Nru 13,843
It-Tlieta, 9 ta’ Settembru, 2014 €0.80 www.maltarightnow.com
www.maltarightnow.com
Ikollu jiddejjen biex jixtri mqar ftit frott “Naqla’ flus f’paga kwa]i nnofs ta’ dak li g[andi b]onn biex in[allas il-kera tal-appartament tieg[i kull xahar.” Din hi l-istorja ta’ Joseph Grech, ra;el ta’ 54 sena li qed jirre;istra u jfittex xog[ol biex ikun jista’ jikseb lura d-dinjità tieg[u u jkun jista’ jmantni lilu nnifsu. Joseph Grech laqag[na flappartament ]g[ir tieg[u f’San Pawl il-Ba[ar; appartament ta’ ftit kmamar ]g[ar li huma mi]muma tajjeb imma li huma ]g[ar wisq. Madankollu Grech spjegalna li hu g[andu kera ta’ €240. Din is-sitwazzjoni wasslet biex mhux talli jkollu jara kif se j[allas il-kera tal-appartament, imma spi//a jiddependi fuq ilkarità biex ikun jista’ jitrejjaq. Spjegalna kif isib g[ajnuna mill-;irien tieg[u li xi kultant jg[addulu xi [a;a tal-ikel, filwaqt li jkollu jiddejjen ma’ tal[anut sempli/ement biex ikun jista’ jixtri ftit frott. “Qed nitlob ix-xog[ol g[ax ma nistax nibqa’ hekk. Biex niekol nag[mel id-dejn minn ;img[a g[al ;img[a u dan ma’ jistax ikun,” qalilna b’mod emozzjonat Joseph. U mhux talli ma jo[ro;x middar g[aliex m’g[andux flus x’jonfoq, talli s’issa g[adu lanqas [allas il-li/enzja tattelevi]joni, b’riskju li fil-jiem li ;ejjin jitlef anki wie[ed milla[[ar ]vogi li fadallu. Imma Joseph ma’ baqax iddar jistenna l-karità biss. Hu ilu g[all-a[[ar ;img[at idur illukandi f’Bu;ibba, San Pawl ilBa[ar u l-madwar jitlob xog[ol, intalab biex jg[addilhom is-CV imma baqa’ qatt ma sema’ ming[andom. “Anki Kastilja mort jien.
Università
Konfermat rapport ta’ ‘In-Nazzjon’ L-istorja esklussiva li kellu dan il-;urnal ilbiera[, dwar allegat abbu] sesswali flUniversità ta’ Malta, kien konfermat mill-Università stess li fi twe;iba lil dan il-;urnal qalet li g[andha dan il-ka] quddiemha. Ara pa;na 3
Kate Middleton
Dubju dwar i]-]jara f’Malta
Ilbiera[ [ar;et l-a[bar li d-Dukessa ta’ Cambridge qed tistenna t-tieni tarbija tag[ha, a[bar li ;abet fer[ kbir fil-Familja Rjali. L-istess a[bar ;abet ukoll dubju dwar i]-]jara li kienet mistennija tag[mel f’pajji]na fl-okka]joni tal-50 anniversarju mill-Indipendenza ta’ Malta. Il-Gvern Ingli] ikkuntattja lill-Gvern Malti u qallu li l-konferma jew le ta’ din i]-]jara se tit[abbar f’data eqreb tal-okka]joni. Ara pa;na 14
Regatta
Marsa jirb[u d-double JOSEPH GRECH> “Biex niekol nag[mel id-dejn minn ;img[a g[al ;img[a”
Kellimt lis-segretarji xi erba’ xhur ilu. Imbilli? Fejn kont bqajt. M’iniex nitlob xog[ol mal-Gvern ta’. Xi [a;a, l-aqwa li na[dem u nkun nista’ naqla’ bi]]ejjed biex ng[ix,” tennielna b’diqa Joseph. Sadattant hu parti wkoll minn skema mibdija minn gvern pre/edenti li permezz tag[ha persuni li jkunu qed jirre;istraw
g[ax-xog[ol jit[addmu malkunsilli lokali. Madankollu lpaga, g[alkemm tg[in lil Joseph, mhix bi]]ejjed. Hu applika wkoll mal-Gvern biex jing[ata post b’kera iktar baxxa u minkejja s-sitwazzjoni prekarja tieg[u, g[adu s’issa ming[ajr post tal-gvern. “Anki jekk ituni post ukoll jaffettwa u nibda mmur mhux
[a]in. Jekk ikun post tal-Gvern se tie[du b’ir[as. Hawn g[andi €240 f’kera jien u ma nistax inla[[aq,” kompla Joseph Grech filwaqt li indikalna /-/okon li jg[ix fih. Is-sitwazzjoni ta’ Joseph Grech mhix wa[da unika f’pajji]na bil-qg[ad li dejjem ji]died u li qed iwassal g[al sitwazzjonijiet ta’ faqar akut.
Marsa reb[u d-double fir-Regatta Nazzjonali ta’ Jum il-Vitorja meta reb[u l-kategorija Open u Kategorija B. Ara pa;na 29
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 9 ta’ Settembru, 2014
2
LOKALI
Jallega ksur tal-Kostituzzjoni meta tte[dulu ]ew; passaporti Anzjan ta’ 77 sena, li g[andu /-/ittadinanza doppja, dik Maltija u Ingli]a, ippre]enta protest ;udizzjarju filPrim’Awla tal-Qorti ?ivili, fejn qed jallega ksur btalKostituzzjoni ta’ Malta u talKonvenzjoni g[adDrittijiet u l-Libertajiet Fundamentali tal-Bniedem wara li l-Qorti tal-Ma;istrati [aditlu ]-]ew; passaporti u sa[ansitra lkarta tal-identità fi Frar li g[adda wara li kien tressaq ilQorti b’arrest. Giovanni Caruana qal filprotest li ressaq li b’din idde/i]joni hu spi//a mxekkel u dan permezz tad-drittijiet tieg[u f’dik li g[andha x’taqsam il-libertà tal-moviment, li min[abba f’hekk ma jistax imur jara lillfamilja tieg[u li tinsab flIngilterra. Il-protest jg[id ukoll li tali de/i]joni tfisser li morna lura g[al qabel l-1 ta’ Ottubru tal-1995, meta wara [afna sagrifi//ji, kien tne[[a l-mandat talimpediment tal-partenza. Hu qal li mhux biss qed i]omm lill-awtoritajiet Maltin responsabbli, i]da li jekk ma jitti[dux passi, se jikkonsidra passi ulterjuri inklu] li l-istorja ti;i ppubblikata fil-;urnali ewlenin tat-28 pajji] tal-Unjoni Ewropea. Caruana sadanittant argumen-
ta wkoll li ma hemm l-ebda ;ustifikazzjoni li dawn i]-]ew; dokumenti jin]ammu, peress li illum l-awtoritajiet g[andhom il-mezzi kif, x’[in iridu, i;ibu persuna lejn Malta, fosthom permezz tal-European Arrest Warrant u tal-Interpol. Caruana ppre]enta dan ilprotest, iffirmat mill-Avukat Emmy Bezzina, kontra l-Prim Ministru, il-Ministru g[allIntern, il-Kummissarju talPulizija, l-Avukat :enerali, lIspettur Jonathan Ransley, ilMinistru tal-:ustizzja, idDirettur :enerali tal-Qorti u lUffi/jal Ewlieni Inkarigat mill{ru; tal-Passaporti. Kien f’jum San Pawl ta’ din ssena, li l-Ispettur Ransley ressaq lil Caruana l-Qorti, wara li lPulizija r/eviet rapporti li huwa kien barax il-karozza tal-;ar tieg[u. Aktar tard l-Ispettur Ransley kien ]ied akku]a o[ra fil-konfront ta’ Caruana g[aliex [assu mhedded minnu, min[abba l-mod kif dan kien ;ab ru[u waqt l-interrogazzjoni.
39
Industriji ;odda u m;eddin u trasformazzjoni tal-ba]i industrijali Maltija Mal-Indipendenza, beda ]vilupp qawwi tas-settur talmanifattura biex tibda lesportazzjoni [alli tirrimpjazza d-d[ul mis-servizzi militari. Twaqqfet il-Korporazzjoni tal-I]vilupp, wara ]viluppata fil-MaltaEnterprise, li bdiet ilbini ta’ fabbriki ;odda f’San :wann, Bulebel i]-}ejtun, G[awdex, il-Marsa u l-Imrie[el. Ing[ataw ukoll g[ajnuniet tal-Gvern g[all-industrija. L-esportazzjoni li bdiet kwa]i mix-xejn fl-Indipendenza kibret sew fis-snin ta’ wara. Malta g[amlet il-mixja minn industrija tal-manifattura bba]ata l-aktar fuq pagi relattivament baxxi b[allqasam tat-tessuti g[al mani-
fattura aktar spe/jalizzata li tiddependi fuq il-valur g[oli mi]jud b’teknolo;iji ;odda m[addmin minn [addiema m[arr;in u kkwalifikati. G[alhekk tnidew in/entivi g[all-investiment barrani u g[all-edukazzjoni u t-ta[ri; tal-[addiema g[al oqsma ;odda tal-manifattura. Meta l-bqija tad-dinja g[addiet mir-ri/essjoni qawwija tal-2008, il-Gvern g[en lillfabbriki biex investew 110 miljun ewro u b’hekk salvaw 5,000 impjieg u ]iedu mijiet o[ra mag[hom. Fost dawn gawdew il-fabbriki Stainless Steel, Trelleborg, Toly Products u Methode Electronics. Il-manifattura ;iet meg[juna wkoll tkun aktar
kompetittiva, tinvesti fl-innovazzjoni u fir-ri/erka u tibda kumpaniji ;odda. Infeta[ Park tal-Avjazzjoni biex issir manutenzjoni fuq lajruplani – qasam li beda j[addem mijiet ta’ [addiema ;odda. Malta stabbiliet ukoll vanta;; fil-pubblikazzjonijiet u l-istampar. Malta bdiet tiffoka wkoll fuq l-oqsma ;odda tal-life sciences b[all-farma/ewtika, ilbijoteknolo;ija u l-apparat mediku bil-Gvern jibni Bio Malta Campus f’San :wann. B’hekk, Malta g[addiet minn trasformazzjoni tal-ba]i industrijali tag[ha g[al manifattura avanzata li hi bba]ata fuq il-[iliet tal-[addiema Maltin.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 9 ta’ Settembru, 2014
LOKALI
3
Monsinjur Victor Grech se j[alli t-tmexxija tal-Caritas wara 37 sena G[all-ewwel darba Caritas Malta mistennija titmexxa minn lajk, ]ag[]ug[ ta’ 33 sena Monsinjur Victor Grech, li g[al [afna baqa’ mag[ruf b[ala Dun Victor, fil-jiem li ;ejjin se jkun qed i[alli t-tmexxija ta’ Caritas Malta wara 37 sena s[a[ fit-tmun ta’ din l-organizzazzjoni li tant g[amlet u g[adha tag[mel ;id fis-so/jetà Maltija, partikolarment filqasam ta’ persuni b’vizzju taddroga permezz ta’ programmi ta’ riabilitazzjoni. Minn informazzjoni li g[andha din il-gazzetta, ittmexxija tal-Caritas mistennija tg[addi g[all-ewwel darba f’idejk lajk, Leonid McKay, ]ag[]ug[ ta’ 33 sena misSi;;iewi. L-a[bar li Leonid McKay se jkun id-direttur il-;did ta’ Caritas Malta mistennija tkun komunikata g[ada lill-kapijiet u l-istaff tal-Caritas minn Monsinjur Grech innifsu waqt laqg[a mag[hom fil-10.45 a.m. Leonid McKay, so/jologu, kien il-persuna responsabbli minn studju li Caritas Malta g[amlet u ppubblikat f’Marzu ta’ sentejn ilu li fih tkellmet
Leonid McKay
Mons. Victor Grech
fid-dettall dwar il-faqar f’pajji]na u l-b]onn ta’ ]ieda fil-paga minima. Leonid hu mi]]ewwe; u g[andu tifel, u hu persuna li Monsinjur Grech g[andu [afna fidu/ja fiha. F’sezzjoni o[ra tal-media, filjiem li g[addew issemma wkoll l-isem ta’ Fr Charles Cordina b[ala l-persuna li se tie[u post Monsinjur Victor Grech fit-
tmexxija tal-Caritas. Madankollu sorsi qrib ilCaritas qalulna li din hi biss spekulazzjoni g[alkemm minn informazzjoni li g[andu InNazzjon jidher li persuni influwenti min-na[a tal-Kurja g[adhom qed jag[mlu pressjoni biex il-Caritas tibqa’ titmexxa minn sa/erdot, kif ;ara dejjem, sa mit-twaqqif tag[ha minn Dun Fortunato Mizzi fl-1968.
Bejn il-kliem u l-fatti hemm ba[ar jikkumbatti
– il-PN
Muscat g[andu jlaqqa’ l-Kumitat tal-Monitera;; dwar l-iskema ta/-?ittadinanza u dak dwar is-Sa[[a Il-Prim Ministru Joseph Muscat irid jirrealizza li m’g[adux f’kampanja elettorali u issa ma jistax jibqa’ jitkellem ming[ajr ma ja;ixxi. Dan qalu l-Partit Nazzjonalista fi stqarrija li fiha qal li Joseph Muscat g[andu jlaqqa’ minnufih il-Kumitat tal-Monitora;; dwar l-iskema ta/-?ittadinanza kif ukoll ilKumitat Permanenti g[asSa[[a mill-aktar fis possibbli fl-interess tal-pazjenti u l-[addiema. Il-Partit Nazzjonalista ]ied jg[id li huwa biss kliem fierag[ dak li qal Joseph Muscat il-{add filg[odu waqt intervista fuq l-istazzjon tar-radju Laburista. L-ag[ar [a;a li jista’ jag[mel politiku, tkompli tg[id l-istqarrija tal-Partit Nazzjonalista, hi li ma ja//ettax li g[andu problema,
kif qed jag[mel Muscat dwar lekonomija. Mhux ja//etta lfatt li l-medja tal-pagi fl-a[[ar xhur naqset. Mhux ja//etta lfatt li l-bejg[ mill-[wienet u minn fuq l-internet naqas. Mhux ja//etta l-fatt li l-faqar qed ji]died.
Dwar l-Australia Hall Muscat g[andu jkun onest Dawn kollha huma fatti li jo[or;u kemm mill-istatistika kif ukoll mill-esperjenzi ta’ kuljum tal-familji Maltin u G[awdxin. L-istqarrija titkellem ukoll dwar dak li qal Joseph Muscat dwar l-Australia Hall, bilPartit Nazzjonalista jg[id li g[al darb’o[ra Muscat g[amel
tentattiv li jiddefendi l-a;ir tieg[u dwar l-iskandlu talAustralia Hall. I]]id tg[id li dwar dan liskandlu, Muscat [a;a wa[da g[andu jag[mel: ikun onest u j;orr ir-responsabbiltà politika. Il-PN ikompli jg[id li dwar it-trasport pubbliku, Muscat ma tkellem xejn u jidher li dan is-su;;ett malajr [are; millvokabularju tieg[u bil[addiema tat-trasport pubbliku u dawk l-eluf ta’ Maltin li jag[mlu u]u mis-servizz tattrasport pubbliku ta’ kuljum qed jistennew it-twe;ibiet ming[and Muscat. L-istqarrija ttemm tg[id li tmintax-il xahar wara l-elezzjoni ;enerali, Muscat di;à tilef il-kuntatt man-nies u jekk g[alih l-ekonomija miexja ’l quddiem, mhux l-istess jista’ jing[ad g[all-familji u g[assidien tal-[wienet Maltin u G[awdxin.
Persuna o[ra li kienet ilha snin tissemma b[ala ssu//essur ta’ Mons. Victor Grech hu Monsinjur Karm Farrugia, li wara tmien snin filkariga ta’ Assistent Direttur, issa jidher li se j[alli din il-kariga bil-possibbiltà li jkun ma[tur mill-Ar/isqof b[ala kappillan jew ar/ipriet f’xi parro//a lokali. Monsinjur Victor Grech
jibqa’ mag[ruf b[ala l-persuna li ]viluppat il-Caritas fl-istituzzjoni li hi llum b’numru kbir ta’ servizz so/jali professjonali fi [dan il-Knisja li jing[ataw kollha bla [las, b’kollaborazzjoni wkoll ma’ Caritas Internationalis. Fost is-servizz li toffri Caritas Malta llum hemm dawk ta’ /entri ta’ riabilitazzjoni middroga, g[ajnuna lil persuni bi problemi emozzjonali u psikolo;i/i, vittmi tal-vizzju tallog[ob, tal-alko[ol u tal-u]ura, b’appo;; anki lill-familjari tag[hom. Monsinjur Victor Grech jibqa’ mag[ruf ukoll g[al snin twal ta’ xandiriet dwar problemi ta]-]g[a]ag[ u problemi familjari li kienu segwiti minn eluf kbar fuq ir-Redifussion u aktar tard fuq Radju Malta, kif ukoll g[all-kari]ma tieg[u li permezz tag[ha kien jattira eluf kbar ta’ ]g[a]ag[ g[all-e]er/izzi annwali ta’ ]mien ir-Randan. Monsinjur Victor Grech jag[laq 85 sena fid-19 ta’ Ottubru li ;ej.
L-Università g[andha quddiemha l-ka] tal-allegat abbu] sesswali Studenta tal-Kors tal-Li;i flUniversità ta’ Malta f’dawn la[[ar jiem kitbet ittra lill-Bord talFakultà tal-Li;i stess, li fiha wie[ed mil-lecturers tag[ha allegatament abbu]aha sesswalment. Storja esklussiva fil-[ar;a talbiera[ tal-;urnal In-Nazzjon tg[id li f’din l-ittra l-istudenta, li g[adha kif spi//at il-kors tal-li;i, qalet li l-lecturer ipprova jabbu]aha sesswalment u li qed tikteb l-ittra issa biex ]gur dan il-ka] ma jaffettwax ir-ri]ultati tag[ha. Mir-rapport li sar jidher li l-allegat abbu] jista’ jkun li ilu li se[[, sa[ansitra xhur. Is-sorsi qalulna li t-tfajla ppre]entat /ertifikati li juru li dan labbu] affettwaha psikolo;ikament. Dan il-;urnal jinsab infurmat li l-Bord tal-Fakultà tal-Li;i, tlett ijiem ilu, irrefera l-ka] lill-ProRettur tal-Università ta’ Malta, ilProfessur Mary Anne Lauri, li hi responsabbli mill-Affarijiet Istituzzjonali u kwistjonijiet relatati mal-Istudenti. Fi twe;iba lil dan il-;urnal, l-
Università ta’ Malta kkonfermat li g[andha dan il-ka] quddiemha. Fit-twe;iba tag[ha, l-Università sa[qet li g[andha pro/eduri stabbiliti u pubbli/i dwar kif ji;u investigati allegazzjonijiet ta’ abbu] jew fastidju sesswali, u li dan il-ka], b[al kull ka] ie[or, ji;i investigat skont l-istess pro/eduri. F’ka] ta’ abbu] sesswali lUniversità ta’ Malta trid timxi ma’ /erti regoli. Jista’ jkun hemm pro/eduri formali u informali, li jinvestigaw ilka], fejn il-konsulenti jistg[u jiltaqg[u ma’ min ressaq l-ilment li, eventwalment, jasal anki g[and irRettur tal-Università. Jekk il-ka] ikun ikkonfermat u l-membru tal-istaff jinstab [ati, hemm erba’ possibbiltajiet ta’ x’jista’ jsir: jew ji;i mwiddeb, inkella jkun sospi] mix-xog[ol bla salarju; jew jonqos mill-grad tieg[u jew inkella jitke//a millistituzzjoni edukattiva. L-istudenta tista’ tidde/iedi hi stess jekk tirrapportax il-ka] lill-Pulizija jew le.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 9 ta’ Settembru, 2014
4
QORTI
Manager ta’ bar mixli li hedded li joqtol u li [ebb g[all-Pulizija Manager ta’ [anut tax-xorb Taljan ;ie mixli quddiem ilMa;istrat Nathasha Galea Sciberras li hedded lil diversi uffi/jali tal-Korp tal-Pulizija li joqtolhom u li sa[ansitra ja[raqhom. Allegatament dan se[[ g[all-[abta tal-5.30 a.m. meta l-pulizija marru fil-[anut fejn ja[dem u talbuh biex ibaxxi l-mu]ika. Vincenzo Brancaccio ta’ 48 sena, residenti San :iljan, wie;eb mhux [ati ta’ dan ittheddid fejn ;ie mixli wkoll li [ebb g[al ]ew; uffi/jali talPulizija fil-bar. Hu ;ie mixli wkoll li kiser il-pa/i pubblika, li ma obdiex l-ordnijiet le;ittimi tal-Pulizija u li kien fissakra fil-pubbliku u g[alhekk ma setax jie[u [sieb tieg[u nnifsu. L-Ispettur Jason Sultana qal li l-in/ident se[[ wara li l-Pulizija r/evew rapport li kienet qed tinstema’ mu]ika g[olja minn [anut tax-xorb li qed imexxi Brancaccio. Meta l-pulizija marru fuq il-post, allegatament it-Taljan hedded li joqtolhom u [ebb g[al sur;ent fejn waqqg[u mal-art u g[amillu [sara finnu//ali u l-mowbajl. Xhieda filka] qalu wkoll li l-akku]at hed-
G[andna pieni aktar [orox u jdejn aktar [fief – l-Avukat Joseph Giglio
ded li ja[raq lill-pulizija. L-Avukat difensur Joseph Giglio qal li s-sie[ba ta’ Brancaccio qalet lill-Pulizija li hi kienet responsabbli g[all[anut u li l-Pulizija messhom [adu d-dettalji tag[ha u mhux tieg[u. Madankollu l-Pulizija insistew li jie[du tieg[u u kien hawn li s-sitwazzjoni eskalat.
L-Avukat Giglio qal ukoll li emendi re/enti dwar reati li jinvolovu ka]ijiet ta’ uffi/jali pubbli/i saru aktar [orox, spe/jalment meta dawn l-uffi/jali jkunu ;ew aggrediti. Il-piena massima telg[et minn18-il xahar g[al erba’ snin [abs u li dawn issa huma akkumpanjati minn multi aktar [orox. “G[andna pieni aktar [orox u
Jammetti li seraq minn dar u pprova jisraq minn o[ra
jdejn aktar [fief,” qal l-Avukat Giglio. Hu wara talab lill-Qorti biex tappunta tabib biex je]amina lill-klijent u lis-sie[ba tieg[u. L-Ispettur Sultana qal li Brancaccio qatt ma talab biex ji;i e]aminat minn tabib waqt li kien fil-kustodja tal-Pulizija. L-Avukat Giglio qal li peress li hu evidenti li l-klijent tieg[u g[andu xi ;rie[i, kien id-dmir tal-Pulizija li jirreferuh g[and tabib. L-akku]at ing[ata l-libertà provi]orja fuq depo]it ta’ €500 u garanzija personali ta’ €6,000.
}ag[]ug[ minn {al Qormi ammetta qudddiem il-Ma;istrat Natasha Galea Sciberras li wettaq serqa minn dar f’Birkirkara u li pprova jisraq minn residenza o[ra f’Santa Venera nhar isSibt li g[adda. Justin Coleiro ta’ 22 sena ftiehem u asso/ja ru[u ma’ persuni o[rajn biex jag[mlu g[add ta’ serqiet o[ra. L-Ispetturi Arthur Mercieca u Sarah Magri, li mexxew ilProsekuzzjoni, qalu li tard isSibt filg[axija l-Pulizija kienet infurmata li numru ta’ persuni kienu qeg[din jitlajjaw b’mod suspettu] fl-in[awi ta’ dar f’Santa Venera. Il-Pulizija marru fuq il-post u saret tfittxija fil-karozza ta’ Coleiro fejn instabu ]ew; turnaviti u o;;etti o[ra relatati ma’ tag[mir ta’ sgass kif ukoll kpiepel u xalel. Taba g[al-libertà provi]orja ma ntlaqg[etx u Coleiro baqa’ mi]mum arrestat.
