www.maltarightnow.com
2
Il-Ħamis, 13 ta’ Novembru, 2014
LOKALI
Ultimatum ieħor lil Manwel Mallia, issa mill-Ombudsman
Ministru jfarfar fuq ieħor
Chris Cardona u Anton Refalo għall-bidu żammew ħalqhom magħluq dwar il-konsorzju, u farfru fuq xulxin
Il-Gvern sa fl-aħħar iwieġeb dwar il-konsorzju li rebaħ il-kuntratt tad-Digital Hub f’Għawdex
Wara li l-Gvern ma weġibx mistoqsija parlamentari wara loħra, b’Ministru jfarfar fuq lieħor, sa fl-aħħar fil-Parlament itTlieta filgħaxija l-Ministru Chris Cardona poġġa fuq il-mejda talKamra l-ismijiet tal-kumpaniji li jiffurmaw il-konsorzju ‘Gozo Connect’ li rebaħ il-kuntratt biex jagħmel ‘Technical and Feasibility Study’ dwar Digital Hub f’Għawdex. Chris Cardona ħabbar li l-konsorzju hu ffurmat minn Camilleri Preziosi Advocates, Beat Consult, RSM (Malta) Consulting Ltd u ECubed Consultants Ltd. Dan kien każ ċar ta’ kif ilGvern jipprova jevita u jaħrab milli jkun kontabbli u trasparenti, filwaqt li numru ta’ Ministri tiegħu għażlu li jfarfru wieħed fuq l-ieħor, u l-ebda Ministru ma ħa linkarigu li jwieġeb, sakemm sa flaħħar, wara l-pressjoni talOppożizzjoni fil-Parlament, tħabbru d-dettalji tal-konsorzju. Żewġ Ministri saritilhom ilmistoqsija sempliċi u diretta dwar minn min hu ffurmat dan il-konsorzju li ngħata l-kuntratt ta’ konsulenza b’valur ta’ €356,000.
Imma għall-ewwel ħarbu milli jwieġbu, sakemm jumejn ilu ma kellhomx triq oħra. Dan minkejja l-wegħda tal-Partit Laburista li jkun trasparenti fit-tmexxija. Kienet id-Deputata Nazzjonalista Marthese Portelli lewwel li staqsiet lill-Ministru Chris Cardona, responsabbli millekonomija u l-investiment, minn min hu ffurmat il-konsorzju, kif ingħata l-kuntratt u x’xogħol se jagħmel. Iżda l-Ministru Cardona, fit-tweġiba tiegħu, farfar milli jagħti tweġiba u tefagħha fuq ilMinistru Anton Refalo billi qal li l-mistoqsija għandha tiġi indirizzata lill-Ministru ghal Għawdex. Min-naħa tiegħu, il-Ministru Anton Refalo qal li l-mistoqsija taqa’ taħt il-Ministeru ta’ Chris Cardona. Refalo lanqas kien jaf kif kien wieġeb sieħbu, u li kien tefagħha fuqu. Anke d-Deputat tal-PN Chris Said għamel l-istess mistoqsija parlamentari lill-Ministru għal Għawdex, iżda għal darba oħra lMinistru Anton Refalo ħarab milli jwieġeb billi qal li l-mistoqsija tikkonċerna lill-Ministru Chris Cardona.
Quddiem dan l-aġir tal-Ministri tal-Gvern li ħadd ma ried iwieġeb mistoqsija parlamentari, ħasset li kellha tikkummenta wkoll id-deputata tal-Gvern Marlene Farrugia, li fuq Facebook għamlet ‘share’ ta’ rapport tat-Times li kien juri kif il-Gvern qed jonqos milli jagħti informazzjoni ċara dwar dan il-kuntratt, u kitbet “definizzjoni ġdida ta’ trasparenza”. Dan wassal biex finalment, itTlieta filgħaxija, il-Ministru Chris Cardona kien kostrett ipoġġi fuq il-mejda tal-Parlament id-dettalji tal-konsorzju. Imma xorta ma weġibx kif ingħata l-kuntratt u x’tip ta’ rapporti jridu jitħejjew minn dan ilkonsorzju. F’editorjal aktar kmieni dan ixxahar, it-Times of Malta fakkret li hemm każi oħra minbarra dan, fejn kuntratti għadhom qed jinżammu mistura. Fosthom hemm il-kuntratt tal-kumpanija Ċiniża li ħadet f’idejha lEnemalta, il-kuntratt tal-power station il-ġdida tal-gass, u l-każ klassiku tal-ftehim ma’ Henley & Partners għall-bejgħ taċ-ċittadinanza Maltija.
Wara li l-Assoċjazzjoni talPulizija ta’ Malta tat ultimatum lill-Gvern, dan il-ġurnal jista’ jiżvela li anke l-Ombudsman ħa pożizzjoni ċara u ta ultimatum lill-Gvern fuq każ ieħor. Din iddarba dwar il-ġurisdizzjoni talUffiċċju tiegħu biex jinvestiga lmenti dwar promozzjonijiet filForzi Armati ta’ Malta. Fil-jiem li għaddew, il-Prim Imħallef Emeritu Joseph Said Pullicino bagħat ittra lillMinistru tal-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali Manwel Mallia li fiha l-Ombudsman tah ċans sat-28 ta’ Novembru sabiex is-sitwazzjoni tkun irranġata. F’każ li dan ma jsirx, l-Ombudsman se jibda proċeduri legali. Hu mifhum li littra ntbagħtet ukoll lill-Prim Ministru Joseph Muscat. Il-kwistjoni bdiet meta numru ta’ fizzjali fil-Forzi Armati Maltin ilmentaw mal-Ombudsman dwar il-proċess ta’ promozzjonijiet flogħla karigi tal-Armata s-sena li għaddiet, fosthom dik talKmandant attwali Jeffrey Curmi li ngħata erba’ promozzjonijiet f’daqstant ġimgħat. Iżda l-Ombudsman ma sabx koperazzjoni mill-Ministru Manwel Mallia u ma ngħatax aċċess biex jinvestiga, bilMinistru Mallia jinsisti li jċaħħad lill-Ombudsman mill-informazzjoni għaliex skont hu, m’għandux ġurisdizzjoni. Din l-aħbar issegwi dik tal-Assoċjazzjoni talPulizija Maltija (MPA), li permezz tal-avukat tagħha tat ultimatum ieħor lill-Gvern sabiex jirrevoka l-ftehim li kien iffirmat minn wara daharha. L-
Assoċjazzjoni qed toġġezzjona għal klawsola partikolari ta’ dan il-ftehim li permezz tagħha, logħla karigi fil-Korp tal-Pulizija se jkunu għad-diskrezzjoni talMinistru kull tliet snin. Anki lMPA qed thedded li tieħu azzjoni legali fil-konfront tal-Gvern. Mitlub jikkummenta dwar dan kollu, il-Kelliem talOppożizzjoni għall-Intern u Sigurtà Nazzjonali Jason Azzopardi qal li dawn iż-żewġ każi – it-tnejn li huma mingħajr preċedent – juru r-riżultat talhekk imsejħa “politika pożittiva” li poġġiet lill-Gvern f’‘collision course’ ma’ żewġ istituzzjonijiet li jipproteġu liċ-ċittadin millabbuż ta’ poter. “Il-Ministru Manwel Mallia jinsab f’ġirja għall-qiegħ u kif isibu, ikompli jħaffer,” qal Jason Azzopardi, li sostna kemm kellu raġun l-Imħallef Emeritu Giovanni Bonello meta iktar kmieni din is-sena ddeskriva lkwistjoni bejn l-Ombudsman u lMinistru Mallia bħala kriżi istituzzjonali. Sadanittant, dwar il-kwistjoni tal-Assoċjazzjoni tal-Pulizija ta’ Malta mal-Gvern, li qed tiddeskrivi s-sitwazzjoni preżenti bħala kriżi bla preċedent f’mitejn sena ta’ storja tal-Korp, tkellem ukoll il-Kap tal-Oppożizzjoni Simon Busuttil, li qal li lAssoċjazzjoni hija ċara fit-tħassib tagħha. Simon Busuttil qal li t-tħassib li wriet l-Assoċjazzjoni hu l-istess tħassib li qed turi lOppożizzjoni, li ilha tgħid li hemm indħil fil-korp tal-Pulizija u li dan għandu jieqaf.
Il-President ta’ Malta Marie Louise Coleiro Preca varat l-Irkant tal-Arti b’risq il-Malta Community Chest Fund (MCCF). Il-President irringrazzjat lill-artisti Maltin u barranin li b’ġest nobbli offrew l-opri artistiċi tagħhom biex jinbiegħu bi rkant b’risq il-Malta Community Chest Fund. Din is-sena, b’kollox ġew offruti 85 biċċa xogħol artistika. Il-MCCF illum qed jonfoq madwar €230,000 fix-xahar, li madwar €200,000 minnhom qed imorru għal persuni morda bil-kanċer li għandhom bżonn kimoterapija speċjalizzata. Iċ-Chairman tal-kumitat tal-Irkant tal-Arti Josef Camilleri spjega kif dawn ix-xogħlijiet artistiċi kontemporanji se jibqgħu għall-wiri fil-Palazz Presidenzjali tal-Belt Valletta sad-19 ta’ Novembru. L-irkant se jsir fil-Palazz ta’ San Anton, fil-21 ta’ Novembru fis-6.30pm (Ritratt: DOI, Reuben Piscopo)
www.maltarightnow.com
3
Il-Ħamis, 13 ta’ Novembru, 2014
LOKALI
Jekk Mario Cutajar irid jgħaddi kummenti partiġġjani, għandu joħroġ kandidat għall-elezzjoni
– Ryan Callus
L-Oppożizzjoni tirreaġixxi għall-kummenti politiċi mill-Kap tas-Servizz Pubbliku Il-Kap tas-Servizz Pubbliku Mario Cutajar donnu sar it-tielet Kelliem tal-Gvern. Il-Kap tasServizz Pubbliku qiegħed hemm biex jiddefendi l-ħaddiema kollha taċ-Ċivil u mhux lill-politiku. F’konferenza tal-aħbarijiet quddiem il-Berġa ta’ Kastilja, il-Kelliem tal-Oppożizzjoni dwar is-Simplifikazzjoni Amministrattiva Ryan Callus qal li l-kummenti ta’ Mario Cutajar f’intervista mal-ġurnal ‘The Malta Independent’ kienu ta’ natura partiġġjana. Fost oħrajn Mario Cutajar qal li ż-żieda fl-impjiegi mal-Gvern bil-kriterju ta’ persuni ta’ fiduċja hi meħtiega għaliex fi kliemu, “għamilna 25 sena flOppożizzjoni.” Ryan Callus tenna li jekk Mario Cutajar irid ikun partiġġjan, għandu joħroġ kandidat għall-elezzjoni. Ryan Callus sostna li kuntrarju għal dak li qed jgħid Mario Cutajar fl-intervista, iz-zieda ta’ 4,400 persuna mal-Gvern f’in-
qas minn sena u nofs ma wasslitx għal żieda fis-servizzi governattivi. Hu qal li r-realtà hi li dawn innies qed jiddaħħlu għall-voti u lpoplu se jkollu jħallas il-piż finanzjarju tagħhom għal diversi snin. Fl-istess waqt, il-gvern ma jimpjegax 90 gradwat fisservizzi tas-saħħa, li hemm bżonn kbir tagħhom. Barra minn hekk, kompla Ryan Callus, in-numru kbir ta’ impjiegi fis-servizz pubbliku qed jaħbi s-sitwazzjoni reali flekonomija u l-qgħad fejn f’ekonomija b’saħħitha, ikun issettur privat li jiġġenera limpjiegi. Tkellmet ukoll Roslyn Borg, kandidata ġdida tal-Partit Nazzjonalista, li staqsiet kemm hu xieraq li membri fis-segretarjati privati tal-Ministeri – l-eks ġurnalisti tas-Super One Jonathan Attard, Ramona Attard u Charlon Gouder – imexxu programmi politiċi fuq l-istazzjon Laburista.
minn paġna 1
Rigward il-casino f’Malta, filbidu kien hemm ħames kumpaniji li wrew interess. Dawn kienu Dragonara Gaming Limited, IHI Corinthia, Polidano, Eden Leisure Group u Sea Bank Hotel. Sussegwentement, it-tellieqa kompliet bejn Dragonara Gaming Limited u Eden Leisure Group. Fid-dawl ta’ dak kollu li ġara, il-każ issa jinsab quddiem ilQrati Maltin minħabba li Dragonara Gaming Limited, li kellha offerta ta’ tliet darbiet u nofs aktar minn dik ta’ Eden Leisure Group, għamlet Mandat ta’ Inibizzjoni fil-Qorti kontra lMinistru tal-Finanzi, il-Ministru tal-Ekonomija u kontra l-Unit tal-Privatizzazzjoni. F’dan il-Mandat, Dragonara Gaming Limited qed issostni li lproċess tal-għażla ta’ Eden Leisure Group bħala l-‘preferred
Muscat ħela sentejn u m’għamel xejn għal link bejn Malta u Għawdex - Simon Busuttil Il-Kap tal-PN iżur waħda mill-kumpaniji fil-kumpless Gozitano lbieraħ
Għaddew kważi sentejn minn meta Joseph Muscat laħaq Prim Ministru u s’issa għadu ma sar xejn dwar il-link permanenti bejn Malta u Għawdex, li għandu jwassal biex ikun inċentivat aktar innegozju f’Għawdex. Il-Partit Nazzjonalista fil-Gvern kien beda studju dwar il-possibiltà ta’ dan ilproġett, iżda sal-lum għadna ma smajna xejn mingħand dan ilGvern. Il-Kap tal-Oppożizzjoni u talPartit Nazzjonalista Simon Busuttil qal dan fi tmiem żjara li għamel fil-kumpless Gozitano fixXewkija Għawdex. Simon Busuttil kien akkumpanjat midDeputati Għawdxin Giovanna Debono u Frederick Azzopardi kif ukoll mill-kandidat għall-elezzjoni ġenerali Ryan Mercieca, u minn Kevin Cutajar.
Kollox jindika proċess ivvizzjat Group kienet superjuri abbażi tat-taxxa tal-logħob li kienet proġettata li titħallas minn Eden Leisure Group; u li l-offerta tadDragonara kienet tajba biżżejjed biex il-Gvern jikkunsidra li jiftaħ diskussjonijiet magħha bl-eventwalità li kemm-il darba jintlaħaq ftehim, allura tingħata konċessjoni għal casino ieħor f’Malta. Dan ifisser li apparti lkonċessjoni oriġinali, ikun hemm konċessjoni oħra żejda. Tajjeb li wieħed ifakkar li inizjalment il-Gvern kien ħareġ sejħa għall-iżvilupp ta’ żewġ casinos – wieħed f’Malta u ieħor f’Għawdex. Fir-rigward ta’ Għawdex però, jidher li ma kienx hemm interess konkret bir-riżultat li ħadd ma resaq u wera lintenzjoni tiegħu li jinvesti f’casino f’Għawdex.
bidder’ kien wieħed ivvizzjat għaliex ma ġewx osservati r-rekwiżiti mandatorji proċedurali fittwettiq tal-għażla billi l-Gvern naqas milli japplika l-prinċipji tat-trasparenza, tal-proporzjonalità, it-trattament ugwali u nnuqqas ta’ diskriminazzjoni. Il-fatt li d-Dragonara għamlet offerta ta’ €4.37 miljun waqt li lEden għamel offerta ta’ €1.25 miljun, juri biċ-ċar l-impenn ta’ Dragonara Gaming Limited u kemm il-kumpanija emmnet fittwettiq b’suċċess ta’ dan ilproġett. Is-sorsi li tkellmu ma’ ‘InNazzjon’ urew it-tħassib tagħhom li allaħares il-Gvern jibda jaġġudika t-tenders pubbliċi abbażi tal-proġettazzjonijiet futuri, fosthom proġettazzjonijiet li jridu jsiru għal perjodu ta’ għaxar snin mil-lum. Barra minn hekk, ta’ min isem-
Matul din iż-żjara, Simon Busuttil kellu l-opportunità jiltaqa’ mas-sidien u l-ħaddiema tan-negozji f’dan il-kumpless. Hu saħaq fuq l-importanza li l-Gvern iżid l-inċentivi għall-investiment barrani li jwasslu għal aktar impjiegi mill-privat biex pajjiżna jkun dejjem aktar kompettitiv. Għalkemm l-aħħar statistika turi li n-numru ta’ impjiegi mas-settur privat żdiedu, l-akbar inkwiet ġej miż-żieda kbira fost l-impjegati mas-settur pubbliku. Simon Busuttil reġa’ kellu kliem iebes fil-konfront ta’dak li qed jgħid il-Prim Ministru Joseph Muscat fejn qed jerġa’ jigdeb. Hu spjega li minn Marzu 2013 sa Ġunju 2014, irtiraw 2,000 persuna li flokhom ġew ingaġġati persuni ġodda li jfisser li diġa’ għandna 2,000 impjegat ġdid. Iċ-ċifri tal-Uffiċċju Nazzjonali tal-Istatistika (NSO) juru li ż-żieda
fl-impjegati mal-Gvern kienet ta’ 2,240. Din hija konferma tal-gidba li qed jgħid Muscat u l-verità li qed jgħid il-Partit Nazzjonalista għaliex minn dawn l-ammonti wieħed jikkonkludi li b’kollox f’16-il xahar, il-Gvern impjega 4,420 persuni ġodda. Fi kliem Simon Busuttil stess, Muscat qed jinsa, jew aħjar qed jigdeb, dwar dawk li rtiraw u li minflokhom ġew impjegati nies ġodda. Din iż-żjara kienet ikkordinata mill-Forum tal-SME’s tal-Partit Nazzjonalista. Il-kap tal-PN żar lill-produtturi tal-birra lokali Lord Chambray li l-Ħadd li għadda rebħu unur f’kompetizzjoni talbirra li saret fi Brussell. Żar ukoll lill-kumpaniji Vini e Capricci, Jubilee Foods u Grimana Ltd li jispeċjalizzaw fi prodotti agrikoli, ikel tradizzjonali Għawdxi, u ħelu.
Kevin De Cesare, wieħed mid-Diretturi tal-kumpanija Eden Leisure Group li ngħatat il-konċessjoni, f’laqgħa ma’ Joseph Muscat
mi wkoll li s-suq tal-casinos f’Malta fl-aħħar għoxrin sena kiber b’rata ta’ mhux aktar minn erbgħa fil-mija. Dan mingħajr ma wieħed jieħu l-fattur talinflazzjoni f’dan l-istess perjodu għax inkella t-tkabbir ikun
wieħed insinifikanti. Għaldaqstant, il-fatt li l-għażla tal-‘preferred bidder’ hi bbażata fuq proġettazzjoni futura, hi inkwetanti, filwaqt li hemm dubji serji kemm dawn l-istess proġettazzjonijiet huma fattibbli.
