TEMAT NUMERU
UKﾅ、DANIE NOWEJ ENERGETYKI Zaniedbana infrastruktura gazowa > 30
Wywiad z prezesem ENEI Krzysztofem Zamaszem > 38
2015: Mniej pyﾅづｳw i SO2 w Bogatyni > 42
SPRAWDŹ jak efektywnie zarządzać gospodarką wodno-ściekową POSŁUCHAJ jakie zmiany w przepisach krajowych i unijnych czekają nas w najbliższym czasie ODWIEDŹ stoiska firm prezentujących nowości rynkowe ZOBACZ podczas wycieczki technicznej, jak Grupa LOTOS rozwiązuje problemy związane z wodą
i ściekami w swoim zakładzie
24-25 września 2014 OBIERZ kierunek Gdańsk-Sobieszewo Szczegóły znajdziesz na lub
12 Mocy przybywa Joanna Jaśkowska 18 Nowe bloki – dopóki nie zostaną uruchomione – nie zapewnią spokojnego snu… wywiad z Henrykiem Majchrzakiem 22 Quo vadis kogeneracjo? Andrzej Werkowski 30 Zaniedbana infrastruktura gazowa Andrzej Szczęśniak 38 Potrzebujemy racjonalnego miksu energetycznego wywiad z Krzysztofem Zamaszem 42 2015: Mniej pyłów i SO2 w Bogatyni Joanna Jaśkowska 46 Planowanie inwestycji metodą Front-End Loading Grzegorz Kotte 54 Sieć w budowie Marcin Laskowski 59 Stacja Ołtarzew Joanna Jaśkowska
Ochrona środowiska w energetyce 62 Czysty węgiel na jutro Zbigniew Kasztelewicz 70 Poprzeczka wędruje w górę Piotr Plis, Tomasz Słupik
Elektroenergetyka
18 Nowe bloki – dopóki nie zostaną uruchomione – nie zapewnią spokojnego snu… wywiad z Henrykiem Majchrzakiem, prezesem PSE
Czysty węgiel na jutro Zbigniew Kasztelewicz
62
78 W walce z tlenkami azotu Adam Kozera 86 Rosyjską energetykę czeka transformacja? Jacek Malko
fot.: photogenica.pl
Temat numeru: Inwestycje w energetyce
fot.: PSE
SPIS TREŚCI
Ciepłownictwo 92 W sieci... Agnieszka Chilmon 98 Chłód, który nie zamraża... Joanna Jaśkowska
Bezpieczeństwo w energetyce 102 Zapanować nad dymem Dorota Brzezińska
110 Nieodwracalny Smart Grid Andrzej Ożadowicz 118 Kierunek ENERGOOSZCZĘDNOŚĆ Tomasz Olejarnik 122 Samorząd terytorialny jako prosument Jan Hasiuk
Technologie w energetyce 127 128
Niskoemisyjna energia z Polski odpowiedzią na politykę Unii Europejskiej Mariusz Marciniak Po pierwsze bezpieczeństwo Andrzej Brodowicz
W walce z tlenkami azotu Adam Kozera
78
fot.: TAURON Polska Energia S.A.
