Nru 13,883
Is-Sibt, 25 ta‘ Ottubru, 2014 €0.80
www.maltarightnow.com
Tibda l-Konvenzjoni Ġenerali tal-Partit Nazzjonalista
Ara paġni 4 u 5
Il-Pulizija rrabjati għall-Gvern li jibqa’ jċaħħadhom mill-arretrati dovuti lilhom Il-Gvern ta’ Joseph Muscat u Manuel Mallia għandhom iżommu kelmithom u ma jibqgħux jingannaw lil pulizija li bir-raġun kollu jkunu rrabjati għal min daħak bihom
Issa qed jistennew li fil-Baġit li jmiss il-Gvern jgħidilhom b’mod preċiż meta se jagħtihom il-flus imwiegħda lilhom
Joe Mikallef
Manuel Mallia, il-Ministru responsabbli mill-Pulizija, li sa aktar kmieni din il-ġimgħa stess hedded lill-Pulizija biex ma jgħaddux informazzjoni lillġurnalisti, qiegħed ikun mistenni minnu li llum qabel għada jonora l-wegħda talPartit Laburista li jagħti €14-il miljun f’arretrati dovuti lillPulizija għall-perjodu bejn l1993 u l-1997. Sa qabel l-elezzjoni ġenerali ta’ Marzu 2013, il-Partit Laburista ripetutament wiegħed lill-Pulizija li darba jkun filGvern, kien se jagħtihom €14-il miljun f’arretrati. Il-Pulizija kienu emmnu dik il-wegħda u bosta, imqarrqa, ivvutaw lillPartit Laburista. Madankollu
sal-lum mhux biss ma ħadu lebda ċenteżmu minn dawn larretrati, talli l-Gvern Laburista qajla jsemmihom. In-Nazzjon, wara li kellmuna diversi Pulizija, indaga din listorja u sab li l-oriġini tagħha tmur lura għall-1993 meta lPulizija kienu jagħmlu volum ta’ xogħol addizzjonali u kienu jagħmlu bosta sigħat ta’ xogħol extra. Għal dan ix-xogħol dejjem kienu mwiegħda li se jitħallsu, iżda ripetutament, filwaqt li x-xogħol baqa’ jsir kif ordnat, il-Pulizija baqgħu ma tħallsu qatt. Matul il-leġiżlatura preċedenti Carm Mifsud Bonnici, li kien il-Ministru responsabbli mill-Intern, kellu diversi diskussjonijiet malPrim Ministru Lawrence Gonzi
u anki ma’ Tonio Fenech li kien il-Ministru tal-Finanzi biex ilflus akkumulati matul is-snin lil dawn il-Pulizija jitħallsu u hekk din il-problema tkun solvuta darba għal dejjem. Oriġinarjament il-Pulizija kienu qed jitolbu mal-€50 miljun f’arretrati. Huma kienu qed jgħidu li l-volum taxxogħol li kellu jitħallas għal dak il-perjodu 1993-1997, kien jammonta għal din iċ-ċifra. Madankollu minn diversi studji u analiżi ta’ files, ilMinisteru tal-Intern dak iżżmien kien stabbilixxa li ċ-ċifra dovuta lill-Pulizija kienet ferm u ferm inqas. Diskussjonijiet bejn ilpartijiet konċernati – fosthom il-Ministru u l-Assoċjazzjoni tal-Pulizija – kienu wasslu sal-
punt fejn il-Pulizija niżżlu ċċifra tal-arretrati dovuta lilhom għal €11/€12-il miljun. Minnaħa tiegħu l-Ministeru talIntern, biex jaqta’ din ilproblema darba għal dejjem, kien wasal biex offra s-somma ta’ €6/€7 miljun. Il-partijiet dehru li kellhom kull intenzjoni retta u ġenwina biex jaslu u jsir ftehim dwar dawn l-arretrati, iżda l-Partit Laburista fl-Oppożizzjoni kien tal-parir li l-Pulizija ma jaċċettawx dik l-offerta u kien wiegħed li kemm-il darba jkun fil-Gvern, allura kien se jagħtihom €14-il miljun. Il-Prim Ministru Joseph Muscat innifsu, fosthom anki f’laqgħat li kellu mal-Pulizija u ma’ rappreżentanti tagħhom, għal paġna 3
Investigat attakk fuq pulizija fi New York
Ara paġna 12
Rebbieħa ma’ In-Nazzjon
Ir-rebbieħa ma’ In-Nazzjon ta’ Weekemd Break għal żewġ persuni fil-Harbour Lodge Hotel M’Xlokk tal-ġimgħa li għaddiet, hi Stella Cilia.
2
Is-Sibt, 25 ta’ Ottubru, 2014
Mixli b’attentat ta’qtil waqt li kien jabbuża mid-droga
Julian Cuschieri, ta’ 51 sena minn Bormla, inżamm taħt arrest preventiv wara li ġie mixli quddiem ilMaġistrat Consuelo Scerri Herrera, bl-attentat ta’ qtil ta’ Stefano Caruana ta’ 33 sena. Hu mifhum li ż-żewġt irġiel kienu qegħdin jabbużaw mid-droga, u kellhom xi jgħidu. L-inċident seħħ fil-lejl ta’ bejn nhar it-Tnejn u t-Tlieta meta l-akkużat allegatament xejjer diversi daqqiet ta’ sikkina lill-vittma, u laqtu f’sidru. Il-każ seħħ fi Triq lInkurunazzjoni, f’Bormla. Cuschieri ġie mixli wkoll li kkommetta ferita gravi fuq Caruana, li żamm arma u strument li jaqta’ u bil-ponta, li waqt li kien qed jikkommetti reat, kellu arma fuqu, u li kellu fil-pussess tiegħu d-droga eroina u kokaina, liema droga ma kinitx għall-użu esklussiv tiegħu. Ġie mixli wkoll li sar riċediv u li kiser ilprovvedimenti tal-Qorti. IlProsekuzzjoni tmexxiet millIspettur Josric Mifsud filwaqt li l-Avukat Christopher Chircop deher għal Cuschieri.
www.maltarightnow.com
Il-Qorti tiċħad it-talba tad-Direttur tal-kumpanija “All Invest” biex il-kumpanija tiġi likwidata
QORTI
Il-Prim Awla tal-Qorti Ċivili filġurisdizzjoni tagħha bħala Qorti Kostituzzjonali ma laqgħetx ittalba ta’ Wallace Falzon, Direttur tal-kumpanija “All Invest” biex din tiġi likwidata. Dan wara li Falzon kien fetaħ kawża kontra lAwtorità għas-Servizzi Finanzjarji, l-MFSA, fejn kien qal li l-fatt li ma kinitx likwidita jfisser li kienu mittiefsa d-drittijiet fundamentali tiegħu. L-MFSA kienet tat direttiva lil Falzon li l-ewwel jiġi konformi mal-klijenti kollha tiegħu u għalhekk kienet tat direttiva biex il-likwidazzjoni tieħu aktar fit-tul. Minnaħa tiegħu Falzon qal li lAwtorità kienet qed tinnega laċċess tagħha għall-Qorti, għaliex
din qaltlu biex ma jmurx il-Qorti qabel ma huwa jiġi konformi malvittmi. Il-Qorti qalet li Falzon għandu rimedji oħra dwar dan u kien għalhekk li hu appella mid-deċiżjoni tal-MFSA quddiem it-tribunal dwar is-servizzi finanzjarji. Numru ta’ investituri u persuni li kellhom isħma fil-kumpanija kienu bdew proċeduri fil-Prim Awla tal-Qorti Ċivili fejn talbu biex titwaqqaf ittalba tal-kumpanija biex din tiġi likwidata, liema talba kienet milqugħa. Dawn l-allegati vittmi kienu qegħdin jallegaw li lkumpanija qarrqet bihom u għamlet affarijiet li ma kienx hemm ftehim dwarhom. Kien ingħad li l-kumpanija “All
Invest” ħadet ċerti deċiżjonijiet kontra x-xewqa tagħhom u għalhekk l-investiment tagħhom spiċċa biex tnaqqar. Dawn il-persuni qalu li fi kliem ieħor huma investew ġidhom kollu. F’uħud mill-każijiet il-flus investiti kienu l-uniku sors tal-għajxien u f’każ partikolari lflus investiti kienu diretti biex jissalvagwardjaw il-ħlas ta’ terapija għal tifel b’diżabbiltà wara lmewt tal-ġenituri. Każ ieħor kien dwar ġenituri ta’ mara ta’ 30 sena, li mietet sentejn ilu u li investew il-flus li hija ħalliet f’kumpanija finanzjarja, biex b’hekk ħutha jieħdu xi ħaġa lura minn dak li ħadmet. John Galea u martu Marianne Galea kienu ppreżentaw l-ittra
uffiċjali fil-konfront ta’ All Invest Company Limited u Wallace Falzon. Dawn qalu li Wallace Falzon kien mar id-dar tagħhom u ħajjarhom ipoġġu l-flus filkumpanija fejn suppost kellu jkun kapital garantit, u li dan inbidel f’kapital ieħor. Il-koppja Galea qalet li sar kollox minn wara daharha. Dawn qalu li huma wirtu madwar €25,000 mingħand binthom, u investew dawn il-flus biex ikolllhom valur ikbar u jkunu fis-sod. Qalu li huma m’għadhomx edukazzjoni għolja u li mhumiex familjari ma’ prodotti finanzjarji. Il-koppja Galea għadha qed tinsisti biex il-kumpanijaAll Invest tirrifondi l-flus kollha li ġew investiti.
Il-Prim Awla tal-Qorti Ċivili, preseduta mill-Imħallef Joseph R. Micallef, ordnat biex il-każ dwar il-kumpens li kien sar millgħaxar vittmi ta’ abbuż sesswali kontra l-eks saċerdoti Carmelo Pulis u Godwin Scerri ikompli. Dan wara li l-patrijiet ma wiġbux għall-kawża ċivili li kienet saret mill-vittmi. Il-patrijiet kienu qalu li ma weġbux fi żmien 20 jum skont illiġi minħabba diversi raġunijiet, xi ħaġa li l-Qorti ma aċċettatx. L-eks saċerdoti qalu li huma kienu kkomunikaw ma’ Dun Martin Galea, Assistent Superjur Ġenerali tas-Soċjetà Missjunarja, u għarfu bil-każ u
kienu tħallew bl-impressjoni li dan kien se jeħodlu ħsieb kollox hu, u li lanqas ma kienu jafu li kellhom jippreżenta risposta fi żmien 20 jum. Minħabba f’dawn ir-raġunijiet huma kienu talbu lill-Qorti biex jitħallew iressqu lkontestazzjoni tagħhom. Il-Qorti qalet li ż-żewġ xhieda tas-Soċjetà Missjunarja mħarrka xehdu b’mod kategoriku li, sa minn qabel ma bdiet tinstema’ lkawża u wara li saru n-notifiki, kienu għarrfu lil Pulis li sSoċjetà ma kinitx se tieħu ħsieb tqabbad avukat jew tħallas innefqa li l-ħata tal-avukat iġġib magħha, u li lanqas ma kienet se terfa’ r-responsabbiltà tal-ħlas
tal-ispejjeż tal-kawża. Pulis ħadha “for granted” li kien se jingħata xi forma ta’ għajnuna. Ingħad li l-Avviż kien wieħed ċar, dik li r-risposta trid issir fi żmien stipulat. Il-kawża ċivili, li qed tinstema’ bil-magħluq, bdiet ftit wara li l-Qorti tal-Appell kienet ikkonfermat sentenza ta’ ħdax-il sena ħabs fil-konfront ta’ żewġ eks saċerdoti li kienu nstabu ħatja ta’ abbuż sesswali. Lgħaxar vittmi ta’ abbużi sesswali mis-saċerdoti li għamlu t-talba għall-kumpens huma Lawrence Grech, Joseph Magro, Leonard Camilleri, David Cassar, Noel Dimech, Angelo Spiteri,
Raymond Azzopardi, Charles Falzon, Phillip Gauci u Joseph Mangion. Dawn ippreżentaw rikors kontra Godwin Scerri u Carmelo Pulis, is-Soċjetà Missjunarja ta’ San Pawl, l-Arċdjoċesi ta’ Malta, id-Direttur Ġenerali fl-Uffiċċju tal-Prim Ministru, id-Direttur Ġenerali fl-Uffiċċju tal-Ministru tal-Edukazzjoni u Xogħol u dDirettur Ġenerali fil-Ministeru għall-Familja u Affarijiet Soċjali. L-irġiel qegħdin jitolbu kumpens fil-kawża li huma fetħu iżda ma ngħatat l-ebda ċifra ta’ kemm il-vittmi qegħdin jippretendu li jieħdu.
Alan Muscat ta’ 27 sena, minn Ħal Qormi, li kien imwiegħed €100 minn ħuh biex jittrasporta ħames kilogrammi ta’ reżina talkannabis, se jkollu l-każ tiegħu mismugħ u deċiż minn Maġistrat, fejn huwa jista’ jiġi kundannat 10 snin ħabs bħala massimu, minflok sentenza massima ta’ għomor ilħabs. Id-diskrezzjoni tal-Avukat Ġenerali li jagħżel hu fejn il-każ jinstema’, jekk hux f’ġuri, inkella f’Qorti tal-Maġistrati, ġiet sfidata mill-akkużat permezz tal-Avukat tiegħu Jason Grima, u dan wara li f’deċiżjoni mogħtija mill-Qorti
Ewropea tad-Drittijiet talBniedem ġie deċiż li dan imur kontra d-drittijiet fundamentali tal-bniedem fil-konfront talakkużat. Il-każ imur lura għal Frar tal2010 meta Muscat, flimien ma’ ħuh Luke, ma’ Henry Grogan ta’ 27 sena, u ma’ żagħżugħ ieħor ta’ 21 sena li dak iż-żmien kien taħt letà, kienu ġew akkużati li ftehmu biex jittraffikaw id-droga, u nstabu fil-pussess tad-droga f’ċirkostanzi li juri li din ma kinitx għall-użu personali tagħhom. Dan kollu wara li l-ftehim dwar din loperazzjoni kienet sfrattata mill-
Pulizija. Waqt is-sottomissjonijiet, idDifiża argumentat li l-parteċipazzjoni ta’ Alan Muscat kienet waħda minima, għax dan kien se jieħu biss €100 għat-trasport talimsemmija droga. Meta qies dan kollu, l-Imħallef Antonio Mizzi, li ppresieda lkawża tal-appell, qabel li lparteċipazzjoni tal-akkużat kienet waħda minima, u għalhekk qal li l-każ tiegħu għandu jinstema’ quddiem Qorti tal-Maġistrati, u mhux Imħallef. L-Avukat Jason Grima deher għal Alan Muscat.
Il-kawża ċivili b’konnessjoni ma’ Dar San Ġużepp għandha tkompli
Jappella mid-deċiżjoni biex jgħaddi ġuri fuq droga
www.maltarightnow.com
3
Is-Sibt, 25 ta’ Ottubru, 2014
LOKALI
Il-Korp tal-Pulizija m’għandux flus
F'laqgħa nhar il-Ħamis l-ogħla Fizzjali fil-Korp tal-Pulizija ngħadilhom li l-flus allokati għall-Korp spiċċaw u għalhekk meta jiġu biex jonfqu xi ħaġa joqogħdu attenti immensament Joe Mikallef
Il-Korp tal-Pulizija m'għandux flus. Il-flus allokati lilu ilhom li spiċċaw bir-riżultat li sa nhar ilĦamis stess waqt laqgħa għallAssistenti Kummissarji u sSupretendenti, ġiet komunikata lilhom l-ordni li kull infiq mhux biss irid isir b'mod ordnat, imma kull infiq irid isir jekk verament meħtieġ u tassew neċessarju. Mill-bqija jekk l-oġġetti jistgħu ma jinxtrawx, ma jinxtrawx sakemm ikun approvat baġit ieħor għall-Korp tal-Pulizija. Sorsi fil-Korp tal-Pulizija qalu lil In-Nazzjon li s-sitwazzjoni fil-Korp tal-Pulizija issa saret
waħda mhux biss redikola għallaħħar u turi f'liema dilettantiżmu l-Korp waqa', imma s-sitwazzjoni issa qed issir waħda tassew preokkupanti. In-Nazzjon, grazzi għall-informazzjoni minn ġewwa l-Korp tal-Pulizija stess, jista' jiżvela kif hemm min imur għal ċerti affarijiet bażiċi, bħal ħwejjeġ, u jgħidulu li ma jistgħux jaqduh għax mhux biss l-oġġetti spiċċaw, iżda ma jistax isir ordni mill-ġdid tagħhom għax il-Korp m'għandux flus. Ħarsa lejn il-Garaxx talPulizija turi bl-aktar mod ċar kif il-Korp spiċċa fixxa fil-flus. Mhux biss ammont ta' vetturi
weqfin, iżda issa lill-Fizzjali talKwartieri Ġenerali, fosthom anki Spetturi, qed imorru għalihom saħansitra fil-prison van
jew b'vann ieħor għax m'hemmx karozzi biżżejjed. Dan juri blaktar mod ċar kif mhux biss hemm ħafna karozzi bil-ħsara u m'hemmx flus biex jissewwew, iżda anqas hemm flus biex jinxtraw karozzi ġodda. Każ ieħor li In-Nazzjon hu infurmat bih hu dwar kif xi ġimgħa ilu xi uffiċjali marru wkoll biex ibiddlu t-toner ta' xi kompjuters iżda qalulhom li ma hemmx toners ġodda għax ma kienx hemm flus biex jinxtraw dawn it-toners. Ir-risposta għallmistoqsija dwar kif se jipprintjaw xi xogħol, kienet “araw kif tiddubbaw”. Sitwazzjoni redikola oħra hi
dik b'rabta mal-Għassa talPulizija l-ġdida f'Wied il-Għajn fejn permezz ta' karta b'kitba fuqha permezz ta' pinna ħoxna tavża lin-nies li l-Għassa hi magħluqa u li tkun miftuħa aktar tard. Fil-laqgħa tal-Ħamis li għadda, li kienet indirizzata midDeputat Kummissarju Andrew Seychell flimkien man-nies talaccounts, kien diskuss ukoll każ li l-Pulizija qed tiffaċċja bħalissa fil-Qorti b'konnessjoni ma' barrani li għaddej bi proċeduri dwar abbuż tal-eks sieħba tiegħu. Nifhmu li l-Pulizija, għal xi raġuni, qed tibża' li titlef dan ilkaż.
Jippretendu li l-Gvern iżomm kelmtu u jonora l-wegħdi li għamel qabel l-elezzjoni minn paġna 1
kien wiegħed li Gvern Laburista kien lest iħallas €14il miljun f’arretrati u li għalhekk il-Pulizija ma kienx jaqblilhom jaslu fi ftehim malGvern preċedenti. Gerbu l-jiem, saret lelezzjoni ġenerali, rebaħ ilPartit Laburista... u l-Pulizija mwiegħda l-€14-il miljun bdew jistennew li issa l-Prim Ministru Joseph Muscat, ilMinistru Manuel Mallia jew ilMinistru tal-Finanzi Edward Scicluna kienu se jlissnu l-pjani tagħhom – espressi u mwiegħda wkoll fil-Programm Elettorali – dwar kif kienu se jħallsu, jew jibdew iħallsu, dawn l-€14-il miljun f’arretrati lill-Pulizija. U wasal l-ewwel Baġit u ma tlissnet l-ebda kelma. U wasal it-tieni Baġit u għal darba oħra l-Pulizija baqgħu b’xiber imnieħer bid-diżappunt tagħhom jikber kuljum għaliex issa qed iħossuhom ingannati u ttraduti b’din il-wegħda qarrieqa li sa issa ma jidhirx li hemm ħjiel li se tissarraf! Pulizija stazzjonat f’Għassa tal-Pulizija qal lil In-Nazzjon li fl-aħħar elezzjoni ġenerali hu vvota lill-Partit Laburista għax wara li l-Gvern preċedenti ma kienx kapaċi jasal biex isolvi lproblema tal-ħlas tal-arretrati,
emmen kliem il-Partit Laburista li darba jkun filGvern, allura kien se jħallas hu l-flus dovuti f’arretrati. “Imma llum ninsab diżappuntat għallaħħar għax lili ngannawni. Serquli l-vot u llum mhux talli ma ħallsuniex dak li hu dovut għalina, talli anqas biss jitkellmu dwar din l-issue.”
Joseph Muscat jonora l-wegħda tiegħu li jħallas l-arretrati kollha dovuti lill-Pulizija għaxxogħol li għamlu fis-snin li għaddew. “Mhux ġust li jidħku bina. Jien ma vvutajtx lill-Partit Laburista. Jien ivvutajt lillPartit Nazzjonalista. Imma darba l-Partit Laburista rebaħ lelezzjoni ġenerali li għaddiet u
Kollega ta’ dan il-Pulizija qalilna li anki hu vvota lill-Partit Laburista għax Joseph Muscat, sa jiem biss qabel l-elezzjoni u permezz tal-Assoċjazzjoni talPulizija, kien wassal messaġġ ċar li kemm-il darba l-Partit Laburista jkun fil-Gvern allura kien se jħallas €14-il miljun f’arretrati lill-Pulizija. Min-naħa tagħna bħala ġurnal aħna ċempilna u tkellimna ma’ numru ta’ Pulizija milquta mill-ħlas ta’ dawn l-arretrati. Pulizija qalilna li llum lejliet Baġit ieħor ta’ Gvern Laburista jistenna li
wiegħed li se jagħti l-arretrati lill-Pulizija – xi ħaġa mwiegħda wkoll fil-Programm Elettorali – allura għandu jżomm kelmtu u jħallas dawn il-flus.” Tkellimna wkoll ma’ omm, illum armla ta’ Pulizija, li wkoll tistenna li titħallas il-flus dovuti lil żewġha. Qaltilna li żewġha kellu jieħu somma sabiħa ta’ flus li ħadem għaliha, iżda sal-lum meta tiċċekkja ma’ Pulizija oħra li kienu ħbieb ta’ żewġha, dejjem jgħidulha li anki huma għadhom jistennew li jitħallsu. Jgħidulna li sal-lum
Litteralment qed ikissruna. Lanqas tista’ titkellem għax malajr ipattuhielek. Transfers bl-addoċċ biex jinqdew biss tal-qalba...”
għadhom ma semgħu assolutament xejn. Tkellimna wkoll ma’ Pulizija ieħor li mhux biss qalilna li ma tħallas l-ebda arretrati, iżda b’rabja kbira qalilna li llum ilGvern preżenti bit-tmexxija tiegħu qiegħed ikisser lillPulizija. “Litteralment qed ikissruna. Anqas tista’ titkellem għax malajr ipattuhielek. Transfers bl-addoċċ biex jinqdew tal-qalba. Anzi llum taħt is-Sur Zammit donnu li laffarijiet m’għadhomx isiru bħal kif kienu jsiru taħt is-Sur Pietru Pawl li donnu kien jgħid iva għal kollox.” Dan il-Pulizija kompla li hu li għandu esperjenza relattivament twila tal-Korp ma jistax jifhem kif qed ikunu trattati daqstant ħażin. “Donnu li llum biex tkun Pulizija jew Fizzjal tajjeb trid tkun Laburist. Taf kemm hawn min hu mwarrab hawn? Taf kemm hawn min mhux fdat u allura ma jagħtuhx biċċa xogħol?” Tkellimna wkoll ma’ Pulizija Għawdxi li wkoll ilmenta għall-fatt li l-Gvern Laburista daħak bihom u ma tahomx larretrati dovuti lilhom. “Naħdmu għax inħobbu luniformi,” qalilna filwaqt li qal li hu ma vvutax lill-Partit Laburista minkejja din il-
wegħda, iżda xorta waħda jistenna li jitħallas għax apparti minn din il-wegħda, hu xxogħol dejjem għamlu u kulmeta talbuh jidħol jaħdem, dejjem ħadem mingħajr paroli ta’ xejn. Dwar dan kollu In-Nazzjon tkellem ma’ Jason Azzopardi, il-Kelliem tal-Partit Nazzjonalista dwar l-Intern. Hu qal li hu qiegħed ikun avviċinat minn numru sostanzjali ta’ Pulizija, partikolarment dawk li vvutaw lill-Partit Laburisa minħabba din il-wegħda. “Ġejt avviċinat ukoll minn qraba ta’ Pulizija li għaddew għal ħajja oħra li qed jippretendu li lGvern iżomm kelmtu u jonora l-wegħda li għamel u mhux f’sentejn ma lissen l-ebda kelma.” Filwaqt li fakkar li din kienet waħda mill-wegħdi elettorali tal-Partit Laburista qabel lelezzjoni ġenerali ta’ Marzu 2013, Jason Azzopardi fisser li issa fil-Baġit li jmiss il-Pulizija kollha qed jippretendu li jitħallsu l-arretrati dovuti lilhom. “Il-Gvern – Joseph Muscat u Manuel Mallia – għandhom iżommu kelmithom u ma jibqgħux jingannaw lil dawn il-Pulizija li bir-raġun kollu jkunu rrabjati għal min daħak bihom.”
4
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 25 ta’ Ottubru, 2014
KONVENZJONI ĠENERALI PN
Tiftaħ l-ewwel Konvenzjoni Ġenerali tal-Partit Nazzjonalista L-ewwel Konvenzjoni Ġenerali li organizza lPartit Nazzjonalista kienet inawgurata lbieraħ filgħaxija fil-Lukanda Corinthia San Ġorġ f’San Ġiljan. It-tema ta’ din il-Konvenzjoni hi IDEA MALTA. L-attività bdiet b’introduzzjoni mill-President tal-Konvenzjoni Ġenerali Rosette Thake. Fl-ewwel sessjoni, imbagħad, bit-tema IDEAT U IDEALI, tkellmu Dr David Griscti, Prof. Joseph M. Pirotta u Dr Joseph Cassar. Is-sessjoni tal-bieraħ għalqet għall-ħabta tad-9.30 p.m. b’dibattitu interessanti bejn il-Professur Oliver Friggieri u Godfrey Grima. Il-Konvenzjoni tkompli llum bit-tieni sessjoni bit-tema IL-ĦOBŻA TA’ KULJUM b’diskorsi minn Marisa Xuereb (Raesch Quarzglas Malta) u Ivan Bartolo (6pm Ltd). It-tielet sessjoni, bit-tema UGWALI MHUX L-ISTESS, tinkludi diskorsi
minn Amy Zahra, Tonio Caruana, Naomi Bugre, Dr Jacqueline Azzopardi u Alex Mangion. Ir-raba’ sessjoni, bit-tema 2014+ tinkludi diskorsi dwar ilviżjoni għal Malta tal-futur minn Dr Michael Briguglio, James Debono, Marica Mizzi u Jonathan Shaw. Imbagħad ikun hemm siegħa ta’ interactive workshops u l-Konvenzjoni tkun aġġornata għal għada l-Ħadd fl-10 a.m. bit-tema MINN GĦADA T-TNEJN. Matul is-sessjoni ta’ għada jkun hemm feature dwar it-temi diskussi u x’sar waqt il-workshops, u mbagħad round up speech mill-President talKonvenzjoni Ġenerali dwar ix-xogħol li sar waqt il-Konvenzjoni u fuq il-pjan ta’ azzjoni għall-partit ispirat minn dak li ssawwar fil-jiem ta’ qabel. Il-Konvenzjoni Ġenerali tintemm b’diskors talKap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil.
