In-Nazzjon 15 ta' Awwissu 2014

Nru 13,822

Il-:img[a, 15 ta’ Awwissu, 2014 €0.80 www.maltarightnow.com

Il-GRTU se titlob kumpens lill-Gvern wara l-qtug[ fid-dawl L-Asso/jazzjoni tas-Sidien tan-Negozji }g[ar u Medji (GRTU) qed tinsisti mal-Gvern li g[andu jing[ata kumpens lissidien tal-[wienet li sofrew spejje] kbar ka;un tal-qtug[ taddawl madwar il-pajji] kollu nhar it-Tlieta li g[adda.

F’kummenti lil In-Nazzjon, ilPresident tal-GRTU Paul Abela qal li l-qtug[ tad-dawl li se[[ nhar it-Tlieta kien l-ikbar wie[ed li se[[ tul medda ta’ snin u se[[ proprju fil-[in li fih in-negozji jkunu fl-aqwa tag[hom. Il-GRTU r/eviet numru kbir ta’ lmenti minn sidien ta’ [wienet li sofrew [sarat fl-apparat tal-[wienet tag[hom ka;un tal-qtug[ tad-dawl. Wara dawn l-ilmenti l-GRTU se titlob laqg[a mal-Gvern biex tiddiskuti t-talba g[all-kumpens. Wara din il-laqg[a l-GRTU se tikkunsidra l-passi li t[oss li g[andha tie[u.

Hu sostna li dan kabbar ilproblema g[as-sidien tannegozju mhux biss g[aliex intilfu flus kbar fit-telf tal-kummer/ i]da wkoll g[aliex ;rat [sara flapparat. Dwar din il-[sara Paul Abela spjega li hemm sitwazzjonijiet differenti g[aliex hemm apparat li hu evidenti li ;ratlu [sara u li jista’ jissewwa immedjatament waqt li hemm ukoll apparat li l-[sara tieg[u tista’ ti]viluppa fuq medda ta’ ]mien. Dan in[oloq l-aktar min[abba li kien hemm mumenti meta d-dawl beda ji;i u jmur bil-konsegwenza li kellu effetti negattivi fuq l-apparat tal-elettriku.

Paul Abela esprima d-

di]appunt li anki s-sistema talMIA falliet quddiem il-kollasss totali tas-sistema tal-;enerazzjoni tal-elettriku fil-pajji] nhar it-Tlieta.

Fil-kummentti tieg[u Paul Abela esprima sodisfazzjon g[ad-dikjarazzjoni tal-In;inier

Azzopardi li fiha ddikjara li ddawl ma marx min[abba li lpower station ma la[[qitx maddomanda. Dan juri, sostna Paul Abela, li l-power station talpajji] tifla[ ti;;enera l-elettriku bi]]ejjed biex ila[[aq maddomanda li to[loq l-industrija u

Qorti Mention

Pa;ni bid-demm

l-pajji] ;enerali.

F’isem in-negozjanti Maltin, Paul Abela appella lill-Enemalta biex meta jse[[u dawn lin/identi tifhem il-po]izzjoni tas-sidien tan-negozji.

Diversi pa;ni mid-djarju ta’ Lisa Marie Zahra kienu mimlijin bid-demm. Dan [are; fil-kumpilazzjoni tal-g[alliem Erin Tanti li qed ji;i mixli bil-qtil tal-istudenta tieg[u.

ikompli f’pa;na 2

Ara pa;na 3 Enemalta

Twissi dwar aktar qtug[ fid-dawl Filwaqt li sostniet li qed ta[dem biex tipprovdi konnessjonijiet alternattivi g[all-in[awi ta’ madwar i/-/entru tadDistribuzzjoni tal-Marsa u ti]gura s-sigurtà tal-provvista lill-klijenti f’dan ir-re;jun, lEnemalta av]at li fil-jiem li ;ejjin jista’ jkun hemm iktar qtug[ ta’ dawl.

Ara pa;na 5

Futbol

Irrifjutat l-appell

IL-KOREA T’ISFEL> Il-Papa Fran;isku waqt i/-/erimonja ta’ mer[ba fil-Palazz Presidenzjali f’Seoul filbidu ta]-]jara ta’ [amest ijiem f’dan il-pajji] Asjatiku (ritratt> EPA) Ara wkoll pa;na 13

Il-Qorti tal-Arbitra;; Sportiv ma tilqax l-appell ta’ Luis Suarez li kien ;ie sospi] g[al disa’ partiti mal-Urugwaj u g[al erba’ xhur minn kull attivita` relatata malfutbol min[abba li gidem liddifensur Taljan Giorgio Chiellini.

Ara pa;na 27

www.maltarightnow.com

Il-:img[a, 15 ta’ Awwissu, 2014

2

LOKALI

Id-drittijiet tal-konsumaturi g[andhom ikunu m[arsa minn pa;na 1

Hu qal li f’dan il-ka] kienu ssidien tal-[wienet li batew min[abba in/ident li tieg[u hi responsabbli l-Enemalta.

G[alhekk, l-Enemalta g[andha tifhem ukoll is-sitwazzjoni tassidien taa-negozji quddiem [lasijiet ta’ kontijiet tad-dawl, sostna Paul Abela.

Filwaqt li esprima apprezzament g[all-[idma li wettqu l[addiema tal-Enemalta biex wara sig[at id-dawl irritorna g[an-normal, Paul Abela qal li ttalba g[all-kumpens hi bba]ata wkoll fuq il-fatt li issa lEnemalta g[andha sie[eb barrani u g[andha element qawwi ta’ azzjonisti barranin. L-Enemalta g[andha terfa’ r-responsabbiltà, sostna Paul Abela, filwaqt li kompla li wasal i]-]mien li jkun hemm bidla fil-kultura fir-relazzjoni mal-konsumatur.

Il-President tal-GRTU qal li d-

Paul Abela appella lill-Enemalta biex meta jse[[u dawn l-in/identi tifhem il-po]izzjoni tas-sidien tan-negozji drittijiet tal-konsumaturi g[andhom ikunu m[arsa u f’dan il-ka] is-sidien tal-[wienet huma l-konsumaturi tal-Enemalta. Appell ie[or tal-President tal-GRTU kien biex il-Gvern jibqa’ jwettaq l-investimenti fis-sistema ta’ ;enerazzjoni u distribuzzjoni talelettriku fil-pajji] biex dawn jilqg[u g[all-[ti;iet talekonomija.

80 g[awwiem ing[ataw l-g[ajnuna f’Kemmuna Matul il-jum tal-Erbg[a, ilvoluntieri tal-Emergengy Response and Resce Corps g[enu madwar 80 g[awwiem f’Kemmuna.

Il-ka]ijiet se[[ew meta lg[awwiema sabu ru[hom g[ajjenin u ma setg[ux jitilg[u lura l-art min[abba kurrenti qawwija. Dawn ;ew mg[ejjuna mill-ERRC u fortunatament [add minnhom ma kellu b]onn

14

aktar kura.

L-Erbg[a wkoll, voluntieri talERRC taw l-ewwel g[ajnuna lil mara Bel;jana ta’ 20 sena, li we;;g[et daharha wara li qab]et minn g[oli fuq Kemmuna.

Hi ttie[det fil-Port tal-Im;arr permezz tal-lan/a tas-salvata;; Lifesaver 1, fejn kien hemm Ambulanza tistennieha, li [aditha lejn l-Isptar :enerali ta’ G[awdex g[al aktar kura.

Servizz tas-sa[[a g[al kul[add u fost l-a[jar fid-dinja Fl-a[[ar snin, Malta kisbet rikonoxximent b[ala wie[ed mill-aqwa pajji]i g[all-kura tas-sa[[a. Dan inkiseb b’investiment wiesa’ fil-[addiema, fl-apparat u f’sistemi ;odda fil-kura pubblika tas-sa[[a, b’a//ess s[i[ g[al kul[add.

Issolvew kwistjonijiet mat-tobba u mal-istudenti tal-medi/ina, saret riforma fl-edukazzjoni tal-infer-

miera b’korsijiet flUniversità, u nfet[u opportunitajiet g[at-tobba biex ikomplu jispe/jalizzaw f’Malta stess. }died ferm innumru ta’ tobba u infermiera, kif ukoll ta’ professjonisti spe/jalizzati f’oqsma differenti tas-sa[[a.

Sar investiment qawwi fla[[ar ]viluppi fitteknolo;ija medika u f’apparat modern. Bdew isiru

f’Malta pro/eduri li jaqbdu l-mard kmieni u operazzjonijiet ma;;uri li qabel kienu jridu jsiru bilfors barra minn Malta. Il-pro/eduri u loperazzjonijiet ]diedu ferm.

Dan kollu wassal biex st[arri; dettaljat talOrganizzazzjoni Dinjija tasSa[[a irrikonoxxa lis-sistema tal-kura tas-sa[[a f’Malta b[ala l-[ames laqwa fid-dinja.

www.maltarightnow.com

Il-:img[a, 15 ta’ Awwissu, 2014

3

LOKALI

Pa;ni mid-djarju tal-vittma kienu mimlijin bid-demm Diversi pa;ni mid-djarju ta’ Lisa Marie Zahra kienu mimlijin bid-demm. Dan [are; mix-xhieda tal-kuntistabbli tal-Pulizija Patrick Farrugia li fuq ordni talQorti u tas-superjuri tieg[u mar jag[mel spezzjoni fil-kamra talvittma hekk kif din kienet ;iet irrappurtata nieqsa.

Il-kuntistabbli Patrick Farrugia kien qed jixhed fil-kumpilazzjoni tal-g[alliem Erin Tanti li qed ji;i mixli bil-qtil tal-istudenta tad-drama tieg[u, Lisa Marie Zahra. Fost akku]i o[ra, hu qed ji;i mixli wkoll li assista lil Zahra ta’ 15-il sena biex tikkommetti suwi/idju.

Il-Kuntistabbli Farrugia qal li meta mar id-dar tag[ha finNaxxar kien hemm ukoll pre]enti membri tal-vice-sqaud li kienu qeg[din jag[mlu tfittxija.

Tenna li kien ;ie e]aminat xi demm li kien fuq is-sodda u qlejba bajda. Fil-kamra ;iet eleveta xag[ra. Tenna wkoll li kienu e]aminati xi sigaretti u o;;etti o[rajn u li kien g[addiehom lillesperta tal-Qorti Marisa Cassar.

Kompla jg[id li kien re;a’ mar fil-post fejn kien hemm missierha, Tony Zahra, u kienu elevati xi o;;etti o[rajn b[al investi, quilt, ]ew; lo]or bojod u f’banju tal-plastik eleva qalziet ta’ ta[t, kalzetti u xi [wejje; o[ra. Qal li [a ritratti tal-kamra tas-sodda tal-vittma u li dawn kollha kienu mg[oddija wkoll lill-esperta ttabiba Marisa Cassar.

Waqt il-kontroe]ami qal li hu ma eleva l-ebda teddy bear u qal li jista’ jkun li dan kien hemm i]da ma jiftakarx dwar dan il-ka] partikulari, u kien hemm affarijiet li juru li din kienet kamra ta’ tfajla. Qal li l-inkarigu tieg[u kien biss li jeleva affarijiet ta’ DNA profiles min[abba li kien

hemm tfajla nieqsa, u dan fuq ordni wkoll tal-Ispettur Josric Mifsud. Qal li [add ma indikalu xejn u eleva dak li hu [aseb li kien relevanti.

L-ewwel xhud kienet l-Avukat Juliana Scerri Ferrante nominata mill-Ma;istrat tal-G[assa Marsanne Farrugia li g[amlet rapport biex te]amina l-ittri talakku]at u l-vittma.

Wara xehed Emmanuel Psaila, [addiem tal-Protezzjoni ?ivili.

Qal li hu u l-kollega tieg[u Stephen Camilleri, g[all-[abta tal-11.30 a.m. kienu bag[tu g[alihom il-pulizija biex jift[ulhom appartament il-Belt Valletta, kantuniera ma’ Triq ilMerkanti.

Il-bieb tal-gallarija kien mag[luq. Tela’ sie[bu Camilleri ma’ pulizija u bi skalpell fet[u biex da[lu ;ewwa wara li nfeta[ il-bieb ta’ barra, ta’ fejn, kif [are; fil-kumpilazzjonijiet pre/edenti, kien joqg[od lakku]at.

Wara xehed sie[bu Stephen Camilleri li qal li huwa kien da[al fl-appartament fid-19 ta’ Marzu u kien assista lill-Pulizija f’operazzjoni, u li permezz ta’ skalpell tellg[u l-lukketta talbieb tal-gallarija u wara fet[u mill-bieb ta’ barra. Kien feta[ ilbieb ta’ barra biex jid[lu lkumplament tal-pulizija. Qal li meta da[lu hu u l-pulizija ma kienx hemm nies fl-appartament u ma ra xejn partikulari.

Wara xehed Silvan Portelli li wkoll ja[dem mad-Dipartiment tal-Protezzjoni ?ivili u hu stazzjonat il-Fire Station ta’ {al Far. Qal li fid-19 ta’ Marzu kienet da[let telefonata f’{al Far li se[[ in/ident fl-irdumijiet ta’ {ad-Dingli u li raha [elikopter idur u kienu tellg[u ra;el.

Il-kumpilazzjoni fil-konfront ta’ Erin Tanti se tkompli tinstema’ fil-25 ta’ Settembru

Qal li dan beda jg[idilhom li kienu mu;ug[ f’;enbu. Fuq ilpersuna l-o[ra li ttellg[et qal li din kienet bla [ajja.

Xehed ukoll Claudio Spiteri, kurunell fil-Forzi Armati ta’ Malta, li esibixxa ]ew; DVDs b’filmati li ttie[du mill[elikopter tal-FAM u dan biex jin]ammu rekords ta’ dak kollu li jkun qed ji;ri.

Wara xehed Sur;ent, Emmanuel Dalli, li qal li fid-19 ta’ Marzu kien ma[tur millMa;istrat inkwerenti biex ji;bed ritratti mir-residenza tal-vittma.

Tanti kien tressaq il-Qorti mill-Ispetturi Keith Arnaud, Sylvana Briffa u Josric Mifsud, b’diversi akku]i, u qed iwie;eb mhux [ati tal-akku]i kollha mi;jubin kontrih, bl-aktar wa[da gravi tkun li qatel lil

wa[da mit-tfal li hu kien jg[allem.

Hu qed ji;i mixli b’sitt akku]i u minbarra qtil involontarju qed ji;i mixli wkoll li bejn it-18 u d19 ta’ Marzu li g[adda ;ieg[el lil Lisa Marie Zahra toqtol ru[ha b’idejha, u li matul il-;ranet u l;img[at ta’ qabel, b’g[emil ]ieni, ikkorrompieha.

Huwa qed ji;i mixli wkoll li pparte/ipa f’attivitajiet sesswali mal-istess tfajla li kienet studenta tieg[u, meta din kienet ta[t letà, u dan meta huwa abbu]a minnha meta kellu po]izzjoni ta’ fidu/ja jew ta’ awtorità. Qed ji;i mixli wkoll li kellu fil-pussess tieg[u materjal indi/enti, meta kellu l-kontroll jew il-kustodja ta’ tfajla ta[t l-età.

Qed ji;i akku]at ukoll li huwa kellu dan il-materjal, meta f’ide-

jh kellu r-responsabbiltà li jeduka u jie[u [sieb il-kura tal-istess tfajla. L-Avukat Michael Sciriha flimkien mal-Avukat Lucio Sciriha qeg[din jidhru g[al Tanti.

Tanti kien g[alliem tad-drama fl-istess skola li kienet tattendi Zahra, li kellha 15-il-sena. Huwa kien instab ftit ’il bog[od minn Zahra fid-19 ta’ Marzu li g[adda, wara li t-tnejn li huma kienu rrappurtati nieqsa mill-Pulizija.

L-Avukat Michael Sciriha u Lucio Sciriha qeg[din jidhru g[al Tanti filwaqt li b[ala parti /ivili g[an-nom tal-qraba talvittma hemm l-Avukat Joe Giglio, Giannella De Marco, Stephen Tonna Lowell u Reuben Farrugia. Il-kumpilazzjoni se tkompli tinstema’ fil-25 ta’ Settembru li ;ej fil-11 a.m.

www.maltarightnow.com

Il-:img[a, 15 ta’Awwissu, 2014

5

LOKALI

L-Enemalta twissi dwar aktar qtug[ fid-dawl Filwaqt li sostniet li qed ta[dem biex tipprovdi konnessjonijiet alternattivi g[allin[awi ta’ madwar i/-/entru tadDistribuzzjoni tal-Marsa u ti]gura s-sigurtà tal-provvista lill-klijenti f’dan ir-re;jun, lEnemalta av]at li fil-jiem li ;ejjin jista’ jkun hemm iktar qtug[ ta’ dawl.

L-in[awi li kienu mqabbda mal-cables u l-apparat li sofrew [sarat bin-nirien ta’ nhar it-Tlieta kellhom ji;u mog[tija lprovvista b’mod temporanju permezz ta’ konnessjonijiet o[rajn.

Dan sar biex il-klijenti f’dawn lin[awi jer;a’ jkollhom l-elettriku

fl-inqas [in possibbli.

Madankollu, dan l-intervent ta’ emer;enza qed i]id il-pressjoni fuq partijiet o[ra tal-grid fl-istess re;jun. L-Enemalta qalet li filjiem li ;ejjin jista’ jkun hemm qtug[ ta’ dawl f’xi n[awi li jie[du l-provvista tag[hom millistess /entru ta’ distribuzzjoni.

Il-[sarat estensivi f’dan i//entru affettwaw u[ud mill-modi alternattivi ta’ kif l-elettriku jitwassal g[and il-klijenti f’dawn lin[awi. L-Enemalta g[alhekk qed ta[dem biex ikollha konnessjonijiet alternattivi o[rajn [alli tkun f’qag[da a[jar li tilqa’ g[al [sarat o[ra li jistg[u jin-

qalg[u, ming[ajr ma taffettwa lprovvista. Din il-[idma qed tg[in ukoll biex tre;;a’ lura l-flessibilità u l-istabbilità tal-grid u tnaqqas il-pressjoni minn fuq konnessjonijiet li qed jintu]aw b[alissa. L-Enemalta qed talloka ri]orsi addizzjonali biex tappo;;ja din il-[idma u twettaqha kemm jista’ jkun malajr.

L-Enemalta rrikonoxxiet il[idma tal-impjegati tag[ha li mill-ewwel irrispondew g[allemer;enza ta’ nhar it-Tlieta filg[axija u g[adhom qed jistinkaw il-[in kollu biex iwettqu l-[idma me[tie;a u jag[tu lura l-provvista lill-klijenti.

It-trakk li fih kien hemm ra;el jidher maqlub

Fil-periklu tal-mewt Ilbiera[ filg[odu se[[ in/ident tat-traffiku ikrah fi Triq Garibali l-Marsa li fih ragel ta’ 43 sena minn San :wann jinsab filperiklu tal-mewt wara li tilef ilkontroll ta’ trailer li kien qed isuq u spi//a maqlub fuq in-na[a l-o[ra tat-triq. L-in/ident se[[ fil-11.30 a.m.

Fuq il-post issej[u membru

mid-Dipartiment tal-Proetzzjoni ?ivili li [ar;u lis-sewwieq millvettura waqt li ambulanza [aditu immedjatament l-Isptar Mater Dei fejn kien /ertifikat li jinsab fil-periklu tal-mewt. Bil-ka] kien informat il-Magistrat tal-G[assa Dr. Audrey Demicoli li [atret diversi esperti biex jassistuha flinkjesta.

www.maltarightnow.com

Il-:img[a, 15 ta’ Awwissu, 2014

6

QORTI

Mixli li attakka u fera Sur;ent u li hedded tliet pulizija o[ra }ag[]ug[ ta ’ 1 7 - il sena minn San Pawl il - Ba[ar li ja[dem fil-kostruzzjoni u anke b[ala dish-washer kien mixli quddiem il-Ma;istrat Audrey Demicoli li lejlet Santa Marija g[all - [abta tat - tlieta ta ’ filg[odu waqt ;lieda f’Paceville attakka lis-Sur;ent Chris Debono u hedded lil tliet Kuntistabbli o[ra.

Huwa ;ie mixli li fera [afif lis-Sur;ent Debono fil-[in li kien qed jaqdi dmiru u li g[amel hekk biex ma j[allihx jag[mel dan. Kien mixli wkoll li bit-theddid ma [alliex mem-

bri tal-Korp tal-Pulizija jaqdu l-funzjoni tag[hom u li kiser il - pa/i pubblika b ’ g[ajjat u ;lied.

G[all - akku]at deher l Avukat Lucio Sciriha filwaqt li l - Prosekuzzjoni tmexxiet mill - Ispettur Elton Taliana .

Mill - provi [are; ukoll li l ewwel kellu xi jg[id ma’ xi bouncers, li [aduh fejn il-vann tal - Pulizija , u dan wara li t[alla f ’ idejhom qabad ji;;ieled mag[hom . Huwa ng[ata l-libertà provi]orja fuq garanzija personali ta’ 2,000 ewro.

:lieda b’mus u b’[adida dwar ra;el Ramona Magri ta’ 31 sena, li qed ti;i mixlija bl-attentat ta’ qtil tal-;ara tag[ha Wendy Gauci, li joqog[du f’appartament f’{al Qormi, allegatament bdiet ixxejjer b’mus, i]da fid-difi]a tag[ha qalet li Gauci aggredietha b’[adida.

Dan [are; meta quddiem ilMa;istrat Audrey Demicoli bdiet tinstema’ l-kumpilazzjoni ta’ Magri, li qed twie;eb mhux [atja tal-attentat ta’ qtil ta’ Wendy Gauci. Hija qed twie;eb mhux [atja wkoll li kka;unatilha feriti gravi, li kellha fil-pussess tag[ha sikkina ming[ajr li/enzja talPulizija u li kisret il-bon ordni b’g[ajjat u ;lied.

Dan il-ka] se[[ nhar il-{amis 7 ta’ Awwissu li g[adda, fejn jirri]ulta li Magri u Gauci, kellhom argument dwar ra;el.

B’rabta mal-istess ka], kienet tressqet b’arrest ukoll Wendy Gauci, mixlija li kka;unat b’1,000 ewro [sara fil-proprjetà ta’ Magri, li kisret il-bon ordni b’g[ajjat u ;lied u li saqet b’manjiera perikolu]a.

Fix-xhieda tieg[u, l-Ispettur Roderick Aguis qal li l-vittma kellha diversi ;rie[i. Qal li wara li qam l-argument, Ramona Magri [ar;et mus u bdiet ixxejru

L-akku]ata [ar;et mus u bdiet ixxejru fid-direzzjoni ta’ ]aqq il-vittma fid-direzzjoni ta’ ]aqq il-vittma, li permezz t’hekk ;arrbet il;rie[i, l-aktar f’idejha meta ppruvat tiddefendi lilha nnifisha millaggressjoni.

Ramona Magri ttie[det lg[assa, u hemm ;ew elevati l[wejje; tag[ha li ;ew mg[oddija lit-tabiba esperta Marisa Cassar.

Kienet itte[ditilha stqarrija bilmiktub, fejn innegat li tat dawn id-daqqiet lil Wendy Gauci.

Qalet ukoll li dak li ;ara kien kollu tort tal-vittma min[abba xi ;uvintur, u qalet li l-vittma aggredietha b’kanna u kissritilha l-[;ie;a ta’ wara tal-karozza.

Il-Pulizija kompliet tinvestiga l-ka] u Ramona Magri tte[ditilha stqarrija o[ra l-g[ada. Ramona Magri kompliet tinnega linvolviment tag[ha, i]da qalet li

Akku]at b’pusses ta’ 30 gramma kokaina

Renald Attard ta’ 29 sena minn {al-Luqa ;ie mixli quddiem ilMa;istrat Herman Mula li nhar lErbg[a, 13 ta’ Awwissu u fis-sena ta’ qabel kellu fil-pusses tieg[u 30 gramma kokaina f’/irkostanzi li

juru li din id-droga ma kienitx g[al u]u personali tieg[u. Attard li tressaq mill-Ispettur Herman Mula ;ie mixli b’pusses ta’ kokaina u ]ew; grammi [axixa me[uda mill-pjanta kannabis. Il-

kellha argument ftit tal-jiem qabel mal-istess persuna f’Paceville fejn ;ew fl-idejn.

Qalet li fil-jiem ta’ wara huma bag[tu diversi messa;;i ta’ theddid lil xulxin bil-mowbajl.

Waqt il-kontroe]ami li sar mill-Avukat difensur Franco Debono, l-Ispettur qal li l-vittma qaltlu li laqqtet daqqa ta’ mus ming[and l-akku]ata.

