Nru 13,919
Is-Sibt, 6 ta‘ Diċembru, 2014 €0.80
www.maltarightnow.com
Surġent tal-Pulizija ilbieraħ intbagħat il-Ħabs wara li tressaq il-Qorti mixli li bagħbas mal-evidenza fil-każ tal-isparatura mix-xufier tal-Ministru Manwel Mallia. Il-Qorti ċaħdet it-talba għal-libertà proviżorja ta’ Leeroy Balzan Engerer (fin-nofs f’dan ir-ritratt) minkejja li l-Prosekuzzjoni m’opponietx għat-talba għall-ħelsien mill-arrest. Ara l-istorja f’paġna 6 (Ritratt: Martin Agius)
21.15: “Iva, kellimt lill-Ministru” NIŻVELAW IL-KONTENUT TAT-TELEFONATI
– ix-xufier tal-Ministru Manwel Mallia lill-Aġent Kummissarju tal-Pulizija Ray Zammit
Ara l-istorja f’paġna 3
www.maltarightnow.com
3
Is-Sibt, 6 ta’ Diċembru, 2014
LOKALI
“Ara ma tqumx għax fuqek naħlih”
– Paul Sheehan lis-sewwieq Skoċċiż Stephen Smith skont rekording ta’ telefonata bejn ix-xufier tal-Ministru Manwel Mallia u l-Control Room tal-Pulizija Joe Mikallef
Minn telefonati li saru minn diversi persuni lil xulxin, u li llum qed niżvelaw il-kontenut ta’ wħud minnhom, jirriżulta – u dan skont il-Kuntistabbli Paul Sheehan li hu x-xufier talMinistru Manwel Mallia – li meta kellem lill-Aġent Kummissarju Ray Zammit fid21.15 tal-lejl tal-Erbgħa 19 ta’ Novembru li għadda, hu kien diġà kellem u informa bl-inċident tal-isparatura lill-Ministru tiegħu Manwel Mallia. Dan jikkontradixxi bil-kbir dak li qal il-Ministru Manwel Mallia fis-sens li hu sar jaf bid-dettalji tal-isparatura l-għada. Minn dawn ir-rekordings li qed niżvelaw illum, joħroġ bl-aktar mod ċar li x-xufier tal-Ministru Manwel Mallia ċempel kemm lill-Control Room tal-Kwartieri Ġenerali tal-Pulizija kif ukoll lill-Aġent Kummissarju talPulizija Ray Zammit, u anke lil Kurt Farrugia, il-Kelliem Uffiċjali tal-Prim Ministru, u wasslilhom direttament jew indirettament l-informazzjoni li hu kien spara tiri fid-direzzjoni ta’ karozza misjuqa minn sewwieq Skoċċiż. Il-kronoloġija tal-konverżazzjonijiet li saru qed nippubblikawha bl-aktar mod esklussiv illum skont il-ħinijiet li saru dawn it-telefonati:
21.01 PC533 il-Kuntistabbli Paul Sheehan lill-Control Room tal-Kwartieri Ġenerali talPulizija meta kien taħt il-mina fil-viċinanzi Tal-Qroqq instema’ jgħid lis-sewwieq tal-karozza loħra “Ara ma tqumx għax fuqek naħlih.” Fl-istess telefonata, waqt li kien qiegħed jitlob għall-assistenza u meta mistoqsi x’kien ġara, ix-xufier tal-Ministru Manwel Mallia jinstema’ jgħid ukoll li “hawn taħt il-mini... sparajt fuqu diġà!” F’din il-konverżazzjoni wkoll Paul Sheehan jinstema’ jistaqsi biex ikellem lill-Ministru Manwel Mallia li dak il-ħin kien qiegħed fil-Kwartieri Ġenerali tal-Pulizija jattendi okkażjoni soċjali. 21.05 Konverżazzjoni oħra saret bejn PC1388 Ryan Pisani f’telefonata mal-Aġent Kummissarju tal-Pulizija Ray Zammit fejn jinstema’ jgħid: “Ħa nħalluha hawn għalissa?”
Kurt Farrugia
Manwel Mallia
Fl-istess konverżazzjoni lAġent Kummissarju jinstema’ jistaqsi jekk il-karozza kinitx milquta. Il-Kuntistabbli Ryan Pisani qallu li t-tnejn kienu milquta. F’din il-konverżazzjoni lAġent Kummissarju jinstema’ jgħid lil Ryan Pisani biex jaqbdu mal-lowloader, filwaqt li lillIskoċċiż jeħduh fl-Għassa talPulizija tal-Imsida.
kien sar jaf l-għada u mhux dakinhar stess. Fl-istess telefonata, mistoqsi mill-ġdid x’kien ġara eżattament, ix-xufier Paul Sheehan jinstema’ jgħid lill-Aġent Kummissarju Ray Zammit “ħriġt l-arma u tajt ġixx tiri... mhux fuqu ta...” Hu żied jgħid li s-sewwieq lieħor kellu karozza bi pjanċi ta’ barra.
21.07 PC 533 il-Kuntistabbli Paul Sheehan jerġa’ jċempel lillControl Room u jerġa’ jispjega li kellu argument ma’ sewwieq li qal li kien laqatlu l-karozza ministerjali GM14.
21.15 L-Aġent Kummissarju Ray Zammit iċempel lil Paul Sheehan u jinstema’ jgħidlu: “Ittifla miegħek?” Għal dan Paul Sheehan qal li t-tifla kienet qegħda għand ommu. Fl-istess telefonata ta’ Paul Sheehan mal-Aġent Kummissarju Ray Zammit qallu: “Iva, kellimt lill-Ministru.” Minn hawnhekk joħroġ ċar li Paul Sheehan, immedjatament wara l-isparaturi, kien informa b’kollox lill-Ministru tiegħu Manwel Mallia, kuntrarju għal dak li qal il-Ministru Manwel Mallia xi jiem wara li bl-isparaturi u b’dak kollu li kien ġara,
21.16 L-Aġent Kummissarju Ray Zammit ċempel lisSupretendent Alexandra Mamo u taha struzzjonijiet skont il-proċedura biex minnufih tmur fil-post tad-delitt, tibda tinvestiga u tiftaħ inkjesta bil-Maġistrat. Fl-isfond ta’ din it-telefonata, jinstema’ lMinistru Manwel Mallia jistaqsi fejn kienet intlaqtet il-karozza.
21.30 Is-Supretendent Alexandra Mamo tagħmel telefonata lill-Aġent Kummissarju tal-Pulizija Ray Zammit u tgħidlu li l-balal kienu laqtu l-karozza l-oħra misjuqa minn Skoċċiż. L-Aġent Kummissarju Ray Zammit qalilha minnufih biex tassigura li x-xena tad-delitt tkun ippriservata: “Ara ma tmissu xejn u nagħmlu inkjesta.”
21.45 L-Aġent Kummissarju Ray Zammit f’telefonata oħra, din id-darba ma’ Kurt Farrugia,
Paul Sheehan
Ray Zammit
Il-Ministru Manwel Mallia jindirizza lil Paul Sheehan bil-kliem “ok, sieħbi”. il-Kelliem tal-Prim Ministru, jgħidlu: “Kurt, żomm il-linja, hawn Sheehan.” Ix-xena hawnhekk kienet li lAġent Kummissarju kien qiegħed jikkomunika b’żewġ telefons – wieħed ma’ Kurt Farrugia u l-ieħor ma’ Paul Sheehan. Jiġifieri kellu żewġ konverżazzjonijiet b’mod simultanju. F’dawn it-telefonati l-Aġent Kummissarju Ray Zammit jinstema’ jagħmel numru ta’ mistoqsijiet lil Paul Sheehan u t-tweġibiet mogħtija lilu beda jgħaddihom minnufih lil Kurt Farrugia li kien fuq in-naħa l-oħra tat-telefon. Fost l-oħrajn qallu: “Għidli fejn kont ipparkjat għax għandi lil Kurt fuq il-linja.” F’din il-konverżazzjoni twila li fiha x-xufier tal-Ministru Manwel Mallia reġa’ rrakkontalu l-istorja kollha ta’ x’kien ġara, qallu wkoll: “Għafasni mal-ħajt u nżilt għalih.” Qallu wkoll li ssewwieq l-ieħor kien niżel għalih bi flixkun tal-birra f’idu. Għal dan l-Aġent Kummissarju jinstema’ jistaqsih: “U int x’għamilt? Mort tiġri warajh?” Fl-istess diskursata Paul Sheehan qal lill-Aġent Kummissarju: “Tajtu ġixx tiri.” Għal dan id-diskors l-Aġent Kummissarju reġa’ staqsa: “Kif rikeb fil-karozza?” Għal dan Paul Sheehan reġa’ wieġeb: “Mela...” Dan kollu fil-preżenza bit-telefon ta’ Kurt Farrugia li kien qiegħed jingħadlu kollox. 22.36 L-Aġent Kummissarju Ray Zammit f’telefonata oħra max-xufier Paul Sheehan qallu:
“Biex inkunu ċerti, qabel ma noħorġu l-istqarrija, inti ċert minn dak li għedtilna hux? Għax forsi kont imfixkel?!” L-Aġent Kummissarju Ray Zammit jinstema’ jistaqsih ukoll lil Paul Sheehan: “U int tajtu żewġ tiri?” Ix-xufier tal-Ministru Manwel Mallia wieġeb fl-affermattiv. Hu staqsih ukoll jekk it-tiri kienx tahomlu ħdejn il-Pixxina.
23.08 L-Aġent Kummissarju Ray Zammit f’telefonata oħra max-xufier tal-Ministru Manwel Mallia, jgħidlu li l-Ministru ried ikellmu: “Se jkellmek ilMinistru.” Fil-konverżazzjoni ta’ Zammit max-xufier Paul Sheehan, ilMinistru Mallia jinstema’ jistaqsi “fejn hu l-indirizz ta’ ommu” (ta’ omm Paul Sheehan). Għal dan Paul Sheehan iwieġeb “Kien Pawlu, (kien qed jirriferi għaxxufier l-ieħor, magħruf bħala Pawlu ‘l-machine gun’, li wkoll kien fix-xena tar-reat) li mar jiġbor it-tifla tal-Ministru Mallia mingħand ommi”. Fl-istess konverżazzjoni lMinistru Manwel Mallia jinstema’ jgħid lix-xufier tiegħu Paul Sheehan li allura issa dDepot kien se jgħaddi għalih ixxufier l-ieħor (jiġiferi Pawlu l’machine gun’). Dan kollu jfisser li ladarba Pawlu l-’machine gun’ kien fixxena tar-reat, kif jixhdu wkoll filmati li nġibdu, u ladarba dan mar għall-Ministru d-Depot, allura hu diffiċli ħafna li l-Ministru ma kienx infurmat b’dak li kien ġara. Fl-istess telefonata l-Ministru Manwel Mallia jindirizza lil Paul Sheehan bil-kliem “ok, sieħbi”.
www.maltarightnow.com
4
Is-Sibt, 6 ta’ Diċembru, 2014
LOKALI
L-ajruport iżid is-sigurtà
Miżuri addizzjonali wara rapporti ta’ żieda fit-theddid għall-ajruporti madwar id-dinja
L-ajruport internazzjonali ta’ Malta lbieraħ ħabbar li b’seħħ immedjat kien qed iżid ilproċeduri ta’ sigurtà fid-dawl ta’ rapporti ta’ żieda fit-theddid għall-ajruporti madwar iddinja. Il-kumpanija MIA, li tmexxi l-ajruport ta’ Malta, qalet li dan qed isir biex tkun konformi mal-protokoll internazzjonali, u ma kien hemm l-ebda theddida speċifika għal Malta. Madankollu, qalet l-MIA, hi impenjata li tagħti l-ewwel prijorità lis-sigurtà tal-passiġġieri, u għalhekk se tkun qed timplimenta l-passi kollha meħtieġa b’mod regolari. L-istqarrija tgħid li dawn ilmiżuri addizzjonali ta’ sigurtà m’għandhomx jallarmaw lillpassiġġieri jew joħolqu inkonvenjent. Sadanittant, fi stqarrija separata, l-MIA ħabbret li tul Novembru l-ajruport Malti laqa’ aktar minn kwart ta’ miljun passiġġier, rekord li qatt ma ntlaħaq f’dan ix-xahar tassena. Mill-ajruport għaddew total ta’ 256,305 passiġġieri x-xahar li għadda, u dan ifisser żieda ta’
2.9% fuq is-sena l-oħra. Dan minkejja li kien hemm tnaqqis ta’ 1.8% fit-titjiriet. Iż-żieda hi prinċipalment minħabba rekord fis-seat load factor, li laħaq it-80.4% li huwa żieda ta’ 76.4% fuq is-sena loħra. Din iż-żieda fil-persentaġġ ta’ postijiet fuq l-ajruplani li kienu mibjugħa, ikkumpensat għat-tnaqqis fit-titjiriet. Is-swieq prinċipali tal-ajruport internazzjonali ta’ Malta f’Novembru li għadda rreġistraw żieda fil-passiġġieri meta mqabbel mal-istess xahar issena l-oħra. Ir-Renju Unit jibqa’ l-aqwa suq għal Malta, li ra żieda ta’ 3.8% filwaqt li lItalja u l-Ġermanja esperjenzaw żieda ta’ 2.5% u 2.8% rispettivament. It-Turkija rnexxielha titla’ flaqwa ħames swieq hekk kif irreġistrat żieda ta’ 75.3% filpassiġġieri – riżultat dirett tażżieda fit-titjiriet fuq ir-rotta lejn Istanbul u minn hemm. Bejn Jannar u Novembru ta’ din is-sena l-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta ra żieda ta’ 6.5% meta mqabbel maċ-ċifri tas-sena l-oħra għal total ta’ 4,063,836 passiġġier.
Il-Gvern ikompli jqarraq bin-nies dwar il-prezz tal-petrol u d-diesel
Fid-dagħdigħa biex jipprova jiġġustifika l-mod kif il-familji Maltin qed jiġu intaxxati għexieren ta’ ewro fix-xahar bi prezzijiet tal-fuel miżmuma artifiċjalment ogħla, il-Gvern ta’ Joseph Muscat qed jibqa’ jigdeb u jipprova jbellagħha lin-nies li qed iħallsu prezzijiet orħos minn pajjiżi Ewropej oħra. Fi stqarrija, il-Partit Nazzjonalista qal li wieħed jista’ sempliċement jagħti titwila lissit Ewropew li jiġbor f’ħin reali l-aħħar prezzijiet tal-fuel, biex jara gidba oħra li għaddej biha lGvern. Is-sit jinsab fl-indirizz elettroniku https://www.energy.eu/f uelprices u juri kif il-prezz talpetrol u d-diesel f’Malta huwa sostanzjalment ogħla mill-medja
tal-Unjoni Ewropea, u millmaġġoranza assoluta tal-pajjiżi tal-Unjoni Ewropea. Agħar minn hekk, qal il-PN, il-Gvern qed jaħbi taxxa fuq ilprezz tal-fuel innifsu. Dan joħroġ ċar mit-tabella disponibbli fl-istess sit, li turi kif, jekk teskludi t-taxxi, il-prezz talpetrol huwa 20% ogħla millmedja Ewropea. Dan ifisser li filwaqt li l-livell tat-taxxi fuq ilfuel huwa fil-livell Ewropew, ilprezz innifsu tal-fuel huwa sostanzjalment ogħla mill-bqija tal-Unjoni Ewropea. Bħala eżempju, wieħed jista’ jara l-każ tal-Iżvezja, fejn eskluż it-taxxi, il-prezz tal-petrol huwa 30 ċenteżmu inqas minn ta’ pajjiżna u tad-diesel 27 ċentezmu inqas, u allura eżempju ċar li
l-prezz tas-suq jagħti l-possibbiltà tar-roħs li l-Oppożizzjoni ilha tinsisti fuqu fl-interess talfamilji Maltin u Għawdxin. Ikkonfrontat b’dawn ir-realtajiet, il-Gvern Laburista jinfexx jattakka personalment, flok jispjega kif qed jimponi taxxa ġdida fuq il-poplu Malti, li ma ġietx approvata mill-Parlament, u li qed twassal biex il-familji Maltin iħallsu 28 ċenteżmu aktar għall-petrol u 27 ċenteżmu aktar għad-diesel. L-Oppożizzjoni qed tisfida lill-Gvern biex jippubblika lkuntratti ta’ xiri li daħal fihom u jispjega l-poplu kemm se jibqa’ jħallas dawn il-prezzijiet u kemm irid jistenna sakemm igawdi minn dan ir-roħs, inkella jraħħas il-prezz immedjatament.
www.maltarightnow.com
5
Is-Sibt, 6 ta’ Diċembru, 2014
LOKALI
Mogħtija parir ifittxu lill-Gvern għal kumpens
Dawk li ngidmu u tilfu flushom wara li falliet ilkumpanija Fantasy Tours qed jingħataw il-parir li jfittxu lillGvern għad-danni u jitolbu kumpens mingħand l-istat. Il-klijenti tal-Fantasy Tours ingħataw dan il-parir waqt laqgħa li kellhom mal-Għaqda tal-Konsumatur, li qed issostni li l-Gvern ma daħħalx fil-liġi Maltija direttiva Ewropea – kif kien id-dmir tiegħu li jagħmel
rifjuta, jiftħu Protest Ġudizzjarju fil-Qrati Maltin. Jekk anke hekk ma jaslux, tathom parir biex jieħdu l-każ quddiem il-Qorti Ewropea talĠustizzja. Dwar dan, fl-istess laqgħa, intlaħaq qbil u l-Għaqda se tkun qed tikteb lill-Prim Ministru f’isem dawn il-konsumaturi. Tul il-laqgħa, l-Għaqda talKonsumatur ippreżentat numru ta’ każi preċedenti fejn l-istat
mas-sħubija ta’ Malta fl-UE – li tagħti d-dritt biex f’każi bħal dawn il-konsumaturi migduma jingħataw rifużjoni ta’ dak li jkunu ħallsu, jekk il-kumpanija konċernata tfalli. L-Għaqda tat parir lill-konsumaturi biex jiktbu ittra uffiċjali lill-Gvern li fiha jitolbu għal kumpens, u jekk il-Gvern jir-
ikkumpensa lill-konsumaturi f’ċirkostanzi simili, u insistiet li anke f’dan il-każ, il-Gvern għandu jerfa’ r-responsabbiltà tan-nuqqas tiegħu. Il-kwistjoni tal-Fantasy Tours laqtet mill-inqas 236 persuna li għadhom sal-lum jiġru wara lawtoritajiet biex forsi jieħdu flushom lura.
Waqt li l-Partit Nazzjonalista kiseb is-sovranità għal Malta 50 sena ilu, għal 31 sena mill-aħħar 50 mexxa wkoll gvernijiet li sarrfu dik is-sovranità f’kisbiet għall-Maltin. Ktejjeb ġdid li għadu kemm ġie ppubblikat mill-Partit Nazzjonalista, u li nkiteb minn John Zammit, jiġbor u jispjega fil-qosor il-kisbiet ewlenin li għamlu għall-Maltin gvernijiet Nazzjonalisti bis-saħħa tassovranità u l-iżviluppi importanti li din ġabet magħha biex pajjiżna sar nazzjon modern Ewropew. Il-ktejjeb hu intitolat ‘50 sena nazzjon – 50 Kisba Għalik – permezz tal-Partit Nazzjonalista’. Hu mqassam f’għaxar punti għal kull wieħed minn ħames oqsma li fihom saru dawn il-kisbiet ewlenin: id-dritti-
jiet, is-solidarjetà, l-edukazzjoni, ix-xogħol u l-proġetti fl-ambjent u fl-infrastruttura. Il-ktejjeb jispjega fil-qosor ilmod kif f’dawn il-50 sena gvernijiet Nazzjonalisti wessgħu d-drittijiet tal-Maltin b’diversi żviluppi li għamlu fil-libertà u fid-demokrazija, kabbru ferm ledukazzjoni u t-taħriġ f’istituzzjonijiet bħall-Università u lMCAST, għamlu trasformazzjoni tal-ekonomija Maltija li kibret ferm u ġibdu lejn Malta ħafna industriji ġodda, u wettqu ħafna proġetti biex taw infrastruttura moderna lil Malta. Dan il-ktejjeb qed jingħata b’xejn lil kull min fi tmiem din il-ġimgħa jiġi jagħti donazzjoni fid-Dar Ċentrali tal-Partit Nazzjonalista matul il-Maratona Ġbir ta’ Fondi li għaddejja.
L-Għaqda tal-Konsumatur qed tgħid li kieku, mad-dħul ta’ Malta fl-UE, iddrittijiet tal-konsumaturi li joħorġu mir-regoli tal-istess Unjoni Ewropea ġew implimentati kif suppost, u l-liġi li għaddiet mill-Parlament Malti giet implimentata, kieku l-konsumaturi tal-Fantasy Tours mhumiex għaddejjin mill-martirju li għaddejjin minnu bħalissa
50 sena nazzjon – 50 Kisba Għalik – permezz tal-Partit Nazzjonalista
Tbatija għar-residenti tas-Salina
Alleanza Bidla ħabbret li kitbet lill-Prim Ministru Joseph Muscat biex tistiednu jmur iżur u jara b’għajnejh it-tbatija kbira li rresidenti tas-Salina qed isofru bla bżonn minħabba t-twessigħ talCoast Road. Fi stqarrija, Alleanza Bidla qalet li wara li din l-istedina ma ġietx milqugħa, hi tellgħet filmat fuq il-paġna tagħha fuq Facebook li juri biċ-ċar minn xiex għaddejjin ir-residenti. Ivan Grech Mintoff, iċChairman tal-Alleanza Bidla, sostna li l-aċċess li r-residenti ilhom igawdu għal 14-il sena mingħajr inċident wieħed m’għandux għalfejn jitneħħa għax skont pjanti li għandha
Transport Malta stess, hemm spazju biżżejjed biex it-triq talkosta titwessa’ u l-aċċess li hemm jibqa’ f’postu. Sinjal tan-‘No Entry’ ineħħi kull dubju ta’ sigurtà li jista’ jeżisti, li żgur huwa irħas milli twaqqa’ żewġ toroq. Wara kollox, se jkun hemm barrier ukoll meta x-xogħol jitlesta biex żgur qatt ma jista’ jsir qsim perikoluż minn kerreġġjata għal oħra. Il-Gvern, allura, qalet Alleanza Bidla, diġà jaf li hemm alternattivi oħrajn li jiffrankaw dan ilperiklu kif ukoll miljuni ta’ ewro u bosta xhur ta’ xogħol bla sens li permezz tiegħu mhux talli r-residenti tas-Salina qed isofru għalxejn, talli anke l-poplu Malti qed
iħallas għal xi ħaġa li m’hemmx bżonnha u m’hemmx bżonn issir. Alleanza Bidla qalet li f’dan ilkaż, Gvern li suppost jisma’, ma semax, u mhux qed jgħid għaliex, b’konsegwenza li tefa’ lir-resident f’periklu kbir meta m’hemmx għalfejn. Il-poplu għandu dritt għal tweġiba għaddomandi li qed jistaqsi u li ħadd ma jrid jirrispondi. Alleanza Bidla ddikjarat li qed tagħti l-appoġġ kollu tagħha lirresidenti tas-Salina u se tibqa’ tiġġieled għad-drittijiet tagħhom, waqt li staqsiet għaliex dan kollu qed iseħħ b’periklu, bla pjan futur u b’ħela kbira ta’ flus u kontra l-kundizzjonijiet imposti mill-permess tal-MEPA.
www.maltarightnow.com
6
Is-Sibt, 6 ta’ Diċembru, 2014
QORTI
Akkużat li neħħa informazzjoni minn kompjuter Joe Mikallef
Is-Surġent tal-Pulizija Leeroy Balzan Engerer, li hu stazzjonat fl-Għassa ta’ Tas-Sliema, ilbieraħ filgħodu ma ngħatax il-libertà proviżorja wara li tressaq ilQorti akkużat li nhar is-Sibt 22 ta’ Novembru 2014 bejn is-1pm u s-2pm neħħa informazzjoni mill-Police Incident Reporting System (PIRS). L-allegatament tbagħbis malevidenza fuq kompjuter tal-Korp tal-Pulizija hu marbut mal-każ tal-isparatura tax-xufier talMinistru Manwel Mallia, u lakkuża tgħid li dan seħħ tlett ijiem wara l-każ li fih kien involut il-Kuntistabbli Paul Sheehan. Id-deċiżjoni tal-Qorti preseduta mill-Maġistrat Francesco Depasquale li l-akkużat jintbagħat il-Ħabs, ħasdet lil kulħadd, aktar u aktar meta din id-deċiżjoni ngħatat minkejja li l-Prosekuzzjoni m’għamlet lebda oġġezzjoni biex l-istess Surġent tal-Pulizija jingħata lħelsien mill-arrest. Din id-deċiżjoni xxukkjat lil ħafna, aktar u aktar, wara ddeċiżjoni pjuttost riċenti millQorti fejn f’każ ħafna u ħafna aktar serju bħalma huwa dak dwar akkużi ta’ traffikar uman u ta’ sfruttament ta’ ħaddiema filpost tax-xogħol, dawk involuti
imputat kienet f’idejn tliet avukati – Franco Debono, Marion Camilleri u Angie Mifsud. Is-seduta bdiet fil11.30am f’Awla 8 li fiha kien hemm biss membri talĠudikatura, il-Prosekuzzjoni, idDifiża u l-ġurnalisti, flimkien mal-akkużat bil-wieqfa u liebes libsa griża ġewwa l-iżbarra. L-att tal-akkuża fil-konfront tas-Surġent Leeroy Balzan Engerer kien fih seba’ kapi ta’ akkuża. Fi ftit kliem hu qed jiġi mixli li nhar it-22 ta’ Novembru wara
nofsinhar fl-Għassa tal-Pulizija ta’ Tas-Sliema għamel użu minn kompjuter biex daħal f’xi data, software jew dokumentazzjoni li jinżammu fih, jew uża, ikkopja jew immodifika din l-informazzjoni. L-akkuża tgħid li hu għamel użu ħażin minn dan ilkompjuter tal-Korp tal-Pulizija, ħassar dokumentazzjoni importanti, u żvela password lil persuni mhux awtorizzati, li ostakola dħul ta’ informazzjoni għaddannu tal-ġustizzja, u li wettaq reat li bħala uffiċjal pubbliku kellu jara li ma jsirx.
