The Manila Collegian Volume 28 Number 12 by The Manila Collegian

THE MANILA COLLEGIAN

THE OFFICIAL STUDENT PUBLICATION OF THE UNIVERSITY OF THE PHILIPPINES MANILA

Tuesday March 10, 2015 Volume 28 Number 12

MORE INSIDE

02 NEWS UPM Students join Nationwide Walkout 06 CULTURE Mahirap Maging Mahirap 12 FEATURES Pagbasag sa mga Tanikala 10 OPINION Sepanx 11 EDITORIAL At All Costs

02 NEWS

Volume 28 Number 12 March 10, 2015 | Tuesday

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

UPM Students join nationwide walkout Calls made for Aquino’s resignation CARLO REY RESURRECCION MARTINEZ

Students from the University of the Philippines Manila (UPM) participated in the nationwide walkout as part of the day of outrage on February 27 to assert their demand for President Benigno Aquino’s immediate resignation. A program was held in the Rizal Hall (RH) lobby of the College of Arts and Sciences (CAS) where student leaders asserted the failures and shortcomings of the Aquino administration, such as the recent Mamasapano tragedy and tuition fee hikes. Subsequently, a snake rally was held around RH and Gusaling Andres Bonifacio (GAB) before the march to Mendiola to meet with protestors from other sectors. Similar protests were also held in other universities across Metro Manila, including UP Diliman, Polytechnic University of the Philippines, University of Santo Tomas, University of the East, De La Salle University, Philippine Normal University, and many others, led by Anakbayan,

League of Filipino Students (LFS), and the National Union of Students of the Philippines (NUSP).

Game Over Vencer Crisostomo, national chairperson of Anakbayan, asserted that the massive turnout for the protest proves the growing support for their call. “The youth and people want truth, justice, accountability and change... We no longer want a government ruled by a corrupt, liar, US puppet, haciendero brat,” Crisostomo asserted. Crisostomo furthered that the students’ outrage stemmed from the numerous tuition and other school fee increases, with the deadline for consultations also on February 27. “Noynoy’s deregulation and commercialization policies on education have burdened the youth and people with

incessant tuition and other fee increases to favor big business interests in the privatized education system,” Crisostomo argued. Similarly, LFS Chairperson Charisse Bañez said that the protest is only a preview of greater mass action in the near future. “Aquino’s long list of atrocities compels the Filipino people to fight for change and intensify the clamor for his resignation. Soon, millions of Filipinos will take the streets and write another page in history by ousting Aquino,” Bañez stated. Furthermore, Bañez recalled Aquino’s past blunders that warrant further condemnation such as the Disbursement Acceleration Program (DAP), the ineffective and inadequate relief operations for typhoon victims, privatization of public hospitals, and massive land-grabbing.

One Billion Rising marks third year

Campaign continues to protest abuse of women and children EUNICE BIÑAS HECHANOVA

Thousands of women and their supporters from various sectors gathered at the Bonifacio Shrine, Manila on February 14, 2015 to condemn the rampant poverty and impunity in the Philippines and to call for the end of all forms of violence against women as part of the One Billion Rising Revolution. As tradition, the One Billion Rising campaign invited women to listen to educational discussions on issues regarding the subject in order to fight the social injustices. In line with these, groups including Courage, MIGRANTE, Kilusang Mayo Uno (KMU), and Kalipunan ng Damayang Mahirap (KADAMAY) declared their support in the movement. Additionally, Manila Science High School, Universidad de Manila, Polytechnic University of the Philippines (PUP), Lyceum of the Philippines University and other schools offered performances during the program. Forwarding Aim One Billion Rising Revolution Global Coordinator Monique Wilson expressed

that the crimes committed against women, especially rape, were worsening. Moreover, she mentioned occasions in provinces wherein the government failed to counteract military operations that caused fear to the residents. “The indigenous, urban poor, migrant women who have suffered long enough from poverty and government neglect of social services will not helplessly stand back as corruption pervades political system,” Wilson stressed. Likewise, the Deputy Secretary of Innabuyog-Gabriela Ricca Llanes remarked that justice had been continually deprived from children and women victimized by militarization. Furthermore, Llanes added that over 5.5 million students had left school in order to assist their family's finances. “We are women rising against corruption; we are women rising for systems change,” Llanes emphasized. Nationwide Support

Rising celebration held at the Bonifacio Shrine, various sectors and schools over the Philippines welcomed the program in honor of the International Women's Day on March 8, 2015. Innabuyog-Gabriela held the aforementioned celebration serving as a call on Filipinos to rise to the crimes and injustices against women and children on February 6, 2015 in Lucban, Baguio City. Consequently, Gabriela-Youth UP Manila spearheaded a program in line with the One Billion Rising event on February 13, 2015. Moreover, approximately 3,000 students, teachers and nuns from St. Scholastica's College in Manila took part in the event on February 13, 2015 at their school. As a participant in the school's occasion, St. Scholastica's College President, Sister Mary Francis Dizon said, “We rise, revolt and dance to a future when there is no more violence, when social structures and relationships protect and support the vulnerable, and when women and children are safe, secure, and empowered.”

Meanwhile, aside from the One Billion

re a d a n d d o w n l o a d M K ul e is s ue s a t i s s uu. c o m /m an i l ac o l l e g i an l ike us o n F a c e b o o k : f ac e b o o k . c o m / t h e m an i l ac o l l e g i an f o l l o w us o n T w it te r : @M K ul e

COLLEGE BRIEFS The College of Dentistry (CD) registered a 95.45% passing rate (21 out of 22 examinees) last December 2014 Dentistry Licensure Examination (Written Phase) and a 100% passing rate (21 out of 21 examinees) in the January 2015 Dentistry Licensure Examination (Practical Phase) where three students successfully made it to the Top 10 namely Elgimaine Louise Barroso, 4th (83.30%), Denica Jena Espares, 5th (83.10%), and Mario Antonio Carpio, 10th (82.40%). Meanwhile, the College of Allied Medical Professions (CAMP) registered an 85.71% (6 out of 7 examinees) and 100% (4 out of 4 examinees) passing rates in the February 2015 Physical Therapy and Occupational Therapy Licensure Examination, respectively. Faula Anne Bordon, 81.20% and Yza Lennor Hipolito, 80.60% topped the OT Licensure Examination. Likewise, the College of Medicine (CM) and UPM-School of Health Sciences (SHS) successfully produced new physicians after the results of the recent February 2015 Physician Licensure Examination. College of Medicine registered 100% passing rate (5 out of 5 examinees) while SHS garnered 92.31% passing rate (12 out of 13 examinees).

ORGANEWS Happening on March 9 - 13, the Youth Leadership Assembly (YLA) is a weeklong celebration of UP Manila students committed to LEAD: link, engage, activate, and develop youth leadership. It aims to unite the UP Manila youth in realizing their inherent leadership potential driven by passion, commitment, and service through a series of talks, worshops, volunteer work, and advocacy days.

NEWS 03

Volume 28 Number 12 Tuesday | March 10, 2015

\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\

Flawed: A look at the students’ stand on the controversial RSA

ISKOTISTIKS

ELIZABETH DANIELLE QUIÑONES FODULLA AND ADOLF ENRIQUE SANTOS GONZALES

Following the recent calls for amendments of the Return Service Agreement (RSA), the University of the Philippines Manila (UPM) University Student Council (USC) conducted the RSA Survey on December 13, 2014 to gauge the understanding and sentiments of the UP Manila students regarding the policy.

requirement” for the Community Health Work Program of the School of Health Sciences (SHS), baccalaureate health sciences programs of the College of Allied Medical Professions (CAMP), College of Nursing (CN), College of Pharmacy (CP), College of Public Health (CPH) and SHS, as well as DDM and MD programs.

Failure of the State

Additionally, the graduates under the RSA are obliged to serve for a number of years in roles of their defined profession in government institutions, underserved towns/provinces, and non-government organizations (NGOs) within a prescribed time.

Being the Health Sciences Center, UPM has indisputably produced numerous professionals that excel in their own fields of expertise. However, due to the failure of the state to create enough local opportunities, UP Manila graduates continue to emigrate abroad to find higher paying jobs. According to the data given by the UPM USC to the Manila Collegian, almost 80% of the College of Medicine graduates eventually leave the country in order for them to practice Medicine overseas. Furthermore, this number has continued to increase over the past 13 years. Meanwhile, similar situations also happen in other universities and colleges. Due to this, the severe shortage of health professionals in the Philippines continues to prevail and the so called “brain drain” phenomenon still persists. Consequently, the RSA was enforced in 2011 to address the problem caused by the outsourcing of Filipino health professionals abroad and to increase the workforce rendering service to far-flung areas. However, the provisions of the RSA state that it is an “absolute admission

Moreover, the school records of the graduates will be stamped with a notice stating that the graduate is under RSA and is only eligible for employment in the Philippines.

Flaws of the RSA Upon the enforcement of the RSA in 2011, consequences were not seen immediately as they will only manifest after the graduation of its first batch. However, immediately after its approval, the agreement was labelled as vague and inflexible because of the lack of options and clear explanations. Consequently, the UPM USC conducted an online survey to determine the current sentiment of the students with regards to the RSA. This survey consists of 13 questions, with the first 7 questions identifying how the respondents understood Articles 1 to 4 of the RSA and whether they are in favor of the RSA or not. In relation to this, the respondents’ understanding to Articles 1 to 4 of the

RSA was measured using a Likert scale in which 1 stands for Strongly Disagree and 5 for Strongly Agree. On the other hand, the question on whether they are in favor of the RSA is answerable by Yes, No, or Not Sure. The remaining 6 questions of the survey are all open-ended and asked about the advantages or disadvantages of the RSA, provisions of the RSA that need further clarification, questions about the RSA, and the respondents’ proposed amendments for the RSA. According to the RSA survey report released by the USC to the Manila Collegian, 133 people responded to the survey with majority coming from the College of Pharmacy (CP) and the College of Public Health (CPH). Moreover, most of the respondents were freshmen (56), followed by juniors (28), sophomores (26), seniors (21), and super seniors or fifth year students (2) (Figure 1). Furthermore, the average age of the respondents was 18.17 years old, with the age of 15 as the lowest age recorded and 26 as the highest (Figure 2). The results also indicated that 118 (89%) of the respondents’ parents or guardians had read the provisions of the policy before signing the agreement.

