T E M AT N U M E R U I I N W E S T Y C J E
INWESTYCYJNY HORYZONT I Woda i ścieki I Finanse na inwestycje I Gospodarka o obiegu zamkniętym
Roboty budowlane dla energetyki drożeją > 30
Elektrodializa odwracalna > 45
Ile Europa płaci za energię? > 75
SPIS TREŚCI
I ŚCIEKI Klasyka i nowoczesność Beata Pestka-Pędziwiatr Elektrodializa odwracalna Monika Filip, Krzysztof Jasik, Krzysztof Latomski Jak wtórnie wykorzystać ścieki i wody o trudnych parametrach? Jacek Grygierczyk, Leon Garbaczewski
NOWOCZESNE TECHNOLOGIE 61 I Pomiary poziomu materiałów sypkich w energetyce Janusz Zajączkowski 64 I Wodór bezemisyjna przyszłość energetyki Marek Ściążko, Aleksander Sobolewski, Wojciech Nowak RYNEK MOCY 75 I Ile Europa płaci za energię? Wojciech Sikorski REMONTY i UR 83 I Efektywna praca pomp Andrzej Błaszczyk, Cezary Starczewski 95 I Ochrona turbin za pomocą analizatorów sodu i krzemionki o minimalnych wymaganiach konserwacyjnych Zespół Procesu i Marketingu METTLER TOLEDO OCHRONA ŚRODOWISKA 98 I Energetyka – producent wyrobów budowlanych Barbara Kowalczyk 107 I Prosta i efektywna metoda wypełnienia wymagań prawnych dla emisji rtęci Sławomir Sadkowski EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA 111 I Praktyczne podejście do sprawnej realizacji audytu przedsiębiorstwa Mariusz Kusa, Piotr Matuszczak
Fot.: PGE GiEK
Gazowy potencjał Rozmowa ze Sławomirem Zawadą, prezesem zarządu PGE GiEK SA
64
NOWOCZESNE TECHNOLOGIE Fot.: 123rf
WO DA 35 I 45 I 52 I
1 2 T E M AT N U M E R U : I N W E S T Y C J E
Wodór bezemisyjna przyszłość energetyki Marek Ściążko, Aleksander Sobolewski, Wojciech Nowak 3 6 O C H R O N A Ś R O D O W I S K A Fot.: 123rf
T E M AT N U M E RU I N W E S T Y C J E 12 I Gazowy potencjał Rozmowa ze Sławomirem Zawadą, prezesem zarządu PGE GiEK SA 17 I Z placu budowy PGE PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna 22 I Kierunek na ciepło Rozmowa z Wojciechem Dąbrowskim, prezesem zarządu PGE Energia Ciepła 26 I Czysta energia z PGE Energia Ciepła Fotoreportaż z Elektrowni Rybnik 30 I Roboty budowlane dla energetyki drożeją Maria Łabno
Energetyka – producent wyrobów budowlanycH Barbara Kowalczyk
ECiz 5/2018 3
O D R E DA KC J I
Wydawca: BMP spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa
Maciej Szramek redaktor wydania t e l . 3 2 4 1 5 9 7 7 4 w e w. 1 8 t el . kom . 6 0 2 1 1 7 1 4 5 e - m a i l : m a c i e j . s z r a m e k @ e - b m p. pl
KRS: 0000406244, REGON: 242 812 437 NIP: 639-20-03-478 ul. Morcinka 35 47-400 Racibórz tel./fax 32 415 97 74 tel.: 32 415 29 21, 32 415 97 93 energetyka@e-bmp.pl www.kierunekenergetyka.pl
BMP to firma od 25 lat integrująca środowiska branżowe, proponująca nowe formy budowania porozumienia, integrator i moderator kontaktów biznesowych, wymiany wiedzy i doświadczeń. To organizator branżowych spotkań i wydarzeń – znanych i cenionych ogólnopolskich konferencji branżowych, wydawca profesjonalnych magazynów i portali. Rada Programowa: prof. Jan Popczyk, przewodniczący Rady Programowej, Politechnika Śląska prof. Andrzej Błaszczyk, Politechnika Łódzka Juliusz Jankowski, główny analityk biznesowy, Departament Regulacji i Relacji Zewnętrznych PGNiG TERMIKA dr hab. inż. Maria Jędrusik, prof. nadzw. PWr, Politechnika Wrocławska Mieczysław Kobylarz, dyrektor Enea Elektrownia Połaniec prof. Janusz Lewandowski, Politechnika Warszawska prof. Stanisław Mańkowski , Politechnika Warszawska dr inż. Andrzej Sikora, prezes zarządu Instytutu Studiów Energetycznych Sp. z o.o., Akademia Górniczo-Hutnicza im St. Staszica w Krakowie Jerzy Łaskawiec, ekspert ds. energetyki Waldemar Szulc, dyrektor biura, Towarzystwo Gospodarcze Polskie Elektrownie prof. dr hab. inż. Krzysztof Wojdyga, Politechnika Warszawska
Nie dajmy się zatrzymać W
iktor Hugo powiedział kiedyś, że „Wszystkie armie świata zebrane razem nie są w stanie powstrzymać postępu, którego czas właśnie nastał”. Nie sposób się tu nie zgodzić. Postęp to coś stałego, ale równocześnie – co widać zwłaszcza teraz – nieustannie przyspieszającego.
