O Barbanza 4

O Barbanza Edición Arousa Norte

Ribeira  A Pobra  Boiro  Rianxo

Número 4

www.obarbanza.gal Setembro 19

OS ÚLTIMOS GRANDES AGASALLOS FESTEIROS DO VERÁN

Foto: Abelardo Soler

Foto: Mancomunidade Arousa - Norte

A Guadalupe, O Nazareno e Santa Uxía

 Setembro acolle algunhas das festividades máis sobranceiras e históricas do calendario anual da comarca e de Galicia enteira. Por exemplo as Festas da Guadalupe de Rianxo, que se celebran do 13 ao 20 do mes, as Festas do Nazareno da Pobra, que se desenvolven, tamén, no ecuador do último mes do verán (do 13 ao 16), e as Festas de Santa Uxía en Ribeira, entre o 11 e o 13 de setembro.

Novo auditorio de Ribeira

Avanza a consolidación de Santa Uxía como referente arquitectónico

Boiro na era dixital

3

O Concello impulsa a cobertura tecnolóxica nas parroquias

4

A Pobra pon a punto os seus centros sociais Descentralízase a oferta cultural e 5 mellórase a participación

PATRIMONIO O VALOR DO PROPIO PARQUES DO PATRIMONIO DA PROVINCIA DA CORUÑA Territorio, paisaxe, patrimonio, historia.

Dende a Deputación da Coruña promóvese un Plan de Patrimonio que

ProXecto de Xeoparque de Ortegal ´

abrangue distintos proxectos arredor do patrimonio xeolóxico e arqueolóxico, forxados na cooperación intermunicipal.

Un tesouro para visitar.

XEOPARQuE ORTEGAL

´ Parque ArqueolOXico dO Megalitismo

PARQUE DO MEGALITISMO COMPOSTELA RUPESTRE

IDADE DE FERRO

´ Parque ArqueolOXico IdadE dO Ferro

PLAN DE PATRIMONIO 2020

COmpostela Rupestre

@Turismodac

www.turismo.dacoruna.gal @Dacturismo @DACTurismo

O Barbanza Edición Arousa Norte

ACTUALIDADE

O Barbanza Edición Arousa Norte

EDITA: GRUPO CÓDIGO CERO COMUNICACIÓN S.L. Rúa das Hedras nº 4, 1º G 15895 Ames (Milladoiro) Tel.: 981 530 268 - 608 240 160 www.codigocero.com DIRECTOR: Joferpa director@obarbanza.gal WEBMASTER: Marcus Fernández webmaster@codigocero.com REDACCIÓN: Fernando Sarasketa Sonia Pena Ana Rial Maneiro redaccionribeira@obarbanza.gal redaccionapobra@obarbanza.gal redaccionboiro@obarbanza.gal redaccionrianxo@obarbanza.gal MAQUETACIÓN E DESEÑO: Óscar Louzán FOTOGRAFÍA: Beatriz Martínez del Campo y Ricoy Joferpa Abelardo Soler PUBLICIDADE: publicidade@obarbanza.gal CORREO DO LECTOR: lectores@obarbanza.gal A NOSA WEB www.obarbanza.gal REDES SOCIAIS: facebook.com/obarbanza www.instagram.com/o_barbanza/ IMPRIME: PUBLICACIONES TAMEIGA, S.L. Número 4 (setembro 2019) Publicación periódica.

Tirada: 7.000 exemplares Depósito Legal: C 668-2019 I.S.S.N.: 2659-8256

3

Setembro 19

 RIBEIRA 

Avánzase no proxecto do novo Auditorio municipal de Ribeira

A

mediados de agosto comezaron as calicatas previas á construción do novo Auditorio municipal de Ribeira nunha parcela de 1.372 metros cadrados situada a carón da praza do Centenario, formando parte do estudo xeotécnico que determinará o tipo de cimentación que precisa. Así mesmo, agárdase contar co proxecto redactado este mes.

En maio, o alcalde Manuel Ruiz anunciara que o deseño escolleito para o novo edificio fora o presentado polo equipo mallorquino de arquitectos integrado por Bernat Pons Vidal, Anna Gorrochategui Matas e Antoni Pons Cañellas. Baixo o título de Choiva, pedra e cristal, o inmoble constará de dúas grandes caixas de resonancia elevadas que xogan ao equilibrio e moldeadas mediante xeometrías irregulares xerando a imaxe de dúas rochas dun espigón, dúas rochas da montaña, dous elementos naturais da paisaxe deste municipio. Unha albergará a sala principal de carácter pechado tanto luminosa coma acusticamente, dispoñendo dun amplo escenario; mentres que a outra será unha sala polivalente cunha imaxe distinta e iluminación natural grazas ás aperturas laterais e a un lucernario. Ademais, ambas áreas estarán unidas por un terceiro espazo destinado a actividades de carácter alternativo coma outro tipo de espectáculos e entreactos. En total, unha instalación cun aforo de 526 butacas, o dobre de ocupación do actual, e completamente accesible.

No que respecta á relación do edificio co entorno, fóra haberá dous elementos principais tales coma un soportal e unha lámina de auga que

busca crear un espazo de reflexos entre a praza e o inmoble.

Caracterízase así pola súa versatilidade, polo emprego de materiais que requiran pouco mantemento e pola facilidade en canto a conservar a climatización. Tamén destaca a simplicidade no proceso de carga e descarga, así como a conexión entre vestiarios e camerinos.

Esta proposta foi a elixida polo xurado do concurso de ideas convocado para tal fin, tras valorar as tres finalistas seleccionadas de entre as 36 presentadas. Deste xeito, impúxose a Atrio de Carlos Seoane e Escoita e verás de Antonio Bouza Castaño, Manuel Amado Fernández e Ángel Rivas Amado.

A edificación desta infraestrutura enmárcase na Estratexia de Desenvolvemento Urbano Sostible Integral (EDUSI) Máis Riveira Atlántica, na que

se reserva unha partida de 2’5 millóns de euros, que está financiada nun 80% polo Fondo Europeo de Desenvolvemento Rexional (FEDER) dentro do Programa Operativo Plurirrexional de España (POPE) 2014-2020. Adscríbese ao obxectivo temático 9 do POCS 2014-2020 "Promover a igualdade, a saúde e a inclusión social" e execútase na liña de actuación 16 da EDUSI Máis Riveira Atlántica 2020 denominada "infraestruturas públicas culturais e sociais."

A compra do terreo á Seguridade Social formalizouse cando o rexedor rubricou na Tesourería Xeral da Seguridade Social en A Coruña o documento que convirte en propietaria á Administración local. O custe ascendeu a 493.000 euros, a metade de prezo do que foi vendido no seu día. O primeiro pago xa se efectuou, por un importe de 125.000 euros, e o segundo deberá abonarse antes de que finalice o ano.

Por outra banda, a conselleira de Medio Ambiente, Ángeles Vázquez, e o alcalde ribeirense, Manuel Ruiz, asinaron un protocolo mediante o cal o Concello comprométese a acreditar a dispoñibilidade dos inmobles e vías sobre os que se realizarán as actuacións, mentres que a Consellería asume o custe da construción. Desta maneira, logrouse unha subvención de 500.000 euros por parte da Consellería de Medio Ambiente e 300.000 euros dos que se fará cargo a Consellería de Cultura para o material que se utilizará, así que agárdase que esta obra poida estar en licitación este mesmo ano. Polo tanto, o inmoble podería ser unha realidade no 2021.

