T E M AT N U M E R U I U T R Z Y M A N I E R U C H U
ŻEBY POSTOJÓW I AWARII BYŁO JAK NAJMNIEJ I I I I I
Rozmowy z szefami UR Co daje poka-yoke? Po pierwszych krokach z TPM Intranet maszyn Teoria ograniczeń
ZNALEŹĆ „OCZKA W GŁOWIE > 22
KLAROWNY SPOSÓB NA ZMĘTNIENIE > 36
SKŁADNIKI WIZERUNKU
> 75
SPIS TREŚCI
T E M AT N U M E RU : U T R Z Y M A N I E RU C H U 8 I JAK NIE POPEŁNIAĆ BŁĘDÓW?
14
Marta Stachnik
I MOGŁEM ZATRZYMAĆ MASZYNĘ NA MIESIĄC
Rozmowa ze Zbigniewem Sielanko, szefem działu
technicznego w firmie Bona-Agra
18
B R O WA R N I C T W O, W I N I A R S T W O I P R Z E M Y S Ł S P I R Y T U S OW Y Fot. Browar Staropolski
42
I NIE UŻYWASZ ROBOTÓW? LEPIEJ ZACZNIJ!
Krzysztof Łapiński I ZNALEŹĆ „OCZKA W GŁOWIE”
26
I SZUKANIE OGRANICZEŃ NIE TYLKO W TEORII
30
Maciej Walczak
I BIJĄCE SERCE ZAKŁADU
34
Dorota Bieniek
Artur Luszewski
I NIE WYSTARCZY ZADZWONIĆ, ŻE JEST AWARIA
Rozmowa z Tomaszem Sowińskim, szefem utrzymania ruchu
w OSM Sierpc
B R O WA R N I C T W O, W I N I A R S T W O I PRZEMYSŁ SPIRYTUSOWY 36
I KLAROWNY SPOSÓB NA ZMĘTNIENIE
Krzysztof Kucharczyk 42
I NOWY STAROPOLSKI
Adam Wita
MLECZARSTWO 47
47
M L E C Z A R S T WO
TEKSTURA WAŻNIEJSZA NIŻ SMAK Dorota Cais-Sokolińska
Dorota Cais-Sokolińska
I KONIEC „WĄSKIEGO GARDŁA” W CHOJNICACH
54
Adam Wita
I TEKSTURA WAŻNIEJSZA NIŻ SMAK
52
Nowy Staropolski
Fot. 123rf
22
Aneta Mostowiec
I MNIEJSZY WPŁYW, ALE WIĘKSZA PEWNOŚĆ
Adam Wita
PRZETWÓRSTWO OWOCOWO- WA R Z Y W N E , N A P O J E I W O DA I WIDZIMY NASZĄ WYDAJNOŚĆ TU I TERAZ
Rozmowa z Przemysławem Turskim, dyrektorem zakładu
produkcyjnego Żywiec Zdrój S.A.
w Radziechowach-Wieprzu
62
66
Justyna Nasiłowska, Marzena Kowalska
I SKUTECZNE NAPRAWY POSADZEK W BRANŻY
SPOŻYWCZEJ
Wojciech Kucner
BEZPIECZNY PRODUKT SPOŻYWCZY 68
I BEZPIECZNY PRODUKT W TEORII I PRAKTYCE
72
Sylwia Ciągło-Androsiuk
I SKŁADNIKI WIZERUNKU
P R Z E T W Ó R S T W O O W O C O W O - WA R Z Y W N E, NA P O J E I WO DA
WIDZIMY NASZĄ WYDAJNOŚĆ TU I TERAZ
Przemysław Płonka
I ZAUFAĆ I UWIERZYĆ PRODUCENTOWI
75
58
I MOŻNA SZYBCIEJ I CZULEJ
Fot. Żywiec Zdrój S.A.
58
Andromeda Wróbel
Rozmowa z Przemysławem Turskim, dyrektorem zakładu produkcyjnego Żywiec Zdrój S.A. w Radziechowach-Wieprzu
FELIETON 78
I ZACZĘŁO SIĘ „MAJSTROWANIE” PRZY PRZEPISACH
DOTYCZĄCYCH REGULACJI SPOŻYWANIA ALKOHOLU
Paweł Błażewicz
kierunek spożywczy 1/2017 3
O D R E DA KC J I
Wydawca: BMP Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k. ul. Morcinka 35, 47-400 Racibórz tel./fax 32 415 97 74 tel. 32 415 29 21, 32 415 97 93 e-mail: agro@e-bmp.pl http://www.kierunekspożywczy.pl
mgr inż. Adam Wita redaktor wydania t e l . 3 2 4 1 5 9 7 7 4 w e w. 2 1 t el . kom . 5 3 9 0 5 9 3 7 0 e - m a i l : a d a m . w i t a @ e - b m p. pl
Tam ciągle coś się dzieje W
zeszłym roku pierwszy numer kwartalnika nosił jeszcze tytuł „Agro Przemysł”. Teraz trzymają Państwo w rękach czwarte już wydanie „Kierunku Spożywczego”. Czasopismo pod nowym tytułem zakończyło więc pierwszy pełny cykl wydawniczy, a redakcja z perspektywy czasu nie ma wątpliwości, że była to dobra zmiana.
T
ytuł zmienił się na bardziej odpowiedni, ale nie zmieniła się grupa wiernych czytelników i współtwórców magazynu – pracowników branży spożywczej, dla których często praca jest pasją. Takich pasjonatów nie brakuje zwłaszcza w dziale UR, a to właśnie „maintenance” jest tematem tego wydania. Przeczytacie w nim Państwo m.in. o narzędziach poka-yoke, sposobie doboru urządzeń, które należy wpleść w codzienny TPM, intranecie maszyn, teorii ograniczeń czy robotyzacji zakładów produkcyjnych. Nie zabrakło też wywiadów z ludźmi, którzy dokładnie odpowiadają opisowi przedstawionemu powyżej. Wizyty u szefów utrzymania ruchu to z kolei okazje do znalezienia się w samym sercu zakładu, w „oku cyklonu”. Urywają się telefony, ciągle ktoś przychodzi, czegoś chce… A to klucz nie pasuje, a to nie ma jakiejś ważnej części…
Z
bigniew Sielanko z Bona-Agra wspomina o podejściu do utrzymania ruchu w niedużych firmach. Dział
4 kierunek spożywczy 1/2017
techniczny jest tam nieraz traktowany jak studnia bez dna, uważany za niepotrzebny. Zmiany jednak następują, do mniejszych i średnich zakładów „wchodzą” nowoczesne systemy. W drugiej rozmowie Tomasz Sowiński z OSM Sierpc chwali się nową nakładką maszynową na funkcjonujący już tam system zintegrowany. Mówi o tym, że nie tylko łatwiej im się teraz pracuje, każdy może wygenerować sobie raport. Dzięki temu też bardziej widoczna jest potrzeba istnienia służb utrzymania ruchu i to, że tam właśnie cały czas coś się dzieje. Milkną głosy podważające sens istnienia tego działu.
