TEMAT NUMERU:
Składowe sukcesu energooszczędność ochrona środowiska utrzymanie ruchu Energetyczne oszczędności > 18
Piaskownia stawia na inwestycje > 30
Reputacja. Majątek firmy > 34
SPIS TREŚCI fot. BMP
Temat numeru: Jak osiągnąć sukces? 12 Nowoczesność złożyć w całość Sabina Szewczyk 14 Doskonałe utrzymanie ruchu to nasze wyzwanie Rozmowa z Adamem Myjkowskim, głównym inżynierem utrzymania ruchu Pionu Kruszyw w CEMEX 18 Energetyczne oszczędności Zdzisław Naziemiec 27 Betonowe wyspy dla ptaków Grupa Górażdże 30 Piaskownia stawia na inwestycje Sabina Szewczyk 34 Reputacja. Majątek firmy Magdalena Fudala
14 Doskonałe utrzymanie ruchu to nasze wyzwanie Rozmowa z Adamem Myjkowskim
Rozmowa z…
Z życia branży 44 (GEO)LOGICZNE zadania Marcin Baradziej 54 Odpad na wagę złota Marzena Jasińska
44
(GEO)Logiczne zadania
fot. Zbignieew Kasztelewicz
40 Kamień z laboratorium Rozmowa z prof. Januszem Mikułą z Politechniki Krakowskiej
Marcin Baradziej
Nowoczesne zakłady 58 13 lat starań, 45 lat dłużej Aldona Senczkowska-Soroka, Sabina Szewczyk 60 Będzie się działo Jerzy Zmieniewicz
Maszyny i urządzenia
64
Od szufli do pogłębiarki Aleksander Brożyna Fot. PROTEGO
64 Od szufli do pogłębiarki Aleksander Brożyna 70 Hardox – synonim najwyższej wydajności rozpoznawany na całym świecie już od 40 lat... SSAB – Hardox WearParts Polska 72 Weil Brechertechnik GmbH Biuro Handlu Zagranicznego Jawo Wojciech Jachymek 74 Trimble LOADRITE – zintegrowany system zarządzania załadunkiem kruszyw SITECH Poland Sp. z o.o.
Prawo 76 Prawo wyrobów budowlanych DOKĄD ZMIERZA? Kamil Stolarski, Konrad Majewski
Analizy 80 Niedoceniane serpentynity Wiesław Heflik 86 Perspektywy dla kruszyw Olimpia Kozłowska, Marta Sołomacha, Iwona Walentek
3
od redakcji Wydawca: BMP’ Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp. k. ul. Morcinka 35 47-400 Racibórz tel./fax (032) 415-97-74 tel. (032) 415-29-21 (032) 415-97-93 e-mail: sabina.szewczyk@e-bmp.pl http://www.kieruneksurowce.pl
Sabina Szewczyk redaktor wydania tel.: 32/415 97 74 wew. 15 e-mail: sabina.szewczyk@e-bmp.pl
Ruszyła maszyna po szynach ospale
O
statni miesiąc był dla mnie czasem licznych wyjazdów i spotkań z ludźmi. Wśród wielu rozmów dotyczących sytuacji w branży kruszyw usłyszałam bardzo trafne stwierdzenie, że przypominała ona w ostatnich latach Tuwimowską lokomotywę:
„Stoi i sapie, dyszy i dmucha, Żar z rozgrzanego jej brzucha bucha. Już ledwo sapie, już ledwo zipie, A jeszcze palacz węgiel w nią sypie”. Ciężko nie zauważyć tu podobieństwa. Branża po budowlanym boomie sprzed 2012 roku, osiągając rekordowe 335 mln ton produkcji, praktycznie zatrzymała się. Zapotrzebowanie było o 30% mniejsze niż możliwości produkcyjne. Wiele kopalń – mimo wszystko – wytwarzało jak dawniej, bez hamulców, sprzedając poniżej kosztów – dokładając do „rozgrzanego brzucha” . Powoli, nieśmiało i z pewną obawą, ale jednak coraz częściej wśród producentów kruszyw słychać głosy, że „jedzie” ku lepszemu. Biorąc pod uwagę prognozę firmy analitycznej PMR, zakładającą wzrost na rynku budowlanym nawet o 8%, a także z niecierpliwością oczekiwane napływy środków finansowych z nowego budżetu unijnego na lata 2014-2020, możemy spodziewać się ożywienia: „Najpierw powoli jak żółw ociężale Ruszyła maszyna po szynach ospale. Szarpnęła wagony i ciągnie z mozołem, I kręci się, kręci się koło za kołem”. Co przyniesie przyszłość? Prognozy Polskiego Związku Producentów Kruszyw na lata 2015-2023 zakładają, że zapotrzebowanie na kruszywa będzie wynosić 1700 mln ton: kruszywa naturalne łamane – 400 mln ton, zaś żwiry i piaski – 1300 mln ton. „Lokomotywa” ma więc szansę ponownie przyspieszyć. „Nagle – gwizd! Nagle – świst! Para – buch! Koła – w ruch!” Byle z hamulcami.