4

Setembro 19

O Barbanza

 ACTUALIDADE

O

Edición Arousa Norte

 BOIRO

s concellos da nosa comarca queren estar na vangarda en materia de acceso ás novas tecnoloxías da información. É o caso de Boiro, cuxo actual rexedor, José Ramón Romero García, Martiño, anunciou na primavera, na campaña pre-electoral, a súa intención de mellorar os servizos de Internet para a veciñanza (residente en Boiro ou nas parroquias e aldeas) e favorecer o emprendemento innovador, o comercio e o traballo colaborativo. Agora que o alcalde do PSdG lidera a alianza do Goberno local, pasados os comicios, a aposta tecnolóxica segue viva e mesmo semella avivarse.

Así llo confirmou a O Barbanza o propio Martiño, para quen o compromiso coas novas formas de traballar e comunicarnos non é só un compromiso técnico, senón tamén social, económico, cultural e turístico: unha maneira de facer que Boiro medre e que se sitúe no mundo, na vangarda.

Este compromiso cos accesos comezou a coller forza pouco despois das eleccións, cunha xuntanza entre o equipo de Goberno e os responsábeis de Telefónica, con vistas a buscar métodos de colaboración para levar a fibra óptica de alta velocidade a diversos puntos do termo municipal que até o de agora con contan con este servizo, vital para equilibrar as condicións de vida entre o rural e a contorna urbana, para frear o despoboamento e para insuflar dinamismo económico fóra de Boiro capital. Estas conversas coas operadoras teñen o obxectivo de instalar rede de banda larga, de alta velocidade, en diversos recantos do concello.

As medidas, pasadas a primeiras roldas de contacto e os estudos previos, comezaron a aplicarse. Por exemplo cos traballos que arrincaron en diversos puntos do termo municipal para a instalación de fibra de alta velocidade e que dotarán deste servizo a uns 2.540 inmóbeis.

Trátase de vivendas e empresas de diversos núcleos rurais de Boiro repartidos en Abanqueiro, Comoxo, Bandalrío, Cariño, Quintáns, Saltiño, Beluso, Brión, Coroño, Runs, Aldea de Arriba, Cesar, Sandrenzo, Graso, A Igrexa, San Martiño, Triñáns, A Ponte Beluso, O Seán, Ferreiros, Nine, Vilariño, Escarabotiño, Magdalena, Peralto e Moimenta.

Concello conectado Boiro impulsa a banda larga nas parroquias e a comunicación nas redes sociais

O compromiso coas TIC tamén se vai deixar notar na vertente comunicativa, nas canles informativas e no diálogo coa cidadanía. Neste camiño da participación e da transparencia, dous ámbitos lindeiros co tecnolóxico, o Goberno boirense puxo en marcha as redes sociais do Concello, canles coas que até o de agora non se contaba, e con cuxa habilitación preténdese fomentar ao máximo a información inmediata e a implicación da veciñanza na vida pública local.

En termos máis concretos, xa están operativas as redes sociais oficiais do Concello, Facebook, Twitter e Instagram, coas que se pretende “informar á cidadanía de toda a actualidade, a vida cultural, deportiva, social, etc. do municipio”.

O Executivo local engadiu que as redes están a “ter moi boa acollida” e unha ampla marxe de uso como “vía de comunicación directa entre o Goberno e a veciñanza”.

En canto aos cambios previstos na web, www.boiro.gal, ademais da materialización dun portal de incidencias e da optimización do de transparencia, están previstas modificacións no relativo á axenda e

José Ramón Romero ALCALDE DE BOIRO

 O compromiso coas

novas formas de traballar e comunicarnos non é só un compromiso técnico, senón tamén social, económico, cultural e turístico: unha maneira de facer que Boiro medre e que se sitúe no mundo, na vangarda actividades, de xeito que a web sexa máis intuitiva e a información sexa máis sinxela de atopar.

Outra das medidas que están a coller corpo é a retransmisión en directo das sesións plenarias.

O espazo de coworking

C

omo dixemos, o Concello tamén impulsará novos e innovadores xeitos de traballar e producir que complemente e impulsen aquilo no que Boiro é economicamente forte.

Farao a través dun centro de coworking (EmprendeLAB Barbanza), pioneiro no seu sector e co que se pretende fomentar a creación e aceleración de novas empresas relacionadas con sectores estratéxicos para a comarca coma é o caso do conserveiro e de transformación de produtos do mar, o hostaleiro e o turístico. Esta actuación suporá un investimento en torno aos 100.000 euros, dos que o 76%, 75.000 euros, serán achegados directamente pola Deputación da Coruña a través dos fondos da liña de apoio a emprendedores do Plan de Emprego Local (PEL-Emprende).

O espazo localizarase no centro de formación e viveiro de empresas situado no polígono industrial de Espiñeira, con 283 metros cadrados de superficie útil, que contará con 5 oficinas, sala de recepción, servizo de reprografía e sala para xestión e presentación de proxectos, así como aseos e zonas comúns. O inmóbel contará ademais con xardíns e zona de aparcamento exterior, insonorización, calefacción central de alta eficiencia enerxética, iluminación con LED de baixo consumo, conexión de telefonía e fibra óptica en tódolos espazos, ademais de accesibilidade total para persoas con mobilidade reducida. Así mesmo, incluirase asistencia técnica para a dinamización empresarial (EmprendePoint), sostemento dos gastos correntes da instalación e formación.

O Barbanza Edición Arousa Norte

5

Setembro 19

A POBRA DO CARAMIÑAL

Despacho para a asociación de veciños e veciñas

Centro social na escola do Vilariño, no Maño

Espazo de almacén e oficina propio para o colexio

Melloras nos centros sociais da Pobra para o desfrute da cidadanía

O

s 7 centros sociais acondicionados en locais municipais da Pobra do Caramiñal posibilitan que se desenvolvan actividades de diversa índole para a veciñanza. Trátase de contribuír á participación cidadá e descentralizar a oferta cultural e de ocio que hai no concello, levándoa ás parroquias do municipio, así como de reforzar o apoio ás asociacións para que non acaben desaparecendo ao non dispoñer dun emprazamento onde desenvolver aquelas iniciativas que conciban.

E, por suposto, complementar as ocupacións que acollen outros inmobles coma, por exemplo, a Casa da Cultura Raquel Fernández Soler.

Desta maneira, está previsto que neste mes de setembro entren en funcionamento aqueles centros sociais situados nas escolas do Campo na Angustia e do Vilariño no Maño, os cales están feitos pensando exclusivamente na súa funcionalidade. En ambos edificios procedeuse ao arranxo da planta superior, a cal antigamente estaba destinada a vivendas para mestres, acondicionándoas cunha sala multiusos –que poderá empregar tanto a comunidade educativa coma a veciñanza-, aseo accesible, ascen-

sor, un despacho para a sociedade de veciños e veciñas que se poida crear e un espazo de almacén e oficina propio para o colexio. Terá así un uso compartido. O alcalde, Xosé Lois Piñeiro, manifesta que nestas instalacións teñen pensado programar diferentes actividades culturais, deportivas e saudables, entre outras. Iso si, todas elas condicionadas pola demanda que vaia xurdindo. Ademais, as dúas actuacións están executadas con fondos propios e pola mesma empresa que gañou os concursos. A obra do Vilariño contaba cun orzamento de 109.485’70 euros, pero despois da licitación pública quedou en 87.120 euros. Na do Campo, o orzamento era de 123.960 euros, quedando en 98.619’66 euros tras a licitación.

Un dos centros sociais que xa está desempeñando o seu labor a pleno rendemento é o localizado na escola de A Ribeiriña-Conchido, xa que conta con asociación e desenvólvense clases de pilates, costura, pintura e talleres de memoria.

