-servizzi so/jali fi ]mien kemm b[ala ministru responsabbli mis-servizzi so/jali u anke b[ala l-ministru tassa[[a. F’[ajtu Sandy Cachia Zammit g[amel [afna ;id u naqqas it-tbatija u ta’ min jerfag[lu l-kappell. Persuna li dan l-a[[ar kienet qrib [afna ta’ Sandy Cachia Zammit u li kien l-awtur tal-ktieb it-Tabib Sandy hu l-kittieb Sergio Grech. F’kummenti ma In-Nazzjon, Sergio Grech qal li fis-sig[at twal li g[amel ma Cachia Zammit biex ji;bor linformazzjoni dwar [ajtu, kienet evidenti l-po]ittivita` li kellu. Ilfatt li serva g[al [afna snin b[ala tabib u iltaqa’ ma [afna u [afna nies, kienet opportuniota` biex hu jibqa po]ittiv lejn il-[ajja. Sergio Grech qal li l-a[[ar li ltaqa’ mat-tabib Sandy kien madwar xahar ilu u g[alkemm kien ma jifla[x kien jitkellem b’mod po]ittiv dwar il-[ajja u lentu]ja]mu biex tg[addi l-marda li kellu u jkompli l-[ajja ta’ kuljum. Sadattant, kemm il-Partit Nazzjonalista, il-Kulle;; tal-eks Parlamentari Nazzjonalisti kif ukoll il-Partit Laburista permezz ta’ stqarrijiet estendew l-kondoljanzi tag[hom lill-qraba kollha ta’ Alexander Cachia Zammit.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 31 ta’ Lulju, 2014
4
LOKALI
Sentejn u nofs [abs fuq g[add ta’ serqiet Ra;el ta’ 28 sena minn {al Qormi mar sentejn u nofs [abs wara li nstab [ati li kellu filpussess tieg[u o;;etti li huma asso/jati mas-serq. Dwar ilpiena, l-Qorti kkunsidrat li minkejja l-età relattivament ]g[ira di;à g[andu 13-il kundanna fosthom sitta fuq serq anke bi vjolenza u bis-sekwestru tal-persuna. Jonathan Felice, kien spi//a arrestat dan ix-xahar, liebes ;akketta bil-komma twila imma skont hu kien liebes hekk g[ax kien qed ji;;oggja biex jo[ro;lu l-g[araq. Din kienet l-14-il kundanna ta’ Felice li sitta minnhom, kienu wkoll fuq serq u f’u[ud minnhom saru bilvjolena u fihom kien hemm sekwestru ta’ persuna. Felice instab [ati li fit-12 ta’ Lulju li g[adda, g[all-[abta tas6.00 p.m. f’{al Qormi, kellu filpussess tieg[u o;;etti li g[alihom ma tax ra;uni sodisfa/enti g[aliex kienu g[andu. Huwa nstab [ati wkoll li kiser il-kundizzjonijiet tal-[elsien
mill-arrest imposti fuqu millMa;istrat Audrey Demicoli fis27 ta’ Mejju 2013, mill-Im[allef David Scicluna fis-26 ta’ Jannar 2010, mill-Ma;istrat Consuelo Scerri Herrera fil-15 ta’ Frar 2008 u mill-Ma;istrat Edwina Grima (illum Im[allef) fid-29 ta’ April 2013. Felice sar ukoll re/idiv wara li kiser diversi sentenzi mog[tija mill-Qrati ta’ Malta. Quddiem il-Ma;istrat Marse-Ann Farrugia, il-Kuntistabbli Ryan Pisani u Nigel Mallia mir-Rapid Intervention Unit (RIU) xehdu kif huma ntalbu biex imorru {al Qormi g[ax kien hemm ]ew; persuni suspettu]i. X’[in waslu fi Triq Monsinjur Frendo raw ]ew; persuni lebsin gri] f’kantuniera b’bar]akka blu f’idejhom u jfittxu fiha. Wie[ed minnhom, li rri]ulta li kien Felice, kien liebes ;akketta bilkomma twila. Fuq rashom kellhom beritta u nu//ali tax-xemx. I]-]ew; Pulizija xehdu li malli ni]lu mill-vettura, i]-]ew; persuni rmew il-bar]akka mal-
art u telqu ji;ru f’direzzjonijiet differenti. Il-Kuntistabbli Pisani ;abar il-bar]akka mill-art, tefaha fuq dahru u beda ji;ri warajhom sakemm meta nfirdu baqa’ jsegwi lill-iqsar wie[ed imma dan irnexxielu jid[ol fi sqaq u [arab.
Kienu l-Pulizija li qabdu li]-]ag[]ug[ b’o;;etti suspettu]i li normalment ikunu relatati ma’ serq
Min-na[a tieg[u, ilKuntistabbli Mallia da[al filkarozza tal-Pulizija u dar dawra ma’ blokk fejn ra lil Felice ji;ri. Huwa baqa’ jsuq warajh
sakemm waqqfu fi Triq San Pawl u arrestah. Fil-bar]akka rri]ulta li kien hemm lieva, turnavit twil, flokk u xi kalzetti. I]-]ag[]ug[ xehed li huwa jag[mel nofs sieg[a e]er/izzju kuljum u dakinhar mar ji;;oggja b[as-soltu meta [abta u sabta arrestawh ilPulizija. Huwa /a[ad li kien jaf x’fiha l-bar]akka u meta mistoqsi milluffi/jal Prosekutur, l-Ispettur Roderick Agius, g[aliex fl-eqqel tas-sajf kien liebes ;akketta bilkomma twila Felice wie;bu li jilbisha biex tixrob l-g[araq. Waqt li Felice kien qed jixhed, il-Ma;istrat Farrugia ordnatlu biex jg[olli l-kmiem tal-;lekk u nnutat li kellu t-tpin;ija fuq idejh li jwasslu sal-pala ta’ idejh. Meta ;iet biex tikkunsidra lka], hija qalet li anke jekk kellha ta//etta li m’hemm xejn stramb li f’nofs Lulju l-akku]at imur ji;;oggja fis-6.00 p.m. b’komma twila, il-ver]joni tieg[u m’g[andix mis-sewwa.
Hija /ertament il-prassi ta’ dawk li jittrenjaw billi jimxu jew ji;;oggjaw fit-triq li jilbsu [afif kemm jista’ jkun, spe/jalment fis-sajf, biex jo[ro; l-inqas g[araq possibbli, u j;orru xugaman ]g[ir mag[hom, ;eneralment madwar g[onqhom biex jixrob l-g[araq u jims[u wi//hom”, hija rrimarkat. Il-Qorti sostniet li ma tantx temmen li f’temp ta’ [ames minuti kien hemm ]ew; persuni lebsin ;gieget gri]i identi/i bilkomma twila u li t-tnejn kienu qed ji;ru. “Fl-opinjoni tal-Qorti, huwa ferm aktar kredibbli li libes ;akketta bil-komma twila sabiex jg[atti t-tatoos li g[andu f’idejh li jag[mluh fa/ilment rikonoxxibbli”, kompliet tg[id lMa;istrat. Hija qalet li Felice ing[ata diversi opportunitajiet minn dawn il-Qrati fejn mill-kondotta jirri]ulta li ng[ata libertà kundizzjonata u kellu tliet ‘probation orders’. Waqt li qalet li Felice baqa’ jirrifjuta li japprofitta minn dawn l-opportunitajiet, il-Ma;istrat Farrugia rrimarkat li huwa kien instab ukoll [ati li kiser ]ew; digrieti separati fejn kien ing[ata l-[elsien mill-arrest. Minbarra hekk kellu diversi kundanni l-[abs tant li [are; mill-Fa/iità Korrettiva ta’ Kordin f’Ottubru 2013 u g[alkemm kien qieg[ed ta[t ordni ta’ ‘probation’ ma attendix g[al-laqg[at mal-uffi/jal tal-‘probation’. Il-Ma;istrat Farrugia iddeskriviet ukoll l-o;;etti li nstabu fil-bar]akka b[ala “affarijiet li normalment jintu]aw waqt isserq” u waqt li ikkundannatu sentejn [abs fuq l-akku]i li tressaq bihom, mag[hom ]iedet sitt xhur talli kiser l-ordni ta’ ‘probation’ mog[tija fit-23 ta’ April 2013.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 31 ta’ Lulju, 2014
5
LOKALI
Sa ftit jiem qabel l-akku]at u l-vittma kienu qed jie[du te flimkien Kif Vince Muscat ta’ 53 sena mag[ruf b[ala “Il-Ko[[u”, lema[ lil Jonathan Pace, mag[ruf b[ala “It-Tyson” die[el fl-awla tal-Qorti, “g[al darba darbtejn qallu, g[aliex g[amiltli hekk, jien x‘g[amiltlek?”. F’April li g[adda Muscat spi//a ferut bi tliet tiri f’g[onqu u f’idu, meta kien vi/in ir-residenza tieg[u fl-Imsida. G[al dan is-diskors l-akku]at Pace ta’ 31 sena mill-Gudja, li kien fl-i]barra, baqa’ sieket u ming[ajr ebda emozzjoni. Dan kollu se[[ qabel ma Muscat beda jag[ti l-ver]joni tieg[u dwar l-in/ident quddiem lAssistenta :udizzjarja Elena Naudi Depasquale, li kienet qed tmexxi l-ka] minflok ilMa;istrat Carol Peralta li kien indispost. Muscat minn na[a tieg[u bittiri li ;arrab vi]ibli, l-aktar finna[a ta’ fuq ta’ rasu, fejn deheret ;er[a. It-tkomplija tal-kumpilazzjoni kellha ssir fid-dar ta’ Muscat, min[abba l-kundizzjoni fi]ika tieg[u, pero huwa [assu tajjeb bi]]ejjed biex jattendi g[as-seduta fil-Qorti. Fix-xhieda tieg[u Muscat qal li huwa kien jaf lil Pace minn ]mien li dan kellu l-[anut talla[am “Tyson Butcher” bejn sentejn u tliet snin ilu. Huwa semma kif dakinhar tal-attentat fuq [ajtu, fis-7 ta’ April li g[adda, huwa kien sejjer lura ddar g[all-[abta tal-11.30 p.m. wara li mar jie[u ]ew; fliexken birra mill-ka]in tal-PN f’Ta’ Xbiex. Qal li fil-;urnata tal-in/ident huwa kien qed jipparkja l-vann tieg[u barra r-resisdenza tieg[u meta l-akku]at saq il-fuq b’karozza. Tenna li l-vetturi ta’
xulxin kienu madwar 1.4 metri ‘l bog[od minn xulxin. Muscat qal li f’daqqa wa[da “It-Tyson” [are; barra millkarozza u mill-ewwel beda jispara. Huwa kien liebes “hoodie” f’rasu u maskla, u li ni]]el b’idejh il-leminija filwaqt li sparalu b’idejh ix-xellugija. Huwa dlonk re;a’ da[al fil-karozza u re;a’ spara u [arab minn fuq il-post bir-“reverse”, fejn anke [abat ma’ [ajt qabel ma’ telaq.
Muscat spjega kif kaw]a tas-sitt tiri sparati lejh, spi//a ma jarax minn g[ajnu x-xellugija u idu x-xellugija ma jistax ju]aha “Il-Ko[[u” spjega kif, minkejja l-;rie[i li kellu rnexxielu jsuq sa’ l-G[assa tal-Pulizija tal-lokal fejn talab g[all-assistenza u qal lill-Pulizija li ried ipattiha lil min kien sparalu. Muscat qal li lewwel kliem li lissen fl-g[assa kienu “inpattihilhom” u mbag[ad talab lill-pulizija j/empel g[all-ambulanza. Ix-xhud sostna li kemm flg[assa kif ukoll meta kien lIsptar Mater Dei ;ie mistoqsi jekk jafx minn sparalu imma
huwa wie;eb li le g[ax be]a li Pace jag[mel xi [a;a lill-familja tieg[u. Qal li kien me[ud mill-ewwel l-isptar Mater Dei fejn hemm dam bejn 16 u 18-il ;urnata u g[amel numru ta’ operazzjonijiet. Qal li wara dan il-perjodu beda die[el u [iere; lisptar. Muscat spjega kif kaw]a tas-sitt tiri sparati lejh, spi//a ma jarax minn g[ajnu x-xellugija u idu x-xellugija ma jistax ju]aha. Tenna li f’mo[[u g[ad hemm balla li ma tistax titne[[a. Fil[in tal-kontro-e]ami li sar millAvukat ta’ Pace, Giannella de Marco, Muscat qal li huwa kien [abib tal-akku]at, tant li {add qabel l-in/ident kienu qeg[din jie[du te flimkien iddar tieg[u. Dwar it-tiri sparati lejh Muscat qal li dawn ;ew sparati hekk kif kien qed ji;bor il-[alib u l-[ob] li kien g[adu kif xtara. Qal ukoll li l-karozza talakku]at saqet ‘il fuq fid-direzzjoni tal-vann tieg[u, bid-dwal mitfijin. Il-vittma qal ukoll li g[allewwel ma kienx indika lillakku]at b[ala l-persuna, li wettaq ir-reat min[abba li be]a g[al familitu. Qal ukoll li m’g[andu l-ebda idea x’kien il-mottiv tat“Tyson.” Flimkien mal-Avukat Gianella de Marco hemm l-Avukat Joe Giglio jiddeffendi lill-akku]at. L-avukati Arthur Azzopardi u Kathleen Grima qeg[din jirrappre]entaw l-interessi tal-vittma, li qed ji;i ;ie mixli wkoll li g[amel [sara fuq [wejje; [addie[or b’arma tan-nar fosthom fuq il-karozza ta’ Muscat tal-g[amla Mitsubishi.
Josef Formosa Gauci
Josef Formosa Gauci kien strumentali g[at-turi]mu f’pajji]na Il-Partit Nazzjonalista qal li jinsab ma[sud bl-a[bar tarri]enja ta’ Josef Formosa Gauci minn Kap E]ekuttiv talAwtorità Maltija g[at-Turi]mu (MTA). Din ir-ri]enja ]gur ma kinitx wa[da mistennija, b’mod spe/jali f’dan i]-]mien tas-sena meta t-turi]mu f’pajji]na jkun flaqwa tieg[u. Fi stqarrija f’isem il-Kelliem tal-Oppo]izzjoni g[at-Turi]mu Robert Arrigo, il-PN qal li l[idma ta’ Formosa Gauci fla[[ar snin kienet wa[da importanti [afna biex is-settur
tat-turi]mu seta’ jissa[[a[ u jikser rekord wara l-ie[or. Flistqarrija, il-PN irringrazzja wkoll lil numru ta’ persuni o[rajn li [admu u stinkaw kemm fel[u fis-settur turistiku, i]da llum m’g[adhomx ja[dmu f’dan is-settur. Fost o[rajn hemm i/Chairman u l-membri tal-Bord tal-Istitut g[all-Istudji Turisti/i (ITS), [addiema tal-MTA u anke il-85 [addiem talAir Malta li llum m’g[adhomx ja[dmu mal-linja nazzjonali tal-ajru.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 31 ta’ Lulju, 2014
6
LOKALI
Il-KSU jelenka l-benefi//ji u l-isfidi tar-riforma tal-iSmart Card Il-Kunsill Studenti Universitarji, fi stqarrija qal li kien infurmat li se titne[[a s-sistema tal-ismart card biex minflok l-ammont ji;i trasferit filkont bankarju tal-istudenti. IlKSU qal li kien f’kuntatt malMinistru tal-Edukazzjoni u xXog[ol, Evarist Bartolo kif ukoll mas-Sedje tal-iStudents Maintenance Grant Board, (SMGB) u ;ie infurmat dwar din id-de/i]joni. L-istqrarrija tispjega li l-pro/es tas-sistema l-;dida se jsir permezz ta’ sistema elettronika u g[alhekk se jiffa/ilita’ l-pro/ess g[all-istudenti kollha li huma eli;ibbli g[al dan ilfond. Il-KSU qal li jifhem il-benefi//ji marbuta ma’ din is-sistema l-;dida li se tag[ti iktar libertà lill-istudenti biex jag[]lu fost prodotti g[all-g[anijiet edukattivi filwaqt li se ji;i fa/ilitat lpro/ess biex jixtru prodotti online. Il-KSU qal li min[abba li l-applikazzjoni tas-sistema l;dida se tkun online, se jitnaqqsu ]balji umani. L-istqarrija tg[id li l-istudenti G[awdxin ukoll se jibbenifikaw mir-riforma g[aliex b’dan il-fond se jkunu jistg[u j[allsu l-biljetti talvapur. I]]id li dan inaqqas il-pi] finanzjarju li dawn l-istudenti jiltaqg[u mag[hom meta ji;u jg[ixu Malta. Il-KSU qal ukoll li huwa ta’ benefi//ju li s-somma kollha se ting[ata fil-bidu tassena skolastika, peress li dan ikun i]-]mien meta l-istudenti liktar jkunu fil-b]onn li jixtru materjal edukattiv. Il-KSU qal li huwa sodisfatt li bis-sistema l-;dida, l-Gvern se jkun qed jiffranka ammont konsidervoli ta’ flus. Il-KSU tenna dak li kien qal fil-laqg[a malS M G B
Il-KSU jinsab im[asseb li s-sistema l-;dida se jkollha inqas monitera;; li jassigura li l-flus qed ikunu u]ati g[al ra;unijiet edukattivi
Il-KSU sostna li hu konxju li bis-sistema l-antika di;à kien hemm abbu]i u filwaqt li sa[aq li hu po]ittiv li l-Gvern qed jafda iktar lill-istudent, g[andu ja[dem biex ikompli jsa[[a[ il-mentalità li l-flus ma jaqg[ux mis-sema u li anzi dan huwa investiment
li l-flus frankati mill-bidla fis-sistema g[andhom jintu]aw biex ikompli jissa[[a[ il-fond tarri/erka fl-Università. Minn na[a l-o[ra, l-KSU sostna li jinsab im[asseb li s-sistema l-;dida se jkollha inqas monitera;; li jassigura li l-flus qed ikunu u]ati g[al ra;unijiet edukattivi, liema g[an kienet ma[luqa g[alih ori;inarjament liSmart Card. Il-KSU qal li b’din is-sistema, l-istudenti jistg[u jonfqu l-flus f’dak kollu li jridu filwaqt li sostna din r-riforma jista’ jkollha wkoll effett negattiv min[abba li tista’ taffetwa l-u]u
li kien isir bl-ismart card g[allattivitajiet extra-kurrikulari. IlKSU sostna li hu konxju li bissistema l-antika di;a’ kien hemm abbu]i u filwaqt li sa[aq li hu po]ittiv li l-Gvern qed jafda iktar lill-istudent, g[andu ja[dem biex ikompli jsa[[a[ il-mentalità li lflus ma jaqg[ux mis-sema u li anzi dan huwa investiment. L-istqarrija tispjega li wara li din r-riforma ;iet diskussa waqt laqg[a tal-Kummissjoni Edukazzjoni, l-KSU jinnota li rriforma tal-iSmart Card se tne[[i l-pro/ess burokratiku biex wie[ed japplika, kif ukoll ]]id ilvarjetà ta’ servizzi li minnhom se jkunu jistg[u jgawdu l-istudenti. Il-KSU talab kjarfika fuq il-mi]uri ta’ monitera;; li lGvern se jda[[al biex ja//erta li l-flus [a jkunu qed jintu]aw biex jinxtraw affarijiet edukattivi u li din is-sistema tirrifletti l-investiment fl-interess tal-edukazzjoni u l-istudent. Il-KSU [e;;e; lill-istudenti biex dawn il-flus ju]ahom b’responsabbilità u g[al g[anijiet edukattivi. [e;;e; ukoll biex listudenti jibqg[u jie[du sehem f’attivitajiet extra-kurrikulari.
Bdew id-diskussjonijiet mal-offerent preferut biex i[addem t-trasport pubbliku Charles Muscat Skont il-Ministru g[at-Trasport u l-Infrastruttura Joe Mizzi, ilGvern beda d-diskussjonijiet preliminari mal-offerent preferut li mistenni jkun l-operatur il-;did tat-trasport pubbliku. F’kummenti lil media i]da, Joe Mizzi ma riedx ji]vela jekk dan lofferent preferut hix il-kumpanija Spanjola, Autobuses de Leon li tifforma parti mill-kumpanija ALSA - sussidjarja Spanjola tanNational Express Group talIngilterra. Hu qal li se j[abbar liema hi l-kumpanija iktar tard. Minbarra Autobuses De Leon,
hemm ]ew; konsorzji Maltin li tefg[u s-sottomissjoni tag[hom fil-[in, il-Gozo First u Island Buses Malta. Hu mifhum li dan ilkonsorzju hu ffurmat minn seba’ kumpaniji lokali fosthom Zarb Coaches, Paramount, Ciancu Supreme Garden of Eden u Ta’ Peppin. Fil-;img[at li g[addew kien ]velat li l-Ministru Joe Mizzi mar Spanja u iltaqa’ mar-rappre]entanti ta’ Autobuses De Leon. Mistoqsi dwar dan, il-Ministru Joe Mizzi qal li hu minnu li ltaqa’ mad-bidders Spanjoli. Hu qal li mar Spanja biex jara l-affarijiet li g[andu dritt ikun jafhom g[ax wara kollox irid li t-trasport pubbliku ma jfallix. Hu qal li jrid li dak iddikjarat din il-kumpanija jarahom. Mistoqsi jekk iltaqax ukoll mal-bidders Maltin, Joe Mizzi qal li kull meta xtaquu jkellmuh hu kellimhom ukoll g[ax qal li hu lest jitkellem ma kul[add.
Sadattant g[al mistoqsija Parlamentari mill-kelliem talOppo]izzjoni dwar it-Trasport, ilPerit Toni Bezzina, il-Ministru Joe Mizzi qal illi minn monitora;; li sar jirri]ulta li f’xi karozzi tal-linja li l-Gvern kera u ;ab minn barra qed ikun hemm temperaturi g[oljin [afna min[abba li m’g[andhomx arja kundizzjonata. Kienu rappurtati temperaturi ta’ kwa]i 35˚ C.
Joe Mizzi ma riedx ji]vela jekk dan l-offerent preferut hix il-kumpanija Spanjola, Autobuses de Leon Mistoqsi dwar dan, il-Ministru Joe Mizzi qal li meta mqabbla mal-ilmenti li kien hemm qabel, lilmenti huma minimi u veru li hemm xi ilmenti dwar l-arja kundizzjonata fil-karozzi tal-linja u dawn qed jitran;aw u sa ftit ]mien ie[or il-problemi se jkunu solvuti. Il-kuntratt tas-servizz tat-trasport pubbliku li b[alissa qed jit[addem mill-kumpanija talGvern, il-Malta Public Transport Services Limited jistipula li t-temperaturi fil-karozzi tal-linja trid tkun bejn l-20 u l-24˚ C.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 31 ta’ Lulju, 2014
7
POLITIKA
Fora ta’ politika li se jkomplu jg[inu fit-ti;did tal-PN F’laqg[a ta’ kull xahar talKumitat E]ekuttiv tal-Partit Nazzjonalista kien approvat ittwaqqif ta’ g[axar Policy Fora li se jiddiskutu u jipproponu proposti politi/i ;odda g[all-Partit Nazzjonalista. Il-proposta tressqet mill-Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil. B’rabta ma’ dawn il-fora, il;urnalista Alessia Psaila Zammit iltaqg[et ma’ Ann Fenech, ilPresident tal-E]ekuttiv tal-PN. Dan l-a[[ar fil-Partit twaqqfu numru ta’ policy fora f’setturi differenti. X’inhu l-iskop li g[alih ilPartit Nazzjonalista waqqaf dawn il-policy fora^ L-idea tal-policy fora nibtet meta b[ala Kummissjoni, g[amilna r-rapport tat-telfa u
deher /ar li kien hemm b]onn li fil-Partit ikun hemm forum, jew iktar, li jil[aq ]ew; g[anijiet. Lewwel nett li jkollu l-g[an li lPartit, b[ala partit, ikompli j;edded il-policies tieg[u u g[alhekk ikun importanti li fi [dan dan il-policy forum ikun hemm nies esperti li g[andhom valur u li jistg[u jag[tu valur lillPartit. Imma wkoll li dawn il-fora jkunu qishom dak il-pont bejn ilPartit u nies o[rajn li forsi mhumiex mid[la ta’ partiti b[ala regola imma li jixtiequ jag[tu kontribut g[all-policies ta’ dan ilpajji]. Wara kollox, il-Partit Nazzjonalista huwa mag[ruf g[all-policies tieg[u. Dak huwa l-forte tag[na. Imbag[ad minn idea fir-rapport tal-Kummissjoni bi pja/ir kbir rajna li anke meta lKummissjoni kienet g[amlet lemendi g[all-istatut il-;did, dawn il-policy fora sabu ru[hom b[ala emendi g[all-istatut il-;did. Dak kien il-ba]i. G[amilna sena nibnuhom dawn u issa wasal i]]mien li mill-kliem immorru g[all-fatti. U fil-fatt il-Kap f’laqg[a tal-E]ekuttiv [are; bil-proposta ta’ dawn l-g[axar fora u qed nisperaw li jkunu ta’ su//ess.
