TEMAT NUMERU:
Wozidła, przenośniki, taśmy...
Transport wewnĘTRZNY Gotowe rozwiązanie było na żwirowni > 28
Od komfortu do... bezpieczeństwa > 32
Bez korków i hałasu
> 36
SPIS TREŚCI
Temat numeru: TRANSPORT WEWNĘTRZNY 28 Gotowe rozwiązanie było na żwirowni rozmowa z Dariuszem Koczarą, dyrektorem ds. technicznych Lafarge Polska 32 Od komfortu do... bezpieczeństwa Przemysław Bodziony 36 Bez korków i hałasu Ryszard Błażej, Sebastian Chęciński, Leszek Jurdziak, Andrzej Witt
Megabetonowanie
Nowoczesne zakłady
Jolanta Ciesielska
42 Od zera do Wierzbicy Przemysław Płonka, Sabina Szewczyk 46 Wyspa na niełatwym rynku Sabina Szewczyk
Maszyny i urządzenia 50 Kierunki rozwoju przesiewaczy Piotr Wodziński 56 Dobór maszyn w układach przeróbki skał Jerzy Malewski 62 Jak płukać kruszywo? Zdzisław Naziemiec, Daniel Saramak 68 Asystent w koparce Włodzimierz Kiełbasiewicz 72 Bezpieczne i niezawodne rozwiązania Metso BH Ruda 73 Rammer – zamontuj i zapomnij BH Ruda 74 Zgarnij koparkę Sennebogen BH Ruda 76 Kruszarka HCU 7 – dobry pomocnik w produkcji wysokiej jakości mniejszych frakcji DSP Přerov
Analizy 80 Kolej na kolej ? Andrzej Skoneczny 84 Radioaktywne czy nie? Paweł Karcz
Quo vadis branżo? Aleksander Kabziński
20
Fot. photogenica.pl
12
Fot. Lafarge
12 Quo vadis branżo? Aleksander Kabziński 16 Emisja CO2 uderzy w portfel Kowalskiego Sabina Szewczyk 20 MEGAbetonowanie Jolanta Ciesielska 24 Australia – raj dla górników? Aleksander Brożyna
wyspa na niełatwym rynku Sabina Szewczyk
46
Fot. BMP
Z życia branży
Ochrona środowiska 92 Eksploatacja na dziko Anna Kowalska, Wiktoria Sobczyk
Prawo 97 O daninach słów kilka Joanna Kulczycka, Marek Nieć, Elżbieta Pietrzyk-Sokulska
3
od redakcji Wydawca: BMP’ Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp. k. ul. Morcinka 35, 47-400 Racibórz tel./fax (032) 415-97-74, tel (032) 415-29-21, (032) 415-97-93, e-mail: surowce@e-bmp.pl, http://www.kieruneksurowce.pl
Sabina Szewczyk redaktor wydania tel.: 32/415 97 74 wew. 15 e-mail: sabina.szewczyk@e-bmp.pl
Panta rhei W
szystko jest zmienne, ruchome, nietrwałe, wszystko płynie. Słowa Heraklita z Efezu sprawdzają się we wszystkich aspektach naszego życia. Owo filozoficzne stwierdzenie przełożyć można również na… funkcjonowanie każdej kopalni, gdzie wszystko toczy się w błyskawicznym tempie, a zmiany oraz ruch stanowią nieodłączny element jej działania.
P
ośród wielu zagadnień związanych z produkcją górniczą, szczególnie ważnym elementem jest transport kopaliny. To właśnie tu przywołany przeze mnie ruch odgrywa kluczową kwestię. Bowiem, czym przewieźć urobek?
W
arto podkreślić, że Polska stanowi jeden z największych na świecie ośrodków rozwijających technologie przenośnikowe – pod kątem projektowania, produkcji oraz badań naukowych („Bez korków i hałasu”, s. 36). Przekłada się to nie tylko na konkurencyjną cenę, ale również na różnorodność rozwiązań, dzięki którym transport w naszych kopalniach staje się coraz bardziej nowoczesny, ekonomiczny oraz ekologiczny.
