Nru 13,924
Il-Ġimgħa, 12 ta‘ Diċembru, 2014 €0.80
www.maltarightnow.com
Wara l-ħruġ ta’ permessi lil Kevin Decesare…
Il-prezz tal-petrol f’Malta hu l-ogħla fl-Ewropa
Ara paġna 2
Proċeduri fil-Qorti kontra l-MEPA Rapport ta’ Joe Mikallef f’paġna 5
Edward Scicluna ma jippreżentax l-accounts tal-kumpanija tiegħu mill-2008 Ara paġna 3
Il-problemi fis-servizz tas-saħħa mhumiex f’Mater Dei biss
Ara paġna 3
www.maltarightnow.com
2
Il-Ġimgħa, 12 ta’ Diċembru, 2014
LOKALI
Iċ-Chairman tal-PBS jibqa’ jaħbi kemm ġiet l-ispiża JUNIOR EUROVISION SONG CONTEST
Minkejja li ċ-Chairman talPBS kien wiegħed li se jwieġeb id-domandi li għamilnielu dwar in-nefqa globali tal-Junior Eurovision, Tonio Portughese għadu qed jaħbi kemm ġiet lispiża ta’ dan l-avveniment. Fi tweġiba b’email, Portughese qalilna biss li l-PBS “jopera bħala kumpanija kummerċjali u jimxi skont il-proċeduri tax-xiri u kuntratti mħaddma mid-dipartiment tal-finanzi tal-Gvern”. Liċ-Chairman tal-PBS staqsejnieh x’kienet in-nefqa globali biex il-PBS organizza l-Junior Eurovision Song Contest f’Malta, u kemm kienu involuti kuntratturi Maltin u barranin li tqabbdu biex jagħmlu x-xogħol kollu relatat. Portughese spjegalna li fil-każ tal-Junior Eurovision Song Contest kull deċiżjoni finanzjarja u kuntrattwali saret “skont ilproċeduri” u kellhom is-superviżjoni u l-approvazzjoni taddipartiment tal-finanzi tal-Gvern. Iżda fl-ebda ħin ma qalilna kemm ġiet l-ispiża totali tal-festival. Fit-tweġiba tiegħu Portughese spjega li l-Festival intwera f’ħafna pajjiżi, inkluż l-Awstralja. Hu qal li “ġiet reġistrata żieda sostanzjali fix-share kemm fuq
it-televiżjoni u kemm online, u hu stmat li rawh diversi miljuni ta’ nies”. Dan mingħajr ma speċifika ammont eżatt ta’ kemm kienet l-udjenza. Tonio Portughese naqas milli jagħtina lista tal-istazzjonijiet u l-broadcasters li wrew il-Junior Eurovision Song Contest li sar Malta. Lanqas ma qalilna jekk kienx hemm xi pajjiżi li lparteċipazzjoni tagħhom kienet imħallsa mill-PBS. Interessanti wieħed janalizza mingħand min inkrew id-dwal u l-armar tal-palk għal dan lavveniment, minn fejn inkrew issiġġijiet, kemm ġie jiswa sservizz tal-crew televiżiv, kemm kien id-dħul mill-bejgħ tal-biljetti u kemm kien id-dħul li kellu lPBS minn sponsors. Wieħed jistaqsi wkoll min kienu l-konsulenti tal-Festival u fuq liema mertu ntgħażlu. Apparti minn hekk, hemm ukoll diversi tenders li nħarġu b’rabta mal-Junior Eurovision.
Il-Kelliema Nazzjonalisti George Pullicino u Tonio Fenech, flimkien mad-kandidat Ryan Mercieca, waqt il-konferenza tal-aħbarijiet ilbieraħ fid-Dar Ċentrali tal-Partit Nazzjonalista
Il-pubbliku qed iħallas mijiet ta’ ewro iktar għall-petrol u d-diesel
Qed ninsterqu sa 30ċ kull litru fuq l-unleaded petrol u d-diesel
Il-fatt li l-Gvern naqas milli jraħħas il-prezzijiet tal-petrol u d-diesel meta l-prezz internazzjonali taż-żejt roħos sew, qed iwassal biex il-familji Maltin u Għawdxin qed ikollhom iħallsu mijiet ta’ ewro iktar fis-sena. Dettalji dwar il-mod kif ilGvern qed jonqos milli jraħħas il-prezzijiet biex jiġu jirriflettu dawk internazzjonali kienu elenkati f’konferenza tal-aħbarijiet li saret ilbieraħ fid-Dar Ċentrali tal-PN mill-Kelliem tal-Oppożizzjoni għall-Finanzi Tonio Fenech, il-Kelliem talOppożizzjoni għall-Enerġija u Konservazzjoni tal-Ilma George Pullicino u l-kandidat Nazzjonalista Ryan Mercieca. Id-Deputat Nazzjonalista George Pullicino qal li l-Gvern qed jipprova jinħeba wara listqarrijiet biex jaħbi l-fatt li li qed jisraq lill-poplu ammonti sostanzjali minn fuq kull litru petrol u diesel. Hu sfida lill-Gvern biex jippubblika l-kuntratti li bihom inxtara ż-żejt biex b’hekk ikunu jistgħu jsiru l-paraguni malprezzijiet li qed jinbiegħ lillkonsumatur. George Pullicino kompla li l-
Gvern qed jagħmel qligħ esaġerat mill-petrol u d-diesel biex b’hekk jaħbi s-sitwazzjoni finanzjarja li qed tirriżulta flEnemalta. Jirriżulta li lbieraħ stess il-prezz taż-żejt kien ta’ 64.4 dollaru kull barmil meta f’Ottubru 2009 dan kien 70 dollaru kull barmil. F’Ottubru 2009 l-konsumaturi kienu jħallsu €1.1 għallpetrol u 0.96 għad-diesel waqt li llum il-konsumatur qed iħallas €1.44 għall-petrol u €1.35 għaddiesel. Dan ifisser differenza ta’ 39ċ kull litru fid-diesel u 33ċ għall-petrol fuq dak li l-konsumatur kien iħallas fl-2009. Il-Kelliem Nazzjonalista qal li dawn il-fatti juru li l-poplu qed jinsteraq b’mod stabbli kontinwament fil-prezzijiet talpetrol unleaded u d-diesel. Il-Kelliem Nazzjonalista Tonio Fenech għamel diversi paraguni mas-sitwazzjoni fl-UE fejn jirriżulta li meta titneħħa ttaxxa li l-Gvern jimponi fuq ilprezz totali tal-fuels, il-prezz tal-petrol hu 25ċ ogħla millpajjiżi l-oħra Ewropej u hu għalhekk l-ogħla fl-Ewropa. Dwar id-diesel, Tonio Fenech qal li s-sitwazzjoni wkoll tinsab
fl-istess livell biex b’hekk jirriżulta li l-Gvern qed jisraq bejn 25ċ u 30ċ kull litru minn fuq ilkonsumaturi. Tonio Fenech ittratta l-prezzijiet tal-petrol u d-diesel kif suppost kellhom jinżlu f’Novembru li għadda u qal li lpetrol kellu jinżel minn €1.44 għal €1.16 waqt li d-diesel kellu jinżel minn €1.36 għal €1.09. Il-kandidat Nazzjonalista Ryan Mercieca qal li dawn ilfatti juri kemm dan hu Gvern b’żewġt uċuħ li mhux biss qed jisraq lill-poplu bil-prezzijiet esaġerati tal-petrol u d-diesel iżda żied il-liċenzji tal-karozzi bi €13 u daħħal taxxa fuq ittyres tal-karozzi. Fil-konferenza Tonio Fenech għamel ukoll eżempju ta’ kemm familja b’karozza waħda li tuża madwar 15-il litru petrol jew diesel qed tkun misrqua fis-sena mill-Gvern fil-prezzijiet talpetrol u d-diesel u qal li kalkolu sempliċi juri li din il-familja tħallas madwar €200 iktar. Sadattant familja b’żewġ karozzi li tikkonsma madwar 25 litru fil-ġimgħa tispiċċa tħallas madwar €600 fis-sena iktar.
www.maltarightnow.com
3
Il-Ġimgħa, 12 ta’ Diċembru, 2014
LOKALI
Edward Scicluna ma jippreżentax l-accounts tal-kumpanija tiegħu għall-aħħar ħames snin
Skont il-liġi dwar il-kumpaniji, id-dikjarazzjonijiet finanzjarji ta’ kumpanija għandhom jiġu preżentati mal-Awtorità sa għaxar xhur mit-tmiem tas-sena finanzjarja Joe Mikallef
Il-Ministru tal-Finanzi Edward Scicluna ilu ma jissottometti l-accounts talkumpanija tiegħu li fiha hu luniku Direttur u flimkien ma’ martu hu l-uniku azzjonist, sa mill-2008. Din il-kumpanija jisimha Applied Economics Consulting Ltd. Din tidher fil-lista ta’ assi li ppreżenta l-istess Ministru fil-Parlament. Dokumenti li għandu f’idejh il-ġurnal InNazzjon juru li l-Ministru Scicluna huwa wkoll l-uniku direttur ta’ din il-kumpanija. Dawn il-fatti wieħed jista’ faċilment jivverifikahom permezz tal-internet grazzi għasservizz offrut mill-MFSA. Dan jirriżulta minn rekords li għandha l-Awtorità Maltija tasServizzi Finanzjarji (MFSA). Skont il-liġi dwar ilkumpaniji, id-dikjarazzjonijiet finanzjarji ta’ kumpanija għandhom jiġu preżentati malAwtorità sa għaxar xhur mittmiem tas-sena finanzjarja. Fil-każ li dan ma jseħħx, u
EDWARD SCICLUNA: Flok jagħti eżempju tajjeb bħala Ministru tal-Finanzi, iwassal messaġġ ħażin
wara li jinqabeż ukoll grace period ta’ 42 ġurnata, irReġistratur tal-Kumpaniji jimponi multi fuq il-kumpanija.
Mhux magħruf s’issa jekk il-Ministru Scicluna ħallasx il-multi applikabbli talli issa ilu ma jippreżenta l-accounts
għall-aħħar ħames snin. Waqt ċerimonja tal-preżentazzjoni tal-warrants lillaccountants il-ġodda, il-
Ministru tal-Finanzi kien aħaq fuq l-importanza li dawk li joperaw f’dan is-settur iżommu l-professjonaliżmu, lintegrità u l-kredibbiltà tagħhom. Huwa ironiku li Edward Scicluna – li bħala Ministru tal-Finanzi suppost iktar jagħti eżempju tajjeb lill-professjonisti f’dan is-settur – għadda dawn il-kummenti fi żmien fejn hu wkoll ma kienx qed jikkonforma mal-ħtiġiet regolatorji li jorbtu lillkumpanija. S’issa, għadu mhux magħruf ir-raġuni għaliex Edward Scicluna għadu ma ppreżentax id-dikjarazzjonijiet għas-snin msemmija. Fl-aħħar sena li għalihom ġew ippreżentati l-accounts, ċioè dik tal-2008, il-Ministru Edward Scicluna ddikjara bejgħ ta’ aktar minn 60,000 ewro. Qabel l-elezzjoni ġenerali, Joseph Muscat kien saħaq fuq l-akkontabbiltà u li l-politiċi għandhom ikunu ta’ eżempju tajjeb għall-bqija tal-poplu.
Il-problemi fis-settur tas-saħħa jmorru oltre mill-Isptar Mater Dei – Claudio Grech
Is-servizz fil-qasam tas-saħħa għandu jiffoka aktar fuq isservizz ta’ riabilitazzjoni għaliex aktar ma jgħaddi ż-żmien ilpopolazzjoni ta’ pajjiżna qed issir aktar anzjana. Jiġifieri peress li l-anzjani qed jgħixu aktar ikun hemm effett fuq is-servizz tas-saħħa u dan jista’ jiġi indirizzat billi l-livell u t-tip ta’ kura offruti jinbidlu. Spjega dan il-kelliem għassaħħa tal-Oppożizzjoni, Claudio Grech, waqt konferenza talaħbarijiet fl-Isptar Karen Grech. Claudio Grech qal li fil-Baġit għas-sena d-dieħla l-Gvern ma allokax biżżejjed fondi biex jintlaħqu l-aspettattivi fil-qasam ta’ riabilitazzjoni. Hawnhekk Claudio Grech elenka tliet punti li l-Gvern għandu jindirizza biex is-servizz ta’ riabilitazzjoni jingħata anki fuq perjodu fit-tul. L-ewwel punt hu li €500,000 f’fondi għal dan ilqasam mhumiex biżejjed. It-tieni punt hu biex is-servizz ta’ riabilitazzjoni ma jkunx offrut biss flIsptar Karen Grech għaliex il-
pazjenti qed ikomplu jiżdiedu, laktar dawk anzjani. U hemm fejn jidħol it-tielet punt, dak li rriabilitazzjoni taħdem anki filkomunità u mhux biss fl-isptarijiet. Claudio Grech qal li l-iskop taż-żjara tiegħu fl-isptar Karen Grech kienet biex issir enfasi li lproblemi fis-settur tas-saħħa jinsabu l-aktar barra mill-isptar Mater Dei. Dan filwaqt li rrefera għall-fatt li dan l-aħħar reġa‘ hemm influss ta’ nies fil-kurituri tal-Isptar Meter Dei. Waqt din l-istess konferenza tal-aħbarijiet Claudio Grech kien mistoqsi dwar id-direttivi maħruġa l-Erbgħa mill-Union Ħaddiema Magħqudin għall-professjonisti fil-qasam tas-saħħa. Id-direttivi kienu maħruġa peress li l-Gvern baqa’ ma impjegax 90 student li ggradwaw f’dixxiplini varji. Dwarhom Claudio Grech qal li ma jagħmilx sens li tħalli lil dan it-talent ġdid jinħela għal xhur sħaħ mingħajr ebda ħjiel meta se jiġu msejħa għaxxogħol.
CLAUDIO GRECH: “Il-PN jistenna li l-Gvern jagħti serħan il-moħħ dwar il-pjani tiegħu”
Claudio Grech qal li hemm ħtieġa għal dawn il-professjonisti u xhieda ta’ dan hu li hemm lista ta’ stennija ta’ bejn tlieta u erba’ xhur għal appuntament għal dawn is-servizzi. Id-direttivi li nħarġu mill-
UĦM huma indirizzati lil dawk li jaħdmu fl-Isptar Sir Paul Boffa, San Vincenz de Paul, f’Mater Dei, fl-Isptar Karen Grech u diversi dipartimenti oħra fl-isptarijiet bħal dawk tad-dentistrija, il-fiżjoterapisti, l-ispeċjalisti tas-
saqajn u għal dawk li jaħdmu filqasam tar-radjografija u għallkliniċi fl-iskejjel. Id-direttivi jinkludu li ma jweġbux it-telefon u mezzi ta’ komunikazzjoni oħrajn, work to rule, ma jarawx każi ġodda, u ma jdurux is-swali. Claudio Grech tkellem wkoll dwar il-kwistjoni li l-Gvern irid jipprivatizza ċ-Ċentri tas-Saħħa. Grech qal li l-Gvern baqa’ ma qal xejn dwar il-privatizzazzjoni taċċentri tas-saħħa filwaqt li qal li lOppożizzjoni hi kontra li dawn iċ-ċentri jiġu pprivatizzati biex tissolva xi problema fis-settur tas-saħħa. Claudio Grech kompla jispjega li l-Partit Nazzjonalista jistenna li l-Gvern jagħti ċertezza u serħan il-moħħ dwar il-pjani tiegħu. Fakkar ukoll kif il-Partit Nazzjonalista hu favur li jsiru agreements mal-privat biex isservizzi tas-saħħa jitjiebu, grazzi wkoll għall-faċilitajiet tal-privat, filwaqt li semma kif il-MAM u lMUMN huma kontra li ċ-ċentri tas-saħħa jkunu privatizzati.
www.maltarightnow.com
4
Il-Ġimgħa, 12 ta’ Diċembru, 2014
Ikompli il-ġuri dwar l-attentat ta’ qtil ta’ Libjan
“Qabad u tani daqqa u ħariġli msarni għal xejn “Ħassejt tingiża u ma rajtx sikkina, li naf hu li f’ħin minnhom sibt imsarni barra. Konna ilna xi sagħtejn naħarqu l‘coke’ u ma kellniex xi ngħidu. Ma stajtx nifhem għaliex għamilli hekk. “Wara li niggiżni l-akkużat qal, “Allah hu Akbar”. Ħriġt barra fejn f’idejja kelli dvd player u playstation. Mort għal mannara li kienet fil-karozza tiegħi, u meta kont se naqsam biex immur għandu, għalaqli l-bieb, u dak ilħin kissirtlu l-mutur bil-mannara.” Dan ħareġ mix-xhieda ta’ Omar Faiz El Sallak, magħruf bħala “Il-Faiz”, li fit-22 ta’ Lulju tal-2010 kien vittma ta’ daqqa ta’ sikkina, liema sikkina ma nstabitx, f’appartament filMarsa. Din ix-xhieda ngħatat filġuri ta’ Noel Farrugia ta’ 35 sena mill-Marsa, li jinsab mixli li erba’ snin ilu ta daqqa ta’ sikkina lil El Sallak li huwa ta’ nazzjonalità Libjana. Huwa qed jiġi akkużat b’żewġ kapi ta’ akkuża, dik ta’ attentat ta’ qtil u li kellu arma bla permess. Hekk kif temm ix-xhieda tiegħu il-Libjan, il-Prosekuzzjoni f’dan il-każ qalet li m’għandhiex aktar provi xi tressaq, bid-difiża tibda l-każ tagħha u tgħid li Farrugia ddefenda lilu nnifsu mil-Libjan li daħal għalih b’mannara.
– il-vittma
Il-Libjan, li għandu 45 sena, qal li huwa jaf lill-akkużat u anki lill-familja tiegħu. Fil-ġurnata tal-inċident qal li kellu “playstation” u dvd u li joqgħod Għajn Tuffieħa, f’kamra u li hu ġieli kien imur għand Noel Farrugia u dak iż-żmien kien dipendenti fuq id-droga. Dakinhar kien qal li mar għand Noel Farrugia, il-Marsa bilplaystation u dvd u dakinhar kien hemm it-tfajla tal-akkużat u ċertu Pawlu l-Iswed. Qal li huma kienu fuq il-mejda u kienu qegħdin jaħarqu l-kokaina, it-tlieta li huma. Qal li wara li damu jpejpu lkokaina, fil-ħin li kien sejjer Għajn Tuffieħa, l-akkużat tah ilkokaina u xħin qabad il-playstation u dvd li kien ħa miegħu, ħass tingiża u sab lil Noel Farrugia quddiemu, dan imbuttah u tgerbeb it-taraġ, b’Farrugia dak il-ħin jgħid “Allah hu Akbar”. Qal li hu ħareġ barra u mar fejn il-karozza tiegħu fejn fiha kien hemm mannara, u fil-pront induna li kellu msarnu barra. Kif reġa’ pprova jaqsam biex imur fejn Noel Farrugia, dan kien isfel u għalaqlu l-bieb tal-ħadid t’isfel u wara ħareġ fil-gallarija. Beda jitriegħed b’imsarnu barra u ma kienx baqagħlu saħħa, qal li iżda hu laħaq kisser il-mutur talakkużat bir-rabja li kellu.
L-allegat traffikar u sfruttament ta’ ħaddiema ta’ Leisure Clothing
QORTI
Imġiegħla tkompli taħdem minkejja li kienet marida Vjetnamita li kienet taħdem ilLeisure Clothing u li ppruvat taħrab minn Malta minħabba ssitwazzjoni degradanti fil-fabbrika u minħabba l-mod kif kienet qed tiġi ttrattata, qalet fil-Qorti li meta darba minnhom kienet ma’ tiflaħx, is-Supervisor tal-fabbrika qaltilha biex tkompli taħdem, u sa anke waslet biex waddbitilha l-mediċina għal wiċċha. Hoang Thi Cam Van li qalet li kienet iffirmat tliet kuntratti, wieħed biċ-Ċiniż, l-ieħor bilVjetnamiż u l-ieħor biż-żewġ lingwi biex tiġi taħdem Malta, qalet li min imexxi l-kumpanija kien qalilha biex ma titkellimx ma’ persuni, l-aktar ma’ Maltin, u tgħid x’tip ta’ xogħol kienet qed tagħmel Malta. Jekk hija kienet tikser din ir-regola, kienet se tiġi rrappurtata lill-Pulizija Maltija, u dawn jerġgħu jibagħtuha lura lVjetnam. Dan ħareġ meta l-Erbgħa kompliet il-kumpilazzjoni filkonfront ta’ Han Bin, ta’ 46 sena ta’ nazzjonalità Ċiniża, Direttur Maniġerjali tal-kumpanija Leisure Clothing, u Liu Jia ta’ 31 sena, Marketing Manager tal-istess kumpanija. Huma qegħdin jiġu akkużati bi traffikar uman u esplojtazzjoni ta’ persuni Ċiniżi u Vjetnamiżi li kienu jaħdmu filfabbrika f’Bulebel. Xehdet ukoll Marisa Ciappara, accountant imqabbda bħala esperta tal-Qorti, dwar il-qagħda finanzjarja tal-kumpanija Leisure Clothing, li qalet li din għandha tagħti €534,000 f’salarji u hemm
biss €70,000 fil-kont. Minħabba f’hekk il-ħaddiema ma jistgħux jitħallsu. Sadanittant meta kompliet tixhed Hoang Thi Cam Van qalet li kienet waslet Malta fil-21 ta’ Novembru 2013, flimkien ma’ tliet persuni oħra li jaħdmu fl-istess kumpanija. Hoang Thi Cam Van qalet li meta rikbet il-karozza fi triqitha mill-ajruport kien hemm mara li ħaditilha d-dokumenti kollha u bdiet taħdem kif waslet Malta.
talli hekk, anzi s-Supervisor sa waddbitilha l-mediċina għal wiċċha u kienet imġiegħla tkompli taħdem. Fix-xhieda tagħha qalet li kull xahrejn kienet tirċievi €150 u suppost kellha tingħata karta li tindika l-ammont li jkollha tieħu, iżda din il-karta qatt ma ħaditha. B’kollox ħadet €600. Limgħallem kien qalilha li kellha tlaħħaq is-somma ta’ €2,000 biex setgħet tieħu xi ħaġa, inkella kollu għal xejn.
Hija qalet li f’Diċembru kellha tingħata l-permess tax-xogħol u kien dak iż-żmien li għall-ewwel darba rnexxielha tara l-passaport tagħha. Qalet ukoll li lanqas biss setgħet tmiss xejn li hu tagħha u li ma kellhiex idea x’ġara millkarta tal-identità tagħha jew permess ta’ residenza. Hoang Thi Cam Van qalet li baqgħet taħdem mal-kumpanija sakemm telqet minn Malta fejn ma setgħetx titkellem ma’ persuni, l-aktar Maltin, fuq x’tagħmel u x’ħinijiet kienet taħdem. Saħqet li l-ħinijiet normali tagħha kienu mis-7.00 a.m. sad9.00 p.m. u l-Ħadd taħdem mit8.00 a.m. sas-6.30 p.m. Aktar tard kienu bdew jagħtuha ġurnata off matul il-ġimgħa. Hija qalet ukoll li meta darba kienet marida u staqsiet lisSupervisor tagħha biex talanqas ma tagħmilx ix-xift sħiħ, kien kollu għal xejn u kien ikollha toqgħod sat-7.45 p.m. Dan il-permess kien rifjutat lilha. Mhux
Dwar meta hija staqsiet għaliex il-flus kienu jinżammu, qalulha li dawk huma r-regolamenti. Qalet li kienet għadha kemm tasal Malta u kellha taċċetta kollox. Il-post fejn toqgħod ingħata mill-kumpanija, dawn tawhulha flimkien ma’ 24 litru ilma u żewġ pakketti toilet paper kull xahar. Il-kumpanija pprovdiet it-trasport minn u lejn ixxogħol. Għall-ewwel kienu tawha kamra kbira ma’ ħamsa oħra. Dwar l-ikel, kienu jagħtuha ikel Ċiniż u qalet li s-superjuri tagħha ma kienx jinteressahom tikolx jew le. Qalet li kieku kienet għal qalbha fix-xogħol ma kinetx tipprova taħrab. Qalet li meta kienet tilmenta mal-boss, kienu jgħidulha li se jinbidlu l-affarijiet, imma qatt ma nbidel xejn. Hoang Thi Cam Van qalet li tant xebgħet li kien irnexxielha b’xi mod tfaddal ftit flus u kellha xi dokumenti foloz ipprintjati u dan biex taħrab. Madankollu kienu qabduha l-Pulizija u ressquha l-Qorti u hemm spjegat l-istorja lill-Pulizija.
Meta l-impjegata qalet li ma tiflaħx, is-supervisor waddbitilha l-mediċina għal wiċċha u ġegħlitha tkompli taħdem
www.maltarightnow.com
5
Il-Ġimgħa, 12 ta’ Diċembru, 2014
LOKALI
Proċeduri fil-Qorti kontra l-MEPA wara ħruġ ta’ permess lil Kevin Decesare
Żewġ stadji differenti ta’ dik li qiegħed jingħad li hija washroom li nbniet fil-proprjetà ta’ Kevin Decesare (ritratt lemin) u li issa l-każ spiċċa quddiem il-Qorti minħabba l-permess li nħareġ mill-MEPA
Joe Mikallef
Fil-Prim’Awla tal-Qorti Ċivili ddaħħal Protest Ġudizzjarju kontra l-Awtorità Maltija għallAmbjent u l-Ippjanar (MEPA) wara li nħarġu l-permessi lil Kevin Decesare biex ikun jista’ jibni washroom f’binja li għandu f’Baħar iċ-Ċagħaq. Fil-jiem li għaddew il-mument żar l-inħawi biex jara din ilwashroom mibnija fil-binja Pink House, Triq Victoria Lines f’Baħar iċ-Ċagħaq fejn hemm din il-washroom mibnija b’kobor relattiv tant li tispikka minn diversi nħawi u li tnissillek suspett li din hi aktar speċi ta’ flatlet fis-sular ta’ fuq tal-istess binja!
Il-protest ġudizzjarju Dan il-Protest Ġudizzjarju ddaħħal fil-Prim’Awla tal-Qorti Ċivili minn Gennaro Filletti li hu ġar ta’ Kevin Decesare, meqjus b’saħħtu fil-qasam tannegozju u li għandu wkoll numru tajba ta’ kuntatti f’diversi oqsma tas-soċjetà. Fil-Protest Ġudizzjarju tiegħu kontra l-MEPA, iffirmat millAvukati Matthew Paris u Adrian Delia, Gennaro Filletti beda biex qal li hu kien qiegħed jieħu dawn il-passi fil-Qorti wara li l-MEPA, fit-2 ta’ Ottubru 2014, ħadet deċiżjoni li tirrifjutalu talba biex tirrevoka l-permess ta’ minor amendment li ħareġ fuq talba ta’ Kevin Decesare biex jibni washroom fuq sit li jinsab f’Baħar iċĊagħaq.
