1/2016 Przemysł Farmaceutyczny

T E M AT N U M E R U I Z A R Z Ą D Z A N I E L U D Ź M I

Od operatora do dyrektora • • • •

Jak budować zgrane zespoły?

Czym lider różni się od szefa?

Co daje wdrażanie inicjatyw oddolnych?

W jaki sposób motywować do działania?

Zarządzać, a nie rządzić

>8

Konkurowanie przez zarządzanie > 24

Wielka piątka patologii > 29

SPIS TREŚCI

N o w o czesn y zak ł ad 32 I GORZKA, ale…

Fotoreportaż z ZF AMARA S.A. 36 I Weszli w opakowania Fotoreportaż z Polfy Lublin S.A. O p ak o wania 40 I Wszystko w jednym miejscu 43 I Bezcenna pewność 46 I Najwyższy czas na wybór oprogramowania

16

T E M AT N U M E R U

I

ZARZĄDZANIE LUDŹMI

– Zatrudniam setki ludzi, jestem pracodawcą od 30 lat i obserwuję ich zarówno w środowisku służbowym, jak i poza nim (…). Moim głównym zajęciem jest wnikliwa obserwacja i wyciąganie wniosków: bardziej lub mniej trafnych – mówi Rafał Sonik, z którym rozmawiamy o zarządzaniu, o pracy i pasji, o zwycięstwie i porażce, a także o… przemyśle farmaceutycznym.

55

Fot. SONIC TEAM

T emat numeru Z arządzanie ludźmi 8 I Zarządzać, a nie rządzić Wypowiedzi przedstawicieli branży 16 I Zawodowy obserwator Rozmowa z Rafałem Sonikiem 20 I Cała prawda o zarządzaniu Cezary Fryszkiewicz 24 I Konkurowanie przez zarządzanie Wypowiedzi z debaty zorganizowanej podczas Konferencji Przemysł Farmaceutyczny 2015 29 I Wielka piątka patologii Radosław Drzewiecki

TECHNOLOGIE

Kapsułki w nowej o(d)słonie Bartosz Maciejewski, Małgorzata Sznitowska

TECHNOLOGIE 52 I Leki na miarę Andrzej Ernst 55 I Kapsułki w nowej o(d)słonie Bartosz Maciejewski Małgorzata Sznitowska 58 I Naukowcy z Gdańska wynaleźli…

Marzena Jamrógiewicz, Krystyna Pieńkowska, Marek Ruzikowski Małgorzata Sznitowska Maria Żebrowska

Fot. freeimages.com

W iedza tec h niczna 48 I Stworzyć dobry klimat Michał Szerer

66

JA KO Ś Ć

NA POMOCnicze Andrzej Szarmański

Fot. freeimages.com

J ak o ś ć 62 I Dwie strony zwalniania parametrycznego Agnieszka Fudecka 66 I NA POMOCnicze Andrzej Szarmański L udzie f armacji 70 I Ojciec chemioterapii Piotr F.J. Lipiński, Dariusz Plewczyński

PRZEMYSŁ FARMACEUTYCZNY 1/2016 3

Fot.: BMP

O D R E DA KC J I

Wydawca: BMP’ Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k. ul. Morcinka 35 47-400 Racibórz tel./fax 32 415 97 74 tel. 32 415 29 21, 32 415 97 93 farmacja@e-bmp.pl www.kierunekfarmacja.pl

Patrycja Zawadzka główny redaktor wydania tel. 32 415 97 74 wew. 37 tel. kom. 602 116 899 e-mail: patrycja.zawadzka@e-bmp.pl

Talent + praca L

eo Messi został laureatem Złotej Piłki 2015, zdobywając 41,33% głosów. Jest to czwarte takie wyróżnienie Argentyńczyka w karierze.

Drugie miejsce zajął Portugalczyk – Cristiano Ronaldo z wynikiem 27,76%. Na jego koncie są 2 Złote Piłki. Rywalizacja pomiędzy tymi piłkarzami trwa jednak nie tylko o trofea i na murawie. Praktycznie od zawsze są oni porównywani i stawiani na przeciwległych biegunach. Messi uważany jest za „naturalny talent”, z kolei Ronaldo określany jest jako „tytan pracy”.

Prawda leży pewnie gdzieś pośrodku i stanowi połączenie talentu i ciężkiej pracy, ale w różnych proporcjach.

T

ego typu połączenia, gdzie pomiędzy talentem i pracą stawia się znak „+” zamiast „<” lub „>”, sprawdzają się nie tylko w piłce nożnej, ale również w… zarządzaniu ludźmi. – Żyłki do czegokolwiek (…) nie można się nauczyć. Tak jak każdy talent można ją tylko rozwinąć, albo nie – uważa Rafał Sonik, będący pracodawcą od 30 lat.

L

ider powinien mieć charyzmę i autorytet, potrafić słuchać i jednocześnie pociągać za sobą innych, wiedzieć, kiedy wkroczyć do akcji, a kiedy stać z boku. Nie wszyscy posiadają ku temu predyspozycje. Beno Dolžan twierdzi, że cechy przywódcze zwykle przejawiamy już w dzieciństwie.

– (…) Jeden mój szkrab raczej nie wyrośnie na szefa, za to drugi już przejawia talenty do zarządzania i delegowania – zauważa prezes zarządu Sensilab Polska. Cechy dobrego przywódcy zawsze jednak można lepiej wyeksponować, udoskonalić. To przecież trening czyni mistrza.

P

iłka nożna i zarządzanie ludźmi mają ze sobą wiele wspólnego. Zarówno w jednym, jak i w drugim liczą się zasady fair play. Obie dyscypliny to „sporty” zespołowe i niczego nie uda się w nich osiągnąć bez współpracy i zgranej drużyny. A poza tym lider i zespół muszą mieć ten sam jasno określony cel, czyli grać do tej samej bramki.

Rada Programowa: prof. dr hab. Zbigniew E. Fijałek – Narodowy Instytut Leków dr n. farm. Jan Hołyński – Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne dr Jerzy Jambor – Phytopharm Klęka SA, Polski Komitet Zielarski dr Wojciech Kuźmierkiewicz – Polski Związek Pracodawców Przemysłu Farmaceutycznego prof. dr hab. n. med. Jacek Spławiński – Narodowy Instytut Leków Mieczysław Wośko – prezes zarządu – POLFARMEX S.A. Jerzy Lasota – FARMASERWIS prof. dr hab. Iwona Wawer – Wydział Farmaceutyczny, Warszawski Uniwersytet Medyczny, KRSiO prof. dr hab. Roman Kaliszan – Katedra Biofarmacji i Farmakodynamiki, Gdański Uniwersytet Medyczny Maciej Adamkiewicz – prezes – Grupa Adamed Katarzyna Wójcicka – Przewodnicząca Rady Eksperckiej – KRSiO Marek Gnyś – dyrektor produkcji – Tarchomińskie Zakłady Farmaceutyczne „Polfa” S.A. Paweł Nidecki – dyrektor ds. inwestycji i serwisu technicznego – IBSS Biomed S.A. dr Krystian Sodzawniczny – dyrektor produkcji APIPOL-FARMA Jarosław Wolniewicz – Adamus Krzysztof Lassota – kierownik produkcji – ANPHARM P.F.S.A. Rafał Grabicki – szef departamentu inżynierii przemysłowej – Zakłady Farmaceutyczne Polpharma SA dr Andrzej Ernst – niezależny ekspert Prezes zarządu BMP’ Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k.