J
eśli o ekologii mowa, to prym wiodą tutaj przenośniki taśmowe. Ich stosowanie zalecane jest szczególnie w sytuacjach
4
SiMB 3/2014
konfliktowych, gdy lokalna społeczność ma dosyć zatłoczonychi zniszczonych dróg, hałasu i drgań oraz spalin wydzielanych przez przeładowane ciężarówki („Bez korków i hałasu”, s. 36).
I
nnowacyjny na skalę polską transport wewnątrzzakładowy ma kopalnia dolomitu w Radkowicach. Ponad 2600 m przenośników – w tym mobilnych i przestawnych – łączy wyrobisko z zakładem przeróbczym. Przyczynkiem do tego, aby zastosować powyższe rozwiązanie była oczywiście konieczność zmian, obniżenia kosztów oraz zwiększenia efektywności („Gotowe rozwiązanie było na żwirowni” s. 28).
P
uentą niech będą słowa dyrektora ds. technicznych Lafarge Polska, Dariusza Koczary, które podkreślają przywołaną na początku filozofię panta rhei – „Nie możemy stać w bezruchu, ponieważ kopalnia żyje i wszelkie optymalizacje są wręcz nieuniknione”.
Rada programowa: prof. dr hab. inż. Artur Bęben, doc. dr inż. Jerzy Duda, Aleksander Kabziński, prof. dr hab. inż. Wiesław Kozioł, Hubert Schwarz Prezes zarządu BMP’ Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp. k. Adam Grzeszczuk Redaktor Naczelny: Przemysław Płonka (surowce@e-bmp.pl) Redaktor wydania: Sabina Szewczyk Redakcja techniczna: Maciej Rowiński, Marek Fichna Reklama: Magdalena Widrińska (magda.widrinska@e-bmp.pl) Prenumerata, kolportaż: Zamówienia na prenumeratę instytucjonalną przyjmuje firma Kolporter Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A. Informacje pod numerem infolinii 0801 40 40 44 lub na stronie internetowej http://dp.kolporter.com.pl/ Cena 1 egzemplarza – 19,90 zł PKWiU:22.13.10-00.29 ISSN: 1734-7971 Wpłaty kierować należy na konto: Bank Spółdzielczy w Raciborzu 40 8475 0006 2001 0014 6825 0001 Wykorzystywanie materiałów i publikowanie reklam opracowanych przez wydawcę wyłącznie za zgodą redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do opracowywania nadesłanych tekstów oraz dokonywania ich skrótów, możliwości zmiany tytułów, wyróżnień i podkreśleń w tekstach. Artykułów niezamówionych redakcja nie zwraca. Redakcja nie odpowiada za treść reklam. Niniejsze wydanie jest wersją pierwotną czasopisma Druk: FISCHER Poligrafia Fot. na okładce: CEMEX Polska
www.kieruneksurowce.pl
zdjęcie numeru
Fot. GA ZAK S.A.
zdjęcie numeru
Wyburzanie starej elektrociepłowni w kędzierzyńskich zakładach azotowych Podczas rozbierania starego komina posłużono się nietypowym rozwiązaniem. Na dźwigu podwieszono koparkę z zamontowanym młotem
www.kieruneksurowce.pl
SiMB 3/2014
5
migawka Jubileuszowa Autostrada
„
CYTAT NUMERU
Fot. BMP
Cztery wystawy dedykowane branży budownictwa drogowego, które od 14 do 17 maja odbyły się na XX Targach Budownictwa Drogowego AUTOSTRADA-POLSKA, XVI Międzynarodowe Targi Maszyn Budowlanych i Pojazdów Specjalistycznych MASZBUD, X Międzynarodowe Targi Infrastruktury, Salon Technologia i Infrastruktura Lotnisk TRAFFIC-EXPO – TIL i VI Międzynarodowe Targi Transportu Drogowego – Pojazdy Użytkowe ROTRA – skupiły w tym roku 485 firm z 21 krajów całego świata. Ekspozycję, prezentowaną na powierzchni 11.000 metrów kwadratowych obejrzało ponad 15.000 zwiedzających.
