T E M AT N U M E R U I N o w o c z e s n a f a r m a c j a
Jak wejść na poziom wyżej? I co stanowi o nowoczesności? I ucieczka do nowych rozwiązań technologicznych I większe bezpieczeństwo danych
Półki z najwyższej półki > 22
Bezbłędne operacje > 56
Lek bez skazy
> 60
S P I S T RE Ś C I
10 I Co stanowi o nowoczesności? Rafał Grabicki 14 I Gra do ostatniego gwizdka rozmowa z Colmem Murphy, dyrektorem zakładu produkcyjnego Servier w Polsce 18 I Ucieczka do nowych rozwiązań produkcyjnych Cezary Jędra 21 I Niezawodne wytwarzanie a ntybiotyków dzięki filtracji membranowej Alfa Laval Marcin Espenschied 22 I Półki z najwyższej półki Kamil Przybyło 29 I Integralność naruszona Michał Timler, Agnieszka Kordylewska 33 I zenon na miarę farmacji Urszula Bizoń-Żab 37 I Wyeliminowanie problemów z wiązanych z pomiarami analogowymi dzięki czujnikom cyfrowym METTLER TOLEDO
MASZ Y N Y I U RZ Ą D ZE N I A 41 I Najbardziej odpowiednia do e tykietowania Marchesini Group 45 I eticalls – bezbłędna identyfikacja w laboratorium Anna Czarny-Miśkiewicz 49 I Mieszalniki firmy IKE WERKE GmbH IKA POL
PRAWO 52 I Wyzwania technologiczne a serializacja Katarzyna Czyżewska
14
T emat numeru : n o w o c z e s n a f a r m a c j a
Gra do ostatniego gwizdka
Fot.: Servier
T emat numeru : n owo c z e s na fa r m ac ja
rozmowa z Colmem Murphy, dyrektorem zakładu produkcyjnego Servier w Polsce 52
p r awo
Wyzwania technologiczne a serializacja Katarzyna Czyżewska Fot. 123rf
OP T Y MA L I ZACJA I EFE K T Y W N O Ś Ć 56 I Bezbłędne operacje Andrzej Szarmański
JA KO Ś Ć 60 I Lek bez skazy Anna Kwiatkowska 64 I Zastosowanie modeli liniowych w badaniach stabilności Wiktor Tatara
PRZE Ł OMOWE O D K R Y C I A
84
K OSME T Y K I Fot. Floslek
71 I Od kumaryny do warfaryny Piotr F.J. Lipiński, Dariusz Plewczyński 76 I Terapia genowa Andrzej Ernst
K OSME T Y K I 80 I Trufle, lotos, kora dębu… Nowe surowce kosmetyczne Małgorzata Bajerska 84 I Laboratorium na miarę XXI wieku Przemysław Płonka, Agata Paszek 88 I Emulsje kosmetyczne i ich zastosowanie Anna Oborska 92 I Świetlana przyszłość polskich kosmetyków? Bank Zachodni WBK 98 I Agencji od opakowania szukam Antoni Łuchniak 102 I Krótkie serie i dowolne opakowanie Przemysław Płonka, Agata Paszek 106 I Krem z zabezpieczeniem SKK
FE L I E T O N 110 I Tragedia farmaceutyczna Rafał Ruta
Laboratorium na miarę XXI wieku Przemysław Płonka, Agata Paszek
PRZEMYSŁ FARMACEUTYCZNY 5/2017 3
O D RE D A K CJ I
Wydawca: BMP spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa ul. Morcinka 35 47-400 Racibórz tel./fax 32 415 97 74 tel.: 32 415 29 21, 32 415 97 93 KRS: 0000406244, REGON: 242 812 437 NIP: 639-20-03-478 e-mail: farmacja@e-bmp.pl www.kierunekfarmacja.pl
Przemysław Płonka re d a k t o r n a c z el ny t e l . 3 2 4 1 5 9 7 7 4 w e w. 2 8 e - m a i l : p r z e m y s l a w. p l o n k a @ e - b m p . p l
Co stanowi o nowoczesności? P
owyższy tytuł zaczerpnąłem z artykułu Rafała Grabickiego, otwierającego „Temat numeru” bieżącego wydania. Odpowiedź na to pytanie nie jest prosta i jednowymiarowa (na ten temat będziemy m.in. dyskutować w czasie debaty, która odbędzie się w ramach konferencji BMP organizowanej dla farmacji i branży kosmetycznej), choć czytając artykuły związane z tym problemem można zauważyć, że pojawia się w nich wiele części wspólnych.