Partit miftuħ anki internament – Dr Joseph Cassar
Illum qed naraw bidla sħiħa fissoċjetà. Soċjetà maħkuma minn mentalità ta’ uża u armi. Il-popli fid-dinja demokratika llum qed jadottaw din il-mentalità anki filkonfront tal-partiti politiċi. L-idea tal-poplu llum hi li ma jarax differenzi bejn partiti politiċi anki jekk joffru twemmin differenti. Jaraw fihom biss klikek differenti ta’ nies interessati biss fil-poter. Joseph Cassar qal li mistoqsija li qed issir illum hu jekk għandux ikun hemm partit jew moviment. Moviment ma għandux ifisser li wieħed iwiegħed kollox lil kulħadd. B’moviment wieħed
jifhem li jiġbor madwaru għaqdiet u soċjetajiet differenti li jgħaqqahom taħt għan wieħed. Dan jista’ jsir anki minn partit politiku jekk jirnexxilu verament jibni djalogu sinċier mal-livelli kollha tas-soċjetà. It-titli ta’ progressivi u liberali ma jfissru xejn jekk dan ma jkunx rifless fl-ideali u fit-twettiq ta’ dak li wieħed jemmen. Partiti jistgħu u għandu jkollhom identità ċara u jaħdmu b’mod ċar mal-għaqdiet mhux governattivi daqskemm mal-partiti l-oħra kbar. Jekk il-PN jerġa’ jirnexxilu jagħti lill-poplu l-identità, jerġa’ jirbaħ il-fiduċja tiegħu mill-ġdid.
Rosette Thake - il-President tal-Konvenzjoni Ġenerali
Mill-ġdid lejn l-ispirtu ta’ viżjoni u fiduċja
Fl-intervent tiegħu bit-tema ‘L-Indipendenza ta’ Malta: Tmiem u Bidu’ Dr David Griscti spjega kif l-Indipendenza m’hix biss data storika jew xi ħaġa statika. L-Indipendenza nibtet minn viżjoni ta’ fiduċja fil-poplu Malti u għandha tibqa’ hekk anki llum. Ġorġ Borg Olivier kellu din ilviżjoni meta mexxa l-poplu lejn din il-kisba. Eddie Fenech Adami, Guido de Marco u lmexxejja l-oħra magħhom ukoll kellhom din il-viżjoni ta’ fiduċja meta mexxew lill-poplu lejn issħubija ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea. It-telfa ta’ Marzu tas-sena li għaddiet, kompla Dr Griscti, ġiet għaliex il-PN ma rnexxilux
– Dr David Griscti
jagħti viżjoni ċara wara s-sħubija. Il-poplu stenna aktar biex jifhem li qed jgħix bħala ċittadin Ewropew u ħassu maqtugħ millPN. Biex jerġa’ jirbaħ il-fiduċja talpoplu, il-PN irid jerġa’ jirbaħ ilfiduċja fih innifsu. Ma jfissirx li ma jistax ikollu fi ħdanu opinjonijiet differenti, anzi jkun ħażin jekk ma jkunx hekk. Biex partit jirbaħ il-fiduċja ma jridx jaqa’ għall-ispins, għallispekulazzjonijiet jew għallinsulti. Il-poplu jrid ir-rispett u lfiduċja biex jikseb l-indipendenza personali. Meta l-PN jerġa’ jagħti sinjali ċari tal-fiduċja tiegħu mill-ġdid fil-poplu Malti, ħadd mhu se jwaqqfu.
www.maltarightnow.com
5
Is-Sibt, 25 ta’ Ottubru, 2014
KONVENZJONI ĠENERALI PN
Kuntatt mal-poplu biex jilħaq l-aspirazzjoni tiegħu – Prof. Joseph M. Pirotta Biex partit jasal li jilħaq l-aspirazzjoni tal-poplu jrid jibqa’ jżomm il-kuntatt miegħu. Xogħol partit politiku hu li jwassal lis-soċjetà tifhem x’inhu l-ġid komuni anki meta hemm ideat differenti u kultant konfliġġenti. Għalhekk għandu jitkellem mal-poplu fl-istess livell tal-poplu u mhux billi jħares lejh minn fuq għal isfel. Profs. Pirotta qal li meta l-PN ħareġ bl-għajta ‘Xogħol, Ġustizzja, Libertà, Solidarjetà, ma kienx qed ilissen sempliċi kliem izda kien qed iwassal lill-poplu dak li l-poplu kellu bżonn.
Għalhekk is-soċjetà ħassitha parti minn dak il-kliem. Fl-aħħar snin ta’ amministrazzjoni, il-PN ma baqax il-partit li jirrifletti dak li jħoss il-poplu. IlPN ma għarafx il-bidliet li ġab hu stess b’dak li għamel permezz tassħubija fl-UE. Profs. Pirotta qal li d-djalogu jista’ jsir b’mod individwali iżda llum anki permezz ta’ moniteraġġ ta’ dak li jingħad fis-social media. Filwaqt li għandhom jinżammu lvaluri, wieħed irid jifhem ukoll li linterpretazzjoni tal-valuri tinbidel mal-bidliet taż-żminijiet.
F’diskussjoni li saret bejn ilProfessur Oliver Friggieri u l-ġurnalist Godfrey Grima spikka lappell tal-Profs. Friggieri biex ilpoplu jsib l-identità tiegħu. Hu saħaq fuq il-fatt li l-poplu Malti dejjem bena l-iżvilupp tiegħu pass wara pass. F’mixja bil-mod iżda għadu jfittex l-identità tiegħu. Oliver Friggieri sostna li l-PN ma tilifx l-elezzjoni tas-sena li għaddiet iżda ma rnexxilux jirbaħha. Ma tilifx il-fiduċja talpoplu, iżda l-poplu għadda l-fiduċja tiegħu fuq ħaddieħor. Il-poplu Malti għadu poplu maqsum fi tnejn u għad irrid jirrealizza u jifhem l-istat tal-poplu li hu, stat nazzjon li hu farka ħdejn ilkumplament tad-dinja u li għamel l-avanzi tiegħu pass wara ieħor. Oliver Friggieri spjega kif ilpoplu Malti, filwaqt li jaf jagħti limpressjoni li hu iljunfant meta hu nemla, għad irid jagħmel enfasi
kbira fir-rispett lejn xulxin. Kummenti li għamel Godfrey Grima qanqlu nuqqas ta’ qbil minn dawk preżenti. Hu sostna li l-amministrazzjoni Nazzjonalista, b’mod partikolari fl-aħħar snin, għamlet żbalji enormi u skandalużi li wasslu għattelfa kbira li ġarrab il-PN. Mistieden jidentifika liema kienu dawn l-iżbalji deskritti minnu, Godfrey Grima semma l-
Il-poplu għadu jrid isib l-identità – Il-Professur Oliver Friggieri tiegħu
infiq żejjed u sparpaljar bl-addoċċ ta’ flus. Għal dawn il-kummenti, kien hemm rimarki mill-udjenza li jekk dawk kienu żbalji li saru fuq medda ta’ snin, fl-amministrazzjoni preżenti qed isiru f’perjodu ta’ inqas minn sentejn. Godfrey Grima qal li jkun żball li wieħed jipprova jinjora u ma jammettix l-iżbalji li jkun wettaq.
www.maltarightnow.com
5
Is-Sibt, 25 ta’ Ottubru, 2014
KONVENZJONI ĠENERALI PN
Kuntatt mal-poplu biex jilħaq l-aspirazzjoni tiegħu – Prof. Joseph M. Pirotta Biex partit jasal li jilħaq l-aspirazzjoni tal-poplu jrid jibqa’ jżomm il-kuntatt miegħu. Xogħol partit politiku hu li jwassal lis-soċjetà tifhem x’inhu l-ġid komuni anki meta hemm ideat differenti u kultant konfliġġenti. Għalhekk għandu jitkellem mal-poplu fl-istess livell tal-poplu u mhux billi jħares lejh minn fuq għal isfel. Profs. Pirotta qal li meta l-PN ħareġ bl-għajta ‘Xogħol, Ġustizzja, Libertà, Solidarjetà, ma kienx qed ilissen sempliċi kliem izda kien qed iwassal lill-poplu dak li l-poplu kellu bżonn.
Għalhekk is-soċjetà ħassitha parti minn dak il-kliem. Fl-aħħar snin ta’ amministrazzjoni, il-PN ma baqax il-partit li jirrifletti dak li jħoss il-poplu. IlPN ma għarafx il-bidliet li ġab hu stess b’dak li għamel permezz tassħubija fl-UE. Profs. Pirotta qal li d-djalogu jista’ jsir b’mod individwali iżda llum anki permezz ta’ moniteraġġ ta’ dak li jingħad fis-social media. Filwaqt li għandhom jinżammu lvaluri, wieħed irid jifhem ukoll li linterpretazzjoni tal-valuri tinbidel mal-bidliet taż-żminijiet.
F’diskussjoni li saret bejn ilProfessur Oliver Friggieri u l-ġurnalist Godfrey Grima spikka lappell tal-Profs. Friggieri biex ilpoplu jsib l-identità tiegħu. Hu saħaq fuq il-fatt li l-poplu Malti dejjem bena l-iżvilupp tiegħu pass wara pass. F’mixja bil-mod iżda għadu jfittex l-identità tiegħu. Oliver Friggieri sostna li l-PN ma tilifx l-elezzjoni tas-sena li għaddiet iżda ma rnexxilux jirbaħha. Ma tilifx il-fiduċja talpoplu, iżda l-poplu għadda l-fiduċja tiegħu fuq ħaddieħor. Il-poplu Malti għadu poplu maqsum fi tnejn u għad irrid jirrealizza u jifhem l-istat tal-poplu li hu, stat nazzjon li hu farka ħdejn ilkumplament tad-dinja u li għamel l-avanzi tiegħu pass wara ieħor. Oliver Friggieri spjega kif ilpoplu Malti, filwaqt li jaf jagħti limpressjoni li hu iljunfant meta hu nemla, għad irid jagħmel enfasi
kbira fir-rispett lejn xulxin. Kummenti li għamel Godfrey Grima qanqlu nuqqas ta’ qbil minn dawk preżenti. Hu sostna li l-amministrazzjoni Nazzjonalista, b’mod partikolari fl-aħħar snin, għamlet żbalji enormi u skandalużi li wasslu għattelfa kbira li ġarrab il-PN. Mistieden jidentifika liema kienu dawn l-iżbalji deskritti minnu, Godfrey Grima semma l-
Il-poplu għadu jrid isib l-identità – Il-Professur Oliver Friggieri tiegħu
infiq żejjed u sparpaljar bl-addoċċ ta’ flus. Għal dawn il-kummenti, kien hemm rimarki mill-udjenza li jekk dawk kienu żbalji li saru fuq medda ta’ snin, fl-amministrazzjoni preżenti qed isiru f’perjodu ta’ inqas minn sentejn. Godfrey Grima qal li jkun żball li wieħed jipprova jinjora u ma jammettix l-iżbalji li jkun wettaq.
www.maltarightnow.com
6
Is-Sibt, 25 ta’ Ottubru, 2014
LOKALI
L-eks Segretarju Permanenti jiċċara dak li ntqal mill-Ministru Konrad Mizzi
B’referenza għall-kummenti li għamel il-Ministru Konrad Mizzi b’rabta mal-proċess li se jwassal għall-konċessjoni pubblika għall-installazzjoni ta’ panneli fotovoltajċi fuq binjiet pubbliċi, l-inġinier u l-eks Segretarju Permanenti f’dak li kien il-Ministeru għar-Riżorsi u l-Affarijiet Rurali Chris Ciantar iċċara xi punti li tqajmu millMinistru Mizzi. Chris Ciantar stqarr li Malta hi obbligata li tilħaq il-mira għallenerġija li tiġġedded sal-2020. Sa dik id-data, Malta trid tiġġenera 10 fil-mija tal-konsum totali talenerġija minn sorsi li jiġġeddu. F’Malta, is-sorsi tal-enerġija predominanti li jiġġeddu huma x-xemx, ir-riħ u l-iskart. Il-Ministeru, li tiegħu Chris Ciantar kien Segretarju Permanenti, kien assenjat b’numru ta’ proġetti biex Malta tkun megħjuna timxi mal-mira ta’ 10 fil-mija fl-enerġija li tiġġedded. Wara analiżi dettaljata li kienet saret ta’ kemm spazju pubbliku jista’ jiġi utilizzat, ilMinisteru kien uża s-servizzi ta’ konsulent barrani biex jiġi b’mudell li jistabbilixxi feed-intariff li tippermetti lil dak li jkun biex jinvesti f’tali konċessjoni. Ir-riżultat ta’ din l-analiżi kienet li feed-in-tariff ta’ €0.29 kull unit għandha tkun kunsidrata. Wara eżerċizzju rigoruż, ħarġet sejħa għall-offerti permezz tadDipartiment tal-Kuntratti u lproċess kollu kien immexxi minnu u mhux mill-Ministeru. Chris Ciantar stqarr li l-Ministeru aġixxa skont l-istruzzjonijiet tadDipartiment tal-Kuntratti.
Id-dokumenti kollha li ntlaqgħu ġew skrutinizzati minn perspettiva legali, amministrattiva u teknika. Meta ntemm il-proċess talevalwazzjoni u kienet saret u ġiet aċċettata rakkomandazzjoni mid-Dipartiment tal-Kuntratti, Chris Ciantar kien iffirma letter of intent għall-uniku bidder ippreferut skont il-kundizzjoni kif imniżżla fuq is-sejħa talofferti u bl-approvazzjoni tadDipartiment tal-Kuntratti. Ftehim bejn iż-żewġ partijiet li jkunu ffirmaw il-kuntratt, jiġi inizjat malli kuntratt ikun iffirmat u mhux qabel. Dan jikkontradixxi limpressjoni li ftehim ikun finalizzat qabel ma jibdew innegozjati. Kull pass li jittieħed tul dan il-proċess ta’ tendering sar pari passu mad-Dipartiment tal-Kuntratti u f’ebda mument, wara l-ħruġ tal-letter of intent, Chris Ciantar ma kien notifikat mid-Dipartiment tal-Kuntratti fuq xi irregolarità. Dan kien l-ewwel tender għall-iskop li ssir ilproduzzjoni tal-enerġija li tiġġedded minn diversi spazji pubbliċi. Il-letter of intent kellha tinħareġ biex l-entitajiet kollha tal-gvern ikunu impenjati biex isegwu lproċeduri neċessarji u kienet ukoll pass lejn kuntratt finali. Kollox ma’ kollox, Chris Ciantar jinsab konvint li dan ittender sar fl-aħjar interess ta’ Malta biex tilħaq il-miri tagħha fl-enerġija li tiġġedded sal-2020 u fl-istess ħin tiġġenera xi dħul minn spazju pubbliku mhux użat.
Il-prezzijiet tal-fuels għandhom ikunu riveduti “Kieku nirrevedu l-prezzijiet talfuels, intejbu l-kompetittività talpajjiż u nħallu iktar flus fil-bwiet tan-nies.” Hekk qalet id-Deputata Laburista Marlene Farrugia li fuq Facebook tkellmet dwar id-diskrepanza li hemm bejn il-prezz internazzjonali taż-żejt u l-prezzijiet tal-petrol u ddiesel, li baqgħu għoljin. Marlene Farrugia ppubblikat ukoll grafika li turi kif il-prezz internazzjonali taż-żejt jinsab fliktar livelli baxxi għal numru ta’ snin u jinsab qrib il-livelli ta’
– Marlene Farrugia
Settembru 2010. Grafika oħra turi l-prezzijiet talpetrol u d-diesel f’Settembru 2010 li kienu ta’ €1.20 kull litru għallpetrol u €1.06 għal kull litru diesel. F’April li għadda, Muscat kien għamel konferenza tal-aħbarijiet b’pompa kbira biex ħabbar roħs ta’ żewġ ċenteżmi fuq il-petrol u ddiesel. Iżda hekk kif niżel il-prezz tażżejt, il-poplu Malti baqa’ jħallas €1.44 għal kull litru petrol u €1.36 għal kull litru diesel, 30ċ u 24ċ iktar fil-litru meta mqabbel mal-
aħħar darba li l-prezz taż-żejt kien qrib dak tal-lum. Sadattant, f’post ieħor ilbieraħ, id-Deputata Laburista Marlene Farrugia fuq il-wegħda tal-power station, li kellha tkun lesta sa Marzu tal-2015, taħt it-titlu ‘Power station lesta sa Marzu 2015 u ħrejjef oħra’, ikkummentat hekk: “Lanqas kieku kien hemm ilħmieġ kif instab bnadi oħra, ilpunt jibqa’ li ROADMAP 1 sfaxxat fix-xejn, u l-mistoqsija tqum fuq ir-roadmaps kollha li fadal, dejjem jekk jaslu.”
Xewqa li l-Maltin ikunu jafu l-Innu Malti Appell imqanqal millPresident ta’ Malta Marie Louise Coleiro Preca li waqt attività tal-Istrina li għaliha attendew il-kapijiet tal-iskejjel qalet li hi ħasra li tattendi skejjel u tara lit-tfal li ma jlissnux lanqas kelma millInnu Malti. “L-appell tiegħu hu li fl-iskejjel tagħna l-Innu Malti jitkanta u mhux biss tindaqq il-mużika biex it-tfal tagħna jitgħallmu lkliem. Jiddispjaċini mmur fi skejjel u nara tfal li ma jistgħux ikantawh għax qatt ma tgħallmuh,” saħqet il-President ta’ Malta. Il-President estendiet ixxewqa tagħha anke’ fuq ilkumplament tal-poplu Malti u Għawdxi. “Nixtieq li l-Maltin u lGħawdxin kollha jkunu jkapaċi jkantaw l-Innu Malti,” qalet ilPresident ta’ Malta filwaqt li kompliet li l-Maltin u
Marie Louise Coleiro Preca: “Jiddispjaċini mmur fi skejjel u nara tfal mhux kapaċi jkantaw l-Innu Malti”
Għawdxin m’għandomx għalfejn jiddejqu jkantaw l-
Innu Malti meta jkunu f’okkażjonijiet nazzjonali jew okkażjonijiet oħra.. Il-President Coleiro Preca fakkret kif l-Innu Malti hu talba. “L-Innu Malti hu talba li permezz tiegħu Dun Karm ħareġ is-sens ta‘ solidarjeta’ li l-poplu Malti dejjem kellu, li jaħseb f’xulxin,” fakkret ilPresident Coleiro Preca. Hi kompliet li jekk nitgħallmu l-Innu Malti mhux biss għandna nitgħallmu l-Innu Malti biex toħroġ l-identita’ tagħna imma wkoll biex permezz tiegħu niftakru fis-sens ta’ solidarjeta’. “Nixtieq li l-Maltin u lGħawdxin kollha jkunu jafu jkantaw l-Innu Malti mhux isegwu biss il-mużika,” saħqet il-President ta’ Malta. Hi qalet li tixtieq li pajjiżna jkun bħal pajjiżi oħra sa minn eta’ żgħira tara lit-tfal ikantaw l-innu ta’ pajjiżhom.
www.maltarightnow.com
7
Is-Sibt, 25 ta’ Ottubru, 2014
LOKALI
Il-Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil jitkellem ilbieraħ fil-preżenza ta’ membri tal-Working Group Parlamentari dwar id-Dijabete li flimkien ippreżentaw lill-Ispeaker talParlament qafas għal mudell leġiżlattiv dwar il-kundizzjoni tad-dijabete
Ħidma importanti mill-Working Group Parlamentari favur politika nazzjonali dwar id-dijabete
Il-Parlament ingħaqad biex f’ambjent politiku jippreżenta mudell ġdid kif issir il-politika fl-interess u għall-ġid tal-poplu Alex Attard Qafas għal mudell leġiżlattiv u għal politika u strateġija nazzjonali tas-saħħa għall-kundizzjoni tad-dijabete kien ippreżentat millWorking Group Parlamentari dwar id-Dijabete lill-Ispeaker talParlament Anġlu Farrugia. Il-Working Group dwar idDijabete fl-istruttura tal-ħidma talParlament, twaqqaf fuq inizjattiva tal-Kap tal-Oppożizzjoni Simon Busuttil, u li hu mmexxi midDeputat Laburista Godfrey Farrugia, li flimkien ma’ membri oħra tal-Working Group ilbieraħ ippreżentaw ir-rapport ta’ ħidma tal-Grupp Parlamentari li ilu mwaqqaf u jaħdem minn April li għadda. Fi ftit xhur, il-Working Group dwar id-Diabete ltaqa’ u ddiskuta ma’ 17-il stakeholder relatati malkura u l-kundizzjoni tad-dijabete f’pajjiżna, kundizzjoni li taffettwa kważi 10 fil-mija tal-popolazzjoni, u eluf oħra li ma ma jkunux għadhom konxji mill-kundizzjoni taddijabete. L-Ispeaker faħħar l-inizjattiva tal-Kap tal-Oppożizzjoni Simon Busuttil, u għax-xogħol importanti li sar taħt it-tmexxija ta’ Godfrey Farrugia, u li se jwassal biex aktar tard ix-xahar id-dieħel, meta jiġi
Ftit statistika dwar id-dijabete •
•
•
Il-popolazzjoni fid-dinja li tbati bil-kundizzjoni tad-dijabete tlaħħaq 382 miljun fid-dinja. Popolazzjoni oħra li tlaħħaq 316-il miljun hi wkoll f'riskju għal din il-kundizzjoni minħabba li jbatu minn kundizzjonijiet ta' saħħa li jistgħu jwasslu għad-dijabete. Fil-kontinent Ewropew hawn 60 miljun bilkundizzjoni tad-dijabete, li jfisser li 10.3% talpopolazzjoni fl-Ewropa huma rġiel li jbatu minn din il-kundizzjoni u 9.6% huma nisa.
mfakkar il-Jum Dinji tad-Dijabete, jingħata bidu għal konsultazzjoni pubblika dwar din il-kundizzjoni u l-għażliet li jrid jagħmel pajjiżna biex titjieb il-kundizzjoni ta’ min ibati mid-dijabete. Ir-rapport jipproponi ħidma effettiva dwar l-edukazzjoni u lprevenzjoni tad-dijabete, u tinbeda wkoll ir-riċerka biex pajjiżna wkoll ikun fuq quddiem fil-qasam tar-riċerka dwar id-dijabete. Il-Kap tal-Oppożizzjoni Simon Busuttil fisser kif din hi ħidma li fiha l-Parlament ingħaqad flimkien mhux biex niffukaw fuq ta’ min hu t-tort jew dwar min se jieħu l-krettu, iżda biex f’ambjent politiku nippreżentaw mudell ġdid kif issir il-politika fl-interess u
• • •
F'Malta hu kalkulat li 30,000 adult ibatu mid-dijabete u 8,000 oħra li mhumiex konxji li għandhom il-kundizzjoni. Malta għandha t-tieni l-ogħla rata filMediterran ta' persuni li jbatu mid-dijabete, wara Ċipru. F'Malta kull sena jirriżultaw madwar 25 każ ġdid tad-dijabete fit-tfal.
għall-ġid tal-poplu tagħna. Simon Busuttil fisser li dan hu rigal doppju għaliex minbarra li qed ningħaqdu flimkien bħala Parlament, qed nippreżentaw ukoll rapport b’sett ta’ rakkomandazzjonijiet u qafas ta’ politika nazzjonali dwar il-kundizzjoni u lkura tas-saħħa u l-prevenzjoni dwar id-dijabete. Simon Busuttil fisser ukoll li din il-ħidma qed tpoġġi wkoll responsabbiltà li f’pajjiżna jonqos innumru ta’ persuni affettwati bilkundizzjoni tad-dijabete. Tkellem ukoll kif l-inizjattiva li ħa li jitwaqqaf Working Group Parlamentari dwar id-Dijabete, hi riżultat ta’ ħidma wkoll li wettaq fil-kariga ta’ Membru
Parlamentari Ewropew fejn fi ħdan forum li kien twaqqaf fost ilParlamentari tad-dinja kollha kien hemm qbil favur ħidma filParlamentari madwar id-dinja favur il-kawża tal-kundizzjoni tad-dijabete. Simon Busuttil irringrazzja lil Godfrey Farrugia għax-xogħol impenjattiv tiegħu bħala Chairman tal-Working Group fejn ħadem b’ħafna dedikazzjoni u enerġija. Appella wkoll lill-Gvern biex jilqa’ dan ir-rapport favur strateġija ċara fl-aħjar interess tal-poplu. Iċ-Chairman tal-Working Group, Godfrey Farrugia, qal li hu kien mistieden mill-Kap talOppożizzjoni biex iservi fuq dan il-Grupp Parlamentari, bħalma sar
fil-każ ta’ kull membru talWorking Group. Id-Deputat Laburista u eks Ministru tas-Saħħa f’din illeġiżlatura, inħatar b’mod unanimu mill-Grupp Parlamentari biex imexxi din il-ħidma. Godfrey Farrugia qal li din ilħidma li saret, u li se tkompli ssir fil-ġimgħat li ġejjin, se twassal biex il-11-il membru parlamentari ta’ dan il-Working Group jippreżentaw flimkien mozzjoni filParlament għal leġiżlazzjoni li tirregola u ddaħħal kunċetti ġodda dwar il-kura, is-saħħa u l-prevenzjoni tal-kundizzjoni tad-dijabete, kif pajjiżna għandu diġà fil-qasam tal-kura tas-saħħa mentali. Ir-rapport ippreżentat, bit-tema ‘Health Choices’, jaċċenna ħafna fuq l-importanza tar-riċerka. Iċ-Chairman tal-Working Group ħabbar li l-Università ta’ Malta se tingħaqad mal-Università ta’ Sheffield, li flimkien mal-isptarijiet ta’ Sheffield u ta’ Mater Dei, titmexxa riċerka fuq 600 persuna bilkundizzjoni tad-dijabete. Il-Working Group Parlamentari dwar id-Dijabete se tippreżenta wkoll ir-rapport lis-Segretarjat tasSaħħa biex tkompli l-ħidma wkoll mill-Gvern dwar il-qafas ta’ din ilpolitika u l-istrateġija nazzjonali dwar is-saħħa tad-dijabete.
www.maltarightnow.com
8
Is-Sibt, 25 ta’ Ottubru, 2014
TEATRU
mela darba kien hemm...
