Nru 13,828
Il-:img[a, 22 ta’ Awwissu, 2014 €0.80
Investigaturi u uffi/jali forensi/i jinvestigaw is-sit tar-reat. Kif jidher fir-ritratt it-tiri sparati kienu konsiderevoli bi tkisser mal-[ajt u tiri mal-;ebel tal-gallarija (Ritratt Joseph Galea)
Jinqatel Jonathan Pace ftit jiem wara li n[eles mill-[abs Kien g[all-[abta tad-disg[a u kwart tal-biera[ filg[axija, li tiri ta’ arma tan-nar, immirati lejn Jonathan Pace ta’ 31 sena millGudja, l-eks propjetarju ta’ Tyson Butcher, kissru l-[emda ta’ Triq Mahatma Ghandi fil-Fgura. Sorsi tag[na qalulna li mat-tiri tal-arma tan-nar immirati blaktar mod professjonali lejn ilvittma, Pace beda jitlef [afna demm u l-[idma tal-paramedi/i xejn ma kienet fa/li meta raw lil
Pace f’dik is-sura. Hu mifhum li Pace, li kien mag[ruf sew mal-Pulizija intlaqat minn diversi tiri waqt li kien qieg[ed fil-gallerija ta’ residenza. Jidher li l-qattiela kienu jafu sew il-movimenti ta’ Pace u [admu b’mod mill-aktar pre/i] meta stennew lil Pace jo[ro; filgallerija u mbag[ad fet[u n-nar. Is-sorsi tag[na qalulna li t-tiri laqtu partijiet vitali tal-;isem talvittma, fost o[rajn sidru u rasu.
Nies fil-post iddeskrivew il[sejjes tat-tiri ta’ machine gun daqslikieku [sejjes ta’ terremot. It-tim paramediku mill-ewwel [a lil Pace lejn l-isptar Mater Dei, i]da tilef il-;lieda mal-mewt ftit tal-[in wara li wasal fitTaqsima tal-Emer;enza g[all[abta tal-[dax ta’ dal-lejl Fil-post tad-delitt wasal ilMa;istrat Neville Camilleri, li [atar diversi esperti biex jassistuh fl-inkjesta.
Jonathan Pace, fl-a[[ar jiem [are; fuq libertá provi]orja wara li fil-Qorti kien g[addej pro/eduri akku]at bl-attentat fuq [ajjet Vince Muscat, mag[ruf b[ala l-Ko[[u. B’rabta ma dan il-ka] kien g[ad hemm punti misterju]i li l-investigaturi kienu g[adhom ma waslux g[alihom, fost o[rajn ir-ra;uni wara l-attentat innifsu. Pace kien investigat ukoll b’rabta mal-qtil li kien se[[ fiz-
zona industrijali ta’ {al Far fis-sena 2013 meta fit-18 ta’ Frar ta’ dik is-sena Ronald Galea inqatel b’numru ta’ tiri ta’ arma tan-nar hekk kif [are; mill-fabbrika tal-la[am li tag[ha kien propjetarju. Pace kien mag[ruf l-aktar b[ala s-sid ta’ Tyson Butcher li kien dikjarat fallut mill-qorti f’Di/embru li g[adda, dan wara li Pace kien ordnat li [allas aktar minn 90,000 ewro b[ala djun.
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 22 ta’ Awwissu, 2014
2
LOKALI
Il-Prim Ministru ja[rab lill-;urnalisti
21
Mistiedna fil-Ber;a’ ta’ Kastilja g[al 30 sekonda biss Fl-ewwel okka]joni li kellu wara l-qtug[ tad-dawl ma Malta u G[awdex tal-;img[a li g[addiet biex iwie;eb il-mistoqsijiet talammont kbir ta’ ;urnalisti li lbiera[ kienu mistiedna jmorru filBer;a ta’ Kastilja biex jirrapportaw ukoll il-laqg[a li kellu mal-President tal-Grupp So/jalista fil-Parlament Ewropew, ilPrim Ministru Joseph Muscat [arab lill-media u ng[alaq fl-uffi//ju tieg[u. Il-{amis fis-sieg[a ta’ wara nofsinhar, il-;urnalisti kienu mistiedna f’Kastilja mid-DOI biex jirrapportaw il-laqg[a li Joseph Muscat kellu ma’ Gianni Pittella, il-President tal-Grupp So/jalista fil-Parlament Ewropew. Ta’ min ifakkar li l-Partit Laburista Malti jifforma parti mill-Grupp So/jalista fil-Parlament Ewropew. Il-;urnalisti attendew bi [;arhom, kollha bil-mike’s fidejhom biex jirrapportaw din illaqg[a u wkoll biex jag[mlu mistoqsijiet lil Prim Ministru Muscat dwar affarijiet li g[addej minnhom il-pajji] b[alissa. Imma wara li [are; milluffi//ju tieg[u u [a b’idejn Gianni Pittella g[ar-ritratti u lcameras, wara 30 sekonda il-Prim Ministru flimkien ma’ Pittella da[lu fl-uffi//ju ta’ Muscat u l-bieb ing[alaq. Kien hawn li l-Kap talKomunikazzjoni tal-Gvern, Kurt Farrugia qal lill-;urnalisti “dak kollox” u l-;urnalisti talbu jitilqu minn Kastilja fost l-istag[;ib tal;urnalisti pre]enti. Dan min[abba li s-sej[a lil media ma kinitx imni]]la b[ala photo opportunity,
Din kienet l-ewwel okka]joni wara l-blackout tat-12 u t-13 ta’ Awwissu biex insaqsu lill-PM fejn ikunu mistiedna biss il-fotografi u l-cameramen. Din kienet l-ewwel okka]joni wara l-blackout tat-12 u t-13 t’Awwissu fejn il-;urnalisti, fosthom ta’ dan il-;urnal, xtaqu jistaqsu lil Prim Ministru g[aliex ilGvern ma tax kumpens linnegozji li tilfu eluf ta’ ewro wara li g[amlu sig[at twal bla dawl. Kien hemm min dam bla dawl g[al 18-il sieg[a konsekuttivi. Dan il-;urnal xtaq jistaqsi wkoll g[ax il-Gvern kompla jkaxkar saqajh biex ma jsirx limpeachment tal-Im[allef Lino Farrugia Sacco li propju llum jag[laq 65 sena u jirtira bil-pensjoni. Mistoqsijiet o[ra lil Prim Ministru huma dwar is-sitwazzjoni fil-qasam tas-sa[[a u talambjent kif ukoll dwar x’passi qed jie[u biex jit[arsu n-negozji Maltin fil-Libja. Imma l-Prim Ministru g[a]el li g[al darb’o[ra ja[rab u ma jiffa//jax lil media u dan kontra dak li kien jg[id qabel l-elezzjoni ;enerali li g[addiet li se jkun akkontabbli u trasparenti.
Università ;dida u m;edda, miftu[a g[all-[afna Ir-rigal tal-Indipendenza lill-poplu Malti kien lUniversità l-;dida f’TalQroqq li l-ewwel ;ebla tag[ha tqieg[det proprju l-g[ada talIndipendenza. Fis-snin sittin inbniet ilqalba tal-bini li hemm illum, da[lu l-istudenti u lUniversità saret b’xejn g[al kul[add biex kul[add ikollu a//ess g[al edukazzjoni terzjarja. Wara l-1987, re;g[u twaqq-
fu l-fakultajiet li kienu tne[[ew fis-snin ta’ qabel, u tne[[ew ir-restrizzjonijiet li kienu saru. Da[al l-istipendju li kompla wessa’ l-edukazzjoni terzjarja g[al kul[add. L-istipendju re;a’ ;;edded u ]died fl1998. Mill-1987, in-numru ta’ studenti ]died bil-qawwi minn 700 g[al 12,000. Dan ]ied ilb]onn tal-fa/ilitajiet u l-bini tal-Università ttrippla mill-
qalba tal-bidu. ]diedu bil-kbir il-korsijiet universitarji ta’ kull tip, anke filg[axija u part-time, f’[afna fakultajiet ;odda. Bdew /entri universitarji barranin f’Malta u l-istudenti fihom ing[ataw l-istipendju. Ing[ataw ukoll scholarships u diversi skemi ta’ g[ajnuna finanzjarja biex l-istudenti Maltin ikunu jistg[u jistudjaw f’kull livell terzjarju f’Malta u barra.
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 22 ta’ Awwissu, 2014
3
LOKALI
Farrugia Sacco se jkun qed jirtira bid-drittijiet kollha ta’ pensjoni s[i[a
Illum jirtira l-Im[allef Lino Farrugia Sacco Il-Gvern baqa’ sal-a[[ar ikaxkar saqajh dwar l-impeachment tieg[u Illum, l-Imhallef Lino Farrugia Sacco jag[laq 65 sena u jirtira bleta’. Ghaldaqstant ilbiera[ kienet l-a[[ar ;urnata tax-xog[ol tieg[u. Kienet ukoll l-a[[ar ;urnata /ans g[all-Gvern biex imexxi fil-Parlament [alli lIm[allef Farrugia Sacco jitne[[a mill-kariga g[al im;ieba [a]ina. I]da dan ma se[[x. B’hekk Farrugia Sacco se jkun qed jirtira bid-drittijiet kollha ta’ pensjoni s[i[a, u l-mozzjoni ta’ impeachment kontrieh li hemm quddiem il-Parlament awtomatikament se taqa’ u ti;i dikjarata nulla. Sal-;img[a li g[addiet, ilMinistru g[all-:ustizzja Owen Bonnici baqa’ jiddedefendi l-a;ir tal-Gvern, li f’dan i]-]mien kollu kompla jkaxkar saqajh bl-isku]a li jrid jag[ti l-opportunità lillIm[allef je]awrixxi l-possibbilitajiet kollha legali [alli jiddedefendi lilu nnifsu fil-Qrati. G[alhekk, min[abba li lpro/eduri legali fil-Qrati g[adhom g[addejjin u ma ;ewx konklu]i sal-;urnata tal-irtirar tieg[u mill-;udikatura, ilParlament baqa’ ma ddiskutiex il-Mozzjoni ta’ tne[[ija talIm[allef. Dan minkejja li l-Gvern seta’ fa/ilment jag[mel dan qabel ma a;;orna g[all-vaganzi tas-Sajf, jew billi jifta[ il-Parlament b’ur;enza wara li l-Kamra kienet a;;ornat. F’intervista mal-;urnal
The Times of Malta l-{amis li g[adda, il-Ministru Owen Bonnici kien qal li, filwaqt li jaqbel li hemm b]onn li jit[affef ilpro/ess kif wie[ed jittratta ka]i b[al dawn, dan m’g[andux isir a spejje] tad-drittijiet fundamentali tal-bniedem. F’:unju li g[adda, il-Qorti ddikjarat li d-drittijiet fundamentali tal-Im[allef Farrugia Sacco ma nkisrux mill-Kummissjoni g[all-Amministrazzjoni tal:ustizzja, bl-Im[allef Farrugia Sacco jappella mis-sentenza fl-
a[[ar ;urnata possibbli. Il - Ministru Owen Bonnici /a[ad ukoll li l-Gvern qed jiddefendi lil Farrugia Sacco g[al ra;unijiet politi/i . Iben l Im[allef , David Farrugia Sacco, kien kandidat Laburista fl - elezzjoni :enerali li g[addiet. Il-Konsulent ewlieni tal-Gvern dwar ir-Riforma fil-Qasam tal:ustizzja, l-Im[allef Giovanni Bonello, kien ikkummenta li dde/i]joni li jitwaqqaf il-pro/ess ta’ impeachment kompliet sa[[et
il-fehma tal-pubbliku li membri tal-;udikatura ma jwie;bu lejn [add g[al g[emilhom. LIm[allef Emeritus Giovanni Bonello qal ukoll li lKostituzzjoni ma tg[idx li lParlament g[andu jistenna biex ikunu e]awriti l-pro/essi legali fil-Qrati qabel ma jiddiskuti l-Mozzjoni ta’ Tne[[ija. L-Im[allef Farrugia Sacco kien irrifjuta li jirri]enja millKumitat Olimpiku Malti (KOM) min[abba ksur tal-Kodi/i ta’ Etika. Fl-2012, fe;;ew filmati
tal-Im[allef Farrugia Sacco jiltaqa’ ma’ ;urnalist li kien qed jippo]a ta’ xerrej ta’ biljetti biex jixtri l-allokazzjoni Maltija ta’ biljetti g[al-Log[ob Olimpiku tax-Xitwa f’Sochi. L-Im[allfin jin[atru b’de/i]joni tal-Gvern tal-;urnata u jistg[u jitne[[ew biss millParlament b’ma;;oranza Parlamentari ta’ ]ew; terzi. Ebda tentattiv ta’ impeachment ma rnexxa fil-50 sena li Malta ilha bil-Kostituzzjoni talIndipendenza.
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 22 ta’ Awwissu, 2014
4
LOKALI
14-il sena [abs talli Protest minn infermiera importa b’aktar minn g[ax m’g[adhiex ting[ata €190,000 f’kokaina l-medi/ini Rumen li g[amilha ta’ tad-droga ;ie kundansena [abs u mmultat ewro mill-Im[allef Michael Mallia, wara li ammetta minflok g[adda ;uri li fit-23 ta’ April ta’ tliet snin ilu importa f’Malta ]ew; kilos u 524.5 grammi ta’ kokaina. Din id-droga kellha purità ta’ 30.1 fil-mija u kienet ;;ib fit-triq 191,862 ewro. Csaba Fazakas, kien arrestat fl-ajruport internazzjonali ta’ Malta mill-iskwadra ta’ kontra d-droga wara li dawn kienu infurmati minn uffi/jali taddwana, ftit wara l-wasla tieg[u minn Zurich, l-I]vizzera. Huwa kienwasal fuq titjira talAir Malta. Id-droga nstabet f’]ew; pakketti f’qieg[ falz talbagalja tieg[u. Mill-provi rri]ulta li r-Rumen kien ftiehem ma’ persuna o[ra barra minn “courier” nat 14-il 30,000
Malta li kellha tg[addielu limsemmija droga biex imbag[ad jimportaha u jikkonsenjaha lillpersuni o[ra f’Malta. G[asservizz tieg[u li j;orr u jittraffika d-droga kokaina, huwa kellu jit[allas ammont konsiderevoli ta’ flus. Ir-Rumen wasal Malta wara li qabad titjira mir-Rumanija u g[adda mill-Olanda, Brussel u Zurich g[all-Malta. Huwa ammetta wkoll li d-droga kienet filpusses tieg[u f’/irkostanzi li juru ma kienitx g[al u]u esklussiv tieg[u u li asso/ja ru[u ma’ persuni o[ra biex jittraffika d-droga. Fis-sentenza tag[ha l-Qorti qieset g[add ta’ fatturi fosthom il-gravità tar-reat, l-ammont taddroga mportata u l-purità tag[ha u l-fatt li ammetta minflok g[adda ;uri. Il-Qorti ordnat ukoll id-distruzzjoni tad-droga kollha maqbuda.
Infermiera li kienet sofriet g[add ta’ ;rie[i meta kienet ta[dem fi/-?entru tas-Sa[[a ta’ Ra[al :did, u li eventwalment ing[atat 31,000 ewro f’kumpens, ippre]entat protest ;udizzjarju fil-Prim’Awla talQorti ?ivili fejn qalet li lmedi/ini li kellha u g[ad g[andha b]onn tie[u ma g[adhomx jing[atawlha b’xejn. Alexia Muscat ippre]entat ilprotest kontra t-Tabib Prin/ipali tal-Gvern u d-Direttur tasSigurtà So/jali, fejn qalet li tTabib Prin/ipali tal-Gvern g[andu jin]amm responsabbli g[all-in/ident inkwistjoni li min[abba fih sofriet di]abbiltà permanenti ta’ 10 fil-mija. Dan l-a[[ar Muscat ;iet mg[arrfa li l-pilloli, li huma b]onnju]i g[aliha u li huma preskritti mill-konsulenti ta’ Mater Dei, se jkollha tixtrihom
Muscat ;iet mg[arrfa li l-pilloli, li huma b]onnju]i g[aliha u li huma preskritti mill-konsulenti ta’ Mater Dei, se jkollha tixtrihom minn butha minn butha. Qalet li ilha tixtri dawn il-medi/ini, li huma g[aljin [afna, g[al diversi ;img[at. Sussegwentament, Muscat kienet mg[arrfa flimkien ma’ ommha biex imorru fidDipartiment tas-Sigurtà So/jali u fid-Dipartiment tas-Sa[[a biex jikkonsenjaw ittra [alli l-ka] tag[ha ji;i rivedut. Hija qalet li madankollu meta marret ma’ ommha g[and idDipartiment tas-Sigurtà So/jali, /ertu Anthony Cesare laqag[hom b’rabja kbira u insulti, filwaqt li qalilhom li “ji;i
jaqa’ u jqum mill-ittri talAvukati” u li “l-li;i jag[milha hu.” L-Avukat tal-infermiera, Joe Brincat, li ffirma il-Protest, tkellem fuq ir-radju dwar dan ilka] ming[ajr ma semma l-ismijiet. Wara, l-Avukat Brincat mar fil-Ministeru fejn ;ie assigurat li g[all-anqas Cesare kien se jibg[at apolo;ija. Madankollu, l-apolo;ija ta’ Cesare qatt ma waslet. G[aldaqstant, Muscat qed titlob li filwaqt li g[andha ti;i trattata b’dinjità, qalet li g[andha ter;a tibda ting[ata l-medi/ini b’xejn bi dritt.
Tmien snin [abs g[al Ungeri] fuq importazzjoni ta’ 57 kapsola kokaina Kien avvi/inat biex jag[mel dan id-deal Nemeth Arpad, Ungeri] ta’ 38 sena, mar tmien snin [abs u mmultat is-somma ta’ 23,000 ewro mill-Im[allef Michael Mallia wara li ammetta minflok g[adda ;uri li importa f’Malta 57 kapsola ta’ droga kokaina li kien fihom 600 gramma. Il-kapsoli kienu mo[bijin fl-istonku tal-Ungeri]. Il-ka] kien ;ara fit-18 ta’ :unju tas-sena l-o[ra wara li
Nemeth Arpad wasal f’Malta fuq titjira minn Madrid. Ftit wara l-wasla tieg[u f-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta, uffi/jali tad-Dwana ;iehom suspett fih min[abba li deher a;itat u waqqfuh. Aktar tard kienu nfurmati l-Pulizija mit-Taqsima ta’ kontra d-droga. Wara investigazzjoni li saret, irri]ulta li fl-istonku tal-Arpad instabu 57 kapsola bil-kokaina.
Mill-provi rri]ulta li Arpad kien avvi/inat minn persuna barranija biex jag[mel din id-“deal” g[as-somma ta’ 700 ewro. Peress li ammetta, Arpad instab [ati li asso/ja ru[u ma’ persuni barranin biex jitraffika d-droga kokaina u li kellu filpussess tieg[u l-imsemmija droga li nstabet f’/irkostanzi li juru li ma kinitx g[all-u]u esklussiv tieg[u.
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 22 ta’ Awwissu, 2014
5
LOKALI
Esplorar ta’ rdum ;gantesk ta[t il-ba[ar Tim internazzjonali ta’ ;eolo;i se jibdew spedizzjoni fuq il-ba[ar imsej[a CUMECS2 biex jesploraw l-Iskarpata ta’ Malta. L-Iskarpata ta’ Malta hi rdum ta[t l-ilma li jestendi 250 km lejn in-Nofsinhar mix-xatt tal-Lvant ta’ Sqallija sax-xatt tal-Lvant talG]ejjer Maltin. F’xi postijiet, dan l-irdum jil[aq g[oli ta’ 3.5 kilometri, li hu og[la mill-vulkan tal-Muntanja Etna li jinsab filqrib, li jag[mlu wie[ed millikbar karatteristi/i ta’ qieg[ lo/ean. L-irdum hu maqtug[ b’serje ta’ widien fondi, li jirri]ulta f’pajsa;; kumpless li fil-passat kien diffi/li biex ji;i studjat. It-tim ta’ CUMECS-2, immexxi minn Aaron Micallef mid-Dipartiment tal-Fi]ika, flUniversità ta’ Malta, se ju]a teknolo;ija avvanzata [afna abbord il-bastiment ta’ ri/erka Taljan, l-OGS Explora, biex jipprodu/i mappa dettaljata ta’ qieg[-il ba[ar tal-irdum u ji;bor kampjuni minn fond ikbar minn 3000 metru. Din l-informazzjoni se tg[in lix-xjenzjati jifhmu n-natura talirdum u kif ;ie ffurmat. Ittwe;iba g[al dawn il-mistoqsijiet hi importanti g[ax l-Iskarpata ta’ Malta hi asso/jata ma’ perikli naturali, b[al valangi ta’ ta[t l-ilma (landslides) u tista’ jipprovdi rekord tajjeb ta’ terremoti li ;raw fl-img[oddi fi/-/entru talMediterran. L-ispedizzjoni CUMECS-2 se titlaq minn Katania nhar il-31 ta’ Awwissu 2014 u hi parti minn SCARP, pro;ett iffinanzjat millUE FP 7 Marie Curie Career Integration Grant.