In-nies qed jitkellmu fuq ilb]onn li l-Partit Nazzjonalista j;edded il-politika tieg[u. Issa kif se taraw li dawn il-policy fora jiddiskutu kemm dak li qed jg[idu on the ground in-nies f’setturi differenti imma fl-istess [in iqisu wkoll l-aspett tales-perti u l-aspett iktar tekniku ta’ kull settur differenti^ Kif g[adni kemm g[edt, jekk hawn xi [a;a li g[aliha l-Partit Nazzjonalista huwa mag[ruf, din hi l-policies tieg[u. Il-Partit Nazzjonalista dawn l-a[[ar 20
sena, bl-e//ezzjoni ta’ dawk ilftit snin, kien il-partit fil-gvern li lil dan il-pajji] ipprovdielu policies u strutturi li [aduh minn era g[al era totalment differenti – fissa[[a, fil-qasam marittimu, flavjazzjoni, fl-IT. Semmi l-policies kollha li kien hawn li Malta llum qieg[da tgawdi bihom jew permezz tag[hom u inti dejjem tirrealizza li kienu policies talPartit Nazzjonalista. A[na, birrispett kollu lejn il-partit l-ie[or, ma rridux nag[mlu l-i]ball li forsi g[amel il-partit l-ie[or meta kien fl-Oppo]izzjoni. A[na rridu nkomplu ni;;eddu. Irridu nkomplu naraw dawk ilpolicies li hemm b]onn sabiex ilpajji] dejjem imur g[all-a[jar. Flistess [in irridu nu]aw dawn ilfora biex il-Partit stess ji;;edded u l-Partit stess ji;i vi/in firxa iktar wiesg[a ta’ nies minn setturi differenti. A[na nemmnu li dawn il-policy fora huma medium ideali biex nag[mlu dan bl-g[ajnuna ta’ nies li jifhmu.
Anne Fenech qalet li l-PN jemmen li b[ala pajji] g[andu jkollna pedament sod imma wkoll pedament li jkompli jg[in lil dan ilpajji] javvanza
G[amilna sena nibnuhom dawn u issa wasal i]-]mien li mill-kliem immorru g[all-fatti U hawn l-appell se jkun sabiex nies li verament huma esperti f’dawn is-su;;etti (esperti mhux biss mil-lat akkademiku imma esperti wkoll mil-lat prattiku) jg[inu lill-Partit fit-tfassil ta’ dawn il-policies sabiex dejjem ja;;orna ru[u u jibqa’ vi/in innies f’dawn l-oqsma. A[na nemmnu li b[ala pajji] g[andu jkollna pedament sod imma wkoll pedament li jkompli jie[u lil dan il-pajji] ’il quddiem b[alma, wara kollox, ilu javvanza g[al dawn l-a[[ar g[oxrin sena.
Kemm tara int b[ala President tal-Kumitat E]ekuttiv li g[andha tkun b’sa[[itha din l-istruttura ;dida ta’ kif issir il-politika fil-Partit Nazzjonalista^ Din issa qisha da[[let mezz ;did ta’ kif nag[mlu l-politika u kif ti;i diskussa l-politika qabel tittie[ed id-de/i]joni fuq policy. Din hija xi [a;a riflessa f’affarijiet o[ra li qed jag[mel il-Partit Nazzjonalista. Ma ninsewx li f’din l-a[[ar sena l-Partit [adem ukoll fuq strutturi simili. Mhux ilkummissjonijiet biss, b[all-kum-
missjoni li qed tag[mel [afna xog[ol siewi fuq l-g[a]la tal-kandidati u l-Kummissjoni tal-Istatut. Issa anke fl-idea li no[olqu strutturi ;odda. Illum g[andna ferg[at li lanqas biss kienu je]istu qabel fil-Partit Nazzjonalista. U
mhumiex ferg[at tal-paroli biss. Ferg[at tal-professjonisti, talSMEs, tal-Opportunitajiet Indaqs. Fl-a[[ar jiem kellna E]ekuttiv u bi pja/ir kbir ng[id b[ala President li meta [arist madwari fil-kamra rajt u/u[ hemmhekk b[ala rappre]entanti ta’ dawn il-ferg[at ;odda li dawn huma nies li nista’ nassigurak li sa sentejn, tliet snin, [ames snin ilu lanqas biss kien jg[addilhom mill-kurituri ta’ mo[[hom jid[lu fil-politika, a[seb u ara jsibu ru[hom b[ala membri talE]ekuttiv. Ji;ifieri din hija xi [a;a sabi[a g[all-Partit g[aliex wara telfa inti hemm b]onn li tara x’se tag[mel biex tag[mel connection man-nies. U x’hemm isba[ milli tistieden lil dawn ilferg[at kollha li huma rappre]entanti ta’ firxa wiesg[a tas-so/jetà sabiex ji;u u jag[tu lideat tag[hom? Ji;ifieri l-bidu qieg[ed hemm u qed nattwawh. Dawn il-policy fora huma parti minn din l-istrate;ija li a[na [adna bis-serjetà [afna millg[ada tal-elezzjoni imma issa li wittejna l-pedamenti rridu nibdew nie[du l-pass li jmiss. U wie[ed minnhom hu li jkun hemm dawn il-fora.
Nitkellmu ftit dwar lg[a]la tat-temi li huma mifruxa madwar diversi setturi tal-ekonomija u sso/jetà. Kif intg[a]lu^
U g[aliex intg[a]lu dawn it-temi partikulari^
Meta inti tasal biex tag[]el tema, mhux fa/li g[aliex hawn [afna affarijiet. A[na f’Malta nirringrazzjaw lil Alla li hawn [afna affarijiet li huma importanti u li, ilkoll flimkien, jag[mluna dak li a[na u li j]ommu l-ekonomija g[addejja. Ji;ifieri xi kultant diffi/li biex inti tidentifika s-setturi g[ax probabbilment meta wie[ed jaqra l-lista tas-setturi li g[a]ilna, wie[ed jasal g[all-konklu]joni li hemm [afna iktar. Imma inti ma tistax tinfirex tant wiesa’ li mbag[ad tibda ming[alik [a tag[mel [afna affarijiet u tispi//a ma tag[mel xejn. U g[alhekk illimitajna ru[na g[al g[axra. Disg[a minnhom huma temi partikulari li a[na [assejna li huma dawk ittemi li jeffettwaw l-iktar lil firxa usa’ ta’ nies u li huma l-iktar fundamentali – is-sa[[a, l-edukazzjoni, l-ekonomija u l-impjiegi, lambjent, l-agrikultura u s-sajd. Hemm diversi o[rajn. Imbag[ad g[andek wie[ed li huwa overall encompassing – li huwa policies ta’ fejn se mmorru fil-futur. Dan probabbilment se jid[ol fihom kollha g[ax se ji;bor l-ideat ta’ kollha. Imma hija diffi/li. {a naraw kif immorru b’dawn. Nispera li jkunu ta’ su//ess. Ma nistax nara g[aliex ma g[andhomx ikunu ta’ su//ess g[ax irrid ng[id ukoll li di;à ;ew g[andna diversi nies, diversi esperti. Kif g[edt, dawn mhumiex nies li ilhom imda[[lin fil-politika g[omorhom u ]mienhom u
qeg[din jaraw din il-bi//a xog[ol mil-lenti ta’ politika parti;jana. Din ma g[andhiex x’taqsam ma’ politika parti;jana per se. Hija xi [a;a li tattira lil dawn in-nies li jridu jag[tu kontribut f’partit b[all-Partit Nazzjonalista li wara kollox huwa wa[da mill-ikbar forzi ta’ dan il-pajji]. Kif g[edt, meta ni;u g[all-policies, huwa lPartit Nazzjonalista li verament kellu l-policies li attwahom firrealtà u li llum qed ingawdu minnhom g[aliex wara sena u nofs ta’ Partit Laburista fil-gvern jien assolutament ma rajt l-ebda indikazzjoni ta’ policies ;odda. Kulma qed naraw b[alissa hu lfinalizzazzjoni u t-twettiq ta’ dawk il-policies kollha li kienu bdew ta[t Partit Nazzjonalista. Ilftu[ tal-Laguna ta’ Smart City – min [are; bl-idea innovattiva li Malta tkun /entru tal-IT? Ilqasam marittimu – min [are; blidea li jag[mel Malta /entru internazzjonali tal-e//ellenza filqasam marittimu? Jien nitbissem daqsxejn meta nisma’ lil diversi rappre]entanti tal-gvern jg[idu li jridu jag[mlu lil Malta post ta’ e//ellenza f’dawn l-oqsma. Lil dawn indur fuqhom u ng[idilhom ‘Malta di;à hija a centre of excellence fil-qasam marittimu. Kulma g[andkom tag[mlu huwa li ]]ommuha b[ala centre of excellence. Fl-IT a[na di;à /entru ta’ e//ellenza. Kulma g[andkom tag[mlu hu li ]]ommuha hekk.’ Lura g[all-policy fora, nisperaw li, permezz ta’ dawn il-fora, ilpolicies tal-Partit inkomplu n;edduhom.
Kif semmejt tajjeb, hemm wie[ed li huwa l-vi]joni fittul, li huwa l-iktar wie[ed ;enerali u li forsi hu ta’ sfida g[all-Partit Nazzjonalista li qieg[ed fl-Oppo]izzjoni. G[alhekk irid ovvjament jara x’inhuma l-issues pre]enti u jittratta issues li forsi tilef l-elezzjoni ;enerali min[abba fihom filwaqt li jag[mel dak li dejjem g[amel bl-akbar e//ellenza li j[ares b’vi]joni lejn il-futur. Dawn huma kollha sfidi. Meta tkun partit fl-Oppo]izzjoni, wara telfa, dawn huma sfidi. Imma jien na[seb li la l-Partit Nazzjonalista u lanqas in-nies li qeg[din fil-
Partit Nazzjonalista qatt ma be]g[u minn kwalunkwe sfida. Wara kollox, il-[ajja hija mimlija sfidi – l-aqwa li jkollok min jid[ol g[alihom b’sens ta’ integrità, b’sens ta’ professjonalità u b’sena ta’ umiltà. Jekk ikollok min hu ppreparat li ja[dem u ji;bed [abel wie[ed, l-isfida, kbira kemm hi kbira, jien nemmen li wie[ed jista’ jeg[libha.
Il-{amis, 31 ta’ Lulju, 2014
8
www.maltarightnow.com
LOKALI
Farsons tniedi video dwar il-Beer Festival It-Tnejn filg[axija daqqew Tribali fil-Farsons Beer Festival. Dan il-grupp popolari ;ibed numru kbir ta’ sostenituri fil-Park Nazzjonali ta’ Ta’ Qali
Farsons nediet onlajn l-ewwel video tal-Beer Festival li jipprovdi idea tad-divertiment u lpreparamenti marbutin ma’ dan il-festival tant popolari. “Il-Beer Festival hu mimli sfidi u nibdew na[dmu fuqu minn madwar sena qabel. Dan jirrikjedi evoluzzjoni kontinwa u livell g[oli ta’ teamwork u kolloborazzjoni mill-qrib ma’ g[add ta’ fornituri. Permezz ta’ dan il-video, qed nuru mhux biss l-appell popolari tal-festival i]da ni//elebraw l-atmosfera u lesperjenza unika li wie[ed isib,” qal Michael Farrugia, il-Kap talBusiness Support ma’ Simonds Farsons Cisk plc.
Il-Farsons Beer Festival qed isir fil-Park Nazzjonali ta’ Ta’ Qali
n;ibed minn Il-video Pineapple Media & Film bil-kollaborazzjoni ta’ BPC u jinsab disponibbli fuq il-pa;na ta’ Farsons Beer Festival fuq Facebook. Il-Farsons Beer Festival qed isir fil-Park Nazzjonali ta’ Ta’ Qali u jibqa’ miftu[ sal-{add 3 ta’ Awwissu. Kuljum jibda fit8pm u d-d[ul hu ming[ajr [las. Hemm ukoll spazju g[allparke;;. Sadanittant, il-programm kompla l-Erbg[a 30 ta’ Lulju bil-gruppi Alfiero, MRM presents Pink Floyd, 12th Ode, Fire u Cable 35. Destiny, Gaia, Firelight, Cosmic Erotic, A Day Too Late, u No Snow No Alps se jkunu qed idoqqu llejla filwaqt li g[ada l-:img[a l-vi]itaturi se jkunu jistg[u jisimg[u lil Claudia Faniello & Band, Airport Impressions, 50 Shades of Green u Rug.
Il-{amis, 31 ta’ Lulju, 2014
www.maltarightnow.com
9
LOKALI
‘G[alfejn t[amme; pajji]ek^’ – Kampanja edukattiva ta’ tindif 70 [addiem kienu impjegati mad-Direttorat g[as-Servizzi tat-Tindif ‘G[alfejn t[amme; pajji]ek?’ Din hi t-tema ta’ kampanja nazzjonali edukattiva kontra r-rimi ta’ skart b’mod illegali f’pajji]na li tnediet mid-Direttorat g[as-Servizzi tat-Tindif filMinisteru g[at-Trasport u lInfrastruttura flimkien malMinisteru g[at-Turi]mu. Il-kampanja tnediet ilbiera[ waqt konferenza tal-a[barijiet f’Paceville li fiha [adu sehem
L-MEPs jispjegaw il-[idma tag[hom fil-MEUSAC
Il-Membri Parlamentari Ewropej Maltin ipparte/ipaw f’laqg[a tal-core group talMEUSAC fejn kellhom l-opportunità jispjegaw il-[idma tag[hom fil-kumitati differenti tal-Parlament Ewropew. G[al din il-laqg[a attendew lEwroparlamentari Marlene Mizzi, David Casa, Therese Comodini Cachia, Miriam Dalli u Alfred Sant filwaqt li Roberta Metsola kienet sku]ata min[abba impenji ta’ xog[ol barra minn pajji]na. Fid-dawl ta’ dan hi [ejjiet dossier bil-[idma tag[ha u ;ie ppre]entat mill-Kelliema tal-Oppo]izzjoni g[all-Affarijiet Ewropej Marthese Portelli. L-Ewroparlamentari tal-Partit Nazzjonalista David Casa qal li hemm sitt deputati Maltin imma [afna kumitati. Spjega kemm dawn jirrikjedu xog[ol imma hu importanti [afna wkoll li lMEPs jattendu g[all-kumitati g[aliex dawn jeffettwaw direttament lil pajji]na. Kompla li MEP jattendi wkoll kumitati o[ra meta ji;u diskussi su;;etti importanti g[al pajji]na. Therese Comodini Cachia qalet kif il-kumitat dwar il-li;i, li hi membru tieg[u, se jeffettwa wkoll lill-imsie[ba so/jali g[aliex jolqot temi b[arre;istrazzjoni tal-kumpaniji, fost o[rajn. G[alhekk trid tara li tkun involuta fid-diskussjonijiet biex kwistjonijiet ji;u indirizzati qabel jin[are; draft document. Wara l-pre]entazzjoni tal-MEPs, l-imsie[ba so/jali kellhom lopportunità jiddiskutu u jistaqsu lill-MEPs dwar l-oqsma li jeffettwawhom direttament.
il-Ministru g[at-Trasport u lInfrastruttura, Joe Mizzi u lMinistru tat-Turi]mu, Edward Zammit Lewis. Fil-post kien hemm ukoll makkinarju u vetturi li se jintu]aw g[at-tindif b[ala parti minn din il-kampanja u fuqhom g[andhom ittimbrat il-kliem, ‘G[alfejn t[amme; pajji]ek?’ Il-Ministru Joe Mizzi qal li g[al dan il-makkinarju ntefqu
300,000 ewro. Kien hemm ukoll u[ud mis-70 [addiem li dan la[[ar kienu impjegati madDirettorat g[as-Servizzi tatTindif. Se jkun hemm ukoll ilFreephone 1718. It-tindif se jkun ikkon/entrat l-aktar f’zoni turisti/i fosthom Paceville, Bu;ibba, Tas-Sliema, l-G[adira, l-Imdina, Marsaxlokk u Wied il-G[ajn. Il-Ministru Joe Mizzi qal li
b’kollox din l-inizjattiva se tiswa 1.5 miljun ewro, li hi somma addizzjonali fuq issomma allokata lid-Direttorat g[as-Servizzi tat-Tindif. Il-Ministru tat-Turi]mu Edward Zammit Lewis qal li f’Awwissu mistennija jaslu Malta 220,000 turist u sal-a[[ar tas-sena se jkunu ;ew Malta rekord ta’ 1.6 miljun turist.
Hu qal li dan i;ib mieg[u sfidi infrastrutturali, inklu] dawk dwar l-indafa. Il-Ministru Zammit Lewis qal li l-Kumitat Nazzjonali g[az-Zoni Turisti/i qed jiffoka fuq il-manutenzjoni, it-tindif u l-;bir tal-iskart. Hu qal li dan il-Kumitat qed ja[dem ukoll biex jikseb fondi mill-Unjoni Ewropea biex pajji]na jkollu turi]mu aktar sostenibbli.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 31 ta’ Lulju, 2014
10
OPINJONI
Fil-Lvant Nofsani, bl-istorja ta’ ]ew; popli, dak I]raeljan u dak Palestinjan, ]ew; popli mifnija b’nuqqas estrem ta’ fidu/ja f’xulxin, qed jirb[u l-vjolenza u n-nuqqas ta’ rieda ta’ bini ta’ pont ta’ fidu/ja bejn i]-]ew; na[at
‘Nassarah’ L-a[barijiet b[alissa mifnija b’kunflitti u tensjoni. Fl-Ukrajna qeg[din naraw poplu jissielet ma’ tensjoni interna u mal-attitudni aggressiva ta’ pajji] li g[adu jemmen fil-politika Stalinista li thedded u tmexxi b’id tal-[adid. Fil-Libja qeg[din naraw ittra;edja ta’ poplu li donnu wara snin twil ta’ dittatura krudili ma jistax isib il-pa/i u issa jinstab mifni f’kunflitt bejn ;ellieda differenti, bil-vittmi jkunu /-/ittadini ordinarji li tant jixtiequ jibnu pajji]hom mill-;did. Fil-Lvant Nofsani, bl-istorja ta’ ]ew; popli, dak I]raeljan u dak Palestinjan, ]ew; popli mifnija b’nuqqas estrem ta’ fidu/ja f’xulxin, qed jirb[u lvjolenza u n-nuqqas ta’ rieda ta’ bini ta’ pont ta’ fidu/ja bejn i]]ew; na[at. I]da dawn l-istejjer tra;i/i mhumiex l-uni/i sitwazzjonijiet tra;i/i li qeg[din jaraw sofferenza umana kbira b[alissa. Fl-Iraq ukoll hemm vjolenza kerha g[addejja. Hija vjolenza mwettqa millgrupp militanti estremista mag[ruf fil-media tal-Punent b[ala ISIS. Fil-mira ta’ din ilvjolenza hemm l-Insara, jew kif
jissej[u fil-Koran, ‘Nassarah’. Two wrongs don’t make a right
Dak li qed ji;ri lill-Insara flIraq huwa sempli/ement di]gustanti. Li wie[ed ji;i ppersegwitat g[aliex jemmen f’reli;jon flok o[ra huwa inuman u kundannabbli. Id-dinja g[andha turi bl-aktar mod /ar solidarjetà s[i[a malvittmi li qeg[din ikunu kostretti jitilqu minn darhom sempli/ement g[aliex huma ta’ fidi minoritarja. L-att tal-ISIS li jimmarka l-proprjetà tal-Insara blittra ‘N’ g[all-kelma ‘Nassarah’ mhu xejn g[ajr att kodard u barbaru. I]da ejjew naraw li ma npattux ]ball bi ]ball. Tal-ISIS huma estremisti. Ikun ]ball li nassumu li l-ISIS jirrappre]enta lid-dinja I]lamika in;enerali. Ikun ]ball jekk lil [utna Musulmani ng[adduhom minn martirju ta’ diskriminazzjoni sempli/ement g[ax hemm min qieg[ed jinqeda bir-reli;jon I]lamika biex iwettaq politika estrema. Ta’ min isemmi li l-istess ISIS fil-fatt kisser bosta siti reli;ju]i Musulmani wkoll, sempli/ement g[aliex kienu ta’ firxa o[ra
Angelo Micallef angelo.micallef@gmail.com
tal-I]lam, firxa li l-ISIS ma tantx g[andu demm mag[ha. Messa;; favur it-tolleranza Is-solidarjetà tag[na lejn ilvittmi Nsara fl-Iraq g[andha tkun fuq il-ba]i ta’ messa;; favur it-tolleranza u mhux fuq il-ba]i ta’ I]lamofobija. Is-soli-
darjetà tag[na g[andha tkun wa[da li turi s-sabi[ tar-rispett lejn il-veduti differenti tan-nies u mhux sku]a biex nattakkaw lil xi nies ta’ reli;jon partikulari. Wie[ed mill-isba[ prin/ipji tal-Kunsill tal-Ewropa kif espress fil-Konvenzjoni Ewropea tad-Drittijiet Fundamentali huwa l-libertà tat-twemmin.
Fil-Libja qeg[din naraw it-tra;edja ta’ poplu li donnu wara snin twil ta’ dittatura krudili ma jistax isib il-pa/i u issa jinstab mifni f’kunflitt bejn ;ellieda differenti bil-vittmi jkunu /-/ittadini ordinarji li tant jixtiequ jibnu pajji]hom mill-;did Libertà li t[ares id-dritt ta’ kull persuna li ssegwi r-reli;jon tag[ha ming[ajr persekuzzjoni jew li sa[ansitra tag[]el li ma segwi ebda reli;jon. Kul[add g[andu jkollu din illibertà assoluta u kull att li b’xi mod jivvjola din il-libertà /ertament g[andu ji;i evitat b’sa[[a u forza. Il-messa;; tag[na g[andu jkun favur tali tolleranza u mhux wie[ed ta’ tpattija fejn g[al kull g[ajn tittie[ed g[ajn u g[al kull sinna tittie[ed sinna. Martin Galea Il-[elsien ta’ Martin Galea minn osta;; fil-Libja /ertament kien
a[bar li rat [afna Maltin jie[du nifs ’il ;ewwa. ?ertament li ssitwazzjoni xejn sabi[a li sab
ru[u fiha Galea [assbet lillpoplu kollu. Prosit tassew lil kull min bil[idma tieg[u g[en lil Galea. ?ertament prosit lill-Konslu Maria Farrugia li jidher li kellha rwol kru/jali f’dan kollu. Awguri!
Nag[laq billi nawgura festa mill-aqwa lil ]ew; ir[ula ferm g[al qalbi. Tul tmiem din il;img[a l-lokalitajiet ta’ Marsaxlokk u Bir]ebbu;a se jkunu qed ji//elebraw il-festa tal-Madonna ta’ Pompei u San Pietru fil-Ktajjen rispettivament. Awguri mill-aqwa u jalla kollox imur b’wi// il-;id. Naturalment awgurju simili lil kull min fl-istess jiem se jkun qieg[ed ji//elebra xi festa.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 31 ta’ Lulju 2014
11
EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR
Il-finanzjament tal-partiti politi/i
L-EDITORJAL
Gvern [siebu fid-dehra Solliev minn kul[add li l-Malti osta;; fil-Libja n[eles bissa[[a tad-diplomati/i professjonali Maltin. Imma din il-;rajja turi wkoll x’tip ta’ Gvern g[andna. Il-Gvern Laburista ma indunax x’kien g[addej tassew fil-Libja Il-kri]i t’issa fil-Libja kif ]viluppat f’Malta hi wa[da li fiha lGvern Laburista ma indunax x’kien g[addej tassew fil-Libja, tant li l-Ministru tal-Affarijiet Barranin qalilna li m’hemmx g[alfejn ninkwetaw wisq b’dak li g[addej hemmhekk. Gvern li l-ewwel qal li ma kellniex ninkwetaw, imbag[ad [eba Ma kinetx kelma ta’ George Vella. G[ax mill-ewwel il-Gvern sar jaf li kellu g[alfejn jinkwieta, g[ax kien hemm Malti osta;;. Imma flok av]a lill-Maltin fil-Libja biex, iva, jinkwetaw, flok g[amel kulma seta’ biex i;ibhom, il-Gvern [eba kollox g[al jiem s[a[. {abi, waqt li l-Prim Ministru mar jie[u r-ritratti fir-Renju Unit U kieku ma kienx g[at-Times, kieku [add ma kien ikun jaf li kellna Malti osta;; fil-Libja. U mhux talli [eba l-Gvern, talli lPrim Ministru Muscat xorta mar g[ar-ritratti fir-Renju Unit, waqt li kien jaf u kien qed ja[bi li kellu Malti osta;; fil-Libja. Konferenza stampa b’assenza qawwija Meta sirna nafu mill-a[barijiet x’inhu g[addej fil-Libja, u meta sirna nafu mit-Times bil-Malti osta;;, il-Gvern i//aqlaq daqsxejn u laqqa’ l-;urnalisti l-{add. Imma ma marx il-Prim Ministru – dak g[al meta jidher sabi[ biss; ma marx George Vella – dak g[al meta ma jara xejn; il-Gvern bag[at lill-Kap ta/-?ivil. L-effetti tal-[atriet g[al tal-qalba U rajna mbag[ad l-effetti tal-log[ob tal-Gvern bil-[atriet politi/i. Diversi ambaxxaturi f’ambaxxati importanti llum huma [atriet g[al tal-qalba. Imma lill-osta;; Martin Galea salvatlu [ajtu – kif qal hu stess – mhux xi [add tal-qalba imma diplomatika, il-konslu Marisa Farrugia. Gvern jiddeffes flok min salva lill-osta;; u flok il-familja tal-osta;; Mhux g[ax il-Prim Ministru taha xi kredtu, anzi. X[in il-Malti osta;; wasal Malta, rajna sforz mill-aktar ovvju biex il-Gvern li ma inkwieta xejn fuq il-Libja, il-Gvern li [eba li kien hemm osta;; Malti, jidher hu biss, jie[u l-kredtu ta’ xog[ol [addie[or, u jiddeffsu Muscat u l-Ministri flok min salva l-[ajja tal-osta;; u l-familja tieg[u. Il-Prim Ministru jifta[ar b’rix [addie[or Din hi l-log[ba li sar espert fiha l-Gvern ta’ Muscat li [siebu biex jifta[ar b’rix [addie[or, jidher biss fejn hemm is-sabi[ u fejn jista’ jie[u r-ritratti ji//a//ra. Fejn hemm l-iebes, kif inhi s-sitwazzjoni fil-Libja, fejn hemm b]onn il-leadership f’dak li hu diffi/li, fejn kien hemm b]onn il-kaptan tal-maltemp, Muscat [arab u [eba. Gvern li flok fis-sustanza, [siebu fid-dehra :rajja li turi Gvern li jittratta l-politika b[ala log[ba; flok is-sustanza, juri bi/-/ar li [siebu fid-dehra.