J
uż niedługo widzimy się na największym spotkaniu szefów UR w branży. IX Konferencja Utrzymanie Ruchu w Przemyśle Spożywczym będzie okazją do kolejnych rozmów z pasjonatami. Oderwanie od codziennej pracy będzie sprzyjać spokojnym wymianom doświadczeń. No chyba że u kogoś zadzwoni komórka z informacją o awarii. Ale taki telefon będzie tylko dowodem na to, że dział utrzymania ruchu bezsprzecznie jest nieoceniony i niezbędny.
Rada Programowa: dr inż. Piotr Antkiewicz – Katedra Technologii Fermentacji i Mikrobiologii Technicznej, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie; Maciej Chołdrych – browarnik; mgr inż. Andrzej Olkowski – prezes zarządu Stowarzyszenia Regionalnych Browarów Polskich; dr inż. Aleksander Poreda – Katedra Technologii Fermentacji i Mikrobiologii Technicznej, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie; dr hab. inż. Zygmunt Zander, prof. UWM – Katedra Inżynierii i Aparatury Procesowej, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie; dr hab. inż. Dorota Kręgiel – Instytut Technologii Fermentacji i Mikrobiologii, Politechnika Łódzka; dr hab. inż. Agnieszka Nawirska-Olszańska – Katedra Technologii Owoców, Warzyw i Zbóż, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu; Paweł Błażewicz – historyk, miłośnik i popularyzator historii i kultury piwa, Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, kulturapiwa.pl Prezes zarządu BMP Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k. Adam Grzeszczuk Redaktor naczelny: Przemysław Płonka Redaktor wydania: Adam Wita Redakcja techniczna: Maciej Rowiński, Marek Fichna Prenumerata, kolportaż: Ewelina Kalinowska Prenumerata krajowa: Zamówienia na prenumeratę instytucjonalną przyjmuje firma Kolporter Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A.. Informacje pod numerem infolinii 0801 40 40 44 lub na stronie internetowej http://dp.kolporter.com.pl/ Cena 1 egzemplarza – 23,15 zł + 8% vat PKWiU: 58.14.12.0 ISSN: 1734-7971 Wpłaty kierować należy na konto: Bank Spółdzielczy w Raciborzu 40 8475 0006 2001 0014 6825 0001 Wykorzystywanie materiałów i publikowanie reklam opracowanych przez wydawcę wyłącznie za zgodą redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do opracowywania nadesłanych tekstów oraz dokonywania ich skrótów, możliwości zmiany tytułów, wyróżnień i podkreśleń w tekstach. Artykułów niezamówionych redakcja nie zwraca. Redakcja nie odpowiada za treść reklam Niniejsze wydanie jest wersją pierwotną czasopisma Druk: FISCHER Poligrafia Fot. na okładce: 123rf
W OBIEKTYWIE
NAJMŁODSZY ZAKŁAD ROZLEWNICZY ŻYWIEC ZDRÓJ W zbudowanym na terenie Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej zakładzie Żywiec Zdrój, zastosowano nowoczesne, ekologiczne rozwiązania technologiczne. Zarówno przy projekcie budynku i instalacji oraz wyborze linii produkcyjnej, brano pod uwagę zmniejszenie zużycia energii, a tym samym ograniczenie wpływu produkcji na środowisko. – Sukces szybkiego uruchomienia zakładu wynika przede wszystkim z tego, że mamy bardzo duże doświadczenie w produkcji. Jeżeli chodzi o technologie, skorzystaliśmy z najlepszych doświadczeń z naszych innych lokalizacji. Ta fabryka powstała głównie w oparciu o zasoby ludzkie, które mieliśmy. Wiele osób uczestniczących w procesie inwestycyjnym pracowało wcześniej w innych naszych fabrykach, wnosiło to bardzo dużo doświadczeń – mówi Przemysław Turski, dyrektor zakładu produkcyjnego Żywiec Zdrój S.A. w Radziechowach-Wieprzu. Wywiad z Przemysławem Turskim na stronie 58. Fot. Żywiec Zdrój S.A.
kierunek spożywczy 1/2017 5
Z P O R TA L U
kierunekspożywczy. pl
SM Mlekovita Honorowym Gospodarzem konferencji Woda i Ścieki…
Miło nam poinformować, że Spółdzielnia Mleczarska Mlekovita objęła rolę Honorowego Gospodarza X Konferencji Naukowo-Technicznej Woda i Ścieki w Przemyśle Spożywczym. Po raz dziesiąty będziemy dyskutować o optymalizacji zużycia, odzysku i uzdatnianiu wody oraz oczyszczaniu ścieków w zakładach przemysłu spożywczego. Wydarzenie odbędzie się w październiku 2017 r., a uczestnicy będą mieli okazję zwiedzić centralę SM Mlekovita w Wysokiem Mazowieckiem.
Grupa Żywiec podniosła kaucję o 15 groszy Grupa Żywiec wprowadziła podwyżkę kaucji na wszystkie butelki zwrotne dla swoich klientów. Dotychczasowa wysokość kaucji nie była zmieniana od lat 90., a koszt nowych opakowań na rynku wzrósł w tym czasie znacznie. Cena samego piwa się nie zmienia, gdyż wzrost kaucji za opakowanie jest neutralny dla ceny piwa, przy założeniu, że butelka zostanie zwrócona do sprzedawcy. – Jako producent nie ustalamy wysokości kaucji w punkcie sprzedaży. Ustalają ją detaliści. Zachęcamy konsumentów naszych piw do pytania o wysokość kaucji w punkcie sprzedaży. Mamy nadzieję, że w dłuższej perspektywie zmiana kaucji będzie wspierać pozytywnie zmieniające się nawyki konsumentów, prowadząc do zmniejszenia wpływu opakowań zwrotnych na środowisko – tłumaczy w komunikacie prasowym producent. Źródło, fot.: Grupa Żywiec
Kompania Piwowarska wprowadza normę ISO 50001 Ile energii potrzeba, żeby przez 2500 lat chłodzić piwo w lodówce albo przez rok ładować telefony komórkowe dla pół miliona osób? Właśnie tyle, ile Kompania Piwowarska zaoszczędziła w 2016 roku dzięki proekologicznym inicjatywom w swoich browarach.