Students’ Sentiments Based on the results, it can be inferred that there is a lack of publicity and clear explanations about the RSA provisions. Furthermore, 50 (38%) of the respondents are not in favor of the RSA, 38 (28%) are not

sure about their stance, and 45 (34%) are in favor of the policy (Figure 4). On the other hand, the survey also assimilated answers about the different opinions of the students regarding the RSA. According to some of the respondents, the RSA is a way to give back to the country by sharing their knowledge and expertise to local communities. Likewise, one respondent described the relevance of the RSA as “the investment of the government on funding the tertiary education of select students is ensured [to produce professionals of high intellect] who can render great service to the people who are in need”. Furthermore, the students viewed the policy as a chance to have the training needed for them to work abroad while other respondents consider the RSA as a way to explore their interests and niches. However, several respondents expressed that the RSA is just a temporary solution to the brain drain the country is facing. Additionally, the respondents noted that there were vague terms in the RSA which make it open to interpretation, and that the policy is a “better utilize their talents or nothing” strategy to augment its mission on improving the people’s health conditions through relevant and excellent services and programs. Meanwhile, several concerns about the adverse effects of the policy were also raised including the lack of options of the RSA for those who want to continue studies at the graduate level. Also, students that plan to take medicine were discouraged due to the fact that the years that they will CONTINUE ON PAGE 05

Figure 3: Overview of the response on the question: “Do you understand your obligations as a student as stated in the Article 1, 2, 3 and of RSA?”(Source: UPM USC)

Figure 1: The distribution of respondents and their year levels per college (Source: UPM USC)

Figure 2: The age distribution of the RSA Survey respondents. (Source: UPM USC)

Figure 4: Percent distribution of the respondents’ approval to the RSA (Source: UPM USC)

04 NEWS

Volume 28 Number 12 March 10, 2015 | Tuesday

Mga Fulung-Vulungan ng Nagjijisang

ITANONG KAY ISKO’T ISKA taon matapos ang 1baDalawang kanyang pagkamatay, sa tingin mo ay nakamit na ang hustisya para kay Kristel Tejada?

Hangga’t may mga iskolar ng bayan na pinagkakaitan ng karapatan makapagaral, walang hustisya. - Saumensch, 2013 dehins. - superhero ng ermita Hangga’t nananatili ang STS sa sistema ng UP, hinding hindi makakamit ang hustisya para kay Kristel Tejada at sa kanyang pamilya. - Bhoxsz Chancy, CAMP, 2014***** Sa tingin ko ay hindi pa. Maraming bagay pa din ang hindi pa naisasaayos tungkol sa kanyang pagkamatay pero sa tingin ko ang mga repormang nadala ng kanyang pagkamatay ay isang mainam na simula upang makamit nang husto ang hustisya para sa kanya. - Whowecow, CAS, 05404 Hindi pa rin, pero nakapagpasimula na importanteng diskusyon at reporma ang nangyari sa kanya. Ngunit kulang pa rin ito, lalo na para sa napakaraming Iskolar ng Bayan na patuloy na naghihirap na makamit ang dekalidad na edukasyon. Tobias, CAS, 2012-2x8x2 Hindi pa rin nakakamit ang hustisya sa pagkamatay ni Kristel Tejada, kasi nandyaan pa rin at patuloy na ipinapatupad ang “no late payment policy” at ang pagsasaimplementa ng bulok na sistema ng pagbabracket sa mga mag-aaral sa ngalan ng STS. - John Randel, DDM, 2013-18945 Feel ko the better question would be kung makakamit pa ba ang hustisya. Kasagsagan pa nga lang nung nangyari eh wala ka nang makikitang genuine na pakikiramay mula sa admin. Parang noynoy lang. - Cherlock, CAS, 2012-1**** NO. JUSKO. Anong hustisya puta eh bawal pa rin namang ma-late sa pagbayad at puta din naman yung SAIS na yan eh. Taguro, CAS, 2011 Hindi pa, parang sa crush ko na magtwotwo years na wala pa ring nangyayari. GuacamoleFever, 2013 What justice? Kahit kalingkingan ng justice wala. - marshmallow, CAMP, 2012xxxxx Hindi pa rin. Hangga’t nilalagyan ng presyo ang dapat sanang “libreng” edukasyon, walang makakamit na hustisya at lalo lamang nitong papataasin ang posibilidad na maulit pa ang trahedyang ito. - alphaM, CAMP, 2014-xxxxx Noooooooo. Hangga’t bina-bar ang mga estudyanteng walang means na magbayad ng tuition na dapat naman ay hindi ganyan ka-unreasonable ang pagkataas, wala pa rin hustisya. - getalife, CAS, 2012-xxxxx Hindi pa. Kaya naman tara na, ituloy ang laban! - Fiesta, caCASibabe, 2013

Pwede ring ipadala ang inyong mga sagot sa pamamagitan ng pag-text sa 09175109496! (Pero bawal ang textmate!)

Hindi. Hangga’t may bayad sa tuition o hangga’t di bumaba ang singil, hindi. Hindi man lang natuto o nagising ang administrasyon dahil sa pangyayaring un. LOL. - bahala ka na, CAS, 2014 ipapasara mo ang Padre Faura 2Kung para isang event, ano ito at bakit? Birthday ko. Kasi gusto ko lang gumawa ng eksena at maging sanhi ng traffic. Saumensch, 2013 Yung Meet the Press ng The Manila Collegian. Tutal nagsimula nang umihip ang hangin ng eleksyon dahil sa naunang event sa Faura, dalhin na natin sa eleksyon agad ang susunod na event. - superhero ng ermita Kung ipasasara ko ang Faura, para iyon sa fun run ng UPM-PGH kasama ang DOJ at Korte Suprema. Iniisip ko pa yung iikutan. Masyadongmahaba, CAS, 2014-05338 Lantern Parade. Para mas malaki yung mga lantern, mas malawak na daan, at mas masaya. - NoCommentKayKristel, CAS, apphy Event: Color Splash Party. Target: Yung pulis na nagpatagal sa simula ng event noong Friday (Feb 27). - Whowecow, CAS, 05404 Mudslinging contest para sa AK at Bigkis. Tobias, CAS, 2012-2x8x2 Kung ipapasara ko ang Faura at gagawa ako ng isang event, iaalay ko ang event na iyon para sa mayamang kasaysayan ng naturang kalye. Ito ay gagawin ko para ipaalala kung ano-ano na nga ba ang mga mahahalagang nangyari sa kalye ng Faura. - John Randel, DDM, 2013-18945 Tapat Ko, Linis Ko Day. Dumi ng Faura eh teakongmaliit, CAS, 2011 Fooooooddd faaaaaiiiiirrrrrrrrr - Cherlock, CAS, 2012-1**** Wala. Basta ipasara lang para maurat yung tao. - Lady Marmalade, CAMP, 2012 Public execution ng mga gagong unggoy sa gobyerno - Taguro, CAS, 2011 Isang walkout upang makamit ang hustisya ng kabataan sa edukasyon at maipaglaban ang karapatan ng Pilipino. (HUEHUE SO POLITICAL) - pinakamaganda, CN, 2012xxxxx Haha concert ng bands pa rin!! Pero sana suportahan nan g ibang colleges yung ganap kasi diba walang tao halos. GuacamoleFever, 2013 UPM hunger games. Patayan na ito. marshmallow, CAMP, 2012xxxxx Siguro Handog. Haha. Para naman hindi na maranasan ng mga freshies ang siksikan. getalife, CAS, 2012-xxxxx

LolaPatola

Magundhang arhaw mga afohw ko nhang sangka-UFIEMan. Muling nagbabalik ang lowla niyoh nah habambuhay mahinhin, dalisay at…charaught! Hanu raw?? Ajejejeje, kazi namern buwan ng mga gurlash kaya itechiwa ang peg ng lowla niyo. Henyweyz how r yohwz? Witititit! Witititiit! Ay! Mah radahr iz working. Omygrr! Anetching banemern kasi tong mga nakakalerkey na mga sumvhong, hawhawhaw di karabaw kalala is da cyst-em going on? Ang chorva tuloy, nag-aadding ang wrinklets on mah peys. Oops! Suri, nawawaley tuloy ang aking poise sa mga ganapsung! Hmmn!

Sumvhong #1 na nambabastarda ng byuti koh: Clash of class Tautology if it is always logically true. Contradiction if it is olwaze logically false. And Contingency if it is neither a tautology nor a contradiction. Chostity is always chos. Hayy, remembring kuh tuloy mga lizons when I was younger. Hahahaha, charaught! Pero anetch anetch anetch!!! Vahket may ganiterng sumvhong ang beloved afowhz kuh? Ang tindertinder a. Dis froppy from Da Pachuti Sire Magbookid told the two different class, wid da seym subdyek to be conjoined becuz he told mah afowzh that wititit niya keri magweyk up early in duh murning. Ay kalerkey a! I wish my afowzh ken do dat (if they want to change da sched cuz itz too early bird), chararat a. Why did you meyk dis dezishion? Sardinas lang tuloy ang peg nang mga afowhz koh. Berry little peanut brittle panamern ng rhoom nah itu. Y does mah afowzh need to meyk di adjustments? Y meyk a big class in a smowl room? Itechiwa pa, the voice of the Philippines pa namern ng froppy na itech has a low volume lyk a lullaby, so good to sleep. Charaught! Ztressed na sa sabdyek adding

pa more ztresss sa aking mga afowzh? I-stress kuh kaya goatee mo? Itechlavu pa, ang chararat talaguh, juan class day wititit nagturo si froppy cuz hizz karumba have no parking space. Kamusta namern ang edukasyon? Hmmmnnn!