Rynek energii
Felieton 130 Czy istnieje obiektywny osąd przedsiębiorstwa energetycznego? Jerzy Łaskawiec
5
od redakcji Wydawca: „BMP bis” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa KRS: 0000406244, REGON: 242 812 437 NIP: 639-20-03-478 ul. Morcinka 35 47-400 Racibórz tel./fax (032) 415-97-74 tel.: (032) 415-29-21, (032) 415-97-93 energetyka@e-bmp.pl www.kierunekenergetyka.pl
Joanna Jaśkowska redaktor wydania tel.: 32/415 97 74 wew. 19 e-mail: joanna.jaskowska@e-bmp.pl
Ruszyła maszyna po szynach… Nagle gwizd! Nagle świst! I inwestycje w nowe bloki energetyczne ruszyły w Polsce w 2014 roku pełną parą. Największe z nich to te w Jaworznie, Opolu i Kozienicach, które budują TAURON, PGE i ENEA. Najbardziej zaawansowane: ostatnia z wymienionych i Stalowa Wola (patrz: mapa prezentująca inwestycje w moce wytwórcze na s. 12). Czy oznacza to, że bezpieczeństwu energetycznemu Polski nic już nie zagrozi? – Decyzje o budowie nowych bloków energetycznych sprawiły, że ryzyko niedoborów energii spadło. Nadal jednak istnieje, a jego poziom nie jest na tyle niski, abyśmy spali spokojnie – stwierdza Henryk Majchrzak, prezes zarządu PSE (wywiad na s. 18). W ślad za inwestycjami w źródła idą i te w sieci. 24 kwietnia uroczyście otwarto Stację Ołtarzew – najnowocześniejszy obecnie tego typu obiekt pracujący w polskim systemie przesyłu energii elektrycznej. W ten sposób podsumowano I etap projektu: Budowy mostu energetycznego Polska-Litwa (fotoreportaż na s. 59). „Konieczność przyłączenia nowych mocy wytwórczych również stwarza potrzebę rozbudowy sieci” – pisze Marcin Laskowski z PSE w artykule „Sieć w budowie” (s. 54). Kozienicka jednostka będzie największym w Europie blokiem opalanym węglem kamiennym. Opole, Jaworzno to także bloki, w których paliwem będzie ten surowiec. Stalowa Wola, Włocławek, Gorzów, Rzeszów, Tychy i Będzin to gaz. A co z OZE? Na jakie paliwa powinna stawiać tu polska energetyka? – Jeżeli chodzi o OZE, warto brać pod uwagę doświadczenia naszych sąsiadów – także te negatywne. Uważam, że powinniśmy unikać błędu, który popełnili Czesi w fotowoltaice. Nie starajmy się też rozregulować systemu tak, jak zrobili to Niemcy z wiatrem – mówi Krzysztof Zamasz, prezes zarządu ENEA S.A. (wywiad na s. 38) O inwestycyjnej lokomotywie, która przyspieszyła w 2014 r., roli węgla, a także przyszłości polskiego ciepłownictwa i wyzwaniach stawianych przemysłowi przez pakiet klimatyczno-energetyczny przeczytać mogą Państwo w naszym magazynie, a podyskutować już 8-10 września w czasie XVI Sympozjum Naukowo-Technicznego ENERGETYKA BEŁCHATÓW 2014.
Rada Programowa: prof. Jan Popczyk – przewodniczący, Politechnika Śląska, prof. Andrzej Błaszczyk – Politechnika Łódzka, Wiesław Chmielowicz – prezes ECO Opole SA, dr hab. inż. Maria Jędrusik – prof. nadzw. Politechniki Wrocławskiej, Mieczysław Kobylarz – dyrektor GDF SUEZ Energia Polska S.A., prof. Stanisław Mańkowski – Politechnika Warszawska, Katarzyna Muszkat – prezes zarządu ZE PAK SA, dr inż. Mariusz Pawlak – Politechnika Warszawska Waldemar Szulc – wiceprezes zarządu PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna SA PGE Elektrownia Bełchatów S.A. prof. dr hab. inż. Artur Wilczyński – Politechnika Wrocławska Adam Witek – prezes zarządu „Energetyka” Sp. z o.o. Grupa Kapitałowa KGHM Polska Miedź S.A. prof. nadzw. dr hab. inż. Krzysztof Wojdyga – Politechnika Warszawska prof. Jacek Zimny – Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie
Prezes zarządu BMP’ Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k. Adam Grzeszczuk Redaktor naczelny Przemysław Płonka Redakcja Joanna Jaśkowska, Tomasz Olejarnik Redakcja techniczna: Maciej Rowiński, Marek Fichna Prenumerata, kolportaż Aneta Jaroszewicz Sprzedaż: Magda Widrińska, Małgorzata Pozimska
Druk: FISCHER POLIGRAFIA Cena 1 egzemplarza – 19,90 zł Wpłaty kierować należy na konto: Bank Spółdzielczy w Raciborzu Nr konta: 40 8475 0006 2001 0014 6825 0001 Prenumerata krajowa: Zamówienia na prenumeratę instytucjonalną przyjmuje firma Kolporter Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A.. Informacje pod numerem infolinii 0801 40 40 44 lub na stronie internetowej http://dp.kolporter.com.pl/
Magazyn kierowany jest do prezesów, dyr. ds. technicznych i głównych specjalistów (mechaników, automatyków, energetyków) reprezentujących branżę energetyczną, organizatorów targów, sympozjów, imprez branżowych, urzędów, ministerstw, instytutów, wyższych uczelni oraz biur projektowych. Redakcja nie odpowiada za treść reklam. Niniejsze wydanie jest wersją pierwotną czasopisma Wykorzystywanie materiałów i publikowanie reklam opracowanych przez wydawcę wyłącznie za zgodą redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do opracowywania nadesłanych tekstów oraz dokonywania ich skrótów, możliwości zmiany tytułów, wyróżnień i podkreśleń w tekstach. Artykułów niezamówionych redakcja nie zwraca. Fot. BMP’. Fot na okładce: TAURON.
