It-tne[[ija tal-Kummissarju Peter Paul Zammit
IL-GVERN MA JG{IDX G{ALIEX 10 – 7 – 2014
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 10 ta’ Lulju, 2014
2
LOKALI
Qatt m’g[andu jintesa l-element uman f’ka]ijiet dwar abbu] mid-droga L-element uman fil-ka]ijiet dwar abbu] mid-droga m’g[andu qatt jintesa. F’dawn il-ka]ijiet jid[lu [afna emozzjonijiet u lakbar preokupazzjoni tieg[i dejjem kienet dwar kemm i]]ag[a]ag[ b’kondotta kriminali se jsibu x-xog[ol. Dan id-diskors u l-appell saru fl-a[[ar diskors li sar fil-Qorti mill-Im[allef Lawrence Quintano li rtira bl-età. Huwa sostna li m’hemm xejn ag[ar minn ]ag[a]ug[ fl-a[jar tieg[u li jkun [are; mill-[abs u jiskopri li jkun kisser [ajtu. Qal li mhux fa/li li hu kien ikun qed jikteb sentenza fissig[at bikrin ta’ filg[odu meta kien ikollu akku]at jitlob g[al g[ajnuna, jew missier li jis[aq g[all-;ustizzja min[abba li jkun tilef iben jew bint min[abba ddroga. “Ma tistax tiddiskrimina, trid timxi mal-li;i,” qal l-Im[allef li ammetta li xi kultant huwa
Libjan fil-periklu tal-mewt
Libjan ta’ 29 sena residenti {al Far jinsab f’qag[da kritika wara li ltaqa’ ma’ diffikultajiet waqt li kien qed jg[um fil-Bajja s-Sabi[a, mag[rufa a[jar b[ala Pretty Bay, f’Bir]ebbu;a. Ir-ra;el kien assistit minn [abib tieg[u u ]ew; Maltin li wassluh sal-bajja fejn ing[ata lewwel g[ajnuna minn tim mediku mill-Isptar Mater Dei. Il-pulizija qalet li l-ka] se[[ nhar it-Tlieta waranofsinhar, u l-Libjan ittie[ed lejn l-isptar b’ambulanza fejn kien /ertifikat li jinsab fil-periklu tal-mewt.
Mhux qed ting[ata attenzjoni bi]]ejjed fuq in-nuqqas ta’ ri]orsi umani fil-;udikatura – L-Im[allef Lawrence Quintano
diffi/li li jikkontrolla l-emozzjonijiet ta’ xi [add. Huwa dejjem ta’ sodisfazzjon li wie[ed jara persuni jirriformaw, isibu xxog[ol, u f’sa[[ithom. “Anke kriminali kbar jistg[u jibdew jaraw id-dawl xi drabi, bil-problema prin/ipali tkun li qatt ma kellhom lil xi [add jiggwidahom. Nemmen li appelli mill-Qrati tal-Ma;istrati jibdew jinstemg[u minn tliet Im[allfin minflok minn wie[ed. “Problema kbira li qed tiffa//a l-Qorti hija li mhux qed ting[ata attenzjoni bi]]ejjed fuq innuqqas ta’ ri]orsi umani fil;udikatura”, qal l-Im[allef Quintano. Huwa kompla jg[id li kull
Gvern jiffa//a l-istess problemi finanzjarji biex jibbilan/ja lba;it, i]da irid isir aktar biex ilproblema ti;i indirizzata. L-Im[allef Quintano qal ukoll li l-esperjenza tieg[u fil-Qorti Kriminali u tal-Appell Kriminali Inferjuri kienet g[alih sabi[a u wa[da sorprendenti. Fost l-esperjenza huwa semma ka] ta’ tfajla li kellha diversi problemi u llum qatg[et il-vizzji kollha. L-Im[allef Quintano rringrazzja lill-avukati kollha li dehru quddiemu g[al kemm ilu jservi g[al dawn l-a[[ar 11-il sena u nofs talli urew mieg[u. Irringrazzja wkoll lil dawk kollha li jag[mlu parti mill-;udikatura, lill-istaff kollu tal-Qorti minn fuq s’isfel u
L-Im[allef Lawrence Quintano qal fl-a[[ar indirizz tieg[u qabel ma rtira bil-pensjoni, li anke kriminali kbar jistg[u jibdew jaraw id-dawl xi drabi
l-istaff tieg[u personali. Irringrazzja wkoll lil dawk ilpersuni li jitolbu g[alih u lillmembri tal-familja tieg[u li qal [adu pa/enzja bih mhux biss fil;udikatura i]da wkoll meta kien iservi fl-uffi//ju tal-Avukat :enerali. Huwa rringrazzja wkoll lillPrim Ministru li [a azzjoni immedjata biex ikun xi forma ta’
sigurtà, u b[al kanon/i ta’ Birkirkara, tirba[ il-bokkla l-qattusa tieg[u, Simba li dejjem ikkalmatu bil-pre]enza tag[ha f’mumenti ta’ tensjoni kbira. Qal li kellha l-istint li tintefa’ minn tulha fuq pro/ess kull meta kien jidhrilha li l-pro/ess ried aktar studju jew meta jfettlilha tistrie[ fuqu bil-lampa tixg[el dirett fuqha biex i]ommha s[una.
Jinqabad u jammetti li seraq kwantità ta’ deheb u je[el sentejn [abs ...u jitlef depo]itu ta’ €4,000 b’rabta ma’ erba’ ka]ijiet o[rajn pendenti Wara li l-Pulizija arrestat ]ew;t ir;iel minn Birkirkata wara li qabdithom fil-fatt [er;in minn residenza li kienu g[adhom kemm serqu minnha, Josef Buttigieg ta’ 34 sena mag[ruf b[ala ‘Il-Qasba’ ammetta l-akku]i li kien wie[ed mill-[allelin u ;ie kkundannat sentejn [abs, u tilef l-4,000 ewro fi ple;; li kellu fuq ka]ijiet o[ra. Minn na[a tieg[u Francis
Formosa ta’ 43 sena, mlaqqam ‘Putatti’, m’ammettiex l-akku]i kontrih i]da t-talba tieg[u g[al libertà provi]orja kienet mi/[uda mill-Ma;istrat Audrey Demicoli min[abba nuqqas ta’ affidabbiltà. Il-ka] se[[ nhar it-Tlieta li g[addew g[all-[abta ta’ nofsinhar fil-Mellie[a, g[ad-dannu ta’ Carmen Van Der Weerden ta’ 69 sena, li dak il-[in ma kinitx id-
dar. Kien membru tal-Korp talPulizija li nnota affarijiet mhux tas-soltu, u anke g[araf lillakku]ati li huma mag[rufa sew mal-Pulizija. L-ir;iel dehru [er;in mir-residenza billi qab]u [ajt li jag[ti g[al Triq Earl Newton. L-ammont ta’ deheb kien wie[ed kbir li jaqbe] 2,333 ewro, tant li wie[ed mill-ir;iel
kellu fuqu baskett bl-affarijiet misruqa. Buttigieg wa[du ammetta li kiser il-kundizzjonijiet tal-libertà provi]orja diversi drabi minn erba’ ka]ijiet li nstemg[u quddiem erba’ Ma;istrtati differenti. L-Ispetturi Maurice Curmi u Arthur Mercieca ressqu lill-ir;iel il-Qorti, filwaqt li g[all-akku]ati deher l-Avukat Anthony Stellini.
www.maltarightnow.com
Il-{amis,10 ta’ Lulju, 2014
3
LOKALI
Ftehim ie[or bejn Malta u /-?ina Media mag[]ula takkumpanja lill-PM f’Beijing Il-Gvern Malti u l-Gvern ?ini] iffirmaw ftehim ie[or ta’ koperazzjoni ta’ [ames snin li ntqal li g[andu jkompli jintensifika r-relazzjonijiet bejn i]-]ew; pajji]i. Il-ftehim kien iffirmat ilbiera[ waranofsinhar mill-Vi/i Prim Ministru Malti Louis Grech u lVici Ministru g[all-Affarijiet Barranin ?ini] Zhang Yesui, filpre]enza tal-Prim Ministru Malti Joseph Muscat u l-Prim Ministru ?ini] Li Keqiang, fisSala tal-Poplu fil-kapitali ?ini]a, Beijing. Il-ftehim ikopri koperazzjoni fl-oqsma tal-avjazzjoni, servizzi finanzjarji, turi]mu u pro;etti infrastrutturali u tal-ener;ija b’investiment ?ini]. Il-ftehim jinkludi wkoll skambju bejn istituzzjonijiet ta’ tag[lim u ri/erka. Bi klassijiet apposta f’/erti skejjel biex jippromwovu t-tag[lim tal-ilsien ?ini] u biex universitajiet ?ini]i jkunu jistg[u jift[u kampus filMediterran. Dan hu l-a[[ar minn sensiela ta’ ftehim bejn Malta u /-?ina f’dawn l-a[[ar xhur fosthom ilftehim mal-kumpanija statali China Power Investments li permezz tieg[u xtrat 33% talEnemalta u l-kontroll tal-iktar impjant ;did tal-Enemalta li nbena mill-BWSC. Kif ukoll il-ftehim ma’ kumpanija o[ra ?ni]a biex tag[mel studju dwar il-bini ta’ pont bejn Malta u G[awdex – li skont rapporti, waqt li kien f’Beijing, il-Prim Ministru Malti ddiskuta mag[ha l-possibbiltà li tid[ol g[al aktar pro;etti f’pajji]na. Il-media Maltija li akkumpanjat lill-Prim Ministru f’din i]]jara uffi/jali kienet tinkludi lillPBS, The Times of Malta u Maltatoday li kienu mistednin b’mod esklussiv mill-Uffi//ju tal-Prim Ministru. Dan wassal biex il-;urnal The Malta Independent jirrapporta li l-Uffi//ju tal-Prim Ministru mhux se jibqa’ jistieden lillmedia kollha g[all-impenji uffi/jali tieg[u barra mill-pajji] i]da se jkunu mistiedna biss /erti media mag[]ula. Din il-policy l-;dida kienet ikkonfermata mill-Kap talKomunikazzjoni tal-Gvern, Kurt Farrugia.
Il-Kap tal-Oppo]izzjoni Simon Busuttil qal li l-awtonomija u l-indipendenza tat-trade unions f’pajji]na hi essenzjali u ta’ valur kbir g[ad-demokrazija
Il-Grupp Parlamentari tal-PN jiltaqa’ mal-U{M Il-Grupp Parlamentari talOppo]izzjoni ltaqa’ mal-uffi/jali tal-Union [addiema Mag[qudin (U{M) fil-bini tal-union, filFurjana. Il-Kap tal-Partit Nazzjonalista u Kap talOppo]izzjoni Simon Busuttil qal li din hi l-ewwel darba li l-grupp parlamentari s[i[ qed i]ur wa[da mill-g[aqdiet ewlenin talimsie[ba so/jali f’pajji]na. Din il-laqg[a turi li b[ala partit
verament qeg[din ninfet[u aktar sabiex inkunu vi/in g[an-nies, sa[aq Simon Busuttil. Il-Kap tal-Oppo]izzjoni qal li lPartit Nazzjonalista se jibqa’ j[ares lejn l-awtonomija u lindipendenza tat-trade unions f’pajji]na. “Din hi essenzjali u ta’ valur kbir g[ad-demokrazija. G[aldaqstant, se nibqg[u nirrikonoxxu l-awtonomija u lindipendenza tal-U[M biex ikoll-
na demokrazija aktar b’sa[[itha,” tenna Simon Busuttil. Is-Segretarju ;enerali tal-U{M Josef Vella, qal li huwa unur g[all-U[M li d-deputati kollha tal-Partit Nazzjonalista attendew g[al din il-laqg[a. Hu fisser kif dan hu kru/jali g[all-pro/ess ta’ djalogu so/jali xieraq f’pajji]na. Josef Vella qal li l-iskambju tax-xog[ol bejn il-politi/i u lunions g[andu jissa[[a[ u appel-
la biex fil-futur jersqu aktar filqrib fil-[idma tag[hom. Josef Vella enfasizza li fix-xog[ol tag[hom it-trade unions g[andhom jibqg[u newtrali u indipendenti. Dan sabiex ikunu jistg[u jiddefendu lill-[addiema l-ewwel u qabel kollox. Is-Segretarju ;enerali tal-U[M appella biex din il-laqg[a tkun segwita b’aktar laqg[at b’sens ta’ servizz.
L-i]bilan/ tal-Gvern ji]died b’€25 miljun Skont i/-/ifri li l-Gvern jibg[at lill-Kummissjoni Ewropea biex fuqhom ti]gura li pajji]na ma jaqbi]x il-livelli stabbiliti tali]bilan/, bejn Jannar 2014 u Marzu 2014 l-i]bilan/ fil-finanzi tal-Gvern ]died b’25 miljun ewro (aktar minn 23%) meta mqabbel mal-istess tliet xhur tal-2013, li kienu l-a[[ar tliet xhur ta’ Gvern Nazzjonalista. Il-livelli stabbiliti skont irregolamenti tal-UE jitolbu li li]bilan/ irid jin]amm ta[t it-3% tal-Prodott Gross Domestiku biex ma jitti[dux passi kontra pajji]na.
Dawn i/-/ifri uffi/jali, ippubblikati mill-Uffi//ju Nazzjonali tal-Istatistika (NSO) juru li flewwel kwart tal-2014, l-i]bilan/ fil-finanzi tal-Gvern kien jammonta g[al 132.5 miljun ewro. Dan kien dovut g[all-fatt li sew id-d[ul kif ukoll in-nefqa talGvern ]diedu. L-infieq ]died b’aktar middoppju milli ]died id-d[ul, filwaqt li d-d[ul tal-Gvern bejn Jannar 2014 u Marzu 2014 ]died b’19-il miljun ewro (2.9%), innefqa ]diedet b’44 miljun ewro (5.7%) fuq l-ewwel kwart tal2013.
Id-d[ul fi tmiem Marzu 2014, kien fil-livell ta’ 687 miljun ewro. Il-Gvern da[[al aktar mittaxxi fuq il-produzzjoni u limportazzjoni u mill-kontribuzzjonijiet so/jali, i]da naqas idd[ul mill-Income Tax. Dan juri li kien hawn anqas nies ja[dmu f’pajji]na. In-nefqa li kienet fil-livell ta’ 819-il miljun ewro, ]diedet filbenefi//ji so/jali u fost l-o[rajn fil-pagi ta/-?ivil, li tikkonferma ]-]ieda fl-impjiegi malGvern,fejn irri]ultat ]ieda ta’ ftit aktar minn 18-il miljun ewro. L-istatistika tag[ti wkoll
rendikont ta’ kif ]died l-i]bilan/ fl-a[[ar sena s[i[a, l-2013. Listatistika turi li f’kull kwart tal2013, l-i]bilan/ dejjem ]died meta mqabbel mal-istess tliet xhur fl-2012. L-aktar darba li ]died, b’10%, kien bejn Lulju u Settembru. Meta wie[ed jo[ro; it-total tas-sena s[i[a, l-NSO jg[id li fi tmiem l-2013 l-i]bilan/ fil-finanzi tal-Gvern kien fil-livell ta’ 204 miljun ewro (]ieda ta’ 6.3% fuq l-2012). Fl-a[[ar ta’ Marzu 2014, iddejn nazzjonali qabe] il-5.5 biljun ewro, wara li ]died bi 330 miljun ewro fuq sena qabel.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 10 ta’ Lulju, 2014
4
LOKALI
Jitilfu l-fidu/ja fil-Bord tal-Governanza wara d-de/i]joni dwar is-Sindku Laburista Quinton Scerri Il-President tas-Sezzjoni Kunsillieri tal-Partit Laburista, Mario Fava, jattakka qatta’ bla [abel lill-Bord tal-Governanza tal-Kunsilli Lokali u g[amilha /ara li m’g[andux fidu/ja fittmexxija ta’ dan il-bord li sab lisSindku Laburista ta’ {a]-}abbar, Quinton Scerri, u lill-Kunsill Lokali b’ma;;oranza Laburista li kien imexxi [ati ta’ numru ta’ irregolaritajiet; de/i]joni li wasslet biex Scerri rri]enja minn dan il-Kunsill Lokali. Fuq Facebook Mario Fava, li kien hu stess li talab li s-sitwazzjoni fil-Kunsill b’ma;;oranza Laburista ti;i investigata, g[amilha /ara li ma jaqbel xejn mal-mod kif wasal g[all-konklu]jonijiet tieg[u dan il-bord. “Il-Bord tal-Governanza, irremit tieg[u hu li jinvestiga u jag[ti konklu]jonijiet u mhux ikisser persuni,” kiteb Fava. Dan g[aliex skont hu, il-Bord [are; [afna konklu]jonijiet li ma kellhom x’jaqsmu xejn mal-allegazzjonijiet inizzjali li fuqhom saret it-talba u qal li min ji]balja m’g[andux ji;i m]ebla[. Minkejja li In-Nazzjon hu infurmat li l-amministrazzjoni Laburista qablet ma’ dan il-pass
ta’ Fava, f’daqqa wa[da, wara li [ar;et id-de/i]joni, esponenti ewlenin Laburisti [ar;u jattakkaw propju lil dan il-bord, bord li kien twaqqaf b’membri ma[tura millPartit Laburista stess. Anke l-President tal-Asso/jazzjoni tal-Kunsilli Lokali, Marc Sant, infexx f’attakk kontra dan il-bord meta f’post fuq Facebook qal li hemm b]onn li llum qabel g[ada naraw li ssir ;ustizzja ma’ min ja[seb li sar xi [a;a u hu ‘l fuq mil-li;i. Waqt li g[amilha /ara li mhux qed jirreferi g[al Quinton Scerri. Sant ma waqafx hawn, anzi filkummenti ta[t dan l-istatus qal li
qed jitkellem b’mod spe/ifiku [afna g[aliex “hemm qarnita li qed tag[mel [afna u [afna [sara meta din il-qarnita stess g[andha [afna xi xxomm ta[t idejha.” Sant ukoll jidher li tilef ilfidu/ja tieg[u f’dan il-bord li fla[[ar jiem ma tahx ra;un f’ka] ie[or, din id-darba dwar ilKunsill Lokali ta’ {al Lija fejn kien qed jilmenta li qed jinbidlu d-dati tal-laqg[at tal-Kunsill bla approvazzjoni, u li fil-minuti tallaqg[at kienu qed jitni]]lu affarijiet li ma ntqalux u ma jitni]]lux affarijiet li jkunu ntqalu. Jidher li l-mira ewlenija ta’ dawn l-attakki hu Ronnie
Pellegrini, eksuffi/jal tal-General Workers’ Union, li meta l-Partit Laburista kien fl-Oppo]izzjoni kien inkarigat propju millKunsilli Lokali u li kien propju gvern Laburista li [atru fuq ilBord tal-Governanza Lokali. Fir-rapport ta’ dan il-Bord, kien l-istess eks-Sindku Laburista Quinton Scerri li talab biex Pellegrini jkun riku]at, u allura ma jibqax jisma’ i]jed dan il-ka]. Madankollu Scerri kien naqas milli jg[id g[aliex talab dan, u kien allega wkoll li kien Pellegrini li instiga l-ka] kontrih. Dan wassal biex il-bord jitlob lixxhieda kollha biex jag[mlu dik-
jarazzjoni jekk Pellegrini kienx avvi/inahom. Huma /a[du lkoll. U fi status li kiteb l-istess Quinton Scerri wara li [are; ilverdett ta’ dan il-Bord, hu jag[mel riferenza /ara g[al Ronnie Pellegrini u wieg[ed li se ja[dem “bla waqfien biex f’pajji]na tispi//a darba g[al dejjem il-politika militanti tas-snin 80 li dan ir-rapport jikkonferma li w[ud g[adhom i[addnu sabiex ikissru lil dak u lil ie[or.” Quinton Scerri kiteb ukoll li b[alissa qed jie[u l-pariri legali kollha biex jie[u kull azzjoni legali kontra min, skont hu, ipprova j[ammgu u jinsulta l-vot qawwi u r-rieda ;enwina talpoplu }abbari. Il-Prim Ministru Joseph Muscat u d-Deputat Mexxej Laburista Tony Abela, li hu responsabbli mill-Kunsilli Lokali, kien ilhom minn Awwissu tal-2013 jippruvaw isolvu l-kwistjoni tal-Kunsill Lokali ta’ {a]-}abbar. Fil-fatt il-kunsillieri Laburisti f’{a]-}abbar ma ressqux vot ta’ sfidu/ja g[aliex l-istess Prim Ministru kien weg[edhom li se jie[u azzjoni hu. Madankollu dan l-attentat falla.
Dalli jinterpeta dikjarazzjonijiet li nstemg[u fil-Qorti Ewropea L-eks-Kummissarju Ewropew John Dalli lbiera[ filg[axija ppubblika stqarrija li fiha ta linterpretazzjoni tieg[u ta ’ diversi dikjarazzjonijiet li saru din il-;img[a fis-smig[ quddiem il-Qorti Ewropea. Fl - istqarrija , Dalli irrifera g[al diversi punti mqanqla fisseduti tal-Qorti u qal li Barroso ammetta li s-Segretarju :enerali Catherine Day kienet f’komunikazzjoni mal-OLAF dwar ir-rapport u li dan juri kemm mhux minnu li l - OLAF hi
indipendenti mill-Kummissjoni Ewropea. Hu kompla li dan jikkon tradixxi wkoll dikjarazzjonijiet li g[amel iktar kmieni Barroso. L-ex Kummissarju Dalli qal li hu ma ng[atax l-opportunità li jing[ata spjega konvin/enti min[abba li d-dettalji kienu qed jin[bewlu min[abba li Barroso rrifjuta li j[allih jaqra l-kontenut ta’ ittra jew li jara r-rapport. Hu qal li kieku ra r-rapport hu kien fa/ilment jag[ti spjega konvin/enti dwar il-laqg[at li
allegatament saru ma’ persuni mill-industrija tat-tabakk dwar l-akku]a marbuta mal-kuntatti ma’ Silvio Zammit, dwar l-evidenza li tpo;;iet flimkien minn Kessler u dwar il - mod kif se[[ew l - avvenimenti u li jirri]ultaw minn dikjarazzjonijiet ta’ Swedish Match u ESTOC. L-eks-Kummissarju Dalli qal li Barroso ammetta wkoll li hu lanqas [aseb li jfittex il-konfront ta’ skrutinju tar-rapport OLAF mill - Kumitat ta ’ Supervi]joni qabel ma [a
azzjoni fuqu. Fil-fatt, sostna John Dalli , Barroso ipprova jirredokola din l-idea. Fl - istqarrija tieg[u l - eks Kummissarju Dalli qal li Barroso kien jaf li r-rapport li kellu ming[and OLAF mhux se jkun b ’ sa[[tu bi]]ejjed u li Barrosso ken imbe]]a’ li anali]i mill - Kumitat ta ’ Skrutinju kienet i]]ommu milli jkomplu bil - [sieb tieg[u li jke//ih . Skont John Dalli , Barroso ammetta li hu ma tahx il-possibbiltà li jie[u parir legali bl-
isku]a li din kienet kwistjoni politika u mhux kwistjoni ta’ servizz. John Dalli qal li Barroso qal ukoll li kien mg[a;;el min[abba li seta’ jkun hemm min ji]vela , i]da kienet il Kummissjoni li kienet qed ti]evla l-informazzjoni. Fl-istqarrija, John Dalli jsostni li Barroso ltaqa’ diversi drabi mal - kollaboraturi immedjati tieg[u biex mag[hom jiddiskuti l-investigazzjoni tal-OLAF u l-possibbli azzjonijiet kontrih.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 10 ta’ Lulju, 2014
5
PARLAMENT
Ebda spjegazzjoni g[aliex A;ent u mhux Kummissarju minn pa;na 1
qabel l-elezzjoni ;enerali li g[addiet serva b[ala Prokuratur Legali tal-Partit Laburista. Id-dibattitu sar fin-nuqqas talPrim Ministru Joseph Muscat li kien jinsab f’Beijing fi/-?ina fejn iffirma ftehim ie[or malGvern ?ini]. Peter Paul Zammit immedjatament wara t-tne[[ija minn Kummissarju tal-Pulizija, ing[ata kariga ta[t ir-responsabbiltà tal-Prim Ministru Joseph Muscat. G[all-mistoqsijiet talOppo]izzjoni, il-Ministru Manuel Mallia qal li ma kienx jaf li l-eks-Kummissarju tal-Pulizija Peter Paul Zammit ma kienx qed jikkollabora mal-OLAF f’investigazzjonijiet ;odda li kienu qed isiru fil-konfront ta’ John Dalli, il-konsulent tal-Prim Ministru. Hu qal li sar jaf li Peter Paul Zammit ma kkollaborax malinvestigazzjonijiet tal-OLAF mill-ittri ppubblikati ta’ Giovanni Kessler. Fi tmiem l-istqarrija talMinistru li trattat pjani tal-Gvern g[al ristrutturar tal-Korp tal-
Pulizija, il-Kap tal-Oppo]izzjoni Simon Busuttil qal li l-Ministru Mallia naqas li jag[ti informazzjoni dwar domandi li f’dawn la[[ar jiem qed isiru mill-pubbliku. Simon Busuttil staqsa lillMinistru jg[id g[aliex ne[[a lil Peter Paul Zammit minn Kummissarju tal-Pulizija u g[aliex Ray Zammit in[atar b[ala A;ent Kummissarju u mhux b[ala Kummissarju. Domandi o[ra tal-Kap talOppo]izzjoni kienu dwar innuqqas ta’ Peter Paul Zammit li jonora l-li;ijiet Ewropej meta naqas li jikkollabora malUffi//ju tal-OLAF f’investigazzjonijiet ;odda fil-konfront taleks-Kummissarju Ewropew John Dalli, li llum hu konsulent talPrim Ministru Joseph Muscat. Il-Kap tal-Oppo]izzjoni talab lill-Ministru Mallia jg[id ukoll jekk hux kumbinazzjoni li ttne[[ija ta’ Peter Paul Zammit saret l-g[ada li ;iet ippubblikata l-ittra tad-Direttur tal-OLAF fejn semma n-nuqqasijiet min-na[a ta’ Peter Paul Zammit waqt li dan
L-eks-Kummissarju tal-Pulizija Peter Paul Zammit
kien jokkupa l-kariga ta’ Kummissarju tal-Pulizija. Id-Deputat Nazzjonalista Jason Azzopardi staqsa lill-Ministru Mallia, fost affarijiet o[ra, jekk kienx jaf li Peter Paul Zammit naqas li josserva l-li;i Ewropea u ma kkollaborax mal-OLAF. Staqsih ukoll jekk kienx hu li tah l-ordni. Domandi o[rajn diretti lillMinistru Manuel Mallia li ta[tu taqa’ r-responsabbiltà politika tal-Kummissarju tal-Pulizija, jekk hux se jassumi r-responsabbiltà politika b[al ksur tal-li;i Ewropea, dwar xiex inhi l-inves-
tigazzjoni l-;dida li l-OLAF trid tinvestiga fil-konfront ta’ John Dalli; u jekk il-Ministru Mallia hux se jag[ti l-assigurazzjoni li lA;ent Kummissarju l-;did Ray Zammit hux se jikkopera malOLAF. Simon Busuttil staqsa wkoll ta[t liema awtorità John Dalli, konsulent tal-Prim Ministru, bag[at messa;; lil Giovanni Kessler li jekk ji;i Malta ji;i arrestat; jekk il-Ministru Mallia jaqbilx li John Dalli kellu din lawtorità; u jekk il-President talKummissjoni Ewropea Josè Manuel Barroso wkoll ji;ix arrestat jekk illum ji;i Malta. Id-Deputat Nazzjonalista Carm Mifsud Bonnici qal li l-Ministru ma jistax jitfa’ t-tort fuq lamministrazzjoni pre/edenti meta kien il-Gvern pre]enti li ne[[a lil John Rizzo, persuna talaffari tag[ha, mit-tmexxija talKorp u po;;a persuna li [adet [afna de/i]jonijiet ]baljati. Fir-risposti tieg[u, il-Ministru Mallia qal li Peter Paul Zammit ma tne[[ix i]da saru diskussjonijiet wara li esprima x-xewqa li
ma jibqax iservi fil-Korp talPulizija. Hu qal li kien lest li jag[ti servizz fi/-?ivil. Fil-fatt hu se jie[u [sieb is-sigurtà f’avvenimenti importanti u se jkun ta[t ir-responsabbiltà talUffi//ju tal-Prim Ministru. Il-Ministru Manuel Mallia ma tax risposta g[aliex Ray Zammit in[atar b[ala A;ent Kummissarju. Manwel Mallia qabel ma’ su;;eriment li sar mill-Kap talOppo]izzjoni biex karigi importanti jsiru wara diskussjoni filParlament [alli jkun hemm aktar fidu/ja u trasparenza fix-xog[ol ta’ min ikun qed jokkupa dik il-kariga. Il-Ministru Mallia qal li ma jara xejn [a]in li ssir diskussjoni dwar din il-proposta. Il-Ministru Mallia ma tax irra;unijiet g[aliex Peter Paul Zammit tne[[a minn Kummissarju tal-Pulizija, i]da qal biss li ma tne[[ix min[abba li ma kkoperax fl-investigazzjonijiet ;odda fil-ka] ta’ John Dalli, waqt li tkellem fit-tul dwar ilpjan ta’ riformi li jrid iwettaq filKorp.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 10 ta’ Lulju, 2014
6
LOKALI
Abbozz tal-Politika Nazzjonali ta]-}g[a]ag[ L-Oppo]izzjoni ma ;ietx ikkonsultata Il-KSU qed jitlob lill-MUT, l-UMASA, lill-Università kif ukoll lill-Gvern biex jin;abru madwar mejda biex isibu soluzzjoni
Jerome Caruana Cilia
L-istudenti qed ji//a[[du mill-frott tal-[idma tag[hom
Abbozz tal-Politika Nazzjonali ta]-}g[a]ag[ li se tkopri l-perjodu bejn l-2015 u l2020 tnieda lbiera[ f’konferenza tal-a[barijiet fil-bini tal-A;enzija }g[a]ag[, f’Santa Venera. IlPolitika Nazzjonali ta]}g[a]ag[ g[andha g[an ewlieni li tag[ti appo;; li]-]g[a]ag[ ta’ bejn it-13 u t-30 sena. I]da minkejja li waqt il-konferenza stampa ntqal li x-xog[ol fuq dan l-abbozz beda s-sena li g[addiet meta s-Segretarju Parlamentari pre/edenti fforma kumitat li g[amel dan l-ewwel abbozz, u li kkonsulta ma’ diversi gruppi ta]-]g[a]ag[ u entitajiet o[ra, l-Oppo]izzjoni ma ;ietx ikkonsultata. F’kummenti ma’ dan il;urnal, il-Kelliem tal-Partit Nazzjonalista g[al dan il-qasam Robert Cutajar, sostna li lOppo]izzjoni xorta wa[da se tkun po]ittiva u kostruttiva. Il-Pjan Nazzjonali ta]}g[a]ag[ pre/edenti kien skada fl-a[[ar tal-2013 u g[aldaqstant pajji]na spi//a ming[ajr ebda strate;ija nazzjonali g[a]]g[a]ag[. Waqt din il-konferenza tala[barijiet t[abbar li l-abbozz talPolitika Nazzjonali ta]}g[a]ag[ issa huwa miftu[ g[all-konsultazzjoni. La dan huwa abbozz ifisser li mhux wie[ed finali. Il-konsultazzjoni se tinkludi wkoll seminar li g[alih se jkunu mistiedna fost l-o[rajn entitajiet u gruppi ta’ ]g[a]ag[ jew [addiema li ja[dmu ma]]g[a]ag[ biex huma wkoll ikunu parte/ipi f’din il-politika. Is-Segretarju Parlamentari responsabbli mi]-}g[a]ag[, Chris Agius, qal li l-Gvern jemmen li biex din il-Politika Nazzjonali ta]-}g[a]ag[ tkun effettiva tin[tie; li tkun imsejsa fuq /erti prin/ipji u livelli. Fl-istess attività tnediet ukoll pa;na fuq facebook bl-isem ta’ National Youth Policy Malta, li se sservi wkoll ta’ pjattaforma sabiex dawk kollha interessati jkunu jistg[u jag[mlu s-su;;erimenti tag[hom u jipparte/ipaw fil-konsultazzjoni.
