6/2018 Surowce i Maszyny Budowlane

T E M AT N U M E R U I u s p r a w n i a m y s p r z ę t m o b i l n y

SPRZĘT MOBILNY POD LUPĄ I Rozwiązania pomagające śledzić parametry maszyn I Jak zapewnić większą trwałość opon I Kontrola zużycia paliwa

Negatywne wibracje > 24

Bezpieczeństwo – tu warto mieć obsesję > 34

Przenośnikiem na zakład > 38

S P I S TR E Ś C I

1 8 T E M AT N U M E R U : OPTYMALIZA C J A PRA C Y MASZYN MOBILNY C H Fot.: 123rf

T E MAT NUM E RU : USPRAWNIAMY SPRZĘT MOBILNY 8 I Większa trwałość Przemysław Bodziony 12 I Opony szyte na miarę Marcin Kochaniak 14 I Wykorzystaj sprzęt na maksa Piotr Krzemiński 18 I Ile pali twoja maszyna?

Ryszard Chciuk

B E ZPI E C Z E Ń STWO

MASZYNY I URZ Ą DZ E NIA 38 I Przenośnikiem na zakład Małgorzata Janik

Ile pali twoja maszyna?

Ryszard Chciuk 5 8 z ż y cia bran ż y Fot.: KSM Byczeń

24 I Negatywne wibracje Maciej Stachowski 28 I Więcej niż cel Grzegorz Piątek 34 I Bezpieczeństwo – tu warto mieć obsesję Sabina Szewczyk-Wajda

PRAWO 42 I Nowe wymagania dla kruszyw – nowelizacja norm Anita Pabich, Michał Filipczyk 48 I Problemy z odtwarzaniem warstwy glebotwórczej Mariusz Grunt

OPTYMALIZA C J A 52 I Standaryzacja na odkrywce Karol Czerwiński, Krystian Milewski

Rodzina kruszywami silna

ANALIZY

Sabina Szewczyk-Wajda 6 2 o c h r o n a ś r o d o w i s k a Fot.: Pzasoby autora

54 I Biały proszek dla kruszywa Alona Nad, Klaudia Podsiadło, Manh Ha Doan

Z Ż Y C IA BRAN Ż Y 58 I Rodzina kruszywami silna Sabina Szewczyk-Wajda

O C HRONA Ś RODOWISKA 62 I Dobre relacje w trójkącie Michał Poros, Błażej Błażejowski

E N E R G O C H Ł ONNO Ś Ć 66 I To jak z tymi cenami?

Grzegorz Wiśniewski, Andrzej Curkowski, Bartłomiej Pejas

F E LI E TON 73 I Dość przyzwolenia na drogową bylejakość Aleksander Kabziński

Dobre relacje w trójkącie Michał Poros, Błażej Błażejowski

SiMB 6/2018 3

O D R E DAK C J I

Wydawca: BMP Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp. k. ul. Morcinka 35 47-400 Racibórz tel./fax 32 415 97 74 tel. 32 415 29 21 32 415 97 93 e-mail: surowce@e-bmp.pl http://www.kieruneksurowce.pl BMP to firma od 25 lat integrująca środowiska branżowe, proponująca nowe formy budowania porozumienia, integrator i moderator kontaktów biznesowych, wymiany wiedzy i doświadczeń. To organizator branżowych spotkań i wydarzeń – znanych i cenionych ogólnopolskich konferencji branżowych, wydawca profesjonalnych magazynów i portali.

S ab i n a S z ew c z y k - Wa j d a redaktor wydania t e l . 3 2 4 1 5 9 7 7 4 w e w. 4 5 t el . kom . 6 0 2 1 1 6 3 1 3 e - m a i l : s ab i n a . w a j d a @ e - b m p. pl

Mi nie płacą za zatrzymywanie się* I

ndianapolis, 1950 rok. Trwa wyścig Formuły 1. Ekipa Billa Hollanda zatrzymuje go na stanowisku; zmienia opony, tankuje paliwo, podaje napój i przeciera szybę. Wszystko, dość chaotyczne i nerwowe, trwa przez 69 sekund.

Melbourne, 2013 r. Do pit stopu podjeżdża Fernando Alonso. Jego ekipa jest już na pozycjach startowych, w skupieniu i precyzyjnie wymienia koła i koryguje ustawienia spojlerów. Całość nie zajmuje nawet trzech sekund.

J

edna z prelegentek XXV edycji Sympozjum KRUSZYWA CEMET WAPNO 2018 (4-5 października, Kielce) podczas swojej prezentacji wyświetliła film przedstawiający taką scenę. Skłonił on wielu słuchaczy do refleksji nad tym, jak technika i organizacja pracy poszły „do przodu” – nie tylko w przypadku wyścigów, ale w codziennym życiu, także zawodowym.

D

ziś wszystko dąży do optymalizacji swoich działań. Ma być szybciej, lepiej, więcej. Dotyczy to także branży górniczej: „żyjemy w świecie ogromnej konkurencji, wysokich wymagań rynkowych i stale rosnących kosztów. Każdy przedsiębiorca górniczy, który chce liczyć się na rynku, musi nieustannie dążyć do rozwoju swojego biznesu i poprawiania efektywności, co w konsekwencji powinno przełożyć się na wyższy zysk”. (Piotr Krzemiński, s. 14).

