TEMAT NUMERU
CIEPŁOWNICTWO Śruba dokręcona. I co dalej? Unijne fundusze dla energetyki w nowej perspektywie > 16
Miejsce dla kogeneracji musi się znaleźć > 24
Zatrzymać ciepło > 29
Klasa A+
10 Rosyjski gaz to broń obosieczna wywiad z Andrzejem Czerwińskim 14 Kamień już pod blokiem Przemysław Płonka
Temat numeru: CIEPŁOWNICTWO 16 Unijne fundusze dla energetyki w nowej perspektywie Tomasz Sajkowski, Barbara Peć 20 W 2018 Łagisza zyska 413 MW Joanna Jaśkowska 24 Miejsce dla kogeneracji musi się znaleźć wywiad z Andrzejem Gajewskim, prezesem PGNiG TERMIKA 29 Zatrzymać ciepło Krzysztof Wojdyga, Maciej Chorzelski, Liliana Mirosz, Roman Wagner 36 Jak obniżyć koszt wypełnienia krajowego celu OZE? Andrzej Rubczyński 40 Informatyka dla ciepła Robert Cholewa 47 Przyszłość w trójgeneracji Zbigniew Pietrzyk, Adam Smyk 54 Większa efektywność pomp ciepła Włodzimierz Kotowski, Eduard Konopka 58 Gigantyczna inwestycja w sieci Joanna Jaśkowska
Ochrona środowiska w energetyce 63 Od budynku do źródła wywiad z Gabrielą Lenartowicz, prezes WFOŚiGW w Katowicach
Rosyjski gaz to broń obosieczna wywiad z Andrzejem Czerwińskim
10
Czy obligo giełdowe zmieni oblicze rynku gazu w Polsce? Wojciech Bigaj
66
Rynek gazu
fot.: photogenica.pl
Elektroenergetyka
fot.: Biuro Poselskie A. Czerwińskiego
SPIS TREŚCI
66 Czy obligo giełdowe zmieni oblicze rynku gazu w Polsce? Wojciech Bigaj
Technologie w energetyce 70 Czy z absorpcji wieje chłodem? Arkadiusz Ryfka 74 Mniej energii przy pompowaniu Andrzej Błaszczyk, Adam Papierski, Mariusz Susuik, Grzegorz Koźba, Dariusz Woźniak, Mariusz Nawrocki
Bezpieczeństwo w energetyce 82 Na tropie awarii wywiad z Januszem Samułą z UDT
86 Energia z wnętrza Ziemi Beata Kępińska 92 Olbrzym na słońce Przemysław Płonka 97 O OZE na pograniczu polsko-czeskim wywiad z Mirosławem Lenkiem, prezydentem Raciborza
Z życia branży 100 105
Rynek energii – czas na zmiany… Joanna Jaśkowska W poszukiwaniu nowych złóż i metod przetwarzania… Joanna Jaśkowska
Energia z wnętrza Ziemi Beata Kępińska
86
fot.: photogenica.pl
Odnawialne źródła energii
Felieton 108 Czas na rehabilitację polskiego węgla!? Jerzy Łaskawiec
3
od redakcji Wydawca: „BMP bis” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa KRS: 0000406244, REGON: 242 812 437 NIP: 639-20-03-478 ul. Morcinka 35 47-400 Racibórz tel./fax (032) 415-97-74 tel.: (032) 415-29-21, (032) 415-97-93 energetyka@e-bmp.pl www.kierunekenergetyka.pl
Joanna Jaśkowska redaktor wydania tel.: 32/415 97 74 wew. 19 e-mail: joanna.jaskowska@e-bmp.pl
Ciepło, ciepło, coraz zimniej… Chociaż zima w tym roku była wyjątkowo ciepła, w ciepłownictwie wciąż wieje chłodem. Rok 2016 zbliża się wielkimi krokami, a wraz z nim wcielenie w życie dyrektywy o emisjach przemysłowych i ostateczny kształt dyrektywy o emisji z tzw. średnich źródeł spalania. Darmowy udział uprawnień do emisji spadnie, ale uruchomione zostaną środki pomocowe z kolejnego budżetu UE. Tylko co dalej? „Konieczne jest opracowanie programu rozwoju krajowego ciepłownictwa” – zgodnie mówią specjaliści. Tak by koszty poniesione w związku ze sprostaniem wymogom 2016 roku nie okazały się bezsensowne w dalszej perspektywie. Jaka przyszłość rysuje się przed polskim ciepłownictwem? – (…) nie można doprowadzić do sytuacji, w której lokalne ciepłownie, myśląc o ochronie środowiska, będą inwestowały w drogie instalacje odsiarczania i odazotowania spalin, jednocześnie wykluczając kogenerację (…) W Unii Europejskiej, która chce zaostrzać normy środowiskowe, musi się znaleźć miejsce dla wysokosprawnej kogeneracji – mówi prezes PGNiG TERMIKA Andrzej Gajewski (wywiad na s. 24). Czas również na dalszą racjonalizację produkcji i przesyłu ciepła. O kilku możliwościach podnoszenia sprawności eksploatacyjnej w systemach ciepłowniczych przeczytają Państwo w artykule pt. „Zatrzymać ciepło” (s. 29). A Zbigniew Pietrzyk i Adam Smyk przyszłość ciepłownictwa upatrują w trójgeneracji (s. 47). Co należy zrobić, by utrzymać konkurencyjność ciepła sieciowego w stosunku do innych źródeł? Jak sprawić, by ciepłownictwo było nowoczesnym sektorem? Na te pytania odpowiedzieć spróbują eksperci w czasie XXI Wiosennego Spotkania Ciepłowników, które 23-25 kwietnia odbędzie się w Zakopanem.
