Nru 13,839
Il-{amis, 4 ta’ Settembru, 2014 €0.80 www.maltarightnow.com
Omm b’appell imqanqal g[all-g[ajnuna Operazzjoni li kellu jag[mel binha ta’ 18-il sena, li jbati mill-iscoliosis, ilha ti;i posposta tliet snin
L-Armier
Il-Knisja m[assba
Il-Kummissjoni Ambjentali talKnisja tg[id li hi m[assba serjament bid-de/i]joni tal-Enemalta li twa[[al l-ismart meters filkmamar illegali tal-Armier, biex issa l-Gvern se jkun qed irendi dawn il-kmamar “legali” Ara pa;na 5 Bejg[ mill-[wienet
Malta bl-ikbar tnaqqis fl-UE
Matthew Mamo
Omm ]ag[]ug[ ta’ 18-il sena li jbati mill-kundizzjoni tal-iscoliosis qed tappella lill-awtoritajiet biex tittie[ed azzjoni mmedjata u l-familja ti;i meg[juna biex tieqaf jew g[allinqas tonqos ittbatija li g[addej minnha binhom. Omm i]-]ag[]ug[, Doreen Camilleri, po;;iet ritratti ta’ binha fuq Facebook li juru lkundizzjoni ta’ dahar il-;uvni, li tliet snin ilu kellu ji;i operat. Madankollu, min[abba problemi varji, din l-operazzjoni baqg[et ti;i posposta u sal-lum baqg[et qatt ma saret. Dan id-dewmien wassal biex il-;uvni kompla sejjer g[allag[ar u llum spi//a f’sitwazzjoni li jrid iqatta’ ]mien twil barra minn pajji]na biex ji;i kkurat waqt li l-konsulent barrani jqatta’ biss ftit jiem fis-sena f’Malta. L-omm kompliet li s-sena lo[ra, wara [afna ;iri u ta[bit, ing[ataw data g[all-operazzjoni u f’Ottubru li g[adda, il-;uvni u missieru telg[u Stanmore flIngilterra biex isir l-intervent. Imma fl-Ingilterra l-operazzjoni baqg[et ma saritx ikompli f’pa;na 3
G[al darba o[ra, anke f’Lulju Malta rre;istrat l-akbar tnaqqis fil-bejg[ mill-[wienet minn fost il-pajji]i membri tal-UE. Il-PN qal li dan it-tnaqqis ta’ 2.5% huwa sinjal /ar ta’ kemm qed jonqsu l-flus fil-but. Ara pa;na 6
Futbol
Malta kontra s-Slovakkja
Illum it-tim nazzjonali Malti jilg[ab partita ta’ [biberija kontra s-Slovakkja bi t[ejjija g[allpartiti mir-rawnd ta’ kwalifikazzjoni g[all-Euro 2016.. Il-kundizzjoni akuta li jinsab fiha ]-]ag[]ug[ bil-kundizzjoni tal-iscoliosis
Ara pa;na 31
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 4 ta’ Settembru, 2014
2
LOKALI
34 Il-Kamra tal-Kummer/ tappella g[al sostenibbilta’ fit-tariffi tal-cargo handling Il-Kamra tal-Kummer/, lIndustrija u l-Intrapri]a laqg[et b’sodisfazzjon id-de/izjoni li ]]ieda fit-tariffi tal-cargo handling tkun sospi]a sakemm isiru diskussjonijiet bejn i]-]ew; partijiet. Il-Kamra tal-Kummer/ appellat g[al sforz kollettiv bejn ilpartijiet so/jali kollha biex ikun assigurat it-tkabbir tas-sostenibbilta’ kummer/jali.
Fil-kuntest tat-tariffi talcargo handling irid ikun ikkunsidrat li Malta tiddependi direttament fuq linja ta’ komunikazzjoni diretta u sostenibbli finanzjarjament biex tassigura t-tkabbir ekonomiku tag[ha. Kull tibdil li jista’ jsir f’dawn it-tariffi jista’ jeffettwa kemm lill-importaturi kif ukoll lillmanifattura, sostniet il-Kamra tal-Kummer/.
Tnaqqis tat-taxxi, spe/jalment fuq ix-xog[ol, u tne[[ija ta’ taxxi antikwati Parti ewlenija tal-politika ekonomika li rnexxiet f’[afna minn dawn il-50 sena kienet it-tnaqqis tattaxxi u t-tne[[ija ta’ numru ta’ taxxi qodma. Kisba ewlenija kienet ittnaqqis tal-Income Tax li kienet telg[et g[al 65 filmija imma li wara l-1987 tni]]let g[al nofs biss ta’ din ir-rata b’mira ta’ 25 fil-mija. ]died ukoll l-ammont ta’ d[ul li ma tit[allasx taxxa fuqu biex, b’hekk, eluf ta’ [addiema ma j[allsux taxxa. Da[let l-g[a]la g[allmi]]ew;in li j[allsu taxxa separata u b’hekk ikomplu jiffrankaw. B’ri]ultat ta’ dan, kisba ewlenija kienet li fl-2012 il[addiema Maltin kellhom lanqas rata ta’ taxxa fost ilpajji]i Ewropej kollha. Da[lu wkoll rati finali baxxi ta’ 15 fil-mija fuq ixxog[ol part-time u fuq img[axijiet. Rati baxxi
o[rajn da[lu fuq d[ul minn studenti barranin tal-Ingli] u minn kera. Naqset ukoll it-taxxa g[as-self employed u g[allmara jew ra;el ta’ self employed. G[al [afna [addiema tne[[a l-obbligu li jimlew formola tat-taxxa ta’ kull sena. F’Malta, la hawn taxxa diretta fuq il-kumpaniji u lanqas taxxa ta’ kull sena fuq il-propjetà b[alma hemm f’[afna pajji]i. Fl1987 tne[[iet it-taxxa tassu//essjoni li kienet taxxa diretta fuq il-wirt u tbaxxew ukoll taxxi b[all-boll g[al min jirre;istra propjetà fuq ismu. Tne[[ew ukoll taxxi antikwati b[at-taxxa tas-sisa, ittaxxa fuq il-biljetti tal-ajru, it-taxxa fuq il-credit cards, it-taxxa fuq is-satelliti, u lli/enzji tat-television. Bis-s[ubija fl-Unjoni
Ewropea, saret riforma ewlenija o[ra meta tne[[ew id-dazji li kienu f’/erti ka]i g[oljin ferm fuq l-importazzjoni mill-Ewropa u minflok da[let is-sistema tal-VAT b’rati aktar baxxi u bl-ebda VAT fuq prodotti essenzjali b[all-ikel. It-tnaqqis tat-taxxi ntu]a wkoll biex jin[oloq ixxog[ol billi saru skemi b[all-MicroInvest g[annegozji ]-]g[ar u lInvestment Tax Credit g[allindustrija biex dak li jinvestu fin-negozju tag[hom inaqqsuh mit-taxxa. Skemi o[rajn ta’ tnaqqis ta’ taxxa g[amluha attraenti g[al investituri barranin biex jinvestu Malta. Tnaqqis ie[or fit-taxxa sar g[al diversi kategoriji ta’ nies fosthom nisa li jo[or;u ja[dmu, anzjani li jg[ixu f’xi dar tal-anzjani u [addiema li jistudjaw jew jit[arr;u biex jiksbu kwalifika.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 4 ta’ Settembru, 2014
3
LOKALI
Pass ie[or biex il-PN jitmexxa b’mod professjonali It-twaqqif tal-Bord Revi]uri tal-Partit Nazzjonalista hu pass ie[or li jikkonferma kif il-bidliet li qed isiru fl-istrutturi tal-Partit Nazzjonalista se jwasslu biex ilPartit Nazzjonalista jkun qieg[ed jitmexxa u ja[dem b’mod professjonali. Dan il-[sieb ;ie espress flewwel laqg[a tal-Bord Revi]uri li saret ilbiera[ u li g[aliha attenda l-Kap tal-Partit Nazzjonalista, Simon Busuttil; u s-Segretarju :enerali tal-Partit Nazzjonalista, Chris Said. Fl-ewwel kummenti tieg[u, Simon Busuttil irringrazzja lillmembri tal-Bord – li ddeskrivihom b[ala nies ta’ kompetenza u
esperjenza stabbilita – taddisponibilità tag[hom, u spjega kif dan il-Bord huwa [olqa ;dida g[all-Partit Nazzjonalista li twaqqaf permezz ta’ bidliet flistatut. Ir-rwol ta’ dan il-Bord se jkun li jag[mel skrutinju ta’ kull ma jkun qieg[ed ji;ri fil-Partit Nazzjonalista, kemm f’dak li g[andu x’jaqsam mal-finanzi, kif ukoll fl-amministrazzjoni talkumpaniji kummer/jali u listrutturi tal-Partit Nazzjonalista. I/-Chairman tal-Bord Revi]uri huwa Franz Wirth, waqt li lmembri huma Malcolm Custò, Isabelle Vella, Eugenio Privitelli u Mario Galea.
Ir-rwol ta’ dan il-Bord Revi]uri tal-Partit Nazzjonalista se jkun li jag[mel skrutinju ta’ kull ma jkun qieg[ed ji;ri fil-Partit Nazzjonalista
Il-kura tas-sa[[a mentali trid ting[ata l-prijorità u l-finanzjament ne/essarju Jerome Caruana Cilia
Il-kura tas-sa[[a mentali g[andha ting[ata aktar importanza fl-i]vilupp tal-politika tassa[[a f’pajji]na. Hemm b]onn li l-Gvern jag[ti l-prijorità mist[oqqa lil dan is-settur, b’mod partikolari g[all-fa/ilitajiet tat-tfal u li jalloka l-finanzjament u l-g[odda kollha ne/essarji biex ma jer;ax jirrepetu ru[hom l-i]balji li se[[ew matul din is-sena. Dan sostnewh il-Kelliem talOppo]izzjoni g[as-Sa[[a, Claudio Grech; u l-Kelliema g[ad-Djalogu So/jali u Libertajiet ?ivili, Claudette Buttigieg, f’laqg[a mal-Kap E]ekuttiv tal-Fondazzjoni Richmond, Antoinette Shah, u ma/-Chairperson talFondazzjoni, Anthony Guillaimier, b[ala parti minn sensiela ta’ laqg[at ta’ konsultazzjoni li l-Partit Nazzjonalista qieg[ed jag[mel dwar il-politika tieg[u fil-qasam tas-sa[[a. F’kummenti lil In-Nazzjon, Antoinette Shah fa[[ret l-inizjattiva tad-Deputati Nazzjonalisti filwaqt li tkellmet dwar l-istigma li g[adha te]isti fil-kura tas-sa[[a mentali. Hi qalet li wie[ed m’g[andux jist[i jg[id li g[andu problemi relatati ma’ sa[[a mentali u g[aldaqstant g[andu jfittex ilkura immedjatament. Claudio Grech spjega kif permezz tal-Att dwar is-Sa[[a
“Kull Gvern g[andu mhux biss jag[raf l-importanza ta’ kull min qed jipprovdi servizz ta’ kwalità u professjonali filkomunità, imma g[andu jg[in biex tali servizz ikompli jinfirex u jissa[[a[ g[all-benefi//ju tas-so/jetà Maltija,” qalet Buttigieg. Richmond Foundation hi lfondazzjoni lokali ewlenija li tipprovdi servizzi fil-komunità g[al persuni b’diffikultajiet ta’ sa[[a mentali u fil-promozzjoni tas-sa[[a mentali u l-prevenzjoni ta’ mard mentali fost ilpubbliku. G[an ewlieni ta’ Richmond Foundation hu li ta[dem biex ji]died l-g[arfien dwar dan issu;;ett u li ti;i meg[luba listigma dwar il-kura tas-sa[[a mentali. Il-Fondazzjoni toffri firxa wiesg[a ta’ servizzi fosthom li servizz ta’ riabilitazzjoni fil-komunità biex tassisti Il-Partit Nazzjonalista lbiera[ kompla bis-sensiela ta’ laqg[at ta’ konsultazzjoni dwar il-politika persuni b ’ diffikultajiet ta ’ tieg[u fil-qasam tas-sa[[a, b’laqg[a mal-Fondazzjoni Richmond sa[[a mentali jintegraw fis so/jetà u jkomplu jg[ixu [ajja Mentali, f’pajji]na tpo;;ew isnormali. sisien biex dan il-qasam {add m’g[andu jist[i jg[id li I] - ]ew; na[at iddiskutew jag[mel ]viluppi kbar kemm filg[andu problemi relatati ukoll il-proposta li g[amel dan qafas legali tieg[u kif ukoll fidl-a[[ar il-Partit Nazzjonalista ma’ sa[[a mentali u dimensjoni amministrattiva li sabiex il-Gvern jid[ol f’longjopera fih. Din il-li;i stabbiliet g[aldaqstant g[andu jfittex term partnership agreements il-b]onn li l-kura tas-sa[[a menil-kura immedjatament ma ’ organizzazzjonijiet b[al tali tibda to[ro; ‘il barra millRichmond Foundation, f’qafas Isptar Mount Carmel u tibda li fih dawn l-organizzazzjonijiet til[aq aktar pazjenti fil-komurwol definit , quddiem biex fil-mezzi tax- ikollhom nità. “Din hija t-tip ta’ kura tas- nità,” qal Claudio Grech. Claudette Buttigieg fa[[ret il- xandir tin[oloq kuxjenza rikonoxxut u adekwatament sa[[a mentali dak li pajji]na tal-Fondazzjoni wiesg[a fuq is-sa[[a mentali iffinanzjat li jippermettilhom jixraqlu – servizz proattiv, inno- [idma isostnu l-[idma tag[hom fit-tul. vattiv u qrib il-pazjent fil-komu- Richmond li kienet minn ta’ f’pajji]na.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 4 ta’ Settembru, 2014
4
LOKALI
Mixli li kkorrompa tifla ta[t l-eta’ f’[anut fil-Belt Ra;el ta’ 50 sena mill-Belt ;ie mixli quddiem il-Ma;istrat Gabriella Vella li nhar it-Tlieta bejn id-9pm u l-11pm ikkorrompa tfajla ta’ 15-il sena li kienet qed ta[dem f’[anut fi Strada Stetta, fil-Belt Valletta. Allegatament il-ka] se[[ meta Jesmond Nappa Licari pprova jixtri s-sigaretti mill-magna i]da din ma bdietx ta[dimlu. Huwa g[alhekk talab lit-tfajla biex tg[inu. Hu mifhum li meta kienu wa[idhom, it-tfajla tbaxxiet biex tipprova tara xi problema kien hemm fil-magna, u dak il-[in huwa beda jbusha, jg[annaqha u allegatament mess il-partijiet privati tag[ha. Nappa Licari huwa missier ta’ tlett itfal - ]ew;t ibniet, wa[da ta’ 25 sena u l-o[ra ta’ ftit xhur, u tifel ta’ 17-il sena. L-Ispettur Daryl Borg qal li l-
Da[al jixtri s-sigaretti u meta l-magna ma riditx ta[dimlu, talab l-g[ajnuna lit-tifla, li hija studenta li kienet qed ta[dem fil-[anut waqt il-vaganzi Nappa Licari ;ie mixli li b’g[emil ]ieni kkorrompa lit-tfajla u li kkommetta attentat vjolenti fuq il-pudur tag[ha, u li arresta, ]amm jew issekwestra lit-tfajla kontra l-volonta’ tag[ha. Huwa ;ie mixli wkoll li ;ab ru[u b’mod li ta fastidju lill-allegata vittma meta messu kien jaf li l-a;ir tieg[u qed jo[loq fastidju. Pulizija g[andha f’idejha filmat tal-[anut fejn il-magna u, meta :ie mixli wkoll li g[amel [sara tas-CCTV li juri r-reat li twettaq. ma rnexxielux jie[u s-sigaretti, li taqbe] €116.47 i]da mhux aktar Ing[ad li l-akku]at kien qed talab l-g[ajnuna lit-tfajla li hija minn €1,164.69. Kif ukoll li jixrob f’[anut ie[or meta mar fil- studenta u li ta[dem waqt il- kkommetta reat fil-perjodu operat[anut fejn allegatament se[[ ir- vaganzi mill-iskola, u din min- tiv ta’ sentenza sospi]a u mog[tija na[a tag[ha ni]let biex tara mill-Ma;istrat Doreen Clarke fitreat biex jixtri s-sigaretti. Huwa ni]el fis-sular ta’ isfel x’kienet il-problema. 30 ta’ Settembru tal-2013.
Liberat mill-akku]a ta’ hold-up fuq pompa tal-petrol min[abba nuqqas ta’ provi Clayton Cremona, ta’ 29 sena mill-Mosta, ;ie lliberat minn ka] ta’ hold-up fuq pompa talpetrol f’{al-Tarxien. Huwa ma nstabx [ati li fit-28 ta’ Ottubru tal-2005, g[all-[abta tal3.45pm, ikkommetta serq ta’ somma flus mill-pompa St. Rita Service Station li tinsab fi Triq Tal-Barrani, meta mar fil-post b’wi//u mg[otti u kellu senter isserrat. Dan min[abba xhieda konfli;;enti ta’ xhud li ta lver]joni tieg[u lill-Pulizija. Il-Ma;istrat Consuelo Scerri Herrera qalet li min wettaq ilhold-up kien b’wi//u mg[ammad u li l-Pulizija ressqet lil Cremona sempli/iment fuq xhieda ta’ /ertu Max Wayne Camilleri, li qal fl-inkjesta, meta mo[[u kien aktar frisk, li le[en l-aggressur kien o[xon u kien persuna ta’ statura kbira. Il-Qorti anzi qalet li m’g[andhiex dubju li dan Camilleri kien involut fil-holdup u biex jipprova jiskolpa lilu nniffsu waddab kollox fuq [addie[or. Madankollu, fil-Qorti, dan bidel il-ver]joni tieg[u, u qal ukoll li xi ;img[a qabel ma se[[
l-in/ident kien iltaqa’ mal-istess Cremona li kien fil-kumpanija ta’ Jonathan Felice, mag[ruf b[ala “Il-Baglu” u dawn qalulu li kien se jsir hold-up fil-pompa tal-petrol imsemmija. G[alhekk dakinhar stess qal li kien mar {al Qormi u ltaqa’ ma’ Cremona, dan Camilleri staqsieh jekk kienx hu li wettaq il-hold-up , u li dan tah Lm35 u qallu biex ma jitkellem xejn. Qal li ma riedx i]omm il-flus, i]da fuq l-insistenza ta’ Cremona kien ]ammhom. Tant ix-xhieda ma kinitx wa[da kredibbli li darba minnhom waqt kontro-e]ami, Camilleri qal li mil-le[en biss ma tistax tag[raf persuna. Cremona /a[ad kull akku]a mi;juba kontrih inklu] li huwa seraq karozza Mazda 323. Il-Qorti qalet ukoll li x-xhud prin/ipali Max Wayne Camilleri, ammetta hu stess li kellu problema ta’ droga u b’dak li xehed hu, l-akku]at qatt ma seta’ jinstab [ati. IlProsekuzzjoni tmexxiet millAssistent Kummissarju Silvio Valletta u mill-Ispettur Ramon Cassar.
Saret talba g[al-liberta’ provi]orja mill-Avukat Allesandro Lia fuq il-ba]i li lakku]at g[adu pre]unt inno/enti u li jekk dan jissemma jkun di;a’ //appas. Imma l-Prosekuzzjoni opponiet g[al din it-talba min[abba l-bi]g[a li ji;u kontaminati l-provi, u t-talba g[al kienet mi/[uda mill-Qorti. Nappa Licari kien instab [ati u ng[ata sentenza sospi]a meta f’Mejju tal-2011 agredixxa lillIspettur Robert Vella waqt ilfinali tal-FA Trophy bejn Valletta u Floriana, fl-istadium nazzjonali f’Ta’Qali.
Tliet snin [abs fuq traffikar ta’ eroina Aaron Axisa ta’ 32 sena mi]}ejtun, li kien ;ie kkundannat sentejn u tmien xhur [abs fuq serq mill-Knisja ta’ {a]-}abbar, ilbiera[ ;ie kkundannat tliet snin [abs o[ra u mmultat €3,000 millMa;istrat Miriam Hayman wara li nstab [ati fuq traffikar ta’ droga. Axisa nstab [ati li fit-3 ta’ Mejju tal-2009 u fix-xahrejn ta’ qabel, ittraffika d-droga eroina. Axisa g[andu problemi kbar taddroga, u kien ibieg[ha biex jissodisfa l-vizzju tieg[u. Il-Prosekutur, l-Assistent Kummissarju Norbert Ciappara, li dak i]-]mien kien Spettur fitTaqsima ta’ Kontra d-Droga, qal li kien ir/ieva informazzjoni li Axisa kien qed jittraffika l-eroina. Kienet saret osservazzjoni millPulizija li kienu raw lil /ertu Daniel Mizzi jiltaqa’ ma’ Axisa. Fuq Axisa kienu nstabu [ames
qratas ta’ eroina u kien instab ammont ie[or ta’ droga o[ra firresidenza tieg[u. Hu qal li filgaraxx tad-dar kienu nstabu ]ew; grammi u nofs eroina. Kienu nstabu wkoll o;;etti relatati maddroga b[al siringi ;odda, mus, ku//arini ma[ruqa u anke mobile phones. Xhud ie[or f’dan il-ka] kien ilKuntistabbli George Briffa li qal li mit-tfittxija li saret fil-karozza Ford Ka ta’ Daniel Mizzi kien instab pakkett bis-sustanza eroina u xi foil ma[ruq. Xehdet ukoll, g[an-nom tal-A;enzija Appo;;, Victoria Scicluna li kkonfermat li l-akku]at g[andu b]onn lg[ajnuna. Hi qalet li Axisa kien qed ji;ri warajha biex jir/ievi lg[ajnuna u li hu kien qed jag[mel progress. Fis-snin li g[addew, Axisa kien instab [ati wkoll li seraq diversi
o;;etti, l-aktar deheb, mill-Knisja ta’ {a]-}abbar. Is-serqa kienet saret fil-lejl ta’ bejn il-21 u t-22 ta’ Novembru tal2009. Huwa kien intbag[at sentejn u tmien xhur [abs mill-Qorti tal-Appell wara li kien ikkundannat tliet snin mill-ewwel Qorti. Il-piena kienet tnaqqset wara li l-Kapillan ta’ {a]-}abbar, Dun Bastjan Caruana kien [afirlu. Axisa kien instab [ati li ]gassa t-tabernaklu u ]gassa wkoll in-ni//a tal-Madonna talGrazzja minn fejn seraq deheb u djamanti. Dwar il-ka] tad-droga, il-Qorti qalet li fis-sentenza tag[ha hija kkunsidrat il-fatt li Axisa g[andu problema akuta ta’ droga, u li minkejja li ng[ata diversi opportunitajiet, donnu ma tg[allem xejn, bil-kondotta tieg[u tkun wa[da kkulurita.
Konferma li l-i]bilan/ ]died bi kwa]i €50 miljun bejn Jannar u :unju
L-i]bilan/ tal-Gvern ]died bi kwa]i 50 miljun ewro fl-ewwel sitt xhur ta’ din is-sena. Madanakollu, l-Ministru tal-Finanzi Edward Scicluna lbiera[ qal li l-Gvern g[andu jie[u mal-41 miljun ewro ming[and l-Enemalta ladarba jintla[aq il-ftehim dwar l-ener;ija. Il-Ministru Scicluna kien qed jindirizza konferenza tal-a[barijiet li matulha tnieda d-dokument ta’ qabel il-Ba;it tas-sena d-die[la li jinkludi diversi /ifri b’rabta malandament ekonomiku tal-ewwel nofs ta’ din is-sena. Fil-;img[at li ;ejjin, ilMinisteru tal-Finanzi se jorganizza
[ames laqg[at pubbli/i dwar ilBa;it 2015. Il-Ministru Scicluna qal li s-settur tas-sa[[a hu l-iktar settur li qed ipo;;i pressjoni fuq il-finanzi talGvern u qal li hu settur li hu mimli ineffi/jenzi. B’kollox, il-Welfare State jiswa iktar minn biljun ewro fis-sena u Edward Scicluna tenna li fejn hu possibbli, il-benefi//ji se jkunu marbutin ma’ in/entivi biex wie[ed jg[in ru[u u ma jibqax fuq dawn l-istess benefi//ji, kif jixhed it-titlu tal-istess dokument “No[olqu opportunitajiet u mhux dipendenzi,” sostna l-Ministru
Scicluna, li madanakollu m’elaborax jekk hux se jkun hemm qtug[ jew means testing ta’ xi benefi//ji. Dwar i]-]ieda fil-[addiema talGvern, il-Ministru tal-Finanzi ;;ustifika din i]-]ieda f’termini per/entwali g[aliex il-figuri juru li minkejja ]-]ieda ta’ 1,900 persuna, is-settur pubbliku baqa’ l-istess b[ala proporzjon tas-suq taxxog[ol. Minkejja ]idiet fin-nefqa tieg[u, il-Gvern xorta qed jimmira li li]bilan/ g[al din is-sena jkun tni]]el g[al 2.1 fil-mija tal-Prodott Gross Domestiku.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 4 ta’ Settembru, 2014
5
LOKALI
L-Armier> nipprote;u d-dritt ta’ min josserva l-li;i Jerome Caruana Cilia
Il-Kummissjoni Interdjo/esana Ambjent tal-Knisja hija m[assba serjament bl-a[bar li l-Enemalta se tinstalla smart meters fil-kmamar illegali fl-Armier. Fl-1 t’Awwissu 2008, din ilKummissjoni tal-Knisja Maltija, flimkien mal-Kummissjoni :ustizzja u Pa/i, fi stqarrija, kienu tennew /ar u tond : “M’g[andniex nag[mlu tag[na art li mhix tag[na, u lanqas ma nistg[u nokkupaw kmamar b’mod illegali.” L-istqarrija kienet [ar;et b[ala parti minn kampanja biex tin[oloq kuxjenza pubblika fuq aspetti kurrenti marbutin ma’ valuri so/jali u Nsara. Mhux talli l-awtoritajiet passati u pre]enti ma [adux azzjoni /ara u determinata fil-ka] tal-kmamar fl-Armier, talli jidher li issa dawn il-kmamar se jkunu pprovduti b’servizz illi jista’ jirrendihom legali, qed tg[id issa fi stqarrija lKnisja. L-istqarrija tal-Kummissjoni Interdjo/esana Ambjent tkompli li sa mill-1991 kienu diversi lgvernijiet li ppruvaw jiftehmu mas-sidien ta’ dawn il-kmamar sabiex jirregolarizzaw is-sitwazzjoni illegali tag[hom. Imma sfortunatament il-kwistjoni dejjem spi//at f’ballun politiku bejn il-partiti. L-a[[ar kompromess li sar kien fl-2003, meta l-Gvern idde/ieda li dawk il-kmamar illegali li kienu hemm qabel l-1992 (ji;ifieri qabel ma kien ippubblikat l-Att dwar l-Ippjanar talI]vilupp) jistg[u jit[allew bilbarka tal-li;i b[ala kon/essjoni. L-o[rajn kellhom jitne[[ew kif titlob il-li;i. Imma dawn mhux talli ma tne[[ewx imma talli ]diedu, tg[id l-istqarrija. “Iddur kemm iddur u ;;ib kemm i;;ib argumenti, l-okkupanza illegali
Il-Kummissjoni Ambjentali tal-Knisja hija m[assba serjament bl-a[bar li l-Enemalta se twa[[al smart meters fil-kmamar illegali fl-Armier ta’ spazju pubbliku, hu fejn hu, tibqa’ serq fid-dawl tax-xemx li jmur kontra l-li;i t’Alla u talpajji]”. Il-Kummissjoni Interdjo/esana Ambjent tg[id li individwu, hu min hu, jokkupa art pubblika b’mod illegali jew abbu]iv, u li lawtoritajiet japprovaw tali a;ir b[allikieku xejn mhu xejn, huwa insult g[al dawk il-Maltin kollha li jag[mlu [ilithom biex jimxu b’mod rett. Il-Kummissjoni Interdjo/esana Ambjent tenniet li wie[ed jista’ jimma;ina d-di]astru ambjentali, so/jali, ekonomiku u morali f’pajji]na li kieku kul[add jie[u l-li;i f’idejh, u minflok l-awtoritajiet jaraw li kollox jimxi b’mod regolari, jag[mlu bil-maqlub u jag[lqu g[ajnejhom, jew sa[ansitra ja;evolaw it-tgawdija
abbu]iva ta’ ]oni s[a[ fil-pajji]. Dwar il-kummenti li jsiru missidien ta’ dawn il-kmamar dwar il-[arsien tad-drittijiet tag[hom, il-Knisja staqsiet “Min se jid[ol sabiex jipprote;i d-drittijiet ta//ittadini li josservaw il-li;i ?” Il-Kummissjoni Interdjo/esana Ambjent sostniet ukoll li l-Knisja trid tkun sinjal /ar u kura;;ju] g[a]-]minijiet tal-lum, fejn liskala ta’ valuri t[awdet, u [afna qed ifasslu twemminhom fuq dak li j[ossu huma minflok fuq ilprin/ipji Evan;eli/i. IlKummissjoni Interdjo/esana Ambjent t[oss li l-Knisja m’g[andha qatt tie[u inizjattivi u toffri servizzi li b’xi mod jistg[u jkunu interpretati li bihom qed tapprova dan il-ksur tal-li;i, anke jekk dan ma jkunx il-ka]. L-istqarrija tkompli li l-qofol
ta’ wie[ed mill-prin/ipji fundamentali tat-tag[lim so/jali talKnisja huwa l-;id komuni. Jidher li f’dan il-ka], il-;id komuni mhux qed ikun meqjus b[ala prijorità. Il-Kummissjoni qalet li jisg[obbiha bis-s[i[ li b’dan ilpass, min jista’ u g[andu d-dmir jara li art li suppost hi pubblika tibqa’ pubblika, qed jonqos milli jag[mel dan. L-Istat g[andu jimxi b’mod ;ust f’din ilkwistjoni. F’dan il-ka] g[andu jara li l-art li qed tkun okkupata b’mod abbu]iv tintradd lura. Fl-istqarrija l-Kummissjoni Interdjo/esana Ambjent [e;;et bil-qawwa kollha lidDipartiment tal-Artijiet, biex b[ala gwardjan denju tal-art pubblika f’pajji]na, ma j[allix li jitwa[[lu l-meters imsemmija. IlKummissjoni qed tappella g[allmaturità tal-partiti politi/i sabiex ja[dmu verament g[all-;id komuni u ma jibqg[ux osta;;i ta’ din il-kwistjoni. “B’hekk nittamaw li tinqata’ darba g[al dejjem l-okkupazzjoni illegali u abbu]iva tal-art f’pajji]na,” ittemm tg[id l-istqarrija.