4 SiMB 6/2018

O

becnie każdy z producentów maszyn mobilnych posiada w swojej ofercie szereg możliwości optymalizacji – system monitoringu, spalania paliwa, oprogramowanie pokazujące każdy parametr maszyny, pomiary stopnia zużycia ogumienia, systemy mierzące ilość załadowanego towaru, itd. Wszystko w czasie rzeczywistym, dostępne „od ręki” na ekranie komputera lub smartfona. Charakterystykę tych rozwiązań wyjaśniają specjaliści w tym numerze Surowców i Maszyn Budowlanych.

A

wracając do Formuły 1 – gdyby dziś Fernando Alonso stał w pit stopie przez 69 sekund, to z pewnością nie miałby po co ponownie wjeżdżać na tor.

Normy wyśrubowane są do granic i nadal trwa walka o każdą setną sekundy.

Czy da się jeszcze bardziej udoskonalić to, co z pozoru doskonałe? Czy patrząc za kilkanaście lat na nasz obecny sposób pracy, na ustach zagości nam uśmiech, taki jak dziś, gdy oglądamy zmianę opon z 1950 r.? * Cyt. Niki Lauda, trzykrotny mistrz Formuły 1

Rada programowa: dr Jarosław Badera, Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego prof. dr hab. inż. Artur Bęben Mariusz Dyka, Wydział Rolnictwa, Leśnictwa i Ochrony Środowiska w Starostwie Powiatowym w Gliwicach, Geolog Powiatowy dr hab. inż. Tomasz Gawenda, Katedra Inżynierii Środowiska i Przeróbki Surowców, Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie Aleksander Kabziński dr inż. Paweł Kawalec, niezależny ekspert, www.ptkawalec.com prof. dr hab. inż. Wiesław Kozioł, Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego, Akademia Górniczo-Hutnicza dr inż. Łukasz Machniak, Katedra Górnictwa Odkrywkowego, Akademia Górniczo-Hutnicza im.

Stanisława Staszica w Krakowie dr inż. Zdzisław Naziemiec, Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych, Oddział Szkła i Materiałów Budowlanych w Krakowie Paweł Podsiadło, niezależny ekspert, www.leanmining.pl Mariola Stefanicka, Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Politechniki Wrocławskiej Prezes zarządu BMP Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp. k.

Adam Grzeszczuk Redaktor naczelny: Przemysław Płonka, przemyslaw.plonka@e-bmp.pl Redaktor wydania: Sabina Szewczyk-Wajda, sabina.wajda@e-bmp.pl Redakcja techniczna: Maciej Rowiński, Marek Fichna Reklama: Jolanta Mikołajec-Piela, jola.mikolajec@e-bmp.pl, Magdalena Widrińska magdalena.widrinska@e-bmp.pl Prenumerata, kolportaż: Karolina Jakubiec, karolina.jakubiec@e-bmp.pl Prenumerata krajowa: Zamówienia na prenumeratę instytucjonalną przyjmuje firma Kolporter Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A. Informacje pod numerem infolinii 0801 40 40 44 lub na stronie internetowej http://dp.kolporter.com.pl/ Cena 1 egzemplarza – 23,15 zł + 8% VAT PKWiU: 58.14.12.0 ISSN: 1734-7998 Wpłaty kierować należy na konto: Bank Spółdzielczy w Raciborzu 40 8475 0006 2001 0014 6825 0001 Wykorzystywanie materiałów i publikowanie reklam opracowanych przez wydawcę wyłącznie za zgodą redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do opracowywania nadesłanych tekstów oraz dokonywania ich skrótów, możliwości zmiany tytułów, wyróżnień i podkreśleń w tekstach. Artykułów niezamówionych redakcja nie zwraca.

Redakcja nie odpowiada za treść reklam.

Niniejsze wydanie jest wersją pierwotną czasopisma Druk: FISCHER Poligrafia Fot. na okładce: 123rf

W obiektywie

Miedzianka na żywo 5 października 2018 r., podczas jubileuszowej 25. edycji konferencji KRUSZYWA CEMENT WAPNO można było na żywo zobaczyć największą w Polsce kopalnię i zakład produkcyjny Nordkalku – Miedziankę koło Kielc Fot. BMP

SiMB 6/2018 5

z portalu k i e r u n e k s u r o w ce . p l

Fot.: 123rf

Klucz Sukcesu dla Andrzeja Ptaka, prezesa Grupy Ożarów

Fot.: BMP

Wyróżnienie Kluczem Sukcesu jest uhonorowaniem ponad 40-letniej działalności i ponad 25 lat pracy na stanowisku prezesa Andrzeja Ptaka oraz jego wkładu w rozwój branży cementowej. Nagroda ta przyznana została 3 października 2018 r. podczas XXV Sympozjum KRUSZYWA CEMENT WAPNO 2018.

– W tym roku wyróżnić chcemy osobę, która od ponad 26 lat jest prezesem jednej z największych polskich cementowni. To człowiek legenda w branży cementowej, prezes prezesów. Od ponad 40 lat pracuje na rzecz przemysłu cementowego, prężnie działa w zarządzie Stowarzyszenia Producentów Cementu – tak w uroczystej laudacji profesor Wiesław Kozioł przedstawiał sylwetkę prezesa Grupy Ożarów Andrzeja Ptaka, który został w tym roku uhonorowany statuetką Klucza Sukcesu (przyznawaną przez BMP) za wkład w rozwój branży cementowej.

