In-Nazzjon 24 ta' Novembru 2014 by maltarightnow dotcom

Nru 13,908

It-Tnejn, 24 ta‘ Novembru, 2014 €0.80

www.maltarightnow.com

Simon Busuttil iwieġeb lil Joseph Muscat dwar il-każ ta’ Manuel Mallia

Ara paġna 3

IL-ĠIRJA TAL-PRESIDENT. Eluf ta’ nies ta’ kull età lbieraħ filgħodu ħadu sehem fl-edizzjoni ta’ din is-sena tal-Ġirja tal-President, avveniment b’risq il-Community Chest Fund li llum kiseb post annwali fil-kalendarju ta’ bosta Maltin. Din is-sena l-parteċipanti setgħu jagħżlu bejn tliet rotot differenti minbarra dik tradizzjonali li titlaq minn quddiem il-Palazz ta’ Sant’Anton f’Ħ’Attard – il-Pjazza ta’ Raħal Ġdid, Santa Venera, u mill-Università ta’ Malta. Il-parteċipanti kollha mbagħad iltaqgħu fil-Blata l-Bajda biex daħlu lkoll flimkien fil-Belt Valletta fi Pjazza San Ġorġ. Il-Ġirja tal-President saret taħt il-Patroċinju tal-President ta’ Malta Marie Louise Coleiro Preca. Preżenti għal din l-attività kien hemm ukoll il-fundatur ta’ din l-attività, il-President Emeritu George Abela, kif ukoll bosta personalitajiet, fosthom l-eks player internazzjonali Taljan Totò Schillaci u politiċi Ara wkoll paġna 6 miż-żewġ naħat tal-Kamra, fosthom il-Prim Ministru Joseph Muscat u l-Kap tal-Oppożizzjoni Simon Busuttil.

Paul Sheehan imġiegħel jigdeb li spara fl-arja

Eluf ta’ ġellieda barranin qed imorru jiġġieldu l-Libja

Ara paġna 15

Wara l-isparaturi ta’ nhar l-Erbgħa filgħaxija fil-Gżira mix-xufier tal-Ministru Manuel Mallia

Lewis Hamilton Champion tad-Dinja tal-Formula I għat-tieni darba

Espert tal-Qorti jgħid li kien dnub mejjet kbir ħafna li ntmesset ix-xena tar-reat meta xi ħadd ta l-ordni biex il-karozza titgħabba fuq il-lowloader tal-Pulizija

Joe Mikallef

BAĠIT 2015

F’telefonata li kellu immedjatament wara li spara ż-żewġ tiri fid-direzzjoni tal-karozza li kienet laqtet lil dik tal-Ministeru – il-GM14 – il-kuntistabbli Paul Sheehan, li hu x-xufier talMinistru Manuel Mallia, allegatament ingħadlu biex jigdeb u

jgħid li t-tiri li spara hu kienu flarja u li kienu biss tiri ta’ twissija. Il-persuna li tkellmet mal-kuntistabbli Paul Sheehan qallu biex meta mistoqsi mill-Pulizija li se jaslu fil-post tar-reat, hu jgħidilhom li kien spara ż-żewġ tiri flarja u bi twissija biex is-sewwieq l-ieħor jibża’ u jieqaf, u ma jgħid

qatt li kien immira lejn il-karozza tas-sewwieq l-ieħor u jispara fiddirezzjoni tagħha. Sorsi għolja fil-Gvern li fissigħat li għaddew tkellmu ma’ In-Nazzjon qalu li l-persuna li ta dawn il-pariri lix-xufier talMinistru Manuel Mallia allegatament hu Silvio Scerri, iċ-Chief of Staff fil-Ministeru tal-Intern

u s-Sigurtà Nazzjonali. Nifhmu li waqt l-inċident serju ħafna ta’ nhar l-Erbgħa billejl ilMinistru Manuel Mallia, li kien għal okkażjoni soċjali filKwartieri Ġenerali tal-Pulizija fil-Furjana, kien infurmat ukoll b’dak kollu li kien qiegħed jiġri. Fis-sens li x-xufier tiegħu, waqt

Ara paġna 25

għal paġna 3

Illejla jwieġeb Simon Busuttil Il-Kap tal-Oppożizzjoni Simon Busuttil illejla se jwieġeb għad-diskors tal-Baġit ippreżentat mill-Gvern Laburista l-ġimgħa li għaddiet. Fl-ewwel reazzjoni għallBaġit, l-Oppozizzjoni sostniet li dan kien Bagit li mhux iżomm

il-wegħdi li l-Partit Laburista għamel mill-Oppożizzjoni qabel l-aħħar elezzjoni u li ma kienx qed iqassam il-ġid b’mod ġust fis-soċjetà. Kritika oħra tal-Oppożizzjoni hi li dan hu Baġit li se jżid ilburokrazija għal diversi setturi

u li qed idaħħal piżijiet ġodda. L-Oppożizzjoni Nazzjonalista kkritikat ukoll lill-Gvern li filBaġit ma ntweriet l-ebda direzzjoni ġdida għall-pajjiż u l-Gvern ma identifika l-ebda setturi ġodda ta’ ħolqien ta’ impjiegi. Sadattant il-Baġit ġie wkoll

f’mument fejn il-Gvern qed ikun kritikat bil-qawwi fl-opinjoni pubblika dwar l-inċident li fih ix-xufier tal-Ministru Manuel Mallia spara żewġ tiri li laqtu l-karozza ta’ ċittadin Skoċċiż f’inċident li seta’ kellu konsegwenzi ferm iktar gravi.

www.maltarightnow.com

It-Tnejn, 24 ta’ Novembru, 2014

Ma jinkisbux fondi tal-UE għall-istudju dwar link permanenti bejn Malta u Għawdex

LOKALI

Il-casino u l-Fast Ferry Service għal Għawdex mhux inklużi fil-proposti tal-Gvern

Il-Gvern ma rnexxilux jikseb flus mill-Unjoni Ewropea għall-full feasibility study biex isir il-proġett tal-link permamenti bejn iż-żewġ gżejjer. Dan joħroġ millpreżentazzjoni tal-Baġit li saret nhar it-Tnejn li għadda u li fiha l-Gvern Laburista pprova jagħti l-impessjoni li kellu diversi pjani għal Għawdex. Gvern Nazzjonalista kien

kiseb flus mill-UE biex sar listudju dwar il-mina bejn Malta u Għawdex. Dawn il-flus kienu ffinanzjaw il-pre-fesibility study tal-mina. Iżda issa, skont dak li ħareġ mill-Baġit, ilGvern ma rnexxilux iġib flus mill-UE. Għawdex fil-Baġit jissemma l-aktar f’dak li għandu x’jaqsam ma’ studji fejn kien speċifikat li

TISBIĦ TAL-VEĊĊJA. Il-MEPA għadha kif approvat il-permessi meħtieġa biex jibda xogħol ta’ tisbiħ u titjib fil-faċilitajiet tal-hekk imsejħa Veċċja, fil-lokalità ta’ San Pawl il-Baħar. Ix-xogħlijiet, li jkopru 3500 metru kwadru, se jinkludu bini ta’ faċilitajiet għas-sajjieda u ssidien ta’ opri tal-baħar, żewġ rampi għad-dgħajjes u struttura li tkompli tipproteġi l-moll fejn il-mewġ l-aktar li jimpatta. Il-moll talVeċċja, mibni fis-snin 30, jipproteġi sezzjoni tad-daħla mill-mewġ u huwa mfittex sewwa minn diversi sajjieda.

se jitkomplew l-istudju għallairstrip f’Għawdex. Se jsir ukoll studju dwar ilvijabbiltà ta’ proġett ta’ cruise liner terminal għal Għawdex. Il-proposti għal Għawdex filBaġit huma li tibda topera lkumpanija RS2 li se toħloq 100 impjieg. Li ma qalx il-Gvern hu li dawn l-impjiegi għandhom jinħolqu sal-2020, jiġifieri sitt snin oħra.

Bħala proġetti infrastrutturali, fil-Baġit il-Gvern se jagħmel masterplans għal Marsalforn u x-Xlendi, u se jkompli l-proġett ta’ tisbiħ taċ-Ċittadella. Dan flimkien ma’ numru ta’ proġetti oħra żgħar ta’ tisbiħ f’xi pjazez ta’ xi rħula. Il-pjani ta’ Gvern Laburista għal Għawdex ma jinkludu lebda proġett sostenibbli f’ekoGhawdex u kuntrarjament għal

dak li kien isir fi żmien Gvern Nazzjonalista fejn l-aspett ambjentali ta’ Għawdex kien prijorità f’kull proġett li kien jitwettaq fil-gżira. Aspett ieħor dwar Għawdex hu dak dwar kif se jinħolqu iktar impjiegi għall-Għawdxin. Din kienet wegħda elettorali oħra Laburista li jidher li ma sabitx postha fil-Baġit għall2015.

Il-Gvern qed jagħti stabbiltà ta’ prezzijiet għoljin fil-gass, fil-petrol u d-diesel – Tonio Fenech

Filwaqt li l-prezzijiet tal-gass, tal-petrol u d-diesel fuq livell internazzjonali niżlu u niżlu ħafna, saħansitra anki fil-livelli li kienu fis-sena 2010, f’pajjiżna għadna qed inħallsu prezzijiet għoljin. Iżda minkejja dan, il-prezzijiet li qed inħallsu llum il-ġurnata mhumiex il-prezzijiet tal-2010. Imma huma prezzijiet għoljin li issa l-konsumatur Malti ilu jħallas tul din l-aħħar sena. Dan spjegah il-kelliem talOppożizzjoni għall-Finanzi Tonio Fenech. Jiġifieri l-konsumatur qed jara l-prezz internazzjonali jinżel u f’Malta le, biex in-nies qed jispiċċaw iħallsu €3 jew €4 aktar. Prezzijiet li ma jirriflettux ir-realtajiet. Iżda x’qed iwassal il-Gvern biex ma jgħidx dan kollu? Għaliex wara kollox il-prezzijiet huma stabbiliti fuq livell internazzjonali u mhumiex prezzijiet li qed jgħidhom biss il-Partit Nazzjonalista. Min-naħa tiegħu Tonio Fenech qal li dan juri kemm il-Gvern għaffeġ f’dan il-qasam minkejja li qabel l-elezzjoni kien wiegħed li għandu roadmap fil-qasam talenerġija u li l-poplu ma jistax jibqa’ jħallas prezzijiet għoljin tal-fuel u tal-gass. Iżda minkejja din il-wegħda lill-poplu, Joseph Muscat ma żammx il-wegħda u l-prezzijiet ma raħħashomx. X‘qed iwassal lill-Gvern biex

Tonio Fenech: “Il-konsumatur qed jara l-prezz internazzjonali jinżel u f’Malta le”

jibqa’ ma jraħħasx il-prezzijiet? Tonio Fenech isostni li lGvern għamel il-kumpanija Enemed, bil-Ministru tal-Finanzi jgħid, waqt id-diskors tal-Baġit, li din il-kumpanija qed tagħmel qligħ fenomenali. Qligħ li ġej mill-prezzijiet għoljin u li qed

imur għand il-Gvern. Fi kliem ieħor, kompla jispjega Tonio Fenech, din hi taxxa indiretta. Jiġifieri l-poplu qed iħallas 29ċ aktar fuq il-petrol u 24ċ fuq id-diesel. Minbarra li anki l-gass mhux jorħos meta mqabbel malprezzijiet internazzjonali.

www.maltarightnow.com

It-Tnejn, 24 ta’ Novembru, 2014

LOKALI

L-inkjesta li jrid il-Prim Ministru hija ħela ta’ ħin Muscat għandu jwieġeb għaliex ix-xufier ta’ Mallia għadu ma tressaqx il-Qorti Il-Kap tal-Oppożizzjoni Simon Busutitl ilbieraħ wieġeb lill-Prim Ministru Joseph Muscat dwar il-każ Manuel Mallia u jsostni li għandu jkun il-Prim Ministru li jerfa’ rreponsabbiltà tiegħu u mhux jipprova jitfagħha fuq ħaddieħor billi jtawwal il-proċess u jagħmel manuvra wara l-oħra biex jaħrab mill-konklużjoni loġika u inevitabbli li jneħħi lill-Ministru Manuel Mallia. Il-Kap tal-Oppożizzjoni Simon Busuttil ħa din il-pożizzjoni f’ittra li kiteb lill-Prim Ministru li fiha wieġeb għaddeċiżjoni tal-Prim Ministru li jaħtar bord ta’ inkjesta b’rabta mal-każ tal-Ministru Manuel Mallia, li fih ix-xufier tiegħu spara lejn karozza ta’ ċittadin Skoċċiż. Fl-ittra tiegħu Simon Busuttil qal li l-pożizzjoni tal-Ministru Mallia m’għadhiex iktar tenib-

bli u l-Prim Ministru missu diġà ħa azzjoni kontrih. Dan għaliex hu evidenti li saru manuvri biex tinħeba l-verità dwar l-isparatura u għaliex ma jistax ikun aċċettat li xufier ta’ ministru jispara fuq vettura b’persuna fiha minħabba sempliċi ħabta mingħajr ħadd ma jerfa’ r-responsabbiltà. Hu xokkanti kif erbat jiem wara lisparatura, ix-xufier talMinistru Mallia għadu jiġri barra u għadu ma tressaqx ilqorti, qisu ma ġara xejn. Dwar il-bord ta’ inkjesta, ilKap tal-Oppożizzjoni qal li dan hu inutli għaliex dan il-bord ma jista’ qatt jagħmel xogħol ilPrim Ministru, jiġifieri li jara li l-Ministru jerfa’ r-responsabbiltà politika għal dak li seħħ u għalhekk jitneħħa. Il-Kap tal-Oppożizzjoni qal li l-Prim Ministru ma għandu bżonn jagħmel l-ebda inkjesta

għaliex dan hu xogħlu u iktar minn hekk hu stess bħala Prim Ministru qed jammetti li lMinistru Mallia għandu jiġi investigat u allura hu ċar li lpożizzjoni tiegħu m’għadhiex tenibbli għax inkella l-Prim Ministru se jkollu Ministru taħt investigazzjoni fil-Kabinett tiegħu. “Għaldaqstant,” sostna Simon Busuttil, “nistiednek terfa’ r-responsabbiltà tiegħek bħala Prim Ministru flok titfagħha fuq ħaddieħor, flok tibqa’ ttawwal u flok tagħmel manuvra wara oħra biex taħrab mill-konklużjoni loġika u inevitabbli li l-Ministru Mallia għandu jitneħħa.” Simon Busuttil temm l-ittra tiegħu billi qal li jekk il-Prim Ministru ma jagħmilx dan ikun qed juri li hu dgħajjef quddiem l-abbuż ta’ poter u sar kompliċi fih.

L-ittra li lbieraħ il-Kap tal-Oppożizzjoni Simon Busuttil bagħat lill-Prim Ministru Joseph Muscat, li fiha talbu jerfa’ r-responsabbiltà tiegħu ta’ Prim Ministru flok jipprova jitfagħha fuq ħaddieħor

Hu illegali li xi ħadd ibagħbas traċċi ta’ reat

– Jason Azzopardi

minn paġna 1

li mar jiekol għand ommu filGżira, xi ħadd, bil-karozza, laqatlu l-karozza tal-Ministeru u dan ħareġ biex jara x’kien ġara. Minħabba li min laqatlu l-karozza baqa’ sejjer, ix-xufier tiegħu saq warajh u laħqu ftit ’il bogħod f’kantuniera. Hemmhekk iż-żewġ sewwieqa niżlu mill-karozza u argumentaw bejniethom, bix-xufier talMinistru Manuel Mallia jkollu f’idejh pistola Glock u fl-id loħra mobile li bih beda jitkellem ma’ terzi. F’mument minnhom ix-xufier l-ieħor reġa’ rikeb ilkarozza għax imbeżża’ bil-pistola fl-id tax-xufier tal-Ministru Manuel Mallia, u pprova jerġa’ jaħrab, iżda hawnhekk Paul Sheehan ġera ftit warajh, ipponta l-pistola lejn il-karozza u spara fid-direzzjoni tagħha żewġ tiri li fil-fatt laqtuha. Immedjatament wara reġa’ rikeb hu wkoll fil-karozza talMinistru GM14 u saq għal wara dik li wara rriżulta li kienet misjuqa minn Stephen Smith, Skoċċiż residenti f’Malta. Kien taħt il-mina fil-viċinanzi Tal-Qroqq li l-Pulizija tal-RIU interċettaw liż-żewġ karozzi u hawn, ftit tal-ħin biss wara, seħħ żball ieħor maħsub – dik li xi ħadd, probabbilment l-Aġent Kummissarju tal-Pulizija Ray Zammit (iżda hu qiegħed jiċħad li għamel dan) ta ordni biex il-

Il-Ministru Manuel Mallia flimkien ma’ Silvio Scerri, iċ-Chief of Staff fil-Ministeru tal-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali, li allegatament hu l-persuna li tat parir lix-xufier tal-Ministru x’għandu jgħid wara l-isparaturi tal-Erbgħa li għadda

karozza milquta titgħabba fuq illowloader tal-Pulizija. Dan kien żball enormi li l-persuna warajh – hu min hu – għandu jkun identifikat u mġiegħel jirriżenja għax qatt xena ta’ reat ma għandha tkun ikkontaminata sakemm issir l-Inkjesta Maġisterjali. Fil-fatt meta l-Maġistrat talGħassa Natasha Galea Sciberras waslet fil-post sabet il-karozza diġà mgħobbija fuq illowloader... Dwar dan kollu lbieraħ il-Ħadd In-Nazzjon tkellem bit-telefon ma’ espert anzjan tal-Qorti u staqsieh dwar jistax xi ħadd jagħti ordni biex xena ta’ reat

tintmess. Dan l-espert, li ma xtaqx li ismu jkun żvelat, fisser li għall-ebda ċirkostanza xi ħadd ma jista’ jagħti ordni bħal din qabel ma l-Inkjesta tal-Maġistrat tkun eżawriet għalkollox ixxogħol tagħha minn fuq l-istess xena tar-reat. Hu qal li ġieli kien hemm inkjesti li saru f’residenzi u minħabba li l-inkjesta ma tkunx konkluża, dak il-post jibqa’ ssiġillat għal numru ta’ jiem jekk mhux ġimgħat. Bla dubju ta’ xejn, kompla dan l-espert veteran, il-Maġistrat talGħassa f’dan il-każ sabet ruħha ffaċċjata b’“patata taħraq ħafna” u trid tistabbilixxi wkoll min

ikkontamina din ix-xena tar-reat. Dwar dawn l-aħħar żviluppi In-Nazzjon ilbieraħ tkellem ma’ Jason Azzopardi, il-Kelliem talPartit Nazzjonalista għall-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali, li qal li hu illegali li xi ħadd, hu min hu, ibagħbas it-traċċi ta’ xi reat. Filfatt l-artiklu 111(2) tal-Kodiċi Kriminali jgħid li delitt li xi ħadd ibagħbas, jiddistruġġi jew jissopprimi (jaħbi) it-traċċi jew l-evidenza ċirkostanzjali ta’ xi reat. Għal dan il-ksur tal-liġi hemm ilħabs. F’dan il-każ min ordna li titneħħa mill-post tad-delitt ilkarozza milquta fl-isparatura mix-xufier tal-Ministru Manuel Mallia, meta s-sens komun jgħidlek li m’għandekx tinkwina xena ta’ delitt, u din kienet xena ta’ delitt, allura min ta l-ordni biex tiċċaqlaq il-karozza minn postha għamel dan bi ksur talLiġi Kriminali, qal Jason Azzopardi. Hu kompla li xi ħadd irid iwieġeb dwar dan. “Min ta lordni u jekk hux vera dak li qed jingħad li l-ordni nħarġet wara li ġiet ordni oħra minn uffiċjal għoli fil-Ministeru tal-Intern.” Jason Azzopardi żied li f’dan il-każ l-Inkjesta Maġisterjali qatt m’hu se tkun f’pożizzjoni li tistabbilixxi fejn kienet preċiżament il-karozza milquta miżżewġ balal, għax b’ordni l-