Wara li nqrawlu l-akkużi, ilMaġistrat Francesco Depasquale staqsa lis-Surġent xi jwieġeb u minnufih, kemm listess Surġent u anki l-Avukat Difensur tiegħu Franco Debono wieġbu li mhux ħati. Hawnhekk id-Difiża talbet għall-ħelsien mill-arrest u ġabet numru ta’ raġunijiet għaliex is-Surġent Leeroy Balzan Engerer m’għandux jibqa’ miżmum arrestat. Għal dawn it-talbiet ilProsekuzzjoni m’għamlet lebda oġġezzjoni. Imma l-Qorti qalet li hi tħoss li fiċ-ċirkostanzi kollha għalissa dan is-Surġent għandu jinżamm taħt arrest preventiv u għalhekk jinżamm fil-Faċilità Korrettiva ta’ Kordin. Is-Surġent Leeroy Balzan Engerer, li tressaq il-Qorti taħt arrest u mhux b’sempliċi ċitazzjoni, deher maħsud b’din iddeċiżjoni u għal mument poġġa bil-qegħda fl-iżbarra b’folder ta’ lewn aħdar f’idu. Ftit tal-mumenti wara hu ħareġ mill-Awla u poġġa fuq bank flimkien mal-Avukat Marion Camilleri u għal xi ħin dehru jitkellmu sakemm minn hemmhekk hu ttieħed mill-ġdid fil-Kwartieri Ġenerali talPulizija fi triqtu għall-Faċilità Korrettiva ta’ Kordin.
L-argument ta’ din il-ġimgħa seħħ meta l-Maġistrat qal li kien se jieħu deċiżjoni dwar ilħelsien mill-arrest tiegħu u ta’ ħuh Redent Cassar. Hekk kif kien qed jiġi skortat mill-awla, Cassar hedded lill-Ispettur Josric Mifsud billi pponta subgħajh lejh u heddu “jekk ma nkunx preżenti waqt li t-tfajla tiegħi qed twelled....” u waqaf hemm. Barra mill-awla Charlston Cassar beda jitkellem ħażin u jgħid li hu ma jibża’ minn ħadd. Huwa ġie mixli wkoll li kiser ilpaċi pubblika b’għajjat, ġlied u dagħa. Dwar jekk jingħatax permess li jara lis-sieħba tiegħu, ilQorti qalet li huwa d-Direttur tal-Ħabs li għandu jiddeċiedi jekk l-akkużat jingħatax il-permess jew le. Għal Cassar qed jidher lAvukat Joseph Mizzi filwaqt li l-Prosekuzzjoni tmexxiet millIspettur Priscilla Caruana.
Sebastiano Brunno, li allegatament huwa wieħed mill-Kapijiet tal-Mafja ta’ Sqallija, lbieraħ appella mid-deċiżjoni tal-Qorti li għandu jiġi estradit lejn l-Italja. Deċiżjoni li kienet ingħatat fid29 ta’ Novembru li għadda millMaġistrat Aaron Bugeja. LAppell sar fil-Qorti tal-Appell Kriminali u fih jingħad li lproċedura kollha tal-estradizzjoni kienet difettuża. L-Avukat Roberto Montalto, li ppreżenta l-appell f’isem Brunno ta’ 56 sena minn Lentini, qal li lawtorizzazzjoni kienet msejjsa fuq dokumenti totalment żbaljati. L-akkużi li ħarġu mill-Qrati Taljani kienu żbaljati u għalhekk l-estradizzjoni qatt ma kellha titwettaq minħabba li l-proċedimenti saru fuq dokumenti li fihom żbalji fattwali. Brunno qed jitlob biex lestradizzjoni tiġi dikjarata nulla. Dan wara li fil-Qorti ħareġ li lawtoritajiet ġudizzjarji Taljani għamlu talba fuq sentenza li lanqas biss teżisti. Ingħad ukoll li ċċertifikat ta’ kundanna li ssostitwixxa dak esebit mhuwiex dokument legalment ammissibbli. Argument ieħor tal-akkużat hu
dwar iż-żmien li għadda minn meta saru r-reati fl-Italja fl-1992, jiġifieri aktar minn 24 sena ilu. Brunno qed jallega wkoll li fiżżmien karċerarju li se jagħmel fil-ħabs fl-Italja se jkun suġġett għal trattament inuman u degradanti. L-Isqalli kien ġie arrestat fit-2 t’Ottubru li għadda f’Buġibba, ħames snin wara li l-Pulizija ta’ Sqallija kienu bdew tfittxija intenstiva għalih. Brunno huwa magħruf bħala l-Kap ta’ “Cosca Nardo”, fergħa tal-Cosa Nostra ta’ Sqallija. L-arrest kien segwit minn investigazzjoni kordinata mitTaqsima ta’ Kontra l-Mafia ta’ Katanja flimkien mal-iskwadri Maltin mid-Dipartiment talInvestigazzjoni Kriminali u ta’ Kontra d-Droga.
Is-Surġent Leeroy Balzan Engerer, hu u jitressaq il-Qorti lbieraħ. (Ritratt: Martin Agius)
ngħataw il-ħelsien mill-arrest f’inqas minn 48 siegħa. Skont id-Difiża tas-Surġent Leeroy Balzan Engerer, fil-ħin tar-reat is-Surġent lanqas biss kien fl-Għassa tal-Pulizija ta’ Tas-Sliema kif qed takkużah ilProsekuzzjoni, għaliex dak ilħin hu kien barra u dan jista’ jkun ikkonfermat permezz ta’ kameras tas-sigurtà li hemm disponibbli. Is-Surġent Balzan Engerer tressaq il-Qorti mill-Ispetturi Jesmond Micallef u Sandro Camilleri, filwaqt li d-Difiża tal-
Żagħżugħ mixli fil-każ tal-ġlieda kbira f’Bormla, issa akkużat li hedded Spettur
Charlston Cassar minn Bormla, li għaddej proċeduri filQorti fuq il-ġlieda kbira li kienet inqalgħet f’Bormla fil-11 ta’ Novembru, akkużat fost l-oħrajn b’attentat ta’ qtil, issa tressaq ilQorti mixli li fl-awla talMaġistrat Anthony Vella hedded
lill-Ispettur Josric Mifsud. Il-każ seħħ nhar il-Ħamis li għadda, u wassal biex għal darba oħra Cassar baqa’ miżmum taħt arrest preventiv. Cassar ta’ 22 sena, allegatament kien wieħed minn numru ta’ persuni li kienu nvoluti fil-ġlieda.
Jappella mill-estradizzjoni
www.maltarightnow.com
7
Is-Sibt, 6 ta’ Diċembru, 2014
LOKALI
Inawgurata l-wirja annwali tal-presepji Ilbieraħ ġiet inawgurata l-wirja annwali ta’ presepji mtellgħa mill-Għaqda Ħbieb tal-Presepju (Malta), li bħas-soltu qed issir fis-Sala San Franġisk fi Triq Melita, il-Belt Valletta. Madwar 60 presepju maħdumin minn materjali u fuq stili differenti se jkunu għall-wiri bejn illum is-Sibt u nhar il-Ħadd 21 ta’ Diċembru, 2014. Id-dħul hu mingħajr ħlas u lwirja tkun miftuħa kuljum bejn id-9.30am u n-12.30pm, u bejn l-4.30pm u s-7.30pm. Il-wirja ta’ din is-sena hi t-28 edizzjoni minn meta twaqqfet lGħaqda Ħbieb tal-Presepju
(Malta) fl-1986. Il-presepji huma riżultat ta’ xogħol millmembri tal-għaqda wara lectures li jingħatawlhom dwar is-suġġett tal-presepju. Bis-saħħa tal-ħidma li twettaq l-Għaqda Ħbieb tal-Presepju (Malta), it-tradizzjoni tal-presepju fi żmien il-Milied Malti reġgħet ħadet ir-ruħ wara li kienet ġiet kważi fix-xejn fissnin ħamsin. Illum nistgħu ngħidu li l-presepju reġa’ sab ilpost xieraq fid-djar Maltin u lwirja mtellgħa mill-Għaqda saret parti integrali mill-kalendarju tal-attivitajiet tal-Milied f’Malta.
Ikompli r-restawr fuq il-kwadri ta’ Mattia Preti fil-knisja ta’ Sarria Wara r-restawr tal-kwadru titulari ta’ Sidtna Marija Immakulata Kunċizzjoni filknisja ta’ Sarria, il-Furjana – xogħol l-artist Kalabriz Mattia Preti – dan l-aħħar kompla xxogħol ta’ restawr fuq wieħed mill-kwadri li jinsab fuq il-lemin tal-artal maġġur, li jirrappreżenta lil Santu Rokku. Dan il-kwadru, flimkien ma’ dak ta’ San Bastjan u Santa Rosalia, ukoll hu xogħol ta’ Preti, u dawn kollha huma qaddisin protetturi kontra l-marda
tal-pesta. Santu Rokku huwa rappreżentat b’ġerħa f’siequ wara li ħa l-marda mill-vittmi tal-pesta, li kien jikkurahom. Kien proprju b’digriet maħruġ fil-11 ta’ April 1675, millKunsill tal-Ordni, li l-Gran Mastru Nikola Kottoner ordna li tinbena knisja akbar, fuq il-post fejn kienet dik oriġinali mibnija mill-Kavallier Sarria, u tkun dedikata lill-Immakulata Kunċizzjoni bħala turija ta’ gratitudni għall-interċessjoni ta’ Marija waqt l-epidemija tal-
pesta li kienet qed teqred parti sostanzjali mill-popolazzjoni ta’ dak iż-żmien. Il-knisja ta’ Sarria hi l-unika waħda f’Malta li ġiet disinjata mill-artist Mattia Preti u li tinkludi xogħol tal-kwadri maħdum minnu (1677-78). Dan il-proġett qed isir realtà permezz tal-NGO Din l-Art Ħelwa u numru ta’ ditti li sponsorjaw ix-xogħol ta’ restawr, li qed isir taħt id-direzzjoni talProfessur Giuseppe Mantella u lħaddiema tiegħu.
Il-Kap tal-Oppożizzjoni u tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil iltaqa’ mal-kelliema li ħadu sehem fl-ewwel Konvenzjoni Ġenerali li organizza l-Partit Nazzjonalista f’Ottubru li għadda bit-tema ‘Idea Malta’. Hu laqagħhom fl-uffiċċju tiegħu fid-Dar Ċentrali biex jirringrazzjahom għall-kontribut li taw biex il-Konvenzjoni kienet suċċess. (Ritratt: John Paul Bonanno)
www.maltarightnow.com
8
Is-Sibt, 6 ta’ Diċembru, 2014
PARLAMENT
Il-Gvern sodisfatt b’dak li qed iwettaq fil-Baġit
Il-Gvern mitlub jispjega l-futur tal-proprjetà ta’ Selmun Il-Gvern għandu jgħid x’inhuma l-pjani għall-flotta tal-ajruplani tal-Air Malta
Id-Deputat Nazzjonalista Robert Arrigo staqsa lill-Gvern jekk hux minnu li l-proprjetà ta’ Selmun li hi f’idejn l-Air Malta, se tinbiegħ lill-Gvern għal €15-il miljun. Robert Arrigo għamel din ilmistoqsija lill-Gvern fid-dibattitu fil-Parlament dwar il-Ministeru tal-Finanzi. Staqsa wkoll jekk ilGvern hux se jimpjega uffiċjal għoli barrani fl-Air Malta. Staqsa wkoll jekk l-Air Malta u servizzi oħra li toffri bħalma hu l-ground services, humiex se jinbiegħu. Talab ukoll lill-Gvern jispjega dwar il-pjani tal-Air Malta għallflotta tagħha ta’ ajruplani.
Dwar il-pensjoni tas-servizz għal dawk li ħadmu maċ-ċivil qabel l-1979, Robert Arrigo staqsa wkoll x’sar mit-task force li twaqqfet dwar din l-assoċjazzoni ta’ ekssuldati. Robert Arrigo wieġeb ukoll għall-kritika li saret mill-Prim Ministru għall-Assistenti Parlamentari fl-amministrazzjoni Nazzjonalista meta fissirhom bħala hand bags li ma jagħmlu
xejn u ħela ta’ flus. Robert Arrigo qal lill-Prim Ministru li bħala Assistent Parlamentari kien wettaq xogħol li ħalla r-riżultati, u semma fost loħrajn il-ħidma li wasslet għal rapport dwar l-eco green jobs, li jifhem li għadu Kastilja u għadu validu. Rapport li fisser li tfassal minn ħafna esperti. Ħidma oħra kienet tinkludi ħafna laqgħat ma’ esperti u
assoċjazzjonijiet b’rabta malMinisteru li kien assenjat hu. Fisser ukoll li dan ma kienx xogħol li kienu jitħallsu għalih kif qed isir illum minn dan ilGvern lid-Deputati tiegħu li għal dan ix-xogħol illum qed jitħallsu flejjes li jlaħħqu l-eluf, bħalma qed jirċievu wkoll deputati talGvern li huma wkoll konsulenti tal-istess Gvern. Robert Arrigo qal ukoll li middikjarazzjonijiet tiegħu dwar ilqligħ li għamel f’dawk is-snin, Robert Arrigo qal li qatt ma kien hemm differenzi minħabba xxogħol ta’ Assistent Parlamentari.
Id-Deputat Nazzjonalista Antoine Borg qal li dan hu Baġit li żied it-taxxi, u r-realtà hi li lpiż tat-taxxi żdied b’1%, b’żieda wkoll fil-ħlasijiet għas-servizzi mid-dipartiment tal-Gvern filwaqt li ma nafux b’kemm u fuq liema servizzi se jkun hemm żieda fit-taxxi. Meta tkellem fl-aħħar seduta li fil-Parlament iddiskutiet ilBaġit, Antone Borg irrimarka li t-tnaqqis fit-taxxi li hemm filBaġit hu l-kontiwazzjoni talprogramm ta’ Gvern Nazzjonalista għal tnaqqis fittaxxa fuq id-dħul mifrux fuq tliet snin, u l-bqija kien hemm biss żieda fit-taxxi. Hu Baġit xhieda ta’ Gvern li ma jitwemminx mill-Oppożizzjoni, minnies u lanqas mill-Kummissjoni Ewropea. Baġit ippreżentat mill-Gvern li joħloq ċirkustanzi li lanqas jitwemmnu.
Dwar l-għan tal-Gvern li tinbena soċjetà ġusta għal livell talgħajxien aħjar, Antoine Borg qal li kellna l-aktar żieda baxxa fi 30 sena u ma’ dan ta biss €30 ta’ darba u mhux lill-familiji kollha. Se jintlaqtu ħażin ukoll millBaġit dawk li se jħallsu aktar għas-servizzi tal-gvern, dawk li se jkunu qed iħallsu kera ogħla tal-housing soċjali, u dawk li jridu jħallsu miżati ogħla għalleżamijiet. Semma wkoll il-kategorija ta’ nies li jridu jibdew jirreġistraw għall-VAT għax jaqilgħu mhux aktar minn €7,000; l-impożizzjoni tat-taxxa tal-capital gains anke għal min jitlef mill-bejgħ jew ibigħ fi żmien qasir. Dan hu Gvern ukoll li ressaq Baġit li qed jgħid li se jinċentiva x-xogħol u jippremja lil min hu bieżel, iżda se jikkastiga lil min imur għax-xogħol għax dan irid juża l-karozza, u li se jonfoq
aktar f’taxxi fil-liċenzji, fit-tyres, fil-petrol u d-diesel, żieda filliċenzja, u żieda ta’ konsum ta’ fuel minħabba t-traffiku fittoroq. Antoine Borg spjega wkoll li minn April tal-2013 sa Ġunju 2014, id-dejn żdied b’€600 miljun, u li dawn il-Gvern irid jissellifhom minkejja ż-żieda qawwija ta’ taxxi li daħħal filBaġit għas-sena d-dieħla. Dan hu riżultat ta’ Gvern bla kontroll fuqu nnifsu, u ta’ Gvern li qed idaħħal bla rażan mijiet ta’ ħaddiema mal-Gvern meta kien hemm politika li ma jiddaħħlux nies mal-gvern jekk mhux bi bżonn. Jekk l-aġenziji internazzjonali ta’ credit ratings jagħtu fama ħażina lil Malta, id-Deputat Nazzjonalista qal li jkunu bdew il-problemi għal dan il-Gvern. Dan hu Baġit li se jkun qed iħallas il-prezz ta’ politika ħażina
fit-trasport pubbliku meta issa nafu diġà li se nkunu qed inħallsu f’sussidju aktar mit-triplu ta’ dak li konna nħallsu s’issa. Linkwiet hu akbar għaliex din mhix politika sostenibbli li se tissarraf f’piż fuq l-ekonomija Maltija. Dan hu Gvern li qed jibgħat messaġġ li “kollox jgħaddi u agħmel li trid”. Antoine Borg qal li x-xogħol għandu jinħoloq mill-privat u mhux fis-setur pubbliku għaliex huma l-impjiegi ġodda fis-settur privat li jridu jissarrfu f’ġid għall-ekonomija nazzjonali. Gvern li mhux jiġi emmnut lanqas mill-UE li qed twissih li qed jagħmel miri ottimisti wisq għal sitwazzjoni inkwetanti u li lGevrn se jkun qed joħroġ ħafna aktar flus minn dak li qed jippjana u mhux qed juri ħeġġa biex jindirizza dawn l-isfidi ta’ pajjiżna u tal-poplu tagħna.
Baġit li żied it-taxxi
Il-Ministru tal-Finanzi Edward Scicluna qal li jinsab sodisfatt b’dak li l-Gvern qed iwettaq filbaġit u dan anke mir-reazzjoni li kien hemm mill-imsieħba soċjali. Meta tkellem fil-Parlament flgħeluq tad-dibattitu dwar il-Baġit, il-Ministru tal-Finanzi esprima sodisfazzjon għall-miżuri tajbin li l-Baġit se jintroduċi, u li lOppożizzjoni ma kkritikatx. Dan hu Baġit ekonomiku u mhux eżerċizzju finanzjarju għax hemm il-ħsieb li l-Gvern ibiddel, jinkoraġġixxi x-xogħol u joħloq kwalità ta’ ħajja aħjar. Il-Ministru Scicluna qal li lGvern qed jieħu miżuri fil-livelli kollha tal-ekonomija tal-pajjiż, u nnota li hawn qbil li l-Baġit kien pożittiv u innovattiv u li laħaq laspettattiva ta’ ħafna, fosthom ta’ persuni b’diżabbiltà u nisa li jridu jidħlu fid-dinja tax-xogħol. Semma li l-indikaturi ekonomiċi juru titjib fl-ekonomija hekk kif qal li l-Oppożizzjoni ma ressqitx argumenti b’saħħithom. Semma li r-rata tal-qgħad hi ta’ 5.6%, tnaqqis ta’ aktar minn elf persuna għaliex il-ħolqien taxxogħol laħaq is-6,000 persuna. Għal kull impjieg li żdied fissettur pubbliku kien hemm ħamsa fis-settur privat. Kien hemm 2,500 persuna bħala part-time bħala x-xogħol ewlieni tagħhom. Il-qgħad fost iż-żgħażagħ niżel u s-suq tax-xogħol qed jagħti riżultati pożittivi. Sejjaħ bħala kritika negattiva tal-Oppożizzjoni dwar l-enerġija, il-finanzi tal-Gvern u t-trasport pubbliku, u qal li fuq dawn issetturi l-partit fl-Oppożizzjoni tilef l-elezzjoni. Il-Ministru Scicluna qal li fuq dawn it-tliet oqsma l-poplu tilef il-fiduċja filpartit li llum hu fl-Oppożizzjoni. Hu qal li l-Gvern fassal pjan biex jitnaqqas id-defiċit tal-pajjiż u joħroġ lil Malta mill-Excessive Deficit Procedure tal-Unjoni Ewropea u jkompli jnaqqas iddefiċit. Il-Ministru Scicluna qal li se jitwaqqaf unit fil-Ministeru tal-Finanzi li jistudja t-taxxi biex dawn ikunu ġusti u ekwi. Fisser ukoll li l-Baġit ġie aċċettat kif inhu millKummissjoni Ewropea u qal li dan il-Gvern jaf x’inhu jagħmel, u li l-Kummissjoni Ewropea evalwat ir-rapport u Malta mhix bħal Franza, l-Italja u l-Belġju li għad hemm problemi dwar ilbaġit tagħhom. Il-Ministru Scicluna fisser li lGvern ikun lest li jikkoreġi jekk ikun hemm il-bżonn.
www.maltarightnow.com
PARLAMENT
Baġit off track biċ-ċifra ta’ bejn 30 u 40 miljun ewro
Il-Baġit hu off track fil-miri għas-sena d-dieħla biċ-ċifra ta’ bejn €30 miljun u €40 miljun. Id-Deputat Nazzjonalista Tonio Fenech, Kelliem talOppożizzjoni għall-Finanzi, filParlament ikkritika l-Baġit għall-2015 li fih numru konsiderevoli ta’ diskrepanzi. B’ħafna eżempji li ta, u b’ċifri li kkwota mill-estimi supplimentari talBaġit, elenka fid-dettall kif ilGvern alloka anqas minn dak li nefaq din is-sena, u f’oqsma partikulari b’diversi miljuni anqas. Tonio Fenech qal li dan se jwassal biex il-Gvern ikollu jirrevedi l-allokazzjonijiet finanzjarji li għamel, kif rajna wkoll din is-sena meta f’diversi setturi tal-infiq tiegħu, il-Ministru talFinanzi alloka baġit li kellu jemenda u jżid l-allokazzjonijiet finanzjarji sal-aħħar tas-sena.
qasam tal-finanzi tal-pajjiż, ilmedja tad-dejn kienet ta’ €14-il miljun fix-xahar. Meta mqabbla mar-riżultati miksuba millMinistru tal-Finanzi fis-sentejn ta’ dan il-Gvern, il-medja taddejn is-sena li għaddiet kienet ta’ €22 miljun fix-xahar, u din is-sena ta’ €39 miljun. Semma wkoll li d-dejn din issena hu stmat li jkun fil-livell ta’ 73.2% tal-Prodott Gross Domestiku meta fl-2012 kien 71.3% tal-Prodott Gross Domestiku. Id-Deputat Nazzjonalista kkritika wkoll lill-Ministru talFinanzi li naqas milli jispjega rraġunijiet għall-opinjoni li tat ilKummissjoni Ewropea għallBaġit li ppreżenta l-Gvern, li firrapport tagħha esprimiet nuqqas ta’ fiduċja li l-Gvern se jilħaq ilmiri stabbiliti fil-Baġit, li fissrithom bħala ottimisti wisq.