...w branży nadal pozostanie ogromna nadprodukcja. Ważne jest, jak wybrniemy z tej sytuacji. Jeżeli tylko wyścigiem cenowym, to dla wielu skończy się to bardzo źle Aleksander Kabziński, prezes Polskiego Związku Producentów Kruszyw
Uniwersytet Betonu: konkurs zespołowy wygrali studenci Politechniki Warszawskiej Najlżejszy i najbardziej wytrzymały beton w ramach konkursu zespołowego podsumowującego II edycję Uniwersytetu Betonu Grupy Górażdże zaprojektowali studenci Politechniki Warszawskiej. W projekcie wzięło w sumie udział blisko 300 studentów i naukowców z 23 uczelni. Prezes zarządu i dyrektor generalny Górażdże Cement S.A.
Liderzy branży budownictwa drogowego z 18 krajów świata, m.in. Niemiec, Włoch, Tajwanu i Indii, zmagania operatorów maszyn budowlanych, konkurs dla zwiedzających, czy pokazy dynamiczne na poligonie o powierzchni 1.6 ha – takie atrakcje czekały odwiedzających tegoroczne targi
Andrzej Balcerek przyznał, że dla biorących w Uniwersytecie Betonu drużyn konkurs na mieszankę betonową był wielkim wysiłkiem, bo zadanie było bardzo precyzyjne. – Studenci musieli tę mieszankę zaprojektować i wykonać tak, jakby pracowali na zlecenie zamawiającego. Wymagało to specyficznej wiedzy – wyjaśniał gratulując zwycięskim ekipom.
45
Fot. Grupa Górażdże
Wystawcy tegorocznych targów budownictwa drogowego podkreślali przede wszystkim widoczne ożywienie w branży oraz doprecyzowany profil zwiedzających wystawy – jako nadrzędną wartość udziału w targach wskazywali nieustanny ruch na stoisku i dużo konkretnych umów i kontraktów.
Źródło „Eksploatacja na dziko” – Anna Kowalska, Wiktoria Sobczyk
LICZBA NUMERU
%
kopaliny wydobyto w sposób nielegalny w latach 2002-2007
6
SiMB 3/2014
300 studentów z 23 polskich uczelni Uniwersytet Betonu Grupy Górażdże to jeden z największych tego typu projektów realizowanych w Polsce, w trakcie którego studenci dwóch ostatnich lat wydziałów budownictwa mieli okazję poznawać tajniki powstawania materiałów budowlanych, zarówno w zakładach Grupy Górażdże, jak i w zakładach sześciu jej partnerów. Wzięło w nim udział blisko 300 studentów z 23 uczelni technicznych z całej Polski.
Prezes Andrzej Balcerek dodał również, że jest przekonany, iż będzie też III edycja Uniwersytetu Betonu, bo jego zdaniem jest to dobre narzędzie promocji firmy, a przede wszystkim doskonała okazja do budowania pomostu między biznesem a nauką. Źródło: http://www.heidelbergcement.com
www.kieruneksurowce.pl
migawka Betonowali 15 m pod wodą
Fot. PGNiG TERMIKA S.A.
Wspólna inicjatywa PGNiG TERMIKA i Lafarge będzie polegać na separacji popiołów. W wyniku tego procesu powstaną produkty wyższej jakości, które będzie można ponownie wykorzystać do produkcji energii oraz popioły o niskiej zawartości części palnych, które będą sprzedawane do Lafarge Cement.
