29288016_MAG_2009_DEF.indd 1
20-10-2009 15:19:06
29288016_MAG_2009_DEF.indd 2
20-10-2009 15:19:06
29288016_MAG_2009_DEF.indd 3
20-10-2009 15:19:06
Inhoudsopgave 29288016_MAG_2009_DEF.indd 4
20-10-2009 15:19:06
53
Martien de Groene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 vanaf nu kan het alleen maar beter gaan
Interview met Michiel van Lotringen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 van verouderde mensa naar duurzaam kantoorcomplex
Interview met Vinod Lachmon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 ijsselhof biedt kopers unieke inruilgarantie
Interview met Arend den Boef . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 scheepsmakershuis ; van verouderd kantoorgebouw naar zes kekke appartementen
Provada 2009: uitzonderlijke stand blijkt publiekstrekker . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 VGM Locatus Retail Award 2009 voor De Groene Groep e.a. . . . . . . . . . . . . . 13 Martien de Groene op de 15e plaats in de top 100 netwerkers . . . . . . . . . . . . . 14 Geslaagde tour door veilinghuis Christie's . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Interview met Luciano Benfatto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 paviljoens gevuld met passie
Interview met Kaspar en Kees-Willem Karssen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 een maatwerkoplossing in bodengraven
Interview met Michiel van Lotringen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 het zuiderziekenhuis sluit , kansen op zuid Interview met Ruud Pastor, regionaal directeur ING Real Estate Finance en Arjen Harmens, directeur Commercie SNS Property Finance . . . . . . . . . . . . . . . 22 vijf stellingen over de crisis
De Groene Groep gaat voor groen en duurzaam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Interview met Sandra van Beek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 abbey business centres ; flexibele kantoorunits ook in 2009 een prima concept
Interview met Ron van der Zalm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 woonmalls in de lift
Interview met Inge van Wolde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 passend hoofdkantoor voor intratuin
29288016_MAG_2009_DEF.indd 3
20-10-2009 15:19:06
4
een heftige beweging zoals die van nu hebben we nog nooit gezien
Martien de Groene heeft de econo mische ontwikkelingen het afgelopen jaar met een vorm van licht ongeloof gadegeslagen. En hij was daarin niet de enige. “De verwachting was dat de conjunctuur in 2009 en 2010 een lichte teruggang zou vertonen, en dat we daarna weer zoals gebruikelijk op zouden klimmen naar een nieuw hoogtepunt in 2015 en 2016. Zo verliep dat proces de afgelopen drie decennia. Dit keer gaat het allemaal heel anders.”
“Een heftige beweging zoals die van nu hebben we nog niet eerder gezien. En, een essentieel nieuw fenomeen, deze keer waren het de banken zelf die slachtoffer werden van de crisis. En niet zo zuinig ook, de verhoudingen in de bancaire en financiële wereld zijn op hun kop gezet. Er is sprake van een enorme terughoudendheid in de kredietverlening, met verstrekkende gevolgen. In de bouwsector lijkt het wel alsof iemand aan de noodrem heeft getrokken.” global village
De voorspellingen over hoe we er over één of twee jaar in economisch opzicht voor zullen staan, zijn niet eenduidig. Specialisten spreken elkaar tegen. Het lijkt er
29288016_MAG_2009_DEF.indd 4
20-10-2009 15:19:08
5
op dat de economische bakens verzet zijn. Volgens Martien de Groene speelt het verschijnsel globalisering daarin een rol. “Twintig jaar geleden letten we in Nederland nauwelijks op de Dow Jones, tegen woordig volgen mensen op de camping de bewegingen van de Nasdaq. Alles is met elkaar verknoopt: de consumenten bestedingen in de VS zijn van invloed op de AEX. Dat is een nieuw verschijnsel en dat maakt het veel moeilijker om het economisch tij te voorspellen.” ontwikkeling op laag pitje
De financiële crisis heeft ook gevolgen gehad voor De Groene Groep. “In het voorjaar van 2008 begon het in de vastgoedmarkt te haperen en in de tweede helft van dat jaar volgden de naschokken. Eind 2008 was het duidelijk dat we maat regelen moesten nemen om de organisatie aan te passen aan de omstandigheden, met name op het gebied van projectontwikkeling. We hebben besloten onze ontwikkelings activiteiten te beperken tot het afhandelen van eerder opgestarte projecten en om geen nieuwe verplichtingen aan te gaan.”
Vanaf nu kan het alleen maar beter gaan
dieptepunt voorbij ?
Terugblikkend constateert Martien de Groene dat het goed beleid is geweest om De Groene Groep op verschillende hoofd activiteiten te bouwen. “In de project ontwikkeling hebben we het afgelopen jaar nog geplust, maar de vooruitzichten zijn tamelijk somber. De handel in vastgoed kwam onder druk te staan en ook daar zijn de verwachtingen niet echt optimistisch. Het beheer van het eigen vastgoed is redelijk stabiel. Gelukkig zijn er signalen dat we de bodem hebben gezien. Dan kan het vanaf nu alleen maar beter gaan, maar of en hoe snel dat zal gaan? Het wordt steeds moeilijker dat in te schatten.”
29288016_MAG_2009_DEF.indd 5
20-10-2009 15:19:10
6
Op het terrein van de voormalige Mensa aan de Professor van Weliestraat in Nijmegen ontwikkelde De Groene Groep een aansprekend project, waar particuliere kopers en commerciële huurders onmiddellijk warm voor liepen. Alle apparte menten en stadsvilla’s zijn verkocht en het duurzaam verbouwde kantoor gebouw en de winkels daaronder zijn een half jaar voor oplevering vrijwel allemaal verhuurd. Een opmerkelijk resultaat in deze zware economische tijden.
we garanderen de huurder een energielabel b
Het voormalige Mensacomplex bevindt zich aan de
kantoorgebouw, dat je best lelijk mag noemen,
rand van het centrum in een parkachtige
dateert uit de jaren zeventig en kende een groot
omgeving. Het duurde even voordat een passende
verloop in huurders. Het was zaak een partij te
toekomst voor de locatie was gevonden, maar
vinden die zich aan het gebouw wilde committeren.”
toen dat eenmaal gebeurd was ging het snel.
