Nru 13,823
Is-Sibt, 16 ta’ Awwissu, 2014 €0.80 www.maltarightnow.com
Il-Gvern jibqa’ ja[bi u ma jkunx trasparenti Il-mod ta’ kif il-Gvern qieg[ed jittratta lill-poplu fis-sehem li qed jag[ti pajji]na fil-kri]i li g[addej minnha l-poplu Libjan, qieg[ed ma’ kull jum li jg[addi jqanqal aktar mistoqsijiet u t[assib. A;ir tal-Gvern li qieg[ed dejjem aktar ja[bi informazzjoni li lpoplu g[andu dritt li jkun infurmat dwarha, u dan l-aktar min[abba s-sensittività tas-sitwazzjoni li fiha pajji]na qieg[ed jilqa’ nies feruti fi gwerra u ming[ajr ma jag[ti informazzjoni b’mod miftu[ u trasparenti. Dan it-t[assib kompla jikber kaw]a tas-silenzju li l-Gvern ]amm fl-a[[ar ;img[a minn meta l-gazzetta il-mument il{add li g[adda ]velat ka] serju [afna – ka] ta’ ferut mil-Libja li twassal mejjet f’Malta, u fid-dawl ta’ stqarrija li [are; il-Gvern nhar it-Tlieta li g[addew fejn kien konfermat li mietet persuna Libjana waqt li kienet g[all-kura f’Mater Dei, u li n;iebet f’pajji]na feruta fil-gwerra fil-Libja. Ir-reazzjoni tal-Gvern g[al din l-a[bar serja ]velata millgazzetta il-mument kienet xotta. Fi stqarrija l-Gvern /a[ad la[bar f’sentenza wa[da, u f’erba’ linji g[a]el li jattakka lillOppo]izzjoni Nazzjonalista u mhux ikun trasparenti u jwie;eb g[al diversi mistoqsijiet li saru b’rabta mal-g[ajnuna li qed jag[ti pajji]na meta qieg[ed jir/ievi persuni feruti mill-gwerra qalila li g[addejja fil-Libja bejn il-milizzji. ikompli f’pa;na 4
Festa ta’ Santa Marija
Reli;jo]ità u mhux fidi
Fil-pani;ierku li nise; fil-parro//a tal-Gudja fejn ilbiera[ kienet i//elebrata l-festa ta’ Santa Marija, Patri Martin Coleiro fisser kif [afna qed jg[ixu fi ]mien ta’ relattivi]mu esa;erat fejn kul[add jag[mel kif jaqbillu u ma jimpurtahx minn [addie[or. Irrimarka li pajji]na hu mg[obbi bir-reli;jozità i]da mhux bil-fidi. Ara pa;na 3 Futbol Malti
Jibda l-kampjonat Premier Bejn illum u g[ada tintlag[ab l-ewwel ;urnata tal-Kampjonat BOV Premier b’erba’ partiti fl-istadium nazzjonali f’Ta’ Qali u fil-Victor Tedesco Stadium, u tnejn o[ra g[ada. Ara pa;na 26
Rebbie[a ma’ In-Nazzjon Aktar minn elf [addiem li kienu evakwati mil-Libja, matul il-;urnata tal-biera[ waslu bil-ba[ar f’pajji]na. Fost dawn kien hemm [ames [addiema Maltin. Il-;urnata tal-festa ta’ Santa Marija kienet movimentata fil-Port il-Kbir hekk kif il-[addiema evakwati waslu abbord l-’MV Bridge’ – vapur li wasal Malta fuq inizjattiva tal-Gvern tal-Filippini.Vja;; ie[or bil-[addiema sar mill-katamaran tal-Virtu Ferries, ‘San :wann’, organizzat mill-kumpanija Daewoo, u li wasal Malta bi ftit aktar minn 300 [addiem, Indjani u Koreani. (Ritratt> Joseph Galea) Ara wkoll pa;na 28
Ir-rebbie[a tal-;imgha l-o[ra tal-premju ‘SMS ma’ In-Nazzjon, hi Valerie Vassallo li reb[et ikla g[al tnejn fil-Pisces Restaurant, f’Marsaxlokk. B[al-lum ;img[a jit[abbar ir-rebbie[ tal-kompetizzoni ta’ din il-;mg[a.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 16 ta’ Awwissu, 2014
2
LOKALI
Ikomplu t-trasferimenti fil-Korp tal-Pulizija fit-taqsima tal-ALE }ew; uffi/jali tal-Administrative Law Enforcement, lALE, fi [dan il-Korp tal-Pulizija f’nofs din il-;img[a ;ew infurmati li se ji;u trasferiti g[al sezzjoni o[ra tal-Korp. Dawn l-uffi/jali, li kien ilhom jaqdu dmirhom f’din is-sezzjoni g[al numru twil ta’ snin, issa jirri]ulta li ntbag[tu ja[dmu f’g[ases differenti f’Malta. It-trasferimenti fil-korp talpulizija ilhom g[addejjin g[al xhur s[a[. Tispikka l-mew;a ta’ transfers li kienu saru f’Mejju li g[adda, jiem biss qabel l-elezzjoni g[all-Parlament Ewropew fejn kienu ;ew trasferiti madwar
15
mitt uffi/jal fi tlett ijiem. Imma issa, minkejja li kien hemm bidla fit-tmexxija talkorp, dawn l-a[[ar trasferimenti juru li xorta wa[da g[adu jsir dan i/-/aqliq fuq ba]i regolari fil-Korp tal-Pulizija. Sorsi qrib il-Korp qalu lil InNazzjon li dawn it-trasferimenti saru fi ]mien li fih din it-taqsima ta’ infurzar tal-pulizija mag[rufa b[ala ALE, ikollha [idma importanti u tkun attiva aktar mis-soltu min[abba lista;un tal-ka//a fid-dawl tal[idma tal-korp kontra min jabbu]a mil-li;ijiet u mir-regolamenti tal-ka//a.
Il-Partit Nazzjonalista jsellem il-memorja tal-Prim Im[allef Emeritu Hugh W. Harding Il-Partit Nazzjonalista jsellem il-memorja tal-Prim Im[allef Emeritu Hugh W. Harding, li aktar kmieni din il-;img[a t[abbret il-mewt tieg[u. Il-Prim Im[allef Harding jibqa’ mfakkar g[all-[idma tieg[u filqasam legali. F’karriera twila b[ala avukat huwa pprattika filferg[at kollha tal-li;i b’su//ess. Mag[ruf g[all-onestà, dedikazzjoni, attenzjoni, preparazzjoni u pre/i]joni, serva fuq ilbank tal-;udikatura g[al ]mien twil. B[ala Prim Im[allef, Hugh W. Harding kien strumentali
f’perjodu delikat li serva biex iddrittijiet u l-indipendenza tal-;udikatura ji;u riaffermati. Il-Prim Im[allef Harding jibqa’ mfakkar ukoll fl-Università ta’ Malta fost id-diversi studenti li g[allem, u l-kitbiet u l-pubblikazzjonijiet akkademi/i tieg[u. Il-Partit Nazzjonalista jag[ti lkondoljanzi tieg[u lill-familja Harding b’mod partikolari li ttliet uliedu Karin, Rhona u David f’dan il-mument diffi/li, li mhux biss jinkludi l-mewt ta’ missierhom, i]da anke ta’ ommhom li mietet ;urnata qabel il-mewt ta’ missierhom.
:lieda qawwija kontra l-kan/er u sptar ;did tal-onkolo;ija {idma importanti fil-qasam tas-sa[[a kienet dik kontra lmarda tal-kan/er. Tnediet strate;ija li tiffoka fuq il-prevenzjoni biex il-kan/er jinqabad kmieni, l-aktar teknolo;iji moderni g[allkura, u l-bini ta’ sptar ;did. Fil-prevenzjoni, bdew programmi ta’ screening kontra l-
kan/er tas-sider u tal-musrana u bdiet ting[ata t-tilqima kontra l-kan/er /ervikali. Sar investiment qawwi flaktar apparat modern g[allkura tal-kan/er u sar l-ewwel linear accelerator fl-Isptar Boffa. }diedu l-medi/ini li jing[ataw b’xejn kontra l-kan/er.
Il-bini ta’ Sptar ;did talOnkolo;ija jfisser qab]a o[ra fil-kwalità u ]ieda fil-kura. L-Isptar il-;did tal-kan/er qed jinbena minn fondi li nkisbu mill-Unjoni Ewropea u se jkun fih fa/ilitajiet a[jar g[allpazjenti, it-tripplu tas-sodod, u apparat tal-aqwa livell, fosthom tliet linear accelerators.
Is-Sibt, 16 ta’ Awwissu, 2014
www.maltarightnow.com
3
LOKALI
Pajji]na hu mg[obbi bir-reli;jozità u mhux bil-fidi – Patri Martin Coleiro
Charles Muscat Ritratti> Joseph Galea
L-ista;un tal-festi f’pajji]na la[aq il-qofol tieg[u lbiera[ hekk kif pajji]na //elebra l-festa ta’ Santa Marija li kienet i//elebrata f’seba’ parro//i, sitta f’Malta u wa[da f’G[awdex, filMosta, fil-Qrendi, fl-Imqabba, f’{al G[axaq, fil-Gudja, f’{‘Attard u fir-Rabat G[awdex. Fil-Gudja, il-festa litur;ika lbiera[ filg[odu tmexxiet millIsqof Aw]iljarju tal-Albanija, lIsqof Malti George Frendo. Filpani;ierku Patri Martin Coleiro qal li b[ala Insara g[andna n[allu lil Marija tispirana. Fisser kif [afna qed jg[ixu fi ]mien ta’ relattivi]mu esa;erat fejn kul[add jag[mel kif jaqbillu u ma jimpurtahx minn [addiehor. B’rabta mal-istil ta’ [ajja talpoplu tag[na, Patri Martin Coleiro qal li pajji]na hu mg[obbi bir-reli;jozità u mhux bil-fidi, u fakkar li Marija kienet mara ta’ fidi kbira. Sadattant, fit-toroq tal-Gudja, il-Banda Marija Assunta u lBanda La Stella tal-Gudja allegraw lil pubbliku bid-daqq ta’ mar/i briju]i u mar/i Marjani. Il-qofol tal-festi f’dawn isseba’ parro//i lbiera[ intla[aq filg[axija bil-pur/issijiet blistatwa ta’ Santa Marija. Sadattant fil-jiem li ;ejjin
Patri Martin Coleiro
il-festa ta’ Santa Marija se tkun i//elebarata wkoll fi tliet parro//i o[ra, tnejn f’Malta u wa[da f’G[awdex. G[ada ssir il-festa f’{ad-Dingli u l-{add ta’ wara ssir fl-Im;arr Malta u fi]-}ebbu;, G[awdex. Il-festa ta’ Santa Marija hi marbuta wkoll ma’ dak li se[[ f’nofs it-tieni Gwerra Dinjija meta fl-1942, propju f’jum ilfesta ta’ Santa Marija, fil-Port ilKbir da[al dak li baqa msemmi b[ala l-Konvoj ta’ Santa Marija. Minn flotta ta’ 14-il bastiment merkantili li telqu lejn Malta bi provvisti u munizzjon, f’dik hekk imsej[a Operation Pedestal, kienu biss [ames bastimenti li waslu Malta wara battalja qalila b’attakki mill-ajru minn ajruplani tal-gwerra :ermanizi u Taljani.
Il-festi huma parti mt-tradizzjonai [ajja tal-poplu Malti u G[awdxi, u filwaqt li g[andna nkomplu nsa[[u u nikkultivaw it-tradizzjonijet u d-drawwiet, il-Knisja f’Malta tkompli tappella g[at-tis[i[ tal-fidi
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 16 ta’ Awwissu, 2014
4
LOKALI
It-t[assib li l-Gvern qieg[ed ja[bi informazzjoni importanti tkompli tikber mal-a[bar li [ar;et mill-Gvern stess din il-;img[a li persuna Libjana li n;iebet f’pajji]na g[all-kura aktar kmieni dan ix-xahar, mietet din il-;img[a fl-Isptar Mater Dei
Mistoqsijiet li l-Gvern jibqa’ ma jwe;ibx minn pa;na 1
Mistoqsija importanti li g[amlet il-gazzetta il-mument kienet jekk il-Gvern hux qieg[ed joffri l-g[ajnuna ta’ kura f’pajji]na lil xi milizzja partikolari. Mistoqsijiet o[rajn kienu dwar jekk il-Gvern hux joffri dawn is-servizzi b’xejn, jew hux se jkun hemm xi [las. Informazzjoni li g[andu InNazzjon turi li wara li l-feruti li qeg[din jin;iebu f’Mater Dei g[all-kura jkunu rilaxxati, qeg[din ikomplu jir/ievu l-kura u jsiru l-anali]i medi/i fi sptar privat u mhux fl-Isptar Mater Dei.
Qieg[ed jirri]ulta wkoll li sakemm qed ikomplu jir/ievu lkura f’pajji]na wara li dawn jin[ar;u minn Mater Dei, qeg[din ji;u trasferiti u jkunu residenti f’]ew; lukandi – f’lukanda f’Tas-Sliema u o[ra f’San :iljan. Jirri]ulta wkoll li l-Ambaxxata Libjana f’Malta mhix qed ti;i kkonsultata mill-Gvern filpro/ess s[i[ li fih il-persuni Libjani feruti qeg[din jin;iebu Malta, u tkun biss konsultata wara li dawn ikunu f’pajji]na. Quddiem l-a;ir tal-Gvern filmod kif qieg[ed jimxi fl-
g[ajnuna li pajji]na qieg[ed jag[ti lil-Libja, dawn huma mistoqsijiet li l-gvern g[andu jwie;eb u jkun trasparenti dwarhom. It-twe;ibiet g[andhom ikunu wkoll /ari. It-t[assib li l-Gvern qieg[ed ja[bi informazzjoni importanti tkompli tikber mal-a[bar li [ar;et mill-Gvern stess din il;img[a li persuna Libjana li n;iebet f’pajji]na g[all-kura aktar kmieni dan ix-xahar, mietet din il-;img[a fl-Isptar Mater Dei. Fl-istess waqt, il-gvern jibqa’ ji/[ad li persuna feruta waslet f’pajji]na mejta. Din
il-gazzetta tista’ tikkonferma li ]]ew; ka]i mhumiex relatati. Ma’ din il-kobba ta’ nuqqas ta’ informazzjoni li da[al fiha lGvern, ji]diedu wkoll il-kontradizzjonijiet li nqabad fihom ilGvern ukoll fil-ka] tal-[tif talMalti Martin Galea, u li l-Gvern ukoll [eba din l-informazzjoni g[al sitt ijiem s[a[ sakemm kienet ]velata mill-;urnal The Times of Malta. Dan kollu jkompli jix[et dell ikreh u itqal fuq l-im;iba talGvern Malti fil-ka] tal-g[ajnuna li qieg[ed jag[ti pajji]na lill-poplu Libjan.
Il-poplu Malti g[andu dritt li jkun infurmat bil-persuni li qeg[din jin;iebu f’pajji]na feruti mill-gwerra bejn il-milizzji filLibja. Is-sitwazzjoni fil-Libja hi tra;ika, u ta’ inkwiet serju g[allpajji]na min[abba r-rabtiet li g[andna ma’ dan il-pajji] anke min[abba n-numru kbir ta’ [addiema li ja[dmu f’dan ilpajji]. Hu g[alhekk li bi dritt ilpoplu g[andu jkun infurmat dwar il-persuni Libjani feruti li qeg[din jin;iebu f’pajji]na g[allkura. U dan g[as-ser[an il-mo[[ u g[all-istabbiltà ta’ pajji]na.
Waqt il-wirja tradizzjonali tal-Biedja u s-Snajja’ organizzata mis-So/jetà Agrikola, Industrijali u Kulturali G[awdxija, mag[rufa a[jar b[ala l-Wirja ta’ Santa Marija f’Villa Rundle, fir-Rabat G[awdex, il-President Marie-Louise Coleiro Preca qalet li fid-dawl tar-rata g[olja ta’ obe]ità f’pajji]na, il-messa;; li wie[ed g[andu jwassal huwa li l-[xejjex g[andhom ikunu parti integrali mid-dieta tal-poplu. Fissret li dieta tajba hija kru/jali biex ti;;ieled /ertu kundizzjonijiet medi/i li jista’ j;ib mieg[u l-pi] ]ejjed. (Ritratt> DOI)
Is-Sibt, 16 ta’ Awwissu, 2014
www.maltarightnow.com
5
LOKALI
21 jinqabdu bid-droga waqt party Waqt party kbir li sar matul illejl li g[adda fl-in[awi tar-Rabat Malta, il-Pulizija mit-Taqsima Kontra d-Droga sabet id-droga fuq 21 persuna. Id-droga misjuba kienet eroina, kokaina, ecstasy u raza tal-kannabis. Il-persuni li l-età tag[hom
tvarja bejn it-18 u t-33 sena huma 17-il ra;el u erba’ nisa. Dawn il-persuni arrestati huma minn {a]-}abbar, isSwieqi, {‘Attard, {a]-}ebbu;, Santa Lu/ija, Ra[al :did, ilG]ira, {al Qormi, San :wann, Tas-Sliema u San :iljan.
Fost dawn il-persuni kien hemm ukoll sitt persuni barranin li huma mir-Rumanija, millItalja, Franza, ir-Repubblika ?eka, l-Ingilterra u l-Libja. Fost dawk arrestati kien hemm ra;el ta’ 32 sena minn {a]-}abbar u ie[or ta’ 33 sena
minn {al Qormi li qed ikunu investigati dwar traffikar ta’ ecstasy u kokaina. Dawn il-persuni kollha mistennija jitressqu l-Qorti fil-jiem li ;ejjin waqt li l-Pulizija qed tkompli bl-investigazzjonijiet dwar dawn l-arresti.
Klassijiet differenti ta’ illegalitajiet fil-kwistjoni tal-boathouses illegali Il-Gvern qal li l-kwistjoni talbini illegali, inklu] il-boathouses illegali li hemm f’diversi n[awi b[alma huma l-Armier, trid ti;i indirizzata. Il-Ministru tat-Turizmu Edward Zammit Lewis qal f’kummenti ma’ In-Nazzjon qal li lGvern analizza s-sitwazzjoni li sab mill-amministrazzjonijiet pre/identi u qal li bla dubju din is-sitwazzjoni trid ti;i indirizzata darba jew o[ra. Imma trid ti;i indirizzata fi sfond li l-persuni li g[andhom dawn il-boathouses, [afna minnhom ilhom hemm g[al g[exieren ta’ snin.
Il-Ministru Zammit Lewis qal li wie[ed irid ja[dem fuq pjan [olistiku u fakkar li hemm sitwazzjonijiet differenti fejn hemm klassijiet differenti ta’ illegalitajiet. Imma minkejja l-fta[ir talGvern Laburista ta’ tolleranza ]ero g[all-bini illegali, jidher li l-Gvern g[ad m’g[andu l-ebda pjan dwar kif se jiffa//ja din issitwazzjoni tant li l-Ministru Zammit Lewis qal li l-Gvern [a kunsiderazzjoni tas-sitwazzjoni u ‘l quddien se jkun hemm pjan [olistiku kif din is-sitwazzjoni tkun indirizzata.
Sadattant, f’:unju li g[adda f’kummenti lill-media, isSegretarju Parlamentari g[allIppjanar u s-Simplifikazzjoni Amministrattiva, Michael Falzon, kien qal li kien g[ad m’hemmx ftehim dwar il-boathouses tal-Armier u jekk dawn humiex se jkunu sanzjonati. Hu kien qal li l-Gvern kien qed ja[dem biex jirregolarizza s-sitwazzjoni u kien qed jistudja lpossibbiltajiet kollha. Jidher li fit-ta[ditiet li kienu saru ma’ dak li kien isSegretarju Parlamentari Michael Farrugia, illum Ministru g[all-
Familja u s-Solidarjetà So/jali, kienet issemmiet il-possibbiltà li l-boathouses illegali jkunu sanzjonati b’/erti kundizzjonijiet. Fost dawk kien hemm li jitwaqqg[u l-boathouses li nbnew wara s-sena 1992 u dawk li huma qrib fdalijiet ta’ wirt storiku u li huma e]att max-xatt. Kien intqal ukoll li l-Gvern kien qed jikkunsidra li jwa[[al multa u jfassal rata ta’ kera b[ala kumpens g[all-bini illegali fuq art tal-Gvern. It-ta[ditiet bejn is-sidien talboathouses u l-Gvern kienu bdew wara l-elezzjoni ;enerali.
Beppe Fenech Adami jkompli bil-kura mit-Tnejn li ;ej
Il-Vi/i-Kap tal-Partit Nazzjonalista, Beppe Fenech Adami, ilbiera[ irritorna Malta minn Londra fejn kien qed jing[ata l-kura fil;lieda kontra l-marda tal-kan/er. Fuq il-pa;na tieg[u fuq Facebook, Beppe Fenech Adami ilbiera[ qal li kien fi triqtu lura lejn Malta u lejn il-familja tieg[u. Beppe Fenech Adami rringrazzja lil kull min talab g[alih f’dan ilmument tant diffi/li, u qal li mhux se jaqta’ qalbu, u li mill-;img[a d-die[la se jibda t-tieni ;img[a ta’ terapija f’Londra. Beppe Fenech Adami qal li se jibqa’ jippersisti biex jeg[leb kull sfida li g[andu quddiemu.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 16 ta’ Awwissu, 2014
6
LOKALI
Spettaklu f’Bu;ibba u l-Qawra… tog[ma tal-karnival tax-xitwa
It-Tazza tad-Dinja li ntlag[bet dan is-sajf fil-Bra]il se tkun pre]enti fil-karnival tas-sajf li se jkun organizzat bejn illum u g[ada fit-toroq ewlenin ta’ Bu;ibba u l-Qawra (Ritratt> Martin Agius)
Charles Muscat
Fi tmiem din il-;img[a filPjazza ta’ Bu;ibba u fit-toroq ewlenin tal-Qawra u Bu;ibba se jkun hemm spettaklu hekk kif se ssir edizzjoni o[ra tal-Karnival tas-Sajf ta’ Malta organizzat millKumitat tal-Karnival, bil-kollaborazzjoni tal-Kunsill tal-Arti u talKunsill Lokali ta’ San Pawl il-Ba[ar. Fl-a[[ar jiem, f’diversi m[a]en kien g[addej l-a[[ar xog[ol fuq u[ud mill-karrijiet li se jipparte/ipaw fid-defilè li se jsir fit-toroq ta’ Bu;ibba u l-Qawra. In-Nazzjon din il-;img[a ]ar erba’ minn dawn l-im[a]en u ltaqa’ ma’ w[ud mid-dilettanti tal-karrijiet waqt li kienu qed jag[mlu l-a[[ar xog[lijiet bi
t[ejjija g[al tmien din il-;img[a. Tkellima ma’ Brian Bonnici minn {a]-}ebbu;, li qal li lKarnival tas-Sajf hu importanti laktar g[all-kultura u g[at-turi]mu f’pajji]na. Hu qal li jkun inutili li jsir il-karnival tas-sajf jekk matul dan il-perijodu ma nippromwovux ukoll il-karnival tax-xitwa. Hu qal li l-parte/ipanti kollha jag[mlu l-almu tag[hom biex joffru livell g[oli ta’ xog[ol g[alkemm il-karrijiet tal-karnival tas-sajf ikunu fuq skala i]g[ar kemm fil-qisien kif ukoll filmovimenti. Hu qal li l-iskop hu wkoll li t-turisti li jduqu l-karnival tas-sajf jer;g[u ji;u Malta fi Frar biex jaraw il-karnival tax-xitwa ta’ Malta, li hu fost l-ikbar flEwropa.