S
łowo „nowoczesny” przewija się w tym wydaniu „PF” wielokrotnie. Głównie w artykułach dotyczących automatyzacji procesów, prezentujących nowe maszyny i urządzenia. Równocześnie przy słowie „nowoczesny” pojawia się kolejne. „zmiana”. Bo dziś, w jakiejkolwiek branży, a w farmacji zwłaszcza, o byciu nowoczesnym świadczy zdolność do szybkiego dostosowania się do zmieniających się warunków rynkowych, prawnych a przede wszystkim społecznych – najistotniejsze jest tu starzenie się społeczeństwa. „Fakt ten wpływa na decyzje związane z planowaniem długofalowym i strategią rozwoju
4 PRZEMYSŁ FARMACEUTYCZNY 5/2017
firm farmaceutycznych” – pisze Cezary Jędra z firmy B&R.
C
olm Murphy, dyrektor zakładu produkcyjnego Servier w Polsce, dodaje: „Gdy patrzymy na obecne otoczenie, na szybko zmieniający się świat – również ten farmaceutyczny – by się w nim odnaleźć trzeba być człowiekiem, który zadaje pytania (…)”. Kto ma pomóc w odpowiedzi na te pytania? Zgrany zespół, pracownicy. To oni przede wszystkim – a nie maszyny czy technologie – stanowią o sile przedsiębiorstwa, o jego nowoczesności. „Są motorem postępu firmy, bo nowoczesność to sposób zarządzania, który przejawia się otwartością, profesjonalizmem, słuchaniem głosu pracowników i kierowaniem ich ku wyzwaniom, które powodują ciągły wzrost świadomości i przełamywanie barier zarówno mentalnych, jak i techniczno-technologicznych” – konkluduje Rafał Grabicki z Galeny.
BMP to firma od 25 lat integrująca środowiska branżowe, proponująca nowe formy budowania porozumienia, integrator i moderator kontaktów biznesowych, wymiany wiedzy i doświadczeń. To organizator branżowych spotkań i wydarzeń – znanych i cenionych ogólnopolskich konferencji branżowych, wydawca profesjonalnych magazynów i portali.
Rada Programowa: prof. dr hab. Zbigniew E. Fijałek – Narodowy Instytut Leków dr n. farm. Jan Hołyński – Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne dr Jerzy Jambor – Phytopharm Klęka SA, Polski Komitet Zielarski dr Wojciech Kuźmierkiewicz – Polski Związek Pracodawców Przemysłu Farmaceutycznego prof. dr hab. n. med. Jacek Spławiński – Narodowy Instytut Leków Mieczysław Wośko – prezes zarządu – POLFARMEX S.A. Jerzy Lasota – FARMASERWIS prof. dr hab. Iwona Wawer – Wydział Farmaceutyczny, Warszawski Uniwersytet Medyczny, KRSiO prof. dr hab. Roman Kaliszan – Katedra Biofarmacji i Farmakodynamiki, Gdański Uniwersytet Medyczny Maciej Adamkiewicz – prezes – Grupa Adamed Katarzyna Wójcicka – Przewodnicząca Rady Eksperckiej – KRSiO Marek Gnyś – dyrektor produkcji – Tarchomińskie Zakłady Farmaceutyczne „Polfa” S.A. Paweł Nidecki – dyrektor ds. inwestycji i serwisu technicznego – IBSS Biomed S.A. dr Krystian Sodzawniczny – dyrektor produkcji APIPOL-FARMA Jarosław Wolniewicz – Wol-Pharma Consulting Krzysztof Lassota – kierownik produkcji – ANPHARM P.F.S.A. Rafał Grabicki – dyrektor produkcji, FSP GALENA dr Andrzej Ernst – niezależny ekspert dr hab. Wojciech Kamysz, prof. nadz. – Gdański Uniwersytet Medyczny
Prezes zarządu BMP Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k. Adam Grzeszczuk Redaktor naczelny Przemysław Płonka Redaktor wydania Przemysław Płonka, Agata Paszek Redakcja techniczna: Marek Fichna, Maciej Rowiński Prenumerata, kolportaż Ewelina Kalinowska Dyrektor działu handlowego Beata Fas
Druk: FISCHER POLIGRAFIA ISSN 1897-5127 Cena 1 egzemplarza – 23,15 zł + 8% VAT Wpłaty kierować należy na konto: Bank Spółdzielczy w Raciborzu 40 8475 0006 2001 0014 6825 0001 Redakcja nie odpowiada za treść reklam. Wykorzystywanie materiałów i publikowanie reklam opracowanych przez wydawcę wyłącznie za zgodą redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do opracowywania nadesłanych tekstów oraz dokonywania ich skrótów, możliwości zmiany tytułów, wyróżnień i podkreśleń w tekstach. Artykułów niezamówionych redakcja nie zwraca. Fot. BMP Fot. okładki: Servier
W OBIEKTYWIE
n o w o c z e s n e l a b o r a t o r iu m Fabrykę Servier w Białołęce, w tym nowoczesne laboratorium, będzie można zobaczyć podczas wycieczki technicznej, która odbędzie się w ramach Jesiennego Sympozjum Przemysłu Farmaceutycznego i Kosmetycznego (18-19.10, Jachranka). Fot. Servier
PRZEMYSŁ FARMACEUTYCZNY 5/2017 5
Z P O R TA L U
ki e r un e kFARMACJA . p l
Fot.: 123rf
Fot.: 123rf
Ministerstwo Zdrowia wspiera badanie skuteczności profilaktyki jodowej w Polsce
Stabilne przychody Celon Pharma S.A. w I półroczu 2017 r.
