TEMAT NUMERU
SIEĆ POD KONTROLĄ Echo w sieci
> 16
Pod aluminiową kopułą > 74
Oczyszczalnia z energią > 78
Zamów prenumeratę Bądź na bieżąco Zapraszam do kontaktu,
Aneta Jaroszewicz
koordynator ds. prenumeraty e-mail: aneta.jaroszewicz@e-bmp.pl tel. 32/415 97 74 wew. 23 www.kierunekwodkan.pl
Po szczegóły wejdź na
lub zeskanuj kod
SPIS TREŚCI
10 Wodociągi to poważny biznes Rozmowa z Ryszardem Langerem 14 Zarządzanie to sztuka i dar Rozmowa z Bernardem Krekorą
Temat numeru: Zarządzanie siecią 16 Echo w sieci Tadeusz Żaba 20 Wodociągi na podglądzie Mariusz Patyk 26 Zarządzanie z komputerowym wspomaganiem Jan Studziński 32 Na drodze do modelu hydraulicznego Katarzyna Warlińska 36 Ludzie i technologia Angelika Gajewska 41 Zarządzanie z modelem hydraulicznym Rozmowa z Martą Sroczyk
Sieci wodociągowe i kanalizacyjne 44 Przejezdna droga nad wykopem Piotr Korczowski, Marek Kornatowski, Czesław Machelski, Antoni Szydło, Piotr Mackiewicz, Michał Mońka 50 Porównanie wodociągów Iwona Piszczatowska 56 Co ze służebnością przesyłu? Angelika Gajewska, Aldona Senczkowska-Soroka, Przemysław Płonka
Wodociągi to poważny biznes Rozmowa z Ryszardem Langerem, prezesem zarządu MPWiK S.A. w Krakowie
10
Fot.: BMP
Z życia branży
Stacja jak kosmiczna Angelika Gajewska
60
Gospodarka wodna
Oczyszczanie ścieków 74 Pod aluminiową kopułą Paulina Mizerna-Nowotna 78 Oczyszczalnia z energią Roman Gajkowski
Historia 86 Zabytki techniki leszczyńskich wodociągów i kanalizacji Miron Urbaniak
Aglomeracje czy zlewnie?
68
Fot.: BMP
60 Stacja jak kosmiczna Angelika Gajewska 64 Kontrowersyjny metal Dobrochna Ginter-Kramarczyk, Izabela Kruszelnicka 68 Plany Gospodarowania Wodami Klara Ramm Szatkiewicz, Przemysław Gruszecki
Plany Gospodarowania Wodami Klara Ramm Szatkiewicz, Przemysław Gruszecki
91 Gdzie ci prezesi Michał Rżanek 92 Człowiek bez maski Z notatnika Wodnika 93 Janosiku wracaj Adam Makieła 94 Ostatnia prosta Paweł Chudziński
Fot.: freeimages.com
Felieton
3
od redakcji dawniej
Wydawca: BMP’ Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp. k. ul. Morcinka 35, 47-400 Racibórz tel./fax (032) 415-97-74, tel. (032) 415-29-21, (032) 415-97-93 ochrona@e-bmp.pl www.kierunekwodkan.pl
Angelika Gajewska redaktor wydania tel. 32/415 97 74 wewn. 31 602 603 416 e-mail: angelika.gajewska@e-bmp.pl
Rura jak z bajki „W łazience jak to w łazience. Na ścianie biegły trzy rury. Dwie cienkie i jedna gruba. Ta gruba milczała jak głaz. A te cienkie – nie. Jedna szumiała cichutko niczym strumyk w lesie. Druga cały czas bulgotała gniewnie, jakby się w niej gotowało. Najwyraźniej coś do siebie mówiły. Nadstawiłem uszu...” To fragment opowiadania pt. „Co w rurach piszczy” z serii „Poczytaj mi mamo”. Książeczka ta wydana została po raz pierwszy przeszło 55 lat temu, lecz wg mnie przytoczony opis jest nadal aktualny, z tym, że odnieść go można dziś do rur w ziemi. One nie mówią do siebie, ale do służb technicznych przedsiębiorstw wod-kan. Dzięki systematycznej diagnostyce i odpowiedniemu systemowi monitoringu wodociągowcy są w stanie zdiagnozować problemy i dokładnie określić „co je boli”. Szybkie i bezbłędne zlokalizowanie miejsca awarii pozwala na podjęcie odpowiednich działań. MPWiK Kraków, w celu