P.S. Wraz z nastaniem 2014 r. przełamana została inwestycyjna stagnacja w energetyce. Po informacji o rozpoczęciu prac przy budowie bloków w Opolu pojawiły się kolejne. W Rzeszowie wmurowano kamień węgielny (s. 14), w Łagiszy podpisano umowę dotyczącą budowy nowego bloku (s. 20), a TAURON Ciepło realizuje największą w historii Śląska modernizację sieci ciepłowniczej (s. 58). Nowy rok to również nowości w naszym wydawnictwie. Po wystartowaniu w lutym z nowym portalem branżowym kierunekenergetyka.pl postanowiliśmy również odświeżyć winietę naszego czasopisma, do którego regularnej lektury serdecznie zachęcamy.
Rada Programowa: prof. Jan Popczyk – przewodniczący, Politechnika Śląska, prof. Andrzej Błaszczyk – Politechnika Łódzka, Wiesław Chmielowicz – prezes ECO Opole SA, dr hab. inż. Maria Jędrusik – prof. nadzw. Politechniki Wrocławskiej, Mieczysław Kobylarz – dyrektor GDF SUEZ Energia Polska S.A., prof. Stanisław Mańkowski – Politechnika Warszawska, Katarzyna Muszkat – prezes zarządu ZE PAK SA, dr inż. Mariusz Pawlak – Politechnika Warszawska Waldemar Szulc – wiceprezes zarządu PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna SA PGE Elektrownia Bełchatów S.A. prof. dr hab. inż. Artur Wilczyński – Politechnika Wrocławska Adam Witek – prezes zarządu „Energetyka” Sp. z o.o. Grupa Kapitałowa KGHM Polska Miedź S.A. prof. nadzw. dr hab. inż. Krzysztof Wojdyga – Politechnika Warszawska prof. Jacek Zimny – Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie
Prezes zarządu BMP’ Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k. Adam Grzeszczuk Redaktor naczelny Przemysław Płonka Redakcja Joanna Jaśkowska, Tomasz Olejarnik Redakcja techniczna: Maciej Rowiński, Marek Fichna Prenumerata, kolportaż Aneta Jaroszewicz Sprzedaż: Magda Widrińska, Małgorzata Pozimska
Druk: FISCHER POLIGRAFIA Cena 1 egzemplarza – 15,99 zł Wpłaty kierować należy na konto: Bank Spółdzielczy w Raciborzu Nr konta: 40 8475 0006 2001 0014 6825 0001 Prenumerata krajowa: Zamówienia na prenumeratę instytucjonalną przyjmuje firma Kolporter Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A.. Informacje pod numerem infolinii 0801 40 40 44 lub na stronie internetowej http://dp.kolporter.com.pl/
Magazyn kierowany jest do prezesów, dyr. ds. technicznych i głównych specjalistów (mechaników, automatyków, energetyków) reprezentujących branżę energetyczną, organizatorów targów, sympozjów, imprez branżowych, urzędów, ministerstw, instytutów, wyższych uczelni oraz biur projektowych. Redakcja nie odpowiada za treść reklam. Niniejsze wydanie jest wersją pierwotną czasopisma Wykorzystywanie materiałów i publikowanie reklam opracowanych przez wydawcę wyłącznie za zgodą redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do opracowywania nadesłanych tekstów oraz dokonywania ich skrótów, możliwości zmiany tytułów, wyróżnień i podkreśleń w tekstach. Artykułów niezamówionych redakcja nie zwraca. Fot. BMP’. Fot na okładce: photogenica.