Science in the City – it-tielet edizzjoni fis-26 ta’ Settembru
G[at-tielet sena, ix-Xjenza u lArti se jing[aqdu fl-attivita’ Science in the City, li se tittella’ fil-Belt Valletta bil-g[an li limportanza u l-kontribuzzjoni taxxjenza fil-[ajja ta’ kuljum tkun spjegata lill-pubbliku. Dettalji dwar din l-attivita’ mtella’ mill-Fond tar-Ri/erka u lI]vilupp tal-Universita’ (RIDT) u l-Kamra tax-Xjenzati ing[ataw waqt konferenza tal-a[barijiet flUniversita’ l-Qadima fil-Belt Valletta. Minbarra f’Malta, il-lejl tas-26 ta’ Settembru f’diversi bliet ewlenin madwar l-Ewropa, se jkun dedikat g[ax-xjenza u tteknolo;ija f’dak li huwa maghruf b[ala l-European Researchers Night. Il-Koordinatur tal-Progett, ilProfessur Alex Felice, fisser u[ud mill-attivitajiet li se jsiru matul dan il-lejl, li jvarjaw minn wirjiet u stallazzjoni tal-arti, g[al re/tar, dibattiti, esperimenti u attivitajiet o[ra interattivi li j[e;;u l-komunikazzjoni kreattiva tax-xjenza u li joffru opportunitajiet ta’ divertiment u tag[lim. Entitajiet o[ra li se jag[tu ssehem tag[hom f’din il-lejla huma l-MEUSAC, Lufthansa Technik u l-g[aqdiet tal-istudenti universitarji li huma relatati maxxjenza, fost o[rajn. Matul il-konferenza tal-a[barijiet tkellem ukoll i/-Chairman talFondazzjoni Valletta 2018 Jason Micallef min[abba li l-V18 qed jappo;;ja l-attivita’. Jason Micallef qal li din l-attivita’ hi wa[da importanti u tag[ti bidu g[al ;img[a ta’ t[ejjijiet li jwasslu g[an-Notte Bianca li din is-sena se ssir fl-4 ta’ Ottubru. Qal ukoll li fil-jiem li ;ejjin, ilFondazzjoni Valletta 2018 se tippre]enta dehra ;dida wara e]er/izzju ta’ rebranding.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 4 ta’ Settembru, 2014
6
LOKALI
Malta f’Lulju wkoll bl-akbar tnaqqis fil-bejg[ mill-[wienet fl-Ewropa Sinjal /ar ta’ kemm qed jonqsu l-flus mill-but – il-PN Matul ix-xahar ta’ Lulju, il[wienet f’pajji]na re;g[u esperjenzaw l-akbar tnaqqis fil-bejg[ minn madwar lUnjoni Ewropea, fil-livell ta’ 2.5%, meta mqabbel mal-istess xahar is-sena li g[addiet. B’reazzjoni g[all-istatistika ma[ru;a mill-Eurostat ilbiera[, Mario de Marco, ilVi/i Kap g[all-{idma filParlament, Kelliem g[allEkonomija, l-Investiment u lIntrapri]i ]-}g[ar, qal li dan hu sinjal ie[or li jikkonferma kemm il-bejg[ mill-[wienet kompla jonqos, li jfisser li lpoplu Malti u G[awdxi qed jonqsulu l-flus mill-but. Dan kollu qed ifisser ukoll li s-sidien tal-[wienet Maltin u G[awdxin komplew ibatu lkonsegwenzi tan-nuqqas ta’ vi]joni ekonomika tal-Gvern g[al pajji]na li qed twassal g[al g[afsa fil-pagi tal-familji Maltin u G[awdxin. Din i/-/ifra t[asseb ferm
lill-Partit Nazzjonalista g[al ]ew; ra;unijiet ewlenin g[all-fatt li huwa r-raba’ tnaqqis fl-a[[ar sitt xhur, li jindika li din mhix sitwazzjoni i]olata i]da problema li qed issir aktar strutturali – kif di;à muri mill-fatt li l-importazzjoni naqset sostanzjalment fla[[ar xhur, u g[all-fatt li filmedja, il-[wienet tal-UE esperjenzaw tkabbir po]ittiv, indikazzjoni li s-sitwazzjoni f’pajji]na mhix il-frott ta’ xi sitwazzjoni internazzjonali mweg[ra. F’dan il-kuntest, u fid-dawl ta’ indikaturi negattivi ri/enti fosthom it-tnaqqis fil-produzzjoni industrijali, fl-importazzjoni u l-esportazzjoni, kif ukoll fl-investiment, il-Partit Nazzjonalista jappella biex ilBudget g[all-2015 jie[u inizjattivi konkreti li jer;g[u jqajmu l-attività ekonomika f’pajji]na, u j[allu aktar flus filbwiet tan-nies.
Rockestra se tkun mifruxa fuq jumejn Fuq talba ;enerali mill-pubbliku, Rockestra din is-sena se tkun mifruxa fuq jumejn bit-tieni spettaklu jsir fit-28 ta’ Settembru, l-g[ada tal-ewwel wie[ed. Dan it-tieni show se jsir wara li l-biljetti g[all-ewwel wie[ed inbieg[u kollha u l-pubbliku baqa’ jitlob iktar biljetti. Dettalji dwar dan it-tieni spettaklu, li se jkun l-istess b[allewwel wiehed, ing[ataw millPresident ta’ Malta Marie Louise Coleiro Preco flimkien malMinistru Owen Bonnici u dDeputat Nazzjonalista Franis
Zammit Dimech. F’konferenza tal-a[barijiet kien enfasizzat l-element ta’ solidarjeta’ li l-poplu qed juri bilparte/ipazzjoni tieg[u f’dawn lattivitajiet. Il-President Coleiro Preca, ilMinistru Bonnici u d-Deputat tal-Oppo]izzjoni Francis Zammit Dimech rrikonoxxew ilkontribut li qed jag[tu l-kantanti u l-artisti li jie[du sehem f’din l-attivita’ u qalu li r-Rockestra llum saret parti mill-kalendarju Malti ta’ attivitajiet li fihom ilpoplu jwettaq espressjoni qawwija ta’ solidarjeta’.
X’g[andu t-tifel tieg[i ag[ar minn [addie[or ^ – Doreen Camilleri minn pa;na 1
min[abba li l-;uvni kellu pressjoni g[olja [afna. Dan g[aliex hu jbati bil-kliewi – kundizzjoni li twassal biex titlag[lu l-pressjoni – kif ukoll g[ax le/itament tal-;uvni, li kien qed isiefer g[all-ewwel darba, wassal biex hu kellu pressjoni g[olja [afna. L-g[ada, wara [afna skari;;, il-;uvni u missieru re;g[u rritornaw lejn Malta u llum, kwa]i sena wara, is-sitwazzjoni kompliet iggravat. Fil-fatt, qalet lomm, illum-il ;urnata binha qed isibha diffi/li [afna biex jorqod u xi kultant biex jie[u n-nifs, bix-xewka ta’ daharu tkompli titg[awwe; dejjem aktar. Fil-post tag[ha fuq Facebook, l-omm staqsiet “x’g[andu t-tifel tag[ha, ag[ar minn [addie[or, g[alfejn din il-burokrazija kollha u x’poter g[andu min hu fuq
Dewmien g[all-operazzjoni li wassal biex is-sa[[a ta]-]ag[]ug[ marret g[all-ag[ar
l-isptar, il-konsulenti u t-tobba f’dan ir-rigward ?” L-omm kompliet tistaqsi jekk b[ala ;enituri hux jitolbu wisq li
binhom ikun jista’ jg[ix [ajja b[al ]g[a]ag[ o[rajn u min se jerfa’ r-responsabbilta’ f’ka] li ttifel ji;rilu xi [a;a.
15.7% f’riskju ta’ faqar 15.7% tal-popolazzjoni Maltija tinsab f’riskju ta’ faqar min[abba nuqqas ta’ flus fl-idejn. Dan [are; minn statistika tal-NSO, lUffi//ju Nazzjonali talIstatistika, dwar id-d[ul finanzjarju u l-kundizzjonijiet tal-[ajja fl-2013. L-istatistika turi li d-d[ul medju tal-familja Maltija s-sena l-o[ra kien ta’ 28,379 ewro, filwaqt li l-medja ta’ dak li jibqg[alha fil-but kienet fil-livell ta’ 23,498 ewro. Minn dawn i//ifri jkun ikkalkulat it-threshold li jistabbilixxi fejn wie[ed jaqa’ fil-periklu tal-faqar, li hu dak ta’ 7,256 ewro.
L-NSO jg[id li b[alissa hawn 64,966 persuna li g[andhom inqas minn dan l-ammont, li jammontaw g[al 15.7% u allura ji;u klassifikati li jinsabu fir-riskju tal-faqar. Fost dawk li spi//aw fil-kategorija b’riskju ta’ faqar, hemm 24% ta]-]g[a]ag[ ta[t it-18-il sena, kif ukoll 14.9% ta’ dawk li g[andhom aktar minn 65 sena. L-istatistika tg[id li dawk li jg[ixu f’residenza b’;enitur wie[ed huma aktar su;;etti g[ar-riskju tal-faqar. B’41.9% minn dawn jinsabu f’dan irriskju. Min-na[a l-o[ra, irri]ultat
diskrepanza f’ka] ta’ residenzi li jinkludu t-tfal u dawk li ma jinkludux tfal. Filwaqt li fl-ewwel ka], ir-riskju ta’ faqar irri]ulta fi 19.7%, fit-tieni ka], dan irri]ulta fi 11.3%. L-istatistika tal-NSO turi wkoll li aktar minn nofs dawk intervistati stqarrew li mhux il-membri kollha tal-familja jaffordjaw isiefru g[al ;img[a fis-sena. Barra minn hekk, 23.3% qalu li ma jaffordjawx lanqas li j]ommu d-dar tag[hom b’temperatura adegwata fix-xitwa, kif ukoll li 22.8% stqarrew li ma jkampawx jekk ikollhom jiffa//jaw spejje] finanzjarji mhux mistennija.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 4 ta’ Settembruu, 2014
7
LOKALI
Tippruvawx i;;ibu l-gwerra hawn }ew; Libjani jferu lil xulxin f’argument dwar il-gwerra fil-Libja }ew; studenti Libjani li jinsabu f’Malta spi//aw ferew lil xulxin wara li l - passjoni tag[hom dwar il - gwerra fil Libja qab]et kull limitu. Sofyan Salem minn Tripli, li g[andu 22 sena, u Fathi Ahmed Al Gamudi ta’ 29 sena minn Mizurata , spi//aw l - isptar min[abba li attakkaw lil xulxin fuq argument dwar il-gwerra fil-Libja. I] - ]ew; Libjani [afru lil
xulxin bil - Ma;istrat Miriam Hayman tg[idilhom li dak li qed ji;ri fil-Libja huwa [a]in: “ Jalla ma jkollkomx gwerra f ’ pajji]kom u tippruvawx i;;ibu l-gwerra hawn”. It - tnejn spi//aw bi ;rie[i gravi b’Salem jispi//a b’idejh infaxxata u bi problemi fil-ligamenti ta’ idu l-leminija, filwaqt li Al Gamudi spi//a bi ;rie[i ta[t g[ajnejh. Il-Libjani ammettew li fid-9
ta’ Awwissu li g[adda, fil-jum tal - in/ident , wettqu ;rie[i gravi fuq xulxin, li kellhom il[sieb li jag[mlu offi]a , li qajmu rewwixta, u li kissru lpa/i pubblika u l-buon ordni. L-Avukat Leon Bencini, li flimkien mal - Avukat Noel Bartolo deher g[al-Libjani, qal li dak li se[[ ;ara waqt passjoni instantanja. L-Ispettur Elton Taliana mexxa l Prosekuzzjoni.
L-Im[allef Emeritu Lawrence Quintano
Il-Kummissjoni Sodisfazzjon mill-U{M li l-Gvern kontra l-Korruzzjoni ter;a’ tibda ta[dem qabel mag[ha dwar il-Carers It Taqsima Servizzi tas Sa[[a kienet ippre]entat numru ta xog[ol ta Caring fis swali i]da tal Union {addiema proposti fosthom biex dawk il li fl a[[ar tal ;urnata jing[ataw sena wara -
-
-
Mag[qudin (U{M) irringrazzjat lil Justyne Caruana, isSegretarju Parlamentari g[allAnzjani, li sa[qet pubblikament dak li l-U{M kienet iddeskriviet b[ala diskriminazzjoni fil[las li jing[ata lil Carers fl-isptarijiet. Fil-laqg[a li l-U{M kellha ma’ Justyne Caruana aktar kmieni din is-sena, il-U{M
,
’ ta’
[addiema li jag[mlu xog[ol Caring fl-isptarijiet tal-Gvern u fir-Residenzi g[all-Anzjani jkollhom struttura wa[da u g[andu jkollhom lok biex javvanzaw, bl-esperjenza u tta[ri;. Fi stqarrija, il-U{M qalet li din kienet issolvi l-anomalija li te]isti, fejn hemm sitt tipi ta’ [addiema li jag[mlu l-istess
’
-
-
,
-
paga differenti minn s[abhom bl-istess xog[ol. Fi programm televi]iv it-Tnejn li g[adda, Caruana sa[qet li dan mhux ;ust u li l-Gvern se jkun qed ja[dem biex dan ma jibqax isir. G[aldaqstant, il-U{M qed titlob li jibdew in-negozjati dwar dan il-ka] biex din l-in;ustizzja tissolva kemm jista’ jkun malajr, temmet tg[id l-istqarrija.
Wara li ilha xhur wieqfa, ilKummissjoni Permanenti Kontra l-Korruzzjoni se ter;a’ tibda tiffunzjona. L-Im[allef Emeritu Lawrence Quintano se jkun qed imexxiha, filwaqt li l-Ma;istrat Emeritu Joseph Apap Bologna u l-Avukat Yana Micallef Stafrace qed ji;u proposti b[ala membri. Il-Kummissjoni Permanenti kontra l-Korruzzjoni waqfet
minn [idmietha f’Novembru li g[adda, hekk kif intemm it-terminu tal-Kummissjoni pre/edenti. I]da minn dakinhar s’issa, ilGvern baqa’ ma waqqafx Kummissjoni ;dida. L-ewwel darba li twaqqfet ilKummissjoni kien fi tmiem issnin tmenin, bil-g[an li tinvestiga lmenti dwar korruzzjoni fissettur pubbliku.
Sospi] fire-drill fil-foyer B]onn immedjat ta’ azzjoni tal-Isptar Mater Dei dwar l-Ewropej li qed jing[aqdu Ming[ajr ma ng[atat l-ebda ra;uni, ilbiera[ filg[odu, l-firedrill , li hu obbligatorju li jsir filfoyer tal-Isptar Mater Dei, t[assar u kien sospi]. Il-;urnal In-Nazzjon hu nfurmat li l-uffi/jali tal-Fire Team talIsptar Mater Dei ma ng[ataw lebda ra;uni wara l-ordni biex dan il-fire-drill ikun sospi]. L-iskop wara dan il-fire-drill hu biex ilFire Team tal-Isptar Mater Dei jit[arre; u jkun ippreparat tajjeb f’ka] ta’ nar fil-foyer tal-Isptar Mater Dei.
Irid ikun ikkunsidrat li din hi wa[a mill-ikbar ]oni tal-Isptar Mater Dei u tkun frekwentata kuljum minn mijiet ta’ persuni li jid[lu u jo[or;u mill-isptar. Fil[idma tieg[u l-Fire Team talIsptar Mater Dei jag[mel firedrills fis-sezzjonijiet kollha talisptar u din kienet l-ewwel darba li l-fire-drill fil-foyer t[assar. Lobbligu li jsir dan il-fire-drill jirri]ulta wkoll minn avvi] legali li jispe/ifika wkoll li jrid ikun hemm ra;uni wara d-de/i]joni biex ilfire-drill jit[assar.
mal-estremisti – Roberta Metsola L-Unjoni Ewropea trid tie[u azzjoni aktar b’sa[[itha dwar lestremi]mu li je]isti fl-Ewropa. Dan kien l-appell tal-MEP Nazzjonalista Roberta Metsola waqt li kienet qed tindirizza lirrappre]entanti tal-Kummissjoni Ewropea u Parlamentari Ewropej o[rajn fil-Kumitat tal-Parlament Ewropew. Fid-dibattitu, Roberta Metsola
sa[qet ukoll fuq il-[tie;a li l-UE timponi mi]uri aktar b’sa[[ithom fil-konfront ta/-/ittadini Ewropej bi twemmin radikali li qed jing[aqdu mal-estremisti fiz-zoni fejn hemm kunflitt biex ixerrdu lmibeg[da u jinga;;aw fi [danhom aktar persuni mill-UE. Metsola qalet li dak li ;ara fla[[ar jiem hu ta’ t[assib u l-UE g[andha ta;ixxi malajr kemm
jista’ jkun qabel ma dan ilfenomenu jkompli ja[rab millkontroll tal-pajji]i. Sa[qet li, filwaqt li l-UE trid tibqa’ ]]omm f’mo[[ha r-rispett tad-drittijiet fundamentali, l-UE g[andha b]onn strate;ija ;dida g[as-sigurtà li timxi fuq il-passi tarRadicalisation Awereness Network, li ;ie mniedi fis-snin li g[addew.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 4 ta’ Settembru, 2014
8
OPINJONI
“I believe it is peace for our time”
Nhar it-Tnejn li g[adda d-dinja fakkret anniversarju xejn feli/i. Kien l-1 ta’ Settembru tal-1939 meta t-tankijiet Na]isti qasmu lfruntiera mal-Polonja u b’hekk bdiet it-Tieni Gwerra Dinjija, gwerra li ;abet mag[ha tant tra;edji, mewt u qerda ta’ bliet s[a[. Gwerra li sa ftit biss qabel bdiet il-Prim Ministru Ingli] ta’ dak i]]mien Neville Chamberlain kien g[adu qed jag[mel litteralment minn kollox biex jevitaha, inklu] li jag[ti lill-:ermanja ta’ Hitler parti sinifikanti ta/-?ekoslovakkja fejn l-istess Chamberlain wara l-hekk imsejja[ ftehim ta’ Munich qal il-famu]a fra]i “I believe it is peace for our time”. Chamberlain kien ;enwin
Ftit g[andu jkun hemm dubju dwar il-;enwinità ta’ Neville Chamberlain. Kien politiku li tassew kien jemmen fil-pa/i. Politiku li tassew kien lest
ja[dem sabiex fid-dinja ma jinxteridx demm g[alxejn. Politiku li g[amel dak li g[amel bl-a[jar intenzjoni. Politiku i]da li blaktar mod /ar g[amel kalkolu ]baljat. Kalkolu li sa /ertu punt ta opportunità lil minn kellu intenzjonijiet []iena jkompli jsa[[a[ il-po]izzjoni tieg[u fit-triq talpreparazzjoni. Ir-realtà tal-lum
Dak li ;ara b’Neville Chamberlain g[andu jservi ta’ lezzjoni g[al-lum. Illum id-dinja tinsab iffa//jata bl-attitudni aggressiva tal-President Russu Vladimir Putin. Illum id-dinja tinstab mhedda minn dan il-President li fi kliemu stess ftit isib problemi biex fi ]mien [mistax jie[u bl-u]u talforza l-kontroll tal-belt kapitali tal-Ukrajna, Kiev. Bniedem li fi kliemu u l-istil ta’ tmexxija tieg[u qieg[ed ifakkar fi ]mien lUnjoni Sovjetika u ]-]minijiet
Is-sitwazzjoni fl-Ukrajna xejn ma hi sabi[a wara t-theddida kontinwa mill-Gvern ta’ Moska li qed ikompli juri snienu bit-tankijiet tal-gwerra u bis-suldati tieg[u dejjem jheddu lill-poplu Ukren
Angelo Micallef angelo.micallef@gmail.com
koroh tal-Gwerra Bierda. Bniedem li jkun ]ball kbir jekk wie[ed jassumi li huwa biss ilproblema tal-poplu Ukren. Bniedem li jekk jag[]el li b’mod appert jinvadi l-Ukrajna jista’ jifta[ g[all-Ewropa u d-dinja /ivilizzata wa[da mill-akbar theddidiet mit-Tieni Gwerra Dinjija ’l hawn.
G[andu jkun il-poplu Ukren li jag[]el il-futur tieg[u u mhux it-tankijiet Russi! G[andu jkun il-poplu Ukren li jag[]el iridx futur fi [dan l-Unjoni Ewropea jew futur b’rabtiet mill-aktar intimi ma’ Moska u mhux l-id aggressiva ta’ Putin li di;à tinsab im/appsa bid-demm jridu bl-aktar mod /ar ji;u ferm wara l-interess tal-pa/i mondjali. Huwa /ar li jekk mhix se tittie[ed azzjoni diplomatika millaktar severa kontra Moska, se jkun qieg[ed jittie[ed ir-riskju reali li l-istorja tirrepeti ru[ha. Huwa biss permezz ta’ azzjoni [arxa llum li jista’ ji;i evitat lu]u tal-forza militari. Ukrajna [ielsa
Diplomazija [arxa Huwa /ar li l-u]u tal-forza jwassal biss g[all-mewt u lqerda. G[alhekk huwa /ar li hemm [tie;a ta’ diplomazija mill-aktar [orox sabiex min
qieg[ed juri di]rispett assolut lejn is-sovranità tal-pajji] ;ar tieg[u ja[sibha darbtejn. Huwa /ar li l-interessi kummer/jali
Huwa wkoll b’sens ta’ fraternità u solidarjetà li d-dinja /ivilizzata g[andha tara li l-Ukrajna tibqa’ [ielsa. G[andu jkun il-poplu Ukren li jag[]el il-futur tieg[u u mhux ittankijiet Russi! G[andu jkun il-poplu Ukren li jag[]el iridx futur fi [dan lUnjoni Ewropea jew futur
b’rabtiet mill-aktar intimi ma’ Moska u mhux l-id aggressiva ta’ Putin li di;à tinsab im/appsa biddemm. Ostilità mhux me[tie;a L-ostilità Russa mhix me[tie;a. Ir-realtà hi li huwa
possibbli g[al pajji] li jkun parti mill-familja Ewropea u fl-istess [in b’rabtiet po]ittivi [afna marRussja. Hija [asra li donnu lGvern ta’ Moska sar jara fi Brussell rival u g[adu minflok [abib. Hija [asra li donnu l-Gvern ta’ Moska jinsab aktar impenjat jipprova jkisser lil Brussell milli ja[dem fuq pont ta’ [biberija bejn i]-]ew; na[at. Pont li b’rieda tajba bejn kul[add jista’ jag[ti [afna frott tajjeb.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 4 ta‘ Settembru, 2014
9
EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR L-EDITORJAL
Il-kpiepel ta’ Muscat > b’wie[ed i/edi kaw]a tal-gvern, bl-ie[or ida[[al il-flus g[al-Labour F’Malta na[sbu li m’hawnx finanzjament pubbliku tal-partiti politi/i. Il-partiti ji;bru l-flus ming[and donaturi privati – ming[alina. L-Istat ma jid[ol f’xejn – suppost. Finanzjament perikolu] Din l-impressjoni di;à tqanqal il-problema ta’ partiti potenzjalment mixtrijin. G[ax jekk partit bla skrupli jie[u l-belli ewri ming[and sinjuruni privati – Maltin jew barranin – biex meta jkun fil-gvern jag[tihom li jridu, qed nitkellmu fuq sistema ta’ korruzzjoni fl-istruttura nnifisha tal-Istat. Ra;uni g[all-finanzjament pubbliku Kien g[alhekk li f’Malta konna bdejna nitkellmu fuq finanzjament pubbliku tal-partiti, biex dawn ma jkollhomx it-tentazzjoni li jinxtraw. Kienet diskussjoni li fiha Joseph Muscat – dak i]-]mien fl-oppo]izzjoni – kien qal li jaqbel. Illum dawwar il[sieb. Mhux ta’ partit wie[ed biss Nistg[u nifhmu g[ala. G[ax issa qeg[din ag[ar milli nistg[u na[sbu. G[ax g[andna finanzjament pubbliku, imma ta’ partit wie[ed biss. Propjetajiet pubbli/i u privati me[udin mil-Labour Il-Partit Laburista g[andu [afna propjetajiet pubbli/i u privati li tahom lilu nnifsu kull meta kien fil-gvern. Dawn huma propjetajiet jew tal-Gvern li gvernijiet Laburisti taw lill-Partit Laburista, inkella propjetajiet privati rekwi]izzjonati minn gvernijiet Laburisti b’abbu] tal-li;i tar-rekwi]izzjoni biex familji jissussidjaw il-Labour. Bini kbir u storiku me[ud ukoll U l-Australia Hall. Dan hu bini storiku – is-sena d-die[la jag[laq mitt sena – li mhuwiex biss bini tag[na lkoll – talMaltin kollha – imma wkoll parti mill-memorja kollettiva tag[na b[ala bini li sar g[ar-rijabilitazzjoni ta’ suldati mi;jubin Malta biex jirkupraw mill-;rie[i fl-Ewwel Gwerra Dinjija, li din is-sena qed infakkru l-mitt sena tag[ha. }ew;t ikpiepel Dan il-bini, il-Partit Laburista mhux biss qabdu u tah lilu nnifsu, talli l-Prim Ministru u l-mexxej Laburista Joseph Muscat da[al f’kunflitt ta’ interess enormi meta bil-kappell ta’ Prim Ministru /eda kaw]a biex il-Gvern jie[u lura l-bini wara li lPartit Laburista [allieh ]dingat, u bil-kappell l-ie[or ta’ kap talPartit Laburista da[[al il-flus billi l-partit tieg[u nnegozja dak l-istess bini – f’finanzjament pubbliku tal-Partit Laburista. Jaqbad [wejje; il-poplu u jinnegozjahom Jekk din mhix sistema korrotta, imnawra mill-qieg[, x’jista’ jkun aktar korrott? Li partit jinxtara minn interessi privati biex jag[tihom li jridu hi korruzzjoni? Li partit jaqbad [wejje; ilpoplu – f’dal-ka] propjetà kbira ta’ valur storiku qawwi – u jinnegozjaha hu hi sistema sa[ansitra ag[ar. Imma dan hu l-Labour u dan hu Joseph Muscat li hekk ried ifisser b’Malta Tag[na Lkoll – li Malta kollha tieg[u biex jag[mel biha li jrid.