ograniczania strat wody, opracowało wraz z pracownikami AGH system do lokalizacji przecieków w sieciach. Polega on na rejestracji i analizie powstającego w medium echa fali akustycznej, generowanej poprzez impuls wprowadzony do rurociągu. Zastosowane w przedsiębiorstwach zintegrowane systemy zarządzania, systemy informatyczne, modele hydrauliczne sieci to początek ciągłego doskonalenia i diagnostyki pracy sieci. Swoje doświadczenia z zastosowanych rozwiązań opisują praktycy ze Szczecina, Dąbrowy Górniczej i Katowic. Długotrwała i czasochłonna praca nad tymi systemami to niestety nie bajka. O czym przekonują się Państwo na co dzień, wsłuchując się w odgłosy płynące z rur…
Rada programowa: Dariusz Dzida – kierownik sieci wodociągowej AQUA S.A. prof. dr inż. Marek Gromiec – doradca ds. ochrony środowiska i gospodarki wodnej Sejmu RP w Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, członek Krajowej Rady Gospodarki Wodnej Dorota Jakuta – prezes Izby Gospodarczej „Wodociągi Polskie” Marek Kornatowski – członek Zespołu Zarządzającego, dyrektor rozwoju MPWiK S.A. Wrocław Dariusz Latawiec – prezes Podhalańskiego Przedsiębiorstwa Komunalnego Sp. z o.o. Radosław Łuczak – prezes Łódzkiej Spółki Infrastrukturalnej Sp. z o.o. Michał Rżanek – prezes Piotrkowskich Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. prof. dr hab. inż. Ziemowit Suligowski – Katedra Inżynierii Sanitarnej, Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska, Politechnika Gdańska Klara Ramm Szatkiewicz – przedstawiciel Izby Gospodarczej „Wodociągi Polskie” w EURAU Piotr Ziętara – członek zarządu, dyrektor zarządzający MPWiK S.A. w Krakowie
Prezes zarządu BMP’ Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k. Adam Grzeszczuk Redaktor naczelny: Przemysław Płonka Redaktor wydania: Angelika Gajewska Redakcja techniczna: Marek Fichna, Maciej Rowiński
Prenumerata krajowa: Zamówienia na prenumeratę instytucjonalną przyjmuje firma Kolporter Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A.. Informacje pod numerem infolinii 0801 40 40 44 lub na stronie internetowej http://dp.kolporter.com.pl/ Cena 1 egzemplarza – 25,00 zł PKWiU: 58.14.12.0 ISSN: 2391-6044 Wpłaty kierować należy na konto: Bank Spółdzielczy w Raciborzu 40 8475 0006 2001 0014 6825 0001 Wykorzystywanie materiałów i publikowanie reklam opracowanych przez wydawcę wyłącznie za zgodą redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do opracowywania nadesłanych tekstów oraz dokonywania ich skrótów, możliwości zmiany tytułów, wyróżnień i podkreśleń w tekstach. Artykułów niezamówionych redakcja nie zwraca. Redakcja nie odpowiada za treść reklam. Niniejsze wydanie jest wersją pierwotną czasopisma Druk: FISCHER Poligrafia Fot. na okładce: MPWiK S.A. we Wrocławiu
4
Kierunek Wod-Kan 1/2015
zdjęcie numeru
Fot.: MPWiK Sp. z o.o. Jaworzno
zdjęcie numeru
Gruntowny remont i rozbudowa Oczyszczalni Jeleń Dąb
Od marca 2014 r. Oczyszczalnia Ścieków Jeleń Dąb przechodzi gruntowny remont i rozbudowę. Zgodnie z planem prace potrwają do lipca 2015 r. Rozbudowa oczyszczalni jest częścią II fazy unijnego projektu „Modernizacja i rozbudowa systemu kanalizacyjnego miasta Jaworzna”
Kierunek Wod-Kan 1/2015
5
z portalu kierunekwodkan.pl Nowy członek Rady Programowej
Złoty medal dla źródełka
Prezes zarządu Łódzkiej Spółki Infrastrukturalnej Sp. z o.o. – Radosław Łuczak – został nowym członkiem Rady Programowej magazynu „Kierunek Wod-Kan”.