4
ECiZ 3/2014
www.kierunekenergetyka.pl
zdjęcie numeru
fot.: PGNiG TERMIKA
zdjęcie numeru
Gigantyczny transport płynie Wisłą do Stalowej Woli Dwanaście barek i dziewięć statków załadowanych nowoczesnym sprzętem płynie Wisłą do Elektrociepłowni Stalowa Wola. Urządzenia posłużą do realizacji budowy bloku gazowo-parowego o mocy 450 MWe i 240 MWt. Poszczególne elementy ładunku ważą od dwustu do trzystu ton, a wśród nich jest m.in. kocioł, generator oraz turbina. Sprzęt przypłynął drogą morską ze Stanów Zjednoczonych, Francji i Korei Południowej do Gdańska
www.kierunekenergetyka.pl
ECiZ 3/2014
5
migawka 1 kwietnia GAZ-SYSTEM S.A. oraz TAURON Wytwarzanie podpisały umowę o przyłączenie do sieci przesyłowej dla jednostki gazowo-parowej o mocy 413 MW, która powstanie na terenie Elektrowni Łagisza.
TAURON Ciepło buduje blok ciepłowniczy w Zakładzie Wytwarzania Tychy. Jednostka, o mocy 50 MWe i 86 MWt, będzie wytwarzać ciepło w skojarzeniu z energią elektryczną w wysokosprawnej kogeneracji. fot.: TAURON Polska Energia S.A.
W Tychach powstaje nowoczesny blok energetyczny
fot.: BMP
Nowy blok w Łagiszy ma zapewnione dostawy gazu
Podpisanie umowy o przyłączenie to kluczowy element realizacji projektu budowy bloku gazowo-parowego w Elektrowni Łagisza. Nowy blok ma zagwarantowane możliwości niezawodnego dostarczania paliwa gazowego. Przyłączenie zostanie zrealizowane w terminie 52 miesięcy od daty zawarcia umowy, co umożliwi późniejszy przesył paliwa gazowego w docelowych ilościach do 790 mln m3 rocznie. Zgodnie z przyjętym harmonogramem, blok rozpocznie pracę w 2018 r.
Blok warty 618 mln zł będzie spalać węgiel bardzo efektywnie i ekologicznie. Prace budowlane rozpoczęto w grudniu 2013 r. Do tej pory wykonano główny fundament kotła fluidalnego. Zgodnie z harmonogramem, w kolejnym etapie, nastąpi montaż konstrukcji stalowej budynku kotłowni oraz prowadzone będą prace związane z wykonaniem fundamentu maszynowni i turbozespołu. W porównaniu z jednostkami dotychczas pracującymi w Tychach nowy blok będzie emitował dwukrotnie mniej dwutlenku węgla i siedmiokrotnie mniej dwutlenku siarki. Czterokrotnie zmniejszy się emisja pyłu, a trzykrotnie tlenków azotu. Nowy blok ciepłowniczy buduje katowicka Elektrobudowa. Bilans mocy tyskiego zakładu po zakończeniu inwestycji wyniesie 340 MWt oraz 90 MWe. Przewidywany termin oddania jednostki do eksploatacji to 2016 rok. Więcej przeczytają Państwo na portalu: www.kierunekenergetyka.pl
fot.: sxc.hu
źródło: GAZ-SYSTEM S.A.
źródło: TAURON Polska Energia S.A.
420 mln zł na rozwój OZE
CO2 poprzez zwiększenie produkcji energii z instalacji wykorzystujących energię odnawialną. Pieniądze można przeznaczyć m.in. na budowę elektrowni wiatrowych, fotowoltaicznych, małych elektrowni wodnych oraz biogazowni rolniczych. Na wsparcie liczyć mogą również przedsiębiorcy inwestujący w pozyskiwanie energii z wód geotermalnych oraz źródła ciepła opalane biomasą. Kwota dofinansowania wyniesie od 2 do 40 mln zł. Formą dofinansowania jest pożyczka. źródło: Ministerstwo Środowiska
6
ECiZ 3/2014
fot.:ENEA Wytwarzanie S.A
NFOŚiGW uruchomił nabór wniosków do programu BOCIAN, w ramach którego przedsiębiorcy mogą ubiegać się o środki na inwestycje w odnawialne źródła energii. Celem programu jest ograniczenie lub uniknięcie emisji
Wielkie betonowanie w Kozienicach 22 tysiące metrów sześciennych betonu wykorzystano do wypełnienia fundamentu kotła nowego bloku elektrowni w Kozienicach. Prawie przez tydzień materiał był dowożony na miejsce przez 25 ciężarówek kursujących całą dobę. Samochody z betonem pojawiały się na placu budowy co 3-4 minuty. Materiał produkowały trzy węzły betoniarskie: dwa ulokowane bezpośrednio przy placu budowy i jeden w odległej o ok. 40 kilometrów Górze Kalwarii. Producentem i dostawcą betonu była firma Lafarge Polska. źródło: ENEA Wytwarzanie S.A.