Daqqa’ ta’ [arta o[ra g[al ambjent ta’ pajji]na hekk kif il-pubbliku qed jitlef bi//a art o[ra li kienet tintu]a g[al skop ta’ rikreazzjoni u mistrie[
Kjosk fuq il-belvedere tal-Pjazza ta’ Bu;ibba Il-Belvedere fil-Promenade ta’ Bu;ibba ftit ‘il fuq mill-Pjazza li saret bl-iskop li l-pubbliku jgawdi veduti mill-isba[, fosthom ilG]ejjer ta’ San Pawl, mistennija tintilef darba g[al dejjem. Dan hekk kif fil-jiem li g[addew lEnvironment and Planning Commission Board tal-MEPA approva applikazzjoni biex f’din il-Belvedere proprjeta` tal-Gvern jitpo;;a kjosk permanenti kif ukoll imwejjed u si;;ijiet. Il-Belvedere kienet saret b[ala parti mill-promenade tal-Qawra u Bu;ibba li kien sar fl-1997 u
jattira ammont kbir ta’ Maltin u turisti li jkunu qed jippassi;;jaw mal-promenade. Anke fil-jiem li g[addew waqt il-Karnival tasSajf din il-belevedere kienet mimlija bin-nies biex isegwu l-;ostra. L-applikazzjoni biex kjosk Mare Azzurro li jinsab ftit ilbog[od ikun rilokat u jitpo;;a f’din il-Belvedere b’mod permanenti saret minn Joseph Catania f’Settembru li g[adda u dde/i]joni tal-Environment and Planning Commission Board talMEPA ittie[det fit-8 ta’ dan ix-
xahar. Jidher li l-applikazzjoni saret wara li l-Gvern talab li lkjosk e]istenti li kien wie[ed mobbli fuq sit fiss ikun ri-allokat. Il-Case Officer qal li r-ra;uni ewlenija g[ala hu irrakkomanda li l-permess biex il-kjosk jitpo;;a b’mod permanenti filBelvedere ikun approvat, kienet li d-Divi]joni tal-Proprjetà talGvern identifikat dan is-sit. Il-linji gwida tal-policy talMEPA dwar il-kjosks tg[id li dawn g[andhom ikunu tal-inqas 500 metru bog[od minn xulxin, imma f’dan il-ka] dawn il-linji
gwida ma kinux rispettati. Skont il-Case Officer il-policy ma tapplikax g[al dan il-ka] min[abba li l-kjosk inkwistjoni qed ikun rilokat minn post ie[or. Jidher li l-kjosk permanenti fuq il-Belvedere tal-Pjazza ta’ Bu;ibba se jinkludi ammont kbir ta’ [;ie;, fosthom is-saqaf tieg[u. Il-[ru; ta’ dan il-permess millMEPA hu daqqa’ ta’ [arta o[ra g[al ambjent ta’ pajji]na hekk kif il-pubbliku qed jitlef bi//a art o[ra li kienet tintu]a g[al skop ta’ rikreazzjoni u mistrie[.
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 22 ta’ Awwissu, 2014
7
KUNSILLI LOKALI KUMMENT
Gvern bi problemi ta’ smig[ Il-Gvern Laburista [are; bl-g[ajta ta’ gvern li jisma’. Il-magna tal-propaganda talGvern ippruvat tpin;i lillGvern b[ala wie[ed li lest jisma’ lil kul[add f’kull ambitu u kuntest. Gvern li lest jikkonsulta u jiddjaloga. I]da l-Kunsilli Lokali huma xhieda ta’ realtà o[ra. Li Kunsill Lokali ji;i injorat kompletament millGvern issa saret xi [a;a normali u pjuttost saret okka]joni spe/jali meta Kunsill Lokali jing[ata widen spe/jalment jekk dak li jg[id il-Kunsill ma jkunx g[al widnejn il-Gvern. Fil-passat il-Kunsill tal-Mellie[a kien di;à wera interess li jsir xog[ol ta’ restawr fuq dawn il-g]ejjer
Gvern li qed jinjora l-karba tal-Kunsilli Lokali li qed jg[idu li g[andhom b]onn aktar fondi
Gvern li sa[ansitra qieg[ed jinjora l-karba tal-Kunsilli Lokali li qeg[din jg[idu li g[andhom b]onn aktar fondi u anzi, ikompli jg[abbi lillistess Kunsilli Lokali b’aktar pi]ijiet finanzjarji u dan purament biex ifarfar il-kont minn fuq spallejh. Gvern li sa[ansitra lanqas lill-poplu ma jrid jisma’ g[aliex irid jitfi l-vu/i talpoplu sas-sena 2019. Dan huwa l-Gvern li ming[ajr ebda problema [assu liberu g[al bosta drabi japprova pro;etti jew politika ambjentali minkejja l-oppo]izzjoni [arxa ta’ Kunsill Lokali inklu] ta’ bosta minnhom li g[andhom tradizzjoni twila ta’ ma;;oranza Laburista. Jekk dan huwa gvern li jisma’ jidher li l-Gvern g[andu problemi kbar ta’ smig[.
Il-Kunsillieri tal-PN jappellaw biex il-Mellie[a ting[ata l-importanza Fi stqarrija ma[ru;a millKunsilliera tal-Partit Nazzjonalista fil-Mellie[a Hilary Fenech, Emvin Bartolo, Patrick Cutajar u Joseph Gauci, wara konferenza tal-a[barijiet li saret mill-Ministru tat-Turi]mu Edward Zammit Lewis, ilKunsilliera Nazzjonalisti li filKunsill Lokali tal-Mellie[a huma fil-minoranza nnutaw b’sodisfazzjon il-kollaborazzjoni bejn l-MTA u l-G[aqda Din l-Art {elwa fejn l-MTA g[addiet is-somma ta’ 15-il elf ewro lil Din l-Art {elwa biex isir restawr fuq l-istatwa ta’ San Pawl li hemm fuq il-g]ejjer popolarment mag[rufa b[ala
l-G]ejjer ta’ San Pawl. Il-Kunsilliera madankollu fakkru li g[alkemm il-konferenza tal-a[barijiet saret [dejn itTorri ta’ Wignacourt f’San Pawl il-Ba[ar, dawn l-istess g]ejjer jiffurmaw parti mil-lokalità talMellie[a. Fil-passat il-Kunsill tal-Mellie[a kien di;à wera interess li jsir xog[ol ta’ restawr fuq dawn il-g]ejjer prin/ipalment fuq l-istess statwa, il-kappella li tinsab biswit, kif ukoll il[itan tas-sejjie[ li jinsabu hemmhekk. Tant li fis-sena 2011 kienu di;à bdew ta[ditiet bejn il-Kunsill Lokali talMellie[a u l-MEPA. F’dan listadju g[aldaqstant il-
Kunsillieri Nazzjonalisti pproponew li ladarba Din l-Art {elwa se twettaq dan il-pro;ett, jinstab mezz ta’ kollaborazzjoni flimkien mal-Kunsill Lokali talMellie[a sabiex isir iktar ameljorament kemm fuq ilg]ejjer kif ukoll fuq postijiet o[ra li jinsabu fil-lokalità. L-istqarrija tkompli tg[id li ladarba l-Ministru rrikonoxxa “li l-in[awi ta’ San Pawl ilBa[ar g[andhom rwol importanti fis-settur turistiku” tajjeb li ti;i elenkata wkoll l-importanza daqstant kbira tal-lokalità talMellie[a g[all-istess industrija. Fl-a[[ar snin, spe/jalment missena 2008, meta saret l-ewwel
edizzjoni tal-‘Iljieli Melle[in’, is-settur kummer/jali fil-Mellie[a ng[ata spinta sabiex ikompli jirnexxi. Tfakkar ukoll li fissena 2009, il-lokalità tal-Mellie[a ng[atat /ertifikat b[ala Destinazzjoni ta’ E//ellenza fi [dan l-UE. Barra minn hekk, ilbajja tal-G[adira u dik ta’ [dejn il-lukanda fi/-?irkewwa ng[ataw l-istatus ta’ Blue Flag u Golden Bay ;iet dikjarata b[ala Beach of Quality. Sa Marzu 2013 il-Kunsill Lokali tal-Mellie[a kien immexxi minn ma;;oranza tal-Partit Nazzjonalista bis-Sindku Robert Cutajar, li llum hu Deputat Parlamentari.
Kumitat lest ixammar il-kmiem g[all-[idma Il-Kumitat Amministrattiv ta’ Tal-Virtù jifforma parti mirRabat, Malta. Il-kumitat hu mag[mul minn [ames membri, li jinkludu erbg[a li ;ew eletti f’isem il-Partit Nazzjonalista. Dawn jinkludu lil Sam Abela, li hu nutar pubbliku u li ;ie elett b[ala Chairperson, Renate Gullaimier, li hi pensjonanta u ;iet eletta b[ala Vi/i Chairperson, Louise Agius, learning support assistant u flistess [in studenta tal-
Kriminolo;ija, u Audrey Sant, li hi chartered insurance practitioner u ta[dem b[ala manager f’kumpanija tal-assigurazzjoni. Il-Kumitat Amministrattiv beda pro/ess ta’ studju li permezz tieg[u qieg[ed jiskopri dwar il-problemi u d-diffikultajiet tallokal, u b’mod reali qieg[ed jara u jindaga dwar kif il-Kumitat Amministrattiv b’ma;;oranza Nazzjonalista jista’ jg[in lillokal jimxi ’l quddiem. Il-Kumitat Amministrattiv
po;;a l-lokal l-ewwel u qabel kollox, u qed jipproponi diversi mi]uri g[al Tal-Virtù, inklu]i lindafa, l-ambjent, is-sigurtà, ittoroq u l-bankini, u sinjali adegwati. Il-Kumitat Amministrattiv hu mag[mul minn membri li ;ejjin minn oqsma differenti u li g[andhom etajiet varji, u g[alhekk jista’ verament jag[mel differenza. Il-Kumitat jispera li jsib ilkoperazzjoni tal-Kunsill Lokali
tar-Rabat sabiex tkun tista’ ssir id-differenza b’mod s[i[ g[all;id ta’ Tal-Virtù u tar-Rabat in;enerali. F’kummenti ma’ In-Nazzjon il-membri Nazzjonalisti fi [dan il-Kumitat ta’ Tal-Virtù sa[qu li, “ir-rwol tag[na se jkun li nressqu s-su;;erimenti u lilmenti tar-residenti, u li npo;;u l-;id tar-residenti u tal-lokalità fl-ewwel post sabiex nassiguraw li d-drittijiet u l-[ti;iet tag[na ji;u m[arsa u moqdija.”
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 22 ta’ Awwissu, 2014
8
OPINJONI
Rag[aj u g[assies Dil-;img[a kont qed nitkellem ma’ [abib tieg[i, ]ag[]ug[ impenjat b’ru[u u b’;ismu filKnisja. Wera mieg[i t-t[assib tieg[u dwar il-kontroversja li g[addejja b[alissa dwar it-tre;ija tal-Knisja f’Malta, u l-fatt li xi kittieba u opinjonisti qed jilmentaw li g[andna kri]i ta’ tmexxija. Qalli, “fl-opinjoni tieg[i, il-Knisja mhux leaders te[tie;, imma qaddejja.” Ma nistax ma naqbilx mieg[u meta lmudell ta’ tmexxija li wriena Kristu stess huwa dak tal-qadi: kien g[adu ma ne[[iex il-fardal minn ma’ qaddu meta qalilna, “Kif g[amilt jien, hekk g[amlu intom ukoll.” I]da lanqas nistg[u ni/[du li fil-[ajja tal-Knisja, il-qadi spiss jintwera proprju b’vi]joni kura;;u]a, b’kelma profetika u (ippermettuli nissellef motto politiku) par idejn sodi fuq it-tmun. Lil San Pietru, l-ewwel mexxej tal-Knisja, Kristu qallu “wettaq lil [utek”, ji;ifieri “ag[mlilhom
kura;;, imliehom fidu/ja, g[allimhom, sa[[a[hom, urihom it-triq, iddefendihom”. Tassew li kultant il-Knisja tul is-sekli e]er/itat is-setg[a nieqsa minn spirtu ta’ qadi. I]da dan ma jfissirx li nistg[u mmorru l-estrem lie[or u n[awdu l-e]er/izzju le;ittimu u b]onju] tal-awtorità mal-awtoritari]mu, u b’hekk nistkerrhuhom it-tnejn. Ming[ajr ma nid[ol fil-merti tad-diskussjoni li g[addejja b[alissa f’Malta (anki f’diversi mezzi tax-xandir), u ming[ajr m’g[andi xi skop inwaddab [atab fuq in-nar tal-kontroversja, nixtieq nirrifletti b’mod iktar ;enerali dwar g[aliex hija me[tie;a awtorità soda u kompetenti f’tant livelli tal-[ajja talKnisja. Nemmen li l-ewwel livell huwa dak tat-tag[lim. Il-mexxejja tal-Knisja ma jistg[ux jabdikaw mir-responsabbiltà li jitkellmu f’[inu u f’waqtu dwar kwistjonijiet ta’ fidi u morali li
Il-mexxejja tal-Knisja g[andhom id-dmir li jag[tu spjegazzjoni tinftiehem tat-tag[lim tal-Knisja, kemm lill-membri immedjati tal-mer[la tag[hom, kif ukoll lill-bqija tal-komunità /ivili
Dun Brendan M. Gatt brendissimo@gmail.com
jolqtu lis-so/jetà (u lill-Insara b[ala membri integrali tag[ha). Huma g[andhom id-dmir li jag[tu spjegazzjoni tinftiehem tat-tag[lim tal-Knisja, kemm lillmembri immedjati tal-mer[la tag[hom, kif ukoll lill-bqija talkomunità /ivili. B’atte;;jament ta’ smig[, sin/erità u kura;; g[andhom jid[lu fi djalogu
mal-mexxejja ta’ din l-istess so/jetà u jipproponu (mhux jimponu) soluzzjonijiet u direzzjoni fid-dawl tal-Kelma t’Alla. Qaddisin g[orrief b[al Santu Wistin u San Girgor il-Kbir iwissu b’qawwa lil dawk li g[andhom rwol ta’ tag[lim u tre;ija filKnisja (primarjament l-Isqfijiet) dwar dan id-dmir li jitkellmu, u dwar il-periklu ta’ skiet mhux f’waqtu. Skiet frott il-bi]a’ jew id-dg[ufija fa/ilment iwassal g[al konfu]joni, dubju u ta[wid. Ovvjament imbag[ad irid ikun lIspirtu s-Santu li jdawwal il-kuxjenza tal-g[alliema tal-Knisja dwar l-aqwa mod kif jistg[u je]er/itaw din il-[idma u dwar kif jistg[u jwasslu dan it-tag[lim bl-iktar mod xieraq. It-tieni livell huwa dak ta’ accountability. Il-kelma “Isqof” ;ejja mill-Grieg episcopos li laqwa traduzzjoni tag[ha hija lkelma Ingli]a overseer. Forsi bi lsienna nistg[u n;ibuha b[ala “g[assies” jew “sorveljant”, u dan mhux f’sens fqir u banali, daqslikieku l-Isqof qieg[ed g[assa ma’ klassi tfal biex joqog[du bravi. Pjuttost irid ikun g[assies fis-sens g[oli, b[ala dak li qieg[ed fuq l-o[rajn biex jiggwidahom, biex ikun dawl g[alihom u biex jurihom fejn sejrin tajjeb u fejn qed ji]baljaw. Il[tie;a ta’ rg[ajja sodi anki f’dan il-kamp ma nistg[ux nenfasizzawha bi]]ejjed; rg[ajja dg[ajfa huma passaport g[all-medjokrità f’dawk li jiddependu minnhom.
Jekk l-Isqof ma jkunx “sorveljant” effettiv, (sintendi bilg[ajnuna tal-kollaboraturi tieg[u) dawk li huma ta[t lawtorità tieg[u fa/ilment jaqg[u fl-i]ball li mhuma marbuta jag[tu kont lil [add [lief lilhom infushom. Atte;;jament b[al dan jifta[ il-bieb g[al kaos s[i[: filparro//i, fil-komunitajiet reli;ju]i u anki fil-[ajja personali tal-membri tal-Knisja. Jekk jien nara s-superjuri tieg[i b[ala dg[ajfa u rotob, fa/li nibda nag[mel kompromessi fid-dmirijiet tieg[i, nara minn fejn se ni]gi//a, u ma nag[tix kulma hu mistenni minni. Nibda nirra;una: “U iva, g[andhom tant fuqiex jinkwetaw, din il-[merija tieg[i se jaraw?!” Iktar perikolu]i mbag[ad huma l-kompromessi fil[ajja morali ta’ dak li jkun: jibda jag[laq g[ajnejh g[al /erti dnubiet “]g[ar”, bl-argument li dawn mhumiex minn dawk li jispi//aw fl-ewwel pa;ni tal-;urnali! B’dan li ktibt ma rridx nirridu/i l-ministeru g[oli u qaddis talIsqof g[al dak ta’ sempli/i gwardjan jew referee. Pjuttost nixtieq ni//ara u nikkore;i lbi]a’ li xi w[ud (b’mod spe/jali fil-Knisja) donnhom g[andhom mill-awtorità. Is-setg[a ;enwina ;ejja minn Alla u ti;i e]er/itata g[all-;id ta’ kul[add: vapur je[tie; kaptan, it-tfal je[tie;u l;enituri u l-istudenti je[tie;u lg[alliema. U l-mer[la te[tie; rag[aj biex imexxiha, mhux nag[;a o[ra!
Il-:img[a, 22 ta’ Awwissu, 2014
www.maltarightnow.com
9
EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR L-EDITORJAL
:urnata sewda g[all-;ustizzja f’pajji]na Illum, l-Im[allef Lino Farrugia Sacco jag[laq 65 u jirtira bletà. Ilbiera[ kienet l-a[[ar ;urnata tax-xog[ol tieg[u u l-Gvern kellu sal-biera[ biex imexxi fil-Parlament [alli l-Im[allef Farrugia Sacco jitne[[a mill-kariga g[al im;iba [a]ina. Kienu qalu li kienu se jmexxu “minnufih” Skont il-Prim Ministru Joseph Muscat u skont il-Ministru tal:ustizzja Owen Bonnici, hekk kellu jkun. G[ax kif ilKummissjoni g[all-Amministrazzjoni tal-:ustizzja kienet qalet li prima facie l-Im[allef Farrugia Sacco ;ab ru[u [a]in, il-Prim Ministru u l-Ministru tal-:ustizzja kienu qalu li se jmexxu “minnufih”. Ippruvaw jid[ku bin-nies f’wi//hom Imma llum nafu – mhux minn dan il-ka] biss – li kemm Joseph Muscat, kif ukoll Owen Bonnici huma esperti tal-paroli sabi[ li jiftiehem mod imma l-fatti bil-maqlub – ji;ifieri esperti ta’ kif jid[ku bin-nies f’wi//hom. Tal-qalba
Dan hu Gvern suppost trasparenti fejn kul[add suppost jerfa’ r-responsabbiltajiet tieg[u, [lief naturalment jekkk ikun talqalba, kif inhu l-Im[allef Farrugia Sacco bit-tifel tieg[u David Farrugia Sacco kandidat Laburista u b’[atra fil-Bord talPulizija li [a de/i]joni oxxena kontra pulizija li kkastigawh g[ax qeda dmiru sewwa. Sinjal nieqes li min ji;;udika lil [addie[or ma jista’ jkollu l-ebda dell fuqu X’fidu/ja jista’ jkollna f’:ustizzja mnawra minn Gvern li jara kif jag[mel [a je[les Im[allef mis-sinjal importanti li setg[et tat is-so/jetà tag[na li min ji;;udika lil [addie[or ma jista’ jkollu l-ebda dell fuqu? U dan g[ax l-Im[allef hu qarib tal-Partit Laburista fil-veru sens tal-kelma Maltija ‘qarib’. Jista’ xi [add jemmen lil Muscat^ Kif jista’ xi [add jemmen lill-Prim Ministru Muscat, il-Kap tal-Gvern, meta qal li se jmexxi f’dal-ka] “minnufih” u llum nafu li kien qed jipprova jid[ak bin-nies f’wi//hom g[ax filfatt kien qed jara kif il-ka] jitwal kemm jifla[ sal-;urnata tal-biera[. Jista’ xi [add jemmen lill-Ministru tal-:ustizzja^ Kif jista’ xi [add jie[u bis-serjetà lill-Ministru Owen Bonnici li kellu r-responsabbiltà juri lill-pajji] kollu li l-Gvern u lma;;oranza ta’ ]ew; terzi fil-Parlament trid ;udikanti ndaf u li jidhru li huma ndaf – u fl-istess waqt da[ak bin-nies b[all-Prim Ministru Muscat? Jum iswed g[all-;ustizzja Kellna ka]i gravi f’Malta li fihom kienu mda[[lin Im[allfin u l-istituzzjonijiet tag[na taw sinjali qawwijin li jridu s-serjetà, ir-rettitudni u l-indafa fil-;udikatura. Imma llum, is-sinjal hu bil-maqlub minn Gvern li da[al fil-log[ba li ttawwal [alli te[les Im[allef mill-konsegwenzi ta’ m;iba [a]ina. U g[alhekk dan hu jum u ]mien iswed g[all-;ustizzja f’pajji]na.
