4-5/2016 Surowce i Maszyny Budowlane

I T E M AT N U M E R U I N O W O C Z E S N E z a k ł a d y

Co to znaczy nowoczesny zakład?

Dywersyfikacja produkcji • Podnoszenie jakości • Poprawa efektywności •

Historia Oczyszczania na Dębówku > 16

Ile naprawdę kosztuje maszyna

> 46

Oceny oddziaływania na środowisko > 72

SPIS TREŚCI 8 T E M AT N U M E R U

N owoczesne z a k ł a d y

Rogoźnica – meta!

Maciej Szramek Fot. BMP

T emat numeru : N owoczesne z a k ł a d y 8 I Rogoźnica – meta!

Maciej Szramek 12 I Złoto z Bukowna Przemysław Płonka 16 I Historia oczyszczania na Dębówku Przemysław Płonka 22 I Wyprzedzają…

Przemysław Płonka ANALIZY 26 I Ile potrzebuje: region północno-zachodni Łukasz Machniak 34 I Zbocze stateczne – złoże bezpieczne Adam Bajcar, Magdalena Rogosz

46

MASZYNY I URZĄDZENIA

Ile naprawdę kosztuje maszyna?

Ryszard Chciuk

Fot. 123rf

MASZYNY I URZĄDZENIA 40 I Im…, tym… Jak rozmiar oczek rusztu i liczba obrotów wirnika wpływa na efekty rozdrabniania w kruszarce młotkowej Tomasz Gawenda, Dariusz Foszcz, Monika Boćniewicz 46 I Ile naprawdę kosztuje maszyna?

Ryszard Chciuk 50 I Frezowanie. Alternatywna metoda urabiania skał w górnictwie odkrywkowym Krzysztof Krauze, Łukasz Bołoz 56 I Dlaczego warto stworzyć nowy zakład?

B.H.Z. Jawo 58 I Simogear – nowoczesne motoreduktory STERNET sp. z o.o.

62 I Jakość kruszyw na wyższym poziomie Jarosław Łagowski 64 I W koparce, spycharce czy kruszarce SSAB Poland

72

O C H R O N A Ś R O D O W I S KA

Oceny oddziaływania na środowisko Wojciech Naworyta Fot. 123rf

O C H R O N A Ś R O D O W I S KA 66 I Zmiana na lepsze. Rekultywacja terenów górniczych Maciej Stachowski 72 I Oceny oddziaływania na środowisko Wojciech Naworyta 78 I Rekultywacja z odpadami Mariusz Dyka FELIETON 85 I Moda i inne sprawy

Aleksander Kabziński SiMB 4-5/2016 3

O D R E DAK C J I

Przemysław Płonka redaktor naczelny tel. 32 415 97 74 wew. 28 e-mail: przemyslaw.plonka@e-bmp.pl

Firmy z pomysłem C

o dziś znaczy: „być nowoczesnym”?

W słowniku, szukając określeń tego słowa, znajdziemy m.in., że „nowoczesny”, to „idący z duchem czasu”, a wręcz „innowacyjny”. Patrząc na obecny park maszynowy, jakim dysponują producenci materiałów budowalnych, z całą pewnością można stwierdzić, że to najwyższa półka. W sprzęcie owa nowoczesność już więc od dawna jest. owoczesny to też – wg słownika – „nieszablonowy”, „niestereotypowy”. To – przy zbliżonym poziomie zaawansowania technologicznego poszczególnych zakładów – dziś czynnik kluczowy. Branża budowlana czeka na ożywienie rynkowe. Przetargi w końcu zapewne wystartują, sprzedaż wzrośnie, lecz nie będzie to wieczny trend. Myślenie o tym, co będzie za rok, 2, 3, lata jest krótkowzroczne. Coraz więcej firm szuka zatem alternatyw. Dywersyfikuje produkcję. Stara się oderwać od tradycyjnego myślenia, by właśnie – w nieszablonowy sposób – spojrzeć na rynek.