Jintlaqtu mill-azzjonijiet industrijali wara li l-pakkett finanzjarju li offra l-Gvern lil-lecturers ;ie deskritt b[ala /ajta Il-Kunsill Studenti Universitarji (KSU) qal li jinsab inkwetat u m[asseb bis-sitwazzjoni kurrenti fejn l - istudenti Universitarji u dawk tal-Junior College qeg[din jintu]aw b[al pedini ta/ - /ess u qeg[din ji//a[[du mill-frott tal-[idma tag[hom u minn dak li hu bi dritt tag[hom , ji;ifieri r ri]ultati tal-e]amijiet.
Dan fid-dawl tal-fatt li l;img[a l-o[ra l-lecturers u lg[alliema tal-Università u talJunior College taw bidu g[al azzjonijiet industrijali wara li lpakkett finanzjarju li offrielhom il-Gvern ;ie deskritt b[ala /ajta. Fost id-direttivi li ng[ataw millunion tag[hom l-UMASA, kien hemm li ma ji;ux ippubblikati rri]ultati tal-istudenti – [lief
dawk li jinsabu fl-a[[ar sena. Il-KSU qed jg[id li min[abba din is-sitwazzjoni, studenti li g[andhom ippjanat biex imorru jistudjaw barra permezz tal-programm ERASMUS+ qed ikollhom problemi biex jimlew lapplikazzjonijiet, hemm l-istudenti li ma jafux jekk ;ewx promossi g[al sena o[ra, f’ka]ijiet ta’ re-sits jista’ ma jkunx hemm
bi]]ejjed ]mien biex l-istudenti jippreparaw g[alihom jew ma jkunx hemm bi]]ejjed ]mien g[ar-revizjoni tal-karta. G[alhekk il-KSU qed jitlob biex l-istudenti ma jibqg[ux ji;u u]ati u [e;;e; lill-MUT, lUMASA, lill-Universita’ kif wkoll lill-Gvern biex jin;abru madwar mejda biex isibu soluzzjoni.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 10 ta’ Lulju, 2014
7
SA{{A MENTALI
Ir-realtà tal-Young People’s Unit hi rifless ta’ dak li qed ji;ri fis-so/jetà Maltija G[andna r-realtà ta’ persuna ta’ 25 sena li [admet tlett ijiem biss f’[ajjitha, u tifel ta’ 14-il sena li fl-a[[ar sentejn ma marx skola. Tfajla ta’ 19-il sena li qattg[et nofs [ajjitha fl-Isptar Monte Carmeli qalet li trid tg[ix bil-g[ajnuna tas-servizzi so/jali. Hemm tfal li ma jridux imorru jg[ixu fid-dar tal-familja tag[hom imma jippreferu jibqg[u fl-isptar fejn isibu l-wens u l-im[abba. Dawn huma esperjenzi li tkellem dwarhom John Cachia, il-Kummissarju tas-Sa[[a Mentali u l-Anzjani, u li fissirhom b[ala t-tip ta’ ka]i li qed jitaqg[u mag[hom fil-Young People’s Unit (YPU) fl-Isptar Monte Carmeli. Il-Kummissarju tas-Sa[[a Mentali u l-Anzjani appella lillKumitat Parlamentari dwar isSa[[a dwar il-[tie;a ta’ aktar programmi biex il-[iliet tat-tfal jo[or;u aktar. Appella wkoll lillpoliti/i biex kul[add ja[dem flimkien. John Cachia kien qed jitkellem waqt laqg[a tal-Kumitat Parlamentari dwar is-Sa[[a li tmexxiet mid-Deputat Laburista Etienne Grech. Fil-laqg[a ;iet diskussa l-kura tas-sa[[a mentali fit-tfal fuq talba tad-Deputat Nazzjonalista Claudio Grech, ilKelliem tal-Oppo]izzjoni dwar is-Sa[[a. Il-Kummissarju tas-Sa[[a Mentali u l-Anzjani spjega li dak li qed ji;ri fil-YPU fl-Isptar Monte Carmeli hu rifless ta’ dak li qed ji;ri fis-so/jetà Maltija u fil-familji, fid-droga, l-alko[ol, il-vjolenza domestika kif ukoll dak li qed ji;ri mil-lat edukattiv hekk kif it-tfal jitilqu kmieni mill-iskola, kif ukoll il-kwistjoni tax-xog[ol u l-qg[ad. Clifton Grima, il-Kap E]ekuttiv tal-Isptar Monte Carmeli, g[amel pre]entazzjoni dwar issa[[a mentali fejn jid[lu t-tfal u l-adolexxenti. Hu kien meg[jun mill-psikjarta Anton Grech u minn Stephanie Xuereb. Stephanie Xuereb qalet li fla[[ar [ames snin kien hemm ]ieda fin-numru ta’ tfal ta’ ta[t it-18-il sena li dda[[lu fl-Isptar Monte Carmeli. Hi qalet li fl2013 kien hemm 52 tifel u tifla li dda[[lu fl-Isptar li tlieta biss minnhom kellhom inqas minn 11-il sena. Hi qalet li dawk ittfal li jkunu ;ejjin minn care order idumu iktar fl-Isptar g[all-kura. Stephanie Xuereb qalet li hemm b]onn ta’ strate;ija biex it-tfal jer;g[u lura fil-komunità
It-tfal li jing[ataw kura fl-Isptar Monte Carmeli huma persenta;; ]g[ir tat-tfal li g[andhom problemi ta’ sa[[a mentali g[aliex ilproblemi li hemm fl-iskejjel primarji fost tfal ]g[ar huma kbar [afna
}ieda fin-numru ta’ tfal ta[t it-18-il sena li dda[[lu fl-Isptar Monte Carmeli kemm jista’ jkun malajr. B[alissa s-separazzjoni bejn it-tfal flIsptar hi maqsuma skont l-età. Tfal li g[andhom inqas minn 11-il sena jin]ammu f’taqsima g[alihom u tfal ikbar jin]ammu f’taqsima o[ra. Hi qalet li flIsptar huma jing[ataw ukoll tag[lim minn g[alliema apposta u hemm tfal o[ra li jmorru fliskola tag[hom. Hi qalet li bniet adolexxenti jin]ammu fis-swali mal-pazjenti l-o[ra g[ax m’g[andhomx post partikulari g[alihom. Stephanie Xuereb qalet li hemm b]onn ikun hemm fa/ilitajiet a[jar g[at-tfal adolexxenti, kemm bniet kif ukoll subien. Qalet li hemm adolexxenti li jdumu f’Monte Carmeli min[abba li ma jkollhomx fejn jintbag[tu. Hi qalet li wie[ed irid jara l-[ti;iet tal-pazjent kif ukoll tal-familja tieg[u. Id-Deputat Nazzjonalista Claudio Grech staqsa dak li qed ji;ri b[alissa jaqbilx mal-proposti li qed jitressqu, u dan biex ma jkunx hemm ripetizzjoni ta’ dak li ;ara dan l-a[[ar meta tifel tpo;;a f’sala tal-adulti fl-Isptar Monte Carmeli. Fit-twe;iba tag[ha, Stephanie Xuereb qalet li b[alissa l-
awtoritajiet qed jaraw jekk hemmx b]onn li jinstab post ie[or biex l-adolexxenti jkollhom fa/ilitajiet a[jar. Anton Grech qal li fl-Isptar Monte Carmeli hemm taqsima g[al pazjenti adolexxenti imma ;ieli ma jkunx hemm post filYoung People’s Unit u g[alhekk ikollhom jintu]aw xi swali o[ra. :ieli jkun hemm tfal li jkollhom attentat ta’ self harm imma wara li jidda[[lu fl-isptar u jing[ataw il-kura ma jkunx hemm post fejn jistg[u jintbag[tu. F’din il-unit imorru tfal minn care order u anke dawk li jkollhom il-vizzju taddroga. B[alissa hemm working group bejn diversi Ministeri dwar kif jistg[u jkunu ffa//jati dawn il-problemi kif ukoll biex ikun hemm fa/ilità o[ra. B[ala waiting list, hemm ammont ta’ tul imma ka]i li jkunu ur;enti jkunu diskussi. Claudio Grech staqsa x’inhu ji;ri b[alissa mill-working group, imma ma ng[atax twe;iba g[al din il-mistoqsija. Id-Deputat Nazzjonalista Michael Gonzi staqsa jekk linfermiera li ja[dmu maladolexxenti humiex spe/jalizza-
ti. Staqsa wkoll jekk xi infermiera spe/jalizzati talbux li jkunu trasferiti. Anton Grech qal li hemm u[ud li huma spe/jalizzati, ji;ifieri 10 fil-mija, imma 90 fil-mija mhumiex spe/jalizzati u dawn jing[ataw ta[ri; apposta. Marion Saliba nursing officer responsabbli mill-YPU, qalet li ilha ta[dem 18-il sena fil-YPU u 21 sena ta[dem fil-qasam tassa[[a mentali. Fissret li b[alissa hemm diversi tfal li je[tie;u attenzjoni individwali li xorta qed jin]ammu fil-YPU. Marion Saliba qalet li x-xog[ol je[tie; ambjent a[jar, huma me[tie;a iktar nies u jrid ikun hemm struttura ;dida g[ax ilproblemi qed ji]diedu u l-pazjenti qed ikunu ta’ età i]g[ar. Helen D’Amato, ilKummissarju g[at-Tfal, qalet li meta pazjenti tfal jin]ammu fisswali tal-adulti jkun hemm problema g[at-tfal. Hi qalet li hu importanti li wie[ed jinnota lproblemi tat-tfal minn età ]g[ira. Qalet li hemm b]onn li jkun hemm crisis intervention team li jittratta lit-tfal b[alma hemm g[all-adulti fl-Isptar Mater Dei. Jirri]ulta li hemm 14-il tifel u tifla li m’g[andhomx b]onn jibqg[u fl-Isptar Monte Carmeli. Dawn ;ejjin minn ambjent diffi/li [afna fosthom minn kura istituzzjonali. G[alhekk hemm b]onn ta’ programm biex huma jkunu jistg[u jer;g[u jintegraw fis-so/jetà.
Dolores Gauci, li serviet b[ala Kap E]ekuttiv tal-Isptar Monte Carmeli qabel tne[[iet millGvern Laburista pre]enti, qalet li t-tfal li jing[ataw kura fl-Isptar huma persenta;; ]g[ir tat-tfal li g[andhom problemi ta’ sa[[a mentali. Hi sa[qet dwar il-b]onn li ledukazzjoni ting[ata rwol importanti imma l-problemi li hemm fliskejjel primarji fost tfal ]g[ar huma kbar [afna. Hi qalet li hemm 1,300 tfal li jattendu /-child guidance unit u li huma klijenti tas-servizzi so/jali. Dolores Cauci qalet li m’hemmx politika nazzjonali dwar is-sa[[a mentali li twassal biex jitfasslu listrate;iji. L-a[[ar li saret kien fis-sena 1994 u g[alhekk hemm b]onn li tkun riveduta. Hi qalet li l-Ministeri kollha jridu ja[dmu flimkien u hemm b]onn ikun hemm vi]joni u strate;iji. L-NGOs g[andhom rwol importanti u hemm b]onn ukoll li s-servizzi li qed jing[ataw ikunu riveduti. Id-Deputat Nazzjonalista Claudio Grech qal li wie[ed jirrealizza s-sensittività tas-sa[[a mentali fost it-tfal u qal li dwar ilkwistjoni tal-fa/ilitajiet dedikati g[all-kura tas-sa[[a mentali tattfal hemm qbil li din g[andha ting[ata prijorità, u tajjeb li lKumitat ji;bor ir-rakkomandazzjonijiet li tressqu. Hu qal li l-Oppo]izzjoni lesta tappo;;ja kull inizjattiva favur ilkura tas-sa[[a mentali.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 10 ta’ Lulju, 2014
8
QORTI
Akku]at b’sewqan perikolu] waqt Il-meteorolo;isti jistennew tliet snin li kellu l-li/enzja skwalifikata I]-]ag[]ug[ li tajjar tewmin jitressaq g[as-sitt darba g[as-sentenza l-Qorti fuq ka]i ta’ ksur ta’ li;i b’rabta mas-sewqan Maximillian Ciantar ta 24 Ciantar wie;eb mhux [ati g[al u kellhom jg[addu diversi sig[at mit-Tribunal Industrijali sena mill Marsa n]amm ta[t numru ta akku]i li jinkludu li biex huwa ji;i intra//at ’
-
arrest preventiv wara li tressaq ilQorti mixli li nhar it-Tlieta li g[adda g[all-[abta tal-11.30 a.m. g[amel [sara fuq ]ew; karozzi tal-g[amla Toyota u Ford Fiesta meta baqa’ die[el fihom u dan b’dannu g[al Joseph Catania u Karmenu D’Amato rispettivament u li offendiehom fil{amrun. Ciantar, li tressaq mill-Ispettur Robert Vella quddiem ilMa;istrat Audrey Demicoli, ;ie mixli b’sewqan perikolu] meta kellu l-li/enzja skwalifikata fuq ordni tal-Qorti. Hu ;ie mixli li wettaq dawn ir-reati bil-karozza li hija proprjetà ta’ ommu, u talmarka Renault.
’
g[amel [sara fuq ]ew; karozzi, li saq bla li/enzja u polza tal-assigurazzjoni, li kiser il-pa/i pubblika b’g[ajat u ;lied, li qal kliem indi/enti u oxxen li jikkonsisti f’dag[a, li hedded lill-vittmi li [abat mag[hom b’mod li [are; barra mil-limiti tal-provokazzjoni, u li kiser il-provedimenti tal-Qorti b’sentenza mog[tija lilu fl-1 ta’ Frar tal-2013 mill-Qorti tal-Ma;istrati. L-Ispettur Robert Vella qal li Ciantar g[andu l-problemi u allegatament wara l-[abta nstab fi stat [a]in [afna u li g[andu b]onn l-g[ajnuna. Qal li la lakku]at u lanqas il-familjari tieg[u ma kkoperaw mal-Pulizija
.
L-Avukat Joe Brincat g[amel talba g[all-libertà provi]orja ta’ Maximillian Ciantar, li g[arra;unijiet li spjega aktar qabel lIspettur Vella, u l-fatt li l-akku]at mhux affidabbli, ilProsekuzzjoni opponiet anke g[all-fatt li din kienet is-sitt okka]joni li Ciantar tressaq ilQorti, fuq ka]i ta’ ksur ta’ li;i li g[andu x’jaqsam mas-sewqan. Fl-2011 Maximillian Ciantar kien fl-a[barijiet meta kien ikkundannat sentejn [abs wara li kien tajjar tewmin bniet ta’ 11-il zebra-crossing sena fuq f’{’Attard. Ftit wara li [are; mill-[abs kien re;a’ kiser il-li;i fuq reati o[ra.
Il-Union {addiema Mag[qudin (U{M) kellha tirrikorri g[al pro/eduri Kostituzzjonali fil-Prim’Awla tal-Qorti ?ivili wara li numru ta’ [addiema meteorolo;isti, li permezz tal-union tag[hom kienu bdew pro/eduri fil-Qorti biex jie[du dak li hu dritt tag[hom, g[adhom jistennew sentenza li ilha pendenti g[al aktar minn tliet snin. Il-pro/eduri kienu e]awriti mit-Tribunal Industrijali i]da baqg[et ma ng[atax data g[assentenza, u g[alhekk wara dawn it-torturi kollha kemm il-union kif ukoll il-[addiem qed jitolbu lill-Qorti biex tordna [las f’danni favur tag[hom g[at-tbatija li huma ;arrbu tul dawn is-snin.
Wara s-sottomissjonijiet kollha relattivi g[at-tilwima, fid-29 ta’ Marzu tas-sena 2011 it-Tribunal iddifferixxa t-tilwima g[adde/i]joni finali ming[ajr ma appunta data g[all-g[oti tas-sentenza. Il-U{M qalet li minkejja li di;à g[addew aktar minn tliet snin mill-a[[ar seduta li saret, g[adha qatt ma ;iet appuntata data g[all-g[oti tad-de/i]joni. Dan minkejja d-diversi tentattivi u sforzi min-na[a tal-union sabiex ting[ata ra;uni g[al tali dewmien fl - g[oti tad de/i]joni, inklu] anke rikors li kien sar f’Settembru tas-sena 2013 u kif ukoll Protest :udizzjarju fid-29 ta’ Jannar ta’ din is-sena.
Jitolbu mhux biss kumpens f’danni materjali i]da wkoll danni morali g[all-vjolazzjoni li saret Minkejja li l-kaw]a ;iet differita g[as-sentenza, din baqg[et ma ng[atatx mhux biss g[addetriment tal-partijiet imma wkoll biex issir ;ustizzja. Ir-rikors Kostituzzjonali sar mill-U{M kontra l-Ministru g[ad-Djalogu So/jali, Affarijiet talKonsumatur u Libertajiet ?ivili; id-Direttur tax-Xog[ol; u sSegretarju g[at-Tribunal Industrijali. Kien fis-sena 2009 li l-U{M irre;istrat tilwima industrijali kontra l-Malta International Airport biex il-union tikkawtela l-po]izzjoni ta’ numru ta’ [addiema membri tag[ha li ja[dmu fil-po]izzjoni ta’ meteorolo;isti fi [dan l-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta. Is-seduti g[at-tilwima kienu nstemg[u quddiem Tribunal Industrijali mag[mul millAvukat Leslie Cuschieri b[ala Chairperson, flimkien ma’ Charles Magro u Joseph Farrugia b[ala membri mag[]ula. Il-U{M fir-rikors tag[ha qalet li mill-pro/essi jirri]ulta li hi minn dejjem qag[det g[al kull ordni tat-Tribunal sabiex tidher quddiemu. Li fis-seduti t-tribunal kellu l-opportunità kollha jisma’ l-ver]joni tal-fatti u l-provi kollha hekk kif ;ew ippre]entati quddiemu mill-partijiet sabiex jissostanzjaw il-po]izzjoni tag[hom.
Ir-rikors jg[id ukoll li minkejja l-isforzi kollha tal-union din baqg[et ming[ajr risposta bilkonsegwenza li d-dewmien talunion u tal-membri tag[ha kon/ernati baqg[u qatt ma ;ew indirizzati. Il-U{M u l-[addiema qalu li m’g[andhom l-ebda rimedju effettiv ie[or g[ajr li jitolbu lprotezzjoni u r-rimedju tal-Qorti kontra dan id-dewmien e//essiv min-na[a tat-Tribunal Industrijali. Il-U{M qed titlob li l-Qorti Kostituzzjonali tiddikjara li biddewmien biex ting[ata de/i]joni fit-tilwima bejn il-U{M u lMalta International Airport mitTribunal Industrijali, ;ew mittiefsa d-drittijiet g[al smig[ xieraq u fi ]mien ra;onevoli. Il-Qorti qed tintalab tidde/iedi li konsegwenza ta’ dan kollu se[[et vjolazzjoni tal-Artikolu 39 tal-Kostituzzjoni ta’ Malta u l-Artikolu 6 tal-Konvenzjoni Ewropea g[ad-Drittijiet talBniedem, u g[alhekk qed ti;i mitluba tag[ti dawk ir-rimedji li jidhrilha effettivi u opportuni fi//irkostanzi. Qed jintalab mhux biss kumpens konsistenti f’danni materjali, i]da ukoll danni morali g[all-vjolazzjoni li saret. Ir-rikors kien iffirmat millAvukati Ian Spiteri Bailey u Andrew Grima.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 10 ta’ Lulju, 2014
9
PARLAMENT
Messa;; qawwi tal-Parlament biex l-anzjani jkunu protetti L-appo;; tal-Parlament kollu favur emendi fil-Kodi/i Kriminali g[andu jag[milha /ara kemm is-so/jetà Maltija g[andha tara li jkun hemm protezzjoni akbar favur l-anzjani. Abbozz imressaq misSegretarju Parlamentari Justyne Caruana kif ukoll l-appo;; talOppo]izzjoni g[all-abbozz jag[mluha /ara li s-so/jetà Maltija trid toffri protezzjoni lillanzjani mill-abbu], li [afna drabi ji;i minn min g[andu lobbligu li joffri [arsien. Is-Segretarju Parlamentari Justyne Caruana ressqet g[atTieni Qari l-abbozz ta’ li;i li jemenda l-Kodi/i Kriminali. Labbozz ja[seb biex iwessa’ t-termini fil-li;i biex ting[ata protezzjoni akbar lil persuni anzjani.