Ministerstwo wprowadza zmiany w zakresie leasingowania pojazdów

Zmiany dotyczące nabywania oraz użytkowania pojazdów lekkich w działalności gospodarczej – czyli samochodów osobowych i dostawczych do 3,5 t – zostały uchwalone i mają wejść w życie w 2019 roku. Z jednej strony Ministerstwo Finansów podwyższy limit odpisów amortyzacyjnych z tytułu nabycia pojazdu, który nie był zmieniany przez ostatnie 16 lat i wynosił 20 tys. euro.

Teraz wynosie on 150 tys. złotych. W przypadku transakcji leasingowych będzie to kwota brutto w wysokości 184 tys. złotych. Kolejna zmiana dotyczy kosztów eksploatacji.

Do tej pory można było w całości zaliczać się do kosztów podatkowych, jeżeli samochód użytkowany był w działalności gospodarczej. Dzisiaj minister finansów chce ograniczyć je do 75 proc., o ile pojazd jest wykorzystywany do tzw. celów mieszanych, czyli oprócz służbowych, także prywatnych. Jeżeli przedsiębiorca nadal chce zaliczać w całości tego typu wydatki do kosztów podatkowych, będzie musiał prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu – podobnie jak przy rozliczeniach podatku VAT. Źródło: enewsroom.pl

C I E K AW O S T K A

Polscy pracodawcy odczuli w ostatnich miesiącach wzrost kosztów pracy. Generują go, po pierwsze, dobra koniunktura gospodarcza, która pociąga za sobą wzrost płac, a po drugie – szereg zmian prawnych, na które pracodawca nie ma żadnego wpływu.

Już w tej chwili obciążenie składkowe po stronie pracodawcy wynosi ok. 20 proc. wynagrodzenia pracownika. Po wprowadzeniu pracowniczych programów kapitałowych będzie ono jeszcze wyższe. Nadal istnieje ryzyko związane ze zniesieniem limitu tzw. 30-krotności. Choć Trybunał Konstytucyjny uznał przepisy za niezgodne z Konstytucją, temat wciąż może powrócić. Wzrostu kosztów nie da się uniknąć, ale pracodawcy mogą je sobie zrekompensować gdzie indziej – wskazują eksperci Ayming Polska. Źródło: Newseria

6 SiMB 6/2018

Branża budowlana przestawia się na wykorzystanie surowców z recyklingu. Przemysł

budowlany zużywa około 400 mln ton surowców rocznie i odpowiada za 1/3 wszystkich produkowanych odpadów.

Tymczasem budynki można postawić z całkowicie przetworzonych materiałów, wykorzystując do wyłożenia ścian np. przetworzone dżinsy. Budynki projektowane zgodnie z koncepcją circular economy mogą zapobiec marnotrawstwu i przynieść znaczne oszczędności. Wymaga to od architektów i deweloperów stosowania całkiem nowych, innowacyjnych technologii.

Powstają już pierwsze inwestycje, m.in. zrównoważony biurowiec Circl w centrum Amsterdamu. W ciągu kilku lat budować w tym standardzie będziemy także w Polsce.

Źródło: Newseria

Fot.: 123rf

W 2019 roku wchodzą nowe obciążenia prawne dla pracodawców

z portalu k i e r u n e k s u r o w ce . p l

Do końca 2018 roku GDDKiA ogłosi przetargi na 138 km dróg

Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad do końca br. ogłosi przetargi na dziewięć odcinków realizacyjnych o łącznej długości 138 km.

Wśród nich będą ciągi dróg: A18, S11, DK9, 28, 45 i 78, a szacowana łączna wartość to ok 2,6 mld zł.

Komunikat Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad: Będziemy szukać wykonawców przebudowy południowej nitki obecnej DK18 by dostosować ją do parametrów autostrady na blisko 22-kilometrowym odcinku za węzłem Żary Zachód na DK12 i przed węzłem Iłowa na skrzyżowaniu z drogą wojewódzką 296.

Ogłoszony zostanie przetarg na zaprojektowanie i budowę obwodnicy Olesna (28 km) w ciągu przyszłej S11, a także odcinka tej trasy od Koszalina do Bobolic (47,7 km).

Kolejne przetargi będą dotyczyć budowy obwodnic: Ostrowca Świętokrzyskiego na DK9 (2,7 km), Nowego Sącza – fragmentu na terenie gminy Chełmiec na DK28 (1,4 km), Praszki na DK45 (blisko 12 km) oraz Poręby i Zawiercia w ciągu DK78 (ponad 24 km). Źródło i fot.: GDDKiA

Lafarge w Polsce wspiera rewitalizację jeziora w Szczepanowie

Należąca do Lafarge Cementownia Kujawy po raz kolejny wsparła inicjatywę rewitalizacji i rekultywacji szczepanowskiego jeziora. Jest to efekt dialogu społecznego, który firma prowadzi z sąsiadami zakładów.