Reazzjoni f’waqtha Il-Union tal-G[alliema (MUT) g[amlet reazzjoni f’waqtha fid-dawl tal-ka]i li tressqu fil-Qrati dan l-a[[ar b’rabta ma’ allegati abbu]i fuq tfal jew minorenni. Hi wkoll reazzjoni ta’ union li
tqanqal [afna t[assib u anali]i tal-mod kif il-Pulizija qed timxi fl-investigazzjonijiet tag[ha. Filwaqt li g[andi kull rispett lejn l-uffi/jali tal-Korp talPulizija li fil-ma;;oranza kbira tag[hom huma serji u tal-affari tag[hom, u kapa/i jkunu wkoll sensittivi g[al ka]i ta’ dan it-tip, nemmen li l-argumenti u l-[sibijiet li ressqet l-MUT huma validi, serji u li l-awtoritajiet iridu jindirizzaw jew janalizzaw birreqqa. U dan fl-a[jar interess tal-;ustizzja wkoll. I]da wie[ed irid i[ares ukoll lejn l-effett li l-allegati ka]i se j[allu jew di;à qed i[allu fuq issistema edukattiva tag[na. Nappella g[al intervent f’dan is-su;;ett tant delikat biex filwaqt li ssir ;ustizzja fejn hu me[tie;, ma tittappanx ir-reputazzjoni ta’ min jista’ jkun vittma ta’ min irid jitfa’ xi dell fuq [addie[or g[ar-ra;unijet tieg[u. Dan ukoll biex lanqas ma jkun hemm riperkussjonijiet fuq is-
sistema edukattiva tag[na li posponi. Lanqas mhi kwistjoni li tista’ ti;i diskussa u dibattuta. Le. minnhom ibatu biss uliedna. L-elezzjonijiet qeg[din hemm u [add ma jista’ jmisshom. {add A. Azzopardi ma jista’ jilg[ab mag[hom. San :wann Hi responsabbiltà ta’ kull gvern, ikun min ikun, li jara li dFejn huma demokrazija ti;i m[arsa. Li jassigura li d-demokrazija titwettaq. l-Kunsilli U dan ming[ajr ebda kompromess. Lokali^ Nappella lil min se ji;i msejja[ biex jiddiskuti mal-Gvern, biex Fejn hi l-Asso/jazzjoni tal- il-messa;; lill-Gvern ikun /ar – Kunsilli Lokali quddiem id-dik- dak li posponiment g[at-tul kif jarazzjoni tal-Gvern li g[addielu esprima di;à l-Gvern mhux mill-kurituri ta’ mo[[u li ma qieg[ed fuq il-mejda tadjag[milx l-elezzjonijiet tal- diskussjoni. Kunsilli Lokal kif ippjanati Il-messa;; ikun /ar jekk dan ilf’Marzu li ;ej. Gvern, li jifta[ar kuljum li Nistaqsi: b’liema dritt jista’ g[andu ma;;oranza qawwija gvern, iqum u jg[id li qieg[ed warajh, irid jibqa’ g[addej bilja[seb li jipposponi l-elezzjoniji- pjani tieg[u – ebda diskussjoni et lokali li jmiss f’Marzu li ;ej? dwar posponiment fit-tul. {sieb b[al dan mhux biss ma ta[sbux, i]da aktar minn hekk M. Attard Il-Mosta lanqas qatt jista’ jitlissen. L-appuntamenti elettorali huma sagri. Wie[ed jifhem li jistg[u L-ittri f’din il-pa;na jistg[u jintji;u posposti g[al ]mien qasir bag[tu fl-indirizz elettroniku biex isiru ma’ xi elezzjonijiet nathaniel.attard@media.link.co o[rajn li jkunu se ja[btu fil-vi/in. m.mt jew fl-indirizz ta’ I]da qatt mhu a//ettat li xi gvern Media.Link Communications li jg[addilu minn mo[[u li jip- jidher aktar ’l isfel fil-pa;na
25 sena ilu f’In-Nazzjon F’attività politika f’G[awdex, il-Prim Ministru u Kap tal-PN Eddie Fenech Adami spjega kif Malta kienet re;g[et akkwistat il-fidu/ja ta’ kul[add. Il-Prim Ministru qal li s-So/jalisti kienu nkwetati bir-relazzjonijiet tajbin ta’ Malta malLibja. Dan fid-dawl tal-fatt li kien g[adu kif irritorna minn ]jara uffi/jali fil-Libja. Ftit wara, il-PM Fenech Adami re;a’ [alla Malta, din id-darba lejn Belgrad, biex jattendi g[al laqg[a tal-mexxejja talpajji]i mhux allineati.
Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt • Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i> Tel> 25965-317#318 E-mail> adverts@media.link.com.mt
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 4 ta’ Settembru, 2014
10
X’NARA U X’NISMA’
X’Qalilna l-G[asfur
xog[ol, g[ax in-numru ta’ nies li bbukkjaw ma kienx wie[ed sodisfa/enti. “Suppost,” qalilna l-G[asfur, “kollox kellu jibda fit-tmienja i]da min[abba li g[al xi ra;uni, numru ta’ nies waslu tard mhux [a]in, kollox beda fid-disg[a, sieg[a tard.
“anzi,
[aqqhom kull tif[ir g[aliex i]ommu [ajjin it-tradizzjonijiet tag[na. Imma jibqa’ l-fatt li mhux posthom waqt ballu organizzat mill-President f’post b[al dak. Biex inkunu qed ng[idu kollox, kien hemm kwartett idoqq strumenti tal-korda klassi/i wkoll.”
Weekend break kumplimentari f’San Lawrenz g[al irjus kbar fil-PBS ➤ Il-weekend li g[adda lG[asfur g[addieh fil-g]ira
G[awdxija fejn kien hemm ftit attività mhux [a]in. Meta kien qed jittajjar fuq San Lawrenz l-G[asfur sema’ lil min jg[id: “Kemm hu frisk il-pool!” Kienu /-Chairman tal-PBS Tonio Portughese u l-Kap talKamra tal-A[barijiet tal-PBS Reno Bugeja. L-G[asfur qabditu l-kur]ità u staqsi minn hawn u staqsi minn hemm, skopra li kienu flimkien g[al weekend break fil-lukanda Kempinski. “U weekend break li milli jidher ;iehom b’xejn tafux,” qalilna l-G[asfur, “mhux g[ax kien complimentary, imma g[ax aktarx [allas g[alih il-poplu Malti u G[awdxi. Mhux talli hekk,” komplielna l-G[asfur, “talli smajt li kellna n[allsu wkoll g[an-nisa tag[hom, biex taf int, ma jiddejqux wa[idhom. F’kelma wa[da, il-bord kollu tal-PBS, kien qed jirrilassa u kif ng[idu jilg[aq ix-xemx minn fuq dahrna.” “I]da,” re;a’ staqsiena lG[asfur, “g[aliex il-PBS [allsilhom weekend break fil-lukanda Kempinski?” Ir-risposta kienet fa/li. Kien hemm press conference u [atfu l-opportunità biex baqg[u hemm fi tmiem il-;img[a. I]da dan ma kienx bi]]ejjed tafux. Il-[aruf tas-sagrifi//ju, ilMinistru Anton Refalo mar i]urhom [alli ji//ekkja jekk ittemperatura tal-pool hix tajba u jekk humiex jitrejqu bi]]ejjed, li ma jmurx xi [add minnhom i[ossu [a]in! “Fl-istess [in,” qalilna lG[asfur, “Anton Refalo [ataf lopportunità biex isejja[ lillmedia [alli jkollu opportunità li jidher fuq it-televixin. Xejn xejn ifakkar lin-nies li hu l-Ministru ta’ G[awdex u mhux il-barbie G[awdxija Justyne! Fil-press conference qal li ffirma ftehim dwar data link g[all-PBS bejn Malta u G[awdex. I]da Toninu Refalo tag[na nesa li dan it-tip ta’ link ilu je]isti minn meta hu, b[ala [aruf tas-sagrifi//ju kien g[adu jaqbad il-vapur tal-Gozo Channel b’mod normali, ming[ajr [add ma j[oss il-
Supretendenza tal - Wirt Kulturali. G[ax dawn tal-a[[ar bdew jag[tu l-impressjoni lill-kbarat mistiedna, li donnu dak itTempju kien [allihulhom missierhom fit-testment u li alla[ares ma kinux huma biex jie[du [sieb dak is-sit. “Li kieku l-uffi/jali ta’ Heritage Malta kienu talporvli,” qalilna l-G[asfur, “kieku dak il-[in kien jisplodi kulma hemm. TasSupretendenza u ta’ Heritage Malta, flok marru jing[o;bu dakinhar, kien misshom ]ammew iebes mill-bidu, u f’isem il-poplu Malti u G[awdxi, li wara kollox hu lwerriet tal-:gantija, qalu biex attività b[al dik ma ssirx hemm, g[ax hemm mhux postha. G[ajb g[al kull min kien kompli/i u li jmissu jaf a[jar,” temm lG[asfur. Tentazzjoni li tidda[[al taxxa g[al min jixtri permezz tal-internet ➤ M’ilux wisq l-G[asfur kien qed jissemma’ waqt laqg[a mqanqla fl-MCCAA, l-organizzazzjoni li tie[u [sieb id-drittijiet tal-konsumatur u li tara li listandards f’pajji]na jkunu dak li suppost ikunu. Is-su;;ett ja[raq kien ix-xiri li jag[mlu nnies minn fuq l-internet. “G[ax dan l-a[[ar,” qalilna lG[asfur, “meta l-Gvern induna li l-bejg[ mill-[wienet f’pajji]na naqas wa[da sew, ipprova j;ib lisku]a u jbellag[ha lis-sidien tal[wienet li r-ra;uni g[an-nuqqas ta’ bejg[ tag[hom hi li n-nies qeg[din jixtru minn fuq l-internet. B[al dak li qallu n-nies bdew jixtru mill-internet minn kemm ilu l-Labour fil-Gvern! Imma naturalment il-Gvern tal-Labour tag[na lkoll mhux se jammetti li m’hawnx bejg[,
b]onn biex i/empel lil xi xitan [alli l-vapur idur lura.” Il-Ballu tal-President fil-:gantija ;ab ba[ar ta’ tgergir ➤ Waqt li nhar is-Sibt li g[adda l-G[asfur tag[na kien G[awdex, [ataf l-opportunità biex jittajjar sax-Xag[ra [alli jkun jista’ jsegwi ftit il-famu] Ballu tal-President li xi g[aref idde/ieda li jorganizza fitTempju tal-:gantija, is-sit
preistoriku dikjarat b[ala wirt dinji mill-UNESCO. Malli wasal l-G[asfur millewwel beda jisma’ t-tgergir talorganizzaturi li lanqas [aqq ix-
Sa[ansitra,” kompla lG[asfur, “xi ilsna []iena bdew jikkummentaw li dawk li kienu g[adhom ma ;ewx, idde/idew li jmorru jqattg[u s-serata nNadur g[all-festival tal-inbid.” X[in wasal kull min kellu jasal, l-attività bdiet u l-G[asfur sab ru[u fuq blata li g[andha eluf kbar ta’ snin fejn qag[ad josserva bil-kumdità kollha. “Mela sewwa kont smajt,” qal l-G[asfur, “li mhux talli post b[al dan waqqg[ulu ;ie[u billi organizzaw ballu fih, talli ;abu gruppi folkloristi/i G[awdxin biex jag[mlu entertainment. Mhux g[ax g[andi xi [a;a kontrihom,” komplielna l-G[asfur,
Min[abba dawn il-mu]i/isti lG[asfur sema’ [afna tfesfis filwidnejn. Tal-folk bdew igergru bejniethom u jg[idu: “Tg[id dawn lerbg[a ;ew idoqqu b ’ xejn b[alna? U b[alna stmawhom tg[id? Imisshom jist[u l -organizza turi, tawna ftit fliexken talluminata biex naqsmuhom bejnietna kollha ! Ma ter;ax tkun li nersqu ’l hawn.” I]da mbag[ad l-G[asfur iktar waqqaf par widnejn meta sema’ xi uffi/jali ta’ Heritage Malta li huma responsabbli mis-sit, igergru kemm jifil[u kontra l - uffi/jali tas -
g[ax hu g[adu lanqas biss beda jag[ti direzzjoni ekonomika lillpajji]. F’din il-laqg[a,” l-G[asfur dehrlu li sema’, “lil xi [add jissu;;erixxi biex fil-Ba;it li ;ej tidda[[al xi tip ta’ taxxa fuq kull min jixtri mill-internet. “Hekk il-Gvern ikun qed juri kemm g[andu g[al qalbu lissidien tal-[wienet, billi taparsi jipprote;ihom, u fl-istess [in ikun qed ida[[al taxxa o[ra [elu [elu. Il-problema hi, li xi [add ie[or kien tal-fehma li wie[ed irid joqg[od attent kif ipo;;iha, li ma tmurx taqbe] fuqna lUnjoni Ewropea min[abba ssuq [ieles.” Tg[id se ner;g[u mmorru lura fi ]mien Mintoff, li bl-isku]a biex nipprote;u lil tal-lokal, nivvintaw it-taxxi fuq kulma ji;i minn barra?
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 4 ta’ Settembru, 2014
11
OPINJONI MIN-NA{A L-O{RA (6)
Issa jfu[ Il-Buskett u Selmunett, San Anton u Sa Maison xi darba kienu tal-Granmastru u g[attgawdija tas-setg[anin biss. Is-sultan tal-Ordni tat-tmien ponot g[all-gost tal-ka//a tieg[u biss jew g[allville;;jatura fil-qalba tal-g]ira meta Malta kienet g[adha ;enna tal-art ta’ [dura u raba’ qal ‘ hawn tieg[i u jekk naqbad Malti jew Maltija tirfes biss f’dawn l-imkejjen, dritt nibg[athom jaqdfu fuq ixxwieni’. G[at-tgawdija ta’ kul[add Bi]-]mien infet[u u jista’ jgawdihom kul[add. Xi ;miel dak il-frisk tad-dell tas-si;ar
bilqieg[da fuq bank t[ares lejn is-si;ar tal-larin; u l-lumi u tisma’ l-ilma jgelgel tal-funtani f’San Anton fejn xi darba lKavallieri biss kienu jimxu. Ma]-]mien ]diedu ;onna u msa;ar fl-erbat irjie[ ta’ Malta u G[awdex biex ikun hawn aktar postijiet ta’ mistrie[.
Il-Park tal-Familja
Wie[ed minn dawn huwa lPark tal - Familja f ’ Wied il G[ajn . Wara xog[ol kbir u g[aqal liema b[alu mi]bla ta’ qsim il-qalb ta[t il-[arsa ta’ Sant ’ Antnin mill - kappella tieg[u j[ares ’ l isfel [anin inbidlet fi ;nien kollu mog[dijiet, si;ar u arbuxelli, [itan tas-sejjie[ mibnija bisseng[a u mqajjel [elwin ta’ bhejjem biex jhennu lit - tfal /kejknin. Kif inqalbet il-pa;na u Malta saret tag[na lkoll . F ’ daqqa wa[da xi [add jew xi w[ud we;g[ethom ]aqqhom u l-park g[alquh [esrem. Qalu li kien g[ad hemm l-intiena u l-irwejja[ li jqabbduk dardir u w;ig[ ta’ ras. Mhux sew li t - tfal isofru , mhux sew li l-bhejjem jistordu, mhux sew li t-turisti u lMaltin huma u ne]lin jaraw innies jg[attu mnifsejhom bl imkatar. Infeta[ wara , imma dil -
Mhux sew li t-tfal isofru, mhux sew li l-bhejjem jistordu, mhux sew li t-turisti u l-Maltin huma u ne]lin jaraw in-nies jg[attu mnifsejhom bl-imkatar
Ivan Bartolo ivanbartolo15@gmail.com mt
;img[a Leo Brincat mill-pulptu solenni tieg[u [abbar li l;enna tal - art tal - qasam ta ’ Sant’Antin se titqabbel. Iva, oqsma minn din l-art talpoplu , tal - familja , se ssir tag[na lkoll mhux mimlija si;ar tal-larin; b[al San Anton jew ]nuber , ballut u [arrub b[all-Buskett imma ristoranti, forsi xi luna park bil-bumping cars, ristoranti u l-bqija.
Lejn taqliba ta’ ta[t fuq L-ispejje] huma kbar, qalilna, biex in]ommuh kif inhu, allura biex jibqa ta’ kul[add se ntuh lil min juri interess. Din tfisser min
ixomm mhux sa mnie[ru fejn idawwar lira. {alli kummer/jalizzat ikun tag[na lkoll fil-veru sens tal-kelma. Il-bini ta’ Marsaskala se jitla’ ’l fuq. Aktar ;ebel u briks, aktar planki u konkos, aktar dwal u storbju. Dak li kellu jkun ;nien ie[or li jservi pulmun u ;nien ta’ mistrie[ qabel belt kbira f’teptipa t’g[ajn se jinbidel ta’ ta[t fuq. Issa l-intejjen perikolu]i talpark tal-familja dabu fix-xejn. Issa ngawdu mhux il-fwie[a tal-
weraq tal-[arrub u tal-[amrija mxarrba wara [alba tal-ewwel xita f’Settembru, imma r-rie[a tal-flus ;ejjin mill-qlig[ fuq art pubblika li kellha tkun park u xejn aktar. Bla dubju, l-g[oti tal-artijiet lil [utna Maltin u G[awdxin se jkun bl-ikbar reqqa u [aqq. L-intiena li xammejna lewwel sparixxiet g[ax xammejna ri[a o[ra. Issa l-park tal-familja ta’ Sant’Antin sar ifu[ bir-ri[a talflus tag[na lkoll. O Sant’Antin mill-kappella tieg[ek hemm fuq, [enn g[alina u sibilna qlubna mitlufin [a jsalvahom Alla [anin.
www.maltarightnow.com
Il-{amis 4 ta’ Settembru, 2014
12
A{BARIJIET TA’ BARRA
‘L-atro/itajiet ma jintimidawx lill-Istati Uniti’ – Barack Obama L-IRAQ-SIRJA Il-President tal-Istati Uniti, Barack Obama, insista li m’hu se jirnexxi l-ebda skop inti] biex jintimida lill-Amerikani. Il-messa;; [are; sig[at wara l-omi/idju barbaru ta’ Steven Sotloff; il-;urnalista Amerikan li n;ibidlu filmat e]att qabel il-mument fejn hu jinqatel ta[t idejn ‘bojja’ mg[ammad tal-grupp militanti Stat I]lamiku (IS). Dan il-moviment ta’ militanti irnexxielu ja[taf territorji fitTramuntana tal-Iraq u s-Sirja fejn iddikjara kalifat (Stat I]lamiku) ta[t
it-tmexxija tal-Kap estremista, Abu Bakr al-Baghdadi. Il-filmat inkwistjoni – li juri lil Sotloff (li kellu wkoll /ittadinanza I]raeljana) fil-pre]enza tal-’bojja’ li jispi//a biex jaqtag[lu rasu – qed ji//irkola fuq l-Internet ftit tal-jiem biss wara li James Foley, ;urnalista ie[or Amerikan, kien inqatel bl-istess mod. Il-filmat ta’ Sotloff, li kien in[ataf mill-militanti fis-Sirja, f’Awwissu tal-2013, jismu “T-tieni Messa;; lill-Amerika”. Il-filmat partikolari n;ibed fid-de]ert u jdum
g[addej kwa]i tliet minuti – bisservizzi sigrieti Amerikani li analizzawh jikkonkludu li hu wie[ed awtentiku. Intant – u fil-minuti qabel inqatel – Sotloff ikun kostrett li jaqra messa;; ippreparat u indirizzat lil Barack Obama, u li fost o[rajn, jirredikola lill-President “talli nefaq il-biljuni tad-dollari tal-Amerikani li j[allsu t-taxxa”, minbarra li “tilef l-eluf tat-truppi” fil-;lied pre/edenti kontra l-militanti tal-IS. Il-militant li jispi//a joqtol lil Sotloff fuq il-filmat jinstema’
jitkellem bl-istess a//ent Britanniku b[al tal-;ellied tal-IS li kien deher fuq il-filmat pre/edenti li juri l-omi/idju brutali ta’ James Foley. Intant, hemm kull possibbiltà li Foley u Sotloff inqatlu mill-istess militanti li ;ie mog[ti l-laqam ta’ ‘Jihad John’. Dan g[aliex il-militant mg[ammad fuq il-filmat ta’ Sotloff isostni “li hu irritorna min[abba l-politika arroganti ta’ (Barack) Obama fil-konfront talIS.” Min-na[a tieg[u, ilbiera[ Obama
tkellem fl-Estonja u wissa li l-Istati Uniti g[andha dirg[ajn twal u li kapa/i jservu l-interessi tal-;ustizzja. Il-President fisser il-qtug[ tar-ras ta’ Sotloff b[ala vjolenza xokkanti u sostna li l-Istati Uniti qed ting[aqad fil-luttu mal-familja tal;urnalista. Obama, fl-istess [in, insista li l-qattiela ta]-]ew; ;urnalisti ]gur li fallew fi kwalunkwe attentat li setg[u kienu qed jippjanaw u li [asbu li seta’ jkun irrealizzat bl-omi/idju ta’ persuni inno/enti.
Tikxef il-borom dwar Hollande FRANZA Illum se jo[ro; g[all-bejg[ ktieb li jikxef il-borom dwar ilPresident Francois Hollande li nkiteb minn Valerie Trierweiler, l-eks ma[buba tieg[u u li f’Jannar kien inkixef li kien qed jaqlibielha mal-attri/i Julie Gayet. Siliet mill-ktieb ilbiera[ kienu ppubblikati fir-rivista Fran/i]a Paris-Match. Siltiet li fihom Trierweiler isostni li Hollande hu bniedem li ma j[obbx ikun tellief u ambizzju] [afna, apparti li minkejja dak li juri pubblikament, g[andu /erta stmerrija lejn in-nies fqar. Trierweiler kellha relazzjoni ta’ disa’ snin ma’ Hollande li minnhom 18-il xahar kienu fil-
Palazz Elysee f’Pari;i fil-bidu tat-tmexxija ta’ Hollande. Sorsi qalu li l-publikazzjoni tal-ktieb [asdet lil Hollande g[aliex hi ]ammet kollox mistur. Intqal li g[all-ewwel Trierweiler ma kienet se tippublika xejn, imma meta rat li ma kienx hemm /ans li jer;g[u jing[aqdu, [adet dan il-pass. Minn mindu Hollande, f’Jannar, kien inkixef li kellu relazzjoni sigrieta ma’ Gayet, hu ipprova kemm il-darba li jirran;a ma’ Trierweiler, imma hi rrifjutat. Dan meta hi kienet temmen li l-President kien qed jag[mel hekk g[aliex ma j[obbx li jo[ro; tellief u mhux g[al xi ra;uni ta’ im[abba.
Il-VATIKAN> Il-Papa Fran;isku waqt l-udjenza ;enerali tal-biera[ fi Pjazza San Pietru. Udjenza li fiha re;a’ insista biex l-Insara ma j[allux li jin[akmu minn kilba g[all-flus imma dik tas-solidarjetà u ;ustizzja. (ritratt EPA)
Spekulazzjoni li g[ebu ajruplani mill-ajruport ta’ Tripli IL-LIBJA Rapporti mill - Istati Uniti qed jikkwotaw uffi/jali Amerikani li qed isostnu li xi ajruplani kummer/jali g[ebu mill - ajruport internazzjonali ta’ Tripli wara li dan waqa’ f’idejn il-militanti I]lami/i.
Qed jing[ad li 11-il ajruplan g[ebu mill-ajruport ix-xahar li g[adda. Dan wara li l-ajruport spi//a f’idejn il-grupp ‘Seb[ Libjan ’ u hemm t[assib li dawn jistg[u jintu]aw g[al xi attakk terroristiku fuq l-istil
ta’ dawk tal-11 ta’ Settembru. Skont Abderrahmane Mekkaoui , espert militari Marokkin , dawn l - ajruplani jinsabu f’idejn grupp militanti I]lamiku, il-Brigata tal-Ir;iel Mg[ammda.
