T E M AT N U M E R U I U t r z y m a n i e Ru c h u
INWESTYCJA W bezawaryjność • • •
diagnostyka układy automatyki i sterowania najlepsze praktyki doskonalenia UR w zakładach
Zrozumieć swoją rolę w procesie > 15
By uchronić się od awarii > 30
BYĆ OrgANIZATOrEm BEZpIECZNEJ pracy > 61
S P I S TRE Ś CI
B e z p i e c z e ń s t wo 61 I Być organizatorem bezpiecznej pracy Rozmowa z Jarosławem Ptaszyńskim, członkiem zarządu i dyrektorem operacyjnym ANWIL S.A. 64 I Wymień przepływomierz i zwiększ bezpieczeństwo zakładu Endress+Hauser 66 I Bezpieczne prawo Ariadna Koniuch
35
T E M AT N U M E R U
I
U t r z y m a n i e ru c h u
Aby zagrało
Fot.: Grupa LOTOS
Rozmowa z Tomaszem Branickim, dyrektorem ds. techniki Grupy LOTOS S.A.
70
g az
Poszerzać horyzonty łupkowe Michał Stefaniuk, Tomasz Maćkowski, Andrzej Pasternacki, Anna Wachowicz-Pyzik
Fot. ORLEN Upstream
T emat numeru U t r z y m a n i e ru c h u 8 I Własna droga do niezawodności Leszek Binięda, Jerzy Marcinko, Ryszard Miduch 15 I Zrozumieć swoją rolę w procesie Artur Rzempała, Marcin Szwyd, Zdzisław Paweł Wojdyła 21 I Inwestycja w niezawodność Rozmowa z Markiem Rościszewskim, prezesem zarządu Zakładu Produkcyjnego Synthos Dwory 7 25 I Z diagnostyką na czele Tomasz Przybysławski, Grzegorz Goleniewski 30 I By uchronić się od awarii Mariusz Pawlak 35 I Aby zagrało… Rozmowa z Tomaszem Branickim, dyrektorem ds. techniki Grupy LOTOS S.A. 40 I Odporne na uszkodzenia Marek Fidali 49 I Maszyny i proces dorobiły się standardu Ryszard Nowicki
89
N OWO C Z E S N E Z A K Ł A DY
Instalacje w ciągu
G AZ 70 I Poszerzać horyzonty łupkowe Michał Stefaniuk, Tomasz Maćkowski, Andrzej Pasternacki, Anna Wachowicz-Pyzik 76 I Rewolucja po amerykańsku Andrzej P. Sikora, Mateusz P. Sikora
Aleksandra Grądzka-Walasz
Z da n i e m S z c z ę ś n i a k a 93 I O bałtyckiej rurze, czyli do trzech razy sztuka Andrzej Szczęśniak
Fot. BMP
Nowo c z e s n e z a k ł a d y 89 I Instalacje w ciągu Aleksandra Grądzka-Walasz
CHEMIA PRZEMYSŁOWA 3/2016 3
Fot.: BMP
O D REDAKC J I
Wydawca: BMP Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k. ul. Morcinka 35, 47-400 Racibórz tel./fax: 32 415 97 74 tel.: 32 415 29 21, 32 415 97 93 e-mail: chemia@e-bmp.pl www.kierunekchemia.pl
Aleksandra Grądzka-Walasz redaktor wydania tel. 32 415 97 74 wew. 32 tel. kom. 602 115 264 e-mail: chemia@e-bmp.pl
Człowiek zawsze potrzebny S
zum maszyn i warkot silników, a zamiast pracujących ludzi – roboty. Tak wkrótce może wyglądać praca na wyrobiskach KGHM, który przymierza się do uruchomienia wydobycia rud miedzi z użyciem robotów. To one mają pracować w trudnych warunkach, a jednocześnie obniżyć koszty, zastępując ludzi. zisiaj jeszcze w zakładach przemysłowych taka wizja jest raczej odległa, ale już dziś stawia się tam na innowacyjność, na nowoczesne rozwiązania, zdalnie sterowane maszyny czy zaawansowane układy automatyki i robotyki (o których dużo w tym numerze). Po co to wszystko? By zapewnić ciągłość produkcji, zachować bezpieczeństwo i zwiększyć efektywność pracy. ednak pomimo rosnącej niezawodności zdarzają się i awarie – jak wspomina w artykule Mariusz Pawlak: „Uszkodzenia układów sterowania są jedną z głównych przyczyn awarii procesów przemysłowych. Według danych firmy ABB, 36% wszystkich awarii spowodowanych jest przez uszkodzenia elementów automatyki, w tym głownie uszkodzenia urządzeń pomiarowych i wykonawczych” – co często powoduje zakłócenia, lub przestoje w procesie produkcji, zmniejsza wydajność instalacji, a w konsekwencji prowadzi do ogromnych strat finansowych. Wtedy też do akcji wkracza człowiek – niezastąpione ogniwo w całym tym łańcuchu produkcji.