Adam Grzeszczuk Redaktor naczelny Przemysław Płonka Redaktor wydania Patrycja Zawadzka Redakcja techniczna: Maciej Rowiński, Marek Fichna Prenumerata, kolportaż Aneta Jaroszewicz Dyrektor działu handlowego Beata Fas Druk: FISCHER POLIGRAFIA ISSN 1897-5127 Cena 1 egzemplarza – 23,15 zł + 8% VAT Wpłaty kierować należy na konto: Bank Spółdzielczy w Raciborzu 40 8475 0006 2001 0014 6825 0001 Redakcja nie odpowiada za treść reklam.

Wykorzystywanie materiałów i publikowanie reklam opracowanych przez wydawcę wyłącznie za zgodą redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do opracowywania nadesłanych tekstów oraz dokonywania ich skrótów, możliwości zmiany tytułów, wyróżnień i podkreśleń w tekstach.

Artykułów niezamówionych redakcja nie zwraca.

Fot. BMP Fot. okładki: 123rf.com

4 PRZEMYSŁ FARMACEUTYCZNY 1/2016

Z D J Ę C I E N U M E RU

Fot. Grzegorz Potelicki

W L A B O R AT O R I U M F I R M Y A M A R A Zakład Farmaceutyczny AMARA Sp. z o.o. został założony w 1994 roku i od tego czasu stanowi istotne ogniwo polskiego przemysłu farmaceutycznego. Specjalizuje się w wytwarzaniu produktów leczniczych, wyrobów medycznych oraz specjalistycznych kosmetyków dermatologicznych. W swojej ofercie posiada zarówno produkty, bez których nie może obejść się żadna apteczka – woda utleniona, spirytus salicylowy, krople walerianowe – oraz nowoczesne preparaty. Nad bezpieczeństwem wszystkich produktów czuwają oddziały kontroli jakości, zapewnienia jakości oraz laboratorium kontrolne. Źródło: ZF AMARA S.A.

PRZEMYSŁ FARMACEUTYCZNY 1/2016 5

Z P O R TA L U

kierunekF A R M A C J A . p l

Kto będzie liderem TOP10?

Fot.: freeimages.com

Czołówka światowego rankingu firm farmaceutycznych w 2016 r. nie powinna się zbytnio zmienić – liderem pozostanie amerykańska firma Pfizer – podaje portal www.pbrz.pl za prognozami (według wartości sprzedaży w mld USD) Evaluate Pharma.

Fot.: freeimages.com

Źródło: www.pbrz.pl, więcej na www.pbrz.pl

Najważniejsza od dziesięcioleci zmiana w branży farmaceutycznej Firma Aegate informuje o fakcie publikacji rozporządzenia delegowanego, które rozpoczyna proces wdrażania dyrektywy dotyczącej sfałszowanych produktów leczniczych (ang. Falsified Medicines Directive, FMD) w całej Europie.

Fot.: freeimages.com

Biotechnologiczna spółka Pharmena wypracowała w IV kwartale 2015 r. 0,9 mln zł jednostkowego zysku netto – o 17 proc. więcej niż przed rokiem. Dobre wyniki to przede wszystkim rezultat rekordowych zamówień na produkty dermokosmetyczne.

Spółka wzmacnia swoją pozycję w tym obszarze dzięki współpracy z sieciami aptecznymi i drogeryjnymi oraz wprowadzając na rynek kolejne nowości.

Jednocześnie w zeszłym roku Pharmena podjęła intensywne działania skierowane na wzrost sprzedaży eksportowej.

– Zapotrzebowanie na produkty dermokosmetyczne rośnie, a my notujemy w tym segmencie wysokie marże. Dlatego stawiamy na dalszy rozwój naszej oferty.

Obecnie, w ramach naszych flagowych linii produktowych Dermena i Allerco, wchodzimy w nowy obszar ochrony skóry. Wkrótce na rynek trafi wiele nowości i będą to produkty m.in. przeciw starzeniu się skóry, do pielęgnacji skóry suchej i naczynkowej – mówi Konrad Palka, prezes Pharmena S.A. Źródło: Pharmena

6 PRZEMYSŁ FARMACEUTYCZNY 1/2016

Źródło: Aegate

C I E K AW O S T K A

1,2

tony przeterminowanych leków odebrano w styczniu w Białymstoku. W mieście tym trwa akcja „Przeterminowane leki przynieś do apteki” – w 30 aptekach znajdują się specjalne pojemniki.

Akcja trwa od września 2015 do końca 2016 roku. Źródło: www.poranny.pl, więcej na www.poranny.pl

Fot.: freeimages.com

Rekordowe zamówienia na dermokosmetyki

Rozporządzenie to wprowadza wymóg stosowania cyfrowych i fizycznych zabezpieczeń w opakowaniach produktów leczniczych do stosowania u ludzi. Jest to najważniejsza od dziesięcioleci zmiana w branży farmaceutycznej dotycząca bezpieczeństwa pacjentów. Publikacja rozporządzenia delegowanego oznacza, że od tej pory każde państwo członkowskie ma 3 lata na wdrożenie wymaganych zmian i protokołów.

Z P O R TA L U

Sanofi Pasteur jest liderem w opracowywaniu szczepionek przeciwko wirusom z tej samej rodziny co wirus Zika (ZIKV) dzięki zarejestrowanym szczepionkom przeciwko żółtej febrze, japońskiemu zapaleniu mózgu, a niedawno również przeciw dendze. Wirus ZIKV jest blisko spokrewniony z wirusem dengi – należy do tego samego rodzaju Flavivirus. Jest przenoszony przez ten sam gatunek komara, a ostre zakażenie ma podobny przebieg kliniczny.

Źródło: Sanofi

Fot.: freeimages.com

12 miesięcy pracy URPL

674 wydanych pozwoleń, 851 pozwoleń na import równoległy, 22 084 zmian porejestracyjnych, 441 zarejestrowanych badań klinicznych, uruchomienie elektronicznego składania dokumentacji – tak w skrócie przedstawia się ubiegły rok w Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych. Źródło: URPL

1,4

15-17 stycznia br. w Białce Tatrzańskiej odbyły się VII Mistrzostwa Grupy Adamed w Narciarstwie Alpejskim. W tegorocznej edycji zawodów wzięło udział ponad 60 osób.

biliona dolarów, według przewidywań Deloitte, wyniosą przychody sektora farmaceutycznego w skali globalnej w 2019 r.