Sadattant f ’ Tobruk , fejn hemm is - sede tal - Gvern Libjan, ajruplan tat-tip MiG21 i;;arraf g[al fuq il-bini, bil-konsegwnza li l-bdot, Rafa al-Farani, u xi nies mietu malimpatt. Minn filmati li n[ar;u
ma jidhirx li l - ajruplan twaqqa’. Fil-[in tal-in/ident, l - ajruplan kien qed jag[mel titjira b[ala tislima lil bdot ie[or , Ibrahim Al - Manfi , li miet ftit ;ranet qabel f’in/ident simili.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 4 ta’ Settembru, 2014
13
A{BARIJIET TA’ BARRA
Poroshenko i[abbar waqfien mill-;lied, i]da l-in/ertezza qed tkompli L-UKRAJNA Il-President tal-Ukrajna, Petro Poroshenko, [abbar waqfien mill-;lied fl-artijiet Ukreni talLvant, i]da fadal dubji kbar dwar jekk il-ftehim ikunx implimentat. Id-de/i]joni sorpri]a ttie[det wara li r-ribelli separatisti flUkrajna tal-Lvant, fl-a[[ar jiem, irnexxielhom jie[du lura t-territorji mitlufa waqt il-battalji malArmata Ukrena. Dan jidher li sar possibbli grazzi g[all-appo;; militari sostanzjali min-na[a tar-
Russja, dan meta l-awtoritajiet f’Moska ji/[du li qed jinda[lu direttament f’dan il-konflitt. Intant, l-Uffi//ju ta’ Poroshenko [abbar li l-ftehim g[al waqfien mill-;lied g[andu jkun effettiv fir-re;jun ta’ Donets (mag[ruf ukoll b[ala Donbas) lejn il-Lvant tal-pajji] u wara li lPresident kellu diskursata bittelefon mal-President tar-Russja, Vladimir Putin. L-Uffi//ju tal-President Ukren
[are; stqarrija fis-sens li tta[ditiet (bejn Poroshenko u Putin) irri]ultaw fi ftehim g[al pro/ess li jwaqqaf il-;lied f’Donbas u bin-na[at interessati jaqblu dwar il-passi li jridu jippromwovu l-pa/i. Madankollu, il-Kremlin ta’ Moska qal li ma ntla[aq l-ebda ftehim g[all-waqfien mill-;lied g[aliex ir-Russja mhix involuta fil-konflitt tal-Ukrajna. Min-na[a tag[hom, il-kapijiet tar-ribelli
separatisti (fl-Ukrajna) qalu lilla;enziji tal-a[barijiet Russi li huma ma ;ewx ikkonsultati qabel Poroshenko [abbar il-waqfien mill-;lied. Il-Mexxej tas-separatisti, Andrei Purgin, li qed imexxi nnegozjati mal-Ukrajna, qal li rribelli tieg[u g[andhom jaqblu ‘biss’ rigward waqfien mill-;lied, dment li s-suldati ta’ Kiev jirtiraw mill-artijiet Ukreni tal-Lvant. Sadanittant, is-sorsi qrib ta’
Purgin qed iqisu l-a[[ar kummenti tal-President Poroshenko b[ala “spe/i ta’ log[ba min-na[a ta’ Kiev”. Dan wara li l-bilan/ fuq il-kamp tal-battalja re;a’ qaleb favur is-separatisti li jridu l-unjoni mar-Russja wara li ttankijiet tal-gwerra bil-bnadar tar-ribelli da[lu fit-territorji talUkrajna lejn ix-Xlokk, minfejn avvanzaw lejn il-belt tal-port ta’ Mariupol, biex fet[u front ;did f’dan il-konflitt.
IR-RENJU UNIT> Id-destroyer, HMS Duncan (Type 45), jidher waqt li die[el fit-tarzna ta’ Cardiff, fin-Nofsinhar ta’ Wales. Il-vapur tal-gwerra hu l-a[[ar wie[ed li ;ie varat mir-Royal Navy Britannika u qed jappo;;ja s-summit storiku tan-NATO li jibda llum u jikkonkludi g[ada. Mexxejja tad-dinja minn xi sittin pajji] qed jattendu g[al dan is-summit li qed isir fis-Celtic Manor Resort, ftit ’il barra mill-belt ta’ Newport, f’Wales (ritratt> EPA)
Summit tan-NATO li jag[ti priorità lill-kri]i tal-Ukrajna IR-RENJU UNIT Illum, il-mexxejja tad-dinja jibdew summit storiku tanNATO, imqassam fuq jumejn, u li qed isir fis-Celtic Manor Resort, lil hinn mill-belt ta’ Newport, f’Wales. Intant, il-konflitt tal-Ukrajna g[andu jiddomina l-a;enda tatta[ditiet, dan meta mal-61 Kap ta’ Stat mistennija jappo;;jaw ittwaqqif ta’ qawwa militari mag[mulha minn xi 4,000 suldat u li tkun kapa/i biex tikkonsolida postha fiz-zoni Ewropej talLvant, fi kwistjoni ta’ sig[at, u ladarba tkun [ar;et ‘id-direttiva’. Mistenni wkoll li dan is-summit jitratta l-is[ubija potenzjali
ta’ pajji]i ;odda, b’eluf ta’ delegati g[andhom jiddiskutu l-futur tal-Alleanza tan-NATO. Dan meta l-Uffi/jali tal-Unjoni Ewropea, in-Nazzjonijiet Uniti, il-Fond Monetarju Internazzjonali (IMF) u l-Bank Dinji qed jissie[bu mal-Kapijiet tal-Istat g[at-ta[ditiet inkwistjoni. Fis-sig[at ta’ qabel is-summit, il-Prim Ministru tar-Renju Unit, David Cameron, tkellem f’Londra fejn ikkundanna lvjolenza kontinwa li g[addejja flUkrajna b[ala xi [a;a ta’ g[ajb. Cameron, li kien qed jindirizza udjenza ta’ delegati internazzjon-
ali, qal li dak li qed ise[[ b[alissa, fl-Ukrajna, hu g[al kollox ina//ettabbli. Intant, hu jrid li ssummit ta’ Wales iwassal messa;; /ar u konkret dwar limportanza tan-NATO fuq il-livell globali. L-eks Segretarju Britanniku g[all-Affarijiet Barranin, Philip Hammond, wissa li n-NATO te[tie; turi li g[ad g[andha rrieda biex ti;;ieled lura f’ka] li wie[ed mill-pajji]i-membri jispi//a attakkat mir-Russja. Dan wara li l-pajji]i tal-Punent akku]aw lil Moska kemm ildarba rigward l-interventi militari fil-kunflitt tal-Ukrajna;
b’Hammond jis[aq li l-kredibbiltà tan-NATO tiddependi fuq kemm l-Alleanza turi li hi lesta biex tiddefendi l-interessi tag[ha. Il-President tal-Istati Uniti, Barack Obama, kellu jivvja;;a lejn Wales wara ]jara li hu g[amel ilbiera[ fil-pajji]i Balti/i. Intant, is-Segretarju :enerali tan-NATO, Anders Fogh Rasmussen, qal li l-Alleanza g[andha to[loq qawwa g[allEwropa tal-Lvant li tkun lesta biex tirrea;;ixxi g[al kwalunkwe eventwalità fl-iqsar ]mien possibbli u b[ala ‘difi]a g[al kontra aggressjoni potenzjali min-na[a tar-Russja’. Din il-qawwa, fuq
kollox, g[andha tg[in lill-Istati tan-NATO biex jiddefendu lilhom infushom kontra kwalunkwe tip ta’ theddida. L-Alleati tal-Punent pre]enti g[as-summit g[andhom jitrattaw ukoll il-qtil brutali tal-;urnalista Amerikan, Steven Sotloff, li g[adu kemm se[[ ta[t idejn ilmilitanti tal-grupp Stat I]lamiku (IS) li qed jokkupaw l-artijiet fisSirja u l-Iraq. Dan se jsir waqt sensiela ta’ ta[ditiet bilaterali fisCeltic Manor Resort, u f’liema n[awi, b[alissa g[addejjin ukoll il-programmi tas-sigurtà sinifikanti u intensivi g[alla[[ar.
www.maltarightnow.com
Il-{amis 4 ta’ Settembru, 2014
14
A{BARIJIET TA’ BARRA
I]-]mien qed jag[fas biex isibu tarf tal-epidemija IL-KRI}I TAL-EBOLA L - Uffi/jali tas - Sa[[a ewlenin qalu li l-epidemija talEbola fl-Afrika tal-Punent qed taqbad spinta ;miela, dan meta qed ting[alaq it - tieqa g[a] ]mien ikkalkulat biex il-virus jin;ieb g[al ta[t kontroll. Fil - fatt , Joanne Liu , il President internazzjonali talentità medika karitatevoli , Doctors Without Borders , qalet li llum — sitt xhur wara li fe;;et l-ag[ar epidemija talEbola fl-istorja – ‘id-dinja qed titlef il - battalja biex tra]]anha”. Liu kienet qed titkellem waqt briefing fin-Nazzjonijiet Uniti u fejn hi tat it-tort lillMexxejja tad-dinja talli huma naqsu milli jirrikonoxxu l gravità tal-kri]i aktar qabel. Fl-istess [in, hi g[amlitha /ara li l - entitajiet tal - karità u l Gvernijiet tal - Afrika tal Punent wa[edhom m ’ g[and homx il-kapa/ità li jra]]nu lepidemija tal-Ebola. Min - na[a tieg[u , Tom Frieden , id - Direttur tal - US Centers for Disease Control and Prevention , esprima x xokk tieg[u dwar il-firxa rapida ta’ dan il-virus – wara li hu rritorna minn ]jara fil-Liberja, il-Guinea u Sierra Leone; ittliet pajji]i li s’issa ;arrbu lag[ar impatt tal-Ebola.
Frieden spjega li l-virus qed ji//irkola b ’ mod sostanzjali fil-Liberja u Sierra Leone u ]]ieda fil-ka]i (tal-virus) filGuinea ukoll qed iqanqal lok g[all-inkwiet. Dan g[aliex ilGuinea , s ’ issa , kellha aktar su//ess mi] - ]ew; pajji]i l -
Tabib Amerikan jispi//a nfettat fil-Liberja o[rajn fl-isforzi tag[ha lejn ittra]]in tal-epidemija. Mifhum li ]-]ieda fil-ka]i tal-Ebola fil-Guinea se[[et ;o komunità partikolari fejn irresidenti rre]istew il - mi]uri preventivi g[aliex kienu konvinti li l-mi]uri spe/ifi/i ( fosthom it - tfig[ tal - bleach ) setg[u jservu biss biex iferrxu dan il-virus. ‘G[ad fadlilna l-opportunità biex nikkontrollaw is-sitwazzjoni , i]da t - tieqa qed ting[alaq, sostna Frieden, li qed i[e;;e; g[al azzjoni (ta’ prekawzjoni) immedjata u fuq l-akbar skala jew livell possibbli . Id - Direttur ta/ - ?entru Amerikan qal ukoll li ma jistax jenfasizza bi]]ejjed il-[tie;a
g[al reazzjoni ur;enti fil-konfront tal-Ebola. Sadanittant, kelliema g[allorganizzazzjoni SIM USA qalu li tabib Amerikan li qed jag[mel xog[ol ta’ missjonarju fil - Liberja g[adu kemm irri]ulta po]ittiv g[all-Ebola. Qed jing[ad li t - tabib inkwistjoni, li kien qed jitratta l-pazjenti fi sptar f’ Monrovia, ma kienx qed ja[dem mal-persuni morda bl - Ebola li qed jin]ammu ;o taqsima i]olata u separata mill-bqija tal-kumpless. It-tabib [a l-mi]uri ne/essarji kollha fi/ - /irkostanzi u ttrasferixxa lilu nnifsu lejn lisolation unit tal-isptar. Intant mhux mag[ruf kif dan it-tabib spi//a infettat u hu r - raba ’ Amerikan li marad b’dan ilvirus qattiel li sewa l-[ajja ta’ nofs il-persuni infettati. S ’ issa , Il - virus tal - Ebola nfetta talanqas 3,069 persuna u qatel xi 1,500 fosthom – b’din i/ - /ifra tikkonferma l - epi demija b[ala l-akbar wa[da ( fil - ka] tal - Ebola) fl - istorja . Dan waqt li l-Organizzazzjoni Dinjija tas-Sa[[a (WHO) qed tbassar li ’l fuq minn 20,000 persuna jistg[u jispi//aw infettati bl-Ebola sa]-]mien li l-epidemija tispi//a ta[t kontroll.
IL-:ERMANJA> Mu]i/isti li jispe/jalizzaw fid-daqq tal-‘Alpenhorn’ jidhru bil-kostumi tradizzjonali waqt il-laqg[a tal-‘Allgaeu Alpenhorn’ vi/in Oy-Mittelberg. Din il-laqg[a hi miftu[a g[allmu]i/isti kollha li jdoqqu l-Alpenhorn u li ;ejjin miz-zoni kollha firre;jun tal-Alpini (ritratt> EPA)
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 4 ta’ Settembru, 2014
15
A{BARIJIET TA’ BARRA
IL-MESSIKU> Il-qerda li tispikka f’din it-triq fl-in[awi ta’ Xalapa, fl-Istat ta’ Veracruz, tirrifletti l-impatt tal-maltempata tropikali imlaqqma ‘Dolly’. Il-maltemp inkwistjoni [arbat diversi zoni ta’ Veracruz u Tamaulipas, bl-awtoritajiet lokali jiddikjaraw stat ta’ alert g[oli filwaqt li ssir l-evalwazzjoni tal-[sarat sussegwenti (ritratt> EPA)
Provi tad-DNA jikkonfermawhom Il-;enituri ta’ inno/enti wara 30 sena pri;unerija Ashya King L-ISTATI UNITI In[elsu ]ew;t ir;iel Amerikani li la[qu skuntaw tletin sena [abs g[al omi/idju u stupru u wara li l-provi tad-DNA kkonfermaw li huma kienu inno/enti mill-akku]i. L-ir;iel, Henry McCollum u Leon Brown, li huma a[wa tarrispett u li jbatu bi problemi mentali, kienu kkundannati, fl1984, dwar il-qtil u l-istupru ta’ tifla ta’ [dax-il sena f’North Carolina. Intant, il-provi tadDNA mix-xena tad-delitt re;g[u kienu analizzati u fejn, issa, qed jimplikaw lil ra;el ie[or li jinsab il-[abs g[al delitt simili. L-i]viluppi wasslu biex Im[allef jo[ro; direttiva g[all[elsien tal-a[wa u wara li
McCollum kien dam g[al tletin sena fuq il-lista tal-ikkundannati fuq Death Row. Il-verdett isegwi l-investigazzjoni tal-Innocence Inquiry Commission ta’ North Carolina, liema kummissjoni analizzat ilprovi tad-DNA li kienu elevati mill-in[awi fejn inqatlet it-tifla. Minn dan ma rri]ulta l-ebda konnessjoni ma’ McCollum u Brown, bl-avukati tal-a[wa jtennu li l-ka] tra;iku jaffettwa blaktar mod profond is-sistema tal;ustizzja f’dan l-Istat. Henry McCollum u Leon Brown kienu g[adhom adolexxenti fi]-]mien meta huma spi//aw arrestati millpulizija b’konnessjoni mal-qtil u
l-istupru ta’ Sabrina Buie, li kien se[[ fl-1983, qrib il-belt ta’ Red Springs. G[alkemm ma nstabux provi konkreti li jorbtu lill-a[wa maddelitt, McCollum kien ammetta ‘[tija’ wara sig[at ta’ interrogazzjoni u ming[ajr ma kellu avukat pre]enti. Leon Brown kien ukoll iffirma nota ta’ ammissjoni li kitbulu lpulizija. G[alkemm wara, hu u [uh, irtiraw l-ammissjonijiet filqorti u qalu li huma kienu ‘su;;etti g[all-pressjoni’, xorta kellhom jo[or;u l-verdetti ta’ [tija, bis-sentenzi tal-piena kapitali – bis-sentenza ta’ Brown ’il quddiem tinbidel g[all-pri;unerija g[al g[omru.
Tinstab mejta ‘wara l-umiljazzjoni’ L-INDJA Il-Pulizija fil-Punent ta’ Bengal qed jinvestigaw is-sejba tal-katavru ta’ tfajla adolexxenti li allegatament kienet umiljata mill-anzjani ta’ villa;;, wara li hi ipprotestat kontra l-persekuzzjoni ta’ missierha. Il-katavaru ta’ din it-tfajla ta’ [mistax il-sena instab qrib linja tal-ferrovija u l-pulizija qed tissuspetta li hi spi//at stuprata u
maqtula minn idejn l-aggressur jew l-aggressuri. Qed jing[ad li qabel mewtha, it-tifla kienet su;;etta g[al forma ta’ umiljazzjoni gravi skont iddirettiva spe/ifika tal-anzjani filvilla;; fejn hi kienet qed tg[ix. Il-qrati, li m’humiex uffi/jali filvilla;;i tal-Indja, sikwit jinsistu li jing[ataw pieni lir-residenti meqjusa li jkunu marru kontra r-
regoli tal-kondotta stabbiliti g[all-in[awi spe/ifi/i. Fl-istess [in, qed ting[ata attenzjoni akbar lill-pjaga tal-vjolenza sesswali fl-Indja mindu ing[atat prominenza internazzjonali lillka] fl-2012, fejn studenta li kienet riekba fuq xarabank fi New Delhi spi//at stuprata minn grupp ta’ r;iel bir-ri]ultat li hi tilfet [ajjitha ftit tal-jiem wara.
me[lusa mill-[abs SPANJA Il-;enituri tat-tifel Britanniku, Ashya King, li qajjmu kontroversja kbira wara li huma [ar;u lillbinhom mill-isptar, fir-Renju Unit, bl-iskop li hu jing[ata trattament spe/jalizzat fi Spanja, in[elsu mill-[abs fuq id-direttiva spe/ifika ta’ Im[allef Spanjol. Il-koppja Brett u Naghemeh King kienu arrestati wara li marru kontra l-pariri medi/i biex jo[or;u lil Ashya – li qed ibati b’tumur f’rasu – mill-isptar ta’ Southampton. Fil-pre]ent, Ashya qed jing[ata t-trattament dovut ;o sptar fil-belt ta’ Malaga u l-;enituri tieg[u n[elsu wara li l-prosekuturi fir-Renju Unit irtiraw ilmandat g[all-arrest, b’;urisdizzjoni Ewropea, li huma kienu [ar;u g[al din il-koppja. Illum, il-prosekuturi huma sodisfatti li l-allegat sogru g[all-[ajja ta’ Ashya, dovut g[at-trasferiment tieg[u lejn Spanja, ma kienx kbir, jew immedjat daqs kemm kien ma[sub ori;inarjament. Intant, fl-ewwel kummenti tieg[u malli [are; mill-[abs ta’ Soto Del Real, f’Madrid, Brett King qal li hu u martu kienu sejrin jaraw lil binhom mill-aktar
fis. Dan meta sar mag[ruf li lProton Therapy Center (PTC) fi Praga, il-belt kapitali tarRepubblika ?eka, irreveda ddokumentazzjoni medika ta’ Ashya u bir-rappre]entanti ta’ dan il-kumpless isostnu li t-tifel jista’ jkompli bit-trattament me[tie; f’dan il-post. Il-Pulizija bdew l-isforzi biex isibu lil Ashya malli saru jafu li l-;enituri tieg[u kienu [aduh mill-isptar ta’ Southampton ming[ajr il-kunsens tat-tobba u bl-iskop li /-/kejken jing[ata ttrattament tal-proton barra rRenju Unit. Intant, tabib konsulent fl-isptar ta’ Southampon qal li Ashya je[tie; li jg[addi minn ]ew; programmi ta’ kimoterapija li mistennija jdumu l-;img[at, u wara hu ikun jista’ jivvja;;a lejn Praga, g[at-terapija bil-proton. Min-na[a tag[hom, il-prosekuturi Britanni/i qalu li huma rrevedew il-ka] b’ur;enza u jikkunsidraw li m’hemmx provi bi]]ejjed g[al prospett realistiku li l-koppja King tispi//a kkundannata quddiem il-qorti g[al xi reat kriminali.
www.maltarightnow.com
Il-{amis 4 ta’ Settembru, 2014
16
DIVERTIMENT
Fl-aqwa tag[hom it-t[ejjijiet g[all-Malta Comic Con ‘14 Christopher Muscat info@maltacomic-con.com
Wicked Comics g[andha lunur t[abbar li Dave Taylor (Judge Dredd) u Christian Ward (The Infinite Vacation), kif ukoll il-kittieb pubblikatur John-Paul Kamath (London Horror Comic) se jing[aqdu ma’ Yishan Li, Rufus Dayglo, Andrew Wildman, Guillermo Ortego, Steve Scott, Mickey Lam, Mike Collins, Shaky Kane u Cliodhna b[ala mistednin g[all-Malta Comic Con (MCC) 2014 li se tit[ejja s-Sibt 29 u l-{add 30 ta’ Novembru fil-Kavallier ta’ San :akbu (is-sulari kollha), il-Belt Valletta, bejn l-10 a.m. u s-6 p.m. (is-Sibt) u bejn il-11 a.m. u s-7 p.m. (il-{add). “Malta Comic Con huwa avveniment emozzjonanti. Jit[ejja f’post spettakolari, ilpubbliku huwa entu]jast, ferrie[ u ener;etiku! Kien hemm wirja ta’ talent u kreattività minn bosta artisti, kemm lokali kif ukoll internazzjonali fejn il-pubbliku seta’ jie[u gost. “Intlaqajt tajjeb mill-istaff li assigura li kelli kulma xtaqt u li qattajt ]mien sabi[, kemm waqt
Dave Taylor u Christian Ward ;ew mistiedna wara rakkomandazzjoni tal-mistiedna pre/edenti tal-Malta Comic Con l-event kif ukoll waqt il-[ru; li kellna! Ma nistax nieqaf nirrakkomandaha.” Dan kien ilkumment estensiv li g[amlet Sonia Leong fl-2012 wara li [adet sehem fl-edizzjoni ta’ dik is-sena. Dave Taylor
Kien rock drummer, i]da llum Dave Taylor huwa kreatur li [adem fuq [afna kotba mainstream ma’ [afna kittieba, fosthom Matt Wagner Batman, Alan Grant, Karl Kesel u Chip Kidd (Judge Dredd), u John Wagner, Alan Grant, Robbie Morrison u Ian Edginton (Arzak), ma’ Jean Moebius u Prophet ma’ Brandon Graham. Xog[lu Batman: Death by Design, ma Chip Kidd, huwa mni]]el mal-best sellers tan-New York Times... darbtejn! Taylor ikkontribwixxa wkoll b’xog[lu f’design ta’ log[ob tal-kompjuter, televi]joni u films.
