2/2018 Energetyka Cieplna i Zawodowa

T E M AT N U M E R U I E F E K T Y W N O Ś Ć E N E R G E T Y C Z N A

WIĘCEJ, LEPIEJ, EFEKTYWNIEJ I Optymalizacja procesu I Norma PN-EN ISO 50001:2012 I Białe certyfikaty

KONIEC ENERGETYKI JAKĄ ZNAMY? > 54

MIGRACJE ENERGII

> 62

GAZ W ELEKTROENERGETYCE > 68

T E M AT N U M E RU : EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA 8 I Białe certyfikaty. Czy nadal warto?

Mateusz Ksiądz 13 I W KGHM postawili na pracowników.

Opłacało się Rozmowa z Ryszardem Biernackim, dyrektorem naczelnym ds. inżynierii produkcji w KGHM Polska Miedź S.A. 18 I Już po audycie obowiązkowym?

Sebastian Gurgacz, Marta Sikorska 22 I ISO czy audyt?

Paweł Karpiński 24 I Ciepłomierze sposobem na optymalizację Wiesław Adamski, Jarosław Głowacki, Jacek Karczewski 32 I IV rewolucja technologiczna Urszula Bizoń-Żaba 34 I Efektywna regulacja sprężarek promieniowych źródłem oszczędności energetycznych w przemyśle Władysław Kryłłowicz, Radomir Magiera, Michał Kuczkowski

Fot.: 123rf

SPIS TREŚCI

CIEPŁOWNICTWO 39 I Płynność finansowa Zygmunt Katolik 50 I Sieci za kotłownie Rozmowa z Anną Jakób, członkiem zarządu Grupy GPEC

W KGHM postawili na pracowników. Opłacało się

Białe certyfikaty czy nadal warto?

Mateusz Ksiądz „ENERGOPOMIAR” Sp. z o.o., Zakład Techniki Cieplnej

Fot.: ZEW KOGENERACJA SA

1 3 T E M AT N U M E R U : E F E K T Y W N O Ś Ć E N E R G E T Y C Z N A

Rozmowa z Ryszardem Biernackim, dyrektorem naczelnym ds. inżynierii produkcji – pełnomocnikiem zarządu ds. systemu zarządzania energią w KGHM Polska Miedź S.A. 58

NOWOCZESNE TECHNOLOGIE Fot. Krakowski Holding Komunalny S.A.

NOWOCZESNE TECHNOLOGIE 54 I Koniec energetyki jaką znamy?

Monika Bogdał 58 I Jak malowana Fotoreportaż z Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów w Krakowie

8 T E M AT N U M E R U : E F E K T Y W N O Ś Ć E N E R G E T Y C Z N A

ELEKTROENERGETYKA 62 I Migracje energii Wojciech Sikorski 68 I Gaz w elektroenergetyce Damian Komar, Paweł Gromek 72 I Program „Bloki 200+” Kwalifikacje i co dalej?

Paweł Skowroński, Krzysztof Sadowski

Jak malowana fotoreportaż z Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów w Krakowie ECiZ 2/2018 3

O D R E DA KC J I

Wydawca: BMP spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa

Maciej Szramek redaktor wydania t e l . 3 2 4 1 5 9 7 7 4 w e w. 1 8 t el . kom . 6 0 2 1 1 7 1 4 5 e - m a i l : m a c i e j . s z r a m e k @ e - b m p. pl

Olimpijczycy a inżynierowie N

iedawno zakończone Zimowe Igrzyska Olimpijskie w Pyeongchangu czy Halowe Mistrzostwa Świata w Lekkoatletyce w Birmingham były kolejnymi przykładami dążenia do doskonałości. Lata treningów, tysiące godzin ciężkiej pracy aby polepszyć swoje osiągi i uzyskać jak najlepszy wynik…

To samo robimy w przemyśle. Cały czas dążymy do poprawy, optymalizacji i jak największej efektywności energetycznej, która jest „głównym bohaterem” niniejszego wydania.

O

tym, jak w KGHM poprawiono ową efektywność, można przeczytać w rozmowie z Ryszardem Biernackim, dyrektorem naczelnym ds. inżynierii produkcji – pełnomocnikiem zarządu ds. systemu zarządzania energią w KGHM Polska Miedź S.A. „Podjęliśmy decyzję, że tak potężnym strumieniem energii musimy zarządzać w sposób ciągły, wykorzystując określone standardy oraz procedury, a – co najważniejsze – kompetencje naszych pracowników” – mówi.

Z

efektywnością energetyczną nieodzownie związane są białe certyfikaty. Czy nadal warto się o nie starać? – odpowiada Mateusz Ksiądz

4 ECiZ 2/2018

z „ENERGOPOMIARu” Sp. z o.o. Z kolei o poszukiwaniu rozwiązań dla poprawy efektywności energetycznej w polskich przedsiębiorstwach, w artykule „Już po audycie obowiązkowym?” piszą Sebastian Gurgacz i Marta Sikorska z Krajowej Agencji Poszanowania Energii S.A.

C

o jeszcze możemy poprawić? Jak zwiększyć efektywność? Jakie rozwiązania wykorzystywać? Te pytania mogą zadawać sobie zarówno sportowcy, jak i inżynierowie. Jedną z odpowiedzi tych drugich jest bez wątpienia Termiczny Zakład Spalania Odpadów w Krakowie, który wpisuje się w politykę gospodarki o obiegu zamkniętym i z którego fotoreportaż można znaleźć na stronie 58.

J

ak długo będziemy znajdowali sposoby na poprawę? Czy kiedyś dojdziemy do granicy, że „lepiej już nie można”?

Raczej ani w sporcie, ani w przemyśle na razie to nam nie grozi.

KRS: 0000406244, REGON: 242 812 437 NIP: 639-20-03-478 ul. Morcinka 35 47-400 Racibórz tel./fax 32 415 97 74 tel.: 32 415 29 21, 32 415 97 93 energetyka@e-bmp.pl www.kierunekenergetyka.pl

BMP to firma od 25 lat integrująca środowiska branżowe, proponująca nowe formy budowania porozumienia, integrator i moderator kontaktów biznesowych, wymiany wiedzy i doświadczeń. To organizator branżowych spotkań i wydarzeń – znanych i cenionych ogólnopolskich konferencji branżowych, wydawca profesjonalnych magazynów i portali.

Rada Programowa: prof. Jan Popczyk, przewodniczący Rady Programowej, Politechnika Śląska prof. Andrzej Błaszczyk, Politechnika Łódzka Juliusz Jankowski, główny analityk biznesowy, Departament Regulacji i Relacji Zewnętrznych PGNiG TERMIKA dr hab. inż. Maria Jędrusik, prof. nadzw. PWr, Politechnika Wrocławska Mieczysław Kobylarz, dyrektor Enea Elektrownia Połaniec prof. Janusz Lewandowski, Politechnika Warszawska prof. Stanisław Mańkowski, Politechnika Warszawska dr inż. Andrzej Sikora, prezes zarządu Instytutu Studiów Energetycznych Sp. z o.o., Akademia Górniczo--Hutnicza im St. Staszica w Krakowie Jerzy Łaskawiec, ekspert ds. energetyki Waldemar Szulc, dyrektor biura, Towarzystwo Gospodarcze Polskie Elektrownie prof. nzw. dr hab. inż. Krzysztof Wojdyga, Politechnika Warszawska Prezes zarządu BMP Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k.

Adam Grzeszczuk Redaktor naczelny Przemysław Płonka Redakcja Maciej Szramek, Aldona Senczkowska-Soroka, Adrian Waloszczyk Redakcja techniczna Marek Fichna, Maciej Rowiński Sprzedaż: Beata Fas, Magda Kozicka, Ewa Zygmunt, Jolanta Mikołajec, Małgorzata Pozimska Druk: FISCHER POLIGRAFIA Cena 1 egzemplarza – 23,15 zł + 8% VAT Wpłaty kierować należy na konto: Bank Spółdzielczy w Raciborzu Nr konta: 40 8475 0006 2001 0014 6825 0001 Prenumerata krajowa: Zamówienia na prenumeratę instytucjonalną przyjmuje firma Kolporter Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A.. Informacje pod numerem infolinii 0801 40 40 44 lub na stronie internetowej http://dp.kolporter.com.pl/ Magazyn kierowany jest do prezesów, dyr. ds. technicznych i głównych specjalistów (mechaników, automatyków, energetyków) reprezentujących branżę energetyczną, organizatorów targów, sympozjów, imprez branżowych, urzędów, ministerstw, instytutów, wyższych uczelni oraz biur projektowych.

Redakcja nie odpowiada za treść reklam.

Niniejsze wydanie jest wersją pierwotną czasopisma Wykorzystywanie materiałów i publikowanie reklam opracowanych przez wydawcę wyłącznie za zgodą redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do opracowywania nadesłanych tekstów oraz dokonywania ich skrótów, możliwości zmiany tytułów, wyróżnień i podkreśleń w tekstach.

Artykułów niezamówionych redakcja nie zwraca. grafika: 123rf

W obiektywie

P onad 9 0 mln zł na inwestycje proekologiczne w B ydgoszczy PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna, spółka z Grupy PGE, wmurowała kamienie węgielne pod inwestycje proekologiczne w Zespole Elektrociepłowni Bydgoszcz. Dzięki realizacji rozbudowy instalacji odsiarczania i budowy instalacji odazotowania spalin, elektrociepłownia spełni rygorystyczne unijne wymagania środowiskowe, które zaczną obowiązywać od 2021 roku. foto: PGE GiEK

eciz 2/2018 5

z portalu kierunekenergetyka . pl

PGE: ponad 90 mln zł na inwestycje proekologiczne w Bydgoszczy

PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna, spółka z Grupy PGE, wmurowała kamienie węgielne pod inwestycje proekologiczne w Zespole Elektrociepłowni Bydgoszcz.

„Elektrownia Wschód” z unijnym dofinansowaniem

27 lutego podpisano dokumenty o dofinansowanie dwóch projektów realizowanych przez Towarzystwo Inwestycyjne „Elektrownia Wschód”.

Źródło i zdjęcie: informacja prasowa

Źródło i zdjęcie: me.gov.pl W.

C I E K AW O S T K A

Fot.: 123 rf

Dzięki realizacji rozbudowy instalacji odsiarczania, a także budowy instalacji odazotowania spalin, elektrociepłownia spełni rygorystyczne unijne wymagania środowiskowe, które zaczną obowiązywać od 2021 roku.

Dzięki rozbudowanej instalacji odsiarczania spalin, realizowanej przez GE Power, możliwe będzie aż blisko dziewięciokrotne obniżenie emisji SO2. Przebudowa instalacji odazotowania spalin, której wykonawcą jest firma SBB Energy, zapewni czterokrotną redukcję NOx. – Jesteśmy świadomi wpływu, jaki nasza działalność biznesowa wywiera na otoczenie, dlatego działania PGE w kierunku ograniczania i rekompensowania wpływu na środowisko naturalne są bardzo konkretne. Znaczna część naszych inwestycji to modernizacje istniejących jednostek wytwórczych i podniesienie ich sprawności. Wszystko po to, by spełnić restrykcyjne normy dotyczące emisyjności naszych aktywów – mówi Henryk Baranowski, prezes zarządu PGE Polskiej Grupy Energetycznej.

– Dzięki inwestycjom środowiskowym w elektrowniach PGE, przez ostatnie dwie dekady ograniczyliśmy emisję związków siarki o 93 proc., związków azotu o 59 proc., a w przypadku pyłów aż o 99 proc. To wyraz naszego odpowiedzialnego podejścia do prowadzenia biznesu i zaangażowania w kwestie środowiskowe – dodaje Henryk Baranowski.

Zgodnie z podpisanymi w 2017 roku kontraktami instalacje odsiarczania i odazotowania spalin są budowane w formule „pod klucz” obejmującej zaprojektowanie, wykonanie, dostawę, montaż, uruchomienie i optymalizację oraz przekazanie do eksploatacji kompletnych, nowoczesnych urządzeń. IOS ma zostać przekazana do eksploatacji w grudniu 2018 r. Kontrakt opiewa na kwotę 43,7 mln zł. Z kolei oddanie do eksploatacji instalacji odazotowania spalin kotła nr 4 ma nastąpić w sierpniu, a kotła nr 3 – pod koniec listopada bieżącego roku. Wartość umowy to 47,4 mln zł.

Dofinansowanie w wysokości 19,43 mln zł w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020 zostanie przeznaczone na realizację przebudowy układu zasilania stacji elektroenergetycznych 110/6kV. Pozwoli to przyłączyć blok energetyczny OZE o mocy 11,8 MW zbudować inteligentną sieć na terenach przemysłowych lubelskich dzielnic Tatary, Hajdów, Zadębie i Felin.

Celem pierwszego projektu jest zwiększenie możliwości przyłączania nowych mocy wytwórczych z odnawialnych źródeł energii do sieci elektroenergetycznej Operatora Systemu Dystrybucyjnego, jakim jest TIEW S.A. Efektem będzie przyjęcie do systemu większej ilości energii z OZE, co przyczyni się do ograniczenia zapotrzebowania na produkcję energii ze źródeł konwencjonalnych, a także do zmniejszenia zużycia paliw i obniżenia emisji zanieczyszczeń do atmosfery.

Energia Odnawialna zbuduje na górze Żar – obok należącej do spółki farmy fotowoltaicznej – magazyn energii o mocy 500 kW i pojemności 750 kWh.

Będzie to instalacja demonstracyjna służąca realizacji projektu badawczo-rozwojowego „Magazyn energii adaptujący farmę PV do pracy w inteligentnych sieciach elektroenergetycznych”. Projekt zostanie dofinansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.

6 ECiZ 2/2018

z portalu kierunekenergetyka . pl

Fortum zakończyło prace nad jednym z kluczowych odcinków sieci ciepłowniczej, która połączy Bytom z powstającą w Zabrzu nowoczesną elektrociepłownią.

12 Budowę tylu elektrowni słonecznych na terenie Polski rozpoczęła firma Modus Energy. To pierwsze z przeszło 50 podobnych obiektów o łącznej wartości około 50 mln euro, które firma planuje zrealizować w kraju.

Fot.: 123 rf

Wykonano mikrotunele pod rzeką Bytomką i torami tramwajowymi o łącznej długości blisko 70 metrów oraz prawie 40-metrowy przewiert pod dwupasmową ulicą Bytomską. W obecnej fazie projektu zainstalowano już około 9 z planowanych 10 kilometrów rur ciepłowniczych. Równolegle trwa budowa pompowni w Bytomiu, która będzie stanowiła ważny element systemu grzewczego obu miast – właśnie zakończono testy fabryczne pierwszych pomp.

Sieć łącząca Zabrze i Bytom jest prowadzona pod ziemią, a część prac jest wykonywana metodą tak zwanego mikrotunellingu, która pozwala na bezwykopowe układanie rur. Ta innowacyjna technologia znalazła zastosowanie między innymi pod rzeką Bytomką oraz torami tramwajowymi. Dzięki temu firma Fortum nie tylko ogranicza ingerencję w otoczenie i środowisko naturalne, ale także znacząco podnosi standardy bezpieczeństwa przy wykonywaniu prac.

– Można powiedzieć, że pokonaliśmy już większość przeszkód na trasie planowanej sieci ciepłowniczej Zabrze-Bytom. Wykonaliśmy mikrotunele pod rzeką Bytomką i torami tramwajowymi oraz bezwykopowy przecisk pod ulicą Bytomską w Zabrzu. Cieszymy się, że realizacja tych odcinków przebiegła pomyślnie.

Teraz jesteśmy na tzw. ostatniej prostej, w trakcie realizacji jest ok 200-metrowy mikrotunel pod torami kolejowymi oraz Drogą Krajową nr 88 – najbardziej wymagający etap pod względem technicznym - mówi Kamila Zybura-Pluta, manager projektu z Fortum. źródło: Informacja prasowa, fot. 123rf.com

fot. pagani.com

RO Z M A I TO Ś C I

Budowa sieci ciepłowniczej Zabrze-Bytom na ostatniej prostej

„

Jestem przekonany, że kompetencje, które posiadamy i rozwijamy w Polsce, dają nam szansę na stworzenie zaawansowanej technologicznie fabryki – Michał Kurtyka, podsekretarz stanu w Ministerstwie Energii, po wizycie w japońskiej fabryce ogniw do baterii litowo-jonowych

Pagani wprowadzi na rynek samochód elektryczny

W wywiadzie udzielonym dla argentyńskich mediów Horacio Pagani, dyrektor generalny Pagani, ujawnił, że firma jest w trakcie opracowywania swojego pierwszego pojazdu elektrycznego. Nad projektem pracuje zespół składający się z 20 osób. Według planów, samochód trafi na rynek do 2025 r.

Pagani zadeklarował jednocześnie, że kierowane przez niego przedsiębiorstwo w dalszym ciągu zamierza oferować pojazdy spalinowe, dopóki będzie na nie popyt wśród klientów.

Spółka rozwija swój kolejny model, który stanie się następcą hipersamochodu Huayra. Podobnie jak poprzednik, nowy pojazd wykorzysta podwójnie doładowany, benzynowy silnik v12, dostarczony przez Mercedesa-AMG. Pagani nie przewiduje ani odmian hybrydowych, ani wprowadzenie do swoich samochodów systemów autonomicznego prowadzenia.

Do tej pory, włoska spółka posiadała w swojej ofercie pojedynczy model (od 1999 r. Zondę, zaś od 2012 r. Huayrę) jednak zapowiadany pojazd elektryczny będzie produkowany równolegle ze swoim spalinowym odpowiednikiem.

Elektryczny hipersamochód Pagani rywalizowałby na rynku z takimi pojazdami jak zapowiadany EV Ferrari, Rimac Concept Two czy Tesla Roadster.

Spółka Pagani zakończyła rok 2017 z najlepszymi wynikami w historii. Przychód firmy wzrósł o 29% w porównaniu z 2016 r.

W ciągu czterech ostatnich lat wydatki Pagani na badania i rozwój zwiększyły się o 86%. Źródło: orpa.pl

eciz 2/2018 7

T E M AT N U M E R U

I efektywność energetyczna

Białe certyfikaty czy nadal warto?

Mateusz Ksiądz „ENERGOPOMIAR” Sp. z o.o., Zakład Techniki Cieplnej

1 października 2016 roku w życie weszła „nowa” ustawa o efektywności energetycznej [1], wprowadzając wiele zmian w stosunku do poprzedniczki. Ponadto 5 października pojawiło się nowe rozporządzenie ministra energi w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu sporządzania audytu efektywności energetycznej oraz metod obliczania oszczędności energii. Czy w perspektywie tylu zmian prawnych nadal warto ubiegać się o białe certyfikaty?

B

iałe certyfikaty dają możliwość uzyskania dodatkowych funduszy z racji planowanego przedsięwzięcia. Szczególnie warto ubiegać się o nie w przypadku, gdy przedsięwzięcie jest konieczne do zrealizowania i/lub jest nieuzasadnione ze względów ekonomicznych. Należy jednak zwrócić uwagę na parę istotnych zmian.

Z przetargu do wniosku

Fot. 123rf

Jedną z podstawowych różnic między starą ustawą a wersją z 2016 roku jest zmiana procedury ubiegania się o świadectwa efektywności energetycznej. Forma przetargowa została zastąpiona wnioskami składanymi „na bieżąco” do Urzędu Regulacji Energetyki (URE).

Należy podkreślić, że zgodnie z nową ustawą, w celu wypełnienia efektu zachęty, o którym mowa w art.

6 rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 dnia 17.06.2014 r., uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu [4], można ubiegać się jedynie o przyznanie białych certyfikatów dla przedsięwzięć planowanych, tak więc wniosek należy przygotować i złożyć przed rozpoczęciem realizacji modernizacji.

Jako punkt zwrotny zakwalifikowania działania jako planowane sugeruje się przyjęcie daty podpisania umowy z wykonawcą. Reasumując, wniosek o wydanie świadectw efektywności energetycznej – aby mógł zostać pozytywnie rozpatrzony, powinien być opracowany w jednym z pierwszych kroków przy planowaniu modernizacji układu technologicznego. Jako

8 ECiz 2/2018

2)

przykład na poparcie powyższego działania można podać praktykę stosowaną w jednej z firm, gdzie białe certyfikaty jako dodatkowe wsparcie są uwzględniane już na etapie wewnętrznego wniosku inwestycyjnego, poprawiając tym samym wynik analizy ekonomicznej i pomagając w uzasadnieniu realizacji przedsięwzięcia.

Poziom oszczędności

– sytuacja najprostsza. Wnioskujemy o wydanie świadectw zgodnie z wyznaczonym poziomem oszczędności energii.

Ubieganie się o białe certyfikaty jednocześnie, korzystając z innych środków pomocy publicznej – sytuacja trudniejsza, wymagająca określenia dopuszczalnego poziomu E M AT N dla U Mrozpatrywanego E R U I efektywność pomocyT publicznej przedsięwzięcia w energetyczna odniesieniu do kosztów kwalifikowanych. Należy opierać się na zapisach z załącznika nr 1 do Wytycznych Komisji Europejskiej w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska i cele związane z energią w latach 2014-2020 [5] (tabela 1). Następnie należy wyznaczyć działania i zestawić z dopuszczalnym poszczególne udziały sumarycznie środków pomocowych przyznanych na realizację poziomem pomocy publicznej na rozpatrywane rozpatrywanego działania i zestawić sumarycznie zprzeddopuszczalnym poziomem pomocy publicznej rozpatrywane przedsięwzięcie. sięwzięcie.

Metodanaobliczeń w uproszczeniu została Metoda obliczeń w uproszczeniu została przedstawiona poniżej w postaci wzoru. przedstawiona poniżej w postaci wzoru.

������������ ����� [%] ≥

����� ��� [��] � ����� ��� [��] � ����� �� [��] × 100 [%] ������ ������������� [��]

Wysokość pomocy z tytułu białych certyfikatów przyjKolejną ważną kwestią jest określenie możliwej Wysokość pomocy z tytułu białych certyfikatów przyjmuje się jako wartość mujemajątkowych się jako wartość praw majątkowych z iloczynu ilości do uzyskania oszczędności energetycznej (w postaci praw z iloczynu ilości ton oleju ekwiwalentnego wynikającego z oszczędności energii finalnej orazz wyznaczonej kwoty 1500 zł/toe. ton oleju ekwiwalentnego wynikającego ilości energii finalnej, a nie pierwotnej, jak było to wyznaczonej Proponuje się kierować zasadą, że 1500 białe zł/toe. certyfikaty powinny służyć jako energii finalnej oraz kwoty rozliczane dotychczas) w wyniku realizacji działania. oszczędności środek uzupełniający maksymalną możliwą do uzyskania pomoc publiczną na dane Proponuje się kierować zasadą, że białe certyfikaty Tutaj granice pozostają niezmienne, tak jak zostało to przedsięwzięcie. powinny służyć jako środek uzupełniający maksymalokreślone w starej ustawie.

Dolna granica, czyli minimalna ilość oszczędności ną możliwą do uzyskania pomoc publiczną na dane TAB. 1 Intensywność pomocy w przypadku pomocy inwestycyjnej, wyrażona jako procent energii, o jaką możemy się ubiegać, przeliczona na przedsięwzięcie. kosztów kwalifikowanych W kontekście przedstawionych informacji, przed tony oleju ekwiwalentnego, wynosi 10 [toe]. Warto Małe Średnie Duże należy przeanalizować, zaznaczyć, że przedsięwzięcia tego samego typu legity- realizacją przedsięwzięcia przedsiębiorstwo przedsiębiorstwo przedsiębiorstwo dla przedsiębiorstw na 40% z jakich form pomocowych60% warto skorzystać, 50% a jakie mujące się pojedynczo niewielką oszczędnościąPomoc energii spełnienie wymogów surowszych niż 0% w przypadku 60% w przypadku 50% w przypadku należałoby zminimalizować w w skrajnej sytuacji można przedstawić sumarycznie i zgrupować w jednym normy unijne lub podniesienie poziomu ekoinnowacji,lub 100% ekoinnowacji, 100% w ekoinnowacji, 100% w ochrony środowiska w przypadku przypadku procedury przypadku procedury przypadku procedury z dotychczasowej pracy wniosku. Przykładowo: przedsiębiorstwo planuje ter- wykluczyć. Jako przykład braku norm unijnych (pomoc na przetargowej przetargowej przetargowej nabycie nowych środków transportu) momodernizację pięć budynków biurowych. W każdym audytorskiej, możemy przytoczyć sytuację, w której Pomoc na badania środowiskowe 70% 60% 50% efekt energetyczny przeliczony na białe certyfikaty z budynków określono potencjał rzędu 2 [toe], uniemożPomoc na wcześniejsze dostosowanie liwiając tym samym ubieganie się o białe certyfikaty przewyższał koszty kwalifikowane do poniesienia indywidualnie. W tym wypadku należy zgrupować ww. w ramach działania. W tym przypadku najefektywniej budynki w ramach jednego wniosku legitymującego się jest ubiegać się wyłącznie o białe certyfikaty, ponieważ dopuszczalnym minimalnym efektem 10 toe. Podobnie pozostałe środki pomocowe jako pomoc publiczna podejście można zastosować również w przypadku np. limitują ilość otrzymanego dofinansowania (np. tylko do 40% kosztów kwalifikowanych). modernizacji oświetlenia w kilku obiektach.

Na koniec należy dodać, że premia termomoderniNależy także pamiętać o progu 100 [toe], po przekroczeniu którego pojawia się konieczność spo- zacyjna w rozumieniu ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. rządzenia audytu powykonawczego po wykonanej o wspieraniu termomodernizacji i remontów zamyka modernizacji (do 30 dni od zakończenia działania). drogę do uzyskania białych certyfikatów.

Audyt powykonawczy potwierdza zadeklarowany poziom oszczędności energetycznej.

Co z obowiązkiem?

Ustawa została zmieniona również w kontekście podmiotów objętych obowiązkiem uzyskania oszczędBiałe certyfikaty a inne środki pomocowe Jedną z istotniejszych zmian zapisanych w nowej ności energii. Najistotniejsza różnica pomiędzy starą ustawie jest możliwość łączenia środków pomocowych a nową ustawą dotyczy rozliczania obowiązku poprzez przyznawanych na planowane przedsięwzięcie (ETS opłatę zastępczą. Zgodnie z nową ustawą (art. 11), – System Handlu Emisjami, SSE – Specjalne Strefy podmioty mogą uiszczać tylko część obowiązku w forEkonomiczne) z dofinansowania w postaci białych mie opłaty zastępczej, odpowiednio: • 30% tego obowiązku za 2016 rok, certyfikatów. W praktyce mamy dwie możliwości: • Ubieganie się o białe certyfikaty, nie korzystając • 20% tego obowiązku za 2017 rok, z innych środków pomocy publicznej – sytuacja naj- • 10% tego obowiązku za 2018 rok. prostsza. Wnioskujemy o wydanie świadectw zgodnie z wyznaczonym poziomem oszczędności energii.

W kolejnych latach ustawodawca nie przewiduje • Ubieganie się o białe certyfikaty, jednocześnie regulacji obowiązku przy pomocy opłaty zastępczej. korzystając z innych środków pomocy publicznej – sy- Odstępstwo od powyższego zapisu i możliwość uisztuacja trudniejsza, wymagająca określenia dopuszczal- czenia opłaty zastępczej w stopniu wyższym niż wynego poziomu pomocy publicznej dla rozpatrywanego nikający z powyższych zapisów możliwe jest jedynie przedsięwzięcia w odniesieniu do kosztów kwalifiko- w przypadku, gdy podmiot w roku kalendarzowym, wanych. Należy opierać się na zapisach z załącznika nr którego dotyczy ten obowiązek, składał zlecenia kupna 1 do Wytycznych Komisji Europejskiej w sprawie po- praw majątkowych wynikających ze świadectw efekmocy państwa na ochronę środowiska i cele związane tywności energetycznej w transakcjach sesyjnych, lecz z energią w latach 2014-2020 [5] (tabela 1). Następnie z powodu niewystarczającej liczby ofert sprzedaży tych należy wyznaczyć poszczególne udziały środków po- praw lub gdy oferowana cena tych praw była wyższa mocowych przyznanych na realizację rozpatrywanego niż jednostkowa opłata zastępcza nie nabył praw na

ECiz 2/2018 9

T E M AT N U M E R U

I efektywność energetyczna

Pomoc dla przedsiębiorstw na spełnienie wymogów surowszych niż normy unijne lub podniesienie poziomu ochrony środowiska w przypadku braku norm unijnych (pomoc na nabycie nowych środków transportu) Pomoc na badania środowiskowe Pomoc na wcześniejsze dostosowanie do przyszłych norm unijnych ponad 3 lata od 1 roku do 3 lat przed wejściem norm w życie Pomoc na gospodarowanie odpadami Pomoc na energię ze źródeł odnawialnych Pomoc na instalacje kogeneracyjne Pomoc na efektywność energetyczną Pomoc na systemy ciepłownicze i chłodnicze korzystające z konwencjonalnych źródeł energii

Małe przedsiębiorstwo 60% 0% w przypadku ekoinnowacji, 100% w przypadku procedury przetargowej 70%

50% 60% w przypadku ekoinnowacji, 100% w przypadku procedury przetargowej 60%

Duże przedsiębiorstwo 40% 50% w przypadku ekoinnowacji, 100% w przypadku procedury przetargowej 50%

20%

15%

10%

15% 55% 65% 100% w przypadku procedury przetargowej 50%, 100% w przypadku procedury przetargowej 65% 100% w przypadku procedury przetargowej 100% 70% 100%

10% 45%

5% 35%

Średnie przedsiębiorstwo

55%, 45%, 100% w przypadku procedury przetargowej 40%, 100% w przypadku procedury przetargowej 55% 100% w przypadku procedury przetargowej 100% 60% 100%

30%, 100% w przypadku procedury przetargowej 45% 100% w przypadku procedury przetargowej 100% 50% 100%

Pomoc na rekultywację terenów zanieczyszczonych Pomoc na relokację przedsiębiorstw Pomoc w postaci przydziałów emisji gazów cieplarnianych Pomoc na infrastrukturę energetyczną 100% 100% 100% Infrastruktura systemu ciepłowniczego Pomoc na CCS 100% 100% 100% Podane w tabeli stopnie intensywności pomocy można zwiększyć o dodatkowe 5 punktów procentowych w regionach objętych art. 107 ust. 3 lit. c) lub o dodatkowe 15 punktów procentowych w regionach objętych art. 107 ust. 3 lit. a) Traktatu, maksymalnie do 100% intensywności pomocy.

TAB. 1 Intensywność pomocy w przypadku pomocy inwestycyjnej, wyrażona jako procent kosztów kwalifikowanych (źródło: [5])

Lp.

Rodzaj nośnika energii

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

Paliwo/źródło energii

Olej opałowy Gaz ziemny Gaz płynny Węgiel kamienny Węgiel brunatny Biomasa Biogaz Energia słoneczna Energia wiatrowa Energia geotermalna Ciepło odpadowe z przemysłu

12.

Sieć elektroenergetyczna systemowa

Energia elektryczna z produkcji mieszanej

TAB. 2 Współczynnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej dla poszczególnych nośników energii (źródło: [5])

Współczynnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej wP, wel 1,1 1,1 1,1 1,1 1,1 0,2 0,5 0,0 0,0 0,0 0,05 2,5

sześciu sesjach w ciągu roku kalendarzowego, którego dotyczy obowiązek. Z doświadczeń audytorskich wynika, że najlepszymi sposobami wywiązania się z obowiązku jest zarówno zakup praw majątkowych na giełdzie, jak i uzyskiwanie ich w ramach własnych wniosków dla realizowanych przedsięwzięć.

Na co jeszcze należy uważać?

Z dniem 5 października 2017 roku zostało opublikowane nowe rozporządzenie ministra energii w spra-

10 ECiz 2/2018

wie szczegółowego zakresu i sposobu sporządzania audytu efektywności energetycznej oraz metod obliczania oszczędności energii [6], zastępując tym samym stary dokument z 10 sierpnia 2012 roku [7]. Rozporządzenie wprowadza kilka zmian w sposobie sporządzania wniosku. Wśród nich można wymienić te w zakresie wartości współczynnika nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej dla poszczególnych nośników energii (tabela 2) oraz dotyczące dokumentacji – nowa karta audytu (rys. 1).

Należy pamiętać, że przy kwalifikacji przedsięwzięcia do możliwości ubiegania się o białe certyfikaty, a dalej przypisaniu działania do odpowiedniej grupy przedsięwzięć, należy się posłużyć aktualnym obwieszczeniem ministra energii w sprawie szczegółowego wykazu przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej.

Gdzie szukać informacji?

Wszystkich niezbędnych informacji w sprawie wniosków o przyznanie białych certyfikatów dostarcza aktualna ustawa o efektywności energetycznej [3] oraz dokumenty pokrewne: rozporządzenie ministra gospodarki w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu sporządzania audytu efektywności energetycznej oraz metod obliczania oszczędności energii [6] oraz obwieszczenie ministra energii z dnia 23 listopada 2016 r. w sprawie szczegółowego wykazu przedsięwzięć służących poprawie

Reklama

Â

� ��  �   ­ €� � � ‚ ��� ƒ ƒ � „… �† ‚ ‚ � � �  ‡ � � †� �€

 � ��� �  ­€‚ ƒ�„ ƒ … €‚ ƒ †‡

� � �  � …� ��� �  ­€‚ ƒ�„ ƒ … €‚ ƒ † ˆ‰�Š‹ ŒŽ‘ ƒ�­’ “‡

�ƒ �� ‰ �€ ” • �� ‰ �€ �� � ƒ �ƒ …� ˆƒ ‰ – — �”•� ƒ� �“˜ ­€’ …� � €�ƒ �” � �ƒ �

 � ��� �  ­€‚ ƒ�„ ƒ … €‚ ƒ † ” • � €�­ � €� �

�” � �ƒ ‡ �€� � �� � � �  � …� ��� �  ­€‚ ƒ�„ ƒ … €‚ ƒ † �”•� �”�ƒ� �ƒ� �€� � �� � € …� � �™‡

”�ƒ� �ƒ� �€� �­�š ƒ � � �  � …� ��� �  ­€‚ ƒ�„ ƒ … €‚ ƒ †™‡

�€� �­�š ƒ � � �  � …� ��� �  ­€‚ ƒ�„ ƒ … €‚ ƒ †™™‡

‚ � �ƒ‚ ”�€� › ­�” ƒ � � ‚ › �­

uzyskiwania � ƒ�„ ƒ … ‡

� ­� ‚ ��� ƒ ƒ � „… �† ‚ ‚ � � �  ‡ � � †� �€ ˆ ‚ �� � „� „ � �  ‡ � � †� �€‰

ƒ � � ƒ� � ƒ�„œ ƒ …  ƒ�”ƒ †‡

ž Â&#x; Â?­¥ ” • ž­ ›Â&#x; Â?­¥

ƒ � � ƒ� � ƒ�„œ ƒ … � �€ƒ †‡

ž Â&#x; Â?­¥ ” • ž­ ›Â&#x; Â?­¥

– � � �ƒ� ”­�„œ ­ † ‰ † 2™™™‡

ž€Â? Â&#x; Â?­¥ ž€Â? Â&#x; Â?­¥ ž€Â?ƒÂ&#x; Â?­¥

� �‚ � € �† „� � �  ‡ � � †� �€ ‰ ƒ� ­�‡

� � ƒ ƒ �‡

€ ”  �ƒ ‡ � � ‡

™ Â? ‚Â?Â? ­ Â? Â?  Â? Â…Â? Â?Â?Â? Â?  ­€‚ ƒÂ?„ ƒ Â… €‚ ƒ † † ƒ Â?” Â? Â?ƒ Â…Â?‹ ™™ Â? ‚Â?Â? ­ Â? Â?  Â? Â…Â? Â?Â?Â? Â?  ­€‚ ƒÂ?„ ƒ Â… €‚ ƒ † †  Â?” Â? Â?ƒ Â…Â?‹ ™™™ Â? Â?Â? €Â? ­Â?Â˘Âƒ ­’ ‰ † 2 Â? Â? €‚ › €Â?• ” ƒ ÂŒ Â? Â? ƒ ­ ƒ ÂŁ Â? Â? Â?Â? Â? ƒ Â? ¤ ƒ € Â? Â? Â? ­Â? ƒ Â? ÂŁÂŒ „ƒ Â? ÂŒÂ‘Â‘ÂĽ ‹ Â? Â? Â?Â? Â?• ‰Â?ƒ €Â? Â? Â?ƒ Â? ”­Â?„ ‰ † • €Â?ƒ † Â?•† €‚ › Â?’”ƒÂ?€Â? ‚‰ ‚ € ‰ ‰ ›Â?ƒ ” Â? Â? ƒ ƒ Â?‰ Â? ‰ † ˆ ‹ ‹ ÂŁÂĽÂŚÂ˜ Â?Â? ‹ ÂŁÂŁÂ§ÂŒÂ“ Â? Â? Â? •” ­Â? Â?ƒ‚ › Â?

�†� ‚ „ � ­ ¨ ”�ƒ � �ƒ � � � �ƒ � ‰ †�‰ �

��� €� �ƒ � �‰� › �’”ƒ�€� …� –‚ € ‰ Š�ƒ ” � � ƒ ƒ �‰ � ‰ † � �ƒ‚ �­‹

RYS. 1 Aktualna karta audytu efektywności energetycznej (źródło: [8])

efektywności energetycznej [9]. Aktualne wzory dokumentów, aktualności z zakresu efektywności energetycznej oraz informacje o ilości przyznanych białych certyfikatów są publikowane na stronie internetowej Urzędu Regulacji Energetyki.

*** Białe certyfikaty to źródło wsparcia, które warto brać pod uwagę przy planowaniu inwestycji proefektywnościowych. Naleşy jednak zwrócić uwagę na zmiany i zapisy w ustawie oraz dokumentach z nią powiązanych. Przestrzeganie wymagań formalno-prawnych oraz poprawne obliczenie efektów modernizacji pozwolą na maksymalizację korzyści wynikających z dofinansowania.

Literatura 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

Ustawa o efektywności energetycznej z dnia 20 maja 2016 r., Dz.U. poz. 831.

Ustawa z dnia 10 października 2012 r. zmieniająca ustawę o efektywności energetycznej, Dz.U. poz.1397.

Ustawa o efektywności energetycznej z dnia 15 kwietnia 2011 r., Dz.U. Nr 94, poz. 551 ze zm.

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 651/2014 dnia 17.06.2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu, Dz.Urz. UE L 187/1.

Wytyczne Komisji Europejskiej w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska i cele związane z energią w latach 2014-2020, Dz.Urz.UE C 200/45.

Rozporządzenie Ministra Energii z dnia 5 października 2017 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu sporządzania audytu efektywności energetycznej oraz metod obliczania oszczędności energii, Dz.U. poz. 1912.

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 10 sierpnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu sporządzania audytu efektywności energetycznej, wzoru karty audytu efektywności energetycznej oraz metody obliczania oszczędności energii, Dz.U. poz. 962.

Witryna internetowa Urzędu Regulacji Energetyki: https://bip.ure.gov.pl/download/3/3365/ WzorKartyAudytu.pdf [dostęp: 4.12.2017].

Obwieszczenie Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 r. w sprawie szczegółowego wykazu przedsięwzięć słuşących poprawie efektywności energetycznej, M.P. poz. 1184.