W zeszłym roku wartość ta była równa 1,11 biliona dolarów Źródło: Deloitte

„

Adamed w Białce Tatrzańskiej

– Praca w zespole Sensilab bardzo przypomina relacje panujące w domu, pomiędzy rodzicami a dziećmi (…).

Zdaję sobie sprawę, że mój jeden szkrab raczej nie wyrośnie na szefa, za to drugi już przejawia talenty do zarządzania i delegowania — mówił Beno Dolžan, prezes Sensilab Polska Sp. z o.o., podczas debaty na Konferencji PRZEMYSŁ FARMACEUTYCZNY 2015

Wśród startujących kobiet mistrzostwa wygrała Monika Kaszek-Hurnik, na kolejnej pozycji uplasowała się Alicja Haber. Tuż za nią znalazła się Barbara Obcowska. Z kolei wśród mężczyzn po raz kolejny bezkonkurencyjny okazał się Piotr Ruman, drugie miejsce zajął Michał Wieczorek, na podium znalazł się również Kamil Lasok.

Podczas mistrzostw wyłoniono także skład drużyny Ski Team Adamed Group, która będzie reprezentować firmę podczas XVI Mistrzostw Polski Firm Farmaceutycznych w Narciarstwie Alpejskim. Źródło: Adamed

Gips i celuloza Te substancje najczęściej połykają pacjenci, którzy padają ofiarą fałszywych leków na zaburzenia erekcji, dystrybuowanych nielegalnie w sex-shopach i internecie.

Sfałszowane produkty lecznicze mogą zawierać zanieczyszczenia, substancje gorszej jakości lub zestawione w nieodpowiednich proporcjach. Często wytwarzane są ze składników całkiem innych niż tych deklarowanych na opakowaniu. Nierzadko zawierają substancje niedopuszczone do sprzedaży, o niezbadanych konsekwencjach dla zdrowia.

Ponadto może się zdarzyć, że do wytworzenia podrabianych produktów leczniczych użyto substancji toksycznych, nienadających się do spożycia przez człowieka. W najlepszym przypadku pacjent połyka tabletkę z gipsu zafarbowaną na niebiesko najczęściej barwnikiem do dżinsów. Źródło: informacja prasowa

PRZEMYSŁ FARMACEUTYCZNY 1/2016 7

Fot.: Grupa Adamed

Fot.: freeimages.com

Firma Sanofi Pasteur (należąca do Grupy Sanofi), zajmująca się wytwarzaniem szczepionek, rozpoczęła projekt badawczo-rozwojowy mający na celu opracowanie szczepionki zapobiegającej zakażeniu wirusem Zika i wywoływanym przez niego chorobom.

RO Z M A I TO Ś C I

Fot.: freeimages.com

Czy powstanie szczepionka przeciwko wirusowi Zika?

kierunekF A R M A C J A . p l

T E M AT N U M E R U

I ZARZĄDZANIE LUDŹMI

Zarządzać, a nie rządzić

8 PRZEMYSŁ FARMACEUTYCZNY 1/2016

T E M AT N U M E R U

I

ZARZĄDZANIE LUDŹMI

Opracowanie: Patrycja Zawadzka

Fot. 123rf.com

Co ceni się u współpracowników? Jak budować zgrane zespoły ludzi? Kim tak naprawdę jest lider? I co najbardziej motywuje do działania?

O odpowiedzi na te pytania poprosiliśmy operatorów, kierowników, dyrektorów i prezesów krajowych firm farmaceutycznych.

„

Lider to według mnie… dyrygent, potrafiący zgrać i zestroić orkiestrę składającą się z różnych instrumentów Beno Dolžan prezes zarządu Sensilab Polska

PRZEMYSŁ FARMACEUTYCZNY 1/2016 9

I ZARZĄDZANIE LUDŹMI

G R Z E G O R Z S T E FA Ń S K I P R E Z E S Z A R Z Ą D U I B S S B I O M E D S. A .

BENO DOLŽAN P R E Z E S Z A R Z Ą D U S E N S I L A B P O L S K A S P. Z O. O. S P. K U współpracowników cenię przede wszystkim… wiedzę – dobierając współpracowników wybieram osoby, które są w danej dziedzinie lepsze i mądrzejsze niż ja Najbardziej demotywujące w pracy jest… otaczanie się osobami, które nie stymulują do ciągłego doskonalenia siebie i firmy Efektywnie pracujące zespoły ludzi można zbudować dzięki… umiejętnemu wykorzystaniu cech wiodących poszczególnych uczestników i przejrzystej komunikacji Ludziom chce się pracować, kiedy… widzą sens i cel w tym, co robią Lider to według mnie… dyrygent, potrafiący zgrać i zestroić orkiestrę składającą się z różnych instrumentów Wdrażanie pomysłów pracowników liniowych daje… tym pracownikom sygnał, że są ważni, a organizacji usprawnienie podstawowych mechanizmów Najtrudniejsze w zarządzaniu ludźmi jest… trzymanie emocji na wodzach i rozdzielanie problemów od ich uczestników Kij czy marchewka? Jestem bardziej zwolennikiem motywacji wewnętrznej, więc ani kij, ani marchewka

M A R E K RU C H A Ł A DY R E K TO R P R Z E M Y S Ł OW Y S A N O F I W P O L S C E U współpracowników cenię przede wszystkim… transparentność, odwagę w podejmowaniu wyzwań, otwartość na zmiany i… poczucie humoru Najbardziej demotywujący w pracy jest… brak celu do osiągnięcia, jasno określonych odpowiedzialności i słaba organizacja Efektywnie pracujące zespoły ludzi można zbudować dzięki… wzajemnemu zaufaniu i szacunkowi Ludziom chce się pracować, kiedy… praca, którą wykonują, daje wymierne korzyści i jest adekwatna do ich umiejętności Lider to według mnie… wśród wielu definicji i określeń lidera wybrałbym: „lider, to nie osoba, która promuje siebie, ale osoba promująca innych” Wdrażanie pomysłów pracowników liniowych daje… po pierwsze, są to z reguły dobre pomysły, bo ludzie pracujący na danym urządzeniu znają je najlepiej; po drugie, najchętniej realizuje się własne pomysły, więc ich wdrażanie jest szybkie Najtrudniejsze w zarządzaniu ludźmi jest… każdy człowiek to indywidualność, stąd wydaje mi się, że najtrudniejsze jest to, aby dobrać odpowiedni styl zarządzania do poszczególnych członków zespołu Kij czy marchewka? Balans ze wskazaniem na marchewkę

