4/2014 Energetyka Cieplna i Zawodowa

TEMAT NUMERU

JAWORZNO, Kozienice, Opole, Stalowa Wola...

NOWOCZESNE TECHNOLOGIE W ELEKTROWNIACH

Wizualizacja nowego bloku w Jaworznie

Węgiel to nasza kotwica > 10

Atom lekiem na CO2? > 14

POD CIŚNIENIEM Spalanie tlenowe paliw stałych

> 38

SPIS TREŚCI

TEMAT NUMERU: Nowoczesne technologie 26 Będzie to jedna z najsprawniejszych jednostek energetycznych w Europie…

Joanna Jaśkowska 28 Energetyka termojądrowa – mit czy bliska rzeczywistość?

Maciej Chorowski 33 Rośnie chłodnia czyli w Kozienicach zgodnie z planem Przemysław Płonka 38 POD CIŚNIENIEM...

Janusz Lasek, Jarosław Zuwała 42 Podkarpacie bez węgla Tomasz Olejarnik 46 Niezależni i efektywni Gerard Lipiński 50 Turbina promieniowa w Organicznym Obiegu Rankine’a Adam Wierciak, Dominik Błoński, Krzysztof J. Jesionek 56 „Uwięziona” cząsteczka Andrzej Paweł Sikora 59 Instalacja z probówki Aleksandra Grądzka-Walasz

Ciepłownictwo 62 Rynek głodny ciepła z RDF wywiad z Konradem Nowakiem 66 Przyszłość to odpad i kogeneracja Krzysztof Wojdyga, Maciej Chorzelski, Liliana Mirosz, Roman Wagner 72 Największy silnik gazowy w Polsce Tomasz Olejarnik

Energetyka termojądrowa – mit czy bliska rzeczywistość? prof. dr hab. inż. Maciej Chorowski

28

fot.: ITER IO

10 Węgiel to nasza kotwica wywiad z Antonim Tajdusiem 14 Atom lekiem na CO2?

Andrzej Strupczewski 20 Bezodpadowa Energetyka Węglowa Tomasz Szczygielski

Rośnie chłodnia czyli w Kozienicach zgodnie z planem Przemysław Płonka

33

fot.: BMP

Elektroenergetyka

Paliwa dla energetyki 76 Co dalej z wydobyciem węglowodorów?

Adam Wawrzynowicz, Tomasz Brzeziński

Odnawialne źródła energii 80 Czy zagrażają nam elektrownie wiatrowe?

Piotr Rossudowski

84 Między dostawcą a odbiorcami Piotr Kolasiński, Michał Pomorski, Przemysław Smakulski

Bezpieczeństwo energetyczne 91 Bezpieczeństwo energetyczne – infrastruktura głupcze!

Paweł Nierada

Utrzymanie ruchu 94 Poprawa bezpieczeństwa i niezawodności pomiarów temperatury w systemach SIS/ESD Andrzej Brodowicz

Z życia branży 96 OCZKO, czyli… XXI Wiosenne Spotkanie Ciepłowników Joanna Jaśkowska 100 Procesy energetyczne pod kontrolą Tomasz Olejarnik

62 Rynek głodny ciepła z RDF

fot.: Agnieszka Prokopczuk

Rynek energii

wywiad z Konradem Nowakiem, prezesem MPEC Olsztyn

Felieton 102 Wakacje 2014 ANTE PORTAS. Felieton sardoniczny Jerzy Łaskawiec

3

od redakcji Wydawca: „BMP bis” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa KRS: 0000406244, REGON: 242 812 437 NIP: 639-20-03-478 ul. Morcinka 35 47-400 Racibórz tel./fax (032) 415-97-74 tel.: (032) 415-29-21, (032) 415-97-93 energetyka@e-bmp.pl www.kierunekenergetyka.pl

Joanna Jaśkowska redaktor wydania tel.: 32/415 97 74 wew. 19 e-mail: joanna.jaskowska@e-bmp.pl

Zacznij od robienia tego, co konieczne.