B[alissa fil-Parlament Malti qieg[da ti;i diskussa l-li;i talfinanzjament tal-partiti politi/i Maltin. Smajt u segwejt din iddiskusjoni minn fuq ir-radju u qatt ma bsart kemm dan ilGvern huwa galantom mal-partit Laburista billi [afna proprjetajiet li g[andu f’ka]ini mxerrdin ma’ Malta u G[awdex qeg[din g[andu bi/-/ente]mi kuljum. Iva, smajt lis-Segretarju :enerali tal-Partit Nazzjonalista Chris Said jelabora fuq dan is-su;;ett fil-Parlament u rrid inni]]el fiddjarju tieg[i meta se jitkompla dan id-dibattitu g[ax fuq dan issu;;ett u kemm il-Partit Laburista qatt ma kellu ]ejt f’wi//u dwar din il-[a;a qatt u qatt ma mma;inajt. Il-poplu g[andu dritt ikun jaf il-fatti kollha dwar dan issu;;ett ta’ kif il-Partit Laburista fil-Gvern [ataf u baram g[alih proprjetajiet f’postijiet /entrali u g[amilhom proprjetajiet tieg[u. Il-Partit Laburista dejjem kien, g[adu u jibqa’ partit bla skruplu. Ma jiddejjaq xejn jikser kull ordni tal-etika jew prudenza u dan ng[iduh bil-fatti f’idejna. Prosit lis-Segretarju :enerali Chris Said g[ad-diskors li g[amel fil-Parlament u n[e;;e;
Wie[ed mir-rigali li l-Gvern Laburista ta lill-Partit Laburista
lin-Nazzjonalisti u nies o[rajn ta’ rieda tajba biex isegwu dak li jkun g[addej fil-Parlament Malti g[ax minn hemmhekk to[ro; ilverità ta’ min jirrappre]entana fl-interess ta’ pajji]na jew qieg[ed fil-Parlament g[allinteress parti;jan. Il-Partit Nazzjonalista mittwaqqif tieg[u dejjem serra[ fuq il-partitarji tieg[u. Min qieg[ed jikteb kien involut fix-xiri taluffi//ju li l-Partit Nazzjonalista g[andna fil-lokalità tag[na. Dan il-ka]in inxtara bi ftit g[ajnuna ming[and il-[afna. Irrid in]id li barra li ;barna ftit g[ajnuna min-g[and [afna nies g[adni niftakar kif din l-g[ajnuna kienet ting[ata mill-qalb. G[alhekk il-partit tag[na huwa l-Partit Nazzjonalista g[ax huwa l-
partit ta’ kul[add. Dan ng[iduh g[ax meta kien fil-gvern dejjem [adem g[all-;id ta Malta u G[awdex tag[na u meta l-poplu po;;ieh fl-Oppo]izzjoni dejjem qeda dmiru ta’ Oppo]izzjoni kostruttiva. Minn dawn il-kolonni rrid inkompli n[e;;e; lit-tmexxija Nazzjonalista l-;dida biex tkompli tkun l-ixprun tal-politika Maltija, spe/jalment lisSegretarju :enerali Chris Said li qieg[ed iressaq l-argumenti kollha ta’ kif ;raw l-affarijiet sa issa biex meta l-li;i tal-finanzjament tal-partiti politi/i ti;i fisse[[, il-poplu jkun jaf min verament qieg[ed ja[dem fl-interess tieg[u. C. Saliba
25 sena ilu f’In-Nazzjon Fil-[ar;a ta’ In-Nazzjon tal-31 ta’ Lulju tal-1989 kien rappurtat kif il-Ministru Michael Refalo xejjen il-gideb tas-So/jalisti dwar is-settur turistiku. Dan g[aliex lindustrija tat-turi]mu f’Malta hi b’sa[[itha [afna. Xhieda ta’ dan kienu r-ri]ultati li kienu qed jinkisbu matul is-sena 1989. Storja o[ra kienet tg[id li waqt linawgurazzjoni tat-tqeg[id tal-ewwel ;ebla tal-estensjoni tad-Dipartiment talEmer;enza, is-Segretarju Parlamentari George Hyzler qal li hu fidu/ju] li ]-]mien kellu jwassal biex il-poplu jkollu l-g[a]la tat-tabib b’xejn g[al kul[add.
gvern li
Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt • Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i> Tel> 25965-317#318 E-mail> adverts@media.link.com.mt
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 31 ta’ Lulju, 2014
12
X’NARA U X’NISMA’
X’Qalilna l-G[asfur 1. Manuel Cuschieri bela’ kliemu u g[alaq [alqu ➤ Iktar ma jg[addu ;img[at u xhur, iktar ikompli jo[ro; fil-
bera[ kemm dak li kien wieg[ed Joseph Muscat il-bully qabel l-Elezzjoni :enerali li g[addiet, kien biss du[[an, gimmicks u kliem fierag[ li x[in tipprova ssarrfu fil-prattika, ma ssib xejn. “Hemm sensiela ma tispi//a qatt,” qalilna l-G[asfur, “ta’ affarijiet li wieg[ed li se jag[mel u m’g[amilhomx, u daqstant ie[or sensiela o[ra ta’ dak li wieg[ed li mhux se jag[mel, u issa qed jag[mlu.” I]da jekk il-poplu Malti u G[awdxi rnexxielu jinsa dak kollu li kien jipprietka Joseph qabel l-elezzjoni, ]gur li lfra]ijiet ‘Tag[na Lkoll’ u ‘ Tista ’ ma taqbilx mag[na imma xorta ta[dem mag[na’, ma jistg[ux jinqalg[u minn mo[[ u minn widnejn il-poplu Malti. “G[ax Joseph,” komplielna lG[asfur, “meta waqt il-mass meetings kien jitkellem fuqhom, kien jintilef u jkun kwa]i f’estasi. “ Tiftakruh b ’ wi//u a[mar skarnat, b’dik il-vu/i miksura filwaqt li tist[ajlu xi Mikiel Anton Vassalli jew Dun Mikiel Xerri? Kien i;iblek qalbek per]uta bl-im[abba ttajjar ixxrar lejn art twelidna u lejn ilpoplu kollu tag[ha, ming[ajr lebda distinzjoni. “Kont tist[ajlu Martin Luther King quddiem dawk l-eluf, jippritkalhom li g[andu [olma li ttfal tag[na g[ad ikunu kollha ndaqs u flimkien. G[addiet lelezzjoni,” komplielna lG[asfur, “reba[ha bil-kbir, u f’daqqa wa[da minn Martin Luther King, sar Joseph il-King li alla[ares min jazzarda jg[id li ma jaqbilx mieg[u jew jikkritikah.” Id-Deputat tieg[u stess Marlene Farrugia taf x’ji;ifieri. Dan l-a[[ar, g[ax dehrilha li ma kellhiex tivvota filParlament biex turi li mhix taqbel mat-tmexxija tal-Gvern tag[ha stess, [are; jattakkaha l-eks-President tal-Labour, l-oraklu tas-seklu, dak li a[jar joqg[od attent li ma jigdimx ilsienu, Manuel Cuschieri. “Marlene Farrugia,” qalilna lG[asfur, “ma ddejqet xejn minnu, u wara li ddeskrivietu
b’mod perfett u appellat biex kul[add jag[dru u jit[assru, g[amlitlu sfida biex meta jrid iressaq mozzjoni fil-Konferenza :enerali [alli jke//uha milLabour. M’hemmx g[alfejn ng[idu,” temm l-G[asfur,
trasparenti u kontabbli. “ Bla dubju ,” qalilna l G[asfur, “din kul[add jaqbel mag[ha. I]da ming[ajr mhu qieg[ed jinduna, il-Gvern talLabour qieg[ed jag[mel l-ag[ar [a;a li kienet issir meta kul[add kien illitterat, bla skola u ma jafx jg[odd tnejn u tnejn. IlGvern irid jifhem li ma jistax jistma lill-poplu Malti u G[awdxi ta’ ba[nan, be//un jew iblah. Iktar u iktar ma tistenniex li jag[mel hekk min hu l-iktar modern.” F’dawn l-a[[ar jiem, il-
Parlament Malti kellu ja;;orna g[all-vaganzi tas-sajf nhar il:img[a, 25 ta’ Lulju. “I]da Owen Bonnici [aseb li l-poplu nesa,” komplielna lG[asfur, “il-fatt li l-Im[allef Farrugia Sacco jispi//a millKariga bl-età tal-irtirar f’Awwissu. “Hekk, Owen Bonnici jkun qalilna kemm xtaq li l-kwistjoni tal-impeachment titkompla, ikun a;;orna l-Parlament, jasal Awwissu u l-istorja tmut mewta naturali g[ax l-Im[allef ikun spi//a rtirat bl-età. Hekk il-
B’min ja[sbu li qed jitmejlu dawn in-nies? Min jaf kieku lIm[allef fil-kwistjoni kien missier xi kandidat jew deputat Nazzjonalist! Kieku na[seb li lParlament kien jibqa’ g[addej maratona lejl u nhar sakemm ilkwistjoni ting[alaq. “ Imma din ,” spjegalna l G[asfur, “mhix kwistjoni g[ax Laburist jew Nazzjonalist. Din kwistjoni ta’ x’titlob isserjetà. Mhux billi n[ambqu fuq tmexxija moderna u trasparenti. Dan log[ob tat-tfal li jimpressjona biss lit-tfal u mhux lin-nies maturi b[alma hu lpoplu Malti u G[awdxi,” qalilna l-G[asfur. 3. Il-Ministru Anton Refalo g[andu b]onn l-g[ajnuna! ➤ Dan l-a[[ar re;g[u bdew jissemmew id-dikjarazzjonijiet tal-assi tal-Ministri Laburisti u l-G[asfur iddi]appunta ru[u mhux ftit. “ A[jar ma nisma ’ xejn ,” qalilna, “g[ax jaqbduni /erti dwejjaq kbar. Qed nit[ajjar nara
“g[ax
filli l-oraklu dik l-arja kollha u filli sar fellus u g[alaq [alqu. G[ax verament tista’ ma taqbilx mag[hom, imma ta[dem mag[hom!” 2.Il-Ministru Owen Bonnici jistma lill-poplu qisu xi :a[an ➤ Il-Gvern tal-Labour ried li f’pajji]na jibda jkollna sistema ta’ tmexxija politika moderna,
Ministru tal-:ustizzja Owen Bonnici qalilna li jrid li lkwistjoni tal-impeachment talIm[allef Farrugia Sacco tkompli bla dewmien. Kien ikun [afna a[jar kieku ma qal xejn f’dan ir-rigward. Il-poplu mhux :a[an u jaf li biex l-istorja tal-impeachment tkompli, trid tkun diskussa filParlament. Il-poplu kien jaf ukoll li l-
Labour ma jkunx rifes il-kallu ta’ missier kandidat tieg[u,” spjegalna l-G[asfur. Imissha Malta mhix tag[na lkoll. Kienu lesti jkaxkru saqajhom, jiddendlu mal-minutiera talarlo;; biex ma ddurx u fl-istess [in jibqg[u jg[idulna kemm huma serji li riedu jmexxu limpeachment, imma l-istess Im[allef la[aq irtira bl-età.
kif nag[mel ;abra [alli nkun nista’ ng[id ftit lill-[aruf tassagrifi//ju, ji;ifieri lillMinistru Anton Refalo, g[ax kollu /ajt, biex t[allas elfejn u [ames mitt ewro fixxahar lill-bank b[ala pagamenti tal-loan, lanqas jibqag[lek x’tiekol. U ng[iduha kif inhi, din mhix g[al sena jew tnejn, g[ax middehra dawn l-ammonti jrid jibqa’ j[allashom sakemm ikollu 90 sena. Imbag[ad fuq kollox, ara kemm qed jag[mel ;id g[al pajji]na, b’mod partikulari g[al G[awdex, il-;awhra ta’ qalbu. Tg[idx kemm qed jag[mel pro;etti kull fejn iddawwar wi//ek, ;ab il-Gozo Channel ta[dem fuq ir-rubini, u sa[ansitra qed jiffanfra bil-pro;ett ta/?ittadella li kien iffinalizza Gvern Nazzjonalista. Allura,” komplielna lG[asfur, “dal-[aruf tas-sagrifi//ju ma [aqqux ftit g[ajnuna? Ma ninsewx li kien hu li a//etta lit-tron tal-g[erf u l-kultura Joe Debono Grech, biex ikun konsulent mieg[u. Dik mhix karità? U mhux hu wkoll ivvinta lCleaner and Greener u da[[al xi mija u [amsin ru[? Issa [alliha li faqa’ l-kaxxa ta’ G[awdex u min jaf xi j[okk dawk l-erba’ xag[riet li fadallu biex jara kif se jiffa//ja lil dawk li da[[al f’Settembru [alli jg[idilhom li g[al barra. Fuq dan biss ukoll [aqqu nag[mlulu ;abra,” temm jg[idilna l-G[asfur.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 31 ta’ Lulju, 2014
13
OPINJONI
Id-demm li ma kienx tas-sultan Ir-rivista Scientific Reports g[adha kif ippubblikat studju li sar fuq kampjun minn maktur imp/appas bid-demm niexef tarRe Fran/i] Lwi;i XVI. Dan is-sovran qatg[ulu rasu fir-Rivoluzzjoni Fran/i]a li se[[et fl-1793. Jing[ad li dalmaktur billewh fid-demm li /ar/ar hekk kif ;ie dekapitat irRe u n]amm minn dawk is-snin ’l hawn ;o va]un im]ejjen il;miel tieg[u b’venerazzjoni daqslikieku d-demm tar-Re kien relikwa ta’ xi qaddis martri. Studju b’attribuzzjoni ]baljata L-istudju sar minn Carles Lalueza-Fox tal-Università Pompeu Fabra. Wara l-istudju ;ie konlu] li aktarx l-attribuz-
zjoni g[al Lwi;i XVI hi ]baljata. Dan g[aliex mill-istudju jo[ro; li d-demm kien jappartjeni lil xi [add qasir u b’g[ajnejn lewn kannella mentri l-istori/i jg[idulna li s-sultan ta’ Franza ta’ dak i]-]mien kien pjuttost twil u g[ajnejh kienu ]oroq. Ovvjament, bosta [ar;u di]appuntanti. Spekulazzjonijiet
Kif ;ew pubblikati dawn irri]ultati, bdew l-akku]i, lispekulazzjonijiet u l-[rejjef. Kien hemm min qal li l-istudji ma sarux sewwa u je[tie; jer;g[u jinbdew mill-;did. O[rajn imma, bdew jo[olmu li forsi wara kollox Lwi;i XVI ma mietx, imma [arab. Min jaf g[alhekk jekk g[adx hemm xi dixxendenti diretti tieg[u. Bdew jimir[u bosta teoriji li m[awra u m]ejna jistg[u jkunu rumanz b[alma kien jaqra Twanny Scalpello. Bl-Ingli] ng[idulhom conspiracy the ories. Dubji kontra dubji Minn dawn it-teoriji ruxxmata. L-Amerikani veru ni]lu fuq il-qamar,
hawn mhux Elvis Presley g[adu [aj u ;ieli rawh, il-Prin/ipessa Diana qatluha sservizzi sigrieti Ingli]i b[alma Kennedy qatluh is-CIA. It-Twin Towers fi New York i;;arrfu minn bombi mqieg[da apposta u l-ajruplani li da[lu fihom kienu biss g[all-parenza. Is-Sinjur tag[na :esù Kristu kien mi]]ewwe; lil Santa Marija Madalena l-ma[buba tieg[u u kellu t-tfal minnha. Illista ma tispi//a qatt. Hawnhekk tqum il-mistoqsija. G[aliex il-bniedem daqshekk g[atxan g[all-istejjer u fl-istess [in g[all-fatti?
Il-bniedem g[andu [abta jiddubita minn kollox... sa[ansitra jekk il-bniedem hux veru ni]el u rifes fuq il-qamar! Sa[ansitra jekk il-kantant le;;endarju Elvis Presley hux tassew mejjet....
Minkejja li a[na nazzjon indipendenti u repubblika, arana niffantasizzaw dwar il-Kavallieri u l-Gran Mastri. Is-salib ta’ tmien ponot inda[[luh kullimkien u kburin bih. Sa[ansitra po;;ejnieh fuq il-munita tal-ewro biex nuru lid-dinja l-istorja tag[na Ivan Bartolo ivanbartolo15@gmail.com
Sikwit nisimg[u l-espressjoni Tumas, ma nemminx jekk ma narax b’g[ajnejja u mmiss b’idejja.” “jien
Iqumu diversi mistoqsijiet
Dlonk tqum mistoqsija o[ra. Jekk ma temminx il-fatti a//ertati, kif imbag[ad tasal biex ta//etta teoriji li aktar qishom il-[rejjef tal-a[wa Grimm dwar prin/pijiet u prin/ipessi, s[a[ar u ]rin;ijiet, imsa;ar imsa[[ra u g[adajjar imsa[[rin! Hemm fil-profond tal-qalb talbniedem dik ix-xewqa li nisimg[u storja. Il-bniedem ilu je]isti fid-dinja eluf ta’ eluf ta’ snin.
Il-kitba u l-qari huma xi [a;a re/enti u sa ftit de/ennji ilu lillitteri]mu kien in-norma. L-istess kitba ilha te]isti biss eluf ta’ snin imma l-bniedem kien qabel ma ;ew ivvintati l-ittri u l-alfabett, il-kotba u l-qari, l-iskribi u l-arkivji. Imma;inaw in-nies ta’ eluf ta’ snin ilu mi;burin madwar [atab jaqbad f’[u;;ie;a kbira ta[t sema kollu kwiekeb. Kul[add iross fuq l-ie[or ta’ [dejh [alli ma j[ossx bard. I[arsu lejn il-kwiekeb u filforom tag[hom jimma;inaw annimali, eroj mitolo;i/i, tjur u bhejjem u er[ilhom jag[tuhom isem. Hemm raw skorpjun Scorpio, barri Taurus jew gran/ Cancer. Dik il-kostellazzjoni jisimha
Andromeda u er[ilhom jirrakkuntaw. Kul[add widnejh miftu[a jisma’ l-istejjer. Twieldet il-mitolo;ija. Illum ng[idulhom [rejjef. A[na llum, imma, g[andna jdur f’demmna l-istess ;enetika tag[hom. G[alkemm imbeg[din minnhom eluf ta’ snin, a[na g[andna l-istess xewqat, bi]g[at u [olm tag[hom. Il-bniedem ma nbidilx. In-nostal;ija g[all-istejjer u l-[rejjef g[adha hemm. :rajjiet konkreti Dawn l-istejjer
mhumiex ibba]ati fuq fatti imma m[alltin ma’ ;rajjiet konkreti. Wisq jimporta li ji;u m]ejna u mtawla g[ax l-importanti hu li jing[adu u jispjegaw ix-xewqat l-aktar profondi fil-qalb tal-bniedem.
Lura g[all-maktur tad-demm tas-Sultan Lwi;i XVI. Minkejja li r-Rivoluzzjoni Fran/i]a [asdet ras il-monarkija, il-poplu b’xi mod baqa’ nostal;iku g[allisplendur u l-meravilji tar-Re. Din naraha anke fostna l-Maltin. Minkejja li a[na nazzjon indipendenti u repubblika, arana niffantasizzaw dwar ilKavallieri u l-Gran Mastri. Issalib ta’ tmien ponot inda[[luh kullimkien u kburin bih. Sa[ansitra po;;ejnieh fuq ilmunita tal-ewro biex nuru liddinja l-istorja tag[na. Arahom il-bnadar bis-slaleb tal-Ordni ta’ San :wann i]ejnu l-bjut fuq il-festi u l-istess bandiera tar-reli;jon, salib abjad fuq sfond a[mar, tperper f’[afna festi g[ax dik kienet il-bandiera uffi/jali tag[hom! G[alhekk xejn ma nistag[;eb li kien hemm min [adha bi kbira li r-ri]ultati wrew li d-demm g[a]i] fuq dak il-maktur ma kienx tas-sultan. Ma nid[akx bih mhux biss g[ax min jien biex ni;;udika lil [addie[or imma g[ax nammetti li anke jien filqieg[ ta’ qalbi g[andi dan lg[atx u nostal;ija g[al-le;;endi u l-miti li jag[tuni sigurtà f’din il-[ajja mqallba tal-lum.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 31 ta’ Lulju, 2014
A{BARIJIET TA’ BARRA
14
Tkompli l-evakwazzjoni tal-barranin fost aktar ;lied IL-LIBJA Madwar 40 Fran/i], fosthom l-Ambaxxatur g[al Franza, kienu evakwati mil-Libja flimkien ma’ grupp ta’ Ingli]i. Il-grupp kien evakwat bilba[ar abbord bastiment militari li qed iba[[ar lejn il-port ta’ Toulon u t[abbar li l-Ambaxxata Fran/i]a fi Tripli kienet ing[alqet temporanjament. Apparti hekk, il-Portugall, lAwstrija, l-Olanda, il-Kanada u l-Bulgarija wkoll qed jevakwaw lil nieshom mil-Libja. Sadattant l-Italja /a[det rapport mill-awtoritajiet Libjani li l-Gvern Taljan kien se jibg[at ajruplani spe/jalizzati biex jintu]aw kontra n-nar kbir li hemm f’ma[]en ta]-]ejt fil-periferiji ta’ Tripli u li ilu jaqbad minn nhar il-{add. Il-Ministeru tal-Affarijiet Barranin Taljan qal li l-Italja kienet g[adha qed tara x’tista’ tag[mel imma s-sitwazzjoni ma kinitx fa/li min[abba l-;lied li hemm. In-nar beda wara li rocket laqat tank li fih aktar minn sitt miljun litru Libjan ta’ fuel u issa dan infirex lejn tank ie[or. L-awtoritajiet Libjani m’g[andhomx ittag[mir biex jikkontrollaw in-nar apparti li l-[idma hi mfixkla mill;lied fl-in[awi. It-Tnejn, il-Libja kienet g[amlet appell lill-komunità internazzjonali biex tg[in kif tista’. Imma min[abba l-;lied li hemm, [add mhu qed jissogra jibg[at dawn l-ajruplani. Il-;lied b[alissa qed isir l-aktar
f’Benga]i u Tripli g[alkemm hemm zoni o[ra fejn hemm lisparar u dan hu prin/ipalment bejn militanti I]lami/i u ;ellieda li huma aktar liberali. F’Benga]i, il-militanti I]lami/i rnexxielhom jie[du l-kontroll ta’ ba]i tat-truppi spe/jali Libjani wara battalja mdemmija [afna. Sorsi qalu li diversi ;ellieda minn gruppi ta’ militanti I]lami/i differenti fil-Libja ng[aqdu g[allassalt fuq din il-ba]i li kienet ibbumbardjata b’qawwa. Il-ba]i tinsab fid-distrett ta’ Bu Attni. Benga]i kienet ilha x-xhur ma[kuma mill-;lied wara li lmilitanti I]lami/i bdew irabbu lg[eruq f’din it-tieni l-akbar belt Libjana. It-truppi spe/jali u l-Qawwa tal-Ajru Libjana dan l-a[[ar ing[aqdu mal-eks-:eneral Libjan Khalifa Haftar li ta bidu g[al offensiva kontra l-militanti I]lami/i. Waqt il-;lied ta’ nhar it-Tlieta f’Benga]i, ajruplan militari Libjan tat-tip MiG i;;arraf. Sadattant kien hemm tra;edja o[ra barra l-kosta Libjana wara li aktar minn 20 immigrant mietu u o[rajn huma nieqsa. Dan wara li l-lan/a li kienu fuqha g[erqet. Lawtoritajiet Libjani rnexxielhom isalvaw madwar 22 immigrant mill-ba[ar. Skont dawk li salvaw, abbord il-lan/a kien hemm madwar 150 persuna u l-lan/a g[erqet madwar 100 kilometru fil-Lvant tal-kapitali Libjana.
In-nisa ma jistg[ux jid[ku IT-TURKIJA Id-Deputat Prim Ministru Tork Bulent Arinc jinsab filmira tal-kritika wara li stqarr li n-nisa m’g[andhomx jit[allew jid[ku fil-pubbliku u li dan kien qed jag[mel [sara morali lisso/jetà. Dan wassal biex [afna nisa Torok jag[tu bidu g[al kampanja fuq l-internet fejn qed ipo;;u ritratti tag[hom jid[ku u qalu li minflok il-Gvern g[andu jikkon/entra fuq temi aktar serji li jolqtu lin-nisa b[a]-]wie; sfurzat ta’ tfajliet ]g[ar u lvjolenza domestika.