10 PRZEMYSŁ FARMACEUTYCZNY 1/2016

Fot. Sanofi

Fot. Sensilab

U współpracowników cenię przede wszystkim… zaangażowanie i współpracę Najbardziej demotywujący w pracy jest… brak inspirujących celów, brak chęci współdziałania w zespole, brak docenienia wkładu pracownika przez przełożonego/kolegów Efektywnie pracujące zespoły ludzi można zbudować dzięki… wartościowym, inspirującym celom Ludziom chce się pracować, kiedy… mają poczucie, że ich działania mają wpływ na osiąganie osobistego oraz wspólnego celu; idealnie jest, kiedy cele te są zbieżne Lider to według mnie… osoba, która potrafi wyznaczyć cele, poprzez postawę i odpowiednią komunikację daje wiarę ludziom w osiąganie wyznaczonych celów, wspiera podwładnych oraz jest dla nich mentorem Wdrażanie pomysłów pracowników liniowych daje… bardziej efektywne procesy w firmie, motywację pracowników do kolejnych pomysłów, przewagę konkurencyjną Najtrudniejsza w zarządzaniu ludźmi jest… zmiana wieloletnich złych nawyków Kij czy marchewka? Marchewka

Fot. IBSS BIOMED S.A.

T E M AT N U M E R U

I

ZARZĄDZANIE LUDŹMI

B A R T ŁO M I E J R O D A W S K I C Z Ł O N E K Z A R Z Ą D U I DY R E K TO R O P E R AC Y J N Y G RU P Y A D A M E D U współpracowników cenię przede wszystkim… szczerość i otwartość, dzięki tym cechom możemy dostrzegać to, czego inni nie widzą i zmierzać zespołowo w tym samym kierunku Najbardziej demotywujący w pracy jest... brak „smartnych”/konkretnych celów długoterminowych, poczucie braku współpracy w zespole oraz braku uczciwej informacji zwrotnej – zarówno tej pozytywnej, jak i negatywnej Efektywnie pracujące zespoły ludzi można zbudować dzięki… wyznaczaniu wspólnych celów, zrozumieniu różnic indywidualnych członków zespołu i osiągnięciu efektu synergii poprzez wykorzystanie silnych stron osób należących do zespołu Ludziom chce się pracować, kiedy… ich wysiłki i osiągane rezultaty są doceniane oraz gdy otrzymują wsparcie w trudnych momentach Lider to według mnie osoba… posiadająca wizję, charyzmę, potrafiąca słuchać i inspirować współpracowników Wdrażanie pomysłów pracowników liniowych daje... gwarancję poprawy poziomu zaangażowania wśród współpracowników; przy projektach kaizenowych wzrasta poczucie wpływu na organizację przy jednoczesnym wzroście skuteczności/efektywności firmy, ponieważ to pracownicy liniowi posiadają najbardziej szczegółową wiedzę o procesach, za które odpowiadają Najtrudniejsze w zarządzaniu ludźmi jest… utrzymywanie wysokiej motywacji współpracowników w długim okresie czasu Kij czy marchewka? Dobra kombinacja przy odpowiednim dopasowaniu do sytuacji

Fot. Grupa Adamed

T E M AT N U M E R U

Fot. Polpharma

T O M A S Z M OY S W I C E P R E Z E S Z A R Z Ą D U Z A K Ł A D ÓW F A R M AC E U T Y C Z N Y C H P O L P H A R M A S A I P R E Z E S Z A R Z Ą D U P O L F Y WA R S Z A WA S . A .

U współpracowników cenię przede wszystkim… pasję, która wyzwala zaangażowanie i wewnętrzną motywację; umiejętność stawiania pytań, które powodują ciągłe poszukiwanie najlepszych rozwiązań; umiejętność pracy zespołowej, w której kluczowym elementem jest prymat celu zespołowego nad indywidualnym Najbardziej demotywujący w pracy jest… brak przywództwa, a tym samym brak jasnej i zrozumiałej strategii działania; sytuacja, która zmuszałaby do działania wbrew własnemu systemowi wartości Efektywnie pracujące zespoły ludzi można zbudować dzięki… różnorodności jako kryterium doboru członków zespołu, rozpoznaniu kluczowych kompetencji i właściwemu przedzielaniu ról, dbaniu o zespół i relacje pomiędzy jego członkami, współpracy, wspólnym celom i wartościom Ludziom się chce pracować, kiedy… lubią swoją pracę i są doceniani; sprzyja temu jak najlepsze dopasowanie systemu wartości pracownika (i rozpoznanie ich już na etapie rekrutacji) do kultury organizacyjnej i wartości firmowych Lider to według mnie… osoba, która potrafi słuchać, ma zdolność kreowania pomyślnej przyszłości, umiejętność zjednywania sobie zwolenników oraz budowania zespołów do realizacji wizji, strategii i zadań; posiada też autorytet niewynikający z władzy i pozycji, ale z wiedzy, cech osobowości, wyników i osiągnięć Wdrażanie pomysłów pracowników liniowych daje… korzyści na wielu płaszczyznach organizacji, od praktycznych efektów zastosowanych rozwiązań (organizacja), poprzez zwiększenie zaangażowania, ducha pracy zespołowej i otwartości pracowników na zmiany (zespół) i wreszcie korzyści dla samych pracowników, jak samorealizacja, uznanie i szacunek (pracownik) Najtrudniejsze w zarządzaniu ludźmi jest… proaktywne słuchanie, dzielenie się informacjami, pozostawianie pracownikom tyle swobody, aby mieli samodzielność i inicjatywę, nie tracąc jednocześnie kontroli nad projektem, motywowanie i wyrażanie uznania, cierpliwość Kij czy marchewka? Zdecydowanie marchewka, ale bez zakopywania kija. Pozytywna motywacja jest warunkiem koniecznym zaangażowania, otwartości na zmiany, pozwala na realizację osobistych potrzeb, w tym tak ważnych potrzeb społecznych, jak docenienie, uznanie i szacunek.