4
Il-Ħamis, 13 ta’ Novembru, 2014
Tnejn akkużati b’attentat ta’ qtil
www.maltarightnow.com
QORT
Ħames persuni, erbgħa minnhom aħwa, jitressqu l-Qorti wara l-ġlieda f’Bormla
Ħamest irġiel, erbgħa minnhom aħwa, u wieħed minnhom taħt l-età lbieraħ kienu mixlijin quddiem ilMaġistrat Anthony Vella b’rabta mal-ġlieda kbira ta’ nhar itTlieta li għadda f’Misraħ Gavino Gulia f’Bormla. Tnejn mill-akkużati kienu akkużati b’attentat ta’ qtil u ma ngħatawx il-libertà proviżorja. L-ewwel ma tressaq kien Kenneth Brincat ta’ 44 sena mill-Isla, li ġie mixli li fil-ħin tal-inċident kellu fil-pussess tiegħu sikkina mingħajr liċenzja tal-Pulizija, u li kiser il-paċi pubblika b’għajjat u ġlied, kif ukoll li għamel storbju li kien jikkonsisti f’dagħa u kliem faħxi. Brincat wieġeb li mhux ħati tal-akkużi miġjubin kontrih u ngħata l-libertà proviżorja fuq depożitu ta’ €500 u garanzija
personali ta’ €2,000. Għalih deher l-Avukat Mario Spiteri. Aktar tard tressqu Fredrick Dalli ta’ 32 sena, Charlston Cassar ta’ 22 sena u Redent Cassar ta’ 20, kollha residenti Bormla, kif ukoll żagħżugħ ta’ 17-il sena residenti Ħal-Luqa. Charlston Cassar u Redent Cassar kienu mixlijin bl-attentat ta’ qtil ta’ Stephen Brincat, li jiġi ħu l-akkużat Kenneth Brincat,
Permezz tal-Avukat tiegħu Stefano Filletti, Patri Mark Montebello ċaħad kategorikament kull kumment u allegazzjoni li saru fil-konfront tiegħu b’rabta mal-allegat każ ta’ abbuż sesswali li jinvolvi lill-eks Direttur tal-Moviment Kerygma Fr Charles Fenech. F’rapporti li ħarġu fil-media minn nhar il-Ħadd ‘l hawn, kien qed jingħad li Montebello aġixxa ta’ intermedjarju bejn l-assistent ta’ waħda mill-allegati vittmi u persuna mhux identifikata li kienet lesta tħallas somma kbira ta’ flus biex tassigura ssilenzju tal-mara. Xi ħaġa li l-Patri Dumnikan qed jiċħad. Montebello rrefera għaddiversi artikli u kummenti li saru fuqu mill-media lokali, u
ddikjara li m’għandu l-ebda kumment ieħor x’jgħaddi jew iżid ma’ dak li diġà ntqal. Dan l-iżvilupp isegwi dak ta’ aktar kmieni din il-ġimgħa, meta skont rapporti, fl-Għassa tal-Pulizija ta’ Birkirkara tressaq ilment kriminali kontra Montebello, bl-akkuża li lPatri Dumnikan ipprova jxaħħam xhud f’dan il-każ. Fi żvilupp ieħor li ġie rappurtat fil-media, waħda millvittmi f’dan l-istess każ qed tallega li ngħatat kura psikoloġika għal dak li għaddiet minnu, imma qatt ma ntalbet tħallas għal din ilkura. Hi qalet lil ġurnal lokali bl-Ingliż li qalulha li l-ispejjez kienet se tagħmel tajjeb għalihom il-Provinċja Dumnikana Maltija.
meta allegatament tawh daqqiet b’kanna tal-ħadid u b’injam fuq rasu, liema delitt ma kienx eżegwit minħabba xi ħaġa inċidentali u indipendenti mill-volontà tagħhom. Huma kienu mixlijin ukoll li kkaġunaw feriti gravi fuq il-persuna ta’ Stephen Muscat u li kkaġunaw feriti gravi fuq il-persuna ta’ Omar Ellul. Redent Cassar ġie mixli wkoll li sar
reċidiv b’sentenza tal-Qorti talMaġistrati. Fredrick Dalli u Charlston Cassar ma ngħatawx il-libertà proviżorja. L-Avukat Veronique Dalli, li deheret għall-aħwa, waqt is-sottomissjonijiet tagħha qalet li lmembri tal-familja ta’ kontra lklijenti tagħha baqgħu jsegwu lill-membri tal-familja li qed tiddefendi, u qabel il-ġlieda, wieħed minnhom saħanistra kellu seratizz f’idejh u beda jhedded lil joqtol lill-familja Cassar kollha. Hi qalet li l-membri tal-familja Cassar ippruvaw jevitaw l-inkwiet u saħansitra marru Ħal-Qormi sakemm tikkalma s-sitwazzjoni, xi ħaġa li tan-naħa l-oħra, qalet, m’għamlux. Frederick Dalli u ż-żagħżugħ ta’ 17-il sena kienu mixlijin li kisru l-paċi pubblika. Dalli kien mixli wkoll li nofs siegħa qabel l-inċident xewwex biex dan
iseħħ. It-tnejn li huma ngħataw il-libertà proviżorja fuq depożitu ta’ €500 u garanzija personali ta’ €2,000 u bil-kundizzjoni li ma jmorrux fil-Munchies Bar f’Bormla. Kawża tal-ġlieda Stephen Brincat ta’ 44 sena mill-Isla kien iddaħħal l-isptar Mater Dei isofri minn ġrieħi gravi u żewġt irġiel oħra, ta’ 23 sena mill-Isla u ta’ 30 sena minn Bormla, sofrew ġrieħi ħfief. Il-ġlieda bdiet fl-Isla, f’każin, u kompliet f’Bormla quddiem ħanut tat-te’, ftit passi bogħod mill-Għassa tal-Pulizija. B’kollox kienu nvoluti madwar tletin ruħ, u l-Pulizija tal-lokal kellha ssejjaħ għall-għajnuna ta’ taqsimiet oħrajn biex tikkontrolla s-sitwazzjoni. L-argument bejn iż-żewġ familji kien dwar partita futbol five-a-side li ntlagħbet ġurnata qabel fil-Ponta tal-Isla.
investigazzjoni tagħha dwar rapport li kien hemm pjan biex jinqatel il-boxer Scott Dixon. L-Ispettur Chris Pullicino qal fil-Qorti li linvestigazzjonijniet bdew meta lpreżentatriċi tal-televiżjoni Stephanie Chircop u l-għarus tagħha, Scott Dixon, kien marru fil-Kwartieri tal-Pulizija f’Novembru ta’ tliet snin ilu jagħmlu rapport. L-Ispettur kien qed jixhed filkawża ta’ libell għad-danni li Stephanie Chircop qed tagħmel kontra l-gazzetta ‘Illum’, u kontra l-ġurnalista Julia Farrugia fuq artiklu li kien jgħid li hi kienet qed tiġi investigata mill-Pulizija fuq
relatat ma’ attività kriminali. Lartiklu kien pubblikat fil-5 ta’ Awwissu tal-2012. Dawn kien qalu li għandhom filmat ta’ Pollakk li kien qal li ċChief of Staff tal-Ministeru talIntern u s-Sigurtà Nazzjonali Silvio Scerri kien qabbdu biex joqtol lil Dixon, eks Champion talBoxing. Madanakollu, mill-investigazzjoni li għamlet il-Pulizija, qal l-Ispettur Pullicino, kollox jindika li r-rapport li sar kien wieħed falz. Ix-xhud qal li Scerri kien mistoqsi fuq din l-allegazzjoni dwar jekk kienx hu li qabbad lil xi ħadd biex joqtol lil Dixon, li jiġi lgħarus tal-eks sieħba tiegħu.
numru ta’ kompjuters, filmati tasCCTV u numru ta’ dokumenti oħra. Kellmet ukoll lill-Pollakk, li jismu Karol, li qal li ċertu Alex Zammit ħadu d-dar ta’ Silvio Scerri, u kien hemm li Silvio Scerri stiednu biex joqtol lil Dixon. Hu qal li l-Pulizija interrogat ukoll lil Alex Zammit u Stephanie Chircop bħala parti mill-investigazzjoni. Madanakollu l-Ispettur Pullicino qal li skont informazzjoni miġbura mill-Pulizija, dan seta’ kien rapport falz. Ix-xhud qal li l-inkjesta Maġisterjali u l-investigazzjonijiet għadhom għaddejjin u għalhekk ma setax jelabora fuq il-każ.
Lawrence Fenech ta’ 65 sena minn Tas-Sliema, li kien Kap Eżekuttiv tal-Malta Air Traffic Services ġie kundannat sentejn ħabs sospiżi għal erba’ snin u ordnat jirrifondi s-somma ta’ €25,000 lill-kumpanija wara li ammetta li ffroda lill-kumpanija li kien imexxi. Il-Qorti preseduta mill-Maġistrat Aaron Bugeja ordnat ukoll interdizzjoni ġenerali fil-konfront ta’ Lawrence Fenech. Flimkien ma’ Lawrence Fenech kien ġie mixli wkoll idDirettur Finanzjarju tal-istess kumpanija Ian Falzon. Meta dawn kienu tressqu l-Qorti kienu mixlijin bi frodi li jammonta għal
€150,000. F’dan il-każ Lawrence Fenech u Ian Falzon qed jiġu akkużati bi frodi u miżapproprjazzjoni ta’ fondi pubbliċi. Huma kienu tressqu l-Qorti wara investigazzjoni li saret midDipartiment tal-Awditjar Intern (IAID) fl-2011. Mill-istħarriġ tal-Pulizija kien irriżulta, fost affarijiet oħra, li permezz ta’ visa card tal-Gvern kienu xtraw ħwejjeġ, marru fuq kruċieri, ħallsu kontijiet kbar f’ristoranti, xtraw affarijiet talikel, ġojjelli u mobiles anke għall-membri tal-familja. F’sena waħda, kienu ntefqu €92,000. Fenech ammetta wara li kienu saru diskussjonijiet bejn id-
Difiża mmexxija mill-Avukat Stephen Tonna Lowell u lAvukat Ġenerali dwar patteġġjament, fuq l-ammont ta’ flus involuti f’dan il-każ. Il-każ ta’ Ian Falzon għadu għaddej fejn hu qed jiċħad lakkużi kollha miġjubin kontrih. Fost ħafna nuqqasijiet oħra, irrapport tad-Dipartiment kien sab ukoll li l-MATS fl-2011 kienu xtraw diversi settijiet tat-televiżjoni. Madanakollu ma nstabet l-ebda informazzjoni ta’ kemm inxtraw settijiet tat-televizjoni, jew fejn kienet saret id-delivery tagħhom. Il-Prosekuzzjoni tmexxiet millIspettur Ian Abdilla.
Patri Mark Montebello L-investigazzjoni fuq pjan biex jinqatel Scott Dixon għadha għaddejja jiċħad kull allegazzjoni il-boxer Il-Pulizija kkonfiskat ukoll Il-Pulizija għadha għaddejja bl- frame-up u ftehim ma’ ħaddieħor
Sentenza sospiża għall-eks CEO tal-MATS
www.maltarightnow.com
6
Il-Ħamis, 13 ta’ Novembru, 2014
LOKALI
Jitqassmu l-AEDs fl-iskejjel grazzi għall-Maratona bir-Roti
Il-President ta’ Malta Marie Louise Coleiro Preca u r-raġel tagħha Edgar baqgħu impressjonati bil-kantanta Maltija Federica Falzon meta segwew il-provi tal-kanzunetta ‘Diamonds’ li biha se tikkontesta fil-Junior Eurovision Song Contest li għall-ewwel darba se jsir f’pajjiżna. Il-President ta’ Malta ntlaqgħet fil-Malta Shipbuilding, fejn se jsir il-festival nhar is-Sibt li ġej, miċ-Chairman tal-PBS Tonio Portughese, u mill-Kap Eżekuttiv Anton Attard, kif ukoll minn rappreżentanti tal-EBU li qed jorganizzaw din is-serata. (Ritratt: DOI, Clifton Fenech)
Manwel Mallia jgħid li mhux hu
...Konrad Mizzi u Owen Bonnici ma jitkellmux
Kien biss il-Ministru Manwel Mallia li rreaġixxa għall-konferenza tal-aħbarijiet talOppożizzjoni li fiha saru żewġ mistoqsijiet speċifiċi – min ħa ddeċiżjoni li l-Head of Accounts tal-Korporazzjoni Enemalta Louis Attard ma jitressaqx ilQorti b’aggravju, u min għamel pressjoni biex dan ma jseħħx. Dan sostnewh il-Viċi Kap talPN u Kelliem tal-Oppożizzjoni għall-Ġustizzja Beppe Fenech Adami u l-Kelliem għall-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali Jason Azzopardi fi stqarrija li fiha qalu
li fl-istqarrija tiegħu, il-Ministru Manwel Mallia farfar mir-responsabbiltà tiegħu u qal li hu ma ndaħalx lill-pulizija f’dan il-każ. Bid-dikjarazzjoni tiegħu, Manwel Mallia poġġa’ r-responsabbiltà fuq il-Ministri Konrad Mizzi u Owen Bonnici, li minkejja li l-mistoqsijiet kienu indirizzati lilhom, baqgħu ma tkellmux. Dan huwa każ ċar li fl-aħjar ipoteżi huwa każ ta’ inkompetenza, u fl-agħar ipoteżi hu każ ta’ ndħil politiku, sostnew Beppe Fenech Adami u Jason Azzopardi.
Din is-sena wkoll saret ilMaratona bir-Roti fil-Kulleġġ San Ġorġ Preca bit-tema ‘Qalbna għal qalbkom’. Il-maratona kellha l-iskop li jingħata Automated External Defibrillator (AED) lill-iskejjel kollha li applikaw biex ikollhom dan il-makkinarju. L-applikazzjonijiet kienu fetħu f’Diċembru li għadda għall-iskejjel primarji u sekondarji kollha. Jiġifieri setgħu japplikaw skejjel tal-Gvern, indipendenti jew tal-Knisja. B’kollox matul din il-maratona nġabret is-somma ta’ €130,950. Grazzi għal din is-somma sabiħa, l-iskejjel kollha li applikaw, 73 b’kollox, se jingħataw Automated External Defribillator u dawn se jitqass-
Evarist Bartolo: il-Ministru li dejjem iwaħħal f’xi ħadd
Il-Ministru Evarist Bartolo ħaqqu jirbaħ il-premju talaktar ministru li jwaħħal finnies. Kull darba li jkun f’nofs kontroversja, li mhuwiex nieqes minnhom, Evarist Bartolo jwaħħal f ’xi ħadd: daqqa f ’xi impjegat, daqqa f’xi uffiċjal, u issa fl-iskejjel privati. Stqarrija tal-Partit Nazzjonalista qalet li huwa ta’ għajb il-fatt li l-Ministru jħalli lill-iskejjel privati lampa stampa jaraw kif se jħallsu lill-imp-
jegati tagħhom li ta’ kuljum, jagħtu dak kollu li jistgħu għall-ġid tal-istudenti. Il-Kelliem tal-Oppożizzjoni dwar l-Edukazzjoni Joe Cassar kompla jgħid li Evarist Bartolo għandu jerfa’ kull responsabbiltà u ma jwaħħal f ’ħadd aktar. Il-Ministru għandu jagħti l-flus li huma dovuti lilliskejjel indipendenti mill-aktar fis possibbli. L-istudenti u l-LSAs ħaqqhom li jiġu trattati ferm aħjar minn hekk.
mu sa tmiem din is-sena skolastika. Dan minbarra li dawn l-iskejjel se jingħataw apparat mediku ieħor relatat, flimkien ma’ korsijiet ta’ taħriġ dwar l-ewwel għajnuna lill-għalliema, l-istudenti u l-istaff kollu tal-iskejjel. Għall-edizzjoni li jmiss se jerġa’ jkun hemm applikazzjonijiet għall-iskejjel li m’applikawx is-sena l-oħra. Jistgħu japplikaw ukoll skejjel terzjarji u l-għaqdiet kollha li għandhom x’jaqsmu mat-tfal, bħas-soċjetà talMUSEUM, skejjel tal-arti u nurseries tal-futbol. Il-Maratona bir-Roti tas-sena d-dieħla se ssir bejn it-13 u l-15 ta’ Marzu, dejjem fil-Kulleġġ San Ġorġ Preca, skola sekondarja tas-subien fil-Ħamrun.
Muscat jerġa’ jigdeb
Joseph Muscat qed jerġa’ jigdeb għax mhux jagħmel differenza bejn iż-żieda ta’ impjegati mal-Gvern u kemm fil-fatt daħħal, li jinkludu dawk li daħħal biex jirrimpjazza lil dawk li rtiraw. Stqarrija tal-Partit Nazzjonalista spjegat li kif hemm spjegat f’paġna 11 tar-rapport ‘Malta: Report on Effective Action’ li Muscat stess ħareġ f’Ottubru 2013, kull sena, jirtiraw jew jitilqu mis-settur pubbliku 1,500 persuna li Muscat wiegħed lill-Unjoni Ewropea li ma jirrimpjazzahomx kollha. Dan ifisser li f’16-il xahar, irtiraw jew telqu mis-settur pubbliku madwar 2,000 persuna. Dawn, Muscat mhux biss irrimpjazzahom kollha – bilmaqlub ta’ li wiegħed lill-Unjoni Ewropea – talli saħansitra magħhom żied 2,420 oħra, kif jirriżulta mill-istatistika tal-NSO. Dan iwassal għall-konklużjoni loġika li f’16-il xahar, Muscat daħħal jaħdmu mal-Gvern 4,420 persuna. Muscat, bħalma gideb li jirriżenja jekk ma jibnix powerstation sa erba’ xhur oħra, qed jerġa’ jigdeb dwar kemm daħħal nies mal-Gvern, kif gideb ukoll lillUnjoni Ewropea, temm jgħid ilPartit Nazzjonalista.
www.maltarightnow.com
LOKALI
Trainer mal-ETC jieħu azzjoni legali kontra l-Korporazzjoni
Wieħed mit-trainers f’kors talKorporazzjoni għax-Xogħol u tTaħriġ (ETC) ressaq rikors filQorti kontra ċ-Chairman talETC, is-Segretarju Permanenti fil-Ministeru għall-Edukazzjoni u x-Xogħol, u l-Avukat Ġenerali li fih qed jitlob lill-Qorti tiddikjara li kien hemm, fost l-oħrajn, għemil amministrattiv li jikkostitwixxi abbuż jew setgħa ta’ awtorità pubblika li mhux xieraq. Il-każ jittratta komunikazzjoni li saret ma’ dan it-trainer biex jiddaħħal jagħti lezzjonijiet fil-kors taċ-Child Care qabel il-ħruġ tassejħa. Dan it-trainer l-ewwel qalulu li kien se jagħti lezzjonijiet ta’ tliet suġġetti differenti, imbagħad irriżulta li ngħata lezzjonijiet f’suġġett wieħed biss. It-trainer kien saħansitra rċieva d-dati tal-lezzjonijiet u s-sillabu, u ntalab jipprepara l-lezzjonijiet għal dawn is-suġġetti. Iżda jumejn qabel saru l-intervisti b’rabta
ma’ dawn l-opportunitajiet ta’ xogħol, it-trainer ġie infurmat li nstab xi ħadd ieħor għaż-żewġ suġġetti l-oħra. It-trainer kien ilmenta mar-rappreżentant mitTaqsima tat-Training Services tal-ETC li kien qed jikkomunika miegħu, minħabba li diġà kien qatta’ ħin twil jipprepara l-lezzjonijiet għat-tliet suġġetti kif mitlub minnu mill-ETC. It-trainer qed jgħid ukoll li ngħata l-impressjoni li l-intervista għall-opportunità ta’ xogħol li kien applika għaliha saret bħala formalità tant li skont hu ssemmew ukoll persuni waqt lintervista li ngħad li kienu se jgħallmu xi wħud mis-suġġetti. It-trainer qed jgħid ukoll li hu bagħat xi wħud mil-lezzjonijiet, kif kien fehem li għandu jagħmel, u li ma kienx ġie infurmat fi żmien adegwat li kellu jibgħat in-noti kollha tal-lezzjonijiet sa data partikulari.
