Nru 13,824
It-Tnejn, 18 ta’ Awwissu, 2014 €0.80 www.maltarightnow.com
Min kellu ji;i skwalifikat, ;ie ppremjat Sorsi li tkellmu mal-;urnal InNazzjon qed jg[idu li l-konsorzju ta’ Maltin li esprima l-interess tieg[u g[as-servizz tat-Trasport Pubbliku, qed jikkunsidra li jappella mid-de/i]joni tal-Gvern dwar l-g[a]la tal-kumpanija Spanjola Autobuses de Leon biex tmexxi t-Trasport Pubbliku. Ilkonsorzju Malti mistenni jappella peress li sar ksur tal-kundizzjonijiet fil-kuntratt. Il-Gvern, il-;img[a li g[addiet, [abbar li l-kumpanija Spanjola, Autobuses de Leon intg[a]let b[ala il-preferred bidder u b’ri]ultat ta’ hekk il-Gvern kien se jibda n-negozjati ma’ din il-kumpanija. Is-sorsi li tkellmu mag[na osservaw il-fatt li l-Partit Laburista [a t-tmexxija tal-pajji] f’ idejh bl-g[ajta li se jkun gvern ta’‘politika u politici ta’ responsabbiltà u kontabbiltà. I]da, milli jidher, sena u nofs biss wara li [a il-poter f’idejh, dak li wieg[ed dan il-Gvern qabel l-elezzjoni issa sar insinifikanti. I]-]jara tal-Ministru Joe Mizzi g[and il-kumpanija Spanjola Autobuses de Leon kienet ]jara mhux f’loka. Dan g[as-sempli/i ra;uni li l-espressjoni ta’ interess li [are; il-Ministru Joe Mizzi stess kienet tipprojbixxi li jsir dan. Anzi, skont il-kundizzjonijiet stipulati, kull komunikazjoni minn xi offerent mal-Ministru jew ma’ uffi/jali ta’ Transport Malta kellha twassal g[al l-iskwalifika immedjata tieg[u. ikompli f’pa;na 2
Kriminalitá
Jinqabad fi triqtu lejn Malta
Il-Pulizija Taljana arrestat lil Aldo Gionta, kap ewlieni tal-Camorra, l-organizazzjoni kriminali minn Napli, hekk kif is-Sibt filg[axija kien se jirkeb il-vapur biex minn Pozzallo fi Sqallija ji;i Malta. Ara pa;na 3 Il-Korea t’Isfel
Tintemm i]-]jara tal-Papa
Illum il-Papa Fran;isku jirritorna Ruma wara ]jara ta’ [amest ijiem fil-Korea t’Isfel. }jara fejn tenna dwar il-b]onn li n-nies iwarrbu l-affarijiet li qed inaqsu l-atten]joni mill-affarijiet importanti fil-[ajja. Ara pa;na 14 Sport
Telfa g[al Valletta
Tifla Yazidi tidher qalb [wejje; f’kamp tar-refu;jati li jinsab mal-fruntiera tat-Turkija. Ilbiera[ sar mag[ruf li ;ellieda ta’ ISIS qatlu 100 nisrani ie[or dan wara li a//ettawx li jikkonvertu g[ar-reli;jon Musulmana. (Ritratt> EP)
I/-Champions Valletta bdew jiddefendu t-titlu tal-Kampjonat BOV Premier b’telfa sorprendenti kontra Mosta 0-1 waqt li bl-istess skor Qormi g[elbu lil Naxxar Lions fi tmiem l-ewwel ;urnata. Ara pa;na 27
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 18 ta’ Awwissu, 2014
2
LOKALI
}jara fi Spanja minn Joe Mizzi li qatt ma kellha ssir minn pa;na 1
Toni Bezzina, il-Kelliem talOppo]izzjoni g[at-Trasport u lInfrastruttura f’reazzjoni stqarr li, g[al dan il-Gvern, saret prassi li dak li jmur kontra n-norma isir regola tal-;urnata. Minflok min, allura, iltaqa mal-Ministru u ma’ ufficjali ta’ Transport Malta g[al aktar minn darba qabel ma kien iddikjarat min hu il-preferred bidder ;ie skwalifikat g[ax kiser il-kundizjonijiet tal-kuntratt, ;ie ippremjat billi ntag[]el b[ala il-preferred bidder. Id-Deputat Nazzjonalista qal li l-istess ;ara fil-provvista ta’ dan is-servizz tant importanti g[al pajji]na. Skont Toni Bezzina, dak li g[all-Ministru Joe Mizzi kien [a]in meta kienet introdotta r-riforma fittrasport pubbliku fl-2011, illum sar ir-regola tal-;urnata. Ag[ar minn hekk, sostna l-Kelliem talOppo]izzjoni, il-Ministru Joe Mizzi qed jifta[ar li s-servizz tat-trasport pubbliku mar ‘il quddiem. Dan allura jfisser li ma jimpurtax li l-passi;;ieri j[ossu ss[ana fil-karozzi tal-linja, g[ax numru sostanzjali ta’ dawn ilvetturi m’g[andhomx arja kondizzjonata. Ma jimpurtax li qed jintu]aw mini-buses flok karozzi tal-linja low-floor bilkonsegwenza li anzjani, ommijiet bil-pushchairs u persuni b’di]abbilita’ ma jistg[ux ju]aw dan is-servizz. Skont id-Deputat Nazzjonalista, g[all-Ministru
Joe Mizzi, il-fatt li tnaqqas il[in tan-night buses, li l-indafa tal-karozzi tal-linja saret ine]istenti, li r-rotot mhux qed i]ommu ma’ l-iskeda u li qed jin;emg[u kjuwijiet li ma jispi//aw qatt fuq diversi stages madwar il-pajji] kollu mhux ta’ nkwiet. G[alkemm il-poplu Malti u G[awdxi kien jistenna titjieb sostanzjali f’ dan is-servizz tant importanti g[al pajjizna min meta [a t-tmexxija tat-trasport pubbliku f’ idejh il-gvern, ilKelliem tal-Oppo]izzjoni sa[aq li l-kliem ta’ Joseph Muscat u ta’ Joe Mizzi qabel l-elezzjoni ;enerali ma kien xejn [lief kliem fiera[ u ngann biex jintreb[u l-voti. U dan kollu bi spi]a ta’ miljuni ta’ ewro mittaxxi li kull wie[ed u wa[da minna j[allas. Toni Bezzina ]ied li lMinistru Joe Mizzi g[amel ta’ rasu u g[a]el kumpanija li suppost, skont ir-regolamenti li g[amel hu stess fl-Espressjoni ta’ Interess, ;iet skwalifikata. Toni Bezzina staqsa, jekk issa li Joe Mizzi g[a]el lillkumpaniji Spanjoli li, fl-a[[ar xhur ]arhom f’ pajji]hom u huma irre/iprokaw bi ]jara o[ra f’pajji]na, dan is-servizz tant importanti g[al pajji]na hux se jil[aq l-aspettattiva tal-poplu hekk kif kien wieg[ed lill-elettorat il-partit tieghu. Staqsa wkoll x’se jsir mill-1,200 [addiem li jaqilg[u l-[ob]a ta’ kuljum mill-provvista ta’ dan isservizz.
17
L-A;enzija Appo;; li ta[dem fuq il-prevenzjoni, il-kura u l-g[ajnuna lil familji vulnerabbli
Lejn Suriet ;odda ta’ Wens u Sedqa Bidla fundamentali millIndipendenza kienet li]vilupp tas-servizzi personalizzati lil dawk vulnerabbli bi s[ubija bejn il-Gvern u lvolontarjat, il-privat, u lfamilji. Id-dokument ‘Lejn Suriet ;odda ta’ Wens u Sedqa’ fl1990 beda l-moviment lejn so/jetà kollha – u mhux lIstat wa[du – li tibni komunitajiet li j[addnu lil kul[add. Biex is-servizzi personalizzati jkunu professjonali,
twaqqfet l-A;enzija Appo;; li ta[dem fuq il-prevenzjoni, il-kura u l-g[ajnuna lil familji vulnerabbli. ]viluppaw professjonijiet ;odda b[as-social workers, psikolo;i, u youth workers bi status professjonali, korsijiet fl-Università, u ta[ri; spe/jalizzat anke barra minn Malta. It-twaqqif tal-Kummissarju tat-Tfal wassal g[al so/jetà aktar miftu[a g[at-tfal u li t[arishom. }viluppa l-fostering biex it-tfal kollha jkollhom familja, u ng[ataw bene-
fi//ji lill-;enituri wa[edhom u lil kull min ikun qed irabbi t-tfal. Ing[ata g[arfien lill-volontarjat bis-sa[[a tal-li;i, u lg[aqdiet volontarji ng[ataw g[ajnuniet qawwijin anke mill-fondi tal-Unjoni Ewropea. Saru in/entivi biex ikun hemm min ja[dem ma’ g[aqdiet so/jali u ambjentali. B’hekk, ]diedu ferm lg[aqdiet volontarji li bil[idma tag[hom isa[[u sso/jetà Maltija.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 18 ta’ Awwissu, 2014
3
LOKALI
:enituri jg[idu li l-li;i proposta dwar id-droga mhix fl-a[jar interess tat-tfal Grupp ta’ ommijiet, Suzanne Vella, Mariella Catania, Martha Fitz, Christine Rossi u Marisa Gatt, [assew li kellhom isemmg[u le[inhom permezz ta’ dan il-;urnal dwar il-proposta g[allbidla fil-li;i tad-dikriminalizzazzjoni tad-droga partikularment dwar min jinqabad f’pussess tal-kannabis. G[an-nom tal-ommijiet lo[rajn, Christine Rossi qalet li huma j[ossu li jekk il-proposta g[all-bidla fil-li;i se titratta lpussess tal-kannabis “b’mod inqas ri;idu u f’faxxa differenti mid-drogi l-o[rajn”, dan se jkun pass mhux fl-a[jar interess ta’ tat-tfal. Skont l-istqarrija li ppublikaw dawn l-ommijiet, b’dan it-tibdil fil-li;i, il-Gvern se jkun qed jibg[at messa;; perikolu] lil uliedna: li l-[axixa tag[mel inqas [sara u allura m’hemm xejn [a]in jekk te[odha. B’hekk il-Gvern mhux se jkun qed jimxi id f’id mal-;enituri li qed jippruvaw jg[allmu lil uliedhom li d-droga hi ta’ [sara. Huma fakkru li meta wie[ed jitkellem dwar pussess personali, it-tbatija ma tg[addix minnha biss il-vittma tad-droga Dan g[ax ikun hemm effett fuq il-;enituri u l-qraba tal-vittma. G[alhekk kull diskors li jsir, kemm fuq riforma, kastig, dekriminalizzazzjoni u depenilazzazzjoni, g[andu jsir bil-[sieb li bit-tbatija tal-;enituri jaffettwaw lil xulxin. Christine Rossi fissret li di;à hemm it-tipjip u l-alkohol ma’
Di;à hemm it-tipjip u l-alkohol ma’ x’hiex jit[abtu l-;enituri x’hiex jit[abtu b[ala ;enituri ]ew; vizzji legali li wkoll jag[mlu [sara u li qed i[allu effetti []iena fuq is-so/jeta’ Maltija. “G[aliex in]idu droga o[ra?,” staqsew dawn l-ommijiet. Huma staqsew ukoll, g[aliex min jinqabad l-ewwel darba tintiliflu l-opportunità tal-g[ajnuna. an g[ax fl-Abbozz ta’ Li;i qed ikun propost li ]ag[]ug[ li jinqabad l-ewwel darba jing[ata biss twissija u dawk li jinqabdu t-tieni darba biss jew aktar drabi ji;u offruti l-g[ajnuna. Wara kollox l-ewwel darba li wie[ed jinqabad, ma jfissirx li tkun l-ewwel darba li [a d-droga. L-istqarrija tg[id li dan jin[ass f’kuntrast ma’ fejn il-Gvern, flistess White Paper, jg[id li jixtieq i[ares is-sa[[a u l-benessere talumanità. Suzanne, Mariella, Martha, Christine u Marisa temmew jg[idu li min-na[a l-o[ra jilqg[u b’sodisfazzjon il-proposta li titnaqqas il-piena g[al min jabbu]a mid-droga. Dan filwaqt li jis[qu li biex ting[ata g[ajnuna lil vittmi e]istenti, ma jistg[ux jin[olqu li;ijiet li jistg[u j]idu flok inaqqsu il-vittmi tad-droga.
Gionta, li g[andu 42 sena, imexxi l-grupp tal-Camorra minn Torre Annunziata u hu iben mexxej mag[ruf tal-Camorra, Valentino Gionta
Kap tal-Camorra jinqabad fi triqtu lejn Malta Il-Pulizija Taljana arrestat lil Aldo Gionta, kap ewlieni talCamorra, l-organizazzjoni kriminali minn Napli, hekk kif is-Sibt filg[axija kien se jirkeb il-vapur biex minn Pozzallo f’Sqallija ji;i Malta. Gionta, li g[andu 42 sena, imexxi l-grupp tal-Camorra minn Torre Annunziata u hu iben mexxej mag[ruf talCamorra, Valentino Gionta, li kien [oloq il-grupp ta’ kriminali u li fis-snin tmenin kien qrib [afna tal-Mafja f’Palermo. F’messa;;i li kienu inter/ettati fl-2008 mill-missier g[all-iben
Aldo, hu j[e;;e; it-tifel beix jitg[allem jispara b’kemm jista’ armi differenti imma biex imur jag[mel dan f’postijiet fejn ma jmorrux il-Pulizija u biex jara kif jag[mel biex l-avukati tag[hom jaqilg[u l-flus Jirri]ulta li pulizija Taljani paj]ana kienu qed jistennew lil Gionta biex jg[addi mill-kontroll tal-biljetti meta arrestaw[. Mieg[u kienu arrestati anki ]ew; nisa u ra;el. Hu kellu dokumenti folo] kif ukoll 1,000 ewro kontanti. S’issa mhux mag[ruf jekk Gionta kienx se jiqba’ Malta
g[at-tul inkella kellu l-inten]joni li minn hawn jivja;;a lejn pajji] ie[or. Fil-5 ta’ ;unju kien sar rejd mill-Pulizija Taljana biex jarrestaw[ imma hu rnexxielu ja[rab g[alkemm il-Pulizija arrestaw g[axar kompli/i. Hu mif[um li kien proprju dan irrejd li wassal lil Gionta biex jipprova jitlaq mill-Italja. Mill - investigazzjoni tal Pulizija Taljana jirri]ulta li Gionta kien jilbes nu//ali u parokka biex ma jintg[arafx kif ukoll xi drabi liebes ta’ mara.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 18 ta’ Awwissu, 2014
5
LOKALI
Mitt persuna jaslu Malta mil-Libja fuq bastiment militari Korean Grupp ta’ madwar 100 persuna, fosthom xi Maltin, li kien abbord vapur tal-Forzi Armati tal-Korea t’Isfel, Munmu The Great, twassal fil-Port il-Kbir ta’ Malta mil-Libja lbiera[ filg[odu. Minbarra l-Maltin kien hemm ukoll /ittadini Ingli]i, Taljani, Irlandi]i, :ermani]i, Koreani, Libjani, Pakistani u }vizzeri li lkoll ;ew evakwati biex issa
jaqbdu triqithom lura lejn pajji]hom. U[ud minn dawn il-persuni qed isostnu li ma jdumux ma jer;g[u jirritornaw lura lejn ilLibja. Il-vapur tal-Korea t’Isfel telaq minn Tripli nhar is-Sibt wara nofs in-nhar u dam iba[[ar g[al madwar 17-il sieg[a sakemm da[al fil-Port il-Kbir ilbiera[ filg[odu.
In-nar ;ie kkontrollat mid-Dipartiment tal-Protezzjoni ?ivili li kienu fuq il-post
Ra;el Ingli] irrappurtat nieqes
Ra;el jidda[[al l-isptar wara li nar [akem residenza
Robert James Carrick ta’ nazzjonalita` Ingli]a u li g[andu 46 sena, kien irrappurtat nieqes nhar l-10 t’Awwissu 2014. L-a[[ar li deher kien ;ewwa rresidenza tieg[u fix-Xg[ajra. Huwa g[andu g[ajnejh kannella u xag[ru ta’ lewn gri] (salt
Tard is-Sibt filg[axija g[all[abta tal-[dax u nofs, il-Pulizija ;ew infurmati li kien hemm xi nar ;ewwa residenza li tinsab fi Triq il-Blata, {al-Qormi. Minn st[arri; preliminari rri]ulta li ;ewwa r-residenza kien hemm tliet persuni, mara ta’
and pepper). Kull min g[andu xi informazzjoni dwar Robert James Carrick, huwa ;entilment mitlub jg[addiha lill-Pulizija, anke b’mod kunfidenzjali, fuq innumru 2122 4001 jew fl-eqreb g[assa tal-Pulizija.
87 sena u ]ewgt ir;iel ta’ 60 u 47 sena. Fuq il-post issej[et ambulanza fejn [adet lir-ra;el ta’ 47 sena l-Isptar Mater Dei sabiex jing[ata l-kura me[tie;a. Aktar tard huwa ;ie //ertifikat li jinsab f’qag[da stabbli. In-nar ;ie kkontrollat mid-
Dipartiment tal-Protezzjoni ?ivili li kienu fuq il-post. Bil-ka] ;iet infurmata lMa;istrat tal-G[assa li [atret diversi esperti sabiex jassistu flinkjesta. L-investigazzjonijiet talPulizija g[adhom g[addejjin.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 18 ta’ Awwissu, 2014
LOKALI
6
Prepostu ;did g[all-Parro//a ta’ Sant’Elena f’Birkirkara L-Ar/isqof Pawlu Cremona [atar lill-Kan. Dun Vin/enz Cachia b[ala Prepostu Ar/ipriet tal-parro//a ta’ Sant’Elena, Birkirkara. Dun Vincenz Cachia twieled fl-1 ta’ Ottubru 1947. Hu r/ieva l-edukazzjoni primarja fl-iskola tal-Imsida u l-edukazzjoni sekondarja fil-Li/eo tal-[amrun. Wara li da[al is-Seminarju kompla l-istudji terzjarji (Filosofija u Teolo;ija) fl-Università ta’ Malta. Dun Vincenz ;ie ordnat sa/erdot fl-20 ta’ Lulju 1974. Hu beda l-[idma pastorali tieg[u fil-parro//a tal-Immakulata Kun/izzjoni, il-{amrun, fejn
serva b[ala vi/i kappillan g[al seba’ snin. Fl-1981 in[atar kappillan talparro//a ta’ Santa Marija, {adDingli, u fl-1985 in[atar ar/ipriet tal-Kolle;;jata u Ba]ilika ta’ Marija Bambina, l-Isla. Fl-2002 beda jservi b[ala kappillan talparro//a tal-Madonna talKarmnu, il-G]ira. Fl-2005 Dun Vin/enz in[atar amministratur tal-parro//a talKonver]joni ta’ San Pawl, f’[al Safi. Fl-2006 beda l-[idma tieg[u b[ala kappillan talparro//a ta’ Kristu Re, Paola. Il-parro//a ta’ Sant’ Elena ti;bor fiha madwar 10,000 persuna fi 3,500 familja.
Dun Vin/enz Cachia
Kappillan ;did g[al {al Tarxien
Dun Michael Bellizzi
L-Ar/isqof Pawlu Cremona [atar lil Dun Michael Bellizzi b[ala kappillan tal-parro//a Marija Annunzjata, f’{al Tarxien. Dun Michael Bellizzi twieled fl-4 ta’ Novembru 1970. Hu r/ieva l-edukazzjoni primarja u sekondarja tieg[u fil-Kulle;; De La Salle, u l-edukazzjoni postsekondarja fin-New Lyceum (Junior College). Hu kompla listudju terzjarji (Filosofija u Teolo;ija) fl-Università ta’ Malta. Dun Michael ;ie ordnat sa/erdot fid-29 ta’ :unju 1997.