Pulizija fil-post neħħewha millpost fi ftit minuti wara li sar iddelitt. “Ta’ min jinnota li dan l-aġir tal-Pulizija li ngħatatilhom ordni biex iċaqilqu l-karozza milquta miż-żewġ balal, jikkontrasta ħafna ma’ dak li aħna nesperjenzaw fit-toroq tagħna meta karozzi involuti f’inċidenti tattraffiku u li jkunu qed jimblukkaw it-traffiku, jitħallew filpost anki sa ħinijiet relattivament twal mill-Pulizija. Iżda f’dan il-każ il-Pulizija neħħiet karozza involuta fi sparatura gravi, ftit minuti biss wara linċident u meta din l-istess karozza ma kienet qed timblokka l-ebda traffiku,” qal Jason Azzopardi. Mistoqsi dwar kif jispjega lfatt li min spara fl-inċident ta’ nhar l-Erbgħa filgħaxija sa issa għadu ma tressaqx il-Qorti, Jason Azzopardi spjega li l-Pulizija xejn ma jżommha u xejn ma żammha milli tressaq lil din ilpersuna l-Qorti u takkużah b’reati serji ħafna, li jaf jinkludu wkoll it-tentattiv ta’ omiċidju. Għaliex kif kulħadd jaf meta tkun għaddejja Inkjesta Maġisterjali, u l-Pulizija jkollhom provi biżżejjed biex jipproċedu fil-Qorti, li jagħmlu hu li jitolbu lill-Maġistrat tagħlaq lInkjesta sabiex huma jipproċedu fil-Qorti.

www.maltarightnow.com

It-Tnejn, 24 ta’ Novembru, 2014

Disa’ snin ħabs għal Jonathan Felice JINTEMM IL-ĠURI FUQ ATTENTAT TA’ SERQ U SWAT TA’ ANZJANA

Jonathan Felice ta’ 25 sena minn Ħal Qormi ġie kundannat disa’ snin ħabs wara li nstab ħati b’sitt voti kontra tlieta ta’ attentat ta’ serq fuq anzjana ta’ 81 sena tmien snin ilu f’Ħal Qormi u li kkaġunalha ġrieħi ħfief. Sadanittant b’sitt voti kontra tlieta hu ma nstabx ħati ta’ feriti gravi fuq l-anzjana. Wara ftit anqas minn erba’ sigħat ta’ deliberazzjoni, il-ġurati ħarġu bil-verdett tagħhom. Kien għallħabta tas-siegħa neqsin għaxra tasSibt li l-ġurati, tmien irġiel u tliet nisa, daħlu biex jiddeċiedu l-futur ta’ Felice, wara li l-Imħallef Michael Mallia temm l-indirizz tiegħu.

Il-ġuri, li beda nhar l-Erbgħa, dwar attentat ta’ serq bi vjolenza fuq anzjana minn Ħal Qormi f’Ġunju ta’ tmien snin ilu, issa għalhekk jinsab riesaq lejn tmiemu, wara li l-Prosekuzzjoni u d-difiża għalqu l-provi tagħhom u wara li l-Imħallef Mallia spjega lill-ġurati l-punti legali tal-każ. Felice, li kien qed iwieġeb mhux ħati tal-akkużi miġjubin kontrih, baqa’ jsostni li huwa qatt ma daħal fir-residenza tal-anzjana ta’ 81 sena u qed jinnega l-akkużi kollha miġjubin kontrih. Felice, li kellu 17-il sena meta wettaq ir-reat, nhar il-Ħamis iddeċieda li jixhed fil-ġuri tiegħu

Żewġ żgħażagħ Skoċċiżi tressqu b’mod separat quddiem il-Maġistrat Audrey Demicoli mixlijin li kienu fis-sakra u għamlu ħsara fil-postijiet fejn kienu qegħdin jiffrekwentaw. Rory Scott ta’ 23 sena, residenti fil-lukanda Santana f’Buġibba, ġie liberat bil-kundizzjoni li ma jagħmilx reat ieħor fi żmien 18-il xahar wara li ammetta li nhar itTnejn, 10 ta’ Novembru għallħabta tas-1.30am fl-istabbiliment Hugo Terrace, f’Paceville, għamel ħsara fuq magna li tintuża għal karti ta’ kreditu, liema ħsara tlaħħaq is-€700. Hu ammetta wkoll li fera ħafif pulizija u li beżżagħhom waqt ilqadi ta’ dmirijiethom. Ammetta wkoll li kien fi stat ta’ sakra li ma setax jieħu ħsieb tiegħu nnifsu. L-Ispettur Caroline Fabri qalet li Scott weġġa’ ħafif lill-kuntistab-

bli Rory Mifsud, aċċidentalment. Dan għaliex waqt li saret fuqu tfittxija, żelaq u miegħu ġibed lill-kuntistabbli. L-Ispettur Fabri qalet li Scott ħallas tad-danni kollha li kkawża u skuża ruħu mal-kuntistabbli u s-sid tal-istabbiliment. Tressaq ukoll quddiem ilMaġistrat Demicoli, David Bertram Frame ta’ 21 sena, wkoll mill-Iskozja, mixli li nhar ilĦadd, 9 ta’ Novembru għallħabta tad-9.30pm, f’San Ġiljan, waqt li kien fis-sakra għamel ħsara ta’ aktar minn €250 u anqas minn €2,500 fuq karozza Fiat Punto li kienet għaddejja minn maġenbu. Hu ngħata l-libertà proviżorja fuq garanzija personali ta’ €1,500 u bil-kundizzjoni li jiffirma kuljum fl-Għassa tal-Pulizija tallokal.

Skoċċiżi akkużati bi ħsara f’Paceville

QORTI

stess fejn qal li jista’ jkun li l-anzjana Dolores Debono fixklitu ma’ ħaddieħor u dan peress li hi qalet li ma tafux, u wara għarfitu mirritratti. Tenna li kieku kien hu li daħal fir-residenza tagħha, x’aktarx li kienet tagħrfu mill-ewwel peress li hu kien imur ħafna drabi ma’ sħabu jilgħab fit-triq tagħha, u dan kien jagħmlu meta kien għadu iżgħar. Għalhekk li kieku kien hu li wettaq ir-reat, kieku żgur li kienet tagħrfu mill-ewwel. Meta nqrat ix-xhieda tal-anzjana Debono, ħareġ li hija għarfet liż-żagħżugħ li kien wieħed minn tlieta li daħlu fir-residenza tagħha f’Ħal Qormi biex jisirquha. Hija

qalet li kienet għarfitu meta lPulizija wrewha numru ta’ ritratti u hi insistiet li dan kien liebes beritta filwaqt li t-tnejn l-oħra li daħlu biex jisirquha kellhom wiċċhom mgħammad. Debono kienet qalet lill-Pulizija li tliet irġiel kienu daħlu bil-forza fid-dar tagħha għall-ħabta tat-3.30 p.m. tas-27 ta’ Ġunju ta’ tmien snin ilu, fejn filwaqt li wieħed żammha, it-tnejn l-oħra bdew iqallbu fid-dar. Wieħed mill-ħallelin mhux biss żammha u kkaġunalha ġrieħi ħfief f’diversi partijiet ta’ ġisimha, imma anki kaxkarha u kkaġunalha ġrieħi serji fis-swaba’ ta’ saqajha. It-tliet kapi ta’ akkuża kienu

Tfajla ta’ 20 sena mill-Imsida, li stqarret mal-Pulizija li kienet iddejqet tipprostitwixxi ruħha għal raġel li kien qed iħaddimha, tressqet il-Qorti u ammettiet quddiem il-Maġistrat Josette Demicolo li ħebbet għall-Pulizija billi gidmet kuntistabbli mara. Joanne Agius irtirat ir-rapport tagħha fil-konfront tal-għarus tagħha li allegatament kien qed iġegħilha tmur mal-irġiel biex taħdem għalih u skużat ruħha talli attakkat lill-kuntistabbli mara. Joanne Agius qalet lillPulizija li hija kienet xebgħet taqla’ swat mingħand l-għarus tagħha li kien jisfurzaha tipprostitwixxi ruħha għalih ma’ sħabu stess għal prezz ta’ €15 u saħansitra anki għal €10. Dan għax kienet tibża’ li jekk tirrifjuta

kienet se tissawwat. Kif il-Pulizija waslu fil-post sabu koppja jargumentaw. Peress li t-tfajla, Joanne Agius, hija magħrufa mal-Pulizija, kienet ordnata biex tidħol filkarozza tal-Pulizija biex b’hekk jiġu separati ż-żewġ persuni. Agius iżda rrifjutat bil-qawwa kollha u bdiet tagħlaq il-bieba tal-karozza tal-Pulizija bil-kuntistabbli Rachel Hamd ma setgħetx toħroġ mill-karozza. Meta rnexxielha, allegatament l-akkużata attakkat lill-kuntistabbli u gidmitha f’idha xxellugija. Kemm Joanne Agius kif wkoll l-għarus tagħha Bahkret kienu arrestatti millPulizija. Sakemm tingħata s-sentenza Agius ingħatat il-liberta’ proviżorja fuq garanzija personali ta’ €3,500.

Familja mill-Belt li kellha residenza ftit ’il ġewwa minn Bieb ilBelt fil-post fejn illum hemm ilParlament il-Ġdid, u li kienet meħuda lilhom biex isir Misraħ ilĦelsien, ingħatat €46,587 bħala kumpens talli l-Gvern Malti jew lIstat ħadilhom il-binja. L-eredi ta’ Carmela Demarco kienu infurmati mill-Kummissarju tal-Artijiet li skont il-kuntratt li kien sar fl-10 ta’ Mejju 1960 huma kienu intitolati għal kumpens ta’ Lm1,565, madankollu huma riedu kumpens ta’ Lm20,000. Il-każ mar quddiem il-Bord talArbitraġġ dwar l-Artijiet presedut mill-Maġistrat Giovanni Grixti fejn dan ta raġun lill-familja Demarco u ddeċieda li din għandha tingħata s-somma li hija talbet u li tlaħħaq is- €46,587.

Raġel ta’ 42 sena minn ĦażŻabbar ċaħad quddiem ilMaġistrat Doreen Clarke li pprova jagħti n-nar lil kamra ta’ ħuh li fiha jżomm l-għasafar. Huwa ċaħad ukoll li qatel lgħasafar ta’ ħuh meta wettaq dan ir-reat u li dan seħħ wara argument li kellhom l-aħwa bejniethom. Thomas Spagnol qed iwieġeb mhux ħati li fil-lejl tal-10 ta’ Novembru li għadda, fil-kamra li kienu jaqsmu l-aħwa qabel ma kellhom xi jgħidu huwa pprova jagħmel ħsara fiha, liema ħsara seħħet fix-Xgħajra. Huwa qed jiġi mixli wkoll bi

krudeltà fuq l-annimali, ħsara volontarja u li sar reċidiv. Lallegat vittma Sandro Spagnol qal li fis-7 ta’ Settembru, ħuh kien heddu li kien se jaħraq ilkamra, liema kamra kien qed imur fiha wkoll iben l-istess Sandro Spagnol. Meta wieġeb diversi mistqosijiet tal-Avukat Michael Sciriha li qed jidher għall-akkużat, Sandro Spagnol qal li ma jafx għaliex ħuh għamillu dak li għamillu u li meta kellhom xi jgħidu, it-tnejn li huma kellhom kliem diżpreġġattiv lejn xulxin. Madankollu hu qal li kliem ħuh kien iebes wisq għax kien

heddu wkoll b’ibnu u li kien heddu li se jagħti n-nar lillkamra. Qal li ma jemminx li xi ħaġa bħal din seta’ għamilha ħaddieħor, u hu konvint li lazzjoni kienet xogħol ħuh. Thomas Spagnol qiegħed iwieġeb mhux ħati tal-akkużi miġjubin kontrih u ngħata l-libertà proviżorja fuq garanzija personali ta’ €2,000 u bil-kundizzjoni li ma jersaqx lejn lgħalqa fejn hemm il-kamra u jiffirma fl-Għassa tal-Pulizija tallokal darbtejn fil-ġimgħa. Il-Prosekuzzjoni tmexxiet mill-Ispettur Robert Said Sarreo.

Prostituta tammetti li gidmet pulizija mara

jikkonsistu f’attentat ta’ serq bi vjolenza, li kkaġuna lill-anzjana ġrieħi gravi u permanenti u li żammha u ssekwestraha kontra lvolontà tagħha u li kkaġunalha ġrieħi ħfief. Fis-sentenza tagħha lQorti kkunsidrat il-fatt li Felice kien taħt l-età meta wettaq ir-reat u l-fatt li l-vittma kellha 81 sena meta ġiet aggredita. Il-Prosekuzzjoni tmexxiet millAvukati Giannella Busuttil u Nadia Attard f’isem l-Avukat Ġenerali filwaqt li għall-akkużat deher lAvukat Leslie Cuschieri. Il-każ min-naħa tal-Pulizija kien mistħarreġ mis-Supretendent Carmelo Bartolo u l-Ispettur Daniel Zammit.

Kumpens għal familja li tilfet art fil-Belt

Jiċħad li pprova jagħti n-nar kamra fejn iżomm l-għasafar ħuh

www.maltarightnow.com

It-Tnejn, 24 ta’ Novembru, 2014

LOKALI

L-aħħar diplomatiċi fi Tripli mitluba jiġu lura

Xogħol illegali fl-Eden Arena?

Minn arena tal-iskijjar fuq is-silġ għal ċentru għal konferenzi u avvenimenti simili. Imma kien hemm permess mill-MEPA għal dawn ix-xogħlijiet?

L-iżvilupp kbir li seħħ flaħħar xhur fl-Eden Arena f’San Ġiljan allegatament sar mingħajr il-permessi meħtieġa min-naħa tal-Awtorità Maltija għall-Ambjent u l-Ippjanar (MEPA). Il-Grupp Eden Leisure wettaq żvilupp mill-qiegħ f’din l-arena li xi darba kienet tintuża għal skiing fuq is-silġ. Issa, il-grupp immexxi mill-familja De

Mument ta’ eċitament għal Amber waqt l-għadd tal-voti

Cesare investa miljuni kbar biex ibiddel dan il-post f’ċentru aċċessibbli għall-konferenzi u avvenimenti ta’ din ix-xorta. Dan il-ġurnal hu infurmat li De Cesare bena diversi kmamar għall-konferenzi fis-sala ewlenija, kmamar għal xandiriet awdjo-viżivi, u nbnew ukoll kmamar għall-ġurnalisti. F’dan ix-xogħol ħadmu numru ta’ kuntratturi varji, u sar anke

xogħol ta’ suffitti u gypsum. B’hekk, issa din is-sala f’San Ġiljan inbidlet f’ċentru ġdid li jkun jista’ jospita l-konferenzi, u x-xogħol maġġuri kellu jkun lest sal-aħħar tas-sena. Minkejja li dan huwa xogħol maġġuri u li wassal għal bidliet infrastrutturali enormi fil-post, jidher li Eden Leisure Group mhumiex koperti mill-permessi neċessarji tal-MEPA.

Il-Partit Nazzjonalista jwassal lawguri tiegħu lill-kantanta Amber għas-suċċess li għamlet is-Sibt filgħaxija fil-Eurovision Song Contest. Stqarrija tal-PN tgħid li ma jeżisti l-ebda dubju li Amber se tkun qed tagħmel kull Malti u Maltija kburin fil-konkors li se jsir f’Mejju li ġej fi Vjenna, l-Awstrija.

Il-Kelliem għall-Kultura u lKommunikazzjoni Francis Zammit Dimech feraħ lil Amber immedjatament wara l-Festival, u awguralha kull suċċess. Il-Partit Nazzjonalista jifraħ ukoll lill-PBS għall-organizzar b’suċċess tas-serata tal-bieraħ kif ukoll għal Junior Eurovision Song Contest tal-ġimgħa li għaddiet.

Il-PN jifraħ lil Amber għas-suċċess fil-Eurovision Song Contest

Il-Ministeru tal-Affarijiet Barranin qal li l-aħħar żewġ diplomatiċi li kienu għadhom qed imexxu l-Ambaxxata Maltija fi Tripli ġew mitluba jirritornaw Malta. Huma waslu lbieraħ waranofsinhar. Il-ġimgħa li għaddiet ilMinistru tal-Affarijiet Barranin George Vella talab lillAmbaxxatur Malti għal-Libja biex jiġi Malta għal konsultazzjoni politika. Stqarrija oħra li ħarġet fis-17 ta’ Novembru 2014, tgħid li lawtoritajiet Maltin qatt ma kienu se jidħlu fl-affarijiet interni talLibja. Il-Ministeru, min-naħa l-

oħra, jgħid li l-Ambaxxata Maltija fi Tripli u d-diplomatiċi Maltin ġew suġġetti għal pressjoni politika fl-aħħar jiem. L-istqarrija tgħid li d-diplomatiċi Maltin kienu mwissija b’mod uffiċjali mill-Gvern ta’ Tobruk biex ma jikkomunikawx mal-Parlament fi Tripli. Dan flistess waqt li rappreżentanti filParlament ta’ Tripli bdew jaghmlu pressjoni fuq id-diplomatiċi u l-awtoritajiet Maltin biex jirrikonoxxu l-Gvern ta’ Tripli. Dan wassal biex l-awtoritajiet Maltin ma kellhomx triq oħra ħlief li jġibu lura liż-żewġ diplomatiċi Maltin.

www.maltarightnow.com

It-Tnejn, 24 ta’ Novembru, 2014

ONE NATION, ONE HEARTBEAT!