Niedobór jodu ma wpływ na stan naszego zdrowia. Zagrożenie to można jednak wyeliminować poprzez odpowiednie działania zapobiegawcze. Dlatego w ramach Narodowego Programu Zdrowia Oddział Kliniczny Endokrynologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie prowadzi badanie, które pozwoli ocenić skuteczność stosowanej dotychczas w Polsce profilaktyki jodowej. Działanie to umożliwi wypracowanie rekomendacji dotyczących zapobiegania niedoborom jodu przede wszystkim w grupach wrażliwych, czyli u kobiet w ciąży i karmiących, noworodków oraz dzieci w wieku szkolnym. Do badania losowo wybrano pięć województw, następnie w każdym wytypowano jeden szpital z oddziałem położniczym. Kolejnym planowanym krokiem jest kampania informacyjno-edukacyjna, a także rozesłanie dwóch tysięcy plakatów do poradni ginekologiczno-położniczych. Badanie potrwa do końca 2017 roku. Źródło: Ministerstwo Zdrowia
Całościowa wygenerowana przez spółkę wartość sprzedaży w I półroczu 2017 r. wyniosła 57 mln netto, a zysk netto ponad 13 mln. Sprzedaż specjalistycznych produktów leczniczych, będących liderami w swoich kategoriach terapeutycznych na polskim rynku osiągnęła 10% dynamikę wzrostu, w ujęciu wolumenowym. W I półroczu 2017 roku firma prowadziła prace badawczorozwojowe w ramach przyjętej strategii, która zakłada rozwój projektów co najmniej do fazy klinicznej II, tzw. momentu wykazania klinicznego „proof of concept” oraz ich komercjalizację. W grupie projektów zaawansowanych leków generycznych rozwijane były leki wziewne, w tym zawierające substancje salmeterol, fluticason oraz tiotropium. Prace dotyczyły badań przemysłowych, a także badań wdrożeniowych, w tym klinicznych. Wysoki poziom merytoryczny projektów spółki przekłada się na pozytywną ocenę NCBiR. W lipcu br. trzy wnioski o dofinansowanie projektów złożone w ramach Programu Sektorowego InnoNeuroPharm uzyskały rekomendację do dofinansowania o łącznej wartości ponad 70 mln. W sierpniu br. firma otrzymała pozwolenie na budowę nowego Centrum Badawczo-Rozwojowego w nowej lokalizacji – Kazuniu Nowym. Źródło: Celon Pharma
Konstytucja dla producentów leków
Zdaniem wielu ekspertów, polityka lekowa kształtowana jest w obrębie budżetu refundacyjnego. Jest również traktowana jako wyłączna domena Ministerstwa Zdrowia. Zmiana tej optyki powinna dotyczyć przede wszystkim sposobu jej przyjęcia. Konieczne jest wypracowanie dokumentu rządowego, który zostanie przyjęty przez całą Radę Ministrów, bo tylko wdrażanie go przez różne resorty może zapewnić jego efektywność. Jak pokazują dane, wartość rynku farmaceutycznego w Polsce w 2015 r. wyniosła niespełna 35 mld zł. Krajowi producenci leków wytwarzają około 1% PKB, wnosząc ogromny wkład w innowacyjność naszej gospodarki i rozwój kapitału ludzkiego. Jak podkreśla prezes PZPPF Zdzisław Sabiłło, do roku 2012 krajowe firmy farmaceutyczne zainwestowały w Polsce ponad 4 mld złotych, w ciągu ostatnich pięciu lat nakłady na ten cel nie spadły poniżej 500 mln złotych rocznie. Ich kontrybucja do budżetu państwa wynosi 2,6 mld złotych rocznie, a wartość produkcji to aż 12 mld zł. Źródło: Producenci Leków PL. 6 PRZEMYSŁ FARMACEUTYCZNY 5/2017
C I E K AW O S T K A
Tylko 4% Polaków szczepi się przeciwko grypie Od wielu lat znajdujemy się w ogonie Europy pod względem wyszczepialności przeciw grypie. W ostatnim sezonie NIZP-PZH odnotował 4,8 mln zachorowań oraz podejrzeń grypy. To aż o 19% więcej w porównaniu do poprzedniego sezonu. Prawie 17 tysięcy osób było hospitalizowanych, a 25 zmarło. W tym roku po raz pierwszy pacjenci w Polsce mają możliwość skorzystania ze szczepionek czterowalentnych. Zawierają one dwa szczepy wirusa grypy typu A i dwie linie wirusa grypy typu B, dlatego przed zachorowaniem chronią lepiej niż inne szczepionki.