Gvern miexi fi dlam /appa F’dawn il-;ranet qeg[din naraw kemm il-Gvern jinjora kollox. G[alih, jekk il-pajji] jesportax jew jimpurtax, donnu ma sarx jinteressah. G[andna ekonomija mkissra u falluta. Sa anke l-Kamra tal-Kummer/ u lU{M tkellmu u av]aw lillGvern li tal-[wienet batuti u qeg[din jitilfu [afna xog[ol. Fuq kollox, il-GWU baqg[et siekta u ma qalet xejn. Gvern bla [sibijiet kif se jsolvi dawn ilproblemi. Sa anke l-Ministru Chris Cardona baqa’ sieket fuq din l-affari delikata. Re;a’ ssemma l-[abs li qieg[ed ikompli sejjer g[allag[ar. Rajna ]ew; pri;unieri jing[ataw il-leave g[ax kienu bravi, u bil-barka ta’ xi [add intbag[tu ja[dmu fil-Kunsill ta’ {al Tarxien (stil ;did dan). I]da minflok, marru l-festa tal{amrun u kienu nnutati jixorbu tant kemm kienu kuntenti. Nistaqsi jekk dawn kellhomx jew kinux ta[t il-[arsien ta’ xi gwardjan, g[aliex fil-fehma tieg[i anke jekk xi [add jing[ata permess biex imur jara lil tal-familja, dan ikun ta[t il-[arsien ta’ xi gwardjan. Imma nifhem li dawn kienu preferuti. Da[lu l-[abs wara li
marru l-festa u xorbu, u li semg[uhom jg[idu li ta[t ilLabour jag[mlu li jridu. Meta staqsew lill-Ministru Mallia jekk hux veru u jekk hu se jitilfu l-prison leave, dan baqa’ b’[alqu mag[luq kif jag[mel dejjem. Qatt ma jkun /ar. B’rabta mal-blackout li kellna, din l-esperjenza ;iet u marret, u l-Gvern u Konrad Mizzi li jparla [afna fuq l-ener;ija, sta[bew. Forsi g[ax kien id-dlam. U ma qalu xejn fuq dak li ;ara. Kellna nkunu nafu bil-[ila tal-Kap E]ekuttiv tal-Enemalta u mhux b’Konrad Mizzi wara li tlaqqg[et il-media g[al konferenza tal-a[barijiet li fiha spjega l-[sara x’kienet. Veru g[andna biex nifta[ru b’min qieg[ed imexxi. Il-Kap E]ekuttiv tal-Enemalta mar a[jar minnhom. Nistaqsi wkoll lill-Gvern: Fejn waslu n-negozjati dwar il-ftehim ta’ Henley & Partners u dak ma’ Shangai Electric li g[adek qed i]]omm sigriet mill-poplu? Kif qallek l-Im[allef Emeritu Giovanni Bonello, lest li tie[u lparir tieg[u u tippubblika kollox? Veru g[andek biex tit[asseb imma g[alik xejn mhu xejn. G[aliex ir-roadmap tieg[ek tliftha fid-dlam. G. Busuttil In-Naxxar
Aktar informazzjoni Nistenna li l-Gvern, issa li jidher li ntg[a]let il-kumpanija li mag[ha se jibda jiddiskuti u jinnegozja fid-dettall dwar itt[addim tas-servizz tat-trasport pubbliku f’pajji]na, jibda jkun trasparenti u jinforma lillpoplu dwar dak kollu li qed ise[[. Nistenna li jibda jinforma wkoll lill-Kunsilli Lokali u jitkellem mag[hom biex naraw kif se jkunu effettwati l-lokalitajiet bit-t[addim ta’ servizz tattrasport pubbliku. Jew se jit[alla kollox kif inhu llum u lbidla tkun biss wa[da kosmetika? L-aqwa li l-Gvern je[les minn dan il-pi] li tg[abba bih hu g[aliex ma ]ammx relazzjonijiet tajbin mal-kumpanija Arriva li bid-diffikultajiet kollha tag[ha, kienet qed toffri servizz tajjeb, komdu u li kien dejjem qieg[ed jittran;a u jsir a[jar. Nib]a’ wisq li mhux se ner;g[u nil[qu l-livell li konna l[aqna bl-Arriva, g[alkemm kien hemm [afna x’jista’ jitran;a. Nib]a’ wisq li l-affarijiet lura jistg[u jmorru u mhux ’il quddiem. A. Cassar I]-}urrieq
25 sena ilu f’In-Nazzjon {addiem tat-tarzna ppre]enta kaw]a filQorti ?ivili kontra Sammy Meilaq, Chairman tal-Kunsill tat-Tarzna, min[abba li l-management tat-Tarzna baqa’ jnaqqaslu mill-paga tieg[u l-mi]ata tas-s[ubija tal-General Workers’ Union meta dan kien infurmah bir-ri]enja tieg[u mill-union. Joseph Asciak mi]-}urrieq, mag[ruf b[ala ‘l-banana’, ippre]enta ittra uffi/jali filPrim’Awla tal-Qorti ?ivili kontra l-Assistent Kummissarju tal-Pulizija Joseph Psaila u l-eksSupretendent Carmelo Bonello, g[ad-danni li sofra kaw]a tal-arrest u l-kumplott li kien sar kontrih. Id-Duka ta’ Edinburgh, il-Prin/ep Philip, ikkonferma ]-]jara tieg[u f’Malta g[a//elebrazzjonijiet tal-25 anniversarju talIndipendenza.
Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt • Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i> Tel> 25965-317#318 E-mail> adverts@media.link.com.mt
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 22 ta’ Awwissu, 2014
10
ILLUM IL-:IMG{A
Is-su//ess tal-low cost minkejja l-oppo]izzjoni tal-Labour Fis-7 ta’ Awwissu lkumpanija tal-ajru low cost Ryanair i//elebrat il-[ames miljun passi;;ier li ;arret minn Malta u g[al Malta.
Ryanair bdiet topera minn Malta u g[al Malta fl-2006. Bdiet b’]ew; rotot: minn Luton f’Londra u Pisa fl-Italja. Illum topera 28 destinazzjoni fi 11-il pajji]. Il-qab]a li
g[amlet din il-linja tal-ajru hi wa[da impressjonanti. Bi]]ejjed jing[ad li fl-2012 din il-kumpanija ;arret 926,000 passi;;ier jew
25.4 fil-mija tal-passi;;ieri kollha lejn Malta u minnha. }ieda ta’ 17.6 fil-mija fuq l-2011. Is-sena l-o[ra ;arret 1,105,000 jew 27.4 fil-mija i]jed mill-2012.
Hekk f’disa’ snin din ilkumpanija minn xejn qed i;;orr aktar minn kwart tal-passi;;ieri kollha li jitilg[u u jin]lu minn Malta.
Laqatni kumment li ;ie rrappurtat li g[amel il-Ministru tatTuri]mu Edward Zammit Louis meta ltaqa’ mal-[ames miljun passi;;ier tar-Ryanair. Stqarr li billi d[alna fil-qasam tal-low cost ;iet inkora;;ita l-espansjoni tar-rotot. Qal li inkora;;ew l-espansjoni tar-rotot b’tali mod li nfet[u swieq ;odda u n]amm fil-minimu li nid[lu fuq swieq e]istenti. Qal ukoll li n-netwerk tarrotot tkabbar b’mod li jista’ jsir, b’mod li ggwidajna t-tkabbir fix-xhur off-peak filwaqt li kienet ]gurata u salvagwardata s-sostenibbiltà tal-linja nazzjonali Air Malta. Atte;;jament mimli ipokresija Kliem sabi[! Li kieku ma tkunx g[ext l-a[[ar snin ta[seb
li dan kollu twettaq minn dan il-Gvern tal-Labour. G[ax dawn g[andhom [abta kif l-ewwel jopponu u mbag[ad jag[mlu tag[hom dak li kienu opponew. Forsi mhux hekk g[amlu fil-ka] tas-s[ubija flUnjoni Ewropea? Mhux minn kollox g[amlu biex ma nisse[bux! Biex illum ta[seb li sse[ibna bis-sa[[a tag[hom. L-istess g[amlu fil-ka] tallow cost airlines. Insew kemm kienu kontra l-introduzzjoni tag[hom f’pajji]na. {alli nfakkarhom ftit. Alfred Sant, dak i]-]mien mexxej tal-Partit Laburista u Kap tal-Oppo]izzjoni, f’diskors fil-Parlament fis-17 ta’ Marzu 2004 stqarr: “Min qed i;ib /erti argumenti li g[andna nda[[lu kumpaniji low budget [alli jikkompetu u j;ibu t-turisti, qed jara biss sa mnie[ru, kif g[amlu diversi nies f’dawn la[[ar snin. “Ma nistg[ux nibqg[u mexjin b’dan il-mod u qed nag[mluha /ara li a[na m’a[na se na//ettaw l-ebda sforz li jista’ jsir – u m’g[andix dubju li dan l-isforz qed isir – li jipprova jimmina l-po]izzjoni kompetittiva tal-Air Malta blisku]a tal-Unjoni Ewropea billi jg[idu li g[andna nda[[lu kumpaniji o[ra li jikkompetu
Ryanair bdiet topera minn Malta u g[al Malta fl-2006. Bdiet b’]ew; rotot> minn Luton f’Londra u Pisa fl-Italja. Illum topera 28 destinazzjoni fi 11-il pajji]. Il-qab]a li g[amlet din il-linja tal-ajru hi impressjonanti
[alli nkabbru t-turi]mu. Dan mhuwiex minnu u hu argument falz…” Hekk kienu ja[sbuha tal-Labour. Min jaf min kien jara sal-ponta ta’ mnie[ru? Argumenti tal-Gvern mimlijin gideb Anke g[all-fatt li l-low
cost jing[ataw xi g[ajnuna tg[idx kemm kienu jg[idu li din lg[ajnuna – madwar erba’ miljun ewro f’sena – qed tag[mel [sara lill-Air Malta, u li l-Gvern Nazzjonalista lillkumpanija nazzjonali tal-ajru ma kienx qed jg[inha. Gidba o[ra. Minbarra l-fatt li ebda Gvern ma jista’ jg[in il-linja tal-ajru tieg[u g[aliex ikun qed jikser ir-regolamenti tal-kompetizzjoni fi [dan il-UE, il-Gvern Nazzjonalista po;;a quddiem il-Kummissjoni Ewropea pjan ta’ ristrutturar biex isalva lillinja tal-ajru nazzjonali. Dan il-pjan kien approvat lejn l-a[[ar ta’ :unju 2010 u fost mi]uri o[rajn kien hemm g[ajnuna ta’ €130 miljun lillAir Malta skont regolamenti tal-UE dwar g[ajnuna millistat. Hekk l-Air Malta, f’Novembru 2010 kellha approvat mill-Kummmissjoni Ewropea self ta’ €52 miljun
Joe M. Zahra joe.zahra@live.co.uk
mill-istat biex tkun tista’ tindirizza l-problemi finanzjarji tag[ha. Ir-rwol tal-Air Malta
G[alkemm mhix titlef minnumru ta’ passi;;ieri li ;;orr, l-Air Malta qed titlef millpersenta;; ta’ passi;;ieri minn Malta u lejn Malta. Hekk pere]empju fl-2012 l-Air Malta ;arret 1,660,000 passi;;ier – 45.5 fil-mija tal-passi;;ieri kollha. Fl-2103 ;arret 1,700,000, jew 42.2 fil-mija tal-passi;;ieri kollha li ji;u Malta. Li jfisser li g[alkemm naqqset fil-persenta;;, ]iedet finnumru. Dan g[aliex in-numru ta’
Il-kumpaniji tal-ajru low cost wasslu g[a]-]idiet fenomenali fit-turi]mu fl-a[[ar disa’ snin. Wasslu biex anke l-Gvern Laburista issa jista’ jifta[ar b’rekords fit-turi]mu. Rekords li nkisbu bis-sa[[a tal-kumpaniji tal-ajru low cost li huma ma ridux u li llum qed jifta[ru bihom passi;;ieri li j]uru pajji]na qed ji]died. }died dejjem minn mindu Gvern Nazzjonalista approva li jibdew joperaw minn Malta l-kumpaniji low cost. Min[abba l-propaganda li kienet issir kontra dawn il-linji tal-ajru l-Ministru tat-Turi]mu ta’ dak i]-]mien, Francis Zammit Dimech, tg[idx kemm kellu jit[abat biex jikkonvin/i dwar il-b]onn ta’ dawn il-linji tal-ajru. Appena bdew joperaw minn Malta u lejha, it-turi]mu kiber. Passi;;ieri addizzjonali
Ara ma jmurx ikun hemm min ja[seb li xi [add irid ilkumpaniji low cost a skapitu tal-kumpanija nazzjonali tal-
ajru Air Malta. Kif jirri]ulta anke minn kemm qed i;;orr passi;;ieri l-Air Malta u x’inhu l-potenzjal tag[ha, ilpassi;;ieri li j;ibu l-kumpaniji low cost huma fil-parti l-kbira tag[hom passi;;ieri addizzjonali, anke g[all-fatt li dawn joperaw fil-ma;;or parti rotot li mhumiex operati mill-Air Malta. Il-kumpaniji tal-ajru low cost wasslu g[a]-]idiet fenomenali fit-turi]mu fl-a[[ar disa’ snin. Wasslu biex anke l-Gvern Laburista issa jista’ jifta[ar b’rekords fit-turi]mu. Rekords li nkisbu bis-sa[[a talkumpaniji tal-ajru low cost li huma ma ridux u li llum qed jifta[ru bihom.
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 22 ta’ Awwissu, 2014
12
A{BARIJIET TA’ BARRA
Komplew l-attakki fuq l-IS minkejja t-theddid tal-militanti L-IRAQ Il-qawwiet tal-ajru Amerikani wettqu l-attakki ;odda fuq ilmilitanti tal-grupp Stat I]lamiku (l-IS li qabel kien mag[ruf b[ala ‘ISIS’) fit-Tramuntana tal-Iraq. Dan minkejja li l-fanati/i li qed imexxu l-jihad’ (gwerra qaddisa) imdemmi fl-Iraq heddew li joqtlu t-tieni Amerikan li spi//a l-pri;unier tag[hom. Fil-pre]ent, l-ajruplani talgwerra u d-drones tal-US Navy qeg[din jag[tu appo;; importanti lill-qawwiet Iraqqini u Kurdi li ffurmaw alleanza effettiva kontra l-militanti tas-IS, qrib il-belt ta’ Mosul. Intant, il-militanti i]lami/i komplew jheddu ‘li kellhom joqtlu’ ;urnalista ie[or Amerikan li jinsab f’idejhom wara li huma, din il-;img[a, [ar;u filmat li juri l-qtug[ tar-ras tal-;urnalista, James Foley, li kien ilu nieqes mill-2012. L-istess militanti qed jittamaw li b’dan l-a;ir brutali jistg[u jin-
timidaw lill-Amerikani biex ma jintervjenux fil-battalji li g[addejjin b[alissa, fl-Iraq. Madankollu – u mindu [are; il-filmat dwar il-qtil ta’ Foley – il-qawwiet Amerikani ippersistew b’sensiela ta’ attakki ;odda fuq il-;ellieda tal-grupp Stat I]lamiku fl-in[awi tad-diga ewlenija ta’ Mosul li l-;ellieda Kurdi rnexxielhom ja[tfu lura ftit tal-jiem ilu. Ir-raids tal-qawwiet tal-ajru Amerikani qed jg[inu biex issuldati Iraqqin u l-;ellieda Kurdi javvanzaw g[al ;ol-g[oljiet lejn il-Lbi/ ta’ Mosul. Dan waqt li lajruplani u d-drones talAmerikani, s’issa, qerdu numru ta’ vetturi ‘u interessi o[ra’ tal-IS. Il-grupp Stat I]lamiku, sallum, [ataf diversi territorji tal-Iraq u s-Sirja g[al l-hekk-imsejja[ Kalifat. Kelliema g[all-moviment qalu li huma //irkolaw ilfilmat dwar il-qtil ta’ Foley ‘biex
ipattuha lill-Istati Uniti talli hi qed tmexxi l-azzjonijiet kontra l;ellieda tag[hom’. Min-na[a tieg[u, il-President Amerikan, Barack Obama, fisser il-qtil tal;urnalista b[ala ‘azzjoni vjolenti li xxukkjat il-kuxjenza tad-dinja s[i[a’. Intant, il-Pentagon tal-Istati Uniti ]vela li l-qawwiet tieg[u, ‘ftit tal-jiem ilu’, kienu ppruvaw je[ilsu numru ta’ osta;;i li kienu mi]muma fis-Sirja u fejn [adu sehem f’din l-azzjoni ‘diversi elementi tal-art u tal-ajru’. Dan waqt li l-qawwiet tal-ajru Amerikani ilhom ;img[atejn jikkon/entraw l-attakki fuq il;i[adin tal-IS fl-in[awi ta’ fuq tal-Iraq. Fl-istess [in, din hi anka lewwel darba li l-Gvern Amerikan ammetta li l-qawwiet tieg[u ‘intervjenew’ fis-Sirja proprja mill-bidu (fl-2011) tal-gwerra /ivili fil-pajji] partikolari.
‘Jihadisti’ mi]muma fl-Awstrija IS-SIRJA Il-Pulizija fl-Awstrija arrestaw disa’ persuni li huma suspettati li kienu qed jippjanaw biex jissie[bu mal-gruppi tal-militanti I]lami/i, fis-Sirja. Dawn is-suspettati spi//aw arrestati fil-provin/ja ta’ Carinthia u fl-in[awi tal-Punent ta’ Burgenland u meta huma, filpre]ent, jinsabu g[addejjin minn interrogazzjoni. Il-Ministeru tal-Intern Awstrijak qal li s-suspettati huma kollha ?e/eni li g[andhom i/-
/ittadinanza Russa u li kienu ng[ataw il-kenn politiku flAwstrija. F’ka] li tinstab ra;uni konkreta g[alfejn is-suspettati g[andhom jin]ammu ta[t arrest, l-awtoritajiet Awstrija/i mistennija jibdew il-pro/ess biex jirtirawlhom dan l-istatus tal-kenn, b[ala parti minn politika ta’ ‘ tolleranza zero ‘fil-konfront tal-;ellieda tal‘jihad’. Mifhum li mijiet ta’ Misilmin Ewropej ivvja;;aw lejn is-Sirja
biex ji;;ieldu fil-gwerra /ivili li g[addejja, b[alissa, fil-pajji] partikolari. Intant, l-Istati-membri talUnjoni Ewropea qed jippruvaw ira]]nu sitwazzjoni fejn ilMisilmin f’arthom isiru aktar ‘radikali’. Dan waqt li g[addejjin ukoll il-mi]uri fil-konfront tattheddida lis-sigurta mill’jihadisti’ li qed jirritornaw flEwropa wara li jkunu g[amlu ]mien jikkumbattu fis-Sirja, kif ukoll fl-Iraq.
L-ISTATI UNITI> Dimostrazzjoni fl-in[awi ta’ Ferguson, f’Missouri, fejn fl-a[[ar ;img[a saru l-protesti vjolenti min[abba l-qtil ta’ ]g[a]ug[ iswed mill-pulizija. Fuq quddiem jidher dimostrant qed i;orr tabella b’messa;; li jaqra “Morru oqtlu lillISIS u [alluna bi kwietna”. (ritratt EPA)
G[adhom jinvestigaw il-mewt ta’ Williams L-ISTATI UNITI Il-kaw]a tal-mewt tal-attur, Robin Williams, g[adha ‘ta[t investigazzjoni’, madankollu, RadarOnline.com g[andu informazzjoni esklussiva fis-sens li lkatavru ta’ Williams g[adda minn pro/ess ta’ kremazzjoni u bl-irmied jixtered fil-Bajja ta’ San Francisco. Qed jing[ad li l-kremazzjoni se[[et jum biss wara l-mewt ta’ Williams, fit-12 ta’ Awwissu, u
bl-Istat ta’ California jo[ro; /ertifikat tal-mewt uffi/jali biddata tal-20 ta’ Awwissu. I//ertifikat jikkonferma li l-attur miet fid-dar tieg[u f’California u wara li hu (b[alma irrapporta Radar, qabel,) kien instab mg[allaq bi/-/inturin tieg[u stess. Intant, kellhom isiru xorta l-provi tossikolo;i/i qabel tista’ ting[ata l-kaw]a tal-mewt uffi/jali.