Eluf jimxu u jiġru b’risq l-MCCF Eluf ta’ nies imlew it-toroq prinċipali mir-Raħal il-Ġdid, Santa Venera, l-Imsida u San Anton biex iltaqgħu fil-Blata l-Bajda u mxew flimkien għall-Palazz talGrammastru l-Belt f’ċelebrazzjoni ta’ solidarjetà. Il-President’s Solidarity Fun Run, appoġġjata għal darb’oħra minn Banif Bank, issa saret parti mill-kalendarju ta’ avvenimenti ta’ Malta u din is-sitt edizzjoni kienet suċċess ieħor. Nies minn kull parti tal-gżira u minn kull settur tal-ħajja ħolqu baħar ta’ vjola, immexxija millPresident ta’ Malta Marie-Louise Coleiro Preca. Organizzata mill-Malta Community Chest Fund blgħajnuna tal-Kunsill Malti għallIsport b’risq L-Istrina, l-edizzjoni ta’ din is-sena introduċiet rotot ġodda u numru ta’ personalitajiet magħrufa, mal-atmosfera ta’ festa tas-soltu. Numru ta’ organizzazzjonijiet sportivi u NGOs ingħaqdu mal-folla, u listess għamlu gruppi ta’ impjegati

ta’ diversi kumpaniji, biex għamlu dan l-avveniment wieħed memorabbli. Studenti u dekani telqu mill-Kampus tal-Università waqt li Membri Parlamentari u dinjitarji oħra wrew l-appoġġ tagħhom f’punti differenti talĠirja. Kull min ħa sehem ingħata flokk kommemorattiv u ‘bib’, għal donazzjoni ta’ €10. Immexxija miċ-Chairman ta’ Banif Bank Dr Michael Frendo, u l-Kap Eżekuttiv Joaquim F. Silva Pinto, grupp kbir ta’ impjegati talBanif flimkien mal-familji tagħhom involvew ruħhom b’modi differenti, kemm qabel u matul il-Fun Run. “M’hemm ebda avveniment ieħor li jesprimi l-idea ta’ solidarjetà nazzjonali daqs ilPresident’s Solidarity Fun Run,” qal Silva Pinto. “Is-slogan One Nation, One Heartbeat tenfasizza l-ispirtu tal-komunità Maltija u lġenerożità li tintwera b’mod regolari mill-pubbliku. Banif Bank hu kburi li ta l-appoġġ tiegħu għassitt sena konsekuttiva.”

LOKALI

www.maltarightnow.com

It-Tnejn, 24 ta’ Novembru, 2014

FINANZI

Rekords fis-swieq finanzjarji Amerikani Is-swieq Amerikani laħqu livelli rekord fl-aħħar jiem. Wara li f’Ottubru kienu ħadu daqqa l’isfel, issa rkupraw sew. Dan jikkuntrasta ferm ma’ dak li qed jiġri fl-Ewropa. Fl-2013 konna drajna bis-swieq Ewropej jissaħħu xahar wara xahar. Din is-sena dan mhux qed iseħħ. L-indiċi finanz-

Il-qgħad niżel sew fl-Istati Uniti

Il-qgħad fl-Amerika jinsab flinqas livell li qatt kien fl-aħħar sitt snin. In-numru ta’ nies li qed ifittxu xogħol fl-Istati Uniti huwa l-inqas li qatt kien mis-sena 2000 sal-lum. Il-prezzijiet baxxi talpetrol u diesel qed jgħinu biex ilqgħad ikompli nieżel u jinħoloq iktar xogħol.

jarji Ewropej għadhom ’il bogħod minn fejn kienu jinsabu ftit xhur ilu. Qed naraw jiem fejn jissaħħu u fl-jiem ta’ wara jintilef dak kollu. Dan qed japplika fejn jidħlu ishma mhux fejn jidħlu bonds. Fl-aħħar xhur bħal donnu ħafna investituri waqfu jixtru ishma ta’ kumpaniji Ewropej u qed jixtru

bonds. It-talba għal bonds għadha waħda għolja minkejja li qed ikunu offruti rati ta’ interess baxxi, meta mqabbel ma’ ftit snin ilu. Id-dollaru Amerikan kompla jkun fl-aqwa tiegħu meta mqabbel ma’ bosta muniti madwar id-dinja. Ilna issa diversi xhur naraw id-dollaru jissaħħaħ. L-indiċi Amerikan

Id-DAX, jiġifieri l-indiċi taliktar tletin kumpanija b’saħħitha fil-Ġermanja, kien batut matul din is-sena. Fl2013, l-ishma ta’ dawn ilkumpaniji kienu żdiedu b’iktar minn 15% fil-valur tagħhom. Sa issa jinsabu 1% inqas filvalur minn kif bdew is-sena. Għall-kuntrarju, l-indiċi tal-

Iżvizzera, Danimarka, Irlanda u Norveġja raw żidiet tajbin ferm sa issa din is-sena. L-iktar indiċi batut f’din is-sena huwa dak tal-Portugall li ra telf ta’ iktar minn 20%. Kumpaniji bħal Lufthansa raw l-ishma tagħhom jinżlu minn 20 ewro f’Ġunju għal inqas minn 13-il ewro fl-aħħar jiem.

Sena batuta għad-DAX

L-ekonomija taċ-Ċina mhux tikber daqs qabel L-ekonomija Ċiniża għadha b’saħħitha iżda mhux qed tikber birrata mgħaġġla li kienet qed tikber sa ftit snin ilu. Waqt li fl-2008 kienet qed tikber bi 12%, jidher li fl-2014 se tkun kibret b’7.5%. L-ekonomija Ċiniża kibret b’65% fl-aħħar sitt snin.

S&P 500 żdied bi 13% fil-valur tiegħu sa issa din is-sena. Dan lindiċi jinkludi 500 kumpanija Amerikana minn industriji differenti. L-indiċi Amerikan magħruf bħala Nasdaq, li jkopri kumpaniji li huma fl-informazzjoni teknoloġika, żdied b’19% millbidu tas-sena sa issa.

minn MPM Capital Investments Ltd

www.mpmci.net, tel. 21493250

L-informazzjoni u ħsibijiet inklużi fl-artiklu huma provduti għal skop ta’ edukazzjoni u informazzjoni biss, u m’għandhomx jiġu kunsidrati bħala parir ta’ investiment

It-Tnejn, 24 ta’ Novembru, 2014

Osservazzjonijiet mill-Kamra tad-Deputati...

Alex Attard Editur tal-Parlament

L-istruttura bi screens kbar ta’ propaganda fi Pjazza San Ġorġ, il-Belt

Lura mhux ‘il quddiem L-istil ġdid ta’ politika u ta’ tmexxija tal-Gvern ta’ Muscat qed tmexxina lura flok ‘il quddiem. Diskors ta’ ftit anqas minn erba’ sigħat. Diskors li ma seta’ jasal għall-ebda konklużjoni u jibqa’ jdur u djur u ma jasal imkien. Anzi baqa’ jdur sakemm ma waqaf, u hekk għalaq id-diskors tal-Baġit, jgħidilna li Malta Tagħna Lkoll. Xi skoperta tal-Ministru tal-Finanzi li għadu ma rrealizzax li issa hu responsabbli li jiggverna u mhux li jibqa’ jilgħab bis-slogans politiċi ta’ qabel l-elezzjoni li issa ilha li għaddiet aktar minn sena u nofs. Il-passi lura li qed jeħodna dan il-Gvern qed joħduna wkoll lura fis-snin ta’ gvernijiet Laburisti tattmeninijiet, meta d-diskors talBaġit kien ikun diskors li ma jispiċċa qatt. Bħal donnu lMinistru tal-Finanzi jkun qed jieħu pjaċir jidher quddiem il-cameras tat-televiżjoni u aktar ma jdum jgħid, aktar idum jidher. Faqar ta’ ħsieb, bħalma kien ilfaqar ta’ kumment li għadda l-Prim Ministru Muscat fil-konferenza talaħbarijiet li ta wara li ntemm iddiskors twil tal-Baġit. Muscat li ħass li kellu wkoll, flok jiskuża ruħu, jenfasizza għaliex id-diskros tal-baġit kien twil. U r-raġunar tal-Prim Minsitru kien marbut mal-analiżi profonda ħafna li kien twil għaliex il-Gvern qiegħed iwettaq ħafna! Baġit, li bħal kull baġits oħra jkun fih diversi miżuri tajbin, għandu wkoll sensiela ta’ taxxi li jolqtu lil kulħadd. Baġit ukoll li kien karatterizzat minn nuqqas ta’ spjegazzjoni u informazzjoni dwar kif se jkun qiegħed iwettaq ilmżuri li ħa – anke miħuri pożittivi u mhux biss dawk negattivi.

Xenxilli tal-Baġit barra l-Parlament U bħal donnu li għal sena oħra, il-Gvern ta’ Muscat reġa’ ma wesahx il-bini tal-Palazz talPresident fejn s’issa għadu jiltaqa’

l-Parlament minħabba li l-Gvern għadu ma lestiex il-bini l-ġdid fidDaħla tal-Belt u li dan il-Gvern kien wiegħed li se jlesti sa qabel ma jiftaħ il-Parlament wara lvaganzi tas-sajf. Għal darb’oħra rajna tinda enormi fi Pjazza San Ġorġ, quddeim il-bini tal-Parlament, armata biex il-Prim Ministru jindirizza konferenza talaħbarijiet wara li ppreżenta l-Baġit. U mhux biss, din is-sena wkoll, tpoġġiet ukoll bi prominenzi struttura li fuqha tqiegħdu screens kbar li jixegħlu l-pjazza bi propaganda għall-Baġit li ppreżenta l-Gvern. Struttura li tfakkarna fil-kampanja elettorali bombastika tal-istess partit fil-Gvern, mimlija xenxilli u bit-timbru ta’ dan il-Gvern li money no problem u li la hu filgvern, jista’ jagħmel li jrid.

Il-Ministru George Vella msikket Il-Minsitru George Vella, fdat bil-qasam tal-Affarijiet Barranin tal-pajjiż, ġie msikket mill-Ispeaker tal-Parlament Anġlu Farrugia fittmiem tal-ħin tal-mistoqsijiet tasseduta li saret l-għada tal-Baġi. Il-Ministru tal-Affarijiet Barranin ġie mwaqqaf mill-Ispeaker biex ma jgħaddix aktar kummenti wara li l-Ispeaker informa lill-Kamra li kien qiegħed jagħti risposta għattalba li kienet ressqet id-Deputat Nazzjonalista Marthese Portelli dwar mistoqsija parlamentari li għamlet lill-Ministru George Vella. Hekk kif l-Ispeaker għadda linformazzjoni mitluba midDeputat Nazzjonalista b’rabta mad-domanda li kienet saret lillMinistru George Vella, blIspeaker ukoll jagħti spjegazzjoni li l-informazzjoni mitluba kienet ukoll ippreżentata fl-estimi talBaġit li l-Gvern poġġa fuq ilmejda tal-Kamra, il-Ministru George Vella għadda xi kummenti, bl-Ispeaker minnufih isiktu u jgħidlu li ma kienx tah il-kelma biex jitkellem!

www.maltarightnow.com

PARLAMENT

Mistoqsijiet Parlamentari mhux imwieġba

Il-ħin tal-mistoqsijiet tas-seduti parlamentari tal-ġimgġa li għaddiet kompla joffri aktar dibattitu bejn Gvern u Oppożizzjoni fil-ħin iddedikat fil-Parlament biex ikun skrutinat ix-xogħol tal-Ministri talGvern u l-entitajiet li jaqgħu taħt id-dekasteru tagħhom. F’dan il-ħin tas-seduti parlamentari, qiegħed ikompli joħroġ ukoll il-mod kif il-Gvern qiegħed jaħrab milli jagħti l-informazzjoni mitluba, jew il-mod kif itawwal iżżmien li tingħata l-informazzjoni lill-Oppożizzjoni u lill-Parlament. Dan qed isir anke fuq suġġetti u kwistjonijiet li huma ta’ interess pubbliku, bħalma rajna fuq il-mod kif żewġ Ministri tal-Gvern, ilMinistru Owen Bonnici u lMinistru Helena Dalli, jagħżlu li ma jagħtux informazzjoni dwar

liema huma dawk il-playing fields li l-awtoritajiet iddikjaraw li mhux safe. Il-Ministru Bonnici wkoll inħeba wara l-iskuża tas-sensittività tar-rapporti li janalizzaw u jagħtu suġġerimenti dwar dawk ilplaying fields li mhumiex safe. Possibbli dan il-Gvern ma jimpurtahx li hemm numru mhux żgħir ta’ playing fields mifruxa ma’ Malta u Għawdex, aktar minn 30, li mhumiex safe għat-tfal u anke adulti li jiffrekwentaw dawn ilpostijiet ta’ rikreazzjoni? Spikakw ukoll mistoqsijiet li saru u li l-informazzjoni ma ngħatatx minħabba li kienet għadha qed tinġabar, b’rabta mal-użu ta’ mobile phones imħallsa millGvern u kemm hi n-nefqa tagħhom. Mistoqsija oħra ta’ interess

kienet marbuta wkoll ma’ impjiegi li ddaħħlu mill-elezzjoni ‘l hawn fl-Awtorità ta’ Malta dwar lAmbjent u l-Ippjanar (MEPA) – liema tweġiba wkoll ma ngħatatx u li kienet għadha qed tinġabar. Il-Gvern ukoll qiegħed jaħbi informazzjoni li kienet ukoll tingħata mill-amministrazzjoni preċedenti b’rabta mat-tmexxija tal-Isptar Mater Dei. Iżda lMinsitru Konrad Mizzi responsabbli mhux biss mill-enerġija iżda wkoll mis-settur importanti tassaħħa, irrifjuta li jqiegħed fuq ilMejda tal-Kamra l-Hospitality Activity Report tal-Isptar Mater Dei bl-iskuża li r-rapport fih kontenut ta’ natura kummerċjali! Il-ġimgħa li għaddiet kien hemm 35 mistoqsija parlamentari mhux imwieġba.

Uħud mill-mistoqsijiet mhux imwieġba

Claudette Buttigieg (PN) staqsiet lill-Prim Minsitru jgħid kemm hemm persuni fis-Segretarjat, inkluż il-Ministru, li għandhom mobile telephone imħallas mill-Gvern? Jista’ jgħid kemm kienet in-nefqa globali minn April 2013 s’issa.

Mario de Marco, il-Viċi Kap tal-PN għall-Ħidma Parlamentari staqsa lill-Ministru Manuel Mallia jagħti d-dettalji tad-direct orders li ngħataw u ċjoè lil min ingħataw dawn id-direct orders, x’kien isservizz jew prodott mitlub u kemm kien l-ammont li tħallas mill-Gvern f’kull każ.

Chris Said, Segretarju Ġenerali tal-PN staqsa lill-Ministru Konrad Mizzi jgħid liema kumpanija għandha l-kuntratt tat-tindif u clerical services fl-Isptar Ġenerali t’Għawdex; kemm tħaddem nies din ilkumpanija fl-Isptar Ġenerali t’Għawdex fil-cleaning u kemm tħaddem nies fl-istess sptar fis-servizzi klerikali; u Kemm hu l-ħlas fis-siegħa li tingħata din il-kumpanija mill-Ministeru tiegħu għal dawn is-servizzi.

Mario Galea (PN) staqsa lill-Ministru Michael Farrugia jgħid fil-qasam tal-kura tal-anzjani u persuni b’diżabilità kemm ġew impjegati ħaddiema u professjonisti f’kull kategorija minn April 2013 sal-aħħar ta’ Ottubru 2014. Kristy Debono (PN) staqsiet lill-Ministru Chris Cardona jgħid kemm ġew impjegati nies ġodda fulltime u part-time separatament fid-dekasteru tiegħu kull sena mill-2008 sal-2013, u fl-2014 sal-aħħar ta’ Ottubru; jgħid ukoll separatament fejn ġew ingaġġati dawn l-impjegati ġodda.

Fredrick Azzopardi (PN) staqsa lill-Ministru Konrad Mizzi jgħid jekk kienx hemm uffiċjal inkarigat min-nurses qabel ma ġie appuntat it-tim ta’ tmexxija maniġerjali fl-Isptar Ġenerali ta’ Għawdex; u jgħid x’kien il-grad tiegħu.

Ryan Callus (PN) staqsa lill-Prim Ministru jpoġġi fuq il-Mejda tal-Kamra l-lista kollha tal-ħaddiema li ddaħħlu mal-Awtorità dwar l-Ambjent u l-Ippajanr mill-elezzjoni ġenerali ‘l hawn, kemm dawk fuq impjieg definit u indefinit, bis-salarji ta’ kull wieħed u l-ismijiet tal-karigi rispettivi.

Claudette Buttigieg (PN) staqsiet lill-Prim Minsitru staqsiet lill-Ministru Helena Dalli tpoġġi fuq ilMejda tal-Kamra lista ta’ xiri ta’ servizzi u xiri ta’ prodotti li ġew ordnati minn April 2013 mis-Segretarjat privat permezz ta’ quotation jew permezz ta’ direct order; lil liema kumpaniji/individwi intalbu l-quotations, kemm kien l-ammont ta’ kull quotation jew direct order u min ingħata x-xogħol. Mario Galea (PN) staqsa lill-Ministru Michael Farrugia jikkonferma storja li dehret fil-media li pazjenta/anzjana bid-dimenzja spiċċat minn San Vinċenz de Paule ġo vann iddur mitlufa l-Fgura, u jekk iva, meta ġara l-każ u jekk saritx inkjesta fuq dan il-każ

Ryan Callus staqsa lill-Prim Ministru jgħid, b’referenza għall-intervista tal-Kap taċ-Ċivil lill-ġurnal The Malta Independent, kemm-il ħaddiem iddaħħal mas-servizz pubbliku għal kull servizz ġdid li saret referenza għalih, biċ-ċifri separati għal kull servizz.

www.maltarightnow.com

EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR L-EDITORJAL

Tliet raġunijiet għaliex il-Prim Ministru ma jistax ma jkeċċix lill-Ministru tal-Intern

Joseph Muscat għandu quddiemu t-tieni l-akbar sfida li ffaċċja s’issa matul dawn l-aħħar 20 xahar u nofs li ilu Prim Ministru: li jkeċċi lill-Ministru tiegħu tal-Intern. L-ewwel sfida kienet li jirriżenja Muscat stess kif wiegħed ladarba lpower station oħra li wiegħed mhix se tkun lesta sa erba’ xhur oħra. Dik l-isfida tilifha. Hu ċar li meta wiegħed li jirriżenja Muscat kien qed jigdeb fil-wiċċ. Issa għandu sfida oħra: dik li jkeċċi lill-Ministru tiegħu tal-Intern. U għal raġuni waħda għandu tlieta.