Sumvhong #2 na nambabastarda ng byuti koh: That Thing Called Renobeysion Hindi khow ma-gets kung vakit nagmamadahlee ang adminsung sa renovey-sung ditey za Yu-Fi-Em! Kawewe nemen pe eng eking mge aphouws! Diba phouws? May mga nazazagap akeng vahlita na ganapsung na beh ang renobesyon zha 4th (in the) floor ng OSA BV-uilding! Ehhh mga beh wala fong conzulation ne negenep bago magbaba ng memo? Anek? Ganern na lang phouwes? Kawawa naman yung mga apo kong may ofizz at nagsheshreyning ng zayaw at debeyt there! At zumbong pa sa akin, imbyerna yung faglilipatan nila! Fagsasamahin eng USZ at MCool-Eh?? HAGGARRDO VERSOZA! Forever awkwardina keye yen peg eleksyen ne. Saka yung Indayeg, fanno fo zila magzedanz kung berry deliks ang tiles! Za debate nga, may balita akong mawawaleyn nha silah ng practizz area totally! PARANG HUHH??? How to Get Away with this Imbyerna Feeling! Patinder na talaga nang patinder ang mga happenings. Hayy, when will kaya my afohwz be treated berry well as they deserve? Imbyerna na nga ako kay Noy, imbyerna pa sa Paminta-san ng Pilipinas. Ikalma nhatin, mahinhin dawz ang gurlash bifor butt olwaze remembah yur Lola P is olwaze redi, zupah redi, eveready to splookembang itetchiwang p i n a g ga ga w a n g wititit berry wrong sa aking mga super lovy doves na afohwz ng sangka-YuFiem. Kaya ip u r being patola by other pipol, don’t hesitate to call ma neym. Babayoo! Sea yah next tym. Muwaahh hugs :***

NEWS 05

Volume 28 Number 12 Tuesday | March 10, 2015

Rehabilitasyon ng UPM-SHS, masisimulan na ARIES RAPHAEL REYES PASCUA

Sasailalim na sa rehabilitasyon ang UP Manila School of Health Sciences (UPMSHS) sa Palo, Leyte, matapos makakuha ng mayor’s permit noong Pebrero 13, 2015 na kailangan upang masimulan ang nasabing proseso. Nakasaad sa permit ang demolisyon ng SHS Administration Building at ng Learning Resource Center Building na nasira nang sinalanta ang Leyte ng super typhoon Yolanda noong Nobyembre 8, 2013. Magbibigay daan ang demolisyon sa bagong dalawang palapag na gusaling pinondohan umano ng gobyerno para sa institusyon. Ayon kay Chancelor Carmencita Padilla, inaasahang matatapos ang konstruksyon ngayong taon, pinakamaaga ang Hulyo. Ipagagawa rin ang nasirang Dr. Florentino B. Herrera, Jr. Memorial Building na may anim na silid na popondohan ng ilang organisasyon sa Japan. Ipagkakaloob din ng Mercy Relief, isang non-government organization sa Singapore, ang isang twostorey prefab structure. Magbibigay rin umano ang Sagip Kapamilya-ABS-CBN Foundation, Inc. ng isang gusali na may apat na silid-aralan para sa SHS na itatayo sa UP Visayas Tacloban College.

Pinsala ng Yolanda sa SHS Sa ngayon, matindi pa rin ang sira ng mga gusali sa loob ng SHS campus sa Palo. Ang may apat na dekada nang SHS Administration Building ay wala nang bubong at lubhang naapektuhan ang ikalawang palapag nito. Ang unang palapag naman nito ay hindi gaanong nasira.

Kamusta 2nd Sem? Kamusta lovelife? Kamusta kaibigan? Kamusta buhay?

Samantala, nasira din ang mga bubong ng Dr. Florentino B. Herrera, Jr. Memorial Building at Palo Maternity Clinic ngunit nananatiling matatag ang mga pundasyon nito. Ang may dalawang silid namang administration building kung saan lumalagi ang Learning Resource Center (LRC) ay pinabagsak nang buo ng bagyo at hindi na mapakikinabangan pa.

I-spluk mo na beh : facebook.com/lolapatola

Hindi ko mapigilang sisihin ang gobyernong nagpapabaya sa pangangailangan ng kanyang mga pinagsisilbihan. Na sa lawak ng kapangyarihang hawak nito, wala man lang itong maibahagi para sa ikauunlad ng pakikinabang sa karapatang pangkalusugan. Minasdan ko muli ang hapis na mukha ng aking anak. Kung kukuhanin man ako ng aking karamdaman anomang araw mula ngayon, malaman sana niyang hindi ako natatakot sa aking kahihinatnan sapagkat matagal ko nang nalasap ang impyerno sa bansang ito. Mamamahinga ako nang maluwalhati sapagkat alam kong ang langit ng pagbabago ay tangan niya sa kanyang kamay, at ang prinsipyo ng

Sa kabilang banda, ang UP Oblation Statue ay nanatiling nakatindig at tila hindi naapektuhan ng bagyo.

MULA SA PAHINA 06

pakikipaglaban ay hinog na sa kanyang puso. Ang mismong pagdurusang nararanasan ko ngayon ang magiging binhi ng paglaban niya kinabukasan. Sana lang, maabutan ko pa yung panahong iyon. Sana, maabutan ko na ang mga pasyente, kasama ang mga nars at doktor sa ospital na ito, ay nakakamit ang nararapat para sa amin.

M a k a l a l a ya

a n g t a o k u n g s i ya ’ y naliwanagan A n g n o o n g p i n a g k a t i wa l a a n a y ta k s i l s a t a u m b a ya n G u n i ta ’ y m a r k a h a n Kamalia’y tuldukan Walang katumbas na pera ang halaga ng k a r a pa ta n

T a n i k a l a n g h i n i g p i ta n s a u t o s n g s a l a p i M g a m a ta n g n a pa pa g a l s a pa g t i t i m p i Sigaw ng naaapi ay kailangang dinggin Oras ng pagdarahop ay marapat nang wasakin

SEPANX Kaya naman kapag dumating ako sa dulo, sana’y makita kita. At makita ko rin ang sarili ko.

- Lola P

Ang gusaling nagsisilbing bodega para sa kagamitan ng SHS ay hindi na rin magagamit dahil sa tindi ng pinsalang idinulot ng bagyong Yolanda.

MAHIRAP MAGING MAHIRAP iisip, sinilip ko ang anak kong nasa tabi ko. Sa bawat pabili ko sa kanya ng gamot at kagamitan na wala sa loob ng PGH, lalo akong nahihiya sa aking sarili. Doon, napagtanto kong kapag nagkasakit ang isang miyembro ng pamilya, gayundin ang pagkahawa ng buong mag-anak. Ang pagdurusa ng isa, ay pagdurusa ng lahat.

May sumbong ka na ba?

MULA SA PAHINA 10

* Hindi ko alam kung ipapabasa ko sayo ‘to, ate. Pero kung mabasa mo man ito, pasensiya na kung cheesy. Kitakits sa Abril.

FLAWED FROM PAGE 02 be serving under the RSA will pile up.

completion of the return service.

Furthermore, the respondents also expressed their disappointment because the RSA does not permit students to transfer programs if they already reached the 60 credit limit.

The RSA, another UP policy that favors only the few, is another ill manifestation of the state’s failure to provide local opportunities for its citizens, especially the youth. It is also an indicator that the University has failed to instill nationalism to its students due to the fact that service to the masses must not come with any desired price.

Moreover, another respondent also said that “any sanction in the form of money is inherently anti-poor, or at the very least, blatantly pro-rich. Those with enough money have the luxury of choosing not to complete their return service, while [those who are not as affluent shall just stick to the agreement.]” Lastly, the respondents also proposed several amendments to the RSA including the providing of alternatives to those who wanted to take graduate studies, giving job support for health-related courses, and extending the time frame for the

Thus, for the RSA to fulfil its goals, it warrants a thorough reconsideration to make it flexible enough to urge students to serve the country without sacrificing their personal and professional goals. The reformed RSA should provide more options, be clearly explained, undergo proper consultations, and be in accordance with the liberalized education that is a trademark of UP.

MANGLED GUTS PRETENDING at yourself in the mirror over and over. But you know you’ll look, not in regret, but with the realization that perhaps scars are not so bad. Scars can mean memories. Survival. Scars are not necessarily means to an end. Scars are people asking, ‘Do you have a story?’ And you do. Oh, you do. They can say, stay, even if I can never deserve it, even though you can do better, even though I complicate you. They’re, I can never stop loving you. * “In your experience of the world, how do people change?”

FROM PAGE 10

“God splits the skin with a jagged thumbnail from throat to belly and then plunges a huge filthy hand in. He grabs hold of your bloody tubes and they slip to evade his grasp but he squeezes hard, he insists, he pulls and pulls till all your innards are yanked out and the pain! We can’t even talk about that. And then he stuffs them back, dirty, tangled and torn. It’s up to you to do the stitching.” “And then up you get. And walk around.” “Just mangled guts pretending. That’s how people change.” —Tony Kushner, Angels in America

06 CULTURE

Volume 28 Number 12 March 10, 2015 | Tuesday

JOSEF BERNARD SORIANO DE MESA AT PIA KRIEZL JURADO HERNANDEZ DIBUHO NI GAYLE CALIANGA REYNA

KAWALAN NG PERA SA EDUKASYON AT KALUSUGAN

MAHIRAP MAGING MAHIRAP

Kapalarang ginapos ng kadena Pag-asang ginahasa ng tinik ng kasakiman Pamumuhay na nagwaring giyera G i y e r a n g pa g d u r u s a a n g k i n a s a p i ta n A t a n g n a m a ya n i ’ y m g a b u h a y n a n a p i n s a l a “B a k i t , b a k i t , b a k i t ?” i y o n g h i n a i n g S a l a b n a w n g h u s t i s ya Sa walang-hanggang pagtitiis Sa higpit ng pagmamalabis P a g l a ya m o b a ’ y n i l a m o n n a n g k a s a k i t a n ?

