Nru 13,890
It-Tnejn, 3 ta‘ Novembru, 2014 €0.80
www.maltarightnow.com
Iben eks-kandidat tal-PL jinħatar Segretarju tal-Air Malta
Ara paġna 3
Elezzjonijiet kontroversjali fir-reġjuni separatisti tal-Lvant tal-Ukrajna
Il-ħaddiema tal-Air Malta maħsudin bl-intenzjonijiet tal-Gvern L-AIR CHINA LESTA BIEX TIBLA’ L-AIR MALTA
Ara paġna 15
Il-Ministru jiċħad, imma s-CEO jikkonferma
Joe Mikallef
Il-pjan tal-Prim Ministru Joseph Muscat żvelat ilbieraħ mill-gazzetta ‘il-mument’ – dak li jbiegħ parzjalment jew totalment l-Air Malta lill-Air China – ħasad lill-ħaddiema kollha tal-Air Malta u lill-familji tagħhom, biex ma ngħidux li ħasad lill-pajjiż kollu. Minkejja li fi stqarrija lMinistru għat-Turiżmu Edward Zammit Lewis ċaħad din l-aħbar, hu stat ta’ fatt li l-Gvern hu inkwetat bil-fatt li donnu ma jeżisti ebda dawl fit-tarf tal-mina fir-rigward tal-Air Malta – bittelf din is-sena u s-sena d-dieħla mistenni jlaħħaq it-€32 miljun. Dan apparti li skont il-Gvern, u forsi anki skont il-pariri li qed
jagħtuh l-esperti, donnu li l-Air Malta, anki fid-dawl tal-ftehim li kien sar mal-Kummissjoni Ewropea, hu diffiċli ħafna li żżomm mal-Pjan ta’ Ristrutturar. Minkejja ċ-ċaħda ta’ Zammit Lewis fi stqarrija xotta ta’ żewġ linji, li qal li din l-aħbar hi invenzjoni, mhux l-istess implika lKap Eżekuttiv il-ġdid tal-Air Malta Philip Micallef, li fl-istess ġurnata, ilbieraħ, f’intervista mal-Malta Independent on Sunday, imkien ma ċaħad il-possibiltà tal-privatizzazzjoni. Anzi, meta mistoqsi dwar dan, qal li l-Air Malta għandha assi, fosthom il-“landing slots” f’ajruporti ewlenin ewropej bħal Heathrow fir-Renju Unit, li linji tal-ajru mhux Ewropej jafu jkunu
interessati fihom. Philip Micallef qal ukoll li hemm kapaċità ta’ konnessjoni malLvant, mhux biss il-Lvant Nofsani, iżda wkoll lil hinn minnu, u hawnhekk semma kif lAsja hi l-aktar suq li qed jikber b’rata mgħaġġla fl-industrija talavjazzjoni. “Li l-Air Malta jkollha xi forma ta’ alleanza ma’ linja talajru li tkun interessata fis-swieq li ttir lejhom huwa, fl-opinjoni tiegħi, selling point tajjeb”, kompla Micallef, fl-intervista. Mingħajr ma nidħlu fil-mertu dwar kif qed ikompli jkun akkumulat it-telf u dwar x’inhuma l-fatturi li qed iwasslu biex l-Air Malta tkompli tagħmel it-telf –sabiex lissue ma tkunx politiċizzata, għax
wara kollox fin-nofs hemm l-interessi diretti tal-ħaddiema kollha li jaħdmu fil-kumpanija – hu stat ta’ fatt li fl-aħħar xhur ir-rotta ta’ rkupru li kienet qed taqbad l-Air Malta ma baqgħetx sostnuta, birriżultat li issa l-andament finanzjarju tal-kumpanija reġa’ sejjer lura bħall-granċ. Quddiem dan ix-xenarju xejn inkoraġġanti, il-Gvern qed jitwebbel bis-serjetà li jsolvi din il-problema billi jinvolvi lillGvern Ċiniż – kif għamel flEnemalta – biex permezz talkumpanija nazzjonali tal-ajru Ċiniża l-Air China, din il-problema finanzjarja serja tal-Air Malta tkun riżolta. għal paġna 3
City jegħlbu lir-rivali United fid-derby ta’ Manchester
Ara paġna 26
www.maltarightnow.com
2
It-Tnejn, 3 ta’ Novembru, 2014
LOKALI
Il-Gvern m’għandux jerġa’ jżid is-sisa fuq id-diesel Il-GRTU wissiet li jkun inaċċettabbli li fil-Baġit li ġej, il-Gvern ikompli jgħolli s-sisa fuq id-diesel meta l-intrapriżi Maltin diġà qed iħallsu madwar 30 ċentezmu iktar fuq kull litru ta’ żejt. Il-Kamra tal-Intrapriżi Żgħar u Medji stqarret dan fid-dawl
Ftehim kollettiv għall-ħaddiema tal-Caritas
It-Taqsima Edukazzjoni u Kura tal-Union Ħaddiema Maqgħudin (UĦM) u l-Caritas iffirmaw il-ftehim kollettiv talħaddiema li jaħdmu l-Caritas. Il-ftehim itejjeb il-kundizzjonijiet tax-xogħol tal-ħaddiema, u s-salarji b’ħolqien ta’ allowances ġodda. Il-UĦM esprimiet l-apprezzament tagħha għal-livell ta’ diskussjonijiet produttivi u rrieda ġenwiena mill-partijiet kollha li wasslu għal ftehim kollettiv li jippremja x-xogħol siewi talħaddiema li jahdmu f’dan ilqasam sensittiv. Il-Unjin esprimiet ukoll sodisfazzjon għallisforzi tal-Management biex kontinwament itejjeb is-servizz li toffri l-Caritas. Il-ftehim ġie spjegat u approvat mill-maġġoranza talħaddiema f’laqgħa li saret ftit ġranet qabel. Il-ftehim kollettiv jkopri lillħaddiema sal-31 ta’ Diċembru 2016.
tad-dikjarazzjonijiet vagi talGvern li se jkun hemm ċaqliq lejn iktar tassazzjoni indiretta, kif ukoll għax minħabba li lprezz tal-fuels inżamm fiss millGvern, il-konsumaturi qed jixtru l-petrol u d-diesel bl-għoli wara l-waqgħa tal-prezz taż-żejt. L-istqarrija tkompli li l-Gvern
ma kkonfermax hux se jgħolli ssisa fuq id-diesel pero’ l-GRTU tħoss li din hi l-probabbiltà għaliex fl-Abbozz tal-Baġit għall-2015, il-Gvern għamel enfasi fuq taxxa indiretta u dan jista’ jfisser żieda fis-sisa fuq ilfuel. Il-GRTU fakkret li waħda
mill-ħames prijoritajiet tagħha għall-Baġit 2015 hi reviżjoni tal-liċenzji tal-vetturi kummerċjali. Fil-Baġit li għadda, il-Gvern għolla b’mod sostanzjali l-liċenzji tal-vetturi kummerċjali bejn 33% u 344% li jfisser żieda ta’ bejn €171 u €636.
Aktar kundanni għall-għoti ta’ smart meters fl-Armier L-għaqdiet ambjentali Ramblers Association, Flimkien għal Ambjent Aħjar u Friends of the Earth irreferew għal stqarrijiet tas-Segretarju Parlamentari Michael Falzon li qal li l-Gvern dan l-aħħar kellu numru ta’ laqgħat ma’ rappreżentanti tal-boathouses illegali fl-Armier, u qalu li l-fatt li l-Gvern qed jinnegozja ma’ dawn is-sidien mhi aħbar tajba
xejn, anzi hi aħbar ħażina. Huma kkritikaw dik li ddeskrivew bħala amministrazzjoni ħażina talġustizzja fejn filwaqt li l-Gvern qed iressaq quddiem il-Qrati dawk li bagħbsu fl-ismart meters, fl-istess ħin qiegħed “jitħaddet” ma’ oħrajn li ilhom jisirqu ddawl għal snin twal. It-tliet NGOs qalu li ħadd ma kkonsulta mal-pubbliku, u f’dan
il-każ il-partiti politiċi ma jirrappreżentawx l-interessi talpubbliku għaliex poġġew linteressi ta’ min seraq art pubblika qabel l-interess nazzjonali. L-NGOs qalu li dawn l-abbużi issa ilhom għaddejjin għal ħafna żmien u sejħu għal kampanja nazzjonali sabiex l-art misruqa fl-Armier tingħata lura lil sidha, jiġifieri lin-nazzjon Malti.
– il-GRTU
L-istqarrija ttemm tgħid li waqt il-laqgħat tal-MCESD, ma kienx hemm diskussjoni u dDokument ta’ Qabel il-Baġit kien vag. Il-GRTU qalet li qed tistenna laqgħa mal-Ministru tal-Finanzi bil-għan li jiġu ċċarati kwistjonijiet u mistoqsijiet relatati ma’ taxxa.
Tliet nomini s’issa
Fl-aħħar jumejn komplew deħlin aktar nomini għallelezzjoni każwali biex jiġi elett membru ġdid tal-Kamra tad-Deputati fuq il-Ħames Distrett Elettorali wara rriżenja ta’ Karmenu Vella minn Membru Parlamentari, biex jinħatar Kummissarju Ewropew. S’issa daħlu tliet nomini għal dan is-siġġu, bl-aħħar tnejn ikunu dawk ta’ Joseph Farrugia u Anthony Zammit, li daħlu għand il-Kummissjoni Elettorali s-Sibt u l-Ħadd. In-nomini fetħu nhar ilĠimgħa, bl-ewwel nomina mitfugħa dakinhar tkun dik ta’ Edric Micallef. In-nomini mingħand il-kandidati se jkomplu jintlaqgħu llum u għada t-Tlieta, li tkun l-aħħar ġurnata, sabiex imbagħad nhar il-Ħamis isir lgħadd tal-voti fid-9am fiċĊentru tal-Għadd tal-Voti finNaxxar.
Id-Direttur tal-films u tat-televiżjoni Mario Philip Azzopardi nħatar Direttur Artistiku tal-Fondazzjoni V18 b’seħħ mill-1 ta’ Jannar 2015. Hu jieħu post Wayne Marshall, li l-kuntratt tiegħu – u ta’ seba’ diretturi oħra – ma kienx ġie mġedded meta Jason Micallef inħatar Chairman tal-Fondazzjoni Valletta 2018, malbidla fil-Gvern. Il-ħatra ta’ Azzopardi hi fost tlieta li tħabbru fil-qasam artistiku u kulturali lokali, fil-mixja lejn it-titlu tal-Belt Valletta bħala Belt Kapitali Ewropea tal-Kultura fl-2018. Michelle Castelletti ġiet appuntata Direttur Artistiku tal-Malta Arts Festival, filwaqt li Toni Sant inħatar Direttur Artistiku taċ-Ċentru għallKreattività tal-Kavallier ta’ San Ġakbu. (Ritratt: Arts Council Malta)
www.maltarightnow.com
LOKALI
Alleanza tkun “selling point” tajjeb ħafna minn paġna 1
Fl-istess waqt, iżda, permezz ta’ dan il-pass il-Gvern ikun qed isib soluzzjoni politika malGvern Ċiniż – fejn fil-preżent irrelazzjonijiet ma tantx jidher li huma sani – biex jerġa’ jirrestawra dawn l-istess rabtiet li għandu maċ-Ċina.
lill-Gvern Malti. Ma ċediex pulzier mill-pożizzjoni tiegħu li ladarba jibda jipproduċi l-elettriku f‘Malta, allura l-elettriku kollu prodott ikollu jinxtara millGvern Malti. Dan fl-isfond li l-Gvern diġà kien ta l-kelma lill-konsorzju ElectroGas li kien se jixtri l-elettriku kollu li jipproduċi. Jiġifieri,
L-aħbar esklussiva ppubblikata fil-ħarġa tal-bieraħ tal-gazzetta ‘il-mument’ li l-Gvern qed jikkunsidra bis-serjetà li jbiegħ – parzjalment jew totalment, l-Air Malta lill-Air China – ħasdet lil kulħadd, b’mod partikolari lill-ħaddiema tal-Air Malta u lill-familji tagħhom.
Nifhmu li fil-ġimgħat li għaddew il-Gvern Ċiniż, permezz talkumpanija Shanghai Electric, baqa’ jżomm iebes ħafna dwar ilkwistjoni tal-bejgħ tal-elettriku
fl-istess ħin, il-Gvern ta’ Joseph Muscat kien ta l-kelma li se jixtri l-elettriku kollu prodott minn Shanghai Electric kif ukoll l-elettriku kollu prodott minn
ElectroGas. Bla dubju ta’ xejn pajjiżna m’għandux bżonn dan il-volum eċċessiv ta’ elettriku u quddiem din is-sitwazzjoni li kummerċjalment ma tagħmilx sens, il-Gvern bilfors li kellu jara kif isib soluzzjoni adatta. Aktar u aktar fid-dawl tal-interconnector li jiswa investiment ta’ €200 miljun. Kien in vista ta’ dan ix-xenarju kollu li Joseph Muscat imbarka fuq soluzzjoni politika għal din il-kwistjoni kollha, tant li fil-jiem li għaddew il-Ministru Konrad Mizzi mar Beijing biex ikollu taħditiet mal-Gvern Ċiniż biex tinstab soluzzjoni aċċettabbli għaż-żewġ partijiet. Simultanjament għal dan, delegazzjoni oħra Maltija, din iddarba mmexxija mid-Deputat Mexxej tal-Partit Laburista Toni Abela wkoll marret iċ-Ċina għal taħditiet ma’ rappreżentanti talGvern Ċiniż. Fl-isfond ta’ dan ix-xenarju kollu maħluq mill-Gvern Malti kif ukoll tat-tħassib dejjem jikber
Iben eks kandidat tal-PL jinħatar Segretarju tal-Air Malta
Andre Borg, iben l-eks kandidat Laburista Reno Borg, inħatar Segretarju tal-kumpanija nazzjonali tal-ajru Air Malta. Fl-aħħar jiem, dan il-ġurnal bagħat mistoqsijiet lillManagement tal-Air Malta dwar din il-ħatra – mistoqsijiet li kollha baqgħu mingħajr tweġiba. L-Air Malta ma weġbitx kif saret l-għażla ta’ Andre Borg f’din il-kariga u jekk ħarġitx sejħa għall-applikazzjonijiet għal din il-kariga. L-Air Malta għażlet ukoll li ma tweġibx il-mistoqsijiet dwar min
3
It-Tnejn, 3 ta’ Novembru, 2014
kienet il-persuna li kienet tokkupa din il-kariga qabel ma nħatar Andre Borg. L-Air Malta ma weġbitx lanqas jekk f’din il-kariga kienx hemm diġà persuna mill-istess Dipartiment Legali tal-kumpanija. Minflok, l-Air Malta għażlet biss li twieġeb b’sempliċiment sentenza li tikkonferma li Andre Borg inħatar fil-kariga ta’ Segretarju tal-kumpanija. Dan is-sit huwa infurmat li wara riżoluzzjoni tal-Bord talAir Malta bid-data tas-7 ta’ Awwissu, Andre Borg se jkun qed jieħu post Godwin Aquilina
li sa dak iż-żmien kien qed jokkupa l-kariga ta’ Segretarju tal-Air Malta. Sorsi qalu li l-ħatra ta’ Andre Borg minn barra l-Air Malta se tkompli żżid mal-ispejjeż ta’ din il-kumpanija li bħalissa suppost għaddejja minn ristrutturar. Lura f’Lulju 2013, ftit xhur wara li l-Partit Laburista rebaħ lelezzjoni, l-istess Andre Borg inħatar ukoll bħala membru tatTribunal tal-Appelli tal-Ħabs – Tribunal li huwa mmexxi minn Steven Farrugia Sacco, iben l-eks Imħallef Lino Farrugia Sacco.
– is-CEO tal-Air Malta
Philip Micallef, il-Kap Eżekuttiv tal-Air Malta
li l-Gvern jista’ jasal biex jipprivatizza l-Air Malta, fosthom billi jbiegħha lill-Air China, tispikka l-istqarrija tal-MHRA biex ilGvern mhux biss ma jgħaġġilx u jikkunsidra kull pass li se
jagħmel b’għaqal kbir, iżda fuq kollox biex ladarba jimbarka fuq proċess ta’ privatizzazzjoni, allura juża l-mudell ta’ kif kien ipprivatizzat il-Bank of Valletta, li baqa’ f’idejn il-Maltin.
Dewmien ta’ mill-anqas sitt xhur biex titlesta l-powerstation il-gdida tal-gass Il-ftuħ tal-powerstation ilġdida hu mistenni li jiġi pospost mill-anqas għal perjodu ta’ sitt xhur. Dan żvelatu lbieraħ ilgazzetta The Sunday Times of Malta, li rrappurtat kif dan se jfisser li mhux se jkun possibbli għall-Enemalta li tibda tirċievi l-kwantità maqbula ta’ elettriku u LNG mingħand il-konsorzju li rebaħ it-tender biex jibni l-powerstation il-ġdida tal-gass, qabel l-aħħar ta’ Settembru li ġej. Is-Sunday Times fakkret kif il-Gvern riċentement ammetta li mhux se jirnexxilu jżomm ilwegħda tiegħu li jibni powerstation ġdida sa Marzu li ġej, filwaqt li saħqet li ghad m’hemm l-ebda indikazzjoni dwar meta se jintemm dan ilproġett. Minkejja li kemm il-Ministru tal-Energija Konrad Mizzi u anke l-Prim Ministru Joseph Muscat saħqu li n-negozjati mal-kumpanija Shangai Electric Power għadhom għaddejjin, uffiċċjali fl-Enemalta qalu lill-gazzetta li dan il-
proġett diġà ġie pospost b’sitt xhur, filwaqt li d-diskussjonijiet bejn il-Gvern u Shangai Electric Power se jwasslu għal aktar dewmien. Għalhekk li huma qed iħarsu lejn Settembru 2015 bħala leqreb data meta tista’ tinfetaħ il-powerstation il-ġdida, data li huma stess jammettu li hija waħda ottimista ħafna. Dawn l-uffiċjali qalu wkoll li d-data ta’ Marzu 2014 qatt ma kienet data realistika ghal proġett daqshekk kumpless, anke jekk kien biss matul laħħar jiem li l-Gvern intebah b’dan. Kelliema għall-Enemalta wrew ukoll it-tħassib tagħhom li ma jafux minn fejn se jiġu lflus biex il-Gvern iraħħas ilkontijiet kif wiegħed f’Marzu li ġej. Il-kelliema kkonfermaw ukoll li d-dati l-ġodda meta mistsennijja titlesta l-powerstation se jitħabbru biss wara li jintemmu in-negozjati bejn ilGvern, Shangai Electric Power u Electro Gas Malta.
4
It-Tnejn, 3 ta’ Novembru, 2014
Aktar ma jitkellem, aktar ikompli jigdeb
Lil Muscat ma tista’ temmnu f’xejn – ilbieraħ, f’inqas minn siegħa, kompla jinqabad f’gidba wara l-oħra
Kull darba li l-Prim Ministru Joseph Muscat jitkellem, qed jinqabad f’gidba wara l-oħra. Hekk reġa’ għamel ilbieraħ, meta f’inqas minn siegħa, għamel sensiela ta’ gideb li qed ikomplu jtappnu l-kredibbiltà tiegħu. Dan qalu l-Partit Nazzjonalista fi staqarrija b’reazzjoni għal diskors li għamel il-PM u mexxej laburista Joseph Muscat ilbieraħ filgħodu fil-Każin Laburista ta’ Ħal Għaxaq. Il-PN qal li huwa ironiku kif Muscat jaħseb li jista’ jikkonvinċi lill-poplu Malti li huwa onest billi joqgħod ifaħħar lilu nnifsu, meta l-fatti, li juru kompletament l-oppost, jitkellmu waħidhom. Il-Partit Nazzjonalista qal li waħda mill-gidbiet ta’ Muscat kienet dwar il-liġi talfinanzjament tal-partiti. Listqarrija tgħid li kuntrarju għal dak li qal Muscat ilbieraħ, il-
Ingaġġati bħala konsulenti f’Ministeru mingħajr proċess ta’ tender
Minn informazzjoni li għandu lġurnal ‘In-Nazzjon’, il-Ministeru għall-Familja u s-Solidarjetà Soċjali mmexxi mill-Ministru Michael Farrugia ingaġġa erba’ nutara bħala konsulenti mingħajr ma sar il-proċess tat-Tender, kif kien isir fil-passat. Dawn l-erba’ nutara ddaħħlu bħala konsulenti minflok żewġ nutara li kienu ġew ingaġġati wara sejħa, f’Diċembru 2012. Meta skada l-kuntratt taż-żewġ nutara, dawn baqa’ jkollhom estensjoni tas-servizz tagħhom għal xi xhur
sal-31 ta’ Lulju 2014, meta finalment ġew infurmati li dik kienet laħħar ġurnata li kienu se jaħdmu bħala konsulenti mal-Ministeru. Minn risposta Parlamentari li kienet saret f’Novembru 2013, meta kienu ngħataw dettalji dwar il-konsulenti impjegati malMinisteru għall-Familja u sSolidarjetà Soċjali, kien irriżulta li dawn iż-żewġ nutara kienu jitħallsu €11.65 kull siegħa, eskluż ilVAT. Mill-informazzjoni li waslet għand dan l-istazzjon, l-erba’
nutara ġodda li ddaħħlu minflok dawn it-tnejn, qed jitħallsu rata ogħla kull wieħed, minn dik li kienet tingħata lin-nutara konsulenti meta kienu biss tnejn. ‘In-Nazzjon’ bagħtet mistoqsijiet lill-Ministeru għall-Familja u sSolidarjetà Soċjali biex tivverifika dan, iżda l-mistoqsijiet ma ġewx imwieġba sal-ħin stipulat. Aħna nfurmati wkoll li fost dawn l-erba’ nutara hemm Jessica Said li hija neputija tal-eks Mexxej Laburista u Membru Parlamentari Ewropew, Alfred Sant.
www.maltarightnow.com
LOKALI
– il-Partit Nazzjonalista
Partit Nazzjonalista qed jagħmilha ċara li Muscat għandu jrodd lura l-proprjetà li l-Partit Laburista seraq mingħand ilpoplu Malti. Il-PN ikkritika wkoll il-mod kif Joseph Muscat qatta’ iktar minn nofs id-diskors tiegħu jattakka personalment lill-Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil, imma ma sabx il-ħin li jitkellem dwar l-akbar proġett tiegħu, il-proġett li rabat ilkarriera politika tiegħu miegħu, dak tal-bini ta’ powerstation ġdida sa Marzu li ġej. L-istqarrija qalet ukoll li Muscat ma jistax jitwemmen meta jisħaq li hu jifhem dak li qed iħossu l-familji Maltin, għax filwaqt li lill-Kelliem tiegħu tah €58,000, lill-familji Maltin se jagħtihom biss 58ċ. Anke dwar dan, ġimgħatejn qabel iħabbar ilBaġit, Muscat ilbieraħ ma semma xejn, minkejja li fiddiskors tiegħu f’Ħal Għaxaq qal li llum il-poplu Malti qed jara ddifferenzi ma’ sena u nofs ilu, b’ekonomija b’saħħitha u blinqas livell tal-qgħad fl-istorja. Muscat tenna li l-Gvern tiegħu hu Gvern b’attitudni pożittiva, magħmul minn persuni ddedikati biex jisimgħu il-bżonnijiet tan-
nies. Ironikament, minkejja li ma rrefera fl-ebda ħin għaż-żieda ta’ 58 ċenteżmu għall-għoli talħajja, qal li llum il-poplu qed iħoss id-differenza fil-but, b’mod speċjali minħabba prezzijiet orħos tad-dawl. Dwar il-Baġit, Muscat semma biss kif dan se jkun qed jindirizza l-istabbiltà ekonomika, u f’dan ir-rigward semma wkoll irriżultati pożittivi ta’ tliet banek Maltin, li għaddew mill-istress test tal-Bank Ċentrali Ewropew. Muscat tkellem ukoll dwar ilkonġestjoni fit-toroq, u qal li issa x-xogħol ta’ infrastruttura se jsir bil-lejl, biex ix-xogħol ikun jista’ jimxi aħjar. Huwa rrefera wkoll għallallegazzjonijiet fuq l-offerta talPV Panels għall-binjiet talGvern, u saħaq li min hu responsabbli għandu jerfa’ rresponsabbiltà politika. Tkellem ukoll dwar il-vjaġġ li għamel f’Singapore biex jippromwovi l-bejgħ talpassaporti Maltin, u tenna li pajjiżna għandu l-potenzjal li jkun ta’ suċċess daqs Singapore, tant li ż-żewġ pajjiżi mistennija jikkoperaw flimkien, kemm fissettur pubbliku kif ukoll fissettur privat.
IL-KAŻ TAT-TRAFFIKAR UMAN TA’ ASJATIĊI LEJN MALTA
Il-Pulizija tordna investigazzjoni dwar min seta’ xxaħħam
Fi stqarrija uffiċjali, l-Aġent Kummissarju tal-Pulizija Raymond Zammit kien ikkwotat li qal li l-allegazzjonijiet ta’ tixħim ta’ uffiċjali tal-Pulizija marbut mal-każ ta’ sfruttament ta’ ħaddiema fil-fabbrika Leisure Clothing qed jittieħdu bl-ikbar serjetà tant li kienet ordnata investigazzjoni immedjata biex tiġi stabbilita l-verità tagħhom. Fl-istqarrija, l-Aġent Kummissarju għamilha ċara li mhux se jittollera kwalunkwe aġir, kemm dak li qed jiġu ppubblikati dettalji tiegħu, kif ukoll jekk jirriżulta li ġej minn xi fizzjal fi ħdan il-Korp tal-Pulizija, li jista’ jitfa’ dell ikrah fuq l-istess Korp. Il-Pulizija qed tappella għal kull informazzjoni, anke b’mod
kunfidenzjali, li tista’ tgħin flinvestigazzjoni. Sadanittant, l-għaqda “Junior Chamber International Malta” ikkundannat kull forma ta’ skjavitu u fi stqarrija dwar dak li allegatament qed jiġri fil-fabbrika Leisure Clothing, sostniet li ma jistax ikun li kull darba li tqum kwistjoni bħal din, qisu mhu qed jiġri xejn. JCI Malta qalet li jezistu minoritajiet oħrajn li qed jiffaċċjaw realtà simili kuljum. L-istqarrija tfakkar li Malta, bħala membru tan-Nazzjonijiet Uniti, irratifikat id-Dikjarazzjoni Universali dwar id-Drittijiet talBniedem, u għalhekk għandha lobbligu li tiżgura li kull persuna tkun trattata b’mod dinjituż, u ma tiġix sfruttata.
www.maltarightnow.com
QORTI
Attivist tal-Birdlife mixli li daħal f’zona riservata għall-kaċċaturi fil-Miżieb
Attivist tal-Birdlife ġie mixli, permezz ta’ ċitazzjoni quddiem il-Maġistrat Charmaine Galea, li fil-25 ta’ April li għadda daħal f’zona bla permess fil-Miżieb. Lakkużat Nimrod Mifsud millGżira qed iwieġeb mhux ħati talakkużi miġjubin kontrih. Fix-xhieda tiegħu, Lino Farrugia, mill-Federazzjoni Kaċċaturi, Nassaba u Konservazzjonisti (FKNK), qal li kemm biċċa art fil-Miżieb u anke biċċa art fl-Aħrax talMellieħa, li huma riżervati għallkaċċaturi meta jiftaħ l-istaġun tal-kaċċa. Qal li dawn huma aċċessibbli biss għalihom, wara ftehim li kien sar mal-eks Prim Ministru ta’ Malta Karmenu Mifsud Bonnici, fil-11 ta’ April, 1986. Hu qal li f’dan il-ftehim, l-art
pubblika kienet ingħatat lillFKNK biex tiġi amministrata minnha. Il-ftehim kien jistupula wkoll li ħadd ma seta’ jidħol f’dawn iz-zoni, sakemm hu jew hi ma jkunux kaċċaturi. Farrugia qal li fl-inħawi hemm sinjali li juru ċar li din il-parti hi riżervata għall-kaċċa u li mhix aċċessibbli għal persuni mhux awtorizzati. Qal li fi Frar tal2011 l-Birdlife kitbet lidDiviżjoni tal-Proprjetà tal-Gvern fejn ilmentat li l-art hi waħda pubblika u li għandha tkun aċċessibbli għal kulħadd. Madanakollu, id-Diviżjoni kitbet lura lill-Birdlife u kkwotat ilftehim li sar fl-1986, fejn ingħad li din kienet disinjata mill-Gvern bħala riżerva għall-kaċċaturi u ristretta għal persuni oħrajn li m’għandhomx x’jaqsmu mal-
Raġel ta’ 29 sena minn Raħal Ġdid ġie kundannat tliet snin ħabs, wara li ammetta quddiem il-Maġistrat Francesco Depasquale li bejn is-17 u l-24 ta’ Ottubru li għadda, f’Ħal Tarxien seraq diversi oġġetti li jinkludu pitturi u linef tal-kristall. Christian Bonello, li għandu problema ta’ droga u li jaħdem bħala sprayer, ammetta li minn residenza seraq għadd ta’ pitturi, linef tal-kristall, fanali, għodda, mixers tal-kmamar tal-banju, fit-
tings tal-elettriku u oġġetti oħrajn. Hu ammetta wkoll li sar riċediv u li kkommetta reat fil-perjodu operattiv ta’ sentenza sospiża mogħtija lilu mill-Maġistrat Natasha Galea Sciberras. Il-Qorti għamlet rakkomandazzjoni lidDirettur tal-Faċilità Korrettiva ta’ Kordin biex dan jattendi għal programm ta’ rijabilitazzjoni. Għalih deher l-Avukat Duncan Borg Myatt filwaqt li l-Prosekuzzjoni tmexxiet mill-Ispetturi Hubert Cini u Spiridione Zammit.