Por outra banda, a planta baixa da antiga escola do Camiño Ancho está a disposición dos veciños e veciñas e, aínda que están pendentes varias melloras, xa está utilizable a día de hoxe. O rexedor anuncia que, neste caso concreto, está pendente "un

Sala multiusos do centro social na escola do Vilariño

 Está previsto que

neste mes de setembro entren en funcionamento aqueles centros sociais situados nas escolas do Campo na Angustia e do Vilariño no Maño proxecto de remodelación, de rehabilitación, incluso de ampliación", converténdose nunha das intencións do actual mandato. Pero o máis seguro é que se acabe enmarcando dentro dun proxecto máis grande porque igualmente se pretende acondicionar a pista que ten diante.

Tamén a escola de Santa Cruz está no punto de mira do goberno local, pois estase valorando a posibilidade de facer a ampliación en planta do colexio. Preténdese así que que a comunidade educativa continúe desenvolvendo o seu labor e que o engadido albergue actividade veciñal. De feito, xa hai un anteproxecto cun orzamento de 67.819’29 euros.

Polo tanto, destacan os plans para o Camiño Ancho e Santa Cruz coma as dúas grandes aspiracións neste eido de cara ao futuro.

No que respecta á antiga escola de música de O Campiño, dáse unha situación moi semellante á do Camiño Ancho, pois necesita melloras de todo tipo, desde mobiliario a nova pintura.

Así mesmo, o muíño de Ponte Barbanza conta cunha pequena sala rehabilitada polo goberno anterior, pero que non tiña uso veciñal. Tal e como expresa Xosé Lois Piñeiro, "cando chegamos estaba pechado a cal e canto." Agora quen desexe facer uso deste espazo tan só ten que achegarse a pedir a chave que se garda nun bar do lugar. Incluso se desenvolve no seu interior o ciclo de Concertos ao Ar. Todas estas instalacións dependen da Concellería de Participación Cidadá, delegada no edil José Andrés Lojo Fernández. Cómpre sinalar que outro dos centros sociais do que dispoñen os pobrenses é o de San Isidro de Postmarcos, propiedade da comunidade de montes da parroquia.

6

Setembro 19

O Barbanza

 ACTUALIDADE

Edición Arousa Norte

 RIANXO

O

Concello de Rianxo vai recibir unha axuda para seguir rehabilitando as Casas dos Mestres, unha liña de traballo posta en marcha no mandato previo de Adolfo Muíños e que constitúe, en boa medida, un exemplo referencial da relativamente nova estratexia do Concello para recuperar vivendas e espazos cun marcado fin social. O novo proxecto de rehabilitación abrangue a recuperación de catro novas vivendas.

Estas serán adicadas a aluguer social ou a dar acollida a persoas vítimas da violencia machista ou en situación de emerxencia. A axuda, achegada polo Instituto Galego de Vivenda e Solo (IGVS), será de 154.000 euros.

Como dixemos, esta liña de traballo do Concello de Rianxo ten a súa orixe na anterior lexislatura do alcalde Adolfo Muíños e o seu equipo, que queren facer avanzar ao máximo esta estratexia de transformación urbana e a súa confluencia coas políticas solidarias. En palabras do Goberno local, o proxecto de vivenda social en alugueiro que desenvolve o Concello de Rianxo “é un exemplo de goberno a favor das persoas, polas políticas de inclusión e de integración”.

As Casas dos Mestres construíronse hai aproximadamente medio século e levaban algo máis dunha década abandonadas e en estado de progresivo deterioro e grazas ao traballo realizado polo Executivo rianxeiro xa contan con 6 inmóbeis recuperados.

Impulso previo O proxecto do Concello colleu impulso definitivo en 2017 coa concesión dunha axuda previa do Instituto Galego de Vivenda e Solo de semellante contía (case 160.000 euros) para destinala á execución da posta en valor e acondicionamento de media ducia de vivendas.

A subvención, o 75% do orzamento preciso, foi completada pola Administración local.

A semente da iniciativa agromou meses antes, en 2016, coa aprobación por unanimidade (en pleno ordinario da corporación municipal)

As Casas dos Mestres reviven aínda máis Rianxo recibirá 154.000 euros para achegar catro novas vivendas das antigas residencias docentes

Estrutura exterior das Casas dos Mestres

de asumir a titularidade do bloque de inmóbeis coñecidos como Casas do Mestres, na rúa do mesmo nome, situada a escasos metros da praza de Castelao, do Consistorio e doutros edificios senlleiros como o Mercado Municipal. A concesión foi feita pola Consellería de Educación.

O proceso veu a complementar a intención do Concello de recuperar as casas para usos sociais e para persoas e familias en situación de emerxencia.

Restauración dun centenar de inmóbeis A restauración que se está a levar a cabo nos antigos domicilios dos traballadores docentes complementa outros importantes traballos de posta en valor arquitectónica e urba-

nística: unha liña estratéxica que vén de antigo (collendo corpo definitivo en 2009) e da que este mesmo ano puidemos saber datos moi significativos ilustradores, achegados polo propio Goberno rianxeiro e a súa Oficina de Rehabilitación. Segundo informou, na última década impulsouse en Rianxo a rehabilitación dun centenar de inmóbeis, unha cifra de proxectos que supuxo a mobilización de 4 millóns de euros.

A recuperación de vivendas e locais en Rianxo materializouse a través da súa Área de Rehabilitación Integral (que chega este 2019 á súa oitava convocatoria) e foi posíbel grazas á capacidade de captación desta ARI para recibir e coordinar subvencións subministradas dende os gobernos autonómico e central.

Novas axudas da Xunta para mercar propiedades da zona histórica

R

ianxo e Noia atópanse entre os concellos onde a mocidade que queira adquirir unha vivenda en cadanseus centros históricos contará con importantes axudas do Instituto Galego de Vivenda e Solo (IGVS). As subvencións, dispoñíbeis para os menores de 35 anos consisten en dúas liñas de apoio: unha para a adquisición de vivenda en concellos de menos de 5.000 habitantes e a outra, para a compra en cascos históricos, que é a aplicábel en Rianxo e Noia.

O prazo para pedir as axudas fica aberto até o 31 de outubro. A contía total, este ano, é de 1,6 millóns. A iniciativa tamén é extensíbel aos centros históricos de Betanzos, A Coruña, Ferrol, Mugardos, Muros, Neda, Padrón, Pontedeume, Santiago de Compostela e Corcubión.

A axuda destinada a fomentar a adquisición de vivendas en centros históricos por parte do colectivo de menores de 35 anos está dotada para este ano cun orzamento global de 800.000 euros. As vivendas para as que se solicite a axuda deberán cumprir coas seguintes condicións: estaren localizadas nun centro histórico dos enumerados no anexo da Orde do 1 de marzo de 2018 pola que se convocou esta liña de subvencións e que se trate dunha vivenda xa construída (tanto nova como usada).

Amais, o prezo de adquisición non superará ao dunha vivenda protexida de 120 metros cadrados, de réxime concertado, no mesmo concello.

O IGVS subvencionará con até 12.800 euros a adquisición de vivenda por parte de menores de 35 anos nos centros históricos das sete grandes cidades e con até 10.800 se a vivenda se atopa na zona monumental de calquera outro concello galego. O importe da axuda non poderá superar, en todo caso, o 20% do prezo de adquisición.