6
ECiZ 5/2014
www.kierunekenergetyka.pl
zdjęcie numeru fot.: Polskie LNG S.A.
zdjęcie numeru
Wnętrze zbiornika LNG Jedna z kluczowych inwestycji polskiej gospodarki niedawno przekroczyła 90% stanu realizacji. Polska dzięki temu przedsięwzięciu ma uniezależnić się od dostaw gazu z Rosji. Zgodnie z zapewnieniami rządu budowa ma zakończyć się jeszcze w tym roku www.kierunekenergetyka.pl
ECiZ 5/2014
7
migawka fot.: freeimages
Ponad 600 mln zysku ENERGI po I półroczu
fot.: Grupa ENERGA
Grupa ENERGA odnotowała w pierwszym półroczu 2014 roku wzrost EBITDA o 15 proc. oraz wzrost zysku netto o 16 proc. Poprawie uległa rentowność, natomiast marża na poziomie wyniku netto wzrosła o 2 pkt. proc. w porównaniu z pierwszym półroczem 2013 roku.
Nowe zasady dot. emisji przemysłowych Prezydent podpisał nowelę Prawa ochrony środowiska wdrażającą postanowienia dyrektywy IED. Celem ustawy jest efektywniejsze ograniczenie emisji zanieczyszczeń z zakładów przemysłowych. Nowe przepisy poszerzają listę rodzajów działalności wymagających uzyskania pozwolenia zintegrowanego. Nowela ujednolica warunki prowadzenia działalności gospodarczej w ramach Unii Europejskiej poprzez wzmocnienie roli najlepszych dostępnych technik (tzw. BAT) oraz poprawia przejrzystość wydawanych pozwoleń zintegrowanych, dzięki wprowadzeniu wymogu uzasadniania i dokumentowania przypadków, w których korzysta się z pozostawionego marginesu elastyczności.
W pierwszym półroczu 2014 roku Grupa ENERGA wypracowała zysk netto na poziomie 606 mln zł, a EBITDA w wysokości 1 281 mln zł. Wyniki te zostały osiągnięte przy niższych o 9 proc. przychodach, które wyniosły 5 287 mln zł. W pierwszym półroczu 2014 roku ENERGA o 5 pkt. proc. poprawiła marżę EBITDA, która osiągnęła poziom 24 proc. W samym drugim kwartale jej wzrost wyniósł 2 pkt. proc. w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego. źródło: Grupa ENERGA
Nowe zasady rozliczania dostaw gazu Od 1 sierpnia rozliczenia są dokonywane na podstawie faktycznego zużycia energii wyrażonej w kilowatogodzinach (kWh), a nie jak dotychczas na podstawie dostarczonej objętości gazu (m3). Po wprowadzeniu nowych zasad wszyscy odbiorcy będą rozliczani za ilość zużytej energii, a nie za wykorzystaną objętość.
fot.: GAZ-SYSTEM S.A.