Beppe Fenech Adami qal li mhux ir-rapporti kollha ta’ abbu] kontra l-anzjani jispi//aw fi pro/eduri quddiem il-Qorti. Hu spjega li l-abbu] kontra lanzjani jsir kemm fid-djar privati kif ukoll fi djar tal-anzjani. Rapporti u studji f’pajji]i o[ra juru li hemm ka]i ta’ abbu]i fiddjar tal-anzjani u istituzzjonijiet organizzati g[all-[arsien tal-anzjani i]da hu allarmanti kemm hu akbar l-abbu] fuq l-anzjani fiddjar tag[hom, partikolarment mill-qraba stess. Beppe Fenech Adami [e;;e; biex titqajjem kuxjenza akbar favur il-[arsien tal-anzjani. Kif it-tfal illum saru aktar konxji dwar id-drittijiet tag[hom, hekk ukoll g[andu jkun hemm aktar g[arfien biex anke l-anzjani
Kif it-tfal illum saru aktar konxji dwar id-drittijiet tag[hom, hekk ukoll g[andu jkun hemm aktar g[arfien biex l-anzjani jkunu jafu u ma jib]g[ux ifittxu d-drittijiet tag[hom Justyn Caruana qalet li fla[[ar snin ;ie nnutat li r-reati fuq l-anzjani ]diedu b’mod allarmanti. Ir-reati jinkludu wkoll vjolenza domestika, fattur li qed ji]died u mhux ristrett biss g[allvjolenza fi]ika. L-abbozz ja[seb biex ikun hemm livelli differenti ta’ pieni skont l-età tal-vittma, bil-pieni ji[raxu aktar jekk l-anzjan ikollu aktar minn 70 sena. Il-li;i qed idda[[al ukoll responsabbiltà akbar fuq min jie[u [sieb l-anzjani. Se jitqies b[ala reat jekk l-anzjani ji;u abbandunati, ka]i li [afna drabi ji;ru wara li l-anzjani b[ala ;enituri jkunu kitbu l-wirt tag[hom favur uliedhom. Id-Deputat Nazzjonalista Mario Galea qal li l-abbu] kontra l-anzjani hu realtà. Ikun hemm ka]i fejn l-abbu] ma jkunx rappurtat u mhux dejjem ikun fa/li li dan il-fatt isir mag[ruf. Mario Galea ssu;;erixxa li linfermiera u nies o[ra professjonali li jkollhom kuntatt mal-anzjani fid-djar tag[hom ikunu m[arr;a biex jinnutaw fejn jista’ jkun hemm abbu]. Dawn huma ka]i li g[andhom jitwasslu g[all-attenzjoni ta’ min hu responsabbli. Id-Deputat Nazzjonalista qal li jaqbel mas-su;;eriment li l-karigi ta’ Kummissarju g[allAnzjani u l-Kummissarju dwar is-Sa[[a Mentali jkunu okkupati minn persuni differenti. Id-Deputat Nazzjonalista
jkunu jafu u ma jib]g[ux ifittxu d-drittijiet tag[hom. Id-Deputat Nazzjonalista Robert Cutajar qal li dan labbozz qed ikompli ma’ inizjattivi o[ra li saru mill-amministrazzjoni ta’ qabel biex l-abbu] fuq l-anzjani jkompli jkun trattat b’a//enn akbar. Hu qal li kif sar f’pajji]i o[ra, jista’ jsir u]u minn billboards f’toroq pubbli/i biex tinxtered kampanja favur il[arsien u r-rispett tal-anzjani. Il-Ministru Michael Farrugia qal li fi ]mien l-amministrazzjoni pre/edenti sar, imma ma sarx bi]]ejjed. Qal ukoll li lOmbudsman tal-Anzjani, se jkollu l-poter li janalizza sitwazzjonijiet fejn anzjani ji;u abbandunati fi djar tal-anzjani u anke eventwalment isiru rakkomandazzjonijiet lid-Dipartiment tas-Servizzi So/jali fejn jirri]ulta abbu]. Id-Deputat Nazzjonalista Stephen Spiteri qal li l-abbu] jista’ ji;i anke minn care workers jew persuni o[ra li jkunu qed jag[tu servizz lill-anzjani. Wie[ed jifhem li dan hu servizz ta’ dedikazzjoni u [add m’g[andu joffri li jag[ti dan isservizz bi skop ie[or barra minn dak biex itejjeb il-[ajja tal-anzjan. Huma diversi l-ka]i fejn l-anzjani jkunu kostretti jmorru fi djar tal-anzjani kontra l-volontà tag[hom. G[alhekk g[andha ssir valutazzjoni xierqa meta jsiru talbiet biex anzjani jidda[lu fi djar tal-anzjani.
Kif sar f’pajji]i o[ra, f’Malta wkoll jista’ jsir u]u minn billboards f’toroq pubbli/i biex tinxtered kampanja favur il-[arsien u r-rispett tal-anzjani
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 10 ta’ Lulju, 2014
10
OPINJONI
Inqas diskorsi u iktar djalogi {afna ntlaqtu mill-kumment tal-Kap tal-Oppo]izzjoni Simon Busuttil meta qal li g[andhom jieqfu ‘l-prietki’ tal-{add millmexxejja tal-partiti politi/i. Proposta f’waqtha anke g[aliex ftit kienu qed ikunu ta’ benefi//ju kemm g[all-politi/i kif ukoll g[all-poplu – spe/jalment fi ]mien meta n-nies iridu iktar kon/entrazzjoni personali milli diskorsi lil massa li [afna drabi tkun mag[mula mill-istess persuni. Interessanti l-fatt li l-Prim Ministru Joseph Muscat kien lewwel wie[ed li appo;;ja din il-proposta g[aliex, minkejja li mhux obbligat, segwa le]empju u l-proposta ta’ Simon Busuttil u anke hu waqqaf iddiskorsi tal-{add li kienu qed ipo;;u lill-poplu f’kampanja elettorali kontinwa. Iktar djalogi
Filwaqt li nifhem li din tista’ tinstema’ kontradittorja, nemmen li wasal i]-]mien ta’ aktar djalogi man-nies. L-attivitajiet tal-{dud mhumiex djalogi –
dawk kienu jkunu sempli/ement diskors fejn ilKap jitkellem u s-segwa/i jisimg[u. Il-poplu jrid id-djalogu fejn il-poplu jg[id tieg[u u l-Kap jirrispondi b’mod iktar spe/ifiku u personalizzat. G[alhekk nemmen li d-diskorsi tal-{add g[andhom jinbidlu fi djalogi. Il-Partit g[adda minn [afna tibdiliet f’din l-a[[ar sena – u nemmen li din il-bidla se tkun wa[da mill-iktar effettivi. Binnuqqas tad-diskorsi tal-{add, il-Partit g[andu issa l-opportunità li jin]el fit-triq u verament jid[ol fil-ka]ini sabiex ikollu kuntatt man-nies. Ming[ajr ti]jin, ming[ajr mikrofoni u kameras imma billi jpo;;i madwar mejda ma’ erbg[a min-nies u verament ikollu djalogu ma’ dawn. Li l-Partit jisma’ lin-nies direttament hu essenzjali – dak hu li l-poplu jrid. Minn hemm imbag[ad jista’ jo[loq ilvi]joni g[all-;ejjieni billi jindirizza l-kwistjonijiet li jo[or;u minn dawn id-djalogi informali i]da onesti.
Antonello Cuschieri antonello.cuschieri@gmail.com
Vi/in in-nies Il-proposta tal-Kap tal-Partit hija e]empju /ar ta’ kif il-Partit irid ikun vi/in in-nies. Il-Partit huwa konxju li n-nies g[andu
jkollhom iktar kuntatt dirett mal-Partit u g[alhekk din ilbidla, jekk u]ata tajjeb, g[andha t[alli [afna iktar frott minn dak li kien qed jintla[aq permezz tad-diskorsi tal-{add. Din il-mi]ura taf ukoll tag[ti [ajja ;dida lill-ka]ini tal-Partit g[aliex g[andu jkun hemm attendenza a[jar mid-Deputati
Li l-Partit jisma’ lin-nies direttament hu essenzjali – dak hu li l-poplu jrid. Minn hemm imbag[ad jista’ jo[loq il-vi]joni g[all-;ejjieni billi jindirizza l-kwistjonijiet li jo[or;u minn dawn id-djalogi informali i]da onesti fil-Ka]ini tad-distretti, b’hekk tin[oloq dik l-atmosfera ta’ djalogu dirett mal-poplu. Element li kien effettiv fil-passat, li i]da matul is-snin intilef xi ftit anke min[abba d-djalogi regolari li kienu qed isiru u jimpenjaw liddeputati u kandidati regolarment. Din m’g[andhiex ti;i interpretata b[ala ritorn g[allpassat, i]da b[ala u]u taluffi//ji tal-Partit biex veramet il-Partit ikun iktar a//essibbli g[an-nies fl-atmosfera li tag[milhom komdi g[aliex hija l-atmosfera li huma mdorrijin fiha. Il-politika tal-Partit g[andha
ti;i ddettata mill-poplu g[aliex finalment, il-politiku qieg[ed hemm biex iservi u jimplimenta dawk il-mi]uri li jindirizzaw ilb]onnijiet tan-nies. Dan jista’ jintla[aq biss billi nisimg[u dak li jridu n-nies, nindirizzaw dawn in-nuqqasijiet b’mod le;ittimu u responsabbli filwaqt li nag[tu lin-nies dik l-attenzjoni diretta li tist[oqqilhom. Hekk verament insiru partit tan-nies, b’politika mag[mula mill-ideat tan-nies u li tindirizza l-b]onnijiet tal-poplu – g[alhekk ejja nitbieg[du mid-diskorsi tal{add u minflok inqattg[u dak il[in fi djalogi mal-poplu.
Il-mistoqsija o[t il-g[erf Fil-Malti idjomatiku ng[idu li l-mistoqsija hi o[t il-g[erf. Idjoma sempli/i i]da bi [sieb veritier hekk kif spiss biex wie[ed jakkwista l-g[arfien, ikun irid jistaqsi. Idjoma li fuq kollox, tenfasizza l-importanza li ma nib]g[u qatt inressqu l-mistoqsijiet tag[na. Mistoqsija lil Konrad Mizzi Hu f’dan is-sens li jien kurju]
[afna biex nara xi spjegazzjoni g[andu l-Ministru Konrad Mizzi fir-rigward tal-proposta ta’ ri;enerazzjoni ta’ Marsaxlokk. Xi ]mien ilu, daqt qed toqrob issena u i]jed issa, il-Ministru Mizzi kien iltaqa’ mal-Kunsill Lokali ta’ Marsaxlokk f’laqg[a li
kienet saret fil-bini tal-Enemalta li hemm biswit il-Port Ruman flistess lokalità. F’dik il-laqg[a l-Ministru Mizzi kien tkellem dwar pro;ett ta’ ri;enerazzjoni g[al Marsaxlokk u kien semma bosta pro;etti ambizzju]i u interessanti. Naturalment wie[ed jifhem li pro;etti ta’ din l-iskala ma tfaqqax subg[ajk u jibdew ne]lin b[al pastizzi mis-sema. I]da ]gur hija ta’ t[assib li minn dakinhar ’l hawn donnu kollox waqa’ filmuta. Il-Kunsill Lokali b[ala entità ]gur ma r/ieva xejn. U hawn wie[ed ma jistax ma’ jistaqsix g[aliex. Jew forsi aktar produtti-
Angelo Micallef angelo.micallef@gmail.com
va milli jistaqsi g[aliex, wie[ed g[andu jistaqsi x’se ji;ri minn dak li ;ie mitkellem dwaru. Se jibqa’ kollox fuq l-ixkaffa ji;ma’ t-trab jew se naraw xi /aqliqa? L-awgurju tieg[i hu li s-sitwazzjoni tintemm fuq nota po]ittiva g[alkemm inkun qed nigdeb jekk ng[id li jien fidu/ju]. {asra, g[aliex ]gur li lpro;etti li dwarhom saret iddiskussjoni huma pro;etti li kull Xlukkajr jew vi]itatur tallokalità ta’ Marsaxlokk kien jilqa’ tajjeb. Ma nistax ma nistaqsix mill;did ukoll mistoqsija li bdiet mill-ewwel jum. G[aliex illokalità ta’ Bir]ebbu;a ntesiet g[alkollox anke fil-livell ta’ karti? G[aliex ma n[assitx il[tie;a li jsir sforz kollettiv g[al Marsaxlokk u Bir]ebbu;a, ]ew; lokalitajiet bi sfidi simili u
G[aliex ma n[assitx il-[tie;a li jsir sforz kollettiv g[al Marsaxlokk u Bir]ebbu;a, ]ew; lokalitajiet bi sfidi simili u /irkostanzi simili wkoll^ }ew; lokalitajiet li /ertament kien jist[oqqilhom aktar attenzjoni mill-Gvern Laburista /irkostanzi simili wkoll? }ew; lokalitajiet li /ertament kien jist[oqqilhom aktar attenzjoni mill-Gvern Laburista. Il-pa/i fil-Lvant Nofsani Sfortunatament il-kwistjoni fil-Lvant Nofsani bejn l-istat ta’ I]rael u l-Awtorità Palestinjana re;g[et qed tie[u bixra vjolenti. Mill-;did qeg[din naraw vittmi inno/enti fuq i]-]ew; na[at. ?ertament hija kwistjoni mimlija emozzjoni bi storja twila ta’ azzjonijiet u kontro-azzjonijiet bejn i]-]ew; na[at. I]da x’inhi ssoluzzjoni a[[arija?
?ertament li din hija wa[da mill-aktar mistoqsijiet diffi/li li x-xena internazzjonali s’issa g[adha bla twe;iba g[alihom. ?ertament li xi darba rridu naslu g[al sitwazzjoni fejn ikollna ]ew; stati, [dejn xulxin jg[ixu f’armonija u pa/i. I]da kif se naslu s’hemm tibqa’ misteru g[aliex kif jista’ wie[ed jaspira
g[al din l-armonija meta fuq na[a g[andek min g[adu jitkellem dwar il-qerda ta’ I]rael u dwar ix-xewqa li jibg[at lillpoplu Lhudi ’l barra mil-Lvant Nofsani u min-na[a l-o[ra g[andek lil min g[adu mhux konvint li l-Palestinjani jistg[u ji;u fdati bi stat? Kif tista’ ssib soluzzjoni jekk minflok wie[ed i[ares ’il quddiem lejn il-futur donnu hemm aktar [e;;a u ener;ija biex wie[ed i[ares lura u jitkellem dwar l-vendetti. Il-pa/i mhix se ti;i wa[edha. Se ti;i biss meta ]-]ew; na[at i[ossuhom kunfidenti bi]]ejjed li jafdaw lil xulxin ming[ajr ebda [jiel ta’ dubju. Huwa f’dan issens li g[andha ta[dem ilKomunità Internazzjonali. {idma ta’ thrust-building, [idma li l-ewwel u qabel kollox trid tibda billi ]-]ew; na[at, ming[ajr e//ezzjoni, jag[rfu ddritt tal-e]istenza ta’ xulxin.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 10 ta‘ Lulju, 2014
11
EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR L-EDITORJAL
A[bar tajba g[al Malta> in-nomina ta’ Juncker L-elezzjoni tal-Parlament Ewropew li saret f’Mejju kienet g[all-ewwel darba g[a]la tal-President tal-Kummissjoni Ewropea wkoll. Il-kandidati ewlenin kienu dawk tal-Partit Popolari, Jean Claude Juncker, u dak tas-So/jalisti, Martin Schulz. Il-Partit Popolari Ewropew jirba[ l-elezzjoni Il-Partit Popolari reba[ l-elezzjoni tal-Parlament Ewropew fejn g[andu l-akbar ammont ta’ si;;ijiet. U kemm is-So/jalisti, li g[andhom it-tieni l-akbar ammont, kif ukoll il-Liberali li ;ew ir-raba’, qablu li jappo;;jaw lil Juncker. Jean Claude Juncker nominat anke mill-mexxejja Ewropej Kru/jali wkoll kienet in-nomina li g[amlu l-mexxejja Ewropej. Fis-summit tag[hom fl-a[[ar ta’ :unju, 26 mit-28 mexxej, inklu] il-Prim Ministru Malti Joseph Muscat, innominaw lil Jean Claude Juncker biex ikun il-President talKummissjoni Ewropea. L-og[la kariga fl-Unjoni Ewropea Issa jonqos il-vot fil-Parlament Ewropew, imma l-kandidat tal-Partit Popolari issa qieg[ed qrib ferm li jie[u l-kariga li hi l-aktar importanti fl-Unjoni Ewropea g[ax il-President talKummissjoni jmexxi l-e]ekuttiv tal-Unjoni Ewropea. Jean Claude Juncker jifhem lil Malta Dan kollu hu a[bar tajba g[al Malta. Jean Claude Juncker g[andu esperjenza kbira fit-tmexxija ta’ pajji] ]g[ir b[al Malta, il-Lussemburgu, li hu pajji] li g[amel su//ess kbir miss[ubija u li Juncker mexxieh fil-kariga ta’ Prim Ministru g[al 18-il sena. G[andu esperjenza kbira fl-Ewropa Fuq livell Ewropew, fl-a[[ar disa’ snin, Jean Claude Juncker mexxa l-grupp ta’ pajji]i li huma fil-qalba tal-Ewropa g[ax g[andhom l-ewro u li Malta kienet imsie[ba mag[hom fl-a[[ar sitt snin. {abib kbir ta’ Malta... Juncker hu fil-fatt [abib kbir ta’ Malta. G[en biex Malta tissie[eb fl-Unjoni, [adem biex Malta tikseb pakkett tajjeb [afna fin-negozjati, u kien ta’ sostenn g[alina biex d[alna aktar fil-qalba tal-Ewropa bl-ewro u biex nag[mlu su//ess millewro. ... u tal-Partit Nazzjonalista Juncker jaf tajjeb lill-eks-Prim Ministru Lawrence Gonzi u lill-Kap pre]enti tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil, u [a sehem fil-kampanja tal-Partit Nazzjonalista g[all-elezzjoni talParlament Ewropew f’attività f’{’Attard. President tal-Kummissjoni Ewropea ideali g[al Malta G[ax jifhem pajji] ]g[ir b[al Malta u g[ax g[andu esperjenza fil-qalba tad-de/i]jonijiet kemm f’pajji]u kif ukoll flEwropa fil-grupp tal-ewro, Jean Claude Juncker ikun President tal-Kummissjoni Ewropea ideali g[al Malta. G[alhekk, in-nomina tieg[u mill-mexxejja Ewropej hi a[bar tajba g[al Malta.
Lil Peter Paul Zammit Sur Peter Paul Zammit, dan kollu li ;ralek, li tke//ejt minn Kummissarju tal-Pulizija, kemm minn Kastilja u anki minn Manuel Mallia, kollu tort tal-fatt li a//ettajt meta qatt ma kont ippreprarat, g[al dan ix-xog[ol g[ax minn prokuratur legali g[al Kummissarju tal-Pulizija, hemm qab]a kbira, u swietlek [a]in. Wara li Muscat ke//a lil John Rizzo minn Kummissarju, biex jinqeda dar fuqek u b[ala ringrazzjament talli kont ilprokuratur tal-partit, [atrek Kummissarju wara li kont ilek barra mill-Korp [afna snin, u dwaru qatt ma kont taf x’qieg[ed ji;ri. Issa, wara dan kollu u qdejthom, [elsu minnek it-tnejn b[alma g[amlu mal-Ministru Farrugia, li kien responsabbli mis-settur tas-sa[[a. Kien tort tieg[ek ukoll li [allejt lil Mallia jinda[allek f’kollox, [allejtu jag[mel li jrid bil-Korp u qatt ma ]ammejtlu fuq xejn, la fit-transfers, la meta l-pulizija g[amilhom waiters, u meta da[[al pulizija anzjani ming[ajr ma kienu jafu li se ji;u mg[ajta wara snin barra mill-Korp. {allejthom jinda[lulek u inti ma tg[id xejn.
Qatt f’Malta ma kellna Korp tal-Pulizija jitmexxa b’dan ilmod. Nappellalek li tag[mel b[alma g[amel l-eks-Ministru tas-Sa[[a Godfrey Farrugia – li ma ta//etta l-ebda kariga o[ra. U dan g[aliex il-Labour hekk jimxi – aqdini u wara narmik, kif di;à sar. Din hi t-tieni tke//ija f’kariga [afna g[olja li saret ta[t dan ilgvern.
jmorrux fin-nar tal-infern u din mhux verament im[abba lejn Alla. :esù qal ‘min i[obbni j[ares il-kmandamenti’. Tifel ta’ 12-il sena mar jg[id li billi g[amillu [afna ;id, hu ma jag[milx id-dnub g[ax :esù miet g[alih fuq is-Salib. Din hi r;ulija mi/-/okon, din hi l-im[abba vera lejn Alla. Mhux na[seb fija nnifsi i]da f’Alla. Biex nikber fl-im[abba ta’ Alla rrid inkun mid[la tal-Kelma G. Busuttil tieg[u. San :or; Preca kien In-Naxxar jg[id li n-nes ma j[obbux lil Alla g[ax ma jafuhx, u kellu xewqa kbira f’qalbu li Alla jkun L-im[abba mag[ruf u ma[bub. Jalla kull bniedem jimla qalbu tag[na lejn bl-im[abba lejn Alla, lejn il-persuna ta’ :esù Kristu, billi jkun Alla mid[la tal-Evan;elju biex ike//i minn ;o fih kull be]g[at u jg[ix Hemm storja sabi[a li avolja fi trankwillità u pa/i vera talmhix vera, fiha tag[lima ta’ siwi qalb. kbir fuq l-im[abba lejn Alla li [alaqna. C. Caruana Darba ra;el ra an;lu b’tor/a San :wann f’id wa[da u barmil bl-ilma fl-id l-o[ra. Dan ir-ra;el staqsa lillan;lu fejn sejjer b’dik it-tor/a u L-ittri f’din b’dak il-barmil bl-ilma. Dan lan;lu wie;bu li se jmur il-;enna il-pa;na u bit-tor/a ja[raq id-djar li hemm fiha u se jmur l-infern biex bl- L-ittri f’din il-pa;na jistg[u jintilma jitfi n-nar li hemm fih, u bag[tu fl-indirizz elettroniku hekk jara min verament i[obb lil alex.attard@media.link.com.mt jew fl-indirizz ta’ Media.Link Alla. Iva din hi verità, li hawn nies li Communications li jidher aktar ’l jobdu l-kmandamenti biex ma isfel fil-pa;na
25 sena ilu f’In-Nazzjon Il-Prim Ministru Eddie Fenech Adami, f’attività politika qal li s-s[ubija ta’ Malta fil-Komunità Ewropea tkun pass ie[or ’il quddiem li jsa[[a[ il-kisbiet kbar politi/i u ekonomi/i li Malta akkwistat blIndipendenza. L-edizzjoni tal-Fiera Internazzjonali ta’ Malta qed tirre;istra su//ess kbir, b’attendenzi akbar minn tas-sena ta’ qabel u b’kummer/ li dejjem qed ji]died ma’ kull jum li jg[addi tal-fiera u li hu a[jar minn tas-sena ta’ qabel. Storja o[ra ]velat kif il-paga minima f’sentejn ]diedet bi 13%.
Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt • Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i> Tel> 25965-317#318 E-mail> adverts@media.link.com.mt
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 10 ta’ Lulju, 2014
12
X’NARA U X’NISMA’
X’Qalilna l-G[asfur 1. Konna ilna ;img[at ng[idu li Pietru Pawl Zammit kien qorob biex jispi//a minn Kummissarju tal-Pulizija, i]da b[as-soltu, la [add ried jikkonferma u lanqas [add ried ji/[ad dawn ix-xnig[at. Issa huwa fatt mag[ruf li Pietru Pawl Zammit spi//a minn dik il-kariga. “F’inqas minn sena u nofs,” qalilna l-g[asfur, “is-Sur Pietru Pawl Zammit irnexxielu jikser ]ew; rekords. L-ewwel b[ala liktar Kummissarju tal-Pulizija serju li qatt kellha Malta, u ttieni b[ala l-iktar Kummissarju tal-Pulizija li dam fil-kariga!” Ma ninsewx li l-[atra tieg[u b[ala Kummissarju malli tela’ fil-Gvern il-Labour, kienet [atra purament politika. Dan l-istess persuna li kien il-Prokuratur Legali tal-Partit Laburista, u allura kien l-a[jar bniedem li skont il-meritokrazija Muscat style, seta’ jaqdi dik il-funzjoni. Kien hu li qal li m’hemmx ka] kontra l-eks-Kummissarju Ewropew, meta ta’ qablu kellu l-provi kollha biex jippro/edi fil-qorti. Kien hu li min jaf kemm [alla lil Silvio Scerri ji;bidlu l-ispaga. Kien hu li bierek, jew g[alaq g[ajnejh g[al mijiet ta’ transfers ta’ pulizija. Kien hu li ma ressaqx il-qorti lil min kien kompli/i f’korruzzjoni li ssarrfet f’serq ta’ miljuni ta’ ewro f’dawl elettriku. Kien hu li meta pulizija G[awdxi g[amel [erba fl-g[assa tar-Rabat, G[awdex, [alla kollox g[addej. Kien hu wkoll li waqqa’ lakku]i kontra min [ebb g[alluffi/jali tal-Pulizija stess ;olg[assa ta’ {a]-}abbar. “Imma issa,” qalilna l-g[asfur, “min inqeda bih kif u kemm ried,
warrbu jew ;ieg[lu jwarrab. Issoltu politika ta’ Joseph il-bully, U}A U ARMI. Imma l-aqwa,” kompla l-g[asfur, “li g[al min kien politikament responsabbli g[all-[atra politika tieg[u, ji;ifieri l-Prim Ministru, qisu qatt ma ;ara xejn. L-importanti li lil Pietru Pawl Zammit ivvintajnielu kariga ;dida b’xi salarju m’og[la s-sema minn fuq dahar il-poplu Malti. U bil-[aqq, ilpersuna indikata biex tkun ilKummissarju l-;did, inzertat kumbinazzjoni l-ku;in talMinistru Manwel Mallia, li hu responsabbli mill-istess pulizija. Mur ara kieku din g[amilha xi ministru Nazzjonalista kemm kien isir paroli, u mozzjonijiet ta’ sfidu/ja! Imma mbierek Alla, ta[t il-Labour kollox jg[addi u xejn mhu xejn. Kemm jinbidlu ]-]minijiet!” 2. Sewwa jg[idu li bejn ilkliem u l-fatti hemm il-ba[ar jikkumbatti. “Tiftakruh,” staqsiena l-g[asfur, “lil dak li dejjem jinba[, ji;ifieri lMinistru Joe Mizzi, i[anbaq ;urnata wara l-o[ra, minn meta kien g[adu fl-Oppo]izzjoni, sakemm b’mod jew ie[or [eles mill-Arriva?” Issa, Joe Mizzi kuntent u fer[an g[ax l-Arriva ilha xhur li telqet minn pajji]na u s-servizz tat-Trasport Pubbliku kul[add jaf li qed ja[dem fuq ir-rubini b[alma weg[idna Joe Mizzi stess. Dan apparti li s-servizz temporanju li [oloq Joe Mizzi, sakemm kumpanija o[ra tid[ol g[allbi//a xog[ol, qed tiswa lillpoplu Malti xi miljun ewro kull xahar. “Sadanittant,” kompla jg[idilna l-g[asfur, “il-poplu
Malti li vvota lil-Labour g[allbidla, irrealizza li l-bidla li [a kienet g[all-ag[ar. G[ax ng[iduha kif inhi, l-Arriva altru li ma kinux perfetti, imma ji;;udika l-poplu jekk morniex g[all-a[jar jew g[all-ag[ar. Staqsu ftit lill-anzjani, lin-nisa li jkunu jridu jitilg[u bilpushchair u lil kull min i[oss iss[ana u jsib l-airconditioning mitfi jew ma je]istix.” G[ax altru tparla mill-Oppo]izzjoni u ssabbat saqajk biex timpika, u altru tkun fis-si;;u tal-poter int
i]-]ejt, u kemm kemm ma kienx ikun irid jag[ti l-impressjoni li l-gvernijiet Nazzjonalisti, kienu ji;u jaqg[u u jqumu minn dan is-su;;ett. Dan l-a[[ar t[abbar li bir ta]-]ejt li kien qed ji;i esplorat, ing[alaq g[ax m’hemm l-ebda possibbiltà li jinstab i]-]ejt fih. {a]in [afna,” kompla l-g[asfur, “g[ax kieku sibna ]-]ejt forsi kien ikun hemm /ans li l-petrol jor[os xi ]ew; /ente]mi o[ra. Fl-istess [in, dak li jinba[ dejjem, ji;ifieri
Illum qabel g[ada l-kaxxi ta’ informazzjoni li tpo;;ew fil-pubbliku mill-Kunsill Lokali ta’ San Pawl il-Ba[ar b’ma;;oranza Laburista g[andhom ji;u filtered u l-Kunsill Lokali g[andu jkollu d-de/enza jitlob apolo;ija pubblika
u trid tidde/iedi fl-a[jar interess tan-nies. “L-istess Joe Mizzi,” komplielna l-g[asfur, “kellu minn dejjem fissazzjoni li jsib
l-Ministru Joe Mizzi, nittama li re;a’ [a t-tag[lima li mill-kliem g[all-fatti hemm il-ba[ar jikkumbatti, u li altru tparla
mill-Oppo]izzjoni, u altru ta;ixxi meta tkun fil-gvern bilpi] fuqek.” 3. Na[seb li f’dan il-pajji] missejna l-qieg[. Il-Kunsill Lokali ta’ San Pawl il-Ba[ar wa[[al f’diversi postijiet fil-lokal, kaxxi ta’ informazzjoni li milli jidher g[andhom a//ess g[all-internet. Il-fondi g[al dawn il-kaxxi ta’ informazzjoni, kienu ;ew minn pro;ett approvat mill-Kunsill pre/edenti. Informazzjoni b[al din, iktar u iktar meta jkollha a//ess g[all-internet, hi dejjem utli kemm g[all-Maltin residenti tal-lokal u wkoll g[at-turisti li j]uru l-in[awi. I]da l-g[asfur tag[na nnota li dawn il-kaxxi talinformazzjoni m’g[andhomx filtering g[all-materjal pornografiku. “Tant hu hekk,” qalilna l-g[asfur, “li fil-weekend li g[adda, xi [add tella’ post fuq facebook jilmenta li meta kien g[addej minn [dejn wa[da minn dawn il-kaxxi, seta’ jinnota xi tfal ja[arbu ji;ru wara li kienu qed jaraw il-pornografija minn dawn il-kaxxi provduti millKunsill Lokali.” Ir-ritratt li qed nipprodu/i jitkellem wa[du, i]da bil-Malti, min ilmenta fuq facebook kiteb xi [a;a hekk: ‘Ma tantx a[na impressjonati b’min issupplixxa dawn il-kaxxi ta’ informazzjoni f’San Pawl ilBa[ar. Konna mexjin dal-lejl u naraw tfal ja[arbu ji;ru wara li kienu qed jaraw il-pornografija. Liema hi dik il-kumpanija li ma tag[milx restrizzjonijiet g[al dawn l-affarijiet fuq l-internet?’ Dik serjetà ta’ Kunsill Lokali! Tipprovdi fil-bera[ u b’xejn, a//ess g[all-pornografija fuq linternet. “Imma kif kumbinazzjoni kellu jkun Kunsill Lokali b’ma;;oranza Laburista li jag[mel fro;a b[al din?” staqsiena l-g[asfur. “Nittama li llum qabel g[ada, dawn il-kaxxi ta’ informazzjoni ji;u filtered u l-Kunsill Lokali ta’ San Pawl ilBa[ar ikollu d-de/enza li jitlob apolo;ija pubblika,” temm jg[idilna ddigustat l-g[asfur.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 10 ta’ Lulju, 2014
13
PA:NA 13
Pa;na 13
Lil hinn mis-sa[na tal-ballun... www.maltarightnow.com
kur]itajiet, seksik,
PA:NA 13 mo[bija... u aktar g[ajdut, fatti mi;bura minn Joe Mikallef
U kemm u/u[ mi]bug[a... Ikolli nammetti li matul il-;img[at tal-Mundjal rajna g[add kbir ta’ w/u[ mi]bug[a b’kull kulur u skont id-diversi pajji]i li [adu sehem. Imma kieku kelli nag[]el liema w/u[ kienu l-aktar simpati/i u [elwin, allura l-g[a]la tieg[i tmur mill-ewwel fuq l-u/u[ tal-partitarji tal-:appun. Kienu partitarji fil-veru sens tal-kelma [elwin u dixxiplinati. Jafu jifir[u, ji//elebraw ma’ kull gowl u... meta jo[or;u telliefa jiddispja/ihom i]da jibqg[u fer[anin bl-esperjenza li jkunu gawdew. Fuq kollox, kif di;à kellna l-opportunità li ng[idu, ta’ e]empju uniku... inaddfu wara li jkunu raw il-log[ba! {asra li l-avventura tal-:appun ma tantx kienet twila u li lura f’pajji]hom il-plejers kienu milqug[in bil-banda u l-jazz g[ax qalg[u /amata tajba... Imma ]gur li [allew [afna tifkiriet sbie[... bihom l-istorja ta’ dan ilMundjal kienet b’differenza!
