Nru 13,811
Is-Sibt, 2 ta’ Awwissu, 2014 €0.80 www.maltarightnow.com
Gvern li qed jilg[ab mal-;ustizzja, l-libertà u d-demokrazija
Sa[[a
Azzjoni industrijali fl-isptar
– Simon Busuttil Claire Mifsud “Dan huwa gvern li qed jilg[ab mal-;ustizzja, il-libertà u d-demokrazija.” Hekk sa[aq il-Kap tal-Oppo]izzjoni u Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil waqt intervista li saritlu mill-Avukat Frank Psaila waqt il-programm Newsdesk, il-;img[a filg[axija fuq Radio 101. Simon Busuttil spjega lperiklu meta l-Gvern jibda jilg[ab mal-gustizzja. “Meta tmiss il-;ustizzja, tmiss il-libertà, tmiss iddemokrazija ma jifdlilna xejn” sostna Simon Busuttil. Huwa qal li dan jidher fil-mod kif ilgvern qed ikaxkar saqajh filka] tal-impeachment talIm[allef Farrugia Sacco kif ukoll fix-xhieda li qed ting[ata fil-Kumitat talPrivile;;i. Simon Busuttil sa[aq li xxhieda li qed ting[ata fi [dan dan il-kumitat tkompli to[ro; iktar bi/-/ar li fil-ka] ta’ John Dalli kien hemm ind[il politiku. Simon Busuttil fakkar li kif in[atar Peter Paul Zammit b[ala Kummissarju tal-Pulizija dan waqqaf il-ka] kontra John Dalli li ftit wara n[atar b[ala konsulent tal-Prim Ministru. IlKap tal-Oppo]izzjoni sa[aq li dan wassal biex xejjen ilfidu/ja tan-nies fil-Pulizija. Huwa fid-dawl ta’ dawn li]viluppi li l-Oppo]izzjoni ssu;;eriet li jinbidel il-mod kif jin[atru nies f’karigi g[oljin
L-Asso/jazzjoni Medika Maltija [abbret numru ta’ direttivi fosthom strike ta’ sieg[a mifrux fis-settur tas-sa[[a nhar it-Tlieta li ;ej. Dan wara li l-istess Asso/jazzjoni irre;istrat tilwima industrijali b’effett immedjat mal-Ministeru tas-Sa[[a. Ara pa;na 3 L-Ebola
Tinfirex ‘malajr wisq’
Simon Busuttil qal li d-de/i]joni li jkunu posposti l-elezzjonijiet tal-Kunsilli Lokali tmur kontra d-demokrazija u d-dritt li l-elettorat jag[mel l-g[a]la tieg[u (ritratt< Martin Agius)
b[al dik tal-Kummissarju talPulizija i]da dawn il-proposti tal-Oppo]izzjoni waqg[u fuq widnejn torox. B’referenza g[ad-de/izjoni tal-gvern li jipposponi l-elezzjonijiet tal-kunsilli lokali, Simon Busuttil qal li din idde/i]joni tmur kontra ddemokrazija u d-dritt li l-elettorat jag[mel l-g[a]la tieg[u.
Il-Kap tal-Oppo]izzjoni fakkar li d-dati tal-2015 u l-2019 huma ffissati fil-li;i u g[aldaqstant din il-bidla tin[tie; bidla fil-li;i. Kien hawnhekk li l-Kap talOppo]izzjoni sfida lill-Prim Ministru biex jirtira din id-de/i]joni. B’referenza g[all-ka] tal-[tif ta’ Martin Galea, il-Kap tal-
Partit Nazzjonalista staqsa jekk il-poplu Malti u l-Kap talOppo]izzjoni nnifsu kellhomx isiru jaf b’dan il-[tif millmedia u wera d-di]appunt tieg[u g[al dak li ;ara wara meta l-Gvern ta ver]joni differenti minn dik li ta Martin Galea nnifsu. ikompli f’pa;na 2
Il-Kap tal-Organizzazzjoni Dinjija tas-Sa[[a (WHO), Margaret Chan, qalet li l-epidemija tal-Ebola fl-Afrika tal-Punent qed tinfirex aktar malajr mill-effetti tal-isforzi inti]i biex jikkontrollawha. Chan, li kienet qed titkellem fil-Guinea waqt summit g[all-mexxejja re;jonali, qalet li jekk huma jfallu milli jra]]nu l-Ebola r-ri]ultat g[andu jkun wie[ed ‘katastrofiku’ f’termini ta’ [ajja mitlufa. Ara pa;na 12
Rebbie[a ma’ In-Nazzjon Ir-rebbie[a ma In-Nazzjon ta’ Ikla g[al ]ew; persuni ming[and Pisces Restuarant ta’ Marsaxlokk hija Pauline Gauci.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 2 ta’ Awwissu, 2014
2
LOKALI
Sirjan jitlef [ajtu wara waqg[a ta’ tliet sulari :uvni Sirjan ta’ 18-il sena tilef [ajtu wara waqg[a ta’ madwar tliet sulari il-biera[ g[all-[abta ta’ nofsinhar f’sit ta’ kostruzzjoni fi Triq Ta’ Paris Birkirkara. Mill-informazzjoni li g[andu In-Nazzjon jidher li l-in/ident se[[ fl-iskola Santa Tere]a f’Birkirkara. Il-;uvni kien qed ja[dem fuq
01
is-sit tal-iskola meta waqa’. Huwa ttie[ed b’ambulanza lIsptar Mater Dei fejn kien i//ertifikat li qieg[ed f’qag[da kritika u iktar tard tilef [ajtu. G[adu g[addej iktar st[arri; fuq il-ka] u n[atru diversi esperti biex jassistu b’inkjesta ma;isterjali.
Il-Kostituzzjoni tal-Indipendenza g[amlitna Maltin u sovrani
NIKET Fit-30 ta’ Lulju, fl-Isptar Mater Dei, Dr. ALEXANDER (SANDY) CACHIA ZAMMIT, g[adda g[all-[ajja ta’ dejjem ikkonfortat mis-Sagramenti Mqaddsa, fl-età ta’ 89 sena. {alla jibku t-telfa tieg[u lill-ma[buba martu Doris née Martin, uliedu Kathryn u ]ew;ha John Gambin, u John u martu Daniela, ulied uliedu Julian, Adrian, Alexander, Edward, Francesca, Richard u Andrew< [utu Teresa u Margaret, [ut martu Blanche, May, Terry, Rose u Connie, neputijiet, qraba u [bieb. Il-funeral se jsir illum is-Sibt, 2 t’Awwissu, fid-9.30am b’quddiesa ikkon/elebrata fil-Parro//a ta’ Santa Katarina, fi]-}ejtun. Wara, jitlaq korteo g[a/-/imiterju ta’ San Girgor, fi]-}ejtun, akkumpanjat mill-Banda Beland li tag[ha kien President g[all-a[[ar 54 sena. Donazzjonijiet lid-Dar tal-Providenza s-Si;;iewi u lis-Sorijiet Klarissi ta’ San :iljan ikunu apprezzati [afna. Ag[tih, O Mulej, il-mistrie[ ta’ dejjem.
Il-Kostituzzjoni talIndipendenza da[let fis-se[[ fil-21 ta’ Settembru 1964 wara li kienet approvata f’referendum mill-Maltin f’Mejju 1964. Il-Kostituzzjoni talIndipendenza g[amlet lil Malta sovrana u hi lKostituzzjoni li g[adna ngawdu sal-lum b’emendi li jsiru fiha 1regolarment. Il-Kostituzzjoni tal-
Indipendenza g[amlitna g[allewwel darba /ittadini Maltin b’/ittadinanza bba]ata fuq ittwelid u r-rabta ma’ pajji]na. Stabbiliet ukoll it-territorju ta’ Malta u s-simboli nazzjonali b[all-bandiera u l-innu. Il-Kostituzzjoni talIndipendenza g[amlet l-ilsien nazzjonali dak Malti. Il-Kostituzzjoni talIndipendenza waqqfet g[all-
ewwel darba Qorti Kostituzzjonali fejn nistg[u nfittxu d-drittijiet tag[na b[ala /ittadini. Il-Qorti Kostituzzjonali twaqqa’ li;ijiet li jsiru millParlament jekk dawn jiksru lKostituzzjoni g[ax ilKostituzzjoni talIndipendenza hi, g[all-ewwel darba, Kostituzzjoni suprema fuq kull li;i o[ra.
F’Settembru, l-ewwel grupp ta’ kandidati ;odda g[all-elezzjoni ;enerali li jmiss minn pa;na 1
Meta mistoqsi dwar il-kontijiet tad-dawl u l ilma, il-Kap tal-Oppo]izzjoni fakkar li rro[s fil-kontijiet issa ssarraf f’tanker bil-[a]na tal-gass, fi ftehim li se jkun qed jorbot lillgvern g[al-18-il sena minkejja li l-prezz se jin]amm fiss g[al [ames snin biss u fil-privatizzazzjoni tal-Enemalta. Huwa u jitkellem dwar la[[ar statistika li turi tnaqqis fil-qg[ad Simon Busuttil sa[aq li wie[ed irid jara l-istampa kollha u jiftakar li l-gvern ]ied
l-ammont ta’ [addiema malGvern u dan kompla sploda lispi]a tal-gvern. Huwa fakkar ukoll li filwaqt li l-paga minima ]diedet b’mitt ewro fuq issena ta’ qabel, fi ]mien Gvern Nazzjonalista din ]diedet b’iktar minn 500 ewro fis-sena. Il-Kap tal-Oppo]izzjoni tkellem ukoll dwar it-tibdil li sar fl-istrutturi tal-partit u qal li xorta g[ad hemm sfidi li jridu ji;u indirizzati – fosthom la;;ornament tal-politika talpartit, it-titjib fil-media u s-sitwazzjoni finanzjarja li g[adha
sfida kbira. Simon Busuttil [abbar li f’Settembru se jkun qed i[abbar l-ewwel grupp ta’ u/u[ ;odda li se jkunu kandidati g[all-elezzjoni ;enerali li jmiss. Il-Kap tal-Partit Nazzjonalista fakkar li l-festi tal-Indipendenza mtellg[in mill-Partit Nazzjonalista se jsiru bejn is-16 u d-19 ta’ Settembru biex imbag[ad ilpoplu Malti ji//elebra din ilfesta b[ala poplu wie[ed fi/-/elebrazzjoni uffi/jali talIstat fl-20 u fil-21 ta’ Settembru.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 2 ta’ Awwissu, 2014
3
LOKALI
Il-MAM t[abbar azzjonijiet industrijali fl-isptarijiet u l-Università L-Asso/jazzjoni Medika Maltija [abbret numru ta’ direttivi fosthom strike ta’ sieg[a mifrux fis-settur tas-sa[[a nhar it-Tlieta li ;ej. Dan wara li l-istess Asso/jazzjoni irre;istrat tilwima industrijali b’effett immedjat malMinisteru tas-Sa[[a u l-Ener;ija wara li l-Asso/jazzjoni qed tis[aq li l-ftehim kollettiv mhux qed ikun onorat. L-istrike tat-tobba se jid[ol fisse[[ bejn it-tmienja u d-disg[a ta’ filg[odu u jeskludi l-wards, lemer;enza u t-teatri tal-operazzjonijiet. L-istqarrija tal-MAM, indirizzata mis-Segretaraju ;enerali Martin Balzan, tirreferi g[allimplimentazzjoni tal-progress filkarriera g[al numru ta’ gradi u nnuqqas ta’ sessjonijiet ]ejda g[al spe/jalisti residenti. L-istqarrija tirreferi wkoll g[allintroduzzjoni ta’ sej[a g[all-interess g[al ser[an mix-xog[ol ta’ billejl fi/-/entri tas-sa[[a u l-[tie;a ta’ xift bejn il-[amsa u t-tmienja ta’ filg[axija wara x-xift ta’ bil-lejl minkejja li l-MAM sa[qet li dan huwa illegali. B’referenza g[all-Isptar ta’ G[awdex il-MAM tg[id li numru ta’ tobba ma t[allsux skont il-ftehim kollettiv. Dan minbarra li numru ta’ konsulenti irtirati mhux qed jir/ievu l-[las tag[hom skont il-ftehim kollettiv. Fl-a[[arnett l-Asso/jazzjoni tfakkar li g[adha ma [ar;itx is-
sej[a g[al numru ta’ konsulenti – sej[a li hija meqjusa b[ala wa[da ur;enti. Kompliet ti]viluppa wkoll issitwazzjoni tal-ftehim kollettiv tal-lecturers u l-g[alliema flUniversita’ u l-Junior College hekk kif is-Segretarju ;enerali talAsso/jazzjoni Medika Maltija, ilMAM, Martin Balzan [abbar li nhar it-Tnejn li ;ej il-lecturers kollha fl-Iskola Medika talUniversita’ ta’ Malta, u li huma membri tal-Asso/jazzjoni, mhux se jkunu qed joffru lezzjonijiet. Dan filwaqt li l-MAM qed titlob lill-Univeristà ta’ Malta, lillAsso/jazzjoni tal-Istaff Akkademiku tal-Università ta’ Malta, lUMASA, u lill-Union tal-G[alliema, l-MUT, biex iwaqqfu nnegozjati dwar it-ti;did tal-ftehim kollettiv tal-istaff akkademiku. Fi protest ;udizzjarju li ppre]entat fil-Prim’Awla tal-Qorti Civili, il-MAM talbet lill-Università ta’ Malta biex tag[tiha l-g[arfien wa[dieni g[all-fini ta’ negozjar tal-istess ftehim kollettiv u tkompli n-negozjati dwaru mag[ha u mhux mal-UMASA u l-MUT. Il-MAM qalet li l-UMASA u lMUT qed jippretendu li jirrappre]entaw l-interessi tal-istaff akkademiku tal-Università ta’ Malta waqt in-negozjati tal-ftehim kollettiv g[all-erba’ snin li ;ejjin meta mhux huma imma hi l-MAM li g[andha d-dritt li tinnegozja g[an-nom tal-istaff
Nhar it-Tlieta mistenni strike ta’ sieg[a mit-Tobba
akkademiku peress li tgawdi lappo;; tal-ma;;oranza tal-membri tal-istaff akkademiku. Skont il-MAM, l-UMASA g[andha biss 293 membru re;istrat mentri hi g[andha ’l fuq minn 400 membru. G[alhekk, waqt li semmiet kif ma tistax tifhem g[ax in-negozjati qed isiru mal-UMASA, il-MAM akku]at lill-Università ta’ Malta li qed timxi b’mod diskrimintorju mag[ha meta qed teskludiha min-negozati. Ing[ad ukoll li minbarra hekk kwa]i l-istaff kollu fl-Iskola Medika fl-Università ta’ Malta huma membri tag[ha u g[aldaqstant g[andha rappre]entanza assoluta tal-istaff akkademiku f’din il-kategorija.
Il-MAM qed tinsisti li mhux biss g[andha dritt bil-li;i li tirrappre]enta lill-istaff akkademiku imma anke d-dritt li tkun hi li jkollha l-g[arfien wa[dieni flUniversità ta’ Malta. Hi g[alhekk wissiethom li jekk in-negozjati jkunu konklu]i u lftehim kollettiv ji;i ffirmat kienet se tattakka l-validità tieg[u g[ax l-UMASA u l-MUT m’g[andhomx id-dritt li jiffirmaw g[annom tal-istaff akkademiku talUniversità. B’rabta ma’ din il-kwistjoni lUniversita’ ta’ Malta g[amlitha /ara li huma biss l-UMASA u lUnion tal-G[alliema, l-MUT, li g[andhom rikonoxximent fuq lakkademi/i kollha fl-Università u
l-Junior College. Minn na[a tag[a l-UMASA fakkret kif matul il-Laqg[a ;enerali Annwali tag[ha nhar l-Erbg[a 30 ta’ Lulju, ittie[ed vot unanimu favur mozzjoni li permezz tag[ha l-Assemblea :enerali talUMASA kkundannat bil-qawwa dak li sej[itlu b[ala attentat fla[[ar [inijiet biex ittellef innegozjati le;ittimi dwar il-ftehim kollettiv. Sadattant il-MAM fi stqarrija qalet li t-tobba ma jridux lillUMASA tirrappre]entahom, g[ax ma jafdawhiex u jriduha tibqa’ barra minn qasam li jikkon/erna lilhom fl-Iskola Medika. Id-de/i]joni tal-MAM dwar azzjonijiet industrijali wasslet g[all-kundanna mill-Union talInfiermieri u l-Qwiebel li fi stqarrija akku]at lill-MAM b’ipokrezija u li dawn id-direttivi ttie[du b’detriment g[all-pazjenti. Fl-istqarrija tag[ha l-MUMN qalet li l-MAM dejjem akku]atha li hi union militanti g[ax to[ro; id-direttivi. Kompliet li issa hi listess MAM li adottat strate;ija militanti b’direttivi li se jolqtu negattivament lill-pazjenti. L-MUMN akku]at ukoll lillMAM b’bullying u li qed tippretendi li l-Università ta’ Malta tmur kontra l-li;i industrijali u tinnegozja mag[ha meta mhix rikonoxxuta industrijalment u m’g[andiex il-ma;;oranza tallecturers b[ala membri tag[ha.
M’g[andhomx ibatu l-pazjenti Charles Muscat
Wara li l-union tat-tobba, ilMedical Association of Malta (MAM) [abbret li rre;istrat tilwima industrijali malMinisteru tas-Sa[[a, Claudio Grech, il-kelliem tal-Partit Nazzjonalista dwar is-Sa[[a appella biex il-MAM tikkun-
sidra l-azzjonijiet li tie[u biex ma jbatux il-pazjenti. F’kummenti lil In-Nazzjon Claudio Grech qal li din ilkwistjoni eskalat min[abba li l-Gvern ma kienx qed jikkonsulta kif kellu jikkonsulta mal-MAM. Hu qal li l-Partit Nazzjonalista hu inkwetat l-aktar g[ax jidher li
l-azzjonijiet li se tie[u l-MAM jistg[u ikollhom impatt fuq ilpazjent. Claudio Grech fakkar li din il-kwistjoni nqalg[et g[ax ilGvern ilu jkaxkar saqajh biex jimplimenta bis-s[i[ il-ftehim kollettiv miftiehem mat-tobba sena u nofs ilu mill-gvern Nazzjonalista.
Hu qal li dan il-ftehim kollettiv jag[ti mhux biss il-benefi//ji u l-kundizzjonijiet taxxog[ol a[jar lit-tobba g[ax huma g[andhom rwol essenzjali fis-settur tas-sa[[a, imma wkoll joffri servizzi tas-sa[[a [afna aktar estensivi fosthom li l-konsulenti fl-Isptar Mater Dei jistg[u jibqg[u jaraw lil
pazjenti sat-8 p.m li permezz t’hekk is-settur tassa[[a jista’ jmur aktar ‘il quddiem. Hu qal li l-PN ma jistax jifhem g[aliex hemm dan ittkaxkir tas-saqajn mill-Gvern u jappella lil Gvern jiddiskuti mal-MAM biex ikun evitat kull impatt fuq il-pazjenti.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 2 ta’ Awwissu, 2014
4
QORTI
12-il xahar [abs wara li fera kuntistabbli Josef Sharfid, residenti San :iljan u li g[andu 39 sena, ;ie kkundannat 12-il xahar [abs wara li nstab [ati li fit-30 ta’ Marzu, 2012 g[all-[abta tal11.30 a.m. fir-Rampa ta’ San :iljan fera [afif Kuntistabbli talPulizija u [ebb g[alih u g[al Sur;ent. Il-Qorti i]da rrakkomandat lid-Direttur tal-{abs biex jiskonta l-piena fit-taqsima forensika tal-Isptar Monte Carmeli min[abba l-problemi li g[andu. Hu wettaq dawn ir-reati hekk kif irre]ista lill-Pulizija, li biex jikkalmawh kellhom ukoll ju]aw it-taser. Mix-xhieda tal-vittma, is-Sur;ent Paul Cassar, irri]ulta li fil-;urnata msemmija kien patrol f’Tas-Sliema flimkien mal-vittma l-ie[or, ilKuntistabbli Adrian Zahra. Waqt li kienu g[addejjin mit-triq prin/ipali, ra karozza Kia Mentor [amra li kienet qed tinstaq minn Sharfid. Is-Sur;ent Cassar qal li Sharfid kien qed ji;i mfittex fuq allegazzjoni ta’ ksur ta’ kundizzjonijiet li kienu imposti millQorti fuq ka] li kellu. Kif Sharfid rahom, kiser g[al triq fuq ix-xellug tieg[u, u hu g[amel b[alu, filwaqt li Sharfid sparixxa. Madankollu huwa re;a’ ntlema[ wara li kien qed isuq b’velo/ità qawwija u f’[in
minnhom kellu jieqaf g[ax inqabad fit-traffiku. Il-kollega tas-Sur;ent, il-Kuntistabbli Zahra [are; mill-karozza u mar ikellem lil Sharfid, min-na[a talpassi;;ier. Dak il-[in it-traffiku mexa, u Sharfid saq ukoll u spi//a g[adda minn fuq sieq ilKuntistabbli bil-karozza tieg[u. Minkejja dan, il-Kuntistabbli Zahra xorta baqa’ jsuq u f’[in minnhom anke ;era wara laggressur. Fortunatament, minn testijiet li g[amel l-Isptar Mater Dei, irri]ulta li ma kellu ebda ksur. Huma baqg[u jsegwu lil Sharfid u rnexxielhom iwaqqfuh, anke peress li l-Kuntistabbli Adrian Zahra kien qed isuq bilkarozza tieg[u. Ftit tal-[in wara ;ew karozza ma’ karozza u Josef Sharfid ipprova jo[ro;, u g[amel il-[sara fuq il-karozza tag[hom. Sharfid irnexxielu ja[rab i]da skont ix-xhud il-kollega tieg[u Kuntistabbli qabdu ftit ’il quddiem mill-Bank of Valletta. Xehdet ukoll il-psikjatra Maria Axiaq li qalet li Josef Sharfid ilu pazjent tag[ha g[al dawn l-a[[ar tliet snin, u li dan ibati minn kundizzjoni, li meta jkun [a]in, ikollu problema li ma ja[sibhomx. Qalet li mill-ewwel darba li ratu, huwa g[amel kambjament kbir g[all-a[jar.