Sindyrella u l-Bestja
Il-Pantomima bil-Malti ta’ din is-sena fl-Istitut Kattoliku M’hemmx dubju li l-Pantomima tal-Milied bil-Malti fl-Istitut Kattoliku, il-Furjana, saret waħda mill-attrazzjonijiet prinċipali ta’ divertiment tul il-ġranet sbieħ talMilied u din is-sena ma għandhiex tkun eċċezzjoni meta l-Kumpanija ħasbet għal produzzjoni oħra mimlija spettaklu, fantasija, żfin, kant, kulur u daħq għall-familja kollha meta f’Diċembru u Jannar li ġej se tlaqqagħna ma’ żewġ karattri minn żewġ ħrejjef differenti u naturalment isiru storja waħda b’diversi karattri oħra magħrufa.... SINDYRELLA u l-BESTJA. Il-koreografija din is sena ġiet fdata f’idejn Kinetic Dance Studio b’koreografija ta’ Clayton Mifsud u Daphny Gatt li żgur mal-kast ta’ ħila u esperjenza b’Toni Busuttil għal darb’oħra bħala d-dama, Snits bħala l-Fairy, Ina Robinich, Brian Farrugia, Simon Curmi, Janvil, Neville Refalo, Julie Pomorski,
Laura Bruno, Pawlu Bonello, Franky Borg, Alan Falzon, Bernice Darmanin u oħrajn se joffru mumenti mill-aktar divertenti għall-familja kollha. Il-band bħassoltu tkun live taħt id-direzzjoni ta’ Abigail Brown b’arranġamenti mużikali ta’ Joe Brown. mela darba kien hemm... Sindyrella u l-Bestja għandu script oriġinali ta’ Brian Farrugia b’direzzjoni ta’ Ray Abdilla bil-produzzjoni bħas-soltu tkun ta’ Pawlu Testa. Booking jinsab miftuħ u biljetti jistgħu jinkisbu mingħand Pawlu Testa Travel: 21223340 / 99476468, Booking Office Istitut Kattoliku pm: 21238429, Bar talIstitut Kattoliku: am u pm. 21242551. Bookings online minn www.kumpanijateatrurjal.com u www.istitutkattoliku.com. Min jibbukkja sat-30 ta’ Ottubru jkollu roħs ta’ 5% fuq il-biljetti.
Edizzjoni differenti ta’ Kantanapoli f’Novembru Is-Snits (Fairy) u Toni Busuttil (Dama), fil-partijiet ewlenin tal-pantomima
Mistieden speċjali t-Taljan Attilio Sanna
Uħud mill-protagonisti fl-edizzjoni ta’ din is-sena ta’ ‘Kantanapoli’
Il-Valletta Dramatic Company se jippreżentaw edizzjoni oħra ta’ Kantanapoli nhar il-Ħadd 9 ta’ Novembru fit-teatru tal-Istitut Kattoliku, il-Furjana fis-6.30 p.m. b’direzzjoni artistika ta’ dan il-kunċert, li se jkun qed joffri tliet sigħat ta’ mużika millaqwa, ta’ George Micallef. Għal din l-edizzjoni l-Valletta Dramatic Company ħasbet li twassal edizzjoni differenti li qed tissemma Kantanapoli: Encore fejn jitwasslu wħud millaħjar siltiet mużikali li Kantanapoli wassal fis-snin li għaddew. Għaldaqstant f’din l-edizzjoni, fost oħrajn, se nassistu għal siltiet bħal La Piccinina, La Panse,
O’ Sarracino, Non Ti Scordar di Me, Piove u La Zarella fost oħrajn. It-tenur Joseph Aquilina, kif ukoll il-kantanti Laura Bruno u Debbie Scerri, se jwasslu dawn is-siltiet u magħhom il-mistieden speċjali mill-Italja, it-tenur Attilio Sanna. Il-kantanti se jkantaw live akkumpanjatti mill-orkestra mmexxija mis-Surmast Arcibald Mizzi. Jagħti sehmu wkoll il-kor talValletta Dramatic Company. Il-booking hu miftuħ u tistgħu ċċemplu 21234555 jew 99429447 għal aktar informazzjoni jew b’email fuq biljetti2012@gmail.com.
www.maltarightnow.com
EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR L-EDITORJAL
Is-sehem tal-ħafna fil-Konvenzjoni Ġenerali tal-Partit Nazzjonalista
Illejla se tibda tiltaqa’ l-ewwel Konvenzjoni Ġenerali tal-Partit Nazzjonalista li tkompli għada u nhar il-Ħadd f’San Ġiljan. Din hi lewwel darba li qed tiltaqa’ Konvenzjoni Ġenerali tal-Partit Nazzjonalista għax dan hu korp ġdid li nħoloq bl-aħħar emendi flistatut tal-Partit Nazzjonalista.
Korp ġdid għall-membri kollha tal-Partit Nazzjonalista L-idea tal-Konvenzjoni Ġenerali twieldet u twettqet biex il-membri tal-Partit Nazzjonalista jkollhom korp fejn jagħtu sehem dirett waqt li l-Partit Nazzjonalista jgawdi s-sehem tal-ħafna mhux biss fis-sħubija bħala tesserati, imma wkoll is-sehem tal-ħafna fil-kontribut tagħhom u s-sehem tal-ħafna fl-ideat.
‘Idea Malta’ U għalhekk it-tema ta’ din l-ewwel Konvenzjoni Ġenerali tal-Partit Nazzjonalista hi ‘Idea Malta’. Għax il-Partit Nazzjonalista jrid li jgħid x’inhi l-viżjoni alternattiva tiegħu għal Malta, kif jara lil Malta tiżviluppa fil-futur u kif jixtieqha tiżviluppa.
L-ideat anke ta’ nies minn barra l-Partit Nazzjonalista U għalhekk qed jistieden anke nies mis-soċjetà ċivili u minn għaqdiet volontarji, nies anke li mhumiex membri tal-Partit Nazzjonalista, biex jisma’ l-ideat u l-aspirazzjonijiet ta’ ħafna nies f’ħafna setturi differenti.
Kif nixtiequ naraw lil Malta tiżviluppa fis-snin li ġejjin? ‘Idea Malta’ għax waqt il-Konvenzjoni Ġenerali l-Partit Nazzjonalista jrid jisma’ l-ideat ta’ bosta nies, anke dawk li mhumiex neċessarjament fil-Partit Nazzjonalista, dwar kif huma wkoll jixtiequ jaraw lil Malta tiżviluppa fis-snin li ġejjin.
Gvernijiet li jaf jittaqqlu bil-kompromessi u wegħdi fiergħa Fid-demokraziji, hemm il-gvernijiet u hemm l-oppożizzjonijiet. Ħafna drabi ssib li l-gvernijiet ikunu mtaqqlin bil-kompromessi u lwegħdi konfliġġenti li jkunu għamlu qabel telgħu. Ftit wara li jitilgħu, ħafna jibdew jaraw in-nuqqasijiet f’dak li wiegħdu.
Oppożizzjonijiet fid-dmir li jfasslu policies tajbin għax maħsubin sewwa L-oppożizzjonijiet, min-naħa l-oħra, b’aktar spazju għall-ħsieb, jistgħu jkollhom rwol importanti ħafna li jfasslu policies li verament ikunu jistgħu jitwettqu, li ma jkunux biss wegħdi fiergħa u kompromessi imma policies tajbin għax maħsubin sewwa.
Partit miftuħ għall-kontribut u l-ideat tal-ħafna Waqt li l-Partit Nazzjonalista se jkun qed jagħti opportunità lil kulħadd li jkollu sehem sħiħ fit-tfassil tal-policies tal-Partit Nazzjonalista anke mill-Oppożizzjoni, qed jagħti wkoll sinjal ta’ x’tip ta’ partit u x’tip ta’ Gvern irid ikun fil-futur: miftuħ għall-kontribut u lideat tal-ħafna.
Gandott tal-ilma mimli ħmieġ
9
Is-Sibt, 25 ta’ Ottubru, 2014
Dan ir-ritratt li qed nibgħatlek, u li nitolbok ġentilment tippubblika, huwa ta’ gandott li minnu suppost jgħaddi l-ilma tax-xita li f’dan iż-żmien inkunu qed nistennew. Kif jista’ jara kulħadd, dan ilgandott iktar qisu miżbla mimli b’kull kwalità ta’ ħmieġ u anki parti mill-ħajt jinsab maqlub. Jekk tagħmel ix-xita issa żgur li mhux se jgħaddi l-ilma minnu għax imblukkat. Dan il-gandott qiegħed fi Triq iċ-Ċawsli u Triq iżŻebbuġ, San Ġwann. Nispera li xi ħadd responsabbli jindenja ruħu jieħu azzjoni u dan il-gandott jiġi mnaddaf qabel ma tagħmel xi xita qawwija li f’dan il-perjodu tassena nistennew minn jum għallieħor, u jegħrqu t-toroq talmadwar. N. Debono San Ġwann
25 sena ilu f’In-Nazzjon
Tħabbar li Catherine Lalumiere, isSegretarju Ġenerali l-ġdida tal-Kunsill tal-Ewropa, se żżur Malta bejn il-31 ta’ Ottubru u t-2 ta’ Novembru wara stedina li saritilha mill-awtoritajiet Maltin. Tul din iż-żjara, Catherine Lalumiere se tkellem lill-Membri filKamra tar-Rappreżentanti waqt seduta Parlamentari. Hi se tiltaqa’ wkoll malPresident ta’ Malta Ċensu Tabone u mal-Prim Ministru Eddie Fenech Adami. In-Nazzjon tħabbar ukoll il-mewt ta’ Malti f’inċident tat-traffiku f’Sydney, l-Awstralja. Hu kien fost 22 persuna li mietu meta karozza tal-linja u trakk ħabtu fi triq bejn Sydney u Brisbane. Għoxrin persuna oħra ttieħdu l-isptar, ħafna minnhom isofru minn ġrieħi gravi.
Editur: Nathaniel Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-Ħamrun ĦMR 1000 e-mail: news@media.link.com.mt • Tel: 21243641 Dipartiment tal-Avviżi: Tel: 25965-317/318 E-mail: adverts@media.link.com.mt
www.maltarightnow.com
10
Is-Sibt, 25 ta’ Ottubru, 2014
OPINJONI
Jimmy Savile kien magħruf għall-programmi tiegħu fuq it-televiżjoni, kemm fl-era tal-pop u anke wara. Kien ukoll filantropu kbir li kien ġabar miljuni ta’ liri għal kawżi ta’ karità. Wara mewtu kien ikkonfermat li Savile kellu xibka mifruxa ta’ attività kriminali moħbija wara l-attività filantropika tiegħu
Tfal sagrifikati fuq l-altar tal-politika korretta L-espressjoni ‘political correctness’ għandha storja twila. Fis-snin 90 tas-seklu li għadda kienet saret popolari ħafna firRenju Unit. Bażikament tirreferi għal kliem u atti li b’xi mod jistgħu jiġu interpretati bħala xi kritika jew insult lejn id-drittijiet tal-minoranzi. Għalkemm hija kwistjoni ta’ ġustizzja li dawn id-drittijiet tal-minoranzi huma salvagwardati b’liġijiet, innuqqas ta’ azzjoni jew kritika kontra membri ta’ minoranzi li jiksru l-liġi b’xi mod jew ieħor, iwasslu għal problemi serji fissoċjetà. F’Rotherham, belt fin-naħa ta’ fuq tal-Ingilterra, kien hemm skandlu kbir li dam sejjer kważi għoxrin sena. Beda fis-snin 90 u spiċċa (jekk spiċċa) is-sena li għaddiet. Numru ta’ rġiel b’dixxendenza Pakistana nstabu ħatja fil-qorti li għal għadd ta’ snin twal ħatfu, stupraw u ttraffikaw tfal Ingliżi ta’ 12-il sena jew aktar prinċipalment għal gwadann sesswali. Din ilkriminalità kienet organizzata fuq skala kbira u meta kienu saru
rapporti minn social workers dwar x’kienu għaddejjin minnu numru sostanzjali ta’ bniet f’Rotherham, l-awtoritajiet injoraw dawk ir-rapporti. Wara lftit każi li spiċċaw il-qorti saru diversi inkjesti u dak li ħareġ ixxokkja lill-poplu Ingliż. Innumru ta’ tfal abbużati, filmaġġoranza tagħhom bniet vulnerabbli, kien ta’ eluf. In-numru ta’ persuni, inklużi ġenituri, li kienu għamlu rapporti lillawtoritajiet lokali u lill-pulizija kien kbir ukoll. Kien hemm każi oħrajn ukoll fin-naħa ta’ Oxford u f’Rochdale, mhux bogħod minn Manchester. F’xi każi numru ta’ rġiel tal-istess etniċità Asjatika għamlu użu minn servizz ta’ taxis biex jaħtfu littfajliet. Waħda mir-raġunijiet li ngħatat għala persuni f’pożizzjonijiet għolja f’Rotherham ma ħadux passi kienet li minħabba li lkriminalità kienet tinvolvi grupp etniku speċifiku, kien hemm riskju li jisfaxxaw irrelazzjonijiet tajbin bejn gruppi
Salvu Felice Pace sfelicep@go.net.mt
ta’ etniċità differenti u kienu jkunu akkużati li kienu razzisti. Dan hu każ ta’ abbuż taħt ilkappa tal-politika korretta li wassal biex numru kbir ta’ tfal sfaw sagrifikati. Ir-Renju Unit diġà kien għadu xxukkjat b’każi numerużi ta’ abbużi sesswali fuq tfal u persuni vulnerabbli minn diversi persuni fil-ħajja pubblika. Denis MacShane, li kien għal xi żmien Membru Parlamentari Laburista, jirrappreżenta d-distrett ta’ Rotherham, stqarr pubblikament: “Ħadd ma kien
ħa passi dwar Jimmy Savile, ħadd ma kien ħa passi dwar Rolf Harris, ħadd ma kien ħa passi dwar Cyril Smith.” Dawn it-tliet ismijiet huma ta’ importanza filkuntest tal-abbużi sesswali tattfal. It-tlieta kellhom fama ċelebri fl-oqsma tagħhom. Jimmy Savile kien magħruf għall-programmi tiegħu fuq itteleviżjoni, kemm fl-era tal-pop u anke wara. Kien ukoll filantropu kbir li kien ġabar miljuni ta’ liri għal kawżi talkarità. Wara mewtu kien ikkonfermat li Savile kellu xibka mifruxa ta’ attività kriminali moħbija wara l-attività filantropika tiegħu. Kull meta kienu saru rapporti kemm lissuperjuri tiegħu kif ukoll lillpulizija, qatt ma ttieħdu passi kontrih. F’kelma waħda, kif jgħidu l-Ingliżi kien ‘untouchable’ għax ħadd ma ried li Savile jwaqqaf dak li fiddeher kienu atti ta’ karità. Rolf Harris, artist magħruf li għal xi żmien kien ħadem anke f’Malta, qed jiskonta sentenza lħabs għall-abbużi sesswali fuq
minorenni. Cyril Smith, li kien kemm Sindku ta’ Rochdale u anke Membru Parlamentari Liberali, wara mewtu nkixfu numru kbir ta’ abbużi sesswali fuq subien li kien ikkommetta hu waħdu jew ma’ persuni oħrajn. L-istess kien ġara f’dawn il-każi, ħadd ma kien ħa passi fuq rapporti. Dan l-aħħar, Kumitat tal-House of Commons li kien qed jinvestiga għala ma kinux ittieħdu passi kontra Smith u oħrajn f’karigi għolja fil-ħajja pubblika sabu li mijiet ta’ files kienu sparixxew. Illum fir-Renju Unit hemm biża’ kbir li dawn l-attivitajiet kriminali għadhom għaddejjin b’xi mod. Ir-riżenji ta’ persuni li fixklu jew oġġezzjonaw għal xi investigazzjoni fil-passat wasslu biex ikun hemm suspetti kbar dwar l-awtoritajiet lokali u f’xi persuni f’karigi għoljin filpulizija. Sitwazzjoni xejn feliċi. Il-korrettezza politika titlob li lġustizzja ssir dejjem, kullimkien u ma’ kulħadd mingħajr ma tħares lejn l-uċuħ, il-karigi u limportanza ta’ xi persuni.
www.maltarightnow.com
OPINJONI
Żvilupp ulterjuri fl-Afganistan bl-għajnuna tal-UE
F’Ġunju 2014, il-Ministri Barranin tal-UE adottaw strateġija ġdida għall-Afganistan hekk kif iffukaw fuq l-iżilupp tal-kapaċità tal-Afganistan biex jiġi mħares il-progress li sar s’issa u jistabbilixxu l-pedamenti għal aktar progress. IlKummissjoni Ewropea ħabbret finanzjament (il-Ġimgħa 10 ta’ Ottubru, 2014) fir-rigward ta’ żvilupp ġdid ta’ €1.4 biljun lejn l-Afganistan għall-perjodu 2017-2020. Il-fondi se jiffukaw fuq setturi vitali għat-tkabbir u listabbiltà soċjali fosthom liżvilupp rurali u dak agrikolu, issaħħa, u t-tisħiħ tad-demokrazija fil-pajjiż. L-iffirmar tal-programm ta’ żvilupp kien wieħed bilaterali. Magħruf bħala l-Programm Indikattiv Multiannwali bejn leks-Kummissarju Ewropew għall-Iżvilupp, Andris Piebalgs, u l-Konsulent Ekonomiku Nazzjonali għall-President Ghani, Hazrat Omar Zakhilwal, dan seħħ f’Washington filmarġini tal-laqgħa annwali talBank Dinji u l-Fond Monetarju Internazzjonali. Fil-marġini tażżjara, il-Kummissarju ffirma dan il-programm ta’ żvilupp malAfganistan kif ukoll ma’ erba’ pajjiżi oħra – Belize, Lesotho, Togo u ż-Zambja. Programmi Indikattivi Multiannwali jirrappreżentaw pass sinifikanti fl-ipprogrammar ta’ għajnuna mill-UE li jaqa’ taħt l-Istrument ta’ Kooperazzjoni għall-Iżvilupp. L-Istati Membri fl-2013 qablu fuq l-ammont miftiehem għall-iżvilupp kooperattiv li se jiġi mgħoddi lillAmerika Latina, l-Asja, l-Asja Ċentrali, il-Lvant Nofsani u lAfrika t’Isfel taħt l-Istrument ta’ Kooperazzjoni għall-Iżvilupp għall-perjodu finanzjarju li jmiss 2014-2020 (ammont totali ta’ €19.6-il biljun). B’mod parallel, il-preparazzjonijiet tal-Programmi Indikattivi Multiannwali għal kull wieħed mill-pajjiżi bdew u qed jiddefinixxu l-istrateġija u l-prijoritajiet għall-għajnuna mill-UE. Dawn il-preparazzjonijiet huma magħmula b’kooperazzjoni mill-qrib malpajjiżi msieħba f’konsultazzjoni mill-qrib mal-imsieħba li jinsabu fi stat ta’ żvilupp (bħaddonaturi, soċjetà ċivili, settur privat) sabiex jiġi żgurat li lProgrammi Indikattivi Multiannwali jappoġġjaw prijoritajiet nazzjonali fejn l-UE għandha valur miżjud. Il-Kummissarju Piebalgs stqarr: “Dan il-ftehim hu xhieda ta’ impenn fit-tul kontinwu tal-
11
Is-Sibt, 25 ta’ Ottubru, 2014
Maria Portelli
marpor2489@gmail.com
UE għall-Afganistan. Min-naħa tagħna, is-sapport hu bbażat fuq lezzjonijiet maħruġa permezz ta’ kooperazzjoni mal-pajjiż u li jiġbed fuq il-prijoritajiet senjalati mill-Awtoritajiet Nazzjonali. Fil-qosor, il-flus se jmorru fejn l-iktar huma meħtieġa u li jkunu effettivi. Nistennew li l-fondi joħolqu lkundizzjonijiet mixtieqa sabiex itejbu ħajjet iċ-ċittadini Afgani ...” Il-programm ta’ finanzjament Afgan għall-perjodu 2014-2020 hu l-akbar Strument ta’ Kooperazzjoni għall-Iżvilupp. Dan il-livell ta’ sapport jaspira li jirrispondi l-isfidi enormi fuq lart: l-Afganistan jibqa’ wieħed mill-ifqar pajjiżi fid-dinja. Madwar 80% tal-popolazzjoni tiddependi fuq l-agrikultura u lgħajxien. Il-qgħad kroniku u dak staġjonali huma komuni, u fl-istess waqt dejjem jiżdiedu. L-UE taspira li tgħin lill-pajjiż waqt l-hekk imsejjaħ ‘Diċennju Trasformazzjonali’ hekk kif lUE wiegħdet li tagħmel filKonferenza ta’ Tokjo dwar lAfganistan fl-2012. Il-maġġoranza tal-finanzjament tal-UE se jgħaddi permezz ta’ fondi kbar, b’mod partikulari l-Fond Fiduċjarju tar-Rikostruzzjoni Afgan (ARTF) amministrat mill-Bank Dinji, u l-Fond Fiduċjarju għall-Ordni (LOTFA) amministrat millProgramm ta’ Żvilupp tanNazzjonijiet Uniti. L-UE se tiffoka s-sapport tagħha lill-Afganistan fis-seba’ snin li ġejjin fuq dawn ilkwistjonijiet: • L-iżvilupp tas-settur ekonomiku u l-impjiegi: agrikultura u l-iżvilupp rurali (€337 miljun) • Settur soċjali bi track record ta’ kisba ta’ riżultati u kritika għall-iżvilupp uman: saħħa (€274 miljun) • Il-provvediment tas-sigurtà fiżika u legali taċ-ċittadini permezz tal-professjonalizzazzjoni akbar tal-korp u l-implimentazzjoni tar-Rule of Law (€319-il miljun)
L-eks kummissarju Ewropew Andris Piebalgs • It-tisħiħ tar-responsabbiltà tal-istat għaċ-ċittadini permezz tad-demokratizzazzjoni permezz ta’ sistema parlamentari mtejba, midja u skrutinju tas-soċjetà ċivili (€163 miljun) • €300 miljun se jkunu utilizzati bħala inċentiv; biex jitħallsu jkun ibbażat fuq il-kisba minn riżultati u progress miftiehem – dan ikun f’konformità malQafas Responsabbli Reċiproku ta’ Tokjo tal-2012. Eżempji kif l-UE qed tagħmel id-differenza fl-Afganistan Servizzi tas-saħħa mtejba: 65% tal-popolazzjoni jkollha kura tas-saħħa primarja (iktar minn 9% fl-2002) u servizzi bażiċi li huma pprovduti lil iktar minn ħames miljun Afgan
Il-programm ta’ finanzjament Afgan għall-perjodu 2014-2020 hu l-akbar Strument ta’ Kooperazzjoni għall-Iżvilupp f’għaxar provinċji differenti. Il-protezzjoni soċjali u linklużjoni tat-tfal vulnerabbli: bejn l-2006 u l-2008 aktar minn 9,000 tifel u tifla bbenefikaw mill-edukazzjoni nonformali, taħriġ vokazzjonali, attivitajiet rikreattivi, sportivi, saħħa u edukazzjoni, fuq l-iġjene. Programmi ta’ protezzjoni soċjali li għenu lil 15,000 tifel u tifla biex jidħlu fl-iskejjel pubbliċi. Immaniġġjar tajjeb tal-ilma ttejjeb permezz tal-iżvilupp ta’
qafas legali u taħriġ speċjalizzat għall-komunitajiet u l-awtoritajiet; dan jirriżulta fil-protezzjoni ta’ 40% tar-riżorsi tal-ilma talAfganistan. Komunitajiet rurali msaħħa: 390 distrett fuq Żvilupp Assemblew twaqqfu fl-2011 u ppermettew rappreżentazzjonijiet tal-komunità f’livell ogħla amministrattiv u parteċipazzjoni usa’ tal-komunitajiet fl-implimentazzjoni tal-programmi ta’ żvilupp.
www.maltarightnow.com
12
Is-Sibt, 25 ta’ Ottubru, 2014
AĦBARIJIET TA’ BARRA
L-ebda rabta mal-ISIS, iżda... L-ISPARATURA FIL-KANADA
Investigata konnessjoni bejn attakk fi New York u l-estremiżmu Iżlamiku
Ritratt li ħarġu l-pulizija juri lill-aggressur armat bil-mannara, ftit qabel attakka lill-pulizija fid-distrett ta' Queens, fi New York (Ritratt: EPA)
L-ISTATI UNITI
Il-Pulizija u l-awtoritajiet fi New York qed jinvestigaw jekk raġel li attakka grupp żgħir ta’ pulizija b’mannara setax kellu konnessjoni mal-estremiżmu Iżlamiku u, b’mod partikulari, mal-grupp Stat Iżlamiku (ISIS) li għaddej b’renju ta’ terrur fl-artijiet li waqgħu taħt idejh fis-Sirja u lIraq. Wieħed mill-pulizija li spiċċaw vittmi tal-attakk jinsab f’sitwazzjoni kritika iżda stabbli wara li ġarrab daqqiet ta’ mannara f’rasu. Intant, l-aggressur tiegħu – li r-rapporti rreferew għalih bħala
Zale Thompson, ta’ 32 sena, spiċċa maqtul minn diversi tiri, sekondi biss wara li hu wettaq l-attakk fiddistrett ta’ Queens. Il-Kummissarju tal-Pulizija, William Bratton, qal li l-uffiċjali tiegħu qed jippruvaw jiffissaw skop preċiż għall-attakk u mhux jeskludi impenn għal terroriżmu. Il-Pulizija lanqas ma kkonfermat mija fil-mija li Zale Thompson hu l-isem proprju tar-raġel armat bilmannara. Il-grupp SITE għall-moniteraġġ qal li qabel wettaq l-attakk, laggressur kien bagħat messaġġi
fuq Facebook u YouTube li jindikaw li hu kellu fehmiet estremisti. Is-SITE, li janalizza l-gruppi Iżlamiċi radikali, qal li messaġġ reċenti li r-raġel bagħat onlajn jirreferi għall-jihad (gwerra qaddisa) bħala ‘tweġiba xierqa għall-oppressjoni taż-Żijonisti u nnies responsabbli mill-Kruċjati’. Intant, l-awtoritajiet qed jaħdmu bir-reqqa biex jikkonfermaw jekk l-attakk fuq il-pulizija kellux element terroristiku. Dan meta xhieda li nzertaw fi Queens fil-ħin eżatt tal-attakk qalu li l-raġel
maqtul kellu l-intenzjoni li jaggredixxi lill-pulizija ‘hekk kif ġera lejhom waqt li beda jxejjer ilmannara fuq rasu’. B’kollox, indarbu żewġ pulizija, iżda huma rnexxielhom jisparaw diversi tiri biex joqtlu lirraġel. Mara li kienet fl-inħawi spiċċat indarbet b’tir ta’ arma f’daharha. Intant, l-attakk qed iqanqal tħassib wara l-aggressjoni ta’ din il-ġimgħa fil-belt Kandiża ta’ Ottawa, fejn raġel armat inqatel waqt sparatura fil-bini talParlament.
Il-Gvern Kanadiż m’għandux provi li r-raġel li wettaq l-isparatura fil-bini tal-Parlament f’Ottawa kellu rabtiet mat-terroristi tal-grupp Stat Iżlamiku (ISIS) fil-Lvant Nofsani. Madankollu, numru ta’ sorsi qed jgħidu li missier ir-raġel armat, identifikat bħala Michael ZehafBibeau, kien iġġieled mar-ribelli li, fl-2011, wettqu r-rewwixta filLibja kontra l-eksdittatur Libjan, Muammar Gaddafi. Il-Ministru Kanadiż għallAffarijiet Barranin, John Baird, ilbieraħ qal li Michael ZehafBibeau ‘kellu tendenzi radikali’ iżda hu xorta ma kienx meqjus bħala individwu li seta’ jikkostitwixxi theddida kbira għassigurtà tal-Kanadiżi. Madankollu, Zehaf-Bibeau spiċċa joqtol suldat fl-inħawi tal-Monument talGwerra, f’Ottawa, qabel daħal filParlament fejn spiċċa maqtul hu wkoll b’tiri li sparalu surġent li kien f’dan il-bini. Sar magħruf li l-Prim Ministru Kanadiż, Stephen Harper, inħeba waqt li kienet għaddejja l-isparatura, b’numru ta’ deputati, dak il-ħin, iħejju larbli tal-bnadar biex jużawhom bħala ‘arma’ kontra l-aggressur armat. Fl-istess ħin, Baird qed jgħid li lKanada hi inkwetata dwar il-fatt li ’l fuq minn 100 Kanadiż radikali ssieħbu mal-jihad (gwerra qaddisa) fil-Lvant Nofsani.