■ ANN-KATHRIN BROMMEL Il-plejer :ermani] Mario Götze g[andu biex jitpaxxa... igawdi wa[da mill-isba[ WAGs tal-Mundjal. Jisimha Ann-Kathrin Brommel... :ermani]a li t[obb [afna lmu]ika tant li tkanta u ddoqq il-pjanu. Ann-Kathrin Brommel hi sabi[a sal-punt li hi kontinwament imsej[a minn diversi rivisti tal-moda u minn siti tas-sbu[ija biex timmudella bil-prodotti tag[hom. Konxja mill-potenzjal li g[andha, Ann-Kathrin Brommel tibqa’ saqajha mal-art u temmen li g[andha futur sabi[... trid i]]ewwe; il-kapa/itajiet tag[ha fil-kamp tas-sbu[ija mat-talenti li g[andha filqasam tal-mu]ika. Imbag[ad hemm is-sbu[ija naturali tag[ha li hi lesta li tisfrutta biex tissokta tikseb aktar su//essi... Dwar Mario Götze, Ann-Kathrin Brommel tg[id li f’dawn is-sentejn li ilhom jiddejtjaw flimkien, kellha diversi esperjenzi sbie[. Taf li hu plejer li jipprometti [afna u g[alhekk tistqarr li tipprova tag[tih is-sostenn kollu biex jimxi ’l quddiem hu wkoll fil-karriera tieg[u...
www.maltarightnow.com
Il-{amis 10 ta’ Lulju, 2014
14
UNJONI EWROPEA
Il-Passaport Ewropew tal-{iliet il-;did se jiffa/ilita r-rekluta;; fis-settur tal-ospitalità L-ewwel f’sensiela ta’ passaporti mmirati lejn is-setturi tal-ekonomija Ewropea b’mobilità g[olja Il-Kummissjoni Ewropea nediet il-Passaport Ewropew tal{iliet fl-Ospitalità, li huwa g[odda ]viluppata biex tiffa/ilita l-kuntatt bejn min qed ifittex xog[ol u min i[addem fis-settur tat-turi]mu u tal-ospitalità fl-Ewropa. Il-Passaport tal-{iliet jippermetti lill-[addiema u lil min i[addem biex jeg[lbu l-ostakli tal-lingwa u biex iqabblu l-[iliet tal-[addiema fl-ospitalità [alli jkun iffa/ilitat ir-rekluta;; fissettur. Il-Passaport tal-{iliet, li huwa ospitat fuq il-Portal Ewropew tal-Mobbiltà tal-Impjiegi EURES, huwa disponibbli bil-
lingwi uffi/jali kollha tal-UE. Fil-;ejjieni, il-Passaport se ji;i esti] g[al setturi o[ra. Fi kliem László Andor, ilKummissarju tal-UE g[allImpjiegi, l-Affarijiet So/jali u lInklu]joni: “Il-Passaport Ewropew tal-[iliet fl-Ospitalità huwa g[odda prattika importanti g[all-promozzjoni tal-mobbiltà tal-[addiema Ewropej, spe/jalment i]-]g[a]ag[, f’settur li g[andu potenzjal kbir ta’ tkabbir. Din l-inizjattiva hija wkoll e]empju tajjeb tal-e]itu tad-djalogu so/jali bejn l-organizzazzjonijiet ta’ min i[addem u tal[addiema fil-livell Ewropew, u ninsabu [erqana li naraw din il-
L-inizjattiva tal-Passaport Ewropew tal-{iliet hi e]empju tajjeb tal-e]itu tad-djalogu so/jali bejn lorganizzazzjonijiet ta’ min i[addem u tal-[addiema fil-livell Ewropew
kooperazzjoni tespandi f’setturi o[ra tas-suq tax-xog[ol.” Il-Passaport tal-{iliet huwa inizjattiva tal-Kummissjoni f’asso/jazzjoni mal-organizzazzjonijiet ta’ min i[addem u tal[addiema fis-settur tal-ospitalità: il-HOTREC, li hi l-organizzazzjoni ;enerali li tirrappre]enta lil-lukandi, ir-ristoranti, il-[wienet tal-kafè u stabbilimenti ta’ dan it-tip flEwropa; u l-EFFAT, li hi lFederazzjoni Ewropea tatTradeunions fis-setturi tal-Ikel, l-Agrikultura u t-Turi]mu. Fil-Passaport tal-{iliet, il[addiema jistg[u jirre;istraw il[iliet u l-kompetenzi miksuba matul l-edukazzjoni, it-ta[ri; u l-esperjenza prattika tax-xog[ol tag[hom f’format li jkun fa/ilment a//essibbli. IlPassaport jikkumplimenta lCurriculum Vitae tradizzjonali u
lil min i[addem ma j[allilux xkiel bid-differenzi lingwisti/i filwaqt li bla dewmien isib il[addiema kwalifikati li jkollu b]onn biex jimla l-postijiet taxxog[ol battala tieg[u. G[alhekk il-Passaport jiffa/ilita t-tqabbil a[jar bejn il-provvista u ddomanda fis-suq tax-xog[ol talospitalità. Il-Passaport Ewropew tal{iliet fl-Ospitalità huwa lewwel f’sensiela ta’ passaporti mmirati lejn is-setturi talekonomija Ewropea b’mobbiltà g[olja. Il-Kummissjoni hija impenjata li tappo;;ja l-mobbiltà fis-suq tax-xog[ol Ewropew b[ala mod ta’ kif jitjiebu l-impjiegi, u se tkompli ta[dem mal-imsie[ba tag[ha biex tespandi l-Passaport Ewropew tal-{iliet b[ala g[odda li tappo;;ja setturi ta’ mobbiltà g[olja o[ra fl-Ewropa.
I]-]g[a]ag[ bla xog[ol fl-UE jla[[qu l-5 miljun F ’ April tal - 20 1 4 , aktar minn [ames miljun ]ag[]ug[ u ]ag[]ug[a ta[t il-25 sena kienu bla xog[ol fl-UE, b’rata ta’ 22.5% ta’ qg[ad globali fost i]-]g[a]ag[ kollha. Dan jag[milha sa[ansitra aktar importanti li nsostnu ssetturi li konsistentement ipprovdew opportunitajiet li]-]g[a]ag[, b[as-settur talospitalità u t-turi]mu. Studju madwar l-Ewropa kollha ppubblikat fl - a[[ar tal-2013 ]vela li s-settur tal-
ospitalità jaqdi rwol kru/jali fil-;lieda kontra l-qg[ad fost i]-]g[a]ag[ u huwa essenzjali g[at-tkabbir u l-impjiegi u l-istat ta’ sa[[a ta’ setturi o[ra. Dawn is-sejbiet huma appo;;jati minn statistika tas-suq tax-xog[ol, li turi li l-impjiegi fis-settur tal-ospitalità ]diedu bi 2.9% kull sena bejn l-2000 u l-2010 billi dan is-settur [oloq 2.5 miljun impjieg. Dan huwa mqabbel ma’ rata medja ta’ 0.7%.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 10 ta’ Lulju, 2014
15
A{BARIJIET TA’ BARRA
I]raeljani jistkennu f’Tel Aviv hekk kif indaqqu s-sireni ta’ attakk mill-ajru (ritratt> EPA)
Ti]died l-offensiva kontra l-{amas I}RAEL I]rael ]ied il - qawwa tal offensiva kontra l-{amas filMedda ta’ Ga]a hekk kif matul il-lejl bejn it-Tlieta u l-Erbg[a attakka aktar minn 100 post fitterritorju Palestinjan. Dan hekk kif fl-istess [in militanti Palestinjani sparaw diversi rockets li waslu sew ;ewwa territorju I]raeljan u la[qu bliet ewlenin. Minn mindu l - offensiva mlaqqma Operation Protective Edge bdiet nhar it-Tlieta, I]rael attakka aktar minn 400 post f’Ga]a u 24 persuna nqatlu u mijiet indarbu. L - attakki tal - biera[ minn I]rael se[[ew hekk kif militanti minn Ga]a sparaw aktar minn 100 rocket lejn I]rael, fosthom wa[da minnhom li g[all-ewwel darba waslet sa Hadera, aktar minn 100 kilometru minn Ga]a . Ma kien hemm ebda rapport ta’ vittmi
s ’ issa min - na[a I]raeljana . {afna mir - rockets kienu inter/ettati jew spi//aw ni]lu fid-di]abitat. Il-militar I]raeljan qal li rrocket li ni]let f’Hadera kienet tat - tip M - 302 . Dawn huma simili g[ar - rockets li kienu nstabu abbord vapur fil-Ba[ar l - A[mar f ’ Marzu . Il - militar I]raeljan qal li l-{amas g[andu g[add ta ’ rockets li jistg[u jaslu fil - fond tat - territorju I]raeljan. Intqal li l-militar I]raeljan kmieni lbiera[ attakka postijiet mo[bija g[all-isparar tar-rockets kif ukoll ba]ijiet militari tal-{amas. Dan hu l-ag[ar ;lied bejn i]]ew; na[at minn mindu kien hemm tmint ijiem ta’ ;lied filMedda ta’ Ga]a fl-2012. Il - ;lied din id - darba beda min[abba l-qtil ta’ tliet studenti I]raeljani u ]ag[]ug[
Palestinjan. Is - sireni biex iwissu dwar attakk mill-ajru qed jinstemg[u kemm f’:erusalemm kif ukoll f’Tel Aviv. Il-militar I]raeljan qal li kien inter/etta 29 rocket li kienu sparati lejn I]rael. Fost dawn kien hemm tnejn li kienu ne]lin fuq Tel Aviv. Minn mindu x-xahar li g[adda tliet ]g[a]ag[ I]raeljani n[atfu u nqatlu, kwa]i kuljum kienu sparati rockets lejn I]rael minn Ga]a. Nhar it-Tnejn Mahmoud Abbas, il-President Palestinjan talab lill-President E;izzjan Abdel Fatah al-Sissi biex jg[in fit-twaqqif talvjolenza. Kien rappurtat ukoll li Abbas tkellem mal-membri fittmexxija tal-{amas li huma interessati f’waqfien mill-;lied. Sadattant tul il-fruntiera ma’ Ga]a, I]rael beda ji;bor eluf ta’ truppi armati sa snienhom u ssej[u r-ri]ervi.
L-isplu]joni minn attakk mill-ajru I]raeljan fuq il-Belt ta’ Ga]a (ritratt> EPA)
Missila I]raeljana ti;i sparata minn Ashdod biex tinter/etta rocket sparata mill-Medda ta’ Ga]a (ritratt> EPA)
www.maltarightnow.com
Il-{amis 10 ta’ Lulju, 2014
16
A{BARIJIET TA’ BARRA
Tinbidel it-tmexxija tal-Bank tal-Vatikan IL-VATIKAN Il-Papa Fran;isku lbiera[ biddel it-tmexxija tal-Bank talVatikan wara li tul din is-sena saru diversi tibdiliet fih. Matul is-sena, 2,000 kont kienu imblukkati u l-profitt naqas b’97 fil-mija. Dan wara li matul it-12il xahar li g[addew saret investigazzjoni kbira fil-mod kif kien qed ja[dem il-bank. Issa fit-tmun tal-bank in[atar Fran/i], Jean-Baptiste de Franssu, ekskap ta’ Investco Europe. Il-Kardinal George Pell, il-
Ministru tal-Finanzi tal-Vatikan, qal lill-;urnalisti li t-tir kien li lBank tal-Vatikan isir mudell g[all-bqija tal-banek g[attmexxija finanzjarja minflok lok ta’ skandlu. Franssu nnifsu qal li hu kien [erqan li jkompli bl-isforzi g[al aktar trasparenza li qed isiru filbank. Il-[atra saret ;urnata wara li t[abbar li matul is-sena li g[addiet il-profitti tal-bank kienu g[ebu fl-isforzi biex jitran;aw laffarijiet.
Sadattant t[abbar li l- eks Gvernatur ta’ Hong Kong u eks - Membru Parlamentari Konservattiv, Chris Patten, se jmexxi kumitat ta’ konsulenza tal-Papa dwar kif tista’ titjieb listrate;ija g[all - media tal Vatikan. Patten, li g[andu 70 sena, dan l-a[[ar kien imexxi l-organizzazzjoni li kienet tie[u [sieb il-BBC. Mieg[u se jkollu esperti mill-:ermanja, l-Istati Uniti , Franza , Spanja u Singapore.
Suspetti ta’ spjun ie[or IL-:ERMANJA
Saret tfittxija fid-dar ta’ impjegat tal-Ministeru tad-Difi]a li hu suspettat li hu spjun tal-Istati Uniti – it-tieni ka] simili din il;img[a. Dan wara li kien hemm impjegat tas-servizzi sigrieti li kien arrestat dan ix-xahar talli
g[adda informazzjoni sigrieta lis-servizzi sigrieti Amerikani. L-Istati Uniti ma /a[ditx dawn ir-rapporti u l-Kan/illier Angela Merkel kienet irrabjata [afna partikolarment wara li ftit xhur ilu kien ]velat li l-Istati Uniti kienet qed tispjuna fuq it-
telefonati tag[ha. Hi qalet li jekk dawn ir-rapporti ta’ :ermani]i li kienu qed jispjunaw g[all-Istati Uniti huma minnhom, allura dan se jwaddab dell ikrah fuq il-fidu/ja li suppost hemm bejn dawn i]-]ew; pajji]i alleati.
IL-:ERMANJA> Tpin;ija fuq fa//ata ta’ bini fiz-zona ta’ Lichtenberg f’Berlin li hi xog[ol l-artisti Addison Akrl u James Bullough b[ala parti mil-Lichtenberg Open Art Project biex issebba[ iz-zona u hi inizjattiva ta’ kumpanija tad-djar (ritratt> EPA)
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 10 ta’ Lulju, 2014
17
A{BARIJIET TA’ BARRA
Ra;el i[ares lejn pont li nqered fi splu]joni minn ribelli qrib ir-Russja, qrib Donetsk (ritratt> EPA)
Ilestu g[all-assalt f’Donetsk L-UKRAJNA Ir - ribelli qrib ir - Russja f ’ Donetsk qed ilestu g[al assalt mill - Armata tal Ukrajna wara li fi tmiem il ;img[a tilfu l - kontroll ta ’ Slavyansk .
Ir - ribelli splodew diversi pontijiet bl - iskop li jim blukkaw l - a//ess g[at - tankiji et tal - gwerra tal - Armata Ukrena . Il - Gvern Ukren wissa li kien lest jassedja lil din l -
akbar belt fil - Lvant tal Ukrajna u l - a[[ar belt ewleni ja f ’ idejn ir - ribelli . Imma sal biera[ ma kienx hemm [jiel li kien beda l - assedju . Il - President Ukren Petro
Poroshenko , meta mar i]ur it truppi fi Slavyansk , wieg[ed li ma kienx se jkun hemm ;lied fit - toroq ta ’ Donetsk . Donetsk hi belt ta ’ miljun persuna u erba ’ darbiet akbar
minn Slavyansk , u g[alhekk hi sfida akbar g[all - Armata Ukrena li g[al ra;unijiet lo;isti/i mhux mistennija tibda l - assalt qabel ;img[a o[ra .
Impjant tal-armi kimi/i f’idejn ir-ribelli L-IRAQ Il-militanti I]lami/i fl-Iraq irnexxielhom jie[du l-kontroll ta’ impjant kbir li kien jintu]a g[allbini ta’ armi kimi/i fi ]mien iddittatura ta’ Saddam Hussein. Dan kien ]velat f’ittra li lGvern Iraqi bag[at linNazzjonijiet Uniti. Fl-impjant hemm partijiet ta’ 2,500 rocket armati b’armi kimi/i imma l-Gvern Amerikan qal li m’hemm ebda arma s[i[a u kien kwa]i impossibbli li l-militanti ju]aw dak li sabu g[al skop
militari. Jidher li l-militanti da[lu flimpjant ta’ Muthanna fil-11 ta’ :unju u dawn [adu [afna affarijiet li kien hemm fl-impjant. Il-militanti, li jikkontrollaw partijiet mis-Sirja, da[lu fl-Iraq ix-xahar li g[adda u malajr [adu ta[t il-kontroll tag[hom meded kbar ta’ art, l-aktar tul il-fruntiera bejn is-Sirja u l-Iraq. Il-;img[a li g[addiet, ilmexxej tal-grupp, Abu Bakr alBahgdadi, iddikjara l-[olqien ta’
stat I]lamiku fl-art ikkontrollat mill-estremisti. Skont Mohamed Ali Alhakim, l-Ambaxxatur tal-Iraq g[anNazzjonijiet Uniti, il-kontroll ta’ Muthanna mir-ribelli jfisser li lIraq ma jistax iwettaq l-obbligi tieg[u lejn in-NU u jeqred l-armi kimi/i li hemm fil-pajji]. Il-kumpless jinsab madwar 56 kilometru fil-Majjistral ta’ Bagdad. L-a[[ar rapport mill-ispettur tan-Nazzjonijiet Uniti dwar l-
armi kimi/i fl-Iraq kien [are; fl2004. Fih intqal li f’Muthanna hemm Bunker 13 fejn hemm 2,500 rocket mimlija b’armi kimi/i u madwar 180 tunnellata ta’ sodium cyanide, kimika velenu]a [afna li tintu]a filpro/ess g[al armi kimi/i o[ra. In-NU qalet li dawn l-armi kienu ta’ kwalità baxxa [afna u aktarx kienu ]vintaw min[abba lmod kif kienu ma[]una u min[abba t-tul ta’ ]mien li kienu ilhom hemm.
Hemm imbag[ad Bunker 41 fejn hemm 2,000 bomba li kienu tbattlu mill-armi kimi/i imma g[adhom kontaminati u 605 kontenituri ta’ tunnellata kull wie[ed li kienu jintu]aw biex jin[a]nu l-armi kimi/i fihom, u li g[ad hemm fdalijiet tag[hom fihom. Il-Gvern Amerikan qal li dawn l-armi jmorru lura g[as-snin tmenin u li dawk li hemm huma fdalijiet wara li tne[[a l-periklu ta’ u]u militari ta’ dawn l-armi.
www.maltarightnow.com
Il-{amis 10 ta’ Lulju, 2014
18
A{BARIJIET TA’ BARRA
Aktar vittmi tal-Ebola IL-GUINEA Uffi/jali tas-sa[[a millPunent tal-Afrika qalu li mit-3 ta’ Lulju, kien hemm 25 vittma o[ra kaw]a tal-marda tal-Ebola. B’hekk issa l-vittmi minn mindu ftit xhur ilu fe;;et din ilmarda f’dan ir-re;jun jammontaw g[al 518-il persuna mejta. L-Organizzazzjoni Dinjija tas-Sa[[a (WHO) qalet ukoll li kienu rappurtati 50 ka] ;did. Kelliem g[all-WHO qal li ttobba kienu qed isibuha diffi/li [afna biex jikkontrollaw din ilmarda fi Sierra Leone, ilLiberja u l-Guinea. Tobba fil-Gana qed jg[idu li l-ewwel indikazzjonijiet huma li persuna li kien suspettat li kellu l-Ebola f’dan il-pajji] aktarx li ma kellux din il-
marda. Ir-ra;el kien g[adu kemm irritorna minn vja;; fi Sierra Leone u l-Guinea, u tpo;;a fi kwarantina wara li kellu sintomi simili g[al dawk tal-Ebola. Il-WHO qalet li minn mindu fe;;et il-marda fil-Guinea fi Frar, kien hemm total ta’ 844 ka] fi Sierra Leone, il-Guinea u l-Liberja. Kelliem g[all-WHO qal li lindikazzjonijiet huma li l-marda qed tinxtered l-aktar min[abba li n-nies infettati jin]ammu fiddjar u wkoll permezz tan-nies li jattendu l-funerali tal-vittmi. Il-WHO qalet li dak li qed ji;ri fil-Punent tal-Afrika hu lag[ar ka] s’issa ta’ din il-marda li g[aliha m’hemmx kura u li hi fatali fil-ma;;oranza tal-ka]i.
IL-:ERMANJA> }ew;t itfal f’kopja ta’ [alq ta’ kelb il-ba[ar ta’ ]mien id-dinosawri, il-Megalodon, fil-mu]ew tal-istorja naturali fil-Palazz ta’ Bertholdsburg fi Schleusingern. Il-[alq hu parti minn wirja dwar il-klieb il-ba[ar (ritratt> EPA)
Ipattilhom bil-pizza L-ISTATI UNITI
FRANZA> Mument waqt l-isfilata tal-moda tad-disinjatur Fran/i] Charlie Le Mindu waqt ilParis Fashion Week (ritratt> EPA)
Bdot ta’ ajruplan Amerikan issorprenda lill-passi;;ieri talajruplan tieg[u meta ordnalhom pizza wara li l-wasla tag[hom f’Denver kienet posposta min[abba l-maltemp. L-ajruplan tal-Frontier Airlines kien fuq titjira minn Washington imma kellu jin]el fl-ajruport ta’ Cheyenne min[abba l-maltemp u dam hemm diversi sig[at. Il-bdot Gerhard Bradner iddispja/ieh g[all-160 passi;;ier abbord l-Airbus A320 u ordna pizza g[al kul[add minn butu. Fil-fatt minn fuq il-loudspeakers talajruplan hu informa lill-
passi;;ieri li kien minnu li lFrontier Airlines kienu mag[rufa g[aliex ir[as u ma tantx jonfqu imma l-bdot ta’ dan l-ajruplan ma kienx hekk u g[alhekk kien ordnalhom pizza. Sid l-istabbiliment tal-pizza li [a l-ordni g[al 35 pizza qal li din da[let tard billejl u meta kien se jibg[at lil kul[add id-dar. It-titjira mbag[ad telqet ftit wara li twasslet il-pizza. Il-Frontier Airlines tag[mel titjiriet interni fl-Istati Uniti u hi mag[rufa g[aliex it-titjiriet mag[ha huma r[as imma mbag[ad wie[ed irid i[allas apparti g[al [afna affarijiet, inklu] biex itella’ basket abbord.
Storja ;dida ta’ Harry Potter IR-RENJU UNIT L-awtri/i J.K. Rowling kitbet storja ;dida imma qasira talkarattru Harry Potter u tpo;;iet fuq il-websajt tad-dilettanti ta’ dawn l-istejjer ‘Pottermore’. L-istorja fiha 1,500 kelma u hi miktuba f’forma ta’ artiklu ta’ gazzetta. Tittratta l-finali tal-Quidditch, il-log[ba fittizja tal-istejjer ta’ dan il-karattru. Fl-istorja, Potter se jag[laq 34 sena u jie[u ]ew;t itfal jaraw log[ba. Fiha Rowling tispekula li hemm il-problemi
ma ’ martu Ginny . M ’ hemm ebda referenza g[at-tielet wild, Lily, li ssir referenza g[aliha fl-a[[ar ktieb ‘Harry Potter and the Deathly Hallows. L-artiklu jag[mel ukoll riferiment g[al karattri o[ra ta’ dawn il-kotba. Aktar minn 450 miljun kopja tas-seba’ kotba ta’ Harry Potter inbieg[u madwar id-dinja. L-ewwel ktieb kien ippubblikat fl -1 997 , u dwarhom saret sensiela ta ’ films.