Ra;el jintbag[at sentejn u [ames xhur [abs fuq frodi li tavvi/ina l-miljun ewro Ra;el ta’ 52 sena li kien ja[dem b[ala clerical hardware technician mal-bank HSBC, u li huwa minn Birkirkara, ;ie kkundannat sentejn u [ames xhur [abs wara li nstab [ati mill-Ma;istrat Claire Strafrace Zammit li kkommetta frodi fuq diversi membri tal-istess familja u persuna o[ra. Minn /ifri li pprodu/iet ilProsekuzzjoni, il-flus involuti jla[[qu l-miljun ewro. Wie[ed minnhom, /ertu Paul Schembri, wa[du, kien investa madwar 900,000 ewro. Sfortunatament Schembri miet waqt li kienet g[addejja din il-kaw]a. Il-Qorti, fis-sentenza tag[ha, qalet li Joseph Francis Scerri kien jaf li qed jiffroda persuni ta’ intelli;enza baxxa u ta’ ftit skola u g[alhekk dawn kienu aktar suxxettibbli li jaqg[u finnassa tieg[u. Minn st[arri; li kienet g[amlet il-Prosekuzzjoni mmexxija mill-Ispettur Anne Marie Xuereb irri]ulta li Paul Schembri kien la[aq investa ma’ Scerri 558,067 ewro, £192,041 u 93,795 dollaru Amerikan. Min-na[a tag[ha, Emanuela Schembri, li ti;i o[t Paul Schembri qalet li [uha Paul kien introdu/ieha ma’ Scerri u [ajjarha biex tinvesti. Dan wara li huwa kien ;ie introdott ma’ Scerri minn /ertu Mario Gauci. Emanuela Schembri qalet li kienet tat lil Scerri bejn 65,000 ewro u 70,000 ewro. Huwa kien qalilha li l-flus kien se jinvestihom fl-Empire State i]da minn dawn l-investimenti la qatt rat kapital u wisq anqas img[axijiet u hu kien dejjem i;ib [afna sku]i. Paul Schembri kkonferma x’kienet xehdet o[tu u qal li f’Mejju tassena 2010 kien iltaqa’ ma Joseph Francis Scerri permezz ta’ Mario Gauci u dan [ajru biex jinvesti mieg[u g[aliex dan Gauci kien di;à investa mieg[u. Huwa qal li dakinhar stess kien di;à tah 25,000 ewro, ;img[a wara tah 15,000 ewro u Scerri kien dejjem iserra[[lu rasu li l-investiment tieg[u kien fis-sod u li kien se je[odhom lura. Kien jg[idlu li l-investimenti tal-Empire State
kienu mferrxin mad-dinja kollha. Meta Schembri kien jg[idlu jekk jistax jinvesti xi mkien ie[or biex ma jkollux kollox f’basket wie[ed, huwa pproponielu li jinvesti fid-Djo/esi u fix-Chevron, u Scerri kien dejjem jg[idlu li kien se j;ibhom wara sentejn. Schembri kkonferma li huwa ta lil Scerri [lasijiet fuq medda ta’ sentejn u wara li g[addiet sena u ma raha xejn mill-img[ax, Scerri kkonvin/ieh biex jistenna sena o[ra g[aliex l-interessi mi;bura kienu se ji;;eneraw aktar interessi, u Schembri emmnu.
tal-karozzi ma’ Scerri. Hu qal li kien iltaqa’ mieg[u permezz tal-mara tieg[u li staqsietu biex xi drabi jie[du mieg[u lIngilterra biex jixtru l-karozzi. Qal li kien hemm diversi drabi meta kienu j;ibu l-karozzi bi s[ab, i]da qatt ma [a sehmu f’dan in-negozju. Magro qal li r-relazzjoni tag[hom fin-negozju damet biss madwar erba’ xhur meta darba minnhom kienu marru xi persuni x-showroom tieg[u (ta’ Magro) irrabjati g[al Scerri u minn dakinhar ma rahx aktar. Joseph Francis Scerri, li kien di;à rtira mill-bank tliet snin
Vittma minnhom kien “investa” mad-900,000 ewro mal-akku]at
Wara Paul Schembri beda jitkixxef fuqu u kul[add beda jg[idlu biex ma jafdax lil Scerri. Minn hemm huwa sar jaf bl-inganni ta’ Scerri u li /-/ertifikati esibiti u indikati kien g[amilhom Scerri stess. Joseph Schembri, li wkoll ji;i [u Paul Schembri qal li kien investa b’kollox 30,000 ewro o[ra. Qal li Scerri kien weg[du img[axijiet bi 13 u 15 fil-mija. Min-na[a tieg[u, Mario Gauci qal fil-Qorti li hu kien il-persuna li saret taf lil Scerri lewwel hekk kif dan kien imur fil-[anut tieg[u (ta’ Gauci) u kien [ajru biex jinvesti mieg[u. Dan qal li g[all-ewwel kien jag[tih lura l-investimenti tieg[u i]da wara /ertu ]mien kien waqaf u fi kliemu “;arrli kollox, kaxkarni [aj”. Gauci qal li Scerri kien [ajru wkoll biex i;iblu aktar nies jinvestu g[andu u hu ;ablu lil Paul Schembri. Sadanittant rappre]entant talBank of Valletta xehed fil-Qorti u qal li kien hemm djun dovuti lill-bank min-na[a ta’ Scerri u dawn kienu ta’ 79,271 ewro, u kien hemm tliet freezing orders kontra Scerri stess. Xehed ukoll Alan Magro li g[amel ]mien s[ab fin-negozju
qabel ma se[[ l-in/ident, kien ;ej minn ambjent ta’ banek u lvittmi kienu fdawh bi flushom. Irri]ulta li Scerri kien iffabbrika /ertifikati foloz u ffabbrika ittra ming[and /ertu ‘Professur Alberto Cerrutti’ li suppost kien qed jirrappre]enta lill-investimenti tal-Empire State Buildings li fuqhom hemm iddettalji ta’ Paul Schembri. Mal-istejjer li kien jg[id lil Schembri, Scerri kien ukoll jirrakkontalu li kien se jifta[ bank f’Tas-Sliema, tant li wrieh ukoll il-pjanti tieg[u, kif ukoll li kien se jkollu investimenti filpro;ett tal-mina bejn Sqallija u Malta. Huwa nstab [ati wkoll ta’ [asil ta’ flus. Wa[da mill-vittmi, Maria Concetta Cefai, kienet ilha skrivana mal-bank g[al aktar minn 30 sena u kien jonqosha biss ftit xhur biex to[ro; bil-pensjoni meta Scerri kien mar il-bank u talabha ssarraflu numru ta’ /ekkijiet li kienu jammontaw g[al 58,000 ewro. Jidher li min[abba li kien eks-[addiem tal-HSBC, hija fdatu u sarrfithom. Wara rri]ulta li dawn i/-/ekkijiet kienu foloz. Min[abba dan, Cefai tilfet l-impjieg tag[ha u anke d-dritt ta’ pensjoni ta’ 60,000 ewro.
www.maltarightnow.com
Is-SIbt, 2 ta’ Awwissu, 2014
5
LOKALI
Il-Gvern baqa’ ma a;ixxiex dwar il-mozzjoni tal-PN dwar is-sa[[a Il-Gvern baqa’ ma a;ixxiex dwar il-mozzjoni li ressqet lOppo]izzjoni Nazzjonalista f’Mejju li g[adda li tipproponi li jidda[[al il-prin/ipju li pazjent li jikkwalifika biex igawdi millCross Border Healthcare Regulations tal-Unjoni Ewropea jkun jista’ jag[]el bejn jekk jag[milx l-intervent barra minn Malta jew fil-privat f’Malta stess. Il-mozzjoni kienet se twassal biex pazjenti Maltin ikunu jistg[u jag[]lu li jag[mlu operazzjoni fil-privat f’Malta u j[allas il-Gvern, minflok ikollhom imorru barra minn Malta bil-problemi kollha u l-iskari;; li dan i;ib mieg[u. Claudio Grech, il-Kelliem talPartit Nazzjonalista dwar isSa[[a qal dan ilbiera[ waqt ]jara li g[amel f’St Anne’s Clinic f’Birkirkara, li toffri bosta servizzi tas-sa[[a, inklu] operazzjonijiet, testijiet, radjolo;ija, servizz ta’ out patient u servizzi o[ra. Hu kien akkumpanjat minn Marthese Portelli, il-Kelliem talPartit Nazzjonalista g[al Affarijiet Ewropej. Huma ddawru mal-klinika minn Isabelle Vella, il-manager tal-klinika li spjegat is-servizzi li joffru u anke l-investiment li g[amlu f’makkinarju modern. In-Nazzjon [a l-kummenti ta’ Claudio Grech dwar il-mozzjoni tal-Oppo]izzjoni li issa ilha li tressqet tliet xhur. Hu qal li din il-proposta tnaqqas it-tbatija u liskari;; tal-pazjenti u l-Gvern jiffranka l-flus. G[alhekk, ilGvern kellu [afna ]mien biex ilmozzjoni tkun diskussa filParlament, u l-Gvern g[a]el li ma jressaqhiex quddiem ilParlament u qieg[ed ikaxkar saqajh u j/a[[ad lill-pazjent minn dan id-dritt. Claudio Grech qal li l-PN jemmen li dan hu dritt ba]iku u dritt lo;iku, u pazjent li g[andu dritt jag[mel operazzjoni barra minn Malta ma jafx g[aliex il-gvern ta’ pajji]u jrid jg[addih minn kedda biex imur barra minn Malta meta f’Malta hawn settur privat li lest biex ja[dem, li g[amel l-investiment u g[andu listandards u l-kwalità me[tie;a biex ikun jista’ jag[mel dan ittip ta’ interventi. G[alhekk wie[ed ma jistax jifhem g[aliex
Il-Gvern m’g[andux jibqa’ j/a[[ad lill-pazjenti minn dritt ba]iku il-Gvern qed jie[u daqshekk ]mien biex il-proposta tal-PN iwettaqha. Claudio Grech appella biex malli l-Parlament jer;a’ jiltaqa’ f’Ottubru, din il-mozzjoni tkun diskussa kemm jista’ jkun malajr g[ax minn din l-inizjattiva jgawdu l-pazjenti u anke l-pajji]. Hu qal li s-settur privat g[andu rwol importanti fis-servizzi tassa[[a ta’ pajji]na u matul la[[ar snin investa b’mod qawwi f’makkinarju u servizzi biex joffri l-a[jar lill-pazjenti. G[alhekk il-Gvern g[andu jag[ti aktar importanza lil dan is-settur li jimpjega wkoll [afna nies u hu pilastru ;did fl-ekonomija ta’ pajji]na. Marthese Portelli fakkret fis70 proposta li ressaq il-Partit Nazzjonalista dwar kif entitajiet differenti, fosthom is-settur privat fil-qasam tas-sa[[a jistg[u jgawdu mill-fondi tal-Unjoni Ewropea. Hi fakkret li l-Gvern Nazzjonalista kien ;ab g[al Malta 1,128 miljun ewro millUE g[as-seba’ snin li ;ejjin. Hi qalet li l-PN g[amel seba’ proposti spe/ifikament dwar issa[[a u ;ibdet l-attenzjoni talGvern li s-settur privat tas-sa[[a mhux indikat b[ala benfi/jarju u g[alhekk mhux se jkun jista’ jibbenefika minn dawn il-fondi tal-UE. Hi spjegat li fis-snin li g[addew meta l-gvern pre/edenti [adem mas-settur privat filqasam tas-sa[[a, kellu ri]ultati tajbin mhux biss minn aspett mediku imma wkoll fil-konvalexxenza tal-pazjenti u anke biex il-pazjenti jinqdew malajr. Hi fakkret li llum is-settur privat di;à g[andu l-makkinarju u r-ri]orsi biex jag[ti /erti servizzi u operazzjonijiet. Permezz tal-g[ajnuna millUE, is-settur privat ikun jista’ jtejjeb is-servizzi li qed joffri lill-pazjenti.
Is-settur privat g[andu rwol importanti fis-servizzi tas-sa[[a ta’ pajji]na u matul l-a[[ar snin investa b’mod qawwi f’makkinarju u servizzi biex joffri l-a[jar lill-pazjenti
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 2 ta’ Awwissu, 2014
6
LOKALI
Illum jintla[aq il-qofol tal-Malta Arts Festival Il-Malta Arts Festival se jil[aq il-qofol tieg[u bil-Grand Finale llum, b’kun/ert mill-Orkestra Filarmonika Nazzjonali li se jinkludi ripertorju mu]ikali mmexxi mis-Surmast Brian Schembri. Il-programm g[as-serata jkopri s-cello concerto ta’ Elgar, bil-parte/ipazzjoni ta/-/ellist Russu Alexander Kniazev, Petrouchka ta’ Igor Stravinski u l-premiere Fetes, xog[ol ;did mill-kompo]itur Malti Karl Fiorini – kompo]izzjoni kkummissjonata f’;ie[ il-50 anniversarju mill-indipendenza ta’ Malta. Il-Malta Arts Festival ilu g[addej mill-14 ta’ Lulju u b’kollox [adu sehem artisti millKroazja, ir-Renju Unit, Spanja, l-Olanda, ir-Repubblika ?eka, lAfrika t’Isfel u r-Russja. Dawn ing[aqdu ma’ w[ud mill-aqwa artisti Maltin f’festival li kien
jinkludi 18-il rappre]entazzjoni u programm separat li inkluda sensiela ta’ workshops u master classes. Mro Brian Schembri beda listudji mu]ikali tieg[u ma’ missieru Carmelo u spi//a biex kien l-i]g[ar persuna li qatt kisbet Li/enzjat mir-Royal Schools of Music ta’ Londra. Hu mbag[ad iggradwa fil-pjanu u fid-direzzjoni ta’ orkestra millkonservatorju ta’ Kiev u ta’ Moska. Illum Brian Schembri hu direttur artistiku u surmast prin/ipali tal-Orkestra Filarmonika Nazzjonali. L-Orkestra Filarmonika Nazzjonali hi mag[mula minn 60 mu]i/ist full-time minn 11-il pajji] differenti. {afna minn dawn il-mu]i/isti kisbu su//ess f’chamber music u g[allmu l-mu]ika flimkien max-xog[ol orkestrali tag[hom.
L-Orkestra Filarmonika Nazzjonali hi mag[mula minn 60 mu]i/ist full-time minn 11-il pajji] differenti
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 2 ta’ Awwissu, 2014
7
LOKALI
L-M}PN b’laqg[a ta’ konsultazzjoni dwar ir-riforma fil-li;i tad-drogi Il-Moviment }g[a]ag[ Partit Nazzjonalista, l-M}PN, il{amis filg[axija ltaqa’ ma’ membri mill-grupp Legalize It Malta f’laqg[a ta’ konsultazzjoni. Din il-laqg[a hi wa[da minn sensiela li l-M}PN se jkun qed jag[mel ma’ gruppi u esperti b’opinjonijiet differenti fid-dawl tar-riforma fil-li;i dwar id-drogi li minnhom isir abbu]. L-g[an ta’ dawn il-laqg[at hu biex l-M}PN jie[u po]izzjoni dwar din il-li;i wara li jkun iltaqa’ u sema’ l-argumenti kollha favur u kontra din ir-riforma, li tinkludi wkoll id-dekriminalizzazzjoni tad-drogi tal-abbu]. Il-President tal-M}PN Matthew Agius qal li dan hu su;;ett li jolqot b’mod spe/jali li]-]g[a]ag[. Kompla li wie[ed irid i]omm f’mo[[u li min
jg[addi mill-esperjenza taddroga hu vittma. Min-na[a lo[ra enfasizza li pajji]na jrid i]omm id iebsa mat-traffikant tad-droga. David Caruana, f’isem Legalize It Malta kellu kliem ta’ apprezzament g[all-inizjattiva tal-M}PN li jiltaqa’ mal-partijiet kollha interessati. Kompla li g[al snin twal il-poplu Malti kellu l-attitudni li ma ssirx riforma fejn jid[lu d-drogi tal-abbu]. “Dan hu [a]in,” kompla Caruana, “g[aliex xi [add li g[andu b]onn l-g[ajnuna biex jeg[leb l-abbu] g[andu ji;i meg[jun mhux ikkundannat.” Anke hu tkellem kontra t-traffikanti tad-droga li huma interessati biss fil-flus li ddeskriviehom b[ala l-ag[ar nies f’so/jetà.
}ieda ta’ 8.6% fil-wasliet tat-turisti In-numru ta’ turisti li waslu f’pajji]na f’:unju ta’ din is-sena ]died bi 8% meta mqabbel malistess xahar tas-sena li g[addiet. Dan [are; minn statistika talNSO li ;iet ippubblikata l{amis u li turi li f’:unju li g[adda waslu f’pajji]na 179,610. Minn dawn, 152,991 ]aru pajji]na fuq btala, filwaqt li l14,562 l-o[ra kienu Malta g[al ra;unijiet ta’ xog[ol. L-istess statistika turi ]ieda ta’ 8.9% flammont ta’ persuni li waslu f’pajji]na abbord cruise liners.
Meta wie[ed iqabbel :unju 2013 ma’ :unju 2014 isib li kien hemm ]ieda fl-ammont ta’ ljieli li t-turisti qattg[u f’pajji]na wkoll. }ieda importanti o[ra anke fin-nefqa tat-turisti li telg[et g[al madwar 160.8 miljun ewro. Meta wie[ed i[ares lejn lewwel sitt xhur tal-2014, ji;ifieri bejn Jannar u :unju li g[adda, l-ammont ta’ turisti li ;ew f’pajji]na tela’ bi 8.6% g[al 730,938. L-iljieli li qattg[u t-turisti f’pajji]na telg[u g[al 5.3 miljun.
Julia Johnson bag[tet dan ir-ritratt li qed jipparte/ipa fil-kompetizzjoni tal-fotografija ta’ In-Nazzjon. F’dan ir-ritratt qed jidher in]ul ix-xemx kif jidher minn fuq il-lokalità turistika ta’ San :iljan. Dawk interessati li jipparte/ipaw f’din il-kompetizzjoni g[andhom jibag[tu email fuq ritratti@media.link.com.mt
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 2 ta’ Awwissu, 2014
8
OPINJONI
{afna Maltin meta jitkellmu dwar l-Ingilterra jkunu jfissru r-Renju Unit, forsi g[ax m’g[andhomx l-esperjenza prattika li l-Ingilterra hija biss parti ]g[ira mill-g]ejjer Ingli]i li jinkludu ;eografikament lill-Irlanda wkoll
Profil tar-Renju Unit F’din is-serje ta’ artikli li se nag[mel fil-;img[at li ;ejjin se n[ares lejn ir-Renju Unit u naqsam mag[kom [sibijieti dwar il-bidliet li se[[ew fis-so/jetà Britannika, dwar l-isfidi li kontinwament jitfa//aw u dwar ir-realtajiet politi/i, ekonomi/i u so/jali li jre;u fil-pajji] illum. Sa /ertu punt, dawn l-artikli je[duni lura g[as-snin 70 u 80 meta ta’ kull ;img[a kont nikteb kolonna f’dan il-;urnal b[ala korrispondent spe/jali f’Londra. Dak i]-]mien kont ng[ix u na[dem fir-Renju Unit, pre/i]ament f’Londra bix-xog[ol tieg[i b[ala g[alliem u f’Surrey fejn kellna darna. Parti ]g[ira mir-Renju Unit
{afna Maltin meta jitkellmu dwar l-Ingilterra jkunu jfissru rRenju Unit, forsi g[ax m’g[andhomx l-esperjenza prattika li lIngilterra hija biss parti ]g[ira mill-g]ejjer Ingli]i li jinkludu ;eografikament lill-Irlanda wkoll. Ir-Renju Unit jikkonsisti flIngilterra, il-Prin/ipat ta’ Wales, l-Isko]ja u l-Irlanda ta’ Fuq. Filwaqt li Wales, l-Iskozja u lIrlanda ta’ Fuq g[andhom gvernijiet lokali b’diversi saffi ta’ awtonomija, l-Ingilterra titmexxa
direttament mill-Gvern /entrali bba]at f’Londra.
Ir-Renju Unit ta kontribuzzjoni kbira fl-i]vilupp tal-istituzzjonijiet internazzjonali b[an-Nazzjonijiet Uniti u g[andu si;;u permanenti fuq il-Kunsill tas-Sigurtà fl-istess g[aqda
Riperkussjonijiet
Avveniment li jista’ jkollu riperkussjonijiet enormi g[arRenju Unit huwa r-referendum li se jsir ix-xahar id-die[el flIskozja meta l-g[a]la g[all-votanti se tkun jekk l-Iskozja tinqatax mir-Renju Unit u ssir stat indipendenti jew tibqax bl-istatus politiku tal-lum, b’Parlament elett b’poteri wesg[in. Se niddedika artiklu f’din is-serje g[al dan ir-referendum. Kull kitba dwar ir-Renju Unit ma tistax tinjora l-istorja ta’ dan il-pajji] g]ira li kellu influwenza enormi fl-i]vilupp tad-demokrazija parlamentari kif nafuha a[na. Nazzjon li kien irnexxielu, tajjeb jew [a]in, jibni imperu li kien jikkonsisti fi kwart tad-dinja. Pajji] li kien involut f’]ew; gwerer dinjija fil-kontinent Ewropew fl-ewwel nofs tal-a[[ar seklu u li prattikament tilef l-imperu fittieni parti tal-istess seklu. Kontribuzzjoni kbira Ir-Renju Unit ta kontribuzzjoni kbira fl-i]vilupp tal-istituzzjonijiet internazzjonali b[an-
Nazzjonijiet Uniti u g[andu si;;u
Salvu Felice Pace sfelicep@go.net.mt
permanenti fuq il-Kunsill tasSigurtà fl-istess g[aqda. Kien ukoll membru fundatur tanNATO, tal-Kunsill tal-Ewropa u tal-Commonwealth u huwa membru tal-Unjoni Ewropea. Nibda bl-istituzzjoni ikonika li g[all-miljuni ta’ madwar id-dinja tiddefinixxi sa /ertu punt ir-Renju Unit, il-monarkija. Dan mhux biss min[abba l-istorja twila li wasslet g[ar-renju tar-Re;ina Eli]abetta II, i]da wkoll g[ax din ir-Re;ina hija stmata, kemm min[abba lkarattru tag[ha u wkoll g[ax iddedikazzjoni tag[ha kienet u baqg[et e]emplari tul ir-renju twil tag[ha li beda fl-1952. Il-poplu Britanniku jammira lirRe;ina u juri dan bil-folol li
jin;abru f’diversi okka]jonijiet li jinvolvu lir-Re;ina jew lil membri tal-familja rjali. Fir-Renju Unit ma tantx tiltaqa’ ma’ vu/ijiet Repubblikani, mhux li ma je]istux, i]da ma jippre]entaw l-ebda sfida g[allmonarkija fil-pre]ent. Dan jista’ jkun li jinbidel fil-futur. Kien hemm ]mien ta’ kri]i, meta ]]wie; tal-Prin/ep Charles kien falla b’mod spettakulari u b’mod mill-aktar di]gustanti. Meta mbag[ad kienet se[[et ittra;edja tal-mewt ta’ Diana, ilPrin/ipessa ta’ Wales u l-eksmara tal-eredi tat-tron, il-Prin/ep Charles, il-poplu kien [assu urtat g[ax kien deherlu li r-Re;ina u l-familja rjali ma kinux sensittivi bi]]ejjed. Ir-Re;ina Eli]abetta kellha tirrevedi l-protokolli u hi stess kellha tordna li l-istendard irjali jitnizzel mezz’asta fuq il-Palazz ta’ Buckingham b[ala sinjal ta’ luttu
nazzjonali u hi stess marret Londra mill-Iskozja fejn kienet g[all-vaganzi tas-sajf u hemm tat l-a[[ar tislima lil Diana. Sostenibbiltà tal-monarkija Ingli]a It-test tas-sostenibbiltà tal-
Monarkija Ingli]a g[ad jasal wara r-renju tar-Re Charles u Camilla, meta l-monarkija tg[addi f’idejn moderni. F’/ertu sens, il-fatt li ttieni eredi g[at-tron, il-Prin/ep William, t[alla jag[]el is-sie[ba tieg[u Kate Middleton, persuna bla demm irjali jew aristokratiku, ming[ajr ind[il, ittie[ed b[ala sinjal li l-monarkija trid li tadatta. Sej[iet biex il-familja rjali Ingliza tag[mel e]er/izzju ta’ “slimming down”, ji;ifieri li tkun ristretta biss g[al eredi tat-tron u lfamilja tieg[u qed isiru u m’hemmx dubju li dawn is-sej[iet g[ad ji]diedu fil-futur.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 2 ta’ Awwissu, 2014
9
EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR L-EDITORJAL
Ix-xhieda /ara li twassal g[all-konklu]joni lo;ika ta’ nd[il politiku Ilbiera[ kompla l-ka] li ressaq il-Prim Ministru kontra l-Kap tal-Oppo]izzjoni f’qorti mag[mula minn Deputati Laburisti, g[ax Simon Busuttil qal li kien hemm ind[il politiku biex jaqa’ l-ka] tal-Pulizija kontra l-eks-Kummissarju Ewropew John Dalli. Muscat imur f’qorti tieg[u flok f’qorti indipendenti Il-qorti tieg[u stess fejn Joseph Muscat deherlu li g[andu jmur – flok ressaq il-ka] f’qorti ta’ veru u indipendenti li ma ja[tarhiex hu – qed tkompli tisma’ x-xhieda li qed titlob l-Oppo]izzjoni, g[ax il-Prim Ministru ma ressaq xhieda ta’ xejn. Ix-xhieda fattwali u /ara tal-eks-Kummissarju tal-Pulizija John Rizzo U lbiera[ xehed l-eks-Kummissarju tal-Pulizija John Rizzo b’dawn il-fatti: • John Rizzo investiga l-ka] indipendentement mill-Uffi//ju Ewropew Kontra l-Frodi (OLAF) – re;a’ bena l-ka] mill-;did, xehed Rizzo, • Lil John Rizzo [add qabel l-a[[ar elezzjoni qatt ma nda[allu fil-ka], • John Rizzo kien se jressaq lil John Dalli l-Qorti akku]at li kien jaf li kienet intalbet somma kbira ta’ flus biex jinbidlu r-regolamenti Ewropej tat-tabakk, • Ma’ dan qabel it-tim investigattiv – l-Assistent Kummissarju Michael Cassar u l-Ispettur Angelo Gafà, u anke l-Avukat :enerali tar-Repubblika Peter Grech, • John Dalli ma setax jitressaq g[ax kien ma jifla[x barra minn Malta, • Malli tela’ Muscat, John Dalli ;ie lura, John Rizzo ried jer;a’ jkellmu qabel iressqu, imma mill-ewwel il-Prim Ministru Muscat ne[[a lil John Rizzo u lit-tim investigattiv kollu, anke lil Michael Cassar u lil Angelo Gafà, • Il-Kummissarju tal-Pulizija Peter Paul Zammit li Muscat g[amel wara John Rizzo waqqa’ l-ka] u qatt ma kellem lil John Rizzo fuq il-ka]. L-unika [a;a li waqqfet il-ka] milli jmur il-Qorti kienet it-tne[[ija immedjata ta’ John Rizzo wara l-elezzjoni... Il-konklu]joni minn din ix-xhieda hi lo;ika u /ara g[al kul[add: il-[a;a – u l-unika [a;a – li waqqfet dan il-ka] milli jmur il-Qorti kienet li Muscat ne[[a lil John Rizzo li kien se jressaq il-ka] il-Qorti, ne[[a lill-investigaturi l-o[rajn tal-ka] Michael Cassar u Angelo Gafà, u po;;a Kummissarju tal-Pulizija wie[ed minn barra l-Korp li kien il-Prokuratur Legali tal-Partit Laburista. Li waqqa’ dan il-ka]. U li fuq dal-ka] qatt ma kellem lil min investigah qablu u kien se jressaq. ...u l-[atra politika ta’ Kummissarju tal-Pulizija ;did li kien il-Prokuratur Legali tal-partit politiku fil-gvern Il-[a;a – u l-unika [a;a – li waqqfet dan il-ka] milli jmur ilQorti kienet it-tne[[ija tal-investigaturi kollha u l-[atra politika ta’ Kummissarju tal-Pulizija qrib il-partit politiku fil-gvern u li [adem b[ala Prokuratur Legali tal-partit politiku fil-gvern.
