Nru 13,880
L-Erbgħa, 22 ta‘ Ottubru, 2014 €0.80
www.maltarightnow.com
Ħela li qed tiswa flejjes kbar
Falliment li jikkonferma kemm il-PN kellu raġun
– Simon Busuttil
Il-falliment tal-Gvern li ma wettaqx il-wegħda ewlenija li jibni power station ġdida fi żmien sentejn jikkonferma kemm il-Partit Nazzjonalista kellu raġun, meta kien jgħid lill-Partit Laburista li l-pjani tiegħu ma kinux vijabbli, u li ma setgħux jitwettqu. Din id-dikjarazzjoni għamilha l-Kap tal-Oppożizzjoni u tal-PN meta lbieraħ indirizza konferenza tal-aħbarijiet fidDar Ċentrali tal-PN flimkien mal-Viċi Kap tal-PN Mario de Marco u d-deputati Nazzjonalisti Tonio Fenech u George Pullicino. Simon Busuttil qal li lpożizzjoni tal-Gvern hi mimlija gideb u kontradizzjonijiet, u fiha mhux qed jingħataw tweġibiet għall-mistoqsijiet tal-Oppożizzjoni. Fost il-gideb tal-Gvern Laburista li Simon Busuttil irrefera għalih hemm li Gvern Laburista wiegħed li se jibni
power station fi żmien sentejn biex permezz tagħha jraħħas il-kontijiet, u li jekk ma jlestihiex fiż-żmien stipulat, il-Prim Ministru jerfa’ r-responsabbiltà personalment u jirriżenja. Il-Kap tal-PN kompla li waħda mir-raġunijiet għaliex il-proġett falla hi għax ilGvern wiegħed li se jixtri lenerġija kemm mingħand lElectroGas, kif ukoll mingħand iċ-Ċiniżi, u issa qed jgħid li r-roħs mhux marbut mal-power station il-ġdida meta qabel l-aħħar elezzjoni kien jorbothom flimkien. Gidba oħra li nqabad fiha lPrim Ministru kienet dwar lallegazzjoni li l-power station tal-BWSC hi fabbrika talkanċer meta issa mhux biss irriżulta minn rapporti tekniċi li dan mhux minnu, talli lGvern Laburista stess baqa’ juża l-heavy fuel oil. Fl-istess waqt, il-Gvern inqabad jigdeb għal paġna 3
Ikomplu t-taħditiet
Il-PM Libjan, f’mument ta’ ħsieb, waqt konferenza stampa konġunta mal-PM Malti lbieraħ f’Kastilja (Ritratt: Martin Agius)
Ilbieraħ wara nofsinhar, il-Prim Ministru Libjan Abdullah alThani, u numru ta’ Ministri talKabinett Libjan komplew bit-taħdidiet tagħhom mal-Gvern Malti. Id-diskussjonijiet bilaterali kienu jiffukaw fuq is-sigurtà filLibja u l-importanza tal-istabbiltà f’dan il-pajjiż ġar ta’ Malta, flAfrika ta’ Fuq, bil-għan li tiżdied ukoll is-sigurtà fil-Mediterran, flEwropa u dik globali. Kien propju dwar is-sigurtà li dan il-ġurnal xtaq jistaqsi lillPrim Ministru Malti u lil dak Libjan, waqt konferenza talaħbarijiet konġunta fi tmiem laqgħa bejn iż-żewġ naħat f’Kastilja.
Xtaqna nistaqsu liż-żewġ Prim Ministri dwar Mahdi al-Harati, isSindku ta’ Tripli, li iktar kmieni dan ix-xahar kellu żjara privata f’pajjiżna. Hu mfittex mill-Gvern Spanjol b’rabta mal-attakk terroristiku f’Madrid fl-2004 u hu assoċjat ukoll mal-Al Qaeda. Madanakollu, il-PM Malti ħa biss mistoqsijiet minn tliet ġurnalisti, bl-uffiċjali tal-komunikazzjoni tiegħu jinjoraw is-sinjali li lġurnalist tagħna għamel bl-għan li jkollu l-opportunità jressaq ilmistoqsijiet tiegħu. Sadanittant, tħabbar li fit-taħditiet f’Malta, aktar tard kellu jingħaqad ukoll ilMibgħut Speċjali tan-NU għalLibja, Bernardino Leon.
Il-kredituri ta’ More Supermarkets, fil-bidu ta’ din ilġimgħa, iltaqgħu biex bdew jiddiskutu l-proposti mressqa lilhom il-ġimgħa l-oħra mis-sidien ta’ More Supermarkets bl-iskop li huma jkomplu jfornu l-istabbilimenti bil-prodotti tagħhom, filwaqt li bil-mod il-mod jibda jinqata’ d-dejn akkumulat. Il-laqgħa kienet organizzata mill-Assoċjazzjoni Maltija talCredit Management (MACM) li għandha l-interess li tħares lillmembri tagħha minn terzi kumpaniji li jkunu għaddejjin minn żminijiet diffiċli. Fil-laqgħa ta’ ġimgħa ilu, filpreżenza tat-tmexxija ta’ More għal paġna 4
Intervista ma’ iben l-anzjan li miet mgħaffeġ minn karozza f’bus shelter fl-Imtarfa
Ara paġna 8
2
L-Erbgħa, 22 ta’ Ottubru, 2014
Daniża fil-periklu tal-mewt Tfajla Daniża tinsab fil-periklu tal-mewt wara inċident li seħħ filBelt Valletta tard nhar it-Tnejn filgħaxija għall-ħabta tal-11pm. Il-każ seħħ fi Triq l-Assedju lKbir, u t-tfajla kienet passiġġiera fuq mutur misjuq minn ġuvni, Daniż ukoll ta’ 46 sena, meta għal xi raġuni l-mutur li kien qed jinstaq fid-direzzjoni tal-Furjana,
baqa’ dieħel f’taxi. It-tfajla ttieħdet l-isptar fejn ġiet iċċertifikata li qed issofri minn ġrieħi ta’ natura gravi u tinsab fil-periklu li titlef ħajjitha. Anke s-sewwieq talmutur iddaħħal l-isptar għall-kura. Ix-xufier tat-taxi, tat-tip Mercede Benz, huwa minn Ħal Luqa, u għandu 50 sena. Hu kien qed isuq fid-direzzjoni tal-Belt.
www.maltarightnow.com
Jinstab midrub f’għalqa fil-Qrendi
LOKALI
Raġel mill-Qrendi jinsab filperiklu tal-mewt, wara li nstab midrub f’għalqa, fi Triq ilBiżantini, fil-Qrendi stess. Kien ftit wara s-1am tal-bieraħ li l-Pulizija ġiet infurmata millIsptar Mater Dei li kienet iddaħħlet persuna bi ġrieħi serji, wara li kienet instabet f’għalqa fl-
imsemmija triq. Stqarrija tal-Pulizija qalet li minn aktar stħarriġ, irriżulta li waqt li żewġ nisa kienu mexjin fittriq, innutaw persuna mixħuta flgħalqa u talbu għall-assistenza. Sussegwentement, ġie stabbilit li l-vittma kien qarib tan-nisa. Ir-raġel, li għandu 54 sena, kien
ċertifikat li jinsab fil-periklu li jitlef ħajtu. L-investigazzjonijiet mill-Pulizija għadhom għaddejjin, u fl-istqarrija ma ntqalx xi ġrieħi kellu r-raġel, u kif ġew ikkawżati. Bil-każ ġie nfurmat il-Maġistrat tal-Għassa Carol Peralta li ħatar diversi esperti sabiex jgħinuh flinkjesta.
Ilbieraħ filgħodu, tfajla ta’ 19il sena li kienet qed issuq Ford Fiesta, waqt lezzjoni tas-sewqan, fit-telgħa tas-Saqqajja, ħelistha ħafif, u ma sofriet l-ebda ġrieħi, meta sewwieq li kien ġej minnaħa l-oħra tat-triq, b’Toyota Hilux, spiċċa fuq il-karreġġjata tagħha, u baqa’ dieħel head-on fiha. L-inċident seħħ għall-ħabta tad-9.15am meta t-triq kienet imxarrba minħabba ħalba xita li kienet għadha kif għamlet. Bl-impatt, iż-żewġ vetturi sofrew ħsarat estensivi bil-Ford tispiċċa barra mit-triq, tistrieħ ma’ siġra. It-tfajla kienet għaddejja bil-
lezzjoni tal-karozza, flimkien mal-Learner, u kienet fi stat ta’ xokk. Hi qalet lill-Pulizija li f’daqqa waħda rat il-vettura l-oħra ġejja għal fuqhom. Titriegħed bil-qatgħa li sofriet, hi nstemgħet tgħid lill-Pulizija li kienu l-airbags li salvawha. L-inċident ikkawża konġestjoni tat-traffiku, b’numru ta’ karozzi tal-linja ma setgħux jgħaddu. Dan sakemm fuq ilpost waslu l-pulizija tat-traffiku li għalqu t-telgħa tas-Saqqajja miż-żewġ naħat għal xi ħin. Kien hemm bżonn wkoll li titnaddaf it-triq mit-tifrik u ż-żejt li nxtered.
Ragel ta’ 33 sena ddaħħal lIsptar Mater Dei wara li nhar itTnejn, għall-ħabta ta’ nofsillejl, qala’ daqqiet ta’ sikkina. Il-każ seħħ f’residenza fi Triq l-Inkurunazzjoni f’Bormla. Millewwel investigazzjonijiet, jidher li nqala’ argument bejn il-vittma u raġel ieħor ta’ 50 sena. Ilvittma qed isofri minn ġrieħi gravi.
Għal sena oħra, parti integrali mill-Istrina se tkun il-kampanja talPiggy Bank fl-iskejjel Maltin u Għawdxin fejn it-tfal ikunu mħeġġa jagħtu d-donazzjonijiet tagħhom. It-tnedija ta’ din l-inizjattiva għal din is-sena, il-ħdax-il edizzjoni, saret ilbieraħ fil-Palazz tal-Verdala fejn tħabbar ukoll li se jkun ir-raġel tal-President, Edgar Preca, li se jżur numru ta’ skejjel bħala parti mill-
kampanja tal-Piggy Bank. Fid-diskors tagħha l-President fissret din l-inizjattiva bħala stampa ċara ta’ pajjiżna – pajjiż li jħobb u hu solidali mal-oħrajn. Il-President Coleiro Preca esprimiet ix-xewqa tagħha li fissnin li ġejjin l-istudenti ma jibqgħux jiddependu fuq il-ġenituri tagħhom biex jagħtu donazzjoni, imma jkunu huma u l-għalliema tagħhom li jorganizzaw attivitajiet
biex jiġbru l-flus. Hi irringrazzjat lil dawk kollha li qed jgħinu biex din l-inizjattiva tkun suċċess u fakkret li l-Malta Community Chest Fund hu l-uniku fond nazzjonali li jgħin lil persuni li jsofru mill-kanċer. Kompliet li ċiklu ta’ terapija jiswa eluf kbar, u pazjenti jridu jgħaddu minn iktar minn ċiklu wieħed bħala parti mill-kura kontra din il-marda kiefra.
“L-airbags salvawna” Jiddaħħal l-isptar b’daqqiet ta’ sikkina
Imnedija l-BOV Piggy Bank Campaign 2014
Il-President ta’ Malta tniedi l-kampanja tal-BOV Piggy Bank 2014 fil-Palazz tal-Verdala lbieraħ (Ritratt: DOI, Reuben Piscopo)
www.maltarightnow.com
3
L-Erbgħa, 22 ta’ Ottubru, 2014
LOKALI
Gideb u kontradizzjonijiet mill-Gvern ukoll meta kien jallega li l-power station tal-BWSC tuża enerġija li tħammeġ, meta issa hu konfermat ukoll li dan mhux minnu. Simon Busuttil semma kif skont id-dikjarazzjonijiet tal-Gvern, ilpajjiż se jiffranka €187 miljun fissena bil-power station il-ġdida. Hu staqsa minn fejn se jinġiebu dawn il-flus sakemm titlesta l-power station il-ġdida. Aspett ieħor hu lkapparra ta’ €30 miljun li suppost li tħallset fuq il-proġett, flus li s’issa, kif ammetta l-Gvern stess, għadhom ma tħallsux. Il-Kap tal-Oppożizzjoni tkellem dwar il-prezzijiet talpetrol u d-diesel u qal li l-pożizzjoni tal-PN hi li dawn għandhom jorħsu għaliex il-fatti huma li lprezz tad-diesel hu 30ċ ogħla mill-2010 waqt li l-petrol bla ċomb hu 24ċ ogħla milli kien fl2010. Din is-sitwazzjoni qed twassal biex il-konsumatur qed ikollu jħallas għal din iż-żieda.
Għalhekk jirriżulta li dak li lGvern naqqas mit-tariffi tad-dawl qed jieħdu lura mill-prezzijiet ogħla tal-fuels, sostna Simon Busuttil. Il-Kap tal-Oppożizzjoni qal li lOppożizzjoni għamlet numru ta’ mistoqsijiet oħrajn li l-Gvern mhux iwieġeb. Fosthom, meta se tibda u titlesta l-power station ilġdida. Għaliex mhux se tkun lesta sa Marzu? Għaliex sa Lulju lGvern baqa’ jgħid li kollox kien on track? Meta sar jaf il-Prim Ministru li l-power station mhix se titlesta? Minn fejn se jagħmel tajjeb il-Gvern għar-roħs fil-kontijiet jekk mhix se ssir il-power station f’sentejn? Għaliex ilGvern mhux jippubblika l-kuntratti? Meta se jitwaqqaf l-użu tal-HFO kif kien wiegħed qabel lelezzjoni? Għaliex lill-UE lGvern qalilha li l-power station tal-BWSC tipproduċi enerġija nadifa, meta tant kien ikkritikaha? Għaliex ma sar l-ebda studju dwar
l-impatt tat-tanker tal-gass f’nofs il-Port ta’ Marsaxlokk? X’se jiġri mill-elettriku żejjed li se tipproduċi l-power station? Meta se jitpoġġa t-tanker filPort ta’ Marsaxlokk? X’se jsir mill-pipline, u meta se jitlesta? L-Oppożizzjoni, sostna Simon Busuttil, tinsisti għat-trasparenza u l-Prim Ministru għandu jerfa’ rresponsabbiltà politika tiegħu quddiem din is-sitwazzjoni. Hu kompla li l-unika għażla li għandu quddiemu l-Prim Ministru hi li jżomm il-kelma tiegħu li se jirriżenja. Simon Busuttil qal li l-Gvern kien qed jgħid ukoll li t-tanker tal-gass kellu importanza biex titlesta lpower station, u staqsa issa x’se jsir dment li l-power station ma tlestietx. Anke l-mistoqsijiet li għamlet id-deputata Laburista Marlene Farrugia jikkonfermaw kemm ilPN għandu raġun fil-kwistjoni tal-power station, sostna Simon Busuttil.
Il-Partit Nazzjonalista nieda lewwel Konvenzjoni Ġenerali tiegħu li se ssir fi tmiem din ilġimgħa, bejn il-Ġimgħa 24 u lĦadd 26 ta’ Ottubru, fil-lukanda Corinthia San Ġorġ f’San Ġiljan. It-tema ta’ din il-Konvenzjoni Ġenerali hija “Idea Malta”. F’konferenza tal-aħbarijiet, isSegretarju Ġenerali tal-PN Chris Said spjega l-idea wara din ilKonvenzjoni Ġenerali. “Idea Malta, għaliex waqt ilKonvenzjoni Ġenerali rridu, bħala Partit, nisimgħu l-ideat ta’ bosta persuni li mhumiex fil-PN dwar kif jaraw lil Malta tiżviluppa fis-snin li ġejjin,” sostna Chris Said, li kompla li din hija oppor-
tunità għal kull persuna li trid tikkontribwixxi fit-tfassil talpolitika ta’ pajjiżna. Il-President tal-Kunsill Ġenerali tal-PN Paula Mifsud Bonnici spjegat kif l-idea talKonvenzjoni Ġenerali twieldet fid-diskussjoni li saret qabel saru l-aħħar emendi għall-istatut talPartit Nazzjonalista. Għall-Konvenzjoni Ġenerali huma mistiedna kemm it-tesserati kollha tal-Partit, kif ukoll nies oħra li mhumiex tesserati iżda jixtiequ jisimgħu u jagħtu l-ideat tagħhom. Paula Mifsud Bonnici spjegat kif se tkun mqassma din il-Konvenzjoni, hekk kif matul ittliett ijiem se jkunu qed jiġu indi-
rizzati diversi suġġetti ta’ importanza b’ħarsa lejn il-futur u lviżjoni ta’ pajjiżna. Preżenti għall-konferenza talaħbarijiet kien hemm ukoll ilPresident tal-Konvenzjoni Rosette Thake, li se tkun qed tmexxi s-sessjonijiet tal-Ġimgħa filgħaxija, il-workshops tas-Sibt u s-sessjoni tal-għeluq il-Ħadd filgħodu. Hi qalet li hi onorata ħafna li ntgħażlet f’din il-kariga u fil-passat dejjem żammet lura milli tagħti sehemha fil-partit iżda issa tħoss li dan hu lmument li wieħed jagħti l-kontribut tiegħu fil-Partit Nazzjonalista għall-ġid ta’ pajjiżna.
minn paġna 1
Idea Malta : l-ewwel Konvenzjoni Ġenerali tal-PN
Ilbieraħ tħabbru d-dettalji tal-Konvenzjoni Ġenerali tal-PN li se ssir fi tmiem din il-ġimgħa (Ritratt: Martin Agius)
Il-kwistjoni tal-power station tikkonferma kemm il-PN kellu raġun meta qabel l-elezzjoni kien jgħid lill-PL li mhux possibbli li jagħmel power station fi żmien sentejn.
Jitlob lill-Kummissarju jinvestiga
L-eks Ministru George Pullicino kiteb lill-Kummissarju tal-Pulizija u talbu jinvestiga lallegazzjonijiet li għamel ilMinistru Konrad Mizzi, dwar irregolaritajiet f’kuntratt ta’ €35 miljun mogħti mill-Gvern Nazzjonalista għat-tqegħid ta’ pannelli solari fuq madwar 100,000 metru kubu ta’ bjut u artijiet tal-Gvern, u l-ħlas ta’ feed-in tariff marbut mal-ġenerazzjoni tal-enerġija minn dawn il-pannelli. “M’għandi xejn x’naħbi”, sostna George Pullicino, waqt konferenza tal-aħbarijiet ilbieraħ, waqt li kompla li l-Partit Laburista qed ikejjel b’xibru meta jagħmel dawn l-allegazzjonijiet. Għax fi żmien ilGvern tal-PN, it-tenders ma kinux jiġu deċiżi mill-Ministru. “Jien qatt ma mort Spanja biex niddiskuti ma’ kumpaniji li jkunu tefgħu l-offerti, jew qlibt deċiżjonijiet tal-Unit talPrivatizzazzjoni, bħalma qatt ma tajt €13,000 fix-xahar lil marti biex taħdem bħala uffiċjal pubbliku”, sostna George Pullicino, waqt li kompla li spjega kif irrata ta’ ħlas tal-feed-in tariff ma kienx jiddeċidiha hu bħala
Ministru, iżda din kienet stabbilita mill-Awtorità Maltija tarRiżorsi, u l-persuna nvoluta llum tinsab fl-istes pożizzjoni li kienet dak iż-żmien. Pullicino għamel dawn ilkummenti wara li f’konferenza stampa msejħa fl-istess ħin filBerġa ta’ Kastilja, il-Ministru Konrad Mizzi kompla għaddej bl-istess allegazzjonijiet. Dwar dan, tkellem ukoll ilKap tal-PN Simon Busuttil, li qal li kull darba li l-Prim Ministru jkun dahru mal-ħajt, kif inhu bħalissa minħabba l-power station, jibda kampanja ta’ tfiegħ ta’ tajn biex jiddevja l-attenzjoni. Sadanittant, fil-konferenza talaħbarijiet f’Kastilja, il-Ministru Mizzi pprova jevita li jitkellem dwar il-wegħda tal-bini ta’ power station ġdida, li falliet. Iżda prattikament il-ġurnalisti kollha staqsewh meta hu stmat li jitlesta dan il-proġett ladarba mhux se jitlesta f’Marzu li ġej – imma ovvjament baqgħu bla risposta, b’Mizzi jgħid biss li jkun lest jagħti data meta jintemmu n-negozjati bejn l-Enemalta, ix-Shanghai Electric u lElectroGas, lejn tmiem ix-xahar id-dieħel.
4
L-Erbgħa, 22 ta’ Ottubru, 2014
Il-kredituri ddiskutew il-proposti tal-More Supermarkets minn paġna 1
Supermarkets, il-kredituri kienu semgħu b’attenzjoni dak kollu li ngħadilhom u ħafna minnhom, f’kummenti esklussivi lil InNazzjon, kienu wrew l-intenzjoni tagħhom li jagħtu s-sehem tagħhom biex il-kumpanija More Supermarkets tqum fuq saqajha. Sadattant illum In-Nazzjon tista’ tiżvela kif fit-tmexxija tal-katina More Supermarkets kien hemm ħela kbira ta’ flus u riżorsi. Sorsi qrib il-kumpanija qalulna li matul din il-ġimgħa kien finalizzat il-pjan ta’ ristrutturar li jaħseb biex l-istabbiliment More Supermarket fil-Ħamrun – li ngħalaq wara li l-Enemalta insistiet li titħallas €50,000 b’mod immedjat għal bosta pagamenti pendenti li għandha tieħu – jingħalaq għalkollox, u hekk ilkumpanija tiffranka madwar €700,000 fis-sena. Dan hu l-ammont li jiswa fissena dan l-istabbiliment biex jitmexxa – bejn id-dawl, l-ilma, ittelefown, il-kirja kbira tiegħu, il-
pagi tal-ħaddiema u spejjeż oħra. Ta’ min jgħid li fil-preżent idDiretturi ta’ More Supermarket filĦamrun huma Ryan Schembri li hu mfittex għal frodi ta’ €40 miljun, u li fil-preżent hu maħrub minn Malta, missieru Mario Schembri, Adrian Agius li wkoll ma jinsabx Malta u Kurt Camilleri. Is-sorsi li tkellmu ma’ InNazzjon fissru li minn dawn, Ryan Schembri u Adrian Agius huma assenti waqt li Mario Schembri, missier Ryan Schembri jidher li mhuwiex f’qagħda li jinvolvi ruħu fit-tmexxija. Dan iħalli lil Kurt Camilleri jġorr ir-responsabbiltà legali tal-operat ta’ din is-soċjetà, inklużi l-pagi tal-ħaddiema. F’dawn il-jiem In-Nazzjon ikkuntattjat ukoll lil Kurt Camilleri biex titolbu jaġġornana mal-aħħar żviluppi dwar More Supermarket fil-Ħamrun. Hu qalilna li ma xtaqx jikkummenta. “Jidher li għandek biżżejjed min jaġġornak” qalilna Kurt Camilleri. Spejjeż kbar oħra li qed tiffaċċja More Supermarkets huma
L-edukazzjoni, it-trasport u rriforma fil-liġi dwar l-użu taddroga kienu fuq l-aġenda ta’ laqgħa bejn il-Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil u delegazzjoni ta’ żgħażagħ li
mozzjonijiet li huma ressqu u ddiskutew fil-Parlament tażŻgħażagħ. Il-mozzjonijiet trattaw it-turiżmu, it-trasport, ledukazzjoni u r-riforma dwar lużu tad-droga.
pparteċipaw fil-Parlament Nazzjonali taż-Żgħażagħ. Fil-bidu tal-laqgħa, iżżgħażagħ ippreżentaw l-erba’
Tul il-laqgħa, il-Kap tal-PN kien akkumpanjat mid-deputati Nazzjonalisti Joe Caassar, Robert Cutajar u David Agius.
LOKALI
More Supermarket tal-Ħamrun, li kien l-ewwel stabbiliment tal-katina ta’ stabbilimenti li għalaq (Ritratt: Martin Agius)
dawk relatati mal-maħżen kbir li għandha f’Ħal Qormi minn fejn jitwassal u jinħareġ ix-xogħol. Dan il-maħżen iservi ta’ ċentru fejn is-suppliers ifornu bilprodotti tagħhom lill-katina More Supermarkets. Imbagħad minnu, kuljum, jinħarġu għadd ġmielu ta’ vannijiet mimlija bi prodotti destinati għall-ixkafef tas-supermarkets ta’ More. Madankollu, biex jitmexxa dan iċ-ċentru, il-kumpanija trid mal-
€400,000 fis-sena. Ladarba jingħalaq dan iċ-ċentru ta’ distribuzzjoni, id-delivery mis-suppliers se ssir direttament fis-supermarkets li se jibqgħu miftuħin, jiġifieri f’dak tal-Mosta u f’dak ta’ Ħaż-Żebbuġ. Spiża oħra qawwija li lkumpanija se taqta’ hi dik b’rabta maċ-ċentru tagħha f’Birkirkara fejn l-ispejjeż totali jlaħħqu ftit inqas minn €380,000. L-akbar spiża hi dik b’rabta mal-kirja.
Madankollu spiża kbira oħra hawnhekk hi b’rabta mal-għadd kbir ta’ ħaddiema fejn bir-ristrutturar l-istess xogħol jista’ jsir minn għadd ferm inqas ta’ ħaddiema. It-tmexxija ta’ More Supermarkets qed tgħid li kemmil darba jkunu ffrankati dawn ittliet ammonti kbar ta’ flus, allura se tkun qed tiffranka b’mod immedjat mal-€1.5 miljun fissena.