D
J
4 CHEMIA PRZEMYSŁOWA 3/2016
T
o właśnie on jest również na pierwszym miejscu podczas postoju remontowego każdego zakładu. „Niezastąpieni specjaliści potrzebni od zaraz” – wydaje się słyszeć przed każdym przygotowaniem do remontu. Potwierdzeniem tych słów może być rozmowa z Tomaszem Branickim, dyrektorem ds. techniki Grupy LOTOS S.A. (s. 35), który opowiada o przygotowaniach do największego postoju w historii rafinerii, gdzie w tej chwili w przedsięwzięcie zaangażowanych jest już ok. 150 osób, plus specjaliści z firm zewnętrznych. – Szacujemy, że będzie to ok. 3 tys. ludzi do samej realizacji postoju remontowego – czytamy. ak więc roboty, manipulatory, zdalnie sterowane maszyny i urządzenia mogą być jedynie wsparciem człowieka, który ze swoją wiedzą i doświadczeniem będzie zawsze nadzorował cały proces. Jednym słowem – jest niezastąpiony. propos planu remontowego i przygotowania zespołu specjalistów – o tym porozmawiamy na naszej konferencji w Gdyni, na którą gorąco zapraszam. Niech te dni (6-8 czerwca) będą krótkim postojem, jednak pełnym nowej wiedzy, przed zbliżającymi się remontami w Państwa firmach.
T
A
Rada Programowa: Jerzy Majchrzak – Przewodniczący Rady Programowej Tomasz Zieliński – Polska Izba Przemysłu Chemicznego Czesław Bugaj Andrzej Biskupski – Instytut Nowych Syntez Chemicznych Włodzimierz Kotowski – Katedra Inżynierii Procesowej, Wydział Mechaniczny Politechniki Opolskiej Adam S. Markowski – Katedra Inżynierii Systemów Ochrony Środowiska, Wydział Inżynierii i Ochrony Środowiska Politechniki Łódzkiej Krzysztof Romaniuk – Polska Organizacja Przemysłu i Handlu Naftowego Jan Niedziela – Zakłady Chemiczne WARTER Andrzej Szczęśniak – niezależny ekspert rynku paliw Prezes zarządu BMP Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k. Adam Grzeszczuk Redaktor naczelny: Przemysław Płonka Redaktor wydania Aleksandra Grądzka-Walasz Redakcja techniczna: Marek Fichna, Maciej Rowiński Prenumerata, kolportaż: Aneta Jaroszewicz Prenumerata krajowa: Zamówienia na prenumeratę instytucjonalną przyjmuje firma Kolporter Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A. Informacje pod numerem infolinii 0801 40 40 44 lub na stronie internetowej http://dp.kolporter.com.pl/ Cena 1 egzemplarza – 23,15 zł + 8 vat Wpłaty kierować należy na konto: Bank Spółdzielczy w Raciborzu 44 8475 0006 2001 0009 5989 0001 PKWiU: 58.14.12.0 ISSN: 1734-8013 Wykorzystywanie materiałów i publikowanie reklam opracowanych przez wydawcę wyłącznie za zgodą redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do opracowywania nadesłanych tekstów oraz dokonywania ich skrótów, możliwości zmiany tytułów, wyróżnień i podkreśleń w tekstach. Artykułów niezamówionych redakcja nie zwraca. Źródło fotografii niepodpisanych: BMP’ Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k. Redakcja nie odpowiada za treść reklam. Niniejsze wydanie jest wersją pierwotną czasopisma Druk: Fischer Poligrafia Źródło grafiki na okładce: 123rf
ZD J ĘCIE N U M E R U
Z P L AC U B U D O W Y E F RA Na początku tego roku w gdańskiej rafinerii ruszyły prace ziemne związane z budową głównych instalacji Projektu EFRA, dzięki któremu zakład Grupy LOTOS stanie się jedną z najnowocześniejszych rafinerii w UE. Z produkcji wyeliminowany zostanie niskomarżowy i nieekologiczny ciężki olej opałowy. Cała inwestycja (warta 2,3 mld zł) zostanie oddana do rozruchu w 2018 roku. Fot. Grupa LOTOS S.A.
CHEMIA PRZEMYSŁOWA 3/2016 5
Z P O R TA L U
k i e r u n e k CHEMIA . p l
Terminal LNG z koncesją Prezes URE 11 maja br. udzielił spółce Polskie LNG S.A. koncesji na skraplanie gazu ziemnego i regazyfikację skroplonego gazu ziemnego w Terminalu LNG w Świnoujściu. Spółka jednocześnie została wyznaczona na operatora Terminalu LNG.
Milion złotych dla najlepszego polskiego chemika Synthos S.A. ogłosił konkurs dla naukowców-badaczy w obszarze chemii. Kapituła, w której skład wchodzą wybitni polscy chemicy, wybierze osobę, która za swoje odkrycia naukowe otrzyma nagrodę w wysokości miliona złotych. To pierwszy w historii polskiej nauki konkurs, w którym do wygrania jest taka kwota. Zgłoszenia do Synthos Chemical Award będą przyjmowane od 1 maja do 31 lipca 2016 roku, a zwycięzcę poznamy podczas uroczystej gali w lutym 2017 roku. Źródło, fot.: Synthos S.A.