In-nies għaddejjin qrib bandiera kommemorattiva fl-inħawi tal-Monument tal-Gwerra fil-belt Kanadiża ta' Ottawa. Is-suldat Kanadiż, Nathan Cirillo, inqatel fl-inħawi nhar l-Erbgħa, wara li kkonfrontah l-aggressur, Michael Zehaf-Bibeau, li ftit wara spiċċa jwettaq l-azzjoni terroristika fil-bini tal-Parlament (Ritratti: EPA)
www.maltarightnow.com
13
Is-Sibt, 25 ta’ Ottubru, 2014
AĦBARIJIET TA’ BARRA
Allert wara l-ewwel każ tal-Ebola IL-MALI
L-awtoritajiet tas-saħħa lokali għaddew numru sostanzjali ta’ nies minn proċess ta’ moniteraġġ wara l-konferma tal-ewwel każ talEbola f’dan il-pajjiż Afrikan. Il-pazjenta inkwistjoni hi tifla ta’ sentejn li kienet waslet lura pajjiżha mill-Guinea – li, flimkien mal-Liberja u Sierra Leone, hi wieħed mill-agħar pajjiżi effettwati mill-virus li, sal-lum, qatel qrib il-5,000 persuna. Intant, l-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa (WHO) qed tibgħat aktar esperti lejn il-Mali biex irażżnu l-potenzjal ta’ epidemija. Dan meta l-Mali sar is-sitt pajjiż Afrikan tal-Punent effettwat bilvirus, b’iktar minn erbgħin persuna lokali li jaħsbu li ġew
f’kuntatt mat-tifla infettata miżmuma fi kwarantina. It-tifla inkwistjoni qed tingħata l-kura fil-belt ta’ Kayes, u minkejja l-istat ta’ ansjetà attwali, il-ħajja tidher qed tkompli normali f’Bamako, il-belt kapitali tal-Mali. Intant, tabib minn New York li rritorna f’pajjiżu jiem ilu millGuinea, ittestja pożittiv għall-Ebola. It-tabib, Craig Spencer, li kien qed jittratta l-pazjenti tal-Ebola (fil-Guinea) bħala parti minn skwadra tal-Medicins Sans Frontieres, marad bid-deni malli wasal lura New York u l-każ tiegħu hu l-ewwel wieħed tal-Ebola f’dik il-belt Amerikana partikulari, minbarra li hu r-raba’ wieħed s’issa fl-Istati Uniti.
Suldati Amerikani bl-ilbies protettiv jidhru waqt it-taħriġ fil-bażi ta' Fort Carson, f'Colorado, qabel jintbagħtu lejn il-Liberja biex jappoġġjaw l-impenn għal kontra l-Ebola magħruf bħala ‘Operation United Assistance’. Dan qed isir bħala parti mir-reazzjoni tal-Istati Uniti għat-theddida tal-virus fir-reġjuni tal-Punent tal-Afrika (Ritratti: EPA)
Assedju fuq militanti f’Tunis IT-TUNEŻIJA
HONG KONG: Pulizija f'din l-ekskolonja Britannika jarrestaw dimostrant favur id-demokrazija li qed iġorr tarka bħal ta' 'Captain America', il-protagonist-eroj tal-Marvel Comics. (Ritratt: EPA)
Ftehim storiku għall-ambjent
Qawwiet Tuneżini attakkaw residenza f’subborg ta’ Tunis biex temmew assedju fuq grupp ta’ militanti magħluqin ġewwa. F’dan l-attakk mietu mill-inqas sitta – ħamsa minnhom nisa. Fl-azzjoni li kkonċentrat fuq iddar fiz-zona ta’ Oued Ellil, miet ukoll raġel armat, u raġel armat ieħor u tfajjel indarbu. Sadanittant, kelliema għall-Ministeru tal-Intern Tuneżin fissru lis-sitt maqtula bħala ‘terroristi’ waqt li qalu li ‘nnisa maqtula kienu ħarġu millkċina tad-dar u sparaw għal fuq ilqawwiet tas-sigurtà’. L-awtoritajiet f’Tunis jinsabu
fuq stat għoli ta’ allert qabel lelezzjonijiet parlamentari ta’ għada. Hu mifhum li mill-inqas żewġ ‘terroristi’ kienu ilhom millĦamis magħluqin fir-residenza inkwistjoni u li fallew in-negozjati inizjali biex in-nisa u t-tfal jitħallew joħorġu bil-kwiet minn dik id-dar. Nhar il-Ħamis, pulizija spiċċa maqtul fi sparatura bejn il-persuni f’din id-dar u l-pulizija. Il-qtil tannisa u l-feriment tat-tfajjel tefa’ dell tqil fuq l-elezzjonijiet imminenti, u l-possibbiltà ta’ ritaljazzjoni minn elementi estremisti mhix eskluża.
L-UNJONI EWROPEA
Il-Mexxejja tal-UE li ltaqgħu, fl-aħħar jumejn, fi Brussell, laħqu ftehim storiku biex inaqqsu l-emissjonijiet ta’ gassijiet ‘greenhouse’ b’erbgħin fil-mija, sal-2030. It-tnaqqis għandu jibbaża fuq il-livell tal-emissjonijiet tal1990, u din id-deċiżjoni torbot lill-istati tal-UE li tittieħed wara djalogu fit-tul u minkejja li xi pajjiżi argumentaw li linteressi tagħhom iridu jkunu protetti.
Il-ftehim finali hu kompromess bejn pajjiżi (bħallPolonja) li jiddependu ħafna mill-faħam u pajjiżi oħra li huma lesti biex inaqqsu aktar mill-emissjonijiet. Il-gruppi favur l-ambjent laqgħu tajjeb il-ftehim iżda qalu wkoll li dan ma jwassalx fit-tul daqskemm xtaqu. Intant, l-UE qablet ukoll biex tistimula l-enerġija li tiġġedded minbarra li żżid l-effiċjenza ta’ din ir-riżorsa.
SPANJA: L-attur u direttur Spanjol, Antonio Banderas, jippoża għal ritratt f'Madrid wara li kien onorat bil-Goya Award tal-2015. Hu se jingħata l-premju prestiġjuż waqt ċerimonja speċjali li ssir fil-kapitali Spanjola, fit-8 ta' Frar li ġej (Ritratt: EPA)
www.maltarightnow.com
14
Is-Sibt, 25 ta’ Ottubru, 2014
AĦBARIJIET TA’ BARRA
SPANJA: Raġel jieħu ritratt ta' xogħol artistiku waqt esibizzjoni fil-Mużew ta' Guggenheim, fil-belt ta' Bilbao. Fuq quddiem ta' dan ir-ritratt jispikka xogħol artistiku ieħor bit-tema 'The Wait' tal-artist Spanjol Dario Villalba (Ritratt: EPA)
Iwaqqfu t-tfittxija għas-sottomarin suspettat
L-IŻVEZJA
Il-militar Żvediż waqqaf ittfittxija għal sottomarin misterjuż li ilu għaddej għal dawn il-jiem flibħra lejn in-Nofsinhar ta’ Stokkolma. L-awtoritajiet tal-Iżvezja, flaħħar ġranet, issuspettaw li xi sottomarin tar-Russja kienu nqalgħulu l-problemi f’dik iz-zona ta’ baħar. It-tfittxija intensiva flinħawi involviet għadd ta’ ajruplan u vapuri tal-qawwiet tal-baħar Żvediżi. Sadanittant, ir-Russja dejjem insistiet li l-ebda sottomarin minn tagħha ma kien involut fil-każ u, illum, hemm il-fehma ġenerali li linġenju misterjuż – irrispettivament mit-tip tiegħu –
laħaq telaq mill-ibħra territorjali tal-Iżvezja. Madankollu, il-‘kaċċa għassottomarin’ kienet l-akbar mobilizzazzjoni militari talIżvezja minn żmien il-Gwerra lBierda u ż-żminijiet tal-eks-Unjoni Sovjetika. Min-naħa tiegħu, l-Ammirall Anders Grenstad qal li filwaqt li xi elementi żgħar tal-qawwiet talbaħar Żvediżi li se jibqgħu fizzona tat-tfittxija, hemm indikazzjonijiet li l-inġenju talbaħar inkwistjoni m’għadux flinħawi. Iżda l-Ammirall irrepeta t-teorija tal-‘attività barranija potenzjali’ flarċipielgu tal-Iżvezja u insista li
mhumiex aċċettabbli azzjonijiet bħal dawn fiz-zoni ta’ pajjiżu. Il-militar Żvediż, skont Grenstad, jemmen li l-każ kien jinvolvi tal-anqas inġenju barrani wieħed ta’ daqs pjuttost żgħir aktar milli xi sottomarin kbir. Dan waqt li mijiet ta’ persuni kienu involuti fit-tfittxija li bbażat fuq ‘numru ta’ kriterji kredibbli’. Filwaqt li l-Uffiċjali Żvediżi ma semmewx ċar u tond il-pajjiż li ħasbuh responsabbli ‘għallattivitajiet ta’ taħt il-baħar’, issuspetti kbar ta’ Stokkolma waqgħu fuq il-qawwiet tal-baħar Russi, anki jekk Moska ċaħdet kemm-il darba li kellha x’taqsam mal-każ.
midruba fil-vjolenza li nqalgħet wara li r-residenti ta’ Fuyou esprimew l-għadab dwar ftehim dwar proprjetà tal-art li kien jinvolvi l-bini ta’ ċentru għallkummerċ u l-loġistika. Qed jingħad li l-uffiċjal arrestat kien suġġett għat-tixħim, u dan mhux l-ewwel każ li fih, fil-villaġġi Ċiniżi, seħħew ilkonfronti rigward il-ftehim dwar il-proprjetà. Dan ukoll fost lispinta lejn żvilupp tal-art rampanti fiċ-Ċina.
It-territorju kollu taċ-Ċina hu proprjetà tal-Istat u l-bdiewa ftit jistgħu jkollhom influwenza filkażi fejn uffiċjali lokali (maħturin mill-Istat) ibigħu zoni tal-art sħaħ lin-nies u lillkumpaniji li jridu jiżviluppawhom. Hu magħruf li wħud milluffiċjali anki jixxaħħmu filproċess, minbarra li jħallsu lkumpens inadegwat lir-residenti tal-villaġġi li jkollhom isibu postijiet ġodda fejn joqogħdu.
Pieni għall-uffiċjali wara konfront qattiel IĊ-ĊINA
L-awtoritajiet Komunisti taċĊina arrestaw uffiċjal u imponew il-pieni ħorox għal sittax-il uffiċjal ieħor, b’konsegwenza ta’ konfront qattiel li kien seħħ f’Yunnan aktar kmieni matul dan ix-xahar. Mietu tmien persuni, fosthom erba’ ħaddiema tal-bini li spiċċaw maħruqin, waqt linċidenti vjolenti ta’ dakinar, li ma qabżux il-limiti tal-villaġġ ta’ Fuyou. Irriżultaw ukoll numru ta’
www.maltarightnow.com
AĦBARIJIET TA’ BARRA
15
is-Sibt, 25 ta’ Ottubru, 2014
IL-ĠAPPUN: Nies libsin bħala l-karattri ta’ Ultraman jidhru waqt is-27 edizzjoni tal-International Film Festival ta’ Tokjo (TIFF), fil-belt kapitali Ġappuniża, fejn se jintwerew għadd ta’ films sal-aħħar tax-xahar (Ritratt: EPA)
Kim Il-sung kien ħolom li jgħix għal dejjem IL-KOREA TA’ FUQ
Dik li kienet it-tabiba personali ta’ Kim Il-sung żvelat li l-ewwel Mexxej Komunista tal-Korea ta’ Fuq kien ossessjonat li jgħix għal mitt sena u aktar, u li fost miżuri oħrajn kien jieħu d-demm permezz ta’ trasfużjoni mill-irġiel u n-nisa li għandhom inqas minn tletin sena. Hu mifhum li Kim Il-sung kien josserva l-logħob tat-tfal biex iżomm ruħu ‘mentalment frisk u żagħżugħ’, iżda minkejja dan kollu, fl-1994 miet fl-età ta’ 84 sena – sentejn wara li t-tabiba tiegħu, Kim So-yeon, irnexxielha taħrab lejn il-Korea t’Isfel. L-ideat tal-hekk imsejjaħ ‘President Etern’ żvelathom Soyeon stess, li qalet li l-allegati problemi tas-saħħa li qed jeffettwaw lil Kim Jong-un, in-neputi ta’ Kim Il-sung u l-Mexxej attwali tal-istat Komunista, jistgħu jkunu simili għal dawk li kien ibati bihom nannuh. Fil-preżent hemm spekulazzjoni qawwija li Kim Jong-un mar iċĊina għal operazzjoni, bil-ħsieb li jagħmlulu gastric band minħabba li ma jistax jieqaf jiekol il-ġobon tat-tip Emmental. Hu magħruf li Kim Il-sung u ibnu Kim Jong-il – missier Kim Jong-un – it-tnejn kienu jsofru mid-dijabete, minn problemi talqalb u mill-effetti tal-istress. It-
tabiba, Kim So-yeon, ikkonfermat dan u qalet li l-kundizzjonijiet jistgħu jkunu ereditarji u dan ifisser li qed jiżviluppaw ukoll filMexxej attwali tal-Korea ta’ Fuq. Kim So-yeon ma tiċħadx li Kim Jong-un għaddej minn kors ta’ injezzjonijiet tal-ormoni bl-iskop li jsir jixbah aktar lil nannuh, Kim Ilsung, li rawwem kult talpersonalità fis-snin kollha li dam imexxi l-Korea ta’ Fuq. Qabel ħarbet lejn il-Korea t’Isfel, So-yeon mexxiet ir-riċerka f’ċentru speċjali fejn ix-xjenzjati kienu jwettqu r-riċerka u lesperimenti bil-metodi ġodda intiżi biex Kim Il-sung ‘jissupera leffetti taż-żmien’. F’dan il-perjodu, Kim Il-sung kien konvint li t-trasfużjonijiet taddemm mingħand iż-żgħażagħ kellhom jgħinu biex ġismu jirreżisti aktar għaż-żmien, filwaqt li dik li kienet it-tabiba tiegħu temmen li ‘hu seta’ xtaq li jisfida l-mewt għassodisfazzjon personali tiegħu’. Hi qed tirrakkonta dan ftit wara li Kim Jong-un deher fil-pubbliku għat-tieni darba f’ġimgħa, wara li kien ‘għeb’ għal aktar minn xahar. Dan fost l-ispekulazzjoni kontinwa dwar saħħtu u dwar kemm hu qed jirnexxilu jżomm ir-riedni tal-poter fil-Korea ta’ Fuq.
Kim Jong-un waqt dehra rari fil-pubbliku... Hemm il-possibbiltà li hu jrid li d-dehra fiżika tiegħu ssir tixbah aktar lil ta’ nannuh, Kim Il-sung (Ritratt: EPA)
www.maltarightnow.com
16
Is-Sibt, 25 ta’ Ottubru, 2014
RIFLESSJONI
F’konferenza tal-aħbarijiet li ngħatat fl-istess jum, sewwasew fil-ħadax ta’ filgħodu, in-Nunzju Appostoliku għal Malta, Mons. Aldo Cavalli, għarraf lill-istampa lokali li l-Papa Franġisku aċċetta r-riżenja tal-Arċisqof ta’ Malta, Mons. Pawlu Cremona
Grazzi Pawl! Itlob għalina Pawl!
Minn nofsinhar ta’ nhar is-Sibt 18 ta’ Ottubru s-sede talArċidjoċesi ta’ Malta sfat vakanti, jew, kif issejħilha l-liġi tal-Knisja, sede vacante. F’konferenza talaħbarijiet li ngħatat fl-istess jum, sewwasew fil-ħdax ta’ filgħodu, in-Nunzju Appostoliku għal Malta, Mons. Aldo Cavalli, għarraf lillistampa lokali li l-Papa Franġisku aċċetta r-riżenja tal-Arċisqof ta’ Malta, Mons. Pawlu Cremona. Sakemm jiġi maħtur l-Arċisqof ilġdid it-tmexxija tal-Arċidjoċesi se tkun fdata f’idejn Mons. Charles J. Scicluna. Skont il-liġi kanonika lIsqof Scicluna huwa lAmministratur Appostoliku għassede vacante. Dan ifisser li filwaqt li l-ministeru pastorali ordinarju tiegħu huwa assigurat, kull inizjattiva innovattiva titħalla għaddeċiżjoni tal-Arċisqof il-ġdid. Ir-reazzjonijiet fil-kamp politiku għal din ir-riżenja mhux mistennija kienu diversi. Min-naħa Laburista, il-Prim Ministru, Joseph Muscat, wera d-dispjaċir tiegħu li l-Arċisqof Cremona rriżenja. Ittmexxija ta’ Cremona kellha impatt pożittiv fuq il-Knisja. IlPrim Ministru faħħar l-umiltà u ssempliċità li bihom l-Arċisqof Cremona kaxkar ħafna nies għal warajh. Il-kontribuzzjonijiet tiegħu kienu msaħħa minn kalibru intellettwali għoli li għen biex ħafna nies jirriflettu bis-serjetà. Filwaqt li
bħala Arċisqof Mons. Cremona intervjena f’dibattiti pubbliċi, ipprova kemm seta’ biex ma jinqabadx fix-xibka tal-politika partiġjana. Il-Prim Ministru awgura li s-suċċessur tal-Arċisqof Cremona jimxi fuq l-istess passi tiegħu bilgħan li l-unità nazzjonali f’pajjiżna tissokta tissaħħaħ. Min-naħa tiegħu, il-Kap tal-Oppożizzjoni u tal-Partit Nazzjonalista, Simon Busuttil, faħħar lil Mons. Pawlu Cremona kemm għall-onestà u kif ukoll għall-integrità tiegħu. Simon Busuttil wera r-rikonoxximent tiegħu li Mons. Cremona kellu lkuraġġ jieħu d-deċiżjoni li jirriżenja. Dan il-pass deċiżiv huwa wettqu bl-akbar responsabbiltà. Mons. Cremona ra li ma kienx f’qagħda li jissokta fil-qadi ta’ dmirijietu bħala Arċisqof ta’ Malta. Dan il-fatt ammettieh l-Arċisqof innifsu filkonferenza stampa meta qal: “Għamilt li stajt biex nissodisfa lobbligi kollha. Imma dan fisser impenn kbir għalija. Iż-żmien issa wasal biex ħaddieħor jieħu f’idejh it-tmexxija tal-Knisja. Jien fil-paċi mal-Mulej u mal-kuxjenza tiegħi”. Bħala saċerdot u patri, l-istess bħall-Arċisqof Emeritu Mons. Pawlu Cremona, nixtieq nuri lapprezzament kbir tiegħi għallittra sabiħa li kiteb lilna s-saċerdoti mar-riżenja tiegħu. L-umiltà li fiha turi mhux biss min hu tabilħaqq lArċisqof Cremona, imma wkoll
Patri Mario Attard OFM frmarioa@gmail.com
x’teżor tilfet il-Knisja f’Malta. “Xtaqt li niktbilkom personalment biex minn qalbi nirringrazzjakom għall-għajnuna li dejjem tajtuni matul dawn is-snin li servejt bħala l-Isqof tagħkom. Jiddispjaċini li kelli nieħu ddeċiżjoni li nitlob lill-Qdusija Tiegħu l-Papa Franġisku biex nirriżenja mit-tmexxija talArċidjoċesi ta’ Malta, imma dan għamiltu b’kuxjenza safja għallġid tal-Knisja, li lilha dejjem ħabbejt u għaliha tajt ħajti. Nieħu din l-okkażjoni biex nitlob maħfra jekk weġġajt lil xi ħadd minnkom, imma nixtieqkom tagħrfu li lintenzjoni tiegħi dejjem kienet li nkun ta’ ġid u ta’ servizz għal kull wieħed minnkom. Jien inwiegħed ubbidjenza sħiħa lejn is-suċċessur tiegħi, u se nkompli nservi lillKnisja f’Malta skont id-direzzjoni tiegħu. Inħeġġiġkom biex titolbu
għall-Knisja f’Malta, ħalli l-Mulej jieħu ħsiebha u jberikha. Biex inkomplu naqdu lill-Poplu t’Alla bl-akbar umanità u qdusija, biex inressquh dejjem aktar qrib tarRagħaj ewlieni Sidna Ġesù Kristu. F’din l-ittra-testment talArċisqof Emeritu Cremona nara eżattament dak li talab San Pietru minn Rgħajja tal-Knisja tal-ewwel żminijiet. “Nitlob lill-presbiteri li hemm fostkom, bħala presbiteru jien ukoll u xhud tat-tbatijiet ta’ Kristu, u bħala wieħed li għandu sehem mill-glorja li għad trid tidher: irgħu l-merħla ta’ Alla fdata f’idejkom. Ħudu ħsiebha, mhux bilfors, imma minn qalbkom, kif irid Alla; mhux għall-qligħ baxx, imma bil-ħeġġa tal-imħabba; mhux bħallikieku taħkmu bil-qawwa fuq dawk li messewkom b’xortikom, imma billi tkunu eżempju talmerħla. Imbagħad, meta jidher irRagħaj il-Kbir, tiksbu l-kuruna talglorja minsuġa minn ward li ma jitbielx” (1 Pt 5:1-3). “Il-kuruna tal-glorja minsuġa minn ward li ma jitbielx” lArċisqof Cremona beda jiksibha minn din id-dinja stess! Mhux sempliċement mit-tifħir ta’ persuni distinti jew anqas distinti li faħħruh. Imma, u wisq iżjed, millġid kbir li għamel fostna. Ilfamilji li huwa żar, id-diversi gruppi u assoċjazzjonijiet li magħhom iltaqa’, il-faraġ li ta lil
tant persuni mnikkta b’dik ilkompassjoni u l-imħabba tiegħu, ilkoll juru li biex tkun Arċisqof skont il-qalb ta’Alla jfisser li ġġib il-persuni li taqdi qablek. Saħansitra qabel saħħtek stess. Limħabba sagrifikali ta’ Mons. Cremona hija quddiem il-Mulej bħaż-żejt tal-konsagrazzjoni li lPapa Franġisku aċċenna għalih kemm-il darba. Għaliex fehem li l-missjoni tiegħu kienet li jmur fejn in-nagħaġ il-mitlufa u lmaħruba biex bi mħabba jistedinhom lura għal għand il-Missier, fejn huma jappartjenu, l-Arċisqof Cremona wriena x’jiġifieri tkun Isqof skont il-Vanġelu. Mons. Cremona tassew kien Ġesù Kristu fostna għaliex il-qalb ħelwa u umli tiegħu, aktar minn sempliċement kliemu, kienet tikkonvinċik! Il-qaddej tal-Mulej huwa dak li “jġib il-ġustizzja lill-ġnus. Ma jgħajjatx, ma jgħollix leħnu; ma jsemmax leħnu fil-pjazez, qasba mġenġla ma jiksirhiex, musbieħ inemnem ma jitfihx. Iġib il-ġustizzja fis-sewwa. Ma jegħjiex, ma jitfarrakx, sakemm ma jwaqqafx ilġustizzja fuq l-art; u l-gżejjer imbiegħda jistennew il-liġi tiegħu” (Is 42 :2-4). Hekk kien l-Arċisqof Cremona u hekk għandu jkun għalina l-Arċisqof il-ġdid. Dan hu l-ispirtu ta’ għerf, għaqal, qawwa, ħlewwa, umiltà u sabar! Grazzi Pawl! Itlob għalina Pawl!
www.maltarightnow.com
17
Is-Sibt, 25 ta’ Ottubru, 2014
OPINJONI
Traffiku, traffiku u aktar traffiku
Donnu li f’dawn l-aħħar ġimgħat qomna minn raqda twila u bdejna nisimgħu lil bosta jilmentaw mill-problema kbira li għandna f’pajjiżna fejn jidħol it-traffiku. Hekk kif reġgħu fetħu l-iskejjel, triqatna mill-ġdid faru bil-karozzi.
Il-wied ta’ Ħal Qormi Bil-proġett li sar fil-wied ta’ Ħal Qormi, jidher li ttaffiet ilproblema tal-għargħar, imma sakemm dan il-wied reġa’ nfetaħ għall-karozzi r-raħal sar kaos sħiħ u jidher li għadna ma ġejniex għan-normal. Kilometri ta’ karozzi wara xuxlin, ħela ta’ ħin, ħela ta’ riżorsi u billi dan ir-raħal jinsab tista’ tgħid f’salib it-toroq ta’ pajjiżna, il-problema tinfirex lil hinn minnu. Tassew li x-xogħol ried isir, imma tajjeb li wieħed jippjana sewwa x-xogħol. Dan il-proġett kien ilu sejjer u kien hemm toroq oħra magħluqin f’dan irraħal li ma kkawżawx ilkonġestjoni li kkawża l-għeluq tal-wied. Biex tkompli tiggrava l-qagħda meta kien hemm din il-problema saret Car Free Day! Lanqas temmen, it-traffiku żdied fit-toroq li ma kinux inkulżi fil-car free day. Ovvja li kien se jiġri hekk. Kultant naħseb li hawn min għandu moħħu biex sempliċement jifridlu widnejh minn xulxin. Imma kull deni ħudu b’ġid għax donnu li bis-saħħa ta’ hekk kulħadd stenbaħ u induna li f’Malta għandna problema ta’ traffiku. U mhux billi jkun hemm min jgħid li din hi biss perċezzjoni, ir-realtà ma tistax tgħattiha.
Innaqqsu l-karozzi Jekk ngħid li biex insolvu din il-problema rridu nnaqqsu lkarozzi mit-toroq ma nkunx skoprejt l-Amerika. Hi l-aktar ħaġa prattika li tista’ ssir. Smajna kemm-il darba min issuġġerixxa proġetti biex jitnaqqsu l-karozzi mit-toroq tagħna. Forsi l-aktar proposta sensibbli hi dik li ġurnata joħorġu l-karozzi bin-numri bilfard u l-għada joħorġu dawk bin-numri biż-żewġ. Hemm min jgħid li b’hekk jonqsu l-karozzi bin-nofs u titnaqqas naqra din il-problema, imma sistema bħal din għandha mnejn toħloq problemi lil xi persuni. Min għandu żewġ karozzi ma teffettwahx din is-sitema imma min għandu waħda biss tolqtu ħażin. Barra minn hekk, min għandu żewġ karozzi ma jistax ikun qiegħed isuqhom it-tnejn li huma fl-istess ħin, allura ma nistgħux
Kulħadd stenbaħ u induna li f’Malta għandna problema ta’ traffiku. U mhux billi jkun hemm min jgħid li din hi biss perċezzjoni, ir-realtà ma tistax tgħattiha
Biex ikollok servizz ta’ trasport pubbliku tajjeb, ir-rotot iridu jaqdu l-ħtiġiet tal-akbar numru ta’ nies possibbli
ngħidu li jekk tidħol din il-prattika jonqsu nofs il-karozzi.