N

W

idać to doskonale na przykładzie zakładów, które przedstawiamy w najnowszym wydaniu „Surowców…”.

Rogoźnica. Dzięki modernizacji zakładu przeróbczego koncern COLAS, do którego należy kopalnia, może produkować znacznie szerszy asortyment. ukowno – poprzez inwestycje spółka Sibelco chce poprawić efektywność zakładu, podnieść jakość produktów i trafić do nowych grup odbiorców. hęciny. Jak mówi prezes ZWP Mosty: – Przyszłość to chemia budowlana, gdyż zapotrzebowanie na surowiec do dróg się skończy. Zamierzamy więc postawić fabrykę klejów, gotowych tynków i zapraw. omysł na rynek, elastyczność, wyprzedzanie innych – zakłady, które jak najszybciej będą inwestowały wg tych wytycznych, mają szansę na rynku.

I to nawet wówczas, gdy fundusze unijne się skończą.

B

Wydawca: BMP Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp. k. ul. Morcinka 35 47-400 Racibórz tel./fax 32 415 97 74 tel. 32 415 29 21 32 415 97 93 e-mail: surowce@e-bmp.pl http://www.kieruneksurowce.pl Rada programowa: dr Jarosław Badera prof. dr hab. inż. Artur Bęben doc. dr inż. Jerzy Duda Aleksander Kabziński prof. dr hab. inż. Wiesław Kozioł Hubert Schwarz Prezes zarządu BMP Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp. k.

Adam Grzeszczuk Redaktor naczelny: Przemysław Płonka Redaktor wydania: Przemysław Płonka Redakcja techniczna: Marek Fichna, Maciej Rowiński Reklama: Jolanta Mikołajec, Magdalena Widrińska Prenumerata, kolportaż: Aneta Jaroszewicz

C

Prenumerata krajowa: Zamówienia na prenumeratę instytucjonalną przyjmuje firma Kolporter Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A. Informacje pod numerem infolinii 0801 40 40 44 lub na stronie internetowej http://dp.kolporter.com.pl/

P

Cena 1 egzemplarza – 23,15 zł + 8% VAT PKWiU: 58.14.12.0 ISSN: 1734-7998 Wpłaty kierować należy na konto: Bank Spółdzielczy w Raciborzu 40 8475 0006 2001 0014 6825 0001 Wykorzystywanie materiałów i publikowanie reklam opracowanych przez wydawcę wyłącznie za zgodą redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do opracowywania nadesłanych tekstów oraz dokonywania ich skrótów, możliwości zmiany tytułów, wyróżnień i podkreśleń w tekstach. Artykułów niezamówionych redakcja nie zwraca.

Redakcja nie odpowiada za treść reklam.

Niniejsze wydanie jest wersją pierwotną czasopisma Druk: FISCHER Poligrafia Fot. na okładce: www.123rf.com

4 SIMB 4-5/2016

Z D J Ę C I E N U M E RU

N A KO PA L N I D Ę B Ó W KO Od maja br. na terenie kopalni Dębówko, należącej do SKSM, pracuje nowoczesna osadzarka wtórna. Więcej na stronie 16 Fot. SKSM

SiMB 4-5/2016 5

Z P O R TA L U

k ierune k S U R O W C E . pl

Quarry Life Award 2016 coraz bliżej finału Kilka tygodni dzieli nas od zakończenia prac badawczych, prowadzonych w ramach 3. edycji organizowanego przez firmę HeidelbergCement konkursu przyrodniczego Quarry Life Award.

Podczas spotkania uczestników i jurorów można było dokładnie przyjrzeć się postępom poczynionym przez badaczy na przestrzeni minionych miesięcy.

Konkurs QLA dużymi krokami zmierza do finału – zespoły nagrodzone na etapie krajowym poznamy już w listopadzie, natomiast w grudniu wyłonieni zostaną laureaci szczebla międzynarodowego. Aby omówić aktualny stan prac nad realizacją konkursowych projektów, badacze i jurorzy polskiej oraz międzynarodowej edycji, reprezentowanej przez dr Carolyn Jewell, spotkali się 18 i 19 sierpnia 2016 w Kopalni Wapienia Górażdże oraz w Kopalni Surowców Mineralnych Nowogród Bobrzański.