Fot.: 123rf
– Potrzebujemy polityki lekowej lub strategii branżowej z perspektywą 15 lub 20 lat. Biznes musi mieć stałe i przewidywalne warunki rozwoju, by eliminować ryzyko i móc inwestować – apeluje Krzysztof Kopeć, wiceprezes Polskiego Związku Pracodawców Przemysłu Farmaceutycznego.
RO Z M A I TO Ś C I
22,1
mld zł
– tyle w 2016 r. osiągnęła wartość sprzedaży kosmetyków w Polsce, co stanowiło wzrost o 4,2 proc. w porównaniu z poprzednim rokiem.
Za dwa lata ruszy internetowy system weryfikacji leków. Ma on ograniczyć ryzyko zakupu fałszywych leków na rynku Od 2019 roku farmaceuta lub osoba, która wydaje pacjentowi lek, będzie musiała sprawdzić jego autentyczność w ogólnopolskiej bazie. To odpowiedź na coraz poważniejszy problem, którym jest fałszowanie leków i wprowadzanie ich do legalnego obrotu. Uchronić rynek i pacjentów ma unijna dyrektywa fałszywkowa. Zgodnie z jej wymogami za dwa lata w Polsce i każdym innym unijnym kraju ma działać internetowy system weryfikacji leków, a na każdym opakowaniu znajdzie się unikalny kod seryjny. Statystyki potwierdzają, że fałszowanie leków jest w Polsce narastającym problemem. Według Światowej Organizacji Zdrowia podrobiony może być nawet co setny preparat dostępny na rynku, natomiast w internecie – średnio co drugi. WHO szacuje, że Polacy wydają na fałszywki około 100 mln zł rocznie. Z kolei Komisja Europejska wyceniła wartość polskiego rynku podrobionych leków na ok. 62 mln euro. Podrabiane są głównie suplementy diety, leki przeciwbólowe, odchudzające, przeciwuczuleniowe czy viagropodobne. W wielu przypadkach takie podróbki powstają na przykład ze zmielonej kredy czy innych, znacznie przeterminowanych leków. Nie podlegają żadnym systemom jakości, mogą być toksyczne i bardzo szkodliwe dla zdrowia. Odróżnienie ich od oryginałów jest bardzo trudne, zwłaszcza że fałszerze są bardzo precyzyjni w podrabianiu blistrów, hologramów czy tłoczeń na tabletkach.
Źródło: Badania PMR, przywoływane w opracowaniu PI Research dla BZ WBK
„
– Gdy patrzymy na obecne otoczenie, na szybko zmieniający się świat – również ten farmaceutyczny – by się w nim odnaleźć trzeba być człowiekiem, który zadaje pytania i który dobrze się czuje, gdy te pytania zadają inni” – Colm Murphy, dyrektor zakładu produkcyjnego Servier w Polsce wywiad – str. 14
ki e r un e kFARMACJA . p l
Grupa Polpharma realizuje największą inwestycję w historii branży farmaceutycznej w Kazachstanie 8 września w ramach obchodów 135-lecia firmy SANTO w Szymkencie na południu Kazachstanu odbyło się uroczyste otwarcie nowego oddziału do wytwarzania stałych doustnych form leków o zdolności produkcyjnej ponad 200 milionów tabletek i kapsułek rocznie. To kolejny, pomyślnie zakończony etap programu inwestycyjnego, który od 2011 roku realizuje inwestor – Grupa Polpharma. Zakończenie budowy oddziału stałych form leków o wartości 13,5 mln USD jest ważną częścią projektu inwestycyjnego realizowanego w zakładzie w Szymkencie. Łączna wartość inwestycji zaplanowanych do 2020 roku przekracza 108 mln USD. Dotychczas wydano kwotę 70 mln USD. Dodatkowo, ok. 40 mln zł wyniosła wartość przekazanych technologii, niezbędnych szkoleń Fot.: 123rf
Fot.: 123rf
Z P O R TA L U
i transferu wiedzy. Sprzyjający klimat inwestycyjny i udział w zamówieniach publicznych pozwoliły Grupie Polpharma na realizację największej inwestycji w historii branży farmaceutycznej w Kazachstanie. Uruchomiono już nowy oddział do produkcji leków w ampułkach, produkcję roztworów do infuzji oraz dwie linie do produkcji antybiotyków w proszku. Zmodernizowano również magazyn produktów gotowych, centrum naukowo-badawcze, laboratoria kontroli jakości i infrastrukturę oraz zbudowano nową kotłownię. Źródło: Polpharma
Źródło: Newseria
PRZEMYSŁ FARMACEUTYCZNY 5/2017 9
fot. 123rf.com
T emat numeru : n o w o c z e s n a f a r m a c j a
10 PRZEMYSŁ FARMACEUTYCZNY 5/2017
T emat numeru : n o w o c z e s n a f a r m a c j a
Co stanowi o nowoczesności? Rafał Grabicki FSP Galena
Zbudowany z metalu, betonu i szkła. Znajdują się w nim urządzenia produkcyjne, które wyglądają jakby były zabrane z filmu science-fiction. Futurystyczny budynek – taki wizerunek ma nowoczesny zakład produkcyjny. Czy drogie technologie i innowacyjne rozwiązania to jednak tylko dodatek? Jak jest naprawdę?