B[alissa qieg[ed ja[dem filkomik tieg[u Doctor Who, fejn jidher it-tabib il-;did, Pater Capaldi, miktub minn Robbie Morrison. Christian Ward
Christian Ward huwa illustratur, artist tal-komiks u kittieb jg[ix Londra. Minbarra li kien l-artist prin/ipali ta’ Dr Spektor (Dynamite) ma’ Mark Waid, huwa wkoll artist imfittex [afna minn Marvel. Xog[lijiet o[rajn tal-komiks passati tieg[u jinkludu The Infinite Vacation, su//ess tal-passat mal-kumpanija Amerikana Image Comics, u Olympus ma’ Nathan Edmondson. Hu [adem ukoll ma’ Matt Fraction fuq The Time Ben Fell in Love. {adem ukoll ma’ Kieron Gillen fuq Young Avengers. F’April li g[adda deher fuq The Guardian u l-
Il-karattru ta’ Christian Ward
Mistiedna personalitajiet kbar li huma w/u[ familjari fil-qasam tal-ispettaklu pro;ett Unmasked tal-British Library ma’ Margaret Atwood. F’Novembru li ;ej se jo[ro; komik ;did tieg[u, bl-isem ODY-C ma’ Matt Fraction. John-Paul Kamath John-Paul Kamath hu mg[aruf l-aktar b[ala kittieb u pubblikatur ta’ London Horror Comic. Minn meta deher lewwel darba fix-xena fl-2006,
London Horror Comic sar wie[ed mill-aktar komiks popolari fl-Ingilterra, fejn reba[ ittitlu ta’ ‘Best Horror Anthology’ f’Horror News Network awards. Il-ktieb li b[alissa huwa fit-tmien sena ta’ pubblikazzjoni tfa[[ar minn kittieba o[ra, fosthom Garth Ennis, Stewart Lee u The Horror Channel fl-Ingilterra g[at-ta[lita ta’ umori]mu li fih. Rakkomandazzjoni minn mistiedna pre/edenti “Dave Taylor u Christian
Il-karattru ta’ Dave Taylor
Ward kienu mistiedna wara rakkomandazzjoni tal-mistiedna pre/edenti tal-Malta Comic Con u g[andna l-unur ng[idu li fla[[ar irnexxielna n;ibuhom flevent tag[na. M’g[andna l-ebda dubju li t-ta[lita ta’ talent u personalità ta’ dawn l-artisti se
t[alli impatt po]ittiv g[all-event ta’ din is-sena. “Bl-istess mod, John-Paul Kamath bil-komik tieg[u London Horror Comic, ;ie rakkomandat minn mistieden tas-sena li g[addiet, u se jintlaqa’ tajjeb mill-pubbliku Malti wara s-su//ess li ;ab T-Pub u Twisted Dark li huma komiks tal-istess ;eneru. G[andna seba’ mitt sena sa ma jkollna lpre]enza ta’ Taylor, Ward u Karnath flimkien mal-mistiedna l-o[ra g[all-Malta Comic Con ta’ din is-sena u nixtiequ na[tfu l-opportunità biex nirringrazzjawhom tal-parte/ipazzjoni tag[hom,” qal Chris Le Galle, kofundatur ta’ Wicked Comics. B[as-snin ta’ qabel, Wicked Comics [ejjiet diversi pakketti g[all-fans li jixtiequ jattendu lMalta Comic Con minn barra, li jinkludu akkomodazzjoni bi prezzijiet imra[[sa u trasport mil-lukanda g[all-post fejn se ssir l-event. Bl-istess mod, Wicked Comics g[andha numru ta’ pakketti apposta g[al artisti jew kittieba barranin li jixtiequ jesibixxu x-xog[ol tag[hom li jinkludu skontijiet fuq imwejjed tal-esibiti.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 4 ta’ Settembru, 2014
17
LETTERATURA
Il-misteri tan-nannu u n-nanna “Matul it-tiftix tieg[i n[ossni ta’ sikwit be]g[ana li qed indejjaq lin-nies – in[ossni li qed niddeffes. {alliel li jara li jag[mel biex jie[u xi [a;a ming[and innies li ftiehmu mieg[i biex jitkellmu dwar in-nanniet. “Kwa]i kull darba li nag[mel mistoqsija n[ossni [axnija u seksieka – b[allikieku qed ninda[al fejn ma jesanix. G[alhekk irrid inkun naf kif in-nanniet g[exu [ajjithom. Min jien jien li nipprova nsib [wejje; li huma ma tkellmux dwarhom, forsi (qalu) xi w[ud minnhom?” Bdejt b’din is-silta li turi dwar xiex inhu r-rakkont An Exclusive Love ta’ Johanna Adorjan, ta’ nisel Ungeri], miktub bil:ermani] u maqlub g[all-Ingli] minn Anthea Bell, dwar in-nanniet tag[ha. Il-kittieba tag[mel li tista’ biex timla l-vojt fil-[ajja ta’ missier u omm missierha. Mill-bidu nett tar-rakkont il-qarrej ji;i mg[arraf li fit-13 ta’ Ottubru 1991 in-nanniet ne[[ew [ajjithom fidDanimarka. G[aliex [adu dan ilpass? G[aliha n-nanniet kienu artisti sbie[, misterju]i u hi nisilhom. G[amlet ]mien tiltaqa’ mag[hom, ikellmuha bil:ermani] b’a//ent barrani. Innanna g[adha sabi[a, fuq tag[ha, tpejjep sigarett wie[ed wara lie[or. In-nannu, darba tabib, li meta n-neputija kellha [ames snin, [allieha tie[u nifs missigarru u spi//at tisg[ol u tisg[ol. Nanna b’sa[[itha In-nanna b’sa[[itha. T[obb ilward, g[elm ta’ [ajja qabel tid[ol ix-xitwa. Kemm hu sabi[ ilward, mimli lwien li jixeg[lu, mimli rwejja[ qawwija. In-nanna tkellem lill-ward bl-Ungeri], tag[millu l-kumplimenti, b[allikieku kien qarib jew [abib. Imma n-nannu mhux qieg[ed fil-;nien tad-dar, i]da bilqieg[da fuq sufan skantat. In-nanna t[abbat fuq il-[;ie;a tat-tieqa ta’ fejn qieg[ed, g[alxejn, qisu ma nteba[x biha. Taf li spallejh
irqaqu b[al ;isem ta’ tifel, jixjie[, [addejh mixruba, ilmusta//i bojod, liebes in-nu//ali. T[ossha mdejqa, imqanqla tarah hekk. Ir-ra;el li mieg[u xjie[et, ]ew;ha li hu [ajjitha, x’se ji;rilu? Rakkonti mill-img[oddi In-nanniet lil uliedhom u
linneputijiet ftit jg[idulhom dwar [ajjithom. {a;a tas-soltu. L-istess il-;enituri. Fid-dinja tal-lum nifhem li l-;enituri jg[idu i]jed dwar [ajjithom mill-;enituri ta’ qabilhom. Minn hemm jew minn hawn ittfal isiru jafu. Is-so/jetà nfet[et u g[alhekk il-;enituri je[tie; li lil uliedhom jg[allmuhom il-fatti tal-[ajja. Huma nissluhom, dawn se jirtu kollox imma ;enerazzjoni tg[ix mod u ta’ warajha tg[ix mod ie[or. Hekk l-g[aqal ta’ min irabbi. In-nanniet huma nisel ta’ Lhud. Ma [abblux rashom dwar x’kienu ta’ qabilhom. Iltaqg[u f’Budapest, fl-Ungerija, fl-1940, waqt kun/ert mu]ikali f’dar privata. Bdew jo[or;u flimkien u ]]ew;u fis-7 ta’ Awwissu 1942. Sa daqshekk taf il-kittieba g[ax fuq [wejje; o[ra ta’ qabilha ma jg[idu xejn. Fl-Ewropa kienet g[addejja lgwerra. In-nannu sab ru[u f’kamp ta’ kon/entrament meta l:ermani]i [atfu l-Ungerija fid19 ta’ Marzu 1944. In-neputija, waqt ]jara lill-kamp ta’ kon/entrament ta’ Mauthausen issib li n]amm hemm u wara ttie[ed Gunskirshen, u ;ie me[lus minn truppi Amerikani. Fl-istess ]mien in-nanna rnexxielha tikseb dokumenti foloz, hekk baqg[et fl-Ungerija, tqila b’missier in-neputija. Billi n-nannu wasal wara pri;unieri o[ra “mag[tub g[all-a[[ar b’daqna twila, bilkemm ing[araf, imma kien [aj, kien hemm, ;ie lura.” In-nanna bdiet ta[seb li tne[[i [ajjitha b’idejha, tmut ukoll it-tarbija fil-;uf. Kif irnexxielu jibqa’ [aj, kif
Joe Cassar stcassar@gmail.commt
irnexxielha n-nanna tibqa’ [ajja? Il-misteri [aduhom mag[hom, qatt ma riedu jikxfu dak li g[addew minnu. Xi nies li g[addew minn dawn l-esperjenzi ne[[ew [ajjithom ukoll [afna snin wara. X’kien hemm midfun ;ewwa rashom? In-nannu darba beda jikteb it-tifkiriet. Ftit [a]]e] imma semma l-antenati kollha ta’ nisel Lhudi. Il-kunjom tal-familja kien Adler, sar Adorian. Tintemm il-gwerra Tmiem il-gwerra (dwar lOlokawst il-qarrejja jistg[u jaqraw ir-rakkont veru ta’ Daniel Mendolshon – The Lost). LUngerija waqg[et f’idejn ilKomunisti. B[al [afna o[rajn innannu nkiteb fil-partit Komunista, b[ala tabib mexa sewwa, kien rispettat g[ax wara kollox g[amel ]mien f’kamp ta’ kon/entrament. Kien isiefer g[all-konferenzi tat-tobba. Ir-Rivoluzzjoni Ungeri]a fl1956: In-nannu ssogra [ajtu g[al [addie[or. Fl-a[[ar qabad ilkarozza li ftit nies fl-Ungerija kellhom b[alha. Irnexxielu jaqsam bil-mixi g[al ;olAwstrija. Il-familja ta’ ku;ini u neputijiet tferrxet fil-kontinenti kollha. Il-kittieba tmur tfittixhom, g[atxana li tkun taf sewwa l-misteri tan-nanniet li barra qraba kellhom il-[bieb. In-neputija tikteb kif in-nanniet setg[u
Il-qoxra tal-ktieb ‘An Exclusive Love’
Fl-Ewropa kienet g[addejja l-gwerra. In-nannu sab ru[u f’kamp ta’ kon/entrament meta l-:ermani]i [atfu l-Ungerija fid-19 ta’ Marzu 1944 g[addew l-a[[ar jiem ta’ [ajjithom. Lestew minn qabel, kellmu tabib, qraw ktieb, fid-dar g[amlu kollox f’postu. Il-kelb tag[hom [allewh ma’ [biebhom b’li fi ftit jiem imorru g[alih. L-im[abba tan-nanna kienet biss g[annannu, ming[ajru ma kinitx tg[addi, lesta li tmur warajh anki sal-mewt.
It-Tnejn 14 ta’ Ottubru 1991 tifel li jqassam il-gazzetti [allihomlhom wara l-bieb. L-g[ada, it-Tlieta, g[amel l-istess. In-nanniet qatt ma qraw gazzetti aktar. Im[abba? Bi]a’ mill-[ajja? Tifkiriet imbieg[da? In-nanniet kienu j[obbu l-g[anja ta’ Reszo Seress ‘Id-Diqa tal-{add’ li [ar;et fl-1933. Il-kantant kien ne[[a [ajtu b’idejh fl-1968.
www.maltarightnow.com
Il-{amis 4 ta’ Settembru, 2014
18
KUMMER?
L-Emirates b’opportunitajiet g[al mal-cabin crew Emirates, il-linja tal-ajru li tg[aqqad flimkien popli u destinazzjonijiet, qed tistieden lill-kandidati biex japplikaw onlajn fuq is-sit www.emirates.com#careers jekk jixtiequ jissie[bu mat-tim talcabin crew. It-tim tar-rekluta;; tal-cabin se jivvaluta lcrew applikazzjonijiet onlajn. Dawk li jintg[a]lu jkunu mistiedna b’appuntament biex jiltaqg[u mat-tim tar-rekluta;; g[al valutazzjoni ulterjuri nhar isSibt, 6 ta’ Settembru 2014. L-Emirates qed tfittex li timpjega nies dedikati, d[ulin, b’attitudni po]ittiva u li lesti jag[tu g[ajnuna u servizz lillklijent. L-applikanti jrid ikollhom 21 sena jew i]jed meta jkunu impjegati. Dawn huma mitluba li jippre]entaw il-curriculum vitae (CV) bl-In;li] flimkien ma’ ritratt tal-passaport. Hu essenzjali li l-kandidati jkunu
jafu jiktbu u jitkellmu tajjeb blIngli] u jkollhom tal-inqas i//ertifikat mog[ti fl-a[[ar taliskola sekondarja. Il-kandidati g[andhom ikunu twal 212cm meta jog[lew fuq il-ponot ta’ subg[ajhom. F’Malta, il-linja tal-ajru Emirates ]viluppat b’su//ess sezzjoni tas-suq g[al kull min jivvja;;a lejn il-Lvant, l-Asja u l-Awstralja. Il-linja tal-ajru bdiet l-ewwel operat tag[ha minn Dubaj lejn Malta fl-1998 u b[alissa topera titjira ta’ kuljum b’waqfa qasira f’Larnaka, ?ipru. L-Emirates b[alissa g[andha 143 destinazzjoni f’81 pajji] madwar id-dinja bi flotta ta’ 227 wide-bodied, ajruplan mg[ammra bl-a[[ar teknolo;ija u bl-aqwa kumditajiet fis-suq tal-avjazzjoni. Barra minn hekk, l-Emirates g[andha 295 ajruplan ie[or ordnat, b’investiment li jaqbe] il-138 biljun dollaru Amerikan. Dan jag[mel il-linja tal-ajru
Il-cabin crew professjonali tal-Emirates jirrappre]enta 130 nazzjonalità differenti
Emirates il-klijent ewlieni talAirbus A380 b’51 di;à fisservizz filwaqt li 89 o[ra huma ordnati. Min[abba din l-
espansjoni, l-Emirates qed tfittex li timpjega membri ;odda mat-tim ta’ cabin crew din issena.
Aktar tag[rif dwar lopportunitajiet ta’ karrieri malEmirates jinkiseb mis-sit www.emirates.com#careers.
Kun parti mill-azzjoni ma’ GO Sports Bil-Premier League, Serie A u Ligue 1 fl-ewwel ;ranet talista;un il-;did, GO b[alissa qed toffri pakkett Sports Premium lill-klijenti kollha Silver u Gold g[al €14.99 biss fix-xahar. Il-pakkett GO Sports Premium joffri sitt stazzjonijiet ta’ sport lill-klijenti GO Digital TV u tmien stazzjonijiet lill-klijenti GO Interactive TV. Il-klijenti l-;odda ta’ GO Interactive TV jistg[u jgawdu wkoll minn ]ew; stazzjonijiet HD, GO Sports HD1 u GO Sport HD2, ming[ajr [las g[all-perjodu talkuntratt. L-abbonati ta’ Interactive TV jistg[u jgawdu wkoll minn servizz provdut fuq diversi pjattaformi f’darhom jew inkella fuq l-ismartphone jew tablet tag[hom meta ma jkunux id-dar permezz ta’ TV Anywhere ta’ GO ming[ajr [las addizzjonali. GO Interactive TV tag[ti la//ess lill-klijenti biex iwaqqfu, jag[mlu rewind, jibdew mill;did jew jirrekordjaw live ittelevi]joni g[all-konvenjenza tag[hom, biex hekk ma jitilfux dak il-gowl kru/jali. Apparti dan, l-istazzjonijiet GO Sports HD jipprovdu kwalità ta’ stampa mill-aqwa u Dolby Surround
GO Interactive TV tag[ti l-a//ess lill-klijenti biex iwaqqfu, jag[mlu rewind, jibdew mill-;did jew jirrekordjaw live g[all-konvenjenza tag[hom Sound. L-abbonati mal-pakkett Sports Premium ta’ GO jistg[u wkoll inizzlu l-app GO TV Anywhere fuq l-ismartphone tag[hom u jgawdu GO Sports 1 u GO Sports 2 ikunu fejn ikunu. GO Sports 1 u GO Sports 2 jinsabu disponibbli wkoll fi kwalità HD fuq TV Anywhere g[al dawk li huma abbonati masservizz HD. Michele Dandria, Content and Digital Media Manager ma’ GO qalet, “GO toffri selezzjoni esklussiva ta’ attivitajiet sportivi lill-klijenti tag[na, li jistg[u jitgawdew mid-dar jew barra permezz ta’ GO TV Anywhere. Blista;un il-;did tal-futbol fil-bidu tieg[u, GO se tkun qed twassal l-aqwa servizz ta’ sport f’Malta biex il-klijenti jkunu jistg[u jaraw l-isport favorit tag[hom f’HD u Surround Sound.” Minbarra l-Barclays Premier League, Serie A u Ligue 1, l-
abbonati ta’ GO Sports jistg[u jgawdu wkoll il-UEFA Champions League, numru ta’ stazzjonijiet tal-Klabb, li jinkludu klabb Ingli]i ta’ MUTV, LFC TV u Chelsea TV kif ukoll Taljani b[al Juventus Channel, Roma TV u Inter Channel. Fuq GO Sports hemm ukoll dixxiplini sportivi o[ra b[all-golf, rugby, tennis, Formula 1 u tlielaq ta]-]wiemel. Pakketti o[ra jinsabu disponibbli b[ala add-ons g[allklijenti ta’ Silver u Gold fosthom Sports Standard, li jinsab disponibbli g[al €7.99 biss fixxahar u jipprovdi lill-abbonati selezzjoni ta’ sport fuq it-televi]joni, smartphone jew tablet tag[hom permezz ta’ GO Interactive. G[al aktar tag[rif wie[ed jista’ j/empel 146 minn konnessjoni GO mobile jew ilFreephone 800721721.
Madwar l-Ewropa kollha issa bdew il-kampjonati tal-futbol g[all-ista;un 2014-15
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 4 ta’ Settembru, 2014
19
ATTWALITÀ
F’dawn l-a[[ar sentejn ittellg[u b’su//ess erba’ maratoni u bil-flus mi;bura kienu meg[juna [afna nies fil-b]onn f’pajji]i fejn il-faqar tmissu b’idejk
Maratona ta’ ;bir ta’ fondi b’risq il-Missjoni Dun :wann Farrugia
Fondazzjoni U ( Xandir So/jo-Reli;ju]), ‘U’ g[ax INT kollox g[alina. Fondazzjoni li tu]a l-midja biex ittejjeb il[ajja ta’ min hu fil-b]onn. G[andha b[ala prijorità ta’ [idmietha lill-foqra u minoritajiet ]vanta;;jati u emar;inati. Il-[idma prin/ipali tag[ha hi li torganizza maratoni televi]ivi ta’ ;bir ta’ fondi biex issostni pro;etti ta’ missjunarji Maltin mal-erbat irjie[ tad-dinja. Ilfondi mi;bura jitqassmu fuq pro;etti varji li jintg[a]lu b’reqqa minn kumitat apposta li jevalwa l - applikazzjonijiet g[all-g[ajnuna li jaslu g[and ilFondazzjoni minn ]mien g[al ]mien. F ’ dawn l - a[[ar sentejn , ittellg[u b’su//ess erba’ maratoni li xxandru fuq l-istazzjonijiet televi]ivi kollha Maltin . Dan g[aliex il-Fondazzjoni U ( Xandir So/jo - Reli;ju])
Matul il-maratona ta’ ;bir ta’ fondi b’risq il-Missjoni li se tixxandar mit-12 sal-14 ta’ Settembru 2014, [utna fil-b]onn fl-Indja, il-Mo]ambik u l-Kenja qed jistennew l-g[otja ;eneru]a tal-Maltin u l-G[awdxin g[andha relazzjoni mill-aqwa mal-istazzjonijiet televi]ivi filg]ejjer Maltin. Matul l-erba’ maratoni li ttellg[u, in;abret issomma ta’ €295,704. Flus li taw tama ;dida lil [utna foqra u vulnerabbli filGana, il-Kenja, in-Nepal, isSudan, il-Perù, il-Filippini u lIndja. G[otjiet ;eneru]i li taw ilma tax - xorb , ikel , ilbies , medi/ini, edukazzjoni u saqaf ta’ kenn lil tant nies nieqsa minn kollox. Bla dubju, din hi xhieda /ara tal-;enero]ità tal-poplu Malti u G[awdxi li g[andu g[al qalbu l[idma missjunarja. Hi xhieda daqstant ie[or /ar tal-fidu/ja li l - poplu tag[na g[andu fit trasparenza u l - impenn tal -
Fondazzjoni U (Xandir So/joReli;ju]). Ta’ dan a[na lkoll grati u nwieg[du li nibqg[u impenjati f ’ [idma serja u dedikata b’risq il-fqir u l-vulnerabbli. Mistennija g[otja ;eneru]a Matul il-maratona ta’ ;bir ta’ fondi b’risq il-Missjoni li se tixxandar mit -1 2 sal -1 4 ta ’ Settembru 20 1 4 , [utna fil b]onn fl-Indja, il-Mo]ambik u l-Kenja qed jistennew l-g[otja ;eneru]a tal - Maltin u l G[awdxin . Din id - darba , il Fondazzjoni se ssostni erba’ pro;etti . Nisa u minorenni
abbu]ati je[tie;u kenn [ieles f’Rescue Centre ;o Garissa.
Familji s[a[ je[tie;u saqaf fuq rashom permezz ta’ bini ta’ palhotas ( g[erejjex). Ra[al imbieg[ed je[tie; ilma nadif g[ax - xorb imsoffi minn jer rycans apposta. Foqra je[tie;u edukazzjoni li tista’ ting[atalhom f ’ ?entru So/jali u Edukattiv f’Kalkutta, biex ma jibqg[ux dipendenti. Il - Fondazzjoni U ( Xandir So/jo - Reli;ju]) tistieden lil kull Malti u G[awdxi, li g[andu g[al qalbu l-;id umanitarju, li ja[dem id f’id mag[ha g[al dawn l - g[anijiet nobbli . Il Fondazzjoni U tiddependi minn kull g[otja, kbira jew ]g[ira, biex tag[ti tama lill-fqir u l-vulnerabbli . Tiddependi minn appo;; sod ta’ azjendi li jistg[u
jag[tu sehem mill - qlig[ tag[hom biex titjieb il-[ajja ta’ tant nies sfruttati intortament. Il-Fondazzjoni U hi int li se tag[ti d-donazzjoni tieg[ek billi //empel fil-jiem tal-maratona u tag[ti [ajja ;dida lil min qed jistenna l-;enero]ità tieg[ek. 51602042 g[al donazzjoni ta’ €10 51702085 g[al donazzjoni ta’ €15 5 1 80206 1 g[al donazzjoni ta’ €25 Jew ibg[at sms vojt bin numru 506 1 736 1. Kull sms ifisser donazzjoni ta’ €2.33. Jintlaqg[u minn issa donazzjonijiet ming[and individwi jew azjendi, b’/ekk pagabbli lil Fondazzjoni U (Xandir So/joReli;ju]). Indirizzaw id-donazzjoni tag[kom lil: Fondazzjoni U (Xandir So/jo-Reli;ju]), 28 Triq il-;dida fi Triq Valletta, {al Luqa LQA 6000 . Tintbag[at ir/evuta bil - posta g[al kull donazzjoni.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 4 ta’ Settembru, 2014
20
CINEKRITIKA
Joe Calleja - jocal@me.com
LUCY
Kapa/itajiet mentali ming[ajr limiti Direzzjoni> Luc Besson< {in> 99 minuta< ?ert.> 15< KRS
Film li kien g[o;obni [afna g[ax qistu b[ala thriller intelli;enti u drammatiku kien Limitless tant li kont inkludejtu fil-lista tal-favoriti tieg[i g[al dik ir-ra;uni fl-2011. Jidher li mag[kom id-dilettanti tal-films Maltin kien mar tajjeb ukoll g[ax dam jintwera tmien ;img[at. Is-sabi[a kienet li g[all-ewwel ta[seb li se tara l-kummiedja tassoltu dwar kittieb li tkun marritlu l-mu]a, imma mbag[ad dan (Bradley Cooper) jiltaqa’ ma’ [u dik li kienet martu li jag[tih pillola sperimentali u spe/jali, li kapa/i tkabbarlu l-[iliet mentali mill-20 fil-mija biss li jing[ad li ju]a l-bniedem, sa anki 100 filmija. F’Lucy minflok ra;el, g[andna mara, appuntu Lucy, li wkoll tie[u medi/ina simili li tibdilha f’superwoman. Hemmhekk jieqaf ix-xebh ma’ Limitless. Lucy huwa thriller, imma mi]g[ud bl-azzjoni u ferm aktar fantasija, jew a[jar imma;inazzjoni, tant li, minkejja li jin[ass esa;erat, m’hemmx dubju li j;ieg[lek ta[seb dwar post il-bniedem fid-dinja. Imma anki min ma jridx joqg[od i[abbel mo[[u daqstant,
Lucy ]gur li j]ommu mill-bidu sal-a[[ar, anki g[ax, b’xorti tajba, itul inqas minn sieg[a u nofs. Hija l-artista Scarlett Johansson li tag[ti l-isem lillfilm – u g[al darba’o[ra re;g[et g[amlet g[a]la tajba. Ma niftakarx film li m’g[o;obnix fost dawk li [admet. Hawn tidher b[ala studenta kemxejn im[awda li [abib tag[ha j;eg[ilha twassal bagalja misterju]a lil Jang (Choi Minsik), kap fero/i ta’ gang ta’ traffikanti tad-drogi, u tispi//a bi kwantità ta’ pilloli ta’ droga ;dida fl-istonku, li kellha twassalha fl-Ewropa. Meta wa[da mill-boro] jinfaqg[u, id-droga tibda tkabbrilha l-kapa/ità mentali b’[effa kbira. B’hekk jirnexxilha ta[rab millgang ta’ Jang, u ming[and xjenzjat mag[ruf spe/jalista fil-mo[[, il-Professur Norman (Morgan Freeman), issir taf li jekk hi tikseb mija fil-mija tal-kapa/ità ma kienx jaf x’jista’ ji;ri, u jista’ jkun ukoll li hi tmut. G[alhekk ter[ilha g[allEwropa biex, bl-g[ajnuna tag[ha, ditektiv tal-pulizija Fran/i]a jsib lil tliet traffikanti
Il-Professur Norman (Morgan Freeman) iwissi lil Lucy (Scarlett Johansson), f’Lucy
o[ra li kellhom id-droga flistonku u hi tisfratta l-pjan ta’ Jang u tpattihielu. Sakemm tag[mel dan, hi tag[mel [erba s[i[a minn kull min jipprova jwaqqafha grazzi g[as-setg[at li kienet qed takkwista – sekwenzi ta’ azzjoni divertenti bl-esa;erazzjonijiet (darba konna nsej[ulhom “]inni-
jiet”) li twettaq. Imma dawn ma kinux biss setg[at fi]i/i, imma wkoll purament mentali b[al li taqra l-mo[[ tal-bniedem u timmanipula lmaterjal mill-bog[od. Tridu tarawha mbag[ad issuq karozza fit-toroq ta’ Pari;i fl-aqwa kon;estjoni tat-traffiku b’velo/ità mill-aktar qawwija.
Apparti li l-film huwa kollu kemm hu ta’ Johansson, Besson g[al darb’o[ra jag[tina prova tal-bravura tieg[u, g[alkemm hu stess ammetta li fih ikkopja films o[ra, fosthom The Professionals, Inception, Matrix, bi tmiem li jfakkrek f’2001: A Space Odyssey u The Tree of Life. Naturalment Limitless ukoll.
BOYHOOD
Dam jin[adem 12-il sena u bl-istess atturi Direzzjoni> Richard Linklater< {in> 166 minuta< ?ert.> 15< KRS
B[ala storja, dan il-film m’g[andux xi wa[da spe/jali, anzi hija wa[da komuni, familjari, anki fis-sens li tittratta dwar familja li tg[addi minn taqlib ordinarju, g[all-inqas g[all-Istati Uniti u pajji]i fejn id-divorzju ilu snin twal li dda[[al. G[all-kuntrarju, li fih spe/jali, u forsi aktar interessanti mirrakkont, huwa l-film innifsu, ilproduzzjoni tieg[u. Bi]]ejjed ng[idu li dam jin[adem 12-il sena. Imma dan ma kienx min[abba problemi fil-produzzjoni, imma bi skop pre/i] tal-producers, filwaqt li minbarra t-tul tal-produzzjoni, l-atturi tul dawn is-snin kollha baqg[u l-istess! Forsi l-aktar film qrib Boyhood kien Le 400 Coups ta’ Truffaut (li l-poster tieg[u serva g[all-Mostra Internazionale del Cinema ta’ din is-sena) li kien jittratta wkoll dak li jg[addi minnu tfajjel tul 20 sena. Imma rre;ista Linklater kien idde/ieda mill-ewwel li dan il-film kellu jkun wie[ed verament realistiku, biex insej[ulu hekk, spe/i ta’ reality show /inematografika,
tul, appuntu, tnax-il sena. Il-protagonist hawn huwa Mason (interpretat minn Ellar Coltrane, li Linklater g[a]lu biex jibda ja[dem fil-film meta kellu seba’ snin biss, u baqa’ jinterpreta l-parti, ftit jiem kull sena sakemm g[alaq id-19-il sena kwa]i sena ilu e]att fis-27 ta’ Awwissu 2013. B’hekk narawh jikber u ji]viluppa b’mod naturali: dirg[ajn, ri;lejn, muskoli, geddum, imnie[er, il-kordi vokali, e//. Anki l-atturi l-o[ra ewlenin baqg[u dejjem l-istess. Patricia Arquette ta[dem ilparti tal-omm li ti]]ewwe; ta’ 23 sena meta tinqabad tqila ta’ 23 sena, tispi//a ti]]ewwe; u tiddivorzja darbtejn o[ra, bil-konsegwenzi ovvji fuq Mason u o[tu ikbar minnu Samantha (li hi interpretata minn bint ir-re;ista Lorelei). Il-parti ta’ missieru jinterpretaha Ethan Hawke, hekk kif dan jibqa’ jara lil uliedu regolarment, u jqattg[u mieg[u weekend kull [mistax. B’differenza minn 400 Coups u anki s-sensiela televi]iva Up
Mument ta’ pa/i g[all-omm (Patricia Arquette) ma’ binha Mason (Ellar Coltrane) f’Boyhood
tar-re;ista Michael Upted, Boyhood ma jittrattax l-aktar leffetti ta]-]mien li jg[addi, imma aktar i]-]mien innifsu li
jg[addi ming[ajr ma nindunaw u ma nistg[u nag[mlu xejn biex inwaqqfuh. Il-fatt li jaqbe] snin s[a[ bil-persuna;;i jixjie[u
f’daqqa jista’ ma jog[;obx lil kul[add, imma l-ikbar difett talfilm x’aktarx huwa t-tul tieg[u: sag[tejn u tliet kwarti.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 4 ta’ Settembru 2014
21
CINEKRITIKA THE NUT JOB
Ikomplu jisirqu l-lew] u l-;ew] Direzzjoni> Peter Lepeniotis< {in> 86 minuta< ?ert.> U< KRS
Wara s-su//essi li kisbu lfilms animati Ice Age bl-avventuri tal-iskojjattlu Scrat fit-tfittxija u s-serq tal-;ew] u l-lew], tasal produzzjoni o[ra, din iddarba Kanadi]a-Koreana, bi skojjattlu ;did, Surly li kien introdott xi snin ilu f’film qasir tal-istess re;ista Lepeniotis. Ma nag[tukomx tort jekk g[all-ewwel ta[sbu li dan huwa l-istess karattru tal-films talFox, g[ax anki jien kont se nitqarraq, imma hawn l-istorja hija kollha dwar l-isforzi ta’ dan l-iskojjattlu u s[abu fl-akkwist tal-ikel favorit tag[hom. Dan Surly (b’le[en Will Arnett) ma kienx jimpurtah
minn s[abu fil-park fejn kienu jg[ixu, g[ajr g[all-;urdien Buddy, u kien ‘jikka//ja’ g[all;ew] u l-lew] g[alih biss, u g[alhekk xejn ma kien popolari mal-annimali l-o[ra. Infatti jitke//a mill-mexxej tal-park, Racoon (Liam Neeson), u jispi//a fit-toroq talbelt antika Oaktown mi]g[uda b’perikli g[all-iskojjattlu. Jippjana li jisraq bejjieg[ tat-triq tal-lew] u l-;ew], imma sidu filverità jkun wie[ed minn gang li kienet qed tippjana serqa minn bank, permezz ta’ mina ta[t lart. Issa Surly ikollu, kontra qalbu, jing[aqad ma’ grupp
L-aqwa films f’Malta (Bejn is-27 u l-31 Awwissu – KRS) 1. (–) 2. (1) 3. (2) 4. (re) 5. (–) (re: re-entry)
Into the Storm Guardians of the Galaxy The Expendables 3 Maleficent The Inbetweeners 2
Surly (lemin) ‘jinnegozja’ mal-;urdien Buddy f’The Nut Job
interessat ukoll fis-serq tal-lew] u l-;ew], u li jinkludi lil wa[da mill-karattri femminili animati l-aktar interessanti, l-iskojjattlu [amra Andie (Katherine Heigl). L-animazzjoni bit-3D hija
ferm ikkulurita, b’umori]mu u lambjentazzjoni li jg[inu mhux ftit biex ‘imexxu’ l-istorja. Hemm ukoll ver]joni animata tal-kanzunetta Koreana Gangnam Style – x’tistenna?!