F’diskors li g[amel, Arinc qal ukoll li kien tort tat-televi]joni li [afna ]g[a]ag[ sar mo[[hom biss fis-sess u qal ukoll li ma kienx tajjeb li n-nisa kienu qed iqattg[u daqshekk [in fuq it-telefown /ellulari. Arinc hu wie[ed mill-fundaturi tal-partit tal-Prim Ministru Tayyip Erdogan, dak I]lamista, il-Partit tal-I]vilupp u l-:ustizzja u fl-10 ta’ Awwissu se ssir lelezzjoni Presidenzjali li Erdogan se jer;a’ jikkontesta fiha.
Tifel Palestinjan ma;enb il-katavru ta’ xi [add ji;i minnu li miet wara li lbiera[ intlaqtet skola tan-Nazzjonijiet Uniti f’Jabaliya (ritratt> EPA)
Suldati I]raeljani waqt funeral ta’ kollega tag[hom li miet fil-;lied fil-Medda ta’ Gaza (ritratt> EPA)
Ji]diedu l-vittmi fost g[adab kbir IL-MEDDA TA’ GAZA Re;a’ kien hemm kundanna kbira wara li skola o[ra tanNazzjonijiet Uniti li fiha kienu qed jistkennu r-refu;jati ntlaqtet waqt bumbardament. Kelliem g[an-Nazzjonijiet Uniti qal li dan l-attakk kien talmist[ija u fih 15-il persuna nqatlu. Il-militar I]raeljan qal li skont l-ewwel indikazzjonijiet, liskola ntlaqtet wara li truppi I]raeljani wie;bu g[al sparar ta’ bombi fl-in[awi tal-iskola. S’issa 1,200 Palestinjan u 55 I]raeljan inqatlu fil-;lied filMedda ta’ Gaza. Chris Gunness, kelliem g[anNU, qal li l-awtoritajiet I]raeljani kienu infurmati 17-il darba li l-iskola fil-kamp tar-refu;jati ta’ Jabaliya kien fiha nies li [arbu mill-;lied. Hu qal li l-a[[ar
twissija kienet ing[atat ftit sig[at qabel ma ntlaqat il-bini. Hu qal li fost il-mejta kien hemm nisa u tfal. Uffi/jali tan-NU qalu li kienu /erti li l-bini ntlaqat minn sparar I]raeljan. L-awtoritajiet I]raeljani kemm-il darba qalu li l-militanti Palestinjani qed jisparaw minn skejjel u binjiet /ivili biex ju]awhom b[ala tarka. Il-;img[a li g[addiet skola o[ra tan-NU kienet intlaqtet u 15-il persuna tilfu [ajjithom. ItTlieta, in-Nazzjonijiet Uniti [abbret li [a]na ta’ rockets kienu nstabu f’wa[da mill-iskejjel li g[andha f’Gaza – it-tielet ka] simili – u kkundannat dan l-a;ir mill-Palestinjani. Ilbiera[ g[al darb’o[ra, il-
Gvern I]raeljan beda josserva waqfien mill-;lied qasir g[al ra;unijiet umantiarji imma minn Gaza xorta kienu sparati l-bombi lejn il-pajji]. Il-Gvern I]raeljan kien ta bidu g[all-offensiva f’Gaza min[abba l-isparar kontinwu ta’ rockets minn militanti Palestinjani minn hemm. Il-{amas, li jikkontrolla lMedda ta’ Gaza, qal li ma kien lest ja//etta ebda waqfien mill;lied sakemm l-imblokk tat-territorju – kemm minn I]rael kif ukoll mill-E;ittu – jitne[[a. Il-kunflitt pre]enti issa sar litwal wie[ed bejn I]rael u militanti minn Gaza. Fl-2012, l-offensiva kienet damet tmint ijiem u fl-2008 l;lied dam sejjer 22 ;urnata.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 31 ta’ Lulju, 2014
15
A{BARIJIET TA’ BARRA
Jikber it-t[assib internazzjonali dwar l-Ebola IR-RENJU UNIT Qed jikber l-allarm madwar iddinja dwar il-possibbiltà li l-virus tal-Ebola jinfirex lil hinn millAfrika. Dan wara li xi [add miet fil-Lagos, fin-Ni;erja, wara li vvja;;a fuq ajruplan mil-Liberja u kien hemm ka] suspettat fir-Renju Unit, f’Birmingham, ta’ ra;el li da[al fil-pajji] min-Ni;erja. L-International Civil Aviation Organisation [abbret li kien hemm b]onn azzjoni ta’ malajr biex il-marda ma tkomplix tinfirex permezz tal-ivvja;;ar blajru u g[andha mnejn dalwaqt tintrodu/i restrizzjoni fuq livvja;;ar bl-ajru. Il-problema ewlenija hi li l-virus idum mattliet ;img[at biex ife;; minn x[in persuna tispi//a infettata. Fl-Istati Uniti, [addiema tallinji tal-ajru qed ikunu m[arr;a dwar kif jistg[u jindunaw bis-sintomi tal-marda u uffi/jali talkwarantina f’20 ajruport ewlieni Amerikan, fosthom ta’ New York, jinsabu lesti biex jintervjenu jekk ikun hemm ka] waqt
titjira. Is-Centre for Disease Control, i/-/entru ewlieni fiddinja kontra l-mard infettiv, ukoll bag[at esperti lejn il-Punent talAfrika fejn qed tinfirex il-marda b’rata allarmanti. Fir-Renju Unit, l-impjegati talajruporti fejn jid[lu titjiriet internazzjonali qed ikunu infurmati dwar x’g[andhom jag[mlu jekk ikun hemm suspett li passi;;ier hu infettat bl-Ebola. Barra minn hekk, l-awtoritajiet [ar;u allert mediku biex jinfurmaw lit-tobba kollha biex ikunu b’seba’ g[ajnejn g[al mard mhux spjegat minn nies li jkunu ]aru l-Punent talAfrika. Fil-Liberja u n-Ni;erja, fil-portijiet u l-ajruporti, l-awtoritajiet bdew jag[mlu screening tan-nies li jkunu de[lin g[as-sintomi talEbola. Hemm ukoll xi linji tal-ajru li waqfu t-titjiriet lejn il-Liberja u Sierra Leone, tnejn mill-pajji]i laktar effettwati. Il-marda fe;;et fi Frar filGuinea u issa nfirxet lejn il-
Liberja, Sierra Leone u n-Ni;erja fejn s’issa kien hemm ka] wie[ed. Il-marda kkaw]at ilmewt ta’ aktar minn 600 persuna u infettat madwar 1,200 persuna. Mhux mag[ruf minn fejn tfe;; il-marda u x’jikkaw]a l-mewt filma;;oranza tan-nies li jkunu infettati. Il-virus ji;i tra]mess minn persuna g[al o[ra l-aktar mil-likwidi tal-bniedem. L-Asso/jazzjoni tal-Futbol talLiberja, pajji] fejn s’issa mietu 127 persuna, [abbret li kienet se tissospendi l-attivitajiet kollha b[ala prekawzjoni min[abba lmarda. Barra minn hekk, ilMinisteru tal-Finanzi po;;a diversi uffi/jali g[olja kwarantina g[al tliet ;img[at wara li uffi/jal g[oli fil-Ministeru miet min[abba l-Ebola. G[al din il-marda m’hemm ebda kura jew tilqim. Il-marda fe;;et l-ewwel darba fl-1976 u s’issa l-ka]i kollha kienu flAfrika u l-og[la ammont ta’ vittmi s’issa kien ta’ 280 persuna u kienu lokalizzati f’zoni i]olati.
{addiema tas-sa[[a fil-Liberja j;orru persuna li mietet bl-Ebola f’Foya (ritratt> EPA)
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 31 ta’ Lulju, 2014
A{BARIJIET TA’ BARRA
16
Il-pajji] f’xifer il-falliment L-AR:ENTINA L-Ar;entina re;g[et tinsab f’xifer il-falliment hekk kif ilpajji] kellu sal-biera[ biex i[allas ammont ta’ dejn u kienu qed isiru negozjati sfrenati g[al xi soluzzjoni. Jekk dan ise[[, din tkun it-
tieni darba fi 13-il sena. Imma Christine Lagarde, id-Direttur :enerali tal-Fond Monetarju Internazzjonali (IMF), insistiet, li jekk l-Ar;entina ter;a’ tfalli, dan mhux mistenni jkollu impatt kbir b[alma kien ;ara fl-2001.
L-Ar;entina spi//at f’din issitwazzjoni wara de/i]joni ta’ qorti fl-Istati Uniti li l-Ar;entina trid t[allas it-total ta’ 1.3 biljun dollaru f’daqqa tal-bonds li nnies g[andhom mag[ha salErbg[a jekk ma jkunx hemm
ftehim. Dawn huma tip ta’ bonds li xtraw id-dejn talAr;entina bl-ir[is matul l-eqqel tal-kri]i finanzjarja tal-pajji]. Il-President tal-Ar;entina Cristina Fernandez de Kirchner qalet li dawn in-nies kienu qed
japprofittaw mill-problemi talAr;entina biex jag[mlu qlig[ kbir. Il-problema hi li jekk isir dan il-[las, l-Ar;entina tkun trid t[allas ukoll lil dawk li a//ettaw [las ta’ 70 fil-mija biss, il-[las kollu.
L-ISTATI UNITI> Ritratt, me[ud bit-teknika mag[rufa b[ala ‘long exposure’, li juri n-nar li hemm fil-Yosemite National Park f’Kalifornja. Aktar minn 400 pulizija tat-tifi tan-nar huma impenjati fil-;lieda kontra dawn in-nirien li huma mifruxin tul zona ta’ g[axar kilometri kwadri (ritratt> EPA)
Lejn karozzi bla xufier IR-RENJU UNIT Il-Gvern Ingli] [abbar li missena d-die[la, karozzi bla xufier uman se jit[allew jintu]aw fittoroq pubbli/i tal-pajji]. Dan minn Jannar tal-2015. Barra minn hekk, il-Gvern talab ukoll revi]joni tar-regoli dwar is-sewqan biex jipprovdu g[al dan l-i]vilupp. Vince Cable, is-Segretarju g[all-Kummer/, qal li dan il-pass kien se jpo;;i lill-pajji] minn ta’ quddiem nett fit-teknolo;ija li se tbiddel il-[ajja ta’ kuljum u tifta[ opportunitajiet ;odda g[allekonomija u s-so/jetà. In;iniera Ingli]i ilhom jesperimentaw b’karozzi bla xufier imma s’issa dawn kienu limitati g[al toroq privati biss peress li kien hemm t[assib dwar
l-implikazzjonijiet legali u dawk ta’ assigurazzjoni. Fl-Istati Uniti di;à sar u]u minn dawn il-karozzi u fil:appun l-ewwel provi fi triq pubblika kienu saru fl-2013. G[all-ewwel, fir-Renju Unit mis-sena d-die[la se jsiru l-provi. Imma f’Mejju, wara li f’Kalifornja karozza bla xufier telg[et aktar minn 300,000 kilometru, Google [abbret li kienet se tipprodu/i 100 karozza li m’g[andhomx b]onn xufier uman fihom. Ftit ;img[at ilu, l-FBI fl-Istati Uniti wissiet li dawn il-karozzi se jkunu theddida ;dida g[aliex jistg[u jintu]aw b[ala arma u jistg[u jinqalg[u kwistjonijiet dwar is-sigurtà.
Miet l-a[[ar membru tal-ekwipa;; tal-Enola Gay L-ISTATI UNITI T[abbret il-mewt ta’ Theodore Van Kirk, l-a[[ar membru talajruplan Enola Gay li kien waddab l-ewwel bomba atomika fuq il:appun lejn tmiem it-Tieni Gwerra Dinjija. Hu kellu 93 sena. Van Kirk, imlaqqam “Dutch” kien l-a[[ar wie[ed minn fost it12-il persuna li kienu abbord lajruplan tat-tip B-29 Superfor-
tress li fis-6 ta’ Awwissu tal1945, waddab il-bomba, u dik kienet l-ewwel darba li bomba simili ntu]at fi gwerra. Tlett ijiem wara twaddbet bomba fuq Nagasaki. Van Kirk kellu 24 sena meta twaddbet il-bomba u kien in-navigatur tal-Enola Gay. Hu dejjem iddefenda l-u]u talbomba atomika fuq Hiroshima u
...u l-attur Shigeta
T[abbret il-mewt tal-attur James Shigeta fl-età ta’ 81 sena. G[alkemm ismu mhux wie[ed mag[ruf, wi//u kien wie[ed familjari u [adem f’films ma’ nies b[al Elvis Presley u Bruce Willis.
Il-karriera tieg[u kienet bdiet fl-1959 u kompliet sal-2005. Tul kwa]i 50 sena, minbarra films, hu [adem ukoll fit-teatru kif ukoll silef le[nu lil karattri tal-cartoons, fosthom fil-film ta’ Disney tal1998, Mulan.
l-effett li kellha fuq it-tmiem tatTieni Gwerra Dinjija – fil-15 ta’ Awwissu, meta l-:appun kien /eda. F’Hiroshima kienu nqatlu 140,000 persuna – aktar minn nofs il-popolazzjoni tal-belt – filwaqt li f’Nagasaki kienu tilfu [ajjithom 70,000 persuna. I]da tul is-snin mietu [afna aktar kaw]a tar-radjazzjoni.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 31 ta’ Lulju, 2014
17
A{BARIJIET TA’ BARRA
Parti mill-ba[ar ta’ fjuri li qatt mhu jonqos fl-Ajruport ta’ Schiphol, f’Amsterdam, g[all-vittmi tat-Titjira MH17, li 193 minnhom kienu Olandi]i (ritratt> EPA)
It-truppi Ukreni javvanzaw lejn Donetsk L-UKRAJNA Il-Gvern tal-Ukrajna [abbar li kien kiseb il-kontroll ta’ belt ewlenija qrib Donetsk, il-belt fortizza tar-ribelli fil-Lvant talpajji]. Dan hekk kif qed ji]died il-;lied fil-Lvant tal-Ukrajna. Ir-ribelli qrib ir-Russja kellhom jirtiraw minn Avdiivka lErbg[a filg[odu. Din il-belt hi ta’ importanza partikulari g[aliex tinsab qrib l-ajruport u listazzjon tal-ferrovija ta’ Donetsk. Min[abba l-;lied qalil li hemm madwar Donetsk, l-investigaturi internazzjonali ma jistg[ux imorru fil-post fejn i;;arraf l-ajruplan tal-Malaysian Airlines. Dan kollu fl-isfond ta’ sanzjonijiet ;odda mill-Unjoni Ewropea u l-Istati Uniti kontra rRussja min[abba l-appo;; li qed tag[ti lir-ribelli Ukreni. Kwa]i ;imag[tejn wara li lajruplan tal-Malaysian Airlines i;;arraf, osservaturi internazzjonali mill-Organizzazzjoni g[as-Sigurtà u l-Kooperazzjoni fl-Ewropa (OSCE) g[adhom ma jistg[ux jirritornaw fil-post. Huma twaqqfu mir-ribelli min[abba l-;lied li hemm. Uffi/jali f’Donetsk qalu li salbiera[ waranofsinhar, 19-il persuna kienu nqatlu fil-;lied u diversi residenzi kienu ntlaqtu fil-bumbardamenti. L-Ukrajna qalet ukoll li truppi tal-Armata kienu da[lu fil-bliet ta’ Shakhtarsk u Torez fl-in[awi
ta’ Donetsk, u Lutuhyne flin[awi ta’ Luhansk. Sadattant grupp ta’ hackers li qalu li jappo;;jaw ir-ribelli kienu [arbtu s-sit elettroniku talPresident tal-Ukrajna. Dan fl-isfond ta’ sanzjonijiet ;odda kontra r-Russja. Issanzjonijiet issa nfirxu biex jinkludu setturi importanti talekonomija fosthom l-ener;ija, larmi u l-finanzi. ?ittadini Amerikani u nies li jg[ixu fl-Istati Uniti mhux se jkunu jistg[u ju]aw aktar tliet banek Russi – ilVTB, il-Bank ta’ Moska u l-Bank Agrikolu Russu (Rosselkhozbank). L-Unjoni Ewropea wkoll ]iedet is-sanzjonijiet biex dawn issa qed jeffettwaw is-settur ta]-]ejt u tteknolo;ija avvanzata. B’kollox fil-lista tas-sanzjonijiet tal-UE hemm 87 persuna jew istituzzjoni Russa. Il-President Amerikan Barack Obama hekk kif [abbar issanzjonijiet wissa li jekk ir-Russja tkompli tul din it-triq, il-prezz li se t[allas se jkompli jikber. Imma Tony Abbott, il-Prim Ministru Awstraljan, insista li b[alissa pajji]u kien mo[[u biss biex jikseb lura l-katavri tal-vittmi Awstraljani tal-Malaysian Airlines. Aktar qabel, John Kerry, is-Segretarju tal-Istat Amerikan, [e;;e; lir-Russja u lir-ribelli biex i[allu lill-investigaturi jmorru filpost fejn i;;arraf l-ajruplan.
Suldati Ukreni j[arsu lejn il-[sara ta’ bumbardament fuq bini f’Lisichansk (ritratt> EPA)
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 31 ta’ Lulju, 2014
18
G{AWDEX
Il-bajjiet G[awdxin fil-poe]ija (2) F’din it-tieni parti ta’ dan ilfeature interessanti dwar ilbajjiet G[awdxin fil-poe]ija, se nkomplu n]uru aktar bajjiet sbie[ G[awdxin li b[alissa qed jattiraw lejhom eluf ta’ G[awdxin, Maltin u turisti li jkunu fostna biex igawdu s-sajf. Ilkoll naqblu li fil-g]ira G[awdxija, l-aqwa mezz, la[jar ]vog ta’ rikreazzjoni hu lbajjiet sbie[ u ramlija li jkunu mimlija daqs bajda f’dan i]]mien tas-sajf. Illum se nkomplu naraw ftit kif ja[sbuha l-poeti, x’g[annew dawn il-kittieba meta dawn ilbajjiet tag[na, b[ax-Xlendi, ixXatt, Im;arr ix-Xini, Marsalforn, ir-Ramla l-{amra, id-Dwejra u Wied il-G[asri marru j[abbtulhom Bieb ilMu]a tag[hom. Bajja o[ra interessanti f’din id-dawra tag[na mal-bajjiet talg]ira G[awdxija u li dwarha kiteb ukoll Pisani, hija l-bajja mimlija g[erien ta’ Wied
il
. F’din in-na[a, fejn ftit li xejn taqa’ l-folla, il-poeta jintilef fil-[olm u l-fantasija. Flimkien ma’ xi sajjieda, ilpoeta jid[ol idur l-g[erien u jisma’ l-g[anja mdejqa tassireni g[ad-dawl fiddien talqamar. Din il-g[anja ta[kem malwied kollu. G[alhekk kull meta l-poeta j]ur dixxtajta, huwa ma jistax ma jiftakarx li:
G[asri
“Fis-skiet
ta’ Wied il-G[asri kull flg[axija ta[t il-linfa bla qies tad-dwal qamrija, jin;abru minn ;ol-qabar issireni, fuq dahar il-kukkudrilli u lbaleni. Imbag[ad x[in ja[slu x-xuxa ;ewwa l-bajja jibdew ji]fnu flimkien bil-qtajja’ qtajja’, u b’vu/i ftit miksura, ftit irqiqa,
Id-Dwejra wkoll hi meqjusa b[ala wa[da mill-isba[ bajjiet li bihom hi m]ejna l-g]ira G[awdxija
Joe M. Attard emarjos@hotmail.com
isemmg[u l-g[anja tag[hom kollha diqa. Tg[id l-g[anja ming[ajr sliem: Ninsabu mxebbg[a a[na tlifna kull ;miel, tlifna l-im[abba. – U tibqa’ tas-sireni s-serenata, iddamdam ;ol-g[erien u ma’ kull blata: sakemm fuq wi// il-ba[ar jaqa’ velu u l-Wied jer;a’ jinsatar filmisteru.”
{a;a minn ewl id-dinja, ma nkunux ni]baljaw meta ng[idu li l-poplu G[awdxi jag[mel mhux ftit g[axxiber art li jinsab bejn Malta u G[awdex – qieg[ed nirreferi g[al Kemmuna, fejn wie[ed isib il-bajja ramlija u xemxija ta’ , bajja mfittxa sew millpoplu ta’ dawn il-g]ejjer u li bi dritt kollu tag[mel sehem mill-bajjiet G[awdxin. Ma rridux ninsew, g[al ;ie[ l-Istorja, li fi ]mien limg[oddi, din il-blata f’wi// ilba[ar: Santa
Marija
“Serviet dari ta’ mo[ba Twarrib nies impestata.”
Bla dubju ta’ xejn, mhux hekk da]-]mien, g[aliex: “Illum imfittxa sew g[al sajda G[all-kamping jew xalata.”
Mhux biss, imma l-poetessa Mary Mejlaq tkompli tg[idilna u tis[aq, fil-poe]ija tag[ha dwar Kemmuna: “Sabi[a, /kejkna, [elwa,
Bikrija u ferm xemxija G[all-g[asel sag[tri tag[ha Famu]a u msemmija. Illum g[andha l-werrieta Nies twajba, mill-a[jar W illum dil-blata mg[awrma Bdiet tilbes b’xi ftit djar.” g[al pa;na 19
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 31 ta’ Lulju, 2014
19
G{AWDEX
G[awdex g]ira unika li ssa[[ar lil kull min i]urha minn pa;na 18
Il-bajja r]ina ta’ San Blas, dik ta’ Da[let Qorrot, u l-bajja /kejkna i]da storika ta’ San Dimitri kienu wkoll fost dawk li minn ]mien serqu l-qlub ta’ dawk li g[annew fi lsienna. Tassew li n-Natura sa minn dejjem [asbet fil-G]ira tat-Tliet G[oljiet. Mhux g[alxejn g[annew il-poeti tag[na dwar is-sbu[ija u d-doni naturali ta’ g]iritna, g[aliex G[awdex, blg[oljiet u l-bajjiet tieg[u, qieg[ed ikompli dejjem ji;bed lejh g[add kbir ta’ turisti minn kull rokna tad-dinja. Fost dawk li j]uruna, xi w[ud tant jintlaqtu mill-ewwel mill[ajja G[awdxija li f’qasir ]mien jidde/iedu li ji;u jqattg[u fostna l-a[[ar jiem ta’ [ajjithom, sa[ansitra jitg[allmu l-lingwa tag[na u jid[lu sew fil-[ajja G[awdxija, u malPoeta Gor; Pisani, jinfexxu jg[annu: “Insellmulek G[awdex tag[na Art sabi[a, l-o[la ;nien, Art [anina, art ma[buba Art imbierka mill-[olqien.
Art tal-g[asel, tal-bizzilla, Art l-g[elejjel l-aktar bnini, Art tal-bdiewa, tal-ba[[ara Art id-dg[ajjes tal-Latini. Fl-a[[ar nett, dawn in-nies, ]gur li jorbtu qalbhom malG]ira ta’ Calypso, g[aliex huma jkunu jridu jg[ixu, kif ittenni Mary Mejlak: “Fejn bl-ir[is hija t-tbissima Twajba l-kelma u d[ulija Mnejn jinsilet l-g[asel sag[tri Jew mis-silla fir-rebbieg[a.”
Dehra tal-bajja ta’ Marsalforn fejn eluf ta’ persuni – G[awdxin, Maltin u turisti – igawdu [afna ljieli sajfin
Il-bajja storika ta’ M;arr ix-Xini hi popolari ferm fost il-poplu tax-Xewkija. Din tinsab tefg[a ta’ ;ebla bog[od minn dan ir-ra[al tal-G[ammiedi, il-Prekursur ta’ Kristu :esù
JEKK TRID TAG{TI L-ISBA{ RIGAL B’:EST KBIR TA’ ALTRUWI}MU ... AG{TI D-DEMM ILLUM
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 31 ta’ Lulju, 2014
20
?INEKRITIKA
Joe Calleja - jocal@me.com
THE PURGE> ANARCHY
Idea xejn lo;ika i]da film li j]ommok Direzzjoni> James DeMonaco< {in> 103 minuti< ?ert.> 15< KRS Dan il-film jg[idilna li lqg[ad ikun kwa]i g[eb u l-kriminalità naqset drastikament, u dan grazzi g[al 12-il sieg[a darba fis-sena li matulhom kul[add jista’ jwettaq kull delitt, anki joqtol, u ma jitte[dux passi kriminali. B’hekk “g[all-grazzja t’Alla”, il-pajji] jg[ix fil-pa/i g[allkumplament tas-sena. Imma dan mhux xi pajji] dominat minn I]lami/i fundamentalisti fejn min joqtol jg[ajjat “Allah hu akbar”, imma fl-Istati Uniti talAmerika tal-;ejjieni! Mhux daqstant bog[od, e]attament fl-2023, sabiex titnaqqas ir-rata ta’ kriminalità f’dak il-pajji], tkun bdiet tit[addem din il-li;i xejn lo;ika, dejjem sintendi, skont dan ilfilm, li però j]ommok sa tmiemu g[ax jirri]ulta fi thriller ma[dum tajjeb. Fil-fatt dan huwa sequel g[al film tas-sena l-o[ra, The Purge, li ma nafx g[aliex, hawn Malta ma kienx [are;, minkejja li kien mar tajjeb fil-box office fiddinja kollha g[ax kien da[[al iktar minn $80 miljun, filwaqt li kienu ntefqu biex in[adem $3 miljuni biss.