W
ynikiem postępu w energetyce są przeprowadzone i przeprowadzane obecnie inwestycje. W tym numerze „Energetyki Cieplnej i Zawodowej” można przeczytać o tych trwających w Opolu, Turowie czy Rzeszowie. W rozmowie na s. 12, prezes PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna mówi o kolejnych planowanych przez spółkę przedsięwzięciach, a Wojciech Dąbrowski, prezes PGE Energia Ciepła w wywiadzie na s. 22 informuje, że kierowana przez niego spółka w ciągu najbliższych 12 lat ma zamiar wydać 17 mld złotych na rozwój swojego majątku.
P
ostęp to też wyzwania – aby trwał, trzeba im sprostać. O tych stojących przed energetyką w zakresie oczyszczania ścieków na s. 35 pisze Barbara Pestka-Pędziwiatr, kierownik Wydziału Laboratoriów PGE GiEK S.A Oddz.
4 ECiz 5/2018
Elektrownia Bełchatów, z kolei w artykule Barbary Kowalczyk z PGNiG TERMIKA możemy przeczytać o zagadnieniach gospodarki o obiegu zamkniętym, która jest kolejną kwestią jaką energetyka musi mieć na uwadze.
A
jak będzie wyglądać w przyszłości ten nasz postęp? Czy przyniesie np. nowe paliwa? Profesor Marek Ściążko, dr Aleksander Sobolewski z Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla w Zabrzu oraz prof. Wojciech Nowak z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie proponują nam wodór jako bezemisyjną przyszłość energetyki.
T
ruizmem jest, że bez postępu stalibyśmy w miejscu. O tym, w jakim miejscu jesteśmy dziś i dokąd zmierzamy, o tym, jak ów przedmiotowy postęp przyspieszyć i w nim uczestniczyć będziemy rozmawiać podczas jubileuszowego XX Sympozjum Naukowo-Technicznego ENERGETYKA BEŁCHATÓW (3-5 września).