Lakku]ata dejjem /a[det li kellha xi mus.

Min-na[a l-o[ra, il-[adida li u]at il-vittma ma nstabitx. Millinvestigazzjoni ma rri]ultax li ma’ Magri kien hemm pre]enti fil-karozza t-tifel minuri tag[ha li g[andu tliet snin.

L-Ispettur qal ukoll li Gauci qaltlu li l-[adida rmietha flg[alqa. Ir-ra;uni li tat kienet li ma kellhiex aktar b]onnha. Qal ukoll li f’dan l-istadju ma jafx min qabad l-argument, g[aliex hemm ]ew; ver]jonijiet konflin;enti.

Fil-ftu[ tal-kumpilazzjoni kellha tixhed Gauci i]da din ma kienitix pre]enti l-Qorti g[aliex kellha tmur taqta’ l-punti.

Sadanittant l-Im[allef Michael Mallia /a[ad ir-rikors tal-Avukat :enerali biex ji;i revokat il[elsien mill-arrest tal-akku]ata.

Prosekuzzjoni qalet li l-Pulizija kienet ilha ssegwi l-passi talakku[at u marret tesegwixxi tfittxija fir-residenza tieg[u fejn hemm sabet o;;etti relatati maddroga fosthom mi]ien u boro].

www.maltarightnow.com

Il-:img[a, 15 ta’ Awwissu, 2014

7

KUNSILLI LOKALI Kumment

Kollox jindika li dawn il-kumitati amministrattivi huma ]ejda jew ma kienx hemm lokhom – Kunsillier Laburista fi]-}ebbu; Xi ;img[at ilu f’ittra lill-editur ippubblikata fil-;urnal talGeneral Workers’ Union, lorizzont, il-Kunsillier Laburista Joseph Camilleri esprima n-nuqqas kbir ta’ apprezzament tieg[u dwar il[idma tal-Kumitati Amministrattivi.

Camilleri li huwa Kunsillier fi]-}ebbu;, G[awdex, ;ej minn Kunsill li fi [danu g[andu

Kumitat Amministrattiv, dak ta’ Marsalforn. Kliemu m’g[andu bl-ebda mod jittie[ed b[ala lkliem i]olat ta’ kunsillier.

Huwa kliem li jirrifletti sentiment ;enerali fil-Partit Laburista. Sentiment manifestat bl-aktar mod /ar meta l-Partit Laburista naqas milli jippre]enta numru sostanzjali ta’ kandidati. Ming[ajr dubju ta’ xejn, kieku l-Partit Laburista

tefa’ pi] mist[oqq lill-elezzjonijiet tal-Kumitati Amministrattivi, kien isib ferm aktar kandidati u g[aliex le, kien ikollu pre]enza ferm aktar qawwija.

Li targumenta li Kumitat Amministrattiv qieg[ed hemm g[alxejn, huwa turija ta’ di]rispett dirett lejn il-kun/ett ta’ sussidjarjetà. Bosta kumitati jistg[u jelenkaw lista twila ta’

[idma li saret. {idma li [adet xejra kemm infrastrutturali kif ukoll xejra kulturali. {idma li fejn kien hemm rieda tajba rat sens kbir ta’ kollaborazzjoni flimkien mal-Kunsill Lokali relevanti u anke mal-gvern /entrali meta pajji]na kien g[ad kellu gvern li kellu rispett lejn il-Kunsilli u l-Kumitati Amministrattivi.

Bil-Partit Laburista llum b[al

donnu lanqas l-elezzjonijiet talKunsilli Lokali ma jara b[ala essenzjali, ftit g[andu wie[ed ikun sorpri] b’kitba b[al dik ta’ Camilleri. Ftit g[andu wie[ed ikun sorpri] li fuq il-media Laburista jo[or;u messa;;i b[al dawn sabiex ibig[u l-idea li g[andna mmorru lura g[al ]mien l-img[oddi meta l-poter kien kollu f’idejn il-gvern /entrali.

{idma qawwija mill-Kumitat Amministrattiv tax-Xlendi

Hekk kif il-;ranet tas-sajf jinsabu fl-aqwa tag[hom, il-Kunsill Lokali tan-Naxxar immexxi minn ma;;oranza tal-Partit Nazzjonalista beda bil-[idma ta’ tindif sabiex il-lokalità ma ssofrix problemi bix-xita ladarba jibdew x-xhur tax-xitwa

Abandon ship^ Is-sitwazzjoni tal-iskart f’Marsaxlokk jidher li hija problema mhux [a]in tant li jidher li l-Kunsill Lokali mmexxi minn ma;;oranza assoluta tal-Partit Laburista ftit li xejn qieg[ed isib tarf tas-sitwazzjoni. Laqg[a ri/enti li l-Kunsill kellu masSegretarju Parlamentari Stefan Buontempo u fejn il-Kunsill ressaq bosta problemi li qieg[ed jiffa//ja fil-[idma tieg[u, ftit li xejn kellha ri]ultati.

L-abbandun jin[ass ukoll fuq

bosta fronti bil-Vi/i Sindku Laburista Carmelo Bugeja jilmenta anke fuq il-media dwar kif il-gvern Laburista kien telaq g[alkollox il-[idma fuq il-masterplan g[al Xatt is-Sajjieda u bil-Kunsillier tal-Partit Nazzjonalista Angelo Micallef jilmenta pubblikament dwar kif il-pjan ta’ ri;enerazzjoni mwieg[ed mill-Ministru Konrad Mizzi b[al donnu g[adu fuq lixkaffa u li minnu x-Xlukkajri g[adhom ma [adu xejn.

Sa mit-twaqqif tal-Kumitati Amministrattivi l-Partit Nazzjonalista kellu l-ma;;oranza fil-Kumitat Amministrattiv taxXlendi. L-ewwel membri eletti f’isem il-PN g[all-Kumitat Amministrattiv tax-Xlendi kienu Godwin Azzopardi b[ala Chairperson, Mark Anthony Busuttil b[ala Vi/i Chairperson, u Michele Fenech Adami f’isem ilPN, u ]ew; membri eletti f’isem il-Partit Laburista.

Fit-tieni rawnd ta’ elezzjonijiet ma kienx hemm [tie;a ta’ elezzjoni g[ax kien hemm [ames kandidati biss li tefg[u n-nomina u g[alekk awtomatikament kollha ;ew eletti. Il-PN re;a’ ]amm ilma;;oranza u wara li saret lewwel laqg[a, Mark Anthony Busuttil ;ie elett b[ala

Chairperson, Charmaine Vella b[ala Vi/i Chairperson u filwaqt li Michele Fenech Adami jservi b[ala membru f’isem il-PN u ]ew; membri eletti f’isem il-Partit Laburista.

Il-Kumitat Amministrattiv taxXlendi kompla fuq il-[idma ippjanata fit-tul g[ax-Xlendi, [idma li tinvolvi xog[ol infrastrutturali matul il-kosta u li qieg[da ssir b’sens kbir ta’ kollaborazzjoni bejn l-istess Kumitat u l-Kunsill Lokali tal-Munxar. Xog[ol li di;à sar jinkludi t-tisbi[ tal-belveder, heritage trail mill-Munxar saxXlendi, pavimentar tal-passa;; tas-Sanap u bini mill-;did ta’ Triq ir-Rumani u Triq il-Kavallieri.

Wara s-sajf mistenni jitkomplew ix-xog[lijiet fuq il-kumplament talpassa;; ta’ mal-kosta, isiru bankiji-

et ;odda matul il-passa;; ta’ malkosta u jinxtraw xi pots b’si;ar talbrukk fihom biex jitpo;;ew fi Triq il-Kantra. Se jinbidlu l-heads talfanali kollha li hemm mal-kosta u n-na[a ta’ Triq San Xmun.

Fost attivitajiet kulturali organizzati mill-Kumitat Amministrattiv tax-Xlendi kien hemm open-air cinema, fjakkolata, bands u Water Fun Park.

Il-Kumitat Amministrattiv taxXlendi se jkompli jag[mel pressjoni fuq l-awtoritajiet rigward il-bajja tax-Xlendi sabiex din titkabbar, sabiex issir diving wreck barra mix-Xlendi, jinstab bilan/ bejn l-istabbilimenti kummer/jali u d-dritt ta’ passa;;, isir studju fuq ilpossibbiltà ta’ Park and Ride, kif ukoll ta’ xog[ol ta’ tiswija fuq ilmoll u s-slipway.

Il-problema tal-immani;;jar tal-iskart hi wa[da minn [afna problemi li qed jiffa//jaw ir-residenti f’Marsaxlokk

www.maltarightnow.com

Il-:img[a, 15 ta’ Awwissu, 2014

8

OPINJONI

Sultana tal-Martri, Sultana tal-Pa/i G[alkemm jien Mosti, ma nixtieqx ninstema’ parrokkjali jekk infakkarkom li llum l-G[id talAssunta, festa li lilna l-Insara tg[inna ng[ollu [arsitna ’l fuq u niftakru li fejn waslet Marija, hemm imsej[in a[na wkoll.

I]da ppermettuli nibqa’ ndur mal-Mosta llum g[ax il-{add li g[adda, fir-Rotunda, ;iet /elebrata l-quddiesa ta’ kull sena li tfakkar l-Inkurunazzjoni fl-1975 tal-kwadru titulari ta’ Santa Marija.

Mexxa din i/-/elebrazzjoni lIsqof Aw]iljarju, Monsinjur Charles Scicluna li – bla tlaqliq – g[amel omelija kura;;u]a fuq su;;ett ja[raq li spiss semmejtu f’din il-pa;na.

Persekuzzjoni atro/i

Huwa qabad mat-tema ta’ Marija Inkurunata u bena riflessjoni dwar it-titli tag[na ta’

Sultana tal-Martri u Sultana talPa/i. U hawn, fuq talba spe/jali li l-Papa Fran;isku g[amel lillIsqfijiet madwar id-dinja, tkellem dwar il-persekuzzjoni atro/i li g[addejja b[alissa fuq lInsara fl-Iraq. Huwa ddefinixxa s-sofferenzi tal-Insara b[ala “persekuzzjoni dijabolika ta’ min irid joqtol isem Alla, u b’hekk jidg[i u j/anfar l-isem qaddis tal-Mulej.”

Huwa fakkar lil dawk pre]enti li l-Insara fl-Iraq mhumiex xi barranin jew inva]uri: ilhom hemm minn qabel bdiet irreli;jon I]lamika. I]da xorta wa[da llum jinsabu mke//ija minn djarhom, immarkati blittra ‘N’ g[al Nisrani.

U l-piena g[al dawk li ma jitilqux hija li l-militanti tal-ISIS joqtluhom, kif dettat mill-Quran, fil-[ames Sura, vers 33: billi jsallbuhom jew jaqtg[ulhom id minn na[a u sieq min-na[a l-

Persekuzzjoni tal-Insara

Dun Brendan M. Gatt brendissimo@gmail.com

o[ra. Monsinjur Scicluna wera kemm hija ridikola u bla sens ilvjolenza g[al skopijiet taparsi reli;ju]i meta qal: “Il-Mulej Alla huwa qaddis f’ismu, u kif qal dalg[odu stess il-Papa Fran;isku, l-ebda tip ta’ vjolenza b[al din m’g[andha ti;i permessa f’ismu.”

Ovvjament mhux kull persekuzzjoni tal-Insara ti;i minn sorsi Musulmani.

Bi]]ejjed insemmu (kif g[amel ukoll Scicluna) l-knejjes li qed ji;u mwaqqg[in fi/-?ina u sslaleb li jitkissru g[ax taparsi mhumiex skont ir-regolamenti.

I]da [add ma jista’ ji/[ad il-fatt li malli l-I]lam jaqa’ fil-fundamentali]mu u r-radikali]mu, lInsara jmorru minn ta[t, flimkien ma’ minoranzi reli;ju]i u etni/i o[ra: tifel ta’ [ames snin li qasmuh min-nofs fl-Iraq g[ax huwa mg[ammed; [addiem Filippin li qatg[ulu rasu filLibja g[ax huwa Nisrani. Anki f’dawn il-jiem komplew jaslulna stejjer ta’ [ni]rijiet o[ra fl-Iraq, b[al dawk l-g[exieren ta’ nisa u tfal midfuna [ajjin g[ax Insara jew g[ax mis-setta tal-Ya]idi.

Tassew, a[na li nemmnu nafu li l-persekuzzjoni qatt mhi se tkun bog[od mid-dixxipli ta’ Kristu. Wara kollox hu stess ;ie deskritt b[ala “sinjal li jmeruh” minn Xmuni x-xwejja[, li filpre]entazzjoni ta’ :esù fitTempju ta’ :erusalemm meta kellu biss ftit jiem wissa lil Marija, “sejf jinfidlek qalbek!”

I]da a[na ng[ixu f’komunità internazzjonali bid-drittijiet u ddmirijiet re/ipro/i, u allura ma nirrassenjawx ru[na li l-Insara g[andhom jibqg[u jinqatlu bla sens, b’mod brutali, fis-skiet, bla protesta, ming[ajr [add ma jg[olli le[nu g[alihom.

sewwa u ;ust). I]da daqshekk ie[or , kompla , a[na nitolbu g[al [utna l-Insara li jg[ixu f’pajji]i bi tmexxija Musulmana b[all-Iraq l-istess libertà li a[na l-Insara, bi dritt u bid-dover, nag[tu lill-Musulmani. U jien in]id li l-libertà reli;ju]a tfisser ukoll [arsien meta dan id-dritt ji;i attakkat minn elementi radikali u vjolenti.

Messa;; sod

Forsi quddiem kliem sod b[al dan, wie[ed jista’ jo;;ezzjona li ma tistax tpo;;i lil kul[add fl-istess keffa, jew li ti;;udika reli;jon skont l-ag[ar elementi fost dawk li j[addnuha.

Veru dan. U nafu, g[all-grazzja t’Alla, li l-ma;;oranza talMusulmani huma nies moderati li j[obbu l - pa/i u jixtiequ jg[ixu fi [biberija anki ma’ dawk ta’ twemmin differenti.

Imma tkun sabi[a kieku dawn il - moderati jsemmg[u le[inhom iktar (anki f’pajji]na) u jikkundannaw bla ebda riserva u bla ebda tlaqliq dawn latro/itajiet li jse[[u madwar id - dinja ta[t l - istendard tar reli;jon tag[hom. Hekk biss tista’ ti]died il-fidu/ja u jitnaqqas il-bi]a’.

Huwa u jinvoka lil Marija b[ala Sultana tal-Pa/i, Scicluna fakkar li l-pa/i li nemmnu fiha a[na l-Insara mhijiex il-pa/i ta/-/imiterju, jew ta’ min jiskot min[abba l-bi]a’: “a[na nemmnu fil-pa/i tal-armonija, fil-pa/i tal - libertà , fil - pa/i tar - rispett re/iproku, a[na nemmnu filpa/i ta’ bniedem li jirrispetta Libertà reli;ju]a Hekk kompla jg[id l-Isqof, bniedem ie[or anki jekk ma meta fakkar li l - Musulmani jaqbilx mieg[u.” Jalla xi darba f ’ pajji]na g[andhom libertà naraw din il-pa/i fi ]mienna. reli;ju]a s[i[a (u hekk huwa Il-festa t-tajba!

Il-:img[a, 15 ta’ Awwissu, 2014

www.maltarightnow.com

9

EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR L-EDITORJAL

Santa Marija... fil-qofol tas-sajf Malti F’dal-jiem, is-sajf Malti jil[aq il-qu//ata tieg[u fil-festa ta’ Santa Marija. Din il-festa to[ro; is-sabi[ li j;ib mieg[u dan lista;un tal-vaganzi, tas-safar, tal-mistrie[, tad-divertiment, tal-festi – ta’ [afna minn dak li jag[mel il-[ajja f’pajji]na sabi[a.

Turi]mu...

Malta b[alissa mimlija b’g[exieren ta’ eluf ta’ turisti li j]uruna fl-aqwa tal-vaganzi – ammonti li g[addejjin tajjeb grazzi g[all-ispinta kbira tal-a[[ar ftit snin li matulhom, flok sofrejna b[al pajji]i o[rajn f’re/essjoni kbira, gawdejna millinizjattivi bil-g[aqal favur it-turi]mu fosthom bil-linji lowcost. ...u vvja;;ar Fl-istess waqt, [afna Maltin isiefru u jgawdu wkoll millinizjattivi tal-a[[ar snin li ma jgawduhomx it-turisti biss imma kul[add. Jekk ma jsifrux, [afna o[rajn i]uru G[awdex g[all-qu//ata tat-turi]mu intern. G[awdex illum igawdi millinvestiment li sar fih tul is-snin biex [affef l-ivvja;;ar u [are; il-;miel partikolari tieg[u. {dax-il parro//a ddedikati lil Santa Marija {afna wkoll igawdu l-festi f’din il-festa li tlaqqa’ l-akbar ammont ta’ parro//i f’festa wa[da. Illum hawn xejn anqas minn 11-il parro//a madwar Malta u G[awdex iddedikati lil Santa Marija. Sebg[a jag[mlu l-festa g[ada, tlieta o[ra j[allu g[al {add ie[or, u ]diedet ma’ dawn il-parro//a l-;dida talKnisja l-Qadima ta’ Birkirkara.

Festa tar-raba’ u l-biedja Il-festa ta’ Santa Marija hi marbuta mar-raba’ u l-biedja.

Fil-wi// tar-raba’ b[alissa jkun hemm ftit li xejn u fil-fatt ilqbiela tradizzjonalment jit[allsu f’Santa Marija. Fi r[ula fejn il-biedja kienet qawwija, Santa Marija dejjem fissret waqfa mix-xog[ol tar-raba’ g[all-mistrie[ u t-tgawdija tal-frott u wkoll waqfa ta’ festa b’dak kollu li jag[mel festa Maltija, millog[ob tan-nar u l-baned, g[all-armar u t-ti]jin.

Isem lill-bidla tal-kors tat-tieni gwerra Din il-festa tat isimha wkoll lill-Konvoj li bih Malta setg[et tibqa’ tikkumbatti fl-ag[ar tat-Tieni Gwerra Dinjija; konvoj li g[en biex il-kors tal-gwerra fil-Mediterran u fl-Afrika ta’ Fuq inbidel [alli l-Ewropa [ar;et mill-ag[ar perjodu fl-istorja tag[ha.

L-attrazzjonijiet ta’ pajji]na F’din il-festa tal-qu//ata tas-sajf, mela, nag[mlu x’nag[mlu, jekk hux nivvja;aw, ingawdu festa tag[na jew ta’ xi ra[al ie[or, jew nie[du ;ranet ta’ mistrie[, tajjeb ingawduha kif jixraq f’riflessjoni wkoll ta’ dak li jag[mel lil pajji]na tant sabi[ g[alina u g[al min i]urna, f’dak li hu tradizzjonali u f’dak li hu ;did, mill-wirt li ngawdu, sal-biedja u l-frott ta’ da]-]mien, sal-festi li jlaqqg[u tant influwenzi qodma u ;odda biex minnhom isawru attrazzjoni Maltija.

{sarat kbar [akmu u qerdu apparat fuq l-art f’sub station fil-Marsa, u wasslu g[al blackout mal-pajji] kollu

Twissija o[ra lil Muscat

Il-[sarat kbar li kellha lEnemalta meta nhar it-Tlieta li g[adda l-pajji] esperjenza blackout li ilna s-snin ma jkollna b[alu, qanqal [sieb ta’ t[assib kbir f’mo[[i. Rajna l-[erba li [alliet splu]joni f’sub station li minnha ssir id-distribuzzjoni talelettriku g[al zona mhux ]g[ira fi/-/entru tal-pajji].

Il-[sieb li ma setax jieqaf ji;ri fil-kurituri ta’ mo[[i kien wie[ed – x’ji;ri kieku in/ident

i]g[ar ise[[ abbord it-tanker tal[a]na tal-gass li l-Prim Ministru Muscat irid li jankra f’nofs ilbajja ta’ Marsaxlokk?

Intqal li l-pumpiera tat-tifi tannar [adu tliet sig[at biex jitfu u jikkontrollaw in-nirien li [akmu sub station fuq l-art.

Fuq il-ba[ar, x’ji;ri kieku alla[ares qatt kellha ssir xi splu]joni i]g[ar jew daqs dik li esperjenzajna din il-;img[a?

Il-Gvern Laburista g[andu jirrifletti u jkun responsabbli filpjan tieg[u li qieg[ed jg[id li qed jimplimenta billi jsor;i tanker enormi f’nofs il-bajja ta’

Marsaxlokk b’[a]na ta’ gass.

Dan hu ;enn. Din hi ebusija tar-ras ta’ gvern li jrid jg[addi minn fuq kul[add basta tg[addi tieg[u.

Pajji]na ma jridx li jg[addi mill-esperjenza li g[adda minnha ?ipru. Il-Gvern u l-Prim Ministru g[andhom bi]]ejjed twissijiet biex ma jibqg[ux g[addejjin bil-pjani tag[hom.

Prim Ministru, a;ixxi biss flinteress tal-poplu. Dan hu dmir tieg[ek.

A. Brincat Tas-Sliema

25 sena ilu f’In-Nazzjon Mijiet ta’ nies urew interess g[all-pro;ett tad-da[la tal-Belt sottomess mill-Perit ta’ fama mondjali Renzo Piano f’wirja li qed tesibixxi fil-Mu]ew tal-Arkeolo;ija d-disinn b’mudell dettaljat.

F’messa;; fl-okka]joni tal-festa ta’ Santa Marija, l-Ar/isoqf :u]eppi Mercieca appella g[all-koperazzjoni bejn il-poplu u l-mexxejja tieg[u. }ag[]ug[ ta’ 17-il sena miet tra;ikament b’xokk waqt li kien qed jag[mel xi xog[ol f’Ba[ar i/-?ag[aq.

Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt • Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i> Tel> 25965-317#318 E-mail> adverts@media.link.com.mt

www.maltarightnow.com

Il-:img[a, 15 ta’ Awwissu, 2014

10

ILLUM IL-:IMG{A

Korruzzjoni bl-g[eruq u x-xniexel Il-korruzzjoni fi/-?ina jidher li m ’ g[andhiex limiti .

Dan qed jo[ro; iktar fi/-/ar minn mindu l-president ?ini] Xi Jinping nieda l-kampanja tieg[u kontra l-korruzzjoni.

Skont ]ew; artikli li dehru Zhou Yongkang [a s-sa[[a li kellu mill-industrija tal-gass u ] - ]ejt li kien imexxi . I]da re/entement ra [afna minn dawk ta’ madwaru ji;u arrestati min[abba l - korruzzjoni .

Dawn jinkludu li Jiang Jiemin, il-kap ta’ PetroChina u re/entement iben Zhou , Zhou Bin , negozjant ukoll b’interessi fissettur tal-ener;ija.

M ’ hemmx dubju li Zhou mhux l-unika persuna korrotta fi/-?ina. I]da jista’ jkun li dan spi//a fejn spi//a min[abba lappo;; tieg[u g[al Bo. Persuna prominenti o[ra ?ini]a li tinsab fl-inkwet min[abba l-korruzzjoni hi Wan Qingliang, li la[[ar kariga tieg[u kienet dik ta’ sindku ta’ Guangzhou, kapitali tal - provin/ja ta ’ Guangdong, it-tielet l-ikbar belt fi/-?ina. Dan kien irnexxielu jkabbar ir-rata ta’ ]vilupp filbelt ta’ Jieyang minn erbg[a fil-mija fl-2004 g[al 18 fil-mija fl-2007. Min hemm beda tiela’ ’l fuq fil-karigi fi/-?ina.

G[al [afna ?ini]i , l - aktar dawk f’po]izzjonijiet g[olja li jxa[[mu u jixxa[[mu hi [a;a normali. F’pajji] Komunista, fejn suppost li kul[add hu l-istess , [afna mexxejja huma mhux biss miljunarji i]da anke biljunarji, b’investimenti kbar barra l-pajji] u bi wliedhom jistudjaw f’universitajiet fi bliet tal-pajji]i tal-Punent.

Relazzjonijiet spe/jali ma/-?ina

Qed jing[ad li Malta llum g[andha relazzjonijiet spe/jali ma/-?ina. I/-?ina jidher li ;iet identifikata mill - Gvern Laburista ta’ Joseph Muscat b[ala l-kontropi] g[all-Unjoni Ewropea . Anke jekk mhux uffi/jali.

Ftit wara l-elezzjoni ;enerali tas-sena l-o[ra l-Gvern Malti da[al fi ftehim ma/ - China Communications Construction Company g[al studju dwar ilpossibbiltà li jinbena pont bejn Malta u G[awdex.