Jitlob ra[[al jirtira allegazzjonijiet dwar nag[a; Il-veterinarju Dr Frank Galea g[amel talba fil-Qorti tal-Ma;istrati, permezz ta’ protest ;udizzjarju li hu ppre]enta filQorti tal-Ma;istrati, fejn talab ra[[al G[awdxi, bl-isem ta’ :ianni Attard, biex jirtira u ji/[ad l-allegazzjonijiet li g[amel dwaru fi protest li kien ippre]enta. Permezz tal-Avukat tieg[u
Kenneth Grima, it-tabib Galea talab biex b’mod immedjat Attard jirtira permezz ta’ dikjarazzjoni bil-miktub il-protest li kien g[amel, filwaqt li ]ammu responsabbli g[ad-danni kollha li sofra u li jista’ jsofri fil-futur. :ianni Attard g[andu kwistjoni fuq in-nag[a; li qed irabbi. Aktar kmieni din is-sena l-Qorti dde/idiet li 220 nag[;a
li kien qed irabbi fir-razzett tieg[u fl-G[arb kellhom jinqatlu. Dan g[aliex kiser ir-regolamenti tas-sanità peress li qatt ma rre;istra dawn il-bhejjem. Attard kien ippre]enta rikors fil-Qorti x-xahar li g[adda, fejn qal fost o[rajn li waqt is-smig[ tal-pro/eduri t-tabib Galea bidel il-ver]joni tieg[u tal-fatti. Qal ukoll li dawn l-inkonsistenzi
jpo;;u dubji serji fuq l-integrità tat-Tabib Galea, i]da dan xorta wa[da g[adu jgawdi l-fidu/ja tal-amministrazzjoni kollha talIstat. It-Tabib Frank Galea minna[a tieg[u qal li Attard fajjar [afna akku]i bl-intenzjoni unika li ma jitte[dux passi kriminali kontra tieg[u g[al malafama. Qal li f’dan il-
protest Attard ipprova jwassal g[at-tke//ija tat-Tabib Frank Galea mill-impjieg. Hu akku]a wkoll lill-Gvern li qed i]omm lil Dr Galea flimpjieg minkejja li mhuwiex kompetenti f’xog[lu. Dr Galea qal li dan hu attentat iddisprat min-na[a ta’ Attard, li fil-kuntatti li kellu mieg[u dejjem a;ixxa skont il-li;i u b’integrità.
Mixlijin bi frodi ta’ flus foloz }ew; turisti r;iel mill-Kamerun li kienu residenti f’lukanda f’Tas-Sliema issa spi//aw filFa/ilità Korrettiva ta’ Kordin wara li kienu mixlijin quddiem ilMa;istrat Natasha Galea Sciberras bi frodi ta’ flus foloz. Minn dak li [are; fil-Qorti jirri]ulta li dawn il-flus kienu qeg[din isiru fil-kamra tal-lukanda stess. Marcelin Kamwa ta’ 37 sena u Jean Jacques Tientche ta’ 40 sena, wie;bu mhux [atja li kkommettew ir-reat. L-ir;iel kienu mixlijin li asso/jaw ru[hom biex jiffrodaw persuna permezz tal-metodu mag[ruf b[ala black-money scam. Dan hu metodu fejn permezz ta’
kimika wie[ed jag[mel flus foloz u li huma diffi/li biex ji;u intra//ati. Il-Prosekuzzjoni mmexxija mill-Ispettur Jonathan Ferris, qalet li nhar il- :img[a filg[axija kien infurmat minn ra;el li qallu li ]-]ew; akku]ati marru jkellmuh biex jixtru karozza tal-marka Hummer 4x4 g[assomma ta’ €50,000. Hu qal li l-flus kienu foloz u li kellhom kimika sewda li meta tinxef tag[mel il-flus jidhru qishom ori;inali. L-Ispettur Ferris kompla jg[id li l-g[ada hu u l-kollega tieg[u segwew lill-ir;iel mill-Kamerun waqt li dawn saqu lejn Qui Si Sana f’Tas-Sliema
fejn qalu lill-vittma kif kellu “ja[sel” dawn il-flus permezz ta’ kimika sewda u ju]aw il-vitamina CF. Huwa wettqu din l-operazzjoni fuq karta ;enwina ta’ €50. Il-{add filg[odu b’dak li kien se jkun il-vittma jg[in lill-Pulizija fil-ka] qalilhom li din il-bi//a negozju kellha ti;i finalizzata fid9.30 a.m. Kien hawn li l-Pulizija marru fil-lukanda Astra Hotel fejn kienu residenti l-akku]ati. Hemm il-Pulizija qabdu fil-fatt lill-ir;iel jippreparaw il-flus foloz. Huma kienu arrestati u tressqu t-Tnejn b’ur;enza. G[alihom deher l-Avukat Anthony Stellini.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 9 ta’ Settembru, 2014
5
LOKALI
Kampanja favur aktar attività fi]ika
L-idea li min g[andu di]abbiltà jew mard fit-tul m’g[andux ikun im/a[[ad milli jg[ix [ajja s[i[a kienet fil-qofol ta’ attività li ttellg[et mill-Asso/jazzjoni Maltija talFi]joterapisti matul il-;urnata tal-{add fi/-/entru Inspire f’Marsaskala. Fl-okka]joni tal-Jum Dinji tal-Fi]joterapija, l-Asso/jazzjoni Maltija tal-Fi]joterapisti g[al sena o[ra organizzaw kampanja, din is-sena bit-tema ‘Fit to Take Part’. Il-President tal-Asso/jazzjoni Matthew Azzopardi spjega ma’ dan il-;urnal li l-g[an wara din il-kampanja hu li tkun
enfasizzata l-importanza talattività fi]ika fost in-nies, inklu] persuni b’di]abbiltà. Apparti l-President talAsso/jazzjoni tal-Fi]joterapisti, pre]enti g[all-ftu[ tal-log[ob li saru fl-Inspire b[ala parti millkampanja kien hemm ukoll ilKap E]ekuttiv tal-Inspire Nathan Farrugia kif ukoll isSegretarju Parlamentari g[asSa[[a Chris Fearne. Fost l-attivitajiet li saru matul il-;urnata tal-{add kien hemm mixja mill-knisja parrokkjali ta’ Marsaskala sal-Inspire, log[ob g[at-tfal kif ukoll diversi klassijiet fejn saru numru ta’ e]er/izzji fi]i/i (ritratt fuq).
Il-
Simon Busuttil u deputati o[ra tal-PN jie[du sehem fis-Swieqi Sports Festival Ilbiera[ g[all-[abta tat-8 ta’ filg[odu ;ie organizzat is-Swieqi Sports Festival mill-Kunsil Lokali tas-Swieqi bi s[ab mas-Swieqi Sports & Social Association. Din l-attività kienet parti misSwieqi Feast li ttella’ fi tmiem il;img[a li g[addiet u li kompla llum b’din il-;irja li fit-tmien edizzjoni tag[ha da[let ukoll
fil-kalendarju ta’ din il-lokalità. Il-Kap tal-Oppo]izzjoni u Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil, flimkien ma’ deputati o[ra tal-PN, [adu sehem f’din ilFun-Run. Il-messa;; ewlieni ta’ din lattività kien li j[e;;e; aktar linnies biex jipprattikaw aktar lisport u biex jiftakru li l-isport
I/-/iklisti tal-LifeCycle jitilqu lejn il-:appun Il-membri tal-LifeCycle ta’ din is-sena [allew pajji]na lejn il-:appun fejn hemm tistenniehom sfida ta’ 2,000 kilometru minn Fukuoka lejn Tokjo. Tkellimna ma’ w[ud millatleti li se jkunu qed jipparte/ipaw fl-edizzjoni ta’ din issena. Steve Mifsud spjegalna d-diffikultajiet li qed jistennew li se jiltaqg[u mag[hom. “Se niltaqg[u ma’ temp mhux mistenni fil-:appun. Kuntrarju g[as-snin pre/edenti, se jkollna problema biex insegwu s-sinjali tat-toroq u g[alhekk dan ifisser li rridu
nibqg[u kemm jista’ jkun qrib xulxin biex nevitaw li xi [add jitfixkel u jaqbad triq b’o[ra.” Imma t-tluq tal-atleti tal-Life Cycle mill-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta mhux il-bidu ta’ vja;;, imma kontinwità ta’ xhur twal ta’ ta[ri; kif jispjega Alan Curry. “Issa ilna madwar g[axar jew [dax-il xahar biex illum ninsabu hawn, lesti biex nitilqu lejn il:appun. Ma nafux x’se ji;ri ladarba naslu hemm g[aliex se mmorru f’pajji] u kultura totalment differenti,” tenna Curry. Fi stqarrija ma[ru;a lbiera[,
il-Partit Nazzjonalista qal li lLifecycle Challenge taqbel perfettament mal-vi]joni tal-Partit Nazzjonalista ta’ so/jetà ta’ solidarjetà – mhux il-Gvern wa[du, imma so/jetà s[i[a, spe/jalment bis-sehem tal-volontarjat li jag[mel il-;id bil-qalb. F’kumment qabel il-bidu talisfida, Simon Busuttil [e;;e; lil kul[add biex jappo;;ja lLifecycle Challenge u rringrazzja lill-parte/ipanti u lill-isponsors kollha li juru kemm ilqasam kummer/jali Malti wkoll jag[mel [afna biex jg[in organizzazzjonijiet volontarji.
jg[in kemm fis-sa[[a kif ukoll fid-dehra tag[hom. Fuq Facebook il-Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil fa[[ar lill-Kunsill Lokali tasSwieqi g[all-organizzazzjoni ta’ din l-attività u [e;;e; biex aktar kunsilli lokali jorganizzaw attivitajiet li jippromwovu s-sa[[a fi]ika.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 9 ta’ Settembru, 2014
6
LOKALI
:ebliet kbar li telg[u mill-ba[ar ]mien ilu u g[adhom hemm sal-lum f’telqa u traskura;ni li twe;;a’ l-g[ajn
F’dan ir-ritatt u t-tnejn ta’ ta[tu jidhru karrijiet bla dg[ajsa u o[rajn imkissrin li jag[tu dehra kerha lill-in[awi
Telqa s[i[a f’Marsalforn Tkompli l-kwistjoni fuq l-ordni li n[ar;et g[al g[arrieda biex /erti dg[ajjes ji;u trasferiti mill-Menqa lejn il-Wied Alessia Psaila Zammit
Fl-a[[ar ;img[at dan il-;urnal irrapporta ilmenti li saru missidien tad-dg[ajjes f’Mar-salforn li ntalbu j/aqilqu d-dg[ajjes tag[hom miz-zona tal-Menqa g[all-Wied ta’ Marsalforn. U fl-a[[ar jiem, In-Nazzjon irrappurtat ukoll kif numru ta’ sidien ta’ dg[ajjes minn dawn insterqilhom il-mutur taddg[ajsa wara li obdew l-ordni tal-awtoritajiet u [allew iddg[ajsa fiz-zona tal-Wied fejn jirri]ulta li m’hemmx sigurtà. Dawn is-sidien, fil-fatt, g[amlu appell biex l-awtoritajiet jinstallaw kamera tas-sigurtà fizzona fejn intalbu j[allu ddg[ajsa tag[hom minn issa ’l quddiem. Mill-informazzjoni li g[andna, din l-ordni ng[atat b’mod verbali wara li l-Ministru g[al G[awdex ]ar iz-zona tal-Menqa. Persuni li kellmu lil dan il-;urnal irrimarkaw li l-ordni g[al g[arrieda ma ntlaqg[etx tajjeb mis-sidien tad-dg[ajjes. Tant li, skont l-informazzjoni li waslitilna ming[and diversi persuni f’G[awdex, waqt li xi sidien ta’ dg[ajjes kellhom i/aqilqu d-dg[ajsa tag[hom,
Jidher li mhux kul[add obda l-ordni li ng[atat verbalment biex ine[[i d-dg[ajsa tieg[u mill-Menqa kien hemm o[rajn li rrifjutaw u mhux kul[add obda l-ordni talawtoritajiet. G[awdxi minn Marsalforn bag[tilna sensiela ta’ ritratti li juru l-istat tal-Menqa u t-telqa li hemm fl-in[awi. Dan il-qarrej ta’ In-Nazzjon spjegalna li kienu s-sidien ta’ dg[ajjes li g[andhom re;istrazzjoni tat-tip “MFC” (kategorija g[al dg[ajjes ta’ inqas minn 10 metri), u dawk li g[andhom dg[ajjes bir-re;istrazzjoni “S” (meqjusa b[ala kategorija li fiha jaqg[u dawk li jissej[u pleasure boats) li ng[ataw l-ordni j/aqilqu d-dg[ajjes tag[hom g[az-zona tal-Wied.
I]da dawn ir-ritratti li qed nippubblikaw juru li din l-ordni mhux qed ti;i segwita minn kul[add, b’numru ta’ sidien ta’ dg[ajjes b’dawn it-tipi ta’ re;istrazzjoni jidher li rrifjutaw l-ordni tal-awtoritajiet u s’issa [allew id-dg[ajsa tag[hom filMenqa. Mill-informazzjoni li g[andna, jirri]ulta wkoll li sidien ta’ dg[ajjes li kienu /aqilqu d-dg[ajsa lejn il-Wied re;g[u [aduha lura fil-Menqa wara rrapporti ta’ serq, u wara li raw li mhux kul[add segwa l-ordni. Jirri]ulta wkoll li l-awtoritajiet ordnaw li anki karrijiet li mhumiex armati b’dg[ajsa fuqhom ji;u trasferiti lejn ilWied. I]da anki f’dan il-ka] kien hemm xi sidien ta’ karrijiet li g[a]lu li ma jobdux l-ordni u [allew il-mezzi tag[hom filMenqa ta’ Marsalforn. L-G[awdxi li tkellem ma’ dan il-;urnal ;ibed ukoll l-attenzjoni dwar it-telqa kbira fiz-zona talMenqa, fejn kif jixhdu dawn irritratti li qed nippubblikaw f’din il-pa;na, hemm ;ebel li tpo;;a hemmhekk u qatt ma tne[[a, kif ukoll luzzu mkisser li ilu [afna fil-post, u li qed iservi biss biex fih jintefa’ l-iskart.
Nota tal-editur
G[alkemm dan il-luzzu g[andu mni]]el fuqu numru MFA, dan in-numru ;ie trasferit g[al dg[ajsa o[ra u allura dan il-luzzu hu bla permess u mimli skart
Din l-istorja li In-Nazzjon issa ilha ssegwi numru ta’ ;img[at hija kollha kemm hi frott dak li jissejja[ Citizen Journalism fejn tkunu intom il-qarrejja li tibag[tulna l-istejjer jew ir-ritratti tag[kom, inkella ti;bdulna l-attenzjoni jew tg[addulna informazzjoni dwar dak li jkun qed ji;ri, imbag[ad a[na nkomplu nsegwu r-rapporti li twasslulna. Kull min g[andu stejjer simili jista’ jibg[athom fl-indirizz tal-posta elettronika tal-editur li jinsab fil-pa;na tal-editorjal. Id-dettalji ta’ min jibg[athom jin]ammu kunfidenzjali.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 9 ta’ Settembru, 2014
7
LOKALI
Is-solidarjetà wkoll issib postha waqt i/-/elebrazzjonijiet tal-Indipendenza Wie[ed mill-valuri li l-poplu Malti baqa’ jg[o]] u j[addan tul is-snin sa minn ]mien l-antenati tag[na bla dubju hu dak tas-solidarjetà. Sena wara sena, kri]ijiet Internazzjonali jew le, il-poplu Malti dejjem g[araf ikun ;eneru] u lest li jg[in b’kull mod lil dawk li jkunu g[addejjin minn mumenti ta’ diffikultà. Diversi ;abriet fuq forom differenti li jsiru minn ]mien g[al ]mien f’pajji]na b’mod regolari, dejjem sabu l-poplu Malti fost laktar ;eneru]i fid-dinja. Dan il-valur tas-solidarjetà se jsib postu wkoll waqt i/-/elebrazzjonijiet tal-festi talIndipendenza. Il-PN [aseb biex jinkludi ]ew; okka]jonijiet separati ta’ solidarjetà tul il-jiem ta’ qabel u wara l-festi li se jkunu qed ji;u organizzati fuq il-Fosos tal-Furjana. F’dawn i]-]ew; inizjattivi separati marbutin mal-attivitajiet tal-50 sena mill-kisba talIndipendenza, il-PN se jkun qed jag[ti l-appo;; tieg[u fuq forom differenti b’att ta’ solidarjetà. L-iskop a[[ari hu li ting[ata donazzjoni ta’ flus lillFondazzjoni Karl Vella. Din hi fondazzjoni li tilqa’ fi [danha tfal u qraba ta’ persuni li jkunu g[addejin minn problemi ta’ mard serju. Fil-fatt il-players kollha li se jie[du sehem fit-tournament talMasters tal-waterpolo li se jintlag[ab fil-jiem ta’ qabel il-festi tal-Indipendenza se jkunu qed jag[tu donazzjoni biex tmur g[all-b]onnijiet ta’ din il-fondazzjoni. Dan it-tournament se
Il-pre]entatur ta’ Radio 101 George Galea, li b’inizjattiva tieg[u se jin;abru 50 bor]a demm
Il-Fondazzjoni Karl Vella, li g[ahom se tin;abar donazzjoni minn attività ta’ Tim Sport PN
jkun koordinat minn Tim Sport PN, il-ferg[a sportiva fi [dan ilPartit Nazzjonalista. B’dan il-;est se jkun qed jintbag[at messa;; /ar ukoll li anki l-isport g[andu funzjoni x’jaqdi fejn jid[lu valuri. Is-solidarjetà wkoll hu wie[ed mill-valuri ewlenin li l-isport jipposedi. G[al Tim Sport PN dan ittournament tal-waterpolo li se jkun qed jintlag[ab fil-pitches tas-Sirens, tas-Sliema u Neptunes, se jkun it-tieni okka]joni li qed jo[ro; il-valur tas-solidarjetà permezz talisport. Fil-fatt f’:unju li g[adda waqt il-Konferenza Nazzjonali tal-Isport ;ew irkantati o;;etti
ta’ Radio 101 tikkonsisti f’missjoni li jin;abru 50 bor]a demm. In-numru 50 fih ]ew; sinifikati f’din l-inizjattiva. Ilfatt li l-bank tad-demm ikollu b]onn 50 bor]a demm kuljum u anki l-fatt li pajji]na f’dawn iljiem se jkun qed ji//elebra l-50 anniversarju mill-kisba talIndipendenza ta’ Malta millPartit Nazzjonalista, ta[t ittmexxija ta’ :or; Borg Olivier. Filwaqt li r-rispons tal-pubbliku hu wie[ed inkora;;anti, lorganizzaturi qed jappellaw g[al aktar nies biex ikunu parte/ipi f’dan il-;est tant nobbli li wie[ed jag[ti d-demm. G[al aktar informazzjoni
TRIATHLON G{ALL-KARITÀ. Aktar minn 125 impjegat tal-HSBC Malta g[amu, saqu r-roti, ;rew, u mxew minn G[awdex sal-Palazz ta’ San Anton, nhar il-{add li g[adda. Din it-triathlon annwali tkun organizzata mill-Fondazzjoni HSBC Malta flimkien mal-Kumitat Sports u Attivitajiet So/jali tal-Bank. G[all-ewwel darba fl-istorja tag[ha, it-triathlon ;abret flus g[al ]ew; inizjattivi filantropi/i> L-Istrina tal-Malta Community Chest Fund u l-WaterAid Ghana. Fir-ritratt u[ud mi/-/iklisti jidhru de[lin jaqdfu fil-passa;; tal-Palazz ta’ San Anton.
sportivi ta’ valur li l-flus mi;bura mill-bejg[ tag[hom marru kollha b’risq Puttinu Cares. Il-flus li se jin;abru waqt dan it-tournament tal-waterpolo riservat g[al players veterani se jkunu qed jing[ataw fl-a[[ar ;urnata tat-tournament, li se tkun nhar it-Tnejn li ;ej, 15 ta’ Settembru, fit-8.30 p.m. filpitch tan-Neptunes f’San :iljan. Attività o[ra fejn il-valur tassolidarjetà se jkun qed jil[aq ilqofol tieg[u fil-jiem li ;ejjin se tkun dik li qed jorganizza Radio 101 b’koordinament talpre]entatur George Galea . Lidea li ;ietu George u li sabet lappo;; tad-diri;enti u kollegi
wie[ed g[andu j/empel 21230101 jew 25965502. Wie[ed jista’ wkoll jibg[at messa;; fuq il-pa;na ta’ facebook tal-pre]entatur George Galea. Bla dubju dawn huma ]ew; inizjattivi ta’ solidarjetà li se jkomplu jg[ollu l-valur ta’ dawn il-festi g[ax filwaqt li hu tajjeb li wie[ed ifakkar mument daqstant kbir fl-istorja ta’ pajji]na, daqstant ie[or hu importanti li tkun xi tkun lokka]joni, kbira kemm tkun kbira, ma g[andna qatt ninsew il-persuni li jkunu g[addejjin minn mumenti ta’ tbatija jew mard.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 9 ta’ Settembru, 2014
8
OPINJONI
Gvern [ali Dan il-Gvern immarka ru[u b’numru ta’ de/izjonijiet fla[[ar xhur li mhux biss m’humiex ibba]ati fuq is-serjetá, i]da l-anqas m’huma imsejsa fuq is-sewwa. Tassew li [add, kif dejjem ng[id, m’hu perfett u kul[add ji]balja mis-sema ‘l isfel. Imma hemm ]balji u ]balji. Hemm ]balji frott ilfra;ilitá umana, dik ;ejja millfatt li [add minna m’hu perfett u infallibbli. I]da hemm ]balji frott il-[a]en, il-malizzja, ilkompromessi u l-bejg[ ta-ru[ kif g[amel dan il-Gvern. Daqs ;img[atejn ilu, waqt li kont qed in]ur xi familji filGudja, iltqajt ma’ ]ew; ka]ijiet, li b[alhom qed nisimg[u lkoll. Koppja anzjana li l-pensjoni mhux qed isservihom g[ax qed ikollhom jixtru lmedi/ina li Muscat kien weg[dhom li ser je[odilhom wara l-bieb, i]da li ta’ sikwit tkun out of stock. U koppja anzjana o[ra li ilhom sena u xaharejn jistennew biex jibdew jie[du s-servizz tal-Meals on Wheels. Qalulhom li jridu jistennew g[ax qabilhom hemm eluf jistennew. Intant din ilkoppja, b[al hafna o[rajn, jkomplu jbatu fis-silenzju g[ax m’g[andhomx la sa[[a u lanqas min isajrilhom.
Il-Gvern qed jog[dos f’im;ieba ta’ [ela, ta’ tberbiq, u ta’ iffangar ma[sub u kkalkulat
Mill-banda l-o[ra insiru nafu li f’Settembru li g[adda lKabinett, u allura r-responsabbilitá hija tal-Prim Ministru, ordna lid-Dipartiment talArtijiet i[allas 4.2 miljun ewro biex il-Gvern xtara lura /-/ens li kien ta hu stess g[al Cafe Premier fil-Belt Valletta. Taw din l-ordni u berbqu tant miljuni biex il-kumpanija li kienet tmexxi din il-proprjetá, li kienet mifnija bid-djun, t[allas lura ddjun tag[ha sija mal-Gvern, mad-Dipartimenti u mal-privat. Sa tawhom 2.5 miljun ewro biex il-Gvern [alsilhom il-loan li kellhom mal-bank. {alsulhom il-kontijiet tad-dawl,
Jason Azzopardi jason.azzopardi@gov.mt
tat-taxxa b’lura, tan-nutar, talarretrati tas-sigurta so/jali, talVAT u anke l-arretrati fuq il[ob] u l-pasti. {allashom ilGvern ta’ Muscat li ma jafx jist[i. Issa staqsi lilek innifsek. Hekk jag[mel il-Gvern jekk ikollok tag[tih, mhux l-mijiet ta’ eluf kbar ta’ arretrati li kellha din il-kumpanija, i]da mqar ftit mijiet ta’ ewro f’kontijiet tad-dawl jew VAT? Jekk innegozju tieghek ikollu loan mal-bank, inti t[allsu jew ilGvern [allasulek? I]da peress li ma kienx bi]]ejjed li l-Gvern [allas dawn il-miljuni g[addjun ta’ kumpanija li kienet ilha iktar minn sentejn ma topera dan l-istabbiliment, skond wie[ed mid-Diretturi, il-Gvern [allas ukoll 210,000 ewro g[all-commission talli sar innegozju. Kumbinazzjoni somma li tirrapre]enta r-rata ta’ 5% commission li fil-kummer/ tit[allas. Tiftakruhom jinb[u fuq ilcommission tal-BWSC? Issa bi flus il-Gvern t[alset commission ta’ 210,000 ewro. Mela fi ]mien Gvern immexxi mill-PN, anke jekk ftit xhur qabel l-elezzjoni, ittie[du l-passi fil-Qorti kontra din ilkumpanija kif kien isir ma’ min kien jikser kundizzjoni ta’ kuntratt. I]da tliet xhur wara li ;ie elett dan il-Gvern waqqg[u lkawzi fil-Qorti, kif g[amlu wkoll fuq Australia Hall, u lCabinet f’Settembru 2013 ta ordni g[al [las ta’ 4.2 miljun ewro ming[ajr ma hemm ilprova ta’ kif waslu g[al din issomma. Meta setg[u fet[u kaw]a fil-Qorti biex jitterminaw il-kuntratt ta’ /ens u jiffrankaw 4.2 miljun ewro. Dan mhux sew. Dan il-Gvern ;ie elett biex inaddaf il-politika. Minflok, il-Gvern qed jog[dos f’im;ieba ta’ [ela, ta’ tberbiq, u ta’ iffangar ma[sub u kkalkulat. Qed jag[mel proprju l-kontra ta’ dak li wieg[ed. Dan ilGvern tilef kull sens ta’ x’inhu sewwa u x’inhu [a]in.
