4/2016 Kierunek Wodkan

T E M AT N U M E R U I N o w o c z e s n a s p ó ł k a w o d - k a n

Jak dobrze zarządzać?

• • •

Chcesz być liderem? > 34

budowanie zespołu dbanie o wizerunek podejmowanie trudnych wyzwań

Nie do wyeliminowania

> 56

Podziemny wodny skarb > 79

Zamów prenumeratę Bądź na bieżąco Zapraszam do kontaktu,

Aneta Jaroszewicz

koordynator ds. prenumeraty e-mail: aneta.jaroszewicz@e-bmp.pl tel. 32 415 97 74 wew. 23 www.kierunekwodkan.pl

Po szczegóły wejdź na

lub zeskanuj kod

SPIS TREŚCI

Gospodarka wodna 40 I Im jaśniej, tym lepiej

46 I

52 I

Grzegorz Podolski ALFA, BETA I GAMMA Rafał Chiniewicz, Anna Olejnik, Iwona Obierak Będzie chaos kompetencyjny?

Jędrzej Bujny, Mikołaj Maśliński

Pieniądze nie motywują na długo

Fot. BMP

Krzysztof Głuc 15 I Budowanie spółki wzorcowej Bernard Krekora 18 I Pieniądze nie motywują na długo Rozmowa z Katarzyną Świergosz, dyrektorem Departamentu Rozwoju Kapitałowego i Organizacji w Aquanet SA 20 I To samo, ale nie tak samo Jolanta Krawczyk 24 I Zarządzać nowoczesną spółką…

Angelika Gajewska 30 I Jak branża wod-kan dba o wizerunek?

Angelika Gajewska 34 I Chcesz być liderem? Zarządzaj ciągłą zmianą!

Sebastian Budziszewski 38 I Szybko i skutecznie S&T Services Polska Sp. z o.o.

1 8 T E M AT N U M E RU I N o w o c z e s n a s p ó ł k a

wod-kan

Rozmowa z Katarzyna Świergosz, dyrektor Departamentu Rozwoju Kapitałowego i Organizacji w Aquanet SA

52

G o s p o da r k a wo d na

Będzie chaos kompetencyjny?

Jędrzej Bujny, Mikołaj Maśliński

Fot. 123rf.com

Temat numeru: Nowoczesna spółka wod-kan 8 I Przekraczanie granic rozwojowych

Sieci wodociągowe i kanalizacyjne 56 I Nie do wyeliminowania Kornel Namysł Deszcz pomysłów Dobrochna Ginter-Kramarczyk, Izabela Kruszelnicka

Oczyszczanie ścieków 68 I Efektywniej (i) z Radochą

73 I

74 I

Sabina Bąk, Dariusz Matwin Na najwyższych obrotach METALPOL Węgierska Górka Sp. z o.o.

Na 5 sekund Angelika Gajewska

74

O c z y s z c z anie ś c iek ó w

Na 5 sekund fotoreportaż z oczyszczalni ścieków w Kucharach Fot. BMP

62 I

Historia 79 I Podziemny wodny skarb

Anna Bylewska-Juszczak

Felieton 83 I Czarodzieje

Michał Rżanek 84 I Myć się czy nie myć – oto jest pytanie Z notatnika Wodnika 85 I Wróżba Adam Makieła, Łukasz Lipiec 86 I Cywilizacja taryfowa Paweł Chudziński kierunek wod-kan 4/2016 3

O D R EDAKC J I

dawniej

Angelika Gajewska

Wydawca: BMP Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp. k. ul. Morcinka 35 47-400 Racibórz tel./fax 32 415 97 74 tel. 32 415 29 21, 32 415 97 93 e-mail: ochrona@e-bmp.pl www.kierunekwodkan.pl

redaktor wydania tel. 32/415 97 74 wewn. 31 602 603 416 e-mail: angelika.gajewska@e-bmp.pl

Klient, pracownik, właściciel W

teorii, zarządzanie przedsiębiorstwem to zbiór procesów, zasad, praw. A jak to jest w rzeczywistości? Jak na co dzień menadżerowie spółek wod-kan radzą sobie z tym problemem? Z jakimi wyzwaniami muszą się zmierzyć? Co to dziś znaczy „nowoczesne przedsiębiorstwo wod-kan”?

W

Z

N

pewnością to takie, które wykorzystuje nowoczesne rozwiązania, maszyny, technologie. Tu, patrząc na polskie spółki wodociągowe, nie można mieć dziś wątpliwości, że reprezentują najwyższy poziom. W ostatnim czasie zrealizowały ogromne inwestycje na oczyszczalniach czy stacjach uzdatniania wody.

C

echą nowoczesnej spółki musi być również nowoczesny styl zarzadzania nią. Czyli jaki? Postanowiłam zapytać o to prezesów przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych. Jacek Kieloch, wiceprezes zarządu Saur Neptun Gdańsk, mówi np.: „Spółka nowocześnie zarządzana to taka, która opiera się na modelu biznesowym respektującym prawa wszystkich interesariuszy – to jest klientów, pracowników firmy i jej właścicieli”.