L-ewwel: meta xufier ta’ Ministru jispara fuq in-nies, il-Ministru jirriżenja F’liema pajjiż b’minimu ta’ responsabbiltà xufier ta’ Ministru jispara fuq bniedem mhux armat u l-Ministru ma jirriżenjax? Hu biss fil-pajjiżi tat-tielet dinja li Ministru ma jirriżenjax jekk bniedem ikollu inċident ta’ ħmerija max-xufier tal-Ministru u dan joħroġ arma u jispara fuq il-vittma b’theddida għal ħajtu. Il-Ministru ta’ Muscat ma rriżenjax wara din l-isparatura; Muscat m‘għandux triq oħra ħlief li jkeċċih.

It-tieni: dan hu x-xufier tal-Ministru li suppost jara li ħadd ma jispara fuqna Id-dmir fundamentali ta’ kull Stat lejn iċ-ċittadini tiegħu hu s-sigurtà: li ċ-ċittadini jkunu rashom mistrieħa li ħadd mhu se jattakkahom minn barra l-pajjiż, jew ġewwa. F’dal-każ li seħħ, il-Ministru involut ma kien ħadd għajr il-Ministru tassigurtà. Għalhekk il-każ hu aggravat aktar: għax dan hu xxufier ta’ min irid jara li ħadd ma jispara fuqna, mhux jispara proprju hu. Il-Ministru ta’ Muscat ma rriżenjax f’dan il-każ aggravat; Muscat m’għandux għażla oħra ħlief li jkeċċih.

It-tielet: il-gideb Apparti l-isparatura u l-aggravju tagħha, hemm raġuni oħra ċara għala Muscat għandu jkeċċi lill-Ministru tiegħu: ilgideb. Pajjiż deċenti ma jistax jittollera aktar il-gideb li għaddej bih dal-Gvern. Il-Prim Ministru gideb meta wiegħed li jirriżenja jekk ma jlestix power station oħra erba’ xhur oħra; ilMinistru tal-Intern gideb dwar minn fejn ġab in-nofs miljun ewro li kellu d-dar. U issa, f’dal-każ, il-Ministru u lMinisteru tal-Intern li jinkludi wkoll ix-xandir pubbliku, ilPBS, gidbu b’mod l-aktar oxxen biex jiffrejmjaw lill-vittma flok jaraw li l-Pulizija taġixxi kontra min spara. Il-Ministru ta’ Muscat ma rriżenjax fuq dal-gideb; Muscat ma jistax ma jkeċċihx.

Il-problema jisimha Joseph Muscat: il-ħuta minn rasha tinten Minn nhar l-Erbgħa issa diġà għaddew ħamest ijiem. IlPrim Ministru Muscat qatta’ ħamest ijiem jiddefendi lillMinistru tiegħu flok keċċieh mill-ewwel. U għadu qed jipprova jfittex kull mod biex jiddefendih. Din hi gidba oħra li qal Muscat – tal-accountability u l-kultura tar-riżenji. U lproblema mhix xi Ministru tal-Intern, jew Ministri u Deputati tal-Labour oħrajn li ħierġa issa fil-Qorti l-intiena tal-ħmieġ li mdaħħlin fih – il-problema hi Muscat innifsu. Għax il-ħuta minn rasha tinten.

It-Tnejn, 24 ta’ Novembru, 2014

Ħatriet mingħajr sejħiet

F’dawn il-ġranet qegħdin naraw żbalji kbar isiru kemm minn uffiċjali tal-Gvern u anki ministri, kulħadd jagħmel li jaqbillu jissuċċiedi f’wiċċ ilpoplu bħalma hu l-każ ta’ Louis Attard, uffiċjal pubbliku talEnemalta, li bagħbas fil-meter tad-dawl u l-Gvern, kemm Mizzi, Mallia u Owen Bonnici kollha ddefendewh biex ma jitressaqx il-Qorti u ħadd minnhom ma qal biex dan ma jsirx, kulħadd ħeba idu. Mizzi kemm-il darba tkellem li min jinqabad ibagħbas filmeter jiġi mħarrek, allura għalfejn lil Louis qiegħed jiddefendih, se jasal biex iħarrku u ineħħih mill-post? Dan għax xi wieħed minn talqalba? Imbagħad issib xi individwu li ma jkunx ħallas ilkont fil-ħin jiġi mħarrek u dan għax ma jsib lil ħadd fil-poter jiġi minnu. Muscat spiċċatlu l-fiduċja li kellu darba mal-poplu minħabba dan il-gideb li qiegħed iwettaq. Is-serjetà

spiċċatlu bħal ċerti Ministri ta’ madwaru li qatt ma jgħidlu li ħadu xi żball, qatt fl-istorja ta’ Malta ma kellna Gvern jiġi ngiddeb minn kulħadd daqs dan li għandna llum, veru talmistħija. Owen Bonnici ma għamel lebda inkjesta dwar il-festin li kien għamel il-Maġistrat Peralta fil-Milied meta l-awla ġabha take away. Rigward dawk it-tliett Ċinizi li rawhom deħlin Kastilja biex ikellmu lil Muscat kieku xi ħadd żvela xi ħaġa, kollox mistur. L-istess bħall-inkjesti li Mallia kien qal li fit-28 ta’ Ġunju se jippubblika dwar loperat tal-Pulizija fl-Għassa ta’ Ħaż-Żabbar fejn sal-lum għadu kollox mistur. Smajna li Ivan Falzon mill-Qala ħabib ta’ Franco Mercieca. Il-Gvern qabad u ħatru Kap Eżekuttiv ta’ Mater Dei minn wara li spiċċa minn mal-Air Malta, jista’ Dr Fearne jgħidilna kif aċċettah jew ma kien jaf xejn dwaru? Andre Borg, it-tifel ta’ Reno Borg, inħatar Segretarju tal-Air Malta mingħajr sejħa għal xi applikazzjoni wara li l-Air Malta mifnija bid-dejn ta’ 16-il miljun ewro, Zammit Lewis kuntent b’din il-ħatra jew kien

25 sena ilu f’In-Nazzjon

diġà magħżul qabel ma mar Ivan Falzon? Tgħid jispjegalna Zammit Lewis? G. Busuttil In-Naxxar

Żewġ kotba li nissuġġerixxi

Ħadt gost nara numru tant kbir ta’ pubblikazzjonijiet bilMalti waqt l-edizzjoni ta’ din issena tal-Festival tal-Ktieb. Mill-kotba li xtrajt nistqarr li kienu tnejn l-aktar li laqtuni, wieħed ta’ Tonio Borg b’numru kbir ta’ aneddoti li ma waqaftx nidħaq waqt li qrajthom, u lieħor dak b’numru ta’ kitbiet dwar Mons. Victor Grech, b’tislima lil dan is-saċerdot li tant għamel ġid lis-soċjetà tagħna. Jalla kull min bħali jħobb jaqra bil-Malti, jixtri dawn ilkotba mhux biss biex jgħin f’aktar pubblikazzjonijiet simili, imma wkoll għax persważa li bħali se jieħu gost bihom. Moira Pace Birkirkara

Il-Prim Ministru Fenech Adami jibda żjara fil-Ġermanja u jżur partijiet millĦajt ta’ Berlin, u meta kellem lill-ġurnalisti, awgura li dawn huma affarijiet li issa spiċċaw darba għal dejjem u kulħadd għandu jħares ’il quddiem lejn żminijiet ta’ aktar paċi għad-dinja. Eskortat mill-karozzi tal-pulizija ta’ Berlin u akkumpanjat minn George Schertz, il-Kap tal-Pulizija ta’ Berlin, ilPrim Ministru Fenech Adami ttieħed lewwel f’Bogsbamer Platz fejn hemm waħda mill-fetħiet fil-ħajt. F’din ilwaqfa, il-kap tal-Pulizija spjega lillPrim Ministru, permezz ta’ mapep, ittoroq fl-inħawi li diġà hemm ftehim dwarhom bejn iż-żewġ naħat biex jiffaċilitaw l-affarijiet. Il-Prim Ministru mbagħad daħal aktar ’il ġewwa fejn kellu l-okkażjoni jiltaqa’ u jitkellem ma’ nies tal-Ġermanja tal-Lvant li kienu qed jaqsmul l-fruntiera. Il-Prim Ministru Fenech Adami qal li minn dan kollu kulħadd għandu jitgħallem li lill-poplu jista’ jkun li teħodlu l-libertà tiegħu għal xi żmien, iżda fl-aħħar mill-aħħar irrieda tal-poplu għal-libertà tirbaħ.

Editur: Nathaniel Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-Ħamrun ĦMR 1000 e-mail: news@media.link.com.mt • Tel: 21243641 Dipartiment tal-Avviżi: Tel: 25965-317/318 E-mail: adverts@media.link.com.mt

www.maltarightnow.com

It-Tnejn, 24 ta’ Novembru, 2014

INTERVISTA

Oliver Friggieri

Fl-isfond tat-triloġija ‘Hekk tħabbat il-Qalb Maltija’ (128)

Insiru Nafu Min Aħna Joe Mikallef

Fil-ħarġa tal-lum ta’ ‘InNazzjon’ qed nippubblikaw il128 parti fis-sensiela ta’ konversazzjonijiet ma’ Oliver Friggieri li fihom qed nitrattaw temi u realtajiet differenti. Illum, se nitkellmu dwar leffett tat-televiżjoni u r-radju. Dan bl-iskop preċiż li nkomplu nittrattaw temi attwali. Temi li bosta drabi niddiskutu u ngħarblu bl-aktar mod akkanit, iżda li bosta drabi wkoll nagħżlu li ninjorawhom. Imma tajjeb li fil-ħajja mgħaġġla li qed ngħixu nieqfu ftit u nirriflettu fuq temi attwali u li huma ta’ rilevanza. Bla dubju ta’ xejn, Oliver Friggieri, bis-saħħa talkapaċitajiet indiskussi tiegħu, kapaċi janalizza u jidħol filfond ta’ dawn it-temi li għandhom jgħinuna aktar biex niskopru aħjar min aħna, fejn aħna u fejn tissokta triqitna. Ma’ Oliver Friggieri qed niltaqa’ b’mod regolari biex niddiskuti għadd ta’ temi, sitwazzjonijiet u mistoqsijiet. Il-qarrejja huma mistiedna jipparteċipaw billi huma wkoll jibagħtulna l-ħsibijiet tagħhom. Kull korrispondenza u email għal dan l-iskop għandha tintbagħat f’dan lindirizz elettroniku hawn imniżżel: joe.mikallef@media.link.com.mt

Aktar ma jogħla l-livell tal-kelma mitħaddta, tal-ħsieb u tal-argumenti tagħhom, aktar se tikber l-importanza li għandhom fis-sistema tal-pajjiż

Nitkellmu sikwit dwar l-effett tat-televiżjoni u tar-radju. It-televiżjoni hu mezz ta’ komunikazzjoni li issa ilu li sar parti integrali mill-ħajja normali ta’ kuljum. Ma nimmaġinawx id-dar tagħna mingħajr sett tat-televiżjoni li jista’ jinxtegħel minn mument għal ieħor. X’inhu l-effett ta’ dan? Il-ħajja mingħajr televiżjoni kienet aktar ħielsa, inqas dipendenti mill-istampi. Kienet inqas miftuħa u mgħarrfa dwar kulma kien qiegħed jiġri, kemm filpajjiż u kemm fid-dinja. Iddħul tat-televiżjoni kien pass kbir ’il quddiem fid-direzzjoni tal-globalizzazzjoni.

X’nifhmu bil-kelma ‘globalizzazzjoni’ f’dan il-kuntest? Nifhmu kundizzjoni li fiha lpajjiżi differenti, imbegħdin minn xulxin anki b’distanzi kbar, bdew resqin lejn xulxin, kemm bil-ħsieb u kemm b’dak kollu li setgħu jaqsmu bejniethom. Sa ċertu punt ilfenomenu tal-globalizzazzjoni seta’ beda jagħti raġun lil Ernest Renan li ilu li stqarr li nnazzjonijiet mhumiex għal dejjem, Sa issa, il-poter radju-televiżiv ma wasalx biex waqqa’ lħitan nazzjonali, anki jekk lidea tan-nazzjonalità, saħansitra fi ħdan l-Unjoni Ewropea nnifisha, kellha tgħaddi minn tibdil kbir. Qabel id-dħul tar-radju u tat-

televiżjoni, kull pajjiż seta’ jorganizza l-privatezza nazzjonali tiegħu. Dan kien privileġġ li pajjiżi żgħar bħal Malta setgħu jgawduh bla ma jħallsu xejn tiegħu. Iżda meta l-kelma mitħaddta bdiet taqsam il-fruntieri u tivvjaġġa lil hinn millimiti ġeografiċi, il-ħitan bdew jaqgħu wieħed wara l-ieħor. Dan sewa kemm għaż-żamma tal-paċi u kemm għall-organizzazzjoni tal-gwerra, u deher ċar aktar minn qabel li n-natura talbniedem ma titbiddilx blavvanz xjentifiku. Il-kundizzjoni morali tal-bniedem tvarja skont l-għażliet tiegħu, u mhux skont il-livell ta’ effiċjenza li jilħaq permezz tal-progress xjentifiku. L-influwenza tar-radju u tatteleviżjoni fissret li dinja ta’ diversitajiet bdiet titbiddel billi d-diversitajiet bdew jiltaqgħu ma’ xulxin f’kuntesti newtrali, innoċenti. It-televiżjoni għen ħafna biex dan ir-resqien iseħħ. Mela b’din il-kelma nifhmu li lpajjiżi varji bdew isiru speċi ta’ Pajjiż Kbir wieħed. Bdew jaqgħu l-ħitan tad-differenzi, u bdew jingħelbu d-distanzi kbar bejn pajjiż u ieħor. Dan ma jfissirx li d-dinja saret xi Ġenna tal-Art. Is-seklu għoxrin, is-seklu tal-akbar kixfiet xjentifiċi, baqa’ xorta waħda ż-żmien meta l-bniedem żviluppa aktar minn qatt qabel il-kultura tipika tiegħu talmibegħda. Qatt ma sar ‘progress’ daqshekk fil-qasam tal-armi qerrieda. Iżda dan ukoll huwa ż-żmien meta kibret

il-kuxjenza favur il-jeddijiet tal-bniedem u l-bqija. Il-globalizzazzjoni, bħala wild il-mezzi tal-komunikazzjoni, swiet qabelxejn biex ilġnus irrikonoxxew il-bżonn talpaċi għall-inqas bħala miżura ekonomika. Kollox ma’ kollox, is-seklu għoxrin, is-seklu laktar kriminali fI-Istorja kollha, sar ukoll seklu li impona linformazzjoni kollha biex ebda pajjiż ma seta’ jgħid li ma kienx jaf. Hawn tidħol il-kriżi ewlenija tas-seklu, kriżi li s-seklu ma deherx inkwetat ħafna biha: ilkriżi morali. Madankollu, għall-ewwel darba l-ġnus resqu ħafna lejn xulxin, u dan kien bidu tajjeb biex fost ixxandara, daqskemm fost ilpolitiċi, titrawwem il-kuxjenza ta’ ‘jien naf għaliex jien kont hemm’.

Tagħtini eżempju wieħed ta’ dan ir-resqien tan-nazzjonijiet bis-saħħa tat-televiżjoni u tar-radju? Iva, nieħdu biss l-eżempju tat-Tazza tad-Dinja, avveniment li jirbaħ tabilħaqq lattenzjoni ta’ bosta pajjiżi anki biex isir reklam ta’ pajjiż sħiħ. Nistgħu nimmaġinaw illogħob tat-timijiet differenti għat-Tazza tad-Dinja mingħajr ix-xandir tal-partiti ‘live’? Ilpartiti jintlagħbu f’post jew f ’ieħor, imma l-akbar gost huwa s-sett li jttrasmetti llogħob biex dan jivvjaġġa malpjaneta kollha u jkun jista’

jkun segwit minn kulħadd f’daru, jew f’ħanut fil-qrib… Mela t-televiżjoni qabelxejn ‘għelbet’ id-distanzi. Is-sett tat-televiżjoni beda jdaħħal lirrealtajiet imbiegħda fl-għeluq tal-kamra tat-televiżjoni fiddar. Dan hu aspett pożittiv

U x’aspetti negattivi hemm marbutin mat-televiżjoni, marradju? Ma humiex xejriet ħżiena fihom infushom, imma huma kollha riżultati tal-fatt li t-televiżjoni invada lid-dar, jiġifieri lil kullimkien. Hu dittatura ġdida. L-ewwel effett hu li issa l-fatti koroh tal-ħajja bdew isiru magħrufin minn kulħadd, fosthom anki mit-tfal u miżżgħażagħ. Ngħidu aħna, ittrasmissjonijiet li jinkludu xi għamla jew oħra ta’ vjolenza ħallew effett fuq ġenerazzjonijiet sħaħ. Id-dehra ripetuta talvjolenza spiċċat biex ‘naqqset’ il-gravità tagħha, fil-forom tagħha kollha, u b’hekk setgħet tibda tindera. Effett ieħor hu li l-ftuħ taddiskussjoni minn kulħadd, u fuq kull suġġett, wassal biex inħolqot il-mentalità ta’ kulħadd jifhem ‘f ’kollox’. Kollox huwa kwistjoni ta’ opinjoni. Issenslet il-kelma ġdida ‘opinjoniżmu’. Waqt li, fuq naħa, ix-Xjenza bdiet timxi ’l quddiem b’passi ta’ ġgant, fuq in-naħa l-oħra kibret l-idea li jekk għandi mikrofonu allura nużah u nsir nifhem f’kollox.