Prezes zarządu BMP Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k. Adam Grzeszczuk Redaktor naczelny Przemysław Płonka Redakcja Maciej Szramek, Aldona Senczkowska-Soroka, Redakcja techniczna Maciej Rowiński, Marek Fichna Sprzedaż: Beata Fas, Magda Kozicka, Ewa Zygmunt, Jolanta Mikołajec, Małgorzata Pozimska, Marta Mika, Marta Mazurek
Druk: FISCHER POLIGRAFIA Cena 1 egzemplarza – 23,15 zł + 8% VAT Wpłaty kierować należy na konto: Bank Spółdzielczy w Raciborzu Nr konta: 40 8475 0006 2001 0014 6825 0001 Prenumerata krajowa: Zamówienia na prenumeratę instytucjonalną przyjmuje firma Kolporter Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A.. Informacje pod numerem infolinii 0801 40 40 44 lub na stronie internetowej http://dp.kolporter.com.pl/ Magazyn kierowany jest do prezesów, dyr. ds. technicznych i głównych specjalistów (mechaników, automatyków, energetyków) reprezentujących branżę energetyczną, organizatorów targów, sympozjów, imprez branżowych, urzędów, ministerstw, instytutów, wyższych uczelni oraz biur projektowych. Redakcja nie odpowiada za treść reklam. Niniejsze wydanie jest wersją pierwotną czasopisma Wykorzystywanie materiałów i publikowanie reklam opracowanych przez wydawcę wyłącznie za zgodą redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do opracowywania nadesłanych tekstów oraz dokonywania ich skrótów, możliwości zmiany tytułów, wyróżnień i podkreśleń w tekstach. Artykułów niezamówionych redakcja nie zwraca. grafika: Maciej Rowiński/123rf
W obiektywie
N owy blok energetyczny w E lektrowni T ur ó w Budowany blok energetyczny o mocy 496 MW zastąpi wycofane z eksploatacji jednostki starszej generacji (bloki nr 8, 9, 10 o łącznej mocy zainstalowanej ok. 600 MW) i pozwoli na odbudowanie mocy Elektrowni Turów do ok. 2 tys. MW. Czytaj więcej na stronie 17 Fot. Budimex
ECiz 5/2018 7
z portalu kierunekenergetyka . pl
NFOŚiGW wesprze budowę ciepłowni geotermalnej w bazie turystycznej w Białce Tatrzańskiej
Umowa w tej sprawie została podpisana 10 sierpnia br. w siedzibie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie. Sygnowali ją: zastępca prezesa zarządu NFOŚiGW Artur Michalski oraz prezes zarządu Bania sp. z o.o. Paweł Dziubasik. W ramach dofinansowanego projektu przedsiębiorstwo Bania wdroży innowacyjny system wykorzystania w dodatkowy sposób energii geotermalnej z ujęcia GT1. Woda z odwiertu popłynie do zbudowanej ciepłowni geotermalnej, która z kolei zasili w ciepło i chłód hotel oraz inne budynki w bazie turystycznej Bania. Planowane jest m.in. wdrożenie technologii wymiennikowni, w tym pozyskanie i montaż odpowiednich urządzeń (m.in. agregatów wielofunkcyjnych i chłodnic adiabatycznych). Ponadto zostaną oddane do użytku rurociągi sieci cieplnej oraz dwa zbiorniki: jeden jako rezerwuar wody geotermalnej, a drugi przeznaczony na ścieki oczyszczone (zasób schłodzonej wody termalnej). Osiągnięcie tzw. efektu ekologicznego jest planowane rok później i przyniesie szacowany roczny spadek emisji gazów cieplarnianych w wysokości 1040 ton CO2/rok. Produkcja energii cieplnej z nowych mocy wytwórczych instalacji wykorzystujących OZE wyniesie 4 928,9 MWht/rok. Koszt całkowity projektu sięgnie 9 487 652 zł, z czego niskooprocentowana pożyczka z NFOŚiGW to 3 365 732 zł. Beneficjent zaangażuje także własne środki finansowe. – Projekt jest ciekawy i innowacyjny. Cieszę się, że dzięki niemu zadbamy o środowisko, stosując najnowsze technologie. Jeszcze do niedawna użytkowaliśmy kocioł węglowy, a dzisiaj nie mogę sobie wyobrazić, jak można korzystać z takiego emisyjnego źródła ciepła, mając jednocześnie zasoby geotermalne. Nasz system został zaprojektowany tak, aby z jednej strony wykorzystywać z odwiertu energię geotermalną i wodę zrzutową, a z drugiej stosować urządzenia, które będą produkowały chłód, choćby na potrzeby klimatyzacji w hotelu. Bilanse ciepła i chłodu są tak rozłożone, że wyższych parametrów nie bylibyśmy już w stanie osiągnąć – zauważył prezes Paweł Dziubasik po podpisaniu umowy.