Na kwestii oceny jakości pracy wspomnianych pracowników skupia się z kolei Jolanta Krawczyk. Podpowiada, jak zabrać się za wdrożenie systemu oceny i jakich rezultatów można się po nim spodziewać.

4 kierunek wod-kan 4/2016

ażne jest tu również motywowanie pracowników, podnoszenie ich kwalifikacji. Swoim doświadczeniem w tym zakresie podzieliła się Katarzyna Świergosz, dyrektor Departamentu Rozwoju Kapitałowego i Organizacji w Aquanet, która w rozmowie wspomina o wdrażanym właśnie w spółce projekcie wartości. ie można zapomnieć oczywiście o klientach. Jak podkreśla Józef Natonek, prezes zarządu MPWiK Jaworzno: „Nowoczesna spółka to taka, która jako nowoczesna jest postrzegana przez naszych klientów”. Jak zatem wodociągi dbają o swój wizerunek?

M.in. na to pytanie odpowiedzieli rzecznicy prasowi przedsiębiorstw wod-kan.

S

taram się budować nowoczesną spółkę. W oparciu o wiedzę i umiejętności pracowników, nowe technologie, automatykę i sterowanie. Pracuję nad zadowoleniem klienta. Chcę stworzyć wzorcowe przedsiębiorstwo wod-kan i tego życzę czytającym ten artykuł, każdemu w swoim obszarze” – pisze na naszych łamach Bernard Krekora, prezes Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Mińsku Mazowieckim.

Redakcja przyłącza się do życzeń, równocześnie zapraszając do lektury.

Rada programowa: Dariusz Dzida – kierownik sieci wodociągowej AQUA S.A. prof. dr hab. inż. Marek Gromiec – członek Krajowej Rady Gospodarki Wodnej, doradca Komisji Środowiska Senatu RP Dorota Jakuta – prezes Izby Gospodarczej „Wodociągi Polskie” Marek Kornatowski – członek Zespołu Zarządzającego, dyrektor rozwoju MPWiK S.A. Wrocław Dariusz Latawiec – dyrektor Miejskiego Zakładu Wodociągów i Kanalizacji w Nowym Targu Radosław Łuczak – prezes Łódzkiej Spółki Infrastrukturalnej Sp. z o.o.

Michał Rżanek – prezes Piotrkowskich Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. prof. dr hab. inż. Ziemowit Suligowski – Katedra Inżynierii Sanitarnej, Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska, Politechnika Gdańska Klara Ramm – przedstawiciel Izby Gospodarczej „Wodociągi Polskie” w EURAU Piotr Ziętara – wiceprezes zarządu, dyrektor zarządzający, MPWiK S.A. w Krakowie

Prezes zarządu BMP Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k.

Adam Grzeszczuk Redaktor naczelny Przemysław Płonka Redaktor wydania Angelika Gajewska Redakcja techniczna Maciej Rowiński, Marek Fichna

Prenumerata krajowa: Zamówienia na prenumeratę instytucjonalną przyjmuje firma Kolporter Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A. Informacje pod numerem infolinii 0801 40 40 44 lub na stronie internetowej http://dp.kolporter.com.pl/ Cena 1 egzemplarza – 23,15 zł + 8% VAT PKWiU: 58.14.12.0 ISSN: 2391-6044 Wpłaty kierować należy na konto: Bank Spółdzielczy w Raciborzu 40 8475 0006 2001 0014 6825 0001 Wykorzystywanie materiałów i publikowanie reklam opracowanych przez wydawcę wyłącznie za zgodą redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do opracowywania nadesłanych tekstów oraz dokonywania ich skrótów, możliwości zmiany tytułów, wyróżnień i podkreśleń w tekstach. Artykułów niezamówionych redakcja nie zwraca.

Redakcja nie odpowiada za treść reklam.

Niniejsze wydanie jest wersją pierwotną czasopisma Druk: FISCHER Poligrafia Fot. na okładce: photogenica.pl

ZD J Ę C I E N U M E R U

W o d o c i ą gi P u ł a w s k i e z a k o ń c z y ł y in w e s t y c ję Modernizacja oczyszczalni ścieków oraz budowa suszarni osadów ściekowych była najważniejszym i najdroższym zadaniem w ramach Projektu „Międzygminny system wodno-ściekowy w ramach aglomeracji Puławy”, realizowanego przez MPWiK „Wodociągi Puławskie” Sp. z o.o. w Puławach. W przeciągu prawie 5 lat w sumie zrealizowano 12 zadań inwestycyjnych.

Fot. www.mpwik.pulawy.pl

kierunek wod-kan 4/2016 5

Z P O R TA L U

k i e r u n e k WODKA N . p l

Kanalizacyjne skarby Podczas czyszczenia kanalizacji przy ul. Lipowej pracownicy MPWiK Leszno odnaleźli niezwykłe skarby.

Tym razem w przedszkolu Miasto Gdańsk i Saur Neptun Gdańsk rozpoczęli realizację IV edycji projektu montażu zdrojów do picia wody w gdańskich placówkach oświatowych. Tym razem jednak zdroje trafiły nie do szkół, a publicznych przedszkoli.

W kanale znaleziono sztućce, niezbędnki, pochodzące z okresu międzywojennego monety i guzki od mundurów oraz insygnia wojskowe.