Dat is gelukt. Reisorganisatie SNP, een volle
Het project, op een kavel van 6.000 m², omvat
dochter van de ANWB, bleek op zoek naar een
een supermarkt (1.600 m² bvo), winkels (1.000
alternatief voor de twee kantoren waarover de
m² bvo) 1.350 m² kantoorruimte, een parkeer
organisatie nu verspreid is. Liefst dichtbij het
garage, 21 appartementen en 12 stadsvilla’s.
centrum, maar niet op een typische kantoren locatie. Gezien haar reputatie als organisator
29288016_MAG_2009_DEF.indd 6
duurzaamheid
van natuurreizen stelde SNP hoge eisen aan
“De achilleshiel was de kantoorruimte,” vertelt
duurzaamheid. Het bedrijf werd op haar
ontwikkelaar Michiel van Lotringen. “Het
wenken bediend.
20-10-2009 15:19:12
7
cradle to cradle
“Het hergebruiken van bestaande kantoorruimte is een prachtig voorbeeld van het cradle to cradle concept,” stelt Michiel van Lotringen. “De CO² -uitstoot van een renovatie is aanzienlijk lager dan die van nieuwbouw. Maar ook in andere opzichten wordt het een duurzaam project. Het gebouw is volledig gestript en voorzien van milieuvriendelijke installaties. Het hemelwater wordt hergebruikt en de afvoer is losgekoppeld van het riool. We brengen het gebouw van een duurzaamheidslabel G naar een duurzaamheidslabel C en garanderen de huurder zelfs een energielabel B.” succesvol slot
Na een lastige sloop – er moest asbest worden verwijderd en de fundering onder het kantoor gebouw werd weggehaald terwijl tegelijkertijd de nieuwe werd aangelegd – verliep het bouw proces voorspoedig. De ruwbouw is inmiddels gereed en naar verwachting krijgen ook de huurders van de winkels en het kantoor in februari 2010 de sleutel. Daarmee sluit De Groene Groep een ontwikkelingstraject van negen jaar succesvol af.
Van verouderde Mensa naar duurzaam kantoorcomplex 29288016_MAG_2009_DEF.indd 7
20-10-2009 15:19:13
8
het zijn ook prachtige, karakteristieke woningen in een groene omgeving
In februari zijn De Groene Groep en Atta Makelaars samen begonnen aan een unieke inruilactie. In het Rotterdamse Oud-IJsselmonde kunnen woningzoekenden een aan trekkelijke woning kopen van het project IJsselhof Fase 2. Als ‘tegenprestatie’ neemt De Groene Groep hun huidige woning over. “Een innovatief concept en het geeft onze klanten veel rust”, zegt Vinod Lachmon, projectmanager nieuwbouw bij Atta Makelaars. Het idee voor de inruilactie ontstond vorig jaar, net nadat de woningen in april 2008 in de verkoop waren gegaan. “Er belden veel mensen die serieus geïnteresseerd waren in een woning van fase 2 van het project IJsselhof”, zegt Lachmon. “Het zijn ook prachtige, karakteristieke woningen in een heel groene omgeving. Maar de meeste mensen durfden de koop in eerste instantie niet aan, omdat ze hun huidige woning nog niet hadden verkocht. Alle negatieve berichten over de recessie in de huizenmarkt hadden hen voorzichtig gemaakt.”
29288016_MAG_2009_DEF.indd 8
20-10-2009 15:19:13
9
IJsselhof biedt kopers unieke inruilgarantie
Innovatief
concept
“In februari zijn we begonnen met dit innovatieve concept en al voor de zomervakantie hadden we vijf woningen verkocht met deze garantie. De huizen die De Groene Groep had overgenomen, heeft Atta allemaal binnen drie maanden weten te verkopen. Je mag dus gerust van een succes speken”, zegt Lachmon. “De kopers zijn heel tevreden met deze regeling. En wij hebben zelfs collega-makelaars op bezoek gehad. Die wilden weten hoe we dit deden” , lacht Lachmon. “Zij passen het concept nu ook her en der toe, maar zij stellen voorwaarden en wij niet.” Lachmon is te spreken over de samen werking met De Groene Groep. “We hebben een goede en open relatie. We maken volop gebruik van elkaars kennis en kunde. En dat komt weer ten goede aan onze klanten. En dat is waar we het uiteindelijk beiden voor doen.” dorpse intimiteit en toch dichtbij de stad
Uiteraard is er nog veel meer wat de woningen in het project IJsselhof fase 2 aantrekkelijk maakt. De 22 twee-onder-eenkapwoningen en vier eengezinswoningen liggen rond een centraal groen hof. De bouwstijl is afgeleid van de Amerikaanse ‘New England’-stijl die qua sfeer goed past bij de uitstraling en beschutte geborgenheid van Oud-IJsselmonde. Het traditionele houtwerk en de schuine daken springen daarbij het meest in het oog. Alle woningen hebben een flinke tuin, vier slaapkamers en een grote vrij indeelbare zolder. Ze zijn voorzien van een luxe keuken met Siemens inbouwapparatuur en een luxe badkamer. De prijzen beginnen bij € 314.000 (v.o.n.). Het project biedt bewoners het beste van twee werelden: een groene, dorpse woonomgeving én de stedelijke voorzieningen binnen handbereik.
29288016_MAG_2009_DEF.indd 9
20-10-2009 15:19:14
10
In een moeilijk economisch klimaat als het huidige is het zaak op creatieve wijze om te gaan met beleggingen. De Groene Groep kan dat. Was de herontwikkeling van de Magistraat aan de ’s Gravendijkwal al een sterk staaltje van binnenstedelijke herontwikkeling, met het Scheepmakershuis bewijst De Groene Groep opnieuw dat ze op een succesvolle wijze gebouwen kan transformeren.
transformatie van gebouwen verloopt succesvol
red apple
Het Scheepmakershuis aan de Rotterdamse
De omgeving waarin het Scheepmakershuis
Scheepmakershaven 33-34 is een zevenlaags
staat is de laatste jaren sterk van karakter
kantoorgebouw uit de jaren zestig. “Wat
veranderd. Had dit gebied vroeger vooral een
voorzieningen betreft was het niet echt meer van
zakelijke bestemming, met de bouw van
deze tijd,” zegt Arend den Boef van De Groene
woontorens als de Red Apple en Wijnhaeve in
Groep, “bijvoorbeeld omdat het gebouw niet
de onmiddellijke nabijheid, wordt dit interessante
over een eigentijdse klimaatinstallatie beschikt.
stukje Rotterdam ook een aantrekkelijk woon
Het merendeel van de ruimten was wel verhuurd,
gebied. “We hebben ervoor gekozen om de
maar met kortlopende contracten. Om het
begane grond te behouden als zakelijke
gebouw nieuwe toekomst te geven moesten we
bestemming - bijvoorbeeld voor een administratie
beslissen of we het wilden renoveren als kantoor
kantoor, reclamebureau of lunchroom - en de zes
of herontwikkelen.”
lagen daarboven te verbouwen tot apparte menten in een gangbaar segment, met prijzen van 220.000 tot 240.000 euro.”