Din il-kumpanija, li ta[t ilGvern ta’ Mintoff kienet bniet ir-Red China Dock f’Bormla, se tonfoq erba’ miljun ewro fuq dan l-istudju, i]da g[al wi//na se tag[mel dan l-istudju b’xejn.

Il-gravi hu li din il-kumpanija

f’“The Economist” tat-2 ta’ Awwissu, mill-bidu tas-sena l - o[ra aktar minn 200 , 000 uffi/jal tal - Gvern , inklu]i aktar minn 30 ministru , mexxejja provin/jali u e]ekuttivi anzjani ta ’

kumpaniji tal-istat ;ew kastigati.

Biss, l-a[bar il-kbira hi li Zhou Yongkang, wie[ed millaktar persuni f’sa[[ithom fi/?ina, qed ikun investigat fuq korruzzjoni.

Sa sentejn ilu dan kien filPolitburo ta/ - ?ina u kien jikkontrolla l-apparat tas-sigurtà ?ini] b’ba;it ikbar minn dak tal-armata.

L-investigazzjoni ta’ Zhou ;iet wara li fl-2012 Bo Xilai,

segretarju tal - Partit Komunista fil - provin/ja ta ’ Chongqing , alleat mill - qrib ta’ Zhou, tne[[a u spi//a l[abs . Dakinhar Zhou kien argumenta kontra t -tne[[ija ta’ Bo.

Qed jing[ad li Malta llum g[andha relazzjonijiet spe/jali ma/-?ina. I/-?ina jidher li ;iet identifikata mill-Gvern Laburista ta’ Joseph Muscat b[ala l-kontropi] g[all-Unjoni Ewropea. Anke jekk mhux uffi/jali

Filwaqt li m’hemm xejn [a]in li nag[mlu negozju ma’ kul[add, irridu noqog[du attenti li ma ndardrux l-ilma li minnu rridu nixorbu. Irridu noqog[du attenti li ma n[allux le[itna f’idejn [addie[or hi black listed mill-Bank Dinji min[abba frodi.

G[all - Gvern Malti li tkun black listed ma jfisser xejn!

Wara kollox anke Shiv Nair, ilkonsulent tal - Prim Ministru Joseph Muscat dwar il-FDI u lener;ija hu esklu] mill-Bank Dinji min[abba frodi u korruzzjoni!

Il-Gvern Malti la[aq ukoll max-Shangai Electric Power, kumpanija sussidjarja tal kumpanija tal - Gvern ?ini] , China Power Investments, li ta[tu l-Gvern Malti qed jg[addi l-impjant il-;did fil-power station ta’ Delimara lil din ilkumpanija , impjant li qed jiffranka lill-Enemalta miljun ewro ]ejt fil-;img[a.

Din il - kumpanija qed ting[ata wkoll terz tal-korporazzjoni Enemalta li issa nbidlet f ’ kumpanija , bil [addiema trasferiti g[al ma’

din il - kumpanija . Hekk l Enemalta ma baqg[etx korporazzjoni , i]da nbidlet f’kumpanija. Hekk ukoll, ilproduzzjoni tal-ener;ija, li hi strate;ikament indispensabbli g[al pajji]na, g[addiet f’idejn il-barrani.

G[al Joseph Muscat li Malta g[andha relazzjoni hekk millqrib ma/-?ina hi xi [a;a talg[a;eb. Jaraha b[ala straordinarju li /-?ini]i juru daqshekk rispett lejn Malta u jag[tu daqshekk [in lil pajji]na .

Nispera li ma ja[sibx li dan qed jag[mluh g[al wi//na . I/ ?ini]i, li di;à infiltraw [afna fl-Afrika – tant li fl-a[[ar lIstati Uniti tal - Amerika dde/idiet li tinvesti f’dan ilkontinent biex tibbilan/ja l influwenza ta/ - ?ina – issa mo[[hom kif jinfiltraw fl-UE. Jidher li sabu lilna biex inservuhom ta’ staffa!

Negozju fl-Italja

Punt ie[or li ma tantx insemmu, li i]da qed jissemma flItalja fejn ix-Shanghai Electric g[adha kif xtrat ishma f’Ansaldo Energia, hu li d-dejn barrani ta’ pajji] jikber appena gvern (jew imprenditur) i/edi parti minn azjenda lill-barrani.

Hu mag[ruf li l-bejg[ lillinvestitur barrani tal-kontroll ta’ azjenda jidher fost il-passiv barrani tal-pajji].

Anke g[aliex parti mid-d[ul li tag[mel din l - azjenda hu wisq probabbli li jintbag[at barra l-pajji]. Hekk jonqos idd[ul nazzjonali u ssir anke [sara lill-bilan/ tal-pagamenti.

Attenzjoni kbira fir-relazzjonijiet Filwaqt li m ’ hemm

xejn [a]in li nag[mlu negozju ma’ kul[add , irridu noqog[du attenti li ma ndardrux l-ilma li

Joe M. Zahra joe.zahra@live.co.uk

minnu rridu nixorbu . Irridu noqog[du attenti li ma n[allux le[itna f’idejn [addie[or.

I/-?ini]i jag[mlu minn kollox biex jing[o;bu. Ju]aw ilmezzi kollha. Ma jiddardrux jikkorrompu lil dak u lill-ie[or biex jie[du dak li jridu. Anke jekk b[alissa g[addejja fi/ ?ina gwerra konta l-korruzzjoni. Gwerra li [afna jsostnu li qed tmiss biss il-wi// talproblema. G[aliex il-korruzzjoni f’dan il-pajji] hi kbira.

Tmiss mill - og[la sal - inqas uffi/jal.

www.maltarightnow.com

Il-:img[a, 15 ta’ Awwissu, 2014

11

A{BARIJIET TA’ BARRA

Il-Parlament jitlob l-g[ajnuna minn barra IL-LIBJA Il-Parlament tal-Libja sejja[ g[al intervent minn barra inti] biex jipprote;i li/-/ivili Libjani mill-konfronti qattiela li qed jippersistu bejn il-movimenti talmilizzji rivali.

Id-deputati Libjani ltaqg[u u vvutaw fl-in[awi ta’ Tobruk, lejn il-Lvant tal-pajji], min[abba l-vjolenza li [akmet fi Tripli, il-belt kapitali Libjana u f’Benghazi, li hi t-tieni l-aktar belt importanti tal-Libja.

Madankollu, la n-Nazzjonijiet Uniti u lanqas kwalunkwe potenza barranija o[ra ma g[andhom pjani attwali biex jintervjenu fil-Libja.

Intant, il-Libja g[adha su;;etta g[al morsa ta’ vjolenza li tinvolvi l-gruppi tal-milizzji li mexxew ir-rivoluzzjoni tal-2011 kontra l-eks re;im ta’ Muammar Gaddafi.

Illum – aktar minn tliet snin mindu ]bruffat ir-rewwixta – lArmata u l-Pulizija tal-Libja

g[adhom dg[ajfin fil-konfront tal-milizzji li qed jikkontrollaw bnadi s[a[ tal-pajji].

Ftit wara li qablu dwar iddigriet ‘g[all-intervent minn barra’, id-deputati Libjani f’Tobruk ivvutaw ukoll favur ixxoljiment tal-milizzji.

Madankollu, l-Istat tal-Libja m’g[andux il-mezzi biex jinforza din il-mi]ura. Fil-fatt, losservaturi fi Tripli qalu li filwaqt li l-ewwel digriet jidher b[ala pass kura;;ju] min-na[a tal-Parlament, dan, fl-a[[ar mill-a[[ar, ma jmurx wisq ‘il hinn minn ;est simboliku.

Intant, ma kienx /ar jekk ilParlament talabx g[al missjoni g[a]-]amma tal-pa/i (fil-Libja) inkella riedx forom o[ra ta’ g[ajnuna. Il-komunita internazzjonali, sallum, ]ammet lura minn intervent fil-Libja u minflok qed tinsisti g[al djalogu u biex tieqaf il-vjolenza f’dan ilpajji].

Il-Pulizija jfittxu fid-dar ta’ Cliff Richard IR-RENJU UNIT Il-Pulizija ta’ South Yorkshire fittxew fir-residenza ta’ Sir Cliff Richard, b’konnessjoni ma’ allegat reat sesswali li jmur lura g[as-snin tmenin.

Ir-residenza tal-kantant famu] tinsab fiz-zona ta’ Sunningdale u l-permess g[at-tfittxija ing[ata wara li [ar;et allegazzjoni ta’ natura sesswali li tinvoli tifel li kien g[ad g[andu anqas minn sittax il-sena meta se[[ ‘ir-reat’.

Intant, il-Pulizija g[amlitha /ara li sid il-proprjeta ma kienx pre]enti waqt it-tfittxija u li ma sarux l-arresti. Madankollu, ilkorrispondenti ma’ Sky News, ‘jifhmu’ li l-pulizija ne[[ew

numru ta’ o;;etti mill-proprjeta ‘ta’ Cliff Richard’.

Il-Pulizija ta’ South Yorkshire riedu jag[mluha /ara wkoll li ttfittxija ma saritx b[ala parti mill-investigazzjoni ta’ Scotland Yard dwar id-delitti sesswali li jmorru lura numru ta’ snin u li hi l-ba]i ta’ Operation Yewtree.

L-indikazzjonijiet huma li Cliff Richard jinsab barra r-Renju Unit u meta hu deher l-a[[ar fil-Portugall, ;img[a ilu, u waqt li hu kien qed jag[ti kun/ert flartijiet li g[andu f’dan il-pajji].

Cliff Richard g[andu wkoll dar f’Barbados u fejn hu i[obb iqatta’ l-ista;un tax-xitwa.

IR-RUSSJA> Konvoj Russu li qed i;orr l-g[ajnuna umanitarja g[ar-residenti fir-re;juni separatisti tal-Ukrajna tal-Lvant jidher g[addej minn triq, xi kilometri ‘l bog[od minn Voronezh. L-awtoritajiet f’dan il-pajji] qed jg[idu li l-moviment tal-konvoj mit-territorji Russi qed isir bil-koordinazzjoni s[i[a mal-Organizzazzjoni tas-Salib l-A[mar. Dan wara li l-Ukrajna, jiem ilu, tat il-permess biex il-konvoj tal-g[ajnuna Russu jg[addi mill-fruntiera tag[ha ;o zona qrib il-belt ta’ Luhansk li hi kkontrollata mill-militanti separatisti li jridu l-unjoni ma’ Moska. Intant, din l-g[ajnuna, l-ewwel, trid tg[addi millinvestigazzjoni tal-uffi/jali doganali Ukreni u tar-rappre]entanti tal-Organizzazzjoni g[as-Sigurta u Kooperazzjoni (OSCE) (ritratt> EPA)

In-NU tiddikjara stat ta’ emer;enza ewlieni L-IRAQ In-Nazzjonijiet Uniti iddikjarat l-og[la livell ta’ emer;enza fl-Iraq wara li lavvanzi militari tal-fanati/i talgrupp Stat I]lamiku (IS) irri]ultaw fi kri]i umanitarja mill-aktar allarmenti.

Uffi/jali Kurdi qed jg[idu li ssitwazzjoni fil-belt ta’ Dohuk – fejn hemm mal-150,000 refu;jat – issa saret kritika, i]da l-Istati Uniti ma temminx ‘fil-probabbilta’ ta’ missjoni ur;enti biex isalvaw l-eluf ta’ /ivili li [arbu lejn il-Muntanja Sinjar biex ma jinqatlux mill-IS. Dan wara li l-qawwiet Amerikani analizzaw is-sitwazzjoni fuq il-Muntanja Sinjar wara jiem ta’ t[assib enormi u fejn huma sabu li kien hemm ‘anqas nies milli stennew’. LAmerikani saru jafu wkoll li nnies li spi//aw f’dawn l-in[awi kienu f’kundizzjoni a[jar milli huma [asbu g[all-bidu. Fl-istess

[in, eluf qed jie[du vanta;; mill-iljieli biex jaqsmu minn din il-muntanja lejn in[awi o[rajn.

Madankollu, n-NU tikkalkula li mal-1.2 miljun Iraqqin spi//aw jg[ixu l-[ajja ta’ refu;jati f’pajji]hom – bit-tliet pajji]i l-o[ra li g[andhom l-istess status ta’ emer;enza jkunu sSirja, is-Sudan t’Isfel u rRepubblika ?entrali Afrikana.

Sadanittant, id-dikjarazzjoni ta’ ‘Emer;enza fuq Livell 3’ min-NU g[andha tiffa/ilita lmobilizzazzjoni ta’ ri]orsi addizzjonali li jinkludu prodotti, fondi u assi. Din g[andha wkoll ta//erta reazzjoni aktar effettiva g[all-[te;iet umanitarji talpopolazzjonijiet li ;arrbu e]odu sfurzati.

Fl-istess [in, Nickolay Mladenov, ir-rappre]entant spe/jali tan-NU, qal li s-sitwazzjoni tar-refu;jati fuq ilMuntanja Sinjar tibqa’ wa[da

kritika. Dan waqt li n-NU ikkalkulat li l-g[exieren tal-eluf ta’ persuni – li l-ma;;oranza tag[hom ;ejjin mill-minoranzi reli;ju]i Kristjani u tal-Yazidi – spi//aw assedjati mill-militanti tal-IS wara li huma kienu sfurzati biex ja[arbu minn djarhom.

Filwaqt li membri tal-komunita tal-Yazidi sabu l-kenn ;o kamp fil-provin/ja ta’ Dohuk, ilmembri tal-minoranzi reli;ju]i o[rajn – inklu]i l-Kristjani flin[awi ta’ Irbil – ukoll kellhom ja[arbu g[al [ajjithom.

Intant, il-qawwiet tal-Istati Uniti komplew jattakkaw lillmilitanti tal-IS u bl-Amerikani jipprovdu wkoll l-g[ajnuna umanitarja konsistenti fl-in[awi.

Dan waqt li l-ajruplani, fl-a[[ar iljieli, tefg[u l-provvisti flin[awi tal-Muntanja Sinjar fejn il-Yazidi qed jag[mlu kulma jistg[u biex ji]gi//aw lill-militanti.

www.maltarightnow.com

Il-:img[a, 15 ta’ Awwissu, 2014

12

A{BARIJIET TA’ BARRA

Aktar minn miljun persuna effettwati mill-Ebola IN-NAZZJONIJIET UNITI B ’ aktar minn miljun per suna effettwati mill - Ebola fil Punent tal - Afrika , lOrganizzazzjoni Dinjija tas Sa[[a ( WHO) wissiet li g[alissa ma kienet qed tara ebda tmiem ta ’ din l emer;enza u kien hemm

b]onn mi]uri mhux tas - soltu biex il - marda ma tkomplix tit tie[ed .

Skont l - a[[ar /ifri mill WHO bejn l -1 0 u l -11 ta ’ Awwissu , fil - Liberja , Sierra Leone , in - Ni;erja u l - Guinea kien hemm 1 28 ka] ;did tal -

Ebola , u mietu 56 persuna .

B ’ hekk , it - total tal - ka]i issa hu ta ’ 1, 975 u l - imwiet 1, 069 .

Barra minn hekk , s ’ issa kienu infettati 1 70 [addiem fil qasam tal - kura tas - sa[[a li minnhom mietu 80 . Fi Sierra Leone t[abbar li t - tieni tabib

minn ta ’ quddiem nett kontra l - marda kien miet ukoll . :imag[tejn ilu kien miet il kap tieg[u .

Margaret Chan , id - direttur ;enerali tal - WHO , qalet li issa hemm aktar minn miljun per suna effettwati mill - marda u li

ta ’ kuljum dawn qed ikollhom jing[ataw g[ajnuna varja .

Dawn jinsabu f ’ dawk iz - zoni fl - Afrika fejn kien hemm [afna infezzjonijiet . Hi ]iedet li din kienet kri]i tas - sa[[a serja [afna u li tista ’ tinbidel malajr f ’ wa[da umanitarja .

L-ebda email waqt il-btajjel IL-:ERMANJA

Il-[addiema mal-kumpanija Daimler, dan is-sajf, jistg[u jqattg[u l-btajjel qrib il-ba[ar ming[ajr ma jinkwetaw dwar lemails relatati max-xog[ol. Dan ifisser li l-familji tag[hom se jiffrankaw il-frustrazzjoni tipika tal-ka]i fejn il-missier jir/ievi messa;;i marbutin mal-post taxxog[ol u li jistg[u jtappnu l-gost tal-vaganza.

Kelliema g[al Daimler, li tipprodu/i t-trakkijiet u l-karozzi, u li hi bba]ata fi Stuttgart, qalu li mal100,000 [addiem :ermani] jistg[u jag[]lu li j[assru awtomatikament l-emails kollha li jistg[u jir/ievu ladarba huma jkunu g[addejjin bilbtajjel tag[hom. Dan bl-iskop li huma ma jsibux l-inbox ippakkjat bil-messa;;i ladarba jirritornaw g[ax-xog[ol.

Persuna li tista’ tibg[at email f’dawn i/-/irkostanzi g[andha tkun mg[arrfa mis-servizz ‘Mail on Holiday’ li l-email spe/ifika ma tkunx waslet u mbag[ad, hi tista’ tikkuntattja ‘sostitut’ innominat.

Dan bl-iskop li l-[addiema jkollhom l-g[a]la li jirritornaw g[al inbox vojta ladarba jikkonkludu lbtajjel.

Wilfried Porth, membru tal-bord g[ar-ri]orsi umani ma’ Daimler, qal li l-impjegati g[andhom igawdu l-mistrie[ dovut waqt il-btajjel u ma jaqrawx l-emails li g[andhom x’jaqsmu max-xog[ol. Il-kumpanija qed tie[u din il-mi]ura [alli ta//erta l-mistrie[ emozzjonali tal[addiema.

I?-?INA> Nies ja[arbu minn mew;a enormi li [abtet ma’ pont tul ix-Xmara Qiantang f’Hangzhou (ritratt> EPA)

Bint Robin Williams vittma ta’ bullying L-ISTATI UNITI It-tifla tal-attur mibki Robin Williams, m’g[adhiex tikkomunika fuq Twitter u Instagram wara li numru ta’ persuni attakkawha online b’insulti u kliem dispre;jattiv dwar issuwi/idju ta’ missierha.

Zelda Williams, li g[andha 25 sena, qalet li hi spi//at tirtog[od wara li xi [add bag[tilha ritratt me[ud ;o kamra mortwarja u li ng[ad li kien qed juri l-katavru ta’ missierha. Fil-verità, dan ir-

ritratt kien ta’ ra;el ie[or li kien miet xi snin ilu u li kien jixbah xi ftit lill-attur famu].

L-abbonaturi ta’ Twitter li bag[tu r-ritratti lil Zelda Williams u abbu]awha verbalment issa spi//aw sospi]i minn dan is-sit popolari g[al social networking.

Zelda Williams indikat ukoll li hi spi//at su;;etta g[al kritika krudili bla b]onn min[abba nnumru ]g[ir ta’ ritratti ta’

missierha li hi kienet bag[tet online. Hi spjegat li l-mumenti privati li hi qattg[et ma’ missierha kienu prezzju]i u li huma ma kinux jilag[bu g[all-gallarija bil;bid tar-ritratti frivoli jew billi jibag[tu xi ‘stessu’ fuq l-internet.

Din il-mara, illum, ma tafx kif se tirrea;ixxi g[all-mewta tra;ika ta’ missierha u ma tistax tifhem g[ala hu seta’ jidde/iedi li jne[[i [ajtu.

Sadanittant, [abib ta’ Robin

Williams ]vela li l-attur Amerikan, li nstab mg[allaq fiddar tieg[u qrib San Francisco, kien idde/ieda kontra qalbu li jkun il-protagonist ta’ film ;did li kellu jkun sequel g[al Mrs Doubtfire, wie[ed mill-aktar films famu]i ta’ Williams u li kien mar tajjeb [afna fil-box office. Intant, Robin Williams, kien [ass li ma kellux g[a]la, fi//irkostanzi, g[aliex hu kellu b]onn il-flus.

www.maltarightnow.com

Il-:img[a, 15 ta’ Awwissu, 2014

11

A{BARIJIET TA’ BARRA

Moviment qawwi ta’ immigranti SPANJA Fl-a[[ar jumejn, iktar minn 1,200 immigrant da[lu Spanja illegalment wara li qasmu bilba[ar. L-Ispanjoli qeg[din ji/[du li l-Marokk naqas milli jie[u [sieb id-doveri tar-ronda fiz-zona spe/ifika.

Il-Ministeru tal-Intern Spanjol qal li l-mew;a tal-immigranti hi r-ri]ultat tat-tis[i[ tad-difi]i mal-fruntieri ta]-]ew; territorji ta’ Spanja, fl-Afrika ta’ Fuq. Intant, il-kelliema Spanjoli sostnew li aktar immigranti millpajji]i ta[t is-Sahara, illum, qed jippruvaw jaqsmu lejn Spanja bid-dg[ajjes, i]da huma kellhom kliem po]ittiv dwar il-kooperazzjoni bejn Spanja u l-Marokk f’dan il-qasam.

Is-sorsi infurmati jemmnu li l1,200 immigrant inkwistjoni

huma l-akbar numru li rnexxielhom jaslu fi Spanja f’perijodu ta’ ]mien daqshekk qasir. Dan waqt li t-temp favorevoli tala[[ar jumejn ukoll qed jissemma b[ala ‘fattur’ fi/-/irkostanzi.

Filwaqt li /-/entri g[all-immigranti fin-Nofsinhar ta’ Spanja qed isibuha diffi/li biex jikkontrollaw din il-mew;a ta’ nies, limkejjen qrib il-Gvern ta’ Madrid komplew ji/[du li lawtoritajiet Marokkini fallew milli jag[mlu l-patrols bejn nhar it-Tnejn u t-Tlieta.

Minn nhar it-Tnejn, il-gwardjani tal-kosta Spanjoli inter/ettaw mal-126 dinghy u dg[ajjes li kienu qed i;orru total ta’ 1,229 immigrant li g[amlu lvja;; relattivament qasir millMarokk lejn Spanja.

IR-RENJU UNIT> L-uni/i ]ew; bombers tat-Tieni Gwerra Dinjija, tat-tip Avro Lancaster li g[ad hawn kapa/i jtiru jidhru flimkien fuq il-ba]i tar-RAF ta’ Coningsby. Din hi l-ewwel darba mis-snin sittin li ]ew; ajruplani tat-tip Lancaster taru flimkien. Wie[ed mill-ajruplani din il-;img[a wasal fir-Renju Unit mill-Kanada u flimkien dawn se jie[du sehem f’madwar 60 airshow u attività fil-pajji] fil-[ames ;img[at li ;ejjin (ritratt> EPA)

Il-Papa Fran;isku flimkien mal-President tal-Korea t’Isfel Park Geun-Hye f’Seoul fil-bidu ta]-]jara tieg[u ta’ [amest ijiem f’dan il-pajji] Asjatiku (ritratt> EPA)

Il-Papa Fran;isku jibda l-ewwel vja;; fl-Asja IL-KOREA T’ISFEL Il-Papa Fran;isku, ilbiera[, beda vja;; fil-Korea t’Isfel b[ala parti mill-ewwel mawra tieg[u fil-kontinent tal-Asja mindu [a t-tmun tal-Knisja Kattolika, f’Marzu tal-2013.

Kemm idum fil-Korea t’Isfel, il-Papa g[andu jibbeatifika lillKoreani Kattoli/i li mietu g[allfidi tag[hom filwaqt li jattendi festival g[a]-]g[a]ag[ Kattoli/i.

Il-Knisja Kattolika fil-Korea t’Isfel hi fost l-aktar knejjes fiddinja li qed ji]viluppaw b’ritmu mg[a;;el, u sal-lum g[andha mal-5.4 miljun membru – jew madwar 10.4 fil-mija tal-popolazzjoni.

Intant, il-Korea ta’ Fuq Komunista sparat il-missili g[al fuq id-distanzi qosra lil hinn mill-kosta tag[ha lejn il-Lvant, proprju fil-[in meta l-ajruplan tal-Papa kien qed i[ejji g[allin]ul f’Seoul u qabel ma l-Kap

tal-Kattoli/i ntlaqa’ fl-ajruport mill-President tal-Korea t’Isfel, Park Geun-hye.

Il-Koreani Komunisti sparaw tal-anqas tliet missili waqt li lajruplan tal-Papa kien qed javvi/ina l-ispazju tal-ajru talKorea t’Isfel. Hu mifhum ukoll li dawn l-isparaturi komplew anki xi sig[at wara l-in]ul talajruplan.