Dominującą część wydobytych znalezisk stanowią łuski, wśród których znalazła się również amunicja.

Znaleziska wyłowione z kanalizacji są już zdezynfekowane i stanowią ekspozycję w Muzeum Wodociągów. Źródło i fot.: mpwik-leszno.pl

Inauguracja projektu „Zdroje dla najmłodszych” odbyła się w Przedszkolu nr 35 przy ul. Wałowej 36 w Gdańsku.

W uroczystym przekazaniu przedszkolakom symbolicznego, pierwszego z dwudziestu poidełek udział wzięli: prezydent Gdańska Paweł Adamowicz oraz prezes Saur Neptun Gdańsk Guy Fournier.

– Gdańsk jest jedynym miastem w Polsce, które na tak dużą skalę realizuje projekt montażu zdrojów w placówkach oświatowych. Do tej pory poidełka montowaliśmy w szkołach, pora pójść krok dalej. W tym roku rozpoczynamy montaż zdrojów dla przedszkolaków – podkreśla Paweł Adamowicz, prezydent Gdańska.

– Dzieci szkolne bez obaw korzystają z dostępu do wody z poidełek. Co nas nie dziwi, bo gdańska woda z kranu jest czysta i bezpieczna. W 100% spełnia najwyższe europejskie normy jakości. Liczymy na to, że przekonamy do picia wody z kranu także młodsze pokolenie gdańszczan – dodaje Guy Fournier, prezes Saur Neptun Gdańsk. Źródło i fot.: SNG S.A.

Mrożąca krew w żyłach sytuacja miała miejsce 21 października w Wodociągach Śremskich. W godzinach porannych pracownicy zauważyli, że coś wpadło do jednego z osadników wtórnych.

Do osadnika wpadła młoda sarna, akcja ratownicza przebiegła szybko i sprawnie. Zwierzę zostało umyte, wysuszone, opatrzone i po 3 godzinach wróciło na łono natury. Źródło: fanpage Śremskie Wodociągi

6 kierunek wod-kan 4/2016

50 kg

– tyle cytryn zużyto przez cały sezon wakacyjny jako dodatek do wody w Gdańsku.

Mobilna pijalnia wody GIWK poczęstowała mieszkańców i turystów aż 25 tysiącami kubków z pyszną wodą prosto z sieci miejskiej. Biorąc pod uwagę, że każdy z nich ma pojemność 330 ml – daje to łącznie ponad 8 tysięcy litrów wypitej wody. Źródło: www.giwk.pl

Fot.: pl.freeimages.com.

Uratowana z osadnika

Fot. freeimages.com

C I E K AW O S T K I

Z P O R TA L U

Nowy kolorowy hydrant ppoż. ustawiły Wodociągi Kieleckie obok Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Kielcach – o czym poinformował Teleexspres.

Hydrant na podobieństwo pielęgniarki dostosowany został do otoczenia.

Nowy hydrant stanął obok wjazdu do Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego.

Pielęgniarka jest kolejnym kolorowym hydrantem zamontowanym przez wodociągową spółkę w Kielcach.

– Takie hydranty montujemy w specjalnie wybranych lokalizacjach, uczęszczanych przez kielczan i turystów.

Jest to forma promocji spółki wodociągowej, poprawiania jej wizerunku, wpisuje się w budowanie relacji z lokalną społecznością – mówi Henryk Milcarz, prezes Wodociągów Kieleckich.

– To była inicjatywa Wodociągów Kieleckich, nam wypada się tylko z tego pomysłu cieszyć. Takie urządzenie wygląda estetycznie, a przy tym jest przecież niezbędne dla bezpieczeństwa pacjentów i personelu – powiedział po odsłonięciu hydrantu Andrzej Domański, dyrektor Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego.

Pierwszy malowany hydrant stanął w listopadzie 2015 r. obok Kieleckiego Centrum Kultury, przy ul. Kościuszki. Pomalowany jest na podobieństwo artystki. Od tego czasu kolorowe hydranty pojawiły się jeszcze w sześciu miejscach, m.in. w rodzinnej miejscowości Stefana Żeromskiego, w Ciekotach w gminie Masłów, obok Centrum Kultury Szklany Dom. Tam hydrant przypomina mężczyznę z wąsami, który ma być podobny do ojca pisarza. Z kolei obok siedziby straży pożarnej w Zagnańsku Wodociągi Kieleckie ustawiły hydrant – podobiznę strażaka. W kilku miejscach na ulicach Kielc stanęły kolorowe hydranty z dużym logo Wodociągów Kieleckich. Źródło i fot.: wod-kiel.com.pl

RO Z M A I TO Ś C I

114 660

tyle kubeczków kranówki wydali pracownicy MPWiK w m.st. Warszawie w ramach tegorocznej akcji „Woda dla Warszawy”

Fot. 123rf

Pielęgniarka w Teleexspresie

„

Postanowiliśmy wdrożyć w naszej firmie wartości, jakimi będzie się kierowała organizacja.

Zaangażowanie, szacunek, profesjonalizm, rozwój, odpowiedzialność – te wartości wypracowali nasi pracownicy, powiedzieli, że chcą się nimi kierować.