Semma li n-nefqa tal-Gvern għall-2014 kienet off track b’€226 miljun, fosthom f’allokazzjonijiet għas-salarji, inkluż fl-Uffiċċju tal-Prim Ministru fejn kellha tiżdied innefqa ta’ €2.3 miljun. Hekk kif elenka lista twila ta’ allokazzjonijiet inkluż dawk għaċ-children’s allowance, għall-istipendji u għal ħlasijiet f’benefiċċji soċjali, il-Gvern għażel li filwaqt li jżid in-nefqiet meħtieġa u li ma kinux ippjanati tajjeb, iżid biss b’nofs miljun ewro n-nefqa fuq il-kunsilli lokali. Fost l-eżempji, semma kif issena d-dieħla l-Gvern se jkollu jżid ukoll in-nefqiet għaliex m’hemmx allokazzjonijiet biżżejjed meta pparagunat ma’ dak li nefaq il-Gvern din issena, Tonio Fenech qal li lGvern se jkollu jżid aktar minn €2 miljun f’salarji għallMinisteru tat-Turiżmu. Filwaqt li rrimarka li l-Gvern se jkollu jżid in-nefqa tiegħu bejn €30 miljun u €40 miljun, staqsa kif il-Gvern se jasal biex iżomm mal-wegħda li jnaqqas id-dejn. B’reazzjoni għall-kritika li saret mill-Gvern dwar ittmexxija tal-finanzi minn gvernijiet Nazzjonalisti, Tonio Fenech spjega li fis-snin li għalihom kien responsabbli mill-
Ikkritika wkoll il-miżura li ħa l-Gvern meta introduċa t-tielet pilastru fir-riforma tal-pensjonijiet mingħajr ma implimenta ttieni pilastru, u fisser li din mhix se tindirizza s-sitwazzjoni u lisfidi fil-qasam tal-pensjonijiet. Il-Kummissjoni Ewropea tirrimarka wkoll li r-riforma mwettqa hi nieqsa milli tindirizza lkwistjoni marbuta mas-sistema tal-pensjonijiet. Dwar il-kwistjoni flEnemalta, Tonio Fenech qal li mill-estimi ppreżentati, ilGvern qed iżid is-sussidji lillEnemalta minn €14-il miljun għal €40 miljun, bil-Gvern jinħeba wara t-tibdil li qal li qed jagħmel fl-accountability talEnemalta. Semma wkoll kif għar-roħs tal-kontijiet tad-dawl, il-poplu qed iħallas ħafna aktar kuljum fil-prezzijiet għolja ħafna tażżejt li raħsu fis-suq internazzjonali meta din il-ġimgħa niżlu fl-anqas livelli għal ħafna snin, bil-poplu Malti baqa’ jħallas u jiġi intaxxat bl-istess prezzijiet għoljin li dan il-Gvern żamm. Bil-prezz kif inhu fis-suq bħalissa, u bir-rati tal-kambju fil-preżent, il-prezz tal-petrol hu 28ċ ogħla u d-diesel 27ċ ogħla kull litru. Semma li familja li għandha karozza waħda u tikkonsma 15-
Familja li għandha karozza waħda u tikkonsma 15-il litru fil-ġimgħa, se tkun qed tonfoq kważi €200 aktar f’sena
Il-Ministru tal-Finanzi Edward Scicluna alloka għal diversi setturi fosthom għal ħlasijiet f’benefiċċji, anqas minn dak li nefaq din is-sena, u f’oqsma partikulari b’diversi miljuni anqas
Għal familja b’żewġ karozzi li tikkonsma 25 litru l-ispiża titla’ għal €330 fis-sena fuq kull karozza il litru fil-ġimgħa, se tkun qed tonfoq kważi €200 aktar f’sena. Għal familja b’żewġ karozzi li tikkonsma 25 litru l-ispiża titla’ għal €330 fis-sena fuq kull karozza. Dan meta paragunat mar-roħs mill-kontijiet għal persuna waħedha li hu ta’ €45 fis-sena, familja bi tnejn €93, u bi tlieta €130 fis-sena.
Dawn huma kalkoli biss li ma jiħdux kont ukoll ta’ taxxi oħrajn li kull familja se tkun qed toħroġ ħafna aktar minn dak li raħħas il-Gvern fil-Baġit. U dan f’kuntest ukoll ta’ kumpanija li waqqaf il-Gvern, li taħtha issa ġiet il-Petroleum Division, li qed tkun qed tagħmel profitti tajbin, iżda li qed iżżomm il-prezzijiet
9
Is-Sibt, 6 ta’ Diċembru, 2014
għoljin u tħallihom stabbli bilgħoli. Dan paragunat mal-politika ta’ gvern Nazzjonalista li lprezz tal-fuel jiċċaqlaq skont il-prezzijiet internazzjonali. Tkellem ukoll dwar levażjoni fiskali u fisser li firrealtà, ftit qed naraw passi konkreti u b’sorpriża reġa’ daħħal l-obbligu lil min ma jaqlax €7,000 li issa jrid jirreġistra għall-VAT. Tonio Fenech saħaq li lGvern għandu jara lil min qed jabbuża u jaqla’ aktar minn €7,000 u jibqa’ jevadi t-taxxa, u mhux lil min ġenwinament jaqla’ ftit u issa se jkollu jirreġistrat għall-VAT. Ikkritika li neħħa l-ekokontribuzzjoni fuq it-tyres u daħħal is-sisa, bit-taxxa issa togħla minn €30 sa €100. Għolew ukoll taxxi oħra u ħlasijiet oħra. Dwar ir-reviżjoni fit-taxxa fuq il-proprjetà, il-Gvern ma kkonsultax man-nutara, malaccountants u professjonisti oħra fis-settur tal-proprjetà li laħħar parir li kienu jagħtuh hu li ma jneħħix l-għażla jekk jiġix intaxxat fuq il-qligħ jew bilfinal witholding tax. Id-Deputat Nazzjonalista saħaq li b’dak li ddeċieda lGvern, l-aktar li se jbatu huma dawk li ma jiddependux fuq innegozju tal-proprjetà u li jkollhom xi prorjetà xi jbigħu, jew min ikun irid xi dħul mill-bejgħ ta’ xi proprjetà biex tgħin xi kumpanija tiġi aktar fuq saqajha. Se jmorru tajjeb il-kuntratturi li huma fis-settur tal-proprjetà li se jħallsu issa bi 8%. Tonio Fenech appella biex ilGvern jisma’ u jirrevedi din ilmiżura. Semma wkoll l-atteġġjament tal-Ministru tal-Finanzi lejn lUffiċċju Nazzjonali talIstatistika u l-Eurostat, u qal li meta ma jaqbilx mal-istatistika, jittimbraha bħala perversa u fażulla. Tonio Fenech qal li dan hu gvern li jrid l-istatistika kif irid hu. Ikkritika l-indħil tal-Gvern fl-Uffiċċju tal-Istatistika u appella lil kulħadd biex jiddefendi lil dan l-Uffiċċju, u mhux li naraw atteġġjament ta’ tqaċċit ta’ nies u uffiċjali biex iqiegħed lil min irid. L-attakk tal-Gvern fuq l-istatistika, saħaq Tonio Fenech, hu eżempju ieħor kif dan il-Gvern tilef il-kredibbiltà, bħalma tilef diġà l-kredibbiltà fuq il-proġett tal-power station.
www.maltarightnow.com
10
Is-Sibt, 6 ta’ Diċembru, 2014
OPINJONI
L-inkwiet fil-qalba tal-Partit Laburista Id-diżonesta’ politika saret il-munita tal-PL fil-gvern taħt it-tmexxija ta’ Joseph Muscat
Meta l-Editur in Chief talUnion Print Sandro Mangion jagħmel stqarrija fil-pubbliku dwar il-faċċoliżmu ta’ partitarji Laburisti li fil-privat jitkellmu dwar l-iżbalji tal-Gvern Laburista, iżda fuq il-mezzi soċjali tal-komunikazzjoni jfaħħru lill-gvern, allura hemm ċerti konklużjonijiet li jistgħu jinġibdu. L-ewwel nett, il-gazzetti talUnion Press huma magħrufa għas-serviliżmu tagħhom lejn ilPartit Laburista. Malli jitla’ filgvern il-Partit Nazzjonalista rajniehom ta’ kull darba jsiru ddifensuri tal-ħaddiema u jiskopru l-militanza. Meta l-Laburisti jieħu l-gvern f’idejhom, kif għandhom kull dritt f’demokrazija, malajr jagħlqu ħalqhom, jinsew lill-ħaddiema u dak li kien ikun jinten fi żmien inNazzjonalisti malajr isir ifuh. Għala Mangion għamel dak ilkumment? Għax bażikament qabel ma’ Simon Busuttil li lPrim Ministru Joseph Muscat u allura l-Gvern Laburista tilef l-
awtorita’ morali bil-mod kif żvolġew l-affarijiet relatati malkwistjoni tal-“isparatura a la wild west”. Meta persuna daqstant importanti fil-kamp Laburista tikkritika bi kliem il-PN lill l-istess PL fil-gvern, allura hemm xi ħaġa serja li qed tinkwieta kemm lill-GWU, kif ukoll lill-partitarji Laburisti. X’qed igawdu mijiet ta’ partitarji Laburisti tal-qalba minn kuntratti u pożizzjonijiet imħallsa mill-kaxxa ta’ Malta huwa fatt magħruf minn kulħadd. Dawn iridu li l-PL jibqa’ fil-gvern almenu għaxar snin, u b’hekk ħobżhom ikun maħżun darba għal dejjem. F’dak li kiteb Mangion kien hemm ukoll spjegazzjoni li rebħa kbira elettorali mhix garanzija ta’ rebħa oħra fi żmien ħames snin. Mangion kiteb: “Bħalma elettur wieħed jibdel fehmtu f’ġurnata, f’ġimgħa jew f’xahar, l-istess jistgħu jagħmlu 18,000 oħra.” Din kienet botta diretta li tolqot fil-laħam il-ħaj
Salvu Felice Pace sfelicep@go.net.mt
immirata għal min fil-gvern taħt Joseph Muscat iħoss li jista’ jagħmel li jrid u għal Joseph Muscat stess li ma indirizzax laffari tal-isparaturi “flimkien ma’ kwistjonijiet oħrajn” b’mod żbaljat, dilettantesk u b’guffaġni partiġjana għalkollox. Kliem Mangion huwa ċertifikat għal-linji tajbin li qed jieħu l-PN dwar kwistjonijiet li qed imermru t-tessut tas-soċjeta’ Maltija li qed tingħata messaġġi minn fuq li xejn mhu xejn, li
ladarba m’hemmx ksur ta’ liġi, allura kollox sewwa. Kellhom jgħaddu biss anqas minn sentejn biex l-imperatur Muscat xedd ilmantell tal-korrettezza politika u adotta l-famuża stanza tat-tliet xadini li la jaraw, la jisimgħu u lanqas jitkellmu dwar il-ħażen. Mhux ta’ b’xejn li Mangion fakkar li fl-1998 il-PN rebaħ elezzjoni wara telfa kbira anqas minn sentejn qabel fl-1996. Quddiem dan ix-xenarju l-missjoni politika tagħna trid tkun dik li kemm il-Kap tagħna Simon Busuttil u s-Segretarju Ġenerali Chris Said tkellmu dwarha nhar il-Ħadd li għadda. Bl-Ingliż inftiehmet aħjar – ‘Stand up for what is right’. Irridu nżommu ssewwa bħala riga tagħna f’dak kollu li nagħmlu. L-onesta’ politika trid tkun kemm l-arma kif ukoll il-bandiera tagħna. Iddiżonesta’ politika saret il-munita tal-PL fil-gvern. Iżda rridu nifhmu li ma nistgħux nistrieħu fuq il-ħażin li jagħmel ħaddieħor u naħsbu li dak il-ħażen se jreb-
baħna l-elezzjoni li jmiss. Nirbħu għax nikkonvinċu lill-elettorat li aħna nemmnu f’dak li hu sewwa u determinati li nimxu fuqu. Niftakru li wara l-elezzjoni tal1987 konna rbaħnieha b’aktar minn erbat elef vot, meta l-ħażen kien iddomina għal snin twal. Kien messna rbaħna b’maġġoranza ferm akbar. Ngħid dan biex ħadd ma jmur joqgħod lura għax Muscat se jibqa’ jiffanga u jagħmlilna xogħolna. Aħna rridu nispikkaw bħala partit serju, b’politika nadifa u b’politiċi ta’ integrita’. Taħt il-tmexxija ta’ Simon bdejna din it-triq. L-iżbalji tal-Gvern ħalli nwassluhom f’kull rokna ta’ Malta, u kif qal Chris Said ħalli nkunu t-tarka ta’ min jiġi vittimizzat. Lil dawn irridu nagħtuhom it-tama. Id-determinazzjoni tagħna trid tkun soda, b’għanijiet speċifiċi bħal dawk tat-tisħiħ tal-integrita’ tal-istituzzjonijiet pubbliċi li qegħdin hemm biex iservu lill-poplu u mhux lill-gvern tal-ġurnata.
www.maltarightnow.com
EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR L-EDITORJAL
Rekord ta’ mozzjonijiet mill-Oppożizzjoni
Għadhom lanqas għaddew sentejn minn din il-leġiżlatura u lOppożizzjoni Nazzjonalista diġà ressqet rekord ta’ Mozzjonijiet Privati fil-Parlament. Għoxrin mozzjoni b’kollox – f’oqsma u b’temi li jvarjaw. Minn Private Members’ Bill għall-protezzjoni tatTempji f’Ta’ Ħaġrat...sal-aħħar mozzjoni li tressqet din il-ġimgħa favur id-drittijiet tal-persuni b’diżabbiltà. Ħidma ma taqta’ xejn f’din il-leġiżlatura Kif stqarr diversi drabi l-Ispeaker tal-Parlament innifsu, Anġlu Farrugia, anke nhar l-Erbgħa meta tressqet l-għoxrin mozzjoni millOppożizzjoni, dan juri Oppożizzjoni li qed tkun proattiva, u mhux tikkritika biss, imma tieħu wkoll hi l-inizjattiva. Bl-iskop li twassal għal titjib f’diversi setturi, bħalma huwa l-eżempju ċar ta’ din il-ġimgħa. Favur l-awtonomija tal-KNPD Mozzjoni li għandha twassal għal titjib fid-drittijiet tal-persuni bi bżonnijiet speċjali, hekk kif il-proposta tal-Oppożizzjoni hi li lKummissjoni Nazzjonali Persuni b’Diżabbiltà, il-KNPD, issir entità awtonoma, u b’hekk ikun assigurat li l-persuni b’diżabbiltà jgawdu verament minn opportunitajiet indaqs. Il-Partit Nazzjonalista qed jipproponi li l-KNPD tkun imwaqqfa bħala Uffiċċju tal-Parlament, li jkun indipendenti mill-Eżekuttiv, jiġifieri mill-Gvern. Hu sinifikanti l-fatt, fih innifsu, li l-Oppożizzjoni għażlet li tressaq dan l-Abbozz proprju fil-Jum Dinji ddedikat lil dawn il-persuni.
Private Members’ Bills fuq ġrajjiet kurrenti Imma dawn l-inizjattivi tal-Oppożizzjoni ma kinux limitati u mmirati biss għal oqsma li fihom jista’ jsir titjib. L-Oppożizzjoni kienet preżenti b’Mozzjonijiet ukoll f’mumenti kruċjali għat-tmexxija politika talGvern. Fejn rat li hemm bżonn tintervjeni, għamlet dan, u semmgħet leħinha b’dan il-mod. Bħalma kienet il-Mozzjoni li ressqet kontra l-iskema tal-bejgħ taċ-Ċittadinanza Maltija, jew dik li tressqet fl-eqqel taddibattitu nazzjonali fuq l-Avviż Legali dwar l-informazzjoni sensittiva tal-istudenti. Inkella l-Mozzjoni li ressqet dwar it-tilwima bla preċedent bejn l-Ombudsman u l-Gvern fuq il-promozzjonijiet fl-Armata. U fuq kollox, il-Mozzjoni Privata dwar il-powerstation il-ġdida.
Mozzjoni ta’ sfiduċja f’Ministru Hemm imbagħad mozzjoni ta’ natura differenti li l-Oppożizzjoni – kif inhu dritt u anke dmir tagħha f’demokrazija parlamentari – tista’ tasal għaliha, meta verament ma jkollha l-ebda alternattiva oħra. Mozzjoni li allura tfisser li jkun verament intmess il-qiegħ. Qed nirreferu għall-mozzjoni ta’ sfiduċja, li bħalha f’din il-leġiżlatura s’issa tressqet waħda biss, u jalla ma jkunx hemm il-ħtieġa li titressaq oħra. Il-mozzjoni ta’ sfiduċja fil-Ministru tal-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali Manwel Mallia tirrappreżenta wkoll is-sentiment nazzjonali li hawn fil-pajjiż bħalissa. Fejn Ministru, li qed jiġi akkużat b’cover-up, assolutament irid jibqa’ kkakkmat mal-poter. U l-Prim Ministru, li jiġi s-superjur tiegħu, qiegħed jinjora kompletament l-opinjoni pubblika, u minkejja dak kollu li ħareġ s’issa dwar il-gideb u l-intriċċi li bihom hu mdawwar il-każ tal-isparatura mix-xufier tiegħu, għadu qed jirrifjuta li jneħħi jew jitlob ir-riżenja tal-Ministru.
Gvern li jisma’? Bla dubju ta’ xejn, bil-maġġoranza qawwija li għandu filParlament, Joseph Muscat jista’ jibqa’ għaddej, u kif għamel f’ħafna minn dawn il-Mozzjonijiet li ressqet l-Oppożizzjoni, anke f’dan ilkaż probabbli li din il-Mozzjoni, jekk finalment tiġi diskussa, tiġi megħluba. Imma fil-verità, li jgħodd hu kemm verament dan huwa Gvern li jisma’, kif jgħid li hu. F’dan il-każ, mhux lill-Oppożizzjoni, imma lill-maġġoranza tal-poplu Malti, li wkoll tinsab ixxukkjata u ddiżgustata bl-istat li spiċċa fih pajjiżna llum.
11
Is-Sibt, 6 ta’ Diċembru, 2014
8 xhur biex jitwaħħlu traffic lights!
Dawn ir-ritratti li bagħtilna qarrej ta’ ‘InNazzjon’ juru t-triq ta’ bejn l-ajruport internazzjonali ta’ Malta u r-raħal tal-Gudja. Hawnhekk suppost kellhom jitwaħħlu traffic lights ġodda. Ir-residenti tal-Gudja ilhom għal dawn l-aħħar sentejn jitolbu li jsiru t-traffic lights f’dan ilpost, u wara li nġabru l-firem u ġew ippreżentati lill-awtoritajiet konċernati, tmien xhur ilu nbeda x-xogħol, imma sal-lum, kif jidher mir-ritratti, it-traffic lights għadhom ma tpoġġewx f’posthom. Xi xhur ilu saret iż-żebgħa tat-triq u ġie anke ffurmat passaġġ minn fejn jistgħu jgħaddu n-nies. Meta wieħed jara dawn il-linji mal-art, jaħseb li jista’ jaqsam din it-triq traffikuża, imma minħabba li t-traffic lights għadhom ma ġewx installati, dan ikun qed jagħmlu b’sogru kbir għal ħajtu.
25 sena ilu f’In-Nazzjon
Il-Prim Ministru Eddie Fenech Adami kien intervistat mir-radju ‘Voice of the Mediterranean’ dwar is-summit storiku li ospitat Malta fil-jiem ta’ qabel bejn Bush u Gorbachev. Hu esprima s-sodisfazzjon tiegħu li l-messaġġi li hu wassal liż-żewġ mexxejja tas-superpotenzi dwar il-problemi tal-Mediterran u ta’ pajjiżi partikolari fir-reġjun, waslu kif xtaq. Il-ġurnal ‘in-Nazzjon tagħna’ jirrapporta wkoll dwar il-messaġġ tal-Papa dwar ilpaċi għas-sena 1990, li ntbagħat lillmexxejja ta’ kull pajjiż, u li twassal lillPresident u lill-Prim Ministru min-Nunzju Appostoliku. Filwaqt li fil-faċċata tal-ġurnal kien rappurtat li llum kien se jsir il-funeral tal-vittmi tat-traġedja fit-Tarzna l-ġurnata ta’ qabel, ‘in-Nazzjon tagħna’ kellu wkoll rapport dwar it-tielet anniversarju mill-qtil politiku taż-żagħżugħ Raymond Caruana, il-Martri tal-Libertà.
Editur: Nathaniel Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-Ħamrun ĦMR 1000 e-mail: news@media.link.com.mt • Tel: 21243641 Dipartiment tal-Avviżi: Tel: 25965-317/318 E-mail: adverts@media.link.com.mt
www.maltarightnow.com
AĦBARIJIET TA’ BARRA
Tittella’ kapsula fl-abbissi tal-ispazju IN-NASA
Rocket ittella’ fl-ispazju minn Florida jġorr verżjoni mhux kontrollata mill-bniedem tal-kapsula l-ġdida għall-ekwipaġġ – Orion – tal-aġenzija spazjali Amerikana. Il-kapsula kienet disinjata biex eventwalment takkomoda lillastronawti lil hinn mill-istazzjon spazjali, għal destinazzjonijiet bħalma huma l-Qamar u Mars. It-titjira qasira tal-Orion kienet użata sabiex ikunu ttestjati tteknoloġiji kritiċi, bħalma huma t-tarka tas-sħana u l-parachutes. Ir-rocket tefa’ l-kapsula xi 6,000 kilometru ’l fuq millpjaneta, sabiex jitfassal dħul
Riesaq tifun qawwi
mgħaġġel lejn l-atmosfera tadDinja. Il-kapsula se tiġġenera temperaturi fir-reġjuni ta’ 2,000 grad Celcius, li jħallu lill-inġiniera sabiex jivverifikaw li s-sistemi ta’ protezzjoni mis-sħana talOrion jilħqu l-ispeċifikazzjonijiet tagħhom. It-timijiet tal-missjoni wkoll se jaraw kif jaħdmu l-parachutes hekk kif iniżżlu l-kapsula bilmod fl-ibħra tal-Paċifiku lil hinn mill-peniżola Messikana ta’ Baja. In-NASA kellha drone fizzona biex ġibed filmat tal-aħħar mumenti ta’ nżul.
Għaddasa tal-Qawwa Navali Amerikana fi speedboats imbagħad marru biex ħatfu lOrion meta niżlet fl-ilma. Il-kapsula Orion tfakkar lil dak li jkun f’oħrajn simili talmissjonijiet Apollo li wasslu lill-astronawti lejn il-Qamar fissnin sittin u sebgħin, għalkemm l-Orion hi ikbar u b’sistemi mill-aktar moderni. Il-kapsula qed tkun żviluppata flimkien ma’ rocket b’saħħtu ieħor li mistenni jittella’ flispazju fl-2017 jew fl-2018. Dawn, flimkien, se jkollhom ilkapaċitajiet meħtieġa biex jint-
13
Is-Sibt, 6 ta’ Diċembru, 2014
Il-kapsula kienet disinjata biex eventwalment takkomoda lill-astronawti lil hinn mill-istazzjon spazjali, għal destinazzjonijiet bħalma huma l-Qamar u Mars
bagħtu l-astronawti lil hinn mill-Istazzjon Spazjali Internazzjonali. Il-missjoni talbieraħ hi biss pass żgħir fi programm ta’ żvilupp twil. Sabiex in-NASA tmur f’Mars – il-Pjaneta l-Ħamra – huma meħtieġa vetturi tat-trasferiment, modules u katini effettivi
għall-provvisti u l-komunikazzjoni. Soluzzjoni għat-tlugħ u linżul tal-kapsula hi fundamentali għall-eżitu tal-missjoni kollha. Dan sabiex l-astronawti jkunu jistgħu jinżlu fuq ilpjaneta u mbagħad jitilgħu lura fuq il-kapsula għal vjaġġ lejn id-Dinja.
Il-FILIPPINI
Għexieren ta’ eluf ta’ persuni fittxew il-kenn hekk kif it-tifun qawwi Hagupit riesaq lejn ilFilippini. Hagupit, jew Rubin, filFilippini, għandu buffuri sa 230 kilometru fis-siegħa u mistenni jaħkem lill-pajjiż illejla. It-tifun jinsab fid-direzzjoni tal-provinċji fil-Lvant u fitTramuntana ta’ Samar u l-belt ta’ Tacloban, fejn eluf inqatlu mittifun Haiyan sena ilu. Ir-residenti lokali, li l-maġġoranza tagħhom għadhom jgħixu fi djar temporanji, qed iħallu zoni kostali. Il-President Benigno Aquino, li ltaqa’ ma’ kapijiet tal-aġenzija dwar id-diżastri lbieraħ waranofsinhar, ordna biex provvisti talikel jintbagħtu lejn iz-zoni milquta, kif ukoll truppi militari u ħafna pulizija biex jipprevjenu milli jsir serq bl-addoċċ. Il-media lokali rrappurtat lil Aquino jgħid li ma kien hemm ebda indikazzjoni għalissa li Hagupit se jkun b’saħħtu bħal Haiyan. Haiyan – magħruf bħala Yolanda fil-Filippini – kien laktar tifun b’saħħtu li qatt ġie reġistrat fuq l-art. Il-fenomenu naturali ħakem iċ-ċentru talFilippini f’Novembru tas-sena li għaddiet, u ħalla aktar minn 7,000 persuna mejta jew mitlufa. L-aħħar aġġornament millawtoritajiet meteoroloġiċi talFilippini qal li Hagupit kien qed jiddgħajjef, għalkemm għad għandu buffuri b’saħħithom. L-iskejjel u uffiċċji tal-gvern jinsabu magħluqin f’xi zoni u kien hemm kjuwijiet twal ħdejn il-ħwienet u l-pompi tal-petrol hekk kif in-nies ħażnu l-provvisti tagħhom. F’Tacloban, ħafna nies sabu l-kenn fi stadium sportiv.