źródło: Kancelaria Prezydenta RP
Wyrażenie cen gazu w jednostkach energii ułatwi ich porównanie z cenami innych nośników energii. Nowe zasady rozliczeń nie wpłyną zasadniczo na wysokość opłat pobieranych od odbiorców z tytułu dostarczania paliwa gazowego. Ceny paliw gazowych uległy przeliczeniu z wartości wyrażonych w m3 na wartości wyrażone w kWh według ciepła spalania przyjętego do ustalenia cen w jednostkach objętości. źródło: URE
8
ECiZ 5/2014
www.kierunekenergetyka.pl
rolls-royce.com
Wszystko zaczyna się w… głowicy
Sprawność naszego silnika gazowego typu B35:40 zależy od głowy – naszej głowicy cylindrowej. Stworzyliśmy wyrafinowany układ spalania, któremu silnik zawdzięcza wyjątkowe osiągi. Nowoczesna konstrukcja zapewnia całkowite spalanie niezależnie od warunków roboczych. Dzięki zastosowaniu jedynej w swoim rodzaju technologii powstała jednostka o mocy 9,4MW, najlepsza w swojej kategorii mocy przy sprawności elektrycznej wynoszącej 48,8 procenta. Zawsze stawialiśmy na niskie zużycie paliwa. To klucz do udanych operacji, oszczędności kosztowych i zmniejszenia emisji. Te wszystkie korzyści są teraz do Państwa dyspozycji. A wszystko zaczęło się od głowicy… Your powerful partner.
Bergen Engines AS A Rolls-Royce Power Systems Company
Reklama
TAURON i ArcelorMittal stworzyli TAMEH Holding
fot.: TAURON Polska Energia S.A.
Nowy podmiot będzie realizował zadania inwestycyjne i operacyjne w obszarze energetyki przemysłowej. TAURON i ArcelorMittal zawarły umowę 11 sierpnia na okres 15 lat z możliwością jej przedłużenia.
Głównym celem biznesowym jest długoterminowa i międzynarodowa współpraca spółek. Założono również rozwój aktywów energetycznych po stronie TAURONA i zapewnienie dostaw mediów (m.in. energii elektrycznej, ciepła, dmuchu wielkopiecowego i sprężonego powietrza) dla zakładów ArcelorMittal. Celem finansowym projektu jest natomiast wygenerowanie wyników finansowych na poziomie umożliwiającym sfinansowanie niezbędnych inwestycji we wspólnym przedsięwzięciu.
fot.: freeimages.com
źródło: TAURON Polska Energia S.A.
Otwarto farmę wiatrową w Głuchowie Farma wiatrowa składa się z 10 turbin, które co roku będą produkowały ponad 50 gigawatogodzin energii elektrycznej. Projekt w Głuchowie był realizowany głównie przez polskich specjalistów. Otrzymał blisko 40 mln zł dofinansowania ze środków unijnych. Oficjalne otwarcie farmy wiatrowej odbyło się 7 sierpnia. Lapp Kabel Sp. z o.o.
źródło: Ministerstwo Gospodarki
ul. Profesjonalna 1 Biskupice Podgórne 55-040 Kobierzyce
Tel. +48 71 3306300 Fax +48 71 3306306
www.lapppolska.pl info@lapppolska.pl
TEMAT NUMERU:
Inwestycje w energetyce
Nowe bloki – dopóki nie zostaną uruchomione – nie zapewnią spokojnego snu… – Decyzje o budowie nowych bloków energetycznych sprawiły, że ryzyko niedoborów energii spadło. Nadal jednak istnieje, a jego poziom nie jest na tyle niski, abyśmy spali spokojnie – mówi Henryk Majchrzak, prezes zarządu PSE S.A. • W 2014 roku w polskiej energetyce nastąpił nagły gwizd, nagły świst i inwestycje w nowe bloki energetyczne ruszyły pełną parą. Czy w związku z tym możemy być spokojni, jeśli chodzi o bezpieczeństwo energetyczne Polski?
• Czy to oznacza, że nie obawia się pan już deficytu energii po 2016 r.? Wciąż pojawiają się głosy, że może jej zabraknąć. Czy jest coś z prawdy w tym „straszeniu”?
fot.: PSE
Henryk Majchrzak prezes zarządu PSE S.A.