Infatti wa[da minn ]ew; differenzi ewlenin bejn dak il-film u s-sequel tieg[u jidher li hija ssomma li ntefqet fuq dan tala[[ar: $10 miljuni, aktar minn tliet darbiet i]jed. Id-differenza l-o[ra ewlenija hija li l-film li beda jintwera din il-;img[a huwa ambjentat kwa]i kollu fittoroq, filwaqt li The Purge kien se[[ f’dar ta’ xi sinjuri. Tajjeb i]da nibda billi ng[id li l-Amerika tkun qed ti;i gvernata mill-NFFA (New Founding Fathers of America) li tordna li f’dawk it-tnax-il sieg[a l-uni/i regolamenti huma li ma jistg[ux ji;u attakkati uffi/jali tal-gvern ta’ “Livell 10” u ma jistg[ux jintu]aw armi ta’ kalibru ikbar minn Klassi 4. Min jiksirhom, jinqatel hu. Ftit qabel jibdew dawn ittnax-il sieg[a, imsej[a “The Purge”, il-koppja Shane u Liz (Zach Gilford u Kiele Sanchez) jinqabdu barra hekk kif tiqfilhom il-karozza. Sadanittant, Leo (Frank Grillo) jibda jarma ru[u u jo[ro; bil-karozza armata tieg[u, de/i] li jinqeda bil-Purge u jwettaq vendetta. Fl-istess waqt, Eva u bintha Cali (Carmen Ejogo u Zoe Soul)
Leo (Frank Grillo, lemin) jiddefendi lil Shane u Liz (Zach Gilford u Kiele Sanchez, it-tnejn fuq ix-xellug) u lil Eva u bintha Cali (Carmen Ejogo u Zoe Soul) f’The Purge> Anarchy
isibu li l-missier b’mard bla fejqan kien telaq mid-dar bi [las ta’ somma kbira li kien se j[alli lil Eva u Cali lill-familja sinjura li “xtratu” b[ala vittma g[allPurge, filwaqt li huma jin[atfu minn grupp armat g[all-qatla. I]da jsalvahom Leo.
Minn hawn ’il quddiem nassistu g[all-isforzi ta’ dawn it-tlieta, li mag[hom ting[aqad ukoll il-koppja Shane u Liz biex ja[arbu mid-diversi attakki fittoroq ba[[ ta’ Los Angeles, g[ajr g[all-qattiela u kriminali o[ra.
The Purge: Anarchy huwa inqas satirku mill-ewwel film, hekk kif kien wera d-disprezz tas-sinjuruni lejn il-klassijiet laktar fqar, imma huwa xalata ta’ tensjoni li jil[aq il-qu//ata fla[[ar g[oxrin minuta mi]g[uda bl-azzjoni
HERCULES
Lura wara aktar minn 55 sena Direzzjoni> Brett Ratner< {in> 98 minuta< ?ert.>12A< KRS Jekk neskludu l-film ma[dum minn Arnold Schwarzenegger li kien iddebutta bih fil-films fl1972, Hercules in New York, g[addew aktar minn 55 sena minn meta l-eroj mitolo;iku Grieg tfa//a l-ewwel darba fi//inema fil-figura ta’ Steve Reeves fl-1958, f’Ercole e la Regina Lidda.
L-aqwa films f’Malta
Bejn it-23 u s-27 ta’ :unju – KRS)
1. (1) Dawn of the Planet of
the Apes 2. (2) Transformers - Age of Extinction 3. (3) How to Train Your Dragon 4. (4) Maleficent 5. (5) 22 Jump Street
Fil-fatt hawn Malta sirna nafu lil dan il-karattru nofs bniedem nofsu alla permezz tal-films Taljani li tant kienu popolari mag[na l-adolexxenti fl-istess ]mien li f’Malta bdejna ngawdu wkoll it-televi]joni, permezz tar-Rai-TV. Ma jing[addux ir-ruxxmata films li ;ew wara dwar Ercole u karatti o[ra li dehru wara f’films Taljani, imma mbag[ad inqatg[u f’salt. Kellhom jg[addu g[exieren ta’ snin u jintemm seklu biex issa jer;a’ jkun bodybuilder ie[or, anzi din iddarba, biex inkun e]att, wrestler, Dwayne ‘The Rock’ Johnson, biex jer;a’ jirxuxtah. Issa jirritorna fil-glorja kollha u bl-avvanzi enormi li saru f’dawn l-a[[ar 55 sena fit-teknika /inematografika, minn ta’ quddiem nett dik tat-3D li hawn hija sfruttata tassew b’[ila, u li twassal l-imma;inazzjoni ta’ Steve Moore fil-komik Hercules: The Thracian Wars, li minnu hu mnebba[ dan il-film. Forsi mhux daqstant diffi/li
Hawnhekk Hercules mhuwiex wa[du jeg[leb lillg[adu bis-sa[[a fenomenali, sopranaturali tieg[u, imma jakkumpanjawh ikollu g[add ta’ mer/enarji li jinkludu lil Amazzona ferm kapa/i u [afifa bil-qaws Atalanta (Ingrid Bolso Berdal), lill-;olf mutu Tydeus (Aksel Hennie), lil Autolycus (Rufus Sewell) u lil Ampiabaus (Ian McShane) li kapa/i jara lfutur. Ikun ir-Re ta’ Tra/ja (John Hurt) li j[allas lil Hercules u s[abu biex je[lishom minn inva]uri, imma meta jirnexxilu jwettaq dan isib li r-Re kellu pjanijiet li jiddomina lill-Gre/ja u l-artijiet tal-madwar, anki billi jittradixxi lil bintu stess Megara (Irina Shayk). Imma minbarra dawn lintri//i u t-tentattiv li jitbieg[ed mis-soltu mit li juri biss ta’ Hercules b[ala semialla, l-aqwa tal-film hu ]gur is-sekwenzi spettakolari tal;lied u azzjoni bl-u]u realisitku tat-3D. “l-artist”
Dwayne Johnson ji]voga r-rabja u s-sa[[a kollha tieg[u kontra l-g[adu b[ala Hercules
tpin;i battalji spettakolari sider ma’ sider, imma biex dawn imbag[ad twassalhom b’mod realistiku f’film, hija [a;’o[ra. G[alhekk nie[u pja/ir ng[idilkom li r-re;ista Ratner (li fl-img[oddi tana X-Men 3, fost o[rajn), li pprodu/ieh ukoll, irnexxielu jag[mel dan, l-aktar b’]ew; battalji kolossali ta’
bi//erija s[i[a tas-suldati ta’ Hercules ji;;ieldu kontra [lejjaq slava; b’Hercules i;erri karozzella mi;buda minn ]wiemel u armata bi xfarar fil;enb, u jwettaq massakru s[i[ mis-slava; li jkunu qed idawru lis-suldati tieg[u, u kontra s-suldati ta’ min kien bag[at lisslava; ji;;ieldu g[alih.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 31 ta’ Lulju, 2014
21
SPE?JALI ?INEMA Joe Calleja - jocal@me.com
Xena mill-film The Expendables 3
Xena mill-film The In-Betweeners 2
X’films se naraw f’Malta matul Awwissu G[al darb’o[ra KRS Releasing Ltd. qed jinfurmawna minn qabel x’films se nkunu qed naraw fi/-/inema f’Malta, anki permezz tat-trailers, matul ix-xahar li jibda g[ada. Il-films li se jintwerew flerba’ ;img[at li ;ejjin, bejn nhar l-Erbg[a 6 u s-27 ta’ Awwissu mistennija jkunu dawn li ;ejjin, skont l-ordni li [er;in:
Guardians of the Galaxy
(3D) huwa meravilja tal-arti bil-kompjuter, u wisq probabbli se jkun biss il-bidu ta’ sensiela o[ra bi protagonisti, eroj ;odda ftit mag[rufa tal-Marvel Comics. Immexxija minn avventurier spazjali fil-;ejjieni, Peter (Chris Patt), dawn jispi//aw i[arsu sfera misterju]a milli
taqa’ f’idejn min ried ju]aha biex jeqred il-ko]mos. Step Up 5: All in 3D hu film mu]ikali modern ismu mieg[u b[allerbg[a li [ar;u qablu, bl-artisti]effiena li dehru fihom, u din id-darba bil-lussu tat-3D, hekk kif jaslu f’Las Vegas.
Planes: Fire & Rescue (3D) Sequel dwar skwadra ta’ ajruplani g[at-tifi tan-nirien li xog[olhom ikun li jipprote;u lPiston Peak National Park minn nar qawwi li qed jixtered b’[effa kbira. Ma’ dawn jing[aqad l-ajruplan tat-tlielaq Dusty wara li jkollu [sara filmagna, u ma jkunx jista’ jtellaq aktar. F’The In-Betweeners 2, wara l-avventuri u l-fares tag[hom fil-Malia, din id-darba l-erba’ adolexxenti Ingli]i jmorru l-Awstralja. Hemm
Xena mill-film Step Up 5> All in 3D
Guardians of the Galaxy (3D) huwa meravilja tal-arti bil-kompjuter, u wisq probabbli se jkun biss il-bidu ta’ sensiela o[ra bi protagonisti, eroj ;odda ftit mag[rufa tal-Marvel Comics jiltaqg[u ma’ ]ag[]ug[ Awstraljan miljunarju li jfittex l-inkwiet, u g[andu aktar flus milli sens. The Expendables 3 bi tliet atturi b[al Sylvester Stallone, Jason Statham u Mel Gibson ma jifdallek l-ebda dubju x’sejjer tara f’dan it-tieni sequel, hekk kif wie[ed minnhom, Gibson, isir traffikant tal-armi, u Stallone kellu joqtlu …
g[all-inqas hekk kien [aseb hu. F’What If naraw x’ji;ri f’koppja meta ssib li l-im[abba ta’ [ajtek hija l-ikbar [abib jew [abiba tieg[ek. Din hi d-dilemma li jkollhom jaffrontaw Wallace u Chantry, i]da din tala[[ar tkun ilha ]mien twil tg[ix ma’ ]ag[]ug[ ie[or. Into the Storm hu film ie[or ismu mieg[u hekk kif jittratta dwar dawk, li hawn min
Xena mill-film What If
isej[ilhom “im;ienen”, li meta jasal xi riefnu jew tromba talarja, minflok ja[arbuha u jistkennu, imorru ji;ru f’nofsha biex jiffilmjawha! F’Sin City 2: A Dame to Kill For, jirritornaw Jessica Alba, Mickey Rourke u Josh Brolin, u dan tala[[ar b[ala Dwight li jkun ilpri]a tal-unika mara li qatt [abb, Ava Lord (Alba), u li b’hekk [ajtu ssir infern s[i[. Insiru nafu wkoll kif Dwight spi//a b’wi// differenti. The Nut Job huwa film animat mill-Warner Bros. dwar Surly, skojjattlu u l-;urdien [abib tieg[u Buddy li jippjanaw serqa minn [anut li jbig[ il-;ew] u l-lew], u jispi//aw imda[[lin f’serqa minn bank mill-bnedmin.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 31 ta’ Lulju, 2014
22
TV#RADJU
05>30 06>00 08>00 08>05 09>00 09>05
Ru]arju Radio 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor (ikompli) 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>00 11>55 12>00 12>30 14>30 15>00 15>05
Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet The Big Show Hitsteria A[barijiet fil-Qosor (ikompli) Hitsteria (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
16>30 17>00 17>55 18>00 18>30 20>30 21>30 22>30 23>00 00>25
Newsdesk A[barijiet Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Lejliet Sajfin Waqtiet Flashback Il-Mixja lejn l-Indipendeza Newsdesk Wavelength (r)
www.radio101.com.mt
G[at-tfal fuq il-Cable Disney Channel 06:55 - Austin & Ally 07:20 Jessie 07:45 - Dog With a Blog 08:05 - Dog With a Blog 08:30 Good Luck Charlie 08:55 - Good Luck Charlie 09:15 - The Suite Life on Deck 09:40 - The Suite Life on Deck 10:05 - That’s So Raven 10:25 - That’s So Raven 10:50 - A.N.T. Farm 11:15 - A.N.T. Farm 11:35 Good Luck Charlie 12:00 - Good Luck Charlie 12:25 - Jessie 12:45 – Jessie 13:10 - Dog With a Blog 13:35 - Austin & Ally 14:00 - Austin & Ally 14:25 - Liv & Maddie 14:45 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 15:10 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 15:35 - Austin & Ally 16:00 - Get Frozen 16:10 PrankStars 16:20 - Jessie 16:45 Dog With a Blog 17:10 - Liv & Maddie 17:30 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 17:55- Mako Mermaids: An H2O Adventure 18:20 - Violetta 19:05 Liv & Maddie 19:30 - Jessie 19:50 - Dog With a Blog 20:15 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 20:40 - Austin & Ally 21:00 - Good Luck Charlie 21:25 A.N.T. Farm 21:50 - Shake It Up! 22:10 - Wolfblood. Nickelodeon 07:05 -
The Penguins of Madagascar 07:30 - SpongeBob SquarePants 07:55 - SpongeBob SquarePants 08:20 - Dora the Explorer 08:45 - Umizoomis 09:10 Tickety Toc 09:28 - Little Kingdom 09:35 - PAW Patrol 10:00 - Zack and Quack 10:25 - Olive the Ostrich 10:50 - Bubble Guppies 11:15 Winx Club 11:40 - Totally Spies! 12:05 - T.U.F.F. Puppy 12:30 iCarly 12:55 - Victorious 13:20 - Big Time Rush 13:45 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:10 Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:40 - The Penguins of Madagascar 15:05 - The Penguins of Madagascar 15:30 - Rocket Monkeys 15:55 - Rabbids Invasion 16:20 - Marvin Marvin 16:45 iCarly 17:10 - Big Time Rush 17:35 - Totally Spies! 18:00 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 18:25 - The Penguins of Madagascar 18:50 - The Fairly OddParents 19:15 - SpongeBob SquarePants 19:40 Victorious 20:05 - iCarly 20:30 SpongeBob SquarePants 20:55 Avatar: The Legend of Aang 21:20 Avatar: The Legend of Aang 21:45 Big Time Rush 22:10 - The Penguins of Madagascar.
Jim Jam 07:05 –
Rubbadubbers 07:15 Oswald 07:30 - Fluffy Gardens 07:40 - Noksu 07:45 - Jarmies 08:00 - Kipper 08:10 - Shapes 08:20 What’s The Big Idea? 08:25 - What’s The Big Idea? 08:30 - Gazoon 08:35 - Snapatoonies 09:00 - Heroes of the City 09:15 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 - Benjamin’s Farm 09:45 - My Animal Friends 10:00 - See the Sea 10:05- Lots & Lots Of... 10:20 - Bob the Builder 10:30 - Fireman Sam 10:40 - Thomas and Friends 10:50 - See the Sea 10:55 - Nouky & Friends 11:00 Rubbadubbers 11:10 - Pingu 11:15 - Tiny Planets 11:20 - Pingu 11:25 Woody Buddies 11:30 - Monkey See, Monkey Do 11:40 - Barney & Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:20 - Noksu 12:25 - Jarmies 12:40 - What’s The Big Idea? 12:45 What’s The Big Idea? 12:50 - Heroes of the City 13:05 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:30 Shapes 13:40 Kipper 13:50 Gazoon 13:55 Woody Buddies 14:00 Snapatoonies 14:25 My Animal Friends 14:40 See the Sea 14:45 Lots & Lots Of... 15:00 Fluffy Gardens 15:10 Noksu 15:15 Jarmies 15:30 Angelina Ballerina 15:45 Monkey See, Monkey Do 15:55 Barney & Friends 16:25 Pingu 16:30 Tiny Planets 16:35 - Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 - Igloo-Gloo 17:00 Bob the Builder 17:10 - Fireman Sam 17:20 - Thomas and Friends 17:30 - See the Sea 17:35 - Monkey See, Monkey Do 17:45 - Connie the Cow 17:55 - Slim Pig 18:05 Heroes of the City 18:20 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:45 - What’s The Big Idea? 18:50 What’s The Big Idea? 18:55 - My Animal Friends 19:10 - See the Sea 19:15 - Noksu 19:20 - Shapes 19:30 - Monkey See, Monkey Do 19:40 Barney & Friends 20:10 - Woody Buddies 20:15 - Kipper 20:25 - lim Pig 20:35 - Connie the Cow 20:45 Angelina Ballerina 21:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 - Heroes of the City 21:40 What’s The Big Idea? 21:45 - What’s The Big Idea? 21:50 - Tiny Planets 21:55 - Pingu 22:00 - Bob the Builder 22:10 - Fireman Sam 22:20 - Thomas and Friends 22:30 - See the Sea 22:35 – Rubbadubbers 22:45 Slim Pig 22:55 Connie the Cow 23:05 - Kipper 23:15 - Benjamin’s Farm 23:20 - My Animal Friends 23:35 - Woody Buddies.
Waqtiet - Radio 101, 20>30
Kul[add jista’ jag[milha! Kul[add jista’ jasal! Inklu] jien u int! Sfortunatament nibqa’ nhewden fuq il-passat u nag[tih permess jorbotli jdejja u saqajja bi ktajjen tqal ma’ kolonna. U nibqa’ fl-istess post. Verament li jibqg[u ji;u flashbacks u xi drabi jaqbduk /erti sentimenti interni i]da a[dem u stinka biex taqta’ l-katina tal-passat u rrepeti fra]i mieg[ek innifsek “Illum hu l-ewwel jum tal-kumplament ta’ [ajti!” U l-katina tal-passat tibda tisfidak u tg[idlek b’inkejja “ipprova rre]istini” u jien b’/ertezza u b’determinazzjoni ng[idilha “Iva, se nirre]istik”. U emmen li se tirre]isti l-passat u ibqa’ g[idha lilek innifsek. Mo[[na jemmen dak li jo[ro; minn fommna. Dan u aktar illejla waqt il-programm ‘Waqtiet’ flimkien ma’ Ivan Bartolo. TVM 07:00 –
A[barijiet 08:00 – Kids Detective 08:30 – Xplahhmalhajt 08:45 – Labrats 09:15 - Xplahhmalhajt 09:30 – Venere 10:00 – Taht l-art 10:30 – Mill-ma[]en tal-festi 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 – Madwarna 12:40 – Bijografija 13:30 Teleshopping 14:40 – Zafira 15:20 – ItTriq 15:30 - Kids Detective 16:00 – A[barijiet 16:05 – Xplahhmalhajt 17:05 – Teleshopping 18:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 18:10 – Madwarna 18:40 - bijografija 20:00 – A[barijiet 20:45 – Katrina 22:30 – Rajtx ma Rajtx. TVM 2 07:00 – Euronews 08:00 – A[barijiet 09.00 – Paq paq motor sports 09:30 – Mill-ma[]en tal-festa 10:00 – Luxdesign 11:00 – Commonwealth games 12:00 – Amiercan idol 14:00 – Storjagrafija 14:30 – Wedding battle 15:15 – Mixja ta’ Poplu 16:15 – Mattia 16:45 – Paq Paq Motor Sports 17:15 – Swim up 17:45 – Madwarna 18:15 - Venere 18:45 – Mr. Fisherman 19:30 - Commonwealth games 20:30 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 20:40 – The three palaces 21:40 – Headline News 21:35 – The boy in the striped pajamas . Film 23:00 – News in English One
07:30 - ONE News 07:45 – Indigo 09:30 - ONE News 09:45 – Telebejg[ 11:00 – Sajf 12:30 - ONE News 12:40 – Telebejg[ 13:40 - Il-klikka 14:40 Midinbin15:30 – Fil-k/ina ma’ Malcolm 16:00 – Aqrali Stroja 16:20 - Telebejg[ 17:30 - ONE News 17:40 - Indigo 19:30 - ONE News 20:20 – Identita 20:45 Tfesfisa 21:50 – The Thursday night project 22:30 - Maskra 23:30 - ONE News Smash 07:40 - Er;a’ Lura 08:40 – A[barijiet 09:00 – {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 10:50 - TSN Teleshopping 13:00 - A to Z Teleshopping 14:20 – Ma’
Majsi 16:10 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 17:50 - Er;a’ Lura 18:00 - A[barijiet ta’ Barra 18:15 - Bingo 75 18:40 – Teleshopping 19:00 – A[barijiet 19:30 – Documentary 20:30 – Il-Parlament talpoplu 21:30 – CNI 22:00 – A[barijiet 22:30 - Motordrome. Raiuno 06:45 - Unomattina Estate (jinkludi tTg 1 u r-rapport tat-temp) 11:20 - Don Matteo 5 13:30 – Telegiornale 14:00 TG1 Economia 14:05 - Soap Legàmi 15:00 - Capri 16:50 - Parlamento Telegiornale 17:00 - TG 1 17:10 - Che tempo fa 17:15 - Estate in diretta 18:50 Reazione a Catena 20:00 – Telegiornale 20:30 - Techetechetè - Vive la gente 21:20 Superquark 23:40 Overland 15 00:35 - TG1 Notte 01:05 Che tempo fa 01:10 - Sottovoce Raidue 06:10 – |Dance 06:55 - Cartoons 07:40 – The lying game 08:20 - Le Sorelle McLeod - (TF) 09:45 - Le Sorelle McLeod 09:45 - Pasión Prohibida 10:30 - Tg2 Insieme Estate 11:20 - Il nostro amico Charly 12:10 - La nostra amica Robbie Innamorato 13:00 - TG2 Giorno 13:30 - E...state con Costume 13:50 Medicina 33 14:00 - Detto Fatto Mix 15:30 - The army wives (TF) 17:00 – Guardia costierqa 17:50 - TG 2 Flash L.I.S. 17:48 - Meteo 2 17:50 - TG Sport 18:15 - TG 2 18:45 - Rex 20:30 - TG2 20.30 21:00 - LOL :-) 21:10 – Taken – alla ricerca di Sophie parker. Film 2013 22:50 – Beauty and the best 23:35 - TG 2 23:50 - Razza Umana Magazine 00:40 – Mode 01:25 – Lui e lei fiction 03:05 TG 2 Eat Parade 03:25 - Videocomic Raitre 08:00 - Agorà Estate 10:10 – Napoli – Inter ‘62 10:20 – Tarantella napoletana. Film 1953 12:00 – TG3 12:15 - La Signora del West 13:05 - Kilimagiaro album 13:10 - Il tempo e la Storia 14:00 - TG Regione 14:18 - TG Regione Meteo 14:20 – TG3 14:49 - Meteo 3 14:50 – T GR Piazza Affari 14:55 - TG3 LIS 15:00
– Terra nostra 15:45 – Borsalino. Film 17:50 - Geo Magazine 2014 19:00 – TG3 19:30 - TG Regione 19:53 - TG Regione Meteo 20:00 – Blob 20:10 - Ai confini della realtà 20:35 - Un posto al sole 21:05 - Perception 22:45 - TG Regione 23:25 – I dieci comandamenti 00:20 – Rai cultura 00:50 - La Musica di Raitre 01:40 - Fuori Orario. Canale 5 07:54 – Traffico# Borse e monete# Meteo.It # Tg 5 08:46 – Vitus. Film 11:00 – Forum 13:00 – Tg 5 # meteo.It 13:41 – Beautiful 14:40 – Uomini e donne e poi 16:10 – Rosamunde pilcher: Curoe nel vento. Film 2008 18:20 – Cuore ribelle 19:00 – Il Segreto 20:00 – Tg 5 # Meteo.It 20:40 – Paperissima sprint estate 21:10 – La cortigana 23:30 – Speciale supercinema 24:00 – Tg 5 # Rassegna # Meteo.It. 00:30 –
Paperissima sprint Italia 1 08:20 –
A-Team 09:25 – Vivi per miracolo 10:35 – Letali a 360 gradi 11:10 – Gator boy 12:25 – Studio apert # Meteo.I 13:02 – Sport mediaset 14:05 – I Simpson 14:30 – Futurama 15:00 – Pretty little liars 16:40 – The O.C. 18:30 – Studio aperto # Meteo.It 19:20 – CSI: scena del crimine 21:10 – Transporter – the series 23:10 – True justice – Reazione violent. Film 2012 01:05 – La casa degli assi 01:55 - Sport mediaset. Rete 4 08:15 – Distretto di polizia 10:45 – Ricette all’Italiana -Estate 11:30 - Tg 4 # Meteo.It 12:00 – Detective in corsia 12:55 – La signora in giallo 14:00 – Lo sportello di forum 15:30 – Hamburg distretto 21 16:35 – Qualcosa che scotta. Film1961 18:55 – Tg 4 # Meteo.It 19:35 – Ieri e oggi in TV 19:55 - Tempesta d’amore 20:30 – Il segreto (TN) 21:15 – Indvina che sposa mia figlia. Film 2009 23:30 – Occhio, mal occhio prezzemolo e finocchio. Film 1983 01:55 – Tg 4 Night news 02:20 – L’insegnante viene a casa. Film 1987.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 31 ta’ Lulju, 2014