O Barbanza Edición Arousa Norte

CULTURA

Sálvora,

unha illa de lendas

C

oma cada recuncho de Galicia, o arquipélago de Sálvora é obxecto de numerosas historias. Na canle de Sagres sitúase un mito galego, o do Home de Sagres, que explica os nomes de tódalas rochas que sinalan as cartas náuticas. Trasládanos a un tempo anterior á romanización, cando os pobos celtas se estendían polo Sur de Europa e os oestrymnios vivían en Galicia. Segundo esta lenda, todo aquel que ousaba ameazar a esta tribo era obxecto dun encantamento que o convertía en pedra. O rei dun clan celta -o dos saefes- desexoso de invadir os dominios dos oestrymnios ideou un plan coa finalidade de eludir o feitizo. Casar con Forcadiña, a filla do rei da outra tribo, e desa relación nacería Noro. Pero a artimaña foi descuberta e tivo lugar o encantamento: o líder dos saefes quedou petrificado, coa lingua partida en sete anacos, e a mandíbula e as moas ciscadas polos arredores.

Este é o coñecido como Home

de Sagres, unha rocha con forma humana que se atopa na illa de Sagres. A súa lingua correspóndese co illote Setelinguas. No Oeste de Punta Falcoeiro están as pedras Conles Queixada, a súa mandíbula desfeita, e Moas, as súas pezas dentais.

Por outra banda, tanto Forcadiña coma Noro correron a mesma sorte, repousando xunto Punta Couso e a illa de Sálvora. O resto de illotes pertencen ás embarcacións e ao exército dos invasores saefes.

Outra das historias máis coñecidas garda relación cos bolos que se concentran no Alto de Gralleiros, na ruta do faro, pois aseguran que a Santa Compaña sae tódolos venres de entre as moles rochosas rumbo á aldea. Despois, diríxese á praia dos Bois, onde se mete no mar en dirección a Noro. Alí, ocúltase nas covas para pasar a fin de semana e regresar no luns a Sálvora.

Iso si, a lenda desta illa por excelencia vincúlase coa coñecida como praia do Castelo ou praia do Almacén, lugar que viu nacer a historia de amor entre unha serea e

Onde se conxela o tempo

A

antiga aldea leva deshabitada desde os anos 70, cando os últimos residentes decidiron marchar. De feito, Aguiño apareceu como consecuencia da decisión de xente de Sálvora e da parroquia veciña de Carreira de afincarse alí.

As casas do pequeno núcleo poboacional da illa atópanse actualmente restauradas e poden ser visitadas. Semella que o tempo se parase, coma se as pedras musitasen o eco do afán de vidas pasadas. Incluso nas inmediacións hai un antigo tractor e preto sitúanse un lavadoiro, a fonte de Santa Catalina e os hórreos en honor a cinco importantes persoas que marcaron a historia do lugar. O emprazamento onde se erixiron as vivendas ofrece unhas fermosas vistas do océano Atlántico, pero o suficientemente lonxe para non sufrir os fortes embates dos duros invernos.

7

Setembro 19

 SÁLVORA 

o cabaleiro Froilaz, personaxe ao cal podemos referirnos de calquera das maneiras que hai na tradición popular da zona coma, por exemplo, Roldán. Ao parecer, cando el se dispoñía a dar un paseo pola illa para descansar atopouse cun ser, metade muller metade peixe, tendido na costa. Aproximouse e comezou a quitarlle escama por escama ata que apareceron unhas pernas. Froilaz descubriu que era muda e, como a atopou á beira do mar, decidiu chamala Mariña.

Ambos namoráronse, casaron e froito desa relación naceu o seu fillo Mariño. Preocupado pola mudez da súa muller, o cabaleiro confiou o seu pesar a un abade, quen lle aconsellou que lle provocase unha emoción o suficientemente forte como para devolverlle a fala. Foi entón cando Froilaz prendeu unha fogueira e simulou botar ao fillo de ambos nas lapas, causando a reacción esperada. Deste xeito, naceu a liñaxe dos Mariño, os primeiros propietarios de Sálvora e antepasados do marqués de Revilla.

Un apelido de proxección máxima en todo o mundo que se estende precisamente porque procede desa tradición popular. Incluso hai un monumento en honor a Mariña no mencionado areal.

Pero non se tomen nada disto ao pé da letra, que xa se sabe que todo mito ten distintas interpretacións segundo quen o conte.

8

Setembro 19

 OCIO

O Barbanza Edición Arousa Norte

 FESTAS DA GUADALUPE

As festas de todas e todos A Moreniña ofrece oito días de completas celebracións en Rianxo

Foto: Mancomunidade Arousa - Norte

A

Virxe de Guadalupe, A Moreniña, chegada a Rianxo en 1773, é a protagonista do gran festexo por antonomasia do municipio rianxeiro e dun dos máis importantes da contorna.

Deste xeito, marca o fin das festas do verán xunto ás do Nazareno da Pobra do Caramiñal. Este ano celébrase do 13 ao 20 de setembro cunha ampla programación para tódalas idades, enchendo a vila de diversión e das cores branca e azul ao son de "[...] ondiñas veñen, ondiñas veñen, ondiñas veñen e van, non te embarques, rianxeira, que te vas a marear [...]", constituído xa en todo un himno que non pode faltar nas troulas non só deste concello, senón de moitos lugares de Galicia.

Segundo sinala o colectivo organizador das celebracións (a Asociación Sociocultural A Moreniña, co apoio patrocinador do Concello de Rianxo), un dos elementos que fai especialmente grandes as Festas da Guadalupe é que son algo máis ca música e baile, moito máis ca iso: son unhas festividades de enriquecemento cultural nas que calquera, teña os gustos e as

tendencias que teña, pode sentirse a gusto e reflectido. “Queremos que o programa non cese en ningún momento do día, que haxa actividades dende a mañá até a noite, que non se interrompa a nosa aposta pola cultura nas súas facetas máis diversas”, sinalaron estes días as organizadoras e organizadores, poñendo o foco no amplo abano de xéneros, temas e propostas que abrangue o programa festivo: dende as vertentes máis clásicas (bandas de música populares, oficios, xogos tradicionais) até

 O domingo 15

navéganse as augas da ría de Arousa con motivo da procesión marítima, xornada primordial para a romaría e a tirada dos fogos de artificio acuáticos.

as máis modernas e innovadoras (cultura urbana, monólogos do certame local de creación audiovisual Youtubeir@s, etc).

Os festexos comezan o venres 13 coa Festa dos 80 que conta cun concerto, ás 23.00 horas, de Broken Peach e, ás 01.00, sesión Video DJ dos 80 e 90 a cargo de Mínimo Eventos.

A troula continúa o sábado 14 cunha forte presenza musical, pois o Rock in Rian trae a La Duendeneta, Festicultores, Mekánika Rolling Band, Ebri Knight, Dios Ke Te Crew e Reincidentes. Así mesmo, ten lugar o Encontro de Corais con Atalaia da Laxe, Polifónica Padronesa e Abraira de Asados.

O domingo 15 navéganse as augas da ría de Arousa con motivo da procesión marítima, acto principal cuxas orixes se remontan ao 1862, xornada primordial para a romaría e a tirada dos fogos de artificio acuáticos.

As bandas de música que forman parte da programación son a Unión Musical de Meaño o sábado 14, a Municipal de Silleda o domingo 15, a Banda de Arca o luns 16, a Escola de Música de Rianxo o martes 17, a Cultural de Arcade o mércores 18 e a Banda de Música de Noia o venres 20.

Por suposto, hai baile e música tradicionais a cargo de Río de Anxo e Fogo Fatuo o sábado 14, Buxaina e Vai de Roda o domingo 15, Xilbarbeira e Noite Folc o xoves 19 e Pedra da Aroña o venres 20.