C I E K AW O S T K A
Zaledwie 3 na 10
konsumentów czyta etykiety na artykułach spożywczych. Najczęściej sprawdzamy tylko termin przydatności do spożycia, a na pozostałe informacje nie zwracamy uwagi. Zgodnie z przepisami, nawet na najmniejszym opakowaniu muszą znaleźć się takie informacje, jak nazwa produktu, lista alergenów, zawartość netto oraz data minimalnej trwałości lub termin przydatności do spożycia. Na nieco większych znajdziemy również skład, warunki przechowywania czy użycia i wartość odżywczą. Dzięki lekturze etykiet możemy robić świadome zakupy i wybierać takie produkty, które będą miały korzystny wpływ na nasze zdrowie.
Ustalenie poziomu oszczędności w tej dziedzinie to dla KP wstęp do wdrożenia normy ISO 50001 dotyczącej redukcji kosztów, zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych oraz poprawy efektywności energetycznej firmy. W ramach przygotowań do tego przedsięwzięcia w Poznaniu odbyły się audyty wewnętrzne Systemu Zarządzania Energią (SZE), które potwierdziły jego zgodność z wymaganiami wspomnianej normy. Finalne potwierdzenie wdrożenia systemu będzie miało miejsce w lutym i marcu br. poprzez przeprowadzenie audytu certyfikującego przez firmę Bureau Veritas. Źródło, fot.: Kompania Piwowarska
6 ECiZ 1/2017
fot. 123rf
Źródło: newseria.pl
Linia wyrobów Mazurski Smak ma nową szatę graficzną – Przeprowadziliśmy badania jakościowe, z których wynika, że konsumenci oczekują jednoznacznych skojarzeń formy z treścią – stąd też Mazurski Smak jest jeszcze bardziej mazurski – mówi Ewa Gromadzka, kierownik marketingu SM MLEKPOL w Grajewie. Kubki, klinki i folie linii produktów Mazurski Smak są bardziej nowoczesne także dzięki intuicyjnemu kodowi kolorystycznemu poszczególnych wariantów tłuszczowych, co zdecydowanie ułatwia zakupy.
RO Z M A I TO Ś C I
3,3 razy wyższa od polskiej jest średnia gęstość robotyzacji w Europie. Z danych IFR wynika, że nasz kraj jest obecnie jednym z najmniej zrobotyzowanych krajów europejskich.
fot. 123rf
Źródło, fot.: SM Mlekpol
Paluszki serowe MiaMu – pierwszy taki produkt na rynku Paluszki serowe MiaMu to nowość w asortymencie MLEKOVITY – pierwszy taki polski produkt na rynku. Ten ser w postaci pojedynczo pakowanych paluszków nie zawiera konserwantów, barwników i glutenu. Produkt stanowi znakomitą przekąskę głównie dla najmłodszych, ale nie tylko. Osobne pakowanie każdej porcji jest nie tylko gwarancją długotrwałej świeżości, ale również wygody. Źródło, fot.: SM Mlekovita
kierunekspożywczy. pl
fot. 123rf
Z P O R TA L U
„
W małych firmach zawsze po macoszemu traktowano dział techniczny. Pamiętam jedną z nich, kiedy trzeba było skrócić śrubę, okazało się, że nie ma ani imadła, ani brzeszczotu. Właściciele wychodzili z założenia, że to nie jest potrzebne – Zbigniew Sielanko, szef działu technicznego w firmie Bona-Agra
Większość Polaków wybiera wino czerwone Z ostatnich badań przeprowadzonych przez Centrum Rozwoju Biznesu Sostaric wynika, że wino czerwone jest ulubionym trunkiem Polaków (wybiera je ponad 65% respondentów). Białe znalazło uznanie u 24,8% badanych, a różowe jedynie u 9%. Czerwone wino sprzyja zdrowiu i dobremu samopoczuciu. Jednak aby odczuć dobroczynne działanie trunku, trzeba przestrzegać zasady umiaru – przypominają eksperci ze Związku Pracodawców Polska Rada Winiarstwa. – Dobra renoma wina i wyrobów winiarskich wiąże się z ich trwałym, kulturowym powiązaniem z elegancją i umiarkowaniem, w czym wyróżniają się na tle innych wyrobów alkoholowych – ZP PRW. Źródło: ZP PRW
W Marwicie czas na cząstki Soki pomarańczowy oraz grejpfrutowy od Marwitu dostępne są w nowej odsłonie – z cząstkami, czyli fragmentami owoców. Konsumenci z łatwością dostrzegą tę zmianę – fragmenty owoców utworzą w butelce charakterystyczny „kożuszek”. Oczywiście wytrącanie się takiego osadu jest procesem naturalnym i świadczy o jakości naszych świeżych soków. Źródło, fot.: marwit.pl
ECiZ 1/2017 7
T E M AT N U M E R U I U T R Z Y M A N I E R U C H U
8 kierunek spoĹźywczy 1/2017
T E M AT N U M E R U
I
U T R Z Y M A N I E RU C H U
Jak nie popełniać błędów? mgr inż. Marta Stachnik Katedra Procesów i Urządzeń Przemysłu Spożywczego Politechnika Koszalińska
Fot.: 123.rf
Tradycyjne podejście do zapewnienia jakości to koncentrowanie się na wykrywaniu braków na wcześniejszych etapach produkcji. Lepiej jednak w ogóle nie dopuszczać do ich powstawania. Można to osiągnąć stosując zasady poka-yoke. Redukuje to fizyczne i psychiczne obciążenie pracownika. Nie musi on koncentrować się na unikaniu prostych błędów, które prowadzą do powstania defektów.
kierunek spożywczy 1/2017 9
T E M AT N U M E R U I U T R Z Y M A N I E R U C H U
P
oka-yoke jest japońskim określeniem, które oznacza w dosłownym tłumaczeniu „zabezpieczanie przed pomyłką” lub „zapobieganie nieumyślnym błędom”. Słowo-klucz to „nieumyślny”, żadna technologia nie zabezpieczy przed sabotażem, na szczęście jest to rzadkie zjawisko. Poka-yoke to narzędzie lean manufacturing, które ma na celu wsparcie pracownika w unikaniu (yokeru) błędów (poka). Pierwotna nazwa baka-yoke oznaczała „zabezpieczenie przed głupotą”, ale przyjęła się łagodniejsza forma. Konstrukcję (czujnik), który zabezpiecza przed błędami nazywa się urządzeniem poka-yoke.
Z życia codziennego
RYS. 1 Drzewko decyzyjne do wprowadzania poka-yoke
Przykłady z zastosowania poka-yoke są obecne w wielu dziedzinach życia. Najpowszechniejszym przykładem techniki poka-yoke są kluczyki samochodowe. Pasują one do stacyjki z obu stron, samochód można odpalić bez zbędnych oględzin czy zablokowania klucza w stacyjce. Otwór przelewowy w zlewie nie pozwala na wylanie się wody na podłogę, gdy umywalka jest pełna. Kable do komputerów są zaprojektowane
tak, by pasowały z tylko jednej strony, co zabezpiecza przed uszkodzeniem systemu. Drukarki przestają drukować, gdy brakuje papieru, dzięki czemu wnętrze nie ulega zabrudzeniu tuszem. Przykłady poka-yoke są dostępne na każdym kroku, tak w życiu codziennym, jak i w procesach produkcyjnych.