Il-permess ħareġ bi ksur ta’ avviż legali It-talba ta’ Gennaro Filletti kienet mibnija fuq il-fatt li lUffiċċju tal-Ombudsman, wara li
investiga l-każ u wara li saħansitra talab għar-reazzjoni talMEPA, wasal għall-konklużjoni li dan il-permess inħareġ bi ksur tal-Avviż Legali 514 tal-2010, jiġifieri li l-iżvilupp – kif propost dak iż-żmien u kif sar illum – mhux konformi ma’ Artiklu 12 tal-Avviż Legali 514 tal-2010. F’dan is-sens l-Uffiċċju talOmbudsman stqarr li “in accepting, processing and approving the request the MEPA’s Minor Amendments section breached the regulations as per Legal Notice 514/2010”. Barra minn hekk l-Uffiċċju talOmbudsman stqarr ukoll li “since the MEPA’s processing and approval of this request were in manifest breach of the law, the approval constitutes an error on the face of the records which offends against the law. Therefore the provisions of Section 77(1) of the Planning Act (Act X of 2010) should apply.” Gennaro Filletti żied li minkejja dan kollu l-MEPA ħadet iddeċiżjoni li tonora d-deċiżjoni żbaljata preċedenti u minflok tirrifjuta t-talba tiegħu (ta’ Gennaro Filletti).
L-iżvilupp jiġi rifjutat u wara approvat Fil-bidu tal-Protest Ġudizzjarju, Gennaro Filletti fisser lill-Prim’Awla tal-Qorti Ċivili kif Kevin Decesare kien ressaq applikazzjoni għal żvilupp fuq il-binja Pink House fi Triq Victoria Lines f’Baħar iċĊagħaq. Din it-talba kienet rifjutata u sussegwentement dan irrifjut kien konfermat ukoll flistadju tar-reviżjoni nhar l-4 ta’ Marzu tal-2011. Ġara li sussegwentement fit-28
ta’ Ottubru 2013 Kevin Decesare ressaq tibdil żgħir maħsub biex “...addition of a washroom on one of the units...”, liema permess b’mod stramb u bi ksur talAvviż Legali 514/2010 kien approvat mill-Awtorità Maltija għall-Ambjent u l-Ippjanar. Kien fit-18 ta’ Frar tal-2014 li Kevin Decesare beda bix-xogħlijiet biex jibni l-washroom fuq ilbinja tiegħu.
Il-każ quddiem l-Ombudsman B’dan kollu Gennaro Filletti fisser fil-Protest Ġudizzjarju tiegħu li hu ħassu aggravat b’dan kollu u għaldaqstant iddeċieda li jiftaħ rapport quddiem l-Uffiċċju tal-Ombudsman li min-naħa tiegħu talab għar-reazzjoni talMEPA dwar dan kollu. Sussegwentement l-Uffiċċju tal-Ombudsman studja l-każ kollu bir-reqqa u stabbilixxa li: 1. “...the minor amendment procedures have been used to circumvent planning decision taken by the Boards.” 2. “Reference is made to Legal Notice 514 of 2010 – Development Planning Regulations. Section 12 deals with minor amendments. Section 12(2) states that conditions of permissions cannot be amended through the minor amendment procedure.” 3. “...the provision of Section 12(8)(b) clearly demonstrate that this application should have never been processed by the Minor Amendments Section, submit the proposal as an amended development application to be seen by the EPC.” 4. “In accepting, processing and approving the request the
MEPA’s Minor Amendments section breached the regulations as per Legal Notice 514/2010.” Fid-deċiżjoni tiegħu l-Uffiċċju tal-Ombudsman kien aktar ċar fil-konklużjoni tiegħu u enfasizza li: 1. “The complaint that the application for the erection of a washroom should not have been processed under the Minor Amendment procedures.” 2. “The development could not qualify as a minor amendment as it breached the criteria set out in Legal Notice 514/2010.” 3. “MEPA should have declined to process the request and should have advised applicant to file a Minor Amendment application.” 4. “Since the MEPA’s processing and approval of this request were in manifest breach of the law, the approval constitutes an error on the face of the records which offends againts the law. Therfore the provisions of Section 77(1) of the Planning Act (Act X of 2010) should apply.” 5. “As a consequence the Minor Amendment permit in PA 3189/08 for the erection of a washroom should be revoked.” It-talba biex ikun revokat il-permess ma tintlaqax Gennaro Filletti qal li fid-dawl ta’ dan kollu hu, fl-14 ta’ Mejju ta’ din is-sena, ħass li għandu jagħmel talba biex dan il-permess maħruġ mill-MEPA jkun revokat kif wara kollox qal l-istess Uffiċċju tal-Ombudsman għax tali ħruġ ta’ permess kif ifisser il-ksur tal-liġijiet ta’ Malta. Ġara li fit-2 ta’ Ottubru li
għadda, il-MEPA flok għaddiet biex tagħmel dak li titlob il-liġi u dak li kien loġikament jagħmel sens fiċ-ċirkostanzi, ħadet deċiżjoni li m’hemmx bażi biex ikun applikat l-Artiklu 77 minħabba li din hi materja ta’ policy ta’ ppjanar. Hawnhekk hu rrifera għal dak li qalet il-MEPA fis-sens li: “At its meeting held on 25th September, 2014, the MEPA Board agreed that there is no basis to invoke article 77 of the Environment and Development Planning Act 2010. The issues raised in you earlier correspondence is related to a matter of planning policy.” Deċiżjoni li qed tikser id-drittijiet fundamentali Gennaro Filletti żied li apparti l-fatt li din id-deċiżjoni hi waħda ħażina apparti li qed tapprova ddeċiżjoni żbaljata u illegali preċedenti tal-istess MEPA, qiegħda wkoll tkompli tikser iddrittijiet fundamentali tiegħu li lanqas biss ingħata d-dritt li jagħmel rappreżentazzjonijiet u wisq inqas l-opportunità li jressaq ġustifikazzjoni għat-talba tiegħu, u dan meta l-MEPA kienet kemm parti fil-proċeduri, filwaqt li aġixxiet ukoll ta’ ġudikant f’din l-istess proċedura. Fid-dawl ta’ dan kollu Gennaro Filletti qal li kien fid-dawl ta’ dan kollu li ħass li għandu jagħmel dan il-Protest Ġudizzjarju quddiem il-Prim’Awla tal-Qorti Ċivili biex hekk titbiddel iddeċiżjoni tal-25 ta’ Settembru u tirtira l-permessi maħruġa. Kemm-il darba dan ma jsirx, allura jkun kostrett li jiftaħ kawża biex jattakka d-deċiżjoni amministrattiva tal-MEPA.
Il-Ġimgħa, 12 ta’ Diċembru, 2014
6
Minn fejn ġej it-tkabbir ekonomiku
Konferma mill-NSO
L-istatistika ppubblikata millNSO dwar it-tielet kwart tassena turi li s-settur pubbliku kien l-akbar kontributur flekonomija, b’terz tat-tkabbir kollu tal-valur miżjud, fatt li issa ilu jirrepeti ruħu għallaħħar 12-il xahar. Dan jitfa’ dubji serji fuq is-sostenibbiltà tal-istess tkabbir. Stqarrija tal-Partit Nazzjonalista tgħid li dan jikkonstrasta bis-saħħa ma’ dak li kien seħħ taħt l-amministrazzjoni preċedenti, fejn it-tkabbir ekonomiku kien jigi prinċiparjament mis-settur privat. Hu ċar li taħt dan il-Gvern, is-settur pubbliku reġa’ qed jieħu post dak privat bħala mutur ekonomiku ewlieni tal-ekonomija. Fl-analiżi mogħtija mill-NSO dwar il-pagi, hawn ukoll, is-settur pubbliku jerġa’ jiddomina, b’nofs id-dħul jiġi reġistrat fis-settur pubbliku, żieda enormi meta kkunsidrat ilfatt li sal-2012, il-perċentwal ta’ dħul fis-settur pubbliku kien ta’ anqas minn terz. Dan huwa riflessjoni, tgħid listqarrija tal-PN, tal-fatt li flewwel 16-il xahar ta’ dan ilGvern diġà ddaħħlu jaħdmu mal-4,400 persuna mas-settur pubbliku, b’piż kbir fuq ilfinanzi ta’ pajjiżna. Il-Partit Nazzjonalista jappella lill-Gvern biex jieħu nota tarrealtajiet ta’ madwarna u jaħdem biex ma tkunx imqiegħda f’periklu s-sostenibbiltà talekonomija u l-finanzi ta’ pajjiżna, b’mod li jista’ jkollha effetti negattivi fuq il-kwalità tal-ħajja tal-familji Maltin u Għawdxin.
www.maltarightnow.com
LOKALI
Tibdil fil-kundizzjonijiet għall-pożizzjoni ta’ Emergency Ambulance Team Leader … probabbli biex ikunu aġevolati nies tal-qalba Wara li fl-4 ta’ Lulju 2014 idDiviżjoni tas-Saħħa kienet ħarġet sejħa għal pożizzjoni ta’ Emergency Ambulance Team Leader fil-Ministeru għallEnerġija u s-Saħħa, sar tibdil filkundizzjonijiet, liema tibdil jagħmilha possibbli li jkunu aġevolati nies tal-qalba. Fil-fatt dokumenti li għandu In-Nazzjon juru li fis-sejħa oriġinali għall-applikazzjonijiet lapplikanti riedu jkunu fil-pussess ta’ pertinent diploma fil-Livell 5 MQF jew kwalifiki approvati komparabbli jew inkella riedu jkunu fi Skala mhux inqas minn 15 bi tliet snin esperjenza ta’ xogħol relevanti. L-applikazzjonijiet kellhom jaslu sa mhux iktar tard mill-
Ġimgħa 25 ta’ Lulju 2014. Imma wara ħarġet ċirkulari li tgħid li b’referenza għas-sejħa għall-Pożizzjoni ta’ Emergency Ambulance Team Leader filMinisteru għall-Enerġija u sSaħħa, li ġiet ippubblikata fuq lintranet tal-Gvern fl-4 ta’ Lulju 2014, qed jiġi nnutat li Paragrafu 5.1 (b) għandu jinqara hekk kif ġej: 5.1 (b) li jkunu Uffiċjali Pubbliċi fi Skala mhux inqas minn Skala 16 flimkien ma’ tliet snin esperjenza ta’ xogħol relatat. Id-data tal-għeluq kienet estiża sal-Erbgħa 6 ta’ Awwissu 2014. Dan ifisser li biex ikunu aġevolati xi nies, ir-rekwiżiti tnaqqsu minn Skala 15 għal Skala 16. Jidher li dan it-tibdil fil-kun-
Il-Jazz Trio se jdoqqu l-Ħadd li ġej fil-Belt Valletta, fl-4.30pm
dizzjonijiet u t-tibdil fid-data talgħeluq tal-applikazzjonijiet saret biex ikunu aġevolati xi ħaddiema magħrufin għall-kulur politiku tagħhom, fosthom diversi ħaddiema li jaħdmu fil-Garaxx talAmbulanzi tal-Isptar Mater Dei. B’kollox minn dan il-post taxxogħol applikaw madwar tmien ħaddiema. Jirriżulta li dawn il-ħaddiema diġà qegħdin jiftaħru ma’ sħabhom li huma se jieħdu l-promozzjoni għal kariga ta’ Emergency Ambulance Team Leader minkejja li r-riżultati għadhom ma ħarġux. Is-salarju marbut mal-pożizzjoni ta’ Emergency Ambulance Team Leader hu ekwivalenti għall Iskala ta’ Salarju 11 li fis-
sena 2014 hu ta’ €16,094.98 u jiżdied kull sena b’incriments ta’ €375.17 sa massimu ta’ €18,346. In-Nazzjon hu infurmat ukoll li meta ħarġu l-applikazzjonijiet għal sewwieqa tal-ambulanzi, applikaw madwar 400 u dan ħoloq pressjoni kbira fuq ilMinisteru tal-Enerġija u s-Saħħa minħabba li hemm ħafna Laburisti li qed jippretendu li jidħlu jaħdmu mal-Gvern f’dik il-kariga. Dan juri kif il-Gvern Laburista qed ikompli jdaħħal ammont kbir ta’ nies maċ-Ċivil tant li matul issena u nofs li ilu fil-poter, daħħal aktar minn 4,200 ruħ mal-Gvern li ħafna minnhom huma magħrufin għall-kulur politiku tagħhom.
Tliet mużiċisti stabbiliti, Tony Sammut fuq il-pjanu, ħuh Simon Sammut fuq il-baxx, flimkien mal-perkussjonista Joseph (Bibi) Camilleri, se jippreżentaw programm ta’ mużika jazz b’siltiet ta’ mużiċisti leġġendarji tal-jazz, li huma kkunsidrati pilastri fliżvilupp ta’ dan il-ġeneru. It-trio se jdoqq xogħlijiet ta’ Thelonius Monk, Wayne Shorter, McCoy Tyner, Bill Evans, Herbie Hancock fost oħrajn... kunċert li żgur għandu jinżel tajjeb ferm mal-udjenza. Il-kunċert, li se jsir il-Ħadd li ġej fl-4.30pm fl-Oratorju talKnisja tal-Ġiżwiti fi Triq l-
Arċisqof, il-Belt Valletta, hu parti minn serje ta’ kunċerti blisem ‘The Oratory – Music and Art’ organizzati mill-Fond ta’ Riċerka tal-Università (RIDT). Dan is-serje hu waħda millinizjattivi tal-RIDT biex jinġabru fondi għar-riċerka. Id-dħul għallkunċert hu b’għotja rakkomandata ta’ €10. ‘The Oratory – Music and Art’ huma serje ta’ kunċerti li qed isiru kull ħmistax. Il-kunċert li jmiss, li se jsir fit-28 ta’ Diċembru, hu dedikat għal xogħlijiet festivi tal-Milied millaqwa kompożituri tal-perjodu Barokk.
Kunċert ta’ mużika jazz fil-Belt Valletta
GO TEATRU UNPLUGGED MINN GĦADA. Il-kunċert ta’ GO Teatru Unplugged 17 se jsir fit-12, 13 u 14 ta’ Diċembru fit-Teatru Manoel. L-edizzjoni ta’ din is-sena, li għal darb’oħra se tkun sponsorjata minn GO, tinkludi sitt atti mużikali li jvarjaw bejn pop, rock u jazz preżentati minn artisti stabbiliti u oħrajn li huma ġodda għal Malta. Il-kunċert GO Teatru Unplugged 17 se jkun preżentat minn Josef Bonello u l-biljetti jinsabu għall-bejgħ bi prezz ta’ €10, €15 u €20. Dawn jistgħu jinkisbu mis-sit http://www.teatrumanoel.com.mt/.Fir-ritratt jidher il-Kap Kummerċjali ta’ GO Kurt Camilleri flimkien mal-organizzatur ta’ Teatru Unplugged 17 Jonathan Shaw u d-Direttur Mużikali Renzo Spiteri fit-Teatru Manoel.
www.maltarightnow.com
7
Il-Ġimgħa, 12 ta’ Diċembru, 2014
KUNSILLI LOKALI
Kwistjoni ta’ mġiba korretta KUMMENT
Il-kwistjoni dwar l-isparatura mix-xufier tal-eks Ministru Manwel Mallia qanqlet dibattitu ħaj u vivaċi dwar ir-responsabbiltà politika. Il-Prim Ministru Joseph Muscat min-naħa tiegħu, ikkonfrontat b’każ hekk serju u gravi, l-ewwel dam tliet ġimgħat ikaxkar saqajh, imbagħad ipprova jevita li
jieħu d-deċiżjoni li messha ttieħdet mill-ewwel billi talab lil Mallia stess biex jirriżenja u finalment meta ma kellu ebda għażla oħra, u kien iffaċċjat bi kritika pubblika kbira, neħħa lil Mallia. Dak li ġara ma jawgura xejn tajjeb fejn tidħol ir-responsabbiltà politika u l-imġiba korretta. Dak li ġara jservi biss biex
Ir-reazzjoni tal-Kunsillier Laburista Ray Azzopardi għall-kumment tad-Deputat Laburista Marlene Farrugia, li b’referenza għall-ġrajjiet politiċi reċenti qalet pubblikament li dan huwa l-bidu tat-tmiem tal-Moviment Laburista
Ray Azzopardi u l-politika moderata Laburista
Il-Kunsillier Laburista fil-Belt Valletta Ray Azzopardi fuq ilpaġna tiegħu ta’ Facebook ressaq suġġeriment lil kull min hu ta’ fehma Laburista. Azzopardi, li sa ftit taż-żmien ilu kien ukoll President tasSezzjoni tal-Partit Laburista filBelt Valletta, saħaq li kull Laburist għandu jimblokka lidDeputata Laburista Marlene Farrugia. Azzopardi jgħid ukoll li għal Farrugia l-aħħar elezzjoni kienet l-aħħar darba li gawdiet voti talLaburisti. Aktar tard, Azzopardi żied iddoża tal-attakk fuq Farrugia u b’mod xejn sottili fakkarha li lelezzjoni qiegħda sentejn u nofs
biss ’il bogħod. Farrugia ma kinetx l-unika waħda fil-mira talKunsillier Laburista. F’post oħra fuq Facebook, Azzopardi ħeġġeġ lil kumpanija ta’ real estate lokali sabiex tieħu passi dixxiplinarji fil-konfront ta’ impjegat tagħha għaliex dan filħin liberu tiegħu u fuq il-paġna personali tiegħu ta’ Facebook kiteb kummenti li huma kritiċi tal-Partit Laburista. Il-kumment ta’ Azzopardi attira l-attenzjoni ta’ partitarji oħra Laburisti li ma ddejqu xejn jinfexxu f’attakk kontra dan l-istess individwu li għażel li jesprimi lopinjoni personali tiegħu, bħalma wara kollox għamlu huma stess diversi drabi.
isaħħaħ il-mentalità li min hu parti mill-Partit Laburista jista’ jagħmel li jrid mingħajr ebda konsegwenza. Huwa messaġġ perikoluż li nfirex u b’dak li ġara se jkompli jinfirex mhux biss fuq livell parlamentari iżda anki fost kunsilliera u attivisti lokali tal-Partit Laburista. Attitudni li sservi biss biex
iddgħajjef il-fiduċja tal-poplu fl-istituzzjonijiet u sservi biss biex tissaħħaħ il-veduta ta’ wħud li f’Malta huwa inutli timxi bis-sewwa u li trid minflok tmur għal toroq ferm inqas leċiti. L-imġiba korretta trid tibda mill-ogħla livell, dak ministerjali, u tibqa’ sejra sal-aktar livell bażiku, l-attivist. Iżda żgur
Is-saga tal-eks Ministru Manwel Mallia u l-mod kif ilPrim Ministru ħalla l-kwistjoni tkarkar bla bżonn, hekk li saħansitra dam tliet ġimgħat qabel neħħieh, u anki li qabel neħħieh talbu jirriżenja, u wkoll il-fatt li Mallia rrifjuta t-talba tal-Prim Ministru, qanqlu l-kritika ta’ bosta osservaturi politiċi li kkummentaw b’mod negattiv għall-aħħar dwar kif il-Prim Ministru mexa f’dan il-każ.
Dan kollu qanqal ukoll bosta kummenti umoristiċi. IlPresident tal-Assoċjazzjoni tal-Kunsilli Lokali u Kunsillier Laburista f’Ħal Lija min-naħa tiegħu jidher li għoġbitu l-festa ta’ kummenti umoristiċi. F’kumment dwar il-futbol, Sant esprima lfehma tiegħu li l-kowċ ta’ Liverpool Brendan Rodgers, li bħalissa ftit li xejn huwa popolari mal-partitarji ta’
Bejn ċajta u oħra
wieħed ma jistax jistenna xi ħaġa pożittiva fil-livell bażiku jekk l-ogħla livell qiegħed jibgħat il-messaġġi negattivi kollha possibbli. Il-Partit Laburista għandu bżonn illum qabel għada li ‘it gets its house in order’ qabel ma t-tmermir tal-kunċett ta’ mġiba korretta tant ikun mifrux, li jkun tard wisq.
Liverpool, għandu jitneħħa billi qal li d-diriġenza tat-tim ta’ Liverpool messha tagħmel a la Muscat u tgħidlu jirriżenja, imbagħad tkeċċih. Osservaturi politiċi li tkellmu ma’ In-Nazzjon saħqu li fiha ħafna x’tomgħod meta anke Kunsilliera Laburisti jieħdu l-mossa tal-Prim Ministru dwar Manwel Mallia b’doża mhux żgħira ta’ umoriżmu.
www.maltarightnow.com
8
Il-Ġimgħa, 12 ta’ Diċembru, 2014
PARLAMENT
Ikomplu jiżdiedu l-każi soċjali f’Mater Dei
Il-Gvern jibqa’ jirrifjuta li jippubblika l-Hospital Activity Report
In-numru ta’ pazjenti long term fl-Isptar Mater Dei bejn Ġunju u Settembru żdied minn 64 għal 90. Minn informazzjoni li ta lMinistru għall-Enerġija u sSaħħa Konrad Mizzi, jirriżulta li n-numru ta’ pazjenti long term li kienu jinsabu fl-Isptar Mater Dei fl-aħħar ta’ Ġunju kien ta’ 64, fl-aħħar ta’ Lulju 50; fl-aħħar ta’ Awwissu tela’ għal 82; u sal-aħħar ta’ Settembru l-każijiet komplew jiżdiedu għal 90. Il-problema tal-każijiet ta’ pazjenti li jdumu għal żmien twil fl-Isptar Mater Dei, u li staqsa dwarha fil-Parlament id-Deputat Nazzjonalista Claudio Grech, il-Kelliem tal-Oppożizzjoni għas-Saħħa, tirrifletti wkoll fuq is-sitwazzjoni preżenti ta’ pazjenti fuq stretchers fl-Isptar Mater Dei. Fl-istess perjodu bejn Ġunju u Settembru, il-pazjenti li tħallew jistennew fuq stretcher fis-sala tal-osservazzjoni jew f ’xi parti oħra tal-Isptar Mater Dei, kien ta’ 169. F’Ġunju kien hemm 37 pazjent, f ’Awwissu 43 u f ’Settembru li għadda kien hemm 89 li tħallew fuq stretcher. Dwar din il-problema, id-
Deputat Nazzjonalista kien tkellem fid-dibattitu dwar ilBaġit meta rrefera għalliffullar tal-pazjenti fl-Isptar Mater Dei u semma kif għadna naraw pazjenti li ma jirċivux il-kura meħtieġa b’dinjità. Kien semma li hemm madwar 100 każ soċjali fl-Isptar Mater Dei, u fisser li l-proposta ta’ investiment f ’binja oħra biex jiżdiedu s-sodod mhix is-soluzzjoni għallproblema tal-pazjenti filkurituri tal-Isptar. Għal mistoqsija oħra ta’ Claudio Grech, il-Ministru Mizzi reġa’ rrifjuta li jippubblika l-Hospital Activity Report tal-Isptar Mater Dei għax-xhur ta’ Ġunju u Settembru 2014, għar-raġuni li l-informazzjoni hi kummerċjalment sensittiva. Din il-pożizzjoni li qed jibqa’ jieħu l-Gvern li ma jippubblikax dan ir-rapport b’rabta max-xogħol li jsir flIsptar Mater Dei, tikkuntrasta mal-prassi tal-amministrazzjoni preċedenti li ma kienet issib ebda oġġezzjoni li tippubblika r-rapport li jippreżenta analiżi dettaljata tax-xogħol li jsir mingħajr ma qatt ingħatat l-informazzjoni fuq il-pazjenti.