Hu beda l-[idma pastorali tieg[u fil-parro//a tal-Qrendi, u wara b[ala vi/i-kappillan fil-parro//i ta’ Wied il-G[ajn u Ra[al :did (Kristu Re). Tul dawn is-snin kien ukoll direttur spiritwali f’diversi skejjel sekondarji. Fr Michael serva ukoll b[ala Assistent Ekkle]jastiku g[a]}g[a]ag[ Azzjoni Kattolika (Z.A.K.) u g[al dawn l-a[[ar g[axar snin kien id-direttur ta/?entru tal-Vokazzjonijiet tasSeminarju. Il-parro//a ta’ {al Tarxien ti;bor fiha madwar 8,700 persuna f’2,800 familja.
T[assib dwar il-[inijiet tal-ka//a Din l-Art [elwa hija m[asba bid-de/i]joni tal-Gvern li l-ka//a tibqa’ g[addeja sas-7 ta’ filg[axija matul ix-xa[ar ta’ Settembru. Hija wkoll esprimiet t[assib li issa l-curfew tat-3 waranofsinhar ;iet mne[[ija, meta lg[an ewlieni ta’ din il-curfew kien li jipprote;i lill-g[asafar li jkunu qed ifittxu l-ikel f’dan ilperjodu. Curfew li kien ilu ji;i nfurzat mis-sena 2007 propju bl-iskop li jipprote;i tajr tal-p ri]a hekk kif f’dan i]-]mien tas-sena tkun flaqwa tag[ha l-passa ta’ dawn lg[asafar mill-Ewropa lejn innofsinhar biex iqattg[u x-xitwa fl-Afrika.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 18 ta’ Awwissu, 2014
7
ANALI}I
Lenti fuq ;rajja differenti
Dehra tal-pjazza ewlenija tal-Im;arr f’Malta fejn matul il-;img[at li g[addew issawru [afna stejjer...
Osservatur
Malta, G[awdex, Kemmuna, Kemmunet, Filfla u l-g]ira ta’ Manwel joffru ;rajjiet ta’ se[er u ta’ gost li taqra kemm taqra minnhom tissa[[ar u tistag[;eb. Il-Knisja fid-dinja dejjem offriet ;rajjiet ;odda sew jekk kienu ta’ ;id u sew ta’ inqas ;id. IlKnisja f’Malta xejn inqas. Kien mag[ruf li meta qassis jintg[a]el biex isir kappillan ikun hemm i/-/erimonja tal-bidu li tissejja[ pussess u mbag[ad g[alkemm jg[idu li kien hemm ilbidla, il-Bambin biss ikun jaf meta jinqala’. Kien hawn numru ta’ kappillani li taw [ajjithom u bejn l-età u bejn keded g[addew g[al [ajja a[jar. Imma jista’ jkun li ;rajja wa[da, li persuna li kellha tibda l-[idma pastorali fis-16 ta’ Awwissu 2014 bl-istedina u l-ordni g[all-ikel lest ma se[[itx. Ir-ra;uni li kappillan nominat re;a’ n;ibed lura g[al xi ra;unijiet. Dal-ka] se[[ fil-Punent ta’ Malta fil-post fejn isse[[ il-festa tal-frawli. Dun Emmanuel Camilleri, li di;à wettaq dmiru f’Santa Marija Birkirkara kif ukoll f’San :u]epp fl-Imsida, kellu jkun mexxej spiritwali u e]emplari tal-parro//a ta’ Santa Marija Mtellg[a s-Sema fl-Im;arr ta’ Malta.
mhux imbierka Via Sagra li tfakkrek fl-im[abba ta’ :esù g[alina, ma ssirx. Dan ifisser li erba’ mitt ru[ li xtaqu bil-mod tag[hom Nisrani juru l-im[abba u l-g[o]]a tag[hom g[al min [abbhom kienu se ji//a[[du intortament minn din il-qima. Kieku xi gvern g[addielu minn mo[[u li jwaqqaf din il-Via Sagra, kieku kien ji;ri l-g[aw; tad-dinja! Issa l-kappillan bid-digriet f’idejh ma riedx li to[ro; din ilpur/issjoni [lief bi statwa wa[da. Il-poplu, li lill-kappillan ma jafux dan l-erbat ijiem li kien ilu hemm, [ass li kienet de/i]joni mhux sewwa u g[alhekk biex ng[idu hekk vox populi vox dei [ar;u.
milli nistg[u na[sbu kien ma[bub, intalab biex ma jersaqx lejn il-parro//a. In-nies dehrilha skont il-kuxjenza tag[ha li l-a;ir ta’ nuqqas ta’ pur/issjoni u l-a;ir ta’ nuqqas ta’ qassis g[ax kien fil-pur/issjoni kien in;ust. Allura [assew li l-mibg[ut millKurja ma kienx il-bniedem li j[obbhom u jressaqhom lejn Alla imma kien il-bniedem li jew f’isem Alla, jew f’isem il-Kurja jew f’ismu ried jo[loq firda. Dan mhux bilfors g[amlu minn rajh. Jista’ jkun li g[amlu g[ax ma jafx mod ie[or u kull kif jidher li ma kienx f’waqtu g[al din il-parro//a. Il-parru//ani min-na[a tag[hom dehrilhom li g[andhom juru li huma ma jixtiqux ja[dmu mieg[u mhux g[ax huma ma jridux ja[dmu ma’ dak li bag[tulhom mill-Kurja imma g[ax l-im;iba konsistenti tieg[u kienet turi denigrazzjoni g[all-poplu M;arri.
Ferment fil-Kurja Mid-dehra ritratti
Knisja b’inqas parte/ipazzjoni
Meta berraq fil-:img[a l-Kbira Il-;rajja bdiet bis-salib. Fil:img[a Mqaddsa fir-ra[al [elu tal-Im;arr kellha ssir Via Sagra devozzjonali b’erba’ statwi u g[al xi ra;uni [are; digriet, bi//a ta’ li;i, biex din l-imbierka jew
s[a[ talpur/issjoni dehru fi stazzjon televi]iv u fil-websajt ta’ ;urnal. Innies fer[u meta raw l-espressjoni ta’ fidi tag[hom tkun innutata. Jidher li min-na[a tal-Kurja kien hemm kemxejn ta’ ferment u min[abba li dehru xi persuni f’gazzetta, qassis li kien ja[dem hemm g[al tul ta’ tmien snin u li
Kien g[alhekk li naqset il-;abra b’mod drastiku tal-{add kif ukoll in-nies dabbret rasha band’o[ra g[all-quddies. Kien hemm diversi direttivi li lkumitat tal-festa li dan se jispi//a sewwa sew wara l-festa g[aliex hu stqarr, milli nistg[u na[sbu, li hu ma kellux fidu/ja fihom. Kien
g[alhekk ukoll li n[oloq ferment. F’{amis ix-Xirka mar l-Isqof Aw]iljarju u fit-ta[dita wara lVan;elu fisser l-obbligu tal-qassis u l-kappillan li jisma’ u fl-istess [in ikun ta’ servizz g[all-poplu. Il-kappillan flok [adha li l-Isqof hu fidil g[at-tag[lim tal-Van;elu deherlu li dak kien mod kif hu qieg[ed jitbaxxa quddiem ilpoplu meta suppost hu kellu jkollu d-difi]a mill-Vigarju. Kien g[alhekk li f’sa[na lKappillan ‘[ataf’ lill-Isqof u qal kliem li nstema’ /ar u tond fissagristija. G[add ta’ nies Im;arrin [assew li kellhom i]uru r-rag[aj tag[hom l-Ar/isqof u juruh li huma kienu se jbatu ma’ dan ilbniedem. Il-kliem tal-Ar/isqof kien “tridu tidrawh”. Rieda tal-azzar Il-poplu M;arri li g[andu rieda soda g[ax imdorri ja[dem firraba’ u je[odha kontra elementi li jag[mlu l-[sara, [ass li kellu jdur lejn Ruma biex jaraw li t-tbatija li ;iet imposta fuqhom b’mod in;ust ma tibqax isse[[ b’mod indefinit.
G[alhekk huma setg[u jifil[u g[alih bl-im;iba Nisranija tag[hom, imma wliedhom ]g[a]ag[ u tfal setg[u jitfixklu u g[alhekk g[all-;id tag[hom [adu d-de/i]joni fl-interess tal-;id komuni. Mid-dehra kien hemm diversi e]empji ta’ nuqqas ta’ fehma.
Jing[ad li omm li bkitilha t-tarbija waqt quddiesa kellha to[ro; avveluta mit-tempju t’Alla g[aliex il-Kappillan irrimarka li kellha to[ro;. Knisja li tg[id li hi favur it-tfal ma tistax tapprova dan g[ax Kristu qal [allu t-tfal ji;u g[andi. Jidher li l-awtoritajiet meta raw dan u bosta episodji o[ra kellhom kontra qalbhom jg[idu lillKappillan issa daqshekk u skont xi g[ajdut dan ma laqax it-talba tag[hom. Kien g[alhekk li l-:img[a, 8 ta’ Awwissu deher l-Aw]iljarju Isqof Charles Scicluna bil-karozza uffi/jali bil-pjan/a bil-mitra biex jav]a lill-Kappillan Manwel Camilleri li dmirijietu fil-Parro//a tal-Im;arr spi//aw. Jidher li din l-a[bar [ar;et g[and il-parru//ani u nstema’ daqq ta’ qniepen kif ukoll in[arqu xi murtali. Jidher li n-nies in;abret fuq izzuntier u sadattant il-Kappillan resaq lejn id-dar. Jidher li b[alissa hemm Dun Valent Borg amministratur g[al xahrejn kemm jag[mel il-festa u mbag[ad jintg[a]el il-kappillan il-;did. Hemm gruppi ta’ nies li fil-privat qed jitolbu li l-qassis li jintbag[tilhom ikun qassis li jifhimhom u li... Sadattant il-;ejjieni hu miftu[. Nistennew u naraw.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 18 ta’ Awwissu, 2014
8
OPINJONI
Bla triq u bla mappa (47) mil-lenti ta’ analista
Is-segretezza u l-[abi huma arma effika/i ta’ dittatorjat filwaqt li l-arma ta’ demokrazija vera hija l-onestà u l-g[emil bil-miftu[, it-trasparenza. Kienu diversi persuna;;i li esprimew l-opinjoni tag[hom dwar dan. Jeremy Bentham, espert fil-li;i, qal li: “Is-segretezza, li hi strument ta’ kon;ura jew konfoffa, ma g[andha qatt tkun sistema u]ata minn gvern normali”. “Is-segretezza hi l-[elsien li jo[olmu biha t-tiranni.” Hekk qal Bill Moyers, ;urnalist u kummentatur Amerikan, filwaqt li l-politiku Ingli] Sir Gilbert Parker qal li: “Is-segretezza tfisser eva]joni u l-eva]joni hi problema g[all-moralità.” “Is-segretezza [olma tat-tiranni” “Nemmnu fid-demokrazija. La nemmnu fid-demokrazija, dan ifisser li nemmnu fittrasparenza. Iva, nemmnu fit-
trasparenza politika. Irridu n]idu t-trasparenza fejn hemm innuqqas tag[ha. Irridu nassiguraw li l-politi/i jkunu trasparenti fl-g[emil tag[hom”. Joseph Muscat ripetutament qal dan qabel l-elezzjoni ;enerali. Sa[ansitra fil-manifest elettorali Laburista nsibu Taqsima 18 f’pa;na 159 ta[t ir-ras “Demokrazija u Trasparenza”. I]da dawk kienu ]minijiet o[ra. Kienu ]minijiet meta Joseph Muscat kellu g[an li ried jil[qu akkost ta’ kollox. Ried jid[ol Kastilja b[ala Prim Ministru. Biex jil[aq dan lg[an Muscat u]a kull tattika possibbli. U]a kliem sabi[. Wieg[ed l-ilma ji]fen. Wieg[ed kollox lil kul[add. Kien populist. U l-g[an tieg[u la[qu. Joseph Muscat da[al Kastilja bil-pompa kollha b[ala Prim Ministru. Joseph Muscat, i]da, nesa [a;a importanti: nesa li //avetta g[al falliment hi meta tipprova tikkuntenta lil kul[add.
Ir-ri]ultat tar-reb[a storika li Muscat kiseb f’Marzu tas-sena lo[ra tela’ g[al rasu. :ieg[lu ja[seb li jista’ jag[mel li jrid, li jista’ jittradixxi xi weg[diet fondamentali li g[amel, li jista’ jirrombla minn fuq kul[add. Dan ir-ri]ultat ;ab lil Muscat f’sitwazzjoni li, ta[t sku]a jew o[ra, (b[al ma rema mit-tieqa lweg[diet ta’ “meritokrazija”, “tista’ ma taqbilx mag[na i]da mag[na tista’ ta[dem” u “Malta tag[na lkoll”), jinjora l-weg[da tat-trasparenza. Qed jirrifjuta li jag[ti informazzjoni dwar /erti ka]i ta’ interess nazzjonali. U minn dawn hemm [afna. Joseph Muscat u l-[abi In-nuqqas ta’ trasparenza u tal-[abi ta’ Joseph Muscat qed
idejqu u qed jinkwetaw lil kull min g[andu ftit sens. Anke back-bencher Laburista qed tinkwieta dwar dan in-nuqqas ta’ trasparenza, u diversi drabi
g[amlet riferenza g[alih fil-kitbiet tag[ha. Il-Gvern ta’ Muscat, anke permezz tal-Enemalta, baqa’ jirrifjuta li jippubblika l-kuntratt li jiddetermina l-mod kif Malta se t[allas g[all-provvista tal-elettriku fl-g[oxrin sena li ;ejjin. Hu fl-interess nazzjonali li nkunu nafu kif se ti;i prodotta u distribwita l-ener;ija elettrika, min verament se jikkontrolla lproduzzjoni u d-distribuzzjoni tag[ha u kemm se tiswa din g[al Malta fil-futur. La dan il-kuntratt se jeffettwa l-ekonomija ta’ Malta, hu fl-interess nazzjonali li jkun pubblikat. I]da g[al Joseph Muscat dan ma jfisser xejn. Kuntratt ie[or importanti [afna g[al pajji]na hu dak iffirmat mal-kumpanija Henley and Partners dwar il-bejg[ ta//ittadinanza Maltija. Anke f’dan il-ka] il-Gvern ta’ Joseph Muscat qed jibqa’ jo;;ezzjona li jippubblika l-kun-
tratt minkejja li Henley and Partners iddikjarat li ma g[andha l-ebda o;;ezzjoni li dan ikun ippubblikat. Din lo;;ezzjoni kienet mag[mula filKumitat g[all-Kontijiet Pubbli/i (PAC) wara talba millOppo]izzjoni Nazzjonalista. Dawn huma ]ew; kuntratti importanti [afna g[all-ekonomija ta’ Malta i]da mhumiex luni/i fejn il-Gvern ta’ Muscat qed jirrikorri g[all-[abi u g[annuqqas ta’ trasparenza. L-Oppo]izzjoni, kif ukoll /erti ;urnalisti, talbu informazzjoni lill-Gvern dwar diversi affarijiet li r-risposta g[alihom kienet “Mhux fl-interess nazzjonali” jew xi [a;a simili. Jekk Malta hi tag[na lkoll b[alma tant iddikjara Joseph Muscat qabel l-elezzjoni ;enerali, Muscat g[andu jieqaf jittratta lill-poplu Malti b[ala idjota u g[andu jag[ti l-informazzjoni ming[ajr [abi u bi trasparenza kif tant wieg[ed.
It-Tnejn, 18 ta’ Awwissu, 2014
www.maltarightnow.com
9
EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR L-EDITORJAL
Gvern mudlam Id-dawl hu s-simbolu tal-g[arfien, tal-;enwinità, tal-informazzjoni. Id-dlam, bil-maqlub, hu s-simbolu tal-[abi, tas-segretezza, tal-g[ajbien. {abi mill-Gvern Laburista Qed ikollna l-[in kollu e]empji ta’ [abi mill-Gvern Laburista. Kuntratti li g[amel ma’ dawk li [bielna qabel l-elezzjoni ;enerali, b[al Henley u ?-/ina, irid i]ommhom g[addlam. L-istess it-talbiet g[al informazzjoni mill-media. Dlam simboliku, u dlam reali U mad-dlam simboliku, il-;img[a li g[addiet batejna d-dlam reali ta’ qtug[ tad-dawl g[al sig[at twal li [afna lanqas jiftakru meta l-a[[ar li kien hawn b[alu, 30 sena ilu. U mal-problema tad-dlam reali, kellna wkoll l-g[ajbien ta’ Gvern ja[rab. L-ippuppar ta’ Joseph Muscat... It-tifkiriet ta’ Joseph Muscat jippoppa [alli jag[tina l-a[bar tat-2 cents, ta’ Konrad Mizzi jag[mel konferenza biex i;edded xi skema fuq il-pannelli tax-xemx, ta’ Muscat jippoppa [a jie[u l-krettu ta’ xog[ol diplomatika li kieku g[alih tke//iet, dawk it-tifkiriet issa dabu fid-dlam. ...dab fid-dlam
G[ax waqt li Malta kienet qed tbati d-dlam g[al sig[at twal fl-aqwa tat-turi]mu, u b’konsegwenza anke nuqqas ta’ ilma fizzoni turisiti/i, ma rajna xejn mill-ippuppar tas-soltu, anzi Muscat u Konrad Mizzi g[ebu u ma dehru mkien. Muscat farfar ir-responsabbiltà Muscat, li meta kien fl-oppo]izzjoni g[al kull [a;a ta’ xejn kien jitlob ir-ri]enja ta’ xi Ministru, did-darba farfar. Ilkontabilità li pprietka qabel l-elezzjoni li llum saret joke, b[attrasparenza li nbidlet f’[abi, u l-meritokrazija li nqalbet f’talqalba ja[tfu, ibda mill-mara tal-Ministru li g[eb fid-dlam li hu responsabbli g[alih hu. Kuntratti mo[bijin Id-dlam simboliku ta’ Gvern ja[bi g[andu effetti ferm itwal mid-dlam reali tal-qtug[ tad-dawl. G[ax juri Gvern mudlam, li ja[bi apposta kuntratti li jda[[lu lilna lkoll, g[ax a[na n[allsu t-taxxi fl-a[[ar mill-a[[ar, g[al obbligi li lanqas biss nafu x’inhuma. Il-puppaturi jittrattawna ta’ tfal U d-dlam tal-[rib tar-responsabbiltà mill-puppaturi li s-soltu jmorru ji;ru [a jie[du l-krettu ta’ xog[ol [addie[or, jittrattana ta’ tfal. G[ax hu lit-tfal li tag[lqilhom it-twieqi u titfilhom iddawl biex jorqdu u jisktu. Gvern li jridna nisktu u ma nistaqsu xejn Id-dlam ta’ dal-Gvern li ja[bi u ja[rab hu d-dlam ta’ Gvern li jridna nisktu, norqdu u ma nistaqsu xejn. U dik l-intenzjoni ta’ Gvern mudlam li jrid poplu sieket, hi ag[ar mid-dlam li batejna l-;img[a l-o[ra.
Hu ta’ sodisfazzjon li naraw li wara lmenti li rciviet din il-gazzetta u l-pubblikazzjoni ta’ storja dwar Gnien il-Familja, saret il-manutenzjoni mehtiega f’dan il-gnien pubbliku.
:nien it-Tliet G[oljiet Wara xi kritika li dehret x’;urnal lokali dwar il-kundizzjoni li jinsab fiha l-“;nien itTliet G[oljiet” ser ji;u //arati diversi punti. L-ilma li jidher xi ftit imdardar mhux kaw]a ta’
[mieg imma ta’ [amrija li qed ti;i mitfug[a minn individwi kif ukoll [amrija li tin;arr mill-[itan tas-sejjie[ meta ikun g[addej lilma. Minn spezzjonijiet li saru fuq il-post stess l-insinwazzjonjiet ma humiex veri min[abba li xi ;ranet ilu sar manutenzjoni fuq il-post. Ir-ritratti annessi mehudha jixhdu dan. Ta’ min jinnota li f’dan il-post qed isir vandalizmu.