Historia Urządzenia poka-yoke służą do natychmiastowego wykrycia pomyłki czy powstałej wady poprzez ostrzeżenie operatora lub uniemożliwienie jego dalszej pracy. Urządzenia poka-yoke zostały zaprojektowane przez Shigeo Shingo w 1960 r., by zapobiegać ludzkim pomyłkom. Shingo przeprojektował proces, w którym pracownicy podczas składania małych części często zapominali włożyć sprężynkę pod jeden z przycisków. W nowym schemacie pracy pracownik miał za zadanie najpierw umieścić sprężynkę w uchwycie, a później pod składanym przyciskiem. Jeśli sprężynka była w uchwycie, to znaczy, że nie została zamontowana i pracownik mógł łatwo i szybko naprawić błąd. Shingo rozróżnił pojęcie nieumyślnych ludzkich błędów oraz defektów w produkcji. Defekty pojawiają się wtedy, gdy pozwoli się, by usterki dotarły do klienta. Poka-yoke ma tak przygotować proces produkcyjny, by błędy były wykryte i skorygowane u źródła. Metoda, która zapewni zero defektów, to całościowa inspekcja „w 100%”. Shingo postawił dla tej metody kontroli trzy warunki. Musi być autonomiczna, czyli prowadzi ją osoba wykonująca operację. Efektem ma być zero defektów, co oznacza sprawdzenie każdego wyrobu. Koszty mają być niskie, operator prowadzi kontrolę wyrobu podczas wykonywania operacji – jest to część składowa operacji i nie może zabierać dodatkowego czasu.
Rodzaje urządzeń poka-yoke Poka-yoke może być wdrożony na każdym etapie produkcji, gdzie jest podejrzenie, że mogą występować błędy produkcyjne. Shingeo Shingo podzielił urządzenia poka-yoke ze względu na ich funkcje i stosowane metody: • Funkcje regulacyjne („regulatory functions”) - Metody kontroli/sterowania („controlmethods”) - Metody ostrzegania („warningmethods”) • Funkcje ustawiające („settingfunctions”) - Metody kontaktu („contactmethods”) - Metody ustalonej wartości („fixe valuemethods”) - Metody koniecznego kroku („motion step methods”).
Metody kontroli/sterowania Metoda kontroli/sterowania to zatrzymanie maszyny bądź procesu, jeśli wystąpi wada. Po naprawieniu lub usunięciu wadliwego elementu następuje ponowne uruchomienie procesu. Maszyna wykonująca operacje
10 kierunek spożywczy 1/2017
T E M AT N U M E R U
I
U T R Z Y M A N I E RU C H U
musi mieć wbudowane funkcje zatrzymania, gdy wykryje nieprawidłowości w wyrobie lub procesie. Taki system sprawdza się z punktu widzenia eliminacji wad, jednak częste zatrzymywanie procesu ma negatywny wpływ na wydajność – ponowne uruchomienie maszyny jest czasochłonne. Warto rozważyć inne rozwiązania, na przykład oznaczanie wadliwych wyrobów bez zatrzymywania maszyny.
Metody ostrzegania W tej metodzie operator jest ostrzegany o wystąpieniu wady za pomocą alarmu dźwiękowego czy świetlnego. Ważny jest sposób ostrzegania pracownika, tak by ten zauważył, że dzieje się coś niedobrego. Należy rozważyć różne rodzaje alarmów, m.in. kolory (najlepsze są kolory czerwony i podobne), dźwięki czy sygnały świetlne. Operatorzy mogą nie reagować na „alarm”, jeżeli kolor lub dźwięk nie wyróżniają się z otoczenia. Pulsujące czerwone światło zwraca uwagę bardziej niż stale świecące światło koloru żółtego. Zastosowanie dodatkowo sygnału akustycznego zwiększy prawdopodobieństwo, że operator szybko zareaguje. Tę metodę wprowadza się tam, gdzie nie ma możliwości zastosowania innych rozwiązań.
Metody kontaktu Ta metoda polega na wykrywaniu określonych nieprawidłowości (zmian kształtu, koloru, wagi, temperatury itp.) za pomocą czujnika lub innego mechanicznego elementu urządzenia. Może to być odpowiednio zaprojektowane oprzyrządowanie, w którym są zamontowane elementy mechaniczne (wypustki lub bolce), a także czujniki (wyłączniki krańcowe, czujniki zbliżeniowe, fotokomórki, detektory metalu, koloru, laserowy pomiar temperatury itp.), które poinformują o wystąpieniu błędu.
Metody ustalonej wartości W operacjach, które wymagają wykonania odpowiedniej ilości ruchów lub użycia określonej ilości elementów, można wykrywać błędy przez sprawdzanie tejże ilości ruchów i/lub elementów. W tym celu stosuje się różnego rodzaju liczniki wykonanych ruchów lub przekazuje się do danej operacji określoną (wyliczoną) liczbę elementów.
Shingo przyznał, że nieprawidłowości zawsze będą powstawać w procesie produkcyjnym, jednak stosując właściwe urządzenia poka-yoke nie dopuszcza się do powstawania defektów. Eliminacja błędów u źródła znacząco obniża koszty napraw.
RYS. 2 Dwa podejścia poka-yoke
Wprowadzanie poka-yoke Metodyczne wprowadzanie poka-yoke wyróżnia trzy kroki analizy zagrożeń. Po pierwsze, muszą być określone i opisane wszystkie wyznaczniki jakości produktu, następnie należy zidentyfikować możliwe odstępstwa od wyznaczonych norm. Na koniec przygotowuje się czynności naprawcze w razie wystąpienia tychże odstępstw. Pracując zgodnie z tymi punktami, można nie tylko przewidzieć możliwe błędy, ale także przygotować gotowe proste rozważania już na etapie planowania procesu produkcyjnego. Przy wprowadzaniu poka-yoke należy pamiętać, że większość defektów wynika z ludzkich błędów, których źródła mogą być różne. Niezrozumienie zasad produkcji lub procesu technologicznego, niewłaściwe rozpoznanie nieprawidłowości, zapominanie o niektórych czynnościach czy brak właściwego szkolenia to najczęstsze przyczyny. Często pracownik ma dobre intencję, ale nie potrafi ich właściwie przekazać. Pracownik może być świadom swoich błędów, ale brakuje mu wiedzy bądź wsparcia w ich eliminacji.