EDUCATION FOR SALE “EDUKASYON! EDUKASYON! KARAPATAN NG MAMAMAYAN!” Umalingawngaw nang pagkalakas-lakas sa isipan ko ang mga katagang ito nang makita ko kanina sa SAIS ang aking matrikula. Muntik na ‘kong mapamura sa loob ng computer shop. Napakamahal. Nakakapanlumong isipin na kung saansaang sulok ng Maynila na naman kami huhugot ni Itay ng pambayad. Napabuntong-hininga na lang ako. ‘Di ko alam kung paaralan ba o gatasan ng pera ang pinasukan ko. May nilabag ba akong batas p a r a

multahan ako ng tatlong libong piso? Kaya di na rin natapos-tapos ang mga kilosprotesta laban sa ganitong singilan eh. Pero para sa akin, ‘di naman talaga dapat ipinaglalaban pa ang karapatan. Kumbaga automatic na dapat itong nararanasan ng mamamayan, wala nang usapan, o himagsikan pa. Pero hindi ganun ang kaso dito sa institusyong ito, maging sa buong bansa. Angkop na angkop naman ang mga sagot ko sa pinakamababang bracket, pero naitakda ako sa bracket na di hamak na mataas pa rin para sa isang anak ng magbabalot tulad ko. Ang ibig bang sabihin ng unemployed sa kanila ay bilyonaryo? May plano naman kami ni Itay, ‘di lang kami makapagpasya kung itutuloy namin: loan mula sa OSA. Ang totoo, wala kaming ibang choice maliban doon. Pero ang mas kinakatakutan ko, at dahilan ng pagdadalawang-isip naming mag-ama, may interes ito kapag hindi nakabayad sa loob ng tatlong buwan. Maliit lang pero malinaw na profit pa rin ng unibersidad; isang pangingikil. Hindi ko tuloy maiwasang magtanong, nasaan na ang eskwelahan ng mga mahihirap? Nasaan ang mga anak ng mga magsasaka? Nasaan na ba ang unibersidad na tumatayo at lumalaban kasama ng kanyang pinaglilingkurang karamihan? Hindi ako magtataka kung ang sagot sa mga tanong na ito ay “wala na.” ‘Di ko na ito makilala, inamag at nabulok na kasama ng mga pangarap. Hindi kasakiman at pang-abuso ang pinangarap kong datnan nang makapasa sa UPCAT — hindi paghihirap. Kathang-isip na lang rin siguro ang katagang “serbisyo publiko,” at ang mismong salitang “karapatan.” Napaisip tuloy ako sa mga opisyal na nasisikmurang umanib sa pang-aabusong ito. Nakalimot kaya sila? Nakalimutan kaya nila ang unti-unti nilang pagpatay sa libulibong kabataan ng sarili nilang bansa? Ayokong maging isang numero lamang sa dami ng mga estudyanteng kahirapan ang dahilan ng ‘di pagtatapos ng pag-aaral. Ayokong magpatuloy ang isang sistemang sumisira sa mismong hinaharap at kaayusan ng bansang dapat nitong pagsilbihan. Hindi rin ako papayag na magtapos sa paghahari ng mga gahaman sa kayamanan ang laban para sa karapatang hindi naman dapat naipagsasawalang-bahala.

pag-asa ang nasa isipan, at maghahangad na gumising sa isang lipunan at institusyong ang ganap na kabutihan at hustisya ng marami ang lumalaganap.

WEALTH FOR HEALTH "Kaya ko pa. Matitiis ko pa ang sakit ko." Kung sa patuloy na pagsisinungaling lang tungkol sa aking kalusugan mabubuo ang pangarap ng aking anak, wala na akong panahon para magmalinis ng budhi at magpakamoral. Ramdam ko sa bawat araw ang pagnipis ng aking baga sa hamog ng hangin, at pagputla ng aking balat sa bawat puyat na gabi -- nakakapanghina, nakakatakot. Pero sa sitwasyon namin ngayon, ang mga katulad kong maysakit ay may dalawang opsyon lang: magpakatatag o higit pang magpakatatag. Sa Pilipinas, kahit wala kang sakit, magkakasakit ka. Sa samyo ng polusyon sa siyudad, walang takas ang mga baga mo. Sa taas ng mga bilihin at sa kakarampot na sahod, kahit wala kang sakit sa puso, magkakasakit ka sa puso. Kapag mahirap ka, hindi ka na nga nakakatikim ng masarap, hindi ka pa nakakatikim ng masustansya. At kung nagkaroon ka nga ng sakit, aba'y ngayon pa lamang lumuhod ka nang manalangin sa Quiapo. Napapaisip tuloy ako kung likas bang madasalin ang mga Pilipino, o sadyang wala na lang talaga tayong pagkakataong gumaling kung hindi sa awa ng Diyos. Napatunayan ito ng naging masaklap kong karanasan nang ako’y nagpatingin sa sinasabing ospital ng bayan — ang PGH. Nang naglakad kami ng anak ko sa mga pasilyo ng PGH, tila ba binigyan ako ng Diyos ng isang nakakakilabot na premonisyon. Nagkalat sa mga hallways ang mga stretcher, mga pasyenteng tila hindi na makatitikim ng ginhawa ng isang tahimik at maaliwalas na silid, at mga kamag-anakang natutulala na lang din sa kawalan. Para bang naglakad ka sa gitna ng isang purgatoryo at nakikita-kita mo na ang kahahantungan mo — at hindi ito langit. Ginusto kong isangla yung ilang gamit namin sa bahay. Nakakainis. Naiinis ako sa sarili ko. Ako ang haligi ng tahanan, pero bakit ako ang marupok? Bakit ako pa ang nagkasakit? Hindi pa ba nasanay ang katawan ko sa deka-dekadang kahirapan dito sa lungsod?

Nais kong makakita ng lipunang hindi na naghihinagpis pa nang dahil sa kawalan ng kakayahang mapunan ang simpleng pangangailangan. Nais ko ring maging instrumento ang unibersidad para sa lahat ng mga estudyanteng hangad ang maikot at mabaligtad ang nakamamatay na tatsulok: isang bagay na hindi natatapos lamang sa kahirapan.

Minsan, naiisip ko, sa dinami-dami rin ng mga nars at doktor na ibinabalitang pumasa, bakit marami pa ring nagkakasakit? Nasaan kaya yung iba sa kanila? Sana, masamahan nila yung ibang natitira rito. Pero kung sabagay, sa estado pa lang naman ng mga pasilidad dito, at sa dami ng mga pasyenteng hindi natutugunan ang pangangailangan, malamang na pati ang kapakanan nila ay hindi na rin inaalala ng pamahalaan. May sakit na iniinda ang pasyente, at mayroon din ang doktor at nars ng bayan.

Ngayong naririnig ko na naman ang pagubo ni Itay sa labas habang nagliligpit. Matutulog ako na purong pagnanais na lumaban sa pagpigil ng pagpagaspas ng

Minsan, iniisip ko kung anong dahilan ng magiging kamatayan ko: sa sakit, o sa kahirapan. At sa kalagitnaan ng pagIPAGPATULOY SA PAHINA 05

CULTURE 07

Volume 28 Number 12 Tuesday | March 10, 2015 K U LT O R E P A S O

that thing called tadhana:

Or Most Likely Called Sariling Pagpapasiya THALIA REAL VILLELA AT JOSE LORENZO QUEROL LANUZA DIBUHO NI JOSE PAOLO BERMUDEZ REYES

“Never the same love twice.” Walang nauulit na pagmamahal, sakit, kabiguan, at kaligayahan. Sa isang mundong puno ng iba’t ibang perspektiba sa pag-ibig, mahirap alamin kung ano ba dapat ang sundin. Sa ilang pakahulugan, nandoon ang tadhana. Sa pelikulang That Thing Called Tadhana (TTCT), ipinamalas muli ang isang pag-ibig na hindi inaasahan gamit ang isang konseptong pinaglalaanan natin ng panahon para iwan sa kanya ang mga bagay na tingin nating hindi natin kayang hawakan. Subalit sa pelikulang ito, hindi tiwala sa tadhana ang ibinigay sa atin, kung hindi tiwala sa ating mga sarili. Hinahamon nito ang karaniwang konsepto natin ng tadhana at ng pag-ibig kung saan ito ay laging may kasiguraduhan. Sa panahong ang tanging bumubuhos kapag may pelikula ay salapi, muling ibinalik ng That Thing Called Tadhana ang mga natuyong luha para lang iiyak muli. Pamilyar man ang konteksto, labis pa rin itong naiiba dahil sa makatotohanang kapayakan ngunit ‘di matagong laman at sustansya nito. Walang komplikadong backstories o plot twists, walang cheesy na palitan ng mga linya. Simple lang at suwabe — hindi pinilit ilapit ng pelikula ang drama sa atin, kung hindi ipinakita nitong ang normal na buhay natin ay sapat nang maging drama, at sapat na upang bigyan ng kahulugan. Mas nakasunod ang mga tao sa pelikula dahil hindi tayo inakit ng mga linyang pinag-isipan nang matagal na panahon. Ang mga salitang (at ang mga mura) sinabi ng mga karakter ay katulad din nang mga binibitawan natin sa pang-araw-araw na buhay. Naging malinaw ito dahil nagbuhat ang pelikula ng salamin at itinapat ito sa ating mga sarili. Subalit ang mga salitang ginamit ay paraan lamang ang mas importanteng ambag ng pelikula: kung ano ang pag-ibig, at ang

mga aral na pilit nating iniiwasan, parang Math — ang pagtanggap ng nangyari, ang ‘di pagkakapantay-pantay ng pagmamahal kahit kailan, at ang nararapat na pananaw sa tadhana.