Rewitalizacja jeziora w Szczepanowie to wspólna inicjatywa członków Stowarzyszenia Witalis, Szczepanowskiej Sekcji Wędkarskiej Karaś oraz okolicznych mieszkańców i sympatyków jeziora. Wsparcie inicjatyw zgłaszanych przez lokalne społeczności jest jednym z filarów strategii działania Lafarge w Polsce. Źródło i fot.: informacja prasowa

RO Z M A I TO Ś C I

55

kilometrów długości

tyle ma najdłuższy most świata, Hong Kong-ZhuhaiMakao Bridge.

Do jego budowy wykorzystano ponad milion m3 betonu i 420 000 ton stali. Źródło: innpoland.pl

„

Skoro produkcja kruszyw jest odpowiedzią na zapotrzebowanie gospodarki, to od samorządów oczekuję pełnej, niezawodnej i szybkiej realizacji dwóch postulatów.

Pierwszy, to zbudowanie systemu dróg samorządowych, drugi, zorganizowanie skutecznego transportu publicznego.

Aleksander Kabziński, Polski Związek Producentów Kruszyw

Beton walczy ze smogiem

Przy projekcie biurowym Generation Park w Warszawie powstał betonowy chodnik, który czyści powietrze ze spalin samochodowych. Jest to możliwe dzięki zastosowaniu specjalnej mieszkanki betonu rozkładającej szkodliwe cząstki NOx na neutralne związki azotu.

Projekt był testowany przez 9 miesięcy w warunkach laboratoryjnych i miejskich przy różnym natężeniu ruchu samochodowego.

Dzięki pozytywnym wynikom specjalny beton o powierzchni boiska piłkarskiego zostanie położony między biurowcami Generation Park przy rondzie Daszyńskiego. To pierwsze wielkopowierzchniowe wykorzystanie betonu czyszczącego powietrze w projekcie komercyjnym w Europie Środkowo-Wschodniej.

Partnerami projektu są Skanska – inwestor i generalny wykonawca Generation Park oraz firma Górażdże Cement S.A – producent betonu. Źródło i fot.: Grupa Górażdże

Nagroda CEMEX Building Award trafiła do Wrocławia

Wrocławskie Bulwary Xawerego Dunikowskiego otrzymały prestiżową nagrodę CEMEX Building Award.

Inwestycja, w której wykorzystano beton dekoracyjny CEMEX, została uhonorowana w dwóch kategoriach: najlepszy obiekt użyteczności publicznej oraz najlepszy obiekt w przestrzeni zbiorowej.

Obiekty zrealizowane z wykorzystaniem produktów CEMEX Polska były także nagradzane przez międzynarodowe jury w ubiegłych latach – nagrody CEMEX Building Award zdobyły: tunel pod Martwą Wisłą w Gdańsku, Centrum Kulturalno-Kongresowe Jordanki, Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, stadion PGE Arena w Gdańsku czy projekt budowy falochronu osłonowego dla portu zewnętrznego w Świnoujściu.

Rozwój i wdrażanie technologii materiałów budowlanych CEMEX należą do globalnej sieci współpracy między krajami w zakresie badań i rozwoju, której przewodniczy Centrum Badań CEMEX z siedzibą w Szwajcarii. Źródło i fot.: cemex.pl

SiMB 6/2018 7

T E M AT N U M E R U

I u s p r aw n i a m y s p r z ę t m o b i l n y

większA trwałość Zagadnienia procesu eksploatacji ogumienia w maszynach górniczych

dr inż. Przemysław Bodziony AGH w Krakowie

Koszt ogumienia maszyn stosowanych w górnictwie odkrywkowym w zestawieniu do kosztów zmiennych, wynikających z eksploatacji tych maszyn, stanowi znaczącą część. Niektóre analizy wykazują, że jest to nawet 30% wszystkich kosztów eksploatacyjnych [2]. Dlatego tak ważne jest odpowiednie użytkowanie oraz możliwe wydłużenie czasu eksploatacji opon, ze względu na możliwości obniżenia składowych kosztowych.

Czynniki obniżające trwałość opon Mieszanka gumowa podlega cały czas procesowi zużycia i starzenia. Ulegają zmianie własności fizyczne i mechaniczne pod wpływem tlenu, ozonu, światła słonecznego, ciepła i zawilgocenia. Największym czynnikiem degradującym ogumienie jest jednak wysoka temperatura, stąd należy weryfikować warunki użytkowania, czy nie powodują przegrzewania opon. Należy uwzględnić, że gdy powietrze w oponie wozidła osiąga temperaturę około 120°C, to prawdopodobieństwo jej uszkodzenia z powodu przegrzania wynosi 20%. Natomiast przy temperaturze 140°C prawdopodobieństwo uszkodzenia opony to już 90%. Im wyższa temperatura, tym szybciej mieszanka gumowa opony traci odporność na wielokrotne odkształcenia [1]. Pogarszają się nieodwracalnie: • odporność na ścieranie, • odporność na rozerwanie, • elastyczność.

Podobną zależność, powodującą przyśpieszoną degradację ogumienia, jak podwyższona temperatura użytkowania, ma eksploatacja opon z niewłaściwym ciśnieniem. Ogumienie z ciśnieniem niższym o 50%, niż zalecane przez producenta, może skrócić trwałość opony nawet o 72%. Zbyt wysokie ciśnienie jest również niekorzystne, gdyż jeśli jest wyższe od wymaganego o 50%, to trwałość opony może być

8 SiMB 6/2018

niższa o 32% [1]. Szczegółowo powyższe zagadnienie obrazuje rysunek 1.