Fil-karnival tas-sajf se jipparte/ipaw 10 karrijiet, 10 kumpaniji ta]-]fin, maskeruni u anke wirjiet ta’ snajja tradizzjonali Maltin Staqsejna wkoll lil Brian Bonnici x-xog[ol jinvolvi l-karru li bih se jipparte/ipaw fil-karnival tas-sajf. Hu qal li l-karru [adlu madwar xahar xog[ol imma di;à beda wkoll ix-xog[ol fuq il-karru l-ie[or g[all-karnival tax-xitwa. Hu qal li g[alihom il-karnival tassajf hu ]vog li jistg[u jmorru Bu;ibba u jie[du gost bla bi]a’ ta’ maltemp tax-xitwa. Parte/ipant ie[or hu ]]ag[]ug[ minn {al Qormi, Dorian Borg, li kien qed ja[dem
fuq il-karru tieg[u bit-tema tatTazza tad-Dinja li saret fil;img[at li g[addew fil-Bra]il. Hu qal li g[a]el din it-tema g[ax ilMaltin i[obbuha [afna t-Tazza tad-Dinja u ffoka fuq il-:ermanja min[abba li huma /-Champions tad-Dinja. In-Nazzjon ]ar ukoll il-karrijiet ta’ Redeemer Casha, u ta’ Shaun Curmi, li wkoll se jkunu qed jipparte/ipaw fil-karnival tas-sajf. Il-Carnival Manager, Anton Miceli, qal li l-pubbliku li llum
is-Sibt u g[ada l-{add se jkun filQawra u Bu;ibba g[all-karnival tas-sajf jista’ jgawdi l-karrijiet u anke l-programmi ta]-]fin kif ukoll il-;ostra tradizzjonali li se ssir fix-xatt ta’ Bu;ibba mis-7pm ‘il quddiem. Din hi organizzata mill-grupp tal-Imsida. B’kollox fil-karnival tas-sajf se jipparte/ipaw 10 karrijiet, 10 kumpaniji ta]-]fin, maskeruni u anke wirjiet ta’ snajja tradizzjonali Maltin. Il-qofol tal-karnival jintla[aq fil-pjazza ta’ Bu;ibba fejn se jsir il-programm ta]-]fin u minn fejn se jg[addu wkoll il-karrijiet. Dan il-karnival mistenni jkun ta’ attrazzjoni mhux biss g[al eluf ta’ Maltin imma wkoll g[al eluf ta’ turisti li b[alissa jkunu f’pajji]na.
Is-Sibt, 16 ta’ Awwissu, 2014
www.maltarightnow.com
7
INTERVISTA
Musical b’lirika storika-so/jali Il-musical irid juri li m’hemmx telliefa jew rebbie[a, imma hemm biss rebbie[ il-poplu Malti Herman Micallef
Min emigra u telaq b’/ertu determinazzjoni minkejja li ma kienx jaf jitkellem bl-Ingli], xorta wa[da emmen li g[andu l-[ila li jasal fejn g[andu jasal. B[alma lemigranti g[amlu hekk u rnexxew, il-pajji], fortunatament u grazzi g[al missirijietna, g[amel hekk ukoll u emmen fih innifs Il-musical ‘Seba[ Jum’ hu wie[ed storiku-so/jali fejn se jkun qed jittratta biss il-fatti, b’ebda politika parti;;jana. Dan sa[aq dwaru Joe Chircop, li [a [sieb illirika tal-musical ‘Seba[ Jum’ musical ori;inali li l-Partit Nazzjonalista se jkun qed itella’ fl-okka]joni tal-50 anniversarju mill-kisba tal-Indipendenza ta’ Malta. Il-musical se jsir fl-Istitut Kattoliku, fil-Furjana, bejn is-17 u d-19 ta’ Ottubru 2014. Joe Chircop stqarr li minn dan il-musical irid juri li m’hemmx telliefa jew rebbie[a, imma hemm biss rebbie[ – il-poplu Malti. Il-musical idur ma’ familja, u allura hawnhekk Joe Chircop qajjem l-aspett storiku-so/jali tassnin 60. G[alhekk il-musical hu msejjes b’temi li jittrattaw l-emigrazzjoni, ix-xog[ol, il-Knisja, iddiffikulatjiet li [abtu wi//hom ilpartiti politi/i ta’ dak i]-]mien u lkwistjoni tal-integration. Hu fisser kif hu g[amel ri/erka u qabad familja li fil-bidu tasSittinijiet setg[et kienet qed tg[ix; hemm il-kap tal-familja, hemm il-mara tad-dar, hemm tifel ]ag[]ug[ ta’ 20 sena li di;à qed ja[dem, u ]ew;t itfal ]g[ar. Dawn tal-a[[ar mo[[ ir-ri[ u allura min jg[id iva favur lIndipendenza, g[alihom tajjeb, min jg[id le g[all-Indipendenza,
Joe Chircop> il-musical g[andu lingwa;; sentimentali, b’xeni tal-ma[bubin, il-firda tal-ma[bubin, l-aspett tal-omm mat-tfal, u r-relazzjoni tat-tfal bejniethom
Min emigra u telaq b’/ertu determinazzjoni minkejja li ma kienx jaf jitkellem bl-Ingli], xorta wa[da emmen li g[andu l-[ila li jasal fejn g[andu jasal. B[alma l-emigranti g[amlu hekk u rnexxew, il-pajji], fortunatament u grazzi g[al missirijietna, g[amel hekk ukoll u emmen fih innifsu g[alihom tajjeb ukoll g[aliex g[adhom tfal. Min-na[a l-o[ra, il-kbar i[arsu lejn l-Indipendenza b’mod differenti g[ax huma kon/ernati. Min jib]a’ li jekk jitilqu l-Ingli]i jista’ jitlef l-impjieg. Fl-istorja, Joe Chircop biex
da[-[al anki l-aspett tal-influwenza tal-Knisja u fil-familja, da[[al il-karattru ta’ qassis o;;ettiv: persuna b’vi]joni u b’mo[[ miftu[ li tag[ti l-opinjoni u lpariri tag[ha, anki lit-tfal ta’ din il-familja, tg[id x’ta[seb u tis[aq li mhix infallibbli.
Joe Chircop fakkar li ftit snin qabel l-Indipendenza, Malta kienet [ar;et mit-Tieni Gwerra Dinjija. Allura dak l-aspett ta’ faqar, bil-mod il-mod, beda jing[eleb. Ftit snin qabel ukoll kien hemm ir-referendum talIntegration li, g[alkemm storika-
ment m’g[addhiex, xorta kien g[ad baqa’ numru mhux ]g[ir ta’ nies li baqg[u jemmnu li din setg[et kienet l-a[jar triq. :ara li n-nies imbag[ad bdew jg[ajtu favur l-Indipendenza, fejn ma naqsux il-konflitti. Joe Chircop qal li l-organizzaturi ta’ dan il-musical riedu jaslu li min emigra u telaq b’/ertu determinazzjoni minkejja li ma kienx jaf jitkellem bl-Ingli], xorta wa[da emmen li g[andu l-[ila li jasal fejn g[andu jasal. B[alma lemigranti g[amlu hekk u rnexxew, il-pajji], fortunatament u grazzi g[al missirijietna, g[amel hekk ukoll u emmen fih innifsu. “M’g[andniex kollox fuq irrubini i]da ma ngergrux g[ax g[andna pajji] sovran u jie[u de/i]jonijiet wa[du filwaqt li mexa ‘l quddiem u ma jg[oddx mal-fqar. Dakinhar, fil-21 ta’ Settembru 1964, il-poplu Malti g[amel g[a]la tajba g[ax emmen fil[iliet tieg[u”, sostna Joe Chircop Hu g[amilha /ara li l-musical se jkun qed jittratta biss il-fatti, b’ebda politika parti;jana. Hu ]ied li l-lingwa;; u]at fil-musical hu dak li nu]aw kuljum. Joe Chircop qal li hu ried ida[[al lingwa;; sentimentali, b’xeni talma[bubin, il-firda tal-ma[bubin, l-aspett tal-omm mat-tfal, ir-relazzjoni tat-tfal bejniethom. Joe Chircop ma da[[alx iddjalett i]da argumenta li dan ma jfissirx li fis-Sittinijiet ma kienx hemm min jitkellem bid-djalett; in-nies fl-ir[ula kienu jitkellmu bid-djalett, i]da n-nies fl-ibliet kienu jitkellmu bil-Malti. Il-musical ‘Sebah Jum’, li jdum madwar sag[tejn, jinkludi 24 kanzunetta u parlant.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 16 ta’ Awwissu, 2014
8
OPINJONI
Dehra minn barra tal-bini maestu] tal-Parlament Ingli] li jifforma parti mill-kumpless Westminister
L-istat tal-partiti politi/i Ingli]i L-a[[ar elezzjoni fir-Renju Unit kienet saret fis-sena 2010. Kienet tat ri]ultat stramb g[ax g[all-ewwel darba f’[afna snin il-partit rebbie[ ma kellux ilma;;oranza fil-House of Commons. Il-Partit Konservattiv ta[t ittmexxija ta’ David Cameron kien ;ab 36.1 fil-mija tal-voti, ilPartit Laburista mmexxi minn Gordon Brown kien ;ab 29.0 filmija u l-Partit Liberali Demokratiku mmexxi minn Nick Glegg kien ;ab 23.0 fil-mija. Dan ir-ri]ultat [alla lillKonservattivi b[ala l-akbar partit bi 305 membri fil-Parlament, lil-Laburisti b’257, lil-Liberali b’56 u l-partiti l-o[ra kollha u l-indipendenti b’31. Tensjoni politika Wara jiem ta’ tensjoni politika
Cameron u Glegg kienu waslu g[all-ftehim ta’ Gvern ta’ koalizzjoni li akkost ta’ kollox jibqa’ jiggverna g[al [ames snin. Issena d-die[la l-[ames snin jag[lqu u l-elezzjoni ;enerali se ssir f’Mejju 2015. L-ist[arri; tal-opinjoni pubblika fir-Renju Unit hu sofistikat [afna. Hemm ruxxmata a;enziji u l-a[jar mod biex tara x’inhu
l-istat tal-opinjoni pubblika hu li tifli r-ri]ultati tal-Poll of Polls li jag[tu l-medja. L-a[[ar ri]ultati jpo;;u lillPartit Laburista (PL) b’appo;; ta’ 36 fil-mija, lill-Partit Konservattiv (PK) bi 32 fil-mija, lill-Partit Liberali Demokratiku (PLD) bi 8 fil-mija u lill-Partit United Kingdom Independence (UKIP) bi 12 fil-mija. Hemm ]ew; fatturi li se jkollhom influwenza kbira fuq irri]ultat a[[ari tal-elezzjoni li jmiss. L-ewwel nett il-pre]enza fil-battalja politika tal-UKIP immexxi minn Nigel Farage li kien g[amel su//ess straordinarju fl-a[[ar elezzjonijiet g[allParlament Ewropew. It-tieni fattur huwa r-referendum fl-Iskozja dwar l-Indipendenza li se jsir nhar it-18 ta’ Settembu li ;ej. I]id fl-appo;; popolari Il-UKIP beda b’appo;; medju ta’ madwar 9 fil-mija, tela’ flawqa ]mien ta’ popolarità g[al 17 fil-mija u issa jinsab bi 12 filmija. Jekk dan l-appo;; ji;i rifless fl-elezzjoni li jmiss, allura lUKIP isir it-tielet l-akbar partit u jie[u post il-PLD. F’ka] li min jirba[ elezzjoni ma jkollux maggoranza assoluta, l-appo;;
G[alkemm illum l-ekonomija Ingli]a qed turi progress sostanzjali b[ala s-sitt l-akbar ekonomija, s’issa dan it-titjib mhux rifless fil-bwiet tal-votanti ji;ifieri tintilef prattikament din il-ma;;oranza bl-indipendenza tal-Iskozja. –
Salvu Felice Pace sfelicep@go.net.mt
tal-UKIP jista’ jkun ta’ b]onn assolut biex ji;i ffurmat Gvern. Ir-ri]ultat tar-referendum flIskozja wkoll jista’ jkollu effetti drasti/i fuq ix-xena politika. Jekk l-Iskozja tivvota favur lindipendenza, il-PL jitlef ruxxmata si;;ijiet fil-Parlament tar-Renju Unit, g[ax fil-pre]ent il-PL g[andu 41 Membru Parlamentari mid-distretti elettorali fl-Iskozja. Il-PLD g[andu 11 (numru relattivament kbir), il-Partit Nazzjonali Sko//i] (SNP) sitta u l-PK g[andu membru wie[ed biss. I/-/ifri tal-ist[arri; fil-pre]ent qed jag[tu lill-PL possibbiltà ta’ ma;;oranza assoluta ta’ madwar erbg[in si;;u fil-Parlament
Strate;ija doppja Il-PK g[andu strate;ija doppja. Qed iwieg[ed referendum dwar is-s[ubija tar-Renju Unit fl-Unjoni Ewropea fl-2017 jekk jirba[ l-elezzjoni u wara li jkun
innegozja ftehim ;did fuq numru ta’ su;;etti li jolqtu ttmexxija u l-ekonomija tarRenju Unit. Fil-PK hemm numru kbir ta’ ewroxetti/i li qatt ma kienu favur is-s[ubija fl-Ewropa. IlUKIP li jrid li r-Renju Unit jo[ro; mill-UE g[andu s-sapport ta’ ewroxetti/i, ta’ votanti Konservattivi u Laburisti. Sa ftit ;img[at ilu kien il-PK biss li kien qed jitlef votanti min[abba l-po]izzjoni talUKIP, i]da dan l-a[[ar il-PL beda jitlef mijiet ta’ votanti g[all-istess ra;uni.
Il-Konservattivi qed jittamaw li ftit ftit il-UKIP ikompli jitlef il-popolarità u j]id l-emorra;ija ta’ voti mill-PL. L-a[bar li sSindku ta’ Londra, Boris Johnson se ji;;ieled l-elezzjoni ;enerali tista’ wkoll tag[ti aktar forza lill-messa;; ta’ David Cameron g[all-elezzjoni li se jkun hu biss li qed joffri lill-elettorat vot, iva jew le, dwar il-kontinwazzjoni tas-s[ubija tarRenju Unit fl-UE. Johnson jemmen li l-futur hu sabi[ kemm bir-Renju Unit ;ewwa jew barra mill-UE. L-andament tal-ekonomija wkoll se jkollu effett fl-elezzjoni. G[alkemm illum lekonomija Ingli]a qed turi progress sostanzjali b[ala s-sitt l-akbar ekonomija, s’issa dan ittitjib mhux rifless fil-bwiet talvotanti. Punt li l-PL lest li jisfrutta biex jie[u vanta;; politiku. Aktar dwar ix-xena politika Ingli]a fl-artiklu li jmiss.
Is-Sibt, 16 ta’ Awwissu, 2014
www.maltarightnow.com
9
EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR L-EDITORJAL
L-in/ertezza
Mhumiex ]ejda u hemm b]onnhom
Jekk wie[ed jifli l-politika li dejjem [addan Gvern Laburista nsibu li l-karattesitika tal-in/ertezza dejjem iddominat l-a;enda tal;urnata. Fi ]mien Mintoff fis-snin 50, kellna l-famu]a idea tal-integration li kienet tfisser li Mintoff stess ikollu post fil-House of Lords. {rafa li l-Maltin ma ridux u l-kontra proposta tal-Partit Nazzjonalista kienet lIndipendenza li ser ni//elebraw il50 sena mill-kisba tag[ha grazzi g[all-gvern Nazzjonalista mmexxi min missier Malta Indipendenti :or; Borg Olivier. Il-Partit Laburista dejjem kien il-protagonista ta]]errieg[a talin/ertezza. Hekk ukoll insibu fissnin 60 meta l-pajjiz kien g[addej minn boom ta’ ;id li ;abet mag[ha l-Indipendenza, ji]ra lin/ertezza li ried i[assar jew jibdel dak li rnexxielu j;ib b’tant g[aqal Gvern Nazzjonalista. Meta l-Partit Laburista rnexxielu jitla’ fil-gvern fl-1971 ried jibdel il-kun/ett ta’ dak li ;abet l-Indipendenza. Rajna in/ertezza fil-pajji] minn kull forma u g[amla. Il-bankijiet tal;udikatura kienu jilag[bu l-musical chairs kull x[in xi [a;a ma ddoqx g[al widnejn Mintoff. Ilqag[da finanzjarja tal-pajji] g[addiet mill-ag[ar kri]i u in/ertezza fejn bank kummer/jali ;ie ma[tuf mill-gvern, bank ie[or kellu jag[laq u bank ie[or li kien jopera f’pajji]na kellu jinbieg[ biex feta[ bank ;did immexxi bilma;;oranza tal-assi mill-gvern. Fi ]mien Mintoff il-banek barranin u lokali telqu jew g[alqu g[ax g[addejna mill-ag[ar kri]i u
Hekk kif pajji]na riesaq biex ji//elebra u jfakkar il-50 sena millkisba storika tal-Indipendenza ta’ pajji]na, ftit aktar minn xahar ie[or u dan biex inkunu nistg[u nibqg[u n[arsu ‘l quddiem b’fidu/ja s[i[a b[ala poplu wie[ed, qeg[din inkomplu nisimg[u dikjarazzjonijet li jistonaw b’rabta ma’ de/i]jonijiet importanti li ttie[du tul il-50 sena ta’ nazzjon indipendenti. Nassiguraw li l-Kunsilli Lokali jibqg[u jissa[[u Il-[sieb u l-idea favur it-twelid tal-Kunsilli Lokali li [are; biha gvern Nazzjonalista 25 sena ilu, meta pajji]na kien g[adu [iere; minn [akma ta’ Gvern So/jalista ta’ 16-il sena s[a[, illum je[ti;ilna b[ala nazzjon nassiguraw li dak li wellidna u kiber fl-a[[ar 20 sena ta’ e]istenza tal-Kunsilli Lokali f’kull belt u ra[al tag[na, jibqa’. Mhux biss, i]da li nassiguraw li jibqg[u ji]viluppaw mal-[ti;iet tas-so/jetà tag[na u mhux in[alluhom imutu mewta naturali. U dan g[ax illum, g[andna gvern li qieg[ed jag[ti [afna sinjali u messa;;i li l-kunsilil lokali m’g[adhomx fi/-/entru tal-a;enda politika biex il-kunsilli lokali jkunu l-g[odda ewlenija biex tkompli tissa[[a[ il-politika ta’ de/entralizzazzjoni fejn id-de/i]jonijiet jittie[du kemm jista’ jkun qrib i/-/ittadini, permezz tal-kunsilli lokali. Politika ta’ gvern li qed jo[loq in/ertezza Mhux biss qed naraw futur in/ert g[all-Kunsilli Lokali kemm bittnaqqis fil-fondi kif ukoll fil-[sieb li l-elezzjonijiet tal-istess kunsilli ma jsirux fi ]mienhom, is-sena d-die[la imma fl-2019, i]da wkoll qed nisimg[u dikjarazzjonijiet anke mill-g[eruq tal-Partit Laburista, li jindikaw politika li qed iddg[ajjef is-sa[[a u l-vu/i tal-kunsilli lokali. Il-Partit Nazzjonalista waqqaf il-Kunsilli Lokali biex dawn ikunu vu/i b’sa[[itha fid-de/i]jonijiet li jittie[du fl-amministrazzjoni talpajji]. U pro/ess ie[or fl-i]vilupp tal-politika tal-Kunsilli Loakli kien ukoll it-twaqqif tal-Kumitati Amministrattivi biex tissa[[a[ ilvu/i ta’ zoni residenzjali li forsi kienu maqtug[in mi/-/entru talbliet u mi/-/entru tal-amministrazzjoni u tad-de/i]jonijiet ta’ kunsilli lokali kbar li ta[t il-kappa tag[hom hemm ukoll zoni li je[tie;u wkoll l-attenzjoni u [idma partikolari. Apatija li qed te[odna lura fil-politika Laburista ta’ 20 sena ilu I]da dikjarazzjoni b[alma smajna minn kunsillier Laburista fi]}ebbu; G[awdex – li f’ittra fil-gazzetta l-orizzont esprima nuqqas kbir ta’ apprezzament dwar il-[idma tal-Kumitati Amministrattivi, hi tassew ta’ tassib. Wera apatija kbira lejn it-twaqqif u l-[idma ta’ dawn il-Kumitat fi [dan il-Kunsilli Lokali u ta indikazzjoni /ara li dawn il-Kumitati Amministrattivi huma ]ejda jew ma kienx hemm lokhom. Dak li esprima dan il-kunsillier Laburista hu sentiment qawwi fi [dan il-Partit Laburista. Mhux [sieb i]olat. Wara li g[addiet il-li;i fil-Parlament li permezz tag[ha twaqqfu l-Kunsilli Lokali, il-Partit Laburista lanqas biss ipparte/ipa flewwel elezzjonijiet tal-Kunsilli Lokali g[ax m’emminx fihom. Kien xettiku. Illum, li hu fil-Gvern, il-politika li qed i[addem il-Partit Laburista fix-xog[ol importanti tal-gvern lokali – il-Kunsilli Lokali – qieg[ed je[odna lura u jfakkarna fl-apatija li kellu l-istess partit 20 sena ilu. U dan g[aliex qeg[din g[al darb’o[ra naraw Gvern Laburista li jrid jiddetta kollox hu. Irid kollox jamministra hu ming[ajr ind[il ta’ xejn u ta’ [add. Il-PN se jkompli ja[dem biex jag[ti futur lill-Kunsilli Lokali Il-Partit Nazzjonalista li welled politika lokali li llum ]viluppat u saret parti mill-[ajja tal-bliet u l-ir[ula f’Malta kif ukoll f’G[awdex, qieg[ed ikompli jitkellem favur it-tis[i[ u mhux it-tkissir talKunsilli Lokali. I]-]jarat li qed jag[mel fil-Kunsilli Lokali, l-a[[ar wa[da aktar kmieni dan ix-xahar f’{al Lija, hi parti mill-[idma talpartit biex pajji]na jkompli jag[ti futur lill-Kunsilli Lokali u fidu/ja f’tant nies li lesti ja[dmu b’volontà u b’im[abba favur il-lokalità tag[hom.