“gaano katagal bago mo siya makalimutan?” Pinanghawakan ng pelikula ang pamilyar na pakiramdam na para bang nawawala tayo sa kawalan tuwing may natatapos tayong relasyon at ang pagnanais natin makalimutan ang naglahong pag-iibigan at mga nakasanayan. Itinampok nito kung paano ang pakikipaglaban sa sarili at sa mga nakagawian. Pero kadalasan, kapag may nawawala sa ating buhay, nagshi-shift naman ang pagmamahal natin tungo sa ating sarili para maprotektahan kung ano pa ang natitira sa atin. Ipinakita ng pelikula na hindi ito magiging madali. Makikitang ginamit ang kanilang mga binibitbit na luggage bilang alegorya ng mga kanya-kanyang bagaheng pinapasan sa buhay; malaking parte nito ang kani-kanilang mabibigat na nakaraan. Sa kabuuan ng pelikula, naroon ang mga eksenang hirap na hirap si Mace sa kanyang mga dalahin. Naroon din ang mahabang byahe patungong Sagada, patungo sa kalangitan at ligayang hindi ang kanyang ex ang dahilan. Kung susuriin, ang karakter ni Anthony ay tila isang simbolo ng isang taong kayang buhatin ang ilang bagahe natin at makiramay. Magaan ang kanyang bag at mas madali niyang nabubuhat ang kanilang mga gamit, ngunit dumating sa puntong kaya na ring buhatin ni Mace ang sa kanya. Ganoon din tayo bilang mga tao, kailangan ng karamay paminsan-minsan, pero madalas ay dapat kayaning mag-isa. Patungo sa dulo ng byahe, natutunan din nilang gagaan lang talaga ang kanilang mga dala kung pipiliin lang nilang tuluyan nang iwan at pakawalan ito. Ganito rin tayo kung nais nating may magbago. “Kasi ‘yung ganyang kalaking pagmamahal — ganyang overwhelming love, imposibleng walang patutunguhan eh. May mababalik sa ‘yong pagmamahal. Not necessarily sa taong pinagbigyan mo, pero sigurado ako, mababalik ‘yan sa iyo.” Marahil, maganda nga kung iisipin na ang lahat ng ibibigay natin ay siguradong mayroong kapalit — may sukli. Tama nga naman, ang pagmamahal at ang pagmamahal pabalik ay nagbibigay sa atin ng nosyon ng pagkakapantay-pantay, isang konseptong nais makamit ng sibilisasyon. Ngunit kung iyong susuriin, ang ganitong klase ng nosyon ng pagmamahal ay may pagka-kapitalista, at hihilain lamang tayo sa kapraningan ng pagpapantay ng lahat ng bagay.

At nakakalungkot isipin na tumatak na ang ganitong kaisipan sa kasalukuyang lipunan kaya nama’y ang karamihan sa atin ay naghahanap o umaasa ng kapalit sa tuwing sila ay magbibigay. Ibig sabihin, wala nang gustong masaktan. Wala nang gustong magmahal kung hindi lang rin naman siguradong maibabalik sa kanya ang kanyang ibibigay. Isang pag-ibig na walang inaasahang kapalit — isang pag-ibig na hindi natin iniisip kung tayo ay masasaktan o masusuklian. Tatanggapin mo nang buo ang “panganib” na kaakibat ng iyong pagmamahal. Sa totoo lang, ganito dapat ang klase ng pag-ibig na dapat nating ibigay sa iyong kapwa, at sa bayan. Kung hindi ka man tanggapin at makatanggap ka ng pangdudusta, huwag kang mangamba. Magpatuloy ka lang sa pagmamahal. Sa ganitong paraan lamang masasabi na ang pag-ibig ay isang rebolusyon. Dito mas masusubok ang tindi ng iyong pagmamahal—kung kaya mo nga bang isakripisyo ang lahat nang walang kasiguraduhan na may babalik sa’yo. At sa huli, ang mga tao lamang na kayang magsakripisyo ang siyang may kakayahang makapagdulot ng pagbabago — ng tunay na pagmamahal.

“wag mong hintaying may magtulak sa kanya pabalik sa’yo.” “Kung kami talaga para sa isa’t isa, gagawa at gagawa ang tadhana ng paraan.” Kinulong tayo ng ganitong pag-iisip — na mayroong tadhana para saluhin tayo mula sa ibaba ng bangin at dalhin tayo sa pinakamalapit na pagamutan. Sa lipunan, hindi nawawala ang ganitong pananaw, ang magpaubaya sa isang bagay at bitawan ang manibela ng buhay. Lumaban o magpaubaya. Sa dulo ng pelikula, inilarawan sa ating ang bagay na tinatawag na “tadhana.” Tulad ng ipinakita ni Anthony sa pelikula, hindi dapat tayo maghintay na itulak tayo ng ating tadhana. Ang tadhana ay tila isang hanging bumubulong lamang sa gilid, ngunit nasa atin pa rin mismo ang desisyon na kumapit sa isang bato o halaman upang hindi tuluyang mahulog. Ang sparks na tingin nating kukupas ay may pag-asang maging apoy na maaaring lamunin ang ating mga buhay. Ngunit tulad ni Anthony, kailangang maglagay ng siga upang mabuhay ang apoy na dala ng tadhana, ng hangin. Isa pang aral na makukuha sa pelikula ay ‘yung pagtingin na pagdating sa pag-ibig, hindi dapat tayo naghihintay. Maaaring

hindi nga pinipilit ang pag-ibig, ngunit hindi ito nangangahulugan na hindi mo na ito ipaglalaban. Oo, matuto tayong maghintay, ngunit matuto rin tayong alamin kung kailan dapat kumilos. Ganito ang batas sa pag-ibig at lipunang pagbabago. Kuhain mo. Huwag mong hintaying umibig siya sa’yo, at sa halip ay siya ang paibigin mo. Ang kaisipang ito ay dapat ding isaaksyon pagdating sa pakikipaglaban para sa mga karapatan, kapwa, at bayan. Ang mga “artipisyal” na tadhanang gawa ng tao upang bigyang katarungan ang kanilang pang-aapi at paniniil sa kapwa ay dapat lamang labanan. Hindi kailanman naging tadhana ng tao ang makaranas ng paghihirap na dulot ng kanyang kapwa. Sa huli, iniwang bukas para sa mga manonood ang istorya. Kung mabibigo o magtatagumpay man si Anthony sa kanyang muling pakikipaglaban para sa pag-ibig, ang manonood na ang bahalang magdesisyon. Bagama’t iniwan itong bukas, isang mensahe ang nais iparating ng konklusyon ng pelikula. Kung lagi tayong nakatuon sa mga desisyon kung saan hindi tayo masasaktan, hinding-hindi natin makukuha ang ating inaasam. Dahil kung gusto mong magtagumpay, handa dapat sumubok, at itaya ang lahat ng meron sa atin. Maaaring totoo nga ang tadhana, ngunit hindi ito ang nag-iisang landas na kinakailangan nating tahakin. Ang usapin ng pag-ibig ay isang importanteng usapin sa ating mga Pilipino dahil likas tayong madrama at mapagmahal. Mahalagang ngayon pa lang, bilang kabataan, ay mapagusapan na natin ang pag-ibig at pakikipagsapalaran upang matuklasan na natin ang isang uri ng pag-ibig na maaaring makapagpabago ng tadhana at pagtingin natin sa ating mga personal na buhay, maging sa tadhana o kinabukasan ng ating bansa. Dahil sa huli’t huli’y ang tunay na klase ng pagmamahal ay mapagpalaya.

08 FEATURES

Volume 28 Number 12 March 10, 2015 | Tuesday

Pilit na sinasawata ng mga nasa kapangyarihan ang sigaw ng kababaihan. Walong taon na ang nakalilipas simula ng pagkawala nina Karen Empeño at Sherlyn Cadapan, mga mag-aaral mula sa Unibersidad ng Pilipinas Diliman. Sila ay inakusahan umano bilang mga kasapi ng New People’s Army (NPA). Ayon sa saksi na si Raymond Manalo, sina Karen at Sherlyn ay walang awang pinahirapan at hinalay ng mga opisyal ng Armed Forces of the Philippines (AFP), sa pamumuno ng kilalang berdugo na si Jovito Palparan. Hanggang sa kasalukuyan, sa kabila ng pagkakadakip ng mga salarin, ay hindi pa rin nahahanap ang mga biktima. Hindi man nawala, ang kaso ni Andrea Rosal ay hindi iba sa kaso nila Karen at Sherlyn. Gaya nila, si Andrea ay dinakip batay sa mga pekeng akusasyon — pagdukot, pagpatay, at pagiging kasapi ng Communist Party of the Philippines – New People’s Army (CPP-NPA). Sa kabila ng kaniyang pagdadalang-tao, si Andrea ay pinagkaitan ng Estado ng karampatang atensyong medikal. Kinalaunan, ang paglabag na ito ng Estado sa kaniyang mga karapatan bilang isang babae at ina ay sumingil sa murang buhay ng kaniyang bagong silang na anak. Ngunit hindi rito nagtatapos ang lahat — upang palalain pa ang pinsala, si Andrea ay hindi hinayaan ng pamahalaan na makapiling ang anak sa mga huling sandali nito. Maliwanag na paglabag sa karapatang pangkababaihan ang dinanas nina Karen, Sherlyn, at Andrea sa kamay ng estado. Sila ay walang-awang dinakip at ang kanilang mga kaso ay hindi dumaan sa tamang proseso ng paglilitis. Habang hawak ng pamahalaan, sila ay hindi hinayaang kumonsulta sa kanilang mga abogado o binigyan man lamang ng maayos na matutuluyan. Bagkus, sila ay pare-parehong biktima ng karahasan sa kamay ng pamahalaan. Hindi ligtas ang kababaihan sa mapaniil na kamay ng estado. Ang kanilang pagtindig at pakikipaglaban para sa pagtutuwid ng isang maling sistema ang siyang nagiging batayan ng pamahalaan upang sila ay pagsamantalahan. Babaeng Pinagkaitan Patuloy ring binabaluktot ng mga nasa kapangyarihan ang karapatan ng kababaihan. Tahasang nilalabag ng Estado ang mga batas na kanila mismong itinakda. Sa