Źródło, fot.: Polskie LNG
Kto w zarządzie Grupy LOTOS 13 maja br. zakończył się rozpoczęty miesiąc wcześniej konkurs na członków zarządu Grupy LOTOS S.A. Rada Nadzorcza zdecydowała o powołaniu do składu zarządu Roberta Pietryszyna, który objął funkcję prezesa zarządu; Mateusza Bonca, który obejmie od 1 czerwca br. funkcję wiceprezesa zarządu ds. strategii i rozwoju; Marcina Jastrzębskiego – wiceprezesa zarządu ds. operacyjnych i Przemysława Marchlewicza, który od 17 maja jest wiceprezesem zarządu ds. korporacyjnych. W zarządzie Grupy LOTOS S.A. zasiada również Maciej Szozda – wiceprezes zarządu ds. produkcji i handlu oraz Mariusz Machajewski – wiceprezes zarządu ds. ekonomiczno-finansowych. Źródło: Grupa LOTOS S.A.
6 CHEMIA PRZEMYSŁOWA 3/2016
C I E K AW O S T K A
200 000
ton miesięcznie – tyle dostarczy ropy naftowej Saudi Aramco do rafinerii PKN ORLEN S.A. Umowa będzie obowiązywała od 1 maja do 31 grudnia 2016 r. i zakłada opcję automatycznego przedłużenia na kolejne lata.
Fot.: 123rf.com
Zarówno koncesja, jak i okres wyznaczenia na operatora został ustalony do 31 grudnia 2030 roku. Przyznanie koncesji oraz wyznaczenie operatora to kolejne etapy przygotowania Terminalu LNG do rozpoczęcia komercyjnej działalności. Wcześniej, 27 kwietnia 2016 r., wojewoda zachodniopomorski wydał pozwolenie na użytkowanie dla Terminalu LNG w Świnoujściu. Na Terminalu LNG zakończyły się również kluczowe testy eksploatacyjne.
Z P O R TA L U
Zielone światło dla estrów specjalnych 10 maja, podczas posiedzenia Rady Nadzorczej Grupy Azoty ZAK S.A., podjęto pierwsze uchwały dotyczące projektu inwestycyjnego Estry Specjalne I.
k i e r u n e k CHEMIA . P L
RO Z M A I TO Ś C I
W tym roku swoje
50
-Lecie
Kluczowym efektem projektu będzie budowa instalacji do produkcji nieftalanowych estrów specjalnych o wydajności 10 tys. t/rok. Budowa instalacji estrów specjalnych to element Programu Estry Specjalne (PES), który obejmie dodatkowo powstanie laboratorium aplikacyjnego, instalacji doświadczalnej estrów nieftalanowych oraz poprawienie własności plastyfikatora Oxoviflex® – produkowanego od 2015 r. w Grupie Azoty ZAK S.A. – Budowa instalacji do produkcji estrów specjalnych pozwoli Grupie Azoty ZAK S.A. na bieżąco reagować na zróżnicowane potrzeby rynku oraz nieustannie poszerzać portfolio o produkty pożądane przez odbiorców. Główną wartością projektu jest możliwość wypełniania nisz rynkowych – tłumaczy Mateusz Gramza, prezes zarządu Grupy Azoty ZAK S.A. Źródło, fot.: Grupa Azoty
świętuje ANWIL S.A. Z tej okazji włocławska spółka postanowiła udostępnić internautom archiwum zdjęciowe z lat 1966-1978, co kwartał zamieszczając na stronie www. anwil.pl kolejne flippingbooki w pełni odwzorowujące oryginalne kroniki Zakładów Azotowych „Włocławek”.
„
Rada Nadzorcza pozytywnie zaopiniowała strategię Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A. do 2025 roku. Efektem jej realizacji będzie budowa w kraju ponad 2000 km nowoczesnych gazociągów przesyłowych oraz zapewnienie dostępu do globalnych rynków gazu dzięki efektywnemu wykorzystaniu Terminalu LNG na polskim wybrzeżu.
Marek Rościszewski, prezes zarządu, Zakład Produkcyjny Synthos Dwory 7
Źródło: Gaz-SYSTEM S.A.