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 22 ta’ Awwissu, 2014
13
A{BARIJIET TA’ BARRA
Il-kri]i tal-Ebola ti;;enera inkwiet u konfronti f’Monrovia IL-LIBERJA Il-Pulizija
fil-kapitali Monrovia fet[et in-nar blazzarini fost l-isparar tal-gass tad-dmug[, biex tikkontrolla lprotesti li nqalg[u fl-in[awi, wara li l-awtoritajiet imponew stat ta’ kwarantina
bil-[sieb li jra]]nu l-firxa talEbola. Numru ta’ nies indarbu waqt diversi konfronti, u r-residenti ta’ West Point – wie[ed millaktar kwartieri foqra ta’ Monrovia – qed isostnu li huma
ma jistg[ux imorru g[axxog[ol fl-in[awi min[abba lkwarantina u z-zona li spi//at imdawra bil-barbed wire. Mijiet ta’ nies ipprotestaw bla[rax wara li l-qawwiet tas-sigurtà g[alqu l-a//essi g[all-
in[awi. Ir-residenti ta’ distretti o[rajn ta’ Monrovia ddikjaraw l-g[adab tag[hom wara li huma sabuha impossibbli li jixtru likel mis-suq ta’ West Point. Il-Liberja, sal-lum, irre;istrat l-akbar ammont ta’ mejtin
(576)
kaw]a tal-virus tal-Ebola li re;a’ fe;;, xi xhur ilu, firre;juni Afrikani tal-Punent. Intant, dan il-virus qatel total ta’ 1,350 wara li nfirex fi tliet pajji]i o[ra – il-Guinea, in-Ni;erja u Sierra Leone.
Jirri]enja uffi/jal ta]-]ejt IL-LIBJA
IL-GRE?JA> Il-vapur bil-qlug[ ‘Palinuro’ jidher waqt li qed jaqsam mill-Kanal ta’ Corinth, f’Peloponnese. Il-’Palinuro’ qed jintu]a g[at-ta[ri; tal-ba[rin mal-qawwiet tal-ba[ar Taljani u ilu fis-servizz mill-1951 (ritratt> EPA)
Jisirqu laptop mill-karozza tal-Prim Ministru di Rupo IL-BEL:JU
{alliel li rnexxielu jid[ol filkarozza tal-Prim Ministru Bel;jan, Elio di Rupo, seraq laptop u g[eb minn fuq il-post, i]da kelliema g[al di Rupo qed ji/[du li dan il-laptop fih is-sigrieti talIstat u ‘dettalji sensittivi’ dwar il-familja rjali tal-Bel;ju. Is-serqa saret nhar it-Tnejn x[in di Rupo, So/jalista, kien g[addej b’sessjoni ta’ ta[ri; fi]iku f’gymnasium fi Brussell. Id-dettalji tal-ka] g[adhom qed jo[or;u bil-mod, u l-kelliema g[al di Rupo jsostnu li s-serqa, fil-parti l-kbira tag[ha, kienet tinvolvi noti personali u xi dokumenti taxxog[ol. Hu mifhum li l-[alliel sab l-opportunità ideali biex jid[ol filkarozza ladarba x-xufier ta’ di Rupo kien [alla din il-vettura biex imur jixtri minn [anut tal-kotba
fi/-/entru ta’ Brussell. Il-[alliel kisser tieqa minn tal-;enb talkarozza (Audi A6) u sab il-laptop fil-bagoll, wara li hu /aqlaq isseats ta’ wara (li jistg[u jintwew). Aktar tard, di Rupo, li wasal biex jispi//a minn Prim Ministru, mar jirrapporta f’g[assa tal-pulizija. Il-gazzetta Het Laatste Nieuws issostni li hu dakinar irrefera g[al dettalji importanti li jirrigwardaw il-politika interna u l-familja rjali. Il-Pulizija ta’ Brussell qed tinvestiga s-serqa wara li l-[alliel anki ;arr mieg[u libsa, qmis u charger tat-telefown /ellulari li sab fil-karozza. Elio di Rupo ppre]enta r-ri]enja tieg[u wara l-elezzjonijiet ta’ Mejju fil-Bel;ju, i]da xorta kompla jaqdi b[ala Prim Ministru f’kariga provi]orja.
Omar Shakmak, il-Vi/i Ministru Libjan responsabbli mi]-}ejt u li kien qed ja;ixxi b[ala lUffi/jal Ewlieni tal-Libja f’dan ilqasam, irri]enja mill-kariga. Intant, uffi/jali tal-Kumpanija ta]-}ejt Nazzjonali – entità kkontrollata mill-Istat u li hi ssorveljata mill-Ministeru ta]-}ejt – qalu li l-Kap pre]enti ta’ din il-kumpanija, Mustafa Sanalla, in[atar formalment biex jie[u post Shakmak b[ala l-Vi/i Ministru g[a]-}ejt. Shakmak kien ilu jmexxi ddekasteru inkwistjoni f’kariga provi]orja mindu warrab l-eksMinistru ta]-}ejt, Abdelbari elArousi, f’Jannar li g[adda. Intant, Shakmak informa lillWall Street Journal li hu kien se jirri]enja fuq talba tal-Prim Ministru Libjan, Abdullah alThani. Fl-istess [in, hu ma [ari;x bi spjegazzjoni g[al din il-mi]ura u kkummenta biss li ma kienx hemm ra;unijiet negattivi.
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 22 ta’ Awwissu, 2014
A{BARIJIET TA’ BARRA
14
L-AFRIKA T’ISFEL> Tifla ta’ tlettax il-sena jirnexxilha ]]omm il-bilan/ perfett fl-ajru waqt li qed tipprattika fuq trampoline li jinsab g[all-u]u tal-pubbliku, fit-township ta’ Alexandra, f’Johannesburg. It-tfal tal-in[awi, fil-pre]ent, qed jiddevertu bil-kbir grazzi g[al ]ew; trampolines enormi li tpo;;ew fl-in[awi u waqt li huma qed ikunu iggwidati mill-membri tal-Alexandra Trampoline Club (ritratt> EPA)
Miet l-eks Prim Ministru Reynolds L-IRLANDA
L-eks Prim Ministru Irlandi], Albert Reynolds, miet fl-eta ta’ 81 sena, wara li kien ilu s-snin ibati bi problemi tas-sa[[a, li kienu jinkludu l-marda Alzheimer’s. Reynolds serva b[ala Taoiseach (Prim Ministru) g[al ftit anqas minn tliet snin – minn Frar tal-1992 sa Jannar tal-1993 u g[al darb’o[ra, bejn Jannar tal1993 u Di/embru tal-1994. Hu kien jirrappre]enta lillPartit Fianna Fail u kellu rwol
importanti fil-pro/ess g[all-pa/i fl-Irlanda Fuq; tant li hu se jibqa’ mag[ruf b[ala wie[ed mill-protagonisti wara l-istorika Dikjarazzjoni ta’ Downing Street, tal1993. Gerry Adams, il-President talPartit Irlandi], Sinn Fein, qal li Reynolds ipprovda dinami]mu ;did g[an-negozjati dwar il-pa/i u filwaqt li indirizza il-potenzjal g[all-progress ‘bl-aktar mod dirett’.
Jevakwaw zona qrib ta’ vulkan L-I}LANDA
L-awtoritajiet I]landi]i mexxew l-evakwazzjoni ta’ zona li tinsab qrib il-vulkan ta’ Bardarbunga, min[abba linkwiet dwar ]broff li jista’ jse[[ ‘minn [in g[all-ie[or’. Iz-zona, li tinsab aktar minn 300 kilometru ‘l bog[od millkapitali I]landi]a, Reykjavik, m’g[andhiex ir-residenti permanenti i]da tinsab fi [dan park nazzjonali li hu popolari matturisti. Intant, din il-mi]ura ittie[det fost l-istqarrijiet tal-;eolo;isti fis-sens li, min-nhar it-Tlieta ‘l
hawn, kienu indikati l-mijiet tat-the]]i] tal-art fl-in[awi partikolari. G[aldaqstant, l-a;enzija nazzjonali g[all-protezzjoni /ivili qalet li d-de/i]joni biex madwar 300 persuna jkunu evakwati mill-in[awi qrib ta’ Bardarbunga kellha titqies b[ala ‘prekawzjoni’ fl-a[jar interessi tas-sigurtà. Fl-I]landa, fl-2010, kien ]broffa il-vulkan bl-isem Eyjafjallajokull u fejn minnu beww;u d-d[a[en tal-;mied li affettwaw bil-kbir lill-
iskedi tat-titjiriet. Fl-istess [in, l-awtoritajiet I]landi]i ma jeskludux li lattivita sismika li kienet irre;istrata fl-in[awi ta’ Bardarbunga kapa/i twassal g[al ‘]broff vulkaniku ie[or’. Dan waqt li l-Uffi//ju Meteorolo;iku tal-I]landa, din il-;img[a, ]ied l-evalwazzjoni tal-livell ta’ sogru relatat mill(kulur) ‘isfar’ g[al ‘oran;jo’. Illewn oran;jo jfisser ir-raba’ livell ta’ skala mag[mulha minn [ames livelli u li tindika ‘potenzjal akbar ta’ ]broff’.
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 22 ta’ Awwissu, 2014
15
A{BARIJIET TA’ BARRA
Imut Corey Griffin, il-kofundatur tal-ice bucket challenge L-ISTATI UNITI Corey Griffin, il-filantropu li g[en fl-introduzzjoni tal-‘ALS ice bucket challenge’ biex ji;;enera l-fondi g[al tip ta’ sklero]i mag[rufa b[ala ALS (Amyotrophic lateral sclerosis), g[ereq waqt in/ident li se[[ lil hinn mill-kosta ta’ Nantucket, f’Massachusetts. Griffin, li kien g[ad g[andu 27
sena, tilef [ajtu meta qabe] millg[oli, g[al ;ol-ba[ar, u minkejja li tela’ darba fil-wi//, sab ru[u f’diffikultà u g[ereq ftit minuti wara. Hu kien g[amel l-almu tieg[u biex l-‘ice bucket challenge’ issir sensazzjoni fuq l-internet u rnexxielu, tant li l-filmati rilevanti li qed ji//irkolaw illum saru viral.
Corey Griffin [are; b’din lidea wara li hu sar jaf li l-[abib tieg[u, Pete Frates, kien qed ibati mill-ALS. Intant, Griffin kien ikkuntattja lil missieru, qabel mewtu, u qallu li hu kien fer[an se jtir g[as-su//ess tal-kampanja tieg[u. Fil-fatt, Corey Griffin irnexxielu ji;;enera mal-$100,000 waqt attività ta’ ;bir ta’ fondi, xi
sig[at biss qabel it-tra;edja. Sadanittant, l-‘ice bucket challenge’ mistenni jikber fil-popolarità hekk kif fil-pre]ent, hu fost l-aktar avvenimenti segwiti online. Il-kun/ett tal-isfida – jew kampanja – hu wie[ed sempli/i, b’numru ta’ personalitajiet famu]i (inklu]i Oprah Winfrey,
Justin Bieber, Britney Spears, Bill Gates, Mark Zuckerberg, Lady Gaga, David Beckham u George Bush) kollha jaqblu li jin;ibdulhom il-filmati waqt li jkun qed jinqaleb barmil ilma kiesa[ sil; fuq rashom. Il-kampanja relatata g[all-ALS sal-lum i;;enerat mat-22.9 miljun dollaru.
L-OLANDA> Il-membri tal-Organizzazzjoni ‘Royal Dutch Rescue’ (KNRM) ji;bdu balena mejta lejn il-bajja ta’ Scheveningen. Dan wara li huma sabu l-[uta mejta tin;arr mill-kurrenti tal-ba[ar, xi [ames kilometri biss ’il bog[od mill-bajja msemmija, fiz-zona tal-Ba[ar tat-Tramuntana (ritratt> EPA)
:urnalisti ?ini]i pprojbiti min[abba inkwiet dwar spjuna;; IL-KANADA L-Uffi//ju tal-Prim Ministru tal-Kanada mhux jippermetti li l-;urnalisti li qed ja[dmu g[allistampa ?ini]a jirrappurtaw dwar i]-]jara uffi/jali li l-Prim Ministru, Stephen Harper, qieg[ed jag[mel fir-re;jun talArtiku. Dan qed isir min[abba tt[assib li l-;urnalisti inkwistjoni jistg[u jkunu qed iservu ta’ spjuni waqt li jg[addu l-informazzjoni dwar i]-]jara minn ta[t lil /erti kuntatti sigrieti.
Il-Prim Ministru Kanadi], fissnin re/enti, g[amel numru ta’ tours uffi/jali fiz-zona talArtiku Kanadi]a, fejn attenda g[al e]er/izzji militari minbarra li impenja ru[u biex jippromwovi l-ekonomija tar-re;juni tal-Kanada lejn it-Tramuntana. Madankollu, l-organizzaturi ta]-]jara ta’ din is-sena rrifjutaw il-permess biex numru ta’ ;urnalisti ?ini]i jissie[bu malgrupp tan-nies li qed
jakkumpanjaw lill-Prim Ministru Harper f’dik iz-zona tal-Artiku. Dan il-pass issorprenda lil [afna osservaturi filKanada kif ukoll fi/-?ina. Il-gazzetta Kanadi]a, Winnipeg Sun, irrappurtat li dan il-pass bla pre/edent kellu x’jaqsam mat-t[assib profond tal-Kanadi]i li l-;urnalisti ?ini]i inkwistjoni setg[u, fil-fatt, ikunu a;enti sigrieti li qed ja[dmu g[all-interessi ta/-?ina.
L-istess gazzetta kkwotat kelliem mill-Uffi//ju tal-Prim Ministru Kanadi] li huma m’g[adx g[andhom il-pja/ir li /erti entitajiet tal-istampa jivvja;;aw, flimkien mal-Prim Ministru Harper. Jidher li l-messa;; kien intenzjonat g[all-;urnalisti malgazzetta ?ini]a The People’s Daily u l-a;enzija tal-a[barijiet Xinhua. Dawn i]-]ew; entitajiet huma proprjetà tal-
Gvern ta/-?ina. Dan qed ise[[ ukoll wara li ]ew; ;urnalisti ?ini]i li qed ja[dmu g[all-entitajiet inkwistjoni [olqu kontroversja waqt il-vja;; fl-Artiku li kien g[amel is-sena l-o[ra Stephen Harper, meta huma dehru aktar interessati li ji;bdu r-ritratti talparti ta’ ;ewwa tal-ajruplan talPrim Ministru milli li jirrappurtaw dwar il-programm ta’ da it-tour.
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 22 ta’ Awwissu, 2014
16
AVVI}I PN
Il-Kelliema Ewlenin tal-PN Simon Busuttil simon.busuttil@teampn.org
Kap tal-Oppo]izzjoni
Mario de Marco mario.demarco@teampn.org
Kelliem g[all-Ekonomija, l-Investiment u l-Intrapri]i ]-}g[ar
Beppe Fenech Adami Kelliem g[all-:ustizzja beppe.fenechadami@teampn.org Chris Said chris.said@teampn.org
Segretarju :enerali tal-Partit Nazzjonalista
?ensu Galea /ensu.galea@teampn.org
Deputat Speaker u Kelliem g[all-Agrikultura u s-Sajd
David Agius david.agius@teampn.org
Whip tal-Grupp Parlamentari u Kelliem g[all-Gvern Lokali
Fredrick Azzopardi Deputat Whip u Kelliem fredrick.azzopardi@teampn.org g[as-Servizzi tas-Sa[[a
SERVIZZI TA’ CUSTOMER CARE MILL-KUMITATI SEZZJONALI PN IL-MELLIE{A. Kull nhar ta’ {amis bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al appuntament /emplu 79990757. {AL TARXIEN. Kull nhar ta’ Tnejn u :img[a bejn il-5 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al appuntament /emplu 77771529, 79704491 jew 99262634.
u l-Edukazzjoni f’G[awdex
Giovanna Debono Kelliema g[al G[awdex giovanna.debono@teampn.org George Pullicino Kelliem g[all-Ener;ija george.pullicino@teampn.org u l-Konservazzjoni tal-Ilma Tonio Fenech tonio.fenech@teampn.org
Kelliem g[all-Finanzi
Joe Cassar joe.cassar@teampn.org
Kelliem dwar l-Edukazzjoni
Jason Azzopardi jason.azzopardi@teampn.org
Kelliem g[all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali
Francis Zammit Dimech francis.zammitdimech @teampn.org
Kelliem g[all-Kultura u l-Komunikazzjoni
Carm Mifsud Bonnici Kelliem g[all-Affarijiet Barranin carm.mifsudbonnici@teampn.org Clyde Puli clyde.puli@teampn.org
Kelliem g[all-Familja u s-Solidarjetà So/jali
Mario Galea mario.galea@teampn.org
Kelliem g[all-Anzjani
Robert Arrigo robert.arrigo@teampn.org
Kelliem g[at-Turi]mu
Charlò Bonnici charlo.bonnici@teampn.org
Kelliem g[all-I]vilupp So/jali, l-Ambjent u t-Tibdil fil-Klima
Stephen Spiteri stephen.spiteri@teampn.org
Kelliem g[all-Impjiegi u l-Persuni b’Di]abbiltà
Michael Gonzi michael.gonzi@teampn.org
Kelliem g[ad-Drittijiet tal-Annimali
Toni Bezzina toni.bezzina@teampn.org
Kelliem g[at-Trasport u l-Infrastruttura
Antoine Borg antoine.borg@teampn.org
Kelliem g[all-Presidenza tal-Unjoni Ewropea 2017 u l-Fondi Ewropej
Claudette Buttigieg Kelliema g[ad-Djalogu So/jali claudette.buttigieg@teampn.org u l-Libertajiet ?ivili Ryan Callus ryan.callus@teampn.org
Kelliem g[all-Ippjanar u s-Simplifikazzjoni tal-Pro/essi Amministrattivi
Robert Cutajar robert.cutajar@teampn.org
Kelliem g[a]-}g[a]ag[ u l-Isport
Kristy Debono kristy.debono@teampn.org
Kelliema g[all-Kompetittività u t-Tkabbir Ekonomiku
Albert Fenech albert.fenech@teampn.org
Kelliem g[ar-Ri/erka u l-Innovazzjoni
Claudio Grech claudio.grech@teampn.org
Kelliem g[as-Sa[[a
Paula Mifsud Bonnici Kelliema g[all-Kompetizzjoni paula.mifsudbonnici@teampn.org u d-Drittijiet tal-Konsumatur Marthese Portelli Kelliema g[all-Affarijiet Ewropej marthese.portelli@teampn.org
AVVI}I SO?JALI BORMLA. Il-Kumitat Sezzjonali PN Bormla se jorganizza Wine & Pizza u Tombla llum il-:img[a, 22 ta’ Awwissu fis-7 p.m. fil-Ka]in tal-Partit. Prezz 5 ewro u t-trasport provdut. Il-qlig[ imur kollu g[allPartit Nazzjonalista. G[al aktar informazzjoni /emplu 79914618 jew ikkuntattjaw lil xi membru tal-kumitat.
L-ISLA. Il-Kumitat Sezzjonali tal-PN Senglea se jorganizza BBQ fil-Ka]in tal-Partit nhar il:img[a 22 ta’ Awwissu fit-8 p.m. Prezz 12-il ewro. Il-qlig[ kollu se jmur g[allPartit. IL-BELT VALLETTA. IlKumitat Sezzjonali PN talBelt Valletta se jorganizza BBQ fil-lukanda Soreda, il-Qawra nhar is-Sibt 23 ta’ Awwissu mit8 p.m. ’l quddiem. Il-prezz hu 20 ewro g[all-kbar u 10 ewro g[at-tfal. G[al aktar informazzjoni /emplu 21223911 jew 99200842. IN-NADUR. Il-Kumitat Sezzjonali PN Nadur se jorganizza BBQ kbir nhar is-Sibt, 23 ta’ Awwissu fil-:nien ilKunsill, in-Nadur fis-7.30 p.m. Jattendu l-Kap tal-Partit Simon Busuttil u uffi/jali o[ra talPartit.
{AL BALZAN. Il-Kumitat Sezzjonali PN Balzan se jorganizza Pizza Wine & Tombla Night nhar il-:img[a, 29 ta’ Awwissu mit-8 p.m. ’l quddiem fil-Ka]in tal-PN. Donazzjoni ta’ 8 ewro tinkludi pizza, inbid jew luminata, de]erta u donazzjoni. Booking ming[and il-membri tal-kumitat jew mill-bar talka]in. SANTA LU?IJA. Il-Kumitat Sezzjonali PN Santa Lu/ija se jorganizza Fenkata fil-bar talKa]in nhar il-:img[a, 29 ta’ Awwissu fit-8 p.m. Prezz 17-il ewro g[all-kbar u 12.50 ewro g[at-tfal sa g[axar snin. {AL TARXIEN. Il-Kumitat Sezzjonali ta’ {al Tarxien se jorganizza mawra sa G[awdex g[all-festa ta’ G[ajnsielem, nhar is-Sibt 30 ta’ Awwissu. Tluq minn [dejn il-Ka]in fit-2:45 p.m. sabiex naqbdu l-vapur tal3:45 p.m. Prezz 20 ewro
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 22 ta’ Awwissu, 2014
17
AVVI}I PN g[at-tesserati u 19-il ewro g[al dawk li mhumiex. Il-prezz jinkludi wkoll l-ikel u t-trasport kollu barra l-vapur. G[all-booking /emplu 99237700 jew 21672636. Il-Kumitat Sezzjonali PN Qrendi se jorganizza BBQ nhar is-Sibt, 30 ta’ Awwissu f’G[ar Lapsi. Prezz 12-il ewro g[all-kbar u 6 ewro g[at-tfal. G[all-biljetti jew iktar informazzjoni /emplu lil Karmenu fuq 79730346. IL-QRENDI.