The Nut Job forsi ma j[abbathiex mas-sensiela Ice Age (anki g[ax mhux ori;inali), imma ]-]g[ar ja//ettaw lil Surly b’entu]ja]mu, b[alma g[amlu ma’ Scrat.
DELIVER US FROM EVIL
Bejn ‘tat-tkexkix’ tas-soltu, dmija, thriller u psikolo;ija Titlu kemxejn twil g[all-kritika tieg[i dwar film li jibda bissoltu “based on true events”. Fost s[abi l-kriti/i l-o[ra li konna qed narawh tnisslet karba u na[seb l-istess fostkom li issa sirtu “immuni” wkoll g[al dikjarazzjonijiet simili, li malajr jintesew hekk kif jibda l-isparar fl-Iraq u tibda ta[seb li bdejt tara xi film differenti milli stennejt, g[ax ta[sbu xi wie[ed talgwerra jew thriller kriminali. Imma mbag[ad aktar ma jg[addi l-[in, aktar tirrealizza li l-film kien dak li mort tara. Ilprotagonist huwa Sarchie (Eric Bana), pulizjott xejn konvenzjonali, li min[abba x-xog[ol jabbanduna l-familja, g[alkemm issa jkun beda jg[ejja bir-rutina tas-soltu, l-aktar meta jmissu ja[dem billejl. Il-fatt li donnu kien ixomm meta jkun se jkun hemm ilperiklu, u ssir referenza g[al xi [a;a li kienet se[[et meta kien suldat fl-Iraq, g[all-ewwel xejn ma jidhru premessa g[all-film tat-tkexkix. G[alhekk id-direzzjoni li ried jie[u r-re;ista Dickinson u lproducers xejn ma tkun /ara, [afna drabi jalterna bejn film
horror tas-soltu, dmija, thriller polizjesk u psikolo;iku. Huwa biss meta ji;i ]velat is-su;;ett ewlieni tal-film li tifhem a[jar fejn ried jasal min [adem ilfilm. Deliver Us from Evil huwa daqsxejn twil i]]ejjed g[allfilms ta’ dan il-;eneru u jie[u daqsxejn fit-tul biex “jibda”. B’xorti tajba, il-qbil (dik li blIngli] isej[ulha chemistry) bejn diversi karattri, jista’ jwassal biex min qed jara l-film ja//ettah ta’ li hu, u jinsa llo;ika u n-nuqqas ta’ twemmin. B’differenza minn films tipi/i o[ra, dan ma jesa;erax i]]ejjed fit-turija ta’ dmija, bl-iskop li jkun effettiv ming[ajr ma ‘jqa]]ek’, u jwassal is-setg[a vera tat-tkexkix. Intemm billi n]id li Sarchie jispi//a ja//etta li jikkollabora ma’ qassis ]ag[]ug[, Mendoza (Edgar Ramirez) li kien e]or/izza mara li kienet ippruvat toqtol lil bintha, imbuttata minn veteran tal-gwerra fl-Iraq suldat ipossedut li issa ried je]or/izza lilu wkoll. }gur li s’issa fhimtu x’tip ta’ film hu dan, u tafu sew x’tistg[u tistennew.
Il-qassis Mendoza (Edgar Ramirez) jikkonvin/i lil Sarchie (Eric Bana) jg[inu f’e]or/i]mu minkejja li dan ma kienx jemmen, f’Deliver Us from Evil
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 4 ta’ Settembru, 2014
22
TV#RADJU
05>30 06>00 08>00 08>05 09>00 09>05
Ru]arju Radio 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor (ikompli) 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>00 11>55 12>00 12>30 14>30 15>00 15>05
Mu]ika bla kummenti Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet The Big Show Hitsteria A[barijiet fil-Qosor (ikompli) Hitsteria (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
16>30 Newsdesk 17>00 A[barijiet 17>55 Avvi]i tal-Mejtin 18>00 A[barijiet 18>30 Lejliet Sajfin 20>30 Waqtiet 21>30 Flashback 22>30 Il-Mixja lejn l-Indipendeza 23>00 Newsdesk 00>25 Mu]ika tul il-lejl www.radio101.com.mt
G[at-tfal fuq il-Cable Disney Channel
06:10 - I Didn’t Do It 06:35 Sabrina Secrets of a Teenage Witch 06:55 - Win, Lose or Draw 07:20 The Suite Life on Deck 07:45 A.N.T. Farm 08:05 - A.N.T. Farm 08:30 - Sonny With a Chance 08:55 - Sonny With a Chance 09:15 - The Suite Life on Deck 09:40 - The Suite Life on Deck 10:05 - That’s So Raven 10:25 - That’s So Raven 1 0 : 50 - A . N . T . Farm 11:1 5 A.N.T. Farm 11:35 - Good Luck Charlie 12:00 - Good Luck Charlie 12:25 - Jessie 12:45 – Jessie 13:10 - Austin & Ally 13:35 - Win, Lose or Draw 14:00 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 14:25 - Austin & Ally 14:50 - Hannah Montana 1 5 :1 0 - Violetta 1 6 : 00 - High School Musical 2 17:40 - Get Frozen 17:55 - Hannah Montana 18:20 - Violetta 19:05 - I Didn’t Do It 19:30 - I Didn’t Do It 19:50 - I Didn’t Do It 20:15 - I Didn’t Do It 20:40 - I Didn’t Do It 21:00 - Good Luck Charlie 21:25 - A.N.T. Farm 21:50 - Shake It Up! 22:10 Wolfblood 22 : 35 - Wolfblood 23:00 - Violetta 23:45 - The Hive 23:50 - Art Attack Nickelodeon 08:20 - Dora the Explorer 08:45 Umizoomis 09:10 - Tickety Toc 09:28 - Little Kingdom 09:35 PAW Patrol 10:00 - Zack and Quack 10:25 - Olive the Ostrich 10:50 - Bubble Guppies 11:15 Winx Club 11:40 - Totally Spies! 12:05 - T.U.F.F. Puppy 12:30 – iCarly 12:55 – Victorious 13:20 Big Time Rush 13:45 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:10 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 1 4 : 40 - The Penguins of Madagascar 15:05 The Penguins of Madagascar 15:30 - Rocket Monkeys 15:55 - Rabbids Invasion 16:20 - Marvin Marvin 16:45 - iCarly 17:10 - Big Time Rush 17:35 - Totally Spies! 18:00 - Kung Fu Panda : Legends of Awesomeness 1 8 : 25 - The Penguins of Madagascar 18:50 The Fairly OddParents 19:15 SpongeBob SquarePants 19:40 Victorious 20:05 - iCarly 20:30 SpongeBob SquarePants 20:55 Avatar: The Legend of Aang 21:20 - Big Time Rush 21:45 - Big Time Rush 22:10 - The Penguins of Madagascar 22:35 - The Penguins of Madagascar 23 : 00 - iCarly 23:25 - iCarly 23:50 - Victorious
Jim Jam 08:25 - What’s The Big Idea? 08:30 – Gazoon 08:35 – Snapatoonies 09:00 - Heroes of the City 09:15 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 - Benjamin’s Farm 09:45 - My Animal Friends 10:00 See the Sea 10:05 Lots & Lots Of... 10:20 - Bob the Builder 10:30 Fireman Sam 10:40 - Thomas and Friends 10:50 - See the Sea 10:55 Nouky & Friends 11:00 Rubbadubbers 11:10 - Pingu 11:15 Tiny Planets 11:20 - Woody Buddies 11:25 Woody Buddies 11:30 Monkey See, Monkey Do 11:40 Barney & Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:20 – Noksu 12:25 – Jarmies 12:40 - What’s The Big Idea? 12:45 - What’s The Big Idea? 12:50 - Heroes of the City 13:05 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:30 - Gombby’s Green Island 13:45 - Shapes 13:55 - Kipper 14:05 - Woody Buddies 14:10 Woody Buddies 14:15 – Snapatoonies 14:40 - My Animal Friends 14:55 - See the Sea 15:00 - Fluffy Gardens 15:10 - Noksu 15:15 – Jarmies 15:30 Angelina Ballerina 15:45 - Monkey See, Monkey Do 15:55 - Barney & Friends 16:25 - Pingu 16:30 Tiny Planets 16:35 - Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 - Gombby’s Green Island 17:00 - Bob the Builder 17:10 Fireman Sam 17:20 - Thomas and Friends 17:30 - See the Sea 17:35 Monkey See, Monkey Do 17:45 Dougie in Disguise 17:55 - Slim Pig 18:05 - Heroes of the City 18:20 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:45 - What’s The Big Idea? 18:50 - What’s The Big Idea? 18:55 My Animal Friends 19:10 - See the Sea 19:15 – Noksu 19:20 - Shapes 19:30 Monkey See, Monkey Do 19:40 Barney & Friends 20:10 - Woody Buddies 20:15 - Woody Buddies 20:20 - Gombby’s Green Island 20:35 Connie the Cow 20:45 - Angelina Ballerina 21:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 Heroes of the City 21:40 - What’s The Big Idea? 21:45 - What’s The Big Idea? 21:50 - Tiny Planets 21:55 Pingu 22:00 - Bob the Builder 22:10 Fireman Sam 22:20 - Thomas and Friends 22:30 - See the Sea 22:35 Dougie in Disguise 22:45 - Slim Pig 22:55 - Connie the Cow 23:05 - Kipper 23:15 - My Animal Friends 23:30 Woody Buddies 23:35 - Woody Buddies 23:40 - What’s The Big Idea? 23:45 - What’s The Big Idea? 23:50 -
Barney & Friends
Dejjem Tieg[ek Becky – Net Television, 22:00
Ingrid waslet biex tmur lura l-kunvent imma Vince ma jridhiex titlaq u qed ikun diffi/li. Edmea qed t[ossha titlef il-kontroll ta’ [ajjitha. G[adha ma marritx tara lil Ivan mindu ;ie arrestat. Doris tipprova tg[inha u tag[mlilha l-kura;; mill-esperjenzja tag[ha. Tag[mlilha xi differenza lil Edmea? Mindu ;ie lura mil-Gre/ja, Gary ma baqax l-istess ma’ Andre...x’seta’ ;ralu? Neil wasal lura Malta. Tg[id Sabrina tant drat g[and ommha u missierha li tidde/iedi li tibqa’ tg[ix hemm? Davinia turi fidu/ja fi Prentiss u Prentiss jibda jie[u l-affarijiet bis-serjetà. L-impjegat il-;did qed jie[u interess kbir fis-serra u Doris g[andha fidu/ja fih. Tg[id dak li jag[mel, jag[mlu minn qalbu jew biex jing[o;ob g[ax g[andu xi skop ie[or? Issa li Becky u t-tarbija marru d-dar, ir-relazzjoni ta’ Becky u James titjieb jew tiggrava? TVM
07:00 – A[barijiet 08:00 – Kids Detective 08:30 – Xpla[[malhajt 08 : 45 – Labrats 09 :1 5 Xplahhmalhajt 09:30 – Venere 1 0 : 30 – Mill - ma[]en tal - festi 10:30 – Teleshopping 12:00 A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 – Madwarna 12:40 – Bijografiji 13:30 - Teleshopping 14:40 – Zafira 15:20 – It-Triq 15:30 Kids Detective 16:00 – A[barijiet 16:05 – Xpla[[malhajt 17:05 – Teleshopping 18:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 18:10 – Madwarna 18:40 - bijografiji 20:00 – A[barijiet 21:00 – Katrina 22:10 – Rajtx ma Rajtx. TVM 2
07:00 – Euronews 08:00 – A[barijiet 09.00 – Paq paq motor sports 09 : 30 – Mill - ma[]en tal - festa 1 0 : 00 – Luxdesign 11: 00 – American Idol 1 3 : 00 – Storjagrafija 14:30 – Menu 15:15 – Mixja ta’ poplu 16:15 – Mattia 1 6 : 45 – Paq Paq Motor Sports 1 7 :1 5 – Swim up 1 7 : 45 – Madwarna 18:15 – Venere 19:30 - Bijografija 20:30 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis - smig[ 20:40 – Jackie Brown. Film 1997 21:40 – Headline News 23:10 – News in English One
07:30 - ONE News 07:45 – Indigo 09 : 30 - ONE News 09 : 45 – Telebejg[ 11:00 – Sajf 12:30 ONE News 12:40 – Telebejg[ 1 3 : 40 - Il - klikka 1 4 : 40 Midinbin 1 5 : 30 – Fil - k/ina ma ’ Malcolm 16:00 – Aqrali Stroja 16:20 - Telebejg[ 17:30 - ONE News 17:40 - Indigo 19:30 - ONE News 20:20 – Identita 21:45 – The thursdays night project 22:30 Maskra 23:30 - ONE News Smash
07:40 - Er;a’ Lura 08:40 – A[barijiet 09:00 – {abbejtek 10:00 Fil-K/ina ma’ Farah (r) 10:50 TSN Teleshopping 13:00 - A to Z Teleshopping 14:20 – Ma’ Majsi
16:10 17:50 -
Fil-K/ina ma’ Farah (r) Foreign news 18:00 A[barijiet ta’ Barra 18:15 - Bingo 75 18:40 – Teleshopping 19:00 – A[barijiet 19:30 – Documentary 20 : 30 – Il - Parlament tal - poplu 21:30 – CNI 22:00 – A[barijiet 22:30 - Motordrome. Raiuno
06:45 - Unomattina Estate (jinkludi t-Tg 1 u r-rapport tat-temp) 11:25 – Un passo dal cielo 2 13:30 – Telegiornale 1 4 : 00 - TG 1 Economia 14:05 - Soap Legàmi 14:55 – Fidati di me 17:00 - TG 1 17:10 - Che tempo fa 17:15 – Segreto a Praga. Film 2012 18:50 - Reazione a Catena 20:00 – Telegiornale 20 : 30 – Italia – Olanda Calcio amichevole 23:10 - Overland 15 00:05 – Galtango 2014 01:45 – Cinematografo speciale Venezia. Raidue
06:10 – |Dance 07:35 -Heartland 08:20 - Le Sorelle McLeod - (TF) 09:45 - Pasión Prohibida 10:30 Tg2 Insieme Estate 11:20 - Il nostro amico Charly 12:10 - La nostra amica Robbie 13:00 - TG2 Giorno 1 3 : 30 - E ... state con Costume 1 3 : 50 - Medicina 33 1 4 : 00 – Squarda omicidi Istanbul – ultima fermata istanbul. Film 2008 15:40 - Senza traccia (TF) 16:20 – Guardia costiera 17:50 - TG 2 Flash L.I.S. 17:48 - Meteo 2 17:50 - TG Sport 18:15 - TG 2 18:45 - Rex 20:30 - TG2 20.30 21:10 – Il gioco della vendetta. Film 2012 22:50 – Beauty and the Beast 23:35 - TG 2 23:50 - Razza Umana Magazine 00:40 – Mode 01:15 – Nessuno al suo posto. Film 2003 03:05 - Videocomic Raitre
08:00 - Agorà Estate 10:05 – Dopo le nozze 10:20 – I piaceri dello scapolo. Film 1960 12:00 – TG3 12:25 - La Signora del West 13:10 - Il tempo e la Storia 14:00 - TG Regione 1 4 :1 8 - TG Regione Meteo 14:20 – TG3 14:49 - Meteo 3 14:50 – T GR Piazza Affari
14:55 - TG3 LIS 15:00 – Terra nostra 15:45 – Piede di dio. Film 2009 17:20 - Geo Magazine 2014 19:00 – TG3 19:30 - TG Regione 19:53 - TG Regione Meteo 20:00 – Blob 20:10 – Ai confini della realta 20:35 – Un posto al sole 21:05 – La rivincita delle bionde. Film 2001 22:55 - TG Regione 23:35 – Macchie solari. Film 1974 01:10 – Rai cultura 01:40 - La Musica di Raitre 02:30 - Fuori Orario. Canale 5
07:54 – Traffico# Borse e monete# Meteo.It # Tg 5 08:45 – Fratelli detective 11:00 – Forum 13:00 – Tg 5 # meteo.It 13:40 – Beautiful 1 4 : 45 – Rosa munde Pilcher : Equivoci e segreti . Film 2011 16:30 – Pomeriggio cinque 18:00 –TG5 Minuti 19:00 – Il Segreto 20:00 – Tg 5 # Meteo.It 20:40 – Paperissima sprint 2 1:1 0 – Appuntamento con l’amore. Film 2010 23:45 – The rebound ricmincio dall’amore. Film 2009 01:25 – Tg 5 # Rassegna # Meteo.It. 02:00 – Paperissima sprint Italia 1
06:45 – Xena 07:40 – Supercar 09:35 – A team 11:30 – Human target 12:25 – Studio apert # Meteo.I 13:02 – Sport mediaset 14:05 – I Simpson 14:30 – Futurama 15:00 – Pretty little liars 1 6 : 40 – Dawspm’d creek 18:55 – Studio aperto # Meteo.It 19:20 – CSI: NY 21:10 – Sansone . Film 2010 22:55 – Superhero – il puo dotato fra i supereroi. Film 2008 01:05 Sport mediaset. Rete 4
07:20 – Miami vice 08:15 – Hunter 10:45 – Ricette all’Italiana 11:30 Tg 4 # Meteo.It 12:00 – Un detective in corsia 13:00 – La signora in giallo 15:30 – Sangue misto. Film 1956 17:50 – Cuore ribelle 18:55 – Tg 4 # Meteo.It 19:35 – Ieri e oggi in TV 19:55 - Tempesta d’amore 20:30 – Il segreto (TN) 21:15 – Evelyn. Film 2002 23:15 – Nel nome del padre. Film 1993 02:00 – Tg 4 02:00 – Willy signori e vengo da lontano. Film 1989.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 4 ta’ Settembru, 2014
23
TV#RADJU F Living 07:00 – Teleshopping 08:00 – Drama 09:00 – Drama 10:00 – Bejnietna l-[bieb 12:00 – Teleshopping 13:00 – F Living Magazine 16:00 – Teleshopping 20:30 – Arkivji tan-nies 21:30 – Nintrefa ‘l fuq 22:30 – F Living show 01:30 – Teleshopping. Xejk 07:30 –
Just for laughs 07:45 – Total request show 09:45 – Football Daily 09:50 -Shout out 10:00 – Love & Romance 10:45 – Telemarket deals 11:45 – Just for laugh 13:30 – The 80’s 14:00 – Glden oldies 15:00 – The 90’s 16:30 – Hits 16:50 – Shout out 17:45 – Maltese music 18:00 – Total request 20:00 - Just for laughs 20:30 – Frux 22:00 – Xi [lomt 23:00 – Local issues 23:45 – Telemarket deals Melita More 09:00 - Grey’s Anatomy 09:45 Private Practice 10:30 - Criminal Minds 11:15 - Amazing Race 12:00 - SMASH 13:00 - Days Of Our Lives 13:45 - Grey’s Anatomy 14:30 - VEEP 15:00 - Private Practice 15:45 - Criminal Minds 16:30 - Dallas 17:15 - Psych 18:15 - Days Of Our Lives 19:00 - Chicago Fire 19:45 Glee 20:30 - Suburgatory 21:00 Supernatural 21:45 - True Blood 22:45 - The Mentalist 23:30 - Chicago Fire 00:15 - Spartacus 01:15 - Suits Go Stars 07:15 - Oz The Great and Powerful 09:30 - Drinking Buddies 11:00 - Parks & Recreation 11:45 - Halo 4: Forward Unto Dawn 13:15 – Admission 15:00 Rock of Ages 17:00 - The Concert 19:00 - Downton Abbey 19:50 - Parks & Recreation, 20:15 - Two and a Half Men 21:00 – Stoker 22:40 - 12 Rounds: Reloaded 00:20 – Hysteria 02:00 - Oz The Great and Powerful 04:10 - Rock of Ages 06:15 - Halo 4: Forward Unto Dawn. Mediaset Italia 06:15 - Caro maestro 07:00 - Casa Vianello 07:30 - Casa Vianello 08:00 Non e la Rai 09:20 - Nonno Felice 09:45 - I Cesaroni IV 10:25 - Torte d’Autore 10:50 - La sai l’ultima? 11:01 - La sai l’ultima? 11:15 – Centovetrine 11:40 - Uomini e donne 12:50 - Avanti un altro 13:40 - Vivere III 14:05 - I Cesaroni II 15:00 - Casa Vianello 15:25
- Casa Vianello 15:50 Carabinieri 16:40 - Ricette all’Italiana 17:10 - Forum 18:35 – Centovetrine 19:00 - TG5 19:35 - I Cesaroni II 20:35 - Le tre rose di Eva 21:25 - Uomini e donne 22:25 Colorado 23:20 - Vite In Apnea 23:45 Torte d’Autore BBC Entertainment 06:00 - Show Me Show Me 06:25 Gigglebiz 06:40 - Green Balloon Club 07:05 - Little Human Planet 07:10 Show Me Show Me 07:35 - Gigglebiz 07:50 - Green Balloon Club 08:15 - The Weakest Link 09:00 - After You’ve Gone 09:30 - Big School 10:00 EastEnders 10:30 - Doctors 11:00 - Last Man Standing 11:50 - Monty Halls’ Island Escape 12:40 - After You’ve Gone 13:10 - Big School 13:40 - Apes in Danger 14:10 - EastEnders 14:40 Doctors 15:10 - Last Man Standing 16:00 - Monty Halls’ Island Escape 16:55 - Big School 17:25 - The Weakest Link 18:10 - EastEnders 18:40 Doctors 19:10 - Last Man Standing 20:00 - My Family 20:30 - Blackadder the Third 21:00 - Waking the Dead 21:50 - Married Single Other 22:40 Married Single Other 23:30 - BBC Proms 2011: Comedy Prom TCM 06:00 -
Double Trouble 07:35 - High Society 09:25 - Girl Happy 11:05 North by Northwest 13:25 - The Naked Spur 15:00 - Show Boat 16:50 Rhapsody 18:50 - Ocean’s Eleven 21:00 - The Champ 23:10 - The Glass Bottom Boat MGM Channel 07:30 - Invasion of the Body Snatchers 09:25 - MGM’s Big Screen 09:40 - Real Men 11:05 - Killer Klowns From Outer Space 12:30 - Out Cold 14:00 - Good Boy! 15:25 - The Program 17:20 - The Miracle 18:55 - A Man of Passion 20:30 - Fish Don’t Blink 22:00 - The
Return of a Man Called Horse
Diva Universal 06:00 - Ironside 06:55 - Wolff’s Turf 07:50 - Agatha Christie’s Poirot 09:35 – Dotty 09:50 – Ironside 10:45 - Quincy, M.E. 11:40 - Agatha Christie’s Poirot 13:25 - Great Women 13:40 - ER 14:30 - JAG 15:25 - Quincy, M.E. 16:25 Agatha Christie’s Poirot 18:13 - Great Women 18:25 - JAG 19:20 - Quincy,
M.E. 20:20 - Alfred Hitchcock Presents 20:50 - Great Women 21:00 - Agatha Christie’s Marple 22:48 - Great Women 23:00 - Murder, She Wrote Discovery Channel 06:00 - How It’s Made 06:25 - Auction Kings: Eric Clapton Replica Guitar; 1952 Andy Pafko Baseball Card 06:50 Auction Hunters: Ton’s Driller Instinct 07:15 - Born Survivor: Bear Grylls: Land of the Maori 08:10 - Dual Survival: Adrift 09:05 - Gold Rush: Garnets or Gold 09:55 - Mega Builders: Venice Code Red 10:50 - How Do They Do It?: Service the A380 11:15 - How Do They Do It?: Artificial Reefs; Earthquake-Proof Buildings; Cars on Rocket Fuel 11:40 - Wheeler Dealers: Porsche 914 12:35 - Classic Car Rescue 13:30 - FantomWorks: 1965 Mustang and 1951 Studebaker Truck 14:25 Extreme Engineering: Super-Stadium 15:20 - Extreme Engineering: Malaysia Smart Tunnel 16:15 - Extreme Engineering: Sakhalin Oil & Ice 17:10 The Liquidator: Man Toys 17:40 Storage Hunters: Disaster Strikes! 18:05 - Auction Hunters: Knuckle Dust 18:35 Baggage Battles: Diamonds in the Rough 19:00 - How It’s Made 19:30 How Do They Do It?: Racing Driver; Bank Vaults; Telling Time 20:00 - Lost and Sold: A Wheel Predicament 20:30 Baggage Battles: Boy Toys 21:00 Thrift Hunters: Name Your Price 21:30 - Game of Pawns: All Sales Final 22:00 - Storage Wars Canada: Northern Lights; Northern Fights 22:30 - Storage Wars Canada: Orangeville Squeeze Play 23:00 - Outlaw Empires: Nuestra
07>00 09>00 10>00 11>30 13>00 14>00 15>00 15>05 16>30 16>45 17>45 18>00 18>05 19>30 20.15 20>30 21>30 21>35 22>00 23>00
NET News Teeny Break Chill (r) Telebejg[ Simpati/i Telebejg[ NET News Simpati/i Telebejg[ Il-Madonna ta/-?oqqa Telebejg[ NET News Chill NET News Chill Indifest NET News (ikompli) Indifest Dejjem Tieg[ek Becky NET News
Sport fuq il-Cable
Familia
Discovery World 06:00 - Treasure Quest 06:50 - The Petrol Age 07:45 - Out of Egypt 08:35 - The Storms of War 09:00 - The Storms of War 09:30 - Doomsday: World War 1 10:20 - I’m Alive 11:10 - Extreme Engineering 12:05 - Treasure Quest 12:55 - The Petrol Age 13:50 - Don’t Drive Here 14:45 - Out of Egypt 15:40 - The First World War From Above 16:35 - I’m Alive 17:25 - World’s Biggest Airliner 18:20 - Dakar Rally: Frontline to Finish Line 19:10 Treasure Quest 20:05 - The Petrol Age 21:00 - Dakar Rally: Frontline to Finish Line 21:55 - Zero Hour 22:50 - Most Evil 23:45 - The Petrol Age
Fox Sports Europe
06:00 - MLB Whiparound 07:00 - NASCAR Race Hub 08:00 - PGA EuroPro Tour Golf 10:00 - MLB 162 10:30 - Major League Baseball 13:00 - MLB Whiparound 14:00 - NASCAR Race Hub 15:00 - Major League Baseball 17:30 - MLB Whiparound 18:30 - NASCAR Race Hub 19:30 - Speedmakers 20:30 - MLB Whiparound 21:30 - Live: Major League Baseball GO sports 1
Il-Madonna ta/-?oqqa – Net Television. 16:45
Saver tidde/iedi li tg[id lil Rita ti;i g[andha, i]da ma tg[id b’xejn lil Karmnu. Karen, Roderick u Hilda jinkwetaw li jekk Brian jo[ro; illiberat, ipattihielhom. B’xi mod, :anni jsolvi l-problema li kellha ommu Grezz. Fir-ra[al tixtered a[bar li tikkon/erna lil Patri Rafel. Ir-ra[al kollu jqum biex jiddefendih, minbarra persuna wa[da. Rita t[ossha ma tifla[x [afna u jkollha tirtira fis-sodda g[al xi jiem. Il-jum li Rita kellha tmur g[and ommha jasal, i]da Karmnu jkun hemm?