Lafarge zakończył dostawy mieszanki betonowej na budowę podwodnego korka na terenie budowy Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Generalnym wykonawcą projektu jest firma Soletanche Polska. Fot. Lafarge
Lafarge wykorzysta popiół z Ec Siekierki
Oficjalne otwarcie muzeum planowane jest na 1 września 2016 roku. Projekt budynku został wykonany przez Studio Architektoniczne „Kwadrat”
Realizacja projektu jest odpowiedzią na problem zagospodarowania około 190 tysięcy ton powstających rocznie popiołów lotnych – odpadów zwanych ubocznymi produktami spalania (UPS). Dzięki realizacji inwestycji popioły będą poddawane procesowi separacji, w wyniku którego powstaną produkty wyższej jakości: popiół HiCarbon, charakteryzujący wysoką zawartością części palnych oraz popiół o niskiej zawartości części palnych atrakcyjny dla branży budowlanej. Podmiotem realizującym inwestycję będzie nowo utworzona spółka – Zakład Separacji Popiołów Siekierki Sp. z o.o. („ZSPS”). ZSPS będzie wspólnym przedsięwzięciem PGNiG TERMIKA SA oraz Lafarge Cement SA, w którym większościowym udziałowcem będzie PGNiG TERMIKA SA (70%), a mniejszościowym – Lafarge Cement SA (30%). W dniu 20.02.2014 r. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydał zgodę na koncentrację przyszłych udziałowców. ZSPS będzie świadczyła usługi separacji popiołów lotnych dostarczanych przez PGNiG TERMIKA. źródło: PGNiG TERMIKA SA
8
SiMB 3/2014
Betonowanie trwało niemal 10 dni, od 19 do 28 maja w trybie ciągłym, 24 godziny na dobę. Na budowę dostarczono 25 tysięcy metrów sześciennych mieszanki. Na głębokości 15 m pod wodą wykonany został betonowy korek, którego zadaniem jest odcięcie wód gruntowych od podłoża, stabilizacja gruntu oraz zabezpieczenie fundamentów budynku. Jest to jedna z największych w Polsce inwestycji realizowanych z budżetu państwa. Rząd przeznaczył na jej budowę 358 milionów złotych.
Proces wylewania betonu pod wodą był wyjątkowy z wielu względów. Jednym z nich była technologia podawania betonu. Warstwa wylanego betonu ma grubość od 1,5 do 2,0 m. Mieszankę betonową podano pod wodę za pomocą dwóch podajników do betonowania podwodnego oraz trzech pomp. – Podwodne betonowanie to wyjątkowy projekt, jeden z najbardziej skom-
plikowanych technicznie i logistycznie w Polsce w ostatnich latach. 25 tysięcy metrów sześciennych mieszanki do budowy betonowego korka dostarczane było z pięciu wytwórni betonu Lafarge z terenu Trójmiasta oraz jednej Thomas Beton. Betonomieszarki wykonały prawie 4 tysiące kursów – powiedział Tomasz Chełmicki, dyrektor ds. Betonu w Lafarge. Do produkcji mieszkanki betonowej zastosowano cement i kruszywa Lafarge. Użyto cementu CEM IV z cementowni Kujawy (CEM IV/B (V) 32,5 R – LH/NA) wykorzystywanego przy takich projektach jak budowa obiektów masywnych i elementów podwodnych. Wyzwaniem była obsługa logistyczna projektu oraz jego przygotowanie organizacyjne. Na plac budowy dostarczono w trybie ciągłym mieszankę betonową przez niemal 10 dni, 24 godziny na dobę. Ważną rolę spełniali pracownicy laboratorium, którzy przygotowali receptę i cały czas kontrolowali jakość mieszanki. – Jestem zadowolony, że betonowanie zakończyło się sukcesem – powiedział Michał Wolniewicz, regionalny kierownik ds. Produkcji i Utrzymania Ruchu w Lafarge i kierownik tego projektu. Źródło: Lafarge
www.kieruneksurowce.pl
Reklama
migawka W Kudowie o bezpieczeństwie Debata poruszająca zagadnienia związane z kulturą bezpieczeństwa w górnictwie skalnym, wykład prezesa Polskiego Związku Producentów Kruszyw dotyczący sytuacji w branży czy wycieczka do kopalni piaskowca Radków, m.in. takie atrakcje przyniosła XIV edycja konferencji „Kruszywa Mineralne”. Tematem przewodnim XIV konferencji „Kruszywa Mineralne” było kształtowanie oraz dylematy bezpieczeństwa w górnictwie skalnym. Program konferencji zakładał 7 sesji wykładowych oraz zwiedzanie kopalni piaskowca Radków.