PRZEMYSŁ FARMACEUTYCZNY 5/2017 11
T emat numeru : n o w o c z e s n a f a r m a c j a
O
nowoczesności firmy stanowią ludzie – pracownicy wykonujący swoje codzienne zadania, począwszy od sprzątaczy, poprzez operatorów, specjalistów, kadrę zarządzającą, na zarządzie spółki kończąc. Oni są motorem postępu firmy, bo nowoczesność to sposób zarządzania, który przejawia się otwartością, profesjonalizmem, słuchaniem głosu pracowników i kierowaniem ich ku wyzwaniom, które powodują ciągły wzrost świadomości i przełamywanie barier zarówno mentalnych, jak i techniczno-technologicznych. To budzenie innowacyjności w każdym pracowniku poprzez zachęcanie do uczestnictwa w programach związanych z drobnymi usprawnieniami lub przełomowymi innowacjami w każdym obszarze firmy. Głównym czynnikiem warunkującym nowoczesność firmy jest gotowość do ciągłych zmian i ich świadomość. Zmiana musi być planowana, zarządzana i kontrolowana w taki sposób, aby pracownicy widzieli, że jest potrzebna, sami ją wdrażali lub nawet sami zgłaszali taką potrzebę, zdając sobie sprawę z tego, co nowego wniesie do funkcjonowania firmy. Jest bardzo mądre stwierdzenie: „Jedyne to, co jest stałe, to
Z m i a n a w c o d z i e nny m ż y c iu – j a k s o bi e z nią r a d z ić Co warto robić: • zaplanować obszary, które chcemy poddać zmianie, zakresy zmian, czasy tych zmian, ich wpływ na codzienność firmy, • akceptować – zawsze, gdy widzimy potencjał do zmiany, nie uciekać od niej, tylko zainicjować zmianę zgodnie z naszą własną logiką, • wdrażać – każdą zmianę, którą rozpoczniemy, należy wdrażać od razu. Gdy powyższe trzy zasady zaczną towarzyszyć naszej codzienności zawodowej, można mieć pewność, że zmiana zagościła na stałe w naszym postępowaniu.
zmiana”. Sugeruje to, że właśnie zmiana jest motorem postępu przedsiębiorstwa.
Przekonać siebie i innych do zmiany Łatwe? Niestety nie. Pracownicy przyzwyczajają się do pewnych rozwiązań, sposobów postępowania, prowadzenia procesów, wykonywania obowiązków i pozostają w przekonaniu, że są to najlepsze możliwe zasady prowadzenia powierzonych zadań. Im dłużej pozostają w takim stanie, tym trudniej przekonać ich do poszukiwania nowych rozwiązań. Po co zmieniać? Po to, aby upraszczać procesy, za które jesteśmy
12 PRZEMYSŁ FARMACEUTYCZNY 5/2017
odpowiedzialni. Początkowo przysparza to trudności, ponieważ zmiany kojarzą się z zagrożeniem i opuszczeniem strefy komfortu. Mogą pojawić się obawy, że pracownicy staną się w firmie zbędni. Nic bardziej mylnego – pracodawca nie pozbywa się specjalistów świadomych konieczności rozwoju firmy i dążących do niego. Dlatego, wykonując swoje codzienne obowiązki, warto „zatrzymać się” na chwilę i przeanalizować, czy są obszary, które mogłyby zostać udoskonalone. Jeśli potrzeba zmiany zostanie zauważona, już stanowi to dużą część sukcesu. Programy drobnych zmian lub innowacyjne pomogą skłonić pracowników do zgłaszania własnych pomysłów dotyczących usprawnienia w procesach produkcji. Gdy nie ma ich jeszcze firmie – warto je uruchomić, a na tę chwilę swoje pomysły przekazywać bezpośrednio do przełożonych. Usprawnienia i innowacje to nie tylko pomysł, ale również szersza wizja wprowadzenia zmiany, jej przewidywane korzyści i konieczne wydatki. Jeśli planowaną zmianę udaje się opisać oraz dokonać analizy argumentów za i przeciw, oznacza to, że w strukturach firmy istnieje świadomość, że wdrożenie innowacji to konieczność. Taki zakład ma szansę stać się nowoczesny.