It-Tnejn, 24 ta’ Novembru, 2014

www.maltarightnow.com

INTERVISTA

Fl-isfond tat-triloġija ‘Hekk tħabbat il-Qalb Maltija’ (128)

Insiru Nafu Min Aħna

Il-ħajja mingħajr televiżjoni kienet aktar ħielsa, inqas dipendenti mill-istampi. Kienet inqas miftuħa u mgħarrfa dwar kulma kien qiegħed jiġri, kemm fil-pajjiż u kemm fid-dinja. Id-dħul tat-televiżjoni kien pass kbir ’il quddiem fid-direzzjoni tal-globalizzazzjoni

Fi kliem ieħor, trid tgħid li l-ħolqien tal-mezz tal-komunikazzjoni wassal biex bdejna naħsbu li għandna ħila nitkellmu fuq kollox. Il-kultura tal-opinjoniżmu hi l-bażi tat-televiżjoni, u sa ċertu punt tar-radju wkoll bħala mezz ta’ komunikazzjoni. L-opinjoniżmu: mod kif taħseb, tilbes, tgħix. Imma dan il-vantaġġ ġdid kellu prezz li kellu jitħallas, u dan hu ttwemmin li kull opinjoni tista’ tkun tajba. Paradossalment, din il-mentalità bdiet tikber meta x-Xjenza wrietna wisq aktar kemm fil-fatt għadna nafu ftit, mhux biss dwar ‘ilpjaneta ċkejkna’ tagħna imma wkoll fuq l-istess ġisem tagħna. Fuq kollox għadna nafu tassew ftit fuq il-moħħ tagħna. Bih naħsbu, niftakru u nistħajlu, niffantastikaw u nimmaġinaw – u bih stess nindunaw li nafu ftit fuqu stess. Il-bniedem ilu sekli sħaħ jivvjaġġa biex jiskopri artijiet oħrajn, bħall-Amerika, li kienet hemm mill-bidu. Iżda ilu biss ftit snin li huwa għamel il-vjaġġ lejn il-qalb u lejn il-moħħ. Fis-sala taloperazzjoni l-kirurgu jfittex kemm kemm taħt il-ġilda biex jgħarrex fiż-żewġ kontinenti kbar tal-bniedem (u wkoll talannimal) li Alla jrid li jinġarru sal-aħħar fl-istess ġisem.

U minn dan kollu, biex nerġgħu lura lejn is-suġġett tat-televiżjoni, x’nistgħu nikkonkludu? L-ewwel konklużjoni hi li xXjenza timxi ’l quddiem fissejba tal-‘ġdid’ billi tiskopri l‘qadim’, kulma kien ilu hemm mill-bidu. L-eħrex taqbida talbniedem hi mal-injoranza tiegħu stess, mal-periklu li jissimplifika u li jitlef is-sens ta’ kurżità. Meta fost ix-xjenzjati jkun hemm uħud li jieqfu u jirriflettu, huma dejjem jesprimu lumiltà li timxi id f’id malgħerf. Fi kliem Einstein, aħna għadna nafu ftit, iżda dak il-ftit huwa biżżejjed biex nintebħu kemm għad fadal xi nkunu nafu. U t-televiżjoni? Mill-umiltà tal-laboratorju għaċ-ċertezza tal-istudju: mill-ambigwità tarriċerka għas-simplifikazzjoni ta’ opinjoni mitluba u mogħtija fi ftit sekondi taħt il-pressjoni ta’ dwal qawwija u ta’ ħin li qiegħed jagħfas. għadda żmien biżżejjed minn fuq il-mezzi tax-xandir biex nikkonkludu li kemm irradju u kemm it-televiżjoni għandhom il-kompitu li jinfurmaw u jiffurmaw: huma jagħtu l-informazzjoni waqt li jgħallmu u jagħtu pjaċir. Hemm il-prinċipju famuż ta’ Orazju fit-trattat dwar l-Arti Poetika, madwar elfejn sena ilu: l-Arti tgħallem u tagħti

pjaċir. Il-kontenut u l-forma tagħha jingħaqdu flimkien biex jipproduċu bniedem aħjar.

Hawn Malta l-partiti politiċi ewlenin għandhom l-istazzjonijiet tagħhom tar-radju u tat-televiżjoni…. It-twaqqif tal-istazzjonijiet tal-partiti hu żvilupp taddemokrazija fi ħdan pajjiż li għandu l-kultura tal-partiti magħġuna mal-oqsma kollha tal-ħajja tiegħu. Dawn l-istazzjonijiet għandhom l-aqwa mezz biex jgħallmu u jinfurmaw u jipprovdu divertiment. Ladarba l-partiti Maltin għandhom is-sisien tagħhom fil-qiegħ tal-kultura Maltija, ma jistax jonqos li l-partiti jkunu parti integrali ta’ din il-kundizzjoni. Dawn huma istituzzjonijiet li għandhom ikomplu jissaħħu u jinfetħu għaliex f’kull ħidma tagħhom huma qegħdin ifakkru lil kulħadd li d-demokazija hi laħjar mod kif l-individwu jista’ jidħol fi ħdan il-ġemgħa tiegħu u jsawwar soċjetà li tgħix fillibertà li hi wkoll ċivili, jiġifieri mibnija fuq ir-rispett. Ir-radju u t-televiżjoni huma istituzzjonijiet importanti. Kif jistgħu jagħtu sehemhom għal soċjetà aħjar? Aktar ma jogħla l-livell talkelma mitħaddta, tal-ħsieb u

tal-argumenti tagħhom, aktar se tikber l-importanza li għandhom fis-sistema tal-pajjiż. Illum is-semmiegħa u t-telespettaturi jimirħu u jfittxu, u għalhekk illealtà tas-semmiegħa u tat-telespettaturi ma tistax tkun permanenti, lanqas matul programm wieħed. L-opinjoniżmu u z-zapping huma aħwa, anki jekk sikwit jidhru mod ieħor.

Imma ma hemmx differenza bjen ir-radju u t-televiżjoni? Ir-rajdu huwa ħoss li jitlob lattenzjoni kollha, waqt li listampa televiżiva hi spettaklu li minnu nnifsu jistieden id-distrazzjoni, it-tiftixa ta’ xi ħaġa li hi differenti. Sikwit nilmentaw dwar il-Malti ħażin li jinstema’ fuq ix-xandir lokali. L-istazzjonijiet barranin huma xempju ta’ lingwi m i t k e l l m a pofessjonalment. Xi tgħid dwar dan il-fatt li l-Malti hu mitħaddet b’dan ilmod fuq ix-xandir lokali? Il-qagħda mwiegħra tal-Malti mitħaddet fuq il-mezzi taxxandir lokali ma hix biss nuqqas ta’ professjonaliżmu. Hi sinjal ta’ kriżi fil-livell u finnatura tal-kontenut. Kriżi talħsieb, riflessa fi kriżi talkelma, li ma hix ħlief il-forma mogħtija lill-ħsieb. Diskors twil, u doloruż ukoll…

It-twaqqif tal-istazzjonijiet tal-partiti hu żvilupp tad-demokrazija fi ħdan pajjiż li għandu l-kultura tal-partiti magħġuna mal-oqsma kollha tal-ħajja tiegħu. Dawn l-istazzjonijiet għandhom l-aqwa mezz biex jgħallmu u jinfurmaw u jipprovdu divertiment

www.maltarightnow.com

It-Tnejn, 24 ta’ Novembru, 2014

Bla Triq u bla Mappa (61) Fil-kampanja elettorali Joseph Muscat iddikjara li dak li jwiegħed jagħmlu. Madwar sena wara rrebħa elettorali, Muscat b’wiċċ tost u b’diżonesta kbira mal-poplu ddikjara li “Ma ksirniex wegħda waħda li hi waħda”. Dan hu loppost ta’ dak li fil-verita’ kien u għadhu qed jiġri. Nhar it-Tnejn, waqt id-diskors tiegħu għall-baġit tas-sena d-dieħla, il-Ministru talFinanzi deher li tħajjar mill-Kap tiegħu Joseph Muscat u, wara ftit battuti mill-bidu tad-diskors maratona tiegħu, kellu l-ardir jgħid li “dan il-Gvern iwettaq dak li jwiegħed”.

wegħdiet elettorali prinċipali ta’ Muscat. Bil-ksur ta’ din il-wegħda, b’mod jew b’ieħor, se jiġi affettwat ħażin il-poplu kollu. L-agħar li se jmorru huma dawk bi dħul baxx u l-pensjonanti. Forsi l-Ministru ħaseb li wara erba’ siegħat paroli lpoplu kien se jinsa x’qal fil-bidu tad-diskors tiegħu. Jew, forsi ħaseb li l-poplu se jinsa x’kien imwiegħed lilu madwar sentejn ilu.

Il-poplu mhux beċċun Il-Ministru tal-Finanzi jew ma jafx x’kien imwiegħed fil-manifest elettorali laburista peress li dak iżżmien kien Brussell jew inkella ħaseb li l-poplu hu beċċun u se jemmnu li “dan il-Gvern iwettaq dak li jwiegħed”. Il-kredibilta’ ta’ Joseph Muscat u tal-Gvern immexxi minnu dejjem tonqos. Niskanta kif il-Ministru ma staħax f’nifs jistqarr li “dan ilGvern iwettaq dak li jwiegħed” u f’nifs ieħor jikser waħda mill-

Tinkiser wegħda elettorali oħra Fil-manifest elettorali taħt ir-ras “Innaqqsu l-piż tat-taxxi”, Joseph Muscat wiegħed li “naraw li l-piż tat-taxxa ma jiżdiedx”. Żied iwiegħed li “Gvern ġdid jassigura li l-piż tat-taxxi (tax burden) fuq ilfamilji u n-negozji ma jiżdiedx”. Din il-wegħda taret mar-riħ malli lGvern ta’ Muscat fil-baġit għassena d-dieħla iddeċieda li jżid il-piż tat-taxxi fuq il-familji u fuq innegozji kontra dak li ġie mwiegħed il-poplu qabel l-elezzjoni. Fejn hu l-istimilu lill-familji, l-aktar dawk vulnerabbli? Fejn hi l-kredibilta’ ta’ Joseph Muscat u tal-Gvern tiegħu? B’daqqa ta’ pinna l-familji u nnegozji se jħabbtu wiċċhom ma’

Meta l-qattusa tkun għaġġelija, tagħmel frieħ għomja. Hija karattersitika – li ta’ min jiġbed l-attenzjoni tagħha – ta’ kif jittieħdu diversi deċiżjonijiet fil-qasam taledukazzjoni. Minkejja l-intenzjonijiet kollha li ma għandix dubju li lMinistru tal-Edukazzjoni għandu sabiex jegħleb il-problema ta’ studenti li jkunu qatgħu qalbhom – għal diversi raġunjiet – mill-iskola sekondarja, bl-introduzzjoni talprogramm ta’ Alternative Learning Programme (jew ALP) mhix tħalli r-riżultati mixtieqa mill-Ministru nnifsu. U hawn tidħol il-qattusa għaġġelija. Għalkemm is-sejħa għall-għalliema ħarġet f’nofs Lulju tal-2014, huwa kkonfermat li l-programmi u l-loġistiċi neċċessarji sabiex l-iskola bl-akbar ammont ta’ studenti ALP tiffunzjona kif mistenni, ma ġewx implimentati blintenzjonijiet kollha biex jirnexxu. Fil-fatt, il-Ministru inkarigat, minkejja li qiegħed isegwi l-iskola mill-qrib u jidher li għandu interess – kif jixraq – li tirnexxi, mhux jinnota li la darba l-ħmar il-magħkus idur għalih id-dubbien, mhux la kemm tkeċċih. Is-sitwazzjoni li issa qiegħda kulma tmur issir allarmanti, qiegħda tiġbed l-attenzjoni fin-negattiv, dejjem għax l-ALP ma kienx ipprogrammat bi ħsieb. L-ewwel nett, l-għalliema u lLSAs (li dawn tal-aħħar mhumiex aktar minn 6!) ma ngħatawx it-

taħriġ rikjest sabiex ikunu preparati biex jilqgħu ‘l fuq minn 150 student li fil-maġġoranza tagħhom għandhom diffikultajiet fit-tagħlim u fl-imġiba. Aktar minn hekk, lgħalliema, taħt is-superviżjoni ta’ Aġent Kap – qas Kap! – kienu mħeġġa jippreparaw il-programmi ta’ tagħlim huma stess. Nifhem li lgħalliema huma fid-dmir u responsabbli li jimmodifikaw il-kurrikuli sabiex jadattawhom għall-ħteġijiet tal-klassijiet tagħhom, imma għandi diversi mistoqsijiet fuq kemm għandhom ikunu huma li joħolqu programmi sħaħ mingħajr it-taħriġ neċċessarju jew wisq aktar linji gwidi ċari. Dan biex ma nsemmix ukoll li l-iskola qiegħda tiffunzjona bla Assistent Kap! Nerġa’ lura għal-LSAs. L-ammont ta’Learning Support Assistants fl-iskola huwa miżeru. U dan hemm raġuni li wassal għal dan; il-maġġoranza ta’ studenti li meta kienu fis-sekondarja kellhom l-għajnuna – li din tingħata wara skrutinju professjonali u flinteressi kollha tal-individwi inpartikolari – sabu ruħhom jaqdfu għal rashom, hekk kiesaħ u biered! Irraġuni hija li għandhom jippreparaw ruħhom għal soċjetà li taf tallihom jaqdfu waħedhom. Madankollu, l-għajnuna fl-aħħar snin tas-sekondarja hija appuntu biex b’mod gradwali u ppjanat, tibda terħi lill-istudenti jidħlu flisfera tad-dinja t’hemm barra taħt superviżjoni u gwida biex ikun

numru ta’ taxxi. Tħabbru żieda filliċenzji tal-karozzi, fid-dazju fuq is-servizzi tat-telefonija ċellulari, fuq il-boll tal-poloz tal-assigurazzjoni, fuq is-sigaretti u t-tabakk, fissisa fuq is-siment u fuq l-għalf għall-fishfarms, fil-liċenzja tasswimming pools, fil-pitrolju, filħlasijiet fis-servizzi mid-dipartimenti tal-Gvern, fid-dazju fuq ilpetrol u d-diesel kemm għall-konsumatur kif ukoll għall-ajruport. Iddaħħlet taxxa ġdida fuq l-inbid u oħra fuq il-krejnijiet fit-toroq. Apparti dan, ftit ġranet qabel ilbaġit il-Gvern ta’ Muscat qabad u għolla bla avviż il-kera tal-housing soċjali u, bl-istess mod, għolla għaż-żgħażagħ il-ħlas għall-eżamijiet. Muscat ried jassigura li bittaxxi tiegħu jolqot lil kulħadd. Nispera ma jiftakarx f’xi ħaddieħor u jżidlu l-piż tat-taxxi matul is-sena li ġejja. Biex speċi jpatti għall-wegħda li kien għadhu kif kiser, il-Gvern ħabbar (kif kien diġa ħabbar dak li jdaħħal 58,000 ewro fis-sena) kumpens redikolu għall-għoli talħajja ta’ 58ċ gil-ġimgħa u bonus addizzjonali minimu ta’ darba biss ta’ 35 ewro li, fuq kollox, mhux se

OPINJONI

jingħata lil kulħadd – kumpens li żgur mhux se jagħmel tajjeb għażżidiet fit-taxxi mħabbra. Nispera li Muscat mhux qed jippretendi li lpoplu jgħidlu grazzi.

Fejn hu l-ottimiżmu? Joseph Muscat laqqam dan ilbaġit bħala wieħed ta’ ottimiżmu. Nixtieq naf fejn hu l-ottimiżmu. Żgur mhux ottimiżmu li Muscat f’Jannar se jraħħas il-petrol b’żewġ ċenteżmi u d-diesel b’ċenteżmu meta l-prezz internazzjonali tażżejt roħos bi 33%. M’hemmx sens ta’ ottimiżmu partikolarment għal min għandu dħul baxx u għall-pensjonanti biż-żieda mħabbra fittaxxi indiretti u ż-żieda tal-kirjiet tas-social housing. Ma jeżistix ottimiżmu fost l-istudenti li żidilhom l-istipendju b’żewġ ċenteżmi kuljum wara li għollilhom il-ħlasijiet għall-eżamijiet ġranet biss qabel il-baġit. Ma hemm ebda sinjal ta’ ottimiżmu għas-settur tal-manifattura li sejjer lura u li ma tħabbru ebda inizjattivi biex jingħata spinta ‘l quddiem. Lanqas ma jidher sinjal ta’ ottimiżmu għall-ħolqien ta’ impiegi produttivi fis-settur privat.

Qtates, Ħmir, Nagħaġ u Fniek tal-Indi...

Justin Schembri

jstn.schembri@gmail.com

hemm ‘overlapping’ ikkunsidrat, pjanat u finalment effettiv. Iżda ddeċiżjoni, li għaliha ffirmaw il-ġenituri li ġagħluhom jemmnu li għandu jsir hekk biex ulidehom ikollhom opportunità jintgeraw malbqija u bħall-bqija, ma kinitx tfisser l-istampa kollha. U għalhekk, problema ġġib lil oħra. Diversi studenti b’diffikultajiet t’imġiba huma xhieda ta’ problemi soċjali li jirriżultaw fi frustrazzjoni li ssarraf f’intimidazzjoni, kliem ħażin u imġiba mhix tollerabbli għal ambjent ta’ skola. Hija fid-diskrezzjoni talMinistru li l-iskejjel ikollhom ambjent li jinkoraġġixxi t-tagħlim u ttgħallim. Hawnhekk allura jerġgħu jiġu jserrpu diversi mistoqsijiet, blaktar waħda li tiddomina hija dik relatata mal-permess tat-tipjip. Biex inkun ċar, l-iskola tal-ALP mhijiex skola bħal kwalunkwe

skola, iżda hija skola li tiddevja ftit min-norma. Dan jikkonfermawh listudenti nfushom li ma jilbsux uniformi, huma mħallta – għalkemm issa din hija wkoll f’konformità mal-ewwel snin tas-sekondarji – jistgħu jibqgħu bl-imsielet, jispiċċaw aktar kmieni, iġibu lmowbajls u fuq kollox ipejpu! Minħabba li mhuwiex xieraq li studenti jpejpu fl-ambjent ta’ skola, saru arranġamenti meħtieġa sabiex min għandu bżonn ipejjep – li issa huma aktar minn 20 student – jitla’ fuq il-bejt. Il-ġenituri ġew mgħarrfa b’dan, imma ġew mgħarrfa wkoll li fl-iskola ser ikunu qed jagħmlu programmi speċifiċi li jgħinu lill-istudenti jifhmu l-ħsara tas-sigaretti bil-għan li jgħinuhom jegħlbu l-vizzju meta dawn għad għandhom bejn 14 u 15-il sena. Din l-attitudni allura, qiegħda toħloq preċedent; huma bosta studenti li qed jitħajru, bħan-nagħaġ ta’ Bendu, jidħlu għal dal-programm, fosthom dawk tal-BSS li qed jaqsmu l-iskola magħhom li mill-kurituri, f’xi lezzjonijiet jaraw kollox għaddej taħt għajnejhom, u xi kultant jittantaw tfajla ‘l hawn u ‘l hinn! Bħalma fissirt aktar ‘il fuq, lintenzjonijiet huma tajba – anke jekk insemmu l-programm malAFM li jidher sejjer tajjeb – huma meħtieġa u rridu ntejbuhom, iżda l-implimentazzjoni ma kinitx.