Opony podczas normalnej eksploatacji zużywają się głównie przez tarcie bieżnika o nawierzchnię, ich przyśpieszone zużycie może wynikać dodatkowo z intensywnego manewrowania załadowanym pojazdem w miejscu. Ponadto przesunięcie środka ciężkości w stronę tylnej części podwozia powoduje zwiększone przenoszenie ciężaru wozidła przez opony tylnej osi, odciążając przy tym opony przednie. Zużycie ogumienia jest uzależnione od współczynnika tarcia charakteryzującego nawierzchnię dróg transportowych oraz siły nacisku. Opony na kołach przenoszących większe obciążenie są poddawane zwiększonej sile tarcia, a co za tym idzie większemu zużyciu.

Poza tarciem, kolejnym czynnikiem powodującym przyśpieszone zużycie opon są ostre przedmioty znajdujące się na drodze, w warunkach kopalnianych w większości to odłamki skalne. Opony po długim czasie eksploatacji posiadają wiele ubytków dochodzących niekiedy do osnowy opony, pojawiają się także rozcięcia oraz pęknięcia bieżnika, boków oraz stopki.

Zwiększone tarcie dodatkowo wpływa na odrywanie kawałków gumy z bieżnika, przyspieszając niszczenie ogumienia [2]. Dlatego tak istotne znaczenie ma stan i rodzaj nawierzchni dróg technologicznych. Na zdjęciach przedstawiono przykłady degradacji opon wozideł użytkowanych w górnictwie odkrywkowym.

I

u s p r aw n i a m y s p r z Ä™ t m o b i l n y

Fot.: 123rf

T E M AT N U M E R U

SiMB 6/2018 9

T E M AT N U M E R U

I u s p r aw n i a m y s p r z ę t m o b i l n y

RYS. 1 Wykres zależności trwałości opony od ciśnienia [3]

RYS. 1 Wykres zależności trwałości opony od ciśnienia [3] FOT. 1 Opona po przegrzaniu z widocznymi rozcięciami i pęknięciami

Opony podczas normalnej eksploatacji zużywają się głównie przez tarcie bieżnika o nawierzchnię, ich przyśpieszone zużycie może wynikać dodatkowo z intensywnego

manewrowania załadowanym pojazdem w miejscu. Ponadto, przesunięcie środka ciężkości w stronę tylnej części podwozia powoduje zwiększone przenoszenie ciężaru wozidła przez opony tylnej osi, odciążając przy tym opony przednie. Zużycie ogumienia jest uzależnione od współczynnika tarcia charakteryzującego nawierzchnię dróg transportowych oraz siły nacisku. Opony na kołach przenoszących większe obciążenie są poddawane zwiększonej sile tarcia, a co za tym idzie większemu zużyciu. Poza tarciem, kolejnym czynnikiem 1 Opona po przegrzaniu z widocznymi rozcięciami i pęknięciami FOT.FOT. 1 Opona po przegrzaniu z widocznymi rozcięciami i pęknięciami

powodującym przyśpieszone zużycie opon są ostre przedmioty znajdujące się na drodze, w

FOT. 2 Opona z widocznym ubytkiem w bieżniku wynikłym z rozcięcia i użytkowania w środowisku silnie zawilgoconym

warunkach kopalnianych w większości są to odłamki skalne. Opony po długim czasie eksploatacji posiadają wiele ubytków dochodzących niekiedy do osnowy opony, pojawiają się

FOT. 3przecięciem ostrym odłamkiem skalnym, zalegającym na drodze technolo FOT. 3 Opona z widocznym

Opona z widocznym przecięciem ostrym odłamkiem tarcie skalnym, zalegającym na także rozcięcia oraz pęknięcia bieżnika, boków oraz stopki.

Zwiększone dodatkowo drodze technologicznej

użytkowaniu opon przeznaczonych do pracy w górnictwie[2]. odkrywkow wpływa na odrywanie kawałkówZalecenia gumy zwbieżnika przyspieszając niszczenie ogumienia Zalecenia w użytkowaniu opon przeznaczonych

do istotną pracy w górnictwie odkrywkowym Ze względu na funkcję ogumienia w maszynach górniczych Dlatego tak istotne znaczenie ma stan i rodzaj nawierzchni dróg technologicznych.

Naoraz spec Ze względu na istotną funkcję ogumienia w maszy-

warunki eksploatacjinach należy przeprowadzać pomiary stopnia zużycia opon. górniczych orazużytkowanych specyficzne warunki zdjęciach przedstawiono przykłady degradacji opon wozideł weksploatacji górnictwie

odkrywkowym.

Dzięk

należy przeprowadzać opon. istnieje możliwość oszacowania prędkości pomiary zużycia stopnia opon, a zużycia także wyznaczanie przybl Dzięki temu istnieje możliwość oszacowania prędkości

czasu ich eksploatacji (trwałości). Bieżąca kontrola i monitoring opon powinien

uwzględniać regularny pomiar ciśnienia, kontrolę wizualną wraz z pomiarem głę

FOT. 2 Opona z widocznym ubytkiem w bieżniku wynikłym z rozcięcia i użytkowania w środowisku silnie zawilgoconym

10 SiMB 6/2018

bieżnika.