Il-Kumitat Sezzjonali PN Senglea b[al kull sena se jorganizza l-bibita talfesta ta’ Marija Bambina g[allmembri tal-Partit Nazzjonalista. Din id-darba din l-attività se ssir nhar il-{amis 4 ta’ Settembru fit-8.30 p.m. fil-Ka]in tal-Partit. L-ISLA.
ANTOINE BORG. Il-{bieb ta’ Antoine Borg se jorganizzaw BBQ nhar il-:img[a, 5 ta’ Settembru f’St. Martin’s Bar & Restaurant fil-Ba[rija. Prezz 20 g[all-kbar u 10 ewro g[at-tfal. G[all-biljetti /emplu 79092845
jew ming[and il-helpers tassoltu. KRISTY DEBONO. Il-{bieb ta’ Kristy Debono se jorganizzaw BBQ nhar is-Sibt, 6 ta’ Settembru fil-lukanda Soreda, f’Bu;ibba fit-8.30 p.m. Prezz 20 ewro g[all-kbar u 10 ewro g[al tfal ta[t l-10 snin. It-trasport hu inklu] fil-prezz. G[all-biljetti jew aktar informazzjoni /emplu 99473932. AVVI}I O{RA
Il-Kumitat Sezzjonali PN jav]a li qed jilqa’ tesseri ;odda kif ukoll ti;did ta’ tesseri ta’ kuljum fil-Ka]in PN ta’ {al Balzan bejn il-5 p.m. u t8 p.m. G[al aktar informazzjoni /emplu 99848644. {AL BALZAN.
{AL LIJA. Il-Kumitat Sezzjonali PN Lija jav]a li l-bar tal-Uffi//ju PN qed jitmexxa minn management ;did. L-ISLA. Il-Kumitat Sezzjonali PN jav]a li l-bar talUffi//ju PN qed jitmexxa minn
management ;did. Qed ikun miftu[ kuljum sa tard filg[axija, u s-Sibt u l-{add jifta[ fid-9 a.m. Qed ikunu servuti wkoll appetizers.
g[andu servizz ta’ Customer Care fil-Ka]in tal-Partit. Min irid jag[mel kuntatt malKumitat g[andu jibg[at email fuq rabatpn@gmail.com.
{AL TARXIEN. Il-Kumitat Sezzjonali PN jav]a li l-bar talUffi//ju PN tal-lokalità issa hu miftu[ ta[t management ;did. Il-bar qed jifta[ mit-Tnejn sasSibt mis-7 p.m. ’il quddiem, kif ukoll il-{add filg[odu. Ji;u servuti appetizers.
TA’ XBIEX. Il-Kumitat Sezzjonali PN jav]a li l-bar talUffi//ju PN tal-lokalità qed
IN-NAXXAR. Il-bar tal-PN Naxxar re;a’ beda jifta[ minn nhar il-:img[a 1 ta’ Awwissu ta[t it-tmexxija ta’ Johan Xuereb. Il-bar jifta[ kuljum mis6 p.m. ’l quddiem, nhar ta’ Sibt, {dud u festi jifta[ filg[odu wkoll. IL-MARSA. Il-Kumitat Sezzjonali PN Marsa jav]a li lbar jinsab ta[t management ;did u qed ikun miftu[ kuljum fis-7 p.m. ’l quddiem. IR-RABAT. Il-Kumitat Sezzjonali tar-Rabat jav]a li
jitmexxa minn management ;did u b’esperjenza. B[alissa qed ikun miftu[ kuljum bejn il-5 p.m. u l-10 p.m. mit-Tnejn sasSibt u l-{add bejn id-9 a.m. u t3 p.m. Qed jitqassmu wkoll appetizers. Min jixtieq jorganizza xi fenkata jew ikla, jista’ j/empel 79813505.
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 22 ta’ Awwissu, 2014
18
PERSONALITAJIET
ISIMHOM MINQUX FL-ISTORJA (30) - l-ewwel parti
Madre Tere]a ta’ Kalkutta> Ispirat ru[ha mill-karba qawwija ta’ Kristu msallab meta stqarr li kellu l-g[atx Twieldet Skopje, ilMa/edonja, fis-26 ta’ Awwissu, 1910. Kienet il-bint i]-]g[ira fost [ames ulied ta’ Nikola u Bojaxhiu, ;enituri Albani]i. Fil-mag[mudija, Nhar is-26 ta’ Settembru, 1928, qabdet bagalja bi ftit o;;etti personali biex tmur l-Irlanda [alli ting[aqad mal-Istitut talImqaddsa Ver;ni Marija, mag[rufin b[ala s-Sorijiet ta’ Loreto, dedikati l-i]jed g[alledukazzjoni. G[amlet dan wara li applikat biex tmur missjunarja fil-Bengal. Kienet de/i]joni kura;;u]a [afna, spe/jalment g[al dak i]]mien. Qabel [ar;et mid-dar talfamilja, ta’ 18-il sena, ommha qaltilha: “Qieg[ed idejk f’idejh (:esù), u imxi mieg[u. Imxi ’l quddiem, g[aliex jekk t[ares lura, tmur lura.” Nhar is-6 ta’ Jannar, 1929, wara vja;; ta’ [ames ;img[at mibdi flIrlanda, l-iktar bil-ba[ar, waslet Kalkutta. Hemmhekk sabet jistennewha ;img[at ta’ formazzjoni. F’Mejju 1929, bdiet sentejn novizzjat. {adet l-isem ta’ Tere]a – isem ispirat mill-Karmelitana Tere]a ta’ Lisieux, mag[rufa iktar b[ala “Il-Warda ?kejkna”. Meta saret soru, Tere]a lAlbani]a ntbag[tet tag[ti servizz fil-komunità ta’ Loreto, f’Kalkutta. Intg[a]let biex tibda tg[allem fi skola tal-bniet f’Bengali. Jum l-Ispirazzjoni F’]g[o]itha, fis-skiet u l-;abra tat-talb u l-kontemplazzjoni,
Tere]a [assitha milquta [afna mill-karba qawwija ta’ Kristu meta, minn fuq is-salib, stqarr: “G[andi l-g[atx”. B’din l-g[ajta tidwi f’widnejha, f’wi// kull wie[ed u wa[da millfqar u l-mi]erabbli tal-Indja li kienet tiltaqa’ mieg[u bdiet tara wi// :esù. Minn fomm u qalb dawk qed imutu, it-tfal mitluqin wa[idhom, u tant nisa u r;iel miflu;in mit-tbatija u l-abbandun, bdiet tisma’ [ier;a l-istess karba ta’ :esù Msallab. Fl-1946, Swor Tere]a, li dak
semmewha Gonxha Agnes. Trabbiet f’ambjent ta’ tjubija u devozzjoni, kif ukoll f’komunità parrokkjali li g[enitha reli;jo]ament. L-Ewwel Tqarbina
g[amlitha ta’ [ames snin u nofs. Missierha miet g[al g[arrieda meta kellha tmien snin u ma kienx fa/li g[al ommha tkompli trabbi lilha u lil [utha.
Ta’ 12-il sena, bdiet t[oss issej[a li tg[in lill-fqar. Bil-mod il-mod, tnisslet u nbniet fiha x-xewqa li tikkonsagra [ajjitha lil Alla u ssir missjunarja.
Fil-familja kienet kuntenta u g[all-ewwel ma kellhiex [ajra li ssir soru. Din id-de/i]joni g[amlitha meta qorbot lejn it-18-il sena.
Charles Buttigieg kb@erremme.com.mt
i]-]mien kellha 36 sena, intbag[tet g[al irtir annwali filKunvent ta’ Loreto f’Darjeeling, mijiet ta’ kilometri ’l bog[od minn Kalkutta. Waqt il-vja;; bittren, nhar l-10 ta’ Settembru, 1946, hija [assejt sej[a mistika ming[and Kristu. Kienet sej[a ;dida fi [dan il-vokazzjoni ori;inali tag[ha. Fi kliemha, kienet sej[a biex titlaq millimpenn li kellha mal-Ordni ta’ Loreto, fejn kienet ferm kuntenta, u to[ro; fit-toroq [alli taqdi lillifqar fost il-fqar. G[aliha dak iljum sar “Jum l-Ispirazzjoni”, li nissel fiha wkoll il-[sieb li tibni g[aqda ta’ missjunarji tal-karità. Swor Tere]a talbet permess biex titlaq mill-kunvent fejn kienet [alli tibda ta[dem fost ilfqar ta’ Kalkutta, g[ax riedet timita lil :esù u tg[ix f’g[aqda mieg[u. G[addew kwa]i sentejn ta’ st[arri; qabel ma ng[atat ilpermess li tibda l-[idma li xtaqet. Liebsa, g[all-ewwel darba, sari abjad bil-faxx blu, fis-17 ta’ Awwissu, 1948, is-sena li fiha saret ukoll /ittadina Indjana, Madre Tere]a [ar;et mill-kunvent fejn kienet biex t[ejji ru[ha [alli tid[ol fid-dinja tal-fqar. Wara kors qasir mal-Medical Mission Sisters f’Patna, hija re;g[et lura Kalkutta. Kien f’Di/embru ta’ dik is-sena li
Madre Tere]a ta’ Kalkutta
marret, g[all-ewwel darba, fisslums. Hija u ddur mal-ifqar in[awi tal-belt biex twie;eb g[allb]onnijiet tal-fqar, Swor Tere]a bdiet spiss tiltaqa’ ma’ nies qed imutu fit-toroq. Kienu jkunu bnedmin meqjusin b[ala “ka]i bla ebda tama” li ma kinux ji;u a//ettati fl-isptar. G[alhekk kienu destinati li jtemmu [ajjithom wa[edhom, mitluqin g[al ri[hom, u abbandunati minn kul[add. Madre Tere]a riedet issib dar g[al nies b[al dawn. Riedet issibilhom post fejn ikunu trattati b’dinjità, almenu fit-tarf ta’ [ajjithom. {abbtet il-bieb talawtoritajiet /ivili u l-gvern talbelt ta’ Kalkutta pprovdielha
F’wi// kull fqir u mi]erabbli tal-Indja bdiet tara wi// :esù. Minn fomm u qalb dawk qed imutu, it-tfal mitluqin wa[edhom, u tant nisa u r;iel miflu;in mit-tbatija u l-abbandun, bdiet tisma’ [ier;a l-istess karba ta’ :esù Msallab> “G[andi l-g[atx”
wie[ed mill-postijiet fejn kienu jing[ataw kenn il-pellegrini fitTempju Kali. Dan il-post semmietu Nirmal Hriday, espressjoni flilsien Bengali li tfisser “qalb safja”. Dan g[amlitu b[ala ;ie[ lill-Qalb Immakulata ta’ Marija, Omm :esù. Bl-g[ajnuna ta’ xi xebbiet li bdew jing[aqdu mag[ha, bdew jie[du hemmhekk in-nies li kienu jiltaqg[u mag[hom qed imutu fittoroq. Bdew joffrulhom kenn, kura medika ba]ika u, fuq kollox, im[abba. Kien il-bidu ta’ missjoni ta’ qadi mill-qalb u bla ebda interess fost l-g[atxana g[allim[abba, l-abbandunati, l-imwarrbin, il-minsijin u dawk li tilfu kull tama fil-[ajja. Titwieled il-Kongregazzjoni Fl-1950, Swor Tere]a tat bidu g[all-Kongregazzjoni talMissjunarji tal-Karità. G[allewwel kien hemm 12-il soru. Malajr bdew ji]diedu. Fis-7 ta’ Ottubru tal-istess sena, il-
Kongregazzjoni kisbet g[arfien uffi/jali fl-Ar/idjo/esi ta’ Kalkutta. Daqs g[axar snin wara, Madre Tere]a bdiet tibg[at sorijiet tag[ha lejn in[awi o[rajn talIndja. Fl-1965, il-Papa Pawlu VI [are; Digriet ta’ Tif[ir lillKongregazzjoni tag[ha. Dan inkura;;ieha biex tifta[ dar ukoll fil-Venezwela. F’qasir ]mien, introdu/iet ukoll fundazzjonijiet f’Ruma u fit-Tanzanija. Fl-1975, il-Missjunarji talKarità, li kienu la[qu n-numru ta’ iktar minn elf soru f’85 fondazzjoni fi 15-il pajji], i//elebraw il;ublew tal-fidda minn meta bdew. Is-snin ta’ wara raw ilKongregazzjoni tixtered b’[effa kbira fid-dinja, bil-[idma tag[ha ti;bed attenzjoni dejjem akbar min-nies tal-midja. Pass wara lie[or, [idmitha nfirxet fil-kontinenti kollha. Fis-snin 1980, Madre Tere]a bdiet tifta[ djar sa[ansitra f’xi pajji]i Komunisti f’dik li kienet l-Unjoni Sovjetika u Kuba. g[al pa;na 19
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 22 ta’ Awwissu, 2014
19
PERSONALITAJIET
Madre Tere]a ta’ Kalkutta – g[al qalbha t-tfal fqar u morda li g[alihom tat [ajjitha
Madre Tere]a> ll-Kongregazzjoni tal-Missjunarji tal-Karità bdietha fl-1950 bi 12-il soru minn pa;na 18
Fl-istess snin tal-1980, proprju min[abba n-numru dejjem akbar ta’ komunitajiet tal-Missjunarji tal-Karità madwar id-dinja, bittmexxija ta’ Madre Tere]a ;ie de/i] li x-xog[ol jinqasam fi 12-il re;jun. G[al kull re;jun in[atret superjura biex tg[in lil Madre Tere]a tmexxi l-Kongregazzjoni. Fis-snin 1990, mal-kollass tassistema Komunista fl-Ewropa talLvant, Madre Tere]a imbarkat fuq impenn akbar f’dawn ilpajji]i. Bdiet tivvja;;a minn post g[al ie[or minkejja l-kundizzjoni ta’ qalbha u l-parir tat-tobba biex ma tistrapazzax. Kellha [e;;a kbira biex twassal id-dawl ta’ Alla f’tant pajji]i li g[al bosta snin g[exu restrizzjonijiet qliel filqasam tal-libertà reli;ju]a. Hija fet[et fondazzjonijiet ;odda f’g[add ;mielu ta’ pajji]i li qabel kienu fil-[akma tal-Unjoni Sovjetika, fosthom ir-Russja, lUngerija u /-?ekoslovakkja.
F’Jannar, 1991, meta l-inkwiet bejn l-Amerika u l-Iraq kien qed jersaq lejn konflitt imdemmi, Madre Tere]a bag[tet ittra lill-President tal-Istati Uniti u lill-President tal-Iraq. Appellatilhom biex ma jeqirdux il-[ajja u l-pa/i. Fakkrithom li huma l-fqar li jbatu l-iktar fil-gwerra. Fakkrithom ukoll li bil-gwerra [afna jispi//aw orfni, romol jew imkissrin min[abba l-;lied. Kitbitilhom> “Nitlobkom g[arkupptejja f’isimhom” Waqt ]jara fl-Albanija, fejn ukoll fet[et dar, lis-sorijiet tag[ha kitbitilhom li kienet qed t[oss li :esù u Marija riduha tkun hemm f’dak i]-]mien ta’ ftu[ mill-;did tal-knejjes f’art twelidha. Kienet ti;bed lin-nies
Kellha [abta kif t[addan nies ;odda f’[ajjitha. Fr. Michael can der Peet, membru tas-Sa/erdoti tal-Qalb Imqaddsa, jirrakkonta li darba, waqt li kien miexi fi triq f’Ruma, lema[ lil Madre Tere]a tistenna karozza tal-linja ma’
wa[da mis-sorijiet tag[ha. L-ewwel impuls tieg[u kien li jmur ikellimha, i]da ;ewwa fih [ass xi jg[idlu biex i[alliha bi kwietha. Innota li kull min kien g[addej kien qed ji//assa lejha, i]da jkompli miexi. Baqa’ jixtieq li jkellimha. Qalbu ttaqtaq, qal lilu nnifsu: “Hija qaddisa. Jiena midneb. {alli lmidneb imur g[and il-qaddisa u jitlobha titlob g[alih.” Is-sa/erdot dar lura u mar [dejn Madre Tere]a. Introdu/a ru[u. Malli saret taf
min kien, Madre Tere]a talbitu biex jumejn wara jmur jag[mel ta[dita lin-novizzi tag[ha fuq ilvalur tat-talb. Fr. Michael ma setax jg[id le. It-ta[dita ;iet segwita minn talba biex imexxi rtir tal-komunità li kellu jsir ftit wara. Sar wie[ed mis-sa/erdoti li Madre Tere]a kienet tifta[ qalbha mag[hom. Ilma fuq in-nar F’Jannar, 1991,
meta kulma jmur kien qed jidher li l-inkwiet bejn l-Amerika u l-Iraq kien qed
jersaq lejn konflitt imdemmi, Madre Tere]a bag[tet ittra lillPresident George Bush tal-Istati Uniti u lill-President Saddam Hussein tal-Iraq. Appellatilhom biex ma jeqirdux il-[ajja u l-pa/i. Waqt li fakkrithom li huma l-fqar li jbatu l-iktar fil-gwerra g[aliex dawn ma jkollhomx mezz kif ja[arbu, kif ukoll li bil-gwerra [afna jispi//aw orfni, romol jew imkissrin min[abba l-;lied, kitbitilhom: “Nitlobkom g[arkupptejja f’isimhom.” F’:unju, 1991, Madre Tere]a kienet Bagdad fejn fet[et dar g[at-tfal b’di]abbiltà u bdiet servizz bi klinika f’vettura. F’ittra li bag[tet lis-sorijiet tag[ha waqt li kienet hemmhekk, qaltilhom: “Il-frott tal-gwerra hu ferm terribbli. Ma tkunx tista’ tifhem kif bniedem jista’ jag[mel dawn laffarijiet lil bniedem ie[or – u g[aliex? Ejjew nitolbu li l-[idmiet tag[na ta’ m[abba j;ibu l-pa/i, l-g[aqda u l-fer[.”
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 22 ta’ Awwissu, 2014
20
TV#RADJU
06>30 06>00 08>00 08>05 09>00 09>05
Ru]arju Radio 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor (ikompli) 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>00 11>55 12>00 12>30 14>30 15>00 15>05
Mu]ika bla kummenti Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet The Big Show Hitsteria A[barijiet fil-Qosor (ikompli) Hitsteria (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
16>30 17>55 18>00 18>30 19>00 21>00 22>30 00>25
Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Indipendenza u Identita’ Rockna CorazonLatino Newsdesk (r) Mu]ika tul illejl
G[at-tfal fuq il-Cable Disney Channel 06:55 - Good Luck Charlie 07:20 Win, Lose or Draw 07:45 - Dog With a Blog 08:05 - Dog With a Blog 08:30 - Good Luck Charlie 08:55 Good Luck Charlie 09:15 - The Suite Life on Deck 09:40 - The Suite Life on Deck 10:05 - That’s So Raven 10:25 - That’s So Raven 10:50 - A.N.T. Farm 11:15 - A.N.T. Farm 11:35 Good Luck Charlie 12:00 - Good Luck Charlie 12:25 - Jessie 12:45 – Jessie 13:10 - Austin & Ally 13:35 Win, Lose or Draw 14:00 - Gravity Falls 14:25 - Gravity Falls 14:45 Mako Mermaids: An H2O Adventure 15:10 - Violetta 16:00 - Sky High 17:30 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 17:55 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 18:20 - Violetta 19:05 Liv & Maddie 19:30 - Jessie 19:50 - Dog With a Blog 20:15 Mako Mermaids: An H2O Adventure 20:40 - Austin & Ally 21:00 - Good Luck Charlie 21:25 - A.N.T. Farm 21:50 - Shake It Up! 22:10 Wolfblood 22:35 - Wolfblood 23:00 - Violetta 23:45 - The Hive 23:50 -
Art Attack
Nickelodeon 06:40 - The Fairly OddParents 07:05 - The Penguins of Madagascar 07:30 - SpongeBob SquarePants 07:55 - SpongeBob SquarePants 08:20 - Dora the Explorer 08:45 Umizoomis 09:10 - Tickety Toc 09:28 - Little Kingdom 09:35 - PAW Patrol 10:00 - Zack and Quack 10:25 - Olive the Ostrich 10:50 - Bubble Guppies 11:15 - Winx Club 11:40 Totally Spies! 12:05 - T.U.F.F. Puppy 12:30 – iCarly 12:55 - Victorious 13:20 - Big Time Rush 13:45 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:10 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:40 - The Penguins of Madagascar 15:05 - The Penguins of Madagascar 15:30 - Rocket Monkeys 15:55 - Rabbids Invasion 16:20 - Marvin Marvin 16:45 – iCarly 17:10 - Big Time Rush 17:35 Totally Spies! 18:00 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 18:25 - The Penguins of Madagascar 18:50 - The Fairly OddParents 19:15 - SpongeBob SquarePants 19:40 – Victorious 20:05 – iCarly 20:30 SpongeBob SquarePants 20:55 Avatar: The Legend of Aang 21:20 Avatar: The Legend of Aang 21:45 Big Time Rush 22:10 - The Penguins of Madagascar 22:35 - The Penguins of Madagascar 23:00 - iCarly 23:25 iCarly 23:50 - Victorious
Jim Jam 07:00 - Nouky
& Friends 07:05 Rubbadubbers 07:15 – Oswald 07:30 - Fluffy Gardens 07:40 – Noksu 07:45 - Jarmies 08:00 – Kipper 08:10 – Shapes 08:20 - What’s The Big Idea? 08:25 What’s The Big Idea? 08:30 – Gazoon 08:35 – Snapatoonies 09:00 - Heroes of the City 09:15 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 - Benjamin’s Farm 09:45 - My Animal Friends 10:00 See the Sea 10:05 - - Lots & Lots Of... 10:20 - Bob the Builder 10:30 Fireman Sam 10:40 - Thomas and Friends 10:50 - See the Sea 10:55 Nouky & Friends 11:00 Rubbadubbers 11:10 - Pingu 11:15 Tiny Planets 11:20 - Pingu 11:25 Woody Buddies 11:30 - Monkey See, Monkey Do 11:40 - Barney & Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:20 - Noksu 12:25 - Jarmies 12:40 - What’s The Big Idea? 12:45 - What’s The Big Idea? 12:50 - Heroes of the City 13:05 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:30 Shapes 13:40 - Kipper 13:50 - Gazoon 13:55 - Woody Buddies 14:00 – Snapatoonies 14:25 - My Animal Friends 14:40 - See the Sea 14:45 - Lots & Lots Of... 15:00 Fluffy Gardens 15:10 - Noksu 15:15 - Jarmies 15:30 - Angelina Ballerina 15:45 - Monkey See, Monkey Do 15:55 - Barney & Friends 16:25 – Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 Pingu 16:40 -Tiny Planets 16:45 Igloo-Gloo 17:00 - Bob the Builder 17:10 - Fireman Sam 17:20 - Thomas and Friends 17:30 - See the Sea 17:35 - Monkey See, Monkey Do 17:45 Connie the Cow 17:55 - Slim Pig 18:05 - Heroes of the City 18:20 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:45 - What’s The Big Idea? 18:50 - What’s The Big Idea? 18:55 My Animal Friends 19:10 - See the Sea 19:15 - Noksu 19:20 - Shapes 19:30 - Monkey See, Monkey Do 19:40 - Barney & Friends 20:10 Woody Buddies 20:15 - Kipper 20:25 - Slim Pig 20:35 - Connie the Cow 20:45 - Angelina Ballerina 21:00 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 - Heroes of the City 21:40 - What’s The Big Idea? 21:45 What’s The Big Idea? 21:50 - Tiny Planets 21:55 – Pingu 22:00 - Bob the Builder 22:10 - Fireman Sam 22:20 Thomas and Friends 22:30 - See the Sea 22:35 - Rubbadubbers 22:45 Slim Pig 22:55 - Connie the Cow 23:05 - Kipper 23:15 - Benjamin’s Farm 23:20 - My Animal Friends 23:35 - Woody Buddies.