Nowe bloki energetyczne bez wątpienia będą miały wpływ na poprawę sytuacji. W latach 2018 i 2019 oddane do eksploatacji zostaną nowe duże jednostki w elektrowniach: Kozienice – o mocy 1000 MW, dwa bloki w Opolu po 900 MW i Jaworznie o mocy 910 MW, co łącznie daje prawie 4 000 MW. W planach jest również budowa Elektrowni Północ z dwoma blokami po ok. 1000 MW, ponadto, już w przyszłym
roku, uruchomione zostaną dwa bloki gazowo-parowe w Stalowej Woli o mocy 422 MW i Włocławku o mocy 500 MW. Zatem mamy perspektywę radykalnej poprawy sytuacji w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym. Jednak o tym, jaki jest stan bezpieczeństwa, będziemy mogli powiedzieć dopiero wówczas, gdy wszystkie te planowane moce wytwórcze zostaną uruchomione.
18
ECiZ 5/2014
www.kierunekenergetyka.pl
TEMAT NUMERU: Decyzje o budowie nowych bloków energetycznych sprawiły, że ryzyko niedoborów energii spadło. Nadal jednak istnieje, a jego poziom nie jest na tyle niski, abyśmy spali spokojnie.
• Co musi się wydarzyć, jakie inwestycje muszą zostać zrealizowane, by nasz sen mógł być spokojny? Jako OSP musimy być przygotowani na każdą ewentualność i dbać, aby KSE był niezawodny i dobrze zbilansowany. Dlatego, oprócz prowadzonej na niezwykle ogromną, dotychczas niespotykaną, skalę rozbudowy i modernizacji linii przesyłowych i stacji elektroenergetycznych, wdrożyliśmy kilka ważnych projektów, które zmniejszają ryzyko wystąpienia niedoborów energii. Niedawno PSE podpisały z TAURON Polska Energia oraz PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna umowy na świadczenie tzw. interwencyjnej rezerwy zimnej. W efekcie PSE będą dysponowały 830 MW mocy źródeł owej rezerwy w latach 2016-2017, z opcją przedłużenia do 2019. To ważny czynnik zmniejszający ryzyko przerw w dostawach energii.
• Sytuację w systemie mają poprawić też negawaty… Tak, czyli usługa redukcji zapotrzebowania świadczona przez odbiorców na rzecz Operatora Systemu Przesyłowego. W 2013 r. podpisaliśmy umowę z PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A., która na bazie potencjału Kopalni Węgla Brunatnego Bełchatów świadczy usługę redukcji zapotrzebowania o wolumenie 25 MW w okresie od października do marca i 30 MW w okresie od kwietnia do września. W lipcu tego roku zawarliśmy umowę na redukcję zapotrzebowania na polecenie OSP ze spółką Enspirion z Gdańska, która pełni rolę agregatora tych usług i będzie koordynować redukcję w oparciu o techniczne zasoby trzynastu firm znajdujących się w różnych obszarach kraju. Zatem, w wyniku dotychczas przeprowadzonych przetargów, mamy możliwość ograniczenia mocy na poziomie: 45 MW zimą i 50 MW latem. Ale to nie koniec – w lipcu ogłosiliśmy kolejny przetarg na pozyskanie tej samej usługi w wymiarze 200 MW.
Inwestycje w energetyce
składania przez odbiorców ofert redukcji obciążenia. Jest to kolejna odsłona na rynku negawatów. W przeciwieństwie do programu usługi przeciwawaryjnej, która jest przewidziana do użycia poza rynkiem, na rynku bilansującym możliwe jest składanie ofert na negawaty codziennie. Natomiast uzupełnieniem rezerwy interwencyjnej zimnej będzie operacyjna rezerwa mocy, który to mechanizm – decyzją Prezesa URE – wszedł w życie od początku 2014 r.