Metody koniecznego kroku Ta metoda polega na wykrywaniu nieprawidłowości w przypadku, gdy dany ruch ma być wykonany w określonym czasie lub określonej kolejności względem kolejnych operacji. Przykładowo na butelce musi być umieszczona etykieta w określonym czasie (albo w określonej sekwencji) i po jej przyklejeniu wyrób może opuścić stanowisko pracy. W takim przypadku można wstawić czujnik pobrania elementu (fotokomórka, licznik, waga itp.) i jeżeli etykieta nie zostanie pobrana od momentu wjazdu butelki na stanowisko aż do jej wyjazdu (w określonym czasie), to włącza się alarm i zatrzymuje transport.
ZALETY POKA-YOKE Jako potencjalne zalety poka-yoke można wymienić: • eliminacja błędów oraz poprawa jakości; • zmniejszenie czasu na przekalibrowanie sprzętu, co skraca czas produkcji oraz poprawia wydajność produkcji; • ułatwione utrzymanie porządku na stanowiskach pracy; • poprawione bezpieczeństwo pracy; • niższe koszty; • poprawienie elastyczności produkcji; • poprawa nastawienia operatora do wykonywanych zadań.
kierunek spożywczy 1/2017 11
Fot.: 123.rf
T E M AT N U M E R U I U T R Z Y M A N I E R U C H U
OPERACJE BŁĘDNE POWINNY BYĆ TRUDNIEJSZE Należy tak projektować proces, aby poprawne operacje były wykonywane łatwo, a operacje błędne były trudniejsze. Samo to może znacząco eliminować nieprawidłowości
Przedsiębiorstwa prowadzą spis i analizę defektów, które powstają i większości z nich można zapobiegać techniką poka-yoke. Ta metoda zapewnia natychmiastową odpowiedź na powstałą wadę. Z biegiem czasu ilość nieprawidłowości spada. Ponadto zasady poka-yoke są proste (nie potrzeba wsparcia inżyniera), tanie i bardzo skuteczne. Toyota Motor Corporation, firma która jest prekursorem nowoczesnych metod zarządzania produkcją, posiada nawet do 12 urządzeń poka-yoke na każde urządzenie w linii technologicznej. Poka-yoke redukuje fizyczne i psychiczne obciążenie pracownika, ponieważ nie musi on cały czas koncentrować się na unikaniu prostych pomyłek, mogących prowadzić do powstania defektów.
Bariery na drodze W trakcie wprowadzania nowości w procesie produkcyjnym mogą pojawić się przeszkody, na które należy zwrócić uwagę. Najczęściej pracownicy wykazują niechęć do zmian. Są oni już przyzwyczajeni do pewnych schematów. Pokonanie niechęci sprowadza się do właściwego wyjaśnienia potrzeby wprowadzenia zmian. Warto wsłuchać się w zastrzeżenia i obawy pracowników i przygotować właściwą argumentację. Jeśli wybierze się niewłaściwe i nieskuteczne metody, pracownicy będą zniechęceni do dalszych zmian, a kadra zarządzająca zacznie kwestionować sensowność inwestycji. Jak zawsze proces wprowadzania zmian jest czasochłonny i wymaga cierpliwości. Proces produkcyjny ma charakter ciągły, gdzie każda operacja jest powiązana z poprzednią, jak i z kolejną – to znacząco komplikuje projektowanie.
Zalecane praktyki przy wprowadzaniu Zaleca się następujące praktyki przy wprowadzaniu urządzeń poka-yoke:
12 kierunek spożywczy 1/2017
• Należy określić cechy pożądanego produktu tak, by można było ustalić standardy odniesienia. • Proces musi być stabilny, a ostateczny produkt musi być zawsze taki sam. • W procesie musi być możliwość stworzenia przerwy między działaniem a skutkiem, by umieścić urządzenie poka-yoke. • Czynności wymagające zaawansowanej wiedzy od operatora muszą mieć zaimplementowane poka-yoke. • Czynności wymagające szkoleń lub częstych kalibracji muszą mieć zaimplementowane poka-yoke. • Czynności, w których są częste przestoje lub pojawia się wiele czynników rozpraszających, muszą mieć zaimplementowane poka-yoke. • Czynności, gdzie pojawia się wiele produktów naraz, muszą mieć zaimplementowane poka-yoke. • Początek każdego procesu, z którego mogą być zapoczątkowane inne procesy, musi mieć zaimplementowane poka-yoke. • Miejsca, gdzie proces posiada produkt w podobnej konfiguracji lub podlega podobnym czynnościom obróbki, musi mieć zaimplementowane poka-yoke. • Każde miejsce, które wymaga właściwego pozycjonowania, musi mieć zaimplementowane poka-yoke. • Każde miejsce, które wymaga właściwego dostrojenia urządzenia, musi mieć zaimplementowane poka-yoke.
Kiedy problemy są wynikiem błędów Defekty mogą wynikać z trzech źródeł: zmienność, błędy oraz złożoność. Skomplikowane procesy produkcyjne wymagają procedur upraszczających, a zmienność można ograniczyć stosując statystyczną kontrolę procesu technologicznego (SPC). Jednakże, jeśli problemy jakości są wynikiem błędów, należy wykorzystać urządzenia poka-yoke, które stanowi zdecydowanie skuteczniejsze narzędzie poprawy jakości niż SPC. Inne korzyści obejmują: obniżenie kosztów szkoleniowych, a także uwalnia
T E M AT N U M E R U
umysły pracowników od monotonnych czynności na rzecz kreatywności i działań o wartości dodatniej.
Nie wszędzie wskazane W przemyśle występują sytuacje, w których wprowadzenie urządzeń poka-yoke nie jest wskazane. Takim przykładem może być produkcja na bardzo wysokich prędkościach czy tam, gdzie zastosowanie znajduje statystyczna kontrola jakości. W pozostałych przypadkach tanie, proste urządzenia znacząco poprawiają wydajność. Przykładem zysków może być firma Lucent Technologies, której przedstawiciele twierdzą, iż połowa z 3300 urządzeń poka-yoke kosztowało mniej niż $100. Ich zyski zostały oszacowane na około $8,4 mln, czyli $2,545 na urządzenie. Poka-yoke jest jednym z najbardziej imponujących narzędzi dostępnych do zarządzania jakością.
I
U T R Z Y M A N I E RU C H U
produkcyjnej, gdyż oni często znają wiele problemów i mają pomysły jak je wyeliminować. Należy tak projektować proces, aby poprawne operacje były wykonywane łatwo, a operacje błędne były trudniejsze (samo to już może znacząco eliminować nieprawidłowości). Jeżeli jakiegoś problemu nie można uniknąć, to należy zminimalizować jego wpływ. Bardziej skomplikowane problemy często wymagają zaawansowanych urządzeń. Tu warto zapoznać się z możliwościami automatyki przemysłowej. Na rynku dostępny jest szereg czujników dla praktycznie każdej wielkości fizycznej oraz różnego rodzaju liczniki czy programowalne sterowniki. Automatyka stwarza ogrom możliwości budowania bardzo dokładnych i wszechstronnych urządzeń poka-yoke.