Man on Fire
–Rete 4, 21>15
Film, thriller Amerikan b’Denzel Washington fil-parti prin/ipali ta’ John Creasy li jkun inkarigat biex jie[u [sieb lil tifla ta’ disa’ snin, Pita Ramos, parti ma[duma minn Dakota Fanning. Din it-tifla tin[ataf fil-Belt tal-Messiku u hu jkun determinat li jsibha u jivvendika ru[u minn dawk responsabbli g[all-[tif tag[ha. G[alkemm g[all-bidu Creasy jkun irid jibqa’ ’l bog[od emozzjonalment mit-tifla, iktar kemm iqatta’ [in mag[ha, iktar tibda tissa[[a[ ir-rabta ta’ bejniethom, sakemm fl-a[[ar ikun lest jag[mel kollox biex isalvaha. Fil-film ja[dmu wkoll Marc Anthony u Christopher Walken, fost o[rajn. TVM 07:00 – A[barijiet#rapport tat-temp 08:00 – History Hunters 08:30 – Xplahhamalhajt 08:45 – Labrats 09:15 – Xplahhamalhajt 09:30 – Gadgets 10:00 – Paq Paq Lifestyles 10:30 – L-Irkant 11:00 – Teleshopping 12:00 - A[barijiet#rapport tat-temp 12:10 – Madwarna 12:40 – Merlin 13:30 – Teleshopping 14:30 – Zafira 15:30 - History Hunters 16:00 – A[barijiet 16:05 – Xplahhamalhajt 16:20 – Labrats 16:45 Xplahhamalhajt 18:00 – A[barijiet 18:10 – Madwarna 18:40 – Merlin 19:45 – Grand Lottery 20:00 A[barijiet#sports#rapport tat-temp#rapport finanzjarju 21:00 - Everest 21:50 – Malta short film festival 22:50 – A[barijiet. TVM 2 07:00 – Euronews 08:00 – News loop 09:30 – Malta u lil hinn minnha 11:00 – Bijografija 12:00 – Puree 13:00 – Storjografija 14:30 – Spice journey 15:00 – Madwarna 15:15 – Kurrenti 16:00 – Malta u lil hinn minnha feature 17:15 Click 17:45 – Mill-im[a]en tal-festi 18:15 – Gadgets 18:45 – Swim up 20:30 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 20:40 – Starsky and Hutch. Film 2004 23:30 – News in English 23:40 – Who do you think you are? One
07:30 - One News 07:45 – Indigo 09:30 – One news 09:45 – Telebejg[ 11:00 - Sajf 12:30 - ONE News 12:40 – Telebejg[ 13:40 – Tfal 14:45 – Marvin 2014 15:30 – Fil-k/ina ma’ Malcolm 16:00 – Aqrali storja 16:20 – Telebejg[ 17:30 - ONE News 17:40 – Indigo 19:30 – One news 20:15 – Ieqaf 20 minuta 22:30 – Id Dar tas-Soru 23:30 – ONE News Smash 07:40 - Er;a’ Lura 08:40 – A[barijiet 09:00 – {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 10:50 - TSN Teleshopping 13:00 - AtoZ Teleshopping 14:20 – Ma’
Majsi 16:10 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 17:10 - Er;a’ Lura 17:50 - A[barijiet ta’ Barra 18:15 - Bingo 75 19:00 – A[barijiet 19:30 – {abbejtek 20:30 – Grand lottery 20:40 – Qeg[din sew 22:00 – A[barijiet 22:30 – Poker.
- TG Regione Meteo 20:00 – Blob 20:20 - Missing 21:05 – La grande storia 23:25 - TG3 Regione 23:30 – TG3 Regione 23:45 - Sfide 01:20 - Fuori Orario 01:30 – Hitch hiker la belva delll’autostrada. Film 1953.
Raiuno 06:45 - Unomattina Estate (Jinkludi tTg 1 u r-rapport tat-temp) 11:20 – Un passo dal cielo 13:30 – Telegiornale 14:00 - TG1 Economia 14:05 - SOAP Legàmi 15:00 - Capri 17:00 - TG 1 17:10 - Che tempo fa 17:15 - Luci d’estate. Film 18:50 - Dallo Studio 2 di Napoli Reazione a Catena 20:00 – Telegiornale 20:30 – Techetrechete – vive la gente 21:20 – L’ultimo sogno. Film 23:40 – Cari amici vicini e lontani (varjeta) 01:00 - Tg1 notte 02:20 Sottovoce.
Canale 5 07:55 –
Raidue 06:10 – Dance 06:55 – The lying game 08:20 - Le Sorelle McLeod 09:45 - Pasión Prohibida 10:30 - Tg2 Insieme Estate 11:20 - Il nostro amico Charly (TF) 12:10 - La nostra amica Robbie Le grandi pulizie 13:00 - TG2 Giorno 13:30 - TG 2 Eat Parade 13:50 - TG 2 Sì, Viaggiare 14:00 – Nora Roberts – il mistero del lago. Film 2007 15:30 – Senza traccia 17:00 – Guardia Costiera 18:00 TG Sport 18:15 - TG 2 18:45 - Rex 3 20:30 - TG2 20.30 21:00 - LOL :-) 21:10 – Elementary 22:50 - Blue Bloods 23:35 - TG 2 23:45 – Premio etta limiti opera 2014 02:10 - Stracult 03:45 Videocomica. Raitre 08:00 - Serena Bortone Agorà Estate 10:00 – Cinema oggi 10:15 – Dottore a spasso. Film 1957 12:00 – TG3 12:15 La Signora del West 13:10 – Rai cultura - Il tempo e la Storia 14:00 - TG Regione 14:50 - TGR Piazza Affari 14:55 - TG3 LIS 15:00 – Terra nostra 2 15:50 – Professione inventore. Film 2010 17:20 - Geo Magazine 2014 19:00 - Meteo 3 19:00 – TG3 19:30 - TG Regione 19:53
TG5 mattina 08:45 – Festa di fine estate. Film 2008 11:00 – Forum 13:00 – Tg 5 # Meteo.It 13:45 - Beautiful 14:45 – Matrimonio tra amici. Film 2009 16:30 – Rosamunde Pilcher: Le due verita di David. Film 2009 18:30 – Cuore ribelle (TN) 19:10 – Il segreto 20:00 – Tg 5 # Meteo.It 20:40 – Paperissima sprint estate 21:10 – Baciamo le mani Palermo – New York 1958 24:00 – Ricordati di me. Film 2003 01:30 - Tg 5# Rassegna # Meteo.It 02:40 - Paperissima sprint estate 03:15 – Forum 05:15 - Tg 5# Rassegna # Meteo.It Italia 1 09:35 – A-Team 11:30 – Human target 12:25 – Studio aperto # Meteo.It 13:02 – Sport mediaset 14:05 – I Simpson 14:30 – Futurama 15:00 Nikita 16:40 – The O.C.I. 18:30 – Studio aperto # Meteo.It 19:20 – CSI: Scena del crimine 21:10 – Person of interest 23:05 –Agent smart: casino totale – Bruce e Lloyd fuori controllo. Film 2008 00:40 - Sport mediaset 01:05 Studio Aperto – La Giornata 01:20 – Top one 03:30 – Le foto di Giooa. Film Rete 4 06:50 – Zorro 07:20 – Miami Vice 08:15 - Distretto di polizia 10:45 – Ricette all’italiana 12:00 – Renegade 13:45 – Il guidice mstrangelo 2 15:30 – My Life – Segreto e passioni 16:05 – Lo specchio della vita. Film 1958 18:55 – Tg 4 # Meteo.It 19:35 – Ieri e oggi in TV 19:55 – Tempesta d’amore 20:30 – Il segreto 21:15 – Man on fire. Film 2004 00:10 – Oltre rangoon. Film 1994 02:00 – Tg4 night news 02:20 – Arrivederici e grazie. Film1987.
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 22 ta’ Awwissu, 2014
21
TV#RADJU Xejk 07:30 -
Just for laughs 07:45 – Total request show 09:45 – Football daily 09:50 – Shout out 10:00 – Love & Romance 10:45 – Telemarket deals 11:45 – Just for laughs 12:00 – Frux kontra r-ri[ 13:30 – The 80’s 14:00 – Jazz, pop, rock 15:00 – The 90’s 15:30 Tele market deals 16:30 – Hits 16:50 – Shout out 17:00 - Local issues 17:45 – Maltese Music 18:00 – Total request show 20:00 – Just for laughs 20:30 – Frux 21:55 – Football daily 23:00 – Local issues 23:45 – Telemarket deals. F Living 07:00 – Teleshopping 08:00 – Drama 09:00 – Drama 10:00 – All Stars 12:00 – Teleshopping 13:00 – F living magazine 16:00 – Teleshopping 20:30 – Fil-:nien ma’ Melo 21:00 – Madagascar 22:30 – F Living show 01:30 – Teleshopping. Go Stars 07:20 - Jesus Christ Superstar 09:10 - Being John Malkovich 11:00 - Parks & Recreation 11:45 - Kick-Ass 2 13:25 - The Bourne Legacy 15:35 - Along Came Polly 17:05 - Closing the Ring 19:00 - Downton Abbey 19:50 - Parks & Recreation 20:15 - The Big Bang Theory 21:00 - R.I.P.D. 22:45 - Parks & Recreation 23:25 - Serangoon Road 00:25 - Savages 02:40 - The Bourne Legacy 04:55 - Kick-Ass 2 06:40 Serangoon Road 07:40 - CLOSE Melita More 09:00 - Grey’s Anatomy 09:45 Private Practice 10:30 - Criminal Minds 11:15 - Supernatural 12:00 – SMASH 13:00 - Days Of Our Lives 13:45 Grey’s Anatomy 14:30 - How I Met Your Mother 15:00 - Private Practice 15:45 - Criminal Minds 16:30 - Suits 17:15 - Psych 18:15 - Days Of Our Lives 19:00 - Mike & Molly 19:30 GO ON 20:00 - Whitney 20:30 - Glee 21:15 - SMASH 22:00 - Black Hawk Down 00:20 - Whitney 00:50 - The Mentalist 01:35 - How I Met Your Mother 02:05 - Fringe Mediaset Italia 06:00 - Avanti un altro 06:50 - La figlia di Elisa: Ritorno a Rivombrosa 07:35 – Carabinieri 08:30 - I Cesaroni II 09:25 - Le tre rose di Eva 10:10 -
Squadra antimafia: Palermo oggi 11:01 - Centovetrine 11:25 - Centovetrine 11:50 - Uomini e donne 12:50 - Avanti un altro 13:40 - Vivere III 14:05 - I Cesaroni II 15:00 - Casa Vianello 15:25 - Casa Vianello 15:50 - Carabinieri 16:40 - Ricette all’Italiana 17:10 Forum 18:35 - Centovetrine 19:00 TG5 19:35 - I Cesaroni II 20:35 - Le tre rose di Eva 21:25 - Uomini e donne 22:25 - Colorado 23:20 - Vite In Apnea 23:45 - Torte d’Autore BBC Entertainment 06:00 – Teletubbies 06:25 - 3rd & Bird 06:35 - Green Balloon Club 07:00 - Nina and the Neurons: In the Lab 07:15 - Teletubbies 07:40 - 3rd & Bird 07:50 - Green Balloon Club 08:15 - The Weakest Link 09:00 - Blackadder Goes Forth 09:30 - Blackadder Goes Forth 10:00 – EastEnders 10:30 - Doctors 11:00 - New Tricks 11:50 - The Weakest Link 12:40 - Blackadder Goes Forth 13:10 - Blackadder Goes Forth 13:40 - The Office 14:10 - EastEnders 14:40 - Doctors 15:10 - New Tricks 16:00 - A Farmer’s Life for Me 16:55 Blackadder Goes Forth 17:25 - The Weakest Link 18:10 - Keeping Up Appearances 18:40 - Doctors 19:10 Daddy Daycare 20:00 - Silk 20:50 Ashes to Ashes 21:45 - Him & Her 22:10 - Him & Her 22:40 - Him & Her 23:10 - Him & Her 23:40 - Him & Her TCM 06:00 -
Light in the Piazza 08:15 Tea and Sympathy 10:25 - Kismet 12:15 - Grand Prix 15:00 - Vengeance Valley 16:25 - Escape From Fort Bravo 18:05 - Mutiny on the Bounty 21:00 – Westworld 22:30 - Young Bess MGM Channel 06:10 - The Passage 07:50 - Cold Heaven 09:30 - Golden Gate 11:00 Stay Hungry 12:40 - Throw Momma from the Train 14:05 - Good Boy! 15:30 - The Curse of Inferno 16:55 - Real Men 18:20 - Baby Boom 20:10 - Legally Blonde 21:45 - MGM’s Big Screen 22:00 - Hoodlum Diva Universal 06:00 - Ironside 06:55 - Wolff’s Turf 07:50 - Agatha Christie’s Poirot 09:43 SMS 09:50 - Ironside 10:50 - Quincy,
M.E. 11:50 - Agatha Christie’s Poirot 13:43 - Great Women 13:50 - ER 14:50 - JAG 15:50 - Quincy, M.E. 16:50 Agatha Christie’s Poirot 18:45 - Great Women 18:55 – JAG 19:50 - Quincy, M.E. 20:50 - Great Women 21:00 – ER 21:53 - ER 22:46 - Great Women 23:00 - Movie Discovery Channel 06:00 - How It’s Made 06:25 Auction Kings: Edison Phonograph; AliFrazier Boxing Gloves 06:50 - Auction Hunters: Labor of Love 07:15 Ultimate Survival: Fan vs. Wild with Bear Grylls 08:10 - Dual Survival: Soaked 09:05 - Gold Rush: The Night Shift 09:55 - Mega Builders: Arctic Ice Crusher 10:50 - How Do They Do It?: Weather Forecasting; Hovercrafts 11:15 - How Do They Do It? 11:40 - Wheeler Dealers: Dodge Charger 12:35 Ultimate Car Build - Off: Spy Car 13:30 - Overhaulin’: Scott’s 1967 Chevy Pickup Truck 14:25 - Mighty Planes: NOAA 15:20 - Mighty Planes: Omega 16:15 - Mighty Planes: SOFIA 17:10 The Liquidator: The Flip 17:40 Auction Kings: Edison Phonograph; AliFrazier Boxing Gloves 18:05 - Auction Hunters: Top Gun Ton 18:35 - Baggage Battles: North Carolina 19:00 - How It’s Made 19:30 - How It’s Made 20:00 Curiosity: Miracle of Birth 21:00 Curiosity: Can You Live Forever? 22:00 - The Big Brain Theory: Pure Genius: Seek and Destroy 23:00 Klondike: Part 3, Chapter 5
07>00 09>00 10>00 11>30 13>00 14>00 15>00 15>05 15>30 16>30 16>45 17>45 18>00 18>05 19>30 20.15 20>30 21>00 21>30 21>35 23>00
Sport fuq il-Cable
Discovery World 06:00 - World’s Lost Tribes 06:50 Victory by Design 07:45 - Man on Earth 08:35 - Don’t Drive Here 09:30 Showdown: Air Combat 10:20 - I Shouldn’t Be Alive 11:10 - Inventions That Shook the World 12:05 - World’s Lost Tribes 12:55 - Victory by Design 13:50 - Breaking Ice 14:15 - Hero Factor 14:45 - Victoria Wood’s Nice Cup of Tea 15:40 - Showdown: Air Combat 16:35 - I Shouldn’t Be Alive 17:25 - Inventions That Shook the World 18:20 - Solving History With Olly Steeds 19:10 - World’s Lost Tribes 20:05 - Victory by Design 21:00 Solving History With Olly Steeds 21:55 - Titanic: The Aftermath 23:45 - Victory
by Design
Fox Sports Europe 06:00 NASCAR Race
Hub 07:00 Major League Baseball 09:30 MLB Whiparound 10:30 NASCAR Race Hub 11:30 MLB 162 12:00 PGA EuroPro Tour Golf 14:00 Major League Baseball 16:30 MLB Whiparound 17:30 NASCAR Race Hub 18:30 MLB 162 19:00 Boxing 20:30 Bass Fishing 21:30 MLB Whiparound 22:30 MLB Whiparound 23:30 Boxing GO sports 1 # GO sports HD1 fuq GO Interactive 07:00 - Premier League Match Pack - Week 2 07:30 - Barclays Premier League - Week 1 -
Magazine 101
– Radio 101, 09>05
NET News Chit Chat Chill Telebejg[ Simpati/i Telebejg[ NET News Simpati/i Telebejg[ Telebejg[ F’Ba[ar Wie[ed Telebejg[ NET News Chill NET News Chill Flusek Nis;a Maltija NET News Ma Tinbidel Qatt NET News
Ing[aqdu mal-pre]entaturi Marbeck Spiteri u Monica Attard g[all-programm Magazine 101 mit-Tnejn sal-:img[a bejn id-09:05am u l-11am. Programm li jiddiskuti dak kollu li g[andu effett dirett fuq il-[ajja ta’ kuljum, inklu] is-sa[[a, is-sbu[ija, pariri legali u intervisti ma’ esperti f’diversi su;;etti fosthom l-ambjent u n-natura. Intom is-semmieg[a tistg[u tipparte/ipaw ukoll i billi tibag[tu sms bil-mistoqsijiet tag[kom jew i//emplu fl-istudio g[al kollegament live.