Prezentowane referaty obejmowały szeroki zakres problematyki. Konferencję swoim wykładem zainaugurował Aleksander Kabziński, który starał się odpowiedzieć na pytanie: „Jak jest i będzie w kruszywach?”. Uczestnicy – tradycyjnie już – zebrali się w celu zrobienia wspólnej fotografii. Prócz ciekawych wykładów merytorycznych nie zabrakło także prezentacji firm, m.in. BH ,,Ruda”, Powers Maszyny Sp. z o.o, Prorem Sp. z o.o, Labor SWTP oraz Rafała Czapskiego „Maszyny Budowlane”. Sabina Szewczyk
Fot. BMP’
Hubert Schwarz Komentuje Nowela węglowodorowa a odkrywki Sejm proceduje nad projektem nowelizacji Prawa geologicznego i górniczego. Nowela ta – z uwagi na to, że wprowadza szereg przepisów dotyczących koncesjonowania poszukiwania, rozpoznawania i wydobycia węglowodorów – zyskała miano „noweli węglowodorowej”. Należy jednak pamiętać, iż w projekcie tym znalazły się także przepisy regulujące inne branże niż węglowodorowa, w tym m.in. odkrywki. Dlatego też warto nieco bliżej przyjrzeć się projektowanym zmianom.
Trzecia fala deregulacji w Sejmie Sejm pracuje nad trzecią falą deregulacji. Projekt ustawy obejmuje m.in. szereg przepisów dot. geologii, górnictwa i ratownictwa górniczego. Planowane jest wprowadzenie szeregu zmian do dotychczasowego systemu kwalifikacji. Jeśli Sejm przyjmie projekt noweli bez zmian, znikną trzy kategorie kwalifikacji geologicznych (zostaną one połączone z innymi kategoriami). Najwięcej zmian zaproponowano w odniesieniu do kwalifikacji górniczych. Jest ich tyle, że zasługują w pełni na szerszy komentarz, warto jednak odnotować pomysł połączenia średniego i niższego dozoru w jeden dozór ruchu zakładu górniczego. Na liczenie zysków jest jeszcze stanowczo zbyt wcześnie. Okazuje się bowiem, że rząd przyjął nowelę węglowodorową, ale tylko po to, by odesłać ją z powrotem do Ministerstwa Środowiska w celu dalszego dopracowania projektu. Kiedy projekt nowelizacji trafi do Sejmu – nie wiadomo.
10
SiMB 3/2014
Jednym z pomysłów jest skrócenie okresu, w jakim przysługuje wyłączne prawo do korzystania z wytworzonej informacji gospodarczej z 5 lat (obecnie) do 3 lat. Rząd uzasadnia tę zmianę potrzebą zapobiegania „blokowaniu” złóż przez firmy węglowodorowe. Nowelizacja powierza prowadzenie postępowań w sprawie wydobycia bez koncesji w ręce organów nadzoru górniczego (obecnie jest to domeną starostów). Inna interesująca zmiana dotyczy zatwierdzania planów ruchu zakładu górniczego. Planuje się, by obowiązek pozyskiwania opinii wójta (burmistrza, prezydenta miasta) do planu przerzucić na przedsiębiorcę jeszcze przed złożeniem planu dyrektorowi OUG do zatwierdzenia. Obecnie opinię taką pozyskuje organ nadzoru górniczego. Wydaje się, że omawiana zmiana spowoduje wydłużenie czasu zatwierdzania planu ruchu, który i tak w praktyce znacznie przekracza ustawowe 30 dni. Ciekawym pomysłem dla węglowodorów jest ograniczenie barier biurokratycznych. Ta młoda, dynamicznie rozwijająca się branża górnicza, jest nadal najmniej rozpoznaną częścią górnictwa, przynajmniej jeśli chodzi np. o wpływ na środowisko. Zadecydowano jednak