Dan il-;nien huwa frekwentat [afna sew mill-Maltin kif ukoll mill-G[awdxin. G[alhekk huwa ferm importanti li min jara xi vandali]mu jirraporta millewwel g[ax atti b[al dawn huma ina//ettabli. Marthese Attard Ufficjal Komunikazzjoni Ministeru ghal Ghawdex
25 sena ilu f’In-Nazzjon Fil-[ar;a ta’ In-Nazzjon Tag[na tal-:img[a 18 t’Awwissu kien irrappurtat bi prominenza lfatt li l-eks Kumissarju John Cachia kien mixli b’falsifikazzjoni ta’ dokumenti, meta fl1978 l-istudenti kienu riedu jag[mlu dimostrazzjoni. Fi storja o[ra kien rappurtat ukoll li sSegretarju Parlamentari g[all-Industrija John
Dalli kien qal li kienu qed iqarrqu min jg[id li li kienet se tog[la l-[ajja. Hu qal dan fid-dawl tal-White Paper li tirregola l-importazzjoni. Storja o[ra qalet li saret ;ustizzja ma [addiema fid-dipartiment tas-sa[[a meta 71 [addiem ing[ataw promozzjoni fil-grad ta’ Paramedi/i.
Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt • Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i> Tel> 25965-317#318 E-mail> adverts@media.link.com.mt
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 18 ta’ Awwissu, 2014
10
INTERVISTA
Oliver Friggieri
Fl-isfond tat-trilo;ija ‘Hekk T[abbat il-Qalb Maltija’ (114)
Insiru nafu a[jar min a[na Joe Mikallef
Fil-[ar;a tal-lum ta’ InNazzjon qed nippubblikaw ilmija u l-erbatax- il parti fissensiela ta’ konversazzjonijiet ma’ Oliver Friggieri li fihom qed nittrattaw temi u realtajiet differenti. Illum se nitkellmu dwar i//ensura (l-ewwel parti). Dan bl-iskop pre/i] li nkomplu nittrattaw temi attwali. Temi li bosta drabi niddiskutu u ng[arblu bl-aktar mod akkanit, i]da li bosta drabi wkoll nag[]lu li ninjorawhom. Imma tajjeb li fil-[ajja mg[a;;la li qed ng[ixu nieqfu ftit u nirriflettu fuq temi attwali u li huma ta’ rilevanza. Bla dubju ta’ xejn, Oliver Friggieri, bis-sa[[a tal-kapa/itajiet indiskussi tieg[u, kapa/i janalizza u jid[ol fil-fond ta’ dawn it-temi li g[andhom jg[inuna aktar biex niskopru a[jar min a[na, fejn a[na u fejn tissokta triqitna. Ma’ Oliver Friggieri qed niltaqa’ b’mod regolari biex niddiskuti g[add ta’ temi, sitwazzjonijiet u mistoqsijiet. Ilqarrejja huma mistiedna jipparte/ipaw billi huma wkoll jibag[tulna l-[sibijiet tag[hom. Kull korrispondenemail g[al dan lza u iskop g[andha tintbag[at f’dan l-indirizz elettroniku hawn imni]]el: joe . mikallef@media . link .com.mt.
I/-/ensura hi mi]ura li biha [a;a ma tit[alliex tasal g[and [addie[or. Hi ;udizzju fuq xi [a;a li xi [add jemmen li ma g[andhiex tasal g[and [addie[or
Nixtieq li llum nitkellmu dwar i/-/ensura. X’tifhem inti b’/ensura^ X’ji;ik f’mo[[ok b’/ensura^ X’g[andu jkun i//ensurat^ X’ma g[andux ikun i//ensurat^ Qabelxejn, il-kelma ‘/ensura’
[afna drabi hi u]ata biex tfisser jekk dramm jew film jew ktieb g[andux jinqara, jew jekk g[andux jinqara mill-kbar biss. ?ensura ta’ dan it-tip ilha li da[let fid-dinja Ewropea u Amerikana, g[all-inqas minn meta waqg[u l-a[[ar dittaturi ta’ kull na[a u minn meta tne[[a lIndex Librorum Prohibitorum tal-Knisja Kattolika. Il-kelma hi wiesg[a u titlob li tintu]a tajjeb, billi jkollha tifsira spe/ifika. Pere]empju, diskors dwar i/-/ensura tat-teatru hu differenti minn diskors dwar i//ensura tar-reklami. Jekk a[na favur it-tne[[ija ta/-/ensura f’qasam partikolari, dan ifisser li a[na favur it-tne[[ija f’kull qasam ie[or? I/-/ensura hi mi]ura li biha [a;a ma tit[alliex tasal g[and [addie[or. Hi ;udizzju fuq ix [a;a li xi [add jemmen li ma g[andhiex tasal g[and [addie[or. Il-bniedem ji//ensura l-[in kollu, fis-sens li l-[in kollu jg[addi ;udizzju fuq [a;a jew o[ra. I/-/ensur huwa m[allef, u l-bniedem minnu nnifsu hu m[allef min[abba li jg[addi ;udizzju u jimponi l-;udizzju tieg[u.
Mela diskors kategoriku dwar i/-/ensura ma jistax isir min[abba li l-kelma hi mg[obbija b’bosta tifsiriet differenti. Mela, i/-/ensura fis-sens dejjaq, x’nifhmu biha^ Fis-sens dejjaq, i/-/ensura hi l-kontroll minn istituzzjoni
/ivili jew reli;ju]a dwar x’g[andu jasal g[and il-poplu. Hi d-de/i]joni tal-ftit fuq il[afna skont prin/ipji u valuri m[addnin minn komunità. I]da b[ala regola /-/ensura hi l;udizzju li jing[ata lil xi opra tal-arti. Fl-istorja ta/-/ensura, mimlija paradossi u kontradizzjonijiet imma minnha nnifisha sforz biex is-so/jetà ma tit[assarx jew ma titlifx l-ordni, hemm il-kundanna ta’ kull ;eneru artisitku. Qabelxejn hemm il-ktieb, meqjus b[ala l-o;;ett l-i]jed imqareb u perikolu] min[abba li l-ktieb jesprimi l-ideat bla ebda [abi. Imma hemm anki pittura, skultura u mu]ika li ;ie li qalg[u d-daqqa ta/-/ensur. Fost il-forom ta’ espressjoni li setg[u ji;u //ensurati l-aktar hemm itteatru. Ir-ra;uni hi sempli/i: iddramm itella’ lir-realtà fuq ilpalk, ji;bor lin-nies f’teatru, u g[andu effett immedjat, wisq i]jed qawwi mill-effett tal-qari ta’ pa;na stampata u l-bqija. Dramm f’teatru huwa ritwal li jinvolvi lil [afna nies fl-istess post u fl-istess [in.
X’ma g[andux ikun i//ensurat^ Ma nafx. Kull so/jetà g[andha l-kodi/i miktub-mhux-miktub tag[ha. Kull so/jetà organizzata, /ivili, g[andha sistema li biha
tag[]el bejn dak li hu tajjeb u dak li ma hux tajjeb. Is-so/jetà tag[na ti//ensura realtajiet li huma ta’ [sara, b[alma huma d-drogi u l-alko[ol u s-sigaretti. Mela kull so/jetà g[andha sistema ta’ /ensura. Iva, minbarra l-;ungla. Ma tissejja[x ‘/ensura’, imma tissejja[ li;i. Ejja mmorru ftit lura lejn listorja. I/-/ensura mhix xi [a;a li qed nitkellmu dwarha llum l-ewwel darba. Ilha te]isti mijiet ta’ snin. IlGriegi stess kienu jinterpretaw i/-/ensura b[ala mezz biex tiddistingwi t-tajjeb mill-[a]in. L-ewwel /ensur Ewropew importanti huwa Platun, filosfu wild il-Mediterran, ir-re;jun tag[na fejn issawru t-tliet reli;jonijieti l-kbar, u fejn twieled u kiber it-teatru klassiku. Id-dramm klassiku, qabelxejn it-tra;edja b[alma huma Edipu sSultan, Antigone, Medea, hu espo]izzjoni brillanti tal-konflitt bejn it-tajjeb u l-[a]in, kemm
b[ala ]ew; qawwijet kontra xulxin, kif ukoll b[ala xejriet li jistg[u jistenb[u minn waqt g[al ie[or fil-kuxjenza rieqda ta’ kull persuna.
G[al Platun l-akbar attenzjoni hi mog[tija lill-poeta, li kien lartist par excellance tal-qedem u li kien i;orr l-itqal dmir morali lejn is-so/jetà. Platun beda biex lill-poeta tah identità kbira, spe/jali, waqt li mbag[ad ikkundannah. G[al Platun, li qabelxejn irid i[ares lit-tfal minn kulma jista’ jkunilhom ta’ [sara, gidba sabi[a hi a[jar minn verità kerha. Minn Platun ’l hawn l-arti O//identali ;iet dejjem ikkonsidrata fid-dawl ta’ x’;id jew [sara morali tista’ tag[mel. Kull Gvern, kull istituzzjoni reli;ju]a qiesu dan kollu min[abba li, kif jis[aq l-aqwa neo-umanista tasseklu g[oxrin, T.S. Eliot, kull opra tal-arti tolqotna b[ala bnedmin f’kollox, u minn fuq s’isfel, u mhux biss fl-aptit artisitku tag[na. Ng[idu a[na, dramm li jippre]enta l-[a]en f’dawl tajjeb, jispi//a biex jinfluwenza linnies, l-aktar lit-tfal u li]]g[a]ag[, b[ala persuni s[a[. L-arti hi propaganda morali, tajba jew [a]ina, qieg[ed jg[id Eliot, u dan hu evidenti bi]]ejjed, anki jekk biss inqisu kif jolqotna film jew dramm filfehmiet ;enerali tag[na. G[al din il-po]izzjoni Platonika, li biha ;iet ikkundannata l-arti li tista’ tag[mel il[sara min[abba s-su;;ett tag[ha, Aristotli offra s-soluzzjoni importanti tal-katarsis, il-katarsi, it-tisfija.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 18 ta’ Awwissu, 2014
11
INTERVISTA Aristotli fil-Poetika tieg[u jargumenta li meta n-nies jaraw tra;edja, huma jit[assru lill-protagonista, u jib]g[u li ji;rilhom b[alu. Id-dramm jippre]enta lirrealtà (lill-o;;ett /ensurabbli) b’tali mod li n-nies jistmerruha u g[alhekk jissaffew minnha. Aristotli jemmen li jekk il[a;a [a]ina hi ppre]entata b’/ertu mod, in-nies jid[lu fitteatru u jg[addu mill-esperjenza tra;ika ta’ fuq il-palk billi jit[assru lill-protagonista u jib]g[u li ji;rilhom b[alu. B’hekk i;arrbu l-katarsi, it-tisfija. Na[seb li l-arti vera dejjem hekk tag[mel. Il-kumplament huma xog[lijiet li g[andhom jitwarrbu g[aliex jattakkaw lil min hu fra;li u vulnerabbli.
Fl-isfond tat-trilo;ija ‘Hekk T[abbat il-Qalb Maltija’
Insiru nafu a[jar min a[na
Kull so/jetà g[andha l-kodi/i miktub-mhuxmiktub tag[ha. Kull so/jetà organizzata, /ivili, g[andha sistema li biha tag[]el bejn dak li hu tajjeb u dak li ma hux tajjeb. Is-so/jetà tag[na ti//ensura realtajiet li huma ta’ [sara, b[alma huma d-drogi u l-alko[ol u s-sigaretti
Fil-bidu ta’ din il-konversazzjoni niftakar tajjeb [afna fl-atte;;jament ta’ Erodi meta kellu lil Kristu quddiemu… id-daqqa ta’ [arta g[al kliem Kristu… /ensura fl-aqwa tag[ha. Kristu anqas biss ing[ata //ans li jg[id il-ver]joni tieg[u… kemm-il darba kien hemm b]onnha... Kristu hu l-e]empju suprem ta’ persuna;; i//ensurat mill-bidu sal-a[[ar, sa minn qabel ma
twieled u sa wara li miet u qam mill-mewt u baqa’ pre]enti flIstorja dinjija b[ala Alla li jemmnu fih miljuni kbar ta’ nies f’kull kontinent. Fil-ka] tieg[u b[ala persuna;; i//ensurat, l-iskop ta/-/ensura kien li huwa jissikket – billi jkun ippersegwitat u jinqatel. L-istorja tieg[u g[adha sse[[ f’diversi modi.
Naturalment hemm min jargumenta li /-/ensura hi rriga li tkejjel i/-/iviltà… int x’ta[seb^ Jekk se nitkellmu dwar i//ensura, irridu nag[mlu distinzjoni: (a) i/-/ensura fis-sens ta’ kull li;i li tipprojbixxi reati u l-bqija; (b) i/-/ensura b[ala limitazzjoni tal-libertà tal-espressjoni. Fi kliem ie[or, i/-/ensura hi m;iba kontinwa fil-bniedem, b[ala annimal li jirra;una: josserva, ji;;udika, jikkonkludi. Kull /iviltà hi ‘/ivili’ sewwasew g[aliex g[andha limiti li timra[ fihom, waqt li tim-
marka limiti o[rajn li hi temmen li ma g[andhiex tersaq lejhom. Waqt li fi ]mienna waqg[et i//ensura fl-oqsma tal-arti, l-aktar fil-qasam teatrali, /inematografiku u letterarju, i//ensura baqg[et, u jkollha tibqa’, aspett essenzjali tal-bniedem li ja[seb, jag[]el, iqabbel, japprova, ma japprovax, u l-bqija.
L-ewwel /ensur Ewropew importanti huwa Platun, filosfu wild il-Mediterran, ir-re;jun tag[na fejn issawru t-tliet reli;jonijiet il-kbar, u fejn twieled u kiber it-teatru klassiku
Il-bniedem hu uman sewwasew g[aliex g[andu nnatura ta’ m[allef, ji;ifieri ta’ xi [add li qieg[ed jg[id iva u le lil kul[add u lil kollox il-[in kollu. Il-pro/ess jissokta anki flirqad, meta s-subkonxju jie[u r-riegni f’idejh. Meta titkellem dwar /ensura nsibu min hu favur i/-/ensura u nsibu min hu g[alkollox kontra. Inti temmen fit-triq tan-nofs^ Jew temmen li l-bniedem g[andu jit[alla kompletament [ieles^ U libertà assoluta xi tfisser^ A[na lkoll, anki jekk ma nammettux, a[na favur i/-/ensura u a[na kontra /-/ensura. Jiddependi minn x’nifhmu bilkelma, u f’liema ka] hi u]ata. L-
arti hi [ielsa g[alkollox fi ]mienna, u dan ifisser li l-artist se j;orr responsabbiltà akbar. F’dan il-ka], l-importanti hu li l-li;i t[ares lil min hu dg[ajjef u fra;li. Mill-bqija, kull sistema politika /ivili, u qabelxejn iddemokrazija, hi sistema mibnija fuq is-sens tad-dmir, tal-irbit.
Hemm kuntratt so/jali, li jibda mill-Kostituzzjoni u jasal sali/ken li;i: dawn huma d-dokumenti li jindikaw li pajji] jag[raf il-limiti tal-libertà. Hemm [wejje; li ebda /ittadin ma jista’ jag[mel. Il-Parlament stess hu mmexxi minn nis;a s[i[a ta’ regolamenti. Hekk ukoll f’kull qasam ie[or. Libertà assoluta ma te]istix. Id-determini]mu ilu li wera li lbniedem hu mmexxi minn damma ta’ rabtiet li jag[mluh dak li hu. Ng[idu a[na, min ma g[andux vu/i tajba, ma jistax ikun kantant. Min ma jafx jirre/ta ma jistax ikun attur. Il-[ajja hi sensiela bla qies ta’ limitazzjonijiet, naturali u kulturali. Il-libertà umana hi sikwit mixja ta’ akrobata fuq [abel… kont se ng[id, fuq spaga… Naturalment irridu nitkellmu wkoll dwar ittibdil fi]-]mien. Anzi dwar l-evoluzzjoni tal-bniedem u t-tiswir ta’ suret [ajjet ilbniedem. G[ax dak li ma kienx jg[odd ilbiera[
g[adu ma jg[oddx illum^ Jew anki hawn jid[ol irrelattivi]mu^ Tra;edja fundamentali fil[ajja tal-bniedem isse[[ meta bil-mo[[ limitat tieg[u jasal jikkonkludi li kollox hu relattiv. Anki Einstein ifittex l-assolut fir-relattività tieg[u. Hemm dak li hu assolut, u hemm dak li hu relattiv. Hemm il-kostanti u hemm il-varjabbli. Waqt li l-istorja tal-bniedem hi sensiela ta’ esperjenzi differenti, in-natura umana kienet u g[adha dak li hi dejjem. Ng[idu a[na, il-bniedem g[adu gwerrier, kif kien minn ]mien Kajjin ’l hawn. L-g[odod tal-qerda tbiddlu, imma l-gwerrier hu dejjem listess . Id - differenza bejn l i]bandola tal-bidu u l-missila tal-lum hi d-distanza bejn lintelli;enza tal - bniedem tal - bidu u l - intelli;enza tal bniedem tal-lum. Dak hu l-element varjabbli. Imma l-bniedem kien gwerrier u g[adu gwerrier, kemm bi ]bandola u kemm b’missila. U dan hu l-element assolut.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 18 ta’ Awwissu, 2014
12
A{BARIJIET TA’ BARRA
Il-konvoj Russu jasal mal-fruntiera L-UKRAJNA Il-konvoj kontroversjali Russu li suppost qed i;orr g[ajnuna umanitarja wasal mal-fruntiera tal-Ukrajna f’zona kontrollata mir-ribelli li huma qrib ir-Russja. Ftit qabel, il-militar Ukren qal li r-ribelli kienu waqg[u ajruplan militari Ukreni qrib L uhansk u l-bdot irnexxielu ssalva. Madwar 16-il vettura millkonvoj minn madwar 280 trakk Russu diretti lejn il-Lvant tal-Ukrajna bdew jaslu mal-fruntiera. Kien hemm t[assib g[all-bidu dwar x’kien hemm fil-konvoj u
li dan seta’ jintu]a sku]a g[al azzjoni militari mir-Russja. Imma s-Sibt l-Gvern talUkrajna ddikjara l-konvoj b[ala wie[ed legali. Il-konvoj jidher li hu dirett lejn iz-zoni kontrollati mirribelli fl-in[awi ta’ Luhansk, belt ewlenija fil-Lvant talUrkajna li hi ta[t il-kontroll tarribelli u assedjata mit-truppi tal-Gvern Ukren. Sadattant ilbiera[ f’Berlin kien hemm laqg[a bejn ilMinsitri tal-Affarijiet Barranin tar-Russja u l-Ukrajna bl-iskop li jitran;aw l-affarijiet bejn i]-]ew; pajji]i.
Suldat Ukren g[assa qrib pompa tal-petrol meqruda f’Debalcevo. (ritratt EPA)
Twissija dwar il-militanti Islami/i IR-RENJU UNIT
Refu;jati Insara jistkennu fl-in[awi tal-ar/idijosi ta’ Erbil mill-qilla tal-militanti Islami/i. (ritratt EPA)
Il-Prim Ministru Ingli] David Cameron wissa li l-militanti Islami/i fl-Iraq u s-Sirja jistg[u jikbru bi]]ejjed fis-sa[[a biex jibdew iwettqu attakki fit-toroq Ingli]I sakemm ma tittie[dx azzjoni konkreta kontrihom. Cameron f’artiklu li kiteb fil;urnal The Sunday Telegraph qal li kien hemm b]onn reazzjoni b’sa[[itha biex ting[eleb din ittheddida. Militanti mill-Istat Islamiku tul ix-xhur tas-Sajf irnexxielhom jirb[u partijiet kbar tas-Sirja u lIraq. Issa f’dawn il-;ranet forzi Kurdi, appo;;jati mill-ajru millIstati Uniti, qed imexxu offensiva biex ji[du l-kontroll ta’ diga kbira f’Mosul. Cameron wissa li dawn il-militanti riedu “Stat terroristiku tul il-kosta tal-Mediterran”.