Źródełka wody pitnej nagrodzone zostały Złotym Medalem Międzynarodowych Targów Poznańskich.
Fot.: ŁSI
Fot.: TOPSERW
Na zakończonym Salonie Wyposażenia Szkół i Przedszkoli 2015 wręczono Złote Medale MTP za trzy produkty. Pośród nagrodzonych znalazły się zdroje wody pitnej do konkursu zgłoszone przez firmę TOPSERW Stanisław Echilczuk, Mirosław Kuziuk z Zielonki. – Propagujemy ekologiczne rozwiązania, zachęcamy do picia wody prosto z kranu, bez plastikowych kubków – mówi Marta Lachowska, firma Topserw, laureat nagrody Złoty Medal MTP za bezdotykowy dystrybutor wody.
Radosław Łuczak, łodzianin, lat 43, absolwent Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego UŁ. Specjalizuje się w restrukturyzacji podmiotów gospodarczych, zarządzaniu strategicznym, optymalizacji procesów sprzedażowych oraz wykorzystywaniu zasobów w tworzeniu przewag konkurencyjnych. Od ponad 17 lat zasiada w zarządach spółek prawa handlowego, obecnie (od 01.04.2011) prezes zarządu Łódzkiej Spółki Infrastrukturalnej. Prywatnie ojciec i mąż. Pasjonat żeglarstwa, windsurfingu, nurkowania, narciarstwa i judo. Jak ma czas (w nocy) to czyta dla przyjemności. Jak pisze o sobie: „Nieudolnie próbuję sfinalizować przewód doktorski z zakresu nauk o zarządzaniu”.
Nowe hydranty w Gdańsku
Źródło: www.mtp.pl
150 kolorowych koziołków na 150-lecie 29 marca 2015 roku Aquanet SA rozpocznie obchody jubileuszu 150-lecia istnienia poznańskich wodociągów. Na Starym Rynku, pod poznańskim ratuszem, będzie „pasło” się stado kolorowych kozłów, przygotowanych specjalnie na tę okazję przez Aquanet i partnerskie firmy.
W rejonie Głównego i Starego Miasta w Gdańsku wymienione zostały hydranty naziemne. Swoją formą wpisują się one dobrze w klimat ulic. Ostateczny kształt hydrantów został uzgodniony z referatem estetyzacji Urzędu Miejskiego w Gdańsku. Corocznie spółka Saur Neptun Gdańsk wymienia około 300 hydrantów. Ogółem w mieście jest ok. 8000 hydrantów. Źródło i fot.: Saur Neptun Gdańsk
6
Kierunek Wod-Kan 4/2014
29 marca 1865 roku Rada Miejska zatwierdziła „zaprowadzenie wodociągów miejskich”. Magistrat na ten cel przeznaczył 160 000 talarów, pokrytych emisją 6 procentowych obligacji miejskich. Koziołki są jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli Poznania, dlatego też Aquanet zdecydował, by stały się wizytówką jubileuszu firmy. Według poznańskiej legendy, w roku 1551 dwa koziołeczki uciekły spod kucharskiego noża wprost nad zegar ratuszowej wieży, stając się dla wojewody inspiracją do udekorowania jego mechanizmu trykającymi się koziołkami.
Źródło i fot.: Aquanet SA
z portalu kierunekwodkan.pl Zmagania wodociągowców na smoczych łodziach
Farma fotowoltaiczna na ujęciu wody
28-30 sierpnia 2015 r. w centrum Poznania odbędzie się XXV Spartakiada Pracowników Wodociągów i Kanalizacji. Sportowcy będą mieli okazję ścigać się na smoczych łodziach, ale i rywalizować na stoku narciarskim.