29288016_MAG_2009_DEF.indd 10
20-10-2009 15:19:16
11
wijnhaveneiland
Het bleek een schot in de roos, vooral ook omdat De Groene Groep besloot om geen kale ruimte te verkopen, maar de woningen, die rond de 90 m² meten, op te leveren inclusief badkamer en keuken. Arend den Boef: “Hoewel de appartementen hartje crisis op de markt kwamen, zijn ze toch allemaal vrij snel verkocht. Dat heeft er ongetwijfeld mee te maken dat het Wijnhaveneiland sterk in de lift zit. Vanuit het Scheepmakers huis ben je snel in het centrum, je zit vlakbij een leuk uitgaansgebied en via de Maasboulevard rijd je in een wip de Ring rond Rotterdam op. Allemaal pluspunten.”
Scheepmakershuis~ Van verouderd kantoorgebouw naar zes kekke appartementen 29288016_MAG_2009_DEF.indd 11
20-10-2009 15:19:18
12
Provada 2009 Uitzonderlijke stand blijkt publiekstrekker
liefde voor kunst en aandacht voor duurzaamheid Op 16, 17 en 18 juni gaf De Groene Groep acte de présence op de vastgoedbeurs PROVADA. Voor deze editie van de vastgoedbeurs presenteerde De Groene Groep zich in een bijzondere stand, waarin liefde voor kunst en aandacht voor duurzaamheid duidelijk tot uiting kwamen. De veertig vierkante meter metende stand was ontworpen door Miranda Lantink (ML Designers), die op haar beurt was geinspireerd door dé specialist in het ontwerp van verticale tuinen; de Franse groenkunstenaar Patrick Blanc. De uitvoering was in handen van BSI Bomenservice uit Baarn. De stand bleek een echte publiekstrekker en op dinsdag 16 juni ook het decor voor een feestelijke, goedbezochte borrel. De Professionele Vastgoed Dagen (PROVADA) gelden vijf jaar na de eerste editie als dé vastgoedbeurs van Nederland. Ieder jaar is de beurs in de Amsterdamse RAI drie dagen lang de ontmoetingsplek voor, onder andere, institutionele beleggingsfondsen, banken, aannemers, woningcorporaties, gemeenten, projectontwikkelaars, architecten, makelaars, de overheid en huurders/ gebruikers. In 2009 – het eerste lustrumjaar – trok de beurs ruim 21.000 bezoekers; een recordaantal.
29288016_MAG_2009_DEF.indd 12
20-10-2009 15:19:18
13
Op 17 juni – tijdens de PROVADA –
de groene groep sprong dat jaar in het oog met een aantal grote retailtransacties
werd bekendgemaakt dat De Groene Groep, samen met beleggingspartners Cortona Estates en SNS Property Finance, de VGM Locatus Retail Award 2009 in de wacht heeft gesleept. Het betekent dat zowel Vastgoedmarkt als Locatus De Groene Groep en de beide partners zien als Nederlands meest spraakmakende retailbelegger in het jaar 2008. De Groene Groep sprong dat jaar in het oog met een aantal grote retailtransacties onder de vlag van het Retail Fund North B.V., dat vier woonmalls in Assen, Drachten, Emmen en Emmeloord vertegenwoordigd. In totaal gaat het om circa 100.000 vierkante meter vloeroppervlak, waarvan op de dag van de prijsuitreiking ruim negentig procent was verhuurd. Martien de Groene kreeg de Award uit handen van Ruud de Wit (hoofdredacteur Vastgoedmarkt) en Gerard Zandbergen (directeur Locatus).
VGM Locatus Retail Award 2009 voor De Groene Groep e.a.
29288016_MAG_2009_DEF.indd 13
20-10-2009 15:19:20
14
Martien de Groene op de 15e plaats in de top 100 netwerkers Elk jaar selecteert Vastgoedjournaal 100 professionals in de wereld van het vastgoed, die zich onderscheiden door hun uitzonderlijke netwerk in de branche. De lezers van Vastgoed journaal worden gevraagd hun stem op één van de 100 geselecteerde kandidaten uit te brengen. De nummers 80 tot 100 vallen elk jaar af en worden door 20 nieuwe namen vervangen. In deze dynamische poule scoorde Martien de Groene in 2009 een respectabele vijftiende plaats.
excellente netwerkers brengen mensen met elkaar in contact
29288016_MAG_2009_DEF.indd 14
De beste netwerker in de vastgoedbranche blijkt Elco Brinkman te zijn. Niet verwonderlijk, want volgens een analyse van de Erasmus Universiteit Rotterdam is hij de meest invloedrijke man in Nederland. Een opvallend verschijnsel is dat in de top 15 de namen van maar liefst zes vrouwen voorkomen. De Rotterdamse wethouder Hamit Karakus is met een 26e plaats de beste ambtenaar in het gezelschap.
wat maakt iemand een goed netwerker ? Vastgoedjournaal heeft er een aantal criteria voor. De belangrijkste luidt dat hij/zij nieuwe contacten legt die ook voor de eigen taak en opdrachten nuttig zijn. Maar excellente netwerkers brengen ook mensen met elkaar in contact, zoeken samenwerking met partners uit wederzijds belang en gaan actief op zoek naar collega’s uit andere disciplines voor informatie en expertise.