Zastosowanie zmiany Zastosowanie zmian w zakładzie lub firmie jest kolejnym trudnym krokiem, który należy wykonać w kierunku unowocześniania. Jak przygotować się do zmiany? Należy przeanalizować korzyści wynikające z wprowadzenia nowego pomysłu oraz oszacować koszty. Jeśli analiza wykaże niedoskonałości pomysłu, konieczna będzie modyfikacja, aby stał się bliższy idealnemu rozwiązaniu. Uczestnictwo w zmianie jako jej pomysłodawca, członek zespołu wdrożeniowego lub korzystający ze zmiany, pozwala na przekonanie innych pracowników, że jest to jedyna droga do bycia konkurencyjnym, innowacyjnym i bardziej nowoczesnym od innych. Trzeba jednak pamiętać, że zmiana musi być wprowadzana mądrze. Powinna być przemyślana i zaprojektowana w taki sposób, aby dała korzyści dla całej firmy w ogólnym zakresie, a nie tylko w małym obszarze.
Elastyczność w tworzeniu nowoczesnego przedsiębiorstwa Kolejnym ważnym elementem przy budowaniu nowoczesnego zakładu produkcyjnego jest elastyczność. Cecha ta musi być realizowana w każdym obszarze firmy po to, aby być gotowym do spełniania potrzeb rynku. Czy bycie elastycznym jest łatwe? Tak, dla małej firmy w zakresie ścieżki decyzyjnej – przystępuje się do projektu lub nie. Należy jednak pamiętać, że mała firma nie będzie w stanie obsługiwać dużych zleceń i mimo bycia elastyczną, jej zakres usług ograniczony jest przez moce produkcyjne. W małych i średnich spółkach elastyczność w wy-
T emat numeru : n o w o c z e s n a f a r m a c j a
konywaniu poszczególnych działań jest dość łatwa do wprowadzenia i utrzymania. Duże firmy mogą sprostać temu zadaniu jedynie w pewnym zakresie. Nie jest to możliwe w całym przedsiębiorstwie ze względu na zależności decyzyjne.
Czy duże firmy mogą być elastyczne?
*** Powyższe rozważania pokazują, że nowoczesność firmy farmaceutycznej to właściwe połączenie przełomowych technologii, rozwiązań technicznych i zaangażowania pracowników. Pracownicy takiej firmy nie mogą bać się wyzwań i nowych projektów, których realizacja pozwoli na zwiększenie elastyczności zakładu. Zmiana jest podstawą ciągłego doskonalenia – aby mogła być wprowadzana dynamicznie, konieczne jest budowanie i utrzymywanie kultury pracy, opartej na filozofii Lean, Innovation i Continuous Improvement.
fot. 123rf.com
Dobrze jest wybrać ten obszar zakładu, który ma możliwość szybkiego dostosowania się do wymagań rynku zewnętrznego. Pierwszym krokiem w kierunku elastyczności, a co za tym idzie – nowoczesności, jest rozpoczęcie działania projektowego, z przejrzystą strukturą, zadaniami, terminami, gdzie każdy członek załogi wie, za co jest odpowiedzialny. W tym przypadku metodologia prowadzenia projektu jest dowolna. Ważne, aby była dobrana do procesów, z których zbudowana jest firma. Praca projektowa wymaga zmiany podejścia pracowników. Przede wszystkim zaczynamy pracować w zespołach złożonych z przedstawicieli różnych działów w firmie. Pracownicy, którzy biorą udział w projekcie, muszą
zadbać o to, aby czas wykonania tych zadań był jak najkrótszy, a jakość wprowadzonych rozwiązań najwyższa. Kluczową rolę w tych projektach pełnią liderzy, odpowiedzialni za dobranie zespołu i budowę harmonogramu zadania. Plan ten powinien przewidywać wszystkie problemy i ścieżki alternatywne już na etapie sprawdzania opłacalności i kosztów projektu.
nowoczesność firmy farmaceutycznej to właściwe połączenie przełomowych technologii i rozwiązań technicznych oraz zaangażowania pracowników. Pracownicy takiej firmy nie mogą bać się wyzwań i nowych projektów, których realizacja pozwoli na zwiększenie elastyczności zakładu
PRZEMYSŁ FARMACEUTYCZNY 5/2017 13
T emat numeru : n o w o c z e s n a f a r m a c j a
Gra do ostatniego gwizdka – Wierzę w indywidualne podejście menedżera do ludzi, staram się jak najwięcej czasu spędzać z poszczególnymi członkami zespołu. Dzięki temu lepiej się poznajemy, mogę lepiej motywować, wyznając główną zasadę: „Nigdy nie poddawaj się przed końcowym gwizdkiem, wykorzystaj wszystkie możliwości i bądź pewien, że dałeś z siebie wszystko” – mówi Colm Murphy, dyrektor zakładu produkcyjnego Servier w Polsce. • Jaka powinna być „nowoczesna farmacja”?