www.kierunekenergetyka.pl
rolls-royce.com
Wszystko zaczyna się w… głowicy
Sprawność naszego silnika gazowego typu B35:40 zależy od głowy – naszej głowicy cylindrowej. Stworzyliśmy wyrafinowany układ spalania, któremu silnik zawdzięcza wyjątkowe osiągi. Nowoczesna konstrukcja zapewnia całkowite spalanie niezależnie od warunków roboczych. Dzięki zastosowaniu jedynej w swoim rodzaju technologii powstała jednostka o mocy 9,4MW, najlepsza w swojej kategorii mocy przy sprawności elektrycznej wynoszącej 48,8 procenta. Zawsze stawialiśmy na niskie zużycie paliwa. To klucz do udanych operacji, oszczędności kosztowych i zmniejszenia emisji. Te wszystkie korzyści są teraz do Państwa dyspozycji. A wszystko zaczęło się od głowicy… Your powerful partner.
Bergen Engines AS A Rolls-Royce Power Systems Company
Bloki TAURONA w interwencyjnej rezerwie zimnej
Dzięki rozbudowaniu stacji w Mallnow na granicy polsko-niemieckiej Polska może realizować zwrotne przesyłanie gazu, który trafia do naszych zachodnich sąsiadów poprzez gazociąg jamalski.
376 MW mocy z bloków Elektrowni Siersza oraz Stalowa Wola, należących do TAURON Wytwarzanie, znajdzie się w interwencyjnej rezerwie zimnej Polskich Sieci Elektroenergetycznych. Umowa została podpisana 26 marca.
Rozbudowa stacji Mallnow odbyła się na podstawie umowy zawartej w listopadzie 2012 ro k u p o m i ę d z y GAZ-SYSTEM S.A. a niemieckim operatorem GASCADE Gastransport GmbH. Dzięki inwestycji od 1 kwietnia można importować do Polski 2,3 mld m3 gazu rocznie (ok. 263 000 m3/h). W sytuacji awaryjnej, gdy dostawy gazu ze wschodu do Niemiec zostaną wstrzymane, możliwy będzie odbiór do 620 000 m3/h, co w skali roku odpowiada ok. 5,5 mld m3). Modernizacja pozwoli na zmianę charakteru usługi świadczonej w punkcie Mallnow, z przerywanej na ciągłą. źródło: GAZ-SYSTEM S.A.
Działania na rzecz gospodarki niskoemisyjnej W marcu 2014 roku powstała Koalicja na rzecz utworzenia krajowego systemu zrównoważonego gospodarowania energią. Wśród osób reprezentujących tę inicjatywę wymienia się m.in. przedstawicieli samorządów terytorialnych, Stowarzyszenia Agencji Poszanowania Energii, Krajowej Agencji Poszanowania Energii, Instytutu Ekonomii Środowiska oraz Fundacji na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii. Koalicja ma na celu wprowadzenie nowego standardu planowania energetycznego, który będzie łączył założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe oraz plany gospodarki niskoemisyjnej. Podstawowym warunkiem wspólnego działania jest kompleksowe wdrożenie systemu zrównoważonego gospodarowania energią na każdym poziomie samorządu oraz administracji rządowej. Osiągnięcie tego celu będzie możliwe przez skoordynowane działania wszystkich zainteresowanych od odbiorców energii do przedsiębiorstw energetycznych. Niezwykle istotną kwestię stanowić będą zmiany legislacyjne w ustawie prawo energetyczne, o które będzie wnioskować Koalicja. Znaczące jest w tym procesie podjęcie i prowadzenie dialogu z Ministerstwem Gospodarki. Członkowie zachęcają zainteresowanych do przystąpienia do Koalicji. Szczegółowe informacje na stronie internetowej: www.gospodarkaniskoemisyjna.pl Iwona Herbuś
8
ECiZ 3/2014
fot.: sxc.hu
Polska może importować więcej gazu z zachodu
Bloki 3 i 6 Elektrowni Siersza oraz blok 8 Elektrowni Stalowa Wola, które obejmuje umowa, będą utrzymywane w gotowości do uruchomienia na polecenie operatora podczas przewidywanych deficytów mocy, za co spółka będzie otrzymywała wynagrodzenie. PSE ogłosiły przetarg na zakup usługi interwencyjnej rezerwy zimnej w związku z prognozami bilansów mocy wskazującymi na możliwość wystąpienia, począwszy od 2016 r., deficytu wymaganej przez operatora nadwyżki mocy.