20-10-2009 15:19:20
15
de gasten reageerden enthousiast op het evenement Op dinsdag 8 september werd bij Christie’s in Amsterdam de veiling ‘Nineteen to Now, art from the 19th, 20th & 21st centuries, including Topographical Observations’ gehouden. Deze veiling werd mede door De Groene Groep en Cortona Estates (een collega Vastgoed Belegger uit Amsterdam) gesponsord en was daarom voor beide partijen een mooie aanleiding om op vrijdag 4 september diverse relaties uit te nodigen voor een exclusieve voorbezichtiging. Een selecte groep genodigden maakte gebruik van die kans en luisterde rond vijf uur ‘s middags naar het welkomstwoord van Christie’s chairman Jop Ubbens. Daarna volgde een informatieve tour langs de veilingstukken onder leiding van Benthe Tupker, specialist op het gebied van impressionistische en moderne kunst. De tour werd afgesloten met een informele borrel. De gasten waren zeer enthousiast, voor degenen die het veilinghuis Christie’s voor de eerste keer bezochten was het helemaal een bijzondere ervaring. Tijdens de veiling is voor € 869.450,= aan schilderijen verkocht. Een van de topstukken was het werk ‘Pollok on Sanur beach’ van de Belgische schilder Adrien-Jean le Mayeur de Merpres, dat voor € 28.600,= van eigenaar
Geslaagde tour door veilinghuis Christie’s
verwisselde.
29288016_MAG_2009_DEF.indd 15
20-10-2009 15:19:21
16
ik heb passie voor dit stukje rotterdam
Luciano Benfatto is de eigenaar van twee Italiaanse restaurants, gevestigd in de paviljoens aan de Coolsingel. Met Trattoria la Borsa begon hij in 1994, het eetcafé groeide al snel uit tot een begrip in Rotterdam. In juni 2009 opende hij één paviljoen verder zijn tweede restaurant, Luciano Sicilia in Bocca. Met zijn chique uitstraling is deze zaak een aanwinst voor dit stukje van de Coolsingel.
Benfatto betekent “goed gemaakt”. Toepasselijker kan het niet voor de succesvolle restauranteigenaar die met zijn vrouw en twee dochters in Vlaardingen woont. Nog steeds bakt hij met plezier pizza’s in zijn twee zaken aan de Coolsingel. Afkomstig uit een Siciliaanse familie van horecaondernemers, is het vak Luciano met de paplepel ingegoten. Trots laat hij de houtoven in Luciano Sicilia in Bocca zien. “Dit is niet zomaar een oven, maar 'de rolls royce' onder de pizza-ovens.” allure
In 1990 kwam Luciano naar Rotterdam om als bedrijfsleider in de horeca te werken. Vier jaar later besloot hij dat het
29288016_MAG_2009_DEF.indd 16
20-10-2009 15:19:23
17
Paviljoens gevuld met passie nummer 123. Luciano: “Ik zag daar de zaken komen en gaan. Toen de laatste, restaurant Basso, verdween en het paviljoen weer leeg stond, kwam het idee in me op daar een zaak te openen naar het voorbeeld van La Sicilia in Bocca. Dit is de naam van mijn favoriete restaurant in Italië, met een vestiging in Rome en een vestiging in Catania (Sicilië).” Behalve pizza’s staan er in Luciano’s Sicilia in Bocca traditionele Siciliaanse specialiteiten op de kaart. Het restaurant haalt met zijn chique uitstraling het aanzien van de Coolsingel omhoog. Dat doet Luciano plezier. “Ik heb een passie voor dit stukje Rotterdam, waar ik al vijftien jaar lang mijn bedrijf run.” tijd was om voor zichzelf te beginnen. Hij had zijn
selectief
zinnen gezet op een paviljoen aan de slagader van
Beide paviljoens zijn eigendom van De Groene Groep. Luciano: “Een goed bedrijf, De Groene Groep. Martien de Groene komt hier regelmatig eten en we hebben een leuk persoonlijk contact. Inmiddels heb ik achttien medewerkers, inclusief de oproepkrachten. Stuk voor stuk harde werkers. Ik ben behoorlijk selectief in de mensen die ik aanneem; ze moeten een correcte houding hebben naar de klanten toe. Goed eten maken tegen een goede prijs is niet genoeg. Klanten moeten zich ook welkom en op hun gemak voelen. Dan komen ze terug.”
Rotterdam, Coolsingel 117. “Het was de tijd waarin de Koopgoot werd aangelegd,” vertelt Luciano. “De Coolsingel en het Beursplein kregen nieuwe allure en zouden nog meer publiek gaan trekken. Ik huurde het paviljoen van De Groene Groep en opende er in 1994 Trattoria La Borsa. Al snel kampten we met ruimtegebrek. In 2001 zijn de paviljoens compleet vernieuwd door De Groene Groep, dat leverde wat extra vierkante meters op.” traditioneel
De laatste jaren beproefden verschillende ondernemers hun geluk in het paviljoen op
29288016_MAG_2009_DEF.indd 17
20-10-2009 15:19:24
18
Een maatwerkoplossing in Bodegraven Toen Willem Karssen in 1899 zijn handel in papier- en rookwaren begon, kon hij niet bevroeden dat ‘zijn’ onderneming maar liefst 110 jaar later en vier generaties verder ruim 50 medewerkers zou tellen; verdeeld over de bedrijfsonderdelen Karssen Office, Karssen Boeken & Kantoor en Karssen Educatief. Daarmee is de Fa. W. Karssen & Zoon – zoals de organisatie nog steeds heet – geografisch verspreid over Gouda, Woerden en ‘thuisbasis’ Bodegraven. In Bodegraven staat ook het representatieve hoofdkantoor en het centrale magazijn, dat in 2009 op de toekomst werd voorbereid. Wie over de A12 richting Gouda rijdt, ziet
Educatief. Aan de Tolnasingel zelf kunnen klanten
centralisatie winst zou betekenen”,
ter hoogte van Bodegraven het bedrijven
terecht voor een groot assortiment kantoor
herinnert Kees-Willem Karssen zich.
terrein Groote Wetering. Hier is het
meubelen en –artikelen. Uiteraard heeft Karssen
“Zo zijn we al vrij snel bij dit nieuw te
bedrijfspand van Karssen Office gevestigd.
op de digitale snelweg ingevoegd; bestellingen
bouwen pand in Broekvelden beland.
Aan de Tolnasingel bevinden zich een
worden even adequaat via het internet
Het ontwerp voorzag aanvankelijk in
ruime showroom, moderne kantoorruimtes
afgehandeld, terwijl ook het beheer van
twee nieuwbouwpanden, maar in
en groot centraal magazijn. Het is nu ook
kantoorartikelen voor een groeiend aantal
overleg met De Groene Groep zijn de
het hoofdkantoor van de Fa. Karssen &
opdrachtgevers tot de service behoort.
bouwtekeningen aangepast en hadden we in 1999 de beschikking
Zoon, de vlag waaronder de beide neven Kaspar Karssen en Kees-Willem Karssen
representatieve basis
over een ruime, zeer representatieve
de drie bedrijfsonderdelen aansturen.