o likwidacji koncesji wydobywczej (od tej pory będzie udzielana jedna koncesja „łączna” na poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie węglowodorów). Do lamusa odejdą również projekty zagospodarowania złóż (PZZ) dla węglowodorów. Szkoda, że tak znaczące ułatwienia obejmą wyłącznie górnictwo ropy naftowej i gazu. Wydaje się, że nie ma żadnych przeszkód dla likwidacji lub ograniczenia szeregu wymogów administracyjnych także dla inwestorów z innych branż, szczególnie branży odkrywkowej. Nie od dziś wiadomo, że znacząca część informacji w różnych dokumentach (raportach oddziaływania na środowisko, dokumentacjach geologicznych złoża kopaliny, projektach zagospodarowania złóż, planach ruchu zakładów górniczych) jest po prostu zbytecznie powielana, a konieczność prowadzenia wielu postępowań zatwierdzających szereg dokumentów podnosi koszty i opóźnia rozwój inwestycji. Najlepszym dowodem na zbytnie zbiurokratyzowanie postępowań są udane próby omijania przepisów, polegające choćby na budowie „stawów”. Nie o to jednak powinno w tym biznesie chodzić.
www.kieruneksurowce.pl
Reklama
z życia branży
Quo vadis branżo? Aleksander Kabziński prezes Polskiego Związku Producentów Kruszyw
W zeszłym, kryzysowym dla branży roku, wiele firm stanęło nie tylko przed dylematem jak funkcjonować, ale czy w ogóle funkcjonować. Nie zamierzam dowodzić, że będzie znacząco lepiej, ale podkreślam, że zawsze może być gorzej. Jak rynek kruszyw będzie wyglądał w najbliższej przyszłości?
12
SiMB 3/2014
www.kieruneksurowce.pl
z życia branży O przeszłości słów kilka W branży kruszyw żyliśmy w ciągłym wzroście zapotrzebowania w latach 2004-2010, po czym nastąpił nieprzewidywalny rok 2011, po którym wróciliśmy do sytuacji wcześniejszej. Uważam, że gdybyśmy pominęli ów najlepszy dla branży rok, to rynek kruszyw zachowywałaby się w sposób bardzo podobny i przewidywalny. W 2011 sprawdziliśmy nasze możliwości – zapotrzebowanie na kruszywa wyniosło wtedy ok. 320 mln ton, a wszystkich surowców skalnych wydobyto wówczas ponad 400 mln ton. Po 2011 roku nastąpił wielki spadek zapotrzebowania, który przeciągnął się na lata 2013-2014, powodując szereg działań, które postawiły branżę w niezwykle trudnej sytuacji gospodarczej. Chcę tu obalić jeden mit. Uważa się, i wszędzie jest to podkreślane, że wykonawców dróg wykończyły ceny materiałów budowanych. To nieprawda. W roku 2011 mieliśmy bardzo duży wolumen, za którym nie szedł jednak wzrost cen. Stąd informacja dotycząca upadku polskich firm wykonawczych poprzez zwiększenie cen nie dotyczy kruszyw, pomimo że stanowią tak znaczny udział w materiałach stosowanych przy budowie dróg. Zgadzam się natomiast z opinią, że w zakresie cen branża sama strzeliła sobie w stopę. W moim przekonaniu konkurencja nie na tym polega.