Raġel ta’ 34 sena, li rriforma ruħu minn problemi tat-teħid taddroga, ġie kkundannat 18-il xahar ħabs u mmultat €2,500 wara li l-Qorti sabitu ħati li kellu fil-pussess tiegħu d-droga eroina, li ma kinitx għall-użu personali tiegħu. Jonathan Bonello minn Ħ’Attard inqabad bid-droga lgħada tal-Milied tas-sena 2011, u minn dakinhar beda u kkonkluda programm ta’ rijabilitazzjoni, li mistenni jiggradwa minnu din issena. Minkejja f’dan, u minkejja lfatt li rriforma ruħu u li m’għadux dipendenti fuq iddroga, il-Maġistrat Natasha Galea Sciberras qalet li ma tistax tinjora l-fatt li hu kien inqabad b’66 gramma eroina, li kienu biżżejjed biex wieħed jipprepara
mijiet ta’ qratas ta’ droga għallbejgħ. Fl-istqarrija li hu kien ta lillPulizija, l-akkużat ammetta li kellu problema kbira tat-teħid ta’ eroina u fil-Qorti anke ommu qalet li binha kien ilu bil-problema għal seba’ snin sħaħ. Id-Difiża argumentat li leroina kienet biss għall-użu personali tiegħu, iżda l-Qorti qalet li ma nġiebet l-ebda prova dwar dan. Minkejja f’dan, il-Maġistrat Galea Sciberras qalet li wieħed ma jistax jinjora l-fatt li lakkużat kellu ammont tad-droga li hija ta’ periklu għas-soċjetà. Minbarra l-ħabs u l-multa, Bonello ġie mġiegħel iħallas €2,000 fi spejjeż tal-Qorti. IlProsekuzzjoni tmexxiet millIspettur Herman Mula.
Tliet snin ħabs fuq serq għal raġel bi problemi ta’ droga
18-il xahar ħabs għal drogat “riformat”
kaċċa. Farrugia qal li ftehim simili kien sar mal-Birdlife stess, li ngħatat żewġ riżervi naturali, li wkoll mhumiex aċċessibbli għall-pubbliku, minkejja li huma art pubblika. Żewġ kaċċaturi, Kenneth Sciberras u Robert Booker, qalu fil-Qorti, li fil-ġurnata msemmija, Mifsud daħal fis-sit flimkien mal-ġurnalist tal-BBC Chris Packham u tliet barranin oħrajn. Booker qal li xi nies kienu qegħdin jiġbdu filmati talkaċċauri u li huma kienu qegħdin hemm biex jagħmlu ħsara lillmembri tagħhom. L-Avukat Stephen Tonna Lowell deher għal Mifsud, filwaqt li l-Avukat Kathleen Grima deheret bħala parti ċivili għallFKNK.
Sentenza sospiża għal immigrant wara li ħarab minn Malta
Żagħżugħ Somalu ta’ 17-il sena ġie kundannat sitt xhur ħabs sospiżi għal sentejn, wara li ammetta li f’Novembru tal-2013 ħarab lejn idDanimarka. Is-Somalu, residenti lFgura, u li ismu ma jistax jixxandar, għamel użu minn passaport falz u dokumentazzjoni oħra mittiefsa biex ħarab. Meta wasal id-Danimarka hu qatta’ l-passaport u d-dokumenti li kellu, bl-uffiċċjali Daniżi talImmigrazzjoni jarrestawh millewwel, u eventwalment interrogawh.
Il-marki tas-swaba tiegħu qablu mar-rekords talImmigrazzjoni Maltija u sSomalu ntbagħat lura Malta fejn mill-ewwel ġie arrestat. IlMaġistrat Francesco Depasquale ikkunsidra l-fatt li s-Somalu ammetta mill-ewwel l-akkużi miġjubin kontrih, bil-Qorti twissih dwar il-kondotta futura tiegħu. L-Ispettur Darren Buhagiar ressaq lis-Somalu, filwaqt li lAvukat tal-Għajnuna Legali Yana Micallef Stafrace dehret għalih.
Christian Said ta’ 31 sena millFgura, u Sandra Grixti ta’ 26 sena minn Ħaż-Zebbuġ, ammettew quddiem il-Maġistrat Gabriella Vella li kkommettew numru ta’ serqiet, fosthom l-iktar waħda reċenti nhar it-Tlieta li għadda meta huma serqu karus mimli donazzjonijiet għall-karità minn banka tal-lottu f’ĦażŻebbuġ. Il-koppja nqabdet wara t3.30pm, ftit wara li huma serqu lkarus li fih kienu qed jinġabru donazzjonijiet għall-Moviment Missjunarju Ġesù fil-Proxxmu. L-impjegat tal-banka millewwel informa lill-Pulizija li qabdet lir-raġel, filwaqt li t-tfajla
nqabdet ftit tal-ħin wara. Huma ammettaw għall-akkużi miġjuba kontrihom wara li tressqu l-Qorti mill-Ispetturi Joseph Mercieca, Josric Mifsud u Roderick Agius. Is-sentenza filkonfront tat-tfajla, li għaliha dehru l-Avukati Noel Bianco u Silvio Brincat, se tingħata nhar it-Tnejn, filwaqt li dik tal-ġuvni, li għalih dehret l-Avukat Yanica Bugeja, tħalliet għall-Ħamis, 30 ta’ Ottubru li ġej. Il-koppja baqgħet miżmuma taħt arrest, u l-Maġistrat issuġġeriet li t-tfajla tinżamm flIsptar Monte Carmeli, minħabba d-dipendenza tagħha fuq iddroga.
Jammettu li serqu karus bid-donazzjonijiet
5
It-Tnejn, 3 ta’ Novembru, 2014
Probation fuq serq ta’ kartiera minn ħanut
Raġel ta’ 63 sena mill-Gżira, ingħata tliet snin probation wara li ammetta quddiem ilMaġistrat Marsaenne Farrugia li nhar il-Ġimgħa 24 ta’ Ottubru seraq kartiera minn ħanut tal-ħelu li kien jiffrekwenta. Dan, wara li kien infurmat minn sid il-kera tar-residenza fejn kien joqgħod li kien se jitkeċċa mill-post, minħabba li baqa’ ma ħallasx dak li kien dovut. Emanuele Magro ammetta li seraq il-kartiera mill“Kantuniera Confectionery” għad-dannu ta’ Charlene Catania, li kien fiha €620. L-Ispettur Jason Francis Sultana qal li Magro kkopera bis-sħiħ mal-Pulizija, wara li dawn arrestawh, wara li għarfuh bħala l-persuna li wettqet is-serqa, minn filmati tasCCTV, maġenb il-ħanut. L-Ispettur Sultana qal ukoll li Magro qal lill-Pulizija fejn kien ħeba l-flus li kien seraq – fil-katusa tad-drenaġġ tal-post fejn kien joqgħod. Qal ukoll li minkejja li huwa reċidiv, peress li Magro kkopera bis-sħiħ mal-Pulizija, għandu jingħata probation. Id-Difiża, immexxija millAvukat Patrick Valentino, qablet mal-argumentazzjoni tal-Prosekuzzjoni.
www.maltarightnow.com
6
It-Tnejn, 3 ta’ Novembru, 2014
LOKALI
Ftehim li sar bil-moħbi u li se jdgħajjef lill-Korp
L-Assoċjazzjoni tal-Pulizija ta’ Malta (MPA) qalet li ftehim li kien iffirmat dan l-aħħar, u li jolqot lill-karigi għoljin fil-Korp, se jkun qed idgħajjef lill-Korp, lindipendenza tiegħu, l-integrità u l-awtonomija tiegħu. Fi stqarrija, l-Assoċjazzjoni qalet li l-ftehim, bl-isem “Addendum to the document regulating the conditions of service for the Police Force”, kien iffirmat minn wara dahar lAssoċjazzjoni u mingħajr ebda konsultazzjoni. Il-ftehim kien iffirmat millKap taċ-Ċivil Mario Cutajar u mis-Segretarju Permanenti filMinisteru tal-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali Kevin Mahoney. L-Assoċjazzjoni qalet li hi oġġezzjonat għall-ftehim, li poġġa l-ogħla karigi fil-Korp, fosthom, il-Kummissarju, idDeputati Kummissarji u lAssistenti Kummissarji taħt dawk li jissejħu “temporary performance agreements” li jistgħu jiġġeddu. L-Assoċjazzjoni tal-Pulizija ta’ Malta qalet li permezz ta’ dan il-
ftehim, il-persuni li jokkupaw dawn il-karigi se jispiċċaw taħt il-kontroll effettiv tal-Eżekuttiv, għax issa se tkun fid-diskrezzjoni tal-Eżekuttiv jekk min jokkupa dawn il-karigi għandux jitħalla jew jitneħħa. L-Assoċjazzjoni żiedet li lKorp tal-Pulizija ma jistax jitqabbel ma’ entitajiet oħrajn fisservizz pubbliku, minħabba nnatura delikata tax-xogħol tiegħu. Dawn l-ogħla ufficjali għandhom ikunu indipendenti, u mhux ikollhom id-deċiżjonijiet tagħhom ostakolati mill-fatt li jafu li jistgħu jitneħħew jekk jieħdu deċiżjonijiet mhux popolari. L-Assoċjazzjoni saħqet li dan il-ftehim jista’ jwassal biex ilpubbliku jitlef il-fiduċja filKorp. Dan il-ftehim, sostniet lAssoċjazzjoni tal-Pulizija, qed iġib bidla bla preċedent. Għaldaqstant l-Assoċjazzjoni qed titlob laqgħa urġenti malPolice Negotiation Board, skont l-Att tal-Pulizija, sabiex jiddiskuti din il-kwistjoni b’urġenza.
Nuqqas ta’ aċċessibbiltà għall-persuni b’diżabbiltà fil-Qala Il-persuni b’diżabbiltà fil-Qala għandhom problema kbira biex jużaw il-latrina tal-lokal, minħabba li din mhix aċċessibbli. Dan in-nuqqas ta’ aċċessibbiltà ġej mill-fatt li l-banika quddiem il-latrini hi dejqa wisq, u
minn fuqha ma jgħaddix wheelchair. Mhux magħruf jekk ilKummissjoni Nazzjonali Persuni b’Diżabbiltà (KNPD) tatx il-permessi neċessarji ghal din il-bankina quddiem il-latrina. Minbarra d-djuq tal-bankina, u n-nuqqas
Ħames djakni ġodda
ta’ aċċessibbiltà, il-bankina hi perikoluża ħafna, u spiss tkun ilkaġun ta’ inċidenti tat-traffiku. Din il-bankina tinsab f’post fejn it-triq hi dejqa, minkejja li hi triq arterjali u minnha jgħaddu anke karrozzi tal-linja.
L-erba’ seminaristi u l-patri Kapuċċin li se jsiru Djakni nhar il-Ħadd li ġej
Nhar il-Ħadd li ġej, erba’ seminaristi u patri Kapuċċin se jiġu ordnati Djakni minn Monsinjur Charles J. Scicluna, lAmministratur Appostoliku ta’ Malta, waqt quddiesa li tibda fis6pm, fil-Parroċċa ta’ Kristu Re, f’Raħal Ġdid. Stqarrija tal-Kurja qalet li dawk li se jiġu ordnati Djakni huma Carlo Calleja millParroċċa ta’ Stella Maris f’TasSliema, Abraham D’Amato millParroċċa ta’ San Pietru fil-
Ktajjen ta’ Birżebbuġa, Christopher Ellul mill-Parroċċa Kristu Re ta’ Raħal Ġdid, Fra Bertrand Vella O.F.M. Cap. u Mark Joseph Zammit millParroċċa ta’ Marija Annunzjata ta’ Ħal Tarxien. Id-dmirijiet tad-djaknu huma li l-ewwel u qabel kollox jiddedika ħajtu għall-qadi bl-imħabba fisservizz tiegħu lejn il-poplu, jassisti lill-Isqof u lis-saċerdoti fiċċelebrazzjoni tal-misteri qaddisa, l-aktar tal-Ewkaristija, jamminis-
tra s-sagrament tal-Magħmudija, jassisti għaż-żwieġ u jbierku, ixandar l-Evanġelju u jippriedkah, u jmexxi funerali. Iddjakonat hu l-aħħar pass qabel lordinazzjoni saċerdotali. Il-komunità tas-Seminarju, flimkien mal-Aħwa Minuri Kapuċċini ħeġġew lil kulħadd biex jitlob b’mod speċjali għal dawn id-djakni ġodda u għal żgħażagħ oħrajn li huma msejħa biex jimxu wara Ġesù fil-ħajja saċerdotali jew reliġjuża.
www.maltarightnow.com
LOKALI
Is-swieq finanzjarji jkomplu jissaħħu
Danone tixtri 25% tal-ishma ta’ kumpanija Ċiniża
Il-kumpanija Danone, li tipproduċi prodotti tal-ħalib, xtrat 25% tal-ishma tal-kumpanija Ċiniża “Yashili International Holdings Ltd” għal 550 miljun dollaru Amerikan. Jidher li hemm potenzjal qawwi f’dan is-settur fiċĊina. Sony mhix qed tbiegħ
7
It-Tnejn, 3 ta’ Novembru, 2014
mobiles daqs kemm tixtieq. Għall-kuntrarju, qed jirnexxielha tbiegħ iktar Playstations milli ppjanat. Madanakollu, qed tirrapporta telf fl-aħħar xhur. Is-swieq finanzjarji imtlew b’iktar kunfidenza malli tħabbar li irRussja u l-Ukrajna laħqu ftehim
biex matul ix-xitwa, ir-Russja tbiegħ il-gass lill-Ewropa permezz ta’ pajpijiet li hemm fl-Ukrajna. Intlaħaq ukoll ftehim sabiex lUkrajna tħallas id-dejn lir-Russja sal-aħħar tas-sena. Dan id-dejn, li jlaħħaq iktar minn 3 biljun dollaru Amerikan, ilu jakkumula snin twal.
minn MPM Capital Investments Ltd
L-indiċi finanzjarji madwar iddinja komplew jissaħħu fl-aħħar jiem. Fil-bidu t’Ottubru konna rajna tnaqqis sostanzjali u bosta analisti kienu qalu li se jinħoloq paniku u se jkun hemm inkwiet fis-swieq.
fis-swieq issaħħet. Il-prezzijiet tal-bonds ukoll baqgħu għoljin, b’mod ġenerali. Il-prezz tad-deheb jinsab lura għall-prezz baxx, kif kien fl2009, filwaqt li dak taż-żejt għadu fl-iktar livelli baxxi ta’
Dan ma ġarax, hekk kif l-indiċi finanzjarji ssaħħu u jinsabu lura fil-livelli li kienu fil-bidu t’Ottubru. Diversi kumpaniji kbar kellhom riżultati pożittivi fit-tielet kwart tas-sena u għaldaqstant wasslu biex il-fiduċja
dawn l-aħħar ħames snin. L-ewro kompla jbatti mad-dollaru Amerikan u ma’ diversi muniti oħrajn, inkluż mad-dollaru Awstraljan. Tħabbar li lAwstralja se ssir l-ikbar produttur tal-gass naturali sal-2018.
Il-prezzijiet tal-bonds baqgħu għoljin, dak tad-deheb jinsab lura fil-livelli tal-2009 u dak taż-żejt għadu fl-aktar livell baxx fl-aħħar ħames snin
L-informazzjoni u ħsibijiet inklużi fl-artiklu huma provduti għal skop ta’ edukazzjoni u informazzjoni biss, u m’għandhomx jiġu kunsidrati bħala parir ta’ investiment
BNP Paribas ikabbar il-profitti
L-ikbar bank Franċiż ra żieda fil-profitti ta’ 11% matul it-tielet kwart tas-sena. Matul it-tieni kwart tas-sena, il-bank kien sofra telf wara seba’ snin ta’ profitti, hekk kif kellu jħallas multa talli ma żammx ma’ sanzjonijiet fuq is-Sudan, Kuba u l-Iran. Il-bank għadda wkoll mill-istress test li wettaq il-Bank Ċentrali Ewropew.
Żieda qawwija fl-ishma ta’ Mastercard It-tieni l-ikbar kumpanija ta’ ħlas fl-Istati Uniti rreġistrat profitti aħjar milli mistenni fit-tielet kwart tassena. Ċifri jindikaw li id-dħul talMastercard żdied bi 15% hekk kif
iktar konsumaturi, speċjalment dawk Amerikani, qed jonfqu iktar. L-ishma ta’ Mastercard, li kienu jiswew madwar 70 ċenteżmu f’nofs Ottubru, issa jiswew 83 ċenteżmu.
Fi tmiem il-ġimgħa li għaddiet f’Għawdex ġew fi tmiemhom il-festi tal-175 sena mill-wasla tal-ewwel statwa titulari tal-gżira, dik tal-Patrun ta’ Għawdex San Ġorġ, minquxa fl-injam minn zokk ta’ siġra tat-tuta milliskultur Belti Pietru Pawl Azzopardi fl-1839. Għall-okkażjoni, din ix-xbieha devota u għażiża maħduma fl-idjoma Neo-Klassika ġiet maħruġa minniċċa tagħha fil-Bażilika ta’ San Ġorġ u mqiegħda wara l-Altar tat-Tribuna li jiddomina dan it-tempju fil-Belt Victoria. Taħt l-istess saqaf ġew esebiti statwi oħra ta’ Azzopardi: il-Kurċifiss (1848) mejqum fl-istess Bażilika, ilMadonna taċ-Ċintura tal-Agostinjani tal-Belt Valletta, u l-Invenzjoni tasSalib Imqaddes (1862) tal-Franġiskani Konventwali tal-Belt Victoria. Ilfesti ntemmu b’Velja tal-Qaddisin Kollha nhar il-Ġimgħa fil-għaxija mmexxija mill-Isqof ta’ Għawdex Mario Grech u Akkademja MużikoLetterarja l-għada s-Sibt, li fiha tnediet il-pubblikazzjoni ġdida “San Ġorġ: L-Ewwel Statwa Titulari ta’ Għawdex”, u nfetħet Wirja fi Pjazza San Ġorġ sat-23 ta’ Novembru. L-aħħar li l-istatwa ta’ San Ġorġ ġiet esposta fuq lAltar Maġġur kien f’Mejju 1969, b’riparazzjoni għall-offiżi li kienu saru kontra dan l-qdusija ta’ dan il-martri kbir tal-Knisja. (Ritratt: Joe Attard)
8
It-Tnejn, 3 ta’ Novembru, 2014
Osservazzjonijiet mill-Kamra tad-Deputati... minn Alex Attard Editur tal-Parlament
Il-Ministru Konrad Mizzi għażel li jaħrab mill-mistoqsijiet parlamentari tad-Deputat Nazzjonalista Marthese Portelli
Konrad Mizzi jingħata l-Karta l-Ħamra
Din il-ġimgħa l-Ispeaker talKamra Anġlu Farrugia ta’ ruling favur id-Deputat Nazzjonalista Marthese Portelli fir-rigward talagir tal-Ministru Konrad Mizzi fil-konfront taghha. Fis-seduta tad-22 ta’ Ottubru, Marthese Portelli għamlet mistoqsija parlamentari lill-Ministru Mizzi dwar meters tad-dawl temporanji. Flok wieġeb il-mistoqsija li poġġietlu, il-Ministru Mizzi għażel li jfarfar u jwieġeb ħafif ħafif. Flok taha l-informazzjoni mitluba, u flok wieġeb il-mistoqsija, il-Ministru Mizzi għażel li jgħid lill-Membru Parlamentari tal-Oppopżizzjoni lli l-informazzjoni hija pubblika. Marthese Portelli oġġezzjonat u talbet lill-Ispeaker sabiex jagħti l-opinjoni tiegħu dwar dan l-aġir tal-Ministru. L-Ispeaker, wara li eżamina lkaż, iddeċieda li d-Deputat Numru tal-Mistoqsija Parlamentari PQ 352 (konsulenti) PQ 2347 (konsulenti) PQ 6900 (konsulenti) PQ 6931 (direct orders) PQ 7411 (direct orders) PQ7653 (konsulenti)
Nazzjonalista Marthese Portelli kellha raġun toġġezzjona. Firruling tiegħu l-Ispeaker qal li ttip ta’ aġir għandu jkun aċċettat limitatament u biss f’każijiet eċċezzjonali. Din mhix l-ewwel darba li lMinistru Mizzi għażel li jaħrab mill-mistoqsijiet parlamentari ta’ Marthese Portelli. Jidher illi meta jiġi ffaċjat b’mistoqsijiet li ma jħossux komdu jwieġeb, ilMinistru jagħmel minn kollox biex jaħrabhom. Fost mistoqsijiet oħra, Marthese Portelli ripetutament staqsiet lill-Ministru Mizzi sabiex jgħid min huma l-konsulenti tiegħu u min ħa xogħol b’direct order. Iħobb jagħti rrisposta klassika li l-informazzjoni għadha qed tinġabar. Ilu aktar minn sena jittratieni biex jagħhti r-risposti meta wieħed iqis li l-ewwel mistoqsija saritlu f’April tas-sena l-oħra! Data meta saret il-mistoqsija 17.04.2013 31.05.2013 10.01.2014 10.01.2014 29.01.2014 03.02.2014
Nawguraw lil Karmenu Vella
Bħal-lum ġimgħa, Karmenu Vella, politiku veteran fil-Parlament Malti, għamel l-aħħar diskors tiegħu fil-Parlament ta' din il-leġiżlatura u ppreżenta r-riżenja tiegħu minn Deputat tal-Gvern biex jibda lħidma tiegħu bħaa Kummissarju Ewropew. Il-messaġġ tiegħu kien ċar u li kull Membru Parlamentari għandu jagħti widen – messaġġ għall-umiltà u għat-tolleranza, li huma sinjali tal-għaqal. Kien hemm messaġġ ieħor minn Karmenu Vella – li hu qed jirriżenja bħala deputat minn din il-leġiżlatura u li ma kienx qed iniżżel is-siparju tal-politika f’pajjiżna għaliex ma jistax ibassar x’jista’ jiġri fil-futur.
www.maltarightnow.com
PARLAMENT
Mistoqsijiet Parlamentari mhux imwieġba
Il-ħin tal-mistoqsijiet fil-bidu tasseduti parlamentari l-ġimgħa li għaddiet kompla jiġi ddominat mill-attitudni tal-membri tal-Gvern fil-mod kif jirrispondu u jagħtu ttweġibiet. Għal darb'oħra, il-Ministru Konrad Mizzi kien għal darb'oħra fiċ-ċentru ta' botta u risposta li saret bejn l-Oppożizzjoni u l-Gvern, biddeputata Nazzjonalista Marthese Portelli tinsisti u titlob ruling millIspeaker dwar il-mod kif kien qiegħed jaġixxi l-Ministru għasSaħħa u l-Enerġija, Konrad Mizzi. U dan wara li l-ġimgħa ta' qabel l-Ispeaker kien iddikjara li hemm Ministru Manuel Mallia Michael Farrugia Louis Grech
każ prima facie ta' ksur ta' privileġġ kontra l-istess Ministru fil-konfront ta' allegazzjonijet li għamel kontra d-Deputat Nazzjoanlista George Pullicino, li l-Ministru Mizzi ma riedx jirtira. Anke meta ma jitwiġbux il-mistoqsijiet, jew meta l-mistoqsijiet ikunu riferiti għal Ministru ieħor, ikun hemm messaġġ min-naħa talGvern. Bħalma seħħ il-ġimgġa li għaddiet fil-każ ta' żewġ mistoqsijiet parlamentari li għamel idDeputat Nazzjonalista Chris Said. Il-Mistroqsijiet tressqu lill-Prim Ministru li dwarhom kien għamel dikjarazzjonijiet u saħansitra l-
Gvern tiegħu iffirma wkoll ftehim ma' kumpanija Ċiniża biex isiru studji b'rabta mal-possibbiltà ta' pont bejn Malta u Għawdex. Iżda l-Prim Ministru ħarab millmistoqsijiet,.Fuq suġġett daqstant importanti u li tant tkellem dwaru u wiegħed lill-Għawdxin, il-kelma tal-Prim Ministru żgur li kienet f'waqta u ġustifikata. Iżda minflok ma wieġeb, talab biex il-mistoqsijiet isiru lill-Ministru konċernat. Veru każ tal-mistħija. B'kollox, matul il-ġimgħa li għaddiet, kien hemm 19-il mistoqsija li ma kinitx imwieġba millMinistri tal-Gvern.
Responsabbiltà Mistoqsijiet mhux imwieġba Ġustizzja u Sigurtà Nazzjonali 4 Familja u Solidarjetà Soċjali 3 Deputat Prim Ministru, 3 Affarijet Ewropej u Manfest Elettorali Edward Zamit Lewis Turiżmu 2 Konrad Mizzi Enerġija u Saħħa 1 Joseph Muscat Prim Ministru 1 Edward Scicluna Finanzi 1 Evarist Bartolo Edukazzjoni u Xogħol 1 George Vella Affarijiet Barranin 1 Helena Dalli Djalogu Soċjali, Affarijiet tal-Konsumatur 1 u Libertajiet Ċivili Owen Bonnici Ġustizzja, Kultura u Gvern Lokal 1
Uħud mill-mistoqsijiet mhux imwieġba
Claudette Buttigieg (PN) lid-Deputat Prim Ministru Louis Grech Staqsiet biexijwieġeb il-mistoqsijiet parlamentari 10553, 10554 u 10555 u jgħid kemm hemm nisa jaħdmu fid-dipartimenti li jaqgħu taħt id-dekasteru tas-Segretarju Parlamentari għall-Presidenza UE 2017 u lFondi Ewropej li huma ta' grad 1, 2, 3 u 4? Kemm minn dawn inħatru mill-Gvern preżenti biex iwettaq ilwegħda li "dan se jkun Gvern femminista"? Kemm inħatru nisa fuq bordijiet minn Marzu 2013 u kemm minnhom huma chairpersons tal-istess bordijiet?
Mario de Marco (PN) lill-Ministru Manuel Mallia Staqsa kemm ġew impjegati ħaddiema mill-entitajiet li jiffurmaw parti mid-dekasteru tiegħu, inkluż dipartimenti tal-Gvern, entitajiet pubbliċi u awtoritajiet wara d-9 ta’ Mejju 2013? Jista’ jgħid kemm minn dawn il-ħaddiema ġew minn entitajiet pubbliċi u kemm ġew mill-privat jew kienu qegħdin ifittxu xogħol?