„
nymi dla pacjentów lekami generycznymi. Utrzymujemy wysokie standardy produkcji gwarantując najwyższą jakość i bezpieczeństwo produktów leczniczych, jednocześnie dbając o naszą konkurencyjność poprzez obniżanie kosztów produkcji. Substancja czynna w produkowanych w naszej fabryce lekach, które trafiają do polskich pacjentów, pochodzi z krajów Unii Europejskiej. Pracujemy w oparciu
W swojej pracy koncentruję się na zespole. Chcę być menadżerem współuczestniczącym
fot. BMP
Colm Murphy dyrektor zakładu produkcyjnego Servier w Polsce
Rynek farmaceutyczny, gdy patrzymy na ostatnie lata, niezwykle się zmienił. Bardzo zwiększyła się konkurencja i mnogość firm farmaceutycznych. Do powyższych trendów dochodzą bardzo dynamiczne zmiany ekonomiczne w społeczeństwie w ciągu ostatnich dekad. W Polsce są one nawet bardziej zaawansowane i rewolucyjne niż
w innych krajach. Rozwijają się technologie, do których dostęp jest coraz łatwiejszy, z czego korzystają również firmy farmaceutyczne, stale podnosząc poziom zaawansowania technologicznego – fabryka Servier w Warszawie jest tego dobrym przykładem. Jesteśmy firmą innowacyjną, która dostarcza wysokiej jakości produkty lecznicze, konkurując na rynku z coraz bardziej dostęp-
14 PRZEMYSŁ FARMACEUTYCZNY 5/2017
T emat numeru : n o w o c z e s n a f a r m a c j a
fot. Servier
o coraz większą ilość danych, które otrzymujemy i sami generujemy, lecz dzięki nowym technologiom przepływ informacji jest bardziej płynny i szybszy niż wcześniej. Zatem nowoczesna firma farmaceutyczna to taka, która wykorzystując dane, nowoczesne rozwiązania technologiczne i obserwując trendy rynkowe podnosi wartość swoich produktów dla pacjentów.
• Czy Polska, w porównaniu do np. Irlandii, to dobre miejsce do rozwijania przemysłu farmaceutycznego? Irlandia – jak i Polska – ma za sobą czas znaczących inwestycji. Oba kraje posiadają równocześnie niezwykle bogate tradycje farmaceutyczne. Irlandzki model farmacji okazał się wielkim sukcesem, nawet międzynarodowym, gdyż przyciągnął doskonałych specjalistów. Podobnie może być w Polsce, gdzie już jest wielu bardzo dobrze wykształconych ludzi w zakresie ochrony zdrowia i w branży farmaceutycznej.
• A czy równocześnie widzi pan jakieś przeszkody w rozwoju farmacji w Polsce? Generalnie jako grupa Servier mamy bardzo dobre doświadczenia w Polsce, gdzie jesteśmy obecni już od 25 lat, a wytwarzamy od lat 20. Dużo tu zainwestowaliśmy i zamierzamy inwestować dalej. Warunki do rozwoju są bardzo sprzyjające, nie widzę poważniejszych przeszkód. Polska staje się coraz bardziej interesująca dla przedsiębiorców, otwarta na innowacje i nowe technologie. Kiedy Anpharm został zakupiony przez grupę Servier celem było długoletnie zaangażowanie grupy w Polsce. Chcieliśmy, by kraj ten stał się nie tylko rynkiem zbytu, ale i miejscem, gdzie rozwijamy produkcję. Plan ten zakończył się sukcesem i dziś, po 20 latach, Polska fabryka ma strategiczną pozycję w Servier. Razem z innymi oddziałami grupy w Europie, głównie irlandzkim i francuskim,
tworzy wzajemnie wspierającą się sieć fabryk. Strategia dla polskiej fabryki to przede wszystkim produkcja na rynek polski, ale także wspieranie rynku europejskiego. Dziś wytwarzamy dla 12 krajów Unii Europejskiej. W ostatnich trzech latach podwoiliśmy nasz eksport, obecnie 40% naszych wyrobów trafia na inne rynki. Ten kierunek zamierzamy kontynuować zwiekszając także produkcję kontraktową.
• Czy wasze moce produkcyjne są wystarczające, czy zamierzacie je zwiększyć? Do tej pory wydaliśmy na inwestycje w Polsce 150 mln zł. W ostatnich latach przeznaczaliśmy środki na rozwój linii pakujących i butelkujących. Dzięki temu aktualnie możemy produkować zarówno na rynek polski, jak i eksportować. Ostatnio zwiększyliśmy liczbę zmian z dwóch do trzech i powoli zbliżamy się do granicy naszych możliwości, więc będziemy musieli realizować kolejne inwestycje.