Ponad 20 studentów uczelni technicznych będzie mogło wziąć udział w specjalnym programie stażowym organizowanym przez Ministerstwo Energii i największe spółki sektora. Minister Krzysztof Tchórzewski oraz prezesi spółek: PKN ORLEN, PGE oraz PGNiG podpisali porozumienie w sprawie przeprowadzenia programu „Energia dla Przyszłości”. Uczestnicy programu stażowego zostaną wyłonieni w ramach rekrutacji otwartej dla wybranych wydziałów powyższych uczelni. Program Stażowy odbędzie się od 1 października 2016 r. do 30 września 2017 r. Uczestnicy mają odbyć płatny staż u każdego z organizatorów. Rekrutacja rozpocznie się w czerwcu, zaś ogłoszenie wyników naboru nastąpi w sierpniu 2016 r. Źródło, fot.: ME
W samym podejściu do UR nie należy oczekiwać jakiejś rewolucji. Tu raczej oczekuję ewolucji, poprawiania, ulepszania
Strategia GAZ-SYSTEMU
Energia dla Przyszłości
INEOS Styrenics w rękach Synthosu Firma INEOS Enterprises potwierdziła dojście do porozumienia w sprawie sprzedaży INEOS Styrenics, przedsiębiorstwa zajmującego się produkcją polistyrenu spienialnego (EPS), na rzecz Synthos S.A. za 80 mln euro. Zgoda na sprzedaż przedsiębiorstwa na rzecz Synthos S.A. stanowi ważny krok na drodze rozwoju spółki. – Celem przejęcia jest dostarczanie najwyższej jakości polistyrenu spienialnego (EPS) oraz zapewnienie, że EPS pozostanie pierwszym wyborem klientów spośród wszystkich materiałów izolacyjnych – mówi Tomasz Kalwat, CEO Synthos. Transakcja zostanie sfinalizowana najprawdopodobniej w drugiej połowie 2016 r., po uzyskaniu odpowiednich oficjalnych zatwierdzeń. Źródło: Synthos CHEMIA PRZEMYSŁOWA 3/2016 7
T E M AT N U M E R U
I u t r z y m a n i e ru c h u
Własna droga do niezawodności Leszek Binięda, Jerzy Marcinko, Ryszard Miduch Grupa Azoty Zakłady Azotowe „Puławy” S.A.
Fot.: Grupa Azoty
Pozytywne wyniki ekonomiczne od lat osiągane w Grupie Azoty PUŁAWY, niezależnie od obiektywnych zmian na rynkach światowych, nie byłyby możliwe nie tylko bez sprawnych i w pełni dostępnych instalacji produkcyjnych z jednoczesnym zachowaniem wysokich parametrów jakościowych, ale również – właściwej gospodarce remontowej.
8 CHEMIA PRZEMYSŁOWA 3/2016
„
T E M AT N U M E R U
I
u t r z y m a n i e ru c h u
Czynimy starania, aby predykcyjne utrzymanie ruchu oprzeć na strategii bazującej na niezawodności – jesteśmy na etapie opracowywania analizy ryzyk
WŁAŚCIWA POLITYKA Bez względu na przyjętą strategię utrzymania ruchu, w Grupie Azoty PUŁAWY nie jest możliwe wyeliminowanie strategii naprawczej, niemniej jednak ambicją pracowników służb UR odpowiedzialnych za stan techniczny obiektów jest znaczne jej ograniczenie
CHEMIA PRZEMYSŁOWA 3/2016 9
T E M AT N U M E R U
I u t r z y m a n i e ru c h u
O
siąganie takiego stanu w każdym sektorze gospodarki nie jest możliwe bez ciągłego inwestowania oraz wdrażania najnowocześniejszych rozwiązań technologicznych i technicznych. Jednym z elementów sukcesu jest również gospodarka remontowa, która dla jednych stanowi tylko poważny konieczny koszt, a dla innych może stwarzać możliwości rozwoju przez wykorzystanie posiadanych wysoko wykwalifikowanych zasobów ludzkich, jak i sprzętu, w tym nowoczesnych narzędzi diagnostycznych. By zrozumieć ideę postrzegania roli i miejsca szeroko pojętej gospodarki remontowej nie tylko z pozycji kosztowej, ale również jej wpływu na kreowanie rozwoju i innowacyjności przedsiębiorstwa/firmy warto prześledzić historię ewolucji systemów (metod, sposobów) zwanych zwyczajowo strategiami utrzymania ruchu. Tak więc, analizując metody/sposoby podejścia do utrzymania ruchu maszyn i urządzeń, wyszczególnić należy trzy okresy, które w ujęciu czasowym przechodzą jeden w drugi.
Pierwszy okres – reaktywne utrzymanie ruchu
RYS. 1 Procesy realizowane w celu zapewnienia maksymalnego poziomu niezawodności i bezpieczeństwa eksploatowanych obiektów produkcyjnych. Uwzględnienie ich sprawia, że praktyka działania zakładu jest komplementarna
Okres ten, trwający od początków stosowania maszyn i urządzeń do początków drugiej wojny światowej, charakteryzował się działaniem od awarii do awarii. Konstrukcja maszyn i urządzeń była prosta. Obsługa ich nie wymagała wysokich kwalifikacji. W okresie tym przeważał pogląd, iż stan techniczny uzależniony jest przede wszystkim od wieku i fizycznego starzenia się maszyny, urządzenia. Utrzymanie ruchu traktowane było jako działalność pomocnicza trudna do zaplanowania.