Literatura *** Urządzenia poka-yoke pozwalają na znaczącą poprawę jakości procesów produkcyjnych i eliminację błędów. Ta metoda jest o wiele bardziej efektywna niż jakakolwiek kontrola wyrobu i zaleca się jej stosowanie zamiast innych form kontroli procesu/wyrobu tam, gdzie to tylko możliwe. Urządzenia poka-yoke powinny być proste, dlatego podczas ich projektowania warto najpierw szukać nieskomplikowanych i tanich metod. Warto także rozmawiać z pracownikami na linii
1.
2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
Misiurek, B. (2016). Standardized Work with TWI: Eliminating Human Errors in Production and Service Processes. New York: Productivity Press. Robinson, H. (1997). “Using Poka-Yoke Techniques for Early Defect Detection”. Retrieved May 4, 2009. Shingo, S.; Dillon, A. (1989). A study of the Toyota production system from an industrial engineering viewpoint. Portland, OR: Productivity Press. John R., Grout, Brian T., Downs. (2009). A Brief Tutorial on Mistake-proofing, Poka-Yoke, and ZQC. www.mistakeproofing.com. Fantin, I. (2014). Applied Problem Solving. Method, Applications, Root Causes, Countermeasures, Poka-Yoke and A3. How to make things happen to solve problems. Milan, Italy: Createspace, an Amazon company. Wodecka-Hyjek, A., Walczak, M. (2006). Wykorzystanie technik poka-yoke przy wdrażaniu metody six-sigma, Problemy Jakości, nr 1. Borcz, A. (2002). Technika poka-yoke narzędziem zapobiegania błędom w procesach. ProblemyJakościnr 4. Evans, J.R., Lindsay, W.M. (2004). The Management and Control of Quality. South-Western Publishing. Stewart, D.M., Grout, J.R.(2001). “The Human Side of Mistake-Proofing.” Production and Operations Management 10, 4. Stewart, D.M., Melnyk, S.A.(2000). Effective Process Improvement: Developing Poka-Yoke Processes.” Production and Inventory Management Journal 41, no. 4.
Reklama
AUTOMATYCZNE SMAROWNICE PERMA
PEWNOŚĆ – BEZPIECZEŃSTWO – EKONOMIA
Dystrybucja i wsparcie techniczne na terenie Polski:
ul. Chmielna 26, 80-748 Gdańsk tel. (58) 76 85 804, fax (58) 76 85 806, email: info@impexsaro.com.pl, www.impexsaro.com.pl,
MLECZARSTWO
Mniejszy wpływ, ale większa pewność mgr inż. Adam Wita redaktor kwartalnika „Kierunek Spożywczy” i portalu kierunekSPOŻYWCZY.pl
– Człowiek w serowarstwie będzie zawsze niezastąpiony. Musi się jednak dostosować do pracy na urządzeniach, którymi dysponuje. Gdy chce coś poprawić, musi zmodyfikować program. Można mieć wrażenie mniejszego wpływu na przebieg procesu, ale jest pewność, że ów proces jest powtarzalny – mówi Stanisław Skóra, prezes zarządu OSM we Włoszczowie, gdzie od zeszłego roku funkcjonuje nowa serownia – największa inwestycja w historii Spółdzielni.
SYTUACJA WYMUSIŁA INWESTYCJE – Sytuacja zmusiła nas do tego, żeby zacząć myśleć o nowej serowni. Doszliśmy bowiem w pewnym momencie „do ściany”, a trzeba było zwiększyć produkcję sera. Na nowej serowni jesteśmy w stanie przerobić około 20% więcej mleka niż na tej starej, którą wciąż można jeszcze zobaczyć w zakładzie – różnice widać gołym okiem – tłumaczy Stanisław Skóra, prezes zarządu OSM we Włoszczowie
54 kierunek spożywczy 1/2017
MLECZARSTWO
50 TON SERA NA DOBĘ W momencie uruchamiania nowa serownia OSM we Włoszczowie była najnowocześniejszą tego typu w Polsce. Koszt całej inwestycji wyniósł 28 mln zł. Powstała nowa warzelnia, solownia i instalacje towarzyszące, takie jak np. stacje mycia. Serownia może przerobić 500 tys. litrów mleka na dobę, co daje ponad 50 ton sera. Zwykle są to sery holenderskie (Gouda, Edamski), jak również z dużymi dziurami (Mazdamer)
MUSIAŁA NASTĄPIĆ ZMIANA NAWYKÓW – Wraz z uruchomieniem nowej serowni i zmianą technologii musiała nastąpić zmiana nawyków. Po przejściu na pełny automat trzeba wyłapać istotne niuanse, bo dziś zrobiony ser ocenimy dopiero po 5-6 tygodniach i wtedy dopiero można będzie dokonać zmian. Wiele rzeczy wychodzi dopiero po okresie dojrzewania – dodaje wiceprezes Pizior
JEDNA OSOBA ZAMIAST DZIESIĘCIU Na nowej serowni pracuje tylko jeden serowar, podczas gdy do obsługi starej instalacji niezbędnych było 10 osób. Obyło się jednak bez zwolnień, ponieważ zwiększenie produkcji powoduje, że w innych obszarach potrzeba większej liczby rąk do pracy. – Więcej osób znalazło pracę np. na leżakowni, gdzie ser wymaga od nas opieki podczas całego procesu dojrzewania – tłumaczy Ryszard Pizior, wiceprezes zarządu OSM we Włoszczowie
kierunek spożywczy 1/2017 55
MLECZARSTWO
D O B R Z E W Y KO R Z Y S TA L I Ś M Y W C Z E Ś N I E J S Z E , L E P S Z E C Z A S Y Stanisław Skóra, prezes zarządu OSM we Włoszczowie: Osiągnęliśmy już pełną zdolność produkcyjną i teraz tylko oczekujemy na dobrą koniunkturę na rynku. W ostatnich dwóch latach sytuacja w branży mleczarskiej była bowiem nieciekawa – bardzo niskie ceny produktów, co przekładało się na ceny mleka w skupie. Mleczarstwo to rynek niestabilny – mam tu na uwadze nie tylko rynek krajowy, ale też europejski i światowy. Sery i mleko w proszku są w obrocie globalnym i ceny na drugim końcu świata rzutują na ceny mleka u nas. A surowiec jest sprawą najbardziej podstawową. Produkcja rolna również nie jest łatwa, pogoda odgrywa istotne znaczenie. Albo są nadwyżki i wtedy ceny spadają, albo surowca brakuje. Sytuacja polityczna też ma istotny wpływ. Jeśli udało nam się w trudnym okresie zrealizować dużą inwestycję, to dobrze świadczy o kondycji firmy. Wcześniej były lepsze czasy, które potrafiliśmy dobrze wykorzystać. Jesteśmy dobrze „uzbrojeni” jeżeli chodzi o wyposażenie i linie technologiczne. Osiągnęliśmy średni standard europejski i nie mamy się czego wstydzić. Zawsze jednak trzeba myśleć do przodu.