Il-produtturi lokali tal-inbid żgur ma jaraw l-ebda ottimiżmu fiżżieda tat-taxxa ta’ 20 ċenteżmu fuq kull litru inbid. L-anzjani li jinsabu fuq il-waiting lists biex jidħlu f’xi dar residenzjali wkoll ma jarawx sinjali ta’ ottimiżmu. Ma ngħata l-ebda sinjal ta’ ottimiżmu biż-żidiet fit-taxxi mħabbra speċjalment meta Muscat qabel lelezzjoni wiegħed li se jnaqqas ilpiż tagħhom. Żgur mhux sinjal ta’ ottimiżmu l-kumpens mħabbar għall-għoli tal-ħajja ta’ anqas minn żewġ ċenteżmi kuljum; u dawn ma jeħodhomx kulħadd. Hemm min se jieħu anqas minn ċenteżmu kuljum.

Viżjoni mċajpra Fl-introduzzjoni għad-diskors tal-baġit il-Ministru qal li “determinati li nimplimentaw il-viżjoni ekonomika għal Malta”. Aktar ma wieħed jixtarr u jidħol fid-dettal tal-baġit, aktar jinduna kemm ilviżjoni ta’ Muscat u tal-Gvern tiegħu hi waħda imċajpra.fost affarijiet oħra. Jekk irid ikun kredibbli, hekk jibda jwettaq, kif wiegħed, is-solidarjeta’ soċjali. Nippretendu li Muscat mill-kliem jgħaddi għall-fatti. ... U Kokok Għorrief

Hekk kif tħabbar il-baġit għassena 2015, issemmiet is-somma ta’ €24 miljun li se jmorru għallistipendji, u mat-tħabbir taċ-ċifra, reġgħet issemmiet il-kontroversja ta’ jekk l-istipendji humiex sostenibbli u jekk jistax ikun li pajjiżna jibqa’ sejjer jagħti ‘flus ilpoplu’ lill-istudenti. Kwart mill11% tal-baġit dedikat għalledukazzjoni se jmur għallUniveristà, l-MCAST u l-Junior College li lkoll għandhom listipendji u l-grants. Minn rapport tal-Kummissjoni Ewropea dwar ledukazzjoni għall-2013 juri li 93% tal-gradwati jsibu mpjieg, u dan minnu nnifsu juri wkoll li l-istudenti Universitarji, jagħtu lura dak li jkunu ħadu fi grants u stipendji sal-ewwel ftit snin fl-impjiegi tagħhom. Hawnhekk allura nasal biex nikkonkludi, li din il-kontroversja hija inutli, mhux bħal meta nikkomparawha ma’ kwistjonijiet oħrajn bħal pereżempju dik relatata mal-illitteriżmu u l-situdji vokazzjonali, li minkejja l-flus kbar li jintefqu fuqhom, pajjiżna jibqa’ jaffaċċja diversi sfidi. Anzi, is-26% tal-istudenti li jkomplu l-edukazzjoni wara s-sekondarja – li huwa anqas mill-medja tal-Ewropa – irid jiżdied, u għaldaqstant l-€24 miljun mhumiex għajr investiment lejn persentaġġi ogħla biex ikollna studenti li jkomplu jiggrawdwa kull sena.

www.maltarightnow.com

It-Tnejn, 24 ta’ Novembru, 2014

AĦBARIJIET TA’ BARRA

Vot storiku għall-President IT-TUNEŻIJA

Fost sigurtà kbira, it-Tuneżini lbieraħ marru jivvutaw għallPresident tal-pajjiż. L-ewwel votazzjoni għal din il-kariga minn mindu tneħħa mill-poter ilPresident Zine El Abidine Ben Ali fil-bidu tar-Rebbiegħa Għarbija. B’kollox qed jikkontestaw 27 kandidat imma l-favorit li jirbaħ hu Beji Caid Essebsi, li għandu 87 sena u hu l-eks Prim Ministru u li l-partiti tiegħu, il-partit antiIżlamista n-Nidaa Tounes, rebaħ l-elezzjonijiet Parlamentari taxxahar li għadda. Fost il-kandidati hemm ukoll Moncef Marzouki li s’issa serva ta’ President tal-pajjiż kif ukoll diversi Ministri li kienu servew matul id-ditattura ta’ Ben Ali. Fost is-27 kandidat hemm biss mara waħda, il-Maġistrat Kalthoum Kannou. B’kollox madwar 5.3 miljun persuna kellhom id-dritt għallvot f’din l-elezzjoni u kien hemm għassa kbira madwar ilpostijiet ta’ votazzjoni minħabba l-biża’ ta’ attakki minn militanti Iżlamiċi. Infatti f’zoni mal-fruntiera Alġerina fejn il-militanti Iżlamiċi huma attivi, il-vot kien miftuħ biss għal ħames sigħat. Dan b’kollox effettwa 50 lokalità. Hemm possibbiltà kbira li ebda kandidat mhu se jġib il-maġġoranza u se jkun hemm bżonn votazzjoni oħra f’Diċembru. Sa qabel ir-Rebbiegħa Għarbija, minn mindu t-Tuneżija ħadet l-indipendenza minn Franza fl-1956, il-pajjiż kellu biss żewġ Presdienti – Habib Bourguiba u Ben Ali li kien neħħa lil Bourguiba f’kolp ta’ stat fl-1987. Biex tkun evitata ditattura oħra, il-poteri Presidenzjali ġew imrażżna permezz tal-

Il-Magistrat u kandidat Presidenzjali Kalthoum Kannou hekk kif marret tivvota lbieraħ waqt il-vot storiku għall-President tal-pajjiż. Kannou hi l-unika kandidata mara f’din l-elezzjoni. (Ritratt: EPA)

Kostituzzjoni ġdida. Issa l-poter jinsab l-aktar f’idejn il-Prim Ministru magħżul mill-partiti blakbar ammont ta’ siġġijiet fil-

Parlament. Kontra Essebsi hemm kritika peress li hu kien serva taħt iżżewġ Presidenti li kellu l-pajjiż.

Il-partit moderat Iżlamiku, lEnnahda, u li kien spiċċa t-tieni fl-elezzjoni Parlamentari, mhux qed jikkontesta dawn l-elez-

zjonijiet u ħeġġeġ il-partitarji tiegħu biex jagħżlu kandidat li jipproteġi d-demokrazija filpajjiż.

permezz ta’ investigazzjoni birreqqa ta’ dokumenti mediċi. Hu suspettat li t-tarbija, li hi tifel, kienet ilha ġimgħa mormija fil-gandott. It-tarbija tinsab f’kundizzjoni serja imma stabbli fiċChildren’s Hospital ta’ Westmead. It-tarbija kienet instabet minn grupp li kienu fuq rota li semgħu lbiki tat-tarbija. Għall-ewwel ħasbu li kienet qattusa f’diffikultà imma raġel li kien fil-grupp issuspetta li il-biki kien ta’ tarbija. It-tarbija kienet f’gandott li kien mgħotti bi blokka konkos ta’ aktar minn 200 kilogramma u kien hemm bżonn

sitt persuni biex din titneħħa. Il-Pulizija temmen li t-tarbija twaddbet ġewwa minn ħofra żgħira li hemm maġenb il-gandott u sal-qiegħ tal-gandott kien hemm 2.5 metru. Hemm biża’ li t-tarbija setgħet sofriet xi feriti minħabba lwaqgħa, apparti l-effetti tannuqqas ta’ ikel u l-kesħa. Il-każ reġa’ qanqal sejħa filpajjiż biex jibda jkun hemm postijiet apposta fejn ommijiet li ma jkunux iridu t-tarbija li welldu jkunu jistgħu jmorru jħalluhom hemm.

Iridu gwerra reliġjuża

Tarbija tinstab mormija f’gandott

Abdilkadir Mohammed, konsulent ewlieni tal-President Uhuru Kenyatta tal-kenja, qal li bil-qtil ta’ 28 persuna li kienu abbord karrozza tal-linja, il-militanti Iżlamiċi talal Shabab iridu li fil-pajjiż tisplodi gwerra reliġjuża. Is-Sibt ġellieda tal-Shabab attakkaw karrozza tal-linja fitTramuntana tal-Kenja, qabel huma sseparaw il-passiġġieri bejn dawk li huma Musulmani u dawk li mhumiex. Lil dawk li mhumiex Musulmani mbagħad qatluhom. Ilvittmi kienu 19-il raġel u disa’nisa. L-al Shabab huma mis-Somalja

Il-Pulizija f’Sydney irnexxielhom isibu l-omm li rmiet tarbija tat-twelid f’gandott u din mistennija titressaq il-qorti minn ħin għall-ieħor. L-isem tal-omm ma xxandarx imma hi għandha madwar 30 sena u t-tarbija nstabet f’Quaker’s Hill fil-Punent ta’ Sydney. Hi se tkun akkużata b’attentat ta’ qtil. Il-mara hi minn gżira fl-Oċean Paċifiku u mhux miżżewġa u tgħix mal-familja tagħha f’Sydney. L-omm kienet identifikata bissaħħa ta’ appelli li l-Pulizija għamlet lill-pubbliku kif ukoll

IL-KENJA

imma ilhom attivi ħafna fil-Kenja mill-2011. Il-karozza tal-linja kienet fi triqitha lejn il-kapitali Nairobi u l-attakk seħħ f’Mandera, qrib il-fruntiera Somala. Ftit wara l-massakru, il-militar Kenjan beda offensiva fiz-zona biex isibu r-responsabbli u ntqal li diversi membri tal-grupp inqatlu. Huma kienu bdew l-attakki filKenja wara li l-militari kien intervjena fis-Somalja kontrihom u biex iġib ftit stabbiltà fis-Somalja. Minn dakinhar huma wettqu diversi attakki fosthom fuq il-kumpless kummerċjali f’Nairobi fl-2013.

L-AWSTRALJA

www.maltarightnow.com

It-Tnejn, 24 ta’ Novembru, 2014

AĦBARIJIET TA’ BARRA

Ir-Rumanija, il-Ġappun u ċ-Ċina milquta minn terremoti IR-RUMANIJA

Ir-reġjun ta’ Vrancea firRumanija ntlaqtet minn terremot li kellu l-qawwa ta’ 5.6 fuq l-Iskala Richter. It-tħeżżiż inħass sew fil-kapitali Bucharest kif ukoll f’diversi partijiet tal-pajjiż. Minkejja lqawwa tat-tħeżżiż, il-ħsara kienet minima u ma kienx hemm vittmi. Dan kien l-aktar terremot qawwi fil-pajjiż għal diversi snin. Il-Ħadd kien hemm ukoll terremot fil-Punent taċ-Ċina. Talanqas erba’ persuni nqatlu u 54 oħra ndarbu wara li Kangding

fil-provinċja ta’ Sichuan intlaqtet minn terremot tal-qawwa ta’ 5.9 fuq l-Iskala Richter. Hu stmat li 30 residenza kkrollat għalkollox u 2,630 sofrew ħsara serja. Min-naħa l-oħra s-Sibt filgħaxija f’Nagano fil-Ġappun diversi persuni ndarbu wara terremot li kellu l-qawwa ta’ 6.8 fuq l-Iskala Richter. L-epiċentru tat-terremot kienet f’zona muntanjuża popolari mat-turisti. Fost il-midruba hemm sebgħa li huma f’kundizzjoni serja.

IL-ĠAPPUN: Mara tgħaddi minn fuq il-qsim tat-terremot li ħeżżeż ir-raħal ta’ Hakuba fir-reġjun ta’ Nagano. (Ritratt: EPA)

Salvati 800 immigrant barra l-kosta Libjana L-ITALJA

IL-VATIKAN: Nies miġbura lbieraħ fi Pjazza San Pietru għall-quddiesa li fiha kienu dikjarati sitt qaddisin ġodda: Ludovico da Casoria, Fraġiskan Taljan, Kuriakose Elias Chavara, Kattoliku Sirjan, Euphrasia Eluvanttihal, soru Karmelitana, u tliet Taljani oħra: Giovanni Antonio Farina, Nicola da Lonobardi u Amato Ronconi. (Ritratt: EPA)

Paniku fl-istazzjon ta’ Charing Cross IR-RENJU UNIT

Wieħed mill-istazzjonijiet ewlenin f’Londra lbieraħ filgħodu kien evakwat wara li żviluppa nar f’ferrovija li kienet għadha kemm waqfet fih. In-nar beda f’wieħed millvaguni ta’ quddiem ta’ ferrovija li kellha sitt vaguni. Għalkemm dan intefa malajr, id-duħħan mela lukanda li hemm qrib. Wara ftit sigħat, l-istazzjon reġa’ fetaħ għall-pubbliku u nfetħet investigazzjoni biex

tkun magħrufa l-kawża. Skont xhieda kien hemm brake qawwi tal-ferrovija u wara ftit nstema’ ħoss qawwi. Ma jidher li ma kien hemm ħadd li ndarab. Minħabba dan l-inċident kien hemm dewmien ta’ sagħtejn fuq xi rotot tal-ferrovija. Ma hemm ebda ħjiel li dak li ġara f’Charing Cross kien xi attentat u kollox qed jindika li l-kawża kienet waħda mekkanika.

Total ta’ 796 immigrant bejn il-Ġimgħa u s-Sibt kienu salvati minn laneċ waqt li kienu qed jippruvaw jaqsmu lMediterran. Il-forzi tas-sigurtà Taljani salvaw 520 persuna minn ħames laneċ li spiċċaw f’diffikultà f’ibħra Libjani bejn ilĠimgħa u s-Sibt. Dan wara li lforzi tas-sigurtà Taljani interċettaw messaġġ ta’ għajnuna mibgħut minn telefon ċellulari minn waħda mil-laneċ li kienu diretti lejn Sqallija. Imbagħad f’ibħra barra Tripli kien hemm żewġ bastimenti tal-merkanzija li kienu marru jgħinu żewġ gruppi oħra ta’ 78 u 93 persuna. Il-Ġimgħa filgħaxija mbagħad l-awtoritajiet Libjani ħabbru li kienu salvaw 105

immigranti wara li lanċa spiċċat f’diffikultà barra Garabulli. Hu stmat li l-awtoritajiet

salvataġġ ta’ immigranti f’ibħra Griegi

Taljani, fuq medja, qed isalvaw 400 immigrant kull jum. Sadattant l-awtoritajiet Griegi qalu li 16-il persuna kienu salvati u erbgħa huma nieqsa wara li lanċa mimlija refuġjati Sirjani nqalbet barra Mytilene. Raġel millUzbekistan kien arrestat fuq suspetti li kien wara l-vjaġġ.

IL-ĠERMANJA: Pulizija jinvestigaw xarabank Pollakka li nqalbet qrib Niederlehme f’Brandenburg. Inċident li fih 11-il persuna ndarbu. (Ritratt: EPA)

www.maltarightnow.com

AĦBARIJIET TA’ BARRA

Eluf ta’ barranin qed imorru għall-ġlied fil-pajjiż IL-LIBJA

Jirriżulta li eluf ta’ barranin qed imorru l-Libja biex jissieħbu ma’ grupp jew ieħor fil-ġlied li qed jifni l-pajjiż. Skont il-ġurnalist Libjan Ali Kasih, hu stmat li hemm mas6,000 barrani jiġġieldu fil-Libja. Hu qal ukoll li issa kien intilef ilkontroll tas-sitwazzjoni u kien

hemm periklu kbir li dan jinfirex lil hinn mill-fruntieri Libjani u jista’ anki jhedded lill-Eġittu. Kasih qal li dawn il-ġellieda barranin komplew kabbru u kkumplikaw is-sitwazzjoni filLibja Hekk kif barranin qed imorru għall-ġlied, ħafna Libjani qed

It-Tnejn, 24 ta’ Novembru, 2014

jaħarbu minn pajjiżhom minħabba dan il-ġlied. Skont inNazzjonijiet Uniti, minn Ottubru aktar minn 100,000 Libjan ħarbu minn djarhom. Adrian Edwards, kelliem għall-UNHCR, qal li minn mindu f’Mejju sploda l-ġlied filLibja, hu stmat li 393,420 Libjan

spiċċaw refuġjati f’pajjiżhom stess.. Edwards qal li dawn huma mifruxa f’madwar 35 belt u għandhom bżonn urġenti ta’ kenn, kura medika u ikel u affarijiet bażiċi oħra. Apparti dan hu stmat li madwar żewġ miljun Libjan ħarbu minn pajjiżhom minħabba l-ġlied.

Kasih qal li l-inizjattivi kollha għal soluzzjoni fil-Libja s’issa fallew għaliex il-militanti Iżlamiċi m’huma qed juru ebda ħjiel li jridu xi kompromess. Dan apparti nuqqas ta’ qbil bejn il-forzi li qed jiġġieldu kontrihom dwar pożizzjoni komuni.