Hemm ukoll rapporti kontinwi ta’ massakri mill-militanti Islami/i ta’ dawk li huma ta’ twemmin reli;ju] differenti. Fosthom lInsara. F’dawn l-a[[ar xhur diversi pajji]i fl-Ewropa esprimew itt[assib tag[hom g[all-ammont ta’ /ittadini tag[hom li marru ji;;ieldu mal-militanti Islami/i u t-theddida g[as-sigurta nazzjonali la darba jirritornaw lura pajji]hom. Cameron su;;erixxa li kull min fir-Renju Unit jinqabad anki b’bandiera tal-militanti Islami/i jew jipprova jin;a;;a n-nies biex imorru ji;;ieldu mag[hom g[andu jkun arrestat. F’dawn l-a[[ar ;ranet f’Oxford Street, nies kien u qed iqassmu fuljetti j[e;;u l-Ingli]i imorru ig[ixu fil-Kalifat Islamiku li kien
Battibekk dwar il-kriminalità f’Londra u f’Ruma L-ITALJA Hemm polemika b[alissa dwar f’liem belt , turista jista’ jkun l-aktar mo[[u mistri[ jekk Londra jew Ruma. Dan wara li l-Foreign Office Ingli] [are; twissija dwar isserq li hemm fil-postijiet turisti/i f’Londra. Imma s-sindku ta’ Ruma Ignazio Marino kellu reazzjoni iebsa u akku]a lill-Foreign Office, l-ekwivalenti talMinisteru tal-Affarijiet Barranin, u akku]ah li qed jigdeb dwar il-kapitali Taljana. L-awtoritajiet Ingli]i av]aw
it-turisti f’Ruma biex ikunu b’seba’ g[ajnejn meta jkun flin[awi tal-istazzjon tal-ferrovija /entrali u fuq ix-xarabank numru 64 li tmur il-Vatikan u fejn il-pickpockets huma attivi [afna. Marino qal li statistika internazzjonali kienet turi li Londra kien post ferm aktar perikolu] minn Ruma. Barraminhekk, dan wassal g[al polemika fuq siti so/jali dwar liem kien l-a[jar post fiddinja jekk hux Ruma jew Londra.
Imma x-xahar li g[adda kien listess Marino li ammetta li kien qed ikun hemm [afna serq f’Ruma. Il-;img[a li g[addiet kien hemm 32 pickpocket li kienu arrestati f’postijiet turisti/i f’Ruma fosthom 21 persuna ta’ nazzjonalità Rumena. Il-Foreign Office wissa wkoll li fix-xorb f’postijiet ta’ divertiment f’Ruma kien hemm ka]i fejn titwaddab sustanza biex huma jintilfu minn sensihom u jinsterqu.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 18 ta’ Awwissu, 2014
A{BARIJIET TA’ BARRA
13
Tra]]an id-d[ul fil-pajji] min[abba l-Ebola IL-KENJA Il-Gvern tal-Kenja [abbar li kien se jg[alaq il-fruntieri g[annies mill-Guinea, il-Liberja u Sierra Leone b’reazzjoni g[allmarda tal-Ebola li qed tinfirex b’rata allarmanti f’dawn ilpajji]i. Il-Ministeru tas-Sa[[a talKenja qal li /ittadini Kenjani kif ukoll [addiema medi/i ;ejjin minn dawk il-pajji] kienu se jit[allew jid[lu fil-pajji]. I]da lKenyan Airways qalet li kienet se twaqqaf it-titjiriet mil-Liberja u Sierra Leone meta din idde/i]joni tid[ol fis-se[[. L-Organiazzjoni Dinjija tasSa[[a (WHO) qalet li l-Kenja kienet “f’riskju kbir” mill-Ebola
peres li l-pajji] hu qafas ewlieni g[at-trasport fl-Afrika. Il-marda fe;;et fi Frar f’Guinea u issa infirxet lejn ilLiberja, Sierra Leone u n-Ni;erja u l-WHO qalet li jridu jg[addu diversi xhur qabel ma jinstab tarf din il-marda. Nhar il-:img[a, il-WHO [abbret li l-imwiet mill-Ebola kienu telg[u g[al 1,145 persuna u s’issa kienu konfermati 2,127 ka]. Fil-Kenja s’issa kien hemm erba’ ka]i suspettati ta’ Ebola imma f’kull wie[ed mill-ka]i rri]ulta fin-negattiv. Sadattant James Macharia, ilMinistru tas-Sa[[a tal-Kenja, qal
li dawk li jit[allew jid[lu filKenja mill-pajji]i effettwati millEbola se jg[addu minn testijiet stretti u jekk ikun hemm b]onn jitpo;;ew ta[t kwarantina. Fi tmiem il-;img[a li g[addiet, il-grupp umanitarju Medecins Sans Frontieres (MSF) qalet li hemm b]onn sitt xhur o[ra biex tin;ieb ta[t kontroll. Joanne Liu, il-President ta’ MSF, qalet li ssitwazzjoni fil-pajji]i effettwati mill-marda kienet qed taqleb mill-[a]in g[all-ag[ar, b’rata li huma ma setg[ux jla[qu mag[ha. Ftit qabel id-dikjarazzjoni talMSF, il-WHO ammettit li s-sitwazzjoni kienet ferm ag[ar milli kien ma[sub g[all-ewwel.
SPANJA> Kelb jaqbad frisbee waqt il-kompetiti]joni internazzjonali tad-Disc Dog European and World Championship f’Vitoria. (ritratt EPA)
Jippruvaw iwaddbu dawl fuq il-grupp li nstab f’kontejner IR-RENJU UNIT Il-Pulizija Ingli]a qed tinteroga lil xi w[ud minn dawk li nstabu maqfula f’kontainer filport ta’ Tilbury f’xifer il-mewt. Mag[hom kien hemm ukoll ra;el li kien miet. B’kollox nhar is-Sibt instabu 35 persuna fil-kontainer li kien wasal fil-pajji] mill-Bel;ju. Il-Pulizija Ingli]a qalet li filgrupp kien hemm ukoll nisa u tfal u jidher li kienu mill-in[awi tal-Indja. Fl-investigazzjoni qed tg[in l-Interpol u l-Pulizija ta’ pajji]i o[ra, fosthom il-Bel;ju, biex jistabilixxu x’;ara. In-nies instabu wara li nies
semg[u twer]iq u tisbit mal;nub tal-kontainer. Dan kien telaq mill-port Bel;jan ta’ Zeebrugge. Apparti r-ra;el mejjet, ilkumplament tal-grupp kien deskritt b[ala f’kundizzjoni ta’ sa[[a battuta b’xi w[ud ibatu leffetti tal-kes[a u o[ra nuqqas kbir ta’ ilma. Il-Pulizija Ingli]a qalet li issa qed tipprova tistabilixxi jekk dawn [alsu jew le g[al dan il-vja;;. Il-Pulizija Bel;jana min-na[a tag[ha qalet li temmen li indetifikat it-trakk li wassal il-kontainer sal-port ta’ Zeebrugge imma minn
fejn ori;ina s’issa m’hux mag[ruf. Min[abba l-mewt tar-ra;el, il-Pulizija fet[et ukoll investigazzjoni tdwar qtil. Il-kontainer kien wie[ed minn 64 li telqu mill-Bel;ju lejn Tilbury abbord il-vapur Norstream. Il-pulizija issa qed tipprova tibni r-rotta tal-kontainer fittama li jinqabad il-grupp wara dan il-vja;;. Il-possibbiltajiet huma li dan il-grupp jew [allas g[all-vja;; inkella kienu inbieg[u b[ala skjavi moderni biex ja[dmu fl-Ingilterra.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 18 ta’ Awwissu, 2014
14
A{BARIJIET TA’ BARRA
Illum tintemm i]-]jara tal-Papa IL-KOREA T’ISFEL Illum tintemm i]-]jara ta’ [amest ijiem tal-Papa Fran;isku fil-Korea t’Isfel b’quddiesa g[all-pa/i u rikon/iljazzjoni. Ilbiera[ il-Papa qal li ried itejjeb ir-relazzjonijiet ma’ dawk ilpajji]i Asjati/i li mag[hom dawn ma kinux tajbin u insista li l-Knisja Kattolika ma riditx ta[kem u [e;;e; lil dawk ilpajji]i li ma kellhomx realzzjonijiet tajba mal-Vatikan biex jimpenjaw ru[hom fid-djalogu mieg[u. Hu qal li dan ma kienx japplika biss g[ad-djalogu politiku imma g[al dan uman. G[alkemm dawn il-kummenti kienu diretti lejn i/-?ina, uffi/jali tal-Vatikan qalu li dawn ma kienux japplikaw biss g[a/-?ina. Huma fakkru li
g[alkemm i/-?ina hi l-akbar fosthom hemm ukoll il-Korea ta’ Fuq, il-Vjetnam, il-Mjanmar, il-Laos, il-Bhutan u l-Brunei li mag[hom il-Vatikan ma kellu ebda relazzjonijiet diplomati/i. Kelliem g[all-Vatikan qal li kliem tal-Papa kienet konferma tax-xewqa g[al djalogu ma’ dawn il-pajji]i. Sadattant waqt quddiesa g[a]]g[a]ag[ f’Hemi, il-Papa lissen “Wake up, up, up, wake up” li]]g[a]ag[ biex i[e;;i;hom ibiddlu l-mod kif spi//at id-dinja llum. Hu kien g[adu kemm re;a’ wissa ta’ kif il-modi taddinja tal-lum kienu qed ifxklu ]]g[a]ag[ u jheddu l-identita Nisranija u s-solidarjeta fost ilbnedmin.
L-ISTATI UNITI> Mument waqt l-irvellijiet li ilhom sejrin g[al din l-a[[ar ;img[a f’Ferguson f’Missouri wara li ]g[a]ug[ iswed inqatel mill-Pulizija. L-awtoritajiet ta’ Missouri issa imponew curfew imma minkejja dan xorta wa[da qed ikomplu l-protesti, xi w[ud vjolenti, kontra l-qtil. Il-Pulizija qed isostni li hu nqatel wara serqa imma n-nies li qed jipprotestaw qed isostnu li hu ma kellux g[al fejn jinqatel g[aliex ma kienx armat. (ritratt EPA)
Kienu qed jisfurzaw tfal tal-iskola jag[tu d-demm I?-?INA
F’Gansu, il-Pulizija arrestat seba’ persuni li kienu wara pjan li biha tfal tal-iskola kienu qed ikunu sfuzati jag[tu d-demm. Skont il-Pulizija tal-inqas tmint itfal tal-eta bejn l-g[axar u 16-il sena kienu qed ikunu sfuzati jag[tu d-demm lill-kumpannija f’Gansu. Min kien jirrifjuta, kien ji;i msawwat brutalment mill-grupp. Fost dawk arrestati hemm uffi/jal f’/entru g[all-g[oti taddemm li qal lill-pulizija li hu kien ta[t [afna pressjoni biex isib aktar donaturi tad-demm u kien qabbad sitt ir;iel bla xog[ol biex ig[inu[. Hu kien ja[dem g[al-Lanzhou Institute of Biological Products f’Wuwei, wa[da millakbar kumpanniji ?ini]i
ta’ prodotti tad-demm. Jirri]ulta li g[al dawn l-a[[ar seba’ xhur, it-tfal kienu qed ikunu sfurzati jmorru tal-anqas darba fix-xahar biex jag[tu d-demm. L-ammont li ttie[ed minn dawn it-tfal hu stmat li hu tliet darbiet aktar mill-medja li ssoltu jittie[ed minn donaturi volontarji. Id-demm li kien jittie[ed mittfal imbag[ad kien isir [las g[ali[. Hu stmat li dan il-grupp li kien arrestat minn dan l-a;ir da[[al madwar 2,000 ewro. Skont il-li;i ?ini]a, min g[andu anqas minn 18-il sena ma jistg[ax imur jag[ti d-demm. Kollox inkixef meta wie[ed mit-tfal feta[ qalbu mal-;enituri tieg[u dwar dak li kien qed ji;ri u dawn infurmaw il-pulizija.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 18 ta’ Awwissu, 2014
15
A{BARIJIET TA’ BARRA 1
2
1 ‘Quantum of the Seas’, il-cruise liner ;did tar-Royal Caribbean International, i[alli t-tarzna ta’ Papenburg fil-:ermanja. Il-cruise liner hu t-tielet l-akbar wie[ed fid-dinja b’tul ta’ 348 metru u mistenni jba[[ar fil-Ba[ar tat-Tramuntana x-xahar id-die[el (ritratti> EPA) 2 Turisti jing[aqdu mal-pulizija f’Kuta, f’Bali, l-Indonesja, hekk kif g[add ta’ fkieren intefg[u lura l-ba[ar. Dawn wara li kienu sekwestrati mill-pulizija wara li nqabdu illegalment 3 Ir;iel libsin ta’ kavallieri waqt festa Medjevali mag[rufa b[ala ‘Les Medievales’ li saret f’Duilhac-sousPeyrepertuse fin-Nofsinhar ta’ Franza 4 Tfal barra f’Kaag, l-Olanda, abbord flyboard, l-a[[ar moda g[all-btajjel tas-sajf, li permezz tag[ha, l-ilma ji;i ppumpjat b’qawwa kbira lejn spe/i ta’ boots li l-persuna jkollha. Bil-pressjoni tal-ilma, il-persuna tinqata’ mill-ba[ar
3
4
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 18 ta’ Awwissu, 2014
16
MADWARNA
Kun/ert ta’ mu]ika Klezmer fil-Belt Valletta Bejn id-29 u t-30 ta’ Awwissu, Pjazza Teatru Rjal filBelt Valletta se tkun is-sit talKlezmorimalta Nights, /elebrazzjoni ta’ mu]ika Klezmer bissehem ta’ Amsterdam u Yxalag Klezmer Bands flimkien malkantawtri/i Olandi]a Démira. Il-kun/ert, li qed ji;i organizzat mill-organizazzjoni nongovernattiva Klezmorimalta Foundation, ilu jittella’ g[al aktar minn sena u se jpo;;i lmu]ika Klezmer fuq quddiem fix-xena mu]ikali f’Malta. Din it-tip ta’ mu]ika, normalment asso/jatà ma’ ti;ijiet Lhud, g[andha wkoll influwenzi ]ingari u mill-Balkani u ]-]ew; gruppi se jdoqqu varjetà ta’ diski ta’ dan il-;eneru. “Il-mu]ika Klezmer hija /elebrazzjoni,” tispjega Birgit Albrecht, wa[da mill-fundaturi ta’ Klezmorimalta Foundation. “Din hija mu]ika li tg[aqqad u tqanqal emozzjonijiet varji mill-udjenza, sa da[k u biki. Illum hemm varjetà s[i[a ta’ gruppi u baned tal-Klezmer u lmod kif idoqqu u l-atmosfera li jikkreaw huma ma;i/i. A[na qed nisperaw li dan il-kun/ert ikollu l-istess effett.” Din il-varjetà ta’ artisti talKlezmer se tkun parti kru/jali waqt Klezmorimalta Nights, u kemm Amsterdam Klezmer Band kif ukoll Yxalag Klezmer Band huma rinomati f’dan il-qasam. I]-]ew; baned se jdoqqu varjetà ta’ diski Klezmer tradizzjonali kif ukoll interpretazzjonijiet moderni ta’ dan l-istil; filwaqt li l-kantawtri/i Olandi]a Démira, li fil-bidu ta’ din is-sena [ar;et l-EP l-;dida tag[ha Indigo, se tag[laq
Yxalag Klezmer Band
Il-kantawtri/i Olandi]a Démira
Il-mu]ika Klezmer hija /elebrazzjoni... Din hija mu]ika li tg[aqqad u tqanqal emozzjonijiet varji mill-udjenza, sa da[k u biki i]-]ew; serati. “G[alkemm ix-xena talmu]ika lokali hija di;à varjata u tajba, a[na nisperaw li dawn
it-tliet mu]i/isti jkomplu jispiraw u jkebbsu l-interess f’dan il;eneru,” qalet Albrecht. “Nisperaw ukoll li dan l-avveni-
ment jo[loq djalogu bejn artisti u mu]i/isti Maltin u dawk li se jie[du sehem f’dan il-kun/ert. Fl-a[[ar mill-a[[ar, a[na
Amsterdam Klezmer Band
nemmnu li dan huwa l-punt ta’ dawn it-tipi ta’ avvenimenti.” Klezmorimalta Nights se ssir fid-29 u fit-30 ta’ Awwissu filPjazza Teatru Rjal, lok li jg[aqqad il-passat mal-pre]ent – simbolu ta’ kif il-mu]ika Klezmer kibret u nbidlet tul issnin. Biljetti g[all-kun/ert jistg[u jinxtraw minn www.ticketline.com.mt.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 18 ta’ Awwissu, 2014
17
MADWARNA
■ L-FCM Bank la[aq l-1,000 kont minn mindu beda ja[dem f’Malta. Id-detentur tal-1,000 kont tal-FCM Bank, John Mallia, ;ie mistieden flimkien ma’ martu Carmela fl-uffi//ju tal-bank f’San :iljan fejn saret il-pre]entazzjoni ta’ rigal minn Vincent Ma, is-COO. Ritratt ta’ tifkira – i/-/iklisti matul il-maratona tal-Malta Airport ALIVE2014 Challenge for Cancer
Il-Malta Airport ALIVE2014 Cycling Challenge taqbe] il-mira tag[ha It-tieni edizzjoni tal-Malta Airport ALIVE2014 Cycling Challenge kienet su//ess hekk kif il-Fondazzjoni qab]et il-mira tag[ha bis-somma ta’ 65,000 ewro. Il-fondi mi;bura se jit[abbru fi ]mien qasir u g[al darb’o[ra se jing[ataw b[ala donazzjoni lill-Fond tar-Ri/erka talUniversità (RIDT) g[al programm spe/jalizzat fir-ri/erka tal-kan/er tas-sider f’Malta. Din is-sena, [amsa u erbg[in /iklist g[addew minn sfida iebsa. Huma qadfu kwa]i 1,100 kilometru f’sebat ijiem f’[ames pajji]i b’temperaturi s[an, xita qawwija, g[oljiet weqfin u fuq art mhux ma[duma. L-isfida bdiet minn Praga fl10 ta’ Lulju. Il-grupp qadef b’medja ta’ 155 kilometru kuljum lejn Vjenna, g[al Bratislava, Budapest, u Belgrad. Din is-sena r-rotta kienet notevolment bl-g[oljiet u ferm aktar iebsa mis-sena li g[addiet, b’wa[da mill-g[oljiet partikolari kellha elevazzjoni
{amsa u erbg[in /iklist g[addew minn sfida iebsa. Huma qadfu kwa]i 1,100 kilometru f’sebat ijiem f’[ames pajji]i b’temperaturi s[an, xita qawwija, g[oljiet weqfin u fuq art mhux ma[duma ta’ 2,600 metru. “Matul l-isfida ]ammejna lmoral tag[na g[oli,” qal Nicky Camilleri, i/-Chairperson talFondazzjoni ALIVE. “G[alkemm iltqajna ma’ kundizzjonijiet ta’ temp varjat u rotot b’g[oljiet ibsin, dan ma waqqafniex milli nkomplu blisfida. Konna e]awriti bis-s[ana li taqli jew imxarrbin g[asra bix-xita, i]da konna lkoll determinati li ntemmu l-isfida. Il-fatt li konna nafu li kull kilometru li naqdfu u kull ewro mi;bur kien se jmur biex jg[inu l-fondi g[al i]jed ri/erka fil-kan/er tassider.” Matul dawn l-a[[ar snin l-
■ L-attri/i Ingli]a li twieldet fi Frar 1996 Sophie Turner (fir-ritratt), li hi l-aktar mag[rufa g[all-interpretazzjoni tag[ha tal-karattru ta’ Sansa Stark fis-sensiela popolari ta’ HBO Game of Thrones, li partijiet minnha n;ibdu f’Malta, aktar tard din is-sena se ter;a’ tkun Malta din id-darba biex tinterpreta l-parti ta’ Mary Shelley f’film bijografiku dwar din l-awtri/i li mill-pinna tag[ha kien [are; il-klassiku Frankenstein. Mag[ha f’dan il-film, li se jkollu re;ija ta’ Coky Giedroyc, mistenni jkun hemm, fost o[rajn, l-atturi Jeremy Irvine u Taissa Farmiga. Il-film mistenni jin;ibed partijiet minn hawn Malta u o[rajn fir-Renju Unit.