L-UNGERIJA> Il-kantant Neil Francis Tennant (xellug) u Christopher Sean Lowe tal-grupp Pet Shop Boys waqt kun/ert f’Budapest (ritratt> EPA)
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 10 ta’Lulju, 2014
19
MADWARNA
Ir-Relikwa Insinji tad-Drieg[ ta’ San :or; g[all-ewwel darba f’G[awdex Clinton Sammut
Fl-okka]joni tal-175 anniversarju tal-istatwa ta’ San :or;, lewwel statwa titulari ta ’ G[awdex, imnaqqxa fl-injam minn Pietru Pawl Azzopardi fl1839, il-komunità parrokkjali :or;jana tal-Belt Victoria se tilqa’, g[all-ewwel darba filg]ejjer Maltin , ir - Relikwa Insinji tad-Drieg[ ta’ San :or;. Din ir - relikwa se tin;ieb apposta g[all-okka]joni millAbbazija Benedittina ta’ San Giorgio Maggiore, fil-belt ta’ Venezja, l-Italja, wara talba li lIsqof ta’ G[awdex Mons. Mario Grech g[amel lil Norberto Villa, Abbati ta’ Praglia u San Giorgio Maggiore. Fil-passat kienet ;iet relikwa o[ra Di;à fl-1984 u l-2003, flokka]joni ta’ ]ew; /entinarji differenti marbuta mal- [ajja tal-qaddis patrun ta’ G[awdex, kienet in;iebet minn Ruma laktar relikwa g[a]i]a ta’ San :or;, dik tal-qorrieg[a tal-qaddis mi]muma fil - Ba]ilika Djakonali tal-Velabro. Din ta’ Venezja, wara e]ami
xjentifiku fuq diversi relikwi li sar fl -1 978 fl - Istitut Antropolo;iku tal - Università ta’ Bologna, hi wkoll meqjusa b[ala wa[da mill-ftit relikwi awtenti/i u presti;ju]i tal-qaddis martri tar-raba’ seklu. Il-qaddis hu mifhum li ng[ata
jidhru wkoll il-pala tal-id ixxellugija u s - swaba ’, di;à kienet meqjuma fil-Monasteru ta’ San Giorgio di Fiore filKalabrija mill-1255. Wara li ;iet salvata minn ta[t idejn il-pirati barbari f’attakk fuq il - post , fl -1 296 ittie[det f ’ pur/issjoni solenni lejn il g]ira ta’ San Giorgio Maggiore, fejn tinsab illum fl-Abbazija Benedittina ddedikata lill-istess qaddis.
lejn il - Ba]ilika :or;jana , akkumpanjata mill - Banda ?ittadina La Stella b’innijiet reli;ju]i. Tintlaqa’ fi Pjazza San :or; b ’ indirizz ta ’ mer[ba mill Ar/ipriet Mons . Pawlu Cardona. Fit-8 p.m. mbag[ad, tin]amm fil-Ba]ilika ta’ San :or; Velja Ekumenika Solenni ppreseduta mill - Isqof ta ’ G[awdex , flimkien ma ’ Gennadios Zervós, Metropolita tal - Ar/idjo/esi Griega Ortodossa tal-Italja u Malta, u Il-wasla tar-relikwa Simon Godfrey, Kan/illier talf’G[awdex Ir-Relikwa Insinji tad-Drieg[ Komunjoni Anglikana f’Malta ta’ San :or; se ]]ur il-g]ejjer u G[awdex. Maltin bejn l-14 u l-20 ta’ Lulju 2014, akkumpanjata minn erba’ :ranet ta’ qima mona/i Benedittini tal - istess Kemm se ddum G[awdex, irAbbazija. Relikwa tad - Drieg[ ta ’ San Wara l - waqfa tag[ha fil - :or; se ]]ur l-Istpar :enerali parro//a :or;jana ta ’ {al ta’ G[awdex, il-kunventi tarQormi, fejn se ting[ata mer[ba reli;ju]i, u d-djar tal-morda u lt-Tnejn 14 ta’ Lulju, hekk kif anzjani. Se tkun esposta wkoll tasal Malta mill - Italja , ir - g[all-qima tal-fidili fil-knejjes Relikwa Insinji tad-Drieg[ ta’ ta’ San Fran;isk, tar-Rag[aj itSan :or; mistennija tasal Tajjeb u ta’ Santu Wistin, dejG[awdex it-Tlieta 15 ta’ Lulju. jem fil-Belt Victoria, fil-qudL-ewwel waqfa tag[ha tkun fir- dies ta’ filg[odu fis-16, is-17 u Rotunda tax-Xewkija, ir-ra[al li t-18 ta’ Lulju rispettivament. 175 sena ilu laqa’ l-istatwa tituFil-fatt, nhar il-:img[a 18 ta’ lari ;dida ta’ San :or; fi triqtha Lulju , fin - nofstanhar ta ’ lejn il-Belt Victoria. filg[odu, sa/erdoti tal-parro//a Dakinhar, fis-7pm, l-Isqof ta’ jkunu disponibbli biex G[awdex Mons. Mario Grech, jakkumpanjaw ir-relikwa fidIr-Relikwa Insinji tad-Drieg[ ta’ San :or; flimkien mal-Kapitlu u l-kleru djar privati tal-morda u l-anz:or;jan, jilqa’ r-relikwa f’salib jani, u g[alhekk, dawk li jixl - qtug[ ir - ras aktarx fin - illum f’I]rael. Nikomedija fil-Persekuzzjoni lSkont tag[rif li waslilna, din it-toroq fi Triq ir-Repubblika, tiequ, jistg[u jikkuntattjaw lillKbira ta’ Djoklezjanu, u li l- ir - relikwa g[a]i]a , li mad - il-Belt Victoria, u dritt wara ssir Uffi//ju Parrokkjali fuq qabar tieg[u jinsab f ’ Lidda , drieg[ tal - qaddis g[adhom translazzjoni pontifikali biha 21556377.
Programm relatat mar-relikwa Illum il-{amis 10 ta’ Lulju hu l-a[[ar jum tan-Novena ta’ San :or;. B’hekk il-quddiesa tas-7 p.m. fil-Ba]ilika ma ssirx. Fis-6 p.m. issir il-quddiesa tal-g[eluq tan-Novena mill-Ar/ipriet Mons. Pawlu Cardona, li tintemm b’/elebrazzjoni u mima bit-tema ‘San :or; ikellimna mill-Istatwa Titulari tieg[u’. Fis7.30 p.m. se jsir festin b’divertiment g[at-tfal fi Pjazza San :or;. Il-:img[a 11 ta’ Lulju fl10.30 a.m. ssir quddiesa g[allanzjani u l-morda mill-Kan. Tonio Galea, bis-sehem talmembri u l-voluntiera tal-Ordni Sovran, Militari u Ospitalier ta’ San :wann ta’ Malta, li fiha ji;i amministrat is-sagrament tadDilka tal-Morda. Wara din il-funzjoni, isSo/jetà tan-Nisa fi [dan ilparro//a torganizza diversi attiv-
itajiet fosthom tombla u ikla g[all-persuni b’di]abbiltà. Fit8.30 p.m. l-ikla tradizzjonali talfesta ta’ San :or; fi Pjazza San :or;, organizzata mis-So/jetà Filarmonika La Stella. Is-Sibt 12 ta’ Lulju fl-10.30 a.m. ssir ta[dita pubblika millartist u studju] tal-arti Mark Sagona bit-tema ‘Pietro Paolo Azzopardi’s ‘St George’: its artistic importance in early 19th century Malta’, fil-Mu]ew Il{a;ar – Heart of Gozo. Il-{add 13 ta’ Lulju hu l-jum tal-[ru; min-ni//a. Il-quddies tal10 a.m. u ta’ 12 p.m. ikun /elebrat fi/-?entru Parrokkjali, waqt li lquddiesa tal-11 a.m. ma ssirx. Fl10.15 a.m. mar/ mill-Banda ?ittadina La Stella. Fil-10.45 a.m. il-[ru; tradizzjonali minni//a tal-istatwa ta’ San :or;. Fil-11.30 a.m. /-/elebrazzjoni ta’ Xhieda Kristjana mi]-]g[a]ag[
:or;jani fil-Ba]ilika, organizzata mill-Grupp 23four, b’mumenti ta’ talb, riflessjonijiet u kant immexxija minn Dun Geoffrey George Attard. It-Tnejn 14 ta’ Lulju, l-quddies tal-5 p.m., tas-6 p.m. u tas-7 p.m. ji;i //elebrat fi/-?entru Parrokkjali. Fis-7.30 p.m. issiru tti;rijiet tradizzjonali fi Triq irRepubblika bis-sehem ta’ bhejjem minn Malta u G[awdex. Fi tmiem it-ti;rijiet, jitqassmu t-trofej lir-rebbie[a. Fit-8 p.m. kun/ert korali u orkestrali bis-sehem tal-Orkestra Filarmonika Nazzjonali, il-Kor Laudate Pueri u o[rajn. It-Tlieta 15 ta’ Lulju tasal irrelikwa f’G[awdex. Fis-7 p.m. lIsqof Djo/esan, flimkien malKapitlu u l-kleru :or;jan, jilqa’ r-Relikwa Insinji tad-Drieg[ ta’ San :or; fi Triq ir-Repubblika, fil-mi;ja tag[ha mill-Abbazija
Benedittina ta’ San Giorgio Maggiore, fil-belt ta’ Venezja, lItalja. Fis-7.15 p.m. it-translazzjoni pontifikali tar-relikwa ppreseduta mill-Isqof ta’ G[awdex Mario Grech. Takkumpanja l-pur/issjoni lBanda ?ittadina La Stella b’innijiet reli;ju]i. Fis-7.45 p.m. l-indirizz ta’ mer[ba mill-Ar/ipriet Mons. Pawlu Cardona fi Pjazza San :or; u wara Velja Ekumenika solenni. Ir-relikwa tibqa’ esposta fil-ba]ilika g[all-qima tal-fidili sa nofsillejl. Fid-9.30 p.m. mar/ briju] millBanda Ite ad Joseph, u jing[ata bidu g[al dimostrazzjoni bl-istatwa ta’ San :or;, xog[ol ta’ Austin Camilleri. L-Erbg[a 16 ta’ Lulju jsir lewwel jum tat-Tridu. F’dawn iljiem isiru ]jarat bir-relikwa fosthom fil-kunventi tar-reli;ju]i, u
fid-djar tal-morda u l-anzjani. Fis-7.30 a.m. issir quddiesa filknisja konventwali ta’ San Fran;isk, fejn ir-relikwa ta’ San :or; tkun esposta g[all-qima talfidili. Fis-6 p.m. issir l-a[[ar quddiesa tal-;urnata. Fis-6.30 p.m. il-kant solenni tal-G[asar mill-Kapitlu talKolle;;jata flimkien mal;emg[a litur;ika, ippresedut minn Mons. Emanuel Barbara. Il-{amis 17 ta’ Lulju hu ttieni jum tat-Tridu. Fis-7 a.m. lquddiesa fil-knisja tar-Rag[aj itTajjeb, fejn ir-relikwa tkun esposta g[all-qima tal-fidili. Fid-9 a.m. il-Kon/elebrazzjoni Konventwali. Il-:img[a 18 ta’ Lulju hu ttielet jum tat-Tridu. Fis-7.30 a.m. issir quddiesa fil-knisja konventwali ta’ Santu Wistin, fejn ir-relikwa tkun esposta g[all-qima talfidili.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 10 ta’ Lulju, 2014
20
MADWARNA
Il-Vatikan> Misteri, Storja, Kur]itajiet It-tnedija tal-ktieb Clinton Sammut
Il-qari jg[inek taqta’ l-g[atx talkur]ità u fl-istess [in iktattarlek lg[arfien u l-perspettiva ta’ kif tara d-dinja ta’ madwarek. I]da /erti kotba jg[inuk twie;eb mistoqsijiet li mhumie komuni. Mistoqsijiet b[al jekk hux veru li l-i]g[ar stat fid-dinja g[andu dak kollu li je[tie;lu stat sovran. Kemm ilha mibnija l-ba]ilika li naraw filVatikan? Veru li darba kien hemm Papa mara? X’sehem kellu Benito Mussolini fit-twaqqif tal-Belt-Stat tal-Vatikan? Hemm kampjonat tal-futbol filVatikan? G[aliex Hitler ma setax i]ur il-Vatikan meta kien qieg[ed i]ur l-Italja? G[aliex l-armata ta’ dan l-istat fid-dinja hi ffurmata minn membri ta’ pajji] barrani? Ktieb li jaqta’ l-g[atx tal-kur]itajiet
Dawn u bosta mistoqsijiet o[ra jitwie;bu fil-ktieb ;did li j;ib lisem ‘Il-Vatikan - Misteri, Storja, Kur]itajiet’. Dan il-ktieb inkiteb minn Fr. Reno Muscat li g[ex Ruma qrib persuni li ja[dmu filVatikan. Il-pubblikazzjoni talktieb hi ta’ D.O.M. communications. Dan il-ktieb iservi g[al dak li ]ar Ruma, mar il-Vatikan u g[andu tifkiriet sbie[. Huwa u jaqra se jer;a’ jiftakar x’ra, jer;a’ jg[ix dawk il-mumenti meravilju]i. Iservi wkoll g[al dak li g[adu qatt ma mar Ruma imma jixtieq i]ur il-
Vatikan u qieg[ed jippjana li jwettaq din i]-]jara. Hawnhekk se jsib tag[rif li j[ejjih g[al dan il-vja;;. La jmur ikun jista’ jifhem a[jar dak li jkun qieg[ed jara. Huwa ktieb g[al min g[andu g[al qalbu l-istorja, mhux biss l-istorja tal-Knisja imma listorja in;enerali g[ax il-Vatikan g[andu rabtiet diretti mal-istorja mondjali. Ktieb b’diversi g[anijiet Il-qari ta’ dan il-ktieb
jista’ j[ajjar lil dak li jkun ikompli jfittex fuq xi su;;ett li fil-ktieb jissemma fil-qosor. Iservi lin-Nisrani li jixtieq ikun jaf aktar dwar dak il-post li minnu titmexxa l-Knisja Kattolika jew g[al min hu kurju] u dejjem jixtieq ikun jaf aktar, iservi g[al min jixtieq jesplora x’hemm mo[bi u g[al dak li dejjem [aseb li wara l-[itan tal-Vatikan hemm biss qassisin, sorijiet u patrijiet. Wara li jaqra dan il-ktieb se jinduna li kien ]baljat. Fuq kollox dan huwa ktieb g[al min i[obb jaqra xi [a;a ta’ interess li filwaqt li jitg[allem xi [a;a minnha, ma tkunx kitba tqila, imma tkun wa[da mexxejja li tirrilassak inti u taqra. Il-ktieb fih 123 pa;na u jista’ jinkiseb ming[and il-librara ewlenin ta’ Malta u G[awdex. Ittnedija tal-ktieb issir nhar it-Tnejn 14 ta’ Lulju, fl-uffi//ju ta’ Radju Marija, il-Kunvent Patrijiet Dumnikani, Misra[ San Duminku, ir-Rabat fl-10.30 a.m.
‘Iljieli Melle[in’ hi deskritta b[ala festa ta’ /elebrazzjoni g[al familja kollha
Dalwaqt is-seba’ edizzjoni ta’ ‘Iljieli Melle[in’ Is-seba’ edizzjoni ta’ ‘Iljieli Melle[in’ organizzata millKunsill Lokali tal-Mellie[a se tkun organizzata matul Awwissu, proprju minn nhar il{amis 7 sal-{add 10 ta’ Awwissu 2014. Din l-attività matul is-snin kompliet tikseb su//essi kbar, kemm mal-Maltin i]da wkoll mal-barranin li jkunu f’pajji]na u din l-attività da[let sew filkalendarju kulturali Malti. Fuq kollox, din l-attività sservi wkoll b[ala opportunità unika biex tesponi s-sbu[ija naturali tal-Mellie[a i]da wkoll labbiltajiet u t-talenti talMelle[in. Inawgurat pro;ett ta’ restawr Fl-ewwel ;urnata tal-attività l-Kunsill [aseb biex iniedi wie[ed mill-akbar pro;etti ta’ restawr li be[siebu jag[mel fil;ranet u x-xhur li ;ejjin, pro;ett li se jkun jikkonsisti fir-restawr tal-G[ajn tal-Mellie[a. Ir-restawr hu mmirat biex jer;a’ jag[ti l-[ajja lil dan ilpost pittoresk u rikk fl-istorja. Il-:img[a 8 ta’ Awwissu filPjazza tal-Parro//a se jittella’ kun/ert bl-aqwa talent mu]ikali Malti. G[al sena o[ra, il-Kunsill Lokali tal-Mellie[a se joffri kun/ert tal-og[la kwalità u li b[as-snin img[oddija, ]gur se jer;a’ jin]el tajjeb ma’ dawk kollha li se jattendu. Is-Sibt 9 ta’ Awwissu u l{add 10 ta’ Awwissu t-toroq u l-pjazez prin/ipali fil-Mellie[a se jkunu mag[luqin g[at-traffiku u jkunu fa/ilment a//essib-
Il-qoxra tal-ktieb li se jitnieda fil-;ranet li ;ejjin
bli biex dak li jkun jimxi fihom
ming[ajr ebda problema. Varjetà ta’ arti u mu]ika Matul dawn i]-]ew; iljieli se tispikka varjetà ta’ arti, mu]ika, kultura, sport u ikel. Attrazzjonijiet o[ra jinkludu l-
aqwa kantanti lokali kif ukoll diversi animazzjonijiet g[at-tfal, imqassma fuq tliet palkijiet differenti, kif ukoll diversi forom ta’ arti mqassma mat-toroq ewlenin tal-Mellie[a. Se jkun hemm sezzjoni o[ra fejn numru rekord ta’ artisti lokali u internazzjonali se jesibixxu l-arti tag[hom, kif ukoll ipin;u quddiem il-folla pre]enti. G[al dawk li jinteressawhom ilkarozzi, se jkun hemm sezzjoni fejn jistg[u jammiraw g[a]la ta’ karozzi u muturi stati/i u wirja tal-off-roading.
Ftu[ tas-Santwarju Is-Santwarju tal-Madonna
tal-
Mellie[a, li g[andu iktar minn 2,000 sena, se jkun miftu[ g[allpubbliku, u se jkunu g[addejjin kun/erti korali f’dan l-ambjent. Dawk li jinteressahom ]mien il-Gwerra, se jkunu jistg[u j]uru x-xelters tat-Tieni Gwerra Dinjija, fejn se jkun hemm ukoll gwidi apposta g[all-pubbliku. Dawk li japprezzaw l-ikel se jkollhom xalata u varjetà ta’ ikel, hekk kif it-toroq prin/ipali tal-Mellie[a se jkunu armati blimwejjed u s-si;;ijiet, attrezzati apposta al fresco sabiex wie[ed japprezza l-ikel bnin ipprovdut mill-aqwa ristoranti li jinsabu fil-Mellie[a. Kul[add hu m[e;;e; jattendi bi [;aru matul dawn l-erba’ ljieli g[al din l-attività annwali fil-Mellie[a. Dawn huma erba’ ljieli trasformati f’/elebrazzjoni kbira g[all-familja kollha, li matulhom il-Mellie[a se turi dak kollu li g[andha x’toffri.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 10 ta’ Lulju 2014
21
CINEKRITIKA Joe Calleja - jocal@me.com CHEF
‘Ikla’ m[awra bl-ingredjenti kollha Direzzjoni: Jon Favreau; {in: 114-il minuta; ?ert.: 15, KRS Il-films li jittrattaw dwar likel kwa]i dejjem jirri]ultaw divertenti – apparti xi e//ezzjonijiet b[al La Grande Abbuffata li fih 40 sena ilu kienu ‘qatlu’ lilhom infushom waqt or;ja ta’ ikel Marcello Mastroianni, Michel Piccoli, Ugo Tognazzi u Philippe Noiret. Dan Chef i]da, mhuwiex e//ezzjoni. Chef fil-fatt huwa b[al ikla bnina m[awra bl-aqwa ingredjenti biex jipprovdilna kwa]i sag[tejn divertiment ma jaqta’ xejn minn Jon Favreau li minbarra b[ala re;ista u producer (f’films b[al Iron Man) taha
wkoll mhux biss g[all-kotba ta’ screenplays, imma anki [adem partijiet b[al f’The Wolf of Wall Street, Identity Thief u John Carter. Hawn narawh b[ala kok prim, Carl li meta sid ir-ristorant (Dustin Hoffman) fejn kien ja[dem g[al qalbu, ma j[allihx ibiddel il-menu, anki meta kellu ji;i kritiku influwenti tal-ikel, Michel (Oliver Platt), dan tala[[ar ikkritikah personalment fla[rax fil-blog tieg[u. Dan iwasslu biex jattakka bla[rax lil Michel meta dan jer;a’ jmur jiekol hemm, u jitlaq mixxog[ol. Imma issa jkun je[tie;
L-aqwa films f’Malta (Bejn it-2 u s-6 ta’ Lulju – KRS) 1. 2. 3. 4. 5.
(–) (1) (2) (3) (pr)
How to Train Your Dragon 2 Maleficent The Fault in Our Stars 22 Jump Street Transformers: Age of Extinction
impjieg, anki biex imantni lil ibnu Percy (Emjay Anthony) li kellu mill-eksmartu Inez (Sofia Vergara). G[alhekk jispi//a ja//etta l-g[ajnuna ta’ eks ie[or ta’ martu (Robert Downey Jr.), li tikkonsisti f’food truck ]dingat. Ma jdumx ma jirran;ah u jarmah, anki g[ax f’mo[[u jkollu li jie[u mieg[u lil ibnu Percy (li kien jinsab fil-vaganzi tassajf), biex fl-istess [in ipatti g[an-nuqqas tieg[u b[ala missier. Carl, mag[ruf ukoll b[ala “El Hefe” (jew i/-Chief) ikompli jag[mel il-kura;; meta mieg[u jing[aqad il-kok kollega Martin (John Leguizamo). Jibdew jivvja;;aw minn ra[al, belt u stat g[al ie[or u jiksbu su//ess bilfast food b’ingredjenti naturali li jibda jivvinta Carl, anki blg[ajnuna ta’ ibnu li jibda jag[mel pubbli/ità kbira permezz tal-internet, l-aktar Twitter, li kemm missieru kif ukoll Martin ma jifhmu xejn fih. Soundtracks b’ta[lita ta’ soul u ba]i Afro-Kubana jibdlu kull
Carl (Jon Favreau) u ibnu (Emjay Anthony, it-tnejn fuq ix-xellug) ma’ Martin (John Leguizamo, fuq il-lemin) bil-kappell f’Chef
sekwenza ta’ tisjir (li tqabbdek il-;u[) f’video mu]ikali divertenti, b[all-film kollu ferm adat-
tat g[al dawn il-jiem sajfin ta’ mistrie[ u vaganzi …fil-frisk tas-swali /inematografi/i!
TRANSFORMERS> AGE OF EXTINCTION
Azzjoni, effetti spe/jali u bi//erija tal-[adid Direzzjoni: Michael Bay; {in: 165 minuta; ?ert.: 12A, KRS }gur li dawk li jmorru jaraw ilfilms diretti minn Michael Bay, spe/jalment dawn ta’ Transformers, mhux se jistennew xi [a;a Shakespearjana, u dan irraba’ film fis-sensiela ]gur mhux se jg[olli l-livell intellettwali, la tar-re;ista u wisq inqas taludjenzi! Imma dawn se jsibu dak kollu li jistennew: azzjoni, splu]jonijiet spettakolari, ;iri sfrenat, sparar, effetti spe/jali impressjonanti u ]gur tbi//ir kontinwu ta’ robots ;ganteski tal-[adid minn robots o[ra jew mill-bnedmin. Dawk li raw xi wie[ed mitTransformers qed jifhmu dwar xiex qed nikteb. It-Transformers huma aljeni f’sura ta’ vetturi li jinbidlu f’robot ;ganteski li jissej[u, appuntu, Autobots. Dawn huma l-aljeni ‘twajbin’, g[ax ikunu ;ew fil-pjaneta tag[na biex ma j[allux lil aljeni o[ra, msej[a Decepticons, jinvadu ddinja wara li kienu di;à [atfu lpjaneta tal-Autobots. Dan ir-raba’ wie[ed ise[[ snin wara dak li ;ara fit-tielet wie[ed (g[alkemm xi karattri umani hawn ma ner;g[ux narawhom).
Wara l-qerda tal-belt ta’ Chicago mid-Decepticons, il-gvern ikun de/i] li jie[u lura l-pjaneta. G[alhekk jibda ka//a spjetata g[ad-Decepticons, filwaqt li suppost joffri kenn lill-Autobots. Imma fil-verità s-CIA kienet ing[aqdet bil-mo[bi ma’ aljen ie[or, bounty hunter, – biex jeqirdu kemm lid-Decepticons, kif ukoll lill-Autobots. Sadanittant is-sitwazzjoni talbnedmin ma tkunx wisq a[jar. I]-]minijiet ikunu saru diffi/li g[an-nies komuni. L-inventur Yeager (Mark Wahlberg) kien qed jipprova jaqla’ xi [a;a billi jsewwi in;enji tal-;irien u l[bieb. Kien ukoll ju]a junk li jsib g[al invenzjonijiet di]appuntanti. Jum wie[ed i]da, isib trakk antik bl-iskop li j]armah g[allpartijet tieg[u, imma ma jdumx ma jinduna li ma kienx g[ajr leroj mekkaniku Optimus Prime, il-kap tal-Autobots. Yeager jiftiehem mieg[u li jsewwilu l[sarat li kellu, hekk kif dan iwissih li xi bnedmin kienu qed ji;ru warajh, u fil-fatt ftit wara s-CIA ssir taf fejn qieg[ed u tibg[at
Yeager (Mark Wahlberg) jibda ji;;ieled lit-‘Transformers’ il-‘[]iena’ bl-istess armi tag[hom fi Transformers> Age of Extinction
skwadra spe/jali armata sa snienha biex jeqirduh akkost ta’ kollox, anki ta’ vittmi inno/enti. F’dan kollu jkollu interess biljunarju (Stanley Tucci) li jkun [erqan jo[loq armata ta’ Autobots aktar sofistikati, li wkoll ikun irid ja[taf lil Optimus Primer.
B ’ hekk issa Yeager ipo;;i fil - periklu wkoll il - [ajja ta ’ bintu Tessa ( Nicola Peltz) , u n - namrat tag[ha Shayne ( Jack Reynor) . B[alma tistg[u tobsru l aqwa ta ’ Age of Extinction huma l - effetti spe/jali , l - aktar dawk tat - trasformazzjoni tal -
vetturi f ’ robots ;ganteski kollha [adid u l - ;lied bejni ethom li jie[u [afna mis sag[tejn u tliet kwarti li jtul il - film bi storbju li jtarrax ta ’ [adid ja[bat ma ’ xulxin , u jispi//a f ’ bi//erija s[i[a , appuntu ta ’ [adid minflok la[am u dmija .