F’Lulju 2014, dan it-trainer irċieva korrispondenza elettronika li fiha ġie infurmat li kien qed jiġi sospiż temporanjament għaliex ingħad lilu li ma kienx indirizza s-suġġett tal-kors u ma kienx ipproduċa noti approvati biex jitqassmu lill-parteċipanti tal-kors. It-trainer qed jgħid li nnoti li hu kien bagħat lill-ETC kienu ġew dikjarati li huma skont il-livell meħtieġ, iżda lKorporazzjoni naqset milli tistampa dawn n-noti bil-konsegwenza li sal-aħħar lezzjoni, ilparteċipanti tal-kors ma kinux ingħataw in-noti ppreparati minnu. Fil-komunikazzjoni, ittrainer ġie infurmat ukoll li kien qed jiġi sospiż għaliex għamel kumment lill-parteċipanti li millat prattiku huma setgħu jgħallmu lill-għalliem. It-trainer qed jgħid li għamel dan il-kumment biex iħeġġeġ lill-istudenti, li lparti l-kbira minnhom kienu
Edgar Preca, ir-raġel tal-President ta’ Malta, ta bidu għaż-żjarat fl-iskejjel b’rabta mal-BOV Piggy Bank Campaign b’risq l-Istrina 2014. Hu żar il-Kulleġġ Maria Reġina fin-Naxxar, l-iskola sekondarja St Michael f’San Ġwann, u l-iskola St Dorothy f’Tas-Sliema. B’kollox se jkun qed iżur tletin skola f’Malta u f’Għawdex biex iwassal messaġġ ta’ solidarjetà fl-istess ħin li jieħu l-opportunità biex jiltaqa’ mal-istudenti. (Ritratt: DOI, Omar Camilleri)
7
Il-Ħamis, 13 ta’ Novembru, 2014
ommijiet u kellhom esperjenza diretta fil-qasam. It-trainer qed jgħid ukoll li lgħada li hu ġie sospiż, ilKorporazzjoni diġà kienet qabbdet lil xi ħadd ieħor biex jagħmel ix-xogħol li kien qed jagħmel hu. Wara li ġie infurmat bissospensjoni, it-trainer bagħat ittra legali lill-ETC u rċieva email lura li fiha ġie infurmat li
kien ġie sospiż b’mod permanenti minħabba li ma kienx ipprovda n-noti tal-lezzjonijiet kollha kif mitlub. Dan qed jiġi miċħud mit-trainer li qed jisħaq ukoll li t-twaqqif tiegħu mix-xogħol ma sarx għal raġuni valida għaliex fl-ebda ħin ma kien wettaq xi nuqqas. Qed jisħaq ukoll li l-ETC abbużat mis-setgħa tagħha.
Fil-Parlament, il-Prim Ministru Joseph Muscat ikkonferma li l-Gvern ħa deċiżjoni li jimplimenta l-jedd li għandu li jgħolli l-kera tal-akkomodazzjoni soċjali. Dan kuntrarju għal dak li kien għamel Gvern Nazzjonalista meta minkejja liġi tal-2009 li kienet tagħtih il-jedd – imma mhux l-obbligu – li jgħolli l-kera tal-akkomodazzjoni soċjali, kien iddeċieda li ma jimplimentax din iż-żieda għall-familji vulnerabbli.
Għal Mistoqsija Parlamentari tad-Deputat tal-Oppożizzjoni Ċensu Galea, il-Prim Ministru Joseph Muscat qal li l-Gvern ħa passi biex madwar 3,000 post residenzjali għolitilhom il-kera b’effett mill-1 ta’ Ottubru 2014. Ftit tal-jiem ilu, ‘In-Nazzjon’ uriet kontijiet ta’ persuna b’diżabbiltà li toqgħod f’akkomodazzjoni soċjali, li l-kirja tagħha żdiedet b’seba’ darbiet fuq dak li kienet tħallas sa qabel Ottubru li għadda.
Il-PM jikkonferma li l-Gvern għolla l-kirjiet tal-Akkomodazzjoni Soċjali
8
Il-Ħamis, 13 ta’ Novembru, 2014
Segretarju Parlamentari jirreferi għall-proposta tal-Oppożizzjoni bħala ċajta Is-Segretarju Parlamentari Ian Borg sejjaħ il-proposta talOppożizzjoni għall-abbozz ta’ liġi li qed iressaq il-Gvern dwar ilfinanzjament tal-partiti politiċi, ċajta. L-Oppożizzjoni qed titlob lillPartit Laburista, illum fil-Gvern, jagħti lura l-proprjetà kollha li ħa b’ordni ta’ rekwiżizzjoni, millprivat u mill-istat, li tammonta għal total ta’ 28 waħda, fi bliet u rħula mifruxin ma’ Malta u Għawdex kollha, li nbidlu f’każini Laburisti. L-Oppożizzjoni qed titlob ukoll li jekk il-Partit Laburista ma jroddx lura l-proprjetà li ttieħdet tul is-snin li fihom kien fil-Gvern, ikun hemm awditjar tal-proprjetà li għandu u qed igawdi llum ilPartit Laburista, u dan biex tingħata xi forma ta’ kumpens biex il-partiti kollha jitilqu minn punt ta’ tluq komuni meta tidħol fis-seħħ mis-sena d-dieħla l-liġi li tirregola l-partiti politiċi u lfinanzjament tagħhom. Is-Segretarju Parlamentari Ian Borg ikkritika l-proposta talOppożizzjoni u qal li l-Gvern u l-
poplu mhux se jkunu qed jiffinanzjaw lill-Partit Nazzjonalista u l-problemi finanzjarji li għandu. Fisser ukoll li jekk lOppożizzjoni trid li jkun hemm punt ta’ tluq komuni, lOppożizzjoni trid tgħid il-bilanċ li qed titkellem dwaru. Qal li Malta tul dawn is-snin kollha m’għamlet ebda progress fejn tidħol ir-regolamentazzjoni tal-partiti politiċi, u dan minkejja t-taħditiet li kien hemm tul issnin. Irrefera għall-fatt li ma kienx hemm riżultati mit-taħditiet li saru tul is-snin dwar il-finanzjament tal-partiti, bħala negliġenza ta’ gvernijiet Nazzjonalisti li qal li qatt ma ressqu abbozz ta’ liġi u issa jridu li l-poplu jħallas għallfinanzjament tal-partiti. Is-Segretarju Parlamentari qal li hu dan il-Gvern li qed jagħti prijorità lil dan il-qasam ta’ regolamentazzjoni tal-partiti politiċi. Fil-fehma tiegħu, l-opinjoni pubblika hi kontra l-proposta talOppożizzjoni filwaqt li żied li filfutur jista’ jkun hemm bżonn aktar diskussjonijiet.
www.maltarightnow.com
PARLAMENT
Wegħdi elettorali ċari li l-Prim Ministru Muscat mhux iżomm
L-abbozz ta’ liġi li qed iressaq il-Gvern li jirregola l-partiti politiċi, hu eżempju ieħor kif il-Prim Ministru Muscat mhux qed iżomm mal-wegħdi elettorali dwar it-trasparenza u l-proċess demokratiku, u li huma mniżżlin iswed fuq l-abjad fil-Manifest Eettorali tal-Partit Laburista, li llum qiegħed fil-gvern. Dwar dan tkellmet fil-Parlament id-Deputat Nazzjonalista Claudette Buttigieg, li fakkret b’konsistenza li hemm wegħdi li lPrim Ministru Muscat mhux qed iżomm magħhom u li t-trasparenza hi essenzjali fil-proċess demokratiku. Claudette Buttigieg ikkwotat mill-Manifest Elettorali tal-Partit Laburista u mill-kapitlu li jittratta d-demokrazija u t-trasparenza. F’paġna 185 dwar il-liġi talfinanzjament tal-partiti, ilManifest Elettorali tal-Partit Laburista jassigura li flus li ġejjin minn korruzzjoni ma jiffinanzjawx politiċi, u li tiżdied ittrasparenza tal-partiti li jkunu obbligati jagħtu rendikont tal-istat finanzjarju tagħhom. Fis-sajf kellna pantomima sħiħa dwar il-mod kif saru d-dikjarazzjonijiet tal-finanzjament talmembri tal-Kabinett ta’ dan ilGvern u fissret li din hi wkoll wegħda oħra miksura fuq ittrasparenza. Claudette Buttigieg qalet li hi ħasra li qed naraw dan il-Gvern, li tant wiegħed politika ta’ trasparenza, jadotta politika ta’ ħabi u nuqqas ta’ trasparenza, kif aġixxa meta mar iċ-Ċina u ffirma kuntratti u ftehim minn wara dahar ilpoplu, u li fil-Parlament jibqa’ jirrifjuta li jippreżenta dak li ffirma fiċ-Ċina b’rabta wkoll mal-proġett tal-power station. Irriferiet ukoll għal dak li jsemmi l-Manifest Elettorali dwar ilpolitiċi u l-enfasi fuq li għemilhom ikun trasparenti. Staqsiet jekk dan jgħoddx għall-istess politiċi li hemm illum fil-Partit Laburista fil-Gvern. Dwar il-verifiki ta’ kumpaniji li
Id-Deputat Nazzjonalista Claudette Buttigieg
zjoni mill-Pulizija. Claudette Buttigieg irreferiet ukoll għall-jumbo screen fis-sit tas-Super One, li hu irregolari, u qalet li l-mod kif il-Prim Ministru intervjena, donnu fisser li dwar din l-irregolarità se jipprova jgħaddi minn xi tieqa. Saħqet li hu dritt talOppożizzjoni li tistaqsi fuq l-aġir u l-mod kif qed iwettaq il-politika dan il-Gvern, għaliex dan tela’ blgħajta tad-demokrazija u ttrasparenza, u t-trasparenza għandha tkun fuq il-livelli kollha. Il-Partit Nazzjonalista qed jitlob li għandha titneħħa kull diskriminazzjoni politika kontra l-Partit Nazzjonalista, diskriminazzjoni li għamilha biss il-Partit Laburista kull meta kien fil-Gvern.
jiġu ‘black listed’ u li jitfgħu tenders għal proġetti tal-Gvern, lOppożizzjoni staqsiet ħafna fuq individwi bħalma hu Shiv Nair li kellu rabtiet mal-Partit Laburista, u fakkret ukoll kif il-kumpanija Ċiniża li kienet mitluba tagħmel xogħol għall-Gvern kienet ‘black listed’ mill-Bank Dinji u sal-lum il-Gvern għadu ma ta ebda informazzjoni dwar dan. Għall-kritika tal-Gvern li qed iniggeż lill-Oppożizzjoni dwar iddiffikultajiet finanzjarji, Claudette Buttigieg qalet li l-Partit Nazzjonalista jista’ jpoġġi jdejh fuq il-kuxjenza u jgħid li qatt ma ta rigal lilu nnifsu. Dwar in-nuqqas ta’ trasparenza li qed juri dan il-Gvern, id-Deputat Nazzjonalista qalet li hu dan ilGvern li llum qed narawh jaħrab milli jippubblika inkjesti u investigazzjonijiet ta’ natura serja. Għall-kuntrarju, kull meta lPartit Laburista fl-Oppożizzjoni kien jagħmel akkużi u allegazzjonijiet, gvern Nazzjonalista dejjem wieġeb billi talab investigaz-
Jekk il-Partit Laburista jrid juri verament kemm mhux ’il fuq milliġi, appellat lill-Gvern biex il-PL jagħti lura l-proprjetà li ttieħdet b’abbuż lil sidien privati u dawk meħuda mill-istat, jekk il-Gvern jemmen li jrid ikun trasparenti u jibda triq ġdida ’l quddiem permezz ta’ din il-liġi. Wara dak li rajna lill-Partit Laburista jagħmel fir-rigward talproprjetà u l-art ta’ madwar lAustralia Hall, il-perċezzjoni hi li l-Partit Laburista ried jissetilja lkwistjoni tal-Australia Hall qabel jiġi jiddiskuti din il-liġi filParlament. Min irid ikun emmnut, irid ikun kredibbli. Illum il-ġurnata hemm min qed jiġih id-dubju u qed irabbi wkoll kuraġġ bħalma hu l-każ tal-każin Laburista f’Ħal Qormi, fejn il-familja ddeċidiet li tieħu passi fil-qrati. Fakkret li jekk irridu nkunu onesti man-nies, nirbħu l-fiduċja tan-nies, iżda bit-tip ta’ politika ta’ dan il-Gvern hemm il-biża’ li tkompli tonqos u mhux tiżdied ilfiduċja fil-politika u fil-politiċi.
Il-Kap Eżekuttiv tal-Malta Public Transport, James Piscopo, għandu wkoll ir-rwol ta’ Chief Officer Land Transport ma’ Transport Malta. Il-kariga doppja fis-settur tat-trasport pubbliku li għandu James Piscopo, eks-Kap Eżekuttiv tal-Partit Laburista, kienet ikkonfermata fil-
Parlament mill-Ministru Joe Mizzi, meta wieġeb mistoqsija parlmentari tad-Deputat Nazzjonalista Toni Bezzina. Għal mistoqsijiet dwar ħlasijiet li qed jirċievi James Piscopo marbutin ma’ dawn ilkarigi li qed jokkupa, ilMinistru Mizzi wieġeb li lpożizzjoni ta’ Kap Eżekuttiv mal-Malta Public Transport
hija waħda temporanja sakemm l-operat tas-servizz tat-trasport pubbliku jgħaddi għand l-operatur il-ġdid. Il-Ministru Mizzi qal biss li s-salarju ta’ dan l-uffiċjal ma’ Transport Malta huwa bħalma kien qabel, u għandu xi allowances għar-rwol li qed jokkupa mal-Malta Public Transport.
Il-Partit Laburista qed jikser wegħda elettorali oħra bil-proposti tiegħu li jirregolaw il-partiti politiċi
Il-Kap Eżekuttiv b’żewġ karigi
www.maltarightnow.com
PARLAMENT
Il-Gvern m’għandux iħalli l-istatus quo tal-qagħda preżenti tal-partiti Il-Viċi Kap tal-Partit Nazzjonalista għall-Ħidma filParlament, Mario de Marco, appella lill-Gvern u lillParlament biex ma jħallix l-istatus quo tal-klima politika f’pajjiżna, hekk kif elenka l-importanza ta’ liġi li tirregola l-partiti politiċi kif ukoll in-nuqqasijiet ta’ dak li qed jiġi propost millGvern. Dan saħaq dwaru Mario de Marco meta tkellem dwar labbozz ta’ liġi li jirregola l-partiti politiċi, biex il-pajjiż isaħħaħ il-mixja demokratika tiegħu bissehem importanti tal-vuċijiet diversi tal-partiti, kemm dawk ewlenin kif ukoll forzi u movimenti politiċi oħrajn. Mario de Marco qal li l-abbozz ta’ liġi li qed iqajjem dibattitu u li l-pajjiż kien ilu jistenna, qed jirregola tliet aspetti importanti filħajja demokratika ta’ pajjiżna – dak amministrattiv; il-finanzjament tal-partiti politiċi; u lparteċipazzjoni tal-partiti fl-elezzjonijiet. Il-punt tat-tluq, qal Mario de Marco, għandu jkun jekk nemmnux li l-partiti politiċi humiex jagħtu l-kontribut lill-pajjiż, li lpartiti humiex forza importanti fl-iżvilupp politiku, soċjali u ekonomiku. L-Alternattiva, minkejja li mhix rappreżentata filParlament, minkejja li ilha teżisti
Illum qed nerġgħu naraw mijiet ta’ impjiegi jidħlu mal-Gvern bla raġuni u bla sens, kif seħħ qabel l-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew meta ddaħħlu madwar 400 mal-Gvern
25 sena, qdiet funzjoni importanti f’pajjiżna. L-għan ta’ partit politiku, għalkemm hu li jkun qed imexxi l-pajjiż, ma jfissirx li partiti oħrajn ma jkunux qed jaqdu rwol importanti ħafna anke dawk li mhux rappreżentati fil-Parlament għall-iżvilupp demokratiku u politiku f’pajjiżna. Staqsa jekk il-klima politika tagħna hix tgħin partiti politiċi żgħar li jkunu rappreżentati filParlament u għaliex ilParlament, għal dawn l-aħħar kważi 40 sena, kien rappreżentat biss minn żewġ partiti u li għalkemm dan ta stabbilità u konsistenza, iżda għandha wkoll id-dgħufija tagħha. Irridu nħarsu lejn l-istampa aktar wiesgħa biex naġevolaw ilfunzjonament u t-tisħiħ ta’ aktar partiti politiċi għal ħajja demokratika aktar b’saħħitha. Artiklu ieħor importanti li rrifera għalih jittratta t-trattament ugwali mingħajr preġudizzju għal kull liġi oħra fil-proċess
elettorali. Dan ma jagħmilx distinzjoni dwar jekk partit hux filParlament jew le. Fisser li dan hu kunċett fundamentali jekk irridu nsaħħu l-partiti u mhux inħallu listatus quo f’pajjiżna. Tkellem dwar sistemi fil-passsat fejn biex tieħu impjieg, transfer jew promozzjoni mal-Gvern trid tkun tesserat fil-partit politiku fil-Gvern, u rrimarka li llum qed nerġgħu naraw mijiet ta’ impjiegi jidħlu mal-Gvern bla raġuni u bla sens kif seħħ qabel lelezzjonijiet tal-Parlament Ewropew meta ddaħħlu madwar 400 mal-Gvern. Mario de Marco saħaq li l-ebda persuna m’għandha tkun imġiegħla tieħu sehem f’partit politiku kontra r-rieda tagħha. Irrifera għal diversi artikli flabbozz ippreżentat, fosthom dwar ir-reġistrazzjoni tal-partiti u l-kontabbiltà tal-partiti politiċi, u qal li dan l-element hu kruċjali u li dwaru l-partit fil-Gvern qed juri nuqqas kbir ta’ kontabbiltà. Dwar il-kontabbiltà fil-kon-
L-agħar forma ta’ Soċjaliżmu
Il-Partit Laburista, bi track record ta’ proprjetajiet li ħataf mill-pubbliku u mill-istat biex dawwarhom f’każini Laburisti, wettaq l-agħar forma ta’ Soċjaliżmu u llum irid jiddeċiedi dwar is-serjetà tiegħu fil-politika u jgħid jekk hux se jirritorna dak li kiseb b’abbuż, u jekk hux se jikkumpensa għall-ħsara li twettqet. Id-Deputat Nazzjonalista Jason Azzopardi, fid-dibattitu dwar l-abbozz ta’ liġi li jirregola l-partiti politiċi, qal li jekk mhux se jirritorna l-proprjetà tul is-snin, meta wera kemm hu galantom bi flus ħaddieħor, ilPartit Laburista jkun qed iwassal messaġġ ta’ inkonsistenza kbira bejn dak li jgħid u jagħmel. Fisser li hu evidenti li din illiġi qiegħda tistituzzjonalizza ddiskriminazzjoni kontra l-Partit Nazzjonalista, għaliex filwaqt li qed tipprojbixxi l-għajnuna millistat, għandna Partit Laburista bi proprjetajiet misruqa mill-pubb-
Il-Viċi Kap tal-PN għall-Ħidma fil-Parlament, Mario de Marco
troll tad-donazzjonijiet lill-partiti politiċi, fisser kif mhux biss hu importanti li jkun regolat id-dħul, iżda wkoll l-infiq. Filwaqt li rrimarka li s-sors ewlieni tad-dħul tal-partiti politiċi hu mit-tesserament tal-membri fil-partit, jidħlu ħafna dubji u mistoqsijiet dwar nies finnegozju u kumpaniji li jkunu qed jiffinanzjaw partit politiku. Dawn, saħaq Mario de Marco, huma mistoqsijiet leġittimi li għalkemm l-abbozz ta’ liġi jipprova jindirizzahom, dan mhux qed isir mill-Gvern b’mod konvinċenti. Hi sfortuna li l-finanzjament tal-partiti mill-istat hu injorat filproposta tal-Gvern u saħaq li jekk irridu ngħinu l-formazzjoni tal-partiti, il-finanzjament millistat hu importanti u d-dibattitu fil-Parlament sar wisq partiġjan.