Tampouco poden faltar as orquestras e grupos, congregando no seu cartel a un total dezaseis que asumen a tarefa de amenizar as verbenas: Platinum e La Bamba o sábado 14; Tokio, Dilema e Furia Joven o domingo 15; Abanico e América de Vigo o luns 16; Cinema e Kubo o martes 17; Ciclón e Assia o mércores 18; Costa Dorada e Panamá o xoves 19; e Metrópolis, Alkar e Charleston o venres 20.

Por outra banda, as charangas contribúen a animar o ambiente o mércores 18 con Charanga NBA e o xoves 19 con Cé Orquestra Pantasma.

Enmarcadas nas actividades que se desenvolven no Artella! atópanse a xincana familiar para o sábado 14; cultura urbana con parkour,

O Barbanza

9

Edición Arousa Norte

Setembro 19

RIANXO

 O xoves 19

lévase a cabo a Noite Folc que conta con Lumieira, Os Melidaos e Tiruleques; ademais do Feirón Mariñeiro, A Feira de 1919, un dos pratos fortes destas xornadas.

slackline, freestyle football e BMX flatland para o martes 17; xogos e obradoiro de circo para o mércores 18; e inchables, tren e festa da escuma para o venres 20.

Tamén hai monólogos e teatro.

Os primeiros están programados para o martes 17 con Blanca e Tinta e Miguel Silva, máis coñecido por Aquel-e; mentres que Ghazafelhos asume a responsabilidade de dar vida á obra A illa sen tesouro o mércores 18.

 Como broche

de ouro a oito días de festa transcorre o venres 20 o Rianxo on Fire e como colofón as bengalas entoando “A Rianxeira”

Foto: Mancomunidade Arousa - Norte

Como antesala do derradeiro día de celebracións, o xoves 19 lévase a cabo a Noite Folc que conta con Lumieira, Os Melidaos e Tiruleques; ademais do Feirón Mariñeiro, A Feira de 1919, un dos pratos fortes destas xornadas. Rianxo retrocede así un século, engalanándose de época para reflectir o seu pasado. Esta feira de artesanía inclúe a mostra de produtos e oficios tradicionais para que non caían no esquecemento, así como música, gastronomía e obradoiros.

Todo isto contando coa participación da veciñanza para dar lugar a unha cita única.

Unha cita única que será aínda máis especial e sobranceira, o día 20 de setembro, cunha actividade que pon o foco nos grandes coprotagonistas das celebracións: as nenas e nenos. Estamos a falar da Verbena Infantil, que se celebra na dita xornada no Cabo da Vila a partir das 23.00 horas (baile con sorpresas) e colle impulso despois coa actuación de Pakolas, o sobrenome do artista Paco Cerdeira, sen dúbida un dos músicos galegos actuais preferidos pola rapazada (autor do libro-disco Pakolas, editado por Galaxia, éxito de vendas, público e crítica en 2017). A Verbena Infantil rematará un pouco despois da media noite (sobre as 0.30 horas, coa rianxeira infantil, o canto colectivo entoado pola cativada que virá acompañado de variñas de luz para acrecentar o ingrediente máxico da actividade).

E como broche de ouro a oito días de festa transcorre o venres 20 o Rianxo on Fire con Hernia Eskrotal, Copa Turbo, Glitchgirl, Nüca e The Conspiracy; e como colofón as bengalas entoando “A Rianxeira”

As celebracións rianxeiras fan ferver literalmente as redes

E

n pleno remate de agosto non está de máis lembrar que o verán continúa, e que pola banda de Rianxo aínda está pendente de celebrarse a edición 2019 dun dos grandes acontecementos festivos da nosa terra e de máis alá: as Festas da Guadalupe, que se desenvolven entre o 13 e o 20 de setembro. Para ir facendo boca e para ter ben informada á internacionalmente estendida e coñecida comunidade de seareiros da Moreniña, embaixadores do himno galego non oficial (A Rianxeira), a organización das festas (a Asociación Sociocultural A Moreniña co patrocinio do Concello, a Deputación e maila Xunta) está a xerar nas redes unha intensa actividade.

Por exemplo a través da web das festas, http://festasdaguadalupe.gal/, que está a pleno rendemento, cen por cen actualizada, a xeito de axenda revisada dos principais acontecementos da dita semana e, tamén, como un mapa para non perdernos.

A web inclúe, entre outras seccións, un acceso directo ao programa (en formato PDF) das festas rianxeiras e os cartaces das mesmas e de todos aqueles acontecementos que van incluídos no evento e que o complementan: por exemplo o festival Rock in Rian, a Verbena Infantil, o Rianxo on Fire ou a Festa dos 80 que o día 13 de setembro nos leva directos (e con feitura de revisión musical e estética ao estilo da serie Stranger Things) á década en que trunfaban Os Goonies, os peiteados cardados ou os radiocasetes na praia. A páxina compleméntase con apartados sobre a historia da festividade, sobre A Moreniña (as orixes, a procesión), a canción A Rianxeira (se cadra a canción galega máis escoitada da historia, segundo os organizadores) ou O Feirón.

A actividade informativa da Guadalupe enriquécese ademais cos datos permanente actualizados que se van ofrecendo a través do Facebook (que xa ten unha comunidade de máis de 5000 fowollers, e medrando), o Twitter ou o Instagram.

10

Setembro 19

 OCIO

O Barbanza Edición Arousa Norte

 FESTAS DA GUADALUPE

Pakolas protagonizará a verbena infantil das Festas da Guadalupe

O

músico Paco Cerdeira, tamén coñecido como Pakolas, estará o día 20 de setembro en Rianxo para participar na sección musical das Festas da Guadalupe máis directamente envorcada na rapazada: a Verbena Infantil. A cita será no Cabo da Vila a partir das 23.00 horas (baile con sorpresas) e colle impulso despois coa actuación de Pakolas, sen dúbida un dos músicos galegos actuais preferidos pola rapazada (autor do libro-disco Pakolas, editado por Galaxia, éxito de vendas, público e crítica en 2017).

A Verbena Infantil rematará un pouco despois da media noite (sobre as 0.30 horas, coa rianxeira infantil, o canto colectivo entoado

pola cativada que virá acompañado de variñas de luz para acrecentar o ingrediente máxico da actividade).

Pakolas, autor e compositor, músico, e tamén produtor de música pensada para @s mais cativ@s, ten longa traxectoria neste eido profesional, pasando por grupos como Mamá Cabra do que formou parte durante 10 anos, sendo fundador

 A Verbena Infantil

celebrarase o día 20 no Cabo da Vila a partir das 23.00 horas (baile con sorpresas)

e formando parte de A Gramola Gominola na actualidade (compositor, guitarra e voz), e presentando tamén un proxecto individual

e persoal, o devandito libro-disco Pakolas, co leva xirando por toda a xeografía galega dende abril de 2017.

Rock in Rian polo mar e por terra

A

nova edición (a número 12) do Festival Rock in Rian, que se celebra o 14 de setembro en Rianxo reivindicando o rock e a cultura mariñeira, foi collendo corpo este verán e xa vai todo vento en popa para depararnos a mellor das travesías posíbeis ao abeiro das Festas da Guadalupe. A organización do evento, a última gran cita musical galega da tempada estival, deunos a coñecer este mes de agosto a camiseta oficial da 12 singradura, foi debullando punto por punto o cartel e presentounos algúns vídeos de anteriores edicións para ir facendo boca. Asemade, anunciouse que o Rock in Rian terá unha antesala ou experiencia previa como calquera gran festival artístico que se prece: será o día 7 de setembro, a versión acuática do Rock in Rian, amenizada polo grupo Tecor Societario e o DJ Peri.