]mien ta’ in/ertezza fil-qasam finanzjarju. X’differenza g[a]]mien li ;abu mag[hom gvernijiet Nazzjonalisti fejn ;ew il-banek barranin g[ax il-fidu/ja li ;abu gvernijiet Nazzjonalisti dejjem issarrfet f’;id ghall-pajji] kollu. Il-Gvern ta’ Mintoff kien jinnamra ma’ Gaddafi, imur il-Korea u nsibu li ffirma xi ftehim sigriet, jinnamra ma/-?ina u j]omm [biberija ]ejda mal-blokk komunista ta’ dak i]-]mien. Tant kien gvern ta’ in/ertezza li l-a[[ar [ames snin g[amilhom kontra l-volontà tal-poplu u lin/ertezza li kien hawn bdiha Mintoff u kompla jaffi;a Karmenu Mifsud Bonnici. Kellu jkun Eddie Fenech Adami li mela l-poplu bil-fidu/ja, g[amel miri /ari biex Malta tissie[eb fl-UE. Illum qeg[din na[sdu l-frott ta’ dawk id-direzzjonijiet li ta lillpoplu l-PN. Wara Mintoff u Karmenu Mifsud Bonnici nsibu t-tmexxija ta’ Alfred Sant, li wkoll ]era ]]errieg[a tal-in/ertezza meta kien fil-gvern. It-tne[[ija tal-VAT kif ukoll l-iffrizar tal-applikazzjoni ta’ Malta fl-UE kienu ]mien ta’ in/ertezza li [add ma kien jaf x’kien u x’seta jigri l-g[ada. Il-;lied intern fil-Gvern Laburista bin-nuqqas ta’ vi]joni, [alla lill-pajjizna fl-g[ama sa ma re;a’ ;ie Gvern Nazzjonalista li kompla fuq it-triq u l-vi]joni ta’ Malta fl-UE. Iva gvernijiet diversi Nazzjonalisti dejjem kienu strument ta’ stabbiltà fil-pajji]. Kif kien il-gvern ta’ Lawrence Gonzi li kellu vi]joni fejn da[[al ilmunita ewro, innegozja pakket finanzjarju l-aqwa wie[ed u lahjar li qatt politiku Malti innegozja g[al u b’risq pajji]na.
Dan minkejja li xi nkwiet intern ma naqasx izda kien kapaci bilpacenzja u bil-perswa]joni jwassal il-le;i]latura sal-port fejn g[amel ba;it li minkejja li lOppo]izzjoni Laburista vvutat kontra tieg[u, il-Partit Laburista fil-gvern ]amm l-istess ba;it li kien fassal gvern Nazzjonalista. Illum fit-tmexxija tal-pajjiz bi dritt hemm Joseph Muscat li wieg[ed il-vot li]-]g[a]agh ta’ 16 fil-kunsilli. I]da l-politika talin/ertezza qieg[da fuq l-a;enda tal-;urnata g[ax il-Prim Ministru g[o;bu jg[id li qieg[ed ja[sibha jekk ine[[ix l-elezzjonijiet tassena id-die[la. Id-demokrazija lokali li ta Gvern Nazzjonalista fis-snin 90 u fil-bidu tal-millenju l-;did dejjem b’konsultazzjoni u qbil mal-Partit Laburista, b[alissa huwa l-kapri// u prerogattiva tal-Prim Ministru Joseph Muscat li l-anqas hu stess ma g[adu /ert x’ser jag[mel u x’ser ji;ri. Dan qieg[ed ji;ri g[ax fil-Partit Laburista jinbidlu n-nies, jinbidlu l-armi, il-bnadar u l-isem, i]da l[sieb u l-atte;;jament ma jinbidilx. Biex xi darba ter;a’ ssaltan ilfidu/ja, i/-/ertezza u l-prosperità jrid ikun gvern Nazzjonalista. Ghax l-g[ajta ‘Malta Tag[na Lkoll’ hija sabi[a waqt kampanja elettorali i]da l-kontenut talle;i]latura hu ta’ Gvern g[al taghhom biss b’mod spe/jali g[al dawk tal-qalba. Tal-inqas, s’issa, hekk jidher li mexa l-gvern u lindikazzjonijiet juru li hekk se jkompli. ?erti minn dak li qeg[din ng[idu. C.Saliba I]-}ebbu; G[awdex
25 sena ilu f’In-Nazzjon Il-Gvern [abbar li d-dipartiment taxXog[lijiet mistenni jkun f’qag[da a[jar biex jikkontralla l-abbu]i ta’ bini bla permess jew mhux skont il-permess, meta se jin[atru g[add ta’ spetturi tal-bini biex ji]diedu bid-doppju dawk e]istenti. Il-Gvern [abbar ukoll li se jibda diskussjonjiet dwar l-i]vilupp ta’ Manoel Island li minnu jgawdi s-settur tat-turi]mu.
Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt • Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i> Tel> 25965-317#318 E-mail> adverts@media.link.com.mt
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 16 ta’ Awwissu, 2014
10
KULTURA
Membri tal-Grupp Folkloristiku Astra waqt l-avventura tag[hom f’Bitbug, il-:ermanja, fejn [adu sehem fil-Festival Folkloristiku Internazzjonali flimkien ma’ g[add ta’ gruppi parte/ipanti o[ra
Su//ess ie[or fil-kullana ta’ su//essi g[all-Grupp Folkloristiku Astra Anthony Zammit az1refifagozo@onvol.net
Il-Grupp Folkloristiku Astra g[adu kemm irritorna mill:ermanja fejn [a sehem fil[amsin edizzjoni tal-Festival Folkloristiku Internazzjonali f’Bitburg, li ttella’ bejn il-11 u l-15 ta’ Lulju 2014. Dan kien l-ewwel grupp G[awdxi li qatt [a sehem f’dan il-festival internazzjonali. Kien su//ess minn kull lat, kemm bil-wirjiet li ta l-Grupp Folkloristiku Astra bil-kant, ]fin u mu]ika tieg[u quddiem udjenzi kbar fuq il-palk u waqt l-isfilata, kif ukoll bil-mawriet li g[amel fil-bliet ta’ Dusseldorf, Cologne, Trier u f’postijiet interessanti f’Bitburg stess,
fosthom fil-Mu]ew tal-Birra Bitburger. Diversi spettakli Matul dan il-festival, il-Grupp Folkloristiku Astra ta diversi spettakli folkloristi/i Maltin mir-repertorju vast tieg[u, u kull fejn ta l-wirjiet tieg[u ntlaqa’ b’applawsi kbar mill-udjenza numeru]a pre]enti. Kien mistieden ukoll mill-management ta’ bank rinomat f’Bitburg biex jag[ti spettaklu folkloristiku waqt il-pre]entazzjoni tal-awards tal-bank stess. Kliem ta’ tif[ir g[all-grupp kellu wkoll is-Sindku tal-lokal, Joachim Kandels, li flimkien mad-direttur tal-festival esprima s-sodisfazzjon li g[all-ewwel
darba kellhom fosthom grupp folkloristiku minn G[awdex li l-udjenza tant [adet gost bih.
Waqt ie[or mi]-]jara tal-Grupp fil-:ermanja
Matul dan il-festival, il-Grupp Folkloristiku Astra ta diversi spettakli folkloristi/i Maltin mir-repertorju vast tieg[u
Diversi rigali Il-grupp ippre]enta diversi rigali ta’ tifkira kemm lisSindku, kemm lill-organizzaturi, u kemm lil kull grupp li [a sehem, b’kollox 32 grupp, fosthom gruppi mill-Bel;ju, ilBosnija Herzegovina, ilBulgarija, Franza, l-Ingilterra, il-Litwanja, il-Messiku, lOlanda, il-Filippini, il-Polonja, ir-Rumanija, ir-Russja u l-:ermanja.
Bosta gruppi kienu qed
jisimg[u b’Malta u G[awdex g[all-ewwel darba. Rigal ta’ tifkira li ]gur il-Grupp Astra [a gost jippre]enta kien il-kwadru ta’ San :or; Martri lis-Sindku Joachim Kandels, wara s-sehem li ta fil-quddiesa tal-{add fil-knisja Kattolika ta’ Liebfrauen. Permezz ta’ dan il-festival, ilGrupp Folkloristiku Astra mhux biss ferra[ lil dawk pre]enti bilwirjiet spettakulari tieg[u, talli kien qed jirreklama lill-g]ejjer Maltin b[ala destinazzjoni turistika interessanti. Dan g[amlu wkoll permezz tat-tqassim ta’ flyers im[ejjija apposta b’messa;; millMinistru g[al G[awdex u bi stand b’diversi posters, brochures u souvernis dwar ilg]ejjer Maltin. Kien festival li fih il-Grupp Folkloristiku Astra g[amel isem mhux biss g[al Malta u G[awdex imma g[asSo/jetà Filarmonika La Stella tal-Belt Victoria, G[awdex, li jifforma parti minnha.
Diversi /elebrazzjonijiet
Ma setax jonqos li waqt dan ilfestival, il-Grupp Astra ma ji//elebrax ukoll mal-:ermani]i fir-reb[ tat-Tazza tad-Dinja, li ttim nazzjonali :ermani] reba[ fil-Bra]il. Kienet esperjenza sabi[a u li mhux lakemm wie[ed jinsieha malajr, meta l-Grupp Astra kellu post riservat g[alih ta[t it-tinda fejn sar il-festival stess, biex seta’ jsegwi l-log[ba bilkumdità, fuq skrin kbir u f’atmosfera ta’ fer[ flimkien ma’ aktar minn elfejn ru[. Il-Grupp Folkloristiku Astra jixtieq jirringrazzja lill-Ministeru g[al G[awdex, il-Ministeru g[all-:ustizzja, Kultura, u Gvern Lokali, l-Awtorità Maltija g[at-Turi]mu (MTA), Visit Gozo, J. Portelli Projects, Downtown, Fliegu Restaurant, Ta’ Marija Farmhouse, UDS, El Dorado Restaurant, Ta’ Rapa, Granola, Playpen, I/-?ima Restaurant, Sunrise Pet & Garden Centre, Da Manuel Restaurant, Meylak Jewellers, Rapa Property for Sale, u Trackless Train Tours, g[all-appo;; li taw lill-grupp biex seta’ jie[u sehem f’dan il-festival. Prosit, Grupp Folkloristiku Astra, g[ax er;ajtu g[amiltulna unur mal-barranin. Veru ambaxxaturi denji ta’ pajji]na!
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 16 ta’ Awwissu, 2014
11
A{BARIJIET TA’ BARRA
Tkompli l-kri]i L-IRAQ {addiema umanitarji ilbiera[ merew dak li sostna l-President Amerikan Barack Obama li lassedju minn militanti Islami/i tal-Muntanja Sinjar fejn hemm maqbuda eluf ta’ Iraqin ta’ nisel Yazidi, kien intemm. Intqal li fuq il-muntanja g[add hemm maqbuda eluf kbar ta’ Yazidi uj l-kri]i ma spi//atx. Ilmilitar Amerikan qal li stakkament ta’ truppi Amerikani li marru fiz-zona kienu konkludew li [afna mill-Yazidi kienu [arbu u fuq il-muntanja kien g[add
fadal biss ftit eluf. Skont uffi/jali Iraqin millkommunita Yazidi i]da, g[add hemm madwar 70,000 ru[ maqbuda fuq il-muntanja. Sadattant Nouri Maliki rri]enja b[ala Prim Ministru u dan qanqal tama li l-kri]i politika f’Bagdad se tintemm. Maliki kien ta[t [afna pressjoni biex jie[u dan il-pass min[abba s-sitwazzjoni li spi//a fi[ l-Iraq. Minfloku issa se jin[atar Haider al-Abadi, id-Deputat Speaker tal-Parlament.
Ba[rin Amerikani jistkennu mix-xemx ta[t il-;ewna[ ta’ F/A-18 fuq l-USS George W. Bush, l-aircraft carrier minn fejn twettqu l-attakki kontra l-militanti fl-Iraq. (ritratt EPA)
Se jispezzjonaw il-konvoj Russu L-UKRAJNA
Il-Gvern Ukren qal li s-suldati g[assa mal-fruntiera kienu se jinspezzjonaw il-konvoj kontroversjali ta’ madwar 200 trakk li rRussja bag[tet diretti lejn ilbliet f’idejn ir-ribelli fil-Lvant tal-Ukrajna.
L-Ukrajna kif ukoll il-Punent huma m[assba li ma’ dan il-konvoj hemm xi tip ta’ in;ann fost lo[rajn tag[mir militari g[ar-ribelli fil-Lvant tal-Ukrajna. Imma r-Russja qed ti/[ad dan. Sadattant uffi/jali Ukreni qalu li
kienu ntlem[u tankijiet tal-gwerra Russi jaqsmu l-fruntiera Ukrena f’zona o[ra tal-pajji]. Dan hekk kif kemm il-ka] tal-konvoj kif ukoll in;identi f’dawn l-a[[ar ;ranet qanqlu suspetti ;odda ta’ inva]joni Russa.
IL-BEL:JU> Dehra tal-pjazza tal-Gran Palace fi Brussel fejn tpo;;a tapit bil-fjuri tat-tip Begonia. B’kollox intu]aw 750,000 fjura li [adu lil 120 voluntier, seba’ sieg[at biex tpo;;ew. (ritratt EPA)
L-INDJA> Membru minn Swetha Ashwa Motorcycle Team tal-Pulizija militari Indjana waqt wirja g[a/-/elebrazzjonijiet f’Bangalore tal-indipendenza tal-Indja. (ritratt EPA)
Robin Williams kellu l-Parkinson’s L-ISTATI UNITI
L-armla ta’ Robin Williams svelat li l-attur, ftit qabel ma g[amel suwi/idju, sar jaf li kellu l-bidu tal-Marda talParkinson’s.
Susan Schneider qalet li rra;el tag[ha kien g[adu mhux lest jifta[ qalbu dwar dak li kien g[addej minnu min[abba lmarda. Hi ]iedet li hu kien qed
ibati wkoll minn depressjoni u ansjeta. Williams [a ru[u b’idej[ nhar it-Tnejn f’eta ta’ 63 sena u [alla warja[ tliet itfal.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 16 ta’ Awwissu, 2014
12
A{BARIJIET TA’ BARRA
Il-Papa jer;a’ jwissi kontra l-materjali]mu fil-[ajja Il-KOREA T’ISFEL
Hekk kif da[let fit-tieni jum tag[ha ]-]jara ta’ [amest ijiem tal-Papa Fran;isku fil-Korea t’Isfel, f’laqg[a li kellu ma’ eluf kbar ta’ ]g[a]ag[ widdeb kontra l-materjali]mu u insista dwar ilb]onn kbir g[all-pa/i fid-dinja. Hu [e;;e; i]-]g[a]ag[ biex jag[tu l-atten]joni lill-affarijiet serji u biex jisstinkaw g[arrikon/iljazzjoni u l-istabbilta. Dan waqt laqg[a li kellu g[all-Jum Asjatiku ta]}g[a]ag[ f’Solmoe. Hawn qal li Kristu kien qed i[abbat mal-bieb ta’ qalbhom u biex jag[tu atten]joni g[all-affarijiet verament importanti u biex iwarrbu l-materjali]mu. Hu fakkar li Kristu seta’ jbiddel anki l-aktar sitwazzjonijiet disprati. Hu qal li l-Knisja Kattolika trid tirappre]enta lg[aqda tal-familja umana kollha. Li]-]g[a]ag[ hu appella kontra l-vjolenza u l-kilba g[allflus. Hu appella li]-]g[a]ag[ Asjati/i biex huma flimkien ma’
o[rajn madwar id-dinja jisstinkaw biex id-dinja tinbidel f’wa[da fejn kull[add ig[ix filpa/i u jintg[elbu l-ostakkli. Il-mexxej tal-Knisja Kattolika kompla li meta wie[ed ipo;;i lflus, il-poter u l-pja/ir fuq nett fil-[ajja, jit[allas prezz qares fil[ajja tal-bniedem partikolarment i]-]g[a]ag[. Hu qal li meta wie[ed idawwar ru[u bil-prosperita materjali biss, spiss jispi//a fil-faqar spiritwali. Din it-tema tal-materjali]mu u l-prijorita lill-affarijiet importanti fil-[ajja kienet tema ta’ spiss tal-Papa fl-ewwel sena ta’ tmexxija tieg[u. Qabel il-Papa iltaqa’ mal-vittmi tal-ferry boat li kienet g[ereq f’Sewol u li kien [asad il-p[ajja ta’ mijiet ta’ studenti Koreani. Wie[ed mill-;enituri tal-vittmi, Lee Ho Jin, waqt il-laqg[a talab il-Papa biex jg[amdu u lPapa a//etta li jag[mel dan illum. Il-Papa wasal fil-kapitali Koreana Seoul nhar il-{amis u
Il-Papa Fran;isku waqt il-laqg[a ma]-]g[a]ag[ Asjati/i f’Solome matul i]-]jara li qed jag[mel fil-Korea t’Isfel. (ritratt EPA)
mal-wasla g[amel appell g[allpa/i fil-Korea. Il-Korea ta’ Fuq mal-wasla tieg[u sparat tliet missili – wa[da hekk kif ni]el lajruplan u tnejn l-o[ra ftit wara li ni]el.
Ilbiera[ ir-re;im tal-Korea ta’ Fuq qal li l-isparar tal-missili ma kellu x’jaqsam xejn ma]-]jara tal-Papa. Infatti lbiera[ ixxandir tar-re;im Korean kritika l-Papa talli g[a]el propju l-
;urnata meta kienu sparati lmissili biex ]ar il-Korea t’Isfel. Stedina biex il-Korea ta’ Fuq tibg[at rappre]entanti g[allquddiesa li se jmexxi l-Papa tTnejn kienet injorata.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 16 ta’ Awwissu, 2014
13
A{BARIJIET TA’ BARRA
L-ISTATI UNITI> Ajruplani minn Team AeroDynamix, l-ikbar team ta’ ajruplani aerobati/i fid-dinja, jtiru fuq Lake Michigan bi thejjija g[a/-Chicago Air and Water Show li jibda llum. (ritratt EPA)
Is-sitwazzjoni tal-Ebola hi ag[ar milli kien ma[sub IN-NAZZJONIJIET UNITI Il-kobor tal-infezzjonijiet millEbola jidher li hu ferm ag[ar milli kien ma[sub s’issa hekk kif limwiet issa la[qu l-1,069 persuna u n-Nazzjonijiet Uniti qalet li lmarda qed teffettwa mal-miljun persuna. Il-ferg[a medika tan-Nazzjonijiet Uniti, l-Organizazzjoni Dinjija tas-Sa[[a (WHO) qalet li
n-nies tag[ha kienu raw evidenza li n-numru ta’ ka]i rapportati u limwiet ma kienux rifless tajjeb tal-kobor tal-kri]i Fi stqarrija, il-WHO qalet li kien hemm b]onn ‘mi]uri straordinarji’ biex jinstab tarf il-marda. Il-marda fe;;et fi Frar f’Guinea u imbag[ad infirxet lejn ilLiberja, Sierra Leone u n-Ni;erja.
Min-na[a l-o[ra l-WHO qalet li r-riskju ta’ infezzjoni mill-Ebola waqt l-ivja;;ar bl-ajru jibqa’ baxx. Il-WHO qalet li hu mbassar li lmarda se tkompli tinfirex g[al aktar ]mien. Il-WHO qalet li issa kienet qed tikkoordina ]ieda firreazzjoni internazzjonali g[al din il-marda. Intqal li parti mill-isfida
kienet li l-marda qed tinfirex f’zoni ta’ faqar kbir, sistemi tassa[[a falluti u nuqqas kbir ta’ tobba u bi]a kbira. Fin-Ni;erja kien hemm ]ew; persuni li mietu wara li xorbu ta[lita bil-mel[ li kien qed jintqal li kienet tilqim kontra l-Ebola. Dan wara li fil-pajji] bdiet ti//irkola email li tg[id li jekk
wie[ed jixrob u jin[asel f’din itta[lita jevita li jimrad. Imma minkejja diversi twissijiet millGvern li dan ma kienx minnu, [afna nies qed jidda[[lu l-isptar g[aliex ikunu xorbu din it-ta[lita. L-Ebola tittie[ed minn kuntatt dirett tal-likwidi ta’ persuna infettati. Kif tittie[ed l-ewwel darba i]da mhux mag[ruf.
Skont il-grupp Freedom Now, li jg[in id-dissidenti u jiddefendi d-drittijiet tal-bniedem, Goa kien jin]amm fi /ella ]g[ira, bi ftit dawl u kwa]i ebda kuntatt ma’ nies o[ra [lief il-gwardjani.
Mart Gao qalet li r-ra;el tag[ha g[adda minn tortura kontinwa u mill-ag[ar u issa qed t[e;;e; lillGvern Komunista ?ini] biex irra;el tag[ha jit[alla imur g[allkura fl-Istati Uniti.
Kissruh waqt li kien il-[abs I?-?INA Dissident ewlieni ?ini]i, li kien mag[ruf talli defenda l-Insara fi/?ina mill-persekuzzjoni, kien deskritt b[ala bniedem imkisser totalment. Dan wara li n[eles minn tliet snin [abs.