Potem rób to, co możliwe, i okaże się, że dokonujesz rzeczy niemożliwych św. Franciszek z Asyżu

Skazani na nowoczesne technologie… … to werdykt wygłoszony przed laty przez Unię Europejską. Dzisiaj wielu profesorów i energetyków przyznaje, że wygórowane wymogi emisyjne stawiane przez UE mają swoją pozytywną stronę. Co nam dały? Impuls do działania, do rozwoju nowych technologii.

Jak teoria przekłada się na praktykę? Przykładowo program strategiczny realizowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju od 5 lat wspiera polską energetykę kwotą 300 mln zł. Jego celem jest wzrost efektywności i lepsze zastosowanie własnych zasobów energetycznych. Badacze skupiają się m.in. na wykorzystaniu czystych technologii węglowych i odnawialnych źródeł energii (więcej na s. 46).

Coraz częściej podkreśla się zalety ciśnieniowego spalania w tlenie, chociaż proces ten jest mało przebadany – zwracają uwagę Janusz Lasek i Jarosław Zuwała. Wskazują oni na konkretne zalety technologii, nad którą badania prowadzi obecnie Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla w ramach Strategicznego Programu Badań Naukowych i Prac Rozwojowych (s. 38).

Prof. Andrzej Strupczewski sprawdza, czy można zredukować emisje CO2, wprowadzając stabilne i tanie źródło energii elektrycznej, czyli energetykę jądrową (s. 14). A prof. Maciej Chorowski idzie jeszcze o krok dalej i pisze o reaktorach termojądrowych jako niewyczerpywalnych źródłach energii przyjaznych człowiekowi (s. 28).

Technologicznego postępu nie sposób nie zauważyć, gdy przyjrzymy się realizowanym w polskiej energetyce projektom. W Kozienicach rośnie chłodnia, postawiona została pierwsza kolumna kotła nowoczesnego bloku węglowego (s. 33). Węgiel będzie również efektywnie spalany w Jaworznie, gdzie kontrakt na budowę nowej jednostki został w końcu podpisany (s. 26). A inwestycja realizowana na terenie Elektrowni Stalowa Wola osiągnęła kluczową fazę montażu urządzeń produkcyjnych i w przyszłym roku blok zostanie oddany do eksploatacji (s. 42).

Polska energetyka zmienia się. I dobrze. Byle zmieniała się z głową: – Zmieniajmy polską energetykę, ale jednocześnie utrzymajmy to, co mamy – apeluje prof. Antoni Tajduś (wywiad na s. 10).

4

ECiZ 4/2014

Rada Programowa: prof. Jan Popczyk – przewodniczący, Politechnika Śląska, prof. Andrzej Błaszczyk – Politechnika Łódzka, Wiesław Chmielowicz – prezes ECO Opole SA, dr hab. inż. Maria Jędrusik – prof. nadzw. Politechniki Wrocławskiej, Mieczysław Kobylarz – dyrektor GDF SUEZ Energia Polska S.A., prof. Stanisław Mańkowski – Politechnika Warszawska, Katarzyna Muszkat – prezes zarządu ZE PAK SA, dr inż. Mariusz Pawlak – Politechnika Warszawska Waldemar Szulc – wiceprezes zarządu PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna SA PGE Elektrownia Bełchatów S.A. prof. dr hab. inż. Artur Wilczyński – Politechnika Wrocławska Adam Witek – prezes zarządu „Energetyka” Sp. z o.o. Grupa Kapitałowa KGHM Polska Miedź S.A. prof. nadzw. dr hab. inż. Krzysztof Wojdyga – Politechnika Warszawska prof. Jacek Zimny – Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie

Prezes zarządu BMP’ Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k.