53 Korean bil-visa għaz-zona Schengen
L-Oppożizzjoni terġa’ tistaqsi għal liema raġuni ngħataw 52 visa għaz-zona Schengen mill-Ambaxxata Maltija fiċ-Ċina, lil ċittadini Ċiniżi meta kien hemm parir kontra li jingħataw
Minn Marzu 2013 kien hemm 55 applikazzjoni għall-visa (Schengen Area) minn ċittadini tal-Korea ta’ Fuq, li minnhom 53 ġew approvati mill-Ambaxxata Maltija f’Beijing. Din l-informazzjoni ngħatat mill-Ministru tal-Intern u Sigurtà Nazzjonali Carmelo Abela, għal mistoqsija tad-Deputat Nazzjonalista Jason Azopardi, li staqsa wkoll f’mistoqsija oħra lill-Ministru liema raġuni ngħataw 52 visa għaz-zona Schengen mill-Ambaxxata Maltija fiċ-Ċina, lil ċittadini Ċiniżi meta kien hemm parir kontra li jingħataw. Il-Ministru spjega li r-regolamenti tal-Kummissjoni Ewropea jistabbilixxu bħala prinċipju, li lkonsulat ta’ kull pajjiż membru tax-Schengen hu l-awtorità kompetenti li teżamina u tiddeċiedi applikazzjonijiet għall-visa. Kull konsulat huwa responsabbli għal, u awtorizzat li joħroġ iddeċiżjoni finali fuq kull applikazzjoni għal visa. Is-sistema elet-
tronika interna tal-Gvern li permezz tagħha jiġu pproċessati lapplikazzjonijiet għall-visa, hi magħmula b’tali mod li tħalli lillkonsulat jiddeċiedi li joħroġ visa għalkemm jista’ jkun hemm rakkommandazzjoni negattiva inizjali min-naħa tal-Pulizija. F’kull okkażjoni li l-uffiċjali tal-Ambaxxata Maltija f’Beijing jirċievu rakkomandazzjoni negattiva min-naħa tal-Pulizija għal dawk l-applikazzjonijiet li inizjalment il-konsulat ikun irrakkomanda li tingħata visa, il-konsulat min-naħa tiegħu jerġa’ jeżamina l-applikazzjoni. Jekk jirriżulta lill-konsulat wara din it-tieni eżaminazzjoni tal-applikazzjoni, li l-applikant għall-visa jkun issodisfa l-kundizzjoni għall-ħruġ ta’ visa, ilPulizija jiġu kkuntattjati u mogħtija r-raġunijiet sabiex minnaħa tagħhom jikkunsidraw millġdid ir-rakkomandazzjoni negattiva tagħhom. Dan il-proċess, spjega lMinistru, sar f’kull applikazzjoni
li fiha inizjalment kien hemm rakkomandazzjoni negattiva minnaħa tal-Pulizija. Il-Pulizija f’kull każ aċċettat li l-konsulat Malti f’Beijing kien f’pożizzoni aħjar sabiex jeżamina l-kredibbiltà tal-applikant u tad-dokumenti kollha (inklużi dawk biċĊiniż) li jkunu ġew ippreżentati mal-applikazzjoni għall-ħruġ ta’ visa. Kien hemm diversi raġunijiet għaliex il-konsulat ħass li kellu joħroġ visa għalkemm inizjalment il-Pulizija kienu rrakkomandaw li ma tinħariġx, fosthom applikanti li kienu vvjaġġaw filpassat lejn Malta u kienu ġew mistiedna minn kumpaniji internazzjonli f’Malta; applikant li kellu proprjetà f’Malta u kien qed japplika għall-permess ta’ residenza taħt l-Iskema ta’ Global Residence Programme; applikanti li kienu se jżuru qraba tagħhom ta’ nazzjonalità Ċiniża u li kienu residenti f’Malta; u turisti li kellhom stedina mingħand diplomatiku Ċiniż f’Malta.
www.maltarightnow.com
PARLAMENT
Il-Gvern naqqas il-kriterji biex pulizija jiddaħħlu lura fil-Korp
Fost il-kriterji mibdula hemm dak li issa persuna ħatja ta’ offiża kriminali tista’ tidħol fil-Korp jekk l-offiża ma tkunx serja Il-Gvern naqqas il-kriterji li kienu stabbiliti għall-ekspulizija li jkunu jridu jerġgħu jidħlu filKorp tal-Pulizija. Sal-elezzjonijiet li għaddew, kien hemm disa’ kriterji stabbiliti li sa Novembru li għadda niżlu għal ħamsa. IlGvern illum żamm biss tlieta biss kif kienu qabel u tnejn oħra emendahom. Fuq talba tad-Deputat Nazzjonalista Jason Azzopardi, il-Kelliem għall-Intern u Sigurtà Nazzjonali, il-Prim Ministru kien mitlub iqiegħed fuq il-Mejda talKamra l-kriterji li kien hemm qabel, u wara l-elezzjoni ta’ Marzu 2013 li l-Uffiċċju tarRiżorsi Umani flAmministrazzjoni Pubblika (PAHRO) jimxi fuqhom biex tiddeċiedi jekk tapprovax re-instatements fil-Korp tal-Pulizija. Jirriżulta li mid-disa’ kriterji li kien hemm, inżammu biss tlieta kif kienu fi żmien l-amministrazzjoni preċedenti; żewġ kriterji nbidlu u l-erbgħa l-oħra tneħħew għalkollox u ma baqgħux jiġu applikati minn dan il-Gvern. It-tliet kriterji li nżammu kienu li l-persuna trid tkun f’kundizzjoni medika b’saħħitha; ma tkunx instabet ħatja ta’ proċeduri serji ta’ dixxiplina tal-
Kummissjoni dwar is-Servizz Pubbliku; u li ma kinitx suġġetta għal aktar minn każ wieħed f’sena ta’ passi dixxiplinarji interni u li ma kellhiex aktar minn għaxar każi ta’ dixxiplina matul isservizz kollu tagħha. Dan il-Gvern bidel żewġ kriterji li għandhom ukoll sinifikat fittifsira tagħhom, iżda li jwasslu għal attitudni b’komma aktar wiesgħa biex jiddaħħlu ekspulizija lura fil-Korp. Il-Gvern żied letà ta’ dawk li jkunu jridu jerġgħu jidħlu fil-Korp mill-età ta‘ taħt il50 sena għal taħt it-58 sena. Emenda oħra saret fil-kriterju li kien jitkellem ċar li l-persuna li tidħol lura fil-Korp ma tridx tkun instabet ħatja ta’ offiża kriminali, u li issa nbidlet għal offiża serja. Dan il-Gvern neħħa għalkollox il-kriterji li persuna ma tridx tkun ilha li telqet mill-Korp aktar minn 10 snin biex tidħol lura fisservizz; li persuna ma tkunx ħadet aktar minn 24 ġurnata sick leave kull sena – ġranet li jeskludu meta persuna tweġġa’ waqt xogħol, meta tkun qed tirċievi kura fi sptar u sick leave li jwassal biex persuna tkun dikjarata li mhix aktar tajba għaxxogħol u tkun boarded out; li ma jkollhiex il-pensjoni ta’ 25 sena
servizz jew jgħaddu ħames snin minn meta tkun irtirat wara 25 sena servizz; u li persuna ma tistax tkun re-instated għat-tieni darba fil-Korp. F’Ottubru li għadda, il-Gvern kien ikkonferma f’mistoqsija parlamentari tad-Deputat Nazzjonalista Jason Azzopardi, li sa dak iż-żmien kienu diġà daħlu 30 eksuffiċjal tal-Pulizija li kienu rriżenjaw jew spiċċaw mill-Korp aktar minn 15-il sena ilu.
Vetturi bla arja kundizzjonata għax-xhur tax-xitwa Dan ikkonfermah il-Ministru għat-Trasport u l-Infrastruttura, Joe Mizzi, fil-Parlament meta wieġeb mistoqsija tad-Deputat Nazzjonalista Toni Bezzina. Din l-eżenzjoni temporanja mill-kuntratt, qal il-Ministru Mizzi, intalbet sabiex l-operatur
2,787 single mother u 28 single father
In-numru ta’ single mothers li qed jirċievu l-assistenza soċjali jammonta għal 2,787 filwaqt li hemm 28 single father li qed jirċievu wkoll l-assistenza soċjali. Din l-informazzjoni taha filParlament Michael Farrugia, ilMinistru għall-Familja u Solidarjetà Soċjali, li f’aktar statistika li ta fuq mistoqsijiet tadDeputat Nazzjonalista Claudette Buttigieg, qal li n-numru ta’ single parents li qed jieħdu pagamenti tal-benefiċċju għall-qgħad u children’s allowance f’isimhom huwa għaxra, li minn dawn ħamsa huma nisa u ħamsa rġiel.
Il-Gvern bidel żewġ kriterji li għandhom ukoll sinifikat fit-tifsira tagħhom, iżda li jwasslu għal attitudni b’komma aktar wiesgħa biex jiddaħħlu ekspulizija lura fil-Korp
Minn dawn it-30, kien hemm tliet eksuffiċjali tal-Korp li kienu rriżenjaw minħabba raġunijiet ta’ saħħa u li dak iż-żmien ma kinux tajbin għax-xogħol. Fost dawk li daħlu lura fil-Korp tal-Pulizija, kien hemm tlieta li rriżenzjaw fl1986 – aktar minn 25 sena ilu. Dawn it-30 membru fil-Korp li daħlu wara li kienu spiċċaw millKorp iktar minn 15-il sena ilu, iddaħħlu bejn Marzu u Ottubru ta’ din is-sena.
Permess temporanju għal għaxar vetturi li mhumiex mgħammra bis-sistema ta’ arja kundizzjonata fuq is-servizz tat-trasport pubbliku
F’Novembru li għadda Transport Malta ħarġet permess temporanju fuq talba tal-Malta Public Transport Services għal għaxar vetturi li mhumiex mgħammra bis-sistema ta’ arja kundizzjonata fuq is-servizz tattrasport pubbliku.
9
Il-Ġimgħa, 12 ta’ Diċembru, 2014
ikun jista’ jagħmel użu aħjar mirriżorsi tiegħu. Fid-deċiżjoni tagħha, Transport Malta kkunsidrat li din l-eżenzjoni ntalbet għax-xhur tax-xitwa. Il-Ministru Mizzi, li meta lPartit Laburista kien flOppożizzjoni tant kien jikkritika t-
tmexxija tas-servizzi tat-trasport pubbliku mmexxi mill-kumpanija Arriva, żied ukoll fit-tweġiba li ta, li din mhix l-ewwel darba li loperatur tat-trasport pubbliku talab għal tali eżenzjoni. Semma li Transport Malta approvat talbiet simili fl-2012, fl-2013 u fl-2014.
1,150 każ ta’ lment f’Mater Dei
F’erba’ xhur bejn Ġunju u Settembru li għadda, kien hemm 1,150 każ ta’ lment għand il-customer care section tal-Isptar Mater Dei. Meta wieġeb mistoqsija tadDeputat Nazzjonalista Claudio Grech, Kelliem tal-Oppożizzjoni dwar is-Saħħa, il-Ministru għallEnerġija u s-Saħħa Konrad Mizzi qal li f’Ġunju daħlu 290 każ għand il-customer care section; f’Lulju 374 każ; f’Awwissu 328 każ; u f’Settembru 158 każ. Il-Ministru Mizzi qal ukoll li ttieħdet azzjoni fir-rigward ta’ kull każ u għad hemm biss erba’ każijiet pendenti. Il-Ministru Konrad Mizzi ma weġibx mistoqsija mill-istess Deputat Nazzjonalista, dwar kemm hu n-numru ta’ persuni li qed jistennew intervent u/jew operazzjoni fl-Isptar Mater Dei jew f’xi sptar ieħor. Il-Ministru kien mitlub ukoll jagħti n-numru ta’ pazjenti skont kull kategorija ta’ intervent mediku u jgħid kemm ilhom jistennew. Għal dawn il-mistoqsijiet, ilMinistru Konrad Mizzi wieġeb li l-informazzjoni mitluba għadha qed tinġabar u tingħata f’seduta oħra.
10
Il-Ġimgħa, 12 ta’ Diċembru, 2014
B’id waħda jagħtina u bi tnejn joħdilna Waqt li kont qed nikteb dan lartiklu kelli f’idejja artiklu f’ġurnal influwenti Ingliż li jgħid li ż-żejt niżel għal taħt il$75 il-barmil, l-inqas f’erba’ snin. Dan hu r-riżultat ta’
Meta ż-żejt mhux maħdum jogħla, iż-żieda fil-prezz millewwel tintefa’ fuq il-konsumatur. Iżda meta jorħos, ilkonsumatur qatt ma jieħu r-roħs kollu. F’pajjiżna għandna sistema kompletament differenti. Illum għandna gvern li hu kemm hu lprezz taż-żejt mhux maħdum, jiffissa prezz għall-petrol u ddiesel u prodotti oħra taż-żejt għal sitt xhur. Issa fil-Baġit ilGvern diġà ffissa l-prezz talprodotti taż-żejt għall-ewwel tliet xhur tas-sena – jiġifieri qed jersaq mill-ġdid lejn is-sistema talgvern preċedenti ta’ xahrejn xahrejn. Iżda l-konsumatur Malti ma jiħux it-tnaqqis fil-prezz li jieħdu l-konsumaturi ta’ pajjiżi oħrajn. Il-Gvern Laburista Malti, minkejja li l-prezz taż-żejt niżel minn $110 il-barmil għal taħt is$70 il-barmil – u jista’ jkun ferm inqas meta jidher dan l-artiklu – se jraħħsilna l-petrol b’żewġ ċenteżmi ta’ ewro l-gallun meta rroħs messu kien ferm u ferm iktar. Fl-istess waqt, dak kollu li għandu x’jaqsam mal-vetturi, liċenzji u assigurazzjoni, se jogħla. Mela, jekk nibqgħu b’dan ir-roħs għal sena sħiħa se niffrankaw madwar €20, iżda, minn kalkoli li għamel il-kelliem tal-PN dwar it-trasport pubbliku, Toni Bezzina, kull sewwieq hu maħsub li se jonfoq madwar €830! Jista’ jkun ukoll li l-Gvern ma raħħasx il-prezz tal-petrol u ddiesel b’kemm messu raħħsu għaliex dan jista’ jkun il-mezz li bih traħħsu t-tariffi tad-dawl, apparti l-fatt li l-impjant BWSC fil-power station ta’ Delimara li ġie kkummissjonat f’Diċembru ta’ qabel l-aħħar elezzjoni ġenerali, qed jiffranka lill-Gvern miljun ewro fil-ġimgħa! M’hemmx dubju li meta ż-żejt mhux maħdum jogħla, il-poplu jieħu fuq spallejh il-piż kollu talgħoli. Iżda mhux hekk jiġri meta jorħos. Ħalli mmur ftit lura flistorja. Meta f’Ottubru 1973 kien hemm il-gwerra tal-Yom Kippur bejn l-Eġittu u s-Sirja minn naħa u Iżrael min-naħa loħra, il-pajjiżi Għarab għamlu embargo taż-żejt kontra l-Istati Uniti, l-Olanda u pajjiżi oħra. Dan l-embargo wassal għal żieda qawwija fil-prezz taż-żejt. Minkejja li din iż-żieda kienet inqas qawwija mit-tnaqqis fil-
domanda dgħajfa fl-istess waqt ta’ żieda fil-provvista meta f’Ottubru li għadda l-provvista żdiedet bi 350,000 barmil kuljum għal 94.2 miljun barmil kuljum. Dan qed iwassal biex
għadd ta’ kumpaniji jwaqqfu linvestiment tagħhom fl-esplorazzjoni għaż-żejt u anke biex numru ta’ pajjiżi li jiddependu miż-żejt – inklużi r-Russja, lIran u l-Veneżwela – jersqu lejn
qagħda ekonomika inkwetanti. Fl-istess waqt prezz baxx tażżejt hu ta’ barka għall-konsumatur għall-pajjiżi li jimpurtaw. Hu kkalkulat li l-Italja diġà ffrankat bejn €5 biljun u
www.maltarightnow.com
OPINJONI
€6 biljun minn prezz orħos tażżejt. L-ekonomiji li jiddependu għall-enerġija tagħhom miżżejt igawdu ħafna. Iżda aħna lMaltin x’qed nieħdu miż-żejt bi prezz hekk baxx?
Jista’ jkun ukoll li l-Gvern ma raħħasx il-prezz tal-petrol u d-diesel b’kemm messu raħħsu għaliex dan jista’ jkun il-mezz li bih traħħsu t-tariffi tad-dawl, apparti l-fatt li l-impjant BWSC fil-power station ta’ Delimara li ġie kkummissjonat f’Diċembru ta’ qabel l-aħħar elezzjoni ġenerali, qed jiffranka lill-Gvern miljun ewro fil-ġimgħa
prezz taż-żejt ta’ dawn l-aħħar xhur u ġimgħat, il-Gvern Laburista ta’ Duminku Mintoff iddeċieda li jgħolli mas-seba’ sema dak kollu li kellu x’jaqsam maż-żejt – elettriku, petrol, diesel, pitrolju, eċċ. F’Jannar 1974 il-prezz tal-petrol għola minn 22c5 (hawn qed nitkellmu f’liri Maltin, biss iż-żieda perċentwali tibqa’ l-istess) għal 60c il-gallun – jew 167 fil-mija. F’Jannar 1979 reġa’ għola 10c oħra għal 70c. Fil-Baġit tal-1980 sar lira l-gallun u fl-1981 tela’ għal Lm1.15. Li jfisser li fi tmien snin il-prezz ta’ gallun petrol għola bi 92c5, jew b’aktar minn erba’ darbiet li kien. Ara x’kien jiġri li kieku għoli bħal dan seħħ taħt Gvern Nazzjonalista! Dawn l-affarijiet il-Laburisti ma jgħiduhomx. Jibżgħu jfakkruhom. Jgħidulek li dak ‘aqua passata’. Infatti hekk hu iżda dak li seħħ fl-imgħoddi hu mera ta’ dak li qed iwettqu l-
Il-poplu għandu dritt ikun jaf il-Gvern b’kemm qed jixtri l-prodotti li jiġu miż-żejt. Għandu dritt ikun jaf kemm qed jaqla’ l-Gvern miż-żejt bħala impurtatur
Joe M. Zahra
joe.zahra@live.co.uk
Laburisti llum. Il-poplu għandu dritt ikun jaf il-Gvern b’kemm qed jixtri lprodotti li jiġu miż-żejt. Għandu dritt ikun jaf kemm qed jaqla’ lGvern miż-żejt bħala impurtatur. Mis-sisa fuq iż-żejt nafu kemm jaqla’ għax jidher fl-estimi. Din is-sena se jkun qala’ €142 miljun. It-taqsima taż-żejt fl-Enemalta kienet l-iżjed waħda li tagħmel
flus. Din issa ħaditha kumpanija tal-Gvern, l-Enemed, bi prezz ta’ €87 miljun. Dan ifisser li l-Gvern permezz ta’ din il-kumpanija se jibda jaqla’ hu dak kollu li joħroġ mill-importazzjoni taż-żejt flimkien mas-sisa. Fid-diskors tiegħu dwar ilBaġit, il-Ministru Scicluna, meta tkellem dwar ir-roħs fil-prezz talpetrol u d-diesel, qal li minkejja li kien se jżid id-dazju fuqhom, il-prezz xorta kien se jonqos. U saħaq: “Dak hu l-għaqal, li żżid id-dħul iżda xorta tnaqqas ilprezzijiet.” Lil min ħaseb li se jgħaddi biż-żmien? Messhom ma raħsux il-prezzijiet biż-żejt mhux
maħdum jaqbad ‘free fall’ li bħalha qatt ma rajna! Il-prezzijiet messhom roħsu ferm iktar. Fil-bidu ktibt li l-prezz taż-żejt mhux maħdum niżel għal $75 ilbarmil. Issa qed nara ‘Il Sole 24 ORE’, li qed tgħid, u se nikkwota, “È ufficiale: Opec non taglia la produzione di petrolio. Prezzo crolla sotto i 68 dollari.” Uffiċjali: l-Opec ma naqqsitx ilproduzzjoni taż-żejt. Il-prezz jikkrolla taħt it-$68. Ma nafx sa fejn se jibqa’ nieżel il-prezz taż-żejt mhux maħdum. Li naf hu li minn dan ir-roħs kollu m’aħna nieħdu xejn. Jew verament ftit wisq.
www.maltarightnow.com
EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR L-EDITORJAL
Prim Ministru li hu għajjien quddiem l-abbużi ta’ sħabu... u jrid imur jorqod
Id-dibattitu li sar fil-Parlament nhar l-Erbgħa li għadda dwar liskandlu – għax mhu xejn għajr skandlu – tal-cover-up mill-Gvern ta’ Joseph Muscat wara l-isparatura tax-xufier tal-Ministru talIntern reġa’ wera d-differenza bejn il-Kap tal-Oppożizzjoni Simon Busuttil u l-Prim Ministru Joseph Muscat.
Tfarfir tar-responsabbiltà kontra politika onesta Il-Prim Ministru qed jibqa’ jiddefendi d-dgħufija tiegħu u lgideb tal-Gvern u jipprova b’kull mod jara kif ifarfar ir-responsabbiltà tiegħu f’dan l-iskandlu. Simon Busuttil, min-naħa l-oħra, irid politika ġenwina u onesta man-nies li mhux tigdeb, kif għamel dal-Gvern, imma l-iżball tgħidlu żball u min ikun responsabbli għalih jerfa’ r-responsabbiltà tiegħu mill-ewwel.
Joseph Muscat rieqed quddiem l-abbużi ta’ sħabu... Fid-dibattitu smajna lil Simon Busuttil juri kif l-iskandlu Manuel Mallia hu wieħed biss fost ħafna li l-Prim Ministru qed iħalli għaddejjin qisu xejn mhu xejn u jinsab għajjien quddiemhom. Fl-iskandlu Manuel Mallia, kienet evidenti d-dgħufija tal-Prim Ministru li fl-għaxija tal-isparatura qed jgħid li lanqas biss kien jaf li x-xufier tal-Ministru tiegħu tal-Intern spara fuq karozza oħra – u mar jorqod, waqt li l-media kienet qed tirrapporta diġà l-verità tal-isparatura fuq karozza oħra.
...inkella giddieb Jekk nemmnu lill-Prim Ministru li ma kienx jaf u mar jorqod, allura l-konklużjoni hi li sħabu qed jagħmlu bih li jridu – Prim Ministru rieqed quddiem l-abbużi ta’ sħabu. Jekk mhux hekk, allura hu giddieb – konklużjoni possibbli wkoll meta nafu li Joseph Muscat gideb fil-wiċċ meta wiegħed li jirriżenja jekk ma jagħmilx power station oħra sa tliet xhur oħra – jiġifieri bbaża l-karriera politika tiegħu fuq gidba. Eżamijiet oħrajn għal Muscat wara li weħel fl-iskandlu Manuel Mallia Il-Prim Ministru hu ċar li m’għaddiex mill-eżami tal-iskandlu Manuel Mallia. Imma dan ma kienx l-uniku eżami. Simon Busuttil semmielu eżamijiet oħrajn li għaddejjin bħalissa għal Joseph Muscat u li għandu l-opportunità jitgħallem xi ħaġa mill-eżami li weħel minnu u ma jerġax jidher dgħajjef, ċass u rieqed quddiem labbużi ta’ sħabu. Muscat rieqed quddiem il-każijiet Luciano Busuttil, Helena Dalli... Joseph Muscat għandu l-eżami tad-Deputat Laburista Luciano Busuttil li l-Qorti qalet li kellu kunflitt ta’ interess qawwi meta ta parir biex xi ħadd ma jiħux kuntratt u jieħdu klijent tiegħu. Għandu l-każ Helena Dalli li hi l-Ministru tad-drittijiet indaqs imma li għandha drittijiet aktar minna l-plebej meta tiġi biex tagħmel xogħol ta’ bini.
... Joe Mizzi, Chris Cardona... Joseph Muscat għandu eżami ieħor bħalissa tal-Ministru Joe Mizzi li għamel żjara tinten fi Spanja qabel ħabbar li l-offerent preferut biex jieħu l-kuntratt kbir tat-trasport pubbliku kien... kumpanija Spanjola. Għandu l-każ tal-Ministru Chris Cardona li ndaħal b’mod ċar sa millbidu nett fis-sejħa għall-għoti ta’ liċenzja ta’ casinó ieħor – każ li spiċċa l-Qorti fejn ħarġet xhieda tinten ħafna. U hemm ħafna każi oħrajn ta’ sħabu x’jittratta l-Prim Ministru.
11
Il-Ġimgħa, 12 ta’ Diċembru, 2014
Rivista interessanti dwar Storja u Kultura
Kull belt u raħal fil-gżejjer tagħna għandhom storja interessanti li meta wieħed iġonġi kollox flimkien allura tissawwar lIstorja ta’ pajjiżna. Minnu li f’ċerti postijiet jeżistu għaqdiet li xogħolhom hu li jżommu ħajja l-istorja tal-lokal billi minn żmien għal żmien jorganizzaw attivitajiet għan-nies tal-post. Il-ħasra hi, li ftit huma dawk li jattendu għalihom u juru interess fi ħwejjeġ bħal dawn. Allura kieku l-aħjar triq tkun li wieħed jimxi mal-qawl Latin Scripta manent għax verba volant. Dan donnu li fehmu Malcolm Schembri li ħames snin ilu ddeċieda li jibda jippubblika rivista kull sena dwar l-Istorja u lKultura ta’ raħal twelidu: ĦażŻabbar. Fil-fatt, għadu kif ħareġ il-5 numru ta’ din ir-rivista. Biċċa xogħol li trid ħafna ħin u riċerka minn bniedem wieħed. Għalhekk fil-fehma tiegħi kieku mqar hemm żewġ persuni oħra mal-editur, ċertament li xxogħol jitħaffef barra milli jespandi wkoll. Niftiehmu, kontributuri hemm fir-rivista.
Nistqarr li l-erba’ ħarġiet ta’ qabel ma rajthomx. Imma jekk kienu tal-livell ta’ din allura żgur li kienu interessanti tassew. Għax il-materjal li tħaddan huwa varjat. Għandek tagħrif bijografiku qasir imżewwaq b’ritratti jew stemmi dwar il-kappillani kollha li mexxew il-parroċċa Żabbarija. Wieħed isib ukoll tagħrif dwar persuni oħra millistess raħal (illum mejtin) li għamlu isem sabiħ lilhom infushom u baqgħu jissemmew għal ħidmiethom, bħal P. Ljun Abela ofm. Cap. u P. Dumink Gusman OP. Laqtitni ħafna l-kitba dwar ilpoeta Karmenu Ellul Galea li għalkemm ma kienx Żabbari (Karmenu twieled il-Kalkara) imma ħadem ħafna fi ħdan isSoċjetà Filarmonika San Mikiel li tinsab f’dan il-lokal. It-tagħrif li ta dwaru l-editur huwa siewi u milli jidher għandu aktar tagħrif li bi ħsiebu jgħaddih lill-qarrejja fil-ħarġa li jmiss. Karmenu Ellul Galea ta sehem sabiħ anki filqasam letterarju Malti u kien saħansitra maħtur Membru Onorarju tal-Għaqda Poeti Maltin. Ma’ dawn il-persunaġġi, irrivista toffri spazju lil oħrajn li għadhom ħajjin. Insemmi b’eżempju lil Dr Karmenu Mallia, persuna li għalkemm mhix anqas Żabbarija (Dr
25 sena ilu f'In-Nazzjon
Mallia hu minn Ħal Qormi), b’danakollu, issa ilu joqgħod f’dan ir-raħal għal numru ta’ snin. Ir-rivista titkellem dwar rumanz ta’ dan l-awtur, iżda hemm ħafna aktar x’wieħed jgħid dwaru. Ngħidu aħna li hu l-fundatur tal-Għaqda talEsperanto f’pajjiżna u fundatur ukoll tal-Għaqda “Kikkra Kulturali” mmexxija minn Grace Pace. Imbagħad ta’ min isemmi ttagħrif storiku mogħti dwar ĦażŻabbar; tagħrif li jmur lura mijiet ta’ snin u tagħrif ieħor aktar reċenti, imma li xorta waħda għandu s-siwi tiegħu, bħal dak dwar l-aħħar gwerra dinjija. Kitbiet oħra ta’ min jaqrahom huma dawk dwar l-Arloġġi taxXemx, l-inħawi ta’ Ħaż-Żabbar, Wied il-Għajn u x-Xgħajra lejn tmiem is-seklu XIX u Fra Ġużepp jagħmel iċ-Ċirka. Ir-rivista għandha preżentazzjoni eċċellenti u hija mżewqa b’ritratti interessanti. Alfred Massa Ħal Tarxien L-ittri f’din il-paġna jistgħu jintbagħtu fl-indirizz elettroniku nathaniel.attard@media.link.co m.mt jew fl-indirizz ta’ Media.Link Communications li jidher aktar ’l isfel fil-paġna.