Tfal Filippini jgħaddu minn ħdejn vapur tal-merkanzija li spiċċa fuq l-art fil-villaġġ ta’ Anibong li ġarrab danni kbar mit-tifun Haiyan fil-belt ta’ Tacloban, fil-provinċja ta’ Leyte (Ritratt: EPA)
Protesti ġodda wara l-mewt ta’ raġel iswed L-ISTATI UNITI
Reġgħu tqanqlu l-protesti għal lejl ieħor wara l-mewt ta’ raġel iswed, Eric Garner, li kien arrestat minn pulizija bojod fi New York. Eluf ta’ persuni marru fit-toroq fi New York u fi bliet Amerikani oħrajn, b’riżultat li staġnaw ittraffiku. Il-protesti bdew nhar lErbgħa, wara li ġurija ddeċidiet li ma tressaqx akkużi wara l-mewt ta’ Eric Garner. Attivisti dwar iddrittijiet ċivili qed jittamaw dwar investigazzjoni federali fuq ilkaż. L-Istati Uniti rat mewġa ta’ vjolenza relatata mar-razez matul il-ġimgħa li għaddiet dwar id-
L-Istati Uniti rat mewġa ta’ vjolenza relatata mar-razez matul il-ġimgħa li għaddiet deċiżjoni biex ma jitressqux akkużi fil-konfront ta’ pulizija abjad li qatel żagħżugħ iswed f’Ferguson, Missouri. Nhar il-Ħamis billejl fi New York, id-dimostranti ġarrew twiebet tul il-Pont ta’ Brooklyn u mmarċjaw f’diversi gruppi f’Manhattan, iġorru strixxuni bil-kliem “Ir-razziżmu joqtol” u “Dan jieqaf illum”.
Pulizija ta’ kontra l-irvellijiet qalu lid-dimostranti, li kienu qed jistaġnaw it-toroq, li jistgħu jkunu arrestati jekk ma jiċċaqilqux minn posthom. Ilpulizija arrestaw aktar minn 80 persuna fil-protesti ta’ nhar lErbgħa, għalkemm il-protesti kienu l-biċċa l-kbira paċifiċi. Protesti fuq skala iżgħar saru fi bliet bħal Chicago,
Washington, Denver u Boston. F’Minneapoli, uħud middimostranti blukkaw it-traffiku billi mmarċjaw jew qagħdu f’nofs xi triq. L-attivisti talbu għal marċ ieħor f’Washington fit-13 ta’ Diċembru, segwit b‘summit dwar id-drittijiet ċivili. Eric Garner, ta’ 43 sena, twaqqaf fi triq fi New York fis17 ta’ Lulju fuq suspett li kien qed ibigħ sigaretti mhux intaxxati. Wara konfront ma’ pulizija li għamel idejh madwar għonq ir-raġel iswed, Garner, li kellu l-ażma, inżamm bil-forza tant li spiċċa biex miet.
www.maltarightnow.com
14
Is-Sibt, 6 ta’ Diċembru, 2014
AĦBARIJIET TA’ BARRA
Jinstabu miljuni ta’ ewro li kienu “mwarrbin” IL-VATIKAN
Il-bniedem responsabbli millfinanzi tal-Vatikan qal li hu sab miljuni ta’ ewro “mwarrbin” mill-‘balance sheets’. Il-Kardinal George Pell, li jmexxi s-Segretarjat għallEkonomija tal-Vatikan, qal li din is-sejba tfisser li l-finanzi tasSanta Sede kienu aħjar minn dawk mistennija. Il-Papa Franġisku ħatar lillKardinal Pell bħala parti millisforzi biex tkun riformata lKnisja u tkun aktar trasparenti. “Hu importanti li wieħed jirrimarka li l-Vatikan mhux fallut,”
qal il-Kardinal Pell. “Minbarra lfond tal-pensjoni, is-Santa Sede miexja tajjeb, filwaqt li għandha assi u investimenti sostanzjali. “Skoprejna li s-sitwazzjoni hi ħafna aħjar minn dak li ħsibna, għax xi mijiet ta’ miljuni ta’ ewro kienu mwarrbin f’kontijiet sezzjonali partikulari u dawn ma kinux jidhru fil-‘balance sheet’,” żied il-Kardinal Pell. Il-Kardinal Pell ma qalx li nstabu xi ineżattezzi iżda qal li dipartimenti fil-Vatikan ilu jkollhom “libertà” bil-finanzi tagħhom.
IL-KOREA T’ISFEL: Kokka żgħira tidher bilqiegħda fil-borra fil-belt ta’ Ansung, fil-provinċja ta’ Gyeonggi (Ritratt: EPA)
Numru ta’ politiċi investigati dwar qafas kriminali L-ITALJA
L-AFRIKA T’ISFEL: Graca Michel, il-mara ta’ Nelson Mandela, tqiegħed il-fjuri f’riġlejn statwa kbira matul tifkira għal Nelson Mandela fi Pretoria. Nelson Mandela miet fil-5 ta’ Diċembru tas-sena l-oħra u ndifen fi tmiem funeral li dam għaxart ijiem f’Qunu, raħal twelidu (Ritratt: EPA)
Is-Sindku ta’ Ruma ordna reviżjoni tal-kuntratti kollha li saru f’Ruma wara li investigazzjoni sabet allegat qafas kriminali li jinvolvi wħud mill-politiċi ta’ Ruma. Ignazio Marino ħabbar dan wara li ltaqa’ mal-investigaturi. L-awtoritajiet, kmieni din ilġimgħa, ħabbru l-arrest ta’ 37 suspettat u qal li qed jinvestigaw mija oħra. Dawk arrestati huma suspettati bi frodi u ħasil tal-flus b’rabta ta’ xogħlijiet pubbliċi. Fost dawk investigati hemm Gianni Alemanno, l-eks-Sindku ta’ Ruma, li qed jiċħad kull involviment iżda hu rriżenja mill-kariga tiegħu fil-partit tal-Lemin Aħwa tal-Alleanza Nazzjonali tal-Italja filwaqt li l-investigazzjonijiet qed jissoktaw. Fil-ħidma tagħha, il-Pulizija ħatfet assi li jiswew €200 miljun. Il-prosekuturi allegaw li gruppi kriminali ħadmu mal-politiċi biex jinsterqu l-fondi li kienu intenzjonati għal ċentri tal-immigranti u tar-refuġjati. Taħlita ta’ gangsters tal-Mafja, politiċi korrotti u eksterrorista, għamlu l-miljuni f’Ruma billi sfruttaw lill-immigranti u liż-żingari. Kriminali li jaħdmu minn Ruma ftaħru li rnexxielhom jagħmlu aktar flus minn kuntratti mbagħbsa u ħasil tal-flus, milli għamlu min-negozju tad-droga.
Anki għal pajjiż mifni bi skandli dwar korruzzjoni u linfluwenza tal-kriminalità organizzata, l-estremità fl-allegata kollaborazzoni bejn il-kriminali, il-politiċi u anki membri tasservizzi sigrieti, hi xokkanti. “Ruma, kapitali tal-Mafja” kien it-titlu ta’ gazzetta partikulari, filwaqt li pubblikazzjoni oħra tkellmet dwar “terremot politiku-ġudizzjarju” li ħakem lil Ruma. Minbarra Gianni Alemanno, leksalleat politiku ta’ Silvio Berlusconi u Sindku ta’ Ruma sas-sena li għaddiet, issemma wkoll Italo Walter, li kien jaħdem ħafna kontra l-korruzzjoni f’Ruma. Fost dawk arrestati, l-aktar wieħed li jispikka hu Massimo Carminati, ta’ 56 sena, li tilef għajn waħda matul sparatura kontra l-pulizija fil-bidu tas-snin tmenin. Imlaqqam “l-aħħar re tal-Italja” minn sħabu l-kriminali, Carminati kien intbagħat ilħabs għal għaxar snin fl-1998 minħabba l-involviment tiegħu mal-grupp kriminali Magliana, laktar qafas kriminali perikoluż f’Ruma, li kien b’saħħtu ħafna fis-snin sebgħin u tmenin. Carminati hu eksmembru tanNuklei Rivoluzzjonarji Armati, grupp tal-Lemin estrem li kien involut fl-isplużjonijiet fl-istazzjoni tal-ferrovija f’Bologna fl1980, meta mietu 85 persuna.
www.maltarightnow.com
AĦBARIJIET TA’ BARRA
Mietu waqt vjaġġ mil-Libja L-ITALJA
Mietu mill-inqas 18-il immigrant li ppruvaw jaqsmu b’dinghy mil-Libja lejn l-Italja, u l-awtoritajiet jemmnu li l-immigranti tilfu ħajjithom kaġun tal-effetti ta’ dehydration u minħabba li damu wisq esposti għall-elementi kefrin. Il-katavri u d-dinghy instabu lejn in-Nofsinhar tal-gżira ta’ Lampedusa. Il-gwardjani talkosta, megħjuna minn vapur talqawwiet tal-baħar Taljani, salvaw 76 immigrant ieħor minn zoni talbaħar lejn it-Tramuntana tal-Libja u n-Nofsinhar ta’ Lampedusa. Ir-rapporti qalu li numru ta’ dgħajjes ta’ sidien privati ukoll wieġbu għall-messaġġi ta’ emerġenza relatati mal-inċident, li hu l-ewwel ta’ dan it-tip mindu daħlet fis-seħħ l-Operazzjoni Triton – il-missjoni amministrata mill-Frontex, l-aġenzija li tħares il-fruntieri tal-Ewropa, u li hi intiża biex tgħin lill-Italja tlaħħaq mal-influss tal-immigranti. L-Operazzjoni Triton ilha effettiva għal xahar mindu ħadet post il-programm tal-Italja għas-salvataġġ tal-immigranti bl-isem Mare Nostrum. L-aħħar rapporti qalu li kompliet it-tfittxija għall-immigranti neqsin, waqt li, qabel l-inċident, żewġ vapuri tal-qawwiet Taljani kienu salvaw, bejniethom, iktar minn 200 immigrant mill-ibħra lejn in-Nofsinhar ta’ Lampedusa.
Tifel iffriżat jaqleb għall-aħjar IL-POLONJA
Tifel ta’ sentejn li nstab barra, mitluf minn sensih, f’temperaturi ta’ friża, qaleb għall-aħjar, għalkemm qed jinżamm fuq apparat għan-nifs fi sptar għattfal fil-belt ta’ Krakovja. It-tifel, li jismu Adam, kien instab qrib xmara, fil-villaġġ ta’ Raciawice. Hu kien liebes ilpiġama biss. Intant, it-tobba kkonfermaw li t-tifel, issa qed juri progress u huma ferħanin bil-kundizzjoni tiegħu, hekk kif ma jidhrux sintomi negattivi. Hu mifhum li t-tifel kien ħareġ mid-dar u wasal sa qrib ix-xmara fejn sabuh il-pulizija sigħat wara meta t-temperaturi fl-inħawi kienu niżlu għal seba’ gradi taħt iz-zero. In-nanna taċ-ċkejken, aktar tard, sostniet li ma ratx lil Adam jitlaq mir-residenza tagħha.
Siġra tal-Milied meqjusa bħala provokazzjoni għall-gwerra IL-KOREA TA’ FUQ
IL-ĠERMANJA: It-tfajla Tajlandiża, Wang Patraporn, tidher bil-kuruna tar-rebbieħa waqt il-finali tal-konkors tas-sbuħija ‘Miss Intercontinental’, organizzata fil-belt ta’ Magdeburg. Patraporn kisbet dan it-titlu wara li għelbet l-isfida tat-tfajliet parteċipanti minn 68 pajjiż ieħor (Ritratt: EPA)
15
Is-Sibt, 6 ta’ Diċembru, 2014
Il-Korea ta’ Fuq Komunista rreaġixxiet b’rabja inkredibbli għall-aħbar li għandu jittella’ torri ffurmat bħal siġra tal-Milied enormi fl-art tal-Korea t’Isfel, man-naħa l-oħra tal-fruntiera. Fil-fatt, il-Kunsill Korean tarReliġjużi – l-organizzazzjoni reliġjuża kontrollata mill-Korea ta’ Fuq – sostna li jekk tittella’ din is-siġra tal-Milied fuq l-għolja ta’ Aegibong (li tintlemaħ faċilment minn diversi nħawi filKorea Komunista) dan irid jitqies bħala azzjoni ‘kriminali’ fuq l-istess livell daqs inċitament għall-gwerra, L-istess Kunsill qal ukoll li lKunsill Korean tal-Kristjani, li hu bbażat fil-Korea t’Isfel, qed juża r-reliġjon biex jinkoraġġixxi
konflitt militari. Intant, kelliema għall-Kunsill tar-Reliġjużi filKorea ta’ Fuq sostnew li lKunsill Korean tal-Kristjani għandu jinżamm responsabbli għal kwalunkwe spinta fil-konflitt bejn il-Korea ta’ Fuq u lKorea t’Isfel, f’każ li jippersisti u jixgħel id-dwal fuq it-torri inkwistjoni, li hu twil madwar 30 pied. Madankollu, l-organizzazzjoni Kristjana fil-Korea t’Isfel għamlitha ċara li din it-torri – jew siġra tal-Milied – jissimbolizza t-tamiet għall-paċi fil-peniżola Koreana. Fl-istess ħin, l-organizzazzjoni insistiet li ċ-ċerimonja biex jinxtegħlu d-dwal tat-torri għandha ssir skont il-programm, fit-23 ta’ Diċembru.
www.maltarightnow.com
AĦBARIJIET TA’ BARRA
Is-Sibt, 6 ta’ Diċembru, 2014
17
1 1) IL-POLONJA: ‘Szopka Krakowska’, presepju tipiku Pollakk minn Krakovja, waqt it-72 edizzjoni tal-kompetizzjoni tal-presepji fi Krakovja. Szopka hi tradizzjoni antika fejn il-presepju jsir fil-forma ta’ bini storiku fi Krakovja 2) IL-ĠERMANJA: Id-disinjatur tar-roti Dieter ‘Didi’ Senft (lemin) b’rota fil-forma tal-Kanċell ta’ Brandenburgu fi triq fi Storkow. Skont Senft, fir-rota hemm 6,000 bozza 3) IL-VATIKAN: Il-Papa Franġisku jbierek il-presepju tal-Vatikan waqt l-udjenza ġenerali ta’ nhar l-Erbgħa fi Pjazza San Pietru 4) L-ISTATI UNITI: Il-President Barack Obama jgħannaq raġel liebes ta’ Santa Klaws waqt it-tradizzjoni magħrufa bħala ‘The Lighting of the National Tree’ qrib il-White House. Din it-tradizzjoni kienet bdiet fl-1923 (Ritratti: EPA)
2
4
3
18
Is-Sibt, 6 ta’ Diċembru, 2014
Dwal leqqiena għas-soċjetà Maltija
F’waħda mil-laqgħat ta’ formazzjoni li kellna dan l-aħħar flIstitut Agostinjan saret taħdita interessanti dwar il-virtù u lkarattru morali tal-bniedem. Tgħid dan il-benna ta’ tagħlim għandna bżonnu fis-soċjetà tagħna? Jekk lil Malta rriduha tgħix filpaċi u jkollha ġejjieni li jipprometti, jinħtieġ li tiġi ffurmata fuq erba’ virtujiet bażiċi. Dawn il-virtujiet, li bil-Latin jissejħu kardinali, għaliex huma ċappetta (mil-Latin ‘cardo’ li tfisser ċappetta) għaliex fuqhom il-virtujiet l-oħra jistrieħu, huma l-prudenza, il-ġustizzja, il-fortitudni (kuraġġ) u t-temperanza (irrażan). Dawn il-virtujiet jistgħu jiġu pprattikati minn kulħadd, jemmen jew ma jemminx. Filfatt, dawn il-virtujiet jirrappreżentaw is-sies tal-morali naturali. Ħa naraw kif fissirhomlna lfilosfu u t-teologu Dumnikan San Tumas t’Akwinu. Fit-tagħlim tiegħu San Tumas poġġa l-virtù tal-prudenza bħala l-ewwel virtù kardinali. Din ilvirtù norbtuha mal-intellett talbniedem. Fil-qedem, il-filosfu Aristotile ddeskriva l-prudenza bħala ‘recta ratio agibilium’. Jiġifieri ‘raġunar korrett imqiegħed fil-prattika’. Il-prudenza tippermettilna niffurmaw ġudizzju korrett ta’ x’inhu tajjeb u ħażin f’sitwazzjoni. Minħabba li hija faċli li persuna taqa’ fliżball, il-prudenza titlob minna nfittxu parir mingħand l-oħrajn. L-aktar mingħand dawk li għandhom ġudizzju rett talmoralità. Meta ma niħdux ilpariri jew it-twissijiet tal-oħrajn, għax il-ġudizzju tagħhom ma jaqbilx ma’ tagħna, din tkun imprudenza. Ma ninsewx li lprudenza, bħat-tliet virtujiet kardinali l-oħra, tiżviluppa ruħha fina minn kemm nitħarrġu fiha. Tajjeb ngħidu li l-prudenza mhix l-applikazzjoni prattika talprinċipji morali. Il-prudenza hija li wieħed ikollu l-għarfien korrett dwar l-affarijiet li jridu jseħħu. Jew aħjar it-tagħrif ta’ ħwejjeġ li għandhom jiġu magħmula u ta’ ħwejjeġ li m’għandhomx jiġu magħmula. Il-prudenza titlob minna li niddistingwu bejn it-tajjeb u l-ħażin. Hija l-virtù intelletwali li biha bniedem jagħraf f’kull ħaġa t-tajjeb u l-ħażin fiha. Ma ninsewx li jeżistu tliet stadji biex l-għemil tagħna jkun prudenti: (1) Li nieħdu b’serjetà dak li naħsbu aħna u l-oħrajn; (2) Li niġġudikaw b’mod korrett fuq dak li għandna fiċ-ċirkustanza; u (3) Li norjentaw il-kumplament tal-għemil tagħna skont in-normi stabbiliti wara li ġudizzju pru-
www.maltarightnow.com
RIFLESSJONI
Il-ġustizzja tirrispetta d-drittijiet tal-oħrajn kemm jekk dawk huma naturali (bħad-drittijiet li joħorġu minħabba l-obbligi naturali tagħna lejn il-familja u l-qraba tagħna) u anki dawk legali (bħad-drittijiet ċivili). F’każ li d-drittijiet legali jiġu f’konflitt mad-drittijiet naturali, huma d-drittijiet naturali li għandhom preċedenza
denti jkun ittieħed. It-tieni virtù kardinali hija lġustizzja. Din il-virtù wkoll tista’ tiġi pprattikata minn kulħadd. Aktar ma nipprattikawha, aktar tikber fina. Il-ġustizzja hija dejjem marbuta mid-drittijiet naturali tagħna u mal-obbligi li għandna lejn xulxin. Il-ġustizzja hija l-inklinazzjoni abitwali tarrieda. Hija dik id-determinazzjoni kostanti u permanenti li tagħti lil kulħadd dak li jkun jistħoqqlu. Il-ġustizzja hija konċernata ma’ dak li aħna rridu nagħtu lil xi ħadd ieħor preċiżament għaliex dak mhux aħna. Is-sens tal-virtù tal-ġustizzja, kif fehemha San Tumas, huwa pożittiv. L-interess tagħna filġustizzja bħala ċittadini individwali hu li nirrispettaw id-drittijiet tal-oħrajn, partikularment meta jkollna d-dejn magħhom inkella meta l-għemejjel tagħna jistgħu jxekkluhom milli jeżerċitaw id-drittijiet tagħhom. Il-ġustizzja tirrispetta d-drittijiet tal-oħrajn kemm jekk dawk huma naturali (bħad-drittijiet li joħorġu minħabba l-obbligi naturali tagħna lejn il-familja u lqraba tagħna) u anki dawk legali
Patri Mario Attard OFM frmarioa@gmail.com
(bħad-drittijiet ċivili). F’każ li ddrittijiet legali jiġu f’konflitt mad-drittijiet naturali, huma ddrittijiet naturali li għandhom preċedenza. Fil-fatt, il-ġustizzja titlob li d-drittijiet naturali għandhom jiġu rispettati. Għalhekk il-liġi qatt ma tista’ tneħħi d-dritt tal-ġenituri li jedukaw lil uliedhom bl-aħjar mod. Jekk dan iseħħ, ikun hemm nuqqas serju f’li tagħti lil kulħadd dak li jmissu. It-tielet virtù li jsemmi San Tumas hija l-fortitudni jew ilkuraġġ. Il-kuraġġ huwa raġunat u raġunabbli. Il-persuna kuraġġuża lesta, jekk hu neċessarju, tpoġġi lilha nnifisha f’periklu.
Madankollu ma tfittixx il-periklu biex tkun sempliċement fittxitu. Anzi, din tkun bluha perfetta! Ilkuraġġ huwa dik il-virtù li tippermettilna nirbħu l-biża’ u nibqgħu sodi fir-rieda tagħna quddiem lostakli. Filwaqt li l-prudenza u l-ġustizzja huma l-virtujiet li bihom niddeċiedu x’għandna nagħmlu, il-virtù tal-kuraġġ tagħtina lqawwa li nagħmlu dak li għandna nagħmlu. Il-virtù tal-kuraġġ tibbrilla fil-martri. Jiġifieri dawk in-nies li kienu lesti jagħtu ħajjithom imbasta ma jiċħdux ilfidi tagħhom. Huwa fil-martirju li l-virtù tal-kuraġġ saħansitra titla’ tarġa’ ’l fuq u ssir waħda mis-seba’ doni tal-Ispirtu s-Santu (ara Iż 11:2-3). Din il-virtù hija wkoll kuraġġ morali kontra l-ispirtu ħażin tażżminijiet, il-moda diżonesta, irrispett uman, it-tendenza komuni li wieħed ifittex il-kumdità u mhux il-valuri, u anki toħodha kontra s-senswalità. L-aħħar virtù kardinali li jsemmi San Tumas hija t-temperanza. Jew aħjar ir-rażan. Anki hawn din il-virtù tista’ titħaddem minn kulħadd. Ir-rażan huwa riżultat
tat-taħriġ tal-individwu fih. Irrażan għandu x’jaqsam ma’ dak li hu diffiċli għall-bniedem, jiġifieri kif se jrażżan l-istint annimalesk tiegħu. Ir-rażan għandu x’jaqsam mal-kontroll taxxewqat għall-pjaċir. Ir-rażan jaqbel mal-kuraġġ li jrażżan ilbeżgħat fiżiċi u spiritwali. Ir-rażan jaqdi l-prudenza, ilġustizzja u l-kuraġġ. Il-moderazzjoni tax-xewqat tagħna hija essenzjali biex inkunu nistgħu nġibu ruħna b’mod ġust (prudenza), li nagħtu lil kull bniedem dak li jistħoqqlu (ġustizzja) u li nkunu b’saħħitna quddiem lostakli (kuraġġ). Ir-rażan hu dik il-virtù li tipprova tirbaħ il-kundizzjoni umana li “l-ispirtu, iva, irid; imma l-ġisem dgħajjef” (Mk 14:38). Ir-rażan irażżan attività sesswali barra ż-żwieġ permezz tal-kastità, il-gula u lakoħol permezz tal-astinenza, u x-xewqat tal-ispirtu bħall-kburija u x-xewqat għall-ħwejjeġ ta’ din l-art permezz tal-modestja. Hemm xi dubju li dawn l-erba’ dwal leqqiena tal-prudenza, ilġustizzja, il-fortitudni u t-temperanza huma ta’ benefiċċju kbir għas-soċjetà tagħna?
www.maltarightnow.com
19
Is-Sibt, 6 ta’ Diċembru, 2014
RIFLESSJONI
Fuq tlieta toqgħod il-borma
Jiddispjaċini li fit-tielet darba li ktibt dwar din in-naħa kelli nkun daqstant negattiv, imma għandu mnejn ikun hemm min jaqra u joqgħod aktar attent biex dak li sar biex jitgawda minn kulħadd jieħu ħsieb li jħallih kif sabu
Għal darba oħra ndur dawra mal-port tal-Kottonera
Fis-sajf li għadda ktibt żewġ artikli dwar ix-xatt talKottonera. Fit-2 ta’ Awwissu deher, f’dan il-ġurnal, l-artiklu bl-isem “Il-Port” u fid-19 talistess xahar ktibt “Parti oħra talport”. It-Taljani jgħidu li non c’ è due senza tre u aħna l-Maltin ngħidu li fuq tlieta toqgħod ilborma. Tabilħaqq għax erġajt żort din il-parti tal-port u ħassejt li kelli nerġa’ nikteb xi ħaġa oħra dwar dak li kont ktibt fissajf.