Het pand aan de Tolnasingel in Bodegraven werd
thuisbasis op een gewilde locatie.
Vanuit Bodegraven worden de boekwinkels
in 1999 van De Groene Groep gehuurd omdat
Met een mooie showroom, ruime
(Karssen Boeken & Kantoor) in
Karssen Office een efficiencyslag wilde maken.
kantoren en een goed bereikbaar
Bodegraven, Gouda en Woerden
“We hadden verschillende magazijnen in
magazijn. Dat laatste is van belang,
bevoorraad, net als het in school- en
Bodegraven en Woerden in gebruik. We gaan
want er vinden hier heel wat logistieke
studieboeken gespecialiseerde Karssen
volop mee in het digitale tijdperk en wisten dat
bewegingen plaats.”
29288016_MAG_2009_DEF.indd 18
20-10-2009 15:19:25
19
dat zij graag zagen dat we zouden blijven. Zo zijn we tot een relatief eenvoudige, maar prima oplossing gekomen.” In de zomer van 2009 werd in het centrale magazijn een stevige verbouwing gereali seerd, die maar liefst 350 vierkante meter extra vloeroppervlakte bracht. “Het pand is zo’n vijfeneenhalve meter hoog, waardoor het bovenste deel van het ‘oude’ magazijn ongebruikt bleef”, zegt Kaspar Karssen. “ Je zou kunnen zeggen dat we tien jaar lang veel lucht hebben gehuurd. Juist die ruimte wilden we benutten.” prima investering
Dat gebeurde door in een groot deel van het magazijn een nieuwe verdieping te plaatsen, waarvan je – als een vide – uitkijkt op de bewegingen op de begane grond. De nieuwe verdieping wordt gebruikt voor opslag van (heel veel) boeken en biedt ook ruim plaats aan medewerkers die de logistiek verzorgen. “Een prima investering, waarmee we weer jaren vooruit kunnen”, verkassen of aanpassen
Educatief op één locatie brengen. Kaspar Karssen:
zegt Kees-Willem Karssen. Neef Kaspar
Toch groeide de organisatie in tien
“We kregen ruimtegebrek en hadden twee opties;
vult aan: “Een ingewikkelde oplossing was
jaar tijd bijna uit de jas, waarbij
verkassen of de mogelijkheden verkennen om dit
het niet, maar je moet in samenspraak met
vooral het magazijn een probleem
pand aan te passen. De tweede optie had onze
de verhuurder wél tot een oplossing zien te
werd. Tevens wilden Kees-Willem
voorkeur. We wilden niet weg uit Bodegraven,
komen. Die was gelukkig ook bereid om te
en Kaspar Karssen de logistiek van
terwijl ruimte in Bodegraven schaars is. Vanuit een
investeren in een maatwerkoplossing. Het
Karssen Boeken & Kantoor,
goede relatie is scherp onderhandeld met De
betekent dat we voorlopig vanaf deze
Karssen Office en Karssen
Groene Groep. Uit die onderhandelingen bleek ook
mooie locatie zullen opereren.”
je zou kunnen zeggen dat we tien jaar lang veel lucht hebben gehuurd
29288016_MAG_2009_DEF.indd 19
20-10-2009 15:19:26
20
zo geven we het plein terug aan de bewoners
Het Zuiderziekenhuis is één van de parels in de tuindorpen op Rotterdam-Zuid. Een hospitaal met een grote reputatie, denk alleen maar aan het brandwondencentrum, dat medio 2011 naar een uiterst modern gebouw verhuist. De Groene Groep maakte een winnend concept: wat met de locatie te doen? “In elk geval geven we het plein terug aan Vreewijk.” In 1939 werd het Zuiderziekenhuis gebouwd en tijdens de oorlog meteen al stevig door brand bommen beschadigd. Het was voor de bewoners van RotterdamZuid een reden temeer om het ziekenhuis in hun hart te sluiten. Bijna iedereen ‘op Zuid’ is er wel eens geweest, als ze er al niet ter wereld zijn gebracht. Maar in 2011 is het toch echt afgelopen. Dan komt een enorm gebied vrij, dat een stevige kwaliteitsimpuls aan de buurt kan geven. gebiedsontwikkeling
“In dit project zijn we op de stoel van gebiedsontwikkelaar gaan zitten,” legt projectontwikkelaar Michiel van Lotringen uit. “We
29288016_MAG_2009_DEF.indd 20
20-10-2009 15:19:27
21
Het Zuiderziekenhuis sluit, kansen op Zuid
buurtplein
Van het oude Zuiderziekenhuis worden alle bijgebouwen gesloopt. Het enige dat overeind blijft is het oude, markante hoofdgebouw, dat een carrévormig plein omsluit. Dit plein staat centraal in het toekomstplan. “Het moet een ontmoetings plek worden voor de buurt, met verschillende functies. Zo geven we het plein terug aan de bewoners.” Het totale project wordt zeer waarschijnlijk een mix van woningen van allerlei prijs klassen, naast commerciële voorzieningen en kantoren. Er zijn kansen genoeg. Het gebied heeft een aantal sterke punten, zoals de nabijheid van een verkeers knooppunt, het winkelcentrum Zuidplein en het Zuiderpark met een voorziening als Ahoy. werken daarbij nauw samen met dS+V en de deelgemeente Feijenoord. Het stedenbouwkundig
koude - warmte - opslag
ontwerp voor het gebied, dat nauw aansluit bij de
De komende jaren zal duidelijk worden wat
structuur van de tuindorpen die het ziekenhuis
de precieze invulling van het vier en een
omringen, is inmiddels goedgekeurd. Aan de
halve hectare grote gebied gaat worden.
wijziging van het bestemmingsplan wordt gewerkt.
Als het aan Michiel van Lotringen ligt blijft
Als dat eenmaal rond is zullen we de
één functie in elk geval behouden. “Het
communicatie met de bewoners op gang
ziekenhuis beschikt over een koude-
brengen. Hun inbreng wordt op prijs gesteld.
warmte-opslag in de bodem. Ik zou het erg
Daarnaast zullen we de komende tijd intensief op
mooi vinden als we die konden her
zoek gaan naar partners met wie we het project
gebruiken in de nieuwbouw. Dat zou een
kunnen realiseren, zoals Rotterdamse
mooi duurzaam element zijn.”
woningcorporaties.”