Dodatkowo wyznaczenie FOT. 2 Opona z widocznym ubytkiem w bieżniku wynikłym z rozcięcia i użytkowania w środowisku silnie zawilgoconym

procentowego zużycia bieżnika według zależno

pozwala na porównanie przewidywanego czasu eksploatacji kilku różnych typów

prz T E MWyznaczenie AT N U M E R Uśredniej I u sprędkości p r a w n i zuşycia a m y s pbieşnika r z ę t mjest o b pomocne ilny eksploatacji opony i jest wyraşona zaleşnością (2):

Umiejscowienie opony

LP PP PTZ PTW LTW LTZ Ĺšrednia

Wysokość bieşnika

Czas eksploatacji opony

PoczÄ…tkowy

Obecny

mth

mm

mm

4854 4854 4854 4854 4854 4854 4854

54 54 54 54 54 54 54

28 33 34 33 33 34 32,5

TAB. 1 Określenie prędkości i procentowego zuşycia bieşnika dla zestawu opon

90% 80%

ZuĹźycie bieĹźnika

70% 60% 50% 40% 30%

Szybkość zuşycia bieşnika

đ?‘‘đ?‘‘ − đ?‘‘đ?‘‘ đ?‘šđ?‘šđ?‘šđ?‘š

đ?‘Łđ?‘Łďż˝ =

ZuĹźycie bieĹźnika

gdzie:

ďż˝

đ?‘Ąđ?‘Ąďż˝

ďż˝

đ?‘šđ?‘šđ?‘šđ?‘šđ?‘š

(2)

gdzie: dp – początkowa wysokość bieşnika ���0,0054 – początkowa48% wysokość bieşnika [mm], [mm], 39% dk – aktualna – aktualna wysokość bieşnika [mm], wysokość bieşnika ���0,0043 0,0041 37% [mm], ���0,0043 – czas eksploatacji [mth].

39% opony tp – czas eksploatacji opony [mth]. mm/mth

0,0043 39% W tabeli 1 przedstawiono przykładową analizę szybkości zuşycia bieşnik 0,0041

37%

W tabeli 1 przedstawiono przykładową analizę szybkości zuşycia zuşycia bieşnika w zaleşności od czasu opon eksploatacji dla zestawu bieşnika uşytkownych w ko-opon. palni odkrywkowej. Na podstawie TAB. 1 Określenie prędkości i procentowego zuşyciaanaliz bieşnikasporządzono dla zestawu opon podobnych wykres (rys. 1) zuşycia bieşnika Wysokość bieşnika w zaleşności od czasu eksploatacji Czas eksploatacji Szybkość zu Umiejscowienie oponydla zestawu bieşnika opon. Obecny Początkowy opony Co warto podkreślić, przebieg mth procesu zuşycia mm ogumienia mm nie ma mm/mth LP 4854charakteru liniowego 54 28 przekro- 0,0054 i po PP 4854czeniu ok. 4-5 54 tys. mth33przebiegu 0,0043 PTZ 4854widoczny jest54 34 wzrost 0,0041 przyśpieszony PTW 4854zuşycia.

54 33 0,0043

w kopalni Na podstawie podobnych analiz sporzÄ…dzo 0,0044 odkrywkowej.

40%

LTW

4854

LTZ

4854

54

33

0,0043

54 *** 34 0,0041 20% Prawidłowy dobór, montaş Średnia 4854 54 32,5 0,0044 ona z widocznym przecięciem ostrym odłamkiem skalnym, zalegającym na drodze technologicznej opon (odpowiednie narzędzia, 10% zachowanie czystości obręczy, 0% właściwa procedura pompowa1000 2000 do pracy 3000 w 4000 5000 odkrywkowym 6000 7000 8000 9000 w uşytkowaniu opon0 przeznaczonych górnictwie nia, wymagane ciśnienie robocze) Czas eksploatacji opony mth oraz odpowiednie ich uşytkownie względu na istotną funkcję ogumienia w maszynach górniczych oraz specyficzne mogą znacząco przedłuşyć nomiRYS. 2 RYS. 2 Procentowe zuşycie bieşnikaopon. opon wDzięki czasie temu nalny czas eksploatacji ogumienia, Procentowe zuşycie bieşnika opon w czasie ksploatacji naleşy przeprowadzać pomiary stopnia zuşycia tym samym obnişając koszty. warto podkreślić, przebieg ogumienia nie ma charakteru liniowego i po şliwość Co oszacowania prędkości zuşyciaprocesu opon, azuşycia takşe wyznaczanie przyblişonego Utrzymywanie nawierzchni dróg transportowych zuşycia opon, a takşe wyznaczanie przyblişonego czasu przekroczeniu ok.4-5 tys. mth przebiegu widoczny jest przyśpieszony wzrost zuşycia. eksploatacjiBieşąca (trwałości).