4
SiMB 3/2015
Rada programowa: dr Jarosław Badera, prof. dr hab. inż. Artur Bęben, doc. dr inż. Jerzy Duda, Aleksander Kabziński, prof. dr hab. inż. Wiesław Kozioł, Hubert Schwarz Prezes zarządu BMP’ Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp. k. Adam Grzeszczuk Redaktor Naczelny: Przemysław Płonka Redaktor wydania: Sabina Szewczyk Redakcja techniczna: Maciej Rowiński, Marek Fichna Reklama: Jolanta Mikołajec Prenumerata, kolportaż: Aneta Jaroszewicz Prenumerata krajowa: Zamówienia na prenumeratę instytucjonalną przyjmuje firma Kolporter Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A. Informacje pod numerem infolinii 0801 40 40 44 lub na stronie internetowej http://dp.kolporter.com.pl/ Cena 1 egzemplarza – 25,00 zł PKWiU: 58.14.12.0 ISSN: 1734-7998 Wpłaty kierować należy na konto: Bank Spółdzielczy w Raciborzu 40 8475 0006 2001 0014 6825 0001 Wykorzystywanie materiałów i publikowanie reklam opracowanych przez wydawcę wyłącznie za zgodą redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do opracowywania nadesłanych tekstów oraz dokonywania ich skrótów, możliwości zmiany tytułów, wyróżnień i podkreśleń w tekstach. Artykułów niezamówionych redakcja nie zwraca. Redakcja nie odpowiada za treść reklam. Niniejsze wydanie jest wersją pierwotną czasopisma Druk: FISCHER Poligrafia Fot. na okładce: photogenica.pl
zdjęcie numeru
Fot. Marek Locher
zdjęcie numeru
Budynek DOKP znika z Katowic 18-piętrowy wieżowiec wkrótce zniknie z powierzchni ziemi. Prace na dachu budynku prowadzone są za pomocą zdalnie sterowanego robota wyburzeniowego.
SiMB 3/2015
5
Andrzej Balcerek w październiku żegna się z funkcją prezesa Górażdży
Fot. BMP
Wystawa, która odbyła się od 13 do 15 maja w Targach Kielce, jest najważniejszym miejscem spotkań, rozmów i kontraktacji w Europie Środkowo-Wschodniej. Tegoroczna edycja targów, w związku z nowym rozdaniem środków unijnych niosła ze sobą wiele perspektyw. Na liście wystawców znalazło się ponad 400 firm, reprezentujących 23 kraje z całego świata, które prezentowały swoją ofertę na powierzchni niemal 20 000 metrów kwadratowych. Wystawie poświęconej drogownictwu towarzyszyły także Targi MASZBUD, TRAFFIC EXPO-TIL, ROTRA oraz EUROPARKING. Zgodnie z dwudziestoletnią tradycją, Międzynarodowe Targi Budownictwa Drogowego AUTOSTRADA-POLSKA pochwalić się mogą wsparciem merytorycznym najważniejszych instytucji branży drogownictwa. Wśród głównych partnerów tegorocznej wystawy był między innymi Instytut Badawczy Dróg i Mostów, który zorganizował konferencję „Diagnostyka a remonty nawierzchni dróg i lotnisk”. W programie targów znalazły się również Polski Kongres Drogowy, Kongres Innowacji Drogowych oraz wiele innych wydarzeń poruszających tematy najważniejsze dla branży, w tym między innymi zagadnienia dotyczące dróg asfaltowych i betonowych. Źródło: www.targikielce.pl
Fot. Grupa Górażdże.pl
Dynamiczna Autostrada
Andrzej Balcerek, który w październiku przestanie pełnić funkcję prezesa Górażdży i dyrektora generalnego, dzieli się z redakcją NTO swoimi planami na przyszłość. – Jak się ma 60 lat, to przychodzi czas na poważne zmiany. Do tej pory praca, firma, biznes, którym zarządzałem jako prezes od 20 lat, były priorytetem. Dla firmy byłem do dyspozycji 24 godziny na dobę. Teraz chcę odrobić to, na co jako prezes nie miałem dość czasu – mówi Andrzej Balcerek. Źródło: Nowa Trybuna Opolska
XV konferencja Kruszywa Mineralne Pogram jubileuszowej, XV już konferencji Kruszywa Mineralne obfitował w 6 sesji tematycznych, podczas których wysłuchać można było referatów związanych m.in. z prognozą zapotrzebowania na kruszywa, wyceną złóż kopalin, nowelizacją prawa geologicznego i górniczego czy postępowaniem koncesyjnym. Można było wziąć udział w dwóch panelach dyskusyjnych, w których zaproszeni eksperci zastanawiali się jak wspierać lokalną politykę surowców skalnych oraz jakie działania należy podjąć, aby górnictwo skalne było bezpieczniejsze. Ostatniego dnia konferencji odbyła się wycieczka do kopalni granitu Wieśnica.