fot.: PGNiG S.A.
fot.: GAZ-SYSTEM S.A.
migawka
PGNiG i Chevron wspólne poszukują gazu łupkowego Obie firmy podpisały umowę o współpracy przy poszukiwaniu gazu z łupków w południowo-wschodniej Polsce. W ramach umowy spółki dokonają wspólnej oceny zasobów gazu łupkowego na czterech koncesjach poszukiwawczych w południowo-wschodniej Polsce, dwóch koncesjach PGNiG: Tomaszów Lubelski i Wiszniów-Tarnoszyn oraz dwóch należących do spółki Chevron: Zwierzyniec i Grabowiec. źródło: PGNiG S.A.
www.kierunekenergetyka.pl
elektroenergetyka
Rosyjski gaz to broń obosieczna – Hiszpania dzisiaj nie sprowadza ani jednego m3 z Rosji. To pokazuje, że sytuacja może się odwrócić i to Rosja stanie się zależna od zamówień gazu przez kraje europejskie. Jeśli Stary Kontynent zdecyduje się na wprowadzenie embarga na gaz ze wschodu, Rosja straci swój główny rynek. W tej chwili jest to broń obosieczna – mówi poseł Andrzej Czerwiński, wiceprzewodniczący Komisji Gospodarki, przewodniczący Parlamentarnego Zespołu ds. Energetyki, przewodniczący Komisji Nadzwyczajnej ds. Energetyki i Surowców Energetycznych.
„
• W kontekście niedawnych wydarzeń na Ukrainie wiele mówi się o bezpieczeństwie energetycznym Polski. Czy jesteśmy przygotowani na przerwanie dostaw gazu z kierunku wschodniego? Zachwianie bilansu europejskiego w gazie może zagrozić Polsce, choć nie powinno dojść do drastycznych wstrząsów. Jest to wynik naszego wieloletniego działania inwestycyjnego, związanego z możliwością dywersyfikacji źródeł do-
i Ukrainą. Reakcją na to było poprawienie międzynarodowego solidaryzmu energetycznego. Powstał wówczas obowiązek wspólnoty europejskiej do zabezpieczenia kraju dotkniętego przerwaniem dostaw gazu, który wynosi minimum 10 proc. W tej chwili na ukończeniu są połączenia gazowe ze Słowacją i z Czechami. Będzie jeszcze jedno połączenie z Niemcami. Ponadto pod koniec tego roku powinien być oddany Terminal LNG, co ma kluczowe znaczenie dla Polski. Wiąże
nie ulega wątpliwości, że wysokosprawna kogeneracja to odpowiedni kierunek, więc należy stworzyć odpowiednie warunki tym, którzy zainwestowali i tym, którzy mają w swoich planach takie przedsięwzięcia
10
ECiZ 3/2014
staw gazu. Ostatnio podjęto decyzję w sprawie rewersu jamalskiego, dotyczącą zakupu gazu z Niemiec sprowadzanego przez rurociąg jamalski. Zabezpiecza nas to przed przerwaniem dostaw gazu z Rosji, co miało miejsce kilka lat temu, podczas konfliktu z Białorusią
się z tym konieczność renegocjacji cen gazu katarskiego. Mamy więc szereg inwestycji, które znacząco zwiększyły poczucie bezpieczeństwa energetycznego naszego kraju i wstrząs rosyjski na pewno nam nie grozi. Jeśli chodzi o elektroenergetykę to mamy tę przewagę
nad innymi, że nasz system jest w dalszym ciągu oparty na węglu, którego mamy pod dostatkiem i w tej kwestii jesteśmy niezależni.
• Czy gaz katarski będzie w stanie konkurować z tym, który obecnie sprowadzamy z Rosji? Na dzisiaj umowy, które zostały podpisane, nie są atrakcyjne. Podczas negocjowania cen z dostawcami rosyjskimi udało się Polsce uzyskać 20 proc. rabatu. Myślę, że negocjacje z Katarem mogą przynieść podobne rezultaty.