Hu evidenti li din il-liġi qiegħda tistituzzjonalizza d-diskriminazzjoni kontra l-Partit Nazzjonalista
Id-Deputat Nazzjonalista Jason Azzopardi
liku u mill-privat li jiswew ilmiljuni u li spekula fuq uħud mill-artijiet li ngħata tul is-snin biex daħħal il-miljuni. Il-pożizzjoni tal-PN hi ċara biex tingħata lura l-proprjetà li ħa mill-pubbliku u mill-istat. Meta tidħol fis-seħħ din il-liġi u ma jkunx hemm punt ta’ tluq komuni, il-liġi ma tkun qed tagħmel xejn biex tindirizza ddiskriminazzjoni politika u għalhekk il-PN qed jisħaq li lest jieħu l-mezzi kollha li tagħtih il-
liġi biex jirrimedja din iddiskriminazzjoni. Tkellem dwar l-Australia Hall u qal li wara li għal aktar minn 30 sena, ħa l-propjetà b’ċens, u ma ħax ħsieb li jżomm din il-proprjetà fi stat tajjeb, bejn l-1997 u l1998 fi żmien Gvern Laburista, il-propjetà tniżżlet minn Grad 1 għal Grad 2. Qal ukoll kif f’nofs ta’ lejla xitwija fix-xahar ta’ Diċembru tal-1998, l-Australia Hall ħadet in-nar fi proprjetà li lanqas ma kien fiha elettriku. Jason Azzopardi staqsa min kellu interess li l-Australia Hall tiġi f’dak l-istat wara li nħarqet, hekk kif qal li l-ħruq ma kien aċċidentali xejn. Nafu wkoll li lAustralia Hall b’valur ta’ €10 miljun, inbiegħet għall-prezz ta’ nofs miljun ewro. Argumenta anke għal rimarki
li għaddew membri tal-Gvern, li l-liġi tgħid li jiġi applikat il-valur reali tal-proprjetà fi żmien ta’ meta jsir il-kuntratt. Il-Kelliem tal-Oppożizzjoni qal li m’hemmx dokumentazzjoni veritiera dwar in-negozju li l-Partit Laburista għamel dwar lAustralia Hall, u staqsa fl-interess ta’ min sar dan? Fakkar li l-qerq tal-Partit Laburista dwar l-Australia Hall biex jiddefendi dak li kien diġà għamel, beda fl-2010 meta lPartit Laburista wieġeb għallkawża li kienet infetħet kontra lPartit Laburista, bil-Partit Laburista li kien elenka lista twil ta’ 50 xhud, li kienet turija ċara ta’ kemm ried li l-kawża titwal sa wara l-elezzjoni ġenerali. Dwar il-każ marbut mal-Każin Laburista ta’ Ħal Qormi, qal li hu
9
Il-Ħamis, 13 ta’ Novembru, 2014
Il-Viċi Kap tal-PN għamel diversi mistoqsijiet b’rabta malabbozz ta’ liġi kif qed jiġi preżentat mill-Gvern, u semma kif issedja kellha wkoll l-esperjenza tagħha li tkellmet fuq kuntratturi partikulari li kienu qed jgħinu lil partit politiku, u staqsa jekk dawn iridux vantaġġ, pjaċir jew xi stennija għal xi għan ieħor. Staqsa wkoll fuq suġġetti oħra li l-abbozz hu sieket dwarhom, bħalma hu kif iridu jkunu reġistrati donazzjonijiet ta’ iktar minn €7,000; u dwar l-ispiża ta’ kemm partit jista’ jonfoq. Dwar il-kwistjoni tal-ekwità bejn il-partiti, Mario de Marco qal li l-Gvern ma kienx jagħmel distinzjoni bejn partit u gvern, bi Gvern li kien abbuża b’mod assolut b’ordnijiet ta’ rekwiżizzjoni biex akkwista numru kbir ta’ proprjetajiet li ġabhom każini Laburisti Mario de Marco saħaq li b’din il-liġi, il-partiti politiċi mhux se jkunu qed jitilqu mill-istess punt ta’ tluq u għalhekk wasal iżżmien li l-Partit Laburista jirritorna lura l-proprjetà kollha li abbuża minnha, inkluż dik li ħa mis-sidien privati. L-Oppożizzjoni se tkun qed tivvota favur l-abbozz ta’ liġi, iżda l-Gvern għad irid jagħmel ħafna iktar jekk irid juri li jemmen f’demokrazija ugwali f’dan il-pajjiż.
qatt ma ħallat il-professjoni malpolitika, u la hu l-Avukat involut fil-kawża f’isem il-klijenti tiegħu li huma s-sidien ta’ dik il-proprjetà, mhux se jitkellem u jikkummenta. Iżda qal li hu għajb għallPartit Laburista li ma nbidilx mit-tmeninijiet u kkundanna lkritika u l-attakk tal-esponenti tal-Partit Laburista u tal-Gvern kontra avukat li kien qed jidher f’kawża kontra l-Partit Laburista. Mhux se jkun intimidat bħala avukat, saħaq Jason Azzopardi, iżda l-attakk tal-Partit Laburista kontra avukat li qed jagħmel xogħol professjonali mhu aċċettabbli qatt. Jason Azzopardi staqsa min se jkun qed iħallas, il-Gvern jew ilPartit Laburista, għad-danni li jkunu jridu jitħallsu quddiem deċiżjonijiet tal-Qrati. Il-Partit Laburista, f’Novembru tal-2009, wara ftit li Muscat sar Kap talPartit Laburista, diġà nstab ħati mill-Qorti li ddikjarat li kien kiser id-drittijiet ta’ familja.
www.maltarightnow.com
10
Il-Ħamis, 13 ta’ Novembru, 2014
OPINJONI
Perċezzjoni problematika
Meta xi ħadd jibda jġib ruħu b’manjiera imprevedibbli u anke kontradittorja, l-Ingliżi spiss jużaw l-espressjoni ‘Blowing hot and cold’ biex jirreferu għall-istat ċar ta’ indeċiżjoni li jkun qed iwassal għall-imġiba li tikkontradixxi lilha nfisha. Hija sitwazzjoni li forsi tiddeskrivi bl-aħjar mod is-sitwazzjoni tat-traffiku f’pajjiżna.
Perċezzjoni... Le mhix...iva hi! Xi ġimgħat ilu, il-Perit Testaferrata di Noto fuq il-programm ‘Newsfeed’ li jixxandar fuq Net Television użat ilkelma ‘perċezzjoni’ fil-konfront tal-problema tat-traffiku. Kelma li bir-raġun ikkawżat rabja konsiderevoli fost issewwieqa li ta’ kuljum kienu qegħdin jiffaċċjaw problemi kbar. Konxju mis-sentiment negattiv li tali kelma qanqlet,
il-Prim Ministru Joseph Muscat, waqt diskors f’każin Laburista, dawwar ir-rotta u qal li t-traffiku kien problema reali għalkemm naqas milli jagħti ħjiel ta’ jekk il-Gvern kellux l-inqas idea ta’ kif se jikkumbatti l-problema. Fl-aħħar jiem iżda, jidher li hemm sforz ċar biex kliem Testaferrata di Noto jerġa’ jingħata s-saħħa. Fuq il-programm ta’ filgħodu li jixxandar fuq l-istazzjon nazzjonali, ‘TVAM’, fuq bażi regolari qegħdin isiru kollegamenti minn toroq li bl-aktar mod ċar ma jkollhomx traffiku. Naturalment, sforz mhux daqstant sottili mix-xandir nazzjonali biex juri li l-problema ma hi problema xejn iżda hi biss perċezzjoni. Sforz li juri kemm il-Gvern f’dan il-qasam m’għandu ebda roadmap għajr li jiċħad issewwa magħruf anke jekk l-
Wasalna fuq l-għatba ta’ meta s-servizz tat-trasport pubbliku se jmur lura f’idejn il-privat u s’issa hemm biss lista ma tispiċċa qatt ta’ mistoqsijiet u Ministru li bl-aġir tiegħu qiegħed iqanqal dubji aktar milli ċertezza fis-settur
Angelo Micallef
angelo.micallef@gmail.com
imsemmi sewwa magħruf qiegħed jikkawża problemi mhux żgħar lill-familji Maltin u lill-ekonomija Maltija.
Roadmap mitlufa? Jekk il-Partit Laburista qatt kellu roadmap dwar dan ilqasam, huwa ċar li din intilfet għalkollox. Ħafna jemmnu li servizz tat-trasport pubbliku effiċjenti u effettiv huwa parti sostanzjali mis-soluzzjoni għall-problema tat-traffiku. Wasalna fuq l-għatba ta’ meta s-servizz tat-trasport pubbliku se jmur lura f’idejn ilprivat u s’issa hemm biss lista ma tispiċċa qatt ta’ mistoqsijiet u Ministru li bl-aġir tiegħu qiegħed aktar iqanqal dubji aktar milli ċertezza fis-settur. Mistoqsijiet mill-aktar kruċ-
Għal darb’oħra, Gvern Laburista se jgħabbi lil pajjiżna b’entita’ li hi dipendenti fuq sussidju qawwi ħafna u dwar dan kollu, il-poplu għadu totalment fil-għama ta’ x’se jieħu lura l-pajjiż jali fuq il-proċess tal-għażla u fuq il-prezz li se jħallas il-konsumatur għadhom mhux imwieġba u donnu ftit hemm għaġla biex dawn il-mistoqsijiet jitwieġbu. Nafu biss s’issa li bħala pajjiż se nħallsu sussidju ferm akbar milli kien jitħallas lill-Arriva u ċ-ċifra b’garanzija se tkompli tiżdied. Għal darb’oħra, Gvern Laburista se jgħabbi lil pajjiżna b’entita’ li hi dipendenti fuq sussidju qawwi ħafna u dwar dan kollu l-poplu għadu totalment fil-għama ta’ x’se jieħu lura l-pajjiż. ‘Pie in the sky’ Fl-Istati Uniti, meta jgħidulek li qed titkellem dwar ‘pie in the sky’, m’għandek bl-ebda mod tieħu dak il-kumment bħala kumpliment għaliex li jkun qed jintqal huwa li qed tibni l-kastelli fl-arja, mingħajr wisq sustanza.
Ġimgħa qabel il-baġit tat-€0.58 Din hi l-ġimgħa li se twassalna għal baġit li jiddetermina linfiq, l-investiment u l-inċentivi tal-Gvern fis-sena 2015 filwaqt li nirriflettu fuq dak li ta, nefaq jew attira l-Gvern fis-sena preċedenti – l-2014, li qed ngħixu fiha. Filwaqt li r-riżultati taxxogħol tal-Gvern għadhom ma jidhrux, anzi, kollox jikkonferma n-nuqqas ta’ ppjanar minnaħa tal-Gvern u n-nuqqas ta’ preparazzjoni min-naħa talPartit Laburista biex jiggverna, kellna sena kkaratterizzata minn diversi kwistjonijiet jaħarqu fosthom il-bejgħ taċ-ċittadinanza, il-power station li qatt ma bdiet u n-nuqqas ta’ trasparenza min-naħa tal-Gvern u l-esponenti tiegħu.
Żieda fil-pagi Għan-nies tal-qalba. Din kienet tista’ tgħid l-ewwel sena ta’ Gvern Laburista – is-sena li fiha l-Gvern ‘ħa ħsieb’ in-nies li għenuh jirbaħ it-tmexxija tal-
pajjiż. Kellna diversi karigi koperti mingħajr sejħa għallapplikazzjoni, għandna nies li qed jieħdu paga, tnejn, tlieta u saħansitra erbgħa – l-istess nies li kienu jitkażaw u jgħidu li huma jieklu b’ħalq wieħed biss. Kienet sena li fiha anke qraba u ħbieb tal-Ministri u Deputati qed jieħdu pagi għoljin għal karigi maħluqin apposta – u dan kollu mill-flus tat-taxxi talpoplu li s-sena d-dieħla se jieħu żieda miżera ta’ €0.58.
L-għoli tal-ħajja Il-ħajja għoliet – bla dubju. Il-fuel raħas kullimkien barra f’Malta, il-qagħad żdied b’mod sostanzjali, l-istudenti żdidulhom l-ispejjeż tal-eżamijiet, inċentivi għal konsum inqas tal-elettriku tnaqqsu, issa li dieħla x-xitwa għola l-gass u b’hekk l-ispiża ġenerali żdiedet. Iżda l-Gvern se jieħu ħsieb jikkumpensa lill-poplu bi ftit ċenteżmi li lanqas jekk tħallihom tips f’ristorant
Hekk jista’ jingħad fuq ilMinistru Joe Mizzi. Tkellem dwar lanes għall-car pooling, tkellem dwar servizz ta’ monorail, u dwar l-impenn tal-Gvern li jkun hawn immaniġġjar aħjar tattraffiku. Iżda jekk tagħsar dak li qal għas-sustanza u tara kemm dak li qal se jagħmel differenza għas-sitwazzjoni, issib li ma hemm xejn għajr spettru kbir ta’ duħħan. In-nuqqas ta’ pjan min-naħa tal-Ministru Mizzi qiegħed iwassal biex il-poplu jkompli jbati l-konsegwenzi tal-inkompetenza. Qiegħed iwassal ukoll biex kif qal tajjeb il-ħabib tiegħi Toni Bezzina f’‘The Times’, l-istess Ministru Mizzi jabbanduna għalkollox il-bqija tal-Ministeru tiegħu li għandu fi ħdanu dekasteri mill-aktar importanti fosthom dak ta’ proġetti infrastrutturali.
Il-Gvern se jieħu ħsieb jikkumpensa lill-poplu bi ftit ċenteżmi li lanqas jekk tħallihom tips f’ristorant mhuma deċenti Antonello Cuschieri
antonello.cuschieri@gmail.com
mhuma deċenti aħseb u ara tagħtihom liċ-ċittadini li jħallsu t-taxxa.
X’għamel il-Gvern? B’mossa tipika li tirrappreżenta sew l-aġir ta’ dan il-Gvern li ‘jagħtik’ ewro u jeħodlok ħamsa, it-traħħis fil-kontijiet tad-dawl issarraf ħafna fil-mod li tinħadem il-COLA. Għalhekk, bil-gimmick li jraħħas id-dawl, il-ħajja ġiet
tiswa inqas (suppost!), allura żżieda tal-għoli tal-ħajja hija minima. Li mhux jgħidlek ilGvern hu li li kieku tak ammont ta’ għoli tal-ħajja bħas-snin passati, u ħalla lkontijiet tad-dawl kif kienu, int kien jibqagħlek iktar flus filbut.
Trasparenza trasparenti Għal ħafna familji, l-unika trasparenza ta’ dan il-Gvern hija fit-traħħis tal-kontijiet tad-dawl għaliex ma jidhirx. Kemm smajna li l-Gvern se jkun qed jisma’, u jkun trasparenti u responsabbli, u gvern ta’ kulħadd mhux ta’ xi individwu.
Illum għandna Gvern li lanqas mid-deputati tiegħu stess ma jisma’, u li dan l-aħħar qed jinqabad f’gidba wara l-oħra. Gvern li d-deċiżjonijiet tiegħu, bħal dik tat-trasport pubbliku, mhux talli ma jiħux responsabbilta’ għalihom, talli jgħabbi lill-poplu bl-ispejjeż żejda riżultat tad-deċiżjonijiet mgħaġġlin u ħżiena li jieħu. Gvern li jieħu ħsieb lil tal-qalba u li ‘Malta Tagħna Lkoll’ kienet tgħodd biss għal min kien jgħajjatha fil-mass meetings u mhux għall-Maltin kollha. Gvern li tela’ bl-għajta li ingannat lill-maġġoranza talpoplu.
www.maltarightnow.com
EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR L-EDITORJAL
Inizjattiva tal-Oppożizzjoni għal ħajja b’saħħitha
Bħalissa l-Parlament qed jiddiskuti abbozz ta’ liġi mressaq mill-Oppożizzjoni biex l-Istat Malti jsaħħaħ il-ħidma tiegħu ħalli l-Maltin jgħixu aktar b’saħħithom u jnaqqsu l-obeżità. Din hi inizjattiva fost ħafna li ħadet l-Oppożizzjoni tul din il-leġiżlatura.
Ftit azzjonijiet Grupp ta’ riċerkaturi fl-Ingilterra għadhom kemm xandru rriżultati ta’ stħarriġ wiesa’ li sab li biex tgħix b’saħħtek l-aktar tliet azzjonijiet effettivi huma ikel bil-qies u nutrittiv ħalli żżomm piż tajjeb, eżerċizzju regolari – xejn grandjuż, timxi daqsxejn mgħaġġel nofs siegħa kuljum biżżejjed – li, jekk tpejjep, taqta’ t-tipjip għalkollox u ma tixrobx alkoħol aktar milli jmissek – daqsxejn mhuwiex ħażin imma b’ħafna qies.
Riċerka fost ħafna Dawn il-pariri: piż tajjeb, ikel bnin, eżerċizzju fiżiku, xejn tipjip u alkoħol b’qies kbir ilhom issa jissemmew kull darba li xxjenza u r-riċerka jfittxu s-sigriet ta’ ħajja b’saħħitha u twila, jiġifieri li s-snin li ngħixu jkunu mimlijin ħajja. U l-istess pariri jissemmew kull darba li jkun imfittex x’jista’ jżomm ‘il bogħod mard komuni bħaz-zokkor, il-mard tal-qalb, il-puplesiji u anke diversi tipi ta’ kanċer.
L-inizjattiva tal-Oppożizzjoni U dan kien il-ħsieb tal-Oppożizzjoni meta pproponiet liġi li tgħaqqad u żżid l-isforzi tal-Istat biex kulħadd ikun jaf, u kemm jista’ jkun isegwi, dawn il-pariri. L-ewwel nett billi, minn kmieni, il-ġenituri jsiru jafu għaliex u kif idarru lit-tfal anke żgħar f’dawn il-prattiki kruċjali għas-saħħa biex is-saħħa ma tkunx sforz wara li jolqotna l-mard imma stil ta’ ħajja bi drawwiet tajbin minn kmieni.
Edukazzjoni, Kunsilli, anzjani L-inizjattiva tal-Oppożizzjoni titkellem ukoll dwar tliet oqsma fejn l-Istat jidħol direttament u fejn irid jagħti sinjali tajbin u jgħin drawwiet tajbin: fl-edukazzjoni, fil-Kunsilli Lokali u filkura tal-anzjani. L-abbozz ta’ liġi mressaq mill-Oppożizzjoni jaħseb biex l-ikel disponibbli fl-iskejjel ikun bnin u jkun hemm sigħat apposta ta’ eżerċizzju. Jaħseb biex il-Kunsilli Lokali jkollhom parti mill-baġit tagħhom dedikat għal informazzjoni dwar is-saħħa u għal postijiet ta’ eżerċizzju barra. U jaħseb biex iċċentri tal-anzjani wkoll ikollhom ikel tajjeb u opportunitajiet ta’ eżerċizzju.
Is-saħħa kollox Hemm ukoll azzjonijiet oħra maħsuba f’din il-liġi li hi waħda komprensiva u fost l-aktar avanzati fost il-pajjiżi kollha li għandhom xi liġi simili. Liġi li taħseb għas-saħħa permezz tal-prevenzjoni u għalhekk tiffranka ħafna gwaj lil ħafna nies u ħafna flus li jintefqu fil-kura ta’ mard li nistgħu nevitawh. Liġi li twettaq filprattika t-twemmin ta’ kulħadd, u ċertament tal-Oppożizzjoni, li s-saħħa tassew hija kollox.