Drugi okres – prewencyjne utrzymanie ruchu Zwany również planowo-zapobiegawczy datowany jest od drugiej wojny światowej do połowy lat
siedemdziesiątych dwudziestego wieku. Dynamiczny rozwój technologii przynosi ogromne postępy również w dziedzinie budowy i eksploatacji maszyn i urządzeń. Konstrukcja ich staje się coraz bardziej skomplikowana. Rozwój techniki, wzrost zapotrzebowania na wyroby przemysłowe, zapewnienie ciągłości produkcji spowodowały z jednej strony zwiększenie stopnia mechanizacji linii produkcyjnych, z drugiej zaś – zasadnicze zmiany w postrzeganiu utrzymania ruchu. Powstaje koncepcja systemu planowo-zapobiegawczego, skierowana na realizację czynności obsługowych w ustalonych okresach lub po przepracowaniu odpowiedniej ilości maszynogodzin, czyli tzw. resursu. Zaczęto opracowywać koncepcje zapobiegania uszkodzeniom (prewencyjne utrzymanie ruchu), które miały wydłużać czas bezawaryjnej eksploatacji maszyn i urządzeń, zwiększać zdolności produkcyjne i bezpieczeństwo prowadzenia ruchu.
Trzeci okres – rozwój metod utrzymania ruchu Ten, datowany od połowy lat siedemdziesiątych ubiegłego stulecia, wyróżniał się intensywnymi zmianami w przemyśle, polegającymi na wzroście ilości, różnorodności i stopniem skomplikowania maszyn i urządzeń, a także automatyzacją, robotyzacją procesów produkcyjnych. Nastąpił rozwój narzędzi diagnostyki technicznej, powstały nowe koncepcje zarządzania przedsiębiorstwem (np. doskonalenie jakości wyrobów TQM – Total Quality Management). Koszty utrzymania ruchu zaczynają w sposób istotny wzrastać – szacuje się, że są najwyższe lub jedne z najwyższych w strukturze kosztów operacyjnych nowoczesnych przedsiębiorstw. Realizacja coraz to nowych wymagań prawnych, środowiskowych, bezpieczeństwa higieny pracy, bezpieczeństwa procesowego wymusiły powstanie nowych koncepcji utrzymania ruchu, zwanych ogólnie prognostycznym (proaktywnym) utrzymaniem ruchu, charakteryzującym się m.in. wykonawstwem inspekcji zapobiegawczych, monitorowaniem stanu technicznego maszyn i urządzeń, udziałem tzw. operatorów (obsługujących) maszyn i urządzeń w utrzymaniu ruchu, koncepcje RCM, TPM, 5S.
Praktyka utrzymania ruchu w Grupie Azoty PUŁAWY W Grupie Azoty Zakady Azotowe „Puławy” S.A. funkcjonuje pełna świadomość ważności właściwego utrzymania ruchu maszyn i urządzeń, które przynosi planowane efekty, tj. wzrost wydajności, krótszy czas przestojów i mniejsze łączne koszty operacyjne. Utrzymanie ruchu realizowane jest innowacyjnie i komplementarnie zarówno na płaszczyźnie zarządczej (organizacyjnej), gdzie służby utrzymania ruchu funkcjonalnie realizują procesy związane z szeroko pojętą gospodarką remontowo-modernizacyjną, jak i technicznej, gdzie stosowane są konkretne strategie i metody utrzymania ruchu maszyn i urządzeń, instalacji oraz pozostałych obiektów technicznych. Na płaszczyźnie zarządczej należy wyróżnić funkcjonowanie służby utrzymania ruchu – podobnie jak
10 CHEMIA PRZEMYSŁOWA 3/2016
T E M AT N U M E R U
I
u t r z y m a n i e ru c h u
RYS. 2 Podstawowe procesy gospodarki modernizacyjno-remontowej i inwestycyjnej
pozostałe służby – w ramach Zintegrowanego Systemu Zarządzania Jakością, Środowiska i Bezpieczeństwa. Stąd istnieją i „żyją” procedury i instrukcje systemowe regulujące działanie zarówno samych służb utrzymania ruchu, jak i powiązań tych służb z innymi jednostkami komórkami organizacyjnymi zaangażowanymi w ten proces. Określone są systemowe wymagania jakościowe, ilościowe, środowiskowe i bezpieczeństwa. Poza tym w sferze organizacyjnej polityka utrzymania ruchu regulowana jest przedmiotowymi zarządzeniami, poleceniami służbowymi, instrukcjami obejmującymi zasady postępowania, dokumentowania, realizacji szeroko pojętej gospodarki remontowo-modernizacyjnej przedsiębiorstwa od ustalania zakresów rzeczowych i finansowo-rzeczowych, planowania remontów i modernizacji, harmonogramowania postojów remontowo-modernizacyjnych maszyn i urządzeń oraz linii produkcyjnych do fizycznego wykonawstwa i/lub nadzoru nad wykonawstwem remontów i modernizacji, odbioru i finansowego rozliczenia włącznie. Jasno zdefiniowana jest również polityka zakupu usług remontowych, zakupu gotowych dóbr (części zamiennych), doboru i uznania wykonawców usług remontowych. Polecenia i zarządzenia służbowe regulują również sferę prowadzenia i dokumentowania gospodarki spawalniczej, narzędziowej oraz magazynowej.