Bieşącai kontrola i monieksploatacjiich (trwałości). kontrola monitoring opon powinien takşe w dobrym stanie nie tylko znacznie zmniejsza energochłonność transportu, ale ma równieş olbrzymi toring opon powinien takşe uwzględniać regularny ać regularny pomiar ciśnienia, kontrolę wizualną wraz z pomiarem głębokości wpływ na trwałość ogumienia i zmniejsza ryzyko pomiar ciśnienia, kontrolę wizualną wraz z pomiarem *** jego uszkodzenia. Ponadto stosowanie nawierzchni głębokości bieşnika. utwardzonych na stałych drogach transportowych, Dodatkowo wyznaczenie procentowego zuşycia Prawidłowy dobór, opon (odpowiednie zachowanie datkowo wyznaczenie procentowego zuşyciamontaş bieşnika według zaleşnościnarzędzia, (1) czy stosowanie zraszania w okresie letnim w celu bieşnika według zaleşności (1) pozwala na porównaczystości obręczy, właściwa procedura pompowania, wymagane ciśnienie robocze) oraz temperatury opon, skutkuje zwięknieprzewidywanego przewidywanego czasu kilku róşnych a porównanie czasueksploatacji eksploatacji kilku róşnych typów opon i zmniejszenia szeniem trwałości i wydłuşeniem czasu eksploatacji typów opon i dobranie do nich najbardziej korzystnego odpowiednie uşytkownie mogą znacząco przedłuşyć nominalny czas eksploatacji o nich najbardziej korzystnego czasuopon, eksploatacji. ogumienia. czasu eksploatacji.

ogumienia, tym samym obniĹźajÄ…c koszty. Utrzymywanie nawierzchni drĂłg transportowych w dobrym stanie nie tylko zmniejsza energochĹ‚onność transportu,Literatura ale ma rĂłwnieĹź đ?‘‘đ?‘‘ďż˝ −znacznie đ?‘‘đ?‘‘ďż˝

(1) ∙ 100% đ?‘§đ?‘§ďż˝ = (1) 1. R. M. Chciuk Guma i powietrze. Jak obniĹźyć koszty ogumienia maszyn budowlanych http://rmchciuk.pl/ đ?‘‘đ?‘‘ďż˝ ogumienia i zmniejsza ryzyko jego uszkodzenia. olbrzymi wpĹ‚yw na trwaĹ‚ość Ponadto blog/2017/01/12/guma-i-powietrze/

gdzie: nawierzchni utwardzonych na stałych drogach transportowych,2. czy stosowanie stosowanie Steyn W. J., Haw M., 2005: The effect of road surfacing dp – początkowa wysokość bieşnika [mm],

condition on tyre life. 24th Southern African Transport

zraszania w bieşnika okresie letnim w celu [mm]. zmniejszenia temperatury opon, skutkuje zwiększeniem oczątkowa wysokość [mm],bieşnika dk – aktualna wysokość Conference, str. 446-455.

3. Michelin Use and Maintenance Guide Earthmover Tires.

trwałości bieşnika i wydłuşeniem tualna wysokość [mm]. czasu eksploatacji ogumienia.

Wyznaczenie średniej prędkości zuşycia bieşnika jest pomocne przy szacowaniu czasu eksploatacji opony i jest wyraşona zaleşnością (2): Literatura

4

1. R. M. Chciuk Guma i powietrze. Jak obnişyć koszty ogumienia maszyn budowlanych http://rmchciuk.pl/blog/2017/01/12/guma-i-powietrze/ 2. Steyn W. J., Haw M., 2005: The effect of road surfacing condition on tyre life. 24th Southern African Transport Conference, str. 446-455.

3. Michelin Use and Maintenance Guide Earthmover Tires.

SiMB 6/2018 11

T E M AT N U M E R U

I u s p r aw n i a m y s p r z ę t m o b i l n y

Artykuł sponsorowany

Opony szyte na miarę Marcin Kochaniak Magna Tyres Poland

Magna Tyres Poland na polskim rynku istnieje już jedenaście lat. Firma została założona jako oddział holenderskiego koncernu produkującego ogumienie specjalistyczne, głównie radialne opony wielkogabarytowe. Ostatnie lata wytężonej pracy, jako dostawcy sprawdzonego i niezawodnego ogumienia do wielu ładowarek, wozideł technologicznych, dźwigów i podobnych urządzeń spowodowały, że grono zadowolonych i ponawiających zakupy klientów w Polsce i sąsiednich krajach, będących pod opieką polskiej spółki, stale rośnie.

F Fot.: zasoby autora

irma Magna Tyres Poland oferuje opony marki MAGNA głównie do dużych maszyn budowlanych – radialne, całostalowe, ale również mniejsze opony przemysłowe do wózków widłowych, opony do maszyn portowych i terminalowych, a także rolnicze.

Wartością dodaną, w przypadku marki MAGNA, jest połączenie fachowej wiedzy o projektowaniu

FOT. 1 MAGNA M-TERRAIN – całostalowa, radialna opona klasy L4/E4, trakcyjna, wielozadaniowa o podwyższonej wytrzymałości i o pogłębionym, niekierunkowym bieżniku. Dedykowana jest do ładowarek i wozideł przegubowych. Zastosowana mieszanka gumy zapewnia odporność na uszkodzenia na twardym podłożu.