Ir-re;im fi Pyongyang, f’dawn l-a[[ar xhur, wettaq diversi e]er/izzji simili biex jag[ti twe;iba lill-Korea t’Isfel u ’lIstati Uniti g[all-provokazzjonijiet tag[hom. Dan meta tTmexxija fil-Korea t’Isfel u lAmerikani g[andhom jie[du sehem f’e]er/izzju militari kon;unt li jibda nhar it-Tnejn.

Intant, il-Papa Fran;isku se jrodd ;ie[ lil u[ud mill-ewwel Kattoli/i tal-Korea t’Isfel ladarba hu jibbeatifika mal-124 Korean li mietu fis-seklu

tmintax u dsatax.

I/-/erimonja ta’ beatifikazzjoni se ssir g[ada, fi Pjazza Gwanghwamun, fi/-/entru ta’ Seoul, fejn mistenni li jattendu mal-miljun persuna. Dan waqt li lbiera[ saru l-a[[ar t[ejjijiet g[all-quddiesa prin/ipali filpjazza partikulari.

Avveniment mistenni ie[or g[andu jkun dak tal-laqg[a bejn il-Papa u l-istudenti li g[exu mit-tra;edja tal-vapurett ‘Sewol’ li kienet se[[et ftit xhur ilu meta spi//aw g[erqu aktar minn 300 persuna, [afna minnhom studenti ]g[a]ag[.

Il-Papa jikkonkludi l-impenji fil-Korea t’Isfel nhar it-Tnejn, b’quddiesa g[all-pa/i u rrikon/iljazzjoni li ssir filKatidral ta’ Myeong-dong f’Seoul fejn hu se jwassal ilmessa;; dovut lill-Korea ta’ Fuq u t’Isfel, u lill-popli tal-Asja tal-Lvant.

www.maltarightnow.com

Il-:img[a, 15 ta’ Awwissu, 2014

14

FESTI

Joe Chetcuti – joechetcuti@onvol.net

Illum il-festa ta’ Marija Assunta Mtellg[a s-Sema Is solennità tal 5 ta Awwissu -

-1

’

tfakkarna fit-tlug[ ta’ Marija fissema bir-ru[ u l-;isem. L-G[id tal-Assunta huwa mag[ruf ukoll b’g[o]]a kbira mill-Maltin u lG[awdxin kollha g[ax proprju b[al-lum il-15 ta’ Awwissu missirijietna [adu nifs qawwi meta da[al fil-Port il-Kbir il-konvoj b’dak kollu ne/essarju g[allg[ajxien ta’ dawn il-g]ejjer fissnin tal-a[[ar Gwerra Dinjija u din is-sena qed titfakkar is-71 sena minn din il-;rajja.

Il-festa tal-Assunta qed ti;i //elebrata f’seba’ parro//i: sitta f’Malta u l-o[ra f’G[awdex.

F’Malta ti;i //elebrata filMosta, il-Qrendi, il-Gudja, lImqabba, {al G[axaq, {’Attard, filwaqt li f’G[awdex qed tkun i//elebrata fil-Knisja Katidrali tal-Belt Victoria. Ma’ dawn ]diedet ukoll il-parro//a l-;dida ta’ Santa Marija fil-knisja l-qadima ta’ Birkirkara, fejn issir ilfesta ta’ ;ewwa biss. Minbarra dawn il-parro//i hemm ukoll ilkappella ddedikata lil Santa Marija li tinsab f’{al Muxi f’{a]-}ebbu; u anke fil-Knisja tas-Samra fil-{amrun mag[rufa b[ala Santa Marija ta’ Atocia.

F’dawn il-pa;ni qed nippubblikaw tag[rif dwar il-festi kollha //elebrati f’Malta u G[awdex ad unur il-Kbira Ver;ni Mbierka Mtellg[a s-Sema.

Fis-Santwarju tar-Rotunda fil-Mosta Kull sena l-Mostin ji//elebraw bil-kbir il-festa tal-Patruna Santa Marija. Dalg[odu fis-Santwarju mill-isba[ li jsa[[rek t[ares lejh tar-Rotunda, fid-9.15 a.m. tibda lkon/elebrazzjoni solenni li se tit-

mexxa minn Monsinjur Ar/isqof Joseph Spiteri, Nunzju Appostoliku tal-Kosta talAvorju. Il-pane;ierku se jsir millKanonku Dun Joe Zammit.

Fil-5 p.m. tibda quddiesa letta.

Fis-6 p.m. jibda l-G[asar u l-kant tal-Ave Regina Coelorum. Se jmexxi s-sa/erdot novell Dun Luke Cutajar. Fis-7 p.m. tibda [ier;a l-pur/issjoni bl-istatwa ta’ Santa Marija. Fid-d[ul talpur/issjoni titkanta l-antifona u ssir barka Ewkaristika.

Din is-sena qed jitfakkru d-39 anniversarju mill-inkurunazzjoni u t-tnax-il anniversarju tal-istellarju tax-xbieha tal-Assunta. ’ : Illum fil-11 a.m. jibda mar/ briju] mill-banda tas-So/jetà Filarmonika Santa Marija tal-Mosta. Illejla fis-7 p.m. l-Banda tas So/jetà Filarmonika Santa Marija tal-Mosta se tilqa’ filbieb il-[ru; tal-istatwa bid-daqq tal-Ave Maria, u wara l-Banda Santa Marija se takkumpanja lewwel parti tal-pur/issjoni.

Festi

ta

barra

Santa Marija fil-Mosta

Fis-7 p.m. l-Banda Konti Ru;;ieru tal-Ka]in San Pawl tarRabat, Malta, se tag[mel mar/ u programm fi Triq il-Kostituzzjoni u Pjazza Rotunda u wara l-istess banda Rabtija tesegwixxi programm mu]ikali fuq il-plan/ier fi Pjazza Rotunda.

Il-Banda Nicolò Isouard talMosta se takkumpanja t-tieni parti tal-pur/issjoni sad-d[ul tag[[a fil-knisja b’g[add ta’ innijiet Marjani bl-akkumpanjament tal-kor Mosti Shalom immexxi minn Rita Vassallo.

F’{al G[axaq F’{al G[axaq qed tkun i//elebrata l-festa ta’ Santa Marija.

Dalg[odu fid-9 a.m. tibda l-quddiesa solenni tal-festa li se tit-

mexxa minn Dun Raymond Cassar. Il-pane;ierku se jsir minn Dun Brendon Gatt. Fi tmiem ilquddiesa tindaqq l-antifona Assumpta Est Maria u jsir ilbews tar-relikwa u titkanta l-Ave Maria Stella.

Fil-5.30 p.m. tibda quddiesa blomelija mmexxija minn Dun Nicholas Dimech u wara jibda lG[asar. Fis-7 p.m. tibda [ier;a lpur/issjoni bl-istatwa ta’ Santa Marija, xog[ol l-iskultur Marjanu Gerada u se titmexxa minn Dun Raymond Cassar. Fl-10.30 p.m. issir /elebrazzjoni Marjana fuq iz-zuntier tal-knisja. Fid-d[ul talistatwa titkanta l-antifona Assumpta Est Maria u ssir barka Ewkaristika.

L-Orkestra u l-Kor Bel Canto se jkunu ta[t id-direzzjoni tasSurmast Hermann Farrugia Frantz. ’ : Dalg[odu fil11 a.m. jibda mar/ briju] millBanda Santa Marija ta’ {al G[axaq.

Festi ta

barra

Santa Marija fil-Belt Victoria, G[awdex

Santa Marija f’{al G[axaq

Fis-6 p.m. jibda mar/ millBanda }ejtun ta]-}ejtun u fil[ru; tal-istatwa l-istess banda }ejtunija se tilqa’ lill-istatwa fuq iz-zuntier b’g[add ta’ innijiet Marjani.

Fis-7.15 p.m. l-Banda Marija Re;ina tal-Marsa se takkumpanja l-pur/issjoni.

Fit-8.30 p.m. jibda programm mu]ikali fuq il-plan/ier millBanda }ejtun.

Fil-Belt Victoria – G[awdex Il-Knisja Matri/i u Kolle;;jata fil-Belt Victoria, G[awdex, li tinsab tiddomina log[la post fil-konfini ta/?ittadella, illum qed ti;bed lejha G[awdxin u Maltin g[all-festa kbira ta’ Santa Marija u ma’

dawn ma nistg[ux ma nsemmux l-g[add ;mielu ta’ turisti li jinzertaw ikunu fostna fuq btala u b[al dan i]-]mien jitilg[u lejn G[awdex g[all-festa ta’ Santa Marija.

Ta’ min ifakkar li din is-sena qed titfakkar il-150 sena minn meta din il-knisja saret il-Katidral tad-Djo/esi ta’ G[awdex.

Dalg[odu fid-8.45 a.m. jibda lkant tat-terza pontifikali u fid-9 a.m. tibda l-quddiesa pontifikali li se titmexxa minn Monsinjur Isqof Mario Grech bis-sehem talKapitlu tal-Knisja Katidrali. Fi tmiem il-pontifikal Monsinjur Isqof se jag[ti l-barka Appostolika bl-indul;enza plenarja. Se ti;i esegwita l-quddiesa Missa in Solemnitate Sanctae Mariae Assumptae ta’ Mro Joseph Sammut.

Fil-5 p.m. tibda quddiesa li se titmexxa mill-Ar/ipriet Dun Pawl Cardona. Fis-6 p.m. jibda l-

G[asar solenni mill-Kapitlu talKnisja Katidrali. Fis-7 p.m. to[ro; il-pur/issjoni bl-istatwa ta’ Santa Marija li se titmexxa mill-Ar/isqof Aldo Cavalli, Nunzju Appostoliku g[al Malta, bis-sehem tal-Kapitlu tal-Knisja Katidrali. Fl-10 p.m. l-istatwa ta’ Santa Marija ting[ata l-a[[ar tislima fil-Pjazza tal-Katidral fidd[ul solenni u devot tag[ha u flistess pjazza titkanta l-Ave Maria u ssir barka Ewkaristika. ’ : Dalg[odu fil11 a.m. jibdew mar/i mi]-]ew; baned mistiedna li huma l-Banda tas-So/jetà Mu]ikali 12th May ta’ {a]-}ebbu; u l-Banda talG[aqda Mu]ikali Vi]itazzjoni tal-G[arb, G[awdex.

Fil-11.30 a.m. isir it-tqassim tal-premjijiet fil-wirja agrarja ta’ Santa Marija fil-;nien ta’ Villa Rundle.

Fis-2.30 p.m. jibdew it-ti;rijiet tradizzjonali tal-bhejjem. Il-paljijiet se jitqassmu mill-Ministru g[al G[awdex Anton Refalo kif ukoll mis-Sindku tal-Belt Victoria Samuel Azzopardi.

Fis-6 p.m. l-Banda ?ittadina Leone tibda mar/ minn [dejn i/?entru Parrokkjali sal-Pjazza talKatidral. Fil-[ru; tal-istatwa lBanda ?ittadina Leone se ddoqq l-innu ‘Warda Sbej[a tarRebbieg[a’ u wara l-innu immortali Per La Festa Di Maria Assunta in Cielo (1913) tasSurmast Orlando Crescimanno fuq versi ta’ Ramiro Barbaro di San Giorgio. Wara l-Banda ?ittadina Leone tkompli takkumpanja l-pur/issjoni b’g[add ta’ innijiet pro/essjonali.

Fit-8 p.m. jibda mar/ briju] mill-Banda tal-G[aqda Mu]ikali San :u]epp ta’ G[ajnsielem.

Festi ta

barra

Dan il-mar/ jibda minn quddiem il-Ka]in tal-Banda ?ittadina Leone u jibqa’ tiela’ sal-Pjazza tal-Katidral fejn wara l-istess banda se tesegwixxi programm mu]ikali.

Fl-10 p.m. jibda programm mu]ikali fi Pjazza l-Indipendenza (It-Tokk) mill-Banda tas-So/jetà Filarmonika Victory tax-Xag[ra.

Fl-10 p.m. jibda spettaklu meravilju] tal-log[ob tan-nar tal-ajru fuq l-G[olja ta’ Gelmus li huwa kollu kemm hu kkoordinat minn Vampa Organisations.

Fil-11.30 p.m. jibda mar/ tala[[ar mill-Banda ?ittadina Leone.

Fl-Imqabba Fl-Imqabba qed tkun i//elebrata l-festa ta’ Santa Marija.

Dalg[odu fid-9.15 a.m. tibda l-

quddiesa kon/elebrata mmexxija minn Monsinjur Edgar Attard.

Il-pane;ierku se jsir millKanonku Dun Joe Cilia.

Fis-6 p.m. jibda l-G[asar solenni, titkanta s-Salve u anke lLitanija. Se jmexxi Dun Joe Zahra OP. Fis-7.15 p.m. tibda [ier;a l-pur/issjoni bl-istatwa ta’ Santa Marija u din se titmexxa mill-istess /elebrant. Fid-d[ul tal-pur/issjoni titkanta l-antifona u ssir barka Ewkaristika. ’ : Il-mar/ tradizzjonali mill-Banda Re :or; V se jibda fis-1 p.m. Fis-6 p.m. l-Banda Peace tan-Naxxar tibda mar/ minn Triq San Ba]ilju sal-pjazza. L-istess banda tilqa’ l-[ru; tal-istatwa b’g[add ta’ innijiet Marjani u wara tkompli takkumpanja lpur/issjoni.

Festi

ta

barra

g[al pa;na 15

www.maltarightnow.com

Il-:img[a, 15 ta’ Awwissu, 2014

15

FESTI

Festa ma[buba mill-Maltin u l-G[awdxin

Santa Marija fl-Imqabba

minn pa;na 14 Fis-7.15 p.m. l-Banda

talG[aqda Karmelitana Queen Victoria ta]-}urrieq issellem lillistatwa u g[all-[abta tad-8.45 p.m. l-istess banda Karmelitana tesegwixxi l-Innu l-Kbir ‘Lil Marija Mtellg[a s-Sema’, kompo]izzjoni ta’ Mro George Martin fuq kliem ta’ Patri J.M. Ghigo. Se jie[du sehem il-baritonu Louis Cassar, it-tenur Joseph Aquilina, kif ukoll ilCoro Bel Canto ta[t id-direzzjoni tas-Surmast Hermann Farrugia Frantz.

Wara l-Banda Karmelitana }urriqija tkompli tesegwixxi programm strumentali. Se tie[u sehem il-kantanta Mqabbija Francesca Farrugia u lkantanta Roberta Mallia.

Wara li tispi//a l-funzjoni mill-knisja jsir mar/ qasir li jintemm quddiem il-Ka]in tasSo/jetà Santa Marija Banda Re :or; V. Fil-Gudja Fil-Parro//a Ar/imatri/i u Ar/ipretali tal-Gudja qed tkun i//elebrata l-festa ta’ Santa Marija. Dalg[odu fid-9.30 a.m. tibda l-quddiesa kantata solenni

li se titmexxa minn Monsinjur Isqof George Frendo, l-Isqof Aw]iljarju ta’ Tirana Durres, lAlbanija. Il-pane;ierku se jsir minn Patri Martin Coleiro OFM. Fi tmiem il-quddiesa se jitkantaw l-antifoni Virgo Prudentissima u Assumpta Est. Wara jsir il-bews tar-relikwa.

Fis-6.15 p.m. jibda l-G[asar u fis-7.30 p.m. tibda [ier;a lpur/issjoni bl-istatwa ta’ Santa Marija. Imexxi Monsinjur Carmelo Zammit. Fid-d[ul talpur/issjoni se jitkantaw l-anti-

Santa Marija fil-Gudja

fona Assumpta Est, is-Salve, lantifona Virgo Prudentissima u ssir /elebrazzjoni Ewkaristika. ’ : Dalg[odu se jkun hemm mar/i mi]-]ew; baned tal-lokal tal-Gudja, lG[aqda Mu]ikali Marija Assunta u s-So/jetà Mu]ikali La Stella.

Fis-6.30 p.m. il-Banda San :iljan se tibda mar/ minn Triq {al Safi u wara l-istess banda se tesegwixxi programm mu]ikali fuq il-plan/ier.

Fis-7.30 p.m. il-Banda Anici ta’ {al Qormi waqt il-[ru; talistatwa se ddoqq l-Ave Maria u wara l-istess banda se tibda mar/ minn [dejn il-Palazz D’Aurel.

Wara tesegwixxi programm mu]ikali.

Festi ta

barra

F’{’Attard F’{’Attard qed tkun i//elebrata l-festa ta’ Santa Marija. Din issena qed titfakkar il-140 sena minn meta saret il-vara ta’ Santa Marija u l-120 sena mit-twaqqif tas-So/jetà Mu]ikali La Stella Levantina ta’ {’Attard.

Dalg[odu fid-9.15 a.m. tibda l-

quddiesa solenni li se titmexxa mill-Kappillan Dun Noel Vassallo. Il-pane;ierku se jsir mill-Kanonku Ar/ipriet Joseph Sultana. Wara l-quddiesa titkanta l-antifona Hodie Maria tasSurmast Carlo Diacono u jsir ilbews tar-relikwa.

Fis-6 p.m. tibda quddiesa letta u fis-7.15 p.m. tibda [ier;a lpur/issjoni bl-istatwa ta’ Santa Marija, xog[ol tad-Ditta RAFFL ta’ Pari;i fl-1874. Fid-d[ul talpur/issjoni titkanta l-antifona Hodie Maria tas-Surmast Carlo Diacono u ssir barka Ewkaristika. ’ : Dalg[odu fil-11 a.m. jibda mar/ briju] Festi

ta

barra

Santa Marija f’{’Attard

mill-Banda Santa Marija tasSo/jetà Mu]ikali La Stella Levantina ta’ {’Attard.

Fis-6 p.m. jibdew mar/i millBanda Santa Marija tas-So/jetà Mu]ikali La Stella Levantina ta’ {’Attard u mill-Banda tasSo/jetà Filarmonika Maria Mater Gratiae ta’ {a]-}abbar. Fil-[ru; tal-istatwa l-Banda Santa Marija tas-So/jetà Mu]ikali La Stella Levantina se ssellem lill-istatwa bl-innu ‘Ifta[ Qalbek’ ta’ :u]eppi Busuttil. Wara l-istess banda se tkompli takkumpanja lpur/issjoni.

Waqt il-pur/issjoni l-Banda Marija Mater Gratiae ta’ {a]}abbar se tesegwixxi programm mu]ikali [dejn il-knisja.

Mad-d[ul tal-pur/issjoni lBanda ?ittadina Santa Marija ta’ {’Attard se ssellem g[all-a[[ar darba lill-istatwa bl-Ave Maria tas-Surmast Onorarju Emeritu Abel Joseph Mizzi u wara jindaqq l-Innu popolari.

Fil-Qrendi Fil-Qrendi qed tkun i//elebrata l-festa ta’ Santa Marija.

Dalg[odu fit-8.30 a.m. tibda lkon/elebrazzjoni solenni tal-

festa u se jmexxi Monsinjur Lawrenz Mifsud. Il-pane;ierku se jsir minn Dun Christopher Galea.

Fis-6 p.m. jibda l-G[asar kantat u wara tibda [ier;a lpur/issjoni li titmexxa minn Dun Michael Bellizzi. Fid-d[ul talpur/issjoni titkanta l-antifona u ssir barka Ewkaristika. ’ : Dalg[odu fl10.30 a.m. jibda mar/ briju] mill-Banda tas-So/jetà Mu]ikali Santa Marija tal-Qrendi.

Illejla se jkun hemm ilFesti ta

barra

Santa Marija fil-Qrendi

parte/ipazzjoni ta’ ]ew; baned mistiedna. Dawn se jkunu lBanda tas-So/jetà Mu]ikali Santa Katarina Ver;ni u Martri ta]-}urrieq, u l-Banda Beland ta]-}ejtun.

F’Birkirkara Fil-knisja

l-qadima ta’ Birkirkara qed tkun i//elebrata lfesta ta’ Santa Marija. Il-programm ta’ din il-festa se jitkompla llum jum il-festa. Dalg[odu fis-7 a.m. u fit-8.30 a.m. ikun hemm il-quddies bl-omelija. Fl10 a.m. tibda quddiesa bl-omelija mmexxija minn Dun Nicholas Doublet. Se tkun animata millgruppi tal-adolexxenti u ]]g[a]ag[.

Fil-5.30 p.m. jibda r-ru]arju li se jitmexxa mill-membri talKunsill Pastorali Parrokkjali.

Fis-6 p.m. tibda quddiesa solenni li se titmexxa mill-Kappillan Dun Lino Azzopardi li fiha se jing[ad ukoll l-G[asar. Il-prietka ssir mill-Kappillan Patri Martin Schembri O.Carm. Wara l-quddiesa kul[add huwa mistieden g[al bibita fil-bit[a tal-knisja.

Fl-Imdina Fil-Knisja Katidrali tal-Imdina qed issir il-festa tat-Tlug[ talVer;ni Marija fis-Sema. Illum jum il-festa tal-Assunta, fid-9.30 a.m. jibda l-pontifikal solenni bis-sehem tal-Kapitlu Metropolitan. Fil-5 p.m. jibda lG[asar solenni, /elebrazzjoni Ewkaristika u ssir ir-repo]izzjoni tar-relikwa.

Fis-6 p.m. quddiesa kantata li se titmexxa mill-Ar/ipriet Monsinjur Dun Anton Vella bissehem tal-Kor Collegium Musicum tal-Knisja Katidrali

mmexxi mis-Surmast Dion Buhagiar.

Fil-{amrun Fil-knisja storika li tinsab filqalba tal-{amrun fejn g[al sekli

twal dejjem ;iet ic/elebrata kif jixraq il-festa ta’ Santa Marija, tinsab statwa ta’ [lewwa liema b[alha.

Din l-istatwa mhix antika u proprju din is-sena qed tag[laq 45 sena. Din kienet waslet il{amrun f’:unju tal-1967 u g[al xi jiem ;iet esposta fil-parro//a ta’ San Gejtanu wara li kien sar pellegrina;; g[all-knisja TasSamra.

Fl-1970 Willie Attard ]graffja u ddekora l-istatwa filwaqt li fl1977 sar pedestall fuq disinn ta’ Pawlu Bugeja u n[adem midditta C. Mangion Farrugia.

Il-programm ta’ din il-festa jitkompla llum, jum il-festa talAssunta u l-[in tal-quddies se jkun fis-6.45 a.m., fit-8 a.m. u fl10.15 a.m.

Fis-6 p.m. tibda quddiesa kantata bil-prietka fuq il-Madonna.

Wara jibda pellegrina;; bl-istatwa ta’ Santa Marija. Fid-d[ul talistatwa fil-knisja titkanta l-antifona u ssir barka Ewkaristika.

F’{a]-}ebbu; Fil-kappella [elwa ta’ {al Muxi f’{a]-}ebbu; qed tkun i//elebrata l-festa ta’ Santa Marija. Dalg[odu fis-7 a.m. tibda

quddiesa u se jmexxi Fr Jesmond Grech. Fit-8.30 a.m. tibda quddiesa u wara ssir il-pre]entazzjoni tat-trabi.

Illejla fis-7 p.m. jibda r-ru]arju fil-pjazza u fis-7.30 p.m. tibda quddiesa li se titmexxa millAr/ipriet Dun Daniel Cardona.

www.maltarightnow.com

Il-:img[a, 15 ta’ Awwissu, 2014

16

ATTWALITÀ

Meta l-edukazzjoni sesswali toffri biss tag[rif xjentifiku u tekniku dwar is-sess u l-mekkani]mi ;enitali u fi]jolo;i/i, wie[ed ikun qed jittraskura l-aspetti psikolo;i/i, affettivi, so/jali u spiritwali tal-persuna

L-im[abba sabi[a (2) L-edukazzjoni sesswali 1. Din il-missjoni ng[ixuha billi nkunu protagonisti fledukazzjoni sesswali ta’ wliedna. Mill-istudju jidher issiwi tal-[idma li qed iwettqu ledukaturi fl-iskejjel tag[na.

Fl-istess [in jibqa’ l-fatt li l-

adolexxenti tag[na jiksbu [afna mill-informazzjoni dwar is-sess mill-[bieb u mill-mezzi talkomunikazzjoni, fosthom l-internet. Tidher id-diffikultà tal-;enituri biex jg[ixu s-sej[a tag[hom b[ala l-edukaturi ewlenin ta’ wliedhom.

. Fi kliem San :wanni Pawlu II, “hi [olma ta[seb li tista’ tibni kultura ;dida tal-[ajja umana, jekk i]-]g[a]ag[ ma jkollhomx l-g[ajnuna [a jag[rfu u jg[ixu ssesswalità, l-im[abba u l-e]istenza kollha tag[hom skont it-tifsir veru li g[andhom u fir-relazzjoni intima li hemm bejniethom.