Ħsara u mard Nafu bil-konsegwenzi li jġib il-ħruġ ta’ gassijiet velenużi mill-karozzi. Kemm mard joħolqu dawn il-gassijiet Alla biss jaf. Barra minn hekk, jagħmlu wkoll ħsara lill-ambjent. Araw ftit xi bini li jinsab f’zoni traffikużi u qabbluh ma’ bini ieħor li jinsab f’post fejn ma hemmx wisq traffiku. Tindunaw kemm l-ewwel wieħed ikun tmermer u kemm lieħor ikun għadu f’qagħda aħjar. Restawr ta’ bini li kien iservi mitt sena, illum jerġa’ jsir wara ftit għexieren ta’ snin. Imma b’dan kollu, mhux sejrin ngħidu li nneħħu l-karozzi kollha mit-toroq tagħna. Mur ara kemm jinqala’ inkwiet kieku xi ħadd ifettillu jgħid li se jneħħi lkarozzi kollha minn Malta! Ħaġa li żgur ma tistax isseħħ. Servizz pubbliku Meta pajjiż ikollu servizz ta’
Fr Reno Muscat renosop@gmail.com
trasport pubbliku effiċjenti, jitnaqqas sewwa n-numru ta’ karozzi fit-toroq. Imma biex ikollok servizz ta’ trasport pubbliku tajjeb, ir-rotot iridu jaqdu l-ħtiġiet tal-akbar numru ta’ nies possibbli. Min jagħmel irrotot ma jistax ikun persuna li għandha x-xufier li jeħodha fejn tkun trid mingħajr ma qatt tuża l-karozzi tal-linja. Niftakar meta bdew jaħdmu l-karozzi tal-Arriva f’Malta kont għadni l-kunvent tar-Rabat. Kien hemm karozza li titlaq millBaħrija u tasal Wied iż-Żurrieq,
mhux ħaġa ħażina. Minħabba nnuqqas ta’ mezzi, il-karozzi mir-Rabat sal-Belt Valletta ma bdewx jaħdmu. Is-sens komun jitlob li tħaddem karozza mirRabat sal-belt u mhux sa Wied iż-Żurrieq.
Pass avventuruż Biex nimxu ’l quddiem irridu nkunu xi ftit avventurużi. Kultant avventura tista’ tinstema’ bħala bluha għall-bidu imma mbagħad ladarba tindara, ma tibqax titqies hekk. Jien nixtieq nissuġġerixxi pass avventuruż għal pajjiżna. Min jaf kieku nintroduċu l-metrò f’pajjiżna? Ferrovija li tgħaddi minn taħt lart, fejn hu possibbli, li taqsam lil Malta minn isfel għal fuq u minn fuq għal isfel, b’waqfiet fi
stazzjonijiet f’ċentri importanti ta’ pajjiżna u minn hemm wieħed isib karozzi tal-linja li jagħmlu d-dawra tagħhom fi rħula jew bliet qrib dik ilwaqfa. Isir programm li dak li jkun ma jkollux għalfejn jistenna wisq minn meta jinżel flistazzjon tal-metrò sakemm jaqbad il-karozza tal-linja li tieħdu fejn ikun irid. Din hija biss ħolma tiegħi, forsi bluha wkoll, imma wasal il-waqt li nagħmlu xi ħaġa bisserjetà. Ma jistax ikun nibqgħu nżidu l-karozzi fit-toroq tagħna, inżidu t-tgergir u nibqgħu b’idejna fuq żaqqna bla ma niddeċiedu li nagħmlu pass avventuruż biex innaqqsu darba għal dejjem il-problema tat-traffiku f’pajjiżna.
www.maltarightnow.com
19
Is-Sibt, 25 ta’ Ottubru, 2014
OPINJONI
Fil-Ġnus Magħquda, analiżi dinjija minn Barack Obama F’Settembru, Barack Obama kien qed jindirizza l-Assemblea Ġenerali tal-Ġnus Magħquda: “Ġejna f’salib it-toroq bejn gwerra u paċi; bejn diżordni u integrazzjoni; bejn biża’ u tama”
Din il-ħajja umana tagħna f’din id-dinja tagħna mħawda, siltet matul iż-żmien bosta mistoqsijiet u tweġibiet, minn filosfi, reliġjonijiet u mħuħ kbar – u minn xi dittaturi wkoll. X’aħna nagħmlu f’din iddinja? Kif nirnexxu? Hija dinja fejn min hu b’saħħtu, jagħmel li jrid bl-oħrajn? Jew min jiflaħ, jisraq kemm ifettillu? Jew jibla’ lil min hu dgħajjef? Jew jeħles minn min ma jistħoqqlux jgħix mal-oħrajn, għax hu superjuri għalih?
Klieb u rizzi F’din id-dinja aħna klieb għal xulxin? Rizzi, li nnigżu lil xulxin kull meta niċċaqilqu? Aħna għedewwa tal-oħrajn, jew aħwa ta’ xi wħud, jew aħwa ta’ kulħadd? X’inhu l-aħjar: niddominaw biex ikun hawn biss nies bħalna, jew ngħinu lil kulħadd billi naqsmu ġidna bilfier u bil-ġustizzja? Dan l-aħħar tkellem Obama,
fuq it-taħwid li hawn fid-dinja bħalissa, min jgħid ħaġa u min oħra; min irid demokrazija, u min jibża’ minnha, min jifga fil-ġid u min imut bil-ġuħ; min ikisser u jipprotesta għal kull ħaġa ta’ xejn, u min allaħares jiftaħ ħalqu; min irid li mmorru lura għall-imgħoddi meta konna nafu xi rridu u min irid li jitħalla jagħmel li jrid f’kollox u mingħajr rażan. Semma l-każi tal-Ukrajna, l-Lvant Nofsani u l-Afrika.
Barack Obama F’Settembru, Barack Obama kien qed jindirizza l-Assemblea Ġenerali tal-Ġnus Magħquda. Beda, “We come together at a crossroads between war and peace; between disorder and integration; between fear and hope.” (Ġejna f’salib it-toroq bejn gwerra u paċi; bejn diżordni u integrazjoni; bejn biża’ u tama.”) Din l-analiżi ta’ Obama
Norbert Ellul-Vincenti nibit2@gmail.com
kienet qisha stqarrija Nisranija anke jekk huwa qatt ma wera xi mħabba speċjali lejn l-Insara fil-liġijiet tiegħu. Hija viżjoni piuttost Ġudeo-Nisranija talbniedem li għandu xi ħaġa li tiġbdu lejn il-ħażen, imma ma jrid jaqta’ qalbu qatt, u dejjem irid jagħmel għażla bejn dak li jagħtih is-sliem u dak li jgħarraqhulu. Li ma jasalx jagħmel Obama huwa biss li jitkellem mid-dnub
oriġinali u li jdaħħal lil Kristu, li huwa t-tama tal-umanità. Naturalment li fil-Ġnus Magħquda, Obama kien qed jagħmel diskors sekulari, imma meta teskludi espliċitament lil Kristu, id-diskors sekulari jsir ukoll reliġjuż – anzi, antireliġjuż. Ma nistgħux ngħidu li ddinja tal-Punent, mhix qed tħalli lil Kristu barra “apposta”. Bosta pajjiżi ċaħduh għalkollox minkejja l-bażi Nisranija taċċiviltà tal-Punent.
Dehra affaxxinanti u realistika tad-dinja Interessanti ħafna dan iddiskors ta’ Obama, għax jeżamina bil-lenti d-dinja u l-mixja tagħha, mingħajr ma jinduna li hemm xi ħaġa wisq importanti li hu ħalla barra – il-viżjoni kompita tal-bniedem, talKristjaneżmu, bis-soluzzjoni b’kollox. Huwa jagħtina dehra affaxxinanti u realistika taddinja kif nafuha, u juri kif
nimxu aħjar meta niftehmu u naħdmu flimkien u naqsmu mill-aħjar li nistgħu, imma flistess ħin - u diżgrazzjatament huwa jsib li jeżistu nies li ma jaħmlux il-paċi u ma jaħdmux mal-oħrajn. Allura, jikkonkludi hu, irridu nopponuhom, bilforza wkoll, jekk hemm bżonn. Bħall-Papa Franġisku - imma mingħajr ma jsemmih - Obama jagħmel appell għaż-żgħażagħ Musulmani biex jirkbu l-karru tal-progress, għax il-ġejjieni huwa tagħhom. Bħala kap tal-aktar pajjiż b’saħħhtu fid-dinja, jgħid li lAmerka qatt mhi se tittollera li t-terroristi jsibu kenn f’xi pajjiż, imma l-Amerka m’għandha ebda ħsieb li tokkupa xi pajjiż. Diskors sabiħ, u realistiku, li kien ikun aktar realistiku li kieku ta importanza lillpersekuzzjoni tal-Kristjaneżmu daqskemm ta lil dak li hu pożittiv fl-Iżlam.
www.maltarightnow.com
20
Is-Sibt, 25 ta’ Ottubru, 2014
Siti ta’ wirt storiku mmaniġġjati minn Din l-Art Ħelwa
It-Torri Wignacourt ta’ San Pawl il-Baħar Stanley Farrugia Randon Din l-Art Ħelwa
L-ewwel torri li nbena millKavallieri ta’ San Ġwann kien it-Torri Garzes, fl-1605, f’Għawdex. Dan it-torri twaqqa’ madwar in-nofs tasseklu 18 u għalhekk it-Torri Wignacourt hu l-eqdem wieħed li jeżisti fil-gżejjer Maltin. Il-Gran Mastru, Alof De Wignacourt (1601-1622) bena minn butu numru ta’ torrijiet biex isaħħaħ id-difiża ta’ pajjiżna. L-ewwel li bena kien dan ittorri fl-1610 li ngħata l-isem ta’ San Pawl mill-Gran Mastru Wignacourt li kien ħareġ 6,748 skud (€1,200) biex jinbena. Jingħad li d-disinn tat-torri huwa xogħol l-arkitett Malti, Vittorio Cassar. Il-Gran Mastru u l-qassisin tal-Imdina ħadu sehem fiċ-ċerimonja li saret għat-tqegħid tal-ewwel ġebla. Il-bieb ewlieni tat-torri kien aċċessibbli minn taraġ tal-ġebel li tneħħa meta saret it-triq. Bejn it-taraġ u l-bieb tas-sular ta’ fuq kien ikun hemm pont żgħir u nnies kienu jinżlu fis-sular ta’ isfel permezz ta’ ħabel jew sellum. Il-bieb oriġinali għadu jeżisti. Is-suldat li kien jieħu ħsieb id-difiża tat-torri kien joqgħod fis-sular ta’ fuq. Kellu sodda, post għan-nar u ċ-ċumnija, loki u bir biex itella’ l-ilma. Kien ikun hemm mejda żgħira fejn kien jikteb. Minn toqob li hemm fil-ħajt wieħed jista’ jaħseb li kien hemm sular ieħor tal-injam li kien jaqsam is-sular ta’ fuq fi tnejn. Dan seta’ kien jintuża bħala dormitorju. Is-sular ta’ isfel kien jintuża bħala maħżen u kien ikun aċċessibbli minn fetħa bl-użu ta’ taraġ garigor. Fl-1614, erba’ snin wara li nbena t-torri, it-Torok attakkaw
lil Malta mill-baħar. Kellhom ħsieb jinżlu f’San Pawl ilBaħar, iżda meta raw dan ittorri biddlu l-fehma u daħlu lMellieħa li ma kinitx taħt difiża. Għal 30 sena sħaħ it-torri ta’ Wignacourt kien l-uniku mezz ta’ difiża li kien jeżisti fitTramuntana ta’ Malta sakemm inbena t-Torri Sant’Agata magħruf bħala t-Torri l-Aħmar fl-1649. It-torri kien ikun ikkmandat minn bumbardier. Fl-1715 ilGran Mastri żiedu batterija malkosta biex b’hekk jiżdiedu lpostijiet għall-kanuni. It-torri kien armat b’żewġ kanuni li jisparaw balal li jiżnu sitt libbri lwaħda, bħal dawk li kien hemm fuq il-bejt, u tliet kanuni li jisparaw balal ta’ tmintax-il libbra lwaħda fuq il-batterija. Fl-1770 ittorri kien armat bi 12-il xkubetta bil-bajjunetti u 500 skartoċċ, żewġ pistoli u xabla. Fis-seklu 19 kien jintuża bħala għassa talpulizija u ċentru tat-telegrafu. Fl-1970 id-Dipartiment talArtijiet ħareġ avviż fil-Gazzetta tal-Gvern biex it-torri jinkera bil-kundizzjoni li jiġi rrestawrat. Din l-Art Ħelwa applikat u ħadet it-torri b’kera. Meta l-Kunsill tal-Ewropa ħabbar li kien se jiċċelebra s-Sena tal-Wirt Arkitettoniku fl-1975, il-Kunsill ta’ Din l-Art Ħelwa ddeċieda li jinvesti l-fondi tiegħu biex jirrestawra t-torri. Ix-xogħol beda taħt il-ħarsien tal-Perit Ray Vassallo li dak iżżmien kien membru ta’ Din lArt Ħelwa. Inqala’ ħafna ħaxix ħażin li kien qiegħed jikber filfili tal-ħitan ta’ barra, u ħafna msiemer tal-ħadid li kienu qegħdin jaqsmu l-ġebel. Il-parapett tas-saqaf ġie rrestawrat u żżewġ turrettti reġgħu nbnew għaliex kienu fi stat ħażin ħafna. L-art u l-aperturi tbiddlu.
STORJA
Bħalissa t-torri magħluq għall-pubbliku għaliex qiegħed isir restawr minn barra b’fondi li l-Awtorità Maltija tat-Turiżmu kisbet mill-Unjoni Ewropea
Żidiet tal-konkrit li kienu saru fi żmien l-Ingliżi tneħħew u lħitan minn ġewwa tkaħħlu u nżebgħu. Ir-restawr ġie inawgurat fl-10 ta’ Frar 1976. Din l-Art Ħelwa bdiet taħseb kif il-post seta’ jintuża u fl1982 iffirmat ftehim malGħaqda Soċjo-Kulturali ta’ San Pawl. Din tal-aħħar għamlet wirja ta’ inġenji tradizzjonali tal-agrikultura u sajd. Fl-1994 sar restawr tal-ħitan ta’ barra. Kellu jinbidel xi ġebel li kien mikul ħafna u l-fili tkaħħlu bil-ġir. Fl-1997, l-Organizzazzjoni Maltija tat-Turiżmu tat xi flus lil Din l-Art Ħelwa. B’dawn il-
fondi tkompla r-restawr fuq ilħitan ta’ barra. Fl-1998 twaqqfet ukoll esibizzjoni ta’ mudelli ta’ fortifikazzjonijiet madwar Malta, magħmula minn Stephen Spiteri u minn Dr Stanley Farrugia Randon li ilu gwardjan ta’ dan it-torri għal dawn l-aħħar 14-il sena. Fissular ta’ fuq tqiegħdu riproduzzjonijiet ta’ kumditajiet li kien juża l-bumbardier biex jgħix fittorri. Il-Kunsill Lokali ta’ San Pawl irranġa l-paviment madwar it-torri u xegħel il-ħitan. Twaħħlu bankijiet u l-post sar popolari ħafna speċjalment fissajf. Bħalissa t-torri magħluq
għall-pubbliku għaliex qiegħed isir restawr minn barra b’fondi li l-Awtorità Maltija tatTuriżmu kisbet mill-Unjoni Ewropea. Jekk Alla jrid jinfetaħ qabel is-sajf li ġej biex ikun jista’ jitgawda mill-Maltin u mit-turisti li jżuruh. Min jista’ jagħti ftit sigħat fil-ġimgħa biex it-torri jinfetaħ aktar ta’ spiss hu mitlub jikkuntattja lil Din l-Art Ħelwa.
Referenzi: The Wignacourt Tower and the link with the Chapel of St Paul minn Dr Stanley Farrugia Randon The Wignacourt Tower and Walks in St Paul’s Bay
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 25 ta’ Ottubru, 2014
TA{BIL IL-MO{{ U TAG{RIF Mimdudin> 1. Ting[orok biha meta tin[asel (6) 4. G[amlet tentattiv (8) 9. Strument jindaqq bin-nifs (6) 10. Veduta (8) 12. {ila tal-mo[[ jew tal-id (4) 13. Qawwa (5) 14. Intenzjoni (4) 17. Tellef is-smig[ (6) 18. Kull min jie[u [sieb ilk/ina u jsajjar (3) 20. Fra (3) 21. {adha li kien hekk (6) 27. Ri]ultat tan-nefqa (4) 28. Wild in-nag[;a (5) 29. Fwar fl-arja (4) 32. Immoralità, inde/enza (8) 33. Annimali domesti/i (6) 34. Bini fejn isiru s-seduti talqorti (8) 35. Paxxa l-g[ajnejh jara li kellu quddiemu (6) Weqfin> 1. G[amilt hekk b’xufftejja u l-kelb ;ie ji;ri lejja (7) 2. Skrivani li j[allsu lill-impjegati (8) 3. Kitba qasira biex tfakkrek f’xi [a;a (4) 5. L-ikla ta’ nofsinhar (6) 6. Parti, sehem (4) 7. Tqarbina tal-morda, l-aktar dawk li jkunu qed imutu (6) 8. I;;a[;a[ (6) 11. Numru ta’ kantanti b’il[na 15. 16. 19.
22. 23. 24. 25. 26. 30. 31.
differenti jkantaw flimkien (3) Libsa tal-g[awm (5) Medda art apposta fejn isiru t-tlielaq ta]-]wiemel (5) Blalen mag[mulin minn la[am kapuljat (8) Qafel fil-[abs (7) Ukoll jekk isir hekk, … ta’ kollox (6) I[alli likwidu warajh (6) Renju (6) Manku tond jew ovali li ti;bed minnu biex kexxun (3) G[anja ta’ tif[ir (4) Ilma qed jevapora (4)
1
21 2
3
4
9
6
7
8
10 11
12
13
14
15
16
17
18 19 20
23
21
24
25
27
22
26
28
29
30
31
32
33
34
35
Spi]eriji li jift[u g[ada Il-BeltValletta: Regent Pharmacy, 20 Triq il-Merkanti; Il{amrun: Chemimart, 650 Triq il-Kbira San :u]epp; {al Qormi: St George’s Pharmacy, 21 Trq il-Kbira; Birkirkara: Mackie’s Parmacy, Triq L. Casolani, Ta’ Paris; Il-G]ira: St Matthew’s Pharmacy, Triq ix-Xatt; San :wann: Medical Plaza, Cass-Mall Buildings, Vjal ir-Ri[an; Tas-Sliema: Mrabat Pharmacy, Triq l-Imrabat; {al Lija: St Joseph Pharmacy, 164 Triq Annibale Preca; In-Naxxar: Brown’s Chemists, Triq San Pawl; San Pawl ilBa[ar: Parkes Pharmacy, 282 Triq San Pawl; Paola: St Monica Pharmacy, 157 Triq Santa Monika; L-Isla: San Filippu Pharmacy, 155 Triq il-Vitorja; Marsaskala: St Anne Pharmacy, Triq il-Qaliet; Il-Gudja: Medicaid Pharmacy, 52 Vjal it-Torri; {al Kirkop: Prestige Pharmacy, 16 Triq San :u]epp; {a]-}ebbu;: De Rohan Pharmacy, Triq Sant’Antnin; Imtarfa: Make Over Pharmacy, Blk A, Town Centre HOS; Fontana, G[awdex: Fontana Pharmacy, Triq ilG[ajn; Il-Qala, G[awdex: Joseph Pharmacy, 28 Pjazza San :u]epp.
G[oti tad-Demm
Illum l-Mobile Unit g[all-g[oti tad-demm se tkun quddiem il-Knisja Parrokkjali tas-Si;;iewi mit-8.30 sas-13.00.
Soluzzjoni tat-Tisliba li dehret is-Sibt li g[adda Mimdudin> 1. Pittma; 4. Opinjoni; 9. Pre;ju; 10. Tkessa[t; 12. La//; 13. Sku]a; 14. Djun; 17. Najlon; 18. Omm; 20. Sew; 21. Djarju; 27. Duka; 28. Globu; 29. Atti; 32. Omi/idju; 33. Werrej; 34. Attakkat; 35. Robust. Weqfin> 1. Popolin; 2. Tke//ija; 3. Mija; 5. Piku]i; 6.
5
Nisa; 7. Orarju; 8. Intant; 11. Eku; 15. Modem; 16. Dmija; 19. Oratorju; 22. Umiljat; 23. Idjota; 24. Skritt; 25. Plajja; 26. Abt; 30. Sink; 31. Zero. Irba[ sett tal-platti ming[and JB Stores Indirizzaw is-soluzzjoni tag[kom hekk: Tisliba JB
Stores, In-Nazzjon, Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450, u g[andkom ]mien sa nhar isSibt li ;ej. Ir-rebbie[#a jit[abbar [mistax o[ra. L-a[[ar premju ntreba[ minn Ivan Mangion, 37 Triq William Baker, Gudja GDJ 1344
Rapport tat-temp
UV INDEX
4
IT-TEMP Firxa ta’ pressjoni baxxa minn fuq ilBa[ar E;ew g[al fuq il-Punent tal-Mediterran riesqa lejn ix-Xlokk VI}IBBILTÀ Tajba minbarra f’xi [albiet tax-xita IR-RI{ Moderat g[al ftit qawwi mill-Majjistral itTramntana BA{AR Qawwi li jsir moderat IMBATT Naxx mill-Punent Majjistru TEMPERATURA L-og[la 24˚C IX-XEMX titla’ fis-07.16 u tin]el fit-18.16
Il-[amest ijiem li ;ejjin
IS-SIBT L-og[la 24˚C L-inqas 17˚C
IL-{ADD L-og[la 23˚C L-inqas 17˚C
IT-TNEJN L-og[la 21˚C L-inqas 16˚C
IT-TLIETA L-og[la 22˚C L-inqas 17˚C
L-ERBG{A L-og[la 22˚C L-inqas 17˚C
UV
UV
UV
UV
UV
4
4
4
4
4
Temperaturi fi bliet barranin It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet: Malta 21˚ ftit imsa[[ab, Al;eri 26˚C xemxi, Amsterdam 12˚C xita, Ateni 19˚C imsa[[ab, Li]bona 24˚C imsa[[ab, Berlin 8˚ imsa[[ab, Brussell 13˚C imsa[[ab, il-Kajr 31˚C xemxi, Dublin 12˚C imsa[[ab, Kopen[agen 12˚C imsa[[ab, Frankfurt 12˚C ftit imsa[[ab, Milan 20˚Cxemxib, Istanbul 22˚C ftit imsa[[ab, Londra 16˚C imsa[[ab, Madrid 24˚C ftit imsa[[ab, Moska -2˚C sabi[, Pari;i 15˚C imsa[[ab, Bar/ellona 24˚C xemxi, Ruma 21˚C xemxi, Tel Aviv 28˚C xemxi, Tripli NA, Tune] 25˚C ftit imsa[[ab, Vjenna 10˚C imsa[[ab, Zurich 10˚C ftit imsa[[ab, Munich 11˚C imsa[[ab, St. Petersburg 2˚C ftit imsa[[ab.
www.maltarightnow.com
22
Is-Sibt, 25 ta’ Ottubru, 2014
FESTI
minn Joe Chetcuti
Ġesù Redentur f’Ta’ Kerċem, Għawdex
Fil-Parroċċa tal-Madonna tas-Sokkors u ta’ San Girgor ilKbir f’Ta’ Kerċem, Għawdex, qed issir il-festa ta’ Ġesù Redentur. Illejla fil-5 p.m. jibda r-Rużarju u fil-5.30 p.m. tibda quddiesa bl-omelija mmexxija minn Monsijur Lawrenz Sciberras. Wara tingħad il-
Kurunella u ssir Barka Ewkaristika. Se jieħu sehem ilKor San Girgor. Għada fl-4.30 p.m. jibda lGħasar u wara tibda ħierġa lpurċissjoni bl-istatwa ta’ Ġesù Redentur. Imexxi l-Kappillan Dun Brian Mejlak. Fid-dħul talpurċissjoni ssir Barka
Ewkaristika. Fil-6 p.m. tibda Konċelebrazzjoni Solenni mmexxija minn Monsinjur Lawrenz Sciberras. Se jieħu sehem il-Kor San Girgor immexxi minn Mro Carmel Peter Grech, Maestro di Cappella.
San Ġuda Taddew fil-Kalkara
Fil-Knisja tal-Patrijiet Kapuċċini fil-Kalkara nhar itTlieta li ġej 28 ta’ Ottubru se tkun iċċelebrata l-festa ta’ San Ġuda Taddew. Nhar it-Tlieta jum il-festa fis-6.45 a.m. tibda quddiesa. Fis-7.30 a.m. tibda adorazzjoni u tibqa’ sejra sa
nofsinhar. Fil-5.30 p.m. jibda rużarju u fis-6 p.m. Quddiesa Konċelebrata mmexxija millGwardjan Patri Effie Mallia OFM Cap. Wara ssir Barka Ewkaristika u jsir il-bews tarrelikwa. Se jieħu sehem il-Kor Shalom.
Fil-Kappella ta’ Binġemma, limiti tal-Imġarr, qed issir ilfesta tal-Madonna ta’ Itria. Illum fis-6 p.m. jibda r-rużarju u wara tibda quddiesa li se titmexxa minn Fr Victor Zammit MSSP. Għada jum il-festa l-Kappella se tkun miftuħa l-ġurnata kollha. Fl-10.30 a.m. tibda quddiesa li tkun għall-miżżewġin minn Fr Vincent Magro MSSP.
Fl-4 p.m. tibda ħierġa lpurċissjoni bl-istatwa talMadonna bis-sehem tal-Banda tal-Għaqda Mużikali Santa Marija ta’ Ħad-Dingli. Fis-5.45 p.m. tibda quddiesa kantata mmexxija minn Fr Victor Zammit MSSP, issir Barka Ewkaristika u jitkanta innu poplari. Se jieħu sehem il-Kor immexxi minn Lino Azzopardi.
Illum fil-kappella ddedikata lilha fl-Isla qed issir il-festa ta’ Sidtna Marija tal-Porto Salvo. Fit-8 a.m. tibda quddiesa u rużarju. Fis-6 p.m. jibda r-
rużarju u fis-6.30 p.m. it-tberik tal-port. Wara tibda quddiesa kantata bl-omelija mmexxija minn Dun Mario Mule Stagno SDB.
Il-Madonna ta’ Itria f’Binġemma
Ġimgħa Ewkaristika fil-Qala Fil-Parroċċa ta’ San Ġużepp fil-Qala, Għawdex, qed issir Ġimgħa Ewkaristika. Il-ħin talquddiesa se jkun fil-5 a.m. fis-6 a.m. u fis-7 a.m. Wara tibda adorazzjoni. Illejla fil-5 p.m. tibda adorazzjoni li se tkun animata mill-abbatini. Fil-5.30 p.m. jibda l-Għasar u Barka Ewkaristika. Ikun hemm quddiesa u adorazzjoni. Fis-6 p.m.
tibda Konċelebrazzjoni Solenni bil-prietka tal-Kwaranturi millKanonku Dun Ġwann Sultana. Fit-8 p.m. tibda adorazzjoni u din se tingħalaq b’quddiesa f’nofsillejl minn Monsinjur Rużar Borg. Għada fl-10.30 a.m. tibda quddiesa mmexxija millArċipriet Dun Nazju Borg. Ilquddiesa se tkun animata miż-
żgħażagħ tal-parroċċa. Fl-4.30 p.m. tibda Konċelebrazzjoni Solenni mmexxija minn Dun Noel Debono. Se jieħu sehem il-Kor Parrokkjali San Ġużepp. Wara tibda ħierġa l-purċissjoni Ewkaristika Solenni bis-sehem tal-Fratellanza tas-Sagrament u dik ta’ San Ġużepp. Fid-dħul lura fil-knisja jitkanta t-Te Deum u ssir Barka Ewkaristika.