Ambjent mill-isbaħ Ħadd ma jista’ jmeri l-fatt li lproġett tax-xatt tal-Kottonera huwa proġett li jistħoqqlu kull tifħir, proġett li se jgħolli l-livell ta’ din in-naħa ta’ Malta. Kollox kien ippjanat b’mod professjonali u nittama li kollox jitwettaq professjonalment. Lambjent li nħoloq kemm ilu li twaqqa’ l-ħajt tat-tarzna huwa verament wieħed mill-isbaħ fejn dak li jkun jista’ jqatta’ siegħa bilqiegħda jew jagħmel passiġġata li bla ma jkun bogħod mid-dar, fl-istess waqt ikun iħossu f’dinja differenti minn dik li tinsab tefgħa ta’ ġebla bogħod. Xi rimarki Wieħed ma jistax ma jindunax li l-proġett għadu mhux lest għalkollox u jonqos ħafna xogħol, l-aktar fil-parti fejn
kienu jinstabu l-ħwienet taxxogħol tat-tarzna. Madankollu kollox jindika li dan il-post huwa ġdid għax kollox għadu f’ undizzjoni tista’ tgħid perfetta. Imma jaħasra hemm min ma jafx igawdi hu u jħalli lil min jiġi warajh igawdi wkoll. Possibbli li fid-DNA Malti hemm il-vandaliżmu? Possibbli għadna ma indunajniex li kull ċenteżmu ħsara li nagħmu filproprjetà pubblika rridu nħallsu għaliha aħna stess? Dawn huma ħsibijiet li ġew f’moħħi jiena u nippassiġġa max-xatt.
Vandaliżmu Imxejt minn taħt Sant’Anġlu lejn l-Isla. Hemmhekk imiddu lewwel passi fuq gżiritna xi wħud mill-aktar nies għonja tad-dinja li jaslu f’pajjiżna biljottijiet lussużi tagħhom. Ix-xatt tal-Birgu sar post denju li jilqa’ lil dawn it-talin, kif ukoll lil bosta Maltin li jmorru jippassiġġaw fih bħalma nħobb nagħmel jien. Hemmhekk rajt bank nofsu mkisser. Il-bankijiet ta’ hawnhekk għandhom il-wiċċ tal-plastik. Wieħed minnhom kien nofsu maqlugħ. Faċċata, taħt il-gardjola talIsla, inti u sejjer lejn il-ponta, sar poġġaman tal-istainless steel. Dan il-poġġaman jagħtik l-impressjoni li tkun qiegħed fuq il-gverta ta’ xi bastiment li jkun dieħel jew ħiereġ mill-Port
Fr Reno Muscat
renosop@gmail.com il-Kbir. Innutajt li biċċa minnu kienet mgħawġa u parti mqaċċta. X’ħasra! Ħasra mhux biss għall-ispejjeż li jinvolvi xxogħol biex dan l-att vandalu jkun imħassar u l-ħsara tkun irranġata, imma ħasra wkoll għal dak il-moħħ li ħaseb li jwettaq dan l-att. Jien u ħiereġ lura għaddejt mix-xatt tal-Isla. Hemmhekk innutajt li saru xi bankijiet ġodda bil-wiċċ talinjam. Fuq l-injama tad-dahar tal-bankijiet twaħħlu faxxi talaluminju b’xi frażijiet jew idjomi li għandhom x’jaqsmu malbaħħara. Bank minnhom kellu linjam imkisser u bank ieħor ma kellux il-faxxa bl-idjoma fuqha. Din nassumi li nqalgħet minn xi ħadd għax il-marki tal-kolla kienu juru li xi darba kien hemm faxxa mwaħħla. Nerġa’ ngħid, jaħasra! Xi dnub li qegħdin fuq l-għatba tal-2015 u
għadna nsibu dawn il-ħwejjeġ madwarna.
Iż-żamma tal-post Kollu ta’ xejn li jkollok dar sabiħa imma ma tkunx kapaċi żżommha sew. L-istess ikolli ngħid għall-proġett talKottonera. Fil-mixja tiegħi nnutajt li saru reċipjenti ġodda, u ngħid id-dritt tabilħaqq oriġinali u sbieħ, biex fihom jintefa’ l-ħmieġ tal-klieb kemm-il darba dawn jiddeċiedu li jħammġu hemmhekk. Madankollu filmixja tiegħi ma stajtx ma ninnutax l-ammont kbir ta’ ħmieġ tal-klieb. Bosta joħorġu l-kelb għad-dawra u joħorġu magħhom il-boroż biex inaddfu fejn iħammeġ, għax hekk tgħid il-liġi, imma ladarba ma jkunx hemm min jista’ jħarrikhom, ilħmieġ tal-kelb ma jiġbruhx. Mhux sewwa, naħseb li jekk ilkelb iħammiġlek fis-salott ma tħallix il-ħmieġ hemmhekk! Allura għalfejn tħallih mal-art meta jħammeġ ix-xatt? Il-latrina tat-toqba Fis-sajf kont ktibt li l-latrina tat-toqba tal-Birgu għandha tabella li għandha aċċess għal persuni b’ diżabilità, imma biex persuna tasal quddiem il-bieb tal-latrina hemm xi tarġiet li persuna b’diżabiltà għandha mnejn ma tkunx tista’ titlagħhom. Qaluli li din il-ħaġa
sejra tkun irranġata. Sa issa għadha kif kienet, naħseb li dixxitwa jkun jaqbel li jitneħħa dan l-inkonvenjent. Aċċess għal persuni b’diżabilità huwa aċċess eħfef għal kulħadd. Illum jew għada lkoll kemm aħna se jkollna xi diżabiltà. Ladarba qegħdin insemmu ddiżabilità ma nistax ma nsemmix dak li nnutajt ukoll fix-xatt tal-Kottonera. Fil-festa talKunċizzjoni jitwaħħal arblu talfesta f’post fejn jagħlaq laċċess għal min ikun għaddej b’siġġu tat-tfal, aħseb u ara għal dak li jkun irid jgħaddi b’siġġu tar-roti! Fuq il-każin tar-regatta ta’ Bormla sar speċi ta’ taraġ wiesa’ u sabiħ, imma min pjantah ma ħasibx li fil-festa hemmhekk jintrama bl-antarjoli u għalhekk ħareġ ’il barra xi ftit iżżejjed. Tgħid hemm tama li din il-ħaġa ma tibqax kif inhi? Biex ngħid kollox, hawn insibu aċċess ieħor għal siġġu tat-tfal jew siġġu tar-roti, imma jrid isir xi dawrien li għal persuna b’diżabilità jista’ jkun ta’ inkonvenjenza kbira. Jiddispjaċini li fit-tielet darba li ktibt dwar din in-naħa kelli nkun daqstant negattiv, imma għandu mnejn ikun hemm min jaqra u joqgħod aktar attent biex dak li sar biex jitgawda minn kulħadd jieħu ħsieb li jħallih kif sabu. Hekk ikun jista’ jerġa’ jgawdih darba oħra huwa wkoll.
www.maltarightnow.com
20
Is-Sibt, 6 ta’ Diċembru, 2014
Iva, tista’ tgħid li trid – imma stenna ftit, ħej Xi tgħid kieku kellek tkun xi mkien, u jgħidulek li għandek libertà assoluta u tista’ tgħid li trid għax din hija demokrazija, u meta tibda titkellem, jekk mhux qabel ukoll, kulħadd jagħmel għalik u jsoddulek ħalqek, u tibqa’ bla ma tgħid xejn? Middehra kultant tista’ tgħid li trid, imma ara ma tmurx tgħid xi ħaġa kontra kif nifhimha jien. Qed nitħaddtu fuq it-tolleranza. Kulħadd jipprietka t-tolleranza, imma qatt ma kien hawn daqshekk intolleranza daqs illum. Forsi din li qed ngħid tidher xi ħaġa esaġerata għax iddinja dejjem kienet l-istess, imma llum hemm intolleranza fejn żgur ma nistennewhiex.
Aħna llum edukati u nittolleraw kollox Fi żmienna, meta aħna edukati, immorru l-iskola, għandna ħafna lawrji, immorru l-knisja, ngħidu li nemmnu eċċ., u eċċ. Ħares lejn il-blogs fuq l-internet. Kemm pastażati! Kemm kliem baxx. Kemm akkużi u kliem u theddid fil-vojt – u speċjalment meta jkun hemm lanonimat. Attenti x’niktbu fuq linternet għax jibqa’ hemm għal dejjem u jintuża minn min ma jaħmilx iħallina ngħidu tagħna intolleranti. Tikteb xi ħaġa llum, jew ittella’ xi ritratt, għandu mnejn titgħajjar bih għaxar snin oħra, bħalma spiss jiġri meta xi ħadd jieħu kariga pubblika u xi ħadd ieħor isiblu x’kiteb u qal snin qabel. Qatt smajna b’xi ħaġa hekk? Kontra min hu b’saħħtu ma tgħidx li trid Tolleranza? X’tolleranza? Illum allaħares tgħid xi ħaġa kontra l-Musulmani jew is-
OPINJONI
Fr Norbert Ellul Vincenti nibit2@gmail.com
Suwed jew l-Afrikani, jew latei. Jgħidulha korrettezza politika. Anke stewardess fuq ajruplan, ma tistax iġġib kurċifiss tad-deheb ma’ għonqha għax toffendi lil min ma jemminx. Imma nofs qamar tista’ ġġib kemm trid. Donnu l-antipatija legali qed tinġibed biss kontra lInsara u l-aktar kontra lKattoliċi. U ma ninsewx li dak li jagħmlu barra minn Malta, wara ġimgħa nagħmluh hawn – biex inkunu tolleranti ta’ kollox, anke tal-intolleranza. Ta’ kollox barra xi wħud, eh. Lil dawk ma nħalluhomx jgħidu kontra tagħna. Speċjalment fuq il-mezzi. Ilmezzi qegħdin hemm biex jiddefenduna kontra t-tolleranza “żejda”.
L-Università ta’ Oxford intolleranti Ah, jaħasra, l-Università ta’ Oxford, l-Alma Mater tiegħi, magħrufa għad-demokrazija, tħobb il-libertà tal-kelma eċċ., eċċ., x’waħda kbira żelqet. Kien se jkun hemm dibattitu (kif soltu jkun hemm fuq kollox) din id-darba fuq l-abort, min iżomm li l-abort huwa neċessarju għal-libertà u min iżomm li dan joħnoq il-libertà. Iż-żewġ
kelliema, favur u kontra, ġew attakkati bl-aħrax minn ruxmata studenti nisa tal-università li fetħu attakk fuq facebook, fejn żammew li żewġt irgiel mingħajr utru ma kellhomx dritt jiddiskutu l-abort u bdew iħajru lill-istudenti biex imorru għasserata bl-“għodda” neċessarja biex ma jħalluhomx jitkellmu. Heddew li 300 se jmorru biex ilmeeting ma jsirx. Iċ-ċensuri tal-università beżgħu Ħaġa tal-għaġeb: l-università famuża ta’ Oxford, ikkapitulat għax beżgħet li ssir il-ħsara, u s“censors” ħassru d-dibattitu. Mid-dehra din l-intolleranza kienet tollerabbli. Kontra min iwerżaq u jkisser ma tagħmel xejn. Waħda minn dawn l-istudenti intolleranti stqarret: “The idea that in a free society absolutely everything should be open to
Konklużjoni f’sensiha għandha tgħid li t-tolleranza hija neċessarja għas-soċjetà tal-lum, imma bħal kwalunkwe libertà, din iġġib responsabbiltà wkoll magħha. Qegħdin nakkomodaw wisq lil min iwerżaq u jkisser kontra min hu kwiet u jħobb il-paċi debate has a detrimental effect on marginalised groups.” (Iddritt li niddibattu kollox jista’ jkollu effett negattiv fuq gruppi marġinalizzati). Ħawwadni ħa nifhem. Konklużjoni filosofika talistudenti kienet li mhux biżżejjed tolleranza, imma tolleranza sa fejn inkunu komdi. Bħalma qal wieħed ġurnalist, “Free speech is so ‘last century’. Today’s students want the ‘right
to be comfortable’.” (Illum ma rridux iżjed “free speech” tasseklu l-ieħor. Illum irridu d-dritt li nħossuna komdi). Konklużjoni f’sensiha għandha tgħid li t-tolleranza hija neċessarja għas-soċjetà tal-lum, imma bħal kwalunkwe libertà, din iġġib responsabbiltà wkoll magħha. Qegħdin wisq nakkomodaw lil min iwerżaq u jkisser kontra min hu kwiet u jħobb ilpaċi.
www.maltarightnow.com
21
Is-Sibt, 6 ta’ Diċembru, 2014
TAĦBIL IL-MOĦĦ U TAGĦRIF Mimdudin:1. Pjanċa żgħira b’xi kitba fuqha (6) 4. M’għadhiex salvaġġa (8) 9. Logħba bin-numri li ddur fuq fus fil-każinò (6) 10. Bniedem imqabbad f’xi xogħol (8) 12. Tedjanti (4) 13. Għafsa ta’ qalb (5) 14. Mhux jien fil-labirinti! (4) 17. Troffi xagħar mibrumin (6) 18. u 20.Vaska msaqqfa fejn jinħażen l-ilma tax-xita (6) 20. Ara 18 21. Oġġett dejjaq u tawwali li bih jinfetħu t-toqob (6) 27. Tużżana 28. Tal-ħelikopter tgħidx kemm idur (5) 29. Mhix iżjed. Biżżejjed flabbissi! (4) 32. Skunċertat (8) 33. Ħatar jew baklu qasir tas- setgħa (6) 34. Għamlet il-wisa’ billi telqet ’il barra (8) 35. Qargħi, bla xagħar (6) Weqfin:1. Ġejt fin, lubrikant (7) 2. Sportiv (8) 3. Fommu magħluq iżda jagħmel minn taħt (4) 5. Mitluq minn tulu f’sodda jistrieħ (6) 6. Kontinenti fil-Lvant imbiegħed (4) 7. Trid iktar minn sega biex tifforma l-kunjom (6) 8. Għemil ta’ injezzjonijiet (6) 11. Insetti, ħniex (3) 15. Fittxejt id-dud fix-xagħar (5) 16. Kejl li fih wisa’ daqs il- fetħa stirata tal-pala tal-id (5) 19. Baqgħet issus wara xi ħadd (8) 22. Argumentat mistħarreġ birreqqa (7) 23. Wesgħat kbar għal-logħob atletiku (6) 24. Qasqas id-drapp biex bilbċejjeċ tiegħu jħit libsa (6) 25. Nqasam bil-piż, xpakka (6) 26. Xorb spirituż fil- barumbara? (3) 30. Smigħ ta’ dnubiet minn saċerdot (4) 31. Newwaħ b’għajnejh idemmgħu (4) Soluzzjoni tat-Tisliba li dehret is-Sibt li għadda
Mimdudin: 1. Tassew; 4. Sfiduċja; 9. Inkubu; 10. Sostitut; 12. Dlam; 13. Posta; 14. Frar; 17. Duttur, 18. u 20. Spalla; 21. Djaknu; 27. Ateu; 28. Buflu; 29. Arpi; 32. Separati; 33. Karate; 34. Serenata; 35. Ibbies. Weqfin:- 1. Tbidded; 2. Sikkanti; 3. Erba; 5. Frosta; 6. Dota; 7. Ċattra; 8. Attira; 11. u 26. Vokali; 15. Suflè; 16. Spija; 19. Skarlati; 22. Univers; 23. Qassis; 24. Respir; 25. Kustat; 30. Fran; 31. Qalb.
Spiżeriji li jiftħu għada Il-Furjana: Chemimart Ltd., 14, Triq Sant'Anna; Il-Marsa: Vivien Pharmacy, Triq Patri Magri; Santa Venera: St. Venera Pharmacy, 532, Triq il-Kbira San Ġużepp; Birkirkara: St. Helen Pharmacy, Triq Tumas Fenech; L-Imsida: Brown's Pharmacy, Shop 10, Yacth Marina Apartments, Triq il-Marina; Tal-Ibraġġ: Kryton Chemists, Triq l-Ibraġġ; Tas-Sliema: Edward's Pharmacy, 115, Triq Manwel Dimech; L-Iklin: Il-Mehrież Pharmacy, 31, Triq Giovanni Curmi; Il-Mosta: Grognet Pharmacy, 41, Triq il-Kostituzzjoni; Il-Mellieħa: Mellieħa Pharmacy, 111, Triq George Borg Olivier; Raħal Ġdid: Brown's Paola Square Pharmacy, 64/65, Pjazza Antoine De Paule; IlKalkara: Kalkara Pharmacy, 8, Misraħ l-Arċisqof Gonzi; IlFgura: Fgura Pharmacy, Triq il-Koppla; Il-Gudja: Gudja Pharmacy, 9, Triq San Ċiru; Ħal Kirkop: Kirkop Pharmacy, 9, Triq il-Parroċċa; Ħaż-Żebbuġ: Santa Marija Pharmacy, 40, Triq l-Għasfura; Ir-Rabat: Nova Pharmacy, 142, Triq il-Kulleġġ. Għawdex: Taċ-Ċawla Pharmacy, Triq 7 ta' Ġunju 1919, Victoria u Joyce's Pharmacy, Vjal it-8 ta' Settembru, ixXagħra.
Rebbieħa tat-tisliba tas-Sibt li għadda
Ir-rebbieħ tal-Crossword tal-ġimgħa li għaddiet hi Evelyn Pisani, 32, St. Francis Street, Tarxien.
Rapport tat-temp
UV INDEX
3
IT-TEMP Ftit imsaħħab b'waqtiet xemxin li jsir ftit jew wisq imsaħħab VIŻIBBILTÀTajba IR-RIĦ Moderat għal ftit qawwi mill-Punent Majjistru li jonqos bil-mod ħafif għal moderat BAĦAR Moderat li jsir moderat għal qawwi IMBATT Ftit li xejn li jsir baxx mill-Punent TEMPERATURA L-ogħla 19˚C XITA F’dawn l-aħħar 24 siegħa 0.2mm Xita mill-1 ta’ Settembru 154mm IX-XEMX titla’ fis-06.58 u tinżel fil-16.48
Il-ħamest ijiem li ġejjin
IS-SIBT L-ogħla 19˚C L-inqas 15˚C
IL-ĦADD L-ogħla 18˚C L-inqas 13˚C
IT-TNEJN L-ogħla 18˚C L-inqas 13˚C
IT-TLIETA L-ogħla 17˚C L-inqas 13˚C
L-ERBGĦA L-ogħla 17˚C L-inqas 11˚C
UV
UV
UV
UV
UV
3
3
Temperaturi fi bliet barranin 3
3
3
It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar ħin ta’ Malta) lbieraħ kienet: Malta 22˚C xemxi, Alġeri 23˚C xemxi, Amsterdam 9˚C imsaħħab, Ateni 22˚C ftit imsaħħab, Liżbona 14˚C xita, Berlin 4˚ imsaħħab, Brussell 8˚C imsaħħab, il-Kajr 24˚C imsaħħab, Dublin 11˚C imsaħħab, Kopenħagen 6˚C imsaħħab, Frankfurt 11˚C imsaħħab, Milan 12˚C xemxi, Istanbul 19˚C imsaħħab, Londra 11˚C xemxi, Madrid 14˚C xemxi, Moska -4˚C xemxi, Pariġi 7˚C imsaħħab, Barċellona 19˚C xemxi, Ruma 20˚C ftit imsaħħab, TelAviv 27˚C ftit imsaħħab, Tripli NA, Tuneż 24˚C xemxi, Vjenna 10˚C imsaħħab, Zurich 10˚C imsaħħab, Munich 6˚C xita, St. Petersburg –3 ˚C imsaħħab
www.maltarightnow.com
22
Is-Sibt, 6 ta’ Diċembru, 2014
FESTI
Il-festa liturġika ta’ San Nikola fis-Siġġiewi
Illum fis-Siġġiewi qed tkun iċċelebrata l-festa liturġika ta’ San Nikola. Illejla fis-6 p.m. jibda l-kant tat-tieni Għasar solenni u fis-6.30 p.m. quddiesa solenni bil-prietka fuq il-qaddis. Imexxi Patri Joseph Formosa OFM Conv. Wara titkanta l-Antifona ‘EGO SUM NICOLAVS’ ta’ Mro Paolo Nani, jitkanta l-innu popolari u jsir il-bews tar-relikwa. Il-quddiesa solenni se tkun animata bil-mużika li se titmexxa mill-Coro Bel Canto taħt id-direzzjoni tas-Surmast Hermann Farrugia Frantz li hu l-Maestro di Capella. L-Għaqda tan-Nar San Nikola tas-Siġġiewi bħas-snin preċedenti se tagħti wkoll is-sehem tagħha llum nhar il-festa liturġika fit-8 a.m. f’nofsinhar u terġa’ taħraq appena tintemm il-funzjoni mill-knisja meta jinħarqu murtaletti, beraq pront, kif ukoll
murtali tal-kulur. Illejla l-Banda San Nikola tas-Siġġiewi se tagħmel marċ li se jibda fis-7.30 p.m. Wara se jsir programm mużikali fis-Sala tal-Kunsill Lokali. Il-programm jinkludi siltiet mill-isbaħ fosthom: Raħal Twelidi, La Vita e Bella, Over the Rainbow, Largo Serenity Komp ta’ Raymond Sant – solo għall-flawt, Manhatten, Melodic College bis-sehem tal-Kor tal-Iskola tas-Siġġiewi, Sisters Act filwaqt li Luan May Sant se tkanta innijiet tal-każin u l-Innu San Nikola. Wara se jsiru xi diskorsi qosra tal-okkażjoni mill-President tas-Soċjetà Keith Abela, u misSindku Carol Aquilina. Se jsir qari ta’ poeżija mis-Sindku Nikola Bezzina. Il-Banda San Nikola se tkun taħt id-drezzjoni tas-Surmast Nicholas Vella.
Nhar il-Ġimgħa li ġej filKnisja Arċimatriċi ta’ San Ġorġ Martri f’Ħal Qormi fis-7.30 p.m. se tittella’ Serata MużikoLetterarja ‘Adeste Fidelis’ – Niġabru Nsara, mis-Sezzjoni Żgħażagħ Festi Esterni San Ġorġ Martri ta’ Ħal Qormi. Matul dawn iż-żminijiet huma ħafna dawk l-għaqdiet li jorganizzaw xi attività bil-għan li
jgħinu li xi entità li tagħti għajnuna volontarja. F’din l-attività se nassistu għall-kunċert mill-grupp Mellbras li se jdoqq diversi siltiet tal-Milied. Il-Lejla Mużiko-Letterarja se ssir taħt il-patroċinju talPresident ta’ Malta Marie Louise Coleiro Preca. Kulħadd hu mistieden jattendi.
Adeste Fidelis
Il-festa liturġika tal-Madonna ta’ Loreto f’Għajnsielem
F’Għajnsielem, Għawdex, nhar l-Erbgħa li ġej se tkun iċċelebrata l-festa liturġika tal Madonna ta’ Loreto. Nhar itTlieta fis-6.30 p.m. tibda quddiesa ta’ lejlet il-festa u wara rużarju li se jkun animat b’kant ta’ innijiet Marjani bis-sehem tal-Banda tal-Għaqda Mużikali San Ġużepp t’Għajnsielem Għawdex u wara l-istatwa talMadonna ta’ Loreto titwassal sa fuq il-presbiterju bis-sehem tażżgħażagħ tal-Għaqda tal-Armar.
Nhar l-Erbgħa jum il-festa liturġika, fil-5.30 p.m. jibda rrużarju li se jkun dirett misSantwarju tad-Dar Imqaddsa tal-Madonna ta’ Loreto fl-Italja. Dan ir-rużarju se jingħad mill-Arċipriet Dun Frankie Bajada li se jkun qed imexxi pellegrinaġġ parrokkjali ta’ grupp sabiħ ta’ 63 persuna f’Loreto fl-okkażjoni tal-125 sena u l-25 sena millKonsagrazzjoni tal-Knisja lQadima u s-Santwarju
Lawretan f’Għajnsielem. Dan il-kollegament se jsir permezz ta’ Radju Lauretana li qed ixandar fuq il-Frekwenza 89.3 FM. Fis-6 p.m. tibda quddiesa konċelebrata bil-prietka mmexxija minn Monsinjur Giovanni Bosco Gauci, Vigarju Ġenerali tad-Djoċesi. Se tieħu sehem ukoll lorkestra flimkien mal-kor taħt id-direzzjoni tas-Surmast Frankie Debono.