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 10 ta’ Lulju, 2014
22
TV#RADJU
06>00
Radio 101 Breakfast Club b’waqfiet g[al Sports News fis-06>45, A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 0740 Anali]i tal-:urnali< Avvi]i tal-Mejtin u Angelus fit-07>55)
08>00 08>05 09>00 09>05
A[barijiet fil-Qosor (ikompli) 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>00 11>55 12>00 12>30 14>30 15>00 15>05
Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet The Big Show Hitsteria A[barijiet fil-Qosor (ikompli) Hitsteria (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
16>30 17>55 18>00 18>30 20>00 21>30 22>30 23>00
Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Lejliet Sajfin Waqtiet Flashback Il-Mixja lejn l-Indipendeza Newsdesk www.radio101.com.mt
Simpati/i – Net Television, 13:00 G[at-tfal fuq il-Cable Disney Channel
Jim Jam
07:20 - Win, Lose or Draw 07:45 Good Luck Charlie 08:05 - Dog With a Blog 08:30 – Phineas and ferb 08:55 – Phineas and ferb 09:15 - Liv & Maddie 09:40 - Camp rock 11:15 - Jessie 11:35 – Jessie 12:00 – Austin and ally 12:25 – Phineas and Ferb 12:45 – Phineas and Ferb 13:10 - Good Luck Charlie 13:35 - Dog With a Blog 14:00 - Dog With a Blog 14:25 - Liv & Maddie 14:50 - Liv & Maddie 15:10 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 15:35 - Win, Lose or Draw 16:00 - Austin & Ally 16:20 Austin & Ally 16:45 - Jessie 17:10 Jessie 17:30 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 17:55 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 18:20 - Violetta 19:05 - African Cats 19:30 - Jessie 19:50 - Dog With a Blog 20:15 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 20:40 - Austin & Ally 21:00 - Good Luck Charlie 21:25 A.N.T. Farm 21:50 - Shake It Up! 22:10 – Wolfblood 22:35 – Wolfblood 23:00 - Violetta 23:45 The Hive 23:50 - Art Attack
07:05 - Rubbadubbers 07:15 – Oswald 07:30 - Fluffy Gardens 07:40 - Noksu 07:45 - Jarmies 08:00 - Kipper 08:10 – Shapes 08:20 - What’s The Big Idea? 08:25 - What’s The Big Idea? 08:30 – Gazoon 08:35 - Snapatoonies 09:00 Heroes of the City 09:15 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 Benjamin’s Farm 09:45 - My Animal Friends 10:00 - See the Sea 10:05 Lots & Lots Of... 10:20 - Bob the Builder 10:30 - Fireman Sam 10:40 Thomas and Friends 10:50 - See the Sea 10:55 - Nouky & Friends 11:00 Rubbadubbers 11:10 - Pingu 11:15 Tiny Planets 11:20 - Pingu 11:25 Woody Buddies 11:30 - Monkey See, Monkey Do 11:40 - Barney & Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:20 – Noksu 12:25 – Jarmies 12:40 - What’s The Big Idea? 12:45 - What’s The Big Idea? 12:50 - Heroes of the City 13:05 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:30 - Shapes 13:40 – Kipper 13:50 - Gazoon 13:55 - Woody Buddies 14:00 - Snapatoonies 14:25 My Animal Friends 14:40 - See the Sea 14:45 - Lots & Lots Of... 15:00 - Fluffy Gardens 15:10 - Noksu 15:15 - Jarmies 15:30 - Angelina Ballerina 15:45 Monkey See, Monkey Do 15:55 Barney & Friends 16:25 – Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 – Pingu 16:40 Tiny Planets 16:45 – Igloo-Gloo 17:00 - Bob the Builder 17:10 - Fireman Sam 17:20 - Thomas and Friends 17:30 - See the Sea 17:35 - Monkey See, Monkey Do 17:45 - Connie the Cow 17:55 Slim Pig 18:05 - Heroes of the City 18:20 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:45 - What’s The Big Idea? 18:50 - What’s The Big Idea? 18:55 - My Animal Friends 19:10 - See the Sea 19:15 – Noksu 19:20 – Shapes 19:30 - Monkey See, Monkey Do 19:40 - Barney & Friends 20:10 - Woody Buddies 20:15 - Kipper 20:25 - Slim Pig 20:35 - Connie the Cow 20:45 Angelina Ballerina 21:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 Heroes of the City 21:40 - What’s The Big Idea? 21:45 - What’s The Big Idea? 21:50 - Tiny Planets 21:55 – Pingu 22:00 - Bob the Builder 22:10 Fireman Sam 22:20 - Thomas and Friends 22:30 - See the Sea 22:35 Rubbadubbers 22:45 - Slim Pig 22:55 - Connie the Cow 23:05 - Kipper 23:15 - Benjamin’s Farm 23:20 - My Animal Friends 23:35 - Woody Buddies 23:40 - What’s The Big Idea? 23:45 - What’s The Big Idea? 23:50 - Barney & Friends
Nickelodeon
07:30 - SpongeBob SquarePants 07:55 - SpongeBob SquarePants 08:20 - Dora the Explorer 08:45 Umizoomis 09:10 - Tickety Toc 09:28 - Little Kingdom 09:35 - PAW Patrol 10:00 - Zack and Quack 10:25 - Olive the Ostrich 10:50 - Bubble Guppies 11:15 - Winx Club 11:40 Totally Spies! 12:05 - T.U.F.F. Puppy 12:30 – iCarly 12:55 Victorious 13:20 - Big Time Rush 13:45 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:10 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:40 - The Penguins of Madagascar 15:05 - The Penguins of Madagascar 15:30 - Rocket Monkeys 15:55 Rabbids Invasion 16:20 - Marvin Marvin 16:45 - iCarly 17:10 - Big Time Rush 17:35 - Totally Spies! 18:00 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 18:25 - The Penguins of Madagascar 18:50 - The Fairly OddParents 19:15 - SpongeBob SquarePants 19:40 - Victorious 20:05 - iCarly 20:30 - SpongeBob SquarePants 20:55 - Avatar: The Legend of Aang 21:20 - Avatar: The Legend of Aang 21:45 - Big Time Rush 22:10 - The Penguins of Madagascar 22:35 - The Penguins of Madagascar 23:00 – iCarly 23:25 iCarly 23:50 – Victorious.
L-episodju tal-lum jismu ‘Negozju’ b’kitba ta’ Joe Julian Farrugia. Joe jit[ajjar jibda negozju tal-bini. Jinduna li [afna b[alu rriskjaw u saru sinjuri. Barra minn hekk hu mestier li fih tikkmanda kollox int bla ma jkollok lil [add fuqek. Bil-g[ajnuna tal-bank ikollu l-flus, bil-g[ajnuna ta’ Salvu jkollu assistent biex jaqdih, bil-g[ajnuna ta’ Gwido jsib bennej g[alkemm mhux kif xtaq hu, u bil-g[ajnuna tas-Sur Tonna jsib bi//a art ukoll. I]da Katrin tkun kontrih min[abba li kien se jiddejjen mal-bank. U l-o[rajn xi jg[idu? TVM
07:00 – TVAM 08:00 – Kids Detective 08:30 – Xplahhmalhajt 08:45 – Labrats 09:15 Xplahhmalhajt 09:30 – Venere 10:00 – Taht l-art 10:30 – Mill-ma[]en talfesti 11:00 - Teleshopping 12:00 A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 – Madwarna 12:40 – Bijografija 13:30 - Teleshopping 14:30 – Zafira 15:20 – It-Triq 15:30 - Kids Detective 16:00 – A[barijiet 16:05 – Xplahhmalhajt 17:05 – Teleshopping 18:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 18:10 – TVPM 20:00 – A[barijiet 20:45 – Katrina 22:30 – Rajtx ma Rajtx. TVM 2
07:00 – Euromews 08:00 – TVPM 09:30 – Mill-ma[]en tal-festa 10:00 – Luxdesign 11:00 – Log[ba tat-Tazza tad-Dinja 13:00 – Storjagrafija 13:30 – The Wedding Battle 14:30 – Menu 15:15 – Mixja ta’ Poplu 16:15 – Mattia 16:45 – Paq Paq Motor Sports 17:15 – Swim up 17:45 – Madwarna 18:15 - Venere 18:45 – Mr. Fisherman 19:10 - Fifa World cup 2014 20:00 – Mr. Fisherman 20:30 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 20:40 – Mixjietna 22:15 – Headline News 22:20 –Duplex 23:50 – News in English One
07:00 – Mad-Daqqa t’ghajn 07:30 ONE News 07:45 – Mad-Daqqa t’ghajn..ikompli 08:30 - ONE News 09:20 – Liquorish update 09:45 – Teleshopping 11:00 – Sajf 12:30 ONE News 12:40 – Telebejg[ 13:40 Il-klikka 14:40 - Hazzard 15:30 – Filk/ina ma’ Malcolm 16:00 – Aqrali Stroja 16:20 - Teleshopping 17:30 ONE News 17:40 - Indigo 19:30 ONE News 20:10 – Zona Dinjija 2014 20:50 - Tfesfisa 21:50 – The Thursday night project 22:30 - Maskra 23:30 - ONE News Smash
07:40 - Er;a’ Lura 08:40 – A[barijiet 09:00 – {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 10:50 - TSN Teleshopping 13:00 - A to Z
Teleshopping 14:20 – Ma’ Majsi 16:10 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 17:10 - Er;a’ Lura 18:00 - A[barijiet ta’ Barra 18:15 - Bingo 75 18:40 – Teleshopping 19:00 – A[barijiet 19:30 – Documentary 20:30 – IlParlament tal-poplu 21:30 – CNI 22:00 – A[barijiet 22:30 Motordrome. Raiuno
06:45 - Unomattina Estate (jinkludi tTg 1 u r-rapport tat-temp) 11:30 - Don Matteo 4 – Misteri e bugie 13:30 – Telegiornale 14:00 - TG1 Economia 14:05 - Soap Legàmi 15:00 - Capri 16:50 - Parlamento Telegiornale 17:00 - TG 1 17:10 - Che tempo fa 17:15 Estate in diretta 18:50 - Reazione a Catena 20:00 – Telegiornale 20:30 Techetechetè - Vive la gente 21:20 Superquark 23:34 - TG1 60 Secondi 23:40 - Notti mondiali 01:10 - TG1 Notte 01:30 - Che tempo fa 01:45 Sottovoce Raidue
06:10 – Julia soap 07:20 - Extreme Football Tutti in roller 07:40 Revenge 08:20 - Le Sorelle McLeod (TF) 09:05 - Le Sorelle McLeod Strip con sorpresa 09:45 - Pasión Prohibida 10:30 - Tg2 Insieme Estate 11:20 - Il nostro amico Charly Una sorpresa dall’Italia 12:10 - La nostra amica Robbie Innamorato 13:00 - TG2 Giorno 13:30 - E...state con Costume 13:50 - Medicina 33 14:00 - Detto Fatto Mix 15:30 - The army wives (TF) 17:00 - Dribbling Mondiale 17:45 - TG 2 Flash L.I.S. 17:48 Meteo 2 17:50 - TG Sport 18:15 - TG 2 18:45 - Il commissario Rex – il purosangue 20:30 - TG2 20.30 21:00 - LOL :-) 21:10 - Beauty and the Beast - Bugiardo 22:45 - Blue Bloods 23:35 - TG 2 23:50 - Razza Umana Magazine 00:40- Parlamento Telegiornale 00:50 - Hawaii Five-0 01:40 - TG 2 Eat Parade 03:40 Videocomic Passerella di comici in tv Raitre 08:00 -
Agorà Estate 10:00 Parlamento Spaziolibero 10:10 - Film Non stuzziciate la zanzara 11:00 TG3 Minuti 11:06 - Film. Lacrime d’amore 12:00 – TG3 12:15 - La
Signora del West 13:05 - Kilimagiaro album 13:15 - Il tempo e la Storia 14:00 - TG Regione 14:18 - TG Regione Meteo 14:20 – TG3 14:49 Meteo 3 14:50 - TGR Piazza Affari 14:55 - TG3 LIS 15:00 – Tour de France 2 17:30 – Tour replay 18:00 Geo Magazine 2014 19:00 – TG3 19:30 - TG Regione 19:53 - TG Regione Meteo 20:00 – Blob 20:10 Ai confini della realtà Esecuzione 20:35 - Un posto al sole 21:05 Perception -L’estate dell’86 – Mittente 22:45 - TG Regione 23:25 - Ritratti 00:15 – Rai educational 00:45 - La Musica di Raitre 01:30 - Fuori Orario. Canale 5
07:54 – Traffico# Borse e monete# Meteo.It # Tg 5 08:46 – Koos, il piccolo indiano 11:00 – Forum 13:00 – Tg 5 # meteo.It 13:41 – Beautiful 14:10 – Cuore ribelle 14:40 – Uomini e donne e poi 16:10 – Le tre rose di Eva 17:01 – Rosamunde pilcher: ovunque tu andrai. Film 19:00 – Il Segreto 20:00 – Tg 5 # Meteo.It 20:40 – Paperissima sprint estate 21:10 –Temptation island 23:30 – Matrix 01:30 – Tg 5 # Rassegna # Meteo.It. Italia 1
08:35 – A-Team 09:40 – Deadly 60 10:50 – La furia dlla natura 2 11:25 – Animali fuori controllo 12:25 – Studio apert # Meteo.It 13:02 – Sport mediaset 14:05 – I Simpson 14:30 – Futurama 14:55 – Nikita 16:40 – The O.C. 18:30 – Studio aperto # Meteo.It 19:20 – CSI: scena del crimine 21:10 – Wild oltre natura 01:00 – La casa degli assi 01:50 - Sport mediaset. Rete 4
08:15 – Distretto di polizia 10:45 – Ricette all’Italiana -Estate 11:30 - Tg 4 # Meteo.It 12:00 – Detective in corsia 12:55 – La signora in giallo 14:00 – Lo sportello di forum 15:30 – Hamburg distretto 21 16:35 – Scandalo al sole 18:55 – Tg 4 # Meteo.It 19:35 – Ieri e oggi in TV 19:55 - Tempesta d’amore 20:30 – Il Segreto 21:15 – Hostage. Film 23:40 – L’esorcista. Film 01:55 – Tg 4 Night news 02:20 – L’insegnante va in collegio. Film 04:05 - La poliziotta a New York. Film
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 10 ta’ Lulju, 2014
23
TV#RADJU Melita More
09:00 - Grey’s Anatomy 09:45 - Private Practice 10:30 - Criminal Minds 11:15 - Amazing Race 12:00 - SMASH 13:00 - Days Of Our Lives 13:45 - Grey’s Anatomy 14:30 – VEEP 15:00 Private Practice 15:45 - Criminal Minds 16:30 - Dallas 17:15 - Psych 18:15 Days Of Our Lives 19:00 - Chicago Fire 19:45 - Glee 20:30 - Suburgatory 21:00 - Supernatural 21:45 - True Blood 22:45 - The Mentalist 23:30 Chicago Fire 00:15 – Spartacus 01:15 – Suits F living
07:00 - Teleshopping 08:00 - {in Ghal Kollox 10:00 - Bejnietna 12:00 Teleshopping 13:00 - F Living Magazine 15:00 - Teleshopping 16:00 - Jien u Int 18:00 - Teleshopping 20:30 - Duggan 21:30 - Sfera 23:30 - F Living Show 01:30 - Teleshopping Xejk
07:30 - Just for Laughs 07:45 - Total Request Show 09:45 – Football Daily 09:50 - Shout Out 10:00 - Love and Romance 10:45 – Tele Market Deals 11:45 - Just for Laughs 12:00 - Frux (r) 13:30 - The 80s 14:00 – golden oldies 15:00 - The 90s 15:30 – Tele Market Deals 16:30 - Hits 16:50 - Shout Out 17:00 –Local issuess 17:45 - Maltese Music 18:00 - Total Requests Show (live) 20:00 - Just for Laughs 20:15 – Shout Out 20:30 - Frux 21:55 – Football Daily 22:00 - Xi {lomt 23:00 – Local issues 23:45 – Tele Market Deals. La 5
06:55 – My Life 07:55 – Centovetrine 08:30 – Televendita media shopping 08:55 – Beautiful 09:20 - Televendita media shopping 09:40 – Vivere 10:10Tempesta d’amore 10:55 – Beautiful 11:20 – Extreme makeover home edition 12:10 - Non ditelo alla sposa 13:05 – Gossip Girl 14:00 - Una mamma per amica 15:00 - Che Trucco 15:30 – Lina’s Hair 16:00 – The chef 16:50 –
Don’t tell the bride USA 18:00 – Find My family Australia 18:20 - Extreme makeover home edition 19:20 – Gossip Girl 20:20 – Una mamma per amica 21:10 – The vampire diariesb 23:00 Uomini e donne e poi 00:20 - The chef Go stars
07:40 – The way way back 09:20 Good day to die hard 11:00 – In the plain sight 11:45 – Jaws 13:50 – Argo 15:50 – The five year engagement 17:50 – Les miserables – the movie 20:30 - The Office 21:00 – Total recall 22:55 – Pacific rim 01:10 – The man with the iron fists 02:45 – Jaws 04:50 – Les miserables. BBC Entertainment
06:00 Nina and the Neurons 06:15 The Large Family 06:30 Bobinogs 06:40 Teletubbies 07:05 Garth and Bev 07:15 Nina and the Neurons 07:30 The Large Family 07:40 Bobinogs 07:50 Teletubbies 08:15 The Weakest Link 09:00 Twenty Twelve 09:30 The Café 10:00 EastEnders 10:30 Doctors 11:45 India with Sanjeev Bhaskar 12:35 The weakest link 13:20 The Café 14:10 EastEnders 14:50 Doctors 16:05 India with Sanjeev Bhaskar 17:00 The Café 17:25 The Weakest Link 18:10 EastEnders 18:40 Doctors 19:10 India with Sanjeev Bhaskar 20:30 Come fly with me 21:00 Ashes to Ashes 21:50 Waking the Dead 22:40 Fawlty Towers 23:15 BBC Proms 2011: Hooray for Hollywood. MGM Channel
06:10 The Alamo 08:50 Fight from Ashiya10:30 The battle of Britain 12:40 Car 54, where are you? 14:10 Romantic comedy 15:50 Desperate wives 16:00 Strictly business 17:30 Strictly business18:55 The fantasticks 22:00 Electric dreams 23:35 Robot jox. Diva Universal
06:00 Ironside 06:55 Wolff’s Turf 07:55 McBride:Fallen idol 09:35 Rare Books and Manuscripts 09:50 Ironside 10:50 Quincy, M.E. 11:45 Un Peu Plus 11:55
McBride: dogged 13:35 Rare books and manuscript 13:50 ER 14:50 JAG 15:50 Quincy, M.E. 16:45 We want a future 16:55 McBride: Anybody here murder marty? 18:35 Dotty 18:50 JAG 19:50 Quincy, M.E. 20:50 Great Women 21:00 Agatha Christie’s Marple 22:48 Great women 22:55 The courageous heart of Irena Sendler.
07>00 09>00 10>00 11>30 13>00 14>00 15>00 15>05 16>30 16>45 17>45 18>00 18>05 19>30 20.10 20>40 21>30 21>35 22.00 23>00
Discovery Channel
06:00 How It’s Made 06:25 Auction Kings: king, bling and rodeo ring 06:50 Auction Hunters: Trading places 07:15 Ultimate Survival: Baja Deserts 08:10 Man, Woman, Wild 09:05 Gold Rush 09:55 Extreme Engineering 10:50 How Do They Do It 11:15 How Do They Do It? 11:40 Wheeler Dealers: Porsche boxster 12:35 Heartland thunder: speedy knights 13:30 Extreme car hoarders 14:25 Extreme Fishing with Robson Green 15:20 Extreme Fishing with Robson Green 16:15 Extreme Fishing with Robson Green 17:10 Auction Kings 17:40 Storage Hunters: Rednecks & riches 18:05 Flip Men: Suicide 18:35 Baggage Battles: Liar liar 19:00 How It’s Made 19:30 How It’s Made 20:00 Lost and Sold 20:30 Baggage Battles: Vancouver21:00 Container Wars: four wheeled fortunes 21:30 The Liquidator: You get what you pay for 22:30 Storage Hunters: fuel to the fire 23:00 Inside the Gangsters’ Code: The commandos, Philipines. Discovery World
06:00 Hell on high water 06:50 Chasing Classic Cars 07:15 Mystery Cars 07:45 Trashhopolis08:35 Download: The True Story of the Internet 09:30 Combat countdown10:20 I shouldn’t be alvie 11:10 Extreme engineering 12:05 Hell on the high water 12:55 Chasing classic cars 13:50 World’s Busiest... 14:45 Trashopolis 15:40 Combat coundown 16:35 I shouldn’t be alive 17:25 Extreme engineering 18:20 Abalone Wars 19:10 Hell on high water 20:05 Chasing Classic Cars 20:30 Mysteries Cars 21:00 Abalone Wars 21:55 Death machines 22:50 Undercover: double life 23:45 Chasing classic cars.
Sport fuq il-Cable Eurosports 1 10:30 - Inside World Touring Cars 11:00 - UEFA Youth League Football 12:30 FIFA Under 17 World Cup Football 13:45 - FIFA Under 17 World Cup Football 15:00 - UEFA Youth League Football 16:00 - WATTS 17:00 - FIFA Under 17 World Cup Football 18:30 - FIFA Under 17 World Cup Football 20:00 - UEFA Youth League Football 21:00 - Champions League World’s Strongest Man 22:00 - Fight Club Eurosports 2
Il-Madonna ta/-?oqqa – Net Television, 16:45
Il-;rajja ta’ Karmnu ta’ Randu u x’jista’ ji;ri mill-art li biha jg[ajjex lill-familja tkompli ssir aktar ikkumplikata. X’insinwazzjoni tibda xxerred Dolor? Xi tkun ir-reazzjoni ta’ Patri Rafel? U Karmnu u Saver xi jg[idu dwar dan kollu? Xi pjan i[ejji :u]eppi biex jirnexxi l-ideal li g[andu f’mo[[u dwar il-;id tar-ra[al? Lil min i[ajjar jg[inu? Isib appo;; jew le? Xi jwie;bu n-nies tar-ra[al?
NET News Teeny Break Chill (r) Telebejg[ Simpati/i Telebejg[ NET News Simpati/i Telebejg[ Il-Madonna ta/-?oqqa Telebejg[ NET News Chill NET News Replay - Tazza tad-Dinja Indifest NET News (ikompli) Indifest Drama - Becky NET News
06:00 - UEFA Under-21 International Championship Futsal 07:00 - UEFA Under21 International Championship Futsal 08:00 UEFA Under-21 International Championship Futsal 09:00 Eurocup Basketball 10:00 Freestyle Skiing 10:45 WATTS 11:00 - UEFA Under-21 International Championship Futsal 12:00 Live: UEFA Under-21 International Championship Futsal 13:30 - UEFA Under21 International Championship Futsal 14:00 Live: UEFA Under-21 International Championship Futsal 15:30 - UEFA Under21 International Championship Futsal 16:00 Live: UEFA Under-21 International Championship Futsal 17:30 - UEFA Under21 International Championship Futsal 18:00 Live: UEFA Under-21 International Championship Futsal 19:30 – WATTS
19:45 - GTA 20:00 - Scottish
Next Level International Open Bowls 22:00 Arm Wrestling 22:30 - PBA Bowling 23:30 - World Championship Series Table Soccer GO sports 1
07:30 - Best of Football 2013 #2014 09:30 – Best of football’s 2013/ 2014 11:30 – live pga european tour – Aberdeen asset management scottish open – day 1 19:30 Best of football 2013/ 2014 21:30 Best of Football 2013 #2014 23:30 – Premier league legends – Ian Wright 00:00 – Best of football 02:00 – Vincennes horseracing 04:0 The Championship – Wimbledon 2014 05:00 Best of Football 2013 #2014 GO sports 7
07:00 - PGA European Tour – Alstom open de France 11:30 -The championships – Wimbledon 2014 – day 4 19:00 Vincennces horseracing 21:00 PGA European touraberdeen asset management scottish open – day 1 05:00 Best of Football 2013 #2014 GO sports 8
09:00 - PGA European Tour – Alstom open de France - Day 4 13:30 – The championship – wimbledon 2014 – day 4 21:00 Vincennces Horseracing 23:00 PGA European tour – Aberdeen asset management scottish – day 1 07:00 - Best of Football 2013 #2014
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 10 ta’ Lulju, 2014
24
LOKALI
Kors fl-MCAST dwar ir-ri/erka tal-ilma Dawk li mis-sena akkademika li ;ejja qed jit[ajru jid[lu g[al xi kors fl-Istitut tal-Arti, ix-Xjenza u t-Teknologija, l-MCAST, issa se jkunu jistg[u jsegwu wkoll korsijiet ;odda dwar studji firri/erka u t-ta[ri; fl-ilma. Dawn il-korsijiet se jsiru possibbli wara ftehim li ntla[aq bejn l-MCAST u lKorporazzjoni g[as-Servizzi talIlma. Permezz ta’ dan il-ftehim, l-MCAST issa g[andu /entru ;did, li se jg[in fl-u]u u limmani;;jar tal-ilma, li hu ri]orsa meqjusa b[ala importanti fl-istess waqt li tippre]enta sfida g[al pajji]na. F’kelmtejn waqt l-iffirmar talftehim, Alex Rizzo, id-Direttur talIstitut tax-Xjenzi Applikati talMCAST, qal li dan i/-?entru l-;did hu ta’ importanza g[al pajji]na, anke min[abba l-iskarsezza li
te]isti g[al din ir-ri]orsa. L-istudenti li jag[mlu u]u minn dan i/-?entru se jkunu jistg[u jgawdu mis-servizzi ta’ 12-il laboratorju mg[ammrin b’teknolo;iji sofistikati, kif ukoll minn teknolo;iji ba]i/i o[rajn. G[all-attività kien hemm pre]enti wkoll il-Ministru talEdukazzjoni u x-Xog[ol Evarist Bartolo, li qal li dan i/-?entru se jg[in biex aktar pajji]i jsegwu lpassi ta’ Malta f’dan il-qasam ukoll. Sadanittant, waqt l-istess attività, l-MCAST nieda wkoll Diploma fuq Livell 4 fitTeknolo;ija u l-Operazzjonijiet tal-Ilma. Anke f’dan il-ka], idDiploma saret possibbli wara lftehim mil[uq bejn il-Kulle;; u l-Korporazzjoni g[as-Servizzi tal-Ilma.