Unijne dotacje na kogenerację – NFOŚiGW rozdysponuje kolejne 90 mln zł Wyniki oceny złożonych projektów zostaną ogłoszone w lipcu 2019 r., co oznacza, że umowy z beneficjentami będą zawierane do końca października przyszłego roku. W czwartym konkursie z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ) 2014-2020, poddziałanie 1.6.1 Źródła wysokosprawnej kogeneracji, pod uwagę będą brane przedsięwzięcia polegające na budowie nowych mocy lub zwiększeniu (w wyniku rozbudowy lub przebudowy) istniejących jednostek wytwarzania energii elektrycznej i ciepła w technologii wysokosprawnej kogeneracji. Maksymalny udział dofinansowania w wydatkach kwalifikowalnych na poziomie projektu został ustalony zgodnie z przepisami pomocy publicznej i nie może być to więcej niż 85%. Dofinansowanie może być udzielone na przedsięwzięcia realizowane na terenie całego kraju z wyjątkiem tych, które zlokalizowane są na obszarze województwa śląskiego, bo dla nich przewidziano wsparcie w ramach poddziałania 1.7.3 POIiŚ. Źródło: nfosigw.gov.pl
C I E K AW O S T K A
Fizycy UŁ w CERN pracują nad bezpieczną energią. To naukowcy z Katedry Fizyki Jądrowej
i Bezpieczeństwa Radiacyjnego Uniwersytetu Łódzkiego, jako jedyny zespół z Polski, uczestniczą w międzynarodowym projekcie badawczym z użyciem urządzenia n_TOF. Projekt ma na celu opracowanie bezpieczniejszego sposobu produkcji energii jądrowej. Badania prowadzone są w Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych (CERN) w Genewie.
Źródło i fot: nfosigw.gov.pl Źródło: Uniwersytet Łódzki
8 ECiz 5/2018
Fot.: 123 rf
Spółka Bania z Białki Tatrzańskiej otrzyma z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej niemal 3,4 mln zł niskooprocentowanej pożyczki na budowę ciepłowni geotermalnej, która zasili w ciepło i chłód obiekty tamtejszego Kompleksu Turystycznego Bania. Przedsięwzięcie to jest kolejnym przykładem efektywnego wykorzystywania odnawialnych źródeł energii (OZE).
z portalu kierunekenergetyka . pl
RO Z M A I TO Ś C I
Ustawa o jakości paliw ograniczy smog i napływ niesortowanego węgla do Polski
Ministerstwo Energii przygotowało nowelizację ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw, dzięki której z rynku wyeliminowany zostanie węgiel najgorszej jakości (m.in. muły i flotokoncentraty). Takie rozwiązanie wprowadzane jest po raz pierwszy, do tej pory jakość paliw stałych nie była regulowana. Dokument wprowadza przepisy umożliwiające monitorowanie i kontrolowanie jakości paliw stałych, ze szczególnym uwzględnieniem konieczności ograniczenia emisji zanieczyszczeń i gazów cieplarnianych oraz innych substancji szkodliwych powstałych w trakcie ich spalania. Przyjęte rozwiązania prawne wpisują się w działania, mające na celu poprawę jakości powietrza, dzięki którym ograniczony zostanie smog i napływ węgla niesortowanego do Polski.
Fot.: 123rf
źródło: me.gov.pl
Awarie sieci po burzach będą szybciej usuwane
Kilka tysięcy gospodarstw domowych nie miało prądu po piątkowych burzach, które przeszły przez Polskę. Gwałtowne nawałnice i wichury, które miały miejsce dokładnie rok temu, w szczytowym momencie pozbawiły energii nawet kilkaset tysięcy domów. Dzięki podpisanemu przez operatorów systemów dystrybucyjnych porozumieniu usuwanie masowych awarii sieci elektroenergetycznych ma być sprawniejsze, a czas przerw w dostawach prądu może być znacznie krótszy. Lokalne podtopienia, połamane drzewa, zerwane dachy i linie energetyczne – to efekt burzy, która w piątek przeszła przez Polskę. W sobotę rano bez prądu wciąż pozostawało ponad 4 tys. gospodarstw domowych. Tego typu zjawiska atmosferyczne mogą być jednak znacznie groźniejsze w skutkach. źródło: newseria.pl
26 Pozycja Polski w światowym rankingu pod względem aktywności cyberprzestępców
„
Krajowy model funkcjonowania rynku ciepła nie podlegał w ciągu ostatnich dziesięciu lat rewolucyjnym zmianom, zasadnym wydaje się więc doszczelnienie luk, które w tym zakresie występują, przy jednoczesnej ochronie interesów odbiorców w celu określenia jasnych reguł funkcjonowania, które wpływają na decyzje długoterminowe – Wojciech Dąbrowski, prezes zarządu PGE Energia Ciepła
PGE zbuduje łączność bezprzewodową LTE 450 dla energetyki
Spółka PGE Systemy, należąca do Grupy PGE, otrzymała decyzję Urzędu Komunikacji Elektronicznej o rezerwacji zasobów radiowych w paśmie 450 MHz. Stworzenie cyfrowej sieci łączności jest jednym z elementów budowy inteligentnej sieci energetycznej. Bezprzewodowa sieć LTE 450 pozwoli szybciej i sprawniej przywracać zasilanie w czasie letnich i zimowych anomalii pogodowych.