A travesía marítima, que terá unha duración de oito horas con saída dende Rianxo (con xantar a bordo do barco), servirá de presentación (e entrante) da traca do 14 de setembro. Quen queira

Foto: Mancomunidade Arousa - Norte

 O sábado 14 a troula

continúa, pois o Rock in Rian trae a Reincidentes, Ebri Knight, Dios Ke Te Crew, Festicultores, Mekanika Rolling Band e La Duendeneta.

participar na singradura rockeira en catamarán, que terá un custe de 50 euros, pode reservar praza a través da web Alavou.gal. A excursión, informan os organizadores, terá o engadido extra de ser un percorrido por diversas contornas da ría da Arousa, unha

experiencia “idílica” que levará aos participantes á illa de Areoso, “o tesouro escondido do noso mar”.

O certame Rock in Rian do 14 de setembro conta este ano cun cartel conformado por Reincidentes, Ebri Knight, Dios Ke Te Crew, Festicultores, Mekanika Rolling Band e La Duendeneta. O cartel acompáñase de actividades complementarias que encaixan á perfección co devandito despregue de decibelios: haberá un roteiro literario por Rianxo, celebrarase cun pasabares o doceavo aniversario do certame e a contorna urbana da vila será convidada a participar con ruadas musicais e concertos itinerantes.

Segundo informou este verán a organización, este ano o festival estará cen por cen adicado á xente do mar. “Gustaríanos homenaxear a todos eses veciños e veciñas que traballaron por e para Rianxo a base de suor e sangue”, por ese motivo deseñouse unha camiseta exclusiva do certame que honra a memoria dun ilustre do mar: Vicente, “protagonista da nosa camisola”, deseñada por Nove Noel.

O Barbanza Edición Arousa Norte

11

Setembro 19

RIANXO

A Moreniña, arte, cultura e tradición

O

utro dos puntos fortes das Festas da Guadalupe é a súa vontade de crear, reivindicar e intercambiar cultura. Isto percíbese especialmente en seccións como o programa A Moreniña, arte, cultura e tradición, que conta co patrocinio da área de Cultura da Deputación da Coruña. O programa vén con dúas grandes vertentes: a Mostra de Bandas de Música Populares e o programa Artella! de obradoiros e arte na rúa.

Polo que se refire á Mostra de Bandas de Música Populares, desenvolverase os días 14 (Unión Musical de Meaño), 15 (Banda Municipal de Silleda), 16 (Banda de Arca), 17 (Escola de Música de Rianxo), 18 (Cultural de Arcade), 20 de setembro (Banda de Música de Noia). As ruadas están previstas para as 10.00 da mañá dos devanditos días, e os concertos para as 13 e as 18 horas, agás o domingo.

O programa Artella!, pola súa banda, comeza o sábado 14 cunha xincana familiar no Campo a partir das 12 para logo coller impulso o martes 17, con obradoiros (nas prazas Virxe de Guadalupe, Castelao e da Igrexa) de parkour, slackline, BMX e fútbol freestyle. O mércores 18 será a quenda dos xogos tradicionais (Eira Xandobeleira na Ribeira, a partir das 12.00), os obradoiros de circo (na Ribeira a partir

das 18 horas) e o teatro (A Illa sen Tesouro, de Ghazafelhos, na praza da Igrexa a partir das 20 horas).

Ao día seguinte, día 19, celebraranse os oficios tradicionais no marco do Feirón Mariñeiro e ás 12 horas está prevista a actuación de Cé Orquestra Pantasma na praza da Igrexa a partir das 12. O venres 20 haberá inchables (a partir das 12 na praza Virxe da Guadalupe), unha festa da escuma (ás 13 no Campo) e a verbena infantil con Pakolas (a partir das 23).

 O programa vén con dúas

vertentes: a Mostra de Bandas de Música Populares e o programa Artella! de obradoiros e arte na rúa.  Á Mostra de Bandas

de Música Populares, desenvolverase os días 14, 15, 16, 17, 18 e 20 de setembro  O programa Artella!, pola súa

banda, comeza o sábado 14

Foto: Mancomunidade Arousa - Norte

Rianxo on Fire, a tralla que estabas agardando

R

ianxo on Fire é a aposta alternativa, contundente, tralleira e rompedora das Festas da Guadalupe: a vertente das celebracións rianxeiras máis directamente encamiñada a facerlles sombra aos festivas independentes máis concorridos da nosa xeografía. Actuarán este ano as seguintes bandas: Hernia Eskrotal, Copa Turbo, Glitchgirl, Ñuca e The Conspiracy. Todo un luxo punk para as que se cadra son as festas máis integradoras e diversas de cantas se celebran e Galicia nesta recta final do verán.

Rianxo on Fire desenvolverase o 20 de setembro á noitiña, na praza da Igrexa. Organizan a Asociación A Moreniña e máis o Concello de Rianxo. Para quen non o saiba, o festival Rianxo on Fire ten no Facebook unha sección de seu, onde se van dando conta das novidades do

 Rianxo on Fire

desenvolverase o 20 de setembro á noitiña, na praza da Igrexa.  Actuarán este ano as

seguintes bandas: Hernia Eskrotal, Copa Turbo, Glitchgirl, Ñuca e The Conspiracy. cartaz, dos grupos que actúan en cada edición, dos vídeos de actuacións de anteriores entregas do certame e de todas aquelas cousas que lle pode interesar á comunidade de seareiras e seareiros do rock independente.

12

Setembro 19

 OCIO

O Barbanza Edición Arousa Norte

 A POBRA DO CARAMIÑAL

Toca despedirse das festas de verán

F

inaliza o estío e con el as numerosas celebracións propias desta estación. A maioría remata as súas vacacións, tanto veciñanza coma turistas. Toca volver á rutina, ao traballo ou aos estudos nas escolas, institutos e facultades. Agora é o momento de darlle a benvida ao outono e a novas actividades con outra vertente, pero a consecuente baixada de temperaturas, cambio de tempo e redución das horas de luz solar non farán que decaian as ganas de diversión.

Axenda para setembro  Ribeira • FIESTRA DA CULTURA do 6 de xullo ao 13 de setembro.

• EXPOSICIÓN SENSACIÓNS DA ASOCIACIÓN ALTERARTE do 6 de setembro ao 26 de outubro.

• FESTAS DE SANTA UXÍA do 11 ao 14.

• FESTAS DE SANTA TECLA EN CORRUBEDO o 21 e 22.

 A Pobra do Caramiñal • VELEIRO XACOBEO o 6, 7, 13, 14, 20, 21, 27 e 28.

• RUTA VELEIRO PARA PERCORRER A RUTA XACOBEA DO MAR DE AROUSA E RÍO ULLA o 14, 21, 22, 28 e 29.

• LX MILLA URBANA NOCTURNA o 13.

• FESTAS DO NAZARENO do 13 ao 16.

• TEATRO INFANTIL. CARTOONS o 21.

• VISITA TEATRALIZADA XACOBEO o 22.

• IBUPROFENO TEATRO. O FURANCHO o 29.

 Boiro • VELA. ESCOLA NÁUTICA DE BOIRO do 24 de xuño ao 13 de setembro.

• FESTAS DAS NEVES EN MACENDA do 7 ao 9.

• PUÑO PUÑETE DE BAOBAB TEATRO o 27.

• FESTIVIDADE DE SAN MIGUEL DE COMOXO o 29.

 Rianxo • FESTA DOS 80 o 13.

• FESTAS DA GUADALUPE do 13 ao 20.

