een bus moet het wel snor zitten. Een bus en een microfoon, en niemand die je iets voorschrijft – dat zorgt voor een ongekende en onbegrensde vrijheid. Luxe, maar ook lastig. Want waar te beginnen? ‘Ik beperk mijzelf tot het stadsdeel. Alles wordt in de buurt opgenomen, maar specifieke verwijzingen zoals straatnamen laat ik allemaal weg. Het moet als een onbepaalde stadswijk klinken.’ Zijn stadsdeel beslaat onder meer de tuttige Watergraafsmeer, het winderige IJburg en de kosmopolitische Indische buurt. Hoewel het droog is en niet koud, verzucht Bajema dat het wel erg hard waait. Radiomakers haten wind; die verpest buitenopnames. In het centrum van IJburg, naast de Albert Heijn, gooit Bajema het stuur om en rijdt hij over het fietspad de stoep op en parkeert zijn bus midden voor de ingang van een drogist. Dat lijkt mij niet helemaal de bedoeling, maar triomfantelijk haalt Bajema een geplastificeerd document te voorschijn: een parkeerontheffing. Die is een jaar geldig in het hele stadsdeel. Heeft wat ambtelijke voeten in de aarde gehad en dat mag ook wel. Er zijn mensen die een dubbele moord plegen voor zo’n papiertje.
Vertegenwoordiger Tot nu toe is Bajema pas een keer weggestuurd met zijn bus. Dat was bij de Rembrandttoren, waar strenge, dus goede beveiligers meenden dat in zo’n bus ook een bom past. Overigens bleek dat kantorengebied geen goede plek om verhalen te halen. Iedereen heeft er haast en het waait er altijd. Zijn bescheiden microfoon en recorder maken niet echt een professionele indruk. ‘Toen ik jong was, liep ik met zo’n zwaar en groot apparaat, omdat ik meende dat ik gezag moest uitstralen. Dat heb ik nu niet meer.’ Hoewel zijn uitzending ‘In de maling’ al zo goed als klaar is, gaat Bajema toch even verder met dit thema. Zijn eerste doel is een groepje berugzakte scholieren dat net aan de bij ah gekochte lunch van cola, chocola en Doritos is begonnen. ‘Ik ben de man met de microfoon en ik hoor bij die bus. Ik maak een uitzending, een podcast over het thema “In de maling”. Ben jij wel eens in de maling genomen of heb je weleens iemand in de maling genomen?’ Een van de jongens begint direct te vertellen over zijn moeder die hem vaak laat schrik-
Chris Bajema: ‘Ik beperk mijzelf tot het stadsdeel. Alles wordt in de buurt opgenomen, maar specifieke verwijzingen zoals straatnamen laat ik allemaal weg. Het moet als een onbepaalde stadswijk klinken.’
microfoon. ‘Ik ben aan het werk en probeer hier wat business te doen.’ Dat kan. Daarom schrik ik een beetje als ik Bajema bij het weglopen hoor zeggen dat hij het dan wel vraagt ‘aan iemand die wel vriendelijk kijkt.’ Dat kan niet. En dat vindt Bajema zelf ook, want hij zegt er snel, maar net te laat, achteraan dat ‘u ook vriendelijk keek.’ Want hij wil elke ontmoeting, ook de minder leuke, altijd zonder spanning eindigen. Misschien speelde de aanwezigheid van de pers even parten.
Zonder betalen ken. Als een andere jongen zich iets teveel opdringt, wordt hij door Bajema gedecideerd terechtgewezen. Meteen druipt hij af. ‘Je moet wel streng zijn met die jongens. Ik kom uit een echte onderwijsfamilie, dat helpt wel.’ De volgende scholier vertelt uitgebreid over de wijze waarop hij zijn leraren op school in de maling neemt door spelletjes te doen tijdens de les. Hij zit op een iPadschool en zeker tien keer per uur verlaat hij zijn digitale leeromgeving om zich elders even wat levels omhoog te schieten. Als Bajema, die zelf midden in de middelbareschoolkiesperiode van zijn zoon zit, vraagt naar de voordelen van een iPadschool weet de jongen alleen een lichtere rugzak te noemen. ‘Ik heb nooit op een boekenschool gezeten.’ Boekenschool, dat klinkt als een nieuwigheid. Omdat het te hard waait, moeten we naar binnen. We lopen de drogist in. Een knappe man met een mooi pak staat er koffie te drinken. Vast een vertegenwoordiger. Hij heeft geen zin in vragen van de man met de
Een volgende klant is spraakzamer en het valt op dat de drogist het prima vindt dat er een grote bus pal voor zijn deur staat en dat de chauffeur ook nog eens in zijn winkel allerlei mensen aanschiet. Het eerste gesprek mislukt altijd, zegt Bajema. ‘Kun je weggooien.’ Dat is de Wet van de Pannekoek. Omdat hij er zelf nog een beetje in moet komen. Daarnaast kan een volgende gegadigde soms al meeluisterend vast nadenken over het thema. Tijdens de opname coacht Bajema zijn gasten bij het vertellen van hun verhalen. Na een vruchteloos bezoek aan Albert Heijn wordt nog een deuntje muziek van een straatmuzikant opgepikt en gaan we een hoekje om. Dat is uit de wind, maar ook zonder zicht op de bus. Een kleermaker en truckchauffeur hebben geen belangstelling en dan schiet Bajema Chinees restaurant Gouden Kom binnen. Daar is men aan het schoonmaken. De eigenares zet haar stofzuiger uit en Bajema vertelt waarvoor hij komt. De Chinese kijkt ons wat vertwijfeld aan en het lijkt dat we maar het beste direct weer kunnen vertrekken. >
Chris Bajema met scholieren, IJburg
v
redactio1_pagina.indd 17
17
18/02/16 15:47