11
Il-Ħamis, 13 ta’ Novembru, 2014
Nibqgħu nħobbuk
Ħabbejnieh hekk kif sar magħruf ismu bħala l-Arċisqof il-ġdid ta’ Malta seba’ snin ilu. L-umiltà u t-tbissima tiegħu serqu qalb il-kbar u anke t-tfal. Li jitħallat man-nies kienet xi ħaġa naturali għalih. Niftakar tajjeb il-laqgħa kbira, fost oħrajn, li saret għattfal u li għaliha kienu preżenti erba’ neputijiet tiegħi li dak iżżmien kellhom seba’ snin. Ommijiethom ma setgħux joqogħdu b’dawn it-tfal, li riedu akkost ta’ kollox jieħdu ritratt miegħu. Meta finalment il-laqgħa ntemmet, it-tfal ftiehmu bejniethom, għaddew minn taħt xi purtiera kbira u rnexxielhom jersqu ħdejh, b’waħda minnhom titolbu permess biex jieħdu ritratt miegħu. U naturalment, qalilhom iva. Ilferħ tagħhom kien kbir! Għandhom kopja tar-ritratt kull wieħed fi frame f’kamrithom, iffirmata minnu. Meta għadda ftit taż-żmien u l-Arċisqof il-ġdid beda jilbes liswed flok it-tonka bajda ta’ patri Dumnikan, iż-żgħira fosthom qaltli: “Nanna, kien
jogħġobni iżjed liebes l-abjad għax qisu l-Papa!” Il-karattru umli u ferrieħi tiegħu u l-mod kif kien iġib ruħu ma’ kulħadd ma kienx xi ħaġa ġdida għalija għax niftakarna – ir-raġel tiegħi u jien, niltaqgħu miegħu fl-uffiċċju tiegħu filKurja meta kien delegat talArċisqof Ġużeppi Mercieca għall-Ħajja Kkonsagrata. U dan minħabba l-impenn li kellna mas-sorijiet Benedittini talImdina, l-atturi tal-Kawża talBeatifikazzjoni ta’ Adeodata Pisani. Ġieli stedinnieh ukoll biex imexxi xi funzjoni b’risq lgħarfien ta’ Adeodata Pisani u dejjem aċċetta bil-qalb ħlief meta kien ikollu impenn band’oħra. Lomeliji tiegħu kienu dejjem qosra iżda mimlija għerf. Issa li Mons. Pawlu Cremona ħass li kellu jtemm l-Episkopat tiegħu, jixraq li ngħidulu grazzi mill-qalb għall-ġid kollu li għamel lill-Knisja f’Malta, u nitolbu għalih biex il-Mulej ikompli jżomm idejh fuqu ħalli saħħtu tkompli tippermettilu jagħmel il-ġid fl-għalqa talMulej, din id-darba mill-kenn talkunvent tal-Patrijiet Dumnikani. Emily Barbaro-Sant Il-Mosta
25 sena ilu f’In-Nazzjon
Twieġeb Transport Malta
B’riferenza għall-artiklu intitolat ‘Il-Kunsill Lokali ta’ Marsaskala maqbuż fuq xogħol quddiem id-dar ta’ Helena Dalli’ li ġie ppubblikat nhar il-Ħamis 6 ta’ Novembru 2014 fil-ġurnal ‘In-Nazzjon’, Transport Malta tixtieq tiċċara li, skont kif mitlub bil-liġi, qabel ma saru x-xogħlijiet imsemmija fl-artiklu, lAwtorità infurmat kemm lillKunsill Lokali taż-Żejtun kif ukoll lil dak ta’ Marsaskala, li sabiex tiġi mtejba s-sigurtà fi Triq id-Daħla ta’ San Tumas, se jitwaħħlu ‘road humps’ minflok ir-‘rumble strips’ li diġà kien hemm fil-post. Ta’ min ifakkar li f ’din is-sezzjoni tat-triq kien hemm numru ta’ inċidenti li wieħed minnhom saħansitra kien fatali. Charles Axisa Marketing & Communications Manager Transport Malta
Imkejjen infurmati qalu lil ‘in-Nazzjon tagħna’ li s-summit bejn Bush u Gorbachev li kien se jsir f’Malta fil-bidu tax-xahar ta’ wara kien se jsir fuq bastimenti taż-żewġ superpotenzi f’nofs il-port ta’ Marsaxlokk. Il-ġurnal żvela li t-talba biex il-laqgħa bejn iż-żewġ Presidenti ssir fil-port u mhux barra lkosta ta’ Malta kellha l-iskop li tagħti importanza akbar lil Malta f’dan is-summit storiku. Malta ngħaqdet mal-kumplament tad-dinja u fakkret il-vittmi taż-żewġ gwerer dinjin, biċċerimonja ewlenija ssir mal-monument talgwerra fil-Furjana. Tħabbar ukoll li fis-sentejn ta’ qabel ilMaltin faddlu Lm137 miljun iżjed, minkejja li l-pajjiż xtara minn barra b’Lm99 miljun iktar. Iċ-ċifri ngħataw mill-Ministru tal-Finanzi George Bonello du Puis waqt diskors fil-Każin Nazzjonalista tal-Imsida.
Editur: Nathaniel Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-Ħamrun ĦMR 1000 e-mail: news@media.link.com.mt • Tel: 21243641 Dipartiment tal-Avviżi: Tel: 25965-317/318 E-mail: adverts@media.link.com.mt
www.maltarightnow.com
12
Il-Ħamis, 13 ta’ Novembru, 2014
X’NARA U X’NISMA’
id-delegazzjoni tal-Partit Laburista li dan l-aħħar marret iċ-Ċina, kellhiex x’taqsam ma’
jwieġeb dik il-mistoqsija. “X’Viċi Prim Ministru għandna,” qalilna l-għasfur, “għax jew ma jidher imkien, jew meta jidher, jipprova jagħti l-impressjoni li qed jgħix fis-sħab. Tgħid mhux se jgħallimna Louis Grech kif tagħmel distinzjoni bejn partit u gvern!” komplielna l-għasfur, “mela diġa’ nesa Louis Grech, li l-Kap tiegħu fl-2010 mar iċ-Ċina bħala Mexxej talLabour u għamel ma nafx
min jerġa’ jfakkar lil-Labour, li hemm mara nofsha għarwiena, li din milli jkollha tagħtik. “Id-delegazzjoni tal-Partit Laburista li x-xahar l-ieħor marret iċ-Ċina,” fakkarna l-għasfur, “kienet immexxija mid-Deputat Mexxej tal-Partit Laburista Toni Abela. Tant tal-Labour jagħmlu distinzjoni bejn partit u gvern, li listess Toni Abela għandu postu fil-Kabinett bħala membru talGvern!” Imma kif ma jistħux
xi ftehim relatat mal-Presidenza ta’ Malta tal-Unjoni Ewropea fl2017. Il-Viċi Prim Ministru Louis Grech, b’ton sarkastiku wieġeb li la hu ċert li d-Deputat Nazzjonalista Antoine Borg kapaċi jagħmel distinzjoni bejn gvern u partit, allura ma kienx se
kemm-il ftehim mal-Gvern Komunista Ċiniż, li x’aktarx Malta daħlet fihom issa? Nesa wkoll Louis Grech li Joseph Muscat, il-bully Prim Ministru, għadda rigal jismu Australia Hall lil Joseph Muscat il-bully mexxej tal-Labour?” Għax ta’
dawn in-nies? It-tgħaffiġ tagħhom iridu jagħtuh lil ħaddieħor. “Kemm jagħmel sewwa Louis Grech,” qalilna l-għasfur, “jidher mill-inqas u jitkellem mill-inqas ukoll. Kważi kważi, aħjar ma jidher u ma jitkellem xejn, għax jaqta’ figura isbaħ.”
X’Qalilna l-Għasfur Ċerimonja diżastru Nhar il-Ħadd li għadda 9 ta’ Novembru l-għasfur inzerta Għawdex waqt li kienet qed issir iċ-ċerimonja ta’ Jum it-Tifkira fiċ-Ċimiterju ta’ Santa Marija fil-Belt Victoria. L-għasfur innota grupp ta’ Ingliżi li minn ilbieshom dehru li kienu Kavallieri, u li naturalment la nzertaw qegħdin hemm, xtaqu jaraw iċ-ċerimonja. “Xtaqt l-art tiblagħni bil-mistħija,” qalilna lgħasfur, “xħin rajt lil dawn lIngliżi jitkażaw bil-ħmieġ, telqa u traskuraġni li hemm ġol-istess ċimiterju. Għax apparti li naqgħu għar-redikolu ma’ barranin bħal dawn li jinnutaw dan id-diżastru,” komplielna l-għasfur, “inqas u inqas mhu sewwa u ta’ rispett lejn l-għeżież li jinsabu midfunin hemm. Imma lGvern tal-Labour la qatt kellu u lanqas qatt mhu se jkollu rispett lejn l-Għawdxin, la ħajjin u lanqas mejtin. Għalih l-Għawdxin tajbin biss biex qabel kull elezzjoni jara xi jbellgħalhom biex jisirqilhom il-vot.” Iżda donnu nhar il-Ħadd tal-Labour iddeċidew li jagħmlu farsa minn din iċ-ċerimonja simbolika. “Għax xħin issejħu s-sindki tallokalitajiet,” qalilna l-għasfur, “kien hemm assenza totali talistess sindki. Lanqas is-sindki Laburisti ma kienu hemm biex għall-inqas jagħmlu ftit wens u kuraġġ lill-ħaruf tas-sagrifiċċju, il-Ministru Anton Refalo. Donnhom is-sindki ddeċidew li jibbojkottjaw iċ-ċerimonja bilMinistru b’kollox. Iżda biex żgur ikunu għamlu farsa,” kompla l-għasfur, “waqt li l-Perit Guido Vella kien qed jgħid itTalba tal-Fidili, il-mikrofonu li kien qed juża, kien għoli iktar minn rasu u bl-ebda mod ma seta’ jinżel iktar. Il-problema,” temm jgħidilna l-għasfur, “mhix li l-Perit Vella mhux mit-twal, iżda li l-mikrofonu kien wieħed tal-qamel ‘Labour style’. Imma kif lanqas ċerimonja sempliċi mhuma kapaċi jagħmlu? Aħseb u ara kemm huma kapaċi jmexxu pajjiż!” Hekk ikkummentaw innies li kien hemm, inkluż ilgrupp ta’ Ingliżi. Il-Viċi Prim Ministru Dan l-aħħar, id-Deputat Nazzjonalista Antoine Borg staqsa fil-Parlament lill-Viċi Prim Ministru Louis Grech jekk
Mill-ħażin għall-agħar Il-perċezzjoni li għandhom ilMaltin u l-Għawdxin li fit-toroq ta’ Malta hawn traffiku esaġerat, għadha għaddejja u millħażin sejra għall-agħar. Ixxogħol li qed isir qrib iċĊimiterju ta’ Ħal Lija qed joħloq diżastru fit-traffiku b’mod partikulari fil-ħinijiet ta’ filgħodu u wara li tispiċċa lġurnata tax-xogħol, bil-konsegwenza li xi sewwieqa qed jispiċċaw jitfu l-magna talkarozza u jistennew sakemm jiċċaqilqu. “It-traffiku f’din ilparti ta’ Malta,” qalilna l-għasfur, “jibda minn fejn ir-roundabout tal-Universita’, minn fejn il-knisja tal-Mosta u mit-triq tar-Rabat. Mhux qed ngħid li xxogħol m’għandux isir,” kompla l-għasfur, “iżda dak li qed jipproponu bħala devjazzjoni tat-Transport Malta, hu bażwi kemm jista’ jkun. Mhux ta’ b’xejn għalihom il-problema tattraffiku hija perċezzjoni. Dan għaliex b’dak li qed jipproponu huma qed joħonqu t-toroq kollha sekondarji tal-madwar. U dan,” żied l-għasfur, “mhux Ħal Lija biss fejn qed isir ix-xogħol tafux. Ir-roundabout talKappara, Ħal Qormi, il-Marsa, Raħal Ġdid, Ħ’Attard u taħt ilmina ta’ Ħal Kirkop saru l-ħmar il-lejl ta’ kuljum għas-sewwieqa għax jgħajjew fit-traffiku qabel ikunu bdew il-ġurnata taxxogħol. Iżda l-iktar li tinħaraq,” qalilna l-għasfur, “meta tiftakar li dak li jinbaħ dejjem, ilMinistru Joe Mizzi, kellu rroadmap għal sistema tat-traffiku taħdem fuq ir-rubini u falla mill-bidu sal-aħħar. Imbagħad biex tgħaxxaqha, Joe Mizzi u lGvern tiegħu jibqgħu jagħmlu minn kollox biex jaħbu din irrealta’. L-ewwel, Salamuna tatTransport Malta qaltilna li din perċezzjoni, u issa ħaduha drawwa ta’ kuljum li fil-breakfast show ta’ TVM, juruna toroq fejn ma jkun hemm l-ebda traffiku biex iġegħluna nemmnu li veru m’hemm traffiku mkien u li din tabilħaqq perċezzjoni. Jew dawn tal-Labour saru bħall-Korea ta’ Fuq, jużaw sistema totalitarja li jriduna nemmnu dak li assolutament mhux veru, inkella tal-Labour iridu jinsultaw lill-poplu Malti u Għawdxi kollu vilment f’wiċċu. Din bħal meta l-Prim Ministru Joseph il-bully, lewwel qal li jekk ma jlestix ilpower station sa Marzu li ġej, jirriżenja, u issa qed jgħidilna li l-poplu Malti u Għawdxi kollu fehem u sema’ ħażin għax hu mhux hekk qal. M’hemmx arroganza ikbar milli taħseb li lpoplu injorant u baħnan daqshekk!”
www.maltarightnow.com
OPINJONI
Il-fabbrika tal-gideb Hekk sejjaħ il-proġett talpowerstation il-ġdida l-Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil. U jum wara jum qed inkomplu naraw kemm dan hu minnu. Mhux biss il-Gvern mhux se jlesti dan il-proġett kif Joseph Muscat wiegħed li jagħmel b’tant konvinzjoni, tant li wiegħed li jekk ma jagħmilx hekk, jirriżenja, talli qed ikompli jigdeb u jikkontradixxi lilu nnifsu fuq l-aspetti kollha tal-pjan tal-enerġija li ppreżenta qabel l-elezzjoni. Wiegħed li se jraħħas il-kontijiet u jħallas lura d-dejn talEnemalta bis-saħħa ta’ kemm se tiffranka mill-prezz tal-fuel il-powerstation il-ġdida, iżda issa qed jgħid li se jkun jista’ jraħħashom anke mingħajrha. Id-dejn tal-Enemalta wkoll issa qata’ qalbu minnu, u ddeċieda li jbigħha liċ-Ċina kontra lwegħda li għamel lill-ħaddiema tal-Enemalta. Il-powerstation il-ġdida talBWSC kien wiegħed li taqlibha għall-gass l-Enemalta u tibqa’ proprjeta’ tagħha. Minflok, illum biegħha liċĊinizi wkoll, u issa qed jgħid li għadu qed ifittex investitur li jħallas biex tinqaleb għallgass. Wiegħed li sa ma jaqlibha għall-applikazzjoni gass, iħaddimha bid-diesel, pero’ għadha s’issa taħdem bilheavy fuel oil, li issa hu stess qed jammetti li wassal għal energija u arja aktar nadifa wara li beżża’ lin-nies ta’ Marsaxlokk bil-mard talkanċer għalxejn qabel l-elezzjoni. Ftiehem għall-prezz fiss għal ħames snin biss, bi prezz li se jinbidel fit-tlettax-il sena ta’ wara li fihom xorta se nkunu marbutin mingħand min nixtru l-elettriku. Probabbilment elettriku żejjed li mhux se jkollna bżonn, għax kemm il-konsorzju talpowerstation il-ġdida u kemm iċ-Ċinizi li xtraw il-powerstation tal-BWSC iriduh jixtri l-elettriku kollu tagħhom, li fil-maġġoranza tal-ħin huwa d-doppju ta’ kemm għandna bżonn. Biex jgħatti din il-balbuljata, il-Gvern qed jgħid li se jbigħ l-elettriku żejjed minn fuq l-interconnector. Ejja ngħidu li dan ikun possibbli. Fl-Ewropa bħalissa għaddej proċess ta’ armonizzazzjoni ta’ prezzijiet tal-elettriku, fejn ilprezzijiet bħalissa qed ivarjaw bejn it-3ċ5 u l-4ċ8 għal kull unit. Biex il-Gvern ibigħ l-
Mark Anthony Sammut markasammut@gmail.com
elettriku fl-Ewropa, irid jikkompeti b’dawk il-prezzijiet. Niftakru li l-prezz li bih intrabat li jixtri l-elettriku mingħand l-Electrogas, ilkonsorzju tal-powerstation ilġdida, huwa ta’ 9ċ6. Mela anke jekk ibigħ dan l-elettriku fl-Ewropa, il-Gvern se jkun qed ibigħu bin-nofs ta’ kemm qed jixtrih, u allura b’telf konsiderevoli. Hawnhekk iqumu ħafna aktar mistoqsijiet interessanti. La l-prezzijiet fis-suq Ewropew huma prattikament in-nofs ta’ dak li se jkun qed ibigħ bih il-konsorzju l-ġdid, għaliex fil-pjan tal-Gvern se nkunu qed nużaw l-interconnector ftit ħafna u nixtru lelettriku bid-doppju tal-prezz mingħand l-Electrogas? Għaliex se nintrabtu li nixtru l-enerġija mingħand kumpanija waħda għal 18-il sena sħaħ, meta din ilkumpanija ġa qed tagħtina prezz li hu d-doppju ta’ dak li nsibu fl-Ewropa? U allura wieħed mill-ewwel jiġuh dubji għala l-Gvern iddeċieda li jagħti l-akbar kuntratt li qatt ingħata flistorja ta’ pajjiżna, kuntratt ta’ kważi 400 miljun ewro, mingħajr ma għadda millproċess sħiħ ta’ tender. L-iskuża kienet li ried ilesti malajr, sa Marzu li ġej, biex jibda jiffranka l-flus u jraħħas il-kontijiet. Imma llum nafu li dan mhux se jsir. U allura l-mistoqsija tqum aktar qawwija minn qabel: għaliex Konrad Mizzi u Joseph Muscat taw kuntratt mingħajr tender lil konsorzju li se jbigħ l-enerġija b’tariffa li hi d-doppju ta’ dak li nistgħu nixtru mis-suq Ewropew grazzi għall-interconnector? Din hi l-mistoqsija li qed tpoġġi lil Joseph Muscat u lil Konrad Mizzi daharhom malħajt, u li qed iġġegħilhom jippruvaw jiddevjaw l-attenzjoni billi jitfgħu t-tajn u jigdbu fuq ħaddieħor.
13
Il-Ħamis, 13 ta’ Novembru, 2014
www.maltarightnow.com
14
Il-Ħamis, 13 ta’ Novembru, 2014
AĦBARIJIET TA’ BARRA
L-ISIS qed jippjana li jintroduċi muniti tad-deheb u tal-fidda bħala flus L-IRAQ
Il-grupp estremista Iżlamiku, lISIS, qed jippjana li jintroduċi lflus tiegħu u jġib lura muniti solidi tad-deheb u tal-fidda. Hu mifhum li dan hu parti mill-isforzi tal-ISIS biex jikseb il-leġittimità u jsaħħaħ id-dominanza tiegħu. Il-militanti jridu jreġġgħu lura d-dinar oriġinali, li hu flus miżżmien Iżlamiku antik, u jidher li awtoritajiet reliġjużi fl-Iraq ħabbru r-ritorn ta’ dawn il-flus filmoskej. Id-dinar oriġinali kien munita tad-deheb, ugwali fil-piż għal 4.3 grammi ta’ deheb. Il-munita talfidda, magħrufa bħala d-dirham, għandha piż ugwali għal tliet grammi ta’ fidda. It-tnejn li huma kienu tondi flgħamla u fuq naħa tal-munita kien ikun stampat messaġġ tipiku Iżlamiku, filwaqt li fuq in-naħa loħra kien hemm id-data ta’ meta marret fiz-zekka u l-ħakkiem talpajjiż. Il-muniti oriġinali tad-deheb u tal-fidda kienu introdotti l-ewwel matul il-Kalifat ta’ Uthman. Id-dinar illum jintuża minn numru ta’ pajjiżi, iżda l-muniti huma magħmulin minn materjali differenti minn tal-oriġinal. X’aktarx li l-ISIS irid juża flus indipendenti f’zoni li jikkontrolla bħala parti mill-gwerra fil-Punent, għalkemm il-grupp estremista għad irid jikkonferma dan. Matul ix-xahar li għadda, ħareġ li l-ISIS kien qed jagħmel il-flus b’rata impressjonanti u
kien qed jaqla’ $1 miljun kuljum mill-bejgħ illegali taż-żejt biss. Il-grupp qed jieħu ż-żejt minn territorju li nħataf madwar isSirja u l-Iraq, imbagħad ibigħu lill-kuntrabandisti. David Cohen, li jmexxi lisforzi tad-Dipartiment tat-Teżor Amerikan biex jostakola lfinanzi tal-ISIS, qal li l-estremisti wkoll jirċievu miljuni ta’ dollari kull xahar minn donaturi sinjuruni, estorsjonisti u minn attivitajiet kriminali oħrajn, bħal serq minn banek. Barra minn hekk, hu qal li lgrupp din is-sena daħħal millinqas $20 miljun fi ħlasijiet ta’ rahan wara li kienu nħatfu xi persuni. L-ISIS hu organizzazzjoni ġiħaddista tas-Sunni u f’Ġunju pproklamat lilha nnifisha “kalifat” f’zoni li hi tikkontrolla flIraq u fis-Sirja. Il-grupp ġie ddikjarat bħala organizzazzjoni terroristika min-Nazzjonijiet Uniti u mill-Unjoni Ewropea. L-iskop oriġinali tal-ISIS kien li jistabbilixxi stat Iżlamiku f’reġjuni fis-Sirja b’maġġoranza ta’ Sunni, kif ukoll li jikseb ilkontroll. Fid-29 ta’ Ġunju, l-ISIS ipproklama lilu nnifsu “kalifat” taħt il-mexxej Abu Bakr alBaghdadi u l-grupp issemma mill-ġdid bħala Stat Iżlamiku. Dan l-aħħar, rapporti qalu li alBaghdadi ndarab f’attakk millajru tal-koalizzjoni mmexxi millIstati Uniti, iżda ma kien hemm ebda konferma għal dan.