Budowa mobilnej sieci łączności specjalnej dla branży energetycznej w kraju wpisuje się w strategię biznesową Grupy PGE, zgodnie z którą nadrzędnym celem lidera w branży energetycznej jest podnoszenie niezawodności dostaw energii elektrycznej. Projekt realizowany będzie wraz z innymi zainteresowanymi łącznością specjalną podmiotami sektora, a zasadnicze cele i kierunki realizacji projektu wyznaczy Ministerstwo Energii. Łączność bezprzewodowa LTE 450 ułatwi pracę dyspozytorów sieci elektroenergetycznych, zautomatyzuje pracę rozdzielni energetycznych, obniży koszty lokalizowania awarii sieci energetycznych i umożliwi końcowym odbiorcom energii elektrycznej korzystanie z inteligentnych urządzeń. Źródło: informacja prasowa
ECiz 5/2018 11
T E M AT N U M E R U
I INWESTYCJE
Gazowy potencjał
Sławomir Zawada Prezes Zarządu PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna
Fot.: PGE GiEK
– Obecnie trwają analizy technologii, możliwości rozbudowy w przyszłości, a także mocy planowanej jednostki, rozważamy bowiem warianty z jednym blokiem ok. 500 MW lub dwoma o łącznej mocy ok. 1 000 MW, ponieważ wstępne wyniki studium wykonalności pozwalają myśleć o realizacji projektu o mocy dwukrotnie wyższej niż wcześniej zakładano – mówi Sławomir Zawada, Prezes Zarządu PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna o planowanej inwestycji w Elektrowni Dolna Odra.
• PGE realizuje wielkie inwestycje w Opolu, Turowie czy Rzeszowie. Projekty opolski i rzeszowski są właściwie na ukończeniu. Blok w Elektrowni Turów wybudowany jest już w ponad 50 proc. Ostatnio mówi się również o blokach gazowych w Dolnej Odrze. Proszę powiedzieć coś więcej o założeniach tego projektu? Specyficzne położenie Elektrowni Dolna Odra jest z jednej strony wyzwaniem, a z drugiej szansą na jej rozwój. Północno-zachodnia część Polski to rejon charakteryzujący się dużym zapotrzebowaniem na moce bilansujące systemu elektroenergetycznego, a więc nowa jednostka, czy też jednostki, muszą charakteryzować się wysoką elastycznością pracy. Wcześniej planowany w tej elektrowni blok węglowy nie jest w stanie spełnić tych wymagań. Rozwiązaniem jest jednostka oparta o paliwo gazowe. Należy tutaj zauważyć postęp prac zmierzających do rozwoju rynku i poprawy bezpieczeństwa dostaw gazu w Polsce, m.in. poprzez budowę nowych interkonektorów, bliskość gazoportu w Świnoujściu, rozwój importu LNG czy projekt Baltic Pipe. Na korzyść tej technologii przemawiają również aktualne uwarunkowania rynkowe i regulacyjne polityki klimatyczno-energetycznej Unii Europejskiej. Możliwe wprowadzenie limitów emisyjnych dla technologii konwencjonalnych, w połączeniu z postępującą rewizją systemu handlu uprawnieniami do emisji CO2, która może podnieść koszty wytwarzania energii elektrycznej, stanowią istotne ryzyka w obszarze regulacyjnym. Biorąc to wszystko pod uwagę, w 2017 roku Komitet Inwestycyjny, ciało doradcze zarządu PGE Polskiej Grupy Energetycznej, zarekomendował uruchomienie fazy przygotowania do realizacji nowego bloku w Elektrowni Dolna Odra w oparciu o paliwo gazowe, a nie jak wcześniej zapowiadano na węgiel kamienny. To pomoże również całej Grupie PGE w dywersyfikacji źródeł wytwarzania, obecnie opartych przede wszystkim na węglu brunatnym i kamiennym.