Dwar l-edukazzjoni, Simon Busuttil ikkritika l-mod kif se jiddaħħal il-banding, li se jwassal biex titnaqqas l-inklużjoni fil-konfront tal-persuni b’diżabbiltà meta l-istrateġija taħt Gvern Nazzjonalista kienet waħda ta’ inklużjoni. Fuq ir-riforma dwar id-droga, il-Kap tal-PN spjega li l-Gvern s’issa għadu ppubblika biss White Paper, iżda ma ppreżentax abbozz ta’ liġi. Il-PN qed jistenna dan l-abbozz biex jiddiskuti b’mod kostruttiv u jressaq il-proposti tiegħu. Il-pożizzjoni taż-żgħażagħ dwar din ir-riforma hi li huma jesiġu tibdil fil-White Paper, bl-
iskop li persuna li tkun tieħu lkannabis, tkun tista’ tieħu l-kura u biex il-liġi ma żżommx laċċess għal din il-kura. Meta tkellem dwar it-turiżmu, il-Kap tal-PN irrefera għall-Air Malta u sostna li din l-entità bħalissa tinsab fuq l-aġenda nazzjonali anke wara li ċ-Chairperson stess ammettiet li m’hemmx struttura f’din l-azjenda. Dan hu riżultat tal-fatt li flaħħar sena u nofs, il-Gvern bidel tliet darbiet lill-Kap Eżekuttiv u lic-Chairman. Dan fl-istess mument li tneħħa lmanagement kollu tal-Air Malta. Il-PN jemmen, sostna Simon
Busuttil, li l-linja nazzjonali talajru għandha tibqa’ wieħed mill-muturi ewlenin talekonomija Maltija u r-rabta mal-Ewropa u d-dinja. F’dan irrigward, il-Kap talOppożizzjoni tkellem dwar ittrasport, u qal li fl-aħħar sena u nofs is-sitwazzjoni tat-traffiku marret għall-agħar. Hu sostna li din il-problema turi l-inkompetenza tal-Gvern. Dwar it-turiżmu, iż-żgħażagħ iffukaw fuq turiżmu sostenibbli u ressqu proposti dwar Għawdex u l-mod kif dan irreġjun jista’ jiżviluppa lagrikultura b’mod sostenibbli anke mill-aspett turistiku.
Simon Busuttil jiltaqa’ maż-żgħażagħ
Jippreżentawlu l-erba’ mozzjonijiet li ressqu u ddiskutew fil-Parlament Nazzjonali taż-Żgħażagħ, aktar kmieni din is-sena
www.maltarightnow.com
Il-laqgħa tal-Kap tal-Oppożizzjoni mal-parteċipanti tal-Parlament Nazzjonali taż-Żgħażagħ (Ritratt: Martin Agius)
www.maltarightnow.com
QORTI
Tkompli l-kwistjoni dwar id-dewmien tal-Parlament il-ġdid fil-Qorti
Il-kumpanija Maltija “Q Stone Limited”, f’risposta li ressqet filQorti għal protest li sar millkumpanija Taljana “Cff Filiberti”, waħda mill-kumpaniji tal-kuntratturi li qed jaħdmu fuq il-bini talParlament il-ġdid, ċaħdet bilqawwa kollha li kienet qed tagħtiha xogħol ħażin u mhux fil-ħin. Għaldaqstant il-kumpanija Maltija qed tirriżerva d-dritt biex fi żmien ħamest ijiem, tibda proċeduri ulterjuri għad-danni jekk dawn l-allegazzjonijiet ma jiġux irtirati. Il-kontro-protest mill-kumpanija Maltija fil-Prim’Awla tal-Qorti Ċivili, tressaq ġimgħa wara lprotest li kien sar mill-kumpanija Taljana, ibbażata f’Parma. Il-kumpanija Taljana qed tixli lill-kumpanija Maltija, li mhux biss qed tissuplixxi xogħol ħażin ta’ blokki tal-ġebel, iżda x-xogħol mhuwiex frekwenti kif kien
miftiehem, u b’konsegwenza ta’ dan hi qed tiġi mmultata millGvern ta’ Malta. Il-kontro-protest jgħid li nnuqqasijiet ġejjin unikament millkumpanija Taljana, li naqset li tonora l-obbligi tagħha wara ftehim li sar bejn it-tnejn fis-6 ta’ Novembru li għadda. Ingħad li kienet il-kumpanija “CFF Filiberti” li kemm-il darba naqset li tiġbor il-konsenja tal-provvisti mingħand il-kumpanija “Q Stone Limited”, li min-naħa tagħha baqgħet għaddejja bix-xogħol. Il-kumpanija Maltija qalet li li fid-dawl ta’ dan kollu, issa qed tirriżerva d-dritt li twaqqaf ixxogħol tagħha skont il-liġi u tfittex lill-kumpanija Taljana għaddanni, u anke li tfittixha għallallegazzjonijiet pubbliċi u foloz li għamlet. Il-kontro-protest ġie ffirmat mill-Avukat William Cuschieri.
Libjan akkużat li fera numru ta’ pulizija f’Paċeville
Libjan ta’ 33 sena ġie mixli quddiem il-Maġistrat Giovanni Grixti li nhar is-Sibt li għadda f’Paceville, għall-ħabta tal-5.30am, wara li xejjer sikkina, ikkaġuna feriti gravi fuq Kuntistabbli tal-Pulizija, attentat ta’ feriti gravi fuq tliet membri oħra talKorp tal-Pulizija, u li kkaġuna feriti ħfief fuq dawn it-tliet Pulizija. Ilkaż seħħ fuq it-taraġ magħruf bħala “St Rita Steps”. L-Avukat Giannella de Marco kkontestat l-arrest ta’ Munir Mohammed Ali Gammudi, fejn qalet li dan dam arrestat għal aktar minn 48 siegħa u qalet ukoll li kien hemm numru ta’ Pulizija li kienu fil-post, u li dawn ma kinux xogħol u kienu qegħdin jiddevertu, kif kien qed jagħmel l-akkużat. Hi staqsiet jekk il-Pulizija nvoluti ġewx interrogati, fosthom għax dawn aggredew lill-klijent tagħha, u qalet li kien hemm persuni oħra li sofrew minn ġrieħi, fosthom mara, li qalet li ma kienx l-akkużat li feriha. L-Avukat Difensur qalet li din ilmara kellha ġerħa fuq il-qadd tagħha li kienet fonda mhux ħażin. Hi qalet ukoll li anke l-Libjan sofra minn ġrieħi f’rasu, u li spiċċa ntilef minn sensih bid-daqqiet li qala’. L-Avukat qalet ukoll li meta lakkużat kien l-isptar, fl-ebda mument ma kien mgħejjun minn interpretu biex jispjegalu jekk kienx ġie rilaxxat mill-Pulizija.
Talbet ukoll li jiġu ppreżentati fil-Qorti l-filmati mis-CCTV cameras tal-istabbilimenti tal-inħawi, biex tkun magħrufa l-verità, u biex jiġu nvistati medikament għadd ta’ persuni fosthom l-akkużat, u persuni oħrajn li ndarbu waqt il-każ. Talba li l-Qorti laqgħet. Mill-provi rriżulta li l-Libjan ħarab mill-post wara l-inċident, u nqabad ftit wara. Hu mifhum ukoll li l-inċident seħħ meta hu allegatament waddab tazza lejn grupp ta’ persuni. Meta wieħed mill-Pulizija ordnalu biex jieqaf, allegatament beżaqlu u ħareġ is-sikkina. Il-Qorti ma laqgħetx it-talba tadDifiża għal-libertà proviżorja talakkużat wara li l-Prosekuzzjoni, immexxija mill-Ispettur Elton Taliana, qalet li Munir Mohammed Ali Gammudi, li għandu status ta’ refuġjat, mhux ta’ min jafdah, peress li kkommetta reat meta kien taħt diversi kundizzjonijiet talQorti. Il-Libjan, li huwa minn Tripli, hu l-istess persuna li fil-5 ta’ Awwissu li għadda, wara li nqabad bi ftit kannabis fuqu, telaq jiġri u qabeż il-baħar f’San Ġiljan. Meta kien tressaq dakinhar, kien daħal il-Qorti fuq siġġu tar-roti jbati minn problemi f’saqajh wara li weġġa’ hekk kif qabeż il-baħar. Waqt l-interrogazzjoni, il-Libjan kien qal li qabeż il-baħar għax beża’ mill-Pulizija.
5
L-Erbgħa, 22 ta’ Ottubru, 2014
Il-bini tal-Parlament il-ġdid, li huwa suġġett ta’ battalja bejn kumpaniji differenti tal-kuntratturi, wara li lproġett waqa’ lura
Għalliem MAM vs MUMN mixli b’atti sesswali ma’ studenta ta’ 13-il sena
Raġel ta’ 30 sena minn Raħal Ġdid, li s-sengħa tiegħu hija dik ta’ mekkanik, iżda huwa żefffien, u filgħaxija jagħti l-lezzjonijiet taż-żfin, ġie mixli quddiem ilMaġistrat Giovanni Grixti li pparteċipa f’attivitajiet sesswali ma’ waħda mill-istudenti tiegħu. Warren Muscat wieġeb mhux ħati li bejn Mejju u Ġunju li għadda, b’għemil żieni, ikkorrompa tifla ta’ 13-il sena, liema reat hu ta’ natura aktar serja minħabba li l-istess tifla kienet fdata lilu biex jieħu ħsiebha, jgħallimha u jindukraha. Muscat, li ġie mixli wkoll li kkommetta attentat vjolenti fuq ilpudur tat-tifla, inżamm taħt arrest preventiv. L-Ispettur Silvana Briffa, li flimkien mal-Ispettur Josric Mifsud ressqet lil Muscat, qalet li fuq il-mobile tal-akkużat instabu diversi messaġġi li ntbagħtu lil studenti tiegħu taħt letà.
L-Assoċjazzjoni Medika Maltija (MAM), fi protest li ppreżentat filPrim’Awla tal-Qorti Ċivili, qalet li l-Union tal-Infermieri u l-Qwiebel (MUMN) qed tpoġġi f’riskju ssaħħa tal-pazjenti bid-direttivi dwar kif għandhom jiġu amministrati l-mediċini. Il-protest ġudizzjarju jgħid li lMUMN ħarġet direttivi biex b’effett mill-1 ta’ Novembru li ġej ma jkomplix jiġi osservat il-protokoll stabbilit u prattikat għal bosta snin ta’ kif għandhom jiġu amministrati l-mediċini lill-pazjenti fis-swali talisptarijiet f’Malta u f’Għawdex. L-Assoċjazzjoni tat-Tobba qalet li l-iskop ta’ dan il-protokoll hu biex jiġi assigurat kontroll aħjar u effiċjenti fl-użu tal-istess mediċini li wħud minnhom huma ta’ natura importanti għas-saħħa tal-pazjent,
u dan minbarra għal finijiet ta’ audit trails. L-Assoċjazzjoni qalet li d-direttivi maħruġa mill-MUMN huma abbużivi, irresponsabbli u jiksru l-provedimenti tal-liġi. Dan peress li l-infermieri u lqwiebel huma legalment u moralment obbligati li josservaw b’mod sħiħ il-protokoll stabbilit meta jamministraw il-mediċini lill-pazjenti fis-swali tal-isptarijiet kollha f’Malta u Għawdex, u dan biex tiġi assigurata s-saħħa u s-sigurtà tal-pazjenti. L-Assoċjazzjoni qalet ukoll li dawn id-direttivi nħarġu meta ma teżisti l-ebda tilwima industrijali skont il-liġi. Qalet ukoll li qed tiddikjara li hi bl-ebda mod ma tista’ tinżamm responsabbli għal kull dannu u ħsara li tista’ ssir fil-konfront tal-pazjenti minħabba ddirettivi.
Raġel ta’ 55 sena minn ĦalQormi spiċċa l-Qorti biex jgħatti reat li wettaq ibnu f’inċident tattraffiku li kien seħħ fil-5 ta’ Awwissu tas-sena l-oħra, u li fih xi persuni kienu weġgħu ħafif. George Falzon ammetta li meta ibnu Joseph Falzon, li għandu letà tiegħu, kien involut f’inċident tat-traffiku fi Triq il-Mitħna f’Ħal Qormi stess, hu ħa r-responsabbiltà kollha tal-inċident fuqu, biex ibnu ma jidħolx fl-inkwiet. Falzon, li fil-ħin tal-inċident kien passiġġier ma’ ibnu, qal li
kien hu li ħabat bil-karozza. Hu ammetta li ma kienx informa lill-Pulizija dwar dan, u li għamel rapport falz. Il-Qorti preseduta mill-Maġistrat Doreen Clarke ikkunsidrat in-natura tarreat u li l-imputat ammetta, u li fi stadju bikri hu stess mar jgħid lill-Pulizija. Falzon ġie liberat bil-kundizzjoni li ma jwettaqx reat ieħor fi żmien 18-il xahar. Għalih deher l-Avukat Edward Gatt, filwaqt li l-Prosekuzzjoni tmexxiet mill-Ispettur Kylie Borg.
Jispiċċa l-Qorti biex jgħatti każ ta’ ibnu
www.maltarightnow.com
6
L-Erbgħa, 22 ta’ Ottubru, 2014
LOKALI
Illum tingħata l-aħħar tislima lil Paul Galea Impjegat mal-gazzetti tal-PN għal 35 sena Ilbieraħ tħabbret il-mewt ta’ Paul Galea, minn Gwardamanġa, wieħed mill-aktar impjegati veterani tal-Partit Nazzjonalista, li miet tul il-lejl bejn it-Tnejn u t-Tlieta, flIsptar Mater Dei, fl-età ta’ 70 sena. Paul Galea kien ilu snin twal jagħti sehmu fil-gazzetti ‘InNazzjon’ u ‘il-mument’, l-ewwel bħala impaġnatur fiż-żmien meta lgazzetti kienu jinħadmu biċ-ċomb, imbagħad ħadem fid-dipartiment tar-reklami, u aktar tard serva għal
snin twal bħala qarrej tal-provi. L-aħbar tal-mewt tiegħu ħasdet lill-impjegati li ħadmu miegħu għax ilkoll jafuh bħala ħaddiem bieżel u enerġetiku. Jibqa’ magħruf żgur għall-imħabba li kellu għall-familja tiegħu, u kien jitkellem ta’ spiss fuq martu u b’mod partikulari fuq uliedu b’rispett u b’għożża kbira. Waħda mit-tlett itfal tiegħu, Claire Mifsud, hi impjegata bħala ġurnalista fil-taqsima tal-aħbarijiet ta’
Media Link Communications. L-imħabba l-oħra ta’ Paul kienet għal-lingwa Maltija hekk kif għal bosta kollegi ġurnalisti kien iservi bħala punt ta’ riferiment fid-dubji dwar l-ortografija tal-Malti. Il-funeral tiegħu se jsir illum lErbgħa, fis-2.30pm, fil-Knisja talImmakulata Kunċizzjoni, ilĦamrun. Id-direzzjoni tal-ġurnal ‘In-Nazzjon’ tingħaqad mal-qarrejja biex twassal il-kondoljanzi lill-familja kollha ta’ Paul Galea.
L-Assoċjazzjoni tan-Negozji Żgħar u Medji (GRTU) sejħet għal diskussjonijiet immedjati dwar il-pjani tal-Gvern qabel dawn jitħabbru fil-Baġit. Fi stqarrija, il-GRTU qalet li lKunsill Malti għall-Iżvilupp Ekonomiku u Soċjali (MCESD) mhux “talking shop” iżda forum fejn policies ekonomiċi u soċjali jkunu diskussi bejn il-Gvern u ssoċjetà ċivili.
Il-GRTU rreferiet għallAbbozz tal-Baġit li l-Gvern ippreżenta lill-Kummissjoni Ewropea, u qalet li d-dikjarazzjoni tal-Gvern li jżid l-enfasi fuq taxxi indiretti, flok dawk diretti teħtieġ iktar spjegazzjoni. Il-GRTU qalet li filwaqt li laqgħet id-dikjarazzjoni li l-VAT mhix se togħla, madankollu, ittaxxi indiretti mhumiex biss ilVAT, u għaldaqstant qed tistaqsi
x’se jiġri u liema taxxi indiretti qed jirreferi għalihom il-Gvern. L-istqarrija tfakkar li dawn ittaxxi jeffettwaw il-prezzijiet u lkompetittività tal-pajjiż. Skont il-GRTU, l-Abbozz li ħejja l-Gvern, u li suppost jelenka d-direzzjoni ekonomika li jrid jagħti lill-pajjiż, fih nuqqas ta’ informazzjoni bażika li hija vitali biex wieħed jifhem kif se jintlaħqu l-miri.
It-Taqsima Professjonisti, Finanzi u Servizzi tal-General Workers Union ġiet ikkonfermata uffiċjalment li għandha l-għarfien trejdunjonistiku biex tirrappreżenta l-interessi kollettivi filBank of Valletta. Dan wara li t-Tribunal Industrijali ddikjara li l-GWU hija l-union li għandha l-maġġoranza assoluta tal-ħaddiema fi gradi
maniġerjali u klerikali fil-Bank, wara li saru l-verifiki meħtieġa. Stqarrija tal-GWU qalet li din il-konferma qed tasal wara sensiela ta’ ostakli u oġġezzjonijiet mill-MUBE li m’aċċettatx irrieda tal-istess impjegati fejn ilBank ġie wkoll impedit milli jinnegozja kollettivament malGWU. F’Ġunju li għadda kienet saret
verifika mit-Tribunal Industrijali li wriet li fil-maġġoranza tagħhom, l-impjegati tal-BOV huma msieħba tal-GWU. Il-Ftehim Kollettiv tal-ħaddiema tal-BOV skada f’Diċembru 2013. Quddiem it-Tribunal, il-GWU kienet rappreżentata mill-Avukat Aron Mifsud Bonnici, midDipartiment Legali tal-Union.
Il-Gvern ma wettaq Il-GRTU ssejjaħ għal taħditiet xejn mill-wegħdiet immedjati dwar il-Baġit għal Għawdex
Il-Kumitat Reġjonali tal-Partit Nazzjonalista f’Għawdex fi stqarrija qal li l-Partit Laburista, qabel l-elezzjoni wiegħed sensiela sħiħa ta’ proġetti ġodda f’Għawdex, fosthom yacht marina, cruise liner passenger terminal, Qorti ġdida talĠustizzja, dar tal-anzjani ġdida, u airstrip. Wiegħed ukoll xogħol għall-Għawdxin f’Għawdex. Imma minkejja li issa l-Partit Laburista jinsab fil-Gvern, sallum ma wettaq xejn minn dan kollu. Mhux talli ma wettaq xejn, talli waqqaf il-proċess għal-link permanenti bejn Malta u Għawdex, minkejja li ilu fuq sena li ħabbar studju fuq pont li jgħaqqad liż-żewġ gżejjer. Il-Kumitat għalhekk staqsa x’inhu jiġri, u meta se jitwettqu dawn il-wegħdiet. U qal li hu
mħasseb li l-unika ħaġa li saret s’issa mill-Gvern Laburista f’Għawdex kienet tabella ġdida mal-MCAST f’Għajnsielem minflok inbena kampus ġdid, u minħabba f’hekk ġiet żmantellata l-Iskola tal-Arti, li kienet inbniet b’fondi Ewropej. Dan wassal biex skola state of the art, u li kienet tattira studenti saħansitra minn Malta, ġiet żarmata b’kapriċċ tal-Gvern. Il-Kumitat Reġjonali tal-PN f’Għawdex innota wkoll li luniċi proġetti li qed isiru f’Għawdex bħalissa huma proġetti mibdija minn Gvern Nazzjonalista, bħal dak taċĊittadella, u l-proġett talKunsill Lokali tar-Rabat, Għawdex, li jinkludi lil Pjazza Indipendenza, Pjazza Savina u ċ-ċentru storiku tal-Belt Victoria.
Il-Prim Ministru Joseph Muscat inawgura Ċentru Tekniku ġdid ta’ Demajo Group of Companies li jospita tliet kumpaniji – Exigy, Computer Solutions u New Tech, li bejniethom jimpjegaw 100 ħaddiem. Dan l-investiment privat ta’ aktar minn €1 miljun, huwa eżempju ta’ kumpanija li kienet kapaċi tiddiversifika u tkabbar in-negozju tagħha. Il-kumpaniji f’dan iċ-ċentru ġdid jispeċjalizzaw fit-teknoloġija tal-informatika, u joffru servizzi lil kumpaniji lokali u barranin, waqt li jiżviluppaw software ġdid (Ritrtat: DOI, Omar Camilleri)
Għarfien għall-GWU fil-BOV
www.maltarightnow.com
7
L-Erbgħa, 22 ta’ Ottubru, 2014
LOKALI
Erba’ proposti oħra mill-Oppożizzjoni dwar l-Ebola Fid-dawl tal-fatt li l-kriżi talEbola qed tippersisti fuq skala bla preċedent, l-Oppożizzjoni Nazzjonalista qed tħeġġeġ lillGvern biex jeskala l-preparamenti infrastrutturali u operattivi tas-servizzi tas-Saħħa Pubblika sabiex dawn ikunu lesti jilqgħu għal kull eventwalità, mingħajr paniku u f’qafas dixxiplinat ta’
proattiva, billi qed tressaq sensiela ta’ proposti oħra intiżi biex ikomplu jsaħħu l-qafas preparatorju ta’ pajjiżna. Il-Kelliem tal-Oppożizzjoni għas-Saħħa Claudio Grech qal li l-Partit Nazzjonalista se jsostni lpolitika tiegħu li jibqa’ jġib linteress tal-pazjenti u tas-saħħa pubblika qabel kull kunsideraz-
miżuri li jagħti aktar fiduċja u serħan il-moħħ lill-ħaddiema fisservizzi tas-saħħa u dawk tassigurtà f’pajjiżna. Qabel ma l-Gvern ilbieraħ għamel stqarrija fil-Parlament dwar dan il-virus u l-passi li qed tieħu Malta, l-Oppożizzjoni fi stqarrija qalet li se tkompli tkun
zjoni oħra. B’kollox l-Oppożizzjoni ressqet erba’ proposti oħra dwar il-virus tal-Ebola. Proposti li huma prova ċara oħra ta’ kemm l-Oppożizzjoni għandha l-politika tagħha tas-saħħa mibnija fuq l-aġenda tat-tisħiħ tas-saħħa tannies. Dawn huma l-proposti:
Il-Gvern għandu jeskala l-preparamenti biex jilqa’ għall-agħar eventwalità
• SCREENING OBBLIGATORJU Il-Gvern għandu jikkunsidra li jdaħħal screening obbligatorju (kemm flajruport kif ukoll filpoints of entry marittimi) għal dawk il-passiġġieri li jkunu daħlu fl-UE minn xi pajjiż fir-reġjun li fih hu magħruf li ġew infettati xi persuni bl-Ebola.
•ISOLATION/INFECTIOUS DISEASE UNIT F’BINJA SEPARATA Minħabba l-fatt li lIsptar Mater Dei hu luniku sptar ewlieni ta’ pajjiżna li fih jidħlu eluf ta’ pazjenti u ħaddiema kuljum, il-Gvern għandu jikkunsidra li jiżviluppa faċilità separata biex fiha jiġu rikoverati u ttrattati pazjenti li jittestjaw pożittiv għall-Ebola.
• INKLUŻJONI TAL-IMSIEĦBA EWLENIN Hemm bżonn li limsieħba ewlenin kollha fil-qasam tas-saħħa jkunu parti mill-isforz komuni biex tiġi indirizzata din ittheddida. Għaldaqstant, ilGvern għandu jikkunsidra
li jistieden lill-unions u assoċjazzjonijiet ewlenin biex huma wkoll jipparteċipaw fil-Kumitat ta’ Moniteraġġ. Għalkemm id-deċiżjonijiet kollha eżekuttivi jibqgħu prerogattiva tal-Gvern, il-fatt li l-imsieħba ewlenin kollha jkollhom il-fakultà li jagħtu l-veduti tagħhom jista’ jwassal biex tiġi ispirata aktar fiduċja fil-ħaddiema.
• REĠISTRU TAR-RIŻORSI Il-Gvern għandu jikkunsidra wkoll li jiġbor reġistru ta’ dawk il-ħaddiema fis-servizzi tassaħħa li huma verament ippreparati li jagħtu sehemhom fl-eventwalità li jfeġġ każ tal-Ebola f’pajjiżna. Minbarra li jingħataw il-kundizzjonijiet xierqa u l-ilbies u lapparat neċessarju, dawn il-ħaddiema għandhom jingħataw aktar taħriġ speċjalizzat biex jissaħħulhom il-ħiliet u lfiduċja tagħhom fihom infushom, biex ikunu jistgħu jittrattaw pazjenti infettati mingħajr ma jesponu lilhom infushom għal riskji bla bżonn.
Bejn Tas-Sliema u Marsamxett, fl-aħħar jiem beda jitħaddem servizz ġdid bi skeda ta’ trasport bil-baħar, permezz tal-katamaran ‘Top Cat One’. Aktar tard din is-sena jasal ukoll it-‘Top Cat Two’ li se jidħol fis-servizz, li se jinkludi wkoll vjaġġi bejn il-Belt Valletta u l-Kottonera. Is-servizz qed jitħaddem mill-kumpanija Marsamxetto Steamferry Services Limited, li rebħet il-kuntratt wara sejħa pubblika għall-offerti maħruġa minn Transport Malta. Il-vjaġġi jitilqu kull nofs siegħa, u ma jeħdux aktar minn ħames minuti. Il-katamaran li wasal din il-ġimgħa jakkomoda 160 passiġġier, waqt li dak li għad irid jasal, kapaċi jieħu d-doppju (Ritratt: DOI, Martin Attard)
Deputat Laburista jikkonferma li t-traffiku mhux perċezzjoni
Id-Deputat Laburista Joe Sammut jikkonferma li t-traffiku fit-toroq mhux perċezzjoni. F’kummenti fuq Facebook, Sammut irrefera għal dak li qara fuq il-gazzetti, dwar proposti ta’ Transport Malta biex issolvi l-problema tal-konġestjoni tat-traffiku. Hu qal li l-proposti jinkludu diversi skemi, fly-overs u miżuri oħra, iżda qal li ma jaqbilx ma’ dawn il-proposti. Sammut qal li dawn il-proposti qed iwasslu biex inpoġġu l-karrettun qabel iż-
żiemel, u qal li Malta għandha bżonn soluzzjoni waħda u dejjiema li taqta’ darba għal dejjem l-istennija u twassal lill-individwu fil-ħin. Din il-konferma tal-problema tal-konġestjoni tat-traffiku midDeputat Laburista Joe Sammut tikkuntrasta mad-dikjarazzjoni tarrappreżentanta ta’Transport Malta, il-Perit Audrey Testaferrata de Noto, li qalet li t-traffiku huwa perċezzjoni. Transport Malta taqa’ taħt rresponsabbiltà politika tal-Ministru
għat-Trasport u l-Infrastruttura, Joe Mizzi. Fid-9 ta’ Ottubru 2014, waqt il-programm Newsfeed fuq Net TV, Testaferrata de Noto kienet qalet “il-perċezzjoni ta’ bniedem fil-karozza fit-traffiku għandu ttendenza li jara li qed idum iktar milli fir-realtà qed idum”. Id-Deputat Laburista qal li rridu nħarsu lejn taħt l-art u nibdew minn issa nibnu mini-underground. Żied li għandu jkun hemm ukoll vetturi għall-ġarr ta’passiġġieri li jniżżlu lpassiġġieri f’ postijiet partikolari.