• Pojawiają się deklaracje, że w 2018 roku będziemy w stanie sprowadzać gaz w 100% z innego kierunku niż wschodni. Czy jest to realne? Tak. Hiszpania dzisiaj nie sprowadza ani jednego m3 z Rosji. To pokazuje, że sytuacja może się odwrócić i to Rosja stanie się zależna od zamówień gazu przez kraje europejskie. Jeśli Stary Kontynent zdecyduje się na wprowadzenie embarga na gaz ze wschodu, Rosja straci swój główny rynek. W tej chwili jest to broń obosieczna.
www.kierunekenergetyka.pl
elektroenergetyka • A jakie są perspektywy wykorzystywania własnych źródeł gazu? Czy Polska ma szanse na przemysłowe wydobycie gazu łupkowego?
fot.: Biuro Poselskie A. Czerwińskiego
Fachowcy z zakresu gazownictwa wskazują, że pełną informację odnośnie wielkości zasobów gazu przemysłowego z łupków będziemy mogli określić za rok lub półtora. Wywiercenie otworów wymaga czasu i ogromnych pieniędzy. Według szacunków jeden otwór to koszt 12-15 milionów złotych. Ponadto nie wiadomo, jaką technologię zabezpieczającą będzie można zastosować i jakie koszty będą się z tym wiązały. Dotyczy to m.in. szczelinowania czy zabezpieczenia przeciwko skażeniu wód gruntowych. Przez najbliższe półtora roku będą prowadzone badania i trzeba trzymać kciuki, żeby wyniki były pozytywne. Pierwsze informacje
www.kierunekenergetyka.pl
potwierdzają, że pewne ilości możemy wydobywać na skalę przemysłową, ale jeszcze nie wiemy ile. Jak już uda się to określić i zdecydujemy się na wydobywanie, będziemy musieli poświęcić około 10 lat na zbudowanie odpowiedniej infrastruktury eksploatującej ten gaz.
ki już dzisiaj planuje wsparcie w dłuższej perspektywie. W tej chwili ustawa nie obowiązuje, co nie sprzyja inwestorom, którzy zdecydowali się na budowę układu produkującego energię w skojarzeniu. Jednak nie ulega wątpliwości, że wysokosprawna kogeneracja to odpowiedni kierunek, więc należy stworzyć odpowiednie warunki tym, którzy zainwestowali i tym, którzy mają w swoich planach takie przedsięwzięcia.
• Polskie spółki coraz chętniej stawiają na gaz. Wiele osób wskazuje, że przyszłość leży w wysokosprawnej kogeneracji gazowej. Czy władza państwowa podziela ten pogląd?
• Kolejnym aktem prawnym, na który czekamy, jest ustawa o odnawialnych źródłach energii. Na jakim etapie jest ten projekt?
Jesteśmy obecnie w przededniu uchwalenia ustawy. W tej chwili projekt jest na etapie korekt Ministerstwa Gospodarki, które wiążą się z oceną projektu przez Komisję Europejską. Póki co wsparcie dla kogeneracji jest przewidziane do 2018 roku, ale resort gospodar-
Projekt przygotowywany przez Ministerstwo Gospodarki czeka na zaopiniowanie przez Komitet Stały Rady Ministrów. Z informacji, które otrzymaliśmy z resortu gospodarki, projekt powinien wkrótce trafić do laski marszałkowskiej. Andrzej Czerwiński wiceprzewodniczący Komisji Gospodarki, przewodniczący Parlamentarnego Zespołu ds. Energetyki, przewodniczący Komisji Nadzwyczajnej ds. Energetyki i Surowców Energetycznych
• Jakie są szanse na sprawne przeprowadzenie procesu legislacyjnego w przypadku tej ustawy? Czy jest zgoda wszystkich ugrupowań w Parlamencie co do projektu? Jest różne podejście klubów parlamentarnych do energii odnawialnej. Klub Twój Ruch forsuje zdanie, że energetyka powinna być oparta tylko i wyłącznie na źródłach odnawialnych i nie jest nam potrzebna energetyka jądrowa, węglowa itd. Z drugiej strony posłanka Anna Zalewska jest zdecydowaną przeciwniczką energetyki wiatrowej. Są różne nurty, ale należy sobie zdać sprawę z tego, że podpisaliśmy pewne umowy międzynarodowe, które są dla nas zobowiązujące. Zatem 15 proc. energetyki odnawialnej w krajowym bilansie musimy osiągnąć i co do tego jest zgoda większości posłów. Jeszcze czeka nas dyskusja na temat tego, które źródło odnawialne będziemy promować. Jest tendencja w kierunku eliminowania współspalania i do promowania energetyki rozproszonej.