Adam Grzeszczuk Redaktor naczelny Przemysław Płonka Redakcja Joanna Jaśkowska, Tomasz Olejarnik Redakcja techniczna: Maciej Rowiński, Marek Fichna Prenumerata, kolportaż Aneta Jaroszewicz Sprzedaż: Magda Widrińska, Małgorzata Pozimska

Druk: FISCHER POLIGRAFIA Cena 1 egzemplarza – 19,90 zł Wpłaty kierować należy na konto: Bank Spółdzielczy w Raciborzu Nr konta: 40 8475 0006 2001 0014 6825 0001 Prenumerata krajowa: Zamówienia na prenumeratę instytucjonalną przyjmuje firma Kolporter Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A.. Informacje pod numerem infolinii 0801 40 40 44 lub na stronie internetowej http://dp.kolporter.com.pl/

Magazyn kierowany jest do prezesów, dyr. ds. technicznych i głównych specjalistów (mechaników, automatyków, energetyków) reprezentujących branżę energetyczną, organizatorów targów, sympozjów, imprez branżowych, urzędów, ministerstw, instytutów, wyższych uczelni oraz biur projektowych.

Redakcja nie odpowiada za treść reklam.

Niniejsze wydanie jest wersją pierwotną czasopisma Wykorzystywanie materiałów i publikowanie reklam opracowanych przez wydawcę wyłącznie za zgodą redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do opracowywania nadesłanych tekstów oraz dokonywania ich skrótów, możliwości zmiany tytułów, wyróżnień i podkreśleń w tekstach.

Artykułów niezamówionych redakcja nie zwraca.

Fot. BMP’. Fot na okładce: TAURON.

www.kierunekenergetyka.pl

zdjęcie numeru

fot.: Lafarge Polska

zdjęcie numeru

Beton dowożony przez tydzień, 24 godziny na dobę 18 tysięcy metrów sześciennych betonu wypełniło fundamenty kotła nowego bloku elektrowni w Kozienicach. Operację przeprowadził Lafarge Polska. Więcej o inwestycji na s. 33

www.kierunekenergetyka.pl

ECiZ 4/2014

5

fot.: freeimages.com

fot.: GAZ-SYSTEM S.A.

migawka

Jak rozwija się infrastruktura gazowa?

GAZ-SYSTEM S.A. przygotował wraz z Operatorami Systemów Przesyłowych z regionu Morza Bałtyckiego drugą edycję Regionalnego Planu Inwestycyjnego. Celem opracowania jest przekazanie informacji na temat rozwoju rynku i infrastruktury gazu ziemnego w regionie krajów bałtyckich oraz inicjatyw regionalnych, podjętych od czasu publikacji pierwszej edycji BEMIP GRIP w marcu 2012 roku.

fot.: freeimages.com

Waga rozwoju infrastruktury gazowej w regionie bałtyckim została potwierdzona poprzez uznanie 15 projektów inwestycyjnych w regionie za projekty o znaczeniu wspólnotowym (Projects of Common Interest - PCI). Pierwsza lista projektów PCI została opublikowana przez Komisję Europejską 14 października 2013 roku.

Publikacja BEMIP GRIP 20142023 stanowi kolejny krok w ramach działań na rzecz pełnej integracji krajowej infrastruktury gazu ziemnego w jeden, dobrze połączony rynek regionalny w basenie Morza Bałtyckiego. – Region bałtycki potrzebuje działań inwestycyjnych, które przyczynią się do połączenia odizolowanych obecnie systemów tworzących tzw. wyspy gazowe, zwiększą bezpieczeństwo dostaw oraz przyspieszą budowę konkurencyjnego rynku energii – powiedział Rafał Wittmann, dyrektor Pionu Rozwoju GAZ-SYSTEM S.A. oraz członek Zarządu European Network of Transmission System Operators for Gas. źródło: GAZ-SYSTEM S.A.

6

ECiZ 4/2014

Nowe zasady dla emisji przemysłowych Sejm przyjął nowelizację ustawy dot. emisji przemysłowych. Nowe prawo, zgodnie z przepisami unijnymi, ma ograniczyć emisję zanieczyszczeń takich jak np. pyły czy dwutlenek siarki z zakładów przemysłowych.