Sa mga kaso naman ng enforced disappearances, ang mga batas na nagbibigay proteksyon sa kababaihan ay ang Republic Act 10353 o Anti-Enforced or Involuntary Disappearance Act of 2012 at ang Writ of Amparo. Sa mga batas na ito pinangangalagaan ang karapatang pantao lalo na ng mga miyembro militanteng grupong madalas ay biktima ng enforced disappearances. Ngunit, sa kabila ng pagsasabatas ng mga nabanggit na kautusan, patuloy ang paglobo ng mga kaso ng enforced disappearances sa bansa. Ang lahat ng mga batas na ipinatutupad ng pamahalaan ay nalalabag sa oras na dakpin ng pamahalaan ang militanteng kababaihan. Sa kanilang pagkabihag ay hindi lamang sila nagiging biktima ng ilegal na pagkakabilanggo. Sila ay biktima rin ng mga paglabag sa karapatang pangkababaihan. Ang bawat militanteng babaeng napapasakamay ng pamahalaan ay tiyak na dumaranas ng iba’t ibang anyo ng paglalapastangan. Kagimbal-gimbal na tila nagiging normal nang hakbangin ang pagpapahirap sa mga babaeng desaparecidos upang mapagtibay at mapatunayan ang mga akusasyong ibinabato sa kanila ng pamahalaan. Kaakibat na ng kanilang pagkakadakip ang panghahalay, pang-aabuso, at pagmamalupit – ang lahat ng ito ay pinatunayan ng mga saksi at nakaligtas mula sa mga nabanggit na gawain. Babaeng Lumalaban Sa kabila ng mga pang-aabuso, hindi mapipigilan ng mapaniil na kamay ng pamahalaan ang laban ng kababaihan. Ang namumuong takot na hatid ng mga banta ng Estado sa mga sumasalungat dito ay hindi mapipigil ang kababaihan na itaas ang kanilang kamao at labanan ang maling sistemang umiiral sa lipunan. Sila ay patuloy na lababan hanggang sa makamit nila

Sa kasalukuyan, ang mga kaso nila Karen, Sherlyn, Andrea at ng iba pang babaeng naging biktima ng pamahalaan ang siyang mukha ng isang labang dapat ipagpatuloy at pagtagumpayan. Ang bawat pagtaas ng kamao at sigaw ng kababaihan ay sinusuklian ang estado ng mga busal at bala. Ang proteksyong inilalaan ng estado ay hindi magkakaroon ng pangil hanggat sila mismo ang lumalabag dito, at hanggat hindi nagiging tunay na malaya ang kababaihan sa tanikalang iginapos ng kultura at lipunan. Higit pa, tuluyan nang inabandona at niyurakan ng pamahalaan ang masa na siyang dapat niyang pinagsisilbihan. Ngunit hindi mapipigilan ng mga pagpapahirap at pang-aabuso ang laban. Ang babae ay patuloy na lalaban, itataas ang kaniyang kamao, at isisigaw ang kaniyang hinaing hanggang sa makamit ang tunay na kalayaan.

PAGBASAG SA MGA TANIKALA

Babaeng Nilapastangan

Hindi na bago ang pagsapi ng mga kababaihan sa iba’t ibang mga militante at progresibong grupo. Isa ang General Assembly Binding Women for Reforms, Integrity, Equality, Leadership, and Action (GABRIELA) sa mga progresibong grupo na kinabibilangan at pinamumunuan ng kababaihan. Gaya ng ibang militanteng grupo, layon ng GABRIELA na ipaglaban ang pagkakapantay-pantay at karapatang pantao. Ang patuloy na pagpapabaya ng pamahalaan sa mga batayang serbisyo gaya ng murang edukasyon at serbisyong pangkalusugan, maging ang kakulangan sa mga batas na tutugon sa mga pangangailangan at karapatan ng kababaihan ang siyang mga dahilan ng kanilang pakikibaka.

JENNAH YELLE MANATO MALLARI

Sa huli, ang kababaihan ay nananatiling biktima sa mapanupil na sistemang panlipunan.

Kalunos-lunos ang kalagayan ng kababaihang Pilipino sa bansa. Iilang mga batas lamang ang ipinatutupad ng pamahalaan patungkol sa iba’t ibang isyung pangkababaihan. Ilan sa mga ito ay Republic Act 7877 o ang Anti Sexual Harrasment Act of 1995, Republic Act 8353 o Anti Rape Law of 1997, at Republic Act 8505 o Rape Victim Assistance and Protection Act of 1998. Layunin ng mga batas na ito na pangalagaan ang karapatan ng kababaihan at bigyan sila ng proteksyon laban sa pananamantala at karahasan. Sa mga batas na ito rin ay itinatalaga ang Estado upang pangunahing tagapangalaga ng mga biktima ng pangaabuso at iba pang uri ng karahasan. Subalit ang mga batas na ito ay nanatiling mga salita lamang sa papel. Sa mga batas na ito, marami ang tahasang binabaluktot kapag Estado na ang lumabag.

ang kalayaan at katarungan. Bagkus, ang bawat sakit na idinudulot ng pang-aabuso ng pamahalaan ang siyang magpapaalab sa damdamin ng mga militanteng babae.

ISANG PAGTANAW SA LABAN NG KABABAIHAN

Unti-unting nababawasan ang kanilang hanay – sila’y dinadakip at sapilitang inaalis ang kanilang mga ipinaglalaban. Ang kanilang mga bibig ay binubusalan at kanilang mga karapatan ay ipinagkakait ng mga taong unang nangakong itataguyod ang kanilang mga karapatan.

kabila ng mga pangako, patuloy ang kanilang pagsasawalang-bahala upang paglingkuran ang isang baluktot na sistemang nagpapatuloy ng kawalang katarungan. Madalas, ang patuloy na pagkait nila ay nagiging sanhi ng pagkalimot.

DIBUHO NI JAZMINE CLAIRE MARTINEZ MABANSAG

Tuluyan nang nilapastangan ng estado ang kababaihang Pilipino.

GRAPHICS 09

Volume 28 Number 12 Tuesday | March 10, 2015

PRIDE AND PREJUDICE

JENNY MARY CAMAMA DAGUN

MINSAN

PRINCESS PAULINE CERVANTES HABLA

10 OPINION

Volume 28 Number 12 March 10, 2015 | Tuesday

PAGSAKAY

SEPANX

Lizette Joan Campaña Daluz

ag-aanim na buwan na.

Halos kalahating taon ko nang hindi nakikita ang ate ko. Ilang buwan bago siya umalis, pinagsama na yung kwarto namin. Gabi-gabi, ang walang laman na kama niya ang huling bagay na masisilayan ko bago pumikit at matulog. Halos isang beses nalang sa isang linggo kami magusap. At sandaling ‘Hi!’ at ‘Kumusta na?’ at mga links lang ng litrato ng pusa ang paguusap namin sa Line at Skype. Tuwing web calls naman ay maikling tawa lang ang sagot ko sa tuwing tatanungin niya ang estado ng thesis ko o kung ga-graduate na ba ko sa Hunyo. Nauubusan na ‘ko ng salita. Pero baka dahil lang nakabantay si Nanay kapag nag-uusap kami o sadyang sabog lang ako makipag-usap kapag hindi personal. Hindi ko alam. Naaalala ko nung bata pa kami, patago kong binabasa ‘yong komiks na ginawa niya sa isang set ng Cattleya Filler. Mystical sci-fi pa ang peg. Ang daming tauhan — lahat may costume na kakaiba na may kaugnayan sa mga kapangyarihan nila, at lahat din ay may pangalang may sarisariling ibig sabihin. Effort kung effort. ‘Yon siguro ang kauna-unahang beses na sinabi ko sa sarili ko na “Gusto ko maging parang si ate.” Nagsimula roon ang pagka-inggitera ko sa lahat ng ginawa niya. Nung gumawa siya ng komiks, gumawa rin ako. Nung sumali siya sa mga patimpalak, eh ‘di sige, sasali na rin ako. Nung nahilig siya sa anime,

sinubukan ko ring manood ng anime. Nung naging gamer siya, sige nga, ako rin. Nung nakita kong honor siya, naisip kong dapat ako rin. Nung nahilig siya sa green tea, sinubukan ko rin. At nung bumili siya ng palda, bumili na rin ako. Pero siyempre, hindi naman lahat ng ito ay naipagpatuloy ko. May stage fright ako, hindi ako nahilig sa anime, hindi rin ako gamer, at hindi rin ako valedictorian.

“

NAKAKATAWANG ISIPING AKO NGA ‘TONG NAGHAHANGAD NG PAGBABAGO SA SISTEMA, EH AKO PA YUNG TAKOT SA PAGBABAGO SA SARILI KONG BUHAY

Simula pa noon ay idol ko na ang ate ko. At noon pa man ay BFF ko na siya – hindi ko lang alam kung mutual. Saan pa ba ako makakahanap ng taong mapagkakatiwalaan ko nang walang kwestyon o taong gagawin ang lahat para sayo? ‘Yong sasamahan ako sa kung anuanong event na wala siyang alam para lang payagan ako ni Nanay. ‘Yong hindi ka sasabihan ng “nag-iinarte ka lang” kapag gusto mo lang mahiga mag-isa at umiyak, at papatawanin ka kung alam niyang handa ka na makipag-usap. ‘Yong unang sumuporta sa’yo sa mga gusto mong tahakin sa buhay. ‘Yong ililibre ka ng

DECAPITULATION

ou wake up, everyday, and think—I’m still scarred.

You look at yourself in the mirror. You can see where sharp stone scraped your knee when you first learned how to swim. A thousand degrees out, pebbled sand between your toes. Your smile rivaling the sun’s glow as you attempted your fourteenth lap. You remember that being the first time your father ever told you he was proud of you. This is from when you broke your arm falling down the neighbor’s tree. The ground rushing up to meet you, your heart drumming in time with the fear of knowing that no one’s there to catch you. You were falling, after all, and your father was God knows where, but you thought that maybe there would be someone else to soften the collision this time. Someone who isn’t anyone else but yourself. Oh, and this one here, here’s where the cigarette burnt your palm for the first time. You were finally growing up to be your own person, but that person was stupid, trying everything she can get her hands on. And here’s where last week’s placards bit deep into your palm, where the bellowed chants scratched your throat. You’re wiser now (or marginally less stupid), but this could be more than a passing phase of youthful

Ate, miss na kita kahit na hindi halata. May mga pagkakataong hinahanap kita sa aking mga kaibigan. Naghahanap ng kausap, ng mapapatawa, ng maiinis, at maiistorbo. Naghahanap ng mapagtatakbuhan sa tuwing walang nakikinig o tila nagpapakabingi. Naghahanap ng kakampi, naghahanap ng back-up. Sino na ngayon ang makikinig sa mga opinyon ko tungkol sa mga telco at mga comsci trivia na halos wala namang saysay sa tunay na buhay? Sinong pagtatanungan ko kung okay lang ba ang suot ko o mukha pa rin ba akong nakapambahay? Sinong pagkukwentuhan ko ng mga kaganapan sa unibersidad at magpapanggap na interesado sila roon? Nakakatawang isiping ako nga ‘tong naghahangad ng pagbabago sa sistema, eh ako pa yung takot sa pagbabago sa sarili kong buhay. Na para bang nakakapit pa rin ako sa mga tali at tumatakbo palayo sa oras. Nakakapagod nang umiwas. Nakakapagod nang takasan ang panahon. Kailangan kong tanggaping hindi lahat ng bagay ay titigil para sakin, matutong tumalon sa bangin nang hindi iisipin kung may sasalo ba sa akin sa ibaba, at humugot ng tapang mula sa sarili ko. Minsan ay hindi ko lang talaga maiwasang malunod sa sariling pag-aalala. Sa kabila nito, lagi ko nalang binabalikan ang sinabi ni Manix Abrera nung komikon: “Time is relative. Lahat tayo ay magkikita-kita rin sa dulo.” IPAGPATULOY SA PAHINA 05

MANGLED GUTS PRETENDING

Gabrielle Marie Melad Simeon

mahal na kape kapag sumuweldo siya.

rebelliousness. This could be your life, you think: on the streets, sweating and toiling with the masses.

law and burger steaks. This is from the crescent moon of his fingernails, where he dug himself in and never came out.