In-Nazzjon tiddedika l-ewwel paġna b’riferenza assoluta għad-diskors brillanti tal-Prim Ministru Eddie Fenech Adami dwar il-Baġit għas-sena 1990. Ċifri u fatti msemmija millPrim Ministru waqt dan id-diskors juru kif il-ġid fil-pajjiż qed ikompli jiġġenera aktar ġid. “Tabilħaqq il-poplu Malti u Għawdex se jkollu Milied sabiħ mimli b’aktar fiduċja għas-snin li ġejjin” Mingħajr ebda dubju, waħda millindikazzjonijiet l-aktar ċari tal-ġid li tkattar filpajjiż matul is-sentejn u nofs li għaddew kienet iż-żieda fl-ammont ta’ flus f’but il-ħaddiem. Jirriżulta li sa tmiem din is-sena l-ħaddiem Malti u Għawdxi se jkun daħħal Lm53 miljun iżjed f’pagi – żieda ta’ Lm213 fis-sena ras għal ras (Lm4 fil-ġimgħa) kemm ilu jamministra l-Gvern tal-PN. Din iż-żieda mingħajr dubju sservi biex jitkattar iżjed ġid fil-pajjiż. Il-ħaddiem jixtri iżjed u jkompli jtejjeb il-livell tal-għajxien tiegħu.
Editur: Nathaniel Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-Ħamrun ĦMR 1000 e-mail: news@media.link.com.mt • Tel: 21243641 Dipartiment tal-Avviżi: Tel: 25965-317/318 E-mail: adverts@media.link.com.mt
www.maltarightnow.com
12
Il-Ġimgħa, 12 ta’ Diċembru, 2014
OPINJONI
Papa li jisma’
Għalkemm il-qarrejja regolari ta’ din il-paġna jafu kemm għandi stima għolja tal-Papa Franġisku, u jafu wkoll li nirrapporta dak li jgħid u jagħmel kważi dejjem f’dawl pożittiv, dan ma jfissirx li kollox huwa ward u żahar fil-pontifikat tiegħu (jew li jien ninjora l-kritika li ssirlu u n-nuqqas ta’ qbil li jeżisti dwaru). L-ebda Papa qatt ma kien nieqes mill-kritiċi: San Ġwanni Pawlu II u Benedittu XVI ukoll kellhom min jikkritikahom. Iżda d-differenza hi li l-kritika ta’ Franġisku ġejja mill-kamp konservattiv (biex nissellef tabella xejn preċiża li spiss insibu fil-media). Mhux hekk biss: xi fanatiċi, f’ġest li nista’ biss insejjaħlu arroganti, saħansitra qed jheddu xiżma (jiġifieri qasma fil-Knisja). Tassew ħasra meta l-fedeltà tagħna lejn il-Papa sservi biss sakemm ikun Papa li jogħġobna u li jaqbel magħna! Imma anki dawk il-kritiċi li huma iktar bilanċjati u raġonevoli, matul dawn l-aħħar xhur saru iktar voċiferi, b’mod speċjali fil-kuntest tas-Sinodu dwar il-Familja li sar f’Ottubru, u wkoll fid-dawl ta’ xi tibdiliet fil-karigi ta’ xi kardinali u uffiċjali tas-Santa Sede. Osservaturi fiċ-ċrieki konservattivi tal-Knisja bdew jibżgħu li għaddejja xi ‘kaċċa għas-sħaħar’ fuq prelati li għandhom teoloġija u gosti iktar tradizzjonali. L-iktar ċaqliqa li qajmet tħassib kienet dik tal-Kardinal Amerikan Raymond Leo Burke li minn kap tas-Senjatura Apostolika (li tiffunzjona bħala l-ogħla Qorti u wkoll b’xi mod qisha l-Ministeru tal-Ġustizzja tal-Knisja Kattolika) intbagħat Kardinal Patrun tal-Ordni Sovran Militari ta’ Malta. Dawn l-osservaturi interpretaw din iċ-ċaqliqa bħala ‘demotion’, tpattija għall-pożizzjoni iebsa li Burke ħa waqt isSinodu sabiex jiddefendi ttagħlim dejjiemi tal-Knisja dwar iż-żwieġ li ma jinħallx. Burke kien jitqies bħala “lanti-Kasper”, għax il-Kardinal Kasper, min-naħa l-oħra, beda jimbotta b’insistenza qawwija (biex ma ngħidx ukoll sfaċċata) ċertu ftuħ fid-dixxiplina talKnisja li ħafna ħassew li setgħet timmina l-indissolubbiltà taż-żwieġ. Nerġa’ ngħid, għaldaqstant, li dan kollu qajjem skunċert f’ħafna Kattoliċi, iktar u iktar dawk li jillimitaw ruħhom li jaqraw kważi esklussivament dak li jinkiteb f’ċerti siti, blogs
Dun Brendan M. Gatt brendissimo@gmail.com
u ġurnali mill-kamp tradizzjonalista. Filwaqt li nifhem ittħassib ta’ dawn in-nies (u nemmen li xi wħud fosthom jagħmlu argumenti serji u tajbin) jien jibqa’ jkolli fiduċja sħiħa fl-Ispirtu s-Santu li jmexxi l-Knisja permezz talPapa li huwa għażel. Jekk Alla kien kapaċi jidderieġi d-dgħajsa ta’ Pietru anki fis-snin imqallba tal-Medju Evu u rRinaxximent (anki permezz ta’ Papiet li żgur ma kinux qaddisin), persważ li se jonfoħ din id-dgħajsa fejn irid hu, anki llum, bil-kaptan li jrid hu. Issa ħareġ ċar f’dawn l-aħħar jiem li l-kaptan Franġisku mhuwiex trux għal dawn iddiskussjonijiet kollha li għaddejjin dwaru. F’intervista ġdida mal-ġurnal Arġentin ‘La Nacion’ donnu ried jindirizza din il-kritika u dawn id-dubji u jserraħ ras il-poplu t’Alla. Tenna li l-indissolubbiltà tażżwieġ qatt ma kienet f’xi periklu waqt is-Sinodu. Fil-fatt huwa tkellem dwar dan ilproċess sinodali bħala “post sagru” fejn l-Ispirtu s-Santu jista’ jaħdem bla xkiel, u fejn il-Knisja – taħt Pietru u ma’ Pietru – tasal biex tifhem Alla xi jrid għall-Knisja tiegħu. Franġisku stqarr li ma jiddejjaqx meta l-kritika u n-nuqqas ta’ qbil miegħu joħorġu fil-miftuħ: aħjar hekk minn ħafna tfesfis fil-widnejn u diskors minn wara dahar dak li jkun! Anzi, sostna li huwa naturali li jkun hemm pożizzjonijiet differenti u nuqqas ta’ qbil: allaħares ma kienx hekk. Indirizza wkoll il-“kwistjoni Burke”. Qal li diġà qabel isSinodu kien avża lill-Kardinal Burke li fid-dawl ta’ xi riformi li hu qed jippjana fl-istrutturi tal-Vatikan jista’ jkun meħtieġ iċ-ċaqliq tiegħu. Biss xtaqu jibqa’ fil-pożizzjoni tiegħu mqar sa wara sSinodu għax kieku ċċaqlaq qabel ma kienx jikkwalifika biex jipparteċipa. Għaldaqstant il-Papa tenna li dik iċ-ċaqliqa (li kienet ilha ppjanata) żgur
Tassew ħasra meta l-fedeltà tagħna lejn il-Papa sservi biss sakemm ikun Papa li jogħġobna u li jaqbel magħna
ma kenitx xi tpattija għal xi ħaġa li Burke għamel jew qal waqt is-Sinodu. Pjuttost iddeskrivieh bħala “a smart American” li għall-karattru u lkapaċità tiegħu jixraq ħafna lill-Ordni ta’ Malta. Franġisku għamel ukoll stedina lill-kritiċi tiegħu, biex iserrħu rashom li mhux se jaqleb il-Knisja ta’ taħt fuq: hemm diversi dokumenti u omeliji
Imma anki dawk il-kritiċi li huma iktar bilanċjati u raġonevoli, matul dawn l-aħħar xhur saru iktar voċiferi, b’mod speċjali fil-kuntest tas-Sinodu dwar il-Familja li sar f’Ottubru
uffiċjali tal-Papa. Mela aqraw x’qal il-Papa verament, mhux
dak li l-gazzetti jgħidu li qal ilPapa!
www.maltarightnow.com
13
Il-Ġimgħa, 12 ta’ Diċembru, 2014
AĦBARIJIET TA’ BARRA
Qed jeliminaw lin-nies b’diżabbiltà IL-KOREA TA’ FUQ
Nies li rnexxielhom jaħarbu mill-Korea ta’ Fuq qalu li lawtoritajiet f’dan il-pajjiż kienu qed jeliminaw lin-nies b’diżabbiltà fiżika jew mentali. Skont wieħed minnhom, Ji Seong-ho, li għandu 32 sena u li kien tielef siequ u idu x-xellugija, l-awtoritajiet jikkunsidraw lin-nies b’diżabbiltà bħala “umiljazzjoni” għall-pajjiż. Ji, li qed jikteb ktieb dwar dan is-suġġett, qal li trabi li jitwieldu b’diżabbiltà jitneħħew minn mal-omm mattwelid fl-isptar u qatt ma jerġgħu jarawhom. Barra minn hekk, Ji qal li t-tfal b’diżabbiltà li tiżviluppa wara, jitħallew imutu mewta kiefra. Ji qal li d-dittatura fil-Korea ta’ Fuq issostni li fil-pajjiż m’hemmx nies b’diżabbiltà u li “kulħadd indaqs u jgħix tajjeb”. Ji qal li kien iltaqa’ ma’ żewġ persuni oħra li ħarbu li qalulu li hemm raħal remot fil-muntanji fil-provinċja ta’ Ryanggang fejn jintbagħtu nies li jkunu twieldu qosra ħafna. Għal dawn kien ipprojbit li jitilqu mirraħal u ħadd ma seta’ jmur jgħinhom filwaqt li ma setgħu jingħataw ebda għajnuna. Huma qalu wkoll li lill-irġiel
kienu jagħmluhom sterili biex ma jkunx jista’ jkollhom tfal. Fi Frar, Kummissjoni tanNazzjonijiet Uniti qalet li kienet semgħet allegazzjonijiet ta’ esperimenti fuq nies b’diżabbiltà imma ma setgħetx iġġib konferma ta’ dak li kien qed jiġri filKorea ta’ Fuq. Fi studju separat li sar fl-2013 mis-Citizens’ Alliance on North Korean Human Rights, madwar 40 fil-mija ta’ dawk li ħarbu qalu li jemmnu li tfal b’diżabbiltà kienu nqatlu mill-awtoritajiet u 43 fil-mija qalu li kienu semgħu bi gżira fejn kienu jintbagħtu dawk b’diżabbiltà. Xi wħud minnhom qalu li nies b’diżabbiltà kienu qed jintużaw biex jippruvaw l-armi kimiċi u bijoloġiċi fuqhom apparti esperimenti brutali oħra. Stejjer simili kienu ntqalu minn eksuffiċjal militari talKorea ta’ Fuq li kien ħarab fissnin disgħin. Hu qal li dak iżżmien l-awtoritajiet kienu qed iħallsu lill-ġenituri ta’ tfal b’diżabbiltà biex jagħtuhom ittfal biex imbagħad jużawhom f’esperimenti għall-armi kimiċi. Hu stqarr li fl-1984 kien ra b’għajnejh esperimenti simili fuq nies b’diżabbiltà.
Jinstab munzell katavri ta’ vittmi tal-Ebola SIERRA LEONE
Uffiċjali tas-saħħa fi Sierra Leone sabu ħafna katavri mormija f’munzell f’raħal remot, u dan qanqal tħassib li l-problema talEbola fil-pajjiż hi ferm akbar milli kien maħsub s’issa. L-Organizzazzjoni Dinjija tasSaħħa (WHO) qalet li s-sejba saret f’Kono, fil-Lvant tal-pajjiż. Il-katavri nstabu wara li uffiċjali tal-WHO indunaw li kien hemm żieda drammatika f’daqqa filkażi tal-Ebola f’Kono. S’issa hu magħruf li l-Ebola kkawżat il-mewt ta’ 6,346 persuna fil-Punent tal-Afrika, li jinkludi lil Sierra Leone, u hemm aktar minn 17,800 persuna infettati. Sierra Leone hu l-pajjiż blakbar ammont ta’ każi ta’ Ebola – 7,897 minn mindu fi Frar feġġet il-marda. Il-WHO qalet li tul perjodu ta’
11-il ġurnata, f’Kono, ħaddiema tagħha difnu 87 katavru, fosthom infermiera u xufier ta’ ambulanza. Il-katavri ta’ nies li jkunu mietu bl-Ebola jkunu ta’ periklu kbir ta’ infezzjoni u difna b’diversi miżuri ta’ sigurtà hi kruċjali biex ikun evitat li l-marda tkompli tinfirex. Uffiċjali tal-WHO sabu wkoll 25 persuna oħra li mietu tul din il-ġimgħa mormija f’munzell fi sptar lokali. Issa hemm tħassib li s-sitwazzjoni fir-reġjun hi ferm agħar u li hemm aktar infettati. Fid-distrett ta’ Kono hemm jgħixu 350,000 persuna u mid-9 ta’ Diċembru kienu rappurtati 119-il każ. Issa l-Gvern ta’ Sierra Leone iżola lil Kono u ħadd ma jista’ jidħol jew joħroġ minn hemm sakemm ikun magħruf eżattament x’ġara.
Dimostrant quddiem l-Ammiraljat f’Hong Kong waqt l-iżgombru mill-Pulizija ta’ dawk li ilhom xhur jipprotestaw favur id-demokrazija (Ritratt: EPA)
Jiżgumbraw lill-aħħar dimostranti HONG KONG
Ilbieraħ matul il-ġurnata lawtoritajiet f’Hong Kong bdew ineħħu l-barrikati li kien hemm madwar il-kamp ewlieni taddimostranti. Dan wara aktar minn xahrejn ta’ protesti millistudenti favur id-demokrazija f’Hong Kong. Inqalgħu l-inċidenti hekk kif xi wħud mid-dimostranti rrifjutaw li jitilqu. Il-maġġoranza tad-dimostranti kienu telqu imma xi wħud komplew jirreżistu. L-azzjoni tal-bieraħ tqieset bħala l-att finali f’dawn ilprotesti li laħqu l-qofol tagħhom
f’Settembru u quddiem il-bini ta’ dak li kien l-Ammiraljat Ingliż. Il-protesti kienu bdew kontra deċiżjoni tal-Gvern Komunista Ċiniż li l-kandidati għall-elezzjonijiet ta’ din l-ekskolonja Ingliża fl-2017 irid ikollhom lapprovazzjoni tiegħu biex jikkontestaw. Imma ddimostranti kienu qed isostnu li dawn jew huma elezzjonijiet ħielsa jew le, u kulħadd irid ikun ħieles li jikkontesta. Il-Gvern Ċiniż qed iwieġeb li kulħadd jista’ jmur jivvota imma l-kandidati l-ewwel iridu jkunu approvati minnu.
Ilbieraħ l-ewwel marru l-marixxal tal-qrati biex javża liddimostranti li kienu se jkunu żgumbrati. Tliet sigħat wara, marru l-pulizija li taw liddimostranti 30 minuta biex jitilqu inkella kienu se jarrestawhom. Il-protesti tul dawn ix-xhur kollha kienu paċifiċi imma lejn l-aħħar beda jkun hemm l-inċidenti partikolarment meta partitarji tal-Gvern Komunista kkonfrontaw lill-istudenti li kienu qed jipprotestaw kif ukoll saret ħidma kbira mill-awtoritajiet biex jiżolaw lid-dimostranti.
www.maltarightnow.com
14
Il-Ġimgħa, 12 ta’ Diċembru, 2014
AĦBARIJIET TA’ BARRA
Xiri tal-avorju bla kontroll IĊ-ĊINA
Diversi konservazzjonisti qed isostnu li l-qtil tal-iljunfanti Afrikani u l-kummerċ illegali talavorju fiċ-Ċina għaddejjin “bla kontroll” u dawn jistgħu jwasslu għall-estinzjoni ta’ ljunfanti slavaġ. Kwantitajiet kbar ta’ avorju qed jinbiegħu f’numri dejjem jiżdiedu fi ħwienet fiċ-Ċina, filwaqt li aktar minn 100,000 iljunfant inqatlu bejn l-2010 u l-2012. Il-gruppi ta’ għarfien Save the Elephants u The Aspinall Foundation qalu li l-prezz blingrossa tan-nejbiet ta’ ljunfant tripla f’erba’ snin mill-2010. Ittalba kbira għall-avorju fiċ-Ċina ħolqot negozju ta’ avorju bil-kutrabandu, u dan qed jiżviluppa b’rata mgħaġġla. Dan qed iwassal għallqtil mhux sostenibbli ta’ ljunfanti fl-Afrika. Il-kaċċa għall-iljunfanti żdiedet ħafna fl-Afrika f’dawn l-aħħar snin, u dan minħabba talba kbira għall-avorju minn pajjiżi Asjatiċi. L-avorju mbagħad qed jintuża biex ikunu manifatturati ornamenti u ġojjellerija. Il-qarn tar-rinoċeronte saħansitra jintuża bħala mediċina tradizzjonali. Numru ta’ investigaturi minn Save the Elephants u The Aspinall Foundation żaru diversi ħwienet u
fabbriki fiċ-Ċina – l-aktar ċentru fejn ikun manifatturat l-avorju – biex qabblu kwantitajiet fuq ilbejgħ u l-ispejjeż. Huma qalu li kull daqs fil-kummerċ tal-avorju sploda ’l fuq f’dawn l-aħħar snin. Il-prezzijiet tal-avorju wara l-kaċċa u dak maħdum fiċ-Ċina, in-numru ta’ fabbriki liċenzjati għat-tnaqqix, il-ħwienet legali u illegali kif ukoll oġġetti għall-bejgħ – ilkoll splodew. Sadattant il-piż tal-avorju maħtuf u n-numru ta’ ljunfanti li qed jinqatlu fl-Afrika wkoll żdiedu. Irriċerkaturi qalu li prezzijiet ta’ avorju mhux maħdum fiċ-Ċina għolew minn €550 kull kilo fl2010 għal €1,540 din is-sena. Gruppi kriminali organizzati u milizzji ribelli qed jużaw il-kaċċa għall-iljunfanti biex minnhom jieħdu n-nejbiet tal-avorju, ħalli jiffinanzjaw rewwixti, u b’hekk idaħħlu miljuni jekk mhux biljuni ta’ ewro. Ir-rapport ta’ Save the Elephants u The Aspinall Foundation jgħid ukoll li ċ-Ċina qed tħabbat wiċċha ma’ sfidi kbar fl-infurzar tal-liġi sabiex tikkontrolla l-kummerċ talavorju. Dan hekk kif in-numru ta’ negozjanti sinjuri fil-pajjiż li huma interessati biex jixtru l-avorju, qed ikompli jiżdied.
Fir-ritratt il-kbir jidher wieħed mit-tiri sparati biex ikun iċċelebrat it-twelid tat-tewmin filwaqt li fir-ritratt iż-żgħir jidhru l-Prinċep Albert u l-Prinċipessa Charlene (Ritratti: EPA)
Eredi għat-tron MONACO
F’Monaco hemm eredi għattron hekk kif matul il-lejl ilPrinċipessa Charlene welldet tewmin – tifla u tifel – li ssemmew Gabriella u Jacques. Minħabba l-liġijiet ta’ eredità għat-tron ta’ Monaco, il-Prinċep Jacques se jkun l-eredi. Stqarrija mill-palazz tgħid li Gabriella twieldet l-ewwel u Jacques twieled żewġ minuti wara. Missierhom, il-Prinċep Albert II, li għandu 56 sena, hu iben lattriċi Amerikana Grace Kelly u l-Prinċep Ranier – it-tnejn mejtin. Il-Prinċipessa Charlene, li għandha 36 sena, hi eksgħawwiema Olimpika miżŻimbabwe. Il-koppja żżewġet fl-2011 u din hi l-ewwel darba li f’Monaco twieldu tewmin għall-familja
rjali minn mindu twaqqfet ilmonarkija fis-seklu 13. Mat-twelid, fl-isptar imsemmi għan-nanna tat-trabi, f’Monaco kienu sparati l-kanuni. B’kollox kienu sparati 42 tir – 21 għal kull tarbija. L-isem sħiħ tat-tifla hu Gabriella Therese Marie filwaqt li tat-tifel hu Jacques Honore Ranier. Il-Prinċep Albert għandu żewġt itfal oħra imma dawn ma jistgħux jirtu t-tron peress li twieldu barra miż-żwieġ. Is-sess tat-trabi nżamm sigriet mill-missier matul it-tqala. Qabel it-twelid, hu ħabbar li jekk ittrabi jkunu tal-istess sess, dak li jitwieled l-ewwel ikun l-eredi. Albert kien wiret it-tron mingħand missieru fl-2005 meta kellu 47 sena.
www.maltarightnow.com
15
Il-Ġimgħa, 12 ta’ Diċembru, 2014
AĦBARIJIET TA’ BARRA
IN-NORVEĠJA: Malala Yousafzai (xellug) u Kailash Satyarthi (lemin) ixejru mill-gallarija tal-Grand Hotel f’Oslo, waqt il-fjakkolata tradizzjonali li ssir ad unur dawk li jkunu ngħataw il-Premju Nobel għall-Paċi. Malala, li hi mill-Pakistan u li taħdem favur l-edukazzjoni għat-tfal, ta’ 17-il sena saret l-iżgħar persuna li rebħet il-Premju Nobel, fi kwalunkwe kategorija, minn mindu nħoloq il-Premju fl-1901. Satyarthi kien ippremjat minħabba l-ħidma tiegħu kontra l-iskjavitù tat-tfal (Ritratt: EPA)
Gwerra kontra l-pornografija tat-tfal fuq l-internet IR-RENJU UNIT
Il-Prim Ministru Ingliż David Cameron ilbieraħ ħabbar li rRenju Unit kien se jiddikjara gwerra kontra l-pornografija li fiha jintwerew it-tfal fl-aspetti kollha tagħha – kemm kontra dawk li jagħmluha, li jqassmuha u li jarawha. Fil-qofol tal-ġlieda se jkun hemm il-GCHQ, is-servizz sigriet Ingliż inkarigat fl-ispjunaġġ tat-telekomunikazzjonijiet kif
ukoll in-National Crime Agency bil-mira ewlenija li jeliminaw ilpornografija tat-tfal fuq l-internet. Fil-mira hemm dak li jissejjaħ ‘dark web’ – speċi ta’ internet ieħor li wieħed ma jistax jidħol fih kif ġieb u laħaq, u jintuża ħafna għal attivitajiet illegali imma mhux biss. Fih isir skambju ta’ ritratti pornografiċi millagħar fejn jidħlu t-tfal. Cameron ħabbar l-inizjattiva
waqt diskors ilbieraħ għas-summit f’Londra bl-isem ‘#WeProtect Children’. Il-GCHQ se jkun qed juża l-aħħar teknoloġija biex jgħarbel id‘dark net’ u ssir ġustizzja ma’ dawk li qed jagħmlu użu minnu biex jagħmlu l-ħsara lit-tfal. Cameron qal li l-forzi tas-sigurtà Ingliżi kienu wkoll se jaħdmu biex ikun diffiċli biex il-pedofeli jpoġġu ritratti fuq l-internet
u barra minn hekk fil-ħidma se jkunu qed jikkooperaw kumpaniji multinazzjonali bħal Google, Twitter u Yahoo. Cameron qal li kull darba xi ħadd jara minn dawn ir-ritratti jew filmati, il-persuna tkun qisha qed twettaq ir-reati hi mill-ġdid. Cameron qal li kien qed jagħmel dan għaliex ried jibni ġejjieni aħjar għat-tfal u ammetta li dan kien biss pass żgħir biex
titwaqqaf il-pornografija tat-tfal fuq l-internet imma progress kbir biex ikun hemm tweġiba internazzjonali għal din is-sitwazzjoni. Ċifri maħruġa ma’ din l-aħbar urew li aktar minn 1,000 pedofelu kienu arrestati fir-Renju Unit f’dawn l-aħħar 12-il xahar – ħames darbiet aktar minn kemm kienu arrestati bejn l-2012 u l2013.
iġġarrab fuq dar għan-nies b’diżabbiltà qrib il-belt ta’ Tours. L-ajruplan Alpha Jet kien
fuq titjira ta’ taħriġ matul illejl. Abbord kien hemm il-bdot u student li rnexxielhom isalvaw permezz tal-paraxut.
Uffiċjali Franċiżi qalu li hekk kif fl-ajruplan żviluppaw ilproblemi, il-bdot fittex post fejn kien jidher li ma jgħixux
nies ħalli jħalli l-ajruplan jiġġarraf u ma rrealizzax li kien hemm ir-residenza għannies b’diżabbiltà.
ja tal-korruzzjoni millintrapriżi u d-dipartimenti talGvern, b’mod partikulari dawk b’rabtiet mal-qasam tal-enerġija. F’avviż, l-Amministrazzjoni Nazzjonali tal-Enerġija insistiet li mhux l-uffiċjali fil-qasam tal-enerġija għandhom ikunu retti imma wkoll il-familji
tagħhom, fosthom it-tfal, u ma jagħmlux deċiżjonijiet żbaljati li jmorru kontra l-liġi. Fiċ-Ċina hi drawwa komuni li flus miksuba minn tixħim u sorsi illegali oħra jitpoġġew f’kontijiet f’isem il-qraba. L-awtorità Ċiniża kontra lkorruzzjoni x-xahar li għadda bdiet sensiela ta’ investigaz-
zjonijiet f’kumpaniji parastatali fosthom iċ-China Petrochemical Corp, l-akbar raffinatur taż-żejt fl-Asja. F’din l-investigazzjoni kien arrestat Zhou Yongkang, lekskap tas-sigurtà interna, kif ukoll Jiang Jiemin, ekskap taċChina National Petroleum Coorporation (CNPC), il-
kumpanija li hi s-sid talPetroChina Co. Ltd. L-ogħla prosekutur Ċiniż qal li uffiċjal għoli taċ-China National Offshore Oil Company (CNOOC), hu suspettat li ngħata flus bil-moħbi, u dan hu l-ewwel uffiċjal għoli mill-kumpanija li kien implikat.