L-istage [dejn il-:gantija Dan l-a[[ar rajna stage talHop On Hop Off buses [dejn il:gantija jrabbi s-saqajn u jimxi bi//a sew. Xi [add ta ordni biex stage tal-Hop On Hop Off buses li kien qieg[ed [dejn il-playing field ma;enb it-Tempji tal:gantija jimxi u jitpo;;a [dejn id-da[la ta’ dawn it-tempji. I]da din il-manuvra qajmet [afna mistoqsijiet dwar x’motivazzjoni kien hemm warajha. G[ax li t[arrek stage biex takkomoda lill-passi;;ieri jew tag[ti servizz a[jar lill-klijenti kul[add jifhimha i]da li to[ro; ordni minn xi mkien biex dan it-tali
stage jit[arrek u meta jo[or;u tturisti mit-Tempji tal-:gantija jkollhom jimxu bi//a sewwa jkun ifisser li hemm [sieb u li xi [add g[andu interess biex isir dan. Hu stat ta’ fatt li gvern Nazzjonalista rran;a u [aseb biex dawn it-tempji jkollhom a//ess adegwat u kif suppost g[a]-]minijiet tal-lum biex itturisti li j]uruna jkunu jistg[u jitpaxxew b’dak li toffri din l-art [elwa G[awdxija. Grazzi g[al min verrament [aseb u j[obb lil G[awdex tag[na. I]da meta naraw manuvra b[al din li stage jit[arrek, wie[ed jistaqsi dan g[aliex ;ara u xi skop hemm jew irid jintla[aq. Huwa minnu li l-Gvern pre]enti tela’ blg[ajta ta’ ‘Malta tag[na lkoll’
i]da fir-realtà nsibu li jekk Malta hija tag[na llkoll, l-istage talHop On Hop Off ta’ [dejn il:gantija fix-Xag[ra G[awdex huwa g[alihom u g[al tag[hom biss. Malta tag[na lkoll ta’ qabel l-elezzjoni ;enerali saret Malta tag[na biss wara l-elezzjoni u manuvri biex na;evolaw lil tag[na biss sal-elezzjoni li ;ejja. V. Sultana Refalo Ix-Xag[ra L-ittri f’din il-pa;na L-ittri f’din il-pa;na jistg[u jintbag[tu fl-indirizz elettroniku alex.attard@media.link.com.mt jew fl-indirizz ta’ Media.Link
Communications li jidher aktar ’l isfel fil-pa;na
25 sena ilu f’In-Nazzjon Fil-fa//ata tal-;urnal In-Nazzjon Tag[na, kien rappurtat li kienet qed titwettaq weg[da o[ra tal-Partit Nazzjonalista li jag[ti l-[ajja mill-;did lill-Belt Valletta. Il-pro;etti kienu varji u kollha interessati li jag[tu spinta ;dida lill-belt kapitali Maltija. Kien rappurtat ukoll li industrijalisti Taljani kienu qed juru interess kbir f’Malta tant li fil-bidu tas-sena 1990 kellha tag[mel ]jara f’Malta delegazzjoni talg[aqda li ti;bor fiha l-industrijalisti Taljani ewlenin.
Il-konklu]joni /ara ta’ nd[il politiku hi l-konklu]joni lo;ika U din hi l-konklu]joni /ara u lo;ika li jasal g[aliha kull bniedem imdawwal biss mir-ra;uni u mill-fatti kif [ar;u lbiera[ mixxhieda /ara ta’ John Rizzo.
Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt • Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i> Tel> 25965-317#318 E-mail> adverts@media.link.com.mt
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 2 ta’ Awwissu, 2014
10
APPREZZAMENT
Alexander Cachia Zammit> Onest, leali u [abib ta’ dawk fil-b]onn Alexander Cachia Zammit, jew kif kienu jafuh [afna, Sandy Cachia Zammit, m’g[adux mag[na. G[adda g[al [ajja o[ra, li hu, bniedem ta’ fidi kbira, kien jemmen fiha. Biss, dak li g[amel Sandy g[al pajji]u, g[a]-}ejtun li tant kien i[obb, g[as-So/jetà Mu]ikali Beland li kienet it-tieni familja tieg[u, u li kien President tag[ha g[al 54 sena – dan kollu ma jintemm qatt. Hu l-wirt tieg[u g[all;enerazzjonijiet futuri. Jien sirt naf lil Sandy meta kont g[adni tifel. Kien it-tabib tal-familja. Tabib bravu, ;entili u onest. Meta mbag[ad imbuttawh biex jo[ro; g[all-politika sibt lili nnifsi fil-politika jien ukoll. Ridt ng[inu, anke jekk mill-ftit li stajt.
Joe M. Zahra joe.zahra@live.co.uk
Illum g[andha ka]in millisba[ quddiem il-knisja – ka]in kbir, spazju] u attrezzat b’kollox. {abib ta’ dawk fil-b]onn
Avvi/inat mill-PN
Ma kienx fa/li li tikkonvin/i lil Sandy jikkontesta. Tg[idx kemm ;era warajh :or; Borg Olivier li kien il-Kap tal-PN. Tg[idx kemm tertaqlu qalbu! I]da darba dde/ieda li jikkontesta, beda ja[dem bla heda biex jaqta’ figura tajba. U qatag[ha! Irrid ng[id li lewwel [ar;a elettorali tieg[u kienet meeting fi Pjazza Gregorio Bonnici. Pjazza mimlija daqs bajda b’nies li mlew ukoll iz-zuntier. Biss ma kinux Nazzjonalisti. Nazzjonalisti kien hemm ftit quddiem it-trakk, il-bqija kienu Laburisti jibbuwjaw u jippruvaw li blistorbju li bdew jag[mlu ma j[alluhx jitkellem. I]da tkellem, u kif! Ir-ri]ultat tal-elezzjoni ;enerali tal-1955 ta reb[a lill-Partit Laburista mmexxi minn Dom Mintoff. I]da Sandy Cachia Zammit g[amel id-differenza fid-distrett tag[na meta tela’ lewwel b’20 vot inqas millkwota u permezz tieg[u l-PN tella’ g[all-ewwel darba ]ew; deputati minn dak id-distrett fortizza Laburista. Kontribut kbir
Sandy ta kontribut kbir sew g[all-PN kif ukoll g[ad-distrett. Fl-elezzjoni tal-1962 Sandy kien elett minn ]ew; distretti u bil[ila tieg[u l-PN ele;;a tliet deputati mir-raba’ distrett elettorali u hekk rebba[ l-elezzjoni lillPN. G[adni nara lil Borg Olivier bilkemm ma jg[idlix li kont qed no[lom meta waqt l-g[add talvoti fin-Knight’s Hall g[edtlu li
Alexander Cachia Zammit, jew kif kienu jafuh [afna, Sandy Cachia Zammit
mid-distrett tag[na konna se ntellg[u tlieta. Niftakru jg[idli li jekk intellg[u tlieta minn dak id-distrett allura nirb[u l-elezzjoni. U hekk kien! Il-PN reba[ l-elezzjoni u :or; Borg Olivier offra lil Sandy ministeru. Sandy kien bag[at g[alija u qalli bl-offerta li kienet saritlu u staqsieni x’kienet l-opinjoni tieg[i. Kien bejn [altejn, g[aliex ma riedx jitlaq lill-pazjenti tieg[u li tant kien i[obb u jirrispetta. Niftakarni ng[idlu li kien unur g[alina ]-}wieten jekk ikollna ministru u li m’hemmx dubju li b[ala ministru seta’ jag[mel [afna ;id, mhux biss lill-pazjenti, i]da li]-}wieten kollha u lillpoplu kollu ta’ Malta u G[awdex.
fil-Kabinett li wassal lil Malta biex tikseb l-Indipendenza u tag[mel trattat ta’ difi]a re/iproka u ftehim finanzjarju malIngilterra. Sandy [adem [afna biex fl-ewwel seba’ snin ta’ Indipendenza Malta kisbet ri]ultati po]ittivi [afna f’kull qasam. Kien bniedem leali lejn il-Kap tieg[u u segwieh dejjem. Hu baqa’ jikkontesta elezzjoni wara o[ra. Wara r-reb[a tal-PN tal1987 in[atar Ambaxxatur ta’ Malta g[all-Vatikan. M’hemmx dubju li dik il-kariga tellg[etu fis-seba’ sema meta tqis kemm Sandy kien mid[la tal-Knisja. Sandy seta’ jiltaqa’ mal-Papa :wanni Pawlu II (illum qaddis) u [adem bla heda biex anke ;abu Malta.
Serva f’]ew; gvernijiet Sandy serva fi]-]ew; gvernijiet ta’ :or; Borg Olivier, ta’ bejn l-1962 u l-1971. Kien Ministru
President ta’ ka]in tal-banda Biss, Sandy ma kienx politika biss. Sandy kien ukoll President
ta’ ka]in tal-banda. Niftakar ilfuneral ta’ missieru Alfredo Cachia Zammit fi]-}ejtun. Funeral kbir li r-ra[al tag[na ma kienx ra b[alu. Alfredo kien il-President talBanda Beland. Meta miet, isSo/jetà daret fuq Sandy biex jie[u postu. G[all-ewwel kien xettiku i]da wara daqsxejn ta’ titubar, a//etta. L-ewwel bi//a xog[ol kbira ta’ Sandy b[ala President tal-Beland kienet i/-/elebrazzjonijiet f’g[eluq il-100 sena mit-twelid tas-So/jetà. Kienu festi kbar u dinjitu]i li g[alihom ;ew mistiedna, u attendew, personalitajiet distinti, fosthom l-Ar/isqof Mikiel Gonzi u l-Kap tal-PN :or; Borg Olivier, li ritratt li tte[dilhom flimkien jista’ jkun li biddel l-istorja ta’ pajji]na. F’dawn l-54 sena l-G[aqda Mu]ikali Beland kibret u ssa[[et.
Sandy kien ukoll [abib ta’ dawk fil-b]onn. Bniedem leali lejn il-pazjenti tieg[u. U anke ;eneru] mag[hom. Niftakar li ;ieli [ri;t mieg[u filg[axija meta kien imur jara lpazjenti. Mhix l-ewwel darba li dan mhux talli ma kienx i]ommilhom flus tal-vi]ta talli anke j[allilhom xi [a;a ta[t l-im[adda! Niftakar ukoll tabib li kien jag[mel floku meta Sandy kien isiefer. Dan ikkummenta mieg[i kif inhu dan Sandy. Qalli, “ji;u n-nies biex narahom u j[alluli xi ti;ie;a jew fenek. B[allikieku se n]omm ilfamilja bit-ti;ie; u l-fniek!” I]da hekk kien Sandy. Anke fil[idma ministerjali tieg[u. Dejjem [adem biex itella’ millqieg[ lil min hu fil-b]onn. :ie[ Bir]ebbu;a F’dawn l-a[[ar xhur
Sandy kellu ]ew; avvenimenti sbie[. B[ala bniedem li twieled Bir]ebbu;a, ing[ata ‘:ie[ Bir]ebbu;a’ mill-Kunsill Lokali tal-lokalità. Kont il-Knisja filquddiesa qabel il-pre]entazzjoni u tg[idx kemm kien kuntent b’din l-g[otja. Fl-a[[ar jiem Sandy i//elebra is-60 anniversarju ta]-]wie; tieg[u. Sandy kien bniedem talfamilja. Kien i[obb [afna lil martu, lil uliedu Kathryn u John u n-neputijiet. Il-ka]in tal-banda kien it-tieni familja tieg[u. I]da l-ewwel familja kienet martu u wliedu! Grazzi Sandy ta’ kulma g[amilt g[alina tul [ajtek. Minn hawn nitolbu g[alik. Biss, itlob g[alina inti missmewwiet g[aliex jien /ert li lMulej di;à tak ir-rigal li jixraqlek.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 2 ta’ Awwissu, 2014
11
A{BARIJIET TA’ BARRA
Suldat jin[ataf mill-militanti, u l-;lied qed ikompli IL-MEDDA TA’ GAZA I]rael u l-militanti I]lami/i talgrupp {amas qed jakku]aw lil xulxin talli kkrolla ftehim g[allwaqfien mill-;lied li kien effettiv g[al 72 sieg[a, meta tal-anqas 35 Palestinjan ie[or tilfu [ajjithom waqt il-bumbardamenti ;odda tal-qawwiet I]raeljani fuq Gaza. Intant, l-Armata I]raeljana qalet li wie[ed mis-suldati tag[ha x’aktarx li n[ataf mill-militanti wara li sparixxa waqt konfront mal-g[adu. Is-suldat kien attakkat wara li hu u suldati o[ra kienu qed jippruvaw jeqirdu mina li twassal mill-artijiet ta’ Gaza, li kienu bnewha l-militanti bl-iskop li jinfiltraw g[al I]rael. Filwaqt li ma ng[atawx aktar dettalji, il-ka] ifakkar fid-drama tas-suldat I]raeljan, Gilad Shilat, li kien spi//a pri;unier ta’ militanti Palestinjani, fl-2006. Shilat kien dam mi]mum g[al [ames snin sa Novembru tal-2001, meta hu, imbag[ad, in[eles bi skambju ma’ elf pri;unier Palestinjan. L-a[[ar waqfien mill-;lied fizzona ta’ Gaza kien t[abbar millIstati Uniti u n-Nazzjonijiet Uniti u da[al fis-se[[ ilbiera[ filg[odu. Madankollu l-;lied bejn l-I]raeljani u l-{amas ]broffa mill-;did
anqas minn sag[tejn wara, bissorsi Palestinjani jirreferu g[allqtil ta’ mill-inqas 30 persuna waqt il-bumbardamenti tal-I]raeljani fuq il-belt ta’ Rafah, lejn inNofsinhar ta’ Gaza. Fil-bumbardament indarbu madwar 200 Palestinjan ie[or, u l-ammont tal-vittmi kapa/i ji]died meta lbiera[ kienu g[addejjin l-isforzi tas-salvata;; intensivi fost it-tifrik tal-bini f’Gaza. Mhux mag[ruf jekk ilvittmi tal-bumbardamenti kinux /ivili jew militanti. Min-na[a tag[hom, il-militanti f’Gaza re;g[u sparaw il-missili lejn I]rael ftit wara li sfuma l-ftehim g[all-waqfien mill-;lied. Intant, id-delegazzjonijiet ta’ I]rael u l-Palestinjani waslu lbiera[ fl-E;ittu hekk kif hu ttamat li huma jinnegozjaw ftehim biex jieqfu dawn il-battalji g[attul ta]-]mien. Madankollu d-destin tat-ta[ditiet qed jidher aktar in/ert minn qatt qabel ka;un tala[[ar ]viluppi. Is-sitwazzjoni, fl-istess [in, enfasizzat kemm hu diffi/li li lftehim g[al waqfien mill-;lied jibqa’ validu g[al ]mien xieraq. Aktar tard, ilbiera[, kelliema
Tifel b’[amiema li sab fit-terrapien f’Beit Hanun fit-Tramuntana tal-Medda ta’ Gaza (ritratt> EPA)
g[all-Gvern I]raeljan qalu li lqawwiet tag[hom kienu ‘rritaljaw’ wara li spi//aw il-mira ta’ ‘attakk mill-{amas li kien ma[sub minn qabel’. I]da mkejjen qrib il-{amas
wie;bu li kienu l-I]raeljani li abbu]aw mill-waqfien mill- ;lied u li l-Palestinjani kienu kostretti jiddefendu lilhom infushom. Intant, l-istampa Palestinjana rrappurtat li l-{amas [e;;e; biex
il-Palestinjani fix-Xatt tal-Punent jie[du sehem f’dimostrazzjoni bit-tema ‘Jum ta’ Rabja’; u losservaturi qed jistennew xi ]blokk improbabbli fit-ta[ditiet bejn id-delegazzjonijiet fil-Kajr.
T[assib dwar it-ti;rif potenzjali tas-sistema tas-sa[[a IL-LIBJA Uffi/jali Libjani wissew dwar il-potenzjal ta’ ti;rif totali tassistema g[all-kura tas-sa[[a wara ;img[at konsekuttivi ta’ ;lied bejn il-gruppi tal-milizzji rivali fi Tripli u l-battalji bejn qawwiet tal-Armata u militanti I]lami/i fil-belt ta’ Benga]i. Dan meta l-kaos jista’ jwassal biex il-[addiema Indjani u Filippini li huma kru/jali g[allfunzjoni tal-isptarijiet ja[arbu mill-pajji], hekk kif b[alissa g[addejjin l-evakwazzjonijiet
kontinwi tal-barranin u l-membri tal-istaff diplomatiku. Il-verità hi li l-isptarijiet jispi//aw ‘weqfin u pparalizzati’ jekk it-3,000 [addiem Filippin fil-qasam tas-sa[[a (li jikkostitwixxu xi 60 fil-mija tal-istaff fl-isptarijiet tal-Libja) jidde/iedu li jitilqu. L-istess jing[ad fil-ka] tal-kollegi tag[hom li ;ejjin millIndja u li jirrappre]entaw mal-20 fil-mija o[ra tal-[addiema f’dan il-qasam. L-isptarijiet tal-Libja, sadanit-
tant, bilkemm jistg[u jla[[qu mal-ammonti tal-midruba li qeg[din jid[lu kuljum g[all-kura wara li jkunu spi//aw vittma tal-ostilitajiet kontinwi li he]]ew l-in[awi ta’ Tripli u Benga]i. Fi Tripli, mietu mill-anqas 102 persuni filwaqt li ndarbu qrib il500 ka;un tal-battalji bejn ilmilizzji rivali li ilhom g[addejjin mit-13 ta’ Lulju. Intant, ilvjolenza f’Benga]i swiet il-[ajja ta’ 77 persuna u madwar 300 midruba.
Il-Filippini ilha jiem t[e;;e; biex i/-/ittadini tag[ha jitilqu mil-Libja wara li [addiem Filippin li kien in[ataf minn grupp ta’ armati nstab mejjet, b’rasu maqtug[a. Il-Gvern ta’ Manila, issa, qal li g[andu jikri l-vapuretti biex jevakwa li/-/ittadini tieg[u milLibja, wara l-a[bar li infermiera Filippina spi//at ma[tufa u stuprata fi Tripli. I]da huma biss xi 700 fost it13,000 Filippin residenti f’dan
il-pajji] li dde/idew li jitilqu – bil-ma;;oranza assoluta talFilippini jibqg[u determinati li jkomplu bix-xog[ol tag[hom minkejja l-perikli kbar g[al [ajjithom. Madankollu, it-trattament brutali tal-infermiera qanqal dimostrazzjoni ta’ rabja minn mijiet ta’ tobba u infermiera Filippini li [ar;u mi/-?entru Mediku ta’ Tripli b[ala protesta, bir-ri]ultat li dan l-isptar spi//a ‘f’morsa ta’ anarkija’.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 2 ta’ Awwissu, 2014
A{BARIJIET TA’ BARRA
12
Simpatija globali g[al tarbija tra;ika IT-TAJLANDJA
IL-KOLOMBJA> {addiem jie[u [sieb pro;ett tal-;onna bit-tema ‘Giants of Flowers’ waqt it-t[ejjijiet g[all-Fiera tal-Fjuri, fil-belt ta’ Medellin. Dan l-avveniment se jdum g[addej sal-10 ta’ Awwissu (ritratt> EPA)
L-Ebola tista’ tinfirex mil-la[am IR-RENJU UNIT }diedet l-ansjetà li l-virus qattiel tal-Ebola aktar ’il quddiem jista’ jfe;; fir-Renju Unit wara li l-esperti wissew li l-mikrobu kapa/i jinfirex madwar il-pajji]i permezz tal-la[am. Skont il-professuri, l-hekk imsejja[ ‘bush meat’ li dda[[al illegalment fir-Renju Unit jista’ jkun infettat bil-virus li di;à qatel, mill-inqas, 672 persuna fil-Punent tal-Afrika. Xjenzjat qal li l-la[am ikkont-
aminat jista’ jispi//a g[all-bejg[ f’wie[ed mis-swieq ta’ Londra u l-awtoritajiet f’dan il-pajji] jinsabu fuq stat ta’ allert g[oli g[alli/ken [jiel tal-virus. L-esperti qeg[din jib]g[u li eluf ta’ bi//iet tal-la[am li dda[[lu fir-Renju Unit u li nbieg[u illegalment, kull sena, lil diversi [wienet u swieq setg[u kienu kkontaminati bilvirus tal-Ebola, li joqtol sa 90 fil-mija tal-vittmi.
Filwaqt li l-la[am ta’ spiss ikun g[adda ta[t it-tikketta ta//anga, sar mag[ruf li dan, diversi drabi, ikun il-la[am tal-annimali slava; li jinkludu spe/i partikulari ta’ chimpanzee, friefet il-lejl u anki ;rieden. Il-Professur Robert Dingwall, li hu espert dwar il-mard li jittie[ed ma’ Nottingham Trent University, qal li [afna millannimali slava; i;orru l-virus tal-Ebola u li l-‘bush meat’ ta’
spiss ikun ippreparat u msajjar [a]in. G[aldaqstant, hu ma jeskludix il-possibbiltà li lla[am ta’ dan it-tip li kkaw]a lepidemija kapa/i jispi//a f’suq f’Londra. Jing[ad li madwar 55 fil-mija tas-7,500 tunnellata ta’ la[am illegali li jid[ol fir-Renju Unit kull sena huwa ‘bush meat’, Dan il-la[am, intant, ikun imqassam mill-bejjieg[a bl-ingrossa inkella mis-swieq lokali.