8
L-Erbgħa, 22 ta’ Ottubru, 2014
B’entużjażmu kien qed iħejji għall-istaġun tal-insib – David Azzopardi, iben il-vittma
www.maltarightnow.com
PARLAMENT
‘In-Nazzjon’ titkellem ma’ iben Patist Azzopardi, li miet mgħaffeġ minn karozza fi stage tal-karozzi linja fl-Imtarfa nhar it-Tnejn “Missieri, bla mistenni, issa għadda għal ħajja aħjar. Għadni s’issa xxukkjat b’dak li ġara u lanqas irrid nemmen. Filli bilqiegħda bħas-soltu, fil-bus shelter ta’ quddiem id-dar, u filli jinqatel b’daqqa ta’ karozza li ħallietu mejjet f’għadira demm fil-post stess. “Imma ta’ missieri għandi għadd kbir ta’ memorji millisbaħ li nibqa’ nġorrhom f’qalbi f’kull mument tal-ħajja. Fosthom
Ix-xena fl-Imtarfa nhar it-Tnejn, wara li seħħ l-inċident traġiku, u l-qraba tal-vittma mbikkmin bit-traġedja li laqtithom (Ritratti: Martin Agius)
anki ta’ issa, meta kien mimli entużjażmu biex ikun ippreparat għall-istaġun tal-kaċċa li se jibda dalwaqt.” Hekk qalilna David Azzopardi, iben Patist Azzopardi, l-anzjan ta’ 66 sena li nhar it-Tnejn filgħodu nqatel kiesaħ u biered b’daqqa ta’ karozza waqt li kien qed jgħid kelmtejn ma’ ħatnu – it-tnejn bilqiegħda fuq il-bank
tal-ġebel li kien hemm f’bus shelter, tal-ġebel ukoll, faċċata tad-dar tal-vittma fl-Imtarfa. Ġar tal-vittma qalilna li hu għadu s’issa ma jistax jifhem kif seta’ jseħħ inċident bħal dan. “Inċident mhux tas-soltu. Lanzjan, li qabel kien bennej u kien ukoll xufier tal-karozzi tallinja, kien wiċċ familjari ħafna mal-Imtarfa kollha. Kien raġel baħbuħ u maħbub. Kien jieħu gost ukoll ipoġġi f’din il-bus shelter u jgħid kelmtejn malħbieb tiegħu hemmhekk,” qalilna ġar tal-familja Azzopardi. Hu żied li laħaq kien hemm mas-sitt anzjani bilqiegħda f’din il-bus shelter. Jgħidu kelmtejn u jitkellmu fuq diversi suġġetti li jinteressawhom, bħall-kaċċa u linsib, kif ukoll dwar il-karriera tagħhom u ġrajjiet – sbieħ u koroh – li għaddew minnhom tul ħajjithom. Dan il-ġar qal li mbagħad, bħal sajjetta fil-bnazzi jseħħ inċident ikrah bħal dan li ħalla lil Patist
Azzopardi mejjet u lil ħatnu jissara għal ħajtu fl-Isptar Mater Dei. It-tifel tiegħu, David Azzopardi, qal li l-ħajja hi kiefra
Il-vittma, Patist Azzopardi, ta’ 66 sena Joe Mikallef
mal-familja tiegħu. “Sitt snin ilu tlift lill-uniku ħija li kelli. Illum, ħabta u sabta, tlift lil missieri li kien għalija wkoll l-akbar ħabib.” Ixxukkjat b’din l-esperjenza,
David Azzopardi qal li huma familja li fir-Rabat u fl-Imtarfa jafuhom ħafna nies u bejn nhar it-Tnejn u lbieraħ bosta kienu dawk li waqqfuh u wrewh inniket tagħhom għal din it-telfa. Sadanittant fl-Isptar Mater Dei, għadu qed jinżamm għallkura Ġużeppi Vella, ħaten ilvittma, li fil-ħin tal-inċident kien miegħu fil-bus shelter. Ġużeppi Vella għandu 61 sena u jinsab f’qagħda kritika. Anki s-sewwieq tal-karozza, iż-żagħżugħ ta’ sbatax-il sena min-Naxxar, kellu jiddaħħal lIsptar, anke minħabba x-xokk kbir li kellu fuqu wara li l-karozza li kien qed isuq mingħajr liċenzja, ħabtet u farrket il-bus shelter li ġġarrfet mad-daqqa, u radmet ukoll lill-karozza stess. Is-sewwieq żagħżugħ irnexxielu joħroġ mit-tieqa talkarozza tiegħu mingħajr ġrieħi serji, minkejja li s-saqaf talkonkos tal-bus shelter ċeda u niżel fuq il-vettura.
David Azzopardi, iben il-vittma, jidher bilqiegħda mal-art, it-tielet wieħed mix-xellug (liebes flokk blu)
www.maltarightnow.com
PARLAMENT
Mitlub jirtira dak li qal
Il-Ministru Konrad Mizzi ntalab mill-Ispeaker jirtira l-allegazzjoni li għamel fil-konfront tadDeputat Nazzjonalista George Pullicino, inkella, fin-nuqqas ta’ dan, jissostanza l-allegazzjonijiet li għamel fil-Parlament. F’każ li ma jikkorraborax l-allegazzjonijiet, isSedja ssib lill-Ministru Mizzi ħati ta’ ksur ta’ privileġġ u tirreferi lkaż lill-Kumitat dwar il-Privileġġi. Il-Ministru Mizzi baqa’ jinsisti li mhux se jirtira l-allegazzjoni li għamel fid-dibattitu tat-Tnejn li għadda fil-mozzjoni talOppożizzjoni dwar il-wegħda li ma żammx il-PM li jibni power station ġdida sa Marzu li ġej. Mitlub mill-Ispeaker jiddikjara jekk hux se jirtira din il-kliem kif kienet qed titlob is-Sedja, ilMinistru Mizzi baqa’ jinsisti li mhux se jirtira dak li qal, u kompla li kien qed iressaq numru ta’ dokumenti biex jikkorrabora l-allegazzjonijet li għamel. L-Ispeaker qal li se jeżamina dak li qal il-Ministru Mizzi u d-dokumenti li ressaq, u jagħti deċiżjoni oħra dwar jekk il-Ministru Mizzi hux ħati ta’ ksur ta’ privileġġ. L-Ispeaker irrimarka wkoll – b’referenza diretta lill-Ministru Mizzi – li qatt m’għandu jonqos mir-rispett fil-mod kif jindirizza Membru Parlamentari, fid-dawl tal-mod kif indirizza lid-Deputat Nazzjonalista George Pullicino.
87 ġurnata out of stock
61 transfer f’jumejn fil-Pulizija
Il-Ministru Manuel Mallia ma jagħtix raġuni wara dan in-numru kbir ieħor ta’ transfers
...lejlet l-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew ta’ Mejju li għadda Fil-Korp tal-Pulizija ngħataw 41 transfer fil-jumejn ta’ qabel l-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew ta’ Mejju li għadda. Dan in-numru hekk kbir ta’ transfers f’jumejn fil-ġranet talĦamis u l-Ġimgħa, 22 u 23 ta’ Mejju, eżatt qabel il-ġurnata talelezzjonijiet tal-Parlament Ewropew, kien ikkonfermat filParlament mill-Ministru Manuel Manuel, responsabbli mill-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali. L-informazzjoni ngħatat filParlament mill-Ministru Mallia
fuq mistoqsijiet li għamel idDeputat Nazzjonalista Jason Azzopardi, immedjatament kif seħħew dawn it-transfers fis-26 ta’ Mejju li għadda. Jason Azzopardi staqsa rraġuni wara dawn it-transfers li ġew ordnati fid-dati msemmija lejlet l-elezzjonijiet talParlament Ewropew. Staqsa wkoll lill-Ministru jagħti r-raġuni wara dan in-numru kbir ieħor ta’ transfers, u biex iqiegħed fuq il-Mejda tal-Kamra l-letter minutes u kull dokument ieħor konness mal-ordni tat-transfers li
ngħataw bejn id-19 u t-23 ta’ Mejju li għadda. Il-Ministru Mallia wieġeb biss, kif kien għamel ukoll fi tweġibiet oħrajn li ta b’rabta ma’ transfers li ngħataw tul din issena u nofs ta’ Gvern Laburista, li kienu l-esiġenzi tas-servizz li wasslu għal dawn it-transfers. L-istess tweġiba ngħatat b’rabta ma’ żewġ transfers oħra li saru f’Għawdex fil-jiem ukoll ta’ qabel l-elezzjonijiet talParlament Ewropew, meta żewġ pulizija tas-CID kienu trasferiti lejn it-Tokk.
Id-Deputat Prim Ministru ma ta ebda informazzjoni oħra lillParlament għall-mistoqsijiet li
oħra tal-istess natura mal-istess Ministeru. Nhar l-Erbgħa li għadda, il-
sarulu mid-Deputat Nazzjonalista. Louis Grech assigura li l-individwu għandu lkapaċitajiet u l-ħiliet neċessarji biex jaqdi tajjeb ir-rwol tiegħu. Għal mistoqsija oħra dwar jekk l-impjieg tas-sieħeb ta’ Cyrus Engerer, kienx b’sejħa għall-applikazzjonijiet jew b’mod dirett, id-Deputat Prim Ministru responsabbli millAffarijiet Ewropej żied li Randolph Debattista ngħata kariga oħra ta’ “position of trust” wara li diġà kien jokkupa kariga
gazzetta Malta Independent żvelat li Cyrus Engerer u s-sieħeb tiegħu Randolph Debattista, ingħataw impjiegi f’karigi għoljin fi Brussell mill-Gvern Malti. Il-gazzetta rrappurtat ukoll li l-impjieg li għandu llum Cyrus Engerer, b’responsabbiltà li jikkoordina x-xogħol talUffiċċju tal-Prim Ministru malistituzzjonijiet tal-UE, daħal fisseħħ minn xahar wara li kien instab ħati mill-Qorti, meta wkoll kellu jirtira l-kandidatura
tiegħu minn kandidat għall-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew. Fil-konfront ta’ Cyrus Engerer, il-Qorti tal-Appell Kriminali kienet sabet lill-kandidat Laburista Cyrus Engerer ħati li xerred ritratti pornografiċi talekssieħeb tiegħu, ma’ persuni oħrajn biex ipattihielu talli telqu u javvelih ma’ sħabu u anke ma’ min iħaddmu. L-istess Qorti kienet tat sentenza sospiża ta’ sentejn ħabs lil Cyrus Engerer. 24 siegħa wara s-sentenza talQorti, Cyrus Engerer kien ingħata merħba ta’ eroj millPrim Ministru Joseph Muscat waqt attività tal-Partit Laburista. Attività li kienet indirizzata biss minn Muscat u minn Engerer stess – l-għada li ngħatat is-sentenza mill-Qorti.
Is-sieħeb ta’ Cyrus Engerer f’kariga ġdida mal-Gvern
Randolph Debattista, is-sieħeb ta’ Cyrus Engerer, il-kandidat tal-Partit Laburista għall-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew u li nstab ħati mill-Qorti li xerred ritratti pronografiċi, ingħata kariga ġdida mal-Gvern, fil-Ministeru tal-Affarijiet Ewropej fi rwol differenti. Il-kariga ġdida li issa ngħata Randolph Debattista kienet ikkonfermata mid-Deputat Prim Ministru u Ministru għallAffarijiet Ewropej, Louis Grech, fi tweġiba li ta fil-Parlament lidDeputat Nazzjonalista Antoine Borg. Id-Deputat Prim Ministru kien mitlub jgħid f’liema kapaċità uffiċjali ġie jew se jiġi impjegat Randolph Debattista, u biex ipoġġi fuq il-Mejda tal-Kamra ttermini tal-impjieg, inkluż salarji, allowances u perkaċċi oħrajn.
9
L-Erbgħa, 22 ta’ Ottubru, 2014
Impjiegi f’karigi għoljin fi Brussell mill-Gvern Malti
Il-Fluid & Food Thickiner firResidenza San Vinċenz de Paul, dam nieqes u out of stock 87 ġurnata. Din is-sustanza tintuża biex jiżdied il-viżkożità tal-likwidu mingħajr ma tbiddel it-togħma b’mod sostanzjali. Fost l-anzjani din is-sustanza tintuża biex il-persuni indikati jkunu jistgħu jieklu sustanzi likwidi b’inqas diffikultà. Il-Ministru Michael Farrugia, responsabbli mit-tmexxija ta’ San Vinċenz de Paul, ikkonferma dan fil-Parlament, fi tweġiba li ta għal mistoqsija tad-Deputat Nazzjonalista Clyde Puli li talab lill-Ministru jgħid kemm-il ġurnata dam out of stock il-Fluid & Food Thickiner fir-residenza. Il-Ministru Farrugia qal li nnuqqas twil mingħajr din is-sustanza seħħ minħabba li l-prodott kien nieqes mis-Central Prokurement and Supplies Unit. Fisser li meta l-amministrazzjoni tar-residenza kienet infurmata b’dan in-nuqqas, intalbet l-awtorizzazzjoni biex jinxtara ammont adegwat ta’ din is-sustanza.
Talba għal Beppe Fenech Adami
Il-Parlament bagħat messaġġ ta’ fejqan lil Beppe Fenech Adami, ilViċi Kap tal-Oppożizzjoni għallĦidma tal-Partit, fil-bidu tas-seduta tat-Tnejn li għadda. Fil-bidu tas-seduta, it-talba li ssir f’kull bidu tas-seduta saret għallbżonnijiet ta’ Beppe Fenech Adami li aktar kmieni kien għamel intervent kirurgu delikat ħafna fi sptar fl-Ingilterra, fil-ġlieda kontra l-marda tal-kanċer. Il-Whip tal-Grupp Parlamentari informa lill-Kamra tad-Deputati, li f’kuntatt li sar mal-familjari ta’ Beppe Fenech Adami, il-kundizzjoni tiegħu hi stabbli, filwaqt li awgura fejqan ta’ malajr lil Beppe Fenech Adami. L-Ispeaker u l-Whip tan-naħa tal-Gvern, ingħaqdu fit-talba li saret fil-bidu tas-seduta kif ukoll fil-messaġġ għal fejqan ta’ malajr.
www.maltarightnow.com
10
L-Erbgħa, 22 ta’ Ottubru, 2014
OPINJONI
Gvern espert f’kif iqarraq bil-poplu
It-tanker tal-gass LNG Gemini li se jkun ankrat b’mod permanenti fil-bajja ta’ Marsaxlokk biex iforni l-power station li Muscat kien wiegħed li se jibni sa Marzu 2015
Il-verità ma jista’ jiċħadha ħadd u jekk tipprova tiċħad dak li hu veru, tkun qed tigdeb. Dan hu dak li qed jagħmel il-Prim Ministru Joseph Muscat li welled karriera politika bħala Prim Ministru f’gidba u llum nafu li dak li wiegħed ma nżammx. Wiegħed li jibni power station ġdida fi żmien sentejn iżda issa qal li dan mhux se jilħaq isir. Il-proġett talenerġija ta’ Muscat falla u falla bil-kbir. Il-politika ta’ Muscat qed twassal biex ħafna nies, speċjalment żgħażagħ qed jaqgħtu lura milli juru interess lejn il-politika ta’ pajjiżna. Muscat għandu abbiltà kbira kif ibigħ xi ħaġa li ma tistax isseħħ jew tkun akkwistata, iżda mbagħad, wara li jkun falla milli jwettaq dik il-wegħda, idur kif irid biex jiġġustifika għala dik il-wegħda ma twettqitx. Lil Muscat ma tistax tafdah! Muscat iwiegħed iżda ma jwettaqx! Din
hi bużżieqa oħra li nfaqgħet f’wiċċ il-Prim Ministru li meta kien Kap tal-Oppożizzjoni, ħaseb li seta’ jwiegħed li jrid basta jirbaħ il-voti talmaġġoranza u jkun elett Prim Ministru. Issa li laħaq dak lgħan qed jintebaħ li teżisti realtà oħra; dik li jrid jiġġustifika lwegħdi kollha li għamel u li mhux qed iżomm mal-poplu Malti u Għawdxi. F’inqas minn sentejn, illum nafu li dan hu Gvern li jaf iqarraq bil-poplu, anzi hu espert f’kif iqarraq bilpoplu basta jirbaħ il-voti f’qasir żmien. Din mhix il-politika li nemmen fiha u din mhix ilpolitika li tixraq lill-poplu tagħna. Il-verità hi waħda: dan hu Gvern mibni fuq gidba. Il-kelma tal-Prim Ministru ma saret tiswa xejn għaliex illum jgħid mod u għada jgħid mod ieħor. Kif tista’ temmen lil xi ħadd bħall-Prim Ministru Muscat? Int se terġa’ temmnu meta fid-darba li jmiss
David Casa
david.casa@europarl.europa.eu
se jkun qiegħed iwiegħed affarijiet oħra, speċjalment affarijiet li l-esperti stess se jgħidulu li mhux possibbli li jseħħu? Dażgur li le għaliex Muscat tilef kull forma ta’ kredibbiltà! Fl-isfond ta’ dan kollu, dan hu dak li serjament qed jinkwetani minn dan il-Prim Ministru; li blaġir tiegħu qed iwassal biex hemm min qed jitlef kull interess fil-politika. Muscat
Int se terġa’ temmnu meta fid-darba li jmiss se jkun qiegħed iwiegħed affarijiet oħra, speċjalment affarijiet li l-esperti stess se jgħidulu li mhux possibbli li jseħħu?
tela’ b’wegħda li se jbiddel kollox u effettivament mhux talli ma biddel xejn, talli laffarijiet taħt Muscat ħadu xejra għalkollox differenti. Tkellem u wiegħed meritokrazija iżda nafu x’ġara u llum għanda żieda flimpjiegi ta’ nies jaħdmu malGvern. Wiegħed power station ġdida sa sentejn ta’ tmexxija iżda llum qed jammetti li falla. Lil Muscat ma tistax tafdah għax Muscat ma jżommx ilkelma tiegħu. Iżda lil hinn minn dan kollu, ħadd m’għandu jaqta’ qalbu u
jitlef l-interess fil-politika. Teżisti tama fil-Partit Nazzjonalista u fil-Kap talPartit, Simon Busuttil. Minkejja li b’minoranza ta’ disa’ membri tal-Parlament, il-PN qed jibqa’ b’saħħtu u kompost li ma jħalli lil ħadd jgħaddi minn fuqu u minn fuq il-poplu Malti u Għawdxi, bħalma ġara fil-każ tal-elezzjonijiet tal-Kunsilli Lokali. Flimkien nistgħu nerġgħu naraw lil pajjiżna jkun kompetittiv u mmexxi minn Prim Ministru kredibbli.
www.maltarightnow.com
EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR L-EDITORJAL
Prim Ministru li jibqa' jigdeb bil-goff
Id-dibattitu ta' nhar it-Tnejn imsejjaħ mill-Oppożizzjoni dwar il-gideb tal-Prim Ministru Joseph Muscat fuq power station oħra li mhijiex se tkun lesta sa ħames xhur oħra kif wiegħed u l-wegħda falza tiegħu li jirriżenja f'dan il-każ ma wieġeb xejn mill-mistoqsijiet tan-nies, fosthom ta' Deputata Laburista li wkoll qed tagħmilhom. Minflok, fid-dibattitu l-Prim Ministru Muscat kompla jigdeb quddiem it-talba raġunata tal-Kap tal-Oppożizzjoni Simon Busuttil biex iżomm kelmtu kif wiegħed.
Simon Busuttil b'diskors qawwi, sod u ċar Simon Busuttil kellu diskors qawwi, sod u ċar quddiem il-gravità ta' dak li ġara fl-aħħar ġranet meta kellna l-bniedem li jokkupa l-ogħla kariga eżekuttva fl-Istat Malti, il-Prim Ministru, jigdeb u jigdeb fuq il-gideb tiegħu biex jipprova jaħrab mill-wegħda li għamel hu stess, qabel u wara l-elezzjoni, li jirriżenja jekk ma jibnix power station oħra sa ħames xhur oħra.
Il-Kap tal-Oppożizzjoni jispjega kariga ta' Prim Ministru bbażata fuq gidba Id-diskors tal-Kap tal-Oppożizzjoni fil-Parlament bena l-premessi – ħafna premessi - biex wasal għal konklużjoni qawwija ħafna, imma li ħadd, lanqas Muscat, ma jista' jiċħad, li l-Prim Ministru Joseph Muscat ibbaża l-karriera politika tiegħu u l-kariga tiegħu ta' Prim Ministru fuq gidba. Karriera politika ta' Joseph Muscat ibbażata fuq gidba dwar l-Ewropa Kif qal Simon Busuttil, Muscat hu politikant li welled il-karriera politika tiegħu f'gidba; dik li kien jirrepeti Joseph Muscat li nidħlu fl-Unjoni Ewropea kien ħażin.
Kariga ta' Prim Ministru bbażata fuq gidba kbira u wegħda falza U kif kompla jispjega l-Kap tal-Oppożizzjoni, Joseph Muscat welled anke l-kariga tiegħu ta' Prim Ministru fuq gidba u fuq wegħda falza; il-gidba li jibni power station oħra f'sentejn u, jekk le, jirriżenja.
Il-kelma ta' Joseph Muscat ma tiswa xejn Id-diskors ta' Simon Busuttil fl-aħħar kellu l-konklużjoni li lanqas ħadd ma jista' jiċħad li Joseph Muscat hu Prim Ministru li ma jżommx kelmtu, li l-kelma tiegħu ma tiswa xejn u li ma jista' jemmnu ħadd. Lanqas Muscat stess ma ċaħad dan għax fil-fatt irreaġixxa bit-tgħajjir u b'aktar gideb.
Joseph Muscat jibqa' jigdeb bil-goff F'intervent ta' ftit minuti f'reazzjoni għad-diskors qawwi ta' Simon Busuttil, il-Prim Ministru reġa' kompla jikkonferma kemm jigdeb. Reġa' gideb, bħalma kien għamel it-Tnejn stess filgħodu, li hu ma wiegħedx li jirriżenja jekk ma jibnix power station oħra fil-ħames xhur li baqa' sa Marzu li ġej. Gidba qawwija li tinduna kemm hi gidba goffa meta tara b'għajnejk u tisma' b'widnejk ittweġiba ta' Muscat għal dak li staqsieh dak li hu stess għamel Kap tal-Aħbarijiet tal-PBS, Reno Bugeja, f'Dissett f'għeluq l-ewwel sena ta' Joseph Muscat ibbażata biċ-ċar fuq gidba.