Università b’kollaborazzjoni mal-Klinika tas-Sider fl-Isptar Mater Dei rre;istrat progress dwar /erti biochemical pathways fil-kan/er tas-sider. Fost id-dipartimenti tal-Università li huma involuti f’din ir-ri/erka hemm dawk tal-Fi]jolo;ija u Bijokimika, tal-Anatomija u ddipartiment tal-Farmakolo;ija Klinika. “G[andna b]onn inkomplu nsostnu din ir-ri/erka kru/jali tul is-snin li ;ejjin. G[alhekk nibqg[u niddependu mill;enero]ità tal-Maltin,” qal Wilfred Kenely, il-Kap E]ekuttiv g[all-Fondi tar-Ri/erka talUniversità.
Il-Grupp Argus i[abbar qlig[ ta’ $13.2-il miljun Il-Grupp Argus, il-parent company tal-kumpanija Argus Insurance Agencies Limited ibba]ata f’Malta (mag[rufa qabel b[ala Fogg Insurance), [abbar qlig[ ta’ 13.2-il miljun dollaru tal-Bermuda, g[as-sena li g[alqet fil-31 ta’ Marzu 2014. Il-bord tal-kumpanija ddikjara wkoll dividend ta’ nofs is-sena ta’ seba’ /ente]mi tad-
dollaru ta’ Bermuda g[al kull sehem. Alison Hill, il-Kap E]ekuttiv ta’ Argus Group, ikkummentat li “dawn ir-ri]ultati po]ittivi huma sostnuti minn ba]i qawwija ta’ negozju li tinkludi prestazzjoni b’sa[[itha mill-operat tag[na, livelli g[oljin ta’ ritenzjoni tal-klijenti, u mmani;;jar effi/jenti tal-ispejje] tal-operat.”
■ Lorraine Balzan u t-tifla tag[ha Nicole huma r-rebbie[a tal-kompetizzjoni Share your Sunshine, organizzata minn Atlas Insurance PCC Ltd. I]-]ew; rebbie[a ng[ataw ir-ri;al, voucher ta’ 2,000 ewro g[al safra tal-g[a]la tag[hom, fl-uffi//ji ewlenin tal-kumpanija f’Ta’ Xbiex. “Wara s-su//ess tal-kompetizzjoni Your Story fejn [ajjarna lill-pubbliku biex jaqsam stejjer ta’ ispirazzjoni po]ittiva mag[na, l-iskop ta’ din il-kompetizzjoni ;dida kien li nistiednu lill-komunità tag[na fuq Facebook biex jg[idulna xi jferra[hom f’[ajjithom,” spjegat Jackie Attard Montalto, il-Marketing and Human Resources Manager ta’ Atlas.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 18 ta’ Awwissu, 2014
18
KONSUMATUR
Waqt il-perjodu tas-sales il-bejjieg[a ma jistg[ux jag[mlu kundizzjonijiet ta’ xiri li b’xi mod inaqqsu d-drittijiet legali tal-konsumatur
Id-drittijiet tal-konsumatur meta jixtri waqt is-sales Meta konsumatur jixtri o;;etti bi prezz imnaqqas, iddrittijiet legali tieg[u ma jinbidlux. G[aldaqstant, jekk waqt issales jixtri prodott difettu], legalment g[andu dritt jirritornah g[and il-bejjieg[ u jitlob rimedju. Waqt il-perjodu tas-sales ilbejjieg[a ma jistg[ux jag[mlu kundizzjonijiet ta’ xiri li b’xi mod inaqqsu d-drittijiet legali tal-konsumatur. F’ka] ta’ prodotti difettu]i, il-bejjieg[ ma jistax jirrifjuta li jipprovdi rimedju avolja l-o;;ett ikun inbieg[ bi prezz imnaqqas [afna. L-unika sitwazzjoni fejn konsumatur ma jistax jitlob rimedju f’ka] ta’ difett, huwa meta kien jaf bid-difett fl-o;;ett qabel ma sar ix-xiri. Jekk per e]empju libsa tkun qed tinbieg[ bi prezz imnaqqas g[aliex g[andha xi tbajja’ jew buttuni nieqsa, wara x-xiri, il-konsumatur m’g[andux dritt li jitlob rimedju min[abba l-istess difetti. Jekk però l-o;;ett jo[ro;lu difett ie[or, il-bejjieg[ g[andu lobbligu li jipprovdi rimedju g[ad-difett mo[bi. Waqt il-perjodu tas-sales, ilkonsumatur g[andu joqg[od attent g[all-kundizzjonijiet tar-
ritorn. Legalment tal-[anut m’g[andux l-obbligu li ja//etta lura l-o;;etti mixtrija jekk dawn ikunu skont il-ftehim tax-xiri.
L-unika sitwazzjoni fejn konsumatur ma jistax jitlob rimedju f’ka] ta’ difett, hi meta kien jaf bid-difett fl-o;;ett qabel ma sar ix-xiri
Flus lura
Minkejja dan, il-ma;;or parti tal-[wienet normalment jippermettu lill-konsumatur jibdel ilprodott li ma jridx ma’ prodott ie[or jew joffrulu credit note jew flus lura. Waqt ]minijiet ta’ sales, dawn il-kundizzjonijiet tar-ritorn jistg[u jinbidlu billi jitne[[ew kompletament jew jitnaqqsu nnumru ta’ ;ranet sa meta jista’ jsir ir-ritorn. Meta dan ikun il-ka], ilbejjieg[ g[andu jinforma lillklijenti tieg[u sabiex jevita problemi u ilmenti ]ejda. Minna[a l-o[ra l-konsumatur g[andu r-responsabbiltà li dejjem jistaqsi lill-bejjieg[ dwar ilkundizzjonijiet tar-ritorn qabel ma jikkonkludi x-xiri, spe/jalment waqt ales. O;;ett difettu]
Konsumatur jista’ jsib ru[u f’sitwazzjoni fejn jirritorna o;;ett difettu] u jiskopri li dan qed jinbieg[ bi prezz imnaqqas. Meta ji;ri hekk il-konsumatur g[andu jiftakar li l-ewwel nett
Odette Vella odette.vella@mccaa.org.
g[andu dritt li l-prodott difettu] jissewwa jew jinbidel, u f’ka] li dawn i]-]ew; rimedji ma jkunux possibbli, jew ikunu se jo[olqu inkonvenjent lill-konsumatur, g[andu dritt jitlob ilflus li [allas g[all-o;;ett lura. F’dawn is-sitwazzjonijiet ikun utli [afna li l-konsumatur jippre]enta l-ir/evuta b[ala prova ta’ kemm [allas g[all-o;;ett. Riklamar ta’ ro[s kbir m’g[andux jimpressjona lillkonsumatur. Il-konsumatur g[andu dejjem jevalwa l-prezz li qed i[allas g[all-o;;ett, iktar milli kemm ;ie mra[[as millprezz ori;inali. Huwa illegali li bejjieg[ jag[mel dikjarazzjoni ta’ ro[s minn prezzijiet partiko-
lari meta fil-verità l-o;;ett qatt ma jkun inbieg[ bil-prezz ori;inali. Ir-reklamar qarrieqi Barra minn hekk, meta [anut jag[mel paragun ta’ ro[s bejn ]ew; prezzijiet, l-og[la prezz g[andu jkun l-a[[ar prezz li kien qieg[ed jinbieg[ l-o;;ett qabel ma beda s-sale. Huwa
wkoll meqjus b[ala riklamar qarrieqi li [anut jirriklama persenta;; ta’ ro[s fuq ilprodotti kollha u fil-[anut mhux veru jkun hemm is-sale riklamat. Waqt sales huwa fl-interess tal-konsumatur li jdur diversi [wienet biex iqabbel il-prezzijiet. B’dan il-mod biss jista’ jsib l-a[jar offerti. Jekk waqt ix-xiri l-konsumatur jiltaqa’ ma’ xi prattika kummer/jali qarrieqa, jista’
jag[mel rapport mal-Uffi//ju g[all-Affarijiet tal-Konsumatur fi [dan l-Awtorità ta’ Malta g[all-Kompetizzjoni u g[allAffarijiet tal-Konsumatur.
L-iskop ta’ dan l-artiklu huwa biss li jipprovdi informazzjoni u mhux li jag[ti parir legali. F’ka] ta’ lment jew b]onn ta’ aktar informazzjoni tista’ tikkuntattja lill-Uffi//ju g[all-Affarijiet talKonsumatur fi [dan l-Awtorità ta’ Malta g[all-Kompetizzjoni u l-Affarijiet tal-Konsumatur fuq il-freephone 8007 4400 jew in-numru tat-telefown 2395 2000. (Odette Vella hi Senior Information Officer fl-Uffi//ju g[all-Affarijiet tal-Konsumatur fi [dan l-Awtorità ta’ Malta g[all-Kompetizzjoni u lAffarijiet tal-Konsumatur.)
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 18 ta’ Awwissu, 2014
19
TISLIBA
TA{BIL IL-MO{{ U TAG{RIF 1
2
5
3
4
Rapport tat-temp
6
7
UV INDEX
8
9
10
9
11
IT-TEMP Ftit jew wisq imsa[[ab g[all-ewwel, li jsir ilbi//a l-kbira sabi[ VI}IBBILTÀ Tajba IR-RI{ Moderat mill-Majjistral g[all-ewwel, idur millGrigal lokalment [afif filg[odu, isir [afif mix-Xlokk filg[axija BA{AR Moderat li jsir [afif IMBATT Baxx mill-Majjistral TEMPERATURA L-og[la 30˚C XITA F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 0.1mm Xita mill-1 ta’ Settembru 509.1mm IX-XEMX titla’ fis-06.22 u tin]el fit-19.51
Il-[amest ijiem li ;ejjin 12
13
14
15
16
17
Mimdudin> 5. Kan;a, sar differenti (5) 6. Aktar qalil (5) 7. u 16. Falliment f’bank (10) 10. u 11. Min je[odha kontra [addie[or (10) 11. Ara 10 12. u 14. Li ja[dem mekkanikament (10) 14. Ara 12 16. Ara 7 17. L-g[elm tal-Insara (5) 18. G[a;ina sfiljurata (5)
18
Weqfin> 1. }viluppa (6) 2. Minnufih (6) 3. Sa[[an lill-kelb biex jag[mel g[al xi
[add (6) 4. G[a;eb fuq xejn, telfa fuq irqaqat (6) 8. {eles minn xi [add (5) 9. Rispostu] (5) 12. :abra ta’ xi [add mill-pulizija (6) 13. Mantnut (6) 14. Surmast fl-arti (6) 15. B[al xulxin (6)
Soluzzjoni tat-Tisliba tal-:img[a Mimdudin> 5. Difna; 6. Laned; 7. Bxara; 10. u 11. ?ellulojde; 12. u 14. Debuttanti; 16. Idjaq; 17. u 18. Iddisturba. Weqfin> 1. Addo//; 2. Qaxxru; 3. Plural; 4. Adeste; 8. Klabb; 9. Pjanu; 12. Denfil; 13. Tedesk; 14. Tpatti; 15. Ingrat.
Sudoku Kulma trid tag[mel hu li timla l-kaxxi vojta bin-numri mill-1 sad-9 ta’ kull ringiela, ta’ kull kolonna u ta’ kull kwadru ]g[ir ta’ 3 kaxxi bi 3.
IT-TNEJN L-og[la 30˚C L-inqas 23˚C
IT-TLIETA L-og[la 31˚C L-inqas 22˚C
L-ERBG{A L-og[la 32˚C L-inqas 24˚C
UV
UV
UV
UV
UV
9
9
9
10
10
IL-:IMG{A L-og[la 33˚C L-inqas 24˚C
Temperaturi fi bliet barranin It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet: Malta 30˚ xemxi, Al;eri 29˚C xemxi, Amsterdam 15˚C xita, Ateni 34˚C xemxi, Li]bona 28˚C xemxi, Berlin 20˚ ftit imsa[[ab, Brussell 15˚C imsa[[ab, il-Kajr 36˚C xemxi, Dublin 16˚C sabi[, Kopen[agen 15˚C xita, Frankfurt 20˚C imsa[[ab, Milan 23˚C imsa[[ab, Istanbul 33˚C ftit imsa[[ab, Londra 15˚C ftit imsa[[ab, Madrid 29˚C xemxi, Moska 20˚C imsa[[ab, Pari;i 20˚C imsa[[ab, Bar/ellona 27˚C xemxi, Ruma 26˚C xemxi, Tel Aviv 32˚C xemxi, Tripli NA, Tune] 28˚C imsa[[ab, Vjenna 21˚C ftit imsa[[ab, Zurich 20˚C ftit imsa[[ab, Munich 19˚C sabi[, St. Petersburg 20˚C imsa[[ab
Tag[rif Id-Djarju tal-President ta’ Malta g[al matul din il-;img[a It-Tnejn 18 ta’ Awwissu 10.00 Il-President tilqa’ lillMembri ta’ The Malta Unborn Child Movement g[al ]jara ta’ korte]ija fil-Palazz ta’ San Anton. 12.00 Il-President tiltaqa’ ma’ Simon Busuttil, il-Kap talOppo]izzjoni fil-Palazz ta’ San
Anton
L-Erbg[a 20 ta’ Awwissu
10.00 Il-President tiltaqa’ ma’ Joseph Muscat, il-Prim Minsitru fil-Palazz ta’ San Anton. 21.00 Il-President tattendi g[all-Kun/ert organizzat millBanda San Leonardu f’Misra[ {al Kirkop, {al Kirkop
Il-{amis 21 ta’ Awwissu Soluzzjoni Sudoku
IL-{AMIS L-og[la 32˚C L-inqas 24˚C
08.00 Il-President tattendi g[al ri/eviment ospitat millG[aqda So/jali 8 ta’ Settembru fl-okka]joni tal-Festa ta’ Marija Bambina fil-Lukanda Solana filMellie[a
Il-:img[a 22 ta’ Awwissu
16.30 Il-President tippresiedi laqg[a tal-Istrina 2014 Core Group fil-Palazz ta’ San Anton
Is-Sibt 23 ta’ Awwissu
09.30 Il-President tiltaqa’ mal-Membri tal-Kunsill
Studenti Universitarji (KSU) u l-organizzazzjonijiet tal-istudenti universitarji filPalazz, Verdala. 18.30 Il-President u s-Sur Preca jattendu g[al Quddiesa Solenni fl-okka]joni tal-festa ta’ Santa Liena, fil-Ba]ilika ta’ Santa Liena f’Birkirkara
Il-{add 24 ta’ Awwissu
10.00 Il-President tilqa’ li/Chairperson u l-Membri ta’ Compassionate Friends – support group of Bereaved Parents g[al ]jara ta’ korte]ija fil-Palazz ta’ San Anton. BBQ mill-Anici Star Supporters Nhar is-23 ta’ Awwissu lAnici Star Supporters se jorganizza BBQ Buffet fil-Lukanda Soreda, il-Qawra. Biljetti millBar tal-Ka]in jew /emplu 79327249 jew 79453360. China Film Festival 2014 Nhar id-29, 30 u 31 ta’ Awwissu fi :nien is-Serenità,
Santa Lu/ija se ssir edizzjoni o[ra ta/-China Film Festival. Se jintwerew tliet films mill-aqwa mid-dinja /inematografiku ?ini]a. Ta’ min ifakkar li :nien isSerenità g[adu kif ;ie rinovat, u g[aldaqstant minbarra l-esperjenza ta/-/inema, wie[ed ikun jista’ wkoll jara l-;nien.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 18 ta’ Awwissu, 2014
20
TV#RADJU
05>30 06>00
Ru]arju Radio 101 Breakfast Club b’waqfiet g[al Sports News fis-06>45, A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 0740 Anali]i tal-:urnali< Avvi]i tal-Mejtin u Angelus fit-07>55)
08>00 08>05 09>00 09>05
A[barijiet fil-Qosor (ikompli) 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>00 11>55 12>00 12>30 14>30 15>00 15>05
Mu]ika bla kumment Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet The Big Show Hitsteria A[barijiet fil-Qosor (ikompli) Hitsteria (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
16>30 17>55 18>00 18>30 20>00 20>30 22>30 23>55
Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Replay ikompli Mu]ajk Fuzzbox Newsdesk (r) Mu]ika tul il-lejl.
G[at-tfal fuq il-Cable Disney Channel 08:55 - Good Luck Charlie 09:15 The Suite Life on Deck 09:40 - The Suite Life on Deck 10:05 - That’s So Raven 10:25 - That’s So Raven 10:50 - A.N.T. Farm 11:15 - A.N.T. Farm 11:35 - Good Luck Charlie 12:00 - Good Luck Charlie 12:25 Jessie 12:45 - Austin & Jessie & Ally All Star New Year - 13:10 - Austin & Ally 13:35 - Win, Lose or Draw 14:00 - Gravity Falls 14:25 - Gravity Falls 14:45 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 15:10 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 15:35 - Austin & Ally 16:00 - I Didn’t Do It 16:20 - Jessie 16:45 - Sabrina Secrets of a Teenage Witch 17:10 - Liv & Maddie 17:30 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 17:55 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 18:20 - Violetta 19:05 - Liv & Maddie 19:30 - Jessie 19:50 - Dog With a Blog 20:15 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 20:40 - Austin & Ally 21:00 - Good Luck Charlie 21:25 - A.N.T. Farm 21:50 - Shake It Up! 22:10 - Wolfblood 22:35 Wolfblood 23:00 - Violetta 23:45 The Hive 23:50 - Art Attack Nickelodeon 07:30 - SpongeBob SquarePants 07:55 - SpongeBob SquarePants 08:20 - Dora the Explorer 08:45 – Umizoomis 09:10 - Tickety Toc 09:28 - Little Kingdom 09:35 - PAW Patrol 10:00 - Zack and Quack 10:25 - Olive the Ostrich 10:50 - Bubble Guppies 11:15 - Winx Club 11:40 Totally Spies! 12:05 - T.U.F.F. Puppy 12:30 – iCarly 12:55 Victorious 13:20 - Big Time Rush 13:45 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:10 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:40 - The Penguins of Madagascar 15:05 - The Penguins of Madagascar 15:30 - Rocket Monkeys 15:55 Rabbids Invasion 16:20 - Marvin Marvin 16:45 - iCarly 17:10 - Big Time Rush 17:35 - Totally Spies! 18:00 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 18:25 - The Penguins of Madagascar 18:50 - The Fairly OddParents 19:15 - SpongeBob SquarePants 19:40 – Victorious 20:05 - iCarly 20:30 - SpongeBob SquarePants 20:55 - Avatar: The Legend of Aang 21:20 - Big Time Rush 21:45 - Big Time Rush 22:10 The Penguins of Madagascar 23:00 iCarly 23:25 - iCarly 23:50 Victorious.