Il-Madonna ta’ Porto Salvo fl-Isla
www.maltarightnow.com
23
Is-Sibt, 25 ta’ Ottubru, 2014
FESTI
Il-Madonna taċ-Ċintura fil-Gudja Iċċelebrata l-aħħar festa sekondarja għal dan l-istaġun Il-festa tal-Madonna taċĊintura hi festa li tfakkarna f’meta l-Madonna liebsa libsa twila sempliċi u b’ċintura talġild ma qaddha dehret lil Santa Monika biex tikkonslaha għax kienet imnikkta wisq bil-mewt ta’ żewġha. F’din id-dehra, ilMadonna neħħiet iċ-ċintura minn qaddha u tatha lil Monika, u qaltilha biex tilbisha u tħeġġeġ lil kulħadd biex jilbisha u wegħditha li kull min jilbisha jkollu l-barka tagħha. Wieħed minn tal-ewwel li tħażżem b’din iċ-Ċintura Mqaddsa kien appuntu Santu Wistin bin Santa Monika. Wistin għamel studju kbir tant li sar Isqof u għadna nqisuh bħala wieħed mid-dutturi l-kbar talKnisja Kattolika. Hu waqqaf ukoll l-Ordni Agostinjan li għadu sal-lum jgħożż iċ-ċintura u fil-fatt, il-membri tal-ordni jitħażżmu biċ-ċintura. Il-patrijiet ta’ diversi ordnijiet nibbtu fost il-qlub talMaltin il-qima lejn Ommna Marija Santissma. L-ewwel patrijiet li bdew ixerrdu din iddevozzjoni lejn il-Madonna taċ-Ċintura kienu dawk talOrdni Agostinjan. IlFranġiskani xerrdu l-qima lejn l-Immakulata Kunċizzjoni u dDumnikani xerrdu l-qima lejn il-Madonna tar-Rużarju. Minbarra l-patrijiet kienu wkoll il-fratellanzi li komplew ixerrdu l-qima lejn il-Madonna
taħt diversi titli. Id-devozzjoni lejn ilMadonna taċ-Ċintura waslet Malta fl-1594 u l-ewwel Fratellanza taċ-Ċintura twaqqfet f’Ħaż-Żebbuġ fi Frar tal-1605. Fil-Gudja, ilFratellanza twaqqfet fl-1727. Dan ġara fiż-żjara pastorali ta’ Monsinjur Paolo Alpheran de Busan li aċċetta li fil-parroċċa jkun hemm altar dedikat lillMadonna taċ-Ċintura. Il-festa tal-Madonna taċ-Ċintura filGudja tiġi ċċelebrata kull laħħar Ħadd ta’ Ottubru ta’ kull sena, b’devozzjoni kbira f’dak li jirrigwarda l-festi interni u b’entużjażmu kbir fl-attivitajiet esterni. Il-festa tal-Madonna taċĊintura fil-Gudja ilha tiġi ċċelebrata fl-aħħar Ħadd ta’ Ottubru mill-2004. Qabel din id-data, din il-festa kienet issir f’narha, il-Ħadd fuq Santu Wistin, nhar it-28 ta’ Awwissu. Dan ifisser li l-festa kienet taħbat bejn ħmistax u tliet ġimgħat fuq il-festa ta’ Santa Marija. Il-Fratellanza talMadonna taċ-Ċintura fil-Gudja għandha fir-responsabbiltà tagħħa mhux biss il-festi msejħin ta’ barra, bħall-marċi, programmi vokali u strumentali, nar tal-art u talajru, id-dawl u l-armar fit-toroq inkluża l-pjazza ewlenija, imma wkoll għandha dak kollu li jinħtieġ fl-armar fil-knisja.
Il-vara tal-Madonna taċĊintura nħadmet f’Marsilja, fi Franza, ftit iktar minn mitt sena ilu. Ħafna parroċċi f’Malta ordnaw il-vari tal-patrun jew patruna tagħhom minn Marsilja għas-sħubija u l-espressjonijiet li jsaħħruk. Il-Fratellanza tal-Madonna taċ-Ċintura fil-Gudja għandha wkoll standard il-ġmiel tiegħu mimli rakkmu tad-deheb bin‘nome di Maria’ f’nofsu u ċċintura ħierġa mill-istess arma tal-Madonna, maħdum b’ħajt tad-deheb, b’mod li jekk xi darba jkun hemm il-ħtieġa li tkun trid tiġi trasportata għal fuq drapp ieħor, dan ix-xogħol ikun jista’ jsir mingħajr diffikultà. Dan l-istandard inħadem fl-Italja preċiżament f’Milan, bid-drapp mixtri minn Malta sabiex ikun magħżul mittmexxija tal-fratellanza, u ntbagħat f’Milan biex jinħadem hemm. Wasal Malta ftit ġranet biss qabel il-festa ta’ Santa Marija tal-1950, is-sena li fiha l-Papa Piju X ddikjara bħala domma t-Tlugħ fis-Sema talMadonna bir-ruħ u l-ġisem. Ta’ min wieħed isemmi wkoll li ssalib u l-lanterni li joħorġu malpurċissjoni huma kollha fidda fuq il-kawba llustrata bl-iswed. Il-bankun li jżomm ma’ dawn lattrezzi mimli interzjar aktarx hu maħdum mill-antenati Gudjani. Il-ventartal li jintrama mal-altar taċ-Ċintura għall-festa
tagħha, jintrama wkoll għallfesta ta’ Santa Marija fil-Gudja. Il-Fratellanza għandha wkoll sett tal-Karti tal-Glorja filwaqt li l-qofol jidher fis-settijiet ta’ fjuretti antiki maħdumin bilganutell li jitpoġġew fuq l-artal taċ-Ċintura kif ukoll fjuretti oħra għall-kumplament talaltari l-oħra. L-altar maġġur jintrama bil-gandlieri u sett Appostli u l-ventartal hu talFratellanza taċ-Ċintura talGudja. Il-programm jitkompla llum lejlet il-festa. Fit-8.35 a.m. tibda quddiesa bil-kant tat-Te Deum. Fil-5.30 p.m. Għasar solenni mmexxi mill-Arċipriet Dun Martin Cardona. Wara Kurunella taċ-Ċintura, kant tasSalve Reġina, Rużarju u Barka Ewkaristika. Fis-6.30 p.m. tibda quddiesa bil-prietka minn Patri Pawl Aquilina OSA. Wara lquddiesa titkanta l-antifona ‘Beata Mater’. Għada jum il-festa fis-6.30 p.m. quddiesa għall-fratelli u sorelli fi ħdan il-Fratellanza talMadonna taċ-Ċintura. Fid-9.15 a.m. tibda Quddiesa Kantata Solenni u se jmexxi Patri Donald Bellizzi OFM Conv. Ilpaneġierku se jsir minn Patri Joe Farrugia OSA. Se jieħu sehem il-Coro Bel Canto taħt id-direzzjoni tas-Surmast Hermann Farrugia Frantz. Fil-5 p.m. tibda quddiesa li tkun bil-preżentazzjoni tat-trabi
lill-Madonna taċ-Ċintura. Fis6.15 p.m. jibda l-għasar solenni. Se jmexxi Patri Joe Farrugia OSA u kant tas-Salve Reġina. Fis-7 p.m. isir il-ħruġ talpurċissjoni bl-istatwa talMadonna taċ-Ċintura u se jmexxi Patri Joe Farrugia OSA. Fid-dħul tal-purċissjoni jitkanta l-innu, Salve Reġina, Antifona u Barka Ewkaristika. Festi ta’ barra: Illejla fid8.45 p.m. jibda marċ brijuż mill-Banda tal-Għaqda Mużikali San Ġużepp ta’ Ħal Kirkop. Wara l-istess banda se tesegwixxi programm mużikali fuq il-planċier taħt id-direzzjoni tas-Surmast Brian Cassar. Waqt dan il-programm se jinħaraq nar tal-ajru. Xħin jispiċċa l-marċ jibda ħruq tannar tal-art f’Bir Miftuħ middilettanti tan-nar Our Lady of Consolation tal-Gudja. Għada jum il-festa fil-11 a.m. jibda marċ brijuż mill-Banda tal-Għaqda Mużikali Marija Assunta tal-Gudja. Fis 6.45 p.m. il-Banda tasSoċjetà Mużikali 12 th May ta’ Ħaż-Żebbuġ tibda Programm Mużikali fuq il-planċier u filħruġ tal-istatwa l-istess banda ddoqq l-Innu lill-Madonna taċĊintura u tkompli bil-programm mużikali tagħha. Fid-dħul talistatwa fil-knisja, il-Banda 12 th May tibda marċ brijuż, u tkun taħt id-direzzjoni tas-Surmast Hermann Farrugia Frantz.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 25 ta’ Ottubru, 2014
24
TV#RADJU
06>00 09>00 09>05
Bon;u 101 Weekend A[barijiet Sa[[tek g[al Qalbna - David Grech A[barijiet Il-Fatti Kollha Editorjal (ikompli) Il-Fatti Kollha Avvi]i tal-Mewt A[barijiet Sixties Saturday Club Italomix A[barijiet fil-qosor Skor (b’waqfiet g[all-A[barijiet fl-16>00 u fil-17>00) Avvi]i tal-Mewt A[barijiet Hits Parade Country Music Club G[ada fl-Istampa Editorjal Mu]ajk (r) Mu]ika tul il-lejl
10>00 10>05 11>00 11>05 11>55 12>00 12.15 13>15 15>00 15>05 17>55 18>00 18>20 20>30 22>30 22>40 22>43 23>40
G[at-tfal fuq il-Cable Disney Channel 07:00 - Liv & Maddie 07:20 Gravity Falls 07:45 - I Didn’t Do It 08:05 - Girl Meets World 08:30 Jessie 08:55 Austin & Ally 09:15 -
Sabrina Secrets of a Teenage Witch 09:40 - How to Build a Better Boy 11:15 - Dog With a Blog 11:35 Jessie 12:00 - I Didn’t Do It 12:25 I Didn’t Do It 12:45 - I Didn’t Do It 13:10 - I Didn’t Do It 13:35 - Dog With a Blog 14:00 -Gravity Falls 14:25 - Dog With a Blog 14:50 Austin & Ally 15:10 - Girl Meets World 15:35 - Liv & Maddie 16:00 - Liv & Maddie 16:20 - Sabrina Secrets of a Teenage Witch 16:45 Dog With a Blog 17:10 - Dog With a Blog 17:30 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 17:55 - I Didn’t Do It 18:20 - Austin & Ally 18:40 Austin & Ally 19:05 - Jessie 19:30 Jessie 19:50 - Jessie 20:15 - Jessie 20:40 - Jessie 21:00 - Good Luck Charlie 21:25 - A.N.T. Farm 21:50 Shake It Up! 22:10 - Wolfblood 22:35 - Wolfblood 23:00 – Violetta 23:45 - The Hive 23:50 - Art Attack. Nickelodeon 08:45 - The Fairly OddParents 09:10 - Sanjay and Craig 09:35 Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 10:00 - The Legend of Korra 10:25 - Turtles 10:50 SpongeBob SquarePants 11:15 Winx Club 11:40 - iCarly 12:05 Sam & Cat 12:30 - Victorious 12:55 - Big Time Rush 13:20 - Marvin Marvin 13:45 - SpongeBob SquarePants 14:10 - SpongeBob SquarePants 14:40 - The Penguins of Madagascar 15:05 - The Penguins of Madagascar 15:30 - The Fairly OddParents 15:55 - iCarly 16:20 Big Time Rush 16:45 - Victorious 17:10 - Life With Boys 17:35 SpongeBob SquarePants 18:00 Turtles 18:25 - The Penguins of Madagascar 18:50 - Sanjay and Craig 19:15 - The Thundermans 19:40 - The Haunted Hathaways 20:05 - Sam & Cat 20:30 SpongeBob SquarePants 20:55 Avatar: The Legend of Aang 21:20 Big Time Rush 21:45 - Big Time Rush 22:10 - The Penguins of Madagascar 22:35 - The Penguins of Madagascar 23:00 - iCarly 23:25 – iCarly 23:50 – Victorious. Jim Jam 07:30 -
Fluffy Gardens 07:40 Noksu 07:45 - Jarmies 08:00
-
Kipper 08:10 - Shapes 08:20 What’s The Big Idea? 08:25 - What’s The Big Idea? 08:30 Gazoon 08:35 Snapatoonies 09:00 - Heroes of the City 09:15 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 - Hip Hip Hurray 09:55 - Benjamin’s Farm 10:00 - Tarzan of the Apes 10:50 See the Sea 10:55 - Nouky & Friends 11:00 - Rubbadubbers 11:10 - Pingu 11:15 - Tiny Planets 11:20 - Woody Buddies 11:25 - Woody Buddies 11:30 - Monkey See, Monkey Do 11:40 - Barney and Friends 12:10 Fluffy Gardens 12:20 - Noksu 12:25 - Jarmies 12:40 - What’s The Big Idea? 12:45 - What’s The Big Idea? 12:50 - Hip Hip Hurray 13:05 Heroes of the City 13:20 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:45 - Gombby’s Green Island 14:00 - Woody Buddies 14:05 Woody Buddies 14:10 Snapatoonies 14:35 - My Animal Family 14:50 - Gazoon 14:55 - See the Sea 15:00 - Fluffy Gardens 15:10 - Noksu 15:15 - Jarmies 15:30 Angelina Ballerina 15:45 - Monkey See, Monkey Do 15:55 - Barney and Friends 16:25 - Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 - Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 - Gombby’s Green Island 17:00 - Tarzan of the Apes 17:50 - See the Sea 17:55 - Heroes of the City 18:10 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:35 Hip Hip Hurray 18:50 - What’s The Big Idea? 18:55 - What’s The Big Idea? 19:00 - My Animal Family 19:15 - Noksu 19:20 - Shapes 19:30 - Monkey See, Monkey Do 19:40 Barney and Friends 20:10 - Woody Buddies 20:15 - Woody Buddies 20:20 - Gombby’s Green Island 20:35 - Connie the Cow 20:45 - Hip Hip Hurray 21:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 Heroes of the City 21:40 - What’s The Big Idea? 21:45 - What’s The Big Idea? 21:50 - Tiny Planets 21:55 - Pingu 22:00 - Bob the Builder 22:10 - Fireman Sam 22:20 - Thomas and Friends 22:30 - See the Sea 22:35 - Dougie in Disguise 22:45 Slim Pig 22:55 - Connie the Cow 23:05 - Kipper 23:15 - My Animal Family 23:30 - Woody Buddies 23:35 - Woody Buddies 23:40 What’s The Big Idea? 23:45 - What’s The Big Idea? 23:50 - Barney and Friends.
Sag[tejn Flimkien – NET Television, 14>30 Il-mistiedna mu]ikali ta’ Hermann Bonaci u Frida Cauchi g[al-lum se tkun il-kantawtri/i Corazon Mizzi (fir-ritratt). Noel Zarb, minn Louie Noir, iwassal ir-rokna tal-moda waqt li Anthony Buttigieg se jitkellem dwar il-produzzjoni xejnsew.com. Kontributuri o[ra g[all-programm tal-lum se jkunu Melo Balzan dwar il-pjanti, Fr Luke Seguna g[ar-rokna tal-ispiritwalità u Betty Lee dwar il-kan/er tas-sider. Ma tonqosx ukoll ir-ri/etta, li g[al-lum se tkun dik ta’ shrimp fried rice. TVM 07:30 – Animals That Made History 08:00 - The Lost Gods 08:30 - It-Triq 08:35 - Nis;a Maltija 08:40 - Paqpaq on test 08:45 - Nis;a Maltija 08:50 - Twelid il-Kelma 09:00 – Valletta 09:30 - MEA 10:00 - G[awdex illum 10:30 – L-Irkant 11.30 - Pellikola 12:00 - A[barijiet 12:10 - Paqpaq Lifestyles 12:45 – Sibtek 15:00 – A[barijiet 16:00 – Luxdesign 17:15 – Househunt 17:45 – Kelma g[all-{ajja 18:00 – A[barijiet 18:15 – Paqpaq on test 18:20 – Gadgets 18:50 – Animal Diaries 19:45 - Lotto 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:50 – Black Swan. Film 23:00 L-A[barijiet. TVM 2 08:30 –
Ancient Disoveries 09:30 – Paqpaq Lifestyles 10:00 - Valletta 10:30 - Pellikola 11:00 - Madwarna 11:30 MEA 12:00 - Venere 12:30 –Ti;rijiet biss 13:00 – 3 Pointer 13:30 – GFA Round Up 14:00 - L-Irkant 15:00 - BOV Premier League - Pietà v }ebbu; 18:00 – Vatican Magazine 18:30 – Quddiesa mis-Santwarju ta’ Pinu 19:15 – Kurrenti 20:15 – It-Triq # Twelid 20:30 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 20:40 – RAW - WWE 21:40 – A[barijiet Sportivi 21:45 –House Hunt 22.15 Animal Diaries 23:15 – A[barijiet Finanzjarji 23:30 – A[barijiet bl-Ingli]. ONE 07:30 - ONE News 07:00 – Ilsien inNisa 08:30 – Telebejg[ 09:00 – Sieg[a }mien 10:00 – Dak li Jg[odd 11:00 – Clint on ONE 12:30 – ONE News 12:40 – Strada 15:00 –Esperti 15:30 – Talk to Me 17:30 - ONE News 17:40 – Pink Panther 18:25 – Identità 18:40 – Dak li Jg[odd Teens 19:30 - ONE News# Sport # Weather 20:15 – Ieqaf 20 minuta 20:35 – The Saturday Night Project 21:35 - Ras Imb Ras 22:30 – Is-Sess 22:55 - Popcorn 23:30 - ONE News. Smash 07:30 - News 08:30 – {abbejtek 09:30 - Teleshopping 13:00 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 14:00 - Er;a’ Lura 15:30 Dokumentarju 16:00 – M’Intix
Wa[dek 16:30 – D Bride 17:30 – CNI A[barijiet ta’ Barra 18:15 – Bingo 75 18:40 – Dokumentarju 19:00 – A[barijiet 19:30 – Nursery Stars 20:30 – Forum 21:30 – Documentary 22:00 – A[barijiet. 18:00 -
Raiuno 07:05 - Parlamento Settegiorni 08:00 Tg1 08:25 - UnoMattina in famiglia 09:00 - Tg1 09:04 - UnoMattina in famiglia 09:30 - Tg1 L.I.S. 09:33 UnoMattina in famiglia 10:45 - Che tempo fa 10:50 - Linea verde 11:45 Sabato con La prova del cuoco 13:30 Telegiornale 14:00 - Linea blu Cinque Terre 15:35 - Legàmi 16:30 - QB All’estero quanto basta Monaco 17:00 Tg1 # Che tempo fa 17:15 - A sua immagine 17:45 - Passaggio a NordOvest 18:50 - L’eredità 20:00 Telegiornale 20:35 - Flavio Insinna Affari tuoi 21:10 - Carosello Reloaded 21:15 - Ballando con le stelle 23:15 Tg1 60 Secondi 23:19 - Ballando con le stelle 00:15 - S’è fatta notte 01:00 - Tg1 notte 01:15 - Cinematografo Speciale 02:30 - Un truffztore in famiglia. Film 2008. Raidue 07:00 - Lassie 08:15 - Buona Fortuna Charlie 09:00 - Sulla Via di Damasco 09:30 - Parlamento Punto Europa 09:58 - Meteo 2 10:00 - Le foreste incantate del Madagascar 10:45 - Cronache animali 11:30 - Mezzogiorno In Famiglia 13:00 Tg2 giorno 13:25 - Dribbling 14:00 Fattore Alfa 15:40 - Squadra Speciale Colonia 17:10 - Sereno Variabile 18:00 - Tg2 Flash L.I.S. # Meteo 2 18:05 - 90* minuto Serie B 18:50 - Sea Patrol Controllo radar 19:35 - Squadra Speciale Cobra 11 - La figlia perduta 20:30 - Tg2 21:05 - Castle 21:50 - Elementary 22:40 - Tg2 22:55 - Player 23:00 - Sabato Sprint 23:50 - Tg2 Dossier. Raitre 07:10 -
Ai confini dell’Arizona Amici o nemici 08:10 - La sora Lalla 08:20 - I due compari. Film ’55 09:55 Pappagone testimone 10:15 - Ponderosa La zia 11:00 - Tgr BellItalia 14:55 - Tv
Talk 16:20 - Paolo 17:10 - Player 17:15 Squadra Speciale Vienna Consegna fatale 18:05 - Slang Sogno l’America nel giardino 18:55 - Meteo 3 19:00 - Tg3 19:30 - Tg Regione 20:00 - Blob 20:10 - Che fuori tempo che fa 21:30 - Ulisse 23:40 - Tg3 00:00 - Storie maledette 01:05 - Tg3 01:45 - Appuntamento al cinema 01:50 - Fuori Orario. Cose (mai) viste 02:05 - Montagne del disordine. Film 2006 2:25 - Pravda. -
Canale 5 06:00 - Prima pagina # Traffico 07:58 - Meteo.It # Tg5 09:10 - Finalmente soli 10:00 - Melaverde 11:00 - Forum 13:00 - Tg5 # Meteo.it 13:40 - Un regalo in valigia. Film 2008 15:30 - Il segreto 16:00 - Verissimo 18:45 - Avanti 19:57 - Tg5 prima pagina 20:00 - Tg5 # Meteo.it 20:40 - Striscia la notizia 21:10 - Tu si que vales 00:31 - Tg5 # Rassegna 01:00 - Meteo.it 01:01 - Striscia la notizia 01:35 - Cuore contro 03:15 Mercy. Rete 4 07:05 - Televendita media shopping 07:40 - Hunter 09:40 - Carabinieri 10:45 - Ricette all’Italiana 11:30 - Tg4 # Meteo.it 12:00 - Detective in corsia 13:00 - La signora in giallo 14:00 - Lo sportello di forum 15:30 - Come si cambia celebrity 16:12 - Ieri e oggi in tv 16:50 - Poirot: La parola alla difesa. Film 2003 18:55 - Tg4 # Meteo.it 19:35 Tempesta d’amore 21:30 - Maximum Conviction. Film 2012 23:25 - Snakes on a Plane. Film ’2006 01:30 - Tg4 night news 01:50 - Anni dopo. Italia 1 06:45 - Super car 08:35 - A-Team 10:30 - Zeus alla conquista di Halloween. Film 2010 12:25 - Studio aperto # Meteo.It 13:02 - Sport mediaset 13:55 Pretty Little Liar 16:25 - Incantesimo d’amore. Film 2010 18:30 - Studio aperto # Meteo.it 19:00 - Love Bugs (sitcom) 19:15 - Il regno di Ga’Hoole - La leggenda dei Giardani. Film 2010 21:10 Madagascar - Ricercati in Europa. Film 23:00 - Sportmediaset night news 23:46 - Boxe 01:30 - Sport mediaset
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 25 ta’ Ottubru, 2014
25
TV#RADJU F Living 07:00 –
Teleshopping 08:30 – LImqarbin 09:00 – Fil-:nien ma’ Melo 09:30 - One Star Hotel 10:00 – Belle Donne 12:00 – Teleshopping 13:00 – F Living Show 16:00 - Teleshopping 17:00 - Overcomers Voice 18:00 Teleshopping 18:30 - Fuq it-Tara; tazZuntier 20:00 - Teleshopping 20:30 – The Celebrity Night 22:30 – Living Stars 00:30 - F Living Show. Xejk 07:30 –
Just for Laughs 08:00 – All Time Hits 09:30 - Love and Romance 10:00 – Simpati/i 10:45 – Teleshopping 11:45 - Just for Laughs 12:00 Magazine 20:30 (r) 13:30 – The Local Angle 14:30 - The 80s 16:00 Teleshopping 16:15 – All Time Hits 17:00 – Maltese Music 18:00 – Teleshopping 20:00 – Just for Laughs 20:30 – Magazine 22:00 – Film Malti 23:00 – Teleshopping 24:00 – Video Clips. GO Stars 07:35 - The Santa Clause 09:10 Epic 10:50 - Hitchcock 12:30 - 42 14:35 - Serenity 16:30 - Valkyrie 18:30 - The Bletchley Circle 19:20 - Kick-Ass 2 21:00 - The Secret Life of Walter Mitty 23:00 - Promised Land 00:45 Stoker 02:30 - Serenity 04:25 - The Bletchley Circle 05:20 - Valkyrie Melita More 08:30 - Rude Tube 09:00 - Private Practice 09:45 - Private Practice 10:30 - Private Practice 11:15 - Private Practice 12:00 - Private Practice 12:45 - Glee 13:30 – Dallas 14:15 – Dallas 15:00 - Dallas 15:45 - Dallas 16:30 Dallas 17:15 - Rude Tube 17:45 - Mike & Molly 18:30 - Hit The Floor 19:15 Grey’s Anatomy 20:00 - The Amazing Race 20:45 - 2 Broke Girls 21: 15 - Guinness World Records Gone Wild Series 22:15 - Spartacus 23:15 - Alcatraz 00:00 – Suits 00:45 Rude Tube 01:15 - Dallas 02:00 -
VEEP
Mediaset Italia 06:00 - Avanti un altro 06:50 - La figlia di Elisa: Ritorno a Rivombrosa 07:35 – Carabinieri 08:25 - I Cesaroni II 09:20 - Le tre rose di Eva 10:10 Squadra antimafia: Palermo oggi 11:01 - Vivere 11:25 - Vivere 11:50 - Vivere 12:15 - Vivere 12:40 - Vivere 13:05 -
Cosi fan tutte 13:45 - Un Amore e Una Vendetta 14:45 - Un Amore e Una Vendetta 15:35 - Pupetta: Il coraggio e la passione 17:15 - Mai Dire Gallery 19:00 - Tg5 19:35 - Melaverde 20:25 Pianeta mare 20:50 - Vieni a vivere con me 21:40 - Cambio Casa 22:25 - Non Aprite Quell Armadio 22:55 - Vite In Apnea 23:45 - Cosi fan tutte.
Wolff’s Turf 14:45 - Miss Fisher’s Murder Mysteries 15:50 - Miss Fisher’s Murder Mysteries 16:55 - Law & Order 17:50 - Law & Order 19:00 Murder, She Wrote 20:50 - Great Women 21:00 – Movie 22:38 - Great Women 22:50 - Agatha Christie’s Marple.