Zwycięzców 3. edycji konkursu poznamy już w listopadzie 2016 r. W gronie laureatów znajdą się trzy zespoły z każdego kraju, które otrzymają nagrody o łącznej wartości blisko 40 000 zł. Ponadto wyłonionych zostanie sześciu zwycięzców na szczeblu międzynarodowym. Tu pula nagród osiągnie kwotę aż 80 000 EUR. Źródło: Górażdże S.A.

Wesoła nowina!

Międzynarodowa wizja – zero wypadków w górnictwie Celem pierwszej tego typu konferencji jest usystematyzowanie wiedzy o nowej strategii Międzynarodowego Zrzeszenia Bezpieczeństwa Społecznego (ISSA) – „Vision Zero”. Konferencja służy podsumowaniom i prezentacji implementacji strategii w zakładach górniczych, kamieniołomach oraz przedsiębiorstwach produkujących kruszywa i cement. Strategia ta opiera się na idei, że każdemu wypadkowi w miejscu pracy i chorobie zawodowej można zapobiec, podejmując odpowiednie środki we właściwym czasie.

Międzynarodowe obrady zorganizowane zostały w Bochum (7-9.09) przez niemiecki Uniwersytet im. Georga Agricoli. Polskę podczas konferencji w Niemczech, oprócz delegacji WUG, reprezentowali pracownicy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Akademii Górniczo-Hutniczej.

Udział WUG w tej konferencji wynika z realizacji wieloletniej strategii polskiego nadzoru górniczego, którego nadrzędnym, perspektywicznym celem jest właśnie zero wypadków przy pracy. Najnowszym środkiem urzeczywistniania tej strategii jest organizowany przez WUG konkurs dla podziemnych zakładów górniczych, pt. „Na początek 180 dni bez wypadku”, który w tym roku prowadzony jest po raz pierwszy.

Bardzo miło nam poinformować, że 15 września na świat przyszła pierwsza pociecha naszej koleżanki Sabiny Szewczyk-Wajdy – redaktor „Surowców i Maszyn Budowlanych”.

Antek Wajda urodził się o 9.43, ważył 3440 g, mierzył 53 cm.

Szczęśliwym rodzicom gratulujemy!

W Bochum debaty konferencyjne wyznaczało kilka głównych wątków tematycznych. Wśród nich – odpowiedzi na pytania dotyczące przywództwa w bezpieczeństwie i higienie pracy oraz zasad wdrażania „Vision Zero” w przedsiębiorstwach. Podczas obrad dużo czasu poświecono takim zagadnieniom, jak: rozwijanie kultury bezpieczeństwa, nowe zarządzanie ryzykiem, analiza kosztów i zysków bezpieczeństwa pracy, rozwiązania dla mały i średnich przedsiębiorstw, trendy technologiczne – przemysł 4.0., 4. „rewolucja przemysłowa”, zdobywanie kompetencji zawodowych przez nieustanne kształcenie, opłacalność inwestycji w zdrowie pracowników, globalne łańcuchy dostaw a europejska odpowiedzialność. Źródło: WUG., zdjęcie ilustracyjne 123rf

6 SIMB 4-5/2016

Z P O R TA L U

Rzeźbienie pociągu, kruszarka Trio przed wejściem, tradycyjne rozmowy na stoiskach, referaty wygłaszane pod czujnym okiem Sztygara Stefana… 14-15.06 r. w Wałbrzychu odbyła się kolejna edycja konferencji Nowoczesne Kopalnie Żwiru i Piasku.