Jiġġarraf ajruplan militari fuq dar tal-kura FRANZA
Persuna nqatlet u ħamsa oħra ndarbu, fosthom uħud li jinsabu f’kundizzjoni serja, wara li ajruplan militari Franċiż
Issaħħaħ il-ġlieda kontra l-korruzzjoni fil-qasam tal-enerġija IĊ-ĊINA
Fiċ-Ċina, tant hi kbira lproblema tal-korruzzjoni filqasam tal-enerġija, li issa lawtoritajiet qed iħeġġu lilluffiċjali fil-qasam tal-enerġija biex jibdew jedukaw lit-tfal tagħhom biex iwarrbu l-korruzzjoni. Il-President Ċiniż Xi Jinping għamel bħala prijorità t-tneħħi-
www.maltarightnow.com
16
Il-Ġimgħa, 12 ta’ Diċembru, 2014
1
AĦBARIJIET TA’ BARRA
It-temp fl-Ewropa
1) IR-RENJU UNIT: Mewġ kbir iħabbat ma’ ħajt ta’ fanal f’Whitehaven, port fil-kosta ta’ Cumbria 2) SPANJA: Membri mill-pulizija reġjonali tal-Katalunja jitkellmu quddiem post fejn instabu żewġ katavri, fost fdalijiet ta’ ħajt ta’ fabbrika abbandunata, fil-belt ta’ Terrasa, provinċja f’Barċellona. Żewġ persuni mietu wara li ħajt twaqqa’ minn riħ qawwi 3) IL-ĠERMANJA: Ftit borra tidher fuq warda fi ġnien f’Kassel 4) IL-ĠERMANJA: Persuna tgħaddi minn ħdejn siġar mimlijin borra li jidhru qishom skulturi tas-silġ qrib Oberhof (Ritratti: EPA)
2
3
4
Il-Ġimgħa, 12 ta’ Diċembru, 2014
www.maltarightnow.com
17
AĦBARIJIET TA’ BARRA
1 1) IL-KOLOMBJA: Dehra ġenerali tad-dwal tal-Milied f’Medellin. Aktar minn 14.5-il miljun bozza, 300 kilometru ta’ cables imdawlin, 21 park, mogħdija ta’ dawl li twassal erba’ kilometri kif ukoll programm kulturali matul Diċembru, jagħmlu l-Milied wieħed mill-aħjar żminijiet biex wieħed iżur Medellin 2) IL-POLONJA: Viżitaturi żgħażagħ iħarsu lejn wirja ta’ blalen talMilied magħmulin bl-idejn fil-Mużew tal-Blalen tal-Milied f’Nowa Deba 3) IR-RUSSJA: Artist inaqqax skultura tas-silġ quddiem is-Sala tal-Belt fiċ-ċentru ta’ Moska. Sitt artisti mir-Russja u mill-Polonja joħolqu labirint tas-silġ minn 70 tunnellata ta’ silġ qabel iċ-ċelebrazzjonijiet tal-Milied u tal-Ewwel tas-Sena 4) IL-ĠERMANJA: Piramida tal-Milied iddur matul test run f’Johanngeorgenstadt. Il-piramida, li tinkludi 20 karattru mnaqqax, u li tlestiet dan l-aħħar għal simpożju ta’ skultur Ġermaniż-Ċek, tirrappreżenta figuri mill-istorja tal-belt (Ritratti: EPA)
2
4
3
www.maltarightnow.com
19
Il-Ġimgħa, 12 ta’ Diċembru, 2014
MADWARNA
Mis-suq tal-gaming f’pajjiżna u lil hinn minna
Donazzjoni ta’ kotba lil-Librerija Pubblika Ċentrali
Il-Kunsill Nazzjonali tal-Ktieb ippreżenta donazzjoni sostanzjali ta' kotba li tammonta għall-valur ta' €7,000 lil-Librerija Pubblika Ċentrali, fil-Furjana waqt lavvenimenti ta' Library Day. Dawn il-kotba li l-maġġoranza tagħhom huma Melitensia, se
jitqassmu mal-libreriji ta' Malta u Għawdex f'qasir żmien. Preżenti għall-preżentazzjoni kien hemm Cheryl Falzon f'isem il-Librerija Pubblika Ċentrali, Charles Calleja, il-Viċi Chairman tal-Kunsill Nazzjonali tal-Ktieb, u Joe Debattista, is-Segretarju tal-
Kunsill Nazzjonali tal-Ktieb. Il-Kunsill għandu ppjanati ħafna donazzjonijiet simili għallibreriji pubbliċi u libreriji taliskejjel għas-sena d-dieħla. B'hekk jittama li l-konkorrenza u s-self mil-libreriji jiżdiedu fixxhur li ġejjin.
Bl-iskop li jinġabru fondi b'risq il-Malta Community Chest Fund u l-kampanja L-Istrina, ħarġet CD bl-isem ‘Kewkba: Għanjiet tal-Milied’ li fiha 12-il għanja tal-Milied interpretati minn sitt kantanti popolari Maltin. L-għanjiet tal-Milied jinkludu taħlita ta' għanjiet tradizzjonali Maltin u oħrajn ġodda bħalma hi ‘Lejlet il-Milied’ li kienet miktu-
ba mill-mibki Lino Spiteri. Is-CD, produzzjoni ta' Dominic Galea, hi maħsuba biex tagħti ħajja ġdida lil għanjiet tradizzjonali tal-Milied Maltin filwaqt li fl-istess ħin tkun qiegħda tagħti daqqa' t'id għall-kampanja nazzjonali ta’ ġbir ta' fondi L-Istrina. Il-proġett kollu kien sponsorjat mill-Bank APS u għalhekk id-dħul kollu se jingħata lill-Istrina.
Fost il-kantanti hemm Glen Vella, Corazon, Leontine, Doreen Galea, Eliza Azzopardi u Bernardette Mangion. Żewġ siltiet mill-album kienu interpretati mill-kor Vocal Teen Troupe taħt id-direzzjoni ta' Glen Vella. Is-CD tista' tinxtara minn kull fergħa tal-Bank APS, millUffiċċju tal-President ta' Malta jew billi wieħed iċempel 2560 3221/2.
Matul dan iż-żmien tal-festi, ilFondazzjoni Wirt Artna qiegħda ttella' wirja dwar il-Milied f'Malta fi żmien il-gwerra 19401943. Il-wirja qed issir filMużew tal-Gwerra f'Couvre Porte, il-Birgu, u se tkun miftuħa kuljum bejn l-10 a.m. u l-5 p.m. Il-wirja tinkludi oġġetti oriġinali mill-kollezzjoni talFondazzjoni Wirt Artna u boards bl-istorja li juru l-modi kif ilMilied kien ikun iċċelebrat f'Malta fi żmien il-gwerra, kemm
mill-Maltin kif ukoll mill-membri tas-servizzi Ingliżi. Dawn kienu ppubblikati fi ktieb li se jkun jista' jinxtara mill-mużew. Il-wirja se titnieda għada s-Sibt 13 ta' Diċembru waqt ġurnata li matulha l-Mużew tal-Gwerra jkun miftuħ għall-pubbliku. Matul il-ġranet li fihom tkun miftuħa l-wirja, il-pubbliku se jkollu l-opportunità jara l-esibiti kif ukoll iżur il-mużew li kien irranġat dan l-aħħar u x-xelters mill-attakki tal-ajru li hemm taħt
il-mużew. Il-pubbliku jista' wkoll jagħmel tour bil-gwida, isegwi wirjiet u jduq ikel tradizzjonali Malti marbut mal-Milied. Se jkun hemm ukoll għall-wiri madwar 20 dokumentarju dwar żmien il-gwerra fosthom il-Malta GC li kien l-ewwel dokumentarju li sar dwar Malta fl-1943. Se jkun hemm ukoll interpretazzjonijiet storiċi f'diversi partijiet tax-xelters u anke fil-mużew biex juru aspetti differenti talħajja fix-xelters.
Kewkba fl-Istrina
Wirja dwar il-Milied f’Malta fi żmien il-gwerra 1940-1943
Il-U*BET għad-dilettanti: Issa b’varjetà akbar ta’ tiġrijiet taż-żwiemel
Il-portafoll tal-U*BET għad-dilettanti Maltin u Għawdxin f'dawn il-jiem twessa' aktar u qiegħed jinkludi wkoll tiġrijiet tażżwiemel mill-kontinent Afrikan u anki Asjatiku. Dan sar possibbli wara li Maltco Lotteries fl-aħħar xhur għamlet taħditiet malorganizzaturi barranin talU*BET bl-iskop li l-varjetà ta' tiġrijiet għad-dilettanti titkabbar ħalli hekk ikollhom aktar minn fejn jiddevertu u jittantaw xortihom. Matul dawn l-aħħar snin Maltco Lotteries wasslet liddilettanti tlielaq taż-żwiemel mir-Renju Unit, l-Irlanda u anki mill-Iżvezja. Bit-tlielaq il-ġodda, il-portafoll se jkun qiegħed jiżdied bi tlielaq li se jkunu qed jiġu organizzati f'pajjiżi varji mill-Afrika kif ukoll mill-kontinent Asjatiku. Dawn jiffurmaw parti millU*BET African & Asian u ddilettanti għandhom iserrħu rashom mill-aqwa tlielaq internazzjonali tal-galopp. Fost l-oħrajn permezz talU*BET African & Asian iddilettanti se jkunu jistgħu jittantaw xortihom fuq uħud mill-aqwa avvenimenti li jkunu organizzati fl-Afrika ta' Isfel. Dawn l-avvenimenti jinkludu d-Durban July, isSummer Cup kif ukoll iċChampions Day. Fir-rigward tat-tiġrijiet imwassla minn Dubaj, dawk
dilettanti se jkun jistgħu jittantaw xortihom fuq id-Dubai World Cup Carnival li eventwalment twassal għall-famuża Dubai World Cup li tkun organizzata kull sena matul ixxahar ta' Marzu u li hi segwita minn miljuni ta' persuni minn madwar id-dinja. Aktar tlielaq se jitwasslu lid-dilettanti Maltin minn pajjiżi bħaż-Żimbabwe, ilKenja u anki mill-Mauritius. Jekk għal mument inħallu ttlielaq mill-kontinent Afrikan u niffukaw ftit fuq it-tlielaq li se jibdew jitwasslu mill-kontinent Asjatiku, allura se jkunu qed jispikkaw it-tiġrijiet li jsiru f'Singapore u li wkoll jattiraw udjenza qawwija ta' telespettaturi minn madwar id-dinja. Biex Maltco Lotteries se tkun tista' twassal dan isservizz ġdid ħadet ħsieb ukoll li tinvesti f'sit elettroniku ġdid http://paa.ubet.com.mt. F'dan is-sit wieħed isib linformazzjoni kollha meħtieġa dwar l-istess tiġrijiet, skedi, gwidi kif ukoll fuq iż-żwiemel li jkunu favoriti. Bla dubju ta' xejn dan isservizz ġdid imwassal liddilettanti Maltin u Għawdxin u li jista' jitgawda minn għadd ġmielu ta' Point of Sales imxerrdin madwar il-pajjiż, ilkumpanija Maltco Lotteries se tkompli ttejjeb il-kwalità u lkwantità tal-prodotti offruti fis-suq.
www.maltarightnow.com
20
Il-Ġimgħa, 12 ta’ Diċembru, 2014
PERSONALITAJIET
ISIMHOM MINQUX FL-ISTORJA (44)
Iggwida r-rikostruzzjoni tal-Italja wara l-waqgħa tal-Faxxiżmu u wara l-gwerra Minnufih wara t-Tieni Gwerra Dinjija, l-Italja, bħal tant pajjiżi oħrajn fl-Ewropa, daħlet fi żmien ta’ tibdil soċjali profond li kien imtaqqal b’ħafna problemi. Kien żmien li fih, fuq quddiem fil-ħajja politika Taljana, feġġ Alcide De Gasperi li, magħġun fl-iskola talVanġelu ta’ Kristu, ħabrek qatigħ u b’mod effettiv għallġid komuni. Kien hu li ggwida r-rikostruzzjoni tal-Italja wara l-waqgħa tal-Faxxiżmu u wara l-gwerra. Fl-impenn tiegħu li jippjana lqawmien ekonomiku u l-bqija tal-ġejjieni ta’ pajjiżu, De Gasperi wera ħafna għaqal u kuraġġ. Kien ukoll difensur tallibertà u d-demokrazija. Nieda mill-ġdid x-xbieha tal-Italja fixxena internazzjonali u kien dejjem lest li jikkollabora ma’ min kien ta’ rieda tajba. L-ispiritwalità u l-politika kienu żewġ dimensjonijiet li kienu jgħixu ħdejn xulxin u flimkien f’De Gasperi. Ikkaratterizzaw ukoll l-impenn spiritwali u soċjali tiegħu. Lispiritwalità u l-politika tant kienu integrati fih li, biex wieħed ikun jista’ jifhmu sew, wieħed ma jistax jieqaf fuq lakkwisti politiċi tiegħu, iżda jrid jinnota wkoll is-sensibbiltà reliġjuża fina u l-fidi soda tiegħu, li mmotivaw ħsibijietu u l-azzjonijiet tiegħu f’kull fażi ta’ ħajtu.
Minn Trento sa Ruma Alcide De Gasperi twieled fit3 ta’ April, 1881, fi Pieve Tesino, qrib Trento. Missieru kien pulizija, bi dħul finanzjarju limitat. Dak iż-żmien, ir-reġjun kien parti mill-Imperu Awstrijak-Ungeriż. Fi Trentino, huwa rċieva formazzjoni spiritwali u umana. Meta beda jikber, peress li fejn kien jgħix ma kienx hemm universitajiet Taljani, kompla jistudja fi Vjenna. Hemmhekk mar fl1900, biex jistudja l-Filoloġija – studju li jittratta l-istruttura, liżvilupp storiku, u r-relazzjonijiet ta’ xi lingwa jew lingwi. F’żgħożitu sar attiv fil-moviment tal-istudenti Kattoliċi. Kellu biss ftit aktar minn 20 sena meta, fl-1902, waqt li kien qed jieħu sehem fl-ewwel Kungress Kattoliku fi Trentino, huwa fassal il-linji gwida talazzjoni apostolika li kienet se tifforma parti mill-programm
Charles Buttigieg kb@erremme.com.mt
sħiħ ta’ ħajtu. Dakinhar, huwa ddikjara li mhux biżżejjed li lKristjaneżmu jiġi priservat fih innifsu, “iżda huwa f’waqtu li nitħabtu mal-armata kbira kollha Kattolika biex il-fidi niksbulha mill-ġdid l-oqsma li tilfet.” Fl-1904, ħa sehem fiddimostrazzjonijiet li l-istudenti universitarji għamlu f’Innsbruck, biex tiġi introdotta fakultà ġuridika Taljana. Dan is-sehem fil-protesta swielu arrest ta’ 22 jum. Fih bdew jidhru ħiliet partikolari fil-ħidma ta’ medjazzjoni. Sar kapaċi jifhem li kien iktar importanti li dak li jkun isib is-soluzzjonijiet għallproblemi, milli jibqa’ mgħaddab għal dak li jkun. Barra minn hekk, għalih l-iktar importanti saret is-sustanza, mhux ilforma.
Alcide De Gasperi twieled fit-3 ta’ April, 1881, fi Pieve Tesino, qrib Trento
Wara li ggradwa, fl-1905, mar lura Trentino fejn sar reporter tal-gazzetta ‘La Voce Cattolica’. Beda jieħu sehem ukoll fl-impenn tal-Unjoni Politika Popolari. Sena wara sar
id-direttur tal-ġurnal ‘Il Trentino’. Kien jiddefendi lkultura Taljana u l-interessi ekonomiċi fir-reġjun fejn kien jgħix. Fl-1911, ġie elett deputat fil-Parlament Awstrijak, bħala
Meta ġġarraf ir-reġim Faxxista, De Gasperi reġa’ lura fil-filliera ta’ quddiem fil-ħidma politika Taljana. Sar Segretarju tal-Partit Demokristjan u f’Ġunju 1944 inħatar ministru mingħajr portafoll fl-ewwel kabinett ta’ Ivanoe Bonomi. Fiż-żewġ kabinetti ta’ wara, huwa kien Ministru tal-Affarijiet Barranin. Fl-10 ta’ Diċembru, 1945, imbagħad, ifforma l-ewwel kabinett immexxi minnu bħala Prim Ministru. Fi żmien seba’ snin, huwa mexxa tmien gvernijiet, wieħed wara l-ieħor
rappreżentant Taljan. F’din ilkariga, huwa ħabrek ħafna għad-drittijiet tal-minoranza Taljana u biex ir-reġjun ta’ Trento jikseb dejjem iżjed lawtonomija tiegħu. Fl-Ewwel Gwerra Dinjija (1914-1918), De Gasperi baqa’ newtrali politikament, biss kien jaqbel mal-impenn tal-Vatikan biex il-gwerra tintemm. Fil-25 ta’ Ottubru, 1918, wara li ntemmet il-gwerra, De Gasperi, flimkien mad-deputati Taljani l-oħrajn fil-Parlament ta’ Vjenna, iddikjara r-rieda talpopolazzjoni ta’ Trento li jkunu magħqudin mal-Italja. Dan ilpass seħħ fl-1919. Huwa sar wieħed mill-fundaturi u l-membri ewlenin tal-Partit Popolari Taljan, li kien jirrappreżenta ttradizzjoni liberali Demokristjana. Fl-1921 sar Deputat Taljan. Irreżista l-Faxxiżmu Meta, bit-tmexxija ta’ Benito
Mussolini, il-qawwiet Faxxisti fil-Gvern Taljan bdew jissaħħu dejjem iżjed, bdew ukoll jużaw l-intimidazzjoni u l-vjolenza kontra l-Partit Popolari Taljan (PPT). Fl-1926, il-Faxxisti ddikjaraw dan il-PPT bħala illegali. Fl1927, De Gasperi, li kien jirreżisti ħafna l-Faxxiżmu, ġie arrestat u ssentenzjat għal erba’ snin ħabs. L-iktar ktieb importanti għalih kemm dam maqful kien il-Bibbja. Inħeles wara 16il xahar. Kien bis-saħħa ta’ intervent tal-Papa Piju XI li huwa kiseb il-ħelsien. Imbagħad ingħata kenn filVatikan u ġie impjegat fil-biblijoteka tal-Vatikan. Huwa dam 14-il sena f’dan l-impjieg. Fit-Tieni Gwerra Dinjija (1939-1945), De Gasperi kien attiv sew kontra l-Faxxiżmu. Fl-1943, irnexxielu jorganizza mill-ġdid, b’mod sigriet, ilgħal paġna 21
www.maltarightnow.com
21
Il-Ġimgħa, 12 ta’ Diċembru, 2014
PERSONALITAJIET
Kien konvint li l-ġejjieni ried jinbena b’metodu demokratiku, bl-ispirtu kostruttiv tal-ftehim, u bir-rispett għal-libertà Meta ġġarraf ir-reġim Faxxista, De Gasperi reġa’ lura fil-filliera ta’ quddiem fil-ħidma politika Taljana
minn paġna 20
Partit Popolari Taljan, din iddarba bħala l-Partit Demokristjan. Fil-manifest ta’ dan il-partit, iddaħħlu l-hekk imsejħin ‘Idee ricostruttive’, li nkitbu minnu. Meta ġġarraf ir-reġim Faxxista, De Gasperi reġa’ lura fil-filliera ta’ quddiem fil-ħidma politika Taljana. Sar Segretarju tal-Partit Demokristjan u f’Ġunju 1944 inħatar ministru mingħajr portafoll fl-ewwel kabinett ta’ Ivanoe Bonomi. Fiż-żewġ kabinetti ta’ wara, huwa kien Ministru talAffarijiet Barranin. Fl-10 ta’ Diċembru, 1945, imbagħad, ifforma l-ewwel kabinett immexxi minnu bħala Prim Ministru. F’din il-kariga baqa’ sal-1953. Fi żmien seba’ snin, huwa mexxa tmien gvernijiet, wieħed wara l-ieħor. Bini mill-ġdid tal-Italja Fl-era ta’ De Gasperi, l-Italja nbniet mill-ġdid. Saret Kostituzzjoni repubblikana, id-
demokrazija interna ġiet konsolidata, u tqiegħdu s-sisien għall-qawmien ekonomiku. Flistess ħin, De Gasperi kien qed jaħdem b’ħafna ħeġġa favur ilkoperazzjoni internazzjonali. Kien konvint li l-Italja kellha bżonn tibni mill-ġdid ir-rwol tagħha fix-xena internazzjonali. B’dan f’moħħu, ħadem qatigħ biex isir il-Kunsill tal-Ewropa. Ipperswada wkoll lit-Taljani biex l-Italja ssir parti millMarshall Plan Amerikan - programm maħsub biex jgħin lillEwropa tqum fuq saqajha wara l-ħerba tal-gwerra. Bit-tmexxija tiegħu, l-Italja ngħaqdet ukoll man-North Atlantic Treaty Organisation (NATO). Il-koperazzjoni li huwa rnexxielu jibni mal-Amerika f’dan l-impenn seħħet minkejja li fl-Italja kien feġġ u kiber wieħed mill-akbar partiti Komunisti fl-Ewropa talPunent. De Gasperi kien jemmen li biex wieħed jopera fil-qasam soċjali u politiku mhux biżżejjed li jkollu l-fidi u l-virtὺ; ikun meħtieġ ukoll li wieħed ifassal
Kien jemmen li biex wieħed jopera fil-qasam soċjali u politiku mhux biżżejjed li jkollu l-fidi u l-virtὺ; ikun meħtieġ ukoll li wieħed ifassal u jadotta għodda li tkun adattata għaż-żminijiet. B’dan kien jifhem għodda fil-forma ta’ programm u metodu partikulari ta’ impenn, responsabbiltà awtonoma, teknika xierqa u sistema maniġerjali demokratika
u jadotta għodda li tkun adattata għaż-żminijiet. B’dan kien jifhem għodda fil-forma ta’ programm u metodu partikulari ta’ impenn, responsabbiltà awtonoma, teknika xierqa u sistema maniġerjali demokratika. Ħabrek għall-għaqda fl-Ewropa
De Gasperi kien konvint li llezzjoni li t-Tieni Gwerra Dinjija tat lill-Ewropej kollha
kienet li l-ġejjieni ma setax jinbena permezz tal-forza u lanqas mix-xewqa li wieħed jirbaħ fuq l-ieħor, iżda bl-applikazzjoni bis-sabar kollu meħtieġ talmetodu demokratiku, l-ispirtu kostruttiv tal-ftehim, u r-rispett għal-libertà. Dan stqarru hu stess meta, fl1952, tawh il-Premju Charlemagne għall-impenn li huwa kien qed juri għall-għaqda bejn l-Ewropej. Twemminu f’dan is-sens ħareġ b’mod mill-
iżjed ċar ukoll fil-ħidma kbira ta’ medjatur li huwa wettaq biex, fl-ewwel passi lejn l-integrazzjoni tal-Ewropa, inbena lpont meħtieġ bejn il-Ġermanja u Franza, peress li dawn kienu ilhom miksurin kważi seklu sħiħ. Matul l-aħħar snin ta’ ħajtu, De Gasperi kien qawwa ta’ ispirazzjoni favur il-ħolqien talKomunità Ekonomika Ewropea. Biss jiemu ma kinux twal biżżejjed biex huwa jara l-frott ta’ dan it-tħabrik tiegħu, flimkien ma’ dak ta’ mexxejja oħrajn li bħalu emmnu fl-għaqda talEwropa. Iżda meta fl-1957 ġie ffirmat it-Trattat ta’ Ruma, kulħadd għaraf li huwa kien ta sehem enormi fit-triq lejn dak il-jum. Alcide De Gasperi miet fid19 ta’ Awwissu, 1954. Huwa għex il-ħajja politika tiegħu b’mod awtonomu u responsabbli. Waqt li kien qed jagħlaq għajnejh darba għal dejjem, seta’ jgħid li għamel kulma seta’ jagħmel u li l-kuxjenza tiegħu kienet fil-paċi.