Is-Soċjetà Filarmonika Pinto, Banda San Sebastjan permezz tal-Banda Pinto Youth Band se ttella’ l-programm annwali millPinto Youths in Concert, kunċert li qed jiġi organizzat għat-tieni sena konsekuttiva. Permezz ta’ dan il-kunċert, isSoċjetà qed tippromwovi ‘empowerment’ għaż-żgħażagħ għaliex huma parti mill-organizzazzjoni ta’ dan il-kunċert, fejn il-mużiċisti stess ikunu kkonsultati fl-għażla tal-mużika. Qed jingħata wkoll l-opportunità lill-mużiċisti żgħażagħ sabiex jingħaqdu f’ensembles tal-għażla tagħħom u jippreparaw il-mużika għalihom stess. Dan il-kunċert qed jittella’ bil-kollaborazzjoni tal-Kunsill Lokali ta’ Ħal Qormi u l-
Ministeru għall-Ġustizzja, ilKulutra u l-Gvern Lokali. Pinto Youth Band in Concert se jittella’ għada l-Hadd fis-7.30 p.m. fil-Kulleġġ San Injazju, Skola Sekondarja tal-Bniet, ilĦandaq, Ħal Qormi. F’dan il-kunċert se jieħdu sehem aktar minn 40 żagħżugħ u żagħżugħa li l-maġġoranza tagħhom huma Qriema li jinkludu kemm mużiċisti, kantanti u żeffiena. L-etajiet tal-parteċipanti jvarjaw bejn id-9 u t-30 sena ħlief xi eċċezzjonijiet żgħar fejn bandisti tas-Soċjetà għalkemm qabżu din l-età se jkunu qed jipparteċipaw f’dan il-kunċert skont ir-rikjesta talAssistent Surmast Mro Roderick Bugeja li hu dDirettur Mużikali ta’ dan lavveniment.
Minbarra l-istrumenti li normalment wieħed isib fil-banda, se jkun hemm strumenti oħra bħal pjanu, kitarra elettronika, acousic guitar, vjolini, u oħrajn. Il-mużika magħżula għal dan ilkunċert tvarja minn mużika Maltija għal dik Taljana, mużika klassika u moderna, mużika tas-sittinijiet, minn xi films u anke mużika folkloristika. Barra minn hekk, se jkun hemm mużika li se jkollha lakkumpanjament ta’ beat box, kunċett innovattiv li qed jiġi introdott f’dan il-kuncert. Ma jonqsux ukoll xi waqtiet umoristiċi. Id-dħul se jkun mingħajr ħlas u se jiġi provdut trasport minn ħdejn il-Każin Pinto fi Triq San Sebastjan Ħal Qormi bejn is-6 p.m. u s-7 p.m.
Programm annwali mill-Pinto Youth Band
www.maltarightnow.com
FESTI
Il-festa tal-Immakulata Kunċizzjoni Minn Joe Chetcuti – joechetcuti@onvol.net
F’Bormla b’mod speċjali u f’divesi postijiet oħra f’Malta u Għawdex nhar it-Tnejn li ġej 8 ta’ Diċembru se tkun iċċelebrata lfesta ta’ Marija Immakulata Kunċizzjoni. Nhar it-Tnejn jum ilfesta fid-9.30 a.m. tibda l-quddiesa solenni li se titmexxa millArċipriet Dun Reuben Micallef flimkien mal-Kapitlu tal-Knisja Kolleġġjata. Il-paneġierku se jsir mill-Kanonku Dun Anton Vella Scannura. Wara titkanta l-antifona. Fil-5 p.m. jibda l-Għasar u fis-6 p.m. tibda ħierġa l-purċissjoni blistatwa ta’ Marija Immakulata Kunċizzjoni. Fid-dħul tal-purċissjoni titkanta l-antifona u ssir barka Ewkaristika. Il-mużika se tkun tas-Surmast Carlo Diacono taħt id-direzzjoni ta’ Monsinjur Mro Dun Ġwann Galea. Festi ta’ barra: Nhar il-festa fis1 p.m. il-Banda San Ġorġ ta’ Bormla tibda marċ tradizzjonali minn ħdejn il-Kappella ta’ San Ġwann t’Għuxa. Il-baned mistiedna filgħaxija nhar il-festa se jkunu l-Banda Imperial tal-Mellieħa, il-Banda tal-Għaqda Karmelitana Queen Victoria taż-Żurrieq kif ukoll ilBanda Prince of Wales talBirgu.
Tal-Ibraġġ Fil-Knisja Parrokkjali talIbraġġ qed issir il-festa ta’ Marija Immakulata Kunċizzjoni. Illejla fis-6.30 p.m. tibda quddiesa li se tkun animata mill-abbatini u ssir il-vestizzjoni tal-abbatini l-ġodda u anke huma mistiedna l-membri kollha impenjati fil-parroċċa bissehem tal-kor immexxi minn Pio Dalli. Għada bħala parti mill-festa, il-quddiesa tal-9.45 a.m. se tkun iddedikata għall-familja. Fit-3 p.m. tibda adorazzjoni li se tkun animata fil-Kappella talAdorazzjoni. Nhar it-Tnejn jum il-festa fis6.30 p.m. tibda quddiesa kantata bil-prietka li se titmexxa millKappillan Fr Tony Agius. Waqt din il-quddiesa se jingħata lmandat lil dawk kollha li jagħmlu l-ħidma ta’ ministeri fil-parroċċa. Se jieħu sehem il-kor ‘Voices From Cantores’ immexxi minn Lino Attard.
Fl-Isla Fil-Knisja ta’ San Ġiljan fl-Isla nhar it-Tnejn li ġej se tkun iċċelebrata l-festa ta’ Marija Immakulata Kunċizzjoni. Fl-10.30 a.m. tibda quddiesa li tkun segwita b’espożizzjoni quddiem Ġesù Sagramentat. Fl-12 p.m. issir barka Ewkaristika.
Il-Ħamrun Fil-Knisja tal-Kunċizzjoni filĦamrun, għada lejlet il-festa fis-6 p.m. jibda r-rużarju u kurunella, u fis-6.30 p.m. quddiesa. It-tema se tkun ‘Marija Patruna talParroċċa’, u t-Tnejn li ġej filgħaxija fis-6.30 p.m. tibda konċelebrazzjoni solenni li se titmexxa mill-Kappillan Dun Mario Said. Se jieħu sehem il-Kor tal-Parroċċa ‘Immakulata Kunċizzjoni’.
Bengħajsa F’Bengħajsa, limiti ta’ Birżebbuġa, viċin il-Port Ħieles, qed tkun iċċelebrata l-festa ta’ Marija Immakulata Kunċizzjoni. Ikun interessanti ħafna li wieħed iżur din il-kappella b’mod speċjali fil-ġurnata tal-festa biex jara kif tkun imżejna għall-festa. Din inbniet mill-ġdid fl-1861 minn Dun Ġużepp Gauci, saċerdot miżŻurrieq. Il-kappella tbierket b’mod solenni s-sena ta’ wara fil15 ta’ Jannar tal-1862 mill-Isqof Monsinjur Gaetano Pace Forno. Nhar it-Tnejn jum il-festa fis-7 a.m. tibda quddiesa mmexxija minn Dun Ġużepp Berry. Fil-5 p.m. jibda r-rużarju u fil-5.30 p.m. quddiesa kantata mmexxija misSaċerdot Novell Dun Brian Gialanze. Wara ssir barka Ewkaristika. In-Naxxar Fil-knisja mill-isbaħ immexxija mis-Sorijiet Dumnikani li tinsab fi Triq il-Kbira fin-Naxxar nhar it-Tnejn li ġej f’jum il-festa tal-Kunċizzjoni fis-7 a.m. tibda quddiesa li se titmexxa minn Patri David Bonello OP.
Il-Belt Valletta Fil-Knisja ta’ San Franġisk filBelt Valletta li tinsab fi Triq irRepubblika qed issir il-festa ta’ Marija Immakulata Kunċizzjoni. Din il-festa hi organizzata millPatrijiet Franġiskani Konventwali flimkien malArċikonfraternità tal-Immakulata Kunċizzjoni. Għada l-ħin talquddies se jkun fis-7 a.m., fit8.30 a.m., fid-9.30 a.m. u fl10.30 a.m. Fis-6.15 p.m. tibda translazzjoni tar-relikwa u fis-6.30 p.m. tibda quddiesa. Nhar il-festa, il-ħin tal-quddies se jkun fis-7 a.m., fis-7.25 a.m. u fit-8 a.m. Fl-10 a.m. tibda konċelebrazzjoni solenni mmexxija minn Patri Alfred Calleja OFM Conv Ministru Provinċjal. Il-prietka ssir minn Patri Martin Mamo OFM Cap. Wara jsir Att talKonsagrazzjoni tal-Ordni Franġiskan Konventwali flimkien mal-Arċikonfraternità
tal-Immakulata Kunċizzjoni. Ilmużika se tkun taħt id-direzzjoni tas-Surmast Mro Joseph Gatt.
Il-Qala - Għawdex Fis-santwarju li jinsab fit-tarf tal-Qala, Għawdex, qed tkun iċċelebrata l-festa talImmakulata Kunċizzjoni. Nhar it-Tnejn jum il-festa fid-9.30 a.m. tibda konċelebrazzjoni pontifikali solenni li se titmexxa minn Monsinjur Isqof Mario Grech. Fis-1.30 p.m. isir it-tluq tas-60 edizzjoni tal-pellegrinaġġ tradizzjonali tal-muturi u l-karozzi mill -jazza tas-Santwarju talMadonna Ta’ Pinu. Mal-wasla tal-pellegrinaġġ fil-pjazza tasSantwarju jsir it-tberik tal-vetturi mill-Arċipriet Dun Nazju Borg fejn anke se jitqassam rikordju lis-sewwieqa. Fl-4 p.m. jibda marċ millBanda Ite Ad Joseph tal-Qala mit-triq prinċipali li tagħti għasSantwarju. Fl-4 p.m. jibda l-Għasar solenni u se jmexxi Monsinjur Lawrenz Scerri tal-Kaptilu talKatidral flimkien mal-Kleru talParroċċa. Fil-5 p.m. isir il-ħruġ tal-purċissjoni aux flambaux blistatwa tal-Kunċizzjoni mmexxija minn Dun Noel Debono.
Fil-ħruġ tal-purċissjoni lBanda Ite Ad Joseph se ddoqq lInnu lil l-erġni Marija Bla Tebgħa tal-Qala, fuq mużika tasSurmast Vincenzo Ciappara, fuq versi tal-poeta Għawdxi Ġorġ Pisani, bis-sehem tal-Kor Parrokkjali San Ġużepp. IlBanda Ite Ad Joseph se takkumpanja l-purċissjoni. Fiddħul tal-purċissjoni titkanta lAve Maria, antifona, barka Ewkaristika, jitkanta l-innu popolari u jsir il-bews tar-relikwa. Il-mużika se tkun taħt iddirezzjoni tas-Surmast Frankie Debono.
L-Imqabba Għada l-Ħadd fl-Imqabba se tkun iċċelebrata l-festa ta’ Marija Immakulata Kunċizzjoni. Fit8.30 a.m. tibda quddiesa kantata u fl-10 a.m. tibda quddiesa kantata fil-Knisja Parrokkjali bissehem ta’ diversi fergħat li jikkomponu s-Soċjetà Mużikali tal-Ġilju, partikularment iSezzjoni Żgħażagħ. Wara l-quddiesa jitqiegħdu kuruni tal-fjuri f’riġlejn il-monument talMadonna tal-Ġilju li jinsab fil-by pass tal-Imqabba. Immedjatament wara l-quddiesa tibda ċerimonja kommemorattiva fil-Kumpless tan-Nar Madonna
23
Is-Sibt, 6 ta’ Diċembru, 2014
tal-Ġilju bħala tifkira tal-50 anniversarju mill-inawgurazzjoni u t-tberik tal-istess kumpless. Fl-4 p.m. tibda quddiesa kantata mmexxija mill-Kappillan Dun John Curmi. Fil-5 p.m. tibda ħierġa l-purċissjoni bl-istatwa tal-Madonna tal-Ġilju mmexxija mill-Fratellanza tal-Immakulata Kunċizzjoni bil-parteċipazzjoni tal-fratellanzi l-oħra tal-parroċċa u se jmexxi l-Kappillan. Maddħul tal-purċissjoni titkanta lantifona u ssir barka Ewkaristika. Il-festi esterni jitkomplew fis-6 p.m. bi programm mużikali millBanda Madonna tal-Ġilju quddiem is-Sede tas-Soċjetà fil-pjazza ewlenija tal-Imqabba taħt iddirezzjoni tas-Surmast Andrew Calleja.
Il-Belt Victoria - Għawdex Fil-Knisja ta’ San Franġisk filBelt Victoria, Għawdex, qed tkun iċċelebrata l-festa ta’ Marija Immakulata Kunċizzjoni. Nhar it-Tnejn fid-9.30 a.m. tibda konċelebrazzjoni solenni mmexxija minn Monsinjur Isqof Aldo Cavalli Nunzju Appostoliku ta’ Malta, u se jagħmel il-paneġierku Monsinjur Lawrenz Sciberras. Se jieħu sehem il-Kor Ġorġjan Laudate Pueri tal-Bażilika Ġorġjana tal-Belt Victoria mmexxi minn Mro Kanonku Dun Ġorġ Frendo. Fil-5 p.m. jibda l-Għasar solenni bis-sehem tal-Kor Laudate Pueri ppresedut minNunzju Appostoliku Monsinjur Aldo Cavalli. Fis-5.45 p.m. tibda ħierġa l-purċissjoni bl-istatwa ta’ Marija Immakulata Kunċizzjoni, xogħol li ħadem l-istatwarju Bormliż Salvatore Psaila fl1848. Se jmexxi l-purċissjoni nNunzju Appostoliku Monsinjur Aldo Cavalli, bis-sehem talKomunità Franġiskana Konventwali u l-Fratellanza talImmakulata Kunċizzjoni fi ħdan l-istess Knisja u rappreżentanza tal-Kapitlu tal-Knisja Katidrali. Fil-ħruġ tal-purċissjoni l-Banda Ċittadina La Stella tal-Belt Victoria, Għawdex, se ddoqq lInnu ‘Lodate Mara’ fuq mużika tas-Surmast G. Flamingo taħt iddirezzjoni tas-Surmast Joseph Vella bis-sehem tal-kor, tenur u baritonu. Mad-dħul tal-purċissjoni filknisja jsir it-tiġdid tal-konsagrazzjoni tal-Komunità Franġiskana lejn l-Immakulata Kunċizzjoni filwaqt li tindaqq l-Antifona ‘Hodie Egressa 1844’ ta’ Monsinjur Ġużeppi Farrugia, issir barka Ewkaristika, il-bews tar-relikwa u jitkanta l-innu popolari.
www.maltarightnow.com
24
Is-Sibt, 6 ta’ Diċembru, 2014
06:02 07:55 08:00 09:00 09:02 10:00 10:02 11:00 11:03 11:55 12:00 12:15 14:30 15:00 15:02 16:00 16:02 17:00 17:55 18:00 19:20 20:00
TV/RADJU
Radio 101 breakfast club Obituaries/angelus Radio 101 breakfast club (cont) News update Magazine 101 News update Magazine 101 (cont) Editorjal Club 101 Obituaries/angelus News bulletin The big show Hitsteria News update Hitsteria (cont) News update Hitsteria (cont) Newsdesk Obituaries News bulletin Lura d-dar News update
Għat-tfal fuq il-Cable Disney Channel 06:05 - Liv & Maddie 06:30 - Girl Meets World 06:55 - Girl Meets World 07:20 - Girl Meets World 07:45 - Girl Meets World 08:10 Sabrina Secrets of a Teenage Witch 08:35 - Camp Rock 2: The Final Jam 10:15 - Dog With a Blog 10:40 Mako Mermaids: An H2O Adventure 11:05 - Austin & Ally 11:30 - Girl Meets World 11:55 - I Didn’t Do It 12:20 - Sabrina Secrets of a Teenage Witch 12:45 - Mickey Mouse 12:55 Gravity Falls 13:20 - Dog With a Blog 13:45 - Jessie 14:10 - Austin & Ally 14:35 - Liv & Maddie 15:00 - Girl Meets World 15:25 - Sabrina Secrets of a Teenage Witch 15:50 - Sabrina Secrets of a Teenage Witch 16:15 Sabrina Secrets of a Teenage Witch 16:40 - Sabrina Secrets of a Teenage Witch 17:05 - Sabrina Secrets of a Teenage Witch 17:30 - Jessie 17:55 Gravity Falls 18:20 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 18:45 - Spooksville 19:10 - Wolfblood 19:35 - Gravity Falls 20:00 - The Suite Life on Deck 20:25 - A.N.T. Farm 20:50 - Shake It Up! 21:10 Wolfblood 21:35 - Wolfblood 22:00 – Violetta 22:45 - The Hive 22:50 - Art Attack 23:15 - Art Attack 23:40 Jungle Junction 23:50 - Jungle Junction Nickelodeon 06:00 - Olive the Ostrich 06:15 Dora the Explorer 06:40 - Little Kingdom 07:05 - Bubble Guppies 07:30 - Bubble Guppies 07:55 - Go, Diego, Go! 08:20 - Winx Club 08:45 - The Fairly OddParents 09:10 Sanjay and Craig 09:35 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 10:00 - The Legend of Korra 10:25 Turtles 10:50 – T.U.F.F. Puppy 11:15 - Winx Club 11:40 - iCarly 12:05 Sam & Cat 12:30 - Victorious 12:55 - The Penguins of Madagascar 13:20 - The Penguins of Madagascar 13:45 - The Penguins of Madagascar 14:10 The Penguins of Madagascar 14:40 The Penguins of Madagascar 15:05 The Penguins of Madagascar 15:30 The Penguins of Madagascar 15:55 The Penguins of Madagascar 16:20 The Penguins of Madagascar 16:45 – Victorious 17:10 - Life With Boys 17:35 - SpongeBob SquarePants 18:00 - Turtles 18:25 - The Penguins of Madagascar 18:50 - Sanjay and Craig 19:15 - The Thundermans 19:40 - The Haunted Hathaways 20:05 - Sam & Cat 20:30 -
SpongeBob SquarePants 20:55 Avatar: The Legend of Aang 21:20 Big Time Rush 21:45 - Big Time Rush 22:10 - The Penguins of Madagascar 22:35 - The Penguins of Madagascar 23:00 - iCarly 23:25 iCarly 23:50 - Victorious
Jim Jam 06:05 - Monkey See, Monkey Do 06:15 - Barney and Friends 06:45 Angelina Ballerina 07:00 - Nouky & Friends 07:05 - Rubbadubbers 07:15 - Gombby’s Green Island 07:30 Fluffy Gardens 07:40 - Noksu 07:45 - Jarmies 08:00 – Kipper 08:10 – Shapes 08:20 - What’s The Big Idea? 08:25 - What’s The Big Idea? 08:30 Gazoon 08:35 - Snapatoonies 09:00 Heroes of the City 09:15 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 Hip Hip Hurray 09:55 - Benjamin’s Farm 10:00 - Gulliver’s Travels 10:50 - See the Sea 10:55 Nouky & Friends 11:00 – Rubbadubbers 11:10 - Pingu 11:15 - Tiny Planets 11:20 Woody Buddies 11:25 - Woody Buddies 11:30 - Monkey See, Monkey Do 11:40 - Barney and Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:20 - Noksu 12:25 - Jarmies 12:40 What’s The Big Idea? 12:45 - What’s The Big Idea? 12:50 - Hip Hip Hurray 13:05 - Heroes of the City 13:20 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:45 - Gombby’s Green Island 14:00 - Woody Buddies 14:05 Woody Buddies 14:10 - Snapatoonies 14:35 - My Animal Family 14:50 – Gazoon 14:55 - See the Sea 15:00 Fluffy Gardens 15:10 – Noksu 15:15 - Jarmies 15:30 - Angelina Ballerina 15:45 - Monkey See, Monkey Do 15:55 - Barney and Friends 16:25 Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 Gombby’s Green Island 17:00 Gulliver’s Travels 17:50 - See the Sea 17:55 - Heroes of the City 18:10 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:35 - Hip Hip Hurray 18:50 - What’s The Big Idea? 18:55 What’s The Big Idea? 19:00 - My Animal Family 19:15 - Noksu 19:20 Shapes 19:30 - Monkey See, Monkey Do 19:40 - Barney and Friends 20:10 - Woody Buddies 20:15 - Woody Buddies 20:20 - Gombby’s Green Island 20:35 - Connie the Cow 20:45 - Hip Hip Hurray 21:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 Heroes of the City 21:40 - What’s The Big Idea? 21:45 - What’s The Big Idea? 21:50 - Tiny Planets
Rafiki – NET Television
F’din edizzjoni ta Rafiki, se nilqgħu magħna lil mistiedna tagħna biex titkellem fuq attivita li se issir għal benefiċċju tal-annimali li jgħixu f'santwarju. It-tabib tal-annimali residenti tagħna, Victorja Bondin, se tkun magħna biex terġa tagħtina pariri fuq il-pets u kif l-aħjar nistgħu nżommuhom. Rapprezentant mil-MCBA se jkun qiegħed magħna biex aħna nsiru nafu aktar fuq din l-għaqda u l-wirja li se jtellgħu fit-12 u it-13 ta' Diċembru 2014.Chris Mcgowan, bħal dejjem se jkun magħna biex ikompli bil-pariri siewja dwar l-annimali eżotiċi.Kunu magħna, bħal dejjem, flimkien nqattgħu 40 minuta ta’ pariri u informazzjoni, biex b’hekk nkunu nafu nieħdu ħsieb l-annimali tagħna.
TVM 08:30 - It-triq 08:35 - Nisga Maltija 08:40 - Paq paq on Test 08:45 – Nisġa Maltija 08:50 - Twelid il-kelma 09:00 – Valletta 09:30 – MEA 10:00 - Għawdex illum 10:30 – L-irkant 11:30 – Pellikola 12:00 – Aħbarijiet 12:10 - Paq Paq Lifestyles 12:45 – Sibtek 15:00 Aħbarijiet 15:05 – Sibtek.... 16:00 – Luxdesign 17:15 – Househunt 17:45 Kelma għall-ħajja 18:00 - Aħbarijiet 18:15 - Paq Paq on Test 18:20 – Gadgets 18:50 - Animal Diaries 19:45 – Lotto 20:00 - Aħbarijiet 20:50 - Fantasic four – Rise of the silver surfer. Film 2007. 23:00 - Aħbarijiet. TVM 2 06:00 – Euronews 07:00 - News Loop 08:30 - Ancient Discoveries 09:30 - Paq Paq Lifestyles 10:00 – Valletta 10:30 – Pellikola 11:00 – Madwarna 11:30 – MEA 12:00 – Venere 12:30 - Tiġrijiet Biss 13:00 - 3 Pointer 13:30 - GFA round up 14:00 - BOV Premier – Sliema vs Hibs 16:00 – BOV Premier (r) 18:00 – Vatican Magazine:30 - Quddiesa mis-Santwarju ta' Pinu 20:15 –Triq/twelid il-kelma 20:30 – News for the hearing impaired 20:40 – RAW WWE 21:40 – Sports News 21:45 – House Hunt 22:15 – Animal Diaries 23:15 – Sports News 23:15 – News in English.