29288016_MAG_2009_DEF.indd 21
20-10-2009 15:19:28
22
reactie:
Vijf stellingen over de crisis
ruud pastor (47), regiodirecteur ing real estate finance de crisis raakt de vastgoedwereld harder dan andere branches .
Dat geloof ik niet. De vastgoedwereld krijgt flinke tikken, maar dat is relatief wanneer je het vergelijkt met andere branches, zoals automotive en de bouw. door de crisis wordt in het bedrijfs
leven het kaf van het koren gescheiden.
Daar ben ik het wel mee eens. Mensen die risico’s hebben genomen kunnen door de crisis hard geraakt worden. Bij vastgoed is dat niet anders; nadenken over je investeringen – dus weten wat je koopt – is altijd van het grootste belang. Het gaat erom dat je bewust omgaat met risico’s.
na deze crisis wordt het nooit meer zoals het geweest is .
bereiken, waarna het in 2011 weer zal aantrekken. De crisis moet nog ‘uitbodemen’ en
Nee, zo zwart-wit kun je dat niet stellen. Ik heb de
ondanks de positieve signalen die steeds vaker
crisis van eind jaren zeventig, begin jaren tachtig
klinken, wil ik liever realistisch blijven.
nog meegemaakt en je ziet dat er mensen zijn die daar al dan niet lering uit trekken. Het welvaarts
iedereen zal uiteindelijk beter uit deze
niveau komt heus terug en veel mensen zijn zich
crisis komen .
na zo’n flinke dip wel bewust van de risico’s, maar
De afgelopen jaren heeft niemand rekening
er blijven ook altijd opportunisten die op de oude
gehouden met een crisis van deze omvang. De
voet verdergaan. Dus in die zin verandert er
bomen groeiden tot aan de hemel en de jongste
waarschijnlijk niet zoveel.
generaties hebben nog nooit zoiets mee gemaakt. Voor hen is het vanzelfsprekend dat
in
2010
zal de vastgoedbranche
weer opleven .
het alleen maar groeit… In die zin klopt de stelling, want we leren er hopelijk van.
Ik verwacht dat we in 2009 en 2010 de bodem
29288016_MAG_2009_DEF.indd 22
20-10-2009 15:19:29
23
reactie:
arjen harmens (41), directeur commercie sns property finance
de crisis raakt de vastgoedwereld harder dan andere branches .
De crisis raakt iedereen. Vastgoed is ‘laatcyclisch’ en er is dus sprake van een vertragend effect. Maar de snelheid waarmee zaken tot stilstrand zijn gekomen – kijk naar Spanje – is schrikbarend. Het is heel goed voelbaar, maar ik denk dat andere branches – de bouw, bijvoorbeeld – veel hardere klappen krijgt. door de crisis wordt in het bedrijfsleven het kaf van het koren gescheiden .
Dat valt wel mee. Kwaliteit is altijd een van de belangrijkste koop- en verkoopargumenten en wellicht is dat minder zichtbaar in goede tijden. De crisis is wel aanleiding om daar extra op te letten; wij gaan altijd al voor long term partnerships en zijn daar meer dan ooit op gefocused. Kwaliteit, kortom. na deze crisis wordt het nooit meer zoals het geweest is .
Oude tijden herleven niet. Heel veel organisaties moeten hun businessmodel aanpassen en dat doen we ook – net als veel collega’s. We dringen kosten en risico’s waar mogelijk terug en kijken waar we onderscheidend kunnen zijn. in
2010
zal de vastgoedbranche
weer opleven .
Dat is verbonden aan de eerste stelling. Lastig, want niemand heeft De Glazen Bol. Maar pessimistisch ben ik niet. Alleen denk ik dat de opleving iets later komt. iedereen zal uiteindelijk beter uit deze crisis komen
De crisis is voor elke organisatie een goede aanleiding om na te denken over de eigen propositie. Wanneer je inzoomt op vastgoed en bouw zie je weer de nodige realiteitszin opkomen en daar moeten overheden ook in meegaan.
29288016_MAG_2009_DEF.indd 23
20-10-2009 15:19:29
24
Martien de Groene
Duurzaamheid is een buzz-woord geworden dat te pas en te onpas wordt geclaimd. De Groene Groep staat inmiddels bekend als een onderneming die daadwerkelijk kwaliteit aan duurzaamheid weet te verbinden. Leuke bijkomstigheid is dat onze naam onze ambities op dit gebied een steuntje in de rug geeft.
Slimmer omgaan met energie levert een bijdrage aan duurzaamheid
29288016_MAG_2009_DEF.indd 24
Nu door de financiĂŤle crisis de nieuwbouw in
Zuiderziekenhuis in Rotterdam willen we gebruik
Nederland in de wachtstand is komen te staan,
maken van warmte-koude-opslag. Elders in
gaan er steeds meer stemmen op om te
deze uitgave leest u daar meer over.
focussen op de herontwikkeling en het verduurzamen van bestaande gebouwen. Het
Slimmer omgaan met energie levert een directe
herontwikkelen van bestaand vastgoed leidt tot
bijdrage aan duurzaamheid en een beter milieu.
een veel lagere uitstoot dan het realiseren van
De ervaring leert dat besparingen van 10 tot 15
nieuwe gebouwen. De Groene Groep is daar al
procent snel te realiseren zijn. Vaak is daar niet
mee bezig. Een mooi voorbeeld is het
veel meer voor nodig dan je bewust te worden
Mensacomplex van de Radboud Universiteit in
van je verbruik en simpele maatregelen te
Nijmegen, waar we bij de herontwikkeling state
nemen om dat terug te dringen. De Groene
of the art, energiezuinige installaties inzetten en
Groep stelt voor alle gebouwen een
bijvoorbeeld het hemelwater opnieuw
energieprestatiecertifaat op. We benaderen
gebruiken. Bij de herontwikkeling van het
onze huurders actief met voorstellen om een
20-10-2009 15:19:31
25
beter energielabel te realiseren. Een gezamenlijke investering in energiezuinige installaties kan voor beide partijen voordeel opleveren en is vaak snel terugverdiend. Toch wordt daar vooralsnog nog maar mondjesmaat op gereageerd. Ook in onze eigen bedrijfsvoering proberen we zoveel mogelijk te verduurzamen. Zo streven we naar een papierloos kantoor. Daarmee zijn we al ver gevorderd. Alle informatie over de gebouwen die we in beheer hebben is gedigitaliseerd. Daaraan zie je dat duurzaamheid en efficiency hand in hand kunnen gaan. We hoeven nooit meer uren in stapels papier te zoeken. De benodigde gegevens zijn met ĂŠĂŠn druk op de knop beschikbaar.