F’Settembru li g[adda l-Kabinett, u allura r-responsabbilità hija tal-Prim Ministru, ordna lid-Dipartiment tal-Artijiet i[allas 4.2 miljun ewro biex il-Gvern xtara lura /-/ens li kien ta hu stess g[al Cafe Premier fil-Belt Valletta
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 9 ta’ Settembru, 2014
9
EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR EDITORJAL
Konferma ta]-]ieda fi/-/a[da materjali fl-2013 L-ist[arri; li l-uffi//ju tal-Gvern Malti dwar l-istatistika ppubblika nhar l-Erbg[a li g[adda dwar il-faqar g[andu jkun diskuss g[ax hu st[arri; serju dwar id-di]ugwaljanza, il-faqar u /-/a[da materjali. Il-problema hi, imma, li [iere; /ar li l-Gvern Laburista [siebu biss biex imewwet ir-ri]ultati u d-diskussjoni. St[arri; xjentifiku Dan l-ist[arri; isir b’mod xjentifiku fuq 5,000 familja li fihom 12,000 ru[ u g[alhekk irid jittie[ed bis-serjetà g[ax hu st[arri; kbir li jsir fuq kriterji Ewropej madwar l-Unjoni Ewropea kollha. L-ist[arri; jie[u x’da[[lu l-familji fis-sena ta’ qabel ma jsir u lkundizzjonijiet li jkunu qed jg[ixu fihom fis-sena kurrenti, dak il[in li jsir. Fl-2012, ]ieda ta’ 1,119-il ewro fid-d[ul tal-familja medja L-ist[arri; jikkonferma ]-]ieda fil-pagi fl-a[[ar sena s[i[a talGvern Nazzjonalista. Issa g[andna konferma o[ra /ara li fl-2012, il-familja medja da[[let 1,119-il ewro aktar mill-2011. Ma[dumin ras g[al ras, dawn ji;u 644 ewro aktar. Dan jikkonferma wkoll /ifri o[rajn li juru ]ieda simili fil-paga medja kull sena bejn l-2008 u l-2012. Mistoqsijiet dwar i/-/a[da materjali fl-2013 Dwar l-2013, meta sar l-ist[arri; u meta saru l-mistoqsijiet dwar il-kundizzjonijiet li fihom qed jg[ixu l-familji, g[andna
ri]ultati li g[andhom i[assbu lil min ;enwinament irid ja[dem kontra /-/a[da materjali.
Fl-2013, 6,300 i]jed ma jaffordjawx ]amma tajba tad-dar Jirri]ulta li fl-ewwel sena ta’ Gvern Laburista, dawk li ma jaffordjawx li j]ommu d-dar f’temperatura suret in-nies ]diedu b’6,283. 8,000 aktar ma jaffordjawx ikla bil-la[am kull jumejn Dawk li ma jaffordjawx vaganza mqar darba f’sena ]diedu b’9,777 fl-2013. U dawk li ma jaffordjawx ikla bil-la[am jew [ut imqar darba f’jumejn ]diedu bi 8,081. }ieda fl-2013 f’dawk im/a[[din severament Dan wassal g[al ]ieda inkwetanti fl-2013 f’dawk li skont ilkriterji Ewropej huma meqjusin b[ala m/a[[din bil-qawwi, ‘severament’, mill-b]onnijiet materjali. G[afsa fuq il-pagi fl-ewwel sena ta’ Gvern Laburista G[al dan irridu nfittxu r-ra;unijiet li qeg[din fi statistika o[ra li [ar;et m’ilux mill-uffi//ju tal-Gvern Malti dwar l-istatistika li qed jikkonferma li l-paga medja fl-ewwel sena ta’ Gvern Laburista ]diedet b’rata ferm anqas minn qabel. L-a[[ar fl-Ewropa g[ax-xiri mill-[wienet u minn fuq l-internet U l-Uffi//ju Ewropew tal-Istatistika ilu xhur jo[ro; i/-/ifri dwar il-bejg[ fil-[wienet u fuq l-internet li juru lil Malta l-a[[ar fl-Ewropa bi tnaqqis li hu l-aktar qawwi fl-Ewropa kollha. Tnaqqis fil-bejg[ li hu ri]ultat ukoll tal-g[afsa fuq il-pagi. {afna fuqiex wie[ed ja[seb u ja[dem Dawn huma l-fatti. Min ;enwinament irid ja[dem kontra lfaqar u kontra /-/a[da materjali, g[andu fuqiex ja[seb u ja[dem. Imma jrid ikollu r-rieda ;enwina, mhux biss it-tidwir talpropaganda li rajna qabel l-a[[ar elezzjoni ;enerali.
Prosit lill-membri tal-kunsill f’Ta’ Sannat Nixtieq ng[id prosit lillmembri tal-kunsill laburista f’Ta’ Sannat G[awdex g[allkura;; li wrew meta ddisasso/jaw irwie[hom milla;ir tas-Sindku rigward il-fro;a li g[amel dwar il-film li qed jin;ibed f’Im;arr ix-Xini. Il-poplu f’Ta’ Sannat g[andu stima kbira lejkom, spe/jalment meta jaf li sSindku ma g[andux rispett lejkom u jag[mel kollox bilmo[bi tag[kom, u kif g[edtu intom stess, minn wara daharkom. B’dan l-a;ir qed jistmakom ta’ tapit. Niftakru x’kien jing[ad qabel l-a[[ar elezzjoni “a[na familja kbira u lil Ta’ Sannat irridu n;ibuh ta[t saqajna”. Jidher li hemm min rasu kibret wisq u hemm b]onn li lamministrazzjoni tal-Partit Laburista tie[u [siebu. Is-Sannatin g[adhom qed jistennew lis-Sindku jg[idilhom xi flus ;ab g[al Ta’ Sannat ming[and il-kumpanija talfilms. Jekk ma ;ab xejn g[arra[al, ng[idlu li messu jist[i
g[ax din kienet okka]joni li ma ter;ax ti;i darba o[ra, u r-ra[al tilef dak li bi dritt hu tieg[u. Tinsewx li min[abba dan ilfilm, il-bajja se tkun mag[luqa g[al tliet xhur u nofs, u minn dan se jbatu spe/jalment in-nies ta’ Sannat li tant jiffrekwentaw din il-bajja. J. Agius G[ajnsielem
Fix-xemx bla [las Nhar is-Sibt 30 ta’ Awwissu qrib nofsinhar, kont passi;;ier fil-karozza tal-linja li minn Marsascala kienet sejra l-Belt Valletta. Tela’ immigrant irregolari u skont ix-xufier ma [allasx. Konna di;à qeg[din weqfin nistennew bil-magna mitfija fix-xemx. Imbag[ad bdiet ilkummiedja tax-xufier, quddiem karozza mimlija Maltin, turisti u dan l-immigrant. Qal li jekk limmigrant ma jin]ilx, ma kienx se jsuq! U domna nistennew madwar g[oxrin minuta jew aktar sakemm immigrant ie[or [allas in-nol lil dak li skont ix-xufier ma [allasx. Jien na[seb li dan kien a;ir
irresponsabbli min-na[a taxxufier. Di;à kien tefa’ l-air conditioner, bil-karozza fix-xemx. Dejjem jekk g[andha air conditioner din il-karozza, g[ax bilkemm kien jin[ass u t-twieqi kienu mag[luqin. Ix-xufier kellu jikkuntattja lill-Inspectors biex dawn jitilg[u fil-karozza u jag[mlu xog[olhom. Il-karozza kellha wkoll il-flap tal-magna ta’ wara tperper. Donnu Zorro! Il-karozza wkoll tidher li ma tin]ammx nadifa u kellha rwejja[ jintnu tant li kien hemm nies li lmentaw. B[ala reazzjoni g[al dan lin/ident, ix-xufier beda jag[fas il-pedala mhux [a]in g[ax kien g[adu rrabjat. Nistaqsi, dan xufier? Dan trasport pubbliku jew kummiedja? Fejnhom l-ispetturi meta tridhom? Dawn biex ji//ekkjaw il-biljetti biss qeg[din? Passi;;ier Il-Fgura
L-ittri f’din il-pa;na jistg[u jintbag[tu fl-indirizz elettronnathaniel.attard iku @media.link.com.mt jew flindirizz ta’ Media.Link Communications li jidher aktar ’l isfel fil-pa;na.
25 sena ilu f’In-Nazzjon Jit[abbar ftehim li l-Gvern Malti ffirma malKorporazzjoni Nazzjonali :appuni]a ta]-}ejt biex fil-futur qarib jinbeda st[arri; serju g[attiftix ta]-]ejt fin-Nofsinhar ta’ Malta. St[arri; b[al dan f’din il-parti ta’ Malta kien sar fuq skala ]g[ira 16-il sena qabel. Il-Prim Ministru Eddie Fenech Adami, f’diskors tal-okka]joni, esprima lfer[ tieg[u g[al dan il-pass u fisser l-impenn li bih il-Gvern u l-Korporazzjoni Nazzjonali :appuni]a ta]-}ejt ippreparaw ru[hom biex ikun jista’ jinbeda dan l-ist[arri;. L-iffirmar sar f’Kastilja filpre]enza tal-Prim Ministru u tal-Vi/i Prim Ministru u Ministru tal-Intern u :ustizzja Guido de Marco. Il-gazzetta t[abbar ukoll ir-ritorn tal-Prim Ministru Eddie Fenech Adami mis-summit ta’ Belgrad fejn attenda g[al-laqg[a tal-mexxejja talpajji]i tal-Moviment Mhux Allineat. Mal-wasla tieg[u f’Malta, il-Prim Ministru qal li matul illaqg[a deher /ar li qed issir il-bidla mixtieqa kemm fl-identità kif ukoll fil-filosofija ta’ dan ilMoviment.
Editur> Nathaniel Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt • Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i> Tel> 25965-317#318 E-mail> adverts@media.link.com.mt
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 9 ta’ Settembru, 2014
10
OPINJONI
Unur li nirreklama lil Malta u lill-Belt Valletta mal-barranin It-turi]mu hu wie[ed millpilastri l-aktar importanti li g[andu jkollu kull pajji] u kull Belt fid-dinja sabiex tkompli tikber l-ekonomija, nissalvagwardjaw l-impjiegi e]istenti waqt li jin[olqu o[rajn ;odda f’dan l-istess settur u jikber ilprodott gross domestiku. Aktar minn hekk it-turi]mu jg[in sabiex kull pajji] ikompli ji]viluppa l-kultura u l-istorja tieg[u u fuq livell lokali jkun hemm ambjent kulturali li jo[loq kuxjenza edukattiva fost in-nies tal-lokal. Biex dan ise[[, kull pajji] u belt fiddinja jridu jfittxu modi effettivi u tajbin li permezz tag[hom jippromovu lilhom infushom b[ala destinazzjoni idejali. F’dinja dejjem aktar globalizzata u b’teknolo;ija li qed tkompli dejjem ti]viluppa, hu importanti li kul[add jag[mel sforz akbar sabiex ikun kreattiv filmod ta’ kif isir il-marketing f’pajji]i o[ra. Dan kollu g[andi jsir f’ambjent sostenibbli u li jg[in sabiex il-pajji] jew il-belt tkompli tikber ekonomikament u so/jalment. Dan u aktar kien il-qofol tassummit li kien organizzat filjiem li g[addew fil-belt kapitali /ini]a, Beijing mill-World Tourisim Cities Federation u li g[alih jien kont pre]enti firrwol ta’ Vi/i Sindku tal-Belt Valletta. Nistqar li din kienet esperjenza mill-isba[ fejn kelli l-opportunita’ li mhux biss niltaqa’ ma’ Sindki u Vi/i Sindki ta’ bliet ewlenin mid-dinja kollha, i]da flimkien sa[ansitra qsamna l-esperjenzi u l-ideat tag[na li permezz tag[hom nistg[u nkomplu ntejbu tturi]mu tag[na. Lil’hinn minn dan kollu, g[al g]ira ]g[ira b[al Malta u g[all-Belt Kapitali tag[na, dan is-summit ta opportunita’ tad-deheb sabiex nippromwovu lil pajji]na u lillBelt Valletta b[ala destinazzjoni ideali g[al dawk li qatt ma ;ew f’Malta jew sa[ansitra qatt ma semg[u b’pajji]na. Irridu nammettu li g[alkemm a[na pajji] Ewropew u indipendenti, hemm nies minn pajji]i o[ra ‘l bog[od mill-kontinent tag[na li ftit jew xejn jafu dwar pajji]na. Mill-esperjenza tieg[i stess, iltqajt ma’ diversi ?ini]i li ma kienux jafu bl-e]istenza ta’ Malta u dawn ma kienux nies tat-triq i]da ;urnalisti li meta semg[u bil-pre]enza ta’ Malta u l-Belt Valletta f’dan is-summit g[elbithom il-kur]ita u iltaqg[u mieg[i sabiex ikunu
Il-Vi/i Sindku tal-Belt Valletta Chris Micallef qed jippre]enta tifkira ta’ Malta lill-organizzaturi ta’ din il-konferenza internazzjonali.
jafu aktar x’toffri Malta u l-Belt Kapitali tag[na. G[aldaqstant fil-ftit jiem li kelli f’Beijing, kelli l-opportunità li nkun intervistat minn diversi stazzjonijiet televi]ivi, gazzetti u magazines ?ini]i. Dan kien l-aqwa mod possibli sabiex nisraq ftit minuti u spazju fil-media ?ini]a sabiex nag[mel reklam po]ittiv dwar il-g]ejjer Maltin u l-Belt Valletta. Nistqar li kelli rispons tajjeb [afna u [adt gost ninnota li l-;urnalisti li iltqajt mag[hom esprimew interess kbir sabiex ikomplu jsiru jafu aktar dwar dak kollu li hu Malti u kif nistg[u nkomplu nattiraw aktar turisti ?ini]i lejn pajji]na. Nemmen li dan hu suq importanti [afna, anke g[all-fatt li filBelt Valletta g[andna ambaxxata ?ini]a attiva ferm u li minn ]mien g[al ]mien torganizza numru ta’ attivitajiet g[al kul[add sabiex jippromovu lkultura tag[hom. Sintendi f’dawn l-intervisti u sa[anistra anke f’laqg[at li kelli ma’ bosta Sindki u Vi/i Sindki minn bliet minn madwar id-dinja, kelli lopportunita’ li nitkellem u nippromwovi lill-Belt Valletta b[ala l-Belt Kapitali g[allKultura fl-2018. Sa[ansitra kelli laqg[a ma’ rappre]entant mill-Belt Kapitali tal-Latvja, Riga li
Christian Micallef cmicallef@pn.org.mt
pre]entament g[andhom dan lunur flimkien mal-Belt ]vedi]a ta’ Umea. L-esperjenza u rrakkont ta’ dak li qed tg[ix b[alissa l-belt ta’ Riga, kienu ta’ g[ajnuna u motivazzjoni kbira sabiex nirritorna Malta b’aktar idejat u entu]ja]mu ta’ x’nistg[u nag[mlu b[ala Kunsill Lokali tal-Belt Valletta sabiex il-kandidatura tag[na fl2018 tkun ta’ su//ess. Hi [asra li f’summit b[al dan pajji]na kien rappre]entant biss mill-Kunsill Lokali tal-Belt Valletta u ma kien hemm ebda rappre]entant tal-Gvern jew talMinisteru tat-Turi]mu. Jekk t[ares lejn l-organi]azzjoni li kellhom pajji]i o[ra, dawn kollha telg[u f’Beijing b’delegazzjoni ta’ nies sabiex jie[du
l-massimu possibli b’kuntatti u promozzjoni tal-pajji] jew talBelt rispetttiva tag[hom. Fil-limitazzjonijiet li kelli, la darba g[amilt dan il-vja;; kollu wa[di, g[amilt l-almu kollu tieg[i sabiex nippromwovi lil Malta u l-Belt Valletta bl-a[jar mod possibli mal-barranin spe/jalment ma’ dawk li ftit jew xejn kellhom informazzjoni dwar l-isbu[ija ta’ pajji]na u l-qalb tad-deheb li g[andu l-poplu Malti. Fuq kollox in[ares ‘il quddiem sabiex fis-snin li ;ejjien l-awtoritajiet Maltin jie[du dan is-summit b’aktar serjeta’ u interess u possibilment naspiraw sabiex xi darba norganizzaw dan is-summit f’pajji]na i]da biex dan ise[[, je[tie; li jkun hemm lg[ajnuna tal-Gvern. Waqt dan is-summit, ilMarokk permezz tal-bliet tag[hom Fez u Rabat, reb[u ddritt sabiex g[all-ewwel darba jorganizzaw dan is-summit
barra minn Beijing fl-2015. Sintendi biex il-Marokk kellhom din il-kandidatura su//ess, huma kellhom l-appo;; u l-presenza tal-Gvern tag[hom f’Beijing. Dan hu l-mod ta’ kif g[andhom jimxu l-affarijiet jekk iridu naspiraw li nkabbru l-promozzjoni tag[na mal-barranin u allura nsa[[u l-aspett turistiku. Ix-xewqa tieg[i hi li qabel l2018, ji;ifieri s-sena li fiha lBelt Valletta se jkollha l-unur ta’ Belt Kapitali Ewropea g[allKultura, pajji]na jorganizza ssummit tal-World Tourisim Cities Federation bil-[sieb li nkomplu nirreklamaw lil Malta u lill-Belt Valletta b[ala destinazzjoni turistika u kulturali. Nemmen li bi preparazzjoni u g[ajnuna minn kul[add, dan jista’ jse[[ fl-2016 jew fl-2017 b’/ans li nkunu l-ewwel belt Ewropea li norganizzaw dan issummit presti;ju].
Esperjenza mill-isba[ fejn kelli lopportunità li mhux biss niltaqa’ ma’ Sindki u Vi/i Sindki ta’ bliet ewlenin mid-dinja kollha, i]da flimkien sa[ansitra qsamna l-esperjenzi u l-ideat tag[na
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 9 ta‘ Settembru, 2014
11
OPINJONI
Fl-ewwel sena tal-Gvern immexxi minn Joseph Muscat il-faqar u r-riskju tal-faqar f’pajji]na mhux biss ma naqasx, imma ]died b’mod sostanzjali – b’madwar 6,000 persuna
Ejjew neqirdu r-riskju tal-faqar Nistqarr li din il-;img[a ikkonfondejt dwar liema tema g[andi nikteb. Mhux g[ax ma hawnx fuq xiex tikteb. Anzi tant hawn affarijiet ji;ru madwarna li ma stajtx nidde/iedi minn fejn nibda. Fl-a[[ar idde/idejt li nikteb dwar irriskju tal-faqar f’pajji]na. Din hi tema li g[andha tinteressa lilna lkoll. Irrispettivament mill-fehmiet politi/i li n[addnu. Periklu li jolqot lit-tfal, li]-]g[a]ag[, lilladulti u lill-anzjani. Lin-nisa u lill-ir;iel. Lil dawk mi]]ew;a u lil dawk li m’humiex. Hi pjaga li tolqot pajji] s[i[. Skont l-a[[ar statistika f’Malta u G[awdex illum hawn 99,000 persuna li huma foqra jew f’riskju ta’ faqar u esklu]joni so/jali. Ifisser li kwa]i wie[ed minn kull [amsa tal-popolazzjoni tag[na huma f’dan ir-riskju. ]gur li [afna qarrejja g[adhom jiftakru li fl-a[[ar snin tal-a[[ar amministrazzjoni nazzjonalista, din it-tema kienet wa[da rikorrenti fil-kritika li lOppo]izzjoni Laburista kienet tag[mel lill-Gvern immexxi minn Lawrence Gonzi. Kul[add jiftakar kemm idDeputat Marie Louise Coleiro Preco, illum President ta’
Malta, kienet titkellem dwar dan il-periklu u tikkritika lillGvern Nazzjonalista. Illum il-Partit Laburista hu sieket g[al kollox fuq dan ilperiklu. Il-;lieda kontra l-faqar jidher li ma g[adiex fuq la;enda ta’ dan il-partit li darba kien isejja[ lilu nnifsu il-Partit tal-[addiema u li llum sar ilGvern tal-Ba]u]li. Fl-ewwel sena tal-Gvern immexxi minn Joseph Muscat il-faqar u r-riskju tal-faqar f’pajji]na mhux biss ma naqasx, imma ]died b’mod sostanzjali – b’madwar 6,000 persuna. Dan jikkuntrasta bilqawwi mal-weg[da elettorali tal-Partit Laburista li jelimina lfaqar minn pajji]na. Ma g[andix dubju li kulmin isemma’ din ir-realta se jkun ittimbrat b[ala negattiv. Hawn min jippretendi li llum ma g[andniex nitkellmu dwar din ir-realta. Realtà li m’hu qed isir xejn biex titaffa jew titnaqqas. I]da dawk id-99,000 persuna li skont statistika tal-Gvern stess qed i[ossu din l-g[afsa, dawk ma jridux li s-sitwazzjoni tag[hom tintesa’ jew titwaddab ta[t it-tapit. G[ax meta ji;ri hekk it-tama tag[hom li xi darba, bil-mod il-
Illum il-Partit Laburista hu sieket g[al kollox fuq dan il-periklu. Il-;lieda kontra l-faqar jidher li ma g[adiex fuq l-a;enda ta’ dan il-partit li darba kien isejja[ lilu nnifsu l-Partit tal-{addiema u li llum sar il-Gvern tal-Ba]u]li Mario Schiavone mario.p.schiavone@gmail.com
mod, jistejqru qed tkompli titbieg[ed flok tersaq qribhom. Dawk f’riskju ta’ faqar m’humiex biss dawk li huma bla xog[ol u l-familjari tag[hom. G[ax skont l-istatistika talGvern dawn huma madwar 7,000 persuna li flimkien malfamilji tag[hom jistg[u jitilg[u g[al madwar 30,000 persuna. U s-69,000 l-o[ra min huma? Huma pensjonanti jew sa[ansitra [addiema li minkejja li l[ajja tkompli tog[la, il-pagi tag[hom ma ]diedux bir-rata li kienu ji]diedu qabel. U filwaqt li g[al dawn id99,000 elf persuna ir-riskju talfaqar qed jag[fas fuqhom, fuq in-na[a l-o[ra hemm dawk
“Tag[na
Lkoll” li g[alihom nivvintaw impjiegi b’salarji astronomi/i anke jekk dan qed i]id l-ispi]a tal-Gvern u jkabbar il-problemi ekonomi/i talpajji]. Fuq din in-na[a hemm min qed jiekol b’]ew;t i[luq jew aktar filwaqt li l-o[rajn, fosthom [afna tfal, jittewwbu u jaraw i/-/ans li jinfdew mis-sitwazzjoni prekarja li jinsabu fiha, jitbieg[ed minnhom flok jersaq lejhom. Dan hu sinjal ie[or li mhux kollox sejjer sew ta[t il-Gvern ta’ Joseph Muscat, kif hu u s[abu jippruvaw jag[tuna limpressjoni. Ma g[andix dubju li fost dawk id-99,000 li huma f’riskju ta’ faqar hemm [afna li fl-a[[ar
elezzjoni :enerali u dik g[allParlament Ewropew, ivvutaw lil Joseph Muscat u s[abhom g[ax emmnu l-weg[da li ta[t Gvern Laburista se jkunu a[jar g[ax kien se jeqred ir-riskju talfaqar f’pajji]na. Dawn issa qed jindunaw li Joseph Muscat u l-Gvern tieg[u huma insensittivi g[all-[ti;ijiet tag[hom. L-aqwa li komdi huma u dawk tal-qalba. Hemm b]onn li l-pajji] ifassal pjan serju biex jikkumbatti u jtaffi din il-pjaga. Pjan komprensiv li jikkunsidra l-oqsma tal-[olqien taxxog[ol, l-edukazzjoni, is-sa[[a, is-servizzi so/jali u fatturi o[ra li flimkien jistg[u joffru soluzzjonijiet fattibbli g[al din ilproblema.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 9 ta’ Settembru, 2014
12
A{BARIJIET TA’ BARRA
Disfatti g[all-IS fil-provin/ja ta’ Anbar
X’aktarx twettqu delitti tal-gwerra
L-IRAQ
IL-LIBJA
Il-qawwiet tal-Gvern Iraqi qalu li ke//ew il-militanti talgrupp Stat I]lamiku (IS) minn madwar zona kbira qrib id-diga importanti ta’ Haditha – u meta l-qawwiet tal-ajru Amerikani kellhom sehem kbir f’dan issu//ess. Il-;ellieda tal-Istat I]lamiku kienu ppruvaw kemm-il darba ja[tfu kontroll tad-diga li tinsab vi/in ix-Xmara Euphrates, filprovin/ja ta’ Anbar. Madankollu, mifhum li huma sofrew bil-kbir ta[t l-attakki kontinwi tal-ajruplani tal-gwerra Amerikani li kienu g[addejjin bl-ewwel azzjonijiet militari il hinn miz-zoni Iraqin tatTramuntana. Il-milizzji Sunniti G[arab li jappo;;jaw lill-Gvern Iraqi u li huma bba]ati fil-Punent tal-Iraq qalu li l-qawwiet tal-ajru ‘qerdu kompletament’ grupp ta’ terroristi tal-IS li kienu qed jippruvaw jattakkaw id-diga. Dan kien su//ess importanti g[aliex li kieku d-diga waqg[et f’idejn ilmilitanti, it-theddida ta’ dawn ilfanati/i kienet ti]died bil-kbir g[al diversi re;juni tal-Iraq kif ukoll g[all-belt kapitali ta’ Bagdad. Il-qawwiet tal-Gvern Iraqi, imbag[ad, attakkaw il-militanti fid-distrett ta’ Haditha u tefg[uhom lura – bit-truppi, appo;;jati mill-milizzji, anki jie[du lura l-kontroll ta’ Barwana, lejn il-Lvant ta’ Haditha u fejn il-;ellieda tal-IS kienu kostretti li jirtiraw waqt li jabbandunaw l-armi u l-vetturi. Intant, il-Parlament tal-Iraq kellu jiltaqa’ biex jivvota dwar il-Gvern propost tal-Prim Ministru Iraqi mag[]ul, Haider al-Abadi. Mistenni li Abadi se jinvolvi r-rappre]entanti talgruppi kollha (Iraqqin) etni/i u
Il-grupp Human Rights Watch (HRW) qal li l-attakki mwettqa mid-diversi entitajiet tal- milizzji fuq i/-/ivili fil-Libja jistg[u jammontaw g[al delitti talgwerra. Dan meta l-osservaturi tal-grupp qed iqisu wkoll ilqerda tal-proprjeta b[ala ‘fattur’ u li se[[et waqt il-[ames ;img[at ta’ battalji g[all-kontroll tal-belt kapitali ta’ Tripli. Alleanza ta’ gruppi armati li jinkludu l-I]lami/i kienet [atfet ir-riedni fi Tripli ;img[atejn ilu u fejn irnexxielha tke//i grupp rivali ta’ ;ellieda minn Zintan. Din l-Alleanza li jisimha ‘}erniq tal-Libja’ ;ejja mill-belt ta’ Misrata lejn il-Punent tal-pajji]. Intant, l-HRW qal li l-milizzji [atfu lin-nies minbarra li qerdu
ammont enormi ta’ proprjetà. Dan fost ir-referenzi g[al sitwazzjonijiet ‘fejn id-diversi gruppi armati qabdu numru ta’ pri;unieri waqt il-;lied u li ddestin tag[hom g[adu mhux mag[ruf.’ L-allegati delitti tal-gwerra huma asso/jati mal-;lied bla heda li kompla g[al ;img[at fi Tripli u l-madwar, u meta l;irien tar-re;jun u l-Punent qed jinkwetaw li l-Libja tista’ tispi//a b[ala Stat fallut. Dan meta qed jidhru ‘inkontrollabbli’ l-gruppi tal-eks ribelli li, fl2011, kienu qa//tu r-re;im taleks dittatur Libjan, Muammar Gaddafi, u li issa qed ji;;ieldu ma’ xulxin biex jikkontrollaw libliet u r-ri]orsi tal-Libja.