Jim Jam 07:45 - Jarmies 08:00 - Kipper 08:10 – Shapes 08:20 - What’s The Big Idea? 08:25 - What’s The Big Idea? 08:30 - Gazoon 08:35 Snapatoonies 09:00 - Heroes of the City 09:15 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 - Benjamin’s Farm 09:45- My Animal Friends 10:00 - See the Sea 10:05 - Lots & Lots Of... 10:20 - Bob the Builder 10:30 - Fireman Sam 10:40 - Thomas and Friends 10:50 - See the Sea 10:55 - Nouky & Friends 11:00 Rubbadubbers 11:10 - Pingu 11:15 Tiny Planets 11:20 - Pingu 11:25 Woody Buddies 11:30 - Monkey See, Monkey Do 11:40 - Barney & Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:20 – Noksu 12:25 – Jarmies 12:40 What’s The Big Idea? 12:45 - What’s The Big Idea? 12:50 - Heroes of the City 13:05 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:30 - Shapes 13:40 - Kipper 13:50 - Gazoon 13:55 - Woody Buddies 14:00 Snapatoonies 14:25 - My Animal Friends 14:40 - See the Sea 14:45 Lots & Lots Of... 15:00 - Fluffy Gardens 15:10 - Noksu 15:15 Jarmies 15:30 - - Angelina Ballerina 15:45 - Monkey See, Monkey Do 15:55 - Barney & Friends 16:25 Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 – Igloo-Gloo 17:00 - Bob the Builder 17:10 - Fireman Sam 17:20 - Thomas and Friends 17:30 - See the Sea 17:35 - Monkey See, Monkey Do 17:45 Connie the Cow 17:55 - Slim Pig 18:05 - Heroes of the City 18:20 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:45 - What’s The Big Idea? 18:50 - What’s The Big Idea? 18:55 My Animal Friends 19:10 - See the Sea 19:15 - Noksu 19:20 - Shapes 19:30 - Monkey See, Monkey Do 19:40 - Barney & Friends 20:10 Woody Buddies 20:15 - Kipper 20:25 - Slim Pig 20:35 - Connie the Cow 20:45 - Angelina Ballerina 21:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 - Heroes of the City 21:40 - What’s The Big Idea? 21:45 - What’s The Big Idea? 21:50 Tiny Planets 21:55 - Pingu 22:00 Bob the Builder 22:10 - Fireman Sam 22:20 - Thomas and Friends 22:30 - See the Sea 22:35 - Rubbadubbers 22:45 - Slim Pig 22:55 - Connie the Cow 23:05 - Kipper 23:15 Benjamin’s Farm 23:20 - My Animal Friends 23:35 - Woody Buddies 23:40 - What’s The Big Idea?
The Uninvited
- Italia 1, 22>55
Anna Rydell tmur lura d-dar fejn tiltaqa’ ma’ o[tha u l-akbar [abiba tag[ha, Alex, wara li tkun qattg[et ftit ]mien l-isptar g[all-kura mentali. Il-problema tkun li l-kura li [adet, meta waslet id-dar ;iet imminata minn ommha tar-rispett, minn missierha u mill-pre]enza ta’ [ares fid-dar tag[hom.
TVM 07:00 – TVAM 08:00 – History hunters 09:30 - Gadgets 10:00 – Paq paq lifestyles 10:30 - Teleshopping 12:00 A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 –Madwarna 12:40 - Merlin 14:40 – Zafira 15:20 – It-triq 15:30 – History hunters 16:00 – A[barijiet 16:05 – Xplahhmalhajt 16:20 – Labrats 16:45 – Xplahhmalhajt 17:00 – Teleshopping 18:00 – A[barijiet 18:40 – Merlin 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:45 – Reporter 21:45 - A[barijiet fil qosor 21:50 – Mr. Fisherman 22:35 – Mill-im[a]en tal-festi 23:05 – A[barijiet. TVM 2 07:00 – News
08:00 - Newsloop 09:30 Malta u lil hinn minnha 11:00 – Bijografiji 12:00 – Puree 13:30 – Maresciallo Rocca 15:15 – Kurrenti 16:00 - Servizz minn Malta u Lil Hinn Minnha 16:15 – Tuff[at migduma 17:15 – Click17:45 – Valletta 18:15 – Gadgets 18:45 – Rajt ma rajtx 19:30 – Merlin 20:30 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 20:40 – Bounce. Film 22:30 – Ripper street 23:20 - A[barijiet bl-Ingli] –
One
07:30 - One News 07:45 – Indigo 09:45 – Teleshopping 11:00 - Sajf 12:30 - ONE News 12:40 – Telebejg[ 13:40 – It-tfal 14:40 – Marvin 15:30 – Fil-k/ina ma’ Malcolm 16:20 – Teleshopping 17:30 - ONE News 17:40 – Indigo 19:30 - ONE News 20:15 - Ieqaf 20 minuta 20:45 – Issues 22:00 – Zona sports salf 22:30 - Imsa[[ra 23:30 - ONE News. Smash 07:00 – A[barijiet 07:40 - Er;a’ Lura 08:40 – A[barijiet 09:00 – {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 10:50 TSN Teleshopping 13:10 - AtoZ Teleshopping 14:20 - Ma’ Majsi 16:10 -
Fil-K/ina ma’ Farah (r) 17:10 - Er;a’ Lura 18:00 - A[barijiet ta’ Barra 18:15 - Bingo 75 18:40 – Teleshopping 19:00 – A[barijiet 19:30 – {abbejtek 20:30 – Forum 21:30 – Dokumentarju 22:00 – A[barijiet 22:30 - Poker. Raiuno 07:10 - Unomattina Estate (Jinkludi tTg1 fis-7:30am, fit-8am, fid-9am, fid9:30 u fl-10am) 11:20 - Don Matteo 13:30 – Telegiornale 14:00 - Tg1 Economia 14:05 – Legàmi 15:00 - Capri 3 17:00 – Tg1 17:15 - Un amore di lana 18:50 - Reazione a Catena 20:00 – Telegiornale 20:30 – Techetechetè 21:20 - Il Commissario Montalbano 23:23 - TG1 60 Secondi 23:40 - Miss Fisher - Delitti e misteri Sangue e circo 00:25 - Tg1 notte 00:55 - Che tempo fa 01:00 – Sottovoce 01:30 - Cultura Real School Expo 2015 02:00 - Butta la
luna 2
Raidue 06:25 –
Dance! 07:10 - The Lying Game Un bacio prima di mentire 07:50 Sorgente di vita 08:20 - Le Sorelle McLeod 09:45 - Pasión Prohibida 10:30 Tg2 Insieme Estate 11:20 - Il nostro amico Charly 12:10 - La nostra amica Robbie 13:00 - Tg2 giorno 14:00 Omicidi nell’alta società Torbidi segreti 15:40 - Senza Traccia - Madre e figlio 16:20 - Guardia Costiera 17:55 - Tg2 Flash L.I.S. 18:45 - Il commissario Rex 20:30 – Tg2 21:00 - LOL :-) 21:10 Voyager - Ai confini della conoscenza 23:15 – Tg2 23:33 – Splice 01:05 – Protestantesimo 01:55 Firefight. Raitre 06:30 -
Rassegna stampa italiana e internazionale 07:59 - Morning News 08:00 - Agorà Estate 10:00 - Cinema d’oggi 10:20 - Romanzo d’amore 11:10 - Tg3 Minuti 11:12 - Romanzo d’amore
12:00 – Tg3 12:15 - La Signora del West 13:00 - Kilimangiaro album 13:10 - Il tempo e la Storia Papa Francesco 14:00 Tg Regione 14:50 - Tgr Piazza Affari 15:00 - Terra nostra 2 15:45 - Roulette russa 17:15 - Geo Magazine 2014 19:00 – Tg3 20:00 – Blob 20:20 - Hotel 6 stelle 21:05 - I soliti ignoti 22:55 - Tg Regione 23:13 - De Gasperi-Togliatti 00:05 - La Musica di Raitre Teatro alla Scala di Milano. Canale 5 06:00 - Prima pagina # Borse e monete 07:55 - Traffico # Tg5 08:45 - Miracoli degli animali 08:55 - Fratelli benvenuti 11:00 - Forum 13:00 - Tg5 13:41 Beautiful 14:46 - La vlincia tra i Monti 16:31 - Rosamunde pilcher 18:30 Cuore ribelle 19:10 - Il segreto 20:00 Tg5 20:40 - Paperissima sprint 21:11 Dirty dancing 23:29 - The tudors 01:50 - Tg5 02:10 - Rassegna Italia 1 07:40 - Super car 09:35 - A-Team 11:30 - Human target 12:25 - Studio aperto 13:02 - Sport Mediaset 14:05 CartoonI 15:00 - Pretty little liarI 16:40 - Dawson’s creek 18:30 - Studio aperto 19:00 - Vecchi bastardi 19:20 - C.S.I. Scena del crimine 21:10 - Person of interest 22:55 - The Uinvited 00:30 Studio aperto 00:45 - Sport Mediaset 01:10 - Top one. Rete 4 07:20 -
Miami vice 08:15 - Distretto di polizia 10:45 - Ricette all’Italiana 11:30 - Tg4 12:00 - Renegade 12:50 - I delitti del cuoco 13:47 - Il giudice Mastrangelo 15:30 - Hamburg disretto 21 16:35 - Ieri e oggi in tv 17:05 - Il comandante Florent 18:55 - Tg4 19:35 Ieri e oggi in tv 19:55 - Tempesta d’amore 20:30 - Il segreto 21:15 - Arma letale 23:55 - Cielo di piombo 01:50 Tg4 night news.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 18 ta’ Awwissu, 2014
21
TV#RADJU F Living 07:00 – Teleshopping 08:00 – Drama 10:00 – Fil-:nien ma’ melo 10:30 – Madagascar 12:00 – Teleshopping 13:00 – F Living Magazine 16:00 – Teleshopping 20:30 – Summer hit song contest 22:30 – F living show 01:30 – Teleshopping. Xejk 07:30 – Just for Laughs 07:45 – Total Request 09:45 – Football daily 09:50 – Shout out 10:00 – Love & Romance 10:45 – Tele market deals 11:45 – Just for laughs 13:30 – The 80’s 14:00 – Xi [lomt 15:00 – The 90’s 15:30 – Telemarket deals 16:50 – Shout out 17:45 – Maltese music 18:00 – Total request show 20:00 – Just for laughs 20:30 – Frux 21:55 – Football daily 22:00 – Golden oldies 23:00 – Local Issues 23:45 – Telemarket deals. Melita More 09:00 - Grey’s Anatomy 09:45 Private Practice 10:30 - Criminal Minds 11:15 - Glee 12:00 SMASH 13:00 Days Of Our Lives 13:45 - Grey’s Anatomy 14:30 - Whitney 15:00 Private Practice 15:45 - Criminal Minds 16:30 - Chicago Fire 17:15 - Psych 18:15 Days Of Our Lives 19:00 Amazing Race 19:45 - Supernatural 20:30 - The Mentalist 21:15 - Person Of Interest 22:00 - So You Think You Can Dance 23:00 - Game Of Thrones 00:00 - Suburgatory 00:30 - SMASH 01:15 – Glee. GO Stars 06:50 - The Phantom of the Opera 09:30 - The Hunters 11:00 - Parks & Recreation 11:45 Epic 13:25 - Gangster Squad 15:15 - Pacific Rim 17:25 Taken 2 19:00 - Downton Abbey 20:15 - The Big Bang Theory 21:00 Breaking Bad 22:40 - Resident Evil: Retribution 00:15 - Pacific Rim 02:25 The Hunters 03:50 - Epic 05:30 - The Big Bang Theory 06:00 - Taken 2. Mediaset Italia 06:20 - Professione
Vacanza 07:50 Dietro le quinte di 08:00 - Elisa di Rivombrosa 09:30 - Fornelli d’Italia 10:10 - Melaverde 11:01 - La sai l’ultima? 11:15 - Centovetrine 11:40 Uomini e donne 12:30 - Avanti un altro
13:20 - Vivere III 13:45 - I Cesaroni II 14:40 - Casa Vianello 15:10 - Casa Vianello 15:40 – Carabinieri 16:30 Fornelli d’Italia 17:10 - Forum 18:35 Centovetrine 19:00 - TG5 19:35 - I Cesaroni II 20:35 - Caro maestro 21:20 - Schezi a parte ’09- SnackK 21:45 Uomini e donne 22:50 – Colorado 23:45 - Vite In Apnea. BBC Entertainment 06:00 - Teletubbies 06:25 - 3rd & Bird 06:35 - Green Balloon Club 07:00 - Nina and the Neurons: In the Lab 07:15 - Teletubbies 07:40 - 3rd & Bird 07:50 - Green Balloon Club 08:15 The Weakest Link 09:00 - Fawlty Towers 09:30 - Orangutan Diary 10:00 Keeping Up Appearances 10:30 Doctors 11:00 - Daddy Daycare 11:50 The Weakest Link 12:35 - Friday Night Dinner 13:00 - Friday Night Dinner 13:20 - Friday Night Dinner 13:50 Friday Night Dinner 14:15 - Keeping Up Appearances 14:45 - Doctors 15:15 - Daddy Daycare 16:05 - A Totally Different Me 17:00 - Orangutan Diary 17:25 - The Weakest Link 18:10 EastEnders 18:40 - Doctors 19:10 New Tricks 20:05 - Little Dorrit 21:00 – Spooks 21:50 - Blackadder the Third 22:20 - Blackadder the Third 22:50 The Vicar of Dibley 23:30 - Lee Evans:
Big Live at the O2 TCM 06:00 -
Father of the Bride 07:40 Three Little Words 09:50 - Designing Woman 12:15 - Raintree County 15:00 - Valley of the Kings 16:20 - The King’s Thief 17:40 - The Pirate 19:20 - Dial M for Murder 21:00 - Scarecrow 22:55 Rebel Without a Cause MGM Movie 06:50 Lonely
Hearts 08:25 Mosquito Squadron 09:55 - Mr North 11:25 - Throw Momma from the Train 12:55 - Livin’ Large! 14:35 - MGM’s Big Screen 14:50 - Unmasking the Idol 16:20 - Impromptu 18:05 - Hannah and Her Sisters 19:50 - Scandal 21:45 MGM’s Big Screen 22:00 - Taras Bulba Diva Universal 06:00 Ironside 06:55 - Wolff’s Turf 07:55 - Agatha Christie’s Poirot 09:45 La Prova 09:50 - Ironside 10:50 -
Quincy, M.E. 11:50 - Agatha Christie’s Poirot 13:40 - Great Women 13:50 ER 14:50 - JAG 15:50 - Quincy, M.E. 16:50 - Agatha Christie’s Poirot 18:45 SMS 18:50 - JAG 19:50 - Quincy, M.E. 20:50 - Great Women 21:00 - To Be Announced 21:20 – Movie 23:00 Wolff’s Turf 23:55 - Wolff’s Turf
07>00 09>00 10>00 11>30 13>00 14>00 15>00 15>05 16<30 16>45 17>45 18>00 18>05 19>30 20.15 20>30 21>30 21>35 22>30 23>00
Discovery Channel 06:00 - How It’s Made 06:25 Auction Kings: Ship’s Cannon; Vitapulser 06:50 - Auction Hunters: Gangster Whiskey 07:15 - Ultimate Survival: Georgia-Eastern Europe 08:10 - Dual Survival: Out of Air 09:05 - Gold Rush: Leprechaun Gold 09:55 - Mega Builders: Ice Hotel 10:50 - How Do They Do It#: Electricity; Floating Cranes 11:15 - How Do They Do It#:
Airplane Parachutes; Create Solar Power; Photochromic Lenses 11:40 Wheeler Dealers: Miki Moke 12:35 Rides: Ultimate Off-Road 13:30 Outback Truckers 14:25 - Gold Divers: Bad Vibrations 15:20 - Gold Divers: The Bitter End 16:15 - Gold Divers: Point of No Return 17:10 - Garage Gold 17:40 - Auction Kings: Ship’s Cannon; Vitapulser 18:05 - Auction Hunters: Disco and Dice 18:35 - Baggage Battles: Guns A-Blazin’ 19:00 - How It’s Made 19:30 - How It’s Made: Hearing Aids/ 3d Puzzles/ Toilets 20:00 - Abalone Wars 21:00 - Bear Grylls: Escape From Hell: Snow 22:00 Naked and Afraid: Man vs. Amazon 23:00 - Klondike: Part 1, Chapter 1
Sport fuq il-Cable
Discovery World 06:00 - Bush Pilots 06:50 - Mystery Cars 07:15 - Classic Car Club 07:45 Reign of the Dinosaurs 08:35 - Breaking Ice 09:00 - Hero Factor 09:30 Extreme Engineering 10:20 - I Shouldn’t Be Alive 11:10 - Inventions That Shook the World 12:05 - Bush Pilots 12:55 - Mystery Cars 13:20 Classic Car Club 13:50 - Solving History With Olly Steeds 14:45 - Man on Earth 15:40 - Showdown: Air Combat 16:35 - I Shouldn’t Be Alive 17:25 - Inventions That Shook the World 18:20 - Bizarre Foods 19:10 Bush Pilots 20:05 - Mystery Cars 20:30 - One of a Kind 20:45 - One of a Kind 21:00 - Bizarre Foods 21:55 - Final 24 22:50 - Solved 23:45 - Mystery Cars FOX Sports Europe 06:00 - Major League Baseball 08:30 - MLB 162 09:00 – Speedmakers 10:00 - Speedmakers 11:00 MLB 162 11:30 - World Championship Ping Pong 12:30 -
World Championship Ping Pong 13:30 - World Championship Ping Pong 14:30 - World Championship Ping Pong 15:30 - Major League Baseball 18:00 - Speedmakers 19:00 - Live: Major League Baseball 22:00 - PGA EuroPro Tour Golf.
Miracoli degli animali
– Canale 5, 08>45
NET News Chit Chat Chill (r) Telebejg[ Simpati/i Telebejg[ NET News Simpati/i Telebejg[ F’Ba[ar Wie[ed Telebejg[ NET News Chill NET News Chill Msn Up + NET News 4 Given Flusek NET News
Dokumentarju deskritt b[ala wie[ed mill-aktar interessanti dwar id-dinja tal-annimali, l-abbiltajiet tag[hom i]da jkun fih kur]itajiet ;enerali fosthom kif kelba rnexxielha trabbi fer[ ta’ qattusa li kienet inqatlet. Naraw is-sens kbir li l-annimali g[andhom fil-[ajja ta’ kuljum, l-istint tag[hom li jg[inhom isalvaw u ja[arbu kull periklu i]da fl-istess [in l-istess istint, jag[milhom kapa/i jaqbdu l-pri]a biex jg[ixu.
GO sports 1 07:00 - Barclays Premier League Week 1 - West Brom Albion v Sunderland 09:00 - ATP Masters 1000 - Western & Southern Open, Cincinnati – Final 12:00 - Trans World Sport #1424 13:00 - Best of Football 2013#2014 15:00 - Premier League Legends - Gianfranco Zola 15:30 - Ligue 1 - Round 2 - Girondins de Bordeaux v AS Monaco 17:30 Barclays Premier League - Week 1 Arsenal v Crystal Palace 19:30 ATP Masters 1000 - Western & Southern Open, Cincinnati – Highlights 20:30 - Malta National Badminton Championships 2014 Women’s Singles Final 21:00 - Best of Football 2013#2014 23:00 Premier League Review – Week 1 00:00 - Vincennes Horseracing 02:00 - Best of Rugby 2013#2014 04:00 - Ligue 1 - Round 2 - SM Caen v LOSC Lille 06:00 - ATP Masters 1000 - Rogers Cup, Toronto – Highlights. GO sports 2 21:00 – Live:
Barclays Premier
League - Week 1 - Burnley v Chelsea 23:00 - Milan Channel. GO sports 7 07:00 - Vincennes Horseracing 09:00 - PGA European Tour - Made in Denmark - Day 1 14:00 - Best of Football 2013#2014 16:00 - Premier League World #50 16:30 - Best of Rugby 2013#2014 18:30 - Ligue 1 Round 2 – Highlights 19:30 Premier League Review - Week 1 20:30 - Barclays U21 Premier League - Week 1 - Chelsea U21 v Manchester City U21 22:30 Best of Football 2013#2014 00:30 - Barclays Premier League - Week 1 -
Newcastle Utd v Manchester City 02:30 - Ligue 1 - Round 2 Paris Saint-Germain v SC Bastia 04:30 - FIFA Futbol Mundial #482 05:00 - Best of Football 2013#2014. GO sports 8 09:00 - Vincennes Horseracing 11:00 - PGA European Tour - Made in Denmark - Day 1 16:00 - Best of Football 2013#2014 18:00 - Premier League World #50 18:30 - Best of Rugby 2013#2014 20:30 - Ligue 1 Round 2 – Highlights 21:30 Premier League Review - Week 1 22:30 - Barclays U21 Premier League - Week 1 - Chelsea U21 v Manchester City U21 00:30 - Best of Football 2013#2014 02:30 Barclays Premier League - Week 1 -
Newcastle Utd v Manchester City 04:30 - Ligue 1 - Round 2 Paris Saint-Germain v SC Bastia 06:30 - FIFA Futbol Mundial #482.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 18 ta’ Awwissu, 2014
22
KLASSIFIKATI
PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ JEW KIRI
Il-{amrun
GARAXX jew store,
115-il
pied tul u 24 pied wisa’, bilbit[a, dawl, ilma u toilet. Bilpermess Class B. ?emplu 77200983.