BBC Entertainment 06:00 – Jollywobbles 06:10 Bobinogs 06:20 - Mr Bloom’s Nursery 06:40 - Show Me Show Me 07:00 Nina and the Neurons: In the Lab 07:15 - Jollywobbles 07:25 – Bobinogs 07:35 - Mr Bloom’s Nursery 07:55 - Show Me Show Me 08:15 - The Weakest Link 09:00 - Breaking Pointe 09:45 - The World’s Toughest Driving Tests 10:40 Doctor Who 11:25 - My Hero 11:55 My Hero 12:25 - My Hero 12:55 Breaking Pointe 13:40 - Casualty 14:30 - EastEnders 15:00 – EastEnders 15:30 – EastEnders 16:00 -EastEnders 16:30 - Breaking Pointe 17:10 - My Hero 17:40 - My Hero 18:10 - My Hero 18:40 - The World’s Toughest Driving Tests 19:35 - Doctor Who 20:20 Breaking Pointe 21:00 - Steve Coogan
They Do It?: Frankfurters; Sniper Rifles; Casino Security 06:25 - Fast N’ Loud: Ferrari Fix Part 1; Dead Head Bus 07:15 - Fifth Gear 08:10 - FantomWorks 09:05 - The Real Hustle: New Recruits 09:30 - The Real Hustle: New Recruits 09:55 - The Real Hustle: New Recruits 10:25 - The Real Hustle: New Recruits 10:50 - Born Survivor: Bear Grylls: Borneo Jungle 11:40 - Born Survivor: Bear Grylls: Malaysian Archipelago 12:35 - Born Survivor: Bear Grylls: New Zealand South Island 13:30 - Born Survivor: Bear Grylls: Men vs Wild With Jake Gyllenhaal 14:25 - How Do They Do It?: Irish Stout; Silk; Canned Soup 14:55 - How Do They Do It?: Fire Extinguisher; Cruise Liner 15:20 James May’s Man Lab 16:15 - Strip the City: Chicago 17:10 - X-Machines 18:05 - Classic Car Rescue: The Fiat 500 19:00 - Dallas Car Sharks: Real Rat Rod 19:30 - Dallas Car Sharks: What a Drag 20:00 - Fast N’ Loud: Fleetline Superflip Frenzy 21:00 - Storage Hunters: Buried Alive 21:30 - Auction Kings: Les Paul Guitar; Giant Bat 22:00 - The Liquidator: Settling the Score 22:30 Auction Hunters: Strat’ed for Cash 23:00 - Container Wars: Secret Stash 23:30 - Lost and Sold: Cracking the Code.
as Alan Partridge and Other Less Successful Characters 21:45 - Live at the Apollo 22:30 - Way to Go 23:00 Threesome 23:20 - Come Fly with Me 23:50 - Breaking Pointe TCM 06:00 - Courage of Lassie 07:30 - For Me and My Gal 09:15 - Mr. Skeffington 11:20 - The Champ 13:25 – Speedway 15:00 - Ask Any Girl 16:35 - The Tender Trap 18:30 - Cheyenne Autumn 21:00 - Get Carter 22:55 - Return of the Gunfighter. MGM Channel 07:15 - Little Man Tate 08:55 - Fish Don’t Blink 10:25 - From Noon Till Three 12:05 - Legend of the Lost 13:50 - The Passage 15:35 - The Aviator 17:10 - Semi-Tough 18:55 - Stay Hungry 20:35 - Armed Response 22:00 - Love, Cheat & Steal 23:35 - MGM’s Big Screen 23:50 Dark Angel. Diva Universal 06:00 - Law & Order 06:55 - Law & Order 07:50 - Law & Order 08:50 Ironside 09:45 - Ironside 10:50 - ER 11:43 - ER 12:40 - Wolff’s Turf 13:35
-
07>00 08>30 09>30 12>30 13>00 14>00 14>05 14>30 16>45 17>30 18>00 18>05 19>10 19>30 20>15 20>40 21>40 21>45 22>00 23>00
Discovery Channel 06:00 - How Do
Discovery World 06:00 - Jungle Hooks 06:25 - I’m Alive 07:15 - I’m Alive 08:05 - I’m Alive 08:55 - I’m Alive 09:45 - I’m Alive 10:35 - Extreme Engineering 11:25 - Extreme Engineering 12:15 Extreme Machines 13:05 - Extreme Machines 13:55 - Extreme Machines 14:45 - Hell on High Water 15:35 Extreme Engineering 16:25 - NYC: Inside Out 17:20 - Prophets of Science Fiction 18:15 - Best Evidence 19:10 Storm Chasers 20:05 - Hell on High Water 21:00 - Best Evidence 21:55 North America 22:50 - Prophets of Science Fiction 23:45 - Death Machines.
Sport fuq il-Cable Fox Sports Europe 06:00 - NASCAR Race Hub 07:00 - Major League Baseball 09:30 - MLB Whiparound 10:30 NASCAR Race Hub 11:30 - MLB 162 12:00 - PGA EuroPro Tour Golf 14:00 - Major League Baseball 16:30 - MLB Whiparound 17:30 NASCAR Race Hub 18:30 - MLB 162 19:00 - Boxing 20:30 - Bass Fishing 21:30 - MLB Whiparound 22:30 - MLB Whiparound 23:30 – Boxing. GO sports 1 05:00 - PGA
European Tour ISPS Handa Perth International - Day 3 (live) 09:00 - Trans World Sport #1434 10:00 - European Rugby Challenge Cup - Round 2 - Grenoble v London Irish 12:00 - FIFA Futbol Mundial #492 12:30 - European Rugby Champions Cup - Round 2 Munster v Saracens 14:30 - ATP World Tour 500 - Swiss Indoors Basel - Semi Finals (live) 20:00 Ligue 1 - Round 11 - SC Bastia v AS Monaco (live) 22:00 - UEFA Champions League - Magazine Programme 08 22:30 - Premier League Saturday Review - Week 11 23:30 - ATP World Tour 500 Valencia Open 500 - Semi Final 1 02:00 - Trans World Sport #1434 02:00 - Barclays Premier League Week 11 - West Ham Utd v Manchester City. GO sports 2 12:30 - Premier League Match Pack - Week 11 13:00 - Premier League Preview - Week 11 13:45 Barclays Premier League - Week 11 -
West Ham Utd v Manchester City (live) 16:00 - Barclays Premier League - Week 11 - Liverpool v Hull City (live) 18:30 - Barclays Premier League - Week 11 - Swansea City v Leicester City (live) 20:45 Serie A - Round 8 - Sampdoria v Roma (live) 22:45 - Milan Channel.
Votum
– NET Television, 20>40
Missieru [allih ta’ 16-il sena. Ommu mietet [mistax qabel it-tie; tieg[u. Ix-xena tal-mewt ta’ missieru g[ada /ara f’mo[[u sal-lum il-;unata! Issa g[alaq 70 sena, i]da xorta wa[da g[adu jib]a’ mill-isptar, millmard, mill-ajruplan u jsuq fix-xita. F’mument partikulari kellu jmiss ma’ kull esperjenza li jib]a’ minnha. Ne[[a l-bi]g[at u baqa’ g[addej g[ax emmen li s-sitwazzjoni tista’ ti;i g[all-a[jar. Avventura li bdiet fl1 ta’ Frar ta’ din is-sena Produzzjoni u pre]entazzjoni ta’ Ivan Bartolo.
NET News Jekk Jog[;obkom Telebejg[ Indibate Becky NET News Style Watch Sag[tejn Flimkien Rafiki Elle NET News The Weds G[alik fl-Ewropa NET News G[alik fl-Ewropa Votum NET News (ikompli) Votum Meander Arti u Kultura NET News
GO sports 3 16:00 - Barclays Premier League Week 11 - Sunderland v Arsenal (live) 18:00 - Serie A - Round 8 Parma v Sassuolo (live) 20:00 ATP World Tour 500 - Valencia Open 500 - Semi Final 2 (live) 22:30 - Inter Channel, GO sports 4 16:00 - Barclays Premier League Week 11 - Southampton v Stoke City (live) 18:15 - European Rugby Champions Cup - Round 2 -
Northampton Saints v Ospreys (live) 20:45 - European Rugby Challenge Cup - Round 2 - Oyonnax v Gloucester Rugby (live) 22:45 - Juve Channel GO sports 5 16:00 - Barclays Premier League Week 11 - Liverpool v Hull City (live) 18:00 - LFC TV. GO sports 6 16:00 - Barclays Premier League Week 11 - West Brom Albion v Crystal Palace (live) 18:00 MUTV. GO sports 7 07:00 - Vincennes Horseracing 09:00 - Serie A - Round 7 - Cagliari v Sampdoria 11:00 - Ligue 1 -Round 11 - Toulouse v RC Lens 13:00 Serie A - Round 7 - Palermo v Cesena 15:00 - ATP World Tour 500 - Valencia Open 500 - Semi Final 1 (live) 17:30 - PGA European Tour - ISPS Handa Perth International - Day 3 21:30 - ATP World Tour 500 - Swiss Indoors Basel - Semi Finals 02:30 - Premier League Legends - Gianfranco Zola 02:00 - Barclays Premier League Week 11 - Southampton v Stoke City. GO sports 8 09:00 - Vincennes Horseracing 11:00 - Serie A - Round 7 - Cagliari v Sampdoria 13:00 - Ligue 1 Round 11 - Toulouse v RC Lens 15:00 - Serie A - Round 8 - Empoli v Cagliari (live) 17:00 - Ligue 1 Round 11 - Paris Saint-Germain v Girondins de Bordeaux (live) 19:00 - FIFA Futbol Mundial #492 19:30 - PGA European Tour - ISPS Handa Perth International - Day 3 23:30 ATP World Tour 500 - Swiss Indoors Basel - Semi Finals.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 25 ta’ Ottubru, 2014
26
KLASSIFIKATI PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{
Il-{amrun
GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bilbit[a, dawl, ilma u toilet. Bilpermess Class B. ?emplu 77200983.
Il-Qawra
MAISONETTE bi tliet kmamar tas-sodda, k/ina kompluta u dining#lounge area. ?emplu 99426126.
Paola
MAISONETTE arju] [afna f’area kwieta b’]ew; kmamar tas-sodda, salott, k/ina, kamra tal-banju u bit[a. ?emplu 99428000.
AVVI}I
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil- pront.
Tiswijiet
TA’ magni tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront. ?emplu 99422268 jew 21416705.
www.maltarightnow.com
27
Is-Sibt, 25 ta’ Ottubru, 2014
SPORT
L-’El Clasico’ ma jħollx u jorbot għall-kampjonat LA LIGA
Il-manager ta’ Barcelona, Luis Enrique, qed jipprova jtaffi leċċitament kważi inkontrollabbli tal-Katalani qabel il-konfront jaħraq ta’ llum fis-6pm marrivali eterni, Real Madrid, f’Estadio Santiago Bernabeu. Waqt li l-ħajja normali f’Madrid (u Spanja) għandha ‘tieqaf’ waqt il-famuż ‘El Clasico’ , Enrique jagħmilha ċara li r-riżultat ta’ dan ilkonfront m’għandux ikun ‘deċiżiv’ għat-titlu. Dan minkejja li Barcelona, il-liders ta’ La Liga, qed igawdu diġà vantaġġ ta’ erba’ punti fuq ilMadrileni f’din il-fażi bikrija tal-istaġun. Fil-fatt, Barcelona għadhom ma qalgħux gowl wara l-ewwel tmien logħbiet tal-kampjonat, iżda l-attakk ta’ Real hu daqstant ieħor impressjonanti – bi Cristiano Ronaldo u sħabu jixxalaw u jiskurjaw xejn anqas minn 25 gowl fl-aħħar ħames konfronti ta’ La Liga. Sadanittant, Luis Enrique sostna li fadal ħafna logħob għal tmiem il-kampjonat u li ħadd m’għandu jeskludi s-sorpriżi li jaqilbu kollox ta’ taħt fuq, inkella minkejja li l-futbol jibqa’ dejjem imprevedibbli. Madankollu, hu għamilha ċara li Barcelona – li nhar is-Sibt għelbu lil Eibar 3-0, se joħroġu jfittxu r-rebħa f’Madrid, bħalma rnexxielhom jagħmlu filkampjonati preċedenti. Dan meta kollox jindika li l-
attakkant Urugwajan, Luis Suarez, li dan is-sajf issieħeb mal-Katalani minn ma’ Liverpool, għandu jagħmel id-debutt kompetittiv tiegħu bil-flokk Blaugrana proprju fl-’El Clasico’. It-trasferiment ta’ Suarez sewa lil Barcelona 75 miljun lira sterlina u l-plejer, sa fl-aħħar, jista’ jidħol fl-azzjoni wara li skonta sospensjoni ta’ erba’ xhur talli gidem lid-difensur, Giorgio Chiellini, waqt il-konfront tatTazza tad-Dinja bejn l-Urugwaj u l-Italja. L-ewwel ‘El Clasico’ talistaġun għandu fatturi oħra interessanti, fosthom ilpossibbiltà li l-Arġentin Lionel Messi - li mistenni jsieħeb lil Suarez fl-attakk tal-Blaugrana isib ix-xibka darbtejn filBernabeu biex isir l-aqwa skorer ta’ kull żmien f’La Liga. Sa llum, Messi skorja 250 gowl f’La Liga u għandu ċ-ċans li jikser ir-rekord ta’ Telmo Zarra li sab ix-xibka 251 darba għal Athletic Bilbao, fis-snin 40 u 50. Tkellem anki Javier Mascherano, il-midfielder ta’ Barcelona u wkoll eks-plejer ta’ Liverpool, li qal li l-ebda konfront ma’ Real Madrid m’hu nieqes mill-pressjoni. Sostna li lKatalani jqisu lil Atletico Madrid, iċ-Champions Spanjoli renjanti, bħala “ostakolu xejn anqas iebes minn Real Madrid” u se jagħmlu ħilithom biex jiddefendu t-titlu. Min-naħa tagħhom, Real
Illum MFA Kordin – 3pm. BOV Premier. Pieta H v Żebbuġ R., 5pm. BOV Premier. Hibernians v B’Kara Victor Tedesco Std – 3pm. BOV Premier. Qormi v Tarxien R., 5.15pm. BOV Premier. Floriana v Mosta Centenary Std – 3pm. FA Trophy. St George’s v St Andrews., 5pm. FA Trophy. Żabbar SP v Santa Lucia Charles Abela Std – 3pm. FA Trophy. Dingli S v Żurrieq., 5.15pm. FA Trophy. Mtarfa v Gudja Utd Luxol Std – 3pm. FA Trophy. Għargħur v St Laurence SP., 5.15pm. FA Trophy. Gżira Utd v Għaxaq Sirens Std – 3pm. FA Trophy. Lija A v Oratory Y., 5.15pm. FA Trophy. Birzebbuga SP v Kerċem A. YFA Rabat Grd – 1pm. U17. Paola v Melita., 2.45pm. U15. Melita v
Mqabba., 4.30pm. U15. B’Kara v Dingli Melita Grd – 2pm. U17. Floriana v Rabat., 3.45pm. U17. Valletta v Mellieħa., 5.30pm. U17. St Andrew v Attard HANDBALL Università – 12.30pm. Sayitmalta v Kavallieri RS2., 2pm. Luxol v Swieqi P., La Salle R v Aloysians SWAN Kordin – 1.45pm. I Div. Senglea G v Għargħur B., 3.15pm. I Div. Ta’ Ġiorni W v Mrieħel J. Żebbuġ Grd – 1.45pm. I Div. Lija-Iklin v Cospicua D., 3.15pm. I Div. Valletta SP v Dingli E. Qormi Grd – 1.45pm. II Div. Marsa SM v Tarxien AFC., 3.15pm. II Div. San Ġwann K v Baħrija AFC Santa Lucia Grd – BASKETBALL Ta’ Qali – 2.45pm. II Div. Phoenix v Starlites., 4.30pm. Mellieħa v Hibs HOCKEY
– Luis Enrique
Matul il-ġimgħa Barcelona rebħu kontra Ajax fiċ-Champions League u issa jmorru fil-Bernabeu biex jilagħbu kontra r-rivali Real Madrid li se jkunu ġejjin minn rebħa kontra Liverpool
Madrid huma fiduċjużi minn riżultat pożittiv fl-’El Clasico’, bi Cristiano Ronaldo qed juri forma fenomenali, tant, li skorja ħmistax il-darba f’seba’ logħbiet tal-La Liga, f’dan l-istaġun. Laħħar żewġ gowls tal-attakkant Portugiż waslu nhar is-Sibt firrebħa 5-0 li l-Merengues kisbu barra minn darhom fuq Levante.
Kemm Barċelona u Real Madrid kienu impenjati fiċChampions League din ilġimgħa u l-Katalani għelbu lil Ajax 3-1 filwaqt li Real Madrid rebħu 3-0 f’Anfield kontra Liverpool.
Kordin – 3pm. Lig. Floriana YS v Qormi. WATERPOLO Tal-Qroqq – Malta International Waterpolo Cup. 12.30pm. Livorno v Irlanda., 5.30pm. Żvizzera v Lovorno., 6.45pm. Irlanda v 7 Scogli SPARAR Bidnija – 12pm. Kompetizzjoni Trap
Victoria W v Kirkop Utd Luxol Std – 3pm. FA Trophy. Fgura Utd v Nadur Y., 5.15pm. Pembroke A v Rabat A. Sirens Std – 3pm. FA Trophy. Mellieħa v Victoria H., 5.15pm. FA Trophy. Sirens v San Ġwann YFA Sirens Std – 9am. U15. St Andrew v Cottonera., 10.45am. U15. Valletta v St Venera Luxol Grd- 9am. U17. Sliema W v Kirkop., 10.45am. U17. Qormi v Dingli Żabbar Grd- 9am. U15. Pembroke v Mtarfa., 10.45am. U15. Rabat v Attard Rabat Std – 1pm. U15. Żabbar SP v Tarxien., 2.45pm. U15. Paola H v Luqa., 4.30pm. U15. San Ġwann v Qormi Siġġiewi Grd – 1pm. U17. Mosta v Mqabba., 2.45pm. U17. Ħamrun v B’Kara., 4.30pm. U15. Floriana v Naxxar IASC
Sport lokali għal tmiem il-ġimgħa
Għada MFA Victor Tedesco Std – 3pm. BOV Premier. Valletta v Naxxar L., 5.15pm. BOV Premier. Sliema W v Balzan Centenary Std – 3pm. FA Trophy. Melita v Żejtun C., 5.15pm. FA Trophy. Msida SJ v Marsa Charles Abela Std – 3pm. FA Trophy. Qrendi v St Venera L., 5.15pm. FA Trophy. Mqabba v Senglea A. Gozo Std – 4pm. FA Trophy. SK
Il-Programm Illum
Almeria v A. Bilbao R. Madrid v Barcelona Valencia v Elche Cordoba v R.Sociedad Eibar v Granada Għada Malaga v Rayo Vallecano Espanyol v D. La Coruna Sevilla v Villarreal Getafe v A.Madrid
Santa Lucia Grd – 8.30am. Mġarr F v Gżira Utd., 9.45am. Rovers Utd v Safi AFC., 11am. B’Kara SJ v Żurrieq W. HOCKEY Kordin – 9am. Challenge Cup. White Hart v Floriana YS., 11am. Rabat v Qormi. BASKETBALL Ta’ Qali – 11am. St James Hospital Shield. (N). Depiro v Hibs., 1pm. St James Hospital Shield (I). Virtus v Luxol., 2.45pm. St James Hospital Shield. (N). Luxol v Athleta., 4.30pm. . St James Hospital Shield (I). Depiro v Athleta WATERPOLO Tal-Qroqq - Malta International Waterpolo Cup. 10.30 a.m. Malta v Żvizzera SPARAR Bidnija – 10am. Kompetizzjoni Trap TIĠRIJIET TAŻ-ŻWIEMEL Marsa - 1.30pm. Semi finali talKampjonati Johnnie Walker.
www.maltarightnow.com
28
Is-Sibt, 25 ta’ Ottubru, 2014
SPORT
Ostaklu diffiċli ieħor għal Roma FUTBOL TALJAN
Ftit jiem wara li ġew umiljati u megħluba bi skor ta’ 7-1 flOlimpico kontra Bayerm Munich, Roma llejla għandhom ostaklu ieħor diffiċli x’jaffrontaw. It-tim ta’ Rudi Garcia se jilgħab f’Genova kontra Sampdoria, tim li bħalissa jinsab fit-tielet post bi tliet punti inqas minn Roma u bla telfa f’dan l-istaġun. Sampdoria qalgħu biss erba’ gowls u huma t-tieni l-inqas tim li sofra gowls fil-kampjonat u barra minn hekk fl-attakk għandhom ċertu wieħed Manolo Gabbiadini, attakkat li s’issa skurja erba’ gowls. Sampdoria, flimkien maċchampions Juventus huma l-uniku tim li għadu ma tilifx dan l-istaġun. Bla dubju l-moral tal-plejers tattim mil-belt kapitali se jkun baxx wara t-telfa ta’ matul il-ġimgħa fiċChampions League. Din it-telfa fakkret lil ħafna meta Roma, ftit tas-snin ilu kienu sofrew telfa ta’ 71 kontra Man Utd f’Old Trafford. Illejla Roma jridu jinsew dak li seħħ nhar it-Tlieta u jiftakru f’dak li wettqu s’issa fil-kampjonat. Bħalissa Roma jinsabu punt taħt illiders Juventus wara li ġimgħa ilu l-Bianconeri ġew miżmuma fi draw ta’ 1-1 kontra Sassuolo filwaqt li Roma kienu naqqsu ddistakk b’rebħa ta’ 3-0 kontra Chievo. Fl-aħħar ħarġa tagħhom filkampjonat Sampdoria ġew miżmuma fi draw ta’ 2-2 kontra Cagliari imma ta min jiftakar li Sampdoria kelhom jilagħbu laħħar nofs siegħa bi plejer inqas wara li tkeċċa Cacciatore. Dan tal-
Il-Programm Serie A Illum Empoli v Cagliari Parma v Sassuolo Sampdoria v Roma Għada Chievo v Genoa Juventus v Palermo Udinese v Atalanta Cesena v Inter Lazio v Torino Napoli v Verona Milan v Fiorentina Serie B Illum Avellino v V.Lanciano Crotone v Cittadella Latina v Brescia Livorno v Spezia Pescara v Carpi Pro Vercelli v Perugia Varese v Bari 1908 V.Entella v Frosinone Catania v Vicenza
(15.00) (18.00) (20.45)
(15.00) (15.00) (15.00) (18.00) (18.00) (18.00) (20.45)
aħħar se jkun sospiż għal logħba ta’ llejla. Roma se jkunu qed jippruvaw jieħdu t-tliet punti biex tal-anqas għal jum ikunu fl-ewwel post talklassifika sakemm għada l-Ħadd Juventus jilagħbu f’Turin kontra Palermo. Bħal Roma, Juventus ukoll se jippruvaw iwettqu reazzjoni mhux biss wara li ġew draw kontra Sassuolo ġimgħa ilu imma anke wara li dawn sofrew telfa matul ilġimgħa kontra Olympiacos fiċChampions League. Il-wirja li kelhom Juventus filGreċja kienet waħda pożittiva u
kien sfortunati imma b’din it-telfa issa jinsabu f’qagħda kemxejn kumplikata biex jikkwalifikaw għall-fażi li jmiss. Wieħed irid jara l-midfielder Andrea Pirlo hux se jilgħab kontra l-Isqallin wara lwirja kemmxejn fqira li kellu kontra Olympiacos fejn kien hu lplejer li tilef il-ballun fl-azzjoni li minnha wasal il-gowl tal-Griegi. Il-midfielder Arturo Vidal mistenni jirritorna fit-tim malewwel 11 wara li kien tħalla barra mill-iskwadra li lagħbet kontra Sassuolo. Palermo se jkunu ġejjin minn rebħa ta’ 2-1 kontra Cesena.
Iridu japprofittaw minn Sampdoria v Roma Għada filgħaxija Milan jilqgħu f’San Siro lil Fiorentina bit-tama li jieħdu t-tliet punti biex b’hekk japprofittaw mill-konfront ta’ llum bejn Sampdoria u Roma. Ikun x’ikun l-iskor bejn dawn it-tnejn jekk Milan jirbħu inaqqru ddistakk minn mal-eqreb żewġ timijiet li hemm quddiemhom filklassifika b’Sampdoria jgawdu vantaġġ ta’ punt fuqhom. Fl-aħħar ħarġa tagħhom Milan kisbu rebħa ta’ 3-1 barra minn darhom kontra Verona filwaqt li Fiorentina, ġimgħa ilu tilfu 2-0 f’darhom kontra Lazio. Matul ilġimgħa t-tim ta’ Montela wettaq reazzjoni u fl-Europa League rebħu 1-0 barra minn darhom kontra PAOK. Milan ilhom ma jitilfu f’dawn l-aħħar erba’ partiti u bħalissa huma anke l-aktar tim li skurja gowls b’total ta’ 16. Sitta minn dawn il-gowls skurjahom il-
Wara r-rebħa sabiħa ta’ Roma kontra Chievo Verona,delegazzjoni ta’ Roma Club Malta 1973,immexxija mill-Viċi President Claudio Attard u l-PR Ludwig Borg Gauda,marru Trigoria biex jippremjaw lil Gervinho.Lattakkant Ivorjan b’142 vot irnexxielu jġib tlett voti aktar mill-eks plejer Romanist Mehdi Benatia,biex aġġudika l-Premio Roma Club Malta.Dan il-premju jingħata kull sena,wara votazzjoni mill-membri msieħba.Gervinho,viżibilment emozzjonat,talab aktar informazzjoni dwar Malta,waqt li faħħar ir-rappresentanti Maltin,tad-dedikazzjoni,l-impenn u l-istima li juru lejhom.Wara l-premjazzjoni,il-membri tal-Kumitat Eżekuttiv,attendew ukoll għas-sezzjoni ta’ taħriġ,fejn setgħu jammiraw d-disponibilità tagħhom.
Wara t-telfa ta’ 1-0 fil-Greċja, Juventus issa jridu jwettqu reazzjoni meta jilagħbu kontra Palermo
Ġappuniż Honda u dan bla dubju se jkun wieħed mill-akbar theddidiet għall-Viola. Minkejja li qegħdin fil-11-il post Fiorentina huma wieħed mill-inqas timijiet li sofra gowls. Il-Viola s’issa qalgħu biss ħames gowls imma lproblema prinċipali tagħhom qed tkun li ma tantx qed jiskurjaw u filfatt skurjaw biss ħamsa. Il-fatt li Milan kellhom ċans ġimgħa biex iħejju għal dan ilp-konfront żgur se jkun fattur li jiffavurihom. Napoli, li issa ilhom ma jitilfu f’dawn l-aħħar erba’ partiti fir-Serie A jilagħbu kontra Verona. Minkejja li ilhom ma jitilfu fil-kampjonat wieħed se jkun qed jistenna reazzjoni minn naħa tal-plejers li matul il-ġimgħa tilfu 2-0 kontra Young Boys fl-Europa League.
Wara l-partita kien hemm diversi partitarji diżappuntati li bdew ikantaw korijiet kontra t-tim. Ilkowċ Rafa Benitez talab lit-tim biex juri aktar grinta u għatx għar-rebħ. Inter jilagħbu barra minn darhom kontra Cesena u dawn tal-aħħar se jkollhom lil Coppola sospiż wara li tkeċċa fit-telfa ta’ 2-1 kontra Palermo. It-tim ta’Mazzarri se jkun ġew minn żewġ drojiet konsekuttivi wara li fil-kampjonat spiċċaw 2-2 kontra Napoli filwaqt li matul il-ġimgħa ġew draw 0-0 kontra Saint Etienne. Lazio se jkunu qed ifittxu li jiksbu r-raba’ rebħa konsekuttiva fil-kampjonat meta għada jilagħbu kontra Torino, tim li qed juri logħob tajjeb fl-Ewropa iżda mhux fil-kampjonat.