Manchester Utd v Swansea City 09:30 - The Ligue 1 Show - Round 3 LIVE 10:00 - Formula 1 - Belgian Grand Prix, Spa-Francorchamps Practice 1 12:00 - Barclays Premier League - Week 1 Newcastle Utd v Manchester City LIVE 14:00 - Formula 1 - Belgian Grand Prix, Spa-Francorchamps Practice 2 15:45 - Premier League Legends - Robbie Fowler 16:15 - Trans World Sport #1425 17:15 - ATP Masters 1000 - Western & Southern Open, Cincinnati – Final LIVE 20:30 - Ligue 1 - Round 3 Evian TG v Paris Saint-Germain 22:30 - Premier League Preview Week 2 23:00 - Formula 1 Belgian Grand Prix, SpaFrancorchamps - Practice 1 & 2 02:30 - Vincennes Horseracing 05:00 - Barclays U21 Premier League - Week 1 - Chelsea U21 v Manchester City U21
GO sports 7 fuq GO Interactive 07:00 - Vincennes Horseracing 09:30 - Best of Football 2013#2014 11:30 - Best of Rugby 2013#2014 13:30 - Best of Football 2013#2014 15:30 - Barclays Premier League Week 1 - Burnley v Chelsea 17:30 - Best of Football 2013#2014 19:30 - Premier League Preview - Week 2 20:00 - PGA European Tour - D+D Real Czech Masters - Day 2 01:00 - ATP Masters 1000 - Western & Southern Open, Cincinnati – Final 04:00 - Best of Football 2013#2014 06:00 - Trans World Sport #1425 GO sports 8 fuq GO Interactive 09:00 - Vincennes Horseracing 11:30 - Best of Football 2013#2014 13:30 - Best of Rugby 2013#2014 15:30 - Best of Football 2013#2014 17:30 - Barclays Premier League Week 1 - Burnley v Chelsea 19:30 - Best of Football 2013#2014 21:30 - Premier League Preview - Week 2 22:00 - PGA European Tour - D+D Real Czech Masters - Day 2 03:00 - ATP Masters 1000 - Western & Southern Open, Cincinnati – Final 06:00 - Best of Football 2013#2014 08:00 - Trans World Sport #1425 GO sports 2 # GO sports HD2 fuq GO Interactive LIVE 11:00 - PGA European Tour - D+D Real Czech Masters - Day 2 (part 1) 13:00 - Milan Channel LIVE 15:00 - PGA European Tour D+D Real Czech Masters - Day 2 (part 2) 18:00 - Milan
Channel
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 22 ta’ Awwissu, 2014
22
KLASSIFIKATI PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ JEW KIRI
Il-{amrun
GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bilbit[a, dawl, ilma u toilet. Bilpermess Class B. ?emplu 77200983.
Limiti tar-Rabat
}EW: tomniet art bil-veduta tal-ba[ar u tal-kampanja. ?emplu 99428000.
Paola
MAISONETTE arju] [afna f’area kwieta b’]ew; kmamar tas-sodda, salott, k/ina, kamra tal-banju u bit[a. ?emplu 99428000. AVVI}I
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing
machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet
TA’ magni tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront. ?emplu 99422268 jew 21416705. G{ALL-BEJG{
Cupboards
TAL-k/ina bil-cooker, air extractor u hood, bis-sink, mejda u erba’ si;;ijiet. F’kundizzjoni tajba. ?emplu 21431379, 79431379 jew 79583221.
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 22 ta’ Awwissu, 2014
23
TISLIBA
TA{BIL IL-MO{{ U TAG{RIF 1
2
5
3
4
Rapport tat-temp
6
7
UV INDEX
8
10
9
10
11
12
13
14
IT-TEMP Ftit jew wisq imsa[[ab li jsir il-bi//a lkbira sabi[ VI}IBBILTÀ Tajba IR-RI{ [afif mil-Lvant, li jsir [afif g[al moderat mix-Xlokk BA{AR [afif g[al moderat IMBATT Baxx min-Nofsinhar ix-Xlokk TEMPERATURA L-og[la 32˚C XITA F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a: xejn Xita mill-1 ta’ Settembru 509.1 mm IX-XEMX titla’ fis-06.25 u tin]el fit-19.46
Il-[amest ijiem li ;ejjin
15 IL-:IMG{A L-og[la 32˚C L-inqas 25˚C
16
IS-SIBT L-og[la 34˚C L-inqas 25˚C
IL-{ADD L-og[la 33˚C L-inqas 25˚C
IT-TNEJN L-og[la 33˚C L-inqas 25˚C
IT-TLIETA L-og[la 33˚C L-inqas 24˚C
UV
UV
UV
UV
UV
10
10
10
9
8
Temperaturi fi bliet barranin 17
Mimdudin> 5. u 6. X[it ta’ bombi (10) 6. Ara 5 7. {are; mill-g[aksa (5) 10. u 11. Dejjaqtu, innervjajtu (10) 11. Ara 10 12. u 14. Mejjilli li dari kienu jin[aslu lu/u[ u l-idejn fihom (10) 14. Ara 12 16. Jibla kulma tg[idlu (5) 17. }ew; (5) 18. Karozza g[all-;arr ta’ g[amara (5)
18
Weqfin> 1. Ng[idu li bihom titg[allem (6) 2. u 13. :iet qabel il-[in (6, 6) 3. Allu/inat (6) 4. Dak li fuqu tin[adem il-bizzilla (6) 8. Ismu jo[ro; mill-qalb ta’ ]effien (5) 9. Sej[a biex ting[ata g[ajnuna (5) 12. G[oli ta’ filliera ;ebel f’bini (6) 13. Ara 2 14. {uta b[al gamblu akbar ferm u aktar bnina (6) 15. Ta [jiel ta’ fejn jinsab l-o;;ett (6)
Soluzzjoni tat-Tisliba tal-biera[ Mimdudin> 5. Bqija; 6. Li]ar; 7. u 16. Sarkastiku; 10. u 11. Xpakkatura; 12. u 14. ?elebranti; 17. Pejxu; 18. Aptit. Weqfin> 1. }brixx; 2. Parank; 3. Blokka; 4. Grossa; 8. Xabla; 9. {utna; 12. ?ap/pu; 13. Buttun; 14. Reklam; 15. Idjota.
Sudoku Qieg[ed fil-kaxxi vojta nnumri mill-1 sad-9 f’kull linja orizzontali u vertikali talkwadru l-kbir. Kull numru g[andu jidher darba biss f’kull linja u f’kull kwadru ]g[ir ta’ tliet kaxxi bi tlieta.
Soluzzjoni Sudoku
It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet: {al Luqa 30˚C xemxi, Al;eri 33˚C xemxi, Amsterdam 17˚C ftit imsa[[ab, Ateni 34˚C xemxi, Li]bona 24˚C xemxi, Berlin 18˚ ftit imsa[[ab, Brussell 16˚C ftit imsa[[ab, il-Kajr 33˚C xemxi, Dublin 14˚C imsa[[ab, Kopen[agen 18˚C ftit imsa[[ab, Frankfurt 18˚C ftit imsa[[ab, Milan 24˚C xemxi, Istanbul 27˚C xemxi, Londra 16˚C xemxi, Madrid 30˚C xemxi, Moska 27˚C imsa[[ab, Pari;i 19˚C ftit imsa[[ab, Bar/ellona 23˚C xemxi, Ruma 29˚C xemxi, Tel Aviv 32˚C xemxi, Tripli (mhux mag[ruf), Tune] 33˚C xemxi, Vjenna 19˚C imsa[[ab, Zurich 19˚C ftit imsa[[ab, Munich 17˚C imsa[[ab, St. Petersburg 20˚C ftit imsa[[ab, Stokkolma 18˚C ftit imsa[[ab.
Tag[rif San :iljan – Qaddis Patrun tal-Ka//aturi Maltin Nhar il-{add 31 ta’ Awwissu, lejlet il-ftu[ talista;un tal-ka//a, se jkun it-31 sena li matul il-festa ta’ San :iljan il-ka//aturi jag[tu salut lill-istatwa tal-qaddis patrun tag[hom, billi jisparaw skrata/ in bjank (blanks). Fi r[ula o[ra (imma mhux f’San :iljan) dan is-salut baqa’ jsir bil-musketterija li ;ejja millkelma Taljana ‘moschetto’ li tfisser xkubetta bil-Malti. Il-ka//aturi ta’ San :iljan u San :wann jattendu g[al dan issalut, imma kull ka//atur ie[or
huwa mistieden jipparte/ipa wkoll. Il-Federazzjoni Ka//aturi Nassaba Konservazzjonisti (FKNK) hi l-isponser prin/ipali ta’ dan l-avveniment. Kul[add huwa mistieden anki sempli/ement b[ala osservatur. G[alhekk dawk il-ka//aturi li jridu jisparaw dan is-salut nhar il-{add 31 ta’ Awwissu g[andhom ikunu fejn is-sala talparro//a ta’ San :iljan g[as6.30 p.m. Wara s-salut, b[as-sena l-o[ra, se jintelqu ammont ta’ gamiem li jkunu trabbew filmag[luq minn membri talFKNK. Fl-a[[ar, fis-sala tal-parro//a, jitqassam xi xorb u ikel g[al kull
min ikun pre]enti. Dan il-festin, kif ukoll l-iskrata/ in bjank li jitqassmu lill-parte/ipanti, huwa wkoll sponsorjat mill-FKNK. Sky Concert fi]-}ebbu; G[ar-raba’ sena konsekuttiva, nhar is-Sibt 23 ta’ Awwissu 2014 fl-9.45 p.m. fi]-}ebbu;, G[awdex, lejlet il-festa titulari ta’ Santa Marija Inkurunata, se tittella’ wirja piromu]ikali bittitlu ‘Sky Concert’. Din se tkun ti]wiqa ta’ nar sinkronizzat mal-mu]ika, b’effetti mill-art u kif ukoll millajru. Dan sar possibbli bil-kollaborazzjoni tal-G[aqda tan-Nar Santa Marija ta]-}ebbu; G[awdex u l-G[aqda tan-Nar Madonna tal-:ilju tal-Imqabba.
Kun parti mis-su//ess ta’ operazzjoni... ag[ti d-demm
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 22 ta’ Awwissu, 2014
24
SPORT
FIM - SUPER STREET BIKE CUP
Shawn Buttigieg bl-a[jar [in fil-:ermanja Fl-a[[ar jiem l-Asso/jazzjoni Sport Muturi u Karozzi kellha rappre]entanti fil-Korsa tadDrag Racing f’Hockenheim fil:ermanja. Dawn huma ]ew; kompetituri Maltin li/enzjati mill-ASMK li jistg[u jie[du sehem fil-Kampjonat FIM Europe Super Street Bike Cup. Ghal din il-kompetitzzjoni fil:ermanja kien hemm diversi timijiet Maltin li [adu sehem f’kategoriji o[ra u li wkoll spi//aw rebbie[a tal-;urnata. Kalan/ Racing Team, li iktar ma jg[addi ]-]mien iktar qed jirre;istra ri]ultati tajbin, waqqaf rekord fil-kategorija Super Street Bike. Shawn Buttigieg fuq Suzuki Hayabusa 1300cc - li jag[mel parti mit-tim Kalan/ Racing kompla jirre;istra iktar rekords. Din id-darba irre;istra l-a[jar [in ta’ 7.213 sek. b’velo/ità ta’ 318.93 Km fuq distanza ta’ Kwart ta’ Mil. Buttigieg beda bl-ewwel [in ta’ 7.493 sek. b’velocita 306.17 Km. Huwa kompla javanza matul l-ewwel round bil-[in
ikompli jin]el sakemm irre;istra l-a[jar [in f’din il-kategorija. Sfortunatament Buttigieg waqa’ lura min[abba ]ball ]g[ir tekniku mit-tim waqt is-semifinali fejn kellu [in [a]in [afna ta’ 8.027 sek. b’velo/ita` 260.59 Km. Dan [allih barra mill-finali u kienet fa/li g[ad-Dani] Mogens Lund jikkompeti filfinali u jag[mel [in ta’ 7.687 sek. b’velo/ità 301.62 Km. Il-finali kienet bejn id-Dani] Mogens Lund u l-Ingli] Bradley O’Connor u [add minnhom ma tejjeb il-[in fuq dak tas-sewwieq Malti. O’Connor reba[ il-finali b’7.409 sek. b’velo/ità ta’ 323.64 Km. Lund spi//a t-tieni b’7.578 sek. u b’velo/ita` ta’ 273.49 Km. Is-sewwieq Malti Shawn Buttigieg temm il-;urnata fit-tielet post. Fil-klassifika ;enerali minkejja li l-Ingli] O’Connor reba[ din il-kompetizzjoni fil-:ermanja, jinsab fil-[ames post tal-klassifika peress li din kienet l-ewwel parte/ipazzjoni tieg[u f’dan ilkampjonat. Wara dan ir-ri]ultat, id-Dani] Mogens Lund jinsab fil-qu//ata
Shawn Buttigieg fuq Suzuki Hayabusa 1300cc
b’142 punt, punt wie[ed biss quddiem il-Malti Shawn Buttigieg b’141. Fit-tielet post hemm l- Ingli] Garry Bowe b’119-il punt. Luke Farrugia li ukoll qed jik-
kompeti f’dan il-kampjonati min-kejja li ma[ax sehem f’din l-a[-[ar attività, b[alissa jinsab fit-12-il post tal-klassifika b’62 punt. Dan il-Kampjonat se jkompli
bejn l-4 u s-7 ta’ Settembru fuq it-trakka ta’ Santa Pod flIngilterra u min jixtieq iktar inforamzzjoni jista’ j]ur is-sit elektroniku www.asmk.org.mt
TI:RIJIET TA}-}WIEMEL
Baldacchino fit-tmien post fil-Kampjonat Ewropew Fil-bidu tal-;img[a fl-I]vezja sar il-Kampjonat Ewropew g[al sewwieqa professjonali fil-koros ta’ Solanget u Umaker. Ir-rappre]entant Malti kien Noel Baldacchino li saq fi tmien ti;rijiet i]da sfortunatament ilkwalita` ta]-]wiemel li kellu ma kienux fost l-aqwa. Madankollu Baldacchino g[amel dak kollu li
seta’ u rnexxielu jikseb ri]ultati sodisfa/enti waqt li ta wirja ta’ sewqan e]emplari li g[amlet unur g[al pajji]na. Baldacchino temm fit-tmien post bit-tmien ]wiemel li kellu u l-a[jar li mar kien darbtejn irraba’ bi ]wiemel meqjusa b[ala outsiders. B’kollox huwa kiseb total ta’
47 punt daqs is-sewwieq Awstrijak Hubert Brandsatter Jr. Il-Kampjonat intreba[ midDani] Knud Monster b’total ta’ 78 punt. Fit-tieni post spi//a lFran/i] Tony Le Beller bi 72 punt filwaqt li l-I]vedi] Bjorn Goop kellu jikkuntenta bit-tielet post b’69 punt. F’dan il-kampjonat jie[du
sehem l-aqwa sewwieqa talEwropa. F’dawn l-a[[ar snin ilkampjonat qed isir kull sentejn peress li jalterna mal-Kampjonat Dinji li wkoll isir kull sentejn. Is-sewwieqa li spi//aw flewwel [ames postijiet ta’ dan ilkampjonat kisbu d-dritt li jipparte/ipaw fil-Kampjonat Dinji li ser isir fl-Awstralja fi Frar.
Noel Baldacchino
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 22 ta’ Awwissu, 2014
25
SPORT BUNDESLIGA
Klopp iwaqqaf rekord ma’ Borussia Dortmund Jurgen Klopp se jsir l-aktar manager fl-istorja ta’ Borussia Dortmund li serva mal-klabb meta t-tim tieg[u jifta[ l-impenji kontra Bayer Leverkusen fil-kampjonat il-;did. Il-manager karismatiku [a ttmexxija fis-Signal Iduna Park fl-2008 u minn dakinhar mexxa lill-klabb lejn ir-reb[ ta’ ]ew; kampjonati kif ukoll tat-Tazza :ermani]a u l-final ta/Champions League. Ottmar Hitzfeld kien l-a[[ar manager li wassal lil Dortmund lejn il-final ta/-Champions League fl-1997 u meta l-klabb g[ada jifta[ l-impenji g[allkampjonat 2014-15 kontra Leverkusen, Klopp se jkun qed jaqbe] lil Hitzfeld li dam sitt snin fit-tmexxija. Wara li spi//aw 19-il punt wara /-Champions Bayern Munich l-ista;un li g[adda, Dortmund se jkunu [erqana li dan l-ista;un jisfidaw bis-serjetà. Huma fet[u l-ista;un bla[jar mod possibli meta g[elb lil Bayern 2-0 fis-Supercup :ermani]a l-;img[a lo[ra qabel is-Sibt issuperaw fa/ilment 4-1 lil Stuttgart Kickers fit-Tazza :ermani]a. Dan il-konfront tas-Sibt se jlaqqa’ konta xulxin tnejn millaqwa timijiet fil-Bundesliga g[alkemm Leverkusen se jkoll-
hom tliet ijiem anqas mistrie[ wara li g[elbu lil Copenhagen 3-2 fl-ewwel leg mill-play-off ta/-Champions League nhar itTlieta fid-Danimarka. I/-Champions Bayern Munich g[andhom lista twila ta’ injuries u llum jibdew jiddefendu t-titlu kontra Wolfsburg li f’Mejju kienu superati fl-a[[ar ;urnata g[al post fi/-Champions League minn Leverkusen. Plejers b[al Javi Martinez, Bastian Schweinsteiger, Rafinha u Thiago Alcantara kollha huma nieqsa g[at-tim ta’ Pep Guardiola waqt li Jerome Boateng hu sospi]. It-tim promoss ta’ Cologne rebbie[ tat-Tieni Divi]joni, jibda l-impenji b’log[ba kontra Hamburg li evitaw bi ]brixx ir-relegation wara reb[a fil-play-offs. Paderborn, runners up wara Cologne, ukoll se jibdew f’darhom il-{add kontra Mainz li l-ista;un li g[adda spi//aw fis-seba’ post. Hoffenheim li l-partiti tag[hom l-ista;un li g[adda ipprodu/ew 142 gowl, jilqg[u lil Augsburg is-Sibt waqt li Schalke se jkunu qed jifittxu li jkollhom bidu qawwi u jkomplu jibnu fuq it-tielet post tal-ista;un li g[adda meta jmorru g[and Hannover.
TENNIS - US OPEN
Serena Williams seed numru 1 In-numru 1 fid-dinja Serena Williams se tkun l-og[la seed hekk kif qed tipprova tirba[ ittielet titlu konsekuttiv tag[ha fil-US Open. Dan it-turnament hu l-a[[ar /ans g[all-plejer ta’ 32 sena li tirba[ Grand Slam fl-2014 wara li naqset milli tasal mal-a[[ar tmienja fit-tliet Grand Slams l-o[ra li saru din is-sena. Ir-runner up tal-Open ta’ Franza, Simona Halep tpo;;iet b[ala seed nru 2 waqt li/Champion ta’ Wimbledon Petra Kvitova hi seed nru 3 g[at-turnament li jibda nhar it-Tnejn. I/-Champion tal-Open ta’ Franza Maria Sharapova, li reb[et fi Flushing Meadows fl2006, hi seed numru 5 waqt li Victoria Azarenka, li kienet meg[luba fl-a[[ar ]ew; finali
tal-US Open, tpo;;iet b[ala seed nru 16 wara sena mimlija injuries. L-Amerikana Williams, [ames darbiet champion, qed tittama li tirba[ it-18-il titlu tag[ha Grand Slam u b’hekk til[aq ir-rekord ta’ Chris Evert u Martina Navratilova. L-ewwel 16-il plejer seeded fost in-nisa huma hekk: 1) Serena Williams, 2) Simona Halep, 3) Petra Kvitova, 4) Agnieszka Radwanska, 5) Maria Sharapova, 6) Angelique Kerber, 7) Eugenie Bouchard, 8) Ana Ivanovic, 9) Jelena Jankovic, 10) Caroline Wozniacki, 11) Flavia Pennetta, 12) Dominika Cibulkova, 13) Sara Errani, 14) Lucie Safarova, 15) Carla Suarez Navarro, 16) Victoria Azarenka.
Il-programm Illum B. Munich v Wolfsburg
2030
G[ada Hoffenheim v Augsburg 1530 Hannover 96 v Schalke 04 1530 Hertha B v W. Bremen 1530 E. Frankfurt v Freiburg 1530 Cologne v Hamburg 1530 B. Dortmund v B. Leverkusen1830 Il-{add Paderborn v Mainz 05 B. M’gladbach v Stuttgart
1530 1730
}ew; timijiet li t[abtu lista;un li g[adda, Freiburg u Stuttgart jittamaw li l-vja;; li se jkollhom g[and Eintracht Frankfurt u Borussia Monchengladbach, ikunu jfissru l-bidu ta’ sta;un aktar promettenti waqt li Hertha Berlin jilqg[u lil Werder Bremen.