• MOSTRA DE BANDAS DE MÚSICA o 14, 15, 16, 17, 18 e 20.

• ARTELLA! o 14, 17, 18, 19 e 20.

• ROCK IN RIAN o 14.

• FEIRÓN MARIÑEIRO ‘A FEIRA DE 1919’ o 19.

• RIANXO ON FIRE o 20.

O Nazareno une fe e entretemento

A

festividade do Nazareno, declarada Festa de Interese Turístico Galego no ano 2000, ten lugar do 13 ao 16 de setembro na Pobra do Caramiñal, dándolle maior proxección ao concello xunto co Carme do Castelo e o Carme dos Pincheiros. De feito, cada ano congrega a xente que chega de diferentes puntos do territorio galego e, incluso, de fóra. Entre os motivos para achegarse figuran a curiosidade, a devoción, a petición ou o agradecemento, entre outros.

Cunha duración de catro días, a xornada máis grande é na que se celebra a Solemne e Tradicional Procesión Votiva das Mortaxas que coincide co terceiro domingo do mes, quedando programada para o día 15, ás 10.30 horas. A historia da nomeada procesión remóntase ao século XV. Segundo a lenda, o rexedor da Pobra do Deán condenou a morte a catro salteadores por aquel entón, pero na véspera da procesión caeu gravemente enfermo, polo que se encomendou ao Nazareno.

Cando recuperou a saúde, presentouse na procesión vestindo a súa mortalla e ordenou que os condenados portasen o seu cadaleito. Unha vez finalizada, e como gratitude ao Nazareno, o rexedor indultounos. Desta maneira, conta cunha longa tradición tras de si e converteuse nunha das citas senlleiras de Galicia, pois son milleiros os fieis que acoden cada ano para ver ao santo acompañado de cadaleitos baleiros, ofrenda realizada por aqueles que se encomendaron á súa figura para esquivar á morte. Tampouco resulta estraño ver a persoas ataviadas cunha túnica púrpura, portando cirios ou descalzas percorrendo o itinerario marcado para tal ocasión. Todo isto confírelle unha imaxe que non pasa desapercibida para aqueles que presencian este acontecemento ou para quen escoita falar dela .

Por iso, hai quen non dubida en visitar A Pobra do Caramiñal por esas datas.

Aínda que esta festividade ten un marcado e evidente carácter relixioso, non falta a música e outras actividades. As atraccións para os máis pequenos, barracas e postos de venta de produtos variados sitúanse en diversos

Foto: Abelardo Soler

 A festividade do

Nazareno, declarada Festa de Interese Turístico Galego no ano 2000, congrega cada ano a xente que chega de diferentes puntos do territorio emprazamentos da vila animando máis o ambiente e atraendo, se cabe, a máis persoas, tanto residentes coma visitantes.

Por outra banda, destaca a cantidade de agrupacións de música tradicional e as actuacións de bandas de toda Galicia que forman parte desta cita. Dentro das primeiras, encádrase a Banda de Ferrol –cornetas e tambores-, A Carballeira, Os Chaneiros, Xiada e O Son do Pote; mentres que nas segundas adscríbense a Cultural de Vilanova, a Cultural

de Salceda de Caselas –con 80 compoñentes-, Ateneo Musical da Pobra e Unión Musical de Valladares.

E, como non podía ser doutro xeito, as imprescindibles orquestras que asumen a tarefa de amenizar a noite, facendo que os presentes desfruten do baile e o son. Esta responsabilidade recae en Noche de Estrellas, Triunfo, La Torre, Nevada, Compostela e Panorama. Ademais, a praza Alcalde Segundo Durán serve de escenario para o concerto a cargo de Moito! previsto para o venres 13, ás 23.30 horas. En total, ao redor da vintena de grupos.

Ademais, desenvólvense outras actividades coma, por exemplo, o gran parque infantil Pueblalandia, o tren Po-Pop e o ritmo da Charanga NBA. Por último, o gran espectáculo de fogos artificiais e acuáticos que encherá a vila de luz está planificado para o luns 16, ás 00.00 horas, na praia do Areal.

O Barbanza

13

Edición Arousa Norte

Setembro 19

RIBEIRA

Ribeira conmemora á súa patroa, Santa Uxía

C

on motivo da festividade de Santa Uxía, Ribeira homenaxea á súa patroa con catro días de festexos, do 11 ao 14. Cómpre lembrar que este ano é festivo local despois de que se impuxese ao martes de Entroido nun pleno celebrado en novembro do pasado ano.

Unha vintena de eventos musicais, culturais e litúrxicos sucédense na cidade. Aínda que o groso de actividades se concentra o xoves 12 e o venres 13, tamén transcorren numerosas propostas o mércores 11 e sábado 14 destacando, por exemplo, a actuación da orquestra Panorama o primeiro día de festas, a partir das 22.30 horas, no paseo do Malecón; así como a inauguración da exposición e entrega do X Premio Internacional Atlante do Gravado, no Museo do Gravado de

Artes, ás 13.00 horas do derradeiro día ou as rutas en veleiro pola ría de Arousa previstas para o 13 baixo o nome de ‘Riveira no Camiño’ con catro saídas programadas para as 11.00, 12.30, 17.00 e 18.30 horas, dentro do programa ‘O teu Xacobeo’ do Xacobeo 2021. Así, as catro xornadas ofrecen contacontos, teatro, arte, música, espectáculos, xogos e actos litúrxicos. Actividades para tódolos gustos e idades.

A propia parroquia de Santa Uxía leva a cabo, entre outros, as exposicións Mundo en feminino e Soñando un futuro, ambas organizadas por Mans Unidas, ademais de conferencias, concertos e a Misa solemne do xoves 12, ás 12.00 horas, cantada pola Coral do Círculo Mercantil e Industrial de Ribeira coa posterior procesión. Para aquelas persoas que

 A cidade de Ribeira

volve encherse de entretemento sen esquecer o carácter devoto destas festas

non poden asistir pola mañá, ofíciase Misa novamente pola tarde, ás 20.30 horas.

Deste xeito, a cidade de Ribeira volve encherse de entretemento sen esquecer o carácter devoto destas festas que chegan despois das propias do verán, do 31 de xullo ao 4 de agosto, e de Artemar, do 15 ao 18 de agosto.

RUTA XACOBEA DO MAR DE AROUSA EN VELEIRO DENDE A POBRA DO CARAMIÑAL Sábados e domingos do mes de setembro (agás o domingo día 15) Saída: ás 11:00 h do porto deportivo Prezo persoas adultas: 12 € Nenos e nenas ata 12 anos: 8 €

Inclúe: percorrido en veleiro, visita

RUTA AROUSA EN RUTAXACOBEA XACOBEADO DOMAR MARDE DE RUTA AROUSA XACOBEA EN DO MAR DE AROUSA EN e xantar RUTA XACOBEA DO MAR AROUSA guiada no DE Náutico de EN VELEIRO DENDE A POBRA DO VELEIRO DENDE A POBRA VELEIRO DO DENDE A POBRA DO VELEIRO DENDE A POBRA DO Vilagarcía de Arousa CARAMIÑAL CARAMIÑAL CARAMIÑAL CARAMIÑAL Horario: DO Horario:SÁBADOS SÁBADOSEEDOMINGOS DOMINGOS Horario: DOMES SÁBADOS MES E DOMINGOS DO MESSÁBADOS E DOMINGOS DO MES Horario: DE SETEMBRO. SAÍDA DO PORTO Máis info e reservas: 687482835 / 671090262 DE SETEMBRO. SAÍDA DO PORTO DE SETEMBRO. SAÍDA DO PORTO DE SETEMBRO. SAÍDA DO PORTO DEPORTIVO ÁS 11:00 H DEPORTIVO ÁS 11:00 H DEPORTIVO ÁS 11:00 H DEPORTIVO ÁS 11:00 H

Concello: Concello:AAPOBRA POBRADO DOCARAMIÑAL CARAMIÑAL Concello: A POBRA DO CARAMIÑAL Concello: A POBRA DO CARAMIÑAL

14

Setembro 19

O Barbanza Edición Arousa Norte

 ENTREVISTA

Manuel Ayaso

"Sempre quixen ser artista"

C

omezou a súa carreira en Estados Unidos, onde logrou as críticas favorables de publicacións coma The New York Times. A súa primeira exposición en España foi na Casa de Galicia, en Madrid, nos anos 90 e, posteriormente, chegoulle a oportunidade de facelo na Casa da Parra, en Santiago.