Fot. photogenica.pl
Co w branży piszczy?
www.kieruneksurowce.pl
Dziś możliwości branży kruszyw są większe o ok. 100 mln od tego, co potrzebuje rynek. Biorąc pod lupę pierwszy kwartał tego roku, jest on dość ciekawy. Na pewno nieporównywalny z rokiem ubiegłym. W tej chwili bardzo dobrze mają się producenci cementu i betonu, a to jest pierwszą jaskółką tego, że i wytwórcy kruszyw poczują zmianę na lepsze. Trzeba jednak podkreślić, że dobra pogoda ma tu podstawowe znaczenie. Zaznaczam też, że wyniki odnoszą się do roku 2013, który był zdecydowanie słabszy. W tym roku prowadzimy pewne działania związane z jakością kruszyw. Przygotowywane są ogólne specyfikacje techniczne oraz dokumenty WT – każdy, kto siedzi w branży wie, jak jest to potrzebne. Następuje nowe podejście do mieszanek mineralnych, ponieważ rzeczywiście zapowiada się wzrastające zapotrzebowanie na nie. Co jeszcze jest dziś piętą achillesową branży? W pierwszym kwartale wzrost przewozów kolejowych będzie dwukrotny w odniesieniu do ubiegłego roku, przy jednoczesnym zmniejszeniu ilości wahadeł. Kruszyw wożonych będzie więcej, ale wolniej. Wszystko spowodowane jest rewitalizacją sieci PLK, co powoduje szereg utrudnień nie tylko dla nas. Chcę także zwrócić uwagę na brak skutecznego działania ustawy Prawo geologiczne i górnicze w zakresie obowiązków gmin wobec udokumentowanych złóż. Jako PZPK próbujemy z wojewodami wrócić do tematu znajdowania się udokumentowanych złóż w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Idzie
SiMB 3/2014
13
z życia branży opornie, ale być może się uda. Do tego dodać należy płynność finansową firm. To najważniejsze problemy, jakie nękają branżę. Co jeszcze czeka nas w tym roku?
Co przyniesie 2014?
Fot. OKSM
Prognozy bez optymizmu Do 2020 roku branża nie może liczyć na to, że jej potencjał zostanie wykorzystany do końca. Przyniesie to wiele likwidacji, upadłości oraz konsolidacji
Nie oszukujmy się – w branży nadal pozostanie ogromna nadprodukcja. Ważne jest, jak wybrniemy z tej sytuacji. Jeżeli tylko wyścigiem cenowym, to dla wielu skończy się to bardzo źle. Zapotrzebowanie w 2014 roku będzie kształtowało się na poziomie 240-250 mln ton kruszyw z tolerancją +/- 20 mln ton. Zwracam tu uwagę na analizy, które zostały przeprowadzone dla piasków i żwirów wskazujące, że w Polsce mamy więcej złóż piaskowych niż żwirowych, co pozostaje nie bez znaczenia wobec całej polityki dotyczącej pozostawiania piasków w złożach, szczególnie w północnej części Polski. Jeszcze w tym roku ukażą się ogólne specyfikacje i WT; jesteśmy w tej chwili w czasie dyskutowania
tematu z Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad. Na pewno nie wszystkie zapisy do końca nam się tam podobają i polemizujemy z tym. Rozpoczną się praktyczne działania na rzecz powstania przepisów technicznych dla dróg publicznych. Chcę zwrócić na to szczególną uwagę – w Polsce nie ma jednoznacznych i jednakowych wymagań przepisów technicznych dla dróg np. samorządowych i krajowych, co w znacznym stopniu utrudnia działania. Jesteśmy przekonani, że wróci sprawa norm PN-EN, która w tej chwili są weryfikowane i najprawdopodobniej normy z symbolem 2013 ukażą się w końcówce tego bądź z początkiem przyszłego roku z symbolem 2014. Rozszerzone zostaną zapisy ustawy chroniącej dostawców materiałów. Jest też bardzo interesująca możliwość zaliczek na poczet dostarczanych materiałów. Kolejny problem, jaki dotknie branżę w tym roku, to spiętrzenie przewozów kolejowych w III kwartale. Rocznie przewiezionych zostanie ok. 25 mln ton – oznacza to znaczny wzrost w stosunku do ubiegłego
14
SiMB 3/2014
www.kieruneksurowce.pl
z życia branży roku. Z całą pewnością czeka nas wiele utrudnień i zamknięć torów – ze względu na rewitalizacje. Rozwijać się będą działania kontrolne związane z przewozem przeładowanymi samochodami i koleją. Przekraczanie całkowitej masy pojazdów sprawi, że będą ważone zarówno ciężarówki, jak i wagony. Jeśli zaś chodzi o wydobycie bez koncesji, to zostanie one prawnie przypisane nadzorowi górniczemu – to takie nasze oczekiwanie zapisane w projekcie nowelizacji. Nadzór górniczy sprawdził się, ale egzaminu nie zdali starostowie i administracja samorządowa, więc działania te trzeba oddać temu, kto potrafi zrobić to dobrze.