Gao Zhisheng in[eles mill-[abs il-;img[a li g[addiet u l-avukat tieg[u qal li bil-kemm g[arfu u kien tilef snienu min[abba nnuqqas ta’ ikel u mo[[u ma kienx l-istess. Hemm indikazzjonijiet li
waqt li kien il-[abs kien abbu]at fisikament u mentalment. Intqal li l-ikla ta’ kull jum tieg[u g[al tliet snin kienet tikkonsisti f’kabo//i u bi//a [ob] u min[abba f’hekk tilef 20 kilogramma.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 16 ta’ Awwissu, 2014
14
FESTI
F’{ad-Dingli ssir il-festa ta’ Santa Marija F’{ad Dingli qed tkun i//elebrata l-festa ta’ Santa Marija, li l-istatwa tag[ha n[admet flinjam fl-1861 mill-iskultur Rabti Antonio Busuttil. Ta’ min wie[ed ifakkar li ta’ kull sena l-festa ta’ barra hija organizzata kollha kemm hi mill-Kumitat Festa Esterna li huwa l-organu fi [dan ilParro//a li jie[u [sieb jikkummissjona s-servizzi tal-baned, armar u xiri tan-nar tal-ajru. Il-Kumitat tal-Festa Esterna ja[dem id f’id mal-Kappillan li huwa responsabbli mill-festa ta’ ;ewwa l-knisja. Il-Kumitat talFesta Esterna jixtri wkoll illog[ob tan-nar kif ukoll jistieden erba’ baned g[all-[ames servizzi. Sehem ewlieni g[andha wkoll il-Banda tal-post li hija l-G[aqda Mu]ikali Santa Marija. G[ada fid-9 a.m. tibda Kon/elebrazzjoni Solenni li se titmexxa minn Monsinjur Isqof Aw]iljarju George Frendo. Ilpane;ierku se jsir minn Monsinjur Ar/ipriet Dun Carmelo Refalo. Fil-5 p.m. tibda quddiesa u se jmexxi Dun Dillon Bugeja. Fis5.45 p.m. jibda l-kant tat-tieni G[asar u fis-7 p.m. tibda [ier;a l-pur/issjoni bl-istatwa ta’ Santa Marija u se jmexxi Dun Dillon Bugeja. Fid-d[ul tal-pur/issjoni ssir barka Ewkaristika. ’ : G[ada fl10.30 a.m. jibda mar/ briju] mill-Banda tal-G[aqda Mu]ikali San :or; Martri ta’ {al Qormi. Filg[axija se jkun hemm ilFesti
ta
barra
Joe Chetcuti joechetcuti@onvol.net
Il-vara ta’ Santa Marija meqjuma f’{ad-Dingli
parte/ipazzjoni ta’ ]ew; baned mistiedna, il-Banda Peace tanNaxxar u l-Banda Konti Ru;;ieru tal-Ka]in San Pawl tar-Rabat, Malta. Fl-10.15 p.m. jibda mar/ millBanda tal-G[aqda Mu]ikali Santa Marija ta’ {ad-Dingli.
{al Xluq fis-Si;;iewi
Santa Marija
Bejn illum u g[ada l-G[aqda tan-Nar San Nikola tas-Si;;iewi
se torganizza l-festa ta’ Santa Marija fil-kappella tag[ha li hemm f’{al Xluq, kappella /kejkna li tinsab fit-triq li mirra[al tas-Si;;iewi tag[ti g[allQrendi. Mill-informazzjoni interessanti immens li qed inwasslilkom miktuba millAvukat Sylvana Spiteri dwar din il-kappella, Pawlu Aquilina filktejjeb L-G[anja Tieg[i lil {al Xluq jg[id li l-bini ta’ din ilknisja juri l-qedem tag[ha. Hija meqjusa b[ala wa[da milleqdem knejjes tas-seklu sittax u
Dehra minn barra tal-Kappella ta’ Santa Marija f’{al Xluq fis-Si;;iewi
li fl-img[oddi kienet tag[mel mal-parro//a tas Si;;iewi. Meta fl-1975, Monsinjur Pietro Dusina, il-Vi]itatur Appostoliku ]ar il-parro//a tasSi;;iewi sab li fost is-46 knisja filjali li s-Si;;iewi kellu mieg[u, sitta minnhom kienu jinsabu f’{al Xluq, li kien laqwa fost l-erba’ r[ula li kienu jag[mlu mas-Si;;iewi: it-tliet ir[ula l-o[ra kienu {al Kbir, {al Niklusi u {al Kdieri. Fi]-]mien li Monsinjur Dusina kien ]ar din il-kappella,
milli jidher kienet bdiet taqa’ u g[alhekk ipprofanaha. I]da disa’ snin wara /ertu :an Pawl Buttigieg re;a’ bnieha. {allas ukoll g[all-kwadru, impitter fuq tliet twavel tal-g[uda kif turi lkitba fuq il-kwadru nnifsu. Mhux biss, huwa [alla wkoll renta ]g[ira minn g[alqa msej[a Ta’ Kobbi sabiex biha tkun tista’ tinxteg[el il-lampa u titqaddes quddiesa fil-festa tag[[a. Fl-istess ktieb, Pawlu Aquilina jg[id li lejlet il-festa, a[na t-tfal konna ni;ru mmorru nqerru fil-Knisja /kejkna fejn kien ikun hemm il-kant talvespri. Il-Kleru kien jitwassal hemm dari bil-karozzini u dan la[[ar (wara l-gwerra sewwa) bil-karozzi tal-kiri privati. Minn lejlet il-festa wkoll kienu jibdew jarmaw l-imwejjed xi bejjieg[a, xi w[ud minn barra r-ra[al, b’xi o;;etti jew ;ugarelli g[at-tfal u l-bniet u subien. Tal-luminata, tal-;elat u tal-pastizzi kienu jkunu hemm bi [garhom u dak i]-]mien kienu jiswew xi sitt [abbiet il-wie[ed. Il-knisja kienet tkun im]ejna mill-a[jar minn barra bil-liedna ma’ truf i/-/inta tal-bejt, malkampnar /kejken ta’ qanpiena wa[da ]g[ira u mal-bibien, dak prin/ipali u dawk tal-;nub. Minn ;ewwa jitlibbes iddamask, il-lampier u l-gandlieri tal-festa b[alma huma wkoll ittrie[i u l-ventartal tal-artal ewlieni. I/-/inta tal-bejt kienet filg[axija tinxteg[el bil-fjakkli u snin wara bdiet tinxteg[el biddawl elettriku. Fil-jum proprju tal-festa kien isir il-quddies filg[odu biss. Dak i]-]mien ma kienx jitqaddes quddies filg[axija. Waranofsinhar kien isir il-kant tal-vespri, ir-ru]arju, il-prietka u l-benedizzjoni bis-Sagrament. Filg[odu fil-festa wara l-quddiesa kien jing[ata l-kafè g[al dawk li jkunu semg[u l-quddies u tqarbnu hemm, billi dak i]]mien biex wie[ed jitqarben ried ikun ilu sajjem minn kull ikel u xorb minn nofsillejl. Il-kafè kien g[al pa;na 15
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 16 ta’ Awwissu, 2014
15
FESTI
G[add ta’ festi f’diversi bliet u r[ula minn pa;na 14
jag[mlu s-sagristan tal-knisja, dak li kien jie[u [siebha s-sena kollha u li kien i]omm l-imfieta[ tag[ha. Wara l-benedizzjoni kienet tie[u sehem ilBanda San Nikola u jtellg[u xi ftit murtali ma[duma mid-dilettanti prin/ipjanti sabiex jippruvaw [ilithom fis-seng[a piroteknika. Dak li spjega b’tant dettall ilmibki Pawlu Aquilina tista’ tg[id li qed ji;i replikat anke llum. L-G[aqda tan-Nar San Nikola tie[u [sieb kemm laspett reli;ju] tal-festa kif ukoll dik so/jali. Il-programm tal-festa jitkompla llum u fis-7 p.m. tibda quddiesa u wara jkun hemm attività so/jali. G[ada jum il-festa fis-7 a.m. tibda quddiesa. Fis-6.30 p.m. jibda r-ru]arju u fis-7 p.m. tibda quddiesa. Wara jkun hemm divertiment, [ruq ta’ murtali kif ukoll nar tal-art. Se jkun hemm il-parte/ipazzjoni tal-Banda tal-G[aqda Mu]ikali San Nikola tas-Si;;iewi.
{al Qormi
Santa Marija tal-{las
F’{al Qormi qed issir il-festa tal-Madonna tal-{las. Illejla fis7 p.m. jibda r-ru]arju, kurunella tal-Madonna tal-{las u wara jibda kant ta’ innijiet Marjani. Fit-8 p.m. tibda ikla organizzata mill-Kumitat tad-Direzzjoni Festi Esterni San :or; Martri ta’ {al Qormi. G[ada jum il-festa fis-9 a.m. jibda r-ru]arju, kurunella u wara tibda quddiesa bl-omelija fuq ilMadonna u fl-istess [in se jsiru l-pre]entazzjonijiet tat-trabi. Se jmexxi Dun Alfred Agius. Fis-6 p.m. jibda r-ru]arju, kurunella u wara tibda quddiesa kantata bl-omelija fuq il-Madonna u ssir ukoll il-pre]entazzjoni tat-trabi lill-Madonna. Fi tmiem il-quddiesa ssir barka Ewkaristika. Se jie[u sehem ilKor Parrokkjali :or;jan ta’ {al Qormi Exultate Domino. Wara li tispi//a l-funzjoni mill-knisja tibda fiera fuq iz-zuntier.
I]-}urrieq
Santa Marija f’Bubaqra
G[ada f’Bubaqra, i]-}urrieq, se tkun i//elebrata l-festa ta’ Santa Marija. Illejla fis-6 p.m. jibda r-ru]arju u wara tibda quddiesa kantata bl-omelija u barka Ewkaristika. Se jie[u sehem ilKor Parrokkjali Cantate Domino
Il-vara tal-Madonna tal-Karmnu meqjuma fix-Xlendi, G[awdex
mmexxi minn Mro Paul Portelli filwaqt li l-organista se tkun Maria Fiorella Fenech Vella. G[ada fit-8 a.m. tibda quddiesa. Fis-6.45 p.m jibda rru]arju u wara quddiesa kantata bl-omelija u barka Ewkaristika. Il-quddiesa se tkun animata mi]-]g[a]ag[. Wara ssir fiera f’Misra[ Santa Marija organizzata mill-Banda tas-So/jetà Mu]ikali Santa Katarina Ver;ni u Martri ta]}urrieq. Fid-9 p.m. jindaqqu diversi mar/i briju]i mill-Banda tasSo/jetà Mu]ikali Santa Katarina Ver;ni u Martri ta[t id-direzzjoni tas-Surmast Josef Grech madwar diversi toroq ta’ Bubaqra. Fi tmiem il-mar/ jindaqq l-innu tal-Ave Maria quddiem l-istatwa ta’ Santa Marija.
Ra[al :did
Il-Madonna ta’ Lourdes
F’Ra[al :did qed tkun i//elebrata l-festa tal- Madonna ta’ Lourdes. G[ada jum il-festa fit8.30 a.m. il-quddiesa solenni u jmexxi l-Kappillan Dun Lawrenz Gauci. Il-pane;ierku jsir minn Patri Reno Muscat OP. Fil-6 p.m. tibda quddiesa u fis-7.15 p.m. tibda [ier;a l-
pur/issjoni bl-istatwa talMadonna ta’ Lourdes. Imexxi lKappillan Dun Lawrenz Gauci. Fid-d[ul tal-pur/issjoni ssir barka Ewkaristika. ’ : G[ada fl10.30 a.m. jibda mar/ briju] mill-Banda Vittoriosana San Lawrenz tal-Birgu filwaqt li lpur/issjoni se tkun akkumpanjata mill-Banda Trinità Qaddisa tal-Marsa b’g[add ta’ innijiet Marjani. Festi
ta
barra
I]-}ejtun
?elebrazzjoni f’;ie[ il-Madonna ta’ Lourdes
Il-Fratellanza tal-Madonna ta/-?intura tal-parro//a ta]}ejtun flimkien mal-Fratellanza tal-Madonna ta/-?intura nhar itTlieta li ;ej, 19 ta’ Awwissu, se jorganizzaw /elebrazzjoni f’;ie[ il-Madonna ta’ Lourdes. Fit-8 p.m. jibda talb ta’ filg[axija fil-knisja ta’ San Girgor. Wara jsir pellegrina;; aux flambeau lejn il-grotta tal-Madonna ta’ Lourdes flIstitut ta’ :esù Nazzarenu. Wara ssir /elebrazzjoni Ewkaristika.
Ix-Xlendi G[awdex
Il-Madonna tal-Karmnu
Fix-Xlendi, G[awdex, qed tkun i//elebrata l-festa talMadonna tal-Karmnu. Illum lejlet il-festa fis-7.30 a.m. quddiesa. Fis-6 p.m. ru]arju u fis-7 p.m. translazzjoni solenni u quddiesa li se tkun integrata malkant tal-G[asar. Imexxi Monsinjur Lawrenz Sciberras. Fid-9 p.m. jibda mar/ millBanda tal-G[aqda Mu]ikali Vi]itazzjoni tal-G[arb, G[awdex, ta[t id-direzzjoni tasSurmast George Apap. G[ada jum il-festa fl-10 a.m. tibda l-quddiesa pontifikali u jmexxi Monsinjur Isqof Mario Grech li fiha se jwassal ilmessa;; tal-okka]joni. Mit-3.30 p.m. sas-6.30 p.m. ikun hemm log[ob tal-ba[ar u ;ostra organizzata mill-Kumitat tal-Log[ob tal-Ba[ar fix-Xlendi u wara se jitqassmu trofej lirrebbie[a. Fis-6.30 p.m. tibda quddiesa li se tkun integrata bil-kant talG[asar u se jmexxi Monsinjur Anton Mizzi Capp. SS. Fis-7.30 p.m. tibda [ier;a l-pur/issjoni bl-istatwa tal-Madonna tal-
Karmnu bis-sehem tal-Banda tal-G[aqda Mu]ikali Santa Margerita Ver;ni u Martri ta’ Ta’ Sannat ta[t id-direzzjoni tasSurmast George Apap. Fil-[ru; tal-istatwa l-Banda Santa Margerita Ver;ni u Martri ta’ Ta’ Sannat se ddoqq l-innu LillMadonna tax-Xlendi, versi ta’ :ianninu Cremona filwaqt li lmu]ika hija tas-Surmast John Galea. L-istess banda mbag[ad takkumpanja l-pur/issjoni. Ilpur/issjoni titmexxa minn Monsinjur Anton Mizzi Capp.SS. X[in l-istatwa tasal fuq iz-zuntier tal-knisja jin[araq nar tal-art u anke tal-ajru. Fidd[ul tal-pur/issjoni titkanta lantifona u ssir barka Ewkaristika. Il-kant u l-Orkestra Santa ?e/ilja se jkunu ta[t id-direzzjoni tas-Surmast Antoine Mercieca.
Birkirkara
Il-festa ta’ Santu Rokku
Fil-knisja ddedikata lil Santu Rokku f’Birkirkara llum is-Sibt qed tkun i//elebrata l-festa tieg[u. Illejla fil-5 p.m. tibda quddiesa bl-omelija fuq il-qaddis bis-sehem tal-kor Chanod ta[t id-direzzjoni ta’ Catherine Camilleri.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 16 ta’ Awwissu, 2014
16
RIFLESSJONIJIET
{idma imprezzabbli minn [afna missjunarji Maltin Taqblu mieg[i li s-sajf huwa ]mien tal-mistrie[. {afna mill[addiema f’diversi intrapri]i pubbli/i u privati jie[du l-mistrie[ meritat tag[hom f’dan i]]mien. Kul[add huwa intitolat g[allvaganzi tieg[u. Inkella kif se jkun jista’ jaqdi lil [utu /-/ittadini? Faxxa importanti fisso/jetà /ivili li, sfortunatament, mhux dejjem hi apprezzata g[as-sagrifi//ji kbar li twettaq b’risq il-proxxmu, l-aktar ilbatut, u li tag[mel u]u wkoll minn dan i]-]mien tas-sena biex tistrie[ hija l-missjunarji. Malta hija mag[rufa sewwa mad-dinja ekkle]jali g[annumru kbir ta’ missjunarji li dejjem ipprodu/iet tul i]-]minijiet. L-apprezzament millKnisja Universali f’dan ilqasam ma naqasx. Bi]]ejjed insemmu d-diskors memorabbli li San :wanni Pawlu II kien g[amel fis-Santwarju talMadonna fil-Mellie[a nhar isSibt 26 ta’ Mejju 1990. F’dan id-diskors imqanqal ilPapa qaddis fa[[ar kemm fela[ [idmet dawn in-nies qalbiena li [allew art twelidhom biex ixandru l-messa;; tal-van;elu malerbat irjie[ tad-dinja. “L-Appostlu Pietru j[e;;i;na lkoll biex inkunu ‘amministraturi tajbin tal-grazzja ta’ Alla, li hi ta’ [afna xorta’ (1 Pt 4:10) billi nu]aw it-talenti li r/evejna g[all-;id ta’ xulxin. Waqt li nfakkru fil-;enero]ità li biha [afna missjunarji qasmu l-fidi li l-ewwel kienu r/evew huma rridu tassew ni]]u [ajr lill-Mulej g[all-[sad kbir li [asad permezz tax-xhieda tag[hom. Illum je]istu mijiet ta’ sa/erdoti minn Malta li qeg[din ixerrdu d-dawl ta’ Kristu flAwtralja, fl-Amerika ta’ Fuq u ta’ Isfel, fl-Afrika, fl-Indja u f’[afna partijiet tal-Ewropa. Barra minn hekk, il-familji Maltin li emigraw qeg[din jag[tu vokazzjonijiet lill-artijiet li laqg[uhom filwaqt li d-djar reli;ju]i Maltin barra minn Malta qeg[din issa jilqg[u vokazzjonijiet minn qalb ilpopli li huma marru biex jevan;elizzawhom”. Apprezzament lejn il-missjunarji Maltin
Mhux San ;wanni Pawlu II biss wera l-apprezzament tieg[u lejn il-missjunarji tag[na. Wie[ed mill-appuntamenti annwali tal-Ar/isqof Pawlu Cremona O.P huwa dak li jiltaqa’ mal-missjunarji Maltin li jinsabu ja[dmu lil hinn minn xtutna.
ikunu jafu lil Kristu. U dan m’g[amluhx biss bil-paroli jew billi qag[du jikkwotaw ilBibbja bl-amment u mbag[ad [aslu jdejhom mill-[ti;iet talpopli indi;eni. G[all-kuntrarju, dawn il-qalbiena meddew g[onqhom g[al xog[ol iebes billi la[[mu lKelma ta’ Alla li ppritkaw linnies tal-post f’inizjattivi edukattivi u sanitarji li g[enu bil-bosta lill-popli li g[adhom jaqduhom b’tant im[abba. Fil-faqar u fer[anin
{afna huma dawk il-missjunarji Maltin imxerrdin madwar id-dinja li qed jag[mlu mhux biss xog[ol u [idma imprezzabbli, i]da isem mill-aqwa g[al art twelidhom... dawn [aqqhom kull apprezzament i]da [aqqhom ukoll tif[ir liema b[alu
Patri Mario Attard
OFM Cap
Huwa importanti li l-missjunarji tag[na jing[ataw g[arfien tal-[idma li jkunu qeg[din iwettqu mhux biss minn enitatijiet stabbiliti ekkle]jasti/i b[all-Uffi//ju Missjunarju, il-Mission Fund jew id-diversi Segreteriji tal-Missjoni fi [dan l-ordnijiet reli;ju]i imma wkoll mill-pubbliku kollu
frmarioa@gmail.com
Tajjeb ng[idu li din il-laqg[a li r-Rg[ajja spiritwali tag[na f’dawn il-g]ejjer ikollhom malmissjunarji tag[na, kemm sa/erdoti, reli;ju]i u laj/i Maltin, ilha ssir g[al dawn la[[ar 50 sena. Min-na[a tag[hom f’din il-laqg[a l-missjunarji jkollhom l-opportunità jag[tu tag[rif dwar l-esperjenzi tag[hom fil-[idma pastorali u missjunarja li qed iwettqu filpajji]i rispettivi fejn ;ew mibg[uta biex jevan;elizzaw. Il-laqg[a ta’ din is-sena talAr/isqof mal-missjunarji saret nhar il-{amis, 17 ta’ Lulju f‘Dar l-Emigrant, il-Belt Valletta. Huwa importanti li l-missjunarji tag[na jing[ataw g[arfien tal-[idma li jkunu qeg[din
iwettqu mhux biss minn entitajiet stabbiliti ekkle]jasti/i b[all-Uffi//ju Missjunarju, ilMission Fund jew id-diversi Segreteriji tal-Missjoni fi [dan l-Ordnijiet reli;ju]i imma wkoll mill-pubbliku kollu. Hija wkoll fir-responsabbiltà tal-parro//i u l-ordnijiet reli;ju]i li jippromwovu kemm jifil[u l-[idma missjunarja billi meta jkun hawn xi missjunarji fostna jistednuhom [alli jit[addtu fuq id-diversi esperjenzi tag[hom fl-artijiet talmissjoni. Ikun pass g[aqli jekk l-istazzjonijiet tat-televi]joni u tar-radju jallokaw fl-iskedi tag[hom programmi fejn dawn il-missjunarji jistg[u jaqsmu mag[na dak li jg[addu minnu fis-sej[a tag[hom.