Katarzyna Świergosz, dyrektor Departamentu Rozwoju Kapitałowego i Organizacji w Aquanet SA

k i e r u n e k WODKA N . p l

50 poidełek Zakończył się już pierwszy etap akcji „Poidełka w szkołach”. PEWIK GDYNIA Sp. z o.o. zakupił i rozdysponował 50 poidełek. Inicjatywa była wspólną akcją spółki i samorządów gminnych.

PEWIK GDYNIA Sp. o.o. od lat konsekwentnie informuje mieszkańców, że woda dostarczana z sieci nadaje się do picia bez przegotowania.

Powoli zmienia się świadomość mieszkańców i coraz więcej osób sięga po „kranówkę”. Pomysł, by w szkołach uczniom udostępnić wodę do picia, wynikł z tej właśnie potrzeby. Podobne akcje były już i są przeprowadzane w innych miastach. Doświadczenia firm wodociągowych, które uważnie obserwowaliśmy, potwierdziły zasadność umożliwienia uczniom spożywania wody do picia z urządzeń zasilanych z sieci. Poidełka są najczęściej zamontowane w pobliżu sal gimnastycznych, bo właśnie po zajęciach WF-u uczniom najbardziej doskwiera pragnienie.

Smaczna i zdrowa woda dostarczana przez nas jest znakomitą alternatywą dla słodzonych, wysokokalorycznych napojów, które nasze dzieci piły do tej pory, nie posiadając wygodnego dostępu do świeżej wody. Źródło i fot.: www.pewik.gdynia.pl

kierunek wod-kan 4/2016 7

T emat numeru I N o w o c z e s n a s p ó ł k a w o d - k a n

Przekraczanie granic rozwojowych Wyzwania dla zarządzających przedsiębiorstwami wodociągowo-kanalizacyjnymi Krzysztof Głuc Sądeckie Wodociągi Sp. z o.o.

Fot. 123rf

Wyzwaniem dla wielu przedsiębiorstw wod-kan będzie przedefiniowanie swoich celów rozwojowych i wdrożenie nowego, strategicznego podejścia. Autor wybrał i przeanalizował trzy, wg niego najważniejsze, wyzwania, jakie stoją przed branżą.

Poglądy te należy traktować jako głos w dyskusji o koniecznych zmianach w zarządzaniu w sektorze komunalnym.

8 kierunek wod-kan 4/2016

T E M AT N U M E R U I N o w o c z e s n a s p ó ł k a w o d - k a n

C

odzienność zawodowa osób zarządzających firmami wodociągowo-kanalizacyjnymi wypełniona jest rozwiązywaniem bieżących problemów, typowych dla większości firm tego sektora: awarie, nowe inwestycje, dbałość o jakość dostarczanej klientom wody, zgodne z przepisami oczyszczanie ścieków, dyscyplina pracy, itd. Wystarczy, aby zapełnić czas każdego menadżera. Wydaje się jednak, że w aspekcie technicznym i technologicznym polskie przedsiębiorstwa branży wod-kan w ciągu ostatnich lat osiągnęły bezsprzeczny sukces. Mnogość realizowanych, najczęściej z wykorzystaniem środków unijnych, inwestycji, zarówno w zakresie budowy nowych sieci, jak i nowoczesnych oczyszczalni i stacji uzdatniania wody spowodowała, że usługi publiczne w zakresie dostarczania wody i oczyszczania ścieków uległy zdecydowanej poprawie, a same przedsiębiorstwa w wielu przypadkach osiągnęły niespotykany dotąd w naszym kraju poziom rozwoju – często kosztem ciężkiej pracy, determinacji i zaangażowania wielu środków. To

kierunek wod-kan 4/2016 9

T emat numeru I N o w o c z e s n a s p ó ł k a w o d - k a n

z pewnością duży sukces i powód do dumy – także dobry przykład wykorzystywania środków unijnych.

Naturalnym trendem w takiej sytuacji wydawać się może swoiste kapitalizowanie tego rozwoju w postaci stabilizacji działań firm, a dla samych zarządzających – wejście w okres swego rodzaju „wyciszenia” i dążenia do przejścia na poziom zarządzania operacyjnego.

W końcu, jak długo można ciągle się rozwijać…?

Wyzwanie 1 – nic nie będzie już takie, jak dawniej

„

Wydawać się to może truizmem, ale warto chyba uświadomić sobie, że świat, w którym przyszło nam żyć, zmienia się gwałtowniej niż kiedykolwiek w historii. Dotyczy to także branży komunalnej, w tym sektora wod-kan.

Usługi publiczne, w tym zbiorowe dostarczanie wody i zbiorowe odprowadzanie ścieków, są jednym z kluczowych elementów decydujących o jakości życia mieszkańców i to nie tylko – jak to w przeszłości było – miast, ale także terenów wiejskich. Presja społeczna na poprawę jakości usług publicznych ma charakter stale wzrastający – ludzie zwyczajnie przyzwyczaili się do tego, że ich otoczenie się zmienia na lepsze i tak ma być. Oczekiwania dotyczące stałego wzrostu jakości życia wzmocnione zostały realizacją przez gminy i firmy komunalne wielu projektów inwestycyjnych współfinansowanych ze środków unijnych, które na trwałe zmieniły obraz naszych miast i wsi. Inwestycje w rozwój sektora wod-kan miały tu niebagatelne znaczenie. Śmiało można powiedzieć, że w wielu przypadków stanowiły one swoisty „skok cywilizacyjny”, przyspieszając rozwój sieci wodociągowych i kanalizacyjnych o 70-100 lat, jeśli przyjmiemy do porównania dotychczasowe tempo rozwoju infrastruktury z wykorzystaniem jedynie środków własnych.