L-ISTATI UNITI: Il-Porsche 911 GTS Convertible li nkixfet waqt il-LA Auto Show f’Los Angeles li fetħet għall-pubbliku fi tmiem il-ġimgħa. (Ritratt:EPA)

Saċerdot Anglikan fl-inkwiet minħabba relazzjoni ma’ mara IR-RENJU UNIT

Ir-Reverendu Stephen Vincent ta’ 40 sena tilef xogħlu u tkeċċa mir-residenza li kien ingħata miċChurch of England wara li nkixef li kien qed ikollu relazzjoni ma’ mara li kienet tattendi l-quddies tiegħu u li suppost kien qed jgħin. Vincent, li hu miżżewweġ u

għandu tlett itfal, ma tħalliex ikompli jqaddes wara li nstab li hu kien beda relazzjoni ma’ mara li kienet intbagħtet għandu meta kien responsabbli tal-knisja ta’ St Giles f’Newcastle-under-Lyme, għaliex riedet issir membru talkleru Anglikan. Wara ftit it-tnejn

bdew skambju ta’ sms’s u kien hemm żmien meta l-messaġġi kienu jammontaw mat-80 kull jum u spiss b’messaġġi espliċiti dwar atti sesswali. Il-każ inkixef wara ilment mattmexxija Anglikana mill-mara, li wkoll kienet f’relazzjoni oħra, li

l-qassis kien stupraha, akkuża li Vincent qed jiċħad bil-qawwa. Il-każ kien investigat millpulizija iżda ma ħaditx passi. Investigazzjoni taċ-Church of England qalet li temmen ilverżjoni tal-fatti ta’ Vincent imma l-aġir tiegħu kien kundannat u

kien projbit milli jservi bħala saċerdot għal tmien snin u bħala konsegwenza spiċċa bla xogħol. Mart Vincent baqgħet miegħu u qalet li fiż-żmien meta r-raġel tagħha kellu din ir-relazzjoni żżwieġ kien għadej minn mument diffiċli.

www.maltarightnow.com

It-Tnejn, 24 ta’ Novembru, 2014

AĦBARIJIET TA’ BARRA

L-INDJA: Ħaddiema żarmaw l-eks aircraft carrier Indjana, l-‘INS Vikrant’, f’tarzna f’Mumbai. Il-vapur kien waqaf jintuża fl-1997 u għamel l-għaxar snin ta’ wara jservi ta’ mużew marittimu f’Mumbai. F’Marzu ta’ din is-sena l-vapur inbiegħ bl-iskop li jittieħed il-ħadid li fih. (Ritratt: EPA)

Jolie se tirtira L-ISTATI UNITI

L-attriċi Angelina Jolie kkonfermat li kienet se tirtira mixxogħol ta’ attriċi u minflok kienet se tiffoka fuq il-kitba u d-direzzjoni. L-attriċi qalet li hi qatt ma kienet tħobb tkun quddiem ilcamera u kienet tkun aktar kuntenta ma tidhirx. Jolie, li għandha 39 sena, ħabbret dan waqt li kienet qed tirreklama l-aħħar film tagħha “Unbroken”. Film li dderiġiet u jittratta l-ħajja tal-atleta u bdot Amerikan Louis Zamperini li qatta’ 47 ġurnata f’nofs baħar

wara li ġġarraf l-ajruplan tiegħu u mbagħad sentejn bħala priġunier tal-Ġappuniżi matul itTieni Gwerra Dinjija. Aktar kmieni din is-sena hi tat wieħed x’jifhem li l-parti tagħha bħala Cleopatra kienet laħħar waħda bħala attriċi li kienet se taħdem. Hi issa kkonfermat li kienet se twarrab f’intervista mar-rivista DuJour. Meta mistoqsija jekk kellhiex l-intenzjoni tirtira totalment mix-xogħol ta’ attriċi, hi wieġbet ‘assolutament’.

Moska fil-morsa tal-prezz irħis taż-żejt IR-RUSSJA

L-ekonomija tar-Russja mistennija tiffaċċja riċessjoni, matul is-sena d-dieħla, jekk il-prezz taż-żejt jonqos għal $60-il barmil u jekk kemm-il darba l-Istati Uniti u l-alleati tagħha jissikkaw is-sanzjonijiet fuq dan il-pajjiż minħabba l-konflitt attwali flUkrajna tal-Lvant. Il-Ministru tal-Finanzi Russu, Anton Siluanov, qal li rriċessjoni f’pajjiżu hi inevitabbli jekk is-sitwazzjoni taqleb

għall-agħar. Hu tkellem ukoll dwar l-effetti negattivi għall-ekonomija tarRussja ‘f’każ li l-prezz taż-żejt jonqos għall-ekwivalenti ta’ $60il barmil’. L-ekonomija tar-Russja – lakbar esportatur tal-enerġija fiddinja – m’għandhiex tiżviluppa b’aktar minn wieħed fil-mija, fl2015. Dan hu mistenni irrispettivament minn jekk il-prezz taż-żejt

jibqax stabbli u jekk ir-Russja ma tiffaċċjax sanzjonijiet internazzjonali akbar minħabba l-kriżi flUkrajna, fejn is-separatisti armati fir-reġjuni (Ukreni) talLvant qed jinsistu għall-għaqda ma’ Moska. Il-prezz taż-żejt, din is-sena, naqas bi kważi terz għal taħt it$80-il barmil u Siluanov ma jemminx li pajjiżu se jiżgiċċa mirriċessjoni jekk kemm-il darba ttnaqqis ikompli fuq dan ir-ritmu.

www.maltarightnow.com

AĦBARIJIET TA’ BARRA

Xahar għall-Milied 1) L-IŻVIZZERA: Santa Klaws ixejjer lill-folla hekk kif jgħaddi minn fuq il-Lag ta’ Ġinevra fl-ewwel jum tal-20 edizzjoni tas-Suq tal-Milied f’Montreux. Hu nġarr bis-saħħa ta’ cable fuq is-suq tul distanza ta’ 385 metru. 2) IL-ĠERMANJA: It-tradizzjoni Ġermaniża tal-‘Krampus’ fir-raħal ta’ Boerwang. Din hi ċelebrazzjoni ta’ qabel il-Milied fejn il-Krampus imur jikkastiga lil dawk it-tfal imqarbin matul il-festi tal-Milied. 3) L-IŻVEZJA: Tiżjin tal-Milied fi Pjazza Nybroplan fi Stokkolma. Għal dan it-tiżjin intużaw 710,708 bozza LED differenti. 4) IL-ĠAPPUN: Impjegata tal-Ġojjellerija Tanak Kikinzoku ħdejn siġra tal-Milied tal-platinu li tiswa 2.55 miljun dollaru u li hi mżjena bilkarattri tal-film ta’ Disney ‘Frozen’ tidher għall-wiri fil-ħanut Ginza Tanaka f’Tokjo. Is-siġra hi għolja 2.6 metru u ntużaw 31 kilogramma platinu biex saret.

It-Tnejn, 24 ta’ Novembru, 2014

www.maltarightnow.com

It-Tnejn, 24 ta’ Novembru, 2014

KONSUMATUR

L-obbligi u r-responsabiltajiet tal-konsumaturi

Il-konsumaturi huma responsabbli għall-għażliet ta’ xiri li jagħmlu u għalhekk għandhom ikunu ċerti minn dak li qed jixtru. Jekk jerġa’ jibdielhom, il-liġi ma tipproteġihomx

Meta konsumatur jixtri prodott jew servizz u dawn ma jkunux skont il-ftehim tax-xiri, il-liġi tagħtih id-dritt li jitlob rimedju jew kumpens. Fl-istess waqt, il-konsumatur għandu numru ta’ responsabilitajiet u jrid jieħu ċertu prekawzjonijiet qabel jikkonkludi l-kuntratt taxxiri. Sabiex konsumatur jagħmel deċiżjoni ta’ xiri infurmata għandu l-ewwelnett jara x’tip ta’ prodott jew servizz għandu bżonn jixtri, imbagħad idur issuq biex isib l-aqwa offerti. Ilkonsumatur għandu jevita li jieħu deċiżjoni ta’ xiri bbażata fuq riklamar bombastiku, imma għandu jiġbor l-informazzjoni u jiċċekkja l-affarijiet sew. Ħafna tipi ta’ prodotti ikollhom l-istruzzjonijiet u t-twissijiet. Hija responsabbilità talkonsumatur li jaqra l-informazzjoni li jġorr miegħu prodott sabiex jużah kif suppost u ma jagħmillux ħsara. Din hija importanti wkoll minħabba raġunijiet ta’ sigurezza. Per eżempju, huwa neċessarju li konsumatur jaqra t-twissijiet fuq il-ġugarelli qabel jixtrihom u jagħtihom lit-tfal, għaliex jekk ma jkunux addattati għall-

età u l-abbiltajiet tat-tfal jistgħu jweġġgħu bihom. Komunikazzjoni ċara malbejjiegħ hija importanti ħafna qabel ma jiġi konkluż ix-xiri. Ilkonsumatur għandu jinforma lill-bejjiegħ x’tip ta’ prodott għandu bżonn u, fejn applikabbli, għalfejn irid jużah. Filfatt, skont l-Att dwar l-Affarijiet talKonsumatur, l-oġġetti mixtrija għandhom ikunu addattati għall-użu li l-konsumaturi għandhom bżonnhom u li jkunu nfurmaw lill-bejjiegħ waqt ixxiri. Meta prodott ma jkunx skont il-ftehim tax-xiri, il-liġi tagħti dritt lill-konsumatur li jitlob rimedju li jista’ jkun tiswija jew bdil. Meta dawn ir-rimedji ma jkunux possibbli jew ikunu ser joħolqu inkonvenjent kbir lill-konsumatur, il-bejjiegħ għandu l-obbligu li jagħti parti mill-flus jew il-flus kollha lura. La darba mixtri, prodott għandu jintuża skont l-istruzzjonijiet tal-manifattur jew bejjiegħ. Dan għaliex f’każ ta’ użu ħażin li jikkaġuna difett jew dannu fl-oġġett, imbagħad ilkonsumatur ma jkollux dritt jitlob rimedju. Responsabbilità oħra li għandu l-konsumatur hi li jara li

Meta konsumatur jordna prodott jew servizz, dak kollu li jiġi miftihem verbalment waqt ix-xiri għandu jitniżżel fil-kuntratt tax-xiri. L-informazzjoni li jagħtina l-bejjiegħ waqt ix-xiri għandha wkoll tingħatalna bil-miktub

Odette Vella

odette.vella@mccaa.org.mt

jingħata l-prova tax-xiri. Din għandha tinżamm għal millinqas sentejn f’post sigur f’każ li jkun hemm bżonnha. Meta konsumatur jordna prodott jew servizz, dak kollu li jiġi miftihem verbalment waqt ix-xiri għandu jitniżżel fil-kuntratt tax-xiri. L-informazzjoni li jagħtina l-bejjiegħ waqt ix-xiri għandha wkoll tingħatalna bilmiktub. Meta konsumatur jiġi mitlub jiffirma kuntratt ta’ xiri hija responsabbilità tiegħu li jaqra dak li qed jiffirma għalih. It-termini u kundizzjonijiet f’kuntratt ta’ xiri jispjegaw iddrittijiet u l-obbligi taż-żewġ partijiet. F’każ li jkun hemm klawsoli li l-konsumatur ma

jifhimx għandu jistaqsi għal aktar informazzjoni u assistenza. Rigward kuntratti standard, meta jkun hemm klawsola li konsumatur ma togħġbux għandu jinnegozja mal-bejjiegħ biex din tinbidel. Meta kuntratt jiġi emendat dan irid jerġa’ jiġi iffirmat miż-żewġ partijiet. Hija wkoll responsabbilità tal-konsumatur biex meta jkun possibbli jiċċekkja sew l-oġġetti li ser jixtri. Filfatt, difetti li kienu jidhru meta sar ix-xiri mhumiex koperti mill-liġi. Anke difetti li l-bejjiegħ ikun informa lill-konsumatur dwarhom, mhumiex koperti mill-liġi u għaldaqstant il-konsumatur m’għandux dritt li jitlob rimedju. Il-konsumaturi huma responsabbli għall-għażliet ta’ xiri li jagħmlu u għalhekk għandhom

ikunu ċerti minn dak li qed jixtru. Jekk jerġa’ jibdielhom, illiġi ma tipproteġihomx. Ħafna ħwienet jippermettu li jsir bdil wara x-xiri jew joffru credit note u xi drabi anke flus lura, imma jekk l-oġġetti ma jkunux difettużi, dan ikunu qed jagħmluh b’mod volontarju. F’dawn is-sitwazzjonijiet ilkonsumatur għandu jiċċekkja u jistaqsi dwar il-kundizzjonijiet tar-ritorn u jimxi magħhom. L-iskop ta’ dan l-artiklu huwa biss li jipprovdi informazzjoni u mhux li jagħti parir legali. F’każ ta’ ilment jew bżonn ta’ aktar informazzjoni tista’ tikkuntattja lill-Uffiċċju għall-Affarijiet talKonsumatur fi ħdan l-Awtorità ta’ Malta għall-Kompetizzjoni u l-Affarijiet tal-Konsumatur fuq il-Freephone 80074400.

www.maltarightnow.com

MADWARNA

Pinto Youths in Concert mill-Pinto Youth Band f’Ħal Qormi

‘Puer Natus Est’ – Kunċert tal-Milied fix-Xagħra

Il-Kunsill Lokali tax-Xagħra ħabbar li se jorganizza s-16-il edizzjoni tal-Kunċert tal-Milied ‘Puer natus est’. Dan il-kunċert se jsir fil-Knisja Kolleġġjata u Bazilika ta’ Marija Bambina tax-Xagħra nhar il-Ħadd 28 ta’ Diċembru, Festa Liturġika talFamilja Mqaddsa ta’ Nazzaret, fis-7.00 p.m. Għal din is-sena, l-Kunsill Lokali stieden lill-Kor ‘Voci Angeliche’ li hu l-Kor talParroċċa tax-Xagħra biex jesegwixxi diversi siltiet mużikali u għanjiet tradizzjonali assoċjati ma’ żmien il-Milied. Il-kor jitmexxa minn Ms Grace Vella Refalo, waqt li l-orkestra se tkun taħt id-direzzjoni ta' Mro Ivan Attard.

It-Tnejn, 24 ta’ Novembru, 2014

Din hija l-ewwel darba li Mro. Attard se jidderieġi lorkestra fil-Bażilika taxXagħra, l-istess Bażilika li tagħha huwa l-organista uffiċjali. Waqt dan il-kunċert, jinġabru donazzjonijiet b’rizq il-Malta Community Chest Fund, amministrat millPresident ta’ Malta. Il-Kunsill Lokali tax-Xagħra huwa grat għall-għajnuna li sab mingħand l-Arċipriet Mons. Carmelo Refalo flimkien malW.R. Kapitlu u Kleru talKolleġġjata Insinji ta’ Marija Bambina. Ringrazzjament speċjali jmur ukoll lin-negozji u stabbilimenti oħra li taw l-għajnuna finanzjarja tagħhom biex jittaffew ftit mill-ispejjeż mar-

butin ma’ dan il-kunċert. Din lattivita’ qed tkun organizzata bil-kollaborazzjoni tasSegretarjat Parlamentari għallKunsilli Lokali u l-Awtorita’ Maltija għat-Turiżmu (MTA). Kulħadd hu mistieden u ddħul hu b’xejn. Dawk li se jattendu huma mitluba biex ikunu f’posthom sas-6.45 p.m. Għal aktar informazzjoni, wieħed jista’ jikkuntattja l-uffiċċju amministrattiv tal-Kunsill Lokali tax-Xagħra fuq 21 563737 jew jibgħat e-mail fuq xaghra.lc@gov.mt. Il-Kunsill Lokali tax-Xagħra awgura lil kulħadd l-isbaħ xewqat għal Milied hieni u sena ġdida mimlija b’kull risq u hena.

Aktar kmieni din is-sena sSoċjetà Filarmonika Pinto, Banda San Sebastjan permezz tal-Pinto Youth Band ħadet fondi taħt il-Local Culture Initiatives Fund 2014, biex ittella' l-Programm Annwali mill-Pinto Youth Band, Pinto Youths in Concert, kunċert li qed jigi organizzat għat-tieni sena konsekuttiva. Pinto Youths in Concert se jittella’ nhar il-Ħadd 7 ta' Diċembru mis-7.30 p.m 'l quddiem fil-Kulleġġ Sant’ Injażju, Skola Sekondarja tal-Bniet talĦandaq, Ħal Qormi. Permezz ta' dan il-kunċert, is-Soċjetà qed tippromwovi lempowerment għaż-żgħażagħ għaliex dawn huma parti millorganizzazzjoni ta' dan ilkunċert, fejn il-mużiċisti stess ikunu kkonsultati fl-għażla talmużika. Qed tingħata l-opportunità liż-żgħażagħ mużiċisti jingħaqdu f'ensambles talgħażla tagħhom u jippreparaw il-mużika għalihom stess. Sadattant, dan il-kunċert qed jittella’ bil-kollaborazzjoni talKunsill Lokali Qormi u lMinisteru għall-Ġustizzja, lKultura u Gvern Lokali. F'dan il-kunċert se jieħdu

sehem aktar minn 40 żagħżugħ u żagħżugħa ħafna minnhom Qriema, li jinkludu kemm mużiċisti, kantanti u żeffiena. L-etajiet tal-parteċipanti jvarjaw bejn id-9 u t-30 sena ħlief għal xi eċċezzjonijiet żgħar fejn bandisti tas-soċjetà għalkemm qabżu din l-età se jkunu qed jipparteċipaw f'dan il-kunċert wara talba talAssistent Surmast, Mro Roderick Bugeja, li huwa dDirettur Mużikali ta' dan lavveniment. Minbarra l-istrumenti li normalment wieħed isib fil-banda se jkun hemm strumenti oħra bħal pjanu, electric guitar, acoustic guitar, vjolini u strumenti oħra. Il-mużika magħżula għal dan il-kunċert hija waħda varjata, minn mużika Maltija għal dik Taljana, mużika klassika u moderna, mużika tas-sittinijiet, mużika minn films, u anke mużika folkloristika. Barra minhekk, se jkun hemm ukoll mużika li se jkollha l-akkumpanjament ta' beat box, kunċett innovattiv li qed jiġi introdott f'dan il-kunċert. Ma jonqsux ukoll xi waqtiet umoristiċi. Id-dħul se jkun mingħajr ħlas.

www.maltarightnow.com

It-Tnejn, 24 ta’ Novembru, 2014

07:00 07:30 08:30 09:00 09:30 12:00 12:45 14:00 14:05 15:45 16:00 16:05 16:45 18:00 18:05 18:30 20:30 20:50 22:30 23:15

TV/RADJU

Net News Iswed fuq l-Abjad (ripetizzjoni) Klinika (ripetizzjoni) Telebejgħ Eli & I Telebejgħ Xift NET News Xift Telebejgħ NET News Big Time Malta Llejla NET News Malta Llejla News feed NET News News feed Wheelspin NET News

Għat-tfal fuq il-Cable Disney Channel 07:20 - Sonny With a Chance 07:45 - Sonny With a Chance 08:10 - The Suite Life on Deck 08:35 - Pocahontas 09:50 - A.N.T. Farm 10:15 - A.N.T. Farm 10:40 - Good Luck Charlie 11:05 - Good Luck Charlie 11:30 Jessie 11:55 – Jessie 12:20 - Austin & Ally 12:45 - Mickey Mouse 12:55 Gravity Falls 13:20 - My Babysitter’s a Vampire 13:45 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 14:10 - Violetta 15:00 - I Didn’t Do It 15:25 - Jessie 15:50 Sabrina Secrets of a Teenage Witch 16:15 - Dog With a Blog 16:40 - Win, Lose or Draw 17:05 - Liv & Maddie 17:30 - Violetta 18:20 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 18:45 – Spooksville 19:10 - Wolfblood 19:35 - The Suite Life on Deck 20:00 - Good Luck Charlie 20:25 - A.N.T. Farm 20:50 - Shake It Up! 21:10 - Wolfblood 21:35 – Wolfblood 22:00 - Violetta 22:40 - The Hive 22:50 - Art Attack 23:15 - Art Attack 23:40 - Jungle Junction 23:50 - Jungle Junction