POPRAWA BEZPIECZEŃSTWA, ZMNIEJSZENIE STRAT Uruchomiony w ostatnich latach proces inwestycyjny na skalę dotychczas niespotykaną w historii PSE. – Działalność inwestycyjną ukierunkowujemy głównie na rozwój linii 400 kV, które mają większe możliwości przesyłu, przy mniejszych stratach energii. W naszych planach rozwojowych i modernizacyjnych są zadania inwestycyjne dedykowane przede wszystkim poprawie bezpieczeństwa energetycznego kraju, ale będą wpływały również na zmniejszenie strat w sieci przesyłowej. Można zaliczyć do nich stopniowe zastępowanie istniejącej sieci 220 kV siecią o napięciu 400 kV oraz realizację wieloletniego programu wymiany transformatorów na transformatory o niższym poziomie strat – podkreśla Henryk Majchrzak. – Ponadto rosnące zapotrzebowanie na energię elektryczną w kraju determinuje realizację szeregu inwestycji infrastrukturalnych związanych przede wszystkim z potrzebą przyłączenia i wyprowadzenia mocy z nowych źródeł wytwórczych – kontynuuje.
Dodatkowo, dzięki zainstalowaniu przesuwników fazowych na połączeniach z Niemcami, chcemy pozyskać 500 MW z importu. Przesuwniki zwiększą również przepustowość w kierunku eksportu (1500 MW). Musimy też tworzyć warunki dla przyłączania do sieci przesyłowej i wyprowadzenia mocy z nowych elektrowni i OZE, a także rozwijać połączenia transgraniczne. Aby skutecznie realizować te zadania, niezbędna jest sprawna i dobrze rozwinięta infrastruktura sieciowa – linie i stacje elektroenergetyczne, dlatego też niezwykle istotnym jest obszar inwestycji.
• Pomimo wprowadzenia tych wszystkich mechanizmów nie można powiedzieć, że niedobory energii całkowicie nam nie grożą.
• Coraz więcej mówi się też o prosumenctwie. Pojawiają się programy finansowe na realizację tego typu inwestycji. Jak wygląda sprawa podpięcia takiej jednostki do sieci?
Dlatego przez cały czas rozwijamy i dalej sukcesywnie wdrażamy nowe mechanizmy zaradcze, które pozwolą na bezpieczną pracę KSE w sytuacji prognozowanych, możliwych do wystąpienia po 2015 roku, okresowych deficytów mocy wytwórczych. Mam tu na myśli kolejne przetargi na zakup takich usług, jak m.in. interwencyjna rezerwa zimna czy redukcja zapotrzebowania na polecenie OSP, czyli wspomniane negawaty. Poza tą usługą, od 1 lipca 2014 roku wprowadziliśmy w mechanizmach rynku bilansującego możliwość
Prawo energetyczne nie definiuje pojęcia „prosument”. Terminem tym posługujemy się wyłącznie potocznie i rozumiemy przez nie konsumenta, czyli odbiorcę w gospodarstwie domowym, który wytwarza przynajmniej cześć zużywanej przez siebie energii. Ustawa – Prawo energetyczne przewiduje dość znaczące ułatwienia w przypadku, gdy odbiorca końcowy chce przyłączyć mikroinstalację, czyli stosunkowo niewielką instalację odnawialnego źródła energii o łącznej mocy elektrycznej do 40 kW.
www.kierunekenergetyka.pl
ECiZ 5/2014
19
TEMAT NUMERU:
„
Inwestycje w energetyce
Przyłączenie do sieci odbywa się na podstawie zgłoszenia złożonego w przedsiębiorstwie energetycznym, do sieci którego ma być przyłączona mikroinstalacja. Odbiorca ubiegający się o przyłączenie mikroinstalacji do sieci dystrybucyjnej (czyli prosument) musi spełnić dwa warunki dla przyłączenia, tj. musi być już przyłączony do sieci jako odbiorca końcowy, a moc zainstalowana mikroinstalacji nie może być większa niż określona w wydanych warunkach przyłączenia odbiorcy oraz muszą zostać zainstalowane odpowiednie układy zabezpieczające i układ pomiarowo-rozliczeniowy (instalowane są na koszt operatora systemu dystrybucyjnego).