RO Z M A I TO Ś C I

Od

30 80

do nawet

Na AUTOSTRADZIE AUTOSTRADA – POLSKA 2016 (31.05-2.06, Kielce) w salach konferencyjnych rozmawiano o kierunkach rozwoju sektora drogownictwa w Polsce i Europie, a na powierzchni 30 000 metrów kwadratowych prezentowano produkty ponad 470 firm z 21 krajów świata. Wystawę odwiedziło 14 tysięcy zwiedzających.

Fot. Targi Kielce

Poszukiwanie skarbu w Wałbrzychu

k ierune k S U R O W C E . pl

tys. ton piasku

25 sierpnia 2016 r. na terenie należącej do PGE Elektrowni Turów rozpoczęło się betonowanie wielkiej płyty fundamentowej, które trwało 101 godzin. CEMEX dostarczył na teren budowy 15 085 tys. metrów sześciennych betonu.

CEMEX Polska współuczestniczy w inwestycji jako dostawca betonu dla głównego wykonawcy – konsorcjum Hitachi Power Europe GmbH i MHPS Europe GmbH (lider konsorcjum z 55,38% udziałów), Budimex S.A. (partner konsorcjum z 22,31% udziałów) oraz Tecnicas Reunidas S.A. (partner konsorcjum z 22,31% udziałów). Firmy budują wysokosprawny blok energetyczny z kotłem pyłowym opalanym węglem brunatnym. Moc nowego bloku wyniesie 450 MW brutto, co pozwoli na pełne wykorzystanie dostępnych zasobów Kopalni Węgla Brunatnego Turów oraz potencjału produkcyjnego elektrowni.

Na potrzeby zadania zostały posadowione dwa mobilne węzły betonu o szacowanej wydajności betonu 160 m3/godz. W betonowaniu wielkiej płyty fundamentowej wykorzystano 6 pomp o wysięgu 36-65 mb oraz 24 betonomieszarki. Dodatkowo mieszanka dostarczana była z niemieckiej wytwórni CEMEX zlokalizowanej w Goerlitz.

Na placu budowy obowiązują wysokie standardy BHP, które stanowią gwarancję bezpiecznej pracy. Częste szkolenia okresowe BHP dla pracowników, specjalna dokumentacja oraz codzienne odprawy BHP, to tylko część działań, które mieszczą się w standardach CEMEX. – Przy tak dużej i skomplikowanej inwestycji, gdzie pojawić się może wiele niebezpieczeństw, bezpieczeństwo pracujących ludzi jest najważniejsze – mówi Sławomir Dobrowolski, dyrektor Działu Wytwórni Mobilnych CEMEX Polska. Źródło: CEMEX

„

Procedura OOŚ w przypadku kopalń odkrywkowych jest ważna, nie mam najmniejszych wątpliwości. Mam jednak wrażenie, że opasłe dokumenty, które przy tej okazji są produkowane, mogłyby zostać zredukowane co najmniej o połowę, bez najmniejszej szkody dla środowiska naturalnego – Wojciech Naworyta, AGH w Krakowie

Na Międzynarodowych Targach Budownictwa Podczas targów AUTOSTRADA – POLSKA 2016 obyła się debata „Dialog się opłaca – od Białej Księgi Branży Drogowej do optymalizacji budowy dróg”. W czasie wydarzenia przedstawiono propozycje do konsultowanego przez resort infrastruktury i budownictwa projektu rozbudowy dróg w Polsce.

W programie imprezy znalazły się również takie konferencje, jak: „Stalowe czy betonowe drogowe obiekty mostowe”, „Problemy parkingowe obszarów zurbanizowanych”, „Uwolnienie stawek za parkowanie – optymalizacja wykorzystania przestrzeni publicznej czy drenowanie kieszeni kierowców?” oraz „Nowelizacja ustawy Prawo zamówień publicznych 2016”. Po raz piąty w ramach targów odbył się Salon Kruszyw, którego tegoroczna tematyka koncentrowała się wokół rozjaśniania nawierzchni.

Fot. Targi Kielce

Betonowanie w Turowie

Tyle potrzeba na budowę jednego tylko pola golfowego.