Na Ujęciu Wody w Bogucinie wybudowana została farma ogniw fotowoltaicznych. W ramach inwestycji zamontowano 742 panele fotowoltaiczne. – Instalacja wyprodukuje 179 000 kWh energii elektrycznej, co stanowi 16% zapotrzebowania ujęcia – informuje Paweł Hryciów, prezes zarządu Miejskich Wodociągów i Kanalizacji w Kołobrzegu. Prawo do organizacji spartakiady w 2015 roku Izba Gospodarcza Wodociągi Polskie udzieliła firmie Aquanet SA. Te wydarzenie sportowe będzie miało dodatkowo uroczysty charakter ze względu na jubileusz 150-lecia powstania poznańskich wodociągów. Miejscem tego niecodziennego spotkania, które odbędzie się 28-30 sierpnia 2015 r., będzie położone w centrum Poznania Jezioro Malta. Obiekty sportowe zlokalizowane na akwenie umożliwiają uprawianie dyscyplin letnich i zimowych bez względu na panującą porę roku. Sportowcy będą mieli okazję ścigać się na smoczych łodziach, ale i rywalizować na stoku narciarskim. Organizator przygotował dla uczestników wiele rozgrywek, których dotąd na spartakiadach nie było. Uczestnicy spartakiady zamieszkają na terenie nowoczesnego kampusu Politechniki Poznańskiej znajdującego się w najbliższym sąsiedztwie Malty. Na gości czekają niespodzianki... ale o tym, jakie one będą, można przekonać się wyłączenie na miejscu. Źródło i fot.: Aquanet SA
Lachersi promują wodę prosto z kranu W Światowy Dzień Wody 22.03.2015 r. w Sądeckich Wodociągach ruszyła kampania „Czysta woda prosto z rur – przyłącz się do SWNS”, którą promuje piosenka Lachersów „Doliną płynie życie”. Źródło i fot.: Sądeckie Wodociągi
Źródło i fot.: MWiK w Kołobrzegu
Dąbrowskie Wodociągi nagrodzone Szmaragd Solidności i Gazela Biznesu – to dwie nagrody, jakie otrzymały Dąbrowskie Wodociągi Sp. z o.o. Dąbrowskie Wodociągi Sp. z o.o. po raz dwunasty w historii programu gospodarczo -konsumenckiego „Solidna Firma” pozytywnie przeszły weryfikację pod kątem rzetelności wobec biznesowych partnerów i klientów. Andrzej Malinowski, prezes zarządu Dąbrowskich Wodociągów Sp. z o.o. odebrał nagrodę specjalną – Szmaragdową Statuetkę oraz Certyfikat Solidna Firma 2014 za terminowe regulowanie zobowiązań oraz poszanowanie ekologii i praw konsumenta. – Uzyskanie najwyższego wyróżnienia, jakim jest Szmaragd Solidności, jest dla nas ukoronowaniem wieloletnich starań, by wypracować z naszymi klientami relacje oparte przede wszystkim na rzetelności i wzajemnym szacunku – powiedział Andrzej Malinowski. W XV jubileuszowej edycji Gazel Biznesu 2014 Dąbrowskie Wodociągi znalazły się w gronie wyróżnionych laureatów. Tym razem weryfikacji poddane zostały wyniki osiągnięte przez małe i średnie przedsiębiorstwa w okresie od 2011 do 2013 roku. Dąbrowskie Wodociągi już po raz ósmy zdobyły ten tytuł. Źródło i Fot.: Dąbrowskie Wodociągi
Kierunek Wod-Kan 4/2014
9
z życia branży
Wodociągi to
10
Kierunek Wod-Kan 1/2015
z życia branży
poważny biznes Fot.: BMP
– Woda jest biznesem i wygląda na to, że coraz bardziej wziętym. Bez wody nie można się obejść, ale tej pozycji jednocześnie nie można wykorzystywać – mówi Ryszard Langer, prezes zarządu Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji S.A. w Krakowie i Krakowskiego Holdingu Komunalnego. • Czy wodociągi to biznes, czy misja społeczna? To coraz bardziej poważny biznes o określonym ryzyku, biznes komunalny. Jest specyficzny, a do tej pory często uchodził za dotowany. Woda zatem jest biznesem i wygląda na to, że coraz bardziej wziętym. Bez wody nie można się obejść, ale równocześnie tej pozycji nie można wykorzystywać. Chodzi o to, aby prowadząc ten biznes, nie zapominać, że to też misja. Musimy zatem mieć rozwiązania pozwalające na to, aby dostarczana woda i odbierane ścieki miały przystępną cenę dla klienta.
• Jakich błędów branża wod-kan nie powinna popełniać?