Outros dos países que acolleron as súas obras foron México e Canadá.

Deste xeito, a arte de Manuel Ayaso (Aguiño, 1934) fíxose internacional.

Agora prepara a súa próxima mostra en La Catedral, Lugo, do 27 de setembro ao 5 de novembro, dedicada ao seu fillo falecido recentemente nun accidente de tráfico, quen lle dicía que se liberase a través da cor. Por iso, as novas pinturas supoñen un cambio empregando tonalidades cálidas e intensas. A lúa e o mar están presentes en todas elas. E nós tivemos a sorte de ser dos primeiros en contemplar, despois do seu círculo máis próximo, algúns dos seus últimos traballos.

- A súa obra denota surrealismo e destaca polo emprego de cores escuras. En que se inspira?

- "Encontreime ao ver as pinturas negras de Goya, O xardín das delicias de Bosco e o Pórtico da Gloria de Santiago. Ademais, fun criado nas supersticións, nestas cousas das meigas, dos defuntos, dos desaparecidos... Levaba todo iso na cabeza de rapaciño. Se miña avoa me mandaba a calquera recado e era noite, dicíame que viñera rápido que me podían aparecer os mortos. E tódolos días había un enterro, especialmente meniños. Despois, de chaval, estiven moi enfermo. Tiven unha pleura mal curada e quedou en tuberculose.

De noite tiña febres e unhas veces parecía que era un monstruo e outras que era unha cousa pequeniña.

Leváronme a Tállara, a San Campio, á Lanzada porque disque estaba endemoniado. Tamén fun criado ata os doce anos con escapularios. E dunha volta, en Nova York, coñecín a Salvador Dalí e aconselloume que se era galego tiña que facer cousas de Galicia. Todo iso fíxome pensar e de aí sae a miña obra. Agora pasou unha cousa moi interesante. Eu tiña unha exposición xa preparada para a galería que me representa que é La Catedral, en Lugo, e desgraciada-

 Fago moito gravado

porque a min o debuxo e a obra gráfica gústanme moito. A min a finura da liña encántame escribide’. O caso é estar diante do público e da xente. Pero o mellor é que escriban ben." mente morreume un fillo dun accidente de tráfico en Estados Unidos.

O meu fillo sempre me dicía: ‘papi, tes que liberarte, tes que facer esas cousas, pero máis grandes e con moita máis cor'. Entón a exposición que vou ter agora no mes de outubro en Lugo, voulla dedicar a el. En marzo empecei a traballar en madeiras e fixen coma sesenta obras, traballando case día e noite. E desa obra escollín trinta e sete que son o mesmo tema, pero liberándome do tenebrismo coa cor, con máis forza. É Ayaso, pero é diferente."

- Polo tanto, como describiría o seu estilo?

- "É un surrealismo expresionista."

- O groso da súa obra son gravados, por que esta predilección?

- "Fago moito gravado porque a min o debuxo e a obra gráfica gústanme moito. A min a finura da liña encántame."

- Postulado en numerosas ocasións para Medalla Castelao e nomeada a Casa da Cultura de Aguiño na súa honra. Como sinte estes recoñecementos?

- "Coma calquera persoa normal, sénteste orgulloso de, especialmente no pobo onde naceu un, recoñecer o traballo que un fai. Estou encantado.

E Salvador Dalí tiña unha frase moi bonita que dicía: ‘de min escribide o que queirades, ben ou mal, pero

- A arte, traballo ou afección?

- "Para un artista é a vida del. O día que eu non traballo, non estou contento. Agora non tanto, pero teño épocas de non crear tanto e deprimirme. Pásalle a todo o mundo.

Neste momento levo unha tempada bastante fértil. O artista ten que traballar tódolos días porque o levas dentro. Telo que facer para satisfacer a túa maneira de ser. Telo que expresar e botalo para fóra. Eu estaba na escola en Aguiño e debuxaba os barcos, copiaba a Murillo... Sempre quixen ser artista sen saber despois no que me metía porque ao meu pai dixéronlle uns amigos: ‘disque teu fillo quere ser pintor, pero vai a morrer de fame’. E dille meu pai: ‘pero vai a morrer contento'."

O Barbanza Edición Arousa Norte

15

Setembro 19

NOVAS  A veciñanza de Castiñeiras avanza na súa loita contra a depuradora de mexillón

I

ntegrantes da plataforma de afectados polo proxecto de instalación da depuradora de mexillón en Castiñeiras celebraron unha nova xuntanza, na que se trataron diversas cuestións referentes a novas accións para loitar contra o inmoble que se pretende emprazar nesta parroquia ribeirense.

Deste xeito, concretouse que se entrevistarán con representantes dos grupos políticos do PSdeG-

PSOE, BNG, PBBI e Suma Ribeira.

Así mesmo, acordouse manter unha xuntanza co patrón maior da confraría de Ribeira, José Antonio Pérez, e o seu homólogo na confraría de CarreiraAguiño, José Antonio Santamaría, pero estes encontros aínda están pendentes de ser definidos. Ademais, están avanzando no proceso de reactivación da asociación veciñal A Batiola co obxectivo de facer as xestións oportunas a través desta entidade, non no nome de particulares como se viña facendo.

Agora atópanse agardando por unha comunicación por parte do Concello de Ribeira e unha cita con Portos de Galicia, así como insistir en falar con Costas.

A Policía Local de Rianxo incorpórase ao sistema VioGén

A

Xunta Local de Seguridade acordou a incorporación do corpo da Policía Local do Concello rianxeiro ao sistema de seguimento integral dos casos de violencia de xénero VioGén, así como a creación da Mesa Local de Coordinación Policial contra a violencia de xénero.

Tamén se impulsará unha Mesa de Coordinación Institucional sobre violencia de xénero. Así mesmo, no encontro informouse sobre o dispositivo de seguridade previsto pola Garda Civil para os festexos da Guadalupe, aos que tamén se desprazará a Unidade de Seguri-

dade Cidadá da Comandancia da Coruña.

Ademais, analizáronse os datos de delincuencia rexistrados en Rianxo nos primeiros meses do ano. Os datos aportados pola Garda Civil apuntan a un descenso dun 1’39% do número de infraccións penais cometidas de xaneiro a xullo en comparación co mesmo período do ano pasado.

Con estas cifras, o municipio segue a manter una taxa de criminalidade moi inferior á media da provincia.

TODA A INFORMACIÓN NO PORTAL DA LINGUA GALEGA www.lingua.gal

CAMPAÑA DE DINAMIZACIÓN LINGÜÍSTICA E SENSIBILIZACIÓN CONTRA A VIOLENCIA DE XÉNERO

xunta.gal