Il-midfielder ta’ Juventus Paul Pogba ġedded il-kuntratt tiegħu sal-2019. Matul l-aħħar xhur Pogba kien segwit minn klabbs bħal ma huma Real Madrid u PSG. Minn meta ħalla lil Man Utd u ingħaqad ma’ Juventus sentejn ilu, Pogba stabbilixxa ruħu bħala wieħed mill-aktar plejers importanti tat-tim. Pogba, li għandu 21 sena kellu kuntratt li kien se jiskadi sal2016 u hu anke wieħed mill-plejers prinċipali tat-tim nazzjonali Franċiż. VALDES - L-eks gowlkiper ta’ Barcelona Victor Valdes hu mistenni jibda jitħarreġ ma’ Manchester United. Valdes weġġa’ serjament irkopptu
f’Marzu li għadda u minħabba f’hekk Monaco, li kienu interessati fih, naqqsu milli jakkwistawh. Jidher li l-manager ta’ Man Utd Louis Van Gaal offra lil Valdes biex jitħarreġ mar-Red Devils u jkompli jirkupra mill-injury serja li kellu. Skont rapporti fil-ġurnali Ingliżi Valdes irrifjuta li jingħaqad ma’ Liverpool u għażel li għat-tieni darba fil-karriera tiegħu jaħdem ma’ Van Gaal. Il-fatt li Valdes se jkun qed jitħarreġ ma’ Man Utd qed iżid lispekulazzjonijiet li la darba dan jirkupra kompletament millinjury dan jiffirma ma’ Man Utd u jkun sositut ta’ David De Gea.
Pogba jġedded il-kuntratt ma’ Juventus
www.maltarightnow.com
SPORT
Chelsea jmorru jilagħbu f’Old Trafford FUTBOL FIR-RENJU UNIT Il-Programm
Premiership Ingliż Illum West Ham v Man City Liverpool v Hull Southampton v Stoke Sunderland v Arsenal West Brom v C. Palace Swansea v Leicester
(13.45) (16.00) (16.00) (16.00) (16.00) (18.30)
Għada Burnley v Everton Tottenham v Newcastle Man Utd v Chelsea
(14.30) (14.30) (17.00)
It-Tnejn QPR v Aston Villa
(21.00)
The Championship Millwall v Cardiff Birmingham v Bournemouth Bolton v Brentford Brighton v Rotherham Derby v Wigan Ipswich v Huddersfield Leeds v Wolves M’boro v Watford Nottm Forest v Blackburn Reading v Blackpool Sheff Wed v Norwich League One Barnsley v Bristol City Coventry v Peterborough Crewe v Sheff Utd Doncaster v MK Dons Gillingham V Crawley Oldham v Bradford Port Vale v L.Orient Preston v Fleetwood Scunthorpe v Notts County Swindon v Colchester Walsall v Chesterfield Yeovil v Rochdale League Two Wimbledon v Tranmere Cambridge v Hartlepool Carlisle v Oxford Utd Luton v Northampton Newport v Accrington Plymouth v Cheltenham Shrewsbury v Portsmouth Southend v Bury Stevenage v Burton Wycombe v Dag & Red York v Mansfield Premiership Skoċċiż Illum Dundee v Hamilton Inverness CT v Dundee Utd Partick Thistle v St Johnstone St Mirren v Ross County Għada Celtic v Kilmarnock Championship Skoċċiż Illum Dumbarton v Rangers Falkirk v Cowdenbeath Livingston v Queen of Sth Raith Rovers v Alloa Għada Hibernian v Hearts I Div Ayr v Brechin Dunfermline v Morton Forfar v Stranraer Stenhousemuir v Peterhead Stirling v Airdrieonians II Div Albion v Berwick Annan Athletic v East Stirling Clyde v Elgin Montrose v Arbroath Queen’s Park v East Fife
29
Is-Sibt, 25 ta’ Ottubru, 2014
Bejn illum u nhar it-Tnejn jitkmompla l-Premiership Ingliż u lattenzjoni bla dubju se tkun laktar fuq il-logħba f’Old Trafford bejn Manchester Utd u Chelsea. Il-Blues qed jokkupaw l-ewwel post tal-klassifika fejn għandhom vantaġġ ta’ ħames punti fuq l-eqreb rivali tagħhom Manchester City. Id-distakk bejn Chelsea u Man Utd hu dak ta’ 10 punti u l-wirjiet tar-Red Devils dan l-istaġun ma tantx kienu daqstant sodisfaċenti. Madankollu konfront f’Old Trafford għal Chelsea hu dejjem konfront delikat. Il-liders għandhom problema fid-dipartiment tal-attakk hekk kif għandhom lil Loic Remy u lil Diego Costa neqsin. Matul il-ġimgħa Chelsea tilfu lil Remy fir-rebħa ta’ 6-0 li kellhom fiċ-Champions League kontra Maribor filwaqt li Diego Costa għandu problema fil-hamstring u matul il-ġimgħa kien qed isfori wkoll minn virus. Dan ifisser li x’aktarx malewwel 11 se jibda l-attakkant Didier Drogba u minkejja lesperjenza li għandu dan il-plejer veteran wieħed irid jara hux se jkun f’kundizzjoni li jilgħab id90 minuta. Kontra Maribor Drogba daħal minflok Remy u skurja penalty imma f’kummenti li ta l-manager ta’ Chelsea Jose Mourinho qal li l-pjan kien li Drogba jilgħab biss madwar nofs siegħa minħabba li għadu mhux fl-aqwa kundizzjoni. Filwaqt li Chelsea qed juru logħob mill-aqwa, Man Utd għandhom ‘il-lussu’ li setgħu jippreparaw għal din il-logħba diffiċli ġimgħa sħiħa minħabba li m’humiex impenjati fl-ebda kompetizzjoni Ewropea. Fl-
Chelsea għandhom lil Remy imweġġa’ u lil Costa dubjuż u b’hekk Drogba (bil-blu) mistenni jibda kontra Man Utd
aħħar ħarġa tagħhom fil-kampjonat Chelsea rebħu 2-1 barra minn darhom kontra Crystal Palace filwaqt li Man Utd, nhar it-Tnejn ġew draw 2-2 kontra West Bromwich Albion. Chelsea se jkollhom lil Azpilicueta nieqes minħabba li hu sospiż wara li tkeċċa kontra Palace.
Iridu jitfgħu pressjoni Illum Man City iridu jitfgħu pressjoni fuq Chelsea billi jirbħu kontra West Ham Utd biex b’hekk id-distakk bejniethom ikun biss dak ta’ żewġ punti. Ittim ta’ Pellegrini, ġimgħa ilu rebaħ 4-1 kontra Tottenham imma matul il-ġimgħa City tilfu vantaġġ ta’ żewġ gowls u ġew draw 2-2 kontra CSKA Moscow fiċ-Champions League. Bla dubju theddida kbira għal West Ham se jkun l-attakkant Sergio
Aguero li mhux biss skurja erba’ gowls kontra l-Ispurs imma anke fetaħ l-iskor kontra r-Russi. Minn naħa tagħhom West Ham Utd rebħu 3-1 barra minn darhom kontra Burnley, rebħa li biha telgħu fir-raba’ post talklassifika. Żgur li l-logħba ta’ llum se tkun ostaklu delikat għaċ-champions li se jkunu ġejjin minn tliet rebħiet konsekuttivi fil-kampjonat. Illum wieħed se jkun qed jistenna xi tip ta’ reazzjoni minn naħa ta’ Liverpool li matul ilġimgħa tilfu 3-0 f’Anfield kontra Real Madrid fiċ-Champions League meta dawn jilagħbu kontra Hull. Il-wirjiet ta’ Liverpool dan l-aħħar żgur li m’humiex l-istess wirjiet li bihom staġun ilu sfidaw għarrebħ tal-kampjonat. Ġimgħa ilu dawn batew biex ħadu tliet punti
barra minn darhom fir-rebħa ta’ 3-2 li kisbu fl-aħħar sekondi kontra QPR. Fuq il-karta t-tim ta’ Brendan Rodgers jibda favorit li jirbaħ kontra Hull, tim li qiegħed fil-11-il post tal-klassifika u li mill-aħħar ħames partiti rebaħ biss logħba. Arsenal illum jilagħbu barra minn darhom kontra Sunderland u t-tim ta’ Wenger, li bħalissa qiegħed fis-seba’ post żgur irid jilgħab aħjar jekk irid ikun ma tal-ewwel fil-klassifika. Ġimgħa ilu gowl ta’ Welbeck salva draw ta’ 2-2 kontra Hull filwaqt li matul il-ġimgħa l-Gunners reġgħu ħallew għall-aħħar meta rebħu 2-1 barra minn darhom kontra Anderlecht fiċChampions League. Huma kienu 1-0 minn taħt sakemm skurjaw żewġ gowls fl-aħħar żewġ minuti biex ħadu t-tliet punti.
Minn naħa tagħhom lorganizzaturi tat-Tazza tad-Dinja dejjem qalu li huma lesti jibnu grawnds b’arja kundizzjonata imma l-President tal-FIFA Sepp Blatter qal li hu tal-idea li l-logħob jintlagħab fix-xitwa. Skont Blatter l-aħjar żmien ikun bejn Novembru u Diċembru. Blatter spjega li ma tkunx idea tajba li l-logħob jintlagħab bejn Jannar u Frar tal-2022 minħabba li f’dak iż-żmien ikunu għaddejin lOlimpjadi tax-Xitwa li se jsiru jew fil-Kazakhstan jew fiċ-Ċina. Minn naħa tagħhom il-klabbs
m’humiex favur l-idea li t-Tazza tad-Dinja ssir bejn Novembru u Diċembru għax minħabba f’hekk ikun hekk kaos sħiħ fit-tibdil talprogramm ta’ logħob talkampjonati domestiċi u hu għalhekk li l-ECA qed tipproponi li l-logħob jintlagħab f’Mejju. It-temperaturi f’Mejju fil-Qatar ikunu madwar 35°C u dawn huma temperaturi aċċettabbli meta wieħed iqis li fil-passat kien hemm edizzjonijiet (Messiku 86’ u Stati Uniti 94’) li waqthom ittemperatura kienet l-istess. Fit-Tazza tad-Dinja ta’ din is-
sena li saret fil-Brażil aktar minn 75% tal-plejers li ħadu sehem fiha kienu ġejjin minn klabbs li jaqgħu taħt il-kappa tal-ECA u dan ifisser li l-kelma tal-ECA għandha piż kbir fuq id-deċiżjoni finali dwar meta se ssir it-Tazza tad-Dinja tmien snin oħra. Ta min jiftakar li minbarra kontroversji dwar id-dati, kien hemm anke allegazzjonijiet ta’ element ta’ korruzzjoni fl-għala innifisha. Hu mistenni li deċiżjoni finali dwar f’liema xhur se ssir it-Tazza tad-Dinja tal-2022 se titħabbar f’Marzu ta’ sena oħra.
Aktar polemika dwar it-Tazza tad-Dinja tal-Qatar FUTBOL
Aktar ma jgħaddu xhur aktar qed tkompli tiżdied il-polemika dwar it-Tazza tad-Dinja tal-2022 li se ssir fil-Qatar. Dan hekk kif issa l-Assoċjazzjoni tal-Klabbs Ewropej (ECA), assoċjazzjoni li tinkludi klabbs bħal ma huma Man Utd, Liverpool, Barcelona u Bayern Munich qed titlob biex ledzzjoni ssir f’Mejju tal-2022. Minn meta l-Qatar rebaħ id-dritt li jorganizza t-Tazza tad-Dinja kien hemm kontroversji kbar dwar ix-xhur li se jintlagħbu fihom ilpartiti minħabba s-sħana kbira li jekk hemm fil-pajjiż matul is-sajf.
www.maltarightnow.com
30
Is-Sibt, 25 ta’ Ottubru, 2014
Konfront dirett bejn Hiberians u Birkirkara KAMPJONAT BOV PREMIER
Illum f’Ta’ Qali jintlagħab ilkonfront dirett bejn Hibernians u B’Kara, konfront li s’issa jista’ jitqies bejn l-uniku żewġ timijiet li qed jidhru li se jkunu huma li jisfidaw għar-rebħ tal-kampjonat. Hibernians għandhom erba’ punti vantaġġ fuq B’Kara u b‘hekk qegħdin f’pożizzjoni kemmxejn komda fejn anke f’każ ta’ telfa jibqgħu jokkupaw l-ewwel post. Madankollu telfa jaf tfisser ħafna għall-moral tat-tim filwaqt li minn naħa tagħhom B’Kara se jkunu qed itixxu li jkomplu jnaqqsu ddistakk minn ma’ Hibernians. Ġimgħa ilu l-Karkariżi rebħu 2-0 kontra Valletta, jum wara li Hibs kienu ġew miżmuma draw 1-1 fidderby kontra Tarxien. Iż-żewġ punti li waqqgħu Hibs kontra Tarxien kienu fil-fatt l-ewwel punti li waqgħu f’dan il-kampjonat fejn kellhom bidu mill-aqwa b‘seba rebħiet konsekuttivi. B’Kara minn naħa tagħhom għadhomx ma urewx l-istess konsistenza fil-logħob tagħhom iżda l-wirja kontra Valletta kienet ferm konvinċenti u r-rebħa kontra r-rivali wieħed jista’ jgħid li kienet waħda komda. Bla dubju l-akba theddida għal Hibs se jkun lattakkant Ellinton Costa Morais li s’issa skurja seba’ gowls. Fuq innaħa l-oħra l-koppja tal-Pawlisti, Clayton Failla u Luis dos Santos Tarabai skurjaw sitta kull wieħed. Il-qawwa fid-dipartiment talattakk ta’ Hibernians hi waħda evidenti u dawn bħalissa huma laktar tim li skurja gowls b’total ta’ 23 u barra minn hekk it-tim ta’ Raħal Ġdid hu anke l-inqas tim li sofra gowls b’total ta’ sitta. Hibs se jkollhom lil Marcelo Dias sospiż għal kontra B’Kara. Qabel il-partita bejn B’Kara u Hibs, fl-istess grawnd jiltaqgħu għall-ewwel darba dan l-istaġun iż-żewġ timijiet li ġew promossi, Pieta u Żebbuġ. Minnhom it-tnejn
SPORT
Il-Programm Illum Ta’ Qali 3pm – Pieta v Żebbuġ 5pm – Hibs v B’Kara Victor Tedesco Std 3pm – Qormi v Tarxien R 5.15pm – Floriana v Mosta Għada Ta’ Qali 3pm – Valletta v Naxxar L 5.15pm – Sliema W v Balzan
l-aktar li s’issa kellhom riżultati pożittivi kienu Pieta li s’issa ħadu ħames punti, tlieta minnhom wara li kontra kul mistenni għelbu liċchampions Valletta. Żebbuġ iddiżappuntaw kemmxejn u qegħdin fil-qiegħ talklassifika bi tliet punti li waslu grazzi għal tliet drojiet. Fl-aħħar ħarġa tagħhom iż-żewġ timijiet ħadu punt hekk kif Pieta ġew draw 1-1 kontra Balzan u Żebbuġ wettqu rimonta u salvaw draw ta’ 3-3 kontra Naxxar Lions. Minbarra li se jkunu qed ifittxu l-ewwel rebħa dan l-istaġun, Żebbuġ se jkunu qed jittamaw ukoll li jum wara l-partita tagħhom, Naxxar ifallu kontra Valletta biex b’hekk jaqbżuhom filklassifika. Theddida għal Pieta se jkun l-attakkant Britto, attakkant li s’issa skurja ħames gowls imma lgowls tiegħu ma kienux biżżejjed biex jevitaw l-aħħar post talklassifika lit-tim tiegħu. Għal logħba kontra Pieta, Żebbuġ se jkollhom lill-koppja Clifford Gauci u Javier Diaz Serrano sospiżi. Għada Valletta jridu jwettqu reazzjoni wara t-telfa kontra B’Kara. Din kienet it-tieni telfa konsekuttiva tagħhom għax qabel il-waqfa minħabba l-impenn tattim nazzjonali Malti fir-rawnd ta’ kwalifikazzjoni għall-Euro 2016, kienu tilfu kontra Pieta. Bla dubju s’issa jidher li l-plejers għadhom
Wara li għelbu lil Valletta 2-0, issa B’Kara għandhom konfront ieħor diffiċli kontra l-liders Hibernians (Ritratt: Trevor Sollars)
ma drawx sew is-sistema tal-kowċ il-ġdid Gilbert Agius u t-tim sofra erba’ telfiet u qiegħed fis-seba’ post tal-klassifika. Fuq il-karta Valletta m’għadhomx ifallu kontra Naxxar imma jridu jkunu attenti li ma jiġrix l-istess bħal ma ġara kontra l-Hotspurs. Valletta se jkollhom lid-difensur Luke Dimech sospiż filwaqt li Naxxar se jkollhom lil sospiż lil Andrew Scicluna. Għada Sliema se jkunu qed ifittxu r-raba’ rebħa konsekuttiva biex ikomplu jirkupraw minn bidu diżappuntanti f’dan l-istaġun. IlWanderers bdew jirkupraw meta lewwel rebħu kontra ż-żewġ timijiet promossi Pieta u Żebbuġ, liema rebħiet ma salvawx post il-kowċ Alfonso Greco u ġimgħa ilu rebħu 4-1 kontra Mosta taħt it-tmexxija tal-kowċ il-ġdid Stephen Azzopardi. Is-Slimiżi se jkollhom lil Clifford Gatt Baldacchino sospiż. Illum dawn imisshom jilagħbu
kontra Balzan u jekk jieħdu t-tliet punti jilħqu lill-istess Balzan li għandhom 15-il punt. Balzan se jkunu ġejjin minn żewġ drojiet konsekuttivi, kontra Floriana u kontra Pieta u żgur li ma jistgħux ikomplu jwaqqgħu l-punti jekk iridu jibqgħu fin-naħa ta’ fuq talklassifika. Jista’ jagħti l-każ li jekk illum B’Kara jitilfu kontra Hibs u Balzan jirbħu kontra Sliema dawn jitilgħu fit-tieni post flimkien mattim ta’ Pawlu Zammit. Illum fil-Victor Tedesco Stadium jintlagħbu żewġ partiti fejn Qormi jilagħbu kontra Tarxien u Floriana jilagħbu kontra Mosta. Il-logħba bejn Floriana u Mosta se tkun logħba bejn żewġ timijiet li se jkunu ġejjin minn telfa. Floriana tilfu 4-2 kontra Qormi filwaqt li Mosta tilfu kontra Sliema. Mosta kelhom bidu tajjeb dan l-istaġun imma bdew inaqqsu mir-ritmu u bħalissa jinsabu fir-raba’ post bi
13-il punt, tnejn inqas minn Balzan. Minn naħa tagħhom Floriana se jkunu qed jippruvaw jiksbu t-tieni rebħa tal-istaġun. Fil-logħba l-oħra ż-żewġ timijiet se jkollhom il-moral għoli wara li kisbu riżultati pożittivi fl-aħħar ħarġa tagħhom. Tarxien s’issa huma l-uniku tim li naqqar xi punti lil liders Hibs filwaqt li Qormi ġejjin minn żewġ rebħiet li fihom skurjaw erba’ gowls kull darba. Theddida għal Tarxien se jkun lattakkant Alfred Effiong, plejer li flaħħar logħba kontra Floriana skurja l-100 gowls tiegħu fil-Kampjonat Premier. Effiong sar l-1-il plejer flistorja tal-futbol Malti li għamel dan u t-tieni plejer barrani li laħaq din iċ-ċifra wara Danilo Doncic. Dan l-istaġun s’issa Effiong, pelejer li daqt jagħlaq 30 sena skurja tliet gowls. Daqqa ta’ ħarta għal Tarxien hi li dawn se jkollhom lil Wesley Lima Silva, Owen Bugeja u lil Triston Caruana kollha sospiżi.
FUTBOL
Rio Ferdinand mistenni jirtira fi tmiem l-istaġun
Rio Ferdinand
L-eks difensur ta’ Man Utd u d-difensur attwali ta’ QPR Rio Ferdinand żvela li fi tmiem listaġun x’aktarx se jirtira millfutbol. Ferdinand, li għandu 35 sena qal, “Naħseb li la darba jintemm l-istaġun nirtira. Mhux qed niddejjaq bil-fatt li wasalt fi tmiem tal-karriera tiegħi u nemmen li la darba nirtira se
nibqa’ involut fil-futbol.” Ferdinand, li fil-passat tiegħu lagħab anke ma’ timijiet bħal ma huma West Ham United u Leeds diġa’ beda jitħarreġ biex jilħaq kowċ. “Jasal żmien fejn trid tinduna li ġismek ma jibqax kapaċi jilħaq mad-domanda tal-isport. Li hu żgur hu li la darba nirtira
nibqa’ involut fil-futbol għax hi xi ħaġa li inħobb,” kompla jgħid Ferdinand. Ferdinand, plejer li lagħab anke 81 darba mat-tim nazzjonali Ingliż rebaħ sitt darbiet ilPremiership u darba l-FA Cup kif ukoll iċ-Champions League. Fl-2008 Ferdinand rebaħ anke t-Tazza tad-Dinja tal-klabbs.
www.maltarightnow.com
32
Is-Sibt, 25 ta’ Ottubru, 2014
LOKALI
IL-FUNTANA TAT-TRITONI tidher iċċentrata fl-isfond f’ritratt artistiku tal-fotografu tagħna Martin Agius fid-daħla tal-Belt Valletta, miġbud minn wara żewġ persuni li jissimbolizzaw suldati ta’ żmien il-gwerra li kienu qegħdin iqassmu flyers lit-turisti biex jirreklamaw magħhom postijiet ta’ interess nazzjonali fi gżiritna.
Il-Prim Ministru ‘Operating table’ fl-Isptar ta’ Għawdex tibqa’ ma tissewwiex gideb ukoll dwar il-pagi u toħloq tbatija żejda lill-pazjenti
Operating table fl-Isptar Ġenerali ta’ Għawdex qed tikkaġuna inkonvenjenzi kbar għall-pazjenti tal-ortopedija li jkollhom bżonn operazzjonijiet. In-Nazzjon hu infurmat li għal diversi ġimgħat loperating table partikolari ma ssewwietx bil-konsegwenza li fl-aħħar ġimgħat kien hemm numru ta’ pazjenti li kellhom jinġiebu Malta minn Għawdex biex isirulhom operazzjonijiet li normalment kienu jsiru Għawdex. Sal-aħħar ġranet stess kienu qed jintiżżlu l-pazjenti lejn Malta biex jiġu operati. Dan qed joħloq inkonvenjent kbirr mhux biss għall-pazjenti iżda wkoll għall-familjari Għawdxin li qed ikollhom jaqsmu bejn iżżewg gżejjer biex jaraw lillfamiljari tagħhom li jkunu ttieħdu Malta għalloperazzjonijiet. Iżda l-problema tal-operating
tables tal-Isptar Ġenerali ta’ Għawdex mhix l-unika problema li qed jiffaċċja dan lisptar bħalissa. Problemi li qed ikunu attribwiti għal nuqqas ta’ management organizzat. Problema oħra maħluqa hi dik marbuta mal-isterilizzar talapparat u l-istrumenti li jintużaw fl-operazzjonijiet f’Għawdex. Regolarment dan listerilizzar kien isir fl-Isptar Ġenerali ta’ Għawdex f’taqsima apposta biex b’hekk l-istrumenti jkunu jistgħu jintużaw kontinwament wara kull operazzjoni. Jirriżulta li kaġun ta’ modernizzar li qed isir f’din ittaqsima, l-apparat talisterilizzar li jintuża fl-Isptar Ġenerali ta’ Għawdex issa qed jitniżżel Malta biex ikun sterilizzat minħabba li ttmexxija tal-isptar ma ħasbitx biex ikun hemm post alternattiv fejn isir dan il-proċess tant
importanti. Fost il-modernizzar li qed isir hemm l-istallazzjoni ta’ magni ġodda tal-ħasil tal-istrumenti. Jirriżulta li dawn il-magni bħalissa mhumiex jaħdmu sakemm l-amministrazzjoni tistenna r-riżulati tat-testijiet li saru. Jirriżulta wkoll li t-testijiet li kellhom isiru fil-fatt ma sarux minħabba l-biża’ ta’ kontaminazzjoni u għalhekk ilpost fejn kellu jsir l-isterilizzar ingħalaq. Dan in-nuqqas ta’ management wassal biex ilħaddiema fl-Isptar Ġenerali ta’ Għawdex qed jaħdmu taħt tensjoni żejda u preokkupazzjoni għall-fatt li jista’ jinqala’ każ li fih listrumenti tal-operazzjonijiet ikunu għall-isterilizzar f’Malta iżda tinqala’ ħtieġa urġenti f’Għawdex meta dawn listrumenti jkunu jridu jintużaw b’urġenza.
Il-Prim Ministru Joseph Muscat qed jerġa’ jinqabad f’gidba oħra kbira, apparti l-gidba li jirriżenja jekk ma jlestix power station oħra sa ħames xhur oħra. Issa nqabad li gideb ukoll fil-kampanja kbira li għamel fl-Oppożizzjoni fuq ilfaqar, il-pensjonijiet, is-servizzi soċjali u l-living wage. Il-Partit Nazzjonalista, fi stqarrija, qal li fil-ħames snin bejn l-2008 u l-2013, il-paga medja f’Malta żdiedet b’€2,640 minkejja li d-dinja kienet għaddejja millagħar kriżi ekonomika f’mitt sena. Fl-istess ħames snin, il-pensjonanti gawdew iż-żieda sħiħa li kienet medja ta’ kważi €4 fil-ġimgħa. Fl-istess waqt, imma, Joseph Muscat kien qed jgħid li jneħħi lfaqar billi jintroduċi l-living wage, jiġifieri paga li tkun ferm ogħla millpaga minima, u li jżid il-pensjonijiet u s-servizzi soċjali b’ammonti sostanzjali ħalli ‘jeradika’ l-faqar. Issa l-istess Joseph Muscat qed jilgħab biċ-ċifri u l-ewwel jgħid li ż-żieda se tkun €1.16 fil-ġimgħa u mbagħad jgħid li se tkun €0.58. Dawn iż-żidiet għadhom kemm
ġew deskritti mill-Alleanza Kontra l-Faqar bħala ‘miżeri’. Dan waqt li l-Ministri u dDeputati Laburisti u l-qraba tagħhom qed jiffangaw f’pagi fenomenali. Il-mara tal-Ministru li jgħid li xirja ta’ ġimgħa għand issupermarket tiswa €25 qed taħtaf €13,000 fix-xahar. Il-familja tadDeputat Laburista Silvio Schembri għandha tmien karigi. U l-aħħar eżempju ta’ ffangar Laburista hu mid-Deputat Laburista Carmelo Abela li qed idaħħal €1,115 filġimgħa. Lil dal-Prim Ministru, temm jgħid il-PN, ma jista’ jemmnu ħadd f’dak li jgħid. Joseph Muscat la żamm il-kelma li ta sena wara lelezzjoni f’Dissett tas-6 ta’ Marzu li għadda u lanqas ma żamm ilwegħda tal-living wage.