Wielki off road Obok biznesowych spotkań i konferencji związanych z branżą budownictwa drogowego swoje miejsce znalazły również pokazy dynamiczne ciężkiego sprzętu. Na terenie wokół hal wystawienniczych sprzęt prezentowały takie firmy, jak: ASCO, EQUIPMENT, BERGERAT, MONNOYER i MANITOU POLSKA. Możliwość jazdy testowej oferowała również firma KH-KIPPER. Na specjalnie przygotowanym terenie prezentowały się najnowsze koparki, wywrotki i ładowarki. Źródło: Targi Kielce SiMB 4-5/2016 7

T E M AT N U M E R U

I nowoczesne z a k ł a d y

Rogoźnica – meta!

Maciej Szramek

Produkcja pod kontrolą Według Pawła Marka ważną kwestią jest możliwość swobodnego sterowania procesem produkcyjnym.

– Osiągnęliśmy ogromną elastyczność zakładu. Możemy teraz łatwo decydować o tym, jaki produkt chcemy wyprodukować, jakie proporcje, materiał płukany czy nie. Jesteśmy w stanie dostosować to wszystko pod oczekiwania klientów – informuje dyrektor kopalń COLAS Kruszywa

Zakończyła się jedna z największych inwestycji w branży kruszyw w Polsce w ostatnich latach. Rogoźnica II działa już pełną parą. Dzięki modernizacji zakładu przeróbczego koncern COLAS, do którego należy kopalnia, może produkować znacznie szerszy asortyment, co pozwoli m.in. obsłużyć duże kontrakty drogowe. O kulisach prac opowiada Paweł Marek – dyrektor kopalń COLAS Kruszywa.

Dobry wybór Dynamicznie zmieniająca się sytuacja na rynku budowlanym wymusza ciągłe poszukiwanie jak najbardziej odpowiednich materiałów.

– Granit jest pożądanym surowcem do budowy dróg ze względu na swoje właściwości. Z tego powodu kopalnia w Rogoźnicy była przez nas systematycznie dostosowywana do zmieniającego się rynku, a ukoronowaniem tych działań była zakończona właśnie modernizacja, bowiem dzięki niej mogliśmy poszerzyć naszą ofertę produkcyjną – mówi Paweł Marek

8 SIMB 4-5/2016

T E M AT N U M E R U

I

nowoczesne z a k ł a d y

Modernizacja bez postoju – Dużym wyzwaniem było prowadzenie modernizacji przy działającym ciągu produkcyjnym. Nie mogliśmy sobie pozwolić na postój remontowy ze względu na zobowiązania, które musimy wypełnić. Dobre planowanie i komunikacja między pracownikami i wykonawcami były kluczowe, aby zrealizować ten projekt – mówi Paweł Marek. – W modernizacji najistotniejsze dla nas jest poszerzenie palety produktów i ustawienie produkcji bardziej pod kątem grysów niż mieszanek – dodaje

SiMB 4-5/2016 9

T E M AT N U M E R U

I nowoczesne z a k ł a d y

Stabilny partner Bezpieczeństwo produkcyjne jest kolejną korzyścią płynącą z realizacji tej inwestycji. – Wcześniej nie byliśmy w stanie obsługiwać dużych kontraktów drogowych. Teraz, dzięki nowym rozwiązaniom, możemy skupić się na konkretnym produkcie, który w danej chwili jest najbardziej potrzebny – opowiada Paweł Marek. – Jesteśmy w stanie w ciągu miesiąca zwiększyć produkcję na tyle, że nawet biorąc pod uwagę poślizgi, pozostajemy stabilnym partnerem

P O D S T A W O W E DA N E O INWESTYCJI: • Wymieniono kruszarkę drugiego stopnia kruszenia Sandvik typ S 3800 ECB na kruszarkę firmy Sandvik typ CS 440 EC. • Zdemontowano konstrukcje i urządzenia istniejącego węzła produkcji grysów, w tym: kruszarki stożkowej typu H 3800 MF, przesiewacza wibracyjnego typ WPB-531, przesiewacza wibracyjnego typ GfA 2,5 PPP 6000 x 2000.