komputerowych SAP oraz Maximo – co znacznie usprawnia procedury zakupowe, a także pozwolą na tworzenie baz danych związanych z utrzymaniem ruchu obiektów technicznych wykorzystywanych do planowania i realizacji obsługi technicznej remontów i modernizacji. Nie do przecenienia dla prawidłowego sterowania procesami technologicznymi na instalacjach produkcyjnych jest system SCADA, który oprócz rejestrowania parametrów związanych z przepływami mediów technologicznych, ciśnienia, temperatury, wzbogacony jest o funkcje rejestracji monitoringu drganiowego – co dla służb utrzymania ruchu stanowi ważny element wspomagający ocenę stanu technicznego maszyn i urządzeń, wspomaga ich diagnostykę. W aspekcie organizacyjnym służby utrzymania ruchu umiejscowione są głównie w strukturach zakładów produkcyjnych, stąd wszystkie czynności związane z planowaniem, budżetowaniem, realizacją gospodarki remontowo-modernizacyjnej, a także jej nadzorem, są pochodną bliskiej współpracy i działania służb utrzymania ruchu i produkcyjnych (eksploatacyjnych) pod „jednym szyldem”, co znacznie ułatwia komunikację oraz procesy podejmowania decyzji, a także podnosi świadomość wspólnej odpowiedzialności za funkcjonowanie procesów utrzymania ruchu na poziomie zakładu produkcyjnego zarówno pracowników utrzymania ruchu, jak i obsługi.
Systemy zarządcze w procedurach zakupowych
Maksymalny poziom niezawodności i bezpieczeństwa
Nie bez znaczenia jest również wprowadzenie w przedsiębiorstwie systemów zarządczych (również w module remontowym utrzymania ruchu) systemów
Zapewnienie maksymalnego poziomu niezawodności i bezpieczeństwa eksploatowanych obiektów
CHEMIA PRZEMYSŁOWA 3/2016 11
T E M AT N U M E R U
I u t r z y m a n i e ru c h u
produkcyjnych wymaga uwzględnienia wszystkich aspektów eksploatacyjnych. Osiągamy to poprzez realizację odpowiednich procesów (rys. 1). Realizacja procesów (rys. 1) oparta jest na ścisłej współpracy pomiędzy eksploatacyjnymi służbami produkcyjnymi a służbami utrzymania ruchu, zarówno na poziomie operacyjnym (instalacji technologicznej/ wydziału zakładu produkcyjnego), jak i zarządczym w skali całego kombinatu.
Bieżące utrzymanie ruchu Bieżące utrzymanie produkcji ma swoje bezpośrednie odniesienie w procesach konserwacyjno-remontowych utrzymaniu ruchu z permanentną (codzienną 24-godziną on-line) oceną stanu technicznego elementów instalacji, maszyn i urządzeń – co jest kluczowe nie tylko do utrzymywania wysokiego wskaźnika ciągłości pracy (dostępności) instalacji produkcyjnych, ale też stanowi podstawę do właściwego planowania i wdrażania polityki remontowo-modernizacyjnej w przedsiębiorstwie, co również wpływa na prowadzenie właściwej polityki inwestycyjnej. Doświadczenia, wnioski i analizy wynikające z bieżącego utrzymanie ruchu oraz ocen stanu technicznego obiektów technicznych, monitoringu drganiowego, badań materiałowych, termowizji stanowią bazę do opracowywania planów remontowo-modernizacyjnych instalacji produkcyjnych oraz maszyn i urządzeń, szczególnie tzw. maszyn krytycznych, których sprawność techniczna jest kluczowa do prowadzenia ruchu odpowiadającego ambitnym planom produkcyjnym. Planowanie procesów remontowo-modernizacyjnych na tak solidnej bazie, którą udało nam się na przestrzeni wielu lat stworzyć, prowadzi do wydłużenia czasookresów remontowych, skracania czasu remontów – tym samym przestojów produkcyjnych – zwiększeniu dostępności instalacji produkcyjnych. Polityka tak prowadzona znacznie ogranicza ryzyko wystąpienia awarii, zwiększa bezpieczeństwo techniczne i procesowe, pozwala spełniać coraz bardziej zaostrzane kryteria środowiskowe. Daje również podstawy do podejmowania śmiałych decyzji inwestycyjnych w zakresie usprawniania instalacji produkcyjnych czy obiektów technicznych (rys. 2). Praktycznie ujmując, procesy (rys. 2) bazują na codziennej, bardzo ścisłej współpracy pomiędzy pracownikami służb eksploatacyjnych i utrzymania ruchu w ramach poszczególnych zakładów produkcyjnych. W zakresie realizacji polityki zakupowej, dozoru technicznego i polityki inwestycyjnej służby produkcyjne, w tym utrzymania ruchu, bardzo ściśle współpracują z pionem inwestycyjnym, który realizuje te procesy. Współpraca ta owocuje nie tylko prowadzeniem bardzo optymalnej gospodarki bieżącego utrzymania ruchu czy szeroko rozumianej remontowej, ale również w jej wyniku realizowane są zadania modernizacyjno-innowacyjne, stanowiące uzupełnienie czy wsparcie działalności inwestycyjnej. Taka polityka pozwala od-
12 CHEMIA PRZEMYSŁOWA 3/2016
ciążać obszary i środki nastawione na realizację przede wszystkim znaczących inwestycji. Pozwala ona również na aktywizację i wykorzystanie wiedzy pracowników bezpośrednio produkcyjnych, technologów i służb remontowych. Mamy wiele przykładów zrealizowanych projektów modernizacyjnych powstałych dzięki współpracy i zaangażowaniu takich zespołów. Warunkiem podstawowym do realizacji takich zadań jest przyjęcie zasadności danego rozwiązania technicznego czy organizacyjnego Radą Techniczną przez dyrektora odpowiedzialnego za dany obszar (rys. 3).