Nowelizacja będzie wdrażała dyrektywę Unii Europejskiej z 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysłowych zwaną dyrektywą IED. Wprowadza ona m.in., od 1 stycznia 2016 r., bardziej rygorystyczne standardy emisji takich gazów, jak: dwutlenek siarki, tlenki azotu oraz pyły pochodzące z dużych zakładów przemysłowych.

W Polsce niektóre zakłady przemysłowe obejmie Przejściowy Plan Krajowy (PPK), który przesunie termin obowiązywania zaostrzonych standardów do połowy 2020 r. Zgodnie z przyjętą nowelizacją zakłady te otrzymają wspólny przydział emisji, który stopniowo będzie ograniczany aż do osiągnięcia w 2020 r. poziomu wymaganego dyrektywą IED. Takie rozwiązanie ma ułatwić przedsiębiorcom przystosowanie się do nowych regulacji.

W ustawie zmieniono ponadto regulacje dot. sporządzania raportów początkowych o stanie zanieczyszczenia gleby, ziemi i wód gruntowych na terenach zakładów wykorzystujących substancje powodujące ryzyko zanieczyszczenia terenu.

Nowe instalacje, które już uzyskały pozwolenie zintegrowane, a w dniu wejścia w życie ustawy nie będą jeszcze oddane do eksploatacji, zostaną objęte obowiązkiem sporządzenia raportów początkowych przy pierwszej aktualizacji pozwolenia dokonanej po tym dniu.

Nowela spowoduje również, że średnie ciepłownie do 200 MW będą zwolnione z przestrzegania nowych standardów emisyjnych do końca 2022 r., pod warunkiem, że 50 proc. wytworzonego przez nie ciepła trafi do sieci ciepłowniczej.

Teraz ustawa trafi do Senatu. źródło: Ministerstwo Środowiska

www.kierunekenergetyka.pl

Reklama

Energopomiar inżynierem kontraktu w Jaworznie

fot.: TAURON Wytwarzanie S.A.

TAURON Wytwarzanie zawarł z Zakładami Pomiarowo-Badawczymi Energetyki Energopomiar umowę na pełnienie funkcji inżyniera kontraktu w procesie realizacji inwestycji budowy bloku energetycznego o mocy 910 MW w Elektrowni Jaworzno III.

Inżynier kontraktu ma za zadanie wspierać decyzje ekonomiczno-organizacyjne oraz techniczne inwestora związane z realizacją budowy nowej jednostki.

Będzie także pełnił funkcje wspomagające, między innymi w zakresie kontroli i opiniowania dokumentacji, raportowania stanu zaawansowania prac oraz nadzorowania przebiegu pomiarów gwarancyjnych.

Zgodnie z harmonogramem, termin realizacji całości zamówienia dla inżyniera kontraktu obejmuje okres budowy bloku energetycznego – aż do momentu wykonania pomiarów gwarancyjnych nowej jednostki wytwórczej. źródło: TAURON Polska Energia

Ułatwienia dla wydobycia węglowodorów 10 czerwca Sejm przyjął Nowelizację Prawa geologicznego i górniczego. Nowe regulacje mają ułatwić i przyspieszyć prowadzenie prac poszukiwawczych i wydobywczych służących pozyskiwaniu węglowodorów.

Nowelizacja wprowadza jedną koncesję na poszukiwanie i rozpoznawanie złoża węglowodorów oraz ich wydobywanie. Koncesja będzie przyznawana przez ministra środowiska w postępowaniu przetargowym prowadzonym z urzędu. Będzie mogła być przyznana bez przetargu, jeśli wcześniej w drodze przetargu nie uda się wyłonić podmiotu, który ją otrzyma. Będzie udzielana na okres nie krótszy niż 10 lat i nie dłuższy niż 30 lat. źródło: sejm.gov.pl

migawka fot.: PGE GiEK S.A.