IL-BRAŻIL: Kastell mir-ramel li nbena f’Niteroi, f’Rio de Janeiro, mill-Amerikan Rusty Croft. Il-kastell għoli 12-il metru u sar bl-iskop li jitniżżel fil-Guinness Book of Records (Ritratt: EPA)
Straġi f’Tobruk IL-LIBJA
Kien hemm straġi lbieraħ f ’Tobruk wara li mill-inqas karozza bomba waħda splodiet fiċ-ċentru tal-belt. Il-belt bħalissa qed isservi ta’ sede għall-Parlament Libjan u l-Gvern, wara li dawn kellhom jaħarbu millkapitali Tripli wara li spiċċat f ’idejn il-militanti Iżlamiċi. Hemm rapporti li jindikaw
li b’kollox kien hemm żewġ karozzi bomba li splodew, waħda minnhom madwar 400 metru mill-kwartieri ġenerali tas-servizzi sigrieti. Ftit wara l-attakki f ’Tobruk, kien hemm attakk suwiċida fl-ajruport ta’ Labraq f ’al-Bajda – 240 kilometru minn Tobruk. Għalkemm ħadd ma ħa rresponsabbiltà għal dawn l-
attakki, il-kelma fit-toroq ta’ Tobruk kienet li warajhom kien hemm il-militanti Iżlamiċi bbażati f ’Derna fejn l-ISIS stabbilixxa bażi. It-Tlieta sar magħruf li f ’Derna, tliet attivisti nstabu bla ras wara li kienu nħatfu fil-bidu ta’ Novembru. Dawn kienu qed ipoġġu informazzjoni fuq l-internet dwar dak li kien qed jiġri f ’Derna.
Għal O’Neill kienet missjoni suwiċida L-ISTATI UNITI
“Ħassejtni qiegħed f ’missjoni suwiċida,” spjega Robert O’Neill, l-eksmembru tan-Navy Seals Amerikani f’intervista li matulha saħaq li kien hu li spara t-tir fatali biex inqatel Osama Bin Laden, ilkap ta’ al-Qaeda. Ir-rwol tiegħu, bħala dik ilpersuna li qatlet lil Bin Laden, mhux biss kien diskutibbli, iżda kienet id-deċiżjoni tiegħu li jikser il-kodiċi tas-silenzju
tal-forza speċjali, kif ukoll għax ftaħar bih innifsu. Għal O’Neill, il-kontroversji kienu l-aħħar ħaġa li tinkwetah. “L-ewwel ħsieb tiegħi kien: qtilnieh, qtilnieh, għadna kif temmejna l-gwerra’.” Fl-intervista, O’Neill żvela dettalji dwar il-missjoni, mittaħriġ tan-Navy Seals sa meta għafas il-grillu u qatel lil Bin Laden.
www.maltarightnow.com
16
Il-Ħamis, 13 ta’ Novembru, 2014
KULTURA
Fil-lokalitajiet fejn il-festi huma iktar prominenti, hemm inqas kriminalità Charles Muscat
Fil-lokalitajiet fejn il-festi huma iktar prominenti, hemm inqas kriminalita'. Dan joħroġ minn intervista li ‘In-Nazzjon’ għamlet ma' Chris Schembri Baldacchino, li flimkien ma’ Pauline Agius Farrugia f'isem is-Soċjeta' Santa Marija, Banda Re Ġorġ V tal-Imqabba, ikkordina l-proġett Qalb Żagħżugħa: Festi Inklussivi’. Hu jitkellem dwar il-proġett u dwar is-sehem taż-żgħażagħ Maltin fil-festi ta' pajjiżna. Andrew Azzopardi kien il-konsulent tar-riċerka u lanalist tas-sondaġġ. Dan ilproġett, li hu l-ewwel wieħed tax-xorta tiegħu f'pajjiżna, sar fuq medda ta' sena u kien kofinanzjat mill-programm, Youth in Action li issa hu Erasmus Plus tal-Unjoni Ewropea. X'inhu l-iskop ta' dan il-proġett? L-iskop tal-proġett hu li nsaħħu l-involviment tażżgħażagħ fil-festi u fl-għaqdiet li jorganizzaw il-festi bħalma huma baned, għaqdiet tal-armar, għaqdiet tan-nar u oħrajn. Kull min hu involut f'xi għaqda talfesta jista' jħoss li kulma jmur qiegħda dejjem tonqos ilparteċipazzjoni taż-żgħażagħ. Dan ma jfissirx parteċipazzjoni biss fil-ġimgħa tal-festa, imma matul is-sena kollha għax biex torganizza ġimgħa ta' attivitajiet fil-festa jkun hemm bżonn ħidma ta' sena sħiħa. Minn dak li qed iħossu diversi għaqdiet, din il-parteċipazzjoni matul issena qed tonqos u hemm diversi raġunijiet għal dan. Ir-raġunijiet jistgħu jkunu minħabba li llum
iż-żgħażagħ għandhom iktar opportunitajiet ta' divertiment. Fejn qabel wieħed kien imur salpjazza jew sal-każin tar-raħal bħala żvog, illum joħroġ iktar mil-lokalita' tiegħu u anke joħroġ barra minn pajjiżu. Hemm opportunitajiet ta' studju, ta' xogħol u ta' safar, u dawn laffarijiet kollha jtellfu liżżagħżugħ jew żagħżugħa milli jinvolvu ruħhom fl-għaqda talfesta. Forsi wkoll li llum m'għadhiex daqshekk attraenti li wieħed jinvolvi ruħu fl-għaqdiet tal-festa. L-iskop ta' dan ilproġett hu biex naraw kif nistgħu ninvolvu iktar liż-żgħażagħ.
Kif saret ir-riċerka dwar l-involviment taż-żgħażagħ fil-festi? Ir-riċerka ppruvat tieħu profil taż-żgħażagħ li jħobbu l-festi u mhux neċessarjament li jinvolvu ruħhom fl-għaqdiet tal-festi għax jista' jkun li għandek żgħażagħ li jħobbu l-festi, imma ma jipparteċipawx fil-ħidma involuta. Ridna naraw dawk iżżgħażagħ li jinvolvu ruħhom, għaliex qed jagħmlu dan, x'inhuma l-affarijiet li jimmotivawhom, x'inhuma l-affarijiet li jistgħu jiddimotivawhom. Issondaġġ kien miftuħ għal kulħadd, għal kull min iħobb ilfesti. Ridna naraw ukoll għaliex dawk li ma jinvolvux ruħhom qed jagħmlu dan. L-istħarriġ sar għall-ħabta ta' Ġunju. L-istruttura tal-proġett kienet li organizzajna kwestjonarju, għamilna xi vox pops, organizzajna tliet seminars biex liż-żgħażagħ nagħtuhom l-opportunita' u lispazju biex jitkellmu u flimkien jiddibattu diversi temi u joħorġu
F’dan il-proġett iż-żgħażagħ u dawk kollha involuti trattaw kull qasam tal-festi
bi proposti kif tista' anke tissaħħaħ il-parteċipazzjoni. F'Ottubru saret konferenza nazzjonali li fiha laqqajna liżżgħażagħ, lil stakeholders u policymakers biex ikunu ppreżentati l-outcomes u anke lproposti ta' kif jista' jissaħħaħ dan il-qasam. Issa se nagħmlu pubblikazzjoni akkademika. Ikkuntattjana numru ta' akkademiċi li se jagħmlu papers akkademiċi ta' riċerka dwar pereżempju l-festa u l-ekonomija, il-festa u l-kriminalita' hekk kif jirriżulta li fil-lokalitajiet fejn il-festi huma iktar prominenti, hemm inqas kriminalita'.
X'ħareġ mir-riċerka li għamiltu? Il-parteċipazzjoni tażżgħażagħ fil-festi matul is-sena kulma jmur qed tonqos u dan minħabba diversi raġunijiet fosthom minħabba l-emigrazzjoni interna f'Malta stess. Pereżempju, jekk ikollok il-ġenituri tiegħek li jħobbu l-festi, ittendenza hi li inti se toħroġ tħobb il-festi wkoll. Issa jekk ilġenituri se jiċċaqilqu minn raħal għal ieħor, dawn mhux se jibqgħu involuti daqshekk u għalhekk iċ-ċans li wliedhom jibqgħu jipparteċipaw u jibqgħu jħobbu l-festa, se jonqos. Flistatistika joħroġ li fost dawk li jħobbu l-festi, l-iktar age bracket rappreżentattiva kienet ta' bejn 15 u 19-il sena jew 41 filmija. Aktar ma tikber, aktar
għandek affarijiet, bħall-familja, studju u karriera li jnaqqsu lġibda lejn il-festi. Mir-riċerka ħareġ ukoll li 52 fil-mija tażżgħażagħ ġejjin minn settur postsekondarju u 72 fil-mija ġejjin minn familji li jagħmlu xogħol manwali, għalhekk ilqasam manwali għadu b'saħħtu ħafna fil-festi. Jidher li aktar ma wieħed ikollu livell għoli ta' edukazzjoni, inqas jinvolvi ruħu fil-festi. Ħaġa interessanti hi li fil-bidu tagħhom, dawn lgħaqdiet kienu mmexxija minn nies ta' ċerti professjonijiet bħal avukati, għalkemm għad baqa' xi nies professjonali jmexxu dawn l-għaqdiet.
Teżisti stigma lejn iż-żgħażagħ li jinvolvu ruħhom fil-festi? Kif qed insemmu l-klassijiet soċjali, fl-istħarriġ ridna nistħarrġu wkoll jekk hemmx stigma fuq iż-żgħażagħ li jinvolvu ruħhom fil-festi. Jista' jkun hemm nies li jgħidu li dawn huma ta' livell iktar baxx minn oħrajn. Sibna li l-istigma teżisti u anke mis-seminars li organizzajna sibna li n-nies hemm barra lil dawk iż-żgħażagħ li jipparteċipaw fil-festi jqisuhom ta' klassi iktar baxxa. Dan m'għandux ikun il-każ għax l-għaqda tal-festa mhix hemm biss biex inti tmur tixrob il-birra - u hawn qed nikkwota lil xi ħadd li wieġeb is-survey - għaqda talfesta tinkorpora u hi skola ta'
ħiliet differenti. Inti hemm tista' titgħallem snajja’ differenti bħalma huma xogħol fl-injam, metall u restawr. Fl-istess waqt qiegħed titgħallem ukoll ċerti soft skills bħal teamwork, leadership u anke kif torganizza proġett. Dan il-proġett kien hemm min baqa' skantat kif kien organizzat minn żgħażagħ f'għaqda tal-festa minn raħal żgħir bħalma hu l-Imqabba, għal Malta kollha. Din tat ċertu standing point li l-għaqdiet talfesti mhumiex qegħdin hemm għalxejn, imma qegħdin hemm biex jagħmlu differenza.
Xi proposti ressaqtu biex tikber il-parteċipazzjoni taż-żgħażagħ fil-festi? Hawn qed nitkellmu dwar żgħażagħ ta' bejn il-15 u t-30 sena. Waqt is-seminars kienu diskussi diversi affarijiet bħalma huma l-motivazzjoni, l-identita' fil-komunita', il-perċezzjonijiet u affarijiet oħra. Missondaġġ ħareġ li ż-żgħażagħ li jinvolvu ruħhom iħossu li lgħaqdiet tal-festi huma rilevanti ħafna għalihom u fihom isibu opportunitajiet biex jissoċjalizzaw u anke bħala żvog, għandhom opportunita' fejn itejbu ttalenti tagħhom u jagħtuhom ukoll sens ta' identita' u ta' komunita'. B'mod ġenerali waqt is-seminars iż-żgħażagħ ħarġu b'ħames proposti konkreti. Fosthom li l-Knisja għandha tinfetaħ iktar għaż-żgħażagħ u mir-
www.maltarightnow.com
17
Il-Ħamis, 13 ta’ Novembru, 2014
KULTURA
Studju ffinanzjat mill-UE dwar is-sehem taż-żgħażagħ fil-festi f’pajjiżna
F’dan il-proġett ħarġu numru ta’ proposti bil-għan li issa jingħaddew lill-awtoritajiet konċernati biex ikunu jistgħu jitwettqu ħalli jkun salvat dan il-patrimonju
riċerka ħareġ ukoll li l-festi huma link qawwija bejn iżżgħażagħ u l-ispiritwalita'. Jekk possibbilment il-Knisja ma tagħtix lok fejn iż-żgħażagħ jipparteċipaw fil-festi, jista' jkun li ż-żgħażagħ jitbiegħdu iktar mill-Knisja għax jista' jkun li lfesta hi l-aħħar link bejniethom. Iż-żgħażagħ ipproponew li jkunu ċċelebrati quddisiet iktar adattati għaż-żgħażagħ u li jkunu jistgħu jipparteċipaw direttament fihom. Din f'ċerti lokalitajiet diġa' tinħass u f'oħrajn le. Waqt is-seminars kien evidenti li meta jkollok qassis żagħżugħ li forsi jkun kappillan jew arċipriet f'lokalita’ u li jkun iħobb il-festi, hemm iħossu li verament il-Knisja qed tgħin ħafna għax dak il-kappillan jew arċipriet qiegħed japprezza l-ħidma taż-żgħażagħ u mhix titqies bħala xkiel. Għalhekk ikun hemm aktar possibbilta' li ż-żgħażagħ jipparteċipaw. Proposta oħra kienet li hemm bżonn li l-istat jinvesti iktar fil-festi biex ikun hemm sostenn mill-aspett finanzjarju biex jibqa' l-volontarjat u jitnaqqas l-ammont ta' ġiri għal permessi u burokraziji li jxekklu mill-ħidma tal-għaqdiet talfesti. Jirriżulta li s-subien huma aktar involuti fl-għaqdiet talfesta imma din ix-xejra qed tinbidel u aktar nisa qed jinvolvu ruhom f'dawn l-għaqdiet u dan
mhux biss biex imorru jnaddfu, imma involuti wkoll fil-kumitati u hemm min hu president ta' għaqda. Hemm anke nisa li qed jaħdmu n-nar u waħda minnhom hi Pauline Agius Farrugia, koordinatur ta' dan il-proġett li meta kellha 19-il sena ġabet il-liċenzja u bdiet taħdem in-nar. Illum lgħaqdiet tal-festa huma aktar miftuħin għan-nisa wkoll.
Kif jista' jkun iktar involut l-istat? Hemm bżonn inċentivi jew sussidji mill-istat biex jidħlu fisseħħ ċerti elementi ta' sigurta' jew ta' ċertifikazzjoni. Millgħaqdiet tal-festi joħorġu diversi ħiliet u tajjeb li ż-żgħażagħ jingħataw rikonoxximent jew ċertifikazzjoni għall-ħiliet li qed jakkwistaw biex din il-forma ta' edukazzjoni informali tiġi ċertifikata u ż-żgħażagħ ikunu jistgħu jużawha. Fil-Junior College dak li qabel kien jissejjaħ isSystems of Knowledge, illum parti minnu hu xogħol volontarju li żagħżugħ ta' 16 jew 17-il sena jista' jagħmel mat-tfal ta' orfanatrofju jew ma’ għaqda talfesta. Jista' jkun li nimxu lil hinn minn hekk u mhux nibqgħu biss nirrikonoxxu l-ħidma ta' żgħażagħ ta' 16 jew 17-il sena, imma jkun rikonoxxut ukoll ixxogħol li jagħmlu żgħażagħ oħrajn matul is-sena. Ħaġa oħra li tista' tiġi kkunsidrata hi li l-
istat jgħin biex iż-żgħażagħ li jinvolvu ruħhom fil-festi, jagħmilhom iktar konxji li dawn il-ħiliet li bihom joħorġu żżgħażagħ mill-għaqdiet talfesta, iridu jinkluduhom pereżempju fuq CV formali għax se jgħinuhom biex isibu xogħol. Qed nissuġġerixxu wkoll li l-istat joffri dawn linċentivi u sussidji fuq l-elementi ta' sigurta'. Min jipparteċipa fil-festa kultant ikun espost għal ċerti riskji. Jekk naraw li ż-żgħażagħ jgħaddu minn struttura formali ta' kif jirċievu ċertifikazzjoni, ovjament irid ikun hemm element ta' sigurta'. Pereżempju, li jkollok l-apparat neċessarju waqt larmar. Ta' min ifakkar li għaqda tal-festa hi limitata fil-fondi tagħha u jekk tal-inqas l-istat jgħin biex l-għaqda tkun konformi mal-istandards tas-sigurta' fejn in-nies ikollhom ilbies bħal hard hats, visibility jackets, jew cages għal waqt li jkun qed jinħadem l-armar, dan ikompli jgħin biex jingħata viżwal iktar professjonali tal-festa.
Wieħed mill-aspetti ekonomiċi tal-festi hu t-turiżmu. Is-sondaġġ daħal f'dan l-aspett? Iva daħal f'dan l-aspett ukoll għax il-barranin ifittxu ħafna lfesti f'Malta u għalhekk il-festi huma swieq għat-turisti f'pajjiż-
na. Wieħed diffiċli jara riklam ta' Malta bla ma jara n-nar jew element ta' festa b'xi mod jew ieħor. Hemm ukoll numru mhux ħażin ta' żgħażagħ li jinvolvu ruħhom fil-logħob tan-nar. Jekk inti tkun midħla tal-għaqdiet talfesti tirrealizza li tista' tkun involut fil-logħob tan-nar bla ma tkun qed tmiss in-nar, imma tagħmel xogħol bħalma hu lkartun jew il-ħadid tan-nar talart. Il-fatt li ż-żgħażagħ qalu li huma involuti fin-nar, ma jfissirx li qegħdin jiksru l-liġi. Issemma wkoll li hemm diversi kwistjonijiet marbutin man-nar u hemm nies li l-logħob tan-nar idejjaqhom.
X'se jsir mill-konklużjonijiet tal-proġett? Fil-ġimgħat li ġejjin se nerġgħu naqbdu dak li ħareġ mill-proġett u l-proposti u se jitpoġġew f'dokument li se jitqassam lill-istakeholders u lill-policy makers tant li għandna niltaqgħu mal-President, mal-Prim Ministru, mal-Kap talOppożizzjoni, mal-Għaqda Każini tal-Baned u malAġenzija Żgħażagħ biex huma jkunu jistgħu jaraw liema aspetti tar-riċerka jridu jaħdmu fuqhom. Inutli li dan id-dokument inżommuh għandna għax irridu li ħaddieħor ikompli jaħdem fuqu.
X'konklużjoni wasalt għaliha permezz tal-proġett?