Ryan Callus (PN) lill-Ministru Michael Farrugia Kemm hemm ħaddiema bit-teleworking fir-Residenza San Vinċenz de Paul? Jista’ jpoġġi fuq il-Mejda tal-Kamra kemm-il siegħa teleworking għandu kull ħaddiem?
Joseph Cassar (PN) lill-Ministru Evarist Bartolo Staqsa lill- Ministru għall-Edukazzjoni u x-Xogħol: Jista’ l-Ministru jqiegħed fuq il-Mejda tal-Kamra listudji u/jew rapporti preliminari li saru biex imbagħad tfassal il-Qafas għall-Istrateġija dwar l-edukazzjoni għall-Malta 2014-2024?
Clyde Puli (PN) lill-Ministru Michael Farrugia Jista’ l-Ministru, għal kull tip ta’ bord, kumitat, kummissjoni u ħatriet simili oħra li jaqgħu taħt il-kappa tal-Ministeru għall-Familja u s-Solidarjetà Soċjali, inkluż is-Segretarjat parlamentari, jagħti lista tal-persuni li ġew maħtura f’kull wieħed minnhom minn Marzu 2013 sal-lum? Jista’ jelenka l-kwalifiki u l-esperjenzi tal-persuni li qed iservu fuq dawn il-bordijiet, kummissjonijiet u kumitati? X’remunerazzjoni u perkaċċi oħra hemm marbuta ma’ dawn il-ħatriet f’kull każ?
Frederick Azzopardi (PN) lill-Ministru Edward Zammit Lewis Liema huma l-bordijiet li jaqgħu taħt id-dekasteru tiegħu? Jista' jgħid għal kemm kienet tammonta l-ispiża tal-ħatriet fuq dawn il-bordijiet fis-sena 2012 u fis-2013 u kemm hu stmat li se tkun l-ispiża fis-sena kurrenti?
www.maltarightnow.com
EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR L-EDITORJAL
Il-kobba mħabbla
ta’ interessi personali, ta’ negozju, ta’ partit u governattivi mal-Gvern Ċiniż
Il-Gvern taċ-Ċina qed jissemma dejjem aktar fl-aħbarijiet li għandhom x’jaqsmu mal-Gvern ta’ Malta. Dak li hu l-aktar ta’ tħassib, imma, hu kif dawn l-aħbarijiet qed juru ħafna interessi personali, kummerċjali, partitiċi u governattivi kollha mħalltin. Ftehim sigriet tal-Partit Laburista mal-Gvern taċ-Ċina Għandna l-Partit Laburista li fl-2010 ffirma ftehim mal-Gvern Ċiniż fi żjara fiċ-Ċina ta’ Joseph Muscat. Meta Gvern jiffirma ftehim ma’ Gvern ieħor, jiffirma f’isimna u għalhekk għandna kull dritt inkunu nafu fiex rabatna. Imma meta partit politiku jiffirma ftehim ma’ Gvern barrani, li fil-każ taċ-Ċina jfisser il-Partit Komunista, xi trasparenza se jkun hemm? Xejn, fil-fatt, għax dal-ftehim s’issa baqa’ sigriet. Iċ-Ċina tieħu l-kontroll sħiħ tal-power station li diġà għandna... Issa għandna Ministru li għamel ftehim maċ-Ċina, sigriet ukoll, biex ibegħelha l-kontroll sħiħ tal-power station li għandna, tal-BWSC. Dal-Ministru għandu l-mara Ċiniża u Joseph Muscat bagħatha ċ-Ċina b’kuntratt ta’ nofs miljun ewro u li jiġġedded fi żmien sentejn, jiġifieri tkun ħatfet miljun ewro minn flusna f’leġiżlatura waħda.
...u fi ġlieda mal-konsorzju Malti li suppost se jibni power station apparti Għandna t-taħwida kbira ta’ dal-Ministru, imbagħad, li ftiehem ukoll ma’ konsorzju Malti – ftehim ieħor sigriet – biex dan jibni power station oħra li għadha lanqas bdiet tinbena. Għamel bħal dak li jikri żewġ garaxxijiet għal karozza waħda. Issa ċ-Ċiniżi u l-konsorzju Malti qed jiġġieldu min minnhom se jbegħelna l-elettriku.
Rapport persistenti li anke l-Air Malta għall-bejgħ lill-Gvern Ċiniż Għandna rapporti persistenti li issa anke l-Air Malta daħlet finnofs biex il-Gvern isolvi l-ġlieda li daħal fiha fuq l-elettriku minn żewġ power stations differenti billi jbigħ l-Air Malta wkoll liċĊina. L-Air Malta kienet sejra tajjeb fil-pjan ta’ ristrutturar sal-elezzjoni, issa marret żmerċ, u b’din l-iskuża issa għall-bejgħ ukoll.
L-ebda differenza bejn is-saħħa ta’ kumpanija privata u dik ta’ Gvern barrani F’dan kollu, għandna Gvern li mhu jagħmel l-ebda differenza bejn li tbigħ kumpanija tiegħek lil xi kumpanija privata barranija u li tbigħ kumpanija lil Gvern barrani li għandu saħħa ferm akbar u interessi politiċi, u mhux biss interessi kummerċjali.
Storja maħmuġa ta’ sfruttament minn kumpanija tal-Gvern Ċiniż Waqt li għaddej dan kollu, tfaqqa’ l-istorja tal-isfruttament ta’ ħaddiema Asjatiċi f’kumpanija tal-Gvern Ċiniż li diġà hawn Malta; storja li qed tkompli tikber b’allegazzjonijiet ta’ tixħim biex jitgħatta dak li kien magħruf li kien għaddej. U dan bissehem ta’ politikanti prominenti Laburisti. Kobba mħabbla ta’ ħafna interessi Dawn l-elementi kollha f’daqqa jqanqlu inkwiet. Għax hu ċar li dawn kollha huma marbutin; il-ħjut imħabblin f’kobba ta’ interessi personali, interessi ta’ negozju, interessi governattivi u interessi tal-Partit Laburista.
9
It-Tnejn, 3 ta’ Novembru, 2014
Tidħol IVA, Toħroġ LE !
Hekk hu Vjal il-Ħelsien, f’Ħaż-Żebbuġ. Tidħol minnu iva, mingħajr xkiel u mingħajr ma ddum. Imma biex toħroġ minnu f’ċerti ħinijiet trid tagħmel wegħda. L-aktar bejn is-7am u t-8.30am, u bejn l-4pm u s-6.30pm. U ma tridx tkun għaref jew tifhem ħafna fis-sistema ta’ traffiku biex tifhem għaliex. Vjal il-Ħelsien jiżbokka fi Triq l-Imdina, li hi arterja prinċipali li min-nofsinhar ta’ Malta (jiġifieri mill-Kottonera, M’Skala, M’Xlokk u l-kontejners il-kbar mill-Freeport ta’ B’Bugia) jgħaddu għat-tramuntana ta’ Malta u jużaw din it-triq. Fil-ħinijiet li semmejt, irroundabout ta’ barra Vjal ilĦelsien, fejn hemm il-monument ta’ Mikiel Anton Vassalli, dejjem maħnuqa bil-karozzi li billi ddritta tkun tagħhom jostakolaw kontinwament ir-ritmu ta’ karozzi li jridu joħorġu minn Ħaż-Żebbuġ. Kulħadd jaf li s-soluzzjoni hija faċli: l-installazzjoni ta’ Traffic Lights qabel ir-roundabout, u f’tarf Vjal il-Ħelsien. Ma nafx sewwasew min suppost jinstalla-
hom, jekk hux il-Kunsill Lokali ta’ Ħaż-Żebbuġ jew Transport Malta. Imma xi ħadd irid jagħmilhom, għax biex toħroġ minn Ħaż-Żebbuġ illum tkun qed tirriskja ħajtek…jew inkella li tibqa’ mkaħħal f’tarf it-triq bilkarozzi ta’ warajk ipaqpqulek biex toħroġ. Sabiħa l-blata li hemm fit-tarf l-ieħor ta’ Vjal il-Ħelsien biex tfakkar it-tarmak ġdid li ngħata lit-triq. Iżda jkun ħafna aktar apprezzat jekk is-sewwieqa jkunu jistgħu joħorġu mingħajr xkiel minn din it-triq permezz tat-Traffic Lights. M. Caruana Ħaż-Żebbuġ
Il-knisja fiċ-Ċimiterju ta’ Ħal Tarxien
Kull min hu midħla bħali, taċĊimiterju ta’ Ħal Tarxien, żgur li jara fin-nofs tiegħu knisja sabiħa immens u mdaqqsa mhux ħażin. Din il-knisja, kull nhar ta’ Ħadd filgħodu tkun mimlija bin-nies. Tiddomina fil-faċċata tagħha hemm tieqa kbira magħmula minn ħġieġ ikkulurit, tat-tip
25 sena ilu f’In-Nazzjon
“Dallas Glass”, li hu oħxon pulzier. Diżgrazzjament din tkissret b’maltempata madwar tliet snin ilu, u r-Rettur tal-knisja qed jirsisti ħafna biex din terġa’ ssir. Ma tistax issir mod ieħor peress li l-bini hu skedat u l-MEPA tat il-permess tagħha, bil-kundizzjoni li ssir bħalma kienet. Din it-tieqa tqum madwar €50,000 u s’issa m’hemm għajnuna mingħand ħadd. L-iscaffolding li sar, kemm minn ġewwa kif ukoll minn barra, minħabba l-periklu, qed jitħallas għalih €900 fix-xahar. Din se ssir f’Malta, iżda l-ħġieġ li fiha, se jiġi impurtat millĠermanja u wasal fil-fażi li dalwaqt ikun lest. Fit-13 ta’ Diċembru ta’ din issena se jiġi ċċelebrat il-50 sena mit-tberik tal-ewwel ġebla ta’ din il-knisja u t-tnax-il sena millkonsagrazzjoni tagħha – li dak iż-żmien kienet sar mill-Arċisqof ta’ Malta, Monsinjur Ġużeppi Mercieca. Minħabba dawn iċ-ċelebrazzjonijiet, ix-xewqa hi li din ittieqa maestuża tkun lesta! Nittamaw! A. Busuttil Ħal Tarxien
F’Dar il-Mediterran fetħet ilKonferenza Ewropea dwar l-integrazzjoni tal-politika soċjali u tal-familja għas-snin disgħin. Konferenza li għaliha attendew delegazzjonijiet minn 25 pajjiż Ewropew differenti, fosthom il-Unjoni Sovjetika, ilPolonja u l-Ungerija. Il-Konferenza, li kienet inawgurata millPresident ta’ Malta Ċensu Tabone, kienet organizzata mill-Ministeru tal-Politika Soċjali ta’ Malta, mill-Kunsill tal-Ewropa u mill-Uffiċċju tan-Nazzjonijiet Uniti fi Vienna. Sadanittant, Malta tkompliet tkun fuq fomm kulħadd, wara li kienet konfermata l-aħbar li fil-bidu tax-xahar ta’ wara, kienu se jiltaqgħu f’Malta l-President Amerikan George Bush u dak Sovjetiku Mikhail Gorbachev, f’dak li kien qed jiġi deskritt bħala “is-Summit ta’ Malta”. Tħabbar ukoll li l-mexxejja taż-żewġ superpotenzi talbu li jiltaqgħu wkoll malPrim Ministru Malti Eddie Fenech Adami. Dwar dan is-Summit importanti tkellmet ukoll is-Segretarju Ġenerali talKunsill tal-Ewropa Catherine Lalumiere, waqt konferenza tal-aħbarijiet fl-ajruport, qabel ħalliet Malta fi tmiem żjara uffiċjali.
Editur: Nathaniel Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-Ħamrun ĦMR 1000 e-mail: news@media.link.com.mt • Tel: 21243641 Dipartiment tal-Avviżi: Tel: 25965-317/318 E-mail: adverts@media.link.com.mt
www.maltarightnow.com
10
It-Tnejn, 3 ta’ Novembru, 2014
INTERVISTA
Fl-isfond tat-triloġija ‘Hekk tħabbat il-Qalb Maltija’ (125)
Insiru Nafu Min Aħna Joe Mikallef
Fil-ħarġa tal-lum ta’ ‘InNazzjon’ qed nippubblikaw il125 parti fis-sensiela ta’ konversazzjonijiet ma’ Oliver Friggieri li fihom qed nitrattaw temi u realtajiet differenti. Illum, se nitkellmu dwar irreliġjon fil-klassijiet tal-iskola (l-ewwel parti). Dan bl-iskop preċiż li nkomplu nittrattaw temi attwali. Temi li bosta drabi niddiskutu u ngħarblu bl-aktar mod akkanit, iżda li bosta drabi wkoll nagħżlu li ninjorawhom. Imma tajjeb li fil-ħajja mgħaġġla li qed ngħixu nieqfu ftit u nirriflettu fuq temi attwali u li huma ta’ rilevanza. Bla dubju ta’ xejn, Oliver Friggieri, bis-saħħa talkapaċitajiet indiskussi tiegħu, kapaċi janalizza u jidħol filfond ta’ dawn it-temi li għandhom jgħinuna aktar biex niskopru aħjar min aħna, fejn aħna u fejn tissokta triqitna. Ma’ Oliver Friggieri qed niltaqa’ b’mod regolari biex niddiskuti għadd ta’ temi, sitwazzjonijiet u mistoqsijiet. Il-qarrejja huma mistiedna jipparteċipaw billi huma wkoll jibagħtulna l-ħsibijiet tagħhom. Kull korrispondenza u email għal dan l-iskop għandha tintbagħat f’dan lindirizz elettroniku hawn imniżżel: joe.mikallef@media.link.com.mt
L-edukazzjoni tmiss lilna bħala bnedmin magħmulin minn żewġ realtajiet...
Niddistingwu bejn suġġetti obbligatorji u suġġetti liberi, fakultattivi. Naħsbu li hemm linja ċara li tifred suġġetti minn oħrajn. Is-suġġetti obbligatorji: jistudjahom kulħadd, bilfors. Is-suġġetti fakultattivi: jistudjawhom dawh li jagħżluhom. Jiġifieri t-tħejjija tagħna hi magħmula minn studju ta’ bilfors u studju mhux ta’ bilfors. Xi tfisser din id-distinzjoni bejn suġġetti ta’ bilfors, u suġġetti skont għażla? Ġieli tfisser li l-bosta teoriji taledukazzjoni li ilhom ifaqqsu f’dawn l-aħħar snin huma sikwit sforz ta’ xi ħadd li jixtieq jintroduċi xi ħaġa ‘tiegħu’. Din ix-xejra ħarġet l-aktar mill-Amerika u minn pajjiżi Ewropej tan-Nord. Ittermini ‘obbligatorju’ u ‘fakultattiv’ (‘compulsory’ u ‘optional’) ma jindikaw li hemm ebda suġġett permanenti, importanti fih innifsu u dejjem. L-edukazzjoni tmiss lilna bħala bnedmin magħmulin minn żewġ realtajiet: l-assolut, il-kostanti fuq naħa, u r-relattiv, il-kontinġenti, fuq in-naħa l-oħra. Il-kostanti: dak li hu neċessarju dejjem, kullimkien, għal kulħadd. Il-kontinġenti: dak li hu importanti xi drabi, xi mkien, għal xi wħud. Nieħdu bħala eżempju lill-bniedem skont il-kostanti u skont ilkontinġenti li hemm fih: il-kostanti fih hu kulma hu neċessarju dejjem, f’kull epoka, minn ġenerazzjoni għal oħra; il-kontinġenti hu
kulma hu importanti skont meta, u fejn huwa qiegħed jgħix. Eżempji ta’ xi ħaġa li hi kostanti, u ta’ xi ħaġa oħra li hi kontinġenti: huwa kostanti l-bżonn li l-bniedem jiekol, jixrob, jorqod; huwa kontinġenti l-bżonn li lbniedem jiekol ħaġa jew oħra, skont il-gosti, l-aptit. Mela l-konklużjoni hi din: Kostanti: il-bniedem ikollu jiekol bilfors dejjem, kull żmien, kull post. L-ikel hu bżonn assolut, universali. Kontinġenti: il-bniedem ikollu jiekol bilfors dejjem, kull żmien, kull post, imma jista’ jiekol skont il-gosti tiegħu u taż-żmien u talpost fejn ikun. It-tip ta’ ikel, ivarja; huwa relattiv, partikolari. Eżempju skont iż-żmien: innies ta’ qabilna kienu jieklu (kostanti), imma kienu jieklu differenti minna (kontinġenti). Eżempju skont il-post: in-nies ta’ qabilna. L-aħjar eżempju ta’ din il-kundizzjoni fondamentali fil-ħajja talbniedem jinsab fil-Filosofija u flArti inġenerali, u l-aktar filLetteratura: it-temi tal-Filosofija u tal-Arti huma dejjem l-istess, imma jvarjaw skont l-epoka: żmien, post, kultura. Id-drammaturgi Eskilu, Ewripidi, Sofokli, u l-filosfi Sokrate, Platun, Aristotli, kbar ta’ sekli qabel Kristu, u li ġew wara: il-qofol essenzjali tagħhom huwa l-istess, imma l-enfasi u l-orjentament ivarjaw skont iż-żmien li jkun, skont il-post li jkun, u skont il-kultura li tkun. L-aħjar eżempju, li jiġbor fih innifsu dan l-istess qofol kollu,
huwa Shakespeare, l-akbar iben tad-dramm Grieg ta’ qabel Kristu. L-akbar ulied tal-Filosofija Griega ta’ qabel Kristu, huma San Tumas ta’ Akwinu u Santu Wistin. Il-konklużjoni ċara hi din: ilkoll qegħdin jesprimu l-qofol (it-tema eżistenzjali), iżda lkoll qegħdin ivarjaw madwaru skont żmien, post, kultura. Il-qofol universali, assolut, hu wieħed, waqt li differenti jvarjaw madwaru (u għalhekk il-qofol universali, assolut, jieħu xeħta partikolari, relattiva, kontinġenti). Fil-prattika, dan kollu jfisser dan: ma hemmx kostanti mingħajr kontinġenti, u ma hemmx kontinġenti mingħajr kostanti.
Xi jfisser dan kollu jekk napplikawh għas-sillabi tal-iskola? Qiegħed ngħid dan kollu sewwasew biex nuri li kull sillabu, irid jew ma jridx, huwa minnu nnifsu illustrazzjoni ta’ dan. Pereżempju, meta ngħallmu poeżiji Ingliżi lill-istudenti filklassi tal-Ingliż ma nkunu qegħdin nippreżentaw xejn ħlief il-wirt antik, dejjemi, ta’ dawn limħuħ-qlub kbar f’forom u f’verżjonijiet differenti. IlLetteratura l-Kbira, dinjija - ilweltliteratur hi waħda sewwasew għaliex tippreżenta listess temi skont awturi, stili, orjentamanti differenti. Il-poeżiji, Ingliżi, Maltin eċċ., millKindegarten sal-Università, huma espressjoni waħda f’modi differenti. Kull sillabu tal-Letteratura hu sillabu reliġjuż għaliex il-qofol
tal-Letteratura (li hi waħda, globali, ġenerali, dinjija) hu l-istess qofol tal-Filosofija u tatTwemmin f’Alla. Dante u Shakespeare huma l-aqwa żewġ poeti (antiki, ‘antikwati’, li esprimew l-istess qofol bil-mod kreattiv, personali tagħhom. Dawn huma konsiderazzjonijiet fondamentali, anki elementari, filqasam tal-Estetika: l-Arti hi tema waħda (universali) mfissra b’modi diversi skont żmien, post, kultura.
Imma kif jidħol is-sillabu ta’ tfal żgħar f’dan kollu? Einstein ilu li serrħilna rasna mill-ovvju li kien ilu magħruf floqsma msemmija, imma mhux fix-Xjenza: l-univers hu sistema waħda. Fi kliem ieħor, it-tfal żgħar talKindergarten u tal-Iskola primarja eċċ. għandhom l-istess bżonnijiet tal-adulti. Mis-sillabi ‘elementari’ (sic) tagħhom huma jistennew ittweġibiet li jistennew l-istudenti maturi u l-bqija. U x’jistennew mill-kotba tas-sillabu? Jistennew tweġiba għal dawn il-mistoqsijiet: Mamà, jien kif twelidt? Tassew li t-tfal jiġu bil-vapuri? Inti tħobbni? Il-papà jħobbok? In-nannu fejn mar? U n-nanna fejn marret? Għaliex m’għadhomx magħna? Mamà, inti għedtli li kulma għandek se terfgħu għalija... hux veru? Imma, ma, inti fejn sejra, allura? Meta mmutu fejn immorru? L-għalliema, il-ġenituri, in-nanniet jafu li fl-isfond tat-tfal talKindergarten hemm dan ilmaħżen kollu ta’ mistoqsijiet, inċertezzi, dubji, beżgħat. Illum aktar minn qatt qabel, u f’kuntrast
It-Tnejn, 3 ta’ Novembru, 2014
www.maltarightnow.com
INTERVISTA
Fl-isfond tat-triloġija ‘Hekk tħabbat il-Qalb Maltija’ (125)
11
Insiru Nafu Min Aħna
It-tfal ta’spiss jistaqsu: ‘Mamà, għaliex in-nies jiġġieldu? Għaliex jobogħdu u joqtlu lil xulxin? Għad tispiċċa xi darba l-gwerra?’
ma’ qabel, id-dittatura arroganti tal-mezzi tal-komunikazzjoni waslet biex għaġġlet il-proċess li matulu t-tfal jibqgħu jemmnu li hemm raġel twajjeb jismu Father Christmas... Il-medja sfidat lillGidba Ħelwa tat-tfulija billi imponiet il-Verità Kerha talaħbarijiet. It-tfal ukoll jistaqsu: ‘Mamà, għaliex in-nies jiġġieldu? Għaliex jobogħdu u joqtlu lil xulxin? Għad tispiċċa xi darba lgwerra?’
U s-sillabu tat-tfal? Dawn huma l-mistoqsijiet li jagħmluhom il-kbar u jagħmluhom illum ukoll it-tfal. Dawn huma mistoqsijiet prominenti flistorja tal-Politika, tar-Reliġjonijiet, ta’ kollox. Eżatt! Il-Filosfi u l-Awturi kbar li semmejna ilhom li staqsew dawn il-mistoqsijiet, li għandhom aktar minn elfejn sena. Elfejn sena ilu Kristu daħal fl-Istorja talumanità biex jagħti t-tweġibiet tiegħu b’żewġ modi: bil-kelma diretta tiegħu, u bis-sagrifiċċju talħajja tiegħu stess. Mhumiex affarijiet ta’ ftit ilu, ta’ elfejn sena ilu biss. Huma wisq eqdem, superjuri għal-liġi taż-Żmien, il-liġi suprema, mortali ta’ din il-pjaneta mimlija mistoqsijiet.
Jiġifieri, iż-żmien ma hux se jirrendi irrilevanti lil dak kollu li għandu elfejn sena jew aktar! Hemm affarijiet li ma jeqdimux? Il-kunċett ta’ dak kollu li huwa universali jmur lura għall-inqas sa żmien Sokrate, wisq aktar minn elfejn sena ilu. B’universali nifhmu ‘xi ħaġa’ li hi dejjem, kulħadd, kullimkien. Ix-Xjenza hi eqdem
minn elfejn sena, u l-veritajiet ilqodma tagħha huma s-sisien li kellu jinbena kollox fuqhom. Mingħajrhom jiġġarraf kollox. Hemm il-ħsieb sempliċi, famuż: ‘You cannot reinvent the wheel’. Aktar ma jgħaddi ż-żmien, aktar jien konvint li ma hijiex ilFilosofija jew il-Letteratura, li turi biċ-ċar li d-dinja (apparti lunivers) hi sistema maħluqa minn xi Ħadd, Wieħed, Assolut, Permanenti...
Jiġifieri hi sistema li fiha pjan, u titlob spjegazzjoni... Iva, iva. Hi x-Xjenza stess. Ilpjaneta tagħna ilha ddur u ddur mill-bidu. U konna konvinti li ddinja ma ddurx, u x-xemx iddur magħna, għall-kumdità eċċentrika tagħna. Ftit sekli ilu biss Galileo Galilei ħallas prezz għoli ħafna biex iddikjara verità fondamentali, elementari: Konna ilna mill-bidu nett induru u nduru, f’din il-Luna Park tal-pjaneta tagħna, u bqajna ma indunajniex. U meta indunajna qam inkwiet kbir. Staqsu lil Galileo!
Trid tgħid li l-veritajiet huma aktar minn qodma, għaliex ma humiex marbutin maż-żmien... Ma jeqdiemu qatt... Huma affarijiet li ilhom jossessjonaw lill-bniedem minn meta n-natura umana tnisslet u baqgħet dik li hi. Huma attwali u moderni daqs l-aħbarijiet tal-ġurnata, tal-lum, u anki l-aħbarijiet ta’ għada - għax il-bniedem ma jitbiddilx fis-sustanza tiegħu; lanqas bit-teknoloġija ma jitbiddel. It-temi eżistenzjali ta’ dejjem, ta’ kull post, kull żmien: huma universalment, eternament, l-ist-
ess. It-Teoloġija, il-Filosofija, ilLetteratura huma sensiela ta’ ‘ripetizzjonijiet differenti’ tal-mistoqsija li kull sistema edukattiva tfalli jew tirnexxi skont kemm tagħraf twieġeb: ‘Il-feliċità, liskop tal-ħajja, hi possibbli?’ Hi lmistoqsija li tikber ma’ kull student/a mill-Kindergarten sadDottorat, hu liema hu s-suġġett. Sistema edukattiva li tinjora dan kollu ma hix leali, u tkun qiegħda tinjora l-bżonnijiet mentali l-kbar ta’ kull persuna. Fi tfuliti l-għalliema bravi u ġentili tal-klassijiet elementari fittxu li jweġbuna dawn il-mistoqsijiet – bla ma jweġġgħuna wisq. Stajna nidħku b’Ġaħan, u nitbissmu/nibku minħabba Charles Chaplin, u nammiraw lil Mickey Mouse. Illum l-għalliem tal-Kindergarten jaf li l-medja tasal qablu, anki biex tħarbatlu għalqa sħiħa li hu jkun għadu kif ħadimha. Imma kull epoka għandha d-dittatura tagħha, u għalhekk l-importanza morali u kulturali tal-għalliem hi anki akbar minn qabel. Sejjaħlu Reliġjon, jew Filosofija, jew Letteratura, jew Storja tarReliġjon... dan kollu hu damma ta’ varjazzjonijiet fuq l-istess tema. (Din hi parentesi li tista’ tiġbor kollox: 1. Il-Fidi, jew iċ-ċaħda tal-Fidi, tiġi wara, hi għażla finali personali. Hi kwistjoni oħra, differenti, u ma hix parti minn dan is-sillabu essenzjali ta’ natura informattiva, newtrali. Kull ġenerazzjoni ta’ studenti għandha l-jedd –apparti lbżonn – li tkun taf liema kienu u liema huma l-kunċetti l-kbar li jifformaw il-ħajja umana bħala riċerka ta’ Xi Ħadd Suprem li jispjega l-għaliex u l-għalfejn tal-ħajja bħala nisġa ta’ mistoqsijiet, ferħ u
niket, uġigħ u mewt, u lil hinn. LIstudju tar-Reliġjon biss - bħala parti mill-Istorja taċ-Ċiviltà Dinjija - jipprovdi dan l-għarfien li kull persuna teħtieġ biex tikseb sens taċ-ċertezza u sens tal-feliċità. 2. Min-naħa l-oħra, kandidati li jkunu ġew imċaħħda minn dan listudju tar-Reliġjon se jkollhom diffikultà kbira biex japprezzaw l-Istorja tal-Arti f’kull kontinent, u fost l-oħrajn fl-Ewropa li għandha elfejn sena sħaħ ta’ Arti li hi arti reliġjuża. L-apprezzament tal-Pittura, l-Iskultura, lArkitettura, il-Mużika, ilLetteratura fl-Ewropa jeżiġi għall-inqas għarfien elementari tal-kontenut storiku-reliġjuż li kien l-ispirazzjoni tal-Arti millbidu nett sa għall-inqas madwar tmiem it-Tieni Gwerra Dinjija. Anki l-opri pre-Kristjani - bħallOdissea u l-Ilijadi ta’ Omeru, lEnejde ta’ Virġilju, u t-traġedji Griegi l-kbar - jitolbu studju talkontenut reliġjuż li huma mimlijin bih, biex ikunu apprezzati għall-kobor artistiku tagħhom. 3. Fil-każ tal-kultura ta’ Malta, bħall-kultura Ewro-Mediterranja kollha, l-għarfien tat-tradizzjoni reliġjuża hu neċessarju biex ikunu apprezzati u studjati tajjeb għallinqas żewġ oqsma: il-wirt kulturali kollu, mill-era pre-Kristjana, sa żmienna, u l-Istorja ta’ Malta. Anki għal raġunijiet li ma humiex reliġjużi, l-istudju tar-Reliġjon hu neċessarju biex ikunu studjati suġġetti non-reliġjużi. Bħall-Arti u bħall-Istorja ta’ Malta, bħallArkeoloġija u bħallAntropoloġija, hemm oqsma oħrajn li jeżiġu dan l-għarfien f’kull livell, dejjem għal skopijiet ta’ kompetenza purament akkademika).