Is-sesswalità, li hi g[ana talpersuna kollha kemm hi, ‘turi ttifsir intimu tag[ha meta twassal lill-persuna tag[ti lilha nfisha flim[abba’. Wie[ed mill-fatturi prin/ipali li wasslu g[all-istmerrija ta’ [ajja qed titwieled, hu lfatt li s-sesswalità saret xi [a;a ta’ ebda siwi: l-im[abba vera biss tista’ t[ares il-[ajja.

G[alhekk ma jistax ikun li ma noffrux, l-aktar li]-]g[a]ag[ u lill-adolexxenti, edukazzjoni vera fis-sesswalità u fl-im[abba, 2

edukazzjoni li titlob formazzjoni fil-kastità b[ala virtù biex il-persuna til[aq il-kobor s[i[ tag[ha u tkun kapa/i tirrispetta t-tifsir ‘ta’ g[erusija’ tal-;isem”. . G[alkemm illum il-kastità mhix su;;ett li hu diskuss fittokk, naf b’]g[a]ag[ u koppji g[arajjes u o[rajn mi]]ew;a li jipprattikawha. F’din il-virtù huma sabu l-g[odda li tg[inhom jirrispettaw il-verità tas-sesswalità. Il-kastità ma tfissirx li wie[ed jastjeni milli jkollu relazzjoni sesswali, jew li wie[ed jistmerr l-im[abba sesswali, imma li “jikkontrolla l-passjonijiet tieg[u u jgawdi s-sliem”.

Permezz tal-kontroll fuqu nnifsu (self-control jew self-mastery), il-bniedem ikun jista’ j[ares lilu nnifsu minn dawk ilqawwiet interni jew esterni li jkunu jridu jeqirdulu l-im[abba li thenni lil qalbu. hi dik il-qawwa spiritwali li permezz tag[ha lbniedem jista’ jg[ix is-sesswalità tieg[u b[ala espressjoni ta’ m[abba vera li lesta ting[ata lillpersuna li t[obb.

Il-kastità hi t-t[addim tal-virtù tal-qies li tg[inna n]ommu lbilan/ fil-[ajja. hu minnu li lkastità titlob sagrifi//ju, imma ssagrifi//ju hu triq li twassal g[all-kuntentizza.

Fl-okka]joni tal-festa ta’ Santa Marija li l-g]ejjer Maltin ji//elebraw bil-kbir illum il-:img[a, il-15 ta’ Awwissu 2014, illum qed nippubblikaw it-tieni parti tat-test s[i[ tal-Ittra Pastorali ma[ru;a mill-Isqof ta’ G[awdex Mario Grech. Din l-Ittra Pastorali n[ar;et g[ad-Djo/esi ta’ G[awdex u t-titlu tag[ha hu LIM{ABBA SABI{A. L-ewwel parti ta’ dan it-test kienet ippubblikata fil-[ar;a tal-biera[.

3

. Fl-impenn biex uliedna jir/ievu edukazzjoni vera fis4

L-Isqof Mario Grech bishopmgrech@gmail.com

sesswalità u fl-im[abba, ma nistax ma nsemmix u ma nfa[[arx l-inizjattivi li d-Dar :u]eppa Debono flimkien maliskejjel fi g]iritna qed jie[du f’dan il-qasam. Biss hemm b]onn li dawn l-inizjattivi jsiru konvinzjoni u impenn /ar g[al kull dixxiplu ta’ Kristu. Uliedna jistennew minna li nedukawhom g[all-im[abba vera u responsabbli.

L-edukaturi jitkellmu fuq iddritt li l-adolexxenti g[andhom g[all-informazzjoni onesta u imparzjali dwar is-sa[[a sesswali u riproduttiva. Mog[nija bil-“Van;elu tas-Sesswalità”, a[na l-Insara g[andna nimpenjaw ru[na biex l-edukazzjoni sesswali mdawla mill-valuri umani u evan;eli/i ma tkunx biss informazzjoni imma formazzjoni: formazzjoni g[al im[abba responsabbli, g[al relazzjonijiet

li jg[inu lill-bniedem isir aktar bniedem.

Importanti li f’su;;ett daqshekk delikat u importanti tkun evitata dik li tissejja[ “ilgidba pedago;ika” li tivverifika ru[ha meta l-proposta edukattiva ma tkunx tinkludi l-verità s[i[a. . Din il-proposta edukattiva sserra[ fuq pern ewlieni: liema antropolo;ija sejrin in[addmu, fi kliem ie[or x’vi]joni g[andna dwar min hu l-bniedem. Ledukazzjoni hi attività finalistika u g[alhekk tippresupponi x’kun/ett g[andna tal-bniedem.

Jekk ni]vijaw f’tema daqshekk fundamentali ta’ antropolo;ija filosofika, ni]vijaw ukoll fiddiskors tag[na dwar is-sesswalità. Fl-g[a]liet li jsiru fil-kamp tal-edukazzjoni g[as-sesswalità, tajjeb nippruvaw nevitaw kun/ett riduttiv tal-persuna.

Meta l-edukazzjoni sesswali toffri biss tag[rif xjentifiku u tekniku dwar is-sess u lmekkani]mi ;enitali u fi]jolo;i/i, wie[ed ikun qed jittraskura l-aspetti psikolo;i/i, 5

affettivi, so/jali u spiritwali talpersuna. It-tag[rif xjentifiku serju hu me[tie;, imma nifhem li jrid ikun integrat ma’ aspetti o[ra importanti biex kull informazzjoni tinkwadra fid-dinamika komplessiva tas-sesswalità.

Jekk il-pro/ess edukattiv jimmira biex jg[in lill-persuna tu]a s-sess biex tissodisfa l-egoi]mu tag[ha u tevita l-mard frott lim;iba sesswali, allura f’dan ilka] mhux is-sess hu g[all-persuna biex til[aq l-g[anijiet nobbli tag[ha, imma pjuttost il-persuna ti;i ssagrifikata biex ikun hemm gratifikazzjoni tal-;ibdiet istintivi tas-sess.

L-etika sesswali 6. {assieb lajk ta’ ]mienna, Charles Taylor, josserva li llum fit-tfittxija g[all-kuntentizza jidher li l-bniedem mhux biss ja[seb li g[andu jkun [ieles millprin/ipji restrittivi tal-etika sesswali u mid-dixxiplini li jirregolaw il-pja/ir, imma sa[ansitra ja[seb li biex i[ossu realizzat, hu g[andu jikser dawn ir-regoli. g[al pa;na 17

www.maltarightnow.com

Il-:img[a, 15 ta’ Awwissu, 2014

17

ATTWALITÀ

Tin[ass emer;enza edukattiva u wliedna qed ibatu minn nuqqas ta’ mudelli biex fuqhom ifasslu [ajjithom sesswalità, kemm fis-so/jetà u kemm fil-Knisja.

Fi ]mien fejn tin[ass emer;enza edukattiva u wliedna qed ibatu minn nuqqas ta’ mudelli li j[arsu lejhom biex fuqhom ifasslu [ajjithom, a[na msej[in biex nipproponulhom il-kelma ta’ Kristu dwar l-im[abba u ssesswalità umana: kelma li ma tifgax il-libertà tal-bniedem, imma tg[inu jkun aktar [ieles. Ilproposta tag[na ma g[andhiex tkun wa[da negattiva, imma frott ta’ riflessjoni teolo;ika li twie;eb g[al mistoqsijiet le;ittimi li qed iqumu llum f’dan ilqasam.

L-edukazzjoni g[as-sesswalità g[andha ti;i offruta mhux tant f’termini moralisti/i imma b’metodu li jo[ro; fid-dieher il-;miel tal-im[abba awtentika. Ledukazzjoni g[as-sesswalità hi pro/ess li jqaddes g[aliex jikxef il-misteru tal-[ajja.

minn pa;na 16

Issa ladarba s-sesswalità hi llingwa;; tal-im[abba, b[al kull lingwa o[ra din g[andha l-grammatika tag[ha. Mhumiex regoli grammatikali imposti minn fuq jew minn barra, imma huma ddettati mill-istess natura tassesswalità umana.

Fil-fatt, im;iba sesswali tkun tajba jew [a]ina skont kemm tkun im;iba li tg[in biex il-persuna t[ossha aktar realizzata, mhux akkost ta’ kollox f’isem illibertà, imma fis-sens li tkun attività li permezz tag[ha l-persuna tkun twie;eb g[all-vokazzjoni umana tag[ha.

Im[abba u [niena ma’ kull persuna 7. Hu fatt li kull persuna hi sistema unika u irrepetibbli fis-sens li ma nistg[u nqieg[du ebda per-

suna fi skema wa[da jew ni;;udikawha skont l-iskema tag[na.

G[alhekk, filwaqt li r-regoli grammatikali tas-sesswalità (prin/ipji morali) qeg[din hemm, dawn irridu nikkomunikawhom b’[afna m[abba u sensittività.

Fuq kollox inkunu [afna prudenti u kawti meta nitkellmu dwar irresponsabbiltà morali tal-persuna, g[aliex g[alkemm [add ma jista’ ma jag[tix kas tal-prin/ipji morali li jg[inuna biex ng[ixu din id-dimensjoni tas-sesswalità b’mod awtentiku, kull persuna twie;eb moralment skont kemm ikun irnexxielha tag[mel tag[ha l-grammatika msemmija.

Kif il-bniedem je[tie; i]]mien tieg[u biex jitg[allem, hekk ukoll g[andu b]onn ta]]mien biex gradwalment jag[raf u ja//etta dawn il-prin/ipji.

G[alhekk, g[al dawk li g[al xi ra;uni jew o[ra jkunu g[adhom ma [addnux din il-grammatika, filwaqt li wie[ed jibqa’ jittama li xi darba jikkonvin/u ru[hom u japplikaw dawn ir-regoli, jixraq li fl-istess waqt ikun hemm akkumpanjament personalizzat biex kemm jista’ jkun tonqos ilgravità tal-i]balji li jistg[u jag[mlu. . Kif jikteb il-Papa Fran;isku, “ne[tie;u r;iel u nisa li, blesperjenza li g[andhom flakkumpanjament, juruna t-triq li g[andna naqbdu, fejn jispikkaw il-prudenza, il-[ila li nifhmu lillo[rajn, l-arti tal-istennija, il[lewwa li t[alli l-Ispirtu ja[dem 8

fina…

G[andna b]onn nit[arr;u fl-

. Je[tie; li l-kelma talVerità tkun imsie[ba minn kelma ta’ [niena – li hi attribut ie[or ta’ Alla – biex it-tag[lim tal-Knisja dwar is-sesswalità umana ji;i mwassal tassew b[ala Bxara Tajba aktar milli b[ala sensiela ta’ projbizzjonijiet u kundanni li jaqtg[u qalb ilbniedem li kuljum jitqabad maddg[ufija tieg[u.

Dan jitlob li niddakkru mill[arsa ta’ Kristu fuqna, biex hekk lil min jaqa’ jew jinsab imxekkel [afna bil-ktajjen tal-vizzju jew bl-ambjent fqir li fih issawwar, nag[tuh [arsa u nwasslulu kelma li jag[mlulu kura;; biex iqum u jimxi aktar lejn il-[elsien tal-Van;elu, f’mixja gradwali li tg[inu jg[ix is-sesswalità tieg[u b’mod aktar [ieles u sin/ier.

11

Hu importanti li l-;enituri jifhmu li l-e]empju u l-kelma tag[hom jistg[u jag[mlu [afna ;id lill-ulied

A[na l-Insara g[andna nimpenjaw ru[na biex l-edukazzjoni sesswali mdawla mill-valuri umani u evan;eli/i ma tkunx biss informazzjoni imma formazzjoni arti tas-smig[, li hi iktar milli sempli/i tisma’ b’widnejk. Lewwel [a;a, fil-komunikazzjoni mal-o[rajn, hi l-[ila tal-qalb li tersaq qrib ta’ [addie[or, li ming[ajrha ma te]isti l-ebda laqg[a spiritwali vera… hu biss jekk nitilqu minn dan is-smig[, li juri rispett u kapa/i jifhem ilqag[da tal-o[rajn, li nistg[u nsibu toroq g[al maturità vera, li nistg[u ner;g[u nqanqlu fina xxewqa tal-ideal Nisrani, il-[e;;a li nwie;bu b’mod s[i[ g[allim[abba ta’ Alla u x-xenqa li ni]viluppaw bl-a[jar mod dak li Alla ]era’ fil-[ajja tag[na.

Imma dan dejjem bis-sabar ta’ min jaf dak li jg[allem San Tumas: li wie[ed jista’ jkollu lgrazzja u l-im[abba, imma ma j[addem tajjeb l-ebda wa[da mill-virtujiet ‘min[abba xi inkli-

nazzjonijiet kuntrarji’ li jippersistu fih…

Minn hawn to[ro; il-[tie;a ta’ pedago;ija li twassal lill-persuni, pass wara l-ie[or, biex il-misteru jag[mluh tag[hom b’mod s[i[.

Biex jaslu g[al punt ta’ maturità, ji;ifieri biex il-persuni jsiru kapa/i jie[du de/i]jonijiet tabil[aqq [ielsa u responsabbli, bilfors hemm b]onn nag[tu ]]mien u nimxu b’sabar kbir. Kif kien jg[id il-Beatu Pietru Favre, i]-]mien hu l-messa;;ier ta’ Alla”. . Hu importanti li l-;enituri jifhmu li l-e]empju u l-kelma tag[hom jistg[u jag[mlu [afna ;id lill-ulied. Hu importanti li jkollhom g[ajnuniet permezz ta’ laqg[at u seminars biex jitkellmu ma’ wliedhom fuq is-sbu[ija tas9

sesswalità umana mdawla millVan;elu.

Daqstant ie[or hu importanti li l-;enituri ju]aw dawn lg[ajnuniet biex uliedhom ma jing[atawx sempli/ement strumenti li jfaqqru s-sbu[ija tassesswalità umana, imma motivazzjonijiet li jg[inuhom jg[ixu s-sej[a tag[hom ta’ bnedmin mog[nija bis-sesswalità. . Nag[mel appell lill-Poplu ta’ Alla fid-Djo/esi tag[na, hu x’inhu l-istat ta’ [ajtu – sa/erdoti, ikkonsagrati, mi]]ew;in, g[alliema, youth leaders, u o[rajn, biex in[ossu tag[fas fuqna r-responsabbiltà li niffurmaw aktar ru[na [a nxandru l-Van;elu tas-Sesswalità lillbniedem ta’ ]mienna. In[oss il[tie;a ta’ kultura ;dida dwar is10

. Fis-solennità ta’ Santa Marija, g[ajnejna jaqg[u fuq ilVer;ni Marija Mtellg[a s-Sema bir-ru[ u l-;isem, fuq Dik li hi Omm l-Im[abba Sabi[a (Sir 24:18). Din l-Im[abba Sabi[a mhix xi idea astratta imma l-persuna ta’ ;esù Kristu, li hu l;miel li jidher ta’ Alla li ma jidhirx, li frott l-im[abba tieg[u sar bniedem b[alna.

Nitolbu l-inter/essjoni talAssunta biex, imsa[[rin minn din l-Im[abba Sabi[a, b[ala Knisja nwie;bu g[all-isfidi ta’ ]minijietna u nxandru b’ottimi]mu Nisrani l-im[abba ta’ Alla g[al kull bniedem, dik lIm[abba li tag[mlu kapa/i jg[ix is-sbu[ija tas-sesswalità umana.

12

www.maltarightnow.com

Il-:img[a, 15 ta’ Awwissu, 2014

18

PERSONALITAJIET

ISIMHOM MINQUX FL-ISTORJA (29)

Marija ta’ Nazaret> I-Imqaddsa Ver;ni Omm Alla Mtellg[a s-Sema bir-Ru[ u l-:isem Bil-Lhudi, l-isem huwa Mariam, l-istess b[alma kien jisimha o[t Mosè. Fost il-Lhud, kien isem mag[ruf u mifrux sew fi ]mien :esù Kristu. Dan jikkonfermah il-fatt li huma diversi n-nisa b’dan l-isem li jissemmew fl-Evan;elji, kif ukoll f’kitbiet o[rajn ta’ dik lepoka.

Dwar l-istorja ta’ Marija omm

:esù, ftit hu mag[ruf. Te]isti tradizzjoni li tg[id li hija twieldet :erusalemm u li l;enituri tag[ha kien jisimhom Anna u :wakkin. Biss [afna studju]i jg[idu li hija twieldet Nazaret jew xi mkien qrib.

Mir-rakkonti tal-Evan;elji jo[ro; li Marija kienet xbejba minn Nazaret, li nisilha jista’ jkun li kien mit-tribù ta’ Levi,

b[alma kienet qaribtha Eli]abetta. Hija kienet l-g[arusa ta’ :u]eppi, li kien minn Nazaret ukoll, imwieled fittribù ta’ David.

Nazaret, isem li jfisser “warda”, kien ikkunsidrat b[ala “ra[al mhux mag[ruf”. Kollox juri li l-[ajja ta’ Marija kienet b[al tat-tfajliet l-o[rajn kollha ta’ Nazaret ta’ ]mienha, aktarx

fil-kenn u l-kwiet tad-dar talfamilja, bi ftit jew xejn ;id materjali jew influwenza taddinja. In-nies ta’ ]mien Marija fil-Galilija b’mod ;enerali kienu jg[ixu fi djar ]g[ar tal;ebel u briks mag[mul mit-tajn. {ajjet Marija [adet dimensjoni totalment ;dida meta, fi]]mien li kienet g[arusa lil :u]eppi u qabel ma huma

marru joqog[du flimkien, [ar;et tqila, mhux minn :u]eppi i]da bil-[idma talIspirtu s-Santu. Dan jirri]ulta /ar mill-Evan;elji ta’ Mattew u Luqa. Fl-Evan;elju hemm ukoll li l-An;lu li [abbar dan lil Marija, qalilha: “Ara, inti se tnissel fil-;uf u jkollok iben u ssemmih :esù. Hu jkun kbir u jkun jissejja[ Bin il-G[oli.”

:wanni jo[ro; li kien hemm mument meta Marija indunat li fil-festa tat-tie; ma kienx fadal inbid u ;ibdet l-attenzjoni ta’ :esù dwar dan. Id-diskors minnu nnifsu juri li Marija kienet taf li :esù kellu l-qawwa li jsolvi sitwazzjoni b[al din. Min-na[a tieg[u, :esù wie;eb lil Marija fis-sens li ma kienx qed i[oss li g[andu jintervjeni, g[aliex “issieg[a tieg[i ma waslitx”.

Dlonk tfe;; xhieda tal-importanza li l-kelma ta’ Marija kellha g[al :esù. Minkejja l-mod kif kien we;ibha, hija qalet lill-qaddejja fit-tie;: “Ag[mlu kulma

jg[idilkom hu.” Kienet medjazzjoni, ta’ Marija, li wasslet lil :esù biex jag[mel l-ewwel miraklu fil-[ajja pubblika tieg[u: bidel l-ilma fl-inbid.

Wara dak it-tie;, Marija marret ma’ :esù u d-dixxipli tieg[u lejn Kafarnahum, fejn mar joqg[od wara l-mag[mudija tieg[u minn :wanni l-Battista. L-indikazzjonijiet huma li Marija kompliet timxi ma’ :esù huwa u jterraq biex jg[allem u jfejjaq. Kienet dixxiplu tieg[u flimkien maddixxipli l-o[rajn.

L-isfond Fit-tradizzjoni Lhudija, sakemm it-tfajla kienet tkun g[adha f’dar missierha, kienet

tkun meqjusa b[ala proprjetà tieg[u. Kienet ukoll drawwa li ]-]wie; isir bejn membri tal-istess familja, l-aktar bejn ilku;ini. L-g[arus jew missieru kien i[allas prezz, mag[ruf b[ala mo[ar, lil missier lg[arusa. Il-mo[ar seta’ jkun fi flus, fi ]mien determinat ta’ xog[ol, f’o;;etti ta’ valur, jew skont ma ji;i miftiehem.

Malli kien isir ftehim simili, kien ikun ikkunsidrat b[ala li ]]wie; se[[, ukoll jekk l-g[arajjes ikunu g[adhom iridu jmorru joqog[du flimkien. Mal-ftehim, il-mara kienet issir ta’ ]ew;ha bid-drittijiet ta]-]wie; li seta’ jkollu fuqha.

Il-Lhud kellhom id-drawwa li meta ]ew; ]g[a]ag[ itej;u, ma jmorrux jg[ixu mill-ewwel f’dar wa[da. G[alkemm ikunu taw ilkunsens lil xulxin, il-;uvni kien jibqa’ jg[ix ma’ familtu u t-tfajla kienet tibqa’ tg[ix ma’ niesha. Kienu jibqg[u hekk g[al madwar sena mit-tie;.

Din kienet mag[rufa b[ala ‘issena tal-g[erusija’. Jekk tul i]]mien tal-g[erusija kienet tonqsu mill-fedeltà, kienet tie[u lkastig ikkunsidrat fil-li;ijiet g[al mara li tibdel lil ]ew;ha.

Marija [ar;et tqila fi]-]mien meta kienet g[adha ma bdietx tg[ix fl-istess dar ma’ :u]eppi, li kien mastrudaxxa. Kif :u]eppi sar jaf li Marija [ar;et tqila meta huma kienu g[adhom ma marrux joqog[du flimkien, ma riedx ixandarha quddiem kul[add.

Beda ja[seb kif se jo[ro;ha minn [ajtu ming[ajr ma juri linnies. Meta kien g[adu qed

Charles Buttigieg kb@erremme.com.mt

ja[sibha, kien imnebba[ li t-tarbija kienet imnissla f’Marija mill-Ispirtu s-Santu. Meta g[araf dan, :u]eppi ne[[a l[sieb li jibg[at lil Marija u [adha g[andu.

Fir-rakkont tal-Evan;elji dwar it-tfulija ta’ :esù, Marija tidher fit-twelid ta’ binha, filpre]entazzjoni tieg[u fit-tempju, fil-mi;ja tal-ma;i, u fil[arba lejn l-E;ittu min[abba li Erodi ried isib lil :esù biex joqtlu, u fl-esperjenza ta’ :esù fl-età ta’ 12-il sena fit-tempju.

Kollox juri li Marija kienet il[in kollu ma’ :esù tul it-trobbija tieg[u f’Nazaret, isem li minnu tnisslet u twieldet ilkelma ‘Nisrani’, li ;ejja minn ‘Nasri’, ji;ifieri ‘imwieled f’Nazaret’.

Kien f’Nazaret li Marija rabbiet lil :esù, b[at-tfal l-o[rajn tar-ra[al.

L-Evan;elista Luqa kiteb li Marija baqg[et tg[o]] f’qalbha l-;rajjiet tat-tfulija ta’ :esù u ta[seb fuqhom bejnha u bejn ru[ha. Hija baqg[et ukoll issegwi lil :esù meta f’età adulta [are; g[all-[ajja u l-missjoni pubblika tieg[u, li fihom irrivela lilu nnifsu b[ala l-Iben ta’ Alla.

Marija ta’ Nazaret

Rwol ta’ medjatri/i Wa[da mill-aktar pre]enzi sinifikanti ta’ Marija fil-[ajja pubblika ta’ :esù kienet dik ta’ meta, fi ]mien li fih :esù kien g[adu qed ji;bor madwaru lewwel dixxipli, it-tnejn li huma attendew, b[ala mistednin, g[al tie; li sar f’Kana tal-Galilija.

Mir-rakkont tal-Evan;elista

Kollox juri li Marija kienet il-[in kollu ma’ :esù tul it-trobbija tieg[u f’Nazaret, isem li minnu tnisslet u twieldet il-kelma ‘Nisrani’, li ;ejja minn ‘Nasri’, ji;ifieri ‘imwieled f’Nazaret’

g[al pa;na 19

www.maltarightnow.com

Il-:img[a, 15 ta’ Awwissu, 2014

19

PERSONALITAJIET

L-ewwel miraklu – Marija t[e;;e; lil binha jid[ol u jsalva t-tie; ta’ koppja li spi//at ming[ajr inbid

Marija ta’ Nazaret> {ajja mtaqqla minn tbatija u dulur li la[qu l-eqqel tag[hom meta kienet ta[t is-salib ta’ binha minn pa;na 18

Marija kienet sa[ansitra ta[t is-salib ta’ :esù meta huwa ;ie kundannat g[all-mewt f’:erusalemm. Minn fuq issalib, ftit qabel ma miet, :esù g[adda l-kura ta’ Marija f’idejn l-Appostlu tieg[u :wanni.