12 ECiz 5/2018
T E M AT N U M E R U
I
Fot.: PGE GiEK
• Na jakim etapie znajduje się ta inwestycja? Obecnie trwają jeszcze analizy technologii, możliwości rozbudowy w przyszłości, a także mocy planowanej jednostki, rozważamy bowiem warianty z jednym blokiem ok. 500 MW lub dwoma o łącznej mocy ok. 1 000 MW, ponieważ wstępne wyniki studium wykonalności pozwalają myśleć o realizacji projektu o mocy dwukrotnie wyższej niż wcześniej zakładano. Planowane warianty technologiczne to blok gazowy w cyklu prostym, blok gazowy w cyklu prostym przygotowany do ewentualnej rozbudowy do bloku gazowo-parowego („CCGT ready”) oraz blok gazowo-parowy. Wkrótce powinniśmy poznać rekomendowane, szczegółowe rozwiązania, a także dalszy harmonogram prac.
• Czy gaz to dobre paliwo dla sektora? Gaz jest tak samo dobrym paliwem jak węgiel. Jednak to, co się bardziej opłaca, zależy zawsze od indywidulanego potencjału danego kraju, a nawet regionu. W USA, gdzie wydobycie gazu z łupków znacznie obniżyło jego ceny, faktycznie jest to opłacalna forma pozyskiwania energii. W Polsce, bogatej w węgiel brunatny, ekonomicznie uzasadnione jest i będzie w najbliższych dziesięcioleciach pozyskiwanie energii drogą spalania tego surowca. Chociaż przykład Elektrowni Dolna Odra pokazuje, że w miejscach gdzie jednostka powinna charakteryzować się wysoką elastycznością pracy, blok gazowy sprawdzi się lepiej. Ewidentnie priorytetem jest zbudowanie połączenia Baltic Pipe i dalsza dywersyfikacja. To element nie tylko dotyczący bezpieczeństwa energetycznego Polski, ale ma też wpływ na pozycję negocjacyjną naszego państwa, jeśli chodzi o ceny dostaw. Natomiast to, co łączy energetykę gazową z węglową, to konieczność nieustającego rozwoju – w jednym przypadku wdrażania nowych technologii, w drugim dostosowania do coraz ostrzejszych norm środowiskowych. W przypadku PGE GiEK przykładem takich działań, jeśli chodzi o węgiel, może być modernizacja elektrofiltrów Elektrowni Opole na blokach 1-4, a w przypadku gazu szukanie sposobu na intensyfikację wykorzystania LNG.