One 06:30 - ONE News 07:00 – Ilsien innisa 08:30 – Telebejgħ 08:45 – Telebejgħ 09:00 – Siegħa żmien 10:00 – Dak li jgħodd 11:00 – Clint on one 12:30 – One News 12:40 – Strada 15:00 – Esperti 15:30 – Talk to me 16:30 – Dchange 17:00 Fresh & Funky 17:30 - ONE News 17:40 – Pink panther 18:25 – Identità 18:40 – Dak li jgħodd teens 19:30 - ONE News/ Sport / Weather 20:15 – Ieqaf 20 minuta 20:35 – The Saturday night project 21:35 - Tete-A-Tete 22:30 – Is-sess 22:55 Popcorn 23:30 - ONE News. Smash 07:30 - News 08:30 – Ħabbejtek 09:30 – A to Z Teleshopping 13:00 - Fil-Kċina
ma’ Farah ® 14:00 - Erġa’ Lura 15:30 Dokumentarju 16:00 – M'Intix wahdek 16:30 – D bride 17:30 – CNI 18:00 Aħbarijiet ta’ Barra 18:15 – Bingo 75 18:40 – Dokumentarju 19:00 – Aħbarijiet 19:30 – Nursery Stars 20:30 – Forum 21:30 – Documentary 22:00 – Aħbarijiet
Raiuno 07:05 – Rai Parlamento Settegiorni 08:00 - TG 1 08:25 Unomattina in famiglia 09:00 - TG 1 09:00 – Linea verde orizzonti 09:30 – TG1 L.I.S. 10:30 – Buongiorno benessere 11:05 – Linea verde orizzonti 12:00 – La prova del cuoco 13:30 – Telegiornale 14:00 - Linea Blu 15:35 – Legami 16:25 – Leader – femminile singolare 17:00 - TG 1 17:10 - Che tempo fa 17:15 – A sua immagine 17:45 La porta d'oriente 20:00 – Telegiornale 20:35 – Affare tuoi 21:10 - Carosello reloaded 21:15 – Ballando con le stelle 00:50 - TG 1 Notte 01:05 – Scrittori in TV 02:05 – Matrimoni & pregiudizi. Film 2004 Raidue 07:00 – Lassie 08:15 – Il nostro amico Charlie 09:00 - Sulla Via di Damasco 09:30 – TG Parlamento 10:00 – Puma 10:45 – Cronache animali 11:30 – Mezzogriorno in famiglia 13:00 - TG 2 Giorno 13:25 – Rai sport dribbling 14:00 – Una scatenata coppia di sbirri 15:40 – Fattore alfa 16:25 – Sqadra speciale stoccarda 17:10 – Sereno variabile 18:05 – 90 minuto serie B 18:50 – Sea petrol (TF) 19:35 – Squadra speciale cobra 11 20:30 TG2 20.30 21:05 – Castle (TF) 21:50 – Elementary (TF) 22:40 - TG 2 23:50 TG 2 Dossier 01:50 - TG 2 Eat Parade. Raitre 06:20 – Gloria. Apoteosi del soldato ignoto 07:05 – Ai confini dell'arizona 08:00 – La signora del west (TF) 08:45 – L'amore che ci incatena. Film 1953 10:15 – Ponderosa (TF) 11:00 – TGR Bellitalia 12:00 – TG3 12:55 – TGR Ambente Italia 14:00 - TG Regione 14:20 – TG3 14:55 – TV Talk 16:30 – Report 18:10 – Hotel
6 stelle 19:00 – TG3 19:30 - TG Regione 19:53 - TG Regione Meteo 20:10 – Che fuori tempo che fa 21:30 – Ulisse: il piace della scoperta 23:55 – TG regione 23:50 – Un giorno in pretura 00:50 – TG3 Telegiornale 01:15 – TG 3 chi e di scena 01:35 – Furoi orario 01:45 – Il compagno B. Film 1932
Canale 5 06:00 – Prima pagina 07:50 – Traffico/Meteo.It / Tg 5 09:10 – Superpartes 10:00 – Informa – dimensione benessere 11:00 – Forum 13:00 – Tg5 telegiornale 13:40 – Beautiful 14:10 – Amici 16: 00 – Il segreto 16:30 – Verissimo 18:45 – Avanti un altro! 20:00 – Tg 5 / Meteo.It 20:40 – Striscia la notizia 21:10 – Tu si que vales – il meglio 00:30 – Tg 5 / Rassegna / Meteo.It 01:00 – Striscia la notizia 01:50 – Cuore contro cuore (TF)
Italia 1 06:10 – I maghi di waverly 06:45 – Supercar 08:35 – A-Team 10:30 – Bingo – Senti chi abbaia. Film 1991 12:25 – Studio aperto / Meteo.It 13:00 – Sport mediaset 14:00 – Austin Powers – La spia che ci provava. Film 1999 16:00 – Thunderbirds. Film 2004 17:55 – Mike & Molly 18:15 – Tom & Jerry 18:30 – Studio aperto / Meteo.It 19:00 – Che fine ha fatto Santa Clause?. Film 2002 21:10 – Santa Clause e nei guai. Film 2006 23:00 – Sport Night 23:45 – Titolo Unione Europea pesi medi 01:30 – Sport mediaset 01:55 – Studio aperto. Rete 4 06:50 – Mediashopping 07:40 – Hunter 09:40 – Carabinieri 7 10:45 – Ricette all'Italiana 11:30 – Tg 4 / Meteo.It 12:00 – Un detective in corsia 13:00 – La signora in giallo 14:00 – Lo sportello di forum 15:30 – Come si cambia celebrity 16:15 - Come Ieri e oggi in TV Speciale 16:40 – Poirot: Il pericolo senza nome. Film 1990 18:55 – Tg 4 / Meteo.It 19:35 - Tempesta d'amore 21:30 – Senza Tregua. Film 1993 23:35 – Ipotesi di reato. Film 2002. 01:30 – Tg 4 01:50 – Premiatissima 1982
www.maltarightnow.com
25
Is-Sibt, 6 ta’ Diċembru, 2014
TV/RADJU Mediaset Italia
07:35 – Zelig 09:35 Pomeriggio cinque 11:01 - Vivere IV 11:25 - Vivere IV 11:50 Vivere IV 12:15 - Vivere IV 12:40 - Vivere IV 13:05 - Finchè c’è ditta c’è speranza 13:15 Mattino cinque 14:55 – Zelig 17:00 - I Cesaroni 18:30 - A cuccia di cuori 19:00 - TG5 19:35 Sai cosa mangi? 19:45 - Melaverde 20:35 - Il mondo di California Bakery 21:00 - Il mondo di California Bakery 21:25 - Il mondo di California Bakery 21:50 - Finchè c’è ditta c’è speranza 22:15 - Squadra Antimafia BBC Entertainment
06:00 - Me Too! 06:20 - Mr Bloom’s Nursery 06:40 - Nuzzle and Scratch: Frock and Roll 07:05 - Garth and Bev 07:15 - Me Too! 07:35 - Mr Bloom’s Nursery 07:55 - Nuzzle and Scratch: Frock and Roll 08:15 - The Weakest Link 09:00 - Doctor Who 09:45 - Peckham Finishing School for Girls 10:40 – Outcasts 11:30 Absolutely Fabulous 12:00 Absolutely Fabulous 12:30 Absolutely Fabulous 13:00 Doctor Who 13:45 - Casualty 14:35 - EastEnders 15:05 EastEnders 15:35 - EastEnders 16:05 – EastEnders 16:30 Doctor Who 17:15 - The Weakest Link 18:00 - Absolutely Fabulous 18:30 - Peckham Finishing School for Girls 19:20 – Outcasts 20:15 - Doctor Who 21:00 - Alan Carr: Chatty Man 21:45 Michael McIntyre’s Comedy Roadshow 22:30 - Ideal 23:00 Stewart Lee’s Comedy Vehicle 23:30 - Lee Evans XL Tour 2005
Live
TCM
06:20 - Lassie Come Home 07:50 - Designing Woman 09:45 Cheyenne Autumn 12:15 - Hot Millions 14:00 - Adam’s Rib 15:40 - The Glass Bottom Boat 17:30 - How the West Was Won 20:00 – Lolita 22:35 Humoresque MGM Channel
07:35 - Mystery Date 09:10 Maxie 10:45 - Man of La Mancha 12:50 - Echoes of a Summer 14:30 - Baby Boom 16:20 - Game of Arms 17:20 - Livin’ Large! 19:00 - An American Rhapsody 20:50 - Game of Arms 21:50 Texasville 23:55 - Who’ll Stop the Rain? Diva Universal
06:00 - Kommissar Rex 06:55 Kommissar Rex 07:50 Kommissar Rex 08:45 - Fede Cieca 09:00 - Quincy, M.E. 09:55 - Quincy, M.E. 10:50 - Agatha Christie’s Poirot 12:28 - Great Women 12:40 - Miss Fisher’s Murder Mysteries 13:43 - Miss Fisher’s Murder Mysteries 14:50 - Father Brown 15:50 - Father Brown 16:50 - Great Women 17:00 - Downton Abbey 18:00 Downton Abbey 19:00 - Murder, She Wrote 19:53 - Murder, She Wrote 20:50 - Great Women 21:00 - Bella di Papa’ 21:20 Blonde 22:55 - Great Women 23:00 - Midsomer Murders Discovery Channel
06:00 - How Do They Do It? 06:25 - Fast N’ Loud 07:15 - Fifth Gear 08:10 – FantomWorks
VOTUM, NET Television 20.40
09:05 - The Real Hustle: New Recruits 09:30 - The Real Hustle: New Recruits 09:55 - The Real Hustle: New Recruits 10:25 - The Real Hustle: New Recruits 10:50 - Born Survivor: Bear Grylls 11:40Born Survivor: Bear Grylls 12:35 - Born Survivor: Bear Grylls 13:30 - Born Survivor: Bear Grylls 14:25 How Do They Do It? 14:55 - How Do They Do It? 15:20 - James May’s Man Lab 16:15 - Strip the City 17:10 - X-Machines 18:05 Classic Car Rescue 19:00 - Dallas Car Sharks 19:30 - Dallas Car Sharks 20:00 - Fast N’ Loud 21:00 - Storage Hunters 21:30 Auction Kings 22:00 - The Liquidator 22:30 - Auction Hunters 23:00 - Container Wars 23:30 - Lost and Sold
Discovery World
06:00 - Jungle Hooks 06:25 – Survivorman 07:15 Survivorman 08:05 Survivorman 08:55 Survivorman 09:45 - Discovery Saved My Life 10:35 Inventions That Shook the World 11:25 - Inventions That Shook the World 12:15 Inventions That Shook the World 13:05 - Inventions That Shook the World 13:55 Inventions That Shook the World 14:45 - Surviving the Cut 15:35- Saving Ronald Reagan 17:20 - Curiosity 18:15 Mystery Cars 18:40 - Mystery Cars 19:10 - Don’t Drive Here 20:05 - Surviving the Cut 21:00 – Curiosity 21:55 - The Making of Mandela 22:50 - Against the Odds 23:45 - Crime Scene Wild
Aktar stejjer waqt VOTUM li jwassluna nifhmu u nirrealizzaw li dawn kienu parti mill-istorja ta’ ħajjitna u m’aħniex destinati li nibqgħu imwaħħlin magħhom. Hi x’inhi s-sitwazzjoni u l-istorja ta’ ħajtek illejla waqt il-programm soċjali VOTUM ser tingħata pariri biex tibqa miexi u tibqa għaddej u ma tibżax millbidla. Għax din il-bidla ser tressqek lejn ħajja aħjar, lejn ħajja nkredibli, dejjem jekk minn issa stess tiddeċiedi tieħu l-kontroll f’idjek.
07:00 09:30 12:30 13:00 14:00 14:05 14:30 16:45 17:30 18:00 18:05 19:10 19:30 20:15 20:40 21:40 21:45 22:00 23:00
Net News Telebejgħ Indibate Becky NET News Style Watch Sagħtejn Flimkien Rafiki Elle NET News The Weds Għalik fl-Ewropa NET News Għalik fl-Ewropa Votum NET News Votum Meander Arti u Kultura NET News
Sport fuq il-Cable
Fox Sports Europe 06:00 - NASCAR Race Hub 07:00 - Major League Baseball 09:30 MLB Whiparound 10:30 - NASCAR Race Hub 11:30 - MLB 162 12:00 PGA EuroPro Tour Golf 14:00 Major League Baseball 16:30 - MLB Whiparound 17:30 - NASCAR Race Hub 18:30 - MLB 162 19:00 Boxing 20:30 - Bass Fishing 21:30 MLB Whiparound 22:30 - MLB Whiparound 23:30 - Boxing
GO sports 1 07:00 European Rugby Champions Cup - Round 3 Montpellier v Bath Rugby LIVE 09:00 - 2015 PGA European Tour Nedbank Golf Challenge - Day 3 LIVE 16:15 - European Rugby Challenge Cup - Round 3 - Cardiff Blues v London Irish LIVE 18:30 - European Rugby Champions Cup Round 3 - Munster v Clermont Auvergne 20:30 - Ligue 1 Round 17 - Paris Saint-Germain v Nantes 22:30 - Premier League Saturday Review - Week 17 23:30 - Serie A - Round 14 - Fiorentina v Juventus 01:30 - Premier League World /16 02:00 - Ligue 1 - Round 17 - AS Saint-Etienne v SC Bastia 04:00 - Trans World Sport /1440 05:00 - Barclays Premier League Week 17 - Liverpool v Sunderland GO sports 7 07:00 - Vincennes Horseracing 09:00 - Ligue 1 - Round 17 - Toulouse v AS Monaco 11:00 - Serie A Round 14 - Fiorentina v Juventus 13:00 - Barclays Premier League Week 16 - Sunderland v Manchester City 15:00 - European Rugby Champions Cup - Round 3 -
Montpellier v Bath Rugby LIVE 17:00 - Ligue 1 - Round 17 - Paris Saint-Germain v Nantes 19:00 2015 PGA European Tour - Nedbank Golf Challenge - Day 3 02:00 Ligue 1 - Round 16 – Highlights 03:00 - Serie A - Round 14 - Roma v Sassuolo 05:00 - Barclays Premier League - Week 17 - Newcastle Utd v Chelsea
GO sports 8 09:00 - Vincennes Horseracing 11:00 - Ligue 1 - Round 17 - Toulouse v AS Monaco 13:00 - Serie A Round 14 - Fiorentina v Juventus 15:00 - Barclays Premier League Week 16 - Sunderland v Manchester City 17:00 - European Rugby Champions Cup - Round 3 Montpellier v Bath Rugby 19:00 - Barclays Premier League - Week 17 - Hull City v West Brom Albion 21:00 - 2015 PGA European Tour Nedbank Golf Challenge - Day 3 04:00 - Ligue 1 - Round 16 – Highlights 05:00 - Serie A - Round 14 - Roma v Sassuolo 07:00 Barclays Premier League - Week 17 Newcastle Utd v Chelsea
GO sports 2 12:30 - Premier League Match Pack - Week 17 13:00 - Premier League Preview - Week 17 LIVE 13:45 - Barclays Premier League Week 17 - Newcastle Utd v Chelsea LIVE 16:00 - Barclays Premier League - Week 17 - Stoke City v Arsenal LIVE 18:30 - Barclays Premier League - Week 17 Manchester City v Everton LIVE 20:45 - European Rugby Champions Cup - Round 3 - Ulster v Scarlets 22:45 - Milan Channel
www.maltarightnow.com
26
Is-Sibt, 6 ta’ Diċembru, 2014
PROPRJETÀ GĦALL-BEJGĦ Il-Ħamrun GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bil-bitħa, dawl, ilma u toilet. Bil-permess Class B. Ċemplu 77200983. Paola MAISONETTE arjuż ħafna f’area kwieta b’żewġ kmamar tas-sodda, salott, kċina, kamra tal-banju u bitħa. Ċemplu 99428000. NIKRI
Boathouse FIL-Bajja tal-Ġnejna għal perjodu ta’ 4 snin. Ċemplu lil Alex fuq 77016655. AVVIŻI
KLASSIFIKATI
prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts għal kull tip ta’ appliances. Ċemplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront. Xogħlijiet GĦAL kull xogħol ta’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini, ftuħ ta’ ħitan bi travi tal-ħadid, ftuħ ta’ bibien, twieqi, ħnejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos, xorok, nirranġaw, induru fejn ikun hemm ħsara fis-soqfa, gallarijiet, travi u xibka b’materjal apposta, qlugħ ta’ madum, kmamar tal-banju, tibjid, kisi, żebgħa u tikħil. Xogħol b’esperjenza kbira u xogħol fil-pront. Ċemplu 99602436. GĦALL-BEJGĦ
Pasturi TAT-tafal tradizzjonali, sett ta’ 20 pastur, €10. Offerta – presepji kull daqs, naħdimhom b’delizzju. Prezz tal-materjal biss. Ċemplu 21495253.
Mara TA’ 42 sena tixtieq tiltaqa’ ma’ mara ġenwina għal ħbiberija u aktar. Ibagħtu messaġġ fuq 79613358.
JINĦTIEĠU
Tiswijiet fil-pront u fil-post TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, eċċ. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-irħas
Mastrudaxxa FUQ bażi full-time bis-sengħa u bl-esperjenza fuq kwalunkwe xogħol tal-injam. Ċemplu 79448262.
www.maltarightnow.com
SPORT
Abbagnale u Tizzano l-mistiedna fl-MOC Sports Awards
27
is-Sibt, 6 ta’ Diċembru, 2014
Trofew tal-KOI marbut mal-Isport u l-Arti
Għada 7 ta’ Diċembru lKumitat Olimpku Malti se jorganizza it-13-il-edizzjoni talMOC Sports Awards. Fl-istess serata se jkun ippremjat dak jew dik li bil-ħila tiegħu fl-arti għen sabiex l-isport, u l-aktar l-ideal Olimpiku, jitkattar fis-socjetà sportiva f’pajjiżna. Il-Kumitat Olimpiku Malti b’dan il-mod se jingħaqad mal-pajjiżi affiljati mal-Kumitat Olimpiku Internazzjonali fil-preżentazzjoni ta’ trofew mogħti mill-istess KOI. L-Edizzjoni ta’ din is-sena tal-MOC Sports Awards se ssir fil-Lukanda Dolmen fejn matulha l-Kumitat Olimpiku Malti se jippremja bl-unuri tal-bronż, fidda, deheb u platinu lil dawk l-atleti minn ħdan 21 assoċjazzjoni jew federazzjoni affiljata li ddistingwew ruħhom fuq livell lokali u internazzjonali matul l-2014. Għal din is-serata l-Kumitat Olimpiku Malti b’kollaboraz-
zjoni mal-Kumitat Olimpiku Taljan u l-Federazione Italiana Canotaggio se jkollu żewġ mistiedna speċjali – żewġ rebbieħa Olimpiċi - Giuseppe Abbagnale u Davide Tizzano. Abbagnale flimkien ma’ ħuh Carmine u Peppino di Capua rebaħ l-Olimpjadi tal-1984 f’Los Angeles u fl-1988 f’Seoul, kif ukoll rebaħ il -fidda fl-1992 f’Barċellona, f’liema edizzjoni kien ġarr il-bandiera Taljana fiċ-Ċerimonja tal-Ftuħ. Barra minn dan, Abbagnale fi 11-il Kampjonat tad-Dinja rebaħ il-medalja tad-deheb 7 darbiet, tlieta tal-fidda u waħda talbronż. F’karriera bejn l-1976 u l1995 Abbagnale rebaħ 28 Kampjonat Nazzjonali. Minn Novembru 2012 huwa kien elett bħala President tal-Federazione Italiana Canottaggio. Davide Tizzano, l-istess bħal Abbagnale, huwa rebbieħ ta’ żewġ medalji Olimpiċi. Fl-1988
Illum MFA Ta’ Qali – 2pm. BOV Premier. Sliema W v Hibs., 4pm. BOV Premier. Valletta v Floriana Centenary Std – 2pm. I Div. Mqabba v Lija A., 4pm. I Div. Birżebbugia SP v Vittoriosa S. Victor Tedesco Std – 2pm. I Div. Żurrieq v Fgura Utd., 4.15pm. I Div. Gżira Utd v Msida SJ. Charles Abela Std – 2pm. III Div. Attard v Santa Lucia., 4.15pm. III Div. Qrendi v Luqa SA. Sirens Std – 2pm. III Div. Kalkara v Marsaxlokk., 4.15pm. III Div. St Venera L v Marsaskala
SWAN Kordin – 1.45pm. Xmas Cup Kwarti tal-Finali Luqa v Ta’ Ġiorni., 3.15pm. Xmas Cup Kwarti tal-Finali Tarxien v Ħamrun T. Żebbuġ Grd – 2.45pm. Xmas Cup Kwarti tal-Finali TalQroqq v San Ġwann., 3.15pm. Xmas Cup Kwarti tal-Finali Marsa SM v Valletta SP.
Giuseppe Abbagnale u Davide Tizzano
It-trofew li se jingħata marburt mal-Isport u l-Arti
f’Seoul fil-Quadriple Scull u fl1996 f’Atlanta fid-Double Scull flimkien ma’ Agostino Abbagnale. Suċċess fl-ibburdjar fejn fl1992 ħa sehem fl-America’s Cup abbord il-Moro di Venezia u fl-2007 abbord Mascalzone
Latino. Huwa wkoll viċi President tal-Federazione Italiana Canottaggio u membru tal-Eżekuttiv tal-Kumitat Internazzjonali tal-Logħob talMediterran. Din is-sena wkoll tlett personalitajiet b’rabta mal-iżvilupp tal-
isport f’pajjiżna se jkunu nklużi fl-MOC Hall of Fame bħalma sar għal dawn l-aħħar 12-il sena. Għas-sitt sena konsekuttiva se jkun ippremjat dak il-Kunsill Lokali li jkun organizza attività sportiva għall-ġid tal-kommunità tiegħu.
Luxol Std – 2pm. II Div. Marsa v Siġġiewi, 4.15pm. II Div. Xgħajra T v Żejtun C. Sirens Std – 2pm. II Div. Mellieħa v Ħamrun S., 4.15pm. II Div. Għargħur v San Ġwann
BASKETBALL Ta’ Qali – 1pm. Kampjonat II Div. (I). SN Suns v Athleta, 2.45pm. Kampjonat II Div. (I). Starlites v Hibs
Kerċem Grd – 1.30pm. U/15. Gozo v Floriana
HOCKEY Kordin – 9am. Lig. Sliema HS v Rabat., 11am. Lig. White Hart v Floriana YS.1
SPARAR Qormi – 10am. Attività Mira għall-Istrina.
Programm ta’ sport lokali għal tmiem il-ġimgħa
YFA Għaxaq Grd – 1pm. U/17. Balzan v Attard., 2.45pm. U/17. Tarxien v Mellieħa., 4.30pm. U/15. Cottonera v Naxxar Mġarr Grd – 1pm. U/17. Naxxar v Żabbar., 2.45pm. U/17. Dingli v Rabat., 4.30pm. U/15. Qormi v Lija-Iklin
GFA Sannat Grd – 1pm. I Div. Qala S v Żebbuġ R., 3pm. I Div. Għarb R v Munxar F.
BASKETBALL TA’ Qali – 1.45pm. Tazza Louis Borg I Leg. Depiro v Athleta, 4.30pm. Tazza Louis Borg I Leg. Siġġiewi v Virtus, 6.15pm. Tazza Louis Borg I Leg. Mellieħa v Luxol
Il-Ħadd MFA Kordin – 2pm. BOV Premier. Naxxar L v B’Kara, 4pm. BOV Premier Balzan v Qormi Victor Tedesco Std – 2pm. BOV Premier Żebbuġ R v Mosta, 4.15pm. BOV Premier Pietà H v Tarxien R. Centenary Std – 2pm. I Div. Gudja Utd v St Andrews, 4pm. I Div. Rabat A v Pembroke A. Charles Abela Std – 2pm. II Div. Senglea A v Żabbar SP, 4.15pm. II Div. Dingli S v Sirens
YFA Żabbar Grd – 9am. U/17. Xgħajra v Luqa., 10.45pm. U/17. St Lucia v Mtarfa., 12.30pm. U/15. Ħamrun v Valletta Żebbuġ Grd – 9am. U/17. Żebbuġ v Cottonera., 10.45am. U/17. Żejtun v Għaxaq., 12.30pm. U/15. St Andrews v Melita Mellieħa Grd – 1pm. U/17. Sirens v Gudja., 2.45pm. U/17. Valletta v Pietà Melita Grd – 2pm. U/17. Qormi v Pembroke., 3.45pm. U/17. Paola v Mosta., 5.30pm. U/17. Melita v Mqabba
GFA Sannat Grd – 1pm. I Div. Sannat L v Xewkija T., 3pm. I Div. Nadur Y v St Lawrence SP . IASC Santa Lucia Grd – 8.30am. II Div. Rovers Utd v Mġarr F., 9.45am. II Div. B’Kara SJ v Żabbar CB., 11am. II Div. Gżira Utd v Żurrieq W.
SPARAR Bidnija – 10am. Attività Mira għall-Istrina.
TIĠRIJIET TAŻ-ŻWIEMEL Marsa – 1.15pm. It-43 laqgħa tas-sena li se tikkonsisti fi 1-il tiġrija kollha heats mill-festival ekwestru.
It-Tnejn YFA Rabat Grd – 9am. U/17. Qrendi v Mġarr., 10.45am. U/17. B’Kara v Kirkop., 12.30pm. U/15. Żabbar v Balzan Sirens Grd – 9am. U/17. Floriana v Sliema., 10.45am. U/17. St Andrew v San Ġwann., 12.30pm. U/15. Rabat v Kirkop Mġarr Grd – 1pm. U/15. Luqa v Tarxien., 2.45pm. U/15. Mġarr v Fgura., 4.30pm. U/15. Paola v Sliema
IASC Santa Lucia Grd – 8.30am. I Div. Ħamrun L v B’Bugia T., 9.45am. I Div. Burmarrad AFC v Msida RS., 11am. I Div. Senglea Y.