Kul[add g[andu l-problemi tieg[u
G[alkemm f’pajji]na g[andna l-problemi tag[na xi n[abbtu wi//na mag[hom ma rridux ninsew li l-missjunarji g[andhom tag[hom ukoll. Tiskanta kemm meta tag[tihom /ans jirrakkuntawlek dak kollu li jg[addu minnu fil-pajji] fejn jaqdu l-Knisja fit-twassil talvan;elu l-missjunarji jibnuk u jsa[[uk fil-fidi. Mhux l-ewwel darba li xi missjunarji qaluli kemm-il darba kienu se joqtluhom il[allelin sempli/iment g[aliex riedu jisirquhom. U dawn ilmissjunarji qalbiena, minflok [asbu g[al rashom u ;ew lura lejn pajji]hom, ippreferew ikomplu jaqdu lill-Mulej filKnisja tieg[u [alli aktar nies
Xi [a;a sabi[a li dawn la[wa dejjem g[allmuni hija li aktar ma g[exu fil-faqar aktar huma kuntenti. Qajla rajt missjunarji bil-geddum u mdejqin. Anzi! Dejjem rajt fihom dik il[ajja li tant kienet tin[ass f’missjunarji gwappi b[allappostlu Pawlu. Dan tant kemm kien mimli b’;esù Kristu li bih dara jg[ix f’kull /irkustanza li s-sej[a missjunarja tieg[u fet[ietu bera[ g[aliha. Fil-;enwinità tag[hom ilmissjunarji tag[na ifakkruni b’mod mill-aktar [aj fl-esperjenza missjunarja iebsa imma fl-istess [in qawwija li g[adda minnha San Pawl stess. Il-fidi tant kemm imlietu bi m[abba lejn il-[ajja li ;eg[litu jistqarr li l-ebda xkiel ma kien se jifirdu minn Kristu. “Min se jifridna mill-im[abba ta’ Kristu? It-ta[bit, id-dwejjaq, il-persekuzzjoni, il-;u[, l-g[era, itti;rib, ix-xabla?” (Rum: 8:35) Napprezzaw dak li g[andna X’tag[lima kbira din g[alina li f’pajji]na g[andna kollox u
minn kollox imma spiss insibu ru[na ngergru kemm nifil[u! Qisu [add u xejn ma jista’ jxebbag[na! Jekk irridu nfiqu minn din il-marda spiritwali u qerrieda tat-tgergir g[aliex ma niddedikawx ftit [in biex nisimg[u lill-misjunarji tag[na? Kemm i;ibuna f’postna b’dak li jg[idulna! U jekk dawn il-missjunarji tant jag[mlulna unur b[ala Maltin bix-xog[ol nobbli tag[hom tg[id ma wasalx i]]mien li nag[tuhom :ie[ irReppubblika? Mhux g[ax b’daqshekk xi darba se n[allsuhom g[ax-xog[ol fejjiedi li jwettqu man-nies fil-b]onn imma almenu nag[rfu li meta rru[ ting[atalha l-kura li je[ti;ilha mag[ha jgawdi l;isem ukoll! Tit[ajjar tag[mel esperjenza missjunarja li taf tibdillek [ajtek ta’ ta[t fuq?
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 16 ta’ Awwissu, 2014
17
OPINJONI
Titwila lejn partijiet o[ra tal-Port B[alma ktibt fl-artiklu li deher f’dan il-;urnal fit-2 ta’ Awwissu, illum nixtieq naqsam mag[kom xi [sibijiet dwar parti o[ra mill-Port il-Kbir. Qieg[ed nirreferi g[ad-da[la talKalkara, id-dawra li spiss in[obb nimxi, minn Sant’An;lu sa ta[t Bighi. It-toqba Fis-swar
tal-Birgu nsibu ]ew; bibien mag[rufin b[ala ttoqba l-qadima u t-toqba l;dida. Dan il-fatt intrabat malBelt Rebbie[a kif ukoll marresidenti tag[ha g[ax hawnhekk g[andhom il-laqam ‘tat-toqba’. Ftit huma dawk il-portijiet li g[andhom possibbiltà li n-nies jg[umu fihom. Il-Port il-Kbir g[andu minn dawn ilprivile;;i. Il-ba[ar tan-na[a tattoqba g[adu post ta’ g[awm g[al bosta residenti talKottonera. Filg[axija hawnhekk huwa post fejn wie[ed jista’ jin]el jg[addi sieg[a g[all-frisk. Hemm ukoll fejn wie[ed jiekol xi [a;a jew jixrob xi xarba friska f’ambjent informali. Hawnhekk hawn ukoll illatrina, li rrid ng[id xi [a;a dwarha.
Dehra ta’ parti minn Bighi fejn hemm mixja mill-isba[ mad-dawra tal-ba[ar
Illum konxji li persuni b’di]abbiltà g[andhom id-dritt imorru kullimkien u g[alhekk huwa dover tag[na li nag[mlulhom [ajjithom fa/li u naraw li kullimkien ikun a//essibbli g[al dawn il-persuni
Il-latrina tat-toqba
Illum a[na konxji li persuni b’di]abbiltà g[andhom id-dritt imorru kullimkien u g[alhekk huwa dover tag[na li nag[mlulhom [ajjithom fa/li u naraw li kullimkien ikun a//essibbli g[al dawn il-persuni. Fil-latrina tat-toqba hemm kartellun /kejken imwa[[al [dejn il-bieb li jindika li dak il-post huwa a//essibbli g[al persuni b’di]abbiltà. Prosit, hekk g[andu jkun. Il-problema mhix il-latrina imma kif wie[ed b’di]abbiltà jew b’si;;u tar-roti jasal sa quddiem il-bieb tal-latrina. Hemm tliet tar;iet. Kif jista’ bniedem b’si;;u tar-roti jew bil-krozzi jitla’ dawn it-tar;iet? Ftit [sieb, ftit sig[at xog[ol u dan l-inkonvenjent jista’ jispi//a darba g[al dejjem. It-triq ta’ mal-ba[ar Fil-mixja li n[obb nag[mel mal-ba[ar tad-da[la tal-Kalkara niltaqa’ ma’ bosta o[ra li jmorru jimxu b[ali. Il-bankini ta’ ta[t is-swar tal-Birgu mhumiex
lixxi wisq u g[andhom b]onn ftit attenzjoni. Jekk dan ixxog[ol huwa kompitu talKunsill Lokali tal-Birgu nista’ nifhem li b[alissa fil-belt g[addejjin xog[lijiet aktar importanti mill-bankina ta’ [dejn il-ba[ar.
Fr Reno Muscat renosop@gmail.com
Mhux lakemm t[allat il-modern ma’ post antik u storiku imma meta dan il-pass isir bilg[aqal u b’mod professjonali, ir-ri]ultat ikun wie[ed e//ellenti. Ix-xog[ol trid tpin;ih lest
;ewwa mo[[ok. Illum hekk sirt nirra;una jien. Ng[id g[alija kont wie[ed minn dawk l-eluf li kienu xetti/i dwar il-pro;ett ta’ Renzo Piano g[al Bieb il-Belt, imma l-a[[ar
li d[alt il-belt indunajt kemm kien ikun ]ball li kieku dan ilpro;ett baqa’ ma sarx. Jiena u die[el il-Belt [assejt senzazzjoni li ma tistax titni]]el bil-kitba. {assejt donnu li lispirtu tal-Belt Valletta jilqag[ni u jag[tini mer[ba. Dwar il-pro;ett tal-Kalkara nista’ ng[id li qg[adt attent li ma nag[milx l-i]ball li g[amilt fuq Bieb il-Belt, ma nfaxxajtx rasi qabel naqsamha! Din kienet dawra o[ra li mort u xtaqt ni;bed l-attenzjoni dwar xi [wejje; li laqtuni, [wejje; li tajjeb ikunu osservati.
Imma jekk din il-parti taqa’ ta[t il-Gvern ?entrali na[seb jista’ jibg[at nofs tu]]ana [addiema jimlew il-[ofor li hemm. Il-kumplament tal-mixja wie[ed jista’ jkompliha bla inkwiet g[ax in-na[a talKalkara l-bankini huma tajbin [afna. Ta[t Bighi Il-mixja tieg[i tasal sa ta[t Bighi, sal-marina tal-Kalkara. Xi w[ud mill-Kottonera qaluli li hawn kienu jsej[ulu ‘Ta’ Brunu’. Hemmhekk hemm bini
li bi//a minnu waqg[et i]da llum qieg[ed ikun irrestawrat. Qrajt li hawnhekk se jsir /entru nazjonali tax-xjenza. Kartellun kbir juri l-bini kif inhu llum u impressjoni artistika ta’ kif se jkun jidher ladarba jkun lest. Is-sel[a li hemm filbini mhix se tinbena mill-;did imma fiha se ssir forma ta’ bo//a kbira li bla ma trid tag[tik l-idea tax-xjenza. Ng[id id-dritt l-idea g[o;bitni mill-ewwel.
Dettall tal-Kalkara – post ie[or mill-isba[ fin-na[a ta’ isfel tal-g]ejjer Maltin
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 16 ta’ Awwissu, 2014
18
INTERVISTA
L-arti imprezzabbli tal-artisti Lewis Wirth u Helen Cavarra f’wirja g[all-pubbliku Malti Clinton Sammut clinton.sammut@media.link.com.mt
F’Malta g[andna diversi persuni rinomati g[at-talent tag[hom fl-arti, i]da g[andna daqstant ie[or li minkejja l-kapa/ità kbira tag[hom, qatt ma [ar;u fid-dawl biex il-pubbliku jsir jafhom, u dejjem ]ammew profil baxx. Sfortunatament, il-kobor ta’ dawn l-artisti jo[ro; wara mewthom, b[alma ;ara fil-ka] tal-koppja tal-artisti Helen u Lewis Wirth, li wara li mietu, binthom Mariz Cassar, idde/idiet li dak li ma g[amlux ommha u missierha meta kienu g[adhom [ajjin, tag[mlu hi wara mewthom. U fil-fatt pre]entement qed ittella’ wirja mill-isba[ ta’ aktar minn 150 bi//a xog[ol ta’ teknika differenti. Meta Mariz kienet qed tag[mel ir-ri/erka tag[ha fid-dar tal-;enituri tag[ha, tg[id li baqg[et immeraviljata bix-xog[lijiet li huma g[amlu matul is-snin, u li kwa]i lanqas hi ma kienet taf bihom. G[alkemm il-professjoni ta’ missierha kienet dik ta’ bankier, hu dejjem kien ji;ri bil-ktieb tad-disinji ta[t abtu u jiddisinja dak kollu li jog[;bu, inklu] siti stori/i, persuni u xeni naturali. Fil-fatt, Mariz tiftakar lil missierha jg[id “jien l-artist talbank”, g[aliex hu kien i[ossu aktar artist milli bankier. L-idea li
Mariz Cassar, bint Helen Cavarra u Lewis Wirth
tag[mel esibizzjoni tal-arti minn dejjem kienet f’mo[[ Mariz, tant li mhux l-ewwel darba li kienet te[odlu l-karti biex jiffirmahom u jag[tiha l-permess biex tesibixxi l-arti tieg[u, i]da hu kien jirrifjuta. Kien proprju wara mewthom li Mariz [asset “li b[ala dmir ta’ bint, kelli nuri lill-poplu xxog[lijiet tag[hom u jing[ataw irrikonoxximent li tant kien [aqqhom, i]da li ]ammewh fis-silenzju.” Wara l-gwerra
Lewis Wirth u Helen Cavarra, bdew jitg[allmu l-arti e]attament wara l-gwerra meta t-tnejn bdew jattendu l-iskola tal-arti (1946-
‘Dettall minn Libyan Zakkara dancers’, ta’ Lewis Wirth, mag[mul bl-arti ta]-]ejt fuq l-injam
1951)
Portrait ta’ Helen mag[mul bil-lapes (Lewis Self-portrait ta’ Lewis Wirth mag[mul Wirth) bil-lapes
u tg[allmu mill-aqwa g[alliema ta’ dak i]-]mien, fosthom Caruana Dingli, Envin Cremona, Vincent Apap u George Borg. Matul dawn is-snin bdew jie[du l-ewwel unur u rikonoxximenti fl-arti varjata tag[hom tant li ;ew l-ewwel kemm-il darba i]da fuq kollox ing[ataw l-opportunità unika li anke /-/ertifikati li l-istudenti kienu jing[ataw, jiddisinjawhom huma stess. I]da f’din l-iskola, Lewis u Helen mhux rikonoxximenti biss reb[u, i]da anke l-im[abba lejn xulxin, tant li ftit tas-snin wara, i]]ew;u. Min[abba l-fatt li Lewis kien bankier, kellu jmur Tripli, biex ja[dem minn hemm, u mieg[u telg[et Helen. Il-[ajja fi Tripli ma kinitx fa/li g[alihom, i]da permezz tal-kultura Libjana li laqtitu immens,
Lewis beda jpin;i u jimra[ fitteknika u l-imma;inazzjoni tant li llum xog[lu hu deskritt b[ala sors importanti biex wie[ed jifhem a[jar kif kienet Tripli qabel ir-rivoluzzjoni tal-1969. Fil-fatt Mariz tg[id li [afna minn dawk li ;ew jaraw l-esibizzjoni sa issa, ;ew biex jaraw kif kienet il-[ajja fil-Libja ta[t ir-Re Idris g[ax ftit li xejn hawn x’juri dwar dak i]-]mien. L-impatt tal-;enituri fuq Mariz Mistoqsija x’effett [allew fuqha l-;enituri tag[ha, Mariz tg[id li l-impatt hu kbir wisq, tant li fiha hem l-im[abba lejn l-arti.
Mariz tg[id li meta kienet ]g[ira kienet tara dawn l-opri tal-arti u minn dejjem [asset li kienu ta’ kwalità g[olja u permezz
‘The Way up the Hill’, ta’ Lewis Wirth, tat-tip collage
tag[hom tg[allmet tanalizza u tikkritika b’mod kostruttiv l-opri tal-arti madwarha. Parir li dejjem ta lil Mariz missierha kien, “tippubblikalix ritratti bl-arti tieg[i, [allihomli ori;inali, u qatt tikkopja disinji minn kartolini o[ra, kun ori;inali.” Waqt li kienet qed tispjegali dan kollu, Mariz urietni wie[ed mill-kotba tad-disinji li missierha kellu, u stajt ninnota li fuq d-disinji li [a, kien hemm notamenti ]g[ar tal-kulur li ra biex jiftakar x’ra hu u j[allat il-kuluri. “Kien surmast fit-ta[lit u l-u]u tal-ilwien” u fil-pitturi tieg[u ma tarax kuluri li “jg[ajtu fil-kuntrast” i]da armonija kontinwa mill-bidu sal-a[[ar. Kwalità o[ra li kellu u li kienet tikkumplimenta
g[al pa;na 19
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 16 ta’ Awwissu, 2014
19
INTERVISTA
Lewis u Helen g[amlu b[all-artisti l-kbar tal-passat, [allew xog[olhom jitkellem g[alihom wara mewthom minn pa;na 18
xog[lu kienet il-bilan/ u lpre/i]joni fid-disinn tal-o;;ett. Teknika o[ra rinomata mag[hom it-tnejn kienet ixxog[ol tal-arti mag[mul bil-lapes. Permezz tal-u]u ta’ diversi lapsijiet differenti skont kemm ikunu skuri, kienu jo[olqu kuntrasti varji, tant li diversi artisti li ]aru lesibizzjoni u esperti f’dan ilqasam ikkummentaw b’mod impekkabbli fuq dawn l-opri tal-arti. Kwalità o[ra fl-arti li kellu kienet l-iscrapper board, li ba]ikament tikkonsisti f’kartuna sewda u li permezz ta’ xafra tibda taqla’ l-iswed u minn ta[t jo[ro; labjad. Allura, permezz tal-kuntrast bejn l-iswed u l-abjad akkumpanjat mid-disinji kienu jo[or;u arti ta’ stil differenti, u wie[ed jista’ jifhem li jekk isir ]ball wie[ed, trid ter;a’ tibda kollox mill-bidu. Finalment Mariz urietni numru ta’ xog[lijiet mag[mulin minn [afna karti ]g[ar (collage), i]da permezz ta’ differenza fil-kuluri seta’ jag[mel djar u o;;etti o[ra li minkejja li huma /atti, jidhru mqabb]in ’il barra. Helen Cavarra
Helen Cavarra wkoll hi deskritta b[ala wa[da mill-iprem artisti mix-xog[lijiet li g[amlet, tant li meta spi//at l-iskola tal-arti f’pa-
jji]na, marret l-Ingilterra (1948) u g[amel kors fuq ‘Fine Arts’, fejn spe/jalizzat fid-disinn tal-bniedem (nudo), arti li dak i]-]mien Malta kienet i//ensurata. I]da mas-snin l-interess tag[ha kien iktar iffukat fuq in-natura, b’mod spe/jali l-flora Maltija. Sfortunatament Helen mietet ta’ 52 sena, i]da fl-a[[ar [ames snin ta’ [ajjitha pin;iet mal-400 pjanta u fjura li kienu je]istu f’Malta fis-snin 70, b’mod metikolu], u sa[ansitra hemm xi pjanti minn dawn li llum il-;urnata ;ew estinti f’pajji]na. Mistoqsija jekk il-mewt bikrija ta’ ommha [allietx effet fuq l-arti ta’ missierha, Mariz ming[ajr tlaqliq qalet li iva. Meta mietet “missieri spi//a, sar aktar imdejjaq u d-diqa f’qalbu baqg[et fih sa 20 sena wara”. Hu qatt ma nsieha lil martu tant li tul is-snin baqa’ jitkellem qisha hi g[adha [ajja u tilef [afna mill-entu]ja]mu li kellu tant li “mhux l-ewwel darba kont nitlaq mid-dar u kont narah bilqieg[da fuq si;;u, ni;i tard filg[axija u jkun g[adu kemm flistess post bla ma //aqlaq ;urnata s[i[a,” stqarret bintu. Din is-solitudni wasslitu biex imur f’postijiet imwarrba, b[allwidien, u kien jag[mel l-arti bilg[an li sservih ta’ terapija biex jimla dak il-vojt li kien i[oss fih. L-im[abba lejn martu n-nieket
L-esibizzjoni u l-ktieb
‘African woman’, ta’ Lewis Wirth, mag[mul mill-pastel fl-1955
li [ass f’qalbu g[at-telfa tag[ha, damu sal-mewt tieg[u, tant li 30 sena wara, instabet ittra mibg[uta
minn soru li qaltlu “issa wasal i]-]mien li tqum fuq saqajk u tkompli miexi b’[ajtek”.
Kelmtejn mill-kuratur
Helen Cavarra - Study of a nude, Heatherley School of Fine Arts, 1948, pencil (e.131)
Matul l-intervista tkellimna ma’ Emanuel V. Borg, ilkuratur ta’ din l-arti li b’/erta passjoni u kwa]i e//itament artistiku qasam ftit [sibijiet mag[na dwar dawn i]-]ew; artisti u x-xog[ol “uniku u meravilju]” tag[hom. Beda billi uriena li dawn g[andhom karatteristika importanti. G[andhom ta[lita ta’ element klassiku u romantiku flistess [in, minkejja li dawn huma opposti. Il-perjodu Klassiku juri lqawwa u s-sabi[ tal-bniedem, tant li jigglorifika dak kollu li hu po]ittiv fil-bniedem u jeskludi l-mard u d-dwejjaq u ;eneralment dawn l-artisti jkunu jridu l-kwiet biex ipin;u, b[al Lewis u Helen. Mill-banda l-o[ra, irRomanti/i]mu da[al fis-snin 1800, e]attament fi ]mien irRivoluzzjoni Industrijali fi Franza, fejn in-nies telqu millir[ula u marru fil-bliet u spi//aw bl-attivitajiet tag[hom
ni;;su l-arja u qerdu kemm lambjent kif ukoll id-drittijiet tag[hom. Hawn se[[ fatt interessanti, li l-artisti [ar;u l-barra mill-bliet u bdew jigglorifikaw lin-natura u g[amluha alla. Din hi tendenza pagana. F’Malta din ir-rivoluzzjoni ma saritx tant li Lewis u Helen, li huma wkoll Kattoli/i, flok bdew jaraw in-natura b[ala alla, bdew jaraw lil Alla fin-natura li bdew jaraw quddiemhom. Dan is-sens ta’ pa/i u bilan/ fil-[ajja hu rifless fil-kalma talpitturi tag[hom espressi matul ix-xog[lijiet tag[hom fil-varjetà fit-teknika tag[hom. Emanuel jg[id li dawn kienu artisti ta’ veru g[ax qatt ma fta[ru b’xog[olhom, i]da ]ammew kollox sigret. Hu qal li “dan hu l-veru artist li j[alli xog[lu jitkellem g[alih, u mhux kif qed naraw illum, tfal u ]g[a]ag[ jiktbu u jifta[ru b’xog[olhom. L-artist hu umli b[alma huma dawn it-tnejn.”
Dawk kollha li jixtiequ jattendu din il-wirja tal-arti jistg[u j]uru lBer;a tal-Italja kuljum bejn it-8 a.m. u l-5 p.m. sat-18 ta’ Awwissu 2014. F’din l-esibizzjoni wie[ed se jsib selezzjoni ta’ opri tal-arti li dawn i]-]ew; artisti g[amlu tul [ajjithom. Il-wirja hi maqsuma f’fa]ijiet differenti. Fl-ewwel fa]i hemm xog[lijiet li g[amlu meta kienu l-Akkademja. It-tieni fa]i fiha xog[lijiet li saru fil-Libja qabel ir-rivoluzzjoni u finalment hemm sezzjoni ta’ arti mag[mula sal-2009. Wa[da mill-aktar pitturi li ;ibdu l-attenzjoni kemm tal-artisti kif ukoll tal-pubbliku hi dik ta’ persuna Afrikana li taqa’ ta[t issezzjoni tan-nudo. Tant hi ta’ kwalità g[olja u presti;ju]a filvalur artistiku u storiku li [afna jriduha g[ax timla l-vojt fl-istorja tal-pajji]. Barra minn hekk, wie[ed jista’ jara numru ta’ pitturi dwar ilpostijiet li kien hemm fil-Libja, li llum ma g[adhomx je]istu spe/jalment wara r-rivoluzzjoni re/enti. Barra minn hekk, wie[ed ma jistax jinsa li g[al din l-okka]joni tnieda ktieb apposta li ji;bor ix-xog[lijiet ta’ dawn l-artisti, u li hu ta’ kwalità tajba. }gur se jolqot l-attenzjoni tal-pubbliku ;enerali.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 16 ta’ Awwissu, 2014
20
TV#RADJU
05>30
Ru]arju
06>00
Bon;u 101 Weekend
09>00
A[barijiet
09>05
Wara l-Breakfast
10>00
A[barijiet
10>30
Il-Fatti Kollha
11>55
Avvi]i tal-Mewt
12>00
A[barijiet
12.30
Sixties Music Club
13>30
Italomix
15>00
A[barijiet fil-qosor
15>05
Skor (b’waqfiet g[all-A[barijiet fl-16>00 u fil-17>00)
17>55
Avvi]i tal-Mewt
18>00
A[barijiet
18>30
Hits Parade
20>30
Country Music Club
22>30
Il-Fatti Kollha (r)
23>45
Mu]ika tul il-lejl
G[at-tfal fuq il-Cable Disney Channel 08:05 - Dog With
a Blog 08:30 Good Luck Charlie 08:55 - Good Luck Charlie 09:15 - The Suite Life on Deck 09:40 - The Suite Life on Deck 10:05 - That’s So Raven 10:25 - That’s So Raven 10:50 - A.N.T. Farm 11:15 - A.N.T. Farm 11:35 Good Luck Charlie 12:00 - Good Luck Charlie 12:25 - Jessie 12:45 Jessie 13:10 - Austin & Ally 13:35 Win, Lose or Draw 14:00 - Gravity Falls 14:25 - Gravity Falls 14:45 African Cats 15:10 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 15:35 - Austin & Ally 16:00 - I Didn’t Do It 16:20 - Jessie 16:45 - Sabrina Secrets of a Teenage Witch 17:10 - Liv & Maddie 17:30 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 17:55 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 18:20 - Violetta 19:05 - Liv & Maddie 19:30 - Jessie 19:50 - Dog With a Blog 20:15 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 20:40 - Austin & Ally 21:00 - Good Luck Charlie 21:25 - A.N.T. Farm 21:50 Shake It Up! 22:10 - Wolfblood 22:35 - Wolfblood 23:00 Violetta 23:45 - The Hive 23:50 - Art Attack. Nickelodeon 08:20 - Dora the Explorer 08:45 – Umizoomis 09:10 - Tickety Toc 09:28 - Little Kingdom 09:35 - PAW Patrol 10:00 - Zack and Quack 10:25 - Olive the Ostrich 10:50 - Bubble Guppies 11:15 - Winx Club 11:40 Totally Spies! 12:05 - T.U.F.F. Puppy 12:30 - iCarly 12:55 – Victorious 13:20 - Big Time Rush 13:45 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:10 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:40 - The Penguins of Madagascar 15:05 - The Penguins of Madagascar 15:30 - Rocket Monkeys 15:55 Rabbids Invasion 16:20 - Marvin Marvin 16:45 - iCarly 17:10 - Big Time Rush 17:35 - Totally Spies! 18:00 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 18:25 - The Penguins of Madagascar 18:50 - The Fairly OddParents 19:15 - SpongeBob SquarePants 19:40 - Victorious 20:05 - iCarly 20:30 - SpongeBob SquarePants 20:55 - Avatar: The Legend of Aang 21:20 - Big Time Rush 21:45 - Big Time Rush 22:10 The Penguins of Madagascar 22:35 The Penguins of Madagascar 23:00 iCarly 23:25 – iCarly 23:50 Victorious.