Z kolei negatywne zachowania, postawy czy też brak efektów działania nie mogą być tolerowane w nieskończoność, gdyż organizacja rozumiana jako ogół pracowników zawsze obserwuje postawę szefów, zarówno wobec najlepszych (zadając sobie pytanie, czy ten wysiłek się opłaca), jak i wobec pracowników realizujących zadania zdecydowanie poniżej oczekiwań, czy też wykazujących negatywną postawę (również stawiając sobie pytanie, czy mój wysiłek się opłaca, skoro…)

PRZEMYSŁ FARMACEUTYCZNY 1/2016 11

I ZARZĄDZANIE LUDŹMI

B A R B A R A B I A ŁO B R Z E S K A D Y R E K T O R Z A K Ł A D U E M O - F A R M S P. Z O. O. U współpracowników cenię przede wszystkim… wiedzę, lojalność, elastyczność, ale także dystans do siebie i poczucie humoru Najbardziej demotywujące w pracy jest… niedocenianie zaangażowania i wysiłku Efektywnie pracujące zespoły ludzi można zbudować dzięki… pozytywnemu nastawieniu, jasności celów, docenianiu i dobrym relacjom Ludziom chce się pracować, kiedy… otacza ich miła atmosfera i przyjazne miejsce, a ich wysiłek i sukcesy są dostrzegane Lider to według mnie… ten, który własnym przykładem zaangażowania i wiary w sukces „pociągnie” za sobą innych Wdrażanie pomysłów pracowników liniowych daje… nieograniczone możliwości zmian w dobrym kierunku, bo jest oparte na praktyce Najtrudniejsze w zarządzaniu ludźmi jest… bycie asertywnym, z jednoczesnym zachowaniem pozytywnego klimatu wokół siebie Kij czy marchewka? Może być to i to, ale ze szczególnym zachowaniem obiektywizmu i sprawiedliwości

Fot. zasoby własne

T E M AT N U M E R U

Fot. zasoby własne

MAREK GNYŚ D Y R E K T O R P I O N U P R O D U K C J I P O L F Y TA R C H O M I N S A

B A R B A R A Ł U K AW S K A DY R E K TO R P RO D U K C J I I B S S B I O M E D S. A .

U współpracowników cenię przede wszystkim… lojalność Najbardziej demotywujące w pracy jest… odczucie braku szacunku i uznania u przełożonych Efektywnie pracujące zespoły ludzi można zbudować dzięki… wpływowi na sposób odnoszenia się do siebie członków zespołu Ludziom chce się pracować, kiedy… lubią to, co robią, mają wewnętrzną motywację i są doceniani Lider to według mnie… osoba, która inspiruje i motywuje innych do działania oraz posiada umiejętność dzielenia się zadaniami Wdrażanie pomysłów pracowników liniowych daje… wiedzę praktyczną, wymierne oszczędności i promuje zaangażowanie pracowników Najtrudniejsze w zarządzaniu ludźmi jest… poznanie umiejętności poszczególnych osób i wydobycie z nich tego co najcenniejsze Kij czy marchewka? Ani kij, ani marchewka, tylko motywacja pracowników poprzez uznanie i rzetelną ocenę ich pracy

12 PRZEMYSŁ FARMACEUTYCZNY 1/2016

Fot. IBSS BIOMED S.A.

U współpracowników cenię przede wszystkim… kompetencję, organizację pracy i umiejętność działania w zespole; odpowiedzialność i kreatywność Najbardziej demotywujący w pracy jest… brak dobrej organizacji pracy, brak perspektyw rozwoju Efektywnie pracujące zespoły ludzi można zbudować dzięki… odpowiedniej motywacji i wskazaniu celu, który wszyscy chcemy osiągnąć; identyfikacji z celami realizowanymi przez zakład Ludziom chce się pracować, kiedy… widzą sens pracy i są dowartościowani; widzą też efekty swojej pracy Lider to według mnie… ktoś kto posiada autorytet, potrafi poprowadzić za sobą zespół i zmotywować go do wydajnej pracy Wdrażanie pomysłów pracowników liniowych daje… aktywację załogi, utożsamianie się z zakładem; widoczny efekt wdrożonego pomysłu wzmacnia motywację do dalszej pracy Najtrudniejsza w zarządzaniu ludźmi jest… umiejętność rozwiązywania konfliktów, umiejętność komunikacji Kij czy marchewka? Marchewka, ale bardzo inteligentna

I

ZARZĄDZANIE LUDŹMI

EWELINA SENDOR M I S T R Z W W Y D Z I A L E P RO D U K C J I P O D Ł O Ż Y B A K T E R Y J N Y C H I B S S B I O M E D S. A .

PAW E Ł N I D E C K I DY R E K TO R D S. I N W E S T Y C J I I S E RW I S U T E C H N I C Z N E G O I B S S B I O M E D S. A .

U współpracowników cenię przede wszystkim… otwartość Najbardziej demotywujący w pracy jest… brak podejmowania decyzji Efektywnie pracujące zespoły ludzi można zbudować dzięki… pozwoleniu na podejmowanie własnych inicjatyw Ludziom chce się pracować, kiedy… są doceniani Lider to według mnie… osoba, która bierze odpowiedzialność za zadania Wdrażanie pomysłów pracowników liniowych daje… poczucie odpowiedzialności za proces Najtrudniejsze w zarządzaniu ludźmi jest… zdobycie ich zaufania Kij czy marchewka? Marchewka

N ATA L I A WA L A S - M A R C I N E K P R E Z E S Z A R Z Ą D U C U R T I S H E A LT H C A P S S P. Z O. O.

Fot. CHC

Fot. IBSS BIOMED S.A.

U współpracowników cenię przede wszystkim… zaangażowanie i chęć do współpracy Najbardziej demotywujące w pracy jest… mówienie, że czegoś się nie da zrobić, choć nawet nie próbowano tego wykonać Efektywnie pracujące zespoły ludzi można zbudować dzięki… więzi, którą trzeba wypracować Ludziom chce się pracować, kiedy… są doceniani Lider to według mnie… osoba, która pomimo nawału pracy chce pomagać w problematycznych sytuacjach Wdrażanie pomysłów pracowników liniowych daje… możliwość wykonania pewnego zadania w łatwiejszy sposób, ale zgodny z zasadami Najtrudniejsze w zarządzaniu ludźmi jest… znalezienie wspólnego celu Kij czy marchewka? Upomnienie przez przełożonego czasem jest potrzebne, aby zastanowić się nad swoim postępowaniem, natomiast przysłowiowa „marchewka” również posiada swoje dobre strony :)

Fot. IBSS BIOMED S.A.