Mara Tajlandi]a li pprovdiet isservizzi tag[ha b[ala ‘omm’ g[al koppja Awstraljana li ma jistax ikollha t-tfal, qed tir/ievi donazzjonijiet ta’ flus minn madwar iddinja g[at-trattament mediku tattarbija (tifel) li hi stess kienet welldet sitt xhur ilu. Dan wara li lkoppja Awstraljana rrifjutat li ta//etta lit-tifel hekk kif saret taf li hu kien twieled bid-Down’s syndrome. L-omm, Pattharamon Janbua, li g[andha 21 sena, spi//at trabbi hi stess lit-tarbija wara li l-koppja kienet [allsitha l-ekwivalenti ta’ 6,400 lira Sterlina biex tie[u [sieb il-pro/ess tat-twelid u bil-[sieb li l-istess Awstraljani, imbag[ad, jie[du u jrabbu huma lil din it-tarbija. Intant, it-tifel, li jismu Gammy u li hu marid b’mod kritiku, spi//a sseparat minn ma’ o[tu t-tewmija li twieldet b’sa[[itha u kienet ‘a//ettata’ mill-koppja Awstraljana. Janbua, li hi mi]]ew;a, qalet li hi spi//at tqila bil-pro/ess tal-IVF u li erba’ xhur wara kellha ssir taf li wie[ed minn uliedha fil-;uf kellu d-Down’s Syndrome. Meta, imbag[ad, it-tobba infurmaw lillkoppja Awstraljana dwar il-kundizzjoni tat-tarbija, dawn sa[qu li x-xewqa tag[hom hi li l-omm naturali te[les mit-tarbija permezz ta’ abort. I]da Pattharamon Janbua, li hi Buddista ferventi, irrifjutat li tag[mel hekk g[aliex l-abort imur kontra t-twemmin tag[ha. L-omm g[amlitha /ara li a;enzija f’Bangkok g[enitha biex twelled bilmezzi artifi/jali u li hi ma ltaqg[et qatt mal-koppja Awstraljana. Il-ka] tal-omm u t-tarbija tra;ika kien ]velat minn gazzetta Tajlandi]a li inawgurat kampanja bit-tema ‘Tama g[al Gammy’. Dan bl-iskop li l-kampanja ti;;enera l-flus g[at-tarbija li te[tie; sensiela ta’ operazzjonijiet delikati g[all-kundizzjoni tal-qalb. Intant, filwaqt li l-omm Tajlandi]a m’g[andhiex il-mezzi jew ilfinanzi biex tla[[aq mal-[ti;iet medi/i ta’ Gammy, in-nies qed iwie;bu bi [;arhom g[al din issej[a ur;enti, u l-kampanja g[attarbija, sal-lum, i;;enerat l-ekwivalenti ta’ 32,000 lira Sterlina. Fl-istess [in, il-websajt li ttellg[et b’risq it-tarbija hi mimlija kummenti dispre;jattivi dwar ilkoppja Awstraljana li abbandunatha, u l-akku]a prin/ipali tinvolvi l-egoi]mu sfa//at ta’ /erti nies.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 2 ta’ Awwissu, 2014
13
A{BARIJIET TA’ BARRA
T[assib dwar in-nuqqas ta’ nisa fil-Kummissjoni L-UNJONI EWROPEA Hemm possibbiltà ta’ dewmien g[all-Kummissjoni Ewropea l;dida peress li Jean Claude Juncker irid li fil-Kummissjoni li se jmexxi jkun hemm bilan/ bejn in-nisa u l-ir;iel imma s’issa tlieta biss minn dawk nominati huma nisa. Dawn huma l-I]vedi]a Cecilia Malmstrom, li b[alissa qed isservi b[ala Kummissarju g[all-Affarijiet Interni, Vera Jourova, mir-Repubblika ?eka u li b[alissa hi Ministru g[allI]vilupp Re;jonali, u Federica Mogherini, il-Ministru talAffarijiet Barranin Taljan. ItTaljana kienet nominata biex tkun il-Kap tal-Politika Barranija u jekk tie[u l-kariga awtomatikament issir ukoll il-Vi/i President tal-Kummissjoni. Il-bqija tal-pajji]i membri kollha nnominaw ir;iel g[al karigi fil-Kummissjoni Ewropea. Filwaqt li xi w[ud minn dawn kienu nominati qabel ma lPresident il-;did tal-Kummissjoni Ewropea kien talab li tal-anqas disg[a mit-28 Kummissarju jkunu nisa, il-ma;;oranza kienu nominati wara. Franza u l-Ungerija g[amlu n-
nomini tag[hom din il-;img[a u t-tnejn tag[hom huma r;iel. Issa, kelliem g[al Juncker qal li jekk ma tinstabx soluzzjoni, aktarx se jkun hemm b]onn aktar ]mien biex tin[oloq ilKummissjoni l-;dida. Minbarra t-talba ta’ Juncker, hemm ukoll il-Parlament Ewropew li g[amilha /ara li ma kienx se ja//etta Kummissjoni ;dida jekk ikun hemm ftit nisa fiha. Ir-responsabbiltajiet li se jing[ataw fil-Kummissjoni l;dida se jkunu mag[rufa wara llaqg[a tat-30 Awwissu meta lmexxejja tal-Unjoni Ewropea se jag[]lu min se jkun il-Kap talPolitika Barranija tal-UE minflok Catherine Ashton. Ladarba ting[a]el din il-kariga, jitqassmu l-karigi l-o[ra. Apparti l-kwistjoni tan-nisa, Juncker g[andu wkoll il-problema li ssir minn /erti pajji]i biex il-kandidat tag[hom jing[ata rresponsabbiltà li jkunu jridu. E]empju Pierre Moscovici, innominat ta’ Franza, kiteb li kien fidu/ju] [afna li kien se jing[ata l-inkarigu ta’ Kummissarju tal-Ekonomija.
Twaqqaf l-importazzjoni ta’ frott u [axix Pollakk IR-RUSSJA L-awtoritajiet Russi waqqfu limportazzjoni tal-frott u l-[axix mill-Polonja min[abba li ntqal li fihom livelli ina//ettabbli ta’ insetti/idji u nitrati. Id-de/i]joni se tkun daqqa ta’ [arta kbira g[all-Polonja peress li minn dan il-kummer/ il-pajji] ida[[al aktar minn biljun ewro kull sena. Ir-Russja hi wkoll likbar importatur ta’ tuffie[ millPolonja. Id-de/i]joni ttie[det e]att
wara li l-Unjoni Ewropea introdu/iet sanzjonijiet kontra lRussja min[abba s-sitwazzjoni fl-Ukrajna, u l-Polonja kienet fost l-aktar kriti/i tal-a;ir Russu fl-Ukrajna. Il-bdiewa Pollakki mistennija jitolbu kumpens mill-UE g[al dan it-telf fid-d[ul tag[hom. Il-{amis, ir-Russja [abbret ukoll li kienet se twaqqaf limportazzjoni ta’ aktar prodotti tal-ikel mill-Ukrajna.
Ftit mill-[erba li hemm f’Kaohsiung wara l-isplu]jonijiet fil-pajpijiet tal-gass (ritratt> EPA)
Stra;i mill-gass IT-TAJWAN Zona ta’ madwar tliet kilometri kwadri fil-belt ta’ Kaohsiung saru jixbhu zona tal-gwerra wara li splodew il-pajpijiet tal-gass li hemm ta[t l-art. L-isplu]jonijiet u n-nirien li kkaw]aw swew il-[ajja ta’ 25 persuna u ferew 267 persuna o[ra.
Il-qawwa tal-isplu]jonijiet qalg[et ukoll it-toroq li ta[thom kien hemm il-kanen. Xhieda qalu li kienu ilhom diversi sig[at ixommu ri[a qawwija ta’ gass fl-in[awi u hekk kif pulizija tat-tifi tan-nar marru jaraw jekk kienx [iere; xi gass,
sploda kollox. Fil-fatt, fost ilmejtin hemm erba’ pulizija tat-tifi tan-nar li marru jinvestigaw irri[a. Hekk kif il-kanen ta’ ta[t lart bdew jisplodu, bdew ji;u kkaw]ati vampi tan-nar li w[ud minnhom kienu g[oljin 20 sular, u l-art bdiet titrieg[ed.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 2 ta’ Awwissu, 2014
14
FESTI
Bdejna x-xahar ta’ Awwissu u l-ista;un tal-festi jkompli joffri l-aqwa /elebrazzjonijiet Il-Belt Valletta
San Duminku ta’ Guzman
Fil-Belt Valletta qed tkun i//elebrata l-festa ta’ San Dumniku ta’ Guzman. G[ada fid-9 a.m. tibda kon/elebrazzjoni pontifikali li se titmexxa minn Monsinjur Ar/isqof Paul Cremona OP bis-sehem talKomunità Dumnikana. Ilpane;ierku se jsir minn Monsinjur Carmelo Refalo. Fil-5.30 p.m. jibda r-ru]arju. Fis-6 p.m. tibda quddiesa mmexxija mill-Kappillan talParro//a ta’ Santu Wistin, Patri Deo Debono OSA, u fis-7.30 p.m. tibda [ier;a l-pur/issjoni bl-istatwa ta’ San Duminku. Fid-d[ul tal-pur/issjoni titkanta l-antifona u ssir barka Ewkaristika. ’ : G[ada filg[axija se jkun hemm ]ew; baned mistiedna. Dawn se jkunu l-Banda tas-So/jetà Mu]ikali Santa Katerina Ver;ni u Martri ta]-}urrieq, u Festi
ta
barra
l-Banda Prince of Wales Own tal-Birgu.
Bir]ebbu;a
San Pietru fil-Ktajjen
F’Bir]ebbu;a qed tkun i//elebrata l-festa ta’ San Pietru fil-Ktajjen. G[ada fid-9 a.m. tibda kon/elebrazzjoni solenni u se jmexxi Dun Brian Gialanzè. Il-pane;ierku se jsir minn Dun :or; Spiteri. Fis-6 p.m. tibda quddiesa li se tkun integrata bil-kant talG[asar. Imexxi l-Kanonku Dun Ivan Scicluna. Fis-7.15 p.m. tibda [ier;a l-pur/issjoni blistatwa ta’ San Pietru filKtajjen u se jmexxi Dun Brian Gialanzè. Fid-d[ul talpur/issjoni titkanta l-antifona u ssir barka Ewkaristika. ’ : G[ada filg[odu fil-11 a.m. i]-]ew; baned tal-lokal, l-G[aqda Mu]ikali San Pietru fil-Ktajjen u l-G[aqda Filarmonika San Pietru Banda Bir]ebbu;a, se Festi
ta
barra
Joe Chetcuti joechetcuti@onvol.net
jag[mlu l-mar/ tradizzjonali tag[hom. Filg[axija se jkun hemm ]ew; baned mistiedna. Dawn se jkunu l-Banda San Pawl ta’ {al Safi u l-Banda tal-G[aqda Mu]ikali Sant’Andrija.
Ba[ar i/-?ag[aq
Il-festa tal-Porziuncola
F’Ba[ar i/-?ag[aq qed tkun i//elebrata l-festa talPorziuncola – Marija Sultana tal-An;li. Illum, jum il-festa, fit-8 a.m. tibda quddiesa. Fis-6 p.m. jibda r-ru]arju, u wara ssir barka Ewkaristika. Fis-6.30 p.m. tibda quddiesa solenni kon/elebrata u se jmexxi Patri Richard Stanley Grech OFM, Ministru Provin/jal tal-Ordni talPatrijiet Fran;iskani, li se jag[mel il-[sieb tal-okka]joni. Fi tmiem il-quddiesa titkanta lantifona u jsir il-bews tar-relikwa tal-Porziuncola. Se janima lquddiesa l-Kor Santa ?e/ilja tal-Parro//a tas-Si;;iewi, immexxi mis-Surmast Hermann Farrugia Frantz. Wara jsir ri/eviment talokka]joni fuq iz-zuntier talknisja u kul[add hu mistieden jattendi. G[ada l-{add hu jum ta’ radd il-[ajr. Fit-8.30 a.m. tibda quddiesa li tkun bl-omelija u fl10.30 a.m. tibda l -quddiesa kantata solenni li se titmexxa mir-Rettur Patri Paul Attard. Se jie[u sehem il-Kor tal-Knisja tal-Porziuncola ta[t id-direzzjoni tas-Surmast Edward Camilleri.
Il-Qala – G[awdex
San :u]epp
L-istatwa ta’ San Pietru fil-Ktajjen meqjuma f’Bir]ebbu;a
Fir-ra[al pittoresk tal-Qala, G[awdex, qed tkun i//elebrata l-festa tal-Glorju] Patrijarka San :u]epp. G[ada fid-9 a.m. tibda kon/elebrazzjoni solenni
L-istatwa ta’ San Duminku ta’ Guzman meqjuma fil-Belt Valletta
li se titmexxa minn Monsinjur Isqof Mario Grech li se jag[mel il-pane;ierku fuq San :u]epp. Fil-5 p.m. tibda quddiesa blomelija u se jmexxi l-Ar/ipriet Emeritu Monsinjur Anton Sultana. Fis-6.30 p.m. jibda lG[asar Solenni u se jmexxi Monsinjur Lawrenz Xerri. Fis7.30 p.m. tibda [ier;a lpur/issjoni bl-istatwa ta’ San :u]epp u se jmexxi l-Kanonku Ar/ipriet tal-Parro//a tal-Isla Dun Robin Camilleri. Fid-d[ul tal-pur/issjoni titkanta l-antifona u ssir barka Ewkaristika. ’ : G[ada fil11.30 a.m. jibda mar/ briju] mill-Banda Prekursur taxXewkija. Filg[axija jkun hemm mistiedna l-Banda Mnarja tanNadur filwaqt li l-Banda Ite Ad Joseph tal-Qala takkumpanja lpur/issjoni. Radju Le[en il-Qala li jinqabad fuq il-frekwenza ta’ 106.3 FM qed ixandar l-attivitajiet kollha konnessi mal-festa ad unur San :u]epp. Festi
ta
barra
Fil-Qala wkoll
Nhar il-:img[a li ;ej, 8 ta’ Awwissu, ja[bat g[eluq it-43 anniversarju mill-inkurunazzjoni tal-inkwatru titurlari ta’ San :u]epp. Fis-7 p.m. tibda kon/elebrazzjoni solenni ta’ radd il-[ajr bil-kant tat-Te Deum u se jmexxi Dun :u]epp Camilleri, Missjunarju fil-Gwatemala. Se jie[u sehem il-Kor Parrokkjali San :u]epp. Wara jsir id-d[ul talistatwa ta’ San :u]epp fin-ni//a.
San :wann
Il-Madonna ta’ Lourdes
F’San :wann qed tkun i//elebrata l-festa tal-Madonna ta’ Lourdes. G[ada l-[in talquddies ikun fis-7 a.m., fl-10 a.m. u fil-11.30 a.m. Il-quddiesa tat-8.30 a.m. se tkun kantata kif ukoll bil-prietka u jmexxi Patri Christian Borg OFM Conv.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 2 ta’ Awwissu, 2014
15
FESTI
Fi tmiem din il-;img[a ssir il-festa ta’ San :u]epp fil-Qala Fis-6 p.m. tibda quddiesa u se jmexxi l-Kappillan Patri Emmanuel Abela OFM Cap. Fis-7 p.m. tibda [ier;a lpur/issjoni bl-istatwa talMadonna ta’ Lourdes. Imexxi Patri Christian Borg OFM Conv. Fid-d[ul tal-pur/issjoni titkanta l-antifona, issir barka Ewkaristika u jitkanta l-Innu Popolari. ’ : G[ada fl10.15 a.m. jibda mar/ briju] mill-Banda Lourdes ta’ San :wann u filg[axija l-banda mistiedna ta’ San :iljan se takkumpanja l-pur/issjoni. Festi
ta
barra
Marsaxlokk
Il-Madonna ta’ Pompei F’Marsaxlokk
qed
i//elebrata l-festa tal-Madonna ta’ Pompei. G[ada jum il-festa fid-9.15 a.m. tibda l-quddiesa kantanta solenni mmexxija minn Monsinjur Isqof George Frendo. Il-pane;ierku se jsir ukoll minn Monsinjur Isqof. Fis-6 p.m. tibda quddiesa li titmexxa minn Dun Michael Bugeja. Fis-6.45 p.m. jibda lG[asar solenni u fit-7.45 p.m. tibda [ier;a l-pur/issjoni blistatwa tal Madonna ta’ Pompei. Imexxi l-Kanonku Dun Timon Mercieca. Fid-d[ul talpur/issjoni titkanta l-antifona ‘Beata Mater ’ tas-Surmast Carlo Diacono u ssir barka Ewkaristika. ’ : G[ada fis-1 p.m. jibda mar/ briju] millBanda tal-G[aqda Mu]ikali Madonna ta’ Pompei. Festi ta
tkun
barra
Il-vara tal-Madonna ta’ Pompei meqjuma fir-ra[al pittoresk ta’ Marsaxlokk
Filg[axija se jkun hemm ]ew; baned mistiedna. Dawn huma lBanda Beland ta]-}ejtun kif ukoll il-Banda San :or; ta’ Bormla.
Birkirkara
Il-Madonna tal-{erba
F’Birkirkara qed tkun i//elebrata l-festa tal-Madonna tal{erba. Illejla fl-4.30 p.m. tibda /elebrazzjoni Marjana. Fil-5 p.m. tibda quddiesa. Fis-7 p.m. fuq iz-zuntier tal-knisja tibda quddiesa u fl-istess [in ji;u ppre]entati t-trabi lillMadonna. Se jmexxi l-Prepostu Ar/ipriet Dun Anton Cassar f’g[eluq l-40 sena mill-ordinazzjoni tieg[u. G[ada, jum il-festa, fis-7.15 a.m. tibda quddiesa li tkun blomelija mmexxija millKanonku Dun Charles Attard. Fis-6 p.m. tibda quddiesa blomelija li se titmexxa minn Monsinjur Isqof Emeritu Francis Adeodato Micallef f’g[eluq is-60 sena millordinazzjoni sa/erdotali tieg[u. Wara ssir barka Ewkaristika
Dettall mill-istatwa ta’ San :u]epp meqjuma fil-Qala, G[awdex
Il-vara tal-Madonna ta’ Lourdes meqjuma f’San :wann. Jidher ukoll il-kwadru titulari fl-isfond
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 2 ta’ Awwissu, 2014
16
RIFLESSJONIJIET
Kunflitti mdemmija erba’ passi ‘l bog[od minna Waqt li int u jien b[alissa qeg[din nixxa[[xu fl-arja kundizzjonata u jew mitluqin g[al ri[na naraw xi DVD, bit-tazza tal-luminata friska u l-;elat imqabbdin ma’ [alqna, persuni o[ra li jinstabu daqs erba’ passi ’l bog[od minna qeg[din ibatu tbatija tal-bi]a’. Waqt li int u jien forsi di;à ppakkjajna l-bagalji tag[na biex nistrie[u xi ftit mir-rutina billi nag[mlu xi mawra sabi[a f’pajji] li dejjem [lomna li n]uru, miljuni ta’ nies jinsabu maqbuda f’art twelidhom stess! Ma jistg[ux jo[or;u minnha inkella ji;u maqtula bla kliem u bla sliem! Huwa tajjeb li, f’dinja mimlija b’daqshekk kuntrasti, li jixxukkjawna, ja[sduna, u, (jalla!), ida[[luna fi kri]i ta’ kuxjenza, nieqfu ftit u naraw jekk sibniex post f’qalbna g[al dawn [utna. Bnedmin b[alek u b[ali. Li g[andhom tama u dritt talg[ajxien daqskemm g[andna int u jien. Ejjew ma mmorrux ’il bog[od. Ma ner[ulhiex lejn kontinenti mbieg[da. Ejjew ma naqsmux o/eani jew ib[ra kbar li tg[ejja biss t[ares lejhom a[seb u ara kemm ifettillek tba[[ar fihom jew ittir fuqhom! Ejjew immorru fi tliet artijiet i[okku mal-Ba[ar Mediterran, il-ba[ar tag[na l-Maltin u lG[awdxin!
Fis-Sirja r-Rebbieg[a G[arbija [alliet is-se[er qawwi tag[ha jinbidel f’teatru ta’ dmija. Tal-bi]a’ hux meta tisma’ /-/ifra tan-Nazzjonijiet Uniti li iktar minn 100,000 ru[ di;à [allew [ajjithom f’dan il-;lied imdemmi bejn il-forzi governattivi u dawk ribelli
Kulma rrid hu li d-demg[a, il-’ja[asra’, insarrafha f’;esti ta’ solidarjetà. Dik is-solidarjetà li, ]g[ira kemm hi ]g[ira, taf tkun il-[ajja g[al dawk li jg[ixu erba’ passi ‘l bog[od minni!
Il-kunflitt intern fil-Libja L-ewwel art li [siebi jmur fiha hija l-Libja. L-art li fiha, sa tliet snin ilu, isem Muammar
Gaddafi kien ifisser kollox u kul[add. L-art li fiha eluf ta’ Maltin [admu mal-kumpaniji barranin ta]-]ejt. L-art li mag[ha, spe/jalment fid-dittatura Gaddafjana, Malta kellha rabtiet mill-aktar importanti. Konna nissej[u a[wa g[aliex konna ftehemna tista’ tg[id fuq kollox! L-art li fiha l-Maltin g[amlu u ;;eneraw il-flus. Imma x’;ara? Ir-Rebbieg[a G[arbija laqtet lil dan il-pajji] b[all-Erbg[a fost il-;img[a. U, min kien ma[qur g[al g[exieren tas-snin, sab ix-xoqqa f’moxtha biex iqum u minn imsejken isir [ieles. Almenu dak kien il-pjan. I]da, b[alma ji;ri dejjem, il-miskin, il-ma[qur, meta tifta[lu l-ga;;a, jaf jinsa x’;arrab. U l-arja tal-libertà tant titlag[lu g[al rasu li minn ma[qur jispi//a ja[qar bla [niena lil min ji;i g[al idejh. Il-gwerra /ivili fil-Libja g[adha g[addejja billejl u binhar. Gwerra li [alliet eluf kbar ta’ nies mejtin. Gwerra li qieg[da f’idejn il-milizzji li lkoll
Patri Mario Attard
OFM Cap
frmarioa@gmail.com
qeg[din ji;;ieldu [alli ja[tfu lpajji] f’idejhom. Dan l-a[[ar ;ejna ma[suda mill-attakk fero/i li milizzji I]lami/i wettqu fuq l-ajruport internazzjonali ta’ Tripli kontra taqsimiet li huma alleati ma’ Khalifa Haftar, l-eks:eneral li [alef li jeqred lill;ellieda jihadisti. Assistejna g[al xeni tassew makabri fejn bini u tankijiet talfuel ing[ataw in-nar millartillerija. Rajna g[add ta’ rockets u sparar kontra l-ajruplani ise[[u quddiem wi//na. Sa[anstira dan il-;lied ;iet deskritt b[ala l-ag[ar wie[ed minn meta se[[et ir-rivoluzzjoni fl-2011. Kif nistg[u nibqg[u friski b[all-[assa meta naraw d[a[en suwed telg[in ’il fuq? Staff u
passi;;ieri mwerwrin ji;ru filbini tal-ajruport biex isibu postijiet ta’ kenn. Il-battalja, fero/i kemm jista’ jkun, [alliet millanqas sitt persuni mejta u [amsa u g[oxrin feruti. Il-kunflitt imdemmi fis-Sirja
Imbag[ad mawritna tmur lejn is-Sirja. Pajji] bi storja kbira. Wie[ed mill-pajji]i li arrikkew bil-kbir lid-dinja bi/-/iviltajiet antiki tag[hom. Hawnhekk ukoll ir-Rebbieg[a G[arbija [alliet is-se[er qawwi tag[ha jinbidel f’teatru ta’ dmija. Tal-bi]a’ hux meta tisma’ /-/ifra tan-Nazzjonijiet Uniti li iktar minn 100,000 ru[ di;à [allew [ajjithom f’dan il-;lied imdemmi bejn il-forzi governattivi u dawk ribelli! Tal-mist[ija meta tinteba[ li mas-6.5 miljun ru[ kellhom jallokaw ru[hom f’diversi partijiet tas-Sirja u, ma]-2.5 miljun persuna spi//aw refu;jati, inklu]
f’pajji]na! Skont il-UNICEF il;lied qalil f’dan il-pajji] [alla “;rie[i tal-i]vilupp u emozzjonali kbar” fit-tfal. Fil-fatt 1.2 miljun mit-tfal refu;jati qed jg[ixu fil-kampijiet u f’komunitajiet ta’ pajji]i ;irien li qeg[din isofru wkoll mill-gwerra. Dawn it-tfal g[andhom a//ess millaktar limitat g[all-ilma nadif, ikel sustanzju] u opportunitajiet g[all-edukazzjoni. Id-di]astru fis-Sirja jfakkarni fit-tbatija tal-poplu Palestinjan. L-istess! Storja ta’ snin twal ta’ mwiet. Qtil ta’ nies bl-addo// kemm mill-Palestinjani u kif ukoll mill-I]raeljani. Issa dan l-a[[ar qeg[din nassistu g[all-offensiva ta’ I]rael kontra l-militanti tal-{amas. Innumru tal-vittmi, f’dan l-assalt li ilu g[addej iktar minn g[oxrin ;urnata, [alla di;à 300 ru[ mejta. Skont I]rael l-offensiva ;iet ippjanata biex teqred il-mini li g[amlu l-{amas. L-operazzjoni militari tista’ ttul sa
;imag[tejn. In[allikom ta[sbu kemm nies se j[allu [ajjithom! Kunflitti mhux daqstant ’il bog[od minn pajji]na
Din kienet litteralment lag[qa ta’ dak li g[addej fir-re;jun tag[na, il-Mediterran. Din ilmo[qrija kollha qieg[da ssir daqshekk vi/in tag[na. Iva sie[bi! Erba’ passi ’l bog[od! G[ax daqshekk tinstab id-differenza bejn il-;enna u l-infern. Is-sliem u l-;lied. Is-sigurtà u t-theddid. Mela [a nieqaf ingerger u minflok inxammar idejja u nag[mel xi [a;a g[all-;id ta’ g[ajri! Ejja nitg[allem napprezza dak li jag[mlu mieg[i l-;enituri. Dak li tag[mel jew jag[mel g[alija s-sie[eb jew is-sie[ba tieg[i. Ejja ninteba[ li meta nifta[ qalbi g[all-b]onnijiet talo[rajn inkun bniedem u bniedma tabil[aqq. Kulma irrid hu li d-demg[a, il-‘ja[asra’, insarrafha f’;esti ta’ solidarjetà. Dik is-solidarjetà li, ]g[ira kemm hi ]g[ira, taf tkun il-[ajja g[al dawk li jg[ixu erba’ passi ’l bog[od minni! Lest in[alli t-tbatija tal-o[rajn to[ro;ni minni nnifsi? U tg[inni nu]a r-ri]orsi kbar li hemm fija g[ax jiena bniedem tad-demm u l-la[am? Kulma rrid hu li nifta[ qalbi daqs erba’ passi ’l bog[od minni!