• W pierwszym kwartale bieżącego roku PGE GiEK dostała zgodę środowiskową dla odkrywki w Złoczewie. Kiedy można spodziewać się uzyskania koncesji i później rozpoczęcia wydobycia? Decyzja środowiskowa została wydana przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi 28 marca 2018 r. Otwiera to nam drogę do rozpoczęcia starań o uzyskanie koncesji na wydobycie węgla. Jeśli chodzi o harmonogram, w tej kwestii nic się nie zmieniło. Odpowiedni wniosek do Ministerstwa Środowiska zamierzamy złożyć po zakończeniu prac związanych z dostosowaniem dokumentów planistycznych gmin objętych inwestycją: Ostrówek, Złoczew, Burzenin i Lututów. Uzyskanie koncesji planowane
INWESTYCJE
jest jeszcze w 2018 r. Kolejnym etapem będzie pozyskanie zgód korporacyjnych na realizację inwestycji. Zagospodarowanie złoża Złoczew jest bowiem jedną ze strategicznych opcji rozwoju Grupy Kapitałowej PGE. Po wypełnieniu wszystkich obowiązków przewidujemy, że cały proces inwestycyjny dotyczący nowej kopalni węgla brunatnego mógłby ruszyć na początku 2020 roku. Budowa odkrywki trwałaby 11-13 lat, pierwsze wydobycie węgla mogłoby nastąpić w 2032 roku. Cztery lata później wydobycie ruszyłoby pełną parą. Węgla ze złoża Złoczew wystarczyłoby do 2060 roku. Tak kształtuje się wstępny harmonogram, który w listopadzie ubiegłego roku podczas spotkania w Złoczewie przedstawił wiceminister energii. Należy zaznaczyć, że te daty są orientacyjne i będą uszczegóławiane. Jednocześnie trzeba pamiętać
„
Koparka K-41 w KWB Bełchatów
Po wypełnieniu wszystkich obowiązków przewidujemy, że cały proces inwestycyjny dotyczący nowej kopalni węgla brunatnego mógłby ruszyć na początku 2020 roku
o przyjętym przez Radę Ministrów 30 maja 2018 roku Programie dla sektora górnictwa węgla brunatnego w Polsce. Dokument wskazuje drogi dla rozwoju inwestycji w tym obszarze. Polska gospodarka musi mieć oparcie w kontrolowalnych źródłach, a węgiel brunatny gwarantuje nam bezpieczeństwo energetyczne, będąc jednocześnie jego najtańszym źródłem. Budowa kopalni w Złoczewie jest bardzo istotna nie tylko z punktu widzenia przyszłości kopalni w Bełchatowie, w zakresie uzupełnienia paliwa dla Elektrowni Bełchatów, ale przede wszystkim nowa odkrywka pełniłaby istotną rolę w bezpieczeństwie energetycznym Polski. Oprócz tych aspektów w skali makro, istnienie kopalni przyniosłoby korzyści także w skali mikro. To ogromna szansa rozwoju regionu, który dzięki planowanej odkrywce mógłby znacznie polepszyć swoją sytuację ekonomiczną, co jednocze-
ECiz 5/2018 13
T E M AT N U M E R U
I INWESTYCJE
śnie wpłynęłoby bezpośrednio na poprawę jakości życia mieszkańców. Nowa odkrywka to także nowe, atrakcyjne finansowo miejsca pracy. Nie należy również zapominać o potężnych środkach finansowych, jakie zasiliłyby w przyszłości budżety gmin, podobnie jak ma to obecnie miejsce chociażby w Kleszczowie, do którego płyną podatki wynikające z działalności kompleksu bełchatowskiego. Osobną kwestią jest rekultywacja terenów już pogórniczych. Ze zrozumieniem przyjmujemy obawy mieszkańców o przyszłość tych ziem, ale pragnę zapewnić, podając przykłady, że naturze, po zakończeniu działalności górniczej, oddajemy z nawiązką. Poddane rekultywacji tereny przekształcamy zwykle w atrakcyjne rekreacyjnie miejsca – lasy, zbiorniki wodne czy stoki narciarskie. Dobrym przykładem jest Ośrodek Sportu i Rekreacji Góra Kamieńsk, miejsce wypoczynku wielu turystów zarówno w lecie, jak i w zimie. Ośrodek zlokalizowano na sztucznie usypanym wzgórzu o wysokości niemal 400 m n.p.m., które jest efektem prac wydobywczych prowadzonych w Polu Bełchatów przez Kopalnię Węgla Brunatnego Bełchatów.
• Jak widzi pan rozwój energetyki zawodowej w Polsce?