Sorijiet maqtula IL-BURUNDI Il-Pulizija arrestaw ]ew; suspettati b’konnessjoni mal-qtil ta’ tliet sorijiet Taljani li l-katavri tag[hom instabu f’parro//a, lil hinn mill-kapitali Bujumbura. Qassis li hu responsabbli millparro//a identifika lill-vittmi b[ala Suor Lucia Pulici, li kellha 75 sena u Olga Raschietti ta’ 82 sena. Huma nstabu mejta fid-
dormitorju tag[hom nhar il{add li g[adda. Intant, it-tielet soru, Bernadetta Boggian ta’ 79 sena, instabet mejta ilbiera[ u jidher li l-ka] tag[ha kien wie[ed separat. Id-djo/esi Kattolika f’Parma qalet li l-imwiet ta’ Pulici u Raschietti jidhru li kienu rri]ultat tra;iku ta’ serqa bl-armi.
Javvanzaw il-militanti Membru ta’ grupp ta’ milizzjani Iraqin Xiti jag[mel ;est ta’ trijonf wara l-a[[ar ]viluppi fuq il-kamp tal-battalja (ritratt> EPA)
reli;ju]i fil-Kabinett li jrid jitwaqqaf f’Bagdad. L-a[[ar ]viluppi politi/i g[andhom inaqqsu t-tensjoni bejn il-ma;;oranza tal-G[arab Xiti u l-komunitajiet G[arab Sunniti u Kurdi fl-Iraq. Dan meta l-komunitajiet inkwistjoni kienu akku]aw il-Gvern li wasal
biex jispi//a rigward politika li eskludiet l-entitajiet politi/i li ma kenux jaqblu mieg[u. Fl-istess [in, mistenni wkoll li l-Istati Uniti ]]id l-g[ajnuna militari lill-Iraq b[ala kundizzjoni g[at-twaqqif ta’ Gvern, flIraq, li jirrappre]enta l-faxex kollha tas-so/jetà.
IN-NI:ERJA Il-grupp Boko Haram tal-militanti I]lami/i [atfu l-belt ta’ Michika, lejn il-Grigal tal-pajji] u meta l-artijiet inkwistjoni qed jinkwadraw fl-isforzi tal-grupp biex iwaqqaf Stat I]lamiku finNi;erja. Ir-residenti ta’ Michika kellhom ja[arbu lejn il-foresta talmadwar waqt li l-militanti kienu
qed jippersistu bl-attakki fuq ilbelt. Intant, il-Gvern tanNi;erja, ilbiera[, [are; messa;; lill-poplu fejn qallu biex ‘ma jaqtax qalbu’ minkejja t-theddida konsistenti mill-;ellieda ta’ Boko Haram. Il-Gvern qal ukoll li l-militar tieg[u hu impenjat biex jiddefendi l-integrita territorjali tan-Ni;erja.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 9 ta’ Settembru, 2014
13
A{BARIJIET TA’ BARRA
L-UE twie;eb g[all-isfida tar-Russja IL-KRI}I FL-UKRAJNA L-Unjoni Ewropea qalet li ssanzjonijiet ;odda kontra rRussja g[andhom ikunu adottati dalwaqt u jridu jid[lu fis-se[[ mil-lum stess. Dan minkejja li limkejjen qrib il-Gvern Russu wissew dwar ‘ritaljazzjoni’ f’ka] li l-UE tippersisti b’dan il-pjan. Kelliema g[all-UE sostnew li s-sanzjonijiet jistg[u jin]ammu i]da dan jiddependi mis-sitwazzjoni li qed ti]vol;i b[alissa flUkrajna, fejn il-qawwiet talGvern u r-ribelli separatisti li jappo;;jaw lir-Russja qeg[din josservaw ftehim fra;li g[al waqfien mill-;lied. Ir-Russja wissiet li tista’ tipprojbixxi t-titjiriet internazzjonali mill-ispazju tal-ajru tag[ha, f’ka] li l-UE tkompli g[addejja bil-mi]uri ‘punittivi’ tag[ha b’konnessjoni mal-kri]i flUkrajna. Sadanittant, il-bumbardamenti li baqg[u g[addejjin fl-Ukrajna tal-Lvant ma ;abux fi tmiem ilftehim g[all-waqfien mill-;lied li kien ikkonfermat jiem ilu millpartijiet interessati li kienu ltaqg[u fil-Belarus. Dan ukoll minkejja li r-ribelli separatisti
fil-Lvant tal-Ukrajna jidhru li wettqu sensiela ta’ su//essi fuq il-kamp tal-battalja. Ir-Russja qed tkompli ti/[ad li hi qed tibg[at it-truppi tag[ha fir-re;juni Ukreni ta’ Donetsk u Luhansk bl-iskop li huma jag[tu appo;; assolut lis-separatisti fil;lieda tag[hom kontra l-Armata ta’ Kiev. Ir-ribelli separatisti jridu jwaqqfu Stat indipendenti fizzoni lejn il-Lvant tal-Ukrajna u l-kelliema g[all-Kummissjoni Ewropea qalu li pakkett ;did ta’ sanzjonijiet fil-konfront ta’ uffi/jali u kumpanniji Russi ‘g[andu jkun adottat formalment illum mill-pajji]i-membri tal-UE, u permezz ta’ pro/edura li ssir bil-miktub’. Tard ilbiera[, il-President talUkrajna, Petro Poroshenko, qal li r-ribelli separatisti kienu [elsu madwar 1,200 pri;unier b’konsegwenza tal-ftehim g[all-waqfien mill-;lied. Hu qal dan waqt ]jara li hu kien qed jag[mel filbelt ta’ Mariupol, li fl-a[[ar jiem sfat il-mira ta’ bumbardamenti bla heda min-na[a tasseparatisti.
Suldati ma’ battaljun tal-qawwiet Ukreni je]aminaw id-dokumenti ta’ /ittadin f’checkpoint lejn il-limiti ta’ Mariupol, fl-Ukrajna (ritratt> EPA)
L-attivisti favur l-istatus quo ji/[du li n[akmu mill-paniku qabel ir-referendum IR-RENJU UNIT Il-Kap tal-kampanja Better Together li tiffavorixxi Renju Unit mag[qud qed ji/[ad li lpjani g[al programm li jag[ti aktar poteri lill-Iskozja qed jindikaw stat ta’ paniku fost lamministrazzjoni f’Londra. Dan wara li l-a[[ar st[arri; dwar l-Iskozja indika vanta;; minimu g[all-kampanja inti]a
g[all-indipendenza millkumplament tar-Renju Unit, u meta fadal anqas minn g[axart ijiem g[ar-referendum storiku tat-18 ta’ Settembru. Intant, Alistair Darling, li qed ja[dem g[all-istatus quo, kien qed jitkellem wara li [are; irri]ultat tal-ist[arri; u bil-lira Sterlina, issa, tin]el g[all-inqas
livell f’g[axar xhur. Dan meta l-Kan/illier tal-Finanzi Britanniku, George Osborne, di;a wieg[ed li g[andu jitwettaq ‘pjan ta’ azzjoni li jag[ti poteri akbar lill-Parlament talIskozja’, dment li l-votanti ji/[du g[all-indipendenza. I]da l-Partit Nazzjonali talIskozja (SNP) warrab g[all-
wieg[da ta’ Osborne u rrefera g[aliha b[ala ‘attentat ta’ tix[im’. Korrispondenti politi/i fl-Iskozja, fil-fatt, irrappurtaw li f’ka] li l-vot imur kontra limpenn g[al pajji] indipendenti, g[andha titwaqqaf xorta istituzzjoni biex tfassal il-poteri ;odda g[all-Parlament f’Edinburgh.
Sadanittant, Alistair Darling ammetta li l-kampijiet tal-’le’ u ‘iva’ jinsabu ras imb ras, u li llum, kull votant fl-Iskozja jista’ jfisser id-differenza bejn sitwazzjoni fejn l-affarijiet jibqg[u l-istess inkella sitwazzjoni fejn l-Iskozja jkollha tippjana g[all-futur b[ala entita separata mir-Renju Unit.
Tensjoni f’Beijing fost luttu g[all-mitlufa tat-Titjira ‘MH370’ I?-?INA
Ra;el li kellu qrabatu fuq ‘Titjira MH370’ jidher kommoss g[all-a[[ar waqt is-sessjoni ta’ tifkira fl-in[awi tat-tempju ta’ Beijing (ritratt> EPA)
Inqalg[u mumenti ta’ tensjoni f’Beijing meta l-pulizija ippruvat tmexxi ‘l hinn il-qraba tal-passi;;ieri li kienu qed ifakkru is-sitt xahar millg[ajbien tal-g[e]ie] tag[hom li kienu qed jivvja;;aw fuq Titjira MH370 tal-Malaysia Airlines. Il-qraba, li kienu g[addejjin bir-riflessjoni filwaqt li jisimg[u il-qari tal-poe]iji fit-
Tempju ta’ Yonghegong Lama, ma ]ammewx lura milli juri ddi]approvazzjoni tag[hom g[all-a;ir tal-pulizija li stunat mal-okka]joni ta’ luttu. L-ajruplan tal-Malaysia Airlines kien sparixxa fit-8 ta’ Marzu waqt titjira minn Kuala Lumpur ( fil-Malasja) lejn Beijing u meta kellu 239 persuna abbord. Sallum baqg[u ma dehru l-
ebda tra//i tal-ajruplan u meta anali]i tad-data tindika li Titjira MH370 x’aktarx li ;;arrfet fl-ib[ra lejn il-Punent ta’ Perth, fl-Awstralja. L-investigaturi ma jafux x’se[[ mill-kaxxi s-suwed talajruplan u bis-sejba tal-flight recorders g[andha sservi ta’ ]blokk importanti li jix[et dawl ;did fuq l-g[ajbien tra;iku.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 9 ta’ Settembru, 2014
14
A{BARIJIET TA’ BARRA
Id-Dukessa ta’ Cambridge tistenna t-tieni tarbija fost id-dubji dwar i]-]jara tag[ha f’Malta IR-RENJU UNIT Mhux mag[ruf jekk Kate Middleton -- Catherine, idDukessa ta’ Cambridge -- hux se ]]omm l-impenn tag[ha li ]]ur Malta, dan ix-xahar, wara li [ar;et l-a[bar li hi qed tistenna ttieni tarbija. L-a[bar dwar it-tqala ng[atat mill-Uffi/jali fil-Palazz ta’ Kensington, b’Catherine u ]ew;ha, ilPrin/ep William, jo[or;u messa;; biex jesprimu l-fer[ tag[hom f’dan il-mument partikolari. Din l-a[bar dwar it-tieni tarbija g[all-koppja [ar;et sena u xahrejn wara li Catherine welldet lillPrin/ep George fl-Isptar ta’ St Mary’s, f’Londra. Intant, il-korrispondenti li jirrappurtaw dwar il-Familja Rjali qalu li d-Dukesa ‘g[adha ma da[litx fit-tnax-il ;img[a tat-tqala’. Sadanittant, l-istampa Britannika qalet li l-Uffi/jali tal-Palazz, issa, jridu jirrevedu l-programm tal-impenji tad-Dukessa, fosthom i]-]jara li hi g[andha tag[mel
f’Malta fi ]mien ;imag[tejn biex tattendi g[all-[amsin anniversarju tal-Indipendenza. Ir-revi]joni tal-programm g[andu jsir ‘ka] b’ka]’ u bin-network ITV itenni li fe;;ew iddubji rigward i]-]jara tadDukessa f’Malta. I]-]jara inkwistjoni, qabel, kienet ipprogrammata b[ala l-ewwel impenn li Catherine kellha tag[mel wa[edha barra pajji]ha b[ala rappre]entanta Irjali. L-Uffi/jali tal-Palazz ta’ Kensington qalu li g[andha tittie[ed de/i]joni dwar i]-]jara spe/ifika, aktar ’il quddiem. Il-kelliema g[all-Palazz sostnew ukoll li r-Re;ina Eli]abetta, qrabatha u l-familja ta’ Catherine huma ‘fer[anin se jtiru’ bl-a[bar tat-tqala u meta din it-tarbija g[andha tkun ir-raba’ eredi g[attron tal-Ingilterra skont il-pro/ess tas-su//essjoni. Fl-istess [in, ilPrim Ministru Britanniku David Cameron u l-Ar/isqof ta’
Canterbury kienu fost l-ewwel Uffi/jali ewlenin li awguraw lillPrin/ep William u d-Dukessa ta’ Cambridge. Intant, u b[alma kien il-ka] qabel it-twelid tal-Prin/ep George, l-Uffi/jali tal-Palazz qalu li dDukessa ta’ Cambridge qed tbati minn ‘kundizzjoni akuta relatata mat-tqala’ u li hi qed ting[ata ttrattament dovut mit-tobba. Ilkundizzjoni ta’ Catherine, fil-fatt, ]ammitha milli takkumpanja lillPrin/ep William waqt impenn uffi/jali li sar ilbiera[, f’Oxford. • Il-Gvern Malti qal fi stqarrija li waqt li fera[ lill-Familja Rjali g[all-a[bar tat-tqala ta’ Kate Middleton, hu kien ikkuntattjat mill-Gvern Ingli] in vista ta]]jara ppjanata tad-Dukessa ta’ Cambridge fl-okka]joni tal[amsin anniversarju millIndipendenza ta’ Malta. Il-Gvern Ingli] qal li d-de/i]joni dwar i]]jara tittie[ed f’data eqreb talokka]joni.
Ti]vela dwar ‘drama rjali’
William u Catherine, id-Duka u d-Dukessa ta’ Cambridge, jippu]aw bil-Prin/ep George quddiem l-Isptar ta’ St Mary’s f’Londra, b’dan ir-ritratt imur lura g[at-23 ta’ Lulju tas-sena l-o[ra (EPA)
Filwaqt li r-Renju Unit qed ji//elebra l-a[bar sabi[a dwar id-Dukessa ta’ Cambridge, ilgazzetti Daily Mail u Daily Mirror irriprodu/ew silta ta’ ktieb ;did kontroversjali li tirrakkonta li l-mibkija Prin/ipessa Diana ta’ Wales (omm il-Prin/ep William) kienet i//empel lil
Camilla Parker Bowles – illum mi]]ew;a lill-Prin/ep Charles, li hu l-eks ra;el ta’ Diana – biex tg[idilha li ‘hi kienet bag[tet lil xi [add biex toqtolha’. Skont il-bijografista irjali, Penny Junor, li kitbet dan ilktieb, Diana kienet i//empel lil Camilla f’nofsillejl biex theddid-
ha. Junor anki rrakkuntat dwar ‘l-ispunti ta’ emozzjoni’ minna[a ta’ Diana waqt li kien qed jikkrollalha ]-]wie;. Junor [ar;et bl-allegazzjonijiet fil-bijografija tag[ha dwar ilPrin/ep Harry, it-tifel i]-]g[ir ta’ Diana, li qed tkun ippubblikata f’g[eluq it-30 sena tal-Prin/ep.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 9 ta’ Settembru, 2014
15
A{BARIJIET TA’ BARRA
Tilqima lix-xadini tag[tihom l-immunità kontra l-Ebola L-ISTATI UNITI Ix-xjenzati qalu li xadini li ng[ataw kors ta’ tilqim spe/ifiku ]viluppaw l-immunità g[at-tul ta]-]mien kontra lvirus tal-Ebola. Intant, dan irrapport qed iqawwi qalb il-protagonisti fil-qasam mediku li g[andhom jirnexxu l-provi fuq il-bnedmin li jridu isiru matul ix-xhur li ;ejjin. L-esperimenti mill-Istituti tas-Sa[[a Nazzjonali tal-Istati Uniti urew li l-immunità, f’dan il-ka], tista’ tibqa’ effettiva g[al g[axar xhur. Intant, il-provi konnessi ma’ tilqima potenzjali g[al kontra lEbola bdew di;à fl-Istati Uniti u g[andhom ikunu esti]i g[arre;juni tal-Afrika u r-Renju Unit. L-Organizzazzjoni Dinjija tas-Sa[[a (WHO) qalet li mietu ’l fuq minn 2,000 persuna blEbola fir-re;juni tal-Afrika tal-
Punent u meta diversi trattamenti sperimentali jinsabu ta[t kunsiderazzjoni b[ala parti mill-impenn lejn it-tra]]in talvirus. Filwaqt li t-tilqima li g[addejja minn fa]i ta’ pro/ess ma teqridx il-marda tal-Ebola li tkun qed ti]viluppa fil-pazjent, hu ittamat li r-re]istenza naturali tal-;isem tirrea;ixxi g[all-element tal-Ebola li jipprovdi ‘komponent tat-tilqima’ u bir-ri]ultat li l-;isem ji]viluppa l-immunita kontra l-virus. Intant, il-WHO wissiet li – b[alma jsir fi kwalunkwe ka] ta’ terapija sperimentali – ittamiet li din it-tilqima tirnexxi m’g[andhomx ifissru tnaqqis fil-metodi konkreti lejn il-kontroll tal-infezzjoni tal-Ebola li kienu eliminaw l-in/idenza tal-virus pre/edenti.
Meteorita ma t[allix vittmi f’Managua IN-NIKARAGWA Ma we;;a’ [add meta meteorita ]g[ira ni]let qrib l-ajruport internazzjonali fil-belt kapitali ta’ Managua u fejn l-isplu]joni sussegwenti [alliet [ofra fonda ta’ xi tnax-il metru fl-art. L-Uffi/jali tal-Gvern ikkonfermaw dan l-in/ident li se[[ matul il-lejl tas-Sibt, bil-kelliema jg[idu li l-meteorita x’ak-
tarx li nqalg[et minn asterojdu li kien g[addej vi/in id-dinja. Intant, ir-residenti qrib l-ajruport ta’ Managua qalu li huma kienu semg[u l-isplu]joni tal-meteorita minbarra li [assew l-impatt qawwi tag[ha. Kien ukoll b’xorti tajba li din il-meteorita ni]let f’in[awi qalb foresta u mhux ;o zona residenzjali.
IT-TAJLANDJA> Resident ta’ villa;; fil-provin/ja ta’ Sukhothai i[ares lejn l-g[arg[ar li faqa’ d-djar tal-in[awi u wara li hu kien kostrett jixxabbat g[al fuq ilqug[ fil-g[oli. L-g[arg[ar b’ka;un tax-xita li ilha nie]la fir-re;jun mis-26 ta’ Awwissu laqat almenu 25 provin/ja Tajlandi]a u bir-ri]ultat li mietu numru ta’ nies< b’madwar 12,000 familja jispi//aw affettwati (ritratt> EPA)
}blokk fil-ka] ta’ Madeleine^ IL-PORTUGALL
Madeleine McCann... Ma dehret qatt aktar minn dakinar tal-g[ajbien
Ra;el li kien qed jilg[abha ta’ attivist g[all-karità hu suspettat li kien qed jippjana biex ja[taf tifla ]g[ira Britannika, sig[at qabel g[abet i/-/kejkna Madeleine McCann mir-resort ta’ Praia da Luz, fl-2007. Skont ktieb ;did, bl-isem Looking for Madeleine, ir-ra;el inkwistjoni rnexxielu ja[rab wara li hu kien inqabad ;o villa li hi qrib [afna tal-appartament filkumpless ta’ Praia da Luz fejn ilfamilja McCann kienet residenti. Il-ktieb – xog[ol l-awtur Anthony Summers u l-ko-awtur, Robbyn Swan – se jo[ro; g[all-
bejg[ f’dawn il-jiem, u mifhum li l-pulizija qed tfittex g[al dan irra;el misterju]. L-awturi damu sentejn jistudjaw il-files tal-pulizija Portugi]a u d-dokumenti ‘Britanni/i’ biex i[ejju anali]i o;;ettiva dwar l-g[ajbien tat-tifla u fejn huma ma intervistaw qatt lill-;enituri ta’ Madeleine, Kate u Gerry McCann. Madeleine McCann ma dehret qatt aktar minn dakinhar talg[ajbien, b’Anthony Summers ji]vela lil Sky News li ftit qabel sparixxiet, mara Ingli]a residenti fl-in[awi ta’ Praia da Luz kienet fet[et il-bieb tal-appartament
tag[ha u sabet quddiema ra;el li kien qed jitlob id-donazzjonijiet g[al istitut tal-orfni. Il-mara, fil-pront, indunat li rra;el kien qed i[ares ‘qisu bniedem ossessjonat’ lejn bintha /kejkna li kienet ma;enbha dak il-[in, u fis-sig[at wara li telaq, hi re;g[et ratu ‘qed isegwi r-residenza tag[ha b’attenzjoni’. Din il-mara kienet konvinta li r-ra;el kien qed ja[seb biex ja[tfilha lil bintha u hi ukoll, skont Summers, qed tg[in linvestigazzjoni tal-Pulizija ta’ Scotland Yard dwar il-ka] ta’ Madeleine.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 9 ta’ Settembru, 2014
16
A{BARIJIET TA’ BARRA
1
1.
L-UKRAJNA> Ir;iel bil-kostumi ta’ kavallieri medjevali jfakkru battalja ta’ sekli ilu fil-park storiku ta’ Kievskaya Rus, ftit ‘il barra minn Kiev
2.