T E M AT N U M E R U

U współpracowników cenię przede wszystkim… zaangażowanie, otwartość na zmianę oraz innowacyjność, a wszystko to wsparte wiedzą i rozsądnym spojrzeniem Najbardziej demotywująca w pracy jest… sprzeczność celów, biurokracja Efektywnie pracujące zespoły ludzi można zbudować dzięki… trafnym doborze pracowników pod kątem kompetencji i stylu działania oraz umożliwienie im podejmowania decyzji, za które wezmą odpowiedzialność Ludziom chce się pracować, kiedy… wierzą w sens własnej pracy, są za nią doceniani i mogą się w niej rozwijać Lider to według mnie… człowiek, który wskazuje kierunek i wdraża go w życie, a jednocześnie bierze odpowiedzialność za ludzi podążających za nim Wdrażanie pomysłów pracowników liniowych daje… innowacyjność i zwiększenie efektywności pracy oraz podniesienie motywacji zespołu Najtrudniejsze w zarządzaniu ludźmi jest… motywowanie pracowników w warunkach permanentnej zmiany Kij czy marchewka? Zdecydowanie marchewka

PRZEMYSŁ FARMACEUTYCZNY 1/2016 13

T E M AT N U M E R U

I ZARZĄDZANIE LUDŹMI

Fot. TEVA

JUSTYNA LUBASKA D Y R E K T O R J A K O Ś C I T E VA O P E R AT I O N S P O L A N D U współpracowników cenię przede wszystkim… otwartość, chęć uczenia się i umiejętność wyciągania wniosków, zaangażowanie Najbardziej demotywujące w pracy jest… gdy okazuje się, że projekt, który wymagał dużo pracy i uwagi, jednak nie może zostać zrealizowany Efektywnie pracujące zespoły ludzi można zbudować dzięki… ludziom o różnych kompetencjach, którymi właściwie się zarządza Ludziom chce się pracować, kiedy… otrzymują wsparcie, są doceniani Lider to według mnie… ktoś, kto wie kiedy lepiej będzie stać z boku, a kiedy trzeba wkroczyć do akcji, działa i myśli długofalowo Wdrażanie pomysłów pracowników liniowych daje… największą satysfakcję, ponieważ pracownicy liniowi z reguły najlepiej wiedzą, co może usprawnić ich codzienną pracę Najtrudniejsze w zarządzaniu ludźmi jest… zrozumienie, jak motywować indywidualnie, a co motywuje zespół Kij czy marchewka? Marchewka, ale nie zawsze działa w pojedynkę…

U współpracowników cenię przede wszystkim… wszystko, co pozytywne; decyzyjność popartą kompetencją, wiedzą i doświadczeniem Najbardziej demotywujący w pracy jest… brak informacji zwrotnej od przełożonego, na temat wykonanej pracy Efektywnie pracujące zespoły ludzi można zbudować dzięki… poznaniu mocnych i słabych stron pracowników, a następnie zaangażowanie ich we wspólne osiągnięcie celu Ludziom chce się pracować, kiedy… ich praca jest doceniana Lider to według mnie… osoba, która swoją postawą napędza zespół do działania (często nieświadomie) Wdrażanie pomysłów pracowników liniowych daje… większą motywację do pracy, usprawnia procesy produkcji Najtrudniejsze w zarządzaniu ludźmi jest… pokonanie barier komunikacyjnych w relacjach przełożony-pracownik Kij czy marchewka? Jedno i drugie, użyte adekwatnie do zaistniałej sytuacji

WOJCIECH CZERNICKI K I E R O W N I K W Y D Z I A Ł U P A K O WA N I A I P R O D U K T Ó W H O R M O N A L N Y C H W T E VA O P E R AT I O N S P O L A N D U współpracowników cenię przede wszystkim… zaangażowanie Najbardziej demotywujący w pracy jest… brak zakładanego efektu na czas Efektywnie pracujące zespoły ludzi można zbudować dzięki… zrównoważonemu doborowi członków zespołu i wyznaczeniu lidera, który pociągnie za sobą zespół Ludziom się chce pracować, kiedy… rozumieją sens swojej pracy Lider to według mnie… lokomotywa, która napędza zespół i zmierza w kierunku realizacji celu Wdrażanie pomysłów pracowników liniowych daje… wymierny efekt dla firmy i wzmacnia zaangażowanie Najtrudniejsze w zarządzaniu ludźmi jest… właściwe komunikowanie oczekiwań Kij czy marchewka? Jedno i drugie

14 PRZEMYSŁ FARMACEUTYCZNY 1/2016

Fot. Teva

Fot. zasoby własne

TOMASZ LOSZEK D Y R E K T O R D Z I A Ł U P R O D U K C J I S E N S I L A B P O L S K A S P. Z O. O. S P. K

OFERUJEMY DOŚWIADCZENIE I INNOWACYJNOŚĆ Inspekcja, serializacja, agregacja

Innovative Industrial Solutions Poland www.iisolutions.pl

Cartridge

Liczarki

Fill & Seal

Kartoniarki

Blistkarki

Linie rozlewnicze i liczarkowe

Saszetkarki

Linia kapsułkująca

ul. Boy’a Żeleńskiego 4/19, 00-621 Warszawa Tel: +48 607 451 793 E-mail: wz@iisolutions.pl

www.iisolutions.pl

Innovative Industrial Solutions Poland

T E M AT N U M E R U

I ZARZĄDZANIE LUDŹMI

Zawodowy obserwator – Zatrudniam setki ludzi, jestem pracodawcą od 30 lat i obserwuję ich zarówno w środowisku służbowym, jak i poza nim (…). Moim głównym zajęciem jest wnikliwa obserwacja i wyciąganie wniosków: bardziej lub mniej trafnych – mówi Rafał Sonik, z którym rozmawiamy o zarządzaniu, o pracy i pasji, o zwycięstwie i porażce, a także o… przemyśle farmaceutycznym.

16 PRZEMYSŁ FARMACEUTYCZNY 1/2016

T E M AT N U M E R U

• W zeszłym roku pierwsze miejsce na podium, a w tym – nieukończony Rajd Dakar. Czy więcej wynosi pan z sukcesów czy z porażek?

• A czy sukces można odnieść tylko wtedy, kiedy między pracą i pasją postawi się znak równości?

Fot. Sonik Team

RAFAŁ SONIK przedsiębiorca i zwycięzca Rajdu Dakar w 2015 r.

U współpracowników cenię przede wszystkim… kreatywność Najbardziej demotywująca w pracy jest… monotonia Efektywnie pracujące zespoły ludzi można zbudować dzięki… świadomości wspólnego celu Ludziom się chce pracować, kiedy… identyfikują się z tym, co robią Lider to według mnie… doświadczony marzyciel Wdrażanie pomysłów pracowników szeregowych daje… im poczucie spełnienia, a firmie postęp Najtrudniejsza w zarządzaniu ludźmi jest… alokacja Kij czy marchewka? Jedno i drugie

ZARZĄDZANIE LUDŹMI

ciowego powodzenia. Z drugiej strony są ludzie, w tym ja, którzy wychodzą poza ten konsumpcyjno-trywialny model życia, bo potrzebują czegoś więcej. Cały czas stawiają sobie nowe wyzwania, które mogą wydawać się trudne albo wręcz nierealne. W moim przypadku, bez względu na to, czy mówimy o sukcesie sportowym czy zawodowym, takie zachowanie wynika z pasji, czyli robienia niemożliwego dzięki temu, że wychodzi się ponad pewne określone schematy i oczywiste oczywistości.