PSE będą dysponowały 830 MW mocy źródeł owej rezerwy w latach 2016-2017, z opcją przedłużenia do 2019. To ważny czynnik zmniejszający ryzyko przerw w dostawach energii
• PSE popierają rozwój tego segmentu rynku? Tak, jednak jako operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego nie zajmują się przyłączeniem grup odbiorców, którzy mogą korzystać ze wspomnianych przeze mnie ułatwień przy przyłączaniu mikroinstalacji. Wynika to z ograniczeń technicznych, zaimplementowanych w regulacje ustawy – Prawo energetyczne. Ustawa stanowi, że mikroinstalacje są przyłączane do sieci o napięciu niższym niż 110 kV, a więc do sieci średniego i niskiego napięcia (tj. sieci dystrybucyjnej), gdyż przyłączanie tak niewielkich źródeł do sieci wysokich i najwyższych napięć (tj. sieci o napięciu 110 kV i wyższym) jest technicznie całkowicie nieuzasadnione, o ile w ogóle możliwe.
• Czy pomocne w podwyższeniu bezpieczeństwa energetycznego mogą być: wspólny rynek energii w Europie czy wprowadzenie rynku mocy? W Polsce są obecnie prowadzone prace koncepcyjne nad rozwiązaniem adekwatnym z punktu widzenia warunków krajowych, a jednocześnie uwzględniającym w maksymalnym możliwym zakresie uwarunko-
fot.: BMP
W przypadkach innych niż wyżej wymienione, przyłączenie do sieci dystrybucyjnej odbywa się na podstawie umowy o przyłączenie do sieci. Zatem wsparcie przyłączeń mikroinstalacji prosumenckich na gruncie ustawy – Prawo energetyczne polega głównie na uproszczeniu procedury, tj. nie ma konieczności przechodzenia całej ścieżki z wydawaniem warunków przyłączenia, a mikroinstalacja prosumencka zwolniona jest z wnoszenia opłaty za przyłączenie do sieci. Proszę zauważyć, że na podstawie obecnych przepisów ustawowych wsparcie jest kierowane do
innej grupy niż ta, którą potocznie określa się jako prosumentów. Uproszczenie procedury przyłączeń jest bowiem skierowane do wszystkich odbiorców końcowych, a nie tylko konsumentów, pod warunkiem jednak, że przyłączają oni jednostki wytwórcze korzystające z odnawialnych źródeł energii. To rozwiązanie jest w mojej ocenie optymalne – jednocześnie poszerza grupę podmiotów, które mogą korzystać z zalet tzw. energetyki obywatelskiej i jednocześnie promuje odnawialne źródła energii.
20
ECiZ 5/2014
www.kierunekenergetyka.pl
TEMAT NUMERU: wania funkcjonowania wspólnego europejskiego rynku energii elektrycznej. Prowadzone są przez Towarzystwo Gospodarcze Polskie Elektrownie, które do współpracy zaprosiło PGE Polska Grupa Energetyczna S.A., Polskie Towarzystwo Elektrociepłowni Zawodowych oraz PSE S.A. Celem wspólnego projektu jest przegląd możliwych rozwiązań i na tej podstawie dokonanie wyboru najlepszej formuły, która pozwoli na zapewnienie długoterminowego bezpieczeństwa pracy polskiego systemu elektroenergetycznego, przy minimalnych kosztach dla odbiorców. Analizowanymi rozwiązaniami są różne modele rynków mocy scentralizowanych i zdecentralizowanych oraz mechanizmy mocowe, m.in. kontrakty różnicowe, rezerwy strategiczne. W II połowie 2014 roku powinny zakończyć się prace projektowe w zakresie opracowania rozwiązań szczegółowych dla wybranych modeli rynków mocy i mechanizmów mocowych.