LICZBA NUMERU
40%
Wszystkich polskich kopalń odkrywkowych, to małe zakłady, o wydobyciu nieprzekraczającym 10 000 ton/rok
6
SiMB 3/2015
Wśród 260 uczestników konferencji obok przedstawicieli kopalń kruszyw wyjątkowo liczną grupę stanowili krajowi i zagraniczni producenci z wielu branż maszyn i urządzeń
Reklama
„
CYTAT NUMERU
Utrzymanie ruchu to proces, w którym bezustannie musimy przewidywać pewne wydarzenia. Analizujemy zdarzenia, które zachodzą na zakładach i staramy się z nich wyciągać wnioski
Fot. photogenica.pl
Adam Myjkowski, s. 14
NIK: Co trzecia tona piasku i żwiru w Wielkopolsce jest wydobywana nielegalnie
Co trzecia tona piasku i żwiru w Wielkopolsce jest wydobywana nielegalnie – takie dane podał w Poznaniu prezes Najwyższej Izby Kontroli. Oznacza to wielomilionowe straty dla Skarbu Państwa i budżetów gmin. Obowiązek kontroli żwirowni mają starostwa, ale te w wielu przypadkach nie zatrudniają powiatowych geologów. Nielegalna żwirownia nie opłaca koncesji, więc jej towar jest dużo tańszy. Według kontroli przeprowadzonej w Wielkopolsce, starostwa zajmowały się nielegalnymi żwirowniami z reguły wtedy, kiedy już zakończono wydobycie, podaje portal poznan.tvp.pl. Wg NIK-u brak nadzoru nad kopalniami to sytuacja, w której łatwo mogło dochodzić do korupcji. Świadczyć o tym mogą wyniki postępowań wobec nielegalnych kopalni, które starostwa prowadziły. Najwyższa Izba Kontroli uważa, że proceder, jaki ujawniła w Wielkopolsce, ma miejsce na terenie całego kraju. Dlatego prezes NIK powiadomi o wynikach tej kontroli między innymi Ministerstwo Ochrony Środowiska i głównego geologa kraju. Źródło: poznan.tvp.pl
SITA PRZEMYSŁOWE. Nowoczesna technologia sitowa z przyszłością: n Sita przemysłowe i dna sitowe dla wszystkich segregatorów i przesiewaczy n Standardowe siatki o oczkach kwadratowych i prostokątnych n FLEX-MAT - dna sitowe z efektem samoczyszczenia n FLEX-MAT: - dna sitowe do napinania wzdłużnego i poprzecznego - dla wszystkich popularnych modularnych systemów wtykowych n Dna sitowe hybrydowe TY-WIRE n TON-CAP i EGLA-MAX: szczególe siatki prostokątne HAVER & BOECKER OHG Ennigerloher Straße 64, 59302 OELDE, Niemcy Telefon: +49 -25 22 - 300, Fax: +49 -25 22 - 30 636 pn@haverboecker.com, www.diedrahtweber.com
z portalu kieruneksurowce.pl Salon Kruszyw 2015 14 maja w ramach targów „Autostrada Polska” odbyła się debata pt. „Pełne wykorzystanie surowców”. Obejmowała ona referaty dotyczące uwarunkowań prawnych oraz doświadczeń podmiotów zajmujących się w działalności gospodarczej wydobyciem oraz przeróbką surowców skalnych, w tym gospodarką odpadami pozyskiwanymi w trakcie procesu przeróbczego. Ponieważ w trakcie eksploatacji złóż kopalin powstają odpady (zarówno na etapie udostępniania, przeróbki jak i uszlachetnienia), pojawiają się problemy z ich zagospodarowaniem. W opinii przedstawicieli producentów istniejące przepisy działają na ich szkodę, co powoduje nieracjonalne gospodarowanie surowcami odpadowymi (w tym zmiana statusu odpadu poprzez zmiany zapisów w dokumentacji przedsiębiorstw). Tymczasem przykłady gospodarki odpadami przedstawione przez kilku producentów wskazują, iż przy zastosowaniu nowych technologii, racjonalnym eksploatowaniu złoża, prowadzeniu aktywnych działań na rzecz poszukiwań nowych zastosowań dla generowanych odpadów można osiągnąć pozytywne efekty. Brak działań na
rzecz zagospodarowania odpadów to m.in. wzrost kosztów zakładu związanych z dodatkową przeróbką, ale również brak analizy złoża i technologii przeróbki przed rozpoczęciem eksploatacji. Również brak współpracy z jednostkami badawczymi lub innymi zakładami produkcyjnymi w zakresie gospodarki odpadami stanowi przeszkodę w efektywnym (pełnym i ekonomicznie uzasadnionym) wykorzystaniu surowców z danego złoża. Receptą na powyższe zaniedbania może być utworzenie klastra zrzeszającego producentów kruszyw, jednostki badawcze, producentów i dostawców maszyn i technologii, szczególnie, że jak wykazała debata, pojedyncze podmioty prowadzą prace badawcze, które również mogą być wykorzystane i wdrożone przez inne zakłady produkcyjne.