Osiąganie sukcesów nie jest możliwe bez ponoszenia porażek, dlatego z całą pewnością porażki dają większą lekcję życia. Jest tutaj jednak haczyk – każdą porażkę trzeba traktować jako jeden z kamieni milowych na drodze do sukcesu. Oczywiście, sukces też jest potrzebny. Do tego, aby mieć poczucie, że warto jest się wysilać, dawać z siebie maksimum i robić więcej, niż się od nas oczekuje.

Sukces może być różnie przez różnych postrzegany.

Znam wiele osób, które traktują życie bardzo powierzchownie, wyłącznie jako okazję do tego, żeby się najeść – najlepiej w restauracji z gwiazdką Michelin, napić – najlepiej wina z jak najwyższej pozycji na liście Wine Spectator, oraz wyspać – najlepiej w 7-gwiazdkowym hotelu. Luksus jest dla nich synonimem szczęścia i ży-

R A FA Ł S O N I K PRZEDSIĘBIORCA I Z W Y C I Ę Z C A RA J D U D A K A R w 2 0 1 5 r.

I

Patrząc z perspektywy czasu, wydaje mi się, że codzienny wysiłek musi iść w parze z jakimś rodzajem pasji. Nie chodzi tu jednak o zaangażowanie bliskie heroizmowi. Wystarczy, żeby np. zaimponować szefowi, pokazać mu, że jest się lepszym, niż zakładał. Dla mnie tego typu podejście to również objawy pasji.

Nie chciałbym, żeby słowo „pasja” było kojarzone tylko z osobami znanymi, które osiągnęły spektakularny sukces. Pasję może mieć np. pracownik ratraku ubijający trasę narciarską, który robi swoją robotę dobrze, tak jak nikt inny. Nie można powiedzieć, że jego pasja jest mniejsza niż moja czy np. Justyny Kowalczyk. Nie istnieje coś takiego jak „pasjomierz”, bo pasja to postawa do życia – bez względu na to, czy ktoś ubija trasę ratrakiem, czy jeździ po niej i zdobywa puchar świata.

• Od słowa biznesman woli pan przedsiębiorca.

Czy żyłki do handlu można się nauczyć, czy musi być ona wpisana w DNA? Zatrudniam setki ludzi, jestem pracodawcą od 30 lat i obserwuję ich zarówno w środowisku służbowym, jak i poza nim. Gdyby ktoś mnie zapytał, kim jestem z zawodu, to bez wahania odpowiedziałbym: „zawodowym obserwatorem”. Moim głównym zajęciem jest wnikliwa obserwacja i wyciąganie wniosków: bardziej lub mniej trafnych. A jeden z wniosków wypływających z moich obserwacji jest odpowiedzią na pani pytanie. Mianowicie nie ma ludzi pozbawionych talentów, są tylko tacy, u których talenty nie zostały rozwinięte lub odkryte, bo nie było na to szansy czy chęci. Żyłki do czegokolwiek, również do biznesu, nie można się nauczyć. Tak jak każdy inny talent można ją tylko rozwinąć, albo nie. To jest trochę jak z glebą. Jedna da plon od razu, inna potrzebuje nawozu, a jeszcze inna nigdy nie urodzi. Moim zdaniem takich ewidentnych antytalentów nie da się zamienić na talenty. Trzeba więc skupiać się na tym, żeby lepiej lub gorzej rozwijać drzemiący w nas potencjał, bo każdy z nas jakiś ma. Niewiele jest osób, których w ogóle nie należy zatrudniać, bo pozbawieni są talentu do czegokolwiek; najczęściej są oni po prostu źle alokowani. Gdybym musiał

PRZEMYSŁ FARMACEUTYCZNY 1/2016 17

T E M AT N U M E R U

I ZARZĄDZANIE LUDŹMI

u kogoś pracować jako księgowy, to z całą pewnością na takim stanowisku bym się nie odnalazł. Ale jeżeli ktoś by mnie zatrudnił do kreowania nowych rozwiązań, na pewno bym się sprawdził.

• Wygrana w Dakarze, ale i w innych rajdach, nie byłaby pewnie możliwa bez wsparcia zespołu ludzi. Ponoć starannie dobiera pan swoich współpracowników.

Przede wszystkim oduczyłem się zatrudniania z dnia na dzień. Proces rekrutacyjny czasem trwa nawet kilka miesięcy. Zdarza się, że z danym kandydatem spotykam się kilkanaście razy. Wolę jednak poświęcić np. pół roku i wiedzieć, z kim faktycznie mam do czynienia, niż się pospieszyć i dopiero po jakimś czasie zorientować, że to nie ta osoba.

Zauważyłem, że do mojej firmy aplikują coraz lepsi i coraz bardziej zdeterminowani ludzie – gotowi, żeby przeznaczyć tych kilka miesięcy na zdobycie upragnionego miejsca pracy w organizacji. A jak już zatrudnię, to raczej nie zwalniam. Są to przypadki sporadyczne, choć uważam, że jeśli ktoś się nie sprawdza, a nie odgrywa pierwszoplanowej roli, zamiast go alokować w inny obszar, taniej, szybciej i z lepszym skutkiem dla całej firmy jest wręczyć mu wypowiedzenie. Brutalne, ale prawdziwe.

• Powstało wiele książek na temat stylów zarządzania. Jaki jest styl Sonika? Jakim jest pan szefem?

„

Mam podstawową zasadę, która brzmi tak: „żeby móc wymagać maksimum od innych, najpierw muszę wymagać maksimum od siebie”. Przykład? Nie wprowadziłem elektronicznego kalendarza nikomu w firmie, dopóki nie wprowadziłem go sobie. Co więcej, mój kalendarz jest widoczny dla wszystkich, którzy mają do niego kod dostępu. Uważam, że stanowi to punkt wyjścia, żeby móc wymagać od moich ludzi tego

Wśród wszystkich biznesów, w które jestem zaangażowany – choć tak naprawdę nie jest ich aż tyle – największy niedosyt czuję w farmacji i medycynie. Chętnie byłbym bardziej aktywny w tych segmentach samego, tzn. udostępnienia swoich harmonogramów, aby można było skuteczniej zarządzać ich czasem.

Wiadomo, że nie wszystko, co robi pracodawca, da się w stosunku 1:1 przełożyć na pracownika i odwrotnie. Jako głowa firmy uczestniczę w procesach wymagających podejmowania decyzji o gigantycznej odpowiedzialności. Nikt za mnie tych decyzji nie podejmie. Nikt też nie weźmie odpowiedzialności za

18 PRZEMYSŁ FARMACEUTYCZNY 1/2016

ich konsekwencje. Z tego względu zdarza się, że muszę wyłączyć się, oderwać od spraw bieżących i przenieść myślami lub ciałem w zupełnie inne sfery spokoju.

Powoduje to, że sprawiam wrażenie niedostępnego.