AVVI} TAL-QORTI
Bandu g[all-Kuraturi Repubblika ta’ Malta Lill-Marixxall tal-Qorti B’digriet mog[ti minn din il-Qorti, fit-22 ta’ Novembru, 2013 fuq talba ta’ HSBC Bank Malta plc, ;ie ordnat biex jintg[a]lu kuraturi deputati sabiex jirrappre]entaw lill-assenti Brook Michael (Passaport Ingli] numru 019858855) u Brook Marika (KI 261170M), fl-atti tal-ittra uffi/jali HSBC Bank Malta plc vs Michael Brook u Marika Brook, fl-atti ta’ ittra uffi/jali ppre]entata fil-Prim’Awla tal-Qorti ?ivili, fit-12 ta’ Novembru, 2013. Lil Prim’Awla tal-Qorti ?ivili Illum 12 ta’ Novembru, 2013 Lil Francis Mifsud appuntat kuratur b’digriet tal-Prim’Awla tal-Qorti ?ivili (LSO) fit-8 ta’ April, 2014 sabiex jirrappre]enta lill-assenti Brook Michael (Passaport Ingli] numru 019858855 u Brook Marika (KI 261170M). Permezz tal-pre]enti ittra uffi/jali, is-so/jetà HSBC Bank Malta plc (C 3177), ta’ 32, Triq il-Merkanti, Il-Belt Valletta, i;;ib a formali konjizzjoni tieg[ek il-fatt fil-;urnata fid-29 ta’ Ottubru, 2013 intom kontu moru]i fil-pagament ta’ self lilkom mog[ti in forza ta’ kuntratt fl-atti tanNutar Dr Naomi Mugliette, datat 16 ta’ Frar, 2007 fl-ammont ta’ wie[ed u g[oxrin elf, tliet mija u tmienja u sebg[in ewro u disg[a u g[oxrin /ente]mu (€21,378.29), u g[aldaqstant is-so/jetà esponenti tinterpellakom sabiex fi ]mien jumejn t[allsu din is-somma. In oltre, is-so/jetà esponenti tinfurmakom illi din is-somma ta’ arretrati ti]died b’(€1,181.06) fix-xahar wara dik id-data. Din l-ittra sservi biex tinterrompi l-preskrizzjoni, u g[alhekk hija rikjesta mil-li;i ai termini tal-Artikolu 2128 tal-Kodi/i ?ivili (Kap. 16 tal-Li;ijiet ta’ Malta). Tant biex tag[rfu tirregolaw ru[kom. Bl-ispejje]. Int g[aldaqstant ordnat li twa[[al kopja uffi/jali ta’ dan il-bandu fid-da[la ta’ din il-Qorti Superjuri, u ssejja[ b’dan lil kull min irid jid[ol b[ala kuratur biex jidher fi ]mien sitt ijiem f’dan ir-Re;istru, u jag[mel b’nota d-dikjarazzjoni illi huwa jid[ol g[al dan. Int ordnat ukoll li tg[arraf lil kull wie[ed illi jekk ma jag[milx din id-dikjarazzjoni fi]-]mien fuq mog[ti, din il-Qorti tg[addi biex tag[]el Kuraturi tal-Uffi//ju. U wara li tkun g[amilt dana, jew jekk tiltaqa’ ma’ xi xkiel fl-e]ekuzzjoni ta’ dan il-bandu, inti g[andek tg[arraf minnufih lil din il-Qorti. Mog[ti mill-Qorti ?ivili Prim’Awla hawn fuq imsemmija bix-xhieda tal-Onor. Im[allef Silvio Meli LLD, Duttur tal-Li;i. Illum 22 ta’ Novembru, 2013. Re;istru tal-Qrati Superjuri, illum 30 ta’ Mejju, 2014. AVV. FRANK PORTELLI, LLD G[ar-Re;istratur Qrati ?ivili u Tribunali
Il-Karlovy Vary Film Festival huwa avveniment li ji;bor flimkien lil dawk involuti fl-industrija tal-films minn madwar id-dinja u jintrodu/i l-a[[ar ]viluppi fl-industrija ?eka tal-films
U-Film Malta tattendi l-Moscow Business Square u l-Karlovy Film Festival Matul dawn l-a[[ar ;img[at, U-Film Malta kompliet bil[idma kontinwa tag[ha li tippromwovi lil Malta b[ala destinazzjoni fejn jin;ibdu l-films. F’Moska, U-Film Malta kienet wa[da mill-imsie[ba talMoscow Business Square, lavveniment kummer/jali prin/ipali tal-Moscow International Film Festival. G[al din l-edizzjoni, U-Film Malta kienet ukoll wa[da millimsie[ba presti;ju]i, limsie[ba l-o[ra kienu jinkludu
lil Screen International, Moscow Film School, Producers Network, Marche du Film, Mipcom, u o[rajn. Il-Karlovy Vary Film Festival huwa avveniment li ji;bor flimkien lil dawk involuti fl-industrija tal-films minn madwar id-dinja kollha, u jintrodu/i l-a[[ar ]viluppi flindustrija ?eka tal-films. Dan il-festival serva ta’ opportunità g[al U-Film Malta biex isir networking ma’ operaturi differenti fil-qasam tal-pro-
duzzjoni. Matul i/-/erimonja tal-ftu[, Mel Gibson ing[ata lGlobu tal-Kristall g[all-kontribuzzjoni artistika e//ellenti lid-dinja ta/-/inema. L-attendenza ta’ U-Film Malta f’dan il-festival hija parti mill-isforzi li qed isiru biex issir promozzjoni ta’ Malta b[ala destinazzjoni g[all-filming fl-Ewropa ?entrali u talLvant. Il-KVIFF huwa meqjus b[ala wie[ed mill-aktar festivals importanti g[al dawn irre;juni.
Jekk se ssuq... TIXROBX Jekk se tixrob... ISSUQX
Kun parti mis-su//ess ta’ operazzjoni... ag[ti d-demm
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 10 ta’ Lulju, 2014
19
TISLIBA
TA{BIL IL-MO{{ U TAG{RIF 1
2
5
3
4
Rapport tat-temp
6
7
UV INDEX
8
10
9
10
IT-TEMP Il-bi//a l-kbira sabi[ bi s[ab g[oli g[all-ewwel VI}IBBILTÀ Tajba IR-RI{ {afif g[al moderat mit-Tramuntana g[allMajjistral, li jsir ftit qawwi g[al qawwi mill-Punent Majjistru lokalment qawwi. BA{AR {afif g[al moderat li jsir qawwi IMBATT Baxx mill-Majjistral li jsir lokalment ftit li xejn TEMPERATURA L-og[la 30˚C XITA F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a: xejn Xita mill-1 ta’ Settembru 508.9 mm IX-XEMX titla’ fis-05.53 u tin]el fit-20.21
11
Il-[amest ijiem li ;ejjin 12
13
14
15
16
17
Mimdudin>5 u 6. Ikkuntentajna b’dak li r/ivejna (10) 6. Ara 5 7. Ag[mel xog[lok (5) 10 u 11. Tajra tixbah lill-kokka tikka//ja l;rieden (10) 11. Ara 10 12 u 14. Xerrejja (10) 14. Ara 12 16. I]jed fil-vi/in (5) 17. Xa[am, grass (5) 18. Marret mar-ri[ (5)
18
Weqfin>1. U]a rebekkin (6) 2. Lag[ab noli (6) 3 u 14. Attitudnijiet (10) 4. Assurd (6) 8 u 12. Taqsima ewlenija li tag[ti mill-a[jar u mill-aqwa li jkun hemm (5, 6) 9. Nittardja (5) 12. Ara 8 13. Ipnotizza (6) 14. Ara 3 15. Dubbiena pere]empju (6)
Soluzzjoni tat-Tisliba tal-biera[ Mimdudin>- 5. :idri; 6. }ibe;; 7. Abjad; 10 u 11. Affordjat; 12 u 14. Parrukkier; 16. Xipli; 17 u 18. A//essjoni. Weqfin>- 1. A;ixxa; 2 u 13. Tikber u tinsa; 3. Azzard; 4. O;;ett; 8. Sfaru; 9. Ba/ir; 12.
Sudoku Kulma trid tag[mel hu li timla l-kaxxi vojta bin-numri mill-1 sad-9 ta’ kull ringiela, ta’ kull kolonna u ta’ kull kwadru ]g[ir. ta’ 3 kaxxi bi 3.
Soluzzjoni Sudoku
IL-{AMIS L-og[la 30˚C L-inqas 22˚C
IL-:IMG{A L-og[la 28˚C L-inqas 21˚C
IS-SIBT L-og[la 28˚C L-inqas 21˚C
IL-{ADD L-og[la 30˚C L-inqas 21˚C
IT-TNEJN L-og[la 32˚C L-inqas 21˚C
UV
UV
UV
UV
UV
10
9
9
9
9
Temperaturi fi bliet barranin It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet: {al Luqa 30˚C xemxi, Al;eri 28˚C ftit imsa[[ab, Amsterdam 16˚C imsa[[ab, Ateni 34˚C xemxi, Li]bona 29˚C xemxi, Berlin 27˚ imsa[[ab , Brussell 14˚C xita, il-Kajr 35˚C xemxi, Dublin 18˚C ftit imsa[[ab, Kopen[agen 28˚C xemxi, Frankfurt 14˚C xita, Milan 25˚C ftit imsa[[ab, Istanbul 30˚C xemxi, Londra 21˚C xemxi, Madrid 26˚C xemxi, Moska 25˚C xemxi, Pari;i 17˚C imsa[[ab, Bar/ellona 24˚C ftit imsa[[ab, Ruma 24˚C ftit imsa[[ab, Tel Aviv 31˚C xemxi, Tripli 35˚C xemxi, Tune] 29˚C xemxi, Vjenna 20˚C imsa[[ab, Zurich 13˚C [albiet tax-xita, Munich 13˚C xita, St. Petersburg 25˚C imsa[[ab, Stokkolma 27˚C xemxi
Tag[rif Dawra ma’ xtutna
Il-Kummissjoni Interdjo/esana Ambjent qed torganizza l - attività ‘ Dawra ma’ Xtutna’. Din se ssir nhar il-:img[a 11 ta’ Lulju 2014, u tikkonsisti f’dawra bil-ba[ar mal-g]ejjer Maltin. Tluq fit-3 p.m. minn Marsamxett. L-attività hija mifruxa fuq 24 sieg[a, bi [sibijiet spiritwali minsu;a ma ’ tag[rif storikokulturali marbut malambjent li jsawwar il-kosta ta’ pajji]na. Hu ppjanat li jkun hemm waqfa Kemmuna fejn issir /elebrazzjoni tal Ewkaristija. Il-prezz huwa ta’ 50 ewro u jinkludi l-vja;; bil-luzzu, likliet kollha u l-akkomodazzjoni f ’ G[awdex . Min hu interessat jista ’ jikkuntattja lill-Kummissjoni Interdjo/esana Ambjent fuq lemail ambjent@maltadio cese . org jew fuq in - numru 21380540 jew 79380540. Ilpostijiet huma limitati. Aerobics classes
Il-Kummissjoni Nisa fi [dan is-Socjetà Mu]ikali Madonna tal-:ilju tal-Imqabba se torga-
nizza aerobics classe s kull nhar ta’ {amis fis-7.30 p.m. fil-Ka]in tas-So/jetà Mu]ikali Madonna tal - :ilju li jinsab fil - pjazza ewlenija tal Imqabba. L-ewwel sessjoni se ssir nhar il - {amis 1 7 ta ’ Lulju. Is-sessjonijiet se jkunu ta[t is - supervi]joni ta ’ instructor professjonali . Bookings isiru fuq 99275037 jew 79539542, filwaqt li aktar informazzjoni tinkiseb mis-sit elettroniku tas - So/jetà Mu]ikali Madonna tal - :ilju www.talgilju.com.
Super 5 In-numri tas-Super 5 li telg[u lbiera[ huma , 7, 34, 12 u 26.
3
{add ma qata’ l-[ames numri. 43 qatg[u erba’ numri u reb[u €953.27 kull wie[ed. 1,354 qatg[u tliet numri u reb[u €35.32 kull wie[ed. Il-premju li jmiss tas-Super 5 se jkun mhux anqas minn €300,000.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 10 ta’ Lulju, 2014
26 G{ALL-BEJG{ JEW KIRI
KLASSIFIKATI Paola
Xag[ra. ?emplu 21551139 jew MAISONETTE arju] [afna 99459439. Il-{amrun f’area kwieta b’]ew; kmamar GARAXX jew store, 115-il pied tas-sodda, salott, k/ina, kamra PROPRJETÀ tul u 24 pied wisa’, bil-bit[a, tal-banju u bit[a. ?emplu G{ALL-BEJG{ dawl, ilma u toilet. Bil-permess 99428000. Negozju g[all-bejg[ Class B. ?emplu 77200983. NEGOZJU li jmexxi tajjeb b’ditG{ALL-KIRI ti stabbiliti sewwa ta’ ikel u xorb. Limiti tar-Rabat Min hu interessat jikteb lil P.O. }EW: tomniet art bil-veduta tal- Ix-Xag[ra, Ghawdex Box 289 Medialink, Triq Herbet ba[ar u tal-kampanja. ?emplu DAR bi tliet kmamar tas-sodda u Ganado , Tal-Pietà 99428000. bit[a kbira fi Triq l-Ispiera, ix-
AVVI}I Fniek g[all-ikel
darobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.
?EMPLU 21809761 wara l-4 }ew; sufanijiet p.m. jew 27807314 wara t-8 p.m. 2 seater tal-;ilda, kulur cream u f’kundizzjoni tajba [afna, modTiswijiet fil-pront u fil-post erni, 160cm x 86cm. Prezz €400 TA’ fridges, freezers, washing g[at-tnejn. ?emplu 21234521 machines, tumble dryers u dehu- jew 79225975. midifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as Tombla sheets prezzijiet. Stima b’xejn minn B’numri kbar u kuluri differenti u qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ xog[ol ta’ printing bl-ir[is [afna. appliances. ?emplu 21371559, Free delivery g[al G[awdex 27371559, 21493285, 79884497 ukoll. Morru g[and PAWLU jew 99472570. Servizz fil-pront. BONNICI (bonnici printing press)– 3 Triq Melita, il-Belt Tiswijiet Valletta. Kif issibuna – minTA’ magni tal-[jata. G[al service na[a tal-Barrakka ta’ Fuq g[al u tiswijiet fil-pront. ?emplu Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol 99422268 jew 21416705. ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie;, invoices, posters u G{ALL-BEJG{ brochures bil-kulur e// u xog[ol ta’ embossing. ?emplu G[amara antika 21244627 jew 79373700 jew TINKLUDI twaletta bil-mera, ibag[tu email fuq lavaman, komodina, gradenza pbonnici@bonniciprintingbil-mera u wi// tal-ir[am u gwar- press.com
Ma tridx tkun sinjur biex tag[ti d-demm... trid biss ftit kura;;
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 10 ta’ Lulju, 2014
27
SPORT FUTBOL LOKALI
Il-Bra]iljan Lopes Pereira ma’ Tarxien Rainbows Matthew Mamo
Fl-a[[ar sig[at wasal Malta lBra]iljan Alessandro Lopes Pereira, barrani ie[or ;did li se jkun parti mill-iskwadra ta’ Tarxien Rainbows FC g[allista;un li ;ej. Lopes hu difensur /entrali ta’ 30 sena li beda l-karriera fl-2002 mal-klabb ta’ Atlético Paranaense. Wara kellu esperjenzi ma’ numru ta’ klabbs o[ra Bra?iljani fosthom Gremio, Portuguesa Santista, Atletico Paranaense mill?did fl-2006, Avai, Mesquita, Toledo, Joinville, Ipatinga, Parana, ABC u Nacional. Fl-2012 mar l-Korea t’Isfel u g[amel sta?un mal-klabb ta’ Daejeon Citizen, u fl-ista;un li g[adda lag[ab g[al Chungju Hummel, fl-og[la divi]joni talfutbol Korean. Sadanittant Tarxien Rainbows ikonfermaw ukoll lil Carlos Menendez Hevia b[ala t-tieni barrani. Hevia ng[aqad ma’ Tarxien f’Jannar li g[adda u l-prestazzjonijiet tieg[u laqtu lill-Kumitat li g[a]el li jikkonfermah g[al sta;un ie[or. Hevia, attakkant Spanjol ta’ 27 sena, fil-passat lag[ab ukoll malB Team ta’ Real Sporting de Gijon u wara mar-Real Union Club qabel mar il-Gre/ja ma’ Veria FC. Qabel wasal f’pajji]na, Hevia kellu wkoll esperjenza qasira ma’ Condal Club lura fi Spanja.
It-Team Manager ta’ Tarxien R. Anton Tabone u l-membru talKumitat Kevin Bonavia jilqg[u lil Lopes Pereira (nofs) f’Malta
Borg ma’ Anorthosis F’?ipru jinsabu /erti. Is-sit anorthosis24.net qed jirrapporta li d-difensur Malti Steve Borg mistenni jing[aqad mal-klabb ?iprijott ta’ Anor thosis, u mhux ma’ dak Afrikan Platinum Stars. Skont dan is-sit, Anorthosis
qed joffru kuntratt inferjuri lil Borg, li madankollu jippreferi jilg[ab f’?ipru, fejn jikkompeti f’livell og[la minn Malta jew lAfrika t’Isfel u jkollu iktar /ans li jattira l-attenzjoni ta’ klabbs o[ra. Dan is-sit sa[ansitra qed jirrapporta li matul Lulju Borg se jasal f’Platres, villa;; f’?ipru, fejn ikun parti minn preparazzjoni talklabb sa tmiem ix-xahar, imbag[ad jing[aqad maliskwadra f’kamp ta’ ta[ri; flOlanda.
Levnaic ma’ Qormi Il-midfielder Kroat
Zoran Levnaic issie[eb uffu/jalment ma’ Qormi FC. Levnaic se jkun qed jilg[ab mal-[ames klabb Malti wara li fil-passat di;a’ lag[ab ma’ Floriana, {amrun Spartans, Msida St. Joseph u Hibernians rispettivament. Qormi, ta[t it-tmexxija talkow. Josef Mansueto din il;img[a bdew bil-preparazzjoni tag[hom g[all-ista;un il-;did fejn mag[hom qed jit[arr;u lplejers kollha fuq il-kotba talklabb kif ukoll o[rajn li jinsabu g[al prova. Nhar l-Erbg[a 16 taxxahar Qormni se jkunu qed jilag[bu wkoll partita ta’ [biberija fis-7 p.m. fil-ground tal-Mosta kontra l-istess Mosta FC. Sadanittant Floriana kkonfermaw l-akkwist ta’ Steve Pisani li ffirma kuntratt ta’ tliet snin wara
Zoran Levnaic ippre]entat mill-President ta’ Qormi FC Redino Apap
li ng[aqad mag[hom ming[and Hibernians waqt li [adu wkoll ilgowlkiper ta’ ta[t id-19-il sena Andrew Zammit b’self g[al sena ming[and Rabat Ajax. Victoria H. isa[[u l-iskwadra F’G[awdex Victoria
Hotspurs FC [abbru numru t’akkwisti importanti g[all-ista;un li ;ej. Huma akkwistaw lill-midfielder Jonathan Bajada li g[andu esperjenza ma’ klabbs filPremier b[al Mosta FC u Rabat Ajax u se jkun jista’ jilg[ab b[ala G[awdxi. Bajada kien ing[aqad ma’ Rabat f’Awwissu tal-2013 b’self ming[and Mosta. Fil-passat kien ukoll plejer ta’ Sirens. It-tim G[awdxi, li fl-ista;un li g[adda spi//a fir-raba’ post talEwwel Divi]joni f’G[awdex,
akkwista wkoll it-talent promettenti Ferdinando Apap ming[and Mosta. Apap l-ista;un li g[adda lag[ab ma’ Xewkija Tigers b’self ming[and l-istess Mosta. Ma/Champions G[awdxin hu kellu sta;un tajjeb [afna tant li fis-27 ta’ :unju ;ie ppremjat waqt l-awards tal-MFA b[ala l-aqwa plejer G[awdxi g[all-ista;un 2013-14. Il-Hotspurs [abbru wkoll li lgowlkiper Matthew Vella, li filpassat lag[ab g[al Xag[ra United u Ker/em Ajax, irritorna malklabb fejn beda l-karriera. Intant g[at-tieni sena ;ew ikkonfermati wkoll wkoll l-a[wa Dylan u Courtney Mercieca. Dylan hu difensur li ng[aqad malklabb f’Lulju tal-2013 ming[and Sannat Lions. Fl-istess xahar kien ;ie akkwistat [uh Courtney, eks goalkeeper ta’ Ker/em Ajax.
TENNIS
Jibda l-Kettle Chips U14 European Tournament Il-Vittoriosa Lawn tennis Club b’kollaborazzjoni malFederazzjoni Maltija tat-Tennis se jorganizza l-VLTC Kettle Chips European Tournament U14 bejn it-12 u d-19 ta’ Lulju. Din hija s-seba’ sena li l-klabb qed jorganizza din il-kompetizzjoni internazzjonali. G[al darb’o[ra dan it-turnament qed ikun sponsorjat midditta Kettle Chips, li d-distributuri tag[ha f’pajji]na hi r-Red October Co. Ltd. Biex iniedi dan it-turnament , il-VLTC organizza kompetizzjoni Orange Tennis g[at-tfal membri tal-klabb ta’ bejn it-8 u l-10 snin, ta[t id-direzzjoni ta’ John Cassar, kow/ tal-klabb. Fl-a[[ar tal-kompetizzjoni, Konrad Ferris, uffi/jal tar-Red October f’Malta, ppre]enta midalji kommemorattivi lill-plejers ]g[ar. Waqt il-pre]entaz-
zjoni l-president tal-VLTC, Dr Paul Micallef ta tag[rif dwar ilKettle Chips European Tournament li qanqal interess qawwi. Aktar minn 150 tifel u tifla mill-Italja, r-Renju Unit, il:ermanja, Franza, il-Gre/ja, tTurkija, l-Awstrija, l-I]vizzera, l-Olanda, l-I]rael kif ukoll mirRussja, l-Ukrajna u minn pajjizi Balti/i o[ra se jie[du sehem. Il-plejers Maltin li se jie[du sehem huma Miguel Galea, Liam Delicata, Shaun Borg, kif ukoll Francesca Curmi, Helene Pellicano u Martina Demanuele. L-organizzaturi jirringrazzjaw lill-Kettle Chips g[all-isponsorship, kif ukoll lil San Michel Table Water g[as-sapport tag[hom u waqt li j[e;;u lillpubbliku sportiv Malti biex jattendi g[al dan il-loghob u jinkora;;ixxi lill-plejers.
It-tfal li [adu sehem fil-kompetizzjoni Orange Tennis flimkien ma’ Konrad Ferris, uffi/jal g[oli tar-Red October (it-tielet fuq wara) u uffi/jali tal-VLTC.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 10 ta’ Lulju, 2014
28
SPORT
EUROPA LEAGUE – I RD KWAL. II LEG
Birkirkara fidu/ju]i li jistg[u jdawru r-ri]ultat Birkirkara FC illum fis-7.30 p.m. se jkun l-uniku tim Malti flazzjoni f’pajji]na fit-tieni leg talEwwel Round ta’ kwalifikazzjoni tal-Europa League wara li l-;img[a l-o[ra kiseb ri]ultat mill-aktar sodisfa/enti flUngerija, telfa 2-1 g[and Diosgyor bit-tim Karkari] jilg[ab taqsima s[i[a bi plejer anqas wara t-tke//ija ta’ Matheus Bissi. Il-Karkari]i mistennija jkollhom folla sabi[a ta’ partitarji tappo;;jahom g[al din il-log[ba li [afna minnhom huma pjuttost konvinti li t-tim se jkun kapa/i jirkupra l-gowl ]vanta;; u jkompli javanza. M’hemmx dubju li lplejers g[andhom b]onn dan issostenn f’log[ba b[al din. G[al din il-partita l-kow/ Paul Zammit g[alhekk hu sfurzat li jibdel xi ftit it-tim anke jekk xorta wa[da mistenni jilg[ab 34-2-1 kif lag[ab fl-Ungerija, b’Ryan Scicluna jid[ol minflok Bissi fid-difi]a inkella jag[mel u]u minn Edmond Agius millbidu fil-midfield. B’Kara jridu biss gowl biex javanzaw. Il-gowlkiper Spanjol Adrian Sanchez kellu wirja kbira flUngerija b’Mendoza u Vukanac
jista’ jkollhom ukoll mag[hom fuq wara lil Edward Herrera li ;ieli lag[ab f’din il-po]izzjoni. Joseph Zerafa u Zach Muscat g[andhom jer;g[u jkunu l-plejers mal-linji b’Sciberras, Fenech, Camenzuli u Edmond Agius jibdew fil-midfield sabiex Terence Vella jit[alla l-unika attakkant. Il-kow/ Paul Zammit qal li kien sodisfatt bil-mod kif irrea;ixxa t-tim wara li mar minn ta[t fl-ewwel leg. Huwa rrefera g[all-wirja po]ittiva fl-ewwel taqsima waqt li qal li wara l-mistrie[ l-affarijiet kienu differenti g[aliex kellu jibdel kollox min[abba li spi//aw bi plejer anqas wara t-tke//ija ta’ Bissi. Il-kow/ ta’ Diosgyor, Tmiszlav Szivics qal li fl-ewwel leg kien qed jistenna wirja aggressiva minn Birkirkara u issa qed jistenna reazzjoni akbar g[at-tieni leg. Hu qal li l-vanta;; li g[andhom mill-ewwel leg se jg[inhom xi ftit g[aliex il-Karkari]i issa jridu jo[or;u jfittxu dak il-gowl li jtihom il-kwalifikazzjoni u g[alhekk biex jag[mlu dan jistg[u jkunu xi ftit esposti fuq wara. Waqt li fa[[ar lit-tim Karkari] g[ad-dixxiplina tattika
li lag[ab biha fl-ewwel leg u sa[ansitra qal li kien hemm /ertu plejers fit-tim ta’ Paul Zammit li ma jiddejjaq xejn li kieku jkunu fit-tim tieg[u, Tomiszlav qal li jinsab fidu/ju] i]da li se jkomplu jibnu fuq il-vanta;; tal-ewwel leg. Wara li lbiera[ B’Kara g[amlu u]u mill-istadium nazzjonali g[all-a[[ar preparamenti tatti/i tal-partita, illum Paul Zammit se jkun qed jag[mel l-a[[ar preparamenti fil-ground talIm;arr hekk kif se jkunu Diosgyor li llum se ju]aw l-istadium nazzjonali fejn se tintlag[ab il-partita. Sadanittant il-kumitat ta’ B’Kara FC qed jistieden lit-tfal kollha tan-nurseries biex jattendu g[al din il-partita ming[ajr [las. It-tfal huma mitluba li jmorru listadium bil-flokk tan-nursery tag[hom u jridu jkunu akkumpanjati mill-kow/is tag[hom. In-nurseries mitluba li jkunu l-istadium sas-7 p.m. u dawk in-nurseries interessati jridu jibag[tu email fuq nursery@birkirkarafc.com dwar kemm se jkollhom tfal jattendu u dettalji tal-kow/is li se jakkumpanjawhom.