Jim Jam 08:00 - Kipper 08:10 - Shapes 08:20 - What’s The Big Idea? 08:25 What’s The Big Idea? 08:30 Gazoon 08:35 - Snapatoonies 09:00 - Heroes of the City 09:15 - Jakers:
The Adventures of Piggley Winks 09:40 - Benjamin’s Farm 09:45 - My Animal Friends 10:00 - See the Sea 10:05 - Lots & Lots Of... 10:20 - Bob the Builder 10:30 - Fireman Sam 10:40 - Thomas and Friends 10:50 See the Sea 10:55 - Nouky & Friends 11:00 - Rubbadubbers 11:10 - Pingu 11:15 - Tiny Planets 11:20 - Pingu 11:25 - Woody Buddies 11:30 Monkey See, Monkey Do 11:40 Barney & Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:20 - Noksu 12:25 Jarmies 12:40 - What’s The Big Idea? 12:45 - What’s The Big Idea? 12:50 Heroes of the City 13:05 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:30 - Shapes 13:40 – Kipper 13:50 - Gazoon 13:55 - Woody Buddies 14:00 - Snapatoonies 14:25 - My Animal Friends 14:40 - See the Sea 14:45 - Lots & Lots Of... 15:00 Fluffy Gardens 15:10 - Noksu 15:15 - Jarmies 15:30 - Angelina Ballerina 15:45 - Monkey See, Monkey Do 15:55 - Barney & Friends 16:25 – Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 Igloo-Gloo 17:00 - Bob the Builder 17:10 - Fireman Sam 17:20 Thomas and Friends 17:30 - See the Sea 17:35 - Monkey See, Monkey Do 17:45 - Connie the Cow 17:55 - Slim Pig 18:05 - Heroes of the City 18:20 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:45 - What’s The Big Idea? 18:50 - What’s The Big Idea? 18:55 My Animal Friends 19:10 - See the Sea 19:15 - Noksu 19:20 - Shapes 19:30 - Monkey See, Monkey Do 19:40 - Barney & Friends 20:10 Woody Buddies 20:15 - Kipper 20:25 - Slim Pig 20:35 - Connie the Cow 20:45 - Angelina Ballerina 21:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 - Heroes of the City 21:40 - What’s The Big Idea? 21:45 - What’s The Big Idea? 21:50 Tiny Planets 21:55 - Pingu 22:00 Bob the Builder 22:10 - Fireman Sam 22:20 - Thomas and Friends 22:30 See the Sea 22:35 – Rubbadubbers 22:45 - Slim Pig 22:55 - Connie the Cow 23:05 - Kipper 23:15 Benjamin’s Farm 23:20 - My Animal Friends 23:35 - Woody Buddies 23:40 - What’s The Big Idea? 23:50 Barney & Friends.
Aqtag[ha
- NET Television, 20>30
Illum jer;a’ jkun mag[kom il-pre]entatur Mark Azzopardi flimkien ma’ Josef Mizzi u Elaine Camilleri g[al programm ie[or interessanti ‘Aqtag[ha’, deskritt b[ala wie[ed li jolqot il-gosti tal-familja kollha u fl-istess [in i;ib tbissima fuq fomm dak li jkun. Illum se niltaqg[u ma’ Nathan Darmanin u Charmaine Parnis b[ala t-team leaders tat-timijiet li se jikompetu. Min jaf min se jirba[? U min se j[awwad l-aktar? Nistennew u naraw! TVM 07:00 –
A[barijiet# sports# rapport tattemp# 08:30 – Is-sajf ma’ Salv 09:15 – Mr. Fisherman 10:00 - Int u jien 10:30 – Il-[arsa ta’ ru]ann 11:00 – Mattia 11:30 – Valletta 12:00 - A[barijiet 12:10 - Sibtek 15:30 – Teleshopping 16:00 – A[barijiet 16:05 – Luxdesign 17:40 – Kelma g[al [ajja 18:00 – A[barijiet 18:10 – Gadgets 18:50 – Millim[a]en tal-festi 19:20 – Ghawdex illum 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tattemp# rapport finanzjarju 20:45 – The English patient. Film 1996 21:45 - La[barijiet 21:50 - Ikompli il-film The English patient 23:00 - News. TVM 2 07:00 – Euronews 08:00 - Commonwealth games 09:00 – Madwarna 09:15 – Zafira 12:30 – Deceduti 15:15 – Katrina 17:30 – Who are you? 18:30 – Quddiesa mis-Santwarju ta’ Pinu 19:30 – Commonwealth games 20:30 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 20:40 – Cooking show 21:45 – Swim up 22:15 – Mill-Im[a]en tal-festi. One
07:30 - ONE News 07:45 – Maddaqqa t’g[ajn 09:30 - ONE News 09:45 – Telebejg[ 11:00 – Executive 11:30 – La nikber 12:30 - ONE News 12:40 – Telebejg[ 13:40 – Street blush 14:50 – Hazzzard 15:45 – Fresh & Funky 16:30 Popcorn 17:30 - ONE News 17:40 – Fun and splash 18:55 – Joe’s kitchen 19:30 ONE News# Sport # Weather 20:15 – Conquest 21:15 - L-Ispettur Lowell 22:50 – Pezza kustjoni 23:30 - ONE News. Smash 09:30 – A to Z Teleshopping 13:00 Fil-K/ina ma’ Farah 14:00 - Er;a’ Lura 15:30 - Dokumentarju 16:00 – M’Intix wahdek 16:30 – D bride 17:30 – CNI 18:00 - A[barijiet ta’ Barra 18:15 – Bingo 75 18:40 – Foreign News 19:00 – A[barijiet 19:00 – Nursery Stars 20:30
– Forum 21:30 – Documentary 22:00 – A[barijiet 22:30 - Poker Raiuno 07:00 = Tg1 07:05 - Overland 12 Nel cuore dell’Africa Nera Benin 08:00 Tg1 08:25 - Kalahari: un deserto allagato 09:00 - Tg1 09:05 - Dreams Road 2013 Western Australia, Perth Albany, Margaret River 09:55 - Tg1 L.I.S. 10:00 - MixItalia Firenze: Tiberio Timperi 10:30 - Dopotutto non è brutto La scoperta dell’Italia 11:30 - Linea Verde Orizzonti Estate 12:25 - Food Market’s 13:30 - Telegiornale 14:00 - Linea Blu Cetara e dintorni 15:25 - Legàmi 16:15 - La casa del guardaboschi Uomini e topi 17:00 - Tg1 17:15 - A sua immagine 17:45 - Passaggio a Nord-Ovest 18:50 Reazione a Catena 20:00 - Telegiornale 20:30 - Tg Sport 20:35 - Techetechetè 21:20 - P.S. I love you 23:39 - Tg1 60 Secondi 23:45 - Miss Fisher 00:39 - Miss Fisher 01:30 - Tg1 notte. Raidue 07:00 -
Lassie 07:45 - Zorro 08:10 Un blog da cani 08:30 - Un Pesce di nome Tinto 09:00 - Sulla Via di Damasco 09:30 - Buona Fortuna Charlie 09:53 - Meteo 2 10:00 - La nave dei sogni 11:25 - Il nostro amico Charly 12:10 - La nostra amica Robbie 13:00 Tg2 giorno 13:30 - Sereno Variabile Estate 14:00 - Marie Brand e il momento della morte 15:40 - Squadra Speciale Colonia 16:30 - Squadra Speciale Stoccarda 17:15 - Squadra Speciale Lipsia 18:00 - Tg2 Flash L.I.S. 18:03 Meteo 2 18:05 - Il Palio di Siena 16 Agosto 2014 20:00 - LOL :-) 20:30 Tg2 21:05 - L’ombra della giustizia 22:45 - Luther 23:40 - Tg2 02:00 - Tg2 Eat Parade. Raitre 07:15 - Cultura Italia in 4 D Sotto 08:10 - Cultura Una giornata particolare L’estate di Praga 09:05 - Vivere in pace 10:35 - Cuori senza frontiere 12:00 - Tg3
12:15 - Tgr Il Settimanale 12:45 - La Signora del West Una nuova vita 13:35 Timbuctu: i viaggi di Davide 14:00 - Tg Regione 14:55 - Figu 15:00 - Una gita scolastica 16:25 - Il cuore altrove 18:10 - I Misteri di Murdoch Il fantasma di Queen’s Park 18:55 - Meteo 3 19:00 Tg3 20:00 - Blob 20:05 - Un caso per due 21:05 - There Be Dragons 23:10 Tg3 23:30 - Stelle nere 00:20 - Tg3 00:45 - Appuntamento al cinema 00:50 Fuori Orario. Cose (mai) viste 01:00 Guardia Costiera 02:30 – Ferro. Canale 5 07:55 - Traffico # Meteo.It 07:59 - Tg5 09:10 - Finalmente 09:28 - Finalmente soli 09:46 - Dietro le quinte 09:50 Melaverde 11:00 - Forum Sabato 13:00 - Tg5 # Meteo.It 13:40 - Dallas 14:44 Finalmento una favola 17:01 Generazioni a confronto 19:01 - Il segreto 20:00 - Tg5 # Meteo.It 20:40 Paperissima sprint 21:11 - Al momento giusto 23:316 - Passi nel giallo 01:31 Tg5 01:50 - Rassegna. Italia 1 07:20 -
Provaci ancora gary 08:50 Roxy Hunter 12:25 - Studio aperto # Meteo.It 13:02 - Sport mediaset 14:05 Doc Hollywood 15:55 - William & Catherine 17:35 - Vecchi bastardi 18:30 - Studio aperto # Meteo.It 19:002 Cavalieri a londra 21:10 - Rocky II 23:30 - Tentacoli di paura 01:10 - Sport mediaset 01:35 - Studio aperto 01:51 The office. Rete 4 07:05 - Televendita mediashopping 07:40 - Miami vice 08:40 - Distretto di polizia 10:45 - Ricette all’Italiana 11:30 - Tg4 # Meteo.it 12:00 - Renegade 12:50 - I delitti del cuoco 13:47 - Vacanze a ischia 15:59 - Ieri e oggi in tv 16:27 Poirot 18:55 - Tg4 19:35 - Ieri e oggi in tv 19:55 - Tempesta d’amore 20:30 - Il segreto 21:30 - The mentalist 00:00 Riverworld 01:44 - Tg4 night news.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 16 ta’ Awwissu, 2014
21
TV#RADJU F Living 07:00 – Teleshopping 08:00 – Overcomer’s voice 09:00 – Drama 10:00 – Niltaqg[u 12:00 – Teleshopping 13:00 – F Living magazine 16:00 – Teleshopping 20:30 – All stars 22:30 – Bejnietna l-[bieb 00:30 – Teleshopping. Xejk 07:30 –
Just for laughs 07:45 – Total request 09:45 – Football dairy 09:50 – Shout out 10:45 – Telemarket deals 11:45 – Just for laughs 14:00 – Local Angle 15:00 – The 90’s 15:30 – Telemarket deals 16:50 – Shout out 17:45 – Maltese music 18:00 – Total request show 20:00 – Just for laughs 21:55 – Football daily 23:00 – Local issues 23:45 – Telemarket deals. Melita More 09:00 - Grey’s Anatomy 09:45 Private Practice 10:30 - Criminal Minds 11:15 Supernatural 12:00 - SMASH 13:00 - Days Of Our Lives 13:45 Grey’s Anatomy 14:30 - How I Met Your Mother 15:00 - Private Practice 15:45 - Criminal Minds 16:30 - Suits 17:15 – Psych 18:15 - Days Of Our Lives 19:00 - Mike & Molly 19:30 GO ON 20:00 - Whitney 20:30 - Glee 21:15 - SMASH 22:00 - Last Action Hero 00:10 – Whitney 00:40 - The Mentalist 01:25 - How I Met Your Mother 01:55 - Fringe GO Stars 06:55 -
Still Life: A Three Pines Mystery 08:20 - The Dark Knight Rises 11:00 - Parks & Recreation 11:50 - The King and I 14:10 - Nebraska 16:05 New Year’s Eve 18:00 - The Hurt Locker 20:15 - The Big Bang Theory 21:00 - The Social Network 23:00 Philadelphia 01:05 - Being Flynn 02:45 - The King and I 05:00 - The Hurt Locker Mediaset Italia 06:50 - La figlia di Elisa: Ritorno a Rivombrosa 07:35 - Carabinieri 08:25 I Cesaroni II 09:20 - Le tre rose di Eva 10:10 - Squadra antimafia: Palermo oggi 11:01 Vivere 11:25 - Vivere 11:50 Vivere 12:15 Vivere 12:40 - Vivere 13:05 - Cosi fan tutte 13:45 - Un Amore e Una Vendetta 14:45 - Un Amore e Una Vendetta 15:35 - Pupetta: Il corag-
gio e la passione 17:15 - Mai Dire Gallery 19:00 - TG5 19:35 - Melaverde 20:25 Pianeta mare 20:50 - Vieni A Vivere Con Me 21:40 - Cambio Casa 22:25 - Non Aprite Quell Armadio 22:55 - Vite In Apnea 23:45 - Cosi fan tutte BBC Entertainment 07:00 - Nina and the Neurons: In the Lab 07:15 – Teletubbies 07:40 - 3rd & Bird 07:50 - Green Balloon Club 08:15 - The Weakest Link 09:00 - The Vicar of Dibley 09:40 - Sinbad 10:25 - Last Man Standing 11:15 - Fawlty Towers 11:45 - The Weakest Link 12:30 - The Vicar of Dibley 13:10 - Sinbad 13:55 Daddy Daycare 14:45 EastEnders 15:15 - EastEnders 15:45 - EastEnders 16:15 - EastEnders 16:45 - Fawlty Towers 17:20 - Fawlty Towers 17:55 - Fawlty Towers 18:25 - Last Man Standing 19:15 - Sinbad 20:00 - Live at the Apollo 20:45 - Alan Carr: Chatty Man 21:30 - Ashes to Ashes 22:20 - Him & Her 22:50 - Stewart Lee’s Comedy Vehicle 23:20 - Michael McIntyre: Hello Wembley! TCM 06:00 -
Captain Nemo and the Underwater City 07:45 - Ben-Hur 11:15 - Courage of Lassie 13:05 - 4 for Texas 15:00 - Key Largo 16:45 Catlow 18:30 - Cimarron 21:00 Cool Hand Luke 23:05 - Cat on a Hot Tin Roof MGM Movie 06:15 - Memories of Me 08:00 MGM’s Big Screen 08:15 - The Passage 09:55 - Semi-Tough 11:40 – Thrashin’ 13:10 - North of Chiang Mai 14:45 - MGM’s Big Screen 15:00 Frankie and Johnny 16:25 - Teachers 18:10 - The Program 20:05 – Popi 22:00 - Madhouse 23:30 - Ski
School
Diva Universal 06:00 - Law & Order 06:55 - Law & Order 07:50 - Law & Order 08:45 Great Women 09:00 - Ironside 09:55 Ironside 10:50 - ER 11:43 - ER 12:40 - Wolff’s Turf 13:35 Wolff’s Turf 14:30 - Great Women 14:50 - Movie 16:30 Great Women 16:55 - Law & Order 17:50 - Law & Order 18:45 - Fede Cieca
19:00 - Movie 20:40 - We Want a Future 20:50 - Great Women 21:00 – Movie 22:35 - Great Women 23:00 Agatha Christie’s Marple Discovery Channel 06:25 - Fast N’ Loud: Mashed Up Mustang 07:15 - Fifth Gear 08:10 Super Skyscrapers: One World Trade Center 09:05 - The Real Hustle on Holiday 09:30 - The Real Hustle on Holiday 09:55 - The Real Hustle on Holiday 10:25 - The Real Hustle on Holiday 10:50 - Gold Rush: South America - Peruvian Gold 11:40 - Gold Rush: South America - Chilean Gold 12:35 - Gold Rush: South America Guyanese Gold 13:30 - Gold Rush: The Frozen North 14:25 - Mean Machines: Loggers 14:55 - Mean Machines: Bulldozers 15:20 - James May’s Man Lab 16:15 - The Big Brain Theory: Pure Genius: The Wildcard 17:10 - XMachines: Thunder, Wheels, Nemo 18:05 - Chrome Underground: Piston Whipped 19:00 - Fifth Gear 20:00 Fast N’ Loud: Flugtag Flyer; Wicked Wayfarer 21:00 - Storage Hunters: Disaster Strikes! 21:30 - Auction Kings: Harley Servi-Car Trike; Italian MultiGame Table 22:00 - The Liquidator: No Rest For the Wicked 22:30 - Storage Wars Canada: A-locker-lypse Now 23:00 - Lost and Sold: Smoke and Mirrors 23:30 - Container Wars: Four-
Wheeled Fortunes
Discovery World 06:00 - I Shouldn’t Be Alive 06:50 I Shouldn’t Be Alive 07:45 - I Shouldn’t Be Alive 08:35 - I Shouldn’t Be Alive 09:30 - I Shouldn’t Be Alive 10:20 Inventions That Shook the World 11:10 - Inventions That Shook the World 12:05 - Inventions That Shook the World 12:55 - Inventions That Shook the World 13:50 - Inventions That Shook the World 14:45 - Breaking Ice 15:10 - Hero Factor 15:40 - Meet the Elephant Man 16:55 - One of a Kind 17:10 One of a Kind 17:25 - The First World War From Above 18:20 - Into the Unknown With Josh Bernstein 19:10 -
Discovery 25th Anniversary Stunt 21:00 - Into the Unknown With Josh Bernstein 21:55 - True Horror 22:50 The First World War From Above 23:45 - Human Sacrifice
07>00
NET News
09>00
Jekk Jg[o;obkom
10>00
Telebejg[
12>30
Il-Madonna ta/-?oqqa
13>30
Telebejg[
14>00
Il-Madonna ta/-?oqqa
15>00
NET News
15>05
F’Ba[ar Wie[ed
17>30
Nis;a Maltija
18>00
NET News
18>05
Dejavu
19>30
NET News
20>30
Aqtag[ha
21>30
NET News
21>35
Premier
23>00
NET News
Sport fuq il-Cable Eurosport 1 10:30 - Live: ISU Grand Prix, Figure Skating 11:45 - ISU Grand Prix, Figure Skating 12:30 - ISU Grand Prix, Figure Skating 13:15 Live: ISU Grand Prix, Figure Skating 14:45 - FIFA Under 17 World Cup Football 16:00 - Live: UEFA Women’s Champions League Football 18:00 - FIFA Under 17 World Cup Football 19:00 - ISU Grand Prix, Figure Skating 20:00 ISU Grand Prix, Figure Skating 21:00 - FIFA Under 17 World Cup Football 22:00 – Boxing 23:00 -
Live Superkombat Fighting Championship Kickboxing
Eurosport 2 07:00 - European Tour Snooker 08:00 - To Be Announced 16:00 - To
Be Announced
FOX Sport Europe 06:00 - NASCAR Race Hub 07:00 - Major League Baseball 09:30 - MLB Whiparound 10:30 NASCAR Race Hub 11:30 - MLB 162 12:00 - PGA EuroPro Tour Golf 14:00 - Major League Baseball 16:30 - MLB Whiparound 17:30 NASCAR Race Hub 18:30 - MLB 162 19:00 – Boxing 20:30 - Bass Fishing 21:30 - MLB Whiparound 22:30 - MLB Whiparound 23:30 -
Boxing
GO sports 1 07:00 - Best of Football 2013/2014 09:00 - Ligue 1 - Round 2 - SM Caen v LOSC Lille 11:00 Best of Rugby 2013#2014 13:00 Live: PGA European Tour - Made in Denmark - Day 3 17:00 - ATP Masters 1000 - Rogers Cup, Toronto – Highlights 18:00 - Best of Football 2013/2014 20:00 - Live: Ligue 1 Round 2 - Toulouse v Olympique Lyonnais 22:00 - Premier League Legends - Robbie Fowler 22:30 Premier League Saturday Review – Week 1 23:30 - Ligue 1 - Round 2 Paris Saint-Germain v SC Bastia 01:30 - Vincennes Horseracing 03:00 - Football’s Greatest 03:00 Live: ATP Masters 1000 - Western & Southern Open, Cincinnati - Semi Finals 06:00 - PGA European Tour WGC Bridgestone Invitational – Highlights.