Ryszard Langer prezes zarządu Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji S.A. w Krakowie i Krakowskiego Holdingu Komunalnego
Podstawowym jest przewymiarowanie infrastruktury. Kiedyś woda nie miała wartości rynkowej, a przemysł był ogromny. W Krakowie jego udział w produkcji wody wynosił 30%, a teraz niecałe 3%. Sytuacja się zmieniła zarówno w układzie technicznym, jak i kosztowym, dlatego musimy doprowadzić do stanu równowagi, co nie jest proste. Musimy skutecznie przewidywać przyszłościowe zachowania branżowe. Krótko mówiąc, branża musi być przebudowana i dostosowana do nowych wyzwań.
• Na czym polega specyfika zarządzania branżą wod-kan? Z naszą branżą jest tak, jak z produktem, który dostarczamy. Jeśli płynie z kranu, nikt nie zwraca na niego uwagi. Gorzej, gdy wody zabraknie – wtedy natychmiast wszyscy dostrzegają problem. Nie chcę używać
Kierunek Wod-Kan 1/2015
11
z życia branży wielkich słów, ale nasza praca jest jak służba. Nie tylko musimy natychmiast reagować na wszelkie awarie sieci, ale i ciągle monitorować jakość wody. W specyfikę branży wpisuje się również funkcjonowanie w ramach określonego stanu prawnego dotyczącego sposobu kalkulacji stawek. Stąd dążenie do osiągnięcia modelu cenowego, który byłby do uniesienia przez mieszkańca.
• Jak według pana powinien wyglądać model zarządzania gospodarką komunalną? Z doświadczeń, które zdobyłem zarządzając MPWiK, mogę powiedzieć, że najbardziej racjonalny sposób zarządzania gospodarką komunalną, to zespół zrównoważonego rozwoju. Należy wziąć pod uwagę społeczne oczekiwania, możliwości, a także wpływ na otoczenie.
• Co przez to pan rozumie? Wszelkie działania podejmowane w spółkach komunalnych muszą nieść efekt jak najwyższej jakości za przystępną cenę. Oczywiście jest tu pewien haczyk.
swoją specyfikę i w każdej pojawiają się określone problemy. Jestem od tego, żeby te problemy rozwiązywać i osiągnąć cele stawiane przez właściciela. Zarządzanie tak dużymi przedsiębiorstwami wymaga ode mnie umiejętności motywowania współpracowników, aby nie bali się zmian.
• Wybuduje pan spalarnię i co dalej? Czy powie pan sobie wtedy „dość”? Z jednej strony przydałoby mi się trochę odpoczynku, ale z drugiej: cóż znaczy człowiek bez pracy? A ja lubię pracować, jestem więc przekonany, że postawię sobie kolejne zadanie, tym bardziej, że w takich przedsiębiorstwach nigdy nic się nie kończy. Zawsze jest coś do wybudowania lub usprawnienia, tym bardziej, że miasto wciąż się rozwija i trzeba myśleć o przyszłości. I pamiętać trzeba, że jak spalarnia zostanie wybudowana, to należy ją uruchomić i osiągnąć założone w projekcie parametry pracy. Rozmawiała Angelika Gajewska
• Jaki? Jak mówi stare przysłowie: co tanie, to drogie. Musimy więc do naszych kalkulacji włączyć finansowanie inwestycji, które zaowocują w przyszłości. Myślę tu o inwestowaniu w przyszły rozwój miasta i ochronę środowiska naturalnego. Bez takiego podejścia koszty, jakie musielibyśmy ponieść w przyszłości, byłyby o wiele wyższe.
• Jak wygląda zarządzanie personelem w pana wydaniu? Staram się kierować umiejętnościami osób i zespołów dla rozwiązania problemu i osiągnięcia zamierzonych celów.
• W lipcu 2013 roku objął pan również funkcję prezesa Krakowskiego Holdingu Komunalnego. Jakie cele wówczas postawił pan sobie? Czy doświadczenia z MPWiK pomogły w ich realizacji? Oczywiście, że doświadczenia nabyte w MPWiK bardzo mi pomagają. Dobrze poznałem specyfikę pracy w spółkach komunalnych i szereg rozwiązań zarządczych udało mi się przenieść na grunt KHK. Cel, jaki sobie postawiłem, jest bardzo prosty – sprawne zarządzanie holdingiem i pełne wykorzystanie jego możliwości w celu zapewnienia pełnej funkcjonalności wszystkich spółek. Wrócę tu do kwestii jakości usług i kosztów z tym związanych. Chciałbym, aby mieszkańcy Krakowa płacąc za usługi spółek komunalnych, mieli świadomość, że otrzymują dobry towar, a ich pieniądze są spożytkowane dla dalszego rozwoju jakości usług komunalnych w mieście.