23
TV#RADJU F Living 07:00 – Teleshopping 08:00 – Drama 09:00 – Drama 10:00 – Bejnietna l-[bieb 12:00 – Teleshopping 13:00 – F Living magazine 16:00 – Teleshopping 20:30 – Arkivji tan-nies 21:30 – Nintrefa ‘l fuq 22:30 – F Living show 01:30 –
Teleshopping Xejk 07:30 –
Just for laughs 07:45 -Total request 09:45 - Football daily 09:50 – Shout out 10.00 – Love & Romance 11:45- Just for laughs 12:00 – Frux#kontra r-ri[ 13:30 – The 80’s 14:00 – Golden oldies 15.00 – The 90’s 15:30 – Telemarket deals 16:30 – Hits 16:50 – Shout out 17:00 – Local issues 17:45Maltese music 20:00 – Just for laughs 20:30 – Frux 21:55 – Football dailyn 22:00 – Xi [lomt 23.00 – Local issues 23:45 – Telemarket deals. Go Stars 06:45 –
Andrew Lloyd Webber’s Jesus Christ Superstar 08:40 – Training day 10:40 – Merry in laws 12|:10 Captain Phillips 14:20 – Battle of the year 16:10 – Flashdance 17:50 – Along came a spider 19:30 – The oranges 21:00 – Source code 22:30 – The machine 00:00 – Ghost team one 01:30 – Along came a spider 03:10 – Battle of the ear 05:00 – The machine 06:30 – The Oranges 08:00 – Close. Melita More 09:00 – Grey’s Anatomy 09:45 Private Practice 10:30 – Criminal minds 11:15 – Amazing race 12|:00 – SMASH 13:00 – Days of our lies 13:45 – Grey’s Anatomy 14:30 – VEEP 15:00 – Private Practice 15:45 – Criminal minds 16:30 – Dallas 17:15 – Psych 18:15 – Days of our lives 19:00 – Chicago fire 19:45 – Glee 20:30 – Suburgatory 21:00 – Supernatural 21:45 – True blood 22:45 – The mentalist 23:30 – Chicago fire 00:15 – Spartacus 01:15 – suits. Mediaset Italia 06:15 - Caro maestro 07:00 - Casa Vianello 07:30 - Casa Vianello 08:00 Non e la Rai 09:20 - Nonno Felice 09:45 - I Cesaroni IV 10:25 - Torte D’Autore 10:50 - La sai l’ultima? 11:01 - La sai l’ultima? 11:15 - Centovetrine 11:40 - Uomini e donne 12:50 - Avanti un altro 13:40 - Vivere III 14:05 - I Cesaroni II 15:00 - Casa Vianello 15:25
- Casa Vianello 15:50 Carabinieri 16:40 - Ricette all’Italiana 17:10 - Forum 18:35 - Centovetrine 19:00 - TG5 19:35 - I Cesaroni II 20:35 - Le tre rose di Eva 21:25 - Uomini e donne 22:25 Colorado 23:20 - Vite In Apnea 23:45 Torte D’Autore BBC Entertainment 06:00 - Show Me Show Me 06:25 CBeebies Stories 06:30 - Charlie and Lola 06:40 - Teletubbies 07:05 - Little Prairie Dogs 07:15 - Show Me Show Me 07:40 - Charlie and Lola 07:50 Teletubbies 08:20 - The Weakest Link 09:05 - Being Eileen 09:35 - Come Fly with Me 10:00 - EastEnders 10:30 Doctors 11:00 - Starlings 11:45 Kidnapped 12:35 - The Weakest Link 13:20 - Being Eileen 13:50 - Being Eileen 14:20 - EastEnders 14:50 Doctors 15:20 - Starlings 16:05 Kidnapped 17:00 - Come Fly with Me 17:25 - The Weakest Link 18:10 EastEnders 18:40 - Doctors 19:10 Kidnapped 20:00 - My Family 20:30 Come Fly with Me 21:00 Money 21:50 - Waking the Dead 22:45 - Fawlty Towers 23:15 - Carrie’s
War
TCM 06:00 - Adam’s Rib 07:40 - Meet Me in Las Vegas 09:35 - Pat and Mike 11:10 - Lust for Life 13:15 - Murder Most Foul 15:00 - Adam’s Rib 16:45 North by Northwest 19:00 - The Night of the Iguana 21:00 - Jeremiah Johnson 23:05 - Pat Garrett and Billy the Kid MGM Channel 06:10 - MGM’s
Big Screen 06:25 Romantic Comedy 08:05 - Foxfire Light 09:40 - A Man of Passion 11:15 Crusoe 12:50 - The Miracle 14:25 - The Care Bears Movie 15:35 - Good Boy! 17:05 - Walk Like a Man 18:35 Clifford 20:05 MGM’s Big Screen 20:20 - Playing Mona Lisa 22:00 - Mac and Me 23:35 - Booby Trap Diva Universal 06:00 - Ironside 06:55 - Wolff’s Turf 07:55 - Jane Doe: Ties That Bind 09:27 - Screwdriver 09:50 - Ironside 10:50 Quincy, M.E. 11:45 - Great Women 11:55 - Jane Doe: Eye of the Beholder 13:28 - Great Women 13:50 - ER 14:50 - JAG 15:50 Quincy, M.E. 16:50 Agatha Christie’s Poirot 18:50 - JAG
19:50 - Quincy, M.E. 20:50 - Great Women 21:00 - Agatha Christie’s Marple 22:48 - Great Women. Discovery Channel 06:00 - How It’s Made 06:25 Auction Kings: Torture, Trains, and a Tiny Sword 06:50 - Auction Hunters: Nothing But Net 07:15 - Ultimate Survival: Texas 08:10 - Yukon Men: Pray for Snow 09:05 - Gold Rush: Frozen Out 09:55 - Extreme Engineering: Azerbaijan’s Amazing Transformation 10:50 - How Do They Do It?: Passenger Airplanes; Lightweight Chainsaws 11:15 - How Do They Do It? : Hydroelectric Power; Computer Microchips 11:40 - Wheeler Dealers: Amphicar 12:35 - Heartland Thunder: The Border War 13:30 Extreme Car Hoarders: Dude, Where’s My Merc? 14:25 - Extreme Fishing with Robson Green 15:20 - Extreme Fishing with Robson Green 16:15 - Extreme Fishing with Robson Green 17:10 Game of Pawns: Scott’s Lucky Day 17:40 - Storage Hunters: Abracadabra 18:05 - Flip Men: Doug vs The Building Inspector 18:35 - Baggage Battles: Miami 19:00 - How It’s Made 19:30 How It’s Made: Motorcycle Engines 20:00 - Lost and Sold: A Penny for Your Thoughts 20:30 - Baggage Battles: North Carolina 21:00 - Container Wars: Big Guns 21:30 - The Liquidator: Man Toys 22:00 - Garage Gold 22:30 Storage Hunters: Rhinestones and Thrones 23:00 - Inside the Gangsters’ Code: The Grypser Gang,
Poland
Discovery World 06:00 - The World’s Toughest Tribes 06:50 - American Car Prospector 07:45 - The True Story 08:35 Doomsday: World War 1 09:30 - Greatest Tank Battles 10:20 - Out of the Wild: Venezuela 11:10 - Extreme Machines 12:05 - The World’s Toughest Tribes 12:55 - American Car Prospector 13:50 - Alps From Above 14:45 - The True Story 15:40 - Greatest Tank Battles 16:35 - I Shouldn’t Be Alive 17:25 Extreme Machines 18:20 - Breaking Ice 18:45 - Hero Factor 19:10 - The World’s Toughest Tribes 20:05 American Car Prospector 21:00 Breaking Ice 21:25 - Hero Factor 21:55 - I Was Bitten 22:50 - Solved 23:45 -
American Car Prospector
07>00 09>00 10>00 11>30 13>00 14>00 15>00 15>05 16>30 16>45 17>45 18>00 18>05 19>30 20.15 20>30 21>30 21>35 22>00 23>00
Sport fuq il-Cable Eurosport 1 10:30 - Inside World Touring Cars 11:00 - UEFA Youth League Football 12:30 - FIFA Under 17 World Cup Football 13:45 - FIFA Under 17 World Cup Football 15:00 - UEFA Youth League Football 16:00 - WATTS 17:00 - FIFA Under 17 World Cup Football 18:30 - FIFA Under 17 World Cup Football 20:00 - UEFA Youth League Football 21:00 - Champions League World’s Strongest Man 22:00 - Fight Club Eurosport 2 06:00 -
UEFA Under-21 International Championship Futsal 07:00 - UEFA Under-21 International Championship Futsal 08:00 - UEFA Under-21 International Championship Futsal 09:00 - Eurocup Basketball 10:00 Freestyle Skiing 10:45 - WATTS 11:00 UEFA Under-21 International Championship Futsal 12:00 - Live: UEFA Under-21 International Championship Futsal 13:30 UEFA Under-21 International Championship Futsal 14:00 - Live: UEFA Under-21 International Championship Futsal 15:30 UEFA Under-21 International Championship Futsal 16:00 - Live: UEFA Under-21 International Championship Futsal 17:30 UEFA Under-21 International Championship Futsal 18:00 - Live: UEFA Under-21 International Championship Futsal 19:30 - WATTS 19:45 - GTA Next Level 20:00 - Scottish International Open Bowls 22:00 - Arm Wrestling 22:30 - PBA Bowling 23:30 - World Championship Series Table Soccer Fox Sports Europe 06:00 - MLB Whiparound 07:00 NASCAR Race Hub 08:00 - PGA EuroPro Tour Golf 10:00 - MLB 162 10:30 - Major League Baseball 13:00 - MLB Whiparound 14:00 NASCAR Race Hub 15:00 - Major League Baseball 17:30 - MLB Whiparound 18:30 - NASCAR Race Hub 19:30 - Speedmakers 20:30 MLB Whiparound 21:30 - Live:
Major League Baseball
Chill
– NET Television, 18>05
‘Chill’ hu l-programm li jwassallek varjetà s[i[a ta’ informazzjoni fil-kumdità tad-dar tieg[ek. Il-programm qieg[ed kulma jmur ji;bed udjenza akbar fuq NET Television grazzi g[at-temi differenti li ji;u diskussi fih, fosthom dawk relatati ma’ sa[[a, kunsilli lokali, sport ta’ kull tip u aktar.
NET News Teeny Break Chill (r) Telebejg[ Simpati/i Telebejg[ NET News Simpati/i Telebejg[ Il-Madonna ta/-?oqqa Telebejg[ NET News Chill NET News Chill Indifest NET News (ikompli) Indifest Dejjem Tieg[ek Becky NET News
GO sports 1 07:00 - Best of Football 2013#2014 09:00 - ATP World Tour 500 - Citi Open, Washington - Day 3 15:00 - Best of Football 2013#2014 17:00 - Malta National Badminton Championships 2014 - Men’s Singles
Final 18:00 - Best of Football 2013#2014 20:00 - Best of Football 2013#2014 LIVE 22:00 - ATP World Tour 500 - Citi Open, Washington - Last 16 04:00 Vincennes Horseracing 06:00 Trans World Sport #1422 GO sports 2 20:00 - PGA
European Tour WGC Bridgestone Invitational - Day 1 (Live) 00:00 - Milan Channel GO sports 7 07:00 - Vincennes Horseracing 09:00 - PGA European Tour - M2M Russian Open - Day 4 09:00 Best of Football 2013#2014 11:00 - Best of Football 2013#2014 13:00 - Best of Rugby 2013#2014 15:00 - Best of Football 2013#2014 17:00 - Best of Football 2013#2014 19:00 - Best of Football 2013#2014 21:00 - Best of Football 2013#2014 23:00 - Best of Rugby 2013#2014 01:00 - Best of Football 2013#2014 03:00 - Best of Football 2013#2014 05:00 - Best of Football 2013#2014 GO sports 8 09:00 - Vincennes Horseracing 11:00 - PGA European Tour - M2M Russian Open - Day 4 11:00 Best of Football 2013#2014 13:00 - Best of Football 2013#2014 15:00 - Best of Rugby 2013#2014 17:00 - Best of Football 2013#2014 19:00 - Best of Football 2013#2014 21:00 - Best of Football 2013#2014 23:00 - Best of Football 2013#2014 01:00 - Best of Rugby 2013#2014 03:00 - Best of Football 2013#2014 05:00 - Best of Football 2013#2014 07:00 - Best of Football 2013#2014.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 31 ta’ Lulju, 2014
24
VOLONTARJAT
Kwalità ta’ [ajja a[jar g[a]-]g[a]ag[ residenti fid-Dar Fra Diego fil-{amrun Tim tal-Outbound ta’ Vodafone mar Dar Fra Diego fil-{amrun biex jg[in fit-tindif ta’ appartament vojt. Vodafone Malta Foundation ippre]entat donazzjoni biex tg[in fit-trasformazzjoni talappartament. Dawn il-fondi se jg[inu filbini ta’ sitt kmamar li se jinkludu kmamar tal-banju g[al ]g[a]ag[ li jg[ixu f’Dar Fra Diego bil-g[an ewlieni li jg[inu lit-tfal u li]-]g[a]ag[ li jinsabu f’diffikultajiet serji mal-familja biex jiksbu dik il-privatezza tant mixtieqha. “Permezz ta’ din il-;urnata ta’ Responsabbiltà Korporattiva So/jali stajna nifhmu u napprezzaw kif id-Dar dejjem tag[ti appo;; lil dawk it-tfal li jkunu g[addejjin minn xi forma ta’ nuqqasijiet jew abbu] u li min[abba f’hekk ikunu f’riskju ta’ aspetti varji ta’ faqar u esklu]joni so/jali,” qal James Vidal, isSupervisor tal-Call Centre ta’ Vodafone. Mumenti ta’ ser[an “Kienet verament ;urnata mill-isba[ meta t-tim kollu ng[aqad waqt li tajna ftit mill[in tag[na lil tim tant meravilju]. A[na fidu/ju]i li permezz tal-g[ajnuna tag[na u l-fondi ppre]entati millFondazzjoni, it-tfal se jkollhom ftit mumenti ta’ ser[an f’[ajja mimlija problemi.” It-tim kien imqassam fi gruppi differenti u kul-
{addiema ta’ Vodafone li g[amlu xog[ol volontarju f’Dar Fra Diego fil-{amrun fejn hemm residenti g[add ta’ ]g[a]ag[
[add kellu affarijiet differenti x’jag[mel b[al tindif fil-kmamar tat-tfal, fil-k/ina u l-living room u log[ob mattfal.
Issa l-appartament se jilqa’ lil dawk it-tfal li jinsabu fuq il-waiting list biex isibu dar fejn joqog[du.
Id-Dar Fra Diego dejjem tag[ti appo;; lil dawk it-tfal li jkunu g[addejjin minn xi forma ta’ nuqqasijiet jew abbu] u li min[abba f’hekk ikunu f’riskju ta’ aspetti varji ta’ faqar u esklu]joni so/jali
B]onnijiet differenti
Illum Dar Fra Diego tilqa’ tfal u ]g[a]ag[ ;ejjin minn familji bi b]onnijiet differenti jew li g[addew minn xi forma ta’ abbu], vjolenza domestika jew li kienu esposti g[al sitwazzjonijiet fejn il-;enituri g[andhom problemi ta’ sa[[a. Id-Dar tie[u [sieb ukoll /entru ta’ matul il-jum g[al
tfal li g[andhom bejn sena u g[axar snin. Flimkien ma’ dan, id-Dar tkompli tilqa’ fiha anzjani nisa fil-kura sa minn meta kienu tfal. Illum parti o[ra tad-Dar qed ti;i rinnovata biex tilqa’ tfajliet li jinsabu f’Dar Fra Diego li m’g[andhomx fejn imorru.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 31 ta’ Lulju, 2014
25
TISLIBA
TA{BIL IL-MO{{ U TAG{RIF 1
2
5
3
4
Rapport tat-temp
6
7
UV INDEX
8
8
9
10
11
12
13
14
IT-TEMP Ftit imsa]]ab, lokalment pjuttost imsa[[ab li jsir il-bi//a l-kbira sabi[ VI}IBBILTÀ Tajba IR-RI{ Moderat g[al ftit qawwi mill-Majjistral li jsir ftit qawwi, lokalment qawwi g[al xi [in filg[axija BA{AR Qawwi IMBATT Baxx mill-Majjistral li jsir baxx mill-Punent filg[axija TEMPERATURA L-og[la 29˚C XITA F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 0mm Xita mill-1 ta’ Settembru 508.9mm
Il-[amest ijiem li ;ejjin
15
16
IL-{AMIS L-og[la 29˚C L-inqas 23˚C
IL-:IMG{A L-og[la 30˚C L-inqas 23˚C
IS-SIBT L-og[la 31˚C L-inqas 23˚C
IL-{ADD L-og[la 32˚C L-inqas 23˚C
IT-TNEJN L-og[la 33˚C L-inqas 24˚C
UV
UV
UV
UV
UV
8
9
9
10
10
Temperaturi fi bliet barranin 17
Mimdudin> 5. u 6. Bla ;ibda ta’ xejn (10) 6. Ara 5 7. Fetta la[am /atta mill-;enba tal-koxxa (5) 10. Kaxxa li fiha jitqieg[ed xi [add mejjet biex jindifen (5) 11. Jittrasporta (5) 12. u 14. Dari kien ballun ]g[ir ta/-/raret (10) 14. Ara 12 16. Essenza tax-xitla tan-nag[nieg[ (5) 17. u 18. }ammejna b[ala wild tag[na (10) 18. Ara 17
18
Weqfin> 1. Me[lus minn kull deni (6) 2. u 13 Flattijiet (12) 3. Qorq (6) 4. Bla telf ta’ ]mien (6) 8. Kunjom (5) 9. Parti mill-;isem bejn i]-]aqq u l-irkupptejn (5) 12. Balalu (6) 13. Ara 2 14. Foqra, mag[fusin [afna (6) 15. Ma t[allix mag[luq (6)
Soluzzjoni tat-Tisliba tal-biera[ Mimdudin> 5. u 6. E//ellenti; 7. Aktar; 10. Sfera; 11. Minur; 12. Silef; 14. Ejjew; 16. Unità; 17. Kotra; 18. Lo;;a. Weqfin> 1. Sejjes; 2. Plakka; 3. Allarm; 4. Misjur; 8. u 9. Kellu mnejn; 12. Seksku; 13. u 14. Fundamentali; 15. Warrab
Sudoku Bejn [afifa u moderata: qieg[ed fil-kaxxi vojta n-numri mill-1 sad-9 f’kull linja orizzontali u vertikali tal-kwadru l-kbir. Kull numru g[andu jidher darba biss f’kull linja u f’kull kwadru ]g[ir ta’ tliet kaxxi bi tlieta.
Soluzzjoni Sudoku
It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet: Malta 31˚ xemxi, Al;eri 31˚C xemxi, Amsterdam 21˚C ftit imsa[[ab, Ateni 34˚C xemxi, Li]bona 26˚C xemxi, Berlin 26˚ imsa[[ab, Brussell 22˚C imsa[[ab, il-Kajr 35˚C xemxi, Dublin 19˚C imsa[[ab, Kopen[agen 22˚C imsa[[ab, Frankfurt 22˚C imsa[[ab, Milan 20˚C xita, Istanbul 31˚C xemxi, Londra 22˚C xemxi, Madrid 28˚C xemxi, Moska 32˚C ftit imsa[[ab, Pari;i 25˚C imsa[[ab, Bar/ellona 27˚C xemxi, Ruma 23˚C imsa[[ab, Tel Aviv 33˚C xemxi, Tripli NA, Tune] 30˚C ftit imsa[[ab, Vjenna 27˚C im[assab, Zurich 18˚C xita, Munich 21˚C imsa[[ab, St. Petersburg 28˚C ftit imsa[[ab
Tag[rif Id-Djarju tal-President ta’ Malta g[al-lum il-{amis, 31 ta’ Lulju 2014 10.00 Il-President tniedi lattività The President’s Bike Ride fil-Palazz ta’ San Anton 11.30 Il-President i]]ur Dar Qalb ta’ :esù Programm Seb[ f’Santa Venera 12.30 Il-President tiltaqa’ mal-Membri tal-Caritas Malta Epilepsy Association fil-Palazz ta’ San Anton 14.00 Il-President tilqa’ lillMembri tal-Malta Hotels
and Restaurants Association
(MHRA) g[al ]jara ta’ korte]ija fil-Palazz ta’ San Anton 16.00 Il-President tippresiedi laqg[a tal-Kumitat ta’ Rockestra 2014 fil-Palazz ta’ San Anton. Lejla b’risq l-Istrina Il-Kunsill Lokali tal-Kalkara se jorganizza lejla b’risq lIstrina nhar is-Sibt li ;ej mis-7 p.m. fix-Xatt tal-Kalkara. Se jkun hemm varjetà ta’ ikel tipiku Malti, imwejjed bl-arti;janat, spettaklu g[all-familja kollha u kull d[ul se jmur b’risq l-Istrina. Velja ta’ talb
Biex jitfakkar g[eluq il-125 anniversarju tal-En/iklika dwar San :u]epp Quamquam Pluries tal-Papa Ljun XIII u l-25 anniversarju tal-E]ortazzjoni Appostolika Redemptoris Custos dwar il-Missjoni ta’ San :u]epp fil-[ajja ta’ Kristu u tal-
Knisja tal-Papa San :wanni Pawlu II se ssir Velja ta’ Talb nhar l-Erbg[a, 6 ta’ Awwissu. Din il-Velja se tkun organizzata mill-Ar/ikonfraternità ta’ San :u]epp tar-Rabat talImdina, [dejn is-Santwarju Nazzjonali ta’ San :u]epp fi Triq San :u]epp, ir-Rabat. Fis-7 p.m. jsir ru]arju meditat u barka sagramentali. Fis-7.30 p.m. /elebrazzjoni tal-quddiesa minn Patri Martin Coleiro O.F.M. u wara kateke]i minn Patri Renald Lofreda O.Carm., il-Kappillan talParro//a tal-Fgura. Fi tmiem i/-/elebrazzjoni jsir il-bews tal-bastun tal-istatwa ta’ San :u]epp Inkurunat. Jie[u sehem il-Kor Santa Klara tal-Knisja ta’ Santa Marija ta’ :esù, tar-Rabat, flimkien ma’ St. Martin’s Choir tal-Ba[rija. Wara ssir bibita fil-bit[a talKa]in tal-Banda L’Isle Adam.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 31 ta’ Lulju, 2014
26
KLASSIFIKATI
PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ JEW KIRI
Il-{amrun GARAXX
jew
store,
115-il wisa’,
pied tul u 24 pied bil-bit[a, dawl, ilma u toilet. Bilpermess Class B. ?emplu 77200983.
Limiti tar-Rabat
}EW: tomniet art bilveduta tal-ba[ar u tal-kampanja. ?emplu 99428000.
Paola
MAISONETTE arju] [afna f’area kwieta b’]ew; kmamar tas-sodda, salott, k/ina, kamra tal-banju u bit[a. ?emplu 99428000. AVVI}I
Intilfet kelba
YORKSHIRE TERRIER f’Birkirkara fl-area tal-Iskola Primarja, l-Erbg[a 23 ta’ Lulju g[all-[abta tal-11 a.m. Min isibha hu mitlub imur fl-eqreb g[assa tal-Pulizija jew i/empel 99439260, 99493165 jew 21#27443282. Min isibha jing[ata rigal ta’ €500.
Nag[mel xog[ol
TA’ electrodes, toqob filkonkos jew planki minn 50mm sa 300mm, katusi, manutenzjoni u installazzjoni ta’ dawl u ilma. ?emplu 79494827.
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet
TA’ magni tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront. ?emplu 99422268 jew 21416705. G{ALL-BEJG{
G[amara antika
TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 31 ta’ Lulju, 2014
27
SPORT
Scolari lura ma’ Gremio L-eks kow/ tat-tim nazzjonali Bra]iljan Luiz Felipe Scolari se jkun qed imexxi lill-klabb Bra]iljan ta’ Gremio g[at-tielet darba fil-karriera tieg[u. Dan wara li ftit tal-;img[at ilu, wara li l-Bra]il safa eliminat mis-semifinali tat-Tazza tadDinja Scolari irre]enja millkariga u u issa se jkun qed jie[u post Enderson Moreira li irre]enja minn kow/ ta’ Gremio fi tmiem il-;img[a. L-a[[ar darba li Scolari mexxa lil Gremio kien 18-il sena ilu.
Medford kow/ nazzjonali tal-Honduras
Hernan Medford in[atar b[ala l-kow/ nazzjonali tal-Honduras. Fil-passat Medford kien imexxi lit-tim nazzjonali tal-Costa Rica u issa se jkun qed jie[u post Luis Fernando Suarez. Dan tal-a[[ar kien il-kow/ tal-Honduras waqt it-Tazza tadDinja. Waqt l-edizzjoni li saret fil-Bra]il il-Honduras iddi]appuntaw u kienu wie[ed minn tliet timijiet li naqqsu milli jie[du punt mill-fa]i talgruppi.