11
L-Erbgħa, 22 ta’ Ottubru, 2014
Kulħadd jagħmel li jfettillu
Iż-żmien jgħaddi imma n-nies ma jinsewx. Irrid infakkar li meta xi xhur ilu kienu nqabdu xi uffiċjali tal-ħabs skartati minn fuq ixxogħol u kienu barra, il-Ministru Mallia għamel plejtu fuqha, imma ma sewa għalxejn għax la ġew imkeċċija u lanqas ikkastigati, għax meta għarblu kollox jidher li sabu li dawn l-uffiċjali huma Laburisti u ħallewhom fejn huma. Għalija, li qegħdin jieħdu t-testijiet tal-awrina minn fuq il-priġunieri ma tagħmilx sens. L-ewwel trid tara li tinqata’ d-droga li tidħol ilħabs, bħalma ġara. Fuq il-kalċi li kien insteraq millkappella biswit Diviżjoni Ħdax, x’sar minnu l-każ? Inqabad xi ħadd, għax ma smajna xejn. Kulma nafu hu li biddlu s-serratura u xejn iżjed, u min ħadu, baqa’ għandu. Jista’ l-Ministru Mallia jgħidilna sa fejn waslet l-investigazzjoni fuq dawn iż-żewġ affarijiet. Ġranet ilu, Helena Dalli qalet li l-Gvern ħoloq fuljett b’seba’ lingwi għall-immigranti, biex jintegraw fis-soċjetà Maltija. Issa jekk
dawn imorru tajjeb, fejn se jsibu ruħhom, mhux ma’ dawk l-eluf li diġà hemm qiegħda? Dan l-aħħar, is-Sindku ta’ Ħal Għaxaq Darren Abela nefaq €23,000 fuq triq mingħajr ma ħareġ xi offerti. Għalija, kollox sar minn wara dahar sħabu, u meta ġie mistoqsi qalilhom li ma kienx jaf kif joħroġ l-offerti. Allura dan kif laħaq? Imma biex nefaq dawk ilflus kollha, jaf. Sur Konrad, Darren hu sSegretarju tiegħek, ċanfartu ta’ li għamel, jew le? Niddubita jekk tasalx. U l-Gvern ta lil Toni Abela post ieħor ma’ dawk li għandu fuq ilbord tal-Orkestra Nazzjonali, għax fanatiku għall-mużika. Nawguralu minn issa, forsi xi darba jieħu lpost tas-Surmast Direttur talOrkestra u jibda jiddirieġi hu, bilħerqa li għandu. G. Busuttil In-Naxxar
San Ġorġ għadu bla dawl
Fuq ċint, faċċata tal-Knisja talMadonna Ta’ Pompej, fil-Belt
25 sena ilu f’il-Mument
Victoria, qabel ma taqbad triqtek lejn Ta’Sannat, wieħed jista’jilmaħ statwa ħelwa u ferm qadima ta’San Ġorġ Martri, li dan l-aħħar, bl-inizjattiva ta’ Wirt Għawdex ġiet restawrata b’mod stupend, u issa tinsab issaltan f’dawn l-inħawi. Ma tistax ma tiġbidlekx l-attenzjoni int u għaddej, u jidher li fuqha sar xogħol professjonali u bis-serjetà għax għaddiet it-test tal-maltemp, irjieħ u xita bil-qliel li ħakmu lil Għawdex ftit taż-żmien ilu. B’sodisfazzjon innutajt ukoll li tqiegħdet sistema ta’ dawl (żewġ searchlights żgħar) biex l-istatwa tkun tista’ titgawda meta jroxx iddlam, iżda issa ili ngħaddi żmien twil minn quddiemha u għadha fid-dlam. Żgur li tinħoloq dehra isbaħ meta jinxtegħlu dawn iddwal tant mistennija! Kienu diversi l-mistoqsijiet li għamluli diversi ħbieb dwar hekk, li wassluni biex qbadt il-pinna u qed inwassal dan l-ilment, li nittama ma jaqax fuq widnejn torox, apparti li għandi mħabba speċjali lejn dan il-martri tat-tielet seklu, patrun tal-parroċċa tiegħi li tinsab fil-qalba tar-Rabat l-antik, dejjem mimli ħajja u tant imfittex mill-istess Għawdxin, Maltin u barranin. Joe M. Attard Il-Belt Victoria, Għawdex
Fil-belt kapitali tal-Malasja, Kuala Lumpur, intemm is-Summit tal-mexxejja talCommonwealth li fih Malta kienet rappreżentata mill-Prim Ministru Eddie Fenech Adami. Matul il-laqgħa, il-mexxejja talCommonwealth, fosthom ir-Reġina Eliżabetta, appoġġjaw inizjattiva li ressqet Malta dwar Konvenzjoni fuq il-Klima. Kien inawgurat mill-ġdid is-Suq tal-Belt, li reġa’ lura fil-belt kapitali, wara li l-Gvern Soċjalista kien ħa d-deċiżjoni żbaljata li jiġi mċaqlaq minn Triq Merkanti, lejn Belt is-Sebħ. Waqt l-inawgurazzjoni, l-Aġent Prim Ministru Guido de Marco qal li minn meta l-Gvern Nazzjonalista ħa t-tmexxija tal-pajjiż f’idejh, mill-ewwel beda jaħdem biex isewwi dan liżball. Is-Suq fil-Belt Valletta jmur lura għas-sena 1600.
Editur: Nathaniel Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-Ħamrun ĦMR 1000 e-mail: news@media.link.com.mt • Tel: 21243641 Dipartiment tal-Avviżi: Tel: 25965-317/318 E-mail: adverts@media.link.com.mt
www.maltarightnow.com
12
L-Erbgħa, 22 ta’ Ottubru, 2014
OPINJONI
LIL HINN MINN XTUTNA
L-Ukrajna: Elezzjoni biex ‘jitnaddaf’ il-Parlament
Għat-tieni darba din is-sena, lUkreni se jmorru jivvutaw minkejja l-kriżi fil-pajjiż u minkejja li lpajjiż kollu jaffronta invażjoni u okkupazzjoni mir-Russja talKrimea, u r-rewwixti minn elementi pro-Russi fil-Lvant talpajjiż mal-fruntiera mar-Russja. Wara dik għall-ħatra talPresident tar-Repubblika biex jieħu post Viktor Janukovic li kien ħarab fir-Russja, nhar ilĦadd li ġej se ssir elezzjoni qabel iż-żmien biex jinħatru l-450 deputat u jiġi ffurmat gvern ġdid. Din l-elezzjoni se ssir kmieni wara li l-Parlament ma qabilx li dawk li ddikjaraw Donetsk u Luhansk fir-reġjun Ukren ta’ Donbas, bħala repubbliki maqtugħin mill-Ukrajna, jibdew jitqiesu bħala terroristi. Għalhekk il-President Petro Poroxenko xolja l-Parlament u sejjaħ elezzjoni qabel iż-żmien bħala l-unika deċiżjoni tajba u responsabbli li seta’ jieħu. “Ma nafx naħdem ma’ parlament fejn numru kbir ta’ deputati, fazzjonijiet sħaħ, qed iservu ta’ ‘ħames kolonna’, kontrollati minn barra l-pajjiż (b’referenza diretta għar-Russja). U dan il-periklu qiegħed dejjem jikber,” iddikjara Poroxenko waqt intervisti ma’ stazzjonijiet televiżivi Ukreni, filwaqt li kien kompla insista li “huwa għalhekk, minħabba tħassib għas-sigurtà nazzjonali, li lUkrajna teħtieġ elezzjoni bikrija.” Mistoqsi jekk l-entitajiet talgvern, jeħtiġux “tindifa”, ilPresident enfasizza li l-parlament għandu jkollu rwol ewlieni f’dan il-proċess. “Elezzjoni mill-ġdid hija l-aħjar u l-aktar mod effiċjenti ta’ tindif, mhux biss fil-parlament imma wkoll tal-qawwiet politiċi.”
Purifikazzjoni F’intervisti oħra u fid-diskors uffiċjali tiegħu wkoll, meta sejjaħ l-elezzjoni, Poroxenko kien aktar dirett meta qal li l-elezzjoni kellha ssir “biex tippurifika l-parlament mill-appoġġ li kien igawdi Janukovic.” Dawn id-deputati, kompla jgħid, “huwa ċar li ma jirrappreżentawx lil dawk li tellgħuhom … u kienu responsabbli għal-liġijiet dittatorjali li rriżultaw fl-imwiet tal-‘Mija li Marru lĠenna’” (kif bdew isejħu dawk li ħadu sehem fil-protesti talĦarifa/Xitwa ta’ Maidan tal2013/14, il-110 ċivili li tilfu ħajjithom dakinhar). Poroxenko ddikjara li ħafna minn dawn iddeputati huma sostenituri u kompliċi, jew tal-inqas simpatizzanti tal-miltanti/separatist, pro-Russi,
Il-partit tal-President tar-Repubblika Petro Poroxenko (xellug), dak ta’ Julja Timoxenko u ta’ Arsenij Jatsenjuk (lemin) qablu li jgħaqqdu l-isforzi tagħhom biex jegħlbu lil dawk li għadhom jappoġġjaw lill-eks-President Janukovic li ħarab fir-Russja
merċjali tagħha, ir-Russja, li ħataf parti mill-pajjiż, il-Krimea f’Marzu, u qed iħeġġeġ it-tixwix biex partijiet oħra jinqatgħu millUkrajna, anki b’appoġġ dirett militari fl-aktar naħat fejn hemm komunitajiet ta’ nisel Russu filLvant tal-pajjiż, u li qed iwasslu għal eluf ta’ vittmi, inklużi ċivili.
Joe Calleja
jocal@me.com u allura, staqsa “Possibbli tirbaħ gwerra f’din is-sitwazzjoni?” “Is-soċjetà Ukrena tant inbidlet b’għaġla li d-deputati mhux qed ilaħħqu ma’ dan ir-ritmu storiku,” filwaqt li fakkar kif l-aħħar elezzjoni għall-parlament li saret fl2012 – meta l-Partit tar-ReġjuniPR ta’ Janukovic irriżulta l-ikbar partit, iżda rnexxielu jifforma gvern għax issieħeb dak Komunista miegħu – la kienet fier, la demokratika u lanqas trasparenti. “Sempliċement ma kinitx tilħaq livelli Ewropej,” sostna Poroxenko. Hu temm iwiegħed li, bħalma kienet dik presidenzjali (kif tqieset ukoll mill-Organizzazzjoni għasSigurtà u l-Koperazzjoni flEwropa – OSCE) l-elezzjoni talĦadd se tkun fier, demokratika u trasparenti. Il-gvern li se jagħżlu l-Ukreni se jiffaċċja pajjiż mifni b’disa’ xhur ta’ taqlib politiku, vjolenza, rewwixti militari u diffikultajiet ekonomiċi, hekk kif l-Ukrajna tinsab f’dak li hu fil-fatt stat ta’ gwerra mal-ikbar ekssieħeb kum-
Riżorsi jixxuttaw Dan il-ġlied, din il-gwerra – li r-Russja qed tibqa’ tinsisti li mhix imdaħħla fiha, minkejja provi li qed joħorġu – qed jixxotta r-riżorsi tal-pajjiż, bil-gvern ikollu jiddependi mit-€13-il biljun millFond Monetarju Internazzjonali. L-ekonomija, skont il-gvern, mistennija tonqos b’sitta fil-mija din is-sena. Il-munita Ukrena Hrivnja tilfet 39 fil-mija kontra d-dollaru din is-sena, l-agħar fost 170 munita. Minn wara r-rivoluzzjoni ta’ Maidan ix-xenarju tal-partiti politiċi ra tibdil ma jaqta’ xejn: is-setgħa fil-parlament inbidlet hekk kif aktar minn 60 fil-mija talalleati ta’ Janukovic telqu millpartit, l-aktar minn Diċembru ’l hawn. Dan il-partit li, bħalma ktibt qabel, kien irriżulta l-ikbar partit wara l-elezzjoni ta’ sentejn ilu (meqjusa bħala “pass lura għaddemokrazija” minn ħafna osservaturi internazzjonali) mhux qed jikkontesta l-elezzjoni tal-Ħadd, għax iqisha mhux leġittima għalkollox minħabba li mhux kull resident fir-reġjun ta’ Donbass se jkun jista’ jivvota. Xi deputati talpartit, però, se jikkontestaw bħala kandidati ta’ partit imsejjaħ Blokk
tal-Oppożizzjoni, li ma jirrappreżentax partiti, imma hu magħmul minn politiċi individwali. Oħrajn ħarġu kandidati ma’ partiti oħra li kienu kontra Janukovich, fosthom l-istess Blokk ta’ Poroxenko - BPP li jġib ismu, għax dawn l-ekskandidati tal-PR iqisuh bħala “aktar moderat” minn qawwiet oħra ta’ wara Maidan. Ma setgħux jonqsu protesti minn attivisti u partitarji ta’ Poroxenko talli l-blokk tiegħu aċċetta lil dawn il-kandidati. Iżda anki l-partit tal-eks-Kap tal-Oppożizzjoni Julja Timoxenko (li sofriet persekuzzjoni kbira u ħabs mir-reġim ta’ Janukovic) Patrija (Batkivxċina-VOB) kellu taqlib, meta l-mexxejja tiegħu, ilPrim Ministru attwali Arsenij Jatsenjuk u Turcinov waqqfu lpartit ġdid Front Popolari (Narodnij-NF). It-tielet l-ikbar partit fl-elezzjoni tal-2012, il-Liberali UDAR ingħaqad mal-blokk ta’ Poroxenko. Partiti oħra li se jikkontestaw huma dak Radikali (RPL) tan-nazzjonalist/populista Oleh Ljaxko, u wkoll il-Partit Komunista u dak Ukrajna
b’Saħħitha (SU) li huma meqjusa bħala pro-Janukovic u proRussja.
Ifixklu l-proċess demokratiku Timoxenko qablet mal-biża’ reali li dawn tal-aħħar flimkien mal-Blokk tal-Oppożizzjoni jistgħu jiksbu maġġoranza bis-sistema maġġoritarja f’distretti fejn għad hemm appoġġ qawwi għal Janukovic jew biżżejjed biex ikunu jistgħu jtellfu l-iżvilupp demokratiku tal-pajjiż. Għalhekk ħeġġet appell biex il-qawwiet kollha demokratiċi jingħaqdu, laktar f’dawk is-distretti. Hekk sar u b’hekk il-kandidati tal-Blokk ta’ Poroxenko, tal-partit ta’ Timoxenko u tal-Front Popolari ta’ Jatsenjuk qed jikkontestaw flimkien. Dawn bejniethom mistennija jiksbu qrib il-50 fil-mija flimkien. Jekk le, jista’ jkollhom bżonn lappoġġ tar-Radikali/Populista Ljaxko li, minn meta tħabbret iddata tal-elezzjoni, kważi dejjem żamm it-tieni post fit-tbassir, biċċans li jkollu ċ-ċavetta tal-poter f’idejh.
“Ma nafx naħdem ma’ parlament fejn numru kbir ta’ deputati, fazzjonijiet sħaħ, qed iservu ta’ ‘ħames kolonna’, kontrollati minn barra l-pajjiż (b’referenza diretta għar-Russja). U dan il-periklu qiegħed dejjem jikber”
– Il-President Petro Poroxenko
www.maltarightnow.com
13
L-Erbgħa, 22 ta’ Ottubru, 2014
AĦBARIJIET TA’ BARRA
Illum il-vot kruċjali Jissokta l-ġlied qalil f’Kobane L-UNJONI EWROPEA
Illum f’nofsinhar, ilKummissjoni Ewropea l-ġdida, immexxija minn Jean-Claude Juncker, għandha tkun ikkonfermata mill-Parlament Ewropew u mistennija tibda formalment xogħolha mill-1 ta’ Novembru ta’ din is-sena. Il-Kummissarju Ewropew innominat mill-gvern Malti huwa Karmenu Vella u se ikollu f’idejh il-politika ambjentali, affarijiet marittimi u sajd. Hu mifhum li l-Ħodor Ewropej se jivvutaw kontra din ilKummissjoni Ewropea llum. Hu wkoll vot wieħed u mhux sigriet fuq Juncker u s-27 Kummissarju
f’daqqa. Il-Grupp tal-Partit Popolari Ewropew, is-Soċjalisti, ilLiberali u l-Konservattivi u Riformisti (li fihom hemm itTories tar-Renju Unit) se jivvutaw favur din il-Kummissjoni. Sadattant nhar it-Tnejn filgħaxija spikkat atmosfera ta’ kważi ‘ċelebrazzjoni’ fi Strasburgu wara li lEwroparlamentari li pparteċipaw fil-grilling tal-Islovena Violeta Bulc esprimew sodisfazzjon għarrisposti li hi tat. U b’hekk għadda wkoll l-aħħar ostaklu li kellu Juncker għat-tim li se jkun qed jippreżenta għall-vot illum.
IS-SIRJA
Ġlied qalil seħħ fitTramuntana tal-belt Sirjana ta’ Kobane, wara jumejn ta’ kalma. Il-ġlied beda meta militanti talISIS fetħu offensiva fuq il-fronti kollha kontra l-ġellieda Kurdi. L-azzjoni militari bdiet bi splużjonijiet kbar li kienu segwiti bi sparar permezz ta’ armi żgħar u finalment b’attakki mill-ajru minn qawwiet talkoalizzjoni mmexxija millIstati Uniti. Dawn l-isplużjonijiet seħħew wara jumejn ta waqfien mill-
ġlied, b’xi sparar ‘il hawn u ‘l hemm. Ħafna li kienu qed josservaw l-azzjonijiet militari miż-żewg naħat ħasbu li il-militanti ġew sfurzati jirtiraw. Sadattant, il-koalizzjoni mmexxija mill-Istati Uniti qalet li hi wettqet sitt bumbardamenti madwar Kobane fl-aħħar jumejn. Dawn l-azzjonijiet militari komplew wara li t-Turkija tat permess biex ġellieda Peshmerga Kurdi jaqsmu fisSirja biex jiġġieldu kontra lestremisti Iżlamiċi.
Din id-deċiżjoni żiedet ilmorall tal-Kurdi biex jiġġieldu bil-qalb kontra l-ISIS. Uffiċjali fir-reġjun tal-Kurdi Iraqini qalu li huma kienu lesti li jibgħatu forzi militari iżda s’issa ma rċivew l-ebda ordni biex javvanzaw. Ismet Hesen, uffiċjal Kurd responsabbli mid-difiża f’Kobane stqarr li l-forzi militari tiegħu diġa’ ħadu l-inizjattiva kontra l-militanti Iżlamiċi u żied li huma jridu l-kanuni u artillerija simili milli aktar ġellieda.
IT-TURKIJA: Splużjoni sseħħ wara azzjoni militari mill-koalizzjoni mmexxija mill-Istati Uniti f'Kobane, kif tidher min-naħa Torka tal-fruntiera mas-Sirja (Ritratt: EPA)
Jibdew it-taħditiet HONG KONG
Uffiċjali tal-gvern ta' Hong Kong u mexxejja tal-istudenti bdew bit-taħditiet tagħhom sabiex jippruvaw isolvu linkwiet politiku li qajjem diversi protesti favur id-demokrazija – protesti li issa jinsabu firraba' ġimgħa tagħhom. Fit-taħditiet, l-istudenti jridu li l-pubbliku jkollu għażla mhux iċċensurata ta' kandidati fl-elezzjoni sabiex jinħatar il-kap eżekuttiv ilġdid ta' Hong Kong fl-2017. Iżda uffiċjali, kemm f'Hong Kong kif ukoll f'Beijing, qalu li dan hu impossibbli.
It-tim min-naħa tal-gvern qed jitmexxa mill-ogħla ħaddiem fiċ-ċivil, Carrie Lam, u listudenti qed ikunu rappreżentati minn ħames mexxejja. Il-laqgħat tħassru darbtejn f'dawn l-aħħar ġimgħat. It-taħditiet se jiffokaw fuq it-talbiet tal-istudenti biex iċĊina tikkunsidra mill-ġdid ilpożizzjoni tagħha dwar lgħażla tal-kandidati għallelezzjonijiet li se jsiru tliet snin oħra. Il-laqgħa bejn iż-żewġ naħat seħħet jum wara li l-Kap Eżekuttiv CY Leung kompla
jisħaq l-oġġezzjonijiet tiegħu għat-talbiet tal-istudenti u tenna li dawn jistgħu jagħtu lok għal policies popolari. Leung qal li problemi bħal nuqqas ta' mobbilta' soċjali u housing li ma jaffordjah ħadd mhumiex aċċettabbli, u qal li l-gvern jeħtieġ li jagħmel aktar biex isolvi dawn ilkwistjonijiet. Iżda hu argumenta li lpożizzjoni tal-awtoritajiet f'Beijing, li se tkun qed tagħżel min għandhom ikunu l-kandidati qabel ma ssir lelezzjoni, hi ħafna aħjar.
www.maltarightnow.com
14
L-Erbgħa, 22 ta’ Ottubru, 2014
AĦBARIJIET TA’ BARRA
Akkużata b’użu ta’ armi kkundannati L-UKRAJNA
IL-ĠERMANJA: Kokka tat-tip ‘Northern Great Horned Owl’ li tinsab fil-falkunerija f’Karlsruhe (Ritratt: EPA)
Nażisti tħallsu l-benefiċċji soċjali L-ISTATI UNITI
Il-Gvern Amerikan ħallas lil diversi persuni suspettati li kienu kriminali tal-gwerra Nażisti, miljuni ta’ dollari f’benefiċċji tas-sigurtà soċjali wara li sfurzahom biex iħallu lpajjiż. Il-ħlasijiet, finanzjati mittaxxi tan-nies, kienu saru minħabba ambigwità legali, u wħud minn dawn l-allegati
kriminali tal-gwerra għadhom qed jitħallsu. Eksgwardjani ta’ kampijiet tal-konċentrament huma fost dawk li tħallsu jew li għadhom qed jibbenefikaw mill-pagamenti. Id-dipartiment tal-ġustizzja qal li l-benefiċċji qed jitħallsu lil individwi li jirrinunzjaw iċċittadinanza Amerikana u jħallu l-pajjiż volontarjament.
Grupp prinċipali dwar iddrittijiet tal-bniedem għandu evidenza b’saħħitha li lUkrajna attakkat zoni popolati f’Donetsk permezz tal-cluster bombs, li huma kkundannati minn ħafna stati oħrajn. Human Rights Watch (HRW) qed takkuża lill-armata Ukrena li użat dawn l-armi, li jferrxu bombi żgħar, fl-offensivi tagħha kontra s-separatisti f’din il-belt li tinsab fil-Lvant talpajjiż. Ma kien hemm ebda
kumment mill-Ukrajna, li ma ffirmatx it-trattat dinji fl-2008 biex ma tagħmilx użu minn dawn l-armi qerrieda. Sadattant, taħditiet ġodda mistennija jsiru dwar it-tilwima li għandha l-Ukrajna marRussja fuq il-gass. Uffiċjali se jiltaqgħu fi Brussell biex jiddiskutu liskeda tad-djun u l-ħlasijiet talUkrajna f’dak li għandu x’jaqsam mal-gass fost tamiet li r-Russja tissupplixxi mill-ġdid il-gass qabel ma tibda x-xitwa.
IL-ĠERMANJA: Żewġ għasafar eżotiċi li jinsabu fiz-zoo ta’ Berlin. Dawn l-għasafar jinstabu l-aktar fil-Punent tal-Afrika (Ritratt: EPA)
Raġel paralizzat jimxi mill-ġdid wara li sarlu trapjant IL-POLONJA
Raġel paralizzat qed jerġa’ jimxi wara li saritlu terapija innovattiva li involviet it-trapjant ta’ ċelloli minn imnieħru għal gol-ispina ta’ dahru. Darek Fidyka, li sar paralizzat minn sidru ’l isfel wara li kien attakkat b’sikkina fl-2010, issa jista’ jimxi permezz ta’ apparat mediku. Il-kura, li saret għall-ewwel darba fid-dinja, tmexxiet minn kirurgi fil-Polonja b’kollaborazzjoni ma’ xjenzjati f’Londra. Darek Fidyka, li għandu 40 sena, jinsab ferħan se jtir u flewwel kummenti tiegħu wara li saritlu l-operazzjoni, hu qal li “lfatt li qed nimxi mill-ġdid, b’appoġġ ta’ apparat mediku, hu xi ħaġa inkredibbli; meta ma ħassejtx nofs ġismi spiċċajt biex qtajt qalbi, imma meta bdejt inħoss partijiet minni stess ħassejtni qisni twelidt
mill-ġdid.” Il-Professur Geoffrey Raisman, mill-Università ta’ Londra, mexxa t-tim ta’ riċerka Ingliż. Hu qal li dak li nkiseb kien “aktar impressjonanti minn meta l-bniedem mexa fuq il-qamar”. Qabel ma sarlu t-trattament, Darek Fidyka kien ilu paralizzat għal kważi sentejn u ma kien wera ebda sinjal ta’ fejqan minkejja li għamel il-fiżjoterapija għal ħafna xhur. Il-programm ta’ eżerċizzju – ħames sigħat kuljum, ħamest ijiem fil-ġimgħa – kompla wara li sarlu t-trapjant f’Akson NeuroRehabilitation Centre fi Wroclaw. Darek Fidyka induna li l-kura kienet qed tagħtih ir-riżultati wara madwar tliet xhur, meta koxxtu tax-xellug bdiet iżżid fil-muskolu.
www.maltarightnow.com
15
L-Erbgħa, 22 ta’ Ottubru, 2014
AĦBARIJIET TA’ BARRA
Jibdew jaslu provvisti essenzjali fl-aktar pajjiżi milquta L-EBOLA
Il-President tal-Gana John Mahama stqarr li provvisti u riżorsi essenzjali biex tkun miġġielda l-marda qerrieda talEbola qed jibdew jaslu fl-aktar tliet pajjiżi milquta fil-Punent talAfrika. Mahama, li jmexxi l-blokk reġjonali Ecowas, qal li ċentri għall-kura bdew jitwaqqfu filGuinea, fil-Liberja u fi Sierra Leone. Iżda hu talab għal koordinazzjoni aħjar bejn l-aġenziji sabiex ikun evitat li jkun ripetut ċertu xogħol. Il-marda qerrieda tal-Ebola qatlet aktar minn 4,500 persuna, kważi lkoll f’dawn il-pajjiżi milquta. Qed ikun stmat li 70 filmija ta’ dawk li ġew infettati, mietu. Sadattant, l-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa (WHO) qalet li n-Niġerja ġiet dikjarata ħielsa mill-Ebola wara sitt ġimgħat u mingħajr ebda każ ġdid. Il-ġimgħa li għaddiet, is-Senegal ukoll iddikjara li hu ħieles mill-Ebola. Il-President tal-Gana żied li lProgramm Dinji tal-Ikel kien qed jittrasporta għajnuna umanitarja lil-Liberja, Sierra Leone u lGuinea. Hu qal li vetturi, muturi u mezz ieħor ta’ trasport qed imur f’dawn il-pajjiżi u kompla li hemm aktar ilbies protettiv li qed jiġi provdut. Iżda hu saħaq li pajjiżi oħrajn fil-Punent tal-Afrika għandhom jitgħallmu l-lezzjonijiet minNiġerja, partikularment ir-rispons f’waqtu li ħadet biex indirizzat ilmarda. Barra minn hekk, ministri għall-affarijiet barranin tal-
Unjoni Ewropea ltaqgħu filLussemburgu sabiex jiddiskutu kif għandu jissaħħaħ ir-rispons
Ċentri għall-kura bdew jitwaqqfu fil-Guinea, fil-Liberja u fi Sierra Leone tagħhom għall-Ebola. Laurent Fabius, il-Ministru għall-Affarijiet Barranin ta’ Franza qal li mil-laqgħa qed jistenna li jinħatar koordinatur sabiex ikun imsaħħaħ ir-rispons Ewropew għall-epidemija. “Il-kollegi tiegħi huma unanimi billi qed jgħidu li din l-idea ta’ koordinatur Ewropew fil-ġlieda kontra l-Ebola hi waħda tajba,” sostna Fabius, filwaqt li żied li “l-isem se jintgħażel filjiem li ġejjin u dan mistenni jkun pass importanti.” Il-pajjiżi Ewropej ikkommettew ruħhom għal aktar minn €500 miljun iżda r-Renju Unit qed jisħaq biex dan l-ammont jirdoppja. Il-flus qed ikunu mitluba sabiex ikunu msaħħa s-sistemi dwar il-kura tas-saħħa filLiberja, fi Sierra Leone u filGuinea, kif ukoll biex ikunu mitigati d-danni li l-Ebola qed tagħmel lil dawn l-ekonomiji Afrikani.