Tradycyjny model biznesowy oparty o podejście transakcyjne przestaje być wystarczający – sukces firm komunalnych nie może być oparty już o proste tradycyjne mechanizmy rynkowe Oczywiście taki proces rozwoju infrastruktury technicznej w polskich miastach i wsiach rodzi istotne konsekwencje finansowe. Konieczność odprowadzenia podatków z tytułu wybudowanych sieci i obiektów, koszty amortyzacji i obsługi technicznej oraz obsługi zaciągniętych zobowiązań wobec banków na wkład własny do inwestycji, powodują wzrost cen usług, a tym samym zwiększenie obciążeń dla mieszkańców.

Analiza łącznej średniej ceny za m3 wody i ścieków w Polsce pokazuje wzrost w ciągu ostatniej dekady o ponad 100%, nierzadko powodując konieczność dopłat do taryfy dla mieszkańców z budżetów gminnych.

10 kierunek wod-kan 4/2016

Jest to koszt rozwoju, o którym często zapominamy, chętnie sięgając po pieniądze grantowe. Wspomniana presja mieszkańców na rozwój usług publicznych wymaga zatem zwiększonego finansowania. Należy jednak zwrócić uwagę na to, że jednocześnie mamy do czynienia ze zjawiskiem depopulacji wielu obszarów (zmniejszenie się liczby mieszkańców powodowane ujemnym przyrostem naturalnym oraz emigracją zagraniczną i migracjami wewnętrznymi), a tym samym spadkiem przychodów – zarówno budżetów gminnych, jak i samych przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych (lub też zmniejszeniem dynamiki sprzedaży, mimo teoretycznego wzrostu podłączeń do nowych sieci). Ten rozdźwięk pomiędzy oczekiwaniami, a możliwościami finansowymi gmin i firm, powodować będzie w najbliższych latach poważne konsekwencje, zresztą dobrze już widoczne dzisiaj, związane z napięciami społecznymi na tle zwiększających się opłat za wodę i ścieki. Warto w tym momencie wspomnieć swego rodzaju „dwoistość poznawczą” decydentów – z jednej strony zbliżający się wzrost opłat wynikający z nowych regulacji prawnych w związku z tzw. Prawem wodnym, a z drugiej – krytykę sektora za podnoszenie opłat za wodę i ścieki zaprezentowaną w niedawnym raporcie NIK-u. Wydaje się, że „nie wie prawica, co czyni lewica”… Sam raport NIK sprawia wrażenie niereprezentatywnego (opiera się na analizie zaledwie 5 dużych przedsiębiorstw) i z pewnością nie uwzględnia wielu aspektów funkcjonowania firm sektora wod-kan w Polsce. Zapewne sam w sobie wart jest dłuższej analizy. Jakie zatem rozwiązanie? Odpowiedź rzecz jasna nie należy do prostych. Wydaje się, że z pewnością gminy będą musiały w najbliższym okresie zwiększyć swoją odpowiedzialność w postaci dopłat do taryf.

Rozwiązanie to zapewne ma charakter krótkotrwały i raczej doraźny. Same przedsiębiorstwa sektora będą musiały znaleźć rozwiązanie strategiczne. Propozycji z pewnością nie będzie zbyt wiele – proste działania oszczędnościowe nie rozwiążą problemu, konieczne będzie sięgnięcie po nowe rozwiązania prowadzące do długoterminowego ograniczenia kosztów, np. wykorzystanie IT, systematyczne zmniejszanie strat, ale może przede wszystkim konsolidację sektora i zacieśnianie współpracy pomiędzy firmami geograficznie bliskimi, szczególnie tych mniejszych, które nie mają odpowiedniego wolumenu sprzedaży zapewniającego odpowiednio wysokie przychody. Oczywiście powstanie pytanie o zasadność polityczną i społeczną takich działań – i całkiem słusznie, ale o tym niżej.

Wyzwanie 2 – w pułapce rozwoju technologicznego Kolejne wyzwanie związane jest z pozornie oczywistym i prostym faktem rewolucji informatycznej/ informacyjnej, jaką przeżywamy i jej roli w funkcjonowaniu gospodarki, w tym rzecz jasna firm komunalnych. Idea smart city – inteligentnego miasta – stała się niezwykle popularna w ostatnim czasie. Powstają