Rocky II
– Italia 1, 21>10
Rocky g[andu l-inkwiet mal-familja wara li dan kellu xi jg[id ma’ Apollo Creed, min[abba li dan tal-a[[ar sfidah biex jer;g[u jikkompetu flimkien f’log[ba o[ra. G[aliex [ass li g[andu jag[mel hekk?
GO sports 2 12:45 - Premier League Match Pack – Week 1 13:10 - Premier
League Preview – Week 1 13:45 Live: Barclays Premier League Week 1 - Manchester Utd v Swansea City 16:00 – Live: Barclays Premier League - Week 1 -West Ham Utd v Tottenham H 18:30 – Live: Barclays Premier League - Week 1 - Arsenal v Crystal Palace 20:30 - Milan Channel 21:00 – Live: ATP Masters 1000 - Western & Southern Open, Cincinnati - Semi Finals 23:30 Milan Channel. GO sports 3 16:00 – Live: Barclays Premier League - Week 1 - Leicester City v Everton 18:00 - Inter Channel GO sports 4 16:00 - Live: Barclays Premier League - Week 1 - Queens Park Rangers v Hull City 18:00 - Juve
Channel
GO sports 5 16:00 – Live: Barclays Premier League - Week 1 - Stoke City v Aston Villa 18:00 - LFC TV GO sports 6 16:00 - Live: Barclays Premier League - Week 1 - West Brom Albion v Sunderland 18:00 – MUTV GO sports 7 07:00 - ATP
Masters 1000 Western & Southern Open, Cincinnati - Quarter Finals 15:00 Vincennes Horseracing 17:00 - Live: Ligue 1 - Round 2 - Paris SaintGermain v SC Bastia 19:00 - PGA European Tour - Made in Denmark Day 3 23:00 - Barclays Premier League - Week 1 - Manchester Utd v Swansea City 01:00 - Best of Football 2013/2014 03:00 - Barclays Premier League - Week 1 - Stoke City v Aston Villa 05:00 - Best of Football 2013/2014 GO sports 8 09:00 - ATP
Masters 1000 Western & Southern Open, Cincinnati - Quarter Finals 17:00 Vincennes Horseracing 19:00 - Best of Rugby 2013/2014 21:00 - PGA European Tour - Made in Denmark Day 3 01:00 - Barclays Premier League - Week 1 - Manchester Utd v Swansea City 03:00 - Best of Football 2013/2014 05:00 - Barclays Premier League - Week 1 - Stoke City v Aston Villa 07:00 - Best of Football 2013/2014
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 16 ta’ Awwissu, 2014
22 PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ JEW KIRI
Fleur De Lys
DAR sabi[a u kbira bi tliet
KLASSIFIKATI kmamar tas-sodda, ]ew; btie[i, gallarija e//. ?emplu lis-sid 21491666 jew 99871991.
{al G[arg[ur
G{ALQA 240 metru kwadru b’veduta mill-isba[, tajba g[allka//a jew g[al passatemp. ?emplu 99251544.
Il-{amrun
GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bilbit[a, dawl, ilma u toilet. Bilpermess Class B. ?emplu 77200983.
Limiti tar-Rabat
}EW: tomniet art bil-veduta tal-ba[ar u tal-kampanja. ?emplu 99428000.
Paola
MAISONETTE arju] [afna f’area kwieta b’]ew; kmamar tas-sodda, salott, k/ina, kamra tal-banju u bit[a. ?emplu 99428000.
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz filpront.
Tiswijiet
TA’ magni tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront. ?emplu 99422268 jew 21416705. G{ALL-BEJG{
G{ALL-KIRI
Il-Furjana
STUDIO FLAT. ?emplu 21551139 jew 99459439. AVVI}I
Nag[mel xog[ol
TA’ electrodes, toqob filkonkos jew planki minn 50mm sa 300mm, katusi, manutenzjoni u installazzjoni ta’ dawl u ilma. ?emplu 79494827.
Tiswijiet fil-pront u fil-post
Cupboards
TAL-k/ina bil-cooker, air extractor u hood, bis-sink, mejda u erba’ si;;ijiet. F’kundizzjoni tajba. ?emplu 21431379, 79431379 jew 79583221.
G[amara antika
TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 16 ta’ Awwissu, 2014
23
TA{BIL IL-MO{{ U TAG{RIF Mimdudin>1. Att kriminali (6) 4. Telqa, ]dingar (8) 9. Xitla tfu[ tintu]a b[ala [wawar (6) 10. Ne/essarju (8) 12. Weraq g[al maz-zlazi (4) 13. Bastiment (5) 14. Il-kavall f’mazz karti tallog[ob g[and Valent (4) 17. G[emil ta’ injezzjonijiet (6) 18. u 20. Sta;un (6) 20. Ara 18 21. Dehra (6) 27. Skars g[ax mhux komuni (4) 28. :abra ta’ nies (5) 29. {alli b’hekk (4) 32. {tija ta’ min ji]]ewwe; mill-;did meta di;à mi]]ewwe; (8) 33. Bsaten g[al ta[t l-abt biex
jistrie[ fuqhom min ma jistax jimxi (6) 34. Kos Tanti b’xi mod ;ie avvelenat (8) 35. Tanbur li jindaqq biddaqqiet tal-bsaten (6)
Weqfin>1. M]ejjen (7) 2. Xarba mag[mula millmeraq tal-lumi (8) 3. Ma jismax (4) 5. Sfortunat (6) 6. Isem Omm il-Madonna (4) 7. Ristrett u ssikkat (6) 8. Minn fuq ;iet isfel (6) 11. u 26. Mixja ta’ ]iemel bilqab]a (6) 15. Tqanqila [elwa tar-ri[ (5) 16. Re/ta tad-da[k mimljia buffunati (5) 19. Namra, passatemp (8) 22. {asla bix-xita forsi (7) 23. Tmantni u teduka mi/-/okon (6) 24. Tork li safa maqtul flAssedju tal-1565 (6) 25. Rakkont, storja (6) 26. Ara 11 30. Jintlibes il-;lekk fuqha (4) 31. Bnieha Noè (4) Soluzzjoni tat-Tisliba li dehret is-Sibt li g[adda Mimdudin> 1. Pari;i; 4. Skeletru; 9. ?edola; 10. Skadenza; 12. A[na; 13. B]aru; 14. Terz; 17. Truppi; 18. u 20. Fren]a; 21. Gratis; 27. Kors; 28. Golja; 29. Frar; 32. Sintendi; 33. :ibjun; 34. Imtaqqab; 35. Ma]]ra. Weqfin>1. Pa/pa/t; 2. Redentur; 3. :elu; 5. Kikkra; 6. Ludo; 7. Tinten; 8. U]anza; 11. u 26. E]ilju; 15. Spi]a; 16. }rara; 19. Storbju]; 23. Skossi; 24. Granit; 25. Londra; 30. Qerq; 31. Nida.
1
2
3
4
9
5
6
7
8
10 11
12
13
14
15
16
17
18 19 20
23
21
24
25
27
22
26
28
29
30
31
32
33
34
35
Spi]eriji li jift[u g[ada IL-FURJANA: Vilhena Pharmacy, 3, Triq Sant’Anna; IL{AMRUN: National Pharmacy, 17, Triq Santa Marija; {AL QORMI: St George’s Pharmacy, 21, Triq il-Kbira; BIRKIRKARA: The Local Dispensary, Triq il-Kan. K. Pirotta; TA’ XBIEX: Remedies Chemists, Marina Court, 49A, Triq Abate Rigord; SAN :WANN: Lourdes Pharmacy, Triq inNaxxar; TAS-SLIEMA: Drug Store: Anglo-Maltese Dispensary Ltd, 382, Triq Manwel Dimech; {’ATTARD: St Mary Pharmacy, 2, Triq Antonio Schembri; IN-NAXXAR: Naxxar Pharmacy, Vjal il-21 ta’ Settembru; BU:IBBA: St Simon Pharmacy, 8, Dawret il-G]ejjer; PAOLA: Brown’s Pharmacy, 45, Paola Hill; IL-FGURA: Alpha Pharmacy, Triq Bormla k#m Vjal Kottoner; {A}-}ABBAR: Polymer, Triq ix-Xg[ajra; {AL G{AXAQ: Beta Pharmacy, 50#52, Triq Santa Marija; {AL KIRKOP: Kirkop Pharmacy, 9, Triq il-Parro//a; {A}-}EBBU:: De Rohan Pharmacy, Triq Sant’Antnin; {AD-DINGLI: Spi]erija Carmen, 1, Triq Misra[ is-Suffara; VICTORIA: Ta/-?awla Pharmacy, Triq is-7 ta’ :unju 1919; IX-XEWKIJA: Gozo Chemists, Triq l-Im;arr
Irba[ sett tal-platti ming[and JB Stores
Indirizzaw is-soluzzjoni tag[kom hekk: Tisliba JB Stores, In-Nazzjon, Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450, u g[andkom ]mien sa nhar is-Sibt li ;ej. Ir-rebbie[#a jit[abbar [mistax o[ra. L-a[[ar premju ntreba[ minn C. Micallef, ‘Rustica’, Triq Dun Manwel Zammit, is-Si;;iewi, SGW 3017.
Rapport tat-temp
UV INDEX
9
IT-TEMP Ftit imsa[[ab g[all-ewwel li jsir il-bi//a l-kbira xemxi VI}IBBILTÀ Tajba IR-RI{ [afif g[al moderat mil-Lvant li jdur [afif mill-Punent Majjistru. BA{AR [afif g[al moderat li jsir [afif IMBATT Baxx mill-Majjistral li jsir ftit li xejn TEMPERATURA L-og[la 33˚C XITA F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a: xejn Xita mill-1 ta’ Settembru 509.1 mm IX-XEMX titla’ fis-06.20 u tin]el fit-19.53
Il-[amest ijiem li ;ejjin
IS-SIBT L-og[la 33C L-inqas 24˚C
IL-{ADD L-og[la 31˚C L-inqas 23˚C
IT-TNEJN L-og[la 30˚C L-inqas 22˚C
IT-TLIETA L-og[la 30˚C L-inqas 22˚C
L-ERBG{A L-og[la 30˚C L-inqas 23˚C
UV
UV
UV
UV
UV
9
9
9
9
9
Temperaturi fi bliet barranin It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet: {al Luqa 32˚C xemxi, Al;eri 31˚C xemxi, Amsterdam 19˚C ftit imsa[[ab, Ateni 36˚C xemxi, Li]bona 26˚C xemxi, Berlin 19˚ imsa[[ab, Brussell 15˚C [albiet tax-xita, il-Kajr 36˚C xemxi, Dublin 16˚C imsa[[ab, Kopen[agen 19˚C [albiet tax-xita, Frankfurt 14˚C [albiet tax-xita, Milan 21˚C ftit imsa[[ab, Istanbul 29˚C xemxi, Londra 18˚C xemxi, Madrid 29˚C xemxi, Moska 28˚C imsa[[ab, Pari;i 20˚C ftit imsa[[ab, Bar/ellona 26˚C imsa[[ab, Ruma 27˚C ftit imsa[[ab, Tel Aviv 32˚C xemxi, Tripli (mhux mag[ruf), Tune] 30˚C xemxi, Vjenna 23˚C ftit imsa[[ab, Zurich 17˚C imsa[[ab, Munich 17˚C imsa[[ab, St. Petersburg 21˚C imsa[[ab, Stokkolma 21˚C ftit imsa[[ab
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 16 ta’ Awwissu, 2014
24
SPORT
Aguero ma’ Man City sal-2019 L-attakkant ta’ Manchester City Sergio Aguero ffirma kuntratt ;did ta’ [ames snin li se j]ommu mal-klabb sal2019. B’hekk il-plejer ta’ 27 sena ng[aqad ma’ Samir Nasri, Aleksandar Kolarov, Vincent Kompany u David Silva li kollha ;eddew il-kuntratt fl-Etihad Stadium. Aguero jibqa’ l-aktar popolari b[ala l-plejer li skorja l-gowl fl-a[[ar minuta li ta rreb[ tal-Premier League lil Manchester City fl-a[[ar jum tal-Kampjonat fl-ista;un 2011-12. “L-ista;un li g[adda kien inkredibbli imma m’inix sodisfatt bir-reb[ ta’ ]ew; kam-
pjonati,” qal Aguero li lag[ab log[ba mal-klabb u skorja 75 gowl. AMALFITANO – Il-futur ta’ Morgan Amalfitano ma’ Marseille jidher in/ert wara li kien involut f’argument ja[raq mal-kow/ Marcelo Bielsa. Huwa kien ordnat jit[arre; wa[du imma l-Fran/i] injora ttalba tal-kow/ u a;ixxa b’mod aggressiv fil-konfront ma’ Bielsa li b’ri]ultat ta’ dan waqqaf [esrem is-sessjoni ta’ ta[ri;. Rapporti qalu li Amalfitano li ma kienx inklu] fl-iskwadra fiddraw 3-3 kontra Bastia fl-ewwel ;urnata l-;img[a l-o[ra, be]aq lil Bielsa. Il-klabb qal li se jie[u passi kontra l-plejers li kien qed 122
jissemma li jista’ jsie[eb lil West Ham fl-Ingilterra wara li lista;un li g[adda kien misluf lil West Brom fejn skorja erba’ gowls f’31 log[ba. ROBINHO – Robinho skorja l-ewwel gowl sa minn meta rritorna ma’ Santos hekk kif it-tim Bra]iljan avvanza fil-Copa do Brasil. Fit-tielet esperjenza tieg[u mal-klabb ta’ tfulitu, Robinho skorja l-ewwel gowl fir-reb[a 2-0 fuq Londrina f’dik li kienet it-tieni dehra tieg[u mal-klabb sa minn meta telaq lil AC Milan. Flimkien mag[hom g[addew Santa RiAta waqt li b’sorpri]a Sao Paulo, Internacional u Fluminense kienu kollha eliminati.
L-attakkant ta’ Barcelona Luis Suarez jattendi g[all-ewwel sessjoni tieg[u ta’ ta[ri; mal-klabb il-;did fil-Kumpless Joan Gamper f’Sant Joan Despi f’Bar/ellona. Il-Qorti tal-Arbitra;; Sportiv (CAS) il-{amis [abbret li kienet ikkonfermat is-sospensjoni ta’ erba’ xhur tal-attakkant internazzjonali tal-Urugwaj talli kien gidem lit-Taljan Chiellini waqt it-Tazza tad-Dinja fil-Bra]il imma tatu permess biex ikun jista’ jit[arre; mal-klabb il-;did tieg[u ta’ Barcelona.
Conte kow/ tal-Italja Kif kien mistenni l-Italja [atru lil Antonio Conte b[ala l-kow/ nazzjonali l-;did b’kuntratt sal2016. Cesare Prandelli rri]enja minn kow/ tal-Azzurri wara li t-tim kien eliminat mit-Tazza tadDinja fil-Bra]il waqt li Conte, eks midfielder internazzjonali Taljan li g[andu 45 sena, irri]enja minn kow/ ta/Champions Juventus ix-xahar lie[or wara li kien reba[ tliet kampjonati konsekuttivi. Huwa mexxa wkoll lil Bari u lil Siena lejn il-promozzjoni mis-Serie B waqt li kellu wkoll esperjenza ma’ Arezzo u Atalanta. Il-Federazzjoni Taljana qalet li barra s-salarju tieg[u, Conte se jkun qed jir/ievi bonus jekk it-tim jikkwalifika g[all-Euro 2016, bonus jekk it-tim javvanza mill-anqas [ames postijiet fir-ranking tal-FIFA, fejn b[alissa jinsab fl-14-il post; u bonus ie[or jekk jaslu sal-finali tal-Euro 2016 fi Franza. L-ewwel impenn tieg[u se jkun fit-3 ta’ Settembru b’log[ba ta’ [biberija kontra lOlanda qabel jift[u l-impenji
Antonio Conte
fil-grupp ta’ kwalifikazzjoni talEuro 2016 kontra n-Norve;ja sitt’ijiem wara. F’dan il-grupp hemm ukoll Malta. Conte ng[ata l-[atra wara li din il-;img[a l-FIGC [atret lil Carlo Tavecchio b[ala lPresident il-;did.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 16 ta’ Awwissu, 2014
25
SPORT FUTBOL FIR-RENJU UNIT
Chelsea l-akbar theddida g[a/-Champions Man City Illum jibda l-kampjonat Ingli] bl-attenzjoni kollha tkun fuq Manchester United li se jkunu lewwel fl-azzjoni bil-log[ba kontra Swansea. Dan l-ista;un hemm stennija kbira wara li matul is-sajf ir-Red Devils [atru lill-eks kow/ tal-Olanda Louis Van Gaal b[ala manager. L-ista;un li g[adda Man Utd
Il-Programm Premiership Ingli] Illum
Man Utd v Swansea Leicester v Everton QPR v Hull Stoke v Aston Villa West Brom v Sunderland West Ham v Tottenham Arsenal v C. Palace
(13.45) (16.00) (16.00) (16.00) (16.00) (16.00) (16.00)
Liverpool v Southampton Newcastle v Man City
(14.30) (17.00)
Burnley v Chelsea
(21.00)
G[ada
It-Tnejn
The Championship
Leeds v Middlesbrough Birmingham v Brighton Blackpool v Blackburn Bolton v Nottm Forest Bournemouth v Brentford Cardiff v Huddersfield Charlton v Wigan Fulham v Millwall Norwich v Watford Reading v Ipswich Rotherham v Wolves Sheff Wed v Derby
League One
Bristol City v Colchester Chesterfield v Rochdale Coventry v Sheff Utd Crawley v Swindon Crewe v Barnsley Doncaster v Port vale Gillingham v Yeovil Notts County v Fleetwood Oldham v Leyton Orient Peterborough v MK Dons Scunthorpe v Preston Walsall v Bradford
League Two
Burton v Dag & Red Cheltenham v Accrington Hartlepool v Bury Luton v Wimbledon Mansfield v Oxford Utd Morecambe v Newport Plymouth v Exeter Portsmouth v Cambridge Shrewsbury v Tranmere Southend v Stevenage Wycombe v Carlisle York v Northampton
Premiership Sko//i]
Celtic v Dundee Utd Dundee v Partick Thistle Hamilton v St Johnstone Motherwell v Inverness CT Ross County v Kilmarnock
Championship Sko//i] Illum
Alloa v Raith Rovers Dumbarton v Queen of S Livingston v Cowdenbeath
G[ada
Hearts v Hibernian
League One
Airdrieonians v Peterhead Brechin v Stenhousemuir Forfar v Dunfermline Morton v Stranraer Stirling v Ayr
League Two
Ayr v Forfar Dunfermline v Airdrieonians Peterhead v Morton Stenhousemuir v Stirling Stranraer v Brechin
spi//aw fis-seba’ post ta[t ittmexxija ta’ David Moyes u ma ikkwalifikawx g[all-Ewropa. Dan ifisser li t-tim jista’ jikkon/entra biss fuq il-kampjonat. Ix-xog[ol ta’ Van Gaal beda jidher u fil-pre-season Man Utd di;a’ reb[u turnament ta’ [bibeirja fl-Istati Uniti fejn g[elbu timijiet b[alma huma Inter, Roma, Real Madrid u Liverpool. Bla dubju l-partitarji qed jistennew li t-tim tag[hom jer;a’ jkun fost dawk li jissieltu g[all-unuri b[alma kien jag[mel meta kien ta[t it-tmexxija talle;;endarju Alex Ferguson. Robin Van Persie mhux mistenni jibda min[abba li ma tantx ilu jitt[arre; mal-iskwadra. Filwaqt li Man Utd qed jaspiraw li jissieltu g[ar-reb[ tat-titlu, ]gur li fuq il-karta l-aktar tim f’po]izzjoni tajba li jisfida li/Champions renjanti Man City hu dak ta’ Chelsea. Matul is-sajf Chelsea g[amlu diversi akkwisti b[al Fabregas, Diego Costa, Courtois u Drogba. Fabregas se jkun qed jie[u post Lampard li [alla t-tim wara 13-il sena filwaqt li Diego Costa hu l-attakkant li Mourinho ilu jrid diversi xhur. Wara tliet sta;uni misluf lil Atletico Madrid, il-gowlkiper Courtois se jkun qed jissielet g[al post bejn il-lasti u Mourinho di;à ta x’jifhem li l-eks gowlkiper ta’ Atletico Madrid se jkun qed jibda minflok il-veteran Cech. Li hu ]gur hu li l-Blues g[andhom g[a]la mill-aqwa. Irritorn ta’ Didier Drogba mal-eks klabb tieg[u ]gur li se j[alli lfrott. Wie[ed irid jara jekk Drogba hux se jirkupra minn injury fl-g[aksa biex jilg[ab kontra Burnley t-Tnejn. I/-Champions kontra Newcastle G[ada /-Champions Man City jibdew l-impenji barra minn
Azzjoni mill-konfront tal-ista;un li g[adda bejn Alvaro Negredo (xellug) ta’ Manchester City u Gary Cahill ta’ Chelsea. It-tim ta’ Mourinho mistenni joffri sfida li/-Champions dan l-ista;un.
darhom kontra Newcastle. It-tim ta’ Pellegrini g[eleb l-isfida ta’ Liverpool biex reba[ il-kampjonat u din is-sena g[andu skwadra mill-aqwa li ter;a’ tibda favorita li tirba[ it-titlu. Matul is-sajf akkwistaw plejers b[al Mangala, Sagna u Rodwell u fl-istess [in ]ammew il-pilastri tag[hom b[al Kompany u Toure. G[all-ewwel sitt xhur City se jkollhom lill-eks midfielder ta’ Chelsea Frank Lampard waqt li lmidfielder Samir Nasri, li issa irtira mit-tim nazzjonali Fran/i] se jkun f’qag[da a[jar biex jiffoka fuq il-klabb tieg[u. Ming[ajr Suarez
G[ada Liverpool jibdew lavventura tag[hom filPremiership ming[ajr l-attakkant Luis Suarez meta jilag[bu f’Anfield kontra Southampton. Fl-ista;un li g[adda Suarez
spi//a l-aqwa skorer tal-kampjonat b’31 gowl u g[en lil Liverpool jersqu vi/in li jirb[u ttitlu g[all-ewwel darba sa mill1990. Madankollu l-im;ieba ta’ Suarez kienet problema g[al Liverpool li g[a]lu li jbieg[uh wara dak li se[[ fit-Tazza tadDinja u issa wie[ed irid jara safejn se jaslu ming[ajru. Huma se jibdew kontra Southampton, tim li dan is-sajf, [adu diversi plejers ming[andu b[al Lambert, Lallana u Lovren. L-attakkant Bel;jan Origi, li kelu wirjiet tajba fit-Tazza tad-Dinja mistenni jkun wie[ed minn dawk li se jimla l-vojt ta’ Suarez. B’moral g[oli
Tim li ]gur g[andu l-moral g[oli hu dak ta’ Arsenal. Wara disa’ snin ma jirb[u unur, f’Mejju li g[adda reb[u l-FA Cup u ;img[a ilu reb[u l-Community
Pulis jitlaq lil Crystal Palace Il-manager Tony Pulis telaq lil Crystal Palace bi ftehim re/iproku anqas minn 48 sieg[a mill-ftu[ tal-ista;un. Pulis li g[andu 56 sena ltaqa’ ma/-Chairman Steve Parish il{amis hekk kif it-tensjoni bejn ittnejn kompliet tikber. L-eks manager ta’ Stoke li reba[ l-unur tal-a[jar manager tas-sena fil-Premier League lista;un li g[adda, kien ferm irrabjat li ma rnexxielux jak-kwista plejers ;odda dan is-sajf. L-assistent manager Keith Millen se jkun qed imexxi lit-tim kontra Arsenal illum waqt li
Parish talab lill-kumplament talistaff tekniku ta’ Pulis, Gerry Francis u Dave Kemp sabiex imorru mat-tim fl-Emirates Stadium qabel jitilqu l-klabb. Pulis ried li jkollu kontroll akbar ta’ dak kollu relatat malfutbol f’Selhurst Park, spe/jalment it-trasferimenti wara li falla milli jil[aq numru ta’ plejers li kienu fil-mira tieg[u. Barra dan hu u Parish ma kienux qed jaqblu wkoll fuq ilvi]joni tal-klabb. I/-Chairman u d-direttur Sportiv Iain Moody huma nkarigati li jipprovdu l-akkwisti li jkun
irrimarka Pulis. Moody ng[aqad ma’ Palace f’Novembru ming[and Cardiff City fejn kellu rwol simili qabel tke//a minn Vincent Tan. Palace il-{amis [adu lil Martin Kelly ming[and Liverpool waqt li l-attakkant Fraizer Campbell kien akkwistat ming[and Cardiff g[al £900,000 u l-eks difensur ta’ Fulham Brede Hangeland ing[aqad mal-klabb fuq free transfer. Dawn il-plejers kollha qalu li jinsabu [erqana li jilag[bu ta[t Pulis li kien telaq lil Stoke is-sena l-o[ra wara seba’ snin filBritannia Stadium.