www.maltarightnow.com
22
Il-Ġimgħa, 12 ta’ Diċembru, 2014
06:00 06:00 07:55 08:00 09:00 09:02 10:00 10:02 11:00 11:03 11:55 12:00 12:15 14:30 15:00 15:02 16:00 16:02 17:00 17:55 18:00 18:30 19:00 20:00 20:02 20:30 21:30 22:30 22:40 22:45
TV/RADJU
News Update Radio 101 Breakfast Club Obituaries/Angelus Radio 101 Breakfast Club (ikompli) News Update Magazine 101 News Update Magazine 101 (ikompli) Editorjal Club 101 Obituaries/Angelus News Bulletin The Big Show Hitsteria News Update Hitsteria (ikompli) News Update Hitsteria (ikompli) Newsdesk Obituaries News Bulletin Muzajk Rockna News Update Rockna (ikompli) Mill-Parlament Talktime Ghada Fl-Istampa Editorjal Lounge Friday
Għat-tfal fuq il-Cable Disney Channel 06:05 - Win, Lose or Draw 06:30 Good Luck Charlie 06:55 - Good Luck Charlie 07:20 - Sonny With a Chance 07:45 - Sonny With a Chance 08:10 The Suite Life on Deck 08:35 - The Suite Life on Deck 09:00 - That’s So Raven 09:25 - That’s So Raven 09:50 - A.N.T. Farm 10:15 - A.N.T. Farm 10:40 - Good Luck Charlie 11:05 - Good Luck Charlie 11:30 - Jessie 11:55 – Jessie 12:20 Austin & Ally 12:45 - Mickey Mouse 12:55 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 13:20 - I Didn’t Do It 13:45 - Liv & Maddie 14:10 - Violetta 15:00 Camp Rock 16:40 - Girl Meets World 17:05 - Girl Meets World 17:30 - Violetta 18:20 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 18:45 – Spooksville 19:10 – Wolfblood 19:35 - Gravity Falls 20:00 The Suite Life on Deck 20:25 - A.N.T. Farm 20:50 - Shake It Up! 21:10 Wolfblood 21:35 – Wolfblood 22:00 Violetta 22:45 - The Hive 22:50 - Art Attack 23:15 - Art Attack 23:40 - Jungle Junction
Nickoledeon 06:15 - The Penguins of Madagascar 06:40 - SpongeBob SquarePants 07:05 SpongeBob SquarePants 07:30 - The Fairly OddParents 07:55 - The Fairly OddParents 08:20 - Dora the Explorer 08:45 – Umizoomis 09:10 - Tickety Toc 09:28 - Little Kingdom 09:35 - PAW Patrol 10:00 - Zack and Quack 10:25 Olive the Ostrich 10:50 - Bubble Guppies 11:15 - Winx Club 11:40 - Totally Spies! 12:05 - Totally Spies! 12:30 - iCarly 12:55 - Victorious 13:20 - Big Time Rush 13:45 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:10 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:40 - The Penguins of Madagascar 15:05 - The Penguins of Madagascar 15:30 - Rocket Monkeys 15:55 - Rabbids Invasion 16:20 - Marvin Marvin 16:45 – iCarly 17:10 - Big Time Rush 17:35 - T.U.F.F. Puppy 18:00 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 18:25 - The Penguins of Madagascar 18:50 - The Fairly OddParents 19:15 - SpongeBob SquarePants 19:40 – Victorious 20:05 iCarly 20:30 - SpongeBob SquarePants 20:55 - Avatar: The Legend of Aang 21:20 - Big Time Rush 21:45 - Big Time Rush 22:10 - The Penguins of Madagascar 22:35 - The Penguins of Madagascar 23:00 – iCarly 23:25 iCarly 23:50 - Victorious Jim Jam 06:05 - Monkey See, Monkey Do 06:15 - Barney and Friends 06:45 -
Angelina Ballerina 07:00 - Nouky & Friends 07:05 – Rubbadubbers 07:15 Gombby’s Green Island 07:30 - Fluffy Gardens 07:40 - Noksu 07:45 – Jarmies 08:00 - Kipper 08:10 – Shapes 08:20 What’s The Big Idea? 08:25 - What’s The Big Idea? 08:30 - Gazoon 08:35 Snapatoonies 09:00 - Heroes of the City 09:15 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 - Hip Hip Hurray 09:55 - Benjamin’s Farm 10:00 - See the Sea 10:05 - Igloo-Gloo 10:20 - Bob the Builder 10:30 - Fireman Sam 10:40 - Thomas and Friends 10:50 - See the Sea 10:55 - Nouky & Friends 11:00 – Rubbadubbers 11:10 - Pingu 11:15 Tiny Planets 11:20 - Woody Buddies 11:25 - Woody Buddies 11:30 - Monkey See, Monkey Do 11:40 - Barney and Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:20 Noksu 12:25 - Jarmies 12:40 - What’s The Big Idea? 12:45 - What’s The Big Idea? 12:50 - Hip Hip Hurray 13:05 Heroes of the City 13:20 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:45Gombby’s Green Island 14:00 - Woody Buddies 14:05 - Woody Buddies 14:10 – Snapatoonies 14:35 - My Animal Family 14:50 – Gazoon 14:55 - See the Sea 15:00 - Fluffy Gardens 15:10 Noksu 15:15 – Jarmies 15:30 - Angelina Ballerina 15:45 - Monkey See, Monkey Do 15:55 - Barney and Friends 16:25 – Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 Gombby’s Green Island 17:00 - Bob the Builder 17:10 - Fireman Sam 17:20 Thomas and Friends 17:30 - See the Sea 17:35 - Monkey See, Monkey Do 17:45 - Dougie in Disguise 17:55 - Heroes of the City 18:10 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:35 - Hip Hip Hurray 18:50 - What’s The Big Idea? 18:55 - What’s The Big Idea? 19:00 My Animal Family 19:15 – Noksu 19:20 - Shapes 19:30 - Monkey See, Monkey Do 19:40 - Barney and Friends 20:10 - Woody Buddies 20:15 - Woody Buddies 20:20 - Gombby’s Green Island 20:35 - Connie the Cow 20:45 Hip Hip Hurray 21:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 Heroes of the City 21:40 - What’s The Big Idea? 21:45 - What’s The Big Idea? 21:50 - Tiny Planets 21:55 – Pingu 22:00 - Bob the Builder 22:10 - Fireman Sam 22:20 - Thomas and Friends 22:30 - See the Sea 22:35 - Dougie in Disguise 22:45 - Slim Pig 22:55 - Connie the Cow 23:05 – Kipper 23:15 - My Animal Family 23:30 - Woody Buddies 23:35 - Woody Buddies 23:40 - What’s The Big Idea? 23:45 - What’s The Big Idea? 23:50 - Barney and Friends
Van Helsing – Italia Uno - 21.10 TVM 07:00 - TVAM 08:30- Dissett 09:30 Kurrenti 10:30 – MEA 11:00 – Venere 11:30 - Teleshopping 12:00 - News 12:10 - TVPM 15:00 – News 15:05 – Ħbieb u Għedewwa 15:45 – Teleshopping 16:15 – Sandokan 16:45 – MP4 Force 17:15 – Absolute genius 17:45 – Twelid talkelma 18:00 - News 18:15 – Crosscraft teleshopping 18:45 – Gourmet 19:45 – Grand Lottery 20:00 - News 20:50 – Xarabank 21:50 - News 21:55 – Ikompli Xarabank 23:15 – News 23:20 – Ħbieb u Għedewwa.
TVM 2 06:00 - Euronews 07:00 – News loop 08:30 – TVAM 10:00 – Sports science 11:00 – Il-gwerra l-kbira 11:30 – Għawdex illum 12:00 – Champions league – draws 13:00 – Dissett 14:00 Ancient Discoveries 15:10 - TVPM 18:00 - PaqPaq on test 18:15 – Sports panorama 19:45 – Nisga Maltija 20:00 News for the hearing impaired 20:40 – Malta u lilhinn minnha 22:15 – Sports panorama 23:30 - Sports News 23:45 – Financial News 23:50 – News in English.
One 07:30 - One news 07:00 – One Breakfast 09:00 – Siegħa Żmien 10:00 – Telebejgħ 11:00 Aroma Mattina 12:30 – One News 12:40 – Kalamita16:15 – Popcorn 16:55 – Telebejgħ 17:30 – One News 17:40 – Telebejgħ 18:00 – In D House 19:00 Samara 19:05 Snajja’ Maltija 19:30 – One News 20:20 – Ieqaf 20 minuta 20:45 – Midinbin 21:45 – Sejjaħtli mill-pjazza 22:50 – Bin 61 23:30 – One News Smash 07:00 – News 07:40 – Erġa’ lura 08:40 – News 09:00 – Ħabbejtek 10:00 – Kċina
ma’ Farah 10:50 – TSN Teleshopping 13:00 – A to Z teleshopping 14:20 – Ma’ majsi 16:10 – Kċina ma’ Farah 17:10 – Erġa’ lura 17:50 – Foreign news 18:15 – Bingo 75 18:40 – TV Shop 19:30 – Ħabbejtek 20:30 – Grand Lottery 20:40 – Qegħdin sew! 21:30 – Malta u l-EU 22:00 – News 22:30 – Poker Raiuno 06:45 - Unomattina (Jinkludi t-Tg 1 u r-rapport tat-temp) 10:00 – Storie vere 11:10 – A conti fatti 12:00 – La prova del cuoco 13:30 – Telegiornale 14:00 - TG1 Economia 14:05 – Dolci dopo il tiggi 14:40 – Torto o ragione? 16:00 – La vita in diretta 16:30 - TG 1 17:00 – 57 Zecchino d’oro 18:50 - L'eredità 20:00 – Telegiornale 20:30 – Affari tuoi 21:10 – Carosello reloaded 00:10 – TV7 01:15 Tg1 notte 02:40 - Sottovoce.
Raidue 07:05 – Army wives 08:30 – Il tocco di un angelo 10:00 - Tg2 Insieme 11:05 – I fatti vostri 13:30 - TG2 Giorno 14:00 – Detto fatto 16:15 – Castle (TF) 17:00 – Supermax TV 17:45 – TG Parlamento 18:05- TG Sport 18:50 – Telethon 20:30 - TG2 20.30 21:00 – Impazenti 21:10 – Voyager 23:30 – Troppo giusti 24:00 – End of watch – Tolleranza zera. Film 2012 01:40 – Hawaii five - 0 02:35 - Bulldozer. Raitre 07:00 – Buongiorno Italia 08:00 – Agora 10:00 – Mi manda raitre 11:00 – Elisir 12:00 – TG3 12:45 – Pane quotidiano 13:10 – Rai Cultura 14:00 – TG Regione 14:50 – TGR Leonardo 15:15 – Terra nostra 2 16:00 – Aspettando geo 16:40 - Geo 19:00 – TG3 19:30 - TG Regione 19:53 - TG Regione Meteo 20:00 – Blob 20:15 – Sconosciuti 20:35 – Un posto al sole 21:05 – Questioni di
famiglia 23:10 Hotel 6 stelle 24:00 TG3 Linea notte estate 01:05 – Rai Parlamento 01:20 – Rai Cultura 01:45 – Fuori orario
Canale 5 06:00 – Prima Pagina 08:45 – |Mattina cinque 11:00 – Forum 13:00 – Tg 5 / Meteo.It 13:40 - Beautiful 14:15 – Centrovetrine 14:45 – Uomini e donne 16:15 – Il segreto 17:00 – Pomeriggio cinque 18:45 – Avanti un altro 20:00 – Tg 5 / Meteo.It 20:40 – Striscia la notizia 21:10 – Senza identità 23:30 – Supercinema 00:05 – I cerchi nell'acqua 01:55 - Tg 5/ Rassegna / Meteo.It 02:25 – Striscia la notizia
Italia 1 06:10 – I maghi di waverly 06:50 – Tutto in famiglia 07:15 – Mike & Molly 08:10 – Psych 10:05 – The closer 12:05 – Cotto e mangiato 12:25 – Studio aperto / Meteo.It 13:00 – Sport mediaset 14:05 – I Simpson 14:35 – Futurama 15:00 – Big bang theory 15:50 – Mom16:45 – White collar 18:30 – Studio aperto / Meteo.It 19:20 – CSI: NY 21:10 – Van Helsing. Film 2004 23:50 – Underworld evolution. Film 2005 01:50 - Sport mediaset 02:15 - Studio Aperto – La Giornata 02:30 – Trasformat. Rete 4 06:50 – Zorro 07:20 – Hunter 08:05 – Cuore ribelle 2 09:30 – Carabinieri 7 10:45 – Ricette all'italiana 12:00 – Un detective in corsia (TF) 13:00 – La signora in giallo 14:00 – Lo sportello di forum 15:30 –Ieri e oggi in tv 16:00 – Il sipario strappato. Film 1966 18:55 – Tg 4 / Meteo.It 19:35 – Il segreto 20:30 – Tempesta d'amore 21:15 – Quarto grado 00:20 – 36 Quai des orfevres. Film 2004 02:35 –Johnny West il mancino. Film1965.
www.maltarightnow.com
23
Il-Ġimgħa, 12 ta’ Diċembru, 2014
TV/RADJU
Go stars 08:00 – Smashed 09:20 - Merry InLaws 10:45 - Grown-Ups 2 12:30 Parental Guidance 14:15 - We Steal Secrets: The Story of Wikileaks 16:20 Special Forces 18:10 - The Hurricane 20:30 - The Middle 21:00 - Miami Vice 23:10 - The Heat 01:10 - The Last Time 02:50 - The Middle 03:15 Merry In-Laws 04:40 - Miami Vice 06:50 - CLOSE
Melita more 08:30 - Rude Tube 09:00 - Grey's Anatomy 09:45 - Private Practice 10:30 - Criminal Minds 11:15 Supernatural 12:00 - Person Of Interest 13:00 - Days Of Our Lives 13:45 - Rude Tube 14:15 - Grey's Anatomy 15:00 - Private Practice 15:45 - Criminal Minds 16:30 – Suits 17:15 - Psych 18:15 - Days Of Our Lives 19:00 - Devious Maids 19:45 Psych 20:30 - Hit The Floor 21:15 Glee 22:00 - Black Hawk Down 00:25 - Guinness World Records Gone Wild Series 01:25 - Suits 02:10 - Rude Tube Mediastel Italia 06:35 - Avanti un altro! 07:25 Pomeriggio cinque 08:50 - Forum 10:15 - Mezzogiorno di cuoco 11:01 – Centovetrine 11:25 - Finchè c’è ditta c’è speranza 11:40 - Mattino cinque 13:20 - Uomini e donne 14:25 - Vivere IV 14:50 - Avanti un altro! 15:40 – Sarabanda 16:25 - Mezzogiorno di cuoco 17:10 – Forum 18:35 Centovetrine 19:00 - TG5 19:35 Cotto e mangiato: Il menù del giorno 19:45 - Carabinieri 20:30 - Mattino cinque 22:10 - Uomini e donne 23:15 Avanti un altro! BBC Entertainment 06:00 - Me Too! 06:20 - 3rd & Bird 06:30 - Bobinogs 06:40 - Nuzzle and Scratch: Frock and Roll 07:00 - Garth and Bev 07:10 - Me Too! 07:30 - 3rd & Bird 07:40 - Bobinogs 07:50 Nuzzle and Scratch: Frock and Roll 08:15 - The Weakest Link 09:00 Only Fools and Horses... 09:30 Absolutely Fabulous 10:00 – EastEnders 10:30 - Doctors 11:00 -
Klinika, NET Television
Little Dorrit 11:50 - King George & Queen Mary: The Royals Who Rescued the Monarchy 12:45 - Hebburn 13:15 - Only Fools and Horses... 13:45 Absolutely Fabulous 14:15 – EastEnders 14:45 - Doctors 15:15 Little Dorrit 16:05 - King George & Queen Mary: The Royals Who Rescued the Monarchy 17:00 - Only Fools and Horses... 17:30 - The Weakest Link 18:15 - My Family 18:45 - Doctors 19:10 - Casualty 20:00 - The Vicar of Dibley 20:30 - Hebburn 21:00 - King George & Queen Mary: The Royals Who Rescued the Monarchy 21:55 The Impressions Show With Culshaw and Stephenson 22:25 - Michael McIntyre’s Comedy Roadshow 23:10 Alan Carr: Chatty Man 23:55 - Ideal TCM 06:40 – Skyjacked 08:20 - Rio Bravo 10:40 - Never Let Me Go 12:15 - Captain Nemo and the Underwater City 14:00 - The Yearling 16:05 - Silk Stockings 18:05 - The Sandpiper 20:00 - Slither 21:35 - Billy the Kid 23:10 - Slither MGM Channel 06:45 – Infinity 08:15 - Unmasking the Idol 09:45 - Mr. Wonderful 11:25 - Legend of the Lost 13:15 – Khartoum 15:20 - In the Heat of the Night 17:10 - Marie: A True Story 19:00 - Southie 20:35 - Dream Lover 22:15 - To Live and Die in L.A.
Diva Universal 06:00 - Agatha Christie’s Poirot 06:55 - Law & Order 07:50 - Agatha Christie’s Poirot 09:40 - Great Women 09:50 - JAG 10:50 Agatha Christie’s Poirot 11:50 - Agatha Christie’s Poirot 13:43 - Great Women 13:50 - JAG 14:50 - Quincy, M.E. 15:50 - Agatha Christie’s Poirot 16:50 - Agatha Christie’s Poirot 18:50 - Quincy, M.E. 19:50 - Agatha Christie’s Poirot 20:50 - Great Women 21:00 - Jane Doe: Yes, I Remember It Well 22:37 - Eppure io l’Amavo 23:00 - Blonde Discovery Channel 06:00 - How It’s Made: Hearing Aids/ 3d Puzzles/ Toilets 06:25 Auction Kings: M16; Butt-Activated
Musical Chair 06:50 - Salvage Hunters 07:15 - Mega Builders: Extreme Surf Machines 08:10 Ultimate Survival: Bear Eats 09:05 Flying Wild Alaska: Top of the World 09:55 - Gold Divers: The Bitter End 10:50 - Dual Survival: Belly of the Beast 11:40 - Wheeler Dealers: Willys Jeep 12:35 - Wheeler Dealers: Top 5: Top 5: Micro Cars 13:30 FantomWorks: 1963 Corvette and 1931 Model A Hot Rod 14:25 Storage Wars Canada: Wanna Smell My Hair? 14:55 - Storage Wars Canada: Fashion Passion 15:20 Storage Wars Canada: Taunted, Haunted and Most Wanted 15:50 Storage Wars Canada: Crazy From the Heat 16:15 - Storage Wars Canada: The Thrilla in Clairevilla 16:45 Storage Wars Canada: Big Cow Trouble in Little Ajax 17:10 - The Liquidator: Tongue Twisted 17:40 Storage Hunters: Abracadabra 18:05 Auction Hunters: Mr. Haff Goes to Washington 18:35 - Auction Kings: Talladega Nights Fire Suit/Hydroplane 19:00 - How It’s Made: Pressed Glass; Pickup Truck Caps; Alpaca Yarn; Utility Knives 19:30 - How Do They Do It?: Toto Washlets; Fire Scout; Demolition Drills 20:00 - What Happened Next? 20:30 - What Happened Next? 21:00 - How the Universe Works: End of the Universe 22:00 - Superhuman Showdown: Speed 23:00 - Strip the City: New York Discovery World 06:00 - Lake Escapes 06:25 - Tattoo Hunter 07:15 - American Car Prospector 08:05 - Trashopolis 08:55 - Mystery Cars 09:20 - Mystery Cars 09:45 - Battlefield Mysteries 10:35 I’m Alive 11:25 - Inventions That Shook the World 12:15 - Tattoo Hunter 13:05 - GT Racer 13:55 - Surviving the Cut 14:45 - Trashopolis 15:35 Secrets of the Blitz 16:25 - I’m Alive 17:20 - Bermuda Triangle Exposed 18:15 - Inventions That Shook the World 19:10 - In the Footsteps of Thesiger 20:05 - GT Racer 21:00 Bermuda Triangle Exposed 21:55 Final 24 22:50 - Richard III: The King in the Car Park
Illum se naraw l-aspett kozmetiku tas-snien. X’inhuma venners u kif isiru? X’tista’ tagħmel biex ikollok snienek bojod u sbieħ? Illum Marica Mizzi se tistaqsi lit-tobba prezenti fl-istudio mistoqsijiet li t-telespettaturi kitbulna fuq facebook u permezz tal-imejl.
07:00 08:30 09:00 09:30 12:00 12:45 14:00 14:05 15:45 16:00 16:05 17:00 18:00 18:05 18:30 19:00 19:30 19:50 20:40 21:10 21:40 21:45 23:00
News feed (r) Klinika (r) Telebejgħ Eli & I Telebejgħ Xift NET News Xift Jekk Jogħġobkom NET News Jekk Jogħġobkom Malta Llejla NET News Malta Llejla Klinika News feed NET News News feed Flusek NET Television NET News Iswed fuq l-Abjad (ripetizzjoni) NET News
Sport fuq il-Cable
Fox Sports Europe 06:00 - NASCAR Race Hub 07:00 - Major League Baseball 09:30 - MLB Whiparound 10:30 NASCAR Race Hub 11:30 - MLB 162 12:00 - PGA EuroPro Tour Golf 14:00 - Major League Baseball 16:30 - MLB Whiparound 17:30 NASCAR Race Hub 18:30 - MLB 162 19:00 - Boxing 20:30 - Bass Fishing 21:30 - MLB Whiparound 22:30 - MLB Whiparound 23:30 Boxing
GO sports 1 07:00 - Serie A - Round 14 - Inter v Udinese 09:00 - Premier League Match Pack - Week 18 LIVE 09:30 - PGA European Tour Alfred Dunhill Championship - Day 2 (part 1) 11:30 - European Rugby Challenge Cup - Round 4 Stade Francais Paris v Newcastle Falcons LIVE 13:30 - PGA European Tour - Alfred Dunhill Championship - Day 2 (part 2) 16:30 - The Ligue 1 Show - Round 18 17:00 - Barclays Premier League - Week 17 - Southampton v Manchester Utd 19:00 - UEFA Champions League - Magazine Programme /15 19:30 - Trans World Sport /1440 LIVE 20:30 - Ligue 1 - Round 18 - Olympique Lyonnais v SM Caen 22:30 Premier League World /17 23:00 - Premier League Preview - Week 18 23:30 - Vincennes Horseracing 03:00 - Barclays Premier League - Week 17 Manchester City v Everton 05:00 European Rugby Champions Cup - Round 4 - Bath Rugby v Montpellier GO sports 7 07:00 - Vincennes Horseracing
10:30 - Serie A - Round 14 - Napoli v Empoli 12:30 - The Ligue 1 Show - Round 18 13:00 Barclays Premier League - Week 17 - Liverpool v Sunderland 15:00 - Ligue 1 - Round 17 - Paris SaintGermain v Nantes 17:00 FIFA Futbol Mundial/499 17:30 Serie A - Round 14 - Genoa v Milan 19:30 - Premier League Preview Week 18 20:00 - PGA European Tour Alfred Dunhill Championship - Day 2 01:00 Barclays Premier League - Week 17 - Stoke City v Arsenal 03:00 Ligue 1 - Round 18 - Olympique Lyonnais v SM Caen 05:00 - FIA Formula E - Putrajaya - Round 3 – Race GO sports 8 09:00 - Vincennes Horseracing 12:30 - Serie A - Round 14 - Napoli v Empoli 14:30 - The Ligue 1 Show - Round 18 15:00 Barclays Premier League - Week 17 - Liverpool v Sunderland 17:00 - Ligue 1 - Round 17 - Paris SaintGermain v Nantes 19:00 FIFA Futbol Mundial /499 19:30 Serie A - Round 14 - Genoa v Milan 21:30 - Premier League Preview Week 18 22:00 - PGA European Tour Alfred Dunhill Championship - Day 2 03:00 Barclays Premier League - Week 17 - Stoke City v Arsenal 05:00 Ligue 1 - Round 18 - Olympique Lyonnais v SM Caen 07:00 - FIA Formula E - Putrajaya - Round 3 – Race GO sports 2 LIVE 20:45 - European Rugby Champions Cup - Round 4 - Bath Rugby v Montpellier 22:45 Milan Channel
www.maltarightnow.com
24
Il-Ġimgħa, 12 ta’ Diċembru, 2014
AVVIŻI PN
Il-Kelliema Ewlenin tal-PN Simon Busuttil simon.busuttil@teampn.org
Kap tal-Oppożizzjoni
Mario de Marco mario.demarco@teampn.org
Kelliem għall-Ekonomija, l-Investiment u l-Intrapriżi ż-Żgħar
Chris Said chris.said@teampn.org
Segretarju Ġenerali tal-Partit Nazzjonalista
Beppe Fenech Adami Kelliem għall-Ġustizzja beppe.fenechadami@teampn.org Ċensu Galea ċensu.galea@teampn.org David Agius david.agius@teampn.org
Fredrick Azzopardi fredrick.azzopardi@teampn.org
Deputat Speaker u Kelliem għall-Agrikultura u s-Sajd
Whip tal-Grupp Parlamentari u Kelliem għall-Gvern Lokali
Deputat Whip u Kelliem għas-Servizzi tas-Saħħa u l-Edukazzjoni f’Għawdex
Giovanna Debono Kelliema għal Għawdex giovanna.debono@teampn.org George Pullicino george.pullicino@teampn.org
Kelliem għall-Enerġija u l-Konservazzjoni tal-Ilma
Joe Cassar joe.cassar@teampn.org
Kelliem dwar l-Edukazzjoni
Tonio Fenech tonio.fenech@teampn.org
Jason Azzopardi jason.azzopardi@teampn.org Francis Zammit Dimech francis.zammitdimech @teampn.org
Kelliem għall-Finanzi
Kelliem għall-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali Kelliem għall-Kultura u l-Komunikazzjoni
Carm Mifsud Bonnici Kelliem għall-Affarijiet Barranin carm.mifsudbonnici@teampn.org
Clyde Puli clyde.puli@teampn.org
Kelliem għall-Familja u s-Solidarjetà Soċjali
Robert Arrigo robert.arrigo@teampn.org
Kelliem għat-Turiżmu
Stephen Spiteri stephen.spiteri@teampn.org
Kelliem għall-Impjiegi u l-Persuni b’Diżabbiltà
Mario Galea mario.galea@teampn.org
Kelliem għall-Anzjani
Charlò Bonnici charlo.bonnici@teampn.org
Kelliem għall-Iżvilupp Soċjali, l-Ambjent u t-Tibdil fil-Klima
Michael Gonzi michael.gonzi@teampn.org
Kelliem għad-Drittijiet tal-Annimali
Antoine Borg antoine.borg@teampn.org
Kelliem għall-Presidenza tal-Unjoni Ewropea 2017 u l-Fondi Ewropej
Toni Bezzina toni.bezzina@teampn.org
Kelliem għat-Trasport u l-Infrastruttura
Claudette Buttigieg Kelliema għad-Djalogu Soċjali claudette.buttigieg@teampn.org u l-Libertajiet Ċivili Ryan Callus ryan.callus@teampn.org
Robert Cutajar robert.cutajar@teampn.org Kristy Debono kristy.debono@teampn.org
Albert Fenech albert.fenech@teampn.org
Claudio Grech claudio.grech@teampn.org
Kelliem għall-Ippjanar u s-Simplifikazzjoni tal-Proċessi Amministrattivi Kelliem għaż-Żgħażagħ u l-Isport
Kelliema għall-Kompetittività u t-Tkabbir Ekonomiku
Kelliem għar-Riċerka u l-Innovazzjoni Kelliem għas-Saħħa
Paula Mifsud Bonnici Kelliema għall-Kompetizzjoni paula.mifsudbonnici@teampn.org u d-Drittijiet tal-Konsumatur
Marthese Portelli Kelliema għall-Affarijiet Ewropej marthese.portelli@teampn.org
SERVIZZI TA’ CUSTOMER CARE MILL-KUMITATI SEZZJONALI PN IL-MELLIEĦA. Kull nhar ta’ Ħamis bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffiċċju PN. Għal appuntament ċemplu 79990757. SANTA VENERA. Kull nhar ta’ Ħamis bejn id-9:30am u nofsinhar se jkun hemm uffiċjal biex jiltaqa’ miegħek fl-Uffiċċju Dar il-Ħaddiem, Triq Fleur de Lys, Santa Venera. Tista’ tikkuntattjana wkoll billi ċċempel 21441438 / 21441682 jew tibgħat e-mail fuq pnsantavenera@pn.org.mt.
ĦAL TARXIEN. Kull nhar ta’ Tnejn u l-Ġimgħa bejn il-5 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffiċċju PN. Għal appuntament ċemplu 77771529, 79704491 jew 99262634. AVVIŻI SOĊJALI
ĦAL TARXIEN. Il-Kumitat Sezzjonali PN Ħal Tarxien se jorganizza riċeviment tal-Milied fis-sala tal-Każin tal-Partit, illum il-Ġimgħa 12 ta’ Diċembru fis7pm. Mistiedna l-amministrazzjoni tal-Partit, Deputati u Kandidati tad-distrett. Prezz 12il ewro għall-kbar u 5 ewro għattfal taħt l-10 snin. Għall-biljetti ċemplu 99409549 jew 77771529. BEPPE FENECH ADAMI. Il-Ħbieb ta’ Beppe Fenech Adami se jorganizzaw Buffet talMilied għada s-Sibt 13 ta’ Diċembru, fil-kumpless Diamond Hall, The Landmark, Ħal Qormi fit-8pm. Prezz 25 ewro għall-kbar u 12-il ewro għat-tfal. Biljetti mid-Dar Ċentrali jew ċemplu 79886711. CLYDE PULI. Il-Ħbieb ta’ Clyde Puli se jorganizzaw Christmas Buffet Dinner Dance għada s-Sibt, 13 ta’ Diċembru filLukanda Santana, il-Qawra. Prezz 20 ewro għall-adulti u 10 ewro għat-tfal. Biljetti mingħand il-helpers jew ċemplu 21490643. STEPHEN SPITERI. IlĦbieb ta’ Stephen Spiteri se jorganizzaw attività għada s-Sibt, 13 ta’ Diċembru f’Villa Blanche,
Ħal Far fit-8pm. Prezz 10 ewro u t-tfal b’xejn. Għall-biljetti tistgħu ċċemplu 99424827 jew 99886394. Trasport jiġi provdut.