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 2 ta’ Awwissu, 2014
17
RIFLESSJONIJIET
Il-port Minkejja li l-mezzi tattrasport tal-merkanzija nbidlu, xorta wa[da l-port g[ad g[andu s-sehem tieg[u fil-[ajja ta’ kull pajji] modern. Fil-fatt xi pajji]i li ma g[andhomx port, min[abba li ma g[andhomx ba[ar fil-konfini tag[hom, huma fost l-ifqar fid-dinja. Importanza ta’ port Meta fis-snin disg[in spi//at ir-Repubblika Federali talJugoslavja u l-pajji]i li kienu jiffurmawha re;g[u bdew jitwaqqfu, il-Bosnija {erzegovina
kienet se tispi//a ming[ajr a//ess g[all-ba[ar. Ming[ajr ma noqg[od insemmi l-;lied u t-taqbid kollu li sar, spi//ajna biex dan il-pajji] ing[ata estensjoni ta’ art biex tal-anqas jista’ jkollu port. Konsegwenza ta’ dan, ilKoroazja tinsab mifruda fi]ikament minn din il-faxxa ]g[ira ta’ art Bosnijaka. Dan kollu juri l-importanza tal-port f’nazzjon. Bdil fil-kummer/
Ftit ilu kelli n]ur il-belt ta’ Marsilja. Din hija belt b’wie[ed mill-aktar portijiet attivi finNofsinhar ta’ Franza. B[alma g[edt di;à, l-attività portwali
nbidlet [afna u g[alhekk /erti spa]ji li kienu me[tie;a snin ilu, illum ma g[adx g[andhom u]u. G[alhekk in[oloq post fejn ilpubbliku jista’ jippassi;;a. Lim[a]en inbidlu fi [wienet talikel jew tal-[wejje; u minn post mimli attività marbuta ma’ [att, ;arr u tag[bija, sar post fejn dak li jkun jista’ jmur jippassi;;a jew jiekol, jixtri jew jiddeverti. Nist[ajjilkom tg[iduli li dwar dan li semmejt ma hemm xejn spe/jali g[ax anke a[na l-Maltin l-im[a]en ta’ Pinto fil-Marsa bdilniehom f’post mill-iktar sbie[ li llum nistg[u mmorru niddevertu fihom. Ovvjament ilproporzjon ta’ pajji]na ma’ dak ta’ Franza jitlob li a[na jkollna kollox ta’ daqs ]g[ir. Il-Kottonera Apparti l-Valletta Waterfront fil-Port il-Kbir g[addej pro;ett
ie[or li ladarba jkun lest kollu g[andu jkun lok mill-aqwa g[all-attivitajiet kemm kummer/jali kif ukoll kulturali. Ilpro;ett tax-xatt tal-Kottonera ilna nisimg[u bih u kien anke su;;ett ta’ diskussjonijiet u kontroversji. Mort nimxi mixja mal-ba[ar
Il-port illum huwa post turistiku, ma g[adux il-post fejn tiltaqa’ ma’ [addiema g[arqana xraba, ma[mu;in bil-;arr tal-merkanzija jew ma’ tarznara imma sar lok ta’ negozju li jitlob ftit attenzjoni minn kul[add
Fr Reno Muscat renosop@gmail.com
tal-Kottonera u tabil[aqq [adt gost. In-na[a tal-Birgu, ta[t ilForti Sant’An;lu st[ajjiltu Marsilja fi/-/okon jew Toulon – port ie[or fi Franza. In-na[a ta’ Bormla g[adu g[addej ixxog[ol imma kollox jidher li ;ej post sabi[. G[o;bitni [afna l-idea li xi makkinarju jew attrezzi li kienu jintu]aw fit-tarzna sabu posthom fl-ambjent ta’ dan ilwaterfront ;did. Dawn tpo;;ew bl-aktar mod professjonali li ma jistunawx mal-kumplament. Tassew prosit lil min ;ietu din l-idea. L-Isla minn dejjem kellha xatt li ji;bed
in-nies lejh, imma issa dan ;ie rran;at b’mod li jilqg[ek aktar, bi spazju fejn wie[ed jimxi, fejn tfal jistg[u jilag[bu u fejn familja tista’ tiekol jew tixrob xi [a;a. In[oss li l-parti tal-Isla f’dan il-pro;ett hija aktar iddedikata g[all-familja. Post li ji;bed lin-nies lejh Minkejja li l-pro;ett g[adu mhux lest, xorta wa[da jista’ jitgawda u billi ninsabu fi]-]mien tas-sajf ikolli ng[id li qieg[ed jitgawda sewwa. Imma matul il-
mixja tieg[i ddi]gustajt ru[i min[abba n-nuqqas ta’ [sieb ta’ xi w[ud. Bi//a pizza mormija fl-art! Kieku ma hemmx bramel g[alliskart pa/enzja, imma l-post mimli bihom.
Ftit g[a;in mg[olli m[allat ma’ ikel tal-qtates im[olli fl-art! Dan ma ttikilx mill-qtates imma beda jingarr min-nemel. Possibbli li min jitma’ lil dawn il-qtates ma ji;ihx f’mo[[u li dan huwa [mie;? U nista’ nibqa’ sejjer insemmi imma dawn i]-]ew; e]empji huma bi]]ejjed biex min irid jifhem, jifhem. Darba o[ra nikteb dwar parti o[ra tal-Port ilKbir. Il-port illum huwa post turistiku, ma g[adux il-post fejn tiltaqa’ ma’ [addiema g[arqana xraba, ma[mu;in bil-;arr talmerkanzija jew ma’ tarznara imma sar lok ta’ negozju li jitlob ftit attenzjoni minn kul[add, jekk irridu ngawdu minnu f’kull sens tal-kelma.
Min-Ni;erja “Hu min jg[id l-Istorja… li g[amilna dak li a[na, li jo[loq lIstorja. Min jg[id l-Istorja jo[loq it-tifsira li dawk li baqg[u [ajjin g[andu jkollhom inkella dawn li jibqg[u ma jkollhom l-ebda tifsira. “It-tifsira tfejjaq u tnissel mill;did. Hija alla li jwettaq, gwida g[aliha fuq kollox ;ewwa r-ri[ li ma jaqta’ qatt. Imma meta xprunata, meta mg[akksa, it-tifsira tinbidel f’g[afrid li jterraq u j[ajjar g[all-[a]in lil min qed iterraq lejn l-irdum u ’l hinn minnu.” (Biyi Bandele – Da[la g[ar-rumanz ‘Things Fall Apart’ ta’ Chinua Achebe). Kittieb mill-aqwa Achebe, Ni;erjan, huwa wie[ed mill-aqwa kittieba Afrikani. Pajji]u [a l-indipendenza fl-1960. Fis-seklu dsatax l-hekk imsejja[ ‘kontinent iswed’ ;ie maqsum mill-pajji]i Ewropej fil-konferenza ta’ Berlin ( 1884#5) li ma tax kas ta’ kif qasam tribujiet u kulturi, hekk t[ejjiet i]-]errieg[a g[all;lied fil-;ejjieni. Il-protagonist tar-rumanz hu
Okonkwo li twieled ftit snin wara l-konferenza ;ewwa r-
ra[al ta’ Iglo ta’ Umnofija fixXlokk ta’ dik li llum tissejja[ inNi;erja. Ta’ kuljum nisimg[u fla[barijiet li gruppi tal-Boko Haram serqu aktar minn mitejn tifla, li s’issa g[adhom ma nstabux minkejja l-g[ajnuna taliprem suldati Amerikani. Ilgrupp je[odha wkoll konta lInsara. Okonkwo ta’ ]ag[]ug[ issara (wrestling) u reba[ lil wie[ed mag[ruf b[ala l-aqwa f’dan lisport. Reba[ ;ie[ u glorja, i]]ewwe; tliet nisa li welldulu tmien ulied. Twil, kbir, [u;bejh mimlija, imnie[ru wiesa’, [arstu qalila, nifsu qawwi, mixjietu mg[a;;la donnu qed jaqbe] fuq il-molol b[allikieku se jaqbe] fuq xi [add u [afna drabi fuq innies, kien xi ftit itemtem, imma meta kien jitlag[lu u l-kliem ma setax jo[or;u minn fommu, kien ju]a l-ponnijiet. Pa/enzja man-nies
Ma kellux pa/enzja man-nies li ma g[amlux su//ess, skont hu, fil-[ajja kif ma kellux pa/enzja ma’ missieru, dg[ajjef u midjun sakemm kien g[adu [aj. Mill-;lied kien kiseb irjus ta’ nies li mill-a[[ar wa[da kien
Il-protagonist tar-rumanz hu Okonkwo li twieled fir-ra[al ta’ Iglo ta’ Umnofija, fix-Xlokk ta’ dik li llum tissejja[ in-Ni;erja
Joe Cassar stcassar@gmail.com
jixrob l-inbid. Ja[kem b’dixxiplina fuq innisa tieg[u, malajr jisbel imma kattiv ma kienx. Ja[dem bla ser[an, isir wie[ed mill-mexxejja tar-ra[al. “Imma [ajtu kollha kienet ma[kuma, bil-bi]a’ tat-telfa u tad-dg[jufija. Kien aktar filfond u jag[mel bi//a minnu, aqwa mill-bi]a’ tal-allat li jbiddlu x-xejra ta’ [sibijiethom u sse[er, il-bi]a’ tal-mas;ar u lqawwiet tal-[olqien li jixtiequ d-deni, [omor is-snien u ddwiefer. Il-bi]a’ ta’ Okonkwo
kien aktar minn ta’ dawn. Ma kienx minn barra imma fil-fond ;ewwa fih kien il-bi]a’ tieg[u, ma jmurx ji;i jixbah lil missieru.” It-tribù kellu d-drawwiet tieg[u, li;ijiet li jorbtu lillimsie[ba. Jekk bniedem minn tribù joqtol wie[ed b[alu minn tribù ie[or, ried jag[ti kumpens. Jekk il-kumpens ma ji;ix, tfaqqa’ gwerra. Min joqtol bla ma jrid, jitlaq mit-tribù tieg[u u jag[mel seba’ snin qalb it-tribù ta’ ommu. :idu jinqered, tfal tewmin mit-twelid jintremew. Min ine[[i [ajtu b’idejh ma jindifinx. Il-festa g[al ]wi;ijiet fejn jit[allas kumpens, is-sehem ta’ dawk li se jintrabtu hu mill-inqas. L-oraklu Agbala tal-g[oljiet u tal-g[erien, li nies minn kull na[a tal-pajji] ji;u biex isibu lg[erf jew biex iqimuh. {add ma
kien jarah [lief qassis mara li toqg[od “man-nar qaddis li kienet bniet ;ewwa l-qalba talg[ar u xxandar ir-rieda t’alla.” It-tfal jitg[allmu l-ist[ajjil fejn l-elementi jsiru nies: l-art, is-sema, il-qamar. Fekruna tinteba[ li l-g[asafar se jag[mlu festa fis-smewwiet. G[andha intelli;enza ferm aktar millg[asafar. Titlobhom biex je[duha mag[hom [a tiekol sewwa. Tiekol bil-kbir, tie[u minn tal-g[asafar, li ma jridux je[duha lura lejn l-art. Jibdew jaslu l-missjunarji Anglikani Ingli]i, min minnhom jaf il-g[aqal min le. Warajhom ji;u rappre]entanti tal-gvern tag[hom. Hekk ]ew; /iviltajiet ja[btu ma’ xulxin. Kif se jg[ixu flimkien meta t-twemmin u lkultura ma jaqblux?
{ajr lil Agenda Book Shop
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 2 ta’ Awwissu, 2014
18
OPINJONI
Lejn familji b’sa[[ithom u ’l bog[od mir-riskju tal-faqar u l-esklu]joni so/jali Hemm rabta /ara u diretta bejn diffikultajiet biex jikkombinaw flimkien il-familja, il-[ajja privata u professjonali, u l-faqar u lesklu]joni so/jali. Fejn il-[ti;iet g[all-kura fuq ittfal jew membru dipendenti talfamilja ma jistg[ux ikunu rikon/iljati mal-[ti;iet taxxog[ol, diversi nies - l-aktar innisa - huma m;ieg[la jieqfu mixxog[ol temporanju jew jaqg[u part-time. Ebda d[ul mensili adegwat u kopertura tas-sigurtà so/jali huma ta’ detriment g[al persuni vulnerabbli li jinsabu f’faqar u f’esklu]joni so/jali. Bilan/ bejn ix-xog[ol u l-[ajja huwa sa[ansitra aktar kru/jali g[all-familji b’;enitur wie[ed u familji kbar. G[all-familji vulnerabbli, il-[in iddedikat g[alledukazzjoni tat-tfal huwa sa[ansitra aktar sagru u g[andu jkun strumentali fil-waqfien tattra]missjoni inter;enerazzjonali tal-faqar. Familji li jesperjenzaw faqar estrem, je[tie;u aktar ]mien sabiex ji;u sodisfatti l-[ti;iet ba]i/i tag[hom u biex ila[[qu ma’ servizzi ta’ sostenn ming[ajr ma jkun hemm effett fuq il-[in u]at g[all-edukazzjoni tat-tfal. G[alhekk, is-servizzi g[allfamilji huma strumenti ewlenin. Huma g[andhom impatt po]ittiv fuq l-involviment tal-ir;iel fil[idma tal-familja u li jipparte/ipaw fil-gender mainstreaming. Min[abba ]-]ieda fil-popolazzjoni li kulma tag[mel qieg[da dejjem tixjie[, kwalunkwe politika g[all-g[aqda tal-familja u l[ajja privata u x-xog[ol g[andha timmira lejn is-solidarjetà inter;enerazzjonali. Ni]guraw impjiegi ta’ kwalità Impjieg ta’ kwalità huwa
prerekwi]it g[al kull politika ta’ su//ess g[all-g[aqda tal-familja, dik privata u dik tax-xog[ol. Strate;ija ta’ inklu]joni attiva g[andha tqis id-dimensjoni kwalitattiva tax-xog[ol u ti]gura li je]istu opportunitajiet ta’ rikon/iljazzjoni. Impjieg ta’ kwalità jfisser li: • {addiema jaqilg[u pagi di/enti minkejja, pere]empju, l-ispejje] ta’ kura tat-tfal fi/-/entri ta/-childcare jew ta’ servizzi o[ra g[al persuni dipendenti minnhom. • Il-paga g[andha tippermetti lill[addiema jappo;;jaw lillfamilji tag[hom fil-[ajja dinjitu]a u jg[inu lin-nisa fid-dis-
Impjieg ta’ kwalità huwa prerekwi]it g[al kull politika ta’ su//ess g[all-g[aqda tal-familja, dik privata u dik tax-xog[ol
Il-paga g[andha tippermetti lill-[addiema jappo;;jaw lill-familji tag[hom fil-[ajja dinjitu]a u jg[inu lin-nisa fid-distakk fil-pagi u t-tne[[ija ta’ segregazzjonijiet fis-suq tax-xog[ol Maria Portelli marpor2489@gmail.com
•
•
takk fil-pagi u t-tne[[ija ta’ segregazzjonijiet fis-suq taxxog[ol. Il-kundizzjonijiet tax-xog[ol g[andhom ikunu rispettu]i g[all-familja u dik privata, billimitazzjoni ta’ sig[at ta’ xog[ol mhux standard u relazzjonijiet ta’ impjiegi prekarji. Persuni li qed jesperjenzaw ilfaqar ikollhom ja//ettaw impjiegi ta’ kwalità baxxa li ma jqisux id-dimensjoni talfamilja. Sa fejn hu possibbli l-[addiema illegali g[andhom ji;u legalizzati.
L-inklu]joni tal-familja Minkejja xi progress, mi]uri ta’
rikon/iljazzjoni g[adhom ji;u indirizzati prin/ipalment minnisa. COFACE jrid li l-valur taxxog[ol tal-familja u l-attivitajiet
tal-[ajja privata jing[ataw g[arfien so/jali. Dan g[andu jsir bl-integrazzjoni tal-familja u l-[inijiet privati g[all-organizzazzjoni tal-[in taxxog[ol, u b’mod aktar ;enerali florganizzazzjoni tas-so/jetà. Dan g[andu wkoll ji;i tradott fil-politika tal-inklu]joni so/jali. G[al dan l-effett: • Skemi ta’ leave fejn jissodisfaw il-varjetà ta’ b]onnijiet talfamilja g[andhom ikunu stabbiliti fil-le;i]lazzjoni g[all-kategoriji kollha tal-[addiema, irrispettivament mill-istatus professjonali tag[hom jew attività li j;orru mag[hom, • Ix-xog[ol part-time g[andu ji;u upgraded (paga, drittijiet so/jali, status fis-suq taxxog[ol, ir-regoli g[all-kalkolu u l-[las ta’ sig[at ta’ sahra mi;juba f’konformità ma’ xog[ol full-time, e//), • Arran;amenti flessibbli g[al [in tax-xog[ol g[andhom ji;u
• •
promossi, bi protezzjoni stretta tad-drittijiet tax-xog[ol u tassigurtà so/jali, {inijiet pubbli/i g[andhom ikunu kkoordinati, Ugwaljanza tas-sessi g[andha tinkludi termini ta’ ugwaljanza tas-sessi fl-impjieg filwaqt li jinbidlu r-rwoli tan-nisa u lir;iel.
Servizzi li jindirizzaw il-[ti;iet tal-familji
Familji g[andhom ikunu offruti a//ess g[al firxa wiesg[a ta’ servizzi li jil[qu l-varjetà ta’ [ti;iet tal-familji, b’mod partikulari tat-tfal u servizzi diversifikati g[al persuni dipendenti o[ra. Biex jing[ata potenzjal s[i[ fil;lieda tag[hom kontra l-faqar u lesklu]joni so/jali, iridu: • ikunu pprovduti fi kwantità suffi/jenti, • ikunu miftu[a g[al kul[add ming[ajr diskriminazzjoni kontra, b’mod partikulari, il-
•
•
•
migranti, il-minoritajiet etni/i u nies b’di]abbiltà, ikunu mfassla biex ikunu disponibbli immedjatament meta l-;enituri li jkunu bla xog[ol ji;u offruti ta[ri; jew impjieg, ikunu a//essibbli g[al kul[add permezz ta’ appo;; finanzjarju privat. Possibbilment g[andhom jie[du kont ta’ kull familja tan-numru ta’ tfal fi/-childcare, ikunu servizzi ta’ kwalità li joffru fuq kollox impjiegi ta’ kwalità g[all-persunal tag[hom.
Approach integrat Min[abba l-firxa kumplessa u wiesg[a ta’ politiki, l-approach integrat li jg[aqqad il-familja, il-
[ajja privata u professjonali huwa me[tie;. S’issa, l-apporoach me[ud kien l-aktar iffukat fuq ixxog[ol. I]da wasal i]- ]mien li titpo;;a aktar enfasi fuq il-familja u l-angolu tal-[ajja privata. COFACE jemmen li rrikon/iljazzjoni tal-familja mal[ajja professjonali g[andha tkun integrata fil-politiki rilevanti kollha (l-impjiegi, servizzi so/jali, sigurtà so/jali, edukazzjoni, e//) fl-UE u fil-livell nazzjonali. Fil-livell lokali, il-partijiet rilevanti interessati g[andhom ikunu involuti fit-tfassil ta’ politika favur il-familja.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 2 ta’ Awwissu, 2014
19
TA{BIL IL-MO{{ U TAG{RIF Mimdudin> 1. Mhix tqila, kwa]i bla pi] (6) 4. Imqareb, fuq tieg[u u mixwi sew (8) 9. G[erq id-drieg[ (6) 10. E]ami ta’ katavru biex wie[ed ikun jaf il-kaw]a tal-mewt (8) 12. Manwella tat-tmun filpoppa ta’ dg[ajsa (4) 13. It-tielet fost is-sebat ilwien tal-qawsalla (5) 14. Beatrice fil-qosor (4) 17. Tmorru taraw lil xi [add marid (6) 18. u 20. {xien, simen (6) 20. Ara 18. 21. {alla bil-;u[ (6) 27. Il-vittma ta’ Kajjin (4) 28. Xog[ol serju g[all-palk (5) 29. Papo// tal-;ilda bla dahar (4) 32. Bombi ]g[ar li bihom isir it-titjir tal-blat (8) 33. Mist[i, nieqes mill-kura;; (6) 34. }gur minnu nnifsu u li
g[andu qalbu qawwija li [a;a ssir (8) 35. Immorru wa[da l-g[ada talfesta (6)
Weqfin> 1. Xarrabni (7) 2. Nies minn Franza (8) 3. u 22. Ting[ad g[al tnejn li jkunu jixxiebhu [afna (4,7) 5. {ru;, safar mo[bi f’dak li ]armaw Randu (6) 6. … proprju, sens ta’ m[abba ta’ xi [add g[alih innifsu (4) 7. Ra;el ordnat minn Isqof biex iqaddes (6) 8. Bi//iet ta/-/arruta (6) 11. u 26. {adha li kien hekk, issopona li kien veru (6) 15. Quddiem fl-opri tal-ba[ar (5) 16. Mur g[an-na[a l-o[ra tattriq (5) 19. Setg[a, ta kmand (8) 22. Ara 3 23. G[a;;el kemm fela[ (6) 24. Imxejjen, mg[arraq g[alkollox (6) 25. Insett li billejl iwer]aq bliskossi, mag[ruf ukoll b[ala wer]ieq (6) 26. Ara 11 30. Ta …, qasam art fuq ir-ri[ isfel ta’ G[awdex (4) 31. Mewt u …, Alla jaf meta (4)
1
2
3
4
9
6
7
8
10 11
12
13
14
15
16
17
18 19 20
23
21
24
25
27
22
26
28
29
30
31
32
33
34
35
Spi]eriji li jift[u g[ada Il-Belt Valletta: Regent Pharmacy, 70, Triq il-Merkanti; Il{amrun: Fra Diego Pharmacy, 94, Triq Villambrosa; Santa Venera: Lantern Pharmacy, Misra[ il-Kebbies; Fleur-de-lys: St. Bartholomew Pharmacy, 30, Triq Fleur-de-lys; Il-G]ira: D’Argen’s Pharmacy, 330, Triq D’Argens; San :iljan: Melita Pharmacy, 127, Triq San :or;; Tas-Sliema: Chemimart Ltd., 4,5,6, il-Piazzetta, Triq it-Torri; L-Iklin: Iklin Pharmacy, Triq Geronimo Abos; In-Naxxar: Victory Pharmacy, 16, Pjazza l-Vitorja; IlQawra: El Medina Chemist, Triq il-Maskli; Ra[al :did: St. Monica Pharmacy, 157, Triq Santa Monika ; Il-Birgu: Vittoriosa Pharmacy, 9, Triq il-Mina l-Kbira; {a]-}abbar: May Day Pharmacy, Triq il-Vitorja; Bir]ebbu;a: Blossoms Pharmacy, Triq il-Gurgier; L-Imqabba: Kristianne Pharmacy, Triq I/-?avi; {a]}ebbu;: Spi]erija {al Mula, Triq Dun Salv Ciappara; Il-Ba[rija: Ba[rija Pharmacy, Triq l-Iskola; Il-Belt Victoria: Palm Pharmacy, 2 Triq il-Palma; In-Nadur: Vella Pharmacy, 15, Triq it-13 ta’
Rapport tat-temp
UV INDEX
9
IT-TEMP Xemxi bi ftit s[ab g[all-ewwel VI}IBBILTÀ Tajba IR-RI{ [afif g[al moderat mill-Majjistral li jdur min-Nofsinhar il-Lbi/ BA{AR [afif g[al moderat li jsir [afif IMBATT Baxx mill-Punent g[all-Majjistral li jsir ftit li xejn TEMPERATURA L-og[la 32˚C XITA F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 0mm Xita mill-1 ta’ Settembru 508.9mm IX-XEMX titla’ fis-06.09 u tin]el fit-20.07
Il-[amest ijiem li ;ejjin
Di/embru.