Case study – remont, modernizacja, inwestycja Poniżej omówiono przykład remontu i modernizacji pieca reformingu podczas inwestycji intensyfikacji pracy węzła mycia potasowego Benfield. Doskonałym przykładem wspólnych działań komórek inwestycyjnych, produkcyjnych i służb utrzymania ruchu były projekty realizowane na trzech ciągach Przygotowania Gazu na Wydziale Amoniaku II w Zakładzie Nawozów (przeprowadzone w latach 2009-2011). Najważniejszym zadaniem inwestycyjnym była modernizacja instalacji usuwania CO2, co pozwoliło na intensyfikację produkcji o 10%, zmniejszenie zawartości CO2 w gazie procesowym po absorberze, poprawę czystości CO2 z regeneratora oraz zmniejszenie energochłonności procesu. Wyeksploatowane turbozespoły na ługu potasowym zastąpiono nowoczesnymi pompami. Zabudowano turbiny ekspansyjne pozwalające uzyskiwać dodatkową energię. Podczas tych postojów nastąpiła gruntowna modernizacja instalacji reformingu parowego. Wymieniono m.in. rury katalityczne, kolektory i wymurówki żaroodporne, podgrzewacze powietrza i mieszanki para-metan. Zabudowano filtroseparator gazu opałowego zasilającego palniki pieca. Równolegle z modernizacjami przeprowadzane były standardowe remonty obejmujące również okresowe badania dozorowe aparatów i rurociągów. Terminowe, bezpieczne i skuteczne przeprowadzenie powyższych projektów wymagało szerokiej współpracy osób pełniących nadzór nad poszczególnymi zadaniami. Realizacja wielu zazębiających się prac z różnych branż była możliwa dzięki cyklicznym spotkaniom koordynującym z udziałem przedstawicieli inwestycji, eksploatacji, Zakładowego Dozoru Technicznego, służb utrzymania ruchu, projektantów oraz wykonawców. Kolejnym z przykładów jest modernizacja budynków produkcyjnych wydziału saletry amonowej. Projekt z wykorzystaniem sprawdzonych wcześniejszych doświadczeń z nowymi materiałami budowlanymi na tym wydziale był realizowany w ciągu trzech lat (2012-2015) bez przerw w produkcji. Oczywiście realizacja poprzedzona była projektem przyjętym budowlanym i nadzorowana przez wszystkie uprawnione służby. Innym przykładem może być projekt wdrażający najnowsze rozwiązania w monitoringu maszyn tłokowych, gdzie w trakcie planowych remontów ma-
T E M AT N U M E R U
I
u t r z y m a n i e ru c h u
RYS. 3 Proces realizacji polityki modernizacyjno-innowacyjnej
szyn zaimplementowano system monitoringu, dzięki któremu online można precyzyjnie diagnozować stan maszyny, co pozwala na planowanie produkcji. Niejako przy okazji wdrażania monitoringu ocenie podlega cały system energetyczny maszyny, co skutkuje działaniami usprawniającymi, takimi jak: przerurowanie chłodnic poszczególnych stopni maszyny, ze zmianą materiału rur eksploatacyjnych na rury ze stali duplexowych, co w sposób znaczący wydłuża ich szczelność, a tym samym niezawodność, całkowita regeneracja lub wymiana wyeksploatowanej armatury regulującej, odcinającej i bezpieczeństwa, wymiana odcinków rurociągów lub ich czyszczenie, regulacja podpór, zawieszeń bądź ich wymiana. Kolejne przykłady takiej polityki poprawiającej nie tylko stan techniczny obiektów, ale też efektywność procesów produkcyjnych, stanowią realizacje polegające na sukcesywnej wymianie napędów (silników) i ich sterowania, wymianie układów zasilających i oświetleniowych, wymianie pomp i układów pompowych wraz z modernizacją posadowień tj. fundamentów i podstaw. Oczywiście takich przykładów jest zdecydowanie więcej i są one realizowane systematycznie od wielu lat na wszystkich instalacjach produkcyjnych i pomocniczych jako zadania remontowe, modernizacyjno-ulepszeniowe, zwykle zaplanowane na dany rok obrotowy w ramach przyjętych budżetów. *** Oczywiście w praktyce, bez względu na przyjętą strategię utrzymania ruchu (dla poszczególnych typów maszyn i urządzeń), nie jest możliwe wyeliminowanie strategii naprawczej, niemniej jednak ambicją pracow-