G[amel dan billi lil Marija indikalha lil :wanni b[ala binha u lil :wanni urieh lil Marija b[ala ommu. :wanni nnifsu jikteb li, “minn dak il-[in id-dixxiplu [adha g[andu.”

Dan huwa tag[rif li juri wkoll li Marija ma kellhiex qraba o[rajn min jie[u [siebha.

Mill-Atti tal-Appostli jo[ro; li, wara t-tislib u l-mewt ta’ :esù, Marija baqg[et mad-dixxipli. Kienet mag[hom meta kienu qed jistennew il-mi;ja fuqhom tal-Ispirtu s-Santu. Imbag[ad, meta l-Appostli tferrxu, baqg[et ma’ :wanni. Dan jindikah il-fatt li meta :wanni mar Efesu,

Marija marret ma’ :esù u d-dixxipli tieg[u lejn Kafarnahum, fejn :esù mar joqg[od wara l-mag[mudija tieg[u. L-indikazzjonijiet huma li Marija kompliet timxi ma’ :esù huwa u jterraq biex jg[allem u jfejjaq. Kienet dixxiplu tieg[u flimkien mad-dixxipli Marija kienet mieg[u.

Il-qima lejn Marija Mhux l-istudju]i kollha jaqblu dwar fejn mietet Marija. Hemm min jg[id li dan seta’ kien f’Efesu, i]da o[rajn isostnu li Marija mietet :erusalemm. Li hu ]gur hu li d-devozzjoni lejha wara mewtha xterdet b’sa[[a u [effa kbira. Matul is-sekli, ilqima tal-Insara lejha bdiet issir dejjem i]jed b’sa[[itha u ferventi. Dan in[ass l-iktar fil-Knisja Kattolika, fejn saret mag[rufa b[ala l-Imqaddsa Ver;ni Marija u Omm Alla.

Fit-8 ta’ Di/embru, 1854, il-

Papa Piju IX [are; id-Domma tal-Kon/epiment Immakulat talImqaddsa Ver;ni Marija, ji;ifieri li Marija kienet [ielsa minn kull tebg[a ta’ dnub mill-mument li tnisslet.

L-istudju]i tal-Kotba Mqaddsa bdew jag[rfu wkoll li, waqt li f’din id-dinja Marija g[exet [ajja li kienet imtaqqla minn inkwiet, tbatija u dulur li la[qu l-eqqel tag[hom meta kienet ta[t is-salib ta’ binha, u b[alu [ar;et minn din il-[ajja, dan ma kienx ifisser li l-;isem sagru tag[ha kien b’xi mod so;;ett g[at-ta[sir fil-qabar fejn tqieg[det wara mewtha.

Fost l-Insara tnissel twemmin

li, wara mewtha, Marija ;iet imtellg[a s-sema bir-ru[ u l;isem. Dan it-twemmin welled il-Festa tal-Assunzjoni, li hija liktar festa Marjana antika filKnisja Kattolika.

Nhar l-1 ta’ Novembru, 1950, il-Papa Piju XII ddikjara lAssunzjoni ta’ Marija fis-Sema b[ala Domma, ji;ifieri tag[lim li l-Kattoli/i jridu j[addnu b[ala korrett. Il-Papa kiteb: “Il-meqjuma Omm Alla, mag[quda sa mill-eternità b’mod li ma jidhirx ma’ :esù Kristu fl-istess grad uniku ta’ predestinazzjoni, immakulata fil-kon/epiment tag[ha, ver;ni l-i]jed perfetta fil-

maternità divina tag[ha, lasso/jata nobbli tal-Feddej Divin li reba[ bis-s[i[ fuq il-mewt u lkonsegwenzi tag[ha, finalment kisbet, b[ala l-qu//ata suprema tal-privile;;i tag[ha, li hija tkun preservata [ielsa minn kull ta[sir fil-qabar u li, b[al binha, darba reb[et fuq il-mewt, tittella’ b’;ismha u ru[ha lejn il-glorja tal-:enna fejn, b[ala Re;ina, hija tinsab tiddi fuq in-na[a tallemin ta’ binha, is-Sultan immortali ta’ kull ]mien.”

Il-Papa Fran;isku qal li ming[ajr Marija, Nisrani jkun orfni. Qal dan fit-30 ta’ :unju, 2014, f’laqg[a li kellu ma’ grupp ta’ ]g[a]ag[ Rumani li kienu qed jibdew vja;; vokazzjonali. Il-Papa qal li Marija “takkumpanjana wkoll fl-g[a]la definittiva tag[na, l-g[a]la vokazzjonali, b[alma hija akkumpanjat lil Binha fit-triq vokazzjonali tieg[u li tant kienet iebsa u ta’ tbatija.”

www.maltarightnow.com

Il-:img[a, 15 ta’ Awwissu, 2014

20

TV#RADJU

06>30 06>00 08>00 08>05 09>00 09>05

Ru]arju Radio 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor (ikompli) 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)

11>00 11>55 12>00 12>30 14>30 15>00 15>05

Mu]ika bla kummenti Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet The Big Show Hitsteria A[barijiet fil-Qosor (ikompli) Hitsteria (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)

16>30 17>55 18>00 18>30 19>00 21>00 22>30 00>25

Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Indipendenza u Identita’ Rockna CorazonLatino Newsdesk (r) Mu]ika tul illejl

G[at-tfal fuq il-Cable Disney Channel 08:05 - Dog With a

Blog 08:30 Good Luck Charlie 08:55 - Good Luck Charlie 09:15 - The Suite Life on Deck 09:40 - The Suite Life on Deck 1 0 : 05 - That ’ s So Raven 10:25 - That’s So Raven 10:50 A.N.T. Farm 11:15 - A.N.T. Farm 11:35 - Good Luck Charlie 12:00 Good Luck Charlie 12:25 - Dog With a Blog 12:45 - Dog With a Blog 13:10 - Pixie Hollow Games 1 3 : 35 - Austin & Ally 1 4 : 00 Austin & Ally 1 4 : 25 - Liv & Maddie 14:45 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 15:10 - Mako Mermaids : An H2O Adventure 15:35 - Austin & Ally 16:00 Pocahontas 1 7 : 30 - Mako Mermaids : An H2O Adventure 17:55 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 18:20 - Violetta 19:05 Liv & Maddie 19:30 - Jessie 19:50 - Dog With a Blog 20:15 - Mako Mermaids : An H2O Adventure 20:40 - Austin & Ally 21:00 - Good Luck Charlie 21:25 - A.N.T. Farm 2 1: 50 - Shake It Up ! 22 :1 0 Wolfblood 22 : 35 - Wolfblood 23:00 - Violetta 23:45 - The Hive 23:50 - Art Attack Nickelodeon 08:20 - Dora the Explorer 08:45 Umizoomis 09:10 - Tickety Toc 09:28 - Little Kingdom 09:35 PAW Patrol 1 0 : 00 - Zack and Quack 10:25 - Olive the Ostrich 10:50 - Bubble Guppies 11:15 Winx Club 11:40 Totally Spies!

12:05 T.U.F.F. Puppy 12:30 iCarly 12:55 Victorious 13:20 Big Time Rush 1 3 : 45 Kung Fu Panda : Legends of Awesomeness 1 4 :1 0 Kung Fu Panda : Legends of Awesomeness 14:40 The Penguins of Madagascar 15:05 The Penguins of Madagascar 1 5 : 30 - Rocket Monkeys 15:55 - Rabbids Invasion 16:20 - Marvin Marvin 16:45 – iCarly 17:10 - Big Time Rush 17:35 - Totally Spies! 18:00 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 18:25 - The Penguins of Madagascar 1 8 : 50 - The Fairly OddParents 1 9 :1 5 - SpongeBob SquarePants 19:40 - Victorious 20:05 - iCarly 20 : 30 - SpongeBob SquarePants 20:55 - Avatar: The Legend of Aang 21:20 - Avatar: The Legend of Aang 21:45 - Big Time Rush 22:10 - The Penguins of Madagascar 22:35 The Penguins of Madagascar 23:00 - iCarly 23:25 - iCarly 23:50 -

Victorious

Jim Jam 08:00 - Kipper 08:10 - Shapes 08:20 - What’s The Big Idea? 08:25 What’s The Big Idea? 08:30 - Gazoon 08:35 - Snapatoonies 09:00 - Heroes of the City 09:15 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 Benjamin’s Farm 09:45 - My Animal Friends 10:00 - See the Sea 10:05 Lots & Lots Of... 10:20 - Bob the Builder 10:30 - Fireman Sam 10:40 Thomas and Friends 10:50 - See the Sea 10:55 - Nouky & Friends 11:00 - Rubbadubbers 11:10 - Pingu 11:15 - Tiny Planets 11:20 - Pingu 11:25 Woody Buddies 11:30 - Monkey See, Monkey Do 11:40 - Barney & Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:20 - Noksu 12:25 - Jarmies 12:40 What’s The Big Idea? 12:45 - What’s The Big Idea? 12:50 - Heroes of the City 13:05 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:30 - Shapes 13:40 - Kipper 13:50 - Gazoon 13:55 - Woody Buddies 14:00 Snapatoonies 14:25 - My Animal Friends 14:40 - See the Sea 14:45 Lots & Lots Of... 15:00 - Fluffy Gardens 15:10 - Noksu 15:15 Jarmies 15:30 - Angelina Ballerina 15:45 - Monkey See, Monkey Do 15:55 - Barney & Friends 16:25 Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 Igloo-Gloo 17:00 - Bob the Builder 17:10 - Fireman Sam 17:20 - Thomas and Friends 17:30 - See the Sea 17:35 - Monkey See, Monkey Do 17:45 - Connie the Cow 17:55 - Slim Pig 18:05 - Heroes of the City 18:20 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:45 - What’s The Big Idea?

18:50 - What’s The Big Idea? 18:55 My Animal Friends 19:10 - See the Sea 19:15 - Noksu 19:20 - Shapes 19:30 - Monkey See, Monkey Do 19:40 - Barney & Friends 20:10 Woody Buddies 20:15 - Kipper 20:25 - Slim Pig 20:35 - Connie the Cow 20:45 - Angelina Ballerina 21:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 - Heroes of the City 21:40 - What’s The Big Idea?

21:45 - What’s The Big Idea? 21:50 Tiny Planets 21:55 - Pingu 22:00 Bob the Builder 22:10 - Fireman Sam 22:20 - Thomas and Friends 22:30 See the Sea 22:35 - Rubbadubbers 22:45 - Slim Pig 22:55 - Connie the Cow 23:05 - Kipper 23:15 Benjamin’s Farm 23:20 - My Animal Friends 23:35 - Woody Buddies 23:40 - What’s The Big Idea? 23:45 What’s The Big Idea? 23:50 - Barney

& Friends

F’Ba[ar Wie[ed – Net Television, 16:45

Kif jg[id il-Malti, ‘il-[aj mal-[aj u l-mejjet mal-mejjet’ u hekk ;ara. Pinu miet u :oma malajr donnu g[addielha u qed t[abrek biex issib ra;el ie[or. Mas-Sur Ninu l-affarijiet marru l-ba[ar, u :oma riedet tpattihielu billi tikteb ittra malafamanti fuq il-gazzetti, i]da Wi;i waqfilha u taha [asla papali. Miskin John, li biex jifhem x’;ara spi//a b’Mary li telqitlu mid-dar. X’se ji;ri issa? Mary qed tistenna li jkollha wild.

X’se ji;ri, se tibqa’ ma’ John? U :oma x’qed t[arbex? In-namrat li g[andha, sid il-bar tal-ka]in, se ja//etta li ji]]ewwi;ha?

TVM

07:00 – A[barijiet# rapport tat-temp 08:00 – History Hunters 08:30 – Xplahhamalhajt 08:45 – Labrats 09:15 – Xplahhamalhajt 09:30 – Gadgets 10:00 – Paq Paq Lifestyles 10:30 – L-Irkant 11:00 – Teleshopping 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 – Madwarna 12:40 – Merlin 13:30 – Teleshopping 14:30 – Zafira 15:30 - History Hunters 16:00 – A[barijiet 16:05 – Xplahhamalhajt 16:20 – Labrats 16:45 - Xplahhamalhajt 18:00 – A[barijiet 18:10 – Madwarna 18:40 – Merlin 19:45 – Grand Lottery 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:45 - L-Ewwel Gwerra Dinjija 21:50 – Malta short film festival 22:50 - A[barijiet.

TVM 2

07:00 – Euronews 08:00 – News loop 09:30 – Malta u lil hinn minnha 11:00 – Bijografija 12:00 – CL palyoffs draws 13:00 – Storjografija 14:30 – Spice journey 15:00 – Madwarna 15:15 - Kurrenti 17:15 -Click 17:45 – Mill-im[a]en tal-festi 18:15 – Gadgets 18:45 – Swim up 20:30 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 20:40 – Cold mountain. Film 22:30 – Who do you think you are? 23:30 – News in English.

One 07:30 - One News 07:45 – Indigo 09:30 – One news 09:45 – Telebejg[ 11:00 - Sajf 12:30 - ONE News 12:40 – Telebejg[ 13:40 – Tfal 14:45 – Marvin 2014 15:30 – Fil- k/ina ma’ Malcolm 16:00 – Aqrali storja 16:20 – Teleshopping 17:30 - ONE News 17:40 – Indigo 19:30 – One news 20:15 – Ieqaf 20 minuta 22:30 – Id Dar tas-soru 23:30 - ONE News Smash 07:40 - Er;a’ Lura 08:40 – A[barijiet 09:00 – {abbejtek 10:00 - FilK/ina ma’ Farah (r) 10:50 - TSN Teleshopping 13:00 - AtoZ

Teleshopping 14:20 – Ma’ Majsi 16:10 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 17:10 - Er;a’ Lura 17:50 - A[barijiet ta’ Barra 18:15 - Bingo 75 19:00 – A[barijiet 19:30 – {abbejtek 20:30 – Grand lottery 20:40 – Qeg[din sew 22:00 – A[barijiet 22:30 – Poker.

Raiuno

07:10 - Unomattina Estate (jinkludi t-Tg1 fis-7:30am, fit-8am, fid-9am, fid-9:30am u fl-10am) 10:25 Incontro di Papa Francesco con i giovani dell’Asia presso il Santuario Solmoe 12:00 - Road Book Spagna, Cile 12:20 - Don Matteo 6 13:30 Telegiornale 14:00 - Tg1 Economia 14:05 - Legàmi 14:55 - Capri 3 16:40 - Cina, la Muraglia ignorata 16:58 - Previsioni sulla viabilita` 17:00 - Tg1 # Che tempo fa 17:15 Una stella in cucina 18:50 Reazione a Catena 20:00 Telegiornale 20:30 - Techetechetè 21:20 - Le due eredità 23:08 - Tg1 60 Secondi 23:15 - Cari amici vicini e lontani... 01:15 - Tg1 notte 01:45 - Che tempo fa 01:50 Cinematografo Estate 02:40 Sottovoce Raidue

07:35 - Heartland 08:20 - Le Sorelle McLeod 09:45 - Pasión Prohibida 10:30 - Tg2 Insieme Estate 11:20 Il nostro amico Charly 12:10 - La nostra amica Robbie 13:00 - Tg2 giorno 13:30 - E...state con Costume 13:50 - Medicina 33 14:00 - Omicidi nell’alta società 15:40 Senza Traccia - Due di noi 16:20 - Guardia Costiera 17:55 Tg2 Flash L.I.S. 18:45 - Il commissario Rex - Un caso freddo 20:30 Tg2 21:00 - LOL :-) 21:10 - King & Maxwell - Imprevisti e probabilità 22:50 - Beauty and the Beast 23:40 - Tg2 23:55 - Wormbia fascia oraria) 01:20 - Mode 01:50 - Meteo 2 01:55 - Stiamo.

Raitre

07:59 - Morning News 08:00 - Il romanzo della mia vita 09:35 -

Stasera Gino Bramieri 10:00 Perdono 11:00 - Tg3 Minuti 11:02 - Perdono 12:15 - La Signora del West 13:00 - Kilimangiaro album 13:10 - Cultura Il tempo e la Storia Giolitti 14:00 - Tg Regione 14:50 Tgr Piazza Affari 15:00 - Terra nostra 2 15:45 - I passi dell’amore 17:25 - Geo Magazine 2014 18:55 Meteo 3 19:00 - Tg3 20:00 - Blob 20:20 - Missing La regina di ghiaccio 21:05 - Chi l’ha visto? Storie 23:05 - Tg Regione 00:20 - Italiani Oriana Fallaci / Camilla Cederna 01:15 - Fuori Orario.

Canale 5

07:55 - Traffico # Meteo.It 07:59 Tg5 08:45 - Fratelli benvenuti 11:00 - Forum 13:00 - Tg5 # Meteo.It 13:41 - Beautiful 14:46 Finalmente a casa 16:45 - Gli angeli di Lisa 18:30 - Cuore ribelle 19:10 - Il segreto 20:00 - Tg5 # Meteo.It 20:40 - Paperissima sprint 21:11 Letters to Juliet 23:31 - Il seme sella discordia 01:30 - Tg5 # Meteo.It. Italia 1

07:35 - Super Car 09:30 - A-Team 11:25 - Human target 12:25 Studio aperto # meteo.It 13:02 Sport Mediaset 14:05 - Catroon 15:00 - Pretty little liars 16:35 Dawson’s Creek 18:10 - Mediaset 18:30 - Studio aperto # Meteo.It 19:00 - Vecchi bastardi 19:20 C.S.I. - Scena del crimine 21:10 Fantozzi 01:05 - Sport mediaset 01:30 - Studio aperto 01:45 - Top one.

Rete 4

06:50 - Zorro 07:20 - Miami vice 09:40 - Distretto di polizia 10:45 Ricette all’Italiana 11:30 - Tg4 # Meteo.It 12:00 - Renegade 12:50 I delitti del cuoco 13:47 - Il giudice mastangelo 15:32 - Ieri e oggi in tv 16:15 - Qualcosa che scotta 18:55 Tg4 # Meteo.it 19:35 - Ieri e oggi in tv 19:55 - Tempesta d’amore 20:30 - Il segreto 21:15 - Terminator 00:12 - Action jackson 02:05 - Tg4 nightnews.

www.maltarightnow.com

Il-:img[a, 15 ta’ Awwissu, 2014

21

TV#RADJU F living 07 : 00 –

Teleshopping 08 : 00 – Drama 09:00 – Drama 10:00 – Bejnietma l - [bieb 1 2 : 00 – Teleshopping 13:00 – F Living Magazine 16:00 – Teleshopping 20:30 – Arkivji tan-nies 21:30 – Nintrefa’ ‘l fuq 22:30 – F Living show 01:30 – Teleshopping Xejk 07:30 –

Just for laughs 07:45 – Total request show 09 . 45 – Football daily 09:50 – Shout out 10:00 – Love & Romance 10:45 – Tele market deals 11:45 – Just for laughs 12:00 – Frux#kontra r-ri[ 13:30 – The 80’s 14:00 – Golden oldies 16:30 – Hits 16:50 – Shout out 17:00 – Local issues 17:45 – Maltese Music 1 8 : 00 – Total Request 20:00 – Just for laughs 20:30 - Frux 21:55 – Football daily 22:00 – Xi [lomt 23:00 – Local issues 23:45 – Telemarket deals.

Melita More 09:00 - Grey’s

Anatomy 09:45 Private Practice 10:30 - Criminal Minds 11:15 - Amazing Race 12:00 - SMASH 13:00 - Days Of Our Lives 1 3 : 45 - Grey ’ s Anatomy 14:30 - VEEP 15:00 Private Practice 15:45 - Criminal Minds 16:30 - Dallas 17:15 Psych 18:15 - Days Of Our Lives 19:00 - Chicago Fire 19:45 - Glee 20 : 30 - Suburgatory 2 1: 00 Supernatural 21:45 - True Blood 22:45 - The Mentalist 23:30 Chicago Fire 00:15 - Spartacus 01:15 – Suits.

Mediaset Italia 06:50 - La figlia di Elisa: Ritorno a Rivombrosa 07:35 - Carabinieri 08:30 - I Cesaroni II 09:25 - Le tre rose di Eva 10:10 - Squadra antimafia : Palermo oggi 11: 0 1 Centovetrine 11:25 - Centovetrine 11:50 - Uomini e donne 12:50 Avanti un altro 13:40 - Vivere III 14:05 - I Cesaroni II 15:00 - Casa Vianello 15:25 - Casa Vianello 15:50 - Carabinieri 16:40 - Ricette all’Italiana 17:10 - Forum 18:35 Centovetrine 19:00 - TG5 19:35 I Cesaroni II 20:35 - Le tre rose di Eva 2 1: 25 - Uomini e donne 22:25 - Colorado 23:20 - Vite In Apnea 23:45 - Torte d’Autore

BBC Entertainment 06:00 – Teletubbies 06:25 - 3rd & Bird 06:35 - Green Balloon Club 07:00 - Nina and the Neurons: In the Lab 07:15 - Teletubbies 07:40 - 3rd & Bird 07:50 Green Balloon Club 08:15 -The Weakest Link 09:00 Fawlty Towers 09:30 - Fawlty Towers 10:00 - EastEnders 10:30 Doctors 11:00 - New Tricks 11:55 The Weakest Link 12:40 - The Office 13:10 - Fawlty Towers 13:40 - Fawlty Towers 14:10 -EastEnders 14:40 Doctors 15:10 New Tricks 16:00 - A Farmer’s Life for Me 16:55 - Fawlty Towers 17:25 - The Weakest Link 18:10 - Keeping Up Appearances 18:40 - Doctors 19:10 - Daddy Daycare 20:00 - Silk 20:50 - Ashes to Ashes 21:40 - Friday Night Dinner 22:05 - Friday Night Dinner 22:30 Friday Night Dinner 22:55 - Friday Night Dinner 23:20 - Friday Night Dinner 23:45 - Friday Night Dinner.

TCM

06:00 - Operation Crossbow 08:25 Where Were You When the Lights Went Out? 09:55 - Somebody Up There Likes Me 11:45 - Son of a Gunfighter 13:15 - A Patch of Blue 15:00 - Courage of Lassie 16:40 – Ben-Hur 21:00 - The Wild Bunch 23:25 - Slither MGM Channel

06:20 - Master of the World 08:00 Article 99 09:40 - Stella 11:30 French Kiss 13:20 - Memories of Me 15:00 - MGM’s Big Screen 15:15 - The Passage 16:55 - SemiTough 18:40 - Thrashin’ 20:10 Chains of Gold 21:45 - MGM’s Big Screen 22:00 - Popi 23:55 Network Diva Universal 06:00 – Ironside 06:55 - Wolff’s Turf 07:50 - Agatha Christie’s Poirot 09:40 - Great Women 09:50 - Ironside 10:50 - Quincy, M.E. 11:50 - Agatha Christie’s Poirot 13:42 - Great Women 13:50 - ER 14:50 - JAG 15:50 - Quincy, M.E. 16:50 - Agatha Christie’s Poirot 18:38 - Great Women 18:50 - JAG 19:50 - Quincy, M.E. 20:50 - Great Women 21:00 - ER 21:53 - ER 22:46 - Kilokalorie 23:00 - Mystery Woman: Redemption

Discovery Channel 06:00 - How It’s Made 06:25 Auction Kings: Elvis Bracelet; Silver Columbus Ships 06:50 Auction Hunters: Weapons of Past Destruction 07:15 - Ultimate Survival: Bear’s Top 25 Man Moments 08:10 - Dual Survival: Failed Ascent 09:05 - Gold Rush: Up Smith Creek 09:55 - Mega Builders: Extreme Elevation 10:50 - How Do They Do It?: World’s

Strongest Knives; Diamonds; Bricks 11:15 - How Do They Do It?: Make Assembly Line Robots, Seal Wine Bottles, Desalinatize Sea Water 11:40 - Wheeler Dealers: Jaguar E-Type 12:35 - Ultimate Car Build-Off: Underwater Vehicle 13:30 - Overhaulin’: Bill’s 1965 Mustang Fastback 14:25 - Mighty Planes: Trump 15:20 - Mighty Planes: C-17 Globemaster 16:15 Mighty Planes: Blue Angels 17:10 - Garage Gold: Spiders, Cake and Collectables: Sweet Deal or Recipe for Disaster? 17:40 - Auction Kings: Elvis Bracelet; Silver Columbus Ships 18:05 - Auction Hunters: Labor of Love 18:35 Baggage Battles: Two-Faced 19:00 - How It’s Made 19:30 - How It’s Made 20:00 - Curiosity: Mars Landing 2012 21:00 - Curiosity: How Will the World End? 22:00 The Big Brain Theory: Pure Genius: The Next Great Innovator 23:00 - Forbidden: Double Lives Discovery World 06:00 - Bush Pilots 06:50 Mystery Cars 07:15 - Classic Car Club 07:45 - Reign of the Dinosaurs 08:35 - Alps From Above 09:30 - HMS Ark Royal 10:20 I Shouldn’t Be Alive 11:10 -

Inventions That Shook the World 1 2 : 05 - Bush Pilots 1 2 : 55 Mystery Cars 13:20 - Classic Car Club 13:50 - Breaking Ice 14:15 Hero Factor 14:45 - Reign of the Dinosaurs 1 5 : 40 - Extreme Engineering 16:35 - I Shouldn’t Be Alive 17:25 - Inventions That Shook the World 18:20 - Solving History With Olly Steeds 19:10 Bush Pilots 20:05 - Mystery Cars 20:30 - Classic Car Club 21:00 True Horror 21:55 - Meet the Elephant Man 23:15 - One of a Kind 23:30 - One of a Kind 23:45 - Mystery Cars

07>00 09>00 10>00 11>30 13>00 14>00 15>00 15>05 15>30 16>30 16>45 17>45 18>00 18>05 19>30 20.15 20>30 21>00 21>30 21>35 23>00

Sport fuq il-Cable Eurosport 1 10:30 - Live: ISU Grand Prix, Figure Skating 11:45 - ISU Grand Prix, Figure Skating 12:45 - ISU Grand Prix, Figure Skating 13:15 - Live: ISU Grand Prix, Figure Skating 14:35 - FIFA Under 17 World Cup Football 15:45 - Live: FIFA Under 17 World Cup Football 18:00 - Live: FIFA Under 17 World Cup Football 21:00 - WATTS 21:30 – Timbersports 22:00 Timbersports 22:30 – Boxing.