IL-POLONJA> Kelb tar-razza dachshund, li liebes bi stil partikolari, jimxi ma;enb is-sid tieg[u waqt il-parata g[al dawn il-klieb li ssir kull sena fil-belt ta’ Krakovja
3.
IL-PAKISTAN> Devot tar-reli;ju] u filosfu Musulman, Hazrat Lal Shahbaz Qalandar (1177-1274), jippo]a g[al ritratt fil-belt ta’ Lahore. Hazrat baqa’ jissemma fl-istorja wara li hu ippriedka t-tolleranza reli;ju]a bejn il-Musulmani u l-Hindu
4.
L-IZVIZZERA> }ew; kompetituri fil-kategorija massima tar-Wrestling jissaraw ma’ xulxin waqt it-tournament nazzjonali ta’ ‘Kilchberger Schwinget’ li kien organizzat f’Kilchberg, fil-Canton ta’ Zurich
2
3
4
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 9 ta’ Settembru, 2014
17
LETTERATURA
{rafa Il-;rajja tieg[i hi qasira. Il-kittieb Anthony Trollope (18151882) fir-rumanz ‘The Warden’ (1855) jg[arraf lill-qarrejja li kemm l-istoriku kif ukoll il-kittieb ma g[andhomx joqog[du issemmu dak li jg[idu l-eroj u lerojina g[ax li kieku jkollhom jiktbu tlett volumi jew g[oxrin. B’dan il-[sieb f’rasu jwieg[ed lill-qarrejja li mhux ser jikteb aktar minn tlett mitt pa;na mi;bura ;ewwa volum wie[ed. Jo[loq sensiela ta’ ritratti mqeg[da fuq tila ta’ nies, li la huma tajba u l-anqas []iena, biex il-qarrej iqabbilhom ma nies li jiltaqa’ mag[hom fil-[ajja ta’ kulljum. Emfasi ting[ata lill-qlub tan-nisa. Trollope qed jikteb dwar qassis Anglikan li g[andu madwar sittin sena, minkejja li ]-]mien ma g[arrqux. Hu armel b’]ew;t ibniet, Susan li hi mi]]ew;a ar/idjakonu bin isqof u Elenor li t[obb lil /ertu John Bold. Lewwel wie[ed hu pilastru talKnisja Anglikana li g[andu j[ares g[all-;id spiritwali u temporali. Hu ra;el twil, jilbes kappell iswed, ileqq u dejjem ;did, ingwanti suwed. Billi missieru qed jixjie[ ji;;ieled hu g[all-Knisja. Qawwi man-nies, xi ftit dg[ajjef ma’ martu. Fuq in-na[a l-o[ra tal-palk John Bold, kirurgu li wiret propjeta’ minn missieru waqt li o[tu Mary, [abiba ta’ Elenor g[andha somma ta’ flus investita. Kirurgu li jfejjaq lin-nies fqar bla ma jit[allas; skont l-Ar/idjakonu hu bniedem li bi kliemu jsa[[an innies. ‘L hawn u ‘l hin il-;rajja fiha xi /ajta. Il-qassis Anglikan li j;orr lisem sabi[ ta’ Septimus Harding ma g[andux flus x’ jag[ti, qatt ma g[amel g[alihom. Ix-xog[olijiet ta’ dan il-bniedem kwiet ma kienux kbar. Xi servizz kif ukoll
Joe Cassar stcassar@gmail.com
[arsien ta’ sptar li fih tnax-il ra;el li kienu [admu fil-parro//a jg[addu l-a[[ar ]mien ta’ [ajjithom. G[ax-xog[ol tieg[u ilqassis ida[[al tmien mitt lira fissena li minnhom jg[addi tnejn u sittin, [dax il-xelin u erba’soldi fis-sena lin-nies li jg[ixu fl-isptar. Jibdew ji;ru xnieg[at li dak kollu li jda[[al il-qassis g[andu jmur g[all-fqar u dan skont testament ta’ John Hiram li [add ma ra. Il-qassis meta [a f’idejh ixxog[ol g[axar snin qabel il-bidu tar-rumanz, ]ied minn jeddu dak li jing[ata lix-xju[. Fi-]minijiet o[ra l-art li minnha jie[u r-reni kien art mog[xa. Il-bidwi li ja[dimha jag[ti lill-qassis ftit flus biex jitqassmu. Matul i]-]mien tne[[iet l-art mog[xa, tela’ l-bini, id-d[ul ]died bi kbir. L-imbierek John Bold ilissen xi [a;a lill-gazzetta ‘Jupiter’ (The Times) li jum wara jum taqbadha ma Harding li j[ossu mitluf b’dak li beda ji;ri madwaru f’daqqa wa[da, hu li ma g[amel xejn [a]in. Jibda jhewden: il-gazzeta to[ro; ta’ kuljum, kull kopja tinqara minn [amsa minn nies u hekk mitejn elf ru[ huma mg[addba g[alih. Il-gazzetti saru qawwija, l-uffi//ju tag[hom imsejja[ mill-kittieb ‘ Mount Olympus’. Imexxu l-gvern, il-par-
Il-kittieb Anthony Trollope (1815-1882) fir-rumanz ‘The Warden’ (1855) jg[arraf lill-qarrejja li kemm l-istoriku kif ukoll il-kittieb ma g[andhomx joqog[du issemmu dak li jg[idu l-eroj u l-erojina
lamet, l-im[allfin, il-;enerali, lammiralli. Il-[assieb Thomas Carlyle (1826-1866) sej[ilhom ‘Ir-Raba’ Stat’. Jin;abru l-firem ta’ xi w[ud minn nies li qeg[din l-isptar, jit[ejjew il-kaw]i mill-aqwa avukati fosthom Sir Abraham
Haphazard. L-inkwiet ji]died g[all-povru qassis li jsib ru[u fost l-ar/idjakonu, ]ew; bintu u lma[bub ta’ bintu l-o[ra John Bold. Il-;rajja tissokta imma n[alli f’idejn Anthony Trollope. “Il[rafa tag[na hija issa lesta u
baqg[alna biss in;ibu l-[jut tal;rajja u norbtuhom ;ewwa g[oqda xierqa’’. Xi ismijiet ta’ nies u postijiet huma /ajta u l-qarrej jista’ jqalleb ‘The Penguin Book of Word Histories’’ li jifrex bejn il-kliem ‘Abacus’ u ‘Zombie’ {ajr lil Agenda Book Shop
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 9 ta’ Settembrul, 2014
18
INTERVISTA
Cecilia Sultana De Maria – arpista ta’ dixxendenza Maltija li qed tag[mel isem fil-mu]ika internazzjonali F’intervista esklussiva ma dan il-;urnal, Cecilia Sultana De Maria, arpista zag[]ug[a ta’ dixxendenza Maltija li tg[ix flIngilterra li qed tag[mel su//ess kbir fil-qasam talmu]ika klassika titkellem dwar kif waslet g[al dan is-su//ess, dwar kun/erti li pparte/ipat fihom quddiem personalitajiet internazzjonli kbar, ir-rabtiet tag[ha ma Malta u l-miri tag[ha g[all-futur. Hi tixtieq li jkollha l-okka]joni li tipparte/ipa f’kun/ert mattenur Malti Joseph Calleja u anke tipparte/ipa fl-attivitajiet tal-Kapitali Kulturali Ewropea 2018. Fil-jiem li g[addew, Cecilia Sultana De Maria kienet Malta g[all-vaganzi fejn kellha wkoll l-okka]joni li tiltaqa’ ma xi qraba tag[ha li jg[ixu Malta. Charles Muscat il-;urnalist ta’ dan il-;urnal iltaqa’ ma Cecilia u g[amlilha din l-intervista. Kif g[a]ilt din il-karriera ta’ arpista u xi studji g[amlilt biex il[aqt livell tant g[oli^ Jiena bdejt indoqq l-arpa meta kelli madwar 12-il sena u wara mort fl-iskola tal-mu]ika
imsej[a Purcell Music School g[all-mu]i/isti ]g[a]ag[ ta’ bejn id-9 u t-18-il sena li tinsab fit-Tramuntana tal-Ingilterra. Wara mort fi skola o[ra talmu]ika fejn hemm ksibt lundergraduate degree ta’ Ba//illerat fil-Mu]ika. Issa g[adni kif temmejt il-Masters of Performace fir-Royal College of Music. Dan ifisser li t-tag[lim tal-mu]ika [adli numru ta’ snin, imma issa jiena mu]i/ista freelance.
X’inhi r-ra;uni li b[ala strument mu]ikali g[a]ilt l-arpa li hi strument pjuttost goff^
Meta kien g[adni ]g[ira jiena studjat il-pjanu u kont rajt larpa fuq it-televi]joni waqt xi kun/ert u kont nitlob lill-;enituri biex i[alluni nibda nistudja l-arpa. G[all-ewwel huma qaluli le min[abba li l-arpa hi strument goff, trid [afna flus biex tixtriha u jrid ikollok karozza kbira biex te[odha minn post g[al ie[or. Jiena b[ala tifla ]g[ira kont ossessjonata bil-melodija talarpa u g[alhekk bdejt indoqqha
Cecilia Sultana De Maria, l-arpista ]ag[]ug[a b’dixxendenza Maltija
u bqajt indoqqha sal-llum. B[ala mu]i/ista ]ag[]ug[a inti di;a’ [adt sehem f’diversi kun/erti kbar quddiem personalitajiet importanti. Tista tg[idilna aktar dwar dan^ Jiena nista’ ng[id li kont verament iffortunata bil-wirjiet mu]ikali tieg[i s’issa. Fil-fatt kelli l-unur li ndoqq l-arpa qud-
diem personalitajiet importanti b[alma hu l-Majesta’ Tieg[u, il-Prin/ep Charles g[al diversi okka]jonijiet waqt avvenimenti personali. Il-Prin/ep Charles hu l-Patrun tal-Royal College of Music u g[alhekk hu j]ur dan il-kulle;; diversi drabi. Fil-fatt l-a[[ar li daqqejt g[all-Prin/ep Charles kien biss ftit ;img[at ilu. Fost l-aktar avvenimenti g[al qalbi li pparte/ipajt fihom
dan l-a[[ar kien hemm il-final tat-turnew internazzjonali tattennis f’Wimbledon. FlIngilterra il-Wimbledon Tennis Championship hu xi [a;a kbira [afna. Jiena daqqejt fil-festin li sar fi tmiem il-finali ta’ Wimbledon u t-tennisti famu]i kienu kollha pre]enti. Dan kien ta’ sodisfazzjon kbir g[alija. Inti daqqjet ukoll quddiem il-Prim Ministru Ingli] David Cameron^ Iva kont daqqejt waqt ri/eviment li kien sar f’numru 10 Downing Street, ir-residenza uffi/jali tal-Prim Ministru Ingli]. Jiena qatt ma kont mort
hemm qabel u niftakarni inda[[al l-arpa tieg[i minn dak il-bieb tant famu]. Hemm kien hemm personalitajiet mag[rufa fosthom l-attri/i, Helena
Nixtieq li jkolli l-okka]joni li ndoqq f’kun/ert flimkien ma Joseph Calleja. Hu personalità mag[rufa mad-dinja kollha, inklu] fl-Ingilterra Bonham Carter, il-kompo]itur Andrew Lloyd Webber u personalitajiet o[ra mag[rufa. Lavveniment kien dwar il-promozzjoni tal-arti bl-iskop li nnies ikunu nkorra;;uti jag[rfu aktar l-arti fl-Ingilterra. Na[seb li int smajt bittenur mag[ruf Malti Joseph Calleja, qatt [sibt li tipparte/ipa f’xi kun/ert mieg[u^ Nixtieq li jkolli l-okka]joni li ndoqq f’kun/ert flimkien ma
Joseph Calleja. Hu personalità mag[rufa mad-dinja kollha, inklu] fl-Ingilterra. F’Malta, Joseph Calleja hu ma[bub [afna wkoll minn kul[add u hu g[andu talent inkredibbli. Da]gur li nixtieq li jkolli lokka]joni li ndoqq mieg[u g[ax hemm [afna mu]ika tajba bejn l-arpa u tenur. Kull Sajf Joseph Calleja jorganizza kun/ert f’Malta u tajjeb li xi darba jkolli l-okka]joni nipparte/ipa mieg[u. g[al pa;na 19
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 9 ta’ Settembru, 2014
19
INTERVISTA
Hu inkredibbli kif minn pajji] tant ]g[ir, qed jo[ro; talent hekk kbir minn pa;na 18
Jiena di;à daqqejt f’Malta diversi drabi u g[alkemm ma daqqejtx ma personalità daqstant presti;ju]a daqs Joseph Calleja, xorta wa[da nie[u gost indoqq f’Malta g[ax dejjem kont milqug[a tajjeb. Tista ssemmilna xi teatri famu]i li daqqejt fihom matul il-karriera tieg[ek^ L-ewwel li nista nsemmi hu tTeatru Manoel li hu teatru meravilju] biex wie[ed idoqq fih. Hu teatru sabi[ imma l-kwalità ta’ [oss fit-Teatru Manoel hi spe/jali. Fl-Ingilterra, l-akbar teatru li daqqejt fih hu r-Royal Albert Hall fejn daqqejt malorkestra tat-teatru ftit tas-snin ilu. Meta tkun fuq il-palk, itteatru jidher akbar milli fil-fatt hu min[abba li l-palk mhux kbir [afna. F’Londra, post ie[or
fejn [adt gost indoqq kien The Barbican fejn g[amilt kun/ert u din kienet esperjenza inkredibbli g[alija. Dan il-kun/ert kien wie[ed mill-aktar g[al qalbi. X’inhuma l-pjani tieg[ek g[all-futur^ Jiena qed in[alli l-g[a]liet
kollha miftuha u b[ala mu]i/ista freelance jien nag[mel xog[ol differenti,
It-Teatru Manoel hu teatru meravilju] biex wie[ed idoqq fih. Hu teatru sabi[ imma l-kwalità tal-[oss fit-Teatru Manoel hi spe/jali minn ti;ijiet li huma avvenimenti personali, g[al recitals u daqq ma’ orkestri. G[alhekk jiena qed in[alli l-g[a]liet kollha miftu[in u nara x’auditions nista’ napplika g[alihom. Tista’ tg[idilna xi [a;a dwar l-g[eruq Maltin tieg[ek^ Il-familja kollha tieg[u hi Maltija u l-;enituri tieg[u marru jg[ixu fl-Ingilterra qabel twelidt jiena. Jiena g[andi pas-
saport Malti u passaport Ingli] u jiena kburija [afna bl-g[eruq
Cecilia Sultana De Maria kellha l-opportunità li ddoqq ukoll quddiem il-Prim Ministru Ingli] David Cameron
Maltin tieg[i. Kull Sajf in[obb ni;i Malta u kull meta mmur l-ajruport biex nirritorna flIngilterra dejjem ng[id li rrid ner;a’ ni;i biex ng[ix f’Malta, fil-fatt insibha diffi/li [afna meta ni;i biex nitlaq minn Malta. B[ala mu]i/ista ]ag[]ug[a, kif inhi l-[ajja tieg[ek fl-Ingilterra^ Jiena n[obb ukoll il-[ajja fl-
Londra min[abba li hi belt vibranti, dejjem hemm x’tag[mel u x’tara, tista’ ]]ur [afna postijiet u jiena b[alissa qeg[da g[al qalbi ng[ix f’Londra. B[ala persuna ]ag[]ug[a, Londra hi belt millaqwa biex tg[ix fiha. Fil-bidu jiena mort ng[ix f’Londra biex nistudja imma issa kuntenta li qed ng[ix hemm b’mod indefinittiv.
Cecilia, flimkien mal-attur u komiku Ingli] Stephen Fry
Kif tara t-talent talMaltin^ Fir-Royal College of Music hemm grupp ]g[ir ta’ Maltin li
Iva nemmen li f’Malta hawn [afna talent u nemmen li [afna j[obbu l-mu]ika u l-kultura qed jitg[allmu strumenti mu]ikali jew mu]ika differenti fosthom, vjolinisti, tenuri u jiena bl-arpa. Hu inkredibbli kif minn pajji] tant ]g[ir, qed jo[ro; talent kbir u na[seb li hu tajjeb li wie[ed imur barra minn Malta biex jistudja. Jiena kont iffortunata li l-g[alliema li xtaqt inkun mag[ha, Daphne Boden kienet f’Londra u filpajji] li jien kont ng[ix fih. G[alhekk min ikollu l-opportunità li jmur jistudja barra minn Malta, din hi l-a[jar [a;a li wie[ed jag[mel. Fl-istess [in wie[ed ikun qed jirrappre]enta lil pajji]u f’pajji] ie[or. Iva nemmen li f’Malta hawn [afna talent u nemmen li [afna j[obbu l-mu]ika u l-kultura. Fis-sena
2018,
il-Belt
Valletta se tkun il-Kapitali Ewropea tal-Kultura u g[alhekk se jkunu organizzati diversi avveniment kulturali kbar, inklu] kun/erti mu]ikali. Tixtieq li tkun involuta f’dawn lattivitajiet^ Ikun ta’ unur g[alija li nkun involuta f’dawn l-attivitajiet g[alkemm m’hu se nag[mel
pressjoni fuq [add min[abba li f’Malta di;à hawn [afna talent. Jiena ng[ix barra minn Malta u g[alhekk ma rridx nirfes kallijiet. Imma jkun ta’ unur g[alija li ner;a’ ni;i ndoqq f’Malta u jkun sabi[ li l-qraba tieg[i f’Malta jarawni ndoqq f’pajji]hom min[abba li [afna minnhom qatt ma rawni ndoqq. Din tkun xi [a;a spe/jali g[alija.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 9 ta’ Settembru, 2014
20
AVVI}I PN
Il-Kelliema Ewlenin tal-PN Simon Busuttil simon.busuttil@teampn.org
Kap tal-Oppo]izzjoni
Mario de Marco mario.demarco@teampn.org
Kelliem g[all-Ekonomija, l-Investiment u l-Intrapri]i ]-}g[ar
Beppe Fenech Adami Kelliem g[all-:ustizzja beppe.fenechadami@teampn.org Chris Said chris.said@teampn.org
Segretarju :enerali tal-Partit Nazzjonalista
?ensu Galea /ensu.galea@teampn.org
Deputat Speaker u Kelliem g[all-Agrikultura u s-Sajd
David Agius david.agius@teampn.org
Whip tal-Grupp Parlamentari u Kelliem g[all-Gvern Lokali
Fredrick Azzopardi Deputat Whip u Kelliem fredrick.azzopardi@teampn.org g[as-Servizzi tas-Sa[[a u l-Edukazzjoni f’G[awdex
Giovanna Debono Kelliema g[al G[awdex giovanna.debono@teampn.org George Pullicino Kelliem g[all-Ener;ija george.pullicino@teampn.org u l-Konservazzjoni tal-Ilma Tonio Fenech tonio.fenech@teampn.org
Kelliem g[all-Finanzi
Joe Cassar joe.cassar@teampn.org
Kelliem dwar l-Edukazzjoni
Jason Azzopardi jason.azzopardi@teampn.org
Kelliem g[all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali
Francis Zammit Dimech francis.zammitdimech @teampn.org
Kelliem g[all-Kultura u l-Komunikazzjoni
Carm Mifsud Bonnici Kelliem g[all-Affarijiet Barranin carm.mifsudbonnici@teampn.org Clyde Puli clyde.puli@teampn.org
Kelliem g[all-Familja u s-Solidarjetà So/jali
Mario Galea mario.galea@teampn.org
Kelliem g[all-Anzjani
Robert Arrigo robert.arrigo@teampn.org
Kelliem g[at-Turi]mu
Charlò Bonnici charlo.bonnici@teampn.org
Kelliem g[all-I]vilupp So/jali, l-Ambjent u t-Tibdil fil-Klima
Stephen Spiteri stephen.spiteri@teampn.org
Kelliem g[all-Impjiegi u l-Persuni b’Di]abbiltà
Michael Gonzi michael.gonzi@teampn.org
Kelliem g[ad-Drittijiet tal-Annimali
Toni Bezzina toni.bezzina@teampn.org
Kelliem g[at-Trasport u l-Infrastruttura
Antoine Borg antoine.borg@teampn.org
Kelliem g[all-Presidenza tal-Unjoni Ewropea 2017 u l-Fondi Ewropej
Claudette Buttigieg Kelliema g[ad-Djalogu So/jali claudette.buttigieg@teampn.org u l-Libertajiet ?ivili Ryan Callus ryan.callus@teampn.org
Kelliem g[all-Ippjanar u s-Simplifikazzjoni tal-Pro/essi Amministrattivi
Robert Cutajar robert.cutajar@teampn.org
Kelliem g[a]-}g[a]ag[ u l-Isport
Kristy Debono kristy.debono@teampn.org
Kelliema g[all-Kompetittività u t-Tkabbir Ekonomiku
Albert Fenech albert.fenech@teampn.org
Kelliem g[ar-Ri/erka u l-Innovazzjoni
Claudio Grech claudio.grech@teampn.org
Kelliem g[as-Sa[[a
Paula Mifsud Bonnici Kelliema g[all-Kompetizzjoni paula.mifsudbonnici@teampn.org u d-Drittijiet tal-Konsumatur Marthese Portelli Kelliema g[all-Affarijiet Ewropej marthese.portelli@teampn.org
SERVIZZI TA’ CUSTOMER CARE MILL-KUMITATI SEZZJONALI PN IL-MELLIE{A. Kull nhar ta’ {amis bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al appuntament /emplu 79990757. {AL TARXIEN. Kull nhar ta’ Tnejn u :img[a bejn il-5 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al appuntament /emplu 77771529, 79704491 jew 99262634. AVVI}I SO?JALI L-IMSIDA. Il-Kumitat Sezzjonali PN Msida se jorganizza BBQ b’risq il-Partit, nhar is-Sibt, 13 ta’ Settembru fit-8.30
p.m. fil-lukanda Alexandra, f’San :iljan. Prezz 15-il ewro g[all-kbar u 8 ewro g[at-tfal, bit-trasport inklu]. It-trasport jiltaq minn [dejn l-Uffi//ju talPartit fl-Imsida fit-8 p.m. Biljetti mill-Uffi//ju tal-Partit jew millmembri tal-Kumitat. AVVI}I O{RA {AL BALZAN. Il-Kumitat Sezzjonali PN jav]a li qed jilqa’ tesseri ;odda kif ukoll ti;did ta’ tesseri ta’ kuljum fil-Ka]in PN ta’ {al Balzan bejn il-5 p.m. u t8 p.m. G[al aktar informazzjoni /emplu 99848644. {AL LIJA. Il-Kumitat Sezzjonali PN Lija jav]a li l-bar
tal-Uffi//ju PN qed jitmexxa minn management ;did. Qed ikun miftu[ kuljum u ji;u servuti appetizers. L-ISLA. Il-Kumitat Sezzjonali PN jav]a li l-bar tal-Uffi//ju PN qed jitmexxa minn management ;did. Qed ikun mi-ftu[ kuljum sa tard filg[axija, u s-Sibt u l-{add jifta[ fid-9 a.m. Qed ikunu servuti wkoll appetizers. {AL TARXIEN. Il-Kumitat Sezzjonali PN jav]a li l-bar talUffi//ju PN tal-lokalità issa hu miftu[ ta[t management ;did. Il-bar qed jifta[ mit-Tnejn sasSibt mis-7 p.m. ’il quddiem, kif ukoll il-{add filg[odu. Ji;u servuti appetizers.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 9 ta’ Settembru, 2014
21
AVVI}I PN IN-NAXXAR. Il-bar tal-PN Naxxar re;a’ beda jifta[ minn nhar il-:img[a 1 ta’ Awwissu ta[t it-tmexxija ta’ Johan Xuereb. Il-bar jifta[ kuljum mis-6 p.m. ’l quddiem, nhar ta’ Sibt, {dud u festi jifta[ filg[odu wkoll.
IL-MARSA. Il-Kumitat Sezzjonali PN Marsa jav]a li lbar jinsab ta[t management ;did u qed ikun miftu[ kuljum fis-7 p.m. ’l quddiem. IR-RABAT.
Il-Kumitat
Sezzjonali tar-Rabat jav]a li g[andu servizz ta’ Customer Care fil-Ka]in tal-Partit. Min irid jag[mel kuntatt mal-Kumitat g[andu jibg[at email fuq rabatpn@gmail.com.