07:00 - Ligue 1 - Round 4 Girondins de Bordeaux v SC Bastia 09:00 - Serie A Round 1 - Chievo Verona v Juventus 11:00 - Premier League World #3 LIVE 11:30 - PGA European Tour Omega European Masters - Day 1 (part 1) 13:30 - Barclays Premier League - Week 3 - West Ham Utd v Southampton LIVE 15:30 - PGA European Tour - Omega European Masters - Day 1 (part 2) 18:30 - FIFA Futbol Mundial #485 19:00 Aviva Premiership 2013#2014 – Final - Saracens v Northampton Saints 21:30 - PGA European Tour - Omega European Masters - Day 1 02:30 - Vincennes Horseracing 05:00 - Barclays Premier League - Week 3 Newcastle Utd v Crystal Palace GO sports 7
07:00 - PGA European Tour Italian Open - Day 4 11:30 -
Vincennes Horseracing 14:00 - Barclays Premier League - Week 3 - Queens Park Rangers v Sunderland 16:00 - Serie A - Round 1 - Cesena v Parma 18:00 - Premier League Sunday Review – Week 3 19:00 Ligue 1 - Round 4 - AS Monaco v LOSC Lille 21:00 - Serie A - Round 1 - Sassuolo v Cagliari 23:00 - Barclays Premier League - Week 3 Swansea City v West Brom Albion 01:00 - Ligue 1 Round 4 - Nantes v Montpellier Herault SC 03:00 - Serie A - Round 1 - Palermo v Sampdoria 05:00 - Barclays Premier League - Week 3 Tottenham H v Liverpool GO sports 8
09:00 - PGA European Tour Italian Open - Day 4 13:30 Vincennes Horseracing 16:00 - Barclays Premier League - Week 3 - Queens Park Rangers v Sunderland 18:00 - Serie A - Round 1 - Cesena v Parma 20:00 - Premier League Sunday Review - Week 3 21:00 Ligue 1 - Round 4 - AS Monaco v LOSC Lille 23:00 - Serie A - Round 1 - Sassuolo v Cagliari 01:00 - Barclays Premier League - Week 3 Swansea City v West Brom Albion 03:00 - Ligue 1 Round 4 - Nantes v Montpellier Herault SC 05:00 - Serie A - Round 1 - Palermo v Sampdoria 07:00 - Barclays Premier League - Week 3 Tottenham H v Liverpool
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 4 ta’ Settembru, 2014
TISLIBA
24
TV#RADJU 1
2
5
3
4
Rapport tat-temp
6
7
UV INDEX
8
8
9
10
IT-TEMP Il-bi//a l-kbira xemxi VI}IBBILTÀ Tajba IR-RI{ Moderat mill-Majjistral BA{AR [afif g[al moderat b’temperatura ta’ 27˚C IMBATT Baxx mill-Majjistral TEMPERATURA L-og[la 30˚C XITA F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a: 0.3mm Xita mill-1 ta’ Settembru 0.3mm IX-XEMX titla’ fis-06.35 u tin]el fis-19.28
11
Il-[amest ijiem li ;ejjin 12
13
14
15
16
17
Mimdudin>5. ?arrat il-malja bi rtubija kbira? (5) 6. }mien il-ka//a (5) 7. Timlieh bl-ilma u tqieg[ed fih il-fjuri (5) 10. Qisu jien (5) 11. Bejn qastni u sewdieni l-Marsi (5) 12. G[aqdiet jew so/jetajiet sigrieti (5) 14. Hekk tag[mel i]-]ugraga u tibda tg[anni wkoll (5) 16. Daqqa qawwija (5) 17. u 18. Storbju u konfu]joni ta’ nies b’rashom mitlufa (10) 18. Ara 17
18
Weqfin>1. Min m’g[andux minnhom? (6) 2. Li g[andu x’jaqsam mal-flotot (5) 3. Seksieka, tradituri (6) 4. Ikkonforta b’dak li sab barra? (6) 8. Wa[da /off malajr tin[all (5) 9. Granza fina g[all-flieles (5) 12. ?ima mdellka bil-gri] li titqieg[ed fliskalm (6) 13. Fallakki (6) 14. Li hu mid[la sew tad-dar f’labirinti mudlama? (6) 15. G[asfur sewdieni b’xi mod jittajjar fil;nien ta’ Dun Ron? (6)
Soluzzjoni tat-Tisliba tal-biera[ Mimdudin>- 5. Ta;en; 6. Ronka; 7. Tabxa; 10. Trabi; 11. Taret; 12. Tfejt; 14. Pinna; 16. Qfilt; 17. Evada; 18. Ta[an. Weqfin>- 1. Stirat; 2. Annali; 3. {raxet; 4. Qa//at; 8. {abel; 9. Gran/; 12. Tigdeb; 13. Tifta[; 14. Palata; 15. Akkont.
Sudoku Kulma trid tag[mel hu li timla l-kaxxi vojta bin-numri mill-1 sad-9 ta’ kull ringiela, ta’ kull kolonna u ta’ kull kwadru ]g[ir. ta’ 3 kaxxi bi 3.
Soluzzjoni Sudoku
IL-{AMIS L-og[la 30˚C L-inqas 22˚C
IL-:IMG{A L-og[la 30˚C L-inqas 22˚C
IS-SIBT L-og[la 30˚C L-inqas 23˚C
IL-{ADD L-og[la 31˚C L-inqas 23˚C
IT-TNEJN L-og[la 31˚C L-inqas 23˚C
UV
UV
UV
UV
UV
8
8
7
7
8
Temperaturi fi bliet barranin It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet: {al Luqa 28˚C xemxi, Al;eri 35˚C xemxi, Amsterdam 21˚C sabi[ bi nhar, Ateni 30˚C sabi[ bi nhar, Li]bona 24˚C ftit imsa[[ab, Berlin 20˚ sabi[ bi nhar, Brussell 20˚C xemxi, il-Kajr 35˚C xemxi, Dublin 18˚C imsa[[ab, Kopen[agen 19˚C xemxi, Frankfurt 17˚C imsa[[ab, Milan 21˚C imsa[[ab, Istanbul 31˚C ftit imsa[[ab, Londra 22˚C ftit imsa[[ab, Madrid 32˚C xemxi, Moska 13˚C imsa[[ab, Pari;i 23˚C ftit imsa[[ab, Bar/ellona 26˚C ftit imsa[[ab, Ruma 24˚C xemxi, Tel Aviv 30˚C xemxi, Tripli (mhux mag[ruf), Tune] 30˚C ftit imsa[[ab, Vjenna 18˚C imsa[[ab, Zurich 17˚C imsa[[ab, Munich 17˚C imsa[[ab, St. Petersburg 18˚C imsa[[ab, Stokkolma 20˚C xemxi
Tag[rif Id-Djarju tal-President ta’ Malta g[al-lum il-{amis 4 ta’ Settembru 2014 09.30: Il-President tattendi g[all - quddiesa tat - tfal fil Ba]ilika Maria Bambina , l -
Isla
11. 30 : Il - President i]]ur Karen Grech Rehabilitation Hospital fl - okka]joni tal World Physical Therapy Day fi Gwardaman;a 17.00: Il-President u s-Sur Preca jippresiedu laqg[a talBord tal - Malta Community Chest Fund fil-Palazz ta’ San Anton 19.45: Il-President tattendi g[all - attività ;bir ta ’ fondi b ’ risq il - Malta Community Chest Fund organizzata millIskola Sajf tas-St Joseph Paola fit-Teatru Rjal, il-Belt Valletta 21.15: Il-President u s-Sur Preca jattendu g[all - kun/ert annwali organizzat mill-Banda Santa Katerina VM fl okka]joni tal-150 anniversarju mit - twaqqif tal - banda , f ’ Misra[ ir - Repubblika , i] }urrieq Il-festa tal-Vitorja Nhar it - Tnejn 8 ta ’ Settembru, il-festa nazzjonali tal-Vitorja, il-Banda Dekana u ?ittadina L ’ Isle Adam se
tag[mel servizz fil-festa ta’ Marija Bambina //elebrata filBelt Sengleana. Il-banda tibda mar/ fis-7.30 p.m. minn [dejn Dar Sant’Anna u wara tilqa’ lpur/issjoni bix - xbieha inku runata ta’ Marija Bambina fi Triq il-Mi;ja tal-Papa. G[al dawk kollha li jixtiequ jing[aqdu mal-banda g[al din il-festa se jkun hemm trasport li jitlaq minn [dejn id-Domus Rumana r-Rabat fis-6.15 p.m. Kull min hu interessat g[andu jav]a lis-Segretarju sa g[ada l-:img[a 5 ta’ Settembru.
Super 5 In-numri tas-Super 5 li telg[u lbiera[ huma 45, 7, 30, 34 u 21
{add ma qata’ l-[ames numri. 16 qatg[u erba’ numri u reb[u €2748.89 kull wie[ed. 605 qatg[u tliet numri u reb[u €84.82 kull wie[ed. Il-premju li jmiss tasSuper 5 se jkun mhux anqas minn €325,000.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 4 ta’ Settembru, 2014
25
TEATRU
Vja;; Vja;; teatrali> teatrali> Qatt Qatt ma ma Ninsa Ninsa –– Birgu Birgu Il-Fondazzjoni Valletta 2018, b’kollaborazzjoni mat-TMYT (Teatru Manoel Youth Theatre), nediet l-attività Qatt ma Ninsa – Birgu, ispirata mill-attività Qatt ma Ninsa – Life at sea, li kienet ittellg[et f’:unju fil-Mu]ew Marittimu. Qatt ma Ninsa - Birgu tie[dok g[al vja;; teatrali madwar ilBirgu u tg[inek tiskopri u ssir taf a[jar l-istorja twila u rikka ta’ din il-belt. Il-bini storiku u t-toroq
tal-madwar huma kollha xhieda tal-avvenimenti stori/i li se[[ew. F’dawn l-a[[ar xahrejn, g[axar atturi ]g[a]ag[ mit-TMYT, qattg[u l-[in tag[hom ifittxu u jag[mlu r-ri/erki biex jiskopru i]jed fil-fond dwar l-avvenimenti stori/i ta’ din il-belt straordinarja. Flimkien irnexxielhom jins;u listejjer li ltaqg[u mag[hom f’bi//a xog[ol teatrali (Qatt ma Ninsa – Birgu) li tie[u lill-udjenza g[al vja;; madwar din il-belt.
Ispirati mill-wirja u l-pro;ett re/enti dwar memorja kollettiva fil-Mu]ew Marittimu, erba’ karattri prin/ipali j]ew;u flimkien stejjer ta’ kuljum ma’ fatti stori/i f’narrattiva imma;inarja. Huma jmexxu lilludjenza f’postijiet differenti filBirgu, fejn jesperjenzaw stejjer ta’ m[abba, jiltaqg[u mal-[bieb, mal-familjari u mal-antenati tag[hom, jirrakkontaw stejjer mill-passat tag[hom u jaqsmu l-
bi]g[at u t-tamiet tag[hom. Matul dan il-vja;;, l-udjenza ssegwi lill-karattri minn post storiku g[all-ie[or fil-Birgu. Permezz ta’ dawn l-avvenimenti huma jikxfu l-istorja ta’ din ilbelt. B’dan huma jirnexxilhom jg[inu lill-udjenza tifhem, tiskopri u tapprezza a[jar l-istorja unika ta’ din il-belt straordinarja li wara kollox, hi parti mill-identità Maltija. Qatt Ma Ninsa - Birgu hi orga-
nizzata mill-Fondazzjoni Valletta 2018, b’kollaborazzjoni matTMYT u Heritage Malta, flimkien mal-Kunsill Lokali talBirgu u n-nies tal-lokal. Qatt Ma Ninsa - Birgu se tittella’ nhar il-:img[a 12, is-Sibt 13 u l{add 14 ta’ Settembru u tibda fis7.30 p.m. Il-biljetti jiswew €5 u jistg[u jinxtraw minn www.teatrumanoel.com.mt. G[al i]jed informazzjoni ]uru l-pa;na www.facebook.com#Valletta2018.
Il-{amis, 4 ta’ Settembru, 2014
26
www.maltarightnow.com
KLASSIFIKATI
PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{
bit[a, dawl, ilma u toilet. Bil- G[al aktar informazzjoni sodda komplut b’kollox, tista’ G{ALL-BEJG{ permess Class B . ?emplu /emplu 99992152. tabita fih. ?emplu 99992152. 77200983. Cooker {ad-Dingli Paola U warmer industrijali 3 phase AVVI}I }EW: tomniet art bil-veduta Limiti tar-Rabat MAISONETTE arju] [afna f’kundizzjoni perfetta. ?emplu sabi[a a//essibbli mit - triq . }EW: tomniet art bil-veduta f’area kwieta b’]ew; kmamar Tiswijiet fil-pront u fil-post 99992152. G[al aktar informazzjoni tal - ba[ar u tal - kampanja . tas-sodda, salott, k/ina, kamra TA’ fridges, freezers, washing /emplu 99992152. ?emplu 99428000. tal - banju u bit[a . ?emplu machines, tumble dryers u dehu- JIN{TIE:U midifiers, e//. B’sitt xhur garanz99428000. ija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as Ur;enti Il-{amrun L-Imta[leb prezzijiet. Stima b’xejn minn PART-TIME f’canteen fl-area GARAXX jew store , 11 5 - il }EW: tomniet art bil-veduta Paola pied tul u 24 pied wisa’, bil- sabi[a a//essibbli mit - triq . TERRAN b’]ew; kmamar tas- qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ tal-bypass ta’ Birkirkara b’[inijiappliances. ?emplu 21371559, et flessibbli l-;urnata kollha, mit27371559, 21493285, 79884497 Tnejn sas-Sibt. Persuni li di;à jew 99472570. Servizz fil-pront. ja[dmu, li g[andhom it-trasport tag[hom u li g[andhom il-kors Tiswijiet tal-food handling A jew B ikunu TA’ magni tal-[jata. G[al service ppreferuti. Ibg[at informazzjoni u tiswijiet fil-pront. ?emplu tieg[ek b’sms lil Simon fuq 99422268 jew 21416705. 99442591.
It-trabi tal-SCBU g[andhom b]onn id-demm tieg[ek. Tibqax lura. Ag[tihom dan ir-rigal illum stess
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 4 ta’ Settembru, 2014
27
SPORT TENNIS – US OPEN
Wozniacki tikkwalifika g[as-semifinali Id-Dani]a Caroline Wozniacki kkwalifikat g[as-semifinali talUS Open b’reb[a impressjonanti ta’ 6-0, 6-1 kontra t-Taljana Sara Errani. Wozniacki, li g[ad g[andha 24 sena kellha b]onn 65 minuta biex ibbukkjat post mal-a[[ar erbg[a. L-eks numur wie[ed fid-dinja issa taffronta li/-?ini]a Peng Shuai. Shuai se tkun qed tilg[ab g[all-ewwel darba f’semifinali ta’ Grand Slam wara li g[elbet lil Belinda Bencic tal-I]vizzera bi skor ta’ 6-2, 6-1. “Din hi reb[a li ma jien se ninsa qatt u ninsab ferm e//itata biex nilg[ab fis-semifinali,” qalet Peng wara r-reb[a kontra Bencic. “Il-fatt li se nkun qed nilg[ab fis-semifinali jfisser [afna g[alija. Ili tliet snin ma nasal sa semifinali ta’ Grand Slam u qed in[ossni f’forma mill-aqwa,” qalet Wozniacki. Fil-kategorija tal-ir;iel ilFran/i] Gael Monfils g[adda g[all-kwarti tal-finali fejn issa se jilg[ab kontra l-I]vizzeru Roger
Federer. Monfils, seed numru 20 g[eleb lil Grigor Dimitrov 7-5 76 (8-6) 7-5. Minn na[a tieg[u Federer g[adda g[al mal-a[[ar tmienja meta reba[ 6-4 6-3 6-2 kontra l-Ispanjol Roberto Bautista Agut. Minkejja r-reb[a, Monfils kien se jitlef ilkon/entrazzjoni lejn l-a[[ar. “Bla dubju l-log[ba kontra Monfils se tkun wa[da diffi/li,” qal Federer meta kien mistoqsi dwar x’ja[seb fuq Monfils. F’partiti o[ra Marin Cilic kellu b]onn [ames sets biex reba[ 5-7 7-6 (7-3) 6-4 3-6 6-3 kontra Gilles Simon ta’ Franza. Cilic, tennista li fl-2009 u fl2012 kien wasal sal-kwarti talfinali ta’ dan l-Open, sena ilu ma [ax sehem min[abba li kien qed jiskonta sospensjoni wara li instab po]ittiv g[ad-doping. Cilic issa jmissu jilg[ab kontra Tomas Berdych. Dan tal-a[[ar reba[ 6-1 6-2 6-4 kontra lAwstrijakk Dominic Thiem. G[al Thiem din kienet disfatta doppja g[ax dan tilef proprju filjum li g[alaq 21 sena.
Tard it-Tlieta filg[axija, gowl tal-attakkant Ni;erjan Anthony Ewurum ta reb[a ta’ 1-0 lil G]ira United F.C. fuq Gudja United FC fil-finali ta’ Tas-Sold Construction Cup. Ewurum kien ilu ;img[at twal bla klabb fil-bidu ta’ dan is-sajf qabel bdew diskussjonijiet u ntla[aq ftehim ma’ G]ira. F’din il-kompetizzjoni [adu sehem total ta’ sitt klabbs, [amsa mill-Ewwel Divi]joni u wie[ed mit-Tieni Divi]joni. Ta’ min wie[ed jinnota li G]ira, minbarra li reb[u dan it-turnament, ma qalg[u l-ebda gowl fil-partiti kollha li lag[bu. It-turnament sar ukoll bl-g[ajnuna tal-Kunsill Lokali tal-Imsida.
Gael Monfils (fir-ritratt) elimina lil Grigor Dimitrov u issa jilg[ab kontra Roger Federer
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 4 ta’ Settembru, 2014
26
SPORT
FUTBOL TALJAN
It-trasferimenti kollha li saru fis-Serie A matul dan is-sajf Nhar it-Tnejn g[alaq il-perjodu tas-suq ta’ trasferimenti u g[al darba o[ra fl-Italja, min[abba ssitwazzjoni finanzjarja talklabbs, kien hemm [afna timijiet li akkwistaw plejers fuq self jew inkella nofs bin-nofs. I/-champions Juventus din is-sena se jkunu ta[t it-tmexxija ta’ Massimiliano Allegri li [a post Antonio Conte filwaqt li Milan se jkunu ta[t ittmexxija tal-eks plejer Filippo Inzaghi li [a post Clarence Seedorf. Ftit tax-xhur ilu f’dan il-;urnal deher artiklu dwar trasferimenti li sfaxxaw fl-a[[ar sekonda u proprju nhar it-Tnejn li g[adda se[[ ka] b[al dan. Milan kienu di;a’ akkwistaw lill-plejer ta’ Parma
Biabiany u fuq is-sit elettroniku tal-klabb kien hemm di;a’ ritratt tieg[u bix-xalla tal-klabb i]da sfaxxa kollox fix-sejn meta Zaccardo, plejer ta’ Milan, irrifjuta li jing[aqad ma’ Parma. Is-suq jer;a’ jifta[ f’Jannar li ;ej. Din hi l-lista kollha tal-plejers akkwistati mill-20 tim li hemm fis-Serie A.
ATALANTA Akkwistaw: Dramé (Chievo),
Zappacosta (Avellino), Cherubin (Bologna), D’Alessandro (Cesena), Molina (Modena), Boakye (Elche), Biava (Lazio), Rosseti (Siena), Spinazzola (Siena), Bianchi (Bologna),
Avramov (Cagliari), A. Gomez (Metalist Kharkiv).
CHIEVO
GENOA
Ne[[ew: Livaja (R. Kazan),
Akkwistaw: Zukanovic (Gent),
Bellomo (Spezia), Edimar (Rio Ave), Maxi Lopez (Sampdoria), Meggiorini (Torino), Bardi (Livorno), Biraghi (Catania), Mangani (Nancy), Birsa (Milan), Gamberini (Genoa), Miranda (Sorrento), Izco (Catania), Botta (Inter), Schelotto (Parma), Bizzarri (Genoa), Cofie (Genoa).
Akkwistaw: Strasser (Reggina),
Cazzola (Cesena), Giorgi (Cesena), Konè (Avellino), Yepes (bla klabb), Nica (Cesena), Lucchini (Cesena), De Luca (Bari), Bentancourt (Bologna), Brienza (Cesena), Brivio (Verona), Consigli (Sassuolo), Bonaventura (Milan).
Kow/: Colantuono (konfermat). CAGLIARI Akkwistaw: Ceppellini
(Maribor), Capello (Bologna), Colombi (Carpi), Benedetti (Padova), Longo (Rayo Vallecano), Balzano (Pescara), Crisetig (Crotone), Caio Rangel (Flamengo), Cragno (Brescia), Donsah (Verona), Capuano (Pescara), Farias (Sassuolo), Ceppitelli (Bari), Joao Pedro (Estoril).
Ne[[ew: Oikonomou
(Bologna), Silvestri (Leeds), Russu (Como), Nenè (Verona), Vecino (Fiorentina), Ibraimi (Maribor), Bastrini (Ternana), Tabanelli (Cesena), Avramov (Atalanta), Perico (Cesena), Astori (Roma), Del Fabro (Leeds), Pinilla (Genoa), Vecino (Empoli), Adryan (Leeds), Cabrera (Estoril).
Agazzi (Milan), Paredes (Roma), Dramé (Atalanta), Canini (FC Tokyo), Thereau (Udinese), Rubin (Modena), Bernardini (Livorno), Claiton (Crotone), Ne[[ew: Stoian (Bari), Motta Guarente (Empoli), Obinna (Juventus), De Ceglie (Parma), (Lokomotiv Mosca), Rigoni Matuzalem (Bologna), Centurion (Palermo), Calello (Catania), (Racing Avellaneda), Calaiò Guana (Brescia), Bentivoglio (Catania), Gilardino (Guangzhou (Brescia). Evergrande), Sculli (Lazio), Vrsaljko (Sassuolo), Gamberini Kow/: Corini (konfermat). (Chievo), Donnarumma (Bari), Bizzarri (Chievo), Cofie EMPOLI (Chievo), Portanova (bla klabb).
Akkwistaw: Aguirre (Liverpool
Montevideo), Sepe (Lanciano), Rovini (Udinese), Guarente (Chievo), Bianchetti (Spezia), Laxalt (Bologna), Vecino (Cagliari), Zielinski (Udinese), Sosa (Senica), Perticone (Novara).
Ne[[ew: Pratali (bla klabb),
Kow/: Zeman (;did).
Pelagotti (Pisa), Ronaldo (Pro Vercelli), Castiglia (Pro Vercelli), Eramo (Ternana). Kow/: Sarri (konfermat).
CESENA
FIORENTINA
Akkwistaw: Cazzola (Atalanta), Giorgi (Atalanta), Leali (Spezia), Nica (Atalanta), Tabanelli (Cagliari), Djuric (Cittadella), Ricci (Varese), Perico (Cagliari), Lucchini (Atalanta), Zé Eduardo (Ofi Creta), Coppola (Siena), Magnusson (Spezia), Bressan (Varese), Brienza (Atalanta), Pulzetti (Siena), Carbonero (River Plate), Mazzotta (Crotone).
Akkwistaw: Tatarusanu (Steaua
Ne[[ew: Ceccarelli (Bologna),
Ne[[ew: Ambrosini (fine carri-
D’Alessandro (Atalanta), Camporese (Bari), Bangoura (San Marino), Campagnolo (bla klabb), Coser (Livorno), Consolini (bla klabb), Moro Alhassan (Genoa), Belingheri (Livorno), Gagliardini (Spezia), A. Rossini (Lupa Roma). Roma akkwistaw lill-midfielder Keita
Ne[[ew: Squizzi (fine carriera),
Kow/: Bisoli (konfermat).
Sampirisi (Olhanense), Greco (Livorno), Perotti (Siviglia), Rosi (Sassuolo), Matri (Fiorentina), Izzo (Avellino), Polenta (Bari), Santana (Olhanense), Ragusa (Pescara), Ribas (Strasburgo), Seymour (Spezia), Lamanna (Siena), Rincon (Amburgo), Iago Falque (Rayo Vallecano), Pinilla (Cagliari), Edenilson (Udinese), Mussis (Copenaghen), Lestienne (Club Brugge), Roncaglia (Fiorentina).
Bucarest), Bernardeschi (Crotone), Babacar (Modena), Octavio (Botafogo), Brillante (Newcastle Jets), Marcos Alonso (Sunderland), Lazzari (Udinese), Basanta (Monterrey), Jakovenko (Malaga), El Hamdaoui (Malaga), Marin (Siviglia), Badelj (Amburgo), Bagadur (HNK Rijeka), Kurtic (Torino), Micah Richards (Manchester City).
Kow/: Gasperini (konfermat). INTER Akkwistaw: Vidic (Manchester
United), Krhin (Bologna), Alborno (Cittadella), Obi (Parma), Mbaye (Livorno), Berni (Torino), Dodò (Roma), M’Vila (R. Kazan), Osvaldo (Juventus), Medel (Cardiff City).
Ne[[ew: Zanetti (fine carriera), Cambiasso (Leicester City), Samuel (Basilea), Milito (Racing Avellaneda), Castellazzi (Torino), Mariga (bla klabb), Mudingayi (bla klabb), Wallace (Vitesse), Rolando (Porto), Polo (Millonarios), Botta (Chievo), Taider (Sassuolo), Alvarez (Sunderland). Kow/: Mazzarri (konfermat). JUVENTUS Akkwistaw: Motta (Genoa), Coman (PSG), Marrone (Sassuolo), Morata (Real Madrid), Evra (Manchester United), Pereyra (Udinese), Romulo (Verona), Djalo (Granada).
era), Anderson (Manchester United), Matri (Genoa), Rosati (Napoli), Diakité (bla klabb), Matos Ryder (Cordoba), Compper (RB Leipzig), Rebic (RB Leipzig), Bakic (Spezia), Wolski (Bari), Capezzi (Varese), Roncaglia (Genoa).