De Groene Groep gaat voor groen en duurzaam 29288016_MAG_2009_DEF.indd 25
20-10-2009 15:19:31
26
een tijdelijke, flexibele oplossing, van alle gemakken voorzien
“Vergelijk het met een hotel, alleen in plaats van hotelkamers bieden wij kantoorruimtes aan waar je direct aan de slag kunt”, zegt operations manager Sandra van Beek wanneer je vraagt naar het concept van Abbey Business Centres. “We hebben twee verdiepingen waar we kantoorruimtes en meeting rooms verhuren; met een minimum van drie maanden en verder voor elke gewenste termijn. De ruimtes zijn volledig ingericht en van alle eigentijdse gemakken voorzien. Huurders hebben bovendien de beschikking over een receptie die professioneel en onder de bedrijfsnaam van de klant opereert. In de kantoorruimte zelf heeft de klant nog de beschikking over diverse directe lijnen. Bovendien is er een professionele keuken, die van alle gemakken is voorzien. Dé uitkomst voor organisaties die flexibel en direct ruimte nodig hebben.” Abbey huist in Busitel I, waarover de Groene Groep eigenaar is, een kantorencomplex in Amsterdam dat niet alleen representatief is, maar ook prima bereikbaar voor wie met fiets, auto, trein, tram of vliegtuig aan de slag wil in
29288016_MAG_2009_DEF.indd 26
20-10-2009 15:19:32
27
een goed geoutilleerde kantooromgeving. “Onze klantenkring bestaat uit starters, internationals die in of via Nederland de vleugels uitslaan en organisaties die tijdelijk ruimtegebrek hebben, zoals bancaire instellingen”, vat Van Beek de klantenkring samen. “Wij onderscheiden ons van de concurrentie door onze flexibiliteit en de hoge mate van service, in combinatie met de relatief lage prijs. In onze kantoorruimtes moeten medewerkers direct aan de slag kunnen en de ruimtes moeten represen tatief zijn. Een tijdelijke, flexibele oplossing; van alle gemakken voorzien. Het is voor heel veel organisaties – groot of klein – een prima concept.” doorgroei
Dat concept waaide rond de eeuw wisseling over uit het Verenigd Koninkrijk, waar Abbey Business Centres kantoorunits beheert in steden als Londen, Manchester, Edinburgh en Glasgow. De Amsterdamse vestiging werd twee jaar terug vervreemd, waarna De Groene Groep, getipt door Van Beek, instapte en de touwtjes in handen nam. Het zou eeuwig zonde zijn geweest wanneer ons bedrijf in handen van een willekeurige partij zou zijn gevallen. Ons concept is een iets andere benadering van verhuur, maar het past heel goed bij de core business van De Groene Groep. Ze geloven in het concept .We hebben opnieuw geïnvesteerd in ons team en gaan verder op de ingeslagen weg.”
2009
Abbey Business Centres Flexibele kantoorunits ook in 2009 een prima concept
29288016_MAG_2009_DEF.indd 27
Hoewel Van Beek toegeeft dat ‘de crisis’ in 2009 voelbaar is, ziet ze de toekomst met vertrouwen tegemoet. “Organisaties zijn terughoudend en dat merken wij natuurlijk ook. Toch zien ze ook het voordeel van een flexibele, representatieve en goed bereikbare werkomgeving en ik geloof dat Abbey ook in de toekomst in die behoefte voorziet.”
20-10-2009 15:19:33
28
Woonmalls in de lift Over het realiseren van toegevoegde waarde
In 2008 kocht De Groene Groep in samenwerking met Cortona Estates en SNS Property Finance vier woonmalls, in totaal meer dan 100.000 m2, een transactie die ons bedrijf de VGM Locatus Award opleverde. Bij de mall in Assen zijn weinig problemen, die in Drachten, Emmeloord en Emmen kampen vanaf de opening met leegstand. Dankzij een slagvaardige aanpak is dat nu voorbij. Winkeliers blij, bezoekers blij, de gemeenten blij. Ron van der Zalm over het realiseren van toegevoegde waarde.
“De woonmall van Drachten meet 35.000 m2,”
oppervlakte bleek de huurder van een belendende
Focus
zegt Ron van der Zalm van De Groene
winkel geïnteresseerd. Daarmee is de leegstand
In Emmen bedroeg de leegstand al sinds
Groep. “Klanten vinden er de gebruikelijke
opgelost en hebben we twee nieuwe namen aan
de opening 12 jaar geleden 10.000 m2.
grote winkelketens zoals Praxis, Kwantum,
het winkelbestand toegevoegd. Bovendien hebben
Ron van der Zalm: “De locatie verbeterde
Leen Bakker, Beter Bed, Seats and Sofas,
we stevig geïnvesteerd in verbetering van het
sterk toen de gemeente onlangs een
Gamma en Carpetright maar ook lokale
gebouw. En, last but not least, we hebben de
nieuwe ingang voor het park maakte
ondernemers zoals Zwette Meubelen,
banden met de huurders aangehaald. Dat is de
waardoor de leegstaande winkels ineens
Decokay, Yankee Doodle etc. Al vanaf de
basis van onze aanpak: in woord en daad laten
aan de hoofdingang kwamen te liggen.
verkoop stond er 3.500 m2 winkelruimte
zien dat onze belangen gelijk lopen. En dat een
Omdat we meteen flink geïnvesteerd
leeg. We hebben er hard aan gewerkt om
hoge klanttevredenheid voor ons echt een drive
hebben in het aanzien van de mall en de
dat probleem op te lossen. Na gesprekken
is.” Ook de gemeente Drachten sloeg de
directe omgeving, lukte het ons vrij snel om
met potentiële huurders bleek dat een unit
verbeteringen aan het winkelcentrum met
huurders te vinden: Jysk bijvoorbeeld, en
van 3.500 m2 eigenlijk te groot was. We
tevredenheid gade. Ron van der Zalm: “We zijn nu
Prominent Comfort en Tradewind. Maar er
op de klant
hebben er één van 1.500 m en één van
zelfs in gesprek over uitbreiding. De kandidaat
moet meer gebeuren. We hebben een
1.000m2 van gemaakt die we meteen
huurders hiervoor hebben zich reeds bij ons
vijfjarenplan voor verbetering opgesteld.
konden verhuren aan OTAK en de
gemeld.”