Shield meta fil-finali g[elbu proprju lil Man City 3-0. L-ewwel log[ba ta’ Arsenal se tkun kontra Crystal Palace, tim li fl-a[[ar sig[at tilef il-manager Tony Pulis. Din is-sena akkwistaw lil Alexis Sanchez, li kellu wirjiet tajbin ma/-?ile fit-Tazza tadDinja u barra minn hekk se jkunu qed jittamaw li l-plejers :ermani]i jkomplu minn fejn [allew fil-Bra]il wara li reb[u ttitlu mondjali. Everton, sta;un ilu spi//aw il[ames u kien g[al ftit li ma ikkwalifikawx g[a/-Champions League. Din is-sena akkwistaw lil Lukaku u jittamaw li l-gowls tieg[u jg[inuhom jiksbu post flEwropa. Lukaku se jkun nieqes illum kontra t-tim promoss Leicester City. I]-]ew; timijiet lo[ra promossi huma ta’ QPR u Burnley.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 16 ta’ Awwissu, 2014
26
SPORT
KAMPJONAT BOV PREMIER
Tibda l-isfida g[ar-reb[ tal-Kampjonat Bejn illum u g[ada jid[lu flazzjoni t-timijiet kollha talBOV Premier League fl-ewwel ;urnata mill-kampjonat g[allista;un 2014-15. B[all-ista;un li g[adda l-partiti se jibdew ikunu erbg[a sSibt u tnejn il-{add fejn g[alissa se jintu]aw biss l-istadium nazzjonali f’Ta’ Qali u l-Victor Tedesco Stadium fil-{amrun. L-ewwel timijiet li se jkunu qed jift[u l-kampjonat fl-istess [in se jkunu Tarxien Rainbows kontra Sliema f’Ta’ Qali u rrunners up tal-ista;un li g[adda u rebbie[a tas-Super Cup il-;img[a l-o[ra, B’Kara kontra wie[ed mit-timijiet promossi, Pieta` Hotspurs. Minn dak li offrew it-timijiet kollha s’issa waqt il-partiti ta’ [biberija fil-pre-season tag[hom, jidher li kollha huma preparati sa snienhom u b’aspirazjonijiet differenti. Min biex jisfida li/-Champions renjanti Valletta g[ar-reb[ tal-kampjonat, min biex jikseb post flEwropa u min biex je[les kemm jista’ jkun malajr millispettru tar-relegation hekk kif din is-sena apparti l-a[[ar ]ew; timijiet li jkunu relegati awtomatikament fl-Ewwel Divi]joni, it-tim li jispi//a fl10 post ikun irid jilg[ab playoff kontra dak li jispi//a t-tielet fl-Ewwel Divi]joni. Tarxien u Sliema huma tnejn mit-timijiet li g[amlu tibdil qawwi fuq l-ista;un li g[adda bit-tama li huma wkoll ikollhom sta;un tajjeb. Sliema komplew jibba]aw fuq akkwisti Taljani wara li jidher li fallew in-negozjati li kellhom ma’ kumpannija barranija li
permezz tag[ha kienu anke la[qu ftehim biex i;ibu mag[hom lill-eks internazzjonali Fran/i] u plejer ta’ Man Utd u Arsenal, Silvestre. Minn dak li wrew fl-Europa League Sliema jidher li g[andhom materjal bi]]ejjed biex jer;g[u jkunu fost il-protagonisti. Mhux l-istess jista’ jing[ad g[al Tarxien li kien l-uniku tim tal-Premier li ma kienx flazzjoni f’turnament jew kompetizzjoni Ewropeja wara li rtira mis-Summer Cup. IrRainbows lag[bu biss partiti ta’ [biberija u f’wa[da minnhom ;ew anke draw 3-3 kontra B’Kara. Warajhom jiltaqg[u Floriana u Hibernians ]ew; timijiet o[ra b’aspirazzjonijiet kbar u li ttnejn [admu fis-skiet matul dan is-suq tat-trasferimenti fejn /edew u akkwistaw plejers importanti. Fil-passat i]-]ew; na[at offrew sfidi u konfronti nteressanti u din m’g[andiex tkun e//ezzjoni. It-tnejn promossi Pieta` Hotspurs se jkunu qed ikejlu l-livell tag[hom g[allPremier kontra B’Kara. IlHotspurs kellhom wirjiet millaqwa fil-partiti ta’ [biberija qabel il-kampjonat u jidher li
g[andhom materjal bi]]ejjed biex i]ommu posthom. Imma issa wasal il-[in tal-prova u lewwel impenn tag[hom se jkun kontra t-tim ta’ Paul Zammit li mhux biss ;ej minn reb[a fuq Valletta imma kellu forsi dik li tista’ tiqies l-a[jar wirja milklabbs Maltin fl-Ewropa dan lista;un. Il-fatt li l-log[ba se
Il-programm
Illum 16 ta’ Awwissu Stadium Nazzjonali
1830 – Tarxien R. v Sliema W. 2030 – Floriana v Hibernians
Victor Tedesco St.
1830 – Birkirkara v Pieta` H. 2045 – Balzan v }ebbu; R.
G[ada 17 ta’ Awwissu Stadium Nazzjonali
1830 – Qormi v Naxxar L. 2030 – Mosta v Valletta
tintlag[ab fil-Victor Tedesco, tefg[a ta’ ;ebla bog[od millklabb ta’ Pietà Hotspurs, jista’ jkollha effett fuq il-prestazzjoni tal-Hotspurs li g[andhom ikunu nkora;;uti mill-benjamini tag[hom. Warajhom jid[lu wkoll flazzjoni }ebbu; Rangers, tim ie[or promoss b’aspetattivi kbar. It-tim immexxi minn Jesmond Zammit ukoll kompla sa[[a[ fuq l-iskwadr ali kellu lista;un li g[adda imma l-istess g[amlu l-avversarji tag[hom Balzan li ta[t it-tmexxija ta’ Oliver Spiteri ukoll jidher li g[andhom skwadra ferm aktar qawwija minn dik tal-ista;un li g[adda bil-g[an li huma wkoll iserr[u rashom kmieni mir-relegation. Jiddefendu t-titlu I/-Champions se jibdew jiddefendu t-titlu kontra Mosta g[ada fl-a[[ar log[ba talewwel ;urnata. Dan g[andu
jkun konfront interessanti g[aliex g[alkemm il-Beltin jibdew favoriti, Mosta g[amlu tibdil u titjib konsiderevoli fuq
l-ista;un li g[adda fejn fallew bi ftit minn post fl-Ewropa. Il-Beltin dehru xi ftit tqal fiddifi]a waqt is-Supercup kontra B’Kara imma r-ritorn ta’ Steve Borg g[andu jag[ti aktar spinta lit-tim ta’ Gilbert Agius li jisa’ jkollu wkoll fl-iskwadra millbidu lil Hamza Barry. Qabilhom g[ada wkoll, Qormi u Naxxar Lions jisfidaw lil xuxlin f’dak li jidher g[andu jkun konfront bilan/jat. IlQriema qed isostnu li g[andhom l-a[jar skwadra li qatt kellhom waqt li Naxxar ukoll huma kuntenti mmens bliskwadra li g[andhom anke
jekk Edet Ibok, wie[ed millakkwisti l-;odda tag[hom se jkun sospi]. Barra dan il-kow/ Winston Muscat g[ad g[andu xi injuries ]g[ar li qed jittama li jil[aq jirkupra sa qabel il-partita. Wie[ed ird jara kif se jkunu qed jintegraw l-akkwisti l;odda ta]-]ew; timijiet, partikolarment dawk ;odda fil-futbol Malti. Il-Kampjonat li jibda llum jintemm fl-a[[ar ta’ Mejju meta jkunu mag[rufa l-verdetti u ssir anali]i serja kemm it-timijiet u l-klabbs g[amlu xog[lhom tajjeb matul dan is-sajf.
Is-Sibt, 16 ta’ Awwissu, 2014
www.maltarightnow.com
27
SPORT FUTBOL LOKALI
Andrei Coblis jing[aqad ma’ San :wann FC Matthew Mamo
San :wann ikkonfermaw lillgowlkiper Rumen ta’ 24 sena Andrei Coblis b[ala wie[ed mill-barranin tag[hom g[allista;un li ;ej. Dan il-;urnal fis-16 ta’ Lulju kien ]vela li l-gowlkiper jinsab f’pajji]na g[al prova ma’ dan ilklabb. Din se tkun l-ewwel esperjenza internazzjonali tieg[u wara li lag[ab g[al Politehnica Timisoara B, Juventus Bukarest kif ukoll FC Metaloglobus Bukarest firRumanija. Ma’ Politehnica Timisoara, Coblis sa[ansitra kien it-tieni gowlkiper wara Costel Pantilimon li llum jilg[ab flIngilterra mas-Sunderland u li kien ukoll ma’ Manchester City. Intant San Gwann se j]ommu
lill-winger Ryan Zammit, mag[ruf b[ala t-’Tweety’, g[all-ista;un li ;ej. Dan wara li l-ista;un li g[adda kien misluf lil Bir]ebbu;a St. Peters. Zammit, li g[andu 23 sena, qajjem interess minn Mosta, Msida St. Joseph, St. George’s u l-istess Bir]ebbu;a. Madankollu l-klabb tat-Tieni Divi]joni wera’ x-xewqa li j]ommu. Il-klabb se j]omm ukoll lil Shawn Vella, attakkant li flista;un li g[adda kellu esperjenza qasira ma’ G]ira United. Fl-a[[ar jiem San :wann ikkonfermaw ukoll lid-difensur ta’ 21 sena Marc Attard ming[and Melita u lill-midfielder promettenti ta’ 18-il sena ta’ Qormi, Dormond Micallef. G[al sen’o[ra fit-tmun ta’ San Gwann FC se jkun hemm ilkow/ Edmond Lufi.
}ew; konfermi Bir]ebbu;a St. Peters FC mistennija jikkonfermaw lid-difensur ta’ 33 sena Julian Briffa eks plejer ta’ Mqabba, Msida St. Joseph, Floriana, Naxxar Lions u Sliema Wanderers. Kien konfermat ukoll lattakkant ta’ 22 sena Keith Muscat, ‘Il-Ba[ri’, li hu prodott tal-akkademja ta’ Bir]ebbu;a. Muscat, li ji;i iben il-mibki Charles Muscat, rebbie[ talPlejer tas-Sena fl-1983-84,
lag[ab ukoll g[al Mqabba u }abbar St. Patrick. Sadanittant id-difensur ta’ 20 sena Rodrick Zerafa ffirma kuntratt ma’ }abbar St. Patrick. Dan se jkun ritorn g[alih malklabb li beda mieg[u ta’ [ames snin. Sakemm g[alaq 17-il sena huwa lag[ab ma’ Sliema
Il-gowlkiper Rumen Andrei Coblis
Wanderers fejn sofra injury filcruciate u sta;un ilu lag[ab ma’ St. George’s.
Kurdieh ma’ Msida SJ Kif [abbarna l-;img[a l-o[ra Abdelrahman Kurdieh hu l-
ATLETIKA
Rekord mill-Fran/i] Yohann Diniz
Stanley Ohawuchi kien ippre]entant uffi/jalment mill-klabb tal-Premier League E;izzjana Wadi Degla. Fil-jiem li g[addew it-trasferiment ta’ Ohawuchi kien f’periklu li ma jse[[x wara li Sliema Wanderers ma r/evewx konferma tat-transazzjoni finanzjarja tat-trasferiment. Madankollu din il-konferma waslet wara li skada ]-]mien mog[ti mill-klabb Malti biex b’hekk issa Ohawuchi hu plejer ta’ Wadi Degla.
Il-Fran/i] Yohann Diniz sar lewwel ra;el li reba[ tliet titli ewropej tal-mixja ta’ 50km u waqqaf ukoll rekord straordinarju ta’ 3:32.33 minuti. L-atleta ta’ 36 sena ta prestazzjoni mill-aqwa fit-toroq ta’ Zurich fl-I]vizzera fejn g[a]el li jimxi wara r-Russu Mikhail Ryzhov u fis-36 Km attakkah, qab]u u baqa’ sejjer g[ar-reb[a. Hu qal li kien meta wasal fl-40 km li rrealizza li seta’ jikser irrekord li kien ilu sitt snin imwaqqaf mir-Russu Denis Nizhegorodov ta’ 3:34.14 min.
Madwar 100 metru mit-tmiem Diniz deher jieqaf g[al madwar [ames sekondi biex [a bandiera Portugi]a u ;arra mieg[u sattmiem flimkien ma’ bandiera Fran/i]a li kien [a ming[and membru tat-tim ftit aktar qabel. Il-midalja tal-fidda ntreb[et mis-Slovakk Matej Toth waqt li r-Russu Ivan Noskov issupera lill-konnazzjonal Ryzhov g[allmidalja tal-bron]. Il-le;;enda Kroata Blanka Vlasic ma [aditx sehem fil-high jump u ma setg[etx tiddefendi injury t-titlu min[abba fl-irkobba.
WATERPOLO – BOV KO FINALI
Mistennija jispikkaw ir-rivalità u t-tensjoni Stewart Said
Illum fis-7.30 p.m. fil-Pixxina Nazzjonali tintlag[ab il-finali talBOV Knock-Out bejn ir-rivali eterni Sliema u Neptunes. It-tim tal-Balluta jinsab fil-qu//ata filkampjonat Premier b’wirja a[jar mill-o[ra tant li g[adu bla telfa u b’[ames punti vanta;; fuq l-istess Sliema b’erba’ partiti g[at-tmiem. I]da l-uniku ]ew; partiti li Neptunes ma reb[ux fil-kampjonat kienu proprju kontra Sliema meta spi//aw darbtejn draw 14-14 u 10-10 u g[alhekk minkejja li Neptunes jibdew favoriti, wie[ed ma jridx jeskludi lil Sliema g[aliex jista’ jkun li
g[andhom dak li hemm b]onn biex jeg[lbu lil Neptunes. It-taqtieg[a bejn i]-]ew; timijiet hi interminabbli u f’din is-sena, Sliema reb[u l-kampjonat taxXitwa filwaqt li Neptunes reb[u tTazza tal-President kontra l-istess Sliema. Id-dominanza ta’ Neptunes fla[[ar snin wasslet biex naqqsu ddistakk tal-unuri mirbu[a minn dawn ir-rivali u Neptunes se jippruvaw jirb[u din il-kompetizzjoni g[at-22 darba. Sliema min-na[a l-o[ra se jimmiraw li jirrepetu s-su//ess talista;un li g[adda u jirb[u lKompetizzjoni g[al rekord ta’ 27 darba.
Bejn Neptunes u Sliema dan l-ista;un g[ad ma kienx hemm rebbie[ f’]ew; konfronti
investitur il-;did ta’ Msida St. Joseph FC. Dan il-ftehim se jwassal g[al s[ab mal-klabb ta’ Al Nisr FC f’Dubai, li tieg[u Kurdieh hu President u ko-fundatur.
JP Farrugia jmur Trnava Hibernians la[qu ftehim biex isellfu lill-attakkant internazzjonali Malti Jean Paul Farrugia littim Slovakk ta’ Spartak Trnava. Farrugia flimkien ma’ missieru, llum se jmorru s-Slovakkja biex jikkonkludi l-kuntratt tieg[u u jirritorna Malta g[ada. Sorsi li tkellmu ma’ dan il;urnal spjegaw li t-trasferiment ta’ Farrugia hu imminenti li jse[[ u jidher li Hibernians se jkunu qed isellfu lil Farrugia b’xejn.
Il-Papa jitlob l-g[ajnuna ta’ Belozoglu Il-Papa Fran;isku kien rappurtat li stieden lill-captain ta’ Fenerbahce, Emre Belozoglu g[all-partita g[all-karità f’Ruma fl-1 ta’ Settembru. Dan kien rappurtat fil-media Torka lbiera[. Jing[ad, skont il-;urnal Haberturk, li l-Papa kellem personalment lil Belozoglu bit-telefon u dan a//etta l-offerta. Fost il-plejers ta’ fama, kemm attivi kif ukoll li rtiraw, li huma skedati li jie[du sehem hemm Diego Maradona, Lionel Messi, Zinedine Zidane, Roberto Baggio, Samuel Eto’o u Yossi Benayoun. Dik li qed tissejja[ “Il-log[ba inter-reli;ju]a g[all-pa/i” se tintlag[ab fl-Olimpico. Javier Zanetti li rtira f’Mejju kien issu;;erixxa li jorganizza “avveniment sportiv li jg[aqqad persuni b’reli;jon differenti” meta kien ltaqa’ mal-Papa s-sena l-o[ra.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 16 ta’ Awwissu, 2014
28
LOKALI
L-attività fil-Port il-Kbir ilbiera[, festa ta’ Santa Marija, kienet akbar mis-soltu hekk kif waslu aktar minn elf [addiem mil-Libja wara li kienu evakwati, u minn Malta komplew il-vja;; tag[hom lejn pajji]hom (Ritratt> Joseph Galea)
Aktar minn elf [addiem evakwati mil-Libja jaslu Malta Fost dawn kien hemm [ames [addiema Maltin Charles Muscat
G[al darb’o[ra fi ]mien tliet snin, Malta qed isservi b[ala pajji] li qed jilqa’ [addiema barranin li qed ikunu evakwati mil-Libja min[abba l-;lied li hemm bejn gruppi armati differenti. Il-gurnata tal-biera[, festa ta’ Santa Maltija, kienet wa[da movimentata hekk kif aktar minn elf [addiem fosthom Filippini, Indjani, Spanjoli u anke madwar [ames Maltin waslu Malta wara li kienu evakwati mil-Libja. Ftit wara l-11am fil-Port
il-Kbir da[al il-vapur bl-isem ‘MV Bridge’ tal-linja marittima European Sealines.Com, b’mad-
war 850 persuna abbord li kienu evakwati mil-Libja. Fost dawn kien hemm [addiema Filippini, Indjani u Spanjoli u anke l-[ames [addiema Maltin. Dawn il-[addiema kollha telg[u abbord il-vapur ‘MV Bridge’ minn Benga]i u minn Misrata fuq l-inizjattiva tal-Gvern tal-Filippini. Il-Ministeru tal-Affarijiet Barranin Malti u dak talFilippini g[amlu l-arrangamenti me[tie;a biex il-[addiema li lma;;oranza tag[hom huma
Filippini, ikunu evakwati lejn Malta. Il-[addiema Filippini, Indjani u [addiema o[rajn minn pajji]i barra mill-Unjoni Ewropea, baqg[u abbord il-vapur sor;ut fix-Xatt ta’ Pinto sakemm aktar tard twasslu fl-ajruport biex minn hemm, g[all-[abta tal11pm, qabdu titjiriet lejn pajji]hom. Imma l-[addiema Maltin flimkien ma’ xi [addiema Spanjoli tni]]lu l-art mill-ewwel. Vja;; ie[or bil-[addiema sar mill-katamaran tal-Virtu Ferries, ‘San :wann’, li wasal Malta bi ftit aktar minn 300
[addiem, Indjani u Koreani. Ilkatamaran rabat ukoll fix-Xatt ta’ Pinto ftit bog[od mill-vapur ‘MV Bridge’. Jirri]ulta li lvja;; tal-katamaran kien organizzat mill-kumpanija Daewoo u telaq minn Zuwaytinah fin-nofsinhar ta’ Bengazi, nhar il-{amis filg[axija. Sadattant fil-Libja kompla l;lied bejn fazzjonijiet differenti kemm fi Tripli kif ukoll f’Benga]i. Aktar kmieni din il;img[a, il-Parlament Libjan g[amel appell lil komunità internazzjonali biex isir intervent militari biex ikunu protetti n-nies /ivili. Dan kollu qed
iwassal biex aktar pajji]i u kumpaniji jag[]lu li jevakwaw lin-nies tag[hom mil-Libja, u g[al darb o[ra Malta re;g[et qed tilqa’ lil dawk evakwati minn dan il-pajji] ;ar tag[na.
media•link COMMUNICATIONS