SIERRA LEONE: Tim tad-dfin fi ħdan is-Soċjetà tas-Salib l-Aħmar ta’ Sierra Leone f’razzett f’Waterloo ’l barra minn Freetown, jiddiżinfetta wara li rkupra l-katavri ta’ nanna ta’ 80 sena u tan-neputija tagħha ta’ sena, li mietu kawża tal-Ebola u li kienu abbandunati għal erbat ijiem (Ritratt: EPA)
Possibbiltà ta’ rispons militari fl-Afrika IL-BELĠJU
L-istituzzjonijiet tal-Unjoni Ewropea qed janalizzaw il-possibbiltà li ssir evakwazzjoni ta’ ċittadini Ewropej minn pajjiżi Afrikani maħkuma mill-Ebola. Qed tkun studjata wkoll ilħidma militari sabiex tiġġedded is-sigurtà fiz-zoni li minnhom xterdet il-marda. Is-servizz tal-affarijiet barranin tal-Unjoni Ewropea, f’dokument intern diskuss millambaxxaturi ta’ pajjiżi fl-UE fi Brussell nhar il-Ħamis, saħaq li l-Unjoni Ewropea u l-istati membri għadhom ma fasslux strateġija operattiva biex jintużaw l-aħjar mill-assi kollettivi. Id-dokument jinnota li rrispons tal-UE għall-“pandemija” s’issa għandu “limitazzjonijiet ovvji” minħabba “l-qafas operattiv u dak finanzjarju inadegwat”. L-istess dokument żied li l-
istituzzjonijiet Ewropej diġà ressqu l-għażliet għal “mekkaniżmu koordinat talUnjoni Ewropea” biex ikunu evakwati dawk il-ħaddiema tassaħħa infettati u għal “mekkaniżmu strateġiku” dwar għajnuna umanitarja. Iżda rrispons tal-istati membri ma laħaqx l-aspettattivi kollha”. L-istaff militari tas-servizz barrani wkoll wettaq “Estimi Strateġiċi dwar il-Militar.” Lestimi jikkunsidraw “ir-rispons militari possibbli mill-aktar xenarju bażiku fil-koordinazzjoni ta’ assi skarsi b’appoġġ għal operaturi għar-rispons talemerġenza, sal-aktar xenarji kumplessi u degradanti, fosthom l-evakwazzjoni ta’ ċittadini Ewropej jew inkella ttmexxija ta’ ħidmiet militari biex jikkontribwixxu għal tisħiħ ta’ ambjent bla periklu f’zona partikulari.
Għalissa, l-Istati Uniti qed tieħu r-riedni fuq azzjoni filLiberja, filwaqt li Franza u rRenju Unit qed imexxu rrispons f’dawk li kienu kolonji tagħha, jiġifieri l-Guinea u Sierra Leone. Imma l-Korp Diplomatiku tal-Unjoni Ewropea jrid lillUnjoni Ewropea biex tassenjaha bl-abbozz ta’ rispons Ewropew viżibbli ħafna, li jkun jixbah lil pakkett superjuri implimentat mill-Istati Uniti. L-għaxar għażliet jinkludu “appoġġ” Ewropew għal ħaddiema tas-saħħa infettati; kapaċitajiet strateġiċi għal ċentru internazzjonali tal-loġistika f’Accra fil-Gana; ħelikopters għat-trasport; miżuri ta’ kontroll fit-traffiku tal-ajru; kapaċitajiet ta’ trasport fuq il-baħar; laboratorji; u provvisti kritiċi oħrajn, bħal ġeneraturi, vetturi u ambulanzi.
www.maltarightnow.com
16
L-Erbgħa, 22 ta’ Ottubru, 2014
AĦBARIJIET TA’ BARRA
IR-RENJU UNIT: Wiżż itir f’ St. James Park f’Londra (Ritratt: EPA)
Servizz militari mandatorju estiż għan-nisa IN-NORVEĠJA
Il-Parlament Norveġiż għadda abbozz storiku li jestendi s-servizz militari mandatorju għan-nisa. Dan bħala parti minn pjan talGvern biex jippromwovi lugwaljanza bejn l-irġiel u n-nisa. Il-Proposta 122 L taħseb biex tirranġa l-Atti tas-Servizz Militari u l-Gwardja Nazzjonali, bl-iskop li n-nisa jkunu jisgħu jikkumbattu bħala elementi tal-Armata.
L-abbozz tal-liġi, sadanittant, għaddewh il-maġġoranza assoluta tad-deputati f’Oslo – b’96 vot kontra sitta. Fil-preżent, in-nisa qed jikkostitwixxu tlettax fil-mija talqawwiet armati tan-Norveġja iżda hu mistenni li din irrappreżentanza tiżdied fil-ġimgħat u x-xhur li ġejjin. Il-proposta, intant, għandha tgħaddi mit-tieni
qari fil-Parlament qabel l-abbozz ta’ liġi jista’ jidħol fis-seħħ. Permezz ta’ dan l-abbozz, ilkundizzjonijiet tas-servizz militari għall-irġiel għandhom japplikaw ukoll għan-nisa. Dan hu kollu parti minn ‘front għall-għaqda’, fejn l-irġiel u nnisa mal-militar Norveġiż ikunu mistennija jaħdmu u jiġġieldu għal pajjiżhom, spalla ma’ spalla.
In-nisa bejn id-19 u l-44 sena li jgħaddu mill-provi mediċi jkunu obbligati jagħtu servizz militari għal tal-anqas sena u nofs. F’każ li n-Norveġja tinvolvi ruħha fi gwerra, in-nisa Norveġiżi jkunu wkoll suġġetti għallkundizzjonijiet tal-lieva. Il-Ministru tad-Difiża tanNorveġja, Ine Eriksen Soereide, qalet li l-aktar persuni xierqa u
motivati għandhom jissieħbu malqawwiet militari, irrispettivament mill-kwistjoni tas-sess. Dan meta n-Norveġja hi fost laktar pajjiżi proattivi filpromozzjoni tad-drittijiet talmara u meta żewġ nisa qed jokkupaw il-karigi ta’ Prim Ministru (Erna Solberg) u Ministru għall-Finanzi (Siv Jensen).
kolazzjon u din spiċċat ferm qabel il-kafè li hu l-favorit ta’ 29 fil-mija ta’ dawk li wieġbu l-istudju. Madankollu, meta wieħed jitkellem dwar ikel takeaway, ilfish and chips ingħelbu minn ikla Ċiniża, hekk kif jippreferuha 53 fil-mija tan-nies. Nofs in-nies qalu b’wiċċhom minn quddiem li jistgħu jsajru għaxar ikliet jew aktar mill-bidu nett, iżda għaxra fil-mija talpopolazzjoni jgħidu li ma jafux isajru – inkluż 16 fil-mija tal-irġiel. L-istudju wera wkoll li l-
iskandlu tal-laħam taż-żiemel deher li m’għamel ebda effett fuq id-drawwiet tax-xiri u tal-ikel. Għalkemm 42 fil-mija qalu li liskandlu ġegħelhom joqogħdu aktar attenti dwar minn fejn jiġi llaħam, inqas minn wieħed minn għaxra, disgħa fil-mija, qed jieklu inqas peress li huma mħassba dwar il-kwalità. Il-microwave fil-kċina hu l-aktar apparat li l-Ingliżi ma jistgħux jgħaddu minnu – apparat li ħabbatha mas-skieken u mattoaster.
Ikla l-forn hi l-favorita għall-Ingliżi IR-RENJU UNIT
Għal ħafna nies, ikla tajba bilcurry hi ideali l-Ġimgħa filgħaxija, iżda hu l-ikel tradizzjonali fil-forn li spiċċa ’l fuq fil-klassifika skont studju ġdid dwar l-ikliet favoriti flIngilterra. Ikla l-forn issemmiet bħala lfavorita għal 43 fil-mija ta’ dawk li wieġbu l-kwestjonarju, u dan għeleb ikel bħal steak and chips, torti żgħar mimlijin bil-ġamm kif ukoll torta tat-tuffieħ bil-krema. U ċ-chicken tikka masala, li kien fost il-platti favoriti fil-pajjiż, spiċċa klassifikat fl-14-il post,
hekk kif ingħeleb mill-pizza, illażanja u l-ispagetti Bolognaise. Chocolate brownies, strawberry cheesecake u Victoria sponge, ukoll kienu fil-lista tal-favoriti. Aktar minn 10,000 persuna kienu mistoqsija dwar il-platti favoriti tagħhom, u dawk tradizzjonali Ingliżi kklassifikaw fuq nett. Madwar 50 fil-mija ta’ dawk li wieġbu l-istudju qalu li ikel il-forn kien il-platt li jsajru mill-inqas darba fix-xahar. U minkejja li ma timxix fi triq prinċipali mingħajr
It-take-away Ċiniż ippreferut aktar mill-fish and chips ma tgħaddi minn ħdejn diversi ħwienet tal-kafè, tazza te għadha lfavorita fost l-Ingliżi. Xi 41 fil-mija ddikjaraw li tazza te hi x-xarba favorita għall-
www.maltarightnow.com
17
L-Erbgħa, 22 ta’ Ottubru, 2014
AĦBARIJIET TA’ BARRA 1
1) L-UKRAJNA: Mudella tesibixxi x-xogħol kreattiv tad-disinjatriċi Ukrena, Yana Chervinska, matul il-Ġimgħa tal-Moda Ukrena fi Kiev 2) L-UKRAJNA: Membru tal-battaljun Ukren Donbass jilgħab ma’ kelb f’bażi għat-taħriġ tal-Gwardja Nazzjonali ’l barra minn Kiev 3) IL-ĠERMANJA: Suldati tal-alleanza kontra truppi Napoleoniċi jiġġieldu waqt verżjoni drammatizzata tal-Battalja tan-Nazzjonijiet f’Markkleeberg 4) IL-VATIKAN: Il-Papa Franġisku matul il-konċistorju li żdied biex inkluda diskussjoni dwar is-sitwazzjoni fil-Lvant Nofsani 5) FRANZA: Id-direttur u kittieb Amerikan David Ayer u l-attur Brad Pitt jippużaw għar-ritratti bħala parti mit-tnedija tal-film tal-gwerra ‘Fury’ (Ritratti: EPA)
2
3
5
4
www.maltarightnow.com
19
L-Erbgħa, 22 ta’ Ottubru, 2014
FINANZI
Il-Kanċillier Ġermaniż Angela Merkel, nhar il-Ħamis qalet lil dawk li jfasslu l-politika f’Berlin li l-għajnuna ekonomika eżistenti ma ntużatx kollha u bħalissa mhux il-mument li tonqos id-dixxiplina fiskali, li hi taħseb li għandha ġġib l-istabbiltà fil-kontinent
L-iStoxx Europe 600 Index fl-aħjar livell fi tliet snin wara li kien laħaq l-aktar livell baxx għal din is-sena Rapport finanzjarju tal-ġimgħa
Matul l-aħħar tmint ijiem flEwropa, l-iStoxx Europe 600 Index tilef 7.7 fil-mija għallaktar livell baxx din is-sena. Madankollu, nhar il-Ġimgħa listokks Ewropej laħqu l-aħjar livell fi kważi tliet snin u temmew l-itwal sensiela ta’ sessjonijiet negattivi fi 11-il sena. L-Ewropa kienet fuq quddiem fi tnaqqis li warrab aktar minn $5.5 triljun mill-valur tal-ishma
madwar id-dinja minn Settembru hekk kif reġa’ tfaċċa t-tħassib dwar l-irkuprar ekonomiku. Il-Fond Monetarju Internazzjonali baxxa t-tkabbir globali mistenni matul ilġimgħa li għaddiet u dejta dwar il-produzzjoni industrijali filĠermanja u l-bejgħ bl-imnut flIstati Uniti wasslet għal tħassib fost l-investituri. Il-falliment ta’ Spanja li tilħaq il-mira massima fil-bejgħ tal-bonds wera l-fraġilità tal-irkuprar. Għalissa dawk li jfasslu lpolitika huma tal-opinjoni li rreġjun għandu bżonn iż-żmien aktar minn stimolu ġdid. Il-
Kanċillier Ġermaniż Angela Merkel nhar il-Ħamis qalet lil dawk li jfasslu l-politika f’Berlin li l-għajnuna ekonomika eżistenti ma ntużatx kollha u bħalissa mhux il-mument li tonqos id-dixxiplina fiskali, li hi taħseb għandha ġġib l-istabbiltà fil-kontinent. Il-Bank Ċentrali Ewropew filġranet li ġejjin se jixtri assi fi programm ġdid ta’ appoġġ lillekonomija, skont diskors ta’ Benoit Coeure, membru eżekuttiv tal-bord, li sar nhar ilĠimgħa f’Riga. Il-President tarRiserva Federali ta’ St Louis, James Bullard, nhar il-Ħamis
qal li dawk li jfasslu l-politika għadhom jikkunsidraw it-tmiem tax-xiri tal-bonds. Fil-Ġappun, it-Topix tilef 5.3 fil-mija matul din il-ġimgħa, laktar mill-perjodu li għalaq fil11 ta’ April u tilef 13 fil-mija mill-ogħla livell f’sitt snin fil-25 ta’ Settembru. L-MSCI Emerging Markets Index tilef 1.2 fil-mija. Il-kejl jinsab fl-itwal sensiela ta’ ġimgħat negattivi minn Ġunju 2013. Il-Brent kellu r-raba’ ġimgħa negattiva. It-tnaqqis ta’ dan laħħar kien “wisq u wisq malajr” u l-provvista żejda “ma tinsabx
hawn illum”, skont rapport ta’ Goldman Sachs Group Inc. Dan ir-rapport inkiteb minn Valletta Fund Management Limited, kumpanija sussidjarja tal-BOV Group. L-uffiċċji talkumpanija jinsabu f ’TG Complex, Suite 2, Level 3, Brewery Str., l-Imrieħel BKR 3000. Valletta Fund Management Limited hi liċenzjata mill-MFSA. Tista’ wkoll tikkuntattja lill-VFM permezz tal-email infovfm@bov.com, billi ċċempel Freephone 80072344 jew żur is-sit www.vfm.com.mt.
www.maltarightnow.com
20
L-Erbgħa, 22 ta’ Ottubru, 2014
IKEL
Jonqos il-ġuħ fid-dinja ... iżda fadal 805 miljun ruħ bil-ġuħ Charles Muscat
Fis-16 ta’ Ottubru, lOrganizzazzjoni Dinjija tal-Ikel u l-Agrikultura (FAO) fakkret ilJum Dinji tal-Ikel u statistika talFAO stess turi li minkejja li flaħħar 10 snin il-ġuħ fid-dinja naqas għal aktar minn 100 miljun ruħ, xorta fadal aktar minn 805 miljun ruħ, jew persuna minn kull disa’, li għadhom ibatu l-ġuħ. Barra minn hekk, żewġ biljun persuna jbatu minn nuqqas ta’ vitamini essenzjali minħabba li ma jiklux dieta varjata ta’ proteini, vitamini u minerali, minħabba nuqqas ta’ ikel varjat. Hu stmat li 26 fil-mija tat-tfal fid-dinja kellhom l-iżvilupp tagħhom imxekkel minħabba nuqqas ta’ ikel. Hu stmat ukoll li madwar 40 miljun persuna jmutu kull sena minħabba l-ġuħ jew minħabba mard ikkaġunat minn nuqqas ta’ ikel tajjeb u ħafna minn dawn huma tfal. Fid-dinja hawn ikel biżżejjed biex l-ebda persuna ma tbati l-ġuħ u dawk li jixtiequ dinja aktar ġusta, sostenibbli u paċifika għandhom jaħdmu biex il-prijorità tkun li jispiċċa l-faqar fid-dinja.
Il-Jum Dinji tal-Ikel Il-Jum Dinji tal-Ikel beda jitfakkar fl-1945 wara li fis-16 ta’ Ottubru ta’ dik is-sena twaqqfet lOrganizzazzjoni Dinjija tal-Ikel u l-Agrikultura minn Nazzjonijiet Uniti. Din is-sena t-tema magħżula għal dan il-Jum tiffoka fuq ‘il-Biedja fil-Familja – Nitimgħu lid-Dinja, Nieħdu Ħsieb id-Dinja’. F’dan il-jum, organizzazzjonijiet bħalma huma l-Programm tal-Ikel fid-Dinja u lFond Internazzjonali tal-Iżvilupp Agrikolu, jitolbu lin-nies biex jieħdu azzjoni u jxerrdu l-kelma dwar kemm il-familji bdiewa huma kruċjali biex jgħinu ħalli jissolvew il-problemi tal-ġuħ fiddinja. F’din l-okkażjoni, l-FAO talbet lin-nies biex jieħdu ritratt jew joħolqu video li juru l-apprezzament tagħhom u jqajmu kuxjenza dwar ix-xogħol tal-bdiewa madwar id-dinja. Huma mħeġġa jim-
pustaw ir-ritratt jew il-video fuq is-social media fuq #ToastAFarmer.
Titjib fis-sitwazzjoni tal-ġuħ Matul din is-sena kien hemm titjib fis-sitwazzjoni tal-ġuħ fiddinja meta mqabbel mas-sena li għaddiet hekk kif rapport talFAO juri li kien hemm 842 milujn ruħ li batew il-ġuħ, meta mqabbel mat-805 din is-sena, imma xorta hemm ħafna xogħol xi jsir biex jispiċċa n-nuqqas ta’ sigurtà dwar l-ikel. Madwar 70 fil-mija tan-nies li m’għandhomx siġurtà dwar l-ikel jgħixu f’zoni rurali fl-Afrika, flAsja, fl-Amerika Latina u filPunent tal-Asja. Il-maġġoranza ta’ dawn in-nies huma bdiewa li għandhom ftit għelieqi. Għalhekk tqum il-mistoqsija, għaliex ilbdiewa li jipprovdu l-ikel liddinja qed ibatu l-ġuħ huma stess? Ir-risposta għal din il-mistoqsija hi waħda diffiċli u kien għalhekk li l-aġenzija tal-ikel tanNazzjonijiet Uniti tisħaq li jekk wieħed jiffoka fuq il-bżonnijiet ta’ dawn il-familji bdiewa, hu possibbli li titnaqqas b’mod sinifikanti l-problema tal-ġuħ fiddinja.
Bżonn ta’ appoġġ għal familji bdiewa Ħafna familji bdiewa m’għandhomx aċċess għal żrieragħ tajbin, m’għandhomx postijiet adegwati fejn jaħżnu l-uċuħ tar-raba’ tagħhom, m’għandhomx mezzi ta’ trasport u lanqas swieq li jaħdmu tajjeb u wisq inqas finanzi. Jekk il-familji bdiewa jingħataw l-appoġġ f’dawn iz-zoni rurali, hu possibbli li jonqos it-telf tal-ikel u li jiżdied id-dħul tal-bdiewa. Hu stmat li madwar 500 miljun, mill570 miljun razzett madwar iddinja, huma rziezet li jitmexxew mill-familji. Dawn jipproduċu frott, ħxejjex, qmuħ, annimali u anke ħut tal-fish farms. Dawn lirziezet jinħadmu u jitmexxew mill-familji u jiddependu mixxogħol tal-membri tal-familja. Minħabba li dawn għandhom għarfien tajjeb tal-art li jaħdmu,
Minkejja li fl-aħħar 10 snin il-ġuħ fid-dinja naqas għal aktar minn 100 miljun ruħ, xorta fadal aktar minn 805 miljun ruħ, jew persuna minn kull disgħa, li għadhom ibatu l-ġuħ
il-bżonnijiet u l-kapaċità tal-art, familji bdiewa jżommu livell għoli ta’ produttività. Fil-Brażil, il-familji bdiewa jipprovdu medja ta’ 40 fil-mija tal-produzzjoni tal-uċuħ ewlenin filwaqt li jaħdmu fuq inqas minn
Hu stmat li 26 fil-mija tat-tfal fid-dinja kellhom l-iżvilupp tagħhom imxekkel minħabba nuqqas ta’ ikel, kif ukoll madwar 40 miljun persuna jmutu kull sena minħabba l-ġuħ jew minħabba mard ikkaġunat minn nuqqas ta’ ikel tajjeb, u ħafna minn dawn huma tfal
25 fil-mija tal-art agrikola. Imma fl-Istati Uniti tal-Amerika, ilfamilji bdiewa jipproduċu 84 filmija tal-prodotti kollha filwaqt li jaħdmu 78 fil-mija tal-art agrikola kollha.
Statistika dwar is-sitwazzjoni tal-ġuħ fid-dinja L-aħħar stimi tal-FAO juru li fil-perjodu bejn l-2012-14 hemm madwar 805 miljun ruħ b’nuqqas ta’ ikel, li jfisser 100 miljun inqas mill-aħħar 10 snin u 209 miljuni inqas mill-perjodu 1990-92. Flistess perjodu, il-prevelanza ta’ dawk b’nuqqas ta’ ikel madwar id-dinja naqset minn 18.7 fil-
mija, għal 11.3 fil-mija u filpajjiżi li qed jiżviluppaw naqset minn 23.4 fil-mija, għal 13.5 filmija. Mis-snin 1990-92 sal-lum, 63 pajjiż laħqu l-miri tagħhom biex inaqqsu l-ġuħ, imsejħa MDG-1 u 25 pajjiż laħqu l-mira iktar iebsa, imsejħa WFS. Mit-63 pajjiż li qed jiżviluppaw, 11 kellhom livell ta’ nuqqas ta’ ikel taħt il-ħamsa fil-mija fl-1990-92 u rnexxielhom jibgħu fl-istess livell. Iċ-ċifri juru li l-mira talMillennium Development Goal li sas-sena 2015 jonqos bin-nofs ilproporzjon tan-nies li m’għandTkompli paġna 21
www.maltarightnow.com
21
L-Erbgħa, 22 ta’ Ottubru, 2014
IKEL
F’Malta 20 fil-mija tal-ikel li jinxtara ma jkunx ikkunsmat u jintrema minn paġna 20
homx ikel biżżejjed fil-pajjiżi li qed jiżviluppaw, tista’ tintlaħaq.
Impenn politiku għas-sigurtà fl-ikel Impenn politiku sostnut flogħla livell fejn is-sigurtà tal-ikel u n-nutrizzjoni huma l-ogħla prijorità, hu ta’ importanza kbira biex jinqata’ l-ġuħ fid-dinja. Rapport tal-FAO juri li reġjuni bħall-Afrika u l-Amerika Latina u l-Karibew, kif ukoll xi pajjiżi oħra, saħħew l-impenn politiku tagħhom favur is-sigurtà tal-ikel u n-nutrizzjoni. It-tnaqqis tal-ġuħ fid-dinja jeħtieġ azzjoni integrata li trid tinkludi investiment pubbliku u privat biex tiżdied il-produttività agrikola; aktar aċċess għal art, għas-servizzi, għatteknoloġiji u għas-swieq; miżuri li jippromwovu l-iżvilupp rurali; protezzjoni soċjali għal dawk laktar vulnerabbli, fosthom ittisħiħ tar-reżiljenza tagħhom għal konflitti u għad-diżastri naturali u programmi ta’ nutrizzjoni speċifiċi, speċjalment biex ikun indirizzat in-nuqqas ta’ nutrijenti flommijiet u fit-tfal li għandhom inqas minn ħames snin.
Diversi pajjiżi jirreġistraw progress biex inaqqsu l-ġuħ Skont rapport dwar l-Istat ta’ Sigurtà fl-Ikel fid-Dinja 2014,
Impenn politiku sostnut fl-ogħla livell fejn is-sigurtà tal-ikel u n-nutrizzjoni huma l-ogħla prijorità, hu ta’ importanza kbira biex jinqata’ l-ġuħ fid-dinja
diversi pajjiżi rreġistraw progress qawwi biex inaqqsu l-ġuħ fost ilpoplu tagħhom. Iċ-Ċina waħedha naqqset lammont ta’ nies b’nuqqas ta’ ikel b’138 miljun filwaqt li l-aktar 10 pajjiżi li kisbu l-akbar suċċess fittnaqqis tan-numru totali ta’ nies
bil-ġuħ skont il-proporzjon talpopolazzjoni tagħhom huma lArmenja, l-Ażerbajġan, il-Brażil, Kuba, il-Ġorġja, il-Gana, ilKuwajt, Saint Vincent u Grenadines, it-Tajlandja u lVeneżwela. Minkejja dan ilprogress fil-pajjiżi li qed jiżvilup-
Minn statistika uffiċjali jirriżulta li 20 fil-mija tal-ikel kollu li jinxtara f’Malta ma jkunx ikkunsmat u jintrema
paw, xorta għad hemm lok biex jitnaqqas il-ġuħ u biex titjieb issigurtà tal-ikel.