L-edukazzjoni tmiss lilna bħala bnedmin magħmulin minn żewġ realtajiet: l-assolut, il-kostanti fuq naħa, u r-relattiv, il-kontinġenti, fuq in-naħa l-oħra. Il-kostanti: dak li hu neċessarju dejjem, kullimkien, għal kulħadd. Il-kontinġenti: dak li hu importanti xi drabi, xi mkien, għal xi wħud
www.maltarightnow.com
12
It-Tnejn, 3 ta’ Novembru, 2014
OPINJONI
Bla Triq u bla Mappa (58)
Joseph Muscat mhux talli qarraq bil-poplu li tah il-fiduċja tiegħu fl-elezzjoni iżda, agħar minn hekk, gideb miegħu nnifsu meta pprova jiġbed saqajn il-poplu billi argumenta li kien konvintissmu li ma gidibx
mil-lenti ta’ Analista Persuna li tigdeb darba u aktar, issibha ferm faċli li tkompli tigdeb għax għaliha il-gideb isir drawwa. Gidba waħda minn persuna hi biżżejjed biex wieħed jiddubita kull ħaġa li tgħid dik ilpersuna speċjalment meta l-persuna tgħid affarijiet il-bogħod mill-verita’ ħafna drabi.
In-nuqqas ta’ onesta’ u l-fiduċja Jidher li f’pajjiżna wasalna f’din is-sitwazzjoni. Kellna diversi okkażjonijiet fejn ilgvern preżenti għawweġ il-verita’ jew ma qalx il-verita’. Iżda laktar gidba sfaċċata kienet meta Joseph Muscat ċaħad li pubblikament qal li jirriżenja jekk il-powerstation ma tkunx lesta sa Marzu tas-sena d-dieħla. Joseph Muscat mhux talli gideb mal-poplu li taħ il-fiduċja tiegħu fl-elezzjoni iżda, agħar minn hekk, gideb miegħu innifsu meta ipprova jiġbed saqajn ilpoplu billi argumenta li kien konvintissmu li ma gidibx. Kif qatt
tista titwemmen persuna li tipprova tiċħad il-fatti magħrufa? Joseph Muscat kien jaf mill-bidu nett li l-powerstation ma setgħetx tkun lesta fiż-żmien stabbilit minnu u, flimkien ma’ Konrad Mizzi, ippersista jgħix f’ħolma u lill-poplu kien jgħidlu li l-proġett kien on track. Kif jista' l-poplu jemmen lil Muscat? Din hi okkażjoni li turi li Joseph Muscat gideb bil-goff, u ripetutament, fuq kwistjoni ewlenija u li turi li dak li jgħid Joseph Muscat fuq kwalunkwe ħaġa ma jistax jitwemmen. Lonesta’ hija l-pedament tal-fiduċja; waħda ma tmurx mingħajr loħra. Min ma jkunx onest, tintilef il-fiduċja fih. Iżda, fl-aħħar mill-aħħar iż-żejt jitla f’wiċċ lilma. U hekk ġralu Muscat. Iżda din ma kenitx l-unika gidba ta’ Joseph Muscat. “Dak li nwiegħed nagħmlu” Għaddew kważi għoxrin xahar minn leġiżlatura ta’ sittin xahar; jiġifieri għadda kważi terz mill-
leġiżlatura ta’ Muscat u allura ilpoplu jista jiżen b’mod aktar realistiku l-wegħdiet li għamel Muscat u kif u fejn mar lura minnhom. Fil-kampanja elettorali Muscat iddikjara li dak li jwiegħed jagħmlu. U nafu kemm kien populist fil-kampanja elettorali – wiegħed kollox lil kulhadd biex jilħaq l-għan tiegħu li jidħol f’Kastilja bħala Prim Ministru. U l-ġurnata minn filgħodu turik, u hekk għamlet il-leġiżlatura ta’ Joseph Muscat. Mill-ewwel ftit ġranet talleġiżlatura bdejna naraw ilwegħdiet ta’ Muscat itiru marriħ. Wara ftit ġranet, addio ilwegħdiet ta’ “Tista ma taqbilx magħna, iżda magħna tista taħdem” u ta’ “Malta Tagħna Lkoll”. Bdew iseħħu mijiet ta’ transfers vendikattivi, ħatriet li bdew isiru minghajr ma ġiet applikata, kif wiegħed Muscat qabel l-elezzjoni, il-meritokrazija. Muscat nesa, jew injora, lwegħda tiegħu li Malta mhux se tkun ta’ xi klikka, jew ta’ xi poli-
Rajna wegħda wara wegħda taqa’ bħal mazz karti. Taret mar-riħ il-wegħda tat-trasparenza u tal-kontabbilita’
tiku, jew ta’ xi partit. Kien wasal żmien il-ħlas u Muscat kellu jinjora l-wegħdiet li għamel biex beda jħallas lil min ġie mwiegħed xi transfer jew xi ħatra. Saru ħatriet li jiswew eluf kbar ta’ ewro. Rajna wegħda wara wegħda taqa’ bħal mazz karti. Taret mar-riħ il-wegħda tattrasparenza u tal-kontabbilita’. Il-mediċini, mhux talli ma twasslux fid-djar tal-anzjani, talli hawn skarsezza tagħhom. “Ma ksirniex wegħda waħda” Iżda, madwar sena wara rrebħa elettorali, Joseph Muscat wera wiċċ tost u diżonesta kbira mal-poplu meta, kuntrarju għall-verita’ u għal dak li kien qed jiġri, iddikjara b’tiċrita fuq wiċċu u b’arroganza assoluta li “Ma ksirniex wegħda waħda li hi waħda”. Fejn qed jinħeba lpolitiku mwiegħed minn
Muscat li kellhu jkun responsabbli biex jassigura li dak li ġie mwiegħed fil-manifest elettorali jitwettaq? Muscat ħaseb li l-poplu Malti hu beċċun! Ex-President Amerikan kien qal “Tista tqarraq bil-poplu għal xi żmien iżda ma tistax tqarraq bil-poplu għal dejjem”. Iż-żieda ta’ 58ċ Wara l-ħafna wegħdiet miksura ta’ Joseph Muscat, ikun tajjeb li nistaqsi jekk jistax jitwemmen li se jgħati żieda ta’ 58ċ biss għallgħoli tal-ħajja. Dan jista jkun kif jaħdem moħħ Muscat li l-ewwel iwebbel lill-poplu li se jgħati żieda daqshekk miżera biex, wara, jgħati xi ħaġa aktar. Muscat gideb bil-kbir dwar il-powerstation. Nista nafdaħ li se jgħati 58ċ biss?
www.maltarightnow.com
AĦBARIJIET TA’ BARRA
Aktar atroċitajiet mill-estremisti Iżlamiċi L-IRAQ
Militanti Iżlamiċi attakkaw, għal darb'oħra tribu Sunni Iraqi fil-Punent tal-provincja ta' Anbar, fejn b'kollox ġew iġġustizzjati 50 persuna. L-attakk tal-bieraħ kien l-aħħar minn serje ta' attakki fuq it-tribu' Al-Bu Nimr. Il-gvern tal-Iraq qed jgħid li minn dan it-tribu' s'issa nqatlu 322 persuna. Il-vittmi, fosthom tfal, kienu
skjerati u nqatlu bħala kastig talli t-tribu rritalja kontra l-estremisti. Il-militanti tal-ISIS – ukoll mittribu' Sunni – jikkontrollaw partijiet kbar mill-Iraq u mis-Sirja. Numru kbir mit-tribu' Al-Bu Nimr wkoll instab maqtul f'qabar tal-massa kmieni l-ġimgħa li għaddiet. Ħamsin persuna oħra nqatlu nhar is-Sibt. L-aħħar massakru seħħ fil-vil-
laġġ ta' Ras al-Maa, fitTramuntana tal-kapitali provinċjali ta' Ramadi. Diversi membri minn dan it-tribu' irnexxielhom jaħarbu mill-belt ġara ta' Hit, li kienet inħatfet mill-ISIS f'Ottubru. It-tribu' Al-Bu Nimr kien ingħaqad mal-kampanja tal-gvern Iraqi kontra l-ISIS f'Anbar, li issa tinsab taħt il-kontroll ta' l-estremisti. Il-gvern Iraqi, li twaqqaf dan l-
aħħar u li hu ddominat mix-Xia, qed jipprova jirbaħ it-tribuijiet Sunni, li huma element kruċjali fil-ġlieda kontra l-ISIS. Iżda l-awtoritajiet f'Bagdad ma rnexxilhomx jipperswadu lmaġġoranza tat-tribuijiet biex iduru kontra l-ISIS. Sadattant azzjoni militari millajru laqtet il-belt Sirjana ta' Kobane ilbieraħ, hekk kif ġellieda
13
It-Tnejn, 3 ta’ Novembru, 2014
Kurdi Iraqini attakkaw militanti tal-ISIS. Il-ġellieda Kurdi Iraqini ngħaqdu fil-gwerra kontra l-militanti Iżlamiċi f'Kobane, bit-tama li lappoġġ tagħhom għal sħabhom Kurdi, li huma megħjuna minn azzjonijiet militari mill-koalizzjoni mmexxija mill-Istati Uniti, iżommu lill-estremisti milli jaħtfu l-belt strateġika Sirjana.
L-IRAQ: Membri mill-milizzja Xita Iraqina, Asaib Ahl Al-Haq, iġorru tebut ta' wieħed minn sħabhom li nqatel fi ġlied kontra persuni armati Sunni qrib Tikrit, waqt funeral f'Najaf. Mijiet ta' milizzji Xiti qed jappoġġjaw lill-Armata Iraqina fl-offensiva fil-belt ta' Tikrit li għadha f'idejn il-militanti Iżlamiċi. (Ritratt: EPA)
Se tmur f'Bengażi malli fil-belt ibatti l-inkwiet IL-LIBJA
Il-Kamra tar-Rappreżentanti se tiċċaqlaq mis-sit temporanju tagħha f'Tobruk lejn Bengazi malli l-belt tkun ħielsa millperiklu. Faraj Buhashem, il-kelliem talKamra tar-Rappreżentanti, stqarr li skont id-dikjarazzjonijiet kostituzzjonali li kienu saru f'Ġunju, il-Parlament għandu jiċċaqlaq mill-aktar fis possibbli. Il-Kamra tar-Rappreżentanti se tkun qed tiltaqa' f'Bengażi nhar il-Ġimgħa 7 ta' Novembru u dan wara li l-Armata Iraqina għamlet kisbiet kbar. Madankollu
Buhashem qal li dan hu inkorrett u li sorsi parlamentari, li ġew kwotati, kienu żballjati. “Malli ningħataw l-informazzjoni, li Bengażi hi ħielsa mill-inkwiet, inkunu nistgħu niċċaqilqu b'mod immedjat.” Hu żied li “id-deċiżjoni hi marbuta mal-azzjonijiet tal-forzi tas-sigurta' kif ukoll skont lawtoritajiet rilevanti”. L-Armata Nazzjonali Libjana u l-Kamra tar-Rappreżentanti ħabtu wiċċhom ma' kritika fuq lazzjonijiet ta' sostenituri talgvern li attakkaw id-djar ta' mili-
tanti Iżlamiċi li huma magħrufin fil-belt. Jiem qabel il-bidu millġdid ta' ġlied qalil f'Bengażi, xi ġimagħtejn ilu, forzi leali lejn ilgvern talbu lir-residenti biex iqaċċtu 'l barra lil Asar Al-Sharia u lill-alleati tagħha mill-belt. Sadattant mijiet ta' Eġizzjani ma ngħatawx permess biex jidħlu fil-Libja mill-ajruport filkapitali Tripli. Ħaddiema fl-ajrport Maitiga qalu li huma kienu ordnati minn uffiċjali tal-immigrazzjoni biex ma jħallu lil ebda Eġiżżjan jidħol fil-pajjiż sakemm joħroġ avviż
ieħor. Għexieren ta' ċittadini Eġizzjani baqgħu maqbuda flajruport. Milizzji affiljati mal-militanti Iżlamiċi u li jikkontrollaw Tripli, akkużaw lill-Eġittu talli qed jattakka lill-alleati tagħhom, li għandhom il-poter fil-Lvant ta' Bengażi. Mijiet ta' eluf ta' Eġizzjani jgħixu u jaħdmu fil-Libja, u f'dawn l-aħħar ġimgħat uħud allegaw li ġew intimidati minn gruppi armati. Kważi 800 Eġizzjan li kienu waslu l-Libja ntbagħtu lura minn nhar il-Ħamis. Diversi passiġġieri
li għadhom maqbuda fl-ajruport ta' Maitiga qalu li kellhom visa valida iżda l-ħaddiema tal-ajruport qalulhom li ma setgħux jirfsu art Libjana peress li l-militar Eġizzjan qed jibbumbardja l-Libja. Mindu bdiet ir-rewwixta fl2011, il-Libja ilu maqbud f'kilba għall-poter bejn il-milizzji li kienu waqqgħu lid-dittatur, ilKurunell Muammar Gaddafi. Il-gvern temporanju, rikonoxxut mill-komunita' internazzjonali, ħarab lejn il-belt ta' Tobruk minħabba l-vjolenza fi Tripli.
www.maltarightnow.com
14
It-Tnejn, 3 ta’ Novembru, 2014
AĦBARIJIET TA’ BARRA
Joħloq rabja L-INDJA
IR-RENJU UNIT: Karozza tat-tip Locomobil tiġi segwita minn vettura Argyll hekk kif qed jinstaqu fuq ilPont Westminster matul ir-rikba annwali ta' vetturi antiki organizzata mir-Royal Automobile Club minn Londra sa Brighton. Madwar 500 vettura klassika jieħdu sehen f'dan l-avveniment li jibda minn Hyde Park sa Brighton f'Sussex. (Ritratt: EPA)
Protesti vjolenti FRANZA
Protesti vjolenti seħħew is-Sibt u komplew ilbieraħ f'żewġt ibliet Franċiżi kontra l-allegat brutalita' imwettqa mill-Pulizija. Il-Pulizija wżat bullets tal-lastiku u l-gass tad-dmugħ biex tferrex lillfolol li nġabru biex ipprotestaw kontra l-qtil ta' Remi Fraisse, żagħżugħ ambjentalist ta' 21 sena, li nqatel bħall-bieraħ ġimgħa matul ġlied li nqala' mal-pulizija fis-sit tal-proġett kontroversjali dwar ilbini ta' diga fil-Lbiċ ta' Franza. Għexieren ta' dimostranti kienu arrestati fil-Majjistral ta' Nantes u fil-Lbiċ ta' Toulouse. Id-dimostranti waddbu fliexken bl-aċtu u ġebel lejn il-pulizija f'Nantes, fejn mill-inqas ħames pulizija u tliet dimostranti weġġgħu. F'Toulouse, iddimostranti faqgħu t-twieqi ta' bank u kissru proprjeta' pubblika. Investigazzjonijiet bikrija ssuġġerew li Fraisse seta' inqatel bi stun grenade sparata mill-pulizija. “Dan hu żagħżugħ li nqatel mill-pulizija, mill-istat, u aħna ma rridux li dan il-qtil jgħaddi
qisu xejn m'hu xejn,” qalet Anouk, dimostranta ta' 23 sena. Dimostranti oħrajn għajtu insulti lill-pulizija u sejħulhom “ħnieżer” u “qattiela”. Protesti oħrajn saru fl-ibliet Franċiżi ta' Lille, Bordeaux u f'Avignon. Il-President Franċiż Francois Hollande talab biex issir investigazzjoni dwar il-mewt ta' Fraisse. Il-Prim Ministru Manuel Valls ikkundanna l-vjolenza li saret nhar is-Sibt, u fissirha bħala “insult lill-memorja” ta' Fraisse. Uffiċjali ddeċidew li jissospendu x-xogħol fuq il-proġett dwar il-bini tad-diga finNofsinhar tal-belt ta' Lisle-surTarn fid-dawl tal-mewt ta' Fraisse. Id-diga kienet intenzjonata li tgħin biex tinħoloq xmara artifiċjali sabiex issir ittisqija ta' artijiet maħduma minn bdiewa lokali. Dawk li qed jopponu l-bini tad-diga qed jgħidu li l-kostruzzjoni tagħha se tkun qed terqred il-bijodiversita' u se jkunu qed jibbenefikaw biss xi ftit bdiewa.
Avveniment tal-massa li jinvolvi l-bews ħoloq kontroversja fil-belt ta' Kochi lbieraħ. Imsejjaħ “ilBewsa tal-Imħabba” u organizzat minn grupp żagħżugħ Indjan, lavveniment attira l-attenzjoni talpulizija kif ukoll tal-konservattivi, bil-kritiċi qalu li illegali u immorali. L-organizzaturi qalu li t-tema kkonsistiet billi koppji jbusu fuq ix-xofftejn kontra l-fastidju minn attivisti tal-Hindu fil-provinċja fin-Nofsinhar ta' Kerala. Lattivisti Hindu allegatament attakkaw liż-żgħażagħ f'kafetterija l-ġimgħa li għaddiet, wara li ssuspettaw li l-post kien użat għal skopijiet immorali, u bi tweġiba, l-organizzaturi riedu li aktar minn mitt koppja jbusu u jgħannqu lil
xulxin fil-promenade popolari ħafna mat-turisti. Il-pulizija ta' Kochi qalet li lavveniment hu illegali għax l-organizzaturi ma applikawx għal permess biex jużaw il-post għallprotesta. Sadattant, il-konservattivi fil-belt esprimew l-għadab tagħhom dwar dan l-avveniment, u qalu li lbews fil-pubbliku hu kontra l-kultura Indjana u n-normi morali. Uħud mir-residenti saħansitra ppreżentaw petizzjonijiet kontra lavveniment lill-Qorti Superjuri, li madankollu, irrifjutat tieħu deċiżjoni fuq il-kwistjoni. Uħud mill-esperti legali jemmnu li kemm is-sostenituri u l-kritiċi ta' dan lavveniment kontroversjali m'għandhomx raġun.
L-AWSTRALJA: Madwar 30,000 poppy jitqiegħdu f'Middleton Beach hekk kif jirrapreżenaw it-30,000 suldat li ħallew Albany biex jiġġieldu fl-Ewwel Gwerra Dinjija, bħala parti mit-tifkira tal-Konvoj Kommemorattiv ta' Albany. Dan l-avveniment ifakkar il-mitt anniversarju mit-tluq tal-ewwel konvoj ta' truppi ANZAC fl-Ewwel Gwerra Dinjija. (Ritratt: EPA)
Elezzjoni presidenzjali IR-RUMANIJA
Il-Prim Ministru Victor Ponta hu l-favorit li jirbaħ l-ewwel rawnd ta' elezzjonijiet presidenzjali fir-Rumanija, minkejja lbiżgħa li hu jista' jbiddel fehemtu dwar ir-riformi mmirati biex jindirizzaw il-korruzzjoni rampanti li teżisti fl-ifqar pajjiż fl-Ewropa. Ponta, politiku ta' 42 sena miċċentru xellug, gawda avvanz tajjeb fuq it-13-il kandidat l-ieħor u mistenni jikkonfronta lil Klaus Iohannis, il-liberali ta' 55 sena, mill-minoranza li titkellem bilĠermaniż, fit-tieni rawnd li se jsir fis-16 ta' Novembru fl-eks pajjiż komunista. L-elezzjonijiet huma mfissra bħala test kruċjali għar-Rumanija,
kif ukoll għall-Ewropa Ċentrali, fi żmien fejn id-demokrazija ġarrbet diversi problemi f'uħud millpajjiżi ġirien, bħall-Ungerija, u lkriżi fl-Ukrajna li dgħajfet irrelazzjonijiet bejn l-Unjoni Ewropea u r-Russja. Il-President popolari taċ-ċentru-lemin Traian Basescu, li kien rivali għal snin twal u li kien akkuża lil Ponta talli hu eks spija, ma kienx eliġibbli biex jerġa' jikkontesta għat-tielet darba. Il-president il-ġdid se jkollu jħabbat wiċċu ma' diversi kwistjonijiet delikati, fosthom irriċessjoni ekonomika u l-akkużi persistenti ta' korruzzjoni u tmexxija ħażina.
Ir-Rumanija hu t-tieni l-ifqar pajjiż fl-Unjoni Ewropea wara lBulgarija. Madwar 40 fil-mija tal-popolazzjoni “għadha temmen li l-ħajja taħt il-komuniżmu kienet aħjar”. Corina Rebea miċ-Ċentru għall-Analiżi Ewropea talPolitika (CEPA) f'Washington qalet li l-pajjiż jeħtieġ “president li jista' jimmarka sens ċar ta' viżjoni dwar kif għandha tinbena sistema demokratika ta' tmexxija u l-amministrazzjoni tal-luiġi, u jipprova li 25 sena ta' tranżizzjoni għamlu l-ġid fil-pajjiż”. Hi żiedet li “dawn l-elezzjonijiet jistgħu jkunu test ta' maturita' għar-Rumanija”.
www.maltarightnow.com
15
It-Tnejn, 3 ta’ Novembru, 2014
AĦBARIJIET TA’ BARRA
Jivvotaw is-separatisti L-UKRAJNA
Separatisti favur l-unjoni marRussja fil-Lvant tal-Ukrajna qed jivvotaw f'elezzjonijiet imfissra mill-Punent bħala “illeġittimi”. Elezzjonijiet presidenzjali u parlamentari qed isiru fiż-żewġ reġjuni ta' Donetsk u Luhansk. L-Ukrajna, l-Istati Uniti u lUnjoni Ewropea qalu li huma m'humiex se jirrikonoxxu l-elezzjonijiet iżda r-Russja qed tagħti l-appoġġ kollu f'dawn l-elezzjonijiet. Mill-inqas seba' suldati Ukreni nqatlu minn nhar il-Ġimgħa wara li kien rappurtat ġlied qalil fir-reġjun. Donetsk u Luhansk spiċċaw taħt il-kontroll tas-separatisti wara xhur ta' ġlied fil-Lvant talUkrajna u li ntemm bi ftehim
għal waqfien mill-ġlied li kien iffirmat f'Minsk. Mexxejja tar-ribelli qalu li bħala stati indipendenti m'humiex meħtieġa li josservaw illiġi Ukrena u għalhekk ma ħadux sehem fl-elezzjonijiet nazzjonali fl-Ukrajna matul il-ġimgħa li għaddiet. Huma qalu li tliet miljun vot ġew stampati għall-elezzjonijiet, li se jipprovdu għal presidenti u parlamenti eletti b'mod dirett. “Dawn l-elezzjonijiet huma importanti għax se jkunu qed jagħtu leġittimita' lill-poter tagħna u se jkunu qed jagħtuna distanza minn Kiev,” sostna Roman Lyagin, kap tal-kummissjoni elettorali f'Donetsk.
Aktar azzjoni kontra l-emissjonijiet IN-NAZZJONIJIET UNITI
Il-panel tan-Nazzjonijiet Uniti dwar il-bidla fil-klima avża li lgvernijiet, għandhom jaġixxu malajr kemm jista' jkun, jekk limpatt dwar is-sħana globali għandux ikun limitat għal spiża mmexxija tajjeb. Ir-rapport talpanel għandu jifforma bażi għal ftehim dinji dwar il-bidla filklima s-sena d-dieħla. Il-gvernijiet iridu jnaqqsu lemissjonijiet tal-gassijiet għal zero sal-2100 u jekk il-passi ma jitteħdux b'mod mgħaġġel, madankollu, il-prezz jista' jogħla b'mod konsiderevoli. Il-panel tan-Nazzjonijiet Uniti stqarr li jekk ikun hemm nuqqas biex wieħed jikkontrolla lklima, allura “jista' jkun hemm
riskji għoljin b'effetti mifruxin ħafna u li jkunu irreversibbli”. Tali impatt irreversibbli jista' jseħħ, jekk il-silġ kbir fi Greenland jinħall u dan jista' jwassal għal għargħar kbar f'reġjuni u fi bliet kostali. L-effetti ta' bidla fil-klima diġa' qed ikunu evidenti b'żieda ta' sħana estrema, xita qawwija u żieda fil-livell tal-baħar. Skont rapport maħruġ millIntergovernmental Panel of Climate Change (IPCC), it-tkabbir annwali mbassar ta' 1.6 sa tliet fil-mija kull sena fil-konsum talaffarijiet u s-s-servizzi, jitnaqqas biss b'0.06 ta' punt perċentwali jekk azzjoni immedjata sseħħ.
Ikkundannat għall-mewt Il-BANGLADESH
It-tieni mexxej tal-akbar partit Iżlamiku fil-Bangladesh ġie kkundannat għall-mewt għal reati talgwerra li twettqu matul il-gwerra kontra l-Pakistan fl-1971. Mir Quasem Ali, imprenditur kbir fil-media, ħabbat wiċċu ma' 14-il akkuża fosthom li ħalla “renju ta' terrur” għaddej f'Chittagong. Tmienja minn dawn l-akkużi kienu pprovati u b'hekk Ali kien dikjarat bħala t-tieni mexxej ta' Jamaat-e-Islami li jingħata l-forka f'erbat ijiem. Jamaat-e-Islami sejjaħ għal strajk tal-ġuħ ta' ġurnata bi protesta nhar il-Ħamis. Is-sostenituri tal-grupp bħalissa huma involuti fi strajk ta' tlett ijiem
bi protesta kontra l-kundanna għall-mewt li ngħata Motiur Rahman Nizami nhar il-Erbgħa. Il-qorti qalet li taħt il-kmand ta' Ali, sostenituri fil-Bangladesh talarmata Pakistana wettqu reati kriminali aktar minn 40 sena ilu. Jidher li hemm ħafna stimi għan-numru ta' persuni li kienu nqatlu fil-gwerra ta' Bangladesh li damet disa' xhur. Ċifri maħruġa mill-gvern issuġġerew li tliet miljun persuna nqatlu, filwaqt li wħud qed jgħidu li ċ-ċifra hi għolja ħafna biex wieħed jivverifikaha. Il-Prim Ministru Sheikh Hasina waqqaf it-tribunal dsar ir-reati talgwerra fl-2010 sabiex ikunu investigati l-abbużi li twettqu matul il-gwerra tal-indipendenza.
It-TAJLANDJA: Tfal jattendu rappreżentazzjoni mit-Teatru Franċiż Guignol matul il- Harmony World Puppet Carnival fi Sanam Luang f'Bangkok. Aktar minn 160 kumpanija tal-pupazzi minn 80 pajjiż jieħdu sehem f'dan il-festival. (Ritratt: EPA)
L-Ebola qed tinfirex malajr SIERRA LEONE
Grupp internazzjonali qed jisħaq li l-każi tal-ebola qed ikomplu jiżdiedu “b'rata inkwetanti ħafna” f'zoni fi Sierra Leone. L-Inizjattiva dwar ilGovernanza fl-Afrika (AGI) sabet li f'partijiet rurali tal-pajjiż, il-virus qed jinfirex disa' darbiet aktar minn xahrejn ilu. Fil-Liberja, madankollu, ir-rata ta' każijiet ġodda tidher li battiet xi ftit. Ir-riżultati ta' studju li kien sar minn AGI tħabbru wara li uffiċjali mill-Organizazzjoni Dinjija tas-Saħħa (WHO) stqarrew li nnumru ta' każijiet ġodda qed jonqsu.