Mobile Blood Donation Unit G[ada l-{add 3 ta’ Awwissu 2014, se jkun hemm il-mobile blood donation unit ma;enb il-Knisja Parrokkjali ta’ Santa Lu/ija. Il-[in g[all-g[oti tad-demm ikun mit-8.30 a.m. sas-1 p.m. :entilment nitolbu biex tin;ieb il-karta tal-identità.
Soluzzjoni tat-Tisliba li dehret is-Sibt li g[adda Mimdudin> 1. {addmu; 4. Mist[ija; 9. Lazzru; 10. Amnesija; 12. Innu; 13. {xuna; 14. Lazz; 17. Issoda; 18. u 20. Bajtra; 21. Sajjem; 27. Ibla’; 28. Pawsa; 29. Snin; 32. Nilmenta; 33. Esteru; 34. Kuntrast; 35. Sittax. Weqfin> 1. u 23. {allini minnek; 2. Di]onest; 3. Mira; 5.
5
Immens; 6. Tie;; 7. Imitaw; 8. Avanza; 11. u 26. Axxess; 15. {dura; 16. u 22. Narak ma ndumx; 19. Bjankett; 24. Glalen; 25. Qattus; 30. Qerr; 31. Assi. Irba[ sett tal-platti ming[and JB Stores Indirizzaw is-soluzzjoni tag[-
kom hekk: Tisliba JB Stores, InNazzjon, Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, Tal-Pieta PTA 1450, u g[andkom ]mien sa nhar is-Sibt li ;ej. Ir-rebbie[#a jit[abbar [mistax o[ra. L-a[[ar premju ntreba[ minn Lourdes Dimech, Block C, Flat 5, Gov. Buildings, Paola.
IS-SIBT L-og[la 32˚C L-inqas 21˚C
IL-{ADD L-og[la 33˚C L-inqas 22˚C
IT-TNEJN L-og[la 34˚C L-inqas 23˚C
IT-TLIETA L-og[la 34˚C L-inqas 23˚C
L-ERBG{A L-og[la 32˚C L-inqas 23˚C
UV
UV
UV
UV
UV
9
10
9
9
9
Temperaturi fi bliet barranin It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet: Malta 30˚ xemxi, Al;eri 33˚C xemxi, Amsterdam 24˚C imsa[[ab, Ateni 32˚C imsa[[ab, Li]bona 23˚C xemxi, Berlin 26˚ xemxi, Brussell 24˚C imsa[[ab, il-Kajr 36˚C xemxi, Dublin 17˚C imsa[[ab, Kopen[agen 24˚C xemxi, Frankfurt 26˚C imsa[[ab, Milan 26˚C xemxi, Istanbul 31˚C xemxi, Londra 24˚C ftit imsa[[ab, Madrid 29˚C xemxi, Moska 32˚C imsa[[ab, Pari;i 26˚C ftit imsa[[ab, Bar/ellona 28˚C xemxi, Ruma 28˚C xemxi, Tel Aviv 31˚C xemxi, Tripli NA, Tune] 33˚C xemxi, Vjenna 23˚C imsa[[ab, Zurich 23˚C ftit imsa[[ab, Munich 23˚C imsa[[ab, St. Petersburg 26˚C xemxi
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 2 ta’ Awwissu, 2014
20
TV#RADJU
05>30
Ru]arju
06>00
Bon;u 101 Weekend
09>00
A[barijiet
09>05
Wara l-Breakfast
10>00
A[barijiet
10>30
Il-Fatti Kollha
11>55
Avvi]i tal-Mewt
12>00
A[barijiet
12.30
Sixties Music Club
13>30
Italomix
15>00
A[barijiet fil-qosor
15>05
Skor (b’waqfiet g[all-A[barijiet fl-16>00 u fil-17>00)
17>55
Avvi]i tal-Mewt
18>00
A[barijiet
18>30
Hits Parade
20>30
Country Music Club
22>30
Il-Fatti Kollha (r)
23>45
Mu]ika tul il-lejl
G[at-tfal fuq il-Cable Disney Channel 06:55 - Jessie 07:20 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 07:45 - Liv & Maddie 08:05 - Jessie 08:30 - Good Luck Charlie 08:55 - Good Luck Charlie 09:15 - Sabrina Secrets of a Teenage Witch 09:40 - Meet the Robinsons 11:15 - Dog With a Blog 11:35 - Dog With a Blog 12:00 - I Didn’t Do It 12:25 - Jessie 12:45 Good Luck Charlie 13:10 - Sabrina Secrets of a Teenage Witch 13:35 Mako Mermaids: An H2O Adventure 14:00 - Dog With a Blog 14:25 - Liv & Maddie 14:45 - Liv & Maddie 15:10 - Austin & Ally 15:35 - Sabrina Secrets of a Teenage Witch 16:00 Jessie 16:20 - Good Luck Charlie 16:45 - Good Luck Charlie 17:10 Liv & Maddie 17:30 - I Didn’t Do It 17:55 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 18:20 - Violetta 19:05 Austin & Ally 19:30 - Jessie 19:50 Dog With a Blog 20:15 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 20:40 - Austin & Ally 21:00 - Good Luck Charlie 21:25 - A.N.T. Farm 21:50 Shake It Up! 22:10 - Wolfblood 22:35 - Wolfblood 23:00 - Violetta 23:45 - The Hive 23:50 - Art Attack. Nickelodeon 07:05 - Bubble
Guppies 07:30 Bubble Guppies 07:55 - Go, Diego, Go! 08:20 - Winx Club 08:45 - The Fairly OddParents 09:10 - Sanjay and Craig 09:35 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 10:00 The Legend of Korra 10:25 - Turtles 10:50 - SpongeBob SquarePants 11:15 - Winx Club 11:40 - iCarly 12:05 - Sam & Cat 12:30 - Victorious 12:55 - Big Time Rush 13:20 Marvin Marvin 13:45 - SpongeBob SquarePants 14:10 - SpongeBob SquarePants 14:40 - The Penguins of Madagascar 15:05 - The Penguins of Madagascar 15:30 - The Fairly OddParents 15:55 - iCarly 16:20 Big Time Rush 16:45 - Victorious 17:10 - Life With Boys 17:35 SpongeBob SquarePants 18:00 Turtles 18:25 - The Penguins of Madagascar 18:50 - Sanjay and Craig 19:15 - Marvin Marvin 19:40 - The Haunted Hathaways 20:05 - Sam & Cat 20:30 - SpongeBob SquarePants 20:55 - Avatar: The Legend of Aang 21:20 - Avatar: The Legend of Aang 21:45 - Big Time Rush 22:10 - The Penguins of Madagascar 22:35 - The Penguins of Madagascar 23:00 iCarly 23:25 - iCarly 23:50 Victorious.
Jim Jam 06:05 - Monkey 06:15 - Barney &
See, Monkey Do Friends 06:45 Angelina Ballerina 07:00 - Nouky & Friends 07:05 - Rubbadubbers 07:15 - Oswald 07:30 - Fluffy Gardens 07:40 - Noksu 07:45 - Jarmies 08:00 - Kipper 08:10 – Shapes 08:20 What’s The Big Idea? 08:25 - What’s The Big Idea? 08:30 - Gazoon 08:35 – Snapatoonies 09:00 - Heroes of the City 09:15 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 - Benjamin’s Farm 09:45 - My Animal Friends 10:00 - Camelot 10:50 - See the Sea 10:55 - Nouky & Friends 11:00 Rubbadubbers 11:10 - Pingu 11:15 Tiny Planets 11:20 - Pingu 11:25 Woody Buddies 11:30 - Monkey See, Monkey Do 11:40 - Barney & Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:20 - Noksu 12:25 - Jarmies 12:40 What’s The Big Idea? 12:45 - What’s The Big Idea? 12:50 - Heroes of the City 13:05 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:30 - Shapes 13:40 - Kipper 13:50 - Gazoon 13:55 - Woody Buddies 14:00 Snapatoonies 14:25 - My Animal Friends 14:40 - See the Sea 14:45 Lots & Lots Of... 15:00 - Fluffy Gardens 15:10 - Noksu 15:15 Jarmies 15:30 - Angelina Ballerina 15:45 - Monkey See, Monkey Do 15:55 - Barney & Friends 16:25 Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 Igloo-Gloo 17:00 - Camelot 17:50 See the Sea 17:55 - Slim Pig 18:05 Heroes of the City 18:20 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:45 - What’s The Big Idea? 18:50 What’s The Big Idea? 18:55 - My Animal Friends 19:10 - See the Sea 19:15 - Noksu 19:20 - Shapes 19:30 - Monkey See, Monkey Do 19:40 Barney & Friends 20:10 - Woody Buddies 20:15 - Kipper 20:25 - Slim Pig 20:35 - Connie the Cow 20:45 Angelina Ballerina 21:00 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 Heroes of the City 21:40 - What’s The Big Idea? 21:45 - What’s The Big Idea? 21:50 - Tiny Planets 21:55 - Pingu 22:00 - Bob the Builder 22:10 - Fireman Sam 22:20 - Thomas and Friends 22:30 - See the Sea 22:35 Rubbadubbers 22:45 - Slim Pig 22:55 - Connie the Cow 23:05 Kipper 23:15 - Benjamin’s Farm 23:20 - My Animal Friends 23:35 Woody Buddies 23:40 - What’s The Big Idea? 23:45 - What’s The Big Idea? 23:50 Barney & Friends.
Déjà Vu
- NET Television, 18>05
Fl-a[[ar episodju rajna persuna die[la f’bieb misterju] fil-villa tas-sindku. Min hi din il-persuna? X’da[let tag[mel hemm? Fejn iwassal dan il-bieb? Jacob jiffa//ja lil Beth biex jara xi sku]a se ;;ib din id-darba wara li [biet minnu li kienet se titlaq mill-iskola. I[ossu ttradut u ddispja/ut fl-istess [in. Imma din id-darba jer;a’ ja[frilha jew le? Luke wkoll iddispja/ut li g[al dan il-film li se jin[adem f’Malta, hu ma ;iex mag[]ul u ;iet mag[]ula Beth. Luke jiksirha minn ma’ Beth allura? Tony isir i]jed skifu] ma’ martu u fin-nofs tal-;lied tag[hom te[el Gene. Tg[id it-talb tag[ha biex il-Bambin jibg[at lil xi [add biex jg[inhom se jasal? U g[al Josie tasal l-ewwel ;urnata tax-xog[ol tag[ha on set. U jibdew l-intoppi!
TVM 07:00 – A[barijiet# sports# rapport tattemp 08:30 – Is-Sajf ma’ Salv 09:15 – Mr. Fisherman 10:00 - Int u Jien 10:30 – Il-{arsa ta’ Ru]ann 11:00 – Mattia 11:30 – Valletta 12:00 - A[barijiet 12:10 - Sibtek 15:30 – Teleshopping 16:00 – A[barijiet 16:05 – Luxdesign 17:10 – L-irkant 17:40 – Kelma ghal hajja 18:00 – A[barijiet 18:10 – Paq Paq on Test 18:15 – Gadgets 18:50 – Millim[a]en tal-festi 19:20 – Ghawdex illum 19:45 – Lotto Quarterno 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:45 - Cold Mountain. Film 2003 21:45 - L-A[barijiet 21:50 Ikompli l-film. TVM 2 07:00
– Euronews 08:00 Commonwealth games 09:00 – Madwarna 09:15 – Zafira 12:30 – Deceduti 15:15 – Katrina 17:30 – Who are you? 18:30 – Quddiesa misSantwarju ta’ Pinu 19:15 – Madwarna 19:30 – Commonwealth games 20:30 A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 20:40 – Cooking show 21.40 – Headline news 21:45 – Swim up 22:15 - Millim[a]en tal-festi 22:45 – Madwarna 23:00 – News in English. One
07:30 - ONE News 07:45 – MadDaqqa t’G[ajn 09:30 - ONE News 09:45 – Telebejg[ 11:00 – Esecutive 11:30 – La Nikber 12:00 - }ona sport sajf 12:30 - ONE News 12:40 – Telebejg[ 13:45 – Street Blush 14:50 – Hazzzard 15:45 -Fresh & Funky 16:30 – Popcorn 17:00 - Telebejg[ 17:30 - ONE News 17:40 – Fun and special 18:55 – Joe’s kitchen 19:30 - ONE News# Sport # Weather 20:15 – Conquest 21:15 - LIspettur Lowell 22:50 – Pezza kustjoni 23:30 - ONE News. Smash 09:30 – A to Z Teleshopping 13:00 Fil-K/ina ma’ Farah (r) 14:00 - Er;a’ Lura 15:30 - A[barijiet ta’ Barra 16:00 – M’Intix wahdek 16:30 – D bride 17:30
– CNI 18:00 - A[barijiet ta’ Barra 18:15 – Bingo 75 18:40 – Foreign News 19:00 – A[barijiet 19:00 – Nursery Stars 20:30 – Forum 21:30 – Documentary 22:00 – A[barijiet 22:30 - Poker. Raiuno 07:05 – Overland 12 08:00 - TG 1 08:18 - Tg1 Dialogo 08:25 – Quark atlante – immagini del pianeta 09:00 - TG 1 09:05 – Dreams road 2011 10:00 Mixitalia 10:30 – Dopo Tutto non è brutto 11:30 - Linea Verde Orizzonti Estate 12:25 – Food markets 13:30 – Telegiornale 14:00 - Linea Blu 15:20 Soap. Legàmi 16:10 - Un ciclone in convento 17:00 - TG 1 17:10 - Che tempo fa 17:15 - A sua immagine 17:45 Passaggio a Nord-Ovest 18:50 Reazione a Catena 20:00 – Telegiornale 20:35 – Techetechete 21:20 – Napoli prima e dopo 01:05 - TG 1 Notte 01:20 – Una coppa voluta da dio. Film 2008 01:30 – |TG1 notte. Raidue 07:00 – Lassie 08:00 – Un blog
07:45 - Zorro (TF) da cani 08:25 - Un Pesce di nome Tinto 08:55 - Sulla Via di Damasco 09:30 - Parlamento Punto Europa 09:57 - Meteo 2 10:00 – La nave dei sogni – Film 2009 11:25 - Il nostro amico Charly (TF) 12:10 - La nostra amica Robbie (TF) 13:00 - TG 2 Giorno 13:30 - Sereno Variabile Estate 13:45 – Pit lane 15:30 - Squadra Speciale Colonia (TF) 16:15 – Squadra speciale Stoccarda 18:05 – Artic air 19:35 - Il commissario Rex (TF) 20:30 - TG2 20.30 21:05 – Un patrimonio d’amore. Film 2014 23:15 – Miss Fisher – delitti e misteri 01:10 - TG 1 01:25 – East is East. Film 1999 03:00 – Il castello doc. Raitre 07:00 – Rai cultura – Italia in 4 d 09:00 – Angeli senza paradiso. Film 1970 10:30 – Champagne in paradiso. Film 1983 12:00 – TG3 12:45 – La signora del west 13:35 – Timbuctu: I viaggi di davide 14:00 - TG Regione 14:20 – TG3 14:55
– La bella di Roma. Film 1955 16:30 Cuore al verde. Film 1996 18:10 - I Misteri di Murdoch (TF) 19:00 - Meteo 3 19:30 - TG Regione 20:00 – Blob 20:15 – Il vagabondo. Film 1916 21:05 – The company men. Film 2010 23:10 – TG3 23:20 - Amore Criminale 00:25 – TG3 00:35 - TG3 Agenda del mondo estate 00:50 – Fuori orario. Canale 5 06:00 –
Prima pagina 07:55 Traffico# Meteo.It # Tg 5 09:10 – Speciale supercinema 10:00 – Melaverde 11:00 – Forum sabato 13:00 – Tg 5 # Meteo.It 13:40 – Dallas 14:40 – 4 padri single Film 2008 17:00 – Amiche per caso . Film 2008 19:00 – Il Segreto 20:00 – Tg 5 # Meteo.It 20:40 – Paperissima sprint estate 21:10 – Rosamunde Pilcher: Quattro sfumature d’amore. Film 23:30 – Souvenirs. Film 2011 01:31 – Tg 5 # Rassegna # Meteo.It 02:00 - Paperissima sprint estate. Italia 1 08:20 –
Dance Academy 09:20 – Suburgatory 10:20 – Glee 12:25 – Studio aperto # Meteo.It 13:00 – Sport mediaset 14:05 – 4 amiche e un paio di jeans. Film 16:25 – Cliche. Film 2008 18:30 – Studio aperto # Meteo.It 19:00 - Tom & Jerry 19:20 – Alex rider - stormbreaker. Film 2006 21:10 – Tron legacy. Film 2010 23:45 – Interceptor – il guerriero della strada. Film 1981 01:45 – Sport mediaset. Rete 4 07:20 –
Miami vice 08:40 – Distretto di polizia 10:45 – Ricette all’Italiana 11:30 – Tg 4 # Meteo.It 12:00 – Renegrade 12:00 – Renegrade 14:00 – Lo sportello di forum 15:30 – Matrimonuo all’Italiana 16:25 – Ieri e oggi in TV 16:55 – Poirot 18:55 – Tg 4 # Meteo.It 19:35 - Ieri e oggi in TV 19:55 Tempesta d’amore 20:30 - Il segreto 21:15 – The Mentalist 24:00 – Delitti inutili. Film 1980. 02:00 – Tg 4 04:20 – I due sergenti del Generale Custer. Film 1965. .
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 2 ta’ Awwissu, 2014
21
TV#RADJU F Living 07:00 – Teleshopping 08:00 – Overcomer’s vocie 09:00 – Drama 10:00 – Niltaqg[u 12:00 – Teleshopping 13:00 – F Living Magazine 16:00 – Teleshopping 20:30 – All stars 22:30 – Benietna l-[bieb 00:30 – Teleshopping. Xejk 07:30 –
Just for laughs 07:45 – Total request show 09:45 -Football daily 09:50 – Shout out 10:00 – Love & Romance 10:45 – Tele market deals 11:45 - Just for laughs 12:00 – Top 10 13:30 – The 80’s 14:00 – Local angle 15:00 – The 90’s 15:30 – Teledeals deals 16:30 – Hits 16:50: Shout out 17:00 – Local issues 17:45 – Maltese music 18:00 – Total request show 20:00 – Just for laughs 22:00 – Music documentary 21:55 – Football daily 23:00 – Local issues 23:45 – Tele market deals. Melita More 09:00 Private Practice 09:45 Private Practice 10:30 Private Practice 11:15 Private Practice 12:00 Private Practice 12:45 SMASH 13:30 Suits 14:15 Suits 15:00 Suits 15:45 Suits 16:30 Suits 17:15 Mike & Molly 17:45 Whitney 18:30 Chicago Fire 19:15 Grey’s Anatomy 20:00 How I Met Your Mother 20:30 Amazing Race 21:15 Game Of Thrones 22:15 Spartacus 23:15 Suits 00:00 GO ON 00:30 Dallas 01:15
Alcatraz
Go Stars 07:40 – The thress stooges 09:10 – Daylight 11:45 – Parks & Recreation 11:45 – Judy moody & the not bummer summer 13:15 – Serangoon road 14:15 – Man of steel 16:35 – Crooked arrows 18:20 – Trouble with the curve 20:15 – The big bang theory 21:00 – Zero dark thirty 23:35 – The sessions 01|:00 – Taken 2 02:45 – Parks & Recreation 03:05 – Zero dark thiry 05:40 –
Judy Moody & the not Bummer Summer. 07:10 - Close Mediaset Italia 06:00 - Avanti un altro 06:50 - La figlia di Elisa: Ritorno a Rivombrosa 07:35 - Carabinieri 08:25 - I Cesaroni II 09:20 - Le tre rose di Eva 10:10 Squadra antimafia: Palermo oggi 11:01 - Vivere 11:25 - Vivere 11:50 - Vivere 12:15 - Vivere 12:40 - Vivere 13:05 Cosi fan tutte 13:45 - Un Amore e Una Vendetta 14:45 - Un Amore e Una Vendetta 15:35 - Pupetta: Il coraggio e la passione 17:15 - Mai Dire Gallery 19:00 - TG5 19:35 - Melaverde 20:25 Pianeta mare 20:50 - Vieni A Vivere Con Me 21:40 - Cambio Casa 22:25 Non Aprite Quell Armadio 22:55 - Vite In Apnea 23:45 - Cosi fan tutte BBC Entertainment 06:00 - Show Me Show Me 06:25 CBeebies Stories 06:30 - Charlie and Lola 06:40 – Teletubbies 07:05 - Little Prairie Dogs 07:15 - Show Me Show Me 07:40 - Charlie and Lola 07:50 Teletubbies 08:15 - The Weakest Link 09:00 - The Impressions Show With Culshaw and Stephenson 09:30 - Sinbad 10:15 - The Old Guys 10:45 - My Family 11:15 - Last Man Standing 12:05 - Come Fly with Me 12:35 - The Weakest Link 13:20 - Sinbad 14:05 Casualty 14:55 - EastEnders 15:25 EastEnders 15:55 - EastEnders 16:25 EastEnders 16:55 - Being Eileen 17:25 - Being Eileen 17:55 - Being Eileen 18:25 - Last Man Standing 19:15 Sinbad 20:00 - Live at the Apollo 20:45 - Alan Carr: Chatty Man 21:30 - Ashes to Ashes 22:20 - Him & Her 22:50 Stewart Lee’s Comedy Vehicle 23:20 A Young Doctor’s Notebook 23:45 -
Come Fly with Me
Discovery Channel 06:00 - How It’s Made 06:25 - Fast N’ Loud: Apache; Road to Chopper Live
- Part 2 07:15 - Fifth Gear 08:10 - Man Made Marvels China: World’s Biggest Hydro Works 09:05 - The Real Hustle 09:30 - The Real Hustle 09:55 - The Real Hustle 10:25 - The Real Hustle 10:50 - World’s Biggest Ship: Huge Hull 11:40 - World’s Biggest Ship: Enormous Engine 12:35 - World’s Biggest Ship: Command and Control : The Ship’s Brain 13:30 - World’s Biggest Ship: Colossal Cargo 14:25 Mean Machines: Trains 14:55 - Mean Machines: Transporters 15:20 - Factory Line 15:50 - Factory Line 16:15 - The Big Brain Theory: Pure Genius: Triathalabots 17:10 - X-Machines: Blade, Mammoth, Slashbuster 18:05 Chrome Underground: Race to the Port 19:00 - Fifth Gear 20:00 - Fast N’ Loud: Caddy Rust Bucket; Bel-Air Beauty Part 1 21:00 - Storage Hunters: Rednecks & Riches 21:30 - Auction Kings: Houdini Letter; Olympic Ping Pong 22:00 - The Liquidator: Bricks and Mortals 22:30 - Storage Wars Canada: All Out Storage War 23:00 - Lost and Sold: Robbie Falls Hard 23:30 Container Wars: Secret Stash Discovery World 06:00 - I Shouldn’t Be Alive 06:50 - I Shouldn’t Be Alive 07:45 - Out of the Wild: Venezuela 08:35 - Out of the Wild: Venezuela 09:30 - Out of the Wild: Venezuela 10:20 - Extreme Machines 11:10 - Extreme Machines 12:05 - Extreme Machines 12:55 Extreme Machines 13:50 - Extreme Machines 14:45 - Breaking Ice 15:10 Hero Factor 15:40 - We Built This City 16:35 - Victoria Wood’s Nice Cup of Tea 17:25 - Doomsday: World War 1 18:20 Into the Unknown With Josh Bernstein 19:10 Superyachts 20:05 Breaking Ice 20:30 Hero Factor 21:00 -
07>00 09>00 10>00 12>30 13>30 14>00 15>00 15>05 17>30 18>00 18>05 19>30 20>30 21>30 21>35 23>00
Sport fuq il-Cable
Into the Unknown With Josh Bernstein 21:55 - True Horror 22:50 Doomsday: World War 1 23:45 - I Was Bitten
Eurosport 1 10:30 - Live: ISU Grand Prix, Figure Skating 11:45 - ISU Grand Prix, Figure Skating 12:30 - ISU Grand Prix, Figure Skating 13:15 Live: ISU Grand Prix, Figure Skating 14:45 - FIFA Under 17 World Cup Football 16:00 - Live: UEFA Women’s Champions League Football 18:00 - FIFA Under 17 World Cup Football 19:00 - ISU Grand Prix, Figure Skating 20:00 ISU Grand Prix, Figure Skating 21:00 - FIFA Under 17 World Cup Football 22:00 - Boxing 23:00 -
– NET Television, 20>30
GO sports 2 18:00 - PGA
European Tour WGC Bridgestone Invitational - Day 3 (Live) 00:00 - Milan Channel
Eurosport 2 07:00 - European Tour Snooker 08:00 - To Be Announced 16:00 - To
GO sports 7 07:00 - Vincennes 09:00 - PGA European
Fox Sports Europe 06:00 NASCAR Race
Il-programm tal-lum ‘Aqtag[ha’ se jlaqqag[na ma’ diversi persona;;i mag[rufa mag[na l-Maltin fosthom Mireille u Deborah C. Il-pre]entazzjoni u l-produzzjoni ta’ dan il-programm huma ta’ Mark Azzopardi filwaqt li mieg[u jing[aqdu Josef Mizzi u Elaine Camilleri. Programm adattat g[all-familja kollha li permezz tal-log[ob tieg[u jqanqal tbissima u kur]itajiet fost it-telespettaturi.