Onderdeel daarvan is een professioneel
2
Keukenconcurrent. In de resterende
29288016_MAG_2009_DEF.indd 28
marketingplan. Voor een grondige aanpak is
20-10-2009 15:19:34
29
ook een verruiming van de bestemming nodig. Daarover zijn we in overleg met de
in woord en daad laten zien dat onze belangen gelijk lopen
gemeente. De wethouder is onlangs op bezoek geweest en was enthousiast. De voortekenen zijn gunstig. Het is voor zowel de zittende huurders, de Gemeente als voor ons van belang zo snel mogelijk de leegstand op te lossen. Ondanks de economisch wat moeilijkere tijden, hebben zich hiervoor reeds enkele gegadigden bij ons gemeld, zodat wij hopen dit op een slagvaardige wijze te kunnen afstemmen met het plaatselijke bestuur ” Ook in Emmen is veel aandacht besteed aan het nieuw leven inblazen van de huurdersvereniging. “Michiel van Lotringen besteedt daar heel veel tijd aan. Met resultaat. De huurders zien dat de situatie snel verbetert en dat wij het serieus menen als we zeggen dat bij De Groene Groep de focus echt op de klant ligt.”
Ook
voor de toekomst goede
vooruitzichten
Emmeloord is een wat kleinere woonmall, welke echter ook vanaf de nieuwbouw met leegstand kampt. Alhoewel Emmeloord een wat kleiner achterland bedient, vinden thans serieuze gesprekken plaats met enkele landelijk werkende ketens, die geïnteresseerd zijn zich hier te vestigen. Zodra de economische activiteiten weer iets aantrekken, verwachten wij ook hier de leegstand te kunnen oplossen. Dat vereist uiteraard wel van ons, dat wij maximale aandacht blijven geven aan de zittende huurders, de complexen en de kandidaat huurders; maar dat is een spel wat ons op het lijf geschreven is!
29288016_MAG_2009_DEF.indd 29
20-10-2009 15:19:35
30
Het hoofdkantoor van Intratuin was tot voor kort verspreid over twee vestigingen. De belangrijkste daarvan staat aan de Korenmolenlaan in Woerden, een pand dat in bezit is van De Groene Groep & Cortona Estates. Vanaf 1 maart 2009 huurt Intratuin alle vijf verdiepingen van dit gebouw en concentreert daar alle corporate activiteiten. Het kantoorgebouw werd grondig gerenoveerd en kreeg onder meer een nieuwe hoofdingang.
intratuin mag zich gerust hollands marktleider noemen
29288016_MAG_2009_DEF.indd 30
Bijna honderd procent van de Nederlanders
renovatie
weet over wie je het hebt als je de naam Intratuin
Sinds een aantal jaren huurde Intratuin een
laat vallen. Met 61 vestigingen in ons land, 4 (en
aantal verdiepingen van een kantoorgebouw op
binnenkort 5) in België, 1 in Rusland en een
een bedrijvenpark in Woerden. Onlangs besloot
marktaandeel van dertig procent mag Intratuin
de organisatie het hele pand aan de
zich gerust Hollands marktleider noemen.
Korenmolenlaan te gaan huren en het meteen
Intratuin is een succesvolle verkoopformule die
aan te laten passen. Inge van Wolde, hoofd van
gedragen wordt door een hecht verband van
de afdeling Technisch Management van De
zelfstandige ondernemers en professionals. Een
Groene Groep, begeleidt die renovatie. “Van
paar facts en figures? Alle Intratuin-vestigingen
binnen is het pand grondig gemoderniseerd en
beslaan samen zo’n 464.000 m2 ofwel zo’n 93
zijn er bijvoorbeeld nieuwe scheidingswanden en
voetbalvelden. Er werken meer dan 3.300
plafonds geplaatst. Maar de grootste
medewerkers, die in totaal zo’n 80.000
veranderingen hebben aan de buitenzijde
verschillende artikelen verkopen aan 12.500.000
plaatsgevonden. We hebben de hoofdentree
klanten.
compleet vernieuwd en vergroot door een
20-10-2009 15:19:36
31
uitbouw. Het pand heeft daardoor een transparanter en dus meer toegankelijk aanzien gekregen” kas als expositieruimte
Ook een grote verandering vond plaats in de binnenplaats van het U-vormige gebouw. Inge van Wolde: “Die heeft een passende maar vooral ook een chique invulling gekregen in de vorm van een vrijstaande kas waarin Intratuin haar seizoensgebonden collecties en nieuwe producten kan presenteren. De kas is ontworpen door een architect die Intratuin zelf heeft uitgezocht. Het ontwerp sluit aan bij het soort kassen en de kapconstructies die we kennen uit de glastuinbouw: een ontwerp dat prima past bij de identiteit van Intratuin." De verbouwing is voorspoedig verlopen. “Intratuin is een uitermate fijne organisatie om mee samen te werken,” zegt Inge van Wolde. “In onze besprekingen ging het er altijd informeel en prettig aan toe. Eind oktober moet het project zijn afgerond zodat de verhuizing begin november kan plaatsvinden. Dan heeft Intratuin een geschikt hoofdkantoor waar het weer heel wat jaren mee vooruit kan.”
Passend hoofdkantoor voor Intratuin De Groene Groep nam kantoorgebouw grondig op de schop
29288016_MAG_2009_DEF.indd 31
20-10-2009 15:19:38
colofon
Eindredactie: De Groene Groep, Karin Gommers Redactie: De Nieuwe Lijn, Rob DaniĂŤls Fotografie: Cats en Withoos Ontwerp: Maquet vastgoedcommunicatie
29288016_MAG_2009_DEF.indd 32
20-10-2009 15:19:38
29288016_MAG_2009_DEF.indd 33
20-10-2009 15:19:38
www.degroenegroep.nl
Westplein 11, 3016 BM Rotterdam, T 010 440 3000 Wilhelminasingel 19, 4818 AC Breda, T 076 523 1540
29288016_MAG_2009_DEF.indd 34
20-10-2009 15:19:38