Għalkemm iz-zoni rurali fi Sierra Leone huma fost l-aktar milquta, il-grupp qal li l-Ebola wkoll qed tiżdied fil-kapitali Freetown – li qed tirreġistra każijiet sitt darbiet aktar minn dak imqabbel ma' xahrejn ilu. Il-marda tal-Ebola qed tibda tbatti biss f'reġjun wieħed ta' Sierra Leone, Bombali, li jinsab fit-Tramuntana tal-pajjiż. Skont l-istatistika, l-imwiet li ġew reġistrati fil-Punent talAfrika sad-29 ta' Ottubru telgħu għal 4,951 li minnhom 2,413 seħħew fil-Liberja, 1,510 fi Sierra Leone, 1,018 fil-Guinea u tmienja fin-Niġerja. AGI – organizzazzjoni
mwaqqfa mill-eks Prim Ministru Ingliż Tony Blair u li taħdem filpajjiżi milquta – qalet li mhix ċerta għaliex il-każi q e d ibattu fil-Liberja. Iżda l-grupp qed jgħid li t-tmexxija fid-dfin issaħħet kemm fil-Liberija kif ukoll fi Sierra Leone. Nofs linfezzjonijiet mill-Ebola huma maħsuba li ġew mill-katavri talvittmi. Nick Thompson, il-Kap Eżekuttiv ta' AGI qal li l-istampa ċertament qed tinbidel iżda dan nistgħu ngħidu għalissa, filwaqt li żied li, il-preżenza tal-marda f'partijiet rurali ta' Sierra Leone turi li m'għandniex ħin x'naħlu”.
www.maltarightnow.com
16
It-Tnejn, 3 ta’ Novembru, 2014
AĦBARIJIET TA’ BARRA
Sejba rekord ta' flus kontanti għand Uffiċjal tal-Enerġija IĊ-ĊINA
L-investigaturi fil-każi kontra l-korruzzjoni kkonfermaw ir-rapporti li l-ekwivalenti ta' 33 miljun dollaru fi flus kontanti spiċċaw ikkonfiskati mir-residenza ta' Uffiċjal Ċiniż ewlieni fil-qasam tal-enerġija. Il-każ kien irrappurtat f'Mejju u l-flus ikkonfiskati huma l-akbar ammont li qatt inħatfu mill-awtoritajiet fiċ-Ċina, f'dan it-tip ta' ċirkostanzi. Iċ-Ċina għaddiet is-sentenzi fil-konfront ta' 13,000 uffiċjal
misjuba ħatja dwar il-korruzzjoni u attentati ta' tixħim fl-ewwel disa' xhur ta' din is-sena biss. Sadanittant, din is-'sejba bomba' ta' flus kontanti seħħet fir-residenza tal-uffiċjal, Wei Pengyuan, li qed ikun investigat għall-korruzzjoni. Ir-rapporti qalu li kienu elevati 'l fuq minn 200 miljun yuan ( ekwivalenti għal 20 miljun dollaru) mid-dar ta' Pengyuan, bi prosekutur itenni li anki nkisru erba' minn
sittax il-counting machine li kienu qed iżommu kont ta' daqstant flus kontanti 'jiġru mas-saqajn'. Is-sejba kbira – li l-istampa Ċiniża rreferiet għaliha, għallewwel darba, f'Mejju – kienet ikkonfermata waqt konferenza tal-aħbarijiet indirizzata millProsekutur Ewlieni għal kontra tTixħim, Xu Jinhui. Fil-fatt, Wei Pengyuan, li hu Viċi-Kap tad-Dipartiment talFaħam mal-Amministrazzjoni
għall-Enerġija Nazzjonali, ilu minn Mejju taħt investigazzjoni talli, allegatament, aċċetta ħlas illegali. Is-sitwazzjoni tiegħu ilha effettiva mindu l-awtoritajiet skoprew il-miljuni tal-yuan moħbijin fir-residenza. Il-President taċ-Ċina, Xi Jinping, wiegħed li jikkonfronta l-korruzzjoni f'pajjiżu filwaqt li wissa li din il-kampanja għandha tolqot 'mill-kbir saż-żgħir'. Ilkumment ta' Jinping jindika li
anki l-membri ewlenin tal-Partit Komunista li qed jamministra liċ-Ċina m'għandhomx jevitaw proċess bil-liġi fil-każi fejn jinqabdu li xxaħħmu biex jittrattaw lill-ażjendi, l-kumpanniji u nnegozjanti b'mod ippreferut. L-esperti anki ssuġġerew li lammont għoli tas-suwiċidji fost l-Uffiċjali tal-Partit Komunista huma dovuti 'għall-pressjoni mill-battalja kontra l-korruzzjoni' fiċ-Ċina.
L-AFRIKA T'ISFEL: Tajra ttir matul il-Festival Internazzjonali tat-Tajra f'Muizenberg. Dilettanti internazzjonali tat-tajra minn Singapore, mill-Ġermanja u minn New Zealand urew uħud mit-tajr li qatt ma ntwerew qabel fosthom Toothless mill-film tat-tfal 'How To Train Your Dragon 2' f'dan il-festival li għalih attendew 20,000 viżitatur. (Ritratt: EPA)
Pittura li nbiegħet minn Sotheby's fil-fatt kienet ta' Caravaggio IR-RENJU UNIT
Id-ditta tal-irkant Sotheby's qed tkun imħarrka fuq pittura li hi biegħet għal ₤42,000 fil-verita' kienet kapulavur ta' Caravaggio li tiswa' ₤10 miljun. Il-battalja legali bdiet minn Lancelot Thwaytes, li l-familja tiegħu xtrat il-biċċa xogħol talarti għal ₤140 fl-1962 u żammitha għal kważi nofs seklu sakemm inbiegħet fl-2006. Sir Denis Mahon, kollezzjonist magħruf kien xtraha f'irkant, fejn
kienet reklamata bħala kopja talkapulavur The Cardsharps ta' Caravaggio. Iżda Sir Denis imbagħad iddikjaraha bħala verżjoni bikrija mill-artist innifsu – li tiswa' 200 darba aktar minn dak li ħallas u dan skont dokumenti li ġew preżentati fil-Qorti Superjuri. Wara l-istqarrija li saret minn Sir Denis, li miet fl'eta' ta' mitt sena tliet snin ilu, Lancelot Thwaytes ilu jibni każ legali li qed jiswa' il-flus kontra l-ġgant
tal-irkanti. Uħud mill-aktar studjużi prominenti dwar ix-xogħolijiet ta' Caravaggio se jkunu qed jixhdu f'ġuri li se jkun qed idum madwar xahar fil-Qorti Superjuri. Il-kapulavur The Cardsharps jinsab imdendel fil-Mużew Kimbell f'texas u juri żagħżugħ jaqa' vittma ta' żewġ imbruljuni waqt logħba karti. Il-pittura hi waħda minn 50 jew aktar ta' xogħolijiet minn Caravaggio, li
għadhom jeżistu sal-lum. Lancelot Thwaytes stqarr li lesperti għal Sotheby's ma kkonsultawx biżżejjed qabel il-bejgħ tal-pittura – li issa tinsab imdendla il-Mużew ta' l-Ordni ta' San Ġwann f'Londra – f'Diċembru 2006. Wara studju rigoruż u analiżi xjentifika, Sir Denis ikkonkluda li din ma kinitx verżjoni bikrija, ukoll impittra għall-Kardinal del Monte. Imma Sotheby's qed tikkontes-
ta bil-qawwi l-istqarrija - u ssejjaħ esperti ta' awtorita' biex jixhdu għan-nom tagħha. Dawn jinkludu Sir Richard Spear, studjuż dwar Caravaggio, li jappoġġja lmossa tad-dar tal-irkanti. Sotheby's stqarret li wieħed mill-esperti ta' Lancelot Thwayte hu 'amministratur' li jispeċjalizza fir-Rinaxximent u mhux fil-perijodu Barokk, filwaqt li tnejn oħrajn huma 'restawraturi mingħajr kwalifiki fl-istorja tal-arti'.
www.maltarightnow.com
17
It-Tnejn, 3 ta’ Novembru, 2014
AĦBARIJIET TA’ BARRA
1
1) 2) 3) 4)
IL-ĠORDAN: Impjegati u t-tmexxija ta' lukandi fil-Baħar il-Mejjet jingħaqdu flimkien biex jiksru l-Guinness World Record ta' l-akbar katina umana fuq wiċċ-il baħar u li turi s-sinjal tal-paċi fid-Dead Sea Spa Hotel Beach. IL-GREĊJA: Membri mill-Forzi Speċjali tal-Qawwa Navali Griega jipparteċipaw f'eżerċizzju militari konġunt bl-isem ta' 'Pyrpolitis' qrib ilgżira żgħira ta' Platia fil-Golf Saroniku. L-UKRAJNA: Attivisti Ukreni jieħdu sehem fi protesta quddiem ħanut tal-isports fi Kiev sabiex jitolbu lin-nies biex ma jixtru xejn minn ħwienet li s-sidien tagħhom huma Russi u li l-qligħ tagħhom jista' jiġi wżat biex tkun finanzjata l-gwerra fil-Lvant tal-Ukrajna. L-IŻRAEL: Dimostrant Palestinjan jaħrab mill-gass tad-dmugħ matul taqbid ma' suldati Iżraeljani fuq ir-residenza Lhudija Qadomem firraħal ta' Kofr Qadom qrib Nablus fix-Xatt tal-Punent. (Ritratti: EPA)
2
4
3
www.maltarightnow.com
18
It-Tnejn, 3 ta’ Novembru, 2014
KONSUMATUR
Meta l-oġġetti li nixtru ma jkunux kif deskritti
Hekk kif nindunaw li l-prodott li xtrajna ma jaqbilx mal-informazzjoni u d-deskrizzjoni li nkunu ngħatajna waqt ix-xiri, għandna nilmentaw immedjatament mal-bejjiegħ u nitolbu rimedju
Wieħed mill-obbligi legali li għandu bejjiegħ hu li l-prodotti li jbigħ lill-konsumatur ikunu kif imwegħda u deskritti filkuntratt tax-xiri. Kważi kull tip ta’ prodott li konsumatur jixtri iġorr miegħu xi forma ta’ deskrizzjoni. Per eżempju, ilħwejjeġ ikollhom tikketti b’informazzjoni fuq il-materjal li ntuża biex saru l-ħwejjeġ u kif għandhom jitnaddfu u jitnixxfu. Meta prodotti jinxtraw ippakkjati, fuq il-packaging ħafna drabi jkun hemm informazzjoni fuq il-prodott. F’ċertu każijiet, id-deskrizzjoni tal-prodott ma tkunx miktuba iżda tiġi pprovduta verbalment mill-bejjiegħ. Din legalment torbot, imma f’każ ta’ informazzjoni qarrieqa, ikun diffiċli għall-konsumatur biex jipprova li ngħata informazzjoni falza mill-bejjiegħ. Għaldaqstant, huwa fl-interess tal-konsumatur biex jassigura li jingħata l-informazzjoni dwar il-prodott li qed jixtri bilmiktub. Informazzjoni bħal
minn xhiex inhu magħmul oġġett, x’inhuma l-funzjonijiet tiegħu, u kif għandna nieħdu ħsiebu, tajjeb li nerfawha f’post fejn insibuha għaliex f’każ ta’ lment nistgħu niġu bżonnha. Meta nixtru jew nordnaw prodott wara li naraw kampjun f’ħanut, il-prodott għandu jkun eżatt bħall-kampjun, u għandu wkoll jaqbel mad-deskrizzjoni li nkunu ngħatajna millbejjiegħ. Jekk ikun hemm xi differenza mill-kampjun esibit, din għandna niġu nfurmati dwarha qabel nikkonkludu xxiri. F’każ li l-oġġetti ma jkunux skont il-ftehim tax-xiri, il-liġi tagħtina d-dritt li nitolbu rimedju. Bħala konsumaturi għandna l-ewwelnett dritt li nitolbu li l-oġġett jew jissewwa jew jinbidel mingħajr ħlas addizzjonali. Meta dan ma jkunx possibbli, jew ikun ser joħloqilna inkonvenjent kbir, il-liġi tagħtina d-dritt li nitolbu parti mill-flus jew inħassru l-
Il-limitu ta’ żmien sa meta nistgħu nitolbu r-rimedji tal-liġi huwa sentejn mid-data tal-kunsinna tal-oġġetti mixtrija
Odette Vella
odette.vella@mccaa.org.mt
kuntratt tax-xiri u nieħdu l-flus kollha lura. M’għandniex dritt għal flus lura jekk in-nuqqas floġġett ikun minuri jew insinifikanti. Dawn ir-rimedji legali japplikaw kemm meta nixtru minn ħanut, kif ukoll meta nixtru mill-bogħod, bħal per eżempju, minn fuq l-internet jew permezz ta’ telebejgħ. Il-limitu ta’ żmien sa meta nistgħu nitolbu r-rimedji talliġi huwa sentejn mid-data talkunsinna tal-oġġetti mixtrija.
Dan iż-żmien jiġi sospiż sakemm il-konsumatur u lbejjiegħ ikunu qegħdin jinnegozjaw biex tinstab soluzzjoni amikevoli. Hekk kif nindunaw li lprodott li xtrajna ma jaqbilx mal-informazzjoni u d-deskrizzjoni li nkunu ngħatajna waqt ix-xiri, għandna nilmentaw immedjatament mal-bejjiegħ u nitolbu rimedju. Jekk wara li nitkellmu mal-bejjiegħ xorta waħda ma naslux għal soluzzjoni aċċettabli, imbagħad ikollna bżonn niftħu lment mal-Uffiċċju għall-Affarijiet tal-Konsumatur sabiex permezz tal-medjazzjoni nakkwistaw ir-rimedju li għandna dritt għalih skont il-liġi. F’każ li l-
anqas il-medjazzjoni ma tirnexxi, imbagħad inkunu nistgħu nieħdu l-każ tagħna quddiem it-Tribunal għal Talbiet tal-Konsumaturi. L-iskop ta’ dan l-artiklu huwa biss li jipprovdi informazzjoni u mhux li jagħti parir legali. F’każ ta’ ilment jew bżonn ta’ aktar informazzjoni tista’ tikkuntattja lill-Uffiċċju għall-Affarijiet talKonsumatur fi ħdan l-Awtorità ta’ Malta għall-Kompetizzjoni u l-Affarijiet tal-Konsumatur fuq il-Freephone 80074400. Odette Vella hi Senior Information Officer fl-Uffiċċju għall-Affarijiet tal-
www.maltarightnow.com
19
It-Tnejn, 3 ta’ Novembru, 2014
MADWARNA
Wirja ta’ arti b’risq il-Missjoni Dumnikana fl-Albanija
Il-flus li se jinġabru se jmorru b’risq iċ-Ċentru għall-Iżvilupp Soċjali li qed jinbena f’Lagjja Mirdita mill-Missjoni Dumnikana fl-Albanija
Għar-raba’ sena konsekuttiva, il-Provinċja Dumnikana f’Malta se torganizza wirja ta’ arti f’waħda mis-swali tal-Kunvent tad-Dumnikani fir-Rabat b’risq il-missjoni Dumnikana flAlbanija. Il-wirja se tkun miftuħa għallpubbliku mis-Sibt 8 ta’ Novembru sal-Ħamis 16 ta’ Novembru bejn id-9.30 a.m u n12.30 p.m u mis-4.30 p.m sas7.30 p.m. Matul dik il-ġimgħa se jkunu organizzati diversi attivitajiet u Noel Attard, l-artist li se jkun il-mistieden speċjali din issena, se jitkellem dwar ixxogħlijiet tiegħu tal-arti nhar ilĦamis 13 ta’ Novembru fis-7.30 p.m. Nhar il-Ħadd 16 ta’ Novembru bejn is-2 p.m u l-4 p.m se jkun hemm attivita’ interattiva għat-tfal fiċ-Children’s Creative Corner. Din se tinkludi r-rakkont ta’ stejjer minn Maddee u esperjenza ta’ workshop ta’ arti prattika minn Marilyn Hodgson. Dawk l-artisti li jixtiequ jesebixxu pitturi, ritratti fotografiki, ċeramika u skultura jistgħu jiksbu formula ta’ applikazzjoni u kopja tal-kundizzjonijiet m i n g ħ a n d
tessieborg@hotmail.com jew iniżżlu l-formula mis-sit https://www.facebook.com/artai d2014 Dawk kollha li jżuru l-esebizzjoni huma mistiedna jesploraw is-sbuħija tal-ispazji miftuħa talkunvent tad-dumnikani filwaqt li l-artisti huma mistiedna wkoll
ipinġu fil-post stess. Wieħed jista’ wkoll jieħu ritratti tal-kunvent minn ġewwa u jammira ssbuħija ta’ dan il-post waqt ilħinijiet tal-esebizzjoni. . Is-sit elettroniku ta’ dan iċċentru hu: http://lagjjamirditacentre.webs.c om/
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 3 ta’ Novembru, 2014
20
TV#RADJU
06>00
Radio 101 Breakfast Club b’waqfiet g[al Sports News fis-06>45, A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 0740 Anali]i tal-:urnali< Avvi]i tal-Mejtin u Angelus fit-07>55)
08>00 08>05 09>00 09>05
A[barijiet fil-Qosor (ikompli) 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>00 11>03 11>55 12>00 12>15 14>30 15>00 15>05
Editorjal Club 101 Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet The Big Show Hitsteria A[barijiet fil-Qosor (ikompli) Hitsteria (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
17>00 17>55 18>00 18>20 20>00 21>30 22>30 22<40 22>45
Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Replay Ikompli Fuzzbox - Michael Bugeja Talktime G[ada fl-Istampa Editorjal Mar/i u Bandalori.
G[at-tfal fuq il-Cable Disney Channel 07:55 - Shake It
Up! 08:15 - The Suite Life on Deck 08:40 - The Suite Life on Deck 09:05 - That’s So Raven 09:25 - Hannah Montana 09:50 - A.N.T. Farm 10:15 - A.N.T. Farm 10:35 - Good Luck Charlie 11:00 - Good Luck Charlie 11:25 Jessie 11:45 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 12:10 - Gravity Falls 12:35 - Gravity Falls 13:00 - Dear Dracula 13:45 - Mickey Mouse 13:50 - Austin & Ally 14:10 – Violetta 15:00 - A Monsterous Holiday 15:50 - The Wizards Return: Alex vs. Alex 16:55 - My Babysitter’s a Vampire 17:20 Violetta 18:05 – PrankStars 18:20 Mako Mermaids: An H2O Adventure 18:45 – Spooksville 19:10 - Austin & Ally 19:35 - Austin & Ally 20:00 Good Luck Charlie 20:25 - A.N.T. Farm 20:50 - Shake It Up! 21:10 Wolfblood 21:35 - Wolfblood 22:00 – Violetta 22:45 - The Hive 22:50 Art Attack. Nickelodeon 07:30 - SpongeBob SquarePants 07:55 - SpongeBob SquarePants 08:20 - Dora the Explorer 08:45 Umizoomis 09:10 - Tickety Toc 09:28 - Little Kingdom 09:35 - PAW Patrol 10:00 - Zack and Quack 10:25 - Olive the Ostrich 10:50 - Bubble Guppies 11:15 - Winx Club 11:40 Totally Spies! 12:05 - T.U.F.F. Puppy 12:30 - iCarly 12:55 Victorious 13:20 - Big Time Rush 13:45 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:10 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:40 - The Penguins of Madagascar 15:05 - The Penguins of Madagascar 15:30 - Rocket Monkeys 15:55 Rabbids Invasion 16:20 - Marvin Marvin 16:45 – iCarly 17:10 - Big Time Rush 17:35 - T.U.F.F. Puppy 18:00 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 18:25 - The Penguins of Madagascar 18:50 - The Fairly OddParents 19:15 - SpongeBob SquarePants 19:40 - Victorious 20:05 - iCarly 20:30 - SpongeBob SquarePants 20:55 - Avatar: The Legend of Aang 21:20 - Big Time Rush 21:45 - Big Time Rush 22:10 The Penguins of Madagascar 22:35 The Penguins of Madagascar 23:00 iCarly. Jim Jam 07:30 -
Fluffy Gardens 07:40 Noksu 07:45 - Jarmies 08:00 Kipper 08:10 - Shapes 08:20
-
What’s The Big Idea? 08:25 - What’s The Big Idea? 08:30 - Gazoon 08:35 - Snapatoonies 09:00 - Heroes of the City 09:15 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 - Hip Hip Hurray 09:55 - Benjamin’s Farm 10:00 - See the Sea 10:05 - Lots & Lots Of... 10:20 - Bob the Builder 10:30 - Fireman Sam 10:40 - Thomas and Friends 10:50 - See the Sea 10:55 - Nouky & Friends 11:00 Rubbadubbers 11:10 - Pingu 11:15 Tiny Planets 11:20 - Woody Buddies 11:25 - Woody Buddies 11:30 Monkey See, Monkey Do 11:40 Barney and Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:20 - Noksu 12:25 – Jarmies 12:40 - What’s The Big Idea? 12:45 - What’s The Big Idea? 12:50 - Hip Hip Hurray 13:05 Heroes of the City 13:20 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:45 - Gombby’s Green Island 14:00 - Woody Buddies 14:05 Woody Buddies 14:10 Snapatoonies 14:35 - My Animal Family 14:50 – Gazoon 14:55 - See the Sea 15:00 - Fluffy Gardens 15:10 - Noksu 15:15 - Jarmies 15:30 - Angelina Ballerina 15:45 - Monkey See, Monkey Do 15:55 - Barney and Friends 16:25 - Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 - Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 - Gombby’s Green Island 17:00 - Bob the Builder 17:10 - Fireman Sam 17:20 - Thomas and Friends 17:30 - See the Sea 17:35 Monkey See, Monkey Do 17:45 Dougie in Disguise 17:55 - Heroes of the City 18:10 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:35 Hip Hip Hurray 18:50 - What’s The Big Idea? 18:55 - What’s The Big Idea? 19:00 - My Animal Family 19:15 - Noksu 19:20 - Shapes 19:30 - Monkey See, Monkey Do 19:40 Barney and Friends 20:10 - Woody Buddies 20:15 - Woody Buddies 20:20 - Gombby’s Green Island 20:35 - Connie the Cow 20:45 - Hip Hip Hurray 21:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 Heroes of the City 21:40 - What’s The Big Idea? 21:45 - What’s The Big Idea? 21:50 - Tiny Planets 21:55 - Pingu 22:00 - Bob the Builder 22:10 - Fireman Sam 22:20 - Thomas and Friends 22:30 - See the Sea 22:35 - Dougie in Disguise 22:45 Slim Pig 22:55 - Connie the Cow 23:05 - Kipper 23:15 - My Animal Family 23:30 - Woody Buddies 23:35 - Woody Buddies 23:40 What’s The Big Idea? 23:45 - What’s The Big Idea?