Paola
MAISONETTE arju] [afna f’area kwieta b’]ew; kmamar tas-sodda, salott, k/ina, kamra tal-banju u bit[a. ?emplu
99428000.
Limiti tar-Rabat
}EW: tomniet art bil-veduta tal-ba[ar u tal-kampanja. ?emplu 99428000. G{ALL-KIRI
Il-Furjana
21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz filpront.
Tiswijiet
TA’ magni tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront. ?emplu 99422268 jew 21416705.
STUDIO FLAT. ?emplu 21551139 jew 99459439.
G{ALL-BEJG{
AVVI}I
TAL-k/ina bil-cooker, air extractor u hood, bis-sink, mejda u erba’ si;;ijiet. F’kundizzjoni tajba. ?emplu 21431379, 79431379 jew 79583221.
Nag[mel xog[ol
TA’ electrodes, toqob filkonkos jew planki minn 50mm sa 300mm, katusi, manutenzjoni u installazzjoni ta’ dawl u ilma. ?emplu 79494827.
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559,
Cupboards
PRIVAT
Ingli]
FORM 1 sa livell Sec, TALJAN – Form 1 sa livell Sec, Intermediate, Advanced u Italian for Business. Numru massimu ta’ studenti fi klassi – 4. G[alliema b’esperjenza fi//entru tal-Mosta. ?emplu 99890501 jew 79900093.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 18 ta’ Awwissu, 2014
29
SPORT TOURING CARS
Bernard Galea jiddomina u jirba[ f’Wales Dan l-a[[ar Bernard Galea li g[ad g[andu 22 sena ddomina tti;rija tat-touring mir-raba’ round tal-Honda Civic EG Cup li saret fi/-/irkwit ta’ Anglesey Coastal f’Wales. Wara li rre;istra l-a[jar [in ta’ minuta 19.97 sek b’velo/ita` ta’ 69.78 mil fis-sieg[a waqt issessjoni ta’ kwalifika fejn kien luniku sewwieq li g[amel dawra ta’ 1.55 mili ta[t il-minuta u 20 sekonda, spi//a biex mar quddiem u reba[ it-ti;rija li bdiha mill-pole position. Matul it-ti;rija Galea rre;istra wkoll l-aktar dawra velo/i li waslet fil-11-il dawra b’[in ta’ minuta 20.51 sek biex g[al darb’o[ra kien l-uniku sewwieq fost 23 li ni]el ta[t il-minuta u l21 sekonda f’kundizzjonijiet xejn favorevoli. Fit-tieni ti;rija tal-programm il-po]izzjoni tal-ewwel 10 sewwieqa ti;i maqluba skont kif jispi//aw fl-ewwel ti;rija u b’hekk Galea kellu jibda mill-10 post fil-[ames filliera. Sa tmiem
Bernard Galea fuq SW Motorsports Honda Civic
l-ewwel dawra Galea wera t-talent meta tela’ fit-tmien post u sat-tmien dawra kien tela’ firraba’ post. Madankollu ]balja ftit fil-11 u l-a[[ar dawra imma xorta temm fil-[ames post. Fl-ewwel ti;rija tieg[u f’Donington Park Galea kien
Kampanja Solidarjetà bl-Isports 2014 It-Tim Koordinattiv talMCCF L-Istrina 2014 – Solidarjetà bl-Isports jistieden lill-organizzazzjonijiet kollha, klabbs u entitajiet sportivi jew rikreattivi li jixtiequ jing[aqdu fil-kampanja ta’ din is-sena billi jiddedikaw attività fil-lokalità jew fa/ilità tag[hom biex jg[inu fil-;bir ta’ fondi b’risq il-Malta Community Chest Fund. Din il-kampanja, fejn qed tintwera solidarjetà permezz talisports, qed tikber b’mod konsistenti fil-popolarità. Il-parti lkbira ta’ dawk li [adu sehem fledizzjoni tas-sena li g[addiet di;à kkonfermaw il-parte/ipazzjoni tag[hom g[al din is-sena. B’sens kbir ta’ dedikazzjoni, lamministraturi, li jag[mlu parti minn organizzazzjonijiet sportivi, qeg[din ta’ kull sena jag[mluha possibbli g[allKumitat Organizzattiv talMCCF li jikseb fondi tant me[tie;a biex jappo;;jaw g[add ta’ istituzzjonijiet, g[aqdiet mhux governattivi, individwi u familji li jesperjenzjaw problemi ta’ sa[[a tul [ajjithom. Dan l-appo;; huwa me[tie;
[afna fil-[idma tas-sottokumitat fi [dan l-MCCF L-istrina 2014. G[aldaqstant, organizzazzjonijiet, klabbs u entitatjiet sportivi, li jinkludu wkoll stabbilimenti sportivi li jorganizzaw xi dixxiplina sportiva, li jixtiequ li jkunu parti mill-Kampanja Solidarjetà bl-Isports g[al din is-sena, huma mistiedna jikkomunikaw l-intenzjonijiet tag[hom lit-Tim Koordinattiv tal-MCCF L-istrina 2014 – Solidarjetà bl-Isports fuq innumri 21 226 226 jew 2145 4421 -9989 -1733 mill-aktar fis possibbli biex jing[ataw aktar dettalji. Tin[tie; ukoll l-awtorizzazzjoni ne/essarja li permezz tag[ha wie[ed ikun jista’ jippro/edi u ji;bor fondi g[allkampanja ta’ din is-sena. Hija x-xewqa tat-Tim Koordinattiv li dawn lattivitajiet possibilment isiru sal-a[[ar ta’ Novembru, sabiex il-parte/ipanti jkunu jistg[u jippre]entaw l-ammont mi;bur personalment lil MarieLouise Coleiro Preca, President ta’ Malta, waqt ri/eviment spe/jali fil-Palazz ta’ Sant’Anton, fil-bidu ta’ Di/embru.
beda mis-16-il post u temm fl10 post waqt li fit-tieni ti;rija mill-ewwel round beda mill-15-il post u spi//a fid-disa’ post. Fit-ti;rija fi Brands Hatch sofra [sarat fil-gearbox imma xorta temm fil-15-il post waqt li
f’Castle Comb wera l-a[jar tieg[u meta beda mit-tieni post u temm it-tielet wara li [ar;et issafety car biex fit-tieni ti;rija temm il-[ames. Il-[ames round se jsir fi/-/irkwit ta’ Silverstone nhar il-{add 24 ta’ Awwissu.
Ti;rijiet ta]-}wiemel f’G[awdex
Matul din il-;img[a se tun qed issir il-kitba g[al dawk il-Maltin interessati li jie[du sehem fil-preseason Challenge Cups tat-ti;rijiet tal-ponijiet u tat-trott fil-Korsa ta’ G[awdex. L-attivita` se ssir il-{add 14 ta’ Settembru u l-programm jibda fit3 p.m. Il-kitba se ssir fl-20, il-21, is-27 u t-28 ta’ Awwissu bejn l-4 p.m. u s-6 p.m. fil-korsa ta’ G[awdex. G[al dawk il-Maltin interessati l-kitba qed jie[u [siebha Anton Pace fuq 99227854 u jekk ikun hemm konkorrenza qawwija l-kitba tag[laq qabel i]]mien. Dawn it-ti;rijiet m’g[andhomx x’jaqsmu mal-programm talkorsa u l-premjijiet se jkunu ta’ 1,000 ewro g[at-trott Klassi Premier u Gold; 800 ewro g[attrott Klassi Silver, Bron] u Copper u ]ew; challenge cups bi premju ta’ 250 ewro kull wa[da g[all-ponijiet. Se jkun hemm ukoll ti;rija talponijiet shetland u ti;rija tal[mir.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 18 ta’ Awwissu, 2014
24
SPORT
Neptunes Grimaldi g[elbu lir-rivali eterni Sliema Frank Salt 15-12 g[all-ewwel darba dan l-ista;un biex reb[u l-finali tal-BOV Knock-Out g[at-22 darba fl-istorja tag[hom u komplew jersqu aktar vi/in l-istess Sliema li l-ista;un li g[adda keinu reb[u g[as-26 darba. Fi tmiem il-log[ba Peter Perotti Chief Officer tal-BOV ippre]enta t-tazza lill-kaptin ta’ Neptunes Niki Lanzon fil-pre]enza tal-President tal-ASA Joe Caruana Curran. Neptunes issa g[andhom /ans jirb[u wkoll il-Kampjonat Premier meta fadal erba’ partiti u g[at-tmiem u g[andhom 26 punt vanta;; komdu ta’ [ames punti fuq l-istess Sliema.
OLIMPJADI TA}-}G{A}AG{
Harding jiddebutta f’Nanjing L-g[awwiem ]ag[]ug[ ta’ 18-il sena Julian Harding kien lewwel Malti fl-azzjoni fit-tieni edizzjoni tal-Olimpjadi ta]}g[a]ag[ li bdew il-biera[ f’Nanjing fi/-?ina wara /-/erimonja tal-ftu[ li saret is-Sibt. Harding temm it-tielet filheat tieg[u tal-100m breaststroke li kienet ukoll l-ewwel heat li fiha [adu sehem [ames g[awwiema. Huwa kellu [in ta’ minuta 06.38 sek, distakk ta’
2.39 sekondi mir-rebbie[ talheat Andrew Pravdivtsev talUzbekistan. Harding spi//a quddiem g[awwiem minn Hong Kong u ie[or minn Cambodia imma naqas milli jag[mel l-a[jar [in li bih ikkwalifika g[al dan il-log[ob li kien kien ta’ 1:05.65 minuti. F’dawn l-Olimpjadi Malta hi rappre]entata wkoll minn g[awwiem ie[or Raoul Stafrace; il-judoka Francesco Aufieri li g[adu ;ej minn train-
ing camp fl-I]vizzera u lweightlifter Nicole Gatt. Illum ikun imiss fl-azzjoni lill-judoka Francesco Aufieri u l-weightlifter Nicole Gatt waqt li g[ada Tlieta 19 ta’ Awwissu jtellaq l-g[awwiem Raoul Stafrace. Il-kontin;ent Malti huwa mmexxi mid-Direttur tal-Isport tal Kumitat Olimpiku Malti Mario Micallef li huwa wkoll Chef de Mission tal-kontin;ent.
Athleta AtoZ Electronics ippre]entaw l-akkwisti l-;odda tag[hom g[all-ista;un il-;did tal-Basketball lokali li mistenni jibda dalwaqt. Dawn huma (t-tieni ix-xellug) Andrew Aquilina, Isaac Tanti u Roderick Vella li kollha ssie[bu mal-klabb ming[and Depiro BC. Athleta kkonfermaw ukoll lill-Kanadi] Chad Patus b[ala l-barrani tag[hom wara l-ista;un brillanti li kellu. Il-pre]entazzjoni tal-plejers saret fl-istess waqt li Athleta ;eddew il-ftehim mal-isponsor ewlieni tag[hom AtoZ Electronics. L-ista;un li g[adda t-tim kien finalista fis-sitt kompetizzjonijiet organizzati mill-MBA li minnhom reba[ [amsa – il-Kampjonat, is-Supercup, in-KO, l-MBA Shield u l-kompetizzjoni ta’ qabel l-ista;un. Noel Sammut (xellug) u Marvin Sammut (lemin) awguraw kull su//ess lill-klabb u esprimew is-sodisfazzjon tag[hom li qed jisponsiorjaw l-aktar klabb li kiseb su//essi fil-basketball lokali fl-a[[ar 10 snin.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 18 ta’ Awwissu, 2014
25
SPORT INTERVISTA ESKLUSSIVA MAD-DIRETTUR IL-:DID TA’ MSIDA SJ
Irrid lill-Imsida SJ fl-og[la divi]joni
- Abdelrahman Kurdieh
Matthew Mamo “Irrid lill-klabb ta’ Msida St. Joseph jikkompeti fl-og[la livell tal-futbol Malti u nittama li flimkien nistabilizzaw lit-tim Misidjan wara r-ri]ultati talista;un li g[adda.” Kliem Abdelrahman Kurdieh f’intervista esklussiva ma’ dan il;urnal jiem biss wara li la[aq direttur tal-klabb tal-Ewwel Divi]joni. Abdelrahman hu konsulent mal-kumpanija Sesam Business Consultants kif ukoll ko-fundatur u President ta’ Al Nisr Football Club fid-Dubai Amateur Football League. Ta[t it-tmexxija ta’ Abdelrahman u lkow/ Arafat Ismael, dan ilklabb ;ie promoss mal-ewwel sena u l-g[an hu li l-klabb g[alissa jibqa’ jikkompeti f’dan il-kampjonat tad-dilettanti u javanza sal-og[la divi]joni. Listess il-[olma ta’ Abdelrahman li bl-investiment tieg[u jixtieq li jre;;a’ lura lill-Imsida filKampjonat Premier Malti. Mistoqsi g[aliex g[a]el lil Malta, spe/ifikament lillImsida, biex jinvesti flusu, Abdelrahman kien /ar. “Wara ssu//ess ma’ Al Nisr ridt pajji] li ma jirrikjedix investiment kbir biex permezz ta’ flusi u l-esperjenza tieg[i ng[in klabb professjonali jikseb su//ess. Il-futbol Malti kien fil-mira tieg[i g[aliex, kuntrarju g[all-futbol f’pajji]i o[ra Ewropej, dan kien possibli.” Abdelrahman kompla li lPresident ta’ Msida, Edward Calleja, kien l-ewwel wie[ed li laqg[u fix-xena sportiva lokali u spjegalu l-u/u[ kollha tal-futbol Malti. “{assejt li l-mod kif
Abdelrahman Kurdieh (lemin) flimkien mal-President ta’ Msida SJ Edward Calleja
tkellem mieg[i l-President Calleja kien professjonali [afna u mill-ewwel urieni li kien bniedem li stajt nafda fih,” sa[aq Abdelrahman li kien g[alhekk li beda n-negozjati ma’ dan ilklabb. “Qabel wasalt jien, il-klabb ta’ Msida St. Joseph g[adda minn riforma li hi b]onnju]a g[al klabb li ma jkunx la[aq laspetattivi tieg[u. Il-klabb kien qed jie[u d-de/i]jonijiet b[ala kumitat u g[alhekk, qabel d[alt, tkellimt mal-membri kollha talistess kumitat,” kompla Abdelrahman filwaqt li enfasizza li anke llum, il-kumitat kollu qed ja[dem flimkien biex jintla[qu l-miri. “Nemmen li blinga;; ta’ xi barranin o[ra u l[atra ta’ Saviour Debono Grech b[ala kow/, il-klabb se jing[ata l-imbuttatura li hemm b]onn biex nikkompetu f’livell og[la u nistabilizzaw lit-tim wara r-
ri]ultati tal-ista;un li g[adda.” Imma x’g[andhom jistennew il-partitarji Misidjani minn dan l-investiment ;did? “L-investiment tieg[i g[andu j;ib entusja]mu ;did fil-futbol Misidjan. Flimkien mal-kumitat nixtiequ nsa[[u l-entusja]mu billi nakkwistaw iktar plejers ta’ talent li jistg[u jg[inuna nil[qu lg[anijiet tag[na,” tenna Abdelrahman. Hu kompla li l-klabb hu kunfidenti li jikseb su//ess u kul[add ikun kuntent bil-promozzjoni flewwel sta;un tieg[u f’pajji]na. Madankollu rrikonoxxa li dan hu diffi/li u jse[[ biss b’[afna [idma minn kull min hu involut. Fl-a[[arnett Abdelrahman tkellem ukoll dwar l-ewwel tog[ma tieg[u tal-futbol Malti. Dan hekk kif il-firma li bdiet lavventura tieg[u ma’ Msida waslet fil-jiem tas-Supercup
f’pajji]na, mirbu[a minn Birkirkara. Abdelrahman kien pre]enti g[al din il-log[ba u qal li kien impressjonat bil-mod li bih lag[bu Birkirkara. “Il-futbol Malti jinsab f’livell tajjeb imma dejjem hemm spazju g[al titjib. L-MFA, ta[t it-tmexxija talPresident Norman Darmanin
Demajo, wettqet xog[ol siewi u ninsab kunfidenti li ta[t ittmexxija tad-diri;enti tal-MFA, il-futbol Malti se jkompli ji]viluppa. Fl-a[[ar mill-a[[ar nemmen li klabbs lokali fil-futur se jkunu dejjem iktar involuti f’kompetizzjonijiet Ewropej,” temm Abdelrahman Kurdieh.
Turnament bejn 6 timijiet Bejn l-20 ta’ Awwissu u lErbg[a 3 ta’ Settembru se jintlag[ab turnament bejn sitt timijiet mg[ruf b[ala Tas-Sold Construction Cup. Il-log[ob se jsir kollu fi/-Charles Abela Stadium fil-Mosta. F’dan it-turnament se jie[du sehem Msida SJ, Lija Athletic, St. George’s, G]ira Utd u Gudja United mill-Ewwel Divi]joni kif ukoll }ejtun Corinthians mitTieni Divi]joni.
It-timijiet ;ew maqsuma f’]ew; gruppi. Lija A, Msida SJ u Gudja Utd jinsabu fi Grupp A waqt li St. George’s, G]ira u }ejtun huma t-timijiet fi Grupp B. Ir-rebbie[ ta’ kull grupp jilg[ab fil-finali. It-turnament jifta[ bil-log[ba Lija A v Msida SJ l-Erbg[a 20 tax-xahar. Il-partiti kollha se jibdew fit-8.15 p.m. bl-e//ezzjoni tas-Sibt 30 tax-xahar bil-log[ba G]ira v }ejtun tibda fis-6 p.m.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 18 ta’ Awwissu, 2014
26
SPORT Kif Jinsabu
Man City Arsenal Swansea C Liverpool Aston Villa Hull City Tottenham H Everton Leicester C Sunderland West Brom Man United Palace Southampton QPR Stoke City West Ham Newcastle Utd Burnley Chelsea
L R D T F K Pt 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 -
1 1 1 1 1 1 1
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
-
0 0 0 0 0 0 0
1 1 1 1
0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1 1 1 1 1 1 1 - - -
2 0 3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 1 0 3 1 0 3 1 0 3 2 2 1 2 2 1 2 2 1 2 2 1 1 2 0 1 2 0 1 2 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 2 0 -
-
-
Ri]ultati
Premiership Ingli] Illum
Liverpool v Southampton Newcastle v Man City
Illum Burnley v Chelsea Championship Sko//i] Hearts v Hibernian Tazza :ermani]a I Rd
BSV Rehden v Aalen * (Aalen 4-3 bil-penalties)
2-1 0-2 (21.00)
2-1 1-1
Carl Zeiss Jena v Aue FV Illertissen v W. Bremen Holstein , v 1860 Munchen SC Paloma v Hoffenheim Bielefeld v Sandhausen Eintracht Trier v Freiburg Neub’burg 04 v Karlsruhe P. Muenster v B. Munich Wuerzburger v Dusseldorf
0-1 2-3 1-2 0-9 4-1 0-2 1-3 1-4 3-2
AZ Alkmaar v Ajax Excelsior v Go Ah. Eagles FC Utrech v Willem II Groningen v Heracles
2-1 3-2 2-1 3-1
Olanda
FUTBOL INGLI}
Bidu tajjeb g[a/-Champions Man City u g[al Liverpool I/-Champions Manchester City bdew jiddefendu t-titlu talPremier Ingli] b’reb[a minima imma importanti barra mninn darhom kontra Newcastle li kellhom jibdew ming[ajr l-akkwist il-;did tag[hom Siem de Jong li g[andu problemi f’siequ u t[alla barra flimkien ma’ Tiote, Santon u Papiss Cisse. City kienu ming[ajr Negredo waqt li Lampard ma kienx inklu] fliskwadra. City kif mistenni ddominaw il-pussess u ddettaw il-log[ba imma kien fit-38 minuta li sa fla[[ar fet[u l-iskor meta Toure xe[et pass fit-tul lejn Dzeko li ni]]el bit-takkuna lejn David Silva li da[al fil-kaxxa skorja. Fit-tieni taqsima i]da Newcastle wettqu reazzjoni u [olqu diversi problemi g[al City li kienu salvati minn Joe Hart spe/jalment fuq is-sostitut Ayoze Perez sakemm fil-[in mi]jud kien is-sostitut Aguero li a//erta r-reb[a g[at-tim ta’ Pellegrini meta skorja minn rebound wara li kellu l-ewwel xutt salvat.