T E M AT N U M E R U I N o w o c z e s n a s p ó ł k a w o d - k a n

Wodociągi polskie METALPOL Wêgierska Górka Sp. z o.o. na najwy¿szych obrotach

strategie wdrażania nowych rozwiązań, otaczamy się wać i kontrolować za pomocą centralnie sterowanych sieciami sensorów, stosujemy zaawansowane systemy narzędzi. Jest miejscem życia i współdziałania różnych do monitorowania sieci, ograniczając w ten sposób grup interesów, które powinny mieć możliwość realstraty wody, używamy nowoczesnych technologii opar- nego kształtowania jego kierunku rozwoju” – uważa Greenfield z London Economics (cyt. tych o systemy IT do zarządzania firmami, wreszcie Adam METALPOL Wêgierska Górka Sp. z o.o. czy to dynamiczna, wci¹¿ rozwijaj¹ca siêSchool firma,ofnastawiona na pozyskiwanie za: Portal Samorządowy, 23 spe³nienie marca 2015 wymagañ r.). wdrażamy systemy zdalnego odczytu wodomierzy, nowych rynków zbytu oraz zaspokajanie potrzeb klientów . Celem zak³adu jest klienta dotycz¹klientów. w tym kontekścieprocesów wydaje się postulat kompletnie dotychczasowe podejście cychzmieniając jakoœci wyrobu i efektywnoœci procesu orazdoci¹g³e Kluczowym doskonalenie wszystkich istniej¹cych w firmie. uzyskiwanych w ten sposób danych. Generalnie ideę otwartości i wdrażania rozwiązań, które ukierunkowarealne korzyści dla wszystkich interesariuszy smart city można sprowadzić do 6 wymiarów miasta ne są na Co chcemy Wam zaoferowaæ?

• nasuwka trójdzielna; • opaskanaszych do przy³¹czy wodoci¹gowych.

Dziœ przyszłości jesteœmy producentem armatury o wysokiej jakoœci dosto– szczególnie klientów. Łatwo zauważyć (za: Raport Think Tank RWE „Przyszłość Rozszerzyliœmy równie¿ ko³nierzowych o: sowanej do potrzeb naszych klientów.

Posiadamy sztab fachoww ostatnich latach następującą ofertê zmianększta³tek w funkcjonomiast – miasta przyszłości”): • trójnik T DN65/65, 125/50, 125/80, 125/100, ców, dziêki którym jesteœmy w stanie zapewniæ naszym klienwaniu lokalnych społeczności – zmiana ta jest, w du- 125/125; • Jakość życia – smart living.

• ko³nierze œlepe X DN 65, 125; tom sprawn¹ i skuteczn¹ obs³ugê. żej mierze, konsekwencją rewolucji technologicznej.

• Ludzie – smart people.

W ofercie wyrobów przeznaczonych do sieci wodoci¹gowych • kolano dwuko³nierzowe Q DN 125; Otwartość, dostęp do danych, szybkość Inteligentne zarządzanie – smart • króciec dwuko³nierzowy FF DNkomunikowa100/100; oraz• kanalizacyjnych znajduj¹ siê m.in.governance. zasuwy klinowe ko³nia i wzrastająca rola pojedynczego • Gospodarka economy.

• zwê¿kê dwuko³nierzow¹ FFRobywatela DN 65/50,stają 125/80, 125/100. nierzowe do wody F4– ismart F5, zasuwy pod i z napêdem elektromechanicznym typu Auma i Regada oraz zasuwy z przek³adni¹ się kanonem działania społeczności lokalnych. Spo• Środowisko – smart environment.

Jakoœæ w standardzie œlimakow¹ typu Mastergear.

Zajmujemy równie¿ produkcj¹ łeczności te znacznie łatwiej i skuteczniej organizują • Transport i komunikacja – smart siê mobility.

Jesteœmy przekonani, ich ¿e w wodoci¹gowej zasuw do gazu oraz zasuw ze wskaŸnikiem otwarcia stosowasię i oczekują traktowania w sieci sposób poważny powinna byæ nych g³ównie w instalacjach ppo¿., a tak¿e zasuw do przy³¹czy zastosowana armatura o najwy¿szej jakoœci. Dlatego w³aœnie Jednak dla rzeczywistej transformacji miasta w kie- i podmiotowy. To zaś oznacza dla firm komunalnych domowych z gwintami wewnêtrznymi oraz zewnêtrznymi i ze podczas produkcji armatury k³adziemy du¿y nacisk na jakoœæ przełom w zakresie sposobów komunikacji runku smart konieczne jest z pewnością ujęcie swych znaczący zastosowanych materia³ów i technologii produkcji. Ponadto z³¹czami do rur PE. i stosowanych Istotną działańrównie¿ w system planowania i kooperacji wszystkich i nadstawiamymodeli sobie zarządzania. du¿e wymagania w pomocą zakresie realizacji plaPosiadamy pe³n¹ gamê hydrantów podziemnych mogą nów być kontroli tutaj nowe rozwiązania podmiotów, które mogą wpływ na rzeczywistą naszych wyrobów.technologiczne, Nasze wyroby pokryte s¹ farb¹ ziemnych, z pojedynczym, jakmieć równie¿ z podwójnym zamkniêzgodn¹ z wymaganiami Zapewniaciemzmianę, oraz z systemem kontrolowanego z³amania.intereProdukujektóre proszkow¹ zapewniać będą nam nie tylko quickSpecyfikacji wins1, uwzględniając dialog ze wszystkimi nia Jakoœci RAL-GZ 662 oraz norm¹ DIN 30677. my ponadto wysokiej jakoœci kszta³tki ko³nierzowe wykonane sariuszami. Co istotne, należy traktować technologię ale wprowadzać będą rzeczywiste zmiany w dłuższej zgodnie norm¹ EN-545 EN-598. Niebezpieczeń- perspektywie. jako znarzędzie a nie oraz cel działania.