Sliema g[andhom biex jinfdu d-difi]a ta’ Ferencvaros Sliema Wanderers illejla fit8.30 p.m. se jkunu mpenjati filFerenc Puskas Stadium ta’ Budapest kontra t-tim ikoniku Ungeri] Ferencvaros, immexxi mill-eks internazzjonali :ermani] Thomas Doll. Il-;img[a l-o[a f’Ta’ Qali, isSlimi]i kisbu ri]ultat mill-aktar sodisfa/enti, draw 1-1 f’partita li setg[u anke fa/ilment reb[u li lcaptain internazzjonali Malti Michael Mifsud ma falliex penalty kmieni fil-partita. Ferencvaros issa jafu x’se jkunu qed jiffa//jaw u jafu liema huma l-aktar plejers perikolu]i tat-tim ta’ Alfonso Greco, fosthom Stanley Ohawuchi li dan la[[ar Sliema irrifjutaw offerta g[alih ming[and klabbs E;izzjan, almenu sakemm jg[addi dan ir-round. L-akkwisti l-;odda Filippo Andrea Scozzese u Marko Potezica jidher li ntegraw ru[hom malajr fit-tim u l-wirja tag[hom kienet wa[da qalbiena
Terence Vella (lemin) li kellu wirja po]ittiva fl-attakk Karkari] fl-ewwel leg
Diffi/li g[al Hibs Hibernians fis-7.30 p.m. illum jilag[bu t-tieni leg tal-ewwel round ta’ kwalifikazzjoni kontra Spartak Trnava fis-Slovakkja. Irri]ultat miksub il-;img[a l-o[ra f’Ta’ Qali, telfa 4-2 g[al aktar minn 80 minuta bi plejer anqas, jag[milha ferm diffi/li g[at-tim ta’ Branco Nisevic li jirkupra dan l-i]vanta;; barra minn darhu. Madankollu ]-]ew; gowls li skorjaw il-Pawlisti, it-tnejn minn freekicks f’temp ta’ ftit minuti, huma ndikazzjoni li xejn g[adu m’hu mitmum anke jekk individwalment, Trnava g[andhom plejers li kapa/i jag[mlu d-differenza. I]da wie[ed irid ifakkar ukoll li g[al din il-partita Hibs se jkollhom lura lill-attakkant Luis Edison Tarabai li kien sospi] flewwel log[ba waqt li jista’ anke jirritorna Jackson Lima li kien imwe;;a’ fl-ewwel leg. Rodolfo Soares Marcelo Diaz u Rui Da Garcia Gomes huma l-barranin lo[ra fit-tim Pawlist.
Wie[ed irid jara x’se tkun irreazzjoni ta’ Nisevic li fil-partita tal-ewwel leg spi//a bbuwjat mill-partitarji Pawlisti wara li bidel lil Failla. Fin-nuqqas ta’ Pearson li jinsab sospi], Nisevic jista’ jag[]el li jibda mill-bidu bi]-]ag[]ug[ Brendon Muscat g[alkemm din taf tkun log[ba diffi/li g[alih b[alma taf tkun g[all-kumplament tal-plejers ]g[ar li hemm fl-iskwadra. Bi]]ejjed wie[ed isemmi li b[alissa Hibs g[andhom nukleju ta’ plejers ]g[a]ag[ li ]gur iridu l-esperjenza biex jibdew jirrendu l-a[jar tag[hom. Apparti Kristensen u Tabone Desira, li forsi huma l-aktar stabbiliti, Hibs g[andhom ukoll lil Jurgen Degabriele u Joseph Mbong, kollha plejers ta[t id-19il sena. Wie[d irid isemmi wkoll li filmument, Spartak Trnava fuq ilkarta kien l-aktar tim diffi/li li telg[u kontrih il-klabbs Maltin f’din il-kompetizzjoni.
It-tim ta’ Sliema mal-wasla tieg[u f’Budapest
flimkien ma’ dik ta’ Paltemio Barbetti u Stefano Biancardi. Anke l-gowlkiper Glenn Zammit kellu wirja mill-aqwa l-istess kif kellhom Alex Muscat, John Mintoff, Marc Scerri u Beppe Muscat. B’wirja o[ra b[al dik f’Ta’ Qali, Sliema g[andhom possibilita` realistika li jag[mluha g[at-
tieni round anke jekk iridu bilfors jiskorjaw biex ikollhom /ans jag[mluha. Imma jekk Ohawuchi u Mifsud ikunu fl-aqwa forma, dan mhux impossibli. Doll mistenni jadotta pjan differenti wara li xejn ma kien kuntent bil-wirja tat-tim tieg[u f’Malta u sa[aq li ried jara tibdil qawwi g[al din il-log[ba.
Kristensen u Cohen fl-azzjoni g[al Hibs kontra Trnava
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 10 ta’ Lulju 2014
29
SPORT TRASFERIMENTI
BASKETBALL
Bayern Munich jippre]entaw lil Lewandowski
Malta fis-semifinali
Mandzukic g[al ma’ Atletico Madrid Bayern Munich ippre]entaw lakkwist il-;did Robert Lewandowski l-eks attakkant ta’ Borussia Dortmund li kien iffirma kuntratt ma/-champions :ermani]i f’Jannar. Bayern ma [allsu xejn g[alih min[abba li kien ming[ajr kuntratt. Matul lerba’ sta;uni li g[amel jilg[ab ma’ Dortmund Lewandowski skurja 103 gowls u reba[ darbtejn il-kampjonat u darba t-tazza :ermani]a. L-attakkant Pollakk qal, “Kull plejer li jing[aqad ma’ klabb ;did irid i]-]mien biex jadatta imma nemmen li mhux se nsibha diffi/li g[al-log[ba tal-kow/ Pep Guardiola. Ma’ Dortmund tg[allimt [afna imma [assejt li kien wasal ]mien bidla. Ing[aqadt ma’ Bayern Munich g[ax nemmen li mag[hom kapa/i nkompli nitjieb b[ala plejer g[ax huma klabb tal-aqwa livell.” Intant, id-Direttur Sportiv ta’ Bayern Munich Matthias Sammer tkellem dwar Franck Ribery u Mario Mandzukic. Sammer qal li Ribery se jer;a’ jibda jit[arre; it-Tlieta wara li ma [ax sehem fit-Tazza tadDinja min[abba injury f’dahru. Sammer ]vela wkoll li lattakkant Mario Mandzukic se jitlaq lill-klabb dan is-sajf u lakbar possibilta` hi li jing[aqad ma’ Atletico Madrid. Sammer qal li l-plejer g[adu ma ffirma mal-ebda klabb imma di;a’ intla[aq ftehim verbali ma’ Atletico dwar it-trasferiment. Mandzukic mistenni jie[u post
Diego Costa u Atletico se j[allsu madwar 22 miljun ewro g[asservizzi ta’ tieg[u. BARRY - L-eks plejer ta’ Manchester City Gareth Barry li g[andu 33 sena ing[aqad ma’ Everton fuq kuntratt ta’ tliet snin. Fl-ista;un li g[adda Barry kien di;a’ ma’ Everton b’self ming[and City. Huwa lag[ab 37 darba u kien wie[ed mill-aktar plejers strumentali g[at-tim li spi//a fil-[ames post. FULHAM – Il-Grieg Konstantinos Stafylidis ing[aqad b’self ma’ Fulham g[al sena ming[and Bayer Leverkusen. Flista;un li g[adda lag[ab biss seba’ darbiet fil-kampjonat u issa se jkun qed jipprova jikseb post regolari mat-tim li ;ie relegat mill-Premier League. Fulham g[andhom g[a]la biex fi tmiem l-ista;un li gej jixtru lil Stafylidis. PASALIC – Chelsea [abbru li akkwistaw lil Mario Pasalic ming[and Hajduk Split. Pasalic, li g[ad g[andu 19-il sena lag[ab mat-tim nazzjonali Kroat ta’ ta[t il-21 sena u kien inklu] fliskwadra provi]orja tat-Tazza tad-Dinja. MAN UTD – Il-kumpanija Nike [abbret li mhux se tibqa’ tisponsorja lil Manchester United wara li jintemm l-ista;un li ;ej. Nike ilhom sponsors tar-Red Devils g[al dawn l-a[[ar 12-il sena. DODO – Id-difensur Bra]iljan ta’ Roma Dodo li g[andu 22 sena ing[aqad ma’ Inter b’self g[al sentejn g[as-somma ta’ 1.2
WATERPOLO – BOV KO
Malta......................................87 Wales......................................66 (21-23) (20-20) (16-19) (9-25)
It-tim nazzjonali Malti tal-basketball tal-ir;iel, ta[t it-tmexxija tal-kow/ Paolo Di Fonzo ikkwalifika g[as-semifinali talKampjonati Ewropej g[allPajji]i ]-}g[ar tal-FIBA li qed isiru f’:ibilta` meta g[eleb lil Wales 87-66. Wara r-reb[a fil-[in barrani kontra l-Iskozja, il-Maltin g[elbu lil Wales f’log[ba li fiha ma tilfu l-ebda sessjoni. Fl-ewwel sessjoni l-Maltin reb[u 23-21 u kien biss fit-tieni sessjoni fejn lavversarji tal-Maltin wettqu reazzjoni. Din is-sessjoni intemmet fi draw ta’ 20-20 u fit-tielet sessjoni l-Maltin reb[u 19-16. IlMaltin iddominaw l-a[[ar sessjoni li kienet bla storja u reb[uha 25-9. L-aqwa skorer tal-Maltin kien Josh Jackon li g[amel 25 punt filwaqt li Samuel Deguara kellu 18-il punt. L-akkwist il-;did ta’ Bayern Munich Robert Lewandowski hekk kif ;ie ippre]entat lill-midja
miljun ewro.
SANCHEZ – Skont rapporti fil-;urnali Ingli]i Arsenal huma ferm vi/in li jakkwistaw lillwinger ta’ Barcelona Alexis Sanchez. Hu mifhum li lGunners se joffru s-somma ta’ 30 miljun lira filwaqt li Sanchez se jkun offrut salarju ta’ 140 elf lira sterlina fil-;img[a, l-istess salarju li g[andu Ozil. Qed jing[ad li Barcelona se ja//ettaw l-offerta u ju]aw il-flus biex
jakkwistaw lil Luis Suarez ming[and Liverpool. Arsenal qed jippruvaw jakkwistaw ukoll lid-difensur ta’ Newcastle Debuchy u lill-attakkant ta’ QPR Remy. TADIC – Southampton akkwistaw lil Dusan Tadic ming[and Twente fuq kuntratt ta’ erba’ snin. Tadic hu l-ewwel akkwist li g[amlu Southampton wara li bieg[u plejers importanti b[al Luke Shaw u Adam Lallana.
TOUR DE FRANCE
Neptunes fis-semifinali L-ewwel reb[a Stewart Said
San :iljan Allcare.................11 Neptunes Grimaldi................14 (3-3)(3-2)(2-4)(3-5)
Neptunes Grimaldi g[addew g[as-semifinali tal-BOV KO meta g[elbu lil San :iljan Allcare 1410. I]-]ew; timijiet kellhom ilmumenti tag[hom u sa[ansitra San :iljan kellhom mumenti fejn kienu ]ew; gowls minn fuq i]da Neptunes kellhom lil Molnar ma ja[firx. L-ewwel sessjoni wriet li llog[ba se tkun bilan/jata bi]-]ew; timijiet iwie;bu lil xulxin g[al 3-3. San :iljan [adu vanta;; ta’ gowl, b’doppjetta ta’ Kovacic 6-5. Matul i]-]ew; sessjonijiet, il-kow/ ta’ San :iljan Sergio Afric serra[ f’daqqa lil Paul Fava, Karl Galea u Dino u Matthew Zammit f’mossa
bil-g[an li jid[lu iktar fl-iskemi. Il-:iljani]i marru 7-5 b’gowl ta’ Dowling i]da Neptunes dawru liskor 9-8. I]-]ew; timijiet kellhom /ans jiskorjaw lejn it-tmiem i]da fallew u Neptunes ]ammew ilgowl distakk u kabbruh g[al tliet gowls, b’San :iljan jer;g[u jnaqqsuh g[al gowl. I]da t-tim ta’ Markoch re;a’ [a l-kmand b’]ew; gowls o[ra u g[amel /ert mirreb[a. San :iljan: D. Camilleri, C.
Spiteri Debarro, A. Galea, Ka. Galea (1), K. Dowling (1), M. Zammit (3), A. Radovic (1), A. Bianchi, Ke. Galea, Z. Kovacic (4), P. Fava, D. Zammit (1), J. Sammut Neptunes: A. Borg Cole, N. Lanzon (2), M. Lanzon, M. Stellini (1), T. Agius, G. Mizzi, S. Camilleri (4), J. Camilleri, A. Zarb Cousin, P. Biros (2), B. Muscat Dougall, T. Molnar (3), C. Mercieca (2) Referees: M Dalli, G Centineo
g[al Boom I/-/iklist Olandi] Lars Boom kiseb l-ewwel reb[a tieg[u meta temm l-ewwel fil-[ames tappa tat-Tour de France, li kienet ikkaratterizzata mix-xita. Boom [a tliet sig[at u 18-il minuta biex reba[ it-tappa li kienet twila 155km u bdiet f’Ypres u intemmet f’Arenberg Porte du Hainaut. Hekk kif kien fadal sitt kilometri /-/iklista ta’ Belkin ]ied fir-ritmu u spi//a quddiem ilkoppja ta’ Astana, Jakob Fuglsang u Vincenzo Nibali. It-Talajn Nibali xorta baqa’ j]omm l-ewwel post tal-klassifika ;enerali b’vanta;; ta’ ]ew; sekondi fuq sie[bu Fuglsang. Intant i/-champion renjanti
Chris Froome irtira mit-Tour wara li waqa` darbtejn fil-[ames tappa. Wara li waqa` l-ewwel darba Froome qam u kompla, imma hekk kif kien fadal madwar 66km biex tintemm it-tappa re;a’ waqa` u kien hawn li rtira. Froome kellu in/ident anke waqt ir-raba’ tappa tat-Tlieta imma kien irkupra u temm it-tellieqa. Sena ilu Froome sar it-tieni /iklist mir-Renju Unit li qatt reba[ din il-kompetizzjoni wara li sena qablu kien reba[ it-Tour Bradley Wiggins. Il-Brittaniku Mark Cavendish irtira mit-Tour nhar it-Tnejn wara li kien ]loga spalltu f’in/ident li kellu fl-ewwel tappa tas-Sibt li g[adda.
PARTITA TA’ {BIBERIJA
L-Italja tilqa` lill-Olanda f’Bari Fl-4 ta’ Settembru l-Italja se tilg[ab log[ba ta’ [biberija kontra l-Olanda fil-grawnd ta’ San Nicola f’Bari. L-a[[ar darba li tTaljani lag[bu log[ba ta’ [biberija fil-grawnd ta’ Bari kien fl2011 meta dakinhar reb[u 2-1 kontra Spanja. Din il-log[ba se tintlag[ab bi t[ejjija g[all-partiti mir-rawnd ta’ kwalfikazzjoni g[all-Euro 2016. It-Taljani jridu jilag[bu kontra l-Kroazja, n-Norve;ja, lBulgarija, l-Azerbaijan u Malta filwaqt li l-Olanda trid tilg[ab kontra r-Repubblika ?eka, tTurkija, l-Latvja, l-I]landa u lKazakhstan. Sa dakinhar l-Italja mistennija jkollha kow/ ;did wara r-ie]enja ta’ Cesare Prandelli. Madankollu qabel jin[atar kow/ ;did minflok Prandelli lFederazzjoni jrid ikollha President. Dan wara li Giancarlo Abete irre]enja flimkien ma’ Prandelli u issa wie[ed irid jistenna sal-11 ta’ Awwissu sakemm isiru lelezzjonijiet Presidenzjali fi [dan il-FIGC.
www.maltarightnow.com
Il-{amis, 10 ta’ Lulju, 2014
30
SPORT
Il-media :ermani]a f’esta]i Il-media :ermani]a kienet tinsab f’esta]i wara r-reb[a tattim nazzjonali 7-1 fis-semifinali kontra l-Bra]il u ddeskrviet ir-reb[a b[ala wa[da sensazzjonali u miraklu u anke jekk it - tim g[ad irid jilg[ab fil finali, sej[itlu immortali. Il-;urnal Bild kellu titlu kbir bil-kelma ‘Bla kliem’ biex jipprova jispjega l - kobor tar reb[a. Fil-fa//ata kien hemm ritratt kbir ta’ Toni Krooss li skorja doppjetta b’titlu ie[or, “Nies, inthom immortali!” qal l-artiklu li rrignrazzja lill-plejers kollha u l-kow/ Joachim Low. “ Il - :ermanja qatt m’ hu se tinsa t-8 ta’ Lulju tal-2014... Grazzi ta’ dan il-mument ta’ glorja. Grazzi talli stajna nesperjenzawh” Il - ;urnal iddedika wkoll pa;na s[i[a g[al kull wie[ed mill-[ames plejers li skorjaw. Il-websajt Die Welt’s qalet li r-reb[a kienet tard wisq biex il;urnali setg[u jelaboraw aktar qabel imorru g[all - istampa imma sej[et il-log[ba. “Is-seventh Wonder of Football”. Mal-artiklu kien hemm ritratt ta’ Miroslav Klose li ta’ 36 sena sar l-aqwa skorer ta’ kull ]mien tat - turnament b ’1 6 - il gowl. F’pajji] fejn g[al ra;unijiet stori/i , l - ewforija ta ’ unur nzzjonali hi rari, l-:ermani]i ma ddejqu xejn jg[o]]u r -
reb[a. Minkejja maltempati qliel, kien hemm log[ob tan - nar madwar Berlin wara kull gowl tat-Tlieta filg[axija u wara ttisfira finali kien hemm serbuti twal ta’ karozzi jduru mal-belt idoqqu l-[ornijiet u jxejru lbandiera :ermani]a. {afna kummentaturi wkoll taw l-opinjoni tag[hom b’u[ud mill - eks plejers jispekulaw jekk din l-iskwadra pre]enti hix a[jar mit-tim tal-:ermanja talPunent li reba[ it-tilu mondjali fl-1954 u l-1974. Il-:ermanja reb[et ukoll it-titlu mondjali fl1990. Merkel fil-finali Il-:ermani]i issa qed maw li jirb[u r - raba ’
jittatitlu mondjali tag[hom nhar il-{add f’partita li g[aliha se tkun qed tattendi l-kan/illier :ermani]a Angela Merkel li hi persuna milqug[a regolarment fid dressing room tat-tim. Madankollu [afna kummentaturi waqqfu din l-ewforija billi fakkru li l-finali, li trid t[oll u torbot kollox, g[ad trid tintlag[ab. “Jekk tirba[ 7-1 trid tag[mel kollox tajjeb u din se tibqa’ mfakkra b[ala l - log[ba tas seklu,” qal l-eks plejer Olaf Thon fuq stazzjon tar-radju. “Imma fl-a[[ar mill-a[[ar dak li jg[odd hu min jirba[ il finali.”
Il-:ermanja b’reb[a tar-rekords Bir-reb[a 7-1 fis-semifinali kontra l-Bra]il, il-:ermanja waqqfu diversi rekords. It-telfa tal-Bra]il kienet l-akbar li qatt sofrew flistorja tag[hom. Fl-1920 ilBra]iljani kienu wkoll tilfu b’distakk ta’ sitt gowls 6-0 kontra lUrugwaj. It-telfa kontra l-:ermanja kienet l-akbar telfa li qatt sofra lBra]il fit-Tazza tad-Dinja. It-tieni l-akbar telfa li sofrew f’din il-kompetizzjoni kienet dik ta’ 3-0 fil-finali kontra Franza fl1998. Bis-seba’ gowls kontra l-Bra]il, il-:ermanja issa hu l-aktar tim li skurja gowls fl-istorja tat-Tazza tad-Dinja, 221 darba, wie[ed aktar mill-Bra]il. L-ebda tim ma qatt skurja seba’ gowls f’semifinali tat-Tazza tadDinja. Ir-rekord pre/edenti kien fl1954 meta l-:ermanja tal-Puntent reb[u 6-1 kontra l-Awstrija filwaqt
li l-Urugwaj reba[ bl-istess skor kontra l-Jugoslavja fl-1930. Din kienet l-ewwel darba li lBra]il qalg[u aktar minn [ames gowls f’log[ba tat-Tazza tadDinja. Fl-1938 kienu qalg[u [ames gowls kontra l-Polonja imma wettqu rimonta inkredibbli u reb[u 6-5 fil-[in barrani. F’:unju tal-1934 il-Bra]il kien tilef 8-3 kontra l-Jugoslavja imma kienet partita ta’ [biberija. It-telfa 7-1 tatTlieta kienet ukoll l-ewwel darba li qalg[u seba’ gowls f’darhom. Qabel nhar it-Tlieta, l-ebda organizzatur tat-Tazza tad-Dinja qatt ma sofra telfa daqstant kbira. Likbar telfa kienet fl-1954 meta lI]vizzera tilfet 7-5 kontra lAwstrija. Fl-1958 il-Bra]il kien reba[ 5-2 kontra l-I]vezja li kienet qed torganizza l-edizzjoni. Bil-gowl li skurja l-attakkant Miroslav Klose sar l-aktar plejer li
qatt skurja gowls fl-istorja tatTazza tad-Dinja. Klose s’issa skurja b’kollox 16-il gowl. Il-gowl ta’ Thomas Muller kontra l-Bra]il kien l-2,000 gowl flistorja tat-tim nazzjonali :ermani]. Id-doppjetta li skurja Toni Kroos hi l-aktar doppjetta velo/i fit-Tazza tad-Dinja. Kroos skurja doppjetta f’69 sekonda. Barra minn hekk, flewwel taqsima l-:ermanja skurjaw erba’ gowls fi spazju ta’ sitt minuti. L-aktar erba’ gowls velo/i qatt skurjati fl-istorja ta’ din ilkompetizzjoni. Il-:ermani]i da[lu jistrie[u 5-0 u qatt fl-istorja ta’ dan it-tim ma kienu qed igawdu vanta;; b[al dan fit-Tazza tad-Dinja. Ir-rekord pre/edenti kien meta da[lu jistrie[u 4-0 fil-fa]i tal-gruppi tal2002 kontra l-G[arabja Sawdija, partita li eventwalment reb[u 8-0.
www.maltarightnow.com
Il-{amis 10 ta’ Lulju, 2014
32
SPORT
L-ag[ar jum ta’ [ajti – Luis Felipe Scolari (Kow/ tal-Bra]il) Il-kow/ tal-Bra]il Luiz Felipe Scolari ddeskriva t-telfa 7-1 fissemifinali tat-Tazza tad-Dinja kontra l-:ermanja, b[ala “l-ag[ar jum ta’ [ajti” u qal li jerfa’ rresponsabbilta` kollha. L-organizzaturi kienu 5-0 minn ta[t sal-mistrie[ f’Belo Horizonte hekk kif il-:ermanja kisbu reb[a mpressjonanti. “Se nibqa’ mfakkar b[ala lkow/ li tlift 7-1 imma kont naf b’dan ir-riskju meta [adt il-kariga,” qal Scolari li mexxa lill-Bra]il lejn it-titlu fl-2002. “Il-bniedem li dde/ieda min jilg[ab u t-tattika, kont jien. Kienet g[a]la tieg[i.” Scolari ddeskriva r-ri]ultat li ssupera t-telfa 3-0 kontra Franza fil-final tal-1998, l-ag[ar telfa talBra]il fit-Tazza tad-Dinja, b[ala “Katastrofiku”. “Il-messa;; tieg[i g[allBra]iljani hu. Jekk jog[;obkom a[frulna ta’ din il-wirja. Jiddispja/ini li ma wasalniex salfinal u se nippruvaw nirb[u t-tielet post. G[ad fadlilna g[aliex nilag[bu.” Fil-passat Scolari kien sofra telfiet o[ra sinifikanti meta kien mal-Portugall, partikolarment filfinal tal-Euro 2004 kontra lGre/ja, imma kienet l-ewwel darba li tim qala’ seba’ gowls f’semifinali tat-Tazza tad-Dinja u l-Bra]il kien ilu 14-il log[ba mhux meg[lub. “Ejja ma nippruvawx insibu sku]i f’Neymar. Bih u ming[ajru kieku l-:ermani]i lag[bu kif lag[bu xorta kienu jiskorjaw sebg[a. Ma narax ra;uni g[alfejn g[andna na[sbu li b’Neymar liskor kien se jkun differenti. G[amilna l-a[jar tag[na imma sibna tim kbir :ermani]. Ma stajniex nirrea;ixxu wara li morna minn ta[t. Lanqas il-:ermani]i stess ma jistg[u jg[idulkom x’;ara – imma ]gur min[abba t-teknika tag[hom u dan irridu nirrispettawh. “Kellna kollox organizzat sakemm qlajna l-ewwel gowl. Minn hemm spi//ajna di]organizzati u mbg[ad qisna bdejna nippanikkjaw u minn hemm kollox ;ie tajjeb g[alihom u terribli g[alina,” temm Scolari. David Luiz li fin-nuqqas tassospi] Thiago Silva kien il-captain tat-tim jolfoq bid-dispja/ir wara llog[ba qal, “Ridt biss li nag[mel lin-nies kuntenti. Sfortunatament ma stajniex. Jiddispja/ini u nitlob sku]a lill-Bra]iljani kollha. Ridt biss narahom jitbissmu kul[add jaf kemm kienet importanti.”
{afna partitarji li segwew il-partita mix-xatt popolari ta’ Copacabana li qabel il-partita bdew ji]fnu bl-e//itament, spi//aw trawmatizzati u telqu qabel intemmet l-ewwel taqsima.
Lg[abna tajjeb fl-ewwel taqsima. Imma rridu nkomplu. Irridu nkunu umli. Ma rridux na[sbu li l[aqna xi [a;a.” Hekk ikkummenta lkow/ tal-:ermanja Joachim Low wara r-reb[a mpressjonanti. Ir-reb[a :ermani]a waslet e]att fil-jum li fih 24 sena ilu reb[u ttitlu mondjali fl-1990 fl-Italja meta kienu g[elbu lill-Ar;entina filfinal. Tilfu fil-finali tal-2002 kontra lBra]il u kienu eliminati fis-semifinali tat-turnamnet li organizzaw huma stess fl-2006. “Kellna tamiet kbar fl-2006 u tista’ t[oss il-pressjoni li pajji] organizzatur ikollu f’partita b[al din,” qal Low. “200 miljun persuna hawnhekk iriduk tasal sal-finali. Dan jista’ jwassal biex il-plejers jing[alqu. Jiddispja/ini g[al Scolari. Na[seb li naf kif qed i[ossu.” Toni Kross li skorja doppjetta f’anqas minn tliet minuti fl-ewel taqsima qal, “Na[seb li millewwel minuta kellna l-impressjoni li r-reb[a kienet possibli. IlBra]iljani dehru xi ftit ma[suda u ma kellhomx idejat /ari fl-azzjonijiet tag[hom. {adna vanta;; u skorjajna wie[ed wara l-ie[or. Kienu huma li kellhom l-akbar pressjoni g[aliex riedu bilfors jirb[u t-Tazza tad-Dinja f’darhom. Fil-partiti kollha qabel din, lag[bu tajjeb anke jekk forsi mhux il-massimu li jistg[u joffru. A[na ppruvajna nag[fsuhom u n;ieg[luhom ji]baljaw.” Low ukoll qabel ma’ dan, “Irrealizzajna kmieni li kienu Irridu nibqg[u umli nervu]i. F’daqqa wa[da t-tim “{ames gowls fi 18-il mnuta. kollu kellu problemi u beda jkun Jidher /ar li kienu ma[suda u ma hemm spazji enormi fil-midfield,” kienux jafu x’se jaqbdu jag[mlu. temm il-kow/ :ermani].
Il-captain tal-log[ba david Luiz konfortat mill-captain regolari Thiago Silva li kien sospi] (fuq) u (fuq ix-xellug) Wie[ed mill-[afna w/u[ Bra]iljani f’estasi waqt il-partita f’Belo Horizonte)
media•link COMMUNICATIONS