This? This is another story. This is from when you bumped your hip on a table when you first met him. This is a crick in your neck that you couldn’t shake. He was a steady, irritating presence at first, but now he’s the beating heart in your chest,

Here’s where he kissed you like a freight train. And even though he’s scarred too, he peeled the pretense off of you like a band-aid. Wiped the concealer to look at the bruises. Something small, caged in the corner of your mind whispers, this is insane, a disaster. But the voice is nothing compared to the gleam in his eye; it’s a pinprick; it’s trying to empty an ocean one thimbleful of water at a time. You shut it out because you discover that for the first time in a long time, you’re happy—and you want this, too.

“

FOR THE FIRST TIME IN A LONG TIME, YOU’RE HAPPY—AND YOU WANT THIS, TOO

skipping sometimes, but defiant, brave, unending. Here’s where you bit on your lip too hard to stifle a laugh from his silly joke. You learn that both of you can speak the same language; you both know what it’s like to want escape, albeit from different things. You both speak poetry. This is where he held your hand as you talked for hours about your pets, his love of battle strategies and movies, your affinity for

It must have building up all this time, accruing somewhere inside you, because you always want him more than the last time. And it’s like the neighbor’s tree all over again—you’re falling and falling, except he’s there and he’s falling too. There is no resistance built, no escape route tunneled. Like all of your scars, this is something you’ll carry with you for the rest of your life now. Something you will haul across the world and toss over your shoulder and drag behind because it’s yours. He’s yours. Perhaps you’ll pick at the scabs and look CONTINUED ON PAGE 05

BASAG-ULO Lean Sandigan PANAHON NA NAMAN NG HARANA* Pusang gala, eleksyon na naman. Pero alam ko namang wala nang bago. Hindi na ako magugulat sa mga nakikita ko sa mga social networking sites. Hindi na bago sa akin ang mga taong nagpaparamdam sa iba’t ibang paraan, pangalan, at pagkakataon. Luma na ‘yan dito sa UP. Sa totoo lang, minsan, ayoko na ng pagbabago. Nakakatawa nga yung nababasa ko tungkol sa mga pulitiko rito sa pamantasan eh. Iba’t ibang propaganda ang ginagawa, iba’t ibang proyekto at kampanya na wala namang kalatuy-latoy. Kahit simpleng talakayan, papatulan na lang, may masabi lang na may nagawa. Tapos ngayon, may nagpaparinigan pa sa kani-kanilang account. Puro harana, puro propaganda. Pero mas nakakatawa minsan yung mga taong nagsasabing dapat ay magkaisa na ang mga pulitiko. Isang malaking ilusyon ang hinihiling niyo. Para sa akin, malayo sa realidad ang isang konsehong nagkakasundo lalo na kung kalahati ay pula, at kalahati ay asul. Ang tip ko: wag nang umasang may malinis na eleksyon sa pamantasan natin. Walang malinis na pulitika, lahat ay may halong dumi, ang tanging batayan na lang ay kung harap-harapan itong ginagawa o patago. Mga kapwa ko mag-aaral, tunggalian talaga iyan ng ideya at pamamaraan. Mas mainam siguro kung mamimili na lang ang mga tao kung saan sila papanig. Madalas kasi, wala namang nangyayari kapag naghihintay tayo ng perpektong lider. Parang pag-ibig, hindi ba? Kung aasa ka sa tadhana, tapos demanding ka pa, eh mamamatay kang nag-iisa. Lumaban ka kaya? Pumili ka ng isang tao at panindigan mo iyon, kahit pa anong pagkukulang niya at pagkakamali. Ngayon, kung gusto mo talagang gawin siyang perpekto, punahin mo at saka baguhin. Unti-unti, dahandahan, dire-diretso. Tama na siguro yung pagtambay sa pagitan ng dalawang kulay. Mamili ka na lang. Pula o asul. Piliin mo kung aling harana ang mas trip mo at mas nakaka-relate ka. Piliin mo kung saang saliw ka sasayaw at iindak, kahit magkapaltos pa ang iyong mga paa. Ganoon naman sa pag-ibig. Ganoon din sa pulitika. Pumili ka, suportahan mo, at hintayin mong ang kasaysayan ang humusga sa mga pinili at ipinaglaban mo. Matagal nang nagsimula ang sabong. Matagal nang naghihiwaan ang dalawang manok — bago ka pa dumating sa pamantasang ito. Walang ibang iniisip ang mga iyan kung hindi patayin o gawing baldado ang isa’t isa. Oo, parehas silang may pinaglalaban, at siguro, parehas na para sa kapakanan mo. Pero ang magkasundo? Wag ka nang umasa. Mamili ka na lang. Panahon na ng harana, ang tanong na lang ay kung sino ang paaakyatin mo. * Pahiram ako, Chito at Rico

EDITORIAL 11

Volume 28 Number 12 Tuesday | March 10, 2015

HE STAKES ARE HIGH, THE BURDEN TOO HEAVY TO BEAR. THE COST OF EDUCATION IN THE PHILIPPINES IS UNREASONABLY EXPENSIVE AND UNSCRUPULOUS — A FELONY IN AND OF ITSELF.

EDITOR-IN-CHIEF Angelo Dennis Aligaga Agdeppa

The adversities of Filipinos begin and end with the costly price of education, and rears its ugly head at every beginning of an academic period. The perennial struggle of having to pay the costly price of tuition and other fees accompanying it has raised to new levels of struggle—with most of higher education institutions and state universities having ordered the collapse of the future of the Filipinos as a nation forced into paying the unlawful cost for the provision of education. The price of education has increased greatly in various institutions, with no infallible reasons of being made so. Universities and colleges all over the Philippines have implemented increases of educational fees, averaging 6.04 percent in the city of Manila alone. This increase is unjustifiable and unreasonable, leaving no room for the true improvement needed in the education sector. Higher and private education institutions have championed the increase by declaring it as raising the standards for higher quality education, a checkmate move towards the commercialization of education and the further deterioration of the quality of education. The notion of commercialization continues on within the confines of public institutions and universities. State universities and colleges weren’t spared from the aftermath of the request of tuition fee hikes with an average increase of 70 percent in the cost of miscellaneous and supplemental fees alone. On the other hand, private institutions have applied for increases in fees, totalling three-hundred and fifty-three schools, permitted to raise tuition, further increasing the alreadyexpensive fees paid by Filipinos who struggle to make ends meet. The price of education is greatly exaggerated—to the point where it is already considered as a privilege and not a right for many of the students enrolled in a private or publicly governed institution. Be it public or private education, the government offers no escape for the struggling Filipino youth. The increase in tuition and other fees was approved and brought to life by the Commission on Higher Education (CHED) through the administration’s proposition for better education, the Roadmap to Public Higher Education Reform (RPHER). The RPHER’s claims were for the betterment of the education offered to Filipinos, yet it shows otherwise as its mismanagement and ill allocation of budget and finances show. The RPHER becomes yet another hurdle to overcome for students of the country as the burden becomes heavier and greater, both financially and educationally. It is without any argument that education should be provided to everyone, a right to every individual of the republic. It makes little sense, then, that the citizens of this

ASSOCIATE EDITOR FOR INTERNAL AFFAIRS Patrick Jacob Laxamana Liwag ASSOCIATE EDITOR FOR EXTERNAL AFFAIRS Elizabeth Danielle Quiñones Fodulla MANAGING EDITOR Carlo Rey Resureccion Martinez ASSISTANT MANAGING EDITOR Jennah Yelle Manato Mallari NEWS EDITOR Ronilo Raymundo Mesa FEATURES EDITOR Angelica Natividad Reyes CULTURE EDITOR Jamilah Paola dela Cruz Laguardia GRAPHICS EDITOR Lizette Joan Campaña Daluz NEWS CORRESPONDENTS Ezra Kristina Ostaya Bayalan Adolf Enrique Santos Gonzales Eunice Biñas Hechanova Gayle Calianga Reyna JAMELA LIMBAUAN BERNAS

At All Costs nation are to pay in affluence for the rights and benefits of education entitled to each individual. The roadmap to higher education is a roadmap filled with shifty twists and turns, a map laying out the path of thorns that is so innocuously flawless and continuously sublime. It only makes the journey for the attainment of education more torturous and inaccessible, as one has to shell out money for it to an exceeding extent. The students and those who pay for their fees are troubled by the increase in tuition and other fees, a trouble not new to the Filipino society. However, the recent hike in tuition and other fees has fuelled the drive for students in various institutions to stand up for a common cause and strike

by the go signal and approval issued by the president, and later, the Commission on Higher Education which, ironically, upholds the promise to deliver accessible quality education to Filipinos. The devil is in the details, as most disguised propositions and reforms are. In the details we’ll find the many flaws and hitches that the engagements strive to cover up. In the details, schemes of capitalism are found and the implements of repression experienced by students and those mitigated and obligated to pay the costly cost of education. The students of this country are awake and aware—in a state of knowing and awareness of the repression of rights