• Zarządzanie którą spółką sprawia większe trudności: wodociągową czy holdingiem? Nie rozpatruję zarządzania spółkami w kategoriach mniejszych czy większych trudności. Każda z nich ma
12
Kierunek Wod-Kan 1/2015
Ludzie wodociągów Ryszard Langer Jak nie wodociągi, to co? Duża firma z branży elektromaszynowej. Kiedyś miałem okazję w takiej pracować, zajmowałbym się tam badaniami, rozwojem oraz wdrażaniem nowych produktów, ze skutkiem pozytywnym. Postać, w którą chciałbym się wcielić? Kiedyś chciałem być kosmonautą, kierowcą Formuły 1, lub głównym łowczym u ważnego króla. Dziś mógłbym pracować przy projekcie: Centrum Doskonałości Woda, który przybliżałby i pozwalałby na zrozumienie, skąd się bierze woda. Lubię spędzać czas... spacerując po krakowskim Rynku albo po uliczkach wokoło. Oglądam ludzi, mogę usiąść w ogródku, wypić kawę, kogoś spotkać. Moim ulubionym miejscem jest ul. Świętego Jana. Tam kiedyś mieściła się kultowa kawiarnia. Stare czasy… Największe marzenie? Jest jedno. Zostawić wodociągi bardzo dobrze przygotowane do przyszłości. Słowo, którego najczęściej nadużywam? Kompromis. Oczywiście oprócz przekleństw, których czasami używam (i płacę „karę” 2 zł). W ludziach cenię? Innowacyjność i zdolność do podejmowania decyzji. Bo trzeba tu mieć i umiejętności, i wiedzę, i trzeba jeszcze umieć ponosić ryzyko własnego działania i ewentualnych niepowodzeń. Humor poprawiają mi? Sukcesy innych. Do końca życia zapamiętam? Pewien profesor na Uniwersytecie Jagiellońskim powiedział mi kiedyś, że każdy dobry uczynek musi zostać ukarany. Obalić tę tezę jest niestety trudno. Na co dzień nie potrafię się obejść bez? Bez samochodu Jeśli mógłbym cofnąć czas, to? Nie cofnąłbym, bo nie ma po co.
gospodarka wodna
Stacja jak kosmiczna Angelika Gajewska
Stacja znajdująca się na Zakładzie Produkcji Wody „Mokry Dwór” pozwoli prowadzić prace nad innowacyjnymi technologiami uzdatniania wody. Zastosowane tu rozwiązania w branży wod-kan można śmiało uznać za „kosmiczne”. Nowoczesna jednostka powstała na potrzeby realizacji projektu badawczo-rozwojowego WODTECH, w ramach współpracy pomiędzy MPWiK we Wrocławiu (lider projektu) a Politechniką Wrocławską. Przedsięwzięcie dofinansowało Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. 60
Kierunek Wod-Kan 1/2015
gospodarka wodna
Dwa ciągi – Stacja badawcza składa się z dwóch ciągów technologicznych. Pierwszy to ciąg referencyjny, odwzorowujący nasz Zakład Produkcji Wody „Mokry Dwór”. Drugim jest ciąg badawczy, który może być dowolnie modyfikowany w celu porównania różnych rozwiązań stosowanych na naszym zakładzie z innymi alternatywnymi rozwiązaniami, które mają potencjał do wdrożenia – wyjaśnia Przemysław Chrobot, asystent Centrum Nowych Technologii z MPWiK Wrocław. Oba ciągi w swojej podstawowej konfiguracji składają się z: komór szybkiego i wolnego mieszania, osadników, filtrów ze złożem piaskowym, ozonatora i kolumny kontaktu oraz filtrów ze złożem węglowym. Układ badawczy może być modyfikowany o alternatywne technologie: proces magnetycznej wymiany anionowej oraz technologie membranowe. Pozwoli to wyłonić najlepszą technologię dla naszego surowca, biorąc pod uwagę cenę i jakość otrzymywanego produktu