Eurosport 2

06:00 - UEFA Under-21 International Championship Futsal 07:00 - UEFA Under-21 International Championship Futsal 08:00 - UEFA Under-21 International Championship Futsal 09:00 - Freestyle Skiing 09:45 Freestyle Skiing 10:30 - Judo 11:00 - UEFA Under-21 International Championship Futsal 12:00 - Live: UEFA Under-21 International Championship Futsal 13:30 - UEFA Under-21 International Championship Futsal 14:00 - Live: UEFA Under-21 International Championship Futsal 15:30 - UEFA Under-21 International Championship Futsal 16:00 - Live: UEFA Under-21 International Championship Futsal 17:30 - UEFA Under-21 International Championship Futsal 18:00 - Live: UEFA Under-21 International Championship Futsal 19:30 - Live: ISU Grand Prix, Figure Skating 20:15 - ISU Grand Prix, Figure Skating 20:45 - Live: ISU Grand Prix, Figure Skating 21:45 - FIS World Cup Alpine Skiing 22:15 - Live: ISU Grand Prix, Figure Skating 23:30 - Fight Club FOX Sports Europe

Terminator 2> Judgement Day

-

Rete 4, 21:15

Cyborg, identiku g[al dak li kien ;ie mibni biex joqtol lil Sarah Connor i]da falla fil-missjoni tieg[u, ing[ata l-karigu biex jipprote;i lil binha John, minn cyborg o[ra li huma aktar sofistikati u pre/i]i f’xog[olhom. Il-problema tkun li dawn is-cyborg huma mag[mulin minn metal ma[lul.

NET News Chit Chat Chill Telebejg[ Simpati/i Telebejg[ NET News Simpati/i Telebejg[ Telebejg[ F’Ba[ar Wie[ed Telebejg[ NET News Chill NET News Chill Flusek Nis;a Maltija NET News Ma Tinbidel Qatt NET News

06:00 - NASCAR Race Hub 07:00 - Major League Baseball 09:30 - MLB Whiparound 10:30 NASCAR Race Hub 11:30 - MLB 162 12:00 - PGA EuroPro Tour Golf 14:00 - Major League Baseball 16:30 - MLB Whiparound 17:30 - NASCAR Race Hub 18:30 - MLB 162 19:00 - Boxing 20:30 - Bass Fishing 21:30 - MLB Whiparound

22:30 - MLB Whiparound 23:30 BoxingWeekly News GO sports 1

07:00 - Best of Rugby 2013#2014 09:00 - Best of Football 2013#2014 11:00 - Premier League Match Pack – Week 1 11:30 - Live: PGA European Tour - Made in Denmark - Day 2 (part 1) 13:30 - Best of Football 2013#2014 16:00 - Trans World Sport #1424 17:00 – Live: ATP Masters 1000 - Western & Southern Open, Cincinnati Quarter Finals 23:00 - Premier League Preview – Week 1 23:30 - Vincennes Horseracing 01:00: Live: ATP Masters 1000 Western & Southern Open, Cincinnati - Quarter Finals 03:00 - Best of Football 2013#2014 05:00 - Best of Rugby 2013#2014 GO sports 2 15:30 - Live: PGA European Tour - Made in Denmark - Day 2 (part 2) 18:30 - Milan Channel 20:30 Live: Ligue 1 - Round 2 - SM Caen v LOSC Lille 22:30 Milan

Channel

GO sports 7

07:00 - ATP Masters 1000 Western & Southern Open, Cincinnati - Last 16 15:00 Vincennes Horseracing 17:30 Best of Football 2013#2014 19:30 - Premier League Preview - Week 1 20:00 - Best of Football 2013#2014 22:00 - PGA European Tour - Made in Denmark - Day 1 03:00 - Ligue 1 - Round 1 - LOSC Lille v Metz 05:00 - Best of Football 2013#2014 GO sports 8

09:00 - ATP Masters 1000 Western & Southern Open, Cincinnati - Last 16 17:00 Vincennes Horseracing 19:30 Best of Football 2013#2014 21:30 - Premier League Preview – Week 1 22:00 - Best of Football 2013#2014 00:00 - PGA European Tour - Made in Denmark - Day 1 05:00 - Ligue 1 - Round 1 - LOSC Lille v Metz 07:00 - Best of Football 2013#2014

www.maltarightnow.com

Il-:img[a, 15 ta’ Awwissu, 2014

TISLIBA

22

TV # RADJU 1

2

5

3

4

Rapport tat-temp

6

7

UV INDEX

8

9

10

9

IT-TEMP Ftit imsa[[ab lokalment ftit jew wisq imsa[[ab u xi ftit im/ajpar mas-seb[, li jsir il-bi//a l-kbira xemxi VI}IBBILTÀ ;eneralment tajba IR-RI{ [afif u varjabbli l-iktar mix-Xlokk, li jsir [afif g[al moderat mill-Majjistral.

BA{AR {afif g[al moderat IMBATT Baxx mill-Punent Majjistru TEMPERATURA L-og[la 33˚C XITA F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 0mm Xita mill-1 ta’ Settembru 508.9mm IX-XEMX titla’ fis-06.19 u tin]el fit-19.54

11

Il-[amest ijiem li ;ejjin 12

13

14

15

IL-:IMG{A L-og[la 33˚C L-inqas 24˚C

16

17

Weqfin>1. Kif ;ie ;ie (6) 2. Ne[[ilu l-qoxra (6) 3. G[add imkattar, iktar minn wie[ed (6) 4. “… Fidelis” (6) 8. Dar fejn jiltaqg[u mse[bin ta’ g[aqda (5) 9. Jindaqq bl-g[axart iswaba’ (5) 12. {uta mammala mag[rufa g[al-log[ob tag[ha fil-ba[ar (6) 13. :ermani] (6) 14. Tivvendika ru[ek (6) 15. Qalbu iebsa (6)

Soluzzjoni tat-Tisliba tal-biera[ Mimdudin>- 5. Qalja; 6. Lejla; 7. Bajla; 10. u 11. Battibekki; 12. Kalat; 14. Bera[; 16.

O[ro;; 17. u 18. Belladonna.

Weqfin>- 1. Mqareb; 2. Fanali; 3. Slaleb; 4. Naspli; 8. Btala; 9. Xkora; 12. Katuba; 13.

Ta[sad; 14. Bjonda; 15. {allas.

Jekk se ssuq...

TIXROBX Jekk se tixrob...

ISSUQX

Kun parti mis-su//ess ta’ operazzjoni... ag[ti d-demm

Spi]eriji li jift[u g[ada IL - BELT

VALLETTA : Triq George Borg Olivier ; {AL TARXIEN : Tarxien

Empire Pharmacy , 46 , Triq Melita ; IL - {AMRUN : Brown ’ s Pharmacy , 706 , Triq il - Kbira San :u]epp ; SANTA VENERA : Fatima Pharmacy , Triq i] - }onqor ; BIRKIRKARA : Rational Pharmacy , 74#75 , Triq il Wied ; IL - G}IRA : Tony ’ s Pharmacy , 1 00 , Triq Sir Patrick Stuart ; PACEVILLE : Potter Chemists Ltd , Triq il Wil;a ; TAS - SLIEMA : Mrabat Pharmacy , Triq l Imrabat ; { ’ ATTARD : St Catherine Pharmacy , Triq id Dielja k#m Triq Santa Katerina ; IL - MOSTA : St Joseph Parmacy , 1, Triq Iz Zakkak ; IL - MELLIE{A : Brown ’ s Pharmacy , Shop A ,

IL-{ADD L-og[la 31˚C L-inqas 22˚C

T-TNEJN L-og[la 30˚C L-inqas 21˚C

IT-TLIETA L-og[la 30˚C L-inqas 22˚C

UV

UV

UV

UV

UV

9

10

9

8

9

Temperaturi fi bliet barranin

18

Mimdudin>5. Tqeg[ida ta’ ;isem mejjet f’qabar (5) 6. Bottijiet (5) 7. A[bar (5) 10. u 11. Xorta ta’ tertuqa trasparenti li tie[u n-nar malajr (10) 11. Ara 10 12. u 14. Dehru g[all-ewwel darba fuq palk (10) 14. Ara 12 16. Aktar issikkat (5) 17. u 18. Sfratta, fixkel (10) 18. Ara 17

IS-SIBT L-og[la 32˚C L-inqas 23˚C

Pharmacy , 59 , Triq {al Tarxien ; IL - BIRGU : Vittoriosa Pharmacy , 9 , Triq il - Mina l - Kbira ; {A} }ABBAR : St James Pharmacy , Misra[ San :akbu ; {AL G{AXAQ : St Philip Pharmacy , Triq i/ ?eppun ; I} - }URRIEQ : Bronja Pharmacy , Sonata , Triq il - Bronja ; {A} }EBBU: : Spi]erija {al Mula , Triq Dun Salv Ciappara ; IR - RABAT : St Anthony Pharmacy , 1 8 , Triq il - Kbira ; VICTORIA : Ta/ ?awla Pharmacy , Triq is - 7 ta ’ :unju 1 9 1 9 ; IX - XEWKIJA : St John Pharmacy , 85 , Triq l Indipendenza .

It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet: Malta 31˚ xemxi, Al;eri 32˚C xemxi, Amsterdam 18˚C imsa[[ab, Ateni 33˚C xemxi, Li]bona 23˚C xemxi, Berlin 21˚ xita, Brussell 15˚C bir-rag[ad, il-Kajr 36˚C xemxi, Dublin 16˚C imsa[[ab, Kopen[agen 22˚C ftit imsa[[ab, Frankfurt 20˚C ftit imsa[[ab, Milan 26˚C xemxi, Istanbul 30˚C xemxi, Londra 21˚C xita, Madrid 27˚C xemxi, Moska 24˚C imsa[[ab, Pari;i 20˚C imsa[[ab, Bar/ellona 26˚C xemxi, Ruma 27˚C ftit imsa[[ab, Tel Aviv 33˚C xemxi, Tripli N#A, Tune] 33˚C ftit imsa[[ab, Vjenna 18˚C xita, Zurich 18˚C imsa[[ab, Munich 17˚C imsa[[ab, St. Petersburg 21˚C imsa[[ab

Tag[rif Id-Djarju tal-President ta’ Malta g[al-lum il-:img[a 15 ta’ Awwissu 2014

09.00: Il-President u s-Sur Preca jattendu g[all-Pontifikal ikkon/elebrat mill-Isqof ta’ G[awdex Monsinjur Mario Grech, fl-okka]joni tal-festa ta’ Marija Assunta fil-Katidral tarRabat, G[awdex 11.00: Il-President tippresiedi /erimonja tal-g[oti tal-premjijiet tal-Wirja tal-Biedja u Snajja’ 2014 fil-:onna Pubbli/i Villa Rundle, ir-Rabat, G[awdex Id-Djarju tal-President ta’ Malta g[al g[ada s-Sibt, 16 ta’ Awwissu 2014

20.30: Il-President tinawgura xog[lijiet li saru fil-Ka]in ta’ Prince of Wales Own Band Club fil-Birgu Id-Djarju tal-President ta’ Malta g[all-{add, 17 ta’ Awwissu 2014

09.00: Il-President u s-Sur Preca jattendu g[all-quddiesa solenni fl-okka]joni tal-75 anniversarju millKonsagrazzjoni tal-Knisja Parrokkjali u tal-Festa Titulari

ta’ Santa Marija fil-Knisja Parrokkjali ta’ {ad-Dingli Ferg[a postali ;dida f’San Pawl il-Ba[ar

MaltaPost fet[et ferg[a postali ;dida f’511, Triq San Pawl, San Pawl il-Ba[ar. Din il-ferg[a postali nfet[et minflok dik ta’ Sqaq tax-Xama’ fl-istess lokalità, g[ar-residenti f’San Pawl il-Ba[ar, Bu;ibba, Burmarrad, G[ajn Tuffie[a, ilQawra, il-Wardija u x-Xemxija.

Din il-ferg[a toffri s-servizzi postali kollha inklu]i s-servizz tal-courier, prodotti ta’ filatelija u numismatika, tisrif ta’ /ekkijiet ma[ru;a mill-Bank ?entrali ta’ Malta, money transfers lokali u internazzjonali, kif ukoll g[a]la ta’ kartolini u prodotti ta’ stationery. Din il-ferg[a postali hija ddisinjata fuq stil modern li jag[ti esperjenza ;dida lill-klijenti li j]uruha.

Il-ferg[a postali ta’ San Pawl il-Ba[ar hi miftu[a mit-Tnejn sas-Sibt bejn is-7.30 a.m. u s12.45 p.m. G[al aktar tag[rif dwar il-ferg[at ta’ MaltaPost u llokalitajiet tag[hom kif ukoll dwar l-g[a]la ta’ prodotti u servizzi ta’ MaltaPost, ]ur www.maltapost.com.

www.maltarightnow.com

Il-:img[a, 15 ta’ Awwissu, 2014

23

KLASSIFIKATI PROPRJETÀ G{ALL - BEJG{ JEW KIRI Fleur De Lys

DAR sabi[a u kbira bi tliet kmamar tas - sodda , ]ew; btie[i, gallarija e//. ?emplu lis - sid 2 1 49 1 666 jew 99871991.

{al G[arg[ur

permess Class B . ?emplu G{ALQA 240 metru kwadru 77200983. b’veduta mill-isba[, tajba g[allka//a jew g[al passatemp . Limiti tar-Rabat ?emplu 99251544. }EW: tomniet art bil-veduta talba[ar u tal-kampanja. ?emplu Il-{amrun 99428000.

GARAXX jew store , 11 5 - il pied tul u 24 pied wisa’, bil- Paola bit[a, dawl, ilma u toilet. Bil- MAISONETTE arju] [afna

f’area kwieta b’]ew; kmamar tas-sodda, salott, k/ina, kamra tal-banju u bit[a. ?emplu 99428000.

qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.

G{ALL - KIRI

Tiswijiet

Il-Furjana

TA’ magni tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront. ?emplu ?emplu 99422268 jew 21416705.

STUDIO FLAT. 21551139 jew 99459439.

AVVI}I

G{ALL-BEJG{

Nag[mel xog[ol

Cupboards

TA’ electrodes, toqob fil-konkos jew planki minn 50mm sa 300mm, katusi, manutenzjoni u installazzjoni ta’ dawl u ilma. ?emplu 79494827.

TAL-k/ina bil-cooker, air extractor u hood, bis-sink, mejda u erba’ si;;ijiet. F’kundizzjoni tajba. ?emplu 21431379, 79431379 jew 79583221.

Tiswijiet fil-pront u fil-post

G[amara antika

TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn

TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.

Ag[ti d-demm… u tkun qed tag[ti tama lil [addie[or

www.maltarightnow.com

Il-:img[a, 15 ta’ Awwissu, 2014

24

SPORT

FORMULA 1

Il-Mercedes jiddominaw sa nofs l-ista;un L-a[[ar Grand Prix li sar qabel il-waqfa tas-sajf kien dak talUngerija, Grand Prix li ntreba[ minn Daniel Ricciardo tar-Red Bull, it-tim li sena ilu ddomina kwa]i mill-bidu sal-a[[ar grazzi g[all-wirjiet ta’ Sebastian Vettel.

Madankollu, ix-xena ta’ sewwieq tar-Red Bull fl-ewwel post fuq il-podju, dan l-ista;un ma kinitx komuni u fil-fatt minn 11-il tellieqa, tnejn minnhom intreb[u minn Ricciardo u l-bqija ntreb[u mill-koppja talMercedes, Lewis Hamilton u Nico Rosberg. Dawn it-tnejn qed jissieltu g[ar-reb[ tal-unur bejniethom u b[alissa Rosberg qieg[ed fil-qu//ata tal-klassifika tas-sewwieqa b’vanta;; ta’ 11-il punt fuq sie[bu Hamilton. Aktar ma jmur, aktar qed ti]died it-tensjoni bejn dawn it-tnejn u wie[ed se jkun qed jistenna aktar battalji u sfidi ladarba l-kampjonat jirritorna bil-Grand Prix tal-Bel;ju fl-24 ta’ Awwissu.

Minn meta ;ew introdotti lbidliet fir-regoli l-Mercedes kienu favoriti u dan ikkonfermawh hekk kif beda l-ista;un.

Minbarra disa’ reb[iet minn 11-il Grand Prix, Rosberg u Hamilton, bejniethom, kisbu wkoll 10 Pole Positions. Ta’ min wie[ed jiftakar li l-a[[ar Grand Prix talista;un, dak ta’ Abu Dhabi se jkun b’punti doppji u b’hekk kollox jista’ jkun inde/i] proprju sa qabel l-a[[ar tellieqa.

Minkejja li mhux qieg[ed jokkupa l-ewwel post tal-klassifika tas-sewwieqa wie[ed jista’ jg[id li Hamilton kien l-aktar sewwieq e//ezzjonali f’dan lewwel nofs tal-ista;un. Kien hemm tlielaq li fihom dan kwa]i

beda mill-a[[ar post u sa[ansitra spi//a fuq il-podju u li kieku ma kienx sfortunat f’/erti ka]ijiet ]gur li kien ikun hu li qieg[ed filqu//ata. S’issa kiseb [ames reb[iet u minbarra dawn irreb[iet ]gur li aktar spikkaw irrimonti kbar li g[amel fil:ermanja u fl-Ungerija. Meta [alla lill-McLaren u ng[aqad mal-Mercedes [afna kienu qalu li /-/ansijiet li jer;a’ jirba[ ittitlu se jie[du daqqa ta’ [arta kbira imma ]gur li bil-wirjiet tieg[u qed juri li kapa/i jirrepeti dak li kien g[amel fl-2008.

Tajjeb wie[ed jiftakar li Hamilton jaf li g[andu /ans kbir li jirba[ u lanqas id-diri;enti tieg[u stess mhuma se jwaqqfuh milli jirba[ dan it-titlu g[ax g[amilha /ara li ladarba qieg[ed f’po]izzjoni ideali biex isir champion, mhu lest i/edi lil Rosberg l-ebda punt.

Rosberg, il-lider tal-klassifika wkoll qed ikollu sta;un millaqwa i]da mhux qed ikun avventuru] daqs sie[bu Hamilton u wie[ed ikun ;ust jekk jg[id li s’issa l-fortuna da[ket kemxejn aktar lilu milli lis-sewwieq Ingli]. Hu g[alhekk li Rosberg jibqa’ l-akbar favorit li jirba[ ittitlu g[all-ewwel darba fil-karriera tieg[u jekk ikun kapa/i jiddefendi, jew ikabbar il-vanta;; li g[andu fuq Hamilton f’dawn la[[ar tmien Grand Prix li fadal.

Sewwieq li ]gur [add ma stenna li se jkun qieg[ed fit-tielet post tal-klassifika hu Daniel Ricciardo tar-Red Bull. Meta dan ing[aqad ma/-champions [afna stennew li se jkun dak issewwieq li se jibda jitg[allem mis-sewqan ta’ sie[bu u /-cham-

pion Sebastian Vettel.

Madankollu, Ricciardo seraq ixxena u s’issa reba[ ]ew; Grand Prix. Ta’ min wie[ed jiftakar li fid-debutt tieg[u mar-Red Bull kien spi//a fit-tieni post flAwstralja, f’pajji]u stess, imma sfortunatament g[alih kien ;ie skwalifikat min[abba ksur ta’ regoli. Il-karozzi tal-Mercedes huma ferm aqwa minn talkumplament u l-fatt li kien biss hu li waqqaf kemxejn id-dominju tag[hom b’]ew; reb[iet juri li dan is-sewwieq g[andu potenzjal kbir, potenzjal li d-diri;enti tarRed Bull innutawh ]mien ilu. Iddistakk bejnu u bejn Vettel b[alissa hu ta’ 43 punt.

B[al Ricciardo, sewwieq ie[or li issorprenda kien dak talWilliams, Valtteri Bottas. Dan tal-a[[ar b[alissa jinsab fil[ames post tal-klassifika tassewwieqa. Meta tqis li hemm [afna timijiet li g[andhom karozza a[jar minn tieg[u, il-fatt li qed jokkupa l-[ames post hu lmassimu g[alih. Impressjonanti kienet il-wirja tieg[u f’Silverstone meta wara li irtira mis-sessjoni ta’ kwalifikazzjoni spi//a fit-tieni post wara Hamilton jum wara, waqt it-tellieqa tal-{add.

Sewwieq li tul l-a[[ar ]ew; sta;uni kellu jiddependi aktar fuq it-talent tieg[u milli fuq ilkarozza kien Fernando Alonso tal-Ferrari. Sta;un ilu l-istess Alonso kien stqarr li g[alih kien ‘g[amel miraklu’ li baqa` jisfida lil Vettel sakemm seta’ imma din is-sena l-Ispanjol re;a’ sab karozza li m’hijiex tal-kalibru tar-Red Bull u tal-Mercedes.

Minkejja dan kollu Alonso s’issa

Daniel Ricciardo tar-Red Bull issorprenda fl-ewwel sena mat-tim u sa[anistra sejjer a[jar minn sie[bu u /-champion Vettel

Lewis Hamilton tal-Mercedes jinsab b’/ans li jirba[ it-titlu meta qieg[ed 11-il punt ta[t il-lider Nico Rosberg, tal-Mercedes ukoll

spi//a darbtejn fuq il-podju u qieg[ed fir-raba’ post tal-klassifika. Fl-a[[ar Grand Prix qabel il-waqfa tas-sajf, dak talUngerija, Alonso kien sa[anistra b’/ans kbir li jirba[ it-tellieqa.

Jekk l-affarijiet jibqg[u kif inhuma fit-tieni parti tal-ista;un ma tkunx sorpri]a li dan i[alli lit-tim fi tmiem l-ista;un.

G[at-tieni sena konsekuttiva Nico Hulkenberg tal-Force India qed juri li hu sewwieq denju ta’ tim kbir. Hulkenberg s’issa ;ab punti f’kull tellieqa minbarra wa[da u ]gur li meta wie[ed iqis li ;ab 69 punt b’karozza tal-Force India jinduna bit-talent li g[andu dan issewwieq. Bla dubju wie[ed ma jistax jinsa l-battalja li kellu g[al post fuq il-podju fil-Bahrain ma’ Perez, anke jekk eventwalment spi//a fil-[ames post.

Bla dubju l-akbar di]appunt ta’ din is-sena hu fil-fatt i/champion renjanti Sebastian Vettel. Hu veru li t-tibdil firregoli kellu impatt negattiv fuq it-tim tar-Red Bull imma bilmod kif iddomina dan issewwieq :ermani] tul dawn la[[ar snin wie[ed kien jistenna xi [a;a a[jar. Wara 11-il tellieqa Vettel g[adu jfittex l-ewwel reb[a, reb[a li aktar ma jmur aktar tidher wa[da impossibbli.

Il-fatt li qieg[ed daqstant ’il

bog[od minn sie[bu Ricciardo juri li l-problema mhix biss ilkarozza i]da anke hu nnifsu.