TIĠRIJIET TAŻ-ŻWIEMEL Marsa - 1.15pm L-44 laqgħa tas-sena b’10 tiġrijiet u jkomplu l-kwalifiki għall-Festival Ewkestriju
BASKETBALL Ta’ Qali – 11.15am. Kampjonat Nisa. Hibs v Phoenix., 1pm. Kampjonat Nisa. Luxol v Depiro., 2.45pm. Tazza Louis Borg. II Leg. Athleta v Depiro., 4.30pm. Tazza Louis Borg. II Leg. Virtus v Siġġiewi., 6.15pm. Tazza Louis Borg. II Leg. Luxol v Mellieħa
ASMK ASMK – 11am. Issir ir-raba’ attività Autocross millKampjonat ASMK Pasta Poiatti
www.maltarightnow.com
28
Is-Sibt, 6 ta’ Diċembru, 2014
Jirritornaw it-tlielaq tal-Motocross f’Għawdex
SPORT
Wara nuqqas ta’ diversi snin, il-Gozo Motorcross Association reġgħet fetħet il-bibien tagħha għad-dilettanti kollha tal-muturi. Bil-koperazzjoni tal-Ministeru għal Għawdex u l-Gozo Sports Board, il-kumitat il-ġdid qed jaħdem bis-sħiħ biex l-isports tal-muturi f’Għawdex jerġa’ jieħu spinta ħalli s-sewwieqa u d-dilettanti jkollom l-opportunità li jipprattikaw u jgawdu dan l-isport. Il-Ħadd, 30 ta’ Novembru giet
saret Fun Race fejn ipparteċipaw 8 sewwieqa. Dawn kienu Bigeni Joseph, Bigeni Etienne, Bigeni Godfrey, Camilleri Daniel, Bartolo Joe, Attard Ivan, Vella Derrick u Spiteri Robert. Din il-Fun Race kienet maqsuma f’żewġ kategoriji, A u B. F’kategorija A Etienne Bigeni temm fl-ewwel post segwit minn Joseph Bigeni u Robert Spiteri fit-tielet post. Kategorija B ntrebħet minn Ivan Attard quddiem Godfrey Bigeni u Daniel
Camilleri. Fit-tmiem tal-Fun Race, r-rebbieħa ngħataw trofew. Intant il-Gozo Motocross Association ħabbret li se torganizza kampjonat li se jikkonsisti fi tlielaq f’diversi kategoriji minn Jannar sa Mejja. L-assoċjazzjoni tħeġġeġ aktar sewwieqa u dilettanti biex jattendu u jipparteċipaw f’dan l-isport. Aktar tagħrif fuq il-paġna ta’ Facebook Gozo Motocross Association.
Żewġ parteċipanti waqt il-Fun races f’Għawdex
Din il-ġimgħa ntlagħbu tliet partiti oħra mill-Kampjnat nazzjonali tal-Masters, fejn Mqabba rebħu lħames partita konsekuttiva u telgħu fl-ewwel post tal-klassifika b’punti massimi, l-uniku tim mingħajr telfa. Mqabba għelbu lit-tim tar-residenti tal-Faċilità Korrettiva, JIVAL, 6-2, iżda minkwejja liskor il-partita ma kinitx faċli u JIVAL kienu xi ftit sfortunati. JIVAL qed ikomplu juru progress fil-logħob tagħhom. Kontra Mqabba kellhom nieqes lil Nathan John Farrugia li fl-aħħar partita kien skorja 5. Huma bdew tajjeb u anki maru fil-vantaġġ darbtejn salewwel taqsima li spiċċat 2-2. Iżda fit-tieni taqsima wara li tilfu xi ċansijiet, Mqabba ħadu vantaġġ ta’ żewġ gowls. JIVAL hawnhekk ma kellhomx risposta u Mqabba żiedu żewġ gowls oħra.
Fit-tieni partita tagħhom Mqabba għelbu lil Zurrieq Wolves 10-4, fejn għalihom spikka Glenn Barry li skorja sitt gowls. Sal-ewwel taqsima Mqabba kienu ħadu vantaġġ ta’ 3-0, u minkejja li Zurrieq urew titjib fi-logħob tagħhom, fittieni taqsima xorta ma sabux soluzzjoni kif iwaqqfu l-furja talImqabba lejn il-lasti tagħhom. Fil-partita l-oħra, Rabat Boys irritornaw għar-rebħ wara li kienu tilfu kontra Mqabba, u għelbu lil Attard Mealy 6-3. Attard tjiebu ħafna u qed joffru oppożizzjoni diffiċli lil kull tim. Sal-ewwel taqsima qasmu l-logħob malavversarji u spiċċaw 2-2, iżda fittieni taqsima tilfu wisq ċansiiet u Rabat approfittaw u rebħu 6-3. Kif Jinsabu: Mqabba 15 pt, Rabat B 12, Luxol 0, Żurrieq W 7, Mosta S. 4, Jival 3, Attard M 3, BOV 0
Illum waranofsinhar jintlagħbu l-preliminari mit-Tazza Louis Borg. Din it-tazza tintlagħab fuq żewġ legs bit-tieni leg programmati għal nhar it-Tnejn. Athleta A to Z Electronics, Virtus Cynergi u Bupa Luxol jibdew favoriti li jiksbu post fissemi-finali meta jmisshom kontra Pavi Depiro, Remax Siġġiewi Citadel u Mellieħa Mr Green respettivament. Athleta mhux suppost li jsibu diffikultà jegħlbu lit-tim żagħżugħ ta’ Depiro. Athleta għandhom ferm aktar esperjenza minn Depiro u R. Vella, A. Aquilina u I. Tanti ‘għandhomx ifallu milli jagħtu dispjaċir ieħor lill-eks tim tagħhom. Waqt li Athleta huma forsi laħjar tim biex idawru l-ballun flattakk, Depiro m’humiex konsistenti u l-entużjażmu kultant jiġri
bihom. Virtus, li għaddejjien minn forma tajba u flimkien ma’Athleta wrew li għandhom materjal biex jiġġieldu għar-rebħ tal-unuri mhux suppost ifallu kontra Siġġiewi li qed jerġgħu jibnu t-tim wara li tilfu l-aħjar elementi tagħhom. Wara li R. Muscat inħatar kowċ minflok K. Borg , Siġġiewi qed jittamaw li l-esperjenza tiegħu tgħinhom juru titjib u joffru sfida denja. Luxol se jiltaqgħu kontra t-tim mit-Tieni Diviżjoni Mellieħa. Luxol, wara li tilfu minħabba sospensjoni twila, lill-playmaker veteran A. Borg u diversi plejers b’esperjenza għażlu li jħallu lklabb, qed jerġgħu jibnu tim ibbażat fuq plejers tan-nursery talklabb. L-Amerikan tagħhomm O. Rutledge mistenni jagħmel ħafna
ħsara lil Mellieħa li m’għandhomx plejer barrani professjonali. Intant se jitkompla wkoll ilkampjonat St James Hospital tannisa u Hibs jibdew favoriti biex ikomplu jissieltu għall-ewwel postijiet kontra DHL Phoenix li m’għandhomx barranija waqt li ttieni konfront bejn Pavi Depiro u Caffe Moak Luxol għandu jkunu bilanċjat bir-riżultat jiddependi minn episodji. Mill-Kampjonat tal-irġiel tatTieni Diviżjoni SN Suns jibdew limpenji tagħhom kontra Athleta li jistgħu jużaw liż-żgħażagħ M. Gauci Montanaro u M. Gouder għalkemm dawn jinżlu fuq il-bank mal-kbar. Fit-tieni konfront Hibs, li għadhom bla telfa dan l-istaġun u wara s-suċċess fis-Shield mhux suppost ifallu milli jiksbu rebħa oħra kontra Starlites.
Stephen Formosa
post minn G.M. Lee, Robert Frau u Christopher Vella. Stephen Formosa li huwa wkoll l-għalliem prinċipali f’Malta serva bħala direttur. Il-kandidati kollha li għaddew għal-livell suċċessiv tagħhom kienu dawn: Blue Belt (5th Keup): Envin Mifsud Blue Tab (6th Keup): Josef Spiteri, Stephen Cuachi, Rosemarie Caruana and Martin Buhagiar Green Belt (7th Keup) Jerome Vassallo, Karl Mallia Yellow Belt (9th Keup): Carl Scicluna Yellow Tab (10th Keup): Eric Attard Josef Spiteri kiseb l-aħjar riżultat. Huwa wera livell
tekniku għoli kif ukoll spirtu kumbattiv elevat. Il-Hapkimudo hi sistema ta’ arti marzjali moderna ibbażata fuq is-sistema tradizzjonali Korejana tal-Hapkido. Fil-fatt tħaddan l-istess prinċipji u kunċetti tal-Hapkido, madankollu l-introduzzjoni ta’ tekniki missistema tal-kickboxing, kicks b’saħħithom kif ukoll tekniki ta’ ksur ta’ jogi jagħmlu din l-arti marzjali sistema ta’ difiża effettiva ħafna. Dawk kollha interessati jsiru jafu iktar dwar din is-sistema jistgħu jċemplu fuq 9945 2010 jew 9946 9581 jew jiktbu fuq innaekwanmalta@gmail.com. Iktar informazzjoni tista’ wkoll tinkiseb minn fuq is-sit elettroniku www.innaekwan.com.
Mqabba waħedhom Jibdew il-partiti mit-Tazza b’punti massimi Louis Borg MASTERS FOOTBALL
BASKETBALL
Il-Grand Master Jong f’Seminar tal-Hapkimudo MALTA HAPKIMUDO ASSOCIATION
L-Assoċjazzjoni Maltija talHapkimudo (MHA) dan l-aħħar organizzat seminar tekniku fejn għall-ewwel darba f’Malta kien hawn il-Grand Master (GM) Lee Kang Jong (8th dan). Jassistuh kien hemm l-ewwel assistenti tiegħu Kevin Edon, Robert Frau kif ukoll Christopher Vella li hu wkoll responsabbli millHapkimudo (HKMD) filLussemburgu. Matul dan is-seminar G.M. Lee iffoka l-iktar fuq eżerċizzji bażiċi li huma fundamentali sabiex wieħed ikompli jimxi lquddiem fil-kurrikulum. Barra dan disa’ studenti għamlu leżami suċċessiv tagħhom. Ilbord ta’ eżaminaturi kien kom-
www.maltarightnow.com
29
Is-Sibt, 6 ta’ Diċembru, 2014
SPORT
Pardew qed jittama li jissorprendi lil Chelsea FUTBOL INGLIŻ
Mourinho għadu qat ma rebaħ f’St James Park Il-Programm Premiership Ingliż
Illum Newcastle v Chelsea (13.45) Hull v West Brom (16.00) Liverpool v Sunderland (16.00) QPR v Burnley (16.00) Stoke v Arsenal (16.00) Tottenham v C. Palace (16.00) Man City v Everton (18.30) Għada West Ham v Swansea (14.30) Aston Villa v Leicester (17.00) It-Tnejn Southampton v Man Utd (21.00) The Championship Blackburn v Sheff Wed Blackpool v Birmingham Cardiff v Rotherham Derby v Brighton Huddersfield v Brentford Ipswich v Leeds Millwall v M’boro Nottm Forest v Charlton Reading v Bolton Wigan v Norwich Wolves v Bournemouth FA Cup - II Rd Illum Accrington v Yeovil Bury v Luton Cambridge v Mansfield MK Dons v Chesterfield Oldham v Doncaster Oxford Utd v Tranmere Preston v Shrewsbury Sheff Utd v Plymouth Wrexham v Maidstone Utd Għada Gateshead v Warrington T. Aldershot v Rochdale Barnsley v Chester Bradford v Dartford Bristol City v Telford Cheltenham v Dover Scunthorpe v Worcester C Southport v Eastleigh Wycombe v Wimbledon Colchester v Peterborough League Two Exeter v Burton Premiership Skoċċiż Illum Motherwell v Celtic Aberdeen v Hamilton Dundee v Inverness CT Partick Thistle v Kilmarnock St Mirren v St Johnstone Championship Skoċċiż Alloa v Dumbarton Falkirk v Hibernian Hearts v Queen of Sth Raith Rovers v Livingston Rangers v Cowdenbeath I Div Brechin v Airdrieonians Dunfermline v Ayr Stenhousemuir v Forfar Stirling v Peterhead Stranraer v Morton II Div Albion v Elgin Arbroath v Annan Athletic Berwick v Clyde East Fife v Montrose Queen’s Park v East Stirling
Alan Pardew qed jittama li Newcastle United jistgħu jagħtu dik li jħoss, tkun daqqa ta’ ħarta lil-liders tal-Premier League Chelsea. It-tim ta’ Mourinho għadu mhux megħlub fil-kompetizzjoni dan l-istaġun u jmur St. James Park b’sitt putni vantaġġ fuq iċChampions renjanti Manchester City. Il-bidu eċċellenti li kellhom dan l-istaġun wassal biex wieħed jiddubita jekk it-tim ta’ Mourinho hux se jkun kapaċi jagħmel dak li għamlu Arsenal meta rebħu lkampjonat fl-istaġun 2003-04 mingħajr telfa. Madankollu l-istorja tindika li l-vjaġġ lejn il-majjistral fi tmiem il-ġimgħa, jirrappreżenta ostaklu qwwi għal Mourinho għaliex ilPortugiż qatt ma rebaħ logħba mill-Premier League f’St. James Park. Il-klabb minn Londra kien megħklub 2-0 fl-istess konfront listaġun li għadda, għalkemm lawtur tat-tieni gowl dakinhar, Loic Remy, issa jinsab ma’ Chelsea. Newcastle ġejjin minn telfa waħda fl-aħħar disa’ partiti filkompetizzjonijiet kollha u wara d-draw 1-1 f’nofs il-ġimgħa kontra Burnley, Pardew jemmen li lplejers tiegħu kapaċi jsibu ddgħufija fit-tim eċċellenti ta’ Chelsea. “Mentalment ninsabu b’saħħitna u għandna moral għoli. Qed nitgħallmu min logħba għal oħra. Issa rridu nheddu lil Chelsea għaliex hu tim qawwi u organizzat,” qal Pardew. Madankollu Newcastle għandhom serje ta’ plejers imweġġgħin. Fabricio Coloccini għadu barra wara li tilef l-aħħar żewġ partiti, il-gowlkiper Tim Krul ukoll għadu barra u Rolando Aaron għadu dubjuż. Barra dan għadhom barra wkoll Ryan Taylor, Gabriel Obertan u Siem de Jong.
Mourinho intant se jkollu lura lill-aqwa skorer Diego Costa li kontra Tottenham kien sospiż. Iddifensur Nemanja Matic hu sospiż waqt li d-difensur Gary Cahill jidher li hu tajjeb wara daqqa f’rasu kontra Spurs. Stevan Jovetic wissa lil Manchester City biex ma jwaqqfux il-pressjoni li qed jagħmlu fuq Chelsea hekk kif iċChampions jilqgħu lil Everton. Wara perjodu ftit imqalleb matul Ottubru u l-bidu ta’ Novembru, it-tim ta’ Manuel Pellegrini reġa’ sab il-forma u kiseb erba’ rebħiet konsekuttivi li bihom qabeż fit-tieni post. Dan grazzi wkoll għall-forma ta’ Sergio Aguero li skorja hat-trick fir-rebħa 4-1 fuq Sunderland. Għal Everton dan hu ċ-ċans li jtemmu perjodu negattiv li laħaqw il-qofol tiegħu bid-draw 1-1 ma’ Hull City l-Erbgħa. It-tim ta’ Roberto Martinez qed jarmi l-vantaġġ f’partiti li kellu jirbaħ u wara l-ħames post miksub l-istaġun li għadda issa jinsabu fil-11-il post. Darren Gibson, Steven Naismith u James McCarthy kollha huma dubjużi għal Martinez waqt li City se jkunu mingħajr il-captain Vincent Kompany li għadu bi problemi fil-hamstring.
Il-manager ta’ Mancnester United Louis Van Gaal kien mgħarraf li m’għandux limitu fuq kemm jista’ jonfoq jekk irid itejjeb l-iskwadra. Van Gaal nefaq 150 sterlina matul is-sajf inkluż rekord Britanniku ta’ 59.7 miljuni fuq Angel Di Maria imma xorta jinsabu 11-il punt wara Chelsea filPremier. Il-midfielder difensiv Kevin Strootman, u d-difensuri Mats
Ayoze Perez ta’ Newcastle, wieħed mill-plejer sli jista’ jgġin biex jagħti dispjaċir lil Chelsea
aħħar seba’ partiti fil-kampjonat. B’riżulat ta’ dan il-manager Gus Poyet mistenni li jagħmel xi tibdil b’Adam Johnson u Wes Brown lura fl-iskwadra speċjalment li Sebastian Coates ma jistax jilgħab kontra l-klabb oriġinali tiegħu.
Ikomplu bir-rebħ Liverpool ukoll se jimmiraw li jkomplu bir-rebħ u jiksbu t-tielet rebħa konsekuttiva fil-Premier meta jilqgħu lil Sunderland. Rodgers se jerġa’ jkun mingħajr Daniel Sturridge u Mario Balotelli imma Philippe Coutinho u Jose Enrique għandhom jirritornaw fl-iskwadra wara problemi bl-irkoppa u Mamadou Sakho rritorna għat-taħriġ it-Tlieta. Sunderland wara li żammew lil Chelsea 0-0 is-Sibt, kienu megħluba 4-1 minn Manchester City f’nofs il-ġimgħa u se jmorru Anfield b’punt wieħed biss mill-
Derby ieħor Tottenham se jkunu qed jilqgħu lil Crystal Palace f’derby ieħor ta’ Londra fejn Neil Warnock qal li jrid ripetizzjoni tal-wirja li Palace taw għand Swansea City meta rkupraw minn gowl minn taħt biex ħadu draw 1-1 fil-Liberty Stadium. It-tim ta’ Warnock ma kienx kapaċi jżomm l-istess ritmu fl-aħħar ħarġa u tilef 1-0 kontra Aston Villa matul il-ġimgħa. Serje negattiva u rebħa biss flaħħar tmien partiti ħalliet lil Palace fil-15-il post. Imma Tottenham ukoll kienu megħluba 3-0 minn Chelsea fost il-ġimgħa wara rimonta mill-aqwa kontra Everton tliet ijiem qabel u Warnock jaf li Palace iridu jgħollu l-livell biex jieħdu xi ħaġa.
L-istaġun li għadda Tottenham kisbu double fuq Palace u qed jittamaw li jiskbu t-tieni rebħa f’darhom fi spazju ta’ sitt’ijiem. Hull City jilqgħu lil West Brom bi Steve Bruce determinat li jibda dak li sejjaħlu ‘xahar deċiżiv’ blaħjar mod possibli għal Hull City. It-tim ta’ Bruce waqqaf serje negattiva ta’ erba’ telfiet konsekuttivi bi draw 1-1 għand Everton l-Erbgħa. Dan ir-riżultat ħalla lit-tim minn Yorkshire barra mill-aħħar tlieta bid-differenza ta’ gowls u Bruce jinsab ħerqan li jkomplu jibnu fuqu. West Brom jinsabu biss punt fuq Hull fis-16-il post wara telfa 2-1 kontra West Ham li kienet ukoll ir-raba’ telfa konsekuttiva. Hull se jkunu mingħajr l-internazzjonali tas-Senegal Mohamed Diame waqt li Gaston Ramirez hu sospiż. Għal Bruce jista’ jirritorna linternazzjonali tal-Urugwaj Abel Hernandez wara li tilef l-aħħar żewġ partiti minħabba t-twelid tal-ewwel wild tiegħu.
Hummels u Diego Godin kollha huma fil-mira ta’ United. Madankollu l-Kap Eżekuttiv Ed Woodward diġà qal li f’Jannar United mhux se jkunu qed iraqqu l-pannu. “Għandna l-miri u qed inħarsu lejn is-sajf li ġej. Jekk xi ħadd minnhom, ikun disponibbli f’Jannar, li hi rari, nikkunsidraw li nieħdu azzjoni.” Sorsi viċin United qalu li ma jaħsbux li Roma se jħallu lill-
internazzjonali Olandiż Strootman jitlaq ladarba qed jisfidaw għas-Serie A waqt li Borussia Dortmund jinsabu fizzona relegation u għadhom fiċChampions League u mhux se jħallu lil Hummels jitlaq għalissa. Ta’ 28 sena Godin ma’ Atletico Madrid għad għandu ċans li jerġa’ jirbaħ il-kampjonat u għadhom fiċ-Champions League ukoll.
Van Gaal se jitħalla wkoll jiddeċiedi l-futur ta’ difensuri ta’ United, Rafael, Phil Jones, Chris Smalling, Jonny Evans u lattakkant Robin van Persie li kollha se jintemmilhom il-kuntratt fi tmiem l-istaġun. Il-klabb mistenni li jibda negozjati mal-gowlkiper De Gea li wkoll hu mingħajr kuntratt wara l-2016 waqt li l-midfielder Michael Carrick mistenni jkun offrtu kuntratt ġdid.
Man Utd jistgħu jixtru kemm iridu
www.maltarightnow.com
32
Is-Sibt, 6 ta’ Diċembru, 2014
LOKALI
Il-President ta’ Malta Marie Louise Coleiro Preca lbieraħ għamlet l-ewwel żjara uffiċjali tagħha fid-Dar Ċentrali tal-Partit Nazzjonalista. Il-President kienet mistiedna mill-Kap tal-Oppożizzjoni u tal-PN Simon Busuttil biex tiltaqa’ mal-uffiċjali, fosthom is-Segretarju Ġenerali Chris Said u anke mal-ħaddiema u l-voluntieri li kienu għaddejjin bl-aħħar preparamenti għall-attività “Misraħ il-Milied” li fetħet ilbieraħ filgħaxija. Il-President fissret kif kienet ħerqana għal din l-ewwel żjara tagħha fid-Dar Ċentrali bħala President għaliex temmen li bil-kariga tagħha tista’ tgħaqqad in-nies minkejja t-twemmin politiku differenti tagħhom speċjalment fi żmien il-Milied, żmien li għandu jġib l-għaqda. (Ritratt: Martin Agius)
Inawgurat il-proġett tax-Xatt taż-Żewwieqa f’Għawdex Proġett li sar minn Gvern Nazzjonalista b’fondi Ewropej
Il-proġett tax-Xatt tażŻewwieqa fil-Port tal-Imġarr f’Għawdex kien inawgurat din il-ġimgħa wara li kien inbeda u prattikament tlesta fi żmien Gvern Nazzjonalista b’investiment minn fondi tal-Unjoni Ewropea. Il-proġett tax-Xatt tażŻewwieqa hu mibni fuq ilkunċett li jżomm il-karatteristiċi uniċi li għandu l-Port tal-Imġarr u jibdel zoni abbandunati u mhux aċċessibbli f’zoni modernizzati u ta’ rikreazzjoni li issa jistgħu jitgawdew mill-familji Għawdxin u Maltin, u mill-eluf ta’ turisti li jżuru Għawdex. Minbarra t-tisbiħ tal-belvedere u tal-inħawi, inkluż il-pjazza, twaqqfu faċilitajiet ġodda bħal parkeġġ u toilets ġodda. F’Xatt iż-Żewwieqa qed tiġi esibita wkoll id-dgħajsa tal-latini ‘Sacra Famiglia’ li nbniet fl-1933 bħala waħda miż-żewġ dgħajjes li kienu jipprovdu l-kuntatt bejn Malta u Għawdex. Din id-dgħajsa, l-unika waħda li fadal, ġiet restawrata. B’kollox dan il-
proġett fisser investiment ta’ kważi €5 miljun li €3.7 miljun minnhom ġew kofinanzjati millFond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali. F’kumment lill-ġurnal ‘InNazzjon’, il-Kelliema talOppożizzjoni għal Għawdex Giovanna Debono tkellmet dwar
l-impenn tal-Gvern Nazzjonalista biex fl-aħħar snin l-Għawdxin ingħataw faċilitajiet imtejba u iktar modernizzati f’zoni turistiċi. Kien għalhekk li kienet identifikata z-zona taż-Żewwieqa biex tkun modernizzata u fiha jsir linvestiment meħtieġ.
Giovanna Debono qalet li lproġett jinkludi faċilitajiet għassajjieda, għas-sidien tal-jottijiet, għar-ristoranti, għall-ħwienet kif ukoll uffiċċji għall-Awtorità Marittima. Flimkien ma’ dawn, hemm ukoll faċilitajiet għallfamilji u postijiet ġodda li fihom il-familji jistgħu jgħaddu ħin ta’
Id-dgħajsa tal-latini ‘Sacra Famiglia’ – l-unika waħda li għad fadal – tinsab esibita bħala parti mill-proġett wara li ġiet restawrata b’mod estensiv (Ritratt: DOI, George Scerri)
rilassament. Il-Kelliema tal-Oppożizzjoni Giovanna Debono semmiet kif dan il-proġett għandu jkun ikkunsidrat bħala parti mir-riġenerazzjoni ta’ Għawdex u lproġetti kbar li wettaq Gvern Nazzjonalista, li jinkludu fost oħrajn investiment fl-edukazzjoni, fit-turiżmu, fl-ambjent bħat-tisbiħ ta’ Villa Rundle, irrestawr taċ-Ċittadella u postijiet storiċi, l-investiment fis-saħħa u fis-servizzi ġodda fl-Isptar Ġenerali ta’ Għawdex, fit-terminals taċ-Ċirkewwa u l-Imġarr u fl-introduzzjoni tal-kunċett EkoGħawdex. Giovanna Debono qalet li qabel l-aħħar elezzjoni l-Gvern Nazzjonalista kien kważi lesta dan il-proġett li kien fadallu biss l-aħħar irtokki.