Doskonalenie Rozwój Wspó³praca stwem, które nierzadko staje się rzeczywistością, jest Œwie¿y powiew w asortymencie Zapraszamy do zapoznania siê z nasz¹ ofert¹ dostêpn¹ podążanie zakoncepcji modą informatyzacji i skupieniu się na Wyzwanie 3 – nowe podejście do zarządzania internetowej www.metalpol.com gdzie mo¿ecie Opieraj¹c siê na ci¹g³ego doskonalenia, staramy siê na stronie gadżetach, które stwarzają nowoczesnowynika dowiedzieæ z przedstawionej wcześniej argu-firmie oraz znasiê wiêcej o naszej nieustannie wzbogacaæ nasz¹pozory ofertênaszej nowymi wyrobami, aby JakPañstwo ści, jednakzaspokoiæ w grunciePañstwa rzeczy nieoczekiwania. są niczym innym, jak ostatleŸæmamy szczegó³ow¹ specyfikacjê w zupe³noœci Podczas mentacji, do czynienia z szybkimi techniczn¹ zmianami poszczególnych wyrobów. nich drogimi wystaw zabawkami Aqua-Thermuspokajającymi 2015 w Sankt Petersburgu oraz Wasnasze niepokoje, dotykającymi sektor komunalny. Jest to także skutek jest dostarczanie Wam Drodzy ser Berlin przyjemnoœæ wyroby czy abymieliœmy na pewno kroczymy pozaprezentowaæ ścieżce rozwoju.nowe Warto wielu Nasz¹ innychmisj¹ czynników – transformacja systemuKlienci wyrobów armaturowych odpowiadaj¹cych Waszym wymaganiom. wprowadzone przez nas do sprzeda¿y: zatem podejść do tego tematu z pokorą i otwartością na społeczno-politycznego i gospodarczego weszła w swój • hydrant nadziemny z podwójnym zamkniêciem oraz z syste- W swoich staraniach stawiamy na jakoœæ, kreatywnoœæ oraz uczenie się, korzystając z doświadczeń dojrzały”, członkostwo Polskiwierzymy, w Unii Eurodziêki czemu ¿e w dalszym ci¹gu mem kontrolowanego z³amania DN100; innych i wpro- „wiekprofesjonalizm, wadzaćnadziemny nowe rozwiązania w oparciu o przemyślany pejskiej w sposóbcieszyæ znaczący tempo tych bêdziemy siêwpłynęło Waszym na uznaniem, które jest dla nas • hydrant z systemu kontrolowanego z³amania plan. „Miasto nie jest produktem, który można opako- zmian,najwiêksz¹ jesteśmy teżoznak¹ członkiem światowej społeczności, sukcesu. z obrotow¹ g³owic¹ DN80; Reklama wyroby,, których potrzebujesz dziœ, za cenê, któr¹ jesteœ sk³onny zap³aciæ. Dostarczymy Ci jeszcze lepsze jutro.

Dostarczymy Ci wyroby

Firma z tradycjami istniej¹ca od 1838 roku Oferuj¹ca wyroby o wysokiej jakoœci wykonania z ¿eliwa sferoidalnego: • zasuwy klinowe ko³nierzowe; • zasuwy gwintowane do przy³¹czy domowych; • hydranty nadziemne i podziemne; • kszta³tki ko³nierzowe; • skrzynki uliczne; • akcesoria do zasuw i hydrantów hydrantów..

METALPOL Wêgierska Górka Sp. z o.o.

34-350 W êgierska Górka • ul. K olejowa 6 • e-mail: metalpol@metalpol.com • www .metalpol.com Wêgierska Kolejowa www.metalpol.com

258

kierunek wod-kan 4/2016 11

T emat numeru I N o w o c z e s n a s p ó ł k a w o d - k a n

odczuwającej konsekwencje globalizacji i rewolucji technologicznej. Wszystko to w sposób oczywisty wpływa na zmiany zachowań ludzi w środowiskach pracy i funkcjonowaniu w relacjach społecznych i ekonomicznych. Dla osób zarządzających firmami oznacza to kolejne wyzwanie – proste mechanizmy gospodarki wolnorynkowej zdają się już nie działać w wielu wypadkach, a w przypadku sektora komunalnego, który jest niezwykle podatny na zmiany społeczne i polityczne, jest to szczególnie widoczne. Tradycyjny model biznesowy oparty o podejście transakcyjne przestaje być wystarczający – sukces firm komunalnych nie może być oparty już o proste tradycyjne mechanizmy rynkowe.