• Prace nad wdrożeniem rynku mocy są prowadzone również w innych krajach europejskich. Z jakich państw warto tu brać przykład? Szczególnie należy zwrócić uwagę na zaawansowane prace w tym zakresie w Wielkiej Brytanii i Francji. Zgodnie z ostatnimi informacjami prasowymi z lipca 2014 roku, Komisja Europejska udzieliła brytyjskiemu rządowi zgody na pomoc publiczną, w ramach dwóch mechanizmów stanowiących trzon reformy sektora energetycznego w Wielkiej Brytanii – kontraktów różnicowych oraz scentralizowanego rynku mocy. Pierwsza aukcja zdolności wytwórczych w ramach rynku mocy w Wielkiej Brytanii została zaplanowana na koniec 2014 r. (dostawa mocy w sezonie zimowym
Umożliwić przyłączenie do sieci PSE musi m.in. tworzyć warunki dla przyłączania do sieci przesyłowej i wyprowadzenia mocy z nowych elektrowni i OZE, a także rozwijać połączenia transgraniczne
Inwestycje w energetyce
2018/19). Skorzystanie z doświadczeń innych krajów, m.in. Wielkiej Brytanii, powinno przełożyć się na sukces wdrożenia rozwiązań mocowych w Polsce. Nie do przecenienia jest również kwestia koordynacji mechanizmów wsparcia rozwoju źródeł wytwórczych zaimplementowanych w poszczególnych krajach UE, aby ewentualne różnice w zasadach ich funkcjonowania nie zakłócały wspólnotowego rynku energii elektrycznej UE. Trzeba podkreślić, że wspólnotowy rynek energii elektrycznej w Europie może przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa energetycznego m.in. poprzez stymulację rozwoju połączeń transgranicznych umożliwiających dostawy energii w sytuacjach jej niedoboru. Z drugiej jednak strony rynek musi zostać właściwie zaprojektowany i wdrożony. Obecnie jesteśmy w Europie dopiero na początku tej drogi, a przed nami wiele wyzwań. Jednym z najpoważniejszych jest właściwe uregulowanie rynku wymiany transgranicznej poprzez wprowadzenie niezbędnego stopnia koordynacji podczas procesu wyznaczania i alokacji transgranicznych zdolności przesyłowych. Kwestia ta, będąca w gruncie rzeczy sprawą zasad udostępniania uczestnikom rynku infrastruktury przesyłowej zarządzanej przez poszczególnych europejskich operatorów sieci przesyłowej, ma fundamentalne znaczenie dla bezpieczeństwa pracy systemu. Sukces implementacji wspólnotowego rynku energii w Europie, a tym samym skorzystanie z korzyści, jakie wspólnotowy rynek oferuje odbiorcom końcowym, wymaga wdrożenia mechanizmu wyznaczania i alokacji zdolności przesyłowych opartych na przepływach fizycznych (Flow Based Allocation – FBA), co umożliwi lepsze odwzorowanie technicznych uwarunkowań pracy połączonych systemów elektroenergetycznych w zasadach funkcjonowania rynku energii elektrycznej. Mechanizm Market Coupling, tzn. mechanizm łączenia rynków giełdowych dnia następnego i dnia bieżącego, umożliwi z kolei zwiększenie efektywności alokacji zdolności transgranicznych i ułatwi transgraniczny obrót energią elektryczną. Rozmawiała Joanna Jaśkowska
NAJWAŻNIEJSZE INWESTYCJE PSE Kluczowe projekty realizowane w ciągu najbliższych 5 lat dotyczą m.in. budowy połączenia elektroenergetycznego Polska-Litwa, rozbudowy Krajowego Systemu Przesyłowego pod kątem wyprowadzenia mocy i przyłączenia nowych źródeł wytwórczych w Polsce północnej (źródła konwencjonalne i OZE), południowej i południowo-zachodniej (również źródła konwencjonalne i OZE) oraz rozbudowy tzw. Węzła Centralnego – linii i stacji w centrum kraju. – Do tego bardzo ambitnego procesu inwestycyjnego spółka przygotowywała się od kilku lat. W znacznej części mamy już zapewnione finansowanie, a chodzi o niebagatelne kwoty – w horyzoncie 5-letnim na realizację zaplanowanych inwestycji PSE zamierzają przeznaczyć łącznie ok. 7-8 mld zł – mówi Henryk Majchrzak
www.kierunekenergetyka.pl
ECiZ 5/2014
21