Is-sitwazzjoni f’Malta Matul l-aħħar 30 sena pajjiżna għamel progress kbir, l-industrija agrikola żviluppat b’mod
mgħaġġel u l-produzzjoni agrikola kibret. Barra minn hekk, pajjiżna jimporta ħafna prodotti tal-ikel u għandna firxa sħiħa ta’ ħwienet żgħar u anke supermarkets li jbigħu varjetà sħiħa ta’ prodotti agrikoli u ikel. F’pajjizna fl-aħħar snin beda jaħdem ukoll is-suq talbdiewa fejn il-bdiewa stess ibigħu l-prodotti friski tagħhom ftit ħin wara li jinqatgħu millgħelieqi tagħhom. Minn statistika uffiċjali jirriżulta li 20 fil-mija tal-ikel kollu li jinxtara f’Malta ma jkunx ikkunsmat u jintrema. Din hi ħasra meta wieħed jara kemm għad hawn nies fid-dinja li għadhom ibatu l-ġuħ. Fl-okkażjoni tal-Jum Dinji talIkel, l-Uffiċċju Nazzjonali talIstatistika ppubblika statistika dwar il-produzzjoni agrikola f’Malta u jirriżulta li matul l2013, din żdiedet b’1.2 fil-mija fuq is-sena ta’ qabel, għal 140,310 tunnellati. Imma meta mqabbel mal-2009, meta l-produzzjoni agrikola kienet ta’ 140,335 tunnellata, mal-2010 meta l-produzzjoni agrikola kienet ta’ 148,427 tunnellata u mal-2011, meta l-produzzjoni agrikola kienet ta’ 149,695 tunnellata, il-produzzjoni agrikola f’Malta llum hi ferm inqas. Min-naħa l-oħra, fis-sena 2013, il-produzzjoni tal-ħalib naqset b’5.5 fil-mija. Il-prezzijiet talikel f’Malta, fosthom tal-frott, tal-ħaxix, tal-ħut u tal-bajd, żdiedu fl-aħħar sena.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 22 ta’ Ottubru, 2014
22
TV#RADJU
06>00
Radio 101 Breakfast Club b’waqfiet g[al Sports News fis-06>45, A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 0740 Anali]i tal-:urnali< Avvi]i tal-Mejtin u Angelus fit-07>55)
08>00 08>05 09>00 09>05
A[barijiet fil-Qosor (ikompli) 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>00 11>03 11>55 12>00 12>15 14>30 15>00 15>05
Editorjal Club 101 Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet The Big Show Hitsteria A[barijiet fil-Qosor (ikompli) Hitsteria (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
17>00 17>55 18>00 18>20 20>00 21>30 22>30 22<40 22>45
Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Il-Kelma u l-Mu]ika Fuzzbox - Lito Talktime G[ada fl-Istampa Editorjal Sizxties Music Club (r)
G[at-tfal fuq il-Cable Disney Channel 08:05 - Good Luck Charlie 08:30 Sonny With a Chance 08:55 - Sonny With a Chance 09:15 - The Suite Life on Deck 09:40 - The Suite Life on Deck 10:05 - That’s So Raven 10:25 - That’s So Raven 10:50 - A.N.T. Farm 11:15 - A.N.T. Farm 11:35 Good Luck Charlie 12:00 - Good Luck Charlie 12:25 - Jessie 12:45 Hannah Montana 13:10 - Hannah Montana 13:35 - Win, Lose or Draw 14:00 - Sabrina Secrets of a Teenage Witch 14:25 - Gravity Falls 14:50 Dog With a Blog 15:10 - Violetta 16:00 - Girl vs. Monster 17:30 – Wolfblood 17:55 - Gravity Falls 18:20 Violetta 19:05 -
Sabrina Secrets of a Teenage Witch 19:30 - Sabrina Secrets of a Teenage Witch 19:50 - Sabrina Secrets of a Teenage Witch 20:15 - Sabrina Secrets of a Teenage Witch 20:40 - Sabrina Secrets of a Teenage Witch 21:00 - Good Luck Charlie 21:25 - A.N.T. Farm 21:50 - Shake It Up! 22:10 Wolfblood 22:35 - Wolfblood 23:00 Violetta 23:45 - The Hive 23:50 - Art Attack. Nickelodeon 08:20 - Dora
the Explorer 08:45 – Umizoomis 09:10 - Tickety Toc 09:28 - Little Kingdom 09:35 - PAW Patrol 10:00 - Zack and Quack 10:25 - Olive the Ostrich 10:50 - Bubble Guppies 11:15 - Winx Club 11:40 Totally Spies! 12:05 - T.U.F.F. Puppy 12:30 – iCarly 12:55 - Victorious 13:20 - Big Time Rush 13:45 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:10 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:40 - The Penguins of Madagascar 15:05 - The Penguins of Madagascar 15:30 - Rocket Monkeys 15:55 - Rabbids Invasion 16:20 - Marvin Marvin 16:45 iCarly 17:10 Big Time Rush 17:35 T.U.F.F. Puppy 18:00 Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 18:25 The Penguins of Madagascar 18:50 - The Fairly OddParents 19:15 - SpongeBob SquarePants 19:40 - Victorious 20:05 – iCarly 20:30 - SpongeBob SquarePants 20:55 - Avatar: The Legend of Aang 21:20 - Big Time Rush 21:45 - Big Time Rush 22:10 The Penguins of Madagascar 22:35 The Penguins of Madagascar 23:00 iCarly 23:25 – iCarly 23:50 – Victorious. Jim Jam 07:30 - Fluffy Gardens 07:40 Noksu 07:45 - Jarmies 08:00 - Kipper
08:10 - Shapes 08:20 - What’s The Big Idea? 08:25 - What’s The Big Idea? 08:30 Gazoon 08:35 Snapatoonies 09:00 - Heroes of the City 09:15 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 - Hip Hip Hurray 09:55 - Benjamin’s Farm 10:00 - See the Sea 10:05 - Lots & Lots Of... 10:20 - Bob the Builder 10:30 - Fireman Sam 10:40 - Thomas and Friends 10:50 - See the Sea 10:55 - Nouky & Friends 11:00 Rubbadubbers 11:10 - Pingu 11:15 Tiny Planets 11:20 - Woody Buddies 11:25 - Woody Buddies 11:30 Monkey See, Monkey Do 11:40 Barney and Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:20 - Noksu 12:25 Jarmies 12:40 - What’s The Big Idea? 12:45 - What’s The Big Idea? 12:50 Hip Hip Hurray 13:05 - Heroes of the City 13:20 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:45 - Gombby’s Green Island 14:00 - Woody Buddies 14:05 - Woody Buddies 14:10 Snapatoonies 14:35 - My Animal Family 14:50 - Gazoon 14:55 - See the Sea 15:00 - Fluffy Gardens 15:10 - Noksu 15:15 - Jarmies 15:30 Angelina Ballerina 15:45 - Monkey See, Monkey Do 15:55 - Barney and Friends 16:25 - Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 - Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 - Gombby’s Green Island 17:00 - Bob the Builder 17:10 - Fireman Sam 17:20 - Thomas and Friends 17:30 - See the Sea 17:35 Monkey See, Monkey Do 17:45 Dougie in Disguise 17:55 - Heroes of the City 18:10 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:35 Hip Hip Hurray 18:50 - What’s The Big Idea? 18:55 - What’s The Big Idea? 19:00 - My Animal Family 19:15 - Noksu 19:20 - Shapes 19:30 Monkey See, Monkey Do 19:40 Barney and Friends 20:10 - Woody Buddies 20:15 - Woody Buddies 20:20 - Gombby’s Green Island 20:35 - Connie the Cow 20:45 - Hip Hip Hurray 21:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 Heroes of the City 21:40 - What’s The Big Idea? 21:45 - What’s The Big Idea? 21:50 - Tiny Planets 21:55 – Pingu 22:00 - Bob the Builder 22:10 - Fireman Sam 22:20 - Thomas and Friends 22:30 - See the Sea 22:35 Dougie in Disguise 22:45 - Slim Pig 22:55 - Connie the Cow 23:05 Kipper 23:15 - My Animal Family 23:30 - Woody Buddies 23:35 Woody Buddies 23:40 - What’s The Big Idea? 23:45 - What’s The Big Idea? 23:50 - Barney and Friends.
Genitori in trappola – Raidue, 21:10
Film Amerikan tal-1999m fejn niltaqg[u ma’ ]ew;t ibniet tewmin li i]da jsiru jafu bl-e]istenza ta’ xulxin meta kibru xi ftit u kienu jinsabu g[al btala fl-istess post. Dan li ma kenux jafu lil xulxin hu, min[abba li l-;enituri tag[hom kienu ddivorzjaw malli twieldu t-tfal. Ikunu determinati li jridu jwasslu lill-;enituri tag[hom flimkien mill-;did, u ja[sbu li l-a[jar li jistg[u jag[mlu dan billi jibdlu posthom, u dik li kienet mal-omm tmur mal-missier u vi/i versa. TVM 07:00 - TVAM 08:30 – Times talk 09:30 – The Final Prophecy 10:30 – G[awdex illum 11:00 – Gadgets 11:30 Teleshopping 12:00 - News 12:10 TVPM 15:00 – A[barijiet 15:05 – {bieb u G[edewwa 15:45 – Teleshopping 16:20 – Kids TV 17:50 – Pap paq on test 18:00 - News 18:15 – Teleshopping 18:45 Realtà 20:00 - News 20:50 – Merlin 21:35 - Mrs Brown’s Boys 22:10 A[barijiet 22:15 – Mixage 22:45 Paqpaq on test 23:00 – A[barijiet 23:20 – {bieb u G[edewwa. TVM 2 08:30 – TVAM 10:00 – Secrets of the Deep 11:00 – Animal Diaries 12:00 – Kurrenti 13:00 – Times Talk 14:00 Secrets of the Deep 15:00 – It-Triq #Twelid 15:10 - TVPM 18:00 - Gadgets 18:30 – 3 Pointer 19:00 - Valletta 19:30 – Secrets of the Deep 20:30 - News for the hearing impaired 20:40 – Champions League 23:00 - Sports News 23:15 Financial News 23:20 – News in English. One
07:30 - One News 07:00 – One Breakfast 08:45 - Telebejg[ 09:00 – Sieg[a }mien 10:00 – Telebejg[ 11:00 Aroma Mattina 12:30 - One News 12:40 - Kalamita 16:15 – Sal-:ister 16:55 Telebejg[ 17:30 - One News 17:40 – Telebejg[ 18:00 - Better Living 19:00 – Snajja’ Maltin 19:30 - One News 20:30 – Samsara 20:30 – Talk To Me 21:30 – S41 22:50 - {ilithom 23:30 - One News. Raiuno 07:00 - Unomattina (Jinkludi t-Tg1 fit8am, fid-9am, fid-9:30am u fil-11am) 09:35 - Meteo Verde 10:00 - Storie Vere 11:10 - A conti fatti 12:00 - La prova del
cuoco 13:30 - Telegiornale 14:00 - Tg1 Economia 14:05 - Dolci dopo il Tiggì 14:40 - Torto o ragione? Il verdetto finale 16:00 - La vita in diretta 16:30 Tg1 # Che tempo fa 16:40 - La vita in diretta 18:50 - L’Eredità 20:00 Telegiornale 20:30 - Affari tuoi 21:10 Carosello Reloaded 21:15 - Velvet - La decisione 22:45 - Miss Fisher 23:40 Tg1 60 Secondi 23:45 - Porta a Porta 01:20 - Tg1 notte # Che tempo fa 01:55 Cinematografo Speciale Festival Internazionale del Film di Roma 02:25 Magazzini Einstein Underground Art 02:55 - Jonnhy 7. Raidue 07:00 -
Heartland 08:25 - Le Sorelle McLeod 09:50 - Parlamento Spaziolibero 10:00 - Tg2 Insieme 11:00 - I Fatti Vostri 13:00 - Tg2 giorno 14:00 Detto Fatto 16:15 - Castle Nikki Heat 17:00 - SuperMax tv 17:45 - Parlamento Telegiornale 17:55 - Tg2 Flash L.I.S. 18:50 - N.C.I.S. Los Angeles 20:30 Tg2 20.30 21:00 - Impazienti 21:10 - Un Mercoledì da Eroi 21:12 - Genitori in trappola 23:30 - Tg2 23:45 - Emozioni Francesco Renga / Noemi 01:05 Hawaii Five-0 01:55 - Zodiaco 03:35 Videocomic Passerella di comici in tv. Raitre 07:00 - Tgr Buongiorno Italia 08:00 Agorà 10:00 - Mi manda RaiTre 11:00 Elisir 11:10 - Tg3 Minuti 11:13 - Elisir 11:55 - Meteo 3 # Tg3 12:45 - Pane quotidiano 13:10 - Il tempo e la Storia 14:00 - Tg Regione 15:10 - Terra nostra 2 15:55 - Aspettando Geo 19:00 - Tg3 20:00 - Blob 20:15 - Sconosciuti La nostra personale ricerca della felicità 20:35 Un posto al sole 21:05 - Chi l’ha visto 00:00 - Tg3 Linea notte 01:05 Parlamento Telegiornale 01:15 - L’ora, storia di un giornale antimafia 02:15 Fuori Orario. Cose (mai) viste 02:20 -
News Meteo Approfondimento. Canale 5 06:00 - Prima pagina Tg5 # Traffico 07:56 - Borse e monete # Meteo.it 07:59 - Tg5 08:45 - Mattina cinque 11:00 Forum 13:00 - Tg5 # Meteo.it 13:41B Beautiful 14:15 - Centovetrine 14:45 Uomini e donne 16:15 - Il segreto 17:00 - Pomeriggio cinque 18:45 - Avanti un altro 19:57 - Tg5 prima pagina 20:00 Tg5 # Meteo.it 20:40 - Striscia la notizia 21:12 - Squadra speciale antimafia 23:32 - Dracula 00:30 - X-style 01:30 - Tg5 # Rassegna 01:58 - Meteo.it 01:59 Striscia la notizia 02:35 - Uomini e donne. Rete 4 06:50 - Zorro 07:10 - Hunter 08:05 Bandolera 09:30 - Carabinieri 10:35 Sai cosa mangi? 10:45 - Ricette all’Italiana 11:30 - Tg4 # Meteo.it 12:00 - Detective in corsia 13:00 - La signora in giallo 14:00 - Lo sportello di forum 15:30 - Hamburg distretto 21 16:35 - Ieri e oggi in tv 16:50 - Il pirata dell’aria 18:55 - Tg4 # Meteo.it 19:35 - Il segreto 20:30 - Tempesta d’amore 21:15 - The mentalist 23:07 - Bones 00:45 - Tg4 night news 01:07 - Ieri e oggi in tv 02:34 - Napoli spara. Italia 1 06:30 - Summer crush 07:05 - La vita secondo Jim 07:30 - Mike & Molly 08:25 - The closer 10:25 - Person of interest 12:25 - Studio aperto # Meteo.it 13:02 - Sport mediaset 14:05 - I Simspson 14:35 - Futurama 15:00 - 2 broke girls 15:50 - Big bang theory 16:45 - Chuck 18:15 - Love bugs 18:30 - Studio aperto 19:20 - C.S.I. New York 21:10 - Le iene show 00:35I - Invincibili 02:15 - Sport mediaset 02:40 - Studio aperto 02:55 - Televendita media shopping.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 22 ta’ Ottubru, 2014
23
TV#RADJU F Living 07:00 – Teleshopping 08:30 – Living Stars 10:00 – {in g[al Kul[add 12:00 Teleshopping 13:00 - F Living Magazine 16:00 - Teleshopping 20:30 – Madagascar 22:30 - Nintrefa ’il Fuq 24:00 - F Living Show. Xejk 07:00 -
Love and Romance 07:30 – Just for Laughs 08:00 – All Time Hits 09:45 – Simpati/i 10:45 – Teleshopping 11:45 - Just for Laughs 12:00 Magazine 20:30 (r) 13:30 – Golden Oldiese (r) 14:30 - Simpati/i 15:30 Teleshopping 16:30 – All Time Hits 17:00 – Maltese Music 18:00 – Teleshopping 18:15 - Jazz#Pop#Rock concerts 19:45 - Teleshopping 20:00 – Just for Laughs 20:30 – Kontra r-Ri[ 22:00 – Local Anglei 23:00 – Teleshopping 24:00 – Video Clips. GO Stars 06:55 - Marley 09:15 - Percy Jackson: Sea of Monsters 11:00 - The Office 11:30 - The East 13:25 Damsels in Distress 15:00 - Two and a Half Men 15:30 - The Wolverine 17:40 - Diana 19:30 - In A World … 21:00 - Safe Haven 23:00 - The Counsellor 01:00 - The Princess of Montpensier 03:20 - Marley 05:40 The Wolverine . Melita More 08:30 - Rude Tube 09:00 - Grey’s Anatomy 09:45 - Private Practice 10:30 - Criminal Minds 11:15 - Chicago Fire 12:00 - The Mentalist 13:00 - Days Of Our Lives 13:45 - Grey’s Anatomy 14:30 - Rude Tube 15:00 - Private Practice 15:45 - Criminal Minds 16:30 - Person Of Interest 17:15 - Psych 18:15 - Days Of Our Lives 19:00 Person Of Interest 19:45 - The Mentalist 20:30 - Devious Maids 21:15 - 2 Broke Girls 21:45 - Psych 22:30 - Mike & Molly 23:00 - VEEP 23:28 - So You Think You Can Dance 00:30 – Dallas 01:15 - Rude Tube 01:45 – SMASH. Mediaset Italia 06:35 - Caro maestro 07:20 - Casa Vianello 07:50 - Casa Vianello 08:20 Non e la Rai 09:45 - Nonno Felice 10:10 - Dietro le quinte di 10:20 - I Cesaroni IV 11:01 - La sai l’ultima?
11:15 -
Centovetrine 11:40 - Uomini e donne 12:45 - Avanti un altro 13:35 Vivere III 14:00 - I Cesaroni IV 14:40 - Casa Vianello 15:10 - Casa Vianello 15:40 - Carabinieri 16:30 - Fornelli d’Italia 17:10 - Forum 18:35 Centovetrine 19:00 - Tg5 19:35 - I Cesaroni IV 20:15 Caro maestro 20:35 Le tre rose di Eva 21:00 - La sai l’ultima? 21:10 - Uomini e donne 22:15 Colorado 23:10 - Torte d’Autore 23:35 – Sarabanda. BBC Entertainment 06:20 - Mr Bloom’s Nursery 06:40 Show Me Show Me 07:00 - Nina and the Neurons: In the Lab 07:15 - Me Too! 07:35 - Mr Bloom’s Nursery 07:55 - Show Me Show Me 08:10 - The Weakest Link 08:55 - Last of the Summer Wine 09:25 - One Foot in the Grave 09:55 - EastEnders 10:25 Doctors 10:55 - New Tricks 11:50 The Paradise 12:40 - Last of the Summer Wine 13:10 - One Foot in the Grave 13:40 - 2point4 Children 14:10 EastEnders 14:40 - Doctors 15:10 New Tricks 16:00 - The Paradise 16:55 - Last of the Summer Wine 17:25 - The Weakest Link 18:10 - EastEnders 18:40 – Doctors 19:10 - New Tricks 20:00 Me and Mrs Jones 20:30 - The Omid Djalili Show 21:00 - Rock and Chips 21:50 - Afterlife 22:40 - Absolutely Fabulous 23:10 – Whitechapel. TCM 06:00 - Invasion Quartet 07:30 Now, Voyager 09:25 - Rebel Without a Cause 11:15 - Action in the North Atlantic 13:20 - April in Paris 15:00 Humoresque 17:05 - East of Eden 19:00 - Seven Days in May 21:00 Ryan’s Daughter. MGM Channel 07:10 - Hannah and Her Sisters 08:55 - Prime Risk 10:30 - Unmasking the Idol 12:00 - Mosquito Squadron 13:30 - Beach Red 15:10 - The Miracle 16:45 One More Chance 18:10 - Chains of Gold 19:45 - MGM’s Big Screen 20:00 - Cuba 22:00 - Cool Blue 23:30 -
Scandal
Diva Universal 06:00 – Ironside 06:55 - Wolff’s Turf 07:50 - Agatha Christie’s Poirot 09:35 Great Women 09:50 - Ironside 10:45 Quincy, M.E. 11:40 - Agatha Christie’s
Poirot 13:25 - Great Women 13:40 - ER 14:30 - JAG 15:25 - Quincy, M.E. 16:25 - Agatha Christie’s Poirot 18:13 Great Women 18:25 – JAG 19:20 Quincy, M.E. 20:20 - Alfred Hitchcock Presents 20:50 - Great Women 21:00 Miss Fisher’s Murder Mysteries 22:05 Miss Fisher’s Murder Mysteries 23:10 Agatha Christie’s Poirot. Discovery Channel 06:50 - Auction Hunters: It’s Raining Ton 07:15 - Extreme Fishing with Robson Green 08:10 - Man, Woman, Wild: Utah 09:05 - Alaska: The Last Frontier: Poopscicle 09:55 - Gold Divers: One Bad Deal 10:50 - Mega Builders: Hard Rock Theme Park 11:40 - Wheeler Dealers: Ford Thunderbird 12:35 - Fast N’ Loud: Double Trouble Galaxie 13:30 - Rods N’ Wheels: Family Feud 14:25 - Bear Grylls: Escape From Hell: Ultimate Survival School 15:20 - Get Out Alive With Bear Grylls: The Wild Is Revealing 16:15 Get Out Alive With Bear Grylls: Living on the Edge 17:10 - Container Wars: Last Laugh 17:40 - Storage Hunters: Big Money, No Whammies 18:05 Auction Hunters: Money Makin’ Monster Machines 18:35 - Auction Kings: Harley Servi-Car Trike; Italian Multi-Game Table 19:00 - How It’s Made 19:30 - How It’s Made: Cookware, Biodiesel, Clothes Hangers, Insulation 20:00 - Siberian Cut: Belly Up 21:00 - Jungle Gold: Culture Shock 22:00 - Magic of Science: Sword of Damocles 22:30 - Magic of Science: Underwater Escape 23:00 - Abalone Wars. Discovery World 07:15 - Chasing Classic Cars
07:40 Chasing Classic Cars 08:05 Trashopolis 08:55 - Bizarre Foods 09:45 - Combat Countdown 10:35 - I’m Alive 11:25 - Extreme Engineering 12:15 - Beyond Survival With Les Stroud 13:05 - Chasing Classic Cars 13:30 - Chasing Classic Cars 13:55 Prophets of Science Fiction 14:45 – Trashopolis 15:35 - Secrets of... 16:25 - I’m Alive 17:20 - Extreme Machines 18:15 - North America 19:10 - Beyond Survival With Les Stroud 20:05 Chasing Classic Cars 20:30 - Chasing Classic Cars 21:00 - North America 21:55 - Dark Fellowships 22:50 American Greed.
07>00 08>30 09>00 09>30 12>00 12>45 14>00 14>05 15>45 16>00 16>05 16>45 18>00 18>05 18>30 19>00 19>30 19>50 20>40 21>40 21>45 22>15 23>00
Sport fuq il-Cable Fox Sports Europe 06:00 - NASCAR Race Hub 07:00 - Bass Fishing 08:00 - Bass Fishing 09:00 - Bass Fishing 10:00 - Major League Baseball 12:30 - MLB Whiparound 13:30 NASCAR Race Hub 14:30 - Major League Baseball 17:00 - MLB Whiparound 18:00 NASCAR Race Hub 19:00 - World Championship Ping Pong 20:00 -
World Championship Ping Pong 21:00 - World Championship Ping Pong 22:00 - MLB Whiparound 23:00 – NASCAR. Race Hub
GO sports 1 07:00 - UEFA Champions League Group Stage - Matchday 3 - Chelsea v NK Maribor 09:00 - UEFA Champions League - Group Stage Matchday 3 - Roma v Bayern Munchen 11:00 - UEFA Champions League - Group Stage - Matchday 3 Matchnight Review 12:00 - ATP World Tour 500 - Valencia Open 500 - Day 3 (live) 18:00 - Premier League Monday Review - Week 10 19:00 - Trans World Sport #1434 20:00 - Premier League World #10 20:45 - UEFA Champions League Group Stage - Matchday 3 - Liverpool v Real Madrid (live) 22:45 - UEFA Champions League - Group Stage Matchday 3 - Matchnight Review 23:30 - Vincennes Horseracing 01:30 - UEFA Champions League Group Stage - Matchday 3 Galatasaray A.S. v Borussia Dortmund. GO sports 2 14:00 - ATP
Distinti
– NET Television, 21:45 Il-protagonist tal-lum g[andu 50 sena u joqg[od Santa Venera. Ilu Malta mill-1987. G[amel su//ess b’kull prodott li ppromwova. Jitkellem b’passjoni kbira dwar Malta. Dan hu Nidal Binni... insiru nafuh a[jar permezz tal-intervista li jag[millu Jean Claude Micallef.
NET News Klinika Telebejg[ Eli & I Telebejg[ Xift NET News (ikompii) Xift Telebejg[ NET News Big Time Malta Llejla NET News (ikompli) Malta Llejla Klinika News Feed NET News (ikompli) News Feed Iswed fuq l-Abjad NET News Distinti Style Watch NET News
World Tour 500 Swiss Indoors Basel - Day 3 - Match 1 (live) 16:00 - ATP World Tour 500 - Swiss Indoors Basel - Day 3 - Match 2 (live) 18:00 - ATP World Tour 500 - Swiss Indoors Basel - Day 3 Match 3 (live) 20:00 - Milan Channel 20:45 - UEFA Champions League Group Stage - Matchday 3 Olympiacos v Juventus (live) 22:45 ATP World Tour 500 - Swiss Indoors Basel - Day 3 - Match 4 (delayed) 00:45 - Milan Channel. GO sports 3 20:45 - UEFA Champions League Group Stage - Matchday 3 - RSC Anderlecht v Arsenal (live) 22:45 Inter Channel.