Maltese Survivor - NET Television, 20>40
Kif rajna fl-a[[ar ;img[a, Maltese Survivor Graham Sansone da[al fil-fond tal-foresti bil-mira li jil[aq art g[olja, biex forsi jse[[lu jara xi tip ta’ /ivilizzazzjoni. Fil-programm tal-lum, u anki f’dawk tal-;img[at li ;ejjin, naraw hux se jirnexxilu jag[mel dan. Il-kobor esa;erat tal-foresta quddiemu se tiddemoralizzah jew aktar tkabbar id-determinazzjoni fih biex ja[rab minn dan it-terren diffi/li? TVM 06:30 -
{bieb u G[edewwa 07:00 – TVAM 08:30 – Gourmet 09:30 Animal Diaries 10:30 – Il-Gwerra lKbira 11:00 - House Hunt 11:30 Teleshopping 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 –TVPM 15:00 - A[bari-jiet 15:05 – {bieb u G[edewwa 15:45 – Teleshopping 16:20 – Sandokan 16:50 - Ace Lightning 17:20 - Shoe Box 17:50 – It-Triq 18:00 – A[barijiet 18:15 - Teleshopping 18:45 - Madwarna 19:15 – Valletta 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:50 – Rajt Ma Rajtx 21:50 – A[barijiet 21:55 - Reporter 23:15 – A[barijiet 23:35 - {bieb u G[edewwa. TVM 2 08:30 – TVAM 10:00 – Caught in Act 11:00 – Malta u lil Hinn Minnha 12:30 – Valletta 13:00 – Gourmet 14:00 Caught in Act 15:00 – It-Triq # Twelid 15:10 - TVPM 18:00 – BOV Premier League. }ebbu; v Qormi 20:00 Dreamwrecks 20:30 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 20:40 – Pellikola 21:10 - Madwarna 21:40 Headline News 21:45 - Frekwenzi {iemda 22:15 - G[awdex illum 22:45 Champions League Magazine 23:15 Sports News 23:30 - A[barijiet Finanzjarji 23:35 - A[barijiet bl-Ingli]. One
06:30 - One News 07:00 - One Breakfast 08:45 – Telebejg[ 09:00 Sieg[a }mien 10:00 – Telebejg[ 11:00 - Aroma Mattina 12:30 - ONE News 12:40 – Kalamita 16:15 - Looks Your Wellness 17:00 – Flimkien ma’ Nancy 17:30 - ONE News 17:40 – Telebejg[ 18:00 - Entertainment News 19:00 Snajja’ Maltin 19:30 - ONE News 20:20 - Samsara 20:25 - Arani Issa 20:55 – Joe’s Kitchen 23:30 - ONE News. Smash 07:00 – A[barijiet
07:40 - Er;a’ Lura
08:40 – A[barijiet 09:00 – {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 10:50 TSN Teleshopping 13:10 - AtoZ Teleshopping 14:20 - Ma’ Majsi 16:10 Fil-K/ina ma’ Farah (r) 17:10 - Er;a’ Lura 18:00 - A[barijiet ta’ Barra 18:15 - Bingo 75 18:40 – TV shop 19:00 – A[barijiet 19:30 – {abbejtek 20:30 – Forum 21:30 – Dokumentarju 22:00 – A[barijiet 22:30 - Poker. Raiuno 07:33 - Unomattina (Jinkludi t-Tg1 fit8am, fid-9am, fid-9:30am u fil-11am) 11:10 - A conti fatti 12:00 - La prova del cuoco 13:30 - Telegiornale 14:00 - Tg1 Economia 14:05 - Dolci dopo il Tiggì 14:40 - Torto o ragione? Il verdetto finale 16:00 - La vita in diretta 16:30 - Tg1 16:40 - La vita in diretta 18:50 L’Eredità 20:00 - Telegiornale 20:30 Affari tuoi 21:10 - Carosello Reloaded 21:15 - Una pallottola nel cuore 23:13 Tg1 60 Secondi 23:20 - Petrolio 00:25 Tg1 notte 01:00 - Sottovoce 01:30 Cultura Real School Expo 2015 Cooperazione e sviluppo per l’alimentazione 02:00 - FBI. Raidue 07:20 -
Heartland 08:05 - Protestantesimo 08:35 - Le Sorelle McLeod 10:00 - Tg2 Insieme 11:00 - I fatti vostri 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 costume e società 14:00 - Detto fatto 16:15 - Castle Passato e presente 17:00 - SuperMax TV 17:45 - Parlamento Telegiornale 17:55 Tg2 Flash L.I.S. 18:50 - N.C.I.S. Los Angeles 20:30 - Tg2 20.30 21:00 Impazienti 21:10 - Pechino Express Ai confini dell’Asia 23:45 - Tg2 24:00 Quanto manca 01:00 - Sorgente di vita 01:30 - Hawaii Five-0. Raitre 07:00 - Tgr Buongiorno Italia 08:00 Agorà 10:00 - Mi manda RaiTre 11:00 Elisir 11:10 - Tg3 Minuti 11:13 - Elisir 12:00 - Tg3 12:45 - Pane quotidianoia 13:10 - Cultura Il tempo e la storia 14:00 - Tg Regione 14:20 - Tg 3 14:50 - Tgr
Leonardo 15:10 - Terra nostra 2 15:55 Aspettando Geo 16:40 - Geo 19:00 Tg3 20:00 - Blob 20:15 - Sconosciuti La nostra personale ricerca della felicita’ 20:35 - Un posto al sole 21:05 - Amore criminale 23:10 - Gazebo 00:00 - Tg3 Linea notte 01:05 - Parlamento Telegiornale 01:15 - Fuori Orario. Cose (mai) viste 01:25 - Retrospettiva di Leningrado. Canale 5 08:00 - Tg5 # Meteo.it 08:45 - Mattino cinque 11:00 - Forum 13:00 - Tg5 # Meteo.it 13:40 - Beautiful 14:15 Centovetrine 14:45 - Uomini e donne 16:15 - Il segreto 17:00 - Pomeriggio cinque 18:45 - Avanti un altro 20:00 Tg5 # Meteo.it 20:40 - Striscia la notizia 21:10 - Squadra antimafia 23:30 Dracula 00:35 - Tg 5 notte 00:55 Striscia la notizia 02:30 - Uomini e donne. Italia 1 07:05 -
La vita secondo Jim 07:30 Mike & Molly 08:25 - Psych 10:25 The Closer 12:25 - Studio aperto # Meteo.it 13:00 - Sport Mediaset 14:05 - I Simpson 14:35 - Futurama 15:00 - 2 Broke Girls 15:50 - Big Bang Theory 16:45 - Chuck 18:30 - Studio aperto # Meteo.it 19:20 - C.S.I. New york 21:10 - Un impresa da dio. Film 2007 23:00 Tiki taka - Il calcio e ‘l nostro giochio 01:35 - Sport Mediaset 02:00 - Studio aperto. Rete 4 07:10 - Hunter 08:05 - Cuore ribelle 2 09:30 - Carabinieri 6 10:35 - Sai cosa mangi? 10:45 - Ricette all’italiana 11:30 - Tg4 # Meteo.it 12:00 - Detective in corsia 13:00 - La signora in giallo 14:00 - Lo Sportello di forum 15:30 - Hamburg distretto 21 16:35 - Ieri e oggi in tv 16:50 - l Comandante Florent 18:55 - Tg4# Meteo.it 19:35 Il segreto 20:30 - Tempesta d’amore 21:15 - Quinta colonna 23:55 Terra! 00:55 - Tg 4 Night News 01:15 Personaggi.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 3 ta’ Novembru, 2014
21
TV#RADJU F Living 07:00 – Teleshopping 08:30 – Niltaqg[u 10:00 – Bejnietna 12:00 – Teleshopping 13:00 – F Living Show 16:00 – Teleshopping 20:30 – Bele Donne 22:30 – Overcomers Voice 23:30 - Fil-:nien ma’ Melo 24:00 – F Living Show. Xejk 07:00 -
Love and Romance 07:30 – Just for Laughs 08:00 – All Time Hits 09:45 – Simpati/i 10:45 – Teleshopping 11:45 - Just for Laughs 12:00 Magazine 20:30 (r) 13:30 – JXi {lomt? (r) 14:30 - Simpati/i 15:30 Teleshopping 16:30 – All Time Hits 17:00 – Maltese Music 18:00 – Teleshopping 18:15 - Film Malti 19:45 - Teleshopping 20:00 – Just for Laughs 20:30 – Magazine 22:00 – Golden Oldies 23:00 – Teleshopping 24:00 – Video Clips. GO Stars 07:15 - Closing the Ring 09:15 - The Smurfs 2 11:00 - The Office 11:30 The Lone Ranger 14:00 - Downton Abbey 14:50 - Bless Me Ultima 16:45 - The Internship 18:45 - Blue Jasmine 20:30 - The Big Bang Theory 21:00 Red 22:50 - Jackass Presents: Bad Grandpa 00:20 - Behind the Candelabra 02:15 - The Lone Ranger . Melita More 08:30 - Rude Tube 09:00 - Grey's Anatomy 09:45 - Private Practice 10:30 - Criminal Minds 11:15 - Perception 12:00 - Devious Maids 13:00 - Days Of Our Lives 13:45 - Rude Tube 14:15 Grey's Anatomy 15:00 - Private Practice 15:45 - Criminal Minds 16:30 - Chicago Fire 17:15 - Psych 18:15 - Days Of Our Lives 19:00 - The Amazing Race 19:45 - Supernatural 20:30 - The Mentalist 21:15 - Person Of Interest 22:00 - Game Of Thrones 23:00 - Spartacus 00:00 -
12:45 - Un Amore e Una Vendetta 13:45 - Un Amore e Una Vendetta 14:35 - Pupetta: Il coraggio e la passione 16:15 - Mai Dire Gallery 18:00 - Tg5 18:35 - Melaverde 19:25 - Pianeta mare 19:50 - Vieni a vivere con me 20:40 Cambio Casa 21:25 - Non Aprite Quell Armadio 21:55 - Vite In Apnea 22:45 Cosi fan tutte 23:25 - Le Iene Show
Father Brown 13:50 - Father Brown 14:50 - Agatha Christie’s Marple 16:38 - Great Women 16:50 - Law & Order 17:45 - Law & Order 18:45 - Great Women 19:00 - Murder, She Wrote 19:53 - Murder, She Wrote 20:50 Great Women 21:00 - McBride: Tune In for Murder 22:37 - Fede Cieca 22:55 Oggi sposi.
BBC Entertainment 07:00 - Nina and the Neurons: In the Lab 07:15 - Jollywobbles 07:25 Bobinogs 07:35 - Mr Bloom’s Nursery 07:55 - Show Me Show Me 08:15 - The Weakest Link 09:00 - Breaking Pointe 09:45 - The World’s Toughest Driving Tests 10:40 - Doctor Who 11:25 Friday Night Dinner 11:45 - Friday Night Dinner 12:10 - Friday Night Dinner 12:35 - Friday Night Dinner 13:00 - Breaking Pointe 13:40 Casualty 14:30 - EastEnders 15:00 EastEnders 15:30 – EastEnders 16:00 EastEnders 16:30 Breaking Pointe 17:10 - Friday Night Dinner 17:30 Friday Night Dinner 17:55 - Friday Night Dinner 18:15 - Friday Night Dinner 18:40 - The World’s Toughest Driving Tests 19:35 - Doctor Who Explained 20:20 - Breaking Pointe 21:00 - Alan Carr: Chatty Man 21:45 Live at the Apollo 22:30 - Way to Go 23:00 - Threesome 23:25 - Come Fly with Me 23:55 - Breaking Pointe.
Discovery Channel 07:15 - Fifth Gear 08:10 FantomWorks 09:05 - Auction Hunters: Quadzilla Attacks 09:30 - Auction Hunters: Sink or Swim 09:55 - The Real Hustle 10:25 - The Real Hustle 10:50 Magic of Science: Sword of Damocles 11:15 - Magic of Science: Underwater Escape 11:40 - Magic of Science: Death Lift 12:10 - Magic of Science: Leap of Faith 12:35 - Magic of Science: Cannonball Fall 13:05 - Magic of Science: Danger Drop 13:30 - Magic of Science: Book Bungee 14:00 - Magic of Science: Vortex Cannon 14:25 - How Do They Do It?: Chewing Gum; Fish Hooks; Legoland 14:55 - How Do They Do It?: Leatherman, Formula 1, Glassware 15:20 - James May’s Man Lab 16:15 - Strip the City: Venice 17:10 - X-Machines 18:05 - Classic Car Rescue: VW Camper Van 19:00 Dallas Car Sharks: Gone Fishin’ 19:30 Dallas Car Sharks: Blast From the Past 20:00 - Fast N’ Loud: Holy Grail Firebirds, Part 1 21:00 - Storage Hunters: Rednecks & Riches 21:30 Auction Kings: Mountain Man Slot
TCM 06:20 -
The Pirate 08:00 - The Postman Always Rings Twice 09:55 Kelly’s Heroes 12:15 - Presenting Lily Mars 14:00 - A Day at the Races 15:50 - Please Don’t Eat the Daisies 17:40 Rio Bravo 20:00 - The Night of the Iguana 22:00 - The Seventh Cross 23:55 - The Night of the Iguana
Guinness World Records Gone Wild Series 01:00 - Rude Tube 01:30 - Mike & Molly 02:00 - GO ON
MGM Movie 08:25 - Madhouse 09:55 - Hercules Against Karate 11:35 - The Pit and the Pendulum 12:55 - X-15 14:40 - The Bridge at Remagen 16:35 - The Great Escape 19:25 - Company Business 21:00 - Hidden Agenda 22:50 - MGM’s Big Screen 23:05 - Daughters of Satan.
Mediaset Italia 07:25 - I Cesaroni II 08:20 - Le tre rose di Eva 09:10 - Squadra antimafia: Palermo oggi 10:01 - Vivere 10:25 Vivere 10:50 Vivere 11:15 Vivere 11:40 - Vivere 12:05 - Cosi fan tutte
Diva Universal 06:00 - Kojak 06:55 - Kojak 07:50 Kojak 08:50 - Agatha Christie’s Poirot 09:50 - Agatha Christie’s Poirot 10:50 Il Passo Della Lumaca 11:00 - ER 11:50 ER 12:40 - Great Women 12:50 -
07>00 07>30 08>30 09>00 09>30 12>00 12>45 14>00 14>05 15>45 16>00 16>05 16>45 18>00 18>05 18>30 19>00 19>30 19>50 20>40 21>40 21>45 22>30 23>00
NET News Iswed fuq l-Abjad (r) Klinika Telebejg[ Eli & I Telebejg[ Xift NET News (ikompii) Xift Telebejg[ NET News Big Time Malta Llejla NET News (ikompli) Malta Llejla Klinika News Feed NET News (ikompli) News Feed Maltese Survivor NET News Wheelspin Rafiki (r) NET News
Sport fuq il-Cable
Machine; Wild West BMW Motorcyle 22:00 - The Liquidator: On the Block 22:30 - Auction Hunters: Quadzilla Attacks 23:00 - American Digger: Spoils of War 23:30 - Backyard Oil: Barons of the Backyard.
Discovery World 07:15 - I’m Alive 08:05 - I’m Alive 08:55 - I’m Alive 09:45 - I’m Alive 10:35 - Extreme Machines 11:25 Extreme Machines 12:15 - Extreme Machines 13:05 - Extreme Machines 13:55 - Extreme Machines 14:45 - Hell on High Water 15:35 - Pure Evel: American Legend 16:25 - Skywire: Nik Talks the Walk 17:20 - Prophets of Science Fiction 18:15 - Best Evidence 19:10 - Survivorman 20:05 - Hell on High Water 21:00 - Best Evidence 21:55 - North America 22:50 Prophets of Science Fiction 23:45 - True Horror.
Xift – NET Television, 12>45
Is-seba' ;img[a g[al Xift, u naturalment se jkompli jag[ti aktar informazzjoni u tag[rif. Is-su;;ett li se jkun ittrattat din il-;img[a hu l-pagi u l-kapri//i. In-nisa ta' Smajtha Sinjura se jkunu l-ewwel nies li jibdew jitkellmu fuq dan is-su;;ettt. Ma jonqosx il-Monday Man li se n[allikhom kur]ità min se jkun. Niltaqg[u wkoll ma’ Christine Miceli (fir-ritratt) biex tg[idilna n kif g[andek tie[u [sieb xag[rek bi prodotti li huma addattati g[ax-xag[ar tieg[ek. Ma joqsux is-sezzjonjiet dwar is-sa[[a u kif g[andek tag[]el is-saqqu li jg[odd g[alik. Ritan Grima tag[ti pariri kif g[anda nfaddlu b'aktar g[aqal.
Fox Sports Europe 06:00 - Major League Baseball 08:30 - MLB 162 09:00 Speedmakers 10:00 - Speedmakers 11:00 - MLB 162 11:30 - World Championship Ping Pong 12:30 World Championship Ping Pong 13:30 - World Championship Ping Pong 14:30 - World Championship Ping Pong 15:30 - Major League Baseball 18:00 – Speedmakers 19:00 - Live: Major League Baseball 22:00 - PGA EuroPro Tour Golf GO sports 1 07:00 - FIA Formula E. Beijing, China. Round 1 – Highlights 08:00 Formula 1. USA Grand Prix, Austin – Race 10:30 - ATP Masters 1000. BNP Paribas Masters, Paris. Final 13:30 - Serie A. Round 10. Milan v Palermo 15:30 - Ligue 1. Round 12. Lorient v Paris Saint-Germain 17:30 - Barclays Premier League. Week 12.
Manchester City v Manchester Utd 19:30 - ATP Masters 1000. BNP Paribas Masters, Paris – Highlights 21:00 - Barclays Premier League. Week 12. Crystal Palace v Sunderland (live) 23:00 - Premier League Sunday Review. Week 12 00:00 - Ligue 1. Round 12. AS Monaco v Stade de Reims 02:00 Trans World Sport #1435.
GO Aports 2 19:00 - Serie A. Round 10. Cesena v Hellas Verona (live) 21:00 - Serie A. Round 10. Lazio v Cagliari (live) 23:00 - Inter Channel. GO sports 7 07:00 - PGA European Tour. BMW Masters. Day 1 12:00 - Serie A. Round 10. Torino v Atalanta 14:00 - FIFA Futbol Mundial #493 14:30 - Barclays Premier League. Week 12. Aston Villa v Tottenham H 16:30 - Guinness Pro12. Round 7. Cardiff Blues v Munster 18:30 Ligue 1. Round 12 – Highlights 19:30 - Premier League Sunday Review. Week 12 20:30 - ATP Masters 1000. BNP Paribas Masters, Paris. Quarter Finals. GO sports 8 09:00 - PGA European Tour. BMW Masters. Day 1 14:00 - Serie A. Round 10. Torino v Atalanta 16:00 - FIFA Futbol Mundial #493 16:30 - Barclays Premier League. Week 12. Aston Villa v Tottenham H 18:30 - Guinness Pro12. Round 7. Cardiff Blues v Munster 20:30 Ligue 1. Round 12 – Highlights 21:30 - Premier League Sunday Review. Week 12 22:30 - ATP Masters 1000. BNP Paribas Masters, Paris. Quarter Finals .
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 3 ta’ Novembru, 2014
22
KLASSIFIKATI PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{
Il-{amrun
GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bilbit[a, dawl, ilma u toilet. Bilpermess Class B. ?emplu 77200983.
Paola
MAISONETTE arju] [afna f’area kwieta b’]ew; kmamar tas-sodda, salott, k/ina, kamra tal-banju u bit[a. ?emplu 99428000. AVVI}I
Pasturi
TAT-tafal tradizzjonali, sett ta’ 20 pastur, €10. Offerta – presepji kull daqs, na[dimhom b’delizzju. Prezz tal-materjal biss. ?emplu 21495253.
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehu-
midifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet
TA’ magni tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront. ?emplu 99422268 jew 21416705. JIN{TIE:U
{addiema
TAL-kostruzzjoni, me[tie;a g[al xog[ol manwali u xog[lijiet ]g[ar f’siti ta’ kostruzzjoni. L-applikanti jridu jkunu motivati u lesti ja[dmu bl-overtime kultant. Età preferibbli bejn 25 u 45 sena. Applika billi tibg[at CV fuq jamie@finishingprojects.com jew /empel 79429441.
www.maltarightnow.com
It-Tnejn, 3 ta’Novembru 2014
TISLIBA
TA{BIL IL-MO{{ U TAG{RIF 1
2
5
23 3
4
Rapport tat-temp
6
UV INDEX
7
8
4
9
10
11
12
13
14
IT-TEMP Ftit jew wisq imsa[[ab, b'[albiet tax-xita li jistg[u jkunu bir-rag[ad iktar tard. VI}IBBILTÀ Tajba minbarra f'xi [albiet tax-xita IR-RI{ {afif min-Nofsinhar ix-Xlokk li jsir [afif g[al moderat, u bil-buffuri tar-ri[ qrib il-maltempati bir-rag[ad BA{AR {afif g[al moderat IMBATT Baxx mil-Lvant TEMPERATURA L-og[la 21˚C XITA F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 5.3mm Xita mill-1 ta’ Settembru 74.7mm IX-XEMX titla’ fis-06.26 u tin]el fil-17.05
Il-[amest ijiem li ;ejjin
15 IT-TNEJN L-og[la 21˚C L-inqas 15˚C
IT-TLIETA L-og[la 22˚C L-inqas 16˚C
L-ERBG{A L-og[la 24˚C L-inqas 18˚C
IL-{AMS L-og[la 25˚C L-inqas 20˚C
IL-:IMG{A L-og[la 21˚C L-inqas 16˚C
UV
UV
UV
UV
UV
4
4
4
4
4
16
Temperaturi fi bliet barranin 17
Mimdudin> 5. u 6. Id miftu[a g[al min hu fil-b]onn (10) 6. Ara 5 7. ?apsa (5) 10. Gravidanza (5) 11. Hekk tag[mel ir-raddiena (5) 12. La hu hekk titpaxxa t[ares lejh (5) 14. Diqa (5) 16. {ruq tal-istonku (5) 17. Im;iba tajba, setg[a ta’ tjubija (5) 18. Tal-[wejje; issir fuq bejt jew f’bit[a (5)
18
Weqfin> 1. {a;a (6) 2. E]er/tu (6) 3. Frieket, skieken, mg[aref, e//. (6) 4. Buskett (6) 8. Biha jmur jistad sajjied mill-art (5) 9. Jadurawhom il-pagani (5) 12. Ilsiera (6) 13. Jikluh i]-]wiemel g[all-[abta ta’ Settembru (6) 14. Tpin;ija (6) 15. Wi//u mixg[ul (6).
Soluzzjoni tat-Tisliba tal-:img[a Mimdudin> 5. {ajta; 6. I/ken; 7. Galbu; 10. Sedqa; 11. Xewqa; 12. Kiteb; 14. Dineb; 16. Sa[ta; 17. Kotra; 18. Tawlu. Weqfin> 1. T[ares; 2. Patata; 3. Tinbex; 4. Indika; 8. Bdoti; 9. Dwana; 12. Kimika; 13. Bnadar; 14. Dotati; 15. Bukkun.
Sudoku : qieg[ed fil-kaxxi vojta n-numri mill-1 sad-9 f’kull linja orizzontali u vertikali talkwadru l-kbir. Kull numru g[andu jidher darba biss f’kull linja u f’kull kwadru ]g[ir ta’ tliet kaxxi bi tlieta. Fa/li
Soluzzjoni Sudoku
It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet: Malta 18˚ imsa[[ab, Al;eri 26˚C xemxi, Amsterdam 16˚C imsa[[ab, Ateni 17˚C xemxi, Li]bona 18˚C imsa[[ab, Berlin 16˚ xemxi, Brussell 17˚C ftit imsa[[ab, il-Kajr 24˚C xemxi, Dublin 11˚C ftit imsa[[ab, Kopen[agen 14˚C im/ajpar, Frankfurt 10˚C im/ajpar, Milan 18˚C ftit imsa[[ab, Istanbul 13˚C ftit imsa[[ab, Londra 15˚C ftit imsa[[ab, Madrid 18˚C ftit imsa[[ab, Moska 0˚C imsa[[ab, Pari;i 16˚C imsa[[ab, Bar/ellona 23˚C ftit imsa[[ab, Ruma 19˚C xemxi, Tel Aviv 29˚C ftit imsa[[ab, Tripli NA, Tune] 23˚C imsa[[ab, Vjenna 8˚C im/ajpar, Zurich 12˚C im/ajpar, Munich
Tag[rif JAG{LQU SNINHOM ILLUM Joseph Sapiano (77 sena) avukat; Charles Catania (71 sena) kittieb; Victor Formosa (70 sena) kien amministratur fil-qasam tax-xandir; Jacqueline Azzopardi (45 sena) uffi/jal forensiku u kandidata g[allElezzjoni :enerali tal-2008 f’isem il-Partit Nazzjonalista; Pierre Aquilina (37 sena) footballer; Roger Tirazona (35 sena) kantant; Warren Caruana (29 sena) attur. BAZAAR F’BIRKIRKARA Bejn g[ada t-Tlieta, l-4 ta’ Novembru u l-Erbg[a, it-12 ta’ Novembru fi/-?entru Parrokkjali Sant’Elena f’Birkirkara se jsir bazaar. Fost l-o;;etti g[allbejg[ se jkun hemm g[amara, affarijiet antiki u ta’ kollezzjoni, u pjanti. {inijiet tal-ftu[ kuljum mid-9 sa nofsinhar u mill-16:30 sasd-19:30. Il-{add jifta[ filg[odu biss. KUMMIEDJA MINN TALENT DEPIRO Nhar is-Sibt, it-8 ta’ Novembru fis-19:30 u l-{add, id-9 ta’ Novembru fis-18:00 flAuditorium ta’ Sant’Agata, irRabat, il-kumpanija Talent
Depiro se ttella’ l-kummiedja Kamillu Jitlef Rasu. B’kitba ta’ Emanuel Francalanza, f’dan ixxogol naraw kif Kamillu, ;uvni li jkun jg[ix ma’ o[tu Karmenu, dejjem isib ru[u fl-inkwiet. Biljetti 5 ewro li jinkludi parking ma;enb is-sala g[al min jixtieq. Wie[ed jista’ jibbukkja bittelefon fuq 21456340 jew 21454530. BUFFET BREAKFAST Nhar il-{amis, 6 ta’ Novembru fis-Sala De Rohan tal-Lukanda San Antonio, filQawra, se jsir Buffet Breakfast organizzat mill-Mission Fund. Prezz (ming[ajr trasport) 10 ewro. Min ikollu b]onn trasport irid jav]a minn qabel. Booking jista’ jsir jew billi //emplu luffi//ju bejn id-09:00 u s-13:00 fuq 21413664 jew lil Charles Decelis fuq 21573351 jew 99885078. PROGRAMM MU}IKALI Nhar il-:img[a, 7 ta’ Novembru fis-19:15 fuq iz-zuntier tal-Knisja tal-Madonna tal{las, f’{al Qormi se jittella’ programm mu]ikali mll-Piccola Banda tal-G[aqda So/jo-Mu]ikali Anici. Jidderie;i l-Assistent Surmast Vincent Bonnici.
www.maltarightnow.com
24
It-Tnejn, 3 ta’ Novembru, 2014
SPORT
Callejon viċin li jikseb post fl-iskwadra Spanjola FUTBOL
Il-kowċ ta’ Spanja Vicente del Bosque żvela li l-attakkant ta’ Napoli Jose Callejon hu viċin li jikseb għall-ewwel darba post fit-tim nazzjonali li fil-ġimgħat li ġejjin se jkun impenjat fir-rawnd ta’ kwalifikazzjoni għall-Euro 2016. Callejon bħalissa qiegħed jokkupa l-ewwel post fil-klassifika tal-aqwa skorers fis-Serie A b’seba gowls. Fil-15 ta’ Novembru Spanja tilgħab kontra l-Belarus filwaqt li tlett ijiem wara jilagħbu logħba ta’ ħbiberija ta’ lussu kontra l-Ġermanja, champions tad-dinja. “Qed insewgi lil Callejon millqrib u l-wirjiet tiegħu qed ikunu tajbin. Ma narax għaliex għandi nħal;lih barra mill-iskwadra għall-partiti li jmiss,” qal Del Bosque. Wara tliet partiti mirrawnd ta’ kwalifikazzjoni, Spanja għandhom fit-tieni post b’sitt punti daqs l-Ukrajna, tliet punti taħt is-Slovakkja. Dawn tal-aħħar għelbu lil Spanja 2-1 f’Zilina. Ribery jista’ jirritorna ma’ Franza L-aġent tal-winger Franċiż Franck Ribery, Jean-Pierre Bernes żvela li l-klient tiegħu jista’ jirritorna mat-tim nazzjonali. Wara li intemmet it-Tazza tad-Dinja Ribery kien ħabbar li irtira minn mat-tim nazzjonali biex jiffoka fuq il-klabb tiegħu Bayern Munich. Ribery ma ħax sehem fit-Tazza tad-Dinja minħabba injury u kien hemm rapporti li qalu li dan irrifjuta lkura għax jibża’ mil-labar. Bernes qal li Ribery kien diżappuntat b’dawn l-ispekulazzjonijiet u kien għalhekk li irtira.
Madankollu l-istess Bernes qal li ma jkunx sospriż jekk Ribery, fi żmien sentejn jerġa’ jilgħab mattim nazzjonali li se jkun qed jikkompeti fil-Euro 2016 li se ssir proprju fi Franza.
Rodgers ifaħħar lil Suarez Il-manager ta’ Liverpool Brendan Rodgers kellu kliem ta’ tifħir għall-ekk plejer ta’ Liverpool Luis Suarez u fl-istess ħin qal li ma jistax jifhem kif dan il-plejer ma kienx inkluż fil-lista ta’ plejers nominati biex jirbħu lBallun tad-Deheb. Fl-istaġun li għadda Suarez skurja 31 gowl biex spiċċa bħala l-aqwa skorer tal-Premiership Ingliż u għen littim tiegħu jisfida għar-rebħ talkampjonat propjru sal-aħħar naqra. Suarez, fil-fatt, flimkien mal-winger Cristiano Ronaldo ta’ Real Madrid kien l-aktar plejer li skurja gowls fl-Ewropa. Matul issajf il-plejer tal-Urugwaj ġie sospiż għal erba’ xhur mill-futbol wara li f’partita mit-Tazza tadDinja kontra l-Italja gidem lil Chiellini u ftit ġimgħat wara hu ingħaqad ma’ Barcelona. F’kummenti li ta Rodgers dan qal, “Ma nista insib l-ebda raġuni għaliex Suarez ma ġiex inkluż fin-nominazzjonijit. Jekk wieħed janalizza sew l-istaġun li kellu Suarez jinduna li hu impossbbli ma tinkludihx. Jien nemmen li ġie eskluż minħabba l-inċident fit-Tazza tad-Dinja imma meta titkellem fuq prestazzjonijiet li kellu ma tistax tinjorah.” Rodgers temm jgħid li jemmen li bħalissa Ronaldo, Messi, Neymar, Suarez u Bale huma laqwa ħames plejers fid-dinja.
Jidher li Franck Ribery jista’ jerġa’ jilbes il-flokk nazzjonali Franċiż….imma mhux għalissa.
Guangzhou jerġgħu champions
Il-klabb immexxi mill-eks kowċ nazzjonali tal-Italja Marcello Lippi, Guangzhou Evergrande, tard is-Sibt filgħaxija ġie inkurunat champion taċ-Ċina għat-tielet darba konsekuttiva. Guangzhou aċċertaw mir-rebħ tat-titlu bi draw ta’ 1-1 kontra Shandong Luneng. Mal-klabb ta’ Guangzhou Evergrande hemm jilagħbu lkoppja Taljana Alberto Gilardino
u Alessandro Diamanti. Skont spekulazzjonijiet Lippi se jirtira wara dan l-istaġun u qed jissemma li minfloku jista’ jinħatar Fabio Cannavaro, eks plejer tattim nazzjonali Taljan li fl-2006 rebaħ it-Tazza tad-Dinja meta lItalja kienet taħt it-tmexxija ta’ Lippi stess. Ir-Red Bull interessati f’Leeds Rapporti fil-midja Ingliża qed isostnu li t-tim tal-Formula 1 tar-Red Bull jinsabu interes-
sati biex jakkwistaw lit-tim ta’ Leeds United fl-Ingilterra. Madwar sena u nofs ilu Red Bull kienu diġa’ ippreżentaw offerta ta’ madwar 40 miljun lira sterlina, offerta li eventwalment kienet ġiet rifjutata. Jidher li issa s-sid tal-klabb Massimo Cellino hu lest biex ibiegħ lill-klabb. Dan l-istaġun ma tantx kien wieħed pożittiv s’issa għal Leeds fejn diġa’ tkeċċew żewġ kowċis u ġimgħa ilu inħatar Neil Redfrean bħala kowċ.