• Wybudowano nowy ciąg technologiczny produkcji grysów z zastosowaniem kruszarki stożkowej Sandvik typ CH 660 F, przesiewaczy wibracyjnych do przesiewu „na sucho” Sandvik szt. 2 typ S.C. 2473 i przesiewacza do rozsiewu w technologii „na mokro” z natryskiem wodnym Sandvik typ S.C. 2463, zwiększając wydajność linii o 150%.

• Wybudowano 2 tunele podziemne pod zasobnikiem terenowym półproduktu i pod zasobnikami wyrobów gotowych.

• Zabudowano zespół separacji piasku płukanego z użyciem hydrocyklonu oraz układ sedymentacji i oczyszczania wody z zastosowaniem flokulanta przyspieszającego ten proces (MS Francja) wraz z prasą filtracyjną.

• Przebudowano instalację elektryczną zasilania i sterowania zakładem.

• Wielkość produkcji globalnej wynikająca ze zdolności przeróbczej węzła kruszenia wstępnego – ok. 1400 tys. Mg/rok.

Materiał przygotowany na podstawie rozmowy z Pawłem Markiem, dyr. kopalń COLAS Kruszywa, 16 czerwca 2016, podczas otwarcia Kopalni Rogoźnica II. Fot. BMP

10 SIMB 4-5/2016

Doświadczeni wykonawcy Modernizacja Rogoźnicy trwała od 26 maja zeszłego roku, zaś pierwsze testy i próbne rozruchy przeprowadzane były już w marcu br. – W ciągu 10 miesięcy zrealizowaliśmy pokaźną inwestycję, co jest naprawdę dużym osiągnięciem. Do współpracy zaangażowaliśmy doświadczonych wykonawców, których darzymy szacunkiem, ponieważ podjęli się bardzo wymagającego przedsięwzięcia i „dali radę” – mówi P. Marek

Zadanie wykonane – Dużą rolę odegrali tu także pracownicy COLAS, koordynując inwestycję. Istotny był dialog – żadna ze stron nie bała się przedstawiać swojego punktu widzenia i dzięki tej transparentności możliwe było precyzyjne planowanie i realizowanie działań, czyli realizacja prac zgodnie z zakładanym harmonogramem – zaznacza dyrektor. – Wszyscy doskonale zdawali sobie sprawę, że taki projekt to albo jedna wspólna porażka, albo – jak w tym przypadku – ogromny sukces – podsumowuje

T E M AT N U M E R U

I

nowoczesne z a k ł a d y

P O M ó g ł n a m br a k zim y 16 czerwca w Rogoźnicy odbyło się uroczyste otwarcie Kopalni Rogoźnica II po modernizacji. Na imprezie obecni byli pracownicy firm wykonawczych, wśród których nie mogło zabraknąć przedstawicieli Budkrusza – to oni byli wykonawcami większości prac.

– Największym wyzwaniem był czas realizacji, dość krótki przy tak dużej inwestycji. Jak to przeważnie bywa, w trakcie projektu pojawiły się dodatkowe aspekty. Trzeba było trzymać rękę na pulsie – podkreślał Dariusz Brzoska, dyr. ds. technicznohandlowych w Budkrusz, przy okazji uroczystego otwarcia Kopalni Rogoźnica II. – Bardzo pomógł nam brak zimy w tym roku, dzięki temu zyskaliśmy dodatkowy czas – dodawał.

– W naszym zakresie były konstrukcje stalowe, przenośniki i roboty ziemne. Wykonaliśmy wszystko w czasie, na wysokim poziomie – podsumował Dariusz Brzoska.

Wypowiedź dyrektora ds. techniczno-handlowych Budkrusz, Dariusza Brzoski podczas uroczystego otwarcia Kopalni Rogoźnica II, 16 czerwca w Rogoźnicy

Reklama