Niemal 36 mln zł NA inwestycjE w Fortum Fortum w ostatnim sezonie grzewczym dostarczył swoim odbiorcom ponad 11,3 mln GJ ciepła. Firma w 2013 r. przeznaczyła ponad 13,8 mln zł na budowę nowych przyłączy oraz prawie 22 mln zł na modernizację infrastruktury.

Od października 2013 r. do kwietnia 2014 r. Fortum dostarczyło odbiorcom o 18% mniej ciepła niż w poprzednim sezonie. Powodem była cieplejsza zima. Spółka dystrybuuje ciepło do mieszkańców za pośrednictwem sieci ciepłowniczej, o łącznej długości przekraczającej 800 km, która jest stale modernizowana oraz rozbudowywana.

– W ubiegłym roku przebudowaliśmy odcinki o łącznej długości ponad 6 km. Ponadto zbudowaliśmy 8 km nowych przyłączy, których koszt wyniósł blisko 14 mln zł. Podpisaliśmy także 134 umowy przyłączeniowe na łączną moc prawie 66 MW. 57 spośród nich dotyczyło podłączenia obiektów, które dotychczas korzystały z własnych źródeł, takich jak małe kotłownie czy indywidualne piece – mówi Tomasz Śmilgiewicz, dyrektor ds. sprzedaży Fortum.

Dodatkowo Fortum zainwestowało w 2013 roku znaczne środki finansowe w swoje elektrociepłownie zlokalizowane w Zabrzu, Bytomiu i Częstochowie. W bytomskiej elektrociepłowni przeznaczono ponad 5 mln zł na prace modernizacyjne, wśród których najistotniejsza była budowa stacji demineralizacji wody. W zabrzańskiej elektrociepłowni inwestycje o łącznej wartości prawie 3 mln zł objęły między innymi budowę nowego zbiornika wody uzdatnionej o pojemności 1000 m3. W ubiegłym roku przeprowadzono także prace modernizacyjne w elektrociepłowni przy ulicy Rejtana w Częstochowie, które miały na celu podniesienie sprawności wytwarzania.

Czyste powietrze w Gorzowie W ramach realizowanego w Gorzowie projektu redukcji emisji zanieczyszczeń powietrza, ponad 300 budynków wielorodzinnych zostanie przyłączonych do systemu ciepłowniczego. Dzięki temu zamówiona moc cieplna wzrośnie o ok. 26 MWt, co uzasadnia budowę nowego bloku gazowo-parowego.

Zakończenie realizacji projektu planowane jest na koniec 2017 r. Przedsięwzięcie obejmie 380 budynków zlokalizowanych w 27 kwartałach w śródmieściu Gorzowa. Planowane jest wybudowanie sieci ciepłowniczych o łącznej długości 7 435 m oraz 6 546 m przyłączy zewnątrz kwartałów mieszkalnych.

Całkowita wartość projektu to ok. 71 mln zł. Projekt otrzymał dotację w wysokości 45% kosztów z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. źródło: PGE GiEK S.A.

źródło: Fortum

ILF zaprojektuje blok gazowo-parowy w Elektrowni Łagisza

fot.: TAURON Polska Energia S.A.

Tauron Wytwarzanie S.A. podpisał umowę z ILF Consulting Engineers Polska Sp. z o. o. na opracowanie dokumentacji projektowej dla budowy nowoczesnego bloku energetycznego w technologii gazowo-parowej o mocy elektrycznej minimum 400 MWe i mocy cieplnej rzędu 300 MWt w Elektrowni Łagisza.

Zakres usług ILF obejmuje opracowanie projektu budowlanego wraz z uzyskaniem pozwolenia na budowę, a także przygotowanie dokumentacji przetargowej oraz doradztwo techniczne i ekonomiczne na etapie wyboru Generalnego Wykonawcy. Elektrownia Łagisza zasila w energię elektryczną i cieplną Będzin oraz Dąbrowę

8

ECiZ 4/2014

Górniczą. Po wybudowaniu nowego bloku gazowo-parowego będzie dostarczała ją również do pobliskiego Sosnowca.