Robert Pires 18:00 - Best of Football 2013#2014 20:00 - Trans World Sport #1422 LIVE 21:00 - ATP World Tour 500 - Citi Open, Washington - Semi Final 23:30 Vincennes Horseracing LIVE 01:00 - ATP World Tour 500 - Citi Open, Washington - Semi Final 03:30 2011 US PGA Championship Official Film 04:30 - FIFA Futbol Mundial #480 05:00 - Best of Football 2013#2014
Live Superkombat Fighting Championship Kickboxing
Be Announced
Aqtag[ha
NET News Jekk Jg[o;obkom Telebejg[ Il-Madonna ta/-?oqqa Telebejg[ Il-Madonna ta/-?oqqa NET News F’Ba[ar Wie[ed Nis;a Maltija NET News Dejavu NET News Aqtag[ha NET News Premier NET News
Hub 07:00 Major League Baseball 09:30 MLB Whiparound 10:30 NASCAR Race Hub 11:30 MLB 162 12:00 PGA EuroPro Tour Golf 14:00 Major League Baseball 16:30 MLB Whiparound 17:30 NASCAR Race Hub 18:30 MLB 162 19:00 Boxing 20:30 Bass Fishing 21:30 MLB Whiparound 22:30 MLB Whiparound 23:30 Boxing GO sports 1 07:00 - ATP World Tour 500 - Citi Open, Washington - Quarter Finals 17:30 - Premier League Legends -
Horseracing Tour - WGC Bridgestone Invitational - Day 2 13:00 - Best of Football 2013#2014 15:00 - Best of Football 2013#2014 17:00 - Best of Football 2013#2014 19:00 - Best of Rugby 2013#2014 21:00 - Best of Football 2013#2014 23:00 - Best of Football 2013#2014 01:00 - Best of Football 2013#2014. GO sports 8 09:00 - Vincennes 11:00 - PGA European
Horseracing Tour - WGC Bridgestone Invitational - Day 2 15:00 - Best of Football 2013#2014 17:00 Best of Football 2013#2014 19:00 Best of Football 2013#2014 21:00 Best of Rugby 2013#2014 23:00 Best of Football 2013#2014 01:00 Best of Football 2013#2014.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 2 ta’ Awwissu, 2014
22 PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ JEW KIRI
Fleur De Lys
DAR sabi[a u kbira bi tliet kmamar tas-sodda, ]ew; btie[i, gallarija, e//. ?emplu lis-sid
KLASSIFIKATI 21491666 jew 99871991.
Il-{amrun
GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bil-bit[a, dawl, ilma u toilet. Bil-permess Class B. ?emplu 77200983.
Limiti tar-Rabat
}EW: tomniet art bil-veduta tal-ba[ar u tal-kampanja. ?emplu 99428000.
Marsaskala
PLOTS g[all-bejg[ wara l-knis-
ja fi Triq San Niklaw. Diversi qisien u tajbin g[all-bini. ?emplu 79892137.
installazzjoni ta’ dawl u ilma. ?emplu 79494827.
Paola
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
MAISONETTE arju] [afna f’area kwieta b’]ew; kmamar tas-sodda, salott, k/ina, kamra tal-banju u bit[a. ?emplu 99428000. AVVI}I
Intilfet kelba
YORKSHIRE TERRIER f’Birkirkara fl-area tal-Iskola Primarja, l-Erbg[a 23 ta’ Lulju g[all-[abta tal-11 a.m. Min isibha hu mitlub imur fl-eqreb g[assa tal-Pulizija jew i/empel 99439260, 99493165 jew 21#27443282. Min isibha jing[ata rigal ta’ €500.
Nag[mel xog[ol
TA’ electrodes, toqob fil-konkos jew planki minn 50mm sa 300mm, katusi, manutenzjoni u
Tiswijiet fil-pront u fil-post
Tiswijiet
TA’ magni tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront. ?emplu 99422268 jew 21416705. G{ALL-BEJG{
G[amara antika
TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 2 ta’ Awwissu, 2014
23
SPORT FORMULA 1
Ricciardo lest biex jisfida lil Hamilton u Rosberg Is-sewwieq tar-Red Bull Daniel Ricciardo qal li hu lest biex jisfida lill-koppja tal-Mercedes Lewis Hamilton u Nico Rosberg g[arreb[ tat-titlu. Dawn it-tnejn tala[[ar iddominaw san-nofs talista;un u Rosberg qieg[ed jokkupa l-ewwel post u g[andu vanta;; ta’ 11-il punt fuq Hamilton. Ricciardo qieg[ed 71 punt ta[t Rosberg u 60 ta[t Hamilton. G[al tmiem il-kampjonat fadal 225 punt x’jintreb[u u dan min[abba s-sistema ta’ punti doppji fl-a[[ar Grand Prix ta’ Abu Dhabi. “Min qed jg[id li t-tellieqa g[ar-reb[ tat-titlu hi di;a’ mitmuma qieg[ed biss jag[ti ka] ilwirjiet tal-Mercedes. Meta ttlielaq saru f’kundizzjonijiet normali il-Mercedes ma sabuwhiex diffi/li biex jirb[u imma meta kien hemm temp xitwi u meta [ar;u s-safety cars kul[add ra b’g[ajnejh li r-reb[a tista’ tmur kull na[a,” qal Ricciardo. Issewwieq Awstraljan hu l-uniku
sewwieq minbarra Rosberg u Hamilton li dan l-ista;un reba[ tellieqa. Fil-fatt hu reba[ tnjen u fl-ewwel sena tieg[u mar-Red Bull qed ikollu wirjiet ferm a[jar minn dawk ta’ sie[bu u ta/-champion Sebastian Vettel. L-ewwel reb[a tieg[u waslet fit-8 ta’ :unju fil-Kanada fi/-/irkwit ta’ Montreal filwaqt li fi tmiem il-;img[a Ricciardo reba[ il-Grand Prix tal-Ungerija. Minn na[a tag[hom, Rosberg reba[ erba’ tlielaq filwaqt li Hamilton reba[ [amsa. “Realistikament, hu diffi/li biex nirba[ it-titlu imma matematikament g[ad g[andi /ans. Bis-sistema tal-punti doppji fl-a[[ar GP kollox se jjkun de/i] aktar tard mis-soltu. Nittama li sal-a[[ar tellieqa nkun g[adni bi/-/ans li nisfida g[ar-reb[ tat-titlu. Jekk le, nipprova n;ib kemm jista’ jkun punti fl-a[[ar GP biex ng[in lit-tim filklassifika tal-kostrutturi,” temm jg[id Ricciardo.
Renard kow/ tal-Ivory Coast Herve Renard in[atar b[ala lkow/ il-;did tal-Ivory Coast. Renard kien il-kow/ li sentejn ilu mexxa li]-}ambja g[ar-reb[ tat-Tazza tan-Nazzjonijiet Afrikani. Il-kow/ Fran/i] mexxa wkoll lill-Angola u dan se jkun qed jie[u post Sabri Lamouchi. Ri/entament l-Ivory Coast sfaw eliminati mill-fa]i tal-gruppi tatTazza tad-Dinja. Renard iffirma kuntratt ta’ sentejn mat-tim Afrikan. Minbarra l-Angola u ]]ambja, Renard mexxa wkoll klabbs b[al ma huma Cambridge u Guizhou Renhe.
KOREA T’ISFEL – Membri tal-FA tal-Korea t’Isfel g[andhom f’mo[[hom tliet kow/is biex jie[u post Hong Myug-bo. Dan tal-a[[ar [alla l-kariga wara li intemmet it-Tazza tad-Dinja fejn it-tim naqas milli jimpressjona u safa eliminat millfa]i tal-gruppi. Il-Kap E]ekuttiv tal-FA Lee Yong-soo qal li lebda minn dawn it-tliet kandidati biex jie[du post Myung-boo m’huma Koreani. Fost kow/is li issemmew mill-midja hemm Frank Rijkaard, Neil Lennon, Martin Jol, Luciano Spalletti u Jorge Luis Pinto.
B[alissa fil-Ground tal-G[arg[ur FC g[addej it-ta[ri; tekniku organizzat mill-eks internazzjonali Maltija Maria Coppola g[al tfajliet bejn it-8 u t-13-il sena g[alkemm studenti subien huma wkoll im[e;;a jattendu. Is-sessjonijiet isiru kull nhar ta’ :img[a fil-5.30 p.m. u huma mmirati biex it-tfal ikabbru t-teknika tag[hom.
Il-plejers il-;odda ta’ Victoria Hotspurs
Victoria H. jippre]entaw l-akkwisti lokali Victoria Hotspurs ippre]entaw l-akkwisti lokali tag[hom g[allista;un li ;ej; Courtney Mercieca, Jonathan Bajada, Mark Buhagiar, Dylan Mercieca, Rodney Buttigieg, Ferdinando Apap u
Matthew Vella. Il-Hotspurs [abbru wkoll li g[al dan l-ista;un il-kow/ Josef Vella se jkollu jassistih lil Noel Cardona waqt li fil-jiem li ;ejjin il-klabb G[awdxi mistenni
j[abbar ukoll il-plejers barranin tieg[u. Dan il-;urnal jinsab infurmat li l-klabb g[addej b’kuntatti ma’ barranin mis-Serbja, lBulgarija, l-Ivory Coast, inNi;erja u r-Repubblika ?eka.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 2 ta’ Awwissu, 2014
SPORT
24 KAMPJONAT BOV PREMIER
Il-programm tal-ewwel fa]i tal-kampjonat 2014-2015 Is-Sibt 16 ta’ Awwissu Ta’ Qali
6.30pm Tarxien R. vs Sliema W 8.30pm Floriana vs Hibernians
Victor Tedesco Std
6.30pm Birkirkara vs Pieta’ H. 8.45pm Balzan vs }ebbu; R.
Il-{add 17 ta’ Awwissu
Il-{add 21 ta’ Settembru Ta’ Qali 4pm Mosta vs Balzan 6pm Sliema W vs Valletta 4pm Balzan vs Tarxien R. 6pm Valletta vs Qormi
Victor Tedesco Std
Is-Sibt 23 ta’ Awwissu Ta’ Qali
Il-{add 28 ta’ Settembru Ta’ Qali
6.30pm }ebbu; R. vs Birkirkara 8.30pm Sliema W vs Floriana
Victor Tedesco Std
6.30pm Naxxar L. vs Balzan 8.45pm Valletta vs Tarxien R.
Il-{add 24 ta’ Awwissu Ta’ Qali 6.30pm Pietà H. vs Mosta 8.30pm Hibernians vs Qormi
It-Tlieta 26 ta’ Awwissu Ta’ Qali 6.30pm Birkirkara vs Naxxar L. 8.30pm Floriana vs Valletta
L-Erbg[a 27 ta’ Awwissu Victor Tedesco Std 6.30pm Mosta vs }ebbu; R. 8.45pm Tarxien R. vs Pieta’ H.
Ta’ Qali
6.30pm Qormi vs Balzan 8.30pm Hibernians vs Sliema W
Is-Sibt 13 ta’ Settembru Ta’ Qali 4pm Pietà H. vs Floriana 6pm Naxxar L. vs Mosta
Victor Tedesco Std
4pm Sliema W vs Qormi 6.15pm Balzan vs Birkirkara
Il-{add 14 ta’ Settembru Ta’ Qali 4pm }ebbu; R. vs Tarxien R. 6pm Valletta vs Hibernians
Is-Sibt 20 ta’ Settembru Ta’ Qali 4pm Tarxien R. vs Naxxar L. 6pm Qormi vs Birkirkara
Victor Tedesco Std
4pm Floriana vs }ebbu; R. 6.15pm Hibernians vs Pietà H.
Il-{amis 02 ta’ Ottubru Ta’ Qali 6pm Tarxien R. vs Birkirkara 8pm Valletta vs Pietà H.
Victor Tedesco Std
6pm Sliema W vs }ebbu; R. 8.15pm Qormi vs Mosta
Il-:img[a 03 ta’ Ottubru Ta’ Qali 6pm Floriana vs Balzan 8pm Hibernians vs Naxxar L.
Is-Sibt 18 ta’ Ottubru Ta’ Qali
Il-{add 07 ta’ Di/embru Kordin I/-champions Valletta se jibdew jiddefendu t-titlu li reb[u sena ilu bil-partita kontra Mosta. Dan l-ista;un Valletta se jkunu ta[t it-tmexxija tal-kow/ il-;did, l-eks plejer u captain Gilbert Agius.
2pm Naxxar L. vs Pietà H. 4.15pm Balzan vs Valletta
Il-{add 02 ta’ Novembru Victor Tedesco Std 2pm Tarxien R. vs Floriana 4.15pm Mosta vs Hibernians
Is-Sibt 08 ta’ Novembru Kordin 2pm Balzan vs Hibernians 4pm Birkirkara vs Floriana
Victor Tedesco Std
Victor Tedesco Std
Il-{add 09 ta’ Novembru Victor Tedesco Std
Il-{add 19 ta’ Ottubru Ta’ Qali
3pm Pietà H. vs Balzan 5pm Valletta vs Birkirkara
Is-Sibt 25 ta’ Ottubru Kordin
Pietà H vs }ebbu; R. 5pm Hibernians vs Birkirkara
Victor Tedesco Std
3pm Qormi vs Tarxien R. 5.15pm Floriana vs Mosta
Il-{add 26 ta’ Ottubru Victor Tedesco Std 3pm Valletta vs Naxxar L. 5.15pm Sliema W vs Balzan
Is-Sibt 01 ta’ Novembru Kordin 2pm }ebbu; R. vs Qormi 4pm Birkirkara vs Sliema W
Victor Tedesco Std
Victor Tedesco Std
2pm Sliema W vs Hibernians 4pm Valletta vs Floriana
3pm Qormi vs Floriana 5pm Hibernians vs Tarxien R. 3pm Sliema W vs Mosta 5.15pm }ebbu; R. vs Naxxar L.
Il-{add 30 ta’ Novembru Ta’ Qali
Is-Sibt 06 ta’ Di/embru Ta’ Qali
4pm }ebbu; R. vs Hibernians 6.15pm Naxxar L. vs Floriana 4pm Pietà H. vs Sliema W 6pm Birkirkara vs Mosta
4pm Pietà H. vs Valletta
2pm Floriana vs Sliema W 4pm Birkirkara vs }ebbu; R.
Is-Sibt 27 ta’ Settembru Ta’ Qali
Ta’ Qali 6.30pm Qormi vs Naxxar L. 8.30pm Mosta vs Valletta
4.15pm Qormi vs Hibernians
2pm Naxxar L. vs Sliema W 4.15pm }ebbu; R. vs Valletta 2pm Pietà H. vs Qormi 4.15pm Mosta vs Tarxien R.
Is-Sibt 22 ta’ Novembru Kordin
2pm }ebbu; R. vs Balzan 68 4pm Hibernians vs Floriana
Is-Sibt 22 ta’ Novembru Victor Tedesco Std 2pm Pietà H. vs Birkirkara 4.15pm Sliema W vs Tarxien R.
Il-{add 23 ta’ Novembru Ta’ Qali 2pm Naxxar L. vs Qormi 4pm Valletta vs Mosta
Is-Sibt 29 ta’ Novembru Kordin 2pm Mosta vs Pietà H. 4pm Tarxien R. vs Valletta
Victor Tedesco Std
2pm Balzan vs Naxxar L.
2pm Naxxar L. vs Birkirkara 4pm Balzan vs Qormi
Il-{add 07 ta’ Di/embru Victor Tedesco Std 2pm }ebbu; R. vs Mosta 4.15pm Pietà H. vs Tarxien R.
Is-Sibt 13 ta’ Di/embru Kordin 2pm Floriana vs Pietà H. 4pm Mosta vs Naxxar L.
Victor Tedesco Std
2pm Tarxien R. vs }ebbu; R. 4.15pm Birkirkara vs Balzan
Il-{add 14 ta’ Di/embru Ta’ Qali 2pm Qormi vs Sliema W 4pm Hibernians vs Valletta
Is-Sibt 20 ta’ Di/embru Kordin 2pm Naxxar L. vs Tarxien R. 4pm Pietà H. vs Hibernians
Victor Tedesco Std
2pm }ebbu; R. vs Floriana 4.15pm Balzan vs Mosta
Il-{add 21 ta’ Di/embru Ta’ Qali 2pm Birkirkara vs Qormi 4pm Valletta vs Sliema W
Is-Sibt 03 ta’ Jannar 2015 Ta’ Qali 2pm Floriana vs Naxxar L. 4pm Qormi vs Valletta
Il-{add 04 ta’ Jannar 2015 Kordin 2pm Mosta vs Birkirkara 4pm Hibernians vs }ebbu; R.
Victor Tedesco Std
2pm Sliema W vs Pietà H. 4.15pm Tarxien R. vs Balzan
Is-Sibt 10 ta’ Jannar 2015 Kordin 2pm }ebbu; R. vs Sliema W
2pm Birkirkara vs Tarxien R. 4.15pm Mosta vs Qormi
Il-{add 11 ta’ Jannar 2015 Ta’ Qali
2pm Balzan vs Floriana 4pm Naxxar L. vs Hibernians
Is-Sibt 17 ta’ Jannar 2015 Kordin 2pm Tarxien R. vs Mosta 4pm Valletta vs }ebbu; R.
Victor Tedesco Std
2pm Sliema W vs Naxxar L. 4.15pm Qormi vs Pietà H.
Il-{add 18 ta’ Jannar 2015 Ta’ Qali
2pm Hibernians vs Balzan 4pm Floriana vs Birkirkara
Is-Sibt 24 ta’ Jannar 2015 Ta’ Qali
2pm Mosta vs Floriana 4pm Birkirkara vs Hibernians
Il-{add 25 ta’ Jannar 2015 Kordin
2pm Tarxien R. vs Qormi 4pm }ebbu; R. vs Pieta’ H.
Victor Tedesco Std
2pm Naxxar L. vs Valletta 4.15pm Balzan vs Sliema W
Is-Sibt 31 ta’ Jannar 2015 Kordin
2pm Pietà H. vs Naxxar L. 4pm Kordin vs }ebbu; R.
Victor Tedesco Std
2pm Floriana vs Tarxien R. 4.15pm Hibernians vs Mosta
Il-{add 01 ta’ Frar 2015 Ta’ Qali
2pm Sliema W vs Birkirkara 4pm Valletta vs Balzan
Is-Sibt 07 ta’ Frar 2015 Kordin
2pm Mosta vs Sliema W 4pm Tarxien R. vs Hibernians
Victor Tedesco Std
2pm Naxxar L. vs }ebbu; R. 4.15pm Balzan vs Pieta’ H.
Il-{add 08 ta’ Frar 2015 Ta’ Qali
2pm Floriana vs Qormi 4pm Birkirkara vs Valletta
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 2 ta’ Awwissu, 2014
25
SPORT LOG{OB TAL-COMMONWEALTH
Nijel Amos jeg[leb lil David Rudisha fit-800m Nijel Amos tal-Botswana g[eleb lir-rivali tal-Kenja David Rudisha fil-finali tat800m tard il-{amis filg[axija biex reba[ il-midalja tad-deheb tal-Commonwealth. Sentejn ilu, waqt il-finali tal-istess tellieqa fl-Olimpjadi ta’ Londra
Rudisha kien reba[ id-deheb meta spi//a quddiem l-istess Amos. Din id-darba Amos, li g[ad g[andu 20 sena g[eleb lil Rudisha meta da[al 0.3 sekondi qablu. Amos g[amel [in ta’ 1.45.18’. Rudisha kien fl-ewwel post
Nijel Amos tal-Botswana ji//elebra wara li reba[ il-finali tat-800m
hekk kif fadal 150 metru imma naqas milli jiddefendi l-vanta;; li kellu u /eda l-ewwel post g[al Amos li qab]u meta kien fadal madwar 50 metru. Filwaqt li Amos u Rudisha spi//aw flewwel ]ew; postijiet, Andre Olivier spi//a fit-tielet post. “Kuntent [afna li irba[t din it-tellieqa imma Rudisha jibqa’ l-aqwa atleta fuq it-800 metru,” qal Amos b’ton umli [afna wara li reba[ id-deheb. Minn na[a tieg[u Rudisha qal li sabha diffi/li biex fla[[ar 100 metru j]omm irritmu u fa[[ar lill-avversarju tieg[u. Chikha Amalaha po]ittiva g[ad-doping L-atleta ]g[]ug[ha minn Ni;erja Chika Amalaha mistennija tkun sospi]a wara li instabet po]ittiva g[ad-doping. Amalaha reb[et id-deheb filkategorija tal-53kg filweightlifting b’refa’ total ta’ 196kg . Amalaha , li g[ad g[andha 16-il sena hi l-ewwel atleta li instabet po]ittiva g[ad-
UEFA U19
Il-:ermanja champions tal-Ewropa It-tim nazzjonali tal-:ermanja ta’ ta[t id-19-il sena ;ie inkurunat champion tal-Ewropa meta tard il-[amis filg[axija g[eleb lill-Portugal 1-0. Din kienet it-tieni darba li l:ermani]i reb[u dan l-unur wara li reb[uh g[all-ewwel darba fl-2008. Il-log[ba
ntlag[bet f’Budapest flUngerija quddiem folla ta’ madwar 7000 persuna.Bla dubju dan hu su//ess ie[or fl-2014 g[al dan il-pajji] wara li ftit tal;img[at ilu t-tim tal-kbar reba[ it-titlu mondjali fil-Bra]il. G[all-Portugall din kienet ittieni darba li ;ew im/a[[ada
mit-titli proprju fil-finali. G[al [in twil il-:ermani]i iddominaw u hekk kif kien fadal sitt minuti minn tmiem lewwel taqsima Hany Mukhtar skurja l-uniku gowl tal-partita. Minn hawn ‘il quddiem il:ermani]i iddefendew tajjeb u kisbu dak li riedu.
It-tim :ermani] ji//elebra s-su//ess wara li fil-finali reba[ kontra l-Portugall
doping waqt dawn il-Log[ob. Rys Williams u Gareth Warburton ;ew sospi]i wkoll min[abba doping imma dawn kienu instabu po]ittivi f’testijiet li saru qabel ma bdew il-Log[ob. Laugher u Mears jirb[u d-deheb Il-koppja Ingli]a
Jack Laugher u Chris Mears reb[u lmidalja tad-deheb meta kisbu su//ess fil-finali tal-qbi] mill-ispringboard minn
distanza ta’ tliet metri. Din kienet it-tieni midalja tad-deheb li reb[u dawn it-tnejn waqt dawn il-Log[ob. Laugher, li g[andu 19-il sena u Mears, li g[andu 21 sena, g[elbu l-isfida tal-Awstraljani Grant Nel u Matthew Mitcham. }ew; Ingli]i o[ra, Nick Robinson-Baker u Freddie Woodward reb[u lbronz. Laugher u Mears ;abu total ta’ 431.94 punt filwaqt li Nel u Mitcham ;abu 403.14.