Dan l-aħħar il-koppja bodybuilders Ralph Decelis u Blanche Coppola kisbu suċċess mill-aqwa fil-Kanada meta rebħu t-titlu mondjali tal-Koppji fil-Kampjonati tal-IFBB. F’dawn il-kampjonati kien hemm jikkompetu koppji minn madwar 74 pajjiż. Huma irritornaw Malta ftit jiem wara u fl-ajruport internazzjonali ta’ Malta kien hemm diversi delettanti tal-bodybuilding li laqgħuhom. (Ritratt: Ray Cassar)
www.maltarightnow.com
26
It-Tnejn, 3 ta’ Novembru, 2014
SPORT
Suċċess għall-koppja Farrugia fit-Turkija RAFFA
It-tim nazzjonali tar-Raffa magħmul minn David u Reno Farrugia u Yacine Kafi rebaħ il-medalja taddeheb waqt l-International Open Tournament tat-Turkija Wara li fl-ewwel fażi t-tim Malti għeleb lil Franza, litTurkija, lill-Alġerija, lill-Latvija, lill-Eġittu, lill-Bulgarija, lillIżvizzera u lis-Slovakkja fissemi finali l-aħwa Farrugia għelbu u eliminaw lill-Ġappun. Fil-finali kontra t-Turkija li kienu qed jilagħbu quddiem ilpubbliku tagħħom stess, Malta ħarġet rebbieħa bl-iskor kbir ta’ 12-3. B’hekk, irrepetew is-
City jirbħu d-derby ta’ Manchester Aguero ta’ Man City jiskurja l-uniku gowl kontra Man Utd
FUTBOL INGLIŻ
Iċ-champions Manchester City għelbu lir-rivali Manchester United fl-Etihad Stadium biex telgħu fit-tielet post tal-klassifika, żewġ punti taħt Southampton u sitta taħt il-liders Chelsea. Din kienet ir-raba’ darba konsekuttiva li City rebħu d-derby ta’ Manchester u b’din it-telfa issa rRed Devils jinsabu fid-disa’ post tal-klassifika. Kulħadd kien qed jistenna reazzjoni minn naħa tasCitizens wara li f’dawn l-aħħar ġimgħat ġew draw kontra CSKA Moscow fiċ-Champions League u tilfu kontra West Ham United fil-kampjonat kif ukoll sfaw eliminati mil-League Cup b’telfa kontra Newcastle. Minn naħa tagħhom Utd kienu ġejjin minn draw ta’ 1-1 kontra Chelsea. Il-logħba kienet ikkundizzjonata mit-tkeċċija ġusta taddifensur ta’ Man Utd Chris Smalling li ġie muri t-tieni karta safr fit-38 minuta għall-fawl banali fuq James Milner.
Ħarsa lejn l-istatistika turi li dan l-istaġun Man Utd diġa’ tkeċċewlhom ħames plejers u huma fil-fatt l-aktar tim li tkeċċewlhom plejers. Fit-tieni taqisma Man City approfittaw mill-vantaġġ numeriku u iddominaw għal ħafna ħin twil. Kien fit-63 minuta meta dawn fetħu l-iskor hekk kif Toure, li ġie ivvutat bħala laqwa plejer tal-logħba, għadda ballun perfett lejn Clivhy u l-eks difensur ta’ Arsenal qassam lejn in-nofs biex sab lis-solitu Sergio AGUERO li ma żbaljax biex skurja l-10 gowl tiegħu fil-kampjonat u b’hekk qabeż lil Diego Costa fl-ewwel post tal-klassifika tal-aqwa skorers. Kwarta mittmiem City setgħu għamlu liskor 2-0 imma Jesus Navas laqat il-lasta wara li irċieva mingħand Toure għal skor finali ta’ 1-0. Fil-logħba l-oħra Tottenham wettqu rimonta fl-aħħar ħames minuti biex ħadu rebħa ta’ 2-1
barra minn darhom kontra Aston Villa. Għal Villa din kienet is-sitt telfa konsekuttiva filwaqt li Tottenham issa telgħu fit-tmien post tal-klassifika. Wara biss kwarta logħob Aston Villa marru fil-vantaġġ b’gowl ta’ WEIMANN u sa tmiem lewwel taqsima l-iskor baqà 1-0. Fis-66 minuta Villa spiċċaw jilagħbu b’10 plejers meta tkeċċa Christian Benteke. Tottenham approfittaw minn dan u CHADLI ġab id-draw meta kien għad fadal ħames minuti mit-tmiem. Mad90 minuta Tottenham komplew din ir-rimonta b’gowl ta’ KANE li kien daħal bħala sostitu. Għal Kane dan kien is-seba’ gowl f’seba’ partiti mal-klabb biex ta tliet punti prezzjużi lit-tim tiegħu
Il-plejer internazzjonali Malti ta’ taħt is-17-il sena Aidan Friggieri lbieraħ irritorna Malta minn prova li kellu ma’ klabb filPremier League Ingliż, Tottenham Hotspurs. Sorsi li tkelmu ma’ dan il-ġurnal qalulna li Friggieri ħalla impressjoni tajba u nhar is-Sibt
saħansitra lagħab partita ta’ ħbiberija ma’ Tottenham. Dan il-ġurnal hu infurmat li waqt li kien bi prova, kien hemm klabbs oħra kbar fl-Ingilterra li segwewh. Fil-jiem li għaddew Friggieri kien offrut prova ma’ klabb ieħor fl-Italja iżda l-plejer
ipprefera li jmur l-Ingilterra. Għal Friggieri għad hemm interess minn Lazio madankollu dan il-klabb Taljan preżentament għaddej minn żmien diffiċli tant li iffiriżaw uħud mit-trasferimenti li kienu se jagħmlu inkluż dak ta’ Aidan Friggieri.
suċċess ta’ sena ilu bir-rebħ talmedalja tad-deheb. Fl-istess Tournament internazzjonali, David u Reno Farrugia ħadu sehem fil-kompetizzjoni magħrufa bħala ‘Volo’ li hi dixxiplina ġdida għall-kompetituri Maltin. L-aħwa Farrugia irnexxielhom jirbħu l-medalja tal-bronz, liema riżultat kien meqjus bħala sorpriża fost dawk preżenti. Il-parteċipazzjoni tat-tim Malti għal dan it-turnament ser tkun possibli bl-għajnuna tal-Kumitat Olimpiku Malti (MOC) kif ukoll tal-Kunsill Malti għall-isport (KMS).
WATERPOLO
Ir-raba’ telfa għal Malta It-tim Malti tal-Waterpolo li qed jikkompeti fi Grupp B mittieni round ta’ kwalifikazzjoni tal-Euro Cup 2014-15 tal-LEN taħt l-isem ta’ Valletta temm l-
impenji tiegħu b’telfa ta’ 21-6 kontra Steaua Bucharest. Din kienet ir-raba’ telfa minn daqstant partiti kontra timijiet ferm aktar b’saħħithom mit-tim Malti.
FUTBOL SPANJOL
Telfa oħra għal Barcelona
Tard is-Sibt filgħaxija Barcelona sofrew it-tieni telfa konsekuttiva fil-kampjonat meta tilfu 1-0 filCamp Nou kontra Celta Vigo, proprju l-eks tim tal-kowċ attwali ta’ Barcelona, Luis Enrique. Għal Barcelona din kienet it-tieni telfa fi spazju ta’ ġimgħa wara li s-Sibt ta’ qabel kienu tilfu 3-1 kontra r-rivali Real Madrid fil-Bernabeu. Għal ħin twil il-Katalani iddominaw u laqtu l-lasta erba’ darbiet imma minkejja dan kienu l-avversarji tagħhom li spiċċaw ħadu t-tliet punti. Kien fil-55 minuta meta wasal l-uniku gowl tal-logħba li
ġie skurjat minn Joaquin Larrivey. Mal-ewwel 11 beda l-attakkant Luis Suarez li kien qed jagħmel it-tieni dehra tiegħu uffiċjali minn meta intemmitlu s-sospensjoni ta’ erba xhur li kien ingħata fis-sajf. B’din it-telfa jfisser ukoll li l-attakkant Lionel Messi għadu qed ifittex il-gowl li bih isir l-aqwa skorer fl-istorja talkampjonat Spanjol. F’kummenti li ta wara l-logħba l-kowċ ta’ Barcelona Luis Enrique qal li kien ovvju l-fatt li t-tim tiegħu kien ħaqqu jieħu ttliet punti.
Riżultati Man City v Man Utd 1-0 Aston Villa v Tottenham H 1-2 Illum C.Palace v Sunderland
Aidan Friggieri bi prova ma’ Tottenham
Lionel Messi ta’ Barcelona (xellug) fl-azzjoni kontra Celta Vigo
www.maltarightnow.com
27
It-Tnejn, 3 ta’ Novembru, 2014
SPORT
New Star DK misjuq minn Noel Baldacchino hekk kif rebaħ il-finali tat-Tazza Johnnie Walker
New Star DK impekkabbli fil-finali Gold TIĠRIJIET TAŻ-ŻWIEMEL Kenneth Vella
Misjuq minn Noel Baldacchino, id-Daniż New Star DK rebah il-finali tat-Tazza Johnnie Walker għal żwiemel talklassi Gold fuq distanza qasira ta’ 2140m. Din il-finali għamlet parti mis-36 programm tal-istaġun fuq disa’ tiġrijiet tat-trott li nkluda wkoll tliet semi finali ta’ kompetizzjoni ġdida dik tat-Tazza talPresident. Dan il-kampjonat huwa miftuħ għal żwiemel millogħla klassi Premier. Għaxra kienu ż-żwiemel li ipparteċipaw fil-finali Gold u hekk kif ingħata l-bidu uffiċjali kien Markus Klipp (Darren Mizzi) l-aktar veloċi wara lkarozza tat-tluq. Matul l-ewwel metri dan fetaħ vantaġġ żghir minn New Star DK (Noel Baldacchino) u Sigurd Speed (Mark Tanti). Il-finali baqgħet b’dan l-andament sa madwar 500m mit-tmiem. Kien f’dak ilħin li Markus Klipp beda jnaqqas mill-pass u dlonk inqabeż minn New Star DK. Dan iddomina l-
aħħar metri u temm rebbieħ b’distakk ta’ madwar żewġ tulijiet minn Obelix Molgard (Salvu Vella) u Quito De Femisson (Kirsten Gialanze’). Il-favorit Veikko Hornline (Julian Farrugia) kellu jikkuntenta birraba’ post. Fi tmiem il-finali, isSur Alfred Braddick, marketing manager ta’ M. Demajo Wines and Spirits ippreżenta t-trofew lil Noel Baldacchino u anki lis-sinjuri John Vella u Joseph Mamo, is-sewwieq u s-sidien rispettivament taż-żiemel rebbieħ. Mit-tliet semi finali Premier tnax għaddew għall-finali. Flewwel waħda, Johan Axisa talab lil Pedro Vici biex iżid fil-ġiri dawra mit-tmiem. Dan ħa t-tieni rebħa konsekuttiva wara li flaħħar metri kkontrolla l-assalt ta’ Phenix De La Roque (Noel Baldacchino). Id-debuttant Taljan Mint Kronos (Julian Farrugia) u Vejby Boom (Charles Camilleri) daħlu warajhom f’dik l-ordni. Pat De Fontaine kkonferma li
hu wieħed mill-aktar żwiemel konsistenti tal-istaġun. F’idejn Noel Baldacchino, ma sab ebda tbatija jieħu r-raba’ rebħa tassena wara li kellu sprint tajjeb flaħħar 600m. Original Blue (Chris Cassar), Poulot De Cinty (Clint Vassallo) u Oran (Carmelo Farrugia) daħlu fit-tieni, it-tielet u r-raba’ post rispettivament. Ta’ min wieħed jinnota li Pat De Fontaine rreġistra l-aħjar medja mit-tliet semi finali, dik ta’ 1.16.4” fil-kilometru. Taqtiegħa bejn ħames żwiemel fid-dritta finali waslet lil Mad Image (Rodney Gatt) biex jieħu lewwel rebħa f’Malta fit-tielet u laħħar semi finali Premier. Dan minn Ohime Mag (Ronald Cassar), Made In Hoff (Charles Camilleri) u Gently di Poggio (Brian Hili).
Ir-rizultati kollha. I Tiġrija. Klassi Copper. Dist – 2140m. 1. Voila Dry (I. Bilocca) Ħin – 2.47.9” (1.18.5”) 2. Dreamed Victory (R. Gatt) 3.
Lemon Solo (E. Farrugia) 4. Silvio Baldwin (M. Falzon) II Tiġrija. Klassi Silver. Dist – 2140m. 1. Wonderofyou (J. Farrugia) Ħin – 2.49.1” (1.19”) 2. Recif Du Layon (I. Bilocca) 3. Seigneur Du Dropt (M. Sultana) 4. Sandrone (J. Vassallo) III Tiġrija. Semi Finali Tazza tal-President. Klassi Premier. Dist – 2140m. 1. Pedro Vici (J. Axisa) Ħin – 2.44.1” (1.16.7”) 2. Phenix De La Roque (N. Baldacchino) 3. Mint Kronos (J. Farrugia) 4. Vejby Boom (C. Camilleri) IV Tiġrija. Klassi Silver. Dist – 2140m. 1. Quipson (R. Gatt) Hin – 2.49.7” (1.19.3”) 2. Roi Du Solat (A. Gauci) 3. Means Nothing (A. Spagnol) 4. Queen Du Sablier (K. Saliba) V Tiġrija. Semi Finali Tazza tal-President. Klassi Premier. Dist – 2140m. 1. Pat De Fontaine (N. Baldacchino) Ħin – 2.43.4” (1.16.4”) 2. Original Blue (C. Cassar) 3. Poulot Des Cinty (C.
Vassallo) 4. Oran (C. Farrugia) VI Tiġrija. Klassi Bronze. Dist – 2140m. 1. Rex Rose (P. Spiteri) Ħin – 2.50.7” (1.19.8”) 2. Queops De Retz (C. Fenech) 3. Norfolk De Gouerie (C. Calleja) 4. Ostheo d’Havetot (J. Farrugia) VII Tiġrija. Finali Tazza Johnnie Walker. Klassi Gold. Dist – 2140m. 1. New Star DK (N. Baldacchino) Ħin – 2.43.7” (1.16.5”) 2. Obelix Molgard (S. Vella) 3. Quito De Femisson (K. Gialanze’) 4. Veikko Hornline (J. Farrugia) VIII Tiġrija. Semi Finali Tazza tal-President. Klassi Premier. Dist – 2140m. 1. Mad Image (R. Gatt) Ħin – 2.45.2” (1.17.2”) 2. Ohime Mag (R. Cassar) 3. Made In Hoff (C. Camilleri) 4. Gently Di Poggio (B. Hili) IX Tiġrija. Klassi Bronze. Dist – 2140m. 1. Man Quick (J. Cordina) Ħin – 2.51” (1.19.9”) 2. Dash Boy (S. Portelli) 3. Buckens Stjarna (T. Tanti) 4. Quito Du Goulet (R. Debono)
“L-aħħar 800m kienu qawwija għal New Star DK”
– Noel Baldacchino, sewwieq New Star DK
Alfred Braddick, jippreżenta t-trofew lil Noel Baldacchino u lis-sinjuri John Vella u Joseph Mamo, is-sewwieq u s-sidien rispettivament taż-żiemel rebbieħ (Ritratti: Joseph Galea)
Fi tmiem il-finali ħadna wkoll il-kummenti tas-sewwieq Noel Baldacchino. Dan ikkummenta li din id-darba kien fortunat għax iż-żiemel telgħalu numru tajjeb wara l-karozza tat-tluq, b’kuntrast man-numru diffiċli li kellu
fil-heats u s-semi finali. “Ma xtaqtx nieħu l-kmand mill-bidu għax kont naf li New Star DK kellu l-aħħar 800m qawwija ħafna. Dan ikkonfermahuli waqt it-tiġrija għax irbaħt faċilment,” stqarr Noel Baldacchino.
28
It-Tnejn, 3 ta’ Novembru, 2014
Floriana u Luxol fis-semifinali BASKETBALL- ST JAMES HOSPITAL SHIELD
Floriana Cafe Del Mar u Bupa Luxol ingħaqdu flimkien ma’ Athleta A to Z Electronics u Virtus Cynergi fis-semi-finali tas-St James Hospital Shield wara li għelbu lil Remax Siġġiewi Citadel u Pavi Depiro rispettivament. Jirbħu bl-aħħar sforzi Bupa Luxol ........................... 81 Remax Siġġiewi .................... 75 (16-21, 18-17, 18-26, 29-13) Luxol: CJ. Cordina 16, A. Portelli 10, J. Willoughby, A. Borg, JP. Schembri 3, O. Rutledge 44, A. Micallef Trigona 4, JP. Bonnici 4. S. Capello. Siġġiewi: B. Zammit 4, JP. Antoncic, S. Sammut 9, E. Xuereb 4, A. Micallef 18, B. Bartolo 4, R. Carabott, M. Mallia 2, K. Tribette 34. Referees: B. Vassallo, E. Mangani u L. Camilleri. Luxol dawwru telfa f’rebħa kontra Siġġiewi meta irnexxilhom idawwru r-riżultat fl-aħħar seba’ minuti. Siġġiewi,bl-aħħar akkwist B. Zammit ex Floriana jagħmel iddebutt kellhom l-aħjar bidu biex marru 13-3 minn fuq. Għalkemm Luxol tjiebu, dan ma kienx biżżejjed biex jirkupraw sat-tmiem is-sessjoni bl-iskor ikun dak ta’ 2316. Luxol komplew jipprovaw jirkupraw kif bdiet it-tieni sessjoni, imma Siġġiewi għamlu sitt punti mingħajr risposta u kabbru lvantaġġ għal 31-20. Fl-aħħar minuti qabel il-mistrieħ Luxol kisbu seba’ punti mingħajr risposta biex naqqsu l-iżvantaġġ għal 38-34. Il-mistrieħ għen lil Siġġiewi jirkupraw minn dan il-mument diffiċli biex bil-mod kabbru lvantaġġ u bdew l-aħħar għaxar minuti b’10 punti vantagg bliskor ikun 62-52. Luxol ħarġu aktar determinati fl-aħħar sessjoni u bdew jippressaw full court. Siġġiewi
www.maltarightnow.com
SPORT
tfixklu biex Luxol bil-mod bdew jirkupraw biex lejn nofs issessjoni għamlu l-iskor indaqs,67-67. Siġġiewi wieġbu b’żewg baskets biss Luxol għamlu break ta’ 12-3 u irnexxilhom jmorru 79-73 minn fuq u ikkontrollaw il-vantagg sat-tmiem.
Kellhom jitħabtu Pavi Depiro ........................... 53 Floriana Cafe Del Mar ........ 67 (16-12, 12-18, 19-13, 6-24) Depiro: J. Attard 2, S. Saakian 2, D. Schembri 2, R. Rizzo 3, T. Zammit 9, N. Grech, M. Todorovic 11, R. Zammit, S. Zammit 20, N. Xuereb 4, M. Borg, R. Grima. Floriana: N. Oudendag 14, M. Merceica 6, L. Ross 8, N. Sultana 5, S. Borg, N. Vasovic 16, C. Calleja, O. Shamala 4, D. Agius 14. Referees: G. Barbara, E.Mangani u Z. Dobrosavljevic. Ir-riżultat finali ma jirrfflettix l-andament tal-logħba u kien biss fl-aħħar seba’ minuti li Floriana irnexxilhom jdawru r-riżultat kontra t-tim żagħżugħ tadDepiro. In-nuqqas ta’ esperjenza kien fattur determinati. Floriana bidlu l-barrani C. Montgomery u minfloku lagħbu lill-Olandiż N. Oudendag li flewwel ħarġa tiegħu ma tantx impressjona. Dawn ħassew ukoll in-nuqqas tat-twil D. Schembri. Wara li Floriana marru 8-4 minn fuq fl-ewwel ħames minuti, kienu sforzati jbidlu lil N. Oudendag minħabba t-tielet fawl fl-attakk waqt li ftit wara l-veteran M. Merceica kellu jiġi mibdul minħabba r-raba’ fawl. F’dan ilperodju Floriana dehu nervuż biex Depiro mal-ewwel ħadu vantaġġ u sa tmiem is-sessjoni dawru rriżultat għal dak ta’16-12. Floriana ipprovaw jirkupraw kif bdew it-tieni għaxar minuti
L-aħjar skorer tal-logħba O. Rutledge ta’ Luxol segwit minn B. Zammit ta’ Siġġiewi (Ritratt- Joseph Galea)
biss Depiro żammew sodi. Floriana kellhom l-isfortuna li jitilfu lil L. Ross wara li ikkometta t-tieni technical foul għax sabbat mal-board tarreklami wara li ma irnexxilux jinterċetta ballun. Wieħed jista’ jgħid li din kienet deċiżjoni ħarxa minn G. Barbara għax mħux l-ewwel darba xi ħaġa bħal din tiġri u kollox jibqa’ għaddej. Kien xutt mil-bogħod fl-aħħar minuta li għen lil Floriana jmorru jistrieħu 30-28 minn fuq. Depiro kisbu l-ewwel sitt punti wara l-intervall biex irkupraw ilvantaġġ. Għal Floriana reġgħu daħlu jilagħbu M. Merceica u wara N. Oudendag u dawn irnexxilhom jagħmlu l-iskor
TENNIS
indaqs 36-36. Depiro wettqu reazzjoni biex bdew l-aħħar għaxar minuti 47-43 minn fuq. It-tamiet ta’ Depiro bdew jonqsu seba’ minuti mit-tmien meta soffrew 19-il-punt konsekutivi fejn Floriana sabu l-konfidenza waqt li Depiro dehru demoralizzati. Rebħiet għal Hibs u Athleta Fl-ewwel żewġ logħbiet millkampjonat tas-St James Hospital tan-nisa Hibs jibdew b’rebħa fuq Pavi Depiro waqt li Honey Athleta kisbu rebħa tajba fuq Phoenix. Hibs pattew għat-telfa li sofrew fis-Shield meta għelbu lil Depiro 51-44. Hibs kellhom bidu
tajjeb biex maru 12-2 minn fuq. Depiro tjiebu imma Hibs, bilpunti ta’ E. Cassar u C. Grima marru jistrieħu 33-22 minn fuq. Depiro ħarġu aħjar wara lmistrieħ biex naqqsu l-iżvantaġġ għal dak ta’ 33-29 bir-reazzjoni ta’ Hibs tarahom jibdew l-aħħar 10 minuti 41-31 minn fuq u ikkontrollaw tajjeb l-isforzi ta’Depiro sat-tmiem. Athleta ma kellhomx diffikultà biex għelbu lil Phoenix 69-39. Wara li kisbu l-ewwel 14-il-punt, Athleta komplew jiddominaw biex fil-mistrieħ kienu 36-18 minn fuq. Bir-reazzjoni ta’ Phoenix ma tasalx Athleta komplew jimponu s-supremazija tagħhom sat-tmiem.
Djokovic jirbaħ il-Masters ta’ Pariġi
Djokovic (lemin) bit-trofew wara li għeleb lil Raonic (xellug)
It-tennista mis-Serbja Novak Djokovic għeleb lil Milos Raonic biex rebaħ il-Masters ta’ Pariġi. Dan kien is-sitt titlu li rebaħ Djokovic din is-sena u r-rebħa tat-tennista numru wieħed fid-dinja kienet faċli fuq Ranoic li ħareġ tellief bi skor ta’ 6-2, 6-3 f’ħin ta’ siegħa u 20 minuta. B’din ir-rebħa Djokovic kompla kabbar il-vantaġġ li għandu fuq l-Iżvizzeru Roger Federer
f’dik li hi klassifika mondjali talATP. F’kummenti li ta wara l-partita Djokovic qal, “Hi xi ħaġa sabiħa għalija li irbaħt dan it-turnament ftit ġimgħat wara li sirt missier. Din kienet bla dubju l-aqwa logħba li lgħabtx f’dan it-turnament.” Djokovic issa għandu total ta’ 600 rebħa fil-karriera, u huma biss erba’ tennisti attivi li laħqu dan l-ammont impressjo-
nanti ta’ rebħet fil-karriera tagħhom. Bla dubju diversi kienu qed jistennew wirja aħjar minn naħa ta’ Raonic, wara li t-tennista Kanadiż għeleb lil Federer u lil Berdych. Madankollu dan ma seta’ jagħmel xejn quddiem ilqawwa ta’ Djokovic. Dan talaħħar issa se jkun qed iħejji biex ġimgħa oħra jikkompeti fl-aħħar turnament tal-ATP li se jsir f’Londra.
www.maltarightnow.com
29
It-Tnejn, 3 ta’ Novembru, 2014
SPORT
Milan megħluba f’darhom kontra Palermo FUTBOL TALJAN
Milan sofrew telfa ta’ 2-0 f’San Siro kontra Palermo biex niżlu fis-seba’ post. Filwaqt li rRossoneri tilfu erba’ pożizzjonijiet Sampdoria irritornaw għar-rebħ meta għelbu lil Fiorentina. VERONA – Chievo u Sassuolo spiċċaw fi draw ta’ 0-0 u b’hekk, il-kowċ il-ġdid ta’ Chievo, Rolando Maran ħa lewwel punt tiegħu sa minn meta inħatar fil-kariga. Maran kien tilef iż-żewġ partiti preċedenti minn meta ħa post Corini. Ta min jinnota li din kienet biss it-tieni darba fl-istorja li dawn iż-żewġ timijiet lagħbu kontra xulxin u ironikament, id-darbtejn li huma l-logħba intemmet fi draw. UDINE – Fl-aktar logħba li offriet gowls ilbieraħ Genoa rebħu 4-2 barra minn darhom kontra Udinese. B’din it-telfa, Udinese, li kienu fit-tielet post qabel ma bdiet il-logħba, issa niżlu fit-tmien post. Udinese marru fil-vantaġġ wara biss 23 sekonda u kien is-solitu DI NATALE li sab ix-xibka. Issa Di Natale jonqsu biss gowls biex jgħaqqad il-200 gowl fis-Serie A. Fit-22 minuta Genoa ġabu ddraw meta minn azzjoni ta’ corner, il-ballun ġie ikklerjat u b’volley mill-isbaħ MARCHESE skurja l-gowl tal-1-1. Wara biss tliet minuti FALQUE għamel liskor 2-1 favur Genoa bl-ewwel gowl tiegħu fis-Serie A. Erba’ mintui qabel tmiem lewwel taqsima Udinese ġabu ddraw b’gowl ta’ WIDMER li kien irċieva pass perfett mingħand Di Natale. 10 minuti wara reġa’ kien hemm reazzjoni
minn naħa ta’ Genoa li marru filvantaġġ b’gowl ta’ MATRI. Tliet minuti qabel tmiem il-partita Genoa issġillaw il-logħba b’gowl ta’ KUCKA. TURIN – F’logħba oħra mingħajr gowls Torino ġew miżmuma minn Atalanta. Dawn tal-aħħar tilfu ċ-ċans li jilħqu lill-istess Torino fil-klassifika. It-tim ta’ Ventura kien l-aktar tim li iddomina imma madankollu ma setax isib ix-xibka talavversarji. Minkejja d-dominju ta’ Torino kienu Atalanta l-aktar li marru viċin il-gowl met aSportiello ikklirja ballun minn fuq il-linja. GENOVA – F’partita mimlija emozzjonijiet Sampdoria irritornaw għar-rebħ meta rebħu 31 kontra Fiorentina. Ġimgħa ilu Sampdoria sofrew l-ewwel telfa fil-kampjonat meta tilfu 1-0 kontra Inter. Fis-27 minuta Sampdoria ingħataw penalty meta Aquilani waqqa lil Soriano fil-kaxxa. Mill11-il metru PALOMBO fetaħ liskor. Ironikament l-istess Palombo ikkommetta penalty meta waqqa lil Babacar fil-kaxxa imma mill-11-il metru Rodriguez ra lpenalty tiegħu salvat millgowlkiper Arġentin Romero li wkoll salva diversi penalties waqt it-Tazza tad-Dinja. Sampdoria approfittaw millpenalty li tilfu l-avversarji tagħhom u din id-darba kien RIZZO li skurja l-ewwwl gowl tiegħu fis-Serie A biex għamel liskor 3-1. Eżatt qabel ma intemmet l-ewwel taqsima Stefan SAVIC skurja b’daqqa ta’ ras minn azzjoni ta’ corner biex naqqas id-distakk għall-Viola. 10
Palombo ta’ Sampdoria jimblokka xutt ta’ Gomez ta’ Fiorentina (lemin)
minuti mit-tmiem EDER issiġilla l-partita favur Sampdoria. Filwaqt li Fiorentina tilfu l-konfront dawn kellhom aħbar tajba hekk kif lattakkant Ġermaniż Mario Gomez irritorna fl-azzjoni wara li irkupra minn injury li minħabba fiha kien ilu barra mill-azzjoni sa minn Settembru. MILAN - Palermo kisbu rebħa importanti ta’ 2-0 barra minn darhom kontra Milan. It-tim Sqalli mar fil-vantaġġ wara 23 minuta meta d-difensur ta’ Milan Zapata tefa’ l-ballun fix-xibka tiegħu stess. Tliet minuti wara DYBALA skurja t-tieni gowl ta’ Palermo.