Oprócz projektu bloku kogeneracyjnego, ILF wykona także dokumentację projektową gazociągu wysokiego ciśnienia łączącego nowy blok gazowo-parowy z krajową siecią gazową oraz dokumentację projektową kotłów gazowo-olejowych szczytowo-rezerwowych o łącznej mocy ok. 60 MWt. Planowany termin przekazania bloku do eksploatacji to 2018 r. źródło: ILF Consulting Engineers Polska

www.kierunekenergetyka.pl

Więcej na:

elektroenergetyka

Węgiel

to nasza kotwica – Węgiel dominuje w naszej energetyce i wciąż słyszymy, że trzeba to zmienić.

Zmieniajmy więc polską energetykę, ale jednocześnie utrzymajmy to, co mamy, bo to kotwica, która będzie trzymała bezpieczeństwo energetyczne Polski – mówi prof. Antoni Tajduś z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.

Antoni Tajduś (Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie) podczas konferencji „Ochrona Środowiska w Energetyce”

10

ECiZ 4/2014

www.kierunekenergetyka.pl

elektroenergetyka • Polska ma znaczne zasoby węgla, ale trzeba patrzyć w przyszłość. Czy wciąż powinniśmy stawiać na węgiel jako na wiodące paliwo energetyczne?

90% energii w Polsce pochodzi z węgla, słychać, że to za dużo i że należy zmniejszyć ten udział. Ale pamiętajmy, że aby to zrobić, nie trzeba ograniczać jego zużycia. Ważne jest, by utrzymać wydobycie na tym poziomie, który jest obecnie. Produkujemy ok. 70-80 mln ton węgla kamiennego i ok. 60-65 mln ton węgla brunatnego rocznie, czyli łącznie ok. 130 mln ton.

Z upływem czasu będą wchodziły kolejne odnawialne źródła, energetyka gazowa, „jądrówka” – pojawią się różne rodzaje energii, a energetyka bazująca na węglu będzie ciągle na tym samym poziomie.

Jeśli prawdą są prognozy, że w 2025-2030 roku będziemy potrzebowali prawie 50% więcej energii niż dzisiaj, to ten wzrost, przy zamrożonej eksploatacji i spalaniu węgla, będzie pokryty właśnie z OZE, źródeł gazowych czy jądrowych. W związku z tym miks energetyczny zmieni się, tzn. procentowy udział węgla będzie malał.

„

Do 2020 r. wypadnie nam 4,9 GW energii. W to miejsce na dzisiaj mamy zaplanowane 2,8, czyli brakuje nam 2,1 GW, a to przy założeniu, że nie następuje wzrost zużycia

Niemcy mają dziś niespełna 50% węgla i twierdzą, że to dobry układ. Dojdziemy do tego samego wcześniej czy później, bo te dodatkowe 50% zapotrzebowania będziemy musieli zagwarantować dzięki innym źródłom. Nie przewidujemy większej eksploatacji węgla, dzisiaj tylko odtwarzamy moce.

• Aby utrzymać wydobycie węgla na obecnym poziomie niezbędne są inwestycje.

Wypadają pewne pola, pewne kopalnie, w te miejsca trzeba budować nowe lub rozbudować istniejące kopalnie. Stąd pytanie – jeżeli mówimy o węglu brunatnym – o Złoczew, Gubin i Legnicę. Za 20-30 lat skończy się Szczerców, nie będzie już dawno Bełchatowa, wyleci Pątnów i gdzieś musi powstać kopalnia, która będzie w stanie wyprodukować te 60-65 mln ton węgla, które potrzebujemy.

Być może w końcu pojawi się gaz z łupków, ale by miał realny wpływ na polską energetykę, byśmy go mieli ok. 10 mld m3, to trzeba poczekać 25-30 lat. Musimy wywiercić odpowiednią liczbę otworów, sprawdzić, czy ten gaz jest wydobywalny. Żeby pomóc przemysłowi węglowemu, trzeba budować planowane bloki. Mamy węgiel leżący na zwałach, warto go zagospodarować.