ników służb UR odpowiedzialnych za stan techniczny obiektów jest znaczne jej ograniczenie. Analizując stan strategii (poziomu) utrzymania ruchu należy stwierdzić, że w Grupie Azoty Zakładach Azotowych „Puławy” S.A. nie tylko znamy, ale również stosujemy najlepsze praktyki wynikające z doświadczeń podobnych nam profilem produkcji wiodących firm krajowych, a także światowych. Politykę modernizacyjno-innowacyjną prowadzimy w obiektach technicznych we wszystkich podstawowych branżach, tj. mechanicznej, elektrycznej, pomiarowej, a także teletechnicznej (monitoring drganiowy, termografia, modernizacja systemów dcs, scada, pulpitów sterowniczych i operatorskich, modernizacja napędów i sterowania, modernizacja oświetlenia). Zwykle zadania te realizowane są w ramach zakresów prac modernizacyjnych (ulepszeniowych). Mając pełną świadomość ważności innowacyjnego podejścia do komplementarnego utrzymania ruchu, ze szczególnym uwzględnieniem działań modernizacyjno-ulepszeniowych, zamierzamy systematycznie wdrażać pełną strategię utrzymania ruchu opartą na wykorzystaniu metod predykcyjnych. Należy również dodać, że czynimy starania, aby predykcyjne utrzymanie ruchu oprzeć na strategii bazującej na niezawodności – jesteśmy na etapie opracowywania analizy ryzyk. Powodzenie wszystkich realizowanych przez nas działań opisanych w niniejszym artykule wynika z bardzo ścisłej, wzorcowej wręcz współpracy pomiędzy eksploatacyjnymi służbami produkcyjnymi i służbami utrzymania ruchu, zarówno na poziomie operacyjnym, jak i zarządczym naszej firmy.
CHEMIA PRZEMYSŁOWA 3/2016 13
p l a t fo r m a b 2 b
Pomagamy wyławiać z tłumu Konferencje branżowe to doskonała okazja do wymiany doświadczeń i nawiązania nowych kontaktów. Czasami jednak trudno „wyłowić” z tłumu uczestników te osoby, z którymi chcielibyśmy porozmawiać. Dzięki nowej platformie B2B stało się to o wiele prostsze.
F
irma BMP stworzyła prostą w obsłudze platformę B2B skierowaną do uczestników organizowanych przez nią konferencji. Jakie możliwości daje to narzędzie?
Łatwe logowanie Każdy uczestnik konferencji na kilka tygodni przed wydarzeniem otrzymuje aktywacyjnego maila. Znajduje się w nim hasło, które służy do pierwszego logowania
K O N F ERENC J E B MP D L A B RAN Ż Y CHEMICZNE J : • Sympozjum Naukowo-Techniczne CHEMIA • Remonty i Utrzymanie Ruchu w Przemyśle Chemicznym • Woda i Ścieki w Przemyśle • Bezpieczeństwo Instalacji Przemysłowych
Dostęp do listy uczestników Każdy uczestnik konferencji, który aktywował swoje konto, uzyskuje dostęp do pełnej listy uczestników. Daje to możliwość przeglądania profili innych osób, które również wezmą udział w konferencji.
Umawianie spotkań Każdy z uczestników konferencji może zapraszać innych na spotkania biznesowe. Otrzymane zaproszenia trafia bezpośrednio na skrzynkę mailową zapraszanego, a ten może je zaakceptować lub odrzucić. Osoby umówione na spotkanie mogą za pośrednictwem platformy prowadzić korespondencję.
Strefa B2B Umówione wcześniej spotkania odbywają się podczas konferencji w specjalnie oznaczonym miejscu – „Strefie B2B”. Rozmowy mogą również toczyć się na stoisku firmy, która wysłała zaproszenie na spotkanie.
Więcej informacji o poszczególnych konferencjach znajdziesz na Masz pytania? Skontaktuj się z koordynatorem platformy B2B. w systemie. Jako loginu używa się swojego adresu e-mail, a przydzielone hasło można łatwo zmienić na własne, łatwe do zapamiętania. Warto uzupełnić swój profil o zdjęcie oraz informacje o firmie i stanowisku pracy.
86 CHEMIA PRZEMYSŁOWA 3/2016
Małgorzata Pozimska tel. 32 415 29 21 wew. 36 tel. kom. 792 679 044 e-mail: malgorzata.pozimska@e-bmp.pl
Fot.: 123rf.com
WejdĹş na https://www.kierunekbmp.pl/b2b lub zeskanuj kod