Otwarcia Debaty dokonali prezes Polskiego Związku Producentów Kruszyw Aleksander Kabziński, dyrektor Instytutu Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego dr Stefan Góralczyk oraz Dyrektor Wydziału Targów, Dariusz Michalak. Podczas tegorocznej Debaty zaprezentowano klaster branży kruszyw, którego koordynatorem jest Polski Związek Producentów Kruszyw
INTERMASZ 2015 Zakończyła się druga edycja Międzynarodowych Targów Maszyn Budowlanych, Pojazdów i Sprzętu Specjalistycznego INTERMASZ 2015. Ekspozycję 150 firm oraz marek reprezentowanych przez cztery dni odwiedziło ponad 6 tysięcy zwiedzających, którzy mieli okazję zobaczyć blisko 100 rynkowych nowości, z czego aż 16 prezentowanych produktów zadebiutowało na polskim rynku właśnie podczas targów INTERMASZ. Na szczególną uwagę zasługiwały również te, które zdobyły prestiżową nagrodę Złotego Medalu MTP, a w tym roku to wyróżnienie przyznano 7 produktom.
Kolejne spotkanie z maszynami i sprzętem specjalistycznym odbędzie się za dwa lata w Poznaniu.
Reklama
• ZGARNIACZE • PRZENOŚNIKI TAŚMOWE • MASZYNY PRZEMYSŁOWE – BUDOWA I REMONTY Oczyszczanie taśm przenośnikowych
GERO Technik Sp. z o.o. ul. Krapkowicka 19 Obrowiec, 47-320 Gogolin
tel. kom. 511 991 093 tel./fax: 77/466 68 36
e-mail: biuro@gerotechnik.pl www.gerotechnik.pl
Zapytaj eksperta o wysoce wydajną ładowarkę kołową.
ść z litra paliwa
o.o. Komatsu Poland Sp. z Siedziba: 05-070 Sulejówek Trakt Brzeski 72 Fax.: 22 760 12 97 62 00 783 Tel.: 22
Oddział Mysłowice ul. Katowicka 72 Tel.: 32 202 51 70
41-400 Mysłowice Fax: 32 441 76 32
Oddział Poznań ul. Hawelańska 1 Tel.: 61 825 02 92
www.komatsupoland.p
61-625 Poznań Fax: 61 826 01 18
atsupo l | e-mail: info@kom
land.pl
Wszelkie prawa zastrzeżone. Tylko do celów promocyjnych
– większa wydajno
Komatsu WA500-7 iwa, ładowarka kołowa lin i niskiego zużycia pal spa isji em ństwo oraz ochronę ie cze res pie zak w bez ię raz kolejny postawiło na o najnowszą technolog po u rciu ats opa w Kom . a ścią wan kto jako wysokimi burtami Zaproje ścią oraz doskonałą samochody ciężarowe z kłą wydajnością, solidno z łatwość załadunku na ora ypu wys ść e przyspieszenie oko czn charakteryzuje się niezwy wys swojej klasie 500-7 może osiągać zna -7 posiada najlepszą w awiają, iż ładowarka WA spr ą stają się dla kad ach blo unk środowiska. Nowa WA500 wą war rdo nda ych sta sze prace w ekstremaln zmiennika momentu ze cięż a naj eni et ełoż naw prz e a ładowarki e, Duż rd, iżon mi. boczny zostało znacznie obn oferowanemu jako standa jazdach. Zużycie paliwa cyjnemu Komatsu Care, ran gwa wi mo gra pro nawet na stromych pod unikatowemu e do wykonania. Dzięki WA500-7 niezwykle łatw ości. odn zaw nie etry am ne par Komatsu spełniają obieca
matsu WA500-7 Nowa ładowarka Ko
Stowarzyszenie Producentów Cementu – ćwierć wieku dla rozwoju polskiej gospodarki – Nasz przemysł potrzebuje stabilnych warunków gospodarowania, aby mógł rozwijać się przez następnych 25 lat – powiedział Andrzej Ptak, przewodniczący Stowarzyszenia Producentów Cementu podczas obchodów 25-lecia SPC. Fot. SPC
Obchody 25-lecia Stowarzyszenia Producentów Cementu, które 28 maja odbyły się w Warszawie, zgromadziły przedstawicieli administracji państwowej, branży cementowej oraz firm, uczelni wyższych, instytutów i stowarzyszeń współpracujących z kraju i zagranicy. Stowarzyszenie Producentów Cementu (SPC) powstało w 1990 roku. Wtedy nosiło nazwę Stowarzyszenie Producentów Cementu i Wapna. – Podczas przemian ustrojowych 1989 roku wszystkie cementownie były skupione w zjednoczeniu. Potem zjednoczenie przekształciło się w dobrowolne zrzeszenie przedsiębiorstw. W 1990 roku każda cementownia działająca na terenie Polski pracowała już samodzielnie. Rozpoczęły się procesy przekształceniowe – mówił Andrzej Ptak, przewodniczący Stowarzyszenia Producentów Cementu. – Trzeba oddać zasługi naszym kolegom, kadrze kierowniczej ówczesnych zakładów cementowych, niektórych nie ma już wśród nas, za ich dalekowzroczność i powołanie Stowarzyszenia. Potrzeba jego istnienia była bezdyskusyjna. To było jedno z pierwszych stowarzyszeń branżowych powołanych w Polsce po zmianach ustrojowych. Już wtedy określono ramy działania stowarzyszenia, które miało pomóc w dostosowaniu polskiego przemysłu cementowego do standardów zachodnich, reprezentować interesy branży w stosunku do władz administracyjnych i rządowych oraz pozarzą-