Testowanie membran – Jest to instalacja do testowania różnego typu membran. Możemy zastosować membrany mikro- i ultrafiltracyjne, zarówno polimerowe, jak i ceramiczne. W przypadku polimerowych są to membrany kapilarne i zwojowe. Instalacja umożliwia również testowanie polimerowych membran nanofiltracyjnych. Membrany mogą pracować zarówno szeregowo, jak i równolegle. W wyniku badań zostanie wybrane rozwiązanie, które sprawdzi się najlepiej na naszym surowcu – tłumaczy Przemysław Chrobot
fot.: BMP
fot.: BMP
fot.: BMP
MPWiK Wrocław z Politechniką Wrocławską Projekt badawczo-rozwojowy pt. „Badania skuteczności nowych technologii jako krok ku zmianie myślenia o rozwoju branży wodociągowej” jest realizowany w ramach współpracy pomiędzy MPWiK Wrocław a Politechniką Wrocławską. Wartość przedsięwzięcia, dofinansowanego z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, to około 6 mln złotych. – Badania będą wykonywane wspólnie w ciągu trzech lat. Za około dwa miesiące powinniśmy rozpocząć cały cykl badawczy. Obecnie instalacja jest w trakcie rozruchu – dodaje przedstawiciel Centrum Nowych Technologii
Kierunek Wod-Kan 1/2015
61
fot.: BMP
gospodarka wodna
Potencjalne koagulanty – Układ do testowania różnego rodzaju koagulantów to małe odzwierciedlenie tego, co się dzieje w procesie koagulacji. Na nim robimy wstępną weryfikację tych koagulantów, które są dostępne na rynku i mają największy potencjał aplikacyjny na zakładzie. Wybierzemy kilka najlepszych i przebadamy je w układzie pilotowym – wyjaśnia asystent z Centrum Nowych Technologii
62
Kierunek Wod-Kan 1/2015
fot.: BMP
Dla układu pilotowego Ciąg badawczy może być taki sam. Chodzi o poprawę bieżącej eksploatacji zakładu produkcji wody poprzez optymalizację stosowanych środków chemicznych. Użyte mogą być również różne złoża w kolumnach. Oprócz tego ciąg badawczy może być dowolnie modyfikowany o inne technologie, np. wykorzystujące procesy membranowe. Na zdjęciu niezależna instalacja do testowania różnego typu membran
fot.: BMP
Armatura mniej korozyjna Komora klimatyczno-korozyjna pozwala na symulację określonych warunków (wysokiej wilgotności, temperatury albo silnie korozyjnych, opartych na mgle solnej) i porównanie w nich ze sobą armatury wodociągowej. Pozwala to na określenie, jaka armatura ma lepszą odporność na korozję
Odwzorowany układ – Chcieliśmy jak najlepiej odwzorować nasz układ technologiczny w skali półtechnicznej. Dlatego zbiornik zaporowy zamontowaliśmy na górze stacji, aby był on grawitacyjny. Tak samo jest w przypadku wysokości złóż. W ciągu referencyjnym użyto złoża prosto z naszego zakładu – mówi asystent
fot.: BMP
W laboratorium – Pracownicy uczelni i naszej spółki tworzą 15-osobowy zespół. Jeśli chodzi o wkład do projektu, to po naszej stronie było stworzenie całej instalacji, natomiast Politechnika Wrocławska musiała wyposażyć laboratorium w sprzęt analityczny. Składa się ono z dwóch części: fizykochemicznej i mikrobiologicznej – wyjaśnia Przemysław Chrobot
fot.: BMP
fot.: BMP
gospodarka wodna
Do redukcji związków humusowych – Czekamy na moduł do magnetycznej wymiany anionowej, służący do oczyszczania wody ze związków organicznych. Są to kolumny wypełnione sorbentami magnetycznymi. W zależności od tego, jakie zastosowane zostaną sorbenty, instalacja może pełnić trochę inną funkcję. W naszym układzie będzie przede wszystkim wykorzystywana do redukcji związków humusowych – kończy Przemysław Chrobot
Kierunek Wod-Kan 1/2015
63