ECiZ 3/2014
11
fot.: www.sxc.hu
elektroenergetyka
Chimeryczna energia wiatrowa „Specjaliści z PSE mówią nam, że na dzisiaj możemy mieć około 6 tys. MW z energii wiatrowej w naszym systemie do 2020 roku. Więcej się nie zmieści z oczywistych względów. Wiatr nie zastąpi nam innych źródeł wytwarzania energii”
• Czy wizja Twojego Ruchu, czyli 100% energii z OZE, nie wydaje się być oderwana od rzeczywistości? Niemcy, którzy bardzo mocno postawili na OZE, dzisiaj się z tego wycofują i stawiają na energetyką konwencjonalną. Przykład Niemców jest tutaj bardzo dobry. Tam było silne wsparcie dla energetyki odnawialnej i równowaga systemu energetycznego została zachwiana do tego stopnia, że pojawiło się zjawisko ujemnej ceny energii i energetyka dopłacała odbiorcom za zużycie energii. Nas również to dotknęło, ponieważ Niemcy część energii transportowali z północy na południe przez terytorium Polski. Występują tutaj pewne inżynieryjne warunki, które są nieprzekraczalne. Ilość tej chimerycznej energii jest ograniczona. Specjaliści z PSE mówią nam, że na dzisiaj możemy mieć około 6 tys. MW z energii wiatrowej w naszym systemie do 2020 roku. Więcej się nie zmieści z oczywistych względów. Wiatr nie zastąpi nam innych źródeł wytwarzania energii. Teraz mówi się wiele o zróżnicowaniu źródeł energii, co moim zdaniem jest uzasadnione. Wiadomo, że bazą będzie węgiel przez wiele lat, wiadomo, że do tego dojdzie około 6 tys. MW energetyki wiatrowej. Ponadto biomasa, biogaz oraz trochę energetyki wodnej. Mamy przed sobą jeszcze przyszłość gazu i jeśli pojawią się większe ilości tego surowca do wydobycia w Polsce, może on stopniowo zacząć wypierać węgiel. Gaz jest bardziej efektywny, emituje mniej CO2 i może być tańszy.
• Jeszcze nie mamy ustawy OZE, a już mnożą się kolejne kontrowersje związane z utrudnieniami dla energetyki wiatrowej. Prezydencki projekt ustawy krajobrazowej, propozycja nowelizacji prawa budowlanego pod kontem minimalnej odległości wiatraków od zabudowań. Jest to problem związany z koniecznością uwzględnienia wielu
12
ECiZ 3/2014
www.kierunekenergetyka.pl
elektroenergetyka spornych interesów podczas tworzenia optymalnych rozwiązań w energetyce. Inne spojrzenie mają urbaniści i architekci, inne ekolodzy, jeszcze inne mają ci, którzy zajmują się infrastrukturą. Nad tym powinien czuwać pewien duch gospodarki, co oznacza, że dobra oczekiwane przez ludzi nie powinny kosztować zbyt dużo. Myślę, że odpowiednim rozwiązaniem będzie powstanie nadzwyczajnej komisji do spraw energetyki, gdzie będą się ścierać wszystkie nurty i problemy. Dzięki temu będzie można poszukiwać wspólnych rozwiązań.
• Jak pan ocenia ceny energii w Polsce? Są one wysokie, czy może niskie? Jak wpłynie na nie wprowadzenie ustawy o odnawialnych źródłach energii i przewidziany w niej system aukcyjny? System aukcyjny jest wprowadzany po to, żeby ograniczyć koszty związane z wdrożeniem ustawy o odnawialnych źródłach energii. Będą wybierane projekty, które zaoferują najniższe ceny w ciągu 15 lat. Rynek energii powinien na tym zaoszczędzić kilka miliardów złotych. Sam proces aukcji ma to na celu, żeby wprowadzenie pewnego systemu było optymalne. W pewnym stopniu musimy wspierać energetykę odnawialną, ponieważ jest ona droższa od energetyki konwencjonalnej. Jednak pułap, który wyznacza nam Unia, powinniśmy osiągnąć jak najniższym kosztem. Z tego względu uważam, że system aukcyjny się sprawdzi. Ceny energii elektrycznej maleją, co jest wynikiem wprowadzenia konkurencyjnego rynku i upodmiotowienia odbiorcy. Przed nami jest jeszcze jeden projekt, który chcielibyśmy wprowadzić w tej kadencji, tj. ustawa o inteligentnych sieciach, czyli inteligentne liczniki plus operator informacji pomiarowej. Dzięki temu rozwiązaniu odbiorca będzie mógł racjonalnie wybierać najtańszego dostawcę. Ustawa o odnawialnych źródłach energii wraz ze zmianami prawa energetycznego doprowadzi
www.kierunekenergetyka.pl
do ustabilizowania cen energii i zahamowania nieuzasadnionego wzrostu. Dodatkowo wprowadzone w tych aktach przepisy dotyczące rynku i konkurencyjności tworzą dobry mechanizm z punktu widzenia użytkownika.