Argumenty przedstawione powyżej wskazują wyraźnie na zbliżający się, czy też już występujący kryzys modelu zarządzania w tym sektorze. Jeśli bowiem przyjmiemy, że nieuchronną konsekwencją rozwoju infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej w warunkach depopulacji, ale i jednoczesnej presji społecznej na stały rozwój usług publicznych, są procesy konsolidacyjne sektora oraz wdrażanie dużych projektów technologicznych, to należy zastanowić się, w jaki sposób jesteśmy w stanie wdrożyć takie podejście, uzyskując jednocześnie przyzwolenie społeczne i polityczne na takie działania.

Zapytać można, czy takie przyzwolenie jest niezbędne – odpowiedź będzie zapewne banalna. Oczywiście – TAK, a trudno sobie dzisiaj wyobrazić wprowadzanie istotnych zmian w systemie lokalnej gospodarki komunalnej bez odpowiedniej komunikacji społecznej, nierzadko bez udziału lokalnej społeczności w procesie podejmowania decyzji i z pełnym zrozumieniem wszystkich racji.

Prowadzenie dużych projektów inwestycyjnych, a takie będą mieć największy sens ze względów ekonomicznych, wymagać będzie bliskiego współdziałania wielu podmiotów samorządowych, prowadząc do przekraczania granic gmin i konieczności budowania relacji pomiędzy wspólnotami samorządowymi. To zaś oznaczać będzie w wielu przypadkach konieczność rozszerzenia pojęcia „dobra wspólnego” na znacznie większe grupy obywateli.

Zdolność do odpowiedniego kształtowania takiej polityki i samego zarządzania firmami komunalnymi decydować będzie o sukcesie lub porażce wielu projektów. Wydaje się w takim razie uprawnione stwierdzenie, że obecny tradycyjny model zarządzania oparty na „transakcji” ustąpić musi modelowi opartemu na „relacji”. Warto w tym kontekście przywołać spojrzenie prof. Jerzego Hausnera, który twierdzi, że nowe czasy wymagają nowego podejścia do zarządzania – konieczne jest oparcie rozwoju firm na ideach, tak aby zapewnić im realny społeczny wymiar. Firma-idea, to taka, w której relacje wewnętrzne i zewnętrzne stają się źródłem rozwoju i sukcesu, a wolnorynkowe hasło, że the business of business is business przestaje mieć zastosowanie w wielu przypadkach. Idee można rozumieć zatem jako wartości firmy, na których opiera ona swoje relacje z wszystkimi interesariuszami.

Wydaje się, że w kontekście opisanych wyzwań, firmy komunalne w sposób naturalny predystynowane będą do weryfikacji swojego modelu biznesowego w oparciu o to podejście.

12 kierunek wod-kan 4/2016

Co to oznacza w praktyce? Z pewnością wyzwaniem dla wielu przedsiębiorstw będzie przedefiniowanie swoich celów rozwojowych i wdrożenie nowego, strategicznego podejścia. Warto zadbać o właściwe i pełne zrozumienie wszystkich procesów zachodzących w firmie, co nieuchronnie doprowadzi nas do konieczności wprowadzenia elementów lub też rozwiązań całościowych zarządzania procesowego. Nowe podejście do zarządzania uwzględniać będzie musiało nowe sposoby komunikowania z otoczeniem – z pewnością nowe rozwiązania technologiczne będą mieć tu duże znaczenie (zaawansowane wirtualne biura obsługi klienta, indywidualizacja obsługi klientów, dostęp do danych, działania informacyjne itp.). Kluczowe także wydaje się zastosowanie rozwiązań wzmacniających wykorzystanie pracowników i budowanie stabilnych, prorozwojowych relacji wewnętrznych. Jednym z coraz częściej stosowanych narzędzi w tym zakresie staje się wartościowanie pracy, co powoduje w gruncie rzeczy konieczność przeskanowania całej firmy pod kątem jej efektywności, ale także struktur i relacji wewnętrznych. Jeśli dobrze przygotowane i przeprowadzone, wartościowanie staje się źródłem satysfakcji z pracy, sposobem na indywidualizację i upodmiotowienie pracownika, skutecznym narzędziem nowoczesnego zarządzania ludźmi. *** Należy zaznaczyć, że zaprezentowane poglądy są bardzo subiektywną wizją autora, opierającego się na swych doświadczeniach blisko 10 lat zarządzania firmą komunalną oraz pracy akademickiej. Traktować zatem je należy jako głos w dyskusji o koniecznych zmianach w zarządzaniu w sektorze komunalnym, stawianie pytań i prowokowanie do formułowania dalszych opinii. Istotą zmiany wszakże jest prowadzenie otwartej dyskusji, która prowadzi często nie do prostego przekonania interlokutora do swoich poglądów, ale częściej, co może i ma większe znaczenie, do przefiltrowania własnych myśli i poglądów. Warto chyba podejmować dyskusję na forach branżowych i środowiskowych konferencjach nie tylko o aspektach technicznych i bieżących, operacyjnych problemach zarządzania firmami wodociągowo-kanalizacyjnymi, ale także zagłębić się w dyskusję o charakterze strategicznym i prognostycznym.

Przypisy 1

Termin często stosowany w odniesieniu do pojęcia miasta inteligentnego, oznaczający dosłownie „szybkie zwycięstwa”, czyli łatwe i szybkie zastosowania nowych technologii, które mają charakter często PR-owy i rozwiązują jednostkowe problemy.