?IKLI}MU LOKALI
Formosa u Pace inkurunati champions Dan l-a[[ar il-koppja ta’ The Cyclist Maurice Formosa u Hannah Pace ;ew inkurunati champions tat-tlielaq fit-toroq filwaqt li Etienne Bonello ta’ Team Greens reba[ l-a[[ar tellieqa li saret , tellieqa li bdiet fi]-}urrieq u intemmet flImqabba. It-tellieqa fi]-}urrieq kienet wa[da missielta g[alla[[ar. Hekk kif bdiet it-tellieqa kienu Team Greens u Agones li bdew l-aktar aggressivi. Fla[[ar metri kien Etienne Bonello li qabe] lil Maurice Formosa filwaqt li fit-tielet post da[al Christian Formosa. Ilpunti li ;ab Maurice kienu bi]]ejjed biex dan a//erta ru[u mir-reb[ tat-titlu overall min[abba li kien reba[ l-ewwel ]ew; rawnds. Fil-kategorija tan-nisa reb[et Hanna Pace,
ukoll ta’ The Cyclist, ;iet inkurunata champion wara li reb[et ]ew; rawnds. L-ista;un ta’ tlielaq fit-toroq se jintemm bittime trial fil-Mi]ieb. Intant, f’kategoriji o[ra Erika Spiteri Bailey ta’ Mosta AF Sign Studio reb[et it-titlu ta’ ta[t il-15-il sena. It-titlu ta’ ta[t il-15-il sena tal-ir;iel intreba[ minn Andrea Lucia li hu wkoll ta’ Mosta AF Sign Studio. Leli Camilleri ta’ Mosta AF Sign Studio reba[ it-titlu ta’ /iklisti li g[andhom aktar minn 60 sena filwaqt li Joe Mallia ta’ Qormi CC reba[ it-titlu ta/-/iklisti li g[andhom aktar minn 50 sena. It-titlu ta’ dawk li g[andhom aktar minn 40 sena intreba[ minn Patrick Scicluna ta’ Agones SFC filwaqt li t-titlu tal-Juniors reb[u Carl Xuereb ta’ Mosta AF Sign Studio.
L-a[[ar mumenti tat-tellieqa fl-Imqabba mirbu[a minn Etienne Bonello (lemin) (ritratt>B’Kara St Joseph Sports Club)
Dan l-a[[ar saret attivita bl-isem ta’ ‘Battle on the Beach’. Din kienet attivita organizzata mill- IFBB Malta b’kollaborazzjoni ma’ Gymnasia. Madwar 500 ru[ attendew g[al din l-attivita li fiha [adu sehem 51 atleta li ipparte/ipaw f’erba’ kategoriji differenti, dawk maskili tal-physique u bodybuilding u dawk femminili tal-bikini fitness u physique. F’din l-attivita [adu sehem diversi u/u[ ;odda kif ukoll atleti stabbiliti li kienu ilhom ma jikkompetu b[al Blanche Coppola, Alan Micallef mag[ruf aktar b[ala l-Cowboy’ u Orazio Desira. Barra minn hekk [a sehem ukoll Antoine Micallef, mag[urf aktar b[ala ‘Toni tal-Monti’. Micallef kien reba[ il-kampjonati nazzjonali tal-IFBB li saru f’April li g[adda. Tajjeb wie[ed jg[id li din ma kinitx kompetizzjoni i]da ‘Posedown’. Attivitajiet b[al dawn jg[inu [afna lil dawk li jkunu qed jaspiraw li jikkompetu fil-futur. Fir-ritratt jidhru kwa]i l-parte/ipanti kollha. (Ritratt> Raymond Cassar)
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 31 ta’ Lulju, 2014
SPORT
28 SERIE A
Il-programm tal-log[ob kollu tal-kampjonat 2014-2015 Nhar it-Tnejn ittellg[u l-poloz tas-Serie A g[allista;un 2014-2015. Dan lista;un se jibda fil-31 ta’ Awwissu u jintemm fil-31 ta’ Mejju tal-2015. I/-champions Juventus din is-sena se jkunu ta[t it-tmexxija ta’ Massimiliano Allegri li [a post Antonio Conte li irre]enja mill-kariga. L-ewwel ;urnata 31-8-2014
Atalanta v Verona Cesena v Parma Chievo v Juventus Genoa v Napoli Milan v Lazio Palermo v Sampdoria Roma v Fiorentina Sassuolo v Cagliari Torino v Inter Udinese v Empoli
It-tieni ;urnata 14-9-2014
Cagliari v Atalanta Empoli v Roma Fiorentina v Genoa Inter v Sassuolo Juventus v Udinese Lazio v Cesena Napoli v Chievo Parma v Milan Sampdoria v Torino Verona v Palermo
It-tielet ;urnata 21-9-2014
Atalanta v Fiorentina Cesena v Empoli Chievo v Parma Genoa v Lazio Milan v Juventus Palermo v Inter Roma v Cagliari Sassuolo v Sampdoria Torino v Verona Udinese v Napoli
Ir-raba’ ;urnata 24-9-2014
Cagliari v Torino Empoli v Milan Fiorentina v Sassuolo Inter v Atalanta Juventus v Cesena Lazio v Udinese Napoli v Palermo Parma v Roma Sampdoria v Chievo Verona v Genoa
Il-[ames ;urnata 28-9-2014
Atalanta v Juventus Cesena v Milan Chievo v Empoli Genoa v Sampdoria Inter v Cagliari Palermo v Lazio Roma v Verona Sassuolo v Napoli Torino v Fiorentina Udinese v Parma
Is-sitt ;urnata 5-10-2014
Empoli v Palermo Fiorentina v Inter Juventus v Roma Lazio v Sassuolo Milan v Chievo Napoli v Torino Parma v Genoa Sampdoria v Atalanta Udinese v Cesena Verona v Cagliari
Is-seba’ ;urnata 19-10-2014
Atalanta v Parma Cagliari v Sampdoria Fiorentina v Lazio Genoa v Empoli Inter v Napoli Palermo v Cesena Roma v Chievo Sassuolo v Juventus Torino v Udinese Verona v Milan
It-tmien ;urnata 26-10-2014
Cesena v Inter Chievo v Genoa Empoli v Cagliari Juventus v Palermo Lazio v Torino Milan v Fiorentina Napoli v Verona Parma v Sassuolo Sampdoria v Roma Udinese v Atalanta
Id-disa’ ;urnata 29-10-2014
Atalanta v Napoli Cagliari v Milan Fiorentina v Udinese Genoa v Juventus Inter v Sampdoria Palermo v Chievo Roma v Cesena Sassuolo v Empoli Torino v Parma Verona v Lazio
L-10 ;urnata 2-11-2014
Cesena v Verona Chievo v Sassuolo Empoli v Juventus Lazio v Cagliari Milan v Palermo Napoli v Roma Parma v Inter Sampdoria v Fiorentina Torino v Atalanta Udinese v Genoa
Il-11-il ;urnata 9-11-2014
Cagliari v Genoa Chievo v Cesena Empoli v Lazio Fiorentina v Napoli Inter v Verona Juventus v Parma Palermo v Udinese Roma v Torino Sampdoria v Milan Sassuolo v Atalanta
It-12-il ;urnata 23-11-2014
Atalanta v Roma Cesena v Sampdoria Genoa v Palermo Lazio v Juventus Milan v Inter Napoli v Cagliari Parma v Empoli Torino v Sassuolo Udinese v Chievo Verona v Fiorentina
It-13-il ;urnata 30-11-2014
Cagliari v Fiorentina Cesena v Genoa Chievo v Lazio Empoli v Atalanta Juventus v Torino Milan v Udinese Palermo v Parma Roma v Inter Sampdoria v Napoli Sassuolo v Verona
L-14-il ;urnata 7-12-2014
Atalanta v Cesena Cagliari v Chievo
Fiorentina v Juventus Genoa v Milan Inter v Udinese Napoli v Empoli Parma v Lazio Roma v Sassuolo Torino v Palermo Verona v Sampdoria
Il-15-il ;urnata 14-12-2014
Cesena v Fiorentina Chievo v Inter Empoli v Torino Genoa v Roma Juventus v Sampdoria Lazio v Atalanta Milan v Napoli Palermo v Sassuolo Parma v Cagliari Udinese v Verona
Is-16-il ;urnata 21-12-2014
Atalanta v Palermo Cagliari v Juventus Fiorentina v Empoli Inter v Lazio Napoli v Parma Roma v Milan Sampdoria v Udinese Sassuolo v Cesena Torino v Genoa Verona v Chievo
Is-17-il ;urnata 6-1-2015
Cesena v Napoli Chievo v Torino Empoli v Verona Genoa v Atalanta Juventus v Inter Lazio v Sampdoria Milan v Sassuolo Palermo v Cagliari Parma v Fiorentina Udinese v Roma
It-18-il ;urnata 11-1-2015
Atalanta v Chievo Cagliari v Cesena Fiorentina v Palermo Inter v Genoa Napoli v Juventus Roma v Lazio Sampdoria v Empoli Sassuolo v Udinese Torino v Milan Verona v Parma
Id-19-il ;urnata 18-1-2015
Cesena v Torino Chievo v Fiorentina Empoli v Inter Genoa v Sassuolo Juventus v Verona Lazio v Napoli Milan v Atalanta Palermo v Roma Parma v Sampdoria Udinese v Cagliari
L-20 ;urnata 25-1-2015
Verona v Atalanta Parma v Cesena Juventus v Chievo Napoli v Genoa Lazio v Milan Sampdoria v Palermo Fiorentina v Roma Cagliari v Sassuolo Inter v Torino Empoli v Udinese
Il-21 ;urnata 1-2-2015
Atalanta v Cagliari Roma v Empoli Genoa v Fiorentina Sassuolo v Inter Udinese v Juventus Cesena v Lazio
Chievo v Napoli Milan v Parma Torino v Sampdoria Palermo v Verona
It-22 ;urnata 8-2-2015
Fiorentina v Atalanta Empoli v Cesena Parma v Chievo Lazio v Genoa Juventus v Milan Inter v Palermo Cagliari v Roma Sampdoria v Sassuolo Verona v Torino Napoli v Udinese
It-23 ;urnata 15-2-2015
Torino v Cagliari Milan v Empoli Sassuolo v Fiorentina Atalanta v Inter Cesena v Juventus Udinese v Lazio Palermo v Napoli Roma v Parma Chievo v Sampdoria Genoa v Verona
L-24 ;urnata 22-2-2015
Juventus v Atalanta Milan v Cesena Empoli v Chievo Sampdoria v Genoa Cagliari v Inter Lazio v Palermo Verona v Roma Napoli v Sassuolo Fiorentina v Torino Parma v Udinese
Il-25 ;urnata 1-3-2015
Palermo v Empoli Inter v Fiorentina Roma v Juventus Sassuolo v Lazio Chievo v Milan Torino v Napoli Genoa v Parma Atalanta v Sampdoria Cesena v Udinese Cagliari v Verona
Is-26 ;urnata 8-3-2015
Parma v Atalanta Sampdoria v Cagliari Lazio v Fiorentina Empoli v Genoa Napoli v Inter Cesena v Palermo Chievo v Roma Juventus v Sassuolo Udinese v Torino Milan v Verona
Is-27 ;urnata 15-3-2015
Inter v Cesena Genoa v Chievo Cagliari v Empoli Palermo v Juventus Torino v Lazio Fiorentina v Milan Verona v Napoli Sassuolo v Parma Roma v Sampdoria Atalanta v Udinese
It-28 ;urnata 22-3-2015
Napoli v Atalanta Milan v Cagliari Udinese v Fiorentina Juventus v Genoa Sampdoria v Inter Chievo v Palermo Cesena v Roma Empoli v Sassuolo Parma v Torino Lazio v Verona
Juventus se jibdew jiddefendu t-titlu bil-log[ba kontra Chievo. Din is-sena huma se jkunu ta[t it-tmexxija ta’ Massimiliano Allegri li [a post Antonio Conte
Id-29 ;urnata 5-4-2015
L-34 ;urnata 3-5-2015
Verona v Cesena Sassuolo v Chievo Juventus v Empoli Cagliari v Lazio Palermo v Milan Roma v Napoli Inter v Parma Fiorentina v Sampdoria Atalanta v Torino Genoa v Udinese
Fiorentina v Cesena Inter v Chievo Torino v Empoli Roma v Genoa Sampdoria v Juventus Atalanta v Lazio Napoli v Milan Sassuolo v Palermo Cagliari v Parma Verona v Udinese
It-30 ;urnata 12-4-2015
Il-35 ;urnata 10-5-2015
Genoa v Cagliari Cesena v Chievo Lazio v Empoli Napoli v Fiorentina Verona v Inter Parma v Juventus Udinese v Palermo Torino v Roma Milan v Sampdoria Atalanta v Sassuolo
Il-31 ;urnata 19-4-2015
Roma v Atalanta Sampdoria v Cesena Palermo v Genoa Juventus v Lazio Inter v Milan Cagliari v Napoli Empoli v Parma Sassuolo v Torino Chievo v Udinese Fiorentina v Verona
It-32 ;urnata 26-4-2015
Palermo v Atalanta Juventus v Cagliari Empoli v Fiorentina Lazio v Inter Parma v Napoli Milan v Roma Udinese v Sampdoria Cesena v Sassuolo Genoa v Torino Chievo v Verona
Is-36 ;urnata 17-5-2015
Napoli v Cesena Torino v Chievo Verona v Empoli Atalanta v Genoa Inter v Juventus Sampdoria v Lazio Sassuolo v Milan Cagliari v Palermo Fiorentina v Parma Roma v Udinese
Is-37 ;urnata 24-5-2015
Fiorentina v Cagliari Genoa v Cesena Lazio v Chievo Atalanta v Empoli Torino v Juventus Udinese v Milan Parma v Palermo Inter v Roma Napoli v Sampdoria Verona v Sassuolo
Chievo v Atalanta Cesena v Cagliari Palermo v Fiorentina Genoa v Inter Juventus v Napoli Lazio v Roma Empoli v Sampdoria Udinese v Sassuolo Milan v Torino Parma v Verona
It-33 ;urnata 29-4-2015
It-38 ;urnata 31-5-2015
Cesena v Atalanta Chievo v Cagliari Juventus v Fiorentina Milan v Genoa Udinese v Inter Empoli v Napoli Lazio v Parma Sassuolo v Roma Palermo v Torino Sampdoria v Verona
Torino v Cesena Fiorentina v Chievo Inter v Empoli Sassuolo v Genoa Verona v Juventus Napoli v Lazio Atalanta v Milan Roma v Palermo Sampdoria v Parma Cagliari v Udinese
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 31 ta’ Lulju, 2014
SPORT
29
FUTBOL
Gerrard jg[id li esperjenza l-’ag[ar tliet xhur ta’ [ajtu’ F’intervista twila ma’ ;urnal Ingli] il-captain ta’ Liverpool Steven Gerrard tkellem dawn la[[ar tliet xhur li g[addew, li skont hu kienu l-ag[ar tliet xhur ta’ [ajtu. Kollox beda meta Liverpool kienu qed jissieltu g[r-reb[ tal-kampjonat u l-plejers kollha tar-Reds kienu qed jemmnu li din is-sena kienet issena fejn fiha kienu se jirb[u lPremiership Ingli] g[all-ewwel darba sa mill-1990. Madankollu f’log[a de/i]iva kontra Chelsea f’Anfield fis-27 ta’ April, Gerrard ]elaq meta mar jikkontrolla pass ta’ Sakho u minn dan l-i]ball approfitta Demba Ba li feta[ l-iskor. Chelsea eventwalment reb[u l-partita 2-0 u Manchester City reb[u l-kampjonat ftit ;img[at wara. Meta kien mistoqsi kif [assu wara l-log[ba kontra Chelsea, Gerrard innifsu qal lil min kien qed jintervistah li kien ra;el kura;;u] biex jistaqsih dik ilmistoqsija. “Na[seb kapa/i twe;iba int stess mistoqsija b[al din. Kienet l-ag[ar ;urnata ta’ [ajti,” qal Gerrard b’mod onest. “Kienet xi [a;a kerha [afna. Kull[add,xi darba jew o[ra f’[ajtu ji]loq u jaqa`. Hawn min jaqa` fit-tara;, hawn min ji]loq meta jkun qed ji;ri biex jevita xxita. Jien kelli ni]loq f’Anfield waqt log[ba de/i]iva. Hu veru li l-kampjonat jintreba[ fuq dak li
jkun se[[ tul 38 log[ba imma lepisodju tieg[i [alla impatt kbir fuq ir-ri]ultat a[[ari,” kompla jg[id Gerrard. Dan tal-a[[ar kompla jg[id li, “F’dan l-isport mhux dejjem se tkun qed ti//elebra u mhux dejjem se tkun fuq in-na[a rebbie[a. Meta tikkompeti f’dan il-livell se jkun hemm mumenti fejn tesperjenza di]appunti kbar. Dawn l-a[[ar tliet xhur kienu di]appunt kbir g[alija, anzi, nemmen li kienu l-ag[ar tliet xhur ta’ [ajti. Jien b[ala captian ma nistax indum na[seb fuq ]ball jew telfa g[ax il-kumplament tat-tim se jkun qed i[ares lejja kontinwament. Irrid nu]a dawn it-tliet xhur biex inkun aktar motivat biex nirba[.” Ta min jiftakar li fis-sajf Gerrard kien jifforma parti mittim nazzjonali Ingli] li wkoll iddi]appunta fit-Tazza tadDinja. L-Ingli]i ;ew eliminati mill-fa]i tal-gruppi fejn ;abru biss punt. G[al darba o[ra, Gerrard re;a’ wettaq ]ball kbir fil-log[ba kontra l-Urugwaj meta ta pass lura li spi//a f’saqajn Luis Suarez li skurja ttieni gowl u g[amel l-iskor 2-1 favur l-Urugwaj li eventwalment reb[u l-partita. :img[a ilu Gerrard [abbar li kien se jirtira minn man-nazzjonal.
Il-captain ta’ Liverpool Gerrard jidher di]appuntat wara li Chelsea kienu skurjaw kontra meta approfittaw minn ]elqa li kellu vi/in tal-kaxxa l-kbira
“Kont
wasalt f’perjodu fejn iddejjaq nigdeb lit-tfal tieg[i u ng[idilhom li mhux se nkun iddar g[al ftit jiem meta fil-verità nkun se ndum erba’, sitt ;img[at ma nersaq ‘l hemm. Ilni 14-il sena nilg[ab futbol professjonali u minn meta keli l-familja dejjem g[amilt dawn l-affarijiet u issa wasal i]-]mien fejn inkun aktar qrib tag[[hom. Il-manager
ta’ Liverpool Brendan Rodgers qalli li jekk irrid inkompli nilg[ab man-nazzjonal jag[]el xi partiti fejn jien ma nkunx inklu] biex nil[aq nistrie[ imma jien dejjem irrid inkun disponibbli g[all-kow/,” qal Gerrard, li llum-il ;urnata g[andu 34 sena. Ftit tal-;img[at o[ra jer;a’ jibda l-kampjonat Ingli] u Gerrard bla dubju se jkun qed jimmira li
jirba[ it-titlu li tant ilu jixtieq. “Il-fatt li tlifna l-kampjonat lejn l-a[[ar juri li g[ad fadlilna x’na[dmu. G[andna tim tajjeb b’manager tajjeb. Bl-akkwisti li g[amilna s’issa komplejna nitjiebu u l-atmosfera fid-dressing room hi wa[da po]ittiva. Issa rridu nkunu a[na li nuru x’kapa/i nag[mlu,” temm jg[id il-captain tar-Reds.
FUTBOL
Reb[iet g[al Roma u g[al Manchester Utd
Jonny Evans ta’ Man Utd (lemin) segwit minn Diego Laxalt ta’ Inter
Roma u Man Utd kisbu reb[iet kontra l-International Champions Cup kontra Real Madrid u Inter rispettivament. Dawn l-erba’ timijiet qed jikkompetu f’turnament tal-preseason li qed isir fl-Istati Uniti. L-uniku gowl ta’ Roma ;ie skurjat fit-tieni taqsima millcaptain Francesco Totti. Din kienet it-tieni telfa konsekuttiva li sofrew i/-champions Ewropej wara li aktar kmieni din il;img[a tilfu kontra Inter bilpenalties. Real Madrid [lew diversi /ansijiet ta’ skor flewwel taqsima u pattew qares fit-tieni taqsima. Minkejja li kienet biss partita ta’ [biberija kien hemm mumenti ta’ tensjoni bejn Keita u Pepe. Keita ma riedx jie[du b’idejn Pepe qabel il-log[ba u waqt il-log[ba waddablu flixkun tal-ilma. Fil-log[ba l-o[ra Manchester Utd reb[u 5-3 bil-penalties kontra Inter wara li l-partita kienet intemmet fi draw ta’ 0-0. Wara li Andreolli naqas milli jiskurja l-
penalty tieg[u, il-captain tarRed Devils Darren Fletcher skurja l-penalty de/i]iv. G[al Man Utd din kienet it-tielet reb[a minn daqstant partiti flIstati Uniti. Ta min jinnota li lakkwist il-;did ta’ Inter, iddifensur Nemanja Vidic lag[ab kontra l-eks tim tieg[u. Utd u Inter issa jmisshom jilag[bu kontra Real Madrid u Roma rispettivament nhar is-Sibt li ;ej. Klabbs Awstraljani jridu lil Ronaldinho
Klabbs Awstralajni huma nteressati fil-le;;endarju Bra]iljan Ronaldinho wara li t[abbar li l-midfielder offensiv kien se jitlaq lil Atletico Mineiro. Il-plejer ta’ 34 sena, rebbie[ tat-Tazza tad-Dinja fl-2002 ilu ma’ Atletico sa mill-2012 imma l-kow/ Levir Culpi qal li l-playmaker ta’ talent kien se jitlaq. L-a;ent tal-plejer Lou Sticca li g[en biex l-eks captain ta’ Juventus Alessandro del Piero
jmur jilg[ab fl-A-League, qal li kien possibli li l-eks plejer ta’ Barcelona u Milan ukoll jista’ jimxi fuq l-istess passi. “Di;a` saru xi telefonati u issa sta g[all-A-League li jag[mlu lmossa tag[hom. Kollox hu possibli u hu l-plejer e]att li g[andna n;ibu hawn.” Numru ta’ klabbs madwar iddinja ]gur se jkunu nteressati fisservizzi tal-a[jar plejer tal-FIFA g[al sentejn u Sticcas jemmen li l-istil ta’ [ajja fl-Awstralja hu favur l-A-League. “Tkun fruntiera ;dida. }gur li j[obb l-istil ta’ [ajja u l-mod kif il-partitarji jirrispettawh. Hu plejer mag[rud mad-dinja kollha u jaf jag[ti wkoll spettaklu.” Melbourne City huma fuq quddiem nett g[all-firma ta’ Ronaldinho hekk kif qed jippruvaw isibu l-plejer ta’ fama tag[hom. Sydney FC li nfirdu minn ma’ Del Piero fi tmiem lista;un li g[adda, wkoll kienu qed ifittxu attakkant internazzjonali.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 31 ta’ Lulju, 2014
SPORT
30 FUTBOL LOKALI
Bjorn Vassallo approvat b[ala Segretarju :enerali tal-MFA Matthew Mamo
Il-Kunsill tal-MFA approva lil Bjorn Vassallo b[ala s-Segretarju :enerali ;did tal-MFA wara li hu ;ie nnominat mill-President Norman Darmanin Demajo. Vassallo se jkun qed jie[u post Joe Gauci li ilu jaqdi din ilpo]izzjoni g[al snin twal. B’dan it-tibdil, il-po]izzjoni ta’ Kap E]ekuttiv se titne[[a mill-MFA. Darmanin Demajo, filwaqt li g[amilha /ara li Joe Gauci qabel ma’ dan it-tibdil, kompla li hu mhux se jing[ata release millMFA imma se jkun qed jg[in blesperjenza tieg[u biex isir tibdil importanti [afna fl-istrutturi talMFA. Darmanin Demajo qal li ttaqlib intern se jsir biex jissa[[u dipartimenti li mhux ila[[qu malaspettattivi mistennija minnhom u b’hekk ji;u evitati l-i]balji li saru fil-passat, b[al fil-ka] l-iktar ri/enti fejn Zach Muscat li tilef ittieni leg tal-log[ba bejn Birkirkara u Diosgyor min[abba li ;ie irre;istrat mill-MFA b’mod [a]in. Il-Kumitat approva dan it-tibdil kif ukoll il-[atra ta’ Bjorn Vassallo b[ala Segretarju :enerali. Fl-ewwel kummenti tieg[u, Bjorn Vassallo qal li jinsab emozzjonat g[all-fidu/ja li ntweriet fih u wieg[ed li l-bieb tieg[u se jibqa’ miftu[ g[al kull min ikollu b]onn.