PEWNA POWTARZALNOŚĆ PROCESU – Człowiek w serowarstwie będzie zawsze niezastąpiony. Musi się jednak dostosować do pracy na urządzeniach, którymi dysponuje. Gdy chce coś poprawić, musi zmodyfikować program. Praca maszyn jest przecież zaprogramowana. Można mieć wrażenie mniejszego wpływu na przebieg procesu, ale później, kiedy taki program się ustawi, jest pewność, że dzień za dniem, godzina za godziną, jest on powtarzalny – mówi Stanisław Skóra
56 kierunek spożywczy 1/2017
MLECZARSTWO
CZŁOWIEK TO NAJSŁABSZE OGNIWO – Automatyzacja postępuje, ponieważ człowiek jest zawodny. Maszyny odciążają ludzi, ale to oni muszą wszystkiego pilnować. Postęp polega na tym, że z procesów technologicznych eliminuje się negatywny wpływ człowieka. Ten jednak musi mieć wysokie kwalifikacje i zaprogramować maszynę. Pomaga też doświadczenie – dobry serowar wie, czy dziś zrobiony ser będzie dobry po zakończeniu procesu leżakowania – mówi prezes OSM we Włoszczowie
M O Ż E S Z Z O B AC Z Y Ć N O WĄ S E R O W N I Ę OSM we Włoszczowie pełni rolę Honorowego Gospodarza IV Konferencji Naukowo-Technicznej Bezpieczny Produkt Spożywczy. Spotkanie odbędzie się 14-15 listopada 2017 r. w Kielcach. Ostatnim punktem programu jest wycieczka techniczna do zakładu produkcyjnego.
Honorowy Gospodarz
Fotorelację z ostatniej edycji konferencji zobaczysz na stronie 68.
NA HORYZONCIE KOLEJNE INWESTYCJE Inwestycję w nową serownię Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska we Włoszczowie realizowała z własnych środków. Zakład nie spełnia wymogów skorzystania z dotacji unijnych, firma jest zbyt duża, zatrudnia zbyt wielu pracowników. Stara serownia prawdopodobnie zostanie sprzedana, a uzyskane miejsce już dziś jest przedmiotem rozmyślań o kolejnych inwestycjach. Zarząd ma w zanadrzu kilka pomysłów… Fot.: BMP
kierunek spożywczy 1/2017 57
BEZPIECZNY PRODUKT SPOŻYWCZY
Bezpieczny produkt w teorii i praktyce Przemysław Płonka redaktor naczelny wydawnictwa BMP, wydawcy kwartalnika „Kierunek Spożywczy” i portalu www.kierunekSPOŻYWCZY.pl
Systemy jakości, czystość produkcji, bezpieczne opakowania oraz nowoczesne technologie stosowane w zakładach produkcyjnych branży spożywczej. III Konferencja Bezpieczny Produkt Spożywczy to nie tylko referaty. Nie zabrakło praktycznych doświadczeń przekazywanych w rozmowach z przedstawicielami branży i podczas warsztatów. PONAD 150 PRZEDSTAWICIELI PRZEMYSŁU wzięło udział w III Konferencji Naukowo-Technicznej Bezpieczny Produkt Spożywczy
ROZMOWY I DEGUSTACJE Konferencji tradycyjnie towarzyszyła wystawa stoisk. Uczestnicy zapoznali się z najnowszymi rozwiązaniami na rynku, dzięki którym możliwe jest zapewnienie bezpieczeństwa wytwarzanych przez nich produktów spożywczych. Podczas przerw degustowano produkty SM Mlekpol – Honorowego Gospodarza imprezy
68 kierunek spożywczy 1/2017
BEZPIECZNY PRODUKT SPOŻYWCZY
DO ŻYWNOŚCI MOGĄ TRAFIAĆ T Y S I ĄC E D O DAT K ÓW C H E M I C Z N Y C H – Na początku XX wieku używano 10 dodatków do żywności i były to substancje naturalne. Po wejściu do Unii Europejskiej używaliśmy ich 100, dziś do produktów spożywczych możemy dodawać ponad tysiąc różnych substancji. Bezpieczeństwo produktów spożywczych to temat, który zawsze będzie bardzo istotny. Będziemy o nim mówić dziś, jak i przez wiele kolejnych edycji tej ważnej konferencji – powiedział Andrzej Olkowski podczas otwarcia III edycji Konferencji Bezpieczny Produkt Spożywczy. Prezes Stowarzyszenia Regionalnych Browarów Polskich wygłosił również referat o projekcie powołania Państwowej Inspekcji Bezpieczeństwa Żywności.