Fot. SPC
WYRÓŻNIENI Podczas uroczystości członkowie prawni SPC otrzymali okolicznościowe medale. Reprezentowali ich: Andrzej Balcerek (Górażdże Cement), Joanna Ziemska-Tomaszewska (Lafarge Cement), Andrzej Ptak (Grupa Ożarów), Marcelo Catala (Cemex Polska), Krzysztof Kocik (Dyckerhoff Polska), Dariusz Gawlak (Cementownia Warta), Andrzej Rybarczyk (Cementownia Odra), Andrzej Tekiel (Cementownia Nowa Huta) i Jerzy Szymański (Górka Cement). Medale i statuetki otrzymali także partnerzy i instytucje współpracujące ze Stowarzyszeniem
dowych organizacji krajowych i zagranicznych. Najważniejszą rolę w historii Stowarzyszenia i przemianach, które nastąpiły w naszych zakładach odegrali ludzie – dodał Andrzej Ptak. Na pierwszego przewodniczącego Stowarzyszenia wybrano prof. Wiesława Kurdowskiego, wiceprzewodniczącym został Adam Golob, a sekretarzem Karol Wider. Siedzibą został Kraków. Źródło: SPC
NASZE ATUTY NTP Global-Tech zapewnia Klientom fachową pomoc przy zakupie maszyn i dostosowaniu ich wydajności do indywidualnych potrzeb odbiorcy. Ponadto firma realizuje projekty finansowania produktów za pomocą dostępnych na rynku instrumentów finansowych takich jak kredyty, leasing oraz dofinansowanie z Unii Europejskiej. NTP Global-Tech Sp. z o.o. oferuje swoim klientom kompleksową usługę dostawy technologi wraz z dostosowanym pod klienta finansowaniem. Obejmuje to projekt, wykonanie, montaż sprzętu, przygotowanie biznes planu oraz pozyskanie niezbędnych środków dla wykonania inwestycji pod klucz. Wśród bogatego asortymentu znajdą Państwo między innymi: Maszyny dla górnictwa i recyklingu: • Maszyny mobilne tj. kruszarki, przesiewacze oraz przenośniki gąsienicowe firmy KEESTRACK; • Stacjonarne zakłady przeróbcze z dostawą kruszarek szczękowych, udarowych i stożkowych renomowanych producentów; • Mobilne i stacjonarne linie do płukania kruszyw i piasków (hydrocyklony, hydrosizery), zakłady odzysku wody oraz prasy filtracyjne firmy SOTRES; • Separatory magnetyczne oraz urządzenia do recyklingu firmy COGELME; • SENSORTECHNIK – Elektryczno-optyczny system pomiaru objętości i wagi dla przenośników taśmowych. Urządzenie pozwala na pomiar przy każdym możliwym kącie nachylenia, nie ulega zużyciu, jest odporne na kurz i wibracje.
• • • •
Części zamienne: Sprzedaż części zamiennych do kruszarek i przesiewaczy mobilnych oraz do sprzętu budowlanego; Sita oraz wyroby poliuretanowe firmy INELAS i GIRON Wysięgniki Osprzęt
Napędy: • Wibratory elektryczne i pneumatyczne firmy Friedrich i Findeva; • Sprzedaż, serwis oraz wynajem maszyn mobilnych nowych i używanych; OFERTA Naszym klientom proponujemy produkty i usługi na najwyższym poziomie w zakresie: • sprzedaży maszyn i części zamiennych do maszyn dla przemysłu górniczego, recyklingu, budownictwa i innych; • produkcji maszyn i podzespołów na zlecenie Klienta; • serwisu produktów, których jesteśmy importerem oraz produkowanych przez NTP Global-Tech. W zależności od preferencji Klientów, oferujemy maszyny NOWE i UŻYWANE. W sprzedaży posiadamy również urządzenia po-demonstracyjne. Więcej na www.global-tech.eu EMIR BEDNARSKI Kierownik działu emir@global-tech.eu tel. +48 509 018 494
SEBASTIAN LIGĘZA Przedstawiciel handlowy sebastian@global-tech.eu +48 664 159 306
PIOTR PABIAŃCZYK Młodszy przedstawiciel handlowy piotrp@global-tech.eu +48 882 915 827
NTP Global-Tech Sp. z o.o. | Nowoczesne technologie przemysłowe ul. Kukułek 41, 41-200 Sosnowiec, e-mail: biuro@global-tech.home.pl
TEMAT NUMERU: JAK
OSIĄGNĄĆ SUKCES?