Il-festi huma xi ħaġa importanti ħafna fil-kultura Maltija u l-għaqdiet tal-festi huma essenzjali biex il-festi jkunu organizzati u rridu naraw li ż-żgħażagħ ikomplu jipparteċipaw. Dan l-involviment nistgħu neħduh minn binarji differenti u jekk kulħadd jagħmel sforz min-naħa tiegħu, nistgħu nilħqu riżultati aħjar. L-istat, bil-policies, b'iktar kollaborazzjoni bejn l-istakeholders kollha u anke mill-għaqdiet tal-festa nfushom u mill-individwi fejn aħna stess irridu nkunu miftuħin biżżejjed biex nilqgħu iktar nies li huma ta' ideat differenti u nkunu miftuħin iktar għal persuni b'diżabbilta' jew LGBT. Dawn kollha huma affarijiet li se jgħinu biex iżżgħażagħ jinvolvu ruħhom iktar. Dan hu l-ewwel proġett taxxorta tiegħu f'Malta u nispera li ma jkunx l-aħħar wieħed. Jien nappella biex għaqdiet oħrajn jimxu fuq dan il-pass u jieħdu dan bħala stepping stone biex ikunu jistgħu jagħtu l-kontribut tagħhom. Il-feedback li kellna kien pożittiv ħafna kemm millgħaqdiet, mill-istat u l-prospetti huma sbieħ biex inkomplu nsaħħu l-festi.
www.maltarightnow.com
AĦBARIJIET TA’ BARRA
Deċiżjoni storika dwar dawk li jabbużaw mill-benefiċċji soċjali L-UNJONI EWROPEA
Ċittadini tal-Unjoni Ewropea li jmorru jgħixu f’pajjiż ieħor tal-Unjoni imma ma jkollhomx il-mezzi biex imantnu lilhom infushom finanzjarjament jistgħu jibdew jitwaqqfu milli jidħlu f’pajjiżi tal-UE. Dan wara deċiżjoni storika millQorti Ewropea tal-Ġustizzja. Il-kawża ntrebħet mill-Gvern Ġermaniż minħabba mara Rumena li marret tgħix ilĠermanja ma’ binha biex tgħix ma’ oħta hemmhekk. Din imbagħad applikat għall-benefiċċji soċjali għaliex kienet qed
tfittex ix-xogħol. Irriżulta wkoll li din il-persuna ma kellha ebda kwalifika u għalhekk ma kienx faċli biex issib xogħol. Issa, permezz ta’ din iddeċiżjoni, kien stabbilit id-dritt tal-pajjiżi tal-UE li jiċħdu lbenefiċċji liċ-ċittadini mill-UE li ma jkollhomx xogħol u m’għandhomx flus biex imantnu lilhom infushom. Id-deċiżjoni kienet ta’ sodisfazzjon mhux biss għallĠermanja imma għal pajjiżi membri oħra wkoll, fosthom irRenju Unit. David Cameron, il-
Prim Ministru Ingliż, stqarr li kellu l-intenzjoni jrażżan sew lil dawk l-Ewropej li jmorru jgħixu r-Renju Uniti biex japprofittaw mis-sistema ta’ benefiċċji soċjali. Dan il-fenomenu hu magħruf bħala “benefit tourism”. Il-Belġju diġà jibgħat l-ittri lil dawk iċ-ċittadini ta’ pajjiżi oħra tal-UE li jkunu bla xogħol u jitlob li dawn jitilqu mill-pajjiż. Id-deċiżjoni enfasizzat li kien legali li wieħed jimblokka laċċess għal dawk li ma jkunux qed jikkontribixxu għal dawn il-
benefiċċji permezz ta’ ħlas tattaxxi tal-pajjiż. Issa hemm min qed isostni li permezz ta’ din id-deċiżjoni, ilgvernijiet jistgħu jisfurzaw lil dawn in-nies biex iħallu lpajjiż. Id-deċiżjoni tal-Qorti Ewropea stabbiliet li ċittadini ta’ pajjiż ieħor tal-UE u li japplikaw għall-benefiċċji soċjali, iridu jagħtu prova li għandhom xogħol, għandhom ċans li jsibu xogħol jew għandhom mezzi biżżejjed biex imantnu lilhom infushom u l-familji tagħhom.
19
Il-Ħamis, 13 ta’ Novembru, 2014
Skont il-liġijiet Ewropej, dawk bla xogħol jistgħu jibqgħu f’pajjiż ieħor tal-EU jekk ikollhom riżorsi biżżejjed – spiss biżżejjed biex ikopru l-kera ta’ residenza u għall-affarijiet bażiċi ta’ kuljum. B’reazzjoni għal din iddeċiżjoni, Manfred Weber, ilKap tal-PPE, qal li din iddeċiżjoni kienet turi li l-pajjiżi tal-UE setgħu jevitaw lil dawk “it-turisti tal-benefiċċji soċjali” mingħajr ma jiksru l-prinċipji tal-moviment ħieles taċ-ċittadini tal-UE.
IL-ĠAPPUN: Il-karozza ‘Seven Eleven Evangelion Limited Edition’ għall-wiri għall-ewwel darba f’Tokjo. Dan hu mudell uniku ta’ din il-karozza li tidher fil-cartoons ‘Neon Genesis Evangelion’ u se jinbiegħ għal aktar minn 100,000 ewro permezz ta’ lotterija. Il-karozza nbniet minn Mitsuoka Motor Co. (Ritratt: EPA)
Possibbiltà li Arafat kien sar Nisrani IR-RENJU UNIT
Hekk kif qed jitfakkar lgħaxar anniversarju mill-mewt ta’ Yasser Arafat, tidher il-possibbiltà li ftit qabel ma miet kien ikkonverta u sar Nisrani. Dan stqarru R.T. Kendall, awtur u mexxej Nisrani, f’intervista mal-Premier Christianity. Kendall, lejn laħħar snin ta’ Arafat, kien sar ħabib tal-mexxej Palestinjan u kien imur jitlob miegħu diversi drabi. Hu qal li darba minnhom kienu raw flimkien ‘The Passion of Christ’ ta’ Mel Gibson u li Arafat kien beka u wara staqsa kif seta’ jsir Nisrani. Hu qal li ma setax
jikkonferma jekk Arafat fil-fatt kienx sar Nisrani imma dan hu s-suspett li għandu. Hu qal li b’kollox kien talab ma’ Arafat ħames darbiet. Hu qal li l-ewwel darba li kien iltaqa’ ma’ Arafat kien fl-2002. Laqgħa li suppost kienet ta’ 20 minuta spiċċat damet sagħtejn u kienet il-bidu ta’ ħbiberija. Kendall, li hu mwieled flIstati Uniti u li kien imexxi Westminster Chapel f’Londra, qal li spiss Arafat kien jitolbu jgħidlu aktar dwar il-ħajja ta’ Ġesù. Arafat kien miet fil-11 ta’ Novembru tal-2004 kaġun ta’ kawżi mhux stabbiliti.
Jirritorna l-grupp Band Aid wara 30 sena IR-RENJU UNIT
Sir Bob Geldof, il-kantant talBoomtown Rats u fundatur talewwel grupp Band Aid, ħejja rraba’ recording l-kanzunetta ‘Do They Know it’s Christmas?’ li kienet laħqet il-quċċata tal-charts fil-Milied tal-1984. Din il-versjoni se tkun interpretata minn Band Aid 30, grupp li jinkludi ismijiet stabbiliti u membri tal-ġenerazzjoni l-ġdida ta’ kantanti. L-iskop ewlieni talkanzunetta hu li tiġġenera l-fondi għall-kampanja kontra l-marda talEbola fil-Punent tal-Afrika.Geldof jisħaq li ħa l-ispirazzjoni tiegħu mill-kuraġġ fenomenali tat-tobba u l-infermiera li qed jivvjaġġaw lejn il-pajjiżi fejn żviluppa dan il-virus qattiel. L-aħħar recording ta’ ‘Do They Know It’s Christmas?’ jinvolvi l-
membri tal-grupp One Direction li ħadd minnhom ma kien twieled fil-ġimgħat meta l-verżjoni oriġinali kienet l-aktar diska popolari fir-Renju Unit. Magħhom hemm il-kantanti u lgruppi Adele, Ed Sheeran, Sinead O’Connor, Ellie Goulding, Bastille, Jessie Ware, Foals, Underworld u Paloma Faith, u lkantant veteran tal-grupp U2, Bono, jirritorna wkoll għal Band Aid 30. Bob Geldof, li għandu 60 sena u l-kantant mużiċist Skoċċiż, Midge Ure, kienu kitbu l-ewwel single ta’ Band Aid, bid-diska oriġinali ‘Do They Know It’s Christmas?’, li kantaw fiha Bono, George Michael, Paul Weller, Boy George u Simon le Bon. Din spiċċat l-aktar single li nbiegħet f’kull żmien fir-
Renju Unit meta ħarġet 30 sena ilu. L-istess diska wasslet għallkunċerti leġġendarji bit-tema ‘Live Aid’ tal-1985, li kienu ġġeneraw mal-€150 miljun għall-ġlieda kontra l-ġuħ fl-Etjopja. Minn dak iżżmien kien hemm żewġ charity recordings oħra ta’ ‘Do They Know It’s Christmas?’ minn Band Aid II, fl-1989, u Band Aid 20, fl2004, li wkoll telgħu fl-ewwel post tal-klassifiki tas-singles fir-Renju Unit. Sir Bob Geldof, f’dawn il-jiem, ammetta li r-riunjoni tiegħu malmembri l-oħra tal-grupp Boomtown Rats – li fis-snin sebgħin kellu suċċessi kbar b’‘Rat Trap’ u ‘I Don’t Like Mondays’ – għenitu jsib ftit tal-wens wara li bintu Peaches, f’April, mietet b’overdose tad-droga eroina.
www.maltarightnow.com
22
Il-Ħamis, 13 ta’ Novembru, 2014
06:02 07:55 08:00 09:00 09:02 10:00 10:02 11:00 11:03 11:55 12:00 12:15 14:30 15:00 15:02 16:00 16:02 17:00 17:55 18:00 19:20 20:00
TV/RADJU
Radio 101 breakfast club Obituaries/angelus Radio 101 breakfast club (cont) News update Magazine 101 News update Magazine 101 (cont) Editorjal Club 101 Obituaries/angelus News bulletin The big show Hitsteria News update Hitsteria (cont) News update Hitsteria (cont) Newsdesk Obituaries News bulletin Lura d-dar News update
Għat-tfal fuq il-Cable 06:20 - The Suite Life on Deck 06:45 - Good Luck Charlie 07:05 - Good Luck Charlie 07:30 - Sonny With a Chance 07:55 - Sonny With a Chance 08:15 The Suite Life on Deck 08:40 - The Suite Life on Deck 09:05 - That’s So Raven 09:25 - That’s So Raven 09:50 A.N.T. Farm 10:15 - A.N.T. Farm 10:35 - Good Luck Charlie 11:00 Good Luck Charlie 11:25 - Jessie 11:45 Jessie 12:10 - Austin & Ally 12:35 Win, Lose or Draw 13:00 - My Babysitter’s a Vampire 13:25 - My Babysitter’s a Vampire 13:50 - My Babysitter’s a Vampire 14:10 – Violetta 15:00 - Dog With a Blog 15:20 - Jessie 15:45 - Hannah Montana 16:10 Wolfblood 16:30 – Wolfblood 16:55 Gravity Falls 17:20 - Violetta 18:05 PrankStars 18:20 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 18:45 - Spooksville 19:10 - I Didn’t Do It 19:35 - I Didn’t Do It 20:00 - Good Luck Charlie 20:25 - A.N.T. Farm 20:50 - Shake It Up! 21:10 - Wolfblood 21:35 - Wolfblood 22:00 - Violetta 22:45 - The Hive 22:50 - Art Attack 23:15 - Art Attack 23:40 Jungle Junction 23:55 - Jungle Junction, Nickelodeon 07:55 - SpongeBob SquarePants 08:20 - Dora the Explorer 08:45 Umizoomis 09:10 - Tickety Toc 09:28 - Little Kingdom 09:35 - PAW Patrol 10:00 - Zack and Quack 10:25 - Olive the Ostrich 10:50 - Bubble Guppies 11:15 - Winx Club 11:40 - Totally Spies! 12:05 - T.U.F.F. Puppy 12:30 iCarly 12:55 Victorious 13:20 - Big Time Rush 13:45 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:10 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:40 - The Penguins of Madagascar 15:05 - The Penguins of Madagascar 15:30 - Rocket Monkeys 15:55 Rabbids Invasion 16:20 - Marvin Marvin 16:45 – iCarly 17:10 - Big Time Rush 17:35 - T.U.F.F. Puppy 18:00 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 18:25 - The Penguins of Madagascar 18:50 - The Fairly OddParents 19:15 - SpongeBob SquarePants 19:40 - Victorious 20:05 iCarly 20:30 - SpongeBob SquarePants 20:55 - Avatar: The Legend of Aang 21:20 - Big Time Rush 21:45 - Big Time Rush 22:10 - The Penguins of Madagascar 22:35 - The Penguins of Madagascar 23:00 – iCarly 23:25 – iCarly 23:50 – Victorious. Jim Jam 07:30 - Fluffy Gardens 07:40 Noksu 07:45 - Jarmies 08:00 - Kipper
08:10 - Shapes 08:20 - What’s The Big Idea^ 08:25 - What’s The Big Idea^ 08:30 - Gazoon 08:35 - Snapatoonies 09:00 - Heroes of the City 09:15 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 - Hip Hip Hurray 09:55 - Benjamin’s Farm 10:00 - See the Sea 10:05 - Lots & Lots Of... 10:20 - Bob the Builder 10:30 - Fireman Sam 10:40 - Thomas and Friends 10:50 See the Sea 10:55 - Nouky & Friends 11:00 - Rubbadubbers 11:10 - Pingu 11:15 - Tiny Planets 11:20 - Woody Buddies 11:25 - Woody Buddies 11:30 - Monkey See, Monkey Do 11:40 - Barney and Friends 12:10 Fluffy Gardens 12:20 - Noksu 12:25 – Jarmies 12:40 - What’s The Big Idea^ 12:45 - What’s The Big Idea^ 12:50 - Hip Hip Hurray 13:05 - Heroes of the City 13:20 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:45 Gombby’s Green Island 14:00 Woody Buddies 14:05 - Woody Buddies 14:10 – Snapatoonies 14:35 - My Animal Family 14:50 - Gazoon 14:55 - See the Sea 15:00 - Fluffy Gardens 15:10 – Noksu 15:15 Jarmies 15:30 - Angelina Ballerina 15:45 - Monkey See, Monkey Do 15:55 - Barney and Friends 16:25 Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 Gombby’s Green Island 17:00 - Bob the Builder 17:10 - Fireman Sam 17:20 - Thomas and Friends 17:30 See the Sea 17:35 - Monkey See, Monkey Do 17:45 - Dougie in Disguise 17:55 - Heroes of the City 18:10 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:35 - Hip Hip Hurray 18:50 - What’s The Big Idea! 18:55 What’s The Big Idea? 19:00 - My Animal Family 19:15 - Noksu 19:20 Shapes 19:30 - Monkey See, Monkey Do 19:40 - Barney and Friends 20:10 - Woody Buddies 20:15 - Woody Buddies 20:20 - Gombby’s Green Island 20:35 - Connie the Cow 20:45 - Hip Hip Hurray 21:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 Heroes of the City 21:40 - What’s The Big Idea^ 21:45 - What’s The Big Idea^ 21:50 - Tiny Planets 21:55 Pingu 22:00 - Bob the Builder 22:10 - Fireman Sam 22:20 - Thomas and Friends 22:30 - See the Sea 22:35 Dougie in Disguise 22:45 - Slim Pig 22:55 - Connie the Cow 23:05 – Kipper 23:15 - My Animal Family 23:30 - Woody Buddies 23:35 Woody Buddies 23:40 - What’s The Big Idea^ 23:45 - What’s The Big Idea^ 23:50 - Barney and Friends.
Indibate – NET Television, 22:30
Il-programm Indibate tal-lejla se jiffoka fuq aspett mill-iktar importanti għall-pajjiż; l-iżvilupp infrastrutturali. Fl-istudio mal-preżentatur Matthew Paris, se jkun hemm l-ex Ministru Michael Falzon u limprenditur u lukandier Tony Zahra. Bil-parteċipazzjoni taż-żgħażagħ fl-istudio, il-progrmam Indibate se joħloq diskussjoni dwar il-mod kif id-deċiżjonijiet li bdew jittieħdu mill-Maltin wara l-Indipendnza fetħu opportunitajiet ġodda biex il-pajjiż beda jimraħ f'oqsma ġodda li fi żmien l-Ingliżi kienu jidhru impossibbli biex fihom il-pajjiż jinvesti. Il-programm se jiffoka wkoll fuq il-fiduċja li l-imprendituri Maltin kisbu permezz tal-Indipendenza u l-mod kif tul is-snin il-pajjiż wettaq l-investiment infrastrutturali ġdid li permezz tiegħu kien kapaċi jattira l-investiment barrani li ħoloq ix-xogħol TVM 06:30 - Hbieb u Ghedewwa 07:00 TVAM 08:30 - Realta' - repeat 09:30 Malta u lil hinn minnha 11:00 - Valletta 11:30 - Teleshopping 12:00 - News 12:10 - TVPM 15:00 - News 15:05 Hbieb u Ghedewwa 15:45 Teleshopping 16:30 - Secret Show 16:45 - Deadly Art 17:00 - Secret Show 17:15 - Me and My Monsters 17:50 Nisga Maltija 18:00 - News 18:15 Teleshopping 18:45 - Junior Eurovision Song Contest 2014 20:00 - News 20:50 - Katrina 21:50 - Headline News 21:55 - Paq Paq Lifestyles 22:30 - Gadgets 23:00 - News 23:20 - Hbieb u Ghedewwa TVM 2 06:00 - Euronews 07:00 - News Loop 08:30 - TVAM (R) 10:00 - Science Exposed 11:00 - Triq/Twelid il-Kelma 11:15 - Luxdesign 12:30 - MEA 13:00 - JESC Special 14:00 - Science Exposed 15:00 - It-triq/Twelid 15:10 - TVPM (R) 18:00 - Venere 18:30 - GFA roundup 19:00 - Pellikola 19:30 - Science Exposed 20:30 - News for the hearing impaired 20:40 - Dwarna 21:45 Kultema 22:15 - Kurrenti 23:15 Sports News 23:30 - Financial News 23:35 - News In English Raiuno 07:52 - Unomattina (Jinkludi t-Tg1 u Che tempo fa sal-11am) 10:00 - Storie Vere 11:10 - A conti fatti 12:00 - La prova del cuoco 13:30 - Telegiornale 14:00 - Tg1 Economia 14:05 - Dolci
dopo il Tiggì 14:40 - Torto o ragione? Il verdetto finale 16:00 - La vita in diretta 16:30 - Tg1 16:40 - La vita in diretta 18:50 - L'Eredità 20:00 - Telegiornale 20:30 - Affari tuoi 21:10 - Carosello Reloaded 23:28 - Tg1 60 Secondi 23:35 - Porta a Porta 01:10 - Tg1 notte. Raidue 07:10 - Heartland 08:35 - Le Sorelle McLeod 10:00 - Tg2 Insieme 11:00 - I Fatti Vostri 13:00 - Tg2 giorno 14:00 Detto Fatto 16:15 - Castle Di nuovo amici 17:00 - SuperMax TV 17:45 Parlamento Telegiornale 17:55 - Tg2 Flash L.I.S. 18:50 - N.C.I.S. Los Angeles 20:30 - Tg2 21:00 - Impazienti 21:10 - Virus Il contagio delle idee 23:50 - Tg2 00:05 - Obiettivo Pianeta 01:00 - Hawaii Five-0 01:50 - La Piovra 2 03:55 - Tg2 Eat Parade. Raitre 07:00 - Tgr Buongiorno Italia 08:00 Agorà 10:00 - Mi manda RaiTre 11:00 - Elisir 11:10 - Tg3 Minuti 11:13 Elisir 12:00 - Tg3 12:45 - Pane quotidiano 13:10 - Il tempo e la Storia 14:00 - Tg Regione 15:10 - Terra nostra 2 15:55 - Aspettando Geo 19:00 - Tg3 20:00 - Blob 20:15 - Sconosciuti La nostra personale ricerca della felicità 20:35 - Un posto al sole 21:05 - Ieri. oggi e domani 23:15 - The Newsroom 00:00 - Tg3 Linea notte 01:05 Parlamento Telegiornale. Canale 5
07:00 - prima pagina tg5 07:54 –
traffico 07:59 – tg5 08:45 - mattino cinque 11:00 – forum 13:00 – tg5 13:41 - beautiful - prima tv 14:15 centovetrine - prima tv 14:45 - uomini e donne 16:15 - il segreto - prima tv 17:00 - pomeriggio cinque 18:45 avanti un altro 19:57 - tg5 prima pagina 20:40 - striscia la notizia 21:10 – zelig 23:30 – matrix 01:31 - tg5 Rete 4 07:10 - hunter iv 08:05 - cuore ribelle 09:30 - carabinieri 6 10:35 - sai cosa mangi ? 10:45 - ricette all'italiana 11:30 – tg4 12:00 - detective in corsia 13:00 - la signora in giallo 14:00 - lo sportello di forum 15:30 - hamburg distretto 21 16:39 – mogambo 18:55 – tg4 19:35 il segreto 20:30 - tempesta d'amore 8 21:15 - life - uomo e natura 23:59 - il macellaio (di a. Grimaldi) 01:32 - tg4 night news 01:56 - eutanasia di un amore Italia 1
07:15 - tutto in famiglia 07:45 mike & molly ii 08:40 - psych iv 10:30 - the closer vii 12:25 - studio aperto 13:02 - sport mediaset 14:05 - i simpsons xxiv 14:35 – futurama 15:00 - 2 broke girls ii 15:20 - big bang theory iv 16:05 - e alla fine arriva mamma! 16:50 - chuck v 18:30 - studio aperto 19:20 - c.s.i. new york 21:10 - the chronicles of riddick 23:25 - bangkok dangerous 01:35 - sport mediaset 02:00 - studio aperto - la giornata 02:15 trasformat
www.maltarightnow.com
23
Il-Ħamis, 13 ta’ Novembru, 2014
TV/RADJU
GO Stars 07:20 - Captain Phillips 09:30 Cirque Du Soleil 11:00 - The Office 11:25 - Family Weekend 13:10 Still Life: A Three Pines Mystery 14:35 Edward Scissorhands 16:20 - Lincoln 18:50 - Inside Man 21:00 - Grudge Match 22:50 - Don Jon 00:20 - Spring Breakers 01:55 - The Office 02:20 Cirque Du Soleil 03:50 - Don Jon 05:20 - Edward Scissorhands.