• Są już bardziej szczegółowe plany w tym zakresie? Nie są skonkretyzowane, gdyż nie minęły jeszcze dwa lata od ostatniej rozbudowy. Warto tu wspomnieć, że w 2016 roku zainwestowaliśmy w nasz system jakości, dzięki czemu dysponujemy
dziś najnowocześniejszym laboratorium w grupie. Mamy moce produkcyjne wystarczające na 3-4 lata. A potem – zobaczymy…
Produkcja Servier osiągnęła blisko 27 mln opakowań produktów leczniczych
• Co jest wówczas bardziej prawdopodobne: rozbudowa miejscowej fabryki czy zakup np. innego zakładu, należącego do konkurencji? Raczej będziemy opierać się na naszej lokalizacji w Białołęce. Mamy tu przestrzeń, by rozwijać fabrykę i linie pakujące.
• Przed naszą rozmową wypytywałem pana współpracowników: „Jaką osobą jest Colm Murphy?”. Usłyszałem: „Pełną pomysłów i energii”. Jak wykorzystuje pan tę energię? Jestem zaangażowany w rozwój Anpharmu w Polsce, w zarządzanie zakładem i w pracę dla naszej grupy w Paryżu. A prywatnie swoją energię wykorzystuję, aby zajmować się moim hobby, jakim jest futbol. Jestem trenerem piłkarskim i szkolę drużynę dziecięcą. Staram się też znaleźć czas na przebywanie z trójką moich dzieci, z których jedno urodziło się w Polsce, a pozostała dwójka w Moskwie, gdzie pracowałem wcześniej.
• Czy doświadczenia płynące z hobby wykorzystuje pan w pracy zawodowej?
PRZEMYSŁ FARMACEUTYCZNY 5/2017 15
T emat numeru : n o w o c z e s n a f a r m a c j a
„
Myślę, że tak. W swojej pracy koncentruję się na zespole. Rzadko kiedy jedna osoba wygrywa mecz. Wierzę w indywidualne podejście menedżera do ludzi, staram się więc jak najwięcej czasu spędzać z poszczególnymi członkami zespołu. Dzięki temu lepiej się poznajemy, lepiej mogę wykorzystać potencjał gracza czy pracownika. I oczywi-
Chcę być menadżerem współuczestniczącym. Uważam, że każdy ma prawo do wyrażania opinii. Lubię poznawać różne punkty widzenia. Nie upieram się przy swoim i jeśli słyszę rzeczowe argumenty – można mnie przekonać. Mam nadzieję, że moi współpracownicy uważają mnie za osobę skłonną do zmiany zdania. Gdy
Lubię poznawać różne punkty widzenia. Nie upieram się przy swoim i jeśli słyszę rzeczowe argumenty – można mnie przekonać
• Jest pan szefem, którego zawodnicy, pracownicy się boją? Jaki jest pana styl zarządzania?
patrzymy na obecne otoczenie, na szybko zmieniający się świat – również ten farmaceutyczny – by się w nim odnaleźć trzeba być człowiekiem, który zadaje pytania i który dobrze się czuje, gdy te pytania zadają inni. I należy być świadomym, że nie znamy odpowiedzi na wszystkie z nich. Stąd ważne jest zaufanie do zespołu. Tak chcę pracować.
Jestem już przyzwyczajony do „polskiej specyfiki”, „polskiej duszy”, do „polskiej psychiki”. Na początku było trochę dla mnie dziwne, że ludzie są tu ostrożni, traktujący nieznajomych z rezerwą. Lubię i doceniam Polaków. Widzę sporo podobieństw z Irlandczykami. Cenię, że ludzie są tu szczerzy, mówią, co myślą „prosto z mostu”. Notabene śmiejemy się, gdy zachęcam pracowników do dzielenia się opinią, tłumacząc ten zwrot dosłownie na angielski: „Say straight from the bridge” (śmiech). Otwartość, dzielenie się odczuciami – to bardzo ważne w tworzeniu zespołu ludzi, którzy sobie ufają. Pomaga w zaangażowaniu i nadawaniu sensu temu, co robimy. ______________________________ Rozmawiał Przemysław Płonka, redaktor „Przemysłu Farmaceutycznego”
fot. Servier
Blisko 100% leków firmy Servier przeznaczonych dla polskich pacjentów jest wytwarzanych w Zakładzie Produkcyjnym Servier w Warszawie
ście mogę lepiej go motywować, wyznając główną zasadę: „Nigdy nie poddawaj się przed końcowym gwizdkiem, wykorzystaj wszystkie możliwości i bądź pewien, że dałeś z siebie wszystko”.
• Jest pan w Polsce już 8 lat. Dobrze się pan tu czuje?
16 PRZEMYSŁ FARMACEUTYCZNY 5/2017