Nickelodeon 07:30 - The Fairly OddParents 07:55 - The Fairly OddParents 08:20 Dora the Explorer 08:45 - Umizoomis 09:10 - Tickety Toc 09:28 Little Kingdom 09:35 - PAW Patrol 10:00 Zack and Quack 10:25 - Olive the Ostrich 10:50 - Bubble Guppies 11:15 - Winx Club 11:40 - Totally Spies! 12:05 - Totally Spies! 12:30 - iCarly 12:55 - Victorious 13:20 - Big Time Rush 13:45 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:10 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:40 - The Penguins of Madagascar 15:05 - The Penguins of Madagascar 15:30 - Rocket Monkeys 15:55 Rabbids Invasion 16:20 Marvin Marvin 16:45 - iCarly 17:10 - Big Time Rush 17:35 - T.U.F.F. Puppy 18:00 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 18:25 - The Penguins of Madagascar 18:50 - The Fairly OddParents 19:15 SpongeBob SquarePants 19:40 Victorious 20:05 - iCarly 20:30 SpongeBob SquarePants 20:55 Avatar: The Legend of Aang 21:20 Big Time Rush 21:45 - Big Time Rush 22:10 - The Penguins of Madagascar 22:35 - The Penguins of Madagascar 23:00 – iCarly 23:25 – iCarly 23:50 – Victorious. Jim Jam 07:30 - Fluffy Gardens 07:40 Noksu 07:45 Jarmies 08:00 - Kipper 08:10 - Shapes 08:20 - What’s The

Big Idea? 08:25 - What’s The Big Idea? 08:30 - Gazoon 08:35 – Snapatoonies 09:00 - Heroes of the City 09:15 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 - Hip Hip Hurray 09:55 - Benjamin’s Farm 10:00 - See the Sea 10:05 - Lots & Lots Of... 10:20 - Bob the Builder 10:30 - Fireman Sam 10:40 - Thomas and Friends 10:50 - See the Sea 10:55 - Nouky & Friends 11:00 Rubbadubbers 11:10 - Pingu 11:15 Tiny Planets 11:20 - Woody Buddies 11:25 - Woody Buddies 11:30 Monkey See, Monkey Do 11:40 Barney and Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:20 - Noksu 12:25 Jarmies 12:40 - What’s The Big Idea? 12:45 - What’s The Big Idea? 12:50 Hip Hip Hurray 13:05 - Heroes of the City 13:20 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:45 - Gombby’s Green Island 14:00 - Woody Buddies 14:05 - Woody Buddies 14:10 – Snapatoonies 14:35 - My Animal Family 14:50 - Gazoon 14:55 - See the Sea 15:00 - Fluffy Gardens 15:10 – Noksu 15:15 - Jarmies 15:30 Angelina Ballerina 15:45 - Monkey See, Monkey Do 15:55 - Barney and Friends 16:25 - Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 - Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 - Gombby’s Green Island 17:00 - Bob the Builder 17:10 - Fireman Sam 17:20 - Thomas and Friends 17:30 - See the Sea 17:35 Monkey See, Monkey Do 17:45 Dougie in Disguise 17:55 - Heroes of the City 18:10 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:35 Hip Hip Hurray 18:50 - What’s The Big Idea? 18:55 - What’s The Big Idea? 19:00 - My Animal Family 19:15 – Noksu 19:20 – Shapes 19:30 - Monkey See, Monkey Do 19:40 Barney and Friends 20:10 - Woody Buddies 20:15 - Woody Buddies 20:20 - Gombby’s Green Island 20:35 - Connie the Cow 20:45 - Hip Hip Hurray 21:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 Heroes of the City 21:40 - What’s The Big Idea? 21:45 - What’s The Big Idea? 21:50 - Tiny Planets 21:55 Pingu 22:00 - Bob the Builder 22:10 - Fireman Sam 22:20 - Thomas and Friends 22:30 - See the Sea 22:35 Dougie in Disguise 22:45 - Slim Pig 22:55 - Connie the Cow 23:05 Kipper 23:15 - My Animal Family 23:30 - Woody Buddies 23:35 Woody Buddies 23:40 - What’s The Big Idea? 23:45 - What’s The Big Idea? 23:50 - Barney and Friends.

Newsdesk – Radio 101

Kuljum mit-Tnejn sal-Ġimgħa segwu il-programm Newsdesk ippreżentat mill-ġurnalist ta' Media.Link Communications Jerome Caruana Cilia. Il-programm jagħti ħarsa fid-dettal ta' dak kollu li jkun qed jiġri marbut mal-politika lokali. Matul il-programm ikun hemm diversi mistiedna li ġejjin mill-qasam politiku filwaqt li tingħata opportunita' lilkom is-semmiegħa biex tagħmlu l-interventi tagħkom.

TVM

05:30 - Ace lightning 06:00 - Shoe Box 06:30 - Hbieb u Ghedewwa 07:00 - TVAM 08:30 - Gourmet 09:30 - Il-Gwerra l-Kbira 10:00 - Animal Diaries 11:00 - House Hunt 11:30 - Teleshopping 12:00 - News 12:10 TVPM 15:00 - News 15:05 - Hbieb u Ghedewwa 15:45 - Teleshopping 16:20 Sandokan 16:50 - Ace lightning 17:20 Shoe Box 17:50 - It-triq 18:00 - News 18:15 - Budget 2015. 20:45 News 21:45 40 Sena Repubblika 22:30 Headline News 22:35 Madwarna 23:05 News 23:35 Hbieb u Ghedewwa TVM 2

06:00 - Euronews 07:00 - News Loop 08:30 - TVAM (r) 10:00 - Celts 11:00 - Malta u lil hinn minnha 12:30 - Valletta 13:00 Gourmet 14:00 - Celts 15:00 - It-triq/Twelid 15:10 - TVPM (r) 18:00 - Kontrattakk 20:00 - Dreamwrecks 20:30 - News for the hearing impaired 20:40 - Pellikola 21:10 Madwarna 21:40 - Headline news 21:45 Frekwenzi Hiemda 22:15 - Ghawdex illum 22:45 - Champions League Magazine 23:15 - Sports News 23:30 - Financial News 23:35 - News in English Raiuno

06:45 - Unomattina (jinkludi T-Tg1 Sal11am) 10:00 - Storie Vere 11:10 - A Conti Fatti 12:00 - La Prova Del Cuoco 13:30 Telegiornale 14:00 - Tg1 Economia 14:05 Dolci Dopo Il Tiggì 14:40 - Torto O Ragione? Il Verdetto Finale 16:00 - La Vita In Diretta 16:30 - Tg 1 16:40 - La Vita In Diretta 18:50 - L'eredità 20:00 Telegiornale 20:30 - Affari Tuoi 21:10 -

Carosello Reloaded 21:15 - Questo Nostro Amore 70 23:19 - Tg1 60 Secondi 23:25 Porta A Porta 01:00 - Tg1 Notte 01:35 Cinematografo Speciale Torino Film Festival 02:05 - Terza Pagina 02:35 Nebbia In Valpadana - Fuga Da Vimodrone - Metodo Ramirez Raidue

06:00 - Detto Fatto 07:20 - Army Wives Sentirsi Soli 08:05 - Sorgente Di Vita 08:35 - Il Tocco Di Un Angelo 09:15 - Peccato D'orgoglio 10:00 - Tg2 Insieme 11:00 - I Fatti Vostri 13:00 - Tg2 Giorno 14:00 Detto Fatto 16:15 - Castle - Per Dieci Milioni Di Dollari 17:00 - Supermax Tv 17:45 - Parlamento Telegiornale 17:55 - Tg 2 Flash L.I.S. 18:50 - N.C.I.S. 20:30 - Tg2 21:00 - Impazienti 21:10 - La Papera Non Fa L'eco 22:50 - Quanto Manca 23:15 - Tg2 23:19 - Quanto Manca 23:55 - Tg 2 00:10 Protestantesimo 00:40 - Freelancers 02:10 Missione Di Pace. Raitre

07:00 - Tgr Buongiorno Italia 08:00 - Agorà 10:00 - Mi Manda Raitre 11:00 - Elisir 11:10 - Tg3 Minuti 11:13 - Elisir 12:00 Tg3 12:45 - Pane Quotidiano 13:10 - Il Tempo E La Storia Drake Il Corsaro 14:00 Tg Regione 15:10 - Terra Nostra 2 15:55 Aspettando Geo 19:00 - Tg3 20:00 - Blob 20:15 - Sconosciuti La Nostra Personale Ricerca Della Felicita' 20:35 - Un Posto Al Sole 21:05 - Amore Criminale 23:10 Gazebo 00:00 - Tg3 Linea Notte 01:05 Parlamento Telegiornale 01:15 - Fuori Orario. Cose (mai) Viste 03:00 - News Meteo.

Canale 5

06:00 - Prima Pagina Tg5 07:54 - Traffico 07:59 - Tg5 08:45 - Mattino Cinque 11:00 Forum 13:00 - Tg5 13:41 - Beautiful 14:15 - Centovetrine 14:45 - Uomini E Donne 16:15 - Il Segreto Vii 17:00 - Pomeriggio Cinque 18:45 - Avanti Un Altro 19:57 - Tg5 Prima Pagina 20:40 - Striscia La Notizia 21:11 - Argo 23:40 - Hostages 00:40 - XStyle Motori 2014 01:30 - Tg5 02:11 Striscia La Notizia 02:45 - Uomini E Donne. Italia 1

06:50 - Tutto In Famiglia 07:15 - Mike & Molly 08:10 - Psych 10:05 - The Closer 12:05 - Cotto E Mangiato 12:25 - Studio Aperto 13:02 - Sport Mediaset 14:05 - I Simpsons 14:35 - Futurama 15:00 - Big Bang Theory 15:50 - E Alla Fine Arriva Mamma! 16:45 - White Collar 18:30 Studio Aperto 19:20 - C.S.I. New York 21:10 - Box Office 3d - Il Dei 23:25 - Tiki Taka - Il Calcio E' Il Nostro Gioco 01:35 - Magazine Champions League 02:00 - Sport Mediaset 02:25 - Studio Aperto - La Giornata Rete 4

06:35 - Televendita Media Shopping 06:50 Zorro 07:10 - Hunter 08:05 - Cuore Ribelle 09:30 - Carabinieri 10:35 - Sai Cosa Mangi ? Aut. 2014 10:45 - Ricette All'italiana 11:30 - Tg4 12:00 - Detective In Corsia 13:00 - La Signora In Giallo 14:00 - Lo Sportello Di Forum 15:30 - Hamburg Distretto 21 16:37 - Il Comandante Florent 18:55 - Tg4 19:35 - Il Segreto 20:30 - Tempesta D'amore 21:15 - Quinta Colonna 23:55 - Terra! 00:55 - Tg4 Night News 01:17 - Ieri E Oggi In Tv Special.

www.maltarightnow.com

It-Tnejn, 24 ta’ Novembru, 2014

TV/RADJU

Melita More 08:30 - Rude Tube 09:00 - Grey's Anatomy 09:45 - Private Practice 10:30 - Criminal Minds 11:15 - Perception 12:00 Devious Maids 13:00 - Days Of Our Lives 13:45 - Rude Tube 14:15 Grey's Anatomy 15:00 - Private Practice 15:45 - Criminal Minds 16:30 - Chicago Fire 17:15 - Psych 18:15 - Days Of Our Lives 19:00 The Amazing Race 19:45 – Supernatural 20:30 - The Mentalist 21:15 - Person Of Interest 22:00 - Game Of Thrones 23:00 Spartacus 00:00 Guinness World Records Gone Wild Series 01:00 Rude Tube 01:30 Mike & Molly 02:00 GO ON. GO Stars 08:00 - The Pregnancy Project 09:30 Wild Card 11:00 - The Office 11:30 Grudge Match 13:25 - Along Came a Spider 15:10 - Warm Bodies 16:45 The Impossible 18:40 - Promised Land 20:30 - The Big Bang Theory 21:00 - 2 Guns 22:45 - Take this Waltz 00:45 Pariah 02:10 - The Pregnancy Project 03:50 - Take this Waltz 05:45 - Along Came a Spider 07:35 - The Office.

Mediaset Italia 08:00 - Avanti un altro! 08:50 - Zelig Circus 11:01 - Centovetrine 11:25 - Il falco e la colomba 13:05 - Uomini e donne 14:10 - Vivere IV 14:35 - Avanti un altro! 15:25 - Sarabanda 16:15 - Due Per Tre I 16:40 - Forum 18:05 Centovetrine 18:30 - A cuccia di cuori 19:00 - TG5 19:35 - Sai cosa mangi? 19:45 - Carabinieri 20:30 - Mattino cinque 22:10 - Uomini e donne 23:15 Avanti un altro!. BBC Entertainment 06:00 - Charlie and Lola 06:15 Woolly & Tig 06:20 - Mr Bloom’s Nursery 06:40 - Teletubbies 07:05 Garth and Bev 07:15 - Charlie and Lola 07:30 - Woolly & Tig 07:35 - Mr Bloom’s Nursery 07:55 - Teletubbies 08:15 - The Weakest Link 09:00 - Friday Night Dinner 09:25 - Friday Night Dinner 09:50 - Hebburn 10:20 - My Family 10:50 – Doctors 11:20 - Casualty 12:10 The Weakest Link 12:55 - Friday Night Dinner 13:20 - Hebburn 13:50 - The Impressions Show With Culshaw and Stephenson 14:20 - My Family 14:50 -

Doctors 15:20 - Casualty 16:10 - Friday Night Dinner 16:35 - Hustle 17:25 - The Weakest Link 18:10 - EastEnders 18:40 – Doctors 19:10 - Last Woman Standing 20:05 - The Café 20:30 - Moone Boy 21:00 - Hustle 21:50 - Life on Mars 22:40 - Last of the Summer Wine 23:10 The Paradise

TCM 06:00 - Invasion Quartet 07:30 - The Law and Jake Wade 09:00 - The Naked Spur 10:30 - The King’s Thief 11:50 Hotel Paradiso 13:30 - Flipper 15:00 - It Happened at the World’s Fair 16:45 Bells Are Ringing 18:50 - Mr. Skeffington 21:00 - Doctor Zhivago

MGM Movie 07:25 - After the Fox 09:05 - Livin’ Large! 10:45 - Breakin’ 2: Electric Boogaloo 12:20 - Big Stickup at Brinks 14:00 - The Border 15:25 - Legend of the Lost 17:10 - The Horse Soldiers 19:10 Posse 21:00 - The Great Escape 23:50 Dillinger Diva Universal 06:00 - Kojak 06:55 - Wolff’s Turf 07:50 - Agatha Christie’s Marple 09:33 Great Women 09:50 - Kojak 10:50 Agatha Christie’s Poirot 11:50 - Agatha Christie’s Marple 13:35 - Great Women 13:50 - Law & Order 14:50 - Quincy, M.E. 15:50 - Agatha Christie’s Poirot 16:50 - Agatha Christie’s Marple 18:38 Great Women 18:50 - Quincy, M.E. 19:50 - Agatha Christie’s Poirot 20:50 Great Women 21:00 - Murder, She Wrote 21:53 - Murder, She Wrote 22:55 - Miss Fisher’s Murder Mysteries 23:58 - Miss Fisher’s Murder Mysteries

Discovery Channel 06:00 - How It’s Made: Cookware, Biodiesel, Clothes Hangers, Insulation 06:25 - Auction Kings: Signed Drumstick Collection; Trans Am GTA 06:50 Storage Hunters: Abracadabra 07:15 Mega Builders: Hard Rock Theme Park 08:10 - Ultimate Survival: The Everglades 09:05 - Flying Wild Alaska: Tundra Taxis 09:55 - Gold Divers: Who’s the Captain?! 10:50 - Dual Survival: Frozen Plains 11:40 - Wheeler Dealers: Dodge Charger 12:35 - Mighty Ships: Akamalik 13:30 The Big Brain Theory: Pure Genius:

Triathalabots 14:25 - You Have Been Warned: Zeroes to Heroes 15:20 - You Have Been Warned: When Nature Calls 16:15 - You Have Been Warned: Human Lab Rats 17:10 - The Liquidator: Has the Master Lost His Mojo? 17:40 - Storage Hunters: Rednecks & Riches 18:05 Auction Hunters: Hall of Fame Game 18:35 - Auction Kings: Plank Cannon; Calliope 19:00 - How It’s Made: Dream Cars: Maserati Quattroporte 19:30 - How It’s Made 20:00 - Dual Survival: Belly of the Beast 21:00 - Naked and Afraid 22:00 - Dynamo Top Ten Greatest Moments 23:00 - Man, Woman, Wild: Louisiana Discovery World 06:00 - Buena Vista Fishing Club 06:25 - Bush Pilots 07:15 - Chasing Classic Cars 07:40 - A Racing Car Is Born 08:05 NASA’s Greatest Missions 08:55 Surviving the Cut 09:45 - Top Tens 10:35 - I Shouldn’t Be Alive 11:25 - Breaking Ice 11:50 - The Road to Le Mans 12:15 Bush Pilots 13:05 - Mystery Cars 13:30 Mystery Cars 13:55 - Best Evidence 14:45 - DEFCON-2: Cuban Missile Crisis 15:35 - Top Tens 16:25 - I Shouldn’t Be Alive 17:20 - Don’t Drive Here 18:15 Breaking Ice 18:40 - The Road to Le Mans 19:10 - Bush Pilots 20:05 - Mystery Cars 20:30 - Mystery Cars 21:00 - Don’t Drive Here 21:55 - Crime Scene Wild 22:50 - Australian Families of Crime 23:45 - Mystery Cars

Discovery Science 06:00 - James May’s Man Lab 06:50 Bang Goes the Theory 07:40 - The Gadget Show 08:05 - How It’s Made 08:30 - Science of the Movies 09:20 Through the Wormhole with Morgan Freeman 10:10 - Under New York 11:00 – MythBusters 11:50 - How the Universe Works 12:40 – NextWorld 13:30 - The Gadget Show 13:55 - How It’s Made 14:20 - Smash Lab 15:10 - Through the Wormhole with Morgan Freeman 16:00 World’s Top 5 16:50 - Deadliest Space Weather 17:40 - Science of the Movies 18:30 - NASA’s Unexplained Files 19:20 - The Unexplained Files 20:10 MythBusters 21:00 - NASA’s Unexplained Files 21:50 - The Unexplained Files 22:40 - Deadliest Space Weather 23:30 - Science of the Movies.

07:00 07:30