Jestem jednak przekonany, że znaczna większość moich ludzi rozumie takie zachowanie.

• Działa pan w różnych branżach: księgarskiej, IT, deweloperskiej, związanej z budową i zarządzaniem centrami handlowymi. A co pociąga pana w przemyśle farmaceutycznym?

Wśród wszystkich biznesów, w które jestem zaangażowany – choć tak naprawdę nie jest ich aż tyle – największy niedosyt czuję w farmacji i medycynie. Chętnie byłbym bardziej aktywny w tych segmentach, gdybym tylko miał więcej czasu albo gdybym alokował swój czas kosztem innej działalności. Pierwszą rzeczą, którą bym się wówczas zajął, byłaby autodiagnostyka przy pomocy smartfona. Dziś prawie wszyscy korzystamy z telefonów komórkowych, praktycznie nie rozstajemy się z nimi. Smartfon może stać się mikroskopem, wysokorozdzielczym aparatem, półprofesjonalną kamerą… Długo można byłoby tu wymieniać. A tego, co jest najbardziej potrzebne, czyli aplikacji lub nakładki zamieniającej telefon w urządzenie diagnostyczne, nie ma. Jest to dla mnie niepojęte!

Na Dakarze każdy uczestnik posiada specjalny nadajnik. Jeśli ktoś nie porusza się przez 4 minuty, do centrali w Paryżu wysyłany jest sygnał alarmowy za pośrednictwem satelity – niezależnie czy jest się w Argentynie, Boliwii, Peru, czy jeszcze gdzieś indziej. Jeżeli w dalszym ciągu nie ma oznak ruchu, wysyłany jest helikopter z ratownikami, aby sprawdzić, czy aby nic złego się nie stało. Dzięki takiemu rozwiązaniu można zapobiegać odwodnieniu, a w skrajnych przypadkach nawet śmierci.

Myślę, że za takie rozwiązanie na co dzień, większość z nas byłaby w stanie dużo zapłacić. Co więcej, ja wykupiłbym tę funkcję na telefony moich rodziców.

Ubezpieczalnie i banki także powinny być zainteresowane takim projektem.

• Pana zdaniem, czym polski przemysł farmaceutyczny powinien się wyróżniać?

W Polsce produkowane są przede wszystkim leki odtwórcze – leki oryginalne wymagają bowiem olbrzymich nakładów finansowych ze względu na kosztowne badania kliniczne. Nie powinniśmy mieć jednak z tego powodu kompleksów, wręcz przeciwnie. W temacie generyków, które umożliwiają zwiększenie dostępu pacjentów do leku, jest wiele do zrobienia. Przykładem może być zmiana formy produktu leczniczego. Jest to jedna z najszybciej rozwijających się gałęzi przemysłu farmaceutycznego.

Nie we wszystkim możemy być liderami, ale w bardzo wielu dziedzinach możemy przyczyniać się do postępu na świecie, w tym postępu w przemyśle farmaceutycznym.

I

ZARZĄDZANIE LUDŹMI

Fot. Sonik Team

T E M AT N U M E R U

• Biznes i sport to bardzo pokrewne dziedziny, bo zarówno w jednej, jak i w drugiej liczy się wynik. Czy częściej doświadczenia w sporcie przekłada pan na biznes czy odwrotnie?

Trudno jest tutaj mówić o częstotliwości. Moim zdaniem ważniejsze jest, jak reaguje się na wynik – zwycięstwo albo porażkę.

Na tegorocznym Dakarze jechałem na trzeciej pozycji i byłem jedynym zawodnikiem spoza Argentyny, który miał szanse wygrać i zapisać się na kartach światowego motosportu. Wygrana w tym rajdzie to dla kierowcy najwyższe odznaczenie, a ja mogłem zdobyć je po raz drugi z rzędu i znowu być bohaterem.

Cały rok 2015 nie zaprzeczałem temu, że zrobiłem coś wielkiego. Kiedy trzeba było wypinać pierś do odznaczeń, robiłem to bez skrupułów. Miałem poczucie, że jestem na dobrym miejscu. Nie było we mnie fałszywej skromności, bo zwyciężyłem uczciwie w uczciwym wyścigu, po 15 latach starań. Zwycięstwo nie było wtedy przypadkowe.

Kiedy tym razem eksplodował mi w quadzie silnik, byłem wkurzony i przygnębiony. Wiedziałem, że jest to bardzo pechowa sytuacja, w mikrostopniu zawiniona przez mojego mechanika i przeze mnie. Najprościej byłoby wrócić do domu następnego dnia, ale jaki byłby to komunikat dla ludzi z mojego teamu? Jaki byłby to komunikat dla moich kibiców? Dlatego też zostałem i ja, i cała drużyna. Nikt nie wrócił do domu zdemotywowany. Musiałem nie tylko przyjąć na klatę swoją porażkę, ale także rozżalenie i rozczarowanie innych.

Wszystko po to, żeby kiedyś znowu móc cieszyć się ze zwycięstwa.

Bohaterem nie jest się wtedy, kiedy konsumuje się swoje zwycięstwo. Bohaterem można zostać wtedy, kiedy przezwycięży się najgorszy kryzys.

• Ostatecznie porażka, mimo że bardzo dotkliwa, okazała się trochę bardziej strawna niż wydawało się na początku.

Tak. Pierwszą rzeczą, o jaką poprosiłem mojego współpracownika po powrocie do domu, było zrobienie statystyk, na które wcześniej nie zwracałem zbytnio uwagi. 4 lata, 26 przejechanych rajdów, w tym 4 Rajdy Dakar, wszystkie rajdy na mecie, 23 razy na podium, 13 zwycięstw… Liczby mówią same za siebie.

Na tegorocznym Dakarze jechałem na trzeciej pozycji i byłem jedynym zawodnikiem spoza Argentyny, który miał szanse wygrać i zapisać się na kartach światowego motosportu. Wygrana w tym rajdzie to dla kierowcy najwyższe odznaczenie, a ja mogłem zdobyć je po raz drugi z rzędu – mówi Rafał Sonik

• À propos liczb. Co dało panu większą satysfakcję: pierwsze zarobione pieniądze czy pierwszy zarobiony milion?

Zarabiałem już w wieku kilkunastu lat. Moja mama pytała mnie wtedy: „synku, po co ci te pieniądze?”.

Na co ja odpowiadałem, że chcę jeździć na nartach, chce grać w tenisa, chcę uprawiać windsurfing, chcę wyremontować mamie dom… Zawsze najpierw miałam marzenia, a dopiero później zarabiałem na ich realizację i to na różne sposoby. Marzenia są motorem wysiłku, to one inspirują mnie do każdego działania. n Rozmawiała Patrycja Zawadzka

PRZEMYSŁ FARMACEUTYCZNY 1/2016 19