Czoło i bark opony zaprojektowane są z myślą o poprawieniu trakcji także na śliskich, mało zwięzłych podłożach. Całostalowa, radialna konstrukcja karkasu opony gwarantuje z jednej strony odporność na uszkodzenia, z drugiej elastyczność ogumienia niezwykle ważną przy poruszaniu się w grząskim, błotnistym środowisku

12 SiMB 6/2018

opon z kontrolą pozyskania wysokiej jakości surowców z własnych źródeł i zdolnościami produkcyjnymi pozwalającymi uzyskać produkty dostosowane do specyficznych potrzeb użytkowników w górnictwie odkrywkowym, górnictwie podziemnym, budownictwie drogowym, przemyśle, drogownictwie, usługach portowych.

Made in Holland Niewątpliwie kamieniem milowym na drodze rozwoju marki MAGNA na świecie jest uruchomienie w tym roku produkcji opon w fabryce w Holandii, podczas gdy do roku 2018 wszystkie produkty wytwarzane były w zakładach w Chinach i na Tajwanie.

Stale rosnące zapotrzebowanie na produkty z logo MAGNA powoduje intensyfikację produkcji aktualnych modeli i wymusza również rozwój nowych projektów uzupełniających ofertę. Wśród kilku premier w roku 2018 firma podkreśla szczególnie znaczenie dwóch pozycji.

Po pierwsze pojawiają się długo oczekiwane opony nisko profilowe z bieżnikiem M-TERRAIN – 750/65R25 E4 oraz 875/65R29 E4. Są to opony klasy L4/E4 z przeznaczeniem do ładowarek kołowych i wozideł przegubowych. Od 2015 roku opony w trzech podstawowych rozmiarach 23,5R25 / 26,5R25 / 29,5R25 montowane są na maszynach należących do klientów firmy Magna Tyres Poland. Do dziś kilkaset opon serii M-TERRAIN zostało zamontowanych na pojazdach pracujących w ciężkich warunkach na terenie Polski. Większość opon objęta jest monitoringami stanu zużycia, które wykazują wysokie parametry wytrzymałościowe, na równi z ogumieniem tradycyjnie uznawanym jako premium. Mając na uwadze doskonałe przebiegi realizowane przez opony M-TERRAIN, firma MAGNA liczy na dobrą sprzedaż szczególnie opon rozmiaru 750/65R25 E4, przy dużej chłonności rynku i ograniczonej konkurencji oferującej w zdecydowanej większości opony niższej klasy E3.

I

u s p r aw n i a m y s p r z ę t m o b i l n y

Fot.: zasoby autora

T E M AT N U M E R U

FOT. 2 OPONY MAGNA serii MA04+ TL, E4 to radialne, całostalowe ogumienie klasy E4 przeznaczone do wozideł sztywnoramowych. Charakteryzuje się mocnym, głębokim i otwartym bieżnikiem, zapewniającym dobrą trakcję w każdych warunkach terenowych oraz gwarantującym dużą odporność na uszkodzenia. Przeznaczona jest do użytkowania w trudnych warunkach pracy – takich, jakie występują w kamieniołomach i kopalniach odkrywkowych

W tym roku globalnie Magna Group szczególnie będzie skupiać się na inwestowaniu w zwiększenie mocy produkcyjnych opon do dużych wozideł sztywnoramowych. W tym segmencie obserwuje się rosnącą koniunkturę. Takie pojazdy są wykorzystywane m.in. w kopalniach węgla i rud, a z uwagi na rozwój światowej gospodarki rośnie zapotrzebowanie na wydobycie takich surowców. Czynione są inwestycje zmierzające do podwojenia zdolności produkcyjnych w najważniejszych dla nas rozmiarach 27.00R49, 33.00R51 oraz 40.00R57. Są to dla polskiego oddziału rozmiary o niewielkim znaczeniu, ze względu na to, że w naszej strefie praktycznie nie występują, ale dla centrali firmy bezwzględnie priorytetowe. Jeśli chodzi o rynek europejski, w tym także polski, bardzo ważną premierą tego roku będą nowe modele opon serii MA04+, które uzupełnią ofertę w segmencie opon do wozideł sztywnoramowych o ładowności od 30 t do 60 t. I tak oprócz funkcjonującej już opony 24.00R35 E4 pojawiają się nowe rozmiary, głównie do wciąż popularnych wozideł BELAZ, tj. 18.00R25 E4 oraz 21.00R33 E4.

o zbliżonym charakterze pracy, gdzie opona rzadziej narażona jest na częste przecięcia, za to często porusza się szybko po betonowym abrazyjnym podłożu i na dalekich dystansach, ale przede wszystkim narażona jest na działanie kwaśnych, często żrących substancji znajdujących się w transportowanych odpadach. *** Jak twierdzą przedstawiciele firmy, po niezwykle udanym roku 2018, plany na 2019 zakładają dalsze inwestycje zarówno w zdolności produkcyjne, jak i rozbudowę sieci dystrybucji. Z całą pewnością nowe modele i rozmiary opon powinny się do tego w znacznej mierze przyczynić.

Fot.: zasoby autora

Do dużych wozideł

Opony o lepszym przebiegu Warto też wspomnieć o innym kierunku rozwoju nowych produktów marki MAGNA, mianowicie badaniom nad unikalnymi mieszankami, które mają za zadanie zwiększyć nawet o kilkadziesiąt procent przebiegi dotychczas realizowane przez opony tej marki. Prowadzone są aktualnie testy nowej mieszanki gumowej przeznaczonej specjalnie dla zakładów utylizujących odpady komunalne i innych użytkowników

SiMB 6/2018 13