MALTA SUMMER CUP
Mosta u Pietà fil-finali Mosta u Pietà se jikkontestaw il-finali tal-Malta Summer Cup ta’ nhar il-{add li ;ej. Dan wara li tard il-{amis filg[axija huma g[elbu fis-semifinali lil Balzan u }ebbu; rispettivament. Fl-ewwel semifinali Balzan u Mosta spi//aw fi draw e//uitanti ta’ 3-3 qabel ma Mosta reb[u 4-3 bil-penalties. Bojan KALJEVIC, li qed ikollu preseason mill-aqwa, po;;a lil Mosta filvanta;; wara biss sitt minuti. Clive BRINCAT ;ab id-draw ftit minuti wara g[al Balzan u dawn tal-a[[ar marru g[allewwel darba fil-vanta;; b’gowl ta’ Ryan DARMANIN. Madankollu re;a’ kien KALJEVIC li skurja g[al Mostin biex g[amel l-iskor 2-2
minn penalty. Edison Bilbao ZARATE po;;a lil Balzan 3-2 minn fuq b’penalty kwarta mittmiem u hekk kif kollox deher li Balzan kienu se jag[mluha g[all-finali James BRINCAT ;ab id-draw fid-90 minuta. Mosta eventwalment g[addew bl-g[oti tal-penalties. Fit-tieni partita bejn i]-]ew; timijiet neo-promossi Pieta kisbu reb[a minima ta’ 1-0 fuq }ebbu; Rangers. L-uniku gowl tal-konfront wasal fis-77 minuta u dan kien skurjat minn Malcolm LICARLI. Nhar il[add li ;ej }ebbu; u Balzan jiltaqg[u fil-play-off g[al log[ba tat-tielet post, log[ba li tibda fis6.30pm. Il-finali tintlag[ab il-{add fit-8.30pm.
TENNIS
Li Na se titlef il-US Open It-tennista numru tnejn fiddinja Li Na [abbret li mhux se tie[u sehem fl-Open tal-Istati Uniti min[abba injury fl-irkoppa. Li Na, li g[andha 32 sena, aktar kmieni din is-sena reb[et l-Open tal-Awstralja u kienet qed timmira g[ar-reb[ tat-tieni Grand Slam tal-2014. “Ilni n[oss u;ieg[ f’irkoppti sa minn Marzu li g[adda u idde/idejt li ma nikkompetix fil-US Open biex nirkupra sal-a[[ar ta’ Settembru,” qalet Li Na. Il-US Open jibda fil-25 ta’ Awwissu. Minbarra l-Open tal-Istati Uniti Li Na se titlef ukoll turnaments f’Montreal u f’Cincinnati. Li Na kienet reb[et l-ewwel Grand Slam fil-karriera tag[ha fl-2011 filwaqt li din is-sena, sfat eliminata mill-ewwel rawnd
tal-Open ta’ Franza u mit-tielet rawnd tal-Open ta’ Wimbledon. Din il-;img[a stess l-Amerikana Serena Williams [abbret li se til[aq tirkupra g[all-US Open. Nadal tliet ;img[at barra L-Ispanjol Rafael Nadal hu
mistenni jdum madwar tliet ;img[at barra min[abba injury fil-polz. Nadal sofra din l-injury waqt sessjoni ta’ ta[ri;. B’hekk, Nadal, li g[andu 28 sena mhux se jkun jista’ jiddefendi t-titli li reba[ sena ilu f’Toronto u Cincinnati. Il-Masters ta’ Toronto jibdew nhar it-Tnejn li ;ej filwaqt li dawk ta’ Cincinnati jibdew ;img[a wara. Nadal hu f’tellieqa kontra l[in biex jirkupra g[all-Open tal-Istati Uniti.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 2 ta’ Awwissu, 2014
26
SPORT
Olof Mellberg jirtira mill-futbol L-eks plejer internazzjonali talI]vezja Olof Mellberg [abbar li irtira mill-futbol. Mellberg, difensur /entrali ta’ 36 sena lag[ab la[[ar mal-klabb ta’ Copenhagen. Fil-karriera tieg[u hu lag[ab kemm fl-Ingilterra kif ukoll flItalja u Spanja. Mellberg dam jilg[ab ma’ Aston Villa mill-2001 sal-2008 filwaqt li lag[ab ukoll ma’ Racing Santander u Juventus. Barra minn hekk Mellberg lag[ab f’]ew; edizzjonijiet tat-Tazza tad-Dinja, fl-2002 u fl-2006 u hu t-tielet l-aktar plejer li qatt libes ilflokk nazzjonali tal-I]vezja. Hu kien beda l-karriera tieg[u ma’ Degerfors IF fl-I]vezja. Cech jista’ j[alli lil Chelsea Il-manager ta’ Chelsea Jose Mourinho ta x’jifhem li lgowlkiper Petr Cech se jitlaq lillBlues. Cech ilu gowlkiper titulari ta’ Chelsea g[al madwar 10 snin imma dan is-sajf Chelsea ;abu lura lill-gowlkiper Bel;jan Thibaut Courtois, gowlkiper li
kien ilu misluf lil Atletico Madrid tliet snin. {afna qed jispekulaw li Courtois se jkun il-gowlkiper titulari filwaqt li g[al Cech hemm interess ming[and klabbs b[al ma huma Monaco u PSG. F’kummenti li ta Mourinho dan qal, “Cech hu lest biex jissielet g[al postu bejn il-lasti imma Courtois hu l-aqwa gowlkiper ]ag[]ug[ fid-dinja, m’g[andi lebda dubju dwar dan. G[alija se tkun problema po]ittiva li nkun
inde/i] dwar min se nag[]el. Madankollu ma rridux ninsew lil Mark Schwarzer li g[andu bi]]ejjed potenzjal biex jer;a’ jkun, b[al ma kien sena ilu, it-tieni gowlkiper.” Falque ma’ Genoa
Genoa [abbru li akkwistaw lil Iago Falque ming[and Tottenham. Fl-2011 Falque kien misluf lil Tottenham ming[and Juventus u erba’ xhur wara kien ing[aqad mag[hom b’mod permanenti. Madankollu Falque naqas milli jikseb post regolari mal-ewwel 11 u lag[ab anke ma’ Southampton b’self. Minn dakinhar ‘ lhawn dan lag[ab ukoll fi Spanja u issa se jkun qed jilg[ab ma’ Genoa, tim li sta;un ilu spi//aw fl-14-il post fisSerie A. Van Gaal ju]a l-kameras biex janalizza l-plejers Il-manager il-;did
ta’ Manchester United Louis Van Gaal se ju]a kameras ;odda installati madwar il-grawnd ta’ ta[ri; f’Carrington biex janalizza l-movimenti tal-plejers tieg[u waqt il-partiti. Van Gaal hu kow/ li jag[ti attenzjoni kbira lid-dettalji fejn meta wasal g[all-ewwel darba flIngilterra kien qal li l-grawnd ta’ Carrington hemm [afna ri[ min[abba li mhu protetti mis-si;ar. Van Gaal [a post l-eks kow/
L-I]vediz Olof Mellberg (xellug) irtira mill-futbol fl-età ta’ 36 sena
David Moyes li tke//a sta;un ilu wara biss 10 xhur imexxi lir-Red Devils. Moyes kien [a post ilmanager le;;endarju Alex Ferguson. Man Utd b[alissa qeg[din fuq Tour fl-Istati Uniti u l-log[ba lio jmisshom hi kontra Real Madrid. Jista’ jag[ti l-ka] li l-eks plejer tag[hom Cristiano Ronaldo jilg[ab kontra t-tim li kien jilg[ab mieg[u fil-passat.
Jesmond Caruana elett b[ala Membru E]ekuttiv fis-CWF Il-President tal-Asso/jazzjoni Maltija tal-Weightlifting Jesmond Caruana ;ie elett b[ala
Jesmond Caruana
Membru E]ekuttiv filFederazzjoni tal-Weightlifting tal-Commonwealth (CWF). Dan
sar mag[ruf matul din il-;img[a meta fi Glasgow fl-Iskozja sar il-Kungress Elettorali. Din hi s77 sena sa minn meta twaqqfet is-CWS u b[alissa, fil-Log[ob tal-Commonwealth li qed isiru fl-Iskozja qed jie[du sehem total ta’ 37 pajji] fil-kompetizzjonijiet tal-Weightlifting. 36 pajji] ivvutaw fl-elezzjonijiet tasCWF. Il-President, is-Segretarju :enerali u t-Te]orier ;ew eletti ming[ajr oppo]izzjoni. Il-President hu Dato Ong Poh Eng filwaqt li s-Segretarju :enerali u t-Te]orier hu Paul Coffa. B’kollox hemm sitt Vi/i Presidenti filwaqt li sitta huma il-Membri E]ekuttivi fejn fosthom hemm Caruana. Dan se jkun qed ja[dem flimkien malmembri l-o[ra Philip Maunder, Dr. Mike Irani, Ssenkungu Salim, Musoke, Andrew B. Callender u Mohyuddin Ahmad. L-Assistent Segretarju hu Trent Dabwido.
Seedorf g[adu marbut ma’ Milan L-eks kow/ ta’ Milan Clarence
Seedorf ]vela li g[adu marbut b’kuntratt ma’ Milan u hu g[alhekk li mhux qed jikkunsidra jkun kow/ tat-tim nazzjonali Olandi]. Seedorf kien tke//a minn kow/ ta’ Milan f’:unju u minfloku [a postu eks plejer ie[or ta’ Milan, Filippo Inzaghi. Seedorf kien dam biss [ames xhur imexxi lil Milan wara li [a post Allegri. Dan tal-a[[ar, ri/entament ing[aqad ma’ Juventus minflok Antonio Conte. Lopez se j[alli lil Real Madrid Il-gowlkiper Diego Lopez qal li
se jitlaq lil Real Madrid min[abba li qed jib]a’ li mhux se jkollu postu regolari mal-ewwel 11. Sta;un ilu Lopez kien il-gowlkiper titulari ta[t it-tmexxija ta’ Carlo Ancelotti u kien biss lejn la[[ar tal-ista;un fejn Iker Casillas beda jilg[ab minfloku. Ftit tal;img[at ilu Real la[qu ftehim mal-gowlkiper nazzjonali talCosta Rica Keylor Navas li jilg[ab ma’ Levante u hu g[alhekk Lopez qed ja[sibha biex jitlaq. Hu mifhum li Casillas se jkun il-gowlkiper titulari f’dan l-ista;un. Lopez, li ilu biss 18-il xahar ma’ Real Madrid lag[ab 62 darba. Intant, l-eks plejer le;;endarju ta’ Real, Raul hu mistenni jkun ma[tur Direttur Sportiv fi [dan ilklabb. Miguel Pardeza, li ilu Direttur Sportiv tal-klabb sa mill-2009 hu mistenni j[alli din il-kariga
f’dawn il-;img[at. Ta min jiftakar li ri/entament, l-eks difensur u captain Fernando Hierro in[atar b[ala assistent ta’ Ancelotti. Ochoa ma’ Malaga
Malaga [abbru li akkwistaw lill-gowlkiper nazzjonali Messikan Guillermo Ochoa. Ochoa, gowlkiper li kellu prestazzjonijiet mill-aqwa waqt it-Tazza tadDinja iffirma kuntratt ta’ tliet snin. Ochoa, li g[andu 29 sena kien bla klabb wara li l-kuntratt tieg[u ma’ Ajaccio intemm.
Jitolbu ma[fra Il-persuni li [atfu lill-missier lattakkant ta’ Juventus Carlos Tevez tallbu ma[fra lill-plejer
Ar;entin u qalulu li g[amlu dan g[ax kienu mag[fusin g[all-flus biex irabbu lill-familja. Missier Tevez in[eles wara li kien in]amm osta;; g[al tmien sieg[at. Segundo Tevez kien ;ie ma[tuf fil-belt ta’ Buenos Aires fl-Ar;entina u hekk kif [ar;et la[bar Tevez [alla l-Italja u mar immedjatament f’pajji]u. Hu mifhum li l-familja ta’ Tevez [allset is-somma ta’ madwar 30 elf lira sterlina biex jin[eles Segundo. Minkejja li in[eles missieru, Carlos Tevez g[a]el li jibqa’ fl-Ar;entina. Tevez trabba ma’ Segundo wara li missieru lpropja kien miet u ommu abbandunatu. Fil-passat [u Juan Roman Riquelme kien ;ie ma[tuf filwaqt li ftit tal-;img[at ilu l-eks captain ta’ Inter Javier Zanetti kien mhedded b’pistola ma’ rasu qabel ma ta xi flus.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 2 ta’ Awwissu, 2014
27
SPORT FUTBOL LOKALI
Il-finali tas-Super Cup Valletta vs B’Kara fit-8 ta’ Awwissu Ilbiera[ l-MFA [abbret li l-lfinali tal-BOV Super Cup bejn Valletta u Birkirkara se tintlag[ab nhar il-:img[a 8 ta’ Awwissu fl-Istadium Nazzjonali f’Ta’ Qali, u tibda fis-7.30pm. Fl-ista;un li g[adda Valletta reb[u l-kampjonat filwaqt li B’Kara spi//aw fit-tieni post. Sena ilu, B’Kara kienu reb[u sSuper Cup meta g[elbu lil Hibernians bi skor ta’ 3-2. L-Istadium se jifta[ fis6.00pm u l-allokazzjoni tal-partitarji se tkun imqassma hekkWest A – Birkirkara West C – Valletta Millennium D – Partitarji newtrali Id-d[ul fl-Istadium Nazzjonali jsir bil-cards elettroni/i
tal-ista;un 2014-15. L-adulti jridu j[allsu €7 filwaqt li dawk li g[andhom ilkarta anzajn i[allsu €4 g[add[ul. Tfal ta’ ta[t it-12-il sena j[allsu €1. Il-biljetti tad-d[ul jinxtraw biss qabel il-partita mit-ticket booths li jinfet[u fis6.00pm B’Kara jfittxu gowlkiper
Wara li Henry Bonello g[a]el lil Hibs u mhux lil B’Kara, lIstripes issa qed i[arsu lejn alternattivi o[ra g[al min jista’ jkun il-gowlkiper tag[hom g[all-ista;un il-;did. Hu improbabli li B’Kara j]ommu lill-gowlkiper Spanjol ta’ 26 sena Adrian Murcia Sanchez, spe/jalment wara li dan ftit li
xejn kellu prestazzjonijiet tajbin fl-Europa League. G[alkemm ix-xewqa tal-kow. Karkari] hi li jkollu gowlkiper Malti ie[or, flimkien mal-imwe;;a’ Justin Haber u Ini Akpan, ftit li xejn jidher li hemm alternattivi ta’ gowlkipers Maltin u li jistg[u jissie[bu lil B’Kara f’dan ilmument. G[aldaqstant jidher li Zammit se jkun qed jikkonsidra gowlkipers barranin. Guerrero ma’ Balzan
Balzan [abbru li akkwistaw lill-attakkant Oscar Guerrero. La[[ar klabb li lag[ab mieg[u Gurerro kien dak ta’ Vittoriosa. Hu lag[ab 45 darba mat-tim li sta;un ilu ;ie relegat u fihom skurja 23 gowl.
LOG{OB TAL-COMMONWEALTH
Att ta’ kura;; min-na[a ta’ Naigambo Fit-disa’ ;urnata tal-20 Edizzjoni tal-Log[ob tal-Commonwealth spikkat ix-xena xejn komuni ta’ atleta taqa` mal-art waqt maratona. Dan se[[ lillatleta minn Namibia Beata Naigambo. F’maratona mirbu[a minn Filomena Cheyech Daniel talKenya f’sag[tejn u 26 minuta, lattenzjoni fi tmiem it-42 km
kienet kollha fuq Beata Naigambo. Madwar 200 metru mit-tmiem deher bi/-/ar li Naigambo kien qed ikollha problemi biex i]]omm fuq ri;lejha. Madankollu hi baqg[et tinsisti minkejja l-problemi ta’ nifs imma ftit metri qabel it-tmiem hi waqg[et. B’kura;; kbir Naigambo qamet u spi//at it-
tellieqa qabel re;g[et intefg[et mal-art kif qasmet il-linja finali biex b’hekk temmet f’[in ta’ sag[tejn u 39 minuta. Hi ng[atat attenzjoni medika minnufih. Naigambo g[andha 34 sena u ilha tikkompeti fl-og[la livell sa mill-1996. Fl-2008 kienet ;iet ivvutata b[ala l-aqwa sportiva ta’ pajji]ha.
Valletta u B’Kara se jilag[bu kontra xulxin fil-finali tas-Super Cup fit-8 ta’ Awwissu
WATERPOLO
Marsascala jsa[[u posthom fil-qu//ata Stewart Said
Otters Nivea..........................13 Marsascala MOR€..............16 (3-3),(2-4),(3-5),(5-4)
Marsascala MOR€ kisbu rraba’ reb[a fil-kampjonat meta g[elbu lit-tim G[awdxi ta’ Otters Nivea 15-10. B’din irreb[a t-tim ta’ Pierre Borg issa jinsab sitt punti b’log[ba aktar fuq Otters. G[al Otters din kienet l-ewwel telfa fil-kampjonat wara ]ew; reb[iet u ]ew; draws. G[alihom spikka l-Ispjanol Sergi Mora b’seba’ gowls filwaqt g[al Otters spikka Ivan Vuksanovic b’sitt gowls. Minkejja li l-ewwel sessjoni ntemmet fi dro, Marsascala [adu r-riedni tal-partita u g[alqu l-partita fit-tielet sessjoni. La[[ar sessjoni kienet formalità bil-partita tkun miftu[a b’numru ta’ gowls biex Marsa-scala reb[u l-partita 16-13. Otters: J. Micallef, G. Attard, G.
Zammit, K. Scicluna (1), R. Bonnici, A. Borg, J. Paris (3), D. Schembri, A. Edward (2), S. Dimech, C. Martin (1), I. Vuksanovic (6), K. Grima Scott Marsascala: D. Spiteri, J.C. Cutajar (1), S. Mora (7), C. Bonello, E. Meli, L. Grixti (4), M. Pace (2), J. Cremona, S. Micallef (1), C. Mifsud, D. Cassar (1), G. Marnitz, J. Cremona Referees: Mario Dalli, Biaggio D’Alessio It-tieni reb[a
Marsaxlokk Fischer.............12 Ta’ Xbiex Amigos..................9 (1-2),(3-3),(4-3),(1-1) L-atleta minn Namibia Beata Naigambo meta waqg[et ftit qabel tmiem il-maratona qabel ma re;g[et qamet u spi//at it-tellieqa.
Marsaxlokk Fischer irritornaw g[ar-reb[ meta g[elbu lil
Ta’ Xbiex Amigos 12-9 biex kisbu t-tieni reb[a. Ix-Xlukkajri marru fil-vanta;; fl-aktar sessjoni importanti Kienu Ta’ Xbiex li reb[u lewwel sessjoni 2-1. Il-partita baqg[et bilan/jata u t-tieni sessjoni ntemmet f’parita’ biex Ta’ Xbiex baqg[u gowl vanta;;. Marsaxlokk irnexxilhom jag[mlu l-iskor indaqs sattmiem is-sessjoni wara li kienu ]ew; gowls minn ta[t. IxXlukkajri [adu r-riedni fl-a[[ar sessjoni u kisbu r-reb[a b’]ew; gowls ta’ Mark Fenech li spi//a l-log[ba b[ala l-aqwa skorer b’erba’ gowls. Marsaxlokk: A.Xuereb, A.
Agius, B. Fulope (2), A. Galea (1), T. Camilleri, C. Bugeja (1), M. Fenech (4), S. Xerri de Caro (1), A. Mifsud, O. Frick (2), A. Arrigo, D. Borg Millo (1), M. Scerri Ta’ Xbiex: L. Borg, M. Maksimovic (1), M. Camilleri, S. Aquilina, M. Agius, K. Mock, S. Gravina (1), K. Debattista (1), E. Gravina, L. Pace, R. Attard (2), O. Zammit (3), P. Markoch (1) Referees: Stefan Licari, Giuseppe Fusco Kif jinsabu Kampjonat Premier
Neptunes San :ljan Sliema Sirens Valletta Exiles
L R D T F K Pt 7 7 7 7 7 7
5 2 0 99 67 5 0 2 97 60 3 3 1 78 74 2 1 4 73 83 1 1 5 67 88 0 3 4 57 89
17 15 12
7 4 3
L-Ewwel Divizjoni
Marsascala Otters Marsaxlokk Ta’Xbiex
L R D T F K Pt 6 5 6 5
4 2 0 68 2 2 1 54 2 1 3 58 0 1 3 43
58 14 54 8 59 7 52 1
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 2 ta’ Awwissu, 2014
28
LOKALI
Bomba I]raeljana mhux sploduta tul triq f’Deir al-Balah fi/-/entru tal-Medda ta’ Gaza (ritratt> EPA)
Il-Partit Nazzjonalista jikkundanna l-;lied f’Ga]a Il-Partit Nazzjonalista jikkundanna bl-aktar mod kategoriku l-;lied u l-qtil talinno/enti li qed ji;i rrappurtat li qed ise[[ f’Ga]a. Dawn it-tip
ta’ attakki g[andhom jintemmu minnufih. F’temp ta’ tliet ;img[at, inqatlu 1,360 Palestinjan. Dan huwa a;ir deplorabbli u qatt
ma jista’ ji;i a//ettat tkompli tg[id l-istqarrija. Fl-a[[ar sig[at, il-Kelliem tal-Affarijiet Barranin tal-Partit Nazzjonalista Carm Mifsud
Bonnici g[amel kuntatt malAmbaxxatur Palestinjan f’Malta u esprima mieg[u solidarjetà g[al dak kollu li qed ise[[.
L-istqarrija tappella biex il;lied g[andu jintemm minnufih, u ]- ew; partijiet g[andhom ipo;;u fuq l-istess mejda g[al diskussjoni /ivili.
Il-KNPD tappella g[al pieni e[rex Il-Kummissjoni Nazzjonali Persuni b’Di]abbiltà (KNPD) fi stqarrija appellat lill-awtoritajiet biex i[arrxu l-pieni g[al min jipparkja fuq parke;; riservat g[al persuni b’di]abbiltà. Il-KNPD fi stqarrija qalet li tir/ievi kontinwament ilmenti minn persuni b’di]abbiltà li g[andhom il-blue badge li jsibu karozzi pparkjati fil-parke;;i riservati g[all-persuni b’di]abbiltà u li ma jkollhomx il-blue badge fuq id-dashboard. Dan huwa ta’ detriment qawwi g[al min g[andu l-blue badge g[ax ifisser li dak li jkun ikollu jsib parke;; alternattiv u jbati minn
skari;; biex jasal fejn jixtieq imur jew inkella jaqta’ qalbu u jmur lura d-dar. G[aldaqstant, il-KNPD ipproponiet li l-multa li b[alissa hi ta’ 23 ewro, titla’ g[al 230 ewro biex isservi ta’ deterrent akbar g[al min jisker il-li;i. Il-KNPD fakkret li l-blue badge tag[ti l-vanta;; li wie[ed jista’ jsib parke;; f’/ertu postijiet /entrali. Il-blue badge te]isti g[ax hawn nies li jbatu minn diversi kundizzjonijiet li mag[hom i;ibu t-tbatija u liskari;; u l-blue badge isservi ta’ g[ajnuna biex ittaffi ftit minn dawn l-elementi negattivi
fil-[ajja tal-persuni b’di]abbiltà. Il-KNPD fakkret li mhux kull persuna re;istrata mag[ha g[andha l-blue badge. Din ting[ata wara li l-applikant ji;i e]aminat minn tabib indipendenti kemm mill-applikant kif ukoll mill-KNPD u fejn il-blue badge ma ting[atax, wie[ed jista’ jappella minn din idde/i]joni. Fl-a[[arnett il-KNPD fakkret li l-blue badge hija dokument uffi/jali tal-Gvern u l-falsifikar jew l-u]u abbu]iv tieg[u huwa [a]in daqs l-iffalsifikar ta’ passaport, ta’ karta tal-identità jew ta’ dokument uffi/jali ie[or.
media•link COMMUNICATIONS