THE RECENT HIKE IN TUITION AND OTHER FEES HAS FUELED THE DRIVE FOR STUDENTS IN VARIOUS INSTITUTIONS TO STAND UP FOR A COMMON CAUSE AND STRIKE towards the challenge that presented itself in the increase of tuition and other fees. If the increase in tuition and other accompanying fees continues to escalate, then the succeeding generations of scholars and students entitled as the future heroes of the country might not have a chance at the education they should be provided, and instead be restricted to paying a price unworthy for education. It is no longer an issue for the escalating quality of education—it is an issue fought for and in a seemingly non-ending cycle— it is the continuing commercialization of education and its accompanying programs of finance. These forms of marketing education were made possible

FEATURES CORRESPONDENTS Liezl Ann Dimabuyu Lansang CULTURE CORRESPONDENTS Jose Lorenzo Querol Lanuza Thalia Real Villela RESIDENT ILLUSTRATORS Daniel John Galinato Estember Princess Pauline Cervantes Habla Joanne Pauline Ramos Santos RESIDENT PHOTOJOURNALIST Jenny Mary Camama Dagun OFFICE 4th Floor Student Center Building, University of the Philippines Manila, Padre Faura St. corner Ma. Orosa St., Ermita, Manila 1000 EMAIL themanilacollegian@gmail.com WEBSITES issuu.com/manilacollegian www.facebook.com/themanilacollegian www.twitter.com/mkule themanilacollegian.tumblr.com MEMBER

College Editors Solidaridad - UP Systemwide Alliance of Student Publications Guild of the and Writers’ Organizations Philippines

The Cover

that we continually experience and go through. We are subjected to the unrighteous paying of financial wage for education, with the true value and quality of education being jeopardized. We must take a collective step towards those who are culpable and overcome the challenge that continually presents and persists. The stakes are high, the waters rough, yet the war continues to be waged. The war against repression, for those who work and toil for the nation and to provide education. Education is paid and fought for at all costs, and we bear the greatest brunt of the fight. Illustration by Pauline Santiago Tiosin

K A T A K S I L A N PAGSIYASAT SA IMPLIKASYON NG PAGTATATAG NG STUDENT CENTER LIEZL ANN DIMABUYU LANSANG AT JOLEEN AIRA RESTERIO ESTELLA

asabay ng pagtatayo ng isang Kkarapatan imprastraktura ang pagguho ng ng mga mag-aaral at kawani ng Unibersidad ng Pilipinas-Maynila.

Isang taon na ang nakalipas mula nang ipasara ang Gusaling Andres Bonifacio (GAB) Cafeteria sa Kolehiyo ng Agham at Sining upang magbigay-daan sa pagtatatag ng gusaling tinaguriang Student Center. Subalit, hanggang sa kasalukuyuan, nananatiling suliranin ng mga mag-aaral at kawani ang kawalan ng mapagkukunan ng murang pagkain sa Unibersidad.

sa pagitan ng administrasyon at mga magaaral. Kasalungat nito ang iginiit ng mga opisyal na nagkaroon na umano noon ng diskusyon sa CAS Executive Committee kung saan naihapag ang panukala tungkol sa isyu ng Student Center. Binigyangdiin pa ng admin na hindi maaaring magkaroon ng student consultation sa kadahilanang hindi sapat at lehitimo ang rasong “natapakan ang karapatang pandemokratiko” ng mga estudyante sapagkat matagal nang napag-usapan ang pagtatayo ng gusali. Malinaw ang imahe ng

Samantalang ang administrasyon ay nagkukulang pa rin sa paghatid ng mga alternatibong solusyon, pihadong matinding gutom at uhaw ang patuloy na mararanasan ng Unibersidad sa mga natitira pang buwan ng semestre.

DIBUHO NI MICHAEL LORENZ DUMALAOG RAYMUNDO

kagutuman at kasalatan sa mga mag-aaral at kawani ng unibersidad. Animo’y napakadali ng suhestiyon ng dating Vice Chancellor na si Jose Florencio Lapeña. Ayon sa kanya, sa pansamantalang pagkawala ng makakainan, kinakailangan lamang maglakad ng mga mag-aaral nang kaunti upang makabili ng pagkain. Ngunit ang katotohan ay salungat sa kanyang pananaw dahil limitado lamang ang oras at pera ng bawat mag-aaral, at ang pagkawala ng murang kainan sa loob ng unibersidad ay isang mabigat n a

PAGBIBINGI-BINGIHAN Matagal nang nabuo ang konsepto ng Student Center — ito ang tanging sagot ng administrasyon sa mga mag-aaral at kawani na iginiit ang kanilang karapatan sa demokratikong konsultasyon. Sa isang panayam kay CAS Councilor Al Omaga, mahigit sampung taon na ang lumipas mula nang unang magkaroon ng diskurso ukol sa pagtatayo ng Student Center. Sa nabanggit na diskusyon kasama ang CAS Admin, nasabi umano na ilang bahagi ng magiging pondo para sa gusali ay magmumula sa pribadong donasyon ng isang magulang. Nakasaad naman sa Invitation to Bid ng UPM Bids and Awards Committee II (BAC 2) na 2, 517,967.87-milyong piso ang kabuuang halagang itinalaga ng UPM ukol sa pagtatayo ng nasabing gusali. Dadaan sa bidding process ang mga hahawak sa prokeytong ito, at nagsimula nga umano ang prosesong ito noong ika16 ng Disyembre, 2013. Ngunit sa kabila nito, napagbigyangalaman lamang ng mga manininda ng GAB Caf na kailangan na nilang lisanin ang kanilang mga pwesto upang magbigaydaan sa pagtatatag ng Student Center, noong ika-24 ng Enero, 2014 — isang buwan bago ang naganap na eviction. Dala ng madaliang anunsyo, humarap ang mga opisyal sa matinding oposisyon at kritisismo galing sa mga mag-aaral at kawani ng unibersidad. Madaling mahihinuha sa reaksyon ng mga tao ang pagtutol hinggil sa biglaang desisyong ipasara ang GAB Caf para sa pagtatayo ng Student Center, at sa mga suliraning idinulot at idudulot nito. Ayon rin kay Omaga, walang demokratikong konsultasyon ang naganap

administrasyon, handang kitilin ang karapatan ng mga magaaral at kawani maipagpatuloy lamang ang mga plano ng komersalisasyon. Ang mga opisyal na inaasahang maging katuwang ng mga mag-aaral sa paglutas ng mga suliraning pangkalahatan ay sila pang naging sanhi nito. Taliwas sa mandatong sinumpaan, tila ang pamunuan ng UPM ay nananatiling bingi sa mga hinaing ng mga mag-aaral na dapat sana ay kanyang pinagsisilbihan.

PAGBUBULAG-BULAGAN Ang pagtatayo ng Student Center ay hindi lamang naging pasakit sa mga maninindang nawalan ng kabuhayan— ito’y nagdulot din nang matinding

pasakit, lalo na para sa mga mag-aaral na may suliraning pinansiyal. Ayon muli kay Councilor Omaga “isa sa mga pangunahing hakbang na inisip ay ang pagkuha ng serbisyo ng Philippine General Hospital (PGH) Dietary, ngunit tumugon ito na hindi kakayanin ng kanilang kapasidad.” Nagkaroon rin ng suhestiyon na pagtindahin ang iilan sa Association of Parent-Counsellors, ngunit limitado lang umano ang kanilang kayang ihanda. Sinubukan na ring gumawa ng petisyon na naglalayong bigyan na lamang ng bagong pwesto ang mga dating manininda, o ibalik man lamang sila sa pamamagitan ng mga food fair noong unang semester ng kasalukuyang taong pang-akademiko,

subalit patuloy itong tinutulan ni Lapeña. Ang kawalan pa rin ng kontrata, na siyang iniulat na rason sa pagpapaalis sa dating mga manininda, ang ginamit na dahilan ng mga opisyal sa kanilang pagtutol sa pagpapabalik ng mga ito. Makikita ang kawalan ng kahandaan ng administrasyon upang tugunan ang kahihitanan ng mga pagpapasyang ipinatutupad nito — na siya namang may mas matindi at malawakang negatibong epekto sa mga mag-aaral at kawani. Isa pa ring malaking katanungan kung sino nga ba ang mga ookupa sa Student Center matapos ang pagkatatag nito. Sa

panahong matapos ang gusali, magsisimula na umano ang bidding process para sa mga pwesto nito. Ang pagpapalimbag ng call for bidders sa mga pahayagan ay isa rin sa mga kinikinitang plano ng administrasyon. Malinaw na magiging napakalaking desbentaha para sa mga maliliit na manininda ang magaganap na proseso sa pagpili ng mga okupante. Ang unang magiging pag-atake sa mga estudyante, kawani, at dating manininda ang ang tyansang mga malalaking korporasyon lang ang maaaring manalo sapagkat mas malalaki ang mga bid na kaya nilang ialok kumpara sa mga ordinaryong manininda. Kaakibat nito ang lumalaki ring tiyansang mapalitan ang mga dating abotkayang pagkain sa Gab Caf ng mga mamahaling pagkaing ibebenta sa Student Center. Sa huli, dehado pa rin ang mga tinig na hindi man lamang pinakinggan, hirap pa rin ang mga magaaral na pinagkaitan ng karapatan, at bulag pa rin ang administrasyon sa kanilang kalagayan. Puwersahang nakikisabay ang mga mag-aaral sa mga nagtataasang bilihin at bayarin sa loob ng unibersidad, pati sa mga batayang pangangailangan katulad na lamang ng pagkain. Sa kabila ng bansag na pampublikong paaralan, talamak pa rin ang komersalisasyon ng edukasyon sa Unibersidad ng Pilipinas. Mula sa tumataas na matrikula, hanggang sa mga establesimientong itinatayo nito ay makikita ang paghulma sa isang bagong karakter ng UP—isang karakter na nakasandig hindi sa masa, ngunit sa mga pribadong sektor na unti-unting sumasakop at kumikitil sa mandato nitong pagsilbihan ang mga mag-aaral at ang sambayanan.