Nowoczesność złożyć w całość Sabina Szewczyk
Większości z nas nowoczesna kopalnia kojarzy się z niezawodnym parkiem maszynowym najnowszej generacji, zapewniającym wysoką jakość produkcji bez przestojów i remontów. Maszyny i urządzenia – tak, są bardzo istotne, jednak w dzisiejszych czasach już niewystarczające. Jakie jeszcze elementy są ważne, aby być nowoczesnym w stu procentach?
12
SiMB 3/2015
Efektywność produkcji i oszczędność energii Odpowiedni dobór technologii produkcji i zastosowanie energooszczędnych maszyn i urządzeń pozwala na zmniejszenie zużycia energii. Ma to ogromny wpływ na zwiększenie efektywności produkcji i uzyskanie oszczędności, nie tylko tych energetycznych (Energetyczne oszczędności, s. 18).
Ochrona środowiska Choć ten element na pierwszy rzut oka wydaje się być nieoczywsty, to odgrywa dziś bardzo ważną rolę. Przemysł wydobywczy, w szczególności ten o charakterze odkrywkowym, powinien dbać o to, by w jak najmniejszym stopniu wpływać na degradację naturalnego krajobrazu i pogorszenie jakości otaczającego środowiska. Jest to istotne nie tylko z punktu sporządzenia raportu o odziaływaniu inwestycji na środowisko, ponieważ wiadomo, że jej jakość oceny może inwestorowi zaoszczędzić wielu problemów lub dostarczyć zmartwień, ale jest również ważnym elementem wizerunku firmy. Dziś kopalnie mają coraz większą świadomość, by żyć w zgodzie ze środowiskiem i społeczeństwem ekologów (Betonowe wyspy dla ptaków, s. 27).
PR Wizerunek – bardzo modne słowo, które w ostatnim czasie zaczynają doceniać producenci kruszyw. Żadne przedsiębiorstwo nie działa w próżni – wpływają na nie ludzie, otoczenie, środowisko, uwarunkowania prawne, społeczne, historyczne, itp. Powszechnie wiadomo, że kopalnie nie są łatwymi sąsiadami, jednak zbudowanie pozytywnego wizerunku może znacznie ułatwić relacje na linii lokalna społeczność-władza-przedsiębiorca (Reputacja. Majątek firmy, s. 34).
JAK OSIĄGNĄĆ SUKCES?
Strategiczne podejście do utrzymania ruchu – Awarie będą zdarzały się zaw sze, jednak gdy jesteśmy w stanie je prz ewidzieć, możemy zminimalizować ich skutki. (…) W sprawnym utrzymaniu ruc hu trzeba mieć odpowiednią ilość danych i zadać sobie pytanie – co możemy dal ej opomiarować i w jaki sposób te pomiary pozwolą nam przewidzieć awarię szybciej (wywiad z Adamem Myjkowskim, główny m inżynierem utrzymania ruchu Pio nu Kruszyw w CEMEX, s. 14)
Fot. photogenica
TEMAT NUMERU:
Wykorzystywanie okazji Czy z pozoru słabą stronę działalności można przemienić w atut? Oczywiście, że tak, doskonały przykład stanowi rekultywacja prowadzona przez Zakład Górniczy „Maczki-Bór” – z kosztownego obowiązku uczynili sposób na biznes. Spółka CTL Maczki-Bór realizuje jedną z największych w Polsce rekultywacji i rewitalizacji w celu stworzenia nowych terenów inwestycyjnych – firmy lokalizują tu wielkopowierzchniowe obiekty magazynowe i centra logistyczne (Piaskownia stawia na inwestycje, s. 30).
Racjonalny transport podażą kruszyw Bilansowanie popytu z względu na nieżwirowo-piaskowych ze sokie koszty jego wielką cenę surowca i wy nty regionalnej transportu to istotne eleme . Również ważny gospodarki kruszywami dków transportu, jest odpowiedni dobór śro a jak najbardziej aby wybrana metoda był opłacalna. tki e elementy To oc zyw iśc ie nie ws zys sność – ważna składające się na nowocze dowania odpojest również kwestia zbu ting i podejście wiedniego zespołu, marke e reagowanie na do sprzedaży, elastyczn wanie do zmian, potrzeby rynku i przystoso a także gotowość jakie na nim następują, na innowacyjność. SiMB 3/2015
13
TEMAT NUMERU: JAK
OSIĄGNĄĆ SUKCES?
Doskonałe utrzymanie ruchu to nasze wyzwanie – Utrzymanie ruchu jest żywym organizmem, który bez przerwy ewoluuje. W tym segmencie ciągle dążymy do doskonałości, co jest jednym z naszych priorytetów w CEMEX – podkreśla Adam Myjkowski, główny inżynier utrzymania ruchu Pionu Kruszyw w CEMEX. • Pamięta pan zdarzenie, które spowodowało, że szybciej zaczęła krążyć panu krew w żyłach? W poprzednim roku zdarzyło nam się, że dwie ładowarki, które obsługiwały załadunek kruszywa przeznaczonego do betonowania, w jednym czasie odmówiły posłuszeństwa. Niedostarczenie kruszywa do betoniarni skutkowałoby zatrzymaniem całego procesu betonowania i ogromnymi stratami. Musieliśmy zareagować bardzo szybko. W błyskawicznym tempie wynajęliśmy maszynę zewnętrzną, co pozwoliło zagwarantować ciągły załadunek. Niby nie pojawiło się żadne zagrożenie, a jednak było to zdarzenie, które odczuliśmy dość mocno i które postawiło służby utrzymania ruchu na nogi. Mogło się skończyć bardzo poważnymi konsekwencjami dla firmy. Kopalnie utrzymują się ze sprzedaży, a zadaniem utrzymania ruchu jest jak najlepsze umożliwienie zrealizowania tego celu od strony technicznej.