14 ECiz 5/2018
Fot.: PGE GiEK
Chłodnia kominowa Elektrowni Bełchatów
Węgiel kamienny i brunatny są polskimi atutami. Bardzo duże zasoby tych surowców energetycznych powinny być wykorzystywane w gospodarce energetycznej kraju jeszcze przez wiele lat. Ma to uzasadnienie nie tylko ekonomiczne, ale też dotyka zagadnień z dziedziny bezpieczeństwa energetycznego Polski. Długookresowa samowystarczalność w zakresie produkcji energii elektrycznej jest unikalna na tle innych państw UE. Właśnie w tych surowcach należy upatrywać podstawowego źródła energii dla Polski w najbliższych dekadach. Oczywiście, nie wyklucza to rozwoju innych gałęzi energetyki, takich jak energetyka oparta na gazie, jądrowa czy odnawialne źródła energii. Ale jeśli chcemy się rozwijać, to potrzebujemy taniej energii, którą nadal skutecznie dostarcza nam węgiel. Należy przy tym pamiętać, że bez zagospodarowania nowych złóż węgla brunatnego, bądź budowy nowych kompleksów wydobywczo-wytwórczych, już po 2040 roku nastąpiłby w Polsce całkowity zanik mocy opartych na węglu brunatnym i w konsekwencji likwidacja branży. Zagrożeniem dla górnictwa i energetyki opartej na węglu są oczywiście rosnące koszty emisji do atmosfery oraz możliwy sprzeciw społeczności lokalnych. PGE GiEK
prowadzi działalność w sposób zrównoważony, przy zachowaniu wysokich standardów ekologicznych, przestrzegając przepisów i norm ochrony środowiska. W tym obszarze mamy powody do dumy, ponieważ stale monitorujemy emisje związków do atmosfery, co do których jesteśmy zobowiązani i odnotowujemy istotne ich obniżenie w jednostkach wytwórczych. Od wielu lat przygotowujemy swoje urządzenia wytwórcze, aby były bardziej przyjazne środowisku. Na uwagę zasługują prace badawcze podejmowane w zakresie redukcji emisji rtęci do powietrza w celu wyboru najskuteczniejszej metody, w tym wyposażenia w przemysłowe instalacje do usuwania i utylizacji rtęci. Elektrownia Bełchatów już w 2011 r. wspólnie z Politechniką Łódzką zaczęła opracowywać innowacyjną metodę usuwania rtęci ze spalin. W ciągu ostatnich lat prowadzone były prace badawcze najpierw w skali laboratoryjnej, a następnie w urządzeniu badawczym zabudowanym na pracującym bloku energetycznym. Rozpoczęcie pierwszego ciągłego pomiaru rtęci w Elektrowni Bełchatów ma nastąpić już w przyszłym roku, a więc na dwa lata przed wejściem w życie konkluzji BAT. PGE GiEK będzie wówczas pierwszym koncernem energetycznym w kraju, który wprowadzi pomiar ciągły emisji rtęci. Wszystko po to, aby realnie zmierzyć się z problem redukcji rtęci i dostosować instalacje do wymagań środowiskowych.
• Czy uważa pan, że póki nie dojdziemy do jakiegoś przełomu technologicznego (np. efektywne wielkoskalowe magazyny energii) paliwa konwencjonalne będą podstawą energetyki w kraju? Uważam, że jest mało prawdopodobne, aby przyszłościowe rozwiązania otrzymywania energii mogły całkowicie pokryć światowe zapotrzebowanie na energię w najbliższym półwieczu. Kopalne surowce energetyczne: ropa naftowa, gaz ziemny i węgiel nie mają obecnie substytutów. Nawet energia jądrowa wydaje się być jedynie uzupełnieniem zapotrzebowania energetycznego współczesnych państw. Wspomniane magazyny energii faktycznie rozwijają się coraz szybciej. Energetyka wiatrowa i fotowoltaiczna to źródła odnawialne, które rozpowszechniają się i tanieją obecnie najszybciej. To jednak również kapryśne źródła – niestety zazwyczaj zawodzą wtedy, kiedy są najbardziej potrzebne. Magazyny energii oparte przede wszystkim na ogniwach litowo-jonowych w Europie spotykamy głównie przy dużych źródłach OZE w Wielkiej Brytanii i Niemczech. Ale nawet w tych krajach magazyny częściej są używane do regulacji częstotliwości sieci niż do „oddawania” energii w miarę bieżących potrzeb systemu. _______________________________________________ Rozmawiał Maciej Szramek, redaktor „Energetyki Cieplnej i Zawodowej” oraz portalu kierunekENERGETYKA.pl