GO sports 4 20:45 - UEFA Champions League Group Stage - Matchday 3 Galatasaray A.S. v Borussia Dortmund 22:45 - Juve Channel (live) . GO sports 5 20:45 - UEFA Champions League Group Stage - Matchday 3 - Club Atletico Madrid v Malmo FF (live) 22:45 - LFC TV. GO sports 6 20:45 - UEFA Champions League Group Stage - Matchday 3 - AS Monaco v SL Benfica (live) 22:45 MUTV. GO sports 7 \07:00 - Vincennes Horseracing 08:30 - UEFA Champions League Group Stage - Matchday 3 - APOEL FC v Paris Saint-Germain 10:30 UEFA Champions League - Group Stage - Matchday 3 - Schalke 04 v Sporting Clube de Portugal 12:30 UEFA Champions League - Group Stage - Matchday 3 - Barcelona v AFC Ajax 14:30 - PGA European Tour - Volvo World Match Play Championship - Day 3 19:30 Ligue 1 - Round 10 – Highlights 20:45 - UEFA Champions League Group Stage - Matchday 3 - Bayer 04 Leverkusen v FC Zenit (live) 22:45 Premier League World #10 23:15 ATP World Tour 500 - Valencia Open 500 - Day 3. GO sports 8 09:00 - Vincennes Horseracing 10:30 - UEFA Champions League Group Stage - Matchday 3 - APOEL FC v Paris Saint-Germain 12:30 UEFA Champions League - Group Stage - Matchday 3 - Schalke 04 v Sporting Clube de Portugal 14:30 UEFA Champions League - Group Stage - Matchday 3 - Barcelona v AFC Ajax 16:30 - PGA European Tour - Hong Kong Open - Day 3 20:45 - UEFA Champions League Group Stage - Matchday 3 - PFC Ludogorets 1945 v FC Basel 1893 (live) 22:45 - European Rugby Challenge Cup - Round 1 - Newcastle Falcons v Bucharest Wolves 00:45 Premier League World #10 01:15 ATP World Tour 500 - Valencia Open
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 22 ta’ Ottubru 2014
TA{BIL IL-MO{{ U TAG{RIF
TISLIBA
24 1
2
5
3
4
Rapport tat-temp
6
7
UV INDEX
8
5
9
10
11
IT-TEMP Firxa ta’ pressjoni baxxa testendi millBalkani g[al fuq i/-/entru tal-Mediterran u l-Libja, waqt li pressjoni g[olja testendi minn fuq il-Bajja ta’ Biscay sat-Tune]ija VI}IBBILTÀ Tajba IR-RI{ Ftit qawwi g[al qawwi mill-Punent Majjistru li ji]died g[al qawwi [afna lokalment, u jil[aq qawwa ta’ riefnu. BA{AR Qawwi li jsir qawwi [afna IMBATT Ftit li xejn li jsir baxx mill-Majjistral TEMPERATURA L-og[la 25˚C IX-XEMX titla’ fis-07.14 u tin]el fit-18.20
Il-[amest ijiem li ;ejjin 12
13
14
15
16
17
Mimdudin> 5. Xibka, trappola (5) 6. {eles minn [las ta’ taxxa (5) 7. {tie;a, ne/essità (5) 10. In-na[a ta’ quddiem tad-dg[ajsa (5) 11. Tikek [omor fuq [addejn il-bjondi (5) 12. Ma ji]inx, bla pi] (5) 14. Tat-ti;ie; [afna jippreferuhom flok issidra (5) 16. Sinna b’ri[a qawwija pessma (5) 17. Ma jistax ikun a[jar (5) 18. Plajja (5).
18
Weqfin> 1. Saram (6) 2. Biha ssor;i d-dg[ajsa (6) 3. ?aqlem (6) 4. Attakk kontinwu (6) 8. Xog[lu jda[[ak (5) 9. Fdal, ]ibel (5) 12. Sta;un (6) 13. Xag[ar imdendel fuq il-mo[[ (6) 14. Tad-da[k (6) 15. {asel lil xi [add (6)
Soluzzjoni tat-Tisliba tal-biera[ Mimdudin> 5. Leali; 6. Ankri; 7. Bozza; 10. Menti; 11. Nixef; 12. Klieb; 14. Brejk; 16. Bqija; 17. ?irku; 18. Armar. Weqfin> 1. Allarm; 2. Piloti; 3. Mazzun; 4. Ti;rif; 8. Antik; 9. Ixje[; 12. Kapa/i; 13. Baqqun; 14. Bajjad; 15. Kankru
Sudoku : qieg[ed fil-kaxxi vojta n-numri mill-1 sad-9 f’kull linja orizzontali u vertikali talkwadru l-kbir. Kull numru g[andu jidher darba biss f’kull linja u f’kull kwadru ]g[ir ta’ tliet kaxxi bi tlieta. Fa/li
Soluzzjoni Sudoku
L-ERBG{A L-og[la 25˚C L-inqas 20˚C
IL-{AMIS L-og[la 23˚C L-inqas 19˚C
IL-:IMG{A L-og[la 24˚C L-inqas 17˚C
IS-SIBT L-og[la 24˚C L-inqas 18˚C
IL-{ADD L-og[la 23˚C L-inqas 17˚C
UV
UV
UV
UV
UV
5
4
4
4
4
Temperaturi fi bliet barranin It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet: Malta 25˚ ftit imsa[[ab, Al;eri 33˚C xemxi, Amsterdam 16˚C ftit imsa[[ab, Ateni 23˚C xemxi, Li]bona 24˚C sabi[ binhar, Berlin 17˚ imsa[[ab, Brussell 16˚C ftit imsa[[ab, il-Kajr 27˚C xemxi, Dublin 13˚C imsa[[ab, Kopen[agen 15˚C ftit imsa[[ab, Frankfurt 19˚C imsa[[ab, Milan 20˚C imsa[[ab, Istanbul 15˚C xemxi, Londra 16˚C sabi[ binhar, Madrid 24˚C xemxi, Moska 2˚C xita, Pari;i 16˚C imsa[[ab, Bar/ellona 24˚C sabi[ binhar, Ruma 23˚C xemxi, Tel Aviv 24˚C ftit imsa[[ab, Tripli NA, Tune] 28˚C ftit imsa[[ab, Vjenna 21˚C imsa[[ab, Zurich 21˚C ftit imsa[[ab, Munich 20˚C imsa[[ab, St. Petersburg 3˚C imsa[[ab.
Tag[rif JAG{LQU SNINHOM ILLUM Antoine Ellul (80 sena) eks Kap E]ekuttiv tal-Awtorita taxXandir; Joe Cilia (77 sena) eks footballer li fis-sittinijiet kien emigra lejn l-Awstralja; Patri Paschal Magro (76 sena)
Fran;iskan li g[amel bosta snin iservi f’Assisi, fl-Italja; Nazju Abela (75 sena) li g[al numru ta’ snin kien Chairman talKumitat Festi Nazzjonali; Maria Vella (60 sena) attri/i; Tony Carbonaro (50 sena) kompo]itur ta’ numru ta’ mar/i; Leonard Mizzi (49 sena) Kap ta’ Taqsima fid-Direttorat :enerali g[all-Agrikoltura u l-I]vilupp Urban tal-Kummissjoni Ewropea; Reggie Cini (44 sena) eks footballer; Joseph Abela (41 sena) kien Membru Parlamentari f’isem l-MLP; Kevin Caruana (32 sena) baritonu; Maria Abela (32 sena) sopran, bint l-eks President ta’ Malta :or; Abela. POLITIRA
Wara li di;à ttellg[et fi tmiem il-img[a li g[addiet, nhar is-Sibt 25 ta’ Ottubru se tittella’ g[alla[[ar darba Politira millkumpanija teatrali Mediteatru. Din is-satira politika ori;inali g[andha kitba u direzzjoni ta’ Keith Borg. Se ssir fi Splendid,
Triq il-Dejqa, il-Belt. Biex tirreserva biljetti id[ol fis-sit ticketline.com.mt . KUN?ERT FUQ L-ORGNI L-organista ]ag[]ug[ Oliver Hancock tal-Katidral ta’ Portsmouth se jag[ti kun/ert filkatidral Anglikan ta’ San Pawl, fil-Belt Valletta. Se jindaqqu, fost o[rajn, xog[olijiet ta’ Bach, Bedard, Boellmann u Howells. Id-d[ul imur b’risq l-istess katidral Anglikan. WIRJA B’XOG{LIJIET TA’ EDWARD LEAR F’Palazzo Falson fl-Imdina
b[alissa g[addejja wirja b’xog[lijiet tal-pittur Ingli] Edward Lear u li g[andha miftu[a g[all-pubbliku sal-4 ta’ Jannar tas-sena id-die[la, mitTlieta sal-{add bejn l-10:00 u l-16:00. Organizzata millFondazzjoni Patrimonju Malti, l-kuratur tal-wirja hu John Varriano, Professur Emeritu talIstorja tal-Arti fil-Mount Holyoke College ta’ Massachusetts. Edward Lear, li g[ex bejn l-1812 u l-1888, u li ]ar ilg]ejjer Maltin aktar minn darba. Fi ]mien qasir mistenni li Patrimonju Malti tippubblika ktieb minn ta’ Varriano dwar Lear u Malta.
www.maltarightnow.com
MADWARNA
Xogħol ta’ ċeramisti Maltin fid-Danimarka Xogħol artistiku magħmul minn tliet ċeramisti Maltin, Antoine Paul Camilleri, Valerio Schembri u Victor Agius qed ikun esibit fid-Danimarka filEuropean Ceramic Context 2014, fil-gżira ta’ Bornholm. Din il-wirja prestiġjuża li nfetħet fit-13 ta’ Settembru se tibqa’ miftuħa sat-23 ta’
Novembru 2014. F’din il-wirja, li tittella’ kull erba’ snin f’Bornholm, ikun hemm esibiti xogħlijet taċċeramika minn kull pajjiż talUnjoni Ewropea, kif ukoll minNorveġja, mill-Iżlanda u millIżvizzera. B’kollox, xogħlijiet ta’ 98 ċeramist qegħdin għallwiri u maqsumin f’żewġ wirjiet;
waħda għall-artisti stabbiliti, fejn hemm iċ-ċeramika ta’ Antoine Paul Camilleri u Valerio Schembri, u l-oħra għal dawk ta’ taħt il-35 sena u li fiha qed jieħu sehem Victor Agius. Il-parteċipazzjoni taċċeramisti Maltin hi koordinata minn Mario Sammut u l-għażla finali saret mill-Kumitat tal-
Għażla tad-Danimarka. Mario Sammut qal li din il-wirja hi vetrina tal-arti taċ-ċeramika kontemporanja minn madwar 29 pajjiz tal-Ewropa u hi opportunità unika fejn it-talent lokali jissieħeb u jitpoġġa għall-wiri ma’ dak ta’ artisti oħra, fejn hemmhekk isir bdil ta’ ideat fuq stili u teknika biex hekk tkompli
25
L-Erbgħa, 22 ta’ Ottubru, 2014
titjieb il-kwalità tal-arti Maltija. Iċ-ċeramisti Maltin, li kienu preżenti għall-ftuħ f’Bornholm, id-Danimarka, ingħataw għajnuna mill-Malta Arts Fund għal dan il-għan. Għal aktar tagħrif wieħed jista’ jżur is-sit www.europeanceramiccontext.c om.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 22 ta’ Ottubru, 2014
26
KLASSIFIKATI PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{
Il-{amrun
GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bilbit[a, dawl, ilma u toilet. Bilpermess Class B. ?emplu 77200983.
Il-Qawra
MAISONETTE bi tliet kmamar tas-sodda, k/ina kompluta u dining#lounge area. ?emplu 99426126.
Paola
MAISONETTE arju] [afna f’area kwieta b’]ew; kmamar tas-sodda, salott, k/ina, kamra tal-banju u bit[a. ?emplu 99428000.
AVVI}I
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil- pront.
Tiswijiet
TA’ magni tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront. ?emplu 99422268 jew 21416705.
L-g[oti tad-demm m’g[andux vaganzi. Ag[ti d-demm illum
www.maltarightnow.com
27
L-Erbgħa, 22 ta’ Ottubru, 2014
SPORT
Illum jibda t-turnament internazzjonali WATERPOLO
Bejn illum (l-Erbgħa) u nhar il-Ħadd 26 ta’ Ottubru l-ASA se tkun qed terġa’ torganizza tturnament internazzjonali magħruf bħala l-Malta International Waterpolo Cup. It-timijiet li se jieħdu sehem huma l-Irlanda, Livorno, Sette Scogli, l-Iżvizzera u Malta. Illogħob kollu se jsir fil-pixxina nazzjonali f’Tal-Qroqq u lpubbliku hu mistieden jattendi fejn id-dħul kollu hu b’xejn.
Il-programm kollu tal-logħob se jkun dan:
L-Erbgħa 22 Ottubru 5.30 p.m. Irlanda v Żvizzera 6.45 p.m. Malta v Skozja Il-Ħamis 23 Ottubru 5.30 p.m. Livorno v 7 Scogli 6.45 p.m. Malta v Irlanda Il-Ġimgħa 24 Ottubru 5.45 p.m. Żvizzera v 7 Scogli 7 p.m. Malta v Livorno Is-Sibt 25 Ottubru 12.30 p.m. Livorno v Irlanda 5.30 p.m. Żvizzera v Livorno 6.45 p.m. Irlanda v 7 Scogli Il-Ħadd 26 Ottubru 10.30 a.m. Malta v Żvizzera
Tim Chaudron Champion POWERBOAT
Aaron Ciantar u Dominique Martini tat-tim Chaudron rebħu lkampjonat Ewropew fil-klassi V1 war ali spiċċaw it-tieni fil-Grand Prix tal-Italja fi tmiem il-ġimgħa. Wara li s-Sibt kellhom jirtiraw minħabba ħsara fiċ-ċinga tat-turbo
Wirjiet mill-aqwa fi Sqallija WEIGHTLIFTING
Fi tmiem il-ġimgħa lAssoċjazzjoni Maltija talweightlifting (MWA) ipparteċipat bi tliet atleti fil-kampjonati reġjonali tal-weightlifting f’San Cataldo Sqallija. Din il-kompetizzjoni isservi bħala avveniment ta’ kwalifika għall-atleti Sqallin biex jipparteċipaw fil-Kampjonati nazzjonali Taljan u għall-atleti Maltin kienet opportunità kbira biex jipprovaw il-ħila tagħhom bħala preparazzjoni għal avvenimenti internazzjonali li l-MWA se tieħu sehem fih fil-bidu tassena d-dieħla. Ryan Agius u Owen Bugeja pparteċipaw kontra 11-il atleti fil-kategorija 85 kilo. Agius kellu bidu tajjeb ta’ 105 Kg u 110 Kg fis-Snatch imma tilef il-115 kg bi ftit. Fil-Clean & Jerk refa’ 120 Kg u 125 Kg, iżda naqas li jagħmel l-aħħar tentattiv ta’ 130 Kg fil-fażi tal-Jerk. B’hekk għalaq il-kompetizzjoni b’total 235 Kg u kiseb 282 punt li kienu biżżejjed għalih sabiex jawkwista l-ewwel post fil-kategorija rispettiva segwit minn F. Bruno b’265 punt u G. Candela b’262 punt. Owen Bugeja ta 15-il sena refa’ 88 Kg fis-Snatch u bi ftit tilef l-aħħar refgħa ta’ 92 Kg wara li tilef bilanċ fl-aħħar sekonda. Fil-Clean & Jerk refa’ faċilment 100 kg iżda għal darb’oħra tilef l-aħħar tentattiv fuq 108 kg billi mbotta l-piż ftit ilquddiem, hu għalaq il-kompetizzjoni b’total ta’ 188 kg li kienu jfissru 225 punt u kiseb it-tieni
Ryan Agius jerfa’ 125 Kg fil-Clean & Jerk
post fil-grupp għal dawk taħt is17-il sena. L-ewwel post intrebaħ minn G. Trimarchi b’256 punt filwaqt li S. Macaluso kiseb ittielet post b’147 punt. Martin Pisani ħa sehem fil-kategorija 105 kg u kellu bidu ftit ħażin fis-snatch biex refa’ 100 kg. Fil-Clean & Jerk refa’ 125 kg u spiċċa b’total ta’ 225 kg. Dan kien riżultat tajjeb għal Pisani hekk kif għadu qed jirkupra minn injury. Huwa kiseb it-tieni post b’248 punt. L-ewwel post intrebaħ minn E. Giordano b’270 punt filwaqt li fit-tielet post G. Mauro kiseb 243 punt. L-atleti Maltin kienu akkumpanjati u mmexxija minn Jesmond Caruana. Din il-kompetizzjoni ma kien-
itx tkun possibli mingħajr l-għajnuna tal-Kumitat Olimpiku Malti u l-ħbiberija mal-Federazzjoni tal-weightlifting fi Sqallija.
charger, finalment id-dgħajsa kienet lesta għat-tiġrija tal-Ħadd. “Illum ma kellniex l-aqwa set up u Aquasport kienu veloċi wisq. Għalhekk konna nafu li ridna nispiċċaw it-tieni biex nirbħu ttitlu u kuntenti mmens li għamil-
FUTBOL
niha,” qal Ciantar. Il-GP tal-Italja li sar f’Terracina kien it-tieni round minn tlieta filkampjonat hekk kif issa fadal isir it-tielet u l-aħħar round f’Abu Dhabi fl-Emirati lejn l-aħħar ta’ Novembru.
Għada jibda l-Kampjonat tal-Masters
Wara s-suċċess tal-istaġun li għadda, il-Kampjonat MSV LIFE tal-Masters għal dan lisaġun 2014-15 organizzat millMasters Football Malta, għandu bla dubju jkun wieħed interessanti u akkanit. Minbarra dan se jkun kampjonat bi storja, fejn għall-ewwel darba se jieħu sehem tim mill-Faċilità Korrettiva ta’ Kordin, tim tar-residenti bl-isem ta’ JIVAL. Din hi l-ewwel darba fl-istorja tal-futbol f’pajjiżna li tim millFaċilità Korrettiva se jipparteċipa f’xi kampjonat lokali. Kien ġest sabiħ ħafna mit-timijiet loħra tal-Masters li b’hekk qed juru solidarjetà biex dawn il-persuni jkunu jistgħu jintegraw aħjar fis-soċjetà. It-tim li se jilgħab fil-ground ta’ Kordin se jkun immexxi minn Mano Micallef, captain ta’ Mosta filKampjonat Premier tal-MFA.
It-timijiet l-oħra li se jieħdu parti huma: Attard Mealey, Mosta Shaggy Pub, Mqabba Masters, Rabat Boys, Bank of Valletta, Zurrieq Wolves u Luxol. Fos til-plejers li se jieħdu sehem hemm Sean Sullivan, Alex Busuttil, Stefan Sultana, Jeffrey Chetcuti, Jeremy Agius, Kevin Loughborough, Josef Curmi, Matthew Naudi, Joe Stivala, Franco Sant, Frans Cassar, Joey Falzon, Sandro Bonnici, Stephen Harrison, Peter Gatt, Lenard Veselji u oħrajn. Hemm ukoll xi plejers barranin li illum issetiljaw Malta, bħal Rama Fehmi, Mirchev Vladimirov, Eslam Kalifa. Il-Kampjonat MSV LIFE se jibda għada l-Ħamis, fil-ground ta’ Attard, bl-ewwel żewġ partiti jkunu Mosta Shaggy Pub kontra Attard Mealy fis-7 pm u Mqabba Masters kontra Luxol fit-8 pm.
www.maltarightnow.com
28
L-Erbgħa, 22 ta’ Ottubru, 2014
SPORT
Anke Xewkija Tigers ifallu l-ewwel punti FUTBOL F’GĦAWDEX MELITA I DIVIŻJONI
Kerċem Ajax………............1 Xewkija Tigers……........….1 Kerċem Ajax FC: L. Camilleri, P. Kyumyurdhziev, M. Mifsud, J. Azzopardi, O. Spiteri, K. Mifsud, J.P. Mizzi, E.Vella (I. Xuereb (A. Buttigieg), L. Meilak (S. Rais), A. Mizzi, A. Ribiero. Xewkija Tigers FC: A. Parnis, P. Buttigieg, J. Vella, M. Gegic, J. Cefai, G. Hili (K. Mercieca), A. Simoncic (C. Bugeja), P. Rapa, D. Bogdanovic, J. Camilleri, D. Shields. Referee: Alex Johnson
Xewkija Tigers kienu miżmuma fi draw minn Kerċem Ajax f’partita ferm kumbattuta li ħalliet lil kulħadd inċert mir-riżultat finali. Kienu Kerċem li resqu viċin ir-rebħa f’iktar minn okkażjoni waħda iżda Ribiero falla ċansijiet tajba. Logħba li fiha kull tim kien aħjar f’taqsima u wara li fl-ewwel waħda Kerċem ikkrejaw u anke daħlu jistrieħu minn fuq, fit-tieni taqsima Xewkija ippressaw, kisbu ddraw u b’hekk evitaw it-telfa. B’dan id-draw tellfu l-ewwel
Kif Jinsabu
Xewkija T Nadur Y Oratory Y Kerċem A SK Victoria W Victoria H St Lawrence Sannat L
Nadur Youngsters sfaw miżmuma fi draw minn Victoria Hotspurs f’partita nteressanti fejn ir-riżultat baqa’ nċert salaħħar. Għal Nadur kienu lewwel punti li tilfu f’dan ilkampjonat wara li kienu akkwistaw erba’ rebħiet konsekuttivi. Fit-tieni taqsima huma wettqu reazzjoni qawwija li iżda wasslithom biss biex akkwistaw id-draw fejn flaħħar mumenti kienu anke sfortunati li sabu l-lasti opposti li ċaħħdithom. Kienu Hotspurs li fetħu l-
R 4 4 3 2 2 1 1 0
D T F K Pt 1 0 17 6 13 1 0 10 4 13 0 2 7 7 9 1 8 7 7 7 0 3 9 9 6 1 3 11 13 4 1 3 7 14 4 1 4 2 8 1
punti lit-Tigers. Xewkija ħarġu jattakkaw u wara tmien minuti minn korner ta’ Simoncic, John Camilleri kkonkluda mal-ġenb tax-xibka. Man-nofs siegħa Kerċem żblukkaw ir-riżultat meta minn pass ta’ Elton Vella, ANDERSON RIBIERO minkejja li ssikkat għeleb lil Parnis għal vantaġġ tal-Ajax. Wara l-intervall it-Tigers ħarġu għad-draw li wasal fit-13-il minuta meta Shields ikkrossja lejn JOHN CAMILLERI li bir-ras xeħet ġewwa. Xewkija komplew jipprovaw u fil-25 minuta Ribiero ħarab waħdu quddiem Parnis iżda llobbja għoli. Fit-43 Leonard Camilleri wettaq żewġ saves fuq xuttijiet mill-viċin ta’ John Camilleri u mbagħad evita l-autogowl ta’ sieħbu Joseph Azzopardi b’save tajjeb.
Nadur jitilfu l-ewwel punti Victoria Hotspurs……......…1 Nadur Youngsters……..........1 Victoria Hotspurs FC: C. Mercieca, M. Buhagiar, M. Bamba, F. Apap, J. Pace (D. Bellotti), D. Farrugia, J. Bajada, R. Buttigieg, A. Camilleri (M. Bezzina), D. Mercieca, J. F. Caldeira Aguir. Nadur Youngsters FC: M. Grima, P. Camilleri, J. Buttigieg (C. Mercieca), L. Dos Santos, F. Camilleri, M. Stojanovic, C. Hili, S. Attard, J. Grima (J. Vella), C. Debono, C. Antunes. Referee: Darryl Agius
L 5 5 5 5 5 5 5 5
iskor fit-38 minuta minn daqqa ta’ ras ta’ RODNEY BUTTIGIEG li antiċipa f’lasti vojta l-ħarġa ta’ Mark Grima. Nadur wieġbu fit-43 minuta b’korner ta’ Antunes li ħoloq diffikultajiet fil-kaxxa u finalment kien Mark Buhagiar li evita l-gowl meta kklerja minn fuq il-linja u mir-rebound Josef Buttigieg għolla l-mira. Għat-tieni taqsima Nadur ħarġu jfittxu l-gowl tad-draw u wara 9 minuta konkluzzjoni tas-sostitut Joseph Vella kienet imblukkata minn Mercieca. Iżda fl-24 minuta Nadur finalment kisbu d-draw b’xutt filbaxx għar-rokna minn barra lkaxxa ta’ JOSEPH VELLA. Fl40 minuta Nadur viċin il-vantaġġ meta minn frikik ta’ Debono, daqqa ta’ ras tas-sostitut Charles Mercieca kienet ikklerjata minn fuq il-linja minn Farrugia mgħejjun millmimduda fost il-protesti tanNadurin għal penalty. Żewġ minuti wara Nadur reġgħu sfortunati meta xutt fil-baxx ta’ Claudio Antunes spiċċa ma’ sieq il-lasta b’Mercieca megħlub u mir-rebound Debono falla l-konklużjoni.
Christophe Cauchi (St Lawrence) f’lotta għall-ballun ma’ Ajibade Adesina (SK Victorioa W)
Spurs jissorprendu lill-Wanderers
St Lawrence Spurs issorprendew lil SK Victoria Wanderers u kisbu l-ewwel rebħa tal-kampjonat. Huma ħadu vantaġġ
doppju fl-ewwel taqsima, imbagħad wara l-intervall iddefendew bi qlubija fejn ippermettew lir-Rabtin li jiskurjaw darba biss. B’hekk irkupraw tajjeb mittelfa kbira li ħadu fl-aħħar ħarġa tagħhom. Fit-23 minuta St Lawrence flewwel azzjoni perikoluża tagħhom fetħu l-iskor bi ġmiel ta’ gowl skurjat bit-takkuna minn JASON THEWMA wara suġġeriment ta’ Fabian Xuereb minn azzjoni ta’ korner ta’ Barbosa. Żewġ minuti wara rduppjaw meta minn korner ieħor ta’ William Barbosa, Boye bir-ras kompla lejn CHRISTOPHER CAUCHI li bir-ras ukoll xeħet ġewwa mill-viċin. Fis-36 minuta l-Wanderers kienu sfortunati
meta xutt ta’ Sanz Ortiz spiċċa mal-lasta, għadda minn quddeim il-linja u kien ikklerjat. Għat-tieni taqsima lWanderers appellaw għal penalty wara li Sanz Ortiz spiċċa fl-art iżda l-logħob tħalla għaddej. Fit28 minuta SK Victoria naqqsu liskor permezz tas-sostitut OLIVER FARRUGIA li approfitta minn indeċiżjoni fid-difiża ta’ Spurs meta xeħet f’lasti vojta. Fil-41 minuta St Lawrence spiċċaw bi plejer inqas meta tkeċċa Louis Buttigieg wara li kien muri t-tieni karta safra. Ħames minuti fuq il-ħin Grima salva konklużjoni tas-sostitut Xuereb u sekondi wara fuq innaħa l-oħra Xiberras wettaq save diffiċli fuq Grima.