• A więc jak najszybsze wyeliminowanie awarii, usterki? To nie tylko kwestia naprawy urządzeń, ale ich ciągły monitoring i prewencja. Sprawne podejście do procesu utrzymania ruchu to nieustanne analizowanie tego, co dzieje się ze sprzętem, szukanie newralgicznych punktów. To także próba zabezpieczenia się na wypadek awarii. Czasem zdarza się, że musimy
Fot. BMP
14
SiMB 3/2015
Adam Myjkowski: Nie jesteśmy w stanie przewidzieć w „stu procentach”, jak zachowa się dana część czy maszyna – nawet w przypadku nowych sprzętów. Awarie będą zdarzały się zawsze, jednak, gdy jesteśmy w stanie je przewidzieć, możemy zminimalizować ich skutki. Zatem w sprawnym utrzymaniu ruchu trzeba mieć odpowiednią ilość danych i zadać sobie pytanie: co możemy opomiarować i w jaki sposób te pomiary pozwolą nam przewidzieć awarię szybciej.
wymienić pozornie dobrą część, ponieważ wiemy, że w niedługim czasie może odmówić posłuszeństwa. Aby uniknąć postojów w czasie pracy, decydujemy się na jej wcześniejsze zastąpienie.
• Lepiej zapobiegać, a nie leczyć… Utrzymanie ruchu to proces, w którym bezustannie musimy przewidywać pewne wydarzania. Analizujemy zdarzenia, które zachodzą na zakładach i staramy się z nich wyciągać wnioski. Oczywiście wspomagamy się również specjalistami mającymi w tym zakresie większą wiedzę i doświadczenie.
• Awaria – mimo predykcji – wystąpiła. Co w tym wypadku robicie? Mamy wypracowane procedury w tym zakresie. W momencie, gdy operator zauważy coś niepokojącego, zgłasza to swojemu przełożonemu, który przekazuje informację kierownikowi. Ten powiadamia służby utrzymania ruchu. Kolejnym punktem jest wpisanie w książkę maszyny informacji o tym, że dzieje się coś niewłaściwego. Posiadamy też zaplecze informatyczne, wspierające proces zarządzania awariami, w którym planiści, wspomagający pracę na zakładach, analizują wszystkie zdarzenia. Nasze kopalnie wyposażone są w narzędzia monitorujące ich pracę – zużycie energii elektrycznej oraz wagi na przenośnikach produktów finalnych lub nadawy. Pozyskujemy w ten sposób informacje na temat wydajności i efektywności linii produkcyjnej. Dodatkowo kierownicy mają wgląd w pracę zakładów online i na bieżąco śledzą to, co dzieje się na zakładzie. Z kolei maszyny mobilne (ładowarki, koparki i wozidła technologiczne) wyposażone są w telemetryczne systemy transmisji danych – zużycie paliwa, czas pracy na biegu jałowym, przebyta trasa – informacje te pozwalają na bieżące obserwowanie maszyny ze szczególnym naciskiem na wydajność.
• W jaki sposób planujecie postoje remontowe? Macie strategię w tym zakresie? Przez cały rok zbieramy informacje i analizujemy pracę sprzętu. Dane dostarczane są poprzez automa-
JAK OSIĄGNĄĆ SUKCES? Fot. CEMEX
TEMAT NUMERU:
tyczne pomiary narzędzi zainstalowanych na maszynach, jak również poprzez informacje uzyskiwane bezpośrednio od pracowników. Na zakładach planujemy remonty zimowe, oczywiście uwzględniając remonty dodatkowe, np. wymianę elementów ściernych, które „żyją” krócej niż rok. Nasze doświadczenie, ciągła obserwacja oraz informacje od pracowników, pozwalają na właściwe planowanie. Harmonogram sporządzamy zawsze jesienią, gdzie krok po kroku rozpisujemy, co będziemy remontować, przypisując do zadań odpowiednich ludzi. Żwirownie zatrzymują się już w grudniu, a kamieniołomy w styczniu-lutym, gdy sprzedaż spada i możemy funkcjonować na zapasach. Mamy wtedy postój remontowy – czas zadbania o to, by zakład sprawnie pracował przez kolejny rok.