Ne[[ew: Osvaldo (Inter), Peluso (Sassuolo), Vucinic (Al Jazira), Quagliarella (Torino), Isla (QPR).
Kow/: Montella (konfermat).
Kow/: Allegri (;did).
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 4 ta’Settembru 2014
29
SPORT FUTBOL TALJAN
It-trasferimenti kollha li saru fis-Serie A matul dan is-sajf LAZIO Akkwistaw: Djordjevic
(Nantes), Basta (Udinese), Parolo (Parma), Sculli (Genoa), De Vrij (Feyenoord), Braafheid (Hoffenheim), Cataldi (Crotone), Gentiletti (San Lorenzo).
Ne[[ew: Biava (Atalanta), Dias
(AIK), Rigoni (Chievo), Feddal (Siena), Emerson (Santos), Bamba (Trabzonspor), Giancarlo Gonzalez (Columbus Crew), Makienok (Brondby).
Ne[[ew: Troianiello (Bologna), Lafferty (Norwich), Verre (Perugia), Stevanovic (Bari), Malele (Virtus Entella), Bacinovic (Lanciano), Embalo (Carpi), Struna (Carpi), Hernandez (Hull City).
(bla klabb), Kakuta (Rayo Vallecano), Postiga (Deportivo La Coruna), Lombardi (Trapani), Crecco (Ternana), Minala (Bari), Alfaro (Liverpool Montevideo), Kow/: Iachini (konfermat). Perea (Perugia), Elez (Grosseto). Kow/: Pioli (;did). PARMA
MILAN Akkwistaw: Agazzi (Chievo),
Alex (PSG), Menez (PSG), Albertazzi (Verona), Niang (Montpellier), Armero (West Ham), Diego Lopez (Real Madrid), Torres (Chelsea), van Ginkel (Chelsea), Bonaventura (Atalanta).
Ne[[ew: Amelia (bla klabb),
Emanuelson (Roma), Silvestre (Sampdoria), Taarabt (QPR), Kakà (San Paolo), Coppola (Bologna), Birsa (Chievo), Petagna (Latina), Benedicic (Leeds), Constant (Trabzonspor), Robinho (Santos), Balotelli (Liverpool), Cristante (Benfica), Gabriel (Carpi).
Kow/: Inzaghi (;did) NAPOLI Akkwistaw: Koulibaly (Genk), Andujar (Catania), Rosati (Fiorentina), Palma (Paganese), Gargano (Parma), Michu (Swansea), de Guzman (Swansea), David Lopez (Espanyol).
Ne[[ew: Reina (Bayern
Monaco), Doblas (HJK Helsinki), Reveillere (bla klabb), Bariti (bla klabb), Behrami (Amburgo), F. Fernandez (Swansea), Pandev (Galatasaray), Dzemaili (Galatasaray).
Kow/: Benitez (konfermat). PALERMO Akkwistaw: Della Rocca
(Bologna), Chochev (Cska Sofia), Lores Varela (Bari), Mantovani (Bologna), Quaison
Akkwistaw: Mendes
(Sassuolo), Belfodil (Livorno), Bidaoui (Crotone), Cordaz (Nova Gorica), Iacobucci (Latina), Jorquera (Eskisehirspor), Rispoli (Ternana), Ristovski (Latina), Santacroce (Padova), Ampuero (Salernitana), Ghezzal (Latina), Sirok (Nova Gorica), Lodi (Catania), Lucas Vieira (Olhanense), Costa (Sampdoria), De Ceglie (Genoa).
Ne[[ew: Pavarini (bla klabb),
Schelotto (Chievo), Obi (Inter), Molinaro (Torino), Parolo (Lazio), Vergara (Avellino), J. Rossini (Bari), Gargano (Napoli), Bajza (Crotone), Munari (Watford), F. Jankovic (Catania), Marchionni (Sampdoria), Cerri (Lanciano), Amauri (Torino).
SAMPDORIA Akkwistaw: Cacciatore
(Verona), Fedato (Catania), Romero (Monaco), Rizzo (Modena), De Vitis (Carpi), Duncan (Livorno), Bergessio (Catania), Viviano (Arsenal), Marchionni (Parma), Silvestre (Milan), Romagnoli (Roma), Mesbah (Livorno).
Ne[[ew: Rodriguez (Gremio), Bjarnason (Pescara), Maxi Lopez (Chievo), Sestu (Brescia), Berardi (Leeds), Fiorillo (Pescara), Falcone (Como), Mustafi (Valencia), Renan (Al-Nasr), Costa (Parma), Salamon (Pescara).
Kow/: Mihajlovic (konfermat).
SASSUOLO Akkwistaw: Pavoletti
(Varese),
Peluso (Juventus), Vrsaljko (Genoa), Consigli (Atalanta), Taider (Inter).
Ne[[ew: Sanabria (Roma), Mendes (Parma), Pucino (Pescara), Masucci (Frosinone), Marrone (Juventus), Rosi (Genoa), Ziegler (bla klabb), Farias (Cagliari), Alexe (Dinamo Bucarest).
UDINESE
VERONA
Kow/: Di Francesco (konfer-
Akkwistaw: Jaadi
Akkwistaw: Chanturia (Cluj),
mat).
Kow/: Donadoni (konfermat).
TORINO
ROMA
Akkwistaw: Jansson
Akkwistaw: Keita (Valencia),
Paredes (Chievo), Svedkauskas (Pescara), Sanabria (Sassuolo), Anocic (Osijek), Borriello (West Ham), Ucan (Fenerbahce), Cole (Chelsea), Emanuelson (Milan), Iturbe (Verona), Astori (Cagliari), Curci (Bologna), Manolas (Olympiacos), Holebas (Olympiacos), Yanga-Mbiwa (Newcastle).
Ne[[ew: Taddei (Perugia),
Toloi (San Paolo), Bastos (Al Ain), Jedvaj (Bayer Leverkusen), Ricci (Crotone), Dodò (Inter), Berisha (Panathinaikos), Benatia (Bayern Monaco), Romagnoli (Sampdoria).
Kow/: Garcia (konfermat).
(Malmoe), Martinez (Young Boys), Molinaro (Parma), Benassi (Livorno), Nocerino (West Ham), Ruben Perez (Atletico Madrid), Quagliarella (Juventus), Gaston Silva (Defensor Sporting), Sanchez Mino (Boca Juniors), Bruno Peres (Santos), Castellazzi (Inter), Amauri (Parma).
Ne[[ew: Immobile (Borussia
Dortmund), Tachtsidis (Verona), Kurtic (Fiorentina), Meggiorini (Chievo), Berni (Inter), L. Gomis (Trapani), Pasquale (Udinese), G. Rodriguez (Verona), Cerci (Atletico Madrid), Vesovic (Rijeka).
Kow/: Ventura (konfermat).
Massimiliano Allegri [a post Antonio Conte b[ala l-kow/ ta’ Juventus u beda b’reb[a ta’ 1-0 kontra Chievo fil-kampjonat
(Anderlecht), Bochniewicz (Reggina), Karnezis (Granada), Armenakas (Watford), M. Alhassan (Latina), Neuton (Chapecoense), Geijo (Maiorca), Riera (Watford), Belmonte (Siena), Thereau (Chievo), A. Zapata (Envigado), Molla Wague (Granada), Pasquale (Torino), Coda (Livorno), Faraoni (Watford), Guilherme (Corinthians), Piris (Deportivo Maldonado), Hallberg (Kalmar), Kone (Bologna), Lucas Evangelista (San Paolo).
Gollini (Manchester United), Christodoulopoulos (Bologna), Martic (San Gallo), Guglielmi (Barletta), Valoti (Albinoleffe), Obbadi (Monaco), Tachtsidis (Torino), Cappelluzzo (Siena), Ionita (Aarau), Nenè (Cagliari), G. Rodriguez (Torino), Luna (Aston Villa), Marquez (Club Leon), Campanharo (C.A. Bragantino), Sorensen (Bologna), Benussi (Udinese), Nico Lopez (Udinese), Brivio (Atalanta), Saviola (Olympiacos).
Mineiro), Basta (Lazio), Yebda (Granada), Rovini (Empoli), Lazzari (Fiorentina), Pereyra (Juventus), Edenilson (Genoa), Mlinar (Aarau), Benussi (Verona), Nico Lopez (Verona), Zielinski (Empoli), Naldo (Getafe), Kelava (Carpi).
Ne[[ew: Cacia (Bologna), Martinho (Catania), Cacciatore (Sampdoria), Albertazzi (Milan), Marquinho (Al Ittihad), Cirigliano (River Plate), Pillud (Racing Avellaneda), Donadel (Napoli), Iturbe (Roma), Donash (Cagliari), Maietta (Bologna), Romulo (Juventus), Nicolas (Lanciano), Rabusic (Perugia), Donati (Bari).
Kow/: Stramaccioni (;did).
Kow/: Mandorlini (konfermat).
Ne[[ew: Maicosuel (Atletico
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 4 ta’ Settembru, 2014
SPORT
30 PARTITI TA’ {BIBERIJA
Spanja trid twettaq reazzjoni wara t-Tazza tad-Dinja ...L-Olanda u l-Italja jibdew l-avventura ta[t kow/ ;did Illejla jintlag[bu numru ta’ partiti ta’ [biberija fejn ilma;;oranza tag[hom se jkunu b[ala t[ejjija g[ar-rawnd ta’ kwalifikazzjoni tal-Euro 2016. }ew; partiti li jispikkaw se jkunu bejn Franza u Spanja u lItalja u l-Olanda. Spanja trid twettaq reazzjoni wara l-avventura di]astru]a fitTazza tad-Dinja. Wara li iddominaw ix-xena internazzjonali bejn l-2008 u l-2012, Spanja sfaw eliminati mil-fa]i tal-gruppi tat-Tazza tad-Dinja. Fil-grupp ittim ta’ Vicente Del Bosque tilef kontra l-Olanda u /-?ile u la[[ar reb[a kontra l-Awstralja kienet wa[da insinifikanti. Wie[ed se jkun qed jistenna bidu ta’ era ;dida g[al Spanja li se jkunu nieqsa minn ]ew; midfielders veterani, Xabi Alonso u Xavi. Dawn it-tnejn [abbru li irtiraw minn man-nazzjonal u b’hekk issa l-plejers il-;odda jridu jimlew il-post vojt li [allew dawn it-tnejn. Plejer ie[or li mhux se jkun qed jilg[ab illejla f’Pari;i se jkun Andres Iniesta min[abba li we;;a’ irkopptu. Iniesta mhux biss se jitlef illog[ba ta’ llejla imma anke llog[ba mir-rawnd ta’ kwalifikazzjoni g[al-Euro 2016 li se tintlag[ab nhar it-Tnejn li ;ej kontra l-Ma/edonja. Il-kow/ Del Bosque di;a’ qed ja[seb g[all-futur u sejja[ diversi plejers ;odda fl-iskwadra fosthom Raul Garcia ta’ Atletico Madrid, Paco Alcacer ta’ Valencia, Dani Carvajal ta’ Real Madrid u Kiko Casilla ta’ Espanyol.
Filwaqt li kul[add stenna xi [a;a spe/ja;i ming[and Spanja fit-Tazza tad-Dinja, [add ma stenna li Franza kienet se t[alli impatt daqstant po]ittiv f’dan itturnament. Franza waslu salkwarti tal-finali fejn ;ew eliminati mil-:ermanja, it-tim li eventwalment reba[ il-kompetizzjoni. Erba’ snin ilu Franza iddi]appuntat bil-kbir fit-Tazza tad-Dinja i]da ta[t it-tmexxija ta’ Didier Deschamps l-affarijiet marru g[all-a[jar. L-iskwadra li g[a]el Deschamps g[al din ilpartita ta’ [biberija hi ferm simili g[all-iskwadra li [adet sehem fit-Tazza tad-Dinja. Id-difensur ta’ Arsenal Laurent Koscielny se jitlef il-konfront min[abba li we;;a’ rasu f’log[ba millPremiership kontra Everton. Minflok Koscielny se jilg[ab Jeremy Mathieu ta’ Barcelona. Dan se jkun qed jilbes il-flokk nazzjonali g[at-tielet darba filkarriera tieg[u.
Jiddebutta Conte
Illejla fil-grand ta’ San Nicola f’Bari Antonio Conte se jkun qed jiddebutta b[ala kow/ tat-tim nazzjonali Taljan meta l-Italja taffrtonta lill-Olanda. Conte irre]enja minn kow/ ta’ Juventus biex [a post Cesare Prandelli u din se tkun l-ewwel log[ba tieg[u bit-tama li din tkun lewwel log[ba tieg[u f’avventura li minn tal-anqas mistennija ddum sentejn. Conte iffirma kuntratt sal-2016 u l-g[an hu li jwassal lit-tim sal-fa]i finali tal-Euro 2016. Filwaqt li din ta’ lejla hi partita ta’ [biberija, nhar it-
Wara d-di]appunt kbir li sofrew fit-Tazza tad-Dinja l-Ispanjoli jridu jwettqu reazzjoni meta llejla jilag[bu kontra Franza
Tlieta li ;ej l-Italja tilg[ab kontra n-Norve;ja f’log[ba valida mirrawnd ta’ kwalifikazzjoni g[allEuro 2016. Il-plejers Taljani jridu jwettqu reazzjoni wara d-disfatta fitTazza tad-Dinja. It-tim safa eliminat mill-fa]i tal-gruppi u din kienet it-tieni Tazza tadDinja konsekuttiva li l-Italja temmet l-avventura tag[ha f’din ilfa]i. Conte [alla barra lilattakkant il-;did ta’ Liverpool Mario Balotelli mill-iskwadra finali filwaqt li Chielini, Paletta u Osvaldo kollha mhux se jkunu eli;ibbli min[abba li huma imwe;;g[in. Plejer li se jkun qed jirritorna fit-tim hu l-attakkant El Shaarawy, plejer ta’ Milan li [alla impressjonti tajba fl-ewwel log[ba tal-kampjonat kontra Lazio.
G[all-kuntrarju tal-Italja, lOlanda jridu jkomplu minn fejn [alew dan is-sajf fejn spi//aw fit-tielet post fit-Tazza tad-Dinja ta[t it-tmexxija tal-kow/ Louis Van Gaal. Van Gaal [alla t-tim biex ing[aqad ma’ Manchester United u minfloku issa in[atar Guus Hiddink. Din se tkun ittieni darba g[al Hiddink li dan se jkun qed imexxi lil-Olanda. LOlanda, b[all-Italja, wkoll se tu]a din il-log[ba biex t[ejji g[ar-rawnd ta’ kwalifikazzjoni tal-EUro 2016 fejn l-ewwel impenn se jkun nhar it-Tlieta b’log[ba kontra r-Repubblika ?eka. Diversi plejers Olandi]i fosthom Robben, Huntelaar, Van der Vaart, Clasie u Vlaar kollah se jitilfu l-partita min[abba li huma imwe;;g[in. B’hekk Hiddink kellu jsejja[ fl-iskwadra
lil Van Dijk, Van der Wiel u lil Narsingh.
Il-Programm Illum
?ina v Kuwajt Belarus v Tajikistan Uzbekistan v :ordan Bo]nija v Liechtenstein
Slovakkja v Malta }vezja v Estonja Kroazja v ?ipru Bel;ju v Awstralja Italja v Olanda Franza v Spanja
Euro U21
Olanda v Gor;ja Slovakkja v Skozja Ungerija v Spanja Ukrajna v }vizzera Rumanija v Montenegro Norve;ja v Portugall Ka]akhstan v Franza
www.maltarightnow.com
Il-{amis,4 ta’ Settembru 2014
31
SPORT PARTITA TA’ {BIBERIJA
Malta tilg[ab f’Zilina kontra s-Slovakkja Illum fis-6.20pm fil-belt ta’ Zilina Malta tilg[ab log[ba ta’ [biberija kontra s-Slovakkja bi t[ejjija g[all-partiti mir-rawnd ta’ kwalifikazzjoni g[all-Euro 2016. L-ewwel impenn ta’ Malta f’dan ir-rawnd ikun fid-9 ta’ Settembru kontra l-Kroazja u din se tkun l-ewwel log[ba tat-tim nazzjonali minn meta beda lista;un. Bla dubju, minbarra li l-plejers Maltin iridu jag[tu sinjal po]ittiv qabel impenn tant importanti kontra l-Kroazja, ]gur li jridu jwettqu reazzjoni wara l-a[[ar disfatta li kellu t-tim Malti filbidu ta’ :unju li g[adda. Dakinhar Malta tilfet kontra :ibilta` fejn bosta kienu qed jistennew wirja ferm a[jar millMaltin kontra tim tal-kalibru ta’ pajji]na. B[al Malta, s-Slovakkja wkoll se ju]aw din il-log[ba b[ala t[ejjija g[ar-rawnd ta’ kwalifikazzjoni tal-Euro 2016 fejn huma, fit-8 ta’ Settembru, jilag[bu kontra lUkrajna fl-ewwel log[ba tag[hom fi Grupp ?. Fuq il-karta t-tim li se jaf-
frontaw il-Maltin hu [afna a[jar u f’dawk li huma rankings talFIFA s-Slovakkja tinsab fil-45 po]izzjoni filwaqt li Malta tinsab fil-150 po]izzjoni. L-avversarji tag[na ;ejjin minn erba’ ri]ultati po]ittivi fejn mill-a[[ar erba’ log[biet reb[u tlieta. Is-Slovakki ;ejjin minn tliet reb[iet konsekuttivi, kontra l-Polonja, l-I]rael u lMontenegro. Fuq in-na[a l-o[ra l-a[[ar ri]ultat po]ittiv talMaltin wasal f’Novembru tal2013 meta dakinhar reb[u 3-2 kontra l-Faroe Islands. Din issena Malta lag[bet ]ew; partiti ta’ [biberija fejn minbarra t-telfa kontra :ibilta` kien hemm telfa o[ra, ta’ 2-0, kontra l-Albanija f’Marzu. {arsa lejn l-istatistika turi li din se tkun il-[ames darba li Malta u s-Slovekkja se jilag[bu kontra xulxin. Fl-ewwel konfront ta’ bejniethom, f’Marzu tal-1994 Malta kienet tilfet 2-1 f’partita ta’ [biberija filwaqt li [ames xhur wara, f’partita o[ra ta’ [biberija l-log[ba intemmet bl-istess skor favur is-Slovakki. Fl-1996, f’log[ba mir-rawnd ta’
kwalifikazzjoni g[at-Tazza tadDinja tal-1998, is-Slovakkja kienu reb[u 6-0 filwaqt li fittieni konfront mill-istess rawnd is-Slovakki kienu reb[u 2-0 f’Malta. L-iskwadra finali g[al log[ba hi: Gowlkipers: Justin Haber (Birkirkara), Andrew Hogg (Kalloni) Difensuri: Andrei Agius (Hibs), Steve Bezzina (Balzan), Steve Borg (Valletta), Ryan Camilleri (Valletta), Jonathan Caruana (Valletta), Clayton Failla (Hibernians), Zach Muscat (Birkirkara) Midfielders: Andrew Cohen (Hibs), Paul Fenech (Birkirkara), Ryan Fenech (Valletta), Brooke Farrugia (Floriana), Edward Herrera (Birkirkara), Bjorn Kristensen (Hibs), Rowen Muscat (Dunaujvaros), Steve Pisani (Floriana), Andre Schembri (FSV Frankfurt), Ryan Scicluna (Birkirkara); Attakkanti: Michael Mifsud (Sliema), Jean Paul Farrugia (Spartak Trnava)
TRASFERIMENTI LOKALI
}ew; Ni;erjani ma’ St George’s Matthew Mamo
St. George’s akkwistaw linNi;erjani Gabriel Okechukwu, attakkant ta’ Teap FC, u Wisdom Ifeanyi ming[and Abuja FC. Dan l-a[[ar, Gabriel Okechukwu, li g[andu 19-il sena, kien vi/in li jing[aqad mal-klabb Bel;jan KV Mechelen. Klabbs o[ra b[al Zenith St Petersburg, Kuban u Dynamo Kiev ukoll kienu interessati fih. Wisdom Ifeanyi g[ad g[andu biss 18-il sena u hu midfielder avvanzat.
MIZZI - St. Laurence Spurs akkwistaw b’self lil Shaun Mizzi ming[and Xewkija Tigers. Matul l-ista;un li g[adda Mizzi lag[ab ma’ Sannat Lions. Ming[and Xewkija, l-Ispurs akkwistaw b’self ukoll lid-difensur ta’ 20 sena Fabian Xuereb. Munxar Falcons ukoll akkwistaw ]ew; plejers b’self ming[and Xewkija. Dawn huma Stephan Farrugia u Michael Pace. WILLIAMS - It-talent ]ag[]ug[ ta’ 17-il sena Jordan Williams mistenni jasal f’pajji]na f’dawn il-jiem biex jing[aqad ma’ Luxol St.
Andrews. Williams twieled flIngilterra imma g[andu dixxindenza Maltija tant li f’pajji]na se jing[aqad mal-kumplament ta’ s[abu fit-tim nazzjonali ta’ ta[t id-19-il sena. Fl-a[[ar sta;uni hu lag[ab ma’ Southampton. GAUCI - L-attakkant ta’ 17-il sena Liam Gauci ;ie kkonfermat mill-klabb ta’ Vittoriosa Stars. Dan wara li hu [alla impatt po]ittiv mat-tim f’dawn l-a[[ar sta;uni. Gauci iddebutta flista;un 2012-13 u lag[ab ]ew; partiti fl-Ewwel Divi]joni. Flista;un li g[adda Gauci iddebutta fil-Kampjonat BOV Premier.
Il-kow/ ta’ Malta Pietro Ghedin (xellug) waqt l-a[[ar sessjoni ta’ ta[ri; li kellhom il-Maltin qabel [allew Malta (Ritratt> Domenic Aquilina)
EURO U21
Vella j[abbar l-iskwadra finali Il-kow/ nazzjonali l-;did tattim nazzjonali ta’ ta[t il-21 sena, Silvio Vella [abbar l-iskwadra finali g[al log[ba ta’ nhar il:img[a f’Ta’ Qali kontra tTurkija. Il-log[ba kontra t-Turkija se tkun l-a[[ar wa[da minn Grupp 7 mir-rawnd ta’ kwalifikazzjoni g[all-Kampjonati Ewropej ta’ ta[t il-21 sena li se jsiru sena o[ra fir-Repubblika ?eka. Minn seba’ partiti Malta g[adha ma ;abret l-ebda punt. L-iskwadra finali hi: Gowlkipers: Yenz Cini (Valletta), Jurgen Borg (Hibs), Difensuri: Cain Attard (Pietà), Sacha Borg (Floriana), Louis Cutajar (Hereford), Emanuel Briffa (Floriana), Christian
Grech (Pietà), Jurgen Pisani (Pietà), Keith Tanti (Hibs), Midfielders: Clyde Borg (Floriana), Johann Bezzina (Hibs), Ryan Camenzuli (Birkirkara), Kyle Cesare (Pietà) ,Llywelyn Cremona (Valletta), Brooke Farrugia (Floriana), Attakkanti: Ryan Micallef (Qormi), Lydon Micallef (Balzan), Luke Montebello (Valletta).
Ri]ultati
Slovenja v Andorra Danimarka v Russja Estonja v Bulgarija Latvja v Kroazja A]erbaijan v I]rael I]landa v Armenja
5-0 4-2 2-2 1-3 3-0 4-0
Iwe;;a’ Khedira Il-midfielder :ermani] Sami Khedira mistenni jdum barra mill-azzjoni bejn sitta u tmien ;img[at. Il-klabb tieg[u, Real Madrid qed jg[id li Khedira we;;a’ waqt sessjoni ta’ ta[ri; mat-tim nazzjonali filwaqt li lFederazzjoni tal-Futbol fil:ermanja qed tg[id il-kontra. Min[abba din l-injury Khedira
tilef il-partita ta’ [biberija talbiera[ kontra l-Ar;entina, partita li kienet g[addeja meta morna g[all-istampar. Din kienet ripetizzjoni tal-finali tat-Tazza tadDinja li intlag[bet f’Lulju li g[adda u li l-:ermanja reb[uha 1-0. Il-biera[ ukoll fit-tard, lIngilterra lag[bet partita ta’ [biberija kontra n-Norve;ja.
www.maltarightnow.com
Il-{amis 4 ta’ Settembru, 2014
LOKALI
32
Il-Partit Nazzjonalista ta bidu g[al sensiela ta’ ri/evimenti g[all-attivisti tieg[u fid-distretti biex ifakkar il-50 anniversarju tal-Indipendenza. Dan hekk kif fuq il-Fosos tal-Furjana beda l-armar g[all-festi li se jorganizza l-Partit aktar tard dan ix-xahar
50 sena ilu kantat l-Innu Malti f’Jum l-Indipendenza Claire Mifsud
G[ajnejn Marietta Caruana jleqqu meta jiftakru fil-;urnata meta Malta [adet l Indipendenza 50 sena ilu . Dakinhar hija kienet g[adha ]ag[]ug[a u kienet tag[mel parti mill-kor li kanta l-Innu Malti hekk kif kienet tielg[a lbandiera Maltija biex tfakkar Jum Malta indipendenti. “ 50 sena ilu jien kont fil - kor ta’ Dun :u]epp tal-{amrun u dak il-kor kien intg[a]el biex inkantaw l-Innu Malti waqt i//elebrazzjoni tal Indipendenza. Kif telg[et ilbandiera f ’ nofsillejl il - kor beda jkanta l - Innu Malti ,”
Deputati Nazzjonalisti li kienu jirrappre]entaw lil dawn i] ]ew; distretti fil-le;i]laturi ta’ bejn l-1964 u l-2014. Fost idDeputati li ng[ataw tifkira kien hemm ukoll il - President kisba tal-Indipendenza. F ’ diskors qasir il - Kap tal - Emeritu, eks-Prim Ministru u Partit Nazzjonalista Simon eks-Kap tal-Partit Nazzjonalista Busuttil qal li l - Partit Eddie Fenech Adami. Nazzjonalista g[andu jirkeb fuq is-su//essi li kiseb g[al pajji]na biex i[ares b’ottimi]mu lejn ilfutur. Hekk kif 50 sena ilu l-PN COMMUNICATIONS kellu l-kura;; u l-vi]joni li jfassal il-futur g[al pajji]na, issa jrid ikollu l-istess kura;; biex jiffa//ja l-isfidi li g[andu quddiemu. Lejn tmiem l-attività tqassmu tifkiriet lil numru ta ’ eks -
Marietta Caruana ;;edded il-memorji waqt ri/eviment tal-PN emozzjonijiet li [asset dakinhar. “Peress li g[addew 50 sena ma niftakarx [afna imma niftakar li kienu ;ew g[alina bilprivate u wassluna fuq il-Fosos. Kien hemm naqra bi]a’ imma fil-fatt kollox kien trankwill.” Marietta Caruana Iltqajna ma’ Marietta f’ri/eviqaltilna b ’ /erta nostal;ija ment li l-Partit Nazzjonalista Marietta. organizza g[all - attivisti u t Minkejja li, kif wie[ed jisten- tesserati tal-ewwel u t-tmien na , il - memorji mhumiex distrett elettorali fil-Ka]in ta’ daqshekk friski wara 50 sena, Santa Venera , Fleur - de - Lys Marietta g[adha tiftakar l- biex ifakkar il-50 sena mill-
media•link