REFERATY SPECJALISTÓW O kontroli mikrobiologicznej produktu opowiedziała Elżbieta Żyrek z Grupy Żywiec S.A. Wystąpili również przedstawiciele m.in. Browaru Kormoran, Coca-Cola HBC Polska, SM Mlekpol, Instytutu Innowacji Przemysłu Mleczarskiego, WIJHARS w Olsztynie oraz Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego
WAŻNY TEMAT Z roku na rok konferencja gromadzi coraz większą grupę specjalistów z branż spożywczej. Uczestnikami są specjaliści z działów jakości, laboratorium, technologowie i pracownicy odpowiedzialni za badania i innowacje. Rozwój imprezy utwierdza organizatorów w przekonaniu, że poruszana tematyka jest bardzo ważna dla producentów żywności
kierunek spożywczy 1/2017 69
BEZPIECZNY PRODUKT SPOŻYWCZY
W Y DA R Z E N I E W P I G U Ł C E Nazwa: III Konferencja Naukowo-Techniczna Bezpieczny Produkt Spożywczy Data: 14-15 listopada 2016 r. Miejsce: Hotel Mikołajki Honorowy Gospodarz: Spółdzielnia Mleczarska MLEKPOL Patronat Merytoryczny: Instytut Innowacji Przemysłu Mleczarskiego Krajowa Izba Gospodarcza Przemysłu Spożywczego i Opakowań Polska Izba Opakowań Patronat Branżowy: Stowarzyszenie Regionalnych Browarów Polskich Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków Krajowy Związek Spółdzielni Mleczarskich Związek Rewizyjny Związek Polskich Przetwórców Mleka Patronat Medialny: kwartalnik „Kierunek Spożywczy” portal kierunekSPOŻYWCZY.pl Organizator: BMP
NAGRODZONO NAJLEPSZE PROJEKTY Po wysłuchaniu krótkiej prezentacji wprowadzającej uczestnicy warsztatów przystąpili do projektowania opakowań, które później zostały poddane ocenie przez prowadzące – specjalistki z Agencji Nonoproblemo i Systemu Harmonizacji Opakowań Spożywczych. Autorzy najlepszych projektów odebrali nagrody rzeczowe podczas uroczystego wieczoru
POKAZ I DEGUSTACJA PIW z Browaru Kormoran. Paweł Błażewicz przez ponad godzinę z pasją opowiadał o najciekawszych piwnych stylach, które uczestnicy konferencji mieli okazję od razu spróbować, konfrontując prezentację z odczuwanym smakiem Fot. BMP Fot. BMP
70 kierunek spożywczy 1/2017
WARSZTATY KREATYWNE Uczestnicy konferencji wzięli udział w warsztatach kreatywnych pt. „Nie kłam kochanie, czyli bezpieczne opakowanie a komunikacja z konsumentem”. Tematyka zajęć dotyczyła znakowania opakowań produktów spożywczych w kontekście rozporządzenia 1169/2011
BEZPIECZNY PRODUKT SPOŻYWCZY
Ostatnim punktem programu konferencji była wycieczka techniczna. Uczestnicy zwiedzili Zakład Produkcyjny SM Mlekpol w Mrągowie – Honorowego Gospodarza imprezy. – Chcemy pokazać wielkość naszego zakładu i przedstawić się jako duży producent żywności, który dba o jej bezpieczeństwo. Z jednej strony produkt musi być wysokiej jakości, a z drugiej strony bezpieczny. To dla nas sprawa najważniejsza. Trudno sobie wyobrazić, żeby 1 milion litrów mleka, który codziennie przetwarzamy na nasze produkty, stwarzał jakiekolwiek zagrożenie – mówi w nagraniu Marcin Piwowarczyk, dyrektor Zakładu Produkcyjnego SM Mlekpol w Mrągowie.
Fot. youtube.com
Z O B AC Z F I L M Z KO N F E R E N C J I
Reklama
SYSTEMY AUTOMATYCZNEGO SMAROWANIA MEMOLUB BEZAWARYJNOŚĆ – OSZCZĘDNOŚĆ – NOWOCZESNOŚĆ
Dystrybucja i wsparcie techniczne na terenie Polski:
ul. Chmielna 26, 80-748 Gdańsk tel. (58) 76 85 804, fax (58) 76 85 806, email: info@impexsaro.com.pl, www.impexsaro.com.pl,
FELIETON
Fot. T. Niewęgłowski
FELIETON „ Z DA N I E M B Ł A Ż E W I C Z A ” W KAŻDY WTOREK Paweł Błażewicz regularnie komentuje wydarzenia w branży i na polskim rynku piwa. W każdy wtorek na naszym portalu ukazuje się kolejny felieton z cyklu „Zdaniem Błażewicza”. Wybraliśmy dla Was najbardziej popularny tekst ostatnich tygodni. Paweł Błażewicz
Zaczęło się „majstrowanie” przy przepisach dotyczących regulacji spożywania alkoholu W Polsce jesteśmy świadkami „majstrowania” przy przez lata wypracowanym status quo dotyczącym sprzedaży alkoholu. Pewnie wszystkie strony zgodnie uznają, że rozwiązania prawne dotyczące dostępności czy niedostępności alkoholu nie są idealne, ale tak samo pewne jest to, że wypracowane rozwiązania są akceptowalne. Jednak w ostatnim czasie widać pewne ruchy, które mają doprowadzić do zachwiania w wypracowanych rozwiązaniach. Musimy bowiem pamiętać, że rozwiązania obecne to stan równowagi między dbałością o zdrowie Polaków a rozwojem gospodarczym i wpływom podatkowym. Posłowie „grzebią” w przepisach Posłowie rozpoczęli „grzebanie” wokół przepisów dotyczących regulacji spożywania alkoholu. Oczywiście przytaczane przez nich ideały są słuszne. Faktycznie nadużywanie alkoholu jest sprawą niszczącą nie tylko osoby nadużywające alkohol, ale także ich najbliższych. Jednak dalsza analiza tej sytuacji ma już zdecydowanie inny wydźwięk… Rośnie szara strefa i przemyt Jednak zawsze jest tylko… Podnoszenie podatków czy utrudnianie dostępu to nie są rozwiązania w tego typu sytuacji. Oczywiście statystyczna ocena sytuacji może się poprawić, ale nie oznacza to, że ulegnie poprawie. Najczęściej jest tak, że rośnie szara strefa, zainteresowanie przemytem, alkoholem sprzedawanym poza legalnymi kanałami dystrybucji, czy wyrobami domowymi. Mali producenci poniosą większe koszty Podobnie jest z absurdalnym pomysłem cofnięcia wykluczenia napojów alkoholowych w tabelach określających wartości odżywcze czy kaloryczność poszczególnych produktów. Właśnie informowanie o kaloryczności ma być elementem odstraszającym – zwłaszcza panie – przed zakupem alkoholu. Czy jednak w kontekście sposobu sprzedaży
78 kierunek spożywczy 1/2017
alkoholu – najczęściej z kontrolowanej przez sprzedawcę półki – można mówić o zadaniu informowania i prewencyjnym charakterze tych działań? Może faktycznie chodzi o to, że standaryzowany produkt masowy będzie opierał się o jedno badanie, a producenci mali o szerokiej ofercie będą ponosić większe koszty takich badań. Sprzedaż w internecie zakazana Jeszcze jednym dziwnym zagraniem jest wyrok odnoszący się do zasad sprzedaży alkoholu przez internet. Wyrok NSA z 16 grudnia ubiegłego roku wskazuje – na przykładzie sprzedawcy piwa – że dokonywana za pośrednictwem sieci interentowej i kuriera sprzedaż piwa jest zakazana. Bawi mnie to, bo znam wielu miłośników whisky i innych destylatów, którzy wciąż cieszą się z wolnego prawa do zakupu alkoholu w sieci. Powinni ustalić, czym w ogóle jest piwo No i na koniec rzecz moim zdaniem najważniejsza. Dokonuje się, czy planuje, wiele zmian w zakresie ograniczenia czy utrudnienia w dostępie do alkoholu. Jednak wybiórczość, czy niesystemowe podejście do tych zagadnień, przekonuje mnie, że nie są to działania celowe i przemyślane, a pojedyncze strzały do trafienia w pojedyncze podmioty, czy branże. Gdyby działania te były systemowe, w przypadku piwa zaczęłyby się od zgodnego ustalenia, jaki produkt fermentacyjny (z udziałem jakich składników i w jakich proporcjach stosowanych) piwem nazwać możemy… A jak wiadomo, branża walczy o to już jakiś czas.