Oratory Youths………………2 Sannat Lions…………...…….1 Oratory Youths FC: E. Fenech, K. Borg, K. Farrugia, C. Cardona (M. Mumford), J. Attard, T. Dos Santos, S. Attard, J. Attard, J. Chetcuti, M. Camilleri, J. Tabone. Sannat Lions FC: A. Brignoli, M. Formosa (J. Bonnici), M. Muscat, J. Agius, A. Debono, P. Camilleri, N. Micallef, A. Williams, E. Nwankwo, E. Nkwocha, F. De Andrade. Referee: Shaun Calleja
Oratory Youths kisbu rebħa f’konfront li seta’ jitqies dirett meta b’gowl minuta fuq il-ħin għelbu lil Sannat Lions u mhux biss dawru telfa f’rebħa iżda issa avvanzaw sew min-naħa t’isfel tal-klassifika u telgħu fit-tielet post. Sannat spiċċaw ma ħadu xejn biex issa jinsabu jokkupaw waħedhom l-aħħar post tal-klassifika. Il-partita fl-ewwel taqsima żvolgiet għal bosta ħinijiet f’nofs pitch biż-żewġ difiżi jiddominaw fuq l-attakkanti opposti.
Wara żewġ minuti tat-tieni taqsima Sannat żblukkaw irriżultat meta wara azzjoni u kross ta’ Ejofir Nkwocha, FERNANDO DE ANDRADE b’xutt fil-baxx għeleb lil Fenech. Reazzjoni mmedjata tal-Youths li żewġ minuti biss wara kisbu ddraw b’daqqa ta’ ras ta’ THIAGO DOS SANTOS. Imbagħad kien minuta fuq ilħin li Oratory kisbu l-gowl tarrebħa meta Thiago Dos Santos ħmarka lil SHAUN ATTARD li b’xutt angulat minn mal-kaxxa żżgħira għeleb lil Brignoli.
SK Victoria W…………….......1 St. Lawrence S……….........….2 SK Victoria Wanderers: J. Xiberras, E. Bugeja, D. Monday, J.P. Grima (J. Xuereb), J. Refalo (O. Farrugia), A. Adesina, N. Vella, C. Sciortino, P. Taracon Anton, A. Sanz Ortiz, L. Dimech (M. Zammit). St. Lawrence Spurs FC: J. Grima, F. Xuereb, W. Barbosa, C. Cauchi, L. Buttigieg, J. Thewma (F. Grima), M. Vella, L. Grima (J. Micallef), M. Boye (S. Cauchi), D. Micallef, S. Mizzi Referee: Esther Azzopardi
Idawru telfa f’rebħa
www.maltarightnow.com
SPORT
Pistorius jintbagħat ħames snin ħabs
29
L-Erbħa, 22 ta’ Ottubru, 2014
Il-familja ta’ Steenkamp sodisfatta bis-sentenza L-atleta Paralampiku Oscar Pistorius intbagħat ħames snin ħabs talli qatel lill-għarusa tiegħu, il-mudella Reeva Steenkamp, fl14 ta’ Frar tas-sena l-oħra fid-dar tiegħu. Fil-Qorti fi Pretoria, l-Imħallef Thokozile Masipa tatu wkoll sentenza sospiża ta’ tliet snin fuq użu ta’ armi. Huwa ttieħed minnufih fiċ-ċella fil-ħabs ta’ aka Kgosi Mampuru fiċ-ċentru ta’ Pretoria fejn se jkollu ċella għalih waħdu. Il-Prosekuzzjoni talbet għal minimu ta’ 10 snin priġunerija waqt li d-difiża argumentat li għandu jservi l-priġunerija fid-dar tiegħu u jagħmel ukoll servizz lillkommunità. Pistorius instab ħati ta’ qtil involontarju u mhux premeditat. L-avukat difensur Barry Roux qal li l-klijent tiegħu kien mistenni li jiskonta 10 xhur fil-ħabs u lkumplament jagħmilhom arrestat f’darhu. Wara li nqrat is-sentenza jingħad li l-ġenituri ta’ Reeva, Steenkamp, Barry u June kienu sodisfatti bis-sentenza u jħossuhom mistrieħa li l-każ spiċċa. Min-naħa tiegħu, Dup De Bruyn, avukat tal-familja Steenkamp qal li jħoss li ‘saret ġustizzja’. Qabel bdiet taqra s-sentenza limħallef Thokozile Masipa għamlitha ċara li għalkemm kienet megħjuna minn żewġ assessuri oħra tul is-smiegħ kollu, s-sentenza finali kienet purament tagħha. “Is-sentenza hi li wieħed jikseb bilanċ u mhix l-eżerċizzju perfett.” Hija qalet li jrid ikun hemm
bilanċ bejn tpattija, deterrent u ribalitazzjoni u wara rrevediet filqosor il-provi li nġiebu fil-Qorti. Iddeskriviet il-provi tax-xhud tad-difiża u l-ħaddiema soċjali Annette Wergeer bħala ‘traskurati u diżappuntanti’. Vergeer kienet argumentat li Pistorius se jkun ferm aktar “vulnerabbli minn bniedem normali fil-ħabs”. Ħabsijiet adekwati L-Imħallef Masipa qalet li kienet tinsab ċerta li l-ħabsijiet huma mgħammra biżżejjed biex jieħdu ħsieb ħabsin bi bżonnijiet speċjali. Qalet ukoll li kellha ‘sensazzjoni ta’ skumdità’ għal dak li sejħet enfasi żejda fuq il-vulnerabbiltà tal-atleta. Madankollu qalet li Pistorius kien “ta kontribut enormi lis-soċjetà” bix-xogħol tiegħu għall-karità u biex bidel il-perċezzjoni talpubbliku lejn id-diżabilità. Wara dan l-imħallef ikkwotat opinjoni legali preċedenti li tgħid li jekk is-sentenza tkun ħafifa żżejjed, l-amministrazzjoni tal-ġustizzja tista’ tiġi redikolata. L-Imħallef qalet li s-sentenza ttieħdet fl-interess tas-soċjetà u għamlet distinzjoni bejn x’ihu linteress u l-ħtieġa tal-pubbliku. Qalet li l-interess tas-soċjetà jitlob li dawk li jagħmlu xi att kriminali, jkunu kastigati u f’ċertu każi anke b’mod qawwi. Qalet ukoll li rappurtaġġ negattiv mill-media jista’ jaffettwa lkarriera jew reputazzjoni ta’ persuna. L-Imħallef qalet li sabet issuġġerimenti għal sentenza mix-
Oscar Pistorius mgħannaq minn missieru Henke qabel ittieħed biex jibda jiskonta s-sentenza
xhieda tad-difiża bħala “mhux idejali” u li kieku ma kienx se jintbagħat il-ħabs kien “jintbagħat messaġġ ħażin lill-kommunità”. It-tliet xhur sentenza sospiża kienu talli spara kontra l-liġi arma tan-nar f’ristorant f’inċident separat qabel qatel lil Steenkamp. L-Imħallef qalet li tikkunsidra ssentenza tagħha bħala “ġusta kemm għas-soċjetà kif ukoll għall-akkużat.”
Opinjonijiet differenti Barra l-Qorti kien hemm opinjoni differenti fuq is-sentenza b’uħud jgħidu li kienet sentenza ħafida u oħrajn isostnu li kienet sentenza ġusta. Pistorius ta’ 27 sena li hu mingħajr saqajn, hu l-ewwel atleta li qatt ħa sehem fil-Logħob Paralimpiku u Olimpiku. Huwa qatel lil Reeva Steenkamp f’Jum San Valentinu tal-2013. Hu qal li sparalha bi żball għaliex beża’ li kien daħallu xi ħadd id-dar fi Pretoria. Steenkamp, mudella ta’ 29 sena u gradwata fil-liġi, intlaqtet tliet darbiet mill-balal sparati minn Pistorius minn wara l-bieb talkamra tal-banju. Ix-xahar l-ieħor l-Imħallef kienet illiberat lil Pistorius minn qtil volontarju imma sabitu ħati ta’ qtil bi traskuraġni. Kemm il-prosekuzzjoni kif ukoll id-difiża għandhom id-dritt li jappellaw mis-sentenza u l-prosekuzzjoni qalet li kienet għadha ma ħaditx deċiżjoni. Lest iħallas lura Sadanittant iz-ziju ta’ Oscar,
Oscar Pistorius jisma’ s-sentenza tal-Imħallef Masipa
Arnold Pistorius kellem lill-media barra l-qorti u qal li kien sodisfatt bil-verdett. “Oscar se jaħtaf din l-opportunità biex iħallas lura lis-soċjetà. Nappellalkhom ilkoll bħala media biex taċċettaw is-sentenza li tat ilqorti. Wara 20 xahar ta’ smiegħ pubbliku tal-każ, nitlobkom ġentilment biex tħalluna nimxu l-quddiem, fil-proċess u ttuna ftit dinjità u privatezza. “Fl-aħħarnet irrid ngħid xi ħaġa bħala ziju. Nittama li Oscar jibda l-proċess tiegħu ta’ fejqan fi triqtu lejn it-triq ta’ riabilitazzjoni. Bħala familja ninsabu lesti biex niggwidaw u nappoġġjaw lil Oscar waqt li jiskonta s-sentenza,” qal Arnold Pistorius waqt li qara
Oscar Pistorius dieħel fil-vann biex jittieħed il-ħabs
stqarrija miktuba.
Sospiż mill-IPC Oscar Pistorius mhux se jitħalla jikkompeti f’avvenimenti talKumitat Internazzjonali Paralimpiku (IPC) tul il-ħames snin li ngħata bħala sentenza talli qatel lil Reeva Steenkamp. L-avukat ta’ Pistorius qal li latleta se jkun qed jiskonta biss 10 xhur fil-ħabs minn din is-sentenza u l-kumplament se jagħmilhom arrestat f’darhu. Il-Kumitat Paralimpiku qal li anke jekk jintbagħat id-dar wara 10 xhur, Pistorius mhux se jitħalla jikkompeti qabel ħames snin u se jitlef il-Logħob Paralimpiku ta’ Rio fl-2016.
www.maltarightnow.com
30
L-Erbgħa, 22 ta’ Ottubru, 2014
SPORT
Esimit Europa 2 u Ran lura Malta MIDDLE SEA RACE
Esimit Europa 2 kien mistenni jirritorna fil-Port ta’ Marsamxett u jaqsam il-linja finali tard ilbieraħ mal-lejl segwit mill-qrib minn maxi jott ieħor Ran li tul iddistanza kollha kien il-ħin kollu jsegwi. L-iskipper Jochen Schumann qal li tul il-ġurnata kollha ma laħqux aktar minn 6.7 knots ta’ riħ u matul il-lejl ir-riħ kien agħar. Huwa qal li waqt li huma kważi waqfu mingħajr riħ qrib Pantelleria, Ran baqa’ għaddej meta sab riħ ta’ 10 knots u resqu ferm viċin tagħhom sakemm reġgħu bnew vantaġġ. Imma waqt li ż-żewġ parteċipanti kienu ferm viċin li jtemmu r-Rolex Middle Sea il-kumplament tal-parteċipanti kienu ferm
il-bogħod. L-eqreb jott wara dawn it-tnejn kien Schockwave li iżda kien għadu ferm bogħod. Il-kumplament tal-flotta kienet ħdejn il-gżira ta’ Favignana filpunent ta’ Sqallija minħabba nuqqas qawwi ta’ riħ. Madankollu dawn kellhom jaqbdu ritmu tajjeb fl-aħħar sigħat hekk kif ir-riħ mistenni jżid sostanzjalment u jdur għal majjistral. Esimit Europa 2 hu aktar veloċi minn Ran f’linja dritta imma r-riħ dar fil-poppa u peress li Ran hu aktar manuvrabbli fuq korsa qasira għal xi ħin poġġa f’periklu l-mira tal-jott ta’ Igor Simic li jkun l-ewwel jott li jtemm it-tiġrija l-ewwel għarraba’ darba.
Blanche Coppola u Ralph Decelis huma Champions tad-dinja tal-koppji fil-Kampjonati Mondjali li saru fil-Kanada organizzati mill-IFBB. Dan huwa suċċess storiku għall-bodybuilding Malti fl-ikbar għaqda dinjija rikonoxxuta mill-awtoritajiet sportivi b’190 pajjiż imsieħba. Coppola u Decelis kellhom sfida qawwija minn koppji oħrajn millUkrajna, l-Ġermanja u l-Kanada. B’hekk wara t-titlu ta’ Champions Ewropej fl-2011 issa saru wkoll Champions tad-Dinja.
L-ekwipaġġ ta’ Ran qatt ma qata’ qalbu u baqa’ jagħti sfida lil Esimit Europa 2 tul id-distasnza kollha (ritratt: Roberto Runza)
Il-partiti fil-Qatar jistgħu jintlagħbu f’nofs ta’ lejl TAZZA TAD-DINJA 2022
Il-partiti tat-Tazza tad-Dinja fil-Qatar jistgħu jispiċċaw fl4.30 a.m skont proposta li għamel wieħed mill-uffiċjali għolja tal-futbol. Harold Mayne-Nicholls li qed jikkunsidra li jisfida lil Sepp Blatter għall-presidenza talFIFA, qal li t-turnament xorta jista’ jsir fis-sajf imma l-eks kap tal-FA Ċilena qal li ċertu partiti jkollhom jibdew fis-2 a.m. biex tiġi evitata l-agħar sħana. “L-ewwel partiti jistgħu jintlagħbu fit-8 p.m., t-tieni fil-11
p.m. u t-tielet partiti fis-2 a.m.,” qal Mayne-Nicholls. Hu mistenni li t-Tazza tadDinja fil-Qatar titressaq għaxxitwa tal-2022 biex tkun evitata s-sħana tremenda u l-FIFA qed tikkunsidra bħala possibiltà xxhur ta’ Novembru u Diċembru. Madankollu Mayne-Nicholls qal li soluzzjoni bħal din toħloq kaos f’ħafna kampjonati madwar iddinja waqt li jekk isiru f’Jannar u Frar se jkun hemm l-Olimpjadi fl-Istati Uniti. Il-Qatar ingħata d-dritt li jorga-
nizza t-Tazza tad-Dinja tal-2022 mill-Kumitat Eżekuttuv tal-FIFA fl-2010. Mayne-Nicholls qal li hu qatt ma lagħab fil-futbol filQatar f’Mejju imma ssuġġerixxa li jsir turnament tal-Youths bilparteċipazzjoni ta’ għadd ta’ pajjiżi mill-Konfederazzjonijiet kollha ħalli jaraw jekk dak li qed jipproponi hu jaħdimx. Huwa qal li ma jistgħux jibqgħu jitkellmu fuq il-Qatar minn Zurich imma jridu jinvestigaw fuq il-post u jaslu għal konklużjoni.
Barra dan Mesut Ozil se jkun nieqes u Koscielny dubjuż. Fittim iżda għandu jirritorna Aaron Ramsey. Fi Grupp A Olympiakos jilqgħu fil-Karaiskakis Stadium lil Juventus. Il-Griegi għandhom rekord tajjeb f’darhom u għelbu timijiet bħal Atletico Madrid, Manchester United, Benfica u Arsenal fl-aħħar żminijiet. Madankollu l-istorja hi favur Juventus li għadhom qatt ma tilfu fil-Greċja u rebħu 7-0 l-aħħar darba li ltaqgħu f’Turin fl-2003. Din għadha l-akbar telfa li qatt ġarrbu Olympiacos fil-futbol Ewropew. Ma’ Juventus mistenni jirritorna l-playmaker Arturo Vidal li aktarx jieħu post Andrea Pirlo
Il-programm
Bale barra mil-logħba kontra Liverpool CHAMPIONS LEAGUE
L-akkwist għal somma rekord ta’ Real Madrid Gareth Bale se jitlef il-konfront tal-lum miċChampions League f’Anfield kontra Liverpool minħabba injury f’koxxtu. Il-plejer ta’ 25 sena minn Wales tħalla fuq il-bank fir-rebħa fuq Levante s-Sibt u li wasslet għat-tkeċċija tal-kowċ ta’ Levante Jose Luis Mendilibar. Bale ma ġiex inkluż fliskwadra għal kontra Liverpool illum. Nieqes ukoll mill-iskwadra ta’ Carlo Ancelotti hemm Sergio Ramos. Bale lagħab 12-il partita ma’ Real dan l-istaġun u skorja ħames gowls. Liverpool li jinsabu t-tielet wara telfa kontra Basel jafu li se
jkollhom logħba diffiċli biex iwaqqfu plejers bħal Ronaldo u Rodriguez. Interessanti l-fatt iżda li Liverpool rebħu t-tliet partiti kompetittivi li lagħbu kontra Real imma se jerġgħu jkunu mingħajr l-attakkant Daniel Sturridge waqt li Mamadou Sakho hu dubjuż. Minn Grupp D Arsenal ikunu mpenjati fil-Belġju għand Anderlecht bit-tim ta’ Wenger xejn m’hu għaddej minn forma tajba. Għal kuntrarju, Anderlecht tilfu biss darba fi 15-il logħba dan l-istaġun, kontra Borussia Dortmund fit-tieni ġurnata ta’ din il-kompetizzjoni. Arsenal għandhom sospiż lillgowlkiper Szczesny u floku jista’
Cristiano Ronaldo se jkun ittheddida prinċipali għal Liverpool
jiddebutta fil-kompetizzjoni Emiliano Martinez waqt li David Ospina wkoll mhux disponibbli.
Grupp A A. Madrid v Malmo (20.45) Olympiakos v Juventus (20.45) Grupp B Liverpool v R. Madrid (20.45) Ludogorets R v Basel (20.45) Grupp C B. Leverkusen v Zenit SP(20.45) Monaco v Benfica (20.45) Grupp D Anderlecht v Arsenal (20.45) Galatasaray v Dortmund (20.45) waqt li l-attakkant Llorente hu dubjuż minħabba problemi f’dahru. Olympiacos ukoll għandhom il-problemi bid-difensur Siovas u l-attakkant Benitez jilmentaw minn uġiegħ.
www.maltarightnow.com
32
L-Erbgħa, 22 ta’ Ottubru, 2014
LOKALI
L-atleta paralimpiku mill-Afrika t’Isfel, Oscar Pistorius iżomm idejn zijuh Arnold Pistorius (it-tieni mil-lemin) u membri tal-familja, hekk kif qed jiġi skortat lejn iċ-ċella millpulizija wara li ntbagħat ħames snin ħabs. Huwa nstab ħati minn Qorti fi Pretoria, tal-qtil involontarju tal-għarusa Reeva Steenkamp fl-14 ta’ Frar tal-2013. Ara r-rapport dettaljat f’paġna 29 (Ritratt: EPA)
Kardinal prominenti f’riskju ta’ “eżilju” fl-Ordni ta’ Malta Kien fost dawk l-aktar kritiċi għall-pożizzjoni li l-Papa xtaq li jadotta s-Sinodu tal-Isqfijiet Joe Mikallef
Ir-“rivoluzzjoni” li l-Papa Franġisku qed iwettaq fil-tmexxija tal-Knisja jidher li se twassal biex il-Kardinal Amerikan Raymond Leo Burke jispiċċa minn Prefett tat-Tribunal Suprem tas-Segnatura Apostolica, l-ogħla awtorità ġudizzjarja tal-Vatikan, u minflok isir Patrun tal-Ordni Militari Sovran ta’ Malta, li hu bbażat f’Ruma. Ġurnalisti midħla sew talVatikan qed ibassru li dan mistenni jkun riżultat tas-Sinodu tal-Isqfijiet li ntemm fil-Vatikan nhar il-Ħadd, bħala parti mir-riforma tal-Papa Franġisku fil-Kurja Rumana. Il-Kardinal Burke, li għandu 66 sena, kien fuq quddiem fil-ħidma ta’ dan is-Sinodu, iżda jistennieh, issa jidher li hemm inkarigu ġdid fi ħdan l-Ordni ta’ Malta, li huwa kkunsidrat bħala ta’ ferm inqas importanza minn dak li għandu s’issa. Oriġinarjament, kien hemm min spekula li l-Kardinal Burke se jiġi promoss biex jibda jmexxi ddjoċesi ta’ Chicago, fl-Amerika. Madankollu, dak li hu mistenni jiġri fir-realtà huwa li l-Kardinal “jitniżżel” għat-titlu pompuż – iżda fil-fatt modest ħafna filKnisja – ta’ “Kardinal Patrun” talOrdni ta’ Malta. Jekk dan iseħħ, ikun is-suċċessur tal-Kardinal Paolo Sardi, li dan l-aħħar għalaq
80 sena. Fl-ambjenti tal-ġurnalisti Vatikanisti hemm min qed jikkunsidra ħatra bħal din bħala speċi ta’ “eżilju” għall-Kardinal Burke, għaliex b’dan iċ-ċaqliq hu jinqala’ ’l barra għalkollox mill-Kurja Vatikana u jkollu kariga purament onorarja, u mingħajr ebda influwenza fit-tmexxija tal-Knisja Universali. L-Ordni Sovran Militari Ospitalier ta’ San Ġwann ta’
fix-xena internazzjonali huwa meqjus bħala ordni indipendenti suġġett għal-liġi internazzjonali. Fl-1834, wara li tilef il-preżenza tiegħu f’Malta, l-Ordni sab postu b’mod permanenti f’Ruma. L-Ordni għandu relazzjonijiet mill-qrib ħafna mas-Santa Sede. Ir-rwol tal-Kardinal Patrun talOrdni hu li jaħdem biex tissaħħaħ din ir-rabta speċjali tal-Ordni malKnisja Kattolika u partikolarment mas-Santa Sede.
Il-Kardinal Amerikan Raymond Leo Burke
Ġerusalemm, ta’ Rodi u ta’ Malta, kif jissejjaħ l-Ordni fl-isem sħiħ tiegħu, huwa wieħed mill-ordnijiet reliġjużi Kattoliċi l-iktar antiki. Ġie stabbilit f’Ġerusalemm, fl-1048, u
Fama tajba mal-Konservattivi Il-Kardinal Burke jgawdi fama tajba mal-Kattoliċi Konservattivi madwar id-dinja, peress li ħa
pożizzjonijiet ibsin kontra li politiċi li jaqblu mal-abort jitħallew jitqarbnu, jgħożż ħafna l-liturġija tradizzjonali, u huwa blata talqawwi kontra l-ordinazzjoni tannisa bħala saċerdoti. Kien involut sew ukoll fiddiskussjoni pubblika li tnisslet u nfirxet dwar is-Sinodu tal-Isqfijiet ta’ dan ix-xahar, li sar diġà fost liktar ġrajjiet tal-Knisja li nisslu interess u kontroversja minn żmien it-Tieni Konċilju tal-Vatikan, li sar fis-snin sittin. L-aġenda tas-Sinodu kienet wiesgħa ħafna. Madankollu, l-interess pubbliku ffoka l-aktar fuq kif dan is-Sinodu, u s-Sinodu ta’ warajh f’Ottubru 2015, qed jindirizzaw ilqagħda tal-Kattoliċi li jkunu divorzjati u jerġgħu jiżżewġu, u jekk huma jistgħux jerġgħu jibdew jitqarbnu f’każi fejn ma jkunx hemm dikjarazzjoni li ż-żwieġ oriġinali tagħhom kien null. Fi tmiem is-Sinodu, l-Isqfijiet ma laħqux kunsens biex il-Knisja tiftaħ il-bibien tagħha għaddivorzjati li jkunu reġgħu żżewġu, u għall-omosesswali. Xi ħaġa li qed tkun deskritta bħala daqqa ta’ ħarta għall-Papa. F’vot finali wara ġimagħtejn ta’ diskussjonijiet, ilparagrafi dwar pożizzjoni aktar miftuħa fil-konfront tal-omosesswali, u biex persuni divorzjati jitħallew jitqarbnu, ma kisbux ilmaġġoranza meħtieġa ta’ żewġ
terzi tal-183 Isqof preżenti. Fl-aħħar gimgħat, Burke tkellem fil-beraħ li s-Sinodu tal-Isqfijiet ma jistax ibiddel it-tagħlim talKnisja dwar iż-żwieġ. Din ma niżlitx tajjeb ma’ wħud minn dawk li huma l-iżjed qrib tal-Papa Franġisku. Il-Kardinal Burke huwa wkoll wieħed minn diversi skulari talKnisja li ħejjew ktieb bit-titlu ‘Nibqgħu fil-Verità ta’ Kristu: IżŻwieġ u t-Tqarbin fil-Knisja Kattolika’. Il-ktieb, li għadu kemm ħareġ, ifittex li jwieġeb għall-argument li xi wħud min-nies divorzjati li jkunu reġgħu żżewġu jistgħu jitħallew jitqarbnu wkoll jekk iżżwieġ oriġinali tagħhom ma jkunx ġie dikjarat null u magħruf millKnisja bħala li qatt ma kien validu. Diversi nies f’Ruma bdew iħarsu lejn l-inizjattiva tal-ktieb bħala attentat biex id-diskussjoni fuq dan is-suġġett delikat imewtuha qabel tibda quddiem is-Sinodu. Oħrajn raw fiha reżistenza għal dak li jista’ jkun li għandu f’moħħu l-Papa.