IŻ-ŻURRIEQ. Il-Kumitat Sezzjonali PN Żurrieq se jorganizza ikla għada s-Sibt, 13 ta’ Diċembru fis-7:15pm f’Viva Restaurant, Marsaxlokk. Prezz 20 ewro. Għal aktar informazzjoni ċemplu 79293902. JASON AZZOPARDI. IlĦbieb ta’ Jason Azzopardi se jorganizzaw Ikla buffet tal-Milied, nhar il-Ħadd, 14 ta’ Diċembru fil-Lukanda Maritim Antonin, ilMellieħa fin-12:30pm. Prezz 20 ewro. Biljetti mingħand ilhelpers jew ċemplu 21666736 jew 99841333.
RYAN CALLUS. Il-Ħbieb ta’ Ryan Callus se jorganizzaw Buffet tal-Milied nhar il-Ħadd, 14 ta’ Diċembru fir-Razzett lAntik, Ħal Qormi f’nofsinhar. Prezz 20 ewro għall-kbar u t-tfal nofs prezz. Trasport provdut minn Ħal Luqa, Ħal Qormi u sSiġġiewi. Għal aktar informazzjoni ċemplu 99804142 jew 21461002. GEORGE PULLICINO. IlĦbieb ta’ George Pullicino se jorganizzaw ikla tal-Milied, nhar il-Ħadd, 14 ta’ Diċembru fis1pm fil-Lukanda San Antonio and Spa, f’San Pawl il-Baħar. Prezz għall-kbar 24 ewro u tfal taħt it-12-il sena 12-il ewro. Ilprezz jinkludi nbid, ilma u kafè. Trasport provdut mid-9 u l-10 distrett. Ikun hemm logħob għattfal. Ċemplu 79536857. BORMLA. Il-Kumitat Sezzjonali PN Bormla se jorganizza Konferenza Politika filKażin tal-Partit, nhar il-Ħadd, 14 ta’ Diċembru fl-10:30am. Niddiskutu l-baġit. Il-kelliema se jkunu Alessia Psaila Zammit, Stephen Spiteri u Tonio Fenech.
ĦAL LIJA. Il-Kumitat Sezzjonali PN Ħal Lija se jorganizza Christmas Special in Gozo nhar il-Ħadd 14 ta’ Diċembru. Niltaqgħu fid-9:30am fit-terminal taċ-Ċirkewwa biex naqbdu lvapur tal-9:45am jew niltaqgħu fid-8:45am Ħal Lija. Inżuru diversi postijiet ta’ interess,
ikollna ħin biex nixtru u lunch f’Marsalforn. Nirritornaw Malta mal-vapur tas-7:15pm. Prezz 18il ewro. Għal aktar informazzjoni ċemplu lil Stephanie Zammit fuq 99461892.
IN-NAXXAR. Il-Kumitat Sezzjonali PN Naxxar se jorganizza żjara f’Betlem f’Għajnsielem, nhar il-Ħadd 14 ta’ Diċembru. Tluq fil-11am minn quddiem il-każin tal-Partit. Prezz 12-il ewro u jinkludi ttrasport minn quddiem il-każin saċ-Ċirkewwa u lura kif ukoll pizza f’restorant fl-Imġarr, Għawdex. L-UFFIĊĊJU TAD-9 U L-10 DISTRETT. L-Uffiċċji distrettwali tad-9 u l-10 distrett se jorganizzaw ġurnata fi Sqallija kemm bil-katamaran kif ukoll bl-ajruplan, nhar is-Sibt, 20 ta’ Diċembru bħala Fund Raising fuq bażi distrettwali. Għal aktar informazzjoni ċemplu 99337322. Ħ’ATTARD. Il-Kumitat Sezzjonali PN Attard se jorganizza Christmas Cup għal dawk kollha dilettanti tas-Subbuteo nhar is-Sibt 20 ta’ Diċembru f’FX Dingli Club, Main Street, Ħ’Attard fis-6:30pm. Wara, fit8:30pm ikun hemm Christmas Get Together għall-prezz ta’ 10 ewro. BORMLA. Il-Kumitat Sezzjonali PN Bormla se jorganizza Dinner Dance fil-Lukanda Soreda, il-Qawra nhar is-Sibt 20 ta’ Diċembru, fis-7pm. Prezz 23 ewro bit-trasport inkluż. Għal aktar informazzjoni ċemplu 79914618 jew kellmu lil xi membru tal-kumitat.
SANTA LUĊIJA. Il-Kumitat Sezzjonali PN Santa Luċija se jorganizzaw Ikla tal-Milied nhar il-Ħadd, 21 ta’ Diċembru fil12:30pm fil-Lukanda Dolmen, il-Qawra. Prezz 23 ewro għallkbar u 13-il ewro għat-tfal. Ilprezz jinkludi free flowing drinks (inbid, birra u soft drinks). Għall-biljetti kkuntattjaw lil Jonathan Degabriele fuq 99890773 jew permezz ta’ email fuq jondeg80@maltanet.net jew ċemplu 99868415 jew 99494439.
www.maltarightnow.com
25
Il-Ġimgħa, 5 ta’ Diċembru, 2014
TAĦBIL IL-MOĦĦ U TAGĦRIF
TISLIBA
Rapport tat-temp
UV INDEX
2
IT-TEMP Ftit imsaħħab b'waqtiet twal xemxin VIŻIBBILTÀ Tajba IR-RIĦ Moderat għal ftit qawwi mill-Majjistral itTramuntana li jdur ħafif għal moderat mill-Majjistral BAĦAR Qawwi IMBATT Baxx għal moderat mill-Punent Majjistru TEMPERATURA L-ogħla 17˚C XITA F’dawn l-aħħar 24 siegħa 30.6mm Xita mill-1 ta’ Settembru 220.8mm IX-XEMX titla’ fis-07.02 u tinżel fil-16.48
Il-ħamest ijiem li ġejjin
IL-ĠIMGĦA L-ogħla 17˚C L-inqas 11˚C
2
UV
IS-SIBT L-ogħla 18˚C L-inqas 12˚C
2
UV
IL-ĦADD L-ogħla 19˚C L-inqas 13˚C
2
UV
IT-TNEJN L-ogħla 19˚C L-inqas 15˚C
2
UV
Temperaturi fi bliet barranin
Mimdudin:-
5. Skula (5) 6. Mid-droga toħroġ ġarra żgħira tal-fuħħar (5) 7. Perfett, stupend (5) 10. Għelm fil-ħamrija (5) 11. Bejn Marzu u Mejju (5) 12. Barax il-ġilda (5) 14. Il-qattus hekk ngħidulu (5) 16. Tilmenta baxx baxx (5) 17. Dejjem smajna li kien raġel b’saħħtu ħafna (5) 18. Iġġorru warajha l-ferrovija (5)
Weqfin:-
1. Issibhom fil-ġewlaq tas-sajjied (6) 2. Mhix tajba, ja makakka li hi! (6) 3. u 14. Kien kuntrarju, ma ppermettiex (12) 4. Merħi, divorzjat jew imdewweb (6) 8. u 9 Eżaltazzjoni u għożża esaġerata (10) 9. Ara 8 12. Qaddej (6) 13. Tpaxxa (2, 4) 14. Ara 3 15. Isservejna, inqdejna bi (6)
Soluzzjoni tat-Tisliba tal-bieraħ Mimdudin:- 5. Lampa; 6. Anda; 7. Dwett; 10. Aħdar; 11. Niżel; 12. Privi; 14. Ħataf; 16. Froġa; 17. Użajt; 18. Rampa. Weqfin: 1. Alloka; 2. Dawwar; 3. Slaten; 4. Barmil; 8. u 12. Iddispjaċut; 9. Eżatt; 13. Irrita; 14. Ħaġġru; 15. Ferraq.
Sudoku
Qiegħed fil-kaxxi vojta n-numri mill-1 sad-9 f’kull linja orizzontali u vertikali tal-kwadru lkbir. Kull numru għandu jidher darba biss f’kull linja u f’kull kwadru żgħir ta’ tliet kaxxi bi tlieta.
Soluzzjoni Sudoku
IT-TLIETA L-ogħla 18˚C L-inqas 15˚C
2
UV
It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar ħin ta’ Malta) lbieraħ kienet: Malta 15˚C ftit imsaħħab, Alġeri 19˚C ftit imsaħħab, Amsterdam -1˚C imċajpar, Ateni 22˚C imsaħħab, Liżbona 15˚C ftit imsaħħab, Berlin -1˚ imsaħħab, Brussell -1˚C imsaħħab, ilKajr 26˚C imsaħħab, Dublin 5˚C imsaħħab, Kopenħagen 3˚C imsaħħab, Frankfurt 11˚C imsaħħab, Milan 12˚C xemxi, Istanbul 19˚C imsaħħab, Londra 11˚C xemxi, Madrid 14˚C xemxi, Moska 4˚C xemxi, Pariġi 7˚C imsaħħab, Barċellona 19˚C xemxi, Ruma 20˚C ftit imsaħħab, Tel Aviv 27˚C ftit imsaħħab, Tripli NA, Tuneż 24˚C xemxi, Vjenna 10˚C imsaħħab, Zurich 10˚C imsaħħab, Munich 6˚C xita, St. Petersburg 0˚C imsaħħab
Tagħrif
30 siegħa 'Fund Raising Marathon'
L-istudent tal-MCAST se jorganizza 30 siegħa ta' fund raising marathon b'riżq l-Istrina. Din lattività se tibda nhar is-Sibt 13 ta' Diċembru fl-10 ta' filgħodu u tispiċċa l-Ħadd 14 ta' Diċembru fis-6p.m. Waqt din l-attività se jkun hemm, mużika, ikel, divertiment fost oħrajn.
Kunċert bl-Orgni Se jsir Kunċert bl-Orgni filKnisja Parrokkjali ta’ Ħaż-Żabbar nhar il-Ħadd 14 ta’ Diċembru 20014 fis-7.00 pm. Idoqq l-organista Żabbari Robert Buhagiar. Din l-attività qed tiġi organizzata millKunsill Ċiviku mal-Kappillan u lKleru.
Kunċert minn Din l-Art Ħelwa Bħal kull sena, b'talba ġenerali, Din l-Arti Ħelwa għandhom pjaċir iħabbru l-kunċert tal-Milied, A Christmas Lullaby, minn Enkor. Dan se jsir nhar is-Sibt, 20 ta' Diċembru fis-7.30p.m. fil-Knisja tal-Vitorja, Pjazza De Valette, ilBelt Valletta. Donazzjoni ta' €10 tkun apprezzata bħala kkontribut għall-ispejjeż għar-restawr ta' dan it-teżor nazzjonali. Konferenza Se ssir Konferenza 'Ġorġ
Fenech- L-artist tad-Dawl u Kulur' nhar 20 ta' Diċembru, 2014 fl10.30 a.m. Fil-Ħaġar (Pjazza San Ġorġ, Victoria). L-opra ta' dan ilpittur kellha influwenza importanti fuq l-arti Maltija tas-seklu 20.
Party tal-Milied għat-tfal Il-Junior Club fi ħdan is-Soċjetà Mużikali Madionna tal-Ġilju talImqabba se jorganizza l-party annwali tal-Milied għat-tfal Imqabbin. Dan se jsir nhar il-Ħadd 28 ta' Diċembru mid-9.30 a.m. 'il quddiem fis-Sala tas-Soċjetà Mużikali Madonna tal-Ġilju. Għal aktar informazzjoni u bookings ċemplu fuq 99275037.
Wirja ta' Presepji Il-Kummissjoni Kultura fi ħdan l-Għaqda Karmelitana Banda Queen Victoria se torganizza Wirja tal-Presepji bejn l-14 ta’ Diċembru u l-24 ta’ Diċembru, 2014. Il-ħinijiet tal-ftuħ huma dawn : Fl-14 ta’ Diċembru bejn10:30 - 12:00 u18:00 – 21:00. Fil-15-19 ta’ Diċembru: 18:00 – 21:00. Fl-20 ta’ Diċembru bejn 09:00 - 12:00 u 18:00 – 21:00. Fil-21 ta’ Dicembru bejn 09:00 12:00 u 18:00 – 21:00 u fit-22-24 ta’ Diċembru bejn 18:00 – 21:00. Entratura għall-wirja minn Triq Pietru Pawl Saydon, Żurrieq – Każin Għaqda Karmelitana Banda Queen Victoria.
www.maltarightnow.com
26
Il-Ġimgħa, 12 ta’ Diċembru, 2014
KLASSIFIKATI
PROPRJETÀ GĦALL-BEJGĦ Il-Ħamrun GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bil-bitħa, dawl, ilma u toilet. Bil-permess Class B. Ċemplu 77200983. Paola MAISONETTE arjuż ħafna f’area kwieta b’żewġ kmamar tas-sodda, salott, kċina, kamra tal-banju u bitħa. Ċemplu 99428000. GĦALKIRI
L-Iklin GARAXX jew store 60 pied twil u 15-il pied wisa’, livell mat-triq, bil-parapett, toilet u bitħa. Ideali għal ħanut, hairdresser, eċċ. Ċemplu 99271803 jew 21446811. Paola MAISONETTE fuq, arjuż ħafna, bil-bejt kbir. €350 fix-xahar. Ċemplu lis-sid fuq 99234572.
NIKRI
Boathouse FIL-Bajja tal-Ġnejna għal perjodu ta’ 4 snin. Ċemplu lil
Alex fuq 77016655. AVVIŻI
Tiswijiet fil-pront u fil-post TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, eċċ. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-irħas prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts għal kull tip ta’ appliances. Ċemplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront. Xogħlijiet GĦAL kull xogħol ta’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini, ftuħ ta’ ħitan bi travi talħadid, ftuħ ta’ bibien, twieqi, ħnejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos, xorok, nirranġaw, induru fejn ikun hemm ħsara fis-soqfa, gallarijiet, travi u xibka b’materjal apposta, qlugħ ta’ madum, kmamar tal-banju, tibjid, kisi, żebgħa, tikħil. Xogħol b’esperjenza kbira u xogħol fil-pront. Ċemplu 99602436. JINĦTIEĠU
Ħaddiema GĦAL xogħol ta’ bini, pagi u kundizzjonijiet mill-aħjar. Ċemplu lil John fuq 99491029.
www.maltarightnow.com
SPORT
Ir-raba’ rebħa tal-istaġun għal Vella fl-Autocross ASMK
27 kompetitur ħadu sehem firraba’ programm tal-autocross tal-Assoċjazzjoni Sport Muturi u Karozzi bil-kundizzjoni talkorsa tagħmel il-kompetizzjoni iktar diffiċli mis-soltu, waqt lewwel Heats dawk il-karozzi li jmorru tajjeb fuq korsa mxarrba kienu favoriti li jirbħu. Mal-bidu tat-tieni Heat ilkorsa nbidlet għall-aħjar waqt li fit-tielet Heat saret tajba tant li lveloċità tal-vetturi żdiedet u saret aktar diffiċli li wieħed jikkwalifika għall-finali Klassi A u B. Fil-finali A ikkwalifikaw Christian Mark Galea fuq Fiat Ritmo, Jason Martin u Vince Farrugia it-tnejn fuq Volkswagen Polo, Lucas Pace fuq Honda Civic, Philip Joe Vella fuq Opel Corsa u Ivan Birmingham fuq Suzuki Swift. Kien Vella li mar fl-ewwel post segwit minn Galea u Martin. L-attenzjoni marret firraba’ u l-ħames post okkupati minn Farrugia u Pace li t-tnejn bdew jagħmlu pressjoni fuq Martin sakemm fir-raba’ dawra Martin b’saħħtu iktar mis-soltu fl-ewwel kantuniera bil-konsegwenza li għola fuq żewġ roti u għamilha faċli għal Farrugia u Pace li javanzaw pożizzjoni. Ilfinali spiċċat b’Vella jirreġistra it-tielet rebħa minn erbgħa f’dan
27
Il-Ġimgħa, 12 ta’ Diċembru, 2014
Ir-rebbieħa kollha tar-raba’ programm tal-autocross
l-istaġun segwit minn Galea u Farrugia rispettivament. Għall-finali Klassi B kkwalifikaw Gordon Johnson fuq Peugeot 205, Matthew Borg fuq Vauxhall Nova, Noel Zammit fuq Fiat Punto, Mario Tabone fuq Opel Corsa, Godfrey Gauci fuq Ford Fiesta u Godwin Martin fuq Opel Corsa. Kien Martin li ħa t-tmun quddiem Johnson u Gauci. Ftit wara l-ewwel dawra manuvra minn Martin ma wasslet għall-ebda azzjoni mir-refferee u Johnson
spiċċa t-tielet wara Gauci. Lattenzjoni baqgħet fuq l-ewwel tliet pożizzjonijiet fejn Gauci għamel pressjoni fuq Martin. Ftit wara it-tielet dawra Johnson daħal ftit b’saħħtu fl-ewwel kantuniera, inqaleb u kellu jirtira. Il-finali tkompliet b’Martin fuq quddiem u ftit qabel it-tmiem Gauci qabeż fuq bandiera safra bil-konsegwenza li r-referee ordnalu jieħu l-post oriġinali tiegħu. B’hekk Martin spiċċa rebbieħ quddiem Zammit u Gauci.
Intant, l-ASMK permezz innominat ħames membri millMotocross, Enduro u Drag Racing għall-MOC Sports Awards fejn spikkat dik ta’ Shawn Buttigieg, sewwieq liċenzjat biex jikkompeti flFIM-Europe ‘Super Street Bike’. Wara s-successi li Shawn kellu f’diversi pajjiżi fl-Ewropa fejn waqqaf record f’kull trakka inkluż dik f’Ħal Far, Shawn Buttigieg kien onorat bil-Gold Award mill-MOC. Kienet lewwel darba li membru tal-
ASMK kien onorat b’Gold Award. L-Impenji tal-Assoċjazzjoni jkomplu il-Ħadd 21 ta’ Dicembru bi programm speċjali b’risq l-ISTRINA. Din is-sena se ssir Ride bil-karozzi Autocross. Il-karozzi kollha ser ikunu armati bit-tieni seat fejn wiehed b’donazzjoni żgħira jista’ jmur numru ta’ dawriet filkorsa u jesperjenza ftit min dak li jgħaddu minnu s-sewwieqa. Iktar informazzjoni fuq is-sit elettroniku www.asmk.org.mt
FUTBOL
Partiti ta’ ħbiberija diffiċli għall-Istati Uniti
L-Eżekuttiv tal-Għaqda Ġurnalisti Sports dan l-aħħar iltaqa’ mal-uffiċjali tal-Malta Football Players Association (MFPA) fejn iż-żewġ naħat idduskutew diversi temi ta’ interess.Fil-laqgħa li tmexxiet miż-żewġ Presidenti rispettivi, Charles Camenzuli f’isem l-GħĠS u Dr. Anthony Galea f’isem il-MFPA ġie miftiehem li ż-żewġ naħat se jkunu qed iżommu kuntatt iktar regolari u kontinwu fl-isfond tar-riforma dwar l-istatus tal-plejers li qed tipproponi l-MFA. Fil-fatt dan kien wieħed mis-suġġetti li kien hemm fuq l-aġenda ta’ din il-laqgħa. Iż-żewġ naħat qablu li jsir work shop għall-ġurnalisti li jsegwu l-futbol lokali u kummentaturi fejn il-MFPA se tkun qed tispjega lill-membri tal-GħĠS il-funzjoni tagħha u possibilment tagħti l-pożizzjoni tagħha dwar ir-riforma proposta mill-MFA jekk din tkun finalizzata fil-ġimgħat li ġejjin.
Is-sena li ġejja, t-tim nazzjonali tal-Istati Uniti se jilgħab diversi partiti ta’ ħbiberija diffiċli li jinkludu logħbiet kontra l-Ġermanja, champions tad-dinja, l-Olanda, ittim li spiċċa t-tielet fit-Tazza tadDinja u l-Messiku. Sal-ewwel nofs tas-sena 2015 lIstati Uniti se jilagħbu seba’ partiti ta’ ħbiberija, u ħamsa minn dawn huma kontra timijiet li qegħdin flewwel 20 post tar-rankings mondjali. It-tim ta’ Jurgen Klinsmann se jkun qed jilgħab dawn il-logħob biex iħejji għall-Gold Cup li se ssir bejn is-7 u s-26 ta’ Lulju. Jekk lIstati Uniti tirbaħ din il-kompetizzjoni tikseb id-dritt li tikkompeti fit-Tazza tal-Konfederazzjonijiet li se ssir fl-2017 fir-Russja. L-ewwel logħba ta’ ħbiberija skedata għassena li ġejja se tkun dik fit-28 ta’ Jannar kontra ċ-Ċile filwaqt li llogħba tant mistennija kontra lĠermanja se tintlagħab fl-10 ta’ Ġunju. Ta min jiftakar li fit-Tazza tad-Dinja li saret fis-sajf li għadda,
l-Istati Uniti kienu fl-istess grupp tal-Ġermanja. Fit-8 ta’ Frar l-Istati Uniti se jilagħbu kontra l-Panama, fil-25 ta’ Marzu kontra dDanimarka, fil-31 ta’ Marzu kontra l-Iżvizzera u fil-15 ta’ April kontra l-Messiku. Il-logħba kontra lOlanda se tintlagħab fil-5 ta’ Ġunju. NESTA – L-eks plejer ta’ Milan Alessandro Nesta, li għadu kemm iffirma ma’ klabb Indjan wara sentejn wieqaf mill-futbol qal li l-għan tiegħu hu li xi darba jmexxi klabb. “Wara li miet missieri kelli bżonn avvntura ġdida f’ħajti u kien għalhekk li erġajt bdejt nilgħab il-futbol. L-għan tiegħi hu li nirbaħ flIdnja u wara nirritorna l-Italja biex inlesti l-kors ta’ kowċ u nibda nmexxi xi tim. Ovvjament ix-xewqa tiegħi hi li xi darba nkun kowċ ta’ Milan,” qal Nesta. Dan tal-aħħar temm jgħid li għandu jkun Cristiano Ronaldo ta’ Real li jirbaħ il-Ballun tad-Deheb fit-12 ta’ Jannar li ġej.
www.maltarightnow.com
28
Il-Ġimgħa, 12 ta’ Diċembru, 2014
L-MFPA kontra l-proposta tat-tmien barranin FUTBOL LOKALI
Fi stqarrija uffiċjali li ippubblikat, l-Assoċjazzjoni tal-Plejers Maltin (MFPA) qalet li hi kontra l-proposta ta’ tmien plejers barranin, proposta li tressqet minn naħa tal-Premier League Standing Committee (PLSC). IlPLSC ipproponew li mill-istaġun li ġej jiżdiedu n-numru ta ‘ plejers barranin fil-grawnd għal tmienja ma’ kull team u wkoll tlieta ohra bħala sostituti. L-MFPA riċentement kellha laqgħa ma’ plejers rappreżentanti tat-timijiet tal-Premier League u timijiet tal-Ewwel Diviżjoni, sabiex jiddiskutu il-pożizzjoni tagħhom. Kien assolutament ċar li l-plejers huma kontra din ilproposta speċjalment meta wieħed jikkunsidra li plejers barranin jiġu mingħajr l-ebda ħlas waqt li player Malti li jkun spiċċalu l-kuntratt xorta trid titħallas “transfer fee” li tista tlaħħaq is-somma ta’ €50,000. L-MFPA tappoġġja l-impjieg ta’ plejers professjonisti li m’humiex Maltin iżda jeħtieġ li jkun hemm struttura sostenibbli li tqis u tissalvagwardja l-ħtiġijiet partikolari tal-futbol Malti. L-MFPA ma tifhimx il-ħtieġa għal din iżżieda ta’ plejers barranin jew irraġuni warajha. Klabbs tal-futbol Maltin kontinwament isemmu l-
problemi ta’ nuqqas ta’ dħul finanzjarju, u jinsistu li huma jiddependu biss fuq l-għotjiet millPresidenti tagħhom u ftit sponsors oħra. B’hekk l-MFPA tistaqsi għaliex klabb Malti jkun irid jidħol f’aktar spejjeż. Plejers barranin ikunu normalment professjonisti full-time għalhekk tal-inqas jirċievu paga minima ta’ €700, spejjeż għall-għejxien tagħhom u post fejn joqgħodu u b’hekk l-ammont totali ta ‘ din l-ispiża għal kull player barrani hi ħafna għola mill-medja ta’ plejer Malti. Suppost il-klabbs qed jaħdmu biex jintlaħaq l-oppost, jiġifieri jżidu d-dħul u jnaqqsu lispejjeż. Dan ukoll fid-dawl tarregoli tal-‘Financial Fair Play’. Fl-istqarrija l-MFPA kompliet tgħid li l-klabbs għandhom iħarsu lejn modi u mezzi ta’ kif jistgħu jilħqu livell professjonali filġestjoni tagħhom, jinvestu f’talent lokali mbagħad jakkwistaw plejers barranin ta’ kwalita. Milli jidher dawn il-klabbs qed ifittxu li jilħqu miri jew riżultati fi żmien qasir, billi jieħdu l-iqsar u l-iktar triq faċli. Kemm ikun iktar għaqli li dawn il-fondi jkunu investiti fl-infrastruttura tal-klabb u fin-nurseries? Bil-proposta tal-PLSC se tillimita aktar il-possibbiltà għal
żgħażagħ biex jikkompetu flogħla livelli u se jillimita nnumru diġà żgħir ta’ l-għażla għat-timijiet nazzjonali tagħna. It- timijiet nazzjonali se jkunu affettwati b’mod ħażin. Il-membri tal-MFPA innutaw ukoll li din il-bidla qed tiġi proposta minħabba r-regoli li hemm bħalissa, li ftit li xejn inbidlu minn meta kienu introdotti fissnin 60. Dawn ir-regoli ma jippermettux plejers Maltin li jistgħu jagħżlu li jingħaqdu ma’
klabb ġdid fit-tmiem tal-kuntratt tagħhom, sakemm ma tithallasx somma flus konsiderevoli (sistema tal-parametri). Il-flus li wieħed irid iħallas hi somma kbira u l-klabbs Maltin m’humiex lesti li jinvestu fil-plejers Maltin u b’hekk ifittxu s-servizzi ta’ plejers barranin li jistgħu jingħaqdu magħhom bla ħlas. Wasal iż-żmien li l-plejers Maltin ikollhom id-dritt li jkunu ħielsa fi tmiem il-kuntratt. Is-sistema tal-‘parametri’ jew ħlas
għat-trasferiment impost fi tmiem tal-kuntratt hi illegali kif ukoll immorali. Ta’ min jirrimarka li l-plejers barranin jingħataw kuntratti għal żmien qasir u jekk il-plejers ma jilħqux l-aspettattivi tal-klabb, ilkuntratti ta’ dawn plejers qed ikunu tterminat qabel. Plejers barranin mhux qed joġġezzjonaw għal dan minħabba l-biża’ li jitilfu l-opportunita’ ta’ xoghol. Dan jagħti possibilità lillklabbs biex jibdlu l-plejers barranin aktar spiss u mingħajr xkiel tal-parametri. Din il-prattika mhux possibbli fir-rigward ta’ plejers Maltin minnħabba l‘parametri’ imposti fuqhom. Bissistema attwali u b’din il-proposta tal-PLSC il-plejers Maltin se jkunu aktar fi żvantaġġ. L-MFPA hi kontra din il-proposta u kwalunkwe bidla li timmina s-sostenibilità tal-kampjonati Maltin, in-nurseries tal-futbol u lit-timijiet nazzjonali, u tittama li l- prinċipji ta’ sens komun u lġestjoni tajba se twassal lillklabbs biex jerġgħu jikkunsidraw bis-serjeta’ l-pożizzjoni tagħhom. L- MFPA tappoġġja r-riforma li qed tiġi proposta mill-MFA u tittama li bil-kontribut ta’ dawk kollha involuti, il-futbol Malti jimxi ‘l quddiem.