Qabel dan l-ista;un Felipe Massa [alla lill-Ferrari u ng[aqad mal-Williams. Meta kien mal-Ferrari kienu [afna dawk li kkritikawh, spe/jalment fl - a[[ar ]ew; sta;uni .

Madankollu Massa jidher persuna ;dida mal-Williams u li kieku ma kienx sfortunat kien ikun qieg[ed f’po]izzjoni og[la mid - disa ’ post fil - klassifika .

Bla dubju ]gur [add ma stenna li dan kien se jikseb pole position fl-Awstrija quddiem Bottas u t-tnejn tal-Mercedes.

Il-koppja tal-McLaren Jenson Button u Kevin Magnussen s’issa kellhom sta;un simili.

Tajjeb wie[ed jiftakar li Button, fl-ewwel tellieqa spi//a fuq il-podju wara li Ricciardo ;ew skwalifikat imma minn hemm ‘il quddiem ma kompliex jibni fuq dak ir-ri]ultat po]ittiv. L-ista;un li g[adda g[al Button kien wie[ed di]astru] u diffi/li biex din issena jmur ag[ar minn hekk.

Minn na[a l-o[ra Magnussen qieg[ed fl-ewwel sena tieg[u mat-tim wara li [a post Sergio Perez. B[al Button, Magnussen ukoll kien spi//a fuq il-podju fl-Awstralja imma ma baqax konsistenti.

www.maltarightnow.com

Il-:img[a, 15 ta’ Awwissu, 2014

25

SPORT FUTBOL

}ew; Fran/i]i jirtiraw minn man-nazzjonal Wara plejers b[al ma huma Xavi, Nasri, Gerrard u Drogba, issa kien imiss lill-winger Fran/i] Franck Ribery u liddifensur Eric Abidal li [abbru li mhux se jilg[abu aktar mat-tim nazzjonali.

Ribery ma [ax sehem fit-Tazza tad-Dinja tal-Bra]il meta we;;a’ jiem qabel ma bdiet waqt sessjoni ta’ ta[ri;. Ribery lag[ab g[al aktar minn 80 darba ma’ Franza u skurja 16-il gowl.

F’kummenti li ta Ribery qal li se jirtira minn mat-tim nazzjonali biex jiffoka fuq il-klabb tieg[u Bayern Munich u fuq il-familja u fl-istess [in jag[ti spazju lil dawk i]g[ar minnu biex jilag[bu mat-tim nazzjonali.

“Hu importanti li wie[ed irid ikun jaf meta jieqaf u nemmen li dan il-mument wasal g[alija.

Kien hemm mumenti negattivi u kien hemm mumenti po]ittivi u nemmen li t-tnejn li huma g[enuni nkun plejer a[jar,” qal Ribery.

Intant, plejer ie[or li irtira minn man-nazzjonal il-biera[ kien Eric Abidal. Dan is-sajf Abidal [alla lil Monaco u ing[aqad mal-klabb Grieg ta’ Olympiacos. Abidal, li kien ilu 10 snin jilg[ab ma’ Franza t[alla barra mit-tim li ikkompeta fit-

Tazza tad-Dinja. Abidal, li g[andu 34 sena kien operat filfwied fl-2012 wara li instablu tumur. Abidal g[amel ]mien twil jilg[ab ma’ Barcelona u mag[hom reba[ diversi unuri fosthom i/-Champions League.

F’kummenti li ta Abidal qal li iddispja/ih li ma temmx il-karriera tieg[u ma’ Franza bis-sehem tieg[u fit-Tazza tad-Dinja. Ma’ Franza Abidal lag[ab total ta’ 67 log[ba.

Real jil[qu lil Barcelona Bir-reb[ tal-UEFA Super Cup, Real Madrid la[qu lir-rivali Barcelona f’dak li hu ammont ta’ titli ma;;uri mirbu[a. Dawn i]-

]ew; timijiet reb[u 78 titlu kull wie[ed wara li nhar it-Tlieta Real Madrid reb[u 2-0 kontra Sevilla fil-finali tal-UEFA Super Cup grazzi g[al ]ew; gowls ta’ Cristiano Ronaldo.

G[all-Madrileni dan kien ittielet titlu li reb[u fl-2014 filwaqt li Barcelona g[adhom ma reb[u xejn.

Barcelona kienu qab]u lil Real Madrid fir-reb[ ta’ titli meta kienu ta[t it-tmexxija ta’ Pep Guardiola imma grazzi g[assu//ess li kisbu Real Madrid ta[t it-tmexxija ta’ Carlo Ancelotti dawn la[qu lir-rivali tag[hom.

Franck Ribery (xellug) u Eric Abidal (lemin) [abbru li mhux se jilag[bu aktar ma’ Franza

B’kollox Real reb[u 32 darba il-kampjont, 10 darbiet i/Champions League, darbtejn itTazza Uefa, darbtejn il-Uefa Super Cup, 19-il darba it-Tazza tar-Re, tliet darbiet it-Tazza Interkontinentali, disa’ darbiet

Super Cups ta’ Spanja u darba ttazza domestika.

Minn na[a tag[hom Barcelona reb[u 22 darba ilkampjonat, erba’ darbiet i/Champions League, tliet darbiet it-Tazza tal-Inter-Cities, erba’

darbiet il-UEFA Super Cup, 26 darba t-Tazza tar-Re, darbtejn itTazza Interkontinentali, 11-il darba s-Super Cup ta’ Spanja, darbtejn it-tazza domestika u erba’ darbiet it-Tazza ta/Champions.

FUTBOL

Ibrahimovic se jirtira fl-2016 L-attakkant }vedi] Ibrahimovic (fir-ritratt) ilbiera[ ]vela li se jirtira fl-2016. Tul dawn l-a[[ar ;img[at kien hemm spekulazzjonijiet li dan se jing[aqad ma’ Juventus imma f’kummenti li ta l-attakkant ta’ PSG mhux biss /a[ad dan imma qal li fi ]mien sentejn, meta jkollu 34 sena se jirtira.

“G[andi kuntratt ma’ PSG sal2016 u se nibqa’ nilg[ab sakemm jiskadi. Nemmen li sa dakinhar ma nkunx g[adni nifla[ nilg[ab fl-og[la livell, log[ba kull tlett ijiem. Jekk inkun g[adni qed in[ossni tajjeb fi]ikament nibqa’ nilg[ab imma g[andi d-dubji tieg[i,” qal Ibrahimovic.

Intant, Ibrahimovic kemm-il darba jkun fl-a[barijiet min[abba xi gowl li jkun skurja jew inkella min[abba l-im;ieba kontroversjali li hu mag[ruf g[aliha.

Madankollu din id-darba kien fla[barijiet g[al ;est nobbli li g[amel mat-tim nazzjonali }vedi] ta’ tfal b’di]abilita`.

Dan it-tim ma kellux flus bi]]ejjed biex imur il-Bra]il u jie[u sehem f’kompetizzjoni tal-

INAS. L-assistent kow/ tat-tim Stean Jonsson talab lil Ibrahimovic biex jag[tih flokk biex jinbieg[ b[ala irkant biex b’hekk jin;abru kemm jista’ jkun flus. Plejers o[ra tat-tim nazzjonali b[al ma huma Johan Elmander, Andreas Isaksson u Kim Källstrom kienu di;a’ taw il-flokkijiet tag[hom imma Ibrahimovic, minflok g[amel hekk, qabad u [allas is-somma kollha tal-vja;;i u l-akkomodazzjoni.

L-istess Ibrahimovic stqarr li PSG huma kapa/i jirb[u /Champions League. G[al dawn la[[ar sentejn PSG reb[u l-kampjonat domestiku imma dejjem sfaw eliminati mill-kwarti talfinali ta/-Champions League.

“Din is-sena nemmen li kapa/i nirb[uha. F’turnaments b[al ma hi /-Champions League trid tkun kemmxejn fortunat ukoll. Il-plejers g[andhom aktar esperjenza u wie[ed ma jridx jinsa li /Champions League mhux dejjem jirba[ha l-aqwa tim,” qal Ibrahimovic.

L-eks plejer ta’ Milan

Massimo Ambrosini qal li x’aktarx se jirtira mill-futbol.

Ambrosini, li g[andu 37 sena ilu jilg[ab il-futbol fuq ba]i professjonali g[al aktar minn 20 sena u kien iddebutta ma’ Cesena fl-1994. Wara diversi snin jilg[ab ma’ Milan Ambrosini, sta;un ilu ing[aqad ma’ Fiorentina. Minkejja li g[andu offerti ming[and diversi klabbs Ambrosini qal li x’aktarx se jirtira.

Thiago Silva diversi ;img[at barra Id-difensur ta’ PSG

Thiago Silva se jdum diversi ;img[at barra mill-azzjoni wara li we;;a’ l-hamstring fil-partita ta’ [biberija kontra Napoli. Silva kien mibdul wara biss 13-il minuta fillog[ba li intemmet 2-1 favur PSG. Skont l-ewwel rapporti iddifensur Bra]iljan se jdum madwar [ames ;img[at barra. Dan ifisser li l-akkwist il-;did ta’ PSG id-difensur David Luiz mhux se jkun qed jilg[ab ma’ sie[bu flewwel ;img[at tieg[u mal-klabb Fran/i].

www.maltarightnow.com

Il-:img[a, 15 ta’ Awwissu, 2014

26

SPORT

ATLETIKA

Rekord nazzjonali ie[or ta’ Kevin Moore L-atleta Malti Kevin Moore waqqaf rekord nazzjonali fil200m waqt il-Kampjonati talAtletika Outdoor li qed isiru fi Zurich fl-I]vizzera. Dan kien ittieni rekord nazzjonali li waqqaf Moore fi spazju ta’ ftit jiem wara li nhar it-Tlieta g[amel [in ta’ 10.49’ fil-100m.

Il-biera[ Moore g[amel [in ta’ 21.03’ biex temm fil-21 post fost 32 atleta u fis-sitt post minn tmien atleti li [adu sehem fittielet heat. Il-heat intreb[et millIngli] Danny Talbot f’[in ta’ 20.63’.

Ri/entament Moore kien g[amel [in ta’ 21.04’ f’:unju li g[adda f’Geneve wkoll flI]vizzera.

Mo Farah champion tal-10,000m L-atleta mir-Renju Unit

Mo Farah ;ie inkurunat champion Ewropew tal-10,000m meta tard

Kevin Moore waqqaf rekord nazzjonali fil-200m

Mo Farah (lemin) hekk kif reba[ il-finali tal-10,000 fi Zurich

l-Erbg[a filg[axija g[eleb l-isfida ta’ Any Vernon li spi//a warajh. Mo Farah, dan is-sajf kellu diversi problemi fi]i/i u min[abba f’hekk ma [ax sehem fil-Log[ob tal-Commonwealth li saru ftit ilu fi Glasgow fl-Iskozja u anke iddi]appunta fil-maratona

ta’ Londra.

Hekk kif kien fadal madwar 600m Mo Farah mar fuq quddiem u spi//a reba[ f’[in ta’ 28 minuta u tmien sekondi. Din kienet il-[ames midalja taddeheb li Mo Farah reba[ waqt dawn il-Kampjonati. Mo Farah,

li g[andu 31 sena issa g[andu /ans jirba[ id-deheb fil-finali tal5,000m nhar il-{add li ;ej.

“Kuntent [afna b’dan issu//ess, spe/jalment meta wie[ed iqis il-kundizzjoni li kont fiha f’dawn l-a[[ar ;img[at.

Wara li ma [adtx sehem fil-

Log[ob tal-Commonwealth ridt nati risposta. Fl-2010 irba[t ]ew; titli f’Bar/ellona filwaqt li sentejn ilu f’Helsinki irba[t midalja o[ra. Issa nittama li nirba[ il-finali tal-5000m filjiem li ;ejjin,” qal Mo Farah wara t-tellieqa.

RANKINGS TAL-FIFA

Spanja titla’ fis-seba’ post

Ritratt tal-fotografu Malti, Domenic Aquilina reba[ il-midalja tal-fidda f’kompetizzjoni tal-fotografija sportiva f’Bar/ellona fi Spanja. Ir-ritratt ta’ Aquilina juri lill-boxer Malti Steve Martin (xellug) fi ;lieda kontra l-Fran/i] Jean Mooraiti fi Frar li g[adda. Aquilina kien wie[ed minn 137 awtur u fotografu minn 28 pajji] li [adu sehem fil-kompetizzjoni, fejn idda[[lu aktar minn 1500 ritratt. Aquilina ;ie ippremjat fil-kategorija monochrome.

Spanja avanzat post fir-rankings tal-FIFA u issa tinsab fisseba’ post. B’kollox Spanja g[andha 1241 punt filwaqt li lewwel sitt timijiet f’dawn irrankings li ;ew ipubblikati lbiera[ baqg[u l-istess. L-ewwel sitt timijiet huma l-:ermanja, lAr;entina, l-Olanda, l-Kolombja, il-Bel;ju u l-Urugwaj.

Spanja kellhom avventura di]astru]a waqt it-Tazza tadDinja li saret fil-Bra]il meta sfaw eliminati mill-fa]i tal-gruppi. Il-

Bra]il qieg[ed fis-seba’ post filwaqt li l-Italja tinsab fl-14-il post u l-Ingilterra tinsab fl-20 post.

Pajji]i li avanzaw post kienu dawk tal-Costa Rica, l-Kroazja u l-Messiku. Malta tinsab fil-150 po]izzjoni b’total ta’ 143 punt.

F’Settembru li ;ej jibdew jintlag[bu l-partiti mir-rawnd ta’ kwalifikazzjoni g[allKampjonati Ewropej tal-2016 u hu f’dak i]-]mien fejn ikun hemm /aqliq kbir f’dawn ir-rankings.

www.maltarightnow.com

Il-:img[a, 15 ta’ Awwissu, 2014

27

SPORT

Il-CAS ma tilqax l-appell ta’ Suarez Il-Qorti tal-Arbitra;; Sportiv (CAS) ma laqatx l-appell ta’ Luis Suarez. Suarez kien ;ie sospi] g[al disa’ partiti mal-Urugwaj u g[al erba’ xhur minn kull attivita` relatata mal-futbol min[abba li waqt partiti tat-Tazza tad-Dinja bejn l-Urugwaj u l-Italja gidem lid-difensur Taljan Giorgio Chiellini.

Suarez, eks plejer ta’ Liverpool ing[aqad ma’ Barcelona u b’din id-de/i]joni jfisser li dan se jiddebutta malklabb il-;did tieg[u fis-26 ta’ Ottubru fil-log[ba proprju kontra r-rivali Real Madrid. Il-CAS

madankollu tat permess lil Suarez jitt[arre; ma’ Barcelona u din hi a[abr tajba g[al dan ilplejer li sta;un ilu spi//a b[ala laqwa skorer fil-Premiership Ingli].

Barcelona jibdew l-impenji tag[hom fil-kampjonat fl-24 ta’ Awwissu bil-log[ba kontra Elche. Din ma kinitx l-ewwel darba li Suarez gidem avversarju g[ax fil-fatt kien g[amel l-istess [a;a kemm meta kien ma’ Ajax kif ukoll meta kien ma’ Liverpool.

UEFA “tnaqqas is-sentenza tag[ha jew sa[ansitra tannullaha g[alkollox.

Madankollu l-biera[ l-UEFA ma laqatx l-appell u b’hekk kollox se jibqa’ kif inhu ji;ifieri, Celtic se jilag[bu fil-play-offs kontra Maribor filwaqt li Legia se jilag[bu fil-play-off talEuropa League kontra Aktobe.

Hu mifhum li Legia mhux se jieqfu hawn u se jressqu l-appell quddiem il-Qorti tal-Arbitra;; Sportiv (CAS).

Injury serja g[al Javi Martinez Il-midfielder ta’

Bayern Munich Javi Martinez se jdum diversi xhur barra mill-azzjoni wara li /arrat il-ligamenti ta’ irkopptu nhar l-Erbg[a fil-finali tas-Super Cup :ermani]a kontra Borussia Dortmund. Il-plejer Spanjol we;;a’ meta kien iffawljat minn Schmelzer u kellu jkun mibdul fl-ewwel taqsima.

Skont l-ewwel rapporti Martinez se jdum minn tal-anqas sa tmiem din is-sena barra millazzjoni.

Ini]]el ismu fl-istorja

Irriffjutat l-appell ta’ Legia Warsaw L-appell tal-klabb

Pollakk Legia Warsaw ;ie irriffjutat millUEFA u b’hekk dawn mhux se jilag[bu fi/-Champions League.

Il-klabb Pollakk g[eleb lil Celtic 6-1 aggregate fuq ]ew; legs fit-tielet round ta’ kwalifikazzjoni imma mbag[ad kien kastigat talli lag[ab plejer ineli;ibbli, lil Bartosz Bereszynski. Legia talbu lill-

Sohail Rehman sar l-ewwel kow/ professjonali li ju]a si;;u tar-roti fil-Premier League Ingli] wara li in[atar kow/ talakkademja ta’ Manchester United.

Dan i]-]ag[]ug[ ta’ 22 sena ]gur li ma in[atarx b’att ta’ karita’ i]da g[ax g[andu l-kwalifi?i kollha li jirrikjedi u hu spe?jali mhux min[abba d-di]abilta’ tieg[u imma g[aliex impressjona lil kul[add bil-mod kif ja[dem.

Il-President ta’ Qormi FC Redino Apap jindirizza konferenza tal-a[barijiet waqt li l-klabb ippre]enta l-akkwisti l-;odda g[all-ista;un li ;ej (Ritratt> Martin Agius)

TRASFERIMENTI LOKALI

Qormi j[arsu b’ottimi]mu lejn l-ista;un il-;did “Il-kampjonat li se jibda fi tmiem il-;img[a se jkun wie[ed ferm interessanti, b’format ;did i]da l-g[an tag[na xorta se jkun dak li nitbieg[du mill-periklu malajr kemm jista’ jkun.” Dan qalu l-President ta’ Qormi FC Redino Apap f’konferenza tala[barijiet li waqtha ;ew ippre]entati l-akkwisti g[allista;un li ;ej. Dan l-ista;un Qormi g[andhom seba’ plejers barranin, Danw huma nNi;erjani Alfred Effiong, Franck Temile, Albert Bruce mill-

Ghana, il-Bra]iljan Anderson Santos, il-Kroat Zoran Levnaic, l-Ar;entin Mauricio Mazzetti u t-Taljan Pietro Viggiani. Qormi [adu wkoll lil Ryan Micallef ming[and Rabat u lil Bjorn Bondin b’self ming[and Valletta.

Apap irringrazzja lil s[abu lo[ra tal-kumitat u lill-partitarji Qriema li sena wara l-o[ra qed ikunu ta’ appo;; u anke lillkumpaniji li jg[inu lill-klabb finanzjarjament.

“L-a[[ar ;img[at kienu perjo-

du ta’ impenn kbir li matulhom jien u s[abu flimkien mal-istaff tekniku [dimna bla waqfien biex insa[[u l-iskwdra, dejjem fillimitazzjonijiet u l-isfidi li jkollna n[abbtu wi//na mag[hom,” qal Apap. Dan qal li l-kumitat [ass li kellu jafda t-tmexxija tattim f’idejn Josef Mansueto, kow/ ta’ kwalita` li fil-passat kien jag[mel parti mill-istaff tekniku tal-klabb.

Ta min jiftakar li l-grupp Taljan Resonar u Powertech se jkun l-isponsor ewlieni tat-tim.

WATERPOLO

TRASFERIMENTI

Otters jirritornaw g[ar-reb[

Kompany i;edded il-kuntratt ma’ Man City

Stewart Said Otters Nivea..........................15 Ta’ Xbiex Amigos................10 (4-2),(1-7),(5-1),(5-0)

Otters irkupraw u b’rimonta tajba irnexxilhom jag[mlu liskor 10-10. Otters irnexxilhom jiddominaw l-a[[ar sessjoni, Wara tlett telfiet, Otters Nivea jiskorjaw [amsa ming[ajr risposirritornaw g[ar-reb[ meta g[elbu ta u irnexxilhom jirb[u l-partita lil Ta’ Xbiex Amigos 15-10. Il- 15-10.

Ta’ Xbiex: L. Borg, M. partita kienet karatterizzata minn rimonti ta]-]ew; timijiet b’Ta’ Maksimovic, M. Camilleri, S. Xbiex jwettqu rimonta fit-tieni Aquilina, M. Agius, J. Cauchi, S. sessjoni i]da minn hemm Otters Gravina (1), K. Debattista, E. Gravina, L. Pace, R. Attard, O. iddominaw biex reb[u l-partita. Zammit (4), P. Markoch (5) Ivan Vuksanovic kien il-protagOtters: J. Micallef, G. Attard, G. onista assolut tal-ewwel sessjoni Zammit, A. Cachia, R. Bonnici, A. meta skorja l-erba’ gowls g[at-tim Borg, J. Paris (2), D. Schembri (2), G[awdxi. I]da Ta’ Xbiex dawru l- A. Edward (1), S. Dimech, C. Martin partita fit-tieni sessjoni bi tripletta (3), I. Vuksanovic (6), K. Grima ta’ Otis Zammit u poker ta’ Peter Scott (1) Referees: Massimo Angileri, Markoch po;;ew lit-tim ta’ Mario Peter Giordano Zammit erba’ gowls minn fuq.

Il-captain ta’ Manchester City Vincent Kompany ;edded ilkuntratt tieg[u b’[ames snin.

Dan ifisser li d-difensur Bel;jan issa hu marbut mas-Citizens sal2019. Matul dawn l-a[[ar ;img[at diversi plejers ta’ City b[al ma huma Kolarov, Silva u Nasri kolha ;eddew il-kuntratt tag[hom ma/-champions Ingli]i.

Kompnay kien ing[aqad ma’ City fl-2008 mingpand Hamburg u minn dakinhar ‘l hawn reba[ darbtejn il-kampjonat, darba lFA Cup u darba l-League Cup. TOROSIDIS – Id-difensur ta’

Roma Vasilis Torosidis ;edded il-kuntratt mat-tim tal-belt kapitali Taljana. Il-plejer Grieg iffirma kuntratt ta’ tliet snin u b’hekk issa hu marbut ma’ Roma sal2017.

KESHI – L-eks kow/ tanNi;erja Stephen Keshi /a[ad li iffirma kuntratt mal-FA Ni;erjana. Dan is-sajf Keshi mexxa lit-tim sal-fa]i tal-a[[ar 16 tat-Tazza tad-Dinja u irre]enja wara li intemm it-turnament. Barra minn hekk Aminu Maigari, President talFederazzjoni wkoll offera r-

ri]enja tieg[u u b’hekk inNi;erja tinsab kemm bla kow/ kif ukoll ming[ajr President.

Jidher li d-diri;enti talFederazzjoni jridu lil Keshi jer;a’ jibda jmexxi lit-tim imma dan tal-a[[ar jidher li qed jirrifjuta.

ATSU – Everton akkwistaw b’self lil Christian Atsu ming[and Chelsea. Atsu, li g[andu 22 sena [a sehem fitTazza tad-Dinja mal-Ghana u hu r-raba’ akkwist tal-klabb dan issajf wara l-akkwisti ta’ Barry, Besic u Lukaku.

Il-:img[a 15 ta’ Awwissu, 2014

28

www.maltarightnow.com

LOKALI

Illum i//elebrat Jum l-Assunta NET Television b’xandira diretta mill-Mosta Illum il-Knisja Maltija qed tfakkar il - festa tal - Assunta , jew kif nafuha a[na l-Maltin, Santa Marija. Din il-festa qed tkun i//elebrata f ’ seba ’ lokalitajiet li huma l-Mosta, { ’ Attard , il - Qrendi , l Imqabba , il - Gudja , {al G[axaq u r-Rabat, G[awdex.

Minbarra dawn hemm tliet ir[ula o[ra li jfakkru din ilfesta, {ad Dingli, l-Im;arr u ]-}ebbu;, G[awdex. F’dan iljum il-Maltin ifakkru b’mod partikulari ]mien it - Tieni Gwerra Dinjija, meta l-konvoj li kien da[al fil-Port il-Kbir salva lill-poplu Malti.

Illejla NET Television, permezz tal - programm ‘ Minn Festa g[al O[ra’ se jwassal b ’ mod dirett il - pur/issjoni bil-vara tal-Assunta. Fil-programm se naraw diversi aspetti tal-festa fil-Mosta, il-[arqiet pirotekni/i , kif ukoll is sehem ta ’ diversi g[aqdiet b’risq il-festa f’din il-lokalità. ( Ritratt : Joseph Galea)

media•link COMMUNICATIONS