• Co zrobić, by węgiel był paliwem konkurencyjnym zarówno pod względem ekonomicznym, jak i ekologicznym?

Pod względem ekonomicznym jest konkurencyjny.

Cena energii w Polsce jest od długiego czasu jedną z niższych w Europie – utrzymywana jest właśnie przez węgiel.

A co z konkurencyjnością ekologiczną? Połowa naszych elektrowni już dzisiaj powinna być zastąpiona przez nowe, a tego nie zrobimy w rok. Gdy zakończymy inwestycje, to elektrownie, które dzisiaj nie są jeszcze tak stare, wówczas takie już będą i je też trzeba będzie wymienić. W ciągu najbliższych 20-30 lat musimy zastąpić wszystkie elektrownie nowymi, o sprawności 45, a nawet ponad 50%. Przypomnę, że obecnie średnia wynosi 33%. Gdyby udało się nam o ponad 20% poprawić sprawność, to o ok. 30% zmniejszymy emisję CO2.

fot.: Mateusz Grzeszczuk

• A co z kosztami związanymi z wydobyciem węgla w Polsce? Dlaczego bywa tak, że bardziej opłaca się sprowadzić ten surowiec spoza granic naszego kraju?

www.kierunekenergetyka.pl

Polski węgiel kamienny jest wydobywany z dość dużych głębokości – nawet z poziomu zbliżonego 1000 metrów. Co się z tym wiąże? Zmiana głębokości to wzrost kosztów transportu, wzrost zagrożeń. Dodatkowo, nasze kopalnie są stare – co rusz któraś obchodzi 150, 200, 250 lat istnienia – tam jest mnóstwo miejsc, gdzie węgiel już wybrano, mnóstwo niepotrzebnych korytarzy, szybów, czasami zdarzają się wentylatory, które są 2-3 razy za duże...

ECiZ 4/2014

11

elektroenergetyka To wszystko wymaga albo restrukturyzacji polegającej na tym, że odcinamy niepotrzebne wyrobiska, wymieniamy wentylatory itd., albo udostępniamy nowe kopalnie, które można zbudować za mniejsze kwoty niż się kiedyś wydawało. Nie trzeba budować kilkunastu szybów, wystarczy kilka.

Nowy zakład będzie funkcjonował taniej niż stary.

Dziś próbujemy bronić kopalni, które powinny być zamknięte, bo bronimy miejsc pracy. Koszt wydobycia węgla w takich lokalizacjach jest jednak bardzo wysoki. Chcąc utrzymać wszystkie kopalnie, możemy też „załatwić” te, które są dobre, które miałyby szanse na przetrwanie.

„

• Z jednej strony chcemy, by przemysł się rozwijał, z drugiej – ochrony środowiska. Czy te cele da się połączyć?

Na pewno. Mamy możliwości ograniczenia emisji dwutlenku węgla, choć do końca nie jestem pewien, czy CO2 jest dla nas takie groźne; myślę, że bardziej niebezpieczne są pyły. Poza tym mamy obecnie do czynienia z niezwykle szybkim postępem, jeżeli chodzi o wykorzystanie węgla w różnych celach, co przyczynia

Anglia ma kilka elektrowni jądrowych i przystępuje do budowy kolejnych, ale poświęciła 8 lat na przekonanie ludzi do konkretnych lokalizacji siłowni. Stosowano tu różne zabiegi, np. osoby mieszkające w określonej odległości nie płacą za energię elektryczną się do tego, że staje się on przyjazny dla środowiska: mamy elektrownie, w których węgiel spalany jest dużo bardziej efektywnie, coraz częściej pojawia się temat zgazowania naziemnego i podziemnego. Bardzo dużo gazu zużywa się do różnego typu procesach chemicznych – te same produkty możemy uzyskać w wyniku właśnie zgazowania węgla. Gdybyśmy poszli w tym kierunku, moglibyśmy mniej importowanego gazu zużywać w chemii, bo mielibyśmy go z własnego węgla.