Ilbieraħ irritorna Malta, Claudio Cassar (bit-trofew) wara li nhar il-Ġimgħa kien inkurunat champion Dinji tal-Kampjonati tal-8Ball li saru fl-Iskozja. Flimkien ma’ Cassar irritona wkoll il-kumplament tal-kontinġent li irrappreżenta lil Malta. Fil-finali Cassar kien rebaħ kontra n-numru wieħed tal-Afrika t’Isfel Paul Bennet. F’dawn il-kampjonati, ħadu sehem madwar 700 parteċipant. Fil-kategorija tal-irġiel ħadu sehem 127 plejer. Din kienet l-ewwel darba li Cassar kien qed jirrappreżenta lil 8Ball Malta, Federazzjoni li ilha mwaqqfa biss sentejn. Il-kontinġent Malti f’Perth kien kompost minn tliet timijiet b’total ta’ 20 persuna.
Riżultati u Klassifiki
Serie A Napoli v Roma Empoli v Juventus Parma v Inter Chievo v Sassuolo Sampdoria v Fiorentina Torino v Atalanta Udinese v Genoa Milan v Palermo Illum Cesena v Verona Lazio v Cagliari Kif jinsabu
Juventus Roma Sampdoria Napoli Genoa Lazio AC Milan Udinese Inter Fiorentina Torino Verona Palermo Sassuolo Cagliari Atalanta Empoli Parma Cesena Chievo
2-0 0-2 2-0 0-0 3-1 0-0 2-4 0-2
(19.00) (21.00)
Serie B Avellino v Catania Crotone v Perugia Livorno v Bologna Pescara v Spezia Pro Vercelli v Bari Ternana v Cittadella Trapani v Brescia V.Entella v Lanciano Carpi v Vicenza Latina v Frosinone Varese v Modena Kif jinsabu
L 10 10 10 10 10 9 10 10 10 10 10 9 10 10 9 10 10 10 9 10
RD 81 71 54 53 53 51 44 51 43 34 33 33 33 25 23 23 14 20 13 12
T F 1 18 2 16 1 12 2 19 2 14 3 16 2 18 4 13 3 15 3 10 4 7 3 10 4 11 3 10 4 14 5 4 5 10 8 14 5 6 7 6
Lega Pro Grupp A Sudtirol v Albinoleffe Pavia v S. Torres Mantova v Feralpisalo Renate v Novara Pro Patria v Bassano V. R.Vicenza v Cremonese Venezia v G.Erminio Alessandria v Arezzo Monza v Lumezzane Como v P.Calcio
K 4 6 6 12 10 9 14 13 12 9 9 15 17 15 12 11 18 21 15 15
Pt 25 22 19 18 18 16 16 16 15 13 12 12 12 11 9 9 7 6 6 5 1-1 1-1 1-0 1-3 2-2 1-1 2-1 1-0 3-0 3-1
Carpi Frosinone Livorno Bologna Trapani Spezia Avellino V. Lanciano Pro Vercelli Perugia Bari Modena Varese Brescia Catania Entella Cittadella Ternana Pescara Crotone Vicenza Latina
L 12 12 12 12 12 12 12 12 12 12 12 12 12 12 12 11 12 11 12 12 12 12
RD 7 3 6 4 6 3 6 3 6 3 6 2 5 5 4 7 5 2 4 5 4 4 3 6 4 4 3 5 3 3 3 3 2 5 2 5 2 4 2 4 2 4 1 6
Logħob li jmiss 08-11-14 Sassuolo v Atalanta Sampdoria v Milan 09-11-14 Cagliari v Genoa Chievo v Cesena Empoli v Lazio Juventus v Parma Palermo v Udinese Fiorentina v Napoli Inter v Verona Roma v Torino
1-0 2-1 3-2 1-2 3-0 1-1 3-2 0-0 1-0 1-4 2-1 T 2 2 3 3 3 4 2 1 5 3 4 3 4 4 6 5 5 4 6 6 6 5
F 22 18 20 16 20 14 13 20 15 10 16 9 18 11 18 8 17 10 18 11 7 10
K 12 8 10 12 23 10 12 15 11 9 16 9 22 12 19 16 19 15 21 18 16 16
Pt 24 22 21 21 21 20 20 19 17 17 16 15 15 14 12 12 11 11 10 10 10 9
www.maltarightnow.com
30
It-Tnejn, 3 ta’ Novembru, 2014
SPORT
Tripletta ta’ Okechuwku tispira lil St George’s KAMPJONAT BOV – L-EWWEL DIVIŻJONI Stewart Said
ST. GEORGE’S ..................... 3 GUDJA UNITED ................... 2 St. George’s: T. Galea, G. Okechuwku, D. Camilleri, B. Muscat, La. Mallia (T. Caruana), M. Tanti (Li. Mallia), W. Ofeanyi (I. Francis), R. Tanti, A. Bonello, N. Ginola, E. Amaira Gudja: M. Xerxen, G. Sammut (M. Pepe), R. Cauchi (C. Farrugia), R. Buhagiar, C. Giordimaina, E. Micheletti, M. Brincat, A. Carabott, G. Chircop, U. Nwoko, A. Catania Referee: Mario Apap
F’partita li lejn l-aħħar offriet diversi emozzjonijiet, St. George’s irnexxilhom jagħtu l-ewwel telfa lil Gudja meta rebħu 3-2. Din ir-rebħa kienet tfisser ritorn għar-rebħ għattim ta’Bormla wara tlett telfiet konsekuttivi li ħallewhom mal-aħħar timijiet fil-klassifika. Minn naħa tagħhom Gudja fallew okkażjoni li jitilgħu waħedhom fl-ewwel post. Kienu St. George’s li marru viċin l-ewwel meta fl-14-il minuta Ofeanyi għadda lejn Larson Mallia iżda x-xutt tal-aħħar għadda ftit barra. Bormla marru fil-vantaġġ ħames minuti wara meta xutt middistanza ta’ Rennie Tanti ġie salvat parzjalment minn Xerxen iżda mirrebawnd GABRIEL OKECHUWKU tefa’ għal ġewwa mill-viċin. Iżda Gudja għamlu l-iskor indaqs fis-27 minuta meta xutt imxellef mid-distanza ta’ MAURO BRINCAT għeleb lil Galea. St. George’s ħarġu fuq l-attakk u minuta mill-ftuħ tat-tieni taqsima, xutt tas-sostitut Francis għadda ftit għoli. Gudja wieġbu fit-53 minuta b’xutt ta’ George Chircop li għadda ftit barra. Gudja marru fil-vantaġġ fis-57 minuta meta UDO NWOKO għola tajjeb bir-ras wara kross, u minkejja li l-ewwel tentattiv stampa malwieqfa, l-istess plejer skorja mirrebawnd. L-aktar mument kruċjali tal-partita seħħ fit-68 minuta meta GABRIEL OKECHUWKU skorja b’xutt mil-viċin, iżda l-assistent referee Sammy Attard għolla lbandiera tal-offside. Wara li l-plejers ta’ St. George’s protestaw blaħrax mar-referee Mario Apap, irreferee mar jikkonsulta mal-assistent Attard u wara diskussjoni ikkonvalida l-gowl fost il-protesti din id-darba ta’ Gudja biex b’hekk St. George’s għamlu l-iskor indaqs. It-tim ta’ Patrick Curmi mar viċin il-gowl tal-vantaġġ fid-79 minuta meta minn korner ta’ Mark Tanti, Anthony Bonello ra d-daqqa ta’ ras tiegħu mill-viċin tmur barra. Tlett minuti wara Caruana ġab lil Francis
St. George’s għelbu lil Gudja f’logħba li fiha spikka Okechuwku (Ritratt:Donald Caruana)
waħdu iżda wara li avvanza xeħet barra biex fis-86 minuta Bormla skorjaw il-gowl li kellu jkun tarrebħa meta s-sostitut Thomas Caruana krossja fil-baxx lejn GABRIEL OKECHUWKU li wara li żamm il-ballun għeleb lil Xerxen b’xutt b’saħħtu.
Jieħdu ftit tan-nifs FGURA UTD. ......................... 4 GŻIRA UTD. .......................... 3 Fgura: R. Marmara, Q. Bregman, R.Previ, J. Ruiz Perez, A. Galea, J. Bugeja, A. Mendy, I. Curmi (D.Attard), A. Farrugia, P. Chircop, R. Emeka (A. Williams) Gżira: A. Curmi (L. Mifsud), D. Scerri, D. Vukovic, S. Meilak, A. Ewurum, J.P. Scerri (S. Moreno Marin), M. Perez, G. Aquilina (G. Calabretta), J. Mifsud, R. Dalli, Y. Tonna Referee: Clayton Pisani
Fgura United kisbu rebħa importanti meta meritatament għelbu lil Gżira United 4-3. B’din ir-rebħa Fgura inqalgħu mill-aħħar postijiet fil-klassifika u irnexxilhom jirritornaw għar-rebħ wara tlett partiti biex issa jinsabu lejn nofs il-klassifika. Minn naħa tagħhom Gżira stenbħu tard wara li sfaw tliet gowls minn taħt biex sofrew it-tieni telfa konsekuttiva. L-ewwel azzjoni denja waslet fis17-il minuta meta xutt ta’ Moises Avila Perez ħabat mal-wieqfa. }ewġ minuti wara Fgura heddew il-
lasti b’daqqa ta’ ras ta’ Perez li ġiet salvat minn fuq il-linja għal korner. Mill-istess azzjoni Fgura marru filvantaġġ meta kien JONATHAN BUGEJA li b’xutt mid-distanza għeleb lil Curmi. Fl-34 minuta free-kick ta’ Mendy għadda ftit barra. Gżira marru viċin fis-37 minuta meta minn azzjoni ta’ korner, daqqa’ ta’ ras ta’ Jean Paul Scerri ġiet klirjata minn fuq il-linja. Fgura irduppjaw fil-45 minuta meta Iro Curmi għadda lejn JOHN ROLAND EMEKA li mill-viċin għeleb lil Curmi b’xutt fil-baxx. Minuta wara fil-ħin żejjed f’azzjoni simili kien Philip Chircop li ta passaġġ fit-tul lejn JOHN ROLAND EMEKA li avvanza u b’xutt ieħor fil-baxx għeleb lil Curmi. Gżira ħarġu aħjar fit-tieni taqsima u irnexxilhom inaqqsu l-marġni fil-50 minuta meta minn kross tassostitut Gianluca Calabretta kien YANIS TONNA li b’daqqa ta’ ras tajba għeleb lil Marmara. Iżda Fgura reġgħu kabbru l-vantaġġ għal tliet gowls fil-55 minuta meta Andreas Galea ġab lil JOHN ROLAND EMEKA waħdu, avvanza u spara fix-xibka. Gżira skorjaw it-tieni gowl fit-62 minuta meta Jonathan Bugeja waqqa’ lil Ewurum fil-kaxxa u r-referee Pisani ordna penalty u YANIS TONNA ma żbaljax mill-11-il metru. Gżira komplew jippruvaw inaqqsu l-marġni u fis-66 minuta Ewurum għadda lejn Steve Meilak
iżda Marmara kien pront u salva. Fgura setgħu għalqu l-partita fis-76 minuta meta għal darba oħra Emeka żmarka ruħu tajjeb avvanza iżda din id-darba spara għoli. It-tim ta’ Michael Woods naqqas il-marġni għal gowl fit-88 minuta meta wara li Marmara ma ħatafx tajjeb kien ANTHONY EWURUM li b’xutt fil-baxx fil-kaxxa l-kbira għeleb lil gowlkiper ta’ Fgura. Gżira pruvaw l-aħħar sforzi flaħħar minuti iżda ma rnexxilhom isibu l-gowl tad-dro biex Fgura kisbu r-rebħa.
BUNDESLIGA
Kif Jinsabu L Melita 7 Gudja U 7 St. Andrew’s 7 Lija A 7 Mqabba 7 Vittoriosa S 7 Pembroke A 7 Gżira Utd 7 St. George’s 7 Żurrieq 7 Fgura Utd 7 Rabat A 7 Msida SJ 7 B’Buġa SP 7
R 5 4 4 4 4 3 3 3 3 3 2 2 2 0
D 0 2 1 0 0 2 2 1 0 0 3 2 0 1
T F 2 12 1 19 2 17 3 13 3 14 2 11 2 15 3 12 4 10 4 10 2 8 3 5 5 6 6 7
K Pt 8 15 7 14 15 13 7 12 11 12 7 11 7 11 13 10 13 9 15 9 9 9 10 8 19 6 21 1
Aktar problemi għal Dortmund
Wara t-telfa ta’ 2-1 ta’ nhar isSibt kontra r-rivali Bayern Munich, Borussia Dortmund ħadu l-aħbar ħażina li se jkollhom jgħaddu mingħajr id-difensur Matt Hummels għat-tliet ġimgħat li ġejjin. Dan wara li Hummels weġġa’ kontra l-istess Bayern Munich. L-ewwel logħba li se jitlef Hummels se tkun dik ta’ għada kontra Galatasaray fiċChampions League. Bit-telfa kontra Bayern, Dortmund issa jinsabu fis-16-il post tal-klassifika, 17-il punt taħt Bayern. Flaħħar seba’ logħbiet it-tim ta’ Jurgen Klopp tilef sitta u ġie draw darba.
Intant, il-kowċ ta’ Bayern Munich Pep Guardiola faħħar lill-winger Franck Ribery. “Fittieni taqsima lagħbna futbol millaqwa. Meta daħal jilgħab Ribery il-logħba ħadet żvolta u huma dawn it-tip ta’ plejers li jagħmlu differenza. Fl-ewwel taqsima ma tantx stajna nesprimu l-logħob tagħna għax Xabi Alonso kien immarkat tajjeb. Fit-tieni tasqima biddilna xi affarijiet u ħadna l-frott,” qal Guardiola. Issa matul il-ġimgħa Bayern Munich imisshom jilagħbu f’darhom kontra Roma fiċ-Champions League. Fl-Olimpico huma kienu għelbu lit-tim Taljan 7-1.
www.maltarightnow.com
31
It-Tnejn, 3 ta’ Novembru, 2014
SPORT
Poker ta’ Tarabai tkompli tiftaħ il-feriti ta’ Mosta KAMPJONAT BOV PREMIER George Cassar
MOSTA ................................... 0 HIBERNIANS ........................ 5 Mosta: O. Borg, K. Magro, R. Ekani, M. Brincat, A. Borg (I. Grech 65’), N. Milovanovic (S. Jovanovic 71’), K. Frendo, K. Zammit (F. Paim 46’), M. Micallef, D. Bueno, B. Kaljevic Hibernians: H. Bonello, R. Soares (R. Gomes 46’), A. Agius, J. Pearson (K. Tanti 72’), M. Dias (J. Mbong 65’), C. Failla, B. Kristensen, J. Bezzina, J. Lima, Jorginho, Tarabai Skurjaw: Tarabai 30’, 32’, 67’, 78’, o.g. A. Borg 48’ (H) Imwissija: B. Kaljevic, A. Borg, F. Paim (M) J. Pearson, R. Gomes, C. Failla (H) Referee: P. Farrugia In-nazzjon plejer tal-logħba: Tarabai (H)
Hibernians baqgħu għaddejjin bi klassi hekk kif b’wirja millaqwa għelbu lil Mosta 5-0. Lattenzjoni kollha seraqha kollha Tarabai li kien f’vena li donnu ma seta’ jwaqqfu ħadd, għamel li ried bid-difiżia Mostija u fuq kollox skorja erba’ gowls. B’hekk komplew jinkixfu l-feriti tat-tim Mosti li fl-aħħar ħames partiti sofra ħames telfiet u 18-il gowl. Immedjatament wara l-logħba
Kif Jinsabu
Hibernians Birkirkara Valletta Balzan Qormi Sliema W. Mosta Tarxien R. Floriana Pieta` H. Naxxar L. Żebbuġ R.
Tarxien Rainbows u Floriana skorjaw gowl kull wieħed flewwel taqsima u ikkuntentaw biss b’punt, f’partita li fiha ż-żewġ naħat ftit li xejn kellhom entużjażmu biex jirbħu. Għal Tarxien irritornaw l-erba’ plejers li kienu sospiżi kontra Qormi. Bejn il-lasti, il-kowċ Clive Mizzi utilizza r-raba’ gowlkiper
9 9 10 10 9 9 9 9 9 10 10 9
8 6 5 4 4 3 4 2 2 2 1 0
1 0 1 4 1 4 1 5 4 2 4 3
0 3 4 2 4 2 4 2 3 6 5 6
24 16 17 15 12 11 9 12 14 7 12 11
6 7 8 13 12 11 14 11 18 17 17 25
25 18 16 16 13 13 13 11 10 8 7 3
Illum Hibs Stadium 1800 Żebbuġ R.- Qormi 2000 B’Kara - Sliema W.
Edison Luis dos Santos ta’ Hibs, awtur ta’ erba’ gowls f’rebħa kbira kontra Mosta
Mosta ħabbru li kewċċew lillkowċ Enrico Piccioni u l-eks kowċ ta’ Hibernians, Valletta u tat-tim nazzjonali Malti ta’ taħt il-21 sena Mark Miller hu fost ilfavoriti li jkun il-kowċ il-ġdid. L-affarijiet ma dehrux hekk mill-bidu għax kienu Mosta li ħolqu l-ewwel azzjoni perikoluża wara biss erba’ minuti. Minn pass ta’ Kaljevic, Bonello ħareġ ħażin
u Bueno laqat il-mimduda. Hibernians ma ingranawx millewwel iżda meta għamlu dan ma ħarsux lura. Man-nofs siegħa logħob, minn freekick mix-xellug ta’ Failla, TARABAI għeleb lil Borg bir-ras. Żewġ minuti wara, minn pass ta’ Kristensen, TARABAI kellu ħarba veloċi u kif wasal quddiem Borg tefagħlu l-ballun warajh
Tliet minuti mill-bidu tat-tieni taqsima, kross ta’ Failla, kien segwit minn kross ieħor ta’ Lima, Jorginho ma laqatx iżda xogħlu għamilulu d-difensur Mosti Adrian Borg li tefa’ fix-xibka tiegħu stess. Il-wirja ta’ TARABAI kompliet fit-tieni taqsima. Fis-67 minuta daħal faċilment fil-kaxxa ta’ Mosta u reġa’ għeleb lil Borg għat-tielet darba.
Punt inutli għal Tarxien u Floriana TARXIEN R. .......................... 1 FLORIANA ............................ 1 Tarxien R. S. Mintoff, A. Cini, K. Farrugia (R. Sammut 64’), A. Lopes, O. Bugeja, M. Caruana, M. Tabone (T. Caruana 69’), Carlinos, J. Silva, W. Pipico, Branquinho (Clebinho 79’) Floriana: V. Senatore, E. Briffa, N. Spiteri, A. Scicluna, D. Cobo, B. Farrugia, M. Emerson (I. Galea 69’), S. Pisani (G. Galea 90’), C. Borg, S. Amadou, V. Plut Skurjaw: S. Amadou 30’ (F); J. Silva 38’ (T) Imwissija: A. Scicluna, B. Farrugia, S. Amadou (F); W. Pipico, A. Lopes (T) Referee: A. Arciola In-nazzjon plejer tal-logħba: S. Pisani (F)
L R D T F K Pt
differenti dan l-istaġun, wara li kellu lil Sean Cini sospiż u lil Jonathan Debono mweġġa’. B’hekk għalihom iddebutta Sean Mintoff, li ġietu l-okkażjoni li juri x’jaf kontra t-tim li beda miegħu dan l-istaġun u rrilaxxah wara lewwel partita. Floriana kellhom lil Matteo Picciollo sospiż, għalkemm Samb Amadou prova jimla l-vojt tatTaljan b’ħafna moviment fl-attakk Furjaniż. Kien proprju s-Senegaliż li resaq l-ewwel qrib, meta minn freekick ta’ Pisani, kkonkluda ftit barra bir-ras. Tarxien rrispondew minn azzjoni bejn iż-żewġ Brażiljani tagħhom. Pipico għadda l-ballun lill-iżmarkat Branquinho, li minn pożizzjoni ideali kkonkluda f’Senatore li salva f’korner. Floriana marru minn fuq mannofs siegħa logħob. Minn pass ta’ Pisani, SAMB AMADOU għamel pressjoni fuq id-difensur Farrugia, ġie minn warajh u skorja. Hawnhekk id-difiża Tarxiniża dehret li waqfet għal dak li seta’ kien, foul ta’ Amadou fuq Farrugia. Tmien minuti wara, ir-riżultat
Għall-Brażiljan donnu li xejn ma kien biżżejjed. Dan għaliex ħaxar minuti wara irċieva kross mil-lemin u b’daqqa ta’ ras stupenda kompla jinkuruna s-serata maġika tiegħu għal 5-0. Il-mistoqsija li kulħadd qed jistaqsi bħalissa tibqa’: Min se jkun it-tim li se jegħleb lil Hibernians dan l-istaġun? B’din il-konsistenza u bil-forma li għaddejjin biha l-maġġoranza tal-plejers tagħhom, wieħed żgur li jsibha diffiċli jirrispondi dil-mistoqsija.
Id-draw ta’ 1-1 bejn Floriana u Tarxien kien draw li ma ikkuntenta lil ħadd (Ritratti: Joseph Galea)
reġa ġie ndaqs. Cini seraq ballun lil Spiteri, qassam lil JORGE SILVA li b’xutt tremend fir-rokna ta’ fuq tax-xibka għamel l-iskor 1-1. Fil-65 minuta, minn korner ta’ Pisani, Lopes għal ftit ma xellifx il-ballun fix-xibka tiegħu, iżda fortunatament għalih il-ballun laqat biss il-lasta.
L-iktar azzjoni perikoluża tażżewġ naħat tasal fil-ħin mogħti żejjed. L-ewwel ikun Silva għal Tarxien li daħal mill-angolu, ikkonkluda, iżda Senatore salva fil-baxx. Fuq in-naħa l-oħra, Mintoff ħareġ barra minn postu jimblokka x-xutt ta’ Briffa, Farrugia għadda
lil Plut, iżda fl-assenza talgowlkiper, kien Lopes li salva f’korner. Ir-riżultat baqa’ 1-1 sal-aħħar u b’hekk Tarxien baqgħu jżommu punt fuq Floriana. Madankollu dan il-punt żgur li ma qatax l-għatx taż-żewġ timijiet li baqgħu stagħġnati fit-tieni nofs tal-klassifika.
www.maltarightnow.com
32
It-Tnejn, 3 ta’ Novembru, 2014
LOKALI
Ilbieraħ kienet il-festa ddedikata lill-mejtin kollha wara li l-ġurnata ta’ qabel il-Knisja Kattolika fakkret il-qaddisin kollha. Matul Novembru, xahar li huwa kollu kemm hu ddedikat lillerwieħ, ikunu ħafna dawk li jmorru jżuru l-għeżież tagħhom li ħallew din il-ħajja qabilna, u li jinsabu midfuna fiċ-ċimiterji madwar il-gżejjer Maltin. Kif juri dan ir-ritratt, miġbud fiċĊimiterju tal-Addolorata, ix-xita li għamlet ma qatgħetx qalb dawk li matul in-nofs ta’ nhar tal-Ħadd filgħodu marru jżuru l-oqbra tal-mejtin tagħhom. (Ritratt: Joseph Galea)
Iben Geitu Mercieca impjegat bħala Senior Manager mal-OHSA mingħajr sejħa Jiddaħħal bħala “persuna ta’ fiduċja” Kenneth Xuereb
Iktar minn sena u nofs wara lelezzjoni ġenerali, għadhom ifeġġu każi ta’ impjiegi għal talqalba, li hu eżattament bil-kuntrarju tal-wegħda tal-meritokrazija li għamel il-Partit Laburista fl-aħħar kampanja elettorali. L-aħħar każ hu dak ta’ impjieg mal-Awtorità Maltija għas-Saħħa u s-Sigurtà fuq il-Post taxXogħol (OHSA). F’Awwissu li għadda, l-OHSA impjegat Senior Manager mingħajr l-ebda sejħa għall-applikazzjonijiet, la interna u lanqas esterna. Dan għaliex il-persuna ġiet impjegat mal-OHSA – li suppost hi awtorità awtonoma – b’ordni diretta mis-Segretarju Permanenti fil-Ministeru għadDjalogu Soċjali, l-Affarijiet talKonsumatur u d-Drittijiet Ċivili mmexxi mill-Ministru Helena Dalli, u kien impjegat bil-kriterju ta’ “persuna ta’ fiduċja.” Din il-persuna hi Melhino
Mercieca, li jiġi iben l-eks Deputat Segretarju Ġenerali talGWU Geitu Mercieca, li dan ilGvern ukoll tah kariga meta ħatru membru tal-Bord tadDiretturi tar-Residenza San Vinċenz de Paul. Melhino Mercieca diġà kien jaħdem mal-OHSA bħala Spettur, iżda rriżenja sabiex isegwi kors flUniversità ta’ Malta. Minn Awwissu li għadda, Mercieca kien impjegat mill-ġdid, din id-darba fil-kariga ta’ Senior Manager bħala persuna ta’ fiduċja. L-impjiegi ta’ persuni skont ilkriterju ta’ persuni ta’ fiduċja huma regolati mill-Uffiċċju tarRiżorsi Umani tas-Servizz Pubbliku. Ir-regolamenti jgħidu li Ministeri jistgħu jingaġġaw nies fuq bażi ta’ fiduċja. Dawn għandhom jingħataw kuntratt definit “f’ċirkostanzi fejn l-esperjenza tagħhom jew in-natura taxxogħol tagħhom hi wahda sensit-
tiva. Nies impjegati bħala persuna ta’ fiduċja, mhumiex eliġibbli biex isiru tal-post.” Ir-regolamenti jkomplu li “normalment, nies impjegati bħala persuni ta’ fiduċja jaħdmu direttament mal-Ministru jew isSegretarju Parlamentari” u li jkunu ingaġġati b’dan il-mod minħabba l-ispeċjalizzazzjoni tagħhom jew għaliex ma tkunx instabet persuna ohra wara li tkun saret sejha ghall-applikazzjonijiet. L-impjieg ta’ persuni ta’ fiduċja għandu jkun iġġustifikat u “dawn it-tip ta’ kuntratti jeħtieġu l-approvazzjoni tal-Prim Ministru wara rakkomandazzjoni tasSegretarju Permanenti Ewlieni.” Imkien f’dawn ir-regolamenti ma jissemma l-impjieg ta’ persuni ta’ fiduċja fis-servizz pubbliku barra mis-Segretarjati Privati tal-Ministri, wisq inqas f’awtoritajiet li suppost huma awtonomi.
Geitu Mercieca, l-eks Deputat Segretarju Ġenerali tal-GWU, li ibnu Melhino ġie impjegat bħala Senior Manager mal-OHSA bħala “persuna ta’ fiduċja”