Melita More 08:30 - Rude Tube 09:00 Grey's Anatomy 09:45 - Private Practice 10:30 - Criminal Minds 11:15 - The Amazing Race 12:00 - Glee 13:00 Days Of Our Lives 13:45 - Rude Tube 14:15 - Grey's Anatomy 15:00 - Private Practice 15:45 - Criminal Minds 16:30 - Dallas 17:15 - Psych 18:15 - Days Of Our Lives 19:00 - Chicago Fire 19:45 - Suits 20:30 - Perception 21:15 Supernatural 22:00 - True Blood 23:00 - Game Of Thrones 00:00 - Chicago Fire 00:45 - The Mentalist 01:30 Rude Tube 02:00 - Whitney
Mediaset Italia 06:15 - Caro maestro 07:00 - Casa Vianello 07:30 - Casa Vianello 08:00 Non e la Rai 09:20 - Nonno Felice 09:45 - I Cesaroni IV 10:25 - Torte d’Autore 10:50 - La sai l’ultima? 11:01 - La sai l’ultima? 11:15 Centovetrine 11:40 - Uomini e donne 12:50 - Avanti un altro! 13:40 - Vivere III 14:05 - I Cesaroni II 15:00 - Casa Vianello 15:25 - Casa Vianello 15:50 Carabinieri 16:40 - Ricette all’Italiana 17:10 - Forum 18:35 - Centovetrine 19:00 - Tg5 19:35 - I Cesaroni II 20:35 - Le tre rose di Eva 21:25 - Uomini e donne 22:25 - Colorado 23:20 - Vite In Apnea 23:45 - Torte d’Autore. BBC Entertainment 06:00 - Charlie and Lola 06:15 Woolly & Tig 06:20 - Mr Bloom’s Nursery 06:40 - Bobinogs 06:50 Little Prairie Dogs 07:00 - Gigglebiz 07:15 Charlie and Lola 07:30 - Woolly & Tig 07:35 - Mr Bloom’s Nursery 07:55 – Bobinogs 08:05 - Little Prairie Dogs 08:15 - The Weakest Link 09:00 - Absolutely Fabulous 09:30 - Me and Mrs Jones 10:00 – EastEnders 10:30 –
Doctors 11:00 - Alone in the Wild 11:50 - Tough Guy Or Chicken? 12:40 - Absolutely Fabulous 13:10 - Me and Mrs Jones 13:40 - Keeping Up Appearances 14:10 – EastEnders 14:40 - Doctors 15:10 - Alone in the Wild 16:00 - Tough Guy Or Chicken? 16:55 - Me and Mrs Jones 17:25 - The Weakest Link 18:10 - EastEnders 18:40 - Doctors 19:10 Alone in the Wild 20:00 - Only Fools and Horses... 20:30 - Absolutely Fabulous 21:00 Whitechapel 21:50 - Bedlam 22:35 Hebburn 23:05 - Crime and Punishment TCM 06:45 - Dial M for Murder 08:30 Operation Crossbow 10:25 - Thirty Seconds Over Tokyo 12:45 - Challenge to Lassie 14:00 - High Society 15:45 Grand Prix 18:30 - Double Trouble 20:00 - Wild Rovers 22:10 - Period of Adjustment
MGM Movie 07:50 – X-15 09:35 - The Border 11:00 - Stella 12:50 - French Kiss 14:40 - Mr. Wonderful 16:20 – Impromptu 18:05 - Maxie 19:40 Pieces of April 21:00 - Bad Influence 22:40 - In Dangerous Company.
Diva Universal 06:00 - Kojak 06:55 - Wolff’s Turf 07:50 - Agatha Christie’s Marple 09:33 - Great Women 09:50 - Kojak 10:50 - Agatha Christie’s Poirot 11:50 - Agatha Christie’s Marple 13:35 Great Women 13:50 - Law & Order 14:50 - Agatha Christie’s Poirot 15:50 - Agatha Christie’s Poirot 16:50 Agatha Christie’s Marple 18:38 Great Women 18:50 - Quincy, M.E. 19:50 - Agatha Christie’s Poirot 20:50 - Great Women 21:00 - Father Brown 22:00 - Father Brown 23:00 - Murder, She Wrote 23:53 - Murder, She Wrote. Discovery Channel 06:00 - How It’s Made 06:25 Auction Kings 06:50 - Auction Hunters 07:15 - Extreme Fishing With Robson Green: At the Ends of the Earth 08:10 Man, Woman, Wild 09:05 - Alaska: The Last Frontier 09:55 - Gold Divers
10:50 - Mega Builders 11:40 - Wheeler Dealers 12:35 - Rise of the Machines 13:30 - James May’s Man Lab 14:25 Tethered 15:20 - Tethered 16:15 Tethered 17:10 - Container Wars 17:40 - Storage Hunters 18:05 - Auction Hunters 18:35 - Auction Kings 19:00 How It’s Made 19:30 - How It’s Made 20:00 - Baggage Battles 20:30 Baggage Battles 21:00 - What’s in the Barn? 21:30 - Garage Gold 22:00 Close-Up Kings 23:00 - Game of Stones. Discovery World 06:00 - Lake Escapes 06:25 - Out of the Wild: Venezuela 07:15 - Chasing Classic Cars 07:40 - Classic Car Club 08:05 - In Pills We Trust 08:55 Prophets of Science Fiction 09:45 Weapon Masters 10:35 - Alaska: Surviving the Last Frontier 11:25 - We Built This City 12:15 - Out of the Wild: Venezuela 13:05 - Chasing Classic Cars 13:30 - Classic Car Club 13:55 North America 14:45 - Tank on the Moon 15:35 - Weapon Masters 16:25 I Shouldn’t Be Alive 17:20 - Hell on High Water 18:15 - We Built This City 19:10 - Expedition Alaska 20:05 Chasing Classic Cars 20:30 - Classic Car Club 21:00 - Hell on High Water 21:55 - I Was Bitten 22:50 - Ten Commandments of the Mafia 23:45 Chasing Classic Cars
Discovery Science 06:00 - When Robots Rule 06:50 Scanning the Skies: The Discovery Channel Telescope 07:40 - The Gadget Show 08:05 - How It’s Made 08:30 The World’s Strangest UFO Stories 09:20 - Sport Science 10:10 - Kings of Construction 11:00 - MythBusters 11:50 - Stephen Hawking’s Brave New World 12:40 - Future Firepower 13:30 - The Gadget Show 13:55 - How It’s Made 14:20 - Smash Lab 15:10 Sport Science 16:00 - Kings of Construction 16:50 - Space Voyages 17:40 - The World’s Strangest UFO Stories 18:30 - Body Invaders 19:20 Invisible Worlds 20:10 – MythBusters 21:00 - Body Invaders 21:50 Monsters Inside Me 22:40 - Space Voyages 23:30 - The World’s Strangest UFO Stories.
07:00 08:30 09:00 09:30 12:00 12:45 14:00 14:05 15:45 16:00 16:05 16:45 18:00 18:05 18:30 19:00 19:30 19:50 20:40 21:40 21:45 22:30 23:00
Sport fuq il-Cable
Fox Sports Europe 06:00 - MLB Whiparound 07:00 - NASCAR Race Hub 08:00 - PGA EuroPro Tour Golf 10:00 - MLB 162 10:30 - Major League Baseball 13:00 MLB Whiparound 14:00 - NASCAR Race Hub 15:00 - Major League Baseball 17:30 MLB Whiparound 18:30 - NASCAR Race Hub 19:30 - Speedmakers 20:30 - MLB Whiparound 21:30 Live: Major League Baseball. GO sports 1 07:00 - ATP World Tour Finals Match 7 09:30 - Premier League World #13 10:00 - PGA European Tour - Turkish Airlines Open - Day 1 15:00 - Serie A - Round 11 Inter v Hellas Verona 17:00 Barclays Premier League - Week 13 - Queens Park Rangers v Manchester City 19:00 - Autumn Internationals - Wales v Australia 21:00 - ATP World Tour Finals Match 10 23:30 - Vincennes Horseracing 02:00 - Ligue 1 Round 13 - Stade Rennais v Lorient 04:00 - Trans World Sport #1437 05:00 - Barclays Premier League Week 13 - Southampton v Leicester City.
XIFT - Net Television, 12.45
Il-Ħamis nibdew il-ġurnata sabiħa, fejn kull mara żgur li se tkun paxxuta issegwi kif għandha tagħmel il-make up tagħha aħjar. Imbagħad ma jonqsux il-pariri legali u kif ukoll tista’ tarma darek grazzi għall-Rachel Cini minn B4 Textiles. U fl-aħħar u mhux linqas l-inġinier Jean Paul ikellimna fuq aktar mezzi ta Enerġija.
Net News Klinika Telebejgħ Eli & I Telebejgħ Xift NET News Xift Telebejgħ NET News Big Time Malta Llejla NET News Malta Llejla Klinika Newsfeed NET News Newsfeed Mitqlu Deheb NET News Mitqlu Deheb Indibate NET News
GO sports 7 07:00 - Vincennes Horseracing 09:30 - ATP World Tour Finals Match 8 12:00 - Ligue 1 -Round 13 - Paris Saint-Germain v Olympique de Marseille 14:00 -
Barclays Premier League - Week 13 - Liverpool v Chelsea 16:00 Serie A - Round 11 - Juventus v Parma 18:00 - PGA European Tour - Turkish Airlines Open - Day 1 23:00 - Autumn Internationals England v New Zealand 01:00 Ligue 1 - Round 13 - SM Caen v Nantes 03:00 - Barclays Premier League - Week 13 - Burnley v Hull City 05:00 - Serie A - Round 11 Sassuolo v Atalanta.
GO sports 8 09:00 - Vincennes Horseracing 11:30 - ATP World Tour Finals Match 8 14:00 - Ligue 1 -Round 13 - Paris Saint-Germain v Olympique de Marseille 16:00 Barclays Premier League - Week 13 - Liverpool v Chelsea 18:00 Serie A - Round 11 - Juventus v Parma 20:00 - PGA European Tour - Turkish Airlines Open Day 1 01:00 - Autumn Internationals - England v New Zealand 03:00 - Ligue 1 - Round 13 - SM Caen v Nantes 05:00 Barclays Premier League - Week 13 - Burnley v Hull City 07:00 Serie A - Round 11 - Sassuolo v Atalanta GO sports 2 15:00 - ATP World Tour Finals Match 9 17:30 - Milan Channel 20:00 - Barclays U21 Premier League - Stoke City U21 v Newcastle Utd U21 22:00 - Milan Channel
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 13 ta’ Novenbru 2014
TA{BIL IL-MO{{ U TAG{RIF
TISLIBA
24 1
2
5
3
4
Rapport tat-temp
6
7
UV INDEX
8
4
9
10
IT-TEMP Ftit jew wisq imsa[[ab b'xi [albiet taxxita i]olati VI}IBBILTÀ Tajba minbarra fix-xita IR-RI{ Ftit qawwi g[al qawwi mill-Punent Majjistru BA{AR Qawwi IMBATT Baxx mil-Lbi/ li jsir ftit li xejn TEMPERATURA L-og[la 21˚C XITA F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 0.1mm Xita mill-1 ta’ Settembru 133.9mm IX-XEMX titla’ fis-06.35 u tin]el fil-16.57
11
Il-[amest ijiem li ;ejjin 12
13
14
15
16
17
Mimdudin> 5. Riforma (5) 6. Min ja[dem fl-g[elieqi (5) 7. Kittieb (5) 10. Bnadi (5) 11. Hu f’idejk (5) 12. Ma tax g[al kollox (5) 14. Im/aqlaq sew il-ba[ar (5) 16. Ir-raba’ parti (5) 17. {a pja/ir, issodisfa ru[u (5) 18. G[arraq int (5)
18
Weqfin> 1. Minfu[in bihom infushom (6) 2. Ta xebg[a (6) 3. Issogra (6) 4. Ferrag[ (6) 8. Qisu jien, jixbahni (5) 9. Po;;ewk fejn ma tidhirx (5) 12. Ta [jiel x’g[andu jsir (6) 13. Imbor;a, mela sax-xfar (6) 14. Gerrem, mag[ad bil-[oss (6) 15. Tag[laq billi dda[[al it-tapp (6)
Soluzzjoni tat-Tisliba tal-biera[ Mimdudin> 5. Provi; 6. Salvi; 7. Sport; 10. Taret; 11. Meraq; 12. Wiret; 14. }ifen; 16. }birr; 17. Eqlel; 18. Dwana. Weqfin> 1. Oppost; 2. u 13. Rispettabbli; 3. Estrem; 4. Miftuq: 8. }rara; 9. {rafa; 12. Widdeb; 14. }grada;15. Newwa[.
Sudoku : qieg[ed fil-kaxxi vojta n-numri mill-1 sad-9 f’kull linja orizzontali u vertikali talkwadru l-kbir. Kull numru g[andu jidher darba biss f’kull linja u f’kull kwadru ]g[ir ta’ tliet kaxxi bi tlieta. Fa/li
Soluzzjoni Sudoku
IL-{AMIS L-og[la 21˚C L-inqas 16˚C
IL-:IMG{A L-og[la 21˚C L-inqas 15˚C
IS-SIBT L-og[la 23˚C L-inqas 16˚C
IL-{ADD L-og[la 23˚C L-inqas 16˚C
IT-TNEJN L-og[la 24˚C L-inqas 17˚C
UV
UV
UV
UV
UV
3
3
3
3
3
Temperaturi fi bliet barranin It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet: Malta 21˚C ftit imsa[[ab, Al;eri 22˚C imsa[[ab, Amsterdam 11˚C imsa[[ab, Ateni 19˚C imsa[[ab, Li]bona 19˚C ftit imsa[[ab, Berlin 12˚ imsa[[ab, Brussell 14˚C imsa[[ab, il-Kajr 25˚C ftit imsa[[ab, Dublin 1 0 ˚ C xita , Kopen[agen 11˚ C imsa[[ab , Frankfurt 11˚ C imsa[[ab, Milan 11˚C xita, Istanbul 17˚C ftit imsa[[ab, Londra 12˚C xemxi, Madrid 14˚C imsa[[ab, Moska 5˚C imsa[[ab, Pari;i 13˚C ftit imsa[[ab, Bar/ellona 18˚C xemxi, Ruma 18˚C imsa[[ab, Tel Aviv 26˚C ftit imsa[[ab, Tripli NA, Tune] 22˚C ftit imsa[[ab, Vjenna 13˚C ftit imsa[[ab, Zurich 8˚C imsa[[ab, Munich 8˚C imsa[[ab, St. Petersburg 8˚C imsa[[ab
Tag[rif JAG{LQU SNINHOM ILLUM Carm Fenech ( 73 sena) kompo]itur u awtur tal-lirika tal-kanzunetti; Tony Bezzina ( 66 sena) President tal Hibernians FC; Tony Bezzina (61 sena) direttur tal -
Masquarade School of Performing Arts u direttur teatrali; George Debono (59 sena) kompo]itur u direttur tal-orkestra; Joe Cordina (52 sena) sindku tax - Xaghra ; Etienne St John ( 50 sena) attur; Christabelle Curmi (46 sena) kantanta u attri/i; Vicky Licari ( 4 1 sena) judoka u ;urnalista ; Lisa Spiteri ( 32 sena) continuuty annuncer NET Television u eks pre]entatri/i u eks ;urnalista ta ’ media . link ; Svetlana Portelli ( 32 sena) kantanta ; Janet Falzon ( 30 sena) pjanista; Kelly Schembri (28 sena) kantanta u mudella; Julie Pomorski (27 sena) kantanta, attri/i u ]effiena. TA{DITA PUBBLIKA Illum il - {amis , 1 3 ta ’ Novembru fis-sede ta’ Din lArt {elwa fi Triq Melita, ilBelt Valletta fis-18:30 se ssir ta[dita pubblika dwar l-arti
funerarja fi/ - ?imiterju Ta ’ Braxia , f ’ Tal - Pieta . It ta[dita se ssir minn Janica Buhagiar. IL-KULURI TAL-PERLINI Il - kumpanija Talenti fit Teatru Manoel fl-14, il-15 u s16 ta’ Novembru fit-20:00 se jtellg[u x-xog[ol teatrali IlKuluri tal-Perlini, li hu adattament tax-xog[ol Imhuh Morda ta’ :u]e Chetcuti. Fost l - atturi li se jie[du
sehem insibu lil Mario Micallef , Monika Attard , Larissa Bonaci , Antonella Galea Loffreda, Anthony Ellul u Marvic Cordina. Direzzjoni ta’ Zep Camilleri.
WIRJA TA’ ?ERAMIKA Bejn il--15 u t-30 ta’ Ottubru fir-Razzett tal-Marki] Mallia Tabone, Triq Wied il-G[asel il - Mosta se jkun hemm miftu[a g[all-pubbliku wirja ta ’ /eramika bit - titlu Fired Earth b’xog[lijiet ta’ Darren Spiteri. Pinijiet tal-t[u[ mit-Tnejn sas - Sibt bejn is =1 8 : 00 u t 20:00 u l-{dud minbarra fil-
[inijiet imsemmija tkun miftu[a wkoll filg[odu bejn l10:00 u nofsinhar.