• Co jest kluczowe w UR? Nowoczesne systemy, maszyny, programy wspomagające, pracownicy? Kluczową sprawą jest dialog pomiędzy pracownikami operacyjnymi i utrzymaniem ruchu. Informacje od operatora są dla nas najcenniejszym źródłem wiedzy o stanie maszyny. Komputerowe systemy wspomagające, nowoczesne urządzenia diagnostyczne są oczywiście bardzo istotne – w ostatnich latach wyposażyliśmy naszych specjalistów np. w pirometry i kamery termowizyjne. Jednak wiedza naszych operatorów jest kluczowa. Najważniejszy jest człowiek, który użytkuje maszynę – zna ją od podszewki i potrafi wyczuć, że zaczyna dziać się z nią coś złego.
• No właśnie. Jak pracownicy podchodzą do utrzymania parku maszynowego? Czy w firmie CEMEX są np. systemy motywujące ludzi do tego, aby zgłaszali projekty usprawnień? Obecnie pracownicy zwracają uwagę na kwestie rentowności i mają świadomość, że każdy przestój maszyny jest bardzo kosztowny. Stosujemy premie motywacyjne, gdzie jednym z czynników jest wielkość sprzedaży, a wiadomo, że sprzedaż uzależniona jest również od produkcji.
Adam Myjkowski: Kiedyś nikt nie myślał o tym, że mierząc prądy na maszynie, możemy dowiedzieć się, jak ona pracuje. Dziś mamy pozakładane czujniki, na bieżąco znamy jej zapotrzebowanie na energię i po tym możemy wnioskować, że coś się z nią dzieje
• Czyli budujecie poczucie odpowiedzialności pracownika za firmę? Tak. Podkreślamy, że jest on jej członkiem, istotną częścią, której brak zatrzyma całą pracę. Staramy się pokazywać pracownikom, ile stracilibyśmy pieniędzy, gdyby awaria nie została w porę przez nich zgłoszona. Pracownik jest wówczas bardziej zżyty z zakładem i ma poczucie większej odpowiedzialności za sprzęt, który użytkuje. Mamy również finansowe czynniki motywacyjne, takie jak „Sukces na mur-beton”, który pozwala nam na gratyfikację pracownika przyczyniającego się do poprawy efektywności pracy zakładu. Natomiast pieniądze nie są jedynym motywatorem. Funkcjonuje u nas system kart zdarzeń potencjalnie wypadkowych, gdzie każdy operator może zgłosić wszystkie niepokojące go zdarzenia. Karty są nie tylko po to, by przeciwdziałać wypadkom, ale również, aby zgłaszać na nich projekty usprawnień maszyn, co przekładać się będzie na efektywniejsze funkcjonowanie zakładu.
SiMB 3/2015
15
OSIĄGNĄĆ SUKCES? Fot. BMP
TEMAT NUMERU: JAK
Utrzymanie ruchu w żwirowniach różni się od tego prowadzonego w przypadku kamienia łamanego ADAM MYJKOWSKI: Jest to całkiem inne prowadzenie procesu utrzymania ruchu, które przecież uzależnione jest od sposobu eksploatacji. Jeżeli mamy monoblok, gdzie wydobycie połączone jest bezpośrednio z produkcją, to utrzymanie ruchu musi być na bardzo wysokim poziomie. Jeśli proces produkcyjny jest rozdzielony buforami, to UR możemy podzielić na etapy – wiemy wówczas, co jest priorytetem, gdzie są „wąskie gardła”, na czym się skupić. Druga kwestia to całkiem inna praca maszyn w zapyleniu, a inna w środowisku wodnym, gdzie czynnik zewnętrzne mają decydujące znaczenie w doborze maszyn i urządzeń, a co za tym idzie ich awaryjności. Także parametry fizykochemiczne przerabianych skał są bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na funkcjonowanie zakładu pod względem sprawności maszyn i urządzeń. Dlatego nie powinno się porównywać zakładów w kwestii UR. Każdy zakład ma swoją specyfikę i powinien być rozpatrywany pod względem awaryjności z osobna.
• Z naszej rozmowy wynika, że zakłady kruszyw coraz lepiej radzą sobie z zarządzaniem utrzymaniem ruchu. Czy widzi pan jeszcze problemy czy elementy do poprawy w tej kwestii? Utrzymanie ruchu jest żywym organizmem, który bez przerwy ewoluuje. My również musimy iść cały czas do przodu i poszukiwać coraz nowszych możliwości napraw i rozwiązań – myślę tu choćby o składach konsygnacyjnych, które pozwalają nam na centralizację części zamiennych, co wiąże się z szybszą eliminacją awarii. Kiedyś nikt nie myślał o tym, że mierząc prądy na maszynie, możemy dowiedzieć się, jak ona pracuje. Dziś mamy pozakładane czujniki, na bieżąco znamy jej zapotrzebowanie na energię i po tym możemy wnioskować, że coś się z nią dzieje. Być może w przyszłości znajdziemy nowe rozwiązania, które pozwolą nam szybciej przewidzieć zbliżającą się awarię i jeszcze szybciej na to zareagować. Jednak w utrzymaniu ruchu nigdy nie można dojść do doskonałości i ciągle trzeba poszukiwać najlepszych rozwiązań. Rozmawiała Sabina Szewczyk
16
SiMB 3/2015