Co dalej i dokąd zmierzmy? Do 2020 roku nastąpią wahania różnej wielkości – wszystko zależeć będzie od tego, czy będzie więcej dróg krajowych w danym roku. W każdym razie należy się spodziewać, że potencjał na pewno nie zostanie do końca wykorzystany. W związku z tym
przewiduję likwidacje i upadłości oraz konsolidacje i wstrzymanie wielu zakładowych produkcji – tak już się dzieje, ale w przyszłości wystąpi w większym stopniu. Opracowane i wdrożone zostaną niemonitorowane przepisy techniczne. Natomiast chciałbym zwrócić szczególną uwagę na jedną sprawę – uważam, że dostawcy kruszyw będą realizować zasadę wartości ponad ilość, będą stabilizować swoją sytuację gospodarczą. W ramach jakości nie wystarczy sama przyzakładowa kontrola produkcji – nastąpi współrealizacja projektu oraz powtarzalność dostaw. Jeżeli producenci nadal będą wojować ceną – jak już wspominałem – to wszyscy skończą bardzo źle. Do 2020 roku z całą pewnością wzrośnie ilość kruszyw przewożonych transportem kolejowym. Dziś przez liczne remonty jest ciężej, ale w przyszłości powinno być coraz lepiej. Liczymy, że w roku 2019-2020 prędkość wahadeł wzrośnie do ok. 50 km/h, co pozwoli na pełną realizację usług przewozowych. Do roku 2020 średnioroczne zapotrzebowanie na transport kolejowy wzrośnie z 10 do 20%. Okazuje się, że kolej zaczyna być dobrym partnerem – potrzeba 4 miliony ton rocznie, a to już niezły wynik. Jako Polski Związek Producentów Kruszyw pilotujemy szereg działań, jeżeli chodzi o kwestie prawne: ustawę o planowaniu przestrzennym, dostępie do informacji i ochronie oraz nowelizacji Prawa Geologicznego i Górniczego. Chcemy, aby do koncesji ministra były dołączane PZZ. Absorbujemy również całość spraw związanych z wydobyciem bez koncesji do nadzoru górniczego. *** Życzę sukcesów tym producentom, dla których jakość i wartość są ważniejsze niż ilość, ponieważ w moim przekonaniu tylko oni mogą funkcjonować. Wystąpienie na konferencji Kruszywa Mineralne w Kudowie Zdroju.
Co nas czeka w 2014? • • • • •
czasowe lub długotrwałe zaprzestanie produkcji ograniczy potencjał branży o 50-60 mln ton, mimo to nadal pozostawać będzie nadwyżka możliwości nad potrzebami, zapotrzebowanie 2014 roku prognozuję na poziomie 240-250 mln ton (po odjęciu piasków składowanych wtórnie); punkt piaskowy polskich złóż 43%>75, 55%>30% 2%<30, ukażą się Ogólne specyfikacje Techniczne, WT-1, WT-2, WT-3, WT-4 ze znakiem 2014, Zarządzenie Dyrektora GDDKiA dla dróg krajowych, rozpoczyna się praktyczne działanie związane z powstaniem Przepisów Technicznych dla dróg publicznych (krajowe i samorządowe).
W zakresie norm PN-EN zakończona zostanie procedura, która pozwoli na wydanie norm z oznaczeniem 2014 lub już 15.
www.kieruneksurowce.pl
SiMB 3/2014
15