Anke Joe Gauci irringrazzja lill-President tal-fidu/ja li wera’ fih kif ukoll lil kull min [adem mieg[u tul il-karriera. Hu kien ippre]entat b’tifkira tal-[idma twila tieg[u f’din il-kariga’ millPresident Darmanin Demajo. Intant il-Kunsill approva lil Joe Cassar Naudi u Joe Farrugia b[ala membri onorarji filwaqt li lPresident Emeritus George Abela ;ie approvat b[ala President Onorarju tal-MFA. Mi/[uda t-talba ta’ Templeman Il-Kunsill tal-MFA irrifjuta ttalba ta’ Trevor Templeman biex ikun jista’ jfittex lil Marsaxlokk fil-Qorti /ivili fuq “trattament diskriminatorju kontrih millklabb.” Il-President tal-MFA Norman Darmanin Demajo qal li fl-opinjoni tieg[u m’g[andux jing[ata
permess g[ax meta beda jilg[ab il-futbol kien jaf li je]istu dawn irregolamenti. Madankollu qabel li mhux sew li plejer jtemm il-karriera tieg[u min[abba r-regoli e]istenti tal-futbol. Darmanin Demajo fakkar li ssistema’ tal-parametri, li qed to[loq problemi kbar, se ti;i diskussa g[aliex fl-opinjoni tieg[u dawn ir-regolamenti huma “ridikoli.” Kompla li l-klabbs Maltin qed jispi//aw f’sitwazzjoni fejn
MFA hix toffri rimedju ie[or u qal li l-klabbs [olqu sitwazzjoni fejn sitwazzjonijiet simili jxaqilbu lejn il-plejers u g[alhekk irid ikun hemm attenzjoni biex ma tin[oloqx sitwazzjoni ta’ plejers kontra l-klabbs u g[alhekk wissa’ lillklabbs u l-MFA ma jabbu]awx mill-poter li joffru r-regolament anzi ja[dmu biex tinstab soluzzjoni. Tinfeta[ inkjesta dwar il-mewt ta’ Chibueze L-MFA fet[et inkjesta wara lmewt tal-eks plejer Basil Chibueze. In-Ni;erjan, li kellu wkoll passaport Malti, kien ikkolBjorn Vassallo in[atar b[ala s-Segretarju :enerali tal-MFA
jippreferu j;ibu l-barranin flok dawk Maltin. Michael Cutajar ta’ St. George’s fakkar li Marsaxlokk talbu li jaqg[u amateur club sentejn ilu u g[alhekk staqsa jekk dawn jistg[ux i]ommu plejer professjonali mag[hom. Minn na[a tieg[u l-President ta’ Qormi Redino Apap qal li wie[ed irid joqg[od attent ukoll li ji;u im[arsa d-drittijiet tal-klabbs u mhux biss dawk tal-plejers. Apap kompla li l-problema mhix ilparametri g[aliex l-ebda klabb ma ippre]enta offerta g[alih. Dr. Adrian Delia staqsa jekk l-
lassa waqt li kien jogging u [alla din id-dinja jiem biss qabel g[alaq 25 sena. Il-President ta’ Marsa Twanny Mercieca kien [abbar li Chibueze g[amel testijiet medi/i fil-bidu tal-ista;un fejn ma instabu l-ebda problemi f’sa[[tu.
Approvazzjoni g[attrasferiment ta’ Grech Bir]ebbuga St. Peters talbu lillKumitat E]ekuttiv tal-MFA permess g[at-trasferiment tal-midfielder ta’ 21 sena Darrell Grech ta’ Marsaxlokk g[as-somma ta’ €8,000. Huma tallbu biex il-flus ikunu depo]itati fl-MFA bil-flus jit[allsu lill-kredituri ta’ Marsaxlokk. Dan min[abba li Marsa-
xlokk g[andhom prohibition. Il-Kunsill tal-MFA ma sab l-ebda oppo]izzjoni g[al din it-talba. Titne[[a s-sospensjoni ta’ Udo Nwoko Il-kwistjonijiet finanzjari bejn il-midfielder avvanzat Udo
Nwoko u Hibernians ;ew ri]olti u b’hekk fil-Kunsill tal-MFA t[abbar li n-Ni;erjan ta’ 29 sena m’g[adux sospi].
Sliema Wanderers se jikkompetu b’tim tan-nisa L-MFA approvat it-talba ta’ Sliema Wanderers biex jirre;istraw tim tan-nisa. Il-ma;;oranza ta’ dan it-tim se jkun kompost minn eks plejers ta’ Fgura Utd. Sliema Wanderers, minkejja li se jirre;istraw tim ;did, xorta wa[da se jkunu qed jilg[abu fl-
Ewwel Divi]joni min[abba tibdil li se jsir fil-format tal-kampjonat. Filfatt, il-kampjonat tan-nisa se jkollu biss divi]joni wa[da bi 12il tim li f’dan ir-rawnd jilg[abu log[ba wa[da kontra kull tim. Wara r-rawnd bejn dawn ilklabbs, it-tims jinqasmu f’]ew; sezzjonijiet li madankollu mhux se jkunu ]oni ta’ championship pool jew relegation pool u fejn mhux se jsir qsim tal-punti.
TRASFERIMENTI LOKALI
Mario Muscat se j[alli lil Hibs Il-gowlkiper Mario Muscat [abbar li wara li jilg[ab l-ewwel ]ew; partiti tal-Kampjonat Premier ma’ Hibernians, hu se jkun qed i[alli lil dan il-klabb. Madankollu ma tax indikazzjoni jekk hux se jkun qed jirtira jew inkella jkompli l-karriera tieg[u ma’ klabb ie[or. Hekk kif Muscat jilg[ab ]ew; partiti o[ra, hu jkun lag[ab 500 partita fil-Kampjonat Premier, rekord li sal-lum [add g[adu ma la[aq. Matul il-karriera twila tieg[u Muscat dam jilg[ab l-aktar ma’ Hibernians fejn mag[hom reba[ il-Kampjonat Premier erba’ darbiet, [ames darbiet l-FA Trophy, darbtejn is-Super Cup u tliet darbiet il-Euro Cups u l-Quadrangular Cup.
It-team manager ta’ Naxxar Lions David Vella flimkien mal-akkwist ;did Emenike Mbachu.
Andrè Scicluna b’ mod permanenti ma’ Floriana Floriana akkwistaw lid-difensur ta’ Lija Athletics Andre’
Scicluna b’mod permanenti wara li dan iffirma kuntratt ta’ tliet snin. B[ala parti mill-istess trasferiment, Luca Casha ;ie trasferit b’self lil Lija Athletics. Matul l-ista;un li g[adda Scicluna wkoll lag[ab malGreens b’self fejn kellu prestazzjonijiet tajba tant li ;ie ivvutata b[ala l-aqwa plejer tat-tim. Mbachu ma’ Naxxar Lions
Naxxar [abbru li akkwistaw lil Emenike Mbachu. Dan tala[[ar wasal f’pajji]na lbiera[. Hu lag[ab l-a[[ar ma’ RoPS tal-Finlandja u nhar il-{amis li g[adda sa[ansitra kien fl-azzjoni ma’ dan il-klabb fit-telfa ta’ 4-2 kontra Asteras tal-Gre/ja, fittieni leg tat-tieni rawnd ta’ kwalifikazzjoni tal-UEFA Europa League. Mbachu g[andu 25 sena u hu Ni;erjan li jilg[ab fir-rwol ta’ midfielder avvanzat u kapa/i jilg[ab ukoll b[ala attakkant.
Dan l-ista;un, b’kollox lag[ab 20 minuta f’]ew; log[biet flEwropa ma’ RoPS. Madankollu Mbachu kien qed jilg[ab regolari fil-Kampjonat domestiku fejn sal-lum lag[ab 12-il partita u skorja darbtejn, peress li lKampjonat fil-Finlandja jibda qabel pajji]i o[ra fl-Ewropa. Flista;un li g[adda hu reba[ isSuomen Cup, li hi meqjusa b[ala t-tieni l-akbar tazza fil-futbol Finlandi]. Fl-2012 Mbachu sa[ansitra reba[ il-Kampjonat domestiku ma’ RoPS. Forace jing[aqad ma’ Msida Id-difensur ta’ 34 sena Rennie Forace fl-ista;un li ;ej se jilg[ab ma’ Msida St. Joseph. Kien l-ist-
ess plejer li [abbar dan fuq Facebook fejn irringrazzja lillKumitat ta’ San :wann. Filpassat Forace lag[ab ukoll ma’ Valletta, Balzan Youths, Qormi u G]ira United.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 31 ta’ Lulju, 2014
SPORT
31
Trezeguet se jmur jilg[ab fl-Indja L-attakkant Fran/i] David Trezeguet (ritratt), fl-ista;un li ;ej se jilg[ab fil-kampjonat Indjan wara li ing[aqad ma’ Pune City. Trezeguet, li g[andu 37 sena b[alissa hu marbut b’kuntratt mat-tim Ar;entin ta’ Newell’s Old Boys, liema kuntratt jintemm f’Di/embru. Din se tkun l-ewwel darba li se jkun qed isir kampjonat talfutbol fl-Indja u s’issa hu di;à mag[ruf li fih se jkunu qed jilag[bu peljers b[al ma huma Emanuele Belardi u Bruno Cirillo.
WATERPOLO
San :iljan isa[[u t-tieni post Stewart Said
Valletta McDonalds.............10 San :iljan Allcare...............14 (4-5),(0-2),(3-3),(3-4)
San :iljan Allcare sa[[ew ittieni post meta meritatament g[elbu lil Valletta McDonalds 14-10. B’hekk il-:iljani]i fet[u vanta;; ta’ tliet punti fuq Sliema u jinsabu ]ew; punti ta[t Neptunes. Valletta kellhom mumenti tajbin fil-partita i]da naqqsu li jie[du vanta;; minn /ertu sitwazzjonijiet li setg[u da[[luhom fil-partita. San :iljan kienu a[jar millavversarji u mexxew il-log[ba bir-ritmu tag[hom. G[alihom spikka ]-]ag[]ug[ Kai Dowling b’erba’ gowls. L-ewwel sessjoni kienet bilan/jata b’San :iljan jirb[u ssessjoni 5-4. Il-:iljani]i komplew isa[[u l-vanta;; u da[lu jistrie[u tlieta minn fuq. San :iljan komplew fil-kmand tal-log[ba u sa[ansitra f’[inijiet kienu [amsa minn fuq i]da Valletta g[amlu l-iskor 10-7. San :iljan komplew jamministraw ilpartita sat-tmiem biex reb[u 14-10. Valletta: R. Sciortino, R.
Mock, M. Spiteri Staines, M. Korolija, N. Bonello Ghio, D. Abela, D. Paolella, C. Zammit (3), C. Debono (1), R. Scerri, M. Cordina, D. Filipovic (3), M. Rizzo (3) San :iljan: D. Camilleri, C. Spiteri Debarro (1), A. Galea, B. Plumpton, K. Dowling (4), M. Zammit (1), A. Radovic (3), A. Bianchi (1), Ke. Galea, Z. Kovacic (1), P. Fava (1), D. Zammit (2), J. Sammut Referees: Peter Balzan, Fabio Ricciotti
Partita bilan/jata
Sirens Ritter Sport...............10 Exiles Ferretti.......................10 (3-1),(3-5),(1-3),(3-1)
Sirens Ritter Sport kisbu punt fl-a[[ar mumenti meta spi//aw 10-10 kontra Exiles Ferretti. Ittim ta’ Rath sa ftit minuti mittmiem kienu ]ew; gowls ]vanta;; i]da Andrew Sammut irnexxilu jiskorja doppjetta biex salva punt. Exiles taw wirja qalbiena i]da batew fl-a[[ar sessjoni meta tke//ew bi tlett fawls Katonas u Kurt Griscti. Kienu Sirens li reb[u l-ewwel sessjoni 3-1. Exiles wettqu rimonta u irnexxilhom jag[mlu l-iskor indaqs sat-tmiem is-sessjoni u sa[ansitra marru ]ew; gowls vanta;; fit-tielet sessjoni. Meta deher li Exiles kienu ser jiksbu reb[a Sirens irrispondew b’]ew; gowls fl-a[[ar u salvaw punt. Sirens: N. Grixti, Z. Mizzi, C.
Presciutti (4), G. Pace, M. Grech, C. Kiss (2), D. Cutajar (2), J. Napier, E. Aquilina, L. Caruana, A. Sammut (2), M. Pisani Exiles: I. Bugeja, J. Rizzo Naudi (1), S. Vassallo, D. Pace Lupi (3), G. Katonas (3), D. Borg, J. Spiteri Staines (1), K. Griscti, L. Sekulic (1), P. Borg (1), B. Lanzon, N. Paris, K. Lanzon Referees: Mario Dalli, Luca Castagnola
Intant, wara l-in/identi li kien hemm ;img[a ilu bejn Sliema u Neptunes, Molnar ta’ Neptunes ;ie sospi] sat-8 ta’ Awwissu. LASA [abbret ukoll l-iskeda ta’ log[ob riveduta: Il-:img[a l-1 ta’ Awwissu – I
Div – Marsaxlokk v Ta’ Xbiex, Otters v M’Scala Is-Sibt it-2 ta’ Awwissu – I DivSan :iljan v Sirens. Premier – Sliema v Valletta, Exiles v Neptunes
LOG{OB TAL-COMMONWEALTH
Camilleri fil-finali tal-Long Jump Fis-seba’ ;urnata tal-20 Edizzjoni tal-Log[ob talCommonwealth il-Maltija Rebecca Camilleri ikkwalifikat g[all-finali tal-Long Jump. Dan wara li irnexxielha taqbe] 6.31 metri f’rawnd ta’ kwalifikazzjoni li fih l-a[jar kienet Ngo Ngoa tal-Cameroon b’6.52 metri. Camilleri kisbet il-11 ilpo]izzjoni minn 12 li jg[addu g[all-finali li g[andha ssir illejla f’Hampden Park. Ir-ri]ultat ta’ Camilleri hu wie[ed storiku g[all-atletika lokali g[ax saret l-ewwel atleta Maltija li g[addiet g[all-finali f’kompetizzjoni tal-og[la livell. Fil-200 metru tal-ir;iel f’heat numru 6, Kevin Moore kiseb ittielet l-a[jar [in dak ta’ 21.07
sekondi f’heat li intreb[et minn Smellie tal-Kanada li irre;istra [in ta’ 20.74 sekondi. Fil-Lotta, fejn wara li nhar itTlieta David Galea spi//a firraba’post, ilbiera[ fil-kategorija tal-61kg Adam Vella, wara li tilef kontra David Tremblay talKanada g[adda g[ar-repercharge fejn g[eleb lil Arnaud Essindi Sengui tal-Cameroon. Fil-finali tal-midalja tal-bronz kontyra Etko Viorel tal-Iskozja Vella naqas milli jirba[ il-midalja meta sofra telfa ta’ 4-0. Fl-isquash fid-doubles tannisa Malta bdiet b’telfa ta’ 2-0 kontra l-Malasja. Tard filg[axija l-Maltin tilfu 2-0 kontra lAwstralja. Fil-Mixed doubles kontra
Trinidad u Tobago, Brad Hindle Deguara u Colette Sultana reb[u 2-0. Is-sets intreb[u 11-7 u 1110. Fid-doubles tal-ir;iel, it-tim Malti mag[mul minn Daniel Zammit Lewis u Brad Hindle Deguara bdew b’telfa ta’ 2-0 kontra l-Ingilterra filwaqt li irkupraw b’reb[a ta’ 2-0 kontra l-Paupa New Guinea. Il-biera[ kompliet ukoll ilkompetizzjoni tal-Lawn Bowls tas-singles tal-ir;iel fejn Leonard Callustilef 21-18 kontra Malcolm de Sousa ta’ Jersey u tilef ukoll 21-10 kontra Martin McHugh tal-Irlanda ta’Fuq. Fil-partita kontra Petelo Gabriel ta’ Samoa, Callus reba[ ukoll 21-20.
EUROPA LEAGUE
Torino jirritornaw fl-Ewropa wara 20 sena Torino se jkunu qed jirritornaw f’kompetizzjoni Ewropeja llum meta jiltaqg[u kontra l-I]vedi]i ta’ Brommapojkarna fit-tielet round ta’ kwalifikazzjoni talEuropa League. L-a[[ar darba li Torino lag[bu f’din il-kompetizzjoni kienu waslu sal-finali fl-1992 qabel tilfu bil-gowl away kontra Ajax. Huma lag[bu fit-tielet round ta’ dik li kienet it-Tazza Intertoto fl2002 imma l-a[[ar li lag[bu f’kompetizzjoni Ewropeja talog[la livell kien meta kienu eliminati fil-kwarti tal-finali tat-Tazza tat-Tazzi kontra Arsenal fl-1994. Goal ta’ Tony Adams kien g[amel id-differenza g[al Arsenal li avanzaw 1-0 aggregate u minn dakinhar Torino qatt ma [adu sehem aktar fl-Ewropa. Il-konfront tal-lum f’darhom jirrappre]enta /ans g[at-tim ta’ Giampiero Ventura biex jer;a’ jiddistingwi ru[u. Ventura ikkonferma li aktarx ikun ming[ajr Alessio Cerci u Matteo Darmian g[al din l-isfida wara li t-tnejn g[adhom kemm irritornaw wara l-impenji tat-timijiet nazzjonali. Illum wkoll se jilag[bu diversi timijiet li g[andhom storja kbira fix-xena Ewropea. PSV, rebbie[a tal-UEFA Cup fl-1978 se jilqg[u f’darhom lit-tim Awstrijakk ta’ St Polten filwaqt li Lyon, semi-finalisti ta/-Champions League ta’ erba’ snin ilu jilag[bu barra minn darhom kontra Mlada Boleslav tar-Repubblika ?eka. Real Sociedad jilag[bu kontra lIsko//i]i ta’ Aberdeen u dawn se
jkollhom lill-attakkant Antoine Griezmann nieqes wara li jumjen ilu ing[aqad ma’ Atletico Madrid. Hull City, li f’Mejju li g[adda tilfu fil-finali tal-FA Cup jibdew lavventura tag[hom fl-Ewropa bilpartita kontra Trencin fis-Slovakkja. It-tim ta’ Steve Bruce x’aktarx se jkun ming[ajr Alex Bruce, Curtis Davies u David Meyler li huma kollha imwe;;g[in. Mainz, tim li fl-ista;un li g[adda spi//a fis-seba’ post fil-Bundesliga jilg[ab kontra Asteras Tripolis tal-Gre/ja filwaqt li St Johnstone tal-Iskozja jilag[bu kontra Spartak Trnava, it-tim li elimina lill-klabb ta’ pajji]na Hibs. Impenn f’Bern g[al Pisani Ir-referee Malti Clayton Pisani intag[]el mill-UEFA biex imexxi l-log[ba bejn Young Boys tal-
I]vizzera u Ermis Aradippou FC ta’ ?ipru, valida mit-tielet Rawnd ta’ kwalifikazzjoni tal-UEFA Europa League. Il-log[ba se tintlag[ab nhar illum fis-7.30 flIstade de Suisse f’Bern. Minn na[a tag[ha l-MFA g[a]let lill-Assistenti Alan Camilleri u Edward Spiteri, kif ukoll lil Fyodor Zammit b[ala rraba’ uffi/jal. Din se tkun it-tielet log[ba infila g[al Pisani, rikonoxximent g[all-prestazzjonijeit mill-aqwa tal-Maltin s’issa. Filfatt fil-log[ba bejn FC Sheriff u FK Sutjeska, ittim ta’ referees iffurmat minn Clayton Pisani, Ingmar Spiteri, Edward Spiteri u Mario Apap
kisbu l-og[la UEFA Performance Assessment mil-log[biet kollha tat-Tieni Rawnd ta’ kwalifikazzjoni. Ri]ultati u Programm Champions League
Aktobe v S. Bucurest Qarabag v Salzburg AEL Limassol v Zenit SP Dnipro v Copenhagen Helsinki v APOEL Nicosia Grasshoppers v Lille Feyenoord v Besiktas L. Razgrad v P. Beograd S. Liege v Panathinaikos AaB v Dinamo Zagreb Maribor v Maccabi Tel Aviv L. Warszawa v Celtic Europa League Illum
2-2 2-1 1-0 0-0 2-2 0-2 1-2 0-0 0-0 0-1 1-0 4-1
S. Karagandy v H. Split Astana v AIK Neftchi v Chikhura A. Giurgiu v Liberec D. Moscow v IKShmona Elfsborg v Hafnarfjordur O.Nicosia v M. Skopje R. Chorzow v Esbjerg fB Brommapojkarna v Torino D. Minsk v Cluj Gothenburg v Rio Ave Karabukspor v Rosenborg M Boleslav v Lyon PSV v St. Polten Trencin v Hull City Young Boys v Ermis Aradippou Zorya v Molde P. Ploiesti v V. Plzen RNK Split v Chornomorets O. Vikingur v Rijeka Zulte-Waregem v S. Soligorsk Brugge v Broendby IF Diosgyor v Krasnodar Sarajevo v Atromitos Mainz 05 v A. Tripolis R. Sociedad v Aberdeen Stjarnan v L. Poznan St.Johnstone v Trnava Groedig v Zimbru
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 31 ta’ Lulju, 2014
32
LOKALI
IL-MEDDA TA’ GAZA> Palestinjani [dejn moskea li ;;arrfet fil-bumbardamenti fil-Belt ta’ Gaza. Ilbiera[ il-Gvern I]raeljan [abbar waqfien mill-;lied qasir ie[or g[al ra;unijiet umanitarji (ritratt> EPA) Ara wkoll pa;na 14
Blata soda li fuqha tista’ tistrie[ Veru Sandy kellu /erta età. I]da meta t[abbret il-mewt tieg[u, xorta n[sadt. Konna drajnieh jattendi kull attività talPartit, ]g[ira jew kbira. Meta tarah, kont tiftakar fl-istorja ta’ [ajtu intimament marbuta ma’ dik tal-partit u tal-pajji]. Sandy Cachia Zammit kellu natural [elu, simpatiku. L-a[[ar li rajtu kien fit-8 ta’ Novembru 2013, meta ;ie ppubblikat ilktieb bijografiku tieg[u. Attendew mijiet ta’ nies. Wara qag[ad bil-pa/enzja kollha jiffirma kull ktieb fuq il-qoxra. Lili kitibli: “il-[abib tieg[i ta’ [afna ]mien Tonio Borg”. Se ng[o]] dik il-kitba g[al dejjem. Sandy beda kmieni fil-politika. Da[al fil-Parlament fl-elezzjoni tal-1955, dik talIntegration. Mag[mudija tannar. Kien jaf jirrakkonta. Meta konna {al Far, fl-elezzjoni tal1981, bit-tensjoni kollha li j;ib mieg[u kull g[add tal-voti, hu kien kalm, trankwill, jirrakkontalna l-istejjer tal-img[oddi. Fosthom qalilna li darba hu u
Carmelo Caruana, fil-kampanja kontra l-Integration, kienu g[amlu meeting Santa Lu/ija. Ma ;ie [add. Caruana ma riedx i[assar il-meeting g[ax qal li jkun hemm [afna jisimg[u wara l-persjani. U b’hekk Sandy kellu jkellem lill-ba[[, bit-tama li kienu qed jsimg[uh dawk ta’ wara l-persjani! Kellu sens ta’ ideal. Kien Nisrani konvint. U meta rtira mill-politika, wara 32 sena filParlament (1955-1987), bixxieraq ;ie ma[tur Ambaxxatur ta’ Malta lejn is-Santa Sede u kien fi ]mienu li l-Papa ]ar Malta g[all-ewwel darba fl1990. Kien Nazzjonalist konvint, filbnazzi u iktar u iktar fil-maltemp. Fil-Gvern serva b[ala Ministru tax-Xog[ol u mbag[ad Ministru tas-Sa[[a. Flimkien mal-partit kellu m[abba g[a]-}ejtun u dak kollu li kien }ejtuni. Kien ilu President tal-Banda Beland mill-1960. I]da l-iktar li jibqa’ mfakkar hu g[as-sofferenza li hu g[adda
Tonio Borg Kummissarju Ewropew
minnha, flimkien ma’ [uh Lawrence, ftit wara l-elezzjoni tal-1971 fil-famu] ;uri li sar f’Novembru 1972. Kien ka] ta’ vendetta politika /ara. G[ax b[ala Ministru kien [a xi karti ddar, fosthom minuti u memos tal-Kabinett (li kull Ministru g[andu dritt jie[u u j]omm mieg[u), ;ie pro/essat i]da wara [afna sofferenza u attakki fuq irreputazzjoni tieg[u, kemm hu, kif ukoll [uh, ;ew illiberati unanimament. Guido de Marco ddefendieh u Eddie Fenech Adami lil [uh. Ma tantx kien
hemm avukati li vvolontarjaw li jiddefendu lil dan il-Ministru onest. G[adni niftakar ta’ 15-il sena li kelli, meta konna g[adna noqog[du l-Belt, il-[ornijiet talpartitarji filg[odu kmieni ipaqpqu biex ji//elebraw ilverdett ta’ mhux [ati u r-ritratt famu] ta’ Sandy barra l-Qorti jitbissem b’girlanda tal-fjuri madwar g[onqu. Fl-awtobijografija tieg[u Guido de Marco jiddeskrivi xxena tal-verdett hekk: “Il-;uri ntemm fil-15 ta’ Novembru 1972. It-tensjoni nbidlet f’solliev kbir u l-folla Nazzjonalista barra l-Qorti nfexxet f’g[ajjat ta’ “Liberat! Liberat!” Sandy Cachia Zammit bilkemm seta’ jikkontrolla lemozzjonijiet tieg[u. Il-verdett ing[ata fit-2.45am.” Sandy spi//a wasal i]-}ejtun fl-4.30am fejn indirizza lill-partitarji, u da[al jorqod fis-6am. Hu jg[id li qabel il-;uri kien hemm mill-kamp Laburista sa[ansitra min [e;;u biex jitlob g[all-ma[fra, i]da hu rrifjuta g[ax kien konvint li ma g[amel
xejn [a]in. Qatt ma nstema’ xejn [a]in fuq Sandy. Minkejja li kien Ministru g[al disa’ snin u deputat g[al 22 sena, qatt ma smajt xi allegazzjoni dwaru. Kien jaqdi dmiru u j[obb il-familja li mieg[u g[addiet mill-gawdju] u d-doloru]. Anki dan l-a[[ar, baqa’ attiv fis-sezzjoni tal-kandidati u ekskandidati tal-PN. Suldat tal-azzar? Nippreferi niddeskrivih b[ala blata soda, li fuqha tistrie[, li ma titmejjilx mal-i/ken ri[, i]da tibqa’ leali g[all-prin/ipji demokrati/i u ttradizzjoni Nisranija ta’ pajji]na. Jalla Sandy ikun mudell g[alina lkoll dwar kif i;;ib ru[ek fil-[ajja pubblika!
media•link COMMUNICATIONS