To wymaga jednak decyzji i budowy odpowiednich instalacji.

• 2013 rok był nie najlepszy jeśli chodzi o inwestycje w polskiej energetyce. W 2014 coś drgnęło. Czy Polska może czuć się bezpieczna energetycznie?

Są różne scenariusze. Takie, które mówią, że zużycie energii w Polsce będzie rosło średnio o 2% rocznie. Są i takie wskazujące na jednoprocentowy wzrost. Jeżeli będzie to rzeczywiście 1%, prawdopodobnie nie wystąpią większe problemy, bo wybudujemy odpowiednią

12

ECiZ 4/2014

liczbę elektrowni. Jeżeli konsumpcja energii będzie jednak wyższa, istnieje prawdopodobieństwo, że pojawią się momenty kryzysowe, w których zabraknie prądu. Wówczas będziemy skazani na sprowadzenie go z zagranicy, ale to uzależnienie się.

Do 2020 r. wypadnie nam 4,9 GW energii. W to miejsce na dzisiaj mamy zaplanowane 2,8, czyli brakuje nam 2,1 GW, a to przy założeniu, że nie następuje wzrost zużycia. Czyli do 2020 r. mogą pojawić się momenty kryzysowe. Oczywiście, ludzie w ostateczności odczują ten problem, bo na początku kłopoty z energią pojawią się w dużych, energochłonnych przedsiębiorstwach. Konsekwencją będzie niemożność produkowania określonych rzeczy. Wyobraźmy sobie np., że ktoś podejmie decyzję, że przez jakiś czas nie wytwarzamy cementu, bo cementownia wymaga zbyt dużych ilości energii…

• Mówił pan już, że łupki być może są przyszłością polskiej energetyki, ale odległą. A czy jest w tym miksie miejsce na atom?

Jest. W 2010 czy 2011 r. wygłosiłem referat na temat możliwości budowy elektrowni atomowych w Polsce. Mówiłem wówczas, jakie są szanse, jakie zagrożenia i zwróciłem uwagę na istotną kwestię, o której – wydaje się – wszyscy zapomnieli. Anglia ma kilka elektrowni jądrowych i przystępuje do budowy kolejnych, ale poświęciła 8 lat na przekonanie ludzi do konkretnych lokalizacji siłowni. Stosowano tu różne zabiegi, np. osoby mieszkające w określonej odległości nie płacą za energię elektryczną. A w Polsce? Przyjęliśmy zasadę, że to samo się spełni, że nikt nie będzie protestował. A protesty będą. Trzeba cały ten proces przygotować. My zawsze wszystko robimy na hurra!, natomiast tylko gdy będziemy działać w spokojny, zaplanowany sposób, projekt się powiedzie.

• Jakie są bariery rozwoju OZE w Polsce?

Przede wszystkim nie ma ustawy. Nie jestem przeciwko temu, by pojawiła się energetyka rozproszona, ale żeby to nastąpiło, muszą być pewne rozwiązania.

Teraz często jest tak, że gdy ktoś postawi sobie wiatrak i ma naddatek energii, nie wie, co z nią zrobić.

Jak nie ma ustawy, to tylko mówimy o OZE. Duże spółki energetyczne zaczynają mieć farmy wiatrowe itd., ale to ciągle za mało.

• Czy energetyka rozproszona może pomóc bezpieczeństwu energetycznemu Polski? Czy system jest na to przygotowany?

Może pomóc. A kwestia przygotowania systemu to druga sprawa. Do miejsc, gdzie pojawią się małe źródła energii muszą być poprowadzone sieci – to wymaga inwestycji. Kto ma inwestować? Ten, który zainwestował w OZE? Państwo? A może spółka? Spółka zainwestuje, jeśli będzie miała z tego korzyści.

Rozmawiała Joanna Jaśkowska

www.kierunekenergetyka.pl