Il-kow/ ta’ Borussia Dortmund Jurgen Klopp
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 22 ta’ Awwissu, 2014
26
SPORT
TRASFERIMENTI
L-Ar;entin Di Maria jitlob biex jitlaq lil Real Madrid Balotelli ma’ Liverpool g[al £16 miljun
L-Ar;entin Angel Di Maria waqt it-ta[ri; ma’ Real Madrid ilbiera[
Il-winger Ar;entin Angel Di Maria qal lil Real Madrid li jrid jitlaq il-klabb ta’ La Liga. Di Maria kien qed jissemma li jista’ jing[aqad ma’ Manchester United fejn il-manager Louis Van Gaal kien rappurtat li hu nteressat [afna li j;ib il-plejer ta’ 26 sena f’Old Trafford. Il-kow/ ta’ Real Madrid, Carlo Ancelotti kkonferma li Di Maria irrifjuta offerta ta’ kuntratt ;did ma/-Champions Ewropej. “Di Maria talab biex jitlaq dan is-sajf u rrifjuta offerta mill-klabb. Il-plejer irid isib soluzzjoni. Jekk meta jag[laq is-suq tattrasferimenti jkun g[adu hawn, ja[dem mag[na b[alma g[amel l-ista;un li g[adda u ma jkunx hemm problemi,” qal Ancelotti waqt konferenza tala[barijiet. United g[adhom kemm akkwistaw lill-internazzjonali Ar;entin Marcos Rojo g[al £16-il miljun fuq kuntratt ta’ [ames snin. Il-plejer ta’ 24 sena
ng[aqad mal-klabb ming[and Sporting Lisbon li ming[and United [adu wkoll b’self g[al sena lill-Portugi] Nani b[ala parti mill-ftehim. Balotelli ma’ Liverpool
Intant Liverpool la[qu ftehim ma’ AC Milan ta’ £16-il miljun biex jie[du lill-attakkant internazzjonali Taljan Mario Balotelli. Il-manager tar-reds Brendan Rodgers irid lill-attakkant ta’ 24 sena fl-attakk tieg[u wara li laqwa skorer tal-ista;un li g[adda Luis Suarez sie[eb lil Barcelona. Balotelli kien ing[aqad ma’ Milan g[al £19-il miljun ming[and City s-sena l-o[ra u skorja 30 gowl f’54 log[ba malklabb tas-Serie A. Il-kap E]ekuttiv ta’ Milan Adriano Galliani l-Erbg[a nsista li ma kienet saret l-ebda offerta g[al Balotelli imma l{amis Balotelli t[arre; ma’ Milan filg[odu u qal lill-istazzjon
televi]iv tal-klabb li kien fi triqtu l-barra minn San Siro. “Dan hu l-a[[ar jum tieg[i f’Milanello,” kien kwotat li qal il-plejer ta’ 24 sena lil Sky Sport Italia. Liverpool imisshom it-tieni log[ba fil-Premier League nhar it-Tnejn fl-Etihad Stadium u Balotelli se jkun qed jirritorna fl-Ingilterra bit-tama li jer;a’ jirba[ il-kampjonat kien kien g[amel ma’ Manchester City. It-Taljan kien g[amel [oss qawwi ma’ City imma mhux biss fil-pitch hekk kif kien fla[barijiet g[al diversi in/identi barra l-pitch, fosthom tilwima mal-manager ta’ dakinhar Roberto Mancini waqt itta[ri;. Fit-tieni sta;un tieg[u ma’ City, skorja biss tliet gowls f’20 log[ba. Balotelli kien la[aq ftehim ta’ erba’ snin u nofs ma’ Milan f’Jannar tal-2013 u lag[ab ukoll mal-Italja fit-Tazza tad-Dinja fil-Bra]il.
OLIMPJADI TA}-}G{A}AG{
Moody jirri]enja Stafrace itemm l-impenji f’Nanjing minn ma’ Palace L a[[ar atleta Malti li temm l ukoll fil 00m tal istess qadfa b 52 5 sek temm it tieni -
-
impenji tieg[u waqt it-tieni edizzjoni tal-Olimpjadi ta]}g[a]ag[ li qed isiru df’Nanjing fi/-?ina, kien l-g[awwiem Raoul Stafrace li wara lparte/ipazzjoni tieg[u fil-50m freestyle, ilbiera[ [a sehem
-1
-
.
Stafrace g[am fl-ewwel heat fejn temm fit-tielet post f’53.45 sekondi meta l-a[jar [in tieg[u hu ta’ 53.10 sek. Biex temm 0.96 sek wara r-rebbie[ l-Amerikan Patrick Canton b’52.49 sek waqt li l-Irlandi] Collum
’ . 1 . Fil-50m Stafrace kien g[amel [in ta’ 24.59 sek. F’dan il-log[ob Malta kienet rappre]entata wkoll millg[awwiem Julian Harding, ilweightlifter Nicole Gatt u ljudoka Francesco Aufieri.
Msida SJ ikomplu jissa[[u Msida St. Joseph [abbru uffi/jalment l-akkwist b’self g[al sena ta’ Rennie Forace ming[and Valletta FC. Forace kien ilu g[al dawn l-a[[ar ;img[at jit[arre; mal-klabb ta’ Msida SJ u [alla mpressjoni tajba fuq il-kow/ Saviour Debono Grech tant li dde/ieda li jinkludih fl-iskwadra tieg[u g[al dan l-ista;un. Il-President tal-klabb Edward Calleja qal li kien kuntent [afna bl-akkwist ta’ Forace u jinsab /ert li dan se jkun qed i;ib mieg[u esperjenza kbira u g[arfien tal-log[ba li ]gur se jg[inu lit-tim, waqt li g[andu jkun ta’ ispirazzjoni g[all-plejers ]g[a]ag[ kemm fil-pitch kif ukoll barra. Forace li hu prodott ta’ Valletta FC lag[ab mal-klabb
Rennie Forace waqt il-pre]entazzjoni tieg[u ma’ Msida SJ
Belti g[al 10 snin u kellu wkoll esperjenzi o[ra ma’ San :wann
FC, Qormi FC, Balzan u G]ira United.
Id-Direttur Sportiv ta’ Crystal Palace, Iain Moody rri]enja millkariga fost allegazzjonijiet dwar il-kondotta tieg[u mal-eks klabb Cardiff City. Qed ji;i allegat li Moody u leks manager ta’ Cardiff City, Malky Mackay kienu bag[tu messa;;i mhux xierqa (sessisti u razzisti) lil xulxin fi]-]mien li kienu mal-klabb minn Wales. Moody li kien inkarigat millakkwisti l-;odda f’Cardiff, telaq il-klabb is-sena l-o[ra u ng[aqad ma’ Palace, b’Mackay jitlaq ukoll ftit wara. I/-/ansijiet li kellu Mackay li jie[u l-kariga vakanti ma’ Palace issa hu mifhum li ntemmu hekk kif l-FA [abbret li kienet se tinvestiga l-ka] u jistg[u jittie[du passi legali. Min[abba dawn ilkontroversji, Moody g[a]el li jirri]enja mill-kariga. Fi stqarrija Palace qalu li fiddawl ta’ dak kolli li qed jing[ad, Iain Moody ta r-ri]enja tieg[u, liema ri]enja kienet a//ettata b’effett immedjat. Moody qed jing[ad li kien i//entru ta’ spjuna;; bejn Cardiff u Palace qabel il-konfront millPremier f’April li fih il-klabb minn Londra reba[ 3-0 f’Wales.
Palace kienu mmultati g[al in/ident aktar kmieni matul din il-;img[a b’Moody allegat li kien ikkuntattja l-eks kollegi tieg[u f’Cardiff g[al informazzjoni kunfidenzjali, xi [a;a li qed ji/[ad. Il-proprjetarju ta’ Cardiff Vincent Tan kien fit-tmexxija meta telqu Moody u Mackay issena l-o[ra u s-serje ta’ nuqqs ta’ ftehim u battalji legali komplew minn dakinhar bl-FA issa tikkonferma li se tinvestiga dossier ta’ Cardiff fuq l-allegat kondotta [a]ina ta’ Mackay u Moody. Millen fidu/ju] Sadanittant il-manager
temporanju Keith Millen qal li jinsab inkora;;ut bil-bidu tal-ista;un li kellhom Crystal Palace u qed jimmira li jing[ata l-kariga fuq ba]i permanenti. Millen [a t-tmexxija tat-tim wara t-tluq sorpri]a ta’ Tony Puilis il-;img[a l-o[ra u kien hu li mexxa lit-tim lejn telfa minima 2-1 kontra Arsenal. “Jekk niksbu ri]ultati tajbin bi]]ejjed, i/Chairman jista’ jidde/iedi li jtini l-kariga. Jaf x’kapa/i nag[mel. Ma j[ossx li g[andu jg[a;;el u jrid ikun /ert mill-g[a]la tieg[u,” qal Millen.
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 22 ta’ Awwissu, 2014
27
SPORT EUROPA LEAGUE – PLAY-OFFS I LEG
Rimonta minn Tottenham u Partizan Belgrade Tottenham Hotspur kellhom b]onn ]ew; gowls fi spazju ta’ sitt minuti fit-tieni taqsima biex irkupraw minn gowl minn ta[t u g[elbu lil Limassol 1-2 f’?ipru flewwel leg tal-play-off tal-Europa League. Il-gowls g[at-tim minn Londra waslu minn Soldado u Harry Kane wara li Sardinero kien [asad lill-partitarji ta’ Spurs. Partizan Belgrade ukoll wettqu rimonta nkredibbli meta minn 2-0 minn ta[t f’darhom reb[u 3-2 kontra FK Neftchi imma Hull City ma kienux daqshekk fortunati u sfaw meg[luba g[and Lokeren fil-Bel;ju b’gowl ta’ Hans Vanaken wara ]ball talgowlkiper Allan McGregor. Tim
ie[or li kien mistenni aktar minnu, Torino spi//a biss 0-0 g[and RNK Split u Lyon kienu meg[luba f’darhom minn Astra Giurgiu. Il-Pollakki ta’ Legia Warsaw, skwalifikat mi/-Champions League kisbu reb[a minima g[and Aktobe b’gowl ta’ Ondrej Duda. Villarreal reb[u 3-0 g[and FC Astana li spi//aw b’g[axra b’gowls minn Cani, Dos Santos u Gaspar u Inter reb[u fa/ilment f’Reykjavik fl-I]landa 3-0 g[and Stjarnan b’gowls ta’ Mauro Icardi, Dodo u Sanilo D’Ambrosio. Reb[a o[ra kbira 3-1 kisbuha FC Zurich g[and Spartak Trnava b’hat-trick ta’ Amine Mohamed Chermiti.
Ri]ultati Europa League
-
Play offs I Leg
Yassine Chikhaoui (fl-art) ta’ FC Zurich fl-azzjoni kontra Matus Conka ta’ Spartak Trnava li bdew l-avventura tag[hom kontra Hibernians
Senatore gowlkiper ;did ma’ Floriana FC Matthew Mamo Il-gowlkiper il-;did ta’ Floriana hu t-Taljan Valerio
Senatore li g[andu 27 sena u hu twil 193 /entimetru. Senatore kien qed jilg[ab la[[ar fis-Serie D Taljana ma’ Fondi Calcio. Hu lag[ab ukoll ma’ Genoa, Scafatese, Cavese, Crotone, US Vibonese u Campobasso Calcio. Senatore t[arre; ma’ Floriana u
ffirma l-kuntratt ilbiera[ biex isSibt ikun jista’ jilg[ab kontra Sliema Wanderers. Sadanittant Floriana taw irrelease lill-gowlkiper ta’ 28 sena Sean Mintoff. Kelliem g[allklabb qal li din id-de/i]joni ttie[det wara li Mintoff xtaq li jkun parti minn tim fil-Kampjonat Premier fejn jilg[ab regolari. Intant Vittoriosa Stars mhux se j]ommu lill-attakkant Bra]iljan
ta’ 25 sena Wallace Oliveira, mag[ruf b[ala Wallagol, li mag[hom lag[ab b[ala prova filConvenience Shop Summer Cup ta’ din is-sena. Bello Osagie f’G[awdex L-attakkant Ni;erjan ta’
26 sena Abubaker Bello Osagie ffirma kuntratt mal-klabb G[awdxi ta’ Victoria Hotspurs. Osagie, li lag[ab ma’ River
Plate, Vasco da Gama u Internacional, ilu mill-2010 f’pajji]na wara li kien in;ieb minn Qormi u lag[ab ukoll b’self ma’ Valletta u Sliema Wanderers. Victoria Hotspurs g[adhom kemm [atru wkoll lill-kow/ Serb tal-gowlkipers Ivan Milosevic sa tmiem l-ista;un wara li ftit taljiem ilu [abbar li rri]enja b’mod immedjat minn kow/ tal-gowlkipers u mill-kumitat ta’ Fgura Utd.
Stjarnan v Inter Aktobe v Legia Warsaw Astana v Villarreal D. Moscow v O. Nicosia AEL Limassol v Tottenham Qarabag v Twente HJK v Rapid Wien R. Chorzow v M. Kharkiv PSV v S. Soligorsk D. Minsk v Nacional Elfsborg v Rio Ave Karabukspor v St. Etienne P. Ploiesti v D. Zagreb A. Limassol v L. Moscow Young Boys v Debrecen Zorya v Feyenoord Zwolle v S. Prague Panathinaikos v Midtjylland Trabzonspor v Rostov Zimbru v PAOK Thessaloniki A. Tripolis v M. Tel Aviv Grasshoppers v C. Brugge P. Belgrade v Neftchi Trnava v Zurich Lokeren v Hull Lyon v A. Giurgiu RNK Split v Torino R. Sociedad v Krasnodar Sarajevo v B. M’gladbach Coppa Italia
Sassuolo v Cittadella
0-3 0-1 0-3 2-2 1-2 0-0 2-1 0-0 1-0 2-0 2-1 1-0 1-3 1-1
3-1 1-1 1-1 4-1 2-0 1-0 2-0 1-2 3-2 1-3 1-0 1-2 0-0 1-0 2-3
4-1
FORMULA 1
WATERPOLO
Dean Camilleri mmultat L-isfida tkompli fi Spa Il-Kummissarju tad-Dixxiplina tal-ASA laqg[a l-argument ta’ San :iljan ASC li kkontestaw ir-rapport tarreferee u mmulta lill-plejer Dean Camilleri is-somma ta’ 50 ewro bi ksur ta’ Sezzjoni B Artiklu 2 (vii)(iv). Dan wara li fir-rapport tieg[u ir-referee Mario Dalli kien kiteb li Camilleri, li kkaw]a penalty kontra Neptunes kien imke//i b’sostituzzjoni g[al kondotta [a]ina talli g[amel sinjal b’idu fid-direzzjoni
tieg[u u tal-partitarji ta’ Neptunes li xi [add kien ;ie m[allas. San :iljan qalu li l-mossa ta’ Camilleri keinet indirizzata lejn il-partitarji ta’ Neptunes. Il-Kummissarju tadDixxiplina sema’ lir-referee Mario Dalli li min-na[a tieg[u qal li ma setax jikkonferma mija fil-mija jekk il-mossa saritx direttament lilu jew lillpartitarji ta’ Neptunes u g[alhekk il-Kummissarju g[a]el li jimmulta biss lill-plejer.
Wara waqfa ta’ erba’ ;img[at fi tmiem il-;img[a jkompli lkampjonat tal-Formula 1 fuq i/-/irkwit ikoniku ta’ Spa Francorchamps g[all-GP tal-Bel;ju. It-timijiet kienu obbligati jag[lqu l-fabbriki tag[hom g[al [mistax biex il-[addiema jkollhom il-mistrie[ wara l-ewwel nofs tal-ista;un. Issa lKampjonat se jkompli bi tmien ti;rijiet o[ra f’14-il ;img[a u jintemm, f’Abu Dhabi fejn se jkunu qed jing[ataw
punti doppji. Dan hu wie[ed mill-aktar /irkwiti impenjattivi kemm g[as-sewwieqa kif ukoll g[al karozzi. Lewis Hamiltion se jkun qed jipprova jtemm isserje negattiva tieg[u fil-kwalifiki [alli jibda f’po]izzjoni komda l-{add. Sie[bu talMercedes se jkun [erqan li jmur a[jar u jkabbar il-vanta;; f’ras il-klassifika wara li Hamilton irrifjuta jobdi l-ordnijiet f’Hungaroring. Red Bull qed jittamaw li
jag[mlu titjib konsiderevoli wara l-waqfa, kif g[amlu s-sena l-o[ra meta ppermettew lil Vettel jirba[ disa’ ti;rijiet konsekuttivi, u jidhru lesti li jkomplu bil-momentum ta’ Daniel Ricciardo fl-Ungerija. Il-Ferrari li reb[u tlieta milla[[ar seba’ ti;rijiet fi Spa, wkoll jistg[u jimmiraw lejn podju ie[or wara t-tieni post ta’ Alonso fl-Ungerija waqt li lWilliams g[andhom fil-mira li jissuperaw lill-Ferrari fil-klassifika tal-kostrutturi.
Illum fil-Lukanda Hilton, id-dilettanti tal-boxing se jkollhom l-opportunità li jaraw fl-azzjoni w[ud mill-aqwa boxers waqt l-International Boxing Show – World Championship Boxing. Il-boxers Maltin ‘Super’ Steve Martin, Tyrone ‘ Terrible’ Borg u Marlon Hunt se jkunu fl-azzjoni flimkien mal-boxer professjonali mir-Renju Unit Graham Earl. Steve Martin se ji;;ieled g[at-titlu Dinji tal-World Boxing Foundation kontra l-Britanniku Graham Earl li fil-karriera professjonali g[andu 26 reb[a, 12 minnhom b’knock out u minn 31 ;lieda tilef biss [amsa. Tyron ‘Terrible ‘ Borg se ji;;ieled g[at-titlu MBC Light Heavyweight u Franco Fenech g[at-titlu nazzjonali WBF semi professjonali. Is-serata se ssir minn Vaughan Boxing immexxija minn Stephen Vaughan promotur rikonoxxut mill-Malta Boxing Commission (ritratt> Martin Agius)
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 22 ta’ Awwissu, 2014
LOKALI
28
It-22 edizzjoni tal-Airshow Internazzjonali ta’ Malta se tkun l-akbar wa[da fl-ispettaklu tal-ajru f’pajji]na. Matul dan l-avveniment, li se jsir fuq l-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta bejn is-27 u t-28 ta’ Settembru, se jipparte/ipaw 13-il pajji] u se jie[du sehem erba’ display teams li se jipprovdu wirja impressjonanti fl-ajru. L-E;ittu u t-Turkija se jie[du sehem g[all-ewwel darba. L-E;ittu se jipparte/ipa fil-wirjiet stati/i filwaqt li t-Turkija se tie[u sehem permezz tad-display team - Turkish Red Stars (ritratt).
L-Avukat :enerali jappella fuq il-[elsien mill-arrest tas-sa/erdot Filwaqt li l-Pulizija tappella fuq id-divjet tal-isem Kif kien mistenni, l-Avukat :enerali appella mid-de/i]joni tal-[elsien mill-arrest tassa/erdot G[awdxi ta’ madwar 40 sena li jinsab mixli li kkorrompa tliet minuri bniet. L-appell se jinstema’ nhar il-{amis li ;ej quddiem l-Im[allef Michael Mallia u ;ie ppre]entat fil-Qorti lbiera[. Sadanittant il-Pulizija appellat fuq id-divjet li ng[ata mill-Qorti ta’ G[awdex, u dan l-appella mistenni jinstema’ quddiem ilMa;istrat Neville Camilleri. Lappell fuq il-[elsien mill-arrest, g[alhekk, se jinstema’ fil-Qorti ta’ Malta waqt li dak tal-Pulizija mid-divjet, g[adu mhux /ar fejn
se jinstema’. U g[adu mhux mag[ruf lanqas meta se jinstema’. Is-sa/erdot, li huwa wkoll g[alliem fi skola fil-{amrun, qed ji;i mixli wkoll li pparte/ipa f’attivitajiet sesswali mat-tlett ibniet, li g[amel atti li offendew il-mist[ija tas-sess tag[hom u li u]a apparat telefoniku, il-mowbajl, g[al dawn l-iskopijiet. Dawn ir-reati allegatament se[[ew numru ta’ snin ilu. L-Avukat :enerali mhux qed jaqbel mal-fatt li t-Tlieta waranofsinhar, l-akku]at li ;ie mixli quddiem il-Ma;istrat Paul Coppini ng[ata l-libertà
provi]orja u dan peress li jista’ jkun hemm kontaminazzjoni talprovi g[aliex iridu jixhdu diversi persuni. L-Avukat :enerali wkoll qed jaqbel mal-appell li ;ie ppre]entat mill-Pulizija biex lisem tal-qassis ma jibqax mistur. Il-Qorti ta’ G[awdex tat il-ple;; lill-qassis fuq depo]itu ta’ elf ewro u garanzija personali ta’ 5,000 ewro. Huwa kien ordnat ukoll biex ma jersaqx lejn illokalitajiet fejn allegatament wettaq dawn ir-reati, u huwa ristrett biex g[al [afna mill-[in joqg[od fil-konfini tar-ra[al fejn joqg[od.
Il-Pulizija, fit-trattazzjoni tag[ ha, mistennija tibba]a wkoll fuq il-fatt li l-akku]at u l-allegati vittmi ma ji;ux minn xulxin, u g[alhekk ma hemm l-ebda skop li isem il-qassis ma jissemmiex biex ti;i protetta l-identità tat-tfal. Il-ka] beda meta tifla ta’ tmien snin tkellmet ma’ xi [add dwar lavvanzi tal-qassis. Minn hemm liskwadra tal-Pulizija ta’ kontra lvizzji bdiet l-investigazzjonijiet tag[ha. Minkejja li g[all-ewwel il-Pulizija bdiet issib diffikultà biex tasal g[all-provi, wara resqu persuni o[ra u tkellmu li kienu g[addew mill-istess avvanzi, li allegatament kienet g[addiet
minnhom it-tifla ta’ tmien snin. Il-Pulizija mhix qed teskludi li jista’ jkun hemm minuri o[ra li ;ew abbu]ati. Il-Prosekuzzjoni qed titmexxa mill-Ispettur Silvana Briffa filwaqt li g[allakku]at qed jidher l-Avukat Carmelo Galea.
media•link COMMUNICATIONS