TA’ XBIEX. Il-Kumitat Sezzjonali PN jav]a li lbar tal-Uffi//ju PN tal-lokalità qed jitmexxa minn management ;did u b’esperjenza. B[alissa qed ikun miftu[ kuljum bejn
il-5 p.m. u l-10 p.m. mitTnejn sas-Sibt u l-{add bejn id-9 a.m. u t-3 p.m. Qed jitqassmu wkoll appetizers. Min jixtieq jorganizza xi fenkata jew ikla, jista’ j/empel 79813505.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 9 ta’ Settembru, 2014
22
TV#RADJU
05>30 06>00
Ru]arju Radio 101 Breakfast Club b’waqfiet g[al Sports News fis-06>45, A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 0740 Anali]i tal-:urnali< Avvi]i tal-Mejtin u Angelus fit-07>55)
08>00 08>05 09>00 09>05
A[barijiet fil-Qosor (ikompli) 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>00 11>55 12>00 12>30 14>30 15>00 15>05
Mu]ika bla kummenti Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet The Big Show Hitsteria A[barijiet fil-Qosor (ikompli) Hitsteria (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
16>30 17>55 18>00 18>30 20>30 22>30 23>55
Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Lejliet Sajfin Fuzzbox - Eric Montfort Newsdesk (r) Mu]ika kontinwa
G[at-tfal fuq il-Cable Disney Channel 08:30 - Good Luck Charlie 08:55 - Good Luck Charlie 09:15 - The Suite Life on Deck 09:40 - The Suite Life on Deck 10:05 - That’s So Raven 10:25 - That’s So Raven 10:50 - A.N.T. Farm 11:15 - A.N.T. Farm 11:35 - Good Luck Charlie 12:00 - Good Luck Charlie 12:25 Jessie 12:45 - Jessie 13:10 - Austin & Ally 13:35 - Win, Lose or Draw 14:00 - Gravity Falls 14:25 - Gravity Falls 14:45 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 15:10 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 15:35 - Austin & Ally 16:00 - I Didn’t Do It 16:20 – Jessie 16:45 - Sabrina Secrets of a Teenage Witch 17:10 Liv & Maddie 17:30 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 17:55 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 18:20 - Violetta 19:05 Liv & Maddie 19:30 - Jessie 19:50 Dog With a Blog 20:15 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 20:40 - Austin & Ally 21:00 - Good Luck Charlie 21:25 - A.N.T. Farm 21:50 Shake It Up! 22:10 - Wolfblood 22:35 - Wolfblood 23:00 – Violetta 23:45 - The Hive 23:50 - Art Attack. Nickelodeon 08:20 - Dora the Explorer 08:45 – Umizoomis 09:10 - Tickety Toc 09:28 - Little Kingdom 09:35 - PAW Patrol 10:00 - Zack and Quack 10:25 - Olive the Ostrich 10:50 - Bubble Guppies 11:15 - Winx Club 11:40 Totally Spies! 12:05 - T.U.F.F. Puppy 12:30 - iCarly 12:55 Victorious 13:20 - Big Time Rush 13:45 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:10 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:40 - The Penguins of Madagascar 15:05 - The Penguins of Madagascar 15:30 - Rocket Monkeys 15:55 Rabbids Invasion 16:20 - Marvin Marvin 16:45 - iCarly 17:10 - Big Time Rush 17:35 - Totally Spies! 18:00 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 18:25 - The Penguins of Madagascar 18:50 - The Fairly OddParents 19:15 SpongeBob SquarePants 19:40 Victorious 20:05 - iCarly 20:30 SpongeBob SquarePants 20:55 Avatar: The Legend of Aang 21:20 Big Time Rush 21:45 - Big Time Rush 22:10 - The Penguins of Madagascar 22:35 - The Penguins of Madagascar 23:00 - iCarly 23:25 – iCarly 23:50 Victorious.
Jim Jam 08:30 –
Gazoon 08:35 Snapatoonies 09:00 - Heroes of the City 09:15 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 - Benjamin’s Farm 09:45 - My Animal Friends 10:00 - See the Sea 10:05 - Lots & Lots Of... 10:20 - Bob the Builder 10:30 - Fireman Sam 10:40 - Thomas and Friends 10:50 - See the Sea 10:55 - Nouky & Friends 11:00 Rubbadubbers 11:10 - Pingu 11:15 Tiny Planets 11:20 - Pingu 11:25 Woody Buddies 11:30 - Monkey See, Monkey Do 11:40 - Barney & Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:20 - Noksu 12:25 - Jarmies 12:40 - What’s The Big Idea? 12:45 What’s The Big Idea? 12:50 - Heroes of the City 13:05 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:30 Shapes 13:40 - Kipper 13:50 Gazoon 13:55 - Woody Buddies 14:00 - Snapatoonies 14:25 - My Animal Friends 14:40 - See the Sea 14:45 - Lots & Lots Of... 15:00 Fluffy Gardens 15:10 - Noksu 15:15 – Jarmies 15:30 - Angelina Ballerina 15:45 - Monkey See, Monkey Do 15:55 - Barney & Friends 16:25 Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 Igloo-Gloo 17:00 - Bob the Builder 17:10 - Fireman Sam 17:20 - Thomas and Friends 17:30 - See the Sea 17:35 - Monkey See, Monkey Do 17:45 - Connie the Cow 17:55 - Slim Pig 18:05 - Heroes of the City 18:20 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:45 - What’s The Big Idea? 18:50 - What’s The Big Idea? 18:55 My Animal Friends 19:10 - See the Sea 19:15 - Noksu 19:20 - Shapes 19:30 - Monkey See, Monkey Do 19:40 - Barney & Friends 20:10 Woody Buddies 20:15 - Kipper 20:25 - Slim Pig - 20:35 - Connie the Cow 20:45 - Angelina Ballerina 21:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 - Heroes of the City 21:40 - What’s The Big Idea? 21:45 - What’s The Big Idea? 21:50 - Tiny Planets 21:55 - Pingu 22:00 Bob the Builder 22:10 - Fireman Sam 22:20 - Thomas and Friends 22:30 - See the Sea 22:35 Rubbadubbers 22:45 - Slim Pig 22:55 - Connie the Cow 23:05 Kipper 23:15 - Benjamin’s Farm 23:20 - My Animal Friends 23:35 Woody Buddies 23:40 - What’s The Big Idea? 23:45 - What’s The Big Idea? 23:50 - Barney & Friends.
Il-Madonna ta/-?oqqa - NET Television, 16>45 Il-Provin/jal kellu laqg[a ma’ Karmnu, Karistu, Matti u An;lu i]da dawn it-tlieta ma tantx issibu [lewwa ming[andu spe/jalment meta bdew ikellmuh dwar il-bi//a ta’ Patri Rafel. X’kienet il-bi//a dwar Patri Rafel? Rita b[as-soltu tkompli tag[mel ta’ rasha, ma tati widen [add u tidde/iedi li tmur tkellem lil missierha minkejja l-pariri kontra li [afna tawha, g[aliex ]gur ma kienx se je[odha tajjeb. I]da hi u sejra mat-triq ji;rilha xi [a;a. Xi jkun ;ralha? Tfe;; mara minn imkien u din tg[inha kemm jista’ jkun biex t[ossha a[jar. Minn kienet din il-mara u f’liema ra[al kienet toqg[od? L-imsejken Marjanu itih rasu meta Rita ma tfe;;x u jaqal paniku tant li kul[add jipprova jo[ro; ifittixha. X’ji;ri wara? X’kumplott jinkixef? U fuq kollox lil Rita jsibuha? TVM 07:00 –
A[barijiet 08:00 – Kids Detective 08:30 – Xplahhmalhajt 08:45 – Labrats 09:15 - Xplahhmalhajt 09:30 – Venere 10:00 – Pellikola 10:30 – G[awdex illum 11:00 - Teleshopping 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 – Madwarna 12:40 – Bijografija 13:30 - Teleshopping 14:40 – Zafira 15:20 – It-Triq 15:30 - Kids Detective 16:00 – A[barijiet 16:05 – Xplahhmalhajt 17:00 – Teleshopping 18:00 - A[barijiet# sports# rapport tattemp# rapport finanzjarju 18:10 – G[awdex illum 18:40 - Bijografija 20:00 – A[barijiet 20:45 – I/-/aqqufa 23:00 – A[barijiet. TVM 2 08:00 – A[barijiet 09:30 – G[awdex illum 10:00 – Luxdesign 11:00 – X-factor 13:00 - Storjografija 14:30 – Menu 15:15 – Mixja ta’ Poplu 16:15 – L-irkant 16:45 – Paq Paq Motor Sports 17:15 – Paqpaq on test 17:45 – Reporter 18:30 – Ta[t l-art 19:30 –Bijografiji 20:30 A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 20:40 – Swim up 21:10 – Int min int 21:40 – News in English 22:15 – Spice journeys 22:45 – News in English 22:50 – Spice of Warsaw. One
07:30 - ONE News 07:45 – Indigo 09:30 - ONE News 09:45 – Telebejg[ 11:00 – Sajf 12:30 - ONE News 12:40 – Telebejg[ 13:40 - Il-klikka 14:40 Midinbin 15:30 – Fil-k/ina ma’ Malcolm 16:00 – Aqrali Storja 16:20 – Tele bejg[ 17:30 - ONE News 17:40 - Indigo 19:15 – Jusy world festival feature 19:30 - ONE News 20:20 – Identita 20:45 - Street blush 21:40 – {ilithom 22:30 - Maskra 23:30 - ONE News Smash 07:40 - Er;a’ Lura 08:40 – A[barijiet 09:00 – {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 10:50 - TSN Teleshopping
13:00 - A to Z Teleshopping 14:20 – Ma’ Majsi 16:10 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 17:10 - Er;a’ Lura 18:00 - A[barijiet ta’ Barra 18:15 - Bingo 75 18:40 – Teleshopping 19:00 – A[barijiet 19:30 – Nursery stars 20:30 – Drama 21:30 – Malta u l-Unjoni Ewropea 22:00 – A[barijiet 22:30 - Poker. Raiuno 07:10 - Unomattina (jinkludi t-Tg1 u rrapport tat-temp) 10:00 - Storie Vere 10:55 - Che tempo fa 11:00 - Tg 1 11:05 - A conti fatti 12:00 - La prova del cuoco 13:30 - Telegiornale 14:00 - Tg1 Economia 14:05 - Dolci dopo il Tiggì 14:40 - Torto o ragione? Il verdetto finale 16:00 - La vita in diretta 16:27 - Che tempo fa 16:30 - Tg 1 16:37 - La vita in diretta 18:50 - Dallo Studio 2 di Napoli Reazione a Catena 20:00 - Telegiornale 20:30 - Oslo ( Norvegia 23:05 - Tg1 60 Secondi 23:10 - Porta a Porta 00:45 Tg1 notte 01:15 - Che tempo fa 01:20 Sottovoce 01:50 - Cultura Real School Generazione digitale - Docenti - La Scuola 2,0 02:20 – Milleluci Raidue 07:20 - Heartland Un giorno sarò re 08:00 - Le Sorelle McLeod - Il gioco della verità 08:45 - Il re e io 09:25 Pasión Prohibida 10:10 - Tg2 Insieme Estate 11:00 - I Fatti Vostri 13:00 - TG2 giorno 14:00 - Detto Fatto 16:15 - Castle Giochi pericolosi 17:00 - SuperMax TV 17:45 - Parlamento Telegiornale 17:55 Tg 2 Flash L.I.S. 17:57 - Meteo 2 18:50 - N.C.I.S. Los Angeles 20:30 - TG2 20.30 21:00 - LOL :-) 21:10 - Squadra Speciale Cobra 11 22:55 - The Good Wife Rivelazioni 23:45 - Tg 2 00:00 Senza Peccato 01:00 - Hawaii Five-0 01:40 - Meteo 2 01:45 - Appuntamento al cinema 01:50 - La lanc. Raitre 08:00 - Serena Bortone Agorà Estate 10:10 - Pappagone e il mutuo 10:30 - A
che servono questi quattrini? 11:00 TG3 Minuti 11:02 - A che servono questi quattrini? 11:55 - Meteo 3 12:00 - Tg3 12:25 - La Signora del West 2 13:10 Cultura Il tempo e la Storia Brigantaggio 14:00 - Tg Regione 15:00 - Terra nostra 2 15:50 - Geo Magazine 2014 16:45 Meteo 3 16:50 - Castel di Sangro 19:00 - Tg3gione Meteo 20:00 - Blob 20:10 Ai confini della realtà Un piccolo mostro 20:35 - Un posto al sole 21:05 - Un amore tutto suo 23:05 - Tg Regione 23:45 - Report Cult 00:35 - Parlamento Telegiornale 00:45 - Cultura Zettel 3 01:15 - Fuori Orario. Cose (mai) viste 02:00 - News Meteo Approfondimento 02:01 - Next 02:20 – RAInews. Canale 5 07:54 - Traffico 07:56 - Borse e monete 07:58 - TG5 # Meteo.It 08:45 Fratelli detective 11:00 - Forum 13:00 TG5 # Meteo.It 13:41 - Beautiful 14:46 - Rosamunde pilcher 16:30 - Pomeriggio cinque 19:00 - Il segreto 19:57 - Tg5 20:40 - Paperissima 21:11 Appuntamento con l’amore 23:46 - The rebound 01:31 - Tg5 Rete 4 07:20 - Miami vice 08:15 - Hunter 09:40 - Carabinieri 10:45 - Ricette all’Italiana 11:30 - Tg4 12:00 Detective in corsia 13:00 - La signora in giallo 14:00 - Lo sportello di forum 15:34 - Sangue misto 17:50 - Cuore ribelle 18:55 - Tg4 19:35 - Ieri e oggi in tv 19:55 - Tempesta d’amore 20:30 - Il segreto 21:15 - Evelyne Italia 1 07:40 - Super car 09:35 - A-Team 11:30 - Human target 12:25 - Studio a[erto 13:02 - Sport mediaset 14:05 - I Simpson 15:00 - Pretty little lairs 16:40 - Dawson’s Creek 18:30 - Studio aperto 19:20 - C.S.I. New York 21:10 - Sansone 22:55 - Superhero 00:30 - Il guru 02:05 - Sprt mediaset 02:30 - Studio aperto.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 9 ta’ Settembru, 2014
23
TV#RADJU Mediaset Italia 06:00 - Caro maestro 06:45 - Casa Vianello 07:15 - Casa Vianello 07:45 Non e la Rai 09:10 - Nonno Felice 09:35 - I Cesaroni II 10:35 - Torte d’Autore 11:01 - Centovetrine 11:25 Uomini e donne 12:30 - Avanti un altro 13:20 - Vivere III 13:45 - I Cesaroni II 14:40 - Casa Vianello 15:10 - Casa Vianello 15:40 Carabinieri 16:30 - Fornelli d’Italia 17:10 - Forum 18:35 - Centovetrine 19:00 - TG5 19:35 - I Cesaroni IV 20:15 - Caro maestro 21:00 La sai l’ultima? 21:15 - Uomini e donne 22:20 Colorado 23:15 - Torte d’Autore 23:40 – Sarabanda. BBC Entertainment 06:00 - Nuzzle and Scratch: Frock and Roll 06:20 – Gigglebiz 06:35 Green Balloon Club 07:00 - Little Human Planet 07:05 - Nuzzle and Scratch: Frock and Roll 07:25 Gigglebiz 07:40 - Bobinogs 07:50 Green Balloon Club 08:15 - The Weakest Link 09:00 - After You’ve Gone 09:30 - Roger and Val Have Just Got In 10:00 - EastEnders 10:30 Doctors 11:00 - Last Man Standing 11:50 - Call the Midwife 12:45 - Roger and Val Have Just Got In 13:15 The Stephen K Amos Show 13:45 -
Chimp Family Fortunes 14:10 - EastEnders 14:40 - Doctors 15:10 - Last Man Standing 16:00 - Call the Midwife 16:55 - The Stephen K Amos Show 17:25 - The Weakest Link 18:10 – EastEnders 18:40 Doctors 19:10 - Last Man Standing 20:00 - The Old Guys 20:30 As Time Goes By 21:00 - Call the Midwife 21:55 – Stella 22:40 Big School 23:10 - Last Tango in Halifax
TCM 06:00 -
Young Tom Edison 07:30 Where Eagles Dare 10:05 - Where Were You When the Lights Went Out? 11:35 - Somebody Up There Likes Me 13:30 The Main Attraction 15:00 - The Wings of Eagles 16:45 - The Outriders 18:20 Bad Day at Black Rock 19:40 - Go West 21:00 - Alice Doesn’t Live Here Anymore 22:55 – Marlowe. MGM Movie 06:20 - MGM’s
Big Screen 06:35 Master of the World 08:10 - X-15 09:55 - The Aviator 11:30 – Impromptu 13:15 - Hannah and Her Sisters 15:00 MGM’s Big Screen 15:15 - The Resurrected 17:00 - The Pit and the Pendulum 18:20 - Taras Bulba 20:20 - Beach Red 22:00 - Count Yorga, Vampire 23:30 MGM’s Big Screen 23:45 - The Return of Count Yorga Diva Universal 06:00 - Ironside 06:55 - Wolff’s Turf 07:50 - Agatha Christie’s Poirot 09:35 Great Women 09:50 - Ironside 10:45 Quincy, M.E. 11:45 - Agatha Christie’s Poirot 13:25 - Great Women 13:40 - ER 14:30 JAG 15:25 - Quincy, M.E. 16:25 - Agatha Christie’s Poirot 18:08 - Fede Cieca 18:25 - JAG 19:20 - Quincy, M.E. 20:20 - Alfred Hitchcock Presents 20:50 - Great Women 21:00 - Wolff’s Turf 21:55 - Wolff’s Turf 22:55 -
Movie
Discovery Channel 06:00 - How It’s Made 06:25 Auction Kings: Skee-Ball; Antique Fishing Gear 06:50 - Auction Hunters: Drumming Up Cash 07:15 - Born Survivor: Bear Grylls: Red Rock Country 08:10 - Dual Survival: Hippo Island 09:05 - Gold Rush: Jungle
Boogie 09:55 - Mega Builders: Peak Power: Toba River, Canada 10:50 How Do They Do It?: Work in 600Degree Heat; Make Champagne; Expand Ports 11:15 - How Do They Do It? 11:40 - Wheeler Dealers: Co bra 12:35 - Mighty Planes: Martin Mars 13:30 - Ice Cold Gold: There’s No Place Like Storo 14:25 - River Monsters: Chainsaw Predator 15:20 - River Monsters: Jungle Killer 16:15 - River Monsters: Silent Assassin 17:10 - The Liquidator: No Rest For the Wicked 17:40 - Storage Hunters: Cash Wars 18:05 - Auction Hunters: Viva Las Vegas 18:35 - Baggage Battles: Man on Fire 19:00 - How It’s Made 19:30 How Do They Do It?: Bulletproof Vests; Robots; Formation Skydivers 20:00 Moonshiners: Hush Money 21:00 Backyard Oil: The Bird Man Cometh 21:30 -Backyard Oil: Milkshakin’ 22:00 - American Muscle: Suh’s Anger Management 23:00 - Sons of Guns: Red Jacket Rises
07>00 09>00 10>00 11>30 13>00 14>00 15>00 15>05 16>30 16>45 17>45 18>00 18>05 19>30 20>15 20>30 21>30 21>35 22>00 23>00
Discovery World 06:00 - Treasure
Quest 06:50 Chasing Classic Cars 07:15 Chasing Classic Cars 07:45 - Out of Egypt 08:35 - Best Evidence 09:30 - Ultimate Warfare 10:20 - I’m Alive 11:10 Incredible Flying Cars 12:05 - Treasure Quest 12:55 - Chasing Classic Cars 13:20 - Chasing Classic Cars 13:50 Bizarre Foods 14:45 - Joanna Lumley’s Greek Odyssey 15:40 - Ultimate Warfare 16:35 - I’m Alive 17:25 Incredible Flying Cars 18:20 - Unsolved History 19:10 - Treasure Quest 20:05 - Chasing Classic Cars 20:30 Chasing Classic Cars 21:00 - Unsolved History 21:55 - Zero Hour 22:50 Most Evil 23:45 - Chasing Classic Cars.
Sport fuq il-Cable
Fox Sports Europe 06:00 - NASCAR Race Hub 07:00 -Major League Baseball 09:30 - MLB Whiparound 10:30 NASCAR Race Hub 11:30 Speedmakers 12:30 - PGA EuroPro Tour Golf 14:30 - Major League Baseball 17:00 - MLB Whiparound 18:00 - NASCAR Race Hub 19:00 MLB 162 19:30 - Speedmakers 20:30 - Boxing 22:00 – Speedmakers 23:00 - NASCAR Race Hub GO sports 1 07:00 - Barclays Premier League Week 3 - Manchester City v Stoke City 09:00 - Ligue 1 - Round 4 -
Dejjem Tieg[ek Becky
NET News Teeny Break(r) Chill Telebejg[ Simpati/i Telebejg[ Net News Simpati/i Telebejg[ Il-Madonna ta/-?oqqa Telebejg[ NET News Chill NET News Chill Minn Festa g[al O[ra NET News Minn Festa g[al O[ra Dejjem Tieg[ek Becky NET News
– NET Television, 22>00
Anne g[alfejn tg[id lil Becky li sejra s-santwarju? U xi tmur tag[mel id-dar tal-Mellie[a? Neville u Moira jmorru jg[ixu il-Mellie[a wkoll. Tg[id se jiswew ta’ aktar [sara milli ;id? G[andhom l-istess intenzzjonijiet? Andre jmur g[and Cecile bla ma jav]aha u jistaqsi g[al parir. Neil u Sabrina qed jipruvaw jer;g[u ji;u fuq saqajhom. Minn fejn [a jibdew? Omm Prentiss kuntenta li mhux se jibqa’ jmur skola u se jibda joqg[od id-dar? X’tissu;erixxi li jag[mel? Se jibqa’ jkollu [in g[al Davinia? Wi;i qed ixomm xi [a;a tinten. X’inhi?
Nantes v Montpellier Herault SC 11:00 - Guinness Pro12 - Round 1 Glasgow v Leinster 13:00 - The Championships - Wimbledon 2014 Semi final - Federer v Raonic 15:00 - Premier League Sunday Review – Week 3 16:00 - Serie A - Round 1 - Torino v Inter 18:00 - Barclays Premier League - Week 3 - Tottenham H v Liverpool 20:00 - FIFA Futbol Mundial #486 20:30 - Ligue 1 -Round 4 - Paris SaintGermain v AS Saint-Etienne 22:30 - Aviva Premiership - Round 1 - Northampton Saints v Gloucester Rugby 00:30 - Vincennes Horseracing 02:00 - PGA European Tour - Omega European Masters - Day 2 GO sports 7 07:00 - Vincennes Horseracing 08:30 - PGA European Tour - Omega
European Masters - Day 2 13:30 Ligue 1 - Round 4 - Girondins de Bordeaux v SC Bastia 15:30 Barclays Premier League -Week 3 Queens Park Rangers v Sunderland 17:30 - Premier League World #03 18:00 - Guinness Pro12 - Round 1 Scarlets v Ulster 20:00 - Serie A - Round 1 - Genoa v Napoli 22:00 - Barclays Premier League - Week 3 - Leicester City v Arsenal 00:00 - Trans World Sport #1427 01:00 - Ligue 1 - Round 4 - AS Monaco v LOSC Lille 03:00 - Serie A Round 1 - Sassuolo v Cagliari 05:00 - Barclays Premier League Week 3 - Swansea City v West Brom Albion. -
GO sports 8 09:00 - Vincennes Horseracing 10:30 - PGA European Tour - Omega European Masters - Day 2 15:30 - Ligue 1 - Round 4 - Girondins de Bordeaux v SC Bastia 17:30 Barclays Premier League -Week 3 -
Queens Park Rangers v Sunderland 19:30 - Premier League World #03 20:00 - Guinness Pro12 - Round 1 Scarlets v Ulster 22:00 - Serie A - Round 1 - Genoa v Napoli 00:00 - Barclays Premier League - Week 3 - Leicester City v Arsenal 02:00 Trans World Sport #1427 03:00 Ligue 1 - Round 4 - AS Monaco v LOSC Lille 05:00 - Serie A Round 1 - Sassuolo v Cagliari 07:00 - Barclays Premier League Week 3 - Swansea City v West Brom Albion.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 9 ta’ Settembru, 2014
TISLIBA
24
TA{BIL IL-MO{{ U TAG{RIF 1
2
5
3
4
Rapport tat-temp
6
7
UV INDEX
8
7
9
10
IT-TEMP Ftit jew wisq imsa[[ab filg[odu li jsir ilbi//a l-kbira xemxi. VI}IBBILTÀ Tajba. IR-RI{ {afif mill-Punent. BA{AR {afif IMBATT Ftit li xejn. TEMPERATURA L-og[la 31˚C XITA F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a: xejn Xita mill-1 ta’ Settembru 0.3mm IX-XEMX titla’ fis-06.39 u tin]el fis-19.21
11
Il-[amest ijiem li ;ejjin 12
13
14
15
16
17
Mimdudin>5. Ri[a tfu[ ta’ ikel ;ejja minn ;ol-bar, O Manwela! (5) 6. {uta bnina tas-sikkina (5) 7. Kejl li jsir bil-fet[a tal-pala tal-id stirata (5) 10. Toqba mnejn tg[addi xi [a;a (5) 11. Stat ta’ min jikkonsla fil-hemm (5) 12. Ma [alliex lixx (5) 14. Tinbieg[ ukoll mat-tonn (5) 16. Dawwar spaga biex il-[a;a ]]omm u ma tinfeta[x (5) 17. Delizzju (5) 18. Telg[a (5)
18
Weqfin>1. G[a;;el ftit, trid! (6) 2. Sta;un (6) 3. Kull mezz li jwassal g[al post ie[or (6) 4. Maltrattat (6) 8. {ob]a tonda /atta bla [mira (5) 9. Pi] fuq l-istonku (5) 12. Malja tal-g[awm tan-nisa mag[mula minn bi//tejn kemm kemm jg[attu ssider u ftit li xejn i]-]aqq (6) 13. Mela kullimkien bl-ilma (6) 14. Qerr [afif (6) 15. Il-vapur sor;ut (6)
Soluzzjoni tat-Tisliba tal-biera[ Mimdudin> 5. Ti]en; 6. ?appa; 7. Buqar; 10. Skala; 11. A[rax; 12. Ratba; 14. Pagun; 16. Borda; 17. Numri; 18. Valur. Weqfin> 1. Qtates; 2. Induna; 3. I//ara; 4. Tarrax; 8. Pasti; 9. Praga; 12. Rovina; 13. Amorin; 14. Padova; 15. Nonxru.