Aktar ma toqrob is-serata li fiha se jkun żvelat ir-rebbieħ talBallun tad-Deheb, aktar plejers u eks plejers rinomati qed jesprimu l-opinjoijiet tagħhom dwar min għandu jirbaħ dan l-unur prestuġjuż. L-eks plejer Brażiljan Ronaldo qal li għandu jkun Cristiano Ronaldo ta’ Real Madrid li jirbaħ l-unur għat-tielet darba fil-karriera tiegħu. Ronaldo, Messi u l-gowlkiper
Ġermaniż Manuel Neuer huma ttliet finalisti għal dan l-unur. “Ronaldo jagħmel l-aktar ħaġa li jieħdu gost jaraw il-partitarji; jiskurja. Dak li qed jagħmel hu ta’ barra minn hawn. L-ammont kbir ta’ gowls li qed jiskurja hu impressjonanti. Nemmen li m’hemm l-ebda plejer li jista’ jisfida lil Ronaldo,” qal l-eks plejer ta’ Real Madrid u Barcelona. L-eks plejer Arġentin Javier
Zanetti jemmen li għandu jkun Lionel Messi ta’ Barcelona li jirbaħ il-Ballun tad-Deheb. Minkejja li Messi ma rebaħ l-ebda unur fl2014 dan skurja ammont kbir ta’ gowls u għen lil pajjiżu jasal salfinali tat-Tazza tad-Dinja. “Nittama li jkun Messi li jirbaħ lunur. Messi hu plejer li f’ħin jew ieħor kapaċi jibdel l-andament ta’ partita bil-kwalitajiet mill-aqwa li għandu,” qal Zanetti.
L-MFPA hi kontra l-proposta tal-PLSC biex mill-istaġun li ġej jiżdied in-numru ta’ plejers barranin li kull klabb tal-Premier jista’ jagħmel użu minnhom. (Ritratt- Trevor Sollars)
BALLUN TAD-DEHEB
‘Ronaldo għandu jirbaħ l-unur’
Riżultati tad-Darts
Il-klabb popolari Rumen ta’ Steaua Bucharest tilef il-każ tiegħu fil-Qorti kontra l-Ministeru tad-Difiża u effettivament tilef id-drittijiet fuq l-arma u isem il-klabb. Fl-4 ta’ Diċembru l-ogħla Qorti Rumena (ICCJ) iddikjarat li ċ-Champions Ewropej tal-1986 se titħassrilhom ir-reġistrazzjoni bħala Steaua Bucharest Football Club, li kienet saret f’Jannar tal-2004. Il-Ministeru tad-Difiża, li hu proprjetarju tal-iSports Club Steaua Bucuresti tal-Armata, kien għamel kawża lill-proprjetarji privati talli allegatament kienu qed jużaw il-marka ta’ Steaua. Iż-żewġ naħat kienu qablu li jħallu lil FC Steaua jużaw il-logo l-antik għall-aħħar żewġ partiti tal-Europa League kontra Dynamo Kiev, u l-aħħar logħba mill-Kampjonat Nazzjonali fir-Rumanija. In-negozjati biex tissolva din il-problema tal-marka ta’ Steaua, issa jibdew fil-bidu tas-sena l-ġdida.
SPORT
8 a-side I Div Għaxaq St Joseph v Marsa SM Kalkara St Joseph v Buġibba BC Floriana Ajax v Floriana Ajax B P.O.’s Bar A v Juventus VA II Div Juventutis D v Floriana A Xuereb I v Manchester CB Beland v Education Bar A Bormla v Cox Sports Club III Div Floriana A v Santa Marija BC Mosta B v Cospicua R Education Bar v P.O.’s Bar B
2-6 6-2 4-4 5-3 6-2 2-6 2-6 6-2
5-3 4-4 4-4
4-a-side Grupp A Floriana Ajax B v Kalkara SJ Buġibba BC v P.O.’s Bar Kenda A Għaxaq St Joseph v Floriana Ajax A Kalkara St Joseph v Marsa SM Grupp B St James Hospital v Cox SC Floriana A v Cospicua R P.O.’s Bar K v Cathedral OE Grupp Ċ Beland v Bormla BC Education Bar v Floriana A Santa Marija BC v Mosta BC Juventutis D v Manchester CB
11-5 9-7 4-12 6-10
7-9 9-7 6-10
11-5 9-7 7-9 7-9
www.maltarightnow.com
SPORT
Konna nafu li kapaċi nikkwalifikaw – Pellegrini (kowċ Man City) CHAMPIONS LEAGUE – KUMMENTI WARA L-PARTITI
Il-manager ta’ Manchester City Manuel Pellegrini qal li hu u lplejers kienu jafu li kapaċi jirbħu barra minn darhom kontra Roma, dejjem jekk juru l-logħob li wieħed jistenna mingħandhom. Wara bidu diżastruż fil-kompetizzjoni, is-Citizens irkupraw tajjeb u fl-aħħar żewġ logħbiet talfażi tal-gruppi kisbu rebħiet importanti li bihom għaddew għall-fażi li jmiss. Tard l-Erbgħa filgħaxija huma rebħu 2-0 flOlimpico kontra Roma biex għaddew flimkien ma’ Bayern Munich li minn naħa tagħhom għamlulhom favur u rebħu kontra CSKA Moscow. “F’dawn l-aħħar tliet ġimgħat konna qed nuru l-istess logħob li urejna staġun ilu meta irbaħna lPremiership Ingliż. Kontra Roma fl-Etihad Stadium lagħbna lagħar logħba tal-istaġun u lil-plejers wissejtom li biex ngħaddu ridna ninsew dik il-logħba u nilagħbu kif konna qed nilagħbu dan l-aħħar. Kuntent ħafna bilfatt li huma irrispondew bl-aqwa mod fil-grawnd,” qal Pellegrini. Nasri fetaħ l-iskor kontra Roma bl-ewwel gowl tiegħu dan l-istaġun filwaqt li Zabaleta issiġilla l-konfront bl-ewwel gowl tiegħu fl-Ewropa wara 59 dehra. Ir-rebħa ta’ Man City flOlimpico kienet proprju l-ewwel waħda li qatt kisbu fl-Italja hekk kif fl-erba’ logħbiet preċedenti dawn kienu tilfu darbtejn u ġew draw darbtejn. “Hu veru li kellna diversi plejers importanti bħal Ageuro u Kompany neqsin imma ilni ngħid minn nhar it-Tlieta li din mhux skuża. Aħna m’aħniex tim li niddependu fuq ċerti plejers. Issa la darba għaddejna rridu nibdew nikkonċentraw fuq il-kampjonat biex innaqqsu d-distakk minn ma’ Chelsea. Li kieku llejla ġejna eliminati kont ngħid l-istess diskors u kont nitlob lil-plejers biex issa jiffukaw fuq il-
29
Il-Ġimgħa, 12 ta’ Diċembru, 2014
kampjonat. Iċ-Champions League nerġgħu nibdew naħsbu dwarha fi Frar li ġej,” temm jgħid l-eks kowċ ta’ Villarreal. Minn naħa tiegħu l-kowċ ta’ Roma Rudi Garcia esprima ddiżappunt tiegħu meta qal, “Kienet logħba bilanċjata imma d-destin ried li jkunu City u mhux aħna li nikkwalifikaw. Nemmen li stajna niskurjaw u nwettqu reazzjoni aħjar fil-logħba. Lagħbna kontra tim li għandu aktar esperjenza minna f’din ilkompetizzjoni. Jekk irridu li xi darba naslu sal-livell ta’ dawn ittimijiet l-klab irid ikompli jinvesti u jixtri plejers ġodda,” qal Garcia. Dan tal-aħħar ikkritika wkoll lid-difiża li tat wisq spazju lil Nasri fl-azzjoni tal-ewwel gowl. “Minkejja li issa ikkwalifikajna għall-Europa League il-prijorità tagħna se jkun il-kampjonat Taljan,” temm jgħid Garcia.
Enrique sodisfatt Il-kowċ ta’ Barcelona Luis Enrique faħħar lill-plejers tiegħu wara li l-Katalani għelbu lil PSG 3-1 biex rebħu l-grupp rispettiv tagħhom. Minkejja li PSG marru fuq quddiem b’gowl ta’ Ibrahimovic, Barcelona wettqu reazzjoni u kisbu t-tliet punti. “L-objettiv tagħna minn dejjem kien li nirbħu l-grupp. Aħna dejjem nirrispettaw l-avversarji tagħna u minkejja li diġa’ konna għaddejna lagħbna bl-aqwa formazzjoni tagħna, anke jekk kien hawn min ħaseb li se nserrħu xi plejers,” qal Enrique. Intant, bil-gowl li skurja kontra l-eks tim tiegħu Zlatan Ibrahimovic ta’ PSG tela’ jokkupa l-10 post f’dik li hi klassifika tal-aqwa skorers ta’ din il-kompetizzjoni filwaqt li Lionel Messi ta’ Barcelona kompla saħħaħ postu fl-ewwel post b’75 gowl. Ibrahimovic s’issa skurja total ta’
Nainggolan ta’ Roma jipprova jimblokka cross ta’ Nasri, l-awtur tal-ewwel gowl ta’ Man City
43 gowl u jekk jiskurja gowl ieħor jilħaq lil-plejer ta’ Chelsea Didier Drogba, li skurja tnejn inqas mill-eks attakkant ta’ Milan Filippo Inzaghi. Cristiano Ronaldo ta’ Real Madrid, li wkoll sab ix-xibka nhar it-Tlieta qiegħed fit-tieni post ta’ din ilklassifika bi 72 gowl filwaqt li Raul, Van Nistelrooy, Henry, Shevchenko u Di Stefano qed isegwuh rispettivament. Intant, ħarġet l-aħbar li xi partitarji ta’ PSG kienu feruti meta qalgħu daqqiet ta’ sikkina mingħand partitarji ta’ Barcelona. Dawn l-inċidenti seħħew viċin tal-Camp Nou ftit wara li intemmet il-partita.
ikkwalifikaw flimkien malBlues. “Kienet rebħa mistħoqqa u din m’hijiex biss rebħa li biha għaddejna għal mal-aħħar 16 imma hi rebħa li biha t-tim se jkompli jikber,” qal Di Matteo. Ta min jiftkar li Schalke kienu ġejjin minn telfa kbira ta’ 5-0 f’darhom kontra Chelsea u r-rebħa u l-kwalifikazzjoni kienu l-aqwa mod li bih ittim wettaq reazzjoni.
Se jkomplu jibnu fuq dak li kisbu Il-kowċ ta’ Schalke Roberto Di Matteo jemmen li t-tim se jkompli jibni fuq dak li kiseb s’issa wara li dawn ikkwalifikaw għallfażi tal-aħħar 16 grazzi għal rebħa ta’ 1-0 kontra Maribor. Minħabba li Sporting tilfu kontra Chelsea kienu l-Ġermaniżi li
Reazzjoni immedjata Il-manager ta’ Chelsea Jose Mourinho qal li r-rebħa ta’ 3-1 kontra Sporting Lisbon kienet laqwa reazzjoni li setgħu għamlu Chelsea wara li fi tmiem ilġimgħa dawn sofrew l-ewwel telfa tal-istaġun. Nhar is-Sibt Chelsea tilfu 2-1 kontra Newcastle fil-kampjonat u minkejja li diġa’ kienu ikkwalifikaw għal mal-aħħar 16 taċChampions League Mourinho għamel użu minn diversi plejers titulari kontra t-tim Portugiż bħal ma huma Diego Costa u Cesc Fabregas.
“Il-plejers kienu ikkonċentrati u serji fil-logħob tagħhom. Bħala manager Portugiż xtaqt li Sporting għaddew magħna. Irrebħa tagħna kienet reazzjoni mill-aqwa wara t-telfa kontra Newcastle. Kuntent ħafna bilmod ta’ kif lagħbu xi plejers li kienu ilhom ma jibdew malewwel 11. Din kienet logħba faċli imma waslet f’mument fejn konna ġejjin minn riżultat negattiv u irrispondejna tajjeb,” qal Mourinho. Ir-rebbieħa tal-gruppi huma Atletico Madrid, Real Madrid, Monaco, Borussia Dortmund, Bayern Munich, Barcelona, Chelsea u Porto. It-timijiet li ikkwalifikaw billi spiċċaw fittieni post tal-grupp rispettiv tagħhom huma Juventus, Basel, Bayer Leverkusen, Arsenal, Man City, PSG, Schalke u Shakhtar Donetsk. It-timijiet li spiċċaw it-tielet u se jilagħbu fl-Europa League huma Olympiakos, Liverpool, Zenit SP, Anderlecht, Roma, Ajax, Sporting Lisbon u Athletic Bilbao.
Wara li fi tmiem il-ġimgħa ġie inkurunat champion tar-Renju Unit, issa Ronnie O’Sullivan (firritratt) se jkun qed jipprova jiddefendi t-titlu tal-Masters. Ilkompetizzjoni tal-Masters se ssir bejn il-11 u t-18 ta’ Jannar flAlexandra Palace f’Londra. Tard il-Ħadd filgħaxija O’Sullivan għeleb lil Judd Trump bi skor ta’ 10-9 biex ġie inkurunat champi-
on tar-Renju Unit għall-ħames darba fil-karriera tiegħu. Issa O’Sullivan se jilgħab fit-turnament tal-Masters fejn l-ewwel logħba tiegħu se tkun dik ta’ nhar it-Tlieta kontra Ricky Walden. Is-sena li għaddiet O’Sullivan kien lagħab kontra Walden filfażi tal-kwarti tal-finali u kien sabha faċli biex elimina lillavversarju tiegħu. Fil-finali hu
kien għeleb lil Mark Selby bi skor ta’ 10-4 biex rebaħ issomma ta’ mitejn elf lira sterlina. F’kummenti li ta O’Sullivan qal li f’dawn l-aħħar snin kellu jibdel is-sistema ta’ kif jilgħab biha minħabba l-ġenerazzjoni ġdida ta’ plejers. Jekk O’Sullivan jirbaħ it-turnament tal-Masters din tkun is-sitt darba fil-karriera li jkun għamel dan.
O’Sullivan jitfa’ ħarstu fuq it-titlu tal-Masters SNOOKER
www.maltarightnow.com
30
Il-Ġimgħa, 12 ta’ Diċembru, 2014
FORMULA 1
Il-McLaren jikkonfermaw lil Alonso u Button
Andrea Cassar, gowlkiper ta’ Ħamrun (fir-ritratt) kien irrapporta lill-awtoritajiet wara li ġie avviċinat minn Roderick Fenech (lemin, bil-faxxa ta’ captain) u Massimo Grima (xellug, bin-numru 6) biex jgħinhom jimmanipulaw xi partiti mill-Kampjonat BOV Premier fl-istaġun 2012-13
FUTBOL LOKALI – WARA LI ĠEW SOSPIŻI FENECH U GRIMA
Cassar jitkellem għall-ewwel darba sa minn meta seħħ il-każ
Il-gowlkiper ta’ Ħamrun Spartans, Andrea Cassar tkellem għall-ewwel darba pubblikament dwar il-każ ta’ korruzzjoni li wassal biex l-eks plejers talIspartans, Roderick Fenech, li kien wkoll captain tat-tim u Massimo Grima ġew sospiżi għal għomorhom. Tard l-Erbgħa filgħaxija Fenech u Grima ġew sospiżi għal għomorhom wara li instabu ħatja li immanipulaw il-partiti li Ħamrun tilfu bi skor ta’ 6-0 u 30- kontra Hibs u B’Kara, partiti li intlagħbu fl-istaġun 2012-13. Andrea Cassar kien wieħed mixxhieda ewlenin li kixef dan kollu. Ta min jiftakar li l-eks membri tal-kumitat ta’ Ħamrun, Elton Borg u Julian Friggieri wkoll kienu instabu ħatja u kienu irreżenjaw mill-kumitat u ġew sospiżi għal għomorhom. Cassar tkellem għall-ewwel darba sa minn meta seħħ il-każ hekk kif sigħat wara li ħareġ ilverdett finali dwar Fenech u Grima hu kiteb fuq il-profil elettroniku tiegħu. “Il-waranofsinhar it-tajjeb, flaħħar il-ġurnata li fiha saret ġustizzja waslet. Din hi l-ewwel darba li qed nitkellem pubblikament dwar il-każ u matul is-snin bqajt sieket sakemm saret linvestigazzjoni għax hekk kienet
titlob l-etika. Hekk kif qed nikteb dan kollu għajnejja huma mimlijin dmugħ, waqt li qed niftakar minn xiex għaddejt minħabba l-kilba ta’ ħaddieħor. Issa kważi għaddew sentejn sa minn meta għaddejt minn waħda mill-aktar esperjenzi trawmatiċi ta’ ħajti, fejn għadni sa llum-il ġurnata nipprova nirkupra psikoloġikament minn dak li għaddejt minnu. Dak iż-żmien (fl-istaġun 201213) kont għaddej minn staġun tajjeb fejn il-wirjiet għat-tim ta’ pajjiżi kienu wkoll pożittivi sakemm ċerti persuni ġabuni dahri mal-ħajt biex huma jiksbu dik ix-xi ħaġa li qed teqred il-futbol Malti....Il-flus...u jien ovvjament irrifjutajt. F’dak il-perjodu jien tlift żewġ affarijiet u waħda minnhom ma nistax nerġa’ nġiba lura. Lewwel ħaġa kienet il-motivazzjoni li kelli biex nilgħab il-logħba tal-futbol, il-logħba li kont trabbejt nilgħab b’passjoni kbira. Barra minn hekk jien kont tlift posti minn mat-tim nazzjonali ta’ taħt il-21 sena minħabba li lwirjiet tiegħi marru għall-agħar għax ma kontx motivat u ma stajtx nikkonċentra fuq il-logħba minħabba dak kollu li kien qed iseħħ madwari. Matul dak iżżmien għaddejt minn żmien dif-
fiċli u kemm-il darba għamilt iljieli ma norqodx għax kont beżgħan u mhux se nisthi ngħid li kien hemm mumenti fejn bkejt għax ma stajtx nemmen li kont għaddej minn dan kollu meta kien għad kelli 20 sena. Wara li għadda ftit taż-żmien iddeċidejt li nirraporta lillawtoritajiet dwar il-każ biex dawk iż-żagħżagħ li kienu qed jaspiraw li jagħmluha mat-tim tal-kbar ma jgħaddux minn dak li għaddejt minnu jien. Kien hemm min qal li jien irrapurtajt il-każ għax kont tlift posti mat-tim u dan żgur m’huwiex il-każ u kien hemm min qal ukoll li jien traditur u giddieb imma l-uniku tir f’moħħi kien li niżvela l-verità. Illum-il ġurnata nista’ ngħid li qatt ma kont motivat daqshekk biex nilgħab il-logħba tal-futbol. Minn kemm ilni nilgħab il-futbol dejjem tajt il-massimu tiegħi f’kull logħba u dejjem kont lejali kemm lejn il-klabb kif ukoll lejn il-partitarji u se nibqa’ hekk tul il-karriera kollha. M’hemm xejn isbaħ milli tirbaħ. Irridn nirringrazzja lil kull min kien viċin tiegħi matul iżżmien diffiċli li għaddejt minnu speċjalment lill-familja, lit-tfajla, lill-ħbieb u lill-awtoritajiet. Le għal logħob immanipulat!’
Fausto Silipo, eks plejer tasSerie A u eks kowċ fis-Serie B, hu ferm viċin li jkun maħtur bħala l-kowċ il-ġdid ta’ Vittoriosa. Jekk jagħmel dan, Silipo se jkun qed jieħu post Brian Spiteri li tkeċċa millkariga nhar it-Tnejn li għadda. Meta kien għadu plejer Silipo lagħab ma’ Catanzaro u Genoa fis-Serie A filwaqt li bħala kowċ mexxa numru kbir ta’
klabbs fosthom Catanzaro, Siena, Cozenza u Cremonese. Barra minn hekk kien anke kowċ tat-tim nazzjonali Taljan tal-beach soccer. Sorsi qrib ilklabb ta’ Vittoriosa ikkonfermaw ma’ dan il-ġurnal li Silipo diġa’ kellu diskussjonijiet maddiriġenti tal-klabb, diskussjonijiet li ta’ min wieħed jgħid li kienu pożittivi. Jista’ jagħti lkaż li jekk Silipo jiffirma ma’
Vittoriosa, dan ġimgħa oħra mhux se jkun Malta għal xi jiem minħabba li se jkun qed jippubblika l-awto-bijografija tiegħu fl-Italja Bħalissa, sakemm Vittoriosa jaħtru kowċ ġdid, it-tim hu immexxi minn Robert Cassar, li kien l-assistent ta’ Spiteri. Vittoriosa jmisshom jilagħbu kontra Melita nhar is-Sibt li ġej.
FUTBOL LOKALI
SPORT
Il-McLaren ħabbru li Jenson Button u Fernando Alonso se jkunu ż-żewġ sewwieq għallistaġun li ġej. Wara ġimgħat ta’ spekulazzjonijiet il-McLaren, permezz ta’ konferenza talaħbarijiet ħabbru li mhux se jżommu lil Kevin Magnussen filwaqt li ikkonfermaw dak li kien ilu mistenni, jiġifieri li l-eks sewwieq tal-Ferrari, Alonso se jkun is-sewwieq il-ġdid tagħhom. L-akkwist ta’ Alonso hu wieħed imporatnti u t-tim se jkun qed jittama li l-eks champion mondjali jkun strumentali biex il-McLaren jerġgħu jisfidaw għar-rebħ tal-unuri, anke jekk wieħed jista’ jgħid li din se tkun xi ħaġa diffiċli. F’kummenti li ta l-Kap tat-tim Ron Dennis qal li l-koppja Alonso-Button hi bla dubju laqwa koppja li se jkun hemm flistaġun li ġej. Mill-istaġun li ġej il-Honda se tkun il-kumpanija li tipprova lillMcLaren bil-magna. Bejn l-1988 u l-1991, meta l-Honda kienu jissupplixxu lill-McLaren bilmagni, it-tim kien rebaħ it-titlu għal erba’ darbiet konsekuttivi. Fl-ewwel kummenti li ta Alonso bħala sewwieq talMcLaren qal, “Ninsab entużjast biex naħdem ma’ dan it-tim. Naf li jista’ jagħti l-każ li rridu nistennew kemmxejn biex niksbu dak li nixtiequ imma għalija mhux problema li nistenna la darba nkunu mexjin fid-direzzjoni t-tajba.” Ta min jiftakar li għal Alonso din se tkun it-tieni darba fil-karriera tiegħu li se jkun qed isuq mal-McLaren wara li kellu esperjenza magħhom fl2007. Matul dik is-sena Alonso ma tantx kellu wirjiet tajbin u rrelazzjoni tiegħiu ma’ Hamilton
ma kinitx waħda daqstant tajba. Kevin Magnussen, sewwieq li iddebutta fl-F fl-2014 ma salvax postu u jidher li Button issa iffirma kuntratt ta’ sena u la darba tgħaddi dik is-sena għandu għażla biex iġeddu għal sena oħra. Minkejja li kemm Button kif ukoll Magnussen naqqsu milli jimpressjonaw fl-istaġun li għadda, lejn l-aħħar tal-istaġun Button kellu wirjiet aħjar u ġab id-doppju ta’ punti li ġab Magnussen u dan kien fattur importanti fl-għażla tad-diriġenti tat-tim. Jenson Button ħa sehem f’268 tellieqa u rebaħ 15 minnhom filwaqt li Alonso ħa sehem f’236 Grand Prix u rebaħ 32 minnhom. Alonso rebaħ it-titlu mondjali darbtejn filwaqt li Button rebħu darba. Ecclestone jirringrazzja lill-Mercedes Il-kap tal-Formula 1 Bernie Ecclestone qal li l-istaġun li għadu kemm intemm kien ikun monotonu li kieku ma kienx għaż-żewġ sewwieqa talMercedes Hamilton u Rosber li baqgħu jisfidaw lil xulxin salaħħar. Minn 19-il Grand Prix Hamilton u Rosberg rebħu 16 filwaqt li t-tliet l-oħra rebaħhom Daniel Ricciardo tar-Red Bull. Barra minn hekk, minn 19-il Grand Prix, is-sewwieqa talMercedes bdew 18-il darba millewwel post. “Dan l-istaġun konna iffortunati li segwejna sfida bejn Hamilton u Rosberg għax li kieku ma kinux huma kien ikun staġun montonu. Ħsibt li r-Red Bull jew il-Ferrari kienu se jirkupraw u jisfidaw kemmxejn lill-Mercedes imma kont żbaljat,” qal Ecclestone.
Silipo viċin li jiffirma ma’ Vittoriosa
Jenson Button u Fernando Alonso se jkunu ż-żewġ sewwieqa tal-McLaren għall-istaġun li ġej.