MOTOGP
Gowl lejn it-tmiem skorjat minn Daniel Sturridge a//erta li Liverpool fet[u l-impenji tag[hom b’reb[a sofferta kontra Southampton f’Anfield. Liverpool kienu ferm bog[od mill-aqwa tag[hom u t[abtu ferm fuq quddiem kontra Southampton g[all-ewwel darba ta[t Ronald Koeman. Raheem Sterling po;;a lirReds - runners up l-ista;un li g[adda - fil-vanta;; meta pplejsja fir-rokna su;;eriment ta’ Henderson. Imma s-Saints wara l-mistrie[ wettqu reazzjoni denja u Nathaniel Clyne kiseb id-draw b’xutt qawwi wara pass intelli;enti bit-takkuna taddebuttant Dusan Tadic. Fid-79 minuta Sturridge minn ]ew; passi bog[od xellef g[al ;ewwa daqqa ta’ ras ta’ Sterling imma sat-tmiem kien ilgowlkiper ta’ Liverpool Mignolet li salva mal-lasta xutt qawwi ta’ Schneiderlin bis-sostitut Long jix[et barra bir-ras mir-rebound biex Liverpool ]ammew il-vanta;; g[all-ewwel reb[a.
Emmanuel Rivieiere ta’ Newcastle u Martin Demichelis ta’ Man City fl-azzjoni f’St James Park
ATLETIKA - KAMPJONATI EWROPEJ
Pedrosa jirba[ f’Brno Rekord ta’ midalji g[all-Britanni/i Is-serje po]ittiva tal-Ispanjol Marc Marquez li qed jiddomina l-ista;un tal-MotoGP intemmet fi/-/irkwit ta’ Brno firRepubblika ?eka meta kien sie[bu tal-istess tim Repsol Honda, Dani Pedrosa li wara sta;un fid-dell tal-kompatrijott, sab il-mument tieg[u ta’ glorja meta l-anqas kien mistenni minnu. Wara 10 reb[iet konsekuttivi dan l-ista;un, Marquez kien im/a[[ad milli jsir l-ewwel sewwieq fl-istorja li qatt reba[ lewwel 11-il ti;rija tal-ista;un imma Pedrosa almenu rnexxielu jwaqqaf dak li kien qed jinbidel f’kampjonat monotonu. Jorge Lorenzo u Valentino Rossi, t-tnejn tal-Yamaha kienu ]-]ew; sewwieqa l-o[ra fuq ilpodju. Dan ifisser li g[allewwel darba sa minn meta beda jikkompeti fil-MotoGP, Marquez ma rnexxielux jispi//a fuq il-podju wara problemi bit-tyres. Pedrosa kellu ti;rija mill-aqwa fejn wara li mar quddiem fittieni dawra ikkontrolla sattmiem waqt li Rossi, li s-Sibt waqa’ u we;;a’ fil-provi kellu
Dani Pedrosa kiseb l-ewwel reb[a tal-ista;un
dwell mill-aktar interessanti ma’ Marquez. Andrea Iannone reba[ l-isfida tad-Ducati ma’ Andrea Dovizioso biex [a l-[ames post. Marquez issa g[andu 263 punt fl-ewwel post segwit minn Pedrosa b’`186, Rossi b’173 u Lorenzo b’137 fl-ewwel erba’ postijiet.
It-tim Britanniku reba[ rekord ta’ 12-il midalja tad-deheb filkampjonati Ewropej tal-atletika li ntemmu lbiera[ fi Zurich. Ir-rekord pre/edenti kien 9 midalji taddeheb mirbu[a fl-edizzjonijiet tal-1998 u l-1990. Dan kien ifisser ukoll li t-tim Britanniku temm l-ewwel fil-klassifika tal-midalji. Huma reb[u d-deheb fil4x400m relay u l-4x100m relay tal-ir;iel. Conrad Williams, Matt Hudson-Smith, Michael Bingham u Martyn Rooney kisbu r-reb[a f’2:58.79 minuti quddiem irRussja u l-Polonja fil-4x400m. L-istess g[amel it-tim Britanniku fil-4x100m fejn [are; rebbie[ f’37.93 sek quddiem il:ermanja u Franza. Deheb o[ra g[ar-Renju Unit waslet minn Mo Farah fil-5,000m li kiseb reb[a komda anke jekk lejn it-tmiem kien attakkat minn Hayle Ibrahimov tal-Azerbaijan. Farah reba[ f’14:05.82 min biex reba[ il-[ames titlu Ewropew tieg[u u sar l-aktar atleta ndividwali li kiseb su//ess fl-istorja talkompetizzjoni. It-Renju Unit reb[u wkoll irrelay tan-nisa tal-4x100m, f’42.24 sek quddiem Franza u r-Russja.
Asha Philip, Ashleigh Nelson, Jodie Williams u Desiree Henry rebbie[a tal-4x100m relay fi Zurich.
Ir-relay tal-4x400m tan-nisa ntreb[et minn Franza f’3:24.27 minuti bl-Ukrajna jid[lu t-tieni u r-Renju Unit it-tielet wara li kien konslutat ir-ritratt. L-a[[ar deheb waslet minn Greg Rutherford fil-long jump li ]amm it-ttilu b’qab]a ta’ 8.20m. Il-Fran/i] Mahiedine MekhissiBeneabbad, reba[ id-deheb fl1,500m u //elebra b’mod qawwi fost l-ibbuwjar tal-pubbliku wara li ;urnata qabel tilef il-midalja tad-deheb talli ne]a l-flokk qabel qasam il-linja finali u ;ie skwalifikat meta temm l-ewwel. Il-:ermani]a Antje MoldnerSchmidt reb[et id-deheb fit3,000m steeplechase tan-nisa f’9:29.43 minuti. Charlotta
Fouberg reb[et il-fidda u lIspanjola Diana Matin il-bron]. G[al Moldner-Schmidt kien su//ess storiku wara li rkuprat minn kan/er u rritornat fl-aqwa forma ftit xhur wara. Il-favorita Christina Schwanitz tat deheb o[ra lill-:ermanja fittfieg[ tax-shot b’tefg[a ta’ 19.90m. Ir-Russa Yevgeniya Kolodko [adet il-fidda u lUngeri]a Anita Marton il-bron]. L-Ispanjola Ruth Betia reb[et il-High Jump biex saret l-ewwel mara fi 52 sena li ddefendiet b’su//ess it-titlu f’din id-dixxiplina meta qab]et l-a[jar qab]a fid-dinja din is-sena ta’ 2.01m. IrRussa Kuchina reb[et ir-Russa u l-Kroata Simic il-bron].
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 18 ta’ Awwissu, 2014
27
SPORT BOV PREMIER
Mosta ja[sdu li/-Champions Valletta Stewart Said
MOSTA..................1 VALLETTA...........0
Mosta: O. Borg, T. Farrugia, A. Borg, D. Falzon, R. Grech, B. Kaljevic, S. Jovanovic, N. Milovanovic, D. Bueno, K. Magro, M. Micallef Sost: Kurt Zammit flok Jovanovic 72’ Karl Pulo flok R. Grech 85’, K. Frendo flok Kaljevic 93’ Valletta: N. Vella, J. Caruana, S. Borg, R. Camilleri, I. Azzopardi, R. Fenech, H. Faria, R.Kooh Sohna, L. Elford Alliyu, S. Bajada, A. Nafti Sost: L. Dimech flok R. Camilleri 31’, C. Caruana flok A. Nafti 61’, L. Montebello flok Faria 77’ Skorjaw: B. Kaljevic 24’ (M) Imwissija: K. Magro, K. Pulo (M) Referee: Fyodor Zammit In-Nazzjon Plejer tal-Log[ba: Omar Borg (M) Attendenza: 1350 spettatur
Mosta wettqu l-ewwel sorpri]a tal-kampjonat meta g[elbu li/-Champjons Valletta 1-0. IlMostin lag[bu partita tattikament tajba spe/jalment wara li marru fil-vanta;; b’Valletta jiddi]appuntaw meta naqsu milli jag[mlu reazzjoni biex isalvaw il-partita u ;arrbu t-tieni telfa fi spazju ta’ ;img[a wara li tilfu wkoll is-Super Cup. Il-kow/ Belti Gilbert Agius wettaq xi tibdil mit-telfa fisSuper Cup kontra Birkirkara b’Nicky Vella jie[u post Yenz
Cini fil-lasta, Steve Borg jibda flok Luke Dimech u Kooh Sohna beda minflok Adrian Zahra. Agius idde/ieda li jibda b’formazzjoni ta’ 4-4-2 bid-djamant f’nofs il-grawnd b’Faria jilg[ab quddiem id-difi]a filwaqt li Nafti jag[ti sapport lil Kooh Sohna u Lateef Elford Alliyu. Il-kow/ Taljan Enrico Piccioni po;;a lis-Serb Milovanovic quddiem id-difi]a filwaqt li Mano Micallef u Ryan Grech [admu f’nofs il-grawnd bl-akkwist il-;did Bueno wara Kaljevic u Jovanovic fl-attakk. L-ewwel azzjoni perikolu]a waslet g[al Valletta fit-12-il minuta meta xutt ta’ Elford Alliyu kien salvat minn Borg. Valletta ing[ataw penalty fis17-il minuta meta minn kross ta’ Steve Borg, Adrian Borg deher imiss il-ballun b’idu bl-assistent referee Duncan Sultana ji;bed lattenzjoni tar-referee Fyodor Zammit. I]da mill-11-il metru Omar Borg dawwar f’korner ixxutt ta’ Lateef Elford Alliyu. Mill-istess korner xutt ta’ Nafti ;ie salvat tajjeb minn Borg. Minn gowl fallut g[al gowl skorjat u Mosta fet[u l-iskor fl24 minuta meta xutt minn barra l-kaxxa ta’ BOJAN KALJEVIC
Kif Jinsabu Hibernians Birkirkara Balzan Qormi Mosta Sliema W. Tarxien R. Pietà H. }ebbu; R. Naxxar L. Valletta Floriana
Manolito Micallef ta’ Mosta ssikkat bejn Ryan Fenech u Kooh Sohna ta’ Valletta (ritratti> Alex Degabriele)
li deher fa/li, [arab minn ta[t idejn Nicky Vella bil-ballun jid[ol fix-xibka. Valletta dehru ma[suda u bdew isibuha diffi/li jimpostaw il-log[ba tag[hom tant li kellna nistennew sal-34 minuta biex waslet azzjoni perikolu]a tal-Beltin meta Ryan Fenech g[adda lejn Kooh Sohna li ra x-xutt tieg[u ja[bat malwieqfa u ma’ dahar Borg bil-
gowlkiper Mosti jsalva fil-[in. Valletta marru vi/in fit-43 minuta meta minn free-kick ta’ Shaun Bajada, Elford Alliyu g[ola tajjeb i]da d-daqqa ta’ ras g[addiet ftit barra biex il-Beltin spi//aw it-taqsima fuq l-attakk b’xutt b’sa[[tu ta’ Ryan Fenech salvat minn Borg. L-ewwel azzjoni tat-tieni taqsima waslet minn Mosta
Gowl ta’ Chetcuti bi]]ejjed g[al Qormi QORMI...................................1 NAXXAR L............................0
Qormi: M. Farrugia, J. Bondin, M. Latini Mazzetti, E. Vella, D. Pisani, S. Agius, J. Chetcuti, A. Quatrochi Santos, Z. Levnaic, A. Effiong, F. Temile Sost: R. Sammut flok S. Agius 72’, B. Bondin flok J. Chetcuti 85’, P. Viggiani flok F. Temile 90’ Naxxar: J. Azzopardi, A. Buhagiar, G. Da Silva Ribeiro, P. Doffo, U. Eminike, D. Falzon, D. Fenech, S. Fraga, D. Reano, A. Scicluna, T. Vella Sost: J. Debono flok S. Fraga 46’, D. Bonnici flok D. Falzon 75’ Skorja: J. Chetcuti 48’ (Q) Imwissija: D. Pisani 19’, E. Vella 37’, J. Chetcuti 58’, A. Quatrochi 59’ (Q), G. Da Silva Ribeiro 74’ (M) Referee: Trustin Farrugia Cann In-Nazzjon Plejer tal-Log[ba: Alfred Effiong (Qormi)
Qormi bdew b’reb[a meta g[elbu lil Naxxar Lions 1-0. Kienet reb[a meritata minkejja li Naxxar kienu ftit a[jar flewwel taqsima. I]da bil-Qriema jsibu l-gowl tal-vanta;; fil-bidu tat-tieni taqsima, it-tim ta’ Josef Mansueto [a l-partita f’idejh u kkontrolla bit-tandem Effiong u Temile ikun effettiv. Naxxar
sabuha diffi/li biex jippenetraw u jridu juru titjib biex jil[qu lg[anijiet tag[hom. Qormi Josef bdew b’Jonathan Bondin u Latini Mazzetti fi//entru tad-difi]a filwaqt li Quatrochi u Levnaic mexxew nofs il-grawnd b’Temile, Effiong u Chetcuti fl-attakk. Naxxar kellhom lil Uchenna Eminike, David Fenech, Sydney Fraga, Andrew Scicluna u Terence Vella jag[mlu d-debutt. L-ewwel azzjoni waslet minn Naxxar meta xutt ta’ David Fenech g[adda ftit g[oli. Qormi wie;bu fl-20 minuta b’azzjoni tajba ta’ Frank Temile i]da Julian Azzopardi mblokka. Naxxar kellhom l-a[jar okka]joni fis-26 minuta meta Eminike g[adda lejn Gilmar i]da minn qag[da ideali spara g[oli u fit-30 minuta Terence Vella ma la[aqx bir-ras kross ta’ Eminike. Fit-38 minuta freekick ta’ Gilmar ;ie salvat tajjeb minn Farrugia. Qormi fet[u l-iskor fl-ewwel azzjoni tat-tieni taqsima meta
J. Azzopardi, il-gowlkiper ta’ Nexxar, isalva f’attakk ta’ Qormi
Alfred Effiong ]marka tajjeb lil JOSEPH CHETCUTI li qabe] lil Azzopardi li [are; [a]in u skorja f’lasta vojta. Il-Qriema marru vi/in erba’ minuti i]da Julian Azzopardi salva fuq xutt fil-baxx ta’ Alfred Effiong. Ir-reazzjoni ta’ Naxxar kienet fit-68 minuta b;xutt fil-baxx ta’ Eminike salvat fa/ilment minn Farrugia.
Qormi setg[u g[alqu l-partita fit-84 minuta meta Temile birras g[adda lejn Effiong li avvanza u krossja fil-baxx lejn Joseph Chetcuti i]da minn quddiem illasta xe[et g[oli. Minuta wara Naxxar vi/in id-dro b’xutt insidju] ta’ Emenike biex Qormi kkontrollaw sat-tisfira finali li ntlaqg[et minn /ap/ip mill-partitarji Qriema pre]enti.
L R D T F K Pt 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
1 1 1 1 1
0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
1 1
0 0 0 0 0
0 3 0 3 0 2 1 3 0 4 2 3 0 1 0 3 0 1 0 3 0 1 1 1 0 1 1 1 1 1 2 0 1 2 4 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 3 0
meta fit-48 minuta Bueno kkrossja bix-xellug lejn Jovanovic li pprova bir-ras i]da l-konklu]joni g[addiet fuq illasti. Valletta wie;bu ]ew; minuti wara b’konklu]joni filbaxx ta’ Elford Alliyu li g[addiet ftit barra u marru vi/in fit-52 minuta meta free-kick ta’ Nafti wkoll g[adda ftit barra. Kwarta mit-tmiem xutt ta’ Christian Caruana kien salvat minn Omar Borg b’id wa[da u ftit wara kien is-sostitut Montebello li m’approfittax minn [ar;a difettu]a ta’ Borg. Mosta ppruvaw jiggwadanjaw il-[in b’kull mezz hekk kif Valletta baqg[u jittamaw li jsalvaw il-partita u tliet minuti mittmiem irmew i/-/ans tad-draw meta minn cross ta’ Sohna re;a’ kien Luke Montebello li wa[du minn nofs il-kaxxa ]-]g[ira, birras falla l-mira.
Farrugia jil[aq ftehim ma’ Spartak Trnava L-attakkant ]ag[]ug[ ta’ Hibernians Jean Paul Farrugia la[aq ftehim personali biex ikompli l-karriera mal-klabb ta’ Spartak Trnava fis-Slovakkja. Fi tmiem il-;img[a Farrugia flimkien ma’ missieru marru Trnava biex jiddiskutu l-ftehim personali mal-klabb ta’ Spartak wara li Hibernians taw permess u kienu qed jappo;;jaw din lesperjenza tal-plejer sabiex ikompli ji]viluppa t-talenti tieg[u f’kampjonat barrani. Intant il-midfielder Elton Vella la[aq ftehim ma’ Ker/em Ajax wara li fl-a[[ar jiem sfaxxa t-trasferiment tieg[u mal-klabb tal-Ewwel Divi]joni Pembroke Athleta.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 18 ta’ Awwissu, 2014
28
LOKALI
Is-s[ana ta’ Awwissu waslet biex dawn it-turisti jiffriskaw xi ftit fil-funtana ta’ Pjazza San :or; (Ritratti> Martin Agius)
}mien is-s[ana, ]mien il-prekawzjoni
}ew; turisti fid-dell u j]ommu ru[hom friski b’;elat
Kif kien mistenni u previst, pajji]na qed jesperjenza mew;a ta’ s[ana, tipika g[al dan i]]mien tas-sena. B’temperatura li kuljum iqarrbu l-40 grad Celsius, l-Asso/jazzjoni talistudenti tal-medi/ina wissew biex jittie[du l-prekawzjonijiet kollha biexi kunu evitati l-konsegwenzi li ;;ib mag[ha s[ana qawwija. Fost o[rajn appellaw biex tkun evitata x-xemx. Dan jista’ jsir fost o[rajn billi meta nkunu barra nsibu postijiet g[ad-dell,
jintlibes ilbies protettiv, kif ukoll tindilek krema li tipprote;i lill-;ilda mir-ra;i UV. L-istudenti tal-Medi/ina appellaw ukoll biex nixorbu kemm jista jkun ilma kiesa[ u jittiekel ikel [afif, b[al frott u [axix. Appellaw ukoll biex isiru testijiet medi/i fuq il-;ilda, biex f’ka] ta’ xi mard dan ikun jista’ ji;i kkontrollat fi stadju bikri. L-istudenti jtemmu li jekk
ikunu osservati dawn l-istruzzjonijiet inkunu qed ng[elbu iddiffikultajiet li ;;ib mag[ha x-xemx u [afna s[ana.
media•link COMMUNICATIONS