Sudoku Kulma trid tag[mel hu li timla l-kaxxi vojta bin-numri mill-1 sad-9 ta’ kull ringiela, ta’ kull kolonna u ta’ kull kwadru ]g[ir ta’ 3 kaxxi bi 3.
IT-TLIETA L-og[la 31˚C L-inqas 22˚C
L-ERBG{A L-og[la 30˚C L-inqas 22˚C
IL-{AMIS L-og[la 30˚C L-inqas 23˚C
IL-:IMG{A L-og[la 31˚C L-inqas 23˚C
IS-SIBT L-og[la 32˚C L-inqas 22˚C
UV
UV
UV
UV
UV
7
7
7
7
7
Temperaturi fi bliet barranin It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet: {al Luqa 28˚C xemxi, Al;eri 31˚C xemxi, Amsterdam 19˚C sabi[ bi nhar, Ateni 21˚C xita, Li]bona 24˚C imsa[[ab, Berlin 23˚ ftit imsa[[ab, Brussell 18˚C imsa[[ab, ilKajr 33˚C xemxi, Dublin 15˚C imsa[[ab, Kopen[agen 19˚C ftit imsa[[ab, Frankfurt 16˚C xita, Milan 27˚C xemxi, Istanbul 24˚C imsa[[ab, Londra 20˚C imsa[[ab, Madrid 29˚C xemxi, Moska 22˚C ftit imsa[[ab, Pari;i 24˚C ftit imsa[[ab, Bar/ellona 29˚C xemxi, Ruma 28˚C ftit imsa[[ab, Tel Aviv 30˚C ftit imsa[[ab, Tripli (mhux mag[ruf), Tune] 29˚C xita, Vjenna 23˚C xemxi, Zurich 26˚C xemxi, Munich 24˚C ftit imsa[[ab, St Petersburg 22˚C imsa[[ab, Stokkolma 21˚C ftit imsa[[ab.
Tag[rif Barbecue ma’ tal-:ilju L-G[aqda tan-Nar fi [dan
isSo/jetà Mu]ikali Madonna tal:ilju tal-Imqabba, b’kollaborazzjoni mal-Kumitat Amministrattiv tal-istess So/jeta’ ser torganizza l-Barbecue annwali biswit il-kumpless tan-nar Madonna tal-:ilju li jinsab f’ Ta’ Kandja, Limiti tas-Si;;iewi nhar il-:imgha 19 ta’ Settembru 2014 mis-7:30pm ‘il quddiem. Din l-attivita’ hija miftu[a g[al kul[add u ser ikun hemm animazzjoni u divertiment mu]ikali tul is-serata kollha. Bookings isiru fuq in-numru 79853044 u g[al aktar informazzjoni, wie[ed g[andu j]ur is-sit elettroniku www.talgilju.com. Mixja bil-lejl Il-Midnight Walk
Soluzzjoni Sudoku
tal-Hospice Malta ser ssir g[as-sitt darba nhar il-:img[a 12 ta’ Settembru g[al donazzjoni ta’ €10 kull persuna. L-attività tibda b’show micCheeramigos, Disney Characters u Gorg u Pawlu fid9.00 p.m. fil-pjazza ta’ Bu;ibba. Il-mixja tibda fl-10.30pm mill-pjazza ta’ Bu;ibba tul il – Kosta tal -Qawra. Wie[ed jista’ wkoll jag[]el li jkompli l-mixja sal-pjazza tal-Mosta.
Jing[ataw t-shirt u refreshments lil kull min japplika. Ser ikun hemm trasport provdut mil-pjazza tal-Mosta salpjazza ta’ Bu;ibba li jitlaq fid9.00 ta’ filg[axija. Wie[ed jista’ jirriserva post sad-9 ta’ Settembru. Formoli tar-re;istrazzjoni jistg[u jitni]]lu mis-sit www.hospicemalta.org u mill-pa;na talFacebook ‘Hospice Malta’. Wie[ed jista jikseb aktar informazzjoni billi j/empel 21440085 jew jibg[at email fr@hospicemalta.org. :bir mhux awtorizzat Il-fundatur u mexxej
talCatholic Revival Movement u lkomunità Ti;i Saltnatek Edward Spiteri, jixtieq jav]a lill-pubbliku li waslitlu informazzjoni fejn persuni mhux mag[rufa qed ji;bru donazzjonijiet bieb bieb f’isem il-moviment. Edward Spiteri jag[milha /ara li dawn ilpersuni qed jag[mlu dan b’ingann u l-flus mhux imorru g[allmoviment i]da g[al skopijiet o[ra. Il-Catholic Revival Movement ji;bor id-donazzjonijiet biss b’appuntament jew permezz tar-radju u t-televizjoni dejjem bil-permessi me[tie;a millPulizija.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 9 ta’ Settembru, 2014
25
XJENZA
Jissuktaw it-t[ejjijiet g[all-Festival Internazzjonali tat-Teatru tax-Xjenza fil-Bit[a tal-Palazz G[all-ewwel darba, l-avveniment ‘Science in the City’ se jinkludi Festival Internazzjonali tat-Teatru taxXjenza b’]ew; re/ti teatrali mill-aqwa, minn Londra u Turin. The Trials of Galileo ppre]entati minn Icarus Theatre Collective u L’uomo che pesò il mondo ppre]entati minn NuoveCosmogonieTeatro se jittellg[u fil-Bit[a tal-Palazz, fi Pjazza San ;or;, il-Belt, nhar il-:img[a 26, is-Sibt 27 u l{add 28 ta’ Settembru 2014. Wara s-su//ess tal-vja;; flIstati Uniti, fil-Brighton Fringe Festival li l-biljetti tieg[u nbieg[u kollha, tal-parte/ipazzjoni fit-Teatru Yvonne Arnaud, u tas-sehem tag[hom fl-Edinburgh Fringe Festival, il-veteran tar-Royal Shakespeare Company u l-professur ta’ RADA, Tim Hardy, se jkun qed i;ib il-wirja solo tieg[u The Trials of Galileo f’Malta.
Attur wie[ed Din il-wirja teatrali b’attur wie[ed, b’kitba u b’direzzjoni ta’ Nic Young, rebbie[ ta’ Emmy Award, tiffoka fuq lavvenimenti drammati/i tal;uri ta’ Galileo tal-1633, u fuq kif hu mar kontra l-politi/i u lideat ta’ ]mienu. “L-Univers hu miraklu divin, Galileo, mhux xi ;ugarell li ja[dem bil-[abel! ‘Il-prova’ ti/[ad il-fidi, u ming[ajr il-fidi m’a[na xejn.” Din l-istqarrija tal-Papa Urban (1624) turi t-tra;edja ta’ Galileo – twemmin ]baljat
li kulma kellu jag[mel hu li juri r-ra;unament u l-evidenza, u l-knisja kienet timxi warajh. Din il-wirja teatrali tat gost lil [afna udjenzi u ntlaqg[et tajjeb [afna: “Dan hu tour-de-force ta’ attur prim!” – Brighton Fringe Review. “Ispiranti” – Indianapolis Business Journal. “Galileo hu sempli/iment
‘magnifico’ – Round Town.
The Trials of Galileo g[andu l-appo;; tal-British Council Malta u qed jin;ieb f’Malta mill-Fond tar-Ri/erka talUniversità (RIDT) f’kollaborazzjoni mat-Teatru Manoel. Irre/ta tibda fit-8pm, fil-Bit[a tal-Palazz, il-Belt, u ddum sieg[a u 10 minuti bla intervall. Ri/erka storika L’Uomo che pesò il mondo hi miktuba mill-attri/i Taljana Katia Capato u mill-attur Malti Pino Scicluna li flimkien, fl2012, waqqfu n-Nuove Cosmogonie Teatro. Ix-xog[-
lijiet tag[hom jg[aqqdu ri/erka storika u xjentifika pre/i]a ma’ lingwa teatrali li ttik gost taraha u tismag[ha m[addma g[ax waqtiet tmiss aspetti poeti/i, drammati/i u komi/i. L’Uomo che pesò il mondo hi produzzjoni interessanti u
Il-veteran tal-Royal Shakespeare Company Tim Hardy f’The Trials of Galileo
Xena minn L’Uomo che pesò il mondo bl-attur Pino Scicluna
mill-isba[ - idea me[uda minn Massimo Arattano u Albertina Gatti, meg[juna mill-konsulenza xjentifika SaperCapire. Luniku attur fiha hu Pino Scicluna, u l-istorja tesplora ideat, skoperti u kisbiet ta’ w[ud mill-akbar xjenzati b[al Henry Cavendish, Robert Hooke, Isaac Newton, Giovanni Keplero u Tycho Brahe. Din il-bi//a xog[ol teatrali mill-aqwa hi twila sieg[a u tibda x[in jintemm The Trials of Galileo, fl-10pm, mill-;did fil-Bit[a tal-Palazz. Il-Festival Internazzjonali tat-Teatru tax-Xjenza qed ji;i ssussidjat mit-Teatru Manoel u qed jittella’ bl-g[ajnuna artistika tal-konsulent Sean Buhagiar. Il-biljetti jiswew €15 g[al kull persuna, g[al kull re/ta, u tista’ tixtrihom mis-sit tat-Teatru Manoel: teatrumanoel.com.mt.
Attivitajiet fil-Belt Valletta Il-festival ‘Science in the City’ se jsir il-;img[a, 26 ta’ Settembru, mis-6pm sa nofsillejl. L-attivitajiet ewlenin tieg[u se jsiru tul Triq irRepubblika – mid-da[la talBelt sa Pjazza San ;or; – u f’postijiet /entrali o[ra. Huwa ffinanzjat millAzzjonijiet Marie Sk?odowska-Curie tal-Programm Horizon 2020 tal-UE, u qed jittella’ mill-Università ta’ Malta, mill-Fond tar-Ri/erka (RIDT) tal-istess Università, u millKamra Maltija tax-Xjenzati. Is-
sussidjarji korporattivi jinkludu l-Lufthansa Technik Malta, il-Coca-Cola u Ta’ Mena Wines. Il-programm kollu tal-attivitajiet u l-postijiet tista’ tni]]lu minn www.science inthecity.org.mt
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 9 ta’ Settembru, 2014
26
KLASSIFIKATI PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ {ad-Dingli
}EW: tomniet art bil-veduta sabi[a a//essibbli mit-triq. G[al aktar informazzjoni /emplu 99992152.
Il-{amrun
GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bilbit[a, dawl, ilma u toilet. Bilpermess Class B. ?emplu 77200983.
Limiti tar-Rabat
}EW: tomniet art bil-veduta tal-ba[ar u tal-kampanja. ?emplu 99428000.
L-Imta[leb
}EW: tomniet art bil-veduta sabi[a a//essibbli mit-triq. G[al aktar informazzjoni /emplu 99992152.
Paola
MAISONETTE arju] [afna f’area kwieta b’]ew; kmamar tas-sodda, salott, k/ina, kamra tal-banju u bit[a. ?emplu 99428000.
Paola
TERRAN b’]ew;t ikmamar tassodda komplut b’kollox, tista’ tabita’ fih. ?emplu 99992152. AVVI}I
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet
TA’ magni tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront. ?emplu 99422268 jew 21416705. .
G{ALL-BEJG{ Cooker
U warmer industrijali 3 face f’kundizzjoni perfetta. ?emplu 99992152.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 9 ta’ Settembru, 2014
27
SPORT
125 impjegat tal-HSBC Malta fit-Triathlon annwali Aktar minn 125 impjegat ta’ HSBC Malta g[amu, saqu rroti, ;rew u mxew minn G[awdex sal-Palazz ta’ San Anton fi Triathlon organizzata mill-Fondazzjoni HSBC Malta. G[all-ewwel darba fl-istorja tag[ha, it-triathlon ;abret flus g[al ]ew; g[anijiet filantropi/i - l-Istrina b ’risq il-Malta Community Chest Fund u lWater Aid Ghana. Fil-fatt, b’kollaborazzjoni bejn HSBC Malta u Water Aid Ghana se jkun qed isir pro;ett b’valur ta’ £50,000 f’wie[ed mill-aktar re;juni foqra millprovvista tal-ilma fil-Ghana. Permezz ta’ dan il-pro;ett, li minnu se tgawdi l-komunita` kollha, se jkunu qed ji;u nstallati fa/ilitajiet sanitarji fi skola li fiha jattendu madwar 1,600 persuna, kif ukoll se tkun qed
ti;i nstallata provvista nadifa tal-ilma. Il-voluntiera li [adu sehem waqt it-triathlon g[amlu distanza totali ta’ aktar minn 1,900 kilometru permezz tal-;iri millG[arb G[awdex sa’ {ondoq irRummien, bl-g[awm minn {ondoq ir-Rummien sa Kemuna, bir-rota mi/?irkewwa sal-Park Nazzjonali f’Ta’ Qali u bil-mixi lejn ilPalazz ta’ San Anton. Fost dawk li [adu sehem fittriathlon kien hemm l-atleta Malti Nicky Farrugia, mag[ruf l-aktar g[all-g[awma bejn Malta u Sqallija. Fil-Palazz ta’ San Anton, ilparte/ipanti ntlaqg[u millA;ent President Dolores Cristina u mi/-Chief Operating Officer ta’ HSBC Malta Decca Fan, li t-tnejn irringrazzjaw lill-
L-impjegati tal-HSBC mal-wasla tag[hom mill-mixja fil-palazz ta’ San Anton
impjegati ta’ HSBC Malta g[all-impenn u d-dedikazzjoni
tag[hom li b’mod volontarju u fil-[in liberu tag[hom jag[tu
sehemhom g[al dawn l-g[anijiet filantropi/i.
SPARAR
Ri]ultati YFA
Ritorn po]ittiv g[al Joe Attard
U15 KO
Joe Attard kellu ritorn po]ittiv fl-isport tal-isparar fuq il-plattini meta apparti li issa qed jiddedika [afna [in g[allkow/ing, idde/ieda li jie[u sehem u eventwalment reba[ il-kompetizzjoni Trap tas-Southern Shooting Club. L-avveniment sar mill-klabb fir-range ta’ {al-Far fuq 50 plattina Trap bl-ewwel sitta jg[addu g[as-semifinali u mbag[ad g[all-midalji fuq ]ew; rounds ta’ 15-il plattina lwie[ed. Joe Attard temm l-ewwel meta laqat 47 minn 50 u mbag[ad kellu rounds ta’ 13 u 12 minn 15. Paul Gatt spi//a ttieni bi 43, 12 u 8 wara shootoff ma’ Alvin Vella li temm ittielet b’46, 12 u 11. Mir-raba’ sas-sitt post spi//aw George Mifsud 42, 12 u 9, Charles Grech 44 u 9 u Maurice Cutajar b’42 u 9.
Luqa v G]ira Utd Attard v Si;;iewi Marsaskala v Mtarfa M;arr v Sta Lucia Sta Venera wo Zurrieq G[axaq v Lija-Iklin
Reb[a g[al Vella
Intant Darren Vella kien irrebbie[ overall ta’ kompetizzjoni Skeet fir-ranges talBidnija. Din ukoll kienet fuq round ta’ 50 plattina u semifinali u round tal-midalji fuq 16-il plattina l-wie[ed. Il-kompetizzjoni ntreb[et minn Darren Vella li laqat 43, 12 u 14 quddiem Clive Farrugia b’45, 14 u 11 u Ian Grima b’41 11 u 15. Mir-raba’ sas-sitt post spi//aw Noel Scicluna li laqat 44 12 u 10 u kellu shoot-off ma’ Darren Vella fis-semifinali, Jason Sciberras b’42 u 10 u Jason Agius b’43 u 9. Intant it-tiraturi Trap talFederazzjoni Maltija Frans Pace, Brian Galea, Jeffrey Pisani u James Galea Jr jinsabu fi Spanja g[all-Kampjonati tadDinja tal-ISSF fi Granada fejn qed jie[du sehem 2000 tiraturi minn 94 pajji].
U17 KO
B’Bugia v Rabat Fgura v Attard (abban. nuqqas ta’ dawl) Marsa v G[axaq Sirens v Dingli Msida v Si;;iewi }ejtun v Mqabba
Stielike jibda b’telfa Joe Attard (nofs) flimkien ma’ Paul Gatt u Alvin Vella
Fit-Trap Galea kellu kellu bidu nkora;;anti meta falla biss plattina wa[da fl-ewwel round u laqat 24 minn 25 waqt lig [amel straight fit-tieni round g[al 49 minn 50 plattina. Frans Pace laqat 22 u straight u Jeffrey Pisani kellu 22 u 24. Il-kompetizzjoni tkompli lum. James Galea Jr se jie[u sehem
fit-Trap tal-Juniors. It-tiraturi tad-Double Trap William Chetcuti, Nathan Lee Xuereb u Gianluca Chetcuti se jkunu qed jie[du sehem fidDoule Trap fi Spanja wkoll fi tmiem il-;img[a waqt li Eleonor Bezzina se tie[u sehem fil-kompetizzjoni tal-pistola minn 25m u l-Air pistol minn 10 m.
4-0 5-0 1-9 6-1 2-0 0-2 0-3 2-3 3-2 0-1 0-2 0-2
L-era tal-:ermani] Ulie Stielike b[ala kow/ tal-Korea t’Isfel bdiet b’telfa hekk kif gowl bir-ras fit-tieni taqsima ta’ Jose Gimenez, ta reb[a lill-Urugwaj 1-0 f’partita ta’ [biberija. L-eks internazzjonali :ermani] ing[ata t-tmexxija tattim Korean il-;img[a l-o[ra u [a post Hong Myung-bo waqt li segwa l-partita mill-istands filGoyang Stadium. L-Urugwaj, fl-ewwel log[ba tag[hom sa mit-Tazza tad-Dinja kienu superjuri wisq.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 9 ta’ Settembru, 2014
28
SPORT
US OPEN
Serena Williams til[aq lil Navratilova u Evert bi 18 Serena Williams qalet li [asset il-pressjoni li trid tirba[ it-18-il titlu tag[ha fi Grand Slam sakemm il-{add reb[et ilUS Open. L-Amerikana g[elbet lil Caroline Wozniacki 6-3, 6-3 biex telg[et fir-raba’ post tallista ta’ kull ]mien ta’ dawk li reb[u l-aktar unuri flimkien ma’ Martina Navratilova u Chris Evert. Williams li g[andha 32 sena ammettiet li dan kien f’mo[[ha tul is-sena kollha u kienet lewwel [a;a li ;iet f’mo[[ha wara s-su//ess. “Ilni ]mien twil nipprova nil[aq dan it-tragward. Fil-verita` ma [sibtx li kont se nasal. {assejni tajba [afna.” Navratilova u Evert ing[aqdu ma’ Williams waqt i/-/erimonja ta’ pre]entazzjoni u ppre]entawla wkoll brazzuletta bin-numru 18 g[al din il-kisba tag[ha. “Dan ifisser [afna g[alija,” qalet in-numru 1 fid-dinja. Qatt
ma kont nimma;ina li kont se nissemma flimkien ma’ Chris Evert u Martina Navratilova g[aliex kont biss tifla b’[olma u pala f’idejja.” Dan kien is-sitt titlu fil-US Open u t-18-il grand slam imma l-ewwel wie[ed tag[ha f’sena li sa qabel New York, qatt ma ssuperat ir-raba’ round fit-turnaments ma;;uri l-o[ra. “Ma kontx nemmen li kont se nirba[ Grand Slam din is-sena u sa[ansitra kont g[idt li ninsab di;a` lesta biex nibda s-sena ddie[la. Issa n[ossni kuntenta li rba[t Grand Slam din is-sena.” Williams issa reb[et sitt darbiet il-US Open, [ames darbiet Wimbledon, [ames darbiet lOpen tal-Awstralja u darbtejn lOpen ta’ Franza fuq perjodu ta’ 15-il sena. Kemm Navratilova kif ukoll Evert reb[u t-18-il titlu tag[hom fuq perjodu ta’ 12-il sena. G[al Wozniacki, li barra lcourt hi wkoll [abiba kbira ta’ Williams, din kienet id-disa’
Croline Wozniacki, il-finalista telliefa (xellug), flimkien ma’ Martina Navratilova, Serena Williams u Chris Evert li reb[u 18-il titltu grand slam kull wie[ed.
telfa f’g[axar sfidi li kellha ma’ Serena Williams. L-Amerikana qalet li g[alissa mhux qed tippjana li timmira lejn ir-rekord ta’ Steffi Graf li reb[et 22 titltu grand slam indi-
vidwali. Matul il-US Open din is-sena, Williams kellha ftit anqas minn tmien sig[at fuq il-court f’seba’ log[biet fejn reb[et l-14-il set kollha li lag[bet ming[ajr ma
tilfet aktar minn tliet games fihom. Hija reb[et ukoll il-premju finali ta’ $4 miljuni li hu lakbar premju fl-istorja. $3 miljuni minnhom tat-titlu u $1 miljun ie[or f’bonus.
ELEZZJONI FIFA
Blatter se jikkontesta Sepp Blatter ikkonferma li se jkun qed jer;a’ jikkontesta lelezzjoni ta’ President tal-FIFA g[al terminu ie[or. F’intervista fuq video waqt ilkonferenza Soccerex f’Manchester, l-I]vizzeru ta’ 78 sena [abbar il-[sieb tieg[u li jikkontesta biex g[all-[ames terminu konsekuttiv imexxi l-FIFA. Huwa qal li se jkun qed jag[mel dikjarazzjoni uffi/jali waqt il-laqg[a tal-Kumitat E]ekuttiv tal-FIFA li se jsir bejn il-25 u s-26 tax-xahar. Il-President tal-UEFA Michel
Platini qal li mhux se jkun qed jikkontesta lil Blatter. “Missjoni qatt ma tintemm u lmissjoni tieg[i g[adha ma spi//atx. Fl-a[[ar kungress f’Sao Paulo mhux biss kelli limpressjoni imma anke l-appo;; ta’ ma;;oranza enormi ta’ asso/jazzjonijiet li talbuni bil[niena biex nibqa’ President filfutur,” qal Blatter. Il-kandidati g[all-President jibqg[u jintlaqg[u sa Jannar tal-2015 u l-elezzjonijiet isiru fil-Kungress tal-FIFA f’:unju.
It-tim Malti li reba[ il-bron] fil-Bel;ju
TABLE FOOTBALL
Bron] g[al Malta fit-Tazza tad-Dinja L-ewwel barrani li qatt lag[ab fil-Kampjonat G[awdxi, Handel Gyorgy, eks attakkant ta’ Nadur Youngsters u tat-tim nazzjonali Ungeri], dan l-a[[ar ]ar lill-klabb tan-Nadur. Gyorgy, li llum g[andu 55 sena, lag[ab g[al Nadur bejn l-1993 u l-1995. Fir-ritratti jidher mal-President Eucharist Camilleri u mal-eks captain ta’ Nadur Youngsters u kow/ attwali tal-U18 Mario Bonello.
It-tim Nazzjonali Malti tatTable Football kompost minn Mark Gauci, Joe Mifsud, Angelo Borg, Massimo Cremona, Charlie Aquilina u lPresident tal-Asso/jazzjoni Maltija Joe Zammit Pavia, reba[ il-midalja tal-bron] fit-Tazza tad-Dinja li saret f’Rochefort ilBel;ju.
Malta kienet fi Grupp 2 u reb[et lil Wales 4-0, lillOlanda 3-0 u tilfet 3-1 malItalja, li eventwalment reb[u t-titlu. B’dawn ir-ri]ultati Malta kkwalifikat g[all-fa]i tal-a[[ar tmienja u reb[et lill-Portugall biex imbag[ad tilfet fis-semifinali kontra Spanja.
Peress li f’dan l-isport ma tintlag[abx log[ba g[at-tielet post, Malta awtomatikament spi//at it-tielet flimkien mal-Bel;ju. Is-Segretarju Parlamentari g[arRi/erka, l-Innovazzjoni, i]}g[a]ag[ u l-Isport Chris Agius awgura lil dan it-tim li re;a’ g[amel unur lil pajji]na fost il;ganti f’dan l-isport.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 9 ta’ Settembru, 2014
29
SPORT
Il-qaddiefa ta’ Marsa tal-klassi Open u dawk f’Kategorija B li t-tnejn reb[u x-Shield rispettiva tag[hom (ritratti> Trevor Sollars)
Double g[al Marsa fir-Regatta ta’ Jum il-Vitorja Marsa reb[u d-double firregatta tradizzjonali ta’ Jum ilVitorja meta reb[u x-Shield f’Kategorija Open u spi//aw flewwel post ukoll f’Kategorija B wara taqtieg[a missielta ma’ Bormla li flimkien mag[hom kienu l-akbar favoriti din issena. L-isfida f’Kategorija A irri]ultat biss bejn tliet distretti li ddominaw bejniethom lewwel tliet postijiet kwa]i tti;rijiet kollha g[ajr l-a[[ar wa[da. Dawn kienu Marsa u Bormla li ssieltu sa mill-bidu nett g[all-ewwel postijiet waqt li l-Isla kienu kwa]i dejjem ittielet. L-ewwel 20 punt fid-
Dg[ajjes A tal-Midalji marru g[and il-Marsa (5.05’) quddiem Bormla u l-Isla li kienu luni/i distretti li kkompetew fitti;rija. It-12-il punt fil-Frejgatini marru g[and Bormla (7.07’) quddiem l-Isla u l-Marsa. Madankollu l-Marsa pattew meta [adu l-20 punt fidDg[ajjes C tal-Pass (5.38’) quddiem Bormla u l-Isla. Fil-Kajjikki Bormla re;g[u naqqsu d-distakk meta [adu t12-il punt (6.02’) bil-Marsa ttieni u l-Isla t-tielet. B’hekk kollox kellu ji;i de/i] fl-a[[ar ti;rija hekk kif sa dan il-[in il-Marsa kellhom 4 punti biss fuq Bormla.
B[al dejjem it-ti;rija tadDg[ajjes B tal-Pass b’4 mqadef kienet ferm missielta imma finalment kienu Marsa (4.41’) li spi//aw quddiem l-Isla u Bir]ebbu;ia waqt li Bormla rtiraw f’nofs it-ti;rija meta kienu t-tielet. B’hekk Marsa spi//aw lewwel b’76 punt, distakk ta’ 28 punt fuq Bormla li spi//aw ittieni bi 48 waqt li l-Isla temmew it-tielet b’40 punt. B’Bugia bi tmien punti kien l-uniku distrett ie[or li kiseb punti f’din il-kategorija. Kategorija B Is-su//ess tal-Marsin
segwa dak miksub minuti qabel
Fa]i mill-a[[ar ti;rija tad-Dg[ajjes B tal-Pass b’4 mqadef fi Klassi Open mirbu[a wkoll minn Marsa
f’Kategorija B fejn huma ddominaw. L-ewwel tigrija kienet tadDg[ajjes C tal-Pass mirbu[a mill-Birgu (6.37’) segwiti millMarsa u Marxamett. Wara kien imiss il-Kajjiki mirbu[a minn Marsa (6.48’) quddiem l-Isla u mill-gdid Marsaxmett. L-Isla (4.50’) reb[u t-ti;rija tad-Dg[ajjes A tal-Midalji quddiem il-Marsa u Bormla imma mbag[ad fil-Frejgatini sSengleani naqsu milli jie[du lpunti u nqatg[u barra mir-reb[a finali, bir-reb[a tmur g[and ilMarsa (6.59’) tliet sekondi quddiem Bir]ebbugia u Bormla.
L-a[[ar ti;rija li kienet Dg[ajjes B tal-Pass b’4 mqadef ma kienx fiha nteress u ntreb[et ukoll mill-Marsa (5.13’) li b’hekk Marsa temmew l-ewwel bi 72 punt quddiem l-Isla b’28 u Bormla b’26. Fi tmiem ir-regatta s-segretarju Parlamentari g[all-Ispirt Chris Agius ippre]enta t-tazzi u x-Shields lil Marsa. Kif Spi//aw>
Kategorija Open – Marsa 76, Bormla 48, Isla 40, B’Bu;ia 8, Birgu, Kalkara, Marsamxett 0 Kategorija B – Marsa 72, Senglea 28, Bormla 26, Birgu 20, Marsamxett 18, B’Bu;ia 8, Kalkara 0
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 9 ta’ Settembru, 2014
30
SPORT
EURO 2016
Ghedin mistenni j]omm l-istess formazzjoni tas-Slovakkja g[al kontra l-Kroazja It-tim nazzjonali Malti llum jibda l-avventura tieg[u fi Grupp H mill-aktar diffi/li talEuro 2016 b’log[ba fit-20.45 fil-Maksimir Stadium kontra lKroazja. Il-kow/ nazzjonali Pietro Ghedin ilu g[al dawn l-a[[ar 12-il ;urnata jipprepara g[al din il-partita hekk kif il-;img[a lo[ra t-tim lag[ab ukoll partita ta’ [biberija kontra s-Slovakkja f’Ostrava li rri]ultat f’telfa 1-0. Wara l-a[[ar sessjoni ta’ ta[ri; fil-Kraozja lbiera[, Ghedin qal li ma jidhirx li g[andu problemi ta’ formazzjoni g[ajr dubju ]g[ir dwar id-difensur ta’ Valletta Jonathan Caruana imma mill-bqija jinsab kuntent biddeterminazzjoni u l-[e;;a li wrew il-plejers fit-ta[ri;. Madankolu Ghedin ma [ebiex il-fatt li jinsab im[asseb sewwa mill-qawwa tal-Kroazja fejn qal li dawn mhux biss jinsabu fost laqwa 20 fir-ranking mondjali u [adu sehem fit-Tazza tad-Dinja fil-Bra]il, imma g[andhom plejers li isimhom biss ukoll iqajjem element ta’ e//itament. Fost dawn hemm l-attakkant ta’ Atletico Madrid eks Bayern Munich Mario Mandzukic li g[adu kemm skorja doppjetta l;img[a l-o[ra u jinsab f’forma tajba. Il-playmaker Rakitic, flimkien ma’ Srna, Modric u Kovacic ukoll g[andfhom ikunu ta’ w;ieg[ ta’ ras g[al Ghedin u l-plejers Maltin. L-istess Ghedin sa[ansitra rrimarka li ma jara l-ebda difett b[alissa fit-tim Kroat u jikkunsidrah b[ala wie[ed mill-aqwa
Il-gowlkiper Andrew Hogg li llum mistenni jkollu bi//a xog[ol diffi/li kontrta l-Kroazja, waqt l-a[[ar sessjoni ta’ ta[ri; ilbiera[ (Ritratt> Paul Zammit Cutajar)
fid-dinja b[alissa. M’hemmx dubju li ma kienx hemm b]onn lil Ghedin li jfakkarna li dan se jkun konfront diffi/li u forsi ferm aktar diffi/li minn dak kontra s-Slovakkja. Imma l-kow/ Taljan b[al dejjem jinsab ottimist li l-plejers se jag[tu wirja tajba u mhix esklu]a l-possibiltà li jikseb
ri]ultat po]ittiv. Ghedin indika li probabbilment se j]omm l-istess formazzjoni li beda biha kontra s-Slovakkja, ji;ifieri dik ta’ [ames difensuri, b’Andrew Hogg jer;a’ jibda fillasta protett minn Caruana, Borg, Agius, Camilleri u Failla, tliet midfielders inklu] Muscat Ryan Fenech u Paul Fenech u
]ew; attakkanti wara xulxin, Andre Schembri u s-solitu Michael Mifsud. Ghedin qal dan waqt konferenza tal-a[barijiet fil-pre]enza ta’ Rowen Muscat u Andre Schembri, ]ew; plejers li b[alissa qed jilag[bu barra minn xtutna u g[alkemm huma konxji mill-qawwa tal-avversarji, it-
tnejn huma tal-fehma li b’wirja determinanti t-tim Malti kapa/i jag[milha diffi/li lil kul[add. Il-formazzjoni probabbli li mistenni jibda biha Ghedin illum hi din: A. Hogg, J. Caruana, S. Borg, A. Agius, R. Fenech, C. Failla, P. Fenech, M. Mifsud, A. Schembri, R. Muscat, R. Camilleri
Pirlo> Conte kkonvin/ieni nibqa’ man-nazzjonal L-Italja tifta[ l-impenji fin-Norve;ja Andrea Pirlo qal li kien ilkow/ nazzjonali l-;did talItalja Antonio Conte li kkonvin/ih jibqa’ jilg[ab man-nazzjonal. Pirlo li b[alissa jinsab imwe;;a’ qal li l-[sieb tieg[u kien li jirtira wara t-Tazza tadDinja fil-Bra]il imma l-[atra ta’ Conte li mexxa lill-midfielder ta’ 35 sena u s[abu ma’ Juventus lejn tliet kampjonati konsekuttivi tas-Serie A, bidlitlu fehmtu. Il-playmaker ra l-log[ba li lItalja reb[u 2-0 fuq l-Olanda l{amis u kien impressjonat blistil ta’ log[ob brillanti li wera ttim ta’ Conte. “Tkellimt ma’ Conte u tajtu
kelma li se nkun man-nazzjonal,” qal Pirlo. L-Italja se jift[u l-impenji mill-Euro 2016 illum f’Oslo kontra n-Norve;ja fi Grupp H fejn hemm ukoll il-Kroazja, lBulgarija, l-Azerbaijan u Malta li kollha se jkunu mpenjati llum. B’Mario Balotelli sospi] g[al din il-log[ba, Conte mistenni jer;a’ jibda bit-tandem fl-attakk ta’ Ciro Immobile u Simone Zaza li [allew impressjoni tajba [afna kontra l-Olanda. Buffon mistenni jie[u post Sirigu fil-lasta u b’Pirlo u Marchisio mwe;;g[in, Marco Verratti g[andu jirritorna filmidfield.
In-Norve;ja reb[u biss wa[da mill-a[[ar 12-il partita tag[hom u l-a[[ar telfa tag[hom kienet 10 kontra l-Ingilterra f’Wembley l-;img[a l-o[ra. In-Norve;ja reb[u biss tlieta u tilfu sitta minn 13-il log[ba malItalja. I]-]ew; na[at iltaqg[u fil-kwalifikazzjoni tal-Euro 1992 fejn in-Norve;i]i ;ew draw 1-1 f’Genoa u reb[u 2-1 f’Oslo. Mill-istess grupp il-Bulgarija tibda favorita g[and lAzerbaijan. Konfront ie[or li jispikka llum hu dak minn Grupp A bejn irRepubblika ?eka u l-Olanda fi Praga. B’Arjen Robben, Klaas-Jan
Huntelaar u Rafael Van de Vaart imwe;;g[in, l-Olandi]i tilfu 2-0 kontra l-Italja l-{amis u l-kow/ Guus Hiddink kellu ritorn negattiv fit-tieni esperjenza tieg[u fittmexxija tan-nazzjonal. Madankollu g[a]el li jilg[ab bosta plejers ]g[a]ag[ u kien kuntent bil-prestazzjoni ta’ [afna minnhom. Ir-Repubblika ?eka wkoll g[andhom kow/ ;did, Pavel Vrba li s’issa naqas milli jikseb reb[a fl-erba’ partiti li ilu fittmexxija u l-Erbg[a tilef 1-0 kontra l-Istati Uniti. G[alkemm il-gowlkiper Petr Cech u l-playmaker Tomas Rosicky g[a]lu li jkomplu mannazzjonal, m’g[adhomx g[a]la
awtomatika mal-klabbs ta’ Chelsea u Arsenal rispettivament. Ir-Repubblika ?eka u lOlanda reb[u tliet partiti kull wie[ed mid-disa’ konfronti li kellhom bejniethom. Log[ob g[al-lum
Grupp A
Kazakhstan v Latvja Rep. ?eka v Olanda I]landa v Turkija
Grupp B
Andorra v Wales Bo]nja-Herz. v ?ipru
Grupp H
Azerbaijan v Bulgarija Kroazja v Malta Norve;ja v Italja
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 9 ta’ Settembru, 2014
31
SPORT EURO 2016
Welbeck jag[ti bidu nkora;;anti lill-Ingilterra Wara d-disfatta kbira fitTazza tad-Dinja, l-Ingilterra fet[u l-impenji tag[hom filEuro 2016 b’reb[a 2-0 f’Basel kontra l-I]vizzera b’doppjetta ta’ Danny Welbeck fit-tieni taqsima fl-ewwel log[ba kompetittiva g[al dan l-ista;un. Kif ji;ri spiss fil-futbol kien fl-a[jar mumenti tal-I]vizzera, meta Joe Hart kellu jwettaq save brillanti fuq Haris Seferovic, li l-Ingli]i marru fil-vanta;; fid59 minuta meta minn kontraattakk velo/i fuq ]ball ta’ Inler, Rooney ]marka lil Raheem Sterling li [arab mal-linja u mill-cross tieg[u Danny Welbeck li segwa l-azzjoni f’lasta vojta g[amel dak li kellu jag[mel fl-ewwel taqsima meta falla okka]joni simili. Fis-70 minuta kien Cahill li salva r-ri]ultat meta nxte[et minn tulu biex tajjar f’corner gowl /ert ta’ Drmic li kien qabe] anke lil Hart. Imma fid90 minuta minn kontra-attakk ie[or Sterling xe[et lejn Lambert li bil-kalma kompla lejn Welbeck u l-akkwist il-;did ta’ Arsenal g[alaq il-log[ba 2-0. Kif mistenni l-Litwanja kisbu reb[a g[and San Marino b’gowls minn Matulevicius u Novikovas fl-ewwel taqsima. L-Estonja u s-Slovenja dehru resqin lejn draw ming[ajr goals sakemm fid-79 minuta tke//a Dalibor Stevanovic g[asSloveni wara ]ew; karti sofor f’perjodu qasir. L-Estonja approfittaw mill-ewwel u seba’ minuti wara Ats Purje skorja lgowl tar-reb[a. Reb[a Spanjola
Fi Grupp C i/-Champions renjanti Spanja bdew fuq nota tajba bl-ewwel reb[a tag[hom wara d-disfatta tat-Tazza tadDinja tasal kontra l-Ma/edonja. Sergio Ramos minn penalty
Welbeck jiskorja l-ewwel gowl tieg[u g[all-Ingilterra f l-I]vizzera
feta[ l-iskor g[at-timta’ Vicente del Bosque u ]ew; minuti wara Francisco Alcacer deher ta bidu g[al festa Spanjola. Imma fit-28 minuta Agim Ibraimi da[[al lill-Ma/edonja fil-log[ba minn penalty qabel ma’ Sergio Busquets ta vanta;; komdu lill-Ispanjoli 3-1 qabel il-mistrie[. Mal-ftu[ tat-tieni taqsima lIspanjoli [adu kontroll assolut u komplew jiskorjaw minn David Silva u Pedro Rodriguez fla[[ar minuta g[al reb[a kbira u komda 5-1. Gowl skorjat 12-il minuta mit-tmiem minn Aleksandr Martynovich evita telfa sorprendenti g[al Belarus filLussemburgu li kienu [asdu lillavversarji b’gowl wara [ames minuti minn Christopher
Pereira. Il-partita li kien fiha seba’ twissijiet intemmet 1-1.
Fil-log[ba l-o[ra minn dan ilgrupp li kien fiha 9 karti sofor, is-Slovakkja li g[adhom ;ejjin minn reb[a kontra Malta f’partita ta’ [biberija, marru filvanta;; wara 18-il minuta flUkrajna permezz ta’ Robert Mak u ]ammew il-vanta;; g[al reb[a importanti barra minn darhom. Fa/li g[ar-Russja
Bidu fa/li g[ar-Russja u Fabio Capello fi Grupp D b’reb[a kbira 4-0 f’Moska kontra t-tim modest ta’ Liechtenstein. Martin Beuchel xe[et fil-lasta tieg[u stess g[al vanta;; Russu wara 4 minuti. Madankollu Capello kellu jis-
tenna sat-tieni taqsima biex jara lit-tim tieg[u ikabbar l-iskor lewwel minn auto-gowl ie[or ta’ Franz Burmeier u erba’ minuti wara minn penalty ta’ Dmitri Kombarov. Fil-65 minuta Artem Dzyuba g[alaq ir-ri]ultat finali 4-0. Mill-istess grupp l-Awstrija kellhom ftu[ qawwi kontra lI]vezja meta wara seba’ minuti David Alaba po;;ihom filvanta;; minn penalty, imma appena [ames minuti kien Erkan Zengin li kiseb id-draw g[all-I]vezja. Il-Montenegro ]blokka rri]ultat kontra l-Moldova b’gowl importanti sekondi qabel il-mistrie[ skorjat mill-veteran Mirko Vucinic u fit-73 minuta kien Zarko Tomasevic li a//erta reb[a 2-0.
Ri]ultati Euro 2016 Grupp C
Lussemburgu v Belarus Spanja v Macedonja Ukrajna v Slovakkja
Grupp D
1-1
5-1 0-1
Russja v Liechtenstein Awstrija v }vezja Montenegro v Moldova
2-0
Estonja v Slovenja San Marino v Litwanja }vizzera v Ingilterra
1-0 0-2 0-2
Uzbekistan v New Zealand Korea t’Isfel v Urugwaj
3-1 0-1
Grupp E
Partiti ta’ [biberija Euro U21 Grupp 2 Estonja v Slovenja Grupp 3
4-0 1-1
1-7
Lussemburgu v Skozja Olanda v Slovakkja Bo]nja-Her. v Ungerija
0-3 0-1 1-4
}vizzera v Latvja Ukrajna v Liechtenstein
7-1 3-0
Grupp 5
Grupp 10 Franza v I]landa League 2 Newport v Cambridge MFA Trophy I. Rd Ker/em A v Attard
1-1 1-1
3-0
EURO 2016
:ERMANJA
Bento mhux inkwetat bit-telfa
Reus i/arrat il-ligamenti
Il-kow/ tal-Portugall Paulo Bento qal li mhux im[asseb birreazzjoni tal-partitarji Portugi]i wara t-telfa sorpri]a 0-1 kontra lAlbanija f’Aveiro mill-Euro 2016. Il-po]izzjoni ta’ Bento issa se tkun ta[t skrutinju wara l-eliminazzjoni mill-fa]i tal-gruppi fitTazza tad-Dinja fil-Bra]il aktar kmieni din is-sena. “Nafu li l-log[ba ma kinitx favur tag[na g[alkemm na[seb
li r-ri]ultat hu in;ust,” qal Bento li j[oss li t-tim [allas prezz qares talli falla [afna /ansijiet flewwel taqsima. Sadanittant il-kow/ tal:ermanja Joachim Loew kien sodisfatt bir-ri]ultat finali tallog[ba kontra l-Iskozja li l:ermanja reb[et b’doppjetta ta’ Muller 2-1 f’Dortmund. “Kuntent bit-tliet punti. Kien importanti li nibdew b’reb[a. Kont nistenna li se tkun diffi/li.
Wara l-mistrie[ kien hemm /ertu ]balji ndividwali li pperkolawlna r-ri]ultat,” qal Loew.
Olsen jistenna titjib
Il-kow/ tal-Olanda Morten Olsen qed jistenna aktar titjib mit-tim wara r-reb[a 2-1 fuq lArmenja. “Na[seb li l-ewwel partiti madwar l-ewropa kollha huma diffi/li [afna. Kul[add qed jibda mill-bidu,” qal Olsen.
Borussia Dortmund [adu daqqa ta’ [arta kbira bl-a[bar li Marco Reus re;a’ we;;a’ l-ligamenti tal-g[aksa g[at-tieni darba f’erba’ xhur. L-attakkant :ermani] ittie[ed l-isptar fir-reb[a 2-1 tal:ermanja fuq l-Iskozja millEuro 2016 meta we;;a’ wara da[la ta’ Charlie Mulgrew. Dortmund ikkonfermaw li Reus /arrat parti mil-ligamenti, injury tidher identika g[al dik li sofra mat-tim nazzjonali waqt
partita ta’ [biberija kontra lArmenja f’:unju u li ]ammitu barra mit-Tazza tad-Dinja. Reus li g[andu 25 sena issa se jag[mel erba’ ;img[at barra meta Dortmund qed jippruvaw i[allu l-marka tag[hom kmieni fil-;lieda g[all-Bundesliga. Huwa aktarx jitlef [ames partiti fil-Bundesliga inklu] idderby kontra Schalke u lkonfronti mi/-Champions League kontra Arsenal u Anderlecht.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 9 ta’ Settembru, 2014
32
LOKALI
}IEME – b’[arstu mitfug[a fuq il-bini tal-Parlament il-;did f’Bieb il-Belt, dan i]-]iemel tal-bron] bi tliet saqajn qed ikompli jqanqal dibattitu, ironikament mhux dwar is-sinifikat tieg[u imma dwar dak li hemm nieqes fih, ir-raba’ sieq. Din il-bi//a xog[ol tal-artist ]ag[]ug[ G[awdxi Austin Camilleri tifforma parti mill-Valletta International Visual Arts Festival (VIVA) li g[addej b[alissa fil-Belt, u se tibqa’ esebita fid-da[la tal-belt kapitali sal-5 ta’ Ottubru. (Ritratt > Martin Agius)
Malta tfakkar Jum il-Vitorja Malta lbiera[ fakkret Jum ilVitorja - festa pubblika - li tfakkar il-;rajja ta’ ]ew; assedji li saru fuq il-g]ejjer Maltin. Din il-;urnata ta[bat ukoll mattifkira tat-twelid tal-Ver;ni Marija, mag[rufa a[jar b[ala lBambina, festa li ;iet i//elebrata fl-Isla, fin-Naxxar, u filMellie[a f’Malta u fix-Xag[ra, G[awdex. Il-Kumitat Festi Nazzjonali fakkar dan il-jum bit-tqeg[id ta’ kuruni fuq il-Monument talAssedju quddiem il-Qorti, ilBelt, kif ukoll fuq il-monumenti tal-Vitorja fil-Birgu u fl-Isla
media•link COMMUNICATIONS
u fi/-?imiterju tal-Addolorata. L-A;ent President ta’ Malta Dolores Cristina, akkumpanjata mil-Logutenent Stephanie Debono tal-Forzi Armati ta’ Malta, attendiet g[at-tqeg[id ta’ kuruna quddiem ilMonument tal-Assedju, il-Belt. Wara li ng[ata salut minn Gwardja tal-Unur tal-Armata, indaqqet fanfarra minn ]ew; trumbettieri tal-Forzi Armati u mbag[ad l-A;ent President ta’ Malta qieg[det kuruna f’ri;lejn il-monument. Sussegwentement, rappre]entanti mill-Kumitat Festi Nazzjonali po;;ew aktar kuruni quddiem monumenti o[rajn, fosthom fil-Birgu – mag[ruf ukoll b[ala Città Vittoriosa. Intant matul dan il-jum tfakkru ]-]ew; assedji li saru fuq Malta – fis-Seklu 16 u fitTieni Gwerra Dinjija. Fl-1565, wara iktar minn tliet
xhur assedju, l-Ottomani li kienu qed jassedjaw lill-Birgu u lill-Isla, irtiraw u telqu minn dik ix-xaqliba tal-g]ira. Anki jekk il-battalji ma kinux spi//aw, g[ax kien g[ad fadal battalja lejn San Pawl il-Ba[ar, jista’ jing[ad li dan kien l-a[[ar jum tal-Assedju l-Kbir, deskritt b[ala fost l-iktar wie[ed imdemmi fl-istorja tad-dinja u l-ikbar assedju fl-istorja ta’ Malta. Fis-7 ta’ Settembru 1565, kien wasal il-Gran Soccorso, jew a[jar l-g[ajnuna minn Sqallija g[al Malta, li kienet daqqa ta’ [arta g[at-Torok. Malta wkoll g[addiet minn assedju ie[or fit-Tieni Gwerra Dinjija. Fl-1943, l-Italja kienet /ediet u spi//at biex daret kontra l-:ermanja Nazista, li qabel kienet alleata tag[ha. Dan wassal g[al waqfien ta’ attakki mill-ajru min-na[a tat-Taljani fuq Malta, u t-tmiem tal-gwerra g[all-Maltin.
c
L-A;ent President ta’ Malta Dolores Cristina tpo;;i kuruna f’ri;lejn il-monument tal-Assedju l-Kbir fil-Belt Valletta