• Nie ma wątpliwości, że węgiel przez kolejne lata będzie podstawą naszej energetyki. Dostępne technologie pozwalają zmniejszać uciążliwość dla środowiska poprzez efektywne wykorzystanie paliwa i oczyszczanie spalin. Czy możemy przekonać UE do tego, że w węgiel też warto inwestować? Szanse są zawsze, ale ciężko dzisiaj ocenić ich wielkość. Musimy podjąć negocjacje z UE i już dzisiaj są prowadzone rozmowy. Unia wie, że zobowiązania do 2020 roku zostaną przez Polskę spełnione, zgodnie z naszymi deklaracjami, ale to, co będzie do 2050 jest przedmiotem negocjacji. My twardo stoimy na stanowisku, że energetyka konwencjonalna jest dla nas ważna. Mamy pewne perspektywy wzrostu energetyki niekonwencjonalnej, ale z punktu widzenia Polski węgiel musi być jeszcze przez wiele lat głównym surowcem energetycznym. Dla przykładu, w kontekście wstrzymania dostaw gazu ze wschodu, gdyby nie węgiel moglibyśmy zostać na lodzie.
• Pokłady węgla w Polsce nie są nieograniczone i należy odpowiedzieć sobie na pytanie: co, jeśli węgiel się skończy? Czy odpowiedzią na to pytanie może być energetyka jądrowa? Mamy spore szanse na rozwój energetyki jądrowej. W tej chwili toczy się proces przygotowawczy i poszukuje się odpowiedniej lokalizacji pod elektrownię. Ponadto musimy opracować system zagospodarowania odpadów. Jeśli uda się ustalić obie kwestie, przyjdzie czas na wybór technologii. Ogłosimy przetarg, który pokaże, co moglibyśmy zastosować i wtedy
dopiero może pojawić się decyzja o podjęciu budowy. Do tego czasu niezbędne jest informowanie społeczeństwa o planowanej technologii, zabezpieczeniach, korzyściach i zagrożeniach. Przeprowadziliśmy pewne zmiany w prawie, które mają ten proces ułatwiać. Czuwać nad tym ma Państwowa Agencja Atomistyki, organy administracji centralnej oraz jednostki samorządu terytorialnego. Czeka nas ważna dyskusja. Ludzie boją się energetyki jądrowej, ponieważ odczuwają strach przed zmianami, co jest związane z naturą człowieka. Mając przykład z przeszłości, ludzie niechętnie patrzą na elektrownie tego typu, jednak postęp technologiczny pozwala dzisiaj na bezpieczne wytwarzanie energii z atomu, dając nam gwarancję czystego środowiska. Jeżeli termin wyboru lokalizacji i technologii będzie określony, będziemy musieli podjąć rozmowy ze społeczeństwem. Jestem w tej kwestii optymistą i jeśli będziemy przekazywać rzetelne informacje, które pokażą, że zagrożenia nie ma, będziemy mogli tę inwestycję przeprowadzić.
• Czyli jak, według pana, będzie wyglądał miks energetyczny w 2050 roku? Nie chcę tutaj rzucać procentami, ponieważ ważą się losy negocjacji z Komisją Europejską odnośnie ilości węgla, które będziemy zużywać. Myślę, że w 2050 roku będziemy mieli około 40 proc. energii z węgla, co będzie dobre dla naszego kraju. Powinniśmy mieć 6 tys. MW z energetyki jądrowej. Reszta jest kwestią rozwijania energetyki odnawialnej, co jest rzeczą nieuniknioną, w którą my się aktywnie włączamy. Do tego czasu pojawi się również sporo gazu. Mamy nadzieję, że wydobycie tego surowca będzie wzrastało, a jego ceny będą spadać. Uważam, że Polska jest na dobrej drodze, prowadzącej do stabilnych cen